Full text of "Delphin classics"

See other formats

JMa. 


uw.;- 1 


*«'*'V^ 


^^ 


t:'^  «'|wr; 


Tw^ 

^'^AK^ir 

f^.^^^ 

I.'  n 


-l-[- 


*^f-^I 


^^'^i 


i'VY***''^'^^-      ■•>'!' 


^'; 


V*.  V      ' 


'.X- 


REESE   LIBRARY 


UNIVERSITY  OF  CALIFORNIA. 

Received     TVl/O/V^ .     ^7         ,  i8gS.  ^• 

z/]cressioiis 


Delphln  classics. 


Southern  Branch 
of  the 

University  of  California 

Los  Angeles 


Form  L   I 


This  book  is  DUE  on  the  last  date  stamped  below 


Form  L-9-15m-8,'26 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2008  with  funding  from 

IVIicrosoft  Corporation 


http://www.archive.org/details/delphinclassics101valp 


MARCI    VALERII    MARTIALIS 


EPIGRAMMATA. 


VOL.    III. 


Delph.  et  Var.  Clas.  Martial. 


MARCI    VALERII    MARTIALIS 

EPIGRAMMATA 

EX      EDITIONE      BIPONTINA 

CUM  NOTIS  ET  INTERPRETATIONE 

IN     USUM     DELPHINI 

VARUS   LECTIONIBUS 

NOTIS    VARIORUM 

llECENSU  EDITIONUM    ET    CODICUM 

ET 

INDICE    LOCUPLETISSIMO 

ACCURATE  RECENSITA. 

75922 

VOLUMEN  TERTIUM. 


T 


LONDINI: 

CURANTE  ET  IMPRIMENTE  A.  J.  VALPY,  A.  M. 


6^o-[-r% 


77 


M.  VAL.    MARTIALIS    LiB.    UK    SFECTAG. 


1089 


binos  siniul  tauros  per  pugnam  a  se 
interfectos  gestarit.  Tiirnehus  to 
'  tiilit,'  inteipietatur,  interfecil,  sns- 
tiilit,  eoruni  cervice  ad  conficienduni 
minime  dura  et  repugnatite,  sed  fa- 
cile venabiiloriim  ferio  violata.  Ra- 
mire.sius  vero  '  facili  cervice'  refert 
ad  juvencos,  pro  niobili  et  versatili, 
nt  jegre  figeientnr  a  besiiariis;  vel 
'  tuiit  cervice  facili,'  id  est,  excepit 
ferocientem  declinatioiie  cervicis, 
proclinato  in  dexteram  latere.  Sed 
quum  uniim  tauriim  ita  excipere 
pra?claruin  argumentiim  sit  et  viritim 
firmanim  et  liabilis  flexiis  corporis, 
hoc  in  dnobus  tauris  eodem  tempore 
et  niomento  fere  prjEStitit  Carpopho- 
rns;  iit  duplex  ejus  gloria  sit.  Sea- 
liger. 

4  Bubalus  atqiie  Bisoii]  Bubali  snnt 
proprie  tani'i,  quos  bufulos  iiodie  Ita- 
li,  Germani  Buffets  vocitant.  Est  Bi- 
son cervi  figura,  cujus  amediafronte 
inter  aures  unum  cornu  existit  exccl- 
sum,  cnjus  e  suninio  rami  tanquam 
palnii  diffunduntur.  Eosdeui  descri- 
bit  Plinius  lib.  8,  cap.  15. 

5  Tela  cucurrit,  Sfc.}  Snbsessorum, 
qui  in  insidiis  latent,  in  venatoris 
subsidiumubi  opus  sit. 

6  Et  lentas,  Sfc]  Neque  enira  habet 
populus  quod  bic  queratur  de  tardi- 
tate  congressus,  qua;  alias  illi  nioles- 
ta  :  vide  praecedens  epigr.  vs.  2. 
Epig.  XXIV.  Navale  praelium  aTito, 

Suet.  7.  vel  a  Domit.  Suet.  4.  in 
Amphitheatro  exhibituni,  subito 
immissa  per  tubos  aqua,  ut  novum 
hospitem  et  e  longinquo  advenam 
turn  primnni  spectatorem  fallat, 
credentem  so.  pontum  esse,  nisi 
mox  eniissam  ad  munera  gladiato- 
ria  viderit  aqnam. 

1  Serus,  Sfc]  Per  itineris  longin- 
quitatem  :  supra  epigr.  3. 

2  iVacrj,  ^c]  Qui  jam  prinnim  spec- 
tas(utpote  qui  ante  hunc  diem  in  nrbe 
non  fuisti)  Naumaciiiam,  Neptuno  sa- 
crara,  vel  a  Divo  Caesare  exhibitam. 
Sacri  muncris]    Nam  venatioucs  Dia- 

Delph.  et  Var.  Clas.  Mar 


naj,  gladiatores  Marti  et  Saturno  sa- 
cri ;  Natimacliia  NeptiMio  forte,  nisi 
mails  ad  Domitianum  referre,  vel  ad 
utrumque  potius.  Rad. 

3  Nnvalis  Enyo]  Praplium  navale. 
Est  auteni  Enyo,  Bellona,  bellorum 
dca,  Martis  soror. 

5  Non  credis  ?  species,  Sfc.']  Locus, 
nt  plurimum,  in  quo  edcbantur  Nau- 
machiae,  dicebatur  Nnumachia,  erat- 
que  in  quarta  decima  urbis  Regione, 
quae  Trans-tiberina  est.  Sed  in  his 
Naumacliiis  non  dabatur  sempei'  na- 
valis  prajlii  spectaculum  :  edidit 
etiani  Titus  in  Amphitheatro  :  dedit 
etiani  Domitianus,  ut  habet  Sueto- 
nius in  ejus  vita.  Ad  hanc  vel  illani 
Naumachian;  in  Amphitheatro  datam 
debere  referri  istud  Martialis  Epi- 
gramma,  unus  est  omnium  Interpre- 
tum  consensus.  Sed  mens  Epigram- 
matis  ista  est :  Admiratur  Poeta  ar- 
tem,  qua,  aqua  per  tubos  in  Amphi- 
theatrum  immissa,  navalis  piigna  re- 
praesentabatur  ;  et  rursus,  aqua  subi- 
to eriiissa,  Amphitheatri  area  sicca- 
batur.  Legend,  est  itaque  :  Noti  cre- 
dis? spectes,  dum  laxent  aquora  Martii. 
Quod  librarii  mutarunt  in  Marlem. 
Amphitheatrum  erat  in  tertia  urbis 
Regione,  in  quod  per  tubos  immissa 
est  aqua,  ut  repraesentaretur  navalis 
pugna  :  aqua  autem  nonpoterat  com- 
mode immitti  in  Amphitheatrum  nisi 
e  lacubus,  qui  in  ilia  Regione.  Lacu- 
bus  autem  tertiae  Regionis,  ut  nos 
docet  Frontinus,  erogabantur  aquae 
'  Martias,'  Anionis  veteris  et  Juliae  ; 
sed  praecipue  Martiae,  quae,  aquaruin 
omnium  clarissimae,  a  Martio,  a  quo 
nomen  acceperunt,  in  urbem  produc- 
tie  :  de  hac  aqua  intelligendus  est 
Martialis.  '  /Equora'  dixit,  quia  par 
erat  unda  fretis,  et  Euripus  iste  mare 
simulabat.  Quasi  diceret,  Exspectes 
paulisper,  dum  emittaut  aquas  illas, 
tum  dices,  siccata  Amphitheatri  area, 
*  hie  modo  poutus  erat.'  Petilus. 
Spectes,  ^-c]  Expectes  modo  dum  cer- 
tamiui  tiucm  faciant  xquora  emissa. 
linl.  3   Z 


1090 


NOT/E    VARIORUM    IN 


Laxcnt]  Dirimant  et  dissolvant  nau- 

niachiam. 

Epig.  XXV.  Doniitiani  clementiam 
Neptuui  saevitize  anteponit,  cum 
fictitiiis  hie  Leander  e  Ca?sai  is  ma- 
rl Amphitheatrali  enatarit,  ille  ve- 
riis  in  Hellesponto  perierit. 

2  Ci^saris,Sfc.]  PontusaCjesareper 
tubos  in  Amphiiiieatr.  indnctus. 

3  Cum  peter  el,  ^•c.']  Disticiion  supe- 
riiis  plenum  habuit  epigiammatis  sen- 
sum  et  argutiam:  quod  seqnitur  te- 
trastiehon  videtur  iiTo^oXifxaiov. 

6  Mergite,  ^c.]  Sic  epigr.  181. 
1.  14. 

f^PiG.  XXVI.  Juvenes  natatores  Nerei- 
diim  liabitu  in  a?qnoie  Amphithea- 
trali exhibiti,  a  Caesare  credo  Tito, 
namqne  simile  quid  de  illo  refert 
Die :  quod  artificiosum  Ceesaris 
spectacuhim  vel  veris  Nereidum 
lusibus  praefert. 

1  Lusiti  Quemadmoduni  in  tckti- 
Ko7s  militaribus  ad  signnm  duels  figu- 
ras  onine  genus  acies  edit,  triangu- 
Inm,  quadrangniuni,  cuneum,  c^c.  ita 
Natatores  quos  exhibuit  Domitianus, 
habitu  Nereidum,  ad  signum  edide- 
rnut  navem,  fnscinam,  anchoram, 
remum,  malum  navis  cum  Castori- 
bus,  et  siniilia:  ideo  dixit:  '  Et  vario 
I'aciles  ordine  pinxit  aquas.'  Mutato 
ordine  et  serie,  prodeimt  alia  atque 
alia  schemata.  Quam  nobile  et  jn- 
cundum  fuerit  hoe  spectaculum,  illis, 
qui  aliqnem  sensuin  iilustrium  inven- 
tonmi  habent,  conjiciendum  relin- 
quimus.  Ut  satis  mirari  non  possim, 
nulli  de  tot  interpretibus  ne  minimum 
quidem  de  sententia  hujus  Epigram- 
niatis  oboluisse,  quimi  seeundns  ver- 
siculus  sit  vice  argnnienti.  Scaliger, 
Nereidum']  Nymiihaium  maris,  Nerei 
et  Doridis  filiarnm  50.  Docilin]  Na- 
tandi  poritiis,  respicitque  'juvenes:' 
vel  edoctus  a  chorodidascalo,  vel  a 
Thetide  auf  C-.rsare,  ut  ultimo  versu 
hujus  opigr.  Clwnis]  Aguien.  JEquore, 
^c]  III  Amphitliratruni  inducto. 
2  Fac'dts]    r.icile    natatoribus  ce- 


dentcs :  vel  mobiles,  et  facile  ceden- 
tes  ad  nutnm  Cai^saris,  cujus  iioc  erat 
mare.  Ordine  pinxit  aquas,  Fuscina 
dente']  Mutato  ordine  et  serie,  aha  at- 
que alia  schemata  expresscrunt  nata- 
tores. Varias  rerum  fornias  in  aquae 
superficie  (cnjnsmodi  hodie  artificio- 
sas  videmus  salfationes,  et  figuras  in 
raicTiKois  militaribus)  repra'sentarunt, 
veluti  Trident  is  Neptuui,  Remi,Ratis, 
Syderum  AioffKovpwv,  Castoris  et  Pol- 
luris,  Yelorum. 

3  Nexufuit,Sfc.]  Forte  Neptunnm 
fgit  unus  e  natatoribus,  cujus  scep- 
truni  rplaiva,  seu  tridens.  Anchoral 
Qu7e  unca  et  hamata.  Est  tamen  qui 
sic  legat  et  emendet;  itexu  Jiuit  anco 
recurvo.  Qua:  sane  scriptura  niirum 
in  modum  facit  ad  nostram  concliam 
seu  Neptunium  currum  ;  quod  concha 
et  anco  niagnam  habeant  inter  se  si- 
niilitudinem  :  nisi  quod  anco  in  mo- 
dum cnbiti  seu  ajKuvos  inllectatnr; 
et  optime  IMartialis  explicat,  nexii 
recurvo  in  cubitum  eat.  Raderus. 

4  Ratem,  tSc.]  Cum  ergo  speetare- 
mus  Neptunum  curru  suo  cum  tri- 
dente  vehenteni,  credidiinus  ilium  ra- 
ti sua  vehi  remisque  impelli ;  ita  com- 
mode et  celeriter  promovebat.  Rader. 

8  Aut  dvcuif,  ifc]  Accepitne  lusus 

hosce  Ca>sar  a  Thetide,  aut  ipsa  po- 

tius  a  Cifsare  docta  est? 

Epig.  xxvii.  Supra  epigr.  15.  Car- 
pophoro  Meleagrum  et  Herculem 
postposuit:  hie  eideni  Herculem, 
Thcscum,  Belleroj)hontem,  Jaso- 
nem,  et  I'erseum. 
1  Si'cula  prisca]  Quibus  Hercules, 

Theseus,  ca^tcrique  heioes  et  semidei 

cum  moustris  depugnaruut. 

3  Non  ]\Iarulhon,t!ie.'\  UrbsillaAt- 
ticiu  non  tinieret  Ciet.pum  taurum, 
ah  Hercule  eaesum  :  quod  tamen  The- 
seo  adscribitur.  Nemee,ifc.]  Non  syl- 
va  Nema-a  inter  Cleonas  et  I'hliun- 
tcm  timuisset  leonem  ;  non  Arcadia 
aprum,  quos  confecit  Hercules. 

4  Mcenalium]  Ma-nalus  urbs  e«t  Ar- 
cadiif. 


iM.  VAL.    MARTIALJS   LIB.    DE    SPECTAC. 


1091 


5  Hi/dree,  ^c]  Uno  ictii  Lernre- 
am  pestem  siimil  interfecisset  Car- 
pophonis,  (]nam  Hercules  miiitis  ite- 
ratis  plairis  fesrre  confecit:  icpiillii- 
lantibus  enim  capitibuscrescebat  ma- 
lum. 

7  Ignipedes  possef]  Celeres.  Sive 
Colchide,S)~c.]  Absque  Medeie  ope  et 
arte,  quod  Jason  non  potuisset.  Et 
jungere  ideo  legit  Gron.  quia  sub 
jugnm  redigendi  erant.  Utrumque  fe- 
rutn]  Neinpe  qui  amantem  sprevit, 
Dtcdali  arte  pellectus,  et  qui,  ex 
illis  ortus,  Minotaurum  a  Theseo  vic- 
tum. 

8  Hesionem,  S^c]  Laomedontis  fi- 
liam  ceto  cxpositam,  qiiam  asseruit 
Here.  Andromeden]  Cephei  et  Cas- 
siopes  filium,  quam  ceto  expositam 
liberavit  Theseus. 

9  Herculew,  S^c]  Ite  jam,  sub- 
ducite  rationes,  couiperietis  Hercu- 
lis  labores  per  omneni  vitam  non  ex- 
cessisse  xii.  numerum  :  Carpoplio- 
rus  uno  spectaculo  xx.  stravit  fe- 
ras, 

10  Pariter']  Simul  emissas,  aut  al- 
teram post  priorem  caesam,  eodem 
tanien  spectaculo.  Rud. 

Epig.  XXVIII.  Laus  Augustil  Ocio- 
sum  lemma,  ineptum,  et  alienum 
a  sensu  epigraniinatis  aut  mente 
Poetae,  qui  lemmata  sua  libris  tan- 
turn  ultimo  atque  penultinio  prse- 
fixit :  ut  apparet  epigr.  3.  lib.  13. 
et  eplgr.  2.  lib.  14.  hoc  autem  epi- 
grammate  Titi  (ut  videtur  ex  Xi- 
philino)  naumachiam  praefert  illis 
Augusti,  Claudii,  Nexonis. 

1  Augusti  laudes,  i^c]  Augustus 
nudas  exhibuit  naumachias  cis  Tibe- 
rim.  Suet.  43.  Aug.  Tac.  14.  Annal. 
nisi  respiciat  exercitationem  clas- 
siuni  in  lacu  Lticrino  ad  belluni  Sicu- 
lum.  Suefon.  Aug.  Sed  Titus  addit 
aliaspectacula  Circensiainipsisaquis 
edita. 

2  Freta  navali]  Prsnlia  navalia. 

3  C(Bsaris,Sfc.'\  Titi,  sen  mavis  Do- 
mitiani.  Pars  est  <iuotd]  Quasi  dice- 


ret,  minima.     De  liac  formula  supra, 
'  (iiiantnla  Carpophori  portio,\Vc. 

4  Ignotas,  ^c]  Equi  enim,  tauri, 
aliaque  animalia  edocta  fuerunt  id 
omne  in  aquis  facere,  quod  in  terra 
consnerant.  Galatea]  Nereidas  in- 
tellige. 

5  JEquoreo,  Ifc]  Imbrice  ex  as- 
pergine  equorum  natantiuni,  Nep- 
tunique  fictitii  currum  trahentium  : 
alii  volunt  pontes  leniter  aquae  super- 
ficiei  substrates  etin  his  currus  trac- 
tos :  vel  Metaph.  Catachrestica,  a 
pulverulentis  Amphitlieatri  aut  Cirei 
ludis  ad  Naumachiam. 

6  Domini,  ^y.]  Neptuni. 

7  Dumqiie,  8fc.~\  Dumque  classes 
obit,  instituit,  disponit  ad  Nauma- 
chiam Neptunus. 

8  Pedester,  Sfc]  Curru  triumphali 
vectus,  quem  traliunt4.  equi,  qui  s^lnt 
vituli  niarini,  aut  balaenae. 

9  Circo  spectatiir]  Certamina  curu- 
lia,  Gymnica,  pompae.  Amphitkeatro] 
Gladiatores,  venationes,  naun)achiaB. 

10  Dives,  Sfc.]  Omni  ludorum  ge- 
nera abundans. 

11  Fucinus]  Claudii  naumachise  in 
lacu  Fucino.  Suet.  Claud.c.  21.  Tacit. 
An.  12.  Pigri]  Referas  per  H3"palla- 
gen.  Metoiiym.  ad  stagna:  vel  ad  ig- 
naviam  mollitiemque  Neronis,  qui 
nihil  in  omni  vita  dignum  nomine  et 
vita  gessit,  nee  imperium  auxit ;  imo 
multum  imuiinuit ;  melior  citharce- 
dus  quam  Imperator. 

12  Nauniachiam]  Naumachia  et 
ferjB  exhibitiE  fuerunt  a  Nerone,  in- 
ductis  aquis  inligneum  suum  Amphi- 
tlieatrum.  Xipliilin. 

Epig.  xxix.  Martiali  epigramma 
hoc  adscriptum  Jos.  Scaliger  pri- 
mus pnblicavit,  cujus  ha-c  senten- 
tia :  Par  gladiatorum  postulali- 
tium  vel  a  Ca^sare  exhibitnm  (i^t 
supra  epigraiuni.  20.)  iibi  diu  a?quo 
pngnasset  Marte,  populus  vel  fa- 
vore  vel  niorai  tivdio  niissionem 
utrique  gladiatori  pctiit.  Ca?sar 
arenae  lege  jubet  agi,  nee  dirimi 


1092 


NOT^    VARIORUM    IN 


certamen  fert,  nisi  altero  victo. 
Spectantem  interea  populiim  donis 
et  niissilibusmoratnr :  iitriqiie  tan- 
dem simul  ictii  pari  laeso  palnias 
misit  et  rudes. 

3  Missio  sccpe}  Missio  erat,  quoties 
laesus  aut  victus  victori  eripiebatur 
a  principe  vel  munerario  ex  faventia 
populi,  qnam  significabat  presso  pol- 
lice  ;  quod  accipio,  pollicem  intra 
palmani  conditum,  digitis  fiiisse  pres- 
snm.    Viris]  Giadiatoribus. 

5  Lex  erat ;  ad  digitum,  ^c]  Ad  di- 
gitum  piignare  dicebant,  pro  digitis 
piignare,  quod  uno  verbo 'micare.' 
Quintilian.  1.  8.  c.  5.  '  Ad  digitum 
concurrere'  dixit  incertns  auctor  ve- 
teris  Epigrammatis :  '  Lex  erat,  ad 
digitum  posita  concurrere  palma.' 
Igitur  'ad  digitum  pugnare,' et  'di- 
gitis pugnare'  idem  ;  ut  et  '  ad  ma- 
num  saltare'  et  '  nianibus  saltare  ;' 
quod  est  x«'po''OM*'^'' •  q"id  enim  aliud 
tarn  proprium  pantomirai,  quam  to  A.€- 
ySfjieva  x^P"'^  SeiKvveiv,  hoc  est, '  verba 
nianibus  expedire?'  Salmas.  Ad  digi- 
tum, Sfc]  Conciirsu  digitorum  a  di- 
micatione  palmam  inter  se  sortiti. 
Petrus  Scriverius,  quern  vide.  Alii 
sublato  digito  se  victum  agnoscere. 
Sensus  ergo  poetaj  est :  Lex  erat 
Casaris,  uti  e  duobus  giadiatoribus 
Priscus  aut  Verus  non  prius  palma 
donaretur,  quam  alteruter  sublato 
digito  se  victum  agnosceret ;  ita  ut 
palma  et  victoria  concurrerent,  si- 
mulque  jungerentur. 

6  Lances,  ^c]  Obsonia  in  lanci- 
bus  et  dona,  ut  reficeret  animumque 


adderet  giadiatoribus ;  vel  populo, 
quo  paiientius  ferret  iongae  pugnae 
moram. 

9  Rudes]  Scipiones;  quihus  vete- 
rani  gladiatores  donati  insignnm  ma- 
gisterii,  liberi  ab  arena  in  reliquam 
vitam  pronuntiabantur.  Rudis  ita- 
que  distinguitur  a  missione  :  '  Missio' 
enim  liberabat  gladiatorem  in  euni 
diem,  vel  in  id  munus :  '  Rudis'  in 
oranem  vitam  gladiatorem  ab  arena 
liberumpronuntiabat,  nisi  volens  ipse, 
vel  pecunia,  pugnaret.  Turn  missio 
dabatur  laeso  et  victo  :  rudis  victori : 
nnde  et  pro  magisterio  ac  praefec- 
tura  per  Metaph.  unde  '  rude  dona- 
tus,'  liberatus  a  scliola  aut  scribendi 
labore.  Palmas,  Sfc]  Praesentis  cer- 
taminis  praemia. 

10  Hoc  pretium,  S^c]  Missionem, 
palmam,  et  riideni, 

11  Cotttigit  hoc,  ^c]  'EiTKpwvritxa 
cum  tecta  palpatione,  qua  miracnlum 
hoc  divinitati  cnidani  Ciesaris  adsig- 
net. 

Epig.  XXX.  1  Daieniam,lfc.'\  Haec 
disticha  vel  mutila  sunt  et  corrupta, 
velMartialis  non  sunt:  exfragmentis 
illi  adscribuntur. 

Epic.  xxxi.  1  Ccdere  niajori]  Ut 
/Eneas  de  Lauso  iEneid.  lib.  10. 

2  minor  hostis]  Cum  vinrit  niajo- 
reni  maxima  laus  est ;  et  in  ludo  Gla- 
diatores inter  se  componi  solebant. 
Ignoniiniam  enim  judicaret  gladiator 
cum  iuferjore  componi ;  et  scit  eum 
sine  gloria  vinci,  qui  sine  pericuio 
vincitur.  Minori  autem,  si  vincat, 
major  lans  est. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


1093 


EPIGRAMMATUM  LIB.  I. 


Epist.  ad  Lectorem.  Quisquis, 
^•c]  Quisqnissibi  bene  conscius,  nihil 
ad  se  peitinere  suspicabitur ;  qure 
ego  siibnominibiis  fictis  reprehendo. 

Salva  infimarum]  Cum  nuUius  fa- 
mam,  nee  postreniissimi  quidem,  no- 
minatim  ladam.  Epigr.  33.  libro  10. 
vers.  9. 

Antiquis']  Lucilio,  qui  Metellum, 
Lupiim,  Mutium  nominatim  secuit: 
CatuUo,  qui  Mamurrani :  Metrodoro 
Sceptio  ;  Ortacilio  et  aliis. 

Veris  abusi'\  Propriis,  ego  au- 
tem  fictis  et  supposititiis. 

Magnis]    Magnatnni. 

Vilis,  8fc.]  Quam  ut  innotescere 
velim,  famamque  aucupari  ex  alio- 
rum  infamia,  quod  fecerunt  veteres 
illi. 

Probetur]  Famae  aiieni  nominis 
ingenii  niei  famam  postpono.  Aliis 
parco,  alios  revereor,  alios  laudo,  mi- 
nimum laudis  quaero  ex  ingenio  meo, 
huic,  si  qua  debelur,  omnium  novis- 
sime  detur  laus  :  vel  probetur  in  me 
simplicis  candidiqne  ingenii  novum 
hoc  commentum,  quo  vitia  carpens, 
personas  taceam.  Novissimujii]  Vel, 
malo  enim  abjicere  famam  ingenii, 
quam  male  ingeniosns  videri ;  vel  sim 
postremns  ingeniosorum,  et  malim 
non  argutus,  sed  hebes  et  stupidus 
videri,  quam  cum  aliorum  infamia 
acutus  dici  et  argutus  haberi.    Rad. 

Jocorum  simpL]  Jocorum  simpli- 
citatem  appellat  Martialis  ingentiani 
quandam  et  innocentem  in  jocis  li- 
bertatem.  Simplici  opponitur  ma- 
lignus.     Herald. 

Malignus  interpres'\  Omnia  in  pejo- 
rem  partem  vertens,  et  autoris  men- 
tern  alio  traducens. 

Scribat,  (fc.'\  Nova  interpreta- 
tione  sua  faciat ;  aliter  atque  ego  qui 
scripsi  intelligat.  '  Porsinm  non  euro 
legere,  Ljelium,  Decianum  volo.  Na- 
sutum  volo,  non  polyposum.'  Nannio 


1.  9.  c.  4.  Accuset :  nam  ypd<peiv  Gras- 
cis  etiam  est,  accusare,  praesertim  in 
publicis  judiciis,  Terentius  :  '  Dicani 
tibi  scribam  grandem.' 

LicentiamfSfc]  Locutionem  aper- 
tam,  quae  ligonem  ligonis  nomine 
designat.  Plin.  14.  epist.  4.  1.  '  nuda 
verba.'  q-.i a  lingua  non  niagisabstinen- 
dum  Epigrammatario  quam  medico, 
hie  enim  corpus,  ille  animum  sanare 
vult.  niorbi  itaque  et  vitia  propriis 
nominibus  designanda.  Veritatem'] 
Sic  Gruterus  e  Mss.  non  licentiam. 
Et  multo  est  elegantius :  etsi  res 
todem  recidat.  Sic  vocat  non  dissi- 
mulatam,  nee  obscuram  verborum 
lasciviam :  nam  Veritas  dissimula- 
tioni  contraria,  locutioni  aperta,  &c. 
Gronov. 

Epigrammaton]  Gen.  plur.  Grae- 
cus. 

Si  meum,  Sfc.']  Si  ego  jam  primus 
hoc  facerem,  nee  alii  ante  me  fecis- 
sent. 

Catullus,  Sfc.l  Epigrammatogra- 
phus.  Sidon.  9.  carni.  Gyrald.  vit. 
Poet,  et  noster  sa;pe  infra. 

Tarn  ambitiose,  S^c]  Supra  rao- 
dum  et  affectate  tristis. 

Latine,  ^c]  Simpliciter,  aperte, 
sine  ambage  ant  fuco,  ita  Cic.  G.  Ver. 
'  Latine  me  scitote  non  accusatorie 
loquor.'  videetepigr.  21.1.11.  Porro 
Latini  simplices  et  ingenui  habeban- 
tur.  Vide  Turneb.  1.  24.  c.  5. 

Titulo]  Lib.  Epigrammaton  ;  quo- 
rum linguam  lascivam  et  licentiosam 
esse  oportet,  ut  supra  lin.  1. 

Florales']  Floralia  fuere  specta- 
cula  ad  ciiltum  Florae  Deae  ;  dignae 
illis  sacris,  institutafieda,  penitusque 
castis  oculis,  imo  auribus  et  cogilH- 
tionibus  excludenda,  contra  quae  ma- 
jores  nostri  certatim  declamarunt. 
Lactam.  1.  Instit.  Augustin.  de  Civit. 
Dei  1.  4.  c.  8.  Jure  optimo  et  judicio 
max. 


1094 


NOTili    VARIORUM    IN 


Versibvs  claiiseru']  Epigramma  ai\ 
Catonem  intelligit,  qnod  in  Jnni- 
ana  editione  tertiuni  est,  priino  ta- 
nien  loco  leponendum. 

Epig.  I.  I  .J ocoscB  sacrum  Flora]  Flo- 
lalia  in  honorem  Floije,  e  meretrice 
deae  factae :  agebantiir  a  meietiicibus 
vesteexutisonmi  cnm  verbornnilicen- 
tia,  motmiiiique  obsca;nitate,  quorum 
spectandi  gratia  Tlieatium  ingresso 
Catone,  populiis,utniimaenudarentnr, 
pohtulare  erubuit ;  cujus  rei  causam 
cum  ex  Favonio  latus  suum  tegente 
cognovisset,  decessit  e  theatre.  Val. 
Max.  1.  2.  c.  10.  Seneca  Epist.  97. 
JocoscE  FlorcB]  Propter  jocos  et  vulgi 
liceiitiam  in  iis  Indis. 

Epig.  ii.  1  Hie  est,  Sfc]  Se  c alamo 
digitoqne  comnionstrat  Poeta  Ep.99. 
1.  9.  et  1.  5.  ep.  13.  et  I.  10.  ep.  9.  Hie 
est]  Snperstlti  sibi  propagatam  famae 
nomiiiisque  ajternitatem  gloriatur. 

3  ArgutiSftfc.]  Epigrammatis  (quod 
est  poema  breve,  cumsimplici  cujns- 
piam  rei,  personae,  vel  facti  indica- 
tione,  aiit  ex  propositis  aliquid  de- 
ducens,  Jul.  Seal.  I.  3.  Hoiit.  c.  125.) 
virtutes  duap.  sunt,  Brevitas  et  Ar- 
gutia,  quibus  venustatem  addas.  1.  7. 
ep.24.  et  Epig. 02. 1.12.  vers.  1.  Lec- 
tor studiuse]  Lectoris  studium  et 
pronum  gratumque  judicium,  Poetae 
stininlusestadscribendum.  Sic  Ovid. 
4.  de  Ponto  El.  2.  '  Excitat  auditor 
stadium,  laudataque  virtus  Crescit, 
et  immensum  gloria  calcar  liabet,' 

4  Quod  dedisli]  '  Quodquc  cinis 
paucis,  hoc  mihi  vita  dedit.'  Epigr. 
13.  1.  5.  et  epigr,  9.).  I.  3.  vers.  8. 
Rari  post  cinercs]  Nomen  Poetarum 
ut  plurimum  a  morte  reviviscil ;  quod 
vivos  preniat  invidia,  quie  timet  con- 
tcndi  cum  praesentibus,  multo  niagis 
supcrari.  Sic  Ovid,  de  Ponto  :  *  Pas- 
citiir  in  vivis  livor;  post  fata  quie.s- 
cit ;  Tnm  suns  ex  merito  quemque 
tuetnr  honor.' 

Epig.  MI.  2  Comiles,  8fc.]  Comitos 
scilicet  facnndos,  (jui  pro  veliicido 
sunt  in  via,  nt  liabet  Mimus.  Et  quis 


jucnndior  comes,  qiiam  scriptor  eru- 
ditus  ? 

4  Scrinia  da,  £fc.]  Ingentia  libro- 
rum  volumina  scriniis  reponantur, 
nieus  hie  libellus  iyxeipi^iov  est.  .Scri- 
nia ergo  sunt  capsje  cistaeve,  recep- 
tacula  librorum,  tabularum,  &c. 

7  Libertum  docti,  tfc.]  Docti  viri 
mancipia,  quorum  operam  et  fidem 
in  studiis  librisve  exscribendis  pro- 
bassent,  mannmisernnt;  ut  sni  ali- 
quando juris  cssent.  Queers  Seeundtmi] 
Scriverius  contra  omnes  libros  Se- 
cundi:  Putat  eniin  patriam  patroni, 
non  patronum  ipsum  nominari,  ab- 
surdum  esse  et  contra  morem  non 
modo  hujus  poetas,  sed  cnjusvis  Ro- 
niani.  Ego  quidem  Lucensem  video 
nominari  patronum:  sed  sic  nominari 
a  patria,  hoc  sibi  tingit  sine  auctore 
Scriverius.  Seeundo  Lucensi  nomen 
fuit  patrono  :  quod  nisi  etiam  ex  I.  5. 
ep.  ad  Severum  constaret,  ex  liberti 
nomine  intelligtbatur.  Solebant  nam- 
que  servi,  cum  maniimittebantur,  do- 
miuorum  adsciscere  nomina.  Ille 
rem  ridiculam  dicit  Lucensem  putari 
nomen  proprium  viri,  non  gentile. 
At  niulta  iduiKo.  abierunt  in  nomina 
hominum  et  t'amiliarum,  quie  tamen 
ex  illis  populis  oriundi  non  essent: 
et  si  forte  cajjut  primusque  familiaj 
Romze  civis  inde  profectus  fuerat, 
saltern  in  posteris  id  non  potuit  pa- 
triaK  nomen  esse.  Sic  Servilii  Fide- 
nates,  Claudii  Regillenses,  AtiliiCol- 
latini,  Clctlii  Siculi,  Poniponii  Attici. 
Fingamus  patronum  vocitatum  M. 
Secundum  Lucensem:  ab  eo  libertus 
pariter  M.  Seeu7idus:  cognomen  si 
quod  tribuit,  id  pristinum  fuit  no- 
men: ut  M.  Tnllii  (Mcerouis  libertus 
dictus  est  M.  Ttillius  Tiro.  Gronovius. 

8  Limina  post  Pads,  Hfc]  Ad  Pacis 
templum,  et  Palladium  sea  Transito- 
rium  forum  in  quarta  urbis  regione. 

EPKi.iv.  1  ArgiletawtSfSfc]  Hiblio- 
polarum  tabcrnas  in  Argileto  imo,  in 
2da  regione  urbis.  Muiis  hnhitarc] 
(Juia  affectas  famani  ct  plausum  po- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


109e5 


pnli.  Scrinia  nostra  vacent^  Quasi  di- 
cat,  tutius  lateres  adhuc  in  scriniis 
iiostris,  inenior  illiiis  edicti  Hora- 
tiani  :  '  Nonumque  pi'ematur  in  an- 
num :  Membranis  intus  positis  cieleie 
licebit  Quod  non  edideris,'  &c.  Li- 
brum  e  scriniis  exire.  foras  gestien- 
tem  timide  eniittit,  quod  vereatur,ne 
pro  fania  infamiam,  pro  gloria  dede- 
cus  auctori  sno  domuni  referat. 

3  Dnmincc] '  Romanornni  rerum  do- 
minoriini,'  ut  Epigr.  124.  1. 14.  Fas- 
tiJia,  ^c]  Censiirte  judiciique  notas 
ex  oculis,  vultii,  nutu,  supercilio,  cas- 
terisque  niotibns  perspectas,  ipsuni 
fastidium. 

4  Martin  turba  sapit~\  Romani  Mar- 
te  oriundi. 

5  HJiijorcs,  ^-c]  Sonaiitiores  san- 
nae  et  irrisiones  nusquam  sunt  qiiam 
Koniae.  Kst  ergo  '  ronchus,'  sterten- 
tissonus:  et  per  Metaph.  pro  deri- 
sore  et  superbo  censore  accipe. 

6  Nasumi  Ut  dextra  fidei,  genua 
inisericordiap,  supercilinni  gravitati 
et  fastui,  &c.  ita  nasus  in  isioni  dica- 
tus,  censnrae  et  acri  judicio.  Epigr. 
2.  I.  13.  et  passim  apud  autores.  Di- 
cit  ergo  pueros  sibi  etiani  jus  cen- 
sendi,  daninandi,  irridendi  Rouiae  su- 
mere  :  nee  mirum  :  '  Nam  facilis  cui- 
vis  rigidicensura  cachinni,'  ut  Juve- 
nal. Satyr.  10.  Et  '  nasus  Rhinocero- 
tis'  uimiani  ridendi  carpendique  li- 
bidineni  et  licentiam  siguificat.  Ilhi- 
vocerolis,  &;c.']  Cui  ingens,  cornu  niu- 
nitus,  vaiidus  uasus,  Spectac.  lib. 
epig.  •). 

7  Sophos]  Ab  auditoribus  acclama- 
luui  recitanti,  o-opHs,  O^icus,  f^eyaKws, 
'Pulchre,bene,recte!'  'Euge,  belle!' 
'  Facete,  laute,  lepide,  niliil  supra!' 
Sidonius  Apollin.  I.  1.  *  Ad  sophos 
meum,'  &c.  '  Ob  boo  illi  maximum 
sophos,'  <SlC.  Vel '  vir  iiic  doctus  est/ 
ut  BrodiiMis  vult.  Diun  basiu  jactus} 
Scrivcrii  basia  jacta  valde  verisimile 
est  :  nam  qui  liber  recitatus  andierat 
euge  ffixpivs  T«,  non  anipliiis  basia  cap- 
labat:  jam  habebat :  solebant  enini 
ista    conjungi,  plausus,    acclamatio, 


basioruni  jactus.  Praeterea  optimi 
libr'ijactas  non  aiptas.  Vide  ipsum  et 
Gruterum.  Ista  tibi  forte  contin- 
gent, inquit,  ubi  recitaberis  :  sed  co- 
gitare  debes  fieri  posse,  ut  aliqui  las- 
civi  et  male  feriati,  quia  nihil  aliud 
in  promptu,  aut  tu  proximus,  te  lu- 
suni  faciant  et  sago  impositum  in  sub- 
lime excutiant.  Gron.  Diim  basia,  Sfc.'\ 
Dum  captas  approbationes,  quas  ve- 
teres  amplexu  et  basiis  attestabantur. 
Sunt  qui  legant,  6as?aj«c<as;  hoc  est, 
promittis  tibi  et  poUiceris  gratiam 
lectoris  et  basia.  Quaudo  audis,  li- 
belle,  (TO(pMs,  putas  sincere  acclama- 
tum,  et  jam  speras,  inio  captas  et 
jactas  basia  ;  sed  non  intelligis  elpw- 
yas  et  nasos  Romanos.    Rader. 

8  Ibis  ab  excusso,  Sfc,^  Excipient  te 
quidem  gremio,  sed  ut  te  sago  in  sub- 
lime jactent  per  ludibrium  et  proca- 
citatem,  ut  solent  canes  excipere  : 
quod  ab  Othone  factitatum  refert 
Sueton.  c.  2.  Gall.  Berncr.  Augl. 
toss  iji  a  blanket,  quod  Grrecis  ttoA- 
ixbs  dicitur,  Latiuis  '  Sagatio:'  ex 
probratque  illi  faniiE  cupiditatem, 
qui  ad  astra  toUi  velit ;  vel  ad  Rhino- 
cerotis  nasuni  respicit,  quo  ursum 
sen  urum  in  astra  tulit.  Lib.  Spect. 
ep.  22. 

9  Domini,  Sfc.'\  Emendantis  et  ad 
limam  revocantis. 

10  Tristis}  Severa,  censoria.  Arun- 
do,  ^c]  Calamus  scriptorius.  ep.  3S. 
1.14. 

11  JEtherias,  iSfc]  Prodire  in  vul- 
gus  gestis,  versarique  in  bominum  ma- 
nu,  imo  jaclaberis  in  astra,  ut  supra 
vers.  8. 

12  Iffuge;  sed,  ifc]  Epitrope  Sar- 
castica. 

Epic,  v.  1  Coiitigeris']  Excusat  jo- 
cos  et  lasciviam  Epigramuiatum  ab 
exemplo  licentiuj  niilitaris  et  mimicis 
gestibus. 

2  Terrarutn  supercilium]  Sepone  Cae- 
saream  majestateni,  Imperatoriaui 
gravilatem,  severitatem  (Jeusoriam, 
vide  vers.  G.  supra  epigr.  4.  Sic  x«- 
\^v  Toj  dfpvt  elegantcr  Grseci  dicunt. 


1096 


NOr^C    VARIORUM    IN 


'Snperciiia'  enim  aninii  signa  sunt, 
et  indices  fastiis,  superbiar-,  majesta- 
tis,  aut  etiam  voluntatis.  Terrnrtim 
Dominum]  Dixit  pro  potestate  impe- 
ratoria,  qua  orbeni  teirai  adminis- 
Irat,    Rad. 

3  Consuevere,  6fc.]  Nainque  el  vos 
imperatores  in  triumphis  patienter 
ferre  soletis  dicteria  et  sconjinata 
niilitum  vobis  alternis  carminibus 
conviciantium.  vide  epigr.  7.  1.  7.  et 
Sueton.  Jul.  c.  40.  et  Dionem  1.43. 

5  Thyinelen,  Sfc.'}  Mimam  salta- 
tricen).  ab  Orchestra"  pulpito,  quod 
BvfxfKri  vocati'.r,  noniinatani,  Latini 
uxorem.  Jiiven.  Sat.  1.  v.  36.  Deri- 
soremque,Sfc.]  Minium  Doinitiano  cha- 
lum.  Suet.  Domit.  c.  \'>.  et  ep.  29. 
1.  9.  vs.  2.  Aug.  Politian.  1.  7.  epist. 
ad  Guariniini. 

G  Ilia  f route,  ^c]  Hilari,  serena, 
facili. 

7  Censura  potest,  !fc.]  Susceperat 
enim  Domitianus  censuram  perpe- 
tuam,  etiam  in  carniina  famosa  asper. 
Epigramniata  ergo,  quse  ad  nullins 
iufamiam  pertinent,  quamvis  lasciva, 
inquit  Martial,  non  sunt  reprehen- 
dcnda  nee  prohibenda,  qnum  sint 
tantum  jocus  ac  lusus,  quos  etiam 
Imperatores  spectant,  audiunt,  per- 
Diittunt.    Rad.    Sueton.  c.  8.  Domit. 

8  Lasciva,  ifc]  '  Musa  verecundie 
est,  vita  jocosa  mea  est.'  Ovid.  3. 
Trist. 

Epig.  VI.  Ex  personaDomitiani,  of- 
f'ensi  intempestiva  poetas  (Epigrani- 
mata  sua  Cirsari  dum  naumacliiiim 
pararet  offereutis)  interpellatione  : 
et  cxitium  poeta;  carminibusque  in 
aquas  abjectis  minati.  vide  epigr.  99. 
1.  3.  et  epigr.  54.  1.  5. 

EpiGk.  VII.  1  jEtlierias,S^c.]  Domi- 
tiani  leones  lepori  parcentes  ante- 
ponit  Jovis  aijuila;  Ganymcden  ra- 
pienti.  vide  epigr.  1.5.  infract  23.  4.5. 
49. .52.  (il.  et  10-).  JEtherias]  lilandi- 
tur  Ca-sarioecasionemansueti  leonis, 
quern  aquila-  Jovis  coujparat,  nt  l)o- 
niitiaiium     ipsi   Jovi.     I'uerum,    Sfc] 


Ganymedem  Trois  filium,  vide  epigr. 
.56. 1.  .5. 

2  TJmirfjs,  ^c]  Solicitis  ne  puer  ex- 
cideret  ve!  la-deretur:  sic  cp.  104. 
'  timidos  lenere  denies.' 

3  Nunc  sua]  Vt  aqnil*  Jovis,  ita 
leones  niitum  observant  Ca'saris;  et 
pra'dae  jam  captae  parcunt,  lepcres- 
quc  prensos  jussi  dimittunt.  iSmu 
jircrda]  Ipse  lepns.  Ccesareos']  A  Ck- 
sareexhil)itos.  Exorut,S{c.'\  Ne  la;da- 
tur  lepus,  impetrat.  Scriverius,  man- 
suescit. 

5  Quw  mujnra,  S^c]  Certe  lia;c  sunt 
niajora,  quod  leoni  niagis  propria 
praeda  sit  lepus,  quam  aqnilae  puer, 
et  consequenter  Domitiani  hoc  mira- 
culuni  Miajus  quam  illud  Jovis.  Adu- 
latorie. 

Epig.  VIII.  I  Stella']  Carmen,  quo 
Aruntius  Stella  Patavinus,  Elegio- 
graphus  Hiantidis  suaj  (epigr.  21.1.6. 
vers.  1.  et  epigr.  13.  1.  7.)  columbam 
deflevit,  tanto  supcrat  carmen  2.  et  3. 
Val.  Catulli  Veronen^is  de  nequitia 
inorteque  passeris  sua;  Lesbian,  quanto 
passere  major  est  col  umba.  vide  epigr. 
13. 1.  7.  vers.  3.  et  4.  Delicium,  Sfc] 
Imit.  Catulliana  :  '  Passer  delicia: 
meae  puella; !'  ut  mox, '  Tanto  pcssi- 
luus  omnium  poeta,  Quanto,'  Sec, 

2  Verona,  S^-c]  Ipsa  Catulli  patria. 
Emph.  Ipsa  ergo  Verona  audialStel- 
1am  Patavinum,  melioreni  (3atidlo 
poetam.  Verona  civilas  Italia;,  in 
Venetoruni  ditione. 

3  Vicit  Maxime,  Sfc.]  Hiantidis 
lacrymaj  de|)lorantis  columbam  vice- 
runt  lacrymas  Lesbiie  plorantis  pas- 
sereni.  Indignantur  certe  docti  viri 
hoc  judicium  Martialis.  Vertim  ego 
judico  Martialcm  alitor  sensissc,  ali- 
tcr  scripsisse.    Raderus. 

4  Tuo  Calullo]  Concivi  forte,  vel 
quern  admirari  solcbat  hie  Mart. 

Epig.  ix.  1  Magni  Titrasece]  Tiiras. 
Poiti  constanlis  viri,  imo  virtutis  ip- 
sius,  inquit  Tacit.  10.  Annal.  Suet.- 
Ner.  Arrian.  Epict.  lil).  I.  cap.  1.  &c. 
(pii  a  Ncrone  jussus  mori,  alacriter 


M.    VAL.    MARTI ALIS    KFIOR.    LlJi.    I. 


1097 


venas  incidi  jussit,  sanguineni  libans 
Jovi  liberatori.  Consummatique]  Om- 
nibus nnmeris  absoliiti  viri,  Stoici 
perfectissiini.  Catotiis~\  Qui  lie  Cae- 
sarem  victorem  videret,  se  UticaR  in- 
terfecit ;  cui  hinc  cognomen  Uticen- 
sis.  infra  epig.  79.  vers.  9. 

2  Dogmata,  ^-c]  Placita  et  decreta 
Stoica,  '  Mortem  esse  ad  nianum, 
portuni  et  libertatem  a  miseriis,'  &c. 
Sakus  ut,  ^c]  Ut  tamen  nolis  tibi 
mortem  consciscere,  quod  fecerunt 
illi. 

5  Nolo  virum,  ^"c]  Nolo  virum  qui 
molliter  et  desperanter  ad  mortem 
quasi  reniediiim  confngiat,  hunc  volo 
qui  mala  tbrtiter  toleret  perferatque. 
rh  S'  a.TTo6v7](rKeiv,  (pixr^ovra  neviav,  &c. 
Arist.  Nicom.  3.  7.  vide  ep.  80.  1.  2. 
et  epigr.  57.  1.  11.  et  Eurip.  Here.  F. 
act.  .5.  'EffKerpdfiTjv  Se  Kalrrepiv  KaKotaiv 
&)v,  &c.  Fucili  sanguine]  Facilis  san- 
guis ejus,  qui  singulos  artus  suos  for- 
tunae  prodigendos  dat,  quaestu  atque 
compendio  gloriarum.  Vide  Gellium 
1.  2.  C.27. 

Epig.  x.  2  Sed  qui,  ^c]  Est  enim 
'  Bellus '  diminutivum  a  bonus,  prettj/. 
lib.  2.  Epigr.  7.  et  1.  3.  Epigr.  62. 
quod  de  bono  magnoque  non  dicitur. 
Bellus  item  dicitur,  qui  placenter  et 
ad  voluntatem  loquitur,  quod  pusilli 
animi  est.  epigr.  46.  1.  10.  vide  et 
epigr.  39.  1.  12.  Forle  et  hie  Cotta 
-rcTuxa^d^oof,  qui  pauper  cum  esset, 
dives  liaberi  voluit. 

Epig.  xi.  1  Petit  Gemellus]  Notat 
avaritiam  vulturis  sen  lizeredipetae 
Genielli,  qui  Marouillam  opulentam, 
sed  jam  tabescentem  ambibat,  ut  haR- 
res  illius  institueretur. 

-1  Tussil]  Hinc  pbthisicani  esse 
conjicitjsperaique  se  brevi  elaturum. 
vide  lib.  2.  epigr.  26. 

Epjg.  XII.  1  Cum  data  sint]  In  ficta 
Sextiliani  persona,  bibones  inclytos 
perstringit.  Cum  data  sint  equiti,  ifc] 
Onines  divisiones  et  i-rMatis  populo 
fiebant  per  gradus  auipliitlieatii  vel 
tbeatri,  ubi  vero  data  sint  ilia  nomis- 
mala,   alio  epigrammatc  in  cundem 


Sextilianum  ostendit,  lib.  1.  Epigr. 
27.  '  Nee  consessorum  vicina  no- 
mismata  tantum,  ^ra  sed  a  cuneis 
ulteriorarapis.'  Non  contentus  enim 
hie  eques,  nimimos  in  suo  gradu  re- 
cipere,  ex  gradibns  raptum  ibat. 
Hinc  illae  locutiones  '  de  gradibns,' '  in 
gradibns,'  et  'gradibus'  panem  dis- 
tribuere,  pro  hominibus  qui  sunt  in 
gradibus.  In  quibus  ergo  gradibns 
id  factum?  in  iisdem,  in  quibus  olini 
congiaria  populo  dabantur,  aera  di- 
videbantur,  et  missilia  omne  genus 
spargebantur,  et  tesserae  mitteban- 
tur:  in  iis  ipsis  panes  etiam  eroga- 
bantur  ;  nempe  in  amphitheatri  gra- 
dibus. S(dmas.  Vide  et  Turneb.  1. 18. 
c.  30.  Data  sint,  8fc.]  Ad  vinum  et 
bellaria  singulis  Equitibus  in  specta* 
culis  desidentibus  data  sunt  10.  num- 
mi,  Sestertii  scilicet.  Sestertius  au- 
tem  continet  Asses  duos  cum  medio, 
imde  Fignra  HS.  nostra;  monetae  va- 
let 1.  d.  ob.  q.  a.  q.  quera  geminat 
victoriatus.  3.  d.  oh.  q,  ut  et  hunc  den. 
7.  d.  ob.  omnes  argentei.  Data  sint, 
^c]  Quid  jiivat  appingere  notam 
Farnabii  de  sestertio,  quain  nemo  in- 
telligit  r  Sed  et  falsum  est  Martia- 
lis  aevo  sestertium  constitisse  duobus 
assibus  et  dimidiato :  turn  quatuor 
asses  valebat,  quod  hie  potuit  discere 
a  Scriverio,  qui  tribuit  ei  sedeciin 
quadrantes  :  et  recte  :  narii  as  qua- 
tuor quadrantnm.  Przeterea  quare 
adjecit  ad  bellaria  ?  unde  hoc  ei  con- 
stat ?  At  illud,  '  decies  nummum,' 
qua  sunt  2000.  sestertia,  barbarum 
et  insanum.  Deleantur  itaque  om- 
nia. Sed  ad  '  Data  sint,'  sic  potest 
nntari :  Ad  sitim  levandam  in  spec- 
taculo  longius  producto  distributa 
scribit  viritim  per  quatuordecim  or- 
dines  decern  nomismata.  Quaj  fue- 
rint  ilia,  quis  audeat  adfirmare  ?  Sed 
non  magni  pretii  fuisse  apparet  par- 
tim  ex  epigr.  27.  ubi  appellantur 
'  a;ra,'  partim  ex  opposito,  '  Bis  de- 
cies bibis,'  quasi  allerum  tantum  hau- 
riat  ilia,  et  singuli  haustus  constitu- 
nnt  nomisinate.  Gran, 


1098 


NOTJE    VARIORUM    IN 


2  Bis  decies,  Ifc]  Vicies,  bis  denis 
vicibns. 

3  CaUla  ministros]  Aqua  calida  ad 
vinum  temperanduin.  Lips.  Elect.  1. 
cap.  4.  Vide  et  H.  Salniiith  ad  Pan- 
cirolura  cap.  De  cibi  capiendi  modo 
veterum,  p.  538. 

4  Mei'umi  Vinum  non  diluttiin. 
vide  epigr.  27.  infra. 

Epig.  XIII.  1  Herculei,  ^f.]  Hercii- 
leni  deiini  t\itelarem  colentis.  De 
Hercul.  Tibnrtini  bibliotlieca  A.  Gel. 
19.  5.  Tiburii  arces]  Oppid.  ad  17. 
lapidem  ab  urbe  Roma. 

2  Canaque,  4*c.]  Ad  planiciem  Tibu- 
ri  subjectam  scatmiunt  aqua^  <;elida, 
quffi  a  colore  lacteo,  qnem  a  venis  ha- 
bent  siilphnreis,  Albulae  dicnntur. 
Vilruvius  1.  8.  c.  2.  Plin.  1.  3.  c.  5.  et 
1.31. 

3  Rura,  ^c]  Villam  Regiili.  Dilec- 
taque,  Sfc]  Reguii  scilicet  oiatoris. 
docti  itaque  INIusarum  clieutis. 

4  Quart  us  Lapis]  Stj.us^u  miliariiim 
totidem.  Videtur  aiitem  ex  ep.  30. 
1.  7.  fuisse  inter  3.  et  4.  lap.  Lapis, 
ilinenim  index  et  signator,  niille  pas- 
sus  notabat,  sea  miliare,  Gr.  a7)ixelov. 

5  Rudis  (Bstivus,  ^c]  Inculta,  im- 
morata.  Pathos.  Eadenique  riiiiiosa. 
JEsticas  prcBstabat  porticus  umbras]  A- 
rondelianiis,  auras.  Plinius  1.  2.  ep. 
17.  'Ipsa  vero  cryptoporticiis  tunc 
maxinie  caret  sole,  quum  artrcutissi- 
mus  cuhniiii  ejus  insistit :  ad  lioc  pa- 
tentibus  fenestris  Favonios  accipit 
transmiltitque.'  Idem  1.  .5.  ep.  6. 
'Subest  cryptoporticus  subterraneo 
iimilis  :  apstate  incluso  frigore  riget : 
contentaque  acre  sno  nee  desiderat 
auras  nee  admiltit.'  (irorwiius. 

8  Gestalus,  ^-c]  In  gelidis  bisce 
porticibus  gcstari  veteres  soiiti  es- 
sedo  jnnctis  miilis.  Juvcn.  Sal.  4.  5. 
et  Sat.  7.  108.  vel  animi  vel  valctudi- 
nis  causa.  Reauhts]  Hie  fuit  Reg. 
ille  quern  Plin.  epist.  5.  1.  2.  Kegcui 
improborum  et  bijiedum  nequissinium 
appellavil,  qneni  tainen  poeta  pali)at. 
Jimetequis]  Jain(|ue  excessissef. 

tt    ^'imirum]   (iuerolis   ergo   Decs 


onerabant  et  maledictis  impie  vex- 
abant  si  qnos  ex  charis  amiserant, 
aut  si  quid  secus  contigerat.  Hinc 
illud  frequens,  'Incusare  Deos.'  Sed 
et  eoriim  aras  ac  templa  lapidabant, 
statnas  dejiciebant,  et  quid  non? 
Herald. 

10  Quee  par  tarn,  l^-c]  Ut  q>i3P  com- 
munem  desiderantium  querentium- 
que,  si  Regulum  oppressisset,  invidi- 
am diiam  ferendo  non  esset. 

11  Nunc  et  duinna,  ifc]  Haec  qui- 
dem  damna  tVuctui  nobis  et  voluptati 
sunt,  et  jiicnnditatis  liujus  tVuctuiu 
prrmutare  noUem  porticu  stante  et 
incolumi ;  bxc.  pericnla  vel  niagno 
precio  snbeunda,  quie  arguniento  sint 
nos  diis  cura;  esse,  ut  in  Regulo  ser- 
vato  deorum  providentiam  agnosca- 
mus.  '  Scilicet  issuperis  labor  est,  ea 
ciira  qiiietos  Solicitat.' 

12  Stantia  non,  4"<-'.]  Sed  ruentia 
mox  ut  Kegulus  gestari  desiit,  deo- 
rum providentiam  et  bonitatem  ar- 
guunt :  vide  epigr.  83.  intia,7ri(rTaJffeu, 
id  est,  eventu  affirnsare.  Probare 
Deos]  Quid  sit  '  patreuj  probare,' 
docet  (Maudian.  in  Herculis  laudati- 
oue:  '  Inclyte  principiis,  fardo  vix 
editus  ortu  Fecisti  de  patre  fideni.' 
Id  est,  patrem  probasti,  et  Jovis  esse 
te  filiuni  fecisti  fidem.  Herald. 

Epig.  xiv.  1  Casta  suo  gladium, 
S^-c]  lilustre  et  virile  in  focmineo  cor- 
pore  conteinptae  mortis  exemplum, 
Arria,  inquam,  ilia  beroina  docuit 
Pa?tum  virum  suuni  mori.  Ca.'cinae 
Pacto,  qui  in  partibiis  Scribouianis 
contra  Claudium  fiiisset,  ad  mortem 
adacto,  uxor  Arria  extractum  e  suo 
vulnere  pugionem  marito  porrexit, 
cum  voce:  '  Non  dolet.'  Tacit.  An. 
IC.  Die  lib.  GO.  Plin.  1.  3.  cpist.  16. 
egregie. 

4  Sid  quod,  4"c.]  Tu  cnim  vita  mea 
milii  cliarior:  quo  salvo  perire  ne- 
(]ueo;  ([uo  perennte,  salva  esse  non 
jtossum.  Volet]  noi-nriKuis.  nam  vidiilis 
non  (lolet,  sed  lacit  dolorem.   Rad. 

Epic.  xv.  Ad  Casarcin]  Doniiti- 
aninn  se  Dominum  ar  Dcum  nostruui 


^f,    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


1099 


appellail  volentem,  poeta  palpans 
Jovi  compnnit,  imo  pra'fert,  sunipta 
occasione  a  leonibiis  qui  lepoi'i  per 
rictus  eornm  disciirrenti  pepeicis- 
sent.  Quod  Inipevatori  tribnit,rujas 
scilicet  leones  sunt,  supra  epigram- 
mat.  7. 

1  Delicias]  Quid  ddicicE,  dictum 
Epij!;r.  2.  .Spectaculorum  in  fine. 

%  Tolies  a  dente  redirct'\  Sic  infra 
Epigr.  19.  *  Per  quos  praeda  fugax 
itqne  reditque  lepns.' 

6  Sed  tamen,  (^c]  Palam  adulatur 
Capsari  nt  Deo,  cui  pareant  etiam 
fera>.  Rad. 

Epig.  XVI.  1  O  mild  post,  Sfc]  Epi- 
enrea  parapnesis  ad  vitani  genialiter 
ageudam  ab  ipsius  vita;  brevitate 
ducta,  quae  deterrere  Julium  quam 
impellere  magis  poterat,  aut  certe 
debuerat.  Rad.  O  milii  post,  Sfc] 
Transcriptns  hie  versus  ab  Ovid.  4. 
eleg.  1.  Trist.  'O  milii  post  nullos 
unquam  niemorande  sodales.' 

2  Longa  fides,  ^-c]  Veteris  et  pro- 
batae  amicitiffi,  per  annos  34.  fides, 
videepisr.  34.  1.  12. 

3  RisjampcBnetibi,8fe.'\  Pa?nejam 
sexagenarius  es.  Romanos autem  con- 
sularibus  numerasse  fastis  notum  est. 

4  Paucos  dies']  Reliquee  vitae,  tibi 
jam  sexagenario :  vel,  praeteritae,  cum 
tibi  aprumnis  curisque  distracto  per- 
pauci  illuxerint  dies  felices  et  hilares. 
quippe  ^rjv  Epicureis  sonet  nitide  et 
delicate  vivere,  rh  Se  ^yv  flire  fxoi,  ri 
i(TTL,  &c.  Aristopli.  Pantos]  Prster- 
itos  vel  futures,  praeteritos,  quia  non 
vixisti,  nee  genio  indulsisti  liactenus, 
nisi  perraro  ;  sed  curis  et  laboribus  ae- 
Tum  prope  totnni  exegisti,  quod  non 
est  vivere.  Futures,  cum  annum  jam 
sexagesimum  attigeris,  panci  jam 
tibi,  anuis  senioque  fracto,  dies  vitac 
restant.  Rad. 

5  Non  bene,  ^c]  Non  prudenter 
feceris  ditferendo  voluptates  in  futu- 
riim  tenipus,  quod  incertum  est. 

7  Catenatique,  ^y.]  Invicem  con- 
nexi.  Ubi  '  Finis  alterius  mali,  gra- 
dus  est  futuri," 


U  Complexuque,  Sfc.']  Vindica,  supi- 
nis  manibus  accipe,  obviis  ulnis  am- 
plectere.  Assere]  Ad  formulam  ast- 
seiendi  alludit.  Veteres  enim  in  li- 
bertatcni  quempiam  vindicatnri,  ma- 
Du  prenilcbaiit  asserebantque,  adjec- 
ta  hac  voce  :  '  hunc  liberali  causa 
manu  ad^ero.'  Rad. 

10  Sic  quoque,  ^c]  Etiam  duni  ca- 
pessis  et  aniplexaris. 

12  Vive  hodie]  Vivere  poiitis  est, 
genio,  voluptatibus,  conimessationi- 
bus  assidue  vacare  et  induigere. 

Epig.  xvii.  1  Bona,  sunt,  Sfc.']  Mo- 
deste  et  per  jocum  librum  suum  ex- 
cusat,  quasi  ex  bonis  et  nialis  epi- 
gramniatis  conipactum ;  'tamen  a?- 
quus  Judex  compenset  vitiis  bona: 
phiribus  hisce  (Si  modo  plura  illi  bona 
sunt)  inclines.'  sic  infra  epigr.  4G.  et 
1.2.  epigr.  8.  Bona]  Ea  dicit  bona, 
quee  virtutes  onines  Epigrammatis 
complectnntur :  niediocria,  qua;  me- 
diocrem  habent  artem  et  ingenium  : 
mala  vero  leviculaet  vulgaria,  parum 
ingeniosa  et  arguta.  Raderus.  Sunt 
mala  plura]  In  libro  edendo  saltern 
servari  debet  temperamentum,  cpiod 
in  melle  vendeudo  proposuit  Apicius, 
doctus  gulae  artifex,  Epimelos  IS. 
'  Mel  malum,'  inquit,  '  bonum  faties 
ad  vendendnm,  si  unam  partem  mali, 
et  duas  boni  siniul  niiscueris.'  Rigult. 

Epig.  xviii.  1  Cogit  me  Titus,  ^v.] 
Monitus  a  Tito  quopiam,  uti  se  ab 
hedera  ad  thyrsum  ;  hoc  est,  a  poesi 
et  umbra,  ad  Soleni  et  forum  confer- 
ret;  quod  magna  res  esset  agere 
causas,  hoc  est,  fructuosa  et  utilis; 
poiisis  vero  stcrilis  et  inanis.  Epi- 
grammatis vita  est  in  anibiguitate 
rov  '  Magna  res  est'  (inquit  Titus) 
fructuosa  scilicet  tibi  et  rcip.  emo- 
lumento,  si  te  a  sterili  poesi  ad  causas 
agendas  transferas  :  et  rov  '  ftlagna 
res '  (invertit  poiita)  ntilis  scilicet 
est  agricultura,  quia  rem  augct  et 
amplificat  ;  neque  tamen  circularis 
ille  et  improbus  labor,  ut  fructuosiis, 
mihi  arridet:  nedum  hie  forensis. 

Epig.  xix.  1  Quid  tc,  ^c]  Vinum 


1100 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Vaticanntn  reprehendit,  Falernum 
laudat,  Tiiccain  ut  sordidiim  tangif, 
qui  convivis  malum  vinum  propina- 
rit,  ut  minus  biherent.  Vitulo  miscere^ 
ifc.']  Quod  aniios  feiat  vivatque,  lau- 
dato. 

2  In  Vaticanis,  ^c]  Vile  et  pessi- 
mas  notaj  viuum  e  colle  Vaticano,  qui 
Janiculo  conterminus. 

5  De  nobis,  ^c.']  Nos  jugulaie,  tibi 
forte  pro  levi  est.  Jugulare  Faler- 
num] Infuso  Vaticano  Falernum  oc- 
cidere.  Metaph.  sublato  vini  calore 
animali  (quam  ab  anima  vitis  habet) 
in  acetum  vertere,  quod  et  bibentes 
jngulare  videtnr.  ep.  45.  1.  10.  et 
1.  12.  epig.  48. 

6  Campano']  Falerno  e  Campania. 
Toxica  steva,  Sfc]  Vaticana,  quae  et 
epigr.  92.  I.  6.  venenum  appeilat ; 
toxicnm  autem  a  taxo  venenosa  ar- 
bore,  vel,  irapa  ra  To|a  arcus,  tela, 
quae  barbari  veneno  tingunt. 

Epic.  xx.  1  Sitnemini,  Sfc]  Jocus 
inedentulam  et  tussientem  aniculam. 
Vide  epigr.  41.  1.  2.  et  epigr.  92.  I.  3. 

4  Nilistic]  Nihil  amplius  est, quod 
exspuas,  pr«ter  animam. 

Epig.  XXI.  1  Die  mild]  Sub  per- 
sona Cseciliani,  barbarum  et  inhuma- 
num  hospitem  insectatur  ;  qui  non 
tam  vocarat  amicos  ad  convivium  ut 
essent,  quam  ut  optima  qusque  vo- 
rantem  jejuni  spectarent,  ipsique 
vilissimis  cibis  vescerentur.  Idem 
queritur  Juvenaiis  Sat.  .5.  et  Martial. 
1.2.43  ;  3.  59.  &c.  Vocata]  Convivis 
invitatis. 

2  Bolelos,  ^-c]  Fnngorum  genus 
nobilissiuinm,  novissimum  gul<r  irri- 
tamentum,  et,  ut  jocatiis  est  Nero, 
'  cibuni  Deorum.'  Namque  venenato 
boleto  Agrippina  Claudiuin  Ca>s.  ex- 
tinxit,qui  deinde  Imperatoruni  Rom. 
more  consecratus  est,  et  in  Divoruni 
numcrum  rclatus.  '  Vilibiis  ancipitcs 
fungi  ponnnlur  amicis,  Boletus  domi- 
no ;  sed  qualcni  Claudius  edit,'  Ju- 
ven.  Sat.  5.  Tacit.  12.  An.  Sucton. 
Claud,  cap.  41.  Die.  I.  7.  liinc  et  Se- 


4  Boletum  <iualem]  Imprecatur  Cae- 
ciliano  fatalem  caenani  et  exitialem. 

Epig.  XXII.  De  Porsena  ct  Mucio 
Scaiola]  Mucins  Scsevola  heronm 
sanguis,  regum  terror,  columen  pa- 
triap,  cujus  dextera  labantem  urbem 
sustentavit,  Hetrnriani  vincentera 
superavit,  quaeque  plus  errando  po- 
tuit,  quam  aliorum  feriendo.  Patra- 
tum  est  hoc  decus  A,  U.  C.  ccxLvi. 
P.  Valerio  iterum  et  T.  Lucretio 
Tricipitino  Coss. 

1  Peterel]  "npfj.r]ae-  assaulted,  assassi- 
nated. Regem  dtcepta]  Porsenam. 
Historia  nota  ex  Livio  2.  Halicarnass. 
5.  Val.  Max.  1.  3.  c.  2.  Senec.  epist. 
(itj.  Satellile]  Scriba,  quern,  pari 
cum  rege  ornatu  sedentem,  regem 
credidit.     Dextiu]   Mucii  Scaevolee. 

2  Ingessit]  Quasi  per  vim,  etiain 
ipso  igne  repugnante  se  ingessit.  6'u- 
cris/ucis]  Accenso  ad  sacrificiuni  fo- 
cuio. 

3  ScEva  pius]  Epitheta  '  steva '  et 
'pins'  per  Hypallagen  transposita 
vuU  Raniiresius  ;  signata  potius  et 
ad  rem  accommodata  arbitror,  ut 
Porsena  tanta  viri  constantia  attoni- 
tus,  ex  saevo  boste  pietatem  indueret, 
Mucio  ad  suos  remisso. 

7  Major  deceptce,  l^c]  Acclamatio 
epigrammatis  encomiasticis  solennis. 
Majorera  scilicet  iaudemmeretur  con- 
stantia ultrix  manus  errantis,  qnam 
tanti  facinoris  fiducialis  inceptio. 
Quanto  rarius  est,  inquit  Seneca, 
hostcm  amissa  inanu  vicisse,  quam 
armata.  Vide  epigr.  30. 1.  8.  et  epigr. 
25.  I.  10. 

8  Si  non  errasset]  Si  regem  Porse- 
nam intercniisset. 

Epig.  xxiii.  1  Quid  nunc  sceva] 
Vide  ep.  7.  et  15.  supra.  Hie  autem 
Domitiano  adulatns  magnanimitatem 
ot  gcnerosum  pectus  tribuit,  quali  in 
minores  prirdas  supplices  et  jacentcs 
tituntur  leones.  '  Corpora  iiiagnani- 
mo  satis  est  prostrasse  leoni,  iVc.  At 
lupus,  ot  tiirpes  instant  moricntibns 
ursi.'     Ovidius  2.  Trist.  5.oleg. 

3  Scrvantur,  ^c]  Kcspicit  ad   na- 


M.    VAL.    MARTIALJS    EPIGR.    LIB.    I. 


liOl 


turani  leonum,  qui  unguium  niucrone 
in  pedum  quasi  vaginas  recondito  in- 
cedunt,  ne  liejjetent  refringantve. 
Plin.  15.  8.  Solinus  cap.  30.  Magnis 
cervicihus']  Ut  tauiis,  cervis,  apris. 

4  Nee  gaudet,  Sfc.]  Spernit  aquila 
muscas,  leo  leporem,  Doniitianus  Da- 
cos,  qui  hac  tempestate  a  Domitiano 
coeperant  deficere. 

5  Vastos,  Sfe.]  Leonis. 

6  Dacuspuer]  Hostis  puer.  Quasi 
dicat,  in  liostes  debiles  Cassar  non 
sasvit. 

Epig.  XXIV.  1  Invitas  nvllum]  Sub 
persona  Cottae,  molles  et  efFoeminatos 
sui  teinporis  homines  taxat,  qui  bene 
vasatos  e  balneis  ad  convivia,  e  convi- 
viis  ad  lectum  educebant,  fiebatque 
strenuorum  hujuscemodi  militum  in 
balneis  delectus.  Ramires.  Cum  quo, 
Sj-e.']  Quem  in  balneis  mutoniatum  con- 
spexeris.' 

4  Nudum,  ^-c]  Nou  bene  vasatura. 
1.  3.  epigr.50.  et  73.  et  1.  7.  epigr.  54. 

Epig.  xxv.  1  Aspicis,  ^c]  Notat 
hocepigrammate  Martialis  nonnullos 
sui  temporis  aXd^ovas,  quales  erant 
plurinii,  qui  sordibus,  incomptis  ca- 
pillis,  vultus  ae  tVontis  severitate  et 
tristitia,  ac  verborum  asperitate,  non 
modo  philosophi,  sed  philosophorum 
sanctissimi  videri  volebant,  cum  eo- 
rum  vita  interior,  omni  flagitiorura 
ac  neqiiitiae  genere  esset  sa?pius  con- 
tamiuatissiina.  Hoc  genus  honiinum 
traduxit  Juvenalis  Sat.  11.  Incomp- 
tis,  ife.'\  Ilium  hirsutum,  'cujusHls- 
pida  membra  quidem  et  dura»  per 
brachia  setae  Promittunt  severum 
animum.' 

2  Cujus,  ^-c]  Cujus  gravitatem, 
quae  in  superciliis  apparet,  et  tu  ip- 
se, 0  Deciane,  qui  Stoicus  es,  reve- 
rearis.  Triste  superciliumi  'S.KudpuTrov 
ovra,  Kal  ris  otppvs  (X^*^"-  eTOj'w  ttjs  ko- 
pv(()rjs, 

3  Curios,  A"c.]  Continentiam  Cnrii 
et  rigidam  F.  (^amilli  fortitudlneni,id 
est,  qui  laudat  priscam  continentiam 
et  austeritatem. 

4  Notiio  fronti,  ffc]  'Front!  nulla 


fides.'  Nupsitheri]  Muliebria  passua 
est.  '  Inter  Socraticos  notissima 
fossa  cinaedos.'  Vel  etiam  nupsit,nt 
Nero  Pytbagorae  cuidam.  Sulpic.  2. 
histor.  sacriE.  ipsi  Sporus.  Sueton. 
cap.  28.  Ner.  Gracchus  Cornicini. 
Juven.  Sat.  2. 

Epig.  XXVI.  1  Ede^MOSjifc.]  Quod 
probent  Graeci  ac  Latini.  Ede  tuos] 
Hortatur  Faustlnum,  ad  quem  multa 
sunt  infra  epigrammata,  utsua  scrip- 
ta  publici  tandem  juris  faciat,  pra?- 
miumque  laborum,  nominis  celebri- 
tatem  exspectet. 

4  Nostri']  Latini.  Cecrops  auteni 
Athenarum  conditor:  Pandioninstau- 
rator  :  arces  in  tutelaPalladis  Athe- 
narum pra-sidis.  Prcetereuntqiie']  Non 
praetereant,  id  est,  omne  landis  punc- 
tum  ill!  tribuant.  Metapbora  a  suf- 
frages quae  in  tabulas  cereas  refere- 
bantur  per  puncta:  e  quibus  pluri- 
morum  censu  magistratus  *  creari ;' 
pauciorum,  a  populo  '  agitari :'  nul- 
loruni,  'pra?teriri'  candidatus  dice- 
batur.  Horat.  ad  Pisones ;  '  Centu- 
riae  senioruni  agitant,'  &c.  Senes] 
Qui  maturioris  judicii :  vel  alludit  ad 
Centurias  seniorum,  ut  modo. 

G  Teque  piget,  Sfe.]  Noli  te  dulcis- 
simo  studiorum  fructu  defraudare,  no- 
minis  scilicet  immortalitate,  et  famae 
in  vivis  dulcedine. 

7  Post  te  vieturcE,  ^c]  Ingenii  tui 
foetus,  te  potius  in  vivis,  et  ipse  vivus 
ingrediatur,  quam  postbumus  ed^tur. 

8  Cineri,  <.^-c.]  Vivus  itaque  fruere 
faniffi  dulcedine :  supra  epigr.  2.  et 
epigr.  13.  1.  5.  Gloria  sera]  Alii  le- 
gunt,  rara,  tarda,  nulla,  sod  totum 
acumen  est  in  dictione  sera.  Nam 
quae  optamus  alicui  post  mortem  op- 
tima et  pr<estantissima,  ea  tamen  ut 
sero  contingant  precauiur.  Sic  im- 
mortalitateni  seram  Augusto  exopta- 
bat  Horatius:  'Serus  in  caelum  rede- 
as,  diuque  Laetus  intersis  populo  Qui- 
rini,'<-'v:c.  Herald. 

Epig.  xxvii.  Ad  Sextilianum']  Vide 
i-pigr.  12.  supra. 

1  Qtiuntum,  l^c]  Synecdoche,  quan- 


110: 


NOT^    VARIORUM    IN 


tuin  quini  equites  qui  in  subsclliis  14. 
ordinnm. 

2  Aqua  Mies,  &,-c.]  Sextilianiis  ille, 
ne  nibori  ei  tani  frequens  in  specta- 
culis  j)otatio  esset,  viderl  volebat  a- 
quani  bibcre.  Iiitenogat  poeta  eKeyn- 
TiKws,  '  aqua  toties  ebriiis  esse  po- 
les ?'  ut  si  diceret,  qiiotidie  in  spec- 
tacnlis  bibis  quantum  qtiinque  snb- 
sellia,  identideni  ebiins  es,  et  tanien 
vidcri  vis  vSpoTrdrris.  Esse  non  potest, 
quin  vinum  bibas  generosissinium. 
Musamhert.  Vel  potes,  quoties  sitis, 
aquae  potu  sitim  tuam  sedare.  sic 
exponit  Scriverius.  Ego  Hyperbo- 
lice  dictum  arbitror. 

3  Nee  consessorum,  Sfc.]  Nee  ad  vi- 
num nummos  solum  coriogas  ab  assi- 
dentibus  tibi  in  eodem  gradu  vel  cu- 
neo,  sed  et  petis  asra  ulteriora  a  cu- 
neis,  id  est,  ab  iis  qui  a  fronte  infra, 
vel  a  teigo  supra  sedent  in  eodem 
runeo,seu  ulteriore  cnnei  gradu,  vel 
in  aliis  utrin(jue  cnneis.  Sunt  qui  de 
missilibus  intelligunt,  qua  ille  bibo 
nndequaque  rapiebat :  de  cnneis  vide 
Lips,  de  Ampliith.  13.  et  Buling.  de 
Circo,  cap.  34. 

6  Nun  hac,  S^c.']  Neqne  vilia  bibit 
vina  Peligna  aut  Tuseana,  sed  gene- 
rosissima  Opimiana  et  Massica  :  cum 
tot  calicum  tralioni  magis  conipeteret 
vapidum  turbidumque  Laletanuni. 
Pralis]  Praela  vocat  torcularia,  (jui- 
bus  vinum  exprimitur. 

7  Testa]  Est  vas  vinarinm.  Fic- 
tilibus  olim  vasis  vina  servabant  ad 
multos  annos,  ne  dicam  siLCula:  qui- 
bus  etiani  nota  annorum  et  generis 
vini  adscribebatur :  unde  loquendi 
modi  profluxere,  de  nieliore,  de  iuteri- 
ore  nota,  de  eo  quod  pra^stantissimum 
est.  liud.  Antiqui  Opimi]  L.  Opiniio 
Cos.  A.  U.  C.  Dcxxxiii.  ea  cii>li 
erat  tcniperies,  ut  vini  optimi  summa 
provcnirc't  copia,  quod  in  annos  cc. 
diiraret.  Plin.  1.  14.  c.  4.  Siccatur] 
Eviiauritur. 

y  rax  Laletnnu,  (Spc]  Faeculentum 
et  turbidum  vinum  ex  Laletania  in 
Hispania. 


10  Si  pluSfSfc.]  Si  excedis  nume- 
rum  cyathorum  qui  in  cana  sunmntur 
decern  tantinn,  cii:n  lauiissiniae  cwnae 
modus  sit  sextarius,  qui  duodecim 
continet  cyathos. 

Epic,  xxviii.  1  Hestentnl  Jocatur 
cum  Frocillo,  quem  inter  pocula  per 
jocuni  pridie  invitarat.  Hesterna  tibi, 
i)t-.]  Ego  post  quinquagenos  cyathos 
(inter  scyphos  autem  dicta,  indicia; 
facta,  iiifecta  oportuit,  tanquam  in 
vino  inscripta)  bene  potus  te  invita- 
rani  :  tu  serio  et  sobrie  accepisti  ; 
idque  citra  bonos  mores  et  satis  cum 
periculo. 

2  Qmncunces,i^c.'\  Quinque  cyathos 
continet  quincunx,  dividitnr  enim 
sextarius  (ut  As  in  12.  uncias)  in  cya- 
thos 12.  1.  uncia.  2.  Sextans.  3.  Qua- 
drans.  4.  Triens.  5,  Quincunx.  6.  Se- 
mis. 7.  Septnnx.  8.  Bcs.  9.  Dodrans. 
10.  Dextans.  ll.Deunx.  12.  Sextari- 
us.    Perados]  Exliaustos. 

3  Mecuin]  In  a?dibus  meis  :  non  me- 
cum  apud  alium. 

4  Tu  factum  tiinreni]  Certam,  indu- 
bitatam,  et  absolutam  rem,  non  pro- 
missam  tantum  significat.  Tuni  cui 
confectum  negotium  et  voti  compos 
est.  Rad,  nius. 

5  Et  non  s'jbrin']  Ebria  pro  seriis 
ac  sobriis  accepisti.  Sic  '  Keges  di- 
cuntur  multis  urgere  culullis,  Et  tor- 
quere  niero,  quos  pcrspexisse  labo- 
rent.'  'i'yrannicuni  autem  excipere 
eUiiorum  sinipiicitateni,  et  advertere 
qua'  bene  potis  excidant. 

G  Exemplo]  Esset  enim  nimis  peri- 
culosinn  exemplum,  si  qu<e  ab  ebrio 
excidunt,  essent  notanda :  et  si  per 
jociMu  dicta  vel  inter  pocula,  serio 
accipias,  et  sic  conviva;  pericnlum 
crees.  Hie  tamen  de  promissionibus 
tantum  vocationuui  in  ciena  factis  lo- 
(jui  videtur.  liuderus. 

7  Miffai,*|T.]  Odi,  0  Procille,  me- 
moreni  compotorem. 

EiMG.  XXIX.  1  Ilesternofwlere,  ^c] 
Ncgando  magis  atfirmat,  cum  subjicit 
'in  lucem  bibit,'  hoc  est, diem  noctem- 
<jue  potando  continual :    excnsando 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR,    LIB,    I. 


1103 


Acerram  acriiis  incusat.  Hesterno  mc- 
ro]  Jociis  ex  liomonyniia.  Hesteinuni 
meruni  et  hesteinani  crapulam  appel- 
labant,  quam  ne  nox  quidem  coiico- 
qiierc  potuerat ;  quod  erat  valde 
piobrosiim.  Virg.  in  Sileoo:  '  Infla- 
tuni  hesterno  venas,  lit  semper,  lac- 
cho.'  Sic  x^'fV  M*'^'!"'  Graeci  dicnnt. 
Poeta  ergo  ditit  eos  falli,  qui  mane 
quuni  Acerrce  oceurrerent  hester- 
no foetere  inero  euni  existiniarent : 
quare  ?  quiacorapotationem  in  hicem 
protraxerat.  Cluudian.  libro  ii.  in 
Eutropiuiu  : '  Inter  quie  tumidus  leno 
producere  cagnas  In  luceni ;  t'tetere 
uiero,'  &c.  Herald. 

2  In  lucem,  ^"c".]  Compotationes  in 
luceni  protrahit,  adeoque  noctis  non 
diei  hesterniB  meruni  olet. 

Epig.  XXX.  1  Fidentine,  Sfc.']  Ludit 
in  dialogia  vocum,  mea,  tua ;  perstrin- 
gitque  plagiarium  Fidentinum,  car- 
minum,  inquam,  alienornm  fureni. 
Plagiarium  hunc  poscit  infra  epigr. 
39.  54.  73. 

4  Si  did  tua,  ^c]  '  Nam  quod  erais, 
possis  dicere  jure  tuum.'  1.  2.  epigr. 
20. 

Epic.  xxxi.  1  Chirurgus,  ifc]  Ad- 
spirabat  chirurgus  Diaulus  ad  nobilis- 
simam  inedicin;e  partem,  ut  Clinicus 
tandem  Iniperatores  lecto  affixes  vi- 
seret  curaretque  :  desperans  tandem, 
nescio  qua  de  causa,  se  ad  Libitinam 
contuht,  e  chirurgo  vespillo  factus, 
nee  minus  interea  Clinicus.  Est  enim 
argutia  epigrammatis  in  voce  kKIpt], 
quaj  et  '  lectuni '  et  '  feretrum '  sig- 
nificat.  Clinicus  item  medicuni  et 
sandapilarium  sen  vespillonem.  vide 
infra  epigr.  48.  et  epigr.  74. 1.  8.  No- 
tus  estjocusDiogenisin  quendam,qui 
ex  male  atlileta  factus  est  aeque  bo- 
nus medicus.  Vespillo'\  Est  ille,  qui  ef- 
fert  corpora  ad  sepulturani,  et  qui 
quasi  veste  spolict  niortuum :  vel  a 
vespere  dictus,  quoniam  majorcs  ea 
bora  sepeliebaiitur. 

Epig.  xxxii.  1  IIos  tibi]  Voverat 
Encolpus,  Auli  Pudentis  centurio- 
nis   amasius,     crines    suos     Pliabo, 


ut  primnm  dominus  suus  ad  pri- 
niipilatuni  (qu*  proxinia  erat  dig- 
nitas)  eveheretur.  Rogat  Deum 
poeta  ut  puerum  quam  citissinie 
voti  compotem  reddat,  quod  utrique 
eorum  gratum  sitfuturum.  vide  epigr. 
49. 1.  5.  Phabe,  vovet,  S,-c.]  Excedentes 
ex  ephebis  comae  (quam  pueri  alue- 
rant)  detonsas  primitias  Phcp.bo  con- 
secrabant,  plurimi  Delphos  profecti. 
/Lsculapio  alii,  alii  fluviis  patriis, 
aquffi  liunc  bonorem  tribuentes,  ut 
alinionisB  parenti,  vitseque  conserva- 
trici.  Lucian.  irepl  ttjs  crvpirjs  Oeov. 

6  Fusee  lactea,  Sfc.^  Hie  enim  ha- 
bitus delicatorum  et  perditorum 
pueroruni.  Horat.  *  Et  quaj  nunc  liu- 
meris  iiivolitant,  deciderint  comae.' 
Juba]  Metaph.  coma?. 

8  Toiisum,  ^-c]  Compotem  voti,  as- 
secuto  scilicet  Pudente  primipili  dig- 
nitatem, ut  tondeatur.  Sero  virum] 
Quo  diutius  amore  ejus  fruatur  Do- 
mi  nns. 

Epig.  xxxiii.  1  Nonamote,S(djidi, 
(Sfc]  Odi  te  Sab.  gratis, neque  enim  odii 
inei  rationem  reddere  valeojanabani- 
mipravitate,  mornm  dissimilitudine, 
et  syderuni  contraposilione,  antipa- 
tbia,genioinfesto,seumalo online.  Ita 
Senecae  Thyestes  :  '  rapior  et  nescio 
quo,  sed  rapior.'  et,  '  Nihil  timen- 
dum  video,  sed  timeo  tanien.'  Vel  ar- 
gutius,  nierito  te  odi,  neque  tanieu 
per  modestiani  licet  effari  odii  mei 
causam.  vel  propter  oris  tui  inipnri 
graveolentiam  non  sustineo  apud  te 
longiore  uti  sermons,  hoc  tantuni  di- 
co,  '  Non  amo  te.'  et  ad  banc  expo- 
sitionem  facit  epigr.  17.  1.  3.  Amol 
De  omni  amicitiae  genere  dici  potest. 
Nam  ut  aliqnem  serio  amcmus,  aninii 
propcnsio  accedat  necesse  est :  haec 
si  abcst,  frustra  amari  desideramos. 
Sed  quandoque  non  solum  non  ama- 
mus,  sed  etiani  odio  habemus  sine 
caussa.  Aliud  est  non  amare,  aliud 
odisse.  Sunt  igitur  qua>dam  odia  gra- 
tuita,  qua:  a  caico  auimorum  impetu. 
Herald. 

Epig.   xxxiv.    De  Gellia]  Saepius 


1104 


NOTiE    TARiORUM    IN 


niordet  banc   Geiliani  poeta,  lib.  3. 
5,8. 

2  JusscB  lucrymce']  Fletuni  jiixta  ac 
risum  in  pioniptu  habet  fcemina,  i>x- 
piiisque  more,  quani  amore  plorat. 
Hinc  Juvenal.  Sat.  6. '  Uberibus  sem- 
per lacrymis  semperque  paratis  In 
statione  sua,atque  exspectantibus  il- 
lam  Quo  jubeat  nianare  moclo.' 

3  Quis/jids  landari,  S^-c.'\  Quisqnis  e 
lacrymis  laudeni  capiat,  quje  turpius 
nunquam  flaunt  quam  ubi  fingiintur. 
Turn  stultius  nihil  est,  quam  famam 
captare  tristitiae,  et  lacrymas  appro- 
bare:  vide  epigramm.  Gra-ca  1.  2. 
tit.  15. 

Epig.  XXXV.  1  InciistoditiSy&i-c.']  Ja- 
nitornm  enim  ministerio  usae  istae  Do- 
mina?.  Ovidius  1.  Amor.  6.  eleg.  Et 
apertis^  Poterant  enim  tores  non  cus- 
todiri,  et  tamen  esse  ciausae:  sed 
utroque  furoreui  Lesbiae  expressit 
magis.     Ramires. 

2  Furta  tegis]  Furtiva  Veneris  gau- 
dia,  adulteria  :  '  celari  vult  sua  t'urta 
Venus.'  Tibul.  Pulmannus  legendum 
censet /acta,  sed  minus  apposite. 

5  Hleretrixabigit,ifc.'\^lgnotomeTe- 
trix  corpus  junctura  Quiriti  Opposita 
popnlum  submovet  ante  sera,' lie.  Ov. 
14. eleg. lib. 3.  Amorum,cui  consonat, 
si  non  ortum  debet  hoc  epigramnia. 
Velofjue  seraque]  Velo  ex  centonibns 
januee  appenso,  neperforiiim  riuias 
introspici  possit. 

6  Summce^ni,  ^c]  SumnKeniiy  id  est, 
lupanarium  in  Sumninenio,  nam- 
que  hie  habitabant  meretrices  :  uiule 
'Summcenianae  uxores  '  dictae,  nt  <t 
'  Suburanae.'  Siibura  nam<|ne  Var- 
roiii  lib.  4.  de  lingua  Lai.  dicta  quod 
sub  mure  terreo  Carinarum,  ut  et 
Summcvniuni  quod  sut)  anliquis  ma?- 
nibus  :  hie  autem  contraiiitur  ex  Sum- 
nicenii.  Aliis  placet  ut  sit  Ablativus 
Adjective,  niihi  non  ita. 

7  Chione,  lle.lide,  ^c]  Prostibulo 
illius  teniporis,  vcl  nomine  forte  lic- 
titio. 

H  Almcnniiuni,  li;r..]  Alqiii  haL-cSiini- 
niuenia  vctcruni  mururuni  nionumcnUi 


tegunt  vulgata  ilia  prostibula:  vel 
intelligediobolaria  ilia  scortilla  ser- 
vis  et  iiifimis  liominibus  prostantia 
inter  sepnlchra  et  monumenta,  quas 
epigr.  S3. 1.  3.  '  bustuarias  '  appellat 
'  moechas.'  vide  Turneb.  1.  13.  c.  19. 

9  Censuni]  Pro  quacunqne  repre- 
hensione  sumitur. 

10  Deprendi]  Deprehendendi  ver- 
bum  solenne  est  de  lis,  qui  in  aliquo 
crimine  et  re  turpi  deprehenduntur. 
Hinc  Juvenal.  Sat.  6.  '  Nil  est  auda- 
cius  illis  Deprensis  ;  iram  atque  ani- 
nios  a  crimine  snmunt.' 

Epig.  xxxvi.  2  AVt-  quos,  <^t.]  Ex- 
cusat  epigrammatun  linguain,  id  est, 
verborum  lascivam  licenliam,  quam 
praeteritione  excusavit  in  Epistola, 
exeniplo  multorum,  qui  ante  se  epi- 
granmiata  scripsere.  Ramires.  Nee 
graves  epopceias  et  tragoedias,  qnas 
'  praslegat  tumidus  rauca  voce  niagis- 
ter,'  nt  hortatur  Musa  ep.  3. 1.  8. 

5  Non  jwssunt,  ^c]  Ita  nee  epi- 
grammata  sine  lascivia  et  aculeo. 

6  Quid  si,  ^c]  Quemadmodum  in- 
eple  faceret  ille,  qui  Tbalassionem 
(carmen  omni  verborum  obscoenitate 
et  conviciorum  licentia  refcrtum,  ut 
novae  nuptas  aures  returaret)  pudicis 
verbis  nee  Fescennino  convenientibus 
conderet :  non  minus  absurde  ego, 
si  epigramniata  scriberem  lingua  non 
epigrammalon,  quai  verba  aniat  las» 
civa,  aperla,  et  domiiiantia.  Thalus- 
siimem']  Carmen  nuptiis  solenne  apud 
Romanos,  nt  Hymenaeus  apud  Grac- 
cos:  cuJHS  noinen  et  inventionem 
noniniili  Iriltuunt  militi  cuidain  Her- 
siliam  ad  Romulum  fevcnti  in  raptu 
Saljinarum :  alii  iraph  rb  raAitrtov, 
quod  puellas  ad  nubilein  a'taleni  la- 
niticio  exercita},  nupluraejam  prinio 
ad  limen  mariti  venientes,  postes 
laneis  ornabant  vittis:  alii  dicatum 
tradunt  nesrio  cui  Thala.sso  deo  boni 
in  nuptiis  oniinis  :  alii  Venori  6a\aa- 
aia  pontigenae,  quae  dea  ya.nii\ia  et 
ytviTvWh,  propter  liunioris  ^a^i  vim 
animalcm  et  fnecundani.  Tunicb.  V. 
II.  c.  17. 


M.    VAL.    MARTIALIS    KPIGR.    LIB.    I, 


1105 


8  Quis  Floralia,  Sfc]  Si  qiiis  poscat 
ut  ill  Floralibus  (de  qnibus  supra 
epigr.  3.)  iion  nudae  agant  meictii- 
ciilae,  si  quis  iu  togatis  meretiici- 
bus  requirat  pudoreni  matronaiiim, 
qiiarum  propria  est  stola;  aut  si  quis 
stola  niatronali  tegi  velit  meretrices; 
desideret  idem  in  epigrammatisvere- 
cnndiara,  quod  utique  absurduni  a^que 
erit.  Stolatum  pudorcm]  Perinde  est 
ac  si  niatronalem  >  erecundiaui  dice- 
ret.  Sed  et  Cajus  Caesar  Caligula, 
'  Liviam  aviam  snani  Ulyssem  stola- 
tum '  appellabat  per  jocum,  tanquam 
mnlierem  occulta  astutissimani.  Tor- 
rent. 

11  Ne  possint~\  '  Quae  turn  deniqiie 
liabent  salem  acleporem,  Sisintniol- 
licula  ac  parum  pudica,  Et,quod  pru- 
riat,  incitare  possint.'  Catul.  eleg. 
IG. 

14  CastrarejSfc.l  Petulantiam,  ver- 
ba lasciva  et  libidinosa  tollere. 

15  Gallo  turpius,  ^x.]  Galli  sacer- 
dotes  matris  Deum  erant  onines  cas- 
trati.  Pjjapus  hortorum  prapsespvffi- 
grandi  pene  (ut  Veneris  filium  decct) 
conspiciendus  :  ut  itaque  iiiinime  de- 
ceret  Priapnm  (cnjus  sola  adniiratio 
in  liac  parte)  castraii,  ita  ncc  epi- 
grammata  (qua?  lascivia  et  aculeo 
niaxinie  placent)  pruriiu  orbari. 

Epig.  XXXVII.  1  Luc(nie,vd siTulle, 
^•c]  Nobilepar  tVatrum,  quorum  pium 
amorein  celebrat,coiifertquecumCas- 
tore  et  Polluce,  et  utri(pie  utruniquc 
praefert.  Laudat  eosdem  Plinins  Str. 
epist.  18.  1.  8.  vide  et  epigr.  5:>.  1.  9. 
etTacit.  3.  Hist. 

3  Nobilis  luce,  &f-c.'\  Si  possetis  per 
mortem  alteruani  vobis  invicem  in- 
dulgere  vitam,  quod  de  Castore  et 
Polluce  Laceda?moniis,  Ledap  fiiiis, 
ferunt  poiitae.  Aohilis']  Certamen  no- 
bile  de  morte  alterius  pro  altero  sub- 
euiidd:  ut  apud  Ovid.  3.  de  Pont. 
Eleg.  2.  'Irejubet  Pylades  caruiii 
periturus  Orestcni,  Hie  negat,  iuque 
vioeni  pugnat  uterque  mori.' 

C  I'ivc  tuofratcr,6ic.]  Ego  in  a't<^r- 
Drlpli.clVur.aas.  Mar 


na  mortis  conditione  nianebo,  ut 
in  aeternum  vivas  :  itaque  vive  mcum 
atque  tuum  spvum. 

Epig.  xxxviii.  1  Miscro,8fc.'\  Prae- 
posteram  fteniinarum  luxuriam  hoc 
epigranimate  taxat  sub  nomine  ficto 
BassEe,  quam  nominat  etiam  multis 
in  locis.  De  eadem  luxuria  conqueri- 
tur  Plin.  1.  33.  c.  12.  In  tarn  vilem 
usum  formato.  vide  epigr.  12.1.11. 
Clem.  Alexan.  Peed.  1.  2.  c.  3. 

Epig.  xxxix.  1  Recitas,  Sfc]  Pro 
more  poetarum,  qui  carmina  sua  reci- 
tabant  publice  in  arde  Apollinis  Pala- 
tini, tlieatris,  templis,  liortis,  See.  vel 
private  et  coram  pauris.  flievs  esf^ 
Jocus  ab  accideute.  Imitatus  auteni 
hoc  epigramma  Ausonius,  epistol. 
ad  Theonem  :  'Haec  quoque  ne  nos- 
trum possint  nrgere  pudorem,  Tu 
recita,etvere  poterunt  tua  dicta  vide- 
ri.'  Fidentine,&iC.']  Hunc  exagitat  su- 
pra epigr.  30.  infra  epigr.  .54. 

Epig.  xl.  1  Si  quis']  XapaKTijpi^ei 
heic  jMartialis  bominem  singularis  et 
rar.f  probitatis.  Talem  describit  Sep- 
titium  Plin.  Epist  9.  1.  2.  '  Habet 
avunculum  C.  Septitiuni,  quo  nihil 
verius,  nihil  sinipliciiis,  nihil  candi- 
dius,  nihil  fidelius  novi.' 

2  Avosi  Priscos  illos  propter  ami- 
citiam  sincere  cnltam  decantatos, 
Herculeni  et  Theseuin,  Daniona  et 
Pytbiam,  Pyladen  et  Orestem,  &c. 
Famn  (iniis]  Id  est,  fama  vetusta, 
diuturna,  multis  retro  seculis  cele- 
brata.  Ita  Catullus,  'et  facite  haec 
cliarta  loquatur  anus.'  et  noster 
epigr.  4.  I.  12.  '  Fama  loquax  ;  cbar- 
taqne  dicet  anus.' 

3  Ci'cropi(r,  fyc]  Grapca  Romana- 
que  scientia  et  artibus  iinbutus.  ut 
supra  epigr.  26.  vers.  3. 

4  Vera  simplicitdtcl  Ha^c  est  summa 
ac  papne  omnium,  quas  in  Deciano 
comniendat,  virtutum  -n^pioxh.  Mores 
certe  houiinuni  eo  reciderunt,  nt  quaR 
natura  sualaudcm  merebantur,  ea  sae- 
pius  vitio,  aut  v>robro  vertanlur.  Sim- 
plicitas  ac   bonitas  summa  olini  ho- 

tiiil.  1   A 


HOG 


NOTvE   VARIORUM    IN 


minis  probi  ac  pane  sola  commenda- 
tioerat.  Postqiiam  vero  hae  viitutes 
alionim  malitije,  calliditati,  et  fraiuli 
expositae  esse  coepenint,  *  bonos, 
simplires,  miniine  malos,'  evridfi?, 
Xprj<7Toi»y,  appellarunt  homines  pariim 
cantos,  et  sa?pe  stolidos.     Herald. 

5  Recti  custos,  ^-c]  Stoicse  disci- 
pline satelles  et  sectator.  Recti  cus- 
tos] Haec  virtus  ab  eadem  simplici- 
tate,sivepotiiis  virtutisillins  effectu«. 
Nam  viri  vere  siinplices,  et  ab  callidi- 
tate  alieni,  id  tantnm  spectant,  (piod 
verum,  ifctum, jtistuiii  exislimant,  de 
eventu  seouri.  Herald.  Imitator  hones- 
<i]  Immo  mirator,  ut  optimi  qiiique 
codices.  Est  '  niirari,'  eleganter, 
raagni  facere,  et  qua  fas,  imitari.  Sic 
Ovidius  in  epist.  Phyllidis  ad  De- 
mopli.  '  Quod  solum  excusat,  solum 
miraris  in  illo.'  Statins  ad  Crispinuni : 
'  Eequjevo  cedere  fratii,  Mirarique 
patrem,  miseneque  isinoscere  matri.' 
Sic  Graecis  et  davfjLa^eiv.  Gronovius. 
Imitator  honesti]  Qui  honestuni  utili 
prajterat,  atque  eo  tantuin  coi. 'ilia 
sua  referat.  Lucanus  de  Catena : 
*  Justitiae  cultor  ;  rigidi  seivator  lio- 
nesti.' 

6  Et  nihil,  8fc.]  '  Et  qui  eo  pervenit, 
nt  nihil  roget  Deum,  nisi  quod  rogare 
possit  palani.'  Seneca  epist.  ]  0. '  qui  a- 
perto  vivit  voto,'  nee  '  Lahra  movet 
metuensaudiri.'Cujus  votaapertasint, 
et  adPytliagorae  piaeccptum  forniata, 
fj.eTa  (pccvTJs  fUxfo.  quod  est  hominis 
siniplicis,  et  qui  sic  cum  Diis  loqua- 
tur  quasi  homines  audiant:  sic  cum 
l»ominii)us,  tiinquam  Dii  audiant.  Sane 
Ijaec  est  nota  hominis  ud  ungneni  pro- 
bi. Ileraldus. 

7  Si  quis  erit  magna:,  ^c]  Uno  ver- 
bo,  si  quis  est  vere  fxeyakdcppoou  et 
tJ.(ya\6\puxos,\uc.  est  quern  depiuxinius  : 
nam  auimi  magnitiidinem  uumes  ha; 
doles  conse(iuuntur,  et  omnia  ista  ani- 
mi  maguitudo  complectitur  et  ornat. 
Herald.  Ma'^nct  subnixus,  l!fc.'\  Fortis 
ct  coustans,  supra  hoc  nomine  collau- 
datus,  epigr.  9. 


8  Dispeream,  ^c]  Execrationls  for- 
mula. 

Epig.  xli.  1  Q«/ducis,  ^-c.JImpreca- 
tur  Zoilo  invidenli,  ut,  id  quod  facit, 
solus  faciat ;  hoc  est,  solus  aliis  invi- 
deat,  nemo  illi.  Nam  eruditis  et  ex- 
cellentibns  tantnm  invidetur  a  minus 
eruditis.  Indoctis  enim  et  fatuis  ne- 
mo invidet,  uti  nee  infelicibus.  '  In- 
vidia  Siculi  non  invenere  tyranni  Ma- 
jus  tormentum.'  Qui  vultum  adducis 
ad  tristitiam,  qui  contracta  fronte 
hapc  improbas. 

2  Omnibus,  Sfc-I  Infimus  omnium  sis 
precor,  qui  habeas  cur  omnibus  invi- 
deas:  cur  tibi,  nemo. 

Epig.  xlii.  1  Urbanus,8fc.']  Epigram- 
ma  hoc  Satyricum  est,  et  simul  7]diK6v. 
Docetenim  poeta  in  persona  Caecilii, 
quid  urbanitas  ascurrilitate  et  stolida 
procacitate  differat ;  et  quam  saepe 
contingat,  ut,  qui  nrbani  et  faceti  vi- 
derivolunt,  in  scurrilitatem  incidant. 
Uibani  ergo  Gr. aaruoi  vel evrpdireXoi , 
homines  erant  elegantis  ac  faceti  in- 
genii,  qui  dictis  et  salibus  suis  risum 
non  tam  captarent  quam  exprimerent, 
idque  cum  moderatione  quadam,  et 
habita  non  personarum  modo,  sed 
temporis  etiam  et  verborum  ipsorum 
ratione,  ita  nt  tristibuset  parum  poli- 
tis  hominibus,  quales  rure  saepius  aut 
nascuntur  aut  fiunt,  opponerentur, 
quos  ideo  Graci  aypCovs  koI  ffK\y}povs 
appellant.  ¥A  profecto  plebecula 
sa'pe  in  urbibus  procax  potius  est 
quam  urbana,  nee  humanitale  ilia, 
quae  hominuni  politiornm  propria  est, 
tincta.     Herald. 

2  Vcrna  es]  Scurra  impudens  et  pro- 
cax ;  vcrna;  autem  qui  in  villis  vere 
nati,  «!)«:c.  Kesttis.  horum  vero  propria 
diracitas,  servilis  assentatio  et  male- 
dicentia  epigr.  3.  1.  10.  vers.  1.  Quo- 
rundam  76A.&)T07roiui>/  joci  erant  inno- 
centes;  alioruui  contra  procaciores 
et  petulantiores,  quales  vernarum, 
quorum  dicacitate  delectabantur,^  at- 
que COS  ♦  quidani  in  hoc  mercabantur 
procaces,eteorumimpudentiam  acue- 


M.    VAL.    MARTIALIS    KPIGR.    LIB.    1. 


1107 


bant  et  sub  magistro  habebant,  qui 
probra  meditate  effnnderent,'  inqnit 
Seneca  lib.  de  Tranquil,  vitae  2. 
Hinc  *  vernile  dictum  '  apud  Tacit, 
lib.  3.  Herald. 

3  Hoc  quod  Transtiberinus']  Sequun- 
tiir  exempla  hominum  stolide  proca- 
cium  et  petulantium,  quales  sunt  te- 
nues  pa;ne  omnes  et  abjecta;  condi- 
tionis  honiunciones  ;  atque  in  iis 
maxime,  qui  vili  meicimonio  vitam 
tolerant :  ut  '  Transtiberini  anibula- 
tores,'  qui  trans  Tiberim  ambulant  ac 
pcrerrant,  quisquiiias  suas  venditan- 
tes.  Herald.  Vel  ut  Turntb.  vult, 
earn  partem  urbis  inhabitantes.  lib. 
Advers.  24.  c.  43.  et  1. 19.  c.  6.  Trans- 
tiberinus] In  ea  urbis  parte,  quae 
trans  Tiberim,  ibi  habitabant  Judaji, 
et  caetera  plebecuia,  quze  sordidissi- 
mis  victitabat  serviciis.  vide  vers.  4. 
epigr.  93.  1.  6.  Ambulator]  Peripa- 
teticus  vagus,  qui  obambulans  pro- 
niercaliaclamitabat,i)7»Js<07ie-mo<c/ifs 
for  broken  glasses.  T)lphll^^s, KaTarr]v  65uv 
■KuXuv .  .  .  PovKofiai'TPoSa.,  pa^avTSas,  Sep- 
IJiOKvdiJLOvs,ffTfiJ.^v\a.  'Ruptoqui  possit 
sulphura  vitro.'  Juven.  5.  sat.  nostr. 
epigr.  3.  lib.  10.  vers.  4. 

4  Pallentia  sulphurata]  Ligna  exi- 
lia  sulpbure  ab  utraque  parte  intincta. 
Plin.  1.  36.  c.  19. 

5  Otiosa:]  Qui  plebeoulae  feriata;, 
Circo  scenaeque  vacanti,  et  duas  res 
anxie  optanti,  Panem  et  Circenses, 
cicer  maceratum  venditat. 

6  Madidum]  Coctum. 

7  Custos,ifc.]  Agyrta,  circulator,  me- 
dicus  circumforaneus:  a  Mountebank, 
a  Quack  salver:  qui  collo  et  bracliiis 
implicitascircumfercbat  viperas,quas 
velut  innoxiae  essent,  incantaverat ; 
vel  adversus  noxiarum  morsus  se  rae- 
dicamentis  munierat  sanaratve,  quo 
theriacis  et  alexipbarmacis,  quae  ve- 
nalia  gestabat,  fidem  i'aceret. 

8  Pueri  saUiriorum]  Cetarioruni  sen 
rapixo't^^ov  servi  et  filii,  vilissimum 
genus  hominum:  TapfxonwXuov, locus. 


nbi  rdpixoi  sen  salsamenta  venduntur, 
cibus  teuuiorum  et  rusticorum.  Ra- 
derus, 

9  Fumantia]  Coqui  viles  circnibant 
popinas,  carnes  et  alia  edulia  venden- 
tes,  et  tomacula,  quae  farciniina  quae- 
dam  erant  ex  carnibus  minute  con- 
cisis.  Hiec  ferebant  in  ollis  coopcr- 
tis,  quo  calida  essent :  ideoque  dixit 
'  fumantia,'  id  est,  vaporera  ex  se  cmit- 
tcntia.  Raucns]  Clamore,  dum  pro- 
mercalia  clamitat  tomacla. 

10  Tepidis  cucus,3fc.]  Coopertls  ollis, 
vel  calefactorio  subjecto  ne  intepes- 
cant. 

11  Non  optimus,  8j-c.]  Exodiorum  et 
Atellanarum  autor,  neque  ille  opti- 
mus. De  exodiis  et  Atellanis  vide  quas 
ad  Juvenal.  3.  Sat.  175.  et  G.  71.  Tur- 
nel).  lib.  3.  cap.  17. 

12  De  Gadibus,  Sfc]  Qui  puellas 
saltatriculas  e  Gadibus  insula,  levi- 
tate et  lascivia  famosas,  circumduce- 
bat  ad  quaestum.  Atqui  hie  impro- 
bus  magister  est  ■nopvofio(TK6s.  Apud 
Cornices  sa^pe  'Impurus  leno  '  lis  est 
pvoprie  /SSeAi/pJy.  Improbus,  ai-aiS^s, 
airovivorifjiivos. 

13  Vetuli  loquax,  8fc.]  Perfrictee  per 
se  cinaidi  fronti  indies  adauget  im- 
pudentiam  et  loquacitatem  aetas  vitiis 
indurata:  sed  et  intelligi  potest  de 
iriumatione.  vide  epigr.  28.  1.  2.  et  1. 
11.  epigr.  02. 

14  Quare  desine,  ^c]  Quare  desine 
tibi  videri  urbanus  et  facetus,  qui 
spurcissinia  hxc  aninialia,  atque  ipsa 
urbis  Ka6dpfj.aTa  Koi  vepk^i}fxa.Ta  impruba 
scurrilitate  longe  superes. 

16  Gnlhain  salihus,  ifc]  Cipciliura 
Galbam  Ceesaris  Augusti  ilium  morio- 
nem,  qui  in  Maecenatis  gratiam  doctus 
crat  vigilanti  stertere  naso.  Juv.  Sat. 
5.  vers.  4. 

17  Possis  vincere]  Te  posse  putes. 
Sextium  Caballum]  Scurrani  dicacem, 
qneni  Radorus  Sestium  Galium  vere 
diei  putat,  de  c^^uo  Suetonius  c.  42. 
Tibcrii. 


1108 


'SOTM    VARIORUM    IN 


IS  Nasuni]  Acumen  et  argntiani 
joci  et  derisionis,  cui  dicatur  nasiis, 
supra  epigr.  4.  vers.  6. 

19  Ludit  qui  stolida,  Ifc]  Singula 
verba  advertenda  sunt  et  expenden- 
da.  Quod  Graeci  evrpa-rreXiav  dixe- 
runt,  id  ipsuiii  Latini  '  urbanitatem  ' 
appellarunt :  ut  et  '  dicacitateni '  et 
*cavi!latiouem  :'  qux  quomodo  inter 
se  difierant  doeet  Tullius  lib.  2.  de 
Oratore.  '  Etenini  cum  duo  genera 
sint  facetiaruni,  alterum  a'quabilitcr 
in  omnisermone  fusuni,  alterum  per- 
acutuni  et  breve,  ilia  a  veteribus 
superior  cavillatio,  baec  altera  dica- 
citas  appellata  est.'  Non  autem 
temerarium  est  quod  additur  epithe- 
tum  :  nam  '  stoliflam  procacitatem  ' 
appellat  Martialis,  importunam  et 
insulsam  dicacitateni,  qualis  esse  po- 
test  hominis  stolidi  et  insuisi,  Kcd 
Svffx^povs.  Herald. 

20  Non  est,  ^c]  Non  est  Sextius 
Gaballus,  sed  cabalius,  quadrupes 
bellna  :  epigr.  9.  lib.  10.  Dividit 
ergo  quaj  conjuncta  videbantur;  at- 
que  jocus  est  ex  eo,  quod  ex  parte 
tribuitur,  ex  parte  negatur.  Ait  igi- 
tur  honiinem  tarn  proterve  stoliduiii 
non  esse  Sestium,  sed  Caballiim,  id 
est  quadrupedem  ct  bestiani  insulsam. 
Herald. 

Epig.  xliii.  1  Conjugisaudi!iset,6,-c.] 
Historia  nota  ex  Fiutarclii  Bruto. 
Valer.  Max.  1.  3.  c.  2.  et  1.  4.  c.  6. 
Dione47.   Appiauo  civil,  bell.  4.  &c. 

3  Non  posse  negari]  Non  posse  im- 
pediri :  idque  probat  exemplo  pati  is 
sui. 

4  Satis  hoc,  6iC.]  Alii  'fatis  boc  tlo- 
cuisse  patrem  :'  id  est,  niorte  non  vul- 
gari.  rh  rpai/fxa  Kal  tjji/  yaffrepa  evpwoov 
oi/v^i,  Kol  SaKTvKois  ipivvwv,  koI  Tci 
(TirXdyxva  hM^^il-nTuiv .  Appian.  lib.  2. 
civ.  bel.  Patrem]  Catonem,  cujus 
morituri  ilia  vox  :  '  An  nescis  paulis- 
per  spiritii  rcprosso,  aut  capite  ad 
parietem  iliiso  cmori  licere  ?'  vide 
»iipra  epigr.  9.  vers.  1. 


5  Bibil  ore,  fyc]  Haustus  sane  ca- 
lidus,  sed  gloriae  plenus  et  plus  quam 
fuemiueus. 

6  /  nunc,  et  ferriim]  Insultantis  et 
irridentis  Porciaj  victricis  vox. 

Epig.  xliv.  1  Bis  tibi  ti'iceni]  Sex- 
ageni  convivas  a  Mancino  vocati,  in- 
ter quos  Rlartialis,  aprum  appositum 
spectantes  non  gustavere.  Ludifica- 
tus  potita  et  iratus  imprecatur  Man- 
cino aprum,  non  quem  ipse  absumat, 
sed  a  quo  ipse  absumatur.  Raderus. 

2  Here,  Sfc.]  Antique  pro  '  beri.' 
Aprum'}  'Aprum  ad  convivia  natum.' 
Qiiem  integrum  mensis  inferebant 
Romani.  Plin.  1.  8.  c.  51. 

3  Non  qua,  Sfc.]  Non  nobis  appone- 
bantur  uvee  duracina?,  non,  A:c.  vide 
1.  13.  epigr.  22.  Melimcla']  Poma  quaG- 
dam  mustea  dicebautur,  quod  celeri- 
ter  mitescerent ;  eadem  novissimis 
temporibus  dicta  sunt  '  melimela,'  a 
mellis  sapore.  Calderin. 

5  No7i  pyra,  <^-c.]  Non  pyra  serotina, 
qua'  ad  maturitatem  pendent  ab  ar- 
bore  vel  in  cella,  vinculo  religata  e 
genista  lenta.  Genista]  Virgultuni  est, 
iinde  pendent  suspensi  fructus  :  frac- 
tu  contumax,  et  in  alligandis  \4tibus 
vinculi  usum  pra'stat. 

6  Imituta  breves,  ^-c]  Quae  fiaXav- 
(Triov,  id  est,  floris  colore  imitantur 
rosas,  flores  brevis  a?vi :  aliis,  quod 
ipsa  arbor  brevis  a^vi  sit,  testante 
Plinio,  1.  It),  c.  44.  Kadeinisarbitra- 
tur  malum  granatuni  esse,  et  non  aliam 
ob  causani  dictum  imitari  breves  ro- 
sas, quam  quod  maltis  punica  sit  bre- 
vis a^vi  in  goncre  arborum,  ut  rosa 
florum. 

7  Rusltai,  if-c.'}  Ncc  calatlio  rnstico 
allato  apponebatur  nobis  meta  laclis, 
id  est,  lac  coagulafum  in  formani 
metae  Circensis,id  est,  inversi  turbi- 
nis  ceu  pyran.idis  coactum.  Angl. 
curd  or  fresh  cheese.  Lactuntes]  Non 
luctentes,\\i  alii  legunt.  Lactens  enim 
est,  qui  sugit  lac  ;  lactans  qui  continet 
in  »c  lactcuni  bumor'cm:  uiatrcs  lac- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


1100 


tantes,  pneros  lactentes  dicas.  Rad. 
Fiscina]  A  ferendo  sic  dicta,  qua 
fnictiis  ac  necessaiiae  res  ferinUur. 
'  Meta  lactis,'  est  caseiis  sen  coagu- 
luni  lactis  in  forniam  ruette  coactuni, 
ciijusmodi  et  hodie  mensis  inferuii- 
tur. 

8  Nee  de  Picenis]  Olivae  in  Piccno 
agro  laudatissimae. 

9  Nitdus  aper~\  Non  inconditus  (iit 
volunt  quidam)  sed  absque  aliis  cibis 
et  obsoniis  Hiatus.  Qualisque,  8fc.~\ 
'  Nee  dignus  ferro  Meleagri,'  sed 
qualis  ab  inermi  nano  confici  possit. 

1 1  Et  nihil,  (^-c]  Neque  eum  caiptor 
scindens  pia^niinistrabat,  sed  taii- 
quam  in  Aniphitheatro  uobispro  spec- 
taculo  exliibitus  est. 

14  Sed  tu  panaris,  t^'c]  Sed  tu  olyi- 
ciaiis  apro  discerpendus,  utCharide- 
musa  Douiitiano. 

Epic.  xlv.  2  3Iajor  nobis]  Ele- 
gans  jocus  Martialis.  Stella,  si  libi 
niolestum  est  bis  a  me  celebiari 
luduni  leporum  ac  leonum,  tu  me 
iiltuni  eas,  et  bis  in  caena  saepiusve 
appone  leporem  :  iila  niihi  poena 
magna  voluptas.  Rad.  Major  char- 
tn]  Musambertius  interpretatur  char- 
tain  majorem,  Angustanam  seu  Li- 
viam,  qua  forte  ad  Doniitianuni 
scripsit  epigr.  de  Lep.  minorem;  Hie- 
raticam,  qua  hoc  ad  Stellam,&c.  Ra- 
denis  intelligi  vult  libelkun  de  spec- 
taculis  pro  ininori,  hunc  prinuini  pro 
niajori.  Raniiresius  '  majorem  et 
minorem  '  pro  quacunque  charta,  vel 
iunui  longura  illud  epig.  105.  infra 
et  aliquod  ex  his  brevioribus  :  dispi- 
ciat  lector. 

I  Mihi]  Jlihi  ad  coenam  vocato. 

Epig.xi.vi.  lEdita  ne  brevibus,  ^-c] 
Ne  hee  chartae  mem  pereant  per  libel- 
lorum  brevitatem ;  faciam  «)uo<l  Ho- 
merus,  qui  Sivpius  idenilieinisticiiiuni, 
et  inter  alia  hoc  rhv  S'  aTrafxei^i'iixevus, 
nonuuncpiam  integros  versus  repetit : 
ita  ego  sapius  recurro  ad  leoneniet 
leporem. 

Epig.   xi.viii.  1    XnjHr   erut,  tV.] 


Effert  usque  modo  asgros,  quos 
per  imperitiam  occiderat,  efferen- 
dos  a  libitinariis  ;  nunc  mortuos  ip- 
se, Clinicus  utique.  supra  epi- 
granini.  31.  Vel  cum  esset  (Clinicus 
seu  medicus  imperitus,  multos  zegros 
occidebat  efferebatque,  factus  ves- 
pillo,  idem  facit,  quod  fecerat  ante  : 
hoc  est,  effert  mortuos  quos  occidit, 
qnod  est  Vespillonis.  Rdderus.  Vel  me- 
dicus '  efferebat,'  pro  faciebat  ut  ef- 
ferrentur. 

Epig.  xiax.  De  leone  et  lepore]  Su- 
pra epigr.  7.  &c. 

1  3Iagistri,  ^c]  Custodes  leonum, 
mansuetarii. 

4  Ncc  nihil,  i^c]  Robnr  scilicet  ani- 
mosque  snmit  a  leonis  magnanimi- 
tate.  tum  ut  tutius  in  rictu  leonis, 
quani  vel  in  arena  esse  videatur. 

7  Lepus  vnprobe]  Id  est,  lascive, 
ludibunde.  Saucy.  Supra:  '  Lascivos 
leporum  cursus.'  Sic  epigr.  20.  1.  3. 
'  Aniemulaturimprobi  jocosPhjedri  r' 
Sic  usurpata  sa-pe  ea  vox  apud  scrip- 
tores  illius  aevi.  Herald.  Infra  epigr. 
105.  vers.  3. 

Epig.  l.  1  Vir  Celtiberis,  Sfc]  Ad 
Licinianum  ad  Celliberos  suos  pro- 
ficiscentem  mittit  hoc  epigramma,  et 
depingit  ea  omnia  loca,  quae  visurus 
est,  lit  euui  iuvitet  eorum  amaenitate 
proposita  ad  vitam  rusticain  et  genia- 
leni.  Vide  in  hoc  lemma  Turnebiim 
1.23.  Advers.  c.  2a,  Non  tacende]  Cla- 
rissirae  Liciniane,  qui  decus  et  colu- 
men  es  Hispaniie. 

3  Altam]  In  monte  sitam.  Liciniane'] 
De  quo  Plinius  1.  4.  epist.  11.  Bilbi- 
iim]  De  Bilbili  oppido  Hispaniae  et 
patria  Martialis  scribit  Plin.  I.  39. 
c.  14.  BilbilisTrogoetiam  1. 41.  tluvius 
est  lerrum  duraiis. 

8  Pomona,  l^c]  Hortorum  dea. 

9  Tepidi,  ifc]  Qui  retinent  Tepi- 
(/«;;(,  exponunt /f«(',  leniler.  Vel  tu, 
Liciniane,  natationibns  operam  dabis 
in  fluvioCongedo  leniter  fluente,et  so- 
libus  •a.'stiviscalente.  Turnebus  legit, 
Ti'i'ide  natabis  Icie,  vel  hne.   Alii  Tepidi 


1110 


NOTiE   VARIORUM   IN 


innatabis:  alioqnin  otiosum  alteram 
fuerit  epithetuin,  et  fini  prioiis  vocis 
initiuni  sequeiitis  accrevisse  verisi- 
mile  est.  Heraldus  tamen  legit  Ttjji- 
dum,  et  nihil  dicit  obstare  quo  minus 
lene  i-mdiTus  tribuatiir  vado,  qiiamvis 
tepiduni  piaeponatur.  Neque  enini 
novum  est,  duo  epitlieta  eidem  dic- 
tioni  adjungi,  quodGiJecis  usitatissi- 
mum  est.  I,«iCj  etiam  adverbialiter 
accipere  potes.  Ut  autem  pro  navi 
accipiatur,  quod  volunt  viri  doctissi- 
nii ;  et  ut  aliquando  accipitur,  heic 
milii  persuader!  nequit.  Nam  na- 
tantibus  quid  lene  sen  navi,  aut  cyni- 
ba  opus  est  ? 

10  MoUesque  nympharum,  ^-c]  La- 
cus  enim  Nymphis  sacri:  et  nynipha 
quasi  lympha.  Molles]  Non  rapidi,  sed 
leviter  stagnantes :  et  omnis  aqua 
mollis. 

11  Remissuin  corpiis'l  jEstu  longo 
soliitem.  Adstringas']  Refrigeres :  mea- 
tus enim  corporis  claudit  frigida  aqua. 
Brevi]  Non  alto. 

12  Salonc,  ^c]  Fl.  juxta  Bilbilim, 
quo  temperatum  est  optimum  ferrum, 
cujus  ibi  sectnrae  plurimae. 

18  Nemea,  ^c]  Fons  gelidissimus. 

19  December]  Pro  ipsa  hyeme. 
Impotens,  Sfc.]  Meton.  efficientis  :  see- 
va. 

20  Rauco  mugieQ  Fremente  et  saj- 
viente. 

21  Aprica]  Calida,  soli  exposita. 
Tarraconis  littora]  Sub  liyemcm  sc.  se- 
cedes  Tarraconeni,  ca?io  temperato 
et  dementi  subjectam. 

22  Lalctunia]  De  Laletanis  I'lin. 
1.  3.  0.  3. 

23  Ibi  illigatas]  Vide  Turneb.  libro 
ult.  cap.  ult. 

24  Vernos  apros']  Mai  1cm  vermis 
upros,  quod  et  probant  Turnobus  et 
(irnterns.  Vcrna;  autem  itpri,  sunt 
indigena-  et  in  vivariis  nali. 

25  Ruinpes  cfiuo]  l'"ranges,  ut  supra 
ep.  23.  vel  venalu  dclassabia  et  oc(;i- 
des.  op.  14.  1.  12. 

26  Cervos,  *fc.]  Quibus  capicndis 


studium  cursus  et  voluptas  minor 
quam  in  lepore.  Non  tauien  cervos 
villico  comedendos  vult,  sed  captan- 
dos  tantum. 

27  Vicina  in  ipsuin]  Villam  intelligit 
in  silvis  mediis  sitam. 

28  Infante,  ^c]  Villici  infantum 
turba  rustica.  ep.  66.  I.  4.  vers,  10. 
Sic  Horat.  1.  2.  Carm.  od.  18.  '  In 
sinu  ferens  Deos,  Et  uxor  et  vir  sor- 
didosque  natos.' 

29  Vocabilur,  Sfc]  Invitabitur  ve- 
nationis  socius  ad  convivium  ut  vici- 
nus,  nee  erit  opus  vocatore  servo. 

31  Lunata  nusquam  pellis]  Piinius 
1.  7.  ep.  3.  '  quousque  calcei  nusquam  ? 
toga  feriati  ?'  Suet.  Octav.  73.  '  Et 
forensia  autem  et  calceos  nunquam 
non  intra  cubiculum  habuit  ad  subi- 
tos  repentinosque  casus  parata.' 
Gronov.  Lunata,  ^-c]  Non  aderunt 
nobiles  turn,  quibus  in  calceis  lunnlee 
formam  gestare  moris  erat ;  literam 
scilicet  C.  notani  centenarii  numeri 
patriciorum  a  Roniulo  institutorum  : 
vide  et  conjecturas  Plutarch,  probl- 
76.  Colerus  legit,  lanata  nusquam  pel- 
lis. Sed  non  video  quo  jure  hasc  lec- 
tio soUicitari  queat.  Quod  profert 
de  pellitis  vectibus,  ov  vphs  tovtov  rhv 
AtSvvcrov:  neque  enim  hie  de  Gotlio- 
rum  vestibus,  de  quibus  intelligen- 
dus  Sidonii  locus,  queni  adfert  ille. 
De  liinatis  autem  calceis  nobilium, 
passim  statuit  Juvenalis,  alii :  et  vide 
Jiuiii  Adag.  '  In  astragalis  nobilitas.' 
Nusquam  togce']  Non  togati  ante  am- 
bnlones,  clientes  et  cajteri  sportida- 
rum  salutationumquc  assecla? :  cpigr. 
47.  vers.  4.  et  epigr.  .'jl.  I.  10.  Mar- 
tialis  ergo  innuit,  illam  turbam  to- 
gamqiie  niolestam  non  occurrerc  in 
llispaiiia  nt  Romvc  ;  ibique  se  opinio 
otio  et  quiole  frui  posse. 

32  Olidcequc,  i^x.]  Et  purpura! i, 
muricis  infectiouem  olentcs.  Vel 
'  olidas  '  dixit  a  lotio  forlasse  quo 
ten)pcrai)alur  purpura  :  vide  epig:  4. 
1.  I.  VIMS.  6. 

33  Ilorridus  Ltburnus]  Prx'co  pub- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


1111 


lieus  e  Libnrnia  oriundiis,  cujus  in 
concilium  vocantis,  reos  citantis,  ac- 
tiones  proclaniantis  vox,  non  paucis 
lionoreni  incutit.  Querttlus,  ^-c.]  Fie- 
queutibus  queielis  patrono  uiolestus. 

34  Vidimrum  procul]  Improlium, 
Qnaj  importunae  et  satis  cum  imperio 
defunctorum  virorum  res  adminis- 
trant,  patronorum  usque  operam  exi- 
gentes.  Viio  ergo  mortuo,  tuoque 
dim  patrono,  viduee  ejus  jam  impe- 
ranti  omniaque  administranti  parere 
cogeris.  Iniperiosius  et  arrogantius 
imperant  faeminje  quani  viri,  propter 
innatam  supcrbiani :  unde  Juvenalis: 
'  Intolerabilius  nihil  est,  quam  faemi- 
na  dives.'  Raderus. 

35  Rumpel  altum']  Qui  tua  sub  galli 
cantum  ostia  pulsat.  Pallidas,  §-c.] 
Anxius,  causaeque  metuens. 

37  Mercetuv,  ^c]  Alius  irrequieto 
labore  aucupetur  insani  populi  au. 
ram,  sibi  tanquam  deserto  patrono 
acclaniantis,  To<pws.  vide  supra  epigr. 
4.  vers.  7.  Jnsanum  sopliosi  Contra- 
dictio  implicita,  vel  Hypallage,  '  ple- 
bis  insanae.'  Nonnulli  enim  ex  Ro- 
manis  poetls  solebant  mercede  con- 
ducere  auditores,et  laudatores  carmi- 
nuni,  atque  ita  mercari  acclamationes 
illas.  Quod  jNIartiaiis  lib.  6.  testatur  : 
'  Quod  tam  grande  sophos  clamat  tibi 
turba  togata;  Non  tu  Pomponi,  cce- 
na  diserta  tua  est.'  Ut  et  Horat. 
'  Non  ego  ventosae  plel)is  sufFragia 
venor  Impensis  coenaruni,  et  tritas 
niunere  vestls.' 

38  Felicium]  Horuni  qui  plebis  lau- 
dibus  tumidi  et  forensibus  negotiis 
occupati  se  felices  credunt,  digni 
sane  misericordia. 

39  Veroque  gaudio]  Gaudio  tran- 
quillae  vita-,  curis  et  molestiis  libera-, 
non  solicitac.  Nonsuperbus^  Non  ain- 
bitiosus,  non  levis  populi  aura  infla- 
tus. 

40  Sura,  ^c]  Palphurius  Sura,  cse- 
terique  laudis  avidi  causidici  foro  va- 
cent.  Tu,  o  Liciniano,  landum  satis 
auiplum  titulum  (Mnnulumquc  consc- 


cutus  in  posterum,  citra  glorife  jac- 
turam  aut  infamiae  notam,  otio  et 
quieti  indulge. 

Epig.  LI.  1  Si  tibi  MistyUus,  ^-c]  Ex 
Honieri  II.  a.  465.  et  alibi  Mio-TuAAdr  t' 
&pa  T&AAa  Kal  aixcp'  o^iXolcnv  etreipav.  JE- 
milianus  coquum  suuin  Mislyllum  ap. 
pellaverat.  Jocatus  Poeta  quaerit  cur 
non  itidem  sibi  liceat  suum  cocum 
appellare  Taratallam,  quod  in  versu 
Homeri  sequitur. 

Epig.  lii.  1  Prima,  ^c]  Maxima, 
pinguis,  vasta,  taurorum  scilicet  et 
cervorum.  Sic  supra  dixit, '  Servan- 
tur  magnis  isti  cervicibns  ungues.' 

2  Ambitiose,  Sfc.~\  Fati  gloriam  a 
leone  captaus. 

5  Ingentis,  ^c]  Gloriosac  mortis 
tibi  a  leone  datae.  Vinci  enim  a  forti- 
bus  aliqua  laus  est.  Sic  Ovid.  lib.  5. 
Met.  '  Magna  feres  tacitus  solatia 
mortis  ad  umbras,  A  tanto  cecidisse 
viro.' 

Epig.  liii.  1  Commendo  tibi]  Fi- 
dentinum,  de  quo  supra  et  infra,  fu- 
rem  carminum  perstringit,  rogatque 
Quinctianuni,  ut  testis  contra  et  as- 
sertor  veniat. 

3  Quos  recitati  Quos  male  dum  re- 
citat  incipiunt  esse  illius.  Supra 
epigr.  39.  Thus]  Poeta  Fidentinus, 
in  quem  sequens  est  epigramma. 

5  Assertor  tenias}  Libertatis  vin- 
dex,  injecta  manu  assere  eos  in  liber- 
tatem.  Metaph.  De  assertoribus  plu- 
ra  jam  eruditissimi  homines,  Brisso- 
iiins,  Cujacius,  Turneb.  1.  27.  c.  15. 
Ha?c  autem  omnia  pctita  e  Graeco- 
runi  fontibus.  Si  quis  in  servituteni 
abducebatur  aut  petebatur,  poterat 
quilibet  eum  in  Hbertateni  asserere, 
liberali  asserere  caussa  manu,  id  est, 
niannni  ei  injicere  et  ad  jndicem  ire  : 
quod  acpaipflaOai  eis  i\evdeplav  Grseci 
dicunt:  qucinadniodum  contra  liyeiv 
fls  SuvXflav,  cum  quis  eum,  quem  ser- 
vum  suum  autuniabat,  injecta  manu 
in  servituteni  asserebat.  Herald.  Sa- 
tisquc  pra:stes]  Satisdes,  praadcm  te 
des. 


111-2 


NOT.E    VARIORUM    IM 


G  Et  cum  se,  &fc.]  Manot  in  Alle- 
joria.  Atqne  nbi  caniiiniiiii  meornni 
ille  plagiarius,  versus  qiios  ego  edidi, 
nianumisi,  et  siii  juris  esse  proniiuci- 
avi,  in  servitutem  suam  redigere  dolo 
malo  conatiir,  et  se  auctorem  illomiu 
jactaverit,  tu  assertor  iilonim,  si  bis 
terve  cum  illo  lege  agas  plagiaria,  per- 
frictae  frontis  poetastrum  in  ruborem 
coges.  De  lege  plagiaria  consule 
Ulpianuni  et  Bisciolam,  lib.  8.  cap. 
13. 

7  Dicas  esse  yneos']  Formulam  judi- 
cii  vindiciarnm  insinnat.  Sic  Ovid, 
lib.  2.  Amor.  '  Et  dicam  mea  sunt ; 
injiciamqne  manus.'  Ex  nianuuni 
enim  injectione  suum  esse  designa- 
bant  mancipium  aut  servum. 

9  T)>ipo7ies  plagiario  pudorem']  Affec- 
tum pudore  coercebis  furem.  '  Pla- 
giarius'  vero  is  dicitur,  qui  plagii  cri- 
men conmiisit,  id  est,  qui  liberos  sen 
niancipia,  emit  aut  vendit  pro  suis, 
aut  supprimit,  furatur. 

Epig.  Liv.  Ad  Fidenlinum']  Fi- 
dentinum  plagiarium  ilium,  ait  tarn 
malum  poc-tam,  ut  secerni  ejus  car- 
mina  a  suis,  a  quovis  possint,  non  se- 
cus  ac  corvi  a  cygnis. 

2  Siifimta]  Ilia  ipsa  et  sola  ilia  pa- 
gina  inepta  et  inficeta  declarat,  quis 
ejus  doniinus  et  auctorsit. 

3  Traducit]  Prodit,  arguit  mani- 
festi  furti :  et  quaj  pagina  aperte  do- 
cet  te  furem  esse.  Vide  vers.  2.  in 
4.  epigr.  libri  de  spectacnlis. 

4  Inlcrpositus  vilio  undo,  ^c]  Tua 
pagina  nieis  libellis  inserta  non  niinus 
sordere  apparet,  quani  bardocuculliis 
vitio  (alii  legunt  villu,  alii  Jilo,  alii 
vUis)  uncto,  id  est,  olenni  olenle,  et 
crassi  till,  utpote  Callicus,  inter  ur- 
banasvestes  purpura  violacea  tinctas: 
aut  testas  fictiles  ex  Into  Aretino 
inter  vasa  crystallina  :  aut  cor- 
vus  inter  olores  :  aut  pica  inter 
luscinias.  Qui^/o  uncto  legunt,  id  est, 
filo  crasso  aut  vilio  :  sic  exponunt : 
ut  Bardocurullus  inter  Tyrianthinas 
sordet,  ita  tuuiu  carmen    in  inco  li- 


bello.  Vel  vilio  undo  :  nam  Lingoni- 
cns  bardocucuUus  crassissimus  erat 
longis  villis,  et  sordidus  oleo,  et  inter- 
positus  purpureis  et  hiantbinis  vesti- 
bus  pexatis  et  delicatissinii  coloris, 
poterat  suis  sordibus  eas  inficere  et 
commaculare.  Qui  vero  vilis  legit, 
hoc  sensn  ;  intelligi  enim  vult,  sic 
lamas  Tyrianthinas  uricto  suo  sen  pin- 
gui,  ut  cesypo,  vilis  bardocucuUus 
Lingouicus  contaminat,  si  interpona- 
tnr  sive  misceatur.  Ramires.  Mmcuti- 
bert,  Hfc,  Sed  Scriverius  et  Salmasius 
ex  Mss.  ita  tormant  hunc  versum  : 
iS'Jc  inferposito  rilis  contaminat  unco : 
BardocucuUus,  inquit,  .Sec.  acutus  et 
fastigiatus  erat  in  metam,  quales  erant 
cucullivetustissimorum  monaciiorum; 
hodieque  sunt  Cartinisianorum  et 
Capucinorum.  Sed  quia  erant  Ion- 
giores  non  recti  stabant,  sed  inflecte- 
bantur  retro  ;  hinc  ergo  flexum  ilium 
uncuni  poeta  appellasse  videlur.  Re- 
vera  enim  uncantur,  quum  ita  inflec- 
tuntur.  Sic  igitur,  inquit,  homo 
tcctns  bardorucullo  purpuratis  im- 
mixtiis  deridetur,  quando  scilicet  un- 
cus ille  aut  Hexus  risuni  spcctanti- 
bus  movet. 

5  Urbica']  Urbana,  Romana.  Lin- 
gonicus^  Gallicus.  Nam  Lingones 
Gain,  qui  utuntur  bardocucullo.  T)f- 
riantkina^  Vestis  violacea ;  color  e 
l)urpura  et  viola  f'actus.  ab  iov,  viola, 
et  Tijrins,  pro  purpureus.  Splendi- 
dissima?  ergo  vestes  erant.  Quo  ergo 
vilior  bardocucidlus,  hoc  n)agnificen- 
tior  Tyrianthina. 

G  Arclina]  Arctium  Italia;  urbs, 
ubi  terra  testis  apta.  Viulant,  Sfc.'] 
Contaminant  crystalla :  comparata 
cum  crystallinis  vasis  ipsasoident. 

7  Cayslri]  Asiiu  ll.  cygnis  frequen- 
tis. 

8  Lidccos,  ^c]  Jupiter  sub  imagine 
rygni  Ledam  conipressit,  matrem 
Castoris  ac  Pollucis. 

y  Sic  ulii  mullisonu]  Sic  offendit 
dulces  canius  Pliilomeltc  garritus  pi- 
cae.     Ordo  verboruui  est :    Hie  t'ecro- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    F J  H.    I, 


1113 


pins  querelas  ojffendit  improbn  pica,  ubi 
sacer  lucus  rmdtisona  Attide,  seu  Lnsci- 
nia,/errf<,  lesonat.  Attide,  Sic]  Phi- 
lomela, Pandionis  regis  Atheniensis 
filia. 

11  Indice,  Sfc.']  Non  opus  est  alio 
<lelatore  aiit  assertore  quam  tua  pa- 
gina,  quae  te  furti  accusal  damnetque. 
De  assertore  superioie  epigram.  In- 
dice] Inscriptione,qu3e  libri  auctorem 
ac  dominum  liabet,  ac  sic  eum  vero 
domino  vindicat.  Vindcx  seu  asser- 
tor  est,  qui  alterius  caussam  suscipie- 
bat  vindicandam,  queni  nunc  procu- 
ratorem  dicimus. 

12  Stat  contra]  Scripta  tua  dissi- 
millima  meis  te  fureni  etiam  me  ta- 
cente  clamant.  'Stare'  ergo  'con- 
tra' est  surrexisse,  vel  accusatorem 
vel  defensorem,  ad  dicendum.  Abso- 
luta  autem,  vel  accusatione  vel  de- 
fensione,  jus  erat  oratori  sedere. 
Rad.  Ratnires. 

Epig.  lv.  1  Si  quid,  Sfc]  Inscriptio 
nova  fuit,  de  'Amicorumjudicio.'  No- 
vosaniicosnouprorsus  rejiciendos  do- 
cet;sed  videndumanpossintfierivete- 
res,  nam  et  veteres  aliquando  novi  fa- 
cie. Ergo  else  posse  cooptari  in  nume- 
rum  amicorum  Fusci,  et  hoc  optare. 
Si  quid  loci  apud  te  reliquum  sit  novo 
amico. 

2  Nam  sunt  tibi]  Ut  mihi  vix  locus 
relictus  videri  possit :  sed  cogito  il- 
hid  Saiustianum,  '  Amicorum  uun- 
quam  cuiquam  hominum  satis  fuit.' 

5  Hoc  veteres,  Sfc]     Novi  scilicet. 

Epig.  lvi.  Ad  Frontoncin]  Coni- 
munem  locum  de  vita  rustica,  id  est, 
beata  ac  quieta,  contiuet  hoc  epi- 
gramnia. 

1  Tui  hreviter,  ^c]  Amici  tui  Marci 
ValeriiMartiali^,  id  e.st,mei. 

2  Clarum,  Sfc]  Fuit  cnira  tribunus 
vigiliaruni  et  consul,  vir  clarus  juxta 
ac  doctus. 

4  Snrdidaque,  Sfc]  Sine  cultu  et 
splendore,  in  re  niodica  et  tenui. 

5  Quisquam]    Nemo  adeo,  cui  obti- 


git  modicus  contigno  cum  lare  fun- 
dus, modo  mens  sana  sit,  velit  super- 
bos  aditus  reguni  durasque  fores  co- 
lerc,  ut  summo  mane  salutet  patro- 
num.  Perstringit  obiter  quorundara 
ide\oSov\eiav,  qui,  ut  am!)itioni  sua3 
aut  aiiis  cupiditatibus  satisfacerent? 
luunillima  quaeque  et  liberis  honiini- 
biis  indigna  patiebantiir,  qualia  in 
potentiorum  cultura  concoquenda 
erant.  Atque  inter  alia,  clientulo- 
rum  matutinas  salutationes  numerat. 
Herald.  Picta,^x.]  Atria  divitum  ad 
frigiditatem  incrustata  niarmore  La- 
conico,  natura  quidem  variegato,  sed 
et  arte  insuper  picto,  teste  Plin.  1.  35. 
c.  1.  Marmora  enim  frigidiora  com- 
muni  saxo  :  hinc  Sidonius,  Alpes  gla- 
ciales  vocat,  '  Alpes  marmoreas.' 
Deinde  ideo  forte  '  picta'  dixit,  quod 
Laconicura  niarmor  instar  hcrbarum 
virebat,  ut  clarum  e  Papinii  locis  ali- 
quot. 'Picta'  ergo  '  frigora'  dixit, 
pro  '  frigora  saxi  picti.'  Et  ekganter 
'  colit  frigora,'  irrisorie  de  adulatori- 
bus  et  matutinis  salutatoribus.  '  Co- 
lere'  enim  hie  est,  GfpaTteveii',  quomodo 
aiiAas  depaireueiv  dixerunt  Menander 
et  Diphilus. 

(i  Matutinum  are,  ^-c]  Salutationis 
niatutina3  vocem  solenuem  :  koI  ricnra- 
(TaTO,  oirriye  tcjJ  fcodiv^  irpoap-qfxaTi  tm 
Xalpe,  aWa  rtf  eairepivc^  Tc^'Tyiaive  XPV' 
uajxivos.  Dio  in  Adriano.  Connnii- 
nis  amicus  divitibus  dictus,  quotidie 
salutatum  palronos  ventitabat,  uni- 
cuique  verbum  Ave  prolocutus,  trans- 
ibat  ad  alium  atque  alium.  Incptus] 
Dicitur,  quod  iutempestiva  saluta- 
tione  et  osculis  vexabant  potentes. 
Nihil  enim  crebrius  apud  istius  levi 
scriptores,  quam  quod  de  importunis 
et  ineptls  salutationibus  istis  incul- 
cant,  non  sine  justa  indignationo. 
Recte  igitur  hie  '  inrptus.'  Quid 
etiam  ineptius  excogitari  potest, 
quam  quod  de  salutationum  istarum 
dispositione  scriptores  observant? 
VideTurneb.  1.  2S.  c.  15. 


1114 


NOTyE    VARIORUM    IN 


7  Beati]  Fertilis,  vel  Metonymice, 
quod  dominum  beatiim  reddat. 

8  Antefocum,  ^x.]  Evaciiare  ante 
focniii  casses  et  retia  priedis  onusta. 

9  Et  piscem  tremula^  Et  ciii  piscari 
licet  in  suo  alveolo,  tremula  seta, 
ariindine  sen  virga,  a  qua  treraente 
pendet  seta. 

10  Rubra  cado^  Sen  rubra  testa. 
Sic  Horat.  *  Aut  pressa  puris  mella 
condit  amphoris.' 

11  Incequales,  Sfc.']  '  Mensae  sed  erat 
pes  tertius  inipar,  Testa  parem  fecit.' 
Ovidius  Met.  8.  sic  epigr.  41.  1.  2. 

12  Et  sua  non  emptus]  Et  cui  focus 
ministrat  epulas  inemptas  :  sic  enim 
malo,  quam  non  emptum  cinerem,Vigna. 
iuterpretari  non  enipta.  Sic  Herat. 
'  dapes  inemptas  apparet.'  Itaderus. 
^leus, vicinus:  nanique'  inipsum  sylva 
descendit  focum,'  supra  epigr.  50, 

13  Non  amet,  Sfc]  Conciusio  voti. 
Vitam  lianc  quietam  et  privatam 
oderitis,  qui  me  odit:  nihil  enim  de- 
terius  illi  imprecari  possum,  quam 
curas  aBternas,  vigilras,  inimicitias, 
turbas,  qulbus  urbana  vita  cumulata 
est. 

14  Alljus,  ^c]  Nonnuili  exponunt 
'  palUdus,'  anxius  scilicet  et  solicitus : 
alii,  '  pulcher,'  non  fuscatns  scilicet 
sole  rustico.  Vide  epigr.  12.1.10. 
Lipsius  1.  Elect,  cap.  13.  Alba  toga 
indutus  inter  anteambulonum  et  ni- 
veorum  Quiritum  officia;  sen  creta- 
tus  et  caudidatus  in  coniitiis.  Quo 
respexit  Juvenalis,  *  niveos(iue  ad 
frena  Quirites,'  hoc  est,  in  candidis 
togis  ofllicium  facientes,  nt  Vetus  ejus 
interpres  hoc  sic  exponit. 

Epig.  lvii.  Ad  Ca)ipunetn]  Argn- 
tissima  argutia  in  Caupoiicin,  cujus, 
ait,  tantani  esse  improbitatem,  ut  vo- 
lens  etiam  non  possit  esse  bonus. 
Nam  boni  viri  tingnnt  aqua  merum, 
tingit  etcaupo;  illi  nc  noceant,  iste 
tantum  nt  sibi  prosit. 

2  Ut  cupias,  Sfc]  Quanivis  cupias, 
quod  tamen  tibi  ncqno  pro  more,  ne- 


que  voto  est ;  nialles  enim  minime 
esse  aquosum,  nt  in  lucrum  tuum, 
aqudi  plus  ferre  posset  :  vide  epigr. 
100.  1.  9.  unde  tides  vet.  lectioni  ut 
cuperes. 

Epig.  lviii.  4.  Quod  cruciat,  Sfc."] 
DifRcilis  enim  morositas  parit  odium. 
Quod  satiat]  Facilis  copia  contemp- 
tum  parit. 

Epig.  lix.  1  Millia,  ^c]  100000. 
H.  S.  nostrae  (i.  e.  Angl.)  monetas 
781.  1.  1.  ss.  Mango  poposcii]  Man- 
gones  prius  KuvoTp6<poi  et  tTTTroKo/iot : 
postea  longius  tractum,  et  puerorum 
altores  et  negotiatores  dicti,qui  for- 
mosos  pueros  exsecabant,  frangebant- 
qne  in  Venerem. 

2  Phttbus,  ^c.]  Draucus. 

3  Hoc  doletfSfc]  Quod  tantum  pre- 
cium  ipse  dare  non  possum. 

4  Laudaturque  ineam,  ^fc]  Usque 
adeo  ut  ego  illi  invideam. 

5  Sed]  Sed  illi  deunciarius  muto, 
turpi  in  vetulis  viduis  et  pathicis  mi- 
nisterio,  lucratus  est  bis  decies  ses- 
tertium,  nostrae  monetae,  I.  15625. 
hoc  tu,  pusille,  mihi  facito  et  pueruni 
pluris  emam.  Sestertiolum,  Sfc]  Di- 
minutivum,  pro  sestertium,  synco- 
pate pro  sestertiorum,  quod  cum  Ad- 
verbio  numerali  positum,  designat 
totidem  centena  millia. 

Epig.  lx.  1  Bujnna,  ^c]  Poeta 
Flaccum  erat  comitatus  Bajas,  spe 
non  parvdi  alicujus  et  quotidia- 
nfe  sportulae.  Itaque  peracta  ibi 
lotione,  cum  sportellam  niinutam  ac- 
cepisset,  frustrationem  illam  ul- 
cisci  voluit  hoc  epigrammale,  quas 
dicat,  Bajis  quideni,  ubi  optima; 
eraiit  aqu*,  lavi  ;  sed  pessimc  cae- 
navi.  Bujnna  mild  qundruntcs  spor- 
tidii]  Sporlula  niilii,  quod  una  lava- 
reiii,  data  a  poteutiori  amico  quo- 
cnni  secesseram  in  Hajas.  epigr.  7, 
I.  3.  vers.  3.  Sporlula]  -Sportula  ergo 
proprie,  ciborum  vel  pecuniarum  re- 
ccptaculum.  unde  iji.frwuvfj.u<ws  pro  ip- 
sa   picunia    et    cibo   friqucniissime 


M.    VAL.    MARTIALIS    EIMGR.    LIB.    I. 


1115 


apnd  sciiptores  ponitiir.  Turnebus, 
sportellas,  vitiles  ait  esse,  quibus  bel- 
laiia  ferebaiitur.  Turn  Sportnlani 
accipiebant  quideni  ex  more,  teiniio- 
res  tantiim  ;  sed  Juveiialis  queritnra 
potentioiibus  eandem  expeti  solitani, 
et  Martial.  I.  10.  epigr.  10.  Turn  a 
Martiale  pliiries  *  sportulje  '  oppo- 
nitur  '  coenae  recta?,'  qii^  dicitur, 
cum  accumbentibus  jiista  ccena  datur. 
Quadrantes  centumi  Valent  25.  assi- 
bus  :  dictus  '  quadrans,'  quod  sit  qiiar- 
ta  pars  assis.  rh  airo  CTrupiSos  SeTwvov 
Graacorum,  a  Romanorum  sportulis 
longe  difFerebat:  vide  Heraldum  in 
hunc  locum. 

2  Delicias,  ^c]  Balnei  Bajani,  in 
tanto  scilicet  luxu,  et  in  istis  deliciis, 
quibus  Bajae  celebres  sunt,  hta  fa- 
mes] Sportula;  c.  quadrantum,  quae 
esurientem  non  satiet. 

3  Redde,  ^c]  Redde  mihi  vulgata 
Romae  balnea,  Grylli  tenebras  ^Eo- 
lianique  Liipi  (1.  2.  epigr.  14.),  male 
enim  conveninnt  delicata  Bajana  bal- 
nea cum  ccena  fanielica.  Lupi, 
Grylli]  Nomina  sunt  balneatorum, 
qui  mercenaria  balnea  habebant.  Te- 
nebrosaquef  Sfc]  Epigr.  14.  1.11.  '  Et 
Grylli  tenebras  ^toliamque  Lupi.' 
Balnea  antiquis  obscuriora  :  postea 
apertioraetclariora.  Seneca  epist. 87. 

Epig.  LXi,  3  Quod  ruct  in  tergum] 
Juvenci  vel  tauri,  vel  grandioris  ani- 
malis.  '  Ruet '  autera  significat  impe- 
tum  ferse,  quo  fertur  in  pr* dam.  Ar. 
mos]  Armi  sunt  in  pecudibus,  qui  in 
hominibns  humeri. 

4  Juvencoi-um,  l^c]  Qualia  juvencis 
solet  infigere. 

5  Quid  frustra,  Sfc]  Conclusio  a 
prtestantia  et  nobilitate  leonis.  Do- 
minum,  ^c]  Leoncm  :  de  bis  supra 
su'pius. 

Epig.  lxii.  Ad  Licinianum,  scrip- 
tores  nnde]  Licinianuni  Hilbilitanum 
poetani  civem  sutimad  posteritatiset 
gloriaespem  origit  hoc  epigrammate, 
adductus  multispoiitis  et  aliis  scripto- 


ribus,  qui  patriam  suara  item  glorio- 
sam  reddiderint.  Ramires. 

1  Syllabas]  Versus  e  quibus  pleri- 
qne  Hendecasyllabi  Phaleecii.  Amat] 
Cum  ipse  scripscrit  amatoria,  adverte 
signata  et  ad  argnmentum  cujusque 
autoris  vel  loci  apposita  verba,  'A- 
mat;'  '  felix  ;' '  censetur;' 'plaudit ;' 
'  sonant ;'  '  facunda  loquitur  ;'  '  gau- 
dent  jocosae  ;'  '  gloriabitur,'  et  mo- 
destnm  illud,  '  non  tacebit.'  Valis] 
Catnlli. 

2  Mantua  est]  Virgilius  natus  est  in 
pago  qui  Andes  dicebatur,  non  pro- 
cul  a  Mantua. 

3  Censetur]  Magni  fit,  in  censu  et 
aestimatioue  est.  Ergo  '  Censeri '  hie 
non  vulgata,  sed  elegantiori  signifi- 
catione  acceptum.  Censebantur  Ro- 
man! ope  sua,  ut  ait  ille,  quibus  facuU 
tates  suppetebant:  quibus  contra  ni* 
hil  praeter  paupertatem  inerat,  capita 
censebantur.  Unde  nata  honesta  lo- 
cutio, '  Censeri  arniis,'  '  virtute,'&c. 
Pauperculos  ergo,  et  qui  capita  solum 
Reipublicje  offerebant,  alio  nomine 
'  proletarios  '  appellabant,  quod  ad 
prolem  tantum  generandam  utiles  vi- 
derentur.  Apona,  8fc.]  Patavinusager, 
Patavium,  ab  Apono  *  Fonte  Ante- 
noreae  vitam  qui  porrigit  urbi,'  &c. 
Claudiano  celebrate  epigr.  3. 

4  Stellaque ;  nee]  Vide  supra  epigr. 
8.  et  1.  7.  epigr.  13.  Flacco  minus] 
Valerio  Flacco. 

5  ApoUodoro]  Poetae  Alexandrine, 
Menandri  aemulo.  Imbrifer,  ifc.]  Qui 
inundatione  sua  vice  imbriuni  (qui  in 
iEgypto  rari)  fungi tur  in  terra  irri- 
ganda. 

7  Duosque,  ^c]  Patrem  Rhetorem 
etdeclamatorem;  filinni  Philosophum 
et  tragicum  :  vide  epigr.  40. 1.  4. 

9  Jucosce,  S)-c.]  Saltatriciilarum  las- 
civia  et  petulantia.  supra  epigr.  42. 
vers.  9.  de  Canio,  intra  epigr.  10. 

10  Emeritii,  ifc.]  Emerita,  Augus- 
ta civitas  Hi^panius  ad  Lusitaniam 
spcctans. 


1116 


NOTE    VARIORUM    IN 


12  Bilbilis]  Vide  supra  epigr.  50. 

EpiG.  Lxiii.  1  Casta,  ^-c]  Bal- 
nea publlca  castis  vitanda,  docet  ex- 
emploLreviniT.  Laevinaficta  vox:  bal- 
neoium  eiiim  calidonim  niminni  usum 
saepius  inipndicitia  conseqiiitnr,  quuin 
eornm  fonieiitis  ignis  interior  excita- 
tur.  Sane  \etercs  Bepi^a  Aom-pa  virtnti 
ac  fortitndini  contrariaexistimabant, 
atqiie  his  vires  enervari,  et  corpora 
reddi  aadevrj  koI  fxaXaKci.  Turn  etiam 
quia  nuditateni  tarn  sui  qnam  alieni 
corporis  castitati  ac  pudicitite  non 
parum  officere  sibi  persuadebant  pa- 
tres  sancti.  Sabinis]  Sabinae  castze 
audiebant,  quaruni  patrii  mores  in- 
corrupti  et  sancti :  '  intaotior  omni 
Crinibus  effiisis  bellum  dirimente  Sa- 
bina.'  Juv.  Sat.  6.  et  Lncan.  1. 

2  Tetrico~\  Quasi  alienus  ab  inlio- 
nestis  volnptatibus,  stndiis,  ac  jocis. 

3  Liurino,  Averno,l!fc.'\  Balneis  pub- 
licis  in  lacu  Lncrino  Avernoqiie  et 
Bajis. 

4  Bdjitnis]  Praeter  comnmne  bal- 
neorum  omnium  vitium,  Bajis  insnper 
plura  luxuria;  incentiva;  ut  Seneca 
non  dubitarit  Bajas  '  diversoriiim  ' 
vitiorum  appellare,  epist.  11.  Et  in 
quibnslibet  balneis  oblata  saepe  et  ar- 
repta  delin(iuendi  oceasio.  Ovidins 
lib.  3.  /caKOT€X'"'«s  '•  '  Cum,  custode  tb- 
ris  tunicani  servante  pucila',  Ceient 
furtivos  balnea  multa  jocos.' 

5  Incidit,  ^c.J  Elegans  Antithesis  : 
dum  se  lavat  aquis,  incidit  in  tlam- 
mas,  amoris  scilicet  inhoncsti. 

0  l^enelope  venit]  Casta.  Abit]  Ex- 
tenditur  ultima  syllaba  propter  con- 
tractionem,  pro  ablit.  Ileleiie']  Adul- 
tera. 

Ei'h;.  xmv.  1  Ut  recitem,  ^c]  An 
quia  audire  alicna  prx  se  fercns  Ce- 
ler,  sua  recitandi  occasioneni  capta- 
ret,  adcoque  Martialeui  evocaret  r 
An  ver«batur  Poota  ne  cpigrammata 
sua  nondum  edita,  si  apud  Olcreui 
recitasKCt,  nieniorive  niandatailla  pro 
suis  venditaretP 


2  Audire]  Sc.  nostra.  Rccitare  sc. 
tua. 

Epig.  lxv.  1  Bella  cs,  &-c.]  ^t\au- 
riav  Fabullae  taxat,  docetque  Virgi- 
nes  commendari  niodestia  et  vere- 
cundia.  Sane  non  tam  ambitiosam 
puellam,  quani  vanara,  (pi\ainov,  at- 
que  ideo  stolide  ostentatricem  notat 
IVIaitialis  :  atque  in  ejus  persona  os- 
tentationis  ac  vanitatis  stultitiam  os- 
tendit. 

4  Nee  dives,  t^c]  Res  enim  vel  sum- 
ma  laude  dignas  sordescere  facit  ar- 
rogans  ^iXavria.  Egregie  Plinius 
epist.  8.  1.  1.  '  Quod  magnificura,  re- 
ferente  alio,  fuisset,  ipso,  qui  gesse- 
rat,  recensente,  vanescit,  Sec' 

Epig.  lxvi.  Ad  Cwcilianum,  dege- 
nere  et  declinatione  ficus]  Eniendan- 
dum  lemma:  neque  enira  necesse 
f'uit,  ut  de  genere  toC  '  ficus  '  doce- 
ret  quicquam,  cum  de  declinatione 
tantum  incideret  qua'Stio,  negante 
Caeciliano  dici  '  ficus'  de  fructu,  et  di- 
ci  'ficos'  jubcnte.  Respondet  Poeta, 
Jjcum  etiam  quarta;  declinationis  dici 
pro  fructu,  ficum  vero  pro  morbo  or- 
dinis  esse  tantum  secundi.  Cum  ita- 
que  nihil  hie  de  genere  moveatur, 
neque  apud  probaj  notae  autorem 
quempiam  reperiatur  ficus  pro  morbo 
in  alio  quam  Ictmineo  genere,  ut  et 
avKuats Gixca,  exponunt  'Tuos,'  sci- 
licet '  filios.'  Kaderus  dicit,  nihil 
hie  Grammaticos  doccre,  cum  ex  hoc 
loco  conantur  ostendere,  nomen 
'  ficus  '  pro  morbo  esse  generis  virilis, 
quum  '  tuos '  non  refeiatur  ut  adjec- 
tivnm  ad  '  firos,'  sed  ut  substanlivum 
a(Tvi'd€Tov,t[\os,  inquam,  filios,  servos 
'  ficos'  dico,  quod  ficosi  siut.  Qua  tur- 
pitudine  notavit  aliam  t'amiliam,  1.  7. 
epigr.  70.  '  Ficosa  est  uxor,  &c.'  Sed 
*  ficum  '  appellari  ficosum  iiomineni 
proijat  epigr.  .'52.  1.4. 

3  Diccmus  Jicus,  ifc]  Et  primo  et 
tcrtio  versu  lego  'ficos.'  Miratur 
iVIrirtialis  ineptam  reprchensionetii 
literatoris,  qui  sc  'ficos,'   ut   passim 


M.    VAL.    MARTIALiS    F.PIGR,    LIB.    I. 


1117 


optimi  quique  veternm,  pro  frnctu  di- 
centeni,  siipcrcilio  p;i  amniatico '  ficus ' 
dicere jiisserat.  Ille  seciuiis  sermo- 
nis  sui,  audi,  inqiiit,  aliud  disciimeii 
in  hac  voce,  quod  ad  te  pertinet. 
'Fici'  diciintiir,  quae  nascuntur  in 
arbore  ;  sed  alio  genere  'fici,'  qnos 
tn  Iiabes  in  parte  parum  honesta.  De 
filiis  et  servis  nugae.     Gronovius. 

4  Tuos]  Liberos,  famulos,  pueros 
delicatos,  ut  epig.  52.  1.  4.  et  1.  12. 
epigr.  33.  Alii  tamen  'tuos'  adjec- 
tive referunt  ad  'ficos,'et  ex  epi- 
grammate  boo  probatum  eunt  '  fi- 
cum,'  pro  niorbo,  utriusque  esse 
generis.  Sed  et  aliatn  vide  lectioneni 
alianique  expositioueni  Laur.  Vallac 
eleg.  4.  lib.  1. 

Epig.  lxvii.  1  Erras  meorum,  Sfc] 
luvebiturin  plagiarium  suorum  libro- 
rum,  qui  existimabat  poetani  fieri 
posse,  recitandis  pro  snis  carniinibus 
Martialis :  monetque  nt  quae  non- 
dum  ipse  vulgaverat  emat,  qiiamvis 
majori  pretio,  si  velit  sua  furta  non 
depreliendi.     Ramir. 

2  Fieri  Poetam,  ^c]  Qui  ambitiose 
nomen  Poetas  aucuparis.  Posse  qui 
jiutas  tanti]  Fieri  tanti  est,  tantani 
existiniationem  liabere  :  qui  sensus 
bine  alienus.  Sed  scripsit  Martialis  : 
Fieri  Poetam  posse  qui  putas  tanto, 
Scriptura  quraiti  constat :  bocest,  tan- 
tillo  a^e  expense,  quanti  est  hibor  de- 
scribendi  et  cbarta.    Groiwvius. 

3  Scriptura,  &,■€.]  Librarii  transcri- 
bentis  opella,  et  non  ita  inagni  pre- 
cii  cbarta,  scapus. 

4  A(*?i  sex,  6j-c.~\  Ipsa  sapientia  aut 
sapientiae  laus  non  paratur,  quo  liber, 
pretio. 

5  Secreta,  ^c]  Nonduni  vulgata. 
Rudes  curas,  ^-f.]  Versus  nonduni  in 
publicum  eniissos :  vide  1.  6.  epigr. 
42. 

G  L'nus,  scrinioque']  Autor  solus. 
Signatiis,  &fc.]  Clausas,  necduni  edi- 
tas. 

7   I'jrg^iniv]  Quae  nonduni  Iccloreni 


experta  est ;  quam  nuUius  viri  nianus 
contrectavit,  uullius  lectoris  orulus 
foris  vagantem  vidit.  Junius  vult 
Virginis  chartani  esse,  ex  qua  nullum 
transcriptum  est  exemplar :  quasi 
tunc  pepererit  cbarta,  ubi  ex  ea. 
desumptum  sit  exempliim  jam  invul- 
gatum.    Pater  chartce']  Autor. 

8  QucB  trita,  i^-c]  Qua;,  nondum 
lectoris  mann  versata,  lanugine  iulior- 
lescit,  pilosaque  facta  est :  aliis  qu2e 
nondum  recitata  atque  edita  borres- 
cit,  ab  auditorum  basiantium  mento. 
ut  epigr.  4.  supra  1)3.1.  10.  vers.  C. 
Salmasius  vero  sic  exponit  liunc  lo- 
cum :  In  evolvendis  chartarum  vo- 
luminibus,  partem  adbuc  involutam 
mento  subjiciebant :  primorem  vero 
partem  subinde  explicantes,  ambabus 
tenebant  mauibus  simnlque  legebant, 
earn  interim  quae  nondum  erat  exi>ii- 
cita,  sub  mento  convoiutam  tenentes. 
Hinc  de  cbarta  Virgine,  et  quae  ad- 
buc intacta  erat,  dicebant  earn  mento 
tritam  non  esse.  Horridlor  quippe 
fiebat  manibus  et  mento  trita,  ex- 
citatis  inarum  filamentis  et  fibris. 
Gra^cum  Epigrammaai'eKSoToi'Strato- 
nis  :  EvTvx^s  oii  (pdoveio  j8i/3a(5joj''  ^  pa 
cr'  avayvovs  Vials  ris  avaOXi^ei,  irphs  to. 
jeufia  Tideis.  Vides  chartam  duni  le- 
gitur  et  evolvitur,  mento  subjici  ter- 
que.  Sed  '  durum  mentum  '  perperam 
pro  ipsa  charf.e  barba  acci))iunt, 
quum  de  lectoris  mento  intelligcn- 
duni  sit,  quo  cbarta  trita  iuboriescit, 
eo  quo  diximus  modo. 

9  Mutare,  ifc]  Frustra  et  sero  pla- 
giarius  sibi  adscribit  opus,  cujus  inuo- 
tuerit  autor. 

10  Pumicata  fronted  Libri  pellibus, 
nt  nunc  lit,  olim  obtegebantur,  ca^jue 
pumice  poliri  ac  levigari  solebant. 
Si  quis  vero  liber  novus  sit,  cujus 
frontcs  (eae  sunt,  extremitates  mem- 
branse  in  orbem  couiplicata^,  in  medio 
quanim  apparebant  cornua)  pumice 
jam  prinium  poliuntur  ;  et  cujus  um- 
bilicus   (is     est,    bacillus    ccdrinus, 


1118 


NOTiE    VARIORUM    IN 


buxeiis,ciipressinus,&c.  extiema?  pa- 
gin^,  absoluto  jam  opere,  assntus) 
vel  umbilici  extiemitates  (quae,  coui- 
plicatis  in  volumen  niembranis,  utrin- 
que  apparent, cornuaque  appellantur) 
ebore,aigento  vel  auro  ornanUir  :  el 
quem  novissime  obducit  pellis,  hunc 
eine,  simulque  autorissilentiuni. 

11  UinbiUcis]  Bullae  in  utraque  li-' 
bri  extima  facie  media?.  In  fine  libri 
ex  ligno  aut  osse  umbilici  solent  ap- 
poni.  Fieri,  lib.  34. '  Per  umbilicum,' 
inquit,  '  intelligendus  est  Voluminis 
terminus,  qui,  cum  volumen  explica- 
tur,  in  fine  est :  cum  vero  idem  obvol- 
vitur  in  spiram  collectam,  medium 
tenet  locum.' 

12  Mercnre,  Sfc.]  P.  Scriverius  Mer- 
care  :  tales  liabeo,  nee  scilicet.  Heral- 
dus  sic  scribeudum  censet :  Mercare 
tales,  habeo ;  nee  seiet  quisquam.  Si 
vis,  inquit,  libros  ejiismodi  emere, 
praesto  est  qui  tibi  vendat.  Habeo 
enim  quos  nemo  unquam  vidit ;  nee 
cuiquam  quid  inter  nos  actum  sit  di- 
cam  :  quod  unum  prsestare  debet  is 
qui  merces  ejusmodi  vendit  liomini 
a\a^6i>i  et  ex  alienis  laboribus  famam 
et  gloriam  quiErenti. 

Epic,  lxviii. — 1  Chcerile  liber  ho- 
mo est]  In  Ms.  hie  erat  explicatio: 
quia  tu  nemini  pnrcis.  Sed  magis  placet 
per  interrogationem  legi,  in  risum 
Mnsambertio  sivc  Tlieodoro  Marcilio. 
Gron.  Liber  homo,  Sfc]  lla^^7i(na<TT^}s, 
libcrtatem  nimiam  in  jocis  usnrpans. 

2  Liber  homo']  Nogotiis  liber,  ni- 
liilque  aliud  quod  agat  liabcns,  si  in 
vile  tuum  caput  direro  vacet :  estcpie 
jocus  in  anibiguitate  rod  liber.  Est] 
Alii:  e$l?  Erotetice.  Dixcrat  enim 
cum  in  alios  plerosque  niaiospoi'tas 
INIartialis,  tum  in  Clia;riliim  (juoque. 
Hiric  Cbaerilus  ei  dicerc  solitus  niniis 
libera  lingua  eum  esse,  sen  wa^ftricna- 
aTi)v.  Martialis  indignans,  tua  fide, in- 
quit,  (^lia:riie,  in  te  qui  dicit,  liber 
cut  sive  Tra^i^Tjirioo-T^js,  etintelligi  vult 
dignumqui  omnibus  omnium  dicteriis, 


tanquam  scopus,  telis  propositus  sit. 
MuMtmliert.  Vel  itainterpretandum : 
Tu  me  Clirerile  hominem  procacioris 
et  liberioris  linguae  reuni  facis :  eg» 
mihi  conscius  sum,  nullum  a  me  lae- 
sum  sciente  volente;  nisi  forte  in  te 
nescius  liber  sum,  qui  tibi  conscius 
es,  et  de  te  putas  omuia  dici.  Rad. 

Epig.  lxix.  1  Quidquid,  Sfc.]  Rufi 
cujusdam,  ob  Naeviae  uxoris  araorem 
furentis,  describit  ineptias  ;  qui  nihil 
aliud  quam  Naeviam  nocte  dieqiie  so- 
nabat. 

2  Si  tacet,  S^c.]  "Vel  tacitus  insa- 
num  suum  Naeviae  amorem  gestu  fa- 
te tnr. 

3  Propinat]  Quod  etiam  Parasitus 
ab  heri  sui  auiica  stipulabatur,  in  ea 
qnani  scribebat  syngrapha,  apud 
Plautum  in  Asinaria;  '  Tecum  una 
postea  poculo  potitet;  Abs  ted  acci- 
piat,  tibi  propinet,  tu  bibas.'  Linuil] 
Eadem  syngrapha  :  *  Neque  ulla  ulli 
homini  nutet,  nictet,  annuat.' 

Una  est,  li,-c.]  Nihil  aliud  loquitur 
aut  spiral  quam  Naeviam.  Sola  ei  in 
ore,  et  in  animo  est.  Sic  amor  vesa- 
nussignificatur.  tzolvto.  iffrtv:  eleganter 
quoque  is  dicitnr  Trdm-a.  ehai,  cnjus 
opera  et  auctoritas  pr^rcipue  in  re 
aliqua  enitescit,  etqui  unus  est  instar 
omnium.  Lucanus  lib.  3.  'Omnia 
Ca?sar  erat.' 

G  Ncevia  lux,  inquit,  Ntsvia  !  lumen] 
Sic  melius  (piam  nutnen  :  nam  etsi 
amicae  amantium  siiorum  vere  desp  ; 
nihilominus  (piia  lucem  antea  Nvc- 
viam  dixit,  lumen  quoque  videtur  ad- 
jicf're.  Tales  igitur  atnatorum  assen- 
tatiunculiu  froquentes  in  (^omoediis. 
IJerald. 

a  Non  una  est,  ^c]  Non  tibi,  non 
uni  soli  vacat,  '  prius  oculo  contenta 
erit  uno  :'  imo  publicum  est  prostibu- 
lum:  lususest  in  ambignitate  rov 
'  una.' 

Kpig.  lxx.  1  Capit]  Canium  con- 
tinuo  risu  distentum  comparat  Hoc 
ei>igrannnatc    cum   Pane    Deo,   qui 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


1119 


ridcntis  imagine  visebatur  apiul  Te- 
rentum  in  Campo  Martio.  Panis'fa- 
biilam  exponit  Natal.  Comes  Mytliol, 
1.5.  c.  6. 

2  Ostendere]  Heic  '  ostendere'  est 
veluti  portentnm,  aut  rem  sane  novam 
et  paruni  cognitam  exliibere.  Sic 
5er|atGraecis.  Herald.  Terentos]  Te- 
rentos  (qui  locus  erat  in  campo  Mar- 
tio, templo  Ditis  insignis)  spectabilis 
simulachro  Panis  habitu  semper  ri- 
dentis  ficti,  ne  forte  vacet,  ostendit 
jam  Cauiumpoetam  Gaditannra  o-eirr?. 
pSra  aeque  et  ridentem  :  vide  1.  3. 
epigr.  20.  et  supra  epigr.  92.  vers.  10, 
Caniusautem  forte  in  campo  Martio 
turn  sedem  locarat. 

Epig.  lxxi.  2  ProcuU,  Sfc]  C. 
Julii  Proculi.  C.  Julio  Proculo  salu- 
lationis  loco  librum  mittit,  cujus 
scriptio  et  labor  poetam  detinuit, 
quo  minus  ipse  coram  Proculum 
salutaret.  Domus  ergo  Martialis  erat 
ad  pilam  Tiburtinam,  ut  ipse  testa- 
tur,  in  septima  regione  urbis  :  '  Sed 
Tiburtinae  sum  proximus  accola  pila^,' 
&c.  Proculi  vero  domus  erat  in 
palatio,  regione  x.  ad  leevam  templi 
Deum  matris.  Mediam  viam  bic  de- 
scribit  Martialis.  Officiose'\  Quia  heec 
togata  salulatio  inter  officiorum  ge- 
nera, de  quibus  antea. 

3  Castora']  Castoris  templiim,  in 
foro,  Cance,  Sfc]  Antiquae  Deum 
matris  Virginumque  Vestalinm  tem- 
plum. 

5  Clivo]  Colle  Palatino. 

6  Plurima,  ^c]  Ea  parte  qua  sta- 
tua  equestris  Imp.  Domitiani  posita 
est,  id  est,  in  foro. 

7  Colossi]  Supra  epigr.  2.  vers.  2. 
vide  Turneb.  1.  7.  r.  2. 

8  Rhodium,  ^c]  Colossum  Rbodi- 
tini,  qui  inter  7.  orbis  miracula  cense- 
tur,  GO.  cubitorum. 

9  Mtididi,  ^-c]  Templum  Baccbi, 
vino  uvidi.  '  Madidus '  pro  approbe 
poto,  frequens  et  elegans  est  apud 
Plautum,  Juvenalem.  Sic  et  '  Uvi- 
dus'   Horat.   Od.  5.  1.  iv.     Atque 


eodem    modo    Grzeci    Ppsxeiv:   unde 
j8e;8pe7yueVos.  Herald, 

10  Et  Cijbdes,  Sfc]  Et  tliolus  in 
Cybeles  templo,  supra  qneni  Galli, 
deas  evirati  sacerdotis,  effigies  stabat. 
'Corybantes'  erant  evirati  sacerdo- 
tes  Cybeles.  Est  autem  '  tiiolus,' 
camera  aedificii  in  fastigiatum  acu- 
men desinens,  in  qua  trabes  coennt, 
ibidemque  scutum  affixum,  a  quo 
dona  suspenduntur, 

11  Protinus,  ^c]  Ad  la>vam  Ideas 
matris  sitee  sunt  Proculi  aedes. 

14  Null-a  magis  ioto,  S^x.]  Antiquis 
temporibus  portae  etiam  privatorum 
raro  patebant :  Proculi  ergo  humani- 
tateni  heic  commendat,  cujus  fores 
amicis  et  salutatoribus  apertas  erant, 
neque  iisdifficultatibusobseptae.  Ve- 
teres  etiam  Graci,  quum  aliquem  <pi- 
\6^(vov,  et  erga  hospites  humanimi 
describere  vellent,  ejus  januas  toto 
poste  semper  apertas  dicebant,  ovSe 
irore  fox?'  V  Ovpa, 

15  Nee  propior,  ^-c]  Nee  ApoUini 
Musisque  nlla  domus  gratior. 

17  Quia  qualiacumque,  S^c]  Quia  non 
fuisset  illi  ocium  scribendi  haec  qua- 
liacunque  epigrammata,  si  salutandi 
officiis  vacasset. 

Epig.  lxxii.  1  NcBr.ia  sex]  Priscis 
nioris  fuitin  compotationibusinhono- 
rem  et  gratiam  absentisamicce,  amici, 
vel  Imperatoris,  haurire  tot  cyatlios 
qnotessent  in  amici  amicaeve  nomine 
literae,  quod  vel  aperte  profitebantur, 
vel  sodalibus  ariolanda  et  conjectan- 
da  reiiquerunt,  ubi  vel  totidem  pos- 
cerent  cyathos,  vel  poculum  quod  tot 
cyatbos  caperet.  Itaque  sex  cyathis 
bibebatur  Nasvia,  hoc  est,  unico  po- 
culo,  quod  capiebat  sex  cyathos,  qui 
'  Semis  '  dicebatur  ;  sic  '  Septunx,' 
septem  cyathos,  'Quincunx,' quinque, 
'  'I'riens,'  quatuor,  capiebat.  Est  etiam 
poculi  oclo  cyatiiorum  mentio,  nomi- 
ne '  bessis  :'  epigr.  36. 1. 11.  vide  epigr. 
51.  1.  S.  epigr.  95.  1.  9.  epigr.  3G.  et 
39.  lib.  11.  Cyathui,  Sfc]  Ex  IMss.  qui- 
busdam  sunt,  qui  calathis  pouuut,  ut 


1120 


NOT.E    ^  ARIORLM    IN 


et  Virgiliiis  dixit, '  Vina  novum  fini- 
dam  calathis  Arvisia  nectar.'  Venun 
prirfero  rh  cyatkis  nostio  usitatius, 
locis  niodo  citatis. 

4  Et  quid,  ^-c]  Et  quouiam  nihil 
valent  nunieri  et  invocatio  ut  adsint 
arnica',  tu  Sonine  veni.  Veinm  ideo 
poculum  istud  et  Soninuni  videtur 
exoptare,  quia  nox  longa  quibus  men- 
titur  aniica  aut  speratur.  Et  vel  eos 
deridet  qui  potando,  scortando,  dor- 
miendo  iuertem  traducunt  vitam  ;  vel 
alliidit  ad  poculiim,  qnod  Mercnrii 
nomine  coiiceptum  sumebatur  in  con- 
viviis  nltinium  ad  conciliandum  soni- 
Duni,  cum  tria  essent  apud  Graecos 
sacra  pocnla  ;  1.  Jovis  Servatoris  ;  2. 
Boni  Da?nionis  ;  3.  Mercurii,qui  som- 
ni  priEses. 

Epig.  lxxiii.  1  Nostris  versibus'] 
Fidentinum  plagiarium,  quern  jam 
saepius  traduxit,  pundit  iteriim  hoc 
Epigrammate,  ac  paucis  verbis  (peva- 
KLCTTi^v  cum  esse  coiicludit,  qui  alienis 
vcrsibus  Poetam  se  facere  velit^ 
quomodo  calvus  assumta  (i>6udKii  et 
aliena  coma  facitse  comatum.  Herald. 

3  Sic  deuttUa,  Sfc]  Emcndo  et  ad- 
sciscendo  aliena  pro  suis. 

4  Ossibus^  Dentibus  ex  osse  vel 
ebore  factitiis.  Indicoque,  tVf.]  Ele- 
phanti.s  liellute  Indicas  cornii,  ut  vo- 
innt  Varro,  Pausanias,  Oppianus, 
&c.  vel  dentcjuxta  Aristot.  Pliniuni, 
Philostratum.  supra  epigr.  9.  lib. 
Spect.  vers.  2. 

.5  Cadente  mora']  Matiiro,  qui  niger. 

C  Ccrussatd,  ij-c]  Candida  et  lita 
ccrnssa,  ^iixvBiw. 

7  Hue  et  tu,  Sjc]  ^€vcl.Kr]v,  id  est, 
comani  addititiam  .snmendo.  Notuiii 
Adag.  'Calvus  comatus,'  ad  eos  irii- 
dendos,  qui,  qua'  ex  se  non  liabent, 
fuco  et  iniposturis  habere  videri  vo- 
liint. 

iCi'iG.  LXXiv.  1  Nullusin  urbe]  Ar- 
gutissiuiiMu  epiyramma  est,  quo  per- 
Rtringil  Caciliauiiui,  qui  cum  defor- 
lucui  lialicret  uxorcni,  zelotypia  tac- 
tus,  icpijiile  eani   custodibus  sepsit : 


quara  autem  deceptus  fuerit  hac  cau- 
tione,  ironiKiis  declarat. 

2  Gratis]  Vult  Poeta  Caiciliani 
uxorem  deformem  a  nemine  lactam 
esse  gratis, hoc  est,  sine  pretio  liceret, 
sive  etsi  ultro  davet :  posita  vero 
custodia  cceptam  esse  ambiri,  et  mct- 
clios  venisse  pretium  cflierentes.  Ita- 
que  ingeniosum  esse  ait  homineui 
Caecilianum,  qui  artem  illam  qua;s- 
tum  faciendi  excogitavit.  Musambert. 
4  Ingeniosus,  ^c]  Vel  Ironice :  id 
est,  fatuus,  qui  custodia  arcta  et  ze- 
lotypia  tua  dentes  exacneris  amatori- 
bus,  qui  prius  quidem  incustoditam 
negligebant,  jam  vero  '  Nescio  quid, 
quod  te  ceperit  esse,  putant,'  quia 
'  Nitimur  in  vetitum,'  &c.  ut  habet 
Ovid.  4.  eleg.  lib.  3.  Amor,  unde 
sumptum  est  hoc  epigramma ;  vel 
'  Ingeniosus,'  qui  hoc  artificio  uxoris 
pretium  et  desiderium  excitasti,qHam 
nemo  prius  gratis,  id  est,  sine  pretio, 
tangere  vellet. 

Epig.  lxxv.  1  3Icrchus,  Sfc]  In- 
crebuit  suspicio  consuetudinis  tuit> 
cum  moecho  dum  viveret  prior  njari- 
tus,  postquam  vero  illo  elato  nupsisli 
suspecto  illi  nioccho,  fecisti  suspi- 
cioni  fidem,  rem  propemoduni  fassa  : 
vide  idem  epigr.  22. 1.  6. 

Epig.  Lxxvi.  1  Dimidium,  ^c]  Li- 
no, quod  nil  reddat,  nil  crcdendum. 
'Donare'  ct  dare  quasi  perdcre 
est.  Qunm  credere,  ^c]  Mutuum  dare. 
2  Marull,  ^•f.]  /Ecpie  enim  utrun- 
que  non  solvit,  mutuum  ac  donatum  ; 
totum  ac  diinidium. 

Epig.  lxxvii.  1  Ci(rar«»j,^c.]  Hie 
est  Valerius  Flaccus  Sotinus  sen  Pa- 
tavinus,  auctor  oc»o  librorum  Argo- 
nauticoruui.  Hoc  c[)igrammate  INIar- 
tialis,  I'laccuni  poiilam  magnum,  sed 
tcntii  ccuisii,  hortatur,  ut  dosinat  poJi- 
tari,  ac  Coium  adoat,  ac  quiiistiiosam 
eloijuentiam  sectctur;  quaudo  nullus 
aut  exiguus  lionos  sit  prasmiuinque 
Musis  :  vide  Sat.  7.  Juvenal,  vers. 
202.  Ourarum  mearum  Icvamcn  uni- 
cuni   et  solatium,   vel   studii  j)oetici 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


1121 


quod  inihi  tecum  est  commune,  gran- 
de  dccus. 

2  Antenorei,  «^c]  Uibis  Patavii 
qnam  condidit  Antenor.  Fiiit  enim 
Val.  Flacc.  Argonauticon  autor  civis 
Patavinus. 

3  Fierios,  SjX.']  Desine  et  desere 
poeticam,  cum  Musee  nullo  siiit  in 
pretio  ;  vel  differ  in  aliud  tempus, 
cum  prffisens  postulet  ut  rem  facias. 
Juvenal.  7.  Sat.  Tit.  Calpurn.  4. 
Eclog.  Ovid,  passim,  et  Quintil. 
dialog. 

4  Istis  nulla,  ifc.']  Novem,  Mus. 
Pierid. 

5  Quid  petis  a  Pkoebo  ?  nummos,  Sfc] 
'  Fcenerare  Deos'  dixit,  ut  '  foenerare 
pecuniam '  dicinuis,  qnam  in  fcenore 
ponimns,  cum  damns  mutuo,  ut  red- 
datiir  nsura.  Dehortatur  Valerinm 
Flaccum  celebrem  Argonauticorum 
Poetara  a  Poeseos  studio,  tanquam 
inutili,  et  quod  pins  nominis  quam 
divitiarum  promittat :  monetque  Jn- 
ridicinas  et  foro  se  potins  det ;  qnippe 
<ino  unllnm  aliud  studium  qneestuo- 
sins  sit.  Studium  autem  Poeseos 
per  Phoebum,  Juridiciuam  per  Mi- 
nervam  designat.  Ait  ergo,  Quid  a 
Phajbo  petis  nummos  sive  diviiias? 
lUe  nihil  tale  prsstiterit.  Adi  Mi- 
nervani  potius  :  liacc  divitias  tibi  non 
tantum,  sed  et  csteros  Deos  omnes, 
hoc  est,  quicquid  a  caeteris  Diis  op- 
tari  potest,  conferre,  et  velut  in  fo;- 
nus  ponere,  sive  foenerare  potest. 
Sane  in  pecunia  omnia  posita  sunt. 
Hinc  Petronius :  '  qiiidvis  numis  prae- 
sentibus  opta,  Eveniet:  clausum  pos- 
sidet  arcajovem.'  Quid  petis  a  Phcebo, 
^c]  Sic  legendum  censet  Gronovius. 
Hac  sapit,h(£comnesf(enerut  unaDeos'\ 
Interpretautur,  posse  illani  in  frpnus 
dare  omnibus  diis.  At  '  fcenerare 
Deos '  dicitur,ut '  foenerare  pecuniam, 
beneficium,'  Ciceroni ;  '  lumen  '  PH. 
nio.  'Deos'  inteliige  nota  figura 
deornm  dona,  sapientiam,  pulchritu- 
dinem,  potentiani.  Sic  Juvenalis, 
'  nullum  numen  abest,  si  sit  pruden- 

Delph,  et  Var,  Clan,  Mar 


tia:'  qui  prudens  est,  inquit,  liabet 
omnes  deos,  hoc  est,  quicquid  a  diis 
peti,  sperari,  dari  potest.  Sic  etiam 
'  area  Minervae  foenerat,'  confert,  tri- 
buit '  omnes  deos,'  quaecunque  scilicet 
alii  dii  dare  dicuntur.  Gronovius.  Pha- 
t'o,  4"C.]  Cui  laurus  et  laus  nuda  curae. 
Si  ipse  Deus  pauper  est,  quid  poeta?, 
ejus  alumni  clientesque,  haberent  ? 
Area  Minerva]  Arcee  patronorum, 
quibus  leges  tt  causae,  quas  dedit, 
quas  docuit  Minerva,  numorum  affa- 
tim  dederunt. 

G  Hac  sapit]  Lucri  enim  bonum 
odorem  sapere,  vera  est  hodie  sapien- 
tia.  Alludit  autem  ad  Avieni  apolo- 
gum  1.  3.  fab.  in  quo  Palladem  col- 
laudat  Jupiter,  quod  ceteris  diis 
steriles  ad  gloriae  speciem  eiigentibus 
arbores,  ilia  olivam  propter  fruclum 
elegisset.  ut  niox  vers.  11.  Bcec  om- 
neis,  ifc-l  Adeo  dives  est,  ut  caeteris 
diis  mutuum  det.  Scriverio  videtur 
pro  defcenerat  sumi ;  id  est,  foenore 
exhaurit,  trucidatfjue. 

7  Quid possent,  &fc.']  Quis  enim  usus 
corymborum  et  hederaa  ?  Pulladis, 
4c. ]  Oliva,  cujus  rami  ubertate  incur- 
vantur. 

8  Inclinat]  Incurvat.  Varias]  Quia 
bacca  varia :  primum  viridis,  turn 
flava ;  tandem  nigricans.  Varias,  (Sfc] 
Frondes  varii  coloris  baccis  onns- 
tas. 

9  Prater,  if c]  Studia  ha^c  et  opera 
poetarum,  quas  Helicone,  Cirrha, 
Permcsside  lynipha,  sacris  Phcebo, 
Bromio,  et  JMusis,  atque  hujusmodi 
bullatis  sonant  nugis,  adferunt  tantum 
volnptateni,inanem  laudem,  plausum, 
et  basia  ab  auditoribus ;  quin  te  po- 
tius ronferas  ad  forenses  causas  agen- 
das, unde  rem  augeas  ac  ditescas  :  su- 
pra epigr.  18, 

10  Siiphos]  Supra  epigr.  4.  vers.  8. 

11  Cirriia']  Oppidum  Phocidis  jux- 
ta  Parnassum  :  alii  vcrlicem  Parnas- 
si  esse  voiunt.  Permesside  nuda}  Per- 
niessus,  fluvius  Breotiae  ex  Helicone 
montc  deUuens,  xMusis  sacratus,  in 
tiid.  1  li 


\.Cjt,.2 


1122 


NOT/T'l    VARIORUM    IN 


Copaidem  paliideni  prope  Haliartiim 
Sese  exonerans. 

12  Romanum  propius]  Qiiam  Heli- 
co  aut  Parnassus.  Vel  propins  ad 
opes  comparandas.  Rad. 

13  Illic  cera,  Sfcl  In  foro  numera- 
tiir  patronis.  Pulpita,  ^c]  Editiora 
loca  ante  scenani,  e  quibus  recitaban- 
tnr  poemata. 

14  Steriles']  Nullum  fnictum  affe- 
rentes.  Cathedras]  Auditorii  subsel- 
lia.  Lipsius  interpretatiir  sellas.  vel 
Metaplioia  est  a  cathedris  qua  Rhe- 
tores  sedebant.  Juven.  7.  Sat. '  Poe- 
iiituit  multos  vana;  sterilisque  cathe- 
drae.' Basin,  Sfc]  Supra  epigr.  4. 
vers.  1.  Basia]  Id  est,  laudes  et  com- 
mendationes  :  basiuni  eniin  signum 
erat  libri  probati  et  laudati. 

Epig.  Lxxviii.  1  Pulclire,8fc.']  Nil 
non  facere  Charinum  quo  coloretur  : 
pallere  tainen:  vel,  cum  rite  omnia 
experiatur  quas  ad  colorem  indncen- 
dnm  faciant:  cum  tamen  Aeixe^v  sit, 
lion  niirum  esse,  si  palleat. 

4  Sole  utitur,  ^c-.]  Insolatione  uti- 
tur,  quit;  veteribus  in  usu,  ut  ad  so- 
lem  uncti  cutim  redderent  nitidio- 
reni.  Pers.  4.  Sat.  '  Si  unctus  cesses 
et  figas  in  cute  soleni.'  Id  ri\ia.^e(Tdai 
Graeci  dicebant,  et  ri\lcocny,  insolati- 
onem. 

5  Thigit,  Sfc.']  Fuco,  purpurissa. 
Causani  ergo  palloris  tam  pertinacis 
explicat  postremo  versu. 

Epig.  lxxix.  1  Indignas,  ^c]  Lan- 
datur  Festus,  quod  nientagra,  fne- 
dissinio  niorbi  geuerc,  correptus,non 
veneno,  non  fame,  sed  ferro  sibi  mor- 
tem consciverit.  Indignas  prem.]  Fes- 
tus imme(iicai)ili  mcntagra  correptus. 

3  Siccis,  ^-c]  Oculis  non  lacry- 
manti!>us  :  quod  fiimi  pectoris  argu- 
nuntuni. 

4  Decrevit,  ^c]  Relinquendae  vitae 
cerlus, 

5  Nee  tamen,  ^c]  Non  polluit  ve- 
neno, quo  sublati  etferuntur  nigri. 

0  Aut  torsit,Sfc.\  Non  torsit  inedia 
Toiuntaria. 


7  Sanctum,  ^c]  Sed  vnlnere  facto 
eniisit  animam,  pulchro  mortis  genere 
et  Romanis  solenni,  Lucretiae,  Sci- 
pioni,  Catoni,  Bruto,  <Scc. 

8  Nobiliore  via']  Honesta  et  ampla 
porta,  non  qua  fceda  ilia  fcetidaque 
pestis  fauces  obstrnxerat.  Lectio 
genuina  et  emphatica  e  Mss.  variis 
restituta,  loco  toD  rogo  :  sicLucanus 
libro  3.  '  nullins  vita  perempti  Est 
tanta  demissa  via  :'  et  Graecum  illud 
TToWal  TTphs  Qdvarov  6Soi.  Et  Cato, 
' Altius  inscruit  digitos  :  qua  spiritus 
ingens  Exiret,  magnum  dextera  fecit 
iter:'  et  epigr.  92.  1.  11.  '  Debuerant 
alia  fata  venire  via.'  '  Dimittere* 
autem  'animam'  liacaliave  via  mortis, 
pari  et  elegantia  dictum  est  et  pro- 
prietate.  Nam  moriendi  viae  pluri- 
mas  sunt.  Festus  hie  nobilissimam 
delegit,  qui  ferro  animam  suam  dimi- 
sit,  mortis  genere  scilicet  Romano,  et 
quasi  militari. 

9  Hanc  mortem,  ^c]  Hie  ifaque 
non  fugit  e  vita,  C<esaris  odio,  quod 
fecit  Cato  ille  Uticensis,  ne  subire 
vultum  tyranni  cogeretur,  ut  ipse 
dicebat.  supra  epigr.  9.  vers.  3. 

Epig.  lxxx.  1  Semper]  Attalus 
'iro\vTrpoiyiJ.wt>,i\t  semper occupatus  ali- 
quid  agere  videietur,  apta  incpta 
agebat:  ita  ut  si  quod  ageret,  de- 
esset,  asinas  ageret.  Precatur  huic 
poeta  salse,  ut  si  nihil  habeat  quod 
agat,  agat  animam.  Agis,  Agis,  8fc.] 
Epigranmiatis  hujus,  quo  Attaluni 
iroXimpdyfjiova  deridet,  liisus  est  in 
varia  significationc  toO  'ago:'  vide 
Antholog.  lib.  2.  epigr.  us  voKvrex- 
vus. 

4  Agas  animam']  Moriaris.  Similiter 
lusit  quoque  L.  Seneca  ep.  2G.  '  Quid 
egeris  tunc  apparebit,  cum  animam 
ages.' 

Epig.  lxxxi.  1  Sportula,SfC.]  Im- 
pudentem  avaritiam  eorum  qui  spor- 
tulis  inhiant  plurimis  notat  sub  no- 
mine Cani,  qui  in  tiintum  sportuhdrnm 
helluo  et  larus  erat,  ut  etiam  gravi 
et   mortifero    iahorans    raobo    spor- 


M.    VAL.    MARTIALIS    KPIGR.    LIB.    I. 


1123 


tulis  vacaret,  doloreque  concepto 
quod  unicam  tantum  acceperat,  mor- 
tuiis  esset. 

Epig.  lxxxii.  1  E  servo]  Sic  om- 
nes  libri.  Quod  cum  difficile  vide- 
retur,  fecerunt,  E  serva:  quasi  velit 
intelligi  Sosibianum  ancillas  filium 
esse,  et  tanien  pro  libero  se  gerere, 
fateri  tamen,  ut  vis  veiitatis  magna 
est,  se  filium  esse  ancill*,  seu  geni- 
tum  e  serva ;  quum  patrem  snum 
'dorainuni'  salutat.  Ejusraodinenipe 
paterfamilias  qiialis  epigranimate  85. 
sequente,  '  Qiiiriualis,'  ancillas  quasi 
gallinas,  ..on  parendi,  sed  psriendi 
causa  possideas.  Musamberl.  Cum 
patrem  appellas  dominum  (quod  in- 
genuifaciebant  honoris  causa)  tu,  nS- 
talium  vitii  tibi  conscius,  per  blandi- 
tias  illas  fateris  te  esse  hybridam, 
natum  scilicet  e  serva  et  libero.  Scri- 
verius  hie  grandius  secretura  latere 
existimat:  vivente  enim  patreSosibi- 
ani,  servus  ejus  suspectus  erat  de 
consuetudine  stupri  cum  hera  sua, 
adeo  ut  populns  crederet  Sosibianum 
nostrum  ex  servo  ipso  conceptum. 
Non  est,  inquit  Martialis,  quod  in  du- 
bium  revocemus  id,  quod  omnes  hac- 
tenus  suspicati  sunt,  te  e  servo  tuo 
domestico  genitum  :  id  enim  blande 
fateris,  quum  ipsum  servum  ilium 
vocas  '  Dominum,'  qui  revera  pater 
tuusest.  Nam  Domini  per  irrisionem 
s£epe  servos  suos  vocabant  '  Donii- 
nos  :'  vide  epigramm.  58.  1.  5.  Gro- 
novius  hoc  accipit,  quod  fingit  Scri- 
verius,  Sosibiani  matrem,  patris  ejus- 
dem  uxorem,  clanculum  cum  verna 
siio  cousuevisse  cubilibus.  At  non 
accipit,  Ttt  '  Cum  dicis  dominum' 
explicanda  esse,  quum  ipsum  ilium 
servum  vocas  '  dominum,'  qui  re- 
vera paler  tuus  est.  Innno  quern 
'dominum'  vocabat,  non  servus  (id 
enim  non  nisi  per  ludibrium  fie- 
bat)  sed  creditiis  ac  professus  illius 
pater  erat.  Ha^c  autem  senten- 
tia:  Jure,  Sosibiane,  patrem  tuum 
per  blanditias, '  dominum'  vocas  :  est 


enim  dominus  luus  revera,  non  pater : 
neque  enim  ex  illo,  sed  ex  servo  ves- 
tro  familiar!,  ex  mancipio  ejus,  quern 
falso  patrem  vocas,  conceptus  et  ge- 
nitus  es.  Nee  objici  debet  Juriscon- 
sultorum  exceptio,  '  partum  ventrem 
sequi.'  Nam  illam  dissimulans  Mar- 
tialis, acumen  ca[)tavit  ex  generali 
regula,  servorura  res,  adquisita,  par- 
tus, vicarios,  non  ipsorum,  sed  domi- 
nornm  jiuis  et  potestatis  esse.  Gron. 
Epig.  lxxxiii.  1  /fa-c,  ^c]  Ejus- 
dem  argument!  et  artificii  cum  epig. 
13.  supra,  quod  vide. 

2  Longas,  ^x.]  Nam  portions  erat 
longa,  et  soluta  magis  extendebatur. 

3  Absolutii]  Heti  ferre  possum  :  vi- 
tato  non  fero.  Nee  tamen  '  absoluta ' 
est  dissoluta,  seu  in  varias  partes  di- 
vulsa  ;  aut  crimine  absoluta :  sed  tan- 
tummodo  suae  significationis,  absolu- 
ta casu  grand!  tanquam  crimine.  Id 
enim  ipsum,  quod  loco  criminis  est, 
apparet  in  contextu  verborum,  et 
'  quanto  casu  absoluta'  est,  quam 
gravis  casus  crimine  infamiaque  libe- 
rata.  Est  autem  casus  ille  mors  Re- 
guli.  Quam  dirum  detestandumque 
casum  ei  remiserunt  dii,  qui  mini- 
mum aberat,  quin  contigisset.   Gron. 

9  TantcE  Regule,  ^fc]  Vide  vers. 
12.  epigr.  13. 

Epig.lxxxiv.  1  Os  et  lahra]  Oris 
et  labiorum  Mannejip  spurcitiam  no- 
tat  hoc  epigrammate,  quod  lingeret 
catella,  quippe  hoc  animal  lambendis 
immunditiis  delectatur. 

2  Merdas  si  llbet  esse]  Phaedrus 
Fab.  27.  '  O  canis,  meritojaces.  Qui 
concupisti  subito  regales  opes,  Trivio 
conceptus  et  edncatus  stercore.'  Gro- 
novius.  Merdas,  Sfc]  Quae  tetro  odore 
non  superant  '  artificis  tui  oris  hali- 
tum,'Juven.  S.  10.238. 

Epig.lxxxv.  1  Uxorem,  ifc]  Salse 
notat  Quir!naleme(|uitem  Romannm, 
qui  coelebs  quum  esset  se  omnibus 
ancillis  suis  miscebat,  ex  quibus  per- 
niultos  suscipicbat  liberos. 

4  Domiitnque,  et  agros  implet]  Urba- 


1124 


NOT.E    VARIORUM    IN 


nis  se  niiscens  et  villicis  su!s  ancillis. 
Equilibus  vernis^  Hybridis :  a  patre, 
ingeiniis;  a  matie,  sorvis:  supra 
epigr.  42.  vers.  1.  Antith.  sic  Juven. 
9.  Sat.  '  agebas  Veinam  equitem.' 

5  Paterfamilias,  8fc.'\  Vere  enimau- 
get  faniiliani ;  quae  servoium  est. 
Facete  Quiiinalis,  quod  donitim  ver- 
nis  iinpleiet,  'Paterfamilias'  dicitur: 
nam  fainilia  propria  servonim  ;  qiiare 
et  servi  olim  familiares  dicti.  Heraldiis. 

Epig.  lxxxvi.  1  Venderct]  In- 
ducitiir  hie  prseco  a  poeta,  non  ut 
dicax,  sed  ut  hebes  et  bardus,  qui 
ut  velificarctur  gloriae  domini,  cu- 
jus  ea  res  venalis,  et  ut  omnem  ab 
60  siispicionem  angustiarum  rei  t'a- 
miliaris  et  Eeris  alieni  amoliretur, 
fundi  venalis  vitium  aperit  impru- 
dens.  Musambert.  Facetus']  Qui  dum 
voluit  officiosus  et  facetus  videri  in 
excusatione  Marii  funduni  vendentis, 
simpliciter,  ne  dicam  stiipide,  agros 
vituperavit ;  quos  laudasse,  sui  fuerat 
inuneris. 

5  Servos,  Sfc]  Pestilens  est  locus, 
in  quo  perdidit  servos. 

G  Non  amatfS^c.l  Phaedrus  1.  1.  F. 
8.  '  Nemo  libenter  recolit,  qui  laesit 
locum.' 

7  Quis  faceret,  ^c]  Quis  Ucitare- 
tur,  aut  emeret? 

8  Noxius,  8fc.]  Pestilens,  vel  in 
damnum  Marii,  qui  vendere  cupiebat. 

Epig.  lxxxvii.  De  Noiiio  Micro- 
psycho]  Nugantur  qui  vocem  hybri- 
dan! ex  fjLiKphs  et  specio  volunt,  ut  et 
qui  legunt  Micropsopo.  Kecte  Micro- 
psycho, id  est,  parvi  et  abjecti  animi 
avaro.  Microspicum  esse  scriptnni 
pro  Micropsyclium  docuit  prideni 
sunimus  Scaligcr:  sed  idem  '  My- 
cropsychum '  male  accipit,  pro  iio- 
mine  tencrae  frontis  et  subrustici  pu- 
doris.  Imo  '  iMicropsychus'  est  ho- 
mo sordide  parous,  qui  nemiriem  in- 
vilat,  nee  conviviaagitat :  decujiisvi- 
cinitatc  queritur  Martial,  quod  cum 
sibi  vicinus  csset,  non  magis  cum  vi- 
cinum  sentiret,  quum  (pii  louge  liabi- 


tabat;  nunquam  enim  ab  eo  ad  cce- 
nam  vocari.  Divites  enim  tunc  tem- 
poris  vicinos  ad  c(tnam  vocabant  fre- 
quenter: quod  qui  non  faceret,  Mi- 
cropsychus  audiebat.  Sahnas. 

6  Terentianus]  Pripfectus  jEgypti, 
in  qua,  jEthiopiam  versus,  urbsSyene 
'  umbras  nusquam  Hectens '  solstitio 
aestivo. 

11  Migrandum  est]  Ut  vel  ille  me 
videat,  vel  ego  ilium :  preesentem 
enim  nunquam  video ;  forte  et  ab- 
sentes  mutuo  vel  occurrennis,  vel  vi- 
debinius.  Longius,  ^c]  Nequeenim 
tarn  prope  videre  fas  est. 

12  Vicinus]  In  ipsis  Novii  ledibns 
habitet  oportet  inquilinus,  evoiKos,  qui 
in  conducta  habitat  dome.  Conclu- 
dit  ergo  ex  absurdo  et  paradoxo  ;  ut 
mutuo  videamus,  ideo  convenimus  : 
ut  Novium  videas,  recedas  ab  illo, 
non  accedas  oportet :  praesentem  vi- 
debis  nunquam,  absens  sapius.  Ra- 
derns. 

Epig.  lxxxviii.  1  Ne  gravis]  Vini 
usus  Ronianis  fzeminis  tarn  severe  in- 
tcrdictus,  ut  vinum  bibisse  perinde 
esset,  ac  si  in  adulterio,aut  gravi  cri- 
mine  deprehensa,  capital!  supplicio 
plectenda  foret.  Hinc  oscula  cog- 
natorum,  quibus  viri  mulicrum  absti- 
nentiam  explorabant.  Hinc  Fescen- 
nia  ebria,  quum  vellet  culpam  velare, 
vinicpie  odorem  reprimere,  voravit 
aromata,  pastillos,  &c.  Sed  Martia- 
lis  non  repressum  faitorem,  sed  auc- 
tum  atiirmat.  Raderus. 

2  Pastillos,  Sfc]  Trochiscos  ex  aro- 
matibus  et  pulvisciilis  odoratis  a  Cos- 
mo myropola  confectos  (Angl.)  lozen- 
ges or  trochisks.  Sic  Horat.  Sat.  2. 
'  Pastillos  Rufillus  olet,  Gorgonius 
liircum  :'  molles  enim  et  effzeminati 
lis  utuntur.  Luxuriosu]  Prodiga.  So- 
brii  enim  et  frugalcs  ab  hujusmodi 
delitiis  abliorrebant. 

3  IstaUnunt,ifc.]  Isti  pastilli  tibi 
jejuna?  sunipti.  Non  jentabant  enim 
aut  prandcbant,  nisi  piicri,  aut  apgri 
et  luxuriosi.  Rad. 


M.    VAL.    MARTIALIS    RPIGR.    LIB.    1. 


1125 


4  Exli'emo,  ^r.]  Oris  fretorem  forte 
enieiulant;  ructuni  ex  inio  veutiiculo 
neqiiaqiiam.  Baratlirum  proprie  lo- 
cus tanta  altitiuliue  depressus,  ut 
a;gre  despicere  possis  :  hie  pro  iiiio 
stotnacho. 

5  Diapasmate]  Medicamento  illo, 
cui  imruiscentur  odores,  a  ^laTrda-ffu 
conspergo.  E  tusis  auteni  et  in  pid- 
vereni  redactis  siccis  aroinatibus  lie- 
bant  diapasmata,  quibus  etiam  lecti 
geiiiales  et  discnbitoiii  respevgeban- 
tur,  et  qui  ad  cohibendos  sudores  in 
balneis  corpoiibus  inspergebantiir. 
Vinis]  Gravis  anima,  balitiis  gravis. 

6  Duplex,  Sfc]  Hesterni  vini  et  di- 
apasniatis.  '  Animam  '  vocabant  ha- 
litiiin  :  sic  '  foeteie  alicui  animam  ' 
dicebant.  Unde  '  bene,'  vel  '  male 
animati,'  pro  iis,  quibus  halitus  fcete- 
bat,  vel  bene  olebat.  Titinnius  in 
Fullonibus:  '  Interea  fnetida  anima 
nasiini  oppugnat.'  Et  de  inferioie 
gutture  Plautus  Aulular.  Seen.  Post- 
quain  obson.  &c.  '  Ne  quid  aniniae 
forte  amittat  dormiens.'  AUudit  ad 
gulam  follis,  qui  in  veteribus  Glossis 
exponitur,  6v\aKos  nafiiuov,  aaKSs'  Ful- 
lex.  Rigal. 

7  Nolas  ergo,  Sfc,"]  Qunm  ars  tua  et 
fraus  deprehensa  sit,  frnstra  voras 
pastillos,  quibus  non  niodo  non  tegis 
vinum,  sed  niagis  prodis.  Itaque  ne 
dissimulain  posteruni  vinum  banstum, 
et  minus  eris  nocens.  Nota  artificia 
et  tlagitia  Romanarum  niatronarum 
in  tegendis  sceleribus.  Raderus, 

8  Sis  cbria  simpliciter^  Vinum  po- 
tius  oleas,  quam  foetorem  spiritus 
niedicamentis  sumptis  augeas.  Vide 
epigr.  42.  1.  3.  vs.  3.  et  epigr.  7,  1.6. 
vs.  4. 

Epig.  lxxxix.  Ad  Alcimum]  Epi- 
tapbium  est  ad  sepulchrum  Alcimi 
servi  vel  pueri  Martialis,  in  ipso  reta- 
ils (lore  rapti,  quem  in  agro  Labicano 
sepelierat. 

1  Riiptum  domino]  Puer  Lie  vide- 
tur  fuisse  Martialis.  Crescentihua  an- 
Ills']  Jam  adolescentem. 


2  Lahicnna]  In  via  Labicana,  quae 
a  porta  Esquilina  ducit  ad  Lal)iciim 
Italia;  pagum.  De  more  hoc;  nam 
sepulchra  olim  juxta  vias  publicas, 
ut  praetereuntes  nionerent  niortalita- 
tis.  Levi  cespite,  Sfc]  Non  niagnifico 
tumulo  :  vel  respicit  precationis  et  in- 
scriptionis  formulam,  S.  T.  T.  L.  hoc 
est,  '  Sit  tibi  terra  levis.'  Cui  enim 
male  volebaiit,  terram  gravem  et  tu- 
mulum  onerosnm  precabantur  ;  quo 
anima,  quani  sepulchro  una  cum  cor- 
pore  condi  credebant,  depressa,  ad 
beatoruni  sedes  tarde  aut  irgre  de- 
volaret;  atque  aegre  ultro  citroque 
ad  sepulchra  coinmcaret  in  solenni- 
bus  fuuereis  :  ut  contra,  cui  bene  vo- 
lebant,  tenuem  et  sine  pondere  ter- 
ram precabantur.  Farn. 

3  Non  Phario,  Sfc]  iEgyptio.  Non 
obeliscos  et  pyramidas,  non  statuas, 
quze  columnis  e  saxoiEgyptio  innixae 
pendere  et  nutare  videantur :  vide 
epigr.  I.  Spect.  vers.  11.  JSulantia] 
Ob  immensam  altitudinem. 

4  Qua:  cineri,  ^x.]  '  Consumet  fer- 
rum  iapidemque  vetustas,'&c.  Ovid 
4.  de  Ponto.  et  Juven.  Sat.  10.  '  da- 
ta sunt  ipsis  quoque  fata  sepul- 
chris.' 

5  Buxos,  Sfc]  Buxetum,  liypampe- 
lon,  viridarium,  Acres  pratenses  :  tu- 
n)ulis  namque  moris  erat  virentes  in- 
screre  arbores, '  Spirantesque  crocos 
etflonnii  perpetuum  Ver.'  Ramire- 
sius  non  intelligit  coronas  ex  foliis 
buxi  et  vitis,  ut  Raderus  sentire  vi- 
detur.  Sepulchra  enim  designabantur 
in  agris,  etin  fronte  ponebatur  scrip- 
tio,  quas  contineret  latitudiium  et 
longitudinem  soli  sepulchro  destinati, 
quod  spatiuin  soli  sacrum  erat.  Et 
in  hoc  spatio  erigebantur  tumuli, 
obelisci,  pyramides,  inc.  Alii  arbo- 
res  ponebant,  quae  crescentes  locum 
monumenti  opacarent.  Turn  quia  fe- 
licibus  manibus  perpctuas  et  virentes 
arbores  convenireexistimabant ;  ideo 
eligebant  buxos,  cupressos,  laurus, 
quic  nunquam  amittunt  folia  ;    quod 


C  ^  O 

^  <d  Ad 


1126 


NOT^    VARIORUM   IN 


idem  observabatnr  in  floribns,  qnos 
etiam  serebant,  juxta  sepiilchra. 

7  Monumenla  laborisi]  Quid  tanto- 
pere  laborant  pro  illo  laborisl  Au- 
dent  etiain  ineptos  dicere,  qui  legunt 
doloris:  et  peiire  omnem  giatiani 
epigranimatis,  nisi  letineatnr  laboris. 
At  illud  plane  iegitiir  in  Arondel- 
liano,  et  Martialis  tertlo  versu  prae- 
cedente  iniprobat,  qua;  vanus  labor 
dat  cineri.  Monumenta  doloris  sunt 
luctusmnemosynon  et  admonitio.  At 
inter  ipsos  nondnm  convenit,  Inhorem 
opns  an  aniorem  intcrpretentiir.  Sed, 
ajunt,  neque  hypampehis  neqiie  bux- 
etnni  possunt  esse  monnmentum  do- 
loris, qnla  pridem  erant  exculta,  an- 
tequam  mortmis  ibi  humaretnr.  Unde 
autem  hoc  collignnt  ?  Annon  loquitur 
Poeta  ex  persona  domini  jam  sic  in- 
struentis  locum  ?  Fuerit  autem  olim 
hypampelo  et  buxeto  consitns;  cur 
necesse  est  id  domini  potius  quam 
villici  maim  esse  factum  ?  Deniqiie 
nesic  quidem  ineptum  doloris:  omnis 
enim  locus,  qui  mortuo  illato  religio- 
sus  fit,  efficitur  monumentum  doloris. 
Ita  foret:  Accipe  bunc  locum  viridi- 
bns  exornatuni,  sitque  positus  ille 
mihi  monumentum  doloris.  Respicit 
et  opposifa  :  nam  ista  '  Pliario  nutan- 
tia  pondcra  saxo,'  et  similla,  potius 
sunt  monumentum  ambitionis  quam 
doloris.  Gronovius.  Laboris']  In  rippo 
excolendo,  et  hoc  carmine.  Non  la- 
bores  operis  vult,  ut  Scalig.,  sed  amo- 
ris.  Poiitis  enim  anior  est  labor,  ut 
Atticis  ir6uos,  et  laborure  amare,  ut 
Atticis  irovtlv,  ixox^i"^v.  vide  sis  Mar- 
cilium  ad  Horat.  Od.  17.  lib.  1. 

8  Perpetuus  honor]  I)e  pcrpetno 
viroro  biixi  et  prati  accipe. 

•)  Lachesis,  S^c]  E  Parcis  una  :  id 
est,  ubi  fataabsolverint  pensinn  vita; 
meap. 

l^PiG.  xc.  1  Garris  in  ain-ein']  Cin- 
nani  carpit,  cui  is  sederat  morbus,  nt 
semper  in  aiircm  proximo  garriiet  et 
immnrmm.ircl. 

2  Teste  fyiW,  ^c]  Quod  aiidicnte 
vulgo  profari  licet. 


3  Rides,  quereris,  ^-c]  Stndia  po- 
pnli  in  theatro  vel  circo  videtur  sig- 
nificare.  Ibi  enim  modo  ridebatnr, 
modo  plorabatur,  clamabatnr,  dam- 
nabatur,  &c.  pro  cujusque  affectn  et 
sensu.  H?pc  omnia  quae  populus  fa- 
ciebat  palam,  Cinna  clam,  atque  si 
haberet  arcana,  fartitabat.  Raderus. 

5  Adeone  penilus']  Nullam  vim  vi- 
dpo  in  interrogatione.  Itaqne  magis 
probo,  quod  est  in  Arondell.  Adeoque 
fenitus.  Gronov.  Scdit]  Adeone  fix- 
nm  est  et  inveteratum  stolidum  hoc 
vitinm  ?  Sane  '  morbum  '  quandoqne 
Latini  dicunt  pravam  qnandam  et 
pertinacem  alicujusrei  aftectationem> 
CHJus  rationem  nullam  reperire  queas 
aliam,  quam  propensionem  &\ojov. 
Herald.  Morbus]  Vitium  affectatae 
taciturnitatis.  Natnm  autem  vide- 
tur hoc  epigr.  e  joco  Scauri,  quo  Ju- 
nium  Oihonem  Rhetorem  tecto  et 
suspirioso  dicendi  genere  usum  tax- 
avit,  inquiens,  acta  ilium  in  aurcm 
alterius  legere,  quae  pnblica  quidem 
sunt,  vnlgoqne  legi  oportet.  Rade- 
rus clancularie  obtrectationis  vitium 
innui  vnlt. 

6  Casarem  laudes]  Cujus  quidem 
landibus  nihil  magis  publicari  debet. 
Epig.  xcii.  2  Vel  ede  tun]  Ut  sint 
quae  ego  vicissim  carpani;  videbis 
l>a5iov  esse  ^iMfxaffQai  ^  ixifj.e7ffBat,  et 
quam  sit  '  facilis  rigidi  censura  ca- 
chinni.' 

Epig.  xciv.  1  Fabncio  Aquinus] 
Poiita  laudat  formam  et  aeternam 
Aquini  et  Fabricii  amicitiam,  qnie 
non  vivos  tantum,  sed  mortnos  etiam 
conjunxit.  Tum  quod  rarum  exem- 
pliim  est,  eundem  ambos  ordinem 
duxisse,  inter  quostamenfacillimeex- 
Istit  simultas.  Rad.    De  his  Polybins. 

2  Qui  prior,  Ifc]  Qui  Aquinus  lae- 
tior  mortem  obiit,  quod  sibi  snper- 
stcs  foret  amicus  :  vide  supra  cp.  37. 

3  Ara  duplex,  S)X.]  Simul  vel  prope 
sppultls  gemina  excitata  ara  et  in- 
scripta  testatur  fuisse  eos  primipi- 
larcs. 

I  I'lus,  Ifc]   Hoc  tamcn  (quern  do- 


M.    VAL.    RIARTIALIS    EPIGR.    LIB.    I. 


1127 


cet  inscriptio)  Iionore  et  ille  major 
qui  paiicioribiis  iuscribitur  Uteris, 
fuisse  et  aniicos. 

5  Fcedere  titce]  In  Arondell.  crat 
jwndere  vUce.  Nee  pariim  placet.  Sa- 
crum pondus  vitae  est  perpetiia  et  di- 
vjna  quaedam  gravitas,  severitas, 
sanctitas.  Sic  saepe  Maiiiiiiis  1.  1. 
*  qui  strictas  pondere  mentes  Prii- 
dentes  habuere  viri.'  1.  2.  '  Nee  non 
et  fidei  tntelam  vindicat  ipsam,  Pec- 
toris et  pondus.'  1.  5.  '  facit  ora  se- 
vera;  Frontes  ac  vultus  componit 
pondere  mentis.'  Cicero  2.  de  Orat. 
'  Habet  enim  et  voluntatem  nocendi 
in  iracundia,  et  vim  in  ingenio,  et 
pondus  in  vita.'  Deinde  idem  Arond. 
ruros.  Scribe  :  Famaqne  qua  raros  no- 
vit,  amicus  erat.  Eraiit  aniici,  qua, 
id  est,  quousque,  quani  ad  sumraam, 
fidem,  affectioneni,  raros  aniicos  fu- 
isse novit  fania.  Gronoviiis. 

6  Amicus  erat]  Sed  Valerio  haec 
duo  sunt  quasi  epitaphia,  longiuscu- 
lum  videlicet  nuuni  bexastichum  ;  al- 
terum  breviusculum,  quod  longiore 
iilo  continetur,  nempe  postremum 
disticlium,  idque  plus  esse  ait  poeta, 
<]uanto  plus  laudis  habet  amicitia;, 
quam  primipili  titulus.  Musambcrl. 

Epic.  xcvi.  Ad  Helium']  Pessi- 
nium  rabulam  obstrepero  clamore  se 
aliorum  actionibus  ingerentem,  ut 
quern  propter  iniperitiamiiemo  adsci- 
visset,  propter  iuiportunitatem  aliquis 
placaret,  objecta  trifauci  huic  Cer- 
bero  pretii  offa  ut  taceret :  potest  et 
intelligi  de  praevaricatore  ad  tacen- 
<lum  corrupto,  ex  noto  illo  joco  in 
Demosthenis  argentanginam.  vide 
Gellium  1.  9.  c.  11.  et  epigr.  7. 1.  8. 

Epig.  xcvii.  I  Moleslum  est]  Tibi 
claudicanti.  Scazon]  AUoquitur  ver- 
sum  suum,  qui  czetera  jaml)icus,  nisi 
quod  in  quinta  sede  habet  jambum, 
et  in  ultima  jambum  mutat  Spondaeo. 
Claudicare  itacjue  videtur,  unde  et 
nonien  a  aKi^M. 

2  Matcrno]  Amico,  cui  niittit  hoc 
ep.  vide  I.  10.  epigr.  37.  vel  ipsi  forte 
ctuxdo,  cujus,  etei  hie  cum  .qoniinas- 


set,  argutissime  mox  fingit  sibi  exci- 
disse  nomen;  infra  vs.  14. 

3  Dicas  in  aurem]  Clam,  velut  mys- 
terium  Cereris :  et  lepide  poetaju- 
bet,  ut  in  aurem  dicat,  quum  ipse 
publico  versu  vulget  per  orbem. 

4  Amator  ille,  Sfc.]  Tristes  lacernas 
appellat  poeta,  nativi  ac  subfusci  co- 
loris  ;  qualesa  viris  severis  gestaban- 
tur,  quos  puderet  induere  colores  im- 
probos  et  foeminarum  proprios.  Leu- 
cophccatuin  colorera  ex  \evK(p  albo  et 
(pai^  subnigro  mixtum  recte  interpre- 
tatur  Merula.  Ferrar,  Amator,  Sfc] 
Qui  gestat  laudatque  pullas  vestes. 
Rcprehendit  hie,  tristium  ille  lacer- 
narum  amator,  coccynas  et  amethys- 
tinas  vestes,  tanquam  parum  viriles; 
et  galbinos  mores,  ut  niolles  et  effae- 
minatos  notat  hie  Martialis.  Lacec- 
nis  ergo  ntebantur  in  bello,  postea 
etiam  domi ;  atque  eae  quandoque  to- 
gae  superinjectae,  quandoque  separa- 
tim  sumpta^. 

5  Et  bo'iicatus,  ^c]  Ipse  Hispano 
indutus  colore,  quern,  juxta  Boetim, 
rutilum  et  fuscum  oves  habent  nati- 
vum,  lib.  14.  ep.  133.  Leucoplueutus] 
Veste  indutus  coloris  e  \fvK^  albo  et 
tpaiv  subnigro  misti,  (Angi.)  graij. 

6  Qui  coccinatos,  ^c]  Qui  vestibus 
usus  cocco  tinctis(Angl.  sforieO  putat 
esse  niolles  et  parum  viros. 

7  Amethystinasque,  Sfc]  Dicitque 
purpureas  seu  violaceas,  a  colore  la- 
pidis  Amethysti,  epigr.  154.  1. 14.  mu- 
lierum  esse  vestes,  non  viroruni. 

8  Nativa  laudat]  Qua;  non  sunt  ar- 
tificio  tincta,  quales  sunt  vestes  Bae- 
ticae,  de  quibus  supra,  vers.  4,  Id 
Graeci  avTotpvh  dicunt.  Habcat,  Sfc.'\ 
Et  si  viriles  gestet  vestes,  muliebres 
habet  mores  et  molles. 

9  Galbanos,  Si'c]  Subalbos  seu  her- 
bacei  coloris,  x^<^'po"^j  ^  ^^''^  galbani 
ferulae  e  Syria :  vel  molles  instar  Gal- 
b;e  Imp.  effoeniinati.  Vide  Turneb. 
1,  17.  c.  8. 

11  Adspicit,8fc.']  Despcctat  ingui- 
na  :   ep.  64.  lib.  11. 

12  Devorantibus  draucos']    Pascen- 


1128 


NOT,?i:    VARIORUM    IN 


tibus  se  et  delectautibus  ;  epigr.  CO. 
1.  9.  vers.  4.  Vel  liypeibolice  dictum, 
id  est,  nimiam  aviditatem  prie  se  fe- 
rentibiis. 

,  13  Nee  otiosis,  Sfc.']  Labris  undan- 
tibus  et  pr2e  desiderio  saliva  fliienti- 
bus.  Juv.  S.  9.  31.  '  spumante  labello.' 

14  Excidit,  Sfc]  Argute  finj^it,  vel 
se  esse  oblituni  ejus  nominis,  quern 
tanien  supra  norainarit ;  vel,  sibi  ini- 
prudenti  excidisse  in  hoc  epigr.  no- 
men  ipsius,  sive  ille  Maternus  fuerit, 
sive  Fuscus,  Galba,  aut  Cinna,  quod 
intimabat  in  vocibus  *  Fusciuos,' 
'  Galbanos,'  sen  '  Coccinatos  :'  vide 
Lips.  1. 1.  epist.  quaest.  5.  luditque  in 
ambiguitate  rod  Excidit. 

Epig.  xcviii.  1  Cum  clamant,  ^c] 
Alia  lect.  Dum  clamant  o.  I.  tu  Na  tun- 
turn.  Vide  ep.  38.  1.  G.  '  Jam  clamor 
centumque  Viri.' 

4  Die  aliquid]  Qui  te  ostentare 
soles,  caeteris  interstrependo,  ac  si 
haberes  quod  diceres  :  ecce,  jam  si- 
lentio  facto,  ostende  quani  disertus 
sis  patronus.  At  nunc  piscis  et  rana 
iSeripliia  es,  nee  ypv  quidem  liabes 
quod  dicas. 

Epig.xcix.  1  Litigat,  Sfc.^F^cetus 
lusus  per  correctionem  :  quod  Diodo- 
rus  quidam  podagra  laborarct,  et  li- 
tigans  nil  persolveret  patrono,  liunc 
uon  esse  pedum  morbum  dicit  poeta, 
sed  manuum,  quae  cliiragra  dicitiu'. 
Podagra  detenti,  ut  plurimum  liti- 
giosi,  queruli,  loquaces  sunt,  et  quia 
pedibus  uti  nou  licet,  lingua  strenui 
sunt,  mala  miilta  animo  vcrsantcs. 

2  Chiragra  cst'\  Jocatur  avaritiam 
Diodori  a  Cliiragra,  qua;  manus  con- 
traliit,  profcctam  ;  licet  'illi  necjusla 
cliiragra  Contudit  articulos.'  Hora- 
tiiis  2.  libro  Sermonum. 

Epig.  c.  1  Non  plenum,  Sfc.']  Caic- 
I1U8  cum  mcdiocrcs  opes  habcret,  mi- 
nimc  sordidus  in  amicos  exstitit ; 
postqiiam  ejus  opes  auctac,  nihil  am- 
plius  amicis  largiebatur,  et  ipse  par- 
cius  vixit.  Optat  illi  poiita  immensas 
opes,  ut  fame  pcreat,  atque  ita  irri- 
dendo  casligat  avaritiam  :  *  Crescit' 


enim  '  amor  numnii  quantum  ipsa  pe- 
cuuia  crescit,'  Et '  Quo  plus  sunt  po- 
ta?,  plus  sitiuntur  aquae.'  Non  omnino 
vicies  sestertium,  vel  vicies  centena 
niillia  nummum  sestertium,  nostrae 
moneta;  50,000.  coronatorum,  vel 
150,000.  floreuornm  possidebas. 

4  Centiesamiei']  Centies  sestertium 
vel  centies  centena  milllia  nuuimum 
sestertium,  nostras  monetae  250,000. 
coronatorum,  750,000  florenorum. 
Gronovius. 

6  Intra,  Sfc.]  Intra  septem  menses. 

7  Mortes  quatunr,  ^c]  Hereditates 
ex  4.  amicis  mortuis. 

8  Quasi,  ^-c]  Quasi  tibi  ablatas  po- 
tius  et  amissae  fuissent  78,125.  lib. 
quam  relictai  et  legatae. 

10  In  tantam,  ij-c.]  In  avaritiam  tam 
sordidam  et  famelicam. 

12  Semel,  H^-e.']  Soils  natalibus. 

13  Nigra;  sordibus,  S^c.]  JErea.  mo- 
neta sen  plumbea,  cujus  contrecta- 
tione  sordent  manus.  Simul  et  sor- 
des  Caleni  taxat,  qui  ad  7.  veteres 
amicos  excipiendos  non  excedebat 
suinptum  ejus  summulte  quee  nigra 
ViBuit  moneta,  quod  et  vilissimanim 
reruni  pretium  est,  ut  apparet  ex 
adjecta  '  selibra  pliimbca.'  Nclebat 
enim  aurum  aut  argentum  in  amico« 
rum  conviviis  profundeie. 

14  Et  septem  veteres,  ^-c]  Est  Em- 
phasis in  numero,  quod  non  ausus 
fuisset  IMusarum  numerum  implere, 
quemadmodum  lautiorcs,  qui  etiam 
ilium  convivarum  numeium  supera- 
bant.  Est  etiam  emphasis  in  vcrbo 
*  tui;'  non  enim  crant  sodales  tantum 
inter  se,  sed  omneshujus  avari.  Est 
et  in  verbo  '  veteres,'  quibus  major 
habenda  est  rcvercutia.     Hamires. 

15  Plumhea  selihra]  Farnabius,  ac- 
neac  monetae duobus  terunciis,  inquit. 
Inepte;  nam  teruncius  Romanis  fuit 
nummus  argentens  :  immo,  I'lumbea 
selibra  est  duodecim  assibus.  Nam 
as  Martialis  tempore  constabat'se- 
muncia  aeris,  ita  utcx  libra  aris  fuc- 
rint  quatuor  et  viginti  asses.  Plum- 
ieaselibra]  Pessimal  notie,  id  est,  a- 


M.    VAL.    MARTI ALIS    EPIGR.    LIB.    I, 


1129 


neae  monetae  diiobiis  terunciis,  vel 
etiam  pliimbeae ;  nainqiie  et  quadran- 
tes  plumbei  Romanis  quondam  in  usn. 

17  Millies]  Millies  sestertiuni  sive 
iniilies  ceutena  millia  sestertiuni,  vi- 
cies  quinquies  centena  millia  scutato- 
riim  vel  coionatorum  velPliilippeiim, 
7,500,000.  florenonim.  Gronovius.  Mil- 
lies, ^c]  Millies  centena  millia  H.  S. 
id  est,  781,250.  lib. 

Epic.  ci.  1  Mammas,  4'c.]Pnella  sibi 
visa,quodviverent  pater  et  mater  cum 
mitriciis,  quos  etiam  patres  et  ma- 
tres  (pro  more)  appellabat,  ve!  quo 
junior  videri  possit,  seniores  se,  inter- 
duni  coaevas,fimo  et  juniores  salutavit 
appellavitque  maramarura  et  tata- 
runi,  patruni  scilicet  matrumque  prs- 
nomine,  cum  ipsa  jam  vetula  esset, 
ipsorunique  abavia  videri  posset. 

Epig.  cii.  1  Illamanus,  ^c]  Deflct 
immaturam  Demetrii  famuli  amanu- 
ensis mortem,  et  simul  jetatem  ejus, 
et  narratiunculam  de  data  libertate 
apponit.  Manusi  Hie  ponitur  pro 
servo  amanuensi,  cujus  cliaracteres, 
quibus  depiugebat  Martialis  epi- 
grammata,  placebant  Caesaribus,  ad 
quos  ilia  mittebantur.  Ramires. 

2  Domino,  notaque}  Mihi  domino 
ejus  ;  vel,  ipsi  Demetrio  felix,  ut 
quas  exscribendo  mea  carmina  sibi 
laudem  et  notitiam  apud  Cajs.  con- 
secuta  sit.  Casaribus]  Tito  et  Domi- 
tiano. 

3  Destituit,  ifc.}  Obiit  florentijara 
aetate  et  viridi. 

4  Quarta  tribus']  Novemdecim  na- 
tus  annos.  Lustris']  Lustrum,  qtiin- 
quennium  est.  Messis  quarta]  Est 
quartus  annus. 

5  Netamcn,ifc.']  Ne  tamen  non  li- 
ber morerctur,  cavimus,  (Anglice)M'e 
provided. 

C  Ureret  lues']  Febris  quae  irup€T^s, 
aive  ilia  fuerit  mentagra  quze  supra 
epigr.  79. 

7  Cavimtis]  Providimus,  cautionem 
de  libertate  dedimus. 

9  Sensit,S{C.]  Moriens  agnovit  be- 


neficium  meum,  quo  eum  ex  merito 
suo  liberum  esse  pronunciaveram. 
Patronum,  <S|-c.]  Sic  enim  liberti  eum, 
aquomanumissi  sunt,  ap|)ellaro  soliti. 

10  Liber]  Maluisset,opinor,  servire 
apud  snperos,  quam  liber  ire  ad  infe- 
ros.    Rad. 

Epig.  cm.  I  Qui  pinxit,^c.]  Pic- 
tor  qui  pinxitVenerem  tuam,Lycori, 
blanditus  est  Minervae,  Veneris  quon- 
dam de  pulcbritudine  aemulap,  adeo 
deformeni  pinxit.  Tum  sciendum 
Lycorini  lupam  fuisse :  luparum  an- 
tistitem  Venerem,  nemo  ignorat :  vel, 
'  puto,'  id  est,  ut  videtur  ;  pictor  est 
Minerva-,  cui  similior  imago  tua  Ly- 
cori  quara  Veneri.  Pictores  insuper 
in  Minervae  clientela  sunt.  Hinc 
acumen  epigr.  41.  1.  5. 

Epig.  civ.  1  Si  dedcrint,  i)-c.]  Ejus- 
deni  argument!  est  hoc  cum  epigr. 
c.  quod  vide. 

2  Fachis  eques]  Alii,  vondum  Jus- 
tus, id  est,  non  plenum  et  justum  asse- 
quutus  censum  equitis,  qui  quadrin- 
genta  sestert.  idest,  Anglicaemonetce 
L.  3125.  Quare  cui  aliquid  ex  ea  sum- 
ma  deerat,  non  erat  Justus  eques, 
quia  omnibus  equitum  privileges  nti 
non  poterat,  quorum  non  erat  se- 
dere  in  quatnordecim  ordinibus,  lege 
Roscia:  vide  1.  4.  epigr.  67. 

4  Faciles,  Sfc]  '  O  facilcs  dare  pra- 
va  deos  !'  Risus  etiam  in  Diis  benig- 
nitatis  et  conccssionis  signum.  Sic 
1.  2.  epigr.  7.  de  Roma  :  '  Risisti ;  li- 
cet ergo,  nee  vetamur.'  Risu  enim 
quis  videtur  annuere,  ut  et  1.  6. 
epigr.  82.     Ramires. 

5  Sordidiur  7mdto]  Primum  argu- 
mentum  aufXevB^pias  a  vestium  sordi- 
bus  et  vilitate :  ut  ergo  ixiKpoXSyuy 
vestes  sordidae  et  pxmapal ;  lautorum 
contra,  nitidae  et  purac,  Graecis  KoSa- 
pal.     Herald. 

7  Deque,  Explicat,!^'c.]  E  10.  olivis 
major  pars  reservatur  in  proximam 
canam.  Quod  ergo  est  bominis  fce- 
dissime  ffntKpo\6yov,  qualem  describit 
etiam  Juvenal.  Sat.  14.  129.  'Hester- 


1130 


NOT^    VARIORUM    IN 


mini  solitus  medio  servare  niinutal 
Septenibri.'  Spartiamis  in  Div.  Julia- 
no  : '  Nam  Jnlianns  tantae  parsimoniai 
fiiisse  perliibetur,  ut  per  tridnum  por- 
cellum,  per  triduum  leporem  divide- 
let,'  &c.  Id  est,  ut  unica  mensa  tres 
pene  ccenas  explicaret;  ut  loquitur 
Martialis. 

9  Vejentani,  ^c]  Fa?culentuni  et 
turbidum  vinum  a  Vejentibus  in  Ita- 
lia. 

10  Asse  Venus']  lUi  plebeja  conten- 
to :  1.  2.  epigr.  53.  'Si  plebeia  Ve- 
nus gemino  tibi  vincitur  asse.' 

11  In  jus]  E  formula  vocaudi  in 
jus.  Fallax  ntque]  Qui  vovisti  te 
laute  victurum  si,  &c.  Injiciutor,  ea- 
mus]  Qui  sordide  vivendo  non  agnos- 
cit  se  ex  voto  accepisse  quod  accepit. 
Injicialor  ergo  dicitur,  qui  reapse  et 
opere  negat  se  quid  consecutum  esse. 

12  Vive,  8fc.]  Laute,  genialiter.  vi- 
de epigr,  IG.  supra  vers.  4.  Redde 
Dels]  Quaiido  iis  nou  uteris  :  vel,  ut 
liberius  vivas,  quod  prius  fecisli. 

Epig.  cv.  1  Picto,  ifc]  Pardi  enini 
et  panthera;  variegati  et  maculosi.  De- 
licata,  ^c]  Mollia,  purpurea,  serica, 
ut  mox  vers.  8. 

2  Improbccqite]  Fcroces,  rabida;, 
vel,  quod  nemini  probabile  erat  pas- 
suras  tigres.  Quicquid  ergo  nimium 
est,  et  nio'ium  nornianujue  exccdit, 
'improbum,'  Latinis  dicitur;  sic  '  im- 
probus  labor  '  Virgilio,  niniis  niagnus 
et  immodicus  ;  Suetonius  '  improbius 
iiatuni'  homineui  dixit,  qui  proccrae 
statura;  fuit  et  justani  excedentis;  sic 
'  improbiora  labra,'  Velio  Granima- 
tico,  sunt  enormia  et  ultra  justnm 
modum  protensa  ;  sic  '  improbus  co- 
lor,' pro  purpureo,  ntpote  qui  excel- 
lit  et  eminet,  et  super  ca;teros  omnes 
colores  vividus  et  fulgens,  et  quasi 
supcrbus  ct  cirteros  colores  infra  se 
positos  pra>gravans;  sic  'improba 
tegmina  pedum,'  Valcrio  Flacco,  de 
calceis  puri)ureis.  Hinc  conjice  quid 
per  '  iniprobas  tigres'  intelligat,  fe- 
ritate  so.  et  sa-vitia  cxcellentcs.   Sal- 


nutsius.  Improbaque]  Verum  quidem 
est,  improbum  pro  immodico,  et  mag- 
no  dici:  tamen  '  improbi  coloris  la- 
cernas '  apud  Senecaui  accii)io,  non 
pnrpurci  modo,  sed  inter  purpuras 
exiniii  saturi,  multumque  diversi  a 
plebeja  purpura.  Sed  quum  Val. 
Flacc.  lib.  6.  dicit:  'Improba  bar- 
baricae  procurrunt  tegmina  plantae,' 
nihil  aliud  videtur  dicere,  quam  mo- 
dum pedum  longe  excedentia.  Sic 
alibi  dicit, '  improba  arva,'  invidendae 
fertilitatis  et  caili.  Sic  apud  Sueton. 
'  Improbius  natus,'  est  homo  '  Impro- 
ba; naturae;'  ut  tamennaturamaccipi- 
asnon  pro  statura,  sed  ut  in  Priapeio; 
'  Natura  est  quoniam  semper  aperta 
milii  ;'  ut  apud  Minut.  Felic.  '  paren- 
tis sui  adorare  naturam.'  Hoc  est  11- 
lud  ^oXixicTKiov  ejxos-  Gronov.  Tigres] 
Vide  ep.  18.  lib.  spect. 

3  Indulgent,  Sfc]  Patiuntur  flagra. 
Raniiresius  sic  hunc  locum  accipit : 
'  Indulgere,'  dicit,  est  dare  vel  facere 
aliquid  tua  voluntate,  quod  alias  po- 
teras  negare  si  velles.  Sic  hae  tigres 
quum  possent  in  flagellatores  insur- 
gere  et  flagella  non  pati  ,sua  volun- 
tate et  reverentia  Capsariani  Numi^ 
nis,  cam  patientiam  indulgebant  fla- 
gelio,  quod  postca  dicit  Poeta  ;  '  Quis 
spectacula  non  putet  Deorum  ?'  Et 
paulo  post :  '  Ha-c  dementia  non  pa- 
ratur  arte;  Sed  norunt  cui  serviant 
leones.' 

4  Lupaiii]  Lupata  sunt  asperrimi 
freni  genus,  a  lupinis  dcntibus  dicta, 
qui  inaequalcs  sunt,  et  co  niorsus  eo- 
rum  accrrimus.  Rad. 

5  Quod  f ranis  Lihijci  domantur  nrsi] 
Hunc  versum  Lipsius  de  Iconibus 
curriiijunctisinterprctaridebere  pcr- 
tcndit,  quia  nullum  csset  miraculuni 
de  ursis,  qui  mites  et  dociles  ad  ma- 
gis  miranda.  Aliter  sensisset,  si  to- 
tum  epigramma  legisset  aiit  saltern 
attendissct.  Non  magnum  aut  miran- 
dum  spectaculum  esse,  ait  poiita,  par- 
dos  videre  jiigo  subditos  et  cnrruni 
traiientes,  tigres  pariter,  &c.  haec  oni- 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.   LIB.    I. 


1131 


Ilia,  inqiiam,  minora  et  protritioia 
esse,  qiiain  ut  spectatorem  niorari 
possiiit,  ant  stiipore  defijjeie  :  *  H»c 
transit  tamen  ut  minora  qiiisquis  Ve- 
natiis  liumiles  videt  leonum,' iSic.  Ut 
in  seqnentibiis  videre  est :  quis  jam 
ex  istis  dicere  possit  Libycos  ursos, 
leones  esse  ;  imo  quis  non  contrariuni 
asserat  t  hoc  spectacnlum  leonum  le- 
porcs  venantiuni,  et  illa'sos  dimitteu- 
tiuni,  adeo  magnani  niiramque  rem 
viderivuit,  ut  in  comparaiione  niiiil 
sint  ceteraium  omnium  ferarum 
mansuefactarum  miracula.  Salmasius. 
Vide  Lipsium  Elect.  2.  cap.  4.  con- 
tendentem  leones  a  Romanis  tum  m- 
dibiis,  obvia  notaque  voce  dictos 
fuisse  'Libycos  Ursos:'  lit  et  ele- 
phantem,  '  bovem  Lucam  ;'  struthio- 
nem,  '  passerem  marinum;'  contra 
quem  ex  Plinii  autoritate,  1.  8.  c.  36. 
et  58.  docte  disserentem,  cum  alii 
plurimi  autores,  tum  hie  facit  locus, 
ubi  inductione  creterarum  ferarum, 
inter  quoset  ursornm,  ascenditurdis- 
tincte  ad  leones. 

6  Quantum  Calydon,  ^-c]  Calydon 
urbs  Atoliae,  quae  aluit  apriim  ilium 
vastatorem  a  Meleagro  et  Atalauta 
caesum.  Vide  ep,  15.  libro  spect. 
vers.  1. 

7  Purpureis  oper]  Supra  vers.  2. 
Capisti'is]  C'apistrum,  vinculum  est, 
quod  mulis,  bobus,  aliisque  jumentis 
adhibetiir,  ne  tugiant,  et  quod  circa 
OS  involvitur,  ne  granien  carpant. 

8  Esseda,  ^c]  Currus  Britannicos. 
Bison]  Fera,  cervi  figura. 

9  Mulles,  Sfc.~\  Quod  Elephantus 
saltans  paret  rectori  suo  ex  jEtliiopia. 
epigr.  77.  1.  6.  et  vide  /Elian.  I.  2.  c. 
ll.Plin.  1.  8.  c.  2. 

10  Nigra  bellua  nil  negati  In  Aron- 
dell.  inveni,  non  negat.  Quod  Martia- 
lis  esse  puto,et  mutatum  ab  illis,  qui 
nesciebant  '  negare,'  simpliciter  ac 
sine  casu  esse,  non  parere,  non  ce- 
dere.  Sic  '  equum  stimulis  ncgan- 
tem  '  Lucanus,  sic  '  saxa  ferro  ne- 
ganiia'  Statins  dixit,  ut  ad  hunc  in 


Diatriba  observavimus  primi ;  nam 
adeo  placuit  sumniis  viris,  ut  suuin 
esse  mallent.  Gronovius. 

11  Deorum']  Caesarum,  quibus  ferae 
non  minus  parent,  quam  ipsis  Diis.  sic 
Mart.  1.  Spect.  ep.  17.  de  Elephante  : 
'  Crede  mihi  numen  sentit  et  ille 
tuum.' 

12  HofC  transit,  ^c]  Ha?c  tamen 
omnia  superat  leporum  lusus  per  ric- 
tus leonum. 

14  Quos  velox,  SfcJ]  Supra  epigr.  7. 
15.23.45.49.  52.61. 

21  HtEC  dementia']  Totius  epigram- 
matis  cum  epiphonemate  conclusio, 
qua  leonum  in  lepores  clementiam 
diviniiati  Caesaris  adscribit,  cujus  nu- 
men sentiant  leones,  eique  ad  nutuni 
serviant.  Rader.  Vide  argumentum 
hujus  epigr.  supra  ep.  15.  liujus  lib. 
et  ep.  17.  lib.  spect. 

Epig.  cvi.  I  Ovidi]  Vinum  hie 
Nomentanum,  cujus  esset  ingcnii  et 
naturae  docet.  Rccens  ingratum  ;  ve- 
tustate  tamen  ad  perfectam  coctu- 
ram  adduci,  et  certare  posse  cum 
generosissimis.  Quincte  Ovidi.  ad 
quem  alibi  saepe.  Quod  nascitur,  Sfc] 
Vinum  ex  agro  meo  Nomentano,  ubi 
vetustate  decoctnm  maturuerit,  vi- 
deri  potest  exuisse  nomen  patrium 
(recens  enim  vinum  Nomentanum 
audiebat  durum  et  insuave)  atque 
naturam  austeram,  cum  vinis  vel  op- 
timis  contendere,  et  Opimianumdici, 
vel  Falernum,  vel  aliud  quodcunque 
addito  amphorae  titulo,  commenda- 
tur. 

3  Mores]  Asperitatem  et  ingratum 
saporem.  Nomeyi]  Nempe  cujusvis 
generosissimi  vini  nomine,  vinum 
illud  indigitari  posse,  ut  vel  Faler- 
num voces,  vel  Calenum,  vel  Massi- 
cum,  <lvc.  nuUo  enim  deterius  esse. 
3Iusainb. 

4  Anus]  Metonym.  cadus  sen  am- 
phora vetusta.  vide  supra  epig.  40. 
vers.  1. 

Epig.  cvii.  1  Interponis,  8(c.]  Deri- 
dct  Rufum,  frustra  exspectantem  Nae- 


1132 


NOTiE   VARIORUM    IN 


viam.  Interponis  aquam'\  Sic  ille  ne- 
quam  paralyticus  apud  Petroniiini : 
*  Kausi.'inqnit,'  parciusmerum,'  &;C. 
Ebrii  sc.  in  Veneremsej!;nioies.  Paice 
bibebat  Kufus  idqiie  dilntum  ;  unde 
conjiciens  Poeta  expectasse  ilium 
aniicam,  atque  adco  verituin  ue  im- 
modico  Lvffii  vento,  exlingueretur 
Veneris  ignis ;qua;iit  an  Naevia  (qnffi 
illi  semper  in  ore,  supra  epigr.  09.) 
iioctcm  promisisset;  ex  suspiriis  il- 
lius  et  silentio  negasse  autumans,  ad 
largiorem  potationem  invitat ;  utpote 
majora  pocula  et  merum  quse  curas 
dissipet  repnlsaeque  molestiam  obru- 
at,  ex  praacepto  Ovidii  2.  Remed. 
'  pliirima  sumas,  Ut  stupcant  multo 
corda  soluta  niero.' 

3  IJnciam,  Hi-c]  Duodecimam  par- 
tem sextarii,  supra  28.  vers.  2. 

5  Sobriasquc,  Sfc]  '  Lenis  alit  flam- 
mas.' 

8  Trientes]  Triens  est  tertia  sex- 
tarii pars,  quatuor  cyatlios  sen  uncias 
continens. 

10  Dormiendum  est]  Tibi  soli  cn- 
bandum  in  vacuo  toro:  sunie  itaque 
sonini  poculum,  postquam  aniica  non 
veniet.  supra  epigr,  72. 

Epig.  cviii.  2  Blagnum,  ifc.]  Re- 
spondet  L.  Julio  amico  suadenti,  ut 
aliquod  :nagnum  opus  scriberet,  Epo- 
peiam  scilicet,  vel  Lyrica  et  Dilhy- 
rambica,  ut  Virgil,  et  Horatius  scrij)- 
serunt.  Respondet  se  oiia  deside- 
rare,  et  liberalitatem  Maeccnatis. 
Magnuni]  Epicuni  et  perpetnum  car- 
men. 

3  Ocia  qualia,  ^c]  Ad  Virgiliimi 
respicit  Eclog.  1.  'O  Meliba-c  Dens 
nobis  ha>c  otia  fecit.'  Per'otiuni' 
ergo  et  intelligit  agros  et  pecunias, 
quo  Musis  vacet,  '  non  de  lodice  pa- 
randa  Sollicitus.' 

4  niacenas,  ^c]  Locupletavit  Cil- 
nius  Mfficenas  Virgilium,  Horatium, 
&c. 

G  Flammis,  ifc]  Ut  ultra  rogos  et 
cineres  supersit. 

7  In  stcriks,  Hfc,']  Musa?  non  liben- 


ter  arant  litus  :  non  amant  studia, 
'Pra^mia  si  tollas.' 

8  Pingue,  ^c]  Opimum  quidem 
solum  versare  fatigat  agricolam,  sed 
amplissiniffi  segetis  spes  alit :  non  mi- 
nus magni  operis  Poetam,  fructus  et 
pra^niii  spes. 

Epig.  cix.  1  Est  tibi]  Excusat  se 
Gallo,  quod  non  mane  ad  enni  salii- 
tandum  eat;  et  dicit  librum  quern 
mittit,  vicariam  operam  pricstaturum, 
seque  ventuium  ad  c<Enam:  caussatnr 
autem  domuum  distantiam.  Ramires. 
Geminum  liuic  erat  72.  epigr.  supra. 
Sitque  precor']  AUndit  ad  priscam 
formulam,  '  Quod  felix  faustumque 
sit.' 

2  Transtibevinn']  Regio  parum  amae- 
na,  ubi  faex  populi  Jnd.vique  feresta- 
bnlabant,  et  quasi  separata  a  corpore 
civitatis.  Had. 

3  Mea  Vipsanas,  ^c]  Scalis  habito 
tribus,  in  crenaculo  prope  porticum 
M.  Vipsani  Agrippa?  lauris  opacam. 
Tota  ergo  superior  pars  ubi  caenaba- 
tur,  ccenaculum  usque  ad  scandulas 
appellabatur,  qua>  plerunque  paupe- 
ribus  locabatur  inquilinis.  Tum  nisi 
altafuissent,  Martialis  inde  Vipsanam 
j)orticum  spectare  non  potuisset. 
Ruder.  Turneb.  I.  4.,c.  11. 

G  Estti'iili,  ^-f.]  Et  ejus  qnidem  pre- 
tii  ac  meriti  es,  ut  tibi  hoc  cfficiuin 
pra^stem,  etiamsi  ulterius  sit  migran- 
dum. 

7  Tibi  non,  ifc]  Non  multnm  tibi 
erit  honoris  ex  me  unico  clicnto,  mul- 
tisqui  tecomitantur  addito  :  niultnin 
niihi  ha^c  qualiacunque  s(;ribenti  de- 
tereretur  ocii,  si  salutandi  officio 
vacarem.  supra  epigr.  71.  vers.  H.et 
epigr.  2r>.  1.  11. 

8  Ncgo]  Te  prosequendo  me  ipsum 
negligo,  otium  scribendi  amitlo. 

9  Ipse  salutabo]  Ipse  tc  veniani  sa- 
lutatum  inter  ctenandimi,  vel  acoena; 
interim  pro  me  salutatorem  niatuti- 
nuni  cajjias  liunc  libeilum.  Dccivia] 
iiu?p.  tertia  est  ante  noctem,  bora 
ccenae. 


M.   VAL.    PARTIALIS    J'.VIGR.    LIB.    I. 


11:33 


10  Atere']  Vox  solennis  matutinae 
saliitationis. 

Epig.cx.  I Issa  est]  LaudatCatellam 
Piiblii,  tamque  artificiose  depingit 
Musae  penicillo ;  ut  hanc  catellani,  vera 
Publii,  pictaque  verioieni  pulclirio- 
remque  judiceni;  et  cum  Catulli  pas- 
sere,  etStellae  columba,  hoc  epigram- 
ma,  qua  argutia,  qua  suavitate  et  ve- 
nustate  contend!  potest. Bad.  Nomen 
catelliE  Publii.  Passere  Catulli]  Les- 
biae  pass,  cnjus  nequiliam  et  mor- 
tem cauit  Catullus.  Nequior]  Lasci- 
■vior. 

2  Purior  osculo]  Rarniresius  artifi- 
cium  Poetae  in  hoc  subolet,  quod  vo- 
luerit  iusinuare,  purius  esse  hoc  Epi- 
gramma,  Stellae  poematio,  quae  puel- 
1am  depingebat. 

7  Sentit,  Sfc]  Sentit  hos  affectus 
in  Domino,  atque  illi  tristi  coudolet, 
hilari  lasciva  congratulatur. 

8  CoUo  nixa,  Sfc]  Collo  Domini  sen 
gremio  innixa  dormit. 

9  Suspiiia,  Sfc]  Respirationes,  quae 
si  crassiores  sint  et  veheraeutiores, 
ronclii  appeliantur. 

10  Ventris]  Ejiciendi. 

11  Gutta]  Frsstitit  nmnditiem  lec- 
to,  neque  ejus  contaniinavit  stragii- 
la.  Pallia]  Pallium  hoc  loco,  tori  et 
lecti  operimentum  psse  contendit. 
Raderus.  Sed  Biodams  dicit,  quod 
Romani  haec  in  lectoiuduebant. 

13  Levari]  Alvi  seu  vesicae  onere 
levari. 

16  Virum  puella]  Catachresis. 

17  Hanc  ne  lux,  Sfc]  Ut  uiortnae  su- 
persit  memoria,  curavit  Pubiius  il- 
1am  pingi. 

Epic.  cxi.  1  Scribere,  ifc]  E  virtu- 
tibus  epigrammatum  altera  est  bre- 
vitas.  Hanc  in  Martiale  cum  essent 
qui  carpereut,  respondet  nescio  cui 
Veloci  Potitai',  brevia  sua  epigram- 
niata  esse  potiora  illius  nullis. 

2  Breviora]  Qiiae  enim  breviora 
scribi  possnnt,  quam  nulla? 

Epig.  c\ii.  1  Cum  tibif  &)€.']  IMitte- 


bat  Martialis  Epigrammaton  librum 
ad  Regulum  et  simul  thuvis  forte  li- 
bellam.  posset  qiiis  dona  mirari  tarn 
humilia,  tarn  opulento  viro.  Excu- 
sat  Martialis  munerum  lenuitatem, 
eorundem  siguificatione :  liber  nam- 
que  sapientiae  studioso  mitti  debet, 
thus  vere  pio  et  Deos  colenti,  quibus 
ssepe  thure  faciendum  est.  Cum  ergo 
Regulus  sapieutise  fama  et  pietatis 
opinione  clarus  esset,  conveniens  fuit 
haec  munera  ea  mitti.  Ramir.  Ne 
ergo  munera  mittas  supervacanea,  ut 
foeminae  arma,  rustico  libros,  &c. 
praecepit  Seneca.  Hie  Poeta  (missis 
ad  Regul.  epigrammaton  libro  et 
thuris  forte  libra)  muneribus  pompara 
addit  convenientia  munerum  cum 
ejus,  cui  dautur  eruditione  et  pietate. 
sed  de  hoc  Regulo  vide  Plin.  epist. 
ultima  1.  2.  et  I.  G.  epist.  2.  Par  fama 
et  cura  Deorum]  Velim  scire,  ubi  Scri- 
\erius,  par  cura  et  fama  laborum.  Ne- 
que enim  in  ordiue  Notarum  ad  hunc 
locum  iuveni.  Sed  si  auctores  habet 
scriptos  codices  ea  lectio,  hand  dubie 
probanda  est.  Nam  Regulus  iste  et 
scribebat  nuilta  et  faventem  eloquen- 
tiae  sua;  famam  habebat.  Justum  est 
autem  ut  'cura'  praecedat,  '  fama' 
sequatur.  '  Sopliiae  labores '  sunt 
monumenta  ingenii.  Gron. 

2  Nee  minor  ipsa  tuo]  Gruterns  c 
duobus  scriptis  notat,  suo,  et  merito 
probat.  Sed  esplicandum  est.  Re- 
fertur  ad  pietatem,  non  ad  Regulum. 
'lugenio  suo,'  quod  ipsa  occupavit, 
obtinetque.  Sic  in  libro  Spectacu- 
lorum  :  '  Nunc  SJia  Caisareos  exorat 
praeda  leones.'  Et  hoc  libro  Epigr. 
79.  'Inqtie  suos  vultus  serperet  atra 
lues :'  id  est,  ejus  hominis,  cujus 
corpus  invaserat.  Erustra  ille  :  '  In- 
que  ipsos.'  Sic  apud  Ovidium  :  '  Et 
crimen  vox  est  inficiata  suum.'  Et 
Statium  :  '  mentem  sua  noii  capit 
aetas.'  Idem, 

Epig.  cxiii.  1  Cum  te  non,  Sfc]  Ur- 
bar.a    cujusdam    Prisci    reprehensio 


1134 


NOTyE    VARIORUM    IN 


est,  et  conectio  Poetoe,  qui  eirore 
et  ignorantia  sordinni  hiijiis  bominis, 
qmim  enm  non  novisset,  dominum 
honoris  caussa  regemqiie  vocabat.  At 
vero  postquam  bene  novit,  suo  no- 
mine vocabat.  Scribit  enim  Seneca 
solitos  fuisse  priscos,  quoties  homini 
ignoto  occnrrerent,  enm  dominum 
aut  regem  appellate.  Rami.  Merula. 
Te  prius  mihi  non  notum  pro  muni- 
fico  patrono  et  claro  viro  honorifice 
salutabam:  postquam  vero  mihi  in- 
notueris,  familiarius  te  appello  et 
mero  nomine  saluto.  epigr.  68.  1. 
2. 

2  Jam  mihi  Prisons  eris]  Innnens 
sc.  honorabilius  nomen  eum  amisisse, 
posteaquam  cognitus  fait. 

Epig.  cxiv.  1  QucEcunque,  (^c]  Ju- 
venilia sua,  ubi  venaha  sint,  docet. 
Epigrammata  quae  mihi  olim  puero 
exciderimt,  venalia  sunt  apud  Q. 
Poll.  Valer. 

2  Apinasque,  ^c]  Nugamenta  car- 
minum.  Apinas  autem  ut  et  Tricas 
Apuliae  oppidula  fuisse  vilia,  scribit 
Plinius  1.  3.  c.  11.  a  Diomede  tantam 
per  ignominiam  eversa,  ut  in  prover- 
bii  ludibrium  abierint.  Cum  vero 
GrsEce  dicantur  a<pdvvai,  unde  et  Af- 
fanice,  cur  non  ab  acpdvqs  dncamns,  ut 
et  Tricas  a  rpixes? 

3  Male  collocure,  ^c]  Modesta  ex- 
tenuatio.  Occupato  enim  et  gravi 
lectore  indignas  fatetur;  nee  tamen 
abjicit  adco,  ut  legi  nolit,  dum  Bib- 
liopolani  exprimit. 

4  Et  invidebis,  8fc.]  Nee  sines  oci- 
um  abire  sine  male. 

6  Pcrire,  ^c]  Exscribi  enim  facit, 
venditquc. 

Epig.  cxv.  1  IIos  tibi,  ^c]  Epita- 
phium  AntuUx  puellae,  immaturo  fato 
raptae.  Faustine,Telesphorus  Fnenius 
vicinus  tuus  (forte  in  agro  Tiburlino. 
vide  epigr.  57.  1.  4.)  Diis  manibus 
filiae  sua;  Antullae,  innnatura  mortc 
prjpreptae,  consecravit  hunc  agellum, 
in  quo  cineres  et  ossa  filix  condidit. 


3  Nomenqtte  sacravit]  Quia  sepul- 
chra  sacra  erant.  Turn  indieem  ac 
titulum  sepulchre  addebant  D.  M.  S. 
*  Diis  Manibus  sacrum.'  Addebant 
etiam  nomen  sepulti. 

4  Dignior  ipse  legi]  Iliad  '  dignior' 
mihi  non  placet :  primo  quia  ambi- 
guum  est :  dein,  si  in  optimum  sen- 
sum  accipiatur,  nihil  hie  dicitur  alind 
quam  versu  sequente.  Vellem  in 
scripto  aliquo  exstaret :  loverat  ipse 
legi.  Nam  parentum  summa  vota, 
etferri  a  liberis.  Dein,  ut  fere  He- 
rald us  :  Et,  Slygias,  aquinn  fuerat, 
prior  iret  ad  umbras.  Ipse  optaverat : 
et  justum  erat  non  turbato  ordine 
mortalitatis,  priorem  mori.  Gronov. 
Dignior  ipse  legi}  Turbato  mortalita- 
tis ordine  et  fatis  male  judicantibus 
titulum  filiae  pater  tumulo  inscripsit, 
quod  ofRcium  ex  naturaj  ordine  patri 
prjestitissefiliam  aequius  fuerat. 

Epig.  cxvi.  1  Quadam,  <^c.]  Irri- 
det  Procillnm  quemdam  invidiim, 
quum  dicat  se  cupi  apueila  candidis- 
sima,  sed  amare  aliam  nigerrimam, 
Audito  illo  priori,  sumniam  capiebat 
Procillus  molestiam,  ita  ut  prai  mae- 
rore  se  esset  suspensurus ;  audito 
vero  posteriori  respiravit.  Procilii 
invidiam  ludificatus,candido  enm  la^- 
toque  nuncio  usque  ad  suspendium 
rontristat;  nigro  mox  tristique  refi- 
cit  et  a  suspendio  revocat. 

3  Ligustvo]  Ligustri  Horii)us. 

4  Suspe7idia'\  Hinc  colligcre  licet, 
'  suspendia  '  esse  invidorum. 

Epig.  cxvii.  I  Hoc]  Ejusdem  ar- 
gumenti  cum  epigr.  115.  Est  enim 
AntuUae  Epitapliiuni,  unaque  paren- 
tum ;  qucm  inorem  et  hodie  familiar 
servant,  ut  commune  conditorium  cu- 
rent.  Nemus  aterno  cinernm]  Agel- 
lum cum  luco  qui  religionis  causa  se- 
pulcliris  additus.  Sncravit,  Sfc]  In 
nsum  et  lionorem  sepnlchri  in  aeter- 
num  sacri. 

3  Citorapta]  Decedunt  aevimatnri, 
rapiuntur  immaturi. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    11. 


11:35 


4  HoceritjSfc.']  Eodem  nioiiiiriento 
condebantur  e  more  sanguine  propin- 
qni,  conjuges,  aniici,  &c. 

5  Si  cupit,  ^'c]  Ne  alienetiir  hie  a- 
gelliis,  H.  EXT.  N.  S.  i.  e.  haeredes 
externos  ne  seqiiatur.  Factns  enini 
est  religiosns,  et  ideo  extra  hominum 
commercium. 

6  Perpetuo,  ^c]  In  aeternum  sacra- 
bitur  in  usuni  faniiliaris  sepukhri. 

Epig.  cxviii.  1  Occurris,lfc.'\  Lu- 
percus  qnidam  avarns  et  sordidns 
subiude  Martialem  interrogabat,  An 
vellet  mitti  ad  se  puerum,  ciii  trade- 
ret  libellum  Epigramniaton  mntno, 
quem  lectum  reraitteret  statini.  Ex- 
ciisat  Martialis  longuni  intervalliim 
a  Luperei  ad  suani  domuni,  et  indicat 
nbi  hi  libelli  sint  venales. 

3  Tradas,  ^c]  ftlutiio. 

6  Pyrum  venire]  Alii  regionem  nr- 
bis  esse  volunt,  alii  insigne  aediiim, 
alii  leg.  adpilam,  lit  ep.  23.  I.  5. 

7  Scalis,  Ifc-I  In  coenaculo  fere  ul- 
timo, vel  tertio  tabulato  sub  tegiilis  : 
ut  supra  ep.  109.  vers.  2. 

9  Argi  nempe,  ^c]  Tmesis,  Argi- 
letnm.  supra  ep.  4.  vers.  1.  ab  argilla, 
vel  Argi  letho,  qui  ibi  ab  Euaudro 
caBsus  fertur. 

10  Contra  Casaris,  ^c]  E  regione 
fori  Julii  est  taberna  bibliopolje. 

11  Scriptis  postibus']  Postes,  colum- 
uae,  pilae  bibiiopolarum  inscripta  ge* 


rebant  nomina  librorum  venalinm. 

13  Ne  roges  Alrectum']  Ne  sit  opus 
quaerere  quis  meos  libros  habeat  ve- 
nales, Atrectus  vocatur  bibliopola. 

15  De  primoj  De  summo  forulo, 
capsa,  sen  armario.  In  primis  auteni 
vel  summis  nidis  optimi  recondeban- 
tur  libri :  in  itiiis  seu  ultiniis,  libri 
parvae  aestimationis. 

16  Rasum  pwnice']  Ut  poliverint 
frontes  librorum,  voluminaque  orna- 
rint  purpura  et  unibilicis,  supra  epigr. 
67.  vers.  12. 

17  Denariis,  S^c]  Quibus  fere  ae- 
quivalent  40.  e  nostris.  Sed  dena- 
rius erat  duplex;  vetus,  qui  8.  den. 
ob.  c. ;  novus,  qui  7.  den.  ob. 

18  Sapis  Liipci'ce]  Ironice  collaudat 
honiinis  sordes,  cui  pro  vili  habetur 
ingenium  et  labor  Poetce. 

Epig.cxix.  1  Cuilegisse,^-c.']  Con- 
cludit  librum,  et  simul  excusat  ejus 
longitudinem  ironiccSs,  quasi  postula- 
ret  aliquis  ab  eo  ut  plura  adderet 
epigrammata ;  dicit  satis  esse  centum. 
Ramires.  Itaque  per  modestiani  ex- 
tenuat  sua  epigrammata,  tanquam 
mala  sint,  simulque  excusat  libri  lon- 
gitudinem :  ex  mente  Callimachi  a- 
pud  Athenaeum  1.  3.  cap.  1.  rh  fxeya 
fii^Kiov  l(Tot'T<f  ixeydXtf}  KaKCfi  :  numerum 
autem  perfectum  ponit  100.  cum  sint 
119. 


EPIGRAMMATUM  LIB.  11. 


Quid  nobis,  i^c."]  Jocosaet  urbani- 
tate  plena  haec  epistola  est,  scripta 
ad  Decianum,  poetae  familiarem,  et 
libro  superioresaepius  laudatum  :  qua 
quasi  mirantem  facit  poiitaDecianum, 
cur  epistolam  epigrammat-sipse  suis, 
cum  ipsa  epigrammata  pro  se  loqui 
poesint,  et  epistolit  vicem  fungi,  prs- 


scribat.  Poiita  velut  immemor  .sui, 
admonitu  Deciani,  abrumpit  episto- 
lam, longius  alioqui,  ut  jocatur,  pro- 
gressurus.  Radtr.  Hiec  omnia  usque 
ad  '  reclamant '  ex  persona  Deciani, 
quem  facit  Poeta  mirantem  et  repre- 
hendentetn  quod  epistolam  Epigram- 
matis  suis  praefigat. 


113G 


NOT^E    VARIORUM    IN 


3  Video  quare,  i^c]  Tragcedi  certe, 
si  quid  esset  quoil  principeni  et  popu- 
lum  vel  monitos  vel  rogatos  vellent, 
epistolam  exhibebaiit,  quam  vocalis- 
simus  aliquis  Curio,  qui  tlieatralis 
quasi  praeconis  officio  fungebatur,  cla- 
ra  legebat  voce.  Hoc  fecerunt  illi  ex 
necessitate,  quod  iis  in  drainatico  poe- 
mate,  quiv  extra  scenam  et  arguraen- 
tnm  essent,  loqui  non  liceret :  hoc 
tibi  o  Martialis  in  epigrammatis  tuis 
non  eeque  necesse  est,  quae  quasi 
cpistolia  sunt. 

Curione'\  Curionis  officium  erat, 
omnia  quza  in  theatro,  ,vel  principis 
niandato,  vel  magistratus  jussuedic- 
tove,  vel  alicujus  postiilato  pronunci- 
anda  erant,  proclaniare  ;  uti  quasi 
prcEconera  ageret  theatralem  Curio. 
Tuineb.  1.  25.  c.  8. 

Mala  lingua]  Libera  et  mordari. 

6  i^vli  ergo,  c^c]  Noliindecore  et 
absurde  rniiiio  inducere  togani  (qui 
gravitatiscultus  est)  id  est,  epigrani- 
mati  episiolani,  poeniali  orationera 
solutam. 

To<^am  sallnvli  inducere  personcE] 
Quai it  Scriverius,  (juare  hoc  Grutero 
displicucrit.  Haud  scio,  quid  illi, 
iiiihi  (juideni  vehenienter  displicet  in- 
ducers ingam.  '  Calceum  inducere,' 
legi  apud  vcteres,  et  *  scuta  |)ellibHS,' 
et  'coria  induci.'  Lanas  vix  puto, 
niulld  minus  vestinientum  laxum.  Po- 
test autem  dubitari,  verins  sit,  quod 
Grutcri  codices  saUanti,  an  quod  Scri- 
verianus,  saltantem.  Priiis  est :  novi 
eum,  qui  sic  se  prostituit,  ut  in  toga 
sa!tet,inepte  pr;vfcrre  pudorcm,  j)er- 
sona  capiti  iuducta.  Posteriusforetj 
ut  Ciccrouis  1.  7.  epist.  11.  '  Mira 
enjm  persona  indnci  potest  IJritanni 
jureconsulti.'  EtSuetonii  iuNerone: 
'  Inducta  est  et  Afranii  togata,  <|Ujc 
liicendium  inscribitur.'  (jronovius. 
Togam]  Per  '  logam  '  tropice  prosam 
sivc  solutain  et  liberam  intelligit  ora- 
tioneni:  per  'saltantem  personam,' 
poiiniata.  Saltantui-  i)0(-niata  in  ves- 
tibus  sccnitis:  i)rosa  oralio  iiabclur 


ant  recitatur  in  toga.  Sed  togze  illae 
dictae  improprie,  sive  togaj  illae  raimi- 
cae,  consuti  ex  panniculis  versicolo- 
riis  centones.  Scenicaj  nempe  vestes 
iK  puKiiiP  irdvv  eureAcoi/  avyKeKoixnevatf 
ex  vilibus  admodum  pannis  concistn,  No- 
luereenim  Quirites  togani  suani,  quae 
nota  propria  civitatis,  actiouibus  sce- 
nicis  dehonestari.  Musamb. 

Denique  videris,  ^c]  Neque  te 
putes  epistola  niagis  munitum  adver- 
sus  maledicos,  quam  si  quis  niyrmilio 
contra  retiarium  ferula  pro  ense  pug- 
naret. 

Ego  inter,  ^c]  Ut  enim  specta- 
tores  illiusmodi  niyrmillouis  inconsi- 
deratam  audaciam  aversati  reclama- 
rent,  ita  inter  alios  et  ego  tuam  banc 
temeritatem  epistola  nullatenus  effi- 
caci  te  defendere  conantis.  Ut  pa- 
rum  in  ferula  adversus  retiarium, 
sic  parum  in  epistola  adversus  aemu- 
los  et  obtrectatores  praesidii  est. 

Puto  me,  ^'0.1  Respondet  Marti- 
alis :  '  Et  sane  perlongam  scripturus 
erani  epistolam ;  sed  a  te  monitus, 
consilium  muto,  neque lectoreni  longa 
epistola  fatigabo.' 

Quid,  si  scias]  Longiorem  tibi  vo- 
lui  epistolam  facere,  ct  quidem  si 
scires  quanta  eam  volui  esse  longitn- 
dine,  turn  etiam  magis';  haecttaliaque 
diceres,  sc.  importune  inisceri  episto- 
las   operi  epigrammatum.  Musamb. 

Epk;.  I.  1  Tercentena,  ^c-]  Excusat 
libri  hujus  brevitatem,  qui  nonaginta 
ct  tria  ijabet  Epigrammata,  quum 
posset  ipse  ])lurima  addere.  Enume- 
rat  deinde  commoda  breviorislibelli  : 
ct  ultimo  conqueritnr  hunc,  vel  ita 
brevcm,  aiiquibus  visum  iri  longum. 
Ferre]  Capere. 

2  Ferret,  ^-c]  Pateretur,  tolerarct. 

3  Succincli,  ijt.]  Urevis  libri  com- 
moda. Mctaphorice  eo  significamus 
cxpeditum  aliqucm,  ut  dc  militc  ad 
pra^lium  parato. 

4  lirevior,  Sfc]  Mimjs  insumo  et 
perdo  ciiartae  ;  modeste. 

5  Deinde,    !fc.\      Libiariii,>    citius 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR,    LIB.    II. 


1137 


transscrikjet  hsec,  utmeiioribus  vacet 
exsoribendis. 

6  Nee  tanlum  n«g-js,  ^c]  Occupabi- 
tur  inelioribus  libris  describendis. 

9  Te  conviva,  Sfc]  Inter  pocnla  le- 
geiis,  vide  ep.  19.  1.  10.  et  perlegeris 
ininori  spacio  quam  vinum  aqua  cali- 
da,  in  qiiincunce,  quinque  cyatliorum 
capaci,  dilutum  fiigescat.  Hyperb. 
*  Quincunx '  pro  quovis  poculo.  Sed 
gemina  vis  latet  sub  hoc  verbo  '  te- 
puisse ;'  vel  enim,  ut  verba  jacent,  iu- 
telligitur,  id  est,  antequam  frigeat 
vinum  calida  mistum,  vel  antequam 
remittatur  certameu  potandi  et  hilari- 
tas  convivarum.  De  more  bibendi  et 
miscendi  calidam  et  frlgidam  lege 
lib.  1.  cap.  4.  Elector.  Lipsii.  Rad. 

11  Cautus]  Cautus  is  est,  qui  prae- 
munitus  ad  quodvis  damnum  futurum, 
ne  sibi  laedat,  est. 

12  Hei  mihi]  Cum  iliud  mihi  absit 
Palat.  Gruterus  ceuset  rescriben- 
dum  Elieu.  Quasi  diceret,  Non  vita- 
bis  tanien  omnium  reprehensionem  et 
fastidium  :  sunt  enim  Romani  proce- 
res  fastidiosissimi,  et  mellajuxtaac 
fella  nauseant.  Rad. 

Epig.  h.  1  Creta  dedit,  ^c]  Cele- 
bratDacicam  victoriam  et  triumphum 
quern  cgit  Domitianus  solus,  cujus 
laurea  tota  ejus  fuit,  nee  cum  alio 
communicata  :  amplificat  hoc  argu- 
mentum  a  comparatis,  enumeratis  iis 
qui  praecipua  cognomenta  ex  provin- 
ciis  devictis  compararunt.  JRamires.  L. 
Metellus  devicta  Creta,  Pub.  Cornel, 
Scipio  devicta  Africa,nobilia  assecuti 
sunt  cognomenta  :  Domitianus  vero, 
debellatis  Cattis  Dacisque,  nobilius 
meruit  cognomen,  Dacici  scilicet  et 
Germanici,  illi  enim  singula,  hie  bina ; 
illi  Creteuses  pigros  ventres,  et  dis- 
cinctos  Afros,  hie  Germanos  bellico- 
sos,  Sf ous  "ApTjos.  Sic  itaque  crescit 
coUatio  Magnum  et  nobile  Cretici 
cognomentum  ;  majus  sive  nobilius 
Africanj ;  maximum  sive  uobilissi- 
mum  Germanici.  Et  tamen  Cretici 
et   Africani  Metello    et   Scipionibus 


jam  viris  contigere.  Germanici  cog- 
nomentum Domitiano  contigit  etiam 
puero.  Musumb. 

4  £t  puer,  ^c]  Domitianus  juve- 
nis  admodum  expeditionem  suscepit 
in  Germanias.  Sueton.  I.  8.  c.  2.  sed 
neque  necessariam  neque  utilem. 

5  Fruter,  ^fc]  Pater  tuus  Vespa- 
sianus  cum  filio  Tito  de  Hierosolyniis 
triumphavit,  tu  de  Cattis  Dacisque 
solus,  Frater]  Titus.  Idumceos]  Ju- 
daicos.  Idume,  pars  Judaeae,  ab  Oc- 
cidente  Jordanem  spectans,  qn» 
'ESZfi  appellatur. 

6  Dacis  laurea,  Ifc.']  Alii  Cnttis: 
ut  Lipsius  lib.  1.  epist.  5.  bene  judi- 
cat.  Nam  quia  ex  (riumpho  de  Cat- 
tis non  traxit  Domitianus  cognomen- 
turn  triumpliale  proprium  Cattici,  sed 
commune  Germanici;  idcirco  hunc 
triumphum  argute  Martialis  cum  Jn- 
daico  triumpho  componit ;  quia  neque 
ex  illo  trinmpho  cognomentum  Ves- 
pasiano  patri  aut  filio  Tito  fuit  '  Ju- 
daici.'  Nam,  ut  apud  Dionem  est, 
repudiavere  cognomentum  hoc  ut 
infame :  Domitianus  autem  cogno- 
mentum Cattici  videtur  accipere  no- 
luisse,  ut  ignobile  aut  ridiculum.  Mu- 
sambert.  Dafur  /rtureo]  Vel  Domitiano 
victori,  vel  potius  Jovi  Capitolino. 
Sueton,  in  Domitiano :  '  De  Sarma- 
tis  lauream  modo  Capitolino  Jovi 
retulit.'  Sii.  Italicus  lib.  15.  '  Lau- 
rumque  superbam  In  gremio  Jovis 
excisig  deponere  Poenis,'  Plin.  1,  15. 
c.  ult,  '  Fasces  Imperatorum  deco- 
ras.  Ex  his  in  gremio  Jovis  Opt. 
Max,  deponitur,  quoties  laetitiam 
nova  victoria  attulit.'  Parta  enim 
victoria  fasces  ipsi  lauro  decoraban- 
tur.  Atque  hue  pertinent,  *  fasces 
laureatij'et  'lictoreslaureati.'HeraW. 

Epig.  hi.  1  Scarce, ^c.]SextHsJac- 
tabat  sc  nihil  cuiquam  debere.  Mar- 
tialis hominis  jactantiam  joco  subsati- 
nat,  atque  se  id  credere  ait,  quoniam 
is  tantum  debet,  qui  potest  solvere. 
Domit.  Vere  jactat  se  nihil  debere 
qni    non     est     solvendo :    debitori» 


Delpfi.  et  Var.  Clas. 


Martini. 


4  C 


1138 


NOT^   VARIORUM     IN 


enim  inopia  excludit  actionem.  Sic 
argiitatiir  Plaiitus  in  Curculionc,  nou 
male  credi  iis,  qui  nunqtiam  reddiint, 
quia  non  creditur  proprie  nisi  reddi- 
turis:  quod  igitur  datur  non  reddi- 
turis,  non  creditur,  sed  prorsus  perit. 
'Argentariis  male  credi  qui  ajunt,' 
&c.  Si  igitur  is  qui  dat  non  reddi- 
turo,  non  credit  proprie,  nee  pro- 
prie creditor  est,  is  qui  nunquam 
redditurus  est,  eadera  ratione  nihil 
debet,  neque  est  debitor.  Hei'akl. 

Epig.  IV.  1  Oquam  hlandus  es]  Am- 
niiannm  iucesti  arguit,  quod  relictis 
nativis  nominibus  matrem  hie  soro- 
rem,  tilium  ilia  fratrem  appellet : 
quibus  nominibus  amatores  et  arnicas 
se  mutuo  vocent;  vide  Lips.  Antiq. 
Lect.  1.  3.  et  Epigr.  20, 1. 12.  et  epigr. 
C5.  1.  10. 

3  Fratrem  te  vocat~]  Fratris  et  so- 
roris,  natura  honestissima  nomina, 
turpiculategendi  criminis  causa  facta 
sunt.  Amicos  feminae  '  fratres'  vo- 
cabant  5  amicas  viri  '  sorores  :'  sic 
1.  12.  epigr.  20.  '  Quare  non  habeat 
FabuUa  quaeris  Uxoreni  Themisen : 
habet  sororem.'  Ramires, 

5  Quod  estis,  esse]  ISlater  et  filiiis. 

7  Mutrem,  quce  cupit,  ^c]  Elegans 
epiphonema,  et  conclusio  totius  sen- 
tentiac,  ubi  priori  versu  rh  '  sororem' 
sumitur  ol)scaena  significatione  ;  pos- 
teriori, propria.     Ramir. 

8  Sororeni]  Sed  amicam. 

Epig.  v.  1  iVe  vuleam,  ^c]  Exeu- 
sat  se  quod  nou  saepius  videat  Deci- 
annni ;  et  simul  eum  accusal,  quod 
saepe  ncgetur  esse  domi ;  causatur 
longam  locorum  intercapedinem  ;  et 
tandem  eleganti  antitheto  concludit 
epigramma.  Ramir.  Jurandi  formula, 
ut, '  ne  vivam,' '  dispeream.' 

3  Duo  sunt,  Hfc.]  Inlercapedo  et 
spacium  2.  milliuni  passuum,  qui  4. 
mihi  fiunt  redcunti,  nee  te  conve- 
nient!, cp.  23.  lib.  5. 

a  i'ausnis,  vfl]  Clientum  caussis.  Ti- 
bi  sape  vdcas}  Tiiis  studiis,  vel  balneis, 
ceenis,  sen  vaieludini  curand<e. 


Epig.  vi.  I  /  nvnc,  ^c]  Fastidio- 
sum  Severum  queiidam  notat,  quod 
prtepropera  festinatione  vix  degus- 
tato  libello,  ad  finem  quani  priraum 
pervenire  cupiebat,  quem  etiam  per- 
stringit  leviter  I.  5.  epigr.  81.  Indig- 
nantis  et  exultantis  formula  Irouica, 
qua  Severi  deUulit  fastidium  :  prius 
quidem  singula  epigrammata  coUau- 
dantis  atque  ut  ederentur  suadentis, 
collecta  vero  jam  et  edita  cum  fas- 
tidio  dejicientis. 

3  Spectas  icrxa.TOKuXiKSv']  Scaliger 
correxit,  iffxaTOKuiXiov :  et  interpreta- 
tur  partem  postremam  adglutinatam. 
Sed  ha?c  ipsa  interpretatio  ostendit 
verius  esse  Salmasii  eVxaroKt^AAtov : 
nam  nSWa  gluten,  non  kw\ov.  Quia 
ergo  in  membranis  es  cato  collion  esse 
notavit  Scriverius,  legendum  icrxaTo- 
Ko?0<iop  vel  eVxaT(!«:oAAo^ :  cui  opponi- 
tur  ttpwt6ko\\ov.  Sic  irpwrSKoWov  in 
libris  et  in  chartis  nondum  scriptis 
primam  scbedam  dixerunt  veteres, 
quae  prima  adglutiuata  esset;  Trpund- 
KoWov  in  chartis  nomen  auctoris  ha- 
bfbat  scriptum,  a  quo  charta  confecta 
erat,  et  loci  ubi  facta,  et  tempus 
quo  facta  ;  irpuniKoKKov  in  libris  no- 
men  quoque  auctoris  pra^ferebat  et 
operis  titidum.  Si  npiindKoKKov  prima 
libri  scheda,  ulique  ct  (iTxaT6Ko\\ov 
extremaschedadicetur,  ultimo  nempe 
loco  glutinata:  '  summam  schedam' 
alibi  dixit  idem  Martialis  1.  4.  ep.  91. 
'  Ohe  jam  satis  est,  ohe  libelle.  Jam 
perveninius  usque  ad  unibilicos:  Tu 
proccdere  adhuc  et  ire  quaeris,  Nee 
summa  potes  in  scheda  teneri.'  Ulti- 
mani  aiitem  libri  partem  subinde 
sjjcctare  impatientis  et  nimium  pro- 
pcrantis  est  lectoris.  Salinas. 

4  Oscitationcs^  Lassitudinis  ct  fas- 
tidii  indicium  est  repandiculans  ns- 
citatio. 

6  Vitellianis]  Pugillaribus  luteis, 
vitello  ut  credo  illitis,  quibus  res  las- 
civ*  et  elegantiores  scribebantur. 
Alii  a  Yitellio  ncscio  quo  inventore,. 
dictos  volunt.  ep.  b.  et  9.  lib.  14. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPJGR.    LIB.    H, 


1130 


7  11(FC  sunt,  singula]  Ex  singulis 
epigrammatis  juiictis  simiil  libelliis 
fit.  Est  igitur  absuiduin,  singula 
per  se  niagni  facere,  simul  awtem 
omnia  collecta  fastidire  et  abjicere. 
'  Sinu'  autcm  '  ferre'  vel  '  gestare,' 
formula  est  usitatissima  apud  vete- 
res,  pro  charnm  habere.  Rainiresius. 

10  Quidprodest,  ^-c]  Quorsum  stn- 
dui  brevitati?  frustra  curavi  ut  li- 
ber tenuis  esset,  nee  umbilici  (de  quo 
ep.  67.  1.  1.)  crassitndinem  excede- 
ret,  si  tamen  tii  delieatus  et  supinns 
lector  triduum  illi  legeudoinsumas. 

13  Nunquam,  Sfc.']  Alii,  Nusquam. 
ut  ep.  4.  I.  1.  'Nescis,  heu  nescis 
dominse  fastidia  Romte,'  &c. 

15  Bmillas']  Oppidum  in  via  Ari- 
cina,  non  longe  a  Roma. 

16  Interjungere  quceris]  Male  legi- 
tur  Iter  jungere.  Est  enim  interjun- 
gere,  jugo  solvere  equos  seu  boves  re- 
fectionis  gratia :  est  auteni  Allego- 
ria:  brevem  librum  non  uno  decursu 
perlegis,  verum  in  itinere  hseres  et 
pausam  oscitans  interponis.  Ad  Ca- 
manas]  Ad  lucum  et  teinplum  Ca- 
mcenanim  extra  portam  Appiani.  sed 
vide  Ph.  Cluverii  Italiam,!.  3.  c.  4. 

17  /  nunc,  Sfc]  Epanalepsis  Ironi- 
ca,  supra  vers.  1. 

Epig.  VII.  1  Declamas]  Notum  dis- 
crinien  inter  declamatorem  et  orato- 
rem :  Orator  veras  causas,  declama- 
tor  fictas,  agebat.  Turn  belle  hie 
XopcucTTjpi'feTca  ardelio,  qui  cum  nihil 
bene  agat,  agit  omnia  belle,  id  est,  in 
omnibus  bellus  sibi  videtur;  et  nul- 
las  artes,  nuUas  scientias  ignotas  ha- 
bet,  ac  de  omnibus  loquitur,  belle 
potius,  id  est,  tanquam  homo  qui 
politus  videri  vult  Koi  evoixtAos,  quam 
perite.  Tales  igitur  homines  appel- 
labant  *  ardeliones,'  qui  circa  omnia 
volitarent,  et  nuUibi  pedem  ligerent. 
Herald.  Belle,  6|-c.]  Ad  huuc  Attalum 
est  epigramma  1.  1.  80.  ubi  illius 
iroXvxpaynocTvvrii'  carpit.  Hie  irridet 
arrogantiam  et  jactantiam  ejusdem  : 
qua  omnia  affectabat  et  jactabat,  et 


tamen  nihil  agebat.  Had.  vide  ep. 
10.1.  1. 

8  Ardelio]  nu\virpdy(j.ccv,  Angl.  « 
busybody,  ut  1. 1.  epigr.  80.  multa  agen- 
do nihil  agens,  quiut  videatur  aliqnid 
esse  in  omnibus,  nihil  est  in  singulis  : 
'  nusquam  enim  est,  qui  ubique  est,' 
Seneca  epist.  2.  Alii  ab  '  ardore'  et 
impetu  multa  tentantis,  nihil  prose- 
quentis;  Alii  ab  'ardeola'  avi,  quas 
in  volatu  multum  movet,  parum  pro- 
movet,  diductum  volunt.  Sunt  qui 
Ardeliones  mimorum  genus  fuisse  vo- 
lunt.    Vide  epigr.  Gneca.  Ki(p. /j.^. 

Epig.  viii.  1  Si  qua  videbuntur, ^c.] 
Poetaperjocum,  et  ut  tentet  lectoris 
cum  ingenium,  turn  candorem,  epi- 
grammatum  suorum  vitia,  quasi  a  se 
amovens,  in  librariorum  negligentiam 
eterrorem  confert. 

5  Quod  si  non  ilium,  <Sfc.]  Quod  si- 
meam  banc,  quae  tamen  vulgaris  est 
authorura  excusatio,  non  admiseris, 
neque  ego  te  pro  cordato  et  ean- 
dido  lectore  habebo :  'jam  sumus 
ergo  pares.' 

6  Tunc  ego  te  credam,  ^c]  Rami- 
resius  sic  legit  hunc  versum  :  ±sum 
ne  ego  te  credam  cordis  habere  nihil  7  Id' 
est,  si  diveris  nie  peccasse,  te  cor- 
datum  et  sapientem  judicabo?  sed 
inepte. 

7  Ista  tamen  mala  sunt]  Urget  lec- 
tor, sed  ipsa  carmina  mala  suut,  quod 
non  tarn  ab  operarum  crrore,  quam 
ab  autoris  vitio.  Qitasinos,  S^c]  Ape- 
rit  se  Poeta,  et  fatetur  mala  quidem 
esse  haec,  sed  et  illos  provocat  ut  me- 
liora,  si  possint,  scribant ;  sin  minus, 
his  utantur,  hacc  animo  jequiore  ac- 
cipiant.  epigr.  92.  I.  1.  quin  et  se  mi- 
natur  censorem  non  tuinus  in  illos 
rigidum,  si  scripserint.  Quasi  vero, 
iuquit  Martialis,  ego  diffitear  esse 
ilia  peccata  sive  mala  nica,  et  non 
joci  caussa  dixerim  esse  librarii.  Sed 
ntcunque  res  habet,  sive  mea  ilia, 
sive  librarii  sunt,  tu  mcliora  non 
lacis.  3Iusumb. 

Ei'iG.  IX.   1  Scripsi]   Non  despe- 


1140 


NOTiE    VARIORUM    IN 


randnm  qtiod  non  rescripserit  Naevia ; 
sperandiim  potius  quod  meas  legerit 
tabellas ;  ex  praecepto  Ovidii  1.  de 
arte,  unde  et  hoc  sumpsit  Mart. 
'  Legerit,  et  nolit  rescribere  :  cogere 
noli :  Tu  modo  blanditias  fac  legat 
ipsa  tuas.  Qnas  voluit  legisse,  volet 
rescribere  lectis,'  &c.  nnde  et  qui- 
dam  habent,  Sed  puto,  quod  scripsi, 
legerit.  Rcscripsit]  Nam  nieretriculae 
si  rescribebant,  annuere  videbantur. 
Sic  Juvenal.  Sat.  vi.  *  Libertas  emi- 
tur;  coram  licet  innuat,  atqtie  Rescri- 
bat,'  &c.  Non  dabit  ergo]  Quia  non  rc- 
scripsit scilicet.  '  Dare'  heic  /ca/cf'/i- 
(parov  xapi^i(^8at  Grascis.  Herald. 

EpiG.  X.  1  Basia  dimidio,  ^c.]  Non 
ego  te  superbum  censeo  aut  minos 
humanum,  quod  me  altero  labro  (ut 
epit;r.  22.  infra)  vel  levi  basio  (qui 
sahitandimos  Romanis)excipis  :  ci»n- 
tentus  ero  vel  quarta  osculi  parte, 
imo  beatus  nulla,  notatque  Posthumi 
(quisquis  ille  fuerit)  impuram  ani- 
inam  atque  os  impudicum  c'k  tov  ri 
a(8o?a  \fixfiv  Koi  fjiv^etv :  vide  et  epigr. 
21, 

Epig.  XI.  1  Quod]  Selii  coenipetae 
inoBStitiae  et  luctus  causam  esse  donii- 
coenium.  Fronte  nubila]  Moesta,  tris- 
ti :  contrarium  '  serena.'  Metaph.  a 
coeli  tempestate. 

2  Ambulator,  ifc]  Mox  ep.  14. 

3  Lugubre,  tfc]  Quod  nicESto  vul- 
tu  tacitus  prce  se  fert  luctum.  Piger] 
Dixit,  quia  moestus  pigro  similis  et 
lento. 

4  Quod  penCf  jfc]  Quod  demtsso 
sit  viiltu  capiteque  dejecto. 

.5  Quod  dextra  pectus  pulsat,  Ifc] 
Hoc  frcquens  in  funeribus :  et  pectus 
pulsabant  in  aliis  calamitatibus  atro- 
cioribus.  Caeterum  '  Peetus  pul- 
sare,'  id  ipsum  est  quod  plangere  di- 
cebant.  Erant  vero  Praifica.-,  atque 
alii  qui  modum  plangendi  caeteris 
dabant.  '  Ut  qui  conducti  nloraut 
in  tnnore,  dirinit,  Et  faciunt  i)rope 
plura  dolcnlibus,'  <StC.   Herald. 

7  T'it«<]  In  avari  Stlii  impcndium. 


8  Sarcinaque,  seivique]  Opus,  nnm- 
mi,  '  quae  niajore  domus  gemitu, 
niajore  tumultu  Planguntur  quam 
fiinera.' 

9  Nihil  colonus,  Hfc]  Nihil  in  agro,in 
praediisetvillisperditum  autaniissum. 

Epig.  xn.  1  Esse  quid  hocdicam,  Sfc] 
Animae  fcetorem  et  oris  spurcitiem 
dissimulare  voluit  Posthumus,  diapas- 
niatum  et  unguentorum  accito  odore  : 
sub  assiduo  hujusmodi  odore  suspi- 
catur  Poeta  latere  ulcus,  vomicam, 
aut  tetrius  quippiam.  supra  epigr.  10. 

4  Non  bene  olet,  Sfc]  '  iEcastor, 
mulier  bene  olet,  ubi  nihil  olet,' 
Plautus  Mostell.  Vide  epigr.  55.  I. 
6.  Lusus  est  in  verbo  '  bene  olere  :' 
priori  loco  '  bene  olere'  ex  se  signi- 
ficat,  posteriori  '  bene  olere'  ex  ac- 
quisitis  odoribus. 

Epig.  xiii.  1  Et  judex  petit,  S^c] 
Praestat  absque  lite  creditor!  solvere, 
neunum  subterfugiensin  tresincidas: 
namque  munere  palpandus  judex, 
(atque  obiter  corrupta  taxat  jndicia) 
niunus  aliud  tibi  extorquebit  patro- 
nus,  et  creditori  tandem  ex  lege  et 
sententia  solvcndum  est. 

Epig.  xiv.  I  Nil  intentalum,  S^c] 
Modo  epigramrn.  11.  Describit  Pau- 
lino, Selii  coenipetae  summam  in  qua?- 
rendis  vocationibus  diligentiam,  et 
celebriora  urbis  loca  nominat,  ubi 
maxirnus  civiuin  concursus  fieri  sole- 
bat,  111  inde  convivatorem  inveniret. 
Ramires. 

3  Ad  Europen]  Ad  Campum  Mar- 
tium,  in  quo  porticus  plurimae  variis 
picturis  insignes,  et  in  iiis  Europai,a 
Jove  tauro  vectae.  Te,  Paulline,  tuos- 
que]  Frequentat  exercitii  locaincam- 
po  Martio,  atq\ie  ibi  te  a  pedum  ce- 
leritate  in  cursu  confert  Achilli,  qui 

TTOSOS  UKVS. 

4  Sine  fine]  Sine  modo,  ut  quivis 
animadvertat,  cum  coenam  captaie. 

5  .94  nihil,  Sfc.]  Si  in  porticibi:.', 
qna>  juxta  exercitiorum  loca,  non  re- 
poriHt  invitatorem,  transfert  se'  ad 
loca  tabiilis  vallata,  in  quibu?  P.   R. 


M.    VAr..    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IF. 


1141 


suffragialaturus  claudebiilur,  qnaelc 
ca  a  similitudine  '  septa  '  et  '  ovilia' 
appelldbantur  :  vide  quae  ad  Jnven. 
6.  Sat.  528, 

6  Phrjllirides  prcestet,  ^c]  Juxta 
septa  erat  teniplum  Neptuni  cum  por- 
ticii,  in  qua  depicta  fait  historia  Ar- 
gonautarum,  et  in  his,  Cliiionis  filii 
Neptuni  ac  Pliyllires  ;  atque  Jasonis 
iEsone  nati. 

7  Memphitica,Sfc,]  Templum  Isidis, 
cujns  sacra  ex  yEgypto  ('in  qua  no- 
bilissima  civitas  Mempliis)  Romam 
translata,  in  campo  Martio  prope 
septa.  Hoc  templum  Tiberius  ever- 
terat,  sed  vel  nomen  loci  manebat, 
vel  ab  alio  Imp.  instauratum  erat. 

8  Cathedris]  Subselliis.  Moesta] 
Propter  virum  Osirim  amissuni  et  in- 
ventura  tandem  apud  Phialam  lacera- 
tum.  Juvenca  tuis]  Isis  dea  ex  lo 
Inachi  filia  a  Jove  compressa  et  in 
vaccam  mutata.  Vel  simulacrum  Isi- 
dis erat juvenca. 

9  Centum,  Sfc]  Porticum  banc,  c. 
columnis  innixam,  alii  Corintliiam 
Cn.  Octavii,  alii  Vipsanam  fuisse  au- 
tumant. 

10  Pompeii  dona,  Sfc]  Porticum 
Ponipejam,  prope  quam  iucus  et  duo 
horti. 

11  Nee  Fortunati]  Quatuor  sunt  no- 
mina  balneorum  et  balneatorum  mer- 
cenariorum,  hoc  est,  qui  mercenaria 
balneahabent, Fortunati, Fausti,Gryl- 
li  ac  Lupi.  Sed  Lupus  etGryllus  habe- 
bant  plane  contrarias ;  Gryllus  in  loco 
depresso  et  tenebricoso,  Lupus  in  ex- 
ceiso  et  patente  loco,  veluti  Regia 
JEoVi,  unde  vocat  vEoliam,  ab  /Eoio 
rentonim  Deo.  Rader. 

12  Grylli  tenebras,  Moliamque  Lupi] 
Tenebrosa  balnea  Grylli,  et  excelso 
loco  posita,  vel  frigida  balnea  Liipi. 
vide  epigr.  60.1.  1.  et  infra  epigr.  78. 

13  ThcrmiSjSfc.']  In  thermis  proprie 
sudabatur,  ut  in  balneis  lavabatur. 

14  Renuente  Deo]  Nullo  Campi 
Martii  favente  numine,  quod  Selium 
coena  beet. 


15  Ad  Europes,  Sfc.]  Ad  porticum 
Europ*,  supra  vers.  2.  juxta  quam 
erant  tepentes  post  meridiem  bnxi. 
epigr.  20.1.  3. 

17  Per  te,  Sfc]  O  Jupiter,  qui  tau- 
ri  induisti  formam,  rogo  te  per  te  et 
Europani  tnam,interficehuncSelinm, 
ut  apud  te  coenet.  Alludit  autem  ad 
morem  Greecorum,  qui  dicebant  coe- 
naturos  eos  apud  inferos,  qui  mori- 
turi  essent.  nota  est  Leonidae  vox  ani- 
mosa:  '  Pergite  animo  forti  Lacedae- 
monii,  hodie  apud  inferos  fortasse 
coenabimus.' 

Epig.  XV.  1  Quod  nulli,  Sfc.]  Ur- 
bane notat  spuvcum  Hermuni,  qunm 
videatur  eum  laudare,'et  suspicionem 
snperbiae  reraovere,  quod  calicem 
suum  nemini  propinaret ;  poterat 
enim  hoc  superbum  videri :  humane 
tamen  dicit  factum,  ne  scilicet  com- 
potores  haHtu  foetido  et  spurco  offen- 
derentur,  quod  acute  lectori  relin- 
qnit  inferendum.  Ramires.  Habebant 
vetereSjhonoratiores maxima,  in  con- 
viviis  peculiares  suos  calices  :  quos 
aliis  interdum  propinare,  humanitatis 
erat:  contrarium,  superbiae.  Inver- 
tit  hoc  Poeta  collaudando  Hermum, 
quasi  hoc  ab  illo  humane  factum  sit, 
ne,  calice  a  foptore  oris  aui  venenato, 
alios  offendat.  Franc.  Luisinus  in  no- 
minis  ambiguitate,  quod  illi  cum  Deo 
Mercurio  commune  est,  joci  acumen 
latere  putat.  q.  d.  facis  ut  homo,  &c. 
vide  c.  13. 1.  1.  parergon. 

Epig.  xvi.  1  Faciunt  banc  febrem] 
Ut  visentibus  ostentet  stragula,  mor- 
buni  simulat.  Stragula]  Lecti  operi- 
meuta,  Tapetia  lecto  strata.  Non 
convenit  Grammaticis  de  stragulis, 
vestesne  an  lectornm  strata  denotent. 
Ego  utrunque  :  namque  leonis  spo- 
liuni  Herculi  pro  lecto  et  stragulo, 
apud  Senecam  :  *  quonam  abiit  teg- 
men  meum,  Idemque  somno  mollis 
Herculeus  torus  ? ' 

2  Sifuent,&iC.]  Si  valeret,  non  pos- 
sent  videri  stragula. 

3  Torus  a  Nilo]  Torus  e  lino  JEgyp- 


1142 


NOT.E    VARIORUM    IN 


tiaco,  et  Alexandrina  plnma  Rictus. 
Quid  ergo  torus  illeidein  cinctus  sin- 
done  olenti,  id  est,  circumdatiis  to- 
rali  ex  sindone  Tyria  ?  Id  vero  siim- 
inarum  delitianim,  ut  Lampridii  Ga- 
baliis,  sive  Avitiis,  '  primus  onininni 
privatonini  toros  aureis  toralibiis  tex- 
it,'&c.  At  vulgo  lintea  toraliaad  cus- 
todiam  vestis  stragdlte  parpiire3e,sive 
purpurae  qua  torus  instratus.  yEgyptii 
auteni  seu  Niliaci  tori  tunc  in  pretio, 
ut  et  lectnli  Milesii  et  Siculi.  Viilgo 
imperitoruni  idem  est  Mectulus'  et 
'  torus  :'  sed  lectus  est  KAimj,  torus 
ffrpufxv)},  in  tore  stiagula  vestis,  eaque 
ciuctaseu  circtinidata  torali.  Siilone, 
4"c.]  Torus  Sidonio  tinctus  miirice, 
purpureus.  Sidon  enim  nobilissin>a 
urbs  in  Phoenice,  purpura  abun- 
dans.  Hie  autem  a  poeta  pro  ipsa 
purpura,  velut  conteutum  pro  con- 
liuente,  usurpari  vult  Scriverius,  et 
ilium  versum  Martialis  lib.  11.  epigr. 
1.  ita  legendum  censet :  '  Quo  tn,  quo 
liber  otiose  tendis,Cultus  Sidone  non 
quotidiana  ?'  Veruni  Raderus  tarn  in- 
solentem  castigationem  non  fert; 
quern  vide.  Legitur  et,  sindone  cinc- 
tus, id  est,  plagis.  Angl.  curtains,  e 
sindone  tincta,  olenti  nuirice  tinctus. 
Quid  sidone,  Sfc.']  Peritus  vir,  certe 
multaj  lectionis,  sic  hunc  locum  expo- 
uit :  Zoilum  scilicet  voluisse  osten- 
tare  opes  suas,  non  tantum  in  stragiilis 
purpureis  et  toro  Nilotico  ;  sed  etiam 
in  fasciis,  quibus  obligabatur  e  Mc- 
dicorum  imperio;  eas  appellans 'sin- 
dones,'  et  quidem  '  olentes,'  e  niuri- 
ce  scilmet.  Intclligitiir  etiam  sin- 
donis  nomine  linteum  illiid,  quo  in- 
volvebantur,  qui  tonsoribus  opeiam 
dabant,  ut  ctianinum  liodie  fit. 

5  Quid  ttbi  cum  medic  is]  Nihil  opus 
ad  hunc  niorbum  curandiini  Medicis; 
ab  aiiimo,  non  a  corporc  a'grofas, 
Zoilc.  Tiini  Macliaon  apud  Honie- 
ruin  a  pra-stantia  niedi(in?e  celebra- 
tur.  Rad.  Machuonas  omnes]  Medicos, 
a  Machaone  filio  /Esculapii,  nobili- 
tatoab  Honicro  cum  fratKj  I'odaliiio. 


6  Vis  fieri  sanus']  Est  Araphibolia 
in  voce  '  sanus,'  nam  et  ad  mentem 
refertur,  et  corpus.  Sa|)ies  et  vale- 
bis,  deposito  stragulorum  luxu,  sump- 
tisqne  vilioribus,  cujusmodi  mea 
sunt. 

Epig.  XVII.  1  Tonstrix']  Notatava- 
raiii  mcEcham  tonsoris  cujiisdam,  quae 
adolescentis  pecuuias  corradebat:  lu- 
dit  autem  in  nominibus  ejus  artificii ; 
tonsorum  enim  est  et  tondere  etrade- 
re.  Tonstrix]  Tonsoris  uxor.  Suhurce, 
^•c]  Habitat  in  aditu  Suburae,  de  qua 
1. 1.  epigr.  35.  vers.  5. 

2  Cruenta,  S^c]  Hoc  loco  forte 
Apollo  tortor  cultus.  Suet. 2.  TO.nam- 
que  hie  suspensa  flagella,  ubi  male- 
lici  de  tergo  pendebant  poeuas. 

3  Argique,&(c.]  Argiletum  sutorum 
tabernis  frequens.  ep.  118.  1.  1. 
Tmesis. 

5  ^on  tondet,  inquis,  Sfc]  Alii  leg. 
Non  tondet,  inquis,  trgo  quid  fads?  ra- 
dii: Anglice,  she  is  a  shaver :  radit  pe- 
cuuias, nioechorum,  vel  glubit,  rpififi 
ri  ffXoivia, '  manetqne  in  terminis  ton- 
soriis.'  Sic  ^vpu  iv  XPV  Sophocl.  in 
fiacrriyocp.  irapoifxia  inl  iSiv  iTTiKivByyaw 
irpayficLTccv,  inquit  interpres. 

Epig.  xviii.  1  Capto  iuam,  ^-c] 
Festive  Maximo  valedicit,  cujus 
cliens  fuerat ;  et  causam  reddit,  quod 
Maximus  ipse  cliens  esset  alterius  et 
ccenipeta  etiam  :  quo  nomine  pareni 
dicit  utrumque  esse  ;  et  tandem  con- 
cludit  non  deberc  clientem  alterius 
esse,  qui  vult  habere  clientes.  lia- 
mires.  Ego  te  pro  rege  meo  et  pa- 
trono  salutabam,  coniitabar,  prose- 
quebar,  coenam  liinc  pronicriturus, 
neque  negabo  nic  blue  coenam  capta- 
re :  sed  ct  te  video  eadem  obire  otfi- 
cia  (namque  hoc  faciebaut  poteiitio- 
rcs.  Juven.  Sat.  1. 1 17.);  qiiocirca,cum 
tibi  par  sim,  rcnuntio  tua?  clieutelae, 
nolo  esse  cliens  clientis,  &c. 

5  Comes  ipse  tuus]  Comes  est,  i|ui 
latus  tegit,  honoris  gralia  :  dictiis'ct 
'  Exterior '  sen  '  iatero.'  Anteamhuh 
regis]  Anteauil)iil(>  qui  pr;vccdit  pa- 


M.    VAL,    MARTI  A  LIS    EI'IGR.    LIB.    H, 


1143 


tioniim  divitem  et  potentioieiu,  Poe- 
tis  '  Rcgeni '  dictum. 

7  Esse  sat  est  servtuii]  Kenuntio  of- 
ficiuin  sahitaiidi,  coinitandi,.S;c.  qiian- 
doquidem  ipse  illiid  siibis  ;  satis  est 
me  esse  serviim,  nolo  esse  vicarius 
servi,  hoc  est,  servus  seivi.  Radei-us. 
Vicarius  esse']  She  vicurius  est  qui  servo 
pare^,  et  in  fainilia  sii  1)  alteiius  servi  po- 
testate  est,  qui  et  OnUnarius  vocatur. 

8  Qui  Rex  est,  ^c]  Infra  ep.  32. 
Epig.   XIX.    1  Feliccm,  Sfc]    Beat 

quideni  lauta  ccena,  tiia  neqiiaquam, 
qu£e  sordida,  et  digna  raendicis,  qui 
ad  Aiiciam  et  clivum  Virbii  recum- 
bnnt:  sic  Juvenal.  '  Dignus  Ariciuos 
qui  niendicaret  ad  axes.'  Sed  in  dic- 
tione  recumbere  ludit,  ut  convivis  et 
rnendicis  comniuni. 

Epig.  xx.  1  Carmina  Paidlils  emit, 
Sfc.l  Plagiarium  Paulum  excusando 
carpit,  qui,  quum  carmina emeiet,  ut 
sua  recitabat :  nam  emptione  res  sunt 
emptoris.  Ramires.  Sic  1.  1.  epigr. 
30.  et  1.  6.  epigi-.  12. 

Epig.  xxi.  1  Dextram]  Exosculan- 
dam.  IMaluiit  alii  simpliciter,  pre- 
hendendam  tangendamque  :  quod  il- 
lud  nimis  fastuosuni  sit,  etiinperato- 
rum  propriuin. 

2  Malo  vianwn]  DispHcent  enim 
basia  spurci  oris;  supra  epigr.  10.  et 
12, 

Epig.  xxii.  1  Phoebe,  ^c]  '  Numi- 
na  cultori  perniciosa  suo,'  Ovid.  2. 
Trlst.  namque  me  prius  leviier  notuni 
dimidio  basio  salutabat,  jam  ex  car- 
minibus  notiorem  me  toto  ore  oscula- 
lur :  quam  gratum  autem  sit  illud,  do- 
cuit  epigr.  10.  supra. 

Epig.  xxiii.  1  Non  dicam,  4'f.] 
Epigr.  12.  vers.  1. 

3  Quid  enim,  Sfc]  Cur  enin«  velim 
ilium  publicato  nomine  ofiendere,  cui 
facile  est  me,  foRdis  osculis  sub  ami- 
citia  nomine  datis,  atque  adeo  nuhi 
non  abnuendis,  vindicare  r  epigr.  91. 
1.  7.  vers.  3.  Ita  Arteniona  ilia  apud 
Plautum  in  Asinaria:  'Nam  si  do- 
mum  redieris  Iiodie,  osculando  ego 


ulciscar  potissimum,'  cum  prius  dixis- 
set  Demanelus,  'nialle  se  uauteam 
bibere,  quam  illam  oscular!.' 

Epig.  xxi  v.  1  Si  det  hn'<2ua,^-c.]  Le- 
ge quatuor  primos  versus  ex  per- 
sona Candidi,  ut  qui  saepe  proraiserat 
se  comitem  tore  Martiali,  si  adversae 
res  incidissent.  et  fateor  me  hie  dissen- 
tire  ab  alii.s  omnibus  interpretibus  qui 
hcEc  tribuunt  Po'ctcB,  sedjudicet  Lector. 

2  Squallidus,  ^t'.]  Reoruin  propin- 
quis  et  aniicis  niveas  togas  sordidis 
niutare  in  judiciis,  moris  erat,  in  mi- 
sericordiae  aucupium. 

4  Per  freta,  per  scopulosi  Ingens 
nenipe  amoris  et  amicitiae  firinae  cer- 
t£Eque  argumentum. 

5  Dat  tibi  divitias]  Jam  vero  for- 
tuna  tibi  dedit  opes,  nunqiud  his  me 
participas?  non  sequam  Larum  posco 
partem,  quanquam  ueque  haec  iniqua 
asset  postulatio,  apud  eum  qui  se  nii- 
hi  toties  ingesserat  adversarum  re- 
rum  socium,  et  cui  semper  in  ore, 
Koiva  <pi\uv  iravra,  infra  epigr.  43.  sed 
milii  tu  ne  teruncium  quidem. 

7  Mecum  eris  ergo  7niser]  Ita  babeo 
te  quidem  amicum  (ut  ais)  paratum  in 
adversis.  Quod  si,  ^-c]  Sed  si  dexter 
tibi  affulserit  Mercurius  et  benigne 
tecum  luserit  fortuna,  tibi  soli  dives 
eris  :  et  in  secunda  tua  fortuna  me  a 
te  repellis. 

Epig.  xxv.  1  Das  nunquam,  Sfc.] 
Quoniam  ita  lubrica:  seu  praeposterae 
es  fidei,  ut  coutrariura  semper  facias 
iis  quae  promiseris  ;  te  mibi  verbis  ne- 
gare  volo,  ita  ex  nsitato,  dabis. 

Epig.  xxvi.  1  Querulum  acerbum 
Inque]  Lib.  i.  epigr.  11.  deargumento 
bujus  epigrammatis  dictum  est,  de 
his  sc.  qui  vetularum  aegrotautium 
nuptias  anibiebant,  ubi  et  de  tussi 
dictum.  Irridct  nunc  Bitbynicum, 
qui  iiaec  sigua  in  Niuvia  propinquie 
mortis  esse  sibi  persuaserit,  quum 
tamen  ipsa  blandiretur  ei,  et  falsa 
spe  lactaret.  Ramires.  Querulum] 
Tanquam  moribunda. 

2  Suos]  Quasi  prae  imbecillitate  et 


1144 


NOTyE    VARIORUM   IN 


invaletudine  longius  rejicere  non  pos- 
set. AIii<MOi,  Optime.  Ut  ita  sum- 
mam  hominis  abjectionem  significet, 
qui  ejusmodi  sputa  patientissime  et 
amicissirac  exciperet.  Herald. 

3  Rem  factum,  Bithynice,  credis] 
HaEiedipeta  Naevise  :  vel  marite.  cii- 
jusmodi  epigr.  11.  lib.  1.  Habere] 
Illam  statim  morituram  serio  cogi- 
tas.     Epigr.  28.  lib.  1. 

4  Blanditur,  ifc]  Te  falsa  spe  lac- 
tat  et  moriturae  speciem  prae  se  fert, 
lion  mox  moritura. 

Epig.  XXVII.  1  Laudantem,  Sfc]  Sa- 
tis agitatus  Selius  iste  ccenipeta,  su- 
pra epigr.  11.  et  14.  Adverte  Seliuui, 
quam  coenam  captans  laudet  te,  vel 
carmiua  seu  libellos  recitantem,  vel 
causas  agentem. 

2  Accipe,  site  legos]  Sive  recites 
scripta  tua  ;  sive  patromis  caussas 
agas.  Habebant  enim  et  caussarnm 
patroni  laudatores  sues  et  admira- 
tores,  quum  caussas  agerent :  quos 
aliquando  pecuniae  aut  coenae  pretio 
<;onducebant.  Heraldus. 

3  Effecte]  Acclamat  tibi :  vide 
epigr.  4.  1.  1.  vers.  8.  Omnibus  par- 
tibus  absolute,  plene,  perfecte,  ut 
nihil  supra.  Apuleius  1.  ii.  Florid. 
'  Vel  inde  ante  aram  Bathylli  etatua 
a  Polycrate  tyranno  dicata;  qua  ni- 
hil videor  effectiuscognovisse.'  Amm. 
Marcellinus  lib.  16.  '  Sed  tamen  cum 
haec  effecte,  plenequecoUigeret,'  &c. 
Ramiresius  legendum  censet  effate, 
dicitque  id  ita  dici,  ut  nihil  aniplius 
dicendum  reliquerit  in  ea  re  :  quasi 
diceret;  ita  bene  et  perfecte,  ut  ni- 
hil supra  dici  possit.  Sunt  qui  affecte, 
quasi  cum  affectn.  quod  placet  Ra- 
dero.  Graviter]  Cumdignitate.  Cito] 
Prompte,  ex  inopinato.  Nequiter] 
Versute,  argute.  Sic  laudabatur  ali- 
quis  '  ingeniose  nequam,'  ut  elegan- 
tor  loquitur  Velleius  Paterculus. 

4  Hoc  vidui]  Placet  tua  acclama- 
tio,  iiiqult  recitator,  coenabis  mecum : 
statim  Selius  voti  compos  tacet.  No- 
tatqiie  Poiita  cum  inipudeutiam  cou- 


nipetap,  turn  vanitatem  recitatoris  sen 
patroni:  de  qua  Pers.  1.  Sat. 

Epig.  xxvm.  1  Rideto,  Sfc]  Licet 
tibi  contemnere  eum  qui  te  appella- 
verit  cincEduni,  et  in  ilium  ips.n.,  e- 
torcpiere  id  convitium,  porrecto  r.ie- 
dio  digito  infami  et  vcrpo,  qi;;  ciiete- 
ris  rontractis  curvatisque  Priapum 
repraesentans  in  cinoedorum  et  molli- 
uni  notam  extendebatur;  epigr.  93- 
1. 1.  adeoqne  ipsum  pathicum  indigita. 

4  Calda,  Ifc]  Nee  tibi  placet  fella- 
tricis  bucca,  epigr.  6i.  1. 11.  et  arti- 
ficis  halitus  oris.  Juven.  10-  238. 

G  Sed  tu  scis,  ^c]  Potes  tamen  esse 
jxaaTponros,  vel  irruniator ;  nter,  ne- 
scio. 

Epig.  xxix.  1  SubselUa]  Describit 
fastum  liberti  cujusdam,  qui  ex  ser- 
vili  conditione  pervenerat  ad  eques- 
trem  dignitatem,  insigniaqne  eques- 
tria  gerebat :  si  autem  nescis,  quis 
sit  ille,  amove,  dicit  Poeta,  spleuia  et 
ornameuta  ilia,  leges  in  fronte,  quid 
sit.  Simnl  etiam  tacite  carpit  infa- 
miam  sui  sjeculi,  quod  tales  admitte- 
ret  Senatores.  SubselUa]  Orchestram 
in  theatro,  inter  Senatores  ipsum 
Senatorem  factum  sedenteni  in  pri- 
mo  gradu ;  epigr.  14.  lib.  5.  sunt 
qui  ad  subsellia  in  judiciis  refe- 
runt.  Corn.  Vitellius  22.  legit  te- 
rentem,  id  est,  in  foro  judicum,  nbi 
erant  subsellia,  spaciantem,  et  causi- 
dicum  notari  volunt,  qualem  depingit 
Juven.  7.  139.  et  recitatorem.  Pers. 
1.  15. 

2  Sardonychata  manHs]  Annulos  in- 
d  uta,  quibus  includuntur  Sardonycbes 
aliaeve  gemmae. 

3  Qitaque  Tyron]  Tyrio  bis  tincts 
nnirice,  vel  pluries.  '  Tyron '  ergo 
pro  purpura  ex  Tyro  allata.  Eac  vero 
laccrna;  delicatiorum  erant,  praecipue 
in  tlieatralibus  spectaculis.  Et  ele- 
ganti  Metaphora  usus  est,  quum  di- 
cit *  epotavere,'  quasi  pluries  intinc- 
tae. 

4  Non  tactas]  Nullo  vestigio  pres- 
sas,  pure  as  the  driven  snow.     Vincere, 


M.   VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    11. 


1145 


^c]  FnlloDis  arte  dealbata,  cretata 
insuper. 

5  Marceliano]  Unguento  confecto  a 
myropolaMaicelio,velMarcello,nam 
legitur  et  Marceliano.  Qiiidam  expo- 
nunt,  qnod  per  totum  theatnim  Mar- 
celli  spargeretiir  odor,  quo  perfusiis 
erat  ille  servus.  Rad. 

4)  Splendent,  fyc]  Pumice,  nuce  ar- 
dent! :  SpcDTraKifffitf)  sen  psilothro  deli- 
cati  et  molles  se  depilabant  leviga- 
bantque. 

7  Non  hesterna  sedet]  Recens,  nova 
indies.  Heraldus  legit,  Cuique  hester- 
na: id  est,  nova  :  ut  Persius  dixit 
*  hesternos  Quirites'  pro  novis  civi- 
bus.  Sunt  qui  legant,  Non  extrema 
sedet,  per  Litoten,  pro  inter  primas 
numeranda  et  mnltis  pretiosior.  Had. 
Junius  iegens  non  hesterna,  pro  non 
nupera,  ut  vetustam  nobilitatem  sig- 
nificet,  hand  lieri  aut  uuper  natam. 
Non  hesterna,  ^c]  Alii  leg.  non  externa, 
alii  non  extrema  sedet,  conanturque 
exponere,  sed  invito  ApoUine.  Ego 
exi.stimo  hie  a  Martiale  ligulam  illani, 
quae  in  pede  sedet  non  extremam 
dici,  quia  Stigmatias  ille,  in  quem 
invehitur  Martiaiis,  calceos  patricios 
qnatuor  corrigiarnm  portabat,  atque 
ita  ligula  ilia  infinia,  quae  pedem  tan- 
git  hand  quaquam  extrema  erat; 
cum  contra  in  calceisplebeiis  extrema 
esset;  illi  enim  non  habebant  alias 
illas  ligulas,quaB  inter  se  implexae  us- 
que ad  suras  ascendebant.  Ruben. 
Lunata  planta]  Calceo  lunato,  de  quo 
vide  epigr.  50.  1. 1,  vers.  23.  Lingula'] 
Vinculum  calcei :  aliis,  fibula  argen- 
tea  sen  aurea  in  calceis  a  nobiliori- 
bus  gestata. 

8  Coccina  non  Icesum,  ^c]  Ubi  et 
iilud  notandum,  quod  Martiaiis  re- 
prehendit  in  eo  quod  '  non  laesum  coc- 
cina aluta  cingit.'  Etenim  illi,  qui 
pedes  laesos  habebant  sine  reprehen- 
sione  coccina  aluta  uti  poterant. 
Parthicae  enim  pelles,  ex  quibus  coc- 
cini  calcei concinnabantur  mollissima; 
erant,  atque  ideo  laesis  pedibiis  apfae; 


quamvis  postea,  cum  Imperatores  soli 
vindicarnnt  sibi  coccinos  calceos,  aliis 
omnibus  interdictum  fuerit  illarum 
usus.  Corippusde  Caligis  Imp.  Con- 
stantino-Pol. '  Parthica  campano(an 
campago?)  dederant  qua?  tergora 
fuco,  (an /ucis?)  Sanguineis  praelata 
rosis,  laudata  rubore  Lectaque  pro 
sacris  tactu  mollissima  plantis.'  Ru- 
ben. Coccina  aluta  pedem]  Senatores 
primo  calceis  ex  aluta  nigra,  mox 
(crescente  luxu)  cerea,  galba,  nnillea, 
ederacea,  coccinea  pedes  cinxerunt. 
Non  lasum'\  Non  arctiore  calceo  pres- 
snm  :  vel  pedem  non  laesum  fasciis 
ex  aluta  coccinea  subligat  delicatus. 

9  Et  numerosali7iuni']  Etmultaem- 
piastra,  quae  '  splenia'  vocant,  et  ad- 
hibentiir  ad  capitis  dolorem  vel  ocu- 
loruni  morbum,  frontem  ejus  tanqiiani 
stellis  distinguunt.  Quaeque  Rufus 
videri  voluit  delitiarum  caussa  usur- 
pare  :  Martiaiis  contra  his  occultari 
notas  serviles,  et  Rufum  ilium  stig- 
matiam  esse,  oihe  KaBapus  i\ei6tpov. 
Ergo  si  quis  splenia  ilia  ei  dempserit, 
fore  ut  totum  illnd  Senatoriae  digni- 
tatis clioragiuin,  repente  Rufo  in  ri- 
stmiet  opprobrium  vertatur.  Musamb. 
Stellantem,  ffc]  Alii  stellatam,  id  est, 
distinctam,  dispunctam  notis.  ToUe 
splenia,  et  ex  Uteris  fronti  ejus  inus- 
tis  cognosces  euni  e  servo  stigmatia  et 
literato  :  hoc  est.  Uteris  et  punctis 
inusto  ad Senatoriam  dignitatem  evec- 
tum.  Ramiresius  cum  Lipsio  legit 
stillantem,  sed  inepte.  Qui  enim  po- 
tuisset  Rufus  ille  in  tantis  deliciis 
perpeti  frontem  siiam  stillare  ;  quod 
et  patienti  molestum,  et  spectanti 
foedum  ?  Musamb. 

Epig.  XXX.  1  Mutua  viginti,  ^c] 
Reprehendit  Cajura  ut  illiberalem  et 
paruni  sibi  in  amicitia  respondcnteih, 
a  quo  cum  petiisset  niutuo  summam 
certam  pecuniae,  ipse  conabatur 
Martiali  persuadere,  ut  causas  ageret. 
Sed  respondet  Poeta,  ridiculum  esse 
non  petenti  consilium  dare.  Jociis 
hie  desumptus  a  Seneca,  epist.  45. 


114G 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Ut  mihi  niutuo  daret  ep.  156.  1.  5. 
Viginti  sestertia,  vel  viginti  millia 
nummnm,  sunt  quingenti  coronati 
sen  ducatones. 

2  Quce  vel  donanti,  §-c.]  Quam  sum- 
inani  vel  niilii  donasse,  non  fiiisset 
homiui  tani  diviti  grave  impendium. 

4  Cvjus  laxas,  dfc.']  Cujus  area  nio- 
taresonat  laxis  nuniniis,  tanquam  fla- 
gelli  verbere.  Flagellare  divitias  di- 
cuntur  (inqnit  Turnebus  1.  21.  c.  4.) 
qui  magnas  arcis  clausas  opes  vehit 
verberibus  et  carceribus  coercent,<S:c. 
'  lufelix  strangulat  area  divitias.'  Pa- 
pin.  2.  Sylv.  Vel_^gc'//f/(,  vi  preniit  ac 
continet ;  qiioniodo^(/g't;//a7-e  annonam 
Jurisconsuiti  dicunt.  Et  eleganter 
Pint,  apud  Liician.  in  Timone  qncri- 
tnr  se  ab  avaris  aTroTrviyeffdai  eV  ttoAAiS 
nK6r(^.  Herald,  vide  epigr.  13. 1.  5.  et 
epigr.  40. 1.  3. 

5  7s  7nihi,  Sfc.']  Cajus  consnlit  mihi 
quod  olim  Titus,  ep.  18.  1.  1.  vide  et 
epigr.  77. 1.  1. 

6  Quod  peto  da,  ^c]  Nummos  mu- 
tuos,  nou  consilium. 

Epig.  XXXI.  1  Det]  'Dare'  ob- 
sccenum  hie  verbum  est;  respondet 
poeta  ex  ambiguo.  Cbristinam  sen 
Clirestillam,  ita  bene  dare,  ut  niiiil 
melius  :  verum  aliud  voluit ;  nenipe, 
ita  male  earn  dare,  ut  supra,  id  est, 
ultra  vel  iterum  earn  non  sustineas 
facere. 

2  Fieri  nil,  ifc]  'Facere'  item  et 
'fieri'  turpicula  verba  sunt ;  epigr. 
47.  1.  1. 

Epic,  xxxii.  In  Ponticuvi]  Ponti- 
cum  caussidicum,  qui  ab  aliis  coli 
volebat,  carpit  urbane,  quod  liber 
non  esset,  sed  multis  ambitiose  scrvi- 
ret, fingitque  multanegotia,in  quibus 
opcraui  suam  recusabat  Ponticus. 

1  Lis  mihi, ifc]  'Peril,'  inquit  ilia 
apud  Comicum,  '  huic  ipsi  opus  pa- 
troiio  est  quern  dcfonsorem  paro.' 
Actum  secum  esse  exclamat  Poiita, 
siquideni  justas  intendcnti  lites  adesse 
nolit  (quern  pro  patrono  coluerat) 
PonticuS;  non  ausus  ire  contra  po- 


tentiam  magnatum,  captansqne  gra- 
liam  divitum  ;  renunciat  itaque  se 
servum  et  clieutem  servili  domino  et 
patrono;   supra  epigr.  18. 

Epig.  xxxiii.  In  f^hilccnim]  Lus- 
cam  Phila;nim  irridet  hoc  epigr.  ut 
et  epigr.  95,  1.  4.  et  quod  nolit  cam 
basiare,  tres  caussas  reddit ;  vide  lib. 
10.  epigr.  23. 

1  Cur  non  basio,  ^•c.']  Caput  enim 
tuum  (calvum,  rufum,  luscum)  praB 
se  fert  Priapum,  1.  9.  cp.  38.  '  Et  sit 
lusca  licet,'  &c. 

Epig.  xxxiv.  2  Tres  pateris,  ^c] 
Gallam  iuxuriosam  anum  insectatur, 
quae  tota  sua  dote  redemerat  Phile- 
rotem  servum,  et  cum  eo  consuetudi- 
nem  habebat,  patiebaturque  tres  na- 
tos  suos  ex  defuncto  marito  fame  per- 
ire.  R(tmires.  Propter  amorem  Plii- 
lerotis,  quera  e  servitio  redemisti,  vcl 
quern  conduxisti,  tota  dote  tibi  a  ma- 
rito defuncto  relicta. 

3  Prcestalnr,  l^c]  Tam  strenue  in- 
dulges libidini  luxuriosa  anus,  quam 
vel  coitus  legitimi  hac  aetate  puderet, 
multo  raagis  aduiteri. 

5  Pcrpetitam,  Sfc.']  Ut  quam  diutis- 
sinie  vivas  misere  cum  Philerote  tuo, 
quern  ut  redimeres,  te  cum  tribus  na- 
tis  ad  extremam  inopiam  et  famem 
redegisti. 

6  I'ontia  dclerior]  '  Ilia  duos  ima 
savissima  Vipera  cop.na,'  Sic.  Juven. 
G.  637.  Tu  vero  tres  natos  fame  ene- 
casti. 

Epig.  xxxv.  1  Cum  sixil  crura,  Sfc."] 
Cum  tibi  vulgo  diducantur  poplites, 
cotiant  tali  seu  planta; ;  optime  con- 
veniat  tibi  ad  iavaudos  pedes  rhytum 
sen  rl:ytium,quod  vas  est  ab  angusto 
fuiido  in  latum  surgens  instar  cornu, 
de  ipio  Atheuacus  1.  10.  c.  13.  et  1. 11. 
c.  1.  5.  et  26.  ludit  autcm  in  paribus, 
*  cornu '  et '  rliyto,'  '  Luna  '  et '  Phce- 
bo.' 

Epig.  xxxvi.  1  Pectere,  ^c]  Car- 
pit  I*annicum  quondam,  ut  moUem 
virum,  qui  nimiuui  virvidcri  volebat, 
turbatis  capillis,  horrida   barba,  sor- 


M.    VAL.    MARTI ALIS    EPIGR.    LIE.    II. 


1147 


dida cntc,  crmibus  et  pectore  setosis. 
Non  probo  vinirn  comas  in  statione 
ponenteni  more  fceminarum,  nee  con- 
tra capillos  distuibatum.  Furnab. 
Triplex  ergo  capillonim  genus,  flexi 
ad  pectinem  sen  pexi,  flexi  calamis- 
tris,  et  tiirbati.  Primum  genus  ele- 
gantisB  ;  alterum  mollitiei ;  tertiiim 
sineelegiintia  et  venustate,  Jyhisam. 

2  Sordida  nolo]  'Est  modus'  ergo 
'  in  rebus,  sunt  certi  denique  fines.' 

3  Nee  tihi]  Nee  tibi  sit  nulla 
barba  ad  niodum  fceminarum  et 
effceminatoruni  Gallorum  seu  Phry- 
gum,  qui  mentum  depilabant,  nee, 
&;c.  inquit  Raderus:  vel,  uec  tibi 
sit  instar  mollium  illorum  mitras 
gestantium,  barba  snrarao  cultu 
nutrita  et  ad  speculum  composita, 
nee  tauien  contra,  promissa  et  dis- 
turbata,  ex  neglectu  vel  affectato 
squalore  reorum.  Mitrarwn]  Fcenii- 
uarnni :  matronje  enira  Romae  mitras 
ferebant.  Barba  reoruni]  Inculta  sc. 
et  horrida. 

4  Nolo  parum]  Parum  viri  dice- 
bantur  effceminati. 

5  Nunc  tibi,  ifc.']  '  Hispida  mem- 
bra quidem,'  SiC.  Juven.  2.  10. 

6  Sed  mens,  Sfc.]  Sed  animo  es  gla- 
bro,  Catachrestice,  id  est,  molli,  pa- 
rum  virili.  Mens  vulsa]  Eifceminafa 
et  luxuria  madens,  oii  ttuicivti,  apaid. 
Herald. 

Epig.  XXXVII.  1  Verrisi  Notatur 
hominis  gulosi  et  sordidi  impudentia, 
qui  ea  quae  caeteris  convivis  apposita 
erant,  verreret,  et  mappis  condita 
domum  mitteret :  7cwTpi^ap7ias  argu- 
mentuni  apTrd'^uv  iadlovra,  inquit 
Athen.  Lvm.  et  tA  tov  irK-qaiou 
firiffiraffBai.   Verris]  Rapis. 

2  Mammas  snminisj  Sumen  ex  pa- 
pillis  porcae  ab  edito  fcetu  occisae, 
quoque  magis  laeteum  erat  hoc  am- 
plius  commendabatur ;  1.  13.  epigr. 
44.  Imbricemque  porci]  Vcrtebram 
demptis  costis.  Anglice :  the  chine. 
Auriculam,  P.  Scrivcrius,  quae  imbri- 
ccm  refert. 


3  Communemque,  &;c.']  Appositam 
dnobus  convivis.  Attagen,  Gr.  'Arra- 
75s.  Al.  Haselbim.  Mullus,  Gr.  rpi- 
yKa.l&elg.  Barbeel.Lui>\is,  Gr.  \6fipa^. 
Belg.  Zee-snoeck.  Murjena,  fluta,  Gr. 
ajxipaiva.  Al.  Meer-ael.  Sed  Murae- 
nula,  Belg.  een  Negen-ooge. 

5  Femnrque  pullil  Optima  puUi 
pars,  femnr  et  ala. 

6  Stillantemque,  SjC.}  Stillantem 
alica,  qua  fartus  erat,  vel  natantem 
in  condimento  alicae,  quas  fit  ex  zea; 
Plin.  1.  10.  c.  8.  itaque  'sua'  refer- 
tur  ad  alicam,  qua  fartus  erat ;  vel 
ad  zeam,  qviae  palumbis  cibus. 

7  Madente  jnappn]  A  pinguedine  et 
condimentis  ciborum. 

8  Traduntur,  Sfc]  E  more  Romano 
licebat  convivis,  rogata  convivatoris 
venia,  aliquid  appositorum^secum  au- 
ferre,  vel  per  alium  niittere. 

9  Nos  accumbimus,  Sfc]  Non  liaben- 
tes  in  quo  denies  exerceamus.  Sic  et 
Greecis  (rxo\c(f  gtv  dicuntur  in  convivio, 
qui  ab  edendo  et  bibendo  cessant. 
Herald. 

11  Vocabol  Optime  reposuit  Do- 
niitius  vocavi,  locutione  quidem  so- 
loeca,  sensu  longe  acutiori ;  q.  d.  in 
hodiernum  diem  te  iuvitavi,  non  ut 
hffic  in  crastinum  reservares  :  repone 
ita(iue  quae  sustulisti. 

Epig.  xxxviii.  1  Quid  mihi,  Sfc] 
Lino  exprobranti  Martiali  secessum 
in  agrum  Nomentanum,  roganti- 
que  quid  liaberet  reditus  ex  agro  tam 
macro  et  sterili,  respondet  Poeta 
ex  inopinato,  si  nibil  aliud,  certese 
hoc  fructus  ex  eo  capere,  ut  careat 
conspectu  Lini  hominis  odiosi. 

Epig.  xxxix.  1  Coccinn,  ij-c]  Ves- 
tes  sibi  mutuo  mittere  divitibus  Ko- 
manis  in  usu  erat.  Sed  cur  tu  vesti- 
menta  purpurea  et  violarea  adulterae? 
magis  illi  conveniret  toga  missa.  Me- 
rctrices  autem  ut  et  adulterii  convic- 
la',  in  publicum  togatai  prodibant,ut 
dignoKcerentur  acastis  matronissto- 
latis ;  cpigr.  64.  1. 6.  vers.  3.  ct  Juven. 
2.  70.     Turneb.  1. 10.  c.  I'J.  lanthina] 


1148 


KOTJE    VARIORUM    IN 


Vestis,  ab  lavBov,  quod  colorem  violae 
praeferret. 

Epig.  XL.  1  Uri  Totigilius,  Sfc]  In 
giiiosiira  Tongilium  morbuni  simnlan- 
teminvehitur  facetissime,  qui  causa- 
tus  hemitritffium,  quicquid  esculenti 
et  potulenti  appetebat,  impudenter 
flagitabat,  ab  amicls.  Ramir.  Uri'\ 
Est  enim  febris  wperSs,  Hemitritceo] 
Semitertiana. 

2  Esurit,  frc]  Slmulat  se  male  ha- 
bere, quo  iautius  vescatur  tnrdis  et 
mullis,  atque  optima  bibat  vina,  sed 
colata.     Sick  for  a  caudle,  or  a  posset. 

3  5u6doZa,  ^c]  Elegans  Metaphora 
ab  aucupibus  sumpta,  qui  retia  ten- 
dunt  ad  captandas  aviculas  ;  sic  iste 
gulosus,  morbi  simulatione  captat 
tu'-dos  et  delicias  piscium  ab  amicis 
mittendas. 

5  Saccentur,  quaquel  Defrecentur, 
liquantur,  colo  transmittantur;  sici. 
12.  ep.  61.  '  Turbida  solicito  trans- 
mittere  caecuba  sacco.'  Poeta  enim 
hie  agit  (le  Tongilio  febrim  simu- 
lante,  huic  autem  vinum  saccatum 
aptius  iilo,  cui  sacculus  nihil  dem- 
.sit.  Itaque  duplicem  a  Poeta  Ton- 
gilii  guiam  perstringi,  unam  vinum 
adpetentem,  alteram  non  cuicuimodi 
vinum,  sed  saccatum,  cpiod  summa- 
rum  deliciarum  est.  Cumqtie  poeta 
sacci  et  paici  vitri  mentionem  facit, 
decorum  servat  in  persona  simulante 
febrim.  Musambert.  Annus  oxit  Opi- 
vit]  Vide  epigr.  27.  I.  1.   vers.  5. 

6  Parcofusca,  ^'c]  Modico,  parvo. 
propter  Falernum  indomitum,  quod 
non  poterat  large  sumi,  aegrotis  mi- 
nimc  conveniebat ;  aut  ex  persona 
hypocrita-  aegroti  extenuantis  petiti- 
onem. 

7  Lavari]  Remedium  et  niedica- 
mentum  priscis  usitatum  in  febribus, 
nobis  satis  praeposterum  et  periculo- 
8um. 

8  O  atuUi,  Sfc]  Sic  1.  11.  epigr.  87. 
'  Non  est  haec  tussis,  Parthenopoee  ; 
gula  est.' 

!•  )•»;.    xi.i      1    Rifle,  Pflii;nus,  ^c] 


Maximinam  vetulam  pene  edentulani 
monet,  ne  in  risus  solvatur  ;  ita  nt 
oris  deformitatem  prodat ;  sed  potius 
seriis  et  luctuosis  rebus  iiitersit,  ut 
fletum,  non  risum  edat.  Ramires. 
Dom.  Calderinus  vult  Martialem  al- 
lusisse  ad  praeceptum  Ovidii  3.  de 
arte,  '  ridentem  molliari3e:'  ex  epi- 
graramatis  Ovidii,  quas  interierunt, 
desumptum  putat  Ang.  Politianus 
59.  c.  1.  cent.  Miscel.  Potest  fieri  et 
Martiali  non  occurrisse  certum  au- 
thoris  nomen,  cum  dicat  puto.  Si 
sapis']  Si  placere  cupis,  ride  dixerat 
Ovid. 

3  Non  dixerat,  ifc]  Non  defornii- 
bus,  non  edentulis. 

5  Non  es]  Sed  vetula. 

7  Piceique,  huxeique^  Nigri  et  snb- 
pailidi,  quasi  flavi,  coloris  buxei. 

10  Ventum  Spanius']  Spanius  et 
Prisons  elegantiornm  uomina  sunt, 
quorum  cum  alter  numeros  crinium 
et  ordinem  affectaret,  ventum  time- 
bat:  alter  quum  poiitioribus  vestibus 
uteretur,  manu  nolebat  tangi.  Spa- 
nius  ergo  ideo  ventum  dicitur  timere 
ne  dispergat  capillos,  qnos  flexerat 
diduxeratve  ad  frontem  calvam  te- 
gendam  ;  vide  epigr.  83.  1.  10.  Ma- 
numque  Priscus]  Ne  contactus,  vestis 
plicas  turbet ;  sic  epigr.  3G.  1.  3. 
'  Pallia  Vicini  qui  refiigit  cubiti '  vel 
prensationem  retugit,  ne  gypsnm 
cietave  proderetur,  qua  nianus  deal- 
basset. 

11  Nimbuni]  Ne  terra  Chia  vel  fn- 
cus  eluatur. 

12  Sokinl  Ne  a  sole  calefacta  ce- 
russa  (facile  autem  calorem  admittit) 
faciem  torreat. 

14  Quam  co>yux,  ifc]  Quam  Hecuba 
aut  Andromache. 

1.5  liidicuU  Philistionis]  TeKwrovoiou 
mimi  celeberrimi,  qui  et  ipse,  cum 
niimum  daret,  qui  <pi\oyi\wv  iuscri[)- 
tus  est,  risu  interiit. 

16  NequioravHa]  Lasciva,  in  q'uibus 
scurrae,  morioncs,  sannione?,  convivia 
flcvitabin. 


M.    VAL.    MARTIALiS    EPIGR.    LIB.  II. 


1149 


17  Lepida  procacitate]  Jocularibus 
dictis,  facetiis,  sconimatis. 

18  Laxat]  Pandit.  Perspicuo,  ifc] 
Ut  appareaiit  denies. 

19  Mast(£,  ^c]  Generalitei  lugenti- 
bus  assidere,  vel  spectare,  audireque 
non  jocularia  et  ridicula  arguments, 
sed  gravia  atque  trisf ia,  ut  tragcedias, 
in  quibus  Hecuba  vel  Niobe  luget 
filios,  Andromache  viium,Electra  fra- 
treni,  &c, 

23  Flora,  vj<;.]  Miilto  enim  magis 
te  decent  lacrymae  quaui  risus.  In- 
vcrtit  versuni  primum  hujus  epi- 
gramniatis. 

Epig.  xlii.  In  Zoilum']  Zoilum 
spurcuni  fellatorem  notat,  quod  in 
»oHo  podicem  dsmergeret,  idque  con- 
sultc  et  conspurcaret;  admonetque 
ut  caput  mergat,  quo  fiat,  ut  spurcius 
reddatur  solium.     Ramires. 

1  Solium,  Sfc]  Vas  in  quo  lavabatur 
genibus  flexis  et  in  fundo  positis, 
aqua  ad  umbilicum  pertingente. 
Perdis]  Conspurcas  ;  vide  epigr.  81. 
I.  6. 

2  Spurcius,  ire]  Namque  tibi  ori 
morigeranti  et  (poiviKl^omi,  os  est 
spurcius  quam,  &c. 

Epig.  xliii.  In  Candidum']  Candi- 
dum  qnenidam  maguifice  liberalita- 
tem  suam  laudantem,  nihil  auteni 
amicis  largientem,taxaturbanissime ; 
et  dccet  distributione  elegauti,  non 
esse  bona  Candidi  amicis  communia ; 
et  contentione  facta  inter  Candidi 
opuleutiam  et  suam  panpertatem,  os- 
tendit  eum  verbo  tenus,  non  reapse 
esse  liberalem.     Ramiresius. 

1  Koii/ct,  &c.]  Haec  sunt  tua  verba, 
tibi  semper  in  ore.  '  Omnia  aniico- 
rum  communia,'  a  Pythagora  seu  So- 
crate  authore. 

3  Lota  Galeso"]  A  fuUone  eluta  (vide 
Lips.  Elect.  I.  I.  c.  13.)  toga  ex  op- 
tima lana  Tarentina,  vel  e  velleribus 
lotis,  ant  ovium  lotarum  pastarumque 
ad  Gales  am  fl.  prope  Tarentum  a  La- 
conibus  duce  Plinlanto  conditiim  seu 
avictum  :  cui  fi.  eadem  natura  qux 


BaDtiseuClitumno.  Juven.  12.  Sat.  41. 
et  13. 

4  Parma  dedit]  FI.  unde  et  urb'i 
nomen  in  Gallia  Cispadana  velleribus 
et  caseo  claras,  epigr.  31.  1.  5. 

5  At  me  qua,  ^-c]  At  mihi  vestes 
viles  et  pannosae,  quales  sunt  pila- 
rum  furibundis  efleratisque  tauris  ob- 
jectarum  :  de  quibus  vide  quae  ad 
epigramm.  19.  lib.  Spect. 

6  Noluerit,  ^c]  Viliores  sane  sunt 
vestes  meas,  quam  quibus  induuntur 
pilae  compitales,  quae  ad  effigiem  hu- 
manara  factae  suspenduntur  Diis  in- 
feris  votivae  in  compitis.  Quibus 
Diis,  tot  pili,  qnot  capita  libeiornm, 
servorum,  mnlierum  circa  compita 
habitabant,  ponebantur ;  ut  essent  iis 
pilis  et  simulacris  contenti,  vivisque 
parcerent.  Hisce  vero  imaginibus 
sullius  omnino  pretii  vestes  circum- 
ponebantur;  pro  inde  'pannosas' 
etiam  quandoque  Martialis  '  pilas  ' 
vocat.  Prima  suam']  Compitalis  ilia 
theatrali  prior;  vel  in  ordine  pilarum 
prima,  vel  ex  lis  optima.  Ab  harum 
enim  pilarum  compitalium  similitu- 
dine,  quasi  secundae  prodierunt  feris 
objectje.  Turn  primae  dictae,  quia  in 
principiis  viarum,  hoc  est,  compitis 
ponebantur.  Secundae,  quae  feris  ob- 
jiciebantur,quae  primulum  estramine 
fiebant.  Rad. 

7  Misit  Agenoreas,  ^c]  Tibi  pur- 
pureae  laceruEe  a  Tyro  regnata  Cad- 
mo,  filio  Agenoris. 

8  Coccina,  ^c]  Ironice  pannos  suos 
vocat  coccineas  lacernas  :  quas  negat 
valere  tres  sestertios. 

9  Tu  Libycos,  Sfc.']  Tuae  rotunda? 
mensae  citreje  e  Mauritania  petitJe, 
vel  e  marmore  Africano  sustinentur 
pedibus  eburneis,  e  dente  scilicet 
elephantorum  Indorum.  Juven.  11. 
121.  '  latos  snstinet  orbes  Grande 
ebur.'  Lwcianus  in  'Ovelpif  vocat 
rpatre^as  4Ke<pain-lTroSas.  Vide  1.  l4. 
epigr.  89.  et  91.  Suspendis]  Suspen- 
dere  hie  est  fulcire,  et  ea  quae  sic 
fulta  sunt  peudere  dicuntur. 


1150 


-NOTJE   VARIORUM    IN 


10  Fagina]  A  vili  meiisee  materia 
auget  paupertatera  suam ;  et  quod 
fdlciatui-  testa,  iiizpquaiem  sij;nificat, 
qualis  eiat  pauperuni  :  vide  lib.  1. 
epig.  56.  vers.  9.  neque  enini  credo 
lictiles  fuisse  pedes,  quod  ait  Calde- 
rinus. 

11  Immodici  tibi]  Miilli  magni 
niagno  in  pretio  :  '  Laiidas  insane  tri- 
librem  Mullum,'  &c.  Korat.  2.  serni. 
2.  Tegunt,  ^c]  Implent,  adeoque 
niagni  sunt  mulli  ut  tegant  xpyceVSera, 
id  est,  lances  auro  circuiuvinctas,  vel 
in  quibus  genimaR  auro  illigantur. 
Vide  Turneb.  1.  14.  c.  3.  et  epigr.  97. 
I.  14. 

12  Concolor,  ^c]  Ejusdem  coloris 
cuna  fictili  lauce  niea,  id  est,  rubens 
cammare.  Cammarus  ergo  squilla- 
runinon  locustarum  species.  Apostro- 
phe. Vide  5.  Sat.  Juven.  cui  conso- 
nant pleraque  hujus  epigr.  vide  etPli- 
nii  ep.  7.  1.  2. 

13  Grex  tuus,  ^-c]  Pueri  tuac  men- 
S2E  ministri,  forma  aequant  florem 
Asiae,  Ganymedem  Jovis  amasium. 
lliaco]  Dicit,  quia  Trojanus. 

14  At  mihi,  ^c]  Manus  mea  fun- 
gitur  officio  pueri  ministrantis.  Pe- 
tant,  qui  volunt  nequiores,  sensuni 
alium  ex  epigr.  42.  1.  9.  et  epigr.  74. 
lib.  11.  irepi  rod  fiaaTpoTrevovTus, 

15  Ex  opihus,  Sj-c."]  Nihil  aniico 
raihi  das,  et  habes  nihilominus  in  ore 
semper  hoc  koivo.  (plXoiv,  &c. 

Epic.  xliv.  In  Scxtum]  Epigram- 
ma  elegans,  quohominissordidi  mores 
desciibuntur  ;  qui  ne  quid  a  se  petant 
amici,  angustias  et  penuriam  ipse 
fmgit,  et  ultro  narratum  it.  Herald. 

I  I'exam]  Uecentem  et  villosam. 
Pexae  enim  vestes  sunt  qua;  nuilto 
flocco  operta;  sunt,  coque  pexo  et 
polito,  arte  fullonis  ;  nt  ergo  pecten 
nihil  ad  calvum,  sic  dclloccatx  et 
U3U  detrita;  vestes  nihil  opus  habent 
pectine  fullonis.  Indc  '  pexae'oppo- 
nuntur  tritis,  id  est,  nova;  obsoletis. 
Sic  INIarlial.  infra  epigr.  08.  '  Pexa- 
tus    pulcrc,  ridts  njea,  Zoiio,  trita.' 


Id  est,  pexis  et  novis  vestibus  imlu- 
tiis,  qnarum  nondum  flocci  abiere. 
Hanc  pexam  floccorum  in  vestibus 
lanuginem,  '  pexitatem '  vocat  Pli- 
nius.     Salmas. 

2  Ut  jmto,  quatuorve]  Alii  Utpote, 
Gruterus,  id  puta.  Meutra  lectio 
placet  Heraldo.  Nam  quis  inde  sen- 
sus?  Legendum  fortasse,  Seu  tres 
supputo :  quasi  dicat.  Cum  me  ali- 
quam  pecuniolam  mecum  putantem 
audit,  tunc  veretur  ne  earn  ab  ipso 
sim  mutuo  petiturus.  Sed  Ramire- 
sius  mavult  loqui  Poetam  de  emptio- 
nil)us  suis,  vel  pueri,  vel  togJE,  vel 
argeuti.  Ilhid  antem  ut  puto,  inter- 
ponitur  dubitationis  causa,  quando 
non  succurrit  memoria;  recepta.  Li- 
bras] Argenti  facti.  1.  7.  epigr.  85. 

6  Ne  quid,  Sfc.~\  Sic  amicorum  pe- 
litiones  autevortunt  cauti  divites. 
VideArist.  2.  Rhetor,  et  Sen.  1.  Be- 
nef.  I. 

10  O  grande,  ifc]  Ironies  dixit '  in- 
genium,'  ne  diceret  sordes  et  avari- 
tiam  :  ut  epigr.  74.  lib.  1. 

Epig.  xlv.  1  Qua  tibi,  Sfc]  Cur 
tu  cultro  e  testa  Samia  resectis  geni- 
talibus  te  reddidisti  Cybeles  sacerdo- 
tem  ?  Nil  opus  praeciso  pondere, 
quod  vel  ante  erat  inutile,  epigr.  82. 
lib.  3.  Galli  dicebantur,  quibus  am- 
putatus  esset  priapus. 

r^PiG.  XLVi.  In  Navolutn]  Com- 
parat  suam  egestatem  cum  amici 
copiis  et  opibus ;  eumque  tarn  par- 
cum  dicit,  ut  vestes  amicis  invideat, 
et  tineis  potius  depasceudas  relio- 
quat.  Had. 

1  Florida,  Sfc.']  Quot  color! bus  dis- 
tingnitur  Hyblu  nrbs  in  SiciUa,  ubi 
mellifica.^  apesdepascuntur  Uores  ver- 
nos  brevis  aitatis. 

3  Sic  tua,  tfc.]  Tot  apparent  lacer- 
narum  colores  ad  nitorem  pressarum 
in  praBlis  tuis,  quot  genera  florum  in 
llybla.  Praia]  Prelum  trabs,  qua 
nvacalcatur;  aut  qua  vestes  iiremun- 
tur,  a  premeudo  vocatum,  quasi  ju-es- 
soriun),  Angl.  Presses  to  lay  np  clothes 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    II. 


1151 


in,  ({uae  Romanis  in  usu.  Senec.  1.  dc 
trauqiiillitate  vit»,  et  Marcel,  lib.  28. 
Lacatia,  hie  pro  quavis  veste  :  spe- 
cies pro  geiiere. 

4  Synthesibus]  Vestibus  coenatoriis 
vol  quibusvis  aliis  in  vestiario  coni- 
positis,  a  (TwrldTj/xi :  vel  quee  siuiul  in- 
dtiiintur,  suits,  vide  epigr.  46.  1.  1. 
vers.  9.  Sic  synthesibusl  Syntheses, 
vestes  ejusniodi,  quae  in  synthesi  poni 
solebant.  Nam  pretiosae  vestes  tan- 
tum,  et  quas  raro  usurparentur,  quae- 
que  diebus  festis  solum  snmerentur, 
ita  per  syntheses  disponebantiir  :  ut 
sericae,  subsericae,  et  id  genus  clara; 
raraeque  vestes  :  quae  enim  quotidie 
habitabantur,  non  ita  solebant  ordi- 
nari.  Hinc  '  synthesina  vestis,'  pro 
sumptuosa  et  pretiosa.  Salinasius, 

5  Unam,  8fc.']  Hyperbolice.  Utin- 
tegram  *  tribum,'  hoc  est,  innumeros 
vestire  possis. 

6  Apula,  Sfc]  De  nmltis  gregibus 
qnos  pascit  Apulia  velleribus  nobilis, 

7  Hyemein]  Frigus.  Succincti]  Cui 
vestes  detritae  sunt  curtae,  id  est,  mei 
pene  nudi.  Lentus  amici']  Tardus  ad 
commiserationem. 

8  Frigora']  Laceras  lacernas,  tritas 
tunicas,  etpenetrabilifrigori  pervias. 
Legunt  alii,  lateris  frigora  trita  tut. 
hoc  est,  mei,  sodalis  tui,  latus  tuum 
tegentis.  Lipsius  scribit, /rig-ora  tute 
times,  hoc  est,  adeo  amicus'  tuus  fri- 
get,  ut  tu  vereri  possis,  ne  frigus  ejus 
ad  te  permanet.  Et  sic  latus,  pro 
comite  latus  tegente  accipitnr.  Vul- 
gata  lectio  est,/ng'ortt  tuta  times,  hoc 
est,  vides  amicum  algentem,ettuipse 
frigus  times,  aut  certe  timere  simu- 
las,  a  quo  tamen  tutissimus  es,  quippe 
pluribus  vestimentis  probe  munitus. 
Vcruni  id  simulas,  ne  paucis  et  raalis 
lacernis  te  fraudare,  et  amicum  ju- 
vare  cogaris.  Sed  quid  renuis  ?  An 
tibi  durum  videtur  paucis  te  lacernis 
fraudare  ?  Te  sane  ne  fraudari  nolo, 
sed  tineas,  quae  ve»tes  illas  inutiles 
corrodunt.   Herald. 

9  Quantum  erat,  8fc.]    Quantulum 


fuerat  tibi,  infelix,  qui  return  usum 
nescias,  non  dico,  te  (quid  refugisr) 
copia  satis  munitum  et  tutum  ;  sed  ti- 
neas, quibus  erodendas  eas  relinquis, 
defraudare  duabus  lacernis,  quas  mihi 
doues  ?  vide  Fruter.  Verisim.  I.  i.  c. 
9.  et  Junii  Anim.  2.  lib.  8.  cap. 

10  Quid  renuis]  Alii  legunt,  Non 
metuasmortem.  Ramires.  Nonmetitas 
non  te,  nee  Ncevole  iimeas  :  sc.  Quan- 
tum erit  duabus  vestibus  fraudare, 
non  tam  te  ipsum  (ne  nietuas)  quam 
tineas,  quibus  arrodendas  relinquis  ? 

Epig.  XLVir.  In  Galium']  Monet 
Galium  cinaedum  ne  famosam  mte- 
chamsectetur,  ne  a  marito  compre- 
bensus  patiatur  irrnmationem. 

1  Suhdola,  .Src]  Cave,  puer,  ne  de- 
prehendaris  a  marito  suspectae  ac  no- 
taj  moechae  ;  vel  quee  teprodet  marito 
suo.  epigr.  49.  infra. 

2  Cyllieriacis]  Marinis,  vel  Vene- 
reis,  quod  concha  vecta  est  ad  litus 
Venus  orta  mari.  Propert.  '  concha 
Erycina.'  H.«Rigallius  intelligit  con- 
chas puellarum.  Vide  Hadr,  Junii 
animadvers.  1.5.  c.  7. 

S  Non  est.  Sec]  Non  hac  parte  pee- 
nas  exiget  maritus.  Id  est,  non  gau- 
det  natibus,  quibus  tu  confidis  ei  so- 
luturuni  :  irrumabit  certe  te,  si  non 
castret.  infra  epigr.  60. 

Epig.  xlviii.  1  Cauponem,  lanium- 
que]  Vitam  quietam  et  modicam,  in 
loco  etiam  obscuro,  praefert  urban®  et 
lautas.  Quasque  desiderem  opes  au- 
di. Lanium]  Ad  victum.  Balneumtpte, 
To7isorem]  Ad  curam  corporis. 

2  Tabulamque,  calculosque]  Tabulam 
lusoriam  cum  calculis,  ad  animi  re- 
laxationem. 

3  Et  paucos,  ^Y.]  Ad  studium  et 
animi  cultum  libros,  sed  electos. 

4  Unum,  S^c]  Ad  vitae  societatem 
amicum  unum,  atque  eum  mediocri- 
ter  eruditum. 

5  Etcaratn]  Hnjusmodi  enim  con- 
serva  servum  in  officio  et  apud  me 
retinebit. 

6  Etgrandetn,ifc.]    Ad  niinisteria, 


1152 


NOTiE    VARIORUM    IN 


et  voluptatenn  vide  epigramm.  32. 
libro  1. 

7  Hac  prasta,  Sfc]  Hapc  milii  coii- 
tingant  vel  in  obscurissiino  Apuliee 
oppido  Bitonti,  habeantqiie  sibi  alii 
(nil  moror)therniasaincenas  Neronia- 
nas  caeterasque  delicias  Roniae.  Rad. 

Epig.  l.  1  Et  aquam  potas,  ^c] 
Est  ex  more  aliarum  fceniinaruni,  quas 
a   coitu  lavaiit  ra  al5o7a. 

Epig.  li.  2  Tritior]  Nummus  asper 
et  novus  trito  et  veteri  laiidatior. 
vide  ep.  5.  8. 1.  9. 

4  Sed  si  quis,  ifc]  Sed  cinaedus 
avSpoffddciiv. 

5  Spectat,  ^c]  Ipse  non  edens, 
esuriens,  famelicus  ;  1. 1.  epigram.  44. 
'  tantiim  spectavinins  omnes.' 

Epig.  lii.  1  Loturus,  ^c]  Ita  Jo- 
seph. Seal,  ad  lib.  4.  Propertii  legit 
emendatius,  quam  quod  vnlgo  editur 
licturas,  et  intelligi  vnlt  ovprjffeis.  an 
ex  Valerii  mente  nescio.  Ego  Aoirrpct 
cxposuerim,  lotiones  scilicet  a  tribus 
impudicitise  generibiis.  Quae  ego  ta- 
ceo.  Qui  suo  periculo  ingeniosus 
esse  volet,  eliciat  ex  epigr.  50.  supra, 
et  Mammosam  in  hoc  epigr.  Vel  vult 
Dasium  piaepositum  balneo,  popos- 
cisse  tripliceni  mercedem  et  acce- 
pisse.  Interim  duplex  intellectus  vo- 
cis  dedit ;  ambigiturque  an  nummos 
dederit,  an  potius  ipsam  se.  Gruterus. 

Epig.  liii.  1  l\Ientiris,i(c.]  Elegan- 
ter  Martialis  quorundam  f0f\odovkelav 
perstringit,  qui  velventvis,  vel  anibi- 
♦ionis  caussa  libertattni  plane  perdi- 
tuni  eunt,  et  ad  nntnm  alienum  vi- 
vunt:  cui  quidem  nialo  obviani  iri 
posse  ait,  si  sorte  nostra  content!,  ne- 
que  delicias,  neque  opes  supervacuas, 
neque  gloriam  inanem  sectemur.  He- 
rald. 

3  Liber  eris]  Plurimi  enim  ventris 
caussa  seipsos  addicebant,  quum  po- 
tentiorum  coenas  captarent,  ubi  om- 
nia conlnm«!iaruin  genera  conco- 
qnenda  erant,  quod  vel  iinus  Juvena- 
lis  eUganterobservat  Satyr.  5. 

4  Vejentana  ucn]    Vinnm  tenue  ac 


vile  ex  agro  Vejentano. 

5  Si  ridere,  ^c]  Si  potes  negligere 
luxuriosas  opes  divitum,  qui  iis  uti 
nesciunt ;  vel  si  risn  potes  excipere 
vanorum  ipevdoirhovTuv  pompam  et  si- 
mulatas  divitias.  De  Chrysendetis 
vide  supra  epigr.  43.  vers.  12. 

6  Nostra,  ^c]  Trita  et  plebeia. 
epigr.  58.  supra  et  epigr.  36. 1.  3. 

7  Si  plebeja,  ^c]  Si  non  albas  sec- 
teris  stolas,  meretrice  contentus  ple- 
beia, facili,  vili,  parabili.  epigr.  33. 1. 9. 

8  Si  tua  non  rectus,  l^c]  Cernuus 
intrans  humilem  casam  :  vel  potius 
incurvus  per  scalas  ascendens  ad  coe- 
nacula,  quae  conducebant  pauperes  ; 
epigr.  109.  vers.  2.  et  epigr.  108. 
vers.  3. 

9  Hcec  tibi  si  vis,  Sfc]  Excelso  et 
forti  animo  opus  est  ad  divitias  et  de- 
licias conteninendas. 

10  Parth.0,  Sfc]  Parthi  pertinacis- 
simi  sunt  libertatis  suae  propugna- 
tores :  quosque  arma  Romana  sibi 
subjicere  nunquam  potuerunt. 

Epig.  mv.  1  Quid  de  te,  Sfc."]  Esse 
tepathicuni,etdraucos  sectari  ;  pro- 
inde  adjunxit  tibi  custodem  spado- 
nem,  impotem. 

5  Nasutius  hac]  Ad  advertendum. 
MaHgniusque  est]  Ad  coiircendum. 

Epig.  lv.  1  Vis  te,  ifc]  jEquali- 
tatcm  et  familiaritatem  inesse  docet 
mera-  aniicitiae.  Coli]  Quod  est  ina-- 
(pialium,  potcntiores  eniui  coUiutur  a 
tenuLoribus  ;  aquales  inter  se  fami- 
liariter  amant.  Rader.  Volebam  ego 
te  pro  sodali  amare,  sed  tu  me  ami- 
cum  dedignatus,  te  a  me  cliente  coli 
vis  :  colam  itaque,  non  amabo  :  timo- 
ri  enim  cum  amore  male  convenit ;  et 
Deo  satis  est,  ut  ametur  et  colatur. 
Seneca  epist.  47. 

3  Sed  si  te  colo,  8fc.]  Id  est,  Non 
potes  habere  me  amicum  et  adulato- 
rem.  Multos  enim  colimns  et  servili 
veneratione  prosequimur,  quos  non 
modo  nonamamus,  sed  etiamndimns: 
quod  ostendit  Seneca  lib.  C.  de  Be- 
nef.  cap.  33.  et  seq.  Herald. 


iM.    VAL.    PARTIALIS    El'lGR.    LIB.    II. 


1153 


Epig.  lvi.  1  GentibuSfSfc]  Aceiba  sunt,  qiias  ywaiKoiJiiixovs  appellabat 
aliiisio  in  Galium,  forte  Libya- Praeto-  Sophocles,  tani  proptrr  coloris  flori- 
rein,  cujus  uxor  moeclia  erat  :  iingit     ditatem,  quam  laxitatem.     Homines 


autem  notatam  avantiae  crimine 
fuisse,  et  respondet  ei  false  id  acci- 
disse  ;  quia  non  avara  alienarum 
opum  fiierit,  sed  potius  sui  corporis 
prodiga.  Tenuit  forte  hie  G alius 
praetor  Libyam. 


autem  istiusmodi,  ut  vanitatem  suam 
magis  publicarent,  loca  publica  qiuv- 
rebant.  Herald.  Septa]  Supra  epigr. 
14.  vers.  4. 

3  Qucm  non,  4"c-]    Qui  lacernarum 
niollitie  ipsuni  Publium  superat.  Vel, 


3    Sed  mera,  i^c.l    Fertur  munera     ut  Raderus  exponit,  Qui  habet  aeque 


accipere  a  provincialibus,  ut  te  cor- 
runipat  :  imo  dat  (sui  copiam,  vel 
mercedem)  ut  ipsa  ab  illis  corrunipa- 
tur. 

Epig.  tvii.  Infictum  divitem]  Scr. 
De  Micropsycho  dhite,  Ms.  Bodl,  De 
vrnato  /oris.  Hie  describitur  homo 
a\a^wv,  qui  quum  videri  velit  opibus 
diffluere,  revera  tamen  egestate  ex- 
trema  laboret.  Hujusmodi  homines 
■7rT«x«\afoyaseleganterGriEci  vocant, 
Latini '  pauperes  ambitiosos.'  Herald. 

1  Hie,  (juem  videtis]  Descriptio  est 
hominis  effoeniinati,    quern    rputpephv 


trifas  et  viles  vestes  ac  Publius    et 
Codrus. 

4  Alpha,  ^T.]  Princeps  delicato- 
rum,  qui  penulas  suniunt,  a  more  nu- 
merandi  per  literas  Alphabeticas. 
Sic  Eratosthenes  appellatus  /S^ra  twv 
(\)i7<.o(TO(povvTuiv.  Scio  servorum  etiam 
et  militum  fuisse  penulas,  sed  rufas, 
Canusiuas ;  lautiorum  vero  purpureas, 
ut  plebeiorum  puUas  ;  unde  alii  ex- 
ponunt,  princeps  pauperum :  vide 
epigr.  26.  1.  5. 

5  Togatus sequitur']  Clientum  togato- 
rum.      Capillafus]    Cirratorum    pue- 


Graeci  dicunt,  vel  certe  delicias  et  roruni  nobilium,  quibus  alebatur  co- 
moUitiem,  qui  est  morbus  hominum 
beatoruni,  meutientis.  His  igitur 
verbis  exprimit  quod  eleganter  dice- 
bat  Auacreon  ffavKa  ^aivuv.  Nam  id 
ipsum  est,  gressibus  lentis,  vagis,  ac 
varicatis  incedere.  Incessus  ergo, 
queni  hie  designat  Martialis,  est  in- 
cessus hominis  rpvcpepov,  et  simul  su- 
perb!, aut  qui  magnificus  et  potens 
videri  velit ;  quod  homii\um  genus 
'fluctuatini  incedere'  eleganter  di- 
cJt  Afranius,  id  est, '  gressibiLS  vagis 
lentum.'  Herald.  Veliog-is,  incertis, 
hoc  est,  lemere  nunc  hue  nunc  illuc 
graditur.  Rad.  Gressibus]  Cum  gra- 
vitate et  majestate  spatiantem, 

2  Amethystinatus,  Sfc]  Violacea  in- 
dutus  veste.  epigr.  97.  1.  1.  vers.  7. 
alii  ad  gemmam  in  annulo  referunt. 
Secat]  Obambulat.  Quod  etiam  est 
hominis  Tpv<pfpov  et  fortunam  immo- 
deste  ferentis :  habes  enim  hie  et 
vestis  insolentiam  et  ostentationem 
in  loco    publico.     Ejusmodi    vestes 


ma.   ep.  62.   1.   10.    Piedagogiorum, 
pages. 

6  Recensqiie  sella  linteisque  lorisffue] 
Sic  Jiiven.  1.  32.  'nova cum  veniatlec- 
tica  Mathonis ;'  etsi  aliud  sella  a  lec- 
tica,  de  quibus  ut  et  linteis  sivevelis 
quibus  tegebantur,  de  vinculis  et 
stuppis  quibus  coliigabautur,  vide 
Lipsium  1.  Electorum  cap.  19.  Sic 
Salmasius  hunc  locum  legendumcen- 
set  :  '  Oppigneravit  luodo  modo  ad 
Ciadi  mensam  Vix  octo  mensis  annu- 
luni,  unde  ccenaret.'  Cladus  enim 
nomen  proprium  trapezita?,  et  Grae- 
cum  est  /cAaSos. 

7  Claudii,  Sfc]  CoUybistae,  trape- 
zitae,  fbeneratoris. 

8  Anntdum,S,-c.]  Quod  extremae  est 
paupertatis,  teste  Juvenal.  11.  42. 

Epic  lviii.  I  I'exutus,  Ifc]  Ges- 
tans  tOL'am  recentem  et  viliosam. 

2  Mea  suvt]  Non  conductitia,  ut 
tua  pcxa. 

Epig.  tix.  1  Mica  vocor,Sfc.]  Diac- 


Delpli.  et  Var.  Chis. 


Martial. 


4  D 


1154 


NOT.i:    VARIORUM    IN 


ta  sen  coenatio  aurca  quam  Domiti- 
anus  extriixit,  et  a  parvitate  '  niicaiu ' 
vocavit. 

2  Tholum]  Quid  sit  tholns,  vide 
epigr.  71.  1.  1.  vers.  8.  quis  sit  hie 
tliolus  non  facile  sciii  potest.  Non 
dubiiim  est,  inqnit  Jos.  Seal.  1.  2. 
lect.  Alison,  c.  26.  quin  in  coenatione 
sen  stibadio  Domitiani  Ctes.  quani 
ipse  propter  exiguitatem  vocavit  Mi- 
cam  auream,e  tlioio  penderet  cranium 
niortui,qnod  mortis  admoneret.  Sim- 
plicius  tanieu,  etsi  nee  circa  conjec- 
turant,  qni  per  tholum  intelliguiit 
Mausoleum  Angusti,  quod,  cum  in 
vicinia  esset,  utconsonat  liuic  fidem- 
qiie  facit  epigr.  04. 1.  5.  posset  mortis 
admonere,  atque  ad  vitae  usum  fruc- 
lum  liortari.  Ramiresius  vero  existi- 
mat,  micani  banc  ita  fuisse  exa;difi- 
catam  nt  ex  ipso  triclinio  prosplcere- 
tur  aliquis  tliolus  aedificii,  quod  sepul- 
cbrum  alicnjus  praeteriti  Imperatoris 
contineret  :  et  ausini,  inquit,  affir- 
niare  esse  Mausoleum  D.  August! ; 
quod  quiiiem  ex  ejus  ruderibus,  et 
inodo  aHlificii  conjectare  nunc  possu- 
nius,  in  tholuni  desinebat ;  quo  viso 
adniouebantur  convivae  suae  sortis,  et 
naturaj  imbecillitatis,  quod  brevis  aevi 
essent,  et  cito  morituri.  Nam  si  Au- 
gustus, qui  Deus  habitus,  condebatur 
illo  sepulchro,  qui  posset  inferioris 
sortis  homo  properam  non  exspectare 
mortem?  Hicc  autem  mortis  memoria 
ethnicos  illos  ad  vitae  lautitias  excita- 
bat. 

3  Frange,  ^c]  Utere  aetate,  quae 
brevis,  fluxa,  incerta  ;  disturba  toros 
conipositos  ;  ede,  bibe,  hide,  sertis 
coronatus  et  unctus.  Frange  toros] 
Assiduus  acciiinbe  et  asside  in  thoris, 
ut  usu  (liurno  iiocturnoque  frangatur  : 
vol  accunibcndo  disturba,  nt  lectus 
compositus  solet  tuibari,  cum  itur 
cubitum,  aut  cuhitu  surgitur.  'To- 
rus' ergo  hoc  loco  pro  lecto  ipso  ca- 
pitur,  in  quo  c(»-naturi  accunibcbant. 
vide  epigr.  8.  lib.  iv.  liadirus.     Rosas 


cajie]  Corollarum,  quibns  utebantur  in 
conviviis,  nientio  crebra;  quarum 
Hsus  praecipue  ad  arcendam  ebrieta- 
tem,  nt  docet  Plutarch,  in  sympos.  et 
Plin.  1.  21.  c.  19.  Serta  haec  florea  a 
collo  saepius  etiani  snspendebantur. 
Horat.  de  Polemoue,  '  potns  ut  ille 
Dicitur  ex  collo  furtiin  carpsisse  co- 
ronas.' Herald. 

4  Te  meyninisse]  Musambert.  legit 
dememinisse  Deus.  Quae  lectio  non 
probari  potest :  nam  mortis  comme- 
niorationem  ad  concitandas  volupta- 
tcs,  et  luxum  acueiidum  inservire  vo- 
lebant  ;  tantum  aberat  ut  mortis  ju- 
berent  dememinisse.  Herald.  Deus] 
Domitianus,  si  suspensi  cranii  exposi- 
tioni  faveas;  vol  Augustus, siMaiisolei 
D.  Aiigusti  tholum  esse  placeat:  si 
enim  ille  in  vivis  Deus  habitus  morti 
cessit,  tu  nequaquam  effugies. 

Epic.  lx.  1  Armati  tribuni]  Monet 
Hyllum  puerum,  ut  discedat  ab  uxore 
armati  Tribuni,  nee  natibus  confidat ; 
nam  quamvis  castrari  mares  vetuis- 
set  Domitianus,  vetuerat  etiam  et 
adulteria.  Ramircs.  Armati]  Tribuni 
niilitaris. 

3  Bum  ludis]  Duni  moecharis.  Cas- 
trabere]  Namque  ha>c  poena  adulteris 
deprehensis  irrogata.  Val.  Max.  I.  6. 
c.  1.  Horat.  Serni.  1.  2. 

4  Non  licet  hoc]  Lege  cautiim  est 
mares  castrari.  Sueton.  cap.  7.  Do- 
mitian.  Quid,  S^x:]  An  itaque  nulla 
poena  mceclii  niulclandi  ?  et  ipse  Do- 
mitianus tulit  legem  contra  adulteros. 

Epig.  lxi.  1  Cumlibi,^c.]  Acerbe 
invehitur  in  nialedicum  qucmdam  ; 
qui  quum  antca  fellator  esset,  deinde 
nialcdicentia  famosus  tactus  fuerat. 
Pro  dubia  legit  Piiliuan.  tenera.  sed 
dubia  prxferimus :  nam  dubium  illud 
dicitur,  quod  nos  reddit  ancipites. 
Sic  dubia  lanugo  ea  est,  quae  vix  octilis 
percipitiir,  Ramircs. 

3  I'ostijuam,  Ifc]  Postquam  oris  tui 
spurcissimi  turpe  iiiinisterium  co-pit 
iastidiri  ab  infiuiis  hominibus,  vespil- 


M.    VAL.    MARTIAMS    EI'IGR.    LIK.    II, 


1155 


lonibus  ;  et  exosum  esse  abjectis  car- 
nificibiis. 

6  Uteris  ore,  <S|-c.]  Maledictis  et 
conviciis  involas  in  onines,  bonos  aj- 
que  ac  malos,  ^rugine  captus']  ftla- 
levolo  livore,  '  hie  nigr<e  siicciis  loli- 
ginis,  heec  est  ^nigo  mora.'  Horat.  4. 
Serra.  1. 

Epig.  lxii.  1  Vellis]  Depilas,  gla- 
bras  :  supra  epigr.  29.  vers.  7. 

Epig.  lxiii.  2  Tulit]  Liixuriosnm 
Milichuni  desciibit,  et  liixuriae  crinii- 
ne  damnat  eleganti  dilemmate,  qui 
quiim  centum  sestertia  sola  haberet, 
e  sacra  via  Ledain  pulcherriniam  ser- 
vain  totidem  sestertiis  emit.  Tantam 
pecuniam  impendere  in  amatani  ser- 
vamluxuriaest :  quod  si  dixeris,  Mi- 
liche,  te  non  amare,  major  luxuria 
erit.  Ramir.  Ttilit]  Abstulit  tibi. 
E  sacra,  ^c]  Meretrix  e  lupanari 
Suburano.  Subura  autem  in  eadem 
cum  Sacra  via  regione.  Redempta] 
Enipta.  Sed  Ramiresius  dicit  false 
Heralduui  statuisse,  banc  Ledara  me- 
retricem  fuisse.  Est  enim  intelligen- 
dum  de  serva  empta,  ut  epigr.  71. 1.  6. 
Quid?  quod  tanta  pecunia  vix  pote- 
rat  cum  meretrice  consumi ;  etsi  cum 
meretrice  consumpta  fuisset,  quam 
frigidum  asset  dubitare  an  amasset 
Milichus  eam.  De  serva  poterat  du- 
bitari,  utrum  vel  formee  causa,  vel 
ministerii  emeretur  ?  et  praeterea  via 
in  sacra  vendebantnr  servi,  ut  et  aliaj 
res. 

4  HcEc  mage  luxuria  esf]  Ut  ad  pau- 
pertatem  devenias  prodigendo  rem 
nniversam  in  id,  quod  non  amas. 

Epig.  lxiv.  1  Dum  modo,  ^c]  Re- 
prehendit  urbane  Taurnm,  vel  ut  alii 
Laurum,  quenidam  cnnctabundum,  et 
de  vitae  fine  diu  deliberantem ;  qui 
modo  se  ad  Rhetoris  niodo  ad  causi- 
dici  munus  cogitatione  applicabat  : 
nunquam  tamen  manus  operi  admo- 
vebat.  Dicit  in  liac  dubitatione  cunc- 
tantem  euni,  futurum  ftnte,  ut  mors 
occupet.  Ramires.  Dum  te  instruis 
ad  forum  vel  scliolam. 


2  Quid  esse  velis]  Utcr,  caussidicus 
an  rhetor. 

3  Peleos,  ^c]  Patris  Acliillis,  lon- 
gaevi ;  ut  et  Priami  et  Nestoris. 

4  Et  fuerat  serum,  ^c]  Tibi  diibio, 
et  utrum  inires,  deliberanti,  jam  ea 
obrepsit  S'tas,  qua  cogitandum  eratde 
relinquendo  inito ;  nisi  cogites  de 
causis  apud  inferos  agendis. 

5  Tres  una,  ^c]  Atque  hinc,vel  me- 
diocribus  professoribus  vacant  cathe- 
dree. 

7  Schola,  ^c]  Rhetorum.  Si  Rhe- 
toris ofBciimi  recusas. 

8  Ipse  potest,  ^c.']  Vel  ipsa  bardi 
Marsyas  statua,  in  foro  stans  et  liti- 
gantium  clamore  fervens,  potuit  cau- 
sas  egisse,  nisi  saxea  fuisset ;  et  tu 
sane  nbi  tam  diuturno  studio  vacaris, 
jam  posses  causas  agere,  nisi  plane 
lapideus  esses  vel  plumbeus.  vide 
Turneb.  1.  22.  c.  12. 

10  Dum,  quid  sis,S^c.']  Vide  Epicteti 
enchirid.  cap.  26.  Hie  autem  esse  nihil, 
homonymumest.  Nam  'nihil  esse,' 
oh^iv  ilvai,  dicuntur,  qui  in  nulla  arte 
sunt  exercitati ;  et '  nihil  esse'  etiam 
dicuntur  niortui  :  et  utramque  signi- 
ficationem  oomplexus  videtur  Marti- 
al is  hoc  loco.  Herald. 

Epig.  lxv.  1  Cur  tristiorem,  ^c] 
Ironice  et  irrisorie  illudit  Saletanum, 
quod  ficto  ob  uxorem  mortuam  dolo- 
re,  tristior  incedebat,  a  qua  tanien 
decies  centena  millia  nunimum  dotis 
aeceperat.  Ramires. 

3  O  grande,8fc.]  Quod  in  veris  do- 
loribus  accidebat,  hie  in  ficto  fingit 
Poeta :  fortuuam  enim  et  fatum  et 
Deos  ipsos  accusabant  veteres,  ut  su- 
pra epigr.  13.  1.  1.  '  Nimirum  tiniuit 
nostras  fortuna  querelas.'  Ironice  et 
ex  ambiguo,  Salcjauo  doloreni  simu- 
lanti  ob  uxorem,  cujus  morte  aniplae 
dotis  ha^reditas  sibi  obvenisset,  con- 
dolere  se  simulat  Poeta  ;  dumque 
ejus  mortem  videtur  graviter  ferre, 
indiguatur  obtigisse  Salejano  rem  tam 
Isetam. 

4  Ilia,  ilia  dives,  ^c]  Acumen  hnju6 


1156 


NOTiE   VARIORUM    IN 


epijsi.  idem  est,  nuod  et  epigr.  39. 
1.  5.  Sed  iionne  inoitua  nxoie  dos  ad 
liUBiedes  levertebatur  ?  Ita  res  erat. 
Mortna  in  matrimonio  mulieie,  dos  a 
patre  prot'ecta  ad  patrem  reveiteba- 
tiir,  quintis  in  singulos  liheros  in  infi- 
nitum lelictis  penes  viruni.  Quod  si 
pater  vita  decessisset  antequam  in 
matrimonio  mulier  moreretur,  dos 
apud  maritum  reniauebat.  Adven- 
titia  auteiji  dos  semper  penes  maritum 
remanebat,  praeterquam  si  is,  qui  de- 
rierat,  ut  sibi  redderetur  stipulatus 
fnerat,  quae  dos  specialiter  receptitia 
dicebatur.  Ulpian.  lib.  Reg.  Tit.  de 
dotib.  Herald, 

5  Centena  decies]  Haec  olim  dos 
maxima. 

Epig.  i,xvi.  In  Lalagen]  Movosam 
dcpingit  matronam,  quae  compta  a 
servaornatrice,qTiumanimadvertisset 
in  unico  annulo  cirrorimi  peccatum 
fuisse;  ira  accensa,  eodem  speculo, 
quo  id  animadverterat,  in  Plecusani 
ornatricem  aniinadvertit  tanta  saevi- 
tia,  lit  sectis  coiiiis  et  fracto  capite 
misera  Plecusa  oeciderit. 

1  Peccaverat]  Non  erat  in  ordine. 

2  Amndus]  Cincinnus,  crobylus. 
Incertii]  Quae  crines  non  fideliter  con- 
stringit,  sed  extra  locum  defixa  est. 
Sed  Salmasius  et  Hcraldus  censent 
legendum  inserta.  TertuU.  lib.  de 
Virgin,  velandis  cap.  12.  *  Vertunt 
capillum,  et  acu  lasciviore  comam  sibi 
inserunt.'  Turn  in  hoc  vcrsu,  Sec. 
*  annuliis  '  non  significat  rhv  eAi/ca 
crispati  capilli,  ut  alias  solct,  unde 
capillus  annulatus  vel  nnnellalus,  6  ovKui- 
Oih,  sed  circulum  iinum,  ex  tola  cri- 
nium  compage  spiratim  convoluta  et 
per  nmltos  orbes  contexta.  Eadem 
autem,  ut  videtiir,  acu  capiihiui  dis- 
tinguebant,  et  a  fronte  dividebant,  et 
mox  comptuui  distinctum(|uc  per  an- 
nulos  et  scrtas  crinium  lixa  ta  et  in- 
serta retinebant,  ne  dissiparetur  tota 
compago.  SiUmus.  Videtur  error  fes- 
tinantis  esse,  quum  ipse  de  annulo  di- 
cit,  quod  Marlialis  dc   orbe  :  et  de 


orbe,  quod  ille  de  annulo.  Nam 
Martiali  circulus  ille,  multos  anmilos 
continens,  vocatur  orbis.  Gron.  Acii] 
Acu  irinali. 

3  Hocfacimis,^c.'\  Errorem  in  non 
componendis  crinibus,  ac  si  facinus 
esset,  incnsso  ornatrici  speculo  punit. 
Morosae  enim  erant  erga  ornatrices 
suas  matronfeistffi,  Et  deformitateni 
suam,  quam  dum  comebantur  et  or- 
nabantur,speculosesecontemplantes, 
inspectabant,  ancillarum  suarum  in- 
digna  poina,  quaedam  ulciscebantur. 
Peculiares  etiam  ancillas  habebant 
huic  muneri  adsignatas,  quas  orna- 
trices appellabant.  Turn  aliae  etiam 
erant  servas  emeritae,  quarum  consilio 
belltE  hae  matronse  utebantur  in  or- 
nandis  capillis.  Herald.  Vide  Juv. 
G.  491.  quern  locum  hoc  epigramma 
exprimit. 

4  Ida]  Exanimata,  vel  caesa.  Ple- 
cusa comis]  Ornatrix  ancilla  a  irXiKetv. 
ut  Psecas  Ovidio  et  Juvenali  a  ^eKd- 

5  Tristes,  ^c]  Tristitia  et  verbe- 
rum  causas.  Metonym. 

G  Insanum,  ^c]  Ob  pilum  coutur- 
batum  desaviens. 

7  Hoc  Salamandra,  Sfc.']  Decalvetur 
caput  tuum.  Salamandrae  sanie  loca 
tacta  depilari  tradit  Plinins  1.  10. 
c.  C7.  '  qua3  Salamaudra  supercilia  tua 
exussit?'  Petron.  Arb.  Hoc  Sala- 
mandra  notet]  Dicunt  Salaniandras 
habere  vim  psilotlu  i  depilatoriam ; 
quod  et  Plinius  memorat.  Unde  a 
Martialc  scienter  ct  mordaciter  dic- 
tum est,  '  Hoc  Salamandra  notet :' 
cum  in  capite  fceminae  defluvium  ca- 
pillorum  fieri  optaret.  Bcrould. 

8  Ut  dignu,  ifc]  Ut  quo  specnio 
ornatrici  dissecuisti  comas,  et  tu  tibi 
omnes  dissectas  in  eodem  conspice- 
ris  ;  vel  ut  caput  tuum  aMpie  reddatur 
leve  ac  speculum,  quo,  «!v;c. 

Ei.EG.  Lxvii.  4  Quod  (igasi  Otium 
et  ignaviam  Posthumi  exagitat,  cyjus 
unicum  videtur  negotiuni  rogare,quid 
alii  agaut,  quuni   ipsi   nihil  sit,  quod 


M.    \AL.    MARTIAIJS    HFIGR.    I.IB.    H. 


llo7 


a^at.  Rad.  Vulgaris  salutandi  for- 
mula, et  civilis  satis,  niodo  ne  fiat  im- 
portunius  et  seepius. 

Epig.  lxviii.  Ad  Olum']  Hoc  epi- 
Rranima  ejusdem  argument)  est  cum 
ep.  53.  hujus  lihri,  quod  antea  intcr- 
pretati  sumus.  Tangit  iternm  hie 
Martlalis  miserae  et  abjectse  illins 
ede\o5ovXeias  originem,  qua  plerique 
fifide  et  spurce  sese  maculabaiit ; 
nempe  quod  sorte  sua  et  niediocritate 
contenti  esse  non  possent,  sed  super- 
vacua  quasrerent.  Quare  eleganter 
concludit,  eum,  qui  servo  carere  pn- 
test,  et  esse  avroSidicovos,  quemadmo- 
dum  antiquis  temporibus,  posse  etiam 
facile  regem  non  habere,  quem  ab- 
jecte  colat.   Herald. 

]  Nomine]  Familiariter,  et  pro  mo- 
re aqualium. 

•2  Reg;em,£fc.]  Vide  epigr.  113.  1. 1. 
et  epigr.  18.  hujus  lib.  vers.  8. 

3  Contumaceiii]  Superbum. 

4  Totis  pilea,  i^f.]  Sportula,  coena, 
caeterisque  servitutis  praemiis  post- 
liabitis  et  neglectis  me  asserui  in  li- 
bertatem,  a  more  servorum  Rom.  qui 
manumittendi  pileum  raso  capite  ac- 
ceperunt.  Quasi  diceret,  omnes  for- 
tunas  meas  posthabui  libertati ;  om- 
nia vendidi  at  liber  essem,  et  sumptu 
meo  ac  milii  viverem:  vel  sarcinulas 
meas  vendidi,  ut  corrasa  inde  pecu- 
nia  possem  sportulae  tuae  supplere 
vicem.  Redemi]  Videtur  allusisse  ad 
genus  manumissionis,  quod  censu  fie- 
bat. 

5  Reges,  ^-c]  Qui  non  habet  sui 
imperium,  qui  animi  sui  cupiditates 
coercere  non  potest,  ille  potentiores 
colit  atque  ab  inferioribus  se  coli 
vult,  atque  ab  hoc  cupit  opes,  servos, 
&c.  Servus  enim  cliens  et  indigens 
alieni,  quique  vult  ipse  fieri  dominus 
et  rex,  dominum  quaerat,  ille  enim  se 
non  habet,  non  liber  est,  non  est  con- 
tentussuo,qui  servit  aliis,ut  habeat : 
ego  me  habeo,  nil  qutero  aliud.  Rader. 

8  Servian,  !fc.]  Qui  suo  contentus 
potest  minorum  servitio  carere,  et 
ipse  non  necesse  Uabebit  potentiori- 


bus  doniinis  servire,  ut  ,"^b  illis  acci- 
piat,  quod  his  largiatur. 

Eleg.  lxix.  1  Invitumj^c.}  Classi- 
cum  coenipetam  tangit,  qui  verbo  ne- 
gabat,  re  maxima  expetebat  convivia. 

2  Dispeream]  Formula  Romanis  u- 
sitata  in  exsecrationibus,  adjurationi- 
busque.  Sic  Aristopli.  KaKiar'  a-roXoi- 
ixrjv,  elf  T(  TOVToiv  ■miQojj.o.L. 

3  Ipse  quoque,  c^c]  Neque  hoc  de- 
digneris,  cum  ipse  helluonum  dictator 
Apicius,  dives  licet  fuerit  atque  lau- 
tissimus,  foris  ccenare  jucimdum  ha- 
buerit.     Argumentum  a  niinori. 

G  Cogitur  et  Selius]  Et  coenlpeta 
illeSeiius  (de  quo  supra  epigr.  11.  et 
14.)  dicet  se  cogi,  sua  scilicet  volun- 
tate,  ut  cui  nihil  domiccEuio  tristius 
accidat. 

7  Rogat,  8fc.]  Si  aliquis  lautiorum 
et  nitidiorum,  qualis  fait  Attidius 
Melior,  te  invitat. 

8  Grandia,8fc.]  Te  scilicet  invituni 
crenare  foris.  Sivir  es]  Si  potes  lau- 
tiores  epulas  et  has  libertatis  escas 
contemnere. 

Epig.  lxx.  3  Undis  me,  ^-c]  Ne 
laveris  aqua,  qua  alii  abluerint  suas 
maculas. 

5  Caput,  luvetur]  Hoc  enim  ilia  con- 
taniinatius,  vide  epigr.  95.  1.  11. 

Epig.  lxxi.  Ad  Ciecilia7min'\  Can- 
cilianum  veteratorem  callidum  car- 
pit  facetissime,  qui  quoties  aliqua 
carmina  Martialis  legerentur,  con- 
tinuo  ea  cum  similibus  Marsi  vel 
Catulli  versibus  comparabat,  tan- 
quam  si  Martialis  carmina  illis  prae- 
ferret.  Dicit,  malle  se,  utCa'cilianus 
recitet  sua,  quam  illornm  veternm 
poetarum.  Totum  aiitem  epigram, 
per  ironiani  contextum  est.  Ramires. 

1  Candidius]  Ironice.  alii  leg.  Cal- 
lidiiis.  non  placet.  Candidtts  enim  ille 
dicitur,  qui  ingenue  et  absque  invidia 
judical. 

2  Distichn  pauca  legis~\  Arondel. 
lego.  Et  puto  rectius  :  quoties  ego 
tibi  de  meis  carminibus  pauca  disti- 
cha  recito.  Deinde :  Hoc  mihi  das, 
tanquam  deteriora  legixs,  Et  collata  ma- 


1158 


NO'IVE    VARIORUM    IN 


gis  placeant  mea.  Hoc  facis  in  meain 
gratiam,  quasi  tii  legas  deteriora,  et 
niea,  quae  ego  tibi  legi,  niagis  place- 
ant, si  ciim  istis  comparentur.  Gron. 

3  Marsi,aut  Catulli]  Poetae,  qui  niul- 
ta  cum  laude  scripsit  epigrammata. 

4  Hcec  mihi,  i,-c.']  Milii  xap'feo'Sat  et 
gratlficari  velle  videris,  prae  te  ferens 
mea  te  cum  illis  Marsi  et  Catulli  re- 
citare  irapaWTjAws,  ut  mea  scilicet  cum 
iis  collata  appareant  esse  acque  boni 
aut  melioris  ingenii  atque  artificii: 
cum  revera  hoc  facis,  ut  mea  pra;  iis 
sordescant,  quasi  majorilumine  ofFus- 
cata.  Heraldus  legit,  Hoc  mihi  das. 
Hoc  est,  Ideo  hoc  facis  sc.  tanquani 
Marsi  et  Catulli  scripta  sint  meis  de- 
teriora, atque  ut  ea  comparatione 
scripta  nostra  magis  placeant  et  pro- 
bentur.  Tarn  simplices  vero  sumus 
nt  istud  credamus.  Quare  placet 
tolli  interrogationis  notam,  et  sim- 
pliciter  legi :  Ut  collata  magis  place- 
ant mea. 

5  Credimus  illudi  Ironice:  non  sane 
credo  te  hac  mente  contulisse  ea. 

6  Malo,  8fc,]  Tuis  certe  collata  mea 
facile  apparebunt  meliora. 

Epic,  lxxiv.  1  Cinctum']  Nullum 
genus  est  Itominum,  quorum  stultitia 
saepius  traducatur  a  Martiale,  et  aliis 
eliam  scriptoribus,  quam  o.\a^6i/ui'. 
Horum  imagines  saepius  expressit 
Martialis,  atque  hoc  epigramniate 
eleganter  depiugit.  Inscribitur  epi- 
granmiu,  Ad  Dlatemiim,  nobilem, 
Poc'lie  tempore,  Oratorem.  Huic 
consonat  epigr.  57.  supra.  Togalis, 
Ifc]  Comitibus  anteambiilonibus,  la- 
teroniljus,  clientibus,  pedissequis,ser- 
vis ;  vide  lib.  1.  epigr.  109. 

2  iiegulus  solet  turha]  Caussidicns, 
ad  quern  epigr.  tria  lib.  1.  Oratores 
vero  clari  ct  victores  domum  e  foro 
deducebantur  a  popnlo  et  amicis  re- 
orum  absoluturum,  (jiii  prius  s(|ualidi 
capiilis  ct  i>arba  promissa,  jam  abso- 
luto  aniico,  londcbanlur,  iiiutatisque 
vestibus  until  Capitoliuni  ascende- 
bant,  Jovi  gratias  ex  voto  acluri. 


6  Hos  illi,  Sfc.'\  Fcenore  sumpsit  a 
Fuse,  et  Fav.  fceneratoribus,  quo  co- 
mitatum  hiinc  conducat. 

7  Fusciculenus  et  Fav eni inns']  Pfeb- 
diorum  potiiis  quam  foKneratorum 
esse  uomina,  vult Heraldus:  dicitque 
ilia  vendi,  vel  pignori  opponi  solere, 
ut  esset  unde  adulatoribus  illis  satis- 
fieret. 

Epig.  lxxv.  1  Verhera,  Sfc.']  Arena 
ampliitheatri  sanguine  ferarum  et  gla- 
diatorum  cruenta,  de  more  a  pueris 
renovabatur.  Vagabatur  in  eadem 
domitus  et  cicur  leo,  qui  tamen  siibito 
datus  in  pristinum  fuiorem,  pueros 
invasit,  et  miserabiliter  in  conspectu 
omnium  laceravit.  Exclamat  poeta 
per  apostrophen  ad  leonem,  et  mo- 
net,  ut  hunianitatem  a  hipa  discat, 
quffi  Romulum  et  Remura  in  alveo 
expositos  fovit  et  nntrivit.  Rad.  Vi- 
de ep.  10.  lib.  Spectac. 

4  Libycis,  Sfc.']  Montibus  Africae 
leonum  nutricis.  Et  Gaetulia  in  Li- 
bya est,  ubi  ferocissimi  nascuntur. 
Virg.  *  Gffituli  tergum  immune  leo- 
nis.' 

5  Duo  de  tenera,  Sfc]  Duos  pueros 
ministros  theatrales,qui  ampbitheatri 
arenam  ferarum  gladiatoruuique  san- 
guine fcedam  versando  renova!)anti 
injecta  insuper  nova  arena.  Tiini  et 
Ampbitheatri  cavea, arena  strataerat, 
ne  sanguine  lubrica,  pedes  decertau- 
tium  falleret. 

7  S(evus  et  infelix']  Sacvus,  praeter 
exspectationem.  In/elix']  Quia  pu- 
eros innocentes  mactavit  el  reddidit 
morte  infelices,  aut  quia  ipse  postea 
interfectus  est.  Rud. 

8  Martia,  ^c]  Marti  sacra.  Ro- 
mana,  ut  ep.  4.  1.  1.  vers.  4. 

9  Crudelis,  ^x.]  Apostrophe  ad  le- 
onem. 

10  Nostra,  Sfc]  Namquc  ilia  Ro- 
mulo  et  Remo  infantibus  pepcrcit, 
inimo  ubera  pracbuit. 

Epu:.i.xxvi.  1  Argenti,  Sfc]  I^le- 
gans  jocus  est  in  quendam  ciijus  no- 
men  ignoramus,  captiilorem  ct  here- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    II. 


1159 


dipetam.  Mariiis,  cui  tu  nihil  eras 
legatunis,  moriens  dixit  se  tibi  quin- 
que  libras  testamento  legatinum, 
quod  tanien  non  fecit,  sed  te  falsuni 
liabiiit.  Uter  e  vobis  liberalioi?  tu 
illi  nihil,  ille  tibi  verba;  estis  certe 
pares,  nee  melius  vulturi  cnin  corvo  : 
vide  Val.  Maxim,  lib.  8.  cap.  6. 

2  Is  tibi  verba  deiiW}  Nihil  praeter 
verba  reliquit.  Nam  legatum  est 
inane.  Ait  enim  Poeta,  hanc  ver- 
borum  dationera  nierito  contigisse 
huic  heredipetas,  quia  neque  ipse 
Marium  officiis  et  munnsculis  colu- 
erat,  quod  facere  solili  captatores  ; 
atque  inde  jocus.  Musamb.  Herald. 

Epig,  lxxvii.  I  Qui  longn,  ^c]  In- 
eptum  queuidam  Censorem  Cosconi- 
iim  nomine  irridet,  quod  sua  epi- 
grammata  longa  putaret,  et  defendit 
se  quum  dicat  longa  et  brevia  epi- 
grammata,  non  a  uuniero  versuum, 
sed  a  subjecta  materia  esse  vocanda. 
Ramires.  Qui  in  epigrammate  non 
tarn  argutiam  quam  brevitatera  exi- 
gis,  prchas  te  aptiorem  fore  aiirigae 
servum,  qui  in  Circo  axes  ad  celeri- 
tatem  ungas,  quam  lectorem  diligen- 
teni.  Ramiresius  Cosconium  hebe- 
tem  et  stolidum  a  Poeta  Trepicppaffri- 
KCti9  dici  putat,  cum  Hispanice  gnrdo 
obesuni  et  stultum  sonet.  Nee  non 
Anglice  dicinius  You  are  too  fat  to 
conceive  this.  Qnod  et  Hor.  3.  serm, 
lib.  1.  testatur,  'Tardo  cognomen 
pinguis  damus,'  Et  'gurdos,'  qiios  pro 
stolidis  accipit  vulgus,  ex  Hispania 
duxisse  originem  audivi,  inquit  Quin- 
tilianus  I.  1.  c.  9.  vide  et  Laudem  asi- 
ni  D.  Heinsii. 

2  UtiUs  ungendis,  S^c]  Servi  anri- 
garum  solebant  in  Circo  et  ad  sum- 
mam  celeritatem  axes  ungere.  Ap- 
tum  huic  npgotiofuturnm  Cosconium, 
celeritatis  sive  brevitatis  studiosum  ; 
et  qui  cpigiammata  ctiani  celerrinia 
sive  brevissiuia  velit.  Musamb. 

3  Hue  tu,  Sfc.'\  Eadem  ratione  qua 
epigr.  niea  a  mcusura  potius  quam  ab 
ingenio  censes,  et  Colossuni  (de  quo 


epigr.  2.  lib.  Spect.)  argues  nimis 
esse  longum,  et  statuam  pueri  Bruti 
(de  quo  1.  9.  epigr.  51.  et  1.  14.  epigr. 
171.)  nimis  esse  brevem ;  cum  in 
utroque  laudis  summa  sit  propter 
symmetriam  :  in  hac,  brevitatis,  quae 
puero ;  in  illo,  altitudinis,  quae  Im- 
peratori  Deo  convenit.  Plin.  1.  34. 
c.  8. 

5  Marsi  dodique']  .Supra  epigr.  71. 
vers.  2.  et  epigr.  99. 1.  7.  vers.  7.  Pe- 
donis^  C.  Pedonis  Albinovani  epi- 
grammatarii  laudatiss. 

6  Su'pe  duplex,  ^c]  Saepe  unum 
epigramma  binas  implet  paginas:  sen 
duabus  paginis  unum  tantum  epigram- 
ma absolvitur. 

8  Tu,  Cosconi,  5|-c.]  Tua  epigramma- 
ta,  vel  brevissima,  sunt  nimis  longa  ; 
nt  quae  taedium  et  nauseam  pariant. 
Vel  quia  tota  vita  laborasti,  et  nee 
nnum  distichon  absolvisti,  et  cdidisti. 
Raderus. 

Epig.  lxxviii.  1  Mstivo,Sfc.}  Ther- 
mae tuae,  quas  calidas  esse  oportet, 
in  lantura  frigidsE  sunt,  ut  vel  in 
EBstate  pisces  a  corruptione  vindicare 
possint.  Fingit  ergo  Poeta  se  inter- 
rogari  a  Cieciliano,  ubi  posset  com. 
mode  piscem  aestivo  tempore  servare. 
Respondet  ab  inexpectato,  in  thermis 
tuis  potes. 

Epig.  lxxix.  1  Vocatum]  Qui  alias 
a  te  invitatiis  me  excusare  soleo,quod 
alio  sini  invitatus,  jam  domi  coeuo, 
cur  me  non  invitas?  Sed  recte  P. 
Scriverius  e  scripto  legit  vocasae,  hac 
mente,  Nasicae  ccenipetae  suboluit 
ccEua  apparata  a  Martiale,  et  vocati 
convivae:  invitat  itaqne  Martialeni, 
sperans  scilicet  fore  ut  et  ipse  invite, 
tur  ab  eo ;  quam  tamen  techuam  dis- 
simulat  Poiita  se  intelligere  ;  sed  et 
eum  deludit,  praeteritque  siuiul  festi- 
va  hac  usus  cxcusatione. 

Eleg.  lxxx.  1  Farmiusipse  peretnit] 
Fannius  Caepio  quod  in  Augustum 
conjurassct  proscriptus,  ut  percus- 
sores  fugeret,  se  ipse  intcremit. 

2  Non  furor  est,  Sfc]  Vide  epigr.  9. 


1160 


NOTj;    VARIORUM    IN 


I.l.et  Senera;  epist.  58.  'Sic  inori, 
vinci  est.'  et  epist.  29.  multa ;  vide 
et  Brodaei  Miscell.  1,  6.  c.  29.  Furor] 
Hunc  appellat  fiirorem  Poeta,  quod 
se,  ne  occideretur,  occidit,  et  mortem 
niorle  redemit. 

Epic,  lxxxi.  1  Laxior,  Sfc.']  Divi- 
tes  et  nobiiiores  Romani  circiimfere- 
bantur  vivi,  effeiebantiir  inortui  in 
lecticis  ;  pauperes  et  plebeji  effeie- 
bantiir in  sandapilis.  dicit  Poeta  lec- 
ticam  fastuosi  Zoili  laxani,  qiise  a  sex 
servis  vehitur,  maxime  videri  posse 
sandapilam,cum  et  pauper  sit  et  stri- 
gosiis,  neqiie  aliud  quicquam  qiiani 
vivum  cadaver:  unde  non  adeo  pr«- 
tereundum  est,  quod  praeternnt  Mss. 
sandapila  est;  quasi  dicat,  quando 
haec  tua  sit  lectica,  non  est  aliud 
quam  sandapila.  Alii  sic  exponnnt. 
Til,  Zoile,  velut  e  lautioribus  unus, 
nunc  lectica  ampla  et  magnifica  cir- 
cumfereris  a  sex  lecticariis,  quuin  dig- 
nus  sis  sandapila  sen  feretro :  niliil 
enini  es  prater  vivnm  cadaver;  imo 
jam  tuin  non  ferri,  sed  efferri  videris, 
adeo  squaliduni,emortuum,  turpe,  et 
faedum  liabes  corpus,  sen  potius  ca- 
daver. Ruder. 

Epig.  lxxxii.  1  Abscissa  servum 
quid  Jingis,  <Sfc.]  Servum,  ne  scelus 
domini  (quicquid  illud  t'uit:  verum 
si  Foedas  legis  cum  nonnullis,  facile 
erit  suspicari)  enunciaret,  elinguem 
herus  vel  fecerat,  vel  simulaverat 
esse.  Occasionem  hiijus  epigramin.  a 
fabula  Pbiloinelae  et  Terei  sumptam 
opinatur  Raderus  ;  ego  ex  Juvenalis 
Sat.  9.  103.  '  secretum  divitis  nlluin 
£sse  putas?  servi  ut  taceant,  juinen" 
ta  loqnentur,  Et  canis  et  postes,'  &c. 
Potest  elici  et  sensus  turpior  ex 
epigr.  72.  supra. 

Epic,  i.xxxiii.  1  FcedastifSfc]  Stul- 
ti  niariti  irrisio  eadem,quj;  1. 3.  epigr. 
85  qui  deprehensum  adulterum  trun- 
cavil  naribus  et  anribus,  intactis  vasis, 
<|uibus  peccaverat.  lilo  eniin  sup- 
plicio  non  adliibet  futuro  malo  reme- 
dium,  quod  fecisset,  si  virilia  ei  am> 


pntasset,  qua-  poena  irrogabatnr  adul- 
tcris  a  marito  deprehensis  ;  vide 
epigr.  CO.  1.  2.  Ramir.  Abscissis  nari- 
bus et  auribus  deformem  reddidisti 
inrechum,  qui  ita  fcedaliis  desiderabit, 
u-illfiiid  missing,  priorem  formani  ('  at- 
que  ubi si t sua  forina  require t.' Ovid.); 
poterit  tamen  ad  prius  scelus  vel 
etiam  aliud  recuirere,  postquani  illi 
intactam  reliqueris  partem  qua  pec- 
caverat. 

Epig.  lxxxv.  I  Vimine,  ^c]  Ur- 
bana  valde  togas  petitio  est.  Ampul- 
lam  sen  lagenam  vitream  aquae  de- 
coctae  et  nivibus  retVlgeratse,  vitnini- 
bus  supertextis  armatani  et  inunitam, 
niitto  tibi  bis  Saturnalibus,  ipso  De- 
rembri.  Si  offendat  muneris  aestivi 
hyberna  intempestivitas,  ulciscere 
haiic  injuriam  pari  intempestivitate, 
ac  niitte  mihi  togam  a'stivain.  Coda] 
Argute  nimis  Junius  et  Critici  qui- 
dam  coptam  pro  cocta  reposuerunt: 
qiium  copla  placentae  genus  sit,  cni 
coutusae  species  aut  legumina  com- 
iniscebantnr:  nam  qnoinodo  bic  pos- 
set dici  7iivea  et  apta  aestivo  tempori  ? 
et  quomodo  placenta  vase  vimineo 
servabitur  ?  Hffic  omnia  decoctic  nivi 
refrigeratae  prociil  dubio  conveuiunt. 
Ramires. 

4  Rasam]  Rasa  autcm  ca  est,  quae 
a  sua  textura  nullum  liabet  eniinens 
viiluui  ;  quam  levem  appellat,  1.  7. 
epigr.  8G.  '  Nee  levis  toga,  nee  nides 
lacerna?.' 

Epig.  lxxxv i.  Ad  Classicum]  Irri- 
det  critica  censura  errorem  niultorum , 
qui  cxistimaut,  magnum  quiddani 
preestari  ab  bis,  qui  ditftcillima  scri- 
bunt  poemata,  nt  Sotadica,  Galliam- 
bica,  &c.  non  ob  rcconditain  erudi- 
tionem,  sed  tantum  ob  intortos  quos- 
dani  numeros  et  coactos,  quibus  nihil 
est  in  Poesi  laboriosius.  Meriioergo 
Poeta  nugas  difficiles  appellat,  et 
ineptias  studio  et  labore  comparatas. 
Ramires. 

1  Supino]  Numeris  mollioribus  com. 
posito,  vel  potius  antistropbo  et  re* 


M.    VAL.    MARTIALIS    l.VlC.ll.    LIH.    II. 


11 01 


oin cnte  ;  (sic  enim  Ovidio  sonat '  su- 
pinus,'  de  Ponto  lib,  4.  el.  5.  '  Flii- 
iiiina  qiije  in  fontes  cursu  redituta 
supino')  quale  liteiale  illud,  'Roma 
tibi  sHbito  niotibiis  ibit  amor;'  ver- 
bale  illud  Virgilii,  '  Musa  mihi  causas 
memora  quo  numine  laeso :'  multaque 
alia,  inter  quaj  Rabani  artificiosus 
dicam  an  laboriosus  liber  de  laudibus 
sanctze  crucis.  Atque  ejusdem  ar- 
gument! alter  Publio  Optatiano 
Porpli.  autore. 

2  Nee  retro,  ifc]  Vel  speciatim  di- 
cit  quod  prius  dixerat  generatim  ;  vel 
versnni  retrograduni  (quali  scripsit 
Cinaedica  Sotades  Maronensis)  intel- 
ligit,  qui  procurrit  in  laudem  alicnjus, 
et  recurrit  in  vituperium.  Nota  sunt 
ilia  Buchanan! :  *  Laus  tua  nou  tua 
fraus,'  &c. 

3  Nusqiiam,  ifc]  Non  scribo  car- 
niina  more  Graecorum,  quorum  ex- 
treniae  partes  resonent,  more  Echus. 
Vide  Politiani  miscell.  cap.  22.  et 
Seal.  Poet.  1.  2.  c.29. 

4  Nee  dictaty  Sfe.~\  Ad  exemplum 
politissimi  carminis  Galliambici,  quod 
Caecilius  primus  scripsit,  atque  Attin 
inscripsit,  aut  venustissimi  Poematii 
Galliamb.  a  Catullo  compositi,  non 
scribo  genus  id  carminis  molle  et  e- 
lumbe  instar  Attyos  evirati,  in  quo 
plures  locos  occupant  Iambi,  et  quod 
canant  Galli  sacerdotes  Cybeles :  vide 
Terent.  Maurum  et  Diomedem  :  vide 
etMuretum  atque  Scalig. in  Catulluni. 

5  Mollem  debilitate]  Non  heroo  aut 
forti  pede,  sed  debilitate  fractum, 
ut  Attidi,  qui  eviratus  erat,  couveni- 
ret.  Est  autem  Galliambicus  versus 
senarius,  et  ut  docet  Scalig.  2.  Poet. 
tacetissiniHS  ac  venustatis  plenissi- 
mus,  sic  dictus  ab  lambo  pede,  et 
Gallis  sacerdotibus  Cybeles  castratis. 
Rader. 

6  Non  sum,  Sfe.]  Non  tani  nullius 
sum  ingenii  ut  haec  aftectem  artificia, 
his  ipse  immorer,  lectoremve  morer. 
Vel  ut  indjgeam  his  artificiis  ad  con- 


ciliandum  et  illiciendum  Iccloreni  : 
ingenio  capitur  sapiens  lector,  non 
hujusmodi  nugis  laboriosis.  Rad, 

7  Quid  si,  8fe.\  Curiosas  has  nugas 
non  minus  ingenium  meum  spernit, 
quam  nobilis  ille  cursor  Ladas  (ep, 
100. 1.  10.)  dedignaretur  velocitatem 
suam  exercere  in  Petauris,  quae  rota 
sunt  per  quas  se  jactant  Petauristae, 
Vel  hie  Ladas  sua  velocitate  non  pos- 
set in  Petauri  niachina  subeunda  uti, 
quod  id  artiticium  a  se  essct  onniino 
alienum,  nee  in  eo  unquam  fuisset 
exercitatus.  Quid?  quod  moleste 
ferret,  per  illos  exiguos  Petauri  gra- 
dus  suum  cursum  retardari.  Ramires. 
vide  Turneb.  1.  4.  c.  8.  et  Seal,  ad 
lib.  5.  Manilii,  ibi,  '  Corpora  quae 
valido  saliunt  excussa  Petauro,'  See. 
et  Vitellium  cap.  13.  in  Merulam. 

10  Ineptiarum]  Lihelli,  quibus  mul- 
torum  joca  et  sales  complectebantur, 
olim  iNEPTiiE  inscribebantur.  Rud. 

11  Circulis']  Tiirbae,  plebejae  coro- 
nas recitantem  undique  cingenti.  Pa- 
Icctnon]  Forte  Q.  Rbemnius  Palaemon, 
qui  (teste  Suetonio)poemata  faciebat 
ex  tempore,  et  scripsit  variis  et  vul- 
garibus  metris  ;  aut  alius  quisquam 
tempore  Martialis. 

12  Raris,  ^c]  Paucis  sed  doctis  ex 
mente  Horatii  ult.  Sat.  lib.  1. 

Epic,  lxxxvii.  2  Sub  aqua,  ^pc] 
Subpallidam  et  tumidam,  qualia  so- 
lent  apparere  quae  sub  aquis  viden- 
tur  :  ludit  item  in  Antithesi,  '  ardere 
puellas'  et '  ipsum  sub  aqua  natare  :' 
vide  epigr.  89. 1.  3. 

Epig.  lxxxviii.  I  Nil  recitas,  ijrc.] 
Quin  tibi  habe  nomen  Poetae,  vel  hoc 
nomine  quod  nihil  recites,  potius 
quam  nos  eneces  niolesta  ineptiarum 
recitatione. 

Epig.  lxxxix.  J?j  Gaurum]  Qui 
vitia  sua  magnis  cxeniplis  excusare 
solebat. 

2  Catoiiis  habes]  Uticensis,  cujus 
virtus  siepe  mero  incaluit,  ut  ait  He- 
rat. 21, 1.  3.  vide  et  Plutar.  iu  vita 


1162 


NOT.E    VARIORUM    IN 


Catonis,  et  Plin.  epist.  12.  1.  3. 

3  Musis,  i^c]  Nulla  gratia,  nullo 
Musarnm  aut  Apolliiiis  iustinctu,  in- 
vitls  Musis. 

4  Ciceronis  hales']  Qui  Infeiiciter 
Musas  poeticas  est  aggressiis.  vide 
Juven.  10. 122.  Seneca  epist.  108. 

5  Antoni,  ^"c]  Qui  tribunal  turpi 
fcedavit  vomitu,  ut  ampiificat  Cic.  2. 
Philippica.  Apicf]  Supra  epigr.  69. 
vers.  1. 

6  Vitium,  ^c]  Hie  cares  autore 
niagno.  TV  <l>'»v'riv  ivonriv  ae  Xeyety 
e5(5a^ev  "0/j.ripos'  TV  yXwiraav  5'  iv  oirfj 
rls  a'  iSiSa^iv  ex^tv ;  '  Av6o\oy,  fi'.  Ke<p. 
ly'. 

Epig.  xc.  1  Vaga]  Vagani  vocat 
poeta  jiiventutem  :  est  enini  silentii, 
quietis,  attentionis  inipatiens.  Mode- 
rator] Studium  vitze  sute,  et  votuni 
exponit  Quintiliano.  Annos  23.  Romae 
erudiendis  juvenibus  impendit  Quint, 
et  in  his  Domitiani  nepotes  docuit. 
Summe]  Quia  pareni  turn  non  iiabuit, 
vel  quia  magisler  nepotum  Domiti- 
ani. Rad. 

2  Gloria,  S^c]  Romani  eloquii  sum- 
me artif'ex,  insignite  senatoiio  clavo 
ornamentisque  consularibus.  Juven. 
7. 190. 

3  Vivere,  ^c]  Da  veniam  si  etiam 
in  tenui  re  propera  manu  carpam 
gaudia  fugientis  vita;;  si  frui  velini 
prEL'sentibus,  quod  pauci  adeo  faciunt 
cum  nemo  fere  vivere,  id  est,  vitae 
uti  conimodis  et  laute  vivere  sciat, 
omnes  ditferant.  epigr.  10.  I.  1. 

5  Differat  hoc,  ^c]  Diti'erant  in 
dies,  annos,  vel  senectutcm  ipsani 
vitac  gaudia  et  usum,  quibus  curie  est 
rem  patriam  augere  et  splendere  no- 
bilitatis  titulis  et  imaginibus ;  vel 
Differat,  non  vivat,  non  indulgeat 
genio  suo  is,  qui  ditior  patre  vult 
evadere.  Raderus. 

G  Alviaque,  ^f.]  In  atriis  nobilium 
quae  piiniir  dRdium  partes,  ostcndc- 
bantur  niajoruni  imagines,  binncro- 
rinn  tonus  cxpressa;,   lineis  a  stem- 


mate  ad  has  discurrentibus. 

7  Nigros,  4c.]  Non  aurata  laqnea- 
ria,  quae  ne  fumo  corrumpantur  cau- 
tio  est. 

8  Vivusfons]  Scaturieus,  perennis, 
naturaiis.  Rudis]  Nativa,  non  arte 
Izesa  et  ingenua  gratia  spoliata;  vel 
gramina  ipsa  sponte  nascentia,  et 
vivis  cespitibus  innixa,  non  ordinatis 
myrtetis,  aut  aiiis  frondibus,  arte  mi- 
ra,  variis  nexibus  tortuosa.  Ramires. 
Juvenalis  2.  18. 

9  Sit  non,  ifc]  Ex  mente  Juvenalis 

6.  446. 

10  Lite  dies]  Domestica,et  forensi. 
epigr.  57.  I.  12.  et  epigr.  70. 1.  9. 

Epig.  xci.  Ad  Casarem  Domitio' 
man]  Petit  a  Domitiano  jus  trium  lU 
berorum. 

1  Rerum  certa  salus]  Salvo  enim 
Caesare,  omnia  salva. 

2  Sospite,  &)~c.]  Quos  vel  bine  re- 
rum huniauarum  maximam  habere  cu- 
ram  scimus,  quod  te  nobis  velint  in- 
columem.     Ea  locutio  I.  5.  ep.  1.  et  I. 

7.  epigr.  CO.  et  I.  1.  epigr.  13.  Vel  te 
sospite  credimus  esse  magnos  Deos; 
qui  alioquin  nisi  tu  Capitolium  dedis- 
ses  et  instaurasses,  vel  oninino  in- 
teriissent,  aut  certe  non  magni  habiti 
essent. 

3  Festinatis]  Mihi  scribenti,  vel  ti- 
bi  legenti.  Si  carmina  sc.  tcstinata, 
propcrata,  ac  prope  ex  tempore  fusa 
toties  legisti.  Vel,  si  festinatis  libeU 
lis,  celeriter  legendo  decursis,  cosdem 
iterum  ac  tertio  revolvisti:  quodsig- 
num  est  placuisse ;  nam  quae  displi- 
cent,  vix  semel  lecta  excutinntur. 
Rnd.  Toties  Detinuere,  ^-c]  Quod  ar- 
gumento  est  placuisse. 

5  Quod  fortuna,  S^x.]  lis  qui  ex  ma- 
trimonio  legitimo  tres  libcros  aut 
plures  suscepissent,  multa  erant  in 
spectaculis,  honoribus  petendis,  divi- 
sionibus  publicis  privilegia.  Natam 
hoc  'jus  trium  liberorum'  a  trigenii- 
nis  Horatiis,  Liv.  1.  hoc  auteni  jure 
donabantur  a  Caesare  multi,  quibus 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    I.IB.    Ill, 


1163 


natma  ncf,',iverat.  Poeta  Sirats  pro- 
lis  luijus  imagiuaiitfe  jtis  ab  Imp.  pe- 
tit, laboris  siii  praemiuin  vel  solatiuir, 
Plin.  lib.  10.  epist.  '  Exprinieie  Do- 
miiie  verbis  noii  posstuii,  quantum 
mihi  gaudiiim  attiiierit,  quod  me  dig- 
num  putasti  jure  trinm  libeiorum.' 
Ex  quo  intelliges  pro  singulari  mu- 
iieie  claros  tantiim  viios  id  honoris 
et  praemii  consecutos  esse. 

7  Solatia  nobis']  Liviae  Drnso  filio 
extincto,  datum  est  hoc  jus,  solatii 
ergo;  et  in  certaminibus  dabantur 
quandoque  victis  dona  in  solatia.  'En- 
sem  atqiie  insignem  galeam,  solatia 
vlcto.'  Virg.  5.  ^u. 

Epig.  xcii.  1  Natorum,  ^c]  Pla- 
ciiisse  carmina  principi  dicit,  eoque 
priemium  accepisse  jus  triuin  libero- 
rnm.  Ruder.     Praecedenti  epigr. 

3  Valehis  uxor]  Repudiata,  vel 
niortua ;  vel  negiecta.  neque  enim 
euro  ex  te  proleni ;  magis  placet  jus 
trium  liberorum  niihi  ab  Imp.  ero- 
gatum.  Vel,  nihil  jam  mihi  uxore 
opus  :  quippe  si  ex  te  snsciperem  li- 
berosjjam  domino  munus  illiid  suuni 
periret,  seu  frustra  id  dedisset.  Hoc 
autem  quodanmiodo  peceare  esset  in 
dominuni,  et  munificentiam  ejus  ac 
beneiicium  obliterare.  Musamb. 

4  Domini,  bfc]  Domitian.  Imp. 
Epig.  xciii.  1  Primus,  ^c]  Hunc 


secundum  sine  primo  misit  Regulo 
Valerius ;  cui  primum  desideranti 
excusat  Poeta,  librnm  paulo  obscoe- 
niorem  verecundia  inhiberi:  vel,  pro- 
diit  secundus  hie  liber  in  lurem  pri- 
mo non  edito,  quia  multa  in  eo  ad 
laudem  Titi,  quam  libenter  nou  latu- 
rum  Domitianum  noverat  Poeta,  aut 
aliade  causa.  Ex  hoc  veisu  conjicis 
primum  librum,  itemque  Spectaculo- 
rum  secretim  additos  esse.  Ob  Ti- 
tum,  credo,  in  quern  pleraque  (plera- 
que,  inquam,  non  omnia)  conveniunt. 
Miscuit  qusdam,  vel  potius  addidit 
postea  nomcn  Domitiani,  et  sa;pe 
non  addidit,  sed  Caesarem  tantuni 
scripsit,  ut  scire  Lector  non  posset, 
utrum  intellexerit,  Titum  an  Domi- 
tianum:  ac  Titum  quidem  nunquam 
posuit  expresso  nomine,  quod  libros 
in  niorte  editos,  vel  certe  correctos 
putem  ;  et  ob  earn  caussam  sequenti- 
bus  non  adjunctum  priorem.  Et 
forte  is  pudor  est,  quern  insinuat, 
quod  quEe  scripserat  in  Titum,  postea 
videretur  tribuere  Domitiano,  qui  si- 
bi  omnia  patris  et  fratris  opera  arro- 
gabat.    Rud. 

4  Unum,  ^c]  Ex  tituli  numero  ii. 
tolle  unum  i.  et  erit  liber  piimus, 
rerum  serie  nullatenus  impedita; 
quippe  in  Epigrammatis  ordo  non  re- 
spicieudus. 


EPIGRAMMAl  UM  LIB.  III. 


Epig.  i.  1  Longinqids,  Sfc]  Seces- 
serat  poeta  in  citeriorem  Galliam  ;  in- 
deque  librum  Romara  miserat ;  qucui, 
si  minus  priore  placeat,  excusat,  ve- 
luti  in  loco  percgrino  miiiusque  iir- 
bano  natum.  Rad.  Ab  oris]  '  Lom- 
bardiie,'  dictae  *  Togata;,'  quod  to- 
gis  utebantur  incolae,  ut  Romani. 

3  Hunc  legis]  Secundum. 


4  Ilia,  Sfc]  Ilia  qua?  meliora  pu- 
tas  niea  sunt,  vel  etiam  haec  mea 
sunt. 

5  Domina]  Roma,  qua;  rerum  do- 
niina  et  triumphati  orbis  caput. 

G  Debet  enim,  S)-c.]  Jure  enim  ce- 
dit  hospes  civi,  barbarus  Latino,  li- 
ber in  urbe  natus  libro  extra  urbem. 
habut  enim  urbs  suum  qucndam  na- 


1164 


TSOTiE    VARIORUM    IN 


ttnalern  genium.  Rad.  Ver7i(i  libtr~\ 
Roniae  natus.  de  verna  lib.  1.  epigr. 
42.  vers.  1. 

Epig.  II.  Ad  librum  smim'\  Conti- 
nethoc  epigramina  uibanam  et  sane 
poeticam  liujiis  libii  prosphonesin  ad 
Faiistinuni  ainicura  siiuin  ;  a  quo  si 
recipiatiir,  dicit  secuiiim  esse  posse  a 
criticorum  iiiorsibus.  Ramires. 

1  Cvjns  vis,  ^T.]  Iinitatio  CatiiUia- 
na,  '  Cui  dono  lepidiim  novum  libel- 
lum,'  &c.  carni.  1. 

2  Vindicern]  Assertorem,  patro- 
iiuni. 

3  Ne  nigrum,  Sfc]  Ne  damneris  in 
culinani  et  aioniatopolarmn  tabernas 
pro  charta  inepta  infelicis  genii  et 
fati,  waste  paper.  Pers.  1.  43.  Nigram} 
Fuliginosam. 

4  Cordyllas]  Pisciculos,  partus  thyn- 
noruni.  vide  Plin.  1.  9,  c.  15.  et  1.  23. 
c.  11.  Graecis  TrrjAojuuSes,  quas  limosas 
vertit.  Madida,  ^c]  Oleo,  in  quo  fri- 
guntur  pisces  chartis  invohiti  :  epigr. 
87.  1.  4.  vers.  7. 

5  Cucullns'\  In  formam  cuculli  for- 
niantur  cbartaj  quibus  involvuntur 
aroniata  :  ds  jhv  Xifiavurhv  KaTaTep.e7v. 
Anaxandrides  apud  Atiienatuin  1.  9. 
c.  4. 

6  hisinum?  sapisti]  In  favoreni  et 
patrociniuni  Faustiiii ;  de  quo  epigr. 
26.  1.  1. 

7  Cedro,  ^-c]  Sub  hoc  Ma;cenate 
inimortalitiitem  speres,  oleo  cedrino 
inunctus  contra  tineas  et  caricm ; 
'  Nee  titulus  niinio,  nee  cedro  cbarta 
iiotetur.'  Ovid.  Trist.  1.  El.  1.  '  spe- 
ramus  carniina  fingi  Posse  linenda 
cedro,'  &C.    Horatius  ad  Pisoiies. 

8  rrontis,  ifc]  '  l-'ragili  geminiE  po- 
liantur pumice  t'rontes.'  Ovid,  1. Trist. 
El.  1.  vide  epigr.  67. 1.  I.  vers.  12. 

U  Luxuricris]  Luxuriose  orneris. 

10  Purpura,  ^c]  Peliis  purpurea, 
scu  niembrana  rubeus  vel  purpuiea. 

H  C'otfo,  ifc.]  Cocco  notetur  titu- 
lus, quod  primum  miiiio  factum. 

12  lUo  vindice,  Sfc]  Nee  criticos 
ungues  castigatoris  severissimi,  qua- 


ils fiiit  M.  V.  Probns  iSerytius,  qui 
enieiidatioiii  librornm  potissimam 
operani  dedit,  teste  Suetonio  lib.  de 
Granimaticis. 

EpiG.  III.  In  Midierem  defortnem] 
Inidet  stultani  fseniinam  pulcbra  fa- 
cie, et  foedissimo  corpore :  quze  quum 
tegere  corpus,  et  aperire  faciem 
debuisset,  contra  celabat  faciem  et 
nudum  corpus  ostendebat.  Ramires. 

1  Nigra  re/amiwe]  Ita  optimi  libri, 
et  requirit  to  aperi.  Vide  Scriverium. 
Alii  medicamina  velas:  et  interpretan- 
tur  Qisypo,  medicamine  et  incrusta- 
mento  cosmetico,  quod  Juvenalis  vo- 
cat  tectorium.  S.  6.  463. 

2  Sed  non,  ^c]  Sed  deformi  cor- 
pore violas  aquas. 

3  Deam,  c^c-.]  Aquse  Nympbam. 
Omni  autem  fonti  credebatur  inesse 
nuinen,  propter  pereiinitatem  scatu- 
ginis. 

4  Vel  tunicata  lata']  Deforme  enim 
corpus  arguit  aeque  defonnem  esse 
faciem, quam  tegis,  vel  fucatain. 

Epig.  IV.  1  Romam,  i^c]  Loquitur 
cum  libro  suo,  queni  Roniam  uiittit ; 
et  continet  epigramma  jnstam  quan- 
dam  poetffi  indignationem.  Queritur 
enim  de  Romanorum  fastidio,  et  de 
corrupto  eorum  judicio,  qui  co  tem- 
pore citharcedos  longe  praeferebant 
poi^'tis.  Ram. 

2  JEmUicE,  ^-c]  Viam  ^miliart  ab 
j^imilia  regione  ad  Bononiam  usque 
stravit /Emilius  Lepidus,  qua  itur  ad 
Forum  Cornel,  vide  Joan.  Baptist. 
Pii  Annot.  Post.  cap.  27. 

4  Cornell,  ^"c]  l^otes  respondere 
nie  esse  in  foro  Coruelii :  supra  epigr. 
1.  vers.  1.  dicto  a  Sylla. 

5  Breviter  hi,  Hfc]  Varie  a  inultis 
dispungitur  hie  versus:  refer  miUta 
ad  tadia  in  sequent,  versu.  Qua;ret, 
iii(|uit,  Koina,  curabsim  :  breviter  tu 
fatere,  id  est,  die  ingenue.  Non  po- 
terat  ferre  tarn  multa  tirdia  togae 
vanie  sive  salutatricis,  sive  qiue  cli- 
entnlorum  salutationibus  inservit,  et 
unde  nihil  emolumenti.     Musamb. 


iM.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIH.    Ill, 


1165 


7  Dicet :  responde ;  Fo'ela]  Omnino 
legendiim  cum  Grntero,  veniet,  tii  re- 
spondeto  Poeta.  Nam  quod  Scalijjer 
aptat  e  Manilio  lib.  v.  'Sic  etiam 
magno  qujedam  lespondere  miindo 
Ha'C  natura  facit :'  ut  miilto  magis 
insolens,  et  vitiosum  judico.  Scrip- 
sit  aiitem  Manilius  :  '  qna?dam  se  os- 
tendere.'  Similiter  deceptus  est  in 
illo  Maitialis  lib.  xi.  '  Lector  salve  :' 
nam  omnino  verius  est,  solve.  Et 
apiid  Valerium  Flaccum  lib.  5.  Ms. 
'viden  alta  comantem  PectoraP'  non 
'  vide  lata  comantem.'  Gronov.  Re- 
sponde] Pleraque  verba,  quae  jam  sunt 
secundaj  tantum  inflexionis,  fuere 
priscis  et  tertia.  sic  vale,  cave,fervere 
Sfc.  Gruterus  ex  Mss.  legit :  Quando 
venit  ?  dicet.  tu  respondeto  :  Poeta,  ^-c. 
vel  Bong,  membrana  :  Et  quando  ve- 
niet, dicens  responde,  Sfc.  Poeta]  Se- 
cessit,  quia  erat  Poeta;  'artibus' 
autem  '  honestis  Nulius  in  urbe  locus,' 
&c.  ut  queritur  Umbritius  apnd  Ju- 
ven.S.3.  21. 

8  Veiiiet,  ^c]  Ubi  forte  didicerit 
ad  citharam  canere,  redibit :  niajori 
enim  in  pretio  Romae  sunt  citliaroedi 
quam  poetae.  Epigramma  Salyricum 
est,  ac  seculi  stultitiam  et  inscitiani 
traducit,  quo  citharoBdorum  atque  id 
genus  hominum  conditio  multo  lau- 
tior  erat,  quam  poetarnni  ant  ertidi- 
lorum  bominuui.  Idem  1.  5.  epigr. 
56.  et  Juven.  Sat.  3.  vers.  64.  Sueton. 
Vesp.  cap.  19.   Herakl. 

Epig.  v.  1  Vis,  l<fc.]  Est  alia  pros- 
phonesis  Inijus  libri,  ad  Julinm  Cerea- 
lem  amicum  suum,  concepta  per 
apostrophen  ad  eundem  libellum ; 
quern  rogat,  velitne  multis,  an  iiiii 
tantum  Julio  comuiendari :  docetque 
qua  ad  ejus  domum  sit  iturus,  ubi  lia- 
bitet,  excusatque  eleganti  sententia 
defectum  literarum.     Ramires. 

3  Unus  erit,  ^c]  Instar  vel  loco 
multorum  erit  Julius,  qui  mihi  fami- 
liaris  fuit,  tibique  erit.  Farnab. 

4  Julius,  ^c]  Epigr.  16.  lib.  1. 

5  Primj,  4'c.]  Lectio  sanior  ;  quam 


a  Scriverio  restitutam  confirmat  Ms. 
e  nostris  alter.  Domus  liapc  tibi  ur- 
bem  ingresso  prima  est,  quam  Daph- 
nis  quidam  possederat  prior  dominus, 
nunc  tenet  Julius.  Quasi  diceret, 
recta  adi  Julium  Cerealera,  eumque 
saluta  in  '  primi  tecti  limine,'  lioc 
est,  in  atrio  ipso,  ut  si  diceret:  Nil 
opus  tibi  captare  secretum  ;  in  atrio 
ipso,  quae  prima  pars  apdium  et  limini 
proxima  est,  inter  salutatorum  et 
clientium  officia  eum  adire  poteris : 
nulla  enim  mora  interposita  recipiet 
te,  et  leget.  Musamhert,  Qucsres  itt 
limine  tecti]  Imo  primm  tectce  verius 
est:  et  sensus  eo  ducit.  Utruni- 
ne  commodius  est  dicere,  in  urbera 
ad  Julium,  invenies  eum  in  vestibule 
aedium,  quas  habuit  Daplmis  ?  an  po- 
tius,  vise  Julium,  quem  invenies  in 
ipso  ingressu  viae  Tectae,  jedes,  quas 
Daphnis  habiiit,  habitantem  ?  Unde 
Martialis  vaticinari  poterat  Julium 
fore  in  vestibule,  cum  liber  eo  veni- 
ret?  Ergo  primcB  Tectce  limen,  est 
ingressus  viae  Tectae.  Quum  vicum 
enim  scimus,  facile  est  homines  et 
ffides  rcperire,  sipraesertim  non  mag- 
num intervallum  intercesserit.  Gro- 
nov. in  Apocolocjntli.  Senecae.  pag. 
350. 

7  Manibusque  sinuque]  Gratissimum 
forelibrum  ostendit ;  cliara  enim  si- 
nu  excipimus,  ac  gestamus. 

10  Marcus,  ^x:]  E  salutandi  for- 
mula. Brisson.  lib.  8.  form. '  Martialis 
salutem  dicit.' 

11  Alios,  8fc.]  Alienos,  ignotos.  Pec- 
cat]  Nemo  sapiens  se  commendat 
amicis  suis  diligenter  et  solicite. 

Epig.  vi.  1  Lux  Ubi,  ^-c]  Assenta- 
tur  Egnatio  Marcellino  ob  patris  na- 
talem  et  resectam  barbam.  Lu.x] 
Dies  tertiiis  post  Idus  I\Iajas,  id  est, 
16.  Calend.  Junii. 

2  Bis  celebrunda  sacris]  In  duobus 
versibus  sequentibus  ostendit  gemi- 
ni  sacri  causas. 

3  Imputat,  &;c.]  Hrec  dies  imputat 
tauquam  beneficiuin  (legaset  Compu- 


1166 


NOTiE   VARIORUM    IN 


tat)  natalem  patiis  tui,  quo  eilitns 
est,  in  dias  Inminis  auras,  vel  ex  cou- 
lesti  revolntione  reversuin.  Farnab. 

4  LU)ai,&fC.']  Atque  hoc  eodem  die 
primam  barbam  deposuisti,  qui  qui- 
dem  dies  priscis  sacer,  solennis  et 
perpetuaj  memoriae  Sueton.  c.  12. 
Nerou.  et  Xiphilinus  in  Neione  et 
Heliogabalo.  Juven.  3.  S.  186. 

5  Magna  licet,  ^-c]  Martial.  1.  1. 
epigr.  88.  '  tonsuni  fac  cito,  sero  vi- 
rum.'  Rad, 

6  Plus  nunquam,  SfC.']  Filio  dulcis 
est  patris  vitae  niemoria  anniversaria : 
patri  nulla  dies  gratior,  quam  qua 
filli  viri  facti  memoriani  celebrat. 
nonnulli  legunt,  prcEstitit  ulla  dies. 
vide  Antholog.  1. 1.  c.  26.  epigr.  Apol- 
lonid.  'HSi»  irapTfiSuv  irpwrov  Ofpos  T^fM- 
rt  TovT(f>  Keipeo,  k.  t.  \.  Farnab. 

Epig.  VII.  Desportula]  Notat  divi- 
tum  fffiiKpoXoyiav,  et  avaram  ambitio- 
nem,  qui  levicula  pecunia  miserorum 
clientulorum  atque  anteambulonum 
officia  bene  munerari  existimabant. 
Atqui  mutatum  esse  reruni  statum 
ait;  ac  jam  non  sportulam  tenueni, 
sed  salarium  dandum  esse.  Suet,  in 
Tiberio :  '  Pecunice  parens  ac  tenax, 
coniites  peregrinationuni  expedltio- 
numque,  nunquam.  salario,  clbariis 
tautum  sustentavit.'  Herald. 

1  Centum,  8fc.'\  '  Nero  ctenam  rec- 
tam  clientibus  exhibitam  a  potentio- 
ribus  redegerat  ad  sportulam,  quap. 
calatlius  full  quoprinium  obsonia  da- 
bantiir,  postea  centiun  quadrantes' 
{board  u-ages):  Suet.  1.  6.  c.  IG.  Donii- 
tianus  antiqiiato  illo  Neronis  edicto 
revocavit  ccenas.  Suet.  Doniit.  7. 

2  Anteambulonis,  ^-c]  Clientis  offi- 
ciosi  merces. 

3  Quos  dividcbat  balnealor]  Clienti- 
bus singulis,  qui  una  lavabant,  dati  a 
potentioribus  100.  quadrantes,  nostraj 
moncta;  18.  d.  ob.  q.  quos  forte  divi- 
dcbat balneator.  epigr.  60.  1.  1.  vide 
ctTurneb.  1.  30.  c.  8.  et  30.  Eiixus] 
Aquarum  ct  vaporuni  calore  coctus. 

4  Fames  amicorum'\    Qui  sportulam 


tenuitate  et  fame  enecastis  clientes. 

5  Regis  superbi]  Quicquid  insultet 
hie  Ramiresio  Sciiverius,  recte  ab 
illo  observatum  puto  '  Regem  super- 
bum'  hie  esse  Neronem,  et  accora- 
modatum  huic  loco  ilium  alterum  ver- 
sum,  '  Invidiosa  feri  radiabant  alria 
regis.'  Patroni  quare  ob  sportulas 
dicantur  potius  superbi,  quam  ob 
coenam  rectam,  nulla  ratio  est.  Sed 
'  regis  superbi  sportuljc '  sunt  spor- 
tulffi  a  Nerone  introductep,  quae  re- 
cesserunt  vel  abrogatae  sunt  institute 
Domitiani.  Gronov,  Regis,  ^c]  A 
superbo  patrono  (qui  'rex'  diceba- 
tur)  exhibits. 

6  Nihil,  4'c.]  Nihil  fraudis  jam  fa- 
ciendum est  clienti,  qnem  saepe  in- 
vitatnm  tanquam  ad  ccenam  rectam 
dimiserunt  tandem  cum  jejuna  spor- 
tula ;  (rTpo<J)7j  tergicersatio,  a  (yTpi<pw. 
Salarium  dandum  est]  Ccena,  qua2  Ro- 
manis  aXdpiov,  cibarium,  annona  diur- 
na,  ex  pacto  debitum  :  ut  '  sportula,' 
ex  placito. 

Epig.  VIII.  1  Thaida  Quinctus']  Cx- 
citatem  Qnincti,  non  oculorum,  sed 
ipsius  animi  irridet  hoc  epigrammate. 
Amabat  euim  Tliaida  meretricem  lus- 
cam,  quam  nemo  nisi  ciecus  amare 
posset.  Ilia,  inquit,  uno  oculo  caret ; 
Qnintus  diiobus. 

2  Duosi  Utroque  caret  oculo.  Me- 
taph.  id  est,  caecus  est  aniore,  qui  non 
videat  vitia.  infra  epigr.  30. 

Epig.  ix.  2  A'o7i  scribit,  ^c]  Sic 
epigr.  6-1.  1.  6.  Pessimimi  poi-tam  no- 
tat, cujus  carmina  perinde  negligan- 
tur,  ac  si  scripta  nuncpiam  fnissent. 

Epig.  x.  Philomusum]  Philomusi 
pater  menstrua  filio  suo  luxu  perdito 
constltuerat,  eaque  singulis  diebus 
erogabat,  ne  uno  die  totius  mensis 
alimenta  consumeret.  At  qui  filio 
suo  tam  prospecte  caverat  et  consu- 
luerat  dum  viveret,  is  pessinie  eidem 
cavit  testamento  suo;  quo  cum  he- 
redem  ex  asse  reliquit;  quum,ei  ali- 
menta potius  diurna,  et  singulis  die- 
bus  pracstanda,  relinquere  dcbuisset. 


M.    VAL.    MARTIALKS    KFIOR.    LIB.    Ill, 


11(>7 


Qnare  eo  testainento,qnoheies  srrip- 
tus  est,  reveia  est  exiieredatiis:  cum 
eo  facto  patrimoniiini,  quod  statini 
dilapidavit,  ad  enm  sine  ullis  condi- 
tionibus  pervenerit.  Herald. 

2  Menstruct]  In  dimensum  men- 
strnum.  Perque  omnes  pr(Bstitit  ilia 
dies]  Non  accipio,  quasi  demensi 
menstrni  partes  in  singulos  dies  di- 
viseiit,  sed  plane  totum  deniensiim 
nieniitruum  propter  immodicos  sibi 
snmtus  in  singulos  dies  erogasse  pa- 
trem.  Et  hoc  enm  exhausit.  Nam 
qnum  hoc  menstruum  constitueret, 
videtur  ita  supputasse,  Jit  in  iongum 
sic  ei  patrimonium  sufficeret.  Men- 
strua constituit  tibi  bina,  et  eadem 
per  singulos  dies  prapstitit,  quum 
luxuriam  preeteriti  diei  sequeretur  a 
tergo  proximi  inopia,  sen  quum  quo- 
vis  die  menstruum  integrum  esset 
consumptum,  nee  quidquam  vestaret 
in  crastinum  :  et  bina  ilia  millia,  quse 
ilia  constituerat  menstrua,  si  te  vitio- 
sum  et  luxuriosum  aere  alieno  libe- 
rnm  vellet,  essent  eroganda  dlurna. 
Quamquam  et  suspicari  possis  scrip, 
sisse  auctorem :  tanta  diurna.  Et 
tantum  quolibet  uno  die  esset  dan- 
dum  vel  praebendum  luxui  two.  Gro- 
novius,  Perque  omnes,  Sfc]  Et  illius 
dimensi  menstrui  singulas  partes  sin- 
gulis divisit  diebus. 

3  Luxuriam,  ^c]  Idque  ut  crasti- 
nam  anteverteret  egestatem  coer- 
cendo  hodiernum  luxum.  Heraldus 
Egestatem  ab  Inopia  sic  distinguit : 
'  Egestatem'  luxuria  aut  aliqua  hu- 
jusniodi  pestis  saepius  conflat ;  '  Ino- 
pia' et  Paupertas  potest  alio  modo 
contingere.  Quare  Paupertas  et 
Inopia  innocens  esse  potest :  Eges- 
tas  vix  absque  scelere,  aut  ad  scelus 
propensione. 

5  Idem  te  moriens,  Sfc]  Certe  cum 
te  tibi  reliquerit,  t'eceritque  haeredi- 
tatem  tui  juris,  te  quasi  exheredavit: 
nam  tu  rapide  omnia  absumis :  melius 
consuluisset  tuo  luxui  dato  curatore. 

Epig.  XI.  2  Distichon  esse  putas] 
Succensuerat  Martiali  Qninctus  qui- 


dam,  oh  superius  8.  epigranima.  Qui 
Qninctus  Hermioneni  amabat.  Ir- 
risorie  respondet  poeta :  Si  tua 
puella,  0  Quiucte,  nee  Thais  voca- 
tur,  nee  lusca  est,  cur  existi- 
mas  distichon  illud  in  te  esse  fac- 
tum ?  Si  puella  tiia  Lais  vocaretur 
aliquid  poterat  videri  simile,  quod 
Thais  et  Lais  affinia  quodammodo 
nomina  sunt.  Sed  si  tna  puella  vo- 
catur  Hermione,  quid  simile  habet 
cumThaide?  At  dices  tu,  Quinctum 
notasti  eo  disticho,  is  vero  ego  sum. 
Mutemus  amantisnomen.  Nam  cum 
ego  ludam  semper  noniiuibns  fictis, 
quid  interest,  Quinctum  vocem  an 
Sextum  Thaidis  amatorem  ?  sit  ama- 
torSextus;  et  sic  tota  lis  dirimi  po- 
terit.  Ramires.     Epigr.  8.  supra. 

3  Sed  simile,  ifc]  Urgebis  tamen 
me  nimis  aperte  lusisse  in  affinitate 
nominum,  ubi  pro  Laide  tua  dixi 
Thaida.  verum  non  magis  hinc  nota- 
tur  quam  si  appellassem  eam  Hermi- 
oneni. 

5  Tu  tamen,  ^c]  Te  tamen  nota- 
tum  argues,  quod  Qninctus  vocaris. 

6  Sextus  amet]  Quod  si  tibi  ita 
grave  sit  Thaida  amari  a  fictitio  raeo 
Quinto,  ne  tu  forte  in  suspicioneni 
venias  ;  diluetur  hoc  facile  et  cura- 
bitur,  mutato  nomine  Quiiicti  in  Sex- 
tum. 

Epig.  xii.  1  Unguentum']  Describit 
hie  honiiuem  stolide  vanum,  qui  quum 
lautus  videri  velit,  in  rebus  minime 
necessariis  sumptum  faciat ;  in  aliis 
autem,  quas  sumptum  necessario  de- 
siderant,  sordes  suas  explicet.  Ho- 
mines istos  Graeci  fiavavcrovs  appellant 
et  airnpoKaXovs.    Herald. 

2  Cdnvivis]  A  Balneis  et  ante  Cffl- 
nam  prisci  inungebantur.  Here:  sed] 
Heri.  ut  epigr.  44.  1.  1.  Nihil  scidis- 
ti]  Nihil  convivis  distribuisti,  carp- 
sisti. 

3  Salsa,  ^c]  Kidicuia  ;  vel  Ironice, 
id  est,  insulsa  et  inepta,  vivos  nume- 
rare  inter  mortuos ;  quasi  niortuos 
invitasses,  non  vivos  ad  convivimu. 

4  Quinon  c«nat,  Sfc]  Silicernium 


1168 


NOTiE   VARIORUM    IN 


liocniihi  videtur,  ubi  apponitur  coena, 
nihil  distribuitiir,  iibi  unginiur  tan- 
turn  veliit  mortiii,  quorum  cadavera 
iingeie  condireque  mos  erat.  Ludit 
sane  eodem  inodo  Luciaiius,  libro  de 
Mercenariis :  ubi  ait  miseros  littera- 
tores,  aut  alios  id  genus,  qui  niagna- 
tum  niensas  colebant,  cum  aliis  ac- 
cumbere  solitos,  coronatos  sane  et 
ungiiento  delibutos  ;  sed  saepius  ma- 
la fame  et  siti  perditos,  cum  nihil 
iis  ministraretur.  Quare  mortHorum 
columnis  eos  non  esse  absimiles,  quas 
in  parentalibus  ungnento  quidem  per- 
funderent,  et  coronis  ornarent ;  ipsi 
autem  dapibns,  quae  simul  appone- 
bantur,  sese  oblectarent.    Herald. 

Epig.  XIII.  In  Naviain]  Erat  Poe- 
ta  invitatus  a  Naevia  ;  dapsilis  ccena 
apposita  erat;  sed  ut  omnia  serva- 
rentur,  Naevia  dicebat,  omnia  esse 
cruda.  Poeta  se  hoc  pacto  jejunum 
fore  dicit,  et  niinquam  crudimi,  si  de 
cibis  nihil  attingat.  Rad. 

1  Carpere'\  Scissuni  distribuere 
convivis. 

3  Rumpis(jue  coquutn]  Cfcdis;  et 
alludit  ad  '  rarpis/  Tanquam,  <Sfc.] 
Causata  obsoniorum  cruditatem,  ut 
serventur  ad  alias  crenas  explicandas. 

4  Nimquam,  (S|-c.]  Si  niodo  nihil  esi- 
tavero,  nunqnam  ex  obsoniorum  co- 
pia  crudus  erit  milii  stomachus  :  et 
ludit  in  translatione  toO  crudi.  Cru- 
ditas  enim  ex  epuhirum  copia,  vel 
nimio  cibo  oritur,  quern  stomachus 
non  concoxit. 

Epig.  xiv.  1  Romum,  &fc.']  Tuc- 
cium  ridet  et  sporfulani.  Tuccius 
enim  ventris  et  sportuliK  caussa  lon- 
gin(|nnm  iter  suscepcrat,  Itoma'que 
jam  proximus,  ad  ponteui  usque  Mid- 
viuni  accesserat :  in  (juo  quum  audi- 
ret  sportula;  tenuitatem,  rediit  ab 
ipso  ponte  in  Hispaniam.  Rad. 

2  Profectus  Lx  Jlispania]  Cogente 
fame  et  paupertatc. 

3  Occiirrit,  ^c]  Exposita  est  illi 
lenuitas  sportula^,  miseruque  officia 
ejus  cmereudap. 

1   }'ont(:   rediil    Mulvio]    Qui    niillc 


passus  ab  urbe  distat ;  in  via  Flami- 
nia. 

Epig.  xv.  1  Plus  credit  nemo,  Sfc] 
Codrum  caecum  irridet,  qui  amabat 
puellam,  quam  audierat  formosam 
esse.  Ludit  in  ambigua  significatione 
ToC  '  credit.'  nam  et  signiticat,  mu- 
tuo  dare  pecuniam,  et  fidem  habere: 
quasi  dicat,  mirum  est  Codrum  pe- 
cunias  credere,  qui  ipse  miserrime 
pauper  sit.  resp.  poeta  supra  fidem 
Codrum  credere  :  credit  enim  illam 
esse  castam  vel  formosam  cuj  us  amore 
caecus  est,  idque  contra  faniam  po- 
puli. 

Epig.  XVI.  1  Das  gladiatores']  No- 
tatur  hie  hominis  veo-nKoinov  aXa^oviia 
et  insana  arrogantia  ;  qui  cum  antea 
miser  sutor  esset,  nescio  quo  casu 
amplas  divitias  adeptus,  eo  insaniee 
devenerat,  ut  gladiatorum  munera, 
quae  sine  magno  sumptii  edi  non  po- 
terant,  populo  daret,  atque  ita  opes 
suas  ostentaret,  quod  justam  indig- 
natiouis  caussam  Juvenali  etiani  tri- 
buit.  Her.  Das']  Edis  munus  gladi- 
atorium  ;  quod  principum  est,  divi- 
tuui,  idque S.  Consullo  (Annal.  Tacit. 
4.),  et  spectatarum  personarum.  In- 
dignatur  autem  Poeta  hoc  vilissimos 
homines  dart-.  Sutnrum  regule  ctrdo] 
Sutorum  Alpha,  princeps.  Anglice: 
chief  or  Master  of  thy  Company.  Anti- 
phrasticccs,  quasi  e  genere  sutoruui 
abjectissinie. 

2  Subula']  Sutorium  instrumentum 
et  ofticiuni.  Sica  rupit]  Gladiatoris 
gladius  brevis;  id  est,  inimus  gladia- 
toriuni. 

4  Corio  ludere,  Sfc]  Dare  gladiato- 
res ex  tua  re.  Alludit  ad  proverbiiim, 
'  De  alieno  corio  liberalis.'  Simul 
ludit  in  terniinis  sutoriis, 'subula, ce- 
rium, pellicula.' 

G  In  pellicula,  ^c]  Intra  artificii  et 
conditionis  tutc  terniinos.  Respicit 
Apologuni  de  asino  Cumano,  |)elic 
leonis  induto. 

Epig.  xvii.  In  Sabidium]  Nar- 
ratiuncula  quadaui  faccla  Sal)idii 
ciijii.sdani   oris  fcedilatoui   notaf,  cui 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    Ill, 


11G9 


foetebat  anima,  forte  qiiod  fellator 
esset :  nam  quiim  scriblita  qiiae- 
dam  secundis  luensis  apposita  fu- 
isset,  neqiie  esset  aliquis  qui  earn 
tangeret,  piopterea  quod  arderet ; 
terque  quaterque  sufflavit  ipse:  quo 
facto  tepuit  quidem  ilia,  sed  nemo 
voluit  tangere,  quod  lialitu  ejus  con- 
spurcata  esset.   Ramires. 

1  Scriblita]  Bellarium  secundae 
inensa>,  ad  modum  placentae,  confec- 
tum, Syncopate  pro  'sciibilita,'  Torta, 
Hisp.  Sunt  qui  legant  intrita:  alii 
stribilita  anh  rov  aTpe^Xflv,  quod  est, 
torquere,  ideo,  quod  in  circuitu  tor- 
queatur  restis  in  niodum.  unde  His- 
pani  tortatn  dicunt.  Idem. 

5  Digitosque,i;c.'\  Convivarum  tan- 
gen  tium. 

6  Nemo  pntuit,  ^c]  Nemo  susti- 
nnit  edere  vel  gustare  scriblitam,  im- 
puro  lialitu  tuo  corruptam :  vide 
epigr.  93.  1.  7, 

Epig.  XVI II.  1  Pei'frixisse,  Sfc]  Ex 
frigore  raucisse. 

2  Cum  te,  ^-c]  Excusationem  in 
totnni  accipimus  :  vel  omnino  recita- 
tione  supersedeas,  ut  tibi  et  nobis 
parcas. 

Epic.  xix.  1  Proxima,  ^fc]  Est 
flebilis  quapdam  narratio  casus  cujus- 
dam,  quo  periit  pulchellus  puer,  quern 
Hylani  vocat.  In  porticu  Vipsana, 
sen  stadio  potius,  centum  columnis 
sublata  (1.  2.  epigr.  14.)  platanisjuxta 
consitis  opaca,  et  statuis  ferarum  ex- 
ornata ;  dura  ludibundus  puer  et  nr- 
S5E  velut  insultans,  ori  status  hianti 
manum  insereret,  a  vipera,  quae  in  ore 
statua;  latebat,  morsus,  interiit. 

2  Ficta]  Non  pictje  :  fingunt  enim 
statuariijpingunt  pictores.  Platano. 
no]  Locum  Platanis  consitum. 

3  Tcntat  hiatus]  Puer  explorat  oris 
et  faucium  altitudinem,  niamiqiie  in- 
serta,  Age,  inquit,  morde,  fera,si  po- 
tes. 

4  Hylas]  Species  pro  genere. 

5  CcEco]  Tenebroso,  nt  videri  quid 
abderetur   non    posset;    ita   ca>cnm 

Delph.et  Var.Clas.  Mar 


antrum.  Radervs. 

6  Vivehatque,  Src]  Ficta  liaec  seu 
marmorea  ursa,  coniperta  est  letha- 
lior  ursa  viva,  quasi  spirans  anima  vi- 
perae  quae  sua  deterior.  Et  eleganter 
dixit  '  vivebat,'  pro  habebat  in  se 
besfiam  viventem. 

8  O  /acinus]  O  male  factum,  quod 
non  vera  esset  ursa  :  tum  enim  aut 
puer  manum  ori  inserere  supersedis- 
set ;  aut  tenero  formosoque  puero 
viva  ursa  pepercisset. 

Epig.  xx.  I  Die  Musa,  ^c]  Ca- 
nium  poetam  perpetuo  ridentem  de- 
scripsit  1.  1.  epigr.  70.  nbi  euni  Pa- 
nos  statuas  comparat,  perpetui  risus 
specie  conflatae. 

2  Victuris]  Non  perituris,  eo  natis 
genio  et  fato,  ut  immortalitatem  con- 
secutae,  posteris  legantur. 

3  Temporum,  Sfc]  Historiam  de 
Claudii  temporibus. 

4  An  qucE  Neroni,  ^c]  An  scribit 
quae  adstruat  Neroni  tanquam  autho- 
ri,  ut  prodeant  sub  nomine  Neronis  ? 
Vel  an  ad  fidem  et  veritatem  historiae 
revocat  componitque,  quae  vivo  Ne- 
rone  ob  metum  aut  adulationem,  quae 
niortuo  ex  recenti  odio  falsa  scripta 
sunt?  Tacit,  in  prooem.  Annal.  Ne- 
ronis historia  a  plerisque  scriptori- 
bus  mendacissime  fuerat  conscripta  • 
quiim  aliijdum  is  viveret,  turpissime 
ei  adularentur  :  alii  autem,  eo  subla- 
to,  nova  scelera  conimeuti,  multa  ei 
adstruerent,  de  quibus  ne  cogitarat 
quidem.  Id  observavit  Joseph.  Ju- 
daic. Origin.  1.  20.  c.  5.  Herald. 

5  Improbijocos  Phadri]  Non  alium 
intelligo  quani  ilium  Tiberii  Augusli 
libertum:  quem  '  improbum  '  vocat, 
id  est,  audaculum  quod  sub  persona 
fabularum  yEsopicarum  traducere  au- 
sus  est  liominuni  potentum  mores. 
Nam  quod  '  jocos  '  dixit,  respexit  il- 
lud  Pha^dri:  '  Fictis  jocari  nos  me- 
minerit  fabulis.'  Hoc  nionuimus  olini 
ad  Statii  Silvas.  Gronov.  Phcedri] 
Mimographi  alicujns  jocularii ;  non 
autem  illius   qui  fabiilas  composiiir. 

Hal.  4  E 


1170 


NOTyE    VARIORUM    IN 


Raderus  tamen  credit,  Iiiinc  Pliae- 
drum  Aiigiisti  libertnni  fiiisse,  ct 
quinque  illos  libros  j^sopicarum  fa- 
bnlanun  scripsisse ;  unde  'jocos' 
appellat,qnid  enim  aliiid,  qiiamjoci? 
'Impiobum'  reor  dici,  propter  Sy- 
barin. 

6  An  severus  herois']  An  heroo  pede 
canit  heroum  facta.  Heroici  enim 
carminis  argumentum,  severum,gran- 
de,  illustre. 

7  An  in  cothurnis,  ^c.]  An  tristis 
et  altus  majestate  carminis  tragici 
scribit  tragoedias?  In  tragoediis  an- 
tem  indiicti  heroes  et  reges  grande 
locuti,  altis  innitebantur  calceamen- 
tis  ;  claruitque  stylo  tragico  Sopho- 
cles. Et  quanivis  jEschyhis  fuerit 
primus,  qui  maguiloquentiam  docue- 
rit,  ut  testatur  Horat.  in  Arte  poet. 
'  Et  docuit  magnumque  loqui,nitique 
cothurno;'  in  proverbium  tamen 
abiit  *  Sophocleus  cothurnus,'  quod 
Sophocles  caeteros  Tragicos  dictionis 
gravitate  longe  superaverit.  Ut  Virg, 
Eclog.  8.  10,  '  Sola  Sophocleo  tua 
carmina  digna  cothurno.'  Ramires. 

8  An  otiosus,  ^c]  An  in  conventu 
Poetarum  recitat  elegantes  comoe- 
dias,  vel  alia  carmina.  Otiosus]  Ab 
aliis  negotiis  vacuus:  nam  qnomodo 
'otiosus,'  si  recitabat?  In  schola] 
Alia  est  schola  Poetarum,  alia  Oram- 
maticoruni.  Grammatici  expiicabant 
poetas ;  poetse  ipsi  sua  recitabant 
carmina  in  auditorio  aliquo. 

10  Terit]  Obambulat.  Tcmpli]  Isi- 
dis  fani.  epigr.  14. 1.  2.  vers.  7. 

11  Spatia  carpif,  Sfc.']  Porticum 
Ncptuni  quam  acdificavit  Agrippa,  et 
Argonautarum  pictura  cxornavit : 
epigr.  14.  1.  2.  vers.  5. 

12  An  delicata,  ^c]  An  in  porticu 
Europffi,  in  rpia  buxeta  solem  fran- 
gnnt  a  meridie,  &c.  epigr.  14.  1.  2. 
vers.  1.5. 

15  Titine]  Titi  Imperatoris,  qui 
delitiac,  uiundi:  quern  jjrocnl  dubio 
versu  clariore  sa^pe  celebrasset,  si 
per  iJomitiatium  licnissct.  Uadtr, 
Tiline  Ihirmix,  ire]    '  Vclocibus   luii- 


neribus,  thermis.'  epigr,  2,  lib.  Spect. 
Ecquid  sapit  qsiod  habet  Ms.  Oxoni- 
ensis,  Stertitve'l  thermis  an  lavatitr 
AgrippcB?  Agrippw]  Balnea  de  suo 
nomine  excitavit  M.  Agrippa, 

16  Impudici,  ^c]  Soplionii  Tigllli- 
ni,  bipedum  nequissimi,  foeda  pueri- 
tia,  impudica  senccta,  &c.  Tacit.  1. 
Histor,  et  14,  Annal. 

17  TulU  Lucani]    Epigr,  37. 1.  1.  et 

I.  9,  epigr,  52. 

18  Ad  quartum']  Praedium  subnr- 
banum  ad  quartum  lapidem.  Ita  snb- 
urbana  praedia  aut  praetoria  nomi- 
nabant,  ad  Tertium,  Quartum,  Quin- 
tum,  Sextnm,  intellige  lapidem  milli- 
arem. 

19  An  (Tstnantes,  Sfc]  Ad  aquas  ca- 
lidas  in  Bajano  sinu  intra  Misenum 
et  Puteolos  in  Campania, 

21  Vis  scire,  ^c]  Ex  persona  Mu- 
sae  resp.  Quicquid  agat,  ridet,  epigr. 
62,  1.1.  et  epigr.  63.  infra. 

Epig.  XXI.  In  crudelcm  Dominuni] 
Ita  vita,  a  servo  male  accepto  data, 
potius  Domino  invidia  fuit,  quam 
vita.  Et  sic  ultus  est  Dominum,  quia 
reddidit  ilkim  omnibus  invisum,  se 
vero  gratum.  Rad. 

1  Proscriptum,  <^c.]  Antium  Resti- 
oneni :  vide  INIacrobium  1,  Saturn,  c. 

II.  et  Appiau,  lib,  4,  et  Val,  Max. 
1. 6,  c,  7.  Senec.  de  Benef.  1.  3.  c.  23. 
<?tc.  Fronte  notutus]  Stigmatias  ser- 
vos, literas  fi  onte  inustus. 

2  Sed  invidia]  Indignum  enim  visii 
fore,  tanta  lide  scrvum  a  Domino 
notis  compunctum  fuisse, 

Ei'iG.xxH,  1  Dederas,  Apici,  Sfc.} 
Exempluni  helluonis  privatisingulare 
et  inauditum,  Apicius  scxcenties  de- 
coxerat,  iuspectis  tandem  rationibus, 
superfuturum  sibi  centies  H.S,  com- 
putavit.  Id  est,  centies  centena  mil- 
lia  sestertium,  sivc  treceuta  triginta 
tria  niilia  florenoruin,  supra  trccen- 
tos  triginla  trcs,  Rad.  Sed  in  hac  re 
tanquani  ultima  fume  victiirus,  sibi 
vitam  vencno  finiit.  Seneca  ad  Hel- 
viam  cap.  10.  et  Dion.  1.  57. 
2  Sed  adliuc,  ifc.}    Sed  liixui  adliiic 


M.    VAL.    MARTIALIS    r.PIGR.    LIJJ.    III. 


1171 


centies  centena  millia  snpererant, 
quBR  impenderes,  exhaustis  jam  et 
dccoctis  sexcenties  centenis  niillibiis 
sestertium,  Ce7ities  laxum]  Ad  illud 
'  centies  laxuni.'  Hand  scio  quos  flo- 
renos  inteliigat  Radenis,  quum  dicit 
centies  esse  333,000.  florenoriim,  &c. 
nam  centies  sunt  diicenta  quinqua- 
ginta  millia  coronatoium, florenorum 
septingentaquinquaginta millia.  Gro- 
nov.  Laxum']  Non  minus,  amplius,  po- 
tius.  Alii  luxu  pro  luxui,  id  est,  ad 
luxnm. 

S  Hoc  tti  gravatus]  Hoc  centies 
sestertio,  velut  nihil  superesset :  hac 
quasi  egestate  gravatus,  inopia  pres- 
sns,  putasti  tibi  fame  et  siti  morien- 
dum,  ideoque  venenum  liausisti. 

4  Summa  potione']  Extremo  haustn  : 
ut  gumma  dies.   DuxisW^  Exhausisti. 

Epig.  xxiii.  I  Omnia,  ^c]  Invi- 
tator  sordidus  obsonia,  statim  ac  po- 
nerentur,  tradidit  servis  pone  ad  pe- 
des discumbentinm  niinistrantibus 
auferenda,  et  ad  alias  instruendas 
ccenas  leservanda.  Jocatur  Poeta, 
commodius  fore  ut  servis  extra  tri- 
clinium apponatur  mensa,  si  ita  retro 
amovere  fercula  statuerit.  n-wv  6e  ire- 
pi^jirdvTaSiSoos  6n(a<t!.  Antliolog.  1.1. 
c.31.  Sensum  plane  expressit  ac 
reddidit  versnum  illoruni  Lucillii 
conquerentis  de  Epicrate  :  El  S'  ovtu 
rovr'  iari,  av  tovs  SovXovs  KardicXtvov. 
'Hfie7s  S'ouToi  ffov  irphs  ttcJSos  ipx<iiJ.icda. 
Si,  inquit,  hoc  tibi  facere  decretum 
est,  ut  pueris  retro  omnia  obsonia 
porrigas,  cur  non  illos  jubes  discum- 
bere,  et  nos  ad  pedes  tibi  stabimus 
eornm  vicem  ?  TrdfTa  Sid6vai  dvia-u,  in 
prfficedentibus  dixerat  Lucillius : 
Martialis  ad  verbum  :  omnia  retro  ob- 
sonia tradere:  robs  Sov\ovs  KUTcucMveiv 
apud  Lucillium  idem  omnino  est, 
quod  mensam  sternere  a  pedibus  apud 
Martialem  :  quijubetenim  servos  a 
pedibus  discumbere  ad  mensam,  idem 
mensam  sternit  a  pedibus.  Salmasius. 
Vide  et  Turneb.  Advers.  1.  16.  c.  5. 


Epig.  xxtv.  De  Haruspice  hernioso'] 
Continet  hoc  epigramma  facetissi- 
niam  de  Thusco  haruspice  narratiun. 
culam  ;  qui  cum  mactaret  hircuni  ad 
Baccbi  aras,  cuidam  agresti  viro  fal- 
cem  praebuit,  jubens  ut  testiculos 
hirci  amp>Uaret ;  quumque  ipse  cum 
Lirco  Inctaretur,  ostendit  ingentera 
quandam  herniam,  quam  rusticus 
confestim  falce  secuit,  existimans  id 
ad  sacra  pertinere.  Ramires. 

2  Tuis  victima,  ^c]  Quod  vites  ro- 
dat :  ut  porcHS  Cereri,  quod  frugibus 
obsit.  epigr.  39.  1. 13. 

3  Tuscus  mactare,  ^fc]  Aruspicina, 
ut  et  multaalia  sacra  et  religiones, 
ab  Etruria  Romam  accita. 

5  Testiculos,  ^'c]  Hirci,  victinije 
raasculae  castrabantur,  ne  teter  ilia- 
rum  partium  odor  nares  olfenderet. 

7  Ipse  super]  Aruspex,  Virides  aras, 
JSfc]  Herbis  stratas. 

9  Iratis  apparuit]  Per  irreverentiara 
gestus  illius.  Hernia  sacris]  Scrotum 
aruspicis  proni  et  inclinantisappare- 
bat  a  tergo,  quod  rusticus  abscidit. 

13  Sic  modo,  ^-c]  Ludit  a  patria. 
Sic  modo  qui  fuisti  Hetruscus,  nunc 
Gallus  factus  es  aruspex,  nee  tamen 
e  Gallia,  sed  Gallus  sacerdos  Cybeles. 

14  Caper']  Caprnm  rhv  iKro^iav  dici 
notavit  Gellius  1.9.  c.  9.  '  Auctore 
M.  Varrone  is  demum  Latine  Caper 
dicitur,  quiexcastratus  est.'  Gronor. 
Caper]  Castratus  :  est  itaque  caper 
hircus  castratus,  eKTOfiias. 

Epig.  xxv.  Ad  Faustinum]  Jociis 
est  in  Sabinaeum  Rhetorem  frigidissi- 
mum  in  dicendo,  qnem  ait  hyperbo- 
lic»s,  posse  fervens  balneum  refrige- 
rare  :  estque  jocns  in  ambiguitate 
a  frigore  aeris  ad  orationis  frigus : 
sic  dicinius  '  frigere '  alicujus  oratio- 
nem.  Ram. 

1  Fervens]  Cujus  caloreni  vixferre 
possit  Julianus  calidis  alias  assuetus. 

3  Roga,  lavetur,  Sfc]  Jocus  INIeta- 
pboricus  a  frigore  aeris,  ad  frigr.* 
orationis. 


117-2 


"SOTM    VARIORUM    IN 


4  Neronianas,  Ifc]  Qiiap  egregie 
erasit  calidae  et  optima?  ;  epigr.  4S. 
1.  2. 

Epig.  XXVI,  In  Candidutn]  Candi- 
diim  aniiciini  tantuiti  adulteram  ux- 
orem  habere,  alioqui  uiliii  commune 
amicis,  ait:  vide  1.2.  epigr. 43.  Rail. 

1  Priedia  solus,  Sfc]  Candide,  cui 
crepat  usque  in  ore  illud,  '  omnia 
amicis  oorauuinia,' ut  epigr.  43.  1.2. 
nihil  tamen  cum  amicis  communicas, 
sed  te  tibi  soli  vivere,  solisapere  per- 
fectam  credis  sapientiam,  beatam 
judicas  vitam  :  certe  ut  uec  decreto 
illi  Pythagorico  stas,  itanee  institute 
tuo  private ;  namque  uxorem  habes 
communem. 

2  Aiirea,  myrrhina,  Sfc]  Vasa,  epigr. 
113.1.14. 

3  Opimt  CcBCuba  solus]  Epigr.  27. 
1.  1.  vers.  5.  Opinii]  Opimianum  Cae- 
cubum,  vinum  Opimio  consule  con- 
ditum,  et  per  ducentos  et  amplius 
annos  servatum. 

4  Cor  solus,  Sfc]  Sapientiam;  Me- 
tonym. 

.5  Hoc  me  piila,  Sfc]  Te  omnia  non 
habere  solum.  Legit,  hoc  nee  puto 
posse  negari  Fr.  Modius  epist.  75. 
Novantiqu.  lectionum. 

Epig.  xxvii.  In  Galluml  Galium 
sxpe  a  se  vocatum  ad  coonam  dicit ; 
se  autem  nuncjuain  revocatiim  a 
Gallo.  Indignatur  :  et  se  stultum, 
qui  hoc  fecerit ;  et  Galium  impii- 
dentem,  qui  non  fecerit,  affirmat. 
Raderus. 

1  Vocatus]  Ad  coeuam. 

3  Ulriusque,  Sfc]  Meum  aeque  ac 
tuum. 

4  Cor  non  est,  ^c]  Prudentia  ad 
pratlereundum  te  inhumanum.  Pu^ 
dor}  Ad  invitandum  me  bene  meri- 
tum. 

Epig.  xxviii.  In  Ncstorem]  Nes- 
torem  huiic  fictitiuin  ait  oblrectato- 
rem,  aut  animam  olentem,  osque  im- 
purum  hubcntem. 

2  Tu  fads']    Graveolentia    manct 


auriculae  illius  ab  impura  tua  anima. 
Quid  sit  in  aureiugarrire,  l.l.ep.90. 
diximiis. 

Epig.  XXIX.  1  Gemina]  Qnialiga- 
tum  illis  utrumque  cms.  Conficta  est 
quEedam  dedicatio  aiiathematis  ser- 
vilis  Zoili  cujusdam  ;  qui  ex  ergas- 
tulario  elatus  fuerat  ad  Equestrem 
dignitatem  :  simulque  eum  admonet 
servilis  conditionis.  Solebant  enim 
servi  vinculis  soluti,  compedes  Sa- 
turno,  velut  aiiathemata,  dedicare  ; 
quod  is  Ueus  in  compedes  olim  a 
filio  conjectus,  adeptus  deinde  liber- 
tatem,  servos  in  clientelam  suam  vi- 
sus  sit  arcepisse,  et  eorura  quasi  pro- 
tector sit,  cujus  etiam  causa  Romae 
in  compedibus  visebatur.  Ramires. 
Compede]  Servi  improbi  et  noxii  in 
ergastula  damnati  opus  in  compedi- 
bus faciebant.  Dedicat  catenas]  Servi 
libertate  donati,  compedes  et  catenas 
sacrarunt  Saturno,  qui  toto  anno 
laneo  vinculo  ligatus,  ad  diem  sibi 
festuml.menseDecembri  solvel)atur. 
quin  et  servi  in  his  Satiu-nalibus  do- 
minabantur.  '  Donasset  jauine  cate- 
nam  Ex  voto  Laribus,'  Hor.  I.  lib. 
ser.  5. 

2  Annulos  priores]  Compedes.  Zoilo 
autem  expvobrat  annulum  aureuni, 
ut  qui  ab  Ergastulario  servo,  ad  or- 
dinem  equestrem  sit  evectus  :  epigr. 
38.  1.11. 

Epig.  XXX.  1  Sportuln,Sfc.]  Dictum 
supra  miseios  hosce  sportularum 
captatores,  ex  centunj  sportuiaj  qua- 
drantibus,  geuium  tVaudantes,  cellae 
pensionem  et  vestes  subtrahere,  &c. 
Sublata  vero  Domitiaui  edicto  spor- 
tula,  hi  omnes  in  detcriorem  condi- 
tionem  sibi  visi  sunt  incidisse ;  ut 
Tuccius,  de  quo  epigr.  14.  Arguit 
igitur  Gargiliaiuun  temeritatis,  quod 
sublata  sportula  Rom'<e  vivere  per- 
severabat.  Ramires.  Supra  epigr.  7. 
vers.  1.  clientibus  autem  '  hinc  toga, 
calceus  hinc  est,  Et  panis  fumusque 
domi,'    Juven.  S.  1.  119.   Gratis,  ifc] 


M.    VAL.    MARTIALIS    KPIGR.    LIB.    111. 


1173 


Ad  coenam  jnstani,  imde  til>i  nulla 
pecunia,  tit  in  sporlulis. 

2  Quid  Romcp,  Sfc]  Cur  non  hinc 
niif^ras?  Ciim  tii  praeter  cibnm  nihil 
pecnni<B  accipias,  unde  vivis?  unde 
vestem  conipaias  ?  unde  tectum 
solvis?  hoc  enim  est  pretium  cella? 
fuscae. 

3  Fusca  pensio  cella']  Gurgustioli 
fiimosi  seu  tenebricosiobventns,  evol- 
KLov,  rent,  seu  pretium  annuae  habita- 
tionis. 

4  Quadrans]  Quo  pretio  tenuioris 
conditionis  homines  lavabant ;  '  diim 
tu  quadrante  lavatum,'  &c.  Horat.  3. 
Sat.  1.  lib.  Unde  rir  es  Ckiones]  Unde 
habes  qiiod  meretrici  solvas  ?  Vir 
enim  aliquis  mulieri,  etiam  extra 
nuptias.  Vide  Gruteri  suspiciones. 
Chione]  Lupa,  seu  prostibulum,  qnaes- 
tum  a  corpore  quaerens. 

5  Cum  ratione,  ^c]  Etsi  te  dicas 
vivere  frngaliter  et  ex  justa  compn- 
tatione,  non  tamen  video  causam  cur 
in  Roma  vel  etiam  in  vita  manere 
veils,  ciii  non  suppetit  unde  vivas. 
Luditque  in  dialogia  toC  '  ratione,' 
Prius  enim  frugaiitatem  et  modera- 
tionem  ;  posterius,  mentem,  caussam, 
judicium, intelligentiam  que  significat. 

Epig.  XXXI.  Ad  Rujinuni]  (^onatur 
reprimere  Ruffinum  ob  divitias  nimis 
siiperbientem,  quas  dicit,  amplas  qui- 
dem  esse,  sed  non  accedere  ad  liber- 
tinoriim  opes  :  quo  simul  ejus  arguat 
stultitiam,  qui  ea  re  glorietur,  quam 
multo  magis  abjectissinii  homines 
erant  consecuti.  Ramires. 

2  Urbaniijue  tenenf]  Utraque  ex- 
plicatio  interpretum  (Et  dii  tui  pe- 
nates  in  urbe  occupant  tantum  soli, 
quantum  esset  multis  domibiis  ;  et, 
Domus  tna?  urbanae,  quas  multas  ha- 
bes, habent  singula?  praedia  subnr- 
bana)  nugax  est.  Non  viden:  ;t  by- 
pallagen  esse  :  '  Urbani  Lares  tenent 
multa  praedia,'  pro  eo,  quod  est, 
multi  Lares  tibi  tenent  urbana  prae- 
dia,Jurisconsultorum  lingua  loquitur. 
Habes  et  multa  '  pracdia  rustica,'  id 


est,  agros,  et '  urbana,'  id  est,  domos, 
a?dificia.  Gronovius,  Urhani]  Et  Dii 
tui  penates  in  urbe  occupant  soli 
quantum  esset  multis  domibus  ;  vel, 
domus  tua?  urbanae,  quas  multas  ha- 
bes, habent  singulfe  pra-dia  sua  sub- 
urbana.  Etenim  solum  et  superfi- 
cies junctim  praedium  dicitur  ple- 
rumque  :  sed  proprie  praedium  est 
solum  ipsum  ;  idque  si  ruri,  rusticum  ; 
si  in  urbe,  urbanum.  Junctim  vero 
etiam  ruri  urbanum  esse  potest,  et 
in  urbe  rusticum.  Brisso7i. 

3  Servit  Domina,  ^c]  Multos  tibi 
obaeratos  habes  et  foeneratos.  Dotni- 
nct]  Pecuniae,  quae  domina  est,  cui 
serviunt  omnia. 

4  Aurea  mensa  dopes]  Inaurata,  au- 
ream  habens  coronam,  vel  aurea. 

6  Plus  habuit,  (fc.J  Malis  quidem 
artibus  multa  nactus  es,  sed  piura 
Didymus  spado,  et  Philonielus  (quan- 
tum ex  ficto  nomine  licet  conjicere) 
citharcedus,  qui  et  te  fastidire  pos- 
sint. 

Epig.  xxxii.  1  Num.  possum  vetu- 
lam,  Sfc.']  Convitium  est  in  Matriniam 
vetulam,  qu£e  querebatur,  quod  Po- 
eta  non  virum  egisset  cum  ea.  Ex- 
CHsat  hoc  qiium  dicat  earn  non  vetu- 
lam, sed  jam  mortuam.  Ramir.  He- 
raldus  legendnm  censet.  An  possim 
vetulam,  quarts  lilatrinia.  Nota  (ppdcriv. 
Posse  vetulam.  IMultaenim  reticebant 
in  rebus  turpioribus.  unde,  '  czetera 
quis  nescit?'  etsimilia:  SicPlautus: 
'  Quae  cum  viris  suis  praedicant  nos 
solere.'  Et  (xweivai  Greecis;  '  Esse 
cum  muliere,'  Latinis.  *  Consuescere' 
etiam  frequenter;  Koivuve^v  Grtecis, 
seu  oxeveiv.  infra  ep.  75. 

3  Sed  si]  Modo  non  exuerint  foe- 
minas  (ut  est  in  fabulis  notis)  quod 
tu  fecisti,  canis  jam  et  saxum. 

Epig.  xxxiii.  Qualem  puellam  velit] 
Ancillam  ingenua  facie  se  prseferre 
caeteris  omnibus  dicit. 

1  Ingennam  malo,  Sfc]  Non  amo 
genus,  conditionem,  et  ejusmodi  pha- 
leras,  sed   formani  ipsara :   maxima 


1171 


NOTyE    VARIORUM    IN 


enim  voluptas  est,  si  quid  propter  se 
ametur :  non  placet  ingenua  conditio, 
sed  ingenua  facies. 

2  Libertina,  Src-]  Filia  liberti  qui 
e  servo  manuuiissus  fuit. 

Epig.  XXXIV.  1  Digna,  Sfc.'\  Con- 
venit  tibi  nomen  Chiones  {x'^uv  autem 
nivem  significat)  quia  fiigida  es  blan- 
ditiis,  amoribus,  vel  alias;  non  con- 
venit,  quia  nigra  es. 

Epig.  xxxv.  I  Phidiacce,  ^c]  Phi- 
dias toreutices  inventor  fuit.  '  To- 
reuma'  est  opus  ca^latum,  cujusmodi 
sunt  calices,  crateres,  signa  homi- 
nnni,  ant  ferarum,  aut  flonim  exeiin- 
tia  extantiaque.  Juvenal.  S.  1.  '  Et 
stantern  extra  pocuia  caprum.'  Non 
quidem  a  Pliidia  factum  toreuraa  di- 
cit,  sed  ab  inventore  Phidia,  toreu- 
tice  dicitur  Phidiaca.  Rad. 

2  Adde  aquam,  Sfc]  Ita  ad  vivum 
expressi,  ut  addita  aqua  videautur  na- 
taturi.  Hyperbolice. 

Epig.  xxxvi.  1  Quod  7iovus,  Ifc] 
Expostulat  cum  Fabiano  injiuiarum, 
quod  cum  vetus  esset  amicus,  easdeni 
cogeretur,  quas  sodales  novi,  ope- 
ras prapstare  anteambulonis.  Ramires, 
Exigis  a  me  veteri  amico  et  cliente 
oilicia  non  minora,  quani  quae  no- 
vus  praestatcllens. 

S  Horridus,  ^c]  Frigore  matu- 
tino;  vci  cultus  neglectu,  dum  pro- 
pero  ut  inter  primos  salutatores  sim. 
Juven.  3.  20. 

4  Me  tua  sella,  8fc.]  Praecedenteni, 
comitantem,subsequentem  tuam  sel- 
lani :  epigr.  10.  I.  10.  vers.  6.  et 
epigr.  26.  1.  12. 

5  Decima,  ^c]  Cum  octava,  qnae 
acstate,  nona  qua?  hyeme,  lavationi 
assignatur,  cogat  comitari  te  ad 
balnea  Agrippae,  ipse  loturus  longe 
in  balneis  Titi.  Vel  queritur,  quod 
jam  iassus,  bora  decima  vel  serins, 
quando  jam  ccBnandum  esset,  cogere- 
tur spqui  Fabianum  in  tliermas  Agrip- 
pap, ;  quo  ii)i  relicto,  quod  simul  la- 
vari  per  fastum  amici  potcntis  non 
liceret;  properabat  ipse  ad  Titi  tlier- 


mas, quae  longo  spatio  dissitae  erant 
a  thermis  Agrippae.  Ramires. 

7  Decembres]  Annos.  Quasi  dice- 
ret  :  Tu  pro  his  officiis  triginta  annis 
tibi  praestitis,  quibus  attrivi  togam, 
non  tuam,  sed  meam ;  nondum  me 
rude  donas,  et  gratis  sportulam  prse- 
bes  ?  Rad. 

0  Meuquel  Cum  alii  patroni  mit- 
tere  soleant  clientibus  togas. 

10  Rudeiii]  Liberationem  ab  offi- 
ciis ;  tractum  ab  arena :  gladiatores 
enim  a:!tate  ingravescente  quasi  eme- 
riti in  magisterii  signum  accipiebant 
rudem  qua  donati  non  cogebantur 
deinde  pugnare,  publice  tamen  ale- 
bantur.  Ramiresius  putat  Poetam 
ambigue  allusisse  ad  togam  rudem. 

Epig.  xxxvii.  In  irasceiUes  amicos] 
Est  reprehensio  divitum,  qui  irarum 
occasionem  quaerunt,  ne  officia  inferi- 
oruni  amicorum  raunerentur  :  sed  pro 
gratia  odium  reildunt.  Ramiresius. 

2  Non  belle  facitis]  Non  ex  ratione 
et  causa,  sed  occasionem  quaeritis 
irarum.  Sed  juvat,  Sfc.'\  Utile  est 
vobis  iras  simulare,  ne  muneremini 
pauperum  officia:  sic  ep.  13.  1. 12. 

Epig.  xxxviii.  Ad  Sextiim']  Con- 
queritur  nihil  Roma^  amplius  Roma- 
num,  nullo  pretio  esse  ingenia  et 
artes:  simulque  ostendit  Romae  nul- 
lum esse  bonis  viris  locum. 

4  TripUci,  ^-c]  1.  Veteri  Romano. 
2.  Caji  Julii  Csfsaris.  3.  Augusti. 
vide  Alex.  Neap.  1.  2.  c.  12.  Mar- 
tian. 3.  1.24.C. 

5  Egit]  Inquit  Poiita,  est  enim 
Dialogisnius.  Ateslinus,  Cujus,  gfc] 
Caussidici  paupcres.  nomina  fortasse 
ficta.  Aleslinusl  Ab  Ateste,  urbc 
Venetorum  ditioni  subjecta. 

0  Pensio  tuia/uit]  Supra  epigr.  30. 
vers.  4.  Quorum  utcrque  non  ha- 
buit,  unde  solverct  annuam  conduct! 
larls  pensionem  totam. 

7  Si  nihil,  d^f.J  Refert  Sextus. 

8  Esse  Marunis  aims']  Mea  curinina 
acquare  Virgilii  opus. 

'.»  Owinci   gclidis,    Sfc]    Omncs    bi 


M.    VAL.    MARTIALIS    ElMGR.    LII}.    III. 


1175 


quos  vides  horiidulos  tritis  lacernis, 
sunt  PoetJB  non  inferiores  Virgil,  et 
Ovidio. 

10  [hi]  Roinae  sc.  Nam  libnim 
lertiuni  Martialis  non  scripsit  Roniae, 
sed  in  Gallia  togata,  et  scriptura 
Romam  misit.  Rad. 

11  Atria,  Sfc]  Ingrediar  (inquit 
Sestiis)  cliens  potentionim  atria,  vel 
principis  aulam.  Vix  treis,  i^c]  Resp. 
Poeta. 

13  Quid  faciam,  Sfc]  Verba  Sexti. 
Cerium  est]  Decretum  hoc  mihi,  sive 
sedet.  Martialis  accipit  quasi  diceie 
Sextus  voluissel,  Non  dubito  quin 
Romae  vivere  possim.  Itaque  joco 
respondet  Poeta.  Si  malus  es,  vita 
Romae  tibi  certa  est ;  sin  bonus  es, 
fortuita,  sive  pendens  a  nutu  fortunaj 
et  casu,  sive  oTrSTep'  ervxev.  Fieri 
nerape  poterit  ut  vivas,  fieri  etiam  ut 
nee  vivas,  sen  victum  inveuias.  31u- 
sambert. 

14  Si  bonus  es,  ^-c]  Bonis  fortui- 
tus  est  Romas  viclus  et  incertus  ;  ma- 
ils stipendium  certum. 

Epig.  XXXIX.  1  ^loffistro]  Magis- 
tro  pecoris.  Alii  leg.  ministro,  id  est, 
Ganymedi  Jovis  pocillatori.  ut  1. 11. 
epigr.  104. 

2  Quatn,  Sj-c]  Quae  tarn  bene  de 
forma  judicet.  Quintus  contra,  ep. 
S.  supra,  caucus  erat  quamvis  oculos 
haberet. 

Epig.  xl.  In  Thelesinuni]  Irridet 
Thelesinum  quemdam,  qui  magnam 
rem  se  praestitisse  existimabat,  quod 
mutuam  dedisset  Poetas  pecuniae 
summam,etse  magnum  ob  id  repu- 
tabat.  Respondet  Poeta,  majorem 
se  esse,  qui  debitum  illud  solvat, 
quum  pauper  sit,  Ramires. 

1  Ter  quin'inagena]  Centum  et 
quinquaginta  millia  sestertium. 

2  Gravis,  ifc]  Vide  ep.  30.  1.  2. 
vers.  5. 

4  Magnus,  ^-c]  Immo  pusillus,  qui 
dives  non  dona  das  :  ego  niagnus,  qui 
pauper  solvo. 


Epig.  xli.  1  Menioris,  ^c]  Cajla- 
toris  laudatissimi. 

2  Vivit,  et  timetur  argeniuni]  Af- 
fabreefficta  videtur  spirare,  et  vel  ar- 
gentea  nescientibus  timetur  pro  viva. 

Epig.  xlii.  1  Lomento  rugas,  ^-c] 
PoUam  quamdam  frustrari  docet  suo 
labore,  quae  rugas  ventris  lomento 
tegebat,  quum  id  potius  suspicionem 
majoris  deformitatis  moveret  in  ani- 
mis  spectantium.  Ramires,  Hoc  dis- 
tichon  ita  legit  Scaliger :  Lomento, 
rugas  uteri  quo  condere  tentas,  Polla, 
tibi  ventrem  nonnihit  abra  Unit.  Sed 
vereor  ut  haec  lectio  ingeniosior  et 
acutior,  quam  verior :  &Ppa  quidem 
Gra^cis  rpv^epa  ttoiS^ct/ctj,  sed  an  La- 
tini  hac  voce  usi  siut,  adhuc  quaero  : 
&Ppai.  ancillae  illae  mandatis  perferen- 
dis  destinatae,  et  mediae  inter  lenas 
naturae.  Herald.  Lomento']  Ex  farina 
fabacea.  Plin.  ex  creta.  Petron.  Con- 
dere] Sunt  qui  leg.  credere. 

2  Non  mihi,  S^c]  Non  me  decipis. 
Plauto  phrasis  frequens,  os  sublinis. 
cujus  ratio  sumpta  videtur  vel  ab  iis 
qui  per  jocum  dormientibus  ora  fuli- 
gine  vel  alio  colore  pingunt,  ut  JEgle 
Silenum,  apud  Virgil.  6.  eclog.  Vel 
ab  iis  qui  amaras  potiones  aegrotis 
vel  pueris  propinantes  labra  poculo- 
runi  melle  illinunt,  quo  dulcedine 
primum  decepti  potionem  bauriant. 

3  Simpliciter,  Sfc]  Epigr.  88.  1.  1. 
et  1.  C.  epigr.  7. 

4  Quod,Sfc.]  Infra  epigr.  72. 
Epig.   xliii.    1    Mentiris  juvenem, 

Sfc]  Tingeutem  canos  Leutinumqueu. 
dam  irridet,  quod  hoc  fuco  juvenem 
assimulabat ;  interminatus  non  eva- 
surum  hac  stropha  mortem.  Vis  ap- 
parere  juvenis,  simulas  juvenem. 
Vide  Ausonii  ep.  16.  quo  Lais  re- 
spondet Myroni,  quod  Adrianus  seni 
fucato,  '  Palri  jam  negavi  tuo.' 

2  Corvus,  Sfc]  Niger.  Metonym. 
Id  est,  tam  subito  corvo  similis.  Cyg. 
nuscras]  Cauus,  candidus. 

3  Aon  omncs,  Sfc]  Etsi  homioibus 


J 176 


NOT^    VARIORUM    IN 


iniponas,  non  impones  Diis.  Proser- 
pina, Sfc.']  Vitae  inoitisque  praeses, 
quae  fingitur  moritiiris  crinem  secare, 
et  has  quasi  priniitias  Oreo  offerre. 
*  Nonduin  illi  flavum  Proserpina  ver- 
tice  crinem  Abstulerat,  Stygioque 
caput  damnaverat  Oreo.'  Virgil. 
de  Didone  4.  ^En.  et  Horat.  1.  I. 
ode  28.  *  Nullum  saeva  caput  Pro- 
serpina fugit.' 

4  Personam,  <Sfc.]  Fucum  ilium  ca- 
pillorum  et  tinetum  quasi  calien- 
drum,eleganter  dixit '  larvam.' '  Per- 
sona' enim  proprie  dicebatur  ficta 
ima^o  vultus,  qua  olim  histriones  in 
tbeatris  utebantur. 

EpiG.  XLiv,  1  Occurrit  tibi  nemo,  fifc] 
Xapa/cTTjpt'f  et  hoc  Epigrammate  IMarti- 
alis  hominem  importununi,  scripto- 
rum  suorum  recitatione  homines  ene- 
canteni.     Herald. 

4  Nimis,  ^c]  Plus  babes  Poetae 
quam  homiuis.  Nimis  tibi  places  in 
caiminibus,  quae  omnibus  incontinen- 
ter  et  importune  legis.  Qui  ergo 
abutitur  oflScio  suo,  dicitur  nimis 
esse. 

6  Tigris,Sfc.]  Epigr.  18.  lib.  spectac. 

7  Dipsas]  Serpens,  a  quo  icti  vex- 
antur  siti  et  aestu  ;  unde  et  nomen. 
Medio,  Sfc]  Aprieans  ad  meridianum 
solem  ;  vel  meridionali  plaga  vivens. 

13  Piscinam  peto,  ^c]  Non  pau- 
cae  nee  parvae  erant  Romae  piscinze 
qua  natarent. 

15  Sedenteni]  Ramires.  legit  eden- 
tem.  Musambertius  asserit  lectionem 
vulgareni ;  ut  sit  ante  accubatlonem 
sessio.  Non  enim  dicit  'cckiio;'  sed 
'  ad  coenam  venio ;'  tu  sedentem 
fugas,  id  est,  interim  dum  acoum- 
beiidi  tenipus  exspectans  sedeo,  tu 
mihi  recitas,  et  sedentem  fugas,  an- 
tequam  accubuerim  aut  quicquara 
gustarim ;  quod  etiam  durius  quam 
fugare  jam  accumbentem  aut  semi- 
cwiiatnm.  ut  67.  epigr.  8.  lib.  '  Ster- 
n;uiiur  lecti,  (^acilianc  sede.' 

la   Vir  Junius,  probus,  ^c]  Caetera 


cnm  bonus  sis  ac  Justus,  et  propter 
innocentiam  atque  probitatem  expe- 
tendus ;  propter  banc  tamen  impor- 
tunam  recitationem,  te  fugiunt  om- 
nes  caventque  ut  poiiticam  hirudinem. 
Horat.  in  calce  epist.  ad  Pisones, 
et  Lucillii  epigr.  c.  40.  1.  2.  An- 
tholog. 

Epig.  xlv.  1  Fugerit,  8fc.]  Vide 
argumentum  Farnabii  in  Tliyesten 
Senecse.  Notissinia  eerte  fabula  hu- 
jus  cceiiae,  quam  Phoebus  dictus  est 
noluissc  spectare.  Seneca  enim  vers. 
774.  sic  ait:  '  O  Phcebe  patieus,  fu- 
geris  retro  licet,  Medioque  ruptum 
merseris  caelo  diem,  Sero  occidisti.' 

3  Ilia]  Tua. 

5  Mullumte,  Sfc]  Vide  epigr.  43. 
1.  2.  vers.  11. 

6  Tace]  Epigr.  49.  infra,  et  79. 
1.  5.  et  I.  11.  epigr.  53. 

Epig.  xlvi.  Ad  Candidumi  Ad 
Candidum  amicum,  quem  quuni  non 
comitaretur  Martialis,  mittebat  ei 
libertum  :  ait  Poeta  plus  in  ea  re, 
id  est,  comitando,  ei  libertum  posse 
praestare,  quam  ipse  valeat :  quo- 
niam  ipse  sit  ad  servilia  munera  in* 
eptus:  ait  tamen  se  omnia  ei  prsesti- 
turum,  quae  libertus  praestare  noQ 
poterit,  hoc  est,  laudeui  et  immorta- 
litatem.     Domit. 

1  Togalani]  Anteambulonis  sen  cli- 
entis  togati. 

3  Non  est,  ^c]  Plus  mihi,  inqnjs, 
csset  honoris  ex  tui  ipsius,  quam 
liberti  tui  comitatu.  Plus  esse  pro- 
babo]  Operae. 

5  Umbone  repellet]  Musambertius 
de  umbone  togae  iutelligit,  de  quo 
vide  quae  ad  Persii  Sat.  5.  33.  De 
cubito  potius  dici  credo,  quo  turba 
obvia,  baud  secus  ae  hostes,  umbone 
repellitur;  et  ut  credam  facit  Lu- 
ciani  Crito  iroAAous  irapayKuvKrAixevos, 
KOI  rh  iaiOivhv  Kaipe  ftiruv.  Lucian. 
(piXSirarpti  et  Juven.  3.  Satyr.  *  hie 
cubito  ferit.'  vide  'J'urneb.  I.  13.  c.  15, 
ct  19. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    III. 


11^7 


6  Invalidum  ingenuumque  latus]  Qiiod 
tindani  prementis  poptili  contra  niti 
nequear,  pudeat  :  epigr.  47.  1.  10. 
'  Vires  ingenuas,'  inox  vers.  9.  id  est, 
quae  homini  ingemio  siifficiant.  Sic 
'  ingenniini  latus'  invalidum  appellat. 
qiiod  ingeiiui  lioniiuis  vires  modira; 
sint,  et  quae  non  sint  oneri  ferendo. 
Ramires. 

7  Ipse  tacebo]  Ego  tibi  oranti  non 
valebo  acclaniare. 

8  At  tibi  sophos]  Id  est,  maximum 
clamabit  sopbos.  Turneb.  I.  24.  vel 
29.  lib.  32.  vide  lib.  1.  epigr.  4.  vers. 
10. 

9  Ingenti,  ^c]  Ingeret  adversario 
tiio  conviciorum  abunde,  nee  in  au- 
rem.  Gr.  Kara^oTia-ei. 

12  Quidquid,  fyc]  OfEcialiberaliora 
et  quae  me  decent  magis,  przestabo: 
et  qu#  nee  servus  nee  libertus  mens 
reddere  possunt ;  famam,  aeternita- 
tem  nominis,  et  immortalitatem  car- 
mine firm  an  dam.  Rad. 

EpiG.  xi.vii.  De  Basso]  Ad  quern 
epig.  57.  infra  de  Faustini  villae  co- 
pia. 

1  Qua  pluit  gulta]  Irridet  Bassum, 
qnod  villam  suburbanam  slerileni  om- 
nino  coleret,  et  ex  urbe  in  eam  ea 
omnia,  quas  ex  villis  in  urbem  depor- 
tari  solent,  importabat.  Ramires. 
Propter  aquae  ductus  et  fontes  qui 
ad  portam  Cap.  unde  et  '  Fontinalis' 
dicta  hodieS.  Sebastiani.  Jiivcn.  3.  S. 
II.  eandem  vocat  'madidam  Cape- 
nam.'  Dicituresse  in  prima  regione 
urbis.  Eadeni  et  '  triumplialis '  dic- 
ta, et  '  Appia,'  ab  Appio  censore, 
qui  viam  Appiam  munivit.  Tum  pro 
PhrijgiieqHe,  vett.  edd.  et  Palat. 
I'hrygiumque.  Vide  Amra.  Blarcelli- 
niim  1.  23.  ubi  ostendit,  ipsum  etiam 
simulacrum  lavari  solitum. 

2  Alino,  ^c]  Fl.  Tuscivp,  in  quo 
Mater  Deum  a  Gallis  sacerdotibus 
quotannis  abluebatur.  Ovid.  4.  Fast, 
et  Marcell.  lib.  23.  Ferrani]  Cultros 
ad  hostias  mactandas. 

3  Horationim,    Sfc]    Ubi    sepulti 


fuerunt  Horatit  illitrigemini,  de  qui- 
bus  Liv.  1. 

4  Et  qua  pusillifervet  Herculis]  Non 
placet,  quod  volunt  '  pusilhim  Her- 
culem'  dici  comparatione  Domitiani. 
In  Atirelii  Victoris  Regionibus  Urbis 
sub  Porta  Capena  reperio  '^diculam 
Herculis,'  quae  est  ilia  ipsa  hie  com- 
memorata  Martiali.  Si  ergonoluraus 
'Herciilem  Puerum'  Romanis  fuisse 
culluni,  ut  '  Jovem  Puerum,'  tutissi- 
mum  est  decurrere  ad  hypallagen,  et 
'  pusilli  Herculis  fanum'  explicare, 
pusillum  Herculis  fanum,  sive  aedi- 
culam.  Sic  1.  7.  ep.  68.  '  magni  senis 
Atticus  bortus,'  pro  Attici.  Gronov. 
PusiUi]  Adulatorie.  Domitianus  enim 
se  magnum  Hercuiem  vel  majorem 
dici  voluit.  ut  epigr.  65.  66.  67.  et  104. 
lib. 9.  Alciden  vocat  pusillum.  Fer- 
vet,  Sfc]  A  frequentia  salutantium 
viatorum  :  erat  enim  in  via  Appia. 

5  Plena  Bassus,  Sfc.}  Non,  ut  *  Ma- 
thonis  lectica,'  1.  Sat.  Juven.  'plena 
ipso,'  sed  ruris  honoribus,  quos  ex 
urbe  in  rus  suum,  non  rus,  portabat. 

7  lUic  videres,  4'c.]  In  rlieda  Bassi; 
velutaltero  copise  cornu. 

8  Sessilesque  lactucas]  Plin.  1.  19.  c. 
8.  tria  genera  lactucarum  esse  dicit: 
nnum  lalicaulis,  alteruni  rotundi;  ter- 
tium  sessile  seu  Laconicum,  quod  et 
capitatum  appellant. 

9  Pigroque,  ^fc]  Quem  cient  et  lu- 
bricant. 

10  Coronam,  Sfc]  Coronam  vimi- 
neam  cui  appendebantur  turdi  in 
orbem.  1.  13.  epigr.  51.  et  Ovid.  1. 
Am.  vers.  269. 

11  Gallici  caiiis  dente'}  Leporarii 
canes  in  Gallia  velociores,  utpote  lu- 
pino  satu  editi. 

12  Nondnmque,Sfc.}  Lactentem  por- 
cellum,  qui  fabas  dente  non  vicerit, 
id  est,  fregerit. 

13  Nee  feriatus,  ^c]  Nee  ociosus 
aut  onere  vacuus  ibat  cursor  :  his  lack- 
ey- 

14  Tula  fieno,  i^w]  Ne  collideren- 
tur. 


1178 


NOTiE    VARIORUM    IN 


15  Urbem  petebat,  S^-c.}  Posset  qui- 
dein  videri  riire  rediisse,  adeo  lerrae 
fcetibus  oniistns  :  et  tanien  adeo  ste- 
riletn  alebat  subiirbanain  villam,  iit 
ex  urbe  rus  in  ins  ferret. 

Epig.  xlviii.  1  PaujKris,  ^-c]  Ha- 
bebant  lauti  divites  inter  coenationes 
splendidas  et  diastam  unam  quo  se 
quandoque  recipiehant  ad  tenniorem 
victum,  vel  varietatis  causa,  vel  nt 
parvo  assuefierent,  quasi  pra?exerci- 
tationem  ad  inopiam  ;  ut  consulit 
Seneca  epist.  18.  et  100.  et  ad  eas 
Lipsins  docet.  Hanc  appellabant 
'  pauperis  cellam :'  exstrnebant  et  cel- 
las  famulis,  ut  et  amicis  niinoruni 
gentium  excipiendis;  epigr.  14.  lib. 
8.  hujusmodi  structurae,  sed  immodi- 
cae  et  niagnificiv,  dum  indulgeret  Ol- 
lus,  ad  veram  paupertatera  redactus 
est.  Vel  Ollus,  qui  per  /ueiWiv  dice- 
bat  se  pauperis  cellam  quandam  ex- 
struere ;  nunc  quum  in  eadem  cella 
factus  pauper  babitet,  vere  pauperis 
cellam  habet.     Raviires, 

Epig.  xlix.  /n  invitalorem'\  Per- 
stringit  impudioum  invitatoreni,  qui 
diversa  vina  ponebat,  pretiosa  sibi, 
meram  fecem  convivis :  tanturaque 
baac  duo  vina  inter  se  distabant,  ut 
dicat  se  malle  invitatoris  pocula  ol- 
facere,  quam  siccare  sua.  Rumires. 

1  Vejaitana,  ^c-.]  Epigr.  53.  1.  2. 
vers.  2. 

2  Olfacere,  !fc.'\  Gratior  quippe 
odor,  quam  gustus. 

Epig.  l.  1  llac  tibi,  4'C-]  Jam  su- 
pra Epigr.  44.  et  45,  explicatum  est 
hujus  argumentum.  Hie  Ligurinus 
nuliam  aliam  ob  caussam  convivas 
cogebat  apud  se,  quam  ut  recitaret: 
cui  minaturfore,  ut  solus  coenet  doini. 
Ramires.   Supra  epigr.  44.  et4.'3. 

3  DeiioHuisoleas,  6,-c.]  Quod  discubi- 
turi  facicbant,  ne  stragula  conspur- 
carent.  Jngens  liber]  Quod  magnum 
malum. 

4  Laclucaa]  A  quibiis  c(una  inchoari 
solita.  13.  lib.  14.  •pigr.  I'amcn  prae- 
tcr  antiquissinuim  inorem,  quo  cnc- 


nam  claudebant :  nt  testatur  1.14. 
epigr.  14.  '  Claudere  quae  ccenas  lac- 
tuca  solebat  avorum,  Die  milii,  cur 
nostras  inclioat  ilia  dapesf"  Oxyga- 
rumqve]  Garuin  ex  aceto. 

8  Putidtis  est,  ^-f.]  Certe  puteret 
vel  aper  ad  convivia  iiatum  animal 
totles  appositus,  ac  tu  raibi  libros  re- 
geris. 

10  Domi]  Invitatori  soli  licebat  re- 
citare  :  domi  itaque  sola  ccena,  tibique 
recita  :  foris  te  cavebimus. 

Epig. LI. 4  Numquid,  Galla,  Sfc]  Iro- 
nice  :  arguit  enimipsam  mendacem  et 
inaniter  gloriosam,  quae  specimen sub- 
terfugerit.  Siimptum  videtur  ab  illo 
Augusti,  qui  praefecto,  quem  ignomi- 
nia  notabat,  subinde  precibus  inter- 
ponenti,  '  Quid  respond ebo  patri  ? 
Die,'  inquit  Aug.  'me  libi  displicu- 
isse.'  Quintilian.  6.  1.4.  Vel  ne  me 
forte  non  probares.  Vide  epigr.  24. 
1.  1. 

Epig.  lii.  1  Empta  domus,  S^c]  In- 
cendio  domuin  amiserat  Tougilianus, 
quam  ducentis  millibus  sestertium 
coemerat :  compensatum  est  damnum 
majori  commodo ;  accipit  enim  ex 
symbolis  civium  decies  sestertium  : 
rogat  Poeta  argute,  an  ipse  domuni 
suam  incenderit,  ut  plus  ex  incendio 
lucri  faceret.  Ducenis]  Sc.  millibus 
.sestertium  :  hoc  est,  quinque  millibus 
coronatorum,  quindecim  millib.  flo- 
renorum. 

2  Nimium  ciisuSf  ^c]  Incendiuin. 
epigr.  7.  lib.  5.  ut  et  Juven.  S.  3. 
'  Tunc  geminus  casus  urbis,  tunc  odi- 
mus  ignem.  Ardet  adhuc,  et  jam 
occurrit,  qui  marmora  donet,  Confe- 
rat  impensaSj'&c. 

3  Collatum,  Sfc]  Ex  symbolis  civium 
et  amicorum,  damno  tuo  succurrcn- 
tium,  tibi  douabantur.  7812.  I.  10.  ss. 

Ev\(..  1,111.  1  Kt  vultu  poteram,  ^c] 
IMombris  tuis,  quje  laudas  singula,  et 
teipsa  vel  tola  possem  carerc.  Ob- 
sca-nioiem  hi  prurias  sensuni,  afirica* 
bit  tibi  more  suo  Domit.  de  /ioarp^ir^ 

EriG.  Liv.  1  Cum  dure,  ^c]  Cum  a 


M.    A'AL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IK. 


1179 


me  noctem  poscente  tii,  ultra  qiiam 
possini  prffistare,  poscas  vices,  malim 
siinpliciter  mihi  neges,  quam  cogas 
me  impotera  fateri. 

Epig.  lv.  1  Cosmum  migrare,  ^c] 
Gelliam  tot  delibiitara  ait  pigmentis 
et  ungiientis,  ut  quocuiique  inceiieret, 
videretur  Cosmus  cum  piiarmacopolio 
venire,  tantus  erat  in  omnem  viam 
odor  sparsus.  Rad.  Myropolam. 
epig.  88.  1.  1.  vers.  1. 

2  Excusso]  Siiccnsso,  vel  fracto. 
Cinnaina,  ^c]  Oleum  Cinnarai.  Cin- 
namuni  enim  et  cinnamomum  idem 
asseriint  nonniilii.     Plinius  J.  15.  c.  7. 

3  Nvgis]  Nugas  appellat  nnguen- 
ta,  qnemadmodnm  omnia,  quibussine 
incommode  carere  possumus :  sic 
versus  '  nugas'  vocat  saepe.  Ratnires. 

Epig.  lvi.  1  Sit  cisterna  mild,  Sfc] 
Vini  larga  copia,  aquas  bonas  maxima 
penuria,  unde  et  caritas,  Ravennae, 
quze  Sabinorum  oppidum,aquis  mari- 
nis  et  nliginosis  perfluum,  '  ita  ut 
sitiantvivi,  natent  sepulti.'  Sidonius 
epist.  8.  1.  1.  Cisternal  Dicitur  a  cis 
et  terra ;  quia  cis  terrain,  hoc  est, 
infra  terram  non  habet  perpetuam 
undam  nee  vivam  aquani  :  sed  locus 
est,  ad  aquas  cajlestes  colligendas  ap- 
tus,  imbribusque  concipitur.  Festus. 

Epig.  i.vii.  I  Callidusimposuit,  ^c] 
Pluris  enim  vaeniit  aqua,  qua  diluere- 
tur  vinum,  quam  ipsum  mernm,  epi- 
grammate  praecedent.  Hodie  multi 
cuperent  ita  deripi ;  sed  nemo  est 
quidecipiat. 

Epig.  lviii.  De  villa  FausttJii.  ad 
Bassuin]  Supra  ep.  47.  Villamemerat 
Faustinus,  in  qua  rerum  rusticarum 
nulla  copia  desiderabatur ;  omnia 
euim  ibi  affluebant.  Invidiose  poiita 
singula  muneracomniemorat,ut  tan  to 
magis  villam  liassi  derideat,  in  qua 
nihil  praeter  arbores  sterlles  et  amoe- 
nas  visebatur;  adeo  ut  quoties  in  vil- 
lam se  conferret  Bassus,  (jua;  a  rure 
essent  petenda,  iiluc  adtcrret.  ut 
epigr.  47.  ostcnsum.  Doinit. 

I  Bajananostri  villa,  ^c]  Villa  quam 


habet  Faustinus  Bajis,  in  sinu  Cam- 
paniae,  non  est  sterilis  instar  tax  sub- 
nrbanae  :  supra  ep.  47. 

2  Otiosis  ordinata,  ^c]  Sterilibus, 
si  cum  frugiferis  conferantur,  quam- 
vis  baccae  myrtorum  in  mediciiiis 
utiles  sint;  vel  quae  locum  tantum 
occupant  et  umbram  otio  abundauti- 
bushominibus  prasbent. 

3  Viduaque  platano]  Caelibe,  infrii- 
gifera,  non  ut  popnlo  vitibus  maritata. 
Plin.  Sec.  epist.  6.  1.  5.  Tonsiliquc 
buxetol  Buxi  enim,  ut  nunc,  in  varias 
animalium  formas  tondebantur.  Ut 
ergo '  rayrtetum,'  locus  consitus  myr- 
tis  ;  sic  '  buxetum,'  locus  frequens 
buxis. 

4  Ingrata  lati,  ^c]  Nihil  fructus 
aut  proventus  Domino  reddentia. 

5  Vero]  Ab  omni  rerum  copia  in- 
structo.  •  Rus  enim  verum  illud  est, 
quod  ad  fructus  percipiendos  colitur. 
Barharoque,  ^c]  Fcecundo,  ut  apiid 
Barbaros  et  rudes,  qui  non  ex  amceni- 
tate  etelegantia  arborum  ad  quincun- 
cem  dispositarum,  sed  ex  fructihus 
aestimant. 

6  His  farta  premitur,  ^c]  Omnis 
Faustini  domus  angulus  slipatur  fin- 
mento.  '  Fartam  '  ergo  '  Cererem  ' 
per  Metonym.  dixit,  id  est,  abundan- 
tes  fruges. 

7  Midla  fragrat  testa  senibus,  S^c] 
Bene  olent  testae  quibus  reconditum 
est  vetus  vinum,  quod  inter  autum- 
nales  fructus  est.  Sic  alibi  apud 
Martialem  :  '  Et  acuta  senibus  testa 
cum  Damascenis.'  Autumnos  heic 
vocat  autumnitatis  fructus  ;  Gra'co- 
rum  more,  qui  oTrcopas  appellant  rois 
dnoipivovs  Kapwovs.  Vel  '  senibus,' 
adullis,  quibus  uvae  leguntur,  vinum- 
que  testis  conditur.  Vel  amiosis,  et 
multis  annis  servatum  vinum.  et '  sen- 
ibus,' ut  '  anus  testa,'  1.  1.  epigr.  40. 
et lOG. 

8  Hie]   In  villa  Faustini. 

9  Seras  uvas]  Epigr.  44.  1.  1.  vers. 
5.  Et  uvas  duracinas  intelligit.  Pu- 
tator]  Vinitor. 


1180 


NOTvE    VARIORUM    IN 


10  Triices  in  alta,  Sfc.]  '  Aut  in  re- 
ducta  valle  mu<!ientium  Prospectat 
errantes  greges.'  Hor.  2.  Epod. 

11  Vilulusque  inerml,  Sfc]  '  Cui 
frons  turgida  cornibns  Piimis  et  Ve- 
nerem  et  pioelia  destinat.'  Horat.  13. 
ode,  3.  lib.  Inermi]  Molli,  sine  cor- 
nibus.     Prurit]  Incitatur. 

12  Omnis  turbo]  Gallinae,  anseres, 
&c.  quae  seqnuntur.  Sordidce  cortis] 
Adverte  avium  nativa  epitheta. 

13  Argutus  anser]  Argutum  anse- 
rem  vocat,  quia  semper  strepat,  gra- 
titet,  et  ciangat  alis.  Sic  Virgilius 
Eclog.  9.  '  sed  argutos  inter  strepit 
anser  olores.'  Gvmmeique,  ^-c]  '  Qui 
pictas  pandunt  spectacula  caudae.' 

14  Nomeiiqtie,  ^-c.']  Phcenicopterus, 
cui  (poivkea  irTepa,  71.  epigr.  13.  I. 

15  Pida]  A  pennis  maculosis.  Nu- 
midiccEque  guttata]  Gallinast"4umidi- 
cas  intelligit,  quEe  maculis  tanquain 
guttis  distinclas  habent  plumas:  vide 
epigr.  73. 1.  13. 

16  Impioruiii]  Qui  male  audiunt 
propter  parricidia,impietateni,  et  ve- 
iieficia  Medeae  :  vide  Senecae  Medeae 
argumentum.  Phasianaf^c]  A  Phasi 
Colchorum  fl. 

17  Rliodias  superbi  foeminns,  ^c] 
Gallinas  Kliodia.^,  quae  Romanis  in 
pretio. 

18  Plausihus  columharum]  Alarum. 
Columbaria  in  turribiis :  siiprema 
enim  tectorum  amant  aves. 

19  Cereus  turlur]  Cui  plumae  colo- 
ris  cerei.  Aliis,  pingiiis  tiirtur,  ut 
fpigr.  5.  I.  13.  *  Cerea  ficedula'  ex- 
ponitur,  pinguis,  quia  jam  parata  gu- 
lac  erat  et  deplumis.  IMnsambertius 
tanien  negat,  heic  dc  '  turture  ge- 
mcnte'  et  plumis  vcstito,  dici  hoc 
posse.  Nam  ut  a  plumarum  colore 
ca-teris  avibus,  ita  et  turturi  suum 
addidit  nomen  ;  et  ut  *  pavoncs  gem- 
ni(;os,'  et  phaenicopterum '  rubentibus 
pennis,'  .sic  '  turturem  coreuni'  dixit. 
Et  quidcm  turturis  dorsum,  rufo  su- 
porinsjiersnm  in  supcrficie  penna- 
niin,  Pliysiii  uotavere,  et  res  ipsa  lo- 


quitur: ejiismodi  vero  color  cereum 
quodammodo  refert.  Turn  soliti  Poe- 
tae  colores  avium  augere  vel  minuere 
suo  arbitratu.  Qnod  vero  objiciunt 
epigr.  60.  hujus  libri :  '  Cereus  (alii 
'  Aureus  ')  immodicis  turtur  te  clu- 
nibus  implet,'  ubi  '  cereus  '  ponitur 
pro  pingui  ;  sed  loquitur  ibi  de  tur- 
ture  deplumi,  et  jam  ccEnae  parato : 
non  vero  de  gemente  et  plumis  vesti- 
to.    Hactenus   Musambert, 

20  Villicce  sinum  porci]  Sinu  feren- 
tis  glandes,  vel  alium  pastum. 

21  Ag7ius  expectat]  Domi  seclusus 
a  matre  pastum  profecta. 

22  Cingunt  serenum]  Sic  Horat.  lib. 
Epod.  2.  '  Positosque  vernas,  ditis 
examen  domus,  Circum  renidentes 
Lares.'  Lactei  focum  verricc]  Can- 
didi. 

23  Larga  festos,  Sfc]  Luculentus 
est  focus,  lignise  vicinasylva  descen- 
dentibus,  ut  idem  epigr. 50. 1. 1.  Lares 
sylva]  Quibusjuxt^  focum  locus.  Sic 
Horat. '  Sacrum  vetustis  exstruat  lig- 
nis  focum.' 

24  Copo]  Caupo,  qui  ad  quaestum 
domini  viatoribus  vinum  vendit,  non 
pallet  et  pinguescit  otio  ;  sed  babet 
quod  agat,  ut  sequitin\ 

25  Nee  perdit]  Neque  enim  utittir 
oleo,  qui  non  exerceat  Palajstram ; 
melius  se  exercet  aucupio,  venatione, 
&:c.  vide  adagium,  'Perdere  oleum'  et 
'  operam.'  Oleum  lubricus,  ifc]  Lucta- 
turi  se  ceromatc  ex  oloo,  cera,  et  pul- 
vere  /Egyptio,  sen  Puteolano,  unge- 
bant.  Est  enim  palaestra  locus  in 
gymnasio,  palae  sen  luctaj  destinatus, 
a  TraAAeir  sen  iroAAftrflat,  vel  a  ire'Aoy  7/- 
vtaOai, 

20  Avidisturdis]  Sic  Horat.  'Aut 
amite  Icvi  rara  tendit  retia  Turdis 
edacibus  dolos.' 

29  i'acilis  liortus']  Non  laboris  ex- 
quisiti,  ut  in  suburbanis.  Urbanos] 
Alii  ancillas :  quia  prae  caeteris  operi- 
bus,  qua'  ruri,  facilia  sunt  liortorum  ; 
itaque  his  idoneae  ancillac.  Ostendit 
cniin  pueta  per  tnumorationem,  omni- 


M.    VAL.    MARTIALIS    liPIGR.    LIB.    lil. 


1181 


bus,  qui  (le  familia  Fanstini,  esse,  quo 
in  villa  ejus  occupentur ;  cauponi, 
palaestritae,  ancillis,  pueris,  eunuclio. 
Caupo  vinuni  vendit,  paleestrita  aves 
capiat,  &c.  ancillae  hortum  colunt, 
&c.  Musamb.  Alii  leg.  umbellas,  et 
sic  exponuut ;  liortus  nullo  artiticio 
exquisite  compositus,  sed  paratu  fa- 
cilis  eo  fine  consitus  est,  ut  possit  hi- 
lares  umbras  praebere  recubantibus. 
Raniiresius  legit,  urbanos :  id  est,  lior- 
tus facilis  exercet  et  occupat  urba- 
nos, eos  sc.  qui  ab  urbe  iu  villam 
veniunt  rusticaturi.  Variantes  alias 
lectiones  vide  apud  Raderum. 

30  Et  padagoga,  ^-c]  Alacriter  ac 
sponte  obeunt,  nee  detrectant  mini- 
steria  etiani  a  villico  imperata,  quod 
alibi  dedignantur  isti. 

31  Parere  gaudenfl  Non  ergo  hoc 
cum  Junio  et  Donza  intelligeudiim, 
de  submittendo  capiilitio,  id  quod 
adultior  aetas  factitabat :  sed  referen- 
dum hoc  ad  alia  imperia  villici :  sci- 
licet ad  fruges  colligendas,  pisces 
capiendos,  ven»tionem  instituendam, 
&c.  Cayillati]  Filii  familias  vel  pueri 
delicati  comas  alentesepigr.  62. 1. 10. 
'Cirrati,'  Pers.  1. 

32  Et  delkatus,  <Sfc.]  Et  ipsi  deli- 
cati, seu  in  delitiis  habiti  spadones 
atque  cubicularii,  delectantur  la- 
bore. 

33  Necvenit  inanis^  S^c.']  Non  por- 
tal nudum  et  inane  '  Ave,'  ut  clien- 
tes  in  urbe,  sed  adfert  raunera,  qua; 
seqq. 

34  Pert,  ^c]  Adfert  favos. 

35  Metamque  lactis]  Caseum  ad  for- 
mara  meta» ;  nt  supra  Ep.  44.  1.  1. 
vers.  6.  Sassinate,  ^c-.]  Oppido  Um- 
briae,  Plauti  patria. 

36  Glires]  Quern  Gra?ci  i\nov  fx-vv, 
vel  iJivo^hv  appellant. 

37  Vagicntem,  l^c.']  Haedum  balatu 
desiderantem  matreni  capel. 

38  Coactosnon,  Sfc]  Quia  castratos. 

39  Et  dona  tmitiiim,  Sfc]  Filia>  agri- 
rolarum  ferunt  dona  a  uiatribus :  vel, 
'  Rauca;  cortis   aves  et  ova  malruin  ;' 


epigr.  30.  1.  7.  ep.  50. 1.  1.  Vimineo 
texto^  Calathis,  corbe,  canistro,  spor- 
lula, 

42  Nee  avara,  *fc.]  Quod  in  urbe 
fieri  solet ;  supra  epigr.  13.  vers.  3. 
el  epigr.  23.  et  1.  1.  epigr.  104. 

43  Ebrioqtie  non  novit,  ^c]  In  urbe 
secus  fit :  nam  saepe  esnriens  minister 
mensae  invidet  saturo  et  polo  con- 
vivae  :  sed  in  hac  villa,  quum  non  ser- 
ventur  dapes  in  crastinuni  conviviuni, 
mensarum  reliquiis  affatim  saturantur 
ministri ;  ita  nt  ebrio  et  saturo  con- 
vivae  non  invideant.   Rad. 

45  Pamem  mundani]  Vertit  oratio- 
nem  jam  ad  Bassi  hortum,  quern  ir- 
ridet  ab  omnium  rerum  inopia ;  ut 
alterum  acopia  laudarat.  Dicitque, 
nnum  prasdium  suburbanum,  mun- 
dum  quidem  et  elegans,  sed  fameli- 
cum  et  sterile  ;  supra  epigr.  47. 

46  Meras  laurus']  Solas  steriles  lau- 
rus,  quibus  nuUae  arbores  fructiferae 
interseruntur. 

47  Priaponon]  Epigr.  36. 1.  1.  vers. 
8.  Timente  securus]  Custode  hortorum 
et  villarum  non  timente  furem,  quia 
nihil  est  qnod  fur  auferat. 

48  Parre,  ^-f.]  Cum  sterilis  villa 
non  alat  villicum  ipsum. 

49  Pictamque  portas]  Ameenam  forte 
et  visu  pulchram,  verum  non  niagis 
saturam,  quam  quce  in  picta  tabula 
exprimitur :  alludit  forte  ad  illud 
Cynici,  qui  servo  esurienti  pictas  os- 
tendebat  dapes,  quae  oculos  pajcerent, 
non  ventreni.  Otiosus,  Sfc]  Ex  urbis 
curis  tanquani  e  vinculis  solutns. 

51  Donwslonge']  Domus  extra  ur- 
bem,  longeab  urbe  dissita,  ad  quam 
cibaria  ex  uibeefferuntur,  6  irop^w  ul- 
Kos,  vel  7)  airwTfpu  o'tKia, 

Epig.  lix.  1  Sutor  cerdo  dedit  tibi, 
^c]  Indignatur  poeta  nunc  Cerdones 
et  Fullones  passim  edere  munera  gla- 
diatoria.  Est  enim  apud  Taciturn 
Senatusconsultnm,  quo  cavetur,  uc 
quis  gladiaturium  munus  edat,  cui 
minus  quadringentorum  millium  res 
sit.     Radir.    Sutor   ccrdo"]  Hoc    enim 


1182 


HOTJE    A  ARIORUM    IN 


aiiget  indignitatem,  non  quivis  Siitor 
dat  munera,  seel  sutor  cerdo,  hoc  est 
Siitoriini  postreniissiiiHis.  Idem.  Bono- 
nia]  Bononia  et  Mutina  civitates 
ItaliiE  nobiliores.  Culta]  Moribtis, 
lUeris,  fiequentia  iiominiim,  &c.  Mu- 
nus]  Luduin  gladiatoiium  ;  unde  imi- 
nerarii,  editores  imineiiim.  Epigr, 
16.  siipr. 

2  Nunc  ubi  cojw  dahit]  Kestat  scili- 
cet, lit  caupo  aeqiie  vilis  munera  edat 
gladiatoria:  vide  euiidem  epigr.  16. 
supra. 

Epig.  tx.  1  Cum  vocor  ad  ccenam'] 
Qiieritur  etiam  in  recta  ccena  non 
lecte  coenari,  fraudemque  adhiberi; 
aliaqne  patrono,  alia  clienti  apponi. 
Edicto  Domitiani  de  coenis  rectis 
(vide  quae  ad  ep.  7.  supra)  fraudem 
factam  apotentioribus,  qui  clientibus 
vilissimos,  sibi  optinios,  apponebant 
cibos,  conqueritur  Poeta.  quod  et 
Juvenal.  S.  5.  Plin.  Jun.  epist.  6. 1.  2. 
et  noster  1.2.  epigr.  43.  Non  jam  ve- 
nalis]  Ut  ante.  Sportula  conductns. 
Al.  leg.  non  tarn  venalls.  Quasi  dice- 
ret,  ante  ventitabam  ad  sportellas 
tuas,  nunc  venio  ad  ccenas  rectas, 
sed  ita  ut  coenem  tecum,  et  non  te- 
cum  ccenem  ;  tecum,  quia  ccena  nobis 
et  mensa  eadem  ;  non  tecum,  quia  tu 
meliora,  ego  deteriora  ccencm.  lUu- 
samb.  Ante]  Sportula  non  sublata ; 
supra  epigr.  7. 

4  Sugitur]  Al.  sumitiir.  Siigi  myti- 
los  dixit  Poota,  quia  cum  juscello  suo 
sumuntur  et  quasi  sorbentur.  Jn- 
ciso  mytilus,  ^c]  Testa  mytili  labra 
milii  sugenti  scindente.  Quasi  dice- 
ret,  tu  ostrea  suniis,  quorum  testas 
nihil  opus  ori  admovere  :  ego  niytilos, 
qui  sugi  nequeunt,  nisi  testis  ori  ad- 
metis  ;  itaque  accidcre  interduin,  ut 
OS  scindatur  ali(|uantum.  IMusamb. 

5  Boleti,  ^6'.]  Fiingoriun  saluta- 
riuni ;  alii  boleti,  alii  suilli  seu  por- 
cini,  alii  Amanita;. 

6  Itkombo,  sparulo']  Rhombus  et 
sparulus  uterque  e  genere  passeris 
maririi,  sed  hie  niiiito  vilior. 


7  Cereus  immodicis,  ifc]  A  colore 
pinguedinis,  ut  inodo  epigr.  58.  vers. 
19. 

9  Sine  te  cceno,  ^c]  Non  liabens 
eosdeni  cibos.  Tecum,  Ponlice,  Sfc] 
In  eadem  mensa,  et  ccena  (ut  dicitnr) 
communi. 

10  Sportula,  Sfc]  Non  obsit  nobis, 
quod  Imp.  decreto  revocatur  coena, 
sublata  sportula.  Quasi  diceret : 
Prosit  mihi  quod  non  venio  ad  spor- 
tellam,sed  ad  coenam  rectam.  Spor- 
tula enim  accepta,  niilii  paupertina 
ccena,  tibi  opipara  esset;  nunc  quum 
ad  ccenam  rectam  vocer,  edanius  sane 
idem.  Musamb. 

Epig.  lxi.  In  Cinnam']  Importu- 
num  Cinnam  et  assiduura  flagitatorem 
urbane  a  se  rejicit. 

1  Esse']  Exteuuando  rem  quam 
petis. 

2  Nihil  Cinna  petis]  Rem  levem,  et 
relate  nil.  Nil  tibi,  ^c]  Simpliciter, 
nil. 

Epig.  lxii.  In  Quinctum]  In  per- 
sona Quincti  liberalitate,  non  luxu 
argui  magnum  aniinum  docet.  Quinc- 
tiis  autem  ex  sninptu  facto  magnus 
videri  volebat.  Rad. 

1  Centc7iis']  Millibus,  hoc  est,  bis 
miiie  quingentis  Philippeis. 

2  Subreg-e,8^c.']  Vina  vetustissima. 
Hyperbolice. 

3  Non  speciosa  supellex^  Etiam  quo- 
tidiana,  vulgaris  tua  supellex.  Alii 
leg.  non  spaciosa,  hoc  sensu;  ciijus 
ca'latura  ejus  est  artificii,  ut  multo 
constct  etsi  non  sit  magna,  nee  mul- 
tum  occupet  spacii,  ita  ut  una  libra 
argenti  ca'lati  constet  qiiinque  milli- 
bus HS. 

5  Aurca  quod,  Sjc]  Quod  rheda 
aurata  seu  aureis  bracteis  distincta 
constct,  quanti  fundus. 

6  Mulu  est,  c^c]  Qutr,  lectio  pla- 
cet, ut  apte  jungatur  hyperbolJcum 
mnla;  prctium  pretio  canucac. 

b  Ilac  (inimo,  Sfc]  Magnus  animus 
tantam  pecuniae  vim  in  amicos  p'au- 
percs  potiiis  erogasset,  honest*  ipso- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    III. 


1183 


rum  uecessitati  siiccurrens ;  quam 
sumptnum  ambitione  paiasset  sibi 
nuiliebrRS  has  et  pene  piieriles  migas. 
Epig.  lxiii.  InCntilum^  In  Cotiliim, 
qui  qiium  bellum  se  appellari  gloiia- 
retur,  putabat  id  nomen  ad  foimam 
tanfum  et  corporis  dignitatem  perti- 
nere.  Martialis  vero  docet,  eum  ho- 
ininem  esse  bellum,  qui  raollesetef- 
fasminatos  mores  liabeat  :  et  quura 
describit  quid  sit  'belhis  homo,'  Co- 
tihim  ridendo  designat.  Dumitius. 

I  Bellus  homo  es,  Sfc."]  Ep.  10. 
lib.  1. 

3  Flexos  qui  digerit,  ef]  Capilli 
enim  vel  arte  flectuntur  et  calamistro 
crispantur :  vel  contra,  ingenio  sue 
flcxi,  nulla  arte  adhibita  tales  sunt. 
Petronius  :  'criues  ingenio  suo  flexi 
per  totos  se  humeros  effuderant.' 
Salmas. 

4  Semper,  ^c]  Qui  iingaeiitatus  et 
delibutus  olet  unguenta,  fragrat  cin- 
nama.  Mollium  enim  est  bene  olere. 
ep.l2. 1.  2. 

5  Nili,  qui]  jEgyptiorum,  maxime 
Alexandrinorum,  sumraa  moUities, 
petulantia,  et  procacitas  in  factis 
dictisque,  ut  et  canticis  lascivis.  De 
Canopo,  vide  Juvenal.  S.  1.  26.  S.  6. 
85.  Gaditana  susurrat]  Vide  ep.  42. 
vers.  9.  et  G2.  vers.  10.  1.  1.  et  Juve- 
nal. S.  11.  162. 

6  In  rarios  brachia]  Ad  leges  et 
modos  Chironomiaj  saltabant,  ut  ho- 
die  Hispani.  Ovid.  1.  Art.  'si  mollia 
brachia,  siilta.'  Volsa]  Depilataenim 
et  rasa  brachia  mollium  sunt ;  ut  et 
crura  et  pectus ;  epigr.  29.  1.  2. 
vers.  7. 

8  In  aure  sonat]  Insusurrat,  gar- 
rit ;  quod  est  liominis  intimae  cum 
faeminis  consnetndinis. 

9  Tabellas']  Amatorias,utepigramm. 
65.  1.  11. 

10  Pallia  vicini,  ifc]  Ne  plicarum 
umbonem  seu  ordinem  conturbet. 
opigr.  41.  1.  2.  vers.  10. 

II  Qui  scit,  ^c]  Curiosus  Ardelio 


et  iro\virpdyfj.(iii/,  qualis  ille  apud  Ju- 
vcn.  S.  6.  405. 

12  Hirpini  veteres,  Sfc]  Cui  non  in 
minimis  curls  est  Circus,  equi  vic- 
tores,  eorumque  nobilitas  :  deducere 
itaque  studiose  curat  et  recensere 
stemma  et  proavos  equi  Hirpini  us- 
que ab  Aquilone  avo  :  vide  Lips.  cent, 
unic.  epist.  26. 

13  Quid  narras,  ifc]  Decastichon 
pracedens  fail  e  persona  Cotili,  dis- 
tichon  quod  sequitur  est  Poetas,  ut  et 
primum. 

14  PrcBtricosa  estji^c.]  Nugis  impe- 
dita  et  multis  negotiis  implicata  ;  imo 
merae  gerrag. 

Epig.  lxiv.  1  Sirenas  hilarem,  ^c] 
Laudat  Canium  Gaditanum,  cujus 
confabulationem,  ne  Ulyssem  qui- 
dem,  qui  przetervectus  est  Sirenas, 
ait  potuisse  effugere,  si  adesset. 
Domit.  Sirenas]  Quae  navigantes  hi- 
lar! sopitos  cantu  demulcebant,  tra- 
hebantque  in  peiniciem.  suntantithe- 
seis,  seu  o^v/xcopiat  in  illis,  *  hilaris  pce- 
na,'  '  blandas  niortes,'  'gaudium  cru- 
dele.'  Hilarem  pcenam]  Quia  per  volup- 
tatem  illiciuntur  in  fraudem. 

2  Blandas  mortes']  Sopiti  enim 
suavitate  cantus  devolvuntiir  in 
mare. 

4  Fallax  Ulysses]  'Duplicem'  Hora- 
tius  canit  ;  Homero  -KoXvixrjris  'OSiw- 
fffvs.  Reliquisse]  Obturatis  sociorum 
auribus,  seadligato  navis  male.  Horn. 
Odyss.  ju. 

6  Sifabulantem,SfC.]  In  tantum  le- 
pore  et  lasciva  nequitia  superat  Si- 
renum  cantus  et  illecebras  Canius  f 
de  quo  epigr.  62.  et  70.  1. 1.  et  epigr. 
20. supra. 

Epig.  Lxv.  Ad  Diadumenum]  Basia 
Diadumeni  suavissiniis  odoribus  fra- 
grare,  nniltis  ostendit  comparationi- 
bus  ;  qua;  suaviora  futura  dicit,  si  li- 
bere  et  sine  invidia  daret.  Vide  epigr. 
47.  et  81. 1.  5.  et  epigr.  34. 1. 6.  et  1.  \i. 
epigr.  9. 

1   Quod  spirut,  Ifc]    Qualiter  fra- 


1184 


NOTiE    VARIORUM    IN 


grantem  spiral  odorem  pomuni,  Sec. 
sic  epigr,  9.  lib,  11.  vers.  3. 

2  Corycio,  qiue,  ^c.'\  Corycus  mons 
Ciliciee  croco  nobilis  ;  epigr.  3.  I. 
spectac.  vers.  10.  in  aspersionibus 
theatralibus.  epigr.  39.1.  9.  vers.  5. 

3  Cuna]  Cum  emittitflores. 

4  QucB  modo  carpsit  ovis'\  Bartliius 
conjecit  apis.  Scriverius  ait  iiiellile- 
gam  apeni  non  esse  tanti,  ut  hie  ovi 
substitiiatiir.  Ego  vero,  quis  dixerit 
graniina  esse  odoratiora  a  niorsii  ovis, 
nescio  :  sed  deapi  dixit  Qnintilianiis 
decl.  13.  '  Non  ex  omnibus  floribns 
carpunt  utilia  operi  suo,  sed  in  omni- 
bus quaerunt.  Prajsensetquidem  pro- 
tinus  ilia  redditur  merces,  quod  omni- 
bus, quibus  insedere,  odorem  mellis 
inspirant,et  brevi  contactu  vim  sui  re- 
linquunt.'  Legatur  igltur  apis,  prte- 
sertim  quum  et  Mss.  sic  habere  coni- 
plures  testis  Scriverius  et  Calderi- 
nus  :  et  nobis  etiam  alicubi  obvium 
fiierit.   Gronovius. 

5  Messor  Arabs,  <SfC.]  Felicis  Ara- 
biae  incola,  qui  nietit  herbas  et  fruc- 
tus  odoros.  Succina'}  Succinum,  suc- 
cus  arborum  est,  undenomen  accepit. 
Plin.  1.  37.  c.  3.  Cum  vero  manuum 
tritura  odorem fragrantissimum  edat, 
ideo  a  Poeta  inter  bene  olentia  an- 
numeratur  haec,  et  1.  5.  epigr.  38. 
vers.  13. 

6  Eoo  thure,lfc.^  Colorem  enim  ig- 
nis rutilum,  inimissum  thus  in  palli- 
dum vertit.  Eoo  thure]  Id  est,  Saba^o 
et  orientali. 

7  Glelm,  Sfc]  Locus  elegans  de  ter- 
ra? odore,  qui  superat  omnes  naritim 
delitias.  Plin.  1.  17.  c.  5.  ait,  divi- 
num  ilium  terra;  lialituni  taleni  esse, 
ut  oi  nulla  suavitas  comparari  queat. 

8  Quod  madidis  nnrdo]  Crines  Nardo 
ungebantiir,  quod  ex  Arabia  et  Oiicn- 
taliuni  partibus. 

10  Totiidares  ilia,  Sfc]  Non  nialigne 
ant  parcf, sed  plenis  labris  et  facile; 
Grafce  iLrpOAvus.  Hellenismus.  Sic 
<;iium  libunter  proniitUint,  ouSeis  (^0(5- 


vos,  inquiunt.  Herald, 

Epig.  i.xvi.  In  M.  Antoniwn]  Hoc 
Epigrammate  M.  Anionium  Triumvi- 
rum  insectatur,  ob  Ciceronis  indig- 
nissimam  necem  ;  eumque  confert 
cum  Pothino  iEgyptio,  qui  veneran- 
dum  illud  Pompeii  Magni  caput  ani- 
putandiim  suasit:  et  simul  ostendit 
pejorem  esse  Antonii  quam  Pothini 
causam.  Ramires. 

1  Phariis]  yEgyptia?  sicap,  id  est, 
Pompejo  niagno  occidi  jusso  a  Po- 
thino, qui  hocregi  l*toloma?o  suasit  in 
gratiar.i  Caesaris  :  vide  epigr.  70. 1.  .5. 

2  Vultus]  Capita.  Uterque']  Pothini 
et  Antonii.  Sacros']  Propter  niagis- 
tratus  quos  gesserant  sacros,  gloriam, 
bene  merita,  res  gestas,  &c. 

3  Illud,  laurigeros,  Sfc.']  Pompeji 
caput  triumphales  victricis  Komae 
lauros  gessit ;  Ciceronis  caput  lo- 
quentis  Romze  ;  ille,  caput ;  hie,  lin- 
gua urbis. 

6  Sibi]  In  suam  solius  vindictam, 
in  nullius  gratiam. 

Epig.  lxvii.  1  Nihilque  nostis']  In 
pigros  quosdam  nautas  est  Epigram- 
ma,  quos  Argonautas  dicit  se  vocare 
proprio  nomine  ;  non  quod  strenuis 
illis  heroibiis,  qui  Jasonem  comitati 
sunt  ad  Phasim,  similes  sint ;  sed  a 
proprietate  vocis  sumpto  Joco,  qnod 
apyhs  Graece  pigrum  ac  desidiosum 
significet.  Ramires.  Nost'is]  Pronun- 
ciet  eos,  si  quis  vob't,  damnetqiie 
sciolos,  vel  ad  Phrygii  tonsoris  i'o- 
veam  aures  eoruin,  qui  inusitatas 
hasce  syncopationes  non  ferunt  :  ego 
certe  profiteer  me  inter  illos  sedere 
qui  rcclamant,  horreantque  ilia  mon- 
stra,  moslis,  poslis;  pra^  quibus,  si  con- 
jecturis  ausisque  in  dubia  variaque 
lectione  sit  locus,  adoptarem,  Cessatis 
pueri,  et  nihil  movetis,  vel  quid  ejus- 
modi.  AWii^  7iost is  nihil,  id  est,  nihil 
potestis  ;  banc  enini  vim  liabet  ver- 
buni  '  novi  :'  geinisque  dicendi  Atti- 
cum.  Pueri]  Nautaruni  sc.  quos  et 
'rhfocritus  7rai5aj  vocat. 


M.    VAL.    MARTIALIS    KIMGR.    LIB.    Ill, 


1185 


2  Vatrcno,  Eridanoijuepif^riores,  Sj-c]  die  sole  iiicHnaiite.     yE(/ioj(]  IJiuisc 

Locus  diiljia;   plane   sanitatis,  ne  di-  Soils  eqiiis. 

ram  tie})lorata>,ciii  restituendffi,  post  7    Interjungil]     Sejunglt,  abjungit 

Criticos  omnes  majonini  minoruniqne  (|iuetls  caussa.     Vide  cp.G.  1.  2.  vers. 

gentium  IVlacliaorias,  niamiin  admovit,  9. 

utiiiam  Pffioniam,   CI.   Ph.  Cluverius  9  Tutn  ludit is otium  carina]  Mimm 

in  opere  elaboratissiino  iaiidatissimo-  est  potiiisse  hie   doctos  viros  legeie 

que  Italia  antiqna.     Is   infra  Imolam  tula  carina;,  et  diihitare  an  satis  La- 

(foiiim  Coruelii,  quo  jam   secesserat  t'me  diaiUn  luJere  otiitm,  et  otium  ca- 

PoiJta,  ut  ipse  testatur  epigr.  1.  et  4.  ri)ia;   inteipretari  ipsos    lios  nautas, 

supra)    Vatieniim    lentissinie    fluere  Ecee  et  alii  displicet  tutcc,  placetque 

asserit,  ut  etPadialvenni,  quern  Va-  <«jd(;  et  quid  simile.     At  quid  melius 

trenus   auget,  proprie  vocatum  Eri-  omnium  librorum  srrii)torum  et   edi- 

danum,  in  stagna  se  diffundere.  Vide  torum  sci  iptura  ?    Vos  in  fata  et  nihil 

sis  ipsum  1.  1.  c.  35.     Gruterus,  ex  periclitante  propter   placidas  uudas 

Palat.  legit,   Vatcrno  Risinaque  pigri-  carina,  luditis  otium,  id  est,  otiamini 

ores,  dicitque  esse  duo  nominarivulo-  ludentcs,  luditis    per  otium,   luditis 

rum  quos  navigabat  Martialis.     Tur-  otiose.     Ludere  opcram  est  ludendo 

nebus  1. 13.  c.  19.  cum   Lipsio  legit:  consumere  operani,  sen  inter  operam 

Vejentone,  asinaque  pigriures.  Hoc  sen-  huiere  :  sic  ludereotium,  ludendo  con- 

su  :  Quid  cessatis,  quid  agitis,  nautie?  terere  otium,  sen  inter  otium  et  ferias 

nihil »nos<is,autpromovistishactenns,  hidere,  Nihil  hie incomniodi.   Grono- 

Vejentoneillo  veternoso,et  lenta  asi-  vius.      Tuta  luditis,  if c]  ItaP.  Scriv. 

na  pigriores.  Juvenal.  Satyra  3.  *  Ut  te  ut  pigri  nautse  voeentur  ocium  carina:. 

respiciatclausaVejentolabello.'  Sed  Sed  pro  tuta;  desideratur  epithetou 

Ramiresius  vulgatam  lectionem  reti-  apposititius  tarda;,  aut  si  quid  simile, 

net:    Veterno  resinuque  pigriores:  ut  lo  Argonautas]  LmUt  in  \oce  A  rgo- 

sit  hyperbole  ;  veternus  enim  torpor  nauta,  quasi  dicat,  estis  pigri,  iuertes 

est  somni  morbosi.     Sic  veternosum  (quod  apyol  sonat)  nautir,  non  heroes 

appellant,  quod  pigerrimum  est    et  illi  Argo  vecti  ad  aureum  vellus  pe- 

quasi  veterno   occupatum.       Resina  tendum. 

verosua  tenacitate  et  Icntitudine  pi-  Epig.   L7iviii.   Ad  Matronam  pudi- 

gerrima  est  ;  vcl  quod  ipsa  per  arbo-  cam]  Aduiouitioncm  continet  ad  pudi- 

runitruncoslentissimefluat;  velquod  cas    matronas,  ne    scquentia  legant 

detineat.    Et  pro  QMonan  legit  Q«»r-  Epigrammata,  quod  pra;te.\tata  sint, 

sum,  cum  nota  interrogationis,  et  fit  nee  <iigna  castis  earimi  auribus.     Sed 

sensus  planissimus.    Quorsum,  \d  e%t,  suspicatur  fore  ut  post  banc  admoni- 

quo  fine   pueri  navigantea  per   vada  tionem,   avidius  quam  pritcedeutia, 

tarda,  nulla  vi   fluentis  aquaj  adjuti,  niatrona  legat  qu;e   sequuntur,  quod 

dum  proniovere  se  a  reinorum  iuipul-  factum  esse  testatur  infra  Epigr,  8G. 

sione  sit  necesse,  tanquam  otiosi  et  liamires. 

ludentes,  tingitis  in  aqua  remos,  leni-  2  Inlerioru]     Qiur     subsequuntur. 

ter   niolos  nee  iuipulsos   bracliiorum  Metaph.    ab     adifuiis  ;     iuteriores 

vi,   ad  numeros   ceUusmatis  cxspec-  partes,  quie  a  primo  iugressu  remo- 

tautes  cantus,  &c.   lUimires.  tiorcs  sunt. 

4  Ccleusma  remos]     Clamorem  et  3  Gymnasium,  Sfc]  Gymnasio  enim, 
hortationcm  nauticam,  qua  se  invicem  thermis,  et  stadio  exuebantur. 
nauta-,  vcl  illos   celeusta;  hortantur.  G    Saucia]     Scilicet  niero,  id   est, 
ut  nostris  :   Via,  via,  checrhj  mates,  cbria ;  sic  enim  usurpatur  Justine  1. 1 . 

5  Prono  PliaiUliunlc  sudal]  A  nieri-  et  1 1.  atque  Apiikio  1.  7.  et !».     Tcrp- 
Dclph.  cl  Var,  Ctas.                      Martial,  4  F 


118G 


NOTiE    VARIORUM    IN 


sichore'}  Musa  jocosa,  choris  gaudens. 

7  Schemate,  Sfc.l  Non  tecte  et  fieii- 
rate.  Illam]  Qua?  seqiienti  epis'- 
nominatur  vers.  I.  Piiapiini  auteni 
matronsB  Ronize  (ritii  ab  /Egyptiis 
dncto,  qui  Isidis  jiissii  pudenda  cir- 
cumferebant  in  cnltum  Osiiidis,  cui 
invento  viiilia  defiienint)7.  Kal.  Au- 
gust! extra  portam  Collinam  cum 
pompa  ad  Veneris  tamim  ferebant, 
inque  Deae  sinu  poiiebant  ;  vide  et 
Annot.  poster.  Baptistaj  Pii  cap. 
146. 

9  Custoilem,  ^-c]  Epigr,  36.  1.  I. 
vers.  15. 

11  Si  bene  tenovi,  ^c]  Infra  epigr. 
85. 

Epig.  lxix.  Ad  Cosconium]  Eundem 
Cosconium,  quem  supra  1.  2.  epigr. 
77.  tanquani  stoliduni  reprehenderat, 
quod  epigrammata  ejus  longa  esse 
dicebat;  hoc  epigranimate  tanquani 
insulsunt  et  indoctiini  Poutam  irridet : 
estque  totum  epigramnia  coiiceptum 
ironicctfs.  Vocatenini  caslissiina  Cos- 
conii  epigrammata,  qiis  castitatis 
specie  irridet,  tanquani  iiidocta,  et 
Icgenda  tantum  siniplicibus  et  igna- 
ris,  qualessunt  pueri  etvirgines.  Ra- 
mires. 

2  Mentula  carminibus]  Sine  qua  ta- 
men  non  possunt  placere,  ike.  ut 
epigr.  3G.  1. 1. 

3  Laudo,  Sj-c.']  Ironice. 

Epic.  x.xx.  1  Blaechus  es  Aujidia, 
ifc.'\  Sca;viniis  uxorem  Aufidiam  per 
fastidium  ropudiaverat,  nuptam  pos- 
tea  illi,  qui  tiuratejiis  mcechus,  depo- 
ribat. 

J  ('Mr,  ^c]  Alicna  sell,  et  vetita 
placent :  propria  et  licita  .spernnntiir. 

4  Numquid  securns]  Elc.gans  quies- 
tionis  propositi  per  interrogationem 
solutio.  Causa  enim  cur  Scaevimis 
iste  rtpudiatam  uxorem  et  alteri  nup- 
tam amabat,  crat  quod  I'ceniinam 
quam  secure  possidebat,  appetere  non 
poterat.     liamires. 

Epic,  i-xxii.  )  Kec  vismci:um,i^c.'\ 
Snpra  epigr.  50. 


3  PannostB  pendent,  ^t'.]  Panniicea?, 
laxa?,  nigosae, 

5  Inguen  liiatu]  Nympham  et  en- 
gium  vocant. 

7  Sed  nihil,  Sfc.']  Quod  si  nihil  ho- 
rum  sit,  sed  nuda,  pulclira  sis,  Sec. 

Epig.  Lxxm.  1  Dormis,  ifc]  Ep. 
24.  lib.  1. 

5  Rumor  negat  fsse]  Verbum  hoc 
male  olet  Paronomasiam  obseoenam 
epigr.  72.  1.  2.  vers.  1.  Cinwduml 
Pathicum  potius,  vel  (poiviKl^ovra. 

Epig.  lxxiv.  1  Psilothro,  dropace 
calvam]  Ingeniose  ftllatorem  Gargili- 
anuui  perstringit,  quod  faciera  et  cal- 
vam resinis  quibusdam  depilaret. 
Psilotlirum  et  dropax,  medicamenta 
sunt  deglubatoria  sive  depilatoria, 
quibus  pilosa  loca  ad  tempus  laevia  ac 
glabra  reddebantnr.  Tum  antealege- 
batur,  Faciemque  lucas.  Certe  psilo- 
thro non  lavabatur  facies,  sed  leva- 
batur,  id  est,  levigabatur.  Ita  ut 
Ausonius  ad  hunc  locum  procul  du- 
bio  respexerit,  epigr.  cxxiii.  '  In- 
guina  quod  calido  levas  tibi  dropace, 
causa  est:  Irritant  volsas  levia  meui- 
bra  lupas.'  Mulieres  in  balneis  pra- 
ci|)ue  psilothro  curabantur.  Per  cal- 
vam intelligit  calvariam  sen  cranium  : 
paticos  enim  pilos  superstites  ibi  non 
ferebat  Gargilianns ;  volebatque  ni- 
tidam  omninoesse  calvam,  ideo  dro- 
pace utebatur.  Herald.  Epigr.  29.  1. 
2.  ver.s.  0.    Levas']  Levigas. 

2  Numquid,  ^c]  Scoptice.  An  tu 
forte  tonsoreni  metuis,  quod  fecit 
Dionysius  tyrannus?  referente  Cice- 
rone 2.  Otlic.  et  Tu.sc.  quKst.  5. 

3  Quid  facietn  Unguis,  ^c]  Re. 
scribe:  Quid  facient  ungues,  £)X.  Et 
veterum  more  pra;bondi  ungues  ton- 
sori  resecandos.  Ante  legebatur.  Quid 
facietn  tingis?  sed  incpte. 

4  Resina]  Dropace  vel  Psilothro 
ad  depilandum  ex  resina.  Veneto,  tfc] 
Quod  aceto  niistuni  adhibebatur  ad 
psilothrum. 

r,  Traducere  cnkani]  Reddere  in- 
fanieni  et  maio ru/nori  obnoxiani :  vide 


M.    VAL.    MARTIALfS     EPIGR,    LIB.    HI. 


1187 


epigr.  4.  libro  spectaciilonim  vers.  1. 

6  Cunno,  Sfc.']  Ciijus  viceni  et  ca- 
put tiii  ^oivikI^ovtus  siipplcre  hin<; 
suspicio  est. 

Epig.  lxxvii.  In  Bisticum]  Ba?li- 
cnm  hoc  loco  tecte  eo  vitio  notat, 
quod  epigr.  81.  describitur ;  ct  dn- 
citiir  Iiac  conjectnra,  quod  pjitrida 
qnaeque  appetat,  fastidiatque  bonos 
cibos.  Primis  quatuor  versibus  enii- 
merat  pretiosa  edulia,  a  quibiis  Bee- 
ticiis  abhorrebat;  qiiatiior  seqiienti- 
bus,  vilissiraa  quaeque  et  putrida. 
Ramires. 

3  SectcB  quadra  placentce]  In  qna- 
drnta  frusta  secabantiir  placentsE  et 
quodque  eorum  quadra  diccbatiir,  ut 
ipsa  verba  declarant :  '  Quadra  sectae 
placentag.'  Sic  epigr.  92. 1.  9,  'Secta 
piuriina  quadra  de  placenta.'  Et 
epigr.  75. 1.  6.  vers.  1. 

4  Nee  tibi,  ^c]  Nee  tibi  sapit  avis 
Numidica,  nee  Phasiana ;  supra  epigr. 
58.  vers.  16. 

5  Alece  natantes^  Liquaniine  salso 
ex  alece. 

6  DubiOySfc.']  Semiputido. 

7  Gerres  et  pelle']  Minuta  sal- 
samenta  e  locustarum  genere,Piinius 
cap.  ult.  1.  32.  vide  et  Turneb.  I.  24. 
c.  46.  Melandrya  cajia]  Pars  thynni 
vilissima.  Plin.  1.  9.  c.  15.  sed  Athe- 
nseo  salsamenta  ex  tiiynnis  maxiniis 
1.  3.  c.  33. 

8  Resinata  bibis  rina,  ^-c.]  Corrupts 
et  olentia  picem  vasis.  Plin.  1.  23.  c.  1. 

9  Vitium  secretins  esse'}  Legend! 
scilicet  vel  fellandi. 

10  Snprofagisi  'Sairpoipayus,  putri- 
da edis  ?  ex  ca-n-pbsjputridus,  et  (pdyu, 
edo. 

Epig.  r.\x\ni.  Ad  Paullinmn]  Poe- 
ta  liic  respicere  videtur  ad  lapsum 
Palinuri,  periculumque  par  instare 
dicit  Paullino,  si  curreute  carina, 
magnoque  iuipetu  ruente,  velit  in 
iindam  exonerare  vesicam,  ne  subita 
vi  aliqua  excntiatur.  Rad.  Per  jo- 
cum  ominatur  futurum,  ut,  qui  prius 


lapsus  fiie^rat,  submergatur,  si  iterum 
niinxerit,  atque  ex  Paullino  fiat  Pali- 
niirus  alter :  qui  yEncsp  navis  guberna- 
tor,  notus  ex  5.  ^neid.  Virg.  Ludit 
autem  in  nomine,  quod  deducit  ex 
trdXiv  Tiirsum  et  ovpuv  mejere.  Tur- 
neb. 1.4.  c.  19. 

Epig.  lxxix.  2  Perficere]  Vide 
epigr.  47. 1. 1. 

Epig.  lxxxii.  In  Zoilum]  Descri- 
bitur hoc  epigrammate  homo  superbe 
mollis,  ac  divitiis  insultans,  qualem 
Trinialcionem  suuni  describit  Petro- 
nius.  Imaginem  fere  siniilem  babes 
apnd  Athenaeum  lib.  vi.  in  Paphii 
regis  adoJescentuli  descriptione.  Ho- 
rum  honiiunni  vitam  vyphv  |8iWa  Grae- 
cis  esse  appellatam  docet  eodeni  lib. 
Athenaeus.  Herald. 

2  Summcenianas,  Sfc]  Prostibula, 
ineretrices;  ep.  35. 1.  1.  vers.  3.  Ap- 
pellat  autem  irrisorie,  '  nxores;'  ut 
epigr.  32. 1.  12.  '  Summoenianae  qua 
pilantur  uxores?' 

3  Curtaque  Ledcc]  Epig.  93.  1.  1. 
vers.  3.  Sobrius  bibat  testa']  Quod 
niajoris  est  turpitudinis  quam  si 
ebrius  faceret. 

4  Hoc  esse  levhts,  (fc,'\  Ccenare  apud 
summa-nianas  lupas. 

6  Occupatui  Quern  ipse  jam  occu- 
parat,  autequam  caeteri  sederent ;  iis 
etiam  qui  nondnm  venerant,  non  ex- 
spectatis.  Galbinalus,  Sfc]  Epigr.  7. 
1,  1.  vers.  07.  Galbinisindutus. 

6  Ctibitis  trudit,  t^r.]  In  medio  lecti 
loco  positus,  ut  laxius  recuniberet,  et 
ne  vestes  disturbarentur. 

8  Stat]  Signate.  Ministri  et  pocil- 
latores,  '  stare'  dicuntur.  Turn  po- 
cillatores  exquisita  forma  conquire- 
bant,  ut  notum.  Exoletu^]  Minister, 
puer  path.  Siiggeritque  ructanti] 
Pinnis  ori  inditis  stomachum  re- 
pletnm  provocare  ad  vomitum  sole- 
bant  hi  gulones,  Sueton.  Claud,  c.33. 

9  Rubentes]  Phocnicopteri  pennas 
inhocnegotium  adhibuisse  videtur. 

II  Prasino,  Ifc.]  Viridi. 


1188 


NOT.'E    VARIORUM    IN 


12  Myrtea  tirga]  Indicium  libidi- 
uis  :  Veneii  enim  sacra. 

13  Percurrit  agili  corpus,  Sfc.']  Fii- 
cat.  vide  epist.  Senec.  6G.  Molles 
enim  vetenim  delitiag  eo  processe- 
rant,  ut  ad  fricanda  inenibva  delec- 
tatiouis  caussa,  in  conviviis  marcs 
vel  foerainas  adliiberent,  qui  artificio 
quodam  membra  contrectarent:  Lam- 
prid.  in  Heliogal).  *  In  conviviis 
exoletos  maxime  juxta  se  ponebat, 
eorumque  attrectatione  et  taclu  pr<v- 
cipue  gaudcbat.'  Hi  '  tractores,' 
foeminae  '  tractatriccs'  dicebantur. 
Ramiresius. 

15  Digiti  crepanlis,  ^c]  Matellam 
poscentis,  quod  significabatur  crepitu 
digiti ;  epigr.  89.  1.  6.  et  1.  14.  epigr. 
119.  '  Trimalcio  digitos  concrepiiit, 
ad  quod  signnm  matellam  spado  lu- 
denti  supposuit.'  Petron. 

18  Pedum  turhani]  Puerorimi  qui 
ad  pedes  stant ;  epigr.  23.  supra. 

19  Exta  lambeiites']  Qui  pinguibus 
farta  ficis,  erant  Romanis  in  deliciis  : 
utetjecur:  sed  lisec  ille  catulis,  ve- 
lutin  contemptum  convivarum. 

20  Glandulus]  Qua^  juxta  cervicem 
apri  callosee  materia?  :  brturmj  kenwls. 
Palccatritis]  Lipsius  legit  PaUrstritce, 
veletiam  Pahestritis gemU\ .,\it  Oresta 
et  Orestis,  et  refert  ad  '  apri'  ex 
Varronis  1.  3.  c.  13.  ubi  '  pala?stra' 
ostenditnr  esse  septum  in  villa,  ubi 
apri  erant  inclusi ;  alii  intclligunt 
servos  palapstritas,  nt  supra  epigr. 
57.  Cum  vero  molles  liic  emimeret 
Zoili  ministros,  pueros  exoletos,  rou- 
ciibinas,  moriones,  See.  quid  si  intelli- 
gamus  '  depilatores?'  sic  enim  cos 
Persius  appellat  S.  4.  39.  '  Qninqne 
Paia'Stritee  licet  luvc  plantaria  vel- 
lant.' 

22  Ligurumque]  Vina  tenuia  et  vi- 
lla in  sterili  et  saxoso  Liguria^  solo 
nata. 

23  Coda  fumis  vttista,  Sfc]  Aiiste- 
la  vina  e  Massilia  fumo  maturata; 
vide  epigr.  30. 1.  10.  vers.  3. 


24  Opimianum,  8fc.'\  Epigr.  27. 1.  1. 
vers.  5. 

2.5  CrystalUnisquc  7nyrrhi7iisque,SfC,^ 
Poculis  i.  13.  epigr.  111.  et  113. 

2G  Cosmianis  ipse']  Unguento  a  Cos- 
mo myropola  confecto  plenis.  .<4nJ- 
puUis]  Ampulla,  vitreum  vas  rotun- 
dum  :  sed  hie  largam  innuit  copiani, 
cui  versus  seq.  avrirldeTcu. 

27  Blurice  aureo  nobis']  Concha  mu- 
ricis,  aurei  coloris,  vel  inaurata,  par- 
ca  satis  :  non  '  fundit  capacibus  Un- 
guenta  de  conchis,'  ut  ait  Horatius 
Ode  7.  1.2. 

28  Capillare]  Unguentum  ad  ca- 
pillos  ungendos,  quali  utebantur  vel 
patiperrima^  mcecliae. 

29  Septuiice  miiUo,  ^-c]  Multis  cya- 
this  septcm  sextarii  partes  capienti- 
bus.  Perditus]  Sepnltus. 

31  Nutibus  propinnmus']  Non  pro- 
lato  ejus  nomine  cui  propinamus  ;  sed 
nutibus  invicem. 

32  Blakhionis,  Sfc]  Mollis  Zoili  a 
fxaXaKos, 

33  Fellaf]  Atqne  adeo  nos  niordi- 
cus  ulcisci  potest  infra  epigr.  96. 
vers.  2.  Nee  vindicnre,  Riife,  possu- 
mus;  fellat]  Quia  propter  oris  vitium, 
ex  eodem  calice  potare  nolit.  Quod 
de  Hermo  libro  epigramm.  Rutgers, 
Sed  vide  ep.  23.  1.  2. 

Epfg.  lxxxv.  2  No7i  hac  peccattnn, 
^•c]  Ejusdem  argumenti  cum  epigr. 
83.  I.  2.  vide  ot  epigr.  GO.  1.  2. 

4  Di'iphobi]  Alludit  ad  Deiphobum 
Virgilii,  .il'neid.  G.  494.  '  Lacerum 
crudeliter  ora,  Ora  manusque,'&c. 

Epic.  Lxxxvi.  1  No  legeres  partem, 
S)-c.]  Supra  epigr.  G8. 

3  Pannieulum  Latimtm]  Mimnm 
epigr.  5. 1.  1 .  vers.  4.  ct  72. 1.  2.  vers. 
2.  Casta']  y\bsque  jactura  vel  dimi- 
nutione  honoris  aut  castitatis. 

I>iG  Lxxxix.  1  MoUibus  uta-e] 
Est  aliud  scomma  in  Phopbum,  de 
quo  supra  1.  2.  epigr.  27.  qui  vultum 
veluti  niteutis  semper  habehat,  mi 
suadct,  ut  lactucis  et  malvis,  quae  ven- 


iM.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    [||. 


1189 


trem  movere  solent,  sa^pius  utatur. 
Ram.  Malvis]  Quae  ventrein  solvnnt, 
iinde  et  nomen  a  fj.a\daau},  nisi  forte  a 
m7D  lierba  sylvestri ;  vide  epigr.48. 
lib.  10. 

2  Nam  faciem,  Sfc.']  Detortuni  forte 
hoc  in  Vespasianuui,  qui  erat  vultu 
velut  nitentis.  Sueton  1.  S.  20. 

Epig.  xc.  1  Vult,  &,-c.]  '  Vult'  ha- 
bet  obsccenam  significationein,  ut 
'  possum'  ep,  32.  et  75.  supra,  Vel 
vult  dare  sui  copiam,  sed  non  vult 
dare  mercedera,  cum  deformis  non 
mereatur  gratis  :  vide  ep.  74. 1. 7.  vide 
etiam  an  hoc  ex  inconstantia  Gall», 
ut  epigr.  25.  1.  2.  Adverte  et  Polyp- 
tot.  Tov '  velit.' 

Epig.  xci.  1  Misitius]  Legenduni 
puto  missicius:  nee  proprium  sed 
commune  vocabulum  est.  Missicius, 
qui  exauctoratus  est,  qui  missionem 
accepit.  Sueton.  Nerone  :  '  agnitus 
est  a  quodam  missicio  prjetoriano.' 
Uti  etiam  male  intelligebatur,  ante- 
quam  Salmasius  explicaret.  Gronovius. 

2  Scmiviro  Cijheles,  ^-c]  Facefam 
continethoc  epigramma  narrationem, 
de  sene  Misitio,  qui  errore  quodam  a 
Cybeles  sacerdotibus  exsectus  est, 
dum  putant  se  Acliillam  formosuni 
puerum,  qui  una  cum  sene  jacebat 
iu  lecto,  exscindere.  Ramiresius.  Se- 
tniviro']  Sacerdotibus  Cybeles  evira- 
tis,  Gallis. 

3  Ftigitivus  Achillas]  Qui  fugerat 
a  domino. 

5  Steriles,  Sfc]  GaHi  sacerdotes 
castrati. 

G  Dolos]  Voluisse  illos  ipsum  ex- 
secaie. 

7  Mentitur,  Sfc]  Dicit  se  in  alia 
parte  lecti  quam  quo  dormiebat,  dor- 
niiturum,  in  spondaj  scilicet  parte. 

8  Ferrum  noxia  turha  rapit]  Vev 
Syneedochen  pro  Samia  testa,  qua 
evirabantur  Galli.  Supra  epigr.  80. 
vers.  4. 

9  SpondcB,  ^-c]  Qua  dixerat  puer 
se  cubiturum. 

10  Pluleo  vindice,  ^c]  Ab  ea  parte 


lecti  qua  erat  pluteus,  Piuteus  quid 
sit  ex  Salmasio  discimus  :  qui  dicit, 
quod  ilia  parte  lecti  cui  caput  incum- 
bebat,  et  qua  pulvinus  ponebatur, 
eminentem  pluteum  ex  asseribus  com- 
pactum,  erigi  solitiim,  quod  avdKXiTov 
et  avaKALVT-fipiov  vocabant.  Hi  etiam 
plutei  in  hodiernis  lectis  ad  caput 
lieri  solent.  Cathedrte  similiter  et 
sedilia,  quibus  adduntur  ejusmodi 
plutei  reciinando  avatcXna.  Graecis 
dicuutnr  :  hodie  dussualia  veldossuaria, 
quod  ad  ea  dorsum  appliceraus  et  ad- 
clinenuis.  Duo  lecti  erant  latera, 
spondee  Latinis,  eVrj^ara  Graecis.  Ha- 
rum  altera  interior;  altera  exterior 
dicta :  interior  quifi  propius  parie- 
tcm  erat,  et  ea  eniinenti  etiam  pluteo 
munita,  sed  non  tani  alto  quam  ille 
qui  ad  lecti  caput.  Hinc  pluteus 
proprie  dicebatur  ilia  interior  spon- 
da.  Isidorus  :  '  sponda  exterior  pars 
lecti,  pluteus  autem  interior.'  Sic 
enim  lectos  in  cubiculo  collocabant 
veteres,  ut  parieti  propius  admove- 
rentur,  ut  et  hodie;  ad  pluteum  mu- 
lieres  cubabant,  viri  autem  in  priore 
sponda,  quaj  et  exterior,  quteque 
carebat  pluteo;  pueri  quoque  cinaedi, 
nam  et  hi  mulierum  loco,  ad  pluteum 
cubabant  et  in  parte  tori  interiore. 
Salmas. 

11  Virgine  certain]  Iphigenia,  cu- 
jus  immolandae  loco,  Diana,  ejus  mi- 
serta,  cervam  substituit. 

12  Cervo  mentula,  Hfc]  Opponatur 
Tqi  preecedenti  cercam.  '  Cervi '  au- 
tem dicti  servi  nequam  et  fugitivi, 
qualis  fuit  hie  Achillas.  Vide  Pet. 
Crinitum  1.  19.  de  honest,  discipl.  c. 
8.  et  Lud.  Caelium  1. 13.  c.  15. 

Epic,  \ciii.  1  Cum  tibi  trecenti, 
^•c]  Est  invectiva  in  Vetustillam 
quandam,  seu,  ut  alii  legunt,  Vetusti- 
nam,  cujus  nomen  a  vctu&^tate  dedu- 
cit,  quag  iu  cxtrema  senectnte  virum 
(juaerebat.  Estque  totum  epigramma 
hyperbolicum,  ut  moris  est  huic  Poe- 
tae.  Ramires.  Cum  numeres  300.  vel 
150.  anuos  aetatis  ;    namque  Romanis 


1190 


NOTiE    VARtORUM    IN 


annoriira  ratio  a  pari  Coss.  singulis 
annis  create.  Est  auteni  hyperbole, 
ut  hie  pleraqiie. 

2  Et  tres  capilli,  ifc.'\  Sic  ep.  20. 1. 
1.  et  1.  2.  epigr.  41.  et  1.  12.  epigr.  7. 

4  Stola fronlem]  Matronanr.n  veste 
exterioii  in  miiltas  plicas  nigata. 

5  Aranearum  cassibus]  Pannosas  et 
flaccidas  mammas. 

6  Cum  comparuta  rictibtis']  Mira  hy- 
perbole. Vetustillae  rictuni  inesse 
dicit;  crocodilo  vero  si  cum  ea  con- 
feratur  esse  os,  et  idem  angustum. 
Ramir. 

8  Ravennates']  Raucum  coaxantes 
in  paludibus  Ravenna?.  Supra  epigr. 
55. 

9  Adrianug  dulcius,  ^c]  In  Adria, 
quae  Ronianorum  colonia  in  Piceno. 
Plin.  3.  I.  c.  13.  c. 

11  Fin,^c.]  Hirci. 

12  Uropygium  niacraf]  'Oppoviyiov 
seu  ovponvyiov,  extremitatem  verte- 
brje,  the  rump.  Sacra  spina  Isidore, 
Sacriossis  acumen  k6kkv^.  Belg.  Stuijt. 

13  Senemque,  ^c]  Macie  et  squa- 
lore :  sordidi  quippe  et  macilenti 
fuerunt  Cynici. 

14  Exsiincta]  Vilissima  scorta  ad- 
mittebantur  exstinctis  lucernis  in  bal- 
nea, ne  possent  internosci,  quo  et  se 
non  raro  conferebant  aucupii  gratia. 

15  Inter  bustuarias  mccchas]  Anim- 
advertoid  explicari  de  mulicribus  ad 
funus  deplorandum  conduclis,  quod 
nequaquam  verum  esse  arbitror: 
quum  potius  significari  vulgaria  et 
diobolaria  scortilla  existimem,  inter 
busta  atque  monunicnta  pene  in  pro- 
patulo  prostantia:  de  quibus  1.  1. 
epigr.  34.  '  Abscondunt  spurcas  et 
monunicnta  lupas.'  Vide  Turneb.  I. 
13.  c.  19.  Vide  epigr.  35. 1.  1.  vers.  8. 

16  Cum  bruma,  Sfcl  Cum  eo  usque 
tibi  extinctus  sit  naturalis  calor,  ut 
vel  anni  parte  calidissima  rrigcas. 

17  Regelare  nee  te,  fyc.]  Nee  frigi- 
ditatem  tuam  grassanspcstilcnti  mor- 
bo  mensis  possit  rcgclare.  Sic  Se- 
neca ep.  08.  '  Jam  atas  mcacontenta 


est  suo  frigore,  vix  media  regelatur 
estate.'  et  Juven.  S.  10.  218.  '  Febre 
calet  sola.' 

18  Andes  ducentas,  i)'c.']  Maritorum 
scilicet :  hyperbolicc. 

19  CineribuSjSfc.']  Quilibidine  prii- 
riat  in  te,  quae  jam  nihil  aliud  es  quam 
cadaver.     Une  churogne. 

20  San^ire,  ^-c]  Te  saxeam  exer- 
cere.  epigr.  32.  supra. 

22  Philomelus  avium,  ^c]  Et  ipse 
seuex,  quern  maritorum  supremuni 
cxtulisti. 

24  Sternatur  a  Coricle,  SfcJ]  Sanda- 
pila  tibi  couveniet  niagis  quam  lectus 
genialis. 

25  Thalassionem']  Carmen  nuptiis 
solenne  apud  Romanes,  ut  Hymenaeus 
apud  Graecos.  vide  epigr.  36.  1.  1. 
vers.  6. 

20  Ustorque  tedas,  ifc.'\  Magis  con« 
venit  huic  aetati  tuee  fax  ustoris,  qui 
pyram  struat  et  accendat,  quam  teda 
nuptialis  ab  Hymena^o  vel  pueris 
praelata  in  nuptiis.  Ustor  Gr.  vtKpo- 
KavffTTis  :  vstrina,  Kavcrrpa  venpuv. 

Epig.  xciv.  1  Esse  negas,  Sfc.]  Ru- 
fus  cum  vellet  leporem  in  convivas 
partiri,  simulavit  esse  crudum ;  co- 
quum  ergo  veiut  iratus  invasit,  et  lo- 
ris  seu  flagellis  conscidit.  Ludit  in 
voce  '  sciudere,'  quasi  diceret,  Mavis 
sciudere  et  lacerare  coquimi,  quam 
leporem.  Had.  Vide  ep.  13.  et  23. 
supr. 

Epig.  xcv.  1  Dicis,  reddis,  Sec.'] 
Naevoli  cujusdajn  fastum  et  arrogan- 
tiam  iucrepat,  qui  semper  cxspecta- 
bat  dum  a  Martialc  salutaretur,  nee 
ipse  prior  snlutabat  un(|uam.  Com- 
parat  in  midtis  utrumque,  et  ostendit 
nulla  in  re  se  Najvolo  esse  inferio- 
rcm  ;  sola  mollitic  et  tiirpitudine  fa- 
tetur  eum  priorcm  esse.  Ramires. 
Qui  prior  salutabat,  vidcbatur  se  in- 
feriorem  fateri  saliitato. 

2  Corvus  dicere,l!fc.]  Humanas  imi- 
tari  voces  edoctus  salutator.  ep.  74. 
I.  14. 

5  Pramia,  A'atorumquc,  &fc.]  Epigr. 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IV. 


]iyi 


91.  ct92. 1.2.    Uterqut;]  Titus  et  Do- 
initiantis. 

8  NonexpedatOySfc]  Mihivivo;  ut 
epigr.  1.  1.  1. 

9  Trihunum]  Honorarium  nempe, 
ut  et  equitem,  ex  iiuinere  Caes.  uon 
ceiisu. 

10  Et  sedeo  (]ua,  Sfc.']  Et  intra  14. 
gradus  sedeo  spectator,  unde  te  non 
equestrem  amovent  et  excitant  Occa- 
iiiis  et  Lectius  designatores,  qui  dis- 
ponendis  ordinibus  iu  theatre  prte- 
erant :  epigr.  36.  1.  5.  et  epigr.  9.  1.  6. 

11  Quot  7nihi,Sfc.'\  Pluribus  inipe- 
travi  a  Cyes.  jus  civitatis,  quam  tu 
liabes  famulos. 

14  Sic  prior  es,  Sfc.l  Non  honore 
prior  es,  sed  loco,  dum  incliuaris,  si- 
gnorefi. 

Epig.  xcvi.  2.  3  Garris  . . .  tacebis] 
Verbis  prze  te  fers  esse  te.  Neqae 
enim  sermoni  vacabit  lingua,  turpi 
ministerio  versata ;  vel  tibi  morigero 
obstruetur  os  ;  ut  ep.  47. 1.  2.  vers.  4. 
Si  te  prcndero,  Gurgili,  tacebis]  Lin- 
guain  abscindaru.  Deprehensis  enim 
ea  pars  auferebatur,  qua  peccarunt. 


Rutgers.  1.  6.  c.  11. 

Ep[G.  xcrx.  1  Jrasci  nostra,  i^c.'\ 
In  Cerdonem,  quern  supra  epigr.  IG. 
et  58.  insectatus  fuerat,  quod  gladia- 
toriuni  niunus  dedisset.  Petitque  ut 
iinpune  sibi  liceat  jocari;  cum  ini- 
puue  liceat  sutori  jugulare,  id  est, 
dare  ea  munera,  ubi  homines  jugu- 
lentur.  Ramires. 

2  Ars,  carmine,  Sfc]  Supra  ep.  IC. 
et  58. 

4  Jugulare  tibi]  Munera  edere  et 
verso  pollice  vulgi,  quenilibet  occi- 
dere  familiariter. 

Epic.  c.  1  Cursorem  sexta  tibi,  5fc.] 
Miserat  Poeta  cursorem  cum  carnii- 
nibus  perferenduni  ad  Rufuni ;  quo 
tempore  valde  pluit.  Non  aliter  ait 
mittendum  fiiisse  librum  ilium,  quod 
mala  carmina  digna  erant,  quae  aqua 
et  spongia  delerentur :  ut  1.  4.  epigr. 
10.  '  Cursor,'  servus  raxv^pSixos.  Su- 
pra epigr.  47.  vers.  14. 

4  Non  aliter  mitti,  ^c]  Extenuat 
carmina  sua,  quasi  digna  sint  litura  ; 
sic  epigr.  59.  1.  9.  et  epigr.  10.  1.  4. 
et  foi  te  epigr.  6. 1.  1. 


EPIGRAMMATUM  LIB.  IV. 


Epig.  i.  1  Alma  dies]  Celebrat  na- 
talem  Domitiani  diem,  politissimo 
Epigrammate  ;  et  adjungit  precatio- 
nem  pro  vita  et  incolumitate  Impe- 
ratoris.  Ramires.  Dies]  Natalis  Do- 
mitiani, qui  9.  Kal.  Novemb.  Suet, 
cap.  1.  Domit.  Luce,  &fc.]  Jovis  na- 
tali  sacratior.  Adulatorie. 

2  Dictceum  qua,  Ifc]  In  Idam  Cre- 
tae  nioutcm  vel  ipsa  Rhea  sccessisse, 
vel  filium  Jovem  clam  alendum  Cu- 
retibus  et  nymphis  tradidisse  fingitur, 
ne  a  patre  Saturno  irtuooTpdiKrri  vora- 
rctur  :  est  et  Uicte  mons  Crctec. 


3  Pylioque  veni,  ifc.]  Numerosior 
quam  Nestori  suus  natalis. 

4  Hoc  vultu,Sfc.]  Feliciter  ut  nunc, 
vel  etiam  felicius. 

5  Hie  colat  Albano]  Mirifice  con- 
fusum  ac  turbatum  quicquid  hie  in- 
terpretcs.  l)e  arvo,  de  cultu  Domi- 
tiani dei,  de  corona  aurea,  quam  ipse 
gestabat,  de  civica,  ovSev  ■n-pbsAi6vv(rov^ 
Domitianus  duos  agones  instituit, 
Capitoliuum  Jovi,  Albanum  Minervac : 
in  illo  coronae  aureze  frondem  quer- 
nam,  in  hoc  olcaginam  referentcs  da- 
bantur  victoribus.    Suetonius    c.  4. 


1J9-2 


NOT.E    VARIORUM    IN 


Hoc  dicit  ergo :  Saepe  celcbret  ago- 
neni  Albanum ;  sape  Capitolinuin. 
'  Hie,  multiis  colat  Tiitonida  iiianro 
Albano;'  id  est,  saepe  lionorem  liabcat 
Palladi,  distributis  aiireis  coronis  in 
victoies  agonis  Albaui.  '  Plminia 
queiciis  eat  permaiius  tantas,'  id  est, 
ilie  magna  manii  sippe  tribiiat  qncr- 
cum  Capitolinani  illins  agonis  victo- 
ribus.  Vide  Diatriben  ad  Statii  Sii- 
vas  c.  42.  Gronov.  Hie  cidat  Albano, 
^c]  Doinitianus  din  celebret  annua 
INIinervae  (qiiam  snperstitiose  coliiit) 
quinqnatria,  quae  ipse  instituit  in  ai- 
vo  Albano  :  vide  Suefon.  Domit.  r. 
4.  Cullus  Jw]  Rediniitns  amo,  vel  et 
ipse  Dens  ac  Dominus,  sic  enini  se 
roli  voluit.  Alii  leg.  multus,  id  est, 
frequens,  totus  :  recte.  Aura  (jiHrcus 
eat]  Sunt  qui  arvo  nialint :  ego  rcti- 
nucrini  auro,  retuleiimque  ad  auream 
coionam,  qua  redimitus  Domit. ceita- 
minibus  Poiitarum  et  Oratorum,  sce- 
nicisque  ludis  pizesidebat,  atque  Vic- 
tores  ornavit  coronis  quernis  :  Epigr. 
.54.  infra,  et  Epigr.  S2. 1.  8.  et  Juvenal. 
G.  38C.  Notuni  ctiam  quernani  coro- 
nam  civicam  esse,  quani  per  adulati- 
onem  primum  concesserunt  Augusto, 
qnod  cives  nniversos  servassct.  Est 
in  nunin)is  ejus  cum  inscriptione  in- 
tra coronam  ipsam,  on  cives  serva- 
Tos,  qiiani  pro  foribus  positam  fuisse 
Augusto  docet  Dion,  et  Ovid.  2. 
Metainorpli.  *  Postibus  Augustis 
eadeni  fidissima  custos  Ante  fores 
etabis  mediamquc  luebcrc  quercum.' 
Qucd  Tiberius  rccusavit,  teste  Tran- 
quillo,  c.  2G.  Haec  modestia  usi  non 
sunt  pessimi  alii  Citsares ;  in  quo- 
rum nummis,  nt  in  Augusti,  cernitur 
hac  (|uernH  corona.  Ratiiires. 

(>  Manns  tantas,  Sfc]  O.es.  Domi- 
tiani:  cujus  manum  epigr.  8.  infra 
vocat,  *  insentem.' 

7  Ilk  colat  ingfnti,^c.']  Domit.  ce- 
lebret ludos  scculares,  (vide  Sueton. 
cap.  4.  Domitian.  et  Ccnsorinuni  de 
Die  Natali)  qui  centcsimo  quo(!uo 
anno  celebrabantur.  Et,  quia  lustrum 


et  sacularis  annus  concurrcbant, 
Poeta  vocat  *  ingens  lustrum  :'  quam- 
quam  quintus  quoque  annus  per  se 
'  niagnus '  sit  appellatus,  et  '  longum' 
appellat  'lustrum,'  quod  proprium 
est  quinque  annoruni :  rcspicit  item 
censuram,  quam  assumpsit  sibi  Do- 
mitianus.  Sueton.  cap.  8.  Censoris 
auteni  erat  condere  lustrunu 

8  Quce  Romulcus,  c^f.]  Sacra  quas 
fiebant  ad  aram  Ditis  in  CampoiNIar- 
tio,  ludis  ipsis  secularibus.  Val.  Mart. 
1.  2.  cap.  4.  Vide  Ang.  Politiani  Mis- 
ceilan.  c.  58.  Vide  Epig.  03.  1.  10. 
vers.  3.  Vel  dicit  Poeta,  '  sacra  Te- 
rentus  liabet,'  quia  ante  ludos  Teren- 
li  sacrificabant ;  vide  lib.  10.  Epi- 
grammatum  43.  De  bac  voce  '  Te- 
rentus'  (non  Tarentus)  multa  Rutger- 
sius  1.  IV.  Var.  10. 

9  Sed  debita  terris]  Subbujusim- 
perio,  qui  non  pauca  struxit  templa, 
multa  refecit. 

10  Pro  tanto  qucB,  ^c]  Nulls  pre- 
ces  iniquae,nunae  non  probandae,  quie 
pro  Deo  et  Domino  nostro  Domitiano 
suscipiuntur. 

Epic.  ii.  De  Horatio}  Lepida  nar- 
ratiuncula  de  Horatio  quodam,publi- 
cos  ludos  nigris  lacernis  spectante, 
quum  Imperator  et  populus  omnis 
cumcandidis  vestibus  assideret;  nam, 
subito  dccidentc  nive,  nigrae  illie  la- 
cernae  albee  factae  sunt.  Ram. 

2  Nigris  lacernis]  In  togis  enim 
spectabant,  non  in  lacernis,  nisi  plu- 
viali  tempore,  et  turn  togis  lacernas, 
pennlas,  aliasque  vestes  crassas,  vel 
pluvia;  vel  frigoris  arcendi  caussa, 
superinducebant.  I\Iu7ins,  Sfc]  Forte 
naumacbias,  quas  inter  maximos  im- 
bres  exbibuit  Domitianus,  cap.  4. 
Suet.  Verum  quidcm  est  'munus' 
accipi  pro  omiii  genere  spectaculo- 
rum  ;  sa^piusculc  autem  pro  munere 
gladiatorio  ;  cujus  editor,  '  munera- 
rius  '  dicitur.  Hie  tamcn  naumacliias 
intelligit. 

3  Minor  ordo]  Equcstris.  Maxi- 
musque]  Scnatoriiis. 


AJ.    VAL,    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IV. 


1193 


4  Sancto  cum  duce]  Quia  summo 
magistratn;  quia  pro  Deo  se  haberi 
voliiit  ;  quia  aequus  (ut  Poelae  placet) 
princeps.  Candidus  sedevet]  Albati 
sedebant  omnes  et  togati  in  ludis  : 
Epigram.  137.  lib.  14. 

6  Albis  spcctat,  S^-c]  Dubio  procul 
inique  tulerunt  Dii,  puila  assedisse 
ludis  a  Doui.  editis  Horatiuni,  atque 
adeosubita  nive  perpluissehoinineni, 
ut  albatus  caeteris  assimilaretur. 

Epig.  hi.  1  Tacitariim^  De  iisdem 
nivibus  est  hoc  Epigramnia  ;  ubi  lau- 
dat  Domitiani  constantiani ;  qui,  do- 
cidente  nive,  inimoto  vultu  hides 
spectaret :  et  ultimo  dicit  se  suspicari, 
a  filio  Caesaris,  mortuo  jam  et  conse- 
crato,  nives  demissas  fiiisse  hidi  caus- 
sa.  Ramircs.  Tacitarum]  Qua  nullo 
strepitu  ingruunt,  ut  grando  et  iniber. 
Vellus  aqttarum]  Nivem  Graeci  vocant 
epiuSes  v5wp.  Arnob.  2.  11.  '  plunieas 
crustulas,  et  nives  plnmeas.'  '  Qui 
dat  nivem  sicut  lanam  :'  Psaltes. 
•  Velhis  '  dicit,  quia  nix  cadens  simi- 
lislanac. 

3  Indulget  tamen,  ^c]  Domit.  ta- 
men,  ut  plena  operaretur,  necludos 
hosce  in  Jovis forte  honorem  institutes 
impediret,  sustinuit  sub  ningente 
Jove,  id  est,  aere,  permanere.  Sic 
Sueton.  Dom.  cap.  4. 

4  Concretas  aqiias]  Nives,  Periphra- 
sis Philosophica, 

5  Sidus  Hypevborei,  &,'c.']  Qui  vel  a 
puero  (nanique  pene  puer  contra  Cat- 
tos,  et  postca  Sarmatas  ac  Dacos  de- 
pugnaverat.  Sueton.  cap.  2.  Domit.) 
didicerat  tolerare,  iramo  patientia  fa- 
tigare  frigussub  gelido  Septentrione. 
Ilyperborei]  Septentrionalis.  Bootcel 
Sideris,quod  Ursam  majorem  insequi 
videtur,qui  et  Arctophyl.  e  20.  stellis. 

6  Ilelkcnl  Frigus,  imbres,  nives 
Boreales,  qua  sita  est  Helice  ursa 
major,  e  27.  stellis.  Dissimulare  co- 
mis]  Pras  se  ferre  non  commoveri. 

7  Siccis  aquis,  <Sff.]  Nive,  ex  aquis 
concreta. 


8  Suspicor  has,  ^c]  Adulntorie  in- 
nuit  nives  has  immissas  a  puero  Do- 
mitiani, quem  tulerat  ex  Domitia 
Augusta,  nuper  extincto  et  in  Deo- 
rum  album  relato. 

Epig.  IV.  JnBassain]  Basstr  cujiis- 
dam  graveolentiam  describit,  iuduc- 
tione  et  contentione  rerum  gravissi- 
mum  odorem  exspirantium. 

1  Quod  siccce,  ^x.]  Vide  hujusniodi 
hyperbolicas  collatioues,  Ep.  93.  lib. 
C.  Anthol.  lib.  2.  cap.  II. 

2  Crttdanun,  ^-c]  Tetrum  vaporem 
et  mephitira  ex  sulphureis  aquis  ex- 
halantium  :  quasi  non  bene  a  soils 
radiis  concoctarum  :  Epigr.  13.  1.1. 
vers.  2.  '  Crudarum  '  autem  dixit, 
propterea  quod  ilia;  nebulae  mane  ex- 
citantur,  antequam  Solis  radiis  veluti 
decoquantur  aquae,  et  matutino  tem- 
pore sint  veluti  crudae,  id  est,  non 
coctae  solis  ardore  :  nam  calor  meri- 
diei  discutit  nebulas  illas,  et  etiam 
earum  graveolentiam.  Ramircs.  Albu- 
Itirum']  Ad  planitiem  Tiburi  subjec- 
tam  scaturiunt  aquae  gelidae,  quae  a 
colore  lacteo,  quem  a  venis  habent 
sulphureis,  Albulas  dicuntur,  ut  lib.  1. 
Epigr.  13.  dictum:  '  Canaque  sulfu- 
rcis  Albula  funiat  aquis.' 

3  Piscina,  ^-c]  E  balnei  piscina, 
quas  aquae  fcetentis  est,  et  quasi  ma- 
rinae.  Augustin.  princip.  Dialect,  cap. 
6.  Piscince  vetus,  t^c]  Vel  per  Hy- 
pallagen,  pro  :  quod  redolet  aura  pis- 
cinae marinas  veteris  :  nam  aqua  ma- 
rina, si  corrumpatur,  quod  crassior 
sit  caeteris  aquis,  pejus  olet.  Ramircs. 

4  Quod  pressa  piger]  Quando  din 
in  coitu  imnioratur,  ut  et  lib.  3.  Epi- 
gramm.  93,  dixit :  '  Et  illud  oleas 
quodviri  capellarum.'  Idem. 

5  Lassi]  Longa  militia  et  provecta 
aetate.  Junius  legit  Lazi,  qui  Scy- 
thijB  pop.  Bardiaci  os~\  IMilitis  bar- 
bari,  cui  gravis  anima;  odor.  Bardiai 
autem  Illyrici  populi,  quorum  opera 
ad  crudelia  sua  ministeria  usus  est 
Marius.    Plutarch.  Mar,   Gravis  au- 


1194 


NOTE    VARIORUM    IN 


tern  illi  odor  ab  excubiis  castrensibus. 
Lassi  Bunhii'jHS  quod  evocati\  Sic  le- 
gendiim  censet  Salmasiiis  :  nam  Bur- 
daicus  a  Barda?us,  iit  '  archaiciis  '  ab 
apxa^os,  &G.  Bardffii  popiili  sunt  II- 
lyrici,  a  quibus  isti  Bardaici  cuculli. 
Horiim  Glossae  nientionem  habent  : 
Bardaei,  'IXKvpioi  bod\oi,  ol  5e  ayuviffd- 
fxivoi  in?\p  TTis  'l7a\(as  Kara  Kiuvov  Kal 
Maplov  ffTpaTevaajxivoi,  &c.  Ptoleuiieo 
dicuntur  Ovap^aloi.  Veriini,  cum  in- 
ter res  male  olentes  Bardaicum  mili- 
tis  Martialis  ponat,  incertum,  utrum 
de  calceo  intelligat,  an  de  ciicullo  ? 
venim  cuciiUos  etiam  pedum  invenio 
appellatos,  qui  cucullopedones,  et 
pedocuculli  dicebantur.  Horum  ha- 
betur  mentio  in  Notis  Tironis  et  Se- 
necvE.  Sic  Grajcis  n7\os  et  pedum 
et  capitis  dicitur  :  et  apud  Hesiodum 
irlKot  etiam  simt  pedules.  Similiter 
Latinis  '  cudo  '  utrumqne  significa- 
bat,  et  galerum  vcl  pilenm,  et  pe- 
dule  ;  nam  '  cudo  '  est  ttIKos,  a  cu- 
dendo  :  '  ciulerc'  autem  est  terire  et 
tundere.  Hinc,  quod  tundendo  et 
feriendo  ex  pilis  coactis  et  conciliatis 
(juasi  cuderentur,  dicti  cudones. 
'  Udones'  tamen  pro  cudonibus  de 
pedulibus  dixere  :  sed  udo  et  cudo 
idem.  Salmasius.  Turntjb.  lib.  25.  cap, 
24.  Jh-(wafi]  Vctorani  et  emeriti  mi- 
litis,  qui,  expletis  stipendiis,  gratia 
tamen  vel  mercede  evocabatur  ad 
niilitiam, 

G  Bis  niurice,  Sfc] '  Vestes  murice 
olidas  '  dixerat  Epig.  .'iO.  lib.  1.  a 
lotio  fortasse  quo  temperabatur  pur- 
pura, quod  innuere  videtur  Plinius 
lib.  9.  cap.  31.  et  hoc  nomine  Pliilap- 
nim  purpurcis  dclectatain  vostibus 
arj.'uit  i.  y.  Epigr.(J9.  vitii  non  absi- 
niilis  illius,(|uod  BoeticoobjicitEpigr. 
7G.  lib.  3.  Vide  et  Turneb.  Advers. 
lib.  IX.  cap.  .5. 

7  Jijunia  sabbatariorum  Mccslorum, 
iSfc.]  Jud.t^i  sabbata  religiosissime  co- 
lobant,  ct  dies  siptiman.u  a  sabbato 
nunicrabant.     '  F<x;tcnlc's  '  cos  appcl- 


lat  Am.  Marcellinuslib.  2.  ob  jejunia, 
qna>  quidem  religiosiusobservabant ; 
jejimis  autem  non  raro  fcetet  anima, 
ut  et  quibus  cura  et  solicitudine  avo- 
catur  stomachi  calor,  quo  minus  co- 
quatur  cibus. 

9  3Ionens  lucerna]  Dum  cxtingui- 
tur  aut  moritur.  The  siiuff.  ifd<r] 
Al.  tedce:  q\iod  non  probo :  retineo 
Ledce,  id  est,  meretricis,  nt  lib.  3. 
Epigr.  81.  Prostabant  autem  mere- 
trices  ad  lucernas.  Horat.  Sat.  7.  lib. 
2.  Juvenal.  Sat.  6.  vers.  132. 

10  Ceromatn  face,  ^c]  Unguenta 
ex  Into  et  oleo,  quo  luctantes  unge- 
bantur;  Epigr.  57.  lib.  3.  vers.  25. 
sen  amurca  olei  Sabini,  quae  male  ole- 
bant. 

11  Vul]ns  fngii]  Per  Metonym. 
Pro  lotio  a  vulpe  fugiente  in  canes 
nrgentes  fuso.  Cubile']  Quod  et  male 
olet. 

12  Mallem,  quam  quod,  ^-c]  Coli- 
najus  legit,  Mnlles,  sed  minus  recte. 
Quam  quod  oles,  Sfc.']  Ilia  omnia  a  cor- 
ruptione,  tu  ab  interno  nee  nomi- 
nando  vitio  graveolentiam  banc  con- 
traxisti.  Et  non  tantum  dicit,  gra- 
vius  ilium  olere,  his  omnibus  quic 
eninneravit:  sed  quod  ea  ipsa  mallet 
olere,  quam  quod  olet. 

Epig.  v.  1  Vir  bonus  et  pauper,  Sfc^ 
Brevis  satyra  est  hoc  Epigranmia, 
quo  lepido  tigmento  carpit  Komano- 
rum  mores  :  fingit  cnim  Fabiammi 
paupcrem,  bonum  et  simplicem  vi- 
rum,  Uomam  petcre  ;  ubi  non  erat 
locus  hujusmodi  mori!)us,  pradicit- 
que  ei  fore,  ut  nunquam  dives  sit 
futurus.  Ram.     Vide  Ep.  38.  1.  3. 

3  Qui  uec  kno]  Qui  ucc  prostituere 
servos  servas(|ue  ad  qua'stum  potes, 
<!i.'c.  Comi:isutor  haberi]  Culo  immo- 
dicus  et  popino. 

4  Nee  par-idos,  ifc.]  Ncc  fungi  offi- 
cio pra-coniun,  (|ui  fere  scurrae. 

fi  Arrigerc  ad vctulds]  Ihia:  'optima 
summi  Nunc  via  processus,'  etc.  Ju- 
venal. Satyr,  l.veis.  3!».  'Algcntes' 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IV 


1105 


dixit,  fiuodjam  pene  extincto  natnraR 
calore  algeant  amis  :  ut  supra  de  Ve- 
tustina  lib.  3.  Epigr.  92.  '  Kegelare 
nee  te  pestilentia  possit.' 

7  Vendere  nee  vanos,  ^c]  Principis 
henevolentiae  speni  pretio  vendere, 
quod  faciiint  anlici  commendationis 
officia  enientiti.  Vide  Lamprid.  in 
Vita  Heliogabili  deZotico  et  in  Vita 
Alex.  Severi  de  Thurini  Voconii  sup- 
plicio.  Turn  etiam,  res  inanes,  men- 
dacia,  gerras,  logos,  nugas  tractare  et 
narrare,  est  '  fiimos  vendere.' 

8  Plmdere]  Citliaroedi  enim,  qunm 
placebant,  plansn  excipiebantnr.  Ca- 
110,  Glaphyro]  ChoraiilaB,nec  Citharo;- 
do,  qni  tuni  in  pretio  ;  Epigr.  4.  lib.  3. 

9  Unde  miser  vives]  His  artibus 
Lonestis,  quibus  in  urbe  locus  nullus, 
hie  non  vives  :  nisi  casu  vivere  potes  ; 
ut  dixit  supra  de  Sexto:  'Si  bonus 
es,  casu  vivere,  Sexte,  potes.'  Homo 
fidus,  ^c]  Ex  persona  Fabiani,  di- 
centis,  Homo  fidus  sum,  certus  ami- 
cus, aniabor  ab  omnibus. 

10  Hoc  nihil  es<]  Poeta  respondet. 
Nunquam,  ^c]  Ex  honestis  artibus 
nunquara  attiuges  census  Glapli.  ci- 
tharcedi :  Epigr.  4.  lib.  3.  Piiilomelum 
ergo  posuit  pro  citharoedo  ditissimo  : 
de  quo  supra  lib.  3.  Epigr.  3 1.  '  Plus 
babuit  Didymus,  plus  Philomelas  ha- 
bet.' 

Epig.  VI.  In  Malisiamim^  Malisia- 
num,  vel,  ut  alii  volunt,Massilianuni, 
qui  simulabat  pudicitiam  et  castita- 
tem,  qunm  improbus  omnino  esset, 
carpit,  et  comparat  cum  quodam 
Elegiaruni  recitatore  improbissimo. 
Itamires. 

2  Tenerw,  £fc.'\  Non  perfrictaE,sed 
qualis  tencrae  est  aetatis,  integrae,  cas- 
ta;, pudicac. 

4  Quam  qui  composites]  Quam  ne- 
scio  quis  recitator  elegiaruni.  Sunt 
qui  hie  perstringi  putant  Arginum, 
Stellie  puerum  :  de  quo  Epigr.  14.  lib. 
7.  sed  non  verisimile.  Metro  Tibulli] 
Elegiaco  :  vcl  p\iro  lamhico,  quo  Ti- 
bullus  Priapcia  quxdam  scripsit. 


5  In  StcUcB  recitat,  fyc]  Hoc  intel- 
ligi  volunt  de  Stellae  puero  qnodam 
formoso,  qui  domini  versus  recitare 
et  assidue  cantiUare  soleret.  Sed  ego 
existimo  Poetani,  aliquem  notae  im- 
probitatis,  hie  perstringere.  Keci- 
tari  in  alienis  aedibus  condnctis  vel 
commodatis  solitum  est.  'Maculonus 
commodat  aedes  :'  Juv.  Sat.  7.  Nee 
aedes  alienas  mutiiabantur  solum,  ve- 
rum  et  auditorium  exstruebant  et 
instruebant,  condnctis  subseiliis.  Ju- 
venal, ibid.    Herald. 

Epig.  viii.  Ad  Euphemum']  Petit 
ab  Euphemo  exstructore  mensae  Do- 
mitiani,  ut  sua  carmina  legi  jubeat 
Imperatori,  commodissimo  tempore, 
id  est,  hora  ccena>,  qunm  jam  coeperit 
incalescere  mero  :  quod  ut  faciat, 
praemittit  horarum  ante  coenam  to- 
tius  diei  distributionem.     Ramires. 

1  Prima]  Prima  quee  illucescentera 
excipit  diem  artificialem  ;  etsecunda, 
qua  portabatur  molestum  illud  Ave, 
de  quo  in  mnltis  sup.  Epigrammatis 
dictum,  et  saepius  dicendum.  De 
antiquorum  boris  vide  Radcrum  in 
hoc  Epigranima.  Salutantes]  Ciientes 
salutantes  patronos.  Juv.  Sat.  1. 
vers.  127.  Hora]  Inaequalis,  plane, 
taria. 

2  Exercet,  ^c]  Tertia  aguntur 
caussaD. 

3  Varies  labores]  Suas  quisqne  oc- 
cupationes. 

4  Sexta  quies  lassis,  i^-c]  Interjun- 
gnnt  qui  lassi  sunt  sexta,  opus  re- 
sumpturi  septima  finiendum.  Quie- 
tem  ergo  a  labore  usurpabant  non 
onnies  hora  sexta  ;  sed  tantum  lassi, 
qui  velut  interjungebant  usque  ad  sep- 
timam  ;  a  septima  in  octavam  hi  lava- 
bantur ;  quamvisin  hoc  Epigramniate 
nulla  lotionis  mcntio.  Ab  octava  in 
nonam  palacstritae  se  exercebant, 
quorum  excrcitationi  adcrant  fre* 
quentes  spectatores  usque  ad  nonam, 
qua  moncbautur  ccenatum  ire.  Ra- 
mires. 

5  Nitidis,  ifc]  Exercitationibus  et 


319G 


NOTiE    VARIORUM    IN 


balncis :  qnonim,  acstale,  octava ; 
hyenie,  nona  erat  hora:  Pliii.  I.  3. 
c.  1. 

6  Exstrnctos,  i)-c.']  Lectos  sternere, 
et  toros  compositos  distuibare  iis  in- 
sidendo,  id  est,  ccEiiare  :  nona  qui- 
dem,  acstate:  liyenie,  decima.  Alii, 
excelsos. 

7  Hora  libcUonim,  i5fc.]  Satiiris  €t 
mero  jam  incalescentibiis  lectitare 
inter  pocula  usitatuni.  Petit  itaqiie 
Poeta  ab  Eupbenio  mc-nsje  Doniiti- 
ani  niodipeiatore  vel  extructore,  ut 
oportuno  lioc  tempore  sua  carmina 
Imperatori  otierat. 

8  Temperat]  Veliiti  modiperator  et 
structor  inferes,  quando  et  qiioties 
tibi  visum.  Ambrosias,  ^-c]  Deuni  in- 
sinuat  Domitianum,  adulatorie,  vi- 
nuni  illi  et  dapes  Deoruni  attribuens. 

10  Ingentiqtie,  Sfc.\  Caisarea,  divina, 
et  avriOerai  t^  '  parca,'  id  est,  niodi- 
ca :  et  Domitianum  palpat,  quasi 
parce  biberet. 

11  Tunc  udniitte  jocosi  Heec  bora 
est  et  tempus  legend!  jocosorum  car- 
ininum.  Epigram.  19.  lib.  10.  vers. 
19.  Gressu  timet,  ^c]  Veretur  jocosa 
mea  florida  et  conviviis  apta  Musa 
liberc  aggredi  divinum  Imperatorem, 
rebus  seriis  et  gravibus  occupatum 
niatiitino  tempore,  et  ante  counara. 
Alii  leg.  '^ressiim  metire  licebit.  Alii 
licenler :  alii  denique  gressu  metire 
licenti. 

Epic.  ix.  In  FabuUam']  Fabulla 
quaedam  Sotas  medici  (ilia,  deserto 
marito,  qui,  cum  earn  pater  conjunx- 
erat,  sequebatur  Clytuui  qucudam 
inoccbum,  queni  perditc  anialjut,  et 
luxuriose  cum  eo  vive!)at.  Utiturrpie 
joco  in  ambiguo,  in  adverbio  wjwtws, 
<juod  significatyrot/ig-a/ifer. 

1  Sola  fiiia,  ifc]  i'ater  tuus  ex  re 
nactus  est  nonien  Sotam,  ut  qui  alios 
ad  salutem  arte  sua  restituerit.  Vide 
quaui  tu  degeneres  a  patre,  qua;  de- 
serto marito  nicecbum  sequuta  anwrus 
^X<'s,  et  salute  tua  ncglecta  te  is  per- 
liitum.    (Juid  sit  S<7wto$  docet  Arist. 


4.  Ethic.  ISiconied.  cap.  1.  Itaque 
exeis  o.(j(iiras,  est:  Geris  te,  non  ut 
tiiia  Sotas :  at  proprie,  geris  te,  ut 
prodigaetluxuriosa.  Patrem  autem 
Clinictim  nomiuavit,  id  est,  niedi- 
cum,ut  supra  dictum  lib.  1.  Epigr.  13. 
Tlamircs, 

Epic.  x.  Ad  Faustinmii]  Recens 
compositum  opus  Faustino  familiari 
suo  mittit;  quod  velut  inelaboratum, 
non  stilo  euiendauduni,  sed  spongia 
delendum  totuni  ait,  si  corrigendum 
sit.  Rud. 

1  Keque  adhuc  rasa}  Nondum  pu- 
niice  levigatus :  lib.  1.  Epigramm. 
67.  vers.  10. 

4  Nugas,  ^c]  Carmina  hacc  mea : 
modeste. 

5  Punica]  Quoniam  ex  Africa  pra:* 
stantiores  spongiae  niittebantur.  Plin. 
lib.  9.  cap.  45. 

8  Una  Utura  potest]  Emeudationi 
libri  mei  melius  consules,  cuncta  si- 
mul  delcndo,  quam  singula  corri- 
gendo.  Primas  autem  meditationes 
niembranis,  codicillis,  ac  pugillaribus 
Veteres  in.scribebant,  quas  correctas 
in  chartas  transcribebaut,  vel  impro- 
batas  spongia  delebant :  unde  jocose 
Augustus  respondit,  tragccdiam  suam 
Ajacem  '  in  spougiam  incubuisse  :' 
Sueton.  cap.  85.  August,  ^iroyyos, 
OKiffTopir]  irXa^onevris  ypacpiSos. 

Epig.  XI.  1  Dum  nimium  tano,  ifc.'] 
L.  Antonius  Saturninus  Domitiaiii 
sajvitia  et  verborum  injuria  (ut  scri- 
bit  Aurelius  A'ictor)  accensus,  bel- 
hun  civile  in  Germania  superior!  cui 
pra;sidebat  movit,  captus  postca  fuit 
et  interfectus.  Arguit  ipsum  Poeta 
ab  utriusque  nominis  omine  id  moli- 
tum  fuisse  ;  utrunque  vero  mali  onii- 
nis  et  Ictbalcextitisse. 

2  Saturninum  te  miser,  ijx.]  Anto- 
nius esse  vis,  non  Saturninus:  orbis 
totius  imperium  affectas  :  pudet  esse 
pra;sidcm  tantum  Germanise  ;  quasi 
dicat,  Saturniuuni  voluisse  Antonium 
esse,  Antonium  nolnisse  Saturninum  : 
cum  tamcn  idem  fucrit  Antonius  Sa- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIU,    IV. 


11D7 


turninns.  Satnrniniisautein  Tribiinns 
plebis  tanturafiierat ;  Antoniusaiitem 
Triumvir,  totumqne  orbem  ciini  Au- 
giisto  et  Lepido  diviserat.  Deseditio- 
iiibiis  Saturnini,  vide  Flofiim  1.  3.  c. 
16.  Rad. 

3  Parrliasia  tnovisli,  (S)c'.]  In  Ger- 
niaiiia,  quae  Septentrionem  spectat, 
ubi  Calisto  Lycaonis  filia  aParrhasia, 
urbe  ArcadijE,  in  uisae  niajoris  sidus 
versa  fulget. 

4  Qui]  Antonius  triumvir.  Phaj-iir, 
8j-c.']  Cleopatrae,  reginas  iEgypti,  ciijiis 
Pharos  insula. 

5  Excideratne  aden,  i^c]  An  non 
meniinisti  quaui  malo  omiue  tibi  fo- 
ret  imitandus  Antonius,  qui  ad  Ac- 
lium  Epiri  promontorium  ab  Augusto 
navali  praelio  devictus  cum  Cleo- 
patra fugit  in  yEgypLum,  ubi  se  inter- 
fecit  ? 

6  Ira  fret  i]  Per  Metonym.  quiaira- 
tum  ferebat  Ctesareni. 

7  ^71  tihi  promisit,  <Sfc.]  An  tu  Ger- 
maniae  viribus  fretus  sperasti  victo- 
riam,  quam  ille  non  assecutus  est 
iEgypti  copiis  nixus?  Rh£nus~\  Mal- 
lem,  inquit  Raderus,  pro  Rheno  posu- 
isset  Danubium,  ad  quern  prfelium 
est  factum,  ut  Sueton.  testatiir:  sed, 
quia  Rhenus  est  in  Germania,  flumen 
pro  fluniine  posuit. 

8  Arctois  aquis']  Fluminibns  Ger- 
manise. 

9  Ille,  Sfc]  Emphatice.  Ille  trium- 
vir tibi  pra;sidi  collatns  videri  posset 
Imperator,  victus  tamen.  De  Gres- 
sio  nioliente  quiddam  altius  quam  ip- 
suni  decnit,  idque  a\6yois  aarpoXoyois 
freto,  vide  ep.  Pailada  Antliol.  1.2. 
c.  48. 

Epig.  XII.  2  Negare  niliil^  Omni 
impudicitis  generi  exponi. 

Epic.  xiii.  Ad  Rufum  de  niiptiis 
Pudentis,  ct  Claudice  Percgrina'\  Felix 
connubium  precatur  Pudenti  et  Clau- 
diae.  Scrib-Mid.  Pcregrinn:  est  enim 
piopriuni  istius  mulieris  nomen.  Rut- 
zeis. 


1  3Ieo,  ifc]  Amico.  infra  I2pigr. 
20.  et  lib.  7.  Ep.  96.  et  lib.  6.  Ep.  58. 
Sec. 

2  Made  csto,  4'f.]  Auctus  esto  no- 
vorum  honoruni  nuptialium  cuinulo. 
Verbum  ergo  sacrorum  est,  /car  eicprj- 
IxKjjxhv  dictum,  quasi  magis  auctuni. 
Quoties  enim  tus  ant  vinum  super 
victimam  fundebatur,  dicebant, '  Mac- 
tus  est  tanrus  vino  vel  tliure,'  hoc  est : 
Cumulata  est  hostia  et  magis  aucta. 
Indeadeos,  qui  virtute  velhonovibus 
audi  sunt,  transfertur.  Rad.  Hymcnae, 
tuis]  Nuptiarum  praises,  'h-nhrov  (5^0 
i/aUtv  Sre  ovv  crwotKl^eTai  ap^p  yvvaiKi, 
Vel  a  menibranula  ilia,  quae  Virgini- 
bus  in  primo  ^'eneris  aditu  runijiitur. 
Alii  ad  historiam  de  Hymena?o  quo- 
dam  Argivo  referunt,  et  ab  ejus 
(quod  virginibus  Atticis  a  Pelasgis 
raptis  preestiterat)  subsidio,  institu- 
tum  ferunt  hymnum;  qui  Hymend?us 
dicitur,  qualis  Romanis  Tlialassio. 
Fariiab. 

3  Tarn  bene  rara,  Sfc.^  Quam  suavi- 
ter  misc.  cin.  nardo,  ikc.  tarn  feliciter 
jungitur  Claudia  Pudenti. 

4  iVasska  Tkeseis,  Sfc]  Quam  dul- 
citer  in  mulso  conliciendo  miscctnr 
Massicum  seu  Falernum  melle  Attico. 
Heraldiis  vult,  non  nuilsum  inde  fie- 
ri, sed  Falernum,  seu  vinum  fortius 
et  asperius,  melle  tantum  temperari  : 
idque  docet  ex  Virgil.  4»  Georgic. 
'  Dulcia  mella  premes,  nee  tantuin 
dulcia,  quantum  Et  liquida  et  durum 
Bacclii  domitura  saporem.'  Tlicstis^ 
Atticis.  Theseus  autem  Atbenien- 
sinni  rex. 

5  Nee  7nelius,  fyc]  De  nlmi  et  vitis 
amicitia,  praUer  Poiitas  (jui  passim 
vites  ulmis  niaritant,  Plinius  libro  16. 
cap.  IS. 

6  Lotos  aqiias^  Arbor,  dc  quo  Horn. 
Odyss.  9.  et  il)idem  Eustatli.  ex  He- 
rodoto.  Ut  non  imnierito,  socios 
Uiyssis,  gustata  loto,  nolnisse  rediie 
in  patriam  scribat.  Nata  ctiam  inde 
parosmia,  '  Lotuui    gustavit.'    Lilora, 


1198 


MOT/E    VARIORUM    IN 


Sfc]  Lkora  myrtetis  gratissima:  iilo- 
nea  etiara  ad  connubia  :  nuptiis  enim 
pra^est  Venus,  et  myrtiis  sacra  Ve- 
neri. 

8  Tumque,  ^c]  'Siqiie  voles  apte 
nubere,  ntihe  pari.' 

9  Diligat,  Sfc.']  Vide  Aiisonii  Ep. 
18. 

Epig.  XIV.  Ad  Silium']  Mittit  sua 
carmina  ad  Silium  Italicum,  celeber- 
rimuui  Punici  secundi  belli  scripto- 
rem,  qui  Consul  Romee,  in  Asia  pro- 
consul fuit :  petitque  ab  eo,  laudato 
prius,  nt  deponat  severitatem  ad  le- 
gendos  lascivos  libellos  ;  suadere  ad  id 
Saturnaliornm  dies.  Ramires. 

1  Siii]  Poijta,  de  quo  vide  Plin. 
Jun.  Epist.  7.  lib.  3.  et  Nostrum 
Epigr.  61.  lib.  6.  et  Epigr.  62.  lib.  7. 
et51.1ib.  11.  CastuUdum,  Sfc]  Musa- 
rum  frequentantiiim  fontem  in  radi- 
cibus  Parnassi,  in  quern  Castalia  vir- 
go,  ApoUinf  ni  fugiens,  versa  est. 

2  Qui  pcrjuria,  ^c]  Qui  tbrti  et 
sonoro  epico  carmine  scribis  bellum 
Punicam  secundum.  Quod  opus  ex- 
tat.  Poeni  autem  semper  foedifragi, 
crudeiis  Hanibal. 

4  Levesque  Pcenos'\  IncortiB  fidei : 
nnde  in  proverbiuni  abiit,  '  Punica 
fides.' 

5  Cedei'e  cogis']  Grapbice  dc|)ingis 
eos  coactos  cedere  :  sic  Horat.  lib.  1. 
ult.  Sat.  'Turgidus  Alpinus  jugtdat 
dum  Memnona.'  Id  est,  duni  IVIem- 
nona  fingit  jngulatum.  Africuiiis']  Sci- 
pioni  iitrique :  q\iornm  alteri  debcl- 
lata,  alteri  deleta  Cartbagine,  cogno- 
men inditum  Africani. 

6  Pauluin  seposila}  Rogat,  lit  Sa- 
turnalibus  legat  sua  Carmina,  depo- 
sito  studio  acriore.  Rad. 

7  Vagus  (ilia  Dcceiubcr]  Propter  li- 
centiam  ludorum  et  libcrlatem  in  Sa- 
turnalibus.  '  Blandam  '  vocat,  quod 
liomincs  biande  alliciat. 

8  Incertis,  ^-c]  Pyrgis  sen  turriru- 
lis  ligneis  corneisve  intus  gradatim 
asperis,  e  quibus  excutiebant  aJeas, 


ne  fraus  fieret  fortuna;  aleas  com- 
ponendo,  by  cogging  the  dice.  Idco 
additum  epitlieton  '  Incertis.'  Epigr. 
16.  lib.  14. 

9  Nequiore  talo]  Mera  manu  jacto, 
absque  fritillo  :  vel '  nequiore,'  qnod 
talis  lusimi  est  pro  foeminis :  vide 
Junii  Animadvers.  lib.  2.  cap.  4.  Vcl 
quia  talorum  ratio  ad  libidinis  prnri- 
ginem  aliquid  faciat,  ut  docet  idem 
Jimius  libro  4.  Animadvers.  cap.  13. 

10  Otia~\  .Saturnalia  so.  quibus  le- 
gas  nieas  nngas. 

11  Torvu  fronted  Censorio  superci- 
lio,  tristi  froiite. 

12  Madidos]  Tinctos  salibus.  Jocis 
libellos]  Meis  Carminibus  jocosis. 

13  Sic  forsan  tener,  4'f.]  Virgilio 
non  potuit,  quern  multo  atate  pree- 
cesserat.  Verum  hoc  fingit  Marlia- 
lis,  tum  ut  se  Catulio,  turn  ut  Virgilio 
Silium  conferret,  qui  IMaroncm  dili- 
genter  iniitatus  est,  et  natalem  ejus 
aramque  reiigiosissime  coluit.  Epi- 
gramm.  51.  lib.  11.  Plin.  lib.  3.  Epist. 
7.  Lege  itaque  ausiis  et  Catullus,  hac 
niente:  Sic  forte  etiam  Catullus,  si 
vixisset  coajvus  Virgilio,  ut  tibi  ego, 
ausus  fuisset  mittere  suos  hcndecasyl- 
lab.  &(r.  'Tenerum'  appellat  piopter 
nioUissimos  versus.  Notissimus  est 
Catuili  passer:  de  quo  jam  supra  dic- 
tum, lib.  1.  E|)igr.  8. 

EiMG.  XV.  1  Nncte  roganti]  A!.  Luce. 
Stoliduin  irridet  C.ecilianum,  quinqne 
niiliia  petentem,cui  niillesint  negati. 
Miratur  Gruterus,  quare  hie  node 
substituerint  alii,  quuin  altorum  ha- 
bitet  in  RIss.  omnibus. 

3  Non  lutbco,  <Sff.]  Negavi  me  ha- 
bere, non  quod  non  baberem,  sed  no 
tibi  creditos  porderem.  Quod  si  tu 
vcl  tarn  stupidiis  fueris  vel  esse  te 
simulaveris  ut  hoc  non  sentias :  ego 
tanun  non  ita  stultus  qui  tibi  credam 
va-ia  5000.  H.  S.  pendentia,  cni  ne- 
gavi 1000.  H.  S. 

Epic.  xvi.  In  Galium]  ,Criniina- 
tionem   continet  hoc  Epigramma  in 


M.    VAL,    AIARTIALIS    lil'IGR.    LIB.    IV. 


1199 


Galium  qitendam,  quod  rem  ctim  no- 
verca  vivo  patre  liabnisset,  et  eaii- 
drni  mortuo  patre  retiiieret :  desiiniit 
conjecturain  ab  eo,  quod,  contra  con- 
suetudinem  omniiim  privignoriiin,no- 
vercam  donii  retincret.  R(imires. 

1  Privignum,  ^c]  Suspicio  et  ru- 
mor erat  tibi,  patre  vivo,  plus  officii 
seu  commercii  fuisse  cum  noverca, 
quam  quod  privignum  deceret. 

3  Nnn  tamen,  ^-c]  Vide  Ep.  75. 
1.1. 

4  Nusquam,lfc,'\  Mortuus  est:  ul- 
tra morem  tamen  novercam  domi  tuee 
refines. 

6  Te  defendat,  ^c]  Per  adulatio- 
nem  Ciceroni  aequiparat  in  causis 
dicendis  Reguluni :  de  quo  saepe  su- 
pra. 

7  Nam  quce,  ^-c]  Kara  privignis 
cum  novercis  concordia :  cum  ita- 
que  elato  patre  novercam  feras, 
certe  propior  illi  eras  quam  privig- 
nus. 

Epig.  XVII.  3  Mcdus  es,  ^-c]  Male 
animo  et  dolo  facis  hoc,  ut,  me  rival! 
excluso,  solus  tVuaris  Lyr-isca. 

Epig.  xviii.  De  jniero  stilUcidioju- 
gidato']  Describit  miserandum  piieri 
casum,  qui  decidente  stiria  jugulatus 
est. 

1  Pluit  porta]  Capcna.  Ep.  47.  1,  3. 
vers.  1.  Vipsanis']  De  Vipsana  por- 
ticu,  centum  columuis  snspcnsa,  dic- 
tum est  ad  Epigr.  19.  lib.  3.  Etiam 
ejus  porticus  meminit  Plutarch,  in 
Galba  :  Tov  5"  'IWvpiov  rdyixaros  iv  ri} 
KaXovfifin)  vaa-rdoi  Ba^avla  (TTpaToin- 
divovTos.  Porticus  heec  a  M.  Vip- 
s^nio  Agrippa  constructa.  Ep.  109. 
libro  1.  vers.  2.  et  Ep.  14.  lib.  2.  vers. 
9, 

2  Lubricu.<t  hipis]  Lapis  stratus,  pa- 
vimentum,  area. 

4  Pragracis  unda  gclti]  Stiriaa  pe- 
riphrasis. 

5  Cumque,  ifc]  Cumque  occidissot 
miserum  puerum. 

6  Tabuil  in  cidido  lulnere  mncro  te- 


ner]  Soluta  est  calore  vulneris  stiria, 
cnjus  acies,  non  secus  atque  ferri, 
pueniiii  jngularaf. 

8  Si  jugulatis  aqucc]  Si  quos  natnra 
molles  sunt  aqua?,  etiam  jngiiloit. 
Aulholog.  lib.  1.  cap.  Els  Avairpaylas, 
et  3.  AnthoJog.  Flacci  de  Tlirace 
puero,  Epigr.  babes  huic  geminura. 

Epig.  xix.  Mittit  ad  aiuicum  en- 
droinidem,  quam  describit  a  uomiiie, 
loco,  et  etiectis,  id  est,  usu.  Et  de 
ea  lib.  14.   Epigramm.  12G. 

1  Hanc  tibijUfc.]  Vestem  banc  cras- 
sam,  hirsutam,  et  villosam,  textam  a 
fccmina  Sequanica,  Burgundica.  Tex- 
tricis]  Lanificium  apud  Veteres,  fce- 
niinarum  fuisse,  notissimum  est. 
Alumnam  vocat  eam  vestem,  elegan- 
timetapbora;  quod,  quemadmodimi 
alumnae  a  nutricibus  alerentur  et 
edncerentur,  sic  et  paniius  a  textrice 
augebaluret  educebatur.  Ram. 

2  Qua'  LacedcEmonium,  <^-c.]  A  Grae- 
cis  nomen  ejus  fluxit  una  cum  usu, 
qui,  calefactiscursu,  palaestra,  sphae- 
ra,  erat,  ne  refrigescerent  ;  quamvis 
a  Gullis  (qui  turn  Romanis  barbari) 
copiose  Romam  mittautur  ha;  vestcs. 

3  Sordidii]  Inelegaiis,  uncta,  cras- 
sa,  pingiiis. 

4  Fercgrinmn,  ^-c]  Galiicam,  nt 
modo  2.  Endromidu]  Ex  iu  et  dpdfios 
videtur  deducta,  latione  modo  dicta 
in  vers.  2.  quod  eo  genere  vestis,  ^v 
SpSijtq),  id  est,  in  cursu  et  pala'stra 
uterentur. 

5  Sm  kntum,  Sfc]  Seu  luctam  et 
pala^stram  exerceas.  Vide  Epigr. 
57.  lib.  3.  vers.  4.  Incipit  narrare 
endroniidis  utilitates  :  prima,  ut  post 
luctam  ea  tcgi  possit,  ne  aiiris  frigi- 
ditato  post  sudorem  laedatur.  Tuiu 
ut  post  pila^  ludiiin  idem  possit  pra- 
stnre.  Ceroma  ergo  est  unguentum  ex 
oleo,  cera,  et  pulvere.  Leutum']  Molle 
aut  viscosum.  Teris]  Ltictando  atfe- 
ris  affrictum  corpori.  Had.  Tepidumrc] 
Quod  ludentes  eo  in  calorem  solvat : 
vol  quod  ipsa  pila   frequent!  agiia- 


1200 


NOTiE    VARlORljAI    IN 


tioiie  tepescat,  cavcntibus  qui  liuie- 
bant  ne  nianii  excideret :  et  sic  pila 
Imlentimii  et  sndantiuni  inanu  tepe- 
facta.  Epigr.  84.  lib.  12.  An  foite 
quod  liac  ludebant  in  spliiviisteiio 
calido  :  ut  vitrea  ilia  in  thennis  ? 
Pilae  apud  Grajcos  et  Ronianos  qua- 
tuor  genera.  1.  Trigonalis,  paiva, 
quani  ties  lusores  figura  trigoneni 
expiiniente  distincti  sibi  invicem 
reddebant.  2. Haipastum,  parva  item 
pila  e  corio  facta,  quani  solo  icper- 
cussain,  at  the  rebound,  raptani  revo- 
cabant,  unde  nomen  ab  apnd^co.  3. 
FoUis,  magna  pila,  ex  aluta  confccta ; 
si  major,  biachiis;  si  minor,  pugnis 
inipelli  solita.  4.  Paganica,  qua  in 
pagis  Indebatur.  Epigr,  31.  lib.  7.  et 
Epigr.  45.  lib.  14.  De  pilarum  lusu 
videndus  Mercurialis  in  Arte  Gyni- 
nastica,  et  Faber  1. 1.  c.  6.  Agonostic. 

6  Pulverulenta]  Dum  ad  terram 
decidit  et  saltu  assurgit :  modo  1, 
Rapis'l  Hoc  ad  nomen  liarpasti,  et 
legem  ludi,  ut  modo  2. 

7  Plumea  seu  laxi]  Levia  :  vento 
enim  distendebaturfollis.  Laxi]  Mag- 
ni,  lati.  Paganica  quidem  pluma  far- 
ciebatur.  De  folic  non  constat.  Var- 
tj'rts,  ^c.]  Advertis  et  metiris  motum 
et  cursum  follis  plumei  et  levissimi, 
ita  ut  scias  quantum  spatii  missus 
follis  decursurus  sit.  Acuta  antithe- 
sis, '  pondcra  plumea,'  id  est,  levis- 
sima :  ponuntur(|ue  'pondera'  pro 
motibus  ipsius  follis  ;  id  nosti  probe 
iibi  follis  cadat. 

8  Alhnni]  Puerum  levcm  et  cursu 
velocem.  Vide  Plin.  lib.  7.  ca|).  20. 
et  Alex.  Neap.  lib.  2.  cap.  21.  Nomen 
fictum  a  Poela;  Alta  enim  est  (jui 
terram  leviter  allingit.  I'esliis. 

9  A'e  mnilhlos]  En  usum  Endromi- 
dis;  dofendit  fiigora  et  pluvias  a 
torpore. 

10  Ins  uijuii'l  Pliivia,  cnjus  Iris 
nuncia. 

11  liidcliis  vrnlus,  Hfc]  Ut  supra 
Lpigrumm.  3.  vers.  4. 


12  Ti/ria]  E  Tyro,  vel  purpura 
Tyria  tiucta:  ut  Epigr.  IG.  lib.  2. 
vers.  3.  Sindone,  S^c]  Amictu  ex  sub. 
tilissimoiinteo.  flD. 

Epig.  XX.  1  CcErellia]  Duo  in  dua- 
bus  foeminis  contraria  vitia  reprelien- 
dit ;  alterum  Cvrrellia?,  qua*,  cum 
esset  puppa,  id  est,  adolescentula  et 
tenera,  se  vetulam  dicebat :  alterum 
Gelliee,  qua;,  cum  reapse  esset  anus, 
se  vocabat  puppam,  et  teneram  fin- 
gebat  gestii  et  voce.  Ramiresius. 
Puppa]  Puella.  Pupus,  pupulus,  et 
pupillus,  puerilia  et  bland*  appella- 
tionis  nomina.  Flutgers. 

4  Altera  ridicula  est]  Gellia,  qua2, 
anicula  capularis,  vocem  et  gestus 
effingit  puellffi.  Altera  puiidula'}  C-oi- 
rellia,  quae  puella,  gravitatem  affec- 
tans  anileui,  se  fastidio  exponit. 

Epig.  XXI.  Cujusdam  Selii  taxat 
impietatem,  qui  cum  Diagora  ncga- 
bat  ullos  esse  Deos ;  et  magis  impiain 
adducebatimpiaB  sententiee  rationem, 
quod,  dum  negaret  Deos,  se  divitcm 
factum  esse  videret. 

1  Liune  cceium]  Diis  vacuum,  vel 
rem  inanem. 

2  Prohutquc ;  quod  se  Factum']  Quod 
feliciter  sibi  aOiqj  res  cedere  vldcat. 
Vide  Senec.  lib.  '  Quare  bonis  virls 
mala  accidant,'  &c.  et  Ciceron.  3.  de 
Nat.  Deor.  de  Harpalo  et  Dionysio. 

3  Beaium]  Divitcm. 

Epig.  xxii.  Describitluctam  quan- 
dam  Vcncream,  quam  liabuit  cum 
Cleopatra  uxore  in  balneis  post  pri- 
mes congrcssus. 

1  Pritnos  passa  toros,  Sfc]  Dcvir- 
ginata,  et  subirata  mihi  marito  ecu 
coriu|)tori,  fiigit  in  aquas.  Et  udlmc 
placuuda]  8ic  enim  nalura  compara- 
tum  est,  ut,  (|uiB  nuper  mulieres 
facliP  sunt,  pudicitiae  caussa  subi- 
ralas  se  ostendant  connptoribus, 
quamvis  maritis,  a  qiiibus  mutuis 
blanditiis  placari  soknt.  Rauiires. 

5  Kutiurantur  lilia,  Sfc]  Translu- 
cent adco  ut  numerari  possint :  Acres 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IV. 


1201 


autem  per  dies  aliquot  in   vitris  vo- 
luptatis  causa  servabantur. 

6  Gemma,  ^c.]  Vitrum  pellucicium 
referens  crystalluin  gemmasve,  Epi- 
gramm.  68.  lib.  8.  et  lib.  14.  Epigr. 
110. 

7  Ludanlia,  ^c]  Ab  ilia  reinctaii- 
te,  quod  snbirata :  vel  quod  facili 
saevitia  iiegaret,  *  Quae  poscente  ma- 
gis  gaudeat  eripi:'  Horat.  Ode  12. 
lib.  2. 

8  PerspicucB  plus,  Sfc]  Ne  plene  me 
illi  conciliarem,  progressus  ad  caeteia 
quis  nescit,  perspicuitas  vel  liuini- 
ditas  aquarum  fuit  inipedimento. 
Plus  vetuistis]  Scilicet,  ne  ultimam 
amoris  lineam  peitingerem,  neve  os- 
cula  quinta  parte  Venerei  nectaris 
imbuta  carperem.  Tb  '  plus,'  in  re 
amorum,  idem  est  Martiali,  quod 
Ovidio, '  caetera :' '  Oscula  qui  sump- 
sit,  si  non  et  czetera  sumpsit,'  &c. 

Epig.  XXIII.  Leustricum  Brutia- 
num,  optimum  et  integerrimum  vi- 
rum,  testimonio  Plinii  Junioris  lib.  6. 
Epist.  22.  laudat,  ut  Poetam  elegia- 
cum  et  Epigrammatarium  Graecum  : 
praefertque  eum  nobilissimo  Poetae 
Callimacho  :  et  optat,  ut,  si  Epi- 
grammata  Latina  scribat,  secundus 
ipse  ab  eo  nnmeretur. 

1  Tu  lenta,  ifc]  O  Tlialia ;  supra 
Epigramm.8.  vers.  12.  Quaris]  De- 
liberas. 

4  Palmam  Callimachus,  8fc,']  Calli- 
machus,  nobilis  Poeta  GraBcus,etiam 
in  Graecis  primas'  cedit  Leustrico 
Brutiano,  nobili  Romano,  de  quo 
Plin.  Jun.  lib.  6.  Epist.  22. 

6  Qui  si  Cecropio,  Sfc]  Quod  si 
Brut,  se  a  Graecis  ad  Latina  Epigr. 
contulerit,  facile  primum  eum  agnos- 
cam  inter  Latinos;  scd,  ut  illi  se- 
cundus sim,  tu,  o  Thalia,  mihi  fave  et 
adspira. 

Epig.  xxix.  1  Amicus]  ^mulas. 
"Vel  A6(r/3ia5aj,  iraipKTrplas. 

2  Extulit]  Ad  roguni  fato  defunc- 
tas,  vel  veneno  extinctas,  ut  sola 
frueretur    amatoribus.      Uxnri     fiat 

Delph.  et  Var.  Clas.  Mar 


arnica  mecs]  Ut  et  mea  moriatur, 
surculum  volo  ex  hac  arbore,  inquit 
Diogenes. 

Epig.  xxv.  Altini  vicinum  situm 
laudat,  comparatione  Baiarum,  a 
fontibus,  sylvis,  lacubus ;  seseqiie 
extremum  vitae  actum  ibi  transactu- 
rum  dicit,  si  tamen  sui  juris  futurus 
sit.  Rad. 

1  Altini,  iSfc]  Oppidi  illius  Vene- 
tiae  litus,  non  cedens  amoenitate 
Bails. 

2  Et  Pha'etontei  rogi]  Et  luciis 
Pado  vicinus,  ubi  in  populos  electra 
flentes,  ob  fratrem  aurigam  fulmine 
combustum,  fingunt  Phaetontis  so- 
rores  Heliades.  Plin.  lib.  3.  cap.  IG. 

3  Quaque  Antenoreo,  SfcJ]  Et  ne- 
mora  atque  saltus  (hoc  enim  iunuit, 
citatis  Dryade  sylvarum  et  Fauno 
agrorum  praesidibus)  in  quibus  An- 
tenor,  Troja  profugus,  fertur  con- 
didisse  Patavium.  "Virgil,  ^neid.l. 

4  Ad  Euganeos  sola]  Pulcherrima 
seu  unica  nympha  ad  lacus  Venetos 
seu  Tarvisanos,  qui  23.  numeraban- 
tur.  '  Sola  '  hie  est  proprium  nomen 
lacus  ad  radices  collium  Euganeo- 
rum,  quem  hodie  indigenae  vocant 
la  Solana,  ut  vult  Laur.  Pignorius, 
Epist.  Symbol,  xiv. 

5  LedcEO  felix]  Castor  et  Pollux, 
Ledae  filii,  cum  Argonautis  Timavum 
praetervexere.  Plinius  libro  3.  cap. 
18.  Aquileia]  Urbs  primaria  Carno- 
rum  infra  Forum  Julii.  Sed  vide 
Cluverii  Italiam,  lib.  1.  cap.  20.  Ti- 
mavo]  Fonte  uberrimo,  quem  maris 
fontem  appellant,  quod  tantus  sit, 
ut  lacus  autfluvius  videri  possit. 

6  Septenas]  Quod  septem  ostiis  in- 
fiuat  Timavus  in  mare.  Virg.  noveni, 
I.  yEneid.  'Fontem  superare  Tima- 
vi,  Unde  per  ora  novem,'  &c.  Cyllarus 
Ifc]  Equus  Castoris ;  Epigr.  21. 
lib.  8. 

7  Vos  eritis,  Ifc]  '  Sit  nioae  sedes 
miiiam  sencctae,' &c.  Horat.  Ode  6. 
lib.  2.  Mortuus  est  tamen  Martialis 
in  Hispania. 

Hal.  4  G 


1202 


NOTiE    VARIORUM    IN 


8  Si  juris  fuerint,  Sfc.']  Si  qviando, 
juris  mei  factus,  me  in  libertatem  et 
quietem  asseniero. 

Epig.  XXVI.  1  Quod  te  mane,  <.Vc.] 
Quod  tibi  toto  anuo  iion  praesti- 
terini  clientis  togati  sahitantisque 
officium,  consului  inagis  togae  niea?, 
quam  jacturam  feci  tuae  sportulaa 
rara? :  namque  assiduis  officiis  at- 
trivissem  togam,  et  accepissem  a  te 
tantum  120.  H.  S.  quo  pretio  non 
emitur  toga;  Epigr.  103.  lib.  9. 

Epig.  XXVII.  Urbane  petit  ab  im- 
peratore  munera,  quod  laudatus  seppe 
ab  ipso  sit  et  donatus  muneribus  uon 
contemnendis;  cum  tanien  et  laus 
et  luunera  lacesserent  invidoruin 
lualedicentiani,  rogat  Caesarem,  ut 
muneribus  sibi  dandis  augeat  invido- 
lam  doioreai.  Ramir. 

1  Augustc']  Caesar  Domitian. 

2  Non  mmus  ergo  soles'}  Al.  Num 
minus  ergo  soles  ? 

3  Non  sola  voce,  ^c]  Sed  et  mune- 
ribus juris  trium  liberorum  ;  Epigr. 
91.  et  92.  lib.  2.  et  dignitate  Tri- 
bunitia  et  equestri ;  Epigr,  64.  lib.  3. 
vers.  6. 

5  Corrodit,  ^c]  Invidia  et  animi 
anxietate:  solliciti  enim  aninii  sig- 
nuin,  unguium  corrosio. 

G  Da,  Ccesar,  Sfc.}  Urbana  et  arti- 
ficiosa  mendicatio;  ut  non  tam  pe- 
tere,  cum  maxime  petit,  videatur, 
quam  ulcisci  invidiim. 

Epig.  xxviii.  Insectatiir  Chloiin 
quandam,  qua;  Luperco  ainico  pro- 
fuse donabat  sua ;  et  enumcrat  multa 
et  varia  dona  ;  monetque  futurum  ut 
nuda  rcmaneat.     Ramires. 

2  Ilispanas,  ^c]  Lacernas  scilicet 
e  lana  Ba^tica,  murice  Tyrio  et  cocco 
tinctas. 

3  Lotam,  ^c]  Epigramm.  43.  lib.  2. 
vers.  2. 

4  Indos  Sardonychas,  ^c]  Indices 
sardon.  et  Scytbicos  smaragdos. 

r>  Dominos,  Ifc]  Aiireos  nummos, 
cfRgie  domiui  Domitiani  signatos. 

7  Glabraria,  ^t.]  Qua;  te  degla- 
bras,  spolias,  ct  expilas. 


8  Nudum,  S,x.']  Cave  ne  tuus  hie 
amator  Lupercus  te  reddat  Luper- 
cam,  id  est,  nudaui.  Lupercusl  Erant 
autem  Luperci  sacerdotes  Komulo  ct 
Remo  destinati,  qui  Februantes  dis- 
currebant  nudi  per  urbem,  obviarum 
fceminarum  manus  hoedinis  pellibns 
verberantes,  quae  hoc  ictu  fitcundas 
se  fieri  credebant.  Quum  ergo  hie 
adolescens  Lupercus  vocaretur,  et 
Luperci  sacerdotes  nudi  incederent, 
nudam  relictum  iri  a  sue  Luperco  ei 
niinatur.  Videjuv.  Sat.  2.  vers.  141. 
et  qua;  ibid,  adnotavimus. 

Epig.  xxix.  Multitudinem  suorum 
librorum  excusat,  fateturque  pulchri- 
ora  qua;  rara,  idque  multis  probat 
exeniplis:  rogatque  Pudentem,  ut, 
quemcunqiie  librum  legerit  ex  suis, 
unicum  putet,  quo  pluris  ab  eo  fiat, 
tanquam  rarum.  Ratn. 

1  Ohstat,  i^c]  Libelli  fortasse  mei, 
nimis  multi,  nocent  gratia;  ipsoriim, 
lectori  fastidium  parieutes  propter 
numerum.  Turba']  MuUitudo. 

2  Frequens  opus]  Frequentia  Epi- 
grammata. 

3  Rara]  Quae  rara,  cara.  Primis 
pomis]  Ut  primi  fructus  dulciores  et 
chariores,  ita  gratiores ;  lib.  10. 
Epigr.  63.  '  Ut  rosa  delectat,  uictitiir 
quae  poUice  primo.' 

4  Hiberna']  De  Uybernis  rosis  mis- 
sis ex  iEgypto  ad  Dumitianuni,  exstat 
elegans  Epigr.  80.  lib.  6.  et  quomodo 
qui  eas  afferebant,  invenerint  suni- 
mam  copiam  Romie,  quas  quidcm  in 
pretio  habebant,  quod  alieno  tem- 
pore provenirent,  essentque  rariores 
quam  in  Vere.  Ramir,  Lib.  10.  Ep. 
93.  1.  G.  Ep.  80. 

5  Sic  spolialricem,  Sfc]  A  raritate 
et  caritate.  Fast  us  arnica  m]  Siiperbum 
fastidium  mcretricis,  magnum  pos- 
centis  prelinm,  et  amatorem  rarius 
admittenlis,  facit  ut  majori  in  pretio 
sit  et  gratior.  Ovid.  Amorum  lib.  1. 
Elcg.  8.  et  de  Arte  lib.  3. 

7  Sapius  in  libro,  S^x.]  Gratior  est 
parvus  liber  Satyrarum  I'ersii,  quam 
ingens  voliimen  Marsi,  quo   bellum 


M.    VAL.    MARTIALIS    KPIGR.    I,1IJ.    IV. 


1203 


Heiculis   seripslt  contra  Auiazonas, 
quod  Amazonida  insciipsit. 

8  Marsus  Amazonide]  Credo  ego 
aliiim  liunc  fuisse  Marsiim  ab  illo 
ICpigrammatographo,  cnjiis  meminit 
Eplstol.  1.  et  lib.  7.  Epigr.  29.  et  99. 
et  lib.  8.  Epigr.  56. 

9  Queincumque]  Antehac  Icgebant 
quacunque,  minus  bene.  Sensus  est : 
(juemcunqiie  librvuii  de  meis  in  ma- 
nus  sumpseris,  puta  solum  esse  et 
velut  uuicuni  ;  ilium  lege,  et  sic  abs- 
que fastidio  evolves,  et  acumen  ca- 
pies,  etme  magni  facies.  Rad. 

Epig.  XXX.  Celebrat  Baianos  pis- 
ces  Domitiano  sacros  :  et  monet  pis- 
catoreu),  ut  procul  ab  eo  lacu  rece- 
dat ;  terretque  euiu  ficta  narratiun- 
cula  cujusdam  Afri,  qui,  dum  hamo 
in  60  lacu  ausus  esset  piscari,  repente 
captus  oculis  fuit.  Ramires. 

2  Nocens,  sacris,  ^c]  Impius,  sacri- 
legns  ;  namque  liic  sacri  sunt  pisces, 
Domitiano  Deo  dedicati,  qnos  neque 
piscatori  fas  lianiato  ambire  muiiere, 
neque  coco  in  jus  vocare.  Sed  alibi 
item  sacri  habebantur  quidam  pisces. 
Oppiau.  et  Atb.  lib.  7.  /Elian,  lib. 
12.  Animal,  cap.  2.  Var.  de  Re  Rus- 
tica. 

4  Domimiml   Domitianum. 

5  Illam,  qutt  nihil,  &'c.~\  Domitiani. 
Utrum  autem  verum  hoc  sit,  tides  sit 
penes  Poetam.  Vide  I.  10.  Epigr.  30. 
et  ^lianuni. 

6  Ad  magistri]  Simile  refert  jElia- 
nus  lib.  8.  Animal,  cap.  4. 

7  Vocem  quisque,  S^-c]  Non  habere 
meatus  et  foramina  auditus,  audire 
tamen  scribuut  Aristot.  lib.  4.  Ani- 
mal, et  Plin.  lib.  10.  cap.  70. 

8  Hoc  quondam,  Sfc.\  Afer  quis- 
piam,  ausus  hie  piscari,  repente  ex 
sacrilego  pisratore  factus  est  coecus 
niendicus.  Rliracidiim  hoc  olet  Poe- 
tam. Libys  im])ius\  Videtur  hoc  con- 
lirmari  r^  '  Sacris  '  et  '  dedicates.' 
Sed  nee  spernendum  iwprobus:  est 
enim  scelerate  et  profane  audax. 
Ut  recte  appellatur,  qui  manum  sacris 
id  move  t.  iironovius. 


9  Dumpra'damculamo,  ij-c.^  De  Ijoc 
genere  dicendi,  vide  quaj  diximus  lib. 

1.  Epigr.  50. 

13  Rogatory  Upo(rairr]s,  mendicus. 

15  Simplicibus,  S^w]  Non  hamatis, 
non  medicatis. 

16  DediciUos']  Ut  vers.  3.  supra. 
'Dedicatos,'  id  est,  consecratos  Do- 
mitiano. 

Epig.  xxxi.  1  Quod  cupis,  Sfc]  Re- 
spondet  Hippodamo,  qui  petierat  a 
Martiale,  ut  nomen  siuim  scri|>tis  il- 
lustraret,  quod  id  sibi  honoris  ari)i- 
traretur.  Rttm. 

3  Ne  valeam]  De  his  fornuilis,  *  Ne 
valeam,' et  '  Dispercam,'  dictum  su- 
pra lib.  1.  Epigr.  40.  et  Epigr.  5.  lib. 

2.  vers.  1. 

5  Arerso  fonte  snrorum^  Quod  aver- 
santur  Musiv,ne(iue  facile  in  versum 
admittant  propter  conlinuaces  ejus 
syllabas.  Vel  potius,  ut  Mnsamber- 
tius  vult,  hoc  nomen  Musis  ingratum 
esse,  quod  pugnis  ac  bello  conve- 
nientius  nomen  Hippodami,  quam 
Apollini  et  Musis;  sive  Musis  non 
semper  gratum  id  acceptumque  no- 
men, sed  tunc  forte  quum  arma  ca- 
nunt.  Ergo  ncc  Martiali,  qui  totus 
in  nugis  et  jocis  et  Veneris  pra-lio, 
vix  aut  ne  vix  quidem  gratum  illud 
nomen.  Et  pro  averso/onte,  Scriverius 
leg.  aversafronte.  Tum  'Impositum  ' 
dicit;  alter  enim  parentuni  nomen 
infanti  imponebat.  Quandoque  ho- 
noris gratia  alicui  ex  amicis  nominis 
imponendi  dignatio  concedebatur. 
Herald. 

7  Quod  ncc  Polyhymnia,  &fc.'\  Ele- 
giaco  versu  dicere  vix  est,  cui  prieest 
Melponiene :  necLyrico.quiestPoly- 
hyumiip:  nee  Heroico  vel  Dithyram- 
bico,  quo  pia  Calliope  Deorum  et 
Heroum  laudes  canit.  Musambertius 
contendit  non  tarn  propter  syllabas 
coutumaces,  quaiu  signiticationem 
abliorrere  nomen  Damasippi  a  mollio- 
ribus  ]\Iusis,  quibus  cum  equoruni  do- 
mitore  nihil. 

9  Gratum,  ^t.]  Mitius,  et  vcrsui 
aptius.     Adupta]  Assume  pro  tno. 


1204 


MOT/E    VARIORUM    IN 


Epic,  xxxii.  1  Latat,  Sfc]  Inclusa 
est.  Plutetoiitide,  ifc]  Electro  rjuod 
iiascitiirex  lacliryniis  sororiim  Phae- 
tontis.  Vide  supra  Epigr.  25.  veis.2. 

2  Nectarc'l  Melle,  cujus  colorem 
refert  flavuni  electrum. 

3  Digniim  tantorum,  ^c]  Ob  stre- 
niios  in  mellificiis  labores  merita  est 
nobile  hoc  sepiilchrum. 

4  Credilnle  est,  H^-c.']  Epigram- 
mate  59.  infra,  et  Epigrammate  15. 
lib.  6. 

Epig.  XXXIII.  Irridet  Sosibianum, 
qui  subinde  jactabat  se  habere  in  scri- 
iiiis  multos  libros  elaboratos,  et  nihil 
interim  in  Iticem  dabat;  dicebatenim 
haredes  sues  libros  ejus  edituros  : 
Potita  affirmans,  jam  tempus  esse  nt 
legantur,  quasi  mortem  ei  impreca- 
tur.  Ramires. 

4  Tempus  erat,  Sfc]  Quorsum  tibi 
postunia  laus  quam  non  es  sensurus  ? 
quin  vivus  laudis  tiia;  dulcedine 
fruere.  Sod  et  ab  ambiguo  impre- 
catur  Sosibiano  mortem  przesentem. 
Morere  (inqiiit)  extemplo,  ut  possis 
legi.  Vel,  ut  Htraldus  vnlt,  Tempus 
erat  decessisse  te,  et  ossa  tua  esse 
lecta:  nam  ossilegium  profecto  vide- 
tur  alludere. 

Epig.  xxxiv,  1  Sordida  cum  tibi 
sit,  iff.]  Sordidam  Attali  togam  jure 
posse  niveam  ap|)ellaridicit,  quia  de- 
lloccata  f'rigus  introniittebat. 

2  Niveam  dixit,  Sfc.J  Non  colore 
nitentem,  sed  calore  destitutam  et 
tVigus  intromittentein.  Ambiguita- 
lom  nivis  liabuisti  Epigr.  34.  1.  3. 
Potuit  de  Horatii  lacernis,  supra 
Epigr.  2.  sed  vereor  nc  frigide  niniis 
pro  acumine  Martialis.  Inimo,  de- 
floccatani,  detritam,  cujus  nuda  fila 
albent,  ut  Epigr.  50.  I.  7. 

Epig.  xxxv.  1  Frontihus  advei'sis] 
Qui  mos  cornutarum  ferarum.  Mollis 
concurrere  datnas]  Domitianus  in  thea- 
tre exhibuit  etiam  damas  inter  se 
praeliantes.  Hie  iniratur  Poetavel- 
iiti  Domitiani  mmiiiie  factum,  ut 
jmbelles  alias  et  fugaces  aniniantcs, 
inmorl'ni,  ut   taiiri,  vol  gladiatores, 


concurrerent.  Raderus.  '  Molles,'  im- 
belles  ;  infra  Epigrammate  74. 

2  Et  fati  sorte,  Hfc.'l  Et  concurren- 
tem  utruraqiie  concidisse. 

3  Spectatcre  caju;s,  ^c]  Ociosi  spec- 
tatores  solita  preedae  :  quia  canes  non 
sseviunt  in  morientes  animantes:  et 
venatore  opus  non  erat,  qui  agitaret, 
ant  ferro  conficeret  damas. 

4  Cultro  7iil,  S^c.']  Neutrum  super- 
esse,  in  quem  exerceret  cultruiu  suum 
venatorium. 

5  Unde  leves,  ^c]  Conclusio  ab  ad- 
miratione,  et  comparatione  majorum. 
Leves  animi]  Timidi.  Tanto,  ^c]  Do- 
mitiani scilicet  numine  impulsi:  adu* 
latorie. 

6  Tauri']  In  arena  commissi.  Sic 
cecidere  viri]  Sic  corruunt  saepe  mu- 
tuis  vulneribus  gladiatores. 

Epig.  xxxvi.  1  Tingere  barham]  An 
quod  minus  commode  tegi  posset  ar- 
tificium  hoc  in  barba  quam  coma  ?  an 
quia  morbo  Charini  iaboraret,  Epi- 
gram. 78.  lib.  I.  et  hinc  statim  di- 
lueretur  fucus?  quod  verisiinilius. 

Epig.  xxxvii.  Afrum  quendam 
vanum  divitiarum  ostentatoreni  in- 
crepat  Poeta,nt  infra  Mancinum  Epi- 
gram. Gl.  Hie  Afer  nomina  multa  et 
amplissima  numerabat,  pensiones  in- 
sularuni  et  fundorum,  &c.  se  vero 
gratis  id  audire  quotidie  non  posse 
affirmat,  nisi  ea  nausea  aliqua  pe- 
cunia  rcficiatur.   Ramiresius. 

1  Coranus,  dfc.'\  Aliilegunt,  Coraci- 
nus:  Mancinus,  Titiu.s,  Albinus, Sabi- 
nus,  Serranus,  sunt  iioiuiua  debito- 
rum. 

2  Hoc  bis}  Sexcenta  M.  H.  S. 

3  Alterum]  liis  decies. 

4  Insulis,  (Jfc]  Domus  in  civitate, 
quae  solue  stant,  non  aliis  contigua!, 
insulas  appcllabant,et  sub  Imperato- 
ribus  quasvis  aides  locatitias.  Tricies 
soldum]  Tricies  centum  M.  HS.  inte- 
gre,  plene :  ut  '  plenum  vicies,'  Ep. 
100.  lib.  1. 

5  i'armejisi]  Pccus  et  lana'Parniae 
luiiltum  laudabantur. 

G  Tulis  dicbus,  tfc.}  Inanis  divitia- 


M,    VAL.    MARTIALIS    EFIGR.    L!b.  IV 


1205 


rum  ostcntator,  me  usque  obttimUs 
lec'itatioiie  tiioriini  quos  nominas  de- 
bitorum,  pensionum,  et  redituiun,  in- 
qniens,  'Centum  Coran.'  c'tc. 

8  Numeres  oporfet,  ifc.1  Nolo  nii- 
hi  numeres  debitoies  hos  tuos  et  re- 
ditus,  sed  mihi  numera  pretium  moles- 
tiaj  et  patientiae  in  audiendis  vanis 
tiiis  ostentationibus. 

Epig.  XXXVIII.  1  Galla,7iega,^c.] 
Monet  Gallam  ut  aliquamdiu  neget, 
lie  scilicet  satietur  amor  ;  non  tamen 
perneget,  quod  esset  torquere  nimis. 
Ejusdem  argumenti  est  Epigranima 
58.  libro  1.  et  infra,  82.  Galla,  lena 
Ovidiana;  *  Sffipe  nega  noctem,  &c. 
Mox  recipe,  ut  nullum  patiendi  col- 
ligat  usnm,'  Sec.  Eleg.  8.  lib.  Amor. 
1.  et  ipse  Poeta  3.  de  Arte.  '  Dulcia 
non  ferimus,  succo  renovamur  ama- 
ro,'  &c.  Vide  et  Epigranima  82.  in- 
fra, et  58.  lib.  1.  et  Ausonii  Epigram- 
ma  38.  et   Anthol.    libro  7,  Epigr. 

Epig.  xxxix.  Charini  os  verbe- 
rat  hoc  Epigrammate :  et  enumerat 
varia  caelati  argenti  genera,  quee  pos- 
sideri  a  Charino  dicit,  et  inteiea  nii- 
ratur,  non  esse  argentimi  purum. 
Vide  lib.  1.  Epigr.  78.  Ramires. 

1  Argenti,  8fc.]  Facti  scil.  id  est, 
vasorum  argent. 

£  Et  solus,  S^c.']  Gloriaris  te  iiabere, 
vel  diligenter  et  anxie  tibi  compa- 
rasti,  vasa  archetypa  ca;lata  et  ela- 
borata  ab  his  nobilibus  artiticibus, 
Myrone,  Prax.  &c.  de  quibus  Pli- 
nius  lib.  34.  cap.  8.  Myronis]  Prx»- 
ciari  illi  artifices  operibus  suis  nomen 
inscuipebant  suum.  Scnec.  lib.  1.  de 
Tranquill.  Vitfe,  cap.  I.  '  Placet  mi- 
nister incultus  et  rudis  vernula,  ar- 
gentum  grave  rustici  patris,  sine  ullo 
opere  et  nomine  artificis.'    Herald. 

4  Phidiaci,  ifc]  Phidiacum  caelum 
appellat,  quia  toreuticen  ille  primus 
aperuit  ac  demonstravit.  Ars  toren- 
tice  est,  (pi<fi  toreumata,  id  est,  vasa 
ceelataex  argento  facit.  Hie  propria 
toreuma  dc   argento    ca^lato  siirillis 


exsculptis  et  expressis  :  turn  pro  quo- 
vis  poculo  vel  scyplio  etiam  usurpari 
solet.  Sidmus,  Libro  3.  Epigram.  35. 
Cceli]  Stili  sculptorii. 

5  Mentoreos  laboresl  Mentor  noln- 
lis  toreuta.  Lahnres^  Propiie  enim  de 
caelatura  labor.  Sic  Martialis  libro 
8.  Epigr.  51.  '  Quis  labor  in  phiala?' 
Hinc  laboriosi  caelatores  vulgo  dicti. 

6  Vera]  Non  adulterina.  P.  Pi- 
thoeus  cap.  16.  lib.  1.  Adversar.  legit 
Bera.  Alii  habent  Vasa.  Grarttiana] 
AUi  legunt  Gratiana,  ex  Plin.  lib.  33. 
cap.  11.  Legendum:  Nee  desunt  tibi 
vera  Gentiana.  Perperam  hodie  G/a- 
niana  scriptum  est  in  multis  editioni- 
bus,  tanquam  de  taberna  Glanii ;  ne- 
mo tamen  hodie,  quae  ilia  sint  Gentia- 
na, intelligit.  Gentiana  pocula  sunt, 
quffi  in  castris  Gentiaiiis  fiebant. 
Castra  vero  Gentiana  in  septima  re- 
gione  ponuntur  a  P.  Victore.  Vicus 
vero  Gentianus  dicitnr  Sexto  Rufo. 
Quae  igitur  in  illo  vico  Gentiano  fie- 
bant, Gentiana  dicta.   Salinas. 

7  Callaico,  ifc.]  Hispanico  deau- 
rantur  metallo  :  ut  Epigrammate  95. 
libri  14. 

8  Anaglyptn']  Vasa  in  asperitatem 
excisa,  aspera  signis  extuberantibus. 
De  pafernis]  Laudautur  quippe  ab 
antiquitate  ipsa. 

10  PurnDi]  Hie  Epigrammatis  acu- 
men et  scopiis.  Piirnm  enim  argeii- 
tum  dicebatur,  non  caelatum  :  sed,ab 
ainbiguo,  exprobrat  Charino  (Epigr. 
78.  libro  1.)  oris  impuritatem,  a  quo 
vasa  hcEC  omnia  conspurcabantur,  et 
ut  ita  dicam  impurabantur. 

Epig.  xl.  1  Atria]  Ingrati  animi 
crimen  objicit  Postumo  ;  quem  quuin 
triginta  annos  pauperem  coluisset, 
relictis  aliis  divitibus  patronis,  dives 
jam  et  potens  factus,  nihil  Poeta;  lar- 
giebatur.  Expostulat  itaquccuiuFor- 
tuna,  qua^  Postumum  impostorein 
beaverat.  Ramires.  Vide  Epigr.  90. 
libro  2.  vers.  5.  Pijxnium]  Clarissima; 
familiae  Rom.  Stahant  enm]  Florebat 
ilia  donins  patcbatquc  niilii  ad  amici- 


1206 


NOTyE   VARIORUM    IN 


tiam  et  patrocininin.    Stemmate]  Ce- 
ris  et  iniagiiiil)ns  nobilitato. 

2  Tev  numeranda  domus]  Propter 
Senecam  patrein  Rlietorem,  filiiun 
ejus  Philosopliiim,  atque  Liicannm 
iiepoteni:  vel,  propter  3.  filios  Rlie- 
toris,  Annaeum,  Gallionem  scu  Nova- 
tuni,  et  Melaiii.  Alii  dici  voliint, 
quasi,  valde  numeranda,  qnam  vim 
apiid  Graecos  habet  rpis. 

3  Tnnlis  rcgiiis^  Patrociniis,et  pa- 
tronis  illis  ditioribiis  el  nobilioiibiis. 
*  Regnis  '  ergo  pro  rcgibiis.  Reges 
enim  appellabant  anjicos  niagnos, 
quos  colebant. 

4  Pauper,  If c]  Pauperemteet  non 
patritiuni,  ut  Pisones  ;  sed  cquitein 
anteposui  te  et  nobilioribus  ac  ditio- 
ribus  ;  neque  tamen  secns  colui  at- 
que cnnsulem  ant  consularem.  Had. 
Sixl  mihi  consul  ems']  Te,  perinde  ac 
consul  sen  consnlaris  esses,  colui, 

(3  Lectus,  ifc]  Disenbitorius.  Tri- 
clinaris,  ut  Scriv.  vnlt,  non  cubicula- 
ris.  '  Communis  '  ergo  et '  unus'  ad 
summam  amicitiae  significationem 
pertinet. 

7  Perdere,  Sfc]  Diniinuere  tibi  et 
erogare  in  amicum  vetereni.  Vol, 
jam  me  donando  potes  servare,  vel 
non  subveniendo  perdere. 

9  Regeni]  Patronum. 

10  Hoc, fortuna, placet,  Ifc]  Itane, 
o  Fortuna?  an  in  hoc  ditasti  I>ost- 
nmum?  certe  et  me  et  te,  credo,  fefel- 
lit,  ac  veluti  proles  Postuma  rupto 
testamcnto  fratribns  imminuit  rem. 
Quasi  innuat  Fortunani  eo  fine  divi- 
tias  dedissc  Postumo,  ut  iiberalis  in 
amicos  esset :  is  aiitem,  illas  adeptns, 
avariis  factus  fuerat:  et  sic  nos  dece- 
pit.  Ram. 

KiMG.  XM.  1  Quid  recitaturus,  8fc.] 
Focalibus  e  fasciis  laneis  municbant 
lauces  recitaturi  advcrsusravim:  qua; 
auditoribus  magis  convenire  jocatur 
Poita  ad  auros  obstrucndas,  no  male 
recitautent  vel  pessiinos  versus  audi- 
ant.  Ailiisiim  videtur  ad  id  Xenocra- 
ti»:   'Puf;ris  advcrsum  turpi;i    dicta 


potius  mimlendacaures  foliibus,  qtiain 
athletis  adversum  ictus  adversario- 
rum.'  Laertius  4.  Vide  Ep.  142.  1. 
14. 

Epig.  xuv.  1  Vescius  umbris]  Ve- 
suvii  vel  Vesvii  montis  (quern  alii 
Vesebium  vel  Vesbium  vocanl)  in- 
cendium  deplorat.  Est  notissimus 
mons  in  Campania  felici.  Hoc  in- 
cendio  extinctus  fuit  Naturalis  Hist, 
autor  Plinius,  cnjus  casum  describit 
Plinius  junior  lib.  6.  Epist.  16.  ad 
Tacit.  Vesuvius,  mons  Campaniae, 
vini  optimi  fertilissimus.  Sic  Flonis  : 
'  Hie  amicti  vitibus  monies,  Ganrus, 
Falernus,  Massicus,  et  pulcherrimns 
omnium  Vesuvius  /Etntc  imitator.' 

2  LacMs]  Qui  excipiinil  vina  privlo 
exprcssa.  Epigr.  27.  lib.  7.  vers.  7. 
Torcularia  vero,  quibus  uvae  pressas 
fundunt  nectar. 

3  Nysa  calks,  ^-c]  Indix  montis, 
Bacchi  natalibus  et  itineribus  clari. 
Unde  et  invenit  nomen  Dionysii,  a 
Jove  et  Nysa  derivatum. 

4  Satijri]  Bacchi  comites. 

5  Hac  Veneris  sedes']  In  Vesuvio 
monte  duo  erant  fana.  Veneris  et 
Herculis.  Lacedaemones  enim,  nt 
tradit  Pausanias,  Venerem  coluerunt. 

7  Cunctajaceytt,  ifc.~\  De  hujus  mon- 
tis incendio,  quo  periit  Plinius  Nat. 
HistoriaE  autor,  vide  Pliu.  Jun.  Epist. 
IG.  lib.  f). 

8  Nee  Superi,  S^'c]  Et  ipsos  Deos 
pcenituit  hujus  inccndii.  Hyperbo- 
lice. 

Epig.  xlv.  Burri  quinqiienni», 
Parthenii  filii,  natalem  celebrat, 

I  Hcec  tibi  pro,  ^c]  Hoc  tibi  tus 
large  et  liberali  manu  adolet  pro  sa- 
lute iilioli  sui  Parthcnius,  qui  in  Pa- 
latio  servit  Imperatori  Domit.  a  cu- 
biculo.  Suet.  Domit.  cap.  10.  et  17. 
Vid.  lib.  5.  Epigr.  (>.  Est  vero  accrra, 
Ihurarium  vas,  Xi^avwrph  Graece,  sed 
hie  pro  toto  sacrificio  sumitur.  Pa- 
latiniis  dicitur,  quia  in  palatio  servic- 
bal  Ca^sari,  et  a  cubiculo  essct  Do- 
mit. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIH.    IV. 


1207 


3  Ut  qui  prima,  S^c]  Ut  Burins 
filitis  snus,  quinqnennis  et  novum  au- 
spicatiis  lustrum,  multa  vivat  lustra. 
Usnrpatur  autem  Olympias  pro  spa- 
cio  quinque  annorum,  ut  lustrum, 
quamvis  quarto  expleto  anno,  quinto 
ineunte,  Olympici  ludi  fierent ;  unde 
Graecis  annorum  ratio. 

5  Sic  tc,  4'c.]  Sic  te  tua  Daphnis, 
Penei  filia,  in  lauruni  versa,  diligat; 
quamque  etsi  perditeamares,  te  sem- 
per aversata  fuit. 

6  Certa  virginilate  soror]  Intanii- 
nata,  intentata.  Vel,  quara  colere 
statuit.  Perpetuam  enim  virginita- 
tem  servasse  Dianam,  et  castitatis 
laudem  meruisse,  omnium  scriptorum 
testimonio  comprobatur. 

7  Flore  micesi    Flore  juventae,  vel 

lovXqj. 

8  Bromio,  ^c]  Baccbo,  qui  inton- 
sus  fin^itur,  atque  idem  cum  Sole- 
Vide  quae  ad  Senec.  Hipp.  vers.  151, 
et  CEd.  405.  Farnabius  commentus 
est. 

Epig.  xlvi.  Sabelli  Caussidici  ino- 
pes  ridet  opes :  simulque  Caussidi- 
cdrum  plerumque  miseram  sortem  in 
persona  Sabelli  Caussidici  ostendit. 
Rod. 

1  Saturnalia,  ^'c]  In  Saturnalibus 
mittebanturamicis  Xenia  seu  munera. 
Deridet  Sabellum  rabulam,  qui  ex  vi- 
libus  muneribus  in  tantum  superbie- 
rit. 

2  Tumet]  Ob  munera  et  xenia,  quae 
jactat. 

G  Farris  semodius']  Far  xenii  etiam 
loco  mittebatur.  Semodius  pars  di- 
niidia  modii.  Modius  libras  26.  et 
uncias  8.  capiebat.  Fressce~\  Fractap, 
pellicula  nudatx  :  a  '  frendeo,'  quod 
est,  frango. 

7  Selihra]  A  tribus  sc.  misss  ;  et 
eo  muneris  vilitatem  irridet :  nam,  si 
ab  uno  missum  id  munus  fuisset,  ses- 
quiiibram  dixisset.  Selibra  ergo  est 
.semiiibra.  Sed  tameu  et  sumi  potest, 
pro,  missac  ab  uno:  ut  rplar)ixiui06\ia. 
Thcophrast.  Charact.  ntpl  airovoiaVf  et 


Hist.  2.  Tpia,  r}iJ.nr65ia. 

8  Lucanica  ventre,  ^-c]  Farciminis 
genus,  Isicia  item  dicta,  quod  milites 
a  Lucanis  didicerunt :  ut  a  Faliscis 
ventrem  porcinumcondire,  Epigr.  35. 
lib.  13.  et  Athenaeus,  lib.  9.  cap.  5. 

9  Syra']  Vitrea  :  nam  vitrum  in  Sy- 
ria inveutum.  Defruti  lagenn}  Musti 
ad  dimidias  decocti. 

10  Ficus  Liliyca,  ^c]  Ficns  scilicet 
hyberniK,  utde  Moesianis  Plinius  lib. 
15.  cap.  18.  quae  testa  figlina  conde- 
bantur  :  Epijir.  88.  infra :  et  Epigr. 
52.  lib.  7.  Sunt  qui  intellignnt  ficus 
roscido  humore,  quem  pressae  exu- 
dant,  gelatas;  deinde  constipatas 
densatasqne  in  testa.  Etsi  hue  non 
faoiat,  videsis  tamen  Jo.  Barclaii 
Argenidem  lib.  5.  de  artificiosa  rati- 
one  gelandi  glacieque  incrustandi  po- 
ma  in  Africa. 

11  Bulhis,  ^c]  Qua?  luxuriosis  in 
dtliciis.  Athenaeus  lib.  2.  cap.  22. 
Diosc.  cap.  9.  lib.  2.  Notandumque 
Bulbos  et  cochleas  saepe  conjungi. 
Petronius:  '  IMox  cibis  validioribus 
pastus,  id  est,  bulbis,  cochlearunique 
sine  jure  cervicibus,  hausi  parcius 
merum.'  Vide  et  Plin.  lib.  1.  Epist. 
15. 

12  Picenu  venit,S)'c.'\  Extenuat  mu- 
nus: cistellam  enim  tarn  angustam 
fuisse  jocabundus  dicit,  ut  vix  pauca- 
rum  olivarum  oapax  fuerit.  De  oli- 
vis  ex  agro  Piceno,  vide  quae  lib.  13. 
Poeta  dixerit :  '  Haec,  quae  Picenis 
venit  subducta  trapetis,  Inclioat  at- 
que eadem  finit  oliva  dapes.' 

14  Et  crusso  calo']  '  Ccelnm  '  autem 
et  '  toreuma  '  transfert  per  Ironiam 
a  nobiiioribus  vasis  et  operibus. 
Epigr.  39.  supra,  vers.  4.  Pro  coelo, 
Palat.  legit  cwno :  quod  et  Gruterus 
approbat.  Saguntina  enim  vasa  lu- 
tea  appellat  semper  Poeta  per  con- 
temptum,  ut  1.  8.  Epigr.  6.  Et  toreu- 
ma luteum  irrisoric  vocat ;  quum  id 
nomen  caelatis  auri  argeniique  vasis 
tribuatur.  Et  synthesis  i^epteni  con- 
stans  poculis,  «  nest  of  seven  cups,  fie- 


1208 


NOT/E    VARIORUM    IN 


tilibus  ex  argillaSagaotina  rudi,  His- 
pani  figuli  toriio  factis.  Alii,  pro 
septeni  vasis  paribus  fictilibus.  Sic 
synthesis  calicuraet  cacabonim,  sunt 
septem  calices  et  totidera  cacabi. 
Vide  Turneb.  lib.  23.  cap.  19. 

17  Lato  variata,  Sfc]  Mappec  item 
in  Saturnalibus  mitti  solitiB  :  lib.  5. 
Epigr.  18.  vers.  2.  atque  has  ad  lim- 
bum  purpureis  vel  aureis  clavis  varia- 
bantur. 

18  Saturnalia  fructmsiord]  An  non, 
ex  his  muneribus  tantis,  justaSabello 
fastus  causa  ?  Scoptice. 

Epig.  XLVii.  I  Encauslus  Phaethon, 
Sfc.'\  Pictus  et  inustus  encausto.  En- 
caustice  ars  est  pingendi,  sculpendi- 
que  in  cera  vel  ebore,  stylo  ignito : 
ab  i-yKaiu.  Plin.  1.  35.  cap.  11.  Quum 
itaque  picto  Phaethontis  fulniine  6a- 
grantis  effigiein  expresserit  in  cera, 
ab  ignito  cojlo  ceu  stylo  liquefacta, 
per  jocum  dicit  Pocta  Phaetbonta 
fieri  Slirvpov,  bis  ignituni  et  usttira. 

Epig.  xlix.  Flaccus  existimabat 
Epigranimata  meras  esse  nugas,  et 
jocos  J  tragoedias  vero  et  epopceias 
poeinatis  gravitatem  sibi  vindicare. 
Ostendit,  id  quod  est,  tragcediae  et 
epopceiae  materiam  e  fabulis  fictis  et 
soniniis  poetaruin  esse  desun)ptam  : 
Epigramiiiatwn  vero  materiam  ex  ho- 
mioum  moribus  :  ilia  delectatiouem 
et  vanam  admirationem  contiuere  ; 
haec  autem  correctionem  et  emen- 
datiouem  vitiorum.  Ramires. 

3  Qui  scribit,  Sfc]  Qui  tragica  aut 
epica  sciibit  argunienti  fabulosi,  de 
Tereo  et  Thyeste  liberos  suos  eden- 
tibus,  de  Daedali  tuga,  atque  Poly- 
piiemi  immanitalc.  Vide  Ovid.  lib. 
6.  et  8.  Metamorpb.  et  lii).  3.  Epigr. 
45. 

4  Crude]  Gr.  i/ne.  Ovid.  •  Non  tibi 
Thcromedon,  crudusve  rogabitur  A- 
ttcus,'  id  est,  crudelis. 

5  J'uero]  Icaro.  Liquidas,  Sfc] 
Cera  aptatas  et  a  sole  liquefactas. 

7  Vesica  libeUis]  Argunientum  co- 
thurnatum  et  verba  vtntosa,  turgida, 


aropuUosa,  nugas  buUatse. 

8  Sijrmate,  ifc.'j  Stylo  tragico.  Est 
enim  Syrnia  ea  vestis  pars,  quae  ob- 
longa  solum  verrit,  qualem  in  tragce- 
diis  induti  reges  et  heroes  trahebant 
per  theatra. 

9  Ilia  tumen]  Facit  quasi  loquen- 
tem  Flaccum  et  objicientem,  cele- 
brari  maxime  tragicos  et  epicos,  et 
esse  in  summa  Romanorum  Graeco- 
rumque  existimatione.  Laudant]  Tan- 
quam  jucunda,  sublimia,  et  grandia. 

10  Ista  legunt]  Haec  Epigr.  quae 
brevia,  acuta,  et  in  usum  vitae  salsa; 
Epigr.  3.  lib.  8.  vers.  22. 

Epig.  li.  Caecilianus,  ditior  factus, 
sordidius  vixit :  vehebatur  enim  hex- 
aphoro,  quum  vix  sex  millia  posside- 
ret ;  provectiisad  vicies,  pedes  ince- 
debat.  Optat,  ut  Dii  ei  iiexaphorum 
reddant  elpwviKus,  hoc  est,  ut  ad  pris- 
tinam  tenuitatem  revertatur.  Ra- 
mires. 

1  Cum  tibi,  ^c]  Vide  Epigr.  100. 
et  104.  libro  1.  quae  ejusdem  cum  hoc 
sunt  argument!.    Millia'}  Sestertium. 

2  Hexaphoro]  Epigramm.  81.  lib. 
2.  Hexaphoron,  vehiculum,  quod  por- 
tabatur  a  sex  servis.  Juven.  'Sexta 
cervice  feratur.' 

3  Bis  decies,  ^c]  Vicies  centena 
M.  HS.  Dea  cceca,  ^c]  Fortuna,  quae, 
ac  si  caeca  esset,  inique  distribuit 
munera. 

5  Quid  tibi,  Sfc.}  Sic  Epigramm. 
dicta  104.  lib.  1. 

6  Sellam]  Id  est,  hexaphorum  seu 
priorem  statum. 

Epig.  ui.  In  ficosum  Hedylum, 
qui  junrtis  capris  gestari  solebat ; 
qui,  quum  propter  morbum  ficus  me- 
rito  appellaretur,  nunc,  ob  gestatio- 
nem  caprarum,  caprificus  poterit  ap- 
pellari.  Rumiresius. 

1  Gestarijunctis,^c.'\  De  gestatio- 
nibus,  vide  Epigr.  13.  lib.  1.  vers.  8. 
Capris]  Forte  capris  ad  essedum 
junctis,  ut  Epigr.  105.  lib,  1.  De 
pardis,  cervis,  &€.  et  de  Heiiogabalo 
canibus  junctis  vecto,  rcfert  Lampri- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB,    IV. 


1209 


diiis.  Sunt  tainen  qui  lias  capias 
fuisse  nieretrices  autument.  Brodaeus 
snmit,  pro  hircosis  seivis. 

2  Ficus,  ifc]  Ficosus,  fici  morbo 
laborans.  Caprificus  eris]  Saspe  jo- 
cum  petit  Poeta  ab  linjusmodi  oom- 
positione  et  (ut  dicam)  a  divisis  ad 
conjuncta  :  ut  illud  de  dpyo-nautis : 
Epig.  66.  lib.  3.  hie  auteni  vocum  ap- 
ta  junctura,  non  eadem  sensus  aigu- 
tia :  nisi  forte  ominetur  ilium  bine 
futiirum  valde  ficosun),  ex  compo- 
sitione  iutensiva  toC  '  capii,'  ut  Gree- 
cis  in  usu  ^ov  et  'Itttto  :  vel,  qui  inodo 
fertiiis  eras,mox  eris  sterilis. 

Epig.  liii.  Epigranima  est  in  fic- 
tuni  quemdam  philosophumCyuicum, 
qui  solocorporis  ouitu  et  niaiedicentia 
Cynicum  se  profitebatur  :  quum  omni 
prorsus  Cynica  institutione  et  doc- 
trina  esset  destitutus.  Hinc  negat 
euni  Cynicum  esse,  sed  canem.  Ra- 
mires. 

1  Inter']  In  porticibus  templi. 
Nam  ('ynicorum  hominum  d^'ecT/wc  et 
ao'iKwv  babitationes  in  templis  saepius. 
Et  Hieronymus  de  Diogene  :  '  Ha- 
bitavit  autem  in  portarum  vestibulis 
et  porticibus  civitatum.'  Hacc  enini 
receptaculaerant  niiserorum.  Herald- 
Penetralia  nostra;]  Templum  Miner- 
vae  Flavianae  a  Domitiano  nuper  con- 
dituni :  lib.  ix.Ep.  2. 

3  Baculo,  peraqtie,  Sfc]  Qnse  Cyni- 
coruni  tota  supellex.  Haec  insignia 
et  veluti  yvwp'KTfxara  istorum  phiioso- 
phorum.  Anson.  Epig.  111.  *  Pera, 
polenta,  tribon,  baculus,  scyphus, 
arcta  supellex  Ista  fait  Cynici.'  Et 
sic  Cynici  baculo  suo  Herculis  clavam 
imitabautur.  Pera,  est  sacculi  via- 
torii  genus,  a  coUo  ad  lumbos  pen- 
dens, quo  obsonia  feruntur;  Epigr. 
81.  lib.  14. 

4  Stat  coma,  Sfc]  Horret.  Vel,  est 
putris  TTwyaiv  /xvioffufiris.  Coma  ctiam 
putris  uota  infimarum  sordium,  quae 
hominibus  illis  placuere  eau^iotrroj/ 
'6<rov :  unde  et  colorem  nigriorem  af- 
fectarunt.    Herald.    Vel,  ut   Rami- 


resius  exponit :  '  Stat,'  id  est,  plena 
est  coma  canis  et  putredine. 

5  Cerea  q^.  n]  Lib.  I.  Epigr.  93. 
vers,  4,  Nudi  tegit  uxor]  Grabati 
alias  investis  :  relicti  scilicet  nudi  et 
sine  stragula,  ubi  Cynicus  snnipsisset 
pallium  snum,  Abolla  grabati^  Pal- 
lium, qiiod  illi  uxoris  loco  est,  quo- 
cum  cubabat:  sic  lib.  14.  Epigr,  119. 
vers.  4.  Atqiii  grabatns  ipsemisero- 
rum  lectus  erat;  quare  et  Cynicorum 
ac  ca^terorum  philosophorum,  qui 
luxui  bellum  indixerant,  autindixisse 
videri  volebant.  Id  ipsum  est,  quod 
Seneca  '  cubile  humi  positum'  ap- 
pellat.  XafjLiivriv  Graeci  dixere.  He- 
rald. 

6  Cui  dat  latratos]  Qui  latrando 
cmendicat  stipem.  Cum  enim  Cynici 
canes  vocentur ;  canum  autem  sit 
latrare :  recte  dixit  latratos  cibos, 
latrando  extortos,     Rad. 

8  Non  est  hie  Cynicus,  8fc.]  Non 
profitetur  disriplinam  Cynicam,  sed 
mere  in  canem  degeneravit :  Ep,  93. 
1.  11.  Kiiu'v  yap  iffTi  /cot  eijxerai  KaXua- 
Oat:  Ulpianus  apud  Athena'um,  lib. 
3,  cap,  7,  et  cap,  28.  Vide  et  Luciani 
fiiwv  irpdffiv :  et  'Av6o\oy.  v^,  Ki^.  0 . 
ubi  vpciiTOKvaii'  dicitur  Cynicus :  et 
Arriani  Epictet,  rtepl  KvvicrfjLov. 

Epig,  liv.  Epicurea  Trapaivqans,  ad 
vivendum,  potandum,  genioque  in- 
dulgendum, 

1  Ocui,Sfc.]  Coline,  qui  in  certa- 
mine  quinquennali  adeptus  es  co- 
ronam  querniam,  vive.  Tarpeias]  Ca- 
pitolinas,  Quercus]  Coronam  quer- 
nam  in  quinquennali  certaniiiie  tri- 
plici,  musico,  equestri,  gyuinico,  in- 
stituto  a  Domitiano  in  honorem  Jovis 
Capitolini :  supra  E(>igr,  1.  vers.  8. 
sed  et  querna  coronabantur  vates 
niagni,  heroici  scilicet. 

2  Meritas]  Victrices :  per  Meto- 
nym.  Prima  cingere,  Sfc]  Nobilis- 
sima,  Jovi  sacra,  et  ab  Imperafore 
data. 

3  Ularis  totis,  Sfc]  Ad  voluptates, 
et   vitae  hujus    gaudia.     Qua}   enim 


1210 


NOT/E    VARIORUM    IN 


causa  nos  deliortahir  adelitiis;  ilia 
piofanissimos  idololatras  ad  onincni 
vitSG  licentiam  incitabat.  lUi  post 
deciirsum  vitas  pra;sentis  spatiiim, 
meliorem  vitsE  spem  ignorabant ;  nos 
eadem  spes  ad  quascnnque  tbrtiinae. 
indignitates  et  Indibria  perpeticnda 
confirniat.  Rod.  Sic  epigramin.  16. 
lib.  1.  vers.  4.  et  vers.  5.  Antliol. 
libro  2.  capite  47. 

5  Lanificns  puellas]  Parcas,  qnibiis 
fili  vitae  ducendi  et  absolvendi  modus 
et  cura. 

7  Crispo]  Neronis  vitrico,  cujus 
opibus  Nero  ditatus  est.  Iste  non 
est  Crispus  Passienus,  Neronis  vi- 
tricus,  ut  notat  Farnabius :  sed  Vibius 
Crispus,  de  quo  Tacit.  2.  Hist.  'Vibius 
Crispus,  pccunia,  potentia,  ingenio, 
inter  claros  inagis,  quaui  inter  bonos.' 
Et  auctor  Dialogi  de  Caussis  Corrupt. 
Eloq.  cum  IMarcellum  Eprium  et 
Crispum  Vil)ium  nominasset:  'Nee 
hoc  illis  alterive  ter  inillies  sestertium 
praestaf,  quamqnam  ad  lias  ipsas  opes 
possunt  videri  eloquentiai  beneficio 
venisse.'  Gronovius.  Thrasea,  Sfc] 
Epigr.  1.  lib.  1.  vers.  I. 

8  Nitido  sis,  8fc.]  Spiendido  et 
lauto  Meliore :  nobili  ex  Epiced.  2. 
Sylva>  Papinii,  epitaphio  Glauciap. 

10  Una  secat]  Atropos.  Vel  etiam 
Lachesis:  ut  Epigr.  18.  vers.  2.  3.  et 
87.  lib.  9. 

Epig.  lv.  Lucium  Hispanum  poe- 
tam,  Horatii  imitatorem,  qui  tempore 
Doniitiani  (loruit,  hortatur  ad  ccle- 
branda  Celtiberia;  loca,  quae,  ipiamvis 
durioris  nominis,  carmine  comprc- 
hendit.     Ramir. 

1  Luci]  O  Luci,  nohilis  pocta  His- 
pane,  qui  non  cedis  Horatio  Venu- 
sino  lyrai  gloria,  qui  a^que  celebras 
Lyricocarmine  Hispaniie  fiumina,  ac 
Horatius  suam  Apuiiam. 

2  C.'ruium,  ^T.]  Fl.  Hispaniip.  '  Ve- 
terem'  dixit,  quia  \  cteribus  Graius, 
postcris  Gravius  dictus  est. 

:t  Arpii  cedirc,  S^-c.}  Civitali  Apu- 
lia'. Horatius  tniin  Appulus  fiiit,Ve- 


nusinus.  Cedere  ergo  Arpis,  est  oc- 
dere  Horatio.  Aliud  ergo  oppidum 
Arpinuui,  aliutl  Ar|>i  Arponun. 

4  Argivaft,  t^c]  Celebrent  Gra?oi 
vates  urbes  suas,  nos  Hispani  nos- 
tras. 

5  Thehas carmine,  ifc.']  Imitatio  Ho- 
ratiana,  '  Laudabunt  alii  claram  Rlio- 
don,' &o.     Ode  7.  lib.  1. 

6  Libidinoso!]  Quia  Veneri  conse- 
crate :  vel  propter  gymnioam  ptiel- 
larum  luctam,  vel  propter  Helenam. 

7  Ledccas  palastras]  Luctas  Lacap,- 
narum  puellarum  :  quae  Lacedaemone 
nudae  ad  palaestram  descendcbant,  et 
cum  viris  etiam  nudis  luctabantur. 
Ovid.  Epist.  15.  '  IMore  tiiae  gentis 
nitida  dum  nuda  palsestra  Ludis,  et 
es  nudis  mixta  puella  viris.'  Idque 
fieri  solitum  dicunt  in  honorem  Leda?, 
quae  proprios  edidit  Deos,  Castorem 
et  Pollucem.  Nam,  quando  ipsa  Dea 
Jovi  placuit,  nuda  erat  in  balneo;  in 
cujus  rei  memoriam  nudae  prodibant 
in  certamen.  Ramir.  Vel,  propter 
Castorem  et  Pollucem  athletas  filios 
Ledae. 

8  Nos  Celtis,  Sfc]  Nos  Celtiberos 
ex  Celtis,  Gallis,  et  Iberis  mistos. 

9  Nomina  duriora  terra;]  Aspera 
fluv.  et  oppidorum  Celtib.  nomina, 
quae  niox  sequentur  sub  hacnota*. 
[Haec  nota  sc.  in  textu  Schreveliano 
praafigitur  r^  '  Plateam,'  vs.  13.  '  Tu- 
telam  '  et '  Rixamarum'  vs.  16.  '  Car- 
duarimi'  vs.  17.  '  Rigas'  vs.  19.  '  Pe- 
tusiacqne'  vs.  21.  '  Vetonissae'  vs.  22. 
'  Baradonis  '  vs.  23.  '  Matinessae,' 
vs.  26.] 

10  Grata  non  pudcat,  Sfc.']  Gratiam 
patriae  refcrcnte. 

11  Sa'vo  melallo,  ^•c,']  Ferro :  Epi- 
gramm.  50.  lib.  1.  vers.  3.  et  Ep.  18. 
1.  12. 

12  Chalibasque']  Pop.  ad  Pontuni 
fere  Euxinum.  Vide  Melam  lib.  I. 
c.  12.  Noricosque]  Pop.  Germaniae, 
yEni  11.  et  Damibii  accolas. 

13  Sonanlem]  In  fodinis  et  sccturis 
vel  olticiuis  fen  ariis  '  Dum  tonat  ad- 


M.    VAL.    MA.RTIALIS    EPIGR.    LIB.    IV. 


1211 


Ktiicta  semper  domiis  ignea  massa.' 
Vide  lib.  12.  Ep.  18. 

15  Aniinrutn  S(tIo]  Positiis  Piateae 
describitiir,  quani  Salone  fliivio  et 
torrenti  siiuiii  ait  cingi.  Turn  '  teni- 
perator '  dixit,  quia  Salone  gclaii 
fenuiii  dixit,  lib.  1.  Epigr.  50. 

16  Cliorosquel  Choreis  gaiidentes 
Rixamaros. 

17  Convivia  fcsta,  ^c]  LaiUioies 
Carduainni  cives. 

23  Et  sanctum  ilicctum']  Inviolatiim 
feno  :  locus  sacer,  Ilicetimi  ergo  a 
freqiienti  ilice  ;  ut  salicetuni,  &c. 

24  Per  qua  vel  piger,  ^-c.]  Dicit 
loca  jam  emimerata  tarn  araoena, 
quamvis  fessiis  aiit  iners,  ob  amcc- 
iiitatem  lamen  cum  voluptate  peram- 
biilares.  Rad.  Turn  '  Curvae  Ma- 
tinessje,'  oppidum  sc.  curvum  ob  po- 
situm  loci. 

27  Hac  tarn  ruslica,  (§*c.]  Et  tainen 
haac  nomiiia  Celtib.  minus  dura  sunt 
et  horrida  quam  Bitontum :'  quasi 
dicat :  Cur  tibi,  Romane  lector  deli- 
cate, displiceat  vel  asperitas  nomi- 
nura,  vel  incnlta  provincia  Celtib. 
cum  et  nominis  barbarie  eeque  offen- 
dat,  fertilitate  sane  et  dignitate  his 
longe  cedat,  Bituntum  vilissimum 
ApuliJB  oppidum. 

Epig.  lvi.  Cum  liberalitas  et  mu- 
nificentia  nullum  sibi  proponantpra;- 
mium,  refutat  hoc  Epigr.  Gargiliani 
cnjusdam  heredipetae  vanitatem,  qui 
xe  mnniticum  vocari  volebat,  quod 
lis,  quos  captabat,  ingentia  munera 
mitteret :  sordidum  eum  et  spurcum 
vocari  debere  atfirmat;  largirique 
et  donare  se  dicturum  profitetur,  si 
sibi  pauperi,  et  a  quo  nihil  exspec- 
tare  potest,  munera  mittat.     Fain. 

4  Qui  potes,  iS|C.]  Qui  munificentia; 
titulo  insignis  hamos,  quibus  orborum 
senum  ac  divitum  viduarum  inescas 
hereditates.  Senec.  Epist.  8.  '  Mu- 
nera ista  fortunae  putatis  ?  insidia; 
sunt.' 

5  Sic  avidis  fallux,  ifc.']  Epigr.  18. 
lib.  5.  vers.  9. 


8  Dona,  ^-c]  Munificus  vere  et  li- 
beralis  «ris,  si  milii  nieiquc  ordinis 
viris  largitus  fueris,  qui  vicem  red- 
dere  non  possunius. 

Epig.  lvii.  Hyeme  Bails,  aestate 
Tibure  degendum :  nam  Tibur  fri- 
gidum  semper,  Baiae  semper  aestu- 
osaj. 

1  Lascivi,  8fc,']  Ob  delicias  illius 
lacus  et  amoenitatem  loci,  atque  las- 
civientium  ibi  hominum  frequentiain : 
Epigr.  63.  lib.  1.  vers.  2. 

2  Qua:]  Baiae  nempe,  quae,  ad  ra- 
dices montis  Campaniae  sitae,  aquas 
babent  calidas.  Pumiceis']  E  pumice 
vel  topho  scaturientibus.  Antra]  Cel- 
lar excavatae. 

3  Tu  colis  Argivi,  ifc]  Tn  degis 
Tibure,  a  Catillo  Argivo  condito,  cni 
fratres  Tiburtus  et  Corax.  '  Tibur 
Argeo  positum  colono  ;'  Horat.  Ode 
6.  lib.  2. 

4  Qtm  te  bis,  Sfc]  Quod  ab  urbe 
distat  20.  m.  passuum. 

5  Horrida,  ^c]  Sed  fervet  icstus, 
ubi  jam  Sol  Leonis  signum  subierit. 
August!  sc.  mensc.  Nemea-i]  Quifin- 
gitur  ex  Leone  illo  ab  Hercule  in 
sylva  Nemeaea  caeso  in  cceluni  rela- 
tus.  Pectora  monstri]  In  pectore  enini 
Leonis  est  fulgentissima  stella  primae 
magnitudinis,  quam  cor  Leonis  appel- 
lant. 

6  Nee  satis  est,  Sfc.]  Fontium  enim 
fervori  additur  calor  coelrstis.  Et 
sic  tacite  reddit  causam  suae  migra- 
tionis,  ad  vitandos  sc.  calores,  quos 
ibi  qua  a  sole,  qua  a  coelo  perfere- 
bat. 

7  Saai  fontes,  ^r.]  Baiani,  nym- 
pliis  sacri ;  Epigr.  3.  lib.  3.  vers.  3. 
Fontibiis  enim  et  fluviis  divinitatcm 
ncscio  quam  assignavit  rudis  ilia  an- 
tiquitas.  Unde  kpo).  ttoto/uoI,  Sta  rb 
aevvc:.ov,  inquit  Eustath.  ad  lib.  11. 
Odyss.  Et  Persse  non  solum  Trvfxro- 
hdrpai,  sed  vSpoAarpat,  appollantur. 
Aquam  auteni  priccipuo  cultu  vene- 
ranlnr,  ita  ut  neque  f'aciem  ea  lavenl, 
neqne   aliter  attingant,    nisi    potus 


1212 


NOTiE    VARIORUM    IN 


gratia  et  ob  plantarum  cnram.  Unde 
et  per  ignem  et  per  acjuani  jnrabant. 
Heraldus.  Sacra,  valcte^  Nereidibus, 
lit  sequent!  versu.  Griiter.  et  Salmas. 
rescribenduiu  contendiint  Gruia.  Alii 
grata :  sed  non  video  qui  possetPoeta 
CO  tempore,  quo  a?stus  ejus  loci  fu- 
giebat,  grata  appellare  iitora.  Et 
litora  sacra  vulete]  Sacra  palam  est 
ineptuni.  Grata  displicet,  quia  et 
Tilnir  Graium,  nempe  Argivum. 
Grata  autem  vocat,  quia  '  omnium, 
non  modo  Italia?,  sed  toto  orbe  terra- 
rum,  pulcerrima  Campaniae  plaga 
est,'  ut  Florus  scribit.  Nee  niiretur 
Ramiresius,  grata  dici,  quo  tempore 
aestus  illorum  fugiebatur.  Loquitur 
enini  de  illis,  ut  natura  sua  sunt,  etsi 
nunc  ex  accidenti  fiat,  \it  ea,  quaravis 
grata,  Tibure  mutare  maiit.  Grono- 
vius. 

9  Herculeoscolles,^^^.]  Vos,  o  Baiae, 
calore  vestro  melius  solvetis  brumee 
frigus  quam  Tibur  :  lib.  1.  Epigr.  13. 
vers.  1.  Jam  autem  per  a>statis  t'er- 
vorem  magis  placet  Tibur,  tVigori  et 
vcntis  expositum.  Vel,  hiberno  tem- 
pore cedat  vobis  Tibur :  hoc  autem 
aestivo,  vos  ei  cedite. 

Epic,  lviii.  2  Num  plorare]  Recte 
Scriverius,  Nam:  neque  aliud  patitur 
T()  puto.  Sed  cur  appingunt  interpre- 
talionem  de  infami  ob  impudentiam 
Galla?  Equidem  nihil  hie  apparet, 
quare  Galla  magis  sit  infamis  quam 
maritus.  Ilia  marito  amisso  tenebras 
et  solitudiuem  captabat,  ut  solebant 
in  luctu.  Seneca  ad  Marciani  cap. 
11.  de  Octavia  lugente  Marcellum  : 
'  Tcnebris  et  solitudini  familiaris- 
sima.'  Tacit.  4.  Annal.  '  Vix  pro- 
pinquorum  alloquia,  vix  diem  aspici 
a  pleriscpie  liigentinm.'  Id  calum- 
niatus  et  illudeiis  Martialis,  Uuasi 
vero,  iu(|uit,  paruni  decorum  nialronae 
virum  palam  higerc.  Gronutius.  'Num 
jdorare,  ^c.]  Gruterus  legendum  cen- 
sft :  Non  plorare  pudet  te,  Hfc.  Hoc 
gensii :  A'ides  ploraudum  esse  ob 
mortem  ejus  ;  pudet  tamen  id  facere 


aperte.  Enge !  faemina  es  animi  plane 
virilis.  Vir  eniin  si  plorat,  plorat 
sine  teste,  ut  tn.  Ant,  Galla,  puto 
non  plorare  te  virum ;  quod  quia  turpe 
est,  ploras  in  tenebris.  Si  cnim  plo- 
rares,  tenebras  non  sectarere.  Alii, 
Nam  plorare  pudet  te,  puto,  GallUf 
virum:  hac  mente  :  adeo  infamem  ob 
impudicitiam  fuisse  Gallam,  vivente 
marito,  ut  turpe  sit  iUum  jam  deflere. 
Vide  etiam  an  hue  faciat  quod  narrat 
Eumolpus  de  matrona  ilia  Ephesia 
apud  Petronium. 

Epic.  lix.  Hujus  Epigrammatis 
argumentuni  expiicatum  est  supra 
Epigr.  S2.  in  simili  casu,  de  ape  in- 
clusa  electro.  Hie,  eadem  ratione, 
vipera  snccini  visco  implicata  interiit. 
Ramires. 

1  Flentibus,  ^c]  Raniis  popnli 
electrifera?,  ut  sujjta  Epigram.  32. 
vers.  2.  et  lib.  G.  Epigr.  15.  Helia- 
diim]  Holiades,  sorores  Phaiithontis, 
quae,  ejus  casumdeflentes,  in  arbores 
populos  conversai  fuernnt,  a  quibus 
defluit  snccinum.  Serplt]  Serpere 
cnim  dicuntur  &iruda:  repere  autem, 
quae  pedes  habent  brevissimis  cru- 
ribus,  ut  lacerta>. 

2  Fluxit,  Sfc]  Artificium  refert 
poetice  ad  casuu). 

4  Concrete  gelu]  Snccina.  Riguii] 
Non  quod  frigore,  sed  quod  rigore  et 
duritie,  gelu  imitetur.  Vincta]  Coni- 
pedes  vipera2,  gunmii  et  viscuselectri 
erant. 

5  Ne  tihi  regali,  ^c]  E  prn^lio  Ac- 
tiaco  fugiens  Cleopatra  in  j^.gyptum 
se  inclusit  sepulchro,quod  ipsa  splcn- 
didum  exstruxerat ;  unde  extracta 
aspidis  morsu  periisse  putabatnr: 
quod  Poi^ta  respicere  vidctur,  cum 
viperaK  tumulum  conf'erat  turaulo 
illius  quve  aspidis  morsu  periit. 

Epig.  i.x.  Exemplo  Curiatii,  in  Ti- 
burtino  loco  salutari,  morte  exstincti, 
docet  acquc  per  omne  culnm,  sen 
salubre  sen  pestilens,  grassarj  mor- 
tem, adcoque  fata  nulio  oxciudi  loco 
posse. 


M.    VAL.    MARTI ALIS    EFIGR.    LIU,    IV 


1213 


1  Ardea]  Petamus  medio  aestatis 
fervore  loca  vel  calidissinia  et  pes- 
tilentia,  Ardeam,  Castrum  Inui.  Sic 
lestituit  Petr.  Scriverius  ex  opt.  libri 
fide,  loco  rod  Pastanaque:  turn  quia 
secessus  amoenior,  turn  quia  Ardeas 
propius  Castrum  Inui.  Cui  adstipu- 
latur  Pii.  Cluverius  lib.  3.  cap.  5. 
Ital.  Ardea,  dicta  vel  ah  ardoie, 
vel  ardea  avi,  oppidiim  est  Latii, 
Tumi  patria.  Ti  ia  hie  oppida,  Solis 
fervore  jestuantia,  enumerat :  Ar- 
deam, Paestum,  Lucanise  oppid.  et 
Baias.  Solstitio,  ^c]  ^Estivo,  sic 
enim  simpliciter  positum  significat. 

2  Quique  CleoncBO,  4'c-]  Baias  su- 
pra Epigr.  57.  vers.  5.  et  II.  post- 
quam  in  saluberrimo  Tiburis  coelo 
periit  Curiatius.  CleonaBum  sidus, 
est  leo,  qui  terram  Augusto  mense 
caloribus  accendit.  Ager]  Baianus. 

3  Damnet,  8fc.~\  Morte  sua  reddat 
infames.  Ditiores  enim  praedia  et 
villas  circa  Tibur,  at  in  ipsa  urbe 
aedes  habebant,  quo  aestate  secede- 
bant.  Praedia  ilia  Tiburtina  appelia- 
bant;  quemadmodum  Tusculana,  quiE 
prope  Tusculum  ;  unde  Tusculanum, 
villa  Ciceronis. 

4  Laudatas  aquas]  Aquam  Mar- 
tiam,  qua?  se  in  Tiburtinam  aperit. 
Plin.  lib.  13.  cap.  3. 

5  Cum  mors,  Sfc.']  Ubi  fatalis  liora 
venerit,  saluberrimus  locus,  qualis  est 
Tibur,  vitani  non  magis  conservat, 
quam  Sardinia  insula,  coeli  Interape- 
rie  et  gravitate  pestilentissima,  ob 
Salinas,  graves  Austros,  Solpugas, 
venenatae  formicae  genus,  seu  Ba- 
trachium. 

Epig.  lxi.  Vauum  qiiendam  et 
meudacem  Mancinum  depingit,  et  re- 
prehendit ;  qui  miseros  sodaies  sub- 
inde  enecabat,  narrandis  iis  quae 
sibi  donabantnr.  Rogat  itaque  ho- 
niinera  ut  tandem  tacere  velit ;  aut, 
si  non  possit,  aliquid  narret,  quod 
libenter  sodaies  audiant,  sc.  se,  spo- 
liatum  bonis  suis,  jacturam  fecisse, 
fustibus  Ciesum,  <!!«;c.  Ramir. 


I  Ducenta,  Hfc]  M.  HS. 

3  In  schola,  ^c]  Ubi  exspectavi- 
nius  recitationes. 

5  Laceriias,  ^"c]  A  Pompilla  tibi 
donataslacernas. 

G  Surdonychu  veruni]  Sic  Epigr.  60. 
lib.  9.  '  Sardonyclias  veros  niensa 
quaesivit  in  omni.'  Sunt  enim  et  falsi. 
Vide  Plin.  lib.  37.  cap.  12.  Lineisque, 
ifc]  Forte  nigra,  Candida,  miniata  : 
vide  Plin.  lib.  37.  cap.  12. 

7  Similes  fluctibus,  Sfc]  Smaragdos, 
Cyaneos,  Beryllos,  vel  Caristos  :  de 
quibus  Statius:  'Et  gaudens  fluc- 
tus  spectare  Caristos ;'  et  alibi : 
'  Et  concolor  alto  Vena  mari :'  quae 
laudem  habent,  si  mari  concolores. 

8  Bassam,  ^c]  Mulieres;  ficta 
forte  nomina. 

9  Here]  Heii,  antique.  Pollume 
cantantel  Citharcedo  nobiii.  Ju- 
venal. Satyr.  6.  vers.  388. 

II  Hereditatis]  Jure  hereditario. 

13  Quid  tibi,  ^c]  Ut  mendacissi- 
niis  ac  vanissimis  narratiouibus  nos 
indies  enecare  veils. 

14  Crudelis]  Quia  nos  enecas  men- 
daciis  tuis. 

16  Quod  velimus,^-c.'\  Te  jacturam 
fecisse  aliquam,  quod  nobis  auditu 
magis  gratum  :  vel  aliud  quippiaui, 
unde  nobis  lucrum. 

Epig.  lxii.  1  Tibur  in]  Nigra  Ly- 
coris,  non  magno  in  pretio  Roma', 
secesserat  Tibur.  Jocatur  Poeta  il- 
1am  eo  migrasse  motam  fama  de  re- 
gionis  illius  frigiditate,  quae  cando- 
rem  vel servaiet  vel  redderet :  quod 
de  ebore  testantur  Plinius,  Silius,  et 
Propertius.  Sic  Epigr.  12. 1.  7.  Her- 
culcum,  Sfc]  Epigr.  13.  lib.  1.  vers.  1. 

Epig.  lxiii.  Deflet  Ca^rellia;  cu- 
jusdam  niatris  casum,  qua;,  cum  a 
Baulis  peteret  Baias,  naufragio  pe- 
riit in  eo  freto.  Ramires.  Baulis 
villse  nomcn  est,  qua;  promontorium 
Misenum  inter  et  Baiauum  lacnm 
ilexo  mari  alluitur.  Oliin  Boaulia 
dicta.    Tacit.  Annal.  lib.  14. 

1  Mala]  CaercUia  quaidani,et  ipsii 


1214 


NOT.E    VARIORUM    IN 


mater,  a  Baulis  Baias  vectaperierat. 
Argiiit  Poeta  aquas  criminis  ot  jac- 
tura;  gloria*,  qua;  monstro  hoc  simile 
imperiiun  Neronisin  niatre  sua  Agrip- 
pina  (vide  Sueton.  Neron.  cap.  34. 
Tacit.  Ann.  14.  et  Dionis  Neron.) 
detrectassent,  illique  vel  jussae  pe- 
percissent:  hanc  autem  iinmeritam 
injussaj  niersissent. 

3  Gloria  quanta]  Magnam  laudem 
vobis  comparatam  (quuni  Agrippinam 
jussjE  non  mersistis)  in  CareUia  inno- 
cente  submersa  perdidistis,  quam 
etiam  injussae  hausistis.  Monstra] 
Casum,  naufragium,  mortem. 

4  Nee  quondam  jussce']  Olim  enim 
ad  Baulos  Nero  matrem,  soluto  re- 
pente  machinoso  navigio,  jnsserat 
mergi,  quae  tamen  enavit :  ita  illam 
jussae  aquae  nou  oppresseruut ;  hanc 
injussae  hauserunt.  Rad. 

Epic.  lxiv.  Laudat  bortos  Julii 
Martialis,  a  situ,  a  coelo,  a  subjectis 
amoenis  regionibus,  a  quiete,  a  be- 
nignitate  et  iiospilaiitate  Domini ; 
praifertque  eos  Tiburi,  Preenesti, 
Setiae. 

1  Juli  jugera,  iSfC.]  Ad  quem  Ep.  1. 
et  82.  lib.  6.  Epigr.  16.  et  71.  lib.  7. 
et  alias. 

2  Hortis,  cVc]  Epigr.  21.  lib.  Spec- 
tac.  vers.  3. 

3  Longo  Janiculi,  Sfc]  Porrigeba- 
tur  enim  ad  pontem  Milvium  Janicu- 
lum,  excelsus  mons  non  procul  ab 
Urbe,  trans  Tiberim  situs.  Ilecum- 
bunt]  Horti  nempe  Jul.  IMartialis. 

5  Et  planus,  ifc]  In  vertice  Jani- 
culi planities  est,  qua;  colles  supcrat, 
Serena  et  suda,  non  nebulis,  ut  val- 
les,  tccta  :  hie  Julii  Mart,  villa. 

y  Pttris  aslris]  Pura  vocat  astra, 
quaj  nullis  nebulis  aspcctui  subtra- 
huntur.  Eadem  eleganti  metaj)lioia 
infra  lib.  8.  Epigr.  14.  '  puros  soles 
et  sine  fasce  diem'  dixit. 

11  Septem]  Septem  colles,  Palati- 
num,  Cupitolinum,  Quirinalem,  Ca'- 
Jium,  Esquilinum,  Viminaiem,  Aven- 
tinum,  quibus  imposita  lioma  rcrum 


domina. 

12  JEsiimare,  Hfc]  Lustrare  ocalis. 

13  Albanos]  Dicitur  mons  Alba- 
nus,  ab  Alba  longa,  ibi  quondam  ex- 
structa.     Tusculum  vero  urbs  Latii. 

14  Et  quodcumque,  ^c]  Et  qnae- 
cunque  loca  frigida  suburbana. 

15  Vetens]  Koma  enim  antiquio- 
res.  Brefesqiie,&fc.']  Oppid.  parvum, 
forte  Ulubras. 

16  Quod  tirgitieo,  fyc.]  Nemus  Di- 
ana; Aricinsp,  in  quo  fecerant  sacra 
non  mitiora,  quam  Tauricje  Dianse. 
Strabo  lib.  5.  Cruor  itaque  vel  virgi- 
num  caBsarum,  vel  Anna:  Perennae, 
qua;,  Didonis  soror,  (ut  habent  fabu- 
lae)  Laviniae  insidias  fugiens,  se  in 
Numicium  fl."  dedit  praecipitem:  sen 
(ut  tradunt  melioris  fidei  historici) 
anus  Bovillis  oriundae,  quie  populo 
per  seditionem  in  montem  digresso 
cibum  tulerit,  seque  postea  ex  alta 
fenestra  praecipitavit.  Vide  Ovid. 
3.  Fast.  Macrob.  1.  Saturn,  cap.  12. 
et  Tiraquell.  ad  111).  3.  Alexand. 

18  lllic  FlamiuiiE,  !fc.]  Ex  liac  villa 
prospiciuntnr  esseda  et  currus  in  via 
Flam.  etSalaria:  non  tamen  audiun- 
tur,  aut  somnum  interpellant. 

21  Cdcusma]  Epigr.  66.  lib.  3. 
vers.  3. 

22  Helciarioi'um'}  Qui  navem  ad- 
verso  flumine,  vel  qui  navi  anchoram 
seu  grave  aliud  pondus  uno  connixu 
et  niutuo  hurtatu  moliuntur  :  ab 
f\Kw,  traho, 

23  Mu/iius]  Pons  IMilvius,  qui  in 
via  Flaminia  ultra  primum  lapidcm. 
Sacnnnquc,  ifc.]  Pro  Deo  cultum. 
Virgil.  S.  jliueid.  ct  Epigramm.  lib. 
3.  vers.  3. 

25  Hoc  rus,  Sfc]  Honestior,  gra- 
tior,  laudatior  lit  duiiuis  ista  a  do- 
mino Julio  jNIart.  viro  hospitali. 

21)  Akinoi]  Regis  Pba?acnm,  qui 
Ulyssem  enatautem  benigno  hospilio 
cxcepit.  Hom.  Odyss.  f'. 

30  I'acti  modo  dicitis]  Quem  mode 
divitem  factum  appellat  Poiita',  quod 
juxta  Herculis  fanum,  splcudido  luxu 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IV. 


1215 


a  Doniitiano  cxtnictum,  Molorclio 
sacellum  condiderat  et  ipsiiiii  dona- 
liis  ditatum.  IMohrchi]  Pauperis  pas- 
toris,  qui  Herculem  ad  leonem  Ne- 
ineseuni  occidendum  veiiientem  hos- 
pitio  exccpit. 

31  Vos  nunc,  ^'c]  Epiphonema. 
Ite  jam,  avari  Vectidii,  qiiibus  non 
sufficiunt  latifiindia,qua;  inilviis  ober- 
ret  quique  centum  jngera  aratis. 
Ego  vel  toti  Tibiui,  Piaeuesti,  et 
Setiae,  pauca  lia^c  INIartialis  jugeia 
antefero. 

32  Gelidtim,  ^-c-.]  Supra,  Epigram- 
mate  62. 

33  Fendulamque^  In  declivitate 
montis  sitam. 

34  Lni  dedite]  Uni  colono  Seti- 
num  agrum  locandura  dixit,  qui  scil. 
eum  colat  cum  faniilia.  Setia  ergo 
civitas  in  extrema  Latii  parte,  supra 
forum  Appii :  unde  et  Setinum  vi- 
nnni,  de  quo  lib.  13.  '  Pendula  Pon- 
tinos  quae  spectat  Setia  campos,' 
Rud. 

35  Dum,  Sfc.']  Malo  jugeruni  pau- 
corum  Julii  Mart,  quam  totius  Setini 
agri  dominus  esse. 

Epig.  lxv.  2  Lusca  est]  'A.TrpoaSoKri' 
Tws  resp.  neque  enim  alterum  liabet : 
si  enim  ntrumque  salvum  habtret, 
utroque  ploraret. 

Epig.  lxvi.  Irridet  sub  specie  ad- 
mirationis  Linum  quemdam,  qui  in- 
gens  patrimonium  dilapidaverat  eo 
victu  et  cultu,  quo  alius  posset  id 
multum  augere :  dicitque  earn  rem 
fecisse  difficilem.  Nam  eadem  par- 
simonia,  qua  alius  quis  ex  paupcre 
dives  fieri  poterat,  ille  centra  ex 
dilissimo  factus  est  pauperrimus. 
llamires. 

1  Municipalem']  Frugalem,  utpote 
I'usticam,  qiian]  degunt  in  nmnici- 
piis,  quae  oppida  sunt  certa  lege  do- 
uata  civitate,  muncrisque  partem  cum 
pop.  Romano  capiunt. 

2  Vi/ius]  Minus  sumptuosum,  ab- 
jectius. 

3  Idtbns  et  raris,  *fc.]    Ubi  raras 


appellat,  non  qnod  raro  Linus  in  Ur- 
beni  ventitaret ;  sed  quod  Kalendae 
et  Idus,  quibus  municipes  ad  sacra 
togati  convcniebant,  rarae  sunt ;  se- 
mel  enim  tantum  in  mense  veniunt. 
Ferrarius.  Idibus,  ^-c]  Calendis  et 
Idibus  conveniebat  ad  publica  sacra 
populus  togatus :  in  municipiis  ta- 
men  rarior  togaj  usus,  Juven.  Satyr. 
3.  vers.  171.  et  Plin.  lib.  7.  Epist. 
8.  Tugula]  Non  lauta,  nee  laxa, 
qualem  beatiores  gestabant ;  sed 
exigua  et  angusta.  Excussa  A'aZendis} 
Explicata,  ubi  depromitur  e  vestiario, 
sen  prffilo  :  alii  tibi  sumpta.  Diebus 
enim  testis  tantum  et  solennibus  to- 
gas et  caudidiores  vestes  sumebant  in 
municipiis. 

4  Stjnthesis]  Quae  est  compositio 
et  constructio  aliquarum  rerum,  sed 
pra2cipue  vestium.  Unde  et  Synecd. 
pro  una  veste  sumitur,  ut  et  hie.  Et 
vide  lib.  5.  Epigr.  80.  '  Undecies  una 
surrexti,  Zoile,  coena,  Et  mutata  tibi 
est  Synthesis  undecies.'  Et  ultimo 
versu :  '  Frigus  enim  magnum  Syn- 
thesis una  facit.'  Hoc  enim  loco  no- 
tatur  summa  Lini  parsimonia,  quod 
tantum  abesset  a  luxu,  ut  eadem 
veste  decern  annis  uteretur.  Ramires, 
Epigramm.  40.  libro  2.  vers.  3. 

5  Saltus  iiprum^  Commoditates  ex 
rure  Lino  provenientcs  enumerat, 
quuni  esculenta  et  poculenta  omnia 
haberet  sua,  nullo  pretio  comparata. 
Inemptutn]  Lahore  venationis  tantum, 
non  pretio  quaBsitum.  '  Dapibus  men- 
sas  onerabat  inemplis:'  Virg.  4. 
Georgic. 

8  Rubens  fitdit]  Figlinus  ex  argilla 
rubra.  Non  peregrina  cudus'\  Domi 
nata,  in  agris  tuis. 

9  iVt'c  tener,  <S|C.]  Non  tibi  niensie 
minister  niagno  pretio  eniptus  ex 
Graecia.  Ita  ut  effundeient  in  puero- 
rum  pretia  ingentes  opes.  Sic  supra 
lib.  1.  Epigr.  5'.).  '  IMillia  pro  puero, 
centum  me  mango  poposcit.  Risi 
ego  ;  sed  Phabus  protinus  ilia  dedit.' 

10  Sed  stetit,  ifc]  Sed  villici  pueri 


1210 


NOTyE    VARIORUM    liN 


et  veniae.  Epigr.  50.  lib.  1.  vers.  21 . 

12  Saucia]  Eluia.  Epigr.  68.  1.  3. 
vers.  2.  Venamero]  Libidinis  instrii- 
nientum.  Epigr.  4G.  lil).  6. 

13  Nee  nocuif]  Propoiiit  nunc  per 
negationem,  causas  paupertatis,  qna- 
rum  nulla  contigit  Lino ;  tectonini 
conflagrationem,  agrorum  ardoreni, 
naviuin  jacturam.  Ramir.  Nee  Si- 
rius  agris]  Nee  ap.stus  per  dies  cani- 
culares  agros  et  segetes  exussit. 

14  Fltiitl  Versatur  in  mari,  quae 
tua  sit. 

15  Supposita,  Sfc]  Non  tesseris  aut 
aleis  rem  decoxisti :  a  talis  vero  tan- 
quani  a  minore  liisu  incipiebant; 
mox  incalescentibus  lusoribus  profe- 
rebantiir  tesserae. 

16  Alea,  ^c]  Sed  aleae  tua;  pigno- 
ra  fiiere  nuces :  de  quibus  vel  pueri 
ludunt. 

17  Die  uhi,  Sfc]  Cnni  itaque  tVti- 
galiter  vixeris,  vestitu,  victu,  niinis- 
terio,  et  Vencre ;  cum  nee  igni  nee 
cipli  inclenientia,  nee  naufragio  ne- 
que  alea  jacturam  fcceris,  demiror 
unde  ad  panpertateni  sis  redactus. 

18  Fecisii  rem,  <^-<;.]  Cujus  ratio 
non  facile  apparet :  et  tamen  apparet 
t*!  rem  familiarem  fecisse  tenuem  et 
decoxisse. 

Epig.  Lxvn.  'Axctp'CT/ay  Praetoris 
oujusdam  adversus  vetereiu  amiciini 
damnat,  quod  maliierit  feraj  et  eqiiis, 
quam  honiini  prodesse.     Rad. 

1  Centum  sestertia]  Sunt  duo  millia 
quingenti  Philippei.  Gronovius. 

2  Canal  Veteri,  a  jjueris  inita. 

3  Dicehatque,  ifc]  Dicebatque  banc 
summam  sibi  deesse  ad  censuni  equcs- 
trem,  scilicet  quadringenta  Sester- 
tia, nostrse  moneta;  3125.  lib.  ut  intra 
14.  Ordiues  sedens  Domitiano  Imp. 
advcnienti  plauderct.  Epigramm.  34. 
lib.  6.  Solere  auteni  dari  ad  implen- 
das  cquestres  facultatcs  testatur  Plin. 
Ep.  19.  lib.  1. 

4  Ju-vtuse^uMjIntegrocensuEqucs- 
tri  ex  l<!ge  Uoscia. 

5  .Vcor//o,    TliaUtiqne    dalurum]   No- 


bili  agitatori:  Epigr.  50.  53.  et  74. 
lib.  10.  et  Lips.  lib.  1.  Epistol.  Qusest. 
5.  Epist. 

7  Mah  divitis  aic^s]  Quae  usnm 
divitiarum  nescit.  De  area  jam  dic- 
tum, lib.  1.  Epigr.  77. 

8  E<pio]  Equis  alendis  ad  Circnm 
ab  agitatoribus  Scorpo  Thalloque. 
Vel:  An  liomini,  qui  nihil  aliud  no- 
vit  quam  equos  agltare,  plus  dabis 
quam  honesto  equiti  ?  Vide  Epigr. 
26.  1.  5.  Vel  etiam  statuae  equestri 
erigendae  ?  ut  Epigr.  26.  1.  5. 

Epig.  lxviii.  Sportulae  pretio  in- 
vitarat  Poetam  nostrum  Sextus  ;  qui 
quum  laute  coenaret,  Poeta  in  eadem 
mensa  sordide  ;  hoc  ergo  Martialis 
dolet,  cui  infeUci  spectanda  erat  in- 
videnda  alterius  felicitas. 

1  LivitaSy  Sfc.]  Vide  Epigr.  7.  lib. 
3.  unde  huic  lux. 

Epig.  lxix.  A  Papilo,  vel,  ut  alii 
leg.  Pamphilo,  quatuor  uxores  ve- 
neno  interfectas  dicit,  eoque  se  non 
sitire  ipsius  quamvis  optimam  lage- 
nam.     Rad. 

1  Setina  Massica']  Vina  nobilia  e 
Setia  et  Massico  in  Campania. 

2  Sed  rumor,  ^c]  Immo,  veneno 
niista  esse, fama  est. 

3  Caelebs,  ^c]  Viduus  4.  uxoribus 
veneno  sublatis.  De  voce  '  coelebs' 
vide  quae  ad  Senec.  Hippolyt.  vers. 
230.  Lagena']  Supra  Epigrammate 
43.  versu  3. 

4  Nee  sitio]  Nolo  tamen  bibere  ; 
malo  enim  famac  quam  experientiae 
fidem  habere. 

Epig.  lxx.  Refert  de  Ammiano 
quodam,  qui  quum  patris  mortem 
optaret,  ut  hacreditate  potiretur,  ul- 
tiniis  tabulis  pater  nihil  ei  praeter 
restem  reliquerit.  Miratur  fieri  po- 
tuisse,  ut  Ammianus  doleret  ob  pa- 
tris mortem  ;  vivus  enim  aliquid  filio 
largiebatur. 

1  Aridam  realem]  Meram  restem, 
qua  se  perdita;  luxuria;  filins  suspen- 
derct.  Ramiresius  b^git  vestem,  et, 
ut  credit,  nielioie  scnsu;  quod  unda 


M.    VAL.    MARTIALIS    EFIGR.    LIU.    IV 


1217 


vextis  sit  sola  vestis,  nulla  alia  re  ad- 
liibita.  Sic  lib.  10.  Epigr.  75.  '  Spor- 
tiila  nos  junxit  qiiadraiitibus  arida 
centum.' 

2  Ultimis  ceris]  Ultimo  testamento, 
vel  imacera  testament!,  cum  in  pri- 
orihns  nominasset  alios  lieiedes. 

4  Mortuum,  5pc.]  Cujns  nioite  ni- 
hil pra?ter  restim  ad  euni  devenit,  cu- 


spiiitu  cum  amicis  usus  est,  quibus 
ingentia  divisit  dona  :  quo  facto  li- 
bens  decessit.  llamiresius. 

1  Gravis  extremns'\  Giavi  morbo 
affectns.  Vestinus,  i)-c.1  FiliusVesti- 
ni,  qui  in  consulatn  praeter  culpani  a 
Nerone  mori  jiissus  est. 

4  Stamina  puUa]  Nigra,  qute  mor- 
tem minentur :  Epigr.  58.  lib.  G.  ut 


jus  mortem  expectabat,  et  forte  ne     contra  '  alba,'  ubi   vitam  Pare*  pro- 


fxpectarat  quidem.  Vide  Epigr.  10. 
lib.  3. 

Epig.  lxxi.  Queritur  puellarum 
Romanarum  facilitatem,  ex  quibus 
nullani,  quae  negaret,  invenerat ; 
adeo  ut  ne  casta?  quidem,  quamvis 
non  darent,  non  tamen  negarent. 
Rainires. 

2  Si  qua  pnelia]  Negantem  puellam 
quaerebat  ob  eam  caussam,  quod  faci- 
litas  in  dando  satiare  soleat,  ut  supra 
dixit  Epigr.  38.  'Galla,  nega;  satia- 
tur  .Amor,  ni-i  gaudia  torquent.' 

3  Fas  non  sit]  Natura  sua. 

4  Liceat ;  nulla,  ^c]  Facultate  alic- 
na.     Quasi  vel  ex  sua  natura  iniquum 


trahunt.  Juven.  Sat.  ]2.  vers.  65. 
PulUi]  Sunt  qui  legaut,  nigra  :  alii 
nulla. 

5  Jam  sibi  defunctus']  Non  vit»  do- 
siderio  moram  banc  orabat,  sed  ut 
bona  sua  amicis  divideret. 

8  Mori  seneni]  Morti  niaturuni  :  sic 
Epigr.  53,  lib.  10. 

Epig.  lxxiv.  13e  damis  in  arena 
adversis  frontibus  in  se  mntuo  con- 
cnrrentibus,  dictum  supra,  Epigr.  35. 

1  Imbelles]  Elegantibus  antithetis 
hoc  distichon  ornavit  :  'Imbelles,' 
'  fortia  Praelia  ;' '  timidis  feris,'  'quan- 
ta ira.' 

4  Mittecanes]  A  paradoxo  :  canilJU^, 


vel  turpe  sit  negare :  vel  ad  negan-     qui  alias  damis  exitio  sunt,  immissis, 


«ium  concessam  non  habeant  faculta- 
tern.  Ramires. 

6  Non  dat]  Mercedem.  Vel,  non 
ultro  dat,  sed  rogata  non  negai :  un- 
de  apparet  verum  esse  illud  Ovidii, 
*  Casta  est  quam  nemo  rogavit.' 


dirimetur  pnelium  damaruru  ad  per- 
niciem  inter  se  furentiuni :  sic  Ep. 
49.  lib.  1. 

Epig.  i-xxv.  Laudat  Nigrinam  a 
liberalitate  in  maritum,  cui  imperti- 
erat  paternos  census  ;  compai  atque 


Epig.  lxxw.  Tacite  sordes  aliquo-  eam  cum  Euadne  et  Alceste,  quas  ei 

rum  reprehendit  sub   \iuincto;  qui,  postponit;  quod  illae  amorera  in  con- 

quuni   animi    caussa   Poiitae  libellos  juges  morte  sua,  ha;c  sine  uiorte  de- 

expeteret,  paucos  tamen   impendere  inonstravit.  Ramires. 


in  eam  rem  nummos  recusabat.  fiu- 
mires. 

2  Bibliopola  Tryphon]  Clarus  praefa- 
tiouc  Quintiliani :  et  Ep.  3.  1.  13. 
vers.  2. 


1  Animo  marito,  ^c]  Tuo,  id  est, 
vitaj  tuap,  quae  vel  sine  animae  tuae 
jactiua  plus  marito  profuisti,  quam 
Euadne  et  Alcestis  pro  et  cum  suis 
morientes  :    namque   tu  marito  tuo. 


4  Tamfatae]  Qui  emam  nugas.  Nee  cui  lege  non  licuit  patrimonium  ux- 

ego]  Qui   donem   fatuo :  Epigr.  118.  oris  caducum   parlicipare,  e  qua  li- 

lib.  1.  vers.  11.  beros  nou  procreasset,  liberaliter  im- 

Epig.  lxxiii.  Atticum   Vestinum,  pertiisti  a  patre  tibi  relictos  census; 

iiliura    illius    Vestini,    quern    Nero,  sic  enim  malo  Icgere  quam  sensus,  nt 

xjonsulem,    inimerentem    occidit,     ut  vulgo. 

scribit    Tacit.  Annal.    15.    laudat    a  2    Gloria  pritna]   Gloriam   primam 

liberalitate,    qua    in    extremo    vitie  appcllat  more  suo;  quia  eminentissi- 

Drlph.etVar.Clas.                    Martial.  4H 


1218 


NOTVE    VARIORUM    IN 


mum  quodvis  in  suo  genere  8ic  vocare 
solet. 

5  Euadne  ftammis,  5fC.]  Quae  se  in 
rognni  Capanei  conjugis  injecit.  Ovi- 
dius  3.  de  Arte,  et  Papiu.  lib.  12. 

6  Alcestem,  ^r.]  Quee  conjugis  Ad- 
meti  mortem  sua  redemit :  fab,  nota. 

7  Tu  melius]  Sc.  te  gessisti,  quam 
Euadne  et  Alcestis  ;  quibus  lit  amo- 
rem  in  conjuges  probarent,  mori  ne- 
cesse  fuit.  Deinde  snbjungit  aitio- 
logiam:  Nam  tu  pignore,  id  est,  ea 

Jiberalitate,  qua  usus  es  in  maritum, 
certo  vitae,  nulla  cogente  mortis  ne- 
cessitate ;  sed  in  summa  tranquilii- 
tate  meruisti,  ut  tantus  amor  tuns 
videretur,  quantus  posset  videri,  si 
pro  conjuge  mortem  oppetiisses  :  ita- 
que  praeferendiis  amor  tuus,  qui  vita, 
non  morte,  spectatus  fuit.  Ramires. 
Vel,  ut  Musambertius  exponit ;  Tu 
melius  Nigrina,  quae  certo  pignore 
vitae,  sen  viva,  certo  in  maritum  vi- 
ventem  pignore  communicati  cum  eo 
patrimonii  tui,  effecisti,  ut,  etsi  non 
pro  viro  ant  cum  viro  moriaris,  quem- 
admodum  Euadne  olim  aut  Alcestis, 
non  uiinori  tamen  quam  illx  sis  laude 
officii  et  amoris  erga  conjugem.  Alii 
certce,  vel  certe,  Juv. '  Certe  meruisti 
pignora  vitze.' 

8  Ut  tibi  non,  ^c]  Ut  Epigr.  9.  lib. 
1.  et  Epigr.  57.  lib.  11. 

Epig.  lxxvi.  Ridicule  docet,  quo 
pacto  ab  amico,  dimidium  postulati 
dare  solito,  totum  impetrare  possis. 
Quoniam  tu  tibi  caves,  diniidiato 
quod  petebam,  (vide  Epigr.  76.  lib.  1.) 
ego  necessitati  mea;  consulam  in  pos- 
teruni  petendo  geminum  ejus  sum- 
mae,  qua  milii  opus  fuerit.  Ex  Cuja- 
cii  mente,  qui  dicit:  Plus  petendum 
esse  quam  sat  est,  ut  conscquamur 
quantus  sat  est. 

Epig.  Lxxvir.  Zoilum  invidum  de- 
pingit  elcganti  paradoxo,  dum  dicit 
niutata  voluntate  se  divitcm  vtUc 
fieri,  quum  supra  multis  Epigranima- 
tis  paupcrtatem  !»nii>lecti  ttstatns 
esisct,   ut  Zuilus  pra.'  iiividia  be  sus- 


pendat.  Ramires. 

3  Paupertds,  ^-c]  Paupertati ,  qnje 
mihi  hactenus  cordi  et  in  votis  erat, 
jam  renuncio ;  mutato  consilio  et  voto, 
dilescere  volo :  nee  alia  de  causa, 
quam  ut  ii,  qui  rebus  meis  modice  lae- 
tis  invident,  liptissimas  ubi  viderint, 
invidia  rumpantur,  ant  ad  laqueum 
fugiant. 

Epig.  lxxviii.  Varum  quemdam 
ut  vanum  reprehendit,  qui  convivis 
ornatum  divitem  ostentabat,  ccenam 
autem  parvulam  apponebat.  Ven- 
trem  se  dicit,  non  oculos  pastum  ve- 
nisse.  Ramires. 

1  Ad  canam  nuper,  ^c]  Ejusdem 
argumenti  vide  Epigr.  44.  lib.  1. 
Epigr.  59.  lib.  3.  et  Epigr.  68.  lib.  4. 
Abjiulicant  hoc  epigram.  Martiali ; 
nee  injuria  quod  Adr.  Junius  ut  et 
quaedam  alia  adoptavit  primus.  'Apyv- 
peri  \tfj.(p  Tis  is  ei\anivrii>  fie  Ka\f<r(ras 
"EKTave,  Anth.  lib.  2.  cap.  50. 

6  Aut  appone  dopes,  ^-c]  Nullum 
acumen,  nulli  sales.  Rescribo  venus- 
tissimo  sensu  :  Aut  appone  dapes,  Vare, 
vel  aufero  opes.  Jubet  enim  Martialis, 
ut  apponantur  dapes,  non  aurum  ; 
nam,  nisi  dapes  apponantur,  minatiir 
se  ablaturum  aurum  quod  appositum 
erat;  quemadmodum  e  dapibus  par- 
tem domum  aiiferebant.  l^etitus. 

Epig.  Lx  XIX.  Insectaturfacetissime 
Afrum  queudam  ardelionem,  impor- 
tune et  intempestive  officiosum,  queiu 
sexagenarium  jam  moiiet,  ut  ea  offi- 
cia  junioribus  rtliiitjuat.  Ramires. 

1  Sexagesima  messis]  Id  est,  cum 
jam  sexagenarius  sis,  et  cauis  obsitus. 

3  Discurris  tota,  i^-c]  Ambitiosa  in- 
dagine  officiosus  per  omnia  divitum 
atria,  quos  vol  in  ipsisatriisegredien- 
tes,  vel  in  catbedris  sedentes  admis- 
siis  salutas,  discurris,  portans  inep- 
tum  '  Ave,'  cui  jam  sexagenario  et 
cano  diccndum  potius  fuerat  *  Vale.' 
Vide  Ep.  C7.  lib.  5.  Vide  Scnoc.  de 
Tranquil,  cap.  12. 

5  i:t  sine,  ifc]  Epigr.  99.  lib.  11, 

7  S'acro  deciin,  H^r.]  MuUotion  pei' 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IV. 


1219 


viani  Sacram  repetis  Caesaris  (Io- 
nium. 

8  SigenusqHe  meros,  Sfc]  Jactas  iibi- 
que  familiaritateni  tiiam  cum  aulicis. 
Crepas  usque  Sigerium  et  Parthe- 
iiium  Cajsarls  cubicularios.  De  nulla 
alia  re  quam  de  Sigerio  et  Parthenio 
loqueris.  Sic  Horat.  lib.  1.  Epigr.  7. 
ad  finem :  '  Sulcos  et  vineta  ciepat 
mera.' 

10  Ardelione  sent']  Ardelio  est,  qui 
omnia  et  nihil  agit ;  ubique  et  nus- 
quam  est.     Vide  lib.  2.  Epigr.  7. 

Epig.  lxxx.  Loquacem  Mathonem 
quendam  insectatur ;  qui  sanus,  a?ger, 
nunquam  cessabat  loqui,  et,  in  me- 
dio febris  ardore,  summo  conatu  de- 
clamabat.  Ipse  vero  existimabat 
magnamhanc  esse  rem.  Docet  Poeta, 
majorem  rem  esse,  eo  tempore  ta- 
cere.  Ramires. 

1  Matho,  Tiburtini]  Vide  Epigram, 
quod  sequitur. 

2  Imposui'\  Decepi  ego  te,  immo 
tu  te  ipsum,  dum  mancipio  tuum  pre- 
tio  vis  esse  praedium  Tib.  quod  prius 
quidem  gratis  erat  usu  tuum  assidui 
hospitis,  quamditi  meum  fuit  posses- 
.sione. 

Epig.  lxxxi.  1  Maihoii]  Caussidi- 
cus.  Juvenal.  Sat.  1.  vers.  32. 

2  Si  nescis,  iff.]  Si  nescis  banc  esse 
insaniam,  quod  febricitans  declamas, 
perdita  sane  et  deplorata  laboras  in- 
sania,  cujus  sensum  non  babes.  Est 
autem  Phrenesis  insania  ex  inflamma- 
tione  cerebri  orta.  Celsus. 

3  Hemitriiceus]  Semitertiana  labo- 
rans. 

4  Si  sudarc,  Sfc]  Si  hoc  facias  quo 
elicias  sudorem  et  hinc  febrim  leves, 
liabes  sane  cur  declames. 

5  Magna  tamen,  Sfc]  Posse  in  febre 
declamare,  iuquit  Poeta  ex  persona 
Mathonis.  Errans  cum,  Sfc]  Resp. 
objectioni  Poeta.  Cum  errans,  id 
est,  incertas  habens  accessiones  et 
decessiones  semitertiana  exurit  vise. 

6  Tacere,  Mathoii]  Non  clamare, 
non  ingemiscere ;  arguit  autem  Ma- 


thonem vel  improbje  et  effrenis  lo- 
quendi  libidinis,  vel  pronuntiationis 
queiulafc  et  quasi  in  febre  quiritantis, 
hoc  Epigr.  ut  et  84.  Janus  Rutgers, 
abdicat  Martiali. 

Epig.  lxxxii.  1  Epigratmna]  Supra 
Epigr.  71. 

4  Jam,  ^c]  Ut  nolo  nimis  facilem, 
ita  nee  difficilem  nimis  :  lib.  1.  Epigr. 
58.  et  38.  supra. 

5  Negare,  Sfc]  Sic  Epigr,  70.  lib. 
9.  'Nam  vigilare  leve  est,  privigi- 
lare  grave.' 

Epig.  lxxxiii.  Mittit  ad  Rufnm 
duos  Epigrammaton  libellos,  quos 
vult  Venuleio  commendari.  Praefinit 
ergo  tempus,  quo  eos  sit  lecturus  : 
et,  si  longiores  videbuntur,  praecipit 
ut  altera  plicata  charta  breviores  fa- 
cia t.  Ramires. 

1  Hos  quoque,  ^c]  Duos,  tertium 
et  quartum  Imnc;  infra  vers.  7. 

4  Non  tetrica,  Ifc]  Non  rigida  cen- 
sura  ad  amussim  et  perpendiculum 
examinet  carmina  haec  nugatoria. 
ExigaQ  Examinet,  ducta  Metaph.  ab 
architectis  vel  statuariis.  Unde  '  ex- 
acta  opera,'  pro  perfectis:  pro  quo 
Plautus  '  amussitala'  dixit,  quasi  ad 
amussim  exacta.  Ramires. 

5  Nee  post,  Sfc,'}  Inter  magis  seria, 
et  priusquam  mero  incaluerit.  Epigr. 
1.  supra  vers.  8.  Summumve'\  Nee 
tamen  post  ultimum,  ubi  nimius  fer- 
vor :  vel  ubi  friguit  deferbuitque  ala- 
critas.  Trientem']  Qui  quatuor  conti- 
net  scyphos.  Hie  pro  quovis  poculo 
dicitur.  Petitque  ut,  in  media  cana, 
suos  ei  otferat  libellos.  Epigramm. 
107.1ibro  1.  vers.  4. 

6  Sed  sua  cum,  ^c]  Sed  inter  scy- 
phos, cum  in  media  coena  poseunt  ma- 
jora  pocula. 

7  Duos,  i)~c.]  Supra  vers.  1. 

8  Divisum,  Sfc]  Vide  Ep.  29.  su- 
pra. 

Epig.  lxxxiv.  Naovolum  insecta- 
tur, qui,  pro  rerum  suarum  eventu, 
niodestum  vel  arroganiem  se  osten- 
debat.    Nam,  cum  nuUis  preraeretur 


1220 


NOTiE    VARIORUM    IN 


CI!!  is,  despiciebat  cuncfos :  quiim 
vero  sollicitiis  erat,  omnibus  se  sism- 
niittebat.  Piecatiir  ei  Poeta  perpe- 
tiiam  sollicitudiiiem.  Ramires. 

1  Sccuro  nihil,  ^c]  Te  ciiris  vacuo 
et  prospere  agente,  nihil  arrogantius 
et  insolentius  :  ciiris  presso  modestior 
nemo  aut  siimmissior:  et,  quod  de 
Caiigula  Passienus,  '  Nemo  fuit  ser- 
vus  melior,  nemo  dominus  deterior.' 

4  Nee  quisquam,  8fc.]  Griitenis  ex 
Palat.  legit,  ncc  tibi  natus  homo: 
acute. 

6  SoUicitus]  Ut  fias  usque  modes- 
tus. 

Epig.  lxxxvi.  Inuibanitatem 
Pontici  notat  hoc  disticho;  qui  con- 
vivis  vilia,  sibi  pretiosa  vina  misce- 
bat ;  et,  ne  fucus  detegeretur,  ipse 
poculis  niyrrhinis  utebatnr;  convivis 
vitra  porriget)at.  Ramiresiu$. 

1  Nos,  Sfc.']  Convivas  tui.  Murrha] 
Pociilo  murrhino. 

2  Prodat  perspicuus,  ^c]  Ne,  si  tu 
vilreis,  ut  nos,  biberes,  appareret  te 
nan  idem  vinum  bibere  quod  nos,  sed 
generosius.  Epig.  49.  lib.  10. 

Epig.  lxxxvii.  Elegans  apostro- 
phe ad  librum  sutmi,  qnem  hoitatur 
et  monet,  utcuret  Apolliiiaii  placere ; 
quod  si  obtineat,  poterit  caeteiorum 
judicia  contenineie  :  sin  minus,  de- 
sperei  posse  in  valgus  placere.  Ra- 
mires. 

1  Atticis  probari]  Politis,  deliratis, 
eleganter  terenbus. 

3  ApoUinari]  Ep.  25.  lib.  7. 

4  Nil  exactius,  <8ff.J  Qui,  ut  apprime 
exact!  est  judicii  et  eruditionis  ad 
examinanduui,  ita  niiri  candoris  et 
benigni  ingenii  ad  approbandum. 

6  Si  te  pectore,  Sfc]  llle  si  te  ap- 
))rubarit,  busio  et  amplexu  diguatus, 
li^pig.  4.  lib.  1.  vers.  9.  abunde  tutus 
eris,  et  extra  plebei  judicii  aleam 
couteMiptiiniqne  posit  us. 

7  lionclws]  Judicia,  censuras,  sub- 
sannatioues.  Vide  cpigramm.  1.  lib. 
1.  vers.  !). 

5  ScomhiiUfSiX.]  Eraut  autem  scom- 


bri pisciculi  falsi,  qnos  enchovas  His- 
pani  vocant.  Plin.  libro  31.  cap.  8. 
Tunicas]  Tegnien  :  sic  lib.  3.  Epig. 
2.  '  Ne  nigram  cito  raptus  ad  cnli- 
nam  Cordyllas  niadida  tegas  papyro  ; 
Vel  turis  piperisve  sis  cucullus.'  Epig. 
2.  lib.  3.  vers.  3.  Molestas]  Hinc 
conjicio  non  tam  involutes  ineptis 
hisce  chartis  pisciculos  illos  venalcs, 
quam  in  iis  frixos  fuisse,  cum  Meta- 
phoram  sumat  a  tunica  ilia  molesta 
pice  et  bitumine  iilita,  qua  raiselli 
ardebant  damnati :  Epigram.  25.  lib. 
10.  Alii  intelliguut  chartas  illas, 
quibus  involuti  ati'erebantur  scombri, 
a  coquo  in  ignem  injectas.  Vide  Ep. 
2.  lib.  3.  vers.  5. 

9  Si  damnaverit']  lUe  si  improbarit, 
despera  te  placere  aliis  posse.  Sula- 
rioruni]  Puerorum  salsamenta  ven- 
dentium. 

11  Inversa  piteris,  ifc]  In  tergo  a 
pueris  scribenda :  olim  autem  una 
tantum  chartae  facie  scribebatur.  Et 
ea  quae  in  tergo  scribebantur  o-ricdS- 
7pa<po,  et  in  tergo  scripta  dicebantur. 
Vide  Juvenal.  Satyr.  1.  vers.  5.  Vide 
Epig.  C2.  1.  8. 

Epig.  lxxxviii.  Facete  pedenteni 
notat  Bassam,  quae,  ut  dissiuiularet 
suum  vitiun),  gestabat  inl'antem,  cni 
culpam,  quuni  pederet,  impingebat. 
Rad. 

3  Infitntaria  non  est]  Nee  lamen  ea 
est  quic  infantes  amet :  uovatum 
verbum. 

4  Pedere  Bassa  solet]  Et  in  infan- 
teni,  quern  gestabat,  fabam  ciidere, 
culpam  rejicere  solet. 

Eleg.  lxxxix.  Saturnalibus  mu- 
nera  commeabant;  ut  Cal.  Jantiarii 
strenje.  Martialis  amico  cuidain  do- 
uarat  libellum  Epigrammaton,  pro 
quo  nil  receperat.  Hoc  ussit  Poetam ; 
unde  banc  bileui  in  cundem  evomuit. 
Rad. 

1  Munere  doJia]  Libro  forte,  vel 
alio  munere  in  Saturnalibus  niisso. 

2  QuinqHCj^c]  Saturnalia  ad  quin- 
tuui  diem  protraxit  Caligula. 


M.  VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB,    IV. 


1221 


3  Sex  scriptula]  Sex  scripnla  vel 
sr.riptula  (nam  sic  recte  dicitur,  iion 
scriipula)  suntdn2B  drachmae.  Drach- 
ma enim  triiira  scripulorum.  Dii.  > 
drachmae,  qiiarta  pars  nncije.  Gro- 
not.  SciHptula]  Greecis  ypd/MfxaTa  a 
iiumero  literarum,  uncia  enim  24. 
coutinebat  scripula.  Hoc  loco  acci- 
pio  scripulum  pro  pondere  argenti, 
non  pro  mimmo.  Sex  ergo  scripnla 
octodecim  cniciferis  aestimabuntiir. 
Septiiiani]  Argenti,ut  volunt,  impro- 
bioris  notae.  Alii  ad  libram  referunt, 
de  qua  Epigramm.  71.  lib.  8. 

4  Querulo]  Qui  semper  apud  pa- 
tronum  de  inopia,  &c.  queritnr. 
Epigramm.  50.  lib.  1.  vers.  27.  Mappa 
clientefuit]  Supra  Epigr.  46.  vers.  10. 

5  AntipolUani,  Sfc.^  Nee  muria,quEe 
e  sanguine  thunni  confecta  mitteba- 
tur  Romam  ab  Antipoli  Asiae,  aliis 
Galliae  Narbonensis,  urbe. 

6  Coctana,  ^c]  Ficus  parvas  ex 
Syria.  Lib.  13.  Epigr.  28. 

7  Nee  rugosaium,  ^c]  Nee  fiscella 
oHvarum  Picenarum.  L.  13.  Epigr. 
36. 

8  Dicere  te  posses,  Sfc.']  Mvqudavuov 
scilicet  et  argumentum  anioris. 

10  Dissirmilator  eris]  Ingratus.  Est 
enim  ingratus  qui  benefioiuni  acce- 
pisse  se  negat,  et  qui  dissimulat. 
Sen.  Benef.  lib.  3.  cap.  1.  vel  qui 
dissimulas  te  non  intelligere,  quid  ve- 
lim.  Vide  Epigr.  16.  vers.  9.  et  Epigr. 
26.  lib.  5.  vers.  8. 

Epig.  xc.  Vitae  suae  modum,  quem 
tenebat  in  rusticatione,  exprimit  bre- 
viter  hoc  Epigran»mate :  quo  fingit 
respondere  rogatus  ab  ainico  quid 
ageret  ruri ;  et  simul  vult  videri  Epi- 
granmiata  successivo  labore  scribere. 
Ramivesius.  Hoc  Ep.  longe  infra 
Martialis  ingenium  videtnr.  Loco 
tamen  non  raoveo,  tot  jam  editionibus 
publici  juris  factum. 

3  Partibus  atque,  ^c]  Meis  famulis 
opus  distribuo.     Sic  Dido  Virgiliana 


'  operumque  laborem  Partibus  a»qua- 
bat  jiistis,  aut  sorte  trahebat.'  Rami- 
resius  sic  exponit :  '  Atque  meis,'  id 
est,  famulis,  '  indico  justos  labores 
partibus,'  id  est,  per  partes. 

4  Phoebumque  cio,  ^c]  Pango  car- 
mina. 

5  Oleo  corpusque,  Sfc]  Epigr.  57" 
lib.  3.  vers.  4.  et  lib.  iv.  Epigr.  . 
Mollique  palatstra  Stringo]  Stringo 
lucta  corpus;  vel  stringo  palaestrse 
pulvere,  quem  lib.  7.  Epigr.  96.  Ha- 
phen  vocat. 

7  Pondero,  ^c]  Omnes  uno  ore 
emendant,  Prandeo,  neque  enim  pran- 
dium  omniuo  Latio  exulabat. 

8  Lychnus,  ^c]  Ellychnium,  lu- 
cerna. 

9  H(B€  datnocturniSySfc.']  Nox  lucu- 
brata  dat  h»c  carni.  &c.  Vel :  Nox 
dat  heec  carmiua  lucubrata  Musis 
nocturuis. 

Epig.  xci.  AUoquitnr  librum,  mo- 
netque  jam  quiescendum  esse. 

1  Ohe  jam  satis  est,  (Sfc]  Imitatio 
Horatiana,  Sat.  5.  lib.  1.  et  Sat.  2.  lib. 
2.  Hinc  Juvenal.  '  Satur  est  cum 
dicit  Horatius,  Ohe.' 

2  Ad  umbilicos^  Id  est,  ad  finem. 
Vide  adag.  '  ad  umbilicum  ducere.* 
De  umbilicis  autem  et  librorum  orna- 
nientis,  vide  Epigr.  67.  lib.  1.  vers.  11. 

3  Tu  procedere  adhuc,  Sfc]  Tu  tamen, 
o  libelle,  vis  ire  nlterius;  nee  con- 
tentus  es  paginae  extremam  etiam 
partem  iniplere,  tanquam  nondum 
perfeceris  rem,  quam  vel  in  prima 
paginae  parte  fecisti,  hoc  est,  satiasti 
lectorem  et  tcedio  enecasti.  ScheJa 
sum7na'\  Scheda  commune  nomen  est 
omnibus  chartis.  Summa  scheda  hie 
pro  extrema  libri  pagina  accipitur: 
'  summa'  enim  extrema,  est,  sicut 
'  suramus  dies,'  extremus  dies.  Vel 
pro  ora  et  margine  libri  siimitur.  De 
scheda  vide  Vitellium  cap.  3. 

8  Librarius,  SfcJ]  Qui  libros  tran- 
scribit. 


3222 


NOr^    VARIORUM    IN 


EPIGRAMMATUM  LIB.  V. 


Epig.  I.  Mittit  libnim  ad  Domiti- 
anum,  rogatque  uti  gratum  accipiat; 
sen  lecturus,  sen  neglecturns. 

1  Hoc  tihi]  Hoc  quicquid  id  est 
libri,hiinc  qualemcunque  librum  mit- 
timus tibi,  o  Caesar.  Palladia!,  Sfc] 
Sen  degis  in  moiite  Albano.  Quem 
locum  tanquam  arcem  elegerat,  et 
nbi  qninquatiia  in  bonorem  Minervae 
quotannis  celebravit :  lib.  4.  Epigr. 
1.  vers.  6.  Palladice  Albce]  Radenis 
notat  a  Martiale  blandiendo  '  Palla- 
diam  Albam'  vocari,  quod  sciret 
Domitiauo  gratissimam.  Nibil  bic 
ailulationis.  '  Palladia  Alba,'  ubi  foci 
Palladii,  Minervai  signum  fatale. 
Hffic  duo  sacra  plerumqiie  conjunge- 
bantur.  Vide  Gronov.  ad  Stat.  Papin. 
pag.  277. 

2  Tririam  prospicis]  Artemisiura 
templum  in  nemore  Dianas  Trivia; 
prope  Aricinara.  hide  Thetin]  Ab 
altera  parte  prospicis  mare. 

3  Seu  tua  veridicce,  Sfc.']  Sen  degis 
Autii,  ubi  Fortuna  colitur  snb  ima- 
gine geminarura  sororum,  quas  Anti- 
atinas  dicit ;  quarum  et  meminit  Sue- 
ton,  in  Calig.  Hinc  Horat.  'O  Diva 
gratum  quae  regis  Antium.'  Sed 
quare  geminae?  An  quia  alia  pros- 
pera,  alia  infansta?  Peradulationem 
autem  Domitiano  numcn  niajus  et 
oraculum  certius  attribuit,  dictanti 
scilicet  his  tanquam  miooribus  Diis 
responsa. 

4  Plana  suburbani, if c']  Quam  urbem 
mare  alluit,  cujus  suburbia  occupat 
marc.  Quuni  enim  Antium  sit  iir\ 
TTtTpais  ISpvuivuv  (ut  scribit  Strabo)  et 
abluatur  marl,  cui  adjacct;  vidclur 
mare  esse  veliiti  in  subnrbio  Antii, 
Koi  (hat  olovfl  irfx>d<Trfi6v  ti.  Hodie 
urbs  ea  Principum  otio,  et  vacation! 
civilium  orrupationum  dicata  est. 


5  Seu  placet,  S^c.']  Sen  recessisti  in 
Cajetam  urbem  Campaniaj,  ab  iEneae 
nutrice  dictam,  ut  vult  Virg.  7.  ^- 
neid.  ut  alii,  a  KaUiv,  quod  ibi  classis 
Trojana  incensa:  ut  alii,  a  sinuosa 
cavitate,  quam  Lacones  *  Caiattam' 
dixerunt.  Seu  film  Soils]  Seu  versa- 
ris  *  Circeis,'  promontorio  Italiae,  a 
Circe  filia  Solis  et  Perses  quondam 
habitato. 

6  Salutiferis]  Propter  Pontinam, 
vel  alias  paludes,  in  quas  pronum  est 
Anxur  ab  Ufenti  fluv.  non  parva  aqua- 
rum  salubritate  :  sic  Epigr.  51.  1. 10. 
vers.  G.  Candidus,  ifc]  '  Impositum 
latesaxis  candentibus  Anxur:'  Horat. 
Sat.  5.  libro  2. 

8  Gratum  credimus,  Sfc]  Non  im- 
memorem  Capitolii  a  Domitiano  pue- 
ro  defensi :  Epigr.  104.  lib.  9.  vel  re- 
stituti  cum  iterum  arsisset.  Sneton. 
cap.  5.  Uomit.  Vide  Epigr.  59.  lib.  T. 

10  Et  tumidus]  Superbus  gloriabor 
librum  a  Caesare  lectuni  esse.  Galla 
credulitate  fruar]  Facili :  Galli  enim 
tunc  simplices,  &c.  creduli,  Strabo 
lib.  4. 

Epig.  ii.  Verecundum  ait  hunc 
libellum  et  castuni,  ncmpe  Caesari 
inscriptum,  cujus  niajestas  et  reve- 
rentia  excludat  omncm  verborum  re- 
rumque  licentiam ;  quod  et  lib.  8. 
docet  Epigrammate  ad  snum  librum, 
quem  ita  atfatur  :  '  Laurigeros  Domi- 
ni liber  intrature  penates,Disce  verc- 
cundo  sanctius  ore  loqui.' 

1  Matrona,  8fc.]  Vide  Epigr.  76. 
lib.  3.  vers.  4. 

5  Quatuor  libellos]  Praecedentes. 

G  Domiiw]  Domitiano. 

7  Cenminkus]  Domitianus:  qui 
se  tanquam  a  Gcrmania  devirta  ita 
appollari  voluil.  <^re  von  rubend] 
Nine  ruborc. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    V. 


1223 


8  Cecropia,  4c.]  Pallade,  peculiaii 
Doiuitiani  nuniine ;  cujns  filium  sc 
dici  crediqiie  voliiit.  Snet.  Doniit. 
cap.  4.  Vel  virgineni  Palladi  sacram. 
Liber  hie,  inquit  Poeta,  tarn  sanctus 
est  et  purus,  ut  possit  coram  sauctis- 
simis  Minervae  sacerdotibus  sine  ru- 
bore  Icgi.  Rad. 

Epig.  III.  I  Accolajam,  ^'c]  Degis 
missus  ad  te  piovinciam  Rom.  cis 
Dannbium  a  Decebalo  Dacorum  rcge 
(qui  ultra  Danubiimi)  legatus  de  pace 
et  obsidibns  tiadendis,  ubi  te  vidit, 
beatiorem  se  fratre  sue  (forte,  Dece- 
balo) preedicabat,  inqiiiens :  *  Sors 
mea,'  &c.  Germanice,  ripw}  Epigr. 
prjBCedente,  vers.  4. 

6  Deuw]  Domitianum. 

Epig.  iv.  Ebriam  Myrtalem  iu- 
sectatur. 

2  Fallot  ut  nos,  Sfc.'^  Ut  gravior 
lauri  vis,  obniat  vini  odorem  :  vel  ut 
ebrietalem  defendat:  laurus  enim 
inimica  Bacciio,  arcet  ebrietatem. 
Atiienaeus  lib.  4.  Dipiios. 

3  Cnutafronde,^c.'\  Qua  cavet  gra- 
veolentiam  a  vino. 

4  Hanc  tu,  Sfc]  Quoties  itaque 
Myrtalem  rubicundam  et  venas  in- 
flatam  conspexeris,  ne  imputes  Bac- 
cho  sed  Apoilini,  noli  illam  ebriam 
dicere  sed  vatem  numiiie  atflafam, 
epota  lanro,  non  secus  ac  alii  vates 
^fftw<riotr/tiJ)r  procurant  manducata  lau- 
ro.     Lycophr.  Cass,  ^acprrjcpdyoov  <poi- 

Epig.  v.  Epigrammata  mittit  Sexto 
(qui  Domitiano  a  secretis  erat,  et 
bibliotheca2  curam  habebat)  quae  po- 
ni  cupit  inter  alios  Epigrammatarios. 
Rad. 

1  Sexte,  Palatince,  Sfc]  Sexte,  qui 
es  Imperaiori  a  sacraj  religionis  cul- 
tu,  ab  ingeuii  studiis,  et  a  consiliis 
secretioribus,  Bibliothccarius  Pala- 
tinus. 

2  Ingenio  frueris,  ^c]  Versaris  e- 
nim  cum  ipso  Domitiano,  et  ejus 
toiisilia,  rationes,  negotia,  caussas 
pernosci?  ct  littcris  mandas. 


4  Et  secreta,  Ifc]  Periphrasis  se- 
cretarii. 

5  Sit  loctis,  Sfc]  Dignare  loco,  re- 
pone  libros  meos  in  bibliotheca  tua, 
vel  Imperatoris,  inter  cagteros  Epi- 
grammatarios,  CatuUum,  Pedonem, 
Marsum. 

7  Ad  Capitolini,  Sfc.']  Sed  carmina 
ilia  de  bello  Vitelliano  ipsiusque  Do- 
mitiani  periculo,  flagrante  Capitolio, 
(a  te,  vel  ipso  forte  Domitiano  con- 
dita  :  namque  his  vacasse  eum  studiis 
constat  ex  Plinii  Praefat.  ad  Hisl.) 
repone  juxta  iEneida  sublimis  Vir- 
gilii.  Sueton.  cap.  1.  Domit.  Scri- 
verius  pntat  Sextum  Epicum  poetani 
composuisse  bellum  Vitellianum  : 
quod  et  Radero  quam  maxinie  veri- 
siniile  videtur. 

Epig.  vi.  Poeta  Musas;  Mnsje 
Parthenium  rogant,  ut  Parthenius 
Caasari  libellum  porrigat,  quum  tem- 
pestivnm  erit :  vel  non  porrigat,  sed 
legat  vidente  Domitiano;  qui  quum 
sit  studiosus  litterarum,  statim  poscet 
libellum.  Rad.  Domit. 

2  Partheniuvi^  Qui  Caesari  est  acii- 
bicnlis.  Vestriim']  Vestri  cultorera, 
o  Musse.  Epigr.  28.  lib.  8.  vers.  1.  et 
Epigramra.  1.  lib.  11. 

3  Sic  te  serior,  S^'c]  *  Precationem 
hanc  concipit,  Musarnm  verbis:'  Sic 
diu  sospes  et  superstes  et  felix  agas 
cum  Caesare. 

5  Et  sis  invidia,  ^x.']  Quae  grassa- 
tur  maxime  in  aulis  regura  :  sic  ergo 
invidia  superior  sis,  ut  ipsa  cogatur 
tibi  favere,  hoc  est,  invidis  etiam  fa- 
ventibus,  semper  retineas  istum  gra- 
tiaR  locum.  Rad.  Domit. 

6  Burrus]  Filius  tuus,  de  quo  Epi- 
gramm.  45.  lib.  4.  Sentiat  pareniem] 
Patris  fortunas  sapiat,  intelligat  lau- 
des  et  felicitatem  patris  ;  indolis  pa- 
ternae  det  specimen,  vide  ct  Epigr. 
38.  lib.  C. 

7  Ttmidam,ifc.']  Hunc  verecundum, 
nee  longum  Epigrammatum  libellum. 

8  Intra  limina,  Sfc]  In  palatinm 
vel  in  conclave  Cacsaris.     Vel  '  sane- 


1224 


fiOTJE    VARIORUM    IN 


tioris forte,  propter  Lararium,  in  quo 
Minerva  :  ant  quia  ipse  Domitianub 
volebat  dici  haberi()ue  Dens. 

9  Joris  sereni]  Ubi  placidiis  et  la'- 
tus  est  Domitiaiuis.  Metapli. 

10  Suoque  rtiltii']  Vultus  sane  l)o- 
mitiani  venustiis  erat,et  quo  se  com-- 
niendari  voluit ;  Suet.  Doniitian.  cap. 
18.  Sic  quidem  in  principio;  sed 
postea,  avarissimus,  ut  non  solum 
lion  sua  largiretur,  sed  alia  raperet ; 
ut  idem  testatur  cap.  12. 

12  Non  iniquas]  Neque  enim  Poela 
(inquiunt  Musae)  oblato  libello  hoc 
ornato,  quicqnam  impudentcr  aut  iui- 
inodice  petit. 

13  Nunquam  grandia]  Nunquam 
mea  cliarta,minsque  liber  cedro  linc- 
tus,  j)urpuraque  tectiis,  magnam  vim 
pecunia;,  aut  praedia  iuipudenter  pe- 
tit. De  unibilicis,  vide  Epigr.  G7.  lib. 
1.  vers.  10. 

14  Cedro, 'purpiiraque,umbilicis^  Vi- 
de Epigr.  07.  Jib.  1.  vers.  11.  et  E- 
pigr.  2.  lib.  3. 

18  Dominum,  ^-c]  Domitianum, 
Musaruni  cultorem,  imo  dominnm. 
Adulatorie. 

Epic.  vii.  Ad  Vokanum]  Vel  de 
Jtonia  post  incendium  resfaurata, 

1  Qualiter  Assyrios,  Sfc]  Ut  PhcK- 
uix  avis  ilia  Assyria,  ubi  annos  m. 
vixerit,  constructo  rogo  cremans  sesc, 
renovari  dicitur  :  ita  Doniitianus  se- 
nio  et  incendio  deforniem  urbeni  re- 
stituit. 

2  Una']  Duo  tamen  visi  aliquando, 
pater  et  filins,  Pierius  Hieroglyi)Ii. 
1.20.  Decern  quolies,l)-c.'\  Dcnunicro 
aimoruni  variant  autores.  I>actanti- 
us  Martiali  astipiilatur.  Vide  I'lin. 
lib.  10.  cap.  2.  Communis  fere  om- 
nium senlcntia  est,  qiiingentos  vivere 
annos  Phfi-nifcm.  'i'acilus  libro  6. 
Annul.  f)vid.  I.*}.  Melam.  'Hie  ubi 
quin(|iie  sua'  complevit  sacula  vita-.' 

3  l^.xulii,  (^f.]  Eutropins  lib.  7.  et 
Siiclon.  Domit.  cap.  .5. 

4  \'uliu.i,  ifc.]  Epigramm.  prurcd. 
vers.  y. 


5  Jam  precor,  ^t.]  Noli  ulterius 
in  nos  nepotes  et  genus  Martis,  cui 
tu  ob  adulterium  ejus  cum  Venere 
tua  infcnsus  es,  flamma  vindice  furi- 
bundus  grassari.  Signantius  ergo  est 
quod  pripferunt  IMss.  nattE,  Volcnne, 
querela. 

6  Sumus  Mitrlis,  Sfc.']  Sumns  qui- 
dem proles  Martis  adulteri  tui,  a  llo- 
miilo  :  sed  et  Veneris  uxoris  tua*,  ab 
,^nea,  iScc. 

7  Lemniacis  lascivci]  Quas  in  Lemno 
fabricasti.  Catenis]  Quibus  depre- 
hensani  cum  Mane,  exposuisti  ludi- 
brio  Diis. 

8  Ignoscat  conjux,  ^"c]  Tua?  illi  in- 
jurije,  et  snam  condonet  Venus.  Pa- 
tienter  |a>ne<]  Etsi  deformis  sis,  non 
coacta  et  observata:  vel  sine  se- 
niido. 

Epig.  vm.  Pliasidem  libertum,ut 
fictum  equitem,  irridet  Martialis  hoc 
Epigramniate  :  is  enim  quum  legiti- 
nnim  equitis  ccnsum  non  liaberet,  la- 
cernis  purpureis  volebat  videri  »'ques, 
et  jactabundus  in  theatro  jactabat 
legem  Othonis,  quam  Doniitianus  re- 
stituerat ;  sed  Lcclius,  cui  ordinis 
Tlieatralis  cura  erat  deniaudata,  jus- 
sit  euni  snrgere. 

1  Ediclum']  De  rcnovanda  lege 
Roscia,  qua  nulli  in  14.  gradibus  se- 
dere  licuit,  nisi  cui  census  equestris. 
Sueton.  cap.  8.  Domit.  Domini,  &,c.'] 
'Dominum' se  '  ac  Deum'  appellari 
instituit  Domitianus.  Xiphilinus  et 
Suetonius  in  Domit.  cap.  13.  '  Pari 
arrogantia,  quum  procuratoruni  su- 
oriim  nomine,  formalcm  dictaret  epi- 
stolam,  sic  coc|)it ;  Dominus  et  Dens 
noster  sic  fieri  jubel:  unde  institu- 
turn  posthnc,  ut  lie  scriplo  quidem 
ac  scrmone  cujnsquani  appellaretnr 
aliter.' 

2  Subsellia]  Quae  triplicia,  in  Circo, 
Theatro,  et  Amphitheatro:  tum  sub- 
sellia  prima  sen  proxinia  cavea*,  in 
qnibus  Senatus:  Secumla,  Eque^tria, 
iii(|iiil)us  IC(piites  :  'J'crtia,  popularia, 
in  quibus  populus  et  plebs.'      Lege 


M.    VAL.    IVfARTIALIS    EFICR.    LIB.    V 


1225 


Atnphillieatrum  Lipsiijcap.  14.  Cer- 
fiora}  Quss  a  certo  ordine  occiipen- 
liir,  nou  proiuisciie,  ut  aiitea. 

3  Puros  ordines}  Plel)i  non  adniis- 
tos. 

4  PJiasis  in  theatro]  Plebeins  ne- 
scio  quis,  qui  ex  vestitii  se  equitem 
vidcii  voluit. 

7  Tandem,  kc]  'Verba  haec  Phasi- 
dis,  se  rx  lacernis  piirpnreis  equitem 
gloriautis.' 

11  Illas  purpureas,  £fc.']  Phasidein, 
verbis  et  vestibus  se  pro  equite  jac- 
tantem  gradibus  equestribiis  ejecit 
adveniens  designator  Lectins,  qui  il- 
ium probe  noverat.  lib.  3.  Epigr.  94. 
vers.  7. 

12  Lacernasi  '  Lacernas  '  ergo  Me- 
tonymicos.  Jussit  indntuin  lacernis 
purpureis  loco  cedere,  et  ad  plebem 
transire. 

Epig.  IX.  Symmaobus  aetate  Mar- 
tialis  nicdiciis,  ciijus  mentio  est  lib. 
G.  et7.  quinn  ille  Martialeni,  asgruni, 
viseret  cum  snis  auditoribus,  qui  eti- 
ani  Poiitze  arteriam  quuni  manu  ex- 
plorarent,  ex  attactu  tot  frigidaruni, 
liorridani  illi  fsbreai  conciliarunt, 
niorbuuKjue  non  tair.  curarunt,  quam 
rrearunt.  Had. 

1  Lun^ueham,  ^c]  Non  plane  ae- 
grotabani,  inclinabam  tantuni  in  mor- 
bnni. 

2  Venisti  centum,  ^c]  Venisti,  o 
niedice,  coiiiitatus  niultis  tuis  disci- 
pulis,  (pro  more  visendi  illius  teuipo- 
ris,)  qui  singuli  longo  ordine  venani 
meam  tangebant,  vel  potius  arteriam 
cxplorabant.  Felt  mypulse. 

3  Aquilone  gelatee^  Frigidissimae, 
tanquani  Horea  gelatas. 

4  Non  liahui  febrem,  ^'c]  Et  latenti 
in  me  febris  caussE  tTpo-qyovfievr)  frigi- 
dus  vtstcr  contactus  ailjccit  extrinse- 
cus  TTpoKaTapKTiKi]u,  ila  plane  accessit 
febris,  in  quam  prius  solum  dispone- 
bar. 

Epig.  x.  Prtpsentia  t'astidiri,  desi- 
di-rari  reniota,  et  ca'teris  in  rebus,  et 
ill  poc'si,  doeet. 

5  Sic  velercm,  ^c]    Sic  novis  I)o- 


mit.  anibulacrisetporlicibus  pulcbrr- 
rimis  przeterimus  porticum  Pomp,  de 
qua,  Epigr.  9.  lib.  2.  vers.  11.  Urn- 
hmm]  .Sic  lib.  11.  Epigr.  84.  Porti- 
cum Pompeii  vocat  '  umbrain  Poni- 
peiam.' 

6  Et  Inudant  CatuH,  ^c]  Et  sesies, 
laudatores  temporis  acti  prascones- 
qne  vetustatis,  Capitolio  magnificen- 
tissime  a  Domit.  instaurato,  pra^fe- 
runt  tamen  illud  prins  a  Luct.  Catnio 
perfectum  dedicatumque,  quod  bcllis 
nuper  Vitellianis  conflagrarat.  Alii 
leg.  Julia  templa:  sed  non  satis  vi- 
deo, qnomodo  Capitolium  vocetur 
teniplum  Juliuui :  nam  quod  est  apud 
Dionem  lib.  43.  '  decretum,  ut  eraso 
Catuli  nomine,  substitueretur  Ca-sa- 
ris  :'  decretum  quideni,  .sed  non  fac- 
tum, si  fides  Tacito :  qui  asseverat 
Catuli  nomen  mansisse  usque  ad  ae- 
vum  Vitellii  ;  hoc  est,  dum  rursus 
incenderetur  Capitolium.  Nee  est 
quod  hue  trabamus  Epig.  38.  lib.  6. 
'  Et  infanti  Julia  tecta  placent,'  quze 
Calderinus  non  recte  sumit  pro  Capi- 
tolio :  quum  sit  'Basilica  Julia,'  nbi 
oratores,  ubi  judicia  :  ut  satis  innnit 
versus  praecedens.  Gmterus.  Sed 
Gontius  sic  expouit:  '  Catuli  senes,' 
seu  nobiles  Romani  et  illustres  lau- 
dant  Julia  templa  Basilica  Cajsaris  in 
foro  Romano,  pra  templis  novis  a  Do- 
mitiano  conditis. 

7  Ennius  est  lectus,  Sfc]  Neglectum 
erat  opus  Maronis,  dum  ipse  erat  in 
vivis,  praelato  Enuio  ;  sed  hoc  poetice 
ampliiicat,  ut  de  Homero  et  Ovidio. 

10  Norat  NasonemjSfc]  Ovidii  arni- 
ca falso  hoc  nomine  cclebrata,  vide 
Gyraldum  in  vita  Ovid. 

12  SipostjSfc]  Milii  sufficiet  gloria 
postuma. 

Epig.  xi.  Elegantissime  laudat 
Stellae  Musam. 

1  Smaraiidos,  S\'c.']  INIediam  hie  cor. 
ripit  cxeniplo  Grarcoiuni.  Nonni  in 
Dionys.  Bl$\.  e'.  Theociit.  Ei5uA,  17. 
Hom.  Batrach. 

2  Articulo]  Digito.  Stella,  S,-c.]  E- 
pigramm.  8.  libro  1.  vers.  1, 


1226 


fiOTJE    VARIORUM    IN 


3  Pltires,  Sfc]  Lumina  et  ornanien- 
ta  carminum  vocat  gemmas. 

4  Inde  est  hccc,  ^c]  Genimeis  an- 
iinlis  ornalur,  quod  elegantias  et  lu- 
mina in  carmine  ponere  sciat. 

Epic.  xu.  Veniiste  jocatiir  in  gem- 
mas StellsB,  qnibus  credo  pnellarum 
vel  ora,  vcl  nominum  liteije  erant  in- 
sciiptae.  Alii,  inqiiit,  gravia  cervi- 
cibusonera;  alii  hnmeris  et  brachiis 
septem  octove  pueros  gestarnnt :  iioc 
niiiil  est ;  Stella  uno  digito  portat 
decern  puellas.  Rad. 

1  Perticatd]  P.  Scriv.  ex  opt.  Cod. 
antoritate,  jiidicioque  opt.  sno,  repo- 
nit  pertkata,  cum  priiis  lectiim  esset 
pertinaci :  censentque  Mastliliona  et 
Linum  fnisse  Oavfxaroirotovs,  cnjusmodi 
fiiisse  Athanatiun  et  Fusium  meminit 
Plinins  lib.  7.  cap.  20.  ilium  auteni 
resnpinum  (quocirca  in  seq.  versn  le- 
gerim  supimts,  loco  toD  superbus)  cen- 
tum sen  perticam  stupendae  molis 
erectam  in  area  frontis  gestasse ; 
hunc  utroqne  brachio  pueros  multos. 
Salmasius  dicit  Phalangarium  hie  in- 
telligi.  '  Phalangarii/  ol  raTs  SokoIs 
a-KOKpifiaiVTes  ^dprj,  Kal  irXf (oves  afxafiaa- 
Ta^oims  :  Paulo  diversus  abit  a  No- 
nio.  Ille  '  Phalangarios  '  vocatos  tra- 
dit,  qui  singuli  per  se  fustibus  onera 
vectant :  talis  ille  Masclilion  Marti- 
alis.  At  Giossarum  auctor  de  pliiri- 
hus  intelligit,  qui  conjuncti  fustibus 
onera  portant.  Et  veteres  Gramma- 
tici  notant  '  phalangarum  '  vocabulo 
significari  bacillos  sive  fustes  teretes 
medicos.  Martialis  perticas  vocat, 
atquc  inde  '  perticata  frons.'  Hesych. 
<(>aJ<dyyia,  (TTp6y'yv\a  ^6\a  Kal  avfiii^Toa. 
Salinas. 

6  Uno  cum  dif;ito,&;c.'\  Cum  Stella 
uno  digitido  portet  10.  annulos,  toti- 
dcin  pnellarum  pignora,  ve!  potius 
ora  seu  effigies  10.  puellarnm  (forte  U. 
Musarum  et  Hiantidis  sua-,  atquc  al- 
lusum  ad  Pyrrlii  genimaui,  (|na  effin- 
gcbatur  Apollo  cum  <J.  Musis)  in  uni- 
ns  annuli  kcu  i)Iurium  gemmis  insculp- 
tan  portet. 

EpJO.  XIII.   Sf  divitibus  antrpoiiit , 


quod  divites  niulti  et  e  populo  vel 
eint,  vel  esse  possint ;  poetae  rari  nu- 
inerentur. 

2  Non  obscurus,  ^c]  Ingenio  clarus, 
honore  equitis  et  titulo  donatus.  lib. 
2.  Epigr.  91.  et  92.  non  censu  eques  : 
Equestcr  enim  ordo  temporibus  Do- 
mitiaui  fa;de  coutaminatns,  cum  pes- 
simisartibus  ad  eum  honorem  pessimi 
quique  et  infames  admitterentur. 
Quod  Juvenalis  Sat. 3.  deplorat : '  Ex- 
eat, inquit,  Cujus  res  legi  non  suf- 
ficit,  et  sedeaut  hie  Leuonum  pueri,' 
&c. 

3  Dicitur ,  hie  esfl  Digito  monstror. 

4  Quodque  cinis,  ^c]  Epigr.  1.  lib. 
1.  vers.  4. 

6  Libertinas  area]  Ingentes,  quales 
possederunt  liberti  ditissimi,  Cliryso- 
ponus,  Narcissus,  Pallas,  Callistus, 
&c.  qiios  enumerat  Plinins  lib.  36. 
cap.  18.  Flagellat  opes]  Libro  2.  Epig. 
30.  vs.  4.  et  Epig.  42.  lib.  4.  vers.  7. 

7  Magnaque,  <^6-.]  Sunt  tibi  latifim- 
dia  in  fertili  Aigypto,  cujus  civitas 
'umbram  nusquam  flexuraSyene.' 

5  Galliea,  ^c]  Galliae  Cisalpinee 
urbs,  lana  nobilis.  Epig.  43.  lib.  2. 
vers.  4.  et  lib.  14.  Epigr.  155. 

9  Hoc  ego,  Sfc.]  Quod  supra  dixi, 
ego  scilicet  Pauper  doctus :  tu  Dives 
indoctus. 

Epig.  xiv.  Venustum  sane  et  ck- 
gans  Epigramma,  et  summo  lepoie 
tinetum.  Nanneium  scil.  solitum  an- 
te Domitiani  cdictum  sedcre  inter  e- 
quites,  et  quidem  in  eqnestrium  pri- 
me gradu,  qui  ad  Orchestram;  sed 
agnitum  ct  pulsum  aliquoties  adeeig- 
natore  Lectio,  transisse  tandem  ad 
fiummam  caveam,  et  spectasse  inter 
plcbcni  et  pullatos.  Rad. 

1  Primo  solitus,  ^c]  Proximo  Or- 
chestra?. 

2  Tune  cum  liceret]  Ante  Domitia- 
ni edictum,  de  quo  supra  Epigr.  8. 
vers.  1.  Occupare,  fyc.]  Pra^ipere 
e(iuitil)us. 

3  Jii»  cxcitatus,  ^c]  Bis  torque 
excitaluR  a  <lcsignatoribus  ct  coactiis 
jnigrnre  in    rcniotiortiu  locum    cum 


M.    VAL.    MARTI ALIS    EPIGR.    LIB.    V. 


1227 


sella  sua,  (et  hoc  lepide  dicit  '  castra 
transferre,')  qiiain  in  ipsis  gradibus 
posiiit  inter  duos  cqnites  Ca.  et  Ln. 
etiam  inde  extractus  est  in  viam  : 
sellas  auteni  inferre  moris  erat. 

7  Oculoqne  utio]  An  quia  Inscus  ? 
An  credo  quod  altero  tantiim  oculo 
prospiceiet, cucnllo  obvolutus? 

8  Dejectus  in  viami  Vocabantur 
'viae'  in  spectaculis  interstitia  ilia, 
tnm  quTR  inter  ordines  erant,  turn 
quibns  per  proclivum  descendebatur  : 
sie  igitur  plures  viasconstituo  :  circa 
balthea  scil.  quas  theatrum  cingebant ; 
etin  popularibus  per  proclivum  :  nam 
Romani  illi  niajorum  gentium  loca 
distincta  habebant,  et  cardinibus  ob- 
septa,  ne  vulgus  teniereingrederetur: 
at  populi  gradus  non  ita  poterant 
occludi.  Her.  Vium]  Interstitia  in 
spectacnlis  inter  ordines  erant,  inter 
cuneos  et  circa  balthea  qua?  theatrum 
cingebant. 

9  Semifultus]  Semi-sedens  et  semi- 
stans. 

10  Jactafl  Velut  ipse  eques. 

11  Sedere  se]  Dele  se.  Lectioquc, 
ifc."]  Designatori,  metuens  ne  et  inde 
ejiceretur. 

Epig.  XV.  Planum  et  apertum  est 
hoc  Epigr.  quo  multis  vitani,  hoc  est, 
memoriam  nominis  sempiternam  se 
peperisse,  offendissedicet  neminem  : 
nam  ubi  laudes  Carmen  habet,  vera 
nomina  praescribit ;  ubi  carpit  im- 
proborum  mores,  ficta.  Rad, 

2  Et  qiieritur,  ^-c]  Nemo  queritur 
je  laesum  esse.  Hellenism. 

3  Honorato]  Honoris  caussa  ex- 
presso  :  quod  immortalitati  consecra- 
vit. 

Epig.  xvi.  Laudarise  verbis  queri- 
tur, et  nnllo  nuinere  beari. 

1  Seria]  Res  graves  et  serii  argu- 
menti. 

4  Quanli  stetmihi,  ^-c]  Inopia  scil. 
et  rerum  indigcntia  :  dum  enim  amo- 
rem  capto  ex  his  nugis,  mercedem 
amitto  quam  ex  aliis  studiis  capcre 
possem:   ita  dum   aliis  piacco,  mihi 


pereo. 

5  Si  falciferi,  ^■c.'\  Si  vellem  patro- 
nus  causas  defendere  in  foro,  ubi 
Batumi  falcemferentisaedes.  Macrob. 
lib.  1.  cap.  8.  Fakiferi  defendere]  Id 
est,  causas  agere,  qn*  juvant  Jera- 
rium.  Vide  lib.  3.  de  Pec.  Vet,  cap. 
3.  Gronorius. 

C  Vendere,  Sfc]  Locare  linguam,  et 
*  voces  prostituisse  foro.'  Epigr.  C3. 
1.  7.  vers.  7. 

7  Plurimus,  ^c.]  Mittentur  mihi  a 
clientibus,  quos  defendi,  cadi  vini  His- 
pani;  nummo  aereo  implebitur  sinus, 
&c.  3Ietrctas'\  Metreta  idem  genus 
mensurae  quod  cadus;  de  Attico  lo- 
quor:  casterum /urrpTjrV  diciturGra- 
cis  et  Latinis  'metretes,'  masc.  gen. 
et  'metreta'  f.  gen.  de  qua  ingens 
inter  anctores  sacros  et  civiles  dispn- 
tatio,  quantum  '  metretes  '  capiat : 
et  sciendum  Syriacum  metretem  ca- 
paciorem  Attico  ;  Atticum  Romano. 
Vide  Raderum. 

9  At  mine  conviva,  Sfc.']  Nunc  tan- 
tum  ad  convivia  admittitur,  et  inter 
compotationes  lectitatur  lib.  meus  : 
atque  ipse  ego  adeo. 

10  Gratis  placet]  Quia  inde  non 
ditesco,  '  Nee  sentit  laudes  sacculus 
iste  mens  :'  ergo  '  Gratis  '  est  sine 
pretio,  quia  nemo  solvit  mihi  jocos  et 
hilaritudinem. 

11  Sed  non  hac  ret,]  Amplissimis 
enim  muneribus  culti  fuere  poetae 
quondam;  ita  ut  singuli  versus  sin- 
gulis aureis  redimerentur. 

12  Minimum, i^c]  Virgilio  donatus 
a  PoUione  Alexis  puer  formosns. 
Eclog.  2.  Virgil,  nee  tamen  pro  magno 
munere. 

13  Belle,  inquis,  Sfc]  Acclamas  mihi 
'  Belle,'  et  laudas,  quasi  hoc  satis  sit : 
sed  '  Gloria  quantalibet  quid  erit,  si 
gloria  tantum  est  ?'  Vide  Juven. 
Satyr.  7.  vers.  80.  et  Dial.  Quintiliani 
seu  Taciti. 

14  Dinsitnulas]  Non  vis  intelligere, 
mc  aliud  poscere  praeter  laudem  ? 
Infra    Epigr.  26.     Faciex    me,  ^c] 


1228 


NOTyE    VARIORUM    IN 


Certe  nihil  largiendo  coges  me  nui- 
tare  studium,  et  foro  servire,  ubi 
seges  ampla.  Epig.  77.  lib.  1. 

Epig.  XVII.  Gellia,  seepe  agitata  a 
Poeta,  ridetiir  iterum,  quas  ob  niajo- 
runi  imagines  et  nobilitateni  jacta- 
biinda  negabat  se  nisi  senatoii  nuptii- 
rani ;  quiini  postea  prope  mendico 
nupserit.  Rad. 

2  Dum  tibi,  ^-c.]  Diim  sordet  tibi 
niaritus  exordine  equestri. 

3  Nisilato,  £)X.]  Nisi  senatori,  cujus 
insigne  erat  latus  clavtis,  vestis  cui 
attexti clavi ainei seu coccinei.  Clavo] 
Variis  enim  fignris,  qua  rotundis,  qua 
quadiatis,  veterum  luxuria  lusit  in 
vestibus  auro  purpurave  illudendis  : 
quaj  rotundas  erant  et  in  circulum 
flexas,  'plunias'  vocabant  Latini,  et 
etiam  '  clavos,'  Gr.  tJAows, capita eniui 
clavorum  rotunda:  unde  et  atrTrtSiV- 
Kovs  Giaeci  etiaui  vocant :  dixerunt  et 
'  oculos  :'  bine  '  vestes  purpura  ocu- 
lare'  apudTeituUianum.  '  Pluniata'' 
ergo  '  vestes,'  et  '  pluniatiles,'  et 
'  pluniata  Babylouica,'  quae.  pUiribus 
notis  ex  auro  purpurave,  acu  intextis, 
sparsa  erant  et  variata:  o-Tj/ieia  Graj- 
cis,  Latinis  '  nota;  '  et  '  signa,'  hac 
vestium  voiKiAfxara ,  unde  xP"'^'^'^VfJ-o^> 
vestis,  et  nopcpvpoa-riiiun,  atireis  pur- 
pureisque  notis  insignita  :  ut  contra 
Hcrriijuos,  qua;  nihil  auri  aut  purpuras 
intextuni  liaberet.  '  Plunni'' itaque 
erant  nota'  ex  auro  vcl  purpura  ro- 
tuudiP,  et  in  nioduni  pluniarum  facta*, 
quibus  vestes  intertexebantur  ac  va- 
riabanlur:  sic  'clavata'  vestis  dice- 
batur,  qua;  unius  fornvdR  clavos,  au- 
reos  aut  purpureos,  siiis  locis  inscrtos 
et  insutos  haberet.  '  Picta,'  (]UiE  di- 
versis  coloribus  intexta  esset,  ac  va- 
rias  reruni  aninialiunicjue  fornias  acu 
expressas  ostenderet.  'Clavi'  vero, 
tatn  aiirci  quani  pnrpurei,  particniu? 
erant  ex  auro  vel  purpura,  nunc  ro- 
tinida',  nunc  quadrata',  qua;  tanqnaui 
omblcmata  (juadani  vestibus  insere- 
bantiir  atcpK-  insurbantur, (|uap  ctiani 
a   veste    potcr.iut   scparaii,   ct   indc 


eximi,  ut  in  aliam  vestem  transfer- 
rentur,  et  de  novo  consnerentur. 
'Tunicam'  itaque  '  laticlaviam'  aut 
*  angusticlaviam '  vocamus,  quae  plu- 
ribus  lalis  clavis  et  angustis  esset  in- 
signita. Qualitate  clavi  discerneban- 
tur  equites  a  senatoribus ;  tunicam 
isti  habebant,  cui  consuti  erant  niuUi 
latiores  clavi ;  equitum  vero  tunica 
clavos  angustiorcs  insutos  habebat: 
hinc  ilia  'laticlavia'  dicebatur,  hoc 
est, -TrKariKTrnxos :  ista  '  angusticlavia,' 
<TTev6(TriiJ.os :  ipix'^crTtfiov  etiam  veteres 
GlossK  interpretantur,  quasi  quae 
micas  tantuni  purpura?,  non  clavos 
baberet :  accedebat  et  ilia  differentia, 
quod  senatores,  et  rcliqui  omnes, 
quibus  lati  clavi  jus  erat,  non  cinge- 
rentur,  sed  laticlaviam  tunicam  rcc- 
tam  pectore  demitterent,  cinctura 
mininie  strictam :  inde  accipienda 
ilia  Horatii :  '  Et  latum  demisit  pec- 
tore clavuni.'  Equites  autem  super 
tunicam  angusti  clavi  cingebantur. 
Vide  Quinctil.  1. 11.  cap.  3.  Salmasius. 
Idem  ad  Vopisci  pag.  505.  507.  exis- 
timat  ir\ovfita  in  veste  esse  clavos  au- 
1  eos  intextos  :  cui  non  omnino  ad- 
sentior  :  credo  enim  irXovfjua  esse 
omne  id  quod  in  vestibus  plumaria 
arte  intextum  erat,  sive  essent  ta- 
bul;e,  sive  orbioidi  vel  rotae. 

4  Niibere,  mipsUti,  Sfc]  Haec  Gellia, 
tuniida  ob  nobilitatcui,  dum  non  vult 
iiubcre  angusticlavio,  nee  ad  Senato- 
rias  luiptias  pervenire  potest,  ut 
tanicn  non  nisiLaticlavio  niibat,  niip- 
sit  <"istifero,  id  est,  externa;  religionis 
sacriticulo,  qui  tamen  Laticlavius 
erat,  poitabat  enim  Calasirin  lineum 
lato  clavo  ornatiun.  liubens.  Cisti- 
fero]  Abjectissimo  Cybeles  sacrifi- 
culo,  qui  ferebat  cistulam,  in  qua 
religionis  Isiaca;  erant  arcana.  Tiir- 
ncbus  lib.  3.  cap.  21.  et  Baptist.  Pii 
Annot.  Prior.  Caldcrinus  dcJuda[;o 
intelligit,  cui  '  copliinum  fVenumque 
supcUex.'  Inepto  legtint  alii,  -CW- 
tihiro. 

Krif;.  xviii.    Excusat    non    missa 


M.  VAL.    MARTIALIS    lil'IGR.    LIB.    V. 


1229 


Saturnalibiis  munera,  et  eo  se  libera- 
lioreni  dicit  Martialis,  quod  pauper 
nil  donarit  diviti,  id  est,  nihil  peti- 
verit  ab  illo  :  sed  nmltiiin  donavit, 
qui  ffitemum  victnrum  carmen  misit, 
quo  amicura  fecit  inimortalem. 

1  Decembri  mensel  In  Saturnalibns 
Epigr.  46.  lib.  4.  vers.  1.  Volant 
mappce'l  Ultro  citroque  inter  aniicos 
amicis  missze  per  clientes.  Mappa] 
Diet.  Epigr.  89.  vers.  4. 

2  Ligultii]  Gladioli  argentei  sen 
spathuliP.  Epigr.  120.  lib.  14.  Cerei] 
Festus  :  '  Ctreos  Saturnalibns  muneri 
dabant  hiuniliores  poteiitioribus  ; 
quia  randelis  pauperes,  locupletes 
oereis  utebantur.'  Vide  Macrob.  lib. 
1.  Saturn,  cap.  7.  et  vide  lib.  14. 
Epigr,  42.  Charlaque]  Lib.  14.  Epigr. 
lO.etH. 

3  Acuta  testa'\  Vase  testaceo,  metae 
seu  tnrbinis  formani  liabente,  a  jar. 
'  Turbine  conditus  ruenti  Prunorum 
globus.'  Papin.  Senibus  damascenis] 
Hriinis  rugosis  (ut  Epigr.  29.  lib.  13.) 
a  Damasco  Syriae  urbe. 

4  Vernulas,  4"c.]  Domi  meee  natos, 
vel  procaces,  dicaces,  jocosos  wque 
ac  vernas.  Vide  Epigr.  42.  lib.  I. 
vers.  2. 

7  Imitantur,  ifc]  Epigr.  56.  lib.  4. 
vers.  5. 

10  Liberalis,  Sfc.']  Dona  non  ines- 
cat,  non  cau{)onatur,  infra  Epig.  60. 

EpiG.  XIX.  KoKuKiKhv  est:  mulget 
laudando  Ca?saris  niarsnpium  ;  et  qui- 
ritando  occulte  petit,  ut  quod  aniici 
non  prapstant,praestet  ipse  Caesar. 

1  Veri,S(c.']  Iinnio  adulationis. 

2  Mugisdignos]  Imo  indignos.  Tri- 
umphos]  In  spectaculis  certe,  non  ile 
liostibus,  nisi  fatsos:  ut  de  Dacis  et 
Cattis  victoribus  niagis  quani  victis. 
VideSueton.cap.6.  et  Dionem.  Vide- 
tur  ergo  heic  non  tantum  militares 
hos  triumphos,  sed  ludorum  et  spec- 
tacuiorum  celebritates  niemorare. 

4  Quandu  Palatini,  ifc]  Quando 
Palat.  Dei,  Jupiter,  Juno,  Minerva, 
bencficiis  suis    niajoreni    cultuni   et 


plures  meruerunt  honores,  quam  hoc 
aevo  ? 

6  Tantafiiit]  Inimo, quando  minor? 
Cum  nemini  de  Rep.  niutire  quideiu 
liceret. 

8  Colit]  Proprie.  Corn.  Tacit,  lib. 
1.  Hist.  '  Insignes  amicitias  juvenis 
ambitiose  coluerat.'  Cultores  inda 
designati.  Ingratas,  ^c]  Donis,  be- 
ncficiis, officiis.  Quasi  diceret:  Abu- 
tuntur  divites  clientura  officiis  et 
obsequiis,  qua?,  nuUo  munereconipen- 
sant. 

10  Aut  quern  prosequitur]  Non  acci- 
pio,  beneficiis,  donis  :  sed  quern  de- 
ducit,  comitatur,  adsectatur,  eques 
non  alienus,  hoc  est,  vere  cliens,  ip- 
sius  regis  beneficio  eques  factus,  diim 
ei  supplevit,  donaio  quod  deerat  ad 
equestrem  censuiii,  et  sic  habct  non 
alienum,  sed  in  jere  suo.  Adde  E[). 
67.  libri  praecedentis.  Gron.  Prose- 
quitur] Beneficiis,  donis.  Non  alienus 
eques]  Qui  nobilitate  et  censu  eques 
est:  non  auteni  equo  stipendia  fa- 
ciens,  aut  titnlo  equitis  ablraperatore 
honoratus.  Gruterus  et  Scriverius 
sequens  Epigranima  huic  adjungunt 
et  addendum  censent. 

11  SatitrnalitiiB]  Hie  vulgo  faciunt 
novum  Epigramnia :  sed  recte  nota- 
runt  Gruterus  et  Scriverius  banc  par- 
tem et  conclusionem  esse  prioris. 
Gronovius.  Saturnalitio!]  In  Satur- 
nalibus  mitti  solitas  Epigr.  46.  1.  4. 
vers.  1.  Ligulam,  Sfc]  Supra  Epigr. 
18.  vers.  2.  Selibrce]  Semilibrae  :  li- 
bra enim  in  duodecim  uncias  dividi- 
tur  :  et  veteres  '  se  '  pro  '  semis ' 
usurparunt :  'ligulam'  ergo  'selibrit' 
vocat,  quod  sex  unciarum  esset. 

12  Flammatceve,  ^c]  Aut  raittere 
togam  purpura  micantem  et  quasi 
flammanlem,  qua;  vi\  stetit  10.  scru- 
pulis,  sed  auri ;  nequeenim  10.  scru- 
pulis  argenti  vestis  purpurea  emi 
poterat.  vide  Epigr.  89.  lib.  4.  vers. 
3. 

13  Luxuria  est]  Luxuriosae  et  ni- 
miie  largitionis  videtur  esse  divitibu-> 


1230 


SOTJE    VARIORUM    IN 


nostris.    Tumidique,  Sfc]    Et  divites 
patroni  vocant  liaec  magna  niunera. 

14  Qui  crepet  aureolas,  ^-c]  Qui  do- 
net  ultra  unum  numuni  anreolum,  et 
qui  agitati  sonent.  Epigr.  36.  1.  12. 
vers.  3.  Crepefl  Ciepat  enim  cuin 
numeratur,  id  est,  sonat. 

15  Quatenus  hi  }ion  sunQ  Quando 
ergo  tarn  sordid!  et  illiberales  Ro- 
man!, esto  tu  munificus. 

16  Dulcior,  ^c]  Quam  munificen- 
tia. 

17  Tacito  rides,  ^pc]  Suboluit  me 
tibi  hoc  in  rem  meani  consuluisse, 
ideoque  subrides. 

18  Utile  quod  nobis]  Vulgo,  quod 
non  vis :  sed  istud  conjecit  J.  Rutger- 
sius,  et  habetur  in  optimis  Mss. 
Qiium  suasoiis  sit  finis,  utilitas  ejus 
cui  suadet ;  Martialis  contra  consili- 
um sibi  utile,  Domitiano  vero,  cui 
suadebat,  daninosum  dabat.  Hunc 
fiicum  a  Caesare  animadversuni,  et  se 
ab  ilio  rideri  fingit.     Scriterius, 

Epig.  XX.  Julium  Martialem  hor- 
tatnr  ad  vitam  beatam,  id  est,  volup- 
tariam. 

1  Martians']  Vide  Epigr.  64.  lib.  4. 

3  Disponere  tempus]  Proprie  et  ele- 
ganter.  Plin.  Epist.  23.  lib.  4. '  Mag- 
nam  cepi  voluptatem,  qiium  ex  omni- 
bus amicis  cognovi,  te,  ut  sapientia 
tua  dignum  est,  et  disponere  otium 
et  ferre.'  Ausonius  Epist.  10.  '  Tem- 
pera disponas  ubi  tu  tua  :  jusque  tu- 
um  sit,  Ut  nihil  agas,  vel  quod  voles.' 
Sic  Gra;ci  o'xoA^j'  SiaBecrOai  :  quod 
tamen  proprie  de  iis,  qui  tempus  ab- 
snmnnt,  ut  iis  lubet,  quum  nuUis  oc- 
cupationibus  distringantur.  Sic  Se- 
neca Consolat.  ad  Polybiuni,  cap.  25. 
'  Aut  spectaculorum  varietate  ani- 
nium  detinere,  ex  tuo  arbitrio  diem 
disponere.'  Herald. 

4  Vera  vita:]  Epigr.  16.  lib.  1.  vers. 
4.  et  Epigr.  90.  lib.  2.  vers.  3. 

5  Necnosatria,ifc.]  Non  curaremus 
nossc. 

7  Imagines  superbas]  In  quibus  stem- 
mata   nubilium,  (juibus  s»'pe   magis 


gloriabantur,  quam  virtute  propria. 
Quibus  oriundi  essent  parentibus  et 
majoribus,  harum  imaginum  inscrip- 
tionibus  cognoscebant.  Res  enim 
praeclare  gestas  imaginibus  inscri- 
bere  mos  erat.  Herald.  Vide  Epi- 
gramm.  90.  lib.  2.  vers.  6. 

8  Gestatio]  Duplicem  habet  intel- 
lectum.  Primo  sensu  notat  vectio- 
nem,  quae  lectica,  sella,  vehicnlo, 
navi  solita  fieri.  Alteroipsum  locum, 
in  quo  gestabantur.  Fuit  autem  ges- 
tatio et  valetudinis  et  voluptatis 
caussa  Veteribus  comparata.  Vide 
Celsum  lib.  2.  de  Re  Med.  cap.  15. 
Epigr.  1.  lib.  13.  vers. 2. 

9  Virgo,  thermw]  Virgo  aqua,  quam 
adduxit  Agrippa  via  Prsenestina.  Pli- 
nius  lib.  31.  cap.  3.  Marlian.  lib.  6. 
cap.  15.  Noster  lib.  G.  Epigr.  42. 
vers.  17. 

12  Soles  effugere,  S^'c]  Dies,  qui- 
bus bene  uti  ad  vitas  hilaritatem  U« 
cuit. 

13  Qui  nobis,  ^c]  Quod  eos  inutiles 
abire  passi  sumus,  non  aliis  nobis 
redditis  pro  eis  quibus  non  viximus 
genialiter.  Imputantur]  Sic  alibi  Mar- 
tialis :  '  Omnis  scribitur  hora  tibi  ;' 
quomodocunque  diem  absumis,  datus 
iniputatur,  nee  alius  pro  illo  redit. 

14  Quisquam,  Sfc]  Sic  Epigr.  16. 1. 
1 .  Viverc  cum  sciat]  Id  est,  cum  possit. 
Herat.  '  Nescit  vox  missa  reverti.' 
Sic  iTTicnaadat  Grancis. 

Epig.  xxi.  ElpwvtKhv  est,  plenum 
salis  et  leporis  :  et  praecipiium  hujus 
loci  acumen  est,  iv  avriOicrd  nonununi. 
Irridet  enim  Apollonium  Rhetorem 
afivfuj-ova,  cui  tarn  ft  lix  erat  niemoria, 
ut  duo  amicorum  nomina  retinere  non 
posset,  nisi  scriberet  et  edisceret 
velut  orationem.     Ruder. 

1  Marcum]  Acutius  legas  Macrrnn: 
nam  et  hinc  incpti  rhetoris  infelicem 
arguit  niemoriani,  qui  Decimum  sa- 
lutaret  dimidio  nomine,  Quinctum  : 
Crassum,  contrario  nomine,  Macrum. 

3    Quantum]  Ironice  et  scoptice. 

Epig   xxii.  Cur  Paullo  non  dicat 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB,    V. 


1231 


<  Ave,'  excnsat  iter  et  absentiam 
Paulli.  Paullns  hie  caiissidicus  no- 
bilis  fuit,  de  quo  szepe  Martialis,  et 
Juvenal.  Sat.  7. 

1  Mane  domi,  ^c]  Hand  dubio  ve- 
ra lectio  est :  tiisi  te  volui  tneruique. 
Sed  ejus  sententia  est,  non  quam  po- 
nit  RaderuSjVerum  hac  :  Et  voluntas 
fuit  mihi  te  mane  salutandi,  et  tan- 
tum  in  id  operae  sunisi,  ut  dignuni  es- 
set  earn  non  perire.  Si  sciens  fallo, 
vel  ulterius  absis,  et  longe  phis  mihi 
opera?  siimendum  sit.  Gronovius.  Ma- 
ne domi,  ^-c]  Si  tanti  sit  tibi  officium 
meuni  ut  te  videre  mereatur,  amor 
quidem  mens  is  est  ut  ad  te  ire  velira, 
etiamsi  longius  forent  Exquilise,  ubi 
tu  habitas.  Si  te  merui'\  Palat.  leg. 
Nisi  te  volui  meruique.  Vett.  edd. 
nisi  te  merui  voluique,  hoc  sensu  :  Tam 
mihi  charus  es,  ut,  si  te  modo  merear 
videre,  non  recusem  longissimum 
iter ;  tu  enini  in  Exquiliis,  ego  ad 
Pilam  Tiburtinam  habito.  Sed  es 
tanti,  ut,  si  vel  longius  illae  forent, 
ad  te  sim  venturus,  modo  domi  repe- 
riam.     Rader. 

2  Exquiliw'}  Quinta  regione  Urbis. 
Vide  Marlian.  libro  5.  capite  9.  Pan- 
vin.  &c. 

3  Sed  TiburtincE,  S^c]  Sed  ego  ha- 
bito ad  pilam  in  via  Tiburtina:  lib.  i. 
Epigr.  118.  vers.  6.  '  Pilae,'  id  est,  co- 
lumnae. 

4  Quavidet,Sfc.']  Prope  Florae  Deae 
rnsticae  et  florum  prassidis  templum, 
atque  vetus  Capitolium  Jovis.  Tem- 
plum enim  Floraj  Deae  erat  e  re- 
gione domus  Martialis.  Vide  Ovi- 
dium  Faster,  lib.  5. 

5  AUa  Suburrani,  ifc.']  Qua  per  Suli- 
urram  ascenditur  ad  niontem  Ex- 
quilinum.  Clivus  enim  Suburranus 
inter  urbis  Romae  uotiora. 

6  Numquam,  ^c]  Perpetuo  coeno- 
sa  saxa. 

7  Vincere']  Superare,  praeterire: 
to  pass  by.  Palat.  leg.  rumpere,  pro, 
perrumpere,  optime.  Mandras]  Pro- 
prie  caulas  :  stabula  hie,  ut  apud  Ju- 


venalem  Sat.  3.  vers.  237.  series  mu- 
lorum  onera  portantium. 

8  QucEque  Iraki,  Sfc.'\  Ad  fabricam 
excitandam  attrahi  machinis  troch- 
leisque  saxa  vides.  Fune  tides']  Ma- 
chinis, vel  plaustris :  ut  Juvenal. 
Satyr.  3.  vers.  255. 

10  Negat  lasso,  S^c.}  Lib.  2.  Epi- 
gramm.  5. 

11  Bladentis]   Nimbo,  luto,  sudore. 

12  Vix  tanti,  Sfc]  Vix  suscipien- 
dus  sit  labor  tantus,  etiam  si  cerium 
essct  te  domi  tua?  repertum  iri. 

13  Semper  inhumanos]  Conclusio 
gnomiea.  Quo  officiosior  cliens,  hoc 
inhumanior  patronus. 

14  Rex,  nisi  dortnieris,  Sfc]  Si  ergo 
cupis  esse  mens,  sen  dominus,  seu 
patronus,  dormi  tantisper,  donee  sa- 
lutatum  te  veniam,  ut  te  domi  oft'en- 
dam.  Ergo  ant  domi  mane  sis,  ant 
ego  non  subibo  tantas  itineris  moles- 
tias  tui  salutandi  gratia.  Innuit  au- 
tem  Paulum  exire  et  ipsum  alios  sa- 
lutatum,ut  Epigr.  IS.  lib.  2.  vers.  1. 

Epig.  xxui.  1  Herbarum,  iSfc]  La- 
cernas  virides  seu  galbaneas.  Ante 
enim  legem  theairalcm  promulgatani, 
seu  revocatam,  sedebas  ubi  libebat, 
inter  equites,  qnamvis  non  eques  ;  et 
virides,  hoc  est,  viles  et  abjectasges- 
tabas  vestes;  nee  arcebaris  a  14.  gra- 
dibus.  At,  postquam  Domitianus 
Imperator  legem  revocavit,  et  Ocea- 
nus  designator  fietos  equites  jubet 
surgere ;  tu  purpuram  et  eoceina  ges- 
tas,  quo  videaris  eques,  nee  ab  Ocea- 
no  suseiteris.  Viridis  ergo  color  t'x- 
mineus,  ut  ex  Juvenale  doeet  Lipsius 
lib.  1.  Elect,  cap.  13,  Gra?ci3  x^^P^^ 
dieitur,  Latinus  etiam  galbeus  et  gal- 
banus  :  inde  '  galbanos  mores,'  id  est, 
molles,  faemineos.  Rad. 

2  Jura  tluatralis,  4'c.]  Lex  Roscia 
supra,  Epigr.  8.  et  14. 

3  Quw  postquam']  At,  postquam 
Domitianus  Imp.  assumpta  censura 
revocavit  legem  Rosciani.  Ibid.  8. 
supra.  Placidi  ce7isoris]  Domitianus 
enim  nioruiu   prsfecturam   suscepe- 


1232 


NOT/E    VARIORUM    IN 


rat,  ut  scribit  Sueton.  Uncle  judex 
monim  a  Juvenale  appellatur  eipaivi- 
Kus.  Dio  scribit  caeteros  Imperato- 
res  suis  teniporibus  ab  hoc  magistia- 
tu  abstinnisse.  Caussain  addit,  quia 
absque  nomine  rh  ^pyov  rris  TifMTjTfias 
e?xo»''  Herald. 

4  Oceanum~\  Designatoreni  theatra- 
lem.  Certiur  aiidet  eques]  Non  plebi 
imniistus,  ut  ante. 

5  Cocco  murice,  Sfc.']  Purpurea,  pis- 
cis  muricis  sanguine  sen  flore,  quem 
ore  habet  moriensque  expuit,  tincta; 
vel  cocco,  cochineal:  grano  scapis 
aquifoliae  ilicis  deraso.  Plin.  lib.  16. 
cap. 8. 

6  Et  te,  i^c]  Et  veste  equitem 
mentiri,  atque  designatorem  fallere 
credis. 

7  Quadriiigentorum,  Sfc]  Non  qui 
habet  lacernam  purpureani,  liabet 
eliain  censum  eqtiestreni :  Epigram- 
mate  C7.  lib.  4.  vers.  1.  Hac  ratione 
Codnis  pauper  foret  eques,  nam  et 
illi  purpurea  vestis. 

Epig.  XXIV,  Variis  praeconiis  Her- 
metem  gladiatoreni,  in  omni  genere 
aruioruni  principcm,  laiidat.  Et  vere 
ter  uiaxiuiun,  ut  Heinietein  Trisme- 
gistnui  in  philosophia;  sicHernietem 
hunc  in  arena  prtr  dicat.  Rad. 

I  Martiit,  ^c]  IE\i  liujiis  et  Romae 
Martize  delici*  et  gloria,  propter 
eruditionem  in  omni  genere  ai  morum ; 
ut  mox. 

3  Et  gladiator,  If c]  Et  ipse  gladi- 
ator ft  gladiatorum  niagistir,  id  est, 
lanista. 

4  Turha,  ifc]  Qiu),  arnia  tractante, 
fota  familia  gladiatorum  turbalur  et 
timet. 

5  Quem  timet,  ifc]  Quem  solum 
nobilis  gladiator  Helins  timet. 

6  Cui  cadit,lfc.]  A  quo  solo  vinci- 
tur  Advoi.  nobilis  glad. 

7  Ncc  ferire  doctus]  Premendo 
et  involvendo  vincere  sine  ictu  :  vel 
adv«rsario  parcere,  ubi  posset  fe- 
rire. 

H  SupjioHiiiliitH  .iihi  ipai]     Pugnaiido 


non  defatigatns,  sed  perinde  ac  re- 
cens  gladiatoribus  novis  congreditur 
nee  indiget  ut  sibi  alius  sufSciatur. 
Vid.  Lips.  Saturnal.  Gladiatores  enini 
suppositicii  erant,  qui  fessis  et  victis 
gladiatoribus  sufficiebantur,  qui  cum 
victore  contenderent,  quos  et  subdi- 
ticios,  Gra'ci  trpeSpous  nominabant : 
substitucbantnr  autem  unus,  alter, 
etiam  tertius,  sorte  tamen,  uon  casu. 
Rad. 

9 DititicElocariorum^  Unde  quaestum 
faciant,  qui  loca  populo  in  spectacu- 
lis  designant  locautque.  Etjam'  lu- 
car'  dictum,  quod  prinsMocar:'  a;s 
nimirum  ex  locis  sive  sedibus  tbea- 
tralibus  collectum. 

10  CurajSfc]  Quem  ludiae  omnes 
(id  est,  gladiatorum  uxores  amica-ve, 
vel  etiam  alias  (juae  gladiatoribus  fa- 
vent)  certatim  amant,  et  salvum  cu- 
piunt. 

11  Belligera  supcrbus  hasta]  Gladi- 
atoris  Samnitis  more  valide  vibrat 
hastam.  In  praelusione  scil.  se  miri- 
tice  ostentans,  et  ita  hastam  vibrans, 
ut  plausum  inde  populi  ferret. 

12  JEquoreo  minax  tridente]  Retia- 
rii  move  movet  fnsciaam  directam  in 
Mirmilionem.  Vide  qnap.  ad  vers. 
143.  Sat.  2.  Juven.  et  Lips.  Saturn, 
lib.  2.  c.  8. 

13  Casside]  Andabatarum  more 
puguat.  Hi  autem  ex  equis  galea 
frontem  ociilosque  tccti  puguabant. 
Lips.  Sat.  lib.  2.  cap.  12.  LaiigHida\ 
QuiE  teuebras  et  lauguidam  caligiuetu 
inducit.  Uude  et  uatum  fst  vcrbnm  : 
'  Andabatarum  more  pugiiare,'id  est, 
ca;coriim. 

14  Gloria  3Iartis  universi]  Ut  su- 
pra vers.  1. 

15  Omnia  solus,  Hfc]  CoUigit  quae 
dixerat  de  Hermete,  versibus  1.  4.  5. 
7.10.  11.  12.  et  potest  allusisse  ad 
Hermetem  Trismegistum,  cujus  snm- 
mam  scientiam  in  Philosophia  aequat 
hiijus  in  arena. 

Epig.  xxv.  Queritur  Poeta  Eqni- 
tcs,  quamvis  Eqiiitiim  satu  vero  pris- 


M.    VAL.   MARTIALIS    F.PIGR.    LIB.   V, 


1233 


coqiie  editos,  ob  egestatem  tanien 
pelli  gradii  in  sperlaciilis,  nee  a  qno- 
quani  jiivari ;  quiim  tanien  divites  eo, 
inimo  tale,  sibi  nouien  coniparare 
possent:  sed  plus  equum  quam  eqni- 
tem  amant.  Rad. 

1  Quadringenta^  Censum  nenipe 
equestrem  non  habes.  Epigr.  67.  lib. 
4.  et  Epigr.  8.  supra. 

2  Lectins  ecce  vejiit]  Designator, 
qui  excitabat  et  ejicicbat  equites 
censu  carentes,  ex  14.  gradibus,  id 
est,  equestri  loco.  Est  ergo  vox  ami- 
ci  adnionentis,  ut  sponte  abeat,  ne 
cum  rubore  postea,  jubente  Lectio, 
cogatur  abire.  Sta,/uge,  lfc,'\  Verba 
designatoris  excitantis  Chierestratuni 
ex  11.  gradibus :  vel,  aniici  monen- 
tis  :  vel,  Poetae.  Sta]  Quaritur,  nuin 
licuerit  non  equiti,  in  equestribus  ta- 
men  stare,  ^ic  ut  gradum  non  occu- 
paret?  Vide  supra  Epigr.  14.  Sed 
credo  intra  gradus  nee  stare  quidem 
licuisse  ;  alioqui  non  adderet  Poeta, 
'  fuge,  curre  :'  et  addit  *  late,'  id  est, 
inter  populum,  ne  Lectins  deprehen* 
sum  inter  equites  latentem  protra- 
hat.  Rud. 

3  Ecquis]  Ecqnis,  inquit  Poeta, 
tarn  honoris  et  immortalis  nominis 
amans,  ut  bonum  virum  Chaerestra- 
tum,  liberalitate  sua  donatum,  in 
equitis  honore  servatuni  malit,  quam 
majores  sumptns  effundere  in  res 
inanes  ?  lo]  Vox  haec  variuni  habet 
usum;  frequentissime  gestientis  est, 
ut  '  lo  triuniphe  :'  alias  irridentis  ; 
alias  dolentis.  Hoc  loco  vocautis  vi- 
detur,  vel  plausum  captantis:  quasi 
dicat :  Quis  cum  laude  et  applausu 
omnium  vnlt  huncChaerestratum  ser- 
vatum  ? 

5  Quern  chartis  fameeque']  Eos  enim 
a  poetis  immortali  carmine  celebra- 
tum  iri  dicit. 

7  Rubro,  SfcJ]  Aspersiones  odora- 
tas  croceas  e  tubis  ejaculatas  in  Ani- 
phitheatro.  Epigr.  3.  lib.  Spect.  vers. 
8.  Gloss.'  Sp^isio,  Kp6Kos 6 paivi/xevo^.' 
Sed  de  hac  re  Lipsius  in  Ampbithea- 


tro.  Ut  autem  '  nimbum  rnbrum' 
dicit  Martial,  sic  Apuleius  '  imbrem 
odoratum  '  dixit.  Pulpita]  Hoc  pro- 
prie  de  theatris  dictum,  in  quibns 
scenze  et  pulpita. 

9  Nonsensuro,  8fc.]  Statuas  equo- 
rum  atqne  aurigarum.  Epigr.  67.  lib. 
4.  Ut  enim  50A.o$  est  certamen  :  rh 
a6\ov  premium  certaminis :  sic  ad 
hoc  exemplum,  quinn  missus  equorum 
sit  certamen,  et  '  niissum  '  vel  '  mis- 
sarium '  de  praemio  missibus  propo- 
sito  dictum.  A  praemiis '  miliarii' 
dicti  agitatores,  ut  et  equi  *  ducena- 
rii'  et  '  centenarii,'  qui  ducenta  et 
centum  sestertia  merchant.  Ab  ea- 
dem  ralione  '  ducenarii '  procurato- 
res,  a  ducenis  sestertiis.  Sic  non 
ducenta  tantum  sestertia,  sed  qua- 
dringenta  equis  dabantur.  Legiti- 
mum  praeniium  quincjue  aurei.  Sal- 
mas.  Noti  sensurol  Caballus  enim 
fictus  non  sentit. 

11  O  frustra  locvples]  O  qui  ne- 
scis  usum  divitiaruni.  Dissimulator 
amice']  Epigramm.  89.  lib.  4.  vers.  10. 
et  supra  Epigr.  20.  vers.  7.  Alii, 
amici.  Recte. 

12  Heec  legis,  !fc.]  Probe  haec  et 
vere  a  me  moneri  fateris,  et  tamea 
famae  hujus  et  immortalitatis  ratio- 
nem  inire  non  vis  ?  Supra  Epigr.  20. 
vers.  9. 

Epig.  XXVI.  Fingit  offensum  ante- 
hac  Codrum,  eique  reponendi  con- 
vitii  facit  potestatem. 

2  Aliqua,  ifc]  Epigr.  57.  lib.  2. 
vers.  4. 

4  Beta  me  togatorum]  Secundum 
vel  non  primum  inter  pauperes,  quo- 
rum toga  est,  et  sic  nie  ultuni  iveris  : 
et  jocus  quaesitus  est  a  ratioue  nu- 
nierandi  per  literas. 

Epig.  xxvii.  2  C<rtcra,  ifc]  Cen- 
sum non  habes  equestrem. 

3  Bis  septeiia']  Male  Farnabius  in- 
terrogantem  facit  Martialem :  Cur 
autem  adeo  delectaris  sede  equestri 
intra  quatuordecim  ordincs,\-c. P  Ini- 
mo Martialis  ultro  laiidat  hunc  suum, 


Delph.  et  Var.  Clas. 


Martial, 


4  I 


1234 


SOTJE   VARIORUM    IN 


quod  sede  eqnestri  abstineat,  et,  qnnm 
habeat  omnia,  quae  decent  equitem, 
prEEter  censum,  volens  honore  sedis 
careat,  nee  velitOceanum  Lectiumve 
tiniere  :  secus  ac  mnlti  faciebant,  non 
mode  censn,  sed  et  ingenio,  moribus- 
que,  et  studiis,  et  geneie  equestri 
destituti.  Gniteius  notat  in  Poste- 
rioiibus  Notis, Pal.  habere  stnt:  quod 
si  recipimus,  aliquo  mode  tolerari  al- 
tera interpretatio  potest.  Gronovius. 
Bis  septena,  !fc.'\  Cur  aiitem  adeo  de- 
lectaris  sede  equestri  intra  14.  gra- 
dus,  ut  opus  habeas  tiniere  designa- 
torem  ?  Supra  Epigr.  8.  et  Epigr.  14. 
Bis  septem  subselUa]  Male  nonnulli 
subsellia  hie  accipiunt  pro  scainnis 
in  cuneos  et  gradus  illatis.  Ergo  bis 
septem  subsellia  appellat  quatuorde- 
cim  ordines  equitum,  sive  quatuor- 
decim  gradus,  quos  etiam  eSpos  ap- 
pellavit  Dio  lib.  20.  Tcts  yap  twv  lir- 
iriwv  Tas  (v  tols  Bedrpois  eSpas  aKpi^ais 
airh  Tuv  &Wci}i>  a<pci>pL(T€ :  '  Nam  equi- 
tum subsellia  in  theatris  ab  aliis  soli- 
cite  separavit.'  Recte.  Nam  in  gra- 
dibus  subsellia  componebantur,  ut 
ait  Vitruvius.  Quatuordecim  ordines 
proprie,  et  quatuordecim  gradus. 
Item  quatuordecim  simpliciter  sine 
adjectione.  Heraldus. 

Epig.  XXVIII.  Occasionem  laudan- 
di  Romanorum  tamilias,  aevi  sui  prin- 
cipes  et  optimales,  a  persona  ficta 
Mamerci  captat,  cui  nemo  satis  bo- 
nus (ut  et  Caeciliano  lib.  ix.  Epigr. 
71.)  videbatur.  Rail. 

2  Nullis,  Ifc]   Vel  intcgerrimis. 

3  Curlios,  ^c]  Alii  leg.  Curios: 
male  :  nam  versus  repudiat :  et  con- 
stat Curtios  Montanos  pietate  insig- 
ues  circa  ilia  tenipora,  ex  Tacito  et 
aliis. 

4  Nervas,  comitate']  Intclligi  credo 
de  Nerva,  qui  successit  Domitiano  : 
namque  is,  teste  Xipiiilino,  quietus  et 
niitis. 

C  Mauricosi  Juniuin  IMauricum  ab 
aequitate  laudat  PJin.  Sec.  4.  lib.  22. 
Epist.et  liii.  1.  Epist.  5. 


6  Oratione]  Eloquentia.  Regutos] 
Regulum  insinuat,  ad  quern  saepe  su- 
pra. Vide  Epigramm.  112.  hb.  I.  et 
lib.  4.  Epigr.  16.  vers.  4.  Paullos] 
Forte,  ad  quem  Epigramm.  72.  lib. 
7.  et  Epigramm.  86.  lib.  9.  et  supra 
Epigrammate  23. 

7  Rubiginosis,  ^c]  Theoninis  et 
lividis,  id  est,  maledicentia. 

8  Hominem  malignuin]  Nam  is  vere 
malignus,  qui  supra  describitur,  nem- 
pe,  qui  nee  bene  sentire,  nee  bene 
loqni  de  quoquam  potest;  et  qui  om- 
nia perperam  interpretatur.  Livor 
etiam  et  obtrectatio  malignitatis  as- 
seclae  sunt.     Herald. 

9  Ego  miserum]  Vere  miser,  cui  ni- 
hil placet:  cruciatur enim  semper,  et 
semper  irascitur ;  amat  nullum,  oni- 
nes  odit,  omnibus  invisus.  Miserum, 
Sfc]  Sic  1. 1.  Epigr.  41.  et  infra  Epigr. 
61.  vers.  4. 

Epig.  XXIX.  2  FormosusseptemfSfcJ] 
ExopinionevulgijCui  persuasum  pul- 
chros  eos  in  dies  sequentes  fore,  qui 
leporinam  edissent  carnem.  Plin.  li- 
bro  28.  capite  19.  et  Lainprid.  in 
Alex.  Severo. 

3  Lux  men,  iiarras]  Arnica,  deliciae, 
suaviura  meuin,  <l>i\ov  seu  Uphv  <pus. 
Hom.  U.  ir'.  yXvKephv  ^dos,  Propertio 
frequens. 

4  Edisti  numquam,  Sfc]  Tu  enim 
numquam  formosa  videris. 

Epig.  xxx.  Varronem  hortatur  ad 
lectioneni  suoruni  Epigrammatum 
Saturnalibus. 

1  Varro]  Nee  Menippaeus  nee 
Atacinus  hie  Varro.  Sed  ignotiis  pos- 
teris,  notus  tantum  domi  et  suis,  nisi 
quod,  a  Martiale  illustratus,  vivit  ho- 
die  aliena,  non  sua  Musa  redivivus. 
Sopliocleol  Laus  Varronis,  quemexcel- 
lenteni  Tragicum  appellat;  nam  prin- 
ceps  in  eo  genere  Sophocles.  Cothur- 
no]  Epigr.  20.  lib.  3.  vers.  5. 

2  Ciilubra,  ^pc.J  Mire  artifex  car- 
minis  lyrici  Grieciet  Latini;  uterque 
enim  sermo  Calabris  familidris:  vel 
non  minus  cedcns  Horatio  (qui  Luca- 


M.   VAL.   MARTIALIS    MPIGR.    LIB,    V. 


1235 


Dits  au  Appulus,  anceps ;  Venusinas 
scil.  Calabrias  vicinus,  Sat.  1.  lib.  2.) 
in  carmine  lyrico,  quam  Sopfaocli  in 
tragico. 

3  Opus,  Sfc-I  Seria  tua  et  severiora 
studia  per  hosce  dies  sepone.  Scena 
Catulli]  Catuiii  Epigranimaton  ele- 
gantia  etvenustas,  quae  scena;  omnia 
voluptatem  superat.  Forte  mimes  in- 
telligit  a  Catullo  raimographo  scrip- 
tos ;  de  cnjus  Phasmate  Juven.  Sat. 
8.  vers.  18G.  Utriiisque  potest  me- 
niinisse,  cum  addat   '  elegiam.' 

4  Cultis  cotnis]  Cultum  proprie  re- 
quirit  Elegia,  qnia  tenera  et  teneris 
rebus  apta:  hinc  *  cultus  Tibnllus.' 

5  Fumoso']  Calet  enim  hie  m^nsis 
foco ;  liiuc  fnmiis.  Non  aspernanda 
Carmina,  ^c]  Mea  liagc.  Decembri] 
Lasto  Saturnalibiis  et  libertate  De- 
cembri: proinde  jocis  his  meis  apto. 

7  Commodius,  S)-c.']  Nisi  forte  ma- 
lis  his  Saturnalibus  ludere  talis  et 
perdere  nures,  quam  mea  heec  legere, 
quas  ipsorum  est  iueptia.  Modeste 
lioc  de  suis. 

Eplg.  XXXI.  Jucundum  specta- 
culum  inter  pueros  et  tanros. 

1  Placidisj  Sfc.']  Quam  intrepide  in 
spcctaculis  pueri  desultoria  quadam 
arte  discurrant  inambulentque  per 
terga  bonm  ludibundi  et  velitautes. 
P/acirffs]  Vox  '  placidis'  non  potest 
nisi  ad mansuetos  refeni.  Turba]  Pue- 
roriim. 

2  Et  sua]  Et  hinc  patet  cicuratos 
fnisse.  Pondera,  ^-c]  Et  quam  pa- 
tienter  submittant  se  percurrentibus 
pueris  boves,  Ponderci]   Puerorum. 

4  In  toto,  ^-c]  Tela  vibrat,  batuit, 
prxludit,  ab  omni  parte  taurorum. 

5  Feritwi  immota,  ^c]  Tauri,  du- 
dum  feroces,  stant  immoti,  et  pueris 
ubi  vestigia  sistant,  nnde  batuant, 
praebent  terga  sua  pavimentum  upque 
firmum  ac  solidum  atque  planam  are- 
nam. 

7  Nee  trepidant  gressus,  Sfc]  Ne  in- 
terturbent  puerorum  ludos,  impedi- 
antve  victoriam. 


Epig.  xxxir.  1  Tabulis  iupremis] 
Testamenti  codicillis, 

2  Sibi]  Ventri  suo  :  ipse  enim  vi- 
vus  omnia  decoxerat,  nee  quicquam 
moriens  habuit,  quod  uxori  relinque- 
ret.  De  Hermocrate.  qui  moriens  se 
sibi  heredem  testamento  scripsit, 
vide  Epist.  Lucilii,  lib.  2.  Antbol. 
cap. 50. 

Epig.  xxxiv.  Utrique  parent!  jam 
defuncto  conimendat  eexennem  puel- 
1am  Erotion,  vernulam,  immature  fa- 
to  extinctam  ;  ut  insontem  ejus  ani- 
mam  apud  Manes  excipiant,  et  ne 
tellus  rorpusculo  gravis  sit.  Rad. 
Male  Raderus  utrique  parenti  ait 
commendaii  Erotinm.  Immo  mater 
superstes  defuncto  jamdudum  patri 
nuper  defunctara  filiara  commendat. 
Error  ex  pravo  lemmate,  quod  in  co- 
dice  Leidensi  tautum  est,  Ad  Pronto- 
nem,  et  post  primum  distichon  :  Epi. 
tapldum  Erotionis:  (sed  faciendum 
est :  Epitaphium  Erotii  ad  Frontonem 
pa(/'r?n,)  deinde  ex  interpunctione  in- 
ter 'Flacilla'et  '  puellam,'  quae  tol- 
lenda  est.  Nam,  genitrix  Flaccilla 
commendo  puellam,  oscula  delicias- 
que  meas,  tibi,  pater  Fronto  ;  est  er- 
go genitrix  Flaccilla  :  nam  ipsa  fin- 
gitur  loquens,  Gronov. 

1  na7ic  tibi,  (fc.'\  Erotion  puellam 
sexennem  immaturo  extinctam  fato, 
filiam  vestram,  o  Fronto  et  Flaccilla, 
servi,  dum  viveretis,  mei,  vernulam 
et  dclicias  meas  vobis  commendo,  ut 
excipiatis  aninuilam  ejus,  deductam- 
que  defendatis  a  larvis  illis,  monstris, 
terroribusque  Stygiis. 

3  Pallida,  ^-c]  Al.  Parvula:  aliis, 
Paulula.  Nam  exiguam  fuisse  Ero- 
tion, nullum  est  dubium :  nonduin 
enim  eratsexennis.  Vide  Scriveriuir. 
A'e  n/^ras]  Ut  a  vobis  apud  inferos 
excepta  non  timeat  monstra  larvas- 
que  Stygias. 

4  Tartarei  cams']  Cerberi  trifaucis. 

5  Impletura  ftiit,  Sfc]  Quo  minus 
sextum  aetatis  annum  cxpleret,  de- 
fnere  illi  sex  di**i. 


1236 


NOTiE    VARIORUM    IN 


7  Patronos,  S^c]  Vos  parentcs. 

8  Blcpso  garriat,  ^c]  Quod  in  te- 
nellis  et  infantibus  gratiim  est. 

9  Mollia  nee  rigidus,  ^-c]  Fausta  et 
solennis  bene  piecandi  mortnis  (quos 
amabant)  formula,  'Sit  tibi  terra  le- 
vis,'  tnmulisque  inscripta  S.  T.  T.  L. 
ut  scilicet  facilis  paterct  animai  redi- 
tio  et  iter  ad  sepulchrura  in  parenta- 
libus.  Sepultos  autem  diris  et  incan- 
tationibus  urgeri  a  terra  graviori 
credebant;  quibus  itaque  male  vole- 
bant,  terram  gravem  imprecabantur. 
Vide  qua;  ad  ult.  vers.  Hippol.  Se- 
necae  adnotavit  Farn. 

10  Noil  fuit,  Sfc-I  Ilia  enim  fuit 
parvuia,  ncc  tibi  oneri.  Epig.  52.  1. 
6.  vers.  5. 

Epig.  xxxv.  Gerebat  se  pro  equite 
Euclides,  quum  servus  esset ;  quein 
lepide  deridet,  dum  proditum  a  clavi 
de  sinu  cadenle  dicit.  Rader. 

1  Redire,  ^c]  Reditum  sibi  esse 
annuum  ex  fundis  Patrensibus  du- 
centa.  Patra  autem  noii  procul  a 
Corintlio,  urbs  Achaiiv. 

2  Coccinatus  Euclides]  Supra  Epi- 
granim.  23,  vers.  5. 

3  Corinthioque,  ^c]  Graecus  enim 
Euclides,  e  Corintlio, 

4  Loiigumque  ptdchra']  Jactatque 
ducere  genus  ab  equitibus,  Castore  et 
PoUuce,  filiis  Leda;  e  Jove.  Stemma 
repetit,  ^c]  Lib.  2.  Epigr.  90,  vers,  (i, 

6  Lectio  reluctatur]  Desijrnatori, 
einn  ex  equestri  loco  excitant!,  reluc- 
tatur. 

6  Equiti  superho,  Sfc]  Ironice : 
liuic  Euciidi  tarn  illustri,  potenti,  et 
magnifico. 

7  De  sinu  clavis]  Clavis  erat  insignc 
•piasi  servorum  ;  gesiabant  servi  cla- 
vf.s ;  et  hoc  niunus  illorum.  Lip- 
aius. 

8  Nequior  fuit  clavis]  Qua^  prodi- 
(lit  fortnnas  domini  sui,  ostenditque 
Eiuliden  vel  ipsum  esse  servum,  ciii 
cur*  alieiia  clavis  :  vcl  pauperon 
lalteni,  viii  ncniu  famulus,  qui  ipse 
suam  gest.iiel  <-)avrm. 


Epig.  xxxvi.  Carmine  meo  dedi 
illi  nominis  immortalitatem,  neque 
(dissimulante  illo  se  nescire  me  hinc 
munus  captare,  Epigr.  89.  lib,  4. 
vers,  10.  11.)  praemium  accepi, 
adeoque  spem  meam  falsam  habuit. 

Epig.  xxxvii.  Luget  Erotion  pu- 
ellam  (de  qua  supra  Epig.  34.)  et  earn 
ab  elegantia,  pulchritudine,  suavi- 
tate,  variis  comparatam  rebus  cora- 
mendat.  Demum  vertit  stylum  in 
Pastum  ;  qui  Martialem  velut  frac- 
tum  et  moUem  reprehendebat,  quod 
vernulae  mortem  tantopere  deplora- 
ret,  quum  sibi  mortua  uxore  ipse 
tamen  constaret,  et  fortiter  casum 
snum  ferret.  Cui  IMartialis  salse 
respondet,  mortem  uxoris  videri  pos- 
se expetiisse,  quia  inde  locupletatus. 
Rad. 

1  PucUa  senibus,  Sfc]  Erotion,  de 
qua  supra,  Epigr,  34,  Cycnis]  Qui 
candore  sunt  eximio,  et  morituri 
dulce  canunt,  ut  placet  nonnuUis  : 
licet  id  negent  sanioris  judicii  auto- 
res.  Quasi  innuere  vellet  Erotion 
candidiorem  fuisse  cygno,  suaviusque 
cantasse ;  et  teneriorem  fuisse  agnel- 
lis  Tarentinis. 

2  Agna  Galesi,  8fC.]  Agna  Taren- 
tina  mollior,  Mollia  enim  Tarentina- 
rum  pecudum  vellera,  quia  pellibns 
integebantur  ad  teneritudinem  con- 
servandam,  ut  notat  Porphyrion  ad 
Oden  G,  libro  2.  Carm.  Horat.  Sic 
fxaXuKh  TTpS^ara  dicuntur  Polybio. 
Herald.  Tareiitum  alluit  fl,  Galesus, 
condidit  Phalantus  Lacon.  Epigr,  43. 
lib,  2,  vers,  2. 

3  Concha  Lucrinif  Sfc]  Non,  quod 
osirea  Lucrina  gulonibus  expcteban- 
tur,  ut  exponit  Uaderus  ;  sed  quia, 
*  Levior  assiduo  detritis  a^quore  con- 
chis  :'  ut  pingui  ac  rudi  fistula  ca- 
nentein  facitPolypbemum  Ovid.  Me- 
taniorpli.  13.  unde  pctitas  has  hyper- 
bolicas  laudes  majoriarte  adumbravit 
Noster. 

4  ErythrceoK]  Lapillos  pfeciosos, 
genimas,    niargaritas,   <S:c.   natas   in 


M.    VAL.    MARTIALIS    I'PIGR.    MB.    V. 


1237 


Mari  Erythraeo,  qnod  viilgo  dicitiir 
Rubriim  Mare,  sed  perperam,  ut  os- 
tendit  Fainab.  ad  Tlijesten  Seiiecae, 
vers.  370. 

5  Pecudis,  ^c]  Elephantis  dentem, 
id  est,  ebur. 

7  Crine  vicif]  Crinis  colore.  Bcc- 
tici,  Ifc]  Oves  Bisticae  nativo  colore 
rntiiabant :  lib.  14.  Epigr.  133.  et 
lib.  2.  Epigr.  43.  vers.  2. 

8  Rhenique  nodo'i]  Germanonim : 
qui,  Rheni  accolae,  flavos  crines  sen 
riifos  obliquabant  et  in  iiodum  co- 
gebant.  Eplgramm.  3.  lib.  Spect. 
vers.  9.  Aureamque  nitelam]  Rutilos 
ac  riifos  piiellae  crines  comparat  Bae- 
tico  velleri,  Gernianorum  capillis,  et 
niteijB  pilo.  Bajticas  lanas  rufas  sive 
nitilas  fuisse  notissimum  est.  Nite- 
la  qnoqiie  rutiluni  habet  piluni,  et 
praecipue  scitirus  :  ut  propterea  nite- 
lam de  sciuro  accipere  potius  sit: 
nam,  etsi  mus  agrestis  etiam  riibeus 
sit  et  rutiliis,  non  tamen  ut  cum 
sciuro  sit  comparandus.  Et  nitela  in 
Glossis  est  sciurus  :  nam  SerSpo/Sarijj 
proprie  dicitur.  Hinc  color  nitelinus 
apud  Plin.  lib.  16.  cap.  37.  de  rubeo 
seu  rutilo  :  ita  ut  non  niirura  sit, 
crines  ad  plenum  rufos  et  rutilos  ni- 
telae  comparasse  Martialeni,  et  au- 
ream  vocasse.  Salinas.  Aureamque  ni- 
telam'] Micas  pulveris  auri  repertas 
in  arenis,  scobem  et  ramenta  aurea, 
quibus  conspersam  comam  illumina- 
rnnt. 

9  Rosarium"]  Est  locus  rosis  consi- 
tus.  Pcesti]  Oppidi  Lucaniae,  rosas 
bis  in  anno  proferentis,  Maio  et  Sep- 
tembri.  Epigr.  31.  lib.  12. 

10  Quod  Atticanim  piima,  ^-c]  Pri- 
ma dicit,  velut  illibata,  integrumque 
odorem  retinentia.  Vide  Epigr.  104. 
lib.  13. 

11  Succinorum,  ^c]  Electrum  ma- 
nutritum  suave  olet.  Epigr.  64.  lib.  2. 
Diosc.  lib.  1.  cap.  93.  Gkba]  Succi- 
num  esse  fossile,  et  in  ducbus  locis 
Scythiae  erui  dixit  Philemon. 

12  Indecens  pavo]  Quasi  dicat:  Ero- 


tion  elegantior  pavone,  tantoque  pul- 
clirior,  ut  turpis  prae  ilia  pavo  putari 
posset. 

13  Inamahilis  sciurus]  Quo  lameu 
nihil  amabilius,  et  hodie  piieris  in  de- 
litiis  :  ao-jtio  et  ovpa,  quod  cu.ida  cor- 
pus inumbret,  imo  tegat.  Rud.  Phce- 
nix]  Qua;  rara  avis,  et,  ut  quidam  vo- 
lunt,  unica ;  hac  tanien  Erotion  in 
genere  suo  rarior. 

14  Recently  ifc]  Recenselataest  et 
cremata:  Epigrammate  34.  supra. 

16  Sexta  peregit  hieme,  ifc]  '  Nee 
tamen  tola,'  dicit ;  quia  sex  dies 
defuerunt,  ut  ipse  supra  dixit  Epigr. 
34. 

19  Pedusque  pulsans,  ^c]  Qui  af- 
flictis  higendi  mos  erat,  in  funeribus 
praecipue. 

20  Deflere,  ^f .]  Verba  Pasti,  Mar- 
tiaii  luctus  modum  suadentis,  suo  ex- 
emplo. 

23  Quid  esse  nostro,  8fc.]  Resp.  poe- 
ta  ironice,  collaudans  Paeti  fortitudi- 
uem,imo  exprobrans  illi  fictum  dolo- 
rem  seu  potius  gaudium,  cui  e  conju- 
gis  niorte  obtigerit  dostam  ampla. 

24  Ducenties  accepii]  Hie  Epigram- 
raatis  aculeus.  Blale  verocum  Paeto 
nostro  agitur  :  qui  eum  tantiscalami- 
tatibus  vexetur,  mirum  qui  possit  vi- 
vere,  nam  ducenties  sestertium  morte 
uxoris  accepit.  O  fceda  calaniitas  et 
abominanda !  Elpuveiu.  Herald.  Ri- 
galtius  dicit  ideo  eum  fortissimum 
esse,  quia  ducenties  accepit,  et  tamen 
vivat :  quasi  scil.  cc.  plagas  accepisset, 
sive  cc.  ictus  sustinuisset.  Et  tamen 
vivit]  Regerit  irouice  in  Paetum  haec 
sua  verba. 

Epig.  XXXVIII.  Plenum  salis  et  le- 
poris  Epigramma.  Calliodorus  cum 
fVatre  censum  equestrem  possidebat, 
eoque  se  equiteni  jactabat.  IVIartialis 
primum  negatCalliodorumesse  equil- 
em,  partitis  bonis  :  dcinde  doeet  ridi- 
cule, quo  pacto  po -sit  uterciue  esse  e- 
ques  :  nempe  ut  vel  dun  uni  iusideant 
equo  sive  subscllio  jn  spectaculis  :  vel 
Castoreni  et  Pollucem  imitentnr,  et 


1238 


NOT.E   VARIORUM   IN 


per  vices,  ut  illi  inimortales,  ita  isti 
eqiiites  sjnt,  hodie  Calliodorus,  pos- 
tridie  frater.    Rad. 

3  Quadringenta    secatJi    Sed   frater 
(inquit  Poeta)  cogit  te  dividere  qua- 
dringenta,   sibique  ducenta   poscit. 
Secat,  qui.  dicit,  ^c]  Seca  legend,  cen- 
set  Ja.  Rutgers,  lib.  6.  cap.  11.  Var. 
lect.  Et  frater  ille  tuus,  qui  haeredi- 
tatem   ad   asseni   usque,  et  minima 
quaeque  ut   et  ficos  dividi  ex  aequo 
poscit,  aufert  tibi  medium  censuni 
Rescribendum  putat  Petitus :    Quu- 
diiiigenta secat,  quidicit  <tv  k'  ifie  p'  'l^e, 
&c.     Calliodori  pater  censum  habu- 
erat   equestrem :    superstites  autem 
reliquit  duos  filios,  hunc  Calliodorum, 
et  alterum  minoreni.   Cum  autem  illi 
esset   tanluni  equestris  census,  nee 
amplius  quicquam  haberet  in  bonis, 
iiecessario     fiebat,    ut    Calliodorus 
equestrem  censum  non  haberet :  nam 
Calliodori  minor  frater   e   quadrin- 
gentifi  illis,  quae  pater  in  bonis  reli- 
querat,    repetebat    sive    legitimam, 
quaa  ab  intestate  defertur,  sive  datum 
legatumex  testamento.     Itaque qua- 
dringenta ilia  equestris  census,  quern 
equi  nomine  significat  Poeta,  secabat. 
Secabat  autem,  quia  dicebat  fratri, 
(TV  k'  4fj.e  p'  7f  e,  tufac  me  quoque  seder e, 
equo  scilicet,  id  est,  da  mihi  nieam 
de  bonis  paternis  partem.     At  nno 
equo  scdere  duo  non  possunt,  hoc  est, 
neuter  totani  hereditatem  paternam 
potest  cerncre,  et  censum  equestrem 
habere.  Petitus.  Quidicit]  Qui  habet 
jus    petendi    alternam     liacreditatis 
partem,  frater  nempc.     SC/ca  ixepi^e] 
Adagiuniest  in  eos,qui,  quum  parvam 
adierint  h«reditatem,  cam  ipsam  ta- 
men  coguntur  in  plures  partiri  colue- 
redcs,  ita  ut  videantur  ficos  dividere : 
vel  ffvtca  nepi^f,  id  est,  divide  niecum 
totani  sortem  hcereditatis  aupia  ratio- 
ne,  ad  uscpieassem,  hoc  est,  minima, 
maxima  :  ita  ut  aruKa  minima  bonorurn 
signent,  niliilque  non  esse  dividen- 
dum. 

1   (^no  credis,  ^t-]  Ntqiic  potcstis 


ex  uno  censu  esse  duo  equites,  et  uno 
sedere  equo,  aut  uno  subsellio. 

5  Polluce  7nolesto~\  Fratre  (ut  ille 
Castoris),  qui  officit  tuo  honori,  dimi- 
diatus  eques. 

G  Non  esset  Pollux,  ^-c]  Elegans 
lusus  in  nominibus.  Pollux  enim  pu- 
gil.  Castor  eques ;  frater  ille  tuus 
quasi  pugil  tibi  reluctatur,  ne  possis 
esse  eques. 

8  Soloecismum,  ^c]  Nee  enim  fas 
dicere, '  unus  sedetis.' 

9  Genus  Ledce,  ^c]  E  quibus  Cas- 
tor immortalitatem  suam  cum  fratre 
partitus  est,  ut  alternis  vicibus  mo- 
rerentur  et  reviviscerent :  ita  vos  per 
vices  estote  equites;  nisi  alterum  di- 
cat  oportere  morl  et  ad 'inferos  de- 
scendere,  ut  superstes  sit  eques. 

Epic,  xxxix.  Fingit  Martialis,  se 
diu  frnstra  muneribus  captassehaere- 
ditatem  Carinitussientis.  Optatenim 
illi  exltialem  tussim,  quia  non  amplius 
habet  quod  donet.  Improbas  cap- 
tantium  etcaptatorum  artes  carpitsi- 
ne  invidia,  dnm  seipsum  captatorem 
et  Carinum  captatum  sinmlat.  Rad. 

1  Supremas,  S^-c]  Saepius  mutanti 
tabulas  testamenti,  ut  illicias  capta- 
tores  quos  captes.  Luciani  Dial. 
Petron. 

2  Mini']  Poiita  se  captatorem  fin- 
git, quo  cautius  improbas  haeredipe- 
tarum  artes  carpat. 

3  Ilrjblu'is  madidas,  <^-c.]  Melle  opt. 
Hybla,  monsSicilia',mcllificiisclarus, 
thymo  quippe  abundat,  qui  apibus 
grains. 

4  Defeci]  Exhaustns  sum  ;  non  sup- 
petit  quod  ultra  mittam.  Rliscrere] 
Quasi  diccret.  Tandem  morere. 

5  Sig7ia  rarius,  !(c.]  Vel,  noli  spem 
iiostram  cludere  toties  nintando  tes- 
tamtntinn ;  vel,  semel  morere  et 
prastafidem  tussi  tuai  niendaci.  Vide 
Ej).  50. 1.  12, 

(i  3Icnlitur]    Toties  mortem    tiiaiu 
pollicita  tiissis,  spem  nostram  -faliit. 
7  Sacculumquc]  Gloss.  '  Saccellus, 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.   V. 


1239 


8  Crceso,  Sec]  Lydiae  illo  rege  di- 
tissinio.     Herodot.  1. 

9  Iro  pauperior,  Sfc]  Arnaeo  nien- 
dico.  Horn.  Odyss.  17. 

10  Si  cunchen,  ifc]  Si  non  niellita 
placenta,  sed  vili  cibo  fabanim  in  si- 
liquis  coctarnm  te  pascereni,  quoties 
signasjvel  tussiendo  mihi  spem  mor- 
tis tiiae  facis. 

Epig.  XL.  Austerioris  Philosophiae 
cliens  et  severioris  disciplinae  studio- 
sus,  ron  belle,  non  cum  gratia  et 
Venere  aggrederis  Veneris  jocos  et 
Musas  hasce  leviores.  Qnin  Gratiis 
sacra  facis,  o  Xenocrates  ?  Vide 
^pigr.  103.  lib.  1.  Vel  irata  Venere 
pinxisti  Venerem,  et  miraris  Veneri 
tnae  deesse  Venerem.  Cur  irata?  quia 
anteponis  illi  Minervam,  quam  colis. 
Jocus  est  in  pictorem  rudem. 

Epig.  xli.  In  fastuosum  super- 
bumque  spadouem  Didymum  scribit, 
qnem  ut  dubiuni  equiteni  affirmat; 
ita  maritum,  qui  honoratus  erat,  ne- 
gat.     Rad. 

1  Spadone,  Ifc.']  Gallnm,  Cybeles 
sacerdotem,  credo  intelligi,  propter 
Atyn  in  versu  seq,  Fluxo]  MoUi. 
Eviratis  fluxae  sunt  carnes. 

2  Concubino  Celaneo]  Aty  puero 
Cybele  adamato ;  a  qua  offensa  in 
furoreni  actus,  sibi  testes  execuit. 
Celasnee  autem  Piirygiae,  nnde  et 
Cybele,  urbs,  et  tumulus  Asiae,  juxta 
quamGallus  fluvius.     Ovid.  4.  Fast. 

3  Sectus  Gallus}  Castratus  Cybeles 
sacerdos.  Ululaf]  In  sacris  ululatu 
rcquirit.  Rlatris  enthete]  Cybeles  nu- 
mine  suo  afflaulis,  et  sacerdotes  in 
furorem  vertentis. 

4  Theatra  loqueris]  Jus  in  theatro 
spectandi.  Quasi  ad  tc  spectentilla 
Equestria  insignia,  sedes,  el  honores. 
Gradus]  Quatuordecini  gradus.  Edic- 
ta]  Decreta  Domitiani.  Vide  supra 
Epigr.  8.  '  Edictum  Domini  Deique 
nostri,  Quo  subsellia  certiora  fiunt.' 

5  Trabeasque,et  Idas]  EquitesRom. 
trabeati  scu  induti  vestes  trai)ibus 
panuorum  albis   et  purpureis  inter- 


textas  transvehebantur  Idibus  Juliis. 
Valer.  Max.  lib.  11.  cap.  11.  Coro- 
nabantur  et  oleae  ramis  in  ea  trans- 
vectione,  ut  docet  Dionys.  Halic. 
lib.  6.  Antiq.  Rom.  Qnare  Idibus 
Juliis?  Quod  eo  die  equites,  Castore 
et  Polluce  visis  in  praelio  pro  re 
Komana  stantibus.  Latinos  vicerint. 
Fibulasque]  Non  astrigmenta  ilia  et 
custodias  pudoris,  de  quibus  Epigr. 
82.  lib.  7.  et  Epigr.  215.  1. 14.  sed 
fibulas  illas  in  nobilitatis  insigne 
equitibus  indultas,  et  Tribunis  aureas 
in  trabea  vel  chlamyde  gestatas.  Liv. 
Plut.  Pancirol.  et  alii.  Censusque] 
Equestres  :  libro  4.  Epigramuiate  67. 
vers.  1. 

6  Pumicata,  &,xj]  Pumice  laeviga- 
ta, qua»  delicatorum  erat  moUities. 
Nam  eo  mollitiei,  non  dicam  elegan- 
tiae,  devoluti  erant,  ut  non  solum  ma- 
nus,  sed  et  alias  corporis  partes,  pu- 
mice sibi  Iwvigarent.  Expono  ergo 
'  pumicatam  manum,'  teneram,  lae- 
vem,  mollem,  delicatam,  quales  sunt 
nobilium  fccminarum  et  puerorum. 
Plin.  lib.  36.  et  lib.  2.  cap.  11.  Juven. 
Sat.  6.  et  8.  Sidon.  Apol.  Epist.  7. 
lib.  1.  &c.  Monstras]  Per  contemp- 
tum. 

7  Sedere,  Sfc]  Utrum  permiserint 
te  sedere  designatores  ordine  e- 
questri. 

8  Non  licet  mariioruvi]  Quia  spado 
es.  Maritis  autem  in  spectaculis  pro- 
prii  et  honestiores  loci  assignati  ab 
Auguslo.  Suet.  cap.  44.  et  Tacit.  3. 
Anna).  A.  Gell.  lib.  2.  cap.  15. 

Epig.  xlh.  1  Callidus  effracta,  ^c] 
Laudat  hoc  Epigrammate  munificen- 
tiam,  et  eas  opes  perpetuo  servari 
affirmat,  quae  amicis  dantur,  quunj 
omnes  alia  divitiae  incertis  fortuna? 
casibus  evipi  possint. 

3  Sortemque  negabit]  The  princi- 
pnl. 

5  Dispensatoretn]  Dispensator  est 
scrvus,  qui  faniiliae  rationes  dispen- 
sat,  peculiique  administrationem  ha- 
bet,  et  herilem  pccuniam  expendit. 


J240 


NOT/E    VARIORUM    IN 


Quasi  dicat:  Saepe  dispensator  donat 
pecuniam  doniini  arnicas,  amatorem 
circnmvenienti,  pretium  neqnitiae. 
Raderus. 

7  Extra  fortunam,  ^c]  Extra  for- 
tunce  aleam,  nnllatenus  foi  tunae  ob- 
noxium.  M.  Antonius  apnd  Rabiriuin 
Poetam,  '  Hoc  habco  quodcimque 
dedi,'  &c.  Senec.  lib.  6.  de  Benef. 
cap.  3.  Notura  et  iUud  Alexandii,  in- 
terrogati  ubi  suos  reconderet  tlie- 
saiiros:  *  Apud  amicos,'  inquit.  Plu- 
tarch. 

Epig.  xlhi.  VideEpigr.  73.  lib.  1. 
vers.  2.  et  Epigramm.  23.  lib.  12.  et 
lib.  2.  Anthol.  cap.  13.  'Hyopaaas 
■nXoKa.fj.ois,  (pvKoS)  fJ.4\i,  KTjpbi/,  6S6i'Tas, 
&c. 

Epig.  xliv.  1  Quid  factum,  ^c] 
Quo  casu  accidit,  ut  Deiito,  cpiater  a 
me  ad  caenarn  vocatus,  rccusarit,  qui 
alias  inc  per  totam  urbeni  et  ouines 
caenationes  (juaeritare  solebat?  In- 
venit  lautiorein  popinam. 

2  Dento,  8fc.]  Nomen  ex  re  natum, 
dente  scilicet  slrenuus. 

4  Sequentem]  Me  sequentem,  ut  in- 
vitein  te. 

5  Thermis,  theatris]  VideEpigr.  14. 
lib.  2. 

6  Conclavibus,  Sfc."]  Coenationibus, 
ccllis. 

8  Canein  culinn]  Crenipetaui  Dcn- 
tonem,  instarcanis  odoranteni  lautio- 
rcm  culinain. 

y  Sed  cito,  tfc.']  Sed,  agnitus  fasti- 
ditusque  divitibus,  redibis  adtenucm 
mensam  nicam. 

Epig.  xlv.  1  Dicis  fnrmosam,  ^c] 
Negare  soles  et  coritrariuni  diccre 
(ut  Galla  Epigr.  25.  lib.  2.).  Hie 
sane  pra-ter  inenteni  tuani  noii  es 
quod  dicis,  forniosa  et  puclla,  sod 
anicula  et  rpi/Sds.  Vide  Epigr.  91. 
I.l. 

2  Istitd  quod  non  est'\  Gruterus  et 
Scriveriusex  Mss.  nu-lius  :  JsluJ,qua: 
non  est,dicere  Bitssa  solet. 

Epig.  xi.vi.  3  Cudo,  Diadumene, 
aape]    ltd  J.   Gruterus,   non   ut  alii 


cedo,  hac  niente  :  Ut  mibi  amorem, 
tibi  irani  conimoveam,  verbcribus 
stepe  rem  ago.     Inde  consequor,  &c. 

Epig.  xlvii.  1  Et  hoc  est]  Nee  pe- 
jerat.  Jejunal  enim,  quoties  non  alio 
invitatiir. 

Epig.  xlvhi.  Vide  lib.  1.  Epigr. 
32.  Illic  voverat  Encolpus,  Auli 
Pudentis  centurionis  amasius,  crines 
suos  Phcebo,  ut  priniura  dominus 
suus  ad  primipilatum  (quae  proxinia 
erat  dignitas)  eveheretur:  nunc, 
qunm  creatus  esset  primipilaris, 
puer,  damnatus  voti,  tondet  crines, 
Anio  non  prohibente,  sed  tamen 
dolente. 

1  Quid,  ^c]  Imitatio  Virgiliana. 
*  Quid  non  niortalia  pectora  cogis  .'' 
Arc. 

2  Ncc  prohibente  tameti]  Quia  ex 
voto,  propter  dominuin  priniipi- 
larem  assecutum  dignitatem.  Vide 
Epigr.  32.  lib.  1.  unde  huic  lux. 

3  Sic  cessit  habenis]  Sic,  id  est, 
aninio  volente  nolente,  Phoibus  de- 
dit  Phaetbouti  currus  sui  inodera- 
nien. 

5  Talis  raptus  Ilylas']  Tres  atferunt 
interpretationes,  sed  omnes  falsas, 
Tani  formosus,  inquit,  tanidelicatam 
coniam  posuit  Hylas  raptus.  Etenim, 
quuni  maritum  Nynipbee,  quae  ilium 
rapuit,  agere  deberet,  aequum  erat 
ilium  exsuerc  facieni  pueri,  assuniere 
viri,  id  est,  tonderi.  Gronoi\  Talis 
raptus  Hylas]  Sic  Theodamas,  arma 
adversus  Herculem  niovens,  filium 
Hylam  domi  manere  voluit,  sed  pe- 
tenti  puero  concessit  ut  una  proficis- 
ceretur,  atque  ita  ab  Hercule  raptus 
est.  Vel :  Sic  Hylas,  Herculi  cfl'en- 
sus  ob  patrem  occisum,  amore  tamen 
Herculis  victiis  se  illicomitem  cessit. 
Vel :  Sic  impetrata  et  cxtorta  invito 
Herculi  vcnia  eundi  aquatum,  peril 
Hylas  a  Nynipliis  raptus.  Talis  de- 
prensus  Achilles]  Sic  Ach.  ubi  virgineo 
habitu  apud  Lycomedcm  latnit  nia- 
f  ris  suasu,  deprensus  ab  Ulysse,  depo- 
sitis  coniis  ex  ephebis  excessit,    et 


M.    VAL.    MARTIALIS    HPIGR.    LIB.    V 


1241 


laptus,  nolente  licet   niatrc,  Trojani 
protectus  est. 

7  Tu  nee  propera]  O  barba.  Crede] 
Non  crede  Encolpum  propterea  giau- 
dem  esse  et  viium  factum,  quod  ab- 
scidcrit  ciines  primos,  quos  alere  so- 
lebant  delicati  piieri  ad  annum  17. 
CapiUis]  Detonsae  comae  in  honorem 
domini  8ui. 

8  Tarda^ue,  ^c]  ItaEpigramm.  32. 
lib.  1.  vers.  8, 

Epig.xlix.  1  Vidisscm,  Sfc.}  CaU 
vam  Labieni  ridet. 

2  Tresputavil  Quod  tribus  in  capite 
partibus  esset  capillatus,  fionte  et 
utrisque  teraporibus. 

3  CalreB  me  numerus,  ^c]  Quae,  a 
fronte  et  utroque  tempore  capillata, 
et  medio  capite  glabra,  visa  est  mihi 
terna.  Vide  Epigramm.  83.  libro  10. 
vers.  10. 

4  Capilli]  Promissi  forte  et  cirrati, 
quales  alunt  pueri. 

7  Area  notaturl  Summa  calva.  Sic 
Petron.  'Areaque  attritis  ridet  ad- 
usta  pilis.' 

9  Tunc  cum,  Sfc]  Ubi  ex  nuraero 
calvze  tuae  pro  tribus  numeratus  ac- 
cepisti  tria  panaria  (sive  panes  illi, 
sive  corbes  viminei  pane  referti  fu- 
erint)  quae  in  Saturnalitiis,  vel,  ut 
refert  Suetonius  cap.  4.  in  Septimon- 
tiali  sacro  Domitianus  Seuatui  equiti- 
quedistribuit. 

10  Cum  panariolis]  Sueton.  in  Do- 
mit.  de  liac  largitione :  '  Panaria 
sparsa,' &c.  Et  in  Caligula:  'Spar- 
sit  et  missilia  variarum  rerum,  et  pa- 
naria cum  obsonio  viritim  divisit.' 
Id  autem  est,  mea  quidem  sentenlia, 
quod  Persius  appellatartocreas,  Sat. 
VI.  *  Oleum,  artocreasque  popello 
Largior:  an  prohibes?'  Visceratio  so- 
la carne  constab'at :  verum  panis  pos- 
tremis  temporibus  additus,  et  idcirco 
viscerationeni  interpretantur  apr6- 
Kpeas.  Cum  visceratione  epulum 
quandoque  dabant  ol  fifyaXonpiirfTs. 
Sueton.  in  Jul.  Caes.  '  Adjecit  epulum 
ac  viscerationem,  et  post  Hispanien- 


sem  victoii.ini  duo  prandi;i.'  Herald. 

11  Tidein  Geryunem,  Hfc]  'I'ricipi- 
tem,  nanique  ilium  tricorponni  fin- 
guut  Poetae,  quem  Hercules  in  His- 
pania  interfccit,  abactis  in  Italium 
bubus  ;  de  quo  infra,  Epigramm.  06. 
vers.  12. 

12  Porticum  Philippi]  Porticum  et 
aedes  Herculis  atque  Musarum  Mar- 
tins Philippus  August!  vitricus  re- 
stauravit,  et  iniis  imaginem  Herculis. 

13  Si  te  viderit  Hercides]  Est  enim 
ille  aXe^'iKOKos,  et  monstrorum  propi- 
gator.  Peristi]  Ex  calva,  te  tricorpo- 
rem  Geryonem  creditum  invadet. 
Geryon  autem  ab  Hesiodo  TpMce(|)oAos 
dictus,  ab  aliis  TpiKdprjvos. 

Epig.  l.  1  Cwno  domi  quoties,  ^c] 
Charopinum  importunum  ccenipetam 
notat.  Sensus  et  ordoverborum  est: 
Quoties  domi  coeno,  to  non  invitato, 
irasceris  non  secus  ac  juratus  hostis. 
Radei-us. 

3  Stricto  medium,  ^c]  Gulae  ejus 
iratae  rabiem  amplificat  Poeta. 

5  Nee semel,  ^c".]  Non  licebit  mihi 
vel  semel  domi  absque  te  clam  crena- 
re  ?  Furtum  facere,  est  :  celare  tuam 
gulam,  et  resupinantem  nasum,  qui 
co^uam  meam  usque  odorat. 

8  Coquus]  Lateat,  fallat  te. 

Epig.  li,  Carpit  insolentem  cujus- 
dam  indocti  illaudatique  caussidici 
arrogantiam,  qui  non  salutet,  nee  sa- 
lutanti  respondeat,  quod  in  aKa^6va. 
couvenit.  Yel  videtur  potius  illius 
caussidici  inscitiam,  et  in  dicendo  in- 
fantiam  velle  notare  ;  qui,  quo  niagis 
se  pro  caussidico  et  erudito  viro  ven- 
ditet,  hoc  minus  sciat ;  ut  qui  ne  sa- 
lutantes  quidem  possit  officiose  salu- 
tare. 

1  Libellis,  ^c]  Supplicibus,  accu- 
satoriis,  seu  judiciariis  libellis  onns- 
tam:  captans  hinc  existimationem 
apud  populum  periti  caussidici,  ut  cui 
multitudo  negociorum. 

2  A'o<nrio»uni,^c.]  Puerorum  ama- 
nucnsium,  Clerks:  qui  ejus  tanqiiam 
pluribus  district!  negotiis  dictata  scri- 


1242 


NOTiE   VARIORUM    IN 


bant.  Notarioruin']  Cingebatnr  eliain 
et  quasi  stipabattir  plmibus  notariis, 
tanqiiani  niiilta  dictare  soleret,  et  di- 
versis  negotiis  distringeietiir.  Glos- 
sar:  '  Notarius,  (T7]ixeioypd(pos.'  Recte. 
'  Notare,  iTnarnxeiovaQai,  ffriix€Loypa<pe7v^ 
rax^ypa'pitv.'  Hanim  notaruni  re- 
pertor  Maecenas  perhibetur.  Dio 
lib.  4.  Notarii  enim  sunt  Toxi'7/'«<^ot 
Graecis. 

3  Codicillis,  Sfc.}  Quibus  testainen- 
toruin  perf'ectiones  vel  publicae  auto- 
ritatis  mandata  continentur. 

4  Gravem  vultuni]  Graphicefastum 
aidelionis  depingit  :  attendit  enini 
legeutes  sublato  supercilio,  capeiata 
froiite,  totoqne  vultu  ad  severitatem 
coniposito;  velut  rerum  omnium  so- 
lus arbiter,  judex,  patronus.  Rad. 

5  Cutoni]  Viro  gravissimo  et  max. 
autorilatis.  Tullioque]  Patrono  at- 
tentissimo.  Brutoque]  Literisassidue 
atfixo.  Percussorem  Caesaris  iotel- 
ligo. 

G  Exprimere,  ^c]  Ita  tamen  inliu- 
manusest,  adeo  indoctus  et  insciens, 
ut  adhiiiitis  tormentis  illi  extorquere 
lion  possis  '  Ave '  Lat.  muito  minus 
Xa7pe  Graecuni.  'Avere'  et  Xalpeiv 
sibi  mutuo  respondent.  Nam  et  '  a- 
vere'  proprie  in  salutationibus  ma- 
tutinis  (Martial.  Epigramm.  56.  et 
99.  lib.  I.  et  alibi  sa'pe)  et  generalius 
alias;  sic  et  x'"'p^"''  'Salvere'  ta- 
men crebio  in  salutatione  matutina. 
'  Valere'  vero  in  sulutatione  vesper- 
tina.   Herald. 

8  Satutemus]  Specimen  facturi  et 
periculum  liominis. 

Epic  lii.  Uantem  oportere  obli- 
visci  ait,  nicniinisNC  accipientcni,  ut 
olim  docuit  e  sapientum  ntmiero  La- 
con  ille  (;hilo:  si  contra  fiat,  conum- 
pitur  bcncficium. 

4  Jjise  rnihi]  PostumuR. 

5  SvjfficU  U7ius]  Vide  Senec.  de  Be- 
nefic.  lib.  2.  c.  10.  el  II.  tt  lib.  7.  c. 
22. 

8  J'ercutil  garrulUalciui]  Amiltiint 
sratiam. 


Epig.  Liii.  1.  Culchidd  quid  scribis, 
Sfc.']  Cur  sumis  tibi  tragcediarum  ar- 
gnmenta  omnia  tuis  carminibus  ne- 
gata?  scilicet  Medeae  per  aethera  vo- 
lantis,  Tliyesta?  contumacis,  Niobes 
in  saxum  versa,  Andromaches  Trojse 
flammis  superstitis.  Haec  fata  non 
manent  tuas  cliartas.  Quin  potius 
sumis  materiam  tuis  scriptis  dignam, 
Deucaliona  aut  Phaethonta,  quorum 
hie  flammis  periit,  ille  aquis  ^  qui 
exitus  tuis  chartis  convenit.  Sic 
Leonidas  Anthol.  2.  rpd\pas  AfVKa- 
\Lci)va,  MiuecrTpare,  Kul  i^afdovra,  Sec. 
Sic  alias  de  suis  jocatur  Noster: 
Epigr.e.lib.  I.et99.  lib.  3. 

2  Quid  tibi  vel  Niobe,  Sfc]  Quid 
tibi  materia  est  Niobe  vel  Androma- 
che ?  Alii  leg.  Nioben  et  Andromachen, 
atque  subinteliigunt,  Scriptio  est,  ut 
Plaut.  '  Quid  tibi  meam  tactio  est?' 
Sed  Gruterus  mavult  elicere  sensuiu 
ex  versu  Horalii:  '  Quo  mibi  for- 
tunas,  si  non  conceditur  uti?'  quum 
alii  leg. /orfuna.  J.  Gruterum  secutus 
Scriv.  Quo  tibi  vel,  nee  sine  autori- 
tate  Cod.  Palat.  et  al.  Vide  Grono- 
vium  ad  Senecae  Nat.  Quaest.  1. 16. 

3  Materia  es<]  Argutissime  poiitae 
nialo  dictat  materiam  carminis,  vel 
Deucalionem,  vel  Phaetliontem  :  qua 
monet  carmina  Bassi  digna  esse,  vel 
aquis,  vel  flammis. 

Epig.  liv.  Apollonius,  qui  modo 
(Epigramniate  22.  supra)  scripsit  et 
edidicit,  nunc  tantiiui  profecit,  ut 
unum  aliquem  etiam  duri  nominis 
possit  salutare,  nee  tamen  scripserit. 
Iron.  Dc  Jihelore  Apollonio.  Scribe, 
Apolludoro,  ut  supra. 

Epig.  lv.  1  Die  mild,  Sfc.}  Vide 
Aifiati  emblcma  de  Aquila  Jovem 
gestante,  et  ibidem  INlinoi-ui. 

3  I'ucri  .  .  .  de  (iunymide  loquor] 
Ganyinedcs  quem  in  Jovis  gratiam 
rapui. 

Epig.  lvi.  Martialis  hoc  Epigr. 
docet,  non  esse  locum  in  Urbe  j)Oi!is 
artibu's.  Citiiara;dos,  choraulas,  pra?- 
concs,  et  hoc   genus  lioininuin   reg- 


M.   VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    V. 


1243 


nare,    ditescereqiie :    Ciceronem    et 
Maronem  prope  exulare. 

3  Omyies,  fyc]  '  Qiiando  artibus  lio- 
nestis  NhIIus  in  urbe  locus,'  &c. 
Jiiven.  Satyr.  3. 

6  FamcE  suce']  Qnam  niaximatn  ha- 
buit,  et  morum  et  doctrinjp. 

7  Si  versus  facit,  ^c]  A  sterili  et 
inutili  poetices  studio  ilium  omni  ra- 
tione  averte. 

9  Discat]  Discat  citharcedi  arteni, 
discat  fieri  citharcedus.  Hellenism. 
Vide  Jos.  Mercerum  ad  Epist.  19. 
lib.  1.  Aristeeneti.  Citharcedus^  Ci- 
tharcedi hac  tempestate  in  pretio. 
Epigramra.  lib.  3.  vers.  8.  Choraulesi 
Qui  in  choro  tibia  canit. 

11  Praconem  facias]  Praeconum 
enim  ars  tunc  temporis  ad  invidiam 
usque  fructuosa.  Vide  Epigramm.  8. 
lib.  6.  Architecfum]  Praeter  privato- 
rum  enim  in  aedificiis  hac  tempestate 
luxum,  et  Domitianus  tenipla  et  alia 
publica  instanravit  :  Epigp.  4.  lib.  9. 

Epig.  lvii.  1  Dominumi  Sir.  Noli 
tibi]  Alii  nolo,  minus  bene. 

2  Servum,  ^'c]  Ironice  et  scoptice. 

Epig.  LVIII.  Epicurea  -n-apalveffti, 
coramodis  prassentibus  fruendum  ho- 
die,  Kat  fjn/iSev  a.vaPa\\6/j.evol. 

1  Cras  te  victurum]  De  praesenti- 
bus  fruendis  Epigr.  16.  lib.  1.  et 
Epigr.  90.  lib.  2.  Anthol.  cap.  47. 
Cras  dicis,  Sfc]  Et  eras  hoc  compe- 
rendinat  juvenis  ignavus  apud  Pcrs. 
Satyr.  5.  vers.  66. 

5  Jam  cras,  Sj-c.}  Ita  protrusisti  ho- 
ram,  ut  hora  fere  jam  protruserit  te, 
senem  factum. 

6  Cras  istud  qiianti,  ^-c.]  Cras  hoc 
tuum  quod  preeteriit  non  potest  redi- 
mi :  futurum  quantuli  ?  facili  sane 
pretio,  imo  nuUo,  quia  sponte  vcnit, 
si  velisuti.  Sed  videSenec.  Epist.  12. 

7  Hodie  jam  vivere,  Sfc]  Epigram- 
mate  16.  lib.  1. 

Epig.  mx.  1  Argentum,  aurum'\  Va- 
sa  argentea  et  aiirea.  Misimus]  la 
Saturnalibus.  Epigr,  46.  lib.  2.  vers.  1 . 

2  Caussa  itia]  Ut   tibi  purcani,  ue 


raajora  ex  more  remittas,  nt  seq. 
versn.  Vide  et  Epigr.  18.  supra. 

4  Exoneratus  eris]  Liberatus  onere 
remittendi  munera,  quibns  respon- 
deas  levibus  et  fictilibus  his  meis. 

Epig.  lx.  Mordct  mordentem  ca- 
nera,  eique  negat  immortalitatem  no- 
minis,  qiiam  a  Poeta  carpendo  vole- 
bat  exprimere. 

2  Gannitibus,  ^c]  Conviciis  tnis 
et  maledictis.  Gannire  canum  est :  ut 
alii,  vnlpium.  Proprie  ergo  dixit 
'  gannitibus,'  quia  autea  dixit  '  Ad- 
latres.'  Gloss.  '  Gannit,  o-Kufei.'  Im- 
pense  bene,  quia  utrumque  canum. 
Herald. 

3  Certum  est  hanc,  Sfc.]  Non  vivet, 
non  notum  erit  posteritati  nomen 
tuum  in  carmiuibus  meis,  vel  infami 
nota  inustum. 

7  Miser,  necesse  est]  Quia  invidus. 
Epigr.  41.  lib.  1.  et  supra  Epigr.  29. 
vers.  9. 

10  Pellem  rodere,  Sfc]  Qui  male- 
dicos  velint  maledictis  insectari.  Al- 
lusum  vult  Erasmus  ad  proverb.  '  Ca- 
nis  caninam  ron  est.'  Varro  lib.  6. 
L.L.  Vide  Epigramm.  2.  lib.  13.  vers. 
3.     Horat.  Epod.  6. 

11  Nos  hac,  Sfc]  Ego  ab  hac  li- 
bidine  et  coutagio  maledicendi  tne 
contineo;  scabie  ejus  nolo  me  con- 
taminare;  nolo  pruritum  ejus  sca- 
bendo  levare. 

Epig.  lxi.  Elegantisslmum  Epigr. 
quo  nonnullorum  stupiditas  traduci- 
tuF,  qui  forraosulos  juvenes  uxoribus 
suis  adhasrere  patiebantur  sub  officii 
domestici  prastextu.  Respexit  hoc 
Epig.  B.  Hieron.  pluribus  locis  I. 
1.  adversus  Jovinian.  Jlcrald. 

1  Crispulus]  Crispatus  crines,  et 
delicatus. 

4  Sellam  cubito,  ^x.]  Incumbit,  in- 
nititur  sellae  uxoris  tuap. 

6  Crura  geril,  Sfc]  Cui  crura  depi- 
lata.  Epigr.  29.  lib.  2.  vers.  7. 

7  Uxoris,  ifc]  Est  procurator,  qui 
uxoris  ncgocia  obii. 

8  Sane  ccrlus,  ^c]  Martialis  resp. 


1244 


ISOT^    VARIORUM    IN 


Is  tibi  sane  propter  diligentiain,  at- 
tentioneni,  formam,  et  vnltiim  vide- 
tiir  esse  piocurator  acer  ;  ego  autem 
perspicio  ilium  esse  moechum,  quo 
not!  Aufidius  insignior.  De  quo  Auf. 
Juven,  Satyr.  9.  vers.  25.  Possunt 
et  haec  Mariano  collaudanti  crispu- 
liim  lame,  et  praeferenti  ejus  dili- 
gentiain attentioni  Aufidii  Lusci,  qui 
e  dccuria  scribarum  factus  est  prae- 
tor, continuari,  usque  ad  '  O  quara 
dignns,'  &c. 

11  Alapis]  De  alapis  ac  salapittis, 
quibus  stupidi  et  de  uxoribiis  suis 
paruin  soUiciti  objurgabantur  in  mi- 
mis,  vide  Heraldum  ad  Arnob.  1.  7. 

13  Res  uxoris  agit  ]  Cum  indigiia- 
tione  repetit  hoc  Poeta.  Res  7iullas 
Crispulus  iste]  Nulla  negocia,  nullas 
in  foro  uxoris  tuae  partes  agit  iste 
procurator  Crispulus  ;  immo  tuum 
locum  et  vices  supplet  in  thalaniis 
iste  moechus. 

Epic.  lxii.  1  Jure  tuo  nostris,  ^fc] 
Hortum  se  hospitibus  offerre  dicit; 
si  liospites  suniptum  et  suppellecti- 
lem  ofFerant. 

2  Si  potes  hi  nudo]  Mibi  euim  ne- 
que  scllae,  neque  lecti  sunt. 

4  Nam  mea  jam,  ^'c]  Meam  enim 
supellectilem,  lectos,  scUas,  &c.  alii 
jam  liospites  attriverunt,  atque  iisu 

tanquam  suam  factani  et  a  domino  a- 
lienatam  consumpserunt.  Vel  mea 
supellex  jam  victa  et  perdita  succu- 
buit.  Metaph.  sumpta,vel,  ab  arena, 
in  qua  victi  tollebant  digitum  in  sig- 
uum  Trjs^rrris;  Epigranmiate  29.  lib. 
Spectaculorum  ;  vel,  a  licitationibus, 
in  quibus  digito  sublato  se  quis  pro- 
fitebatur  emptorem  sen  conducto- 
rem.  Cicero  3.  in  Verrem  :  '  Junius 
patruus  tollit  digitum,'  &cc.  Vide 
Brissonii  Form.  lib.  6. 

5  Culc'Uu]  Culcitaj  tomento  fartnc 
crant :  et  dicit  Poeta  non  modo  se 
male  fartam,  sed  omnino  iiullam  ha- 
bere, <piam  Iccto  injiciat.  De  cul- 
cita,  plura  lilt.  xiv. 

C    I'utris  et  ahrupla,  ^c]    Et   fas- 


ciae cancellalce,  quibus  lectus  tendi- 
tur,  cadunt  putres,  rupta  resle,  the 
bed-cord. 

EpiG.  LXiii.  1  Quid  sentis,  Sfci] 
Caecum  ^iXavrla  Ponticum  ironicos 
laudat,  et  irridet. 

3  Admiror,  ifc.']  Respondet  Mar- 
tialis. 

4  Regnlus"]  Caussidicus  ille  nobilis, 
etbipednm  neqnissimus.  Sic  Epigr. 
16.  lib.  4.  vers.  G.  Vide  Epigr,  13.  et 
112.  lib.  1. 

5  Sic  bene  Ccesar']  Ut  vir  bonus  es, 
o  Martialis,  et  candidus  judex.  Est 
ergo  formula  bene  precandi.  Vide 
Brisson.  lib.  1. 

6  Imo  iibi]  Imo  tibi,  o  Pontice, 
respondet  Blartialis,  sic  faciant  Do- 
mitianus  et  Jupiter  bene,  ut  ego 
bene  sentio  de  tuis  libellis;  id  est, 
faciant  male  ;  neque  enim  vere  et  ex 
animo  probavi,  sed  ut  tnae  subser- 
virem  (ptXavria,  ut  qui,  male  sauus, 
palpum  mails,  quam  judicium  rectum. 
Vide  Epigramm.  76.  lib.  8. 

Epig.  lxiv.  Invitat  se  ipsum  ad 
genialem  vitam,  quod  omnibus  mo- 
riendum,etiam  Csesaribus. 

1  Sextantes  duos,  ^c]  T riens  4. 
cyatlios,  sextans  duos  continet  cya- 
thos,  et  est  sexta  pars  sextarii.  Epigr. 
28.  lib.  1.  vers.  2.  Calliste']  Minister 
Poetae. 

2  Msthas  nites]  Aquam  nivatam 
seu  gelidam  e  nivibus  expressani,  qua 
vina  geuerosissima  diluebant;  Epigr, 
117.  lib.  14.  vel  decoctam  ct  vitris 
demissam  in  nives  ut  rcfrigerctur. 
Neronis  inventum.  Gruterus,  solve 
nives.  Antiquac  ha?  deliciae.  Senec. 
Epist.79. 'Oinfelicema^grum!  Quare? 
Quia  non  vino  nivem  diluit :  quia  non 
rigoreni  potionis  sua?,  quam  capaci 
scypho  miscuit,  reuovat  fracta  in- 
super  glacie.'  Sed  et  meram  nivem 
bibcbani:  unde  Mart.  lib.  xiv.  '  Non 
potare  nivem,  sod  aquam  potare  ri- 
gcntem  I)c  nive,  commcnta  est  mgc- 
niosa  sitis.'  Ex  utraquc  consueti/- 
dine,  ut  opinor,  IMin.  lib.  19.  cap.  4. 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    V. 


1215 


*  Et  ipsa  naturae  elementa  vi  pecu- 
nijE  discreta  sunt.  Hi  nives ;  illi 
glaciem  potant,  poenasque  niontiuiii 
in  voluptatem  giilae  vertiint.  Ser- 
vatur  algor  3?stibus,  excogitaturque 
ut  alienis  mensibus  nix  algeat.'  Nix 
autem  venalis  erat  ad  hunc  usum. 
Caeterumaquanivata  utebanturetiara 
ad  lavationem  ol  &aonoi  koI  SidOpvirToi 
rSiv  ■KKovaiuv ,  Qiiomodo  autem  ser- 
varetur  nix  ista,  docet  Plutarcli.  lib. 
6.  Symp.  Probl.  6.  Herald. 

3  Pinguescat  nimio,  Sfc.}  Unguentis 
delibuti  et  floribus  coronati  conviva- 
bantur  Veteres.  Pinguescat  nimio'] 
Sic  Mvapovs  irKoKUfiovs  dixerunt  Grse- 
ci.  '  Nimio'  autem,  id  est,  mnlto. 
Gloss.  '  Nimis,  &yav,  irdvv,  (r(p6Spa.' 
Plaut.  in  Amphit.  '  Legiones  edu- 
cunt  suas  nirais  pulchris  armis  prae- 
ditas.'  Amomo]  Unguento  inde  facto, 
cum  valetudinis,tunivoluptatis  causa. 

4  Rosis sutilibus]  Coronas  e  rosaium 
foliis  consuebant.  Sutilibus']  Piecti- 
libus,  quaR  e  ramulis  innectebantur 
plectebanturque,  unde  et  dlctaE; ;  ut 
'  serta'  a  serendo :  '  siitiles'  ergo, 
quae  e  floribus,  niero  imprimis  rosa- 
riim  folio,  consuebantiir.  Florum  ita- 
que  fasciculis  coronisque  capita  re- 
vincti  in  couviviis  polaresoliti  erant: 
primum  qiiidem  liederaceis  et  ex 
apio;  mox  myrteis,  quippe  quae  ad- 
stringunt,  et  vini  exhalationes  arcent : 
turn  e  rosis,  quae  et  gravitatem  capi- 
tis sedant,  et  potione  aestuautes  re- 
frigerant. Corona  insuper,  plenitu- 
dinis  et  libertatis  symbolum,  festis 
conviviisqne  competit,  nt  et  capiti, 
quod  rationalis  animae  sedes.    Farnab. 

5  Jam  vidua]  Gruterus  mavult  e 
Mss.  Tarn  vidua,  Sfc.  Et  recte.  Pro 
eo  quod  solebant  conviviis  inferre 
sceleton  vel  oscillum,  ut  eo  conspec- 
tu  admonerent  prajsentes,  caperrnt 
voluptates,  antequam  isti  similes  fi- 
erent,  quod  brevi  futurum  erat.  IMar- 
tialis  mentiouem  facit  sepulcri  Cse- 
sarei,  quod  propinquum  erat,  et 
proximum  ei  loco,  in  quo  potal)at. 


Gronov.  Vidua  jubent  nos]  In  valle 
Mnrtia  erat  sepuicliruui  Augusti. 
Vel,  propiora,  quani  illiid  Cariae  Mau- 
soleum. Vivere]  Vita  uti,  genialiter 
vivere.  Epigr.  IG.  lib.  1,  vers.  4, 
Mausolea]  Sepulchra  Augusti,  impe- 
ratorum,  atqiie  cognatorum,  ab  Au- 
gusto  extructa  ad  siniilitudinem  Mau- 
solei  Artemisiae :  Epigr.  1.  lib.  Spect. 
vers.  5.  Vide  Epigr.  59.  lib.  2.  vers. 
2. 

6  BeOS']  Imperatores,  qui  se  pro  iis 
haberi  volebant. 

Epig.  lxv.  Referturhoc  Epigram- 
ma  ad  Carpophorum,  quod  admodum 
affine  Epigramm.  27.  lib.  Spect.  sed 
laiidem  totam  tribuit  Domitiano.  Et 
tamen  non  ab  ipso  Domitiano  confec- 
tas  has  feras  ex  hoc  versu  potest  col- 
ligi :  '  Reddatiir  si  pugna  triplex  pas- 
toris  Iberi,  Est  tibi  qui  possit  vincere 
Geryonem.' 

1  Astra,  Sfc]  Ccelo  donavere  Her- 
culem  gesta  sua,  etiam  ingratiis  Ju- 
nonis. 

2  NemecB  terror,  Sfc]  Leo  in  sylva 
Nemejea  intcrfectue  ab  Hercule  ; 
Epigramm.  27.  lib.  Spect.  vers.  3. 

3  Et  custigatum  ceroma,  ^c]  Casti- 
gatum  ceroma,  est  destrictura :  qui 
enim  luctabantur,  stringebant  invi- 
cem.  Manilius  :  '  In  varias  dcstrin- 
gtint  membra  palarstras.'  Fruslra  du- 
bitat  Ramiresius,  utrum,  stringo  liic- 
ta  corpus,  an,  stringo  paleestrae  pul- 
vere,  intellexerit.  Ita  stringendo  cas- 
tigabant  ceroma,  id  est,  destringe- 
bant.  Eo  Virgil,  exerceri  paliestras 
dicit,  *  oleo  labente,'  hoc  est,  casti- 
gato  ceromate.  Hoc  enim  proprie 
est  '  castigare,'  stringere,  vincire  : 
non  loro  caedtre,  aut  cesto,  nt  putat 
vir  summus  ad  Persium ;  sed  loro 
cingere.  Quod  Martialis  '  castigare 
ceroma'  dixit,  id  alibi  appellavit '  ce. 
roma  terere.'  Et  lib.  3.  perdere 
oleum.  Vide  latins  et  accuratius  ea 
de  re  disserentem  CI.  Virum  Grouo- 
vium  in  lib,  2.  Sylv.  G.  pag.  146. 
Et  castigalum  Libycce]  Et  Antaei  Li- 


124G 


liOTM    VARIORUM    IN 


byci  insolentia  in  provocandis  ad  pa- 
laestram  hospitibiis  ab  Hercule  casti- 
gata  morte.  Ceromn]  Quod  hie  po- 
nitur  pro  ipso  Antaeo  ceromate  in- 
uncto.  Ceroma  ergo  fiebat  ex  oleo, 
pulvere,  et  cera  (;ommixtuni,quo  tin- 
gebantnr  AtbletaR.  Libyca  palcestra'] 
Lybici  certaminis  :  nam  sumitur  hie 
pro  ipsa  liicta  et  certaniine,  quod  in 
Libya  commissum  est.  Vide  Epi- 
grammate  57.  libro  3.  versu  25. 

4  Eryx']  Veneris  filius  ab  Hercule 
caRStuum  certamine  devictus.  Virgil. 
5.  JEneiil. 

6  Nee  redas]  Aversas,  per  caudam 
tractas.  Virgil.  1.  jEneid.  Cactis] 
Vulcani  filius  triceps  erat,  fur  et  la- 
tro,  eoque  viatoribus  timebatur.  Qui 
idee  boves  in  antrum  suum  aversas 
trahebat,  ne  quaerentibus  factum  de- 
prehenderetur,  cum  vestigia  foras 
ducerent,  non  intro. 

7  Ista  tucE,  Casar,  ^-c]  Hasc  vel  is- 
ta  omnia  Herculis  facta  collata  cum 
Cjesaris  spectaculis  in  Amphitheatro, 
quota  pars  sunt  ?  quasi  diceret,  mi- 
nima. 

8  Majora]  Dicit  ergo  Poeta,  Ro- 
mae  in  Amphitheatro  majores  beslias 
moustraque  uno  dip,  et  quidem  dimi- 
diato  et  matutino,confici,  quam  Her- 
cules tota  vita  confecit.  Novits  dies} 
Matutinum  spectacubim,  quo  bestia- 
rii  cum  bestiis  depugnabant  :  post 
meridiem,  qui  supererant,  inter  se. 

10  CoUocat  ha.ita  Sues']  Interficit. 
Metaph.  sumpta  ab  antiqiio  collocan- 
di  cadaveris  more  :  de  quo  nuilta 
Lipsius  lib.  1.  Elect,  cap.  G.  Sic  irpo- 
rideadat  GrvEcis.  Et  non  solum  pro, 
coUocare  in  vestibulo  jcdium;  veruni 
et  in  loco  publico,  ut  pro  Rostris  Ro- 
maB,  nbietlaudatio  peragei)atnr. //ir. 
Tua  hastal  Pro  Carpo[)liori  hasta,  qui 
est  tuus  venator;  quodque  ipse  feeit, 
tu  videris  fccisse. 

11  Pastoris  Iheri]  Geryonis,  tricor- 
poris,  Hispanorum  regis.  Vide  My- 
tliologos.  Sed  res  ita  se  habef.  Ge- 
ryon  tres  habuit  filios  Geryones,  quos 


Hercules  Libycus,  cum  in  subjec- 
tos  Hispanos  tyrannidem  exercerent, 
comparato  exercitu,  ex  provocatione 
nnus  omnes,  tres  solus  confecit.  Un- 
de  nata  est  fabula,  Geryonera  trici- 
piteni  ab  Hercule  victtnn.  Rnd. 

12  Qjii  possit,  ^c]  Carpophorus, 
sen  qnis  alius :  Libro  Spect.  Epigram- 
mate  27. 

13  Numerelur  bellua  Lernce]  Hydra, 
numerosum  (repullulantibus  quae  ex- 
cidebantur  capitibus)  malum.  Epi- 
gram. 27.  lib.  Spect. 

14  Improba  Niliacis,  ^c]  Non  ta- 
men  conferenda  est  cum  Crocodilis 
Niligenis,  qui  in  theatro  interfecti 
sunt, 

15  Fro  jneriiis,  Sj-c.']  Conclusio  ex 
adulatione  et  comparatione  gestorum 
ab  Hercule  et  Domitiano.  Ex  qnibus 
par  praeinium  vel  majus  sit  Ponii- 
tiano  exspectandum,  Dii  Herculi  ob 
aernmnas  et  labores  cito  dederunt 
ccelum  :  tibi  sero  dabunt;  tarn  sero, 
nt  nee  adbuc  dederint,  nee  daturi 
sint  nnquam.  Rad. 

16  Sero  dabunt]  Ut  diu  praeesse  et 
prodesse  Reipubl.  possis.  Sic  Epi- 
gram. 39,  lib.  8, 

Epic.  i,xvi.  Cum  adeo  sis  iuhnma- 
nus,  ut  nee  salutes  nee  resalutes  (ut 
Epigr,  51,  supra),  quoniam  tibi  non 
placet  *  Salve'  iliud  vel  'Ave'  in  con- 
gressu  soienne  ;  tibi  inhumane  et 
quasi  niortuo  dicemns  usque  '  Vale,' 
vel  '  yElernum  vale :'  qui  mos  Veteri- 
bus  fuit  salntandi  mortuos,  qui  resa- 
lutare  non  poterant.  Vide  Epigram- 
ma  8,  libro  9,  et  Lucianum  :  inrip  rou 
iv  rrj  trpoffayopevffft  itraifffia/ros. 

2  Sic  evit  aiernum]  Tunc  enini  sa- 
lutaberis,  neque  resalutare  poteris. 
Placet  ut  legatur,  /Eternum,  Ponti- 
itane,  vale,  conjunctim,  ut  sint  verba 
salu  tan  t  is  Pontilianum,  jam /iTjSeK  if  rra, 
Virgilius  11,  Tlilneid,  '  Salve  aeternum 
mi  maxime  Palla,  iEternunique  vale,' 
Nota  res,  et  verbi  ac  rppdafus  proprie- 
tas,  Inde  autem  nata,  quia  existinia- 
bant   miselli  illi  tovs  fxanapkas  se  in 


M.   VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    V. 


1247 


zetermimamittere.  Herald. 

Epio,  lxvu.  Sub  tecto  et  tegiilis, 
ubi  niditicant  hinindines,  Mariialis 
habitabat,  avesqiie  contiibernales  ba- 
l)ebat  hirundines  ;  ex  qiiibus  unani 
ciim  reliquis  nonavolasse  in  autiinmo 
notarat ;  eanique  a  reversis  altero 
vere  laniatam.  Et  brevi  fabulaiu 
Prognes  exponit.  Rod. 

1  Hibernos  pcterent,  Sfc.']  Cum  hi- 
rundines, appetente  jam  byenie,  a  no- 
bis advolarent  Africain  (teste  Plinio), 
unde  verni  iios  visunt. 

2  Atthides]  Hirundines  ;  a  Progne, 
Pandionis  Atticae  regis  filia,  in  birun- 
dinem  conversa.  In  nidis  una,  £fc.] 
Hoc  forte  sub  tegiilis,  ubi  scalis  habi- 
tavit  tribus,  in  contuberualibiis  suis 
liirundinibus  animadverterat  Martia- 
lis. 

3  Nefas  ad  tempora,  ^-c]  Mansisse 
contra  morem  et  naturam  banc  hirun- 
dinera  deprendere  caeterae,  vere  re- 
versae. 

4  SucbI  Ejusdem  generis  aves,  cog- 
natae  inter  se  :  '  profugam,'  desertri- 
ceni  agminis  ;  quod,  ut  in  re  niilitari 
capitale  est,  ita  fuit  baic  biruudini, 
cum  discerperetur.  Raderus. 

5  Sero  dedit  pcenas,  ^-c]  Ailudit  ad 
fab.  Prognes,  quam  dicit  turn  discer- 
pendam  tiiisse,  ubi  ipsa  suum  filium 
Ityni  discerpebat;  simulque  hidit  in 
verbis  '  discerpi'  et  '  lacerare.'  Vide 
lib.  6.  Metamorph.  Ovid,  et  apud 
Mytbologos. 

Epig.  lxviii.  Aureus  color  capillo- 
rum  Gerniamcornm,  Kcd  irdvrui>  ax^^"" 
Twv  irphs  &pKTov  oiKovyToiv.  Juvenal.  Sa- 
tyr. 13.  '  Caerula  qiiis  stiipuit  Ger- 
maui  lumina  ?  flavam  Cif  sarieni  ?' 
Empta;  autem  bae  comae  a  plerisque 
niulieribus,  capillorum  colorem  men* 
tientibus.  Herald. 

1  Arctoa  de  gente,  Sfc.}  E  Germa- 
nia,  qua?  ad  Arcturn.  Germani  autem 
flava  caesarie  spectubiles. 

2  Ut  scires,  Sfc.']  Ut  videas,  quam 
impudcnter  fucuni  facias  meretri- 
cium,    cui    placet    caliendruni,   sen 


coma  empta  et  factilia,  qurr  vel  Ger- 
niatios  flavo  colore  superet.  Matronae 
autem  niara,  lupaj  flava  gauilebant 
coma.  Videtur  hnjus  Epigr.  argu- 
mentiim  desuniptiim  ox  Ovid.  lib.  1. 
Amor.  Eleg.  14.  '  Nunc  tibi  caplivos 
mittit  Germania  crin^s,'  <!vc. 

Epig.  lxix.  Ingens  et  iEternnni 
aeterni  Ciceronis  elogium :  et  siuiul 
execratur  scehis  Antonii. 

1  Phario]  .'Egyptio.  Notant  autem 
bistoriffi  omnes,  pessimum  istuni  En- 
nuchum  Pothinum,  qui  magno  illi 
Pompeio  perniciem  molitus  est,  jus- 
tas  tandem  sceleris  sui  poenas  luisse. 
Vide  Epigr.  65.  lib.  3.  unde  huic  fax. 
Nil  objecture}  Nihil  habes  quod  ilii 
exprobres. 

2  Levins  tabula,  ^-c]  Minus  tota 
proscriptorum  tabula  uocens,  quam 
uno  Cicerone. 

3  Romana,  If-c.]  In  Ciceronis  os  : 
'  Quod  tibi,  Roma,  caput,  cum  loque- 
reris,  erat.'    Epigr.  65.  lib.  3.  vers.  4. 

4  Nee  Catilina  ve/as'\  Si  revixisset ; 
ciii  tamen  major  odii  caussa  Cicero- 
nis, quam  tibi. 

5  Impius  infando,  <^-c.]  Popilius  Le- 
nas,  percussor  Ciceronis,  qui  ilium 
capitis  reura  defenderat. 

6  Tanlis  opibus,  ^-c]  250000.  drarh- 
niis  Atticis.  Appian.  lib.  4.  Tanto  er- 
go pretio  emisti  silentium,  recisa  iVi- 
ceronis  lingua.  Una  lingjuv]  Cice- 
ronis, qui  te  Philippicis  exagitavit. 

7  Quid  prosuHt]  Quasi  dicat :  Frus- 
tra  laborasti  in  emendo  hoc  tam  pre- 
tioso  silentio;  quod  tamen  baud  pro- 
dest ;  nam,  ut  seqnitur,  *  Incipient 
omnes  pro  Cic.  loqui.' 

8  Incipient  omyies,  4"t'.]  Omnes  jam 
in  crudele  hoc  tuum  facinus  invehen- 
tur.    Sic  Epigr.  82.  lib.  2. 

Epig.  lxx.  Syriscum  libertum, 
ganeonem  et  conturbatorem  illus- 
trem,  inter  paucos  dies  decoxisse  ait 
cenlies  centena  millia  HS.  id  est,  du- 
centa  quinquaginta  millia  Pbilippap- 
orum.  Syriscus  autem  est  nomen  fic- 
tum  et  servile.    Syri  enini  plerique 


1248 


NOT.'i;    VARIORUM    IN 


servl  a  poetis  introdiicuntur. 

1  Infusum,  8fc.']  Dnnatiini. 

2  Plenum,  <^t.]  Justuni,  integrum 
centies.  Epigr.  37.  lib.  4.  vers.  4. 

3  Sellariolis,8i-c.']  Ganeis  et  taiier- 
nls,  ubi  noil  honeste  acciimbebaiit, 
sed  ventri  indulgebant  scdentes.  Do 
sellaria  item  vide  qua;  Torrentius 
ad  43.  cap.  Suet.  Tib.  Sic  'sellariani* 
appellavit  cellara  suam,  et  sedera  ar- 
canarum  libidinum  Tiberius:  Sueton. 
in  Tib.  Hinc  illustrandus  Juvenal. 
Satyr.  10.  *  Tutor  haberi  Principis, 
Augusta  Caprearum  in  rupe  sedentis, 
Cum  grege  Chaldaeo?'  Nota 'seden- 
tis,' propter  sellariam.  Herald.  Va- 
gus popinis]  Quo  honesti  homines,  inio 
et  paulo  honestiora  mancipia  raro  in- 
trabant,  praecipue  Athenis.  Sed  nunc 
apud  nos,  O  mores  ! 

4  PeregW]  Consumpsit,  decoxit. 

5  Comesse']  Comessationibus  ab- 
sumpsisse. 

6  Quanto  major,  ifc]  Atqiii  id  non 
justis  conviviis  et  ccenis,  sed  jentacu- 
lis,  prandiolis,  repotiis,  &c.  in  qni- 
biis  non  accubuit.  Quasi  dicat  : 
Quantum  consumpsisset,  si  accubuis- 
set,  id  est,  si  convivium  justum  ap- 
parasset. 

Epig.  lxxi.  Invitat  Faustinum 
acslii  fervente  in  Trebulanum  agrum, 
ipsoTibnre  frigidiorem. 

1  Trebula  valles]  Oppidum  seu  vi- 
cus  in  Sabin. 

2  Cancri  mensibus,  iSpc]  Julio  men- 
se,  quo  Cancer  solem  accendit,  et 
Augusto,  quoLeonis  fervent  pectora. 
Epigr.  57.  lib.  4.  vers.  5.  6.  7. 

3  Rura  Cleonceo]  Rura  Trebnlaj  te 
invitant.  Rura  Cleonao]  Rura  Trebu- 
lana  nunquam  usta  sunt  calore  Soli?; 
Augusto  mensc,  quo  leo  ardct,  sem- 
per frigida  sunt,  etiam  summa  a;state. 

4  Domus  JEolio,  ^c]  Villa  Austro 
exposita.  Venti  in  ^oli  ditione  esse 
perLibentur.  Notus  autem  proprie 
ab  /{LnW^i  Italiam  adllat:  et  a  meridie 
spirat  vfntushumidus,  unde  recte  su- 
pra Poijla  humidam  Trcbulaui  voca- 
vit. 


5  Longas  his,  ^c]  jlistatem  loa- 
gam,  dies  aestivos  longos. 

6  Hibernum  jam  tibi  Tibur  erit^  Ti- 
bur  frigidissinium  habitum,  si  Trebu- 
laB  conferatur,  videbitur  hyeme  fer- 
vere.    Epigr.  57.  60.  et  62.  lib.  4. 

Epig.  lxxii.  Jocus  ex  nomine 
Bacchi  sumptus :  Grzecis  enim  Si/u'^- 
Tccp,  sen  bimater  dictus :  quasi  duas 
habuerit  matres  :  Jovera,  ex  cujus 
femore  natum  aiunt,  el  Semelen  Cad- 
mi  filiam,ex  qua  denuo  flammata,  ve- 
lut  igne,  prodiit.  Qui  in  monstroso 
Bacchi  SifxTjTopos  koI  Sidvpov,  Jovis  sci- 
licet femore  perfecti  et  renati,  partu, 
monstroso  ludit  ingenio,  Jovem  Bac- 
chi matrem  vocans,  cur  non  a>que  a- 
ToirQs  et  Semelen  appellat  patrem 
Bacchi?  Verum  non  tam  rationem  et 
analogiam  hie  vel  ignoravit  vel  non 
examinavit  Martialis,  quam  jocum  af- 
fectavit.  Vide  Mureti  Var.  Lection. 
19.  cap.  1. 

Epig.  lxxiii.  Vide  lib.  7.  Epi- 
gramm.  2.  quod  huic  consonat. 

Epig.  Lxxiv.  1  Pompeios,ifc.]  Cnei- 
ns,  Pompeii  Magni  filius,  interiit  in 
Europa,  victus  a  Caesare  ad  Mundam 
in  Hispania:  Sextus  periit  amilitibus 
Antonianis,  interceptus  Mileti  in  Asia. 
Sed  ipsum,  ^c]  Pompeius  INIagnus 
occisus,  ut  Epigr.  65.  lib.  3.  vers.  1. 
in  Libya,  seu  Africa,  ad  Pelusium 
Nili  ostium  sepultus  est.  Strabo  lib. 
IG.  in  monte  Cassio  sepultum  refert. 

2  Si  tamen  vUa  tegWl  Neque  enim 
constat  an  sepultus  fuerit.  '  Jacet 
ingens  litore  truncus,'  dixit  Virgil, 
de  Priamo,  sed  respexit  Pompeium, 
2.  ilineid.  et  illud,  '  Marmoreo  in  tu- 
niulo  Licinus  jacet,  at  Cato  parvo, 
Pouipeius  nuUo.  Quis  putat  esse 
Deos  ?' 

3  Toto  si  spargilur  orbe'\  Per  tres 
orbis  partes,  qua;  tum  nota^,  nondum 
inventa  Atnerica.  De  his  autem  3. 
partibns  Pompeius  triumpharat:  'Et, 
quasi  non  posset  tellus  tot  ferre  se- 
pulchra,  Divisit  cincres.'  Petronius 
antea,  dc  Crasso,  Pompcio,  Jul.  Cas- 
«are. 


M.   VAL.    MARTIALIS    KIMGR.    LIB.    V. 


1249 


Epfg.  lxxv.  1  Legis  caussa  nupsit ,  sed  quod  donii,  sine  familiarium  affata 

^c]  QiiJe  lege  et  jure  mipsit.     Sed  et  usu,  tristius  quani  inter  sodales  coe- 

ludit  Poi'ta  cum  a  notatione  'legis'  naturus  esset. 

et  'legitimae,'    tnin   ab   liomonymia         3  Si  soles  Trpoirii'eiv]     Apponentur 

rod  Megitimam  :'  quasi  dicat :  Adnl-  tibi  in  libationem,  promnlsideni,  an- 

tera  Lselia  nnpsit  Quincto   nicEcho  :  tecoenium,  gustationem  seu  gustuni, 

ideoque  nietn  legis  Juliae  in  adulteros  de  quo  lib.  10.  Epigr.  31.  vers.  4.  lib. 

latae  et  a  Domitiano  revocatas.     Vide  11.  Epigr.  32.  vers.  4.  et  Ep.  53.  vers. 


Epigr.  7.  lib.  6.  Lege  et  88.  Ausonii. 
Uxor  legitima  erat  vSui/xos,  quae  se- 
cundum leges  in  manum  mariti  con- 
venerat  Kara  vSfMifxov  (TvvoSov,  ut  lo- 
qnitur  Philo  alicubi ;  et  opponitur 
7ra\A.a/ffJ    et   concubinae.      Hie   ergo 


12.  Upoirlveiv  ergo  est,  przpgustare 
ante  coenam.  Verbum  enini  *  pro- 
pino '  apud  Latinos  non  de  potione 
tantum,sed  de  cibo  etiam  usurpatum 
reperio.  Jul.  Capitolin.  in  M.  Anto- 
nino:  'Venenatam  partem  fratrieden- 


uxor  legitima,  quae  Juliae  legis  metu  dam  propinans.'  Terent.  in  Eunucho: 

nupsit.  Herald.  '  Hunc  ego  vobis  comedendum  ctde- 

Epig.  lxxvi.     Jocns    in    Cinnani  ridendiim  propino.'     Et  translate  ali- 

paupereni,  a  compavatione  Mitlirida-  quem  ridendum  aliis  propinare.  Pla- 

tis,  veneno  adsueti,  et  Cinnae,  fami.  cet   Kadero  quod  Bisciola  notavit : 

1  Profecit  poto,  ifc]  Vide  P!in.  Nat.  dicit  enim  Martialem  voluisse  dicere  : 

Hist.  lib.  25.  cap.  2.  et  A.  Gell.  lib.  Non  deerunt  tibi,  si  voles  irpoitivnv,  Vi- 


17.  cap.  16. 

EpiG.  Lxxvif.  2  Ferre  oleum]  As- 
sentationemetblanditiaspotentiorum 
auribusinstillare.  Videadag.  'Ferre 
ere  oleum.'  Auriculam']  Al.  auricula: 
id    est,    te    esse    aure    supina,    qui 


les  Capp.  Sfc.  Quasi  dicat,  non  defu- 
tura  illi  genera  ciborum  ;  quae,  si  vel- 
let  libare  Toranius,  desiderium  pos- 
sent  excitare  bibendi.  Hodieque, 
cum  ad  bibendum  invitamus,  id  faci- 
mus,  olivis,  porris,  &c.     Mernla  vero 


alios  audire  adverseris :  inverso  legendum  censet :  Sessiles  propinqua, 
adagio,  '  Oleum  ore  gestare :'  quod  id  est,  lactucae  vulgares  in  urbanis 
de  eo  dicitur  qui  loqui  cavet.  Vide  hortis  usque  obviee.  Nam,  inquit, 
Epigram.  42.  lib.  6.  Vel  Poiita  bic  '  propinare' non  de  cibo  dicitur,  sed 
habitura  capitis  in  Marullo  irridet  ac  de  potu.  Prseterea,  quis  vidit  un- 
notat,Ht  qui  perinde  incedat  et  caput  quani  herbas  propinari,  et  in  princi- 
in  dextrum  aut  sinistrum  bumerum 
inclinet,  ac  si  oleum  in  ilia  ferret,  ac 
soUicitus  esset,  ne  effunderet  ;  quos 
incurvicervicum  pecus  nominant. 
Rad. 

Epig.  Lxxviii.  Turaniinomen  ve- 


pio  coenee  r 

4  Viles  Cappadoca]  Lactucae  Cap- 
padora; :  lib.  13.  Epigr.  14.  Graves'] 
Odorene  ?  An  graves  stomacho,  ca- 
piti,  oculis? 

5  Cybium  latebit  ocis]   Piscis  e  pe- 


rum  est,  ad  quem  Epistola  Martialis  lamidum  genere  concisi  frusta,  ovis 

libro  9.     '  Ave,  miTurani,'&:c.    Sin-  ruptis  frixa  et  tecta.    Plin.  lib.  32. 

gularis  fuit  poetae  amicus,  quem  el  cap.  11.  et  Atlienaeus  lib.  3.  cap.  52. 

fratrera  appellat.  0  Unctis]  Propter  oleum  cauliculis 

1  Si  trisli,  Sfc]  Ne  tristis  et  solus  superfundi  solitum.    Lips.  5.  Epist. 

domi  coenes,  poteris  apud  me  coenare,  Qiia>st.  1.  lib.    Gruterus  retinet  ustis, 

frugali  et  parabili  niensa  contentus.  propter  avridfo-iv  tov  '  algentis  horti,' 


Ad  ejusmodi  coenam  invitat  Persicuni 
Jnvenalis  Satyr.  11.  et  Septitium 
Plinius,  Epist.  15.  lib.  1.  Tristi  do- 
miccmin]  Non  quod  Tiiranius  pauper; 


quod  seq. 

7  CauUcuhis]  Colicultis  seu  cauli- 
cnlus,  a  caulibus  dictns ;  !)rassicce  est 
interior  pars,  resccta  a  canle  :  ita  ut 


Delph.  et  Var.  Clas, 


Martial. 


4  K 


1250 


NOT.E    VARIORl'.M    IN 


thyrsus  ipse  sit  brassica,  caulis  coli- 
oulus.  Vide  lib.  13.  Epigr.  17.  Saepe 
brassica  et  caiiliculi  pro  eodem  su- 
muntur.  Rad. 

9  Pultem  niveam,  Sfc.']  Pniti  ex  ali- 
cae  farina  iniposittis  botellus,qiii  con- 
ficiebatur  ex  ovi  vitellis  coctis,  nu- 
cleis  pineis  concisis,  cepa,  porro,  thu- 
re,  pipere,  liquamine,  et  vino;  quibus 
intestinum  farciebatnr :  a  pidding  or 
sausage.  Apic.  lib.  2.  cap.  5.  Erat 
et  x°P^^  aifiaTLaTts'  AtheuiEus  1.  3.  c. 
36.  Niveam]  Nempeex  alicasectam: 
alicae  auteni  farina  candidissima. 
Botellus  ergo  genus  farciniinis  fait, 
sine  carnibus  tamen.  Alii  sanguine 
fartum  fiiisse  dicunt.  Belg,  Een  Bio- 
et-ivorst. 

10  Rubente  lardo]  Fumoso,  vel 
raucidnlo. 

12  MarcenteSjSfc.l  Maturae,  veldu- 
racinse.  Epigr.  44.  lib.  1.  Broddeus 
v«U  aliis  dici,  'tempore  corruptas  :' 
quibusdaiu  '  liquore  plenas.' 

13  Nnvien  pyra,Sfc.']  Pyra  Syra,  ex 
Syria  allata. 

14  Docta  Neapolis  creaviti  Studiis 
literarnm  et  gyninasiis  Celebris.  Nea- 
politanse  autein  castaneae  laudatas, 
quae  et  torrentur  et  elixaiitnr. 

16  Vinum  tu  fades,  ^c-]  Vinuni  qua- 
lecunqiie  sapiet  tibi  non  ante  sitim 
bibenti.  Ita  Socrati  Trcnhv  irav  rjSv 
^v,  Sia  rh  UT]  irlveiv,  el  fi^  Si\f/d!ni,  Xe- 
nopli.  Apomneni.  a'.  Vel,  liberalius 
bibendo  videberis  approbare  vinuin 
Diciim  rpialecunqne. 

17  I'ust  hcec  omnia,  ^c.J  Quod  si 
vinum  tibi  nioverit  appetitum  novum, 
naturali  calore  acccnso ;  vel  etiam 
vomitu.  Hoc  autem  ante  vel  in  ca'.na 
factitabant  Veteres  ad  purganduni 
stomachum  et  provocandum  appeti- 
tum. Juven.  6.  vers.  428.  Athen.  lib. 
15.  c.  1.  et  Seneca  Epist.  95.  '  Vo- 
munt  ut  edant ;  edunt  ut  vomant.' 
Mox,  *  Et  vinum  omne  vomitu  rcme- 
tiuntur.' 

21  Fervens  cicer,Sfc.']  Ab  ignc  coc- 
tum  :  vel,  natura;  fervidit ;  comburit 


enim,  urinam  movet,  iStC  Atbenjeus 
lib.  2.  cap.  14.  Tepeiis  lupmus]  Aqua 
niaceratus  tepenii. 

23  Sed  fingesl  Sed  coenae  tenuita- 
teni  compensabit  libertas  et  sinceri- 
tas,  nbi  non  erit  opus  simulatione  et 
dissimulatione,  ut  in  mensis  divituni. 

24  Tuo  recumbes]  Non  ticto,  non  ad 
alterius  gratiam  composito, 

25  Nee  crassum,  ^c]  Nee  ego  mo- 
lestus  tibi  ero,  longo  volnmine  legen- 
do  inter  mensam.  Epigr.  52.  1.  11. 
vers.  19.  Ov  fifAowoths  ipe7  KarraKiijxe' 
vos,  Antholog.  lib.  2.  cap.  47. 

26  GadibusimprobtSjS^c]  Vide  Epi- 
gramm.  42.  lib.  2.  vers.  11.  et  Juve- 
nal. Satyr.  11.  vers.  162. 

30  Parvi  tibia,  Sfc]  Parvi  foraminis 
tibia  instar  condyli,  qui  pars  est  di- 
giti  eminens  in  commissura  pugni. 
Sunt  qui,  per  Condylum,  tibicinem 
intelligant;  ut  tibia  Condyli. 

31  Claudiam  sequeris]  Aderit  et 
Claudia  deliciae  tuae,  quani  scio  te 
libenter  secuturum.  Imo  cupies  te 
prioreni  nobis  esse  propter  eani,  quam 
vel  nobis  magis  adesse  velis.  '  Et  nisi 
ccena  prior  potiorque  puella,'  &c. 
Horat.  Epist.  5.  lib.  1.  Commodins 
ergo  scriberetur:  Jam  nobis  cupis 
esse  te  priorem. 

Epic,  lxxix.  Zoilura  vestium  os- 
tentatorem  exagitat. 

1  Surrexti]  IMutandae  vestis  causa, 
quum  te  sudore  perfusiini  fingeres. 

2  Synthesis  undecies]  Vestis  coena- 
toria.    Vide  Epigr.  46.  lib.  2.  vers.  3. 

4  Laxam  tenuis,  ^c]  Ex  sudore 
porusani.  Vel  '  laxam,'  distentam  et 
turgentem  :  corpus  scil.  tuuni  prae- 
pingue  et  obesum.  Rad. 

6  Frigus  enim,  Sfc]  Quia  niilii  non 
ea  vestium  copia  qua:  tibi,  qui  sudare 
te  fingis,  ut  syntheses  osteutes.  Sic 
Epigr.  16.  lib.  2.  vers.  6. 

Epig.  lxxx.  Librum  Severe  cen- 
senduui  mittit,  quem  imraortaleni  fu- 
turum  dicit,  a  Severi  et  Secundi  cas- 
tigatione  prodeuntcm.  Ordo  verbo- 
runi  est :  Severe,  si  vacabis  (uiaiim 


M.    VAL.    MARTIALIS    liPIGR.    LIB.  V. 


1251 


vacabit),  non  totam  horani  niihi  dones 
et  imputes,  legendo  libello. 

2  Imputes,  Secerel  Me  tibi  debito- 
reni  ejus  facias. 

3  Exigisque  nugas']  Ad  examenju- 
dicii  castigas. 

4  Dunun  est,  4'c.]  Objectio  ex  per- 
sona Seveii.  Non  est  aequura  me 
otia  mea  peidere,nugis  tuis  impensa. 
Rogamus]  Resp.  Poeta. 

5  Jacturam  patiaris]  Quasi  dicat  : 
Perdes  tu  quidem  terias ;  sed  rogo 
perde  nostra  caussa  semihorulam. 

7  Improbi]  Qui  tibi  adjungiiinis 
comitem  jeque  gravibus,  ac  tu,  dis- 
trictuin  negotiis.  Improbi]  Impu- 
dentes,  quod  hoc  abs  te  petainus. 
Secundo]  Libertus  bic  Lucensis  ille  ? 
de  quo  lib.  1.  Epigr.  2.  vers.  7.  An 
Plinius  Junior,  qui  Nostro  amicus  (ut 
testatur  ipse  Plin.  Epist.  ult.  lib.  3.), 
qui  et  Secundus  cognoniinatus  est, 
disertumque  eum  vocat  Martialis, 
Epigrammate  19.  libro  10. 

8  Plus  mulio,  6fc.]  Plus  tibi  casti- 
gatori,  quam  niibi  autori.  Vide  quan- 
ti  faciat  Poeta  liniam  et  castigationes 
doctorum. 

10  Nee  Inquieta,  ^-c]  Effugiet  mor- 
tem ;  non  interibit,  ad  inferos,  ubi 
saxum  ingens  volvit  Sisyphus,  dam- 
natus.  Sic  Epigr.  2.  lib.  10.  Mar- 
mora  inquieta,  Sisyplii  saxum  sc. 

13  Lima  momorderit  Secundi]  Cas- 
tigatio,  expolitio,  Metaph.  a  fabris. 

Epig.lxxxii.  Avarum  carpitGau- 
rum,  qui,  cum  Poeta?  ducenta  millia 
HS.  in  foenus  promisisset,  petenti  nee 
decem  millia  credere  voluit. 

1  Quid] '  In  denegando  quels  pudor 
est  paululum  :  Post  ubi  tempus  est 
promissa  jam  perfici,'  &c.  Charinus 
apud  Tcrent.  Promittebas,  ^c]  BIu- 
tuo,  fcenore,  vel  gratis.  Millia  du- 
centa] Quinque  millia  Philippa?orum. 

3  An  poles,  ^-c]  Si  poteras,  inquit 
Poeta,  et  nolebas,  cur  es  pollicitus  ? 
nonne  hoc  est  turpius,  quam  si  mihi 
petenti  statim  a  principio  uegasses, 
aut  nihil  peteuti  nihil  pollicitus  esses? 


Quag  noluisti  milii  dare,  ea  tibi  ha- 
beas ;  male  lis  utaris  ;  quee  nee  beue 
tibi  vertant.  Ita  emendavit  Scrive- 
rius  de  consilio  Scaligeri ;  cum  antea 
legeretur  dispereas. 

4  Pusillus  homo  es]  MiKpo\6yos,  parvi 
animi :  a  base  fellow . 

Epig.  Lxxxiii.  1  Insequeris,  Sfc] 
Disparia  nobis  studia,  voluntates  di- 
versiE.  Sic  Ep.  47.  1.  12.  Vide  et 
Epij;r.  46,  supra. 

Epjg.  lxxxiv.  Qneritur  nil  sibi 
Xeuiorum  a  Galla  missum  Saturnali- 
bus;  se  tantundem  Gallae  remissurum 
Martialibus. 

1  Nucibuspitcr  relictis]  Puerisjnucum 
lusus  indultus  fuit  in  Saturnalibus, 
viris  alea.  Finitis  vero  Saturnalibus, 
revocabantur  in  scholam  pueri  a  raa- 
gistris  :  Plinius  Epist.  7.  lib.  8.  alea 
viris  inhibita;  cnjus  animadvertendae 
cura  ad  iEdiles  spectabat. 

2  Revocatur]  In  scholam  scilicet. 
Nam  Saturnalibus  ferventibus  cessa- 
bant  scholaj:  exactis  aperiebantur. 

3  Proditus]  A  rotati  concussique 
fritilli  sono  proditus  jEdili  ganeas 
I  erquirenti.  Fritillo]  Epigr.  14.  lib. 
4.  vers.  8. 

4  Arcana  modo,  Sfc]  Palam  ludere 
post  Saturnalia  nefas  erat.  E  popi- 
na]  Ubi  lurcones,  ganeones,  et  alea- 
tores  ab  iEdilibus  vestigabantur.  Se- 
nec.  lib.  de  Vita  Beata,  cap.  8. 

5  JEdilem  rogat]  Neque  enim  jus 
iEdili  in  aleatores,  Saturni  tempore  : 
quo  elapso,  pristina  eidem  auctoritas. 
Martial,  lib.  13.  *  Nee  timet  iEdileni 
moto  spectare  fritillo.'  Saturnali- 
bus enim  forum  aleatorium  calfacie- 
bant.  Rogat]  Ut  sibi  parcat,  nee 
in  jus  trahat.  Udus  aleator]  Vino  ma- 
dens. 

6  Saturnalia  transiere  tota]  Epigr.  89. 
lib.  4.  vers.  2. 

9  Sane  sic  abeat,  Sfc]  Nihil  mihi 
misisti  nostris  Saturnalibus  Decembr. 
Nihil  tibi  mittara  Calendis  Martiis. 
Quae  vobis  tanquam  Saturnalia  sunt; 
et  in  quibus  cclebratus  erat  natalis 


1252 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Veneris,  niissaque  mtiliciibiis  iminera 
a  maritis  et  ainatoribus.  Vide  tit. 
Apophoieton,  lib.  14. 

11  Saturnalia,  Martias  Calendas]  Ju- 
venalis  Sat.  9.  '  Miinera  fremineis 
tractas  secreta  Calendis.'  Sed  nihil 
tritius  in   tota  antiquitate.     Idcirco 


aiitem  docet  ainandi  magister,  ne  eo 
tempore  pnellariim  captentiir  aniici- 
tiae  :  quia  solent  tunc  temporis  plii- 
rima  pro  jure  suo  flagitare  :  dicit 
enim  :  '  Magna  siiperstitio  tibi  sit 
natalis  amicae.  Qnaqiie  aliquid  dan- 
dnm  est,  ilia  sit  atra  dies.' 


EPIGRAMMATUM   LIB.  VI. 


Epic.  i.  Ad  Julium  Martialemniit- 
tit  castigandum  novum  libellum,  nt 
exire  securius,  et  in  manus  Caesaris 
venire  posset. 

2  Martialis]  Ad  quern  lib.  5.  Epi- 
gramm.  21. 

3  Si  terseris,  S^c]  Si  acri  digiti, 
auris,  judicii  censura  castigaris.  Ter- 
seris'] Ad  spongiam  ergo  allndere 
videtur,  de  qua  supra  lib.  4.  Epigr. 
10. 

5  Magvas  Casaris,  ^c]  Caesareas, 
sic  Epigr.  8.  lib.  4.  vers.  10.  Magnas] 
Sunt  qui  legant  Mag-ni.  Casaris]  Do- 
niitiani. 

Epig.  II.  1  Lusus  erat,  Sfc]  Pro  lu- 
do  habebantnr  aduiteria. 

2  Lusus  et  immeritos^  Suetonius, 
*  Castrari  mares  vetuit.'  Spadonum 
qui  apud  mangones  erant,  pretia  mo- 
deratus  est.  Papinius  iv.  Sylv.  de  hoc 
edicto  Domitiani :  '  Qui  fortem  vetat 
interire  scxum,  Et  censor  prohibet 
mares  adultos  Pulchrac  supplicium 
timere  formae.'  Hoc  auteni  ideo  vc- 
tuit,  quia  cum  meraoriam  Titi  fratris 
odio  haberet,  et  is  Eunuchos  amas- 
set,  hoc  in  ejus  contumciiam  edictum 
proscribendum  censuit.  Xiphiiiniis 
in  Domitiano.  Herald.  Exsecuisse 
marcs]  Castrare.  Exsecuisse]  Exse- 
care,  ^KTinvuv.  Sic  '  circunisectos  ' 
Judaios  dixit  Sueton.  in  Domitian. 
quos  <  circunicisos '  vulgo  appella- 
inus. 


3  Prohihes,  ^c]  Edictis.  Sueton. 
Domit.  cap.  7.  Xiphilin.  Dom.  Die. 
Amm.  Marcellin.  lib.  18.  Papin.  4. 
Sylv. 

4  Sine  fraudejubes]  Legitime,  non 
ex  adulterio. 

6  Et  spado,  Sfc]  Eleganter  utrnn- 
que  conjungit  Poeta.  Vide  Juv.  Sat. 
l.vers.  22.  et  Sat.  6.  vers.  367,  et 
Epigr.  76.  lib.  6.  unde  huic  lux. 

Epig.  hi.  Dejilio  Domitiani]  Ex  Do- 
mitia  uxore,  cujus  meminit  Suet.  cap. 
3.  Neque  enim  placet  hoc  de  con- 
ceptu  Julize,  quem  ipse  pater  et  pa- 
truus  abort! vum  esse  voluit,  intelligi ; 
ut  vult  Calderinus. 

1  Nascere]  Nascentem  puerum  al- 
loquitur  Poeta,  vel  potius  natum  et 
crescenteni ;  sicut  stirpem  dicimus 
nascidum  crescit.  Darrt«7Uo]Trojano, 
a  Dardano.  I'romissum,  S^c]  Imita- 
tio  Virgiliana  :  '  Julius  a  magno  de- 
niissum  nomen  Inlo.'  1.  /Eneid.  et 
'  Chara  Deum  sobolcs/  &c.  hjec  au- 
tern  '  vera,'  Domitiani  scilicet  Dei  ac 
Domini.  Epigr.  8,  lib.  .'5. 

3  Ilahenas]  Imperium  Romanum. 

4  Quique  regas,  fipc.]  Imit.  Ovidi- 
ana :  '  Sospite  sic  te  sit  natus  quo- 
quesospes:  et  olim  Imperium  regat 
hoc  cum  seniore  senex  :'  a.Trist.  vers. 
105. 

5  Ipsa  tibi  niveOf  Sfc]  Parcae  Deae 
dabunt  patrucli  tuae  Julia*  filia;  Titi, 
partes  sua*:  atquc  Julia  pio  amore 


i\I.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    ^1. 


]253 


sno  tibi  nebit  pollice  niveo  (qui  lon- 
gsvitateni  figurat)  fila  aiiiea,  (\u^ 
siimmam  portendunt  I'elicitalcm  : 
namqne  ex  disciplina  Hetriisconim 
aries  insolito  colore  indiitas,  regi  vel 
Imperatori  oninimn  renim  largitio- 
iieni  portendebat.  Vide  qua;  ad  vers. 
229.  Thyest.  Senecae. 

6  Pliryxi,  Sfc.'\  Vellns  aureuni, 
quale  erat  arietis  illius  quo  Phryxus 
vectus  e  Boeotia  in  Colchos  transfre- 
tavit.  Julia]  Titi  filia,  neptis  Domi- 
tiani.  Ilia  ergo  Domitiani  filium  non 
poterat  non,  utpote  sanguinem  pa- 
trui,  amare:  sive  amavit,  sive  oderit, 
hoc  Poeta  ex  decoro  fingit.  Sensus 
ergo  est :  Julia  quasi  Dea,  Parcarum 
loco  tibi  nascenti  natoqne  nebit  feli- 
oia  vitae  stamina  et  aurea  fila,  totum- 
que  vellus  aureum,  id  est,  meram 
feliciiateni. 

Epig.  IV.  Laudat  Domitianum, 
quod  legem  Juliam  de  stupris ;  et  Sea- 
tiniam  de  impudicitia,  et  aduUeris 
puniendis  revocarit,  atque  histrioni- 
bus  scenani  interdixerit ;  pueros  cas- 
trari  a  mangonibus  vetuerit,  &c.  prae- 
f'eri(|ue  banc  Caesaris  laudem  et  fac- 
tum, caeteris  omnibus  sen  triumphis, 
sen  templis. 

1  Censor  maxime]  Censuram  sibi 
assumpsit  niaximam.  Suet.  c.  8.  per- 
pctuam.  Dio.  Piincipninque]  Impera- 
tor. 

2  Triumphos]  Ex  Dacis  sc.  Cattis 
et  Sarmatis.  Epigr.  2.  lib.  2.  vers.  6. 
et  Epigr.  10.  lib.  5.  vers.  3. 

X  Tot  nasceiitia]  Tot  nova,  et  ab  in- 
tegro  ex  fiuidamentis  erecta,  et  tot 
renuta  sen  restituta.  Sueton.  cap.  5. 
Eutrop.  lib.  7.  Cassiod.  Chron. 

4  Tot  spectacula]  Suet.  cap.  4.  Vide 
Epigr.  1!).  lib.  5.  ibid.  Tot  Deos,  &fc.] 
>iovos  Ueos,  seipsuni,  patreni,  tVa- 
treni,  et  Julium,  cum  antiquis,  Jove 
rustode,  Hercule,  Fortuna  reduce, 
Jano,  &c.  Xipbiiin.  et  Sueton.  Vide 
Epigranmi.  19.  lib.  5. 

.5  J'udica  est]  Vide  qnje  ad  Ep. 
2.  supra. 


Epig.  v,  3  Nil  mild  respondcs]  Id 
est,  tacite  negas :  nam  silentium  tn- 
um  honesta  denegatio  est.  Taciturn, 
See]  Tacendo  videris  dicere  me  non 
redditurum. 

4  Idea,  S)'C.]  Ut  non  reddam,  rogo 
gratis  et  dono, non  mutuo. 

Epig.  vi.  Scoptice  excusat  Paul- 
lam  quod  amet  quatuor  comoedos,  in- 
quiens  eam  non  tacere  praeter  legem 
Dramatis :  quamvis  enim  in  scena 
plures  tribus  simul  loqui  non  conve- 
niat,  inducitur  tamen  saepe  persona 
quarta,  quae  vel  mnta  est  vel  loqui 
non  laborat:  id  est,  parce  loquitur. 
Sed,  mentem  Poetae  petat,  qui  volet, 
ex  Epigrammate  33.  libro  9,  vers.  3. 

Epig.  vii.  1  Jidia  lex  populis,  ifc] 
Ex  quo  tempore  Domitianus  revoca- 
vit  legem  Juliam  a  C.  Julio  Caesare 
Octaviano  contra  adulteros  latani. 
Vide  Suet.  Doniit.  7.  et  cap.  8.  et 
supra  Epigr.  2.  et  4.  primum  hoc  dis- 
tichon  in  ed.  Scriveriana  desideratur, 
consilione  ipsius?  an  incnria  Typo- 
graphica?  Hoc  videtur  ex  lemmate, 
nbi  Faustini  nientio. 

3  Aut  minus,  ifc]  Intra  mensem  vel 
30,  dies  Thelesina  nnpsit  decies. 

5  Non  nubit,  Ifc]  Fraudem  facit 
legi,  conjugii  nomine  praetexit  adul- 
terium,  vim  iegis  eludit,  ueque  jam 
uxor  est,  sed  adulteralegitima.  Epigr. 
75.  lib.  5.  vide  et  22.  Epigr.  infra. 

6  Macha,  ^f.]  Qua;  simpliciter 
moecha  est,  neque  legem  ipsasque 
nuptias  adulterat.  Epigr.  88.  lib.  1. 
et  Epigr.  42.  lib.  3. 

Epig.  viii.  1  Pratores  duo,  Ifc] 
Honores  ait  jacere  et  bonas  artes: 
in  pretio  esse  citharftdos,  choraulas, 
praecones,  uti  et  queritur  Juvenal. 
Satyr.  3.  vide  et  lib.  5.  Epigr.  5G. 

5  PrcEconi  deJit,  Sfc]  lis  enim  tem- 
poribus  privconum  fortuna  ad  in- 
vidiam usque  lauta  ;  quod  Martiali 
indignationem  excitabat  supra  Epigr, 
56.  1.  5.  At  olim  intimorum  et  mi- 
serorum  homuncionum  ministerium 
erat.  IJer. 


1254 


NOTiE   VARIORUM    IN 


6  Dignum  quid  fatito,  ^c-]  Iiinio 
sapienter  fecit,  pro  more  Iiodierno  lo- 
candarum  filianim  :  qui  ter.uioris 
conditionis  hominibiis  prjelatiim  ele- 
git generum  artis  pecuuiosae.  Epigr. 
56.  I.  5. 

Epic.  ix.  1  Dormis,  Larine,  ^c] 
Vel,  simiilas  soiniinm,  ne  ejiciaris  a 
designatore  Oceano. 

2  Te  suscitat  Oceaims]  Lndit  in  am- 
biguitate  tov  '  suscitat :'  quod  signifi- 
cat,  excitare  e  somuo  et  ex  equestri- 
bus  sedibus.  Epigramm.  94.  lib.  3. 
vers.  10.  et  Epigr.  8.  lib.  5. 

Epig.  X.  2  Ille  dabit]  Domitianus. 

3  Templa  quidem,  ^-c]  Suet.  Doni. 
c.  5.  videet  Epigr.  1.  I.  5.  vers.  11. 

.0  At  quam  non  tetricusl  Carmen 
tamen  vel  libellum  supplicem  legit 
vultu  non  minus  sereno,  quam  quo 
jura  victis  dat,  quam  quo  triuni- 
phat. 

7  Dad's]  Epigr.  3.  lib.  .5. 

8  CapiioUnas  itque,  &fc.]  Capitoli- 
um  ascendit  triumphans  per  viam 
sac  ram. 

9  Conscia  virgo]  O  Pallas,  familia- 
re  Domitiani  numcn,  quam  eximie 
colit,  et  cujus  filium  se  esse  vult. 
Epigr.  1.  lib.  4.  vers.  5.  ScitePalla- 
dem  interrogat :  nam  ipsum  Donii- 
tianuni  interrogare,quarc  nil  donarit, 
et  verecundia3  et  inipudentiaB  fuis- 
set.  Tonantis]  Domitiani.  Vide  lib. 
.">.  Epigr.  1. 

11  Sic  ego,  Sfc-I  Sic  ego  qnanrcbam, 
inquit  Martialis,  sic  auteni  Pallas  re- 
spondit.  Posita  miki]  I'crsonani  sci- 
licet iuduta  mitorn  :  ita  Silius  :  '  Jam 
bcllica  Virgo  iilgide  deposita,'  &c. 
Vel  alludit  ad  statuam  Palladis  in 
Capitolio  positam  sine  a>gide,  nt 
quam  Domitianus  liabet.  Epigr.  179. 
lib.  14.  Gorgntie]  Scuto,  cui  pictura 
Medusipi  capitis  inerat. 

12  Qua:  nondiun,  Sfc]  Exspecta  mo- 
do,  dabit,  no.quc  enini  negavit  quia 
non  statim  dcdit. 

Epir,.  X  I.  I  Quod  n»n  sit,  rijladcSfS^c] 
Quod    niiiliiiu   liodic  rrpcriatur  ami- 


corum  par,  non  est  mirnm  cum  nulla 
inter  eos,  qui  amioi  esse  volunt,  in- 
veniatur  conditionum  paritas,  rerum 
communio,  aut  stndiorum  similitudo. 
Orestis  cum  Pylade  amicitia  vel  pn- 
eris  audita. 

3  Nee  raelior  panis,  ^c.]  Vide  Epi- 
gramm. 43.  lib.  2.  et  Epigr.  59.  li- 
bro  3. 

5  Lucrina  voras]  Ostrea  Lucrina, 
quae  in  laude  erant  et  pretio.  Aqiio- 
sa  Pelorisl  Flaccida  concha  et  sine 
colio,  a  Peloro  Siciiiae  promontorio 
dicta. 

6  Non  minus,  SjX.]  Non  mihi  minus 
exacta  est  tenuis  sapornm  ratio,  nee 
minus  deliciarum  cupido  qnam  tibi. 

7  Cadmea]  Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  7. 
Pijiguis  Gallia vestil^Sagwm  Gallicnm 
crassioris  villi.  VideEpigraninia  19. 
libro  4.  et  Juvenal.  Satyr.  9.  vers.  30. 
Pinguiores  euim  crassioresque  olim 
vestes  a  textoribus  Gallis.  Juvenalis 
Satyr.  9.  '  Pingues  aliquando  lacer- 
nas,  Et  male  percussas  textoris  pec- 
tine  Galli  Accipiniiis.'  '  Pingues  la- 
cernas  '  dicit  Juvenalis,  Ttaxdas. 

8  Sagatus  amem]  Dixit :  '  Me  pin- 
guis  Gallia  vestit.'  Sagum  autem 
Gallicum  erat :  quin  et  ipsum  no- 
men,  si  credimus  Isidoro  :  sed  et  His- 
panicum. 

10  Marce,  ut  atucris,  ama~\  Vernm 
preeceptum,  et  e  sapicntiae  fonti- 
bus.  Seneca  Epist.  9.  Hecaton  ait ; 
'  Ego  tibi  monstrabo  amatorium,  sine 
medicamento,  sine  hcrba,  sine  nllius 
venciicje  carmine  :  Si  vis  amari, 
ama.' 

Epig.  xii.  1  Suns]  Mentaii  qui- 
dem restrictione  ambigui  :  '  suos,'  at 
emptitios  scilicet,  non  natives:  sic 
Epigr.  20.  lib.  2.  et  Epigr.  30.  lib.  1. 

Epic.  xiii.  Statuam  e  candidissi- 
mo  marmorc  Domitianus  Julix,  qnam 
impcnsius  amabat,  exadificavit,  ar- 
gumentum  amoris,  quern  per  cestum 
Juliac  manu  baBrentcm  declaravit, 
cum  po  se  pcrcussum,  ut  olim  Jupi- 
ter a  Junone,   rt  IVIars  a  Vonerc  sig- 


M.    VAL.   MARTIALIS    El'IGR.    LIB.   VI. 


1^55 


nifiraret;  illunique  cestiim,  aitPoeta, 
tain  verum  et  potenteni,  nt  vidcatiir 
ab  ipsius  Ciipidinis  coUo  <ietiactus, 
inio  qui  vincat  eundem,  nt  si  Jmio 
aiit  Vpiuis  cestiim  desideret,  possit 
ilium  non  jam  a  Cupidine,  sed  a  Ju- 
lia inntuuni  accipere.  Rad. 

1  Quis  te  Phidiiico,  Sfc.l  Qiiis  sta- 
tiiam  tnam  finxit  tanto  artificio, 
ut  Phidias  exiniii  toreutis  snperasse, 
ipsiusque  Palladis  artem  aeqnare 
videatur  (  Julia']  Filia  Titi  Imp.  et 
Maitias  Fnrvilla?,  cui  impensius  ama- 
t»  Domitianiis  patruus  insignem  sta- 
tuam  tenentcm  mann  cestnm,  quo  se 
percussiim  innueret,  erexit.  Coelo] 
Stilo  scnlptorio. 

3  Non  tadta,  ^c]  Ad  viviim  ita 
expressa,  nt  loqui  videatur.  Lygdos] 
Blainior  Lygdinum  :  e  Tauro  et  Ara- 
bia. Epigr.  42.  infra. 

4  Vivusin  ore  liquor]  Oninino  hare 
vera  lectio  :  sed  quid  sibi  velit,  osten- 
dit  Gronovius  Diatribis  ad  Stat,  ca- 
pite  XXIV.  cirra  finem  pag.  153.  Vivus 
liquor  est  snccus  ille  et  sanguis  faciei 
qui  splendet  e  viventi,  viva  veraque 
facie:  ille  fiilget  in  hac  statua :  lo- 
qui putes,  et  vivo  succo  os  accendi. 

5  Ludit]  Ludibunda  et  vehit  tene- 
ra  ac  molli  manu  geritcestum,  id  est, 
baltheum  amoris  potentem,  Cupidini 
ereptum,  quo  Marteni  Venus,  Jovem 
Juno  tactuni  ad  amorem  accendere 
fertur.  Vide  Gyraldi  Syntag.  13.  de 
Venerc.  Acidalio,  dfc]  Venus  Aci- 
dalia  dicta  est  ab  aK-qSas,  id  estjcuras 
quas  iujicit :  vcl  ab  Acidalio  fonte 
iu  Orchonieno  Boeotiap  quo  se  lavare 
Gratiae  ferebantiir,  in  hoc  autcm  cin- 
gulo  onines  inesse  Gratias  et  Vene- 
res canit  Homer.  U.  |.  '  Acidalius 
nodus '  seu  Cupidineus,  pro  cesto 
sumitur,  quo  percussnra  videtur  Do- 
niitianum. 

7  Ut  Martis,  i;c.]  Juno  et  Venus 
tanquam  minores  Deaa  a  te  (ubi  con- 
oiliatos  volunt  Jovem  et  Martem) 
pctant  ringulum  hoc,  quo  tii  incen- 
dij  Domitianum  Dcnm  ct  Doni.  nos- 


trum. 

8  Ceston  et  ipsa  Venus]  Modo  vers. 
5.     '  Acidalius  nodus.' 

Epig.  XIV.  Ditiicile  Poeta  affirmat 
ingeniuni  excellens  artem  non  ostcn- 
tare  :  nullumque  fere  esse,  qui  cum 
aliquid  se  scire  praeter  ca?teros  pu- 
tet,  nolit  hoc  alios  de  se  scire. 

2  Laberi]  Alius  hie  a  Laberio  mi- 
morum  scriptore. 

4  Vinim  pulahn]  Qui  possit  famam 
et  gloriam  contemneve,  non  osten- 
tando  artem  suam  ac  scientiam. 

Epig.  xv.  1  Phaellwntea,  ^c]  Po- 
pulea.  Vide  Epigr.  25.  lib.  4.  vers.  2. 

2  Ferani]  Formicam. 

4  Funcribi'F  facta  est,  Sfc]  Simile 
de  vipera,  Epigrammate  59.  libro  4. 
vers.  5. 

Epig.  XVII.  1  Cinnam]  Uthabearis 
nobilis,  et  Cinna,  consulari  quidem, 
sed  crudeli  viro  oriundus.  Cinnnme, 
^c]  Tonsor  ;  de  quo  Epigr.  64.  lib.  7. 

4  Istaratione  dicereris]  Barbara  hac 
Apocope. 

Epig.  xviii.  1  SanctaSalonini]  Pro- 
prie  'Sancta:'  nam  INJanes  sancti. 
Vide  Macrob.  lib.  3.  Saturnal.  cap.  3. 
Virgil.  11.  iEneid.  '  Tuque,  o  sanctis- 
siina  conjux,  Felix  morte  tua.'  Nota 
etiam  '  felix  '  naicaplris.  Et'Deorum 
manium  jura  sancta  sunt,'  apud 
M.Tull.  lib.  2.  de  legib.  Et '  Sanc- 
titus'  proprie  '  justitia  erga  manes,' 
ntidem  ait  in  Topicis.  Recte  igi- 
tur  in  gloss.  '  Sa.ncla'^,  '6<rios,  ayios.' 
Herald.  Terris  requiescit  Iberis]  In 
Hispania. 

2  Qua  mdior,  ifc]  Qua  umbra 
non  est  alia  apud  inferos  sanctior. 

3  Sed  higere,  8jC.]  '  Absint  inani 
funere  nfpnia>,'  &c.  Horat.  Ode  20. 
lib.  2.  quia  'muita  pars  mei  Vitabit 
Libitinam  :  usque  ego  postera  Cres- 
cam  la'.ide  rccens  :'  inquitidem  Ode 
30.  lib.  3.  Magna  quidem  ejus  pars 
est  superstes,  cui  superest  gloria  ex 
Claris  factis,  et  ex  bene  nieritis  nomi- 
ni"!  celebrilas :  sed  alia  hie  mens  Po- 
rtae     nostri    ct    ratio     Pythagorica : 


1256 


l^OTi-E    VARIORUM    IN 


vivit  itaque  nielior  Salonini  pars  in 
eo  quod  te  superstitcm  reliquciit, 
qnem  vel  anima  sua  chariorem  lia- 
buit. 

Epig.  XIX.  1  No7i  lie  ti,  ifc.']  In- 
eptos  hiijusmodi  et  nmbiaticos  caii- 
sidicos,  qui  figuraruni  tumore  et  sen- 
tentiaruni  vanissimo  strepitucrepau- 
tes,  niliil  ex  iis  quae  in  usn  sunt  aut 
vident  aut  loquuntur,  exagitat  Pe- 
tronius  statini  ab  initio  Sat,  Ita  hie 
Postunius  vel  ex  alia  oratione  (ut 
ait  Cicero  pro  Roscio  Amerino)quam 
in  alium  reum  fuerat  commenta- 
tus  haec  declamavit :  vel  arcessitos 
hos  artis  colores  et  purpureum,  qui 
late  splendeat,  pannum  assuit  caussae 
levi,  quam  actam  oportuit  de  tribus 
capellis.  Vide  Lucilii  Epigramni. 
lib.  2.  cap.  40.  Antholog.  unde  hoc 
expressuni :  vide  et  Lucianuni  in 
'Pt)t6poov  Si5a(TKd\(fi. 

2  De  tribus  c<^elHs'\  Derelevicon- 
tendebam  cum  adversario  ;  ettu  per- 
inde  ac  si  de  iuiperio  orbis  ageretur, 
memoras  gravissinia  bella:  quasi  di- 
cat,  Mitte  hfpcet  redi  in  viani. 

5  Tu  Cannas,  ^-c]  Tu  nescio  quid 
grande  sonas  de  clade  Cannensi,  belio 
cum  Mithridate,  Hannibaie,  Porsen- 
na,  quem  Mutius  Scaevola  adortus 
est,  Epigr.  22.  lib.  I.  et  beilis  civi- 
libus  Marii  et  Syllae  :  extra  chorum 
quidem,  et  mira  de  lente. 

8  MdiuKjue  tola]  Omni  gestu  et  ac- 
tionis  viribus;  ita  niagno  conatu  mag- 
nas  nngas  agis. 

Epig.  XX.  1  Mutua  te  centum]  He'ic 
est  x"pc''"'rjp  honiinis  vani,  et,  ut  aie- 
bat  Coniicus,  lingua  I'actiosi,  iiiertis 
opera,  et  sublcsta  fide.  IVIulti  rcpe- 
nuntur  cjusniodi,  f|ui  non  modo  facile 
promittunt,  sed  sese  ultro  offeiunt ; 
quorum  amicitiam  si  vis  expcriri,  ni- 
hil iuvenies  alienius.  Herald, 

2  Cum  mild  dixisses,  (fc.\  Quae  est 
oratio  iioniinis  prom|)ti  ad  beneficia 
conreriiida.  (luni  ipse  m«:  sjppe  lior- 
talus  fiicris  prius  nt  aliquid  a  te  pe- 


terem.     Jam  lamcn  dubitas,  cuncta- 
ris,  iScc. 

3  Imjuii-is,  duhitan']  Solicitus  es, 
qualis  ille  inficiator  ac  tVaudulentus 
solet,  ut  observat  Seneca  lib.  3.  de 
Benefic.  cap.  17. 

4  Negd]  Aniarum  est  diu  pendere, 
aequius  erat  mihi  spem  pr^cidi,  tibi 
nietum  ;  quam  utrumqne  sic  trahi, 
sic  cruciari.  Vide  Seiiec.  de  Benef. 
lib.  3.  c.  1.  et  Epigr.  30.  infra  ;  et  lib. 
7.  Epigrammate43. 

Epig.  XXI.  1  Perpetiiam  Stelles,Sfc.'\ 
Cam  Venus  Violantillam  duram  diu 
etinexorabilem  jungeret  tandem  con- 
nubio  stabili  Stellae  Poetce,  dixit, 
Cape  muiius  quo  non  potui  dare  ma- 
jus.  Papin.  sylv.  1.  lanlhida  vati] 
Diminutiv.  ab  lov,  ut  Violantilla  a 
viola, 

3  Domino]  Violantilla. 

4  Pecces  exitiase,  vide]  Am  ore  i\\- 
vens  et  zelotypia. 

5  Cecidi]  Ccsto  ilium  niilii  conci- 
liatura.  Epigr.  13.  supra. 

G  Fog-US  ante  toros]  Adulteriis. 

8  TamfrtigiySfc.]  Tarn  continentem 
et  tlialamo  suo  fidelem. 

9  Arcuno  loro]  Arcana-  virtutis 
baltheo  :  de  quo  supra  Kpigrannnate 
13. 

10  Pldgn  jurat]  Ut  illam  amet. 
Sed  tu  jam,  tiw]  Vt  Stella  Violantil- 
lam et  banc  illc  vicissim  inutua  amo- 
ris  fide  amplectatur. 

Epig.  xxii.  2  Machum  modo,  ifc.] 
Qui  modo  maclius  erat :  Motxfvetv 
fifV  diXovcri  tiv  KavQavovcri  xp(^''o*'>  7«- 
fjieiv  5«  hs  (jMiixi^ffo-v,  '6rav  in  ainals 
\7](pdw(TL,  Apollonius  apud  Plulostra- 
tum,  lib.  8, 

3  Lex  Julia,  Sfc.]  Supra  Epig.  7. 
vers,  1.  et  Epigr.  2.  et  4. 

4  Non  nubis,  ic]  Supra  Epig.  7. 
vers.  5.  et  Ei)igr.  TT).  lib.  5.  et  Kpigr. 
75.  lib.  1.  Sed  fateris]  Ilium  fuLsse 
nicechum. 

Epig.  xxui.  SiVyxpo""'  fuerunt  Mar- 
tialis  et  Juvenalis  :  acumen  sape 
couvenit,   et   vel   Pliiio   Platonisiat, 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VI. 


1257 


vol  Philo  Platonissat :  uter  iitri  ac- 
ceptnm  ferat  utriusque  interpresnon 
dico :  veriiin  hoc  Epigramnia  vide 
expressum  Satyr.  G.  Juvenalis  vers. 
196.  ibideniqne  expositiim. 

Epig.  XXIV.  Lasciviae  id  esse  in 
Charisiano  jocatur,  quod  revera  paii- 
pertatis  erat :  lit  cui  non  erat  veslis 
ccenatoria  quam  siiineret  in  Satiirna- 
libiis,  ubi  Senatores  et  equites  posi- 
tis  togis  iudiiebant  syntheses.  Vide 
Epigr.  141.  lib.  14.  et  Lips.  1.  Sat.  1. 
^que,  inquit,  lasciviim  est  gravita- 
tem  inducere,  ubi  caeteri  pro  ritu 
civitatis  lasciviunt,  ac  lascivire  ubi 
czeteri  cives  gravia  agunt. 

Epig.  xxv.  Marcellinum  in  Dacia, 
tirocinia  militaria  pouenlem,  nionet, 
ut  caute  fortis  sit :  ilhim  niiiilominus, 
ut  Ulyssem,  patriam  propugnaie, 
eique  decus  immortaie  parere  posse. 
Rod. 

1  Sincera  pareiilis]  Vera,  ingenua, 
ingenio,  moribus,  pectore  patrem  re- 
ferens,  fortis  forti  create:  puruni  au- 
rum  a  puro  auro. 

2  Parrhasio  quern,  ^c]  Qui  mere- 
ris  tyro  in  Dacia,  quie  spectat  ad 
Septentrioneni :  militasse  euni  in  Da- 
cis  et  Getis  testantur  Epigr.  40.  lib. 
9.  et  Epigr.  79.  lib.  7.  De  Parrhasia 
ursa,  vide  vers.  3.  Epigr.  11.  lib.  4. 

3  Ille~\  Ego.  Putrius  amicus'\  Fuit 
enlm  familiaris  patri,  cujus  caussa 
aniavit  filium. 

7  Bella  velittt,  Sfc]  Temere  pug- 
nent  furiosi,  tn  caute  et  uti  forteni 
decet;  qui  'non  timebit,  cavebit 
tamen.'  Senec.  Epist.  85.  et  Arist. 
Eth.  3.  lib.  habes  enini  in  te  artinni 
ornanienta  quibus  togatus  non  minus 
quam  armatus  patriam  colionestare 
possis : '  Licet  eniiuus  esse  Fortibus  : 
Autso  nocnit  temeraria  virtus.' 

Epig.  xxvi.  1  Periclitatur  capite'\ 
In  judicio  rei  dicuntur  '  capite  peri- 
clitari.'  Sotadem  \eixova,  capitis  vel 
oris  ministerio  male  usum,  '  capite 
peiicUtari '   ait.      Qui  patitur,  '  ore 


morigerari;'  qui  agit, '  capiti  illudere' 
rectius  et  ambigue  dicitur. 

Epig.  xxvii.  Nepotem  vicinum 
liortatur  ad  genialem  vitam. 

1  Bis  vicine  Nepos,  ^c]  Duplici 
niodo  ait  Kepotem  sibi  esse  vicinum  : 
primo  in  urbe  Roma  circa  Florse 
templum  :  turn  in  Sabinis,  Ficelia- 
runi  oppido  :  inter  quod  et  Nonien- 
tum  Martialis  praBdium  liabuit.  Cluv. 
Ital.  1.  2.  c.9.  Proxima  Flora]  Epigr. 
23.  1.  5.  vers.  4. 

2  Ficelias}  Oppidum  in  Sabinis. 
Alii  leg.  Fregelias :  alii  Ficcdulas: 
illud  frigide  sane  et  contra  versum  : 
hoc  aeque  obscure  ac  Ficelias  :  rurine 
illipne  fuerint,  an  in  urbe  :  alii  Ficu- 
leas.  Vide  Brod.  Miscell.  10.  lib.  28. 
cap. 

3  Est  tibi]  Procreasti  filiam  tui  si- 
milliuiam,  qude  plane  refert  omnibus 
oris  lineamentis  patrem,  quod  ar- 
gumento  est,  esse  tibi  uxorem  cas- 
tain,  et  filiam  banc  legitiniam.  Rad. 
Patris  signatur,  ifc]  Sic  Catullus 
in  nuptiis  Julia;  et  Torquati:  'Sit 
sao  siniilis  patri,'  &c.  niox, '  Et  pudi- 
citiam  suae  matris  indicet  ore:'  et 
Horat.  '  Laudantur  simili  prole  pu- 
erperal.' 

5  Tu  tamen  annoso,  ^c]  Ne  parce 
veteri  vino,  veruni  bibe  uti  ante 
natani  filiam  :  nee  reconde  vina,  sed 
nummosilli  relinquendos.  Epigr.  12(5. 
lib.  13. 

7  niiistum]  Non  vinuni  a  te  recon- 
ditum,  sed  quod  ipsa  levit,  et  quod 
cum  ipsa  simul  consenescat. 

8  Amphora,  Hfc]  Quo  enim  die,  sen 
mas,  seu  fcemina  nata,  coudebant 
vinimi  novum,  ut  cum  prole  cresce- 
ret,  et  die  natali  iiide  tantum  hauri- 
retur. 

9  Cacuba  non  solos,  ^c]  Non  orbis 
tantum,  sed  et  lis  qui  liberos  habcnt, 
liceat  genialiter  vivere  et  C^cubi 
culidlos  exliaurire. 

Epig.  xxviii.  1  Libertus]  Lege 
cpicediou   Glauciae   Melioris  lib.  2. 


1258 


NOTiE   VARIORUM    IN 


Sylv.  Statii,  quod  huic  concinit  ac 
facem  prafert.  3Ielioris']  Mel.  At- 
tedii. 

3  Breves']  Piier  enim  cxtinctiis. 
Patroni]  Melioris  Attcdii,  qui  Glau- 
ciam  etiamnuin  infantem  propter  for- 
inam  et  ingenium  manumiserat.  Epig. 
seq. 

5  FlaminicE,  ^-c]  Viae  Flam,  extra 
wrbem,  in  qua  tumuli  ficqueiites. 

8  Messibus  peractis]  AV\\,menslbus: 
vitiosissinie:  unde  cnim  bimulo  inge- 
nium, mores  casti,  pudor,  &c.  pra- 
dicta  ? 

9  Vix  timtm,  ^c]  Prope  erat  tre- 
decennis. 

10  Quijles  tnlia,  ^c.]  Qui  Glau- 
cize  fatnni  immaturum  atque  Melioris 
miserani  orbitatem  defies,  sis,  piecor, 
felix,  neque  habeas  ex  tuo  quod  fleas  : 
tit  lib.  10.  Epigr.  61. 

Epig.  xxix.  1  Non  de  plebe  domics'] 
Non  pars  Niliacae  plebis  aut  Alexan- 
drine, non  e  familia  plebeia  :  vel,  non 
e  grege  atque  turba  domcsticorum 
servorum.  sic  1.8.  Epigr.  51.  Avara] 
Avarorum  mangonum,  quibus  bine 
qnaestns.  Veryia,  ^c]  Nee  es  verna 
venalitius,  ita  natus  domi,  ut  venuin 
in  catasta  cum  reliquis  servis  expo- 
nerere:  sed  ita  natus,  ut  merito  a 
Meliore  amarere.  Statins  :  '  Non  te 
barbarica?  versabat  turbo  catasta?.' 
Epigr.  42.  lib.  1.  vers.  1.  Catastce'] 
Pegmatis  lignei,  quo  vcnales  expo- 
nebantnr  servi :  a  Karamrivai :  vel, 
Ht  Kaderus  exponit,  Est  machina 
lignea  loiigaque,  conipedis  forma, 
servis  credo  venalitiis  injecta  :  unde 
dicti  ipsi  servi  '  catasti.' 

3  Munern,  Sfc]  Infans  rnim  nianii- 
missus  est.  Vide  et  Epigr.  praced. 
vers.  3. 

f)  Apollineo,  ^c]  Formoso,  instar 
Apolliiiis. 

7  Immodicis  hreris  est,  ^-c]  Pnl- 
clierrinia  qua>que  brevis  ajvi  sunt: 
precox  indoles  inimatiiri  plerunquc 
fati  :    TO  -yap   ■Kipiirira  rrwjxaTa    nhrfw 


^apelais  irpos  Gtaii'  Svcrirpa^lats,  "Eijiatrx' 
6  fnavTis.  Calrhas  scilicet,  referente 
nuncio  Sophocleo  in  Ajace  i.ia(rra.yo<l>. 
ex  opinioiie  impia,  Ueos  invidere  ex- 
iuiiee  et  enorniiori  gloriap  :  hinc  et 
fascini  adiiibiti,  sputum,  salivae,  aliae- 
que  res  turpiculae,  quibus  gloriara 
temperari,  arceriqne  invidiam  crede- 
bant.  Iritmodicis  brevis  est]  Haec  fuit 
antiquorum  sententia,  immodicis  et 
liumanam  sortem  quacnnque  in  re  su- 
peratitibns  hominibus  invidere  Deos : 
et  inde  fieri,  ne  inter  nos  diurnent : 
qiiaie  dicebat  Cato  Censorius,  'Se- 
nilem  juventam  praeniatnrae  mortis 
esse  signnm.'  Plin.  lib.  7.  cap.  51. 
Optabant  igitur  ne  quid  nimis  pla- 
ceret,  ut  pr-cecipit  hie  Martialis  :  et 
nimiam  laudationem  nocere  existi- 
niabant.  Quidam  enini  prodiderunt 
esse  homines  nimia  laudatione  ctfas- 
cinautes.  Vide  A.  Gell.  lib.  9.  cap. 
4.  Et  hie  proprie  '  fascinum.'  Unde 
*  Preefiscine  '  dixerunt,  ad  averten- 
dum  fascinum.  Notus  hie  Virgilii 
locus :  '  Bacchare  frontein  Cingite, 
ne  vati  noceat  mala  lingua  future.' 
Nota  '  mala  lingua :'  nam  '  fascinum  ' 
a  fando,  inquit  Festus.  Ac  Cioatius 
Verrius  quasi  fidcTKapov  dictum  autu- 
niat,  et  commode  sane  et  condecen- 
ter,  ait  Cell.  lib.  C.  cap.  12.  Cajterum 
tola  ilia  opinio  ex  eo  fluxit,  quod 
opinabantur  Deos  invidere  'enornii- 
ori gloriee,'  ut  loquitur  Tertullianus. 
Impia  sententia.  Invidiam  antcm  is- 
tatn  ita  metuebant,  ut  earn  quocun- 
que  modo  placare  conarentur ;  et  id- 
circo  res  turpiculas  puerorum  coUo 
appendebant,  bonae  8ca?vaj  caussa, 
ut  notat  Varro  in  libris  de  Ling.  Lat. 
Quo  sane  videtur  allusisse  Plautus  in 
Milite:  '  l'2nim  Jam  dudum  gestio, 
inncclio,  hoc  abdomen  abdimere,  Ut 
faciam  quasi  puero  in  collo  pendeant 
crepundia.'  Et  in  suis  adibus  hsec 
irpojSdffKatna  (Mutonia  ai>peilat  yXaxr- 
aoypdfos)  habcbant.  Plutarch,  cl  Pol- 
lux.   Ihrnldus. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VI. 


1259 


8  Non  placuisse  nimis]  Ne  cito  pe- 
reat,  teqne  jacUira  cruciet. 

Epig.  XXX.  1  Sex  sestertia']  Sen- 
sns  est :  Si  milii  tantmn  donasses  sex 
sestertia,  quuni  poUicitus  es,  deberem 
tibi  tantas  giatias,  quantas  solverem, 
si  donasses  diicenta.  Nnnc  quia  sero 
admodnni,  et  vix  tandem,  quod  pro- 
niisisti  largitns  es,  amisisti  omnera 
gratiani  :  qui  enim  cito  dat,  bis  dat. 

3  Debcrem  tibi]  Gratiani  ant  fne- 
nns  pro  ducentis  sestertiis,  id  est, 
pro  ducentis  millibus  sestertinm.  Rad. 
Pro  ducentis]  Ac  si  donasses  milii  du- 
ccnta  sestertia  :  nam  quod  exponunt, 
'  sex  ratione  fenoris  ducentoruni,' 
uon  placet. 

5  Kalendas]    Menses. 

7  Perdidisti]  '  Bis  dat,  Qui  cito 
dat,  minimi  gratia  tarda  preti  est.' 
Alciat.  Embl.  162.  Vide  Epigr.  20. 
supra. 

Epig.  xxxt.  2  Vis  sine  febrc  mori] 
Valetudinis  forte  gratia  vigilantister- 
tis  naso,  et  medicum  palpas  hac,  hoc 
volui  dicere  munere. 

Epig.  xxxii.  1  Cum  dubitaret]  Cum 
adliiic  ancipiti  dubioque  Marte  Otho 
cum  Vitellio  ptignaret.  Enyo]  Bel- 
lona,  furor  bellicus.  Enigr.  24.  lii). 
spect.  vers.  3. 

2  Posset  vivcere]  Neque  enim  se 
Gaiber  ojiposuisset,  nisi  sperasset  sine 
bello  civili  rem  geri  potuisse;  atque 
«I)i  jam  a  Vitellianis  ad  Bebriacum 
fraude  supcrato,  satissuperesset  spei, 
integr<¥qiie  fere  copiae,  supervenien- 
tibus  et  aliis,  odio  tamen  civilium 
armorum,  et  ne  periret  popnhis,  se 
pugione  transfodit.  Sueton.  Dio,  et 
Tacit.  2.  Hist.  Mollis  Otho]  De  mol- 
litie  ejus,  Sueton.  cap.  12.  et  Juven. 
Sat.  2.  vers.  102. 

3  Damnavit,  fifc]  Civilia  bclla  ex- 
osum  Othonem,  etiam  privatum  ad- 
huc,  refert  Suet.  cap.  10.  Sed  pul- 
cherrime  apud  Dionem  loquitur  Otho 
quuni  inquit :  '  Multo  melius  est, 
niulioque  justius,  unum  pro  multis, 
qviam  pro  uno  multos  inter! re.     Ego 


quidem  Mutius  esse  malim,  aut  Cur- 
tius,  quam  Marius,  quam  Sjiia,'  &c. 

5  Vel  Casare  major]  Quo  vcl  vic- 
tore  niajorem  se  et  meliorem  affirma- 
vit  Cato. 

6  Major  Othone  fuii]  Minor  certe  ; 
Cato  enim  rebus  fractis  et  desperatis, 
Otho  salvis  jam  et  integris ;  ille  tae- 
dio,  hie  odio  belli  civilis  se  interfccit : 
vitam  mollem  forti  morte  cohonesta- 
vit.  '  Alii '  (inquit  Tacitus)  '  diutius 
Imperium  tenuerunt,  nemo  tam  for- 
titer  reliquit.' 

Epig.  xxxiii.  4  Tam  miser,  et  /«- 
tiiit]  Et  miseria  miseriarum  haec  est, 
quod  aaiissis  fuga  et  morte  pueris, 
detrusus  est  ad  luulieres.  Scopticc. 
Turneb.  lib.  26.  cap.  27. 

Epig.  xxxiv.  1  Basin  da  nobis,  4"c.] 
Vide  Epigr.  C4.  lib.  3.  et  Epigr.  47. 
lib.  5. 

4  Cecropio  mnnle,  ^-c]  Hymetto, 
moute  prope  Athenas,  Cecropi  reg- 
natas,  thynio,  apibus,  et  melle  cele- 
bri. 

5  Vocesque,  manusgue  iheatro]  Piau- 
su  enim  ei  faustis  acclamationibus 
excipiebantur  in  spectaculis  Impera- 
tores.  Et  his  acclamationibus  Im- 
peratori  felicitatem  coinprecabantur. 
Not  a  TO  'Pfc'/uai'ots  ffvvTjdes  fVTvx^av  (TT- 
fvxonevaiv.  Nam  vox  erat  '  feliciter.' 
Aliis  etiam  blanditiis  onerabantur. 
Vide  Tertull.  lib.  de  spectaculis,  cap. 
25. 

6  Cum  populns,  Sfc]  Ubi  plausu  et 
faustis  acclamationibus  excipitur  in 
spectaculis  Caesar. 

7  Quot  arguto  dedit,  ^r.]  '  Mille, 
deinde  centum,  Dein  mille  altera, 
dein  secunda  centum,'  &c.  CatuU. 
Epigr.  5.  ad  Lesbiam. 

8  Pauca  cupit,  8fc.]  '  Pauperis  est 
numerare  pecus  :*  et  Horat.  '  nume- 
rabilis,  utpote  paucus,'  Epist.  ad  Pi- 
sones. 

Epig.  xxxv.  In  molestum  canssi- 
dicum,  quern  inter  dicendum  biben- 
tem,  lit  vires  revocaret,  horasqne 
orando   cxpleret,  Poeta  nionet,  iit  si 


12m 


NOTyE    VARIORUM    IN 


velit  bibere,exhanriat  aqnam  clepsy- 
dras ;  id  est,  ut  cito  fiiiiat  orationeiu, 
qua  occidebat  aiiditoies.  Rad. 

1  CIcpsydvas]  Horologia  aquaria, 
phialas  e  vitro,  ciipro,  arfjento,  &c. 
e /cXeTTTw  et  vSwp,  per  qua;  gtittatim 
dtfluit  aqua  ad  teniporuin  spatia  di- 
nietieiuia,  priscis  in  iisu,  ut  bodie  bo- 
rologia  arenaria, /to«r-g/asses:  clepsy- 
dra autem  tertiam  fere  borae  partem 
continebat.  Vide  Pliu.  lib.  2.  Epist. 
11.  et  Epigr.  2.  lib.  6.  et  Budaeuni 
in  Pandect,  pag.  371.  Lucianus  in 
'A\iev(Ti  simpliciter  i/'Saip  pro  clepsy- 
dra ponit.  Dabantur  clepsydree  a 
judicibus,  ut  liinc  etiara  nianifestum 
est,  et  plurcs  defendenti  quani  accu- 
santi.  Vide  Plin.  Epist.  9.  lib,  4. 
unde  liebat,  ut  aliquando  Oratores, 
elaboratas  suas  orationes,  et  niulta- 
rum  noctiuin  pretio  a\stiuiatas,  totas 
recitare  non  possent.  M.  Antoninus 
luiperator  et  Piiilosopbus  clepsy- 
dras Oratoribus  liberaiiter  dedit. 
C'.rteruni  nuaquapque  clepsydra  efflu- 
ebat,  ut  opiiior,  spatio  tertiiE  partis 
unius  borffi.  Vide  Plin.  lib.  11.  Epist. 
11.  Her.  HJugna  tibi  voce  petenti] 
Tanquaui  gratuni  tibi  factret  judex 
longuin  dicendi  spatiuui  concedendo. 

2  Arbiterl  Judex. 

'i  Tepeiilem]  Mora  egelidam.  An 
a  sole  vel  igne  calidani  ?  (piani  supino 
ore  bibis  ad  voceni  et  vires  reficien- 
das,  siuiulque  ut  tempus  protralias: 
bibendi  autem  inter  agendum  nioioin 
liunc  a  suo  oratore  procul  abesse  vult 
Eabius  lib.  1 1,  cap.  ult. 

4  SeniLiupinus]  Expriniit  gestum 
bibentis,  et  ampullam  exhauriontis, 
quiiin  caput  supiuant,  ut  ii,  qui  ani- 
plioras  totas  siccant.  Had. 

5  Ui  tandem  fiaties,  ^-c]  Et  exbans- 
ta  tandem  clepsydra  iinias,  tua(iuc 
voci  ac  nostris  auribiis  parcas.  Vide 
Turneb.  lib.  25.  cap.  27. 

Epig.  XXXVI.  Tricubitalcs  et  ad 
onine  ministcrium  instrumentalcs  na- 
sos  eniuitgunl  ali>(uauto  bonestius 
Epigrammatislar  (Jra.ci.    Antbol.  lib. 


2.  cap,  23. 

Epig.  XXXVIII.  Laudat  filinm  Re- 
guli  oratoris,  faustaque  eidem  omina- 
tur,  quod  tamen  votiun  inane  fuit. 

1  Parvus]  Filiolus  Reguli :  de  quo 
vide  Plin.  Epist.  2.  lib.  4.  Nee  ad- 
huc  trieteride  plena]  Nondum  trimn- 
1ns  :  airh  rov  rpKToiJs  trieteris,  spatinni 

3.  annorum,et  testum  IJaccbo  sacrum, 
propter  expeditionem  ad  Indos  Iri- 
ennio  exactam. 

3  Maternusque  sinus]  Avidus  so. 
patris  audiendi,  negligit  niatrera ; 
velut  jam  turn  aetateni  ingenio  prae- 
currens,  nucibus  relictis,  niajora 
spectaret. 

4  Suas]  In  se  derivari :  vel  hiEre- 
dcm  non  bonorum,  sed  laudum  etiam 
et  virtntum.  Rad. 

5  Centumque  viri,  S^-c]  Cansze  actae 
coram  Centnmviris  :  qui  tamen  erant 
105.  cinn  ex  35.  tribuum  singulis  ter- 
ni  eligerentur  adjudicandum  de  ha?- 
reditatibus.  Vide  Tacit,  Dialog,  de 
Oratorib.  et  Plin.  Epist.  14.  lib.  2.  et 
mox  vers.  5.  vide  et  Epigraium.  62. 
lib.  7.  vers.  5,  Corona]  Tribunalia 
circnuistante. 

G  Julia  tecta]  Julia  Basilica,  Julii 
C.es.  templuni  in  foro,  in  quo  coge- 
bantur  c.  virorum  quatuor  concilia 
ad  caussas  de  testanientis  audiendas. 
Vide  Plin.  Epist.  2!.  lib.  5.  et  lib. 
6.  Epist.  33.  vide  et  Jani  Par- 
rbasii  Epist.  57.  Placent]  Reguli 
filio  placent  aotiones  apud  Ceutum- 
viros  ;  quasi  et  ipse  jam  cuperet  in- 
sistere  vestigia  patris. 

7  Acris  equi  sobulen,  cVc]  Alludit  ad 
Horat.  '  Fortes  creautur  fortibus 
et  bonis:  Est  in  jtivencis,  est  in  equis 
patrum  virtus,'  «S;c. 

8  Mtdli  fronte]  'AKepcos,  nondnm 
cornutus. 

10  i\atum]  I'ilium,  paternae  elo- 
quentiic  amuluni.  Diws]  Maritum 
et  filium.  Irritum  aulcm  boc  fece- 
runt  Parcac   votum.     Vide  2.  Epist. 

4.  Plin. 

Ki'iG.  xxxix.  Adullerianxoris^VIa- 


M.    VAL.    MARTIALIS    [iPlGR.    LIH.    VI. 


J2()l 


iiilia?  jocando  conimemorat  Cinn*  : 
nam  Cinna  habebatnr  pater  scptem 
liberornm,  quiim  nullum  procreasset : 
simnl  sordes  adulterionmi  accusal, 
quod  mulier  sectetur  moriones,  pis- 
tores,  servos,  iSjc. 

4  Sed  in  grabatis,  ^-c]  Sed  a  servis 
tibi  geniti  :  vel  in  grabatis,  quje  bu- 
milioruni  servornm  lecti  sunt:  vel 
super  tegetibus,  quas  hipjp,  ut  et 
servi,  pro  lectis  habent.  Juv.  Sat.  G. 
vers.  118.  '  Dormire  virnni  cum  sen- 
serat  uxor,  Ausa  Palatino  tegetem 
praeferre  cubili,'  <li:c.  Sed  nonne  al- 
lusit  Poeta  eruditissimus  ad  dictum 
Diogenis  canis,  qui  irepl  traiShs  irewop- 
vevKSros  dpwrridels  irodev  eir),  Teyfa.T7}s, 
e<pT].  Nempe  reyeaTris  ibi  a  Tfyos, 
quod  et  reyeos;  quo  veibo  '  lupanar ' 
aliquando  siguificari  alibi  ostendimus. 
Herald. 

5  Furtd]  Adnlteria. 

6  Retorto  cririe']  Nam  yEthiopes  et 
Mauri  oiiKorpix^s.  Vide  Arist.  lib.  5. 
de  Generat.  Anim.  cap.  3.  Martial, 
in  Amphith.  '  Atque  aliter  tortis 
crinibus  iEtbiopes.'  Tales  proprie 
qui  prope  Nibun  habital)ant :  quod 
observat  Diod.  Siculus  lib.  3.  Maii- 
rus  incedit]  Maurum  referens.  Vide 
Epigr.  3.  lib.  Spect.  vers.  7.  Aristot. 
lib.  5.  generat.  anim.  cap.  3. 

7  Coci  Santral  Al.  Cogisantra: 
servi  scil.  Mauri. 

9  PalcestntcB'\  Qui  familiam  ad  pa- 
laestram  nngit  atque  exercet.  Epigr. 
57.  lib.  3.  et  82. 

11  Lippum,  Ifc.}  Pistorem  ab  igne 
lippum. 

12  Cincpda]  Impudica. 

13  Concuhino}  Catamito  tuo. 

14  Nefas  non  est]  Est  enim  concu- 
bini  tui  filius. 

16  Qua  sic  movcntur,  ^-c]  Rarum 
hoc  :  nam  vere  scribit  Arist.  lib.  1. 
de  hist.  Animal,  cap.  11.  hominem 
solum  esse  auribus  imrootis  inter  ani- 
malia  :  vcrum  accidcrc  aliquando,  ut 
violata  psnc  naturiv  lege,  quibusdam 


aures  moveantur.  Herald.  Ut  snlent 
astUuruiii]  Hos  ut  pliirinuiin  stolidos 
ac  fatuos  esse  tradunt  Pbysiognomi- 
ci ;  ita  ut  bnnc  tanquam  morionis 
filiiim  subsanuet  Martiaiis. 

19  Clwrauhi;]  Epig.  57.  lib.  5.  vers. 
9. 

20  Hyhridaruni]  Servi  liberornm, 
ingeniia  matre  et  servis  honiinibus 
natosum,  q;ios  Epigr.  85.  lib.  1.  ap- 
pellavit  '  equites  vernas.'  Quod  co- 
gitans  aliquis  fecit  iu  Ms.  Bodleiano  : 
Jam  vernularum  grex.  Hybrida  e»t 
fcetus  ex  imparibus  parentibus  :  ut 
canis  ex  venatico  et  gregario:  amnn- 
grel.  Vide  Epigramm.  22.  lib.  8. 
Grex  plenusl  Ut  musarum  e  numero 
novenario,  qui  Pythagoreis  numerus 
perfectissimus,  nempe  ab  imparl  nni- 
tate  primo  quadratus,  tribusque  con- 
stans  ternariis. 

21  Spado  CoresuSfSfc]  Qui  testibns 
evulsis  ad  impraegnandum  impoteiis 
est,  coit  tameu.  J.  C.  Seal.  Exercit. 
275. 

Epic.  xl.  1  Tibi  nulla,  Lycori] 
Quondam  juveni. 

2  Glycera'fcemina,S^c.]  Jam  in  flore 
ipso. 

3  HcBC  eril  hoc]  Glycera  erit  anus, 
ut  Lycoris,  vivat  modo.  Tu  nonpotes 
esse,  Sj-c.]  Tu  Lycoris  non  potes  esse 
puella  ut  Glycera. 

Epig.  xli.  Ravi  laborans  poeta 
quispiam,  focale  ad  fauces  et  guttur 
servandum  adhibebat.  Martiaiis  ab- 
surdum  ejus  factum  a  contrariis  et 
pugnantibus  notat.  Tu,  quia  fauces 
obligas,  ostendis  te  raucum  esse,  non 
posse  loqui ;  idem  tameu  quum  rau- 
cus  ascendis  et  rccitas,  negas  te  posse 
tacere.  Nee  tacere  ergo,  nee  loqui 
nosti.  De  more  vero  fauces  obligan- 
di,  vide  Ep.  142.  lib.  14.  Rad. 

1  Qui  rccitat]  Vide  Kpigr.  41.  lib, 
4.  Et  colln  revinctus]  Ms.  noster  : 
et  tempora  vincta:  et  mox  :  posse  la- 
cere :  quod  vulg.  nosse. 

2  Hie  se  p'issc  loqui,  ^c]    Alluderc 


1262 


NOT/E    VARIORUM    IN 


videtur  ad  illiid  Epicbarmi :  Oii  \iyeiv 
Setvhs,  aWa  (Tijav  aovvaros.  Citat  A. 
Gell.  lib.  1.  cap.  15. 

Epig.  xlii.  a  niorbo  Oppiaui  su- 
mit  occasioiiein  laudandanini  Etrnsci 
tberraarum,  qiias  lib.  1.  Silvarum  Pa- 
pinius  elegaiiter  describit :  Romae 
erant  in  ipsa  urbe :  Oppianuni  aiitem 
poetain  sua  opinione,  uon  poiitam 
Martialis  jndicio,  in  bis  thermis  luem 
morbi  abstersiirum  dicit,  aut  illotum 
nioritnrum:  Oppianus  enim,  ut  lib. 
7.  leges,  pallidas  affectabat  poesin,  eo 
solum  nomine  quod  palleret :  pallent 
enini  ob  studium  boni  poetae.  Sed 
Oppianus  naturae  vitio  laborabat,  uon 
alio. 

1  Etrusci,  ifc]  Claudii  Etrusci  bal- 
neis. 

2  Illotus  morieris]  Neque  enim  aliae 
tbermae  labes  tuas  et  malum  colorem 
(Epigr.  3.  lib.  7.)  eluere  valent.  Vel 
ludit  in  honionymia  toD  '  illotus,'  ut 
opponatur  '  lauto,'  id  est,  sordidus 
liberali.  Mortui  vero  lavabantur  aqua 
calida;  unde  joci  occasio.  Herald. 

4  Aponi]  Patavio  vicini,  queni  ce- 
lebrat  Claudianus  Epigr.  3.  et  Cas- 
siod.  lib.  2.  Var.  39.  Rudes  puellis'] 
Intacti  puellis  :  scribit  enim  Theo- 
doricus  rex  esse  in  aquis  Aponi  stu- 
pendam  quandam  continentiiB  disci- 
plinam  :  nam  in  undam  qua  viri  refi- 
ciuntur  si  mnlier  descendat,  incendi- 
tur,  et  calore  exuritur.  Vide  Cassio- 
dor.  Epigr.  39.  lib.  2.  et  Cluver.  Ital. 
lib.  1.  cap.  18.  vel  ad  verecundiam 
forte  Patavinarum  respexit.  Vide 
lib.  11.  Epigr.  17.  et  Plin,  Epist.  14. 
lib.  1. 

5  Mollis  Sinuesm,  Sfc]  Mollitie  coe- 
li  et  salubritate  a(|uarum  laudata  Si- 
nuessa  Campaniae  urbs.  Tacit.  An- 
ual.  12.  Vide  Epigr.  8.  lib.  11.  vers. 
10, 

0  Pa.iseris]  Loci  Campaniae  ad  in- 
ferum  mare.  Superbus  Anxur]  '  Im- 
positus  saxis  late  candeutibus  Anxur.' 
Horat.  Satyr.  5.  lib.  I.  et  Epigr.  1. 
lib.  5. 


7  Fhcebi  vada]  '  Aquee  Apollinares, 
calidee  et  uobiles,  olini  '  Caeretanse 
aquae'  seu  'Cserites:'  juxta  Care 
opp.  Etruriae.  Cluv.  Ital.  lib.  2.  cap. 
2.  Principesque  Bala:']  Nobilissimse 
aquae  Baianae. 

11  Taygcti  metuUa]  Maimor  viride 
ex  Taygeto  monte  Laconiai.  Cata- 
chresis, '  metalla,'  pro  lapide. 

12  Certant}  Marnior  Sinadicum  e 
Phrygia  purpurei  coioris  certat  niar- 
mori  Noraadico  e  Libya  flavo.  Vario 
decore}  Colorum  varietate  certant 
marmora. 

13  Altius  cecidit]  E  terra,  e  lapici- 
dina:  vel  propter  moles  marmorum 
niajores. 

14  Onyx  anhelat  cestus']  Onychium 
marmor  (de  quo  Plin.  lib.  3G.  cap.  7.) 
eestu  sicco  anbelat,  sudat  tamen. 
Sensus  est,  ut  vult  Raderus :  Onyx 
piuguis  sea  sudans,  anhelat  aestussic- 
cos,  id  est,  solem  ;  periude  ac  si  ho- 
niinis  more  d-slu  balnearum  laboret  ? 
Nee  aliud  dicit,  quam  in  thermis 
Etrusci  etiam  inter  alia  marmora  re- 
periri  Onycliem. 

15  Flamma  tenui]  Vapore  tempe- 
rato.  OpIiiUe]  Marmor  maculis  dis- 
tinctum  instar  serpentis  :  ab  6(j}is. 

IG  Ritus  si  placeatil,  Sfc]  Sudare 
sicca  cella,  frigida  lavare,  &C.  ut  seq. 
Vide  Mercurial,  cap.  10.  lib.  1.  et 
Plin.  Epist.  17.  lib.  2.  et  lib.  6. 
Epist.  5. 

18  Cruda]  Frigida,  gelida  :  nam,  a 
sudatione,  fi  igida  se  niergebant  Laco- 
ncs,  qui  bus  calida  omnino  erat  inter- 
dicta,  frigida  quotidiana.  Vide  Plu- 
tarch, lib.  delnslitut.  Laconicis.  Turn 
porroaquamfiigidam  vocant  'crudam 
Virgiuem  :'  nam  '  Aqua  Virgo '  uo- 
nien  a((U'ac  Romac  nobiliss.  ut  et  Aqua 
Martia.  Vii-gine]  Epigr.  21.  lil>.  5. 
vers.  9.  fllurliuve  mergt]  Aqua,  qitzc 
olini  Anceia,  ab  Anco  Martio  regc, 
postea  a  Q.  Martio  pra-tore  in  ur- 
bcm  invecta  et  iiistaurata. 

21  Lygdvn]  Marmor  candidissi- 
mum  ex  Lygdo  inTauro  monte. 


^ 


M.    VAL.    PARTIALIS    EPIGR.    LIB.    V[, 


12tJ3 


22  Aure  supina]  Contra,  Atire  pro- 
ua.  Sic  Tacit.  '  Obtrectatio  et  livor 
pronis  aniibus  accipisintur.'  Quasi 
dicat :  Tu,  Oppiane,  miiii  noii  ausciil- 
tans,  salutaria  monenti,  moiieris  illo- 
tus :  nam  si  le  uon  capiunt  thermae 
Etnisci,  nulla3  capient:  jam  salubres 
enim  sunt,  nt  illae  solae,  vel  uiillae  te 
curare  possint.  Rad.  Vide  Epigr. 
78.  lib.  5.  vers.  2. 

24  Illotjis,  &,-l:']  Supra  vers,  2. 

Epig.  xliii.  Castricus  Baias  peti- 
verat :  Martialis  ait,  sibi  Baiaruni 
loco  esse  snam  villam  Nomentanani, 
duili  se  penitus  a  morbo  recreet: 
aegruni  enim  tuisse,  e  verbo  '  coufir- 
mant'  intelligas.  Ruderus. 

1  Felices  indulgent,  Sfc.']  Nobiies 
aquis,  amcense,  salubres. 

2  Canaque,  ^c]  Quia  sulphurea : 
vel  ob  reverentiam  numinis  aquarum. 

3  Nomentani  otia  runs']  Secessus  in 
Nomentanani  villam  meam:  de  qua, 
Epigr.  38.  lib.  2.  ConJirmanC]  A  mor- 
bo recreant. 

4  Casajitgeribiis,  Sfc]  Villa  non  ul- 
tra moduni  et  rationem  agri  exaedi- 
ficata. 

5  Hie  mihi  Baiani  soles']  Non  ultra 
Nomentanuni  agrum  qujero  balnea  et 
delicias  (legerim  itaque  deliciis  pro 
divilia;  iu  seq.  versu)  quas  olira  Bails 
et  in  lacu  Lucrino  quaerere  solebam. 

7  Laudatas,  Sfc]  Baias.  Lucrinum 
lacnm,  Tiburtinam,  Martiam,  &c. 
Epigramm.  GO.  lib.  4. 

9  Nuncurbivicinajuvant]  Me  aetate 
provectiorem,  invalidum,  et  pigrura 
juvant  vicina.  Facilesque  recessus] 
Suburban!,  et  quasi  ad  manuni. 

Epig.  xLiv.  2  Sale]  Leporum,jo- 
corum. 

4  Sic  te  convivam,'  Sfc]  Et  dicteriis 
instructus  tanquani  facetus  scurra 
mensas  alicnas  petis. 

5  At  si  ego,  ^c".]  At  si  ego  non  sal- 
se,  sed  vere  dixero  te  esse  inipuri 
oris  (poiviKi^uvTa,  nemo  te  ad  pocn- 
lum  suum  invitabit,  vide  Epigr.  15. 
lib.  2. 


Epig.  xlv.  1  Lusistis,  satis  est] 
Concubine  et  mcecha. 

2  Permissa  est,  ifc]  '  Verba  ha;c 
edicti  legis  Juliae  :'  supra  Epigr.  7. 
vers.  1. 

3  Lectoria]  Moeclia.  Lrjgdo]  Con- 
cubine.    Epigram.  39.  supra  vers.  7. 

4  Turpior  xixor  erit,  ^c]  Nubendo 
enim  fateris  tuumcum  catamito  adul- 
terium.  Vide  Epigr.  22.  supra. 

Epig.  xlvi.  Ex  quatuor  auriga- 
rum  factionibus  Veneta  Domitiano 
erat  invisa.  Aurigae  itaque  Venetee 
factionls  insultat  Poeta,  ironice  col- 
laudans  eum  quod  assiduo  conamine 
moliretur,  nee  tamen  metam  contin- 
geret  victor.  Lucillius  lib.  2.  Antho- 
log.  cap.  23.  pigrum  cujusdam  equum 
comparat  Durateo  illi  Trojano. 

1  Veneti]  Aurigatoris,  sen  aurigje 
qui  in  Circo  flectebat  metas. 

2  Mugnam  rem  facit]  EipccviKHi. 
Nempe,  qui  cum  tantopere  vapulet, 
non  currat  tamen. 

Epig.  xlvii.  Ad  lanthida  Nym- 
pham]  Occasionem  captat  laudandi 
fontis  Stellae.  jEger  Poeta  furtim 
hauserat  aquam  ex  fonte  Stell£E,qua; 
ut  sibi  nou  noceret,  vovit  Hiantidi 
porcam.  Hie  se  votum  ait  solvere, 
porroque  rogat,  ut  securus  fontem  il- 
ium Hiantidos  bibat.  Hiantida  enim 
vocat  aquam  ab  uxore  Stella.  Rad. 

Ita  nym  pham  aquas  vocat  ab  uxore 
StelliP  :  Epigr.  21.  supra  vers.  1.  et  2. 

1  Nymplia]  Numen  fontis,  Lym- 
plia,  aqua.  Domesiica]  Intra  parie- 
tes. 

2  Domini]  Stellie.  Gemmea  tecta 
subis]  E  vario  niarmore  iiitentia,  ac  si 
gemmea  forent. 

3  Sive  Numw  conjux]  Sive  e  specu 
Nympliae  Egeriae  conjugis  Numai  in 
valle  Diana:  Arioin*,  sive  ex  I'onte 
Musarum,  quibus  amica  Egeria,  vel 
(ut  quidam  volunt)  una  e  Musis. 
Ovid.  3.  Fast. 

5  Tibit:irgine,8fc.]  Nymphae  quam 
clam  hauserat,  furti  piaculum,  por- 
cam  immolat  Martialis,    ut   hoeduin 


121)4 


NOTyE    VARIORUM    IN 


Blandnsiae  fonti  Horatius,  Ode   13. 
lib.  3. 

6  Furticam,  ^-c]  Cur  fiiitivam  ma- 
luit  qnam  ab  amico  donatam?  An  ex 
superstitione  ?  An  quia  dulcior  aqua 
furtiva? 

7  Gaudia  fontis]  Usum  aquaj  furti- 
vae  non  insaluljiem. 

Epig.  xlviii.  1  Sophos  clamat  tibi] 
Ep.4.iib.  I.  Turbatogata]  Laiidicoj- 
na2  et  (To<poK\eis,  qui  in  recitationibns 
Solent  im(rr]ij.yva(rdai  'OpOais,  '^o(pus, 
&c.  Theophrast.  Cliaract.  irepl  ko- 
AaKeias. 

2  Ccena  diserta  twi  est]  Snffragia 
haecet  acclamationes  a  blandientibus, 
et  coena  vel  ti  ita  veste  oorrnptis,  exa- 
gitat  Horat.  sub  fine  Epistolae  ad 
Pisoues,  et  Pers.  Sat.  1.  vers.  54.  et 
Plinins,  (juein  vide  de  liujns  rei  ori- 
gine,  niodo,  foeditate,  Epist.  14. 
lib.  1. 

Epig.  xlix.  1  Non  sum,  ^c]  Ex 
persona  Priapi  liortornin  custodis: 
Epigram.  30.  lib.  1.  vers.  1.5.  et  libro 
3.  Ep.  17.  et  Ep.  10.  supra. 

2   Ve7ia]   'Zddrj. 

7  Mauls']    Fur. 

Epig.  l.  1  I'nros]  Castes,  probes, 
pudices,  quorum  basia  pura.  Amicos] 
Grutcrus «>no»fs :  recle. 

5  Conscius  csto]  Scelprum  aliene- 
rum  et  impuritatis.  Juvcnalis  Satyr. 
3.  vers.  49.  '  Qiiis  nunc  diligitur,  nisi 
conscius,'  &c. 

Epig.  li.  4  Veniam]  Expcctarat 
ex  pra?cedentibus  Lupercus  dictu- 
rum  Poetam  se  vocatiiin  nen  vcntu- 
rum  :  respondet  autom  airpoffSoKtiTai^ 
se  venturum  :  quod  male  urit  avarum 
convivatorem. 

Epig.  lii.  Pantagathi  pucri,  servi 
et  tonsoris  expediti  et  facilis,  tumu- 
lus. 

2  Domini]  Forte  ipsius  Martialis. 
Cura,  dolorque  sui]  Amor  et  deliciic 
dum  vivcrt't,  dolor  ex  niorte. 

3  Vix  tangotlc,  &fc,]  Propter  faci- 
lemetleveni  in  tondendo  radrndoqnc 
nianimi,  tu  sis  illi  lovis  o  terra.    Vide 


Epigr.  35.  lib.  6,  vers.  9.  Alii  leg. 
Sis  licet,  inde  sibi,  tellus,  Sfc.  Bar- 
bare. 

6  Artificis  levior]  Quamvis  o  tellus 
Pantagatho  sis  levissima,  facilitatem 
tamen  Pantagathi  vincere  non  potes ; 
nee  petes  tanilevis  essependere,qnam 
levis  et  facilis  illius  manusfuit,  quuni 
tonderet :  et  hxc  tonserum  propria 
laus,  levi  manu  percurrere  caput.  Ra- 
derus, 

Epig.  liii.  4  In  somnis,  S^c]  Per- 
niciosum  mehercule  medicum  !  cujus 
imago  vel  per  seninium  visa  faceret 
ad  mortem.  Quid  ipse  fecisset  arte 
sua  inerti  ?  habes  ejusdem  ingenii 
Epigramma  Gra;c.  libro  2.  capite  21, 
'Ep/xoyevri  Tbv  larpov,  Sec.  Lucillii,  et 
Nicharchi  Out'  eKAvcrtv,  6iC. 

Epig.  lv.  In  olentem  et  infa- 
meni,  et  nimiis  notabilem  delitiis,  est 
Epigramma.  Qnicunque  enini  hir- 
cum  olet,  variis  pigmentis  compescit 
vel  gravem  animam,  vel  corporis 
vitium;  quibns  odoribns  hand  eget 
nihil  olens  et  purus.  Under. 

1  Casiaqiw,  cinnamoque]  Synec- 
doch.  pro  qiiovis  areuiate.  De  casia 
vide  qua' adnotarim  ad  vers.  30.  Sat. 
6.  Persii. 

2  Nido  niger]  Unctus  tluue  quod 
a>qne  ac  cinnaniomum  et  casiam  in 
nidum  congerit  Phoenix,  atijiie  inde 
discutitur.  Plin.  lib.  10,  cap.  2.  et  lib. 
12.  cap.  19.  retort,  negat(|ue.  Thus 
ergo  intelligit,  quod  cinnamo  adjunc- 
tum  delicatis  fVagrantiam  ministra- 
vit.  Sidonius  Epist.  13.  lib.  2.  '  Hinc 
suffitacinnamo  ac  thure  cocnatio  spar- 
geret  peregrines  naribus  odores.' 
Aliis  superba]  Plicenicis, Epigr.  7.  lib. 
5.  vers.  1. 

3  Plumhea  Nicerotinna]  Redoles  tm- 
guenta  a  Nicerote  (Epigr.  38.  lib.  10. 
et  Epigr.  Oft.  lib.  12.)  aromatopola 
confecta,  et  in  vasis  plumbeis  cocfa 
in  umbra,  ut  docet  Plin.  lib.  13.  cap. 
2.  Alii  referunt  ad  sagittas  plumbeas, 
quibus  cinnamoinum  ex  Phanicis  ni- 
do decussuiu  Iradit  Aristot.  lib.  6.  de 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGK.    LIB.    VI. 


1205 


Nat.  Animalihm,  cap.  13.  Papin.  2. 
Sylv.  'PliariaEqne  exempla  voliicri 
Ciniiaina.'  Vide  Turneb.  Advers.  lib. 
26.  cap.  27. 

5  Malo,  ^c]  Vide  Epigramm.  12. 
lib.  2. 

Epk;.  lvii.  Plioebiirii  camim  et  cal- 
viini,  fictitios  sibi  capillos  coraparan- 
tem  ii  ridet.  Qui  olini  enim  toto  eraiit 
capite  calvi,  sibi  solebant  ungiiento 
perfnsi  veliit  fila  capilloriini  iiiiitari. 

1  Mentiris  Jictos  Mng-uenfo]  Calvi- 
tiem  dissimiilaie  vis  ungiiento  peifu- 
siis,  quod  fila  capillonini  imitetur. 
Vide  Turneb.  Advers.  lib.  25.  cap.  27. 
et  Epifir.  74.  infra. 

4  Spongia]  Qux  pictos  crines  ab- 
stergat. 

Epig.  lvih.  Aiilo  Pudenti,  in  Sar- 
matico  bello  ofciipato,  exponit  mor- 
bum  snum,  quo  se  prope  ait  extiiic- 
tum  :  sed  nunc  revalescere,  sperare- 
que  niox  fiitunim,  ut  salvns  ipse  sai- 
vum  ex  militia  venientein  Pndenteiii, 
et  primipilatu,  hoc  est,  equestri  ho- 
nore  aflectiim,  saliitet.  Rad. 

1  Cernere  Parrhasios,  Sfc]  Dum 
til  centnrionis  stipendia  mererisapud 
Getas  in  Saimatis,  qiiaj  ad  Septen- 
trioneni.  De  Parrhasiis  nrsis  vide 
quae  ad  Epigr.  11.  lib.  4.  vers.  3.  et 
Epigr.  25.  supra  vers.  2. 

2  Sidera  pigra]  Ursas  tarde  nio- 
ventes,  quia  polo  vicinas. 

3  O  quam  pane  tihi,  ^-c]  Qiiam 
paene  mortuus  sum  :  sic  Horat.  Ode 
13.  lib.  2.  '  Quam  paene  furvae  regna 
ProserpinaB,'  &c. 

5  Quamvis  lassa,  ifc  ]  Oculi  mei 
quasi  in  morte  graves  et  natantes  de- 
siderabant  tuum  conspectum. 

7  Si  inihi  lunijiccc,  8fc.]  Si  Parcae  vi- 
tam  mihi  diuturnioreni  indulserint. 
Videnotam  ad  Epigr.  73.  lib.  4. 

8  Nee  surdos,  Sfc]  Audientes. 

10  Refercs  pili,  Sfc]  Rodibis  primi- 
pili  sen  primi  centurionis  honore  et 
ornanientis  eqnestribus  ornatus. 

Epig.  lix.  Ut  Zoihis  morbuni  si- 
mulabat,    quo   osteiitaict   straguiam 


vestem,  ut  videre  est, lib.  2.  Epigram. 
16.  ita  Baccara  iste  hyemem  optabat, 
qua  ferendi  gau«apinas  esset  occasio. 
Potita  indignatur,  et  non  haberi  sui 
rationeni  a  Baccara,  qui  frigora  de- 
fendere  nuiltis  gausapinis  possit ;  in 
gratiam  tenuiorum  potius  optandani 
esse  aestatem  ;  vel  certo  niediis  calo- 
ribtis  sumendas  gausapinas. 

1  Et  dolet,  et  querilur,  ^c]  De  pe- 
nulis  viri  docti  interpretantur :  non 
tamen  obstat  quin  et  lacernse  gausa- 
pinae  fuerint.  1.  quia  aetate  Martialis 
nondum  penulse  in  promiscuo  usu  ur- 
bano  fuere ;  sed  tantum  in  itinere 
siimptae  :  et  gausapinit'  quidem  cum 
sudum  erat,  scorteai  pluviae  causa. 
Praeterea  jocose  qneritur  Martialis 
lacernas  suas  tenues  ac  detritas  vel- 
uti  per  injnriam  a  lacernis  gausapi- 
nis expelli,  dicturns  alioqui  penulas 
suas  leves  a  gausapinis  Baccarae  pe- 
nulis  extrudi.  Quod  comperiebat  a- 
lias  lacernas  liibernas  fuisse,  gausa- 
pinas nempe  villosas  et  hirsutas  ar- 
cendo  frigori,  quae  togje  et  tuuicae  in- 
jicerentur;  alias  leviores  et  eestivas, 
quae  soli  tunicee  loco  togarum  induc- 
tas.  Baccara  igitur  ut  plures  lacernas 
gausapinas,  quaruni  non  nisi  hyeme 
nsus  ostentaret,  optabat  frigus  ven- 
tosque  ac  nives.  A  Poeta,  cui  artis 
malo  genio  detritae  levesque  lacernae 
erant,  crudeliter  ilium  facere  dicit, 
qui  male  vestitis  hyemem  imprece- 
tur  ;  humanius  ac  simplicius  factu- 
runi,  si  ipse  vel  media  aestate  gausa- 
pinas sumat,  luxumque  in  nuUius  in- 
juriam  ostentet.  Legendum  ergo,  ut 
babent  veteres  editiones  :  Quid  fecere 
mail  nostrcE  tihi,s(ete,  lacerncc?  Ut  Bac- 
cara noinen  viri  sit,  non  feminaj  :  la- 
cernarum  enim  nsus  nullus  mulicri- 
bus.  Ferrarius.  Sibi  non  contingere 
frigus]  Ut  dctur  illi  orcasio  ferendi 
ostentandique  gausapinas,  penulas 
crobras  et  villosas  (mantles).  Vide 
Epigramm.  16.  lib.  2.  Zoilum  pari 
morbo  laborantcm,  propter  stragula. 

3  Ohscuras  luces,  Sfc]  Ut  cmlum  sii 


Dtlph.  cl  Vnr.  1'las. 


Marital, 


4  L 


12CS 


NOTA'!    VARIORUM    IN 


nubihim,  frigidnro,  &c. 

5  Quid  fecere  mali]  Cur  petis  tii 
liyeniem,  cum  me  viiieas  nudiini  et 
veutosa  indututn  lacerna?  Nulla  tibi 
pannosorumcuraP  SlcEpigramni.  19. 
lib.  1.  '  Quid  tantuni  fecere  boni,'  &c. 

G  Tollere  de  scapulis,  Sfc]  Leves  ni- 
mium  et  tenues. 

7  SimpUcius,  humanius  istud]  '  Sim- 
plicius,'  ostentationis  tune  moibnm 
confessa,  gausapinas,  vel  per  suni- 
nium  sestatis  ardorem  gestando;  '  hu- 
manius,' non  imprecata  frigus  nobis, 
quibus  tenues  ac  tritae  lacernae. 

Epig.  lx.  Ut  scripta,  librique  anc- 
loris  iEternent,  opus  esse  non  tantuni 
ingenio,  sed  etiam  genio  affirmat 
Poeta.  Atque  ingenium  quidem  esse 
Ponipillo,deesse  tamen  genium.  Rad. 

1  Rem  factum,  Sj-c.~\  Faraani,  et  no- 
minis,  quara  desideravit,  celebrita- 
tem  :  eadem  phiasis  Epigr.  28.  lib.  1. 
et  Epigram.  26.  lib,  2.  Diciturque 
de  eo,  qui  rem  spe  certa  jam  devora- 
vit ;  qui  sine  dubitatione  putat  per- 
fectum  iri,  quod  desiderat.  Rud. 

3  Sic  leve  fluvoium,  ^c]  Sic  valeant 
Usipii  Germaniae  pop.  et  quicunque 
nominis  Komani  liostes  sunt,  ut  vi- 
vent  Pompilli  scripta,  id  est,  Utinani 
sic  pereant  hostes  Pop.  Roui.  ut  per- 
ibunt  Pompilli  charta'.  Et  hoc  re- 
spondet  Poeta  priori  disticho  e  j)er- 
sona  vnlgi.  Leve  genus,  Sfc]  Quod  a 
Komanis  defecissent.  Tacit,  in  vita 
Agricolep. 

5  Ingeniosa,  Sfc]  Instat  valgus. 

6  Sed/amce,  ifc]  Resp.  Poiita. 

7  Tineas  pascunt,  ^c]  Scribunt,quap, 
ncmine  legente,  tineis  ac  blatiis  re- 
linquantur  csCa;  :  Epigr.  1.  lib.  13. 

8  Carmina  docta  coci]  Quae  togae 
sunt  cordyllis,  et  piperiscncuUi.  Epi- 
gramni.  2.  lib.  3.  vers.  3.  ct  Epigr.  b7. 
lib.  4.  vers.  H. 

9  Quod  donetjifC.']  /^ternitatcm,  fa- 
mam,  <Si:c. 

10  (ienium  debet,  ^-c]  Nativam 
quaBdani  vim  et  ingtuuam  faculta- 
tcm  :  non  ingenium  coactum,  quod 
reale  retpundrt,  V«  I  f«  ruiliiftni  quan- 


dam  et  quasi  genii  favorcm,  cujus  pa- 
trocinio  libris  a-cpie  opus  est  ac  viris, 
urbibus,  &c.  Heuric.  Steph.  Sche- 
diasm.  lib.  1.  cap.  19.  genium  famae, 
ut  Epigr,  12.  lib.  7.  vide  et  Turneb. 
lib.  22.  cap.  32. 

Epig.  lxi.  En  quam  frequenlem 
habuerit  lectorem  liic  Epigramma- 
tarius !  non  minus  certe  iodic  om- 
nium doctorum,indoctorumque  prope 
manibus  teritur.  Describit  delude 
affectus,  signaque  Zoilorum  ct  liven- 
tinm.   Rad. 

1  Mea  Roma]  Mihi  favenset  arnica. 

3  Oscitat,  odit]  Fastidit.  Vide  Epi- 
gramm.  G.  lib.  2.  vers.  4. 

4  Hoc  t:olo,  ^-c]  Ut  invidis  displi- 
ceant  mea  Carmina  :  namque  hoc  fe- 
licitatis  argunientum. 

Epig.  lxii.  Oppianum  haeredipe- 
tam  carpit :  quasi  dicat :  Pater  Si- 
lanus  praedives  unico  filio  privatus 
est,  non  captas  banc  praedam  Oppi- 
ane,  qui  soles  omnium  haereditatibus 
viduorum  viduarumque  imminere  ? 
Rad. 

2  Cessas  mittere,  Sfc.']  An  cessas 
captare  banc  praedam,  o  hacredipeta? 

3  Parca]  Qua;  unicum  Silani  tiliuin 
sustulistis. 

4  Cujus  vulturis,  ^c]  Cui  hwredi- 
petifi  contingct  haec  prseda  ?  'Qui, 
ut  liseres  sciibatur,  consolatur  aut  as- 
sidct:  vultur  est,  cadaver  exspectat.' 
Scnec.  Epist.  95.  Wde  Pierii  Hiero- 
glyph, lib.  18.  de  Vulture. 

Epig.  lxiii.  Convcuit  argumentum 
cum  superiore :  IMarianum  enini  in- 
dignabuudus  irridet,  quod  fraudem 
captatoris  non  notet. 

1  Capiavi,  ^c]  Muneribus  et  offi- 
ciisallici  et  oppuguari  ab  isto,  ut  scri- 
batur  hares. 

2  Quid,  Mariane,  vclit]  Mortem 
tuam,  quo  citius  fruatur  bonis  tuis. 
Epigr.  27.  lib.  8. 

4  Esse  luo  vis,  ifc]  In  locum,  jus, 
ct  bona  tua  succedere. 

5  IMunera  magtui,  tfc]  Epigr.  56, 
lib.  4.  vers.  1.  ct  E|)igr.  18.  lib.  5. 
vers.  G. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VI. 


1267 


8  Des,  Mariane,  7uhU]  Deceptani 
sibi  speni  plorabit  veils  lacrymis : 
'Hajiedis  autem  fletus  listis  est.' 

Epig.  lxiv.  Indignatiir  Poeta  sua 
Carmiiia  veliit  tmpia,  carpi  ab  eo, 
qui  tiirpior  sit  suis  Carmiuibus,  qua 
moribus,  qua  natalibus  :  boo  vero  fe- 
rendum  non  esse,  juxta  Juvenalls 
dictum:  '  Castigas  turpia,  cum  sis 
luter  Socraticos  notissima  fossa  cinse- 
dos.'  Clam  vero  occasionem  sumit 
conimendandi  sua  Carmina.  Rad. 

1  Cum  sis]  Tu,  quern  neque  majo- 
res  ornant  neque  propriae  virtutes, 
andeu'  tu,  o  vilissime  et  moUissime, 
tibi  critica  arrepta  virga  mea  carpere 
Carmina,  eaque  a  laiidatis  laudata? 
Rigida  gente  creatiis]  Studiis  belli  as- 
perriuia. 

2  Curio]  M.  Cnrio  Dentate,  agri- 
culturaj  studiis  non  minus  quam  vic- 
toriis  et  triumphis  apud  authores  ce- 
lebri.  Cum  ergo  nee  ex  Fabia  gente, 
nee  e  INI.  Curii  Dentati  natus  sis,  au- 
des  tamen  me  carpere. 

3  Hirsuta  peperit]  Nee  tu  es  ille, 
quern  Curio  marito  '  conjux  rnbicun- 
da,'  id  est,  rustica  et  sole  colorata, 
sub  ilice  hirsuta  et  comata  peperit, 
id  est,  nee  tu  e  gente  Curiorum. 

4  Ad  speculum  tonsi]  Mollis,  etfoe- 
minati,  pathici  ;  qualis  erat  Otho, 
cui  '  speculum  civilis  sarcina  belli.' 
Juven.  Satyr.  2.  vers.  100.  Vide  Se- 
nec.  de  Brevit.  vita;,  cap.  12.  Et  ex 
eorum  numero  qui  curiose  et  fasti- 
diose  tondentur ;  quibus  vita  inter 
pectinem  et  speculum  degitur.  To- 
gatce]  Famosee  adulteras,  adulterii 
enim  convictae  cogebantur  toga  iu- 
dutae  in  publicum  procedere. 

5  Sponsutn  possit,  Sfc]  Usque  adeo 
effoeminatus  es  et  mollis,  ut  sponsa 
cum  Diogene  dubitare  possit,  virne 
sis,  an  mulier. 

7  Felices  carpere  nugas]  Doctorum 
calculo  et  pracconio  nobilia  atque 
victura  Carmina. 

10  Sili]  Silii  Italici  pcetae.     Vide 


Epigr.  14.  lib.  4. et  Epigr.  Gi.  lib.  7. 

11  Regulus  ore]  Ad  quern  sa'pe  su- 
pra. Vide  Epigr.  13.  et  Epigramm. 
112.  lib.  1.  &c. 

12  Quiqtte  videt,  Sfc]  Qua?  Carmina 
laudet  Clariss.  orator  Palfurius  Sura, 
qui  habitat  in  Aventino  monte  ubi 
Diana  colitur,  unde  despicere  potest 
in  Circum  max.  subjectum. 

16  Sed  tibi,  S^'c]  Ironice,  tu  tamen 
tibi  arrogas  plus  judicii.  Sec.  Tibi 
cor  Umante  Minerva]  Et  tibi  artium 
atque  Athenarum  (quae  sapientia: 
magistra  perhibetur)  pra;ses  Minerva 
polivit  ingenium  et  exacnit  judicium. 
Iron. 

17  Tenues]  Subtiles,  acutae. 

18  iVe  valcam,  Sfc]  Dispcream,  si 
non  cor  pecudis  jam  putridum,  quod 
cum  intestinis,  pedibus,  jecore  et  pul- 
mone  lanius  circumfert  per  oompita 
venale,  plus  sapiat  quam  tuum.  Turn. 
1.  20.  cap.  27. 

20  Rubra  pulmone  vetus]  Jam  cor- 
rupto  pulmone,  putre  et  fcetens. 

22  Quos  tniseras,  Sfc]  Carmina  quae 
nemo  legat.  Epigr.  9.  lib.  3. 

24  At  si  qtiid  nostns,  S^c]  At  si  ego 
in  te  scripsero  Carmen. 

26  Stigmata,  Sfc]  Inustam  tibi  ex 
ineis  E[)igrammatis  infamiam.  Me- 
taph.  a  punctis  corpori  inustis :  quae 
lepide  Petrouius  *  Epigrammata  ' 
dixit.  Cinnamus  arte]  Tonsor.  Lib.  7. 
Epigr.  64. 

27  Rabido  nee  perditus  ore]  Noli  la- 
tratu  tuo  ad  iram  irritare  me,  quern 
comperies  ii-rsum  vivum  et  in  iras  pro- 
num,  ubi  dabitur  occasio  :  quin  poti- 
us,  o  timide  ac  imbecillis  catule,  pel- 
lem  ursi  foeno  fartam  mordicus  laces- 
sis,  unde  tibi  nihil  impendet  periculi  ? 
me  vivum  senties :  cave,  canis,  et 
qneere  aliain  camera  quam  tacitus 
rodas.  Vide  Epigramm.  60.  lib. 
5.  et  Horat.  Epod.  6.  Vel,  ne  ur- 
sum  irain  spirantem  aninia  tua  et 
voce  irritaris.  Hieroglyphic!  euim, 
vehemcntem   iram  signiticaturi,  ur* 


1268 


NOT.E    VARIORUM    IN 


sum  fiiigunt,  quod  id  animal  iramo- 
dicis  aniuiis  soleat  excitari.  '  Nasuni' 
addit,  nam  in  illo  sedes  iraj :  flatus 
enim  et  spiritus  veliementior  iram 
prodit. 

Epig.  lxv.  1  Hexamelris,  SfC.'] 
Piopter  supeiius  forte  Epigranima. 

2  Tucca  solet  fieri,  ifc]  Respondet 
Poeta. 

5  Conveniat  nobis,  ^fc]  Ex  pacto 
inter  nos  ita  dispertiamus  nninia:  ut 
niiiii  liceat  longa  Epigramm.  scribere, 
tibi  transire. 

Epig.  lwi.  2  Quales  in  media,  fi|-c.] 
Epigr.  35.  lib.  1.  vers.  5.  et  Epigr.  17. 
lib.  2.  vers.  1.  lupae  scilicet. 

4  Parvo  cum  pretio  diu  liceret]  Vo- 
lui  aliquando  licerent :  est  enini  pro- 
prie  pretium  offerentis,  quasi  emp- 
turi.  Plautus;  'jocos  ridicules  ven- 
do  :  agite,  licemini.'  Sed  tamen  ven- 
deuti  quoqne  videtur  tribuere  Sueto- 
nius Calig.  38.  •  Nota  res  est,  Aponio 
Satnrnino  inter  subsellia  dormitante, 
nionitum  a  Caio  praeconem,  ne  pr^e- 
torium  virum  crebro  capitis  niotu  nii- 
tantem  sibi  prselerirel :  nee  licendi 
finem  factum,  quoad  tredecim  gladi- 
atores  sestertio  nonagies  ignoranti 
addicerentur.'  Gron.  When  a  small 
price  was  bidden  for  her. 

5  Duni  pnraiii  cupit,  ^'c]  Dum  faci- 
lem,  sed  negantls  arte  instructam 
puellam,  pro  pudica  et  pura  appro- 
bare  cupit,  eoqne  vcndibiliorem  fa- 
cero,  reliictantem  illani  et  negantcm 
sivpius  hasiavit:  quod  ubi  fccisset 
praeco,  oris  nou  magis  puri  (piam  Sa- 
bidius,  Epigr.  33.  lib.  1.  et  Epigr.  17. 
lib.  3.  vel  Postiimus,  Epigr.  10.  lib.  2. 
adeo  impuram  reddidit,  quam  puram 
approbare  voluit,  ut  qui  modo  sex- 
centos  licitus  est,  jam  se  datiuum 
neget. 

Epig.  lxvii.  Vide  supra  Epigr.  39. 
vtMSu  ultimo,  et  Juven.  Sat.  G.  vers. 
3G7. 

Epig.  lxviii.  1  Ne/as  veslrum] 
Quod   sit  hoc  ucfas,  doccbit  tertiuj 


versus.  Toto  flete  Lucrino'\  Emisso 
quasi  per  lacrimas  toto  lacu  Lucrino 
et  in  mare  profluente,  ut  Thetis  in 
mari  luctum  sentiat. 

2  Naiades,  S^c]  Nympha?  aquarum. 
Scribendum  Naides:  nam  altero  non 
sunt  usi  veteres,  nisi  ubi  <]uatnorsyl- 
labasum  earn  vocem  voluere,  Naia- 
des. Grouovius. 

4  Latus]  Latere,  qui  lateri  tuo  sem- 
per haerebat,  qui  latus  tuum  usque 
tegebat :  sic  Epig.  46.  libro  2.  vers. 
8.  Vide  Jani  Gulielmi  Verisimil.  lib. 
3.  cap. 17. 

7  Alexis  erat]  Pner  Castrico  in  de- 
liciis,  ut  Virgilio  Alexis:  vel  alter 
Alexis, 

8  Et  AlcidcB  Nympha]  Et  rapuit  te 
Hyla  pulcliriorem,  restituitque  Her- 
ciili  Hylam.  Vide  Epigr.  48.  lib.  5. 
vers.  5. 

9  Dea  fcemineum,  ^-c.]  Nympha, 
Salmacis,Ovid.  Metamorph.  4. 

10  Sollicitata]  AUecta.  Viri]  Eu- 
tychi. 

12  Sit,precor,8fc.^  Epigr.  34.  lib.  5. 
versu  ultimo. 

Epig.  lxix.  1  Non  miror,  ^c]  Non 
miror  Bassam  sumereaquani  qua  par- 
te opus  est  (Epigrammate  50.  lib.  2.), 
cum  noriui  earn  tnam  esse  cui  ore 
morigeratur :  sed  miror  earn  in  tan- 
tum  degenerasse  a  pati  e  Basso :  u- 
trum  sauctus  ille  fuerit,  et  filia  tam 
dedecorosa  indignus,  an  teniulentus 
et  ineraciis  ebrius? 

Epig.  lxx.  Cottam  felicem  pra>- 
dicat,  quod  tota  vita  nullo  morbo 
tentatus  fuerit;  se  iiifelicem,  qui  vix 
ullam  a  dolorehoram  vacuam  vixerit. 

I  Sexagesima,  ^c]  LXii.  annos 
natus  est  Cotta,  iicque  unquani  lecto 
cum  affi\it  unius  dieculaj  febris  ar- 
dens. 

3  'I'adia  lectuU  culentis']  Nunquam 
febri  ardcnte  jactatus  decubuit. 

5  Ostendit  difcitum,  tfc]  Per  con- 
temptum  ct  derisioiiem  ostcndit  me- 
dicis   medium   ungucni,   infamem  et 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VI. 


1269 


impndicum  digitiim.  Vide  Epigram. 
93.  lib.  1.  vecs.  2.  et  Epigr.  28.  lib.  2. 
vers.  2. 

6  Akonti,  Dasioque,  Symmachoque] 
Medico. 

8  Et,  quantum,  Sfc]  Et  a  melioris 
vitae  statu  subducatur  quantum  teni- 
poris  sit  impensum  animi  vel  corporis 
morbis,  facile  apparebit  nos  diu  fuis- 
se,  parnm  vixisse. 

15  Non  est  vivere,  Ifc]  Imo  :  '  Vale- 
re  est  Pliilosopliari,'  inquit  Seneca, 
'  Sine  hoc  aeger  est  animus,'  &c.  E- 
pist.  15. 

Epig.  lxxi.  1  Bcetica  crusmata  ges- 
tus']  KpovfjiaTa,  lympanorum  et  cym- 
balorum  pulsus  cum  digitorum  crepi- 
tu,  cujusmodi  saltationes  Hispanas  in 
usu  esse  docet  J.  C.  Scalig.  cap.  18. 
lib.  1.  Poetic,  et  hodie  videmus. 

2  Modis']  Quos  tres  enumerat  ibid. 
Seal.  '  Chironomiam,  Halma,  Lac- 
tisma.'  Vide  Epigr.  42. 1.  11.  Epigr. 
78.  1.  5.  vers.  26.  idemque  expressum 
a  Juvenale  Sat.  11.  vers.  165. 

3  Tendere  qucB  tremiiluni]  Quibus 
ad  libidinem  incendi  'jam  frigidus 
aevo  Laomedontiades  et  Nestoris  her- 
nia possit.'  Juvenal.  Satyr.  6.  vers. 
326.  Tendere]  Ad  rem  Veneream 
idoneum  reddere,  rursusque  ex  vieto 
decrepitoque  sene  adolescentem  fa- 
cere.  Pelian]  Patrem  Jasonis  lon- 
ga»vum.  HecubcBque  maritum]  Pri- 
amum. 

4  Ad  Hectoreos  rogos]  Vel  in  medio 
raoerore,  infunere  Hectoris.  Alii  ta- 
men,  sed  male,  Toros. 

6  Vendidit  ancillam]  Postquam  de- 
siderio  ejus  excruciatur,  quani  ancil- 
1am  vendidcrat,  redimit  nt  illi  serviat. 

Epig.  lxxii.  Egregitmi  sanecusto- 
dem,  de  quo  exclamare  libet ;  '  sed 
quis  custodict  ipsum  Custodem  r'  ut 
Juvenal.  Sat.  6.  vers.  348.  de  foemina- 
rum  custodibus.  Statuis  autcm  aureis 
et  argenteis  addebantur  custodes ;  lig- 
neae  et  lapideaj  incustoditae  erant : 
lepide  itaque  cum  Apolliuis  statua, 
quara  surrepturus  erat,  jocatur  Eu- 


tychidas  Anthol.  libro  2.  capite  25. 

Epig.  lxxiii.  1  Non  rudis  indocta, 
Sfc]  De  Priapo,  Epigrammate  26. 
lib.  1.  vers.  15.  et  Epigrammate  57. 
lib.  3.  et  supra  Epigrammate  49. 

2  Dispensatoris,  ^c]  Artificisne, 
qui  custodem  effinxit  ?  An  fuit  hie 
Hilarus  dispensator  et  cultor  agri 
Ceretani  ? 

3  Ceretani,  ^-c]  Ceretum,  Umbriae 
opp. 

5  Quam  certo,  SfcJ]  Quam  ad  vivura 
effietus  vultus,  non  videatur  esse  e 
ligno. 

6  Nee  devotafncis,Sfc.']  Non  ntenda 
pro  ligno  arido  et  putri,  namque  e 
cupresso  illis  vitalitas.  Epigr.  49.  su- 
pra vers.  3. 

8  Phidiacarigeat,  Sfc.]  Affabre  facta, 
tanquam  manu  Phidise.  Epigr.  35. 
lib.  3.  et  Epigr.  13.  supra  vers.  1. 

9  Sanctum,  Sfc.}  Vide  Epigr.  67. 
lib.  3.  vers.  7. 

Epig.  lxxiv.  Calvum  quempiam 
edentulimi,  qui  simulabat  se  denta- 
tum,  niordet. 

1  Medio  recumbif]  De  more  et  or- 
dine  Rom.  discnmbendi  in  lectis  ad 
mensam,  vide  Lips.  3.  Antiqu.  lect. 
Ciacon.  de  triclinio,  et  Stuck,  convi- 
val.  2.  Imus]  Eiim  accumbere  in  ho- 
noratissimo  loco  dicit ;  nam  cum  tres 
essent  lecti,  imus  lecti  medii  locus 
erat  honoratissimus,  ut  in  Symposi- 
acis  auctor  est  Plutarchus.  Turneb. 
lib.  XIV.  cap.  27. 

2  Trijilem  semitacius  ungiiento]  Sul- 
cis  unguento  ductis  et  pictis  in  calva 
tripili  sen  trifili,  tres  sc.  vel  pancos 
admodum  habenti  capillos.  '  Semi- 
lacttis'  aiitem,  rmixp^'^'ros,  '  tangere ' 
quippe  'oleo, '  est  *  ungere.'  Jos. 
Seal,  et  P.  Scriv.  vide  et  Epigr.  57. 
supra.  Turnebus  logendum  censet 
pro  semitactus,  semitatus ;  ille  enim 
unguento  comam  sibi  in  capite  calvo 
pinxerat  et  etfinxerat ;  sed  quas  Iri- 
uin  filorum  sen  capillorum  esset :  vel 
calvam  haberet,  cui  reliqui  essent 
tres  capilli :    et  cum  in  capite  tan- 


1270 


NOT.E    VARIORUM    IN 


quarn  sulcos  diixisset  imguenti  Htu- 
ris  et  veluti  vias  secuisset,  'semita- 
tus  *  dixit,  quce  est  antir|uoruni  libro- 
rum  scriptura :  ut  miier  quid  sit, 
quod,  et  contra  seiitentiam  et  versus 
rationem,  miilti  segmentatus  et  defen- 
dant et  declarant.  Turneb.  lib.  25. 
cap.  27.  Sed  Raderus  Gontii  expla- 
nationem  probat ;  qui  '  Calvain'  isti- 
us  calvi  comparat  vineae,  quee  prop- 
ter senectuteni,  vel  aliud  ob  vitiuni, 
paucas  habet  vites,  et  *  calvata  '  di- 
citur.  Vide  Catonem  de  re  Rust, 
cap.  33.  Sicnt  ergo  in  calvata  vinea, 
quae  paucas  habet  vites  et  palos,  se- 
mita  lucet  inter  hortulos  vitiuni ;  sic 
in  calvl  recumbentis  ralva,  hinc  et 
hinc  ad  tempora  pauhilum  supra  au- 
res  erant  tres  pili,  media  vero  semita 
late  nitebat  unguento.  Gruterus  ve- 
ro dicit  legi  in  Palat.  Calvam  simi. 
lem :  nnde  Jan.  Rutgersius  legen- 
dumputat:   Calvam  Silcni. 

3  Foditgue  tonsis,  ^c]  Qui  videtur 
dentes  purgare  lentisco  :  de  quo  E- 
pigr.  22.  lib.  14. 

4  Menlitur,  ^c]  Simulat,  ne  appa- 
reat  edentulus. 

Epig.  lxxv.  Pontiam  veneficam 
exagitat,  cnjus  niuneraveneno  tincta 
repudiat.  lib.  2.  Epigr.  34.  et  lib.  4. 
Epigr.  42. 

I  Qundramve  placenta^  Epigr.  70. 
lib.  3.  vers.  1. 

3  Buccellus,  ^c]  'Buccella,'  \f/ocfj.ia, 
et  bnccelJum,  panis  in  modum  circuit 
sen  coronas  factus,sex  fere  unciaruni : 
a  Latina  voce  '  bucca '  vel  '  buccea,' 
quae  frustum  panis  vel  panem  signi- 
ficat.  Vetus  Glossarium  :  '  Jentat 
^ovKKi^fi,'  'Gustare,  fiovKKiaai:'  hinc 
*  buccae  '  et  '  buccellarii,'  qui  aliena 
buccea,  id  est,  quadra  vivunt,  parasiti 
soil,  et  adsecla'.  Salm.     njorsels. 

4  I^'ecmittamjifc.]  Nee  amicis  mit- 
tam,  Miulto  minus  i|)sc  edam,  ut  qui 
Bciam  tiia  vcneficia.  F^pigram.  34.  1.  2. 

Epig.  lxxvi.  I  iS'um  lateris  cuatn.s] 
Imp.  Dumitiani  praefectus  pnetorii. 
Murtisque  tognli]  Privlorianac  cohor- 


tis,  quae  in  urbe  sen  ad  mures  nrbis 
erat,  prsefectus  vel  legatus  Domitiani, 
qui  ipse  in  urbe  propter  auspicia  et 
imperia  residensbella  gerit  per  duces. 

2  Credita  cui  summi,  Sfc.']  Cui  Do- 
mitian.  commiserat  belli  Dacici  sum- 
mam.  Suet.  Dom.  cap.  6.  Tacit.  2.  et 
3.  lib.  Hist. 

3  Fuscus]  In  Daciabello  oppressus 
interiit.  Eutrop.  1.  7.  Juv.  Sat.  4. 
vers.  111.  Licet  hoc,  S^c]  Etsi  ipse 
victus  ceciderit,  jam  tamen  sectirus 
est  tumulus  ejus,  Dacis  postca  victis 
a  Juliano. 

5  Grande jugum,Sfc.]  VictijamDa- 
ci  retulerunt  inferias  umbra;  Fusci, 
cui  quasi  victrici  sacratur  tumulus 
cum  agello  et  Inco  in  ipsa  Dacia  re- 
dacta  in  deditionem.  Vide  Epigr.  115. 
et  117.  lib.  1. 

Epig.  lxxvii.  Afri  mcndicitateni 
cum  summa  arrogantia  et  fastu  con- 
junctam  omnium  ludibrio  exponit  : 
pauperrimus  enim  et  valentissiniis 
hexaphoris  fercbatur,  perinde  quasi 
ditissinius  esset,  ant  aeger.  Rad. 

1  Jrus]  Arnaeus  mendicus,  Homer. 
Odyss.  z. 

2  Parthenopceus  erat']  Pulcherrimus 
juvenis  unus  e  septem  ducibus  ad 
Thebas  profeelis.  /Eschylus  in  (irra 
4wl  Qri^ais,  et  Papin.  Thcb. 

3  Artemidorus']  Artemid.Trallianus 
pancratiasta  nobilis,  sub  Impp.  Gal- 
lia et  Vitellio.  Vide  qna>.  Scriver.e 
Pausaniae  Eliac.  postcriore. 

4  Quid  tc  Cappadocum,  Sfc]  Cur  tu, 
perindeacdivesesses.scnex,  vel  aeger, 
gestaris  hexaphoro,  lecticam  subeun- 
tibus  sex  servis  e  Cappadocia  gente 
ad  scrvitutem  nata  ? 

5  Traduccris,  Afer]  Vide  quae  ad 
Epigr.  4.  lib.  spectacul.  vers.  3. 

7  Non  aliter  monstrutur,  ^c]  Pro 
liac  lectione  fx  variis  bonis  lil)rispiig- 
nat  Ang.  Politianus  cap.  23.  hoc  sen- 
su  :  Si  quando  Atlas  nanus  (Juvenal. 
Satyr.  8.  vers.  31.)  mulo  pamilo  et 
compare  utatur,  vulgo  ridetnr,  ut  et 
Mnuius  ubi  concolorcm  sibi  clcphan- 


M.    VAL.    MARTI ALIS    KPIGR,    LIB,    VI. 


1271 


tnm  conscendit :  sic  Afer  nierito  ride- 
tur  qui  pauper,  juvenis,  et  foitis,  ah 
aliis  juvenibus  suae  prope  conditionis 
gestatiir.  Ex  intima  quidem  Poetae 
mente.  Quando  tanien  (vel  ipso  fa- 
tente)  in  Mss.  veneiandas  vetustatis 
prope  omnibus  legatur  gibbo,  prinia- 
teni  palniarenique  conciliandi  resti- 
tiiendique  hujns,  inter  alia  phirima, 
loci  gloriani  retiilit  sagacissiniiis  P. 
Scriverins,  qui  in  aniniadversionibns 
suis  reponit  ginno,  hoc  est,  parvo  niu- 
lo,quod  ex  interliueari  glossa  velniar- 
gine  intextum  irrepsisse  videtur.  Vi- 
de Epigr.  197.  1.  14, 

8  Bellua,  t^c.J  Eleplias. 

9  Invidiosa,  iSfc]  Vel  niortuo  tibi 
invideretur  liexaphoruni,  nednm  vi- 
TO,  tarn  paupori,  cui  efferendo  inagis 
conveniret  sandapiia.  Vide  Epigr.  81. 
lib.  2. 

10  Non  debesfern  7nortuus^  Id  est, 
non  effereris  hexaphoro,  sed  sanda- 
piia ;  qnippe  cum  sis  persona  vilis  et 
iutimae  paupertatis.  Hellenismus, 
•  Non  dehes  ferri,'  ov  ixeWeis  fiaffra- 
fecOai,  Jocabantnr  autem  nonnulli 
in  eos  qui  lectica  vehebantur,  tan- 
quam  in  mortuos,  quod  et  hi  lectica 
efferrentur.  Herald. 

Epig.  Lxxviii.  Ait  Phrygi  huic 
vinum  carius  fuisse  oculo. 

5  Oculo]  Ita  Galhis  quidam  luscus, 
excusso  sibi  in  ludo  gladiatorio  punc- 
tim  batuenti  nnico  oculo,  exclamavit, 
adieu  mon  ceil,  et  bonne  rtuit,  messieurs, 
et  Ep.  Lucillii  I.  2.  AnthologiiP,  a- 
missurus  oculuni  dixit,  x^^p'  'V^''  <P^s. 
Valebis]  Pereas.  Gall,  adieu. 

6  Deuncesl  Scypluiscapaxundecim 
cyathornm, 

8  Ocvlus  bibit  venenum']  Extinctus 
enim  est  bibendo  oculus.  Perditam 
luxuriam  fortasse  alludit,  quani  notat 
Plin.  lib,  14,  cap.  22, 

Eric.  Lxxix.  In  lictis  la;tum,  tris- 
tem  in  tristibns  vult  esse  Lupum, 
vulgi  sc.  non  snperstitiosa  philoso- 
phoruni  rationc,  qui  eundcni  et  So- 
craticum  iu  onini  fortuna  vultuni  ser- 


vandiim  decent.  Rad. 

2  Ingratum  dicet,  S^x.]  Nee  usu,  nee 
vultu,  nee  animo  laeto  munera  ejus 
agnoscentem  :  unde  irata  levis  Dea 
instar  Scythiae  caprae  rem  tibi  distur- 
babit. 

Epic.  lxxx.  Ex  j^igypto  rosae  hi- 
bernae  mitti  Romam  solebant.  M\o 
Domitiani  in  ui  be  etiam  educabautur, 
novo  invento.  Plin.  lib.  22.  cap.  4. 
Et  Poeta,  quasi  insoltans  ^gyptiis 
niercatoribus,  sese  ob  rosarum  hi- 
bernarum  advectioneni  jactantibus, 
inonet,  ut  ipsi  nunc  ex  Italia  rosas 
petant,  Italis  autem  mittant  frumen- 
tuni.  Rad. 

1  Ut  nova  dona  tibi]  Ubi  tibi  allatae 
sunt  ex  /Egypto  rosje  hibernae, 

2  Ambitiosa  rosas]  Ex  hibernis  rosis 
laudem  captans. 

3  Navila  derisit,  ^c]  Ipse  nauta 
seu  mercator  iEgyptius  visus  est  con- 
temnere  iEgyptios  hortos  prae  nos- 
tris,  in  quibus  maguani  rosarum  hi- 
bernarum  copiani  invenit.  lib.  3.  Ep, 
127, 

5  Tantus  veris,  Sj-c]  Tarn  laeta  per 
urbem  rosaria  florebant,ut  veripsuni 
et  Florae  regnura,  Pajstanique  agri 
rosetis  pleui,  in  urbem  migrasse  vide- 
rentur.  Flora]  Deae  florum.  Me- 
tonym. 

G  Tantaque  Pcestani,  ^f.]  Tanta 
erat  rosarum  copia,  quarum  ferax 
Paestus.  Epigr.  37.  lib.  5.  vers,  9,  et 
lib.  12.  Epigr.  31. 

8  Textilibns  sertis]  Coronis  et  ser- 
tis  textis  e  rosis.  Al,  Sulilibus.  Le- 
gendum  pro  textilibus  e  Mss.  Tonsili- 
bus  sertis  omne  rubebut  iter.  Tonsilium 
coronarum  meniinit  Servius  ad  hunc 
versum  Virgilii:  'Ipse  caput  tonsap. 
foliisornatus  oliva;.'  Quem  de  coro- 
na tonsili  interpretatur,  et  recte. 
'Tons*,'  inquit,  'olivee,  minutis  fo- 
liis  compositse.  Habiturum  se  autem 
coronam  tonsilem  dixit.'  Poiita  ipse 
'  tonsam  coronam  '  pro  tonsili  appel- 
lavit:  'Omnibus  in  niorem  tonsa 
coma  prcssa  corona.'   Nam  tonsa  co- 


1272 


NOl/E    VARIORUM    IN 


rona  et  lonsilis  idem,  tit  pornim  sec- 
tum  et  sectile.  Coronas  interdnm  ex 
integiis  fiondibus  et  intonsis  necte- 
bant  veteres,  ut  ex  laiiro,  diva  et 
aliis.  Interdnm  ex  mero  folio  fnni- 
culis  eas  suebant.  Hee  '  tonsiles'  vo- 
catae  ;  illae  nexiles  vel  plexiles.  Ton- 
sae  vel  tonsiles,  ideo  quod  ex  foliis 
detonsis  textae  essent ;  vel  quod  folia 
in  his  parura  eminerent,  tanquam  si 
tonsa  essent  :  hinc  tonsiles  tapetas 
brevibns  ac  tonsis  villis.  Salm.  Omne 
iter]  Urbis  vicus  omnis, 

10  fliitte  tuas  messes]  Habe  tibi  ro« 
sa.«,  mitte  nobis  frnnientum. 

EpiG.LXxxii.  1  Quidam  me  modo, 
ifc]  Tanquam  emptunis  quisservnm, 
aut  gladiatorem  :  mancipia  auteni 
venalia  emptuii  diligenter  inspicie- 
bant,devestiebant  etiam  et  contrecta- 
bant. 

5  Nequitias,^c.]  Epigranimata  las- 
civa  et  jocosa. 

6  Batavam]  Lectionem  banc,  loco 
motani,  sed  opt.  Mss.  autoritate  vin- 
dicatam,  recipiunt  ant  certe  agnos- 
cunt  tres  Batavi,  ciaiissima  Martialis 
lumina,  Hadr.  Junius,  J.  Ginterus, 
Petr.  Scriverius  :  et  ferunt  aliquanto 
dementias  quam  niagnus  ille  Eras- 
mus et  patriotae  alii :  exponunt  scili- 
cet gratulari  sibi  Poetam,  quod  lega- 
tur  ab  omnibus  Komae,  prajtcrquam 
a  Batavis,  qui  armis  et  duriori  vita; 
assueti,  corporis  Augusti  custodes, 
non  ita  curabant  jocos  istos  :  prir- 
tereunt  quippe  (juxfa  Venusinnui 
Poetam)  poemata  Rliainnes,  neque 
sapit  Centurionum  geuti  iu!(juior  iste 
sal  :  nam  quod  in  vulgg.  legitur  seve- 
ram,  e  glossa  videtur  hue  transmi- 
grasse. 

9  Cur  ergo,  ifc]  *  Ego  Poeta  sum, 
et,  nt  spcro,  non  linniillimi  spiritus, 
&c.  Quare  ergo,  inquis,  tam  male 
vestitus  es  ?  Propter  hoc  ipsum,  amor 
ingenii  ncmincm  unquam  divitcm  fe- 
cit.' Petronius. 

11  Hoc  tie  sa'piux,  Sfc]  Ne  sjepiui 
fogar  rnr  ni.tliiin  fatori  Poetam. 


Epig.  lxxxiii.  Landat  Cacsarem, 
quod  Elruscum  revocarit  ab  exilio. 

1  Quantum  solicito,  Sfc]  Quantum 
Etruscus,  in  exilium,  sed  non  extra 
Italian!  missus,  debet  filio,  qui  pa- 
trem  in  exilium  accomitatus  est,  et 
cnjus  pietate  et  precibus  Domitianus 
permotns  eum  revocavit ;  tantum  et 
pater  et  filius  tibi,  o  Caesar.  Vide 
Papinii  Sylv.  3.  et  Epigr.  40.  lib.  7. 

3  Fulmina  dextrd]  Exilii  decre- 
t\im. 

4  Hos  cuperem,  Sfc]  Ut  sint  revoca- 
biles. 

6  Tnto]  Tola  VI  emisso. 
8  Esse  quod,  fyc]  Supra  vers.  1. 
Epig.  lxxxiv.  Arrogantem  carpit 
et  superbum. 

1  Oclaphoro]  Lectica  ab  octo  ser- 
vis  gestata.  Is  fiiit  potentioruni  fas- 
tus  tunc  temporis,  eleganter  notatus 
a  Cynico  Luciani  :  nam  et  in  illis 
lecticis  cubabant  resupini.  Sed  de 
Lecticis  et  de  eavuni  UfU  multa  scrip- 
sit  Lipsius  libro  1.  Elect,  cap.  19. 
Sanus]  Corpore. 

2  Si  sanum  credis,  Ifc]  Animo. 
'  Quod  ipse  Non  sani  esse  hominis, 
non  sanus  juret  Orestes.'  Pers.  Satyr. 
3.  ult.  vers. 

Epig.  i.xxxv.  Plurima  sunt  Epi- 
grammata  ad  Rufuin,  nalum  annos 
quinque  supra  viginti,  qui  in  Cappa- 
docia  diem  obiit. 

1  Editus  est  sextns,  Sfc]  Te  in  Cap- 
padocia  peregre,  vel  ttiam  fatis  func- 
to,  sextuin  hunc  edidi  lib.  Al.  leg. 
Editur  en  {eu  vel  lieu)  scxtus  sine  te 
mihi,  Rufc  Camoni,  cujus  familia?  me- 
minit  el  lib.  9.  Epigr.  75.  et  77.  ne- 
que enim  ferenda  lectio  vulg.  Cama- 
nis. 

2  Nee  te  Lectorem,  tfc.]  Quia  jam 
uiortuum. 

3  Imi)ia,  ^c]  Propter  ingenia  sua 
malact  servilia.  Vel  propter  mortem 
tiiam  a  pcstilitate  ejus  aeris.  Et  nu- 
mine  Iccvo]  Aut  rdigionis  inconstantia 
lieic  notanda  ;  aut  legendum  lumine 
Uiyo,  ut  in  Junii  codice  scriptura.  Ut 


M.    VAL.    MARTIALIK    KPIOR.    LIB.    VI. 


1273 


pede  sinistro  iter  ingredi :  sic  Inmine 
lipvo  quid  adspicere  infanstum.  '  Nu- 
mine  Iscvo'  tamen  dixenint  quidam 
in  sinisteritate  :  nam  malos  qnosdam 
genios  hominibiis  infortnnatis  adliae- 
rentes  existimabant,  et  adfixos  : 
donee  eos  in  imiiin  exitii  haratliriim 
detiirbassent.  Herald.  Numine  tero] 
Aversante  Deo  :  sidere  non  fansto. 

5  Orbata  Bononia']  Hinccollige,  Rii- 
fiim  fuisse  Bononiensera. 

6  /Emilia]  Lonibardia  cis  Paduni. 
Epigr.  4.  lib.  3.  vers.  2. 

8  Viderat  Alphei]  Qninquelustra,vel 
Olympiadas,  quinque  Olympica  cer- 
taminaad  Alplieum  aninem  celebrata. 
Vide  quae  ad  vs. 480.  Here.  Fii.  Senec. 
10  Tenere]  Tii  solitus  es  ediscere 
nostra  Epigramniata. 

12  Atqne  hac  ahsentis,  ^c]  Vice 
tlinris,  quod  ipse  praesens  rogo  inje- 
cissem,  (nam  thus  et  odores  rogo 
aniiconim  iiijiciebant  aniici,)  cape  lioc 
Carmen  absentis.  Epigramm.  26.  lib. 
10.  vers.  8. 

Epig.  Lxxxvi.  Qneritur  sibi  aegro 
assidtie  bibendam  calidam  ex  prae- 
scripto  Medici ;  mallet  Setinum  no- 
bile,  vel  gelidam  aqnam,  quae  decocta 
temperai)atar. 

1  Setinum]  Vinum  nobilc  e  Setia 
Campaniae  oppido.  DomincBque]  No- 
biles,  vel  quae  temperant  calorem 
vini.  Densi  trientes]  Vide  Ep.  64. 
lib.  .5. 

3  StuUus,  &fc.]  Demens  est  et  for- 
tunae  ingratus,  qui  ex  voto  Midae, 
aiirea  siti  mavult  perire,  quani  deli- 
cata  vina  et  nobilem  decoctam  bi- 
bere  :  quasi  dicat,  Insanit,  qui  colli- 
git  opes,  ct  bibit  calidam. 

.5  Possideat  Libijcas  messes,  &:c.]  Me- 
dicus  vel  alius  quispiam  possideat 
quantum  metit  Africa,  liabeat  auri- 
flnos  auines,  dum  aquam  bibat  cali- 
dam :  niilii  vel  pauperi  liceat  vinum 
bibere:  '  tanti  mihi  non  sit  opaci 
Omnis  arena  Tagi,'  &c.  ul  caream 
nobili  vino  nivibus  diluto.  Vide  Epi- 


gramma  x^'t^''  *Vo^  voatopji.  lib.  2. 
Anthol.  cap.  47.  Scriverius  ex  scrip- 
tura  in  ora  Ed.  Junianae  prostante 
libet:  quam  et  agnoscit  Turnebus 
esse  in  suo  Ms.  et  suspicatur  legen- 
dum  livet,  id  est,  qui  mihi  invidet 
aquani  frigidam.  Gronovins  etiam 
legendimi  censet  livet;  sed  pauUo 
alia  signiticatione :  non  enim,  qui 
mihi  invidet  aquam  proprie  frigidam : 
qui  non  potest  intelligi  nisi  medicns. 
Generali  utitur  detestatione.  Sic 
dicebant,  '  Hoc  illis  accidat,  qui  no- 
bis male  volunt  :'  'hoc  inimicis  et 
invidis  nostris  accidat.' 

Epig.  lxxxvii.  1  Tu  Casar,  ^c] 
Qui  tibi  potes  dare,  nee  opus  babes 
ab  alio  quam  a  Diis  et  teipso  quic- 
quain  expectare.     Epig.  33.  lib.  10. 

Epig.  lxxxviii.  Mild  excidit  no- 
men  tuum  te  salutanti,  tu  multasti  me 
sportula. 

1  Vero  te  nomine  casu]  Mero  tuo 
nomine,  nee  appellavi  te  dominura 
sen  patronum,  ex  more  clientum  sa- 
lutantium. 

3  Quanti  libertas,  i^x.]  Vis  scire 
quantuli  me  asseruerim  in  banc  liber- 
tatem  ut  domino  carerem  ?  mnlcta 
certe  et  jactura  sportul«  ;  id  est, 
decern  nummorum.  Libertas  avrl 
Tra^^Tjai'as  non  uno  loco.  Heic  autem 
videtur  accipi  posse  propria  signifi- 
catione:  nam  qui  dominum  non  ha- 
bet, liber  est:  ut  contra:  nnde  Mart, 
lib.  1.  '  E  servo  scis  te  genitum, 
blandeque  fateris  :  Cum  dicis  Domi- 
num Sosibiaue  patrem.'  Multaeuim 
simul  cumlibertate  Romana  aboleve- 
runt :  plurima  verterunt.  Domini  vox 
in  saliitationibus  frequens,  tempore 
Martialis  ;  imoantea  :  nam  et  Seneca 
testatur  ignotos  ita  salutari  solitos  : 
sic  Sfffirirnv  usurparunt  Graici  in 
saiutatiouibns  :  et  promiscue  hac  sa- 
lutatione  usi  sunt,  Romano  imperio 
additi.  Herald.  Constet]  Quia  liber- 
tatem  adipiscebantur,  qui  earn  redi- 
mere  poterant. 


1274 


NOTit;    VARIORUM    IN 


Epig.  lxxxix.  2  Arguto  pollke] 
Digitis  enim  inter  se  collisis,  pollice 
scil.  et  medio  digito,  crepitnm  ede- 
bant,  signiim  nenipe  matulae  porri- 
gends.  Vide  Epigr.  82.  lib.  3.  vers. 
15.  et  Epigr.  119.  lib.  14.  Madidus] 
Vino. 

3  Spoletitia  data  est,  S^c]  Fictilis 
lagena,  qiiam  prius  vino  Spoletino 
plenani  exsiccarat,  etiamsi  capacior 
fuisset,  exhaustunis. 

5  Ille  fide  summa,  ^fc]  Convenit 
ratio  accept!  ac  redditi,  non  auxit 
vinum  adhibita  ad  diluendum  aqua, 
quod  vel  ex  ratione  redditaj  ad  jiis- 
tam  mensuram  urinae,  jocatiir  Poeta, 
constare  Panaretum  bibisse  mernni. 

8  Desine  mirari]  Riifns  mirabatur, 
quod  cum  Panaretus  Jagenam  inte- 
gram  exsiccasset,  non  plus  urinae  red- 
diderit,  quam  quantum  lagena  cepis- 
set ;  cum  ex  ratione  aquaj  affusa?, 
niulto  amplius  etdehuerit,  et  bibisse, 
et  remensns  fuisse.  Respondet  Poeta 
Panaretum  non  adhibuisse  aqiiain, 
sed  nieracum  vinum  bibisse :  atque 
hinc  summa  tide  remensuni  esse,  quod 
exhausisset.  Rader, 

Epic.  xc.  Extenuabatculpamsuam 
Gellia,  quasi  tolerabiliorem  quod  non 
nisi  unum  haberet  moechum,  ut  Epi- 
grammate  92.  lib.  3.  Redarguit  earn 
Poeta,  wque  turpe  esse,  inquiens, 
uxori,  unum  habere  moechum,  ac  non 
Duptx  niuUos  :  esse  quippe  uxorem 
duorum,  mariti  scilicet  legitimi  et 
adulteri.  Si  enim  juxta  Senecam  3. 
Benef.  cap.  lf».  aduiterium  unius  vo- 
catur  matrimonium,  ot  uxor  ccrte  erit 
adulteri,  qua;  illi  dedit. 

Epio.  xcii.  2  Ulyrunis  arte]  Sculp- 
toris  nobiiis.  Epigr.  39.  lib.  4.  vers.  2. 

3  VfUicana  bibis,  ifc]  Puiciiie  con- 
venit serpcuti  expresso  in  poculo  cum 
vino  Vaticano,  quod  omnium  pessi- 
mum  est,  et  (ut  dixit  Epigrannnate 
19.  libro  I.  versu  G.)swvuni  toxicuni. 

Epig.  xciii.  1  Tam  mate  Thaii 
olet,  Ifc.]  Aliquant  lupani  sen  prosti- 


bulum,  nomine  Tiiaidis  vexat  Poeta, 
propter  graveolentiam,  quae  Harpyiis 
et  Chimceris  hisce  communis.  Fuere 
Thaides  amicae,  poetis  multis  cele- 
brata;.  Fullonis']  Fullo  est,  qui  togas 
recentat,  et  maculas  ac  sordes  e  toga 
eluit,  et  addito  sulpbure  et  creta  rur- 
sum  candefacit.  Piin.  lib.  35.  cap. 
17.  '  Avari'  dicit,  quia  magnum  pre- 
tium  pro  vestibus  candefajctis  aut 
emaculatis  exigebant.  Rad. 

2  Testa  vetvs,  Sfc]  Qua  urinam  (ca- 
melorum   maxime,   teste   Plinio  lib. 

28.  cap.  8.)  ad  purgandarum  vestium 
usum  excipiebant  fullones,  haec  au- 
tem  dolia  stabant  in  publico.  Frac- 
ta]  Turn  enim  gravissimus  et  teterri- 
mus  exhalat  odor. 

3  Ab  amore  recens  hircus]  .Sic  Epi- 
gramm.  4.  lib.  4.  Nam  et  hirci  et 
cervi,  et  alia  animalia,  cum  coeunt, 
deterrime  fcstent.  Ora  leotiis]  Ani- 
mae  leonis  virus  grave.  Plin.  lib.  11. 
cap.  53.  Vide  Annot.  prior.  Baptis- 
ta?  Pii.  capite  15, 

4  Detmctu,  ^'c]  Urbis  pars  trans 
Tiberim  viliori  plebeculae  colebatur, 
et  in  ea  exercebantur  sordida  et  foeti- 
da  opera,  ut  excoriationes,  sulphura- 
ta,  &c.  Vide  Epigr.  42.  lib.  1.  vers. 
3.    Juvenal.  Satyr.  14.  vers.  203. 

5  Pulltis  abortivo,  Sfc]  Nee  pejus 
olet  ovum  putridum. 

6  Guro]  Exintestinisettabescom- 
brorum  confecto,  sed  corrupto. 

7  Virus  ut  hoc  alio,  ^'c]  Graveolen- 
tiam ut  Ictura  dissinuilet.  Vel  ilia 
Thais  •  fallax,'  quamvis  fcetorem  cor- 
poris tegere  conetur  et  obruere,  &c. 
Vide  Epigram.  88.  lib.  1. 

9  I'silutrol  Fsiiotra  sunt  medica- 
menta  sen  ungucnta,  quibus  pilosas 
corporis  partes  glabrantur.     Epigr. 

29.  lib.  2.  vers.  7.  et  Epigr.  73.  lib.  3. 
vers.  1.  Acida  lalet  oblita]  Aceto  ma- 
cerata  Epigram.  74.  lib.  3.  vers.  4. 
Creta]  Cimolia,  Cliia  seu  .Samia,  qiia 
utebantur  foeminac  ad  cutim  emeu- 
dandam. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VII. 


1275 


10  Pingui  faha']  Oleo,  ungiiento 
sea  farina  f'abanim,  quae  et  faciein 
commendant. 

11  Tutam,  «rc.]  A  graveolenlia  et 
fceditate. 

12  Thnhlii  Thais  olet]  Impnram  lii- 
pani  et  olklani  capram  :  nam  niulief 
optime  olet,  qunni  niliil  olet. 

Epig.  xciv.  Irridet  splendiflam 
Calpetiani,  sen,  ut  alii  leg.  Calpetani, 
mendicitateni. 

1  Chrysendeta]  Lances  aiiro  cir- 
cunivinctae.  Epigramniate  43.  lib,  2. 
vers.  11. 


3  Stabulo  semper,  S^c.l  Diversorio, 
TravSoxe'V-     Stahularins,  Trar/Soxevs. 

4  Non  Imbet,  Sfc]  Itane  lautiis  est, 
nt  gemmcis  auieisqne  bibat ?  Non 
hahct,  ^c]  Resp.  Poeta  :  Immo  lisec 
non  stint  ipsins,  sed  niiituo  sumpta  : 
ipse  enim,  nee  aiirea,  nee  argentea, 
Codro  panperior,possidet.  Nisi  forte 
etiam  oblique  hacc  ipse  chrysendeta 
furto  ablata  velit  a  Calpetiano.  Mar- 
tialis  enim  quuni  dicit,  'non  liabet 
siuim,'  ergo  alienum,  nee  quomodo 
alienum  exponit,  sed  relinquit  lectori 
cogitandum. 


EPIGRAMMAIUM  LIB.  VIL 


Epig.  i.  1  Accipe  belligercB]  Domi- 
tianus  in  expeditione,  quam  suscepit 
adversns  Sarmatas  sen  Dacos,  infra 
vers.  8.  videtur  sibi  fieri  curasse  lori- 
cam,  instar  yEgidos  Minervae,  quam 
peculiariter  coluit,  et  cujus  se  filinm 
esse  voluit.  Lorica  antem  ha^c  et 
Minervae  epgida,  ex  squamoso  draco- 
num  corio  contextam,  repraesentavit: 
vel  Sarmaticiim  thoraca,  de  quo  inf. 
vers.  4.  Accipe']  Accipe,  Caesar,  et 
indue  loiicam  impenetrabileni  telis 
belligerae  Minervje;  est  enim  togata 
et  militaris  Minerva.  Crudion,  <^c.] 
Militaremne  et  cruduni,  ut  volutit  ? 
an  respicit  prinios  thoracas  e  crudis 
loris  corioqne  confectos  ? 

2  Ipsa  Medus(C(E,  i^c]  Queni  vel  ip- 
sa Miiiervas  jEgis,  Medusae  capite 
formidabilis.  timeat.  Farnab.  Medu- 
sa;a  dicitnr  Pallas,  quod  Palladis  ope 
Perseus  IMcdusam  interfecerit.  Me- 
dusa, una  ex  Gorgonibus,  filia  Pliorbi 
fuit:  comam  ejus  vertit  in  scrpentes 
Pallas;  ori  dedit  banc  vim,  ut,  qui 
illud  aspiccrent,  in  lapides  veitereu- 
tiir.  Rad. 

3  Dtim  lacat  hac,  ^c]  Quam,  ubi 


non  gestatur  a  Domitiano,  loricam 
voces  ;  cum  auteiu  induerit  earn  Cae- 
sar, jam  JEgh  erit.  Dii  enira  lEgldas 
gestant ;  niortales  vero,  loricas.  JE- 
gis  proprie  muuimentum  est  pectoris 
asreum  a  Vulcano  fabi  icatum,  habens 
in  medio  Gorgonis  caput. 

4  Sacro  sederit,  ^c.]  Domitiani,  ae- 
que  Dei,  ac  Minervae  et  Jovis,  quo- 
rum peculiaris  i^gis :  supra  vers.  1. 

Epig.  n.  1  Invia]  Doniitianus  ad 
moduui  Sarmaticarum  loriraruni  sibi 
thoracem  fieri  curarat.  Sarmatica; 
autem  loricae  tani  durae  et  firmas 
erant,  ut  ictus  oranes  sustinerent, 
quod  testatur  Pausan.  lib.  1.  Varia 
vero  genera  loricarum  celebravit  an- 
tiquitas:  nam  lineas,  coriaceas,  ae- 
neas,  ac  ferreas  fnisse  constat:  de 
singulis  copiosissime  Lipsiuslib.  3.  de 
Milit.  Itom.  Dial.  G.  De  Sarmata- 
rum,  seu  Polouorum,  ut  hodie  appel- 
lantur,  telis,  sa^pe  Ovid.  lil).  de  Tris- 
tib.  et  de  Ponto.  Rad.  Lorica  sagit- 
tis]  Supra  vers.  1. 

2  Ulurtis  Getico]  Qui,  loricatus  ter- 
gore,  colitur  a  Getis,  vel  qui  e  Getis 
oriundus  est.      Amplificat   duritiein 


127G 


NOT.E    VARIORUM     IX 


loricae  Domitiani,  a  comparatione  ; 
(liuissimas  habent  Getae  loricas,  du- 
rior  est  tatnen  Domitiani  lorica.  Quia 
ergo  Mars  a  Getis  oriundus,  artnatti- 
ram  illi  Poeta  Geticam  recte  indiiit. 
Rader. 

3  ^toUe']  Ab  yEtolis  inventze  lau- 
ceae  :  vel,  Meleagri  jEtoU  lanceae  im- 
penetrabilem.  Securani]  Ictiini  non 
timentem. 

4  Texuit]  An  lorica  hoec  sqnamis 
xneis  aprinas  ungiilas  iinitantibus 
conserta  fuitP  an  ex  veris  iingulis  ad 
imitationem  Sarniatanim,  qui,  teste 
Pausania  lib.  1.  ex  ungulis  coUectis, 
loricas  instardraconuni  squanieas  con- 
suebant?  Innutneri  apri]  Synecdoch. 
innumeri  ungues  aproruui.  Lubricus'\ 
Politus. 

5  Felix  sorte  tua]  O  feliceni  lori- 
cam;  non  tarn  quod  tarn  firma  et  dura 
videare,  quam  quod  mox  a  Ceesare 
induere,  et  caelestem  ac  divinum  illius 
animuin  continebis.  Sacrum.. ..Dei'\ 
Domitiani,  qui  se  ipsum  Deum  voca- 
bat, 

7  Et  tnagnos,  ^-c]  Et  Domitianuni 
incolumcm  restilue  urbi,  triumphan- 
tem,  palmata  indutum  toga  :  cui  in- 
texebantur  victoriiE  cum  raniulis  pal- 
marum. 

8  P«/;n(j<<E7uc]  Dionysius  palmatam 
tunicam  XP^'^^'^W^  semper  appellat, 
hoc  est,  auro  clavafam,  vel  anreos 
clavos  habentem.  Communes  enim 
Romanorum  tunicre  albje  erant,  pur- 
pura clavata',  quas  palmatas  dicebant 
aclavorum  latitudine  :  postea  tunien 
et  ipsa;  quoque  pingi  cceperunt,  et 
palmatap  dici  a  picturae  genere,  quod 
palmas  scilicet  intextas  habcrent. 
Postquam  ergo  et  tunicaB  qnoque  tri- 
umphalcs  pingi  coeptve  sunt,  et  apic- 
tura;  argumento  palmatac  sunt  appel- 
lata',  inde  factum  est,  ut  et  pictis 
togis  hoc  idem  nominis  donaretnr,  et 
pahnata;  passim  ipsae  vocarentiir.  Sal- 
mas.  Sed  Hroda;us  vult,  earn  vestem 
S  palnia,  id  est,  victoria,  nomcn  inve- 
niMC.     I'almntaloga]   Triumpliantcs 


et  thensas  ducentes  ea  utebantuv : 
Jovis  tunica  dicta.  Tarquinius  a 
Tuscis  accepit  tunicam  palmatam,  et 
omnem  alium  triumphantium  cultnm, 
ut  Florus  et  alii  tradidere.  Erat  ea 
purpurea  et  aureo  lato  clavo  ornata, 
unde  et  palmata  dicta  est,  quia  cla- 
vus  aureus  palnii  magnitudine  erat, 
si  Festo  fides.  Xpva7}fj.ov  Grzeci  appel- 
lant.  Rubens. 

Epig.  III.  1  Cur  non  mitto,  ifc] 
Verebatur  Poeta  ue  Pontilianus  be- 
neficium  nialeficio  compensaret,  sibi- 
que  pro  suis  bonis  mitteret  pessiraa 
Epigrammata.  Sic  lib.  5.  Epigr.  73. 

Epig.  iv.  1  Mali  coloris']  Valetu- 
dinarius  et  morbo  pallidus.  Epigr. 
42.  lib.  6.  vers.  2. 

2  Versus  scribere,  ^c]  Vel  hinc  no- 
men  pretiumque  poeta;  aucupatus, 
quod  palleat,  ut  credatur  studio  cru- 
dus  ac  pallidus.  '  Decipit  exemplar 
vitiis  imitabile ;  quod  si  Pallerem 
casu,  biberent  exangue  cuminum :' 
Horat.  Epist.  19.  lib.  1. 

Epig.  v.  Palpat  Domitianum, 
quern  incredibili  desiderio  exspec- 
tari  dicit  a  patria.  Si  te  charitas  ci- 
vium  tuorum  movet ;  si  Senatus  et 
plebis  vota  non  negligis,  redi  in  ur- 
bem. 

2  Toga]    Gentis  togata;,  Ronianae. 

3  Deum,  Sfc]  Te,  o  Domit.  Invi- 
(let  hosti]  Quod  tua  fruitur  prassen- 
tia. 

4  Veuint  laurea,  Sfc']  Etsi  niagnam 
referres  victoriam,  iaureatis  Uteris 
significatam,  &c.  ut  Epigr.  seq.  lau- 
reani  simul  de  Sarmatis  Domitiauus 
intulit  Jovi  Capitolino. 

5  Territrum  Dominum]  En  canssam, 
cur  hosti  Roma  invideat,  quia  prae- 
sentcm  videt  Dominum  et  Deum 
nostrum.     Ilk]   Hostis. 

G  Terrelur,  ^x.]  Vuitu  hostis  et 
victoris.  Fruitur]  Vultu  specioso  et 
aiigusto  Dei. 

Epig.  VI.  De  reditu  Casaris,  ait, 
passim  rumorcs  spargi,  sed  absque 
auctore ;  rogat  Casarem,  ut  ii)se  auc- 


M.    VAL.    MARTIALIS    r-PIGR.    LIB.    VII. 


1277 


tor  nuntiusque  sit  triumphi,  et  niox 
veniat.  Rad. 

1  Hijperboreis,  Sfc]  A  Sarmatis, 
qui  Septeiilrioni  finitinii. 

2  Ausonhs  Ctexar,  ^-c]  Italas,  ab 
Ausone,  Ulyssis  et  Calypsus  filio. 

3  Certus  abest  auctor^  Auctorem 
certnm  non  habemtis ;  faina  taitien 
constans  est,  et  famze  fidem  habere 
lubet. 

5  Piiblka']  Si  litteiije  Roniam  mis- 
sae  testantur  veiiturum  principem, 
quid  est  quod  dicat,  '  Certus  abest 
auctor?'  Litteras  intellige  missas  de 
victoria  Ca-saris  adversus  Sarmatas, 
non  de  adventu :  quamquam  Poeta 
recte  conjiciat,  venturuni  principem 
bello  patrato,  argnmeuto  a  littera- 
ruin  testimonio  ducto.  Vidrices  tes- 
tantur, &;€.]  Laureatae  literae,  ad  Se- 
natum  niissa;,  victoriae  indices. 

6  Luurigera,  Sfc]  Plla  et  hastae  nii- 
litnm  victoriam  testantur  laureata, 
Lanro  eiiim  et  frondibiis  festis  or- 
nabantur  pila  cV  KaTupdwuacri  Kalf'iKais. 
Plin.  lib.  35.  cap.  ult.  '  Ipsa  pacife- 
ra  [laurus  scil.],  ut  quam  praetendi 
etiani  inter  aniiatoshostes,quietis  sit 
indicium.  Romanis  prxcipuae  l^etitiae 
victoriarumque  nuncia  additur  litte- 
ris,  et  iiiilitum  laiiceis  pilisque.' 
Quare  e  Romano  more  Seneca  in  A- 
gamemnone  :  '  Sed  ecce  vasto  con- 
citus  miles  gradu  Manifesta  properat 
signa  laetitiae  gerens  :  Namqiie  iiasta 
summo  lauream  ferro  gerit.'   Herald. 

7  lo,  magnos  clainat,  ifc]  Vox  tri- 
umphi solennis.  '  Ipse,  gerens  laurus, 
lauro  deviiictus  agresti  Miles  lo 
magna  voce  triuniphe  cauet  :'  Tibul. 
lib.  2.5. 

«  Invictusque^  Vocaris  jam  et  pro- 
clamaris  a  toto  populo,  Invictus  Im- 
peralor.  Est  enim  hoc  solenne  Im- 
peratorum  elogium,  ut  dicantur  lu- 
victijiitc.  Had. 

9  Sed  jam  la'tilia;'\  Sed,  ut  explea- 
tur  populi  desidcrium  etgaudium,  pro- 
pera  iu  urbem,  et  ipse  uuncius  esto 
luae  victoria;. 


10  Nunciiis  ipse  vcni]  Tu  ipse,  o 
Domit. 

Epig.  VII.  Argumentum  de  desi- 
derio  et  amore  pop.  Romani  erga 
Principem  absentem.  Quasi  dicat: 
Quamvis  procul  ab  urbe  in  hostico  ad 
septentrionem  degas  ;  tamen  es  prae- 
sens  animis  et  votis  nostris.  Ruder. 

1  Hiberna,  Ifc.']  Quamvis  te  deti- 
neant  a  nobis  bella  in  regionibus  sep- 
tentrionalibus.  Riidis]  Rudem,  credo, 
vocat  a  barbarie  Peucinorum.  Ar- 
rianus  lib.  1.  et  Poiita  infra.  Pence] 
Insula  ad  primum  Istri  ostium. 

2  Ungvlarum  pulsibus]  Cujus  '  un- 
das  Frigore  concretas  ungula  pulsat 
equi :'  Ovid.  3.  Trist.  Eleg.  10.  Ca- 
lensl  Poetica  hyperbole.  Locum  fre- 
quentatum  sonat  vox  '  caleo.' 

3  Fractus(jue'\  Et  Kheni  accolas 
Germani,  Batavi,  et  Catti  tribus  ex- 
peditionibus  ricti.  Cornu  jam,  t^c.} 
AUudit  ad  fluviorum  cornua.  jElian. 
capite  33.  libro  2.  Variar.  Historiar. 

4  Teneat]  Quamvis,  o  Caesar,  ibi 
orcupatus  sis  et  detineare  in  coer- 
cendis  rebellibus.  PerfidcB  gentis']  Re- 
belliset  contumacis. 

6  Ahesse  nostris,  b^cl  Animis  tamen 
et  votis  te  consequimur. 

8  Adeoque  menles]  Ita  omnes,  quum 
aliqnid  narratur,  vel  de  victoria,  vel 
de  adventu  tuo,  animis  et  oculis  aver- 
tuntur  a  spectaculis,  ut  nemo  adver- 
tat  quidillic  agatur.  Rad. 

9  Ut  ipsa  magni,  8fc.']  Ut  mentes 
nostra?,  quondam  Circensibus  ludis 
attentae,  jam  tibi  peregrinatae  ne- 
sciant  quid  in  circo  agatur. 

10  Passetinus]  Equus.  Habet  enim 
tabula  equorum  Circensium,  apud 
Onuphrium,  nomen  Passerini,  equi 
Circensis.  Legendum  censet  Salma- 
sius  :  Ct  turba  mag7ii  sccpe  ncsciat  Cir- 
ci  Utrumne  currat  Passerinus  an  Tigris. 
Passerini  et  Tigridis  nominibus,  qui 
in  ilia  aitate  equi  fuerunt  celeberri- 
nii,  duas  quadrigas  intelligi  debere 
certnm  est,  in  quibus  equi  illi  funales 
siuistri  erant.     Non  veto  illi  equi  sir.- 


1278 


NOT^    VAUIORLUNl    IN 


gnlares  cnrrebant,  sed  in  cniru  jiinc- 
ti.  Per  Passtrimini  ergo  iiitelligit 
cuirum,  in  quo  Passerinus  fiiit  praeci- 
piius  equus.  Idem  dici  opoitet  et  de 
Tigri.     Salmasius. 

Epig.  VIII.  Cum  nmiciatum  esset 
Domitianum  ventinum  in  nrbem, 
eumque  jam  esse  in  itinerc  ;  alloqui- 
tur  Poeta,  priniiim  Musas,  deinde 
Deceiiibrem,  qiiem  dicit  Jaiiiiario 
anteponi  potuisse,  si  Caesar  ipso  De- 
cembri  venisset  in  urbem.  Postremo 
dicit,  sua  Carmina  valde  convenire 
tempori ;  esse  enim  ilia  jocosa;  niox 
etiani  militera  jocos  in  triumplio  dic- 
turum.  Rad. 

1  Nunc  hilares,  fifc]  Si  unquani 
aliis  Carminibus  liisi,  nunc  poscit  tem- 
piis  utlaeta  canam. 

2  Odiysio,  Sfc]  Septentrional!,  nbi 
Odrysa,  Thraciae  lubs,  versus  Euxi- 
num. 

3  Certa  facis,  Sfc]  Mense  tandem 
Decembri  certiim  accepinins  nuncium 
de  Csesaris  reditu.  Vota]  Desideria 
gaudiaque. 

5  Surle  lua,  Sfc.']  Eo  quod  nunrius 
es  reditus  Domitiani:  quod,  si  eodem 
mense  urbem  ingressurus  esset  Cae- 
sar, nee  ipsi  Januario  cederet  De- 
cember. 

7  Festa  coronatus,  ^c]  Dejocis  et 
scommatis  militum  in  Imperatoreni 
jactis  supra  diximus.  Vide  Epigr.  5. 
lib.  1.  vers.  3. 

8  Laurigeros]  In  triumphis  et  ipsi 
equi  laureati  incedebant.  Comes]  Mi- 
les. 

9  Jocos,  <^-c.]  Mea  haec  jocosa  Epi- 
grammata. 

10  Lusus  ipsel  Solennis  eniin  et 
magnilicus  triumpbus  adniittit  (pios- 
vis  et  quorumvis  militum  ac  bominum 
jocos. 

Epig.  ix.  Jactabat  se  Cascelius  de 
iuflftnio  elTj/fovTOET^s,  volcbatque  vi- 
dcri  doctus.  Poiita,  Nimis  sero  te, 
iuqiiit,  ingeniosum  dicis  ;  a  pucro  re- 
quirebatnr  ad  doctrinam  futuram  in- 
KCiiium.  liwki itH. 


2  Quando  disertus  erit]  Disertus 
scil.  futuriis  post  ducentos  annos,  et 
acturus  causas  apad  inferos;  in  quo 
tandem  sexagenarin  ingeninm  ad  doc- 
trinam futuram  elucere  incij)it.  Quan- 
do] Nunquam  :  hactenus  enim  iii- 
liil  studMit,et  in  postcrum  non  pote- 
rit ;  zetas  enim  negat. 

Epig.  x.  1  Padicatur  Eros,  Sfc] 
Olus  aliis  obtreclabat,  aliosque  pro- 
digere  sua  dicebat,  quum  ipsemet 
nihil  liaberet. 

5  In  liicem  coenat]  Pernox  in  coni- 
messationibus,  conipotationes  in  lu- 
cem  protraliit.  Sic  Epigr.  29.  lib.  I. 

8  Assem  ne  dederis]  Si  te  soUicitum 
reddunt  nomina  Lupi,  qua;  Tito  de- 
bet ;  tu  nil  illi  credas  ;  cura  vacabis. 

11  Pro  logula  debes]  Nondum  sol- 
visti  togain  qnam  gestas  ;  lioc  taces 
et  dissiniulas,  aliorunique  debita  re- 
censes. 

14  Poscit  jam  dolem]  Nam  filiae  de- 
bitor est  pater,  quum  earn  dotare 
teneatur,  1.  19.  D.  de  Ritu  Nupt.  1. 1. 
§.  sed  si  D.  si  quid  in  fraud,  patron. 
Quare  Artemidorus  obscrvat  elegan- 
ter,  filias  in  somnis  sumptimi  et  dam- 
num portendcre,  quia  dos  lis  debe- 
tur.  Her. 

16  Sed  quid  agus,  S^c]  Sed  neque 
ego  in  aliena  rep.  curiosus,  neque  tu 
aut  tua  tanti. 

Epig.  xi.  4  Qui  vis  archetypas,  Sfc] 
Qui  vcl  in  nugis,  qualia  sunt  mea 
Carmina,  primogcnias  probas  ab  ipso 
autore  exaratas  vcl  emendatas. 

Epig.  xii.  Clancularius  Poeta,  ut 
Poi'tiE  nostro  periculum  crearet,  fa- 
mosa  quii  dam  Carmina  Martiali?  no- 
mine ediderat.  Jurat  Poiita  nihil  a 
se  scriptum,  quod  cuiquam  ruborera 
adfcrrct,  ant  notani  inurerct.  Rad. 

1  Dotninns]  Domitianus, quern  niaxi- 
me  lectorem  vclim. 

2  Qua]  Benigna. 

4  Miki  de  nullo,  8fc.]  Non  famam 
capto  ex  aliena  infamia.  Epist.  1.  I. 
ubi  'rubct  auditor  cni  ftigida  mens 
est.* 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VII. 


1279 


5  Cupiant  cum,  Sfc.']  Clancnlarins 
aliquis  I'oetae  famosa  quajtiam  et  vi- 
rulenla  Caiinina  sub  persona  Martia- 
lis  ediderat.  Epigranimate  3.  et  33. 
libro  10. 

6  Lj/camfceo,  ^-c]  Mordacietrabido 
iainbo,  quali  armatiis  Archilochus 
Lycamben  soceiuni,  quod  sponsam 
sibi  negasset  filiara,  ad  suspcndium 
adegit. 

8  Qui  Phoebi,  ^c]  Non  ausi  nomen 
snum  prodere. 

10  Per  genium  Fames]  Me  inno- 
cuum  esse  a  inaledicentia,  juio  per 
faniam  iioniinis  mei,  et  per  tuum  fa- 
vorem,  lector  candide.  Genius  enim 
est  rei  cujuscunque  gratia,  Venus, 
lepos.  Epigramina  60.  lib,  6.  Casta- 
Udumque  gregeni]   Musarum  chovuni. 

Epig.  XIII.  Vide  consonuni  huic 
Epigranima  62.  libro  4. 

1  Tiburtinis  albescere  coIUbus]  Gru- 
terus  solibus,  e  Ms. quicumconsentit, 
quern  nos  egregium  contulimus.  Nu- 
per  reduxerunt  vulgatuin,  scilicet 
ignari  '  soles  '  Kar  e|oxV  P'o  aprico 
et  delicato  sole  dici.  Florus  de  Han- 
nibale:  '  Invictum  Alpibus,  indomi- 
tuin  armis,  CampaniEe  soles  et  te- 
pentes  fontibus  Baiae  subegeruut.' 
Ovidius  prirao  Fast.  '  Tuuc  blandi 
soles,  ignotaque  prodit  birundo.'  Et 
libro  2.  '  Solibus  et  campo  corpo- 
ra nuda  dabant.'  Idem  13.  Met. 
*  Solibus  liibernis,  aestiva  gratior  un- 
da.'  Noster  libro  6.  Ep.  43.  '  Baiani 
soles.'  Et  lijjro  10.  Ep.  31.  '  O 
soles !  o  tunicata  quies.'  Gro- 
nov. 

3  Quid  Tiburis  alti  Aura]  Silius  Itali- 
cus  lib.  12.  Pun.  '  Quale  luicat  sem- 
perque  novum  est,  quod  Tiburis  aura 
Pascit  ebur.'    Gronovius. 

Epig.  xiv.  1  Sce/us,  fifc]  Parcarum 
scilicet  nialarum,  ut  Epigr.  62.  li- 
bro 6. 

S  Floravii,  ^c]  Carm.  2.  et  3.  Ca- 
tulli. 

4  Le&bia,  ^c]  Vide  et  Ej)igr.  8. 
libro  1. 


5  Quas  fevit]  Scil.  delitias.  Male 
alii  leg.  quam  fietit :  neque  enim  re- 
ferri  potest  ad  '  columbam.' 

6  Elysio  nigra,  8fc.~\  Poetice:  om- 
nium enim  rerum  umbras  apud  inferos 
volunt  esse. 

Epig.  xv.  1  Puer  hie  nitidis']  Argi- 
nus  scilicet.  Absistit  lanthidos]  Qui  ab- 
stinet,  qui  refugit.  Undis]  Fonte  in 
aedibus  Stellae. 

2  Et  fugit  ad  dominam  Naida]  Ar- 
gini  effigiem  intellige  positam  in  ne- 
more  propter  fontem,  quern  Stella  ab 
nxoris  Violantillee  nomine  appellave- 
rat  lanthida  :  sed  ita  propter,  ut  mo- 
dicum intfrvallum  interesset.  Ideo 
fingit  Poeta  puerum  sic  locatura, 
quasi  vereretur  casum  Hylae  ;  quem, 
quum  appropinquasset  niniinm  aquae, 
Nympha  rapuit.  Idque  turn  expres- 
sit;  '  Et  fugilat  dominam  Naida.' 
Fugitare  videtur,  dum  absistit,  nee 
audet  adpropiuquare.  Fontem  vocat 
Naida  dominam,  quia  gerebat  nomen 
dominae  Argini,  nxoris  Stellse,  qui 
ejus  dominus.  Gronovius.  Dominam 
Naiada]  Cujus  Nympliam  dixerat 
esse  lanthida,  Epigramm.  50.  lib.  7. 
Hylas]  Lib.  6.  Epigramm.  68.  vers. 
8.  et  Epigr.  48,  lib.  .5.  vers.  5. 

3  O  bene,  Sfc.]  O  beue  tibi  est, 
quod  proximo  nemore  cuitus  Hercu- 
les tibi  presidio  est  et  tutelffi,  ne 
rapiaris  a  Nymphis  te  amantibus. 
Epigr.  50.  infra.  '  O  bene  quod,'  usi- 
tata  (ppdais  et  elegaus.  Ovid.  Eleg. 
2.  lib.  1.  Trist.  '  O  bene,  quod  uon 
sum  mecum  conscendere  passus.'  Sic 
Graecis  d>s  evTi/x^s  8ti. 

5  Securus,  Sfc]  Sine  metu  potes 
ex  hoc  fonte  haurire  aquam,  quam 
ministres.  lantiiis  uymi)ba  huius  fon- 
tis  non  rapiat  te,  ut  Hylam  quondam 
nymphae  tl.  Ascanii.  Cave  tibi  ab 
ipso,  Stella. 

Epig.  xvi.  Cailida  cmendicatio: 
dum  inopiae  sure  unicum  remedium 
dicit  esse  venditionem  muncrum  sibi 
a  Regulo  inissorum,  qu'a?  norat  domi- 
num   non  rcdempturum,  donaturura 


1280 


NOT/E    VARIORLM    IN 


potius  pretiiim  ipsorum. 

Epig.  XVII.  Autographiiin  septent 
lihroruin  Epigrammatum  dedicatbib- 
liothecae  Jnlii  Martialis,  cujiis  hortos 
et  nis  in  Jatiiculo  suburbano  descrip- 
sit. 

1  Riiris,  i^c]  Ruris  siiburbaui  Jiilii 
Martialis,  quod  desciipsit  Epigr.  64. 
1.4. 

2  Vietnam  videt,  ^c.]  Sic  Ep.  64. 
lib.  4.  vers.  11. 

4  Lasciva:  Thalicc]  Meis  his  Carnii- 
nibiis  jocosis,  florida;  et  conviviis  ap- 
tae  MiisaeOoXei'as  foetibiis  :  lit  Epigr. 
8.  lib.  4.  vers.  12. 

5  Nido  inio~\  Infima  statione,  or- 
dine.  Nidi  enim  foruli  sunt  librorum, 
in  qiiibiis,  vehit  capsis,  certo  ordine 
gradu(|ue  repomintur,  ut  diximus 
Epigr.  118.  lib.  1.  vers.  15. 

8  HcBc  illis  pretiiim,  ^-c]  Quod  au- 
toris  autographi  sunt,  et  qtios  Ep. 
10.  supra  dixit  archetypes.  Litnra] 
Etniajoriin  pretio  erunt,  quod  manu 
mea  emendati. 

9  Tu  munere]  Cui  consecro  et  dono 
hos  libellos  meos.  Dedicata]  Dona- 
ta,  consecrata.  Bibliotliecae  enim 
Musis  et  ApoUini  sacrte  erant.  *De- 
dicabantur  et  statua?  et  imagines  in 
bibliothecis. 

10  Nolo]  Carmine  meo. 

Epig.  xviii.  2  Dicere,  Sfc]  Se  talem 
habere:  id  est,  tibi  contendere,  tibi 
86  aequiparare,  praefcrre  saltern  non 
ausit.  Litura  iiotet]  Mcnda,  njevus, 
vel  lomcnttun  quo  rugas  condunt  li- 
nuntquc.     Epigramm.  42.  lib.  3. 

11  Fatui  poppy  smut  a  cunni\  Vide 
Epigr.  71.  lib.  3.  vers.  8. 

Epig.  XIX.  De  Argo  nave,  doctis- 
sime  disertissimeque  nnus  in  paucis 
Hieronymus  Cohimna  ad  Ennii  Mede- 
am  dispiitat  pag.314.  Hnjus  fragmen- 
tum  tempore  Martialis  Itomaeexsta- 
bat,  in  quod  est  hoc  Epigrainma.  Rad. 

1  /'r«^'>rtc>i<um, ^-c]  Quod  Romaeex- 
tabat  tempore  Martialis,  ut  videlur. 

2  Iffvnti  prima,  ^c]  Non  priu« 
tcntati  inortalilni'5.     'Nuilaquc  mor- 


tales  praeter  sua  litora  norant.'  Ar- 
gonautas  primuni  tentasse  mare  vo- 
liint  poetae. 

3  CyanecE  quondam,  ^c]  Duae  in- 
sulae  in  Ponti  Euxini  ostio,  quae  et 
Symplegades,  quas  transmisere  Ar- 
gonautcK  non  sine  periculo,  mutilata 
summa  piip])is  parte.  Has  ergo 
transmisere,  Pliinaei  moiiitu,  praemis- 
sa  vi2e  duce  colnniba.  '  Ruinae '  addit, 
quia  ad  Cyaneos  hosce  scopnlos 
magnum  adiere  discrimen.  Vide 
qua2  ad  vers.  1210.  Here.  Fu.  et 
vers.  341.  Medese  Senecae  notavit 
Farnabius. 

5  Secula  vicerunt,  ^rc]  Fluctus, 
scopulos,  Syrtes  praetervectam  et  su- 
perantem,  vicit  tandem  aptas.  Hoc 
est:  Et,  quje  non  cesserat  liuctibus, 
scopulis,  et  Syrtibus,  cessit  tandem 
tempori,  quod  exedit  cousumitque 
omnia. 

G  Sanctior  est,  £fc.]  Fragmentum 
lioc  religione  et  antiquitatis  vcntra- 
tione  vel  ipsam  integram  vel  alias 
quasvis  naves  superat. 

Epig.  xx.  Eniptorem  coenarum  et 
venditoiem  earundem  Sanctram  de- 
scribit. 

1  Miserius']  Tum  labore  et  oflliciis 
quibus  C(rnam  captavit  :  turn  maxi- 
me  avaritia,  qui  analecta  vendidit. 
Gulosius  Sanctra]  Rapaciiis,  qui  tan- 
tum  sufFuratus  est. 

2  Rectum  vocatus']  In  qnaaccumbit. 
Domitianus  enim,  abrogalis  sportii- 
lis,  revocarat  rectas  coenas,  ut  supra 
diet. 

4  Ter  poscil]  Libcraliores  conviva- 
tores  clientibus  et  convivis  potesta- 
tem  faciebant  poscendi,  qua  vellent. 
Epigr.  82.  lib.  3.  vers.  23. 

5  Utramque  coxam^  Nempe  melio- 
res  lejjoris  partes. 

6  Pejerarede  turdo]  Jurare  sibi  tur- 
duin  non  appositum,  cum  pliires  ap- 
positos  subdnxisset. 

7  Ostreorum,  Sfc.']  Cirros  ostreorum 
RaderiLs  opinatur  dici  purpureo-j 
crinos,  qui  fibras  ostreorum  ambiunt  ; 


M.    VAL.   MARTIALIS    fcPlOR.    LIB.    VII. 


1281 


cum  vero  ostrea  propiie  cinis  care- 
ant,  cum  Biodaeo  lib.  9.  Misc.  cap. 
29.  sentio  per  ostrea  intelligi,  ostra- 
coderma :  utpote  locustas,  squillas, 
cancros,  astacos. 

8  Bitccis  placentce,  SfC.]\Jt,  '  impro- 
h\  panis  buccas,'  Epigrammate  5.  lib. 
10.  et  '  sectae  quadra  placenta, ' 
Epigr.  77.  libro  3.  Mappam]  Dum 
mappae  involvit  placentam  subduc- 
tam  :  vel  simpliciter,  sordidani, 

9  Ollares]  Quee  in  oUaservabantur. 
Platina  lib.  2.  et  Plin.  lib.  5.  c.  IT. 
Columell.  cap.  43.  libro  12. 

11  ExcavatcB,  8fc.']  Granatorum  nial. 
*  Vulvae,'  exesis  carnibus.  Vulva} 
Ejectiti®.  Vide  Epigr.  56.  1.  13.  et 
Apitii  1.  C.7. 

12  Lippa  ficns}  E  qua  lactens  fluit 
Lumor.  Debilisque  boletus]  Nou  opti- 
mus.  Farnabius.  Inimo  recisus,  vel 
nullo  aut  debili  caule.  Ut  Static, 
'  debilisque  perna.'  Gionovius, 

14  Spondylos  sinu  condit]  Verte- 
brasiie  animalium  ?  an  pisces,  cum 
Macrobio  et  Seneca:  qui  vnlgo,  sc/ii- 
noli?  an  salsamenta,  cum  Athenaeo? 
Salmasius  vero  de  aliis  spondylis  non 
hoc  intelligendum  dicit,  quam  de 
ostrearum  cervicibus.  Petronio  coch- 
learum  cervices  dicuntur,  qui  Grae- 
cis  Tpaxv^oi. 

15  Et  devorato,  ^c]  Sanctra  turtu- 
reni  capite  detracto  furatus  est. 

16  Lo7iga]  Porrecta. 

17  Aiialecta]  Quae  sub  mensam  ca- 
debant  vel  projiciebantur,  erantque 
ministris  relegenda.  Rectius  Scri- 
verius  distinguit:  dextra,  Analecla 
quicquid :  nam  '  Analecta,'  6  a.va\4K- 
T7JS,  nou  TO.  avd\fKTa:  vide  libro  14. 
Ep.  80. 

18  Nee  esculenta,  Sfc]  Nee  cibos 
tantum  rapit. 

19  Misto  lagenam,  ifc]  Aqua  tem- 
perato,  quod  servi  ad  pedes  bibe- 
rent. 

20  Ducenlas,  Sfc]  Multas  scalas, 
aut  scalarum  gradus :  et  Sanctram 
pauperem  sub  tegulis  altis  more  pau- 


perum  habitasse,  ut  Epigr.  118.  lib. 
1.  vel  per  multas  aedes. 

22  Fendif] 'ATrpocrSoKTJTcos  :  expecta- 
batur  ut  rapax  et  gulosus  Sanctra 
voraret  ista:  ille  vero  avarus  et  miser 
vendidit. 

Epig.  XXI.  Natalem  diem  et  fata- 
lem  Lucani  eodem  Epigrammate 
canit  et  deplorat.  C.  Caesare  Ger- 
manico,  iterum,  et  L.  Caesiano  coss. 
Cordubje,  quag  Hispaniae  Baeticve  pro- 
vincia,  natusest  Lucanus,  4.  Nonar. 
Novenibr. 

1  Magni  conscia  partus]  Lucani,  no- 
bilis  poetae. 

2  Polla,  dedit]  Polla  Argentaria, 
uxor  Lucani. 

'i  Hen  !  Nero  crudelis]  Conspirave- 
rat  Lucanus  iu  Neronem,  quod  fania 
carminis  ejus  premebatur  a  Nerone  ; 
contra  quem,  ut  canit  Papinius,  est 
in  theatro  coronatus.  Nullaque  invi- 
sior  umbra]  NuUius  caede  invisior 
quam  Lucani.  Sic  de  Cicerone  Epi- 
gramnia  69.  libro  5.  vers.  2. 

4  Noil  licuisse  tlbi]  Respexit  id, 
quod,  nuiltis  a  se  cccisis,  dixit  Nero, 
'  Nescisse  luctenus  Caesarem,  quan- 
tum Imperatori  liceret.' 

Epig.  xxii.  1  Vatis,  ^c]  Lucani 
poetae  sub  ApoUinis  pra^sidio.  Memo- 
rabilis,  Sfc]  Clams  et  celebrandus  na- 
talis. 

3  Hac  meruit,  cum  te  terris,  Sfc] 
Haec  dies  vel  propter  te,  o  Lucane, 
editum  meruit,  ut  B<ctis,  patrius  Lu- 
cani fluvius,nunieraretur  inter  fontes 
Musarum, 

Epig.  xxiii.  1  Phabe,  veni  ;  sed 
quantus,  Sfc.]  Ad  sacra  haec,  quibus 
celebramus  natalem  Lucani,  cui  tu 
ipse  dedisti  sccundam  carminis  epici 
a  Virgilio  gloriam. 

4  Sape  colas,  6fc.]  Diu  vivas,  ut 
qiiotannis  colas  hunc  mariti  tui  nata- 
lem. 

Epig.  xxiv.  1  Cum  Jtaenale,  ^c] 
Quae  tentas  conteutioiiis  et  dissidii 
sfcuiina  .••erere  inter  me  et  Juvenalem 
meum,  egregium  ilium  procul  dobio 


Delpli.  et  Var.  Clas. 


iMariial. 


4  IM 


1282 


NOT.E    VARIORUM    IN 


Satyrographiini.    Vide  Lips.  Ep.  20. 
Quaestionuiii  lilj.  1. 

3  Pyladen  odisset  Orestes]  Adblan- 
ditur  nimis,  Pylades  odisset  Oresten, 
qiiee  est  script nra  Palat.  Vel  piieiis 
nota  baec  amiconini  paria. 

5  Siculos  fratres,  ^-c]  Amphino- 
imini  et  Anapium,  Catana  Sicili?e  op- 
pidooriiindos,  fratres  invicem  charos, 
erga  parentem  pios.  De  quibus  Se- 
neca 3.  de  Benef.  cap.  17.  Stiabo  li- 
bro  6.  Plutarch.  Orat.  ad  Apolloni- 
unijSilius,  &c. 

6  Ledee  genus']  Castoreni  et  Pollu- 
ceni. 

8  Ut  facias  illud,  ^c]  '  Hapreat  in- 
guinibtis  semper  tarn  noxia  lingua,' 
&c.  Epigr.  61.  lib.  2. 

EpiG.  XXV.  2  Cerussata,  Sfc]  Cerus- 
sa  exposita. 

3  Salis]  Ingenii,  argntiae,  urbani- 
tatis.  Feliis]  Aniarulentiap,  acerbi- 
tatis. 

5  Nee  cibits,  iSfc]  Ut  acida  acuunt  et 
irritant  stomachiini ;  ita  acriter  dicta 
invitant  lectorem. 

6  Nee  grata  est  fncies,  Sfc]  Qualem 
ori  gratiam  addiint  rugae  illae  inter 
ridendum  contractae :  tale  Epigrani- 
niati  decus  adduntquae  risuni  movent. 
Vel  :  Ut  minus  grata  est  facies,  cui 
ridonti  deest  Deus  Gelasinus  :  ita  et 
Epigramniati  perit  vcnustas,  si  absit 
mordacitas. 

7  Infanti  melimela  data,  8fC.]  Infan- 
tibus  mellita  seu  nuistea  poma  dato, 
et  propter  dulcedinem  insipidas  fi- 
ciis ;  quasi  dicat :  Insiilsis  placeant 
Kpigranimata  dnicia,  et  nee  ingenio 
nee  acerbitatc  condita  :  milii  placet 
Epigramnia  salsum,  acre,  mordax,  et 
piperatum. 

8  Qua;  novit,  Sfc.]  Ficus  Cilia,  quaj 
saleni  et  vinuni  sapit.  Epigraniiu.  23. 
lib.  13. 

Epic.  xxvi.  Apollinaris  hie  extra 
aleam  magnus  ciarusijue  vir  crat  ;  si 
modo  is  est,  ad  (lueni  Seciindi  legun- 
tur  cpistolip.  Doctissiriiun)  ciindem 
Aiisse  constat  ex   hoc  Carmine  ;  <]\\o 


testatur  Jinnc  aliquam  Epigramma- 
tiim  suorum  partem  esse  :  nionetque 
Scazontem  suuni,  lambumve  claudi- 
cauteni,  ut  in  sinum  Apollinaris  cou- 
fugiat,  ubi  tutum  fore  librum  pollice- 
tur.  Rad. 

1  Apollinurem'}  Ad  eundem  Epi- 
gramni.  87.  lib.  4.  Scazon]  Epigr.  97. 
lib.  1. 

2  Et  si  vacabit,  ^c]  Sed  captato 
oportuno  tempore. 

3  Ci{jus  uliqua  pars  ipse  est]  Limam 
adhibens,  emendans,  interpolans, 
partem  habet  in  hoc  qualicuuque  o- 
pere. 

5  Totu]  Plane  laeta  et  benigna. 

Epic,  xxvii.  1  Tusca  glandis,  5rc.] 
Glande  pastus  in  agro  Tuscano. 
liice  inulta]  Sagina  et  piuguedine  a 
glande. 

2  jEtolcE  fama,  Sfc.]  Magnitudine 
proximus  apro  illi,  quern  irata  Diana 
in  yEtolorum  agros  immisit  :  lib. 
Spect.  15. 

3  Cuspide]  Vcnabulo.  Dexter]  A 
quo  occisum  et  Poeta;  missum  arguit 
supremum  distichon. 

4  Iiividiosa  focis]  Opima,  cui  \ei 
invideri  possit ;  utpote  majori,  quam 
raea  ferat  conditio. 

5  Pinguescani,  ifc]  Uncta  coena  et 
lauta  instruatur  ob  ])iiiguem  aprum  ; 
rideant  penates  madid  i,  ebriique 
lares.  Rad.  Penates]  Qui  juxta  fO' 
ciun,  vel  aedes.     Metonymice, 

6  Jugo]  Sylva,  Hyperbolice.  Vel 
lignis,  Synecdochice,  e  mentis  jngo: 
ad  aprum  scii.  assandum. 

7  Sed  coijHus,  Ifc.]  Sed  impcnsa 
condiendi  superabit  facultates  meas; 
satius  itaque  est  ut  remittam  Dextro, 
nisi  forte  et  ilie  milii  hos  sumpttis 
suppcditet. 

8  Arcnno  7nistu,  Sfc.]  Interior!  meli- 
orique  garo,  quod  admisto  Faierno 
dicebatur  oenogannn.  Vide  Epigr. 
93.  lib.  G.  vers.  G.  et  lib.  13.  Epigramm. 
82.  et  102. 

9  Te  non  capit  ignis]  Nostra  cidina 
fiugalis  non  est   instructa  tot  condi- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VII. 


1283 


mentis,  aionmtibiis,  et  liquamiQibus, 
&c. 

10  Cunturbulor  aper'\  In  quo  con- 
diendo  conturbabuntur  rationes  meae, 
et  decoqiientiir  opes.  Qui  enira  non 
sunt  solvendo,  neque  se  extricaie 
nominibus  possunt  et  a^re  alieno, 
illi  conturbant ;  nee  enira  eorum  ra- 
tiones explicari  et  expediri  possunt. 
Plautus  Amphitiyonis  Prologo  expli- 
cat  contiariam  dicendi  formam,  cum 
inquit :  '  Et  ut  res  rationesque  ves- 
troruni  omnium  Bene  expedirevoitis.' 
Turneb.  lib.  4.  cap.  Ii5.  Villus  esu- 
rio]  Minoris  con^tat  fames  mea,  vi- 
liori  cibo  contenta  est ;  niinore  sump- 
t«  coenam  mibi  constare  velim. 

Epig.  XXVIII.  Ad  Fnscuni  mittit 
librum  Saturnalibus  legeudum  etju- 
dicandnm. 

1  Sic  Tiburtina,  ^-c]  Sic  tibi  omnia 
felioiter  cedant,  precor ;  sic  syiva, 
quam  Tibure  babes,  ca;sa  revirescat. 
Diana'l  Neniorum  pra^sidis  ac  Dese. 
3  Nee  Tavtessiaciii'\  Nee  olivetura 
tuum  fertilitate  olearum  ant  olivi  co- 
pia  cedat  Hispanis  olivis.  Tartessus 
Straboni  fluvius  est,  qui  aliis  Boetis, 
unde  Boetica  Hisp.  Pallas  tiia]  Olei 
jnventrix,  qn^,  reliquis  Diis  steri- 
les  ad  speciem  eligentibus  arbores, 
oleam  cum  forma,  turn  fructu,  insig- 
neni  sumpsit.  Fusee']  Videtur  hie 
esse,  ad  quern  Plin.  See.  Ep.  9.  lib.  7. 
Trapetis']  Praelisoleariis.  Gloss,  'Tra- 
petum,  iKaicHiv  fivAffos,  i\aiovpy etov.' 
Varro  lib.  4.  de  Ling.  Lat.  '  Trapetes 
iTiol'£  oleariaj  vocantur.'  Sidonius 
Panegyi  ico  :  '  Oleique  liquores  Isse 
per  attonitas  bacca  pendente  trape- 
tas.'  Batica  autem  oleo  abundabat, 
eoque  pretioso.  Papin.  lib.  2.  Sylva- 
rum  :  '  Qua;  Tritonide  fertiles  Athe- 
nas  Unctis,  Boetica,  provocas  trape- 
tis.' Quanta  fuerit  Tartessi  dignitas, 
norunt  qui  de  Bcctica  quidquam  le- 
gerunt.    Heraldus. 

4  Immodici  lacus]  Pleni,  immo  re- 
dundanles  musto  lacus,  qui  excipiunt 
viaum  trapetis   expressum.      Epigr, 


44.  lib.  4.  vers.  2. 

5  Te  Pallalia  laudent]  Agcntem 
causas. 

6  Palma  fores]  Palma  affigebatur 
januis  canssidlcornm,  qui  in  causis 
vicissent,  quam  Ausonius  vocat  pal- 
mam  forensem.  Vide  Sat.  7.  Juven. 
vers,  117.  '  Rumpe  miser  tensum  je- 
cnr,  ut  tibi  lasso  Figantur  virides 
scalarum  gloria  palmae.'  Scalas  hie 
pro  aditu  domus,  sive  janua  accipit, 
ut  Oratonmi  panperies  indicetur, 
qui  more  omnium  pauperum  in  cana- 
culis  babitabant.  Herald. 

7  Olia  dum  medius,  ^c]  A  causis  et 
foro.     Justitium  in  bis  Saturnalibus. 

8  Certa  quos,  Sfc.]  Critioa  et  cen- 
soria.     Jocos]  Epigr.  ha'C  mea. 

Epig.  xxix.  1  TormenUim  Vocrnn] 
Delieiae  et  amor,  qui  risus  Ingubris, 
dolor  suavis,  timer  generosus,  mors 
viva,  &r. 

3  Positis  capillis]  Vide  Epigr.  32. 
lib.  1.  vers.  1. 

4  Placeat,  Sfc.]  Prae  te. 

7  Et  Macenati,  ^-c]  Etsi  capieba- 
tur  maxime  Macenas  Ecloga,  quam 
scripseiat  Virgil,  de  formoso  Alexi 
quern  ardebat :  non  tamen  dedigna- 
tus  est  et  Carmen,  quod  Marsus,  in- 
ferior poeta,  scripserat  de  fusca 
Mela?nide,  Ita  ncc  Victor  mea  hapc 
aspernabitur,  &c. 

8  Melanis  eral]  A  fxeXaiva. 

Epig.  xxxi.  Enipta  foro,  non  in- 
empta  rurive  nata,  Regulo  a  se  missa 
munera  ait. 

1  Ravcce]  Ab  avium  domestiearum 
rauoo  cantu.  Cortis]  Pluribus  tec- 
tis  sive  muris  septap,  instar  mapalii. 
Festus.  A  court  or  barton.  Aves,  el 
oca]  Gallina?,  anseres,  anates,  colum- 
hx,  &c.  Mutrum]  Gallinarum,  ana- 
tum. 

2  Flavas  medio,  Sfc]  Modcrato  ca- 
lore  siccatas  licus  Chias  :  supra  Epi- 
gramm.  24.  vcr.'.  8.  et  lib,  13.  Epigr. 
23.  vel  hibernas  et  gelatas  :  Epigr, 
44.  lib.  4. 

3  fatum]  Ha?dum.     Qucruhr,  f^c] 


1284 


-NOTJE    VARIORUM    IN 


De  foetu  ahrcpto  quiiitantis. 

4  Nee  jam,  Sfc]  Gelatas  et  corru- 
gatas  fiigorc,  cui  non  sunt  ferendo. 

5  Canum  olus]  Ex  horto  rigente 
iriodo  let-tiim,  et  pniinis  obsituin. 

7  Quam,  Reptile,  ^c]  Qiiam  (iedita 
opeia  erras  et  dissiniulas  te  nescire 
sterilitatem  agelli  raei. 

8  Nisi  me,ferunt]  Nihil  ferunt,  nisi 
me  tantuni,  et  vix  ine  alunt  agelli 
niei. 

9  Quidquid  villicus  Umber]  Qiiic- 
quid  tibi  tuns  villicus  vel  ex  Umbria, 
vel  coloni  ex  Tusculanis  agris  mit- 
tnnt,  id  niihi  eniendum  in  foro  Subu- 
lano.  Rader. 

10  Rus  marmorefSfc]  Suburbanum 
tunm,  ad  tertium  ab  Urbe  lapidein. 

12  Id  tota  mihi,  ^c]  Id  ego  eino  in 
foro  olitoiio  in  Urbe,  quod  tanien  in 
Subuia  non  erat :  de  Subura  vide 
Epigr.35.  lib.  1.  vers.  5.  et  Epigr.57. 
lib.  3. 

Epig.  XXXII.  Laudat  currendi  ex- 
ercitationem  in  Attico. 

1  Facundce  reuovas,  Sfc]  (iui  doc- 
tissimi  ac  disertissimi  viri,  T.  Pom- 
ponii,  mores  et  doctrinam  expri- 
inis. 

2  Nee  siiiis  inge^item,  8fc.]  Nee  de- 
gener  pateris,  nt  conticescat  famili* 
tuiE  et  ortus  gloria. 

3  Te  pia  Cecropia-,  Sfc."]  Tu  habes 
semper  coniitatum  Graecorum  philo- 
sophoruin. 

4  Te  secreta  quies}  Secessus  ab  am- 
bitu,  magistratu,  et  turba.  Sophos] 
Sapiens. 

5  Atjuvenes,  ifc]  At  alii  juvenes 
vacant  pugiliatui,  quem  docet  Gyni- 
nastes,  cujus  aures,  ut  et  aliorum 
athlctarum,  contnsaR  plerunque  sunt 
a  plagis  concertatorum.  Vide  Turne- 
buni  lib.  24.  cap.  28.  et  Mercurialcni 
lib.  5.  de  Re  Gymnast,  cap.  5. 

C  El  rapit,  Sjc]  Etaliptes,  non  ne- 
cessario  urigendi  niinisterio  pra!stito, 
emungit  juvcniiin  inarsupia. 

7  Tlttrtiiis]  Ante  cobiiani  lavabant 
I'lisci;  aiiti'  l.tvatiuiicni  corpus   ex- 


eroebant. 

8  Praparnl']  Ad  thermas,  ad  bal- 
neas.  Slipitis  ictus]  Exercitatio  ad 
palum,  contra  qurm  in  terra  dcfixum 
tanquam  adversariuni  tirones  se  exer- 
cebant.  Vide  quae  nos  ad  vers.  248. 
Sat.  6.  Juvenalis.  Vide  et  Vegetium, 
Stewechium,  Mercurialeni,  et  Lip- 
sium.  Ictus  hebes]  Hebetes  ergo  ic- 
tus, non  acuti,  quia  lignei  gladii. 
Ictus  ergo  a  sudibus  vel  rudibus,  lig- 
neis  gladiis,  et  clavis. 

11  Sed  curris]  Sed  exerces  tantnm 
te  cursu  ad  aquam  Virginem,  vel  ad 
porticum  Europae.  Vide  Epigr.  21. 
lib.  5.  vers.  9. 

12  Ubi  taunts,  &-c-.]  Taurus  Jupiter, 
qui  Europen,  Agenoris  Tyri  et  Sido- 
nis  conditoris  filiain,  per  mare  in 
Cretam  vexit.  Ad  porticum  Euro- 
pae  ;  Epigr.   14.  lib.  2.  vers.  3. 

13  Per  varias,  Sfc.]  Literato  viro 
conveniunt  niagis  exercitationes  fa- 
ciles  et  breves,  quae  corpus  sine  mo- 
ra laxent  et  tempori  parcant,  quarnm 
pra?cipua  est  cursus,  quam  pigri  isti 
ludi,  quibus  Campus  et  gymnasium 
servit. 

Epig.  xxxiii.  Scopticum  in  (Mn- 
nam,  quod  nnindis  et  candidis  calceis 
utatur ;  sordida  vero  et  inquinata 
toga. 

1  Sordidior  cceno,  &^c.]  Vitnperat 
Cinnam,  vel  quia  sordidiis  erat,  luto- 
que  albos  ferebat  calceos :  vel  quia 
cum  facminis  communes  gerebat,  hoc 
est,  albos.  Dempsterus. 

2  Candidior,  S^-c]  Calcei  aibi  Ro- 
nianis  clegantioribus  in  usu.  Vel,  ut 
Heraldus  censet,  mulieribus.  Ovid. 
'Pes  malus  in  nivea  semper  celetur 
aluta.' 

4  CoUige,  Sfc]  Tolle,  ne  inquinet 
album  caloeum,  cui  male  convenit 
cum  sordida  toga.  Docet  enini  Poii- 
ta,  insanuin  esse  Cinnam,  qui  majo- 
rem  calcei,  quam  togae  rationem  ha- 
beat:  contrariuni  faciendum  fui.sse  ; 
togain  colligendam  esse,  ne  calcei* 
sordidis  inquinetur :  nun    ut   calcei, 


M.    VAL.    MARTIALIS    IM'ICR.    MR.    All, 


1285 


(]ui  saepe  nccessaiio  oolhitiilantnr  a 
toga,  et  contaminanttir.  Had. 

Epig.  XXXIV.  Diionun  iinpurissi- 
tnoriim  beneficia  in  P.  R.  inter  secon- 
fert,  quasi  dicat :  Miraiis,  qui  potue- 
rit  a  nialo  liomine  aliquid  boni  fieri? 
etiam  Nero  pessimus  optimas  ex- 
struxit  thermas.  Raderus. 

4  Quid  Nerone  pejus']  Ut  Nero  pes- 
simus exstruxit  optimas  tbermas  ;  ita 
cina^dus  bic  Charinus  balneas  excita- 
vit  nobiies. 

6  Non  deest  protinus,  ^c.]  Quod  si 
qnis  malignus  mihi  hie  obstrepat,  per- 
inde  ac  si  praeferam  Neronis  thermas 
ant  Chariui  balneas  publicisDomitia- 
ni  aedificiis  :  respondeo  me  id  non  fa- 
ccre,  sed  conferre  tantum  inter  se 
Neronis  et  Chariui  opera. 

7  Rancidulo]  Maliguo,  infecto  de- 
trectationibus  et  adulationibiis.  Me- 
taphora  sumpta  a  vitiatojam  et  pro- 
pe  corriiplo  cibo. 

Epig.  xxxv.  2  Tota  foverls  uquis] 
Leg.  lota.  Rutgers.  Tibi  in  pubiicis 
balneis  lavanti  promiscue,  ubi  nemo 
nostrum,  non  ipse  quidem  circumci- 
sus  Judaeus  tegit  verenda,  astat  ser- 
vus  tuns  subligaculo  tectus  et  fibula 
ligatus  :  perinde  quasi  nos  cffiteri  non 
essemus  viri,  et  tu  privatim  lavares. 
Epigr.  75.  lib.  11.  Fcedissinium  bunc 
morcm  viroruui  promiscue  cum  fremi- 
nis  iavandi  sustulit  Trajauus.  Xipbi- 
lin.  in  Adriano,  et  Spartianus. 

6  Mentula  vera]  Guilielmius  cen- 
set  legendum  verba,  quod  plus  habet 
specie!,  quam  veritalis.  Qui  enim  a 
iMartiale  alibi  producuntur  fibulati, 
quum  interim  essent  verpi,  hoc  facie- 
bant,  ne  penderent  tributum,  tan- 
quam  Judaei.  At  vera  mentula  hie 
dicitnr,  queniadmodum  infra :  '  Diffi- 
cile est  vero  nubere,  Galla,  viro.' 
Quid  quod  Poeta  sibi  ipsi  interpres 
lib.  11.  Epigr.  75.  '  Omnes  an  nos 
tibi  sumus  spadones  r'  &c.  Grut. 

Epig.  xxxvi.  1  Cum  pluvias,  Ifc] 
Cum  perplueret  villa,  misisti  mihi  te- 
gulas :  ecce  borreo  frigore  ;  cur  non 


mittis  mihi  togam  r 

Epig.  xxxvii.  I  Nosti  moyti/erum, 
Sfc]  Alii  leg.  Nostri.  Sensus  est : 
Pro  veteri  ilia  condemnationis  et 
mortis  Qavirov  litera,  Quiestor  noster 
novam  habet  notam ;  emuncto  scili- 
cet naso  dat  carnifici  signuni  occi- 
dendi  bomiiiis.  Huic  aliquando  opus 
erat  distillantem  nasiini  emungere; 
manum  naso  admoturum  impedie- 
runt  quasstores,  collegae  ipsius,  quasi 
daturum  bine  ckEdis  signum.  Jocatur 
Poeta  misere  cum  illo  agi,  cui,  modo 
alios  populariter  occidenti,  jam  non 
liceat  suum  nasum  abstergere. 

2  Theta  novum]  Novum  enim  mor- 
tis signum  iavenif,  ut,  quempiam  in- 
terfecturus,  nasum  emungeret :  bine 
vocat' novum,' aliis  inusitatum.  'Mor- 
tit'eruni '  vocat,  quod  mortis  nun- 
lium  adferat :  nam  Qdvaros  Gra?cis 
mors ;  prima  littera  pro  voce  tota 
usurpetur.  Romani  prius  A.  cum 
absolverent,  C.  cum  condemnarent, 
N.  L.  cum  non  liqueret,  iisurpabant. 
Lege  Alexandrum  ab  Alexandre  lib. 
3.  cap.  5.  etTiraquel.  ibid. 

5  Slirianaso]  v4  dro/>;  stilla  gelata ; 
gutta  congelati  nasi,  vi  frigoris  et  C(e- 
lo  pluvio  expressa.  Epigr.  98.  lib.  11. 

7  Collega]  Plnres  enim  fuere  qua?s- 
tores  ;  primum  duo,  mox  quatuor,tum 
plures. 

Epig.  xxxviii.  1  Tuntuses,et  talis 
nostri,  Sfc]  Polyphemus  iste  et  Scyl- 
la,  fueruntne  servi  Severi;  an  forte 
statua;  adeo  immanes  et  ingentes, 
ut  vel  Siculo  illi  Cyclopi  et  marino 
monstro  possent  esse  terrori  ? 

.S  Sed  nee  Scylla  minus]  Sed  nee 
ipsa  Scylla  pos^it  minus  mirari  tuum 
Scyllam.  Quod  si  fera,  ^c]  Imo  et 
sibi  invicem  terriculamento  esse  pos- 
siut :  unde  videtur  illos  fuisse  servos 
deformes. 

Epig.  xxxix.  Cfflii  fraudes  et 
podagram  irridet. 

1  Discursus  varios,  !fc.]  Officiosas 
clientis  discnrsitatioiies  in  salutandis 
patronis  superbis. 


1286 


NOT/E   VARIORUM    IN 


2  Polentiorum]  Divitum. 

6  Et  sanas,  Sfc]  Quales  imposto- 
rum  quoruiidam  sunt  artes  et  nieiidi- 
coruni. 

8  Quantum,  8fc.]  Ironice  :  utlib.  5. 
Epigr.  21.  vers.  3. 

9  Desil  finger e,  ^y-.]  Veram  enim 
habet  podag. 

Epio.  XL.  \llle.senex,(^-c.']  Etrus- 
ciis.     Vide  Epigr.  83.  lib.  6. 

2  Non  humili  pnssiis]  Forti  animo. 
Utrumque  Deum]  Domitiani  Domini 
ac  Dei  gratiam  et  irani :  dicto  Epig. 
83.  lib.  6.  Domit.  iratum  et  placa- 
tiim, 

3  Natorumi  Geniinorum,  qui  eodeni 
cum  matie,  qnee  floie  aetatis  extincta 
est,  sepulcliro  patrem  condiderunt. 
Turn  filius  Etiusciun  patrem  damna- 
tiini  et  in  cxiliuin  cjectnm  sponte  co- 
mitatiis  est,  nee  antea  destitil  fatigare 
precibas  Doniitianuni,  quam  pacem 
illi  reditiimque  impetraret.  Conjii- 
gis]  Etruscae  ;  a  qua,  siimnio  loco 
nata,  Etriiscus  maritus  et  filii  nomen 
accepere. 

6  Ter  senas,  Sfc]  Nonaginta  annos, 
si  poetice  Oiympiada  pro  Instro  sii- 
inamns. 

7  Sedfestinatis,8f-c.]  Qiiemjamno- 
nagenarinni,  fato  matnro  defiinctnin, 
deflevit  priiis  filiiis,  perinde  ac  innna- 
ttiro  fato  praMeptnni. 

Epig.  xu.  Sempronium  tani  ma- 
lum videri  posse,  quam  bonnni  dicit. 
Mundanusne  Socraticus?  anornatus, 
uitidiis,  sou  romis?  an  forte  nngiien- 
tisdelibiitus  ?  namqne  et  ha  c  omnia 
media  et  ahiiipopu  sunt.  \  ide  Tur- 
neb.  lib.  20.  c,  21. 

Epig.  xmi.  Ab  opibus,  liberali- 
tate,  eruditione  iandat  Castricuin;  se 
extenuat,  arcusat,  excusat. 

I  Munerihiiscupial,  ^c]  Cum  a'qiie 
nobilis  sis  I'oiita,  ac  niunificus  dives. 

3  Nos]  Ego.  Vinciiiiie  parati]  Oin- 
bus  et  carminibus. 

<>  Alcin<in,i!f,.:]  lit  Pba-acum  illi  rc- 
gi,  cui  sujjpetebant  poma  nobilissima, 
aliquis  forte  muneri  o!)tulit  minus  no- 


bilia  :  ita  ego  tibi  mala  mca  carmina. 

Epig.  xliii.  Aut  dandum,  ant  cito 
negandum. 

2  Ct  cito,  ^c]  Vide  Epig.  20.  et 
30.  lib.  6. 

Epig.  xliv.  Maximus  Caesonus,vir 
consularis,  a  Nerone  daninatus  in 
conjinatione  Pisoniana  in  exilinin 
missus,  comitem  volnntarinm  habnit 
Q.  Ovidinm,  qui  expressam  Caesonii 
postca  niortui  imaginem  servabat ; 
ad  quam  hoc  Epigramma  scripsit 
Poeta.  Rad. 

1  Maximus,  ^c]  Haec  est,  effigies 
in  cera  ad  vivum  expressa  Max.  Cse- 
sonii,  quem  a  Nerone  damnatnm  in 
conjuratione  Pisoniana,  Tacit.  15.  An- 
nal.  tu,  Ovidi,  in  exiliuni  coniitatus 
es  per  mare  Siculnm  in  Sicilian)  vel  A- 
fricam,  cui  niodoprs'fuerat.  Procon- 
sulite  comitem  negabas,  exnli  off'erc- 
bas. 

2  Vivida  cent]  Qna>  ad  ungnem  re- 
fert  Ceesonium.  Ita  enim  mortuos 
solebant  quasi  in  vitani  revocare. 

3  Sed  tu,S^c.'\  Iniquum  fuisse  Nero- 
nis  judicium  arguebas,  sponte  exu- 
lem  ejus  sequutns. 

5  JEqvora  per  Scylla-]  In  Sardiniani 
aut  Sicilian!  ejecti. 

7  Si  victura,  8fc.]  Si  vitale  fuerit 
hoc  carinen  nieum,  scient  inde  pra>- 
sentes  et  poster!,  Ovidium  id  prspsti- 
tisse  C'.rsonio,  (juod  Ca^sonius  prius 
Anna'o  Sen.  a  Claudio  in  Corsicauj 
relegato. 

Epig.  xlv,  Ovidii  fidem  et  cbari- 
tatein  in  Casonium  anteponit  Pyla- 
dis  officio,  Orestem  comifantis. 

1  Facundi,  &iC.']  Ejusdein  argumenti 
cum  pra-ccdenti  I'pigram. 

2  Curo....Screno]  Cams,  Serenus, 
Caisonius  IMaxiniiis,  ut  Epigr.  priece- 
denti,  et  Seneca  Epist.  87.  Seneca; 
amicissimi  erant. 

3  Quem/retjuenti,  8fc.]  Ad  quem  to- 
ties  scri|)sit  Seneca. 

7   />o»(ini]  Neronis. 
!»  Exnli  parentis]  Oresti,  non  qui- 
dem  a  niatrc  in  exiliuni  niisso,  sed  ab 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VII. 


1287 


Eleotra  sorore  snbdiicto,  et  a  paeda- 
pogo  in  Phocidem  suhlato  ;  unde  re- 
veisiis,  inatris  cade  patiis  sui  necem 
ultus,  nirsum  exulavit.  Electia  Eii- 
lip.  et  Sophoclis. 

10  Diiorum]  Orestis  et  Ctesonii : 
Ovidii  et  Pyladis.  Majiis  tu  discri- 
nien  adiisti,  o  Ovidi,  quam  Pylades  : 
ille  se  Oiesti  sine  pericido  piope  ad- 
jimxit  coniitem  :  tu  daninatiim  a  C;r- 
sare  crudelissimn  non  duljitastisequi. 
Rad. 

11  Neroms'\  Cnidellssinii  tyranni, 
et  cujus  in  manu  erat  le  repetiisse, 
quod  Clytemnajstra  iion  potnit. 

Epig.  xlvi.  1  Commendnve,  ^c] 
Prisons  pollicitns  fuerat  Martiali  niu- 
nns;  trahebat  auteni  moram  ut  Car- 
mine suo,  quod  Poetae  approbari  vo- 
luit,  niunus  exornaiet :  Poeta,  quern 
preniebat  egestas,  petit  id  sibi  niitti 
miineris,  vel  sine  Carmine  ;  qnod  ntri- 
que  minori  foret  molestiae. 

4  Tua  de  nostro,  Prisce]  De  nostro 
inconmiodo,  et  non  sine  damno  meo, 
tibi  places  in  tuo  Carmine  ;  quod  diim 
meditaris,  ego  munus  desidero.  Tur- 
nebus  lib.  24.  cap.  28.  legit,  tacct. 
Quod  enim  versus  scribere  se  accura- 
tos  simularet,  vel  etiam  meditaretur 
et  tanquam  rnniinaref,  nee  interea 
dona  remitteret ;  silentium  ejus  me- 
rit© sibi  conqueritur  damnosum  Mar- 
tialis.  Thalia  placet']  Epigr.  IG.  vers. 
4.  supra,  et  lib.  4.  Epigr.  8,  vers.  12. 

6  Munera  pexa  duto]  Vestem  pex- 
am.  Alii  legunt  plena:  id  est,  quo- 
rum gratia  non  diminnitur  mora.  Alii 
ylana:  id  est,  absque  Carminibus. 

Epig.  xlvh.  Gratulatur  Licinio 
reditum  in  vitani,  quce  jam  ai)  omni- 
bus deplorata  et  conclamata  t'uerat, 
hortaturqne  ut  reliqiiam  vitaj  partem 
genio  indulgcat.  Rad. 

1  Sura  vivorurn]  Sic  Plinius  Sec. 
30.  Epist.  4.  lib.  '  Altissima  ista  eru- 
ditione  tua   dignissimam  (piarst.'  &C, 

2  Cujus  prisca,  Sfc]  Cujus  sincera 
oratio,  et  anticiuitatem  sapiens,  ox- 
primit  gravitatom  ct  mores  vttttruni 


illorum  Romanor. 

3  Redderis,  ^r.]  Quanto  nos  bca- 
rint  niunere  Parcap,  quae  te  prope 
mortuum  vitae  restituerunt. 

6  Trislitiii,  et  lacrymis  jumque  per- 
actus  eras]  Tanquam  incerta  morte 
deposueramus  spem,  et  cum  votis 
metum  curamque  pro  te,  qui  jam  pro 
mortuo  deploratus  eras  et  conclama- 
tus. 

7  Nun  tulil,  S^-c]  Vidit  sensitque 
Pluto,  se  non  fore  ferendo  invidiam 
et  querelas  hominum,  te  lugentium, 
ipsiusqne  rapacitatem  detestantium  ; 
itaque  eripuit  Parcis  colos  fusosque, 
et  te  vitae  restituit. 

9  Falsa  querelas]  Te  faucibus  suis 
erepto  decepta ;  vel,  q!iam  nos  ve- 
raui  pulabamus  ;  teque  vere  mor- 
tuum. 

10  Frueris  posteritafe  tua]  Et  quasi 
redivivus  sentis  quam  cliarus  fueris 
nobis,  tanquam  posteris  tuis  futuris. 
Plin.  Epist.  1.  lib.  2.  '  Triginta  annis 
gloriaesua;  supervixit.  Legit  scripta 
de  se  Carmina :  legit  Historias;  et 
posteritati  suie  intertuit.' 

11  Vice  velutrapto,^-e.]  Mortis  ita- 
que, quam  evasisti,  meuior,  rape  vi- 
tas restitutaR  gaudia.  Et  quasi  utra- 
que  manu  amplectere  vitam  fugiti- 
vam,  et  te  totum  da  comniodis  pra?- 
sentis  vita',  (vide  Epigr.  16.  lib.  1. 
vers.  9.)  tibi  superstes. 

12  Perdiderit  nullum  diem]  Qui  me- 
tnebant  et  cavebaut  ne  dies  ita  per- 
derent,  vitam  se  rapere  dicebant. 
Eleganter  Plinius  lib.  14.  cap.  22.  de 
iis  qui  besterna  crapula  mentem  op- 
primebant  :  '  Rapere  se  ita  vitam 
priBdicant,  (pium  priorem  diem  quo- 
tidie  perdant,  imo  vero  et  venien- 
tem.'  Sic  letlmni  non  perdere  dicunt 
eos,  qui  non  inulti  moriuntur.  Luca- 
nus  libro  3.  'Non  perdere  lethuni 
Maxima  cura  fuit.'  Perdere  se  diem 
ilium  putabant,  (piem  non  iudulge- 
bant  genio,  voluptatibus,  &c. 

Epic,  xi.viii.  Annio  non  desunt 
mensa>,  imo    dives    ct  lautus  liabct 


1288 


NOT/E    VARIORUM    IN 


ducentas.  Cur  itaqiic  oiinistii  ejus 
subennt  mensarum  vices,  et  nihil  ap- 
ponitur  ?  scilicet  lit  dapibiis  snis  par- 
cat,  quas  niinistri  circumferentes 
praetereant  alios  ;  aliis,  priusqiiain 
quid  ad  satietatemdecerpserint,praB- 
ripiant.  Placeant  sibi  lauti  bis  epu- 
lis; nos  tenuiores  non  juvant  coenae 
istae  ambulantes  (lunning  banquets), 
quae  et  nostris  parcipromis  inoleve- 
riint  in  silicerniis  et  repotiis. 

2  Pro  mensis  ininistros']  Ipsi  minis- 
tri  subeunt  vices  mensarum,  quia  ipsi 
gerunt  cibos  in  gabatis  et  paropsidi- 
bus.  Moris  autem  erat  prioiibus, 
ut  singulis  missibiis  singulas  mensas 
inferrent,  jam  suis  epulis  dapibusque 
onustas,  easque  postea  simul  aut'er- 
rent :  Annius  unam  baud  dubie  nien- 
sam  apposuerat,  sed  eani  vacuam  ; 
deindeniinistri  ordinecircumferebant 
obsonia,  ut,  qiiod  cuiijue  placeret, 
iude  carperet.  Rader. 

3  Gabataififc.]  Lances  escariae. 

5  Nos  offendiimir~\  Fauperes  amant 
appositam  cirnam,  qua  famem  et  ven- 
trem,  non  ocnlos  pascant. 

Epig.  xlix.  2  Faucibiis  ova  tius'\ 
Uaucis  forte  vel  exulceratis  mollia. 
(iulce'\  Palato  grata, 

Epig.  l.  1  Fans  dominec,  ^-c]  Vide 
Ep.  47.1.6. 

4  GanymedcEo,  S^c.'\  Pueris  delica- 
tis,  instar  Ganymedis. 

.5  Quid  facit,  &;c.'\  Vide  Epigram- 
mate  14.  supra,  quod  liuic  concinit, 
vers.  3. 

P2pig.  1,1.  I'ompeium  Auctum  ce- 
Icbrat,  qui  Poiitae  versus,  ut  suum 
nomeu  tencbat,  poteratque  carenti- 
bus  libro,  ipse  liber  esse.  Huncut 
adcat,  monet  Urbicum,  si  velit  in- 
emptum  possiderc  Martialem. 

3  Ponipcium  quaras,  ^-c]  Adeas 
Pompeium  Auctum,  quem  et  tute  for- 
tasse  nosii. 

4  ALde  Hedet'\  Quae  signis  milita- 
ribus  a  Parthis  reniissis  extructa  est: 
ut  alii,  post  victoriam  Pliilippicam. 
Suetonius   August!   capite   2y.     Dio 


libro  44. 

5  Jure  madens]  Jurisprudentia  tinc- 
tus,  imbutns  :  sic  infr.  Epigr.  69.  et 
Epigr.  40.  lib.  1.  vers.  a.  Calderin. 
Jusculo  madens.  Varioque,Sfc.~\  Stn- 
diis  pacis  et  variis  causis  exercitatus. 
Calderin.  Attiita  indutus  toga,  qua 
in  variis  officiis  utitur. 

6  Sed  liber  est]  Adeo  ad  unguem 
tenet  et  memoriter  recitat. 

7  Absentis]  Hie  enim  nolo,  absenlis 
pro  abscntes. 

9  Poterat,  8fc.]  Se  autliorem  pro- 
fiteri,  nisi  mea;  faveret  famae,  poterat. 
Vide  Senec.  Prolog.  Declam. 

11  Decima,  nee  enim,Sfc.']  Quae  sta- 
tuta  coenae  bora  aliquanto  tardior 
propter  occupationes  Aucti,  vel  te- 
nuitatem  ejus. 

Epig.  ui.  1  Aucte  libeltos]  Epigr. 
praeced. 

2  Si  tamen,  Sfc]  Nisi  molestura  sit 
Celeri  audire  hujusniodi  nugas. 

3  Ille  meas,  Sfc.']  Celer  fiiit  prae- 
fectus  Celtiberiae,  patriae  nie;«. 

4  Nee  fiiit,  Sfe.]  Nee  alius  quis- 
qnam  majori  fide,  et  abstinentia  ad- 
ministravit  nostrum  Celtiberiam. 

5  Major,  ^c]  Terreor  viri  majes- 
tate;  nee  minus  sanctum  expecto  ju- 
diceni  Carminis  mei,  quam  olim  geu- 
tis  niea?. 

Epig.  lih.  Umbri  munera,  Satur- 
nalibus  sibi  niissa,  iroiiice  elevat. 

2  Contulcrant,  &jC.]  Quae  ab  aliis 
tibi  niissa  sunt  per  Saturnalia,  quae 
ad  5.  dies  protraxit  Caligula.  Vide 
Ep.46.  lib.  4. 

3  Tri]dices']  Pugillares.  Dicuntur 
autem  '  triplices,'  a  tribus  foliis; 
'  quincuplices,'  quiuque  foliorum  :  fie- 
bant  ex  citro,  cbore,  aliisque  generi- 
bus  materiarum ;  ut  bodic  ex  mem- 
brana,  lapide,  lignis.  Epigr.  6.  lib. 
14.  Dentiscalpia  septem,  Sfc.]  De  his 
lib.  IS.et  14. 

5  Faba]  Epigram.  46.  lib.  4.  vers. 
6.  Vimine  Picenarum]  Fiscella  oli- 
varum  Picenarum.  lib.  13.  Epigr, 
3G, 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VII. 


1289 


6  LaletaiKe,  S(c.]  Lagena  ignobilis, 
foeculenti  et  turbidi  vini  ex  Laleta- 
nia  in  Hisp.  Tairaconensi.  Gloss. 
*  Sapa,  ?i|"?M«-'  'Sapa  Laletana'  hoc 
loco,  quia  hoc  vinum  crassiiis  :  unde 
et  alibi  '  faex  Laletana.'  Turn  dicit 
'  nigra  lagena,'  quod  ad  vinum  re- 
fero,  qnod  purpureuni  vocat  Ovid. 

7  Parvaque  coctana]  Ficns  parvze 
ex  Syria.  Epigram.  28.  lib.  13.  Canis 
venerunt  prunis']  Quae  Epigram.  18. 
lib.  5,  senes  dixit  Damascenes.  Vide 
Epigram.  29.  lib.  13. 

8  Et  Liftycte]  Et  vas  grave  Afri- 
canis  et  hibernis  ficis.  Epigram.  46. 
lib.  4. 

9  Vix  puto,  Sfc]  Puto  vix  valuisse 
30.  HS.  nostrae  monetaB  4.  ss.  8.  d. 

10  Syri]  Servi  e  Syria,  Synec- 
doch. 

12  Pondera  ijuinque]  Libras  quin- 
que. 

Epig.  liv.  Artes  captandi  damnat 
in  Nasidieno,  qui  prius  Potjtae  aduia- 
batur,  ut  aliqnid  ab  eo  niuneris; 
deinde  somniorum  religioue  objecta, 
conabatur  emungere.     Rader. 

3  Jam  prior,  Sfc]  Ad  expianda  in- 
fausta  tua  de  me  soninia,  in  sacrificiis 
absumpsi  vinum  omne  meum  superio- 
ris  et  hornee  vindemiae.  Tantum  vini 
niei  exhausisti  ad  peragendas  expia- 
tiones  tuas,  ut  neque  ex  priori,  neque 
ex  hac  vindemia  quidquam  mihi  su- 
persit.  Martial.  Epigr.  50.  lib.  11. 
'  Amphora  nuuc  peliturnigri  cariosa 
Falerni,  Expiet  ut  somnos  garrula 
saga  tuos.'  Nam  vini  usus  erat  in 
sacrificiis,  et  post  molam  salsam  saepe 
fundebatur.  Quum  vinum  non  ha- 
berent,  aqua  utebantur. 

4  Exorat  noctesi  Expiat,  avertit 
omen.  '  Exorare  '  heic  f^tXaaKfo-eat, 
lit  recte  in  Gloss.  Oramus  rk  evK- 
Ta?a  :  Exoramus,  hoc  modo,  to  a-rnvK- 
raia.  Sic  '  Exsacrificare,'  sacrifi- 
care  ne  quid  accidat.  Herald.  Suga^ 
Somniorum  interpres  et  expiatrix. 
Epigr.  50.  lib.  11. 

5  Salsasque  molas]  Far  sale  mistura. 


Festus:  *  Mola  vocatur  etiam  far 
tostum,  et  sale  sparsum,  quod  eo  mo- 
lito  hostiae  aspergantur.'  Recte  glos- 
sarium,  '  Mola?  salsap,  npidaX  m<ppvy. 
fxevai.'  Recte,  inquam,  si  ritum  Grae- 
canicum  respexeris :  nam  in  Graecia 
mola  salsa  hordeacea  erat ;  ut  farrea 
inLatio:  nam  post  tristius  aliquod 
somnium  mola  salsa  et  thnre  Jovi 
prodigiali  comprecabantur. 

6  Decrevere,  Sfc.']  Decrescunt  mihi 
greges  crebra  imuiolatione. 

7  Cortis  aves']  Epigr.  30.  supra, 
vers.  l.&c.  Non  ova  supersunt]  Haec 
dicit,  quia  ova  adliibebantur  ad  ex- 
piationes.  Vide  Alexandr.  ab  Alex- 
andro  lib.  5.  cap.  27. 

8  Aut  vigila,  ^-c]  Aut  nunqnam 
dormias  precor,  aut  de  te  somnies, 
tuo  damno. 

Epig.  lvi.  Architectum  Domitlani 
Rabirium  laudat,  qui  Domitiano  no- 
bile  palatium  extruxit. 

1  Astra  poliimque]  Ut  Phidias,  Jo- 
vis  Olympici  simulachrum  efficturus, 
dicitur  direxisse  mentem  suam  ad 
vultum  Jovis  ab  Homero  expressum 
II.  A.^H,  Kol  KvaveTjffiv  in  ocppiKTi  vevcre 
Kpoviuv,  &c.  Valer.  Max.  lib.  3.  cap. 
7.  Ita  lu  Rabiri  Domitiano  pala- 
tium exstructurus  concepisti  niente 
coelestes  domos,  quibus  magistris  et 
exemplaribus  utereris  ad  banc  fabri- 
cam.  Rabiri]  Architectus  erat  no- 
bilis,  Epigrammate  71.  libri  10. 

2  Parrhasiam,  Sfc]  Palatinam,  in 
monte  Palatino,  ubi  Evander  Areas 
primus  acdificavit.  Parrhasia  autem 
iirbs  Arcadiae  est:  unde  Evander 
Virgilio  dictus  Parrhasius  11.  JE- 
neid. 

3  Phidiaco  si  digna,  ifc.']  Si  Pisa 
urbs  ilia  Elidis  institucrit  aedificare 
templum  dignum  illo  simulachro  a 
Phidia  fabrefacto,  petat  a  nostro  Deo 
Domitiano  suum  architectum  Rabi- 
rium. 

Epig.  lvii.  Alludit  Poeta  ad  ver- 
sum  Homeri  Iliad,  r.  Kdarupad'  i-irird' 
Sojuoc,     Kal    Tri/|    070611;'    Uo\vdiVK(a.: 


1290 


NOT.E    VARIORUM    IN 


jocum  aiitem  quteiit  iu  ambignitate 
toOttvI, quod  significat  'pugnis/atciiie 
idem  pro  nvyi]  nsurpatiir  Aristoteli 
in  Physiognom.  Ita  Achillas  puer 
exoletns,  (iit  Epigrammate  90.  libri 
3,)  et  modo  irul  strenuiis,  jam  factiis 
est  iirir6SafMos  eques  pei- tnaneggiare  et 
cavalcare  la  donna  Gabinia:  hoc  est, 
Castor  de  Polliice. 

Epic.  lix.  '  Quanta  est  gula  quie 
sibi  totos  Ponit  apros,  animal  prop- 
ter convivia  natum,  <&c.  Vaciiisqiie 
toris  tantuni  ipse  jacebis.'  Juvenal. 
1.  Satyr.  Hie  noster  '  convivam' 
vocat  aprum  soli  Ca?ciliano  appo- 
sitiim  :  alii  hominem  fuisse  Apriun 
voliint. 

Epig.  lx.  Foeda  adulatio  erga  Do- 
niitiannm. 

1  Tarpeia  aulce]  Capitolii  in  coUe 
prills  Satnrnino,  niox  '  Tarpeio  '  a 
Virgine  Tarpeia,  quae  arcem  Sabinis 
prodidit,  dicto. 

2  Quern  salvo  dace']  Qneni  Deum 
rredimus,  diim  salvus  noster  Deus 
est,  qui  te  bello  Capitolino  servavit, 
et  Capitollum  incensum  instauravit. 
Sic  Epigr.  1.  lib.  5.  vers.  8. 

7  Te  pro  Ccesare,  <^c-.]  Tu,  mea  et 
publica  prece  rogatiis,  serva  Ca-sa- 
rem,  ilie  me  servabit:  tu  iili  donate, 
iliemihi  donabit. 

Epig.lxi.  \  AhstuleTat,i^-c.'\  Insti- 
tores,  tonsores,  caupones,  coqiil,  &c. 
modo  vicos  omnes  nrbis  occuparant 
tabernis  suis  et  pergulis  (quod  apud 
lies  in  publicis  nundinis  factum  vi- 
demus)  fores  et  limiiia  praestruxe- 
rant.  *  Institor'  ergo  proprie  dicitur 
is,  qui  tabernis,  vinis  vendendis,  vel 
alicui  alteri  negotio  est  prtvpositus  ; 
sic  dictus,  quod  negotio  gerendo  in- 
stet. 

3  Germnnice']  Lib.  5.  Ep.  2.  vers. 7. 
Crf.scere]  Reniotis  tabernis,  ainpliores 
ot  laiiores  fieri. 

\  Semitd,  facta,  Sfc]  Gloss.  '  Se- 
mita,  ritxt6Siov.'  Plant.  *  A  seinita  in 
viam  rpgrcderc.' 

5  Nulla  cutenntiii,l<(c.]  Nullus  caupo 


vendit  vinnm  ad  pilas  in  tabernis 
quffi  lagenis  sunt  refertae,  et  quaa 
catenis  fixse  sunt.  Juven.  Sat.  3. 
vers.  304.  nisi  forte  et  ipsae  lagenae 
pills  affixap  sunt  catenis.  De  pilis 
vide  qua?  ad  Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  6. 

6  Medio  lutol  Ad  canalem,  propter 
tabernas  utrinque.  Viis  scil.  utrin- 
que  ad  aedes  tabernis  occupatis. 

7  Stringitur,  ^-c]  Hoc  est,  tonsores 
non  tondent  in  media  turba.  Ergo 
domi,  quia  cellae  tonsoriae  publicze 
dejectap,  uti  et  cauponum  tabernae, 
CfEfa]  Recondita  theca  sua;  vel  quaa 
non  videatur  in  turba.  Novacula^ 
Novaculam  banc  tonsorum  fuisse  ar- 
bitror,  qiuini  niox  inter  cajteros  re- 
censeat '  tonsoreni,'  non  fiaXarriorSfwu 
neque  sicarioriini,  quorum  esse  putant 
alii  propter  epitheton  '  caeca.' 

10  Nunc  Roma  est,  Sfc]  Ita  Ep.  2. 
lib.  Spectac.  '  Reddita  Roma  sibi  est,' 
&c.  Nuper  Roma  videbatur  versa 
in  popinani  aut  tabernam,  nunc  urbs 
a  te  restituta  est. 

Epig.  lxii.  5  Testatur,  teste  facitl 
Ludit  in  testatur  ct  teste,  nee  non  in 
ambignitate  ToD  teste,  hie  autem  opxas 
intelligit,  id  est,  \eix^i  ^  <j>OLViKi^fi. 

Epig.  lxiii.  1  Pcrpetui,  ^r.]  Latu- 
ere  Silii  opera  per  multa  secula  ;  jam 
vero  eruta  et  vindicata  vivunt.  Epigr. 
14.  lib.  4. 

2  Latia  carmina,  Sfc.'}  Digna  poeta 
in  Italia  vel  ipsa  Roma  nato.  Italici 
enim  cognomen  babuit  ab  Italica  ur- 
be  Pelignorum,  alias  Corfinio ;  vel 
potius  digna  majestate  oratoris  Ro- 
mani,  et  consulis.  Plinius  Sec.  *  scrip- 
sit  carmina  majore  cura  quam  inge- 
nio.'  Epist.  7. 1.  3. 

3  Pierius  tantum,  ^c]  Credisne 
cum  tantum  fuisse  poiitam  ?  imo  non 
optimum  attigit  poetain,  priusquam 
optimum  expressisset  oratorem. 

5  fiacra,  ^c]  Non  ante  Maronera 
attigit,  quam  Ciceronem  expressisset. 
Tum  sacri  ipsi  potitie,  ut  recte  Tur- 
ncbiis  notat  lib.  Adv.  xxi.  cap.  0. 
Pocta?  ciiiui  inter  vales  et  propbetas 


M.    VAL.    M2VRTIALIS    EPIGR.    LIU.    VH. 


1291 


censentur,  qni  sacri  liabentiir.  Val. 
Flaccus  lib.  1.  Argonaut.  '  Ecce 
sacer,  totnsqne  Dei,  per  littora  Mop- 
sus  Immanis  vis\i,  vittamqiie  co- 
mainque,'  &c.  Nota, '  Totiisqiie  Dei,' 
id  est,  Deo  plenus,  et  furore  divine 
afflatus.  Herald.  Epigr.  20. 1.  3.  vers. 
7.  et  Epigr.  .5.  1.  5.  vers.  8. 

7  Centum  gravis,  ^c]  Judicium  c. 
virorum  qui  de  testauientis  et  hare- 
ditatibus  in  suo  foro  basta  posita  ju- 
dicabant,  qucniadmoduni  auctionarii 
in  atrio  auctionario  liasta  prseconis 
posita.  Vide  Epigr.  38.  lib,  6.  vers. 
5.  et  consuie  Cornelium  Vitell.  An- 
notat.  in  Merulain,  cap.  21. 

9  Postquam  bis  senis']  Postquatn 
consul  fiterat  eo  anno  quo  Nero  per- 
iit.  Plin.  Sec.  lib.  3.  Epist.  7.  Ingen- 
tem  asserto,  Sfc/]  Quo  terrarum  orbis 
ill  libertatem  assertus  est,  tyranno 
Nerone  ad  vim  sibi  inferendam  adacto 
et  occiso. 

11  Emeritos  3Iusis,SfC.']  Foro  emeri- 
tus secessit  in  Canipaniam,  ubi  Musis 
vacavit  scripsitque  carmine  heroico 
17.  libros  de  Punico  bello  hecuudo. 

Epig.  lxiv.  Ex  tonsore,  beneficio 
fwminsE  factus  eques  Cinnamus,  et  a 
nescioquo  vocatus  in  jus,abiit  in  Sici- 
lian! exulatuni.  Poeta  inscitiam  illitis 
irridens,ait  ilium  rediturum  ad  artem 
assuetam,  cum  aliam  non  teneat ;  ite- 
riinu|ne  tonsorem  fore.  Rud. 

I  Qui  tonsorfucrns,&j'c.'\  Hunc  credo 
innuere  Juvenalem,  Satyr.  I.  vers. 25. 

3  Sicaniasurbes,  ^fc]  In  jus  voca- 
tus miitavit  solum,  vel  exuiatum  abiit 
in  Siciliain. 

5  Inutilis  annos']  Nulla  bonesta  im- 
rno  nee  sordida  arte  instructus. 

6  Infelix]  In  exilic. 

7  Ludive  Magister]  Literator.  Do- 
mitius  de  lanista  intelligit :  niagis 
convenit  praecedentibus,  ut  de  libe- 
ratore  intclligas. 

8  Non  Cynicus,  Sfc]  Nullius  scctae 
pbiiosopbus. 

9  Vendere,  Sfc.]  Praeco,  an  potius 
caussidicus,    qui  '  voces   prostituere 


foro.'  Ovid.  Eleg.  1.5.  lib.  1.  Amor. 
'  Claniosi  rabiosa  fori  Jurgia  vendere.' 
Seneca  171.  vers.  Here. Fu.  '  Solicitis 
vendere  verba  reis'  dicitur  nostro, 
Epigr.  16.  lil).  5.  Plausiimque  theatris] 
Histrio,  aut  citbaroRdus. 

Epig.  lxv.  2  Tribus  furis'\  1.  Ve- 
teri  Romano.  2.  Caii  Jul.  Caes.  3. 
Augusti.  Ep.  38.  lib.  3.  vers.  4. 

3  Vighiti  litigat  annis  Quisquam] 
Satiusfucrat  semelvinci,quamducere 
litem  et  ferre  impendia  et  molestias 
viginti  annorum,  etiam  cum  victoria. 

Epig.  Lxvi.  1  Ex asse  reliquit]  lio- 
iiisuniversi  patrimonii, 

2  Plus  meruisse  tainen  se  Lahienns 
ait]  Labienus  ait  se  plus  meruisse, 
qui  plura  Fabio  donarit  quam  ex  tes- 
tamento  accepit :  et  ego  (innuit  Poe- 
ta) majori  damno  et  dolo  Labienum 
dignuni  ceiiseo,  qui  per  fraudem  cap- 
tavit  luvreditatem,  Luditenim  Poe- 
ta in  ambiguo, '  meruisse  '  enim  et  ad 
panani,  et  ad  prjemium  refertur. 
Labienus  de  praemio  accipit,  Potita 
de  poena  intelligit;  quasi  majori  malo 
ille  baeredipeta  fuerit  mulctandus, 
nee  unus  quidem  as  legandus.  Vide 
Turnebum  lib.  24.  cap.  28. 

Epig.  lxviii.  1  Instanti  Rnfe,  SyC.] 
De  hoc  eodein  InstantioRufo,  Epigr. 
51,  lib.  B,  et  Epigr.  97.  lib.  12. 

4  Vel  Curio,  Sfc]  Vel  continentissi- 
mis,  gravissimis,  et  severissimis  viris  : 
hoc  est,  si,  o  Instanti,  socer  tuus  li- 
bellos  meos  legerit,  nullum  existima- 
bo,  qnauitumvis  gravem,  rejecturnm. 

Epig.  lxix.  Sponsam  Canii  poetae 
Theopiiilain,  ab  exquisita  doctrina  et 
singulari  castimonia  laudat. 

1  Protnissa  Theophila]  Sponsa,  con- 
jux.  Caiii]  Po(ita,de  quo  Epigr.  62. 
et  Epigr,  70.  lib.  1.  et  Epigr.  20.  1.  3. 

2  Cnjus  Cecropia,  Sfc]  Graece  eru- 
dita. 

3  Ilanc  sibi  jure  petaf]  Hanc  si- 
bi discipulam  vendicet,  utpote  dis- 
cipline sua;  aemulam,  Epicurns  mag- 
nus  senex,  liorto  quo  gaudebat  cc- 
lebris,      Alii    leg.   magni  senis    nltus 


1292 


NOT^    VARIORUM    INT 


in  horlis,  atqne  intelligunt  Plato- 
neni  iu  subnrbano  Atlienis  nemore, 
ab  Acadenio  in  usnm  scliol<p  conse- 
crate, profitentem.  Sed,  inqiiit  Seri- 
verius,  ego  neqne  Acadeniiam  '  hor- 
tum'  vocari  concesseiim,  iieque  alius 
j)lulosophi  'hortum'  agnosco,  praeter- 
qiiam  Epicuri.  Statins:  '  Mallet  de- 
serto  senior  Gargettius  horto.'  Qnod 
auteni  Epiciirum  '  senem  magnum  ' 
vocet,  sciendum,  magistrum  ilium  otii 
et  hortorum  a  sectaloiibus  suis  pluris 
factum  quam  Platonem  a  suis. 

4  Nee  minus,  ^-c]  Nee  minus  suae 
disciplinae  a'mulam  banc  sibi  vendi- 
cant  Stoici. 

5  Quodcitnque]  Quodcunque  Tlico- 
phila  recensuorit  et  eniendarit. 

7  Patittrnis,  ifc]  Doctam  nesrio 
quam  innuit  poetriam.  Ita  Scriv. 
Panlhenis  ex  Mss.  onin.  Gruterus. 
Vulg.  Pnrthenis.  Quasi  diceret :  Nee 
tu  Cani  Pantirnin  tuam  familiarem 
anteposiieris  Tbeophihe,  quamvis  doc- 
tam poetiiam.  An  Sulpitiam  intelli- 
git  eo  tempore  fioientem,  an  aliam 
aliqnam  ? 

9  Carminajingentem,  Sfc]  Theoplii- 
lae  Carmina  vel  ipsa  Sappbo  Fhaonis 
amatrix  laudarit :  legitur  nauique  ot 
laudarit. 

10  Citstinr  hac,  Sfc]  Tbeopliila  vin- 
cit  Sappbo  verecundia;  ingenio  et 
doctrina  illi  non  cedit. 

Epig.  lxxi.  I  Ficosa  est  uxor,  Sfc] 
Tota  familiu  laborat  nlcere  quam  <ru- 
Kuffiu  Graeci  vocanl,  de  qua  Celsiis 
lib.  0.  cap.  3.  nee  tamen  in  agio  fruc- 
tificant  ficus.  Jocus  ab  ambiguo  rov 
'ficus.'  Vide  Ei)igiamma  GO.  lib.  1. 

2  Nepos]  Ita  Gruterus.  Alii  socer. 

Epig.  lxxii.  A  Paulo  asseri  sua 
Carmina  a  malignis  ciipit.  l^o  sensu  : 
Per  gratissima  Saturnalia  te  precor, 
qnibus  opto,  lit  tibi  non  paiiperum, 
sed  divitum  munera  larga  mittantur, 
non  inanes  inquam  pugillaics  tribus 
paginis,  non  mappa^,  aut  scmilibia 
tiiris:  sed  lances,  sen  scutulae  et 
tcyplii  antiquo  opere  facti  :  aut  pre- 


cor hisores  Novium  et  Piiblium  hulo 
latrunciilorumet  vincas  ludo  trigona- 
lis  pike  Polybum  :  per  baec  inquam 
te  precor,  ut  si  quisquam  infamia  de 
aliis,  et  nialedica  sparserit,  patroci- 
oium  mei  suscipias.  Rader. 

1  Gratus  sic  tibi,  Sfc]  Imprecandi 
formula.  Sic  tibi  affluant  precor  lar- 
ga a  clientibus  et  amicis  munera  in 
Saturnalibus  missa,  ut  Epigr.  46.  lib. 
4.  vers.  1.  vide  Epigr.  52.  supra. 

2  Vuni]  Leves.  Triplices~\  Pugil- 
lares.  Lib.  14.  Epigr.  6.  Mappts]  E- 
pigram.  46,  lib.  4.  vers.  17. 

4  Scyplws  avorutrijSfc.l  Scyplios  ve- 
teres  et  ai  clietypos  :  vel  graves  auro, 
qualibiis  utebantur  prisci,  Nestor,&c. 

5  Gitmdis  reus]  Cliens  dives. 

7  Sic  tineas,  ^c]  Sic  vincas  latrun- 
culoruni  ludo  peritissimos  tuos  collii- 
sores  Novium  et  Publium. 

8  Ulandris]  Calculorum  sen  latrun- 
ciilorum  septis  et  regionibus,  vel  ipsis 
latronum  gregibiis  clauses.  Vide 
Epigr.  23.  lib.  5.  vers.  7.  fortasse  qna- 
drigis  eburneis,nam(|ue  cjnsmodi  cal- 
culis  hisisse  Neronem  autor  est  Sue- 
tonius. Petr.  Scriv.  Mandris  et  vitreo 
latrone  clausos']  Latini  'mandras,' 'sep- 
ta,' '  vallos,'  et  'capsos,'  et '  carceres' 
vocabant,  loca  ilia  sen  sedes  in  tabnla> 
in  quibus  veluti  clusi  tenebantur  la- 
trunculi.  Graeci  xoAeu,  x^P"^*  ^^  X*" 
paKCtifxaTa.  Calculus  ergo  qui  in  cal- 
culi liiscoloris  sedein  faciebat  impe- 
tuni,  ut  eum  caperet  et  sede  sua  pel- 
leret,  mandram  ejiissive  vallum  fran- 
gere  dicebatur  :  bine  totum  latriin- 
culorum  ludiim,  vel  tabulani  potins  in 
qua  latrunciilis  ludebatur,  ^arplKLoi/ 
nominarunt.  In  boc  ctiani  ludo  sunt 
calculi,  qui  ordine  moventur;  alii 
qui  vage  et  oblique,  'inciti'  autem 
dicuntur,  qui  eo  sunt  redacti,  ut  cieri 
moverique  neqiieant:  inde  proverbi- 
iim  '  ad  incitas  redigere,'  pro,  ad  ex- 
tremas  metas  compellere,  et  in  sinn- 
niam  despcrationeni  aliqiieni  addiu'C- 
re.  Porro  (|uem  Veteres  'calculuni 
incitum  '  vocabant,  eiini  nos   in  liuc 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VII. 


1293 


eodem  ludo  scaccum  mattum  diciimis, 
id  est,  contritum  et  siibactnni :  '  iiiat- 
tiis  '  antiqiia  vox  et  Latina,  qua;  e- 
mollitum,  subactiim,  et  maceratiun 
significat :  inde  verbum  '  mattaie,' 
pro  domitare,  subigeie,  et  iiiacerare  : 
Iiinc  'viamatta'  Ciceroni,  via  Intosa 
ct  humecta :  lib.  Epist.  ad  Atticuin 
XVI.  Epist.  12.  vulgo  exciiditur,  '  via 
inepta,'  satis  ineple:  inde  per  Me- 
taph.  homo  tristis,  '  niattus'  diceba- 
tur.  Sidmas.  Vitreo  latrone  clausos] 
Latrunculis  e  vitro  discolori,  ad  dis- 
tinguendas  diversas  partes,  Epigram. 
17.  et  20.  lib.  14. 

9  Sic  palmam,  ^c]  Sic  tibi  victo- 
riam  in  Indo  trigonalis  pilae  adjudi- 
cent  nncti  gymnastae.  Vide  Epigr. 
19.  lib.  4.  Niido,  S^c]  Quern  ludum 
nudi  unctique  exercebant. 

11  Polybi]  Lusoris  alicnjus  periti. 
Magis}  Quam  tuam.  Sinistras]  Agi- 
litatenj  manus  sinistreE,qua  in  jacien- 
da  excipiendaque  pila  non  minus  ute- 
bantur  quam  dextra.  Epigram.  84. 
lib.  12. 

12  Si  quisquam,  ^c]  Ut,  si  quis 
famosa  et  maledica  Carmina  sub  meo 
nomine  ediderit  niihique  rescripserit, 
pairocineris  milii,  meque  asseras. 
Vide  Epigr.  11.  supra. 

Epio.  Lxxiii.  In  Maximum  ludit 
pluribus  in  locis  liabitautem. 

1  Colle  Diance']  In  monte  Aventino, 
cujus  summitas  habet  templum  Di- 
anse.  Epigr.  64.  lib.  G.  vers.  13. 

2  Et  tua  patricius,  !fc.'\  Suntque 
tibi  aedes  in  vico  sub  Exquiliis,  nbi 
Servius  TuUius  jnssit  patricios  liabi- 
tare. 

4  Hinc  vidua,  Sfc.']  Ex  domo  tua  in 
Exqniliis  ab  altera  parte  vides  aedem 
Vesta;  et  Capitolium  novum.  Ex  a;- 
dtbus  tuis  in  Aventino  prospicis  tem- 
plum Cybeles  et  Capitolium  vetus. 
Cybeles^  Deum  matris  templum  intel- 
ligo. 

4  Inde  novtnn]  Ex  Exquiliisi.  \'e- 
tcrem  inde]  Ex  Aventino. 

G  QuisquiSfSfc]  '  Nusquamest,  qui 


ubique  est.'  Senec.  2.  Epist. 

Epig.  lxxiv.  1  Cyllenes  calique  dc- 
cus]  Montis  Arcadia?,  in  quo  Maia  a 
Jove  compressa.  Facunde  minister] 
Nuncie,  BtaKTope. 

2  Aureu,  S^c]  Qui  geris  caducum 
draconibus  niari  et  fcemina  involu- 
tum. 

3  Lascivi  furti^  Callidus  qnideni 
fuit  Merc.  '  quicqujd  placiiit,  jocoso 
Condere  furto  :'  liic  tamen  '  lasciva 
furta'  intelligas  '  adulteria,' propter 
versum  sequenlem. 

5-  Maternceque,  Sfc]  Celebreturque 
natalis  tuus  Idib.  Mails,  ornentnrque 
postes  frondibus  nt  in  festis.  Vide 
Epig.  68.  lib.  12.  vers.  1. 

6  Et  senior,  &)-c.]  Et  coelum  (quod 
sustinere  dicitur)  nrgeat  avuni  tuum 
Atlanta, minore  pondere. 

8  Primis,  Ifc]  Qui  dies  illis  nup- 
tialis. 

9  Hie  prius,  S^-c]  Namque  hie  colit 
sapientiam  et  eloqnenliam,  cujus  tu 
Deus  es  :  et  minister  fidus  est  nostro 
Jovi  Domitiano,  ut  tn  ccelesti  illi. 

Epig.  lxxvi.  Philomusum  scur- 
ram  ostendit,  qui  non  viri,  sed  mo- 
lionis  locum  occupet  apud  proceres 
Romanes. 

1  Te  diripiu7it,  £fc.]  Comitem  ha- 
bere certatim  cupiunt. 

6  Delectas  Philomusc]  Pro  scurra 
et  morione  haberis,  non  pro  amico  : 
5i'  r]5ov7iv  ws  ivrpdnf\ov,  ov  Kara  fffoifrhi' 
Ka\  its  (piKov  ff'  ayanaxTi.  Arist.  8.  Ni- 
com.  Eth.  cap.  3. 

Epig.  lxxvii.  lUiberalem  et  sor- 
didum  animuni  Tuccre  declarat. 

Epig.  lxxviii.  Docet  Papilum 
stultum,  qui  velit  videri  lautus  f'oris, 
et  domi  egeat,  bona  sua  aliis  largia- 
tur,  ut  ipse  careat.  Had. 

1  Saxetani]  \e\  Sexitani:  a  patria 
P>oetica,  ut  inquit  Plinius  libro  32. 
capite  11.  et  Atheraeus  lib.  3.  c.  33. 
Lacerti]  Vilissinii  piscis. 

2  Conchis,  ifc.]  Virides  fabvp,  neque 
eie  oleo  perfiisae. 

:\  Suincn]    Papiliaj  porcae,  a  falu 


1294 


notjE  variorum  in 


edito  statim  resectse.  Mtdlos]  Pisces, 
lib.  13. 

4  Cor  Papile'\  Ciii  fatiio  et  iiisiilso 
viles  cibi  aeqiie  sapiunt  ac  pretiosi. 
Geniiuni  Cui  non  indulges,  qnem 
fraudas,  dum  aliis  lautus  es,  tibi  sor- 
didiis. 

Epig.  Lxxix.  1  Consulare  vinutri] 
Jocatiir  in  verbo  '  Consulare  vinnni :' 
nam  videtur  dicere  *  vetus,'  et  kut' 
^|oxV  Opimianuni  (de  quo  Epigram- 
mate  27.  libro  1.  versu4.)  vel  Anitia- 
num.  Sed  addit  fiiisse  bornum,  et 
ipso,  qui  Poetam  iiivitarat,  consule 
diffusuni,atque  adeoapposituni.  Vide 
Turuebi  Adversaria  libro  25.  capita 
24. 

2  Qmm  vetus,  ^c]  Quam  geuero- 
sum  et  uobile.^ 

3  Ipso  consule  ccnditum']  Pendebat 
e  vasis  vinariis  tabella,  in  qua  vini 
aetas  scripta  erat ;  id  est,  quo  tem- 
pore, qnibusque  Consulibus  conditum 
esset.     Hinc  jocns  Martialis. 

Epig  lxxx.  1  Quatenus]  Qiioniam 
composita  jam  pace,  Koniani  qui  in 
Sarniatia  et  Dacia  vacant  sludiis,&c. 
Odrysios  jam,  Ifc]  Epigr.  7.  supra 
vers,  2.  Triones'\  Ursani,  polum, 
ana^av,  Septcntrionem.  Vide  Epigr. 
58.  lib.  C.  Epigr.  11.  lib.  4.  vers.  3. 

3  MarccUlno  poteris,  ^-c]  Profecto 
ad  bellum  Sarmaticum  :  ut  Epigram. 
25.  lib.  G.  et  Epigr.  4G.  lib.  9. 

5  P«ri-a  ferut,  Hfc]  Carmiua  a  me 
illi  donata  ferat  elegans  a  te  puer. 

7  jSon  quidis,  Sfc]  Non  barbarus  e 
Getis  vel  Gelonis  'yaKaKTo<pd,yois.  ^'ide 
Epigram.  3.  lib.  Spect.  vers.  4. 

8  Rigido,  ifc]  Glacie  et  frignre 
concrelo  anine.  /fofrt]  Currus  rotis, 
vel  Irocho.   Epigram.  108.  lib.  14. 

9  Milyienad]  Grapci.  Graccia  au- 
teni  nequitiarum  ufficina.  ftlitjlene 
Le.sbi  insida;  oppidum.  MangoTiis] 
Mangonis  hominum  genus  improbis- 
biniiuu,  qui  pueros  exsecabant,  et 
frangebant  in  Venerem.  Epigr.  59. 
lib.  1.  vcii.  1. 

10  Non   casus  udliuc  matn   jubcnte 


Lacon]  Apud  Laeedaemonios  pueri  in 
ara  Dianae  flagellis  ciEsi  exerceban- 
tur  ad  tolerantiam.  Adstabantque 
parentes  et  propinqui  qui  bortaban- 
tiir  SiaKepcrai  irphs  rhv  irovov,  koX  eyKap- 
Ttprjcrai  to?s  Seivo7s,  Lucian.  Trepl  yvfiva- 
ffioiv. 

11  At  tibi  captivo,ifc.'\  Et  Marcel- 
linns  mittet  tibi  e  Dacia  devicta,  qui 
pascat  oves  in  Tiburtina  tua  villa. 
Epigr.  57.  lib.  4. 

Epig.  lxxxi.  Vide  lib.  1.  Epi- 
gramma  17.  et  Epigramma  87.  infra. 

Epig.  i,xxxiu.  2  Altera  barba  sub- 
it]  Tardus  tousor  sen  circumspec- 
tus  tantam  operi  impendil  moram  ut 
vel  radenti  altera  succrescat  barba. 
Vide  Epigr.  52.  lib.  8. 

Epig.  lxxxiv.  1  Dum  mea,  Sfc] 
Dum  Cfecilius  Secundus  (Plinius,  ut 
credo,  Junior,  namqne  is  Bitbyniam 
et  Pontum  obtinuit  provincias)  sibi 
effingi  curat  nieam  imagineni.  Quod 
discessuri  amici  niutuo  factitabant 
ad  niemoriam  absentitini  revocandani. 

2  Spiral,  S^x.']  Ad  vivumefficla, 

3  Peucen,  Istrumque]  Insulam  ad 
Istri  ostium.  Tacentein']  Placidis  et 
quasi  stagnantibus  aquis  :  vel  gelu  et 
tVigore  concretum. 

4  Hcec  loca,Sfc.'\  Supra  vers.  1. 

6  Certior,  ifc]  Epigramniata  Cvp- 
cilio  grata,  et  qu*  ingenii  mei  imagi- 
neni certiorem  expresscrint  et  diu- 
turniorom  rctiuueriut,  quam  tabula 
(iua>visab  artifice  peritissinio  efficta, 

Epig.  lxxxv.  Facile  esse  ait, 
unum  alterumve  Epigraninia  comnio- 
duni  condere  :  sed  librum  tolum,  lioc 
difficile,  neccujusvis;  dcsideratur  in 
tanto  numero  Epigrammatum,  mag- 
na rerum  varietas,  et  tot  argumenta 
quot  sunt  Epigrammata;  nee  quaeli- 
bet  apla  res  Epigrammati.    Radcr. 

1  Quadam]  Pauca. 

2  Belle,  Sal)elle,facis]  Vide  Epigr. 
39.  lib.  12. 

4  Sed  librum,  Sfc]  Desideratur  rjiim 
ad  librum  perficicndum  varietas,' acu- 
men, et  largus  ingenii  fons. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EFIGR.    LIB.    VII, 


1295 


Epig.  lxxxvi.  AitSextiininninera 
veiiari  siiis  ca?nis.  Eanique  ob  caus- 
sam  se  pii»teiitum,  qiiofl  nihil  donas- 
set  Sexto,  in  ipsius  uatali. 

1  Natalicias,  Sfc.']  Festani  celebri- 
tatcm  nataiis  tui. 

2  Non  amicus']  Nonduni  valde  fa- 
niiliaris. 

4  Pit;nora  nostra,  ifc]  Amicitias 
nuitiia  pignoia. 

5  Prateritus  vetus  sodalis']  Metapli. 
ab  iis  qui  a  Censoribus  Senatii  nioti 
in  recitatione  Senatorum  uon  nonii- 
uabantur,  et  dicebantur  '  praeteriti.' 
Heraldiis  dicit  esse  verbum  juris,  ui)i 
is,  cujns  testator  non  meniinit,  dici- 
tur  '  praiteritus.'  Niiiil  crebrins.  Id 
irapeKdeif  et  irapaXeiireiy  Graeci  dixe- 
riint. 

7  Pustulati'l  Puri  puti,  pustulis  tu- 
nientis  ab  ignis  excoquentis  vi.  Tur- 
nebiis  Adv.  lib.  21.  cap.  2.  Al.  pusu- 
lati:  quod  idem.  Sed  et  Grnterus  e 
Ms.  Hispani  tibi  libra  pusulati :  id 
est,  opt.  aigenti  ex  Hispania. 

8  Levis  toga]  Impexa.  Grnt.  e  Ms. 
tenuis,  sed  contract,  in  dissyllabiim, 
posceute  versu.  Rudes lacerna:]  Novae: 
injiciebantnr  togis,  ut  hodie  pallia. 

9  lYon  est  sportula,  Sfc]  Sportula 
qua  me  velut  clienteni  douabti,  si  in 
lucrum  et  qutestuui  largitus  earn  fu- 
isti,  desiit  esse  sportula  :  auctio  est, 
et  negotiatio,  /cuTTTjAeia.  Non  enim 
iuvitas  nisi  qui  compensent.  Non 
est  ergo  beneticium,  sed  auctio. 

11  Vapulet  vocator']  Confers  cul- 
pani  in  servum  vocatorem,  ut  qui  me 
pra^terierit  imprudens.  Al.  leg.  Vali 
pudet,  vocetur.  Vapulet]  Det  pcenas, 
quod  te  neglexcrit. 

Epig.  lxxxvii.  Alia  aliis  in  deli- 
tiis  esse,  se  delectari  Labyca  puero 
iormosissimo. 

1  Si  meus,  ifc]  Cum  alii  delecten- 
tur  deformibus  monstris,  cur  non  ego 
formoso  puero  Labyca  r  forte  item 
monstroso,  namque  luxum  tandem  in 
distorta  et  prodigiosa  corpora  verte- 
nuit  Ruuiani.     Uiiintil.  Declani.  29S. 


et  Instit.  lib.  11.  cap.  5.  Idem  de 
mulieribus  Rom.  Clem.  Alexandrinus, 
et  Animianus  Marcel,  lib.  14.  Glau- 
copide]  Bubone  sen  ulula. 

2  Tristi]  Atro,  ingrato.  Vel,  iu- 
fausti  ominis  si  cui  niatutinis  occur- 
risset.  Juvenal.  Sat.  G.  vers.  601. 
Appian.  4.  ifi^vXiuv.  Infaustum  enim 
videhatur,  mane,  aut  in  quolibet  prin- 
cipio,  /Etliiopi  occurrere ;  quemadmo- 
dum  et  simiae,  atque  etiam  Eunucho 
et  claudo.  Juveual.  Satyr.  6.  '  Esses 
yEthiopis  fortasse  pater  ;  mox  decolor 
hasres  Impleret  tabulas,  nunquam  ti- 
bi mane  videndus.'  Duplex  causa 
liHJus  rei :  '  Deformitas  '  et '  imper- 
fectic'  '  Deformitas,'  ut  in  ^tliiope, 
simia.  'Imperfectio,'  v;t  in  Eunucho 
et  claudo.  Quare  et  quocunque  alio 
niodo  mutilati,  male  ominati.  Sacer- 
dotes  quoque  non  integii  corporis, 
eligi  non  poterant ;  quemadniodum 
neque  victima?.  Idem  ritus  in  Israe- 
litarum  sacrificiis  observatus.  Cae- 
terum  omina  ilia,  de  quibus  agimus, 
in  principiis  maxime  observata:  nam 
Ovidius  1.  Fast.  '  Omina  principiis, 
inqnit,  inesse  solent.'  Unde  lioris 
niatutinis,  et  cum  aliquid  aggrede- 
rentur,  aut  domo  cgrederentur,  ea 
pra'cipne  observabant.  Heraldus.  Ca- 
nius  j¥illtiope]  Poeta  Gaditanus  de 
quo  Epigr.  62.  et  70.  lib.  1.  et  Epigr. 
20.  lib.  3. 

3  Publius,  Sfc]  Ep.  110.  lib.  1. 

4  Similem]  jEthiopine  ?  An  catel- 
lae  ?  An  simiae  ?  An  sibi  similem?  Ut 
Epigram.  202.  lib.  14.  Cercopithecori] 
Simio  similis.  Ex  KepKos,  cauda,  et 
•nCQriKos,  simia. 

5  Murium]  Priscum  vel  Celsum. 
Perniciosus  ichneumon]  I\Ius  Indicus, 
maguitudine  felis,  perniciosus  aspidi 
et  crocodilo,  quibus  acerrimus  est 
liostis.  Plinius  1.  8.  c.  24.  yElian.  I.  8. 
cap.  2j.     Atheuaus  libro  9.  cap.  10. 

6  Pica  sidutatrix]  Humanam  cona- 
ta  voccm.  Vide  Epigr.  76.  libro  4. 
ruv  opvidwv  (HyXwrra  yuijuerroi  tovs  raiv 
aydpu'iTbiv  Kol  Tuy  HiXAuy  opviOdii'  iJX'^^^- 


129G 


NOT^E    VARIORUM    IN 


7  Draconem']  Pleia^que  niulierculae 
Rom.  in  deliciis  habebant  seipentes, 
quibus  sc  in  a^stivis  mensibiis  refii- 
geiarent.  Senec.  3.  de  Ira.  Liician. 
in  Alexandio.  Sueton.  Tiber,  cap.  72. 
Plin.  lib.  29.  cap.  4. 

8  Luscinicc,Sfc.']  Quam  vivam  in  de- 
liciis habuerat,  niortna;  tiininlnm  ex- 
truxit,  ut  murenae  Crassus. 


bona  insunt  et  mala  :  habet  prseterea 
inaequalis  liber  laudem  a  rerum  varie- 
tate. 

3  Mqualex,  Mqualis  liber  est]  Totos 
nialos,  cui  nihil  admisceturboni:  nul- 
lus  autem  liber  totus  bonus  est.  Cal- 
vinus]  Poeta  mains. 

Epig.  xcii.  In  vanum  promisso- 
rem,  et  polllcitis  divitein;  ant  potius 


9  Cupidinei  Lahyca]  Cnpidini  paris     in  dissimulatorem.     Veri  enim  amici 
pneri.    Amet  ora\  Quisquam,  vel  ipse     est,  etiam  non  roganti  succurrere. 


amem  P 

Epig.  lxxxviii.  In  Gallia  quoqne 
se  jam  legi  gloriatnr. 

2  Vienna  suas\  Allobrognm  sen 
Galliaj  Narbonensis  urbs :  non  ilia 
Austriae. 

6  Qui  Nilum,  ^c]  Remotissimi  ^- 
thiopes,  ad  Lunce  monies,  etsi  fontes 
Nili  turn  latuerint. 

7  Quam  Tagus,  ^c]  Quam  si  me 
cantent  Hispani  conterranei  mei,  Si- 
ciili,  et  Grteci :  vel  quam  si  abunda- 


3  Appellat,  Sfc]  Exigit  a  me  foeniis 
creditor. 

5  Pensio,  ^c]  Cellae,  zedium  con- 
ductarum  prelium.  L.  3.  Epigr.  30. 
vers.  3. 

7  Gelidasque,  Sfc]  Tenues,  quae  fri- 
gus  intromittunt. 

9  Subito,  ^c]  Ut,  instar  arboris  si- 
derata^,  attoniti  stupescant  tibi  sen- 
sus,  sitque  (ut  ait  Epigr.  86.  I.  11.) 
sidere  percussa  tibi  linjjua,  ne  quen- 
quam  postliac  vanis  pollicltis  lactes, 


rem  auro  Hispano,  ac  mclle  Siculo  et     et  eum,  ubi  opus  est  promissa  perfici, 
Atlico;  est  cnini  'Tagus'  fl.  Hispa-     destituas. 


iiite  seu  Lusitania-, '  Hybla'  mons  Si- 
ciliae,  '  Hymetlos '  mons  Attica;. 

10  Crcdam  jam  puto,  ^c]  Credam 
bona  mea  Carniina  aquare  numeium 
nialorum,  atque  adeo  boniun  esse  li- 
brum.  Epigr.  80.  snpra. 

Epig.  lxxxix.  Apoilinari  amiclssi- 
mo  suo,  Carminumque  suorum  emen- 
datori,  niittit  sertum  i osaceum,  optat- 


Epig.  xciii.  Rogat  Narniam  civi- 
tatem,  ne  diutius  detineat  Q.  Ovidi- 
um,  agro  Nomentano  vicinum  agrum 
habentem  ;  se  a>gre  ipsius  absentia 
carere.  Had. 

1  Narnia]  Civitas  Umbriae.  Amnis] 
Nar  fl.  nnde  civitati  nomen. 

2  Ancipiti,  Sfc]  Gemino  nionte. 

3  Quid  tarn  sape,  ^c]  Cur  volup- 


que  nt  comas  eo  cingat  ad  multam     tate  tua  allicitum  toties  evocas,  tani- 


senectam. 

2  Apollinaris]  Epigr.  87.  lib.  4.  et 
Epigr.  2.5.  lib.  7. 

3  Olim]  Longa  florcscentem  juven- 
tute  cingas,  nee  non  sero  cancscen- 
teni,  et  nsque  ad  multam  senectutem. 
Vel,  quas  tu  comas  Candidas  rosa  cin- 


diuque  detincs  Q.  Ovidiuin,  vicinum 
meuin,  in  agro  Nomentano,  et  cujus 
unius  causa  placet  niihi  fundus  mens 
Nomen  tanus? 

7  Quincto]  Qui  et  ipse  gaudet  nica 
vicinia. 

8  Perpetuo,  ^c]  Sic  vobis  incolu- 


ge,  sed  nondum,  olim  tamen  futuras     mis  nianeat  urbs,  o  Narnia,  cum  exi- 

mio  iilo  pontc,  qui  duos  prspaitos  et 
abruptos  monies  conjungil.  Vide 
Scbotti  Itinerar.  lib.  1.  pag.  lOG. 

Ei'iG.  xciv.  Tarn  gravem  ait  et 
olenleui  Papili  auimam,  ex  infami  et 
inipuro  ore  profoctam,  utafilat'uetiain 
nobilibsima  nngueuta  corruropat,  et 


canas  :  quasi  dicat  :  Quas  opto  ut 
possis  in  multos  annos  gestare,  donee 
cancscas. 

4  Venus']  Cui  dicata  es. 
Epig.xc  1  .Jactat,ifc.]  Objicit  Ma- 
tlio  mc  scripsisse  lib.  ina;qualem,  cui 
vel  me  fatcnte  Epigr.  17.  lib.  1.  et 


M.    VAL.    MARTIALIS    EFIGR.    Llli.    VII, 


1297 


garuni  reddat.     Ganim  aiiteni  est  li-  niiili  tumulus. 

quamen  pisciiini  salsiini,  quod  Seneca  1    Bassi  dolor,  Sfc]   Parenti  causa 

pietiosani  sanieni  prascordia  rodeii-  doloiis  ex  niorte. 

tern  appellat.  2  Cui  genus,  Sfc]  Natus  in  Urbe  et 

1  Onyx]    Vas    ungiientarimn    ex  ab  Urbe  dictiis  Urbicus,  id  est,  Ro- 
onyche  ;  lib.  6.  Epigr.  42.  nianiis. 

2  Garum  est\  Conuptmn  ab  afflatu  3  Sex  mild,  ^c]  Triennio.  erat  ita- 


oris  tiii  impuii.  Vide  Epigramma  17. 
lib.  3.  vers.  6. 

EpiG.  xcv.  Linum  monet,  ne  se 
basiet  byeinali  tempore  ;  qmim  sem- 
per sit  mucicius.  Ille  vero,  qunni  vei- 
let  anibitiosus  videri,  aniicos  obvios 
omnes  naribus  fluentibiis  basiabat. 
Calderin, 

2  Osculo]  Osculis  saliifare  obvios 
amicos  Romanis  moris  erat,  ut  et  Per- 
sis,  Jndajis,  Grjecis,  &c.  N^ivali]  Fri- 
gido  et  madido. 

5  Quid  possis,  ^c]  Non  posses  me- 


que  ijiennis  et  seiiiestris,    Epigr.  38. 
HI).  0.  vers.  1. 

4  Ruperunl,  ^c]  Ubi  vitse  filum  in- 
oidenint  Parcje. 

5  Lingua  mihi,  4"c.]  Bla>sa,  balbu- 
tiens,  parentibus  grata. 

G  Da  lacrymas]  Exoptatas  fiiisse  mo- 
rientibiis  lacrymas, docet  Herald,  lib. 
1.   Advers.  rap.  9. 

7  Sic  ad  Lethaas,  Sfc]  Sic,  ut  fles 
et  optas  mihi  vitam  ttbi  superstiteni 
fuisse,  vivas  ultra  annos  Nestoreos. 
Vel ;  Sic,  ut  me  fles,  till  us  tuns,  qneni 


lius  vindicare  injuriam  verbernm  tibi     tibi  snperstitem  optares,  Nesloris  an- 

incussorum,  quam  foedis  hisce  oscu-     nos  siiperet. 

lis,  ut  Epigr.  23.  lib.  2.  Epig.  xcvii.  IMittit  librnm  Caesio 

7  Hoc  me  f rigor e,i^'c.'\  Brumali  t'ri-     Sabino  ex  I'mbria  oriundo,  et  Auli 

Pndentis  municipi:  quantum  auteni 
Caesius  amaril  Martialem,  vel  ex  hoc 
intelligas,  quod  omnibus  negotiis  an- 
teposucrit  Poiitas  nova  Epigrammata, 
et  ea  unus  omnibus  legerit.  Raderus. 
]  C cesium,  libdle]  VideBaptist.  Fon- 


gore. 

9  Dulcior,elegantiorque'\  Videris  tibi 
dnicior  et  elegantior  ;  vel  ironice. 

10  Litida  glacics]  Mucosa  stiria. 
12  Qualem]  Qualem  habent  barbam 

hirci  Cinyphii  a  Cilice  pastore  tonsi. 


Supinis]  Acie  forficum  depressa,  ma-     teium  de  gente  Cjpsia  cap.  20.  et  21. 
nuhrio  sublato.  vide  et  Ep.  59.  lib.  9. 

13  Cinyphio  marito']  Hirco,  viroque  3  Auli  Pudentis]  De  quo  Epigr.  32. 
patreque  gregis,  ad  Cinyphem  Afri-  lib.  1.  ct  49.  lib.  5.  et  Ep.  13.  lib.  4. 
cae  fl.  pasto. 

15  Galium  timeo  minus  recentem'] 
An  Galium  Cybeles,  cui  recens  cas- 
trato  graviter  olet  anima  ?  an  Bceti- 
cum  ilium  Galium,  de  quo  Epigr.  80. 
lib.  3.  Ulin.  ra-.]  Nuper  Aei|ai/Ta. 
Sed  et  vide  Turnebum,  qui  signiticari 
putat  malum  odoreni,  quem  corpore 
suo  emittebaiit  Galli,  Romam  venien- 
tes,  recentesque,  quum  inteniperan- 
tius  viverent,  et  labore  itineris  virus 
intemperantiiE  augcrent ;  lib.  25.  c. 
24. 

18  Jn  mensem,  ^-c]  Turn  enim  minus 
erit  mucosus  et  frigidus. 

Epig.    xcvi.    Eiegans   iufantis   bi- 


&c. 

5  Cura]  Npgotia,  studia. 

8  Tumi,  Sj-c]  Satyrographi  ex  Au- 
runca,  E[)igr.  11.  lib.  11.  et  Sidonius 
Carm.  9.  Rutilius  in  Itinerario  et  Ju- 
venalis  interpres  vetus,  ad  Sat.  1. 

13  l/ni  mit/em]  Caesio  Sabino. 

Epig.  xcvii i.  Cum  ultra  facultates 
omnia  vis  habere  lauta  ac  nitida,  mul- 
taque  emis,  adigeris  tandem  urgente 
inopia  ad  omnia  vendenda. 

Epig.  xcix.  Commcndat  Crispino 
librnm,  eunique  a  Crispino  vult  Cx- 
sari  commcndari.  Crispinus  autem 
hie  erat  il'lgyptius,  qui  plurimum 
gratia  et  pot*  ntia  potuit  apnd  Donii- 


Delph.  et  V'ar.  Clas, 


Marlial. 


i  N 


1298 


NOT/E    VARIORUM    IN 


tianuno,  quem  acerbc  Juvenalis  mo- 
mordit  Sat.  1.  et  4.  quem  et  veinani 
jEgyptinm  appellat.  Rad. 

1  Tonantem]  Jovein  nostrum  Do- 
mitianum. 

2  Tua  Memphis  amet]  illgypti  civi- 
tas.  Crispinum  autem  fuisse  jEgyp- 
tinm  juratus  testabitur  Juvenalis,  cui 
Satyr.  1.  dicitur'j' pars  Niliacae  plebis' 
et  '  verna  Canopi.' 

3  Parrhasia,  ^c]  Palatina,  Supra 
Epigr.  55.  vers.  2. 

5  Aude]  Aude,  o  Crispine,  ut  lecto- 
rem  decet  candidum,  Caesari  legenti 
adspirare  hoc  eulogio  ;  '  Certe  et  hie 
Martialis  est  aevi  hujus  ornanientum, 
O  Cspsar.' 

7  Marso  Catullo']  Be  his  Epigram- 


mate  71.  et  77.  libri  2.  et  62.  libri  1. 

8  Deo]  Domitiano,  quasi  dicat : 
Tu  tantum  illi  suggere  :  ipse  Imp. 
mihi  Deus  erit  abunde  beneficus. 
Vide  Epigr.  8.  lib.  5.  vers,  1. 

Epic.  c.  1  Per  reges,  8fc.'\  Patro- 
nos  salutando. 

2  Magnus  homo  es]  Magnus  videri 
vis.  Vel  es  magnus,  malus,  rautus, 
piscis.  Nequam  magnus  homo,  ait 
Lucilius. 

3  Sine  teste  facis,  ^c]  Epigr.  01. 
supra  vers.  C. 

4  Caulus,  pulcher,  ^c]  Dum  mag- 
nus, cautus,  pulcher,  dulcis  esse  vis, 
uullus  es. 

Epig.  CI.    Vide  Epigr.  23.  lib.  6. 


EPIGRAMMATUM  LIB.  VIII, 


Epist.  Propter,  Sfc]  Quod  tibidicati 
sunt,  quod  tu  eos  vita  dignos  censes. 

Occasione,  ^c]  A  bellis  tuis  et  vic- 
toriis,  Dacica  et  Sarmatica,  argumen- 
ta  saepe  petens. 

Minus  itaque,Sfc.'] '  Facile  est  ventis 
dare  vela  secundis,  Fcecundumque 
solum  varias  agitare  per  artes,  Auro- 
que  atque  ebori  decus  addero,  cum 
rudis   ipsa  Materies  niteat :'  Manil. 

3.  Astr.  et  Callimacli.  de  Apolline, 
"EiTTf  yap  eijufj-vos'  tIs  tiv  ov  pia  ^oiPov 
u6i5o( ; 

Omnis  versus]  Omne  Epigramma. 
Quamiis  autem,  ^c]  Vide  Ei)istol. 

4.  lib.  4.  et  3.  lib.  5.  Pliu.  Sec.  sua 
excusantis  hcndecasyllaba. 

Memincril]  Liber. 

Nonnisijtfc]  Tu  Deus  es  :  lib.  5. 
Epigr.  8.  Dii  autem  non  adeundi, 
nisi  a  castis,  purls,  ab  onini  labe  lus- 
tratis,  et  Tr€pi/5^aii'OjucVois.  Uiidc  Iiis- 
trationcs  ilbe,  de  quibus  plena  luunu 


tota  antiquitas.  Erant  et  jrepip^avrri- 
pia,  quibus  i^^aivovTo  Kal  iKaOapevovro, 
antequam  in  templum  introirent,  Cer- 
ti  enim  aeditui  toi/s  fi<n6i>Tas  aqua  ad- 
spergebant.  Hujus  purificationis  me- 
miuit  et  Sozomenus.  Ritus  iste  in 
Ecclesiam  Christianam  postea  devo- 
Intus.  Ca^terum  Diis  Superis  sacra 
facturi  corpus  stepius  abluebant :  In- 
feris  vero  adspergcbant  tantum.  Vide 
Macrob.  lib.  3.  Saturn,  cap.  1.  He- 
ratdus. 

Epig.  i.  Libro,  Palatinam  domum 
ingrcssuro,  niandat  verborum  rerum- 
que  verecundiam  et  revercntiaui. 

1  Laurigeros]  Palatium  propter  rc- 
cente  n  victoriam  Sarmaticam  laurea- 
tum  :  qu.inivis  et  Augustas  fores  per- 
pctua  ornabat  laurus.  Domini]  Do- 
niitiani. 

3  Nuda,  recede,  Venus]  Verborum 
lascivia,  ([uie  Veneri  vd  nudse  cmive- 
niunt.     Ad  picturam  ctiam  Veneris 


M.   VAL.   MARTIALIS    EFIGR.    LIB.   VIII. 


1299 


respicere  videtur,  qua;  iiuda  piugcha- 
tnr,  cesto  tantum  prsecincta.  Non 
est  tutis']  Quia  castas. 

4  Casariana,  veiii]  Caes.  Domitiani 
nunien  peciiliare ;  quam  Deam  su- 
perstitiose  coliiit;  seque  ejus  filiuni 
haberi  voluit.    Suet.  Dora.  cap.  4. 

Epig.  II.  Blaiiditur  Domitiano  ob 
redituiu. 

1  Fastorum  genitor,  Sfc]  Librorum, 
qui  singulorum  annorum  gesta  conti- 
nebant,  a  Jano  auteni  temporuni  rec- 
tore  anspicium  babent.  Epigr.  8.  in- 
tra. 

2  Victorem,8j-c.]  Cum  Domitianum 
a  Sarniatis  reduceni  videiet. 

3  Tot  vultus,  ^c.]  Duos,  vel  qua- 
tuor.  BifroDs  enim  fingitur  Janus,  ut 
qui  annum  elapsnm  respiciat,  sequen- 
tera  prospiciat.  Inimo  et  quadrifrons, 
propter  quatuor  elementa  vel  qua- 
tuor  anni  tempestates.  Servius  ad  8. 
yEneid.  et  Fab.  Pictor. 

4  Optavitque  oculosi  Desiderium  ve- 
hemens  videndi  Caesaris  significat. 

5  Omni]  Binis  vel  quatuor  Unguis: 
ut  niodo  vers.  3. 

6  Domino,  ^c]  Domitiano  lib.  5. 
Epigr.  8.  vers.  I . 

7  PijUam  quater  scnectam]  Quatuor 
zetates  Nestoris,  ex  ore  quaterno  :  id 
est,  12.  secula. 

8  Pater,  tiutm  rogamus]  Immorta- 
litatem.  Janus  enim  Deus.  Vote- 
res  bene  suis  Imperatoribus  preca- 
bantur,  sive  natalitiis  diebus,  sive 
Calendis,  sive  in  reditu,  longosque 
annos  optabant.  Et,  quos  eximie  di- 
ligebant,  eis  dicere  solebant,  paratos 
se  partem  annorum  suorum  dare. 

•  Epig.  hi.     Fingit  se  a  Musa  inci- 

tatuni  ad  prosequendum  Epigramma- 
tum  scribendorum  sludium. 

5  Et  cum  Messala,...LiciTtl,&ic.]  At- 
quc  nbi  invidiosa  vetiistas  in  pulve- 
rem  verterit  marmoreas  apdes  vel  po- 
tins  sepulclira.  Sic  enim  loquitur 
Juvenalis  Satyra  10.  vers.  143.  et  huic 
consonat  Noster  Epigr.  2.  lib.  10.  IM. 
Val,  Corvini  Messala-,  oratoiis  cla- 


riss.  et  LicinJ,  ditissimi  liberti  Cces. 
Angus ti.  Licint]  Palat.  legit  Licinia 
et  Licina,  quod  ultimum  si  admitti- 
Dius,  illud  '  cum '  erit  prtepositio,  non 
adverbium. 

9  A"o?ia  sorormn]  Una  e  novera  Mu- 
sis,  non  tamen  infima,  Thalia,  convi- 
viis  apta,  uncta  itaque  pro  more  a 
balneis  et  ante  convivia.  Vide  Epigr. 
8.  lib.  4.  vers.  12. 

11  Nugas]  Epigramraata. 

13  Soccum  transferre']  Versnm  hu- 
milem  et  levem  instar  comicorum, 
quorum  proprie  est  soccus.  Cothur- 
nosl  Epigram.  20.  lib.  3.  vers.  7. 

14  PuiibuSy^-cl  Versibus  heroicis. 

15  Perlegatyi^c.l  Melior  lectio  Prtr- 
legat :  uti  in  scliolis  praelegunt  et  ex- 
ponunt  magistri  Homerum,  Virgili- 
um,  el  alios  autores  epicos.  Rauca 
rt>ce]  Qui  ad  ravim  usque  clamet. 

16  Odeiit'\  Taedio,  vel  propter  poe- 
nas  irrogatas,  ipsos  execrentur  auto- 
res discipuli. 

18  Quos  media,  Sfc.']  Quos  elucu- 
brationes  reddunt  miseros.  3Iiseros'\ 
Miseret  me  istorum/njwroj'i/JKfqnam- 
vis  interpretari  queas,  laborioso*;),  ut 
puto,  non  sua  nee  Martialis  culpa; 
qui  seros  illos  concinnasse  videtur, 
non  miseros:  nt  Virgilio,  'jEneas  se 
niatutinus  agebat.'  Gronovius. 

19  Sale  tinge  libellos]  Jocoso  acn- 
mine. 

20  Agnoscat  mores'^  Quos  tamen  ita 
describit,  ut  parcat  personis,  expo- 
nat  vitia.   Epist.  lib.  1. 

21  Angusta  averia]  Tenui  carmine, 
sive  versum  sive  argumentum  respi- 
cias. 

22  Dum  tua,  £fc.']  Dum  plus  landis 
Epigraminatc  nicrearis,  quam  alii  he- 
roico  versa;  Ep.  49.  lib.  4.  vers, 
7.   8, 

Epig.  iv.  Deos  et  homines  ait 
gratulari  adventum  Ca^sari,  et  sacra, 
pro  gratiarnm  actione,  faccre. 

1  iMundi,  ^c]  Ab  omni  orbis  loco 
fVequens  popuius  suppiicationis  et 
gratulationis  causa. 


13G0 


KOTM    VARIORUM    IN 


2  Smcipit]  Reus  voti  pro  Iitipera- 
toris  salute  do  anno  praeterito  solvit 
vota,  et  nova  vota  nuncnpat  iu  annum 
proximum,  quEe  oppido  fiebant  re- 
deunte  Doniitiano  niense  Januario. 
Coinmodum  Januario  mense  redibat 
Domitianus,  quo  pro  Imperatoruni 
salute  votasuscipiebant  et  solvebant. 
Suscipiebant  in  proximum  annum ; 
solvebant  priori  anno  suscepta.  Vide 
Plin.  Epist.  44.  I.  10.  ad  Trajauum. 
Ccejiit  autem  mos  temporibus  Jul. 
Ca'saris,  cui  infer  caeteros  honores 
hie  (|Uoque  decretns,  nt  vota  pro  eo 
quotannis  conciperentur.  Unde  idem 
lionns  caeteris  Imperatoribns  postea 
habitus.  Nuncupabantur  vota  ista  a 
Magistratibus  et  Sacerdotibus  pra  ci- 
pue.  Celebrabant  quoque  diem  sus- 
cepti  imperii, et  pro  Imperatore  vota 
suscipiebant.  Neque  pro  Iniperatovi- 
bus  tantum,  sed  et  pro  eorum  liberis 
et  rharis  vota  sif;;nabant.  Herald.  Et 
soknt]  Estigitur  voti  reus.  Vide  Ma- 
erob.  1.  3.  Saturn,  cap.  5. 

3  Gennanice,  ifc]  Epigr.  2.  lib.  5. 
vers.  7. 

4  Ipsi  Dei]  A  te  culti,  servati,  tem- 
plis  doiiati ;  Ep.  1.  lib.  5.  vers,  8.  et 
Ep.  4.  lib.  <J. 

EpiG.  V.  2  Desisti,  Macer,  Sfc.'] 
Privatus  es  equestri  dignitate,  oiii 
insigne  et  jus  annulorum.  '  Post 
cuncta  novissimusexit  Anuuhis  :'  Ju- 
venal. Satyr.  11.  vers.  43. 

Epic.  vr.  Ex  vana  Eucti  vasonmi 
ostentatione,  captat  occasionem  lau- 
dandi  pocula  priscis  celebrata  :  Lao- 
medontis,  lilireci,  Nestoris,  &C.  Eur- 
tum  vero  ait  habere  anti(|ui  operis 
pocula,  sed  recentia  vina.  Rad. 

1  ArclietypiSfSfc]  Poculis  primope- 
niis,  oiiginalibiis,  et  quae  ab  ipsis  do- 
minis  per  lotsccnlorum  scries  habere 
se  jactat.  Odiosius  Fiidi]  Propter  gar- 
iidam  jactantiani,  mendacem  vaiiita- 
t  cm,  vi  lit  at  em  novi  vini  in  hisappositi. 

2  Sut^unlhio]  Eictiles  cyathos  ex 
argilla  Saguntina  anteposuerim  pocu- 
lis  Eiirti,  (|nanivis  illajactet.    E()igr. 


40.  lib.  4.  vers.  1.5,  et  108.  lib.  14. 
C'ymhia  vialo  luto]  Pocula  in  cymbae 
formam  efficta;  Macrob.  Saturn.  lib. 
5.  cap. 21. 

3  Furiosa,  ^t.]  Insana  quadam  et 
insensata  prcedicatione  pocula  ab  ae- 
tate  et  dominis  jactans.  Al.  leg.  /w- 
mosa,  id  est,  caligine  neglectje  vetus- 
tatis  obducta.  Ut  exponit  Boetliius 
1.  1.  de  Consol.  Philosoph.  Ita  Cicero 
et  Seneca  '  fumosas  imagines'  dixere : 
et  Juvenalis,  *  fumosos  equitum  ma- 
gistros.' 

4  Verbis  mucida,  ^c]  Dum,  per 
verbosam  Eucti  ostentationem  pocu- 
loriim,  vinum  effusum  mucescit  et 
vappa  fit.  Hoc  est.  Ipsa  coenae  gra- 
tia, viuique  snavitas  garrulitate  Euc- 
ti corrumpitur. 

5  Laomedontea,  Sfc]  Haec  (inquit) 
fnerant  Laomedontis  pocula:  vel  ex 
auro  illo,  quo  pacti  et  conduct!  Nep- 
tunus  et  Apollo  raoeniaTrojanaaedifi- 
carunt. 

6  Ferret  ut  hcEc]  Praemii  et  pretii 
loco  acciperet. 

8  Pugna  debile,  ^c]  Magis  placet 
hafc  distinctio  quam  vulgata  ista, 
pugtia :  debile  cernis  opus:  ut  sit,  po- 
culum  pugna  et  rixa  collisum  {hal- 
tered): '  dum  prima  pocula  pugna 
Missa  volant.' 

9  Hi  duo  longavo']  Hie  est  geminus 
ille  crater  et  aft.<piKiTre\\a  Nestoris, 
duos  liabens  fiindos,  ansas  quatuor  et 
eartim  singulis  insidentes  2.  colnm- 
bas  ;  celebiatus  Homero  II.  Athe- 
napo  1.  11.  cap.  12.  et  13.  Censentur, 
Sfc.']  In  pn  tio  habentur. 

10  Pullice  de  Fylio,  Sfc]  Quffi  ansis 
sedebant  columb<e  aureae,  usu  tritae 
tulgebant. 

11  In  quo  misceri,  8fc.]  Qnem  Ulys- 
si,  Pho'nici,  legatis  Agamemnonis, 
Iliad.  I.  propinavit  Achilles. 

12  Vividiusque  meruml  J.  Gruterus 
felicifer  e  Mss.  rcvocavit,  cinn  prius 
legrrctur  et  bihit  ipse  mcrum.  Achil- 
les ciiim  Iliad.  I.  poscit  majus  pocii- 
liim    viinimquc    vividius ;    Mei'foi/a  67; 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VJII. 


1301 


Hpr)Tripa,  Mfyoiriov  vlh,  icaOicrra,  ZicpSre- 
pov  5e  Kfpaipe. 

11  Phrijgio  riro]  ^neae. 

IG  In  Priami,  iSfc]  In  vetustissiinis 
poculis  apponit  novum  vinum.  Tor- 
rentius,  de  poculis  uovis,  quorum  an- 
tiquitatem  Euctus  ementitus  est,  in- 
telligit.  Noti  sunt  Piianius  senex, 
et  Astyanax,  filius  Hcctoris,  pner. 
Bibes^  Griiter.  ex  Mss.  calathis  Asty- 
anacta  hibes.  Calathum  genus  poculi 
esse,  ait  Glossariuiu  P.  Danielis  :  in 
quo  praeterea  :  '  Calathi;  scyphi,  cy- 
athi.' 

EpiG.  VII.  2  Decern  dicere,  Sfc] 
Synecdoche  fiuita. 

3  Clepsydras, Sfc]  De  his  vide  Epigr. 
35.  lib.  6.  vers.  1. 

4  O  quantum,  <^-c.]  Petiisti,  credo, 
tantum  spatii,  quo  taceres,  non  di- 
ceres. 

Epig.  VIII.  Quamvis  felix  praedi- 
cari  possis,  quod  abs  te  anni  priuci- 
pium  et  auspicium  ducatur  ;  tuique 
mensis  initio  consules  pnrpuram  et 
fasces  sumant ;  tanien  multo  es  feli- 
cior,  quod  niense  tuo  Domitianus  vic- 
tor et  sospes  a  Sarniatis  est  reversus. 

1  Principium]  Veteres  enim  Janum 
praefecerunt  reducendis  annis  et  sa-- 
cnlis. 

2  Et  revoces  vullu]  Bitorniis  enim 
et  bifrons  fingitur,  quod  praeterita  et 
futura  videat  et  jungat ;  et  finis  prae- 
cedentis,  et  principium  sequentis  an- 
ni. Raderus.  Supra  Epigrammate  2. 
versu  1.  &c. 

3  Priinum  pia]  Ut  tu,  qui  limina 
servas,  supplicibus  aditum  ad  Deos 
patefacias:  Ovidius  1.  Fast.  Vel,  ut 
reruni  omnium  potentera  et  princi- 
pium; Epigr.  28.  lib.  10. 

4  Purpuva,  ^c]  Consules  novi,  qui- 
bus  nova  purpura  fulget,  ut  ait  Ovid. 
1.  Fast.  Vel  Senatus.  Omnis  honos] 
Omnis  niagistratus.  Sic  Statins  4. 
Sylv.  'Turma^que,  tribusque,  Purpu- 
reique  patres,  lucemque  a  consule 
ducit  Omnis  honos.' 

5  Tti  tamen  Iwc  iruivis,  c^c]  Nee  tarn 


tibi  places,  o  Jane,  quod  tuo  niense 
ineat  annus,  iuaugiirentur  consules, 
vota  quilibet  nuncupet :  quam  quod 
redeat  jam  Domitianus. 

Epig.  ix.  Mora  trahet  damnum. 
Hylas,  qui,  modo  lippus,  novem  de 
libra  uncias  tibi,  o  Quincte,  vel  fce- 
neratori  vel  ophthalmico  volebat  sol- 
vere, jam,  altero  captus  oculo,  6.  tan- 
tum uncias  tibi  prius  9.  recusanti  se 
ait  soluturum.  Cave  sis  ne,  caecus 
omnino  factus,  tibi  nihil  reddat. 

Epig.  x.  3  Adeo  bene  emit,  Sfc]  Tan- 
tuli,  (so  very  cheap).  Id  est:  Tamne 
vili  pretio  lacernas  hasce  sibi  coinpa- 
ravit?  ISon  solvit]  Alii,  non  solvet. 
Inimo,  quod  luajus  est,  non  solvit:  vel 
non  est  solvendo  :  vel  furatus  est. 

Epig.  xi.  Faustas  populi  et  iuusi- 
tatasacclamationes,Caesareredeunte, 
Poeta  desrribit ;  quas  affirmat  ipsis 
Sarmatisauditas,undeprofectuserat: 
indeqiie  Cttsaris  adventuiu  in  Urbem, 
etiam  a  remotissimis  gentibus,  cogni- 
tum  esse  ;  adeoque  omnium  occnpa- 
tos  in  Caesare  spectando  oculos  fuis- 
se,  ut  nemo,  quid  in  Circo  ageretur, 
auiniadverteret.  Had. 

1  Tiiamjam  te  scit]  A  te  magnifice 
extructam  passim  et  ornatam,  vel, 
sinipliciter,  Roinani.  Rlienus~\  Ger- 
niaui,  Rheni  (luv.  accol^. 

2  Voces  audit,  ^c]  Claniores  et  ap- 
plausus  in  Circo.  Hyperbole  satis 
vocalis  et  clamosa. 

5  Longa  gaudia  circo]  Applausus  et 
acclamationeslongae,  geminatae  et  re- 
boantes. 

6  Nemo  qtiater,  3fc.]  E  25.  spaciis  a 
carceribus  et  septeni  flexibus  circa 
metas  ad  victoria?  pahnam,  populns 
dum  tibi  stuiiot,  in  te  oculos  et  nien- 
tem  convertunt  onincs,  non  advertit 
quatuor;  quamvis  alibi  nihil  amplius 
optet  quam  'Panemct  Circenses,'  nt 
ait  Juvenalis.  Vide  Epigranim.  7. 
libro  7.  vers.  9. 

7  Nee  te  sic,  i^c.]  Nee  teipsnm, 
priusquam  tui  sensit  desiderium,  quod 
tibi  reduci  la;ti  onines  testantur.  G'ru- 


1302 


NOT^   VARIORUM    IN 


ter.  Nisi  te]  Raderus  tamen  censet 
servandam  receptam  lectionem  nee  te, 
hoc  sensu  :  Quamvis  populiis  Roma- 
nus  multos  principes  vehementer  a- 
mavit ;  tamen  hactenus  nullum  tarn 
ardeuter  amavit  ac  te ;  nee  te  prius 
tantopere,  ut  nunc  amat,  amavit ; 
modo  vero  ita  amat,  ut,  si  velit  ma- 
gis  amaie,  non  possit. 

8  Ut  velit,  Sfc]  Etiamsi  velit. 

Epig.  XII.  Imparia  connubia  in- 
fausta. 

2  Uxori  niibere,  §c.]  Nolo  subjici 
uxori,  quae  propiie  viro  'nubere'  di- 
citur.  Nolo  dote  libeitatem  vendere ; 
yvvoiK  ,  ov  SiffnoivavOfhoii,  ris  tern  SoDAos 
6ire'f7jy,  AnaxandiidesapudStobajum; 
Epigr.  69.  lib.  10. 

3  Matrond]  Matronam  dicit  ywai- 
Ka  yafxeTr}!'.  Sic  enim  Gr<fici  ver- 
tere.  Unde  effatum  illud  Fortuna? 
muliebris,  quod  apud  Val.  Max.  libro 
1.  cap.  9.     Rite  me,  iHATRONiE,  vi- 

DISTIS,  RITEQUE  DEDICASTIS. 

Epig.  xiii.  1  Viginti  millihus  emi^ 
Fatui  isti  et  moriones  in  pretio  et  de- 
liciis  erant  apud  divites,  ad  hilaiita- 
tem  :  vel,  ut  hodie  apud  nostros  fa- 
tuos  divites,  ut  sit  in  adibus  aliquis 
domino  ipso  stultior. 

2  Siii)il'\  Plus  justo  sapit;  id  est  : 
Plus  quam  fatuum  et  morionem  vel- 
lem.     Vide  Epigr.  110.  lib.  14. 

Epig.  xiv.  Martialis  queritur,  me- 
lius arbores  tegi  ab  amico,quam  anii- 
cum. 

1  Pallida  ne]  Ab  injuria  ventoruni 
tt  frigoris  :  Epigr.  68.  infra.  Cilicum 
timeant,lfc.]  Referas  'Cilicum'  ad  ar- 
bores putius  e  Cilicia  translatas,quaui 
ad  brumam. 

2  Mordeat  et  tenerum,  &fc.]  Stirpium 
teneriorum  succrcsceutem  sylvani. 

3  Specularia  puros]  Lapides  pcllu- 
cidi,in  tcnuescrustas  fissi,  (|(iihus  lio- 
mani  in  fenestris  utcbantur,  ut  nos 
vitro.  Seneca  Kpist.  91.  el  lib.  de 
Provid.  Divina  cap.  4.  Plin.  libro  15. 
capito  10,  Columell.  lib.  11.  cap.  3. 
Paucirol. 


4  Sine  face  diem]  Piirum,  absque 
pulveris,  venti,  aut  atomorum  turbi- 
ne, sine  pluviaet  tempestate. 

6  Nee  Boreas,  Sfc.]  Non  ipse  hor- 
rens  Septentrionis  incola  Boreas. 
Emphasis  byperbolica. 

7  Sic  habitave,  ^-c]  In  hoc  versu 
quodque  verbum  est  emphaticum. 

Epig.  xv.  Epigramma  est  de  lau- 
rea  Domitiani,  quam  Jovi  Capitolino 
ex  bello  Sarmalico  intulit;  de  quibus 
triumpliare  noluit. 

1  Pannonici  numeratur']  Sarmatici. 
Niimeratur'j  Narratur. 

2  Joveni]  Domitianum. 

3  Dat  Populus,  ^c]  Ab  enumera- 
tione  partium  ostendit  totam  Urbem 
et  Rempub.  effusam  in  vota,  ob  prin- 
cipis  adventuni  et  victoriam.  Supra 
Epigr.  8.  vers.  3.  4.  5.  Dat  thtiru] 
Signate.  Alias,  '  aris  thura  impo- 
nere  :'  ut  'aris  imponere  honorem' 
dictum  Virgilio.  Sic  '  thura  jacere' 
dixeruntscriptores  Ecclesiastici.  He- 
rald. 

4  Et  ditant  Latias,^-c.']  Et  a  Domi- 
tiano  datura  plebi  pauperique  populo 
congiarium,  et  tributim  epulum,  in- 
fra Epigr.  50.  propter  relatam  e  bel- 
lo Sarmatico  lauream  tertiam  :  bis 
enim  ante  de  Cattis  et  Dacis  trium- 
phaverat.  Alii  Et  litant.  Theod. 
Marcilius  legend,  censet :  Et  dicant 
L'tliai,  &I-C.  Antique,  inquit,  scriptum 
Latiai  pro,  Latia',  unde  factum  La- 
tias.  Causa  vero  tiiumphis  secretis 
fuit,  ut  si  ex  cive  parta  victoria,  qua- 
ils laurea  C.  Antonii  ex  bello  Catili- 
nario ;  aut  ex  bello,  non  acie,  sed  pace 
et  pactione,  qualis  haec  Domitiani 
laurea  do  Sarmatis.  Et  ditant  Latias 
tertia  duna]  Dorleans  legend,  censet: 
El  dicant  Latia:  tres  tria  dona  tribus. 
id  est,  dcdicant.  Utsensussit:  Pro 
reditu  Domitiani  omnes  dant  dona  et 
thura,  Senatus,  Equcs,  et  Populus  : 
et  illie  tres  partes  tribus  vocabantur, 
quo  tria  dicarunt  dona  ;  id  est,  vove- 
runt  Diis  tria  dona,  ct  spcciatim  Po- 
pulus, Equcs,  et  Senatus  thura  dedc- 


M.   VAL.   MARTIALIS   EPIGR.    LIB.   VIII. 


1303 


runt.  Reposui  aiitem  dicanf,  quod 
votorum  verbum  esset  solenne,  '  Do, 
dedico.'  Et  reposui,  tres  tria  dona 
tribus :  ut  unaquascjue  tribus  suuni 
donum  dedicarit.  Dorleans. 

G  Nee  minor,  ^-c]  Quod  cum  licuis- 
set  justum  agere  triuniphum,  lauream 
tautum  Jovi  Capitolino  nialtiit  infer- 
re.  Vel,  ut  Raderus  exponit :  Nee 
niiuus  Celebris  hac  tua  erit  laurea, 
qua  pacem  populo  Roniauo  attulisti, 
ac  si  magnificentissimum  triuniphum 
egisses. 

7  Quod  tibide,&fc.']  Quam  bene  sen- 
tis  de  civibus  tuis,  quum  credis  te 
lion  niinore  admiratione  fore  apud 
tuos,  laurea  tantum  relata,  ac  si  ple- 
num triuinphum egisses?  sciebas enim 
quid  de  te  Roma  sentiret. 

8  Nosse  sues}  Benevolos  animos  et 
amorem  subditorum  suorum  erga  se 
propter  bene  merita  agnoscere. 

Epic.  xvi.  2  Nunc  causas  agis,  4"c.] 
Nam  facis  panem,  dum  causas  agis, 
et  ducenta  quieris,  quae  tibi  contra 
legemCinciam,  licet  immerito,  sol  vun- 
tur.  Facis  etiani  farinam,  dum  con- 
snmis  quod  male  quaesivisti.  Nam  fa- 
rina, dum  saccatur,  defluit  et  per  fo- 
ramina labitur  :  ita,  quod  male  quse- 
sivit,  deperditur  et  evanescit.  Dor- 
lea7is.  Opulescere  vis  et  rem  faceie 
ex  causis:  sed  nihil  tibi  felicius  nunc 
cedit  forum,  quam  modo  pistrinum  : 
namque,  ut  ibi  farinam  pinsebas,  de- 
inde  panem  conficiebas,  e  cujus  pre- 
tio  rnrsus  farinam  comparasti,  atqiie 
adeo  in  circulum  laborans  vivebas  in 
diem  ;  ita  hie  quacris,  deiude  consu- 
niis,  rursus  mutuaris,  <!Ji;c. 

Epic.  xvii.  Plus  sibi  deberi  ait 
INIartialis  ob  amissam  caussam,  quam 
obteiitam  :  quia,  inquit,  tua  caussa 
erubui,  quod  gravius  est,  quam  si  vi- 
cissem,  et  fuissem  laudibus  mactatus. 
Rad. 

3  Narrasti  nihil,  ^c]  Dicis  mc  male 
egisse  et  caussam  prodidisse. 

4  Tanto  plus  debts,  ifc]  In  solatium 


dedecoris  mei  et  jacturaefamae,  quam 
ex  caussa  tua  sustinui. 

Epig.  xviii.  1  Sic  tua]  Gruterus  e 
Mss.  ubi  et  nos  invenimus,  Si  tua  :  et 
seq.  vs.  Vel  mecuin,  et  sexto  versu 
legit  nosset,  hoc  sensu:  Si  tu,  inquit, 
publicares  Epigrammata  tua,  vel  a?- 
que  magnum  nomen  in  eo  genere  at- 
que  ego  consecutus  sum,  vel  niajus 
etiam  comparares.  Sed  tu  me  sic  a- 
mas,  ut  tibi  ipsi  sis  iniquus,  ut  pre- 
mas  tua,et  milii  soli  cam  famam  reliu- 
quas;  ita  major  sum,  quia  te  parem 
esse  ignoratur.  '  Nosset  superare  ' 
etiam  exquisitiim  est :  Virgil,  in  Cu- 
lice  :  *  Dignus  amor  venia,  parvum  si 
Tartara  nossent  Peccatum  iguovisse.' 
Gronov. 

2  Vel  mecum,  ^-c]  Bonane  hjec  fi- 
de ?  an  ironice  ?  videtur  sane  et  ex 
animo,  propter  exemplum  Virgilii. 
Prior  ipse  legi]  IMajori  laude  quam 
ego. 

3  Sed  tibi  tantus,  ^-c]  Hac  modes- 
tia  et  amicitia  inductus  Virgilius  ces- 
sit  Horatio  lyrici  carminis  laudem,  et 
Vario  epici  carminis,  vel  tragoediae 
gloriam:  cum  ilium  Pindaricae  lyrae 
modis,  hunc  Sophoclei  cothurni  subli- 
mitate  vicisse  potuit.  Varium  siqui- 
dem  ut  epicum  et  Ma?onii  alitis  aemu- 
lum  canit  Horatius  Ode  6.  lib.  1.  ita 
Varii  tragoediam  Thyesten  cuilibet 
GrEBCorum  comparat  Quintil.  lib.  10. 
cap.  1. 

9  Aurum,  ifc]  Censu  se  aliis  ha- 
beri  inferiores  ferunt  non  pauci :  sed 
nemo  fere  est  qui  se  altero  minus  in- 
geniosum  fateri  velit. 

Epig.  xix.  Cinna  hie  vera  pauper, 
quasi  dissimularet  opes,  oslentabat 
pannos,  et  paupertatem  usque  jattd- 
bat,  ut  stulti  et  ebrii  simulare  volant 
non  raro  stuUitiam  et  ebrietatem, 
cum  nil  opus  sit  simulationc.  Vide 
Epigr.  33.  lib.  11. 

Epig.  xx.  Varum  schediasten  si- 
mul  ait  sapere  et  desipere  :  desipere, 
quod  frustra  laboret,  et  quotidie  of- 


1304 


NOT/E    VARIORI    M     IN 


fundatducentos  versus :  sapere,([aod 
eosdeni  non  recitet,  qiios  si  lecilaret, 
ineptus  haberetiir:  nihil  euim  dig- 
num  auditn  meinoiiacine  scribi  potest 
tain  brevi  tempore  tanto  nuinero. 

2  Nonsapis,  atque~\  Qui,  stans  pede 
in  lino,  in  bora  dticentos  pra>cii)itas 
versus,  vitiosos  scilicet  et  ineptos, 
qui  tibi  lutulento  fluenti  e  i)ucca  ex- 
cidunt.  Sapisi  Qui  non  recitas  ma- 
los  illos  versus,  unde  tibi  plus  esset 
dedecoris  quam  laudis. 

Epic.  xxi.  Pridie  quaiu  Caesar  Ur- 
bem  ingrederetur,  Martialis  medita- 
tus  alloquitur  sidera,  ut  nocteni  prii> 
cipitent:  tantum  enim  esse  deside- 
riuui  et  exspectationem  populi,  ut 
longissima  ei  nox  videatur.  Tandem 
acute  et  venuste  concludit,  nil  opus 
fore  die  ;  sub  mediani  etiam  noctem 
fore  lucem  meridianam  Caesare  in- 
grediente ;  nam  ipsum  esse  solein. 
Rad. 

1  Pkosphore,  ^c]  Veneris  stelia, 
quiT,  Solis  orientis  pra?nuntia,  Luci- 
fer dicitur  ;  solem  occidentem  suiise- 
quens,  Vesperus.  Gaudia  nostra  mo- 
raris]  Desiderium  Caisaris  expectati, 
et  cum  die  Urbem  ingressuri. 

3  Roguf]  Ut  diem  properes.  Pla- 
cidi  numijuid,  ^c]  Cur  tarde  orireris 
ac  si  velioreiis  plaustro  ;  quod  inse- 
qui  videtur  Arctophylax,  signum  tar- 
dum,  quia  polo  vicinum  ?  Epigr.  3. 
lib.  1.  vers.  5.  Boota]  Qui  liubulcus 
Latiiie,  et  Gra-ce  Arctophylax  dici- 
tur, quod  quasi  servet  et  custodial 
arcton :  sen  pastor  sit  boum,  nude 
Bootes.  Septeui  euim  stellic  triones, 
quasi  teriones,  id  est,  boves,  diceban- 
tiir. 

4  Plamtra]  Major  arctos  Graece 
vocatur  a/io|o,  Lat.  plaustrum.  Len- 
to] Tardo.   I;^ne  venis]  Stella,  luce. 

5  Lcduio  poleras]  Sumas  licet  Cas- 
toris  tcpnini,  illi  a  Mercurio  dona- 
tum,  ct  jam  astris  additum,  Lcdam] 
Ledes  nalis,  gemiuis.  Adduceml  Alii 
et  recte  abducere.    Hoc  est ;  Posses 


abducere  sen  eripere  equum  Castori, 
ut  hoc  veiiens  ciiius  diem  reduceres. 
Cyllarusjenim  equns  a  Mercurio  Dios- 
curis  donatus. 

6  Ipse  suo]  Ipse  Castor  Cyllarum 
suuin  equum  tibi  interim  dabit  mu- 
tuinn,  ut  citius  exoriaris. 

7  Cupidum,S)C.']  Exoriri  cupientem 
solem.  Jam  Xanthus,  ^-c]  Jam  Solis 
equi  cursum  gestiunt. 

8  Memnonis  parens]  Aurora. 

9  Tarda  tamen,  Sfc]  Slant  stellap, 
nee  movetur  luua,  desiderio  (credo) 
videndi  Iniperatorem  Rom.  redeun- 
tem. 

11  Stent  astra  licehil]  Ipse  Csesar 
sibi  Sol  erit,  gloriaeque  suae  fulgore 
lustrabit  crelum,  vel  mauente  noctis 
facie. 

12  Non  deerit]  Conclusio  plena 
adulationis.  Ubicunque  Ceesar,  ibi 
dies;  nam  Caesar  noster  Sol  est. 

Epig.  XXII.  2  Hybrida  sum,  jfc] 
Hybridam  me  esse  innuis,  duin  ap- 
ponis  porcum  hybridam,  id  est,  ex 
fero  et  mansueta  nalum :  vel  lege 
sim:  quasi  dical :  Utinam  ego  hybrida 
sim,  nisi  intclligam  fucum  mihi  fac- 
tum. Sic  ChiereaTerent.  'Turn  pol 
ego  is  essem  qui  assimulabar,  nisi,' 
&c.  De  hybrida  vide  Epigr.  39. 1.  6. 
vers.  20. 

Epig.  xxiii.  An  quzeso  iniquum 
est,  si  quis  pendat  poenas  ejus,  quod 
deli(|iu"rit  in  si. a  arte.'  Tum  sane 
iuitpins  esse  viderer,  si  delictum  alie- 
ni  ai  tificii  in  illo  punirem. 

Epig.  xxiv.  2  Improba,  Sfc]  Ini- 
pudenter  pttax. 

6  Qui  rogat,  ilkfacit]  Qui  suppli- 
cat,  qui  adorat,  qui  rogat,  ille  numen 
inessc  rogalo  fatetur :  ita  ego  te 
Deum  facio,  dum  rogo.  Adulatorie 
et  parasitice. 

Epig.  xxv.  Np  mihi  insultes,  quod 
me  senul.rgrum  vidisti ;  ego  te  sa<pc 
et  usque  videbo  morbo  pallidum:  ut 
Epigr.  4.  lib.  7. 

Epig.   xxvi.    Tigrides   plui'es   in 


M.    VAL.    MARTIAI.IS    EPIGR.    LIB.   \in. 


1305 


spectacnliun  addiixerat  Domitiamis  ; 
a  qua  re  INIartialis  illiiin  laudandi  oc- 
casioneni  arripit ;  ipsique  Baccho,  qui 
tiuabus  tigribus  triumphavit,  ante- 
])oneiidi. 

1  Eois  arvis]  Periphrasis  Indiee 
Orientalis.  Gangeticus^  Asiaticus 
dictus,  a  Gange  nobilissimo  fliiniiiie 
Asia?.  Gangelicus  Raptor]  Venator 
Indus  non  timet  tot  tigres  in  Oiien- 
talibus  regionibus,  qiiot,  &c. 

2  Hyrcano  qui  fugW]  Ex  Hyrcania. 
Vel,  non  segniori  quam  sunt  equi 
Hyrcani :  vel,  in  Hyrcania,  ubi  ve- 
nantur  tigres  non  secus  ac  iu  India: 
unde  legi  potest,  et  Hyrcano.  Vide 
Epigr.  18.  lib.  Speclac.  Alius  equo] 
Metu  pallidas, 

3  Tua  Roma,  ^c.]  Supra  Epigram- 
mate  II.  vers.  1.  Germanice,  tigres] 
Epigranim.  2.  lib.  5.  vers.  7. 

4  Delicias,  4'c.]  Spectaculi. 

5  Vincit  Erythrceos,  4'c.]  Tuuni  am- 
phitheatrum,  o  Caesar,  superat  trium- 
phum  Bacchi  reducis  ex  India,  Per- 
sia, etlitoribus  Rubri  Maris  de vie tis  : 
(vide  Epigramm.  37.  lib.  5.  vers.  4.) 
namque  ille  triumphavit,  gemina  tan- 
tum  invectus  tigride,  tu  pluribus. 

Epig.  xxvii.  Captatores  testamen- 
torum  insidiabanlur  divitibus  aegris 
et  senibus ;  illisque  muuera  mitte- 
bant,  ut  hseredes  scriberentur.  De 
hac  fraude  mouet  Gaurum  Potita,  ut 
sibi  ab  hujusmodi  vulturum  insidiis 
caveat. 

2  Morere]  Ut  in  bona  tua  succedat 
hseredipeta  ille  :  Epigr.  63.  lib.  6. 

Epig.  xxviii.  De  Farthenianu  toga] 
Donatus  a  Parlhenio,  przefecto  cubi- 
culi  Domitiani,  nobili  toga,  Martialis 
petit  tecte  nielioreni  etiam  lacernam  ; 
alioqui  se  iudibiio  foie  populo,  si  no- 
bilissiina  candiclissimaque  toga  ince- 
dat,  et  vilcm  tritamque  lacernam  to- 
ga; novic  injiciat.  Raderus.  Toga 
donata  Martiali  a  Parthenio,  qui  Cae- 
sari  a  cui)icnlis ;  Epigr.  C.  lib.  5. 

1  Die  toga]  Per  prosopopciam,  to- 
gam  alloquitur.    Facundi  grahim,  ^c] 


Docti  scilicet  atquc  poetae,  ut  Ep.  .50. 
lib.  9.  el  Ep.  5.  lib.  5.  vers.  1.  et  Ep. 
1.  lib.  11. 

2  Esse  velis,  Ifc.]  E  cujati  vellere 
es?  De  laudatissimis  lanae  generibus 
Epigr.  15.5.  lib.  14. 

3  Apuh]  Enumerat  praestantissi- 
ma  genera  vellernm,  inter  quee  pri- 
mum  Tareutinum,  de  quo  lib.  14. 
Epigr.  155.  Apula?  An  a  gregibus 
in  pascuis  Tareuti  in  Apulia,  quam 
condidit  Phalantus  Lacedaemonius  i 
Epigr.  38.  1.  5.  vers.  2.  Ledai  tibi]  E 
Lacedaemone,  clara  concubitu  Jovis 
et  Leda?,  Ledasqjie  natis.  Floruit 
herba]  Quam  eves  Tarentiuae  depas- 
tas  sunt.  Phahmti]  Tarentinae  urbis 
conditoris. 

4  Qua  saturat,  Sfc.]  Qua  Galesns  a 
Calabris  ortus  irrigat  culta.  Epigr.  38. 
lib.  5.  vers.  2. 

5  An  Tartessiacm]  An  ex  Hispania, 
ubi  Tartessi  fluv.  quae  et  Baetis,  aqua 
epota  vestit  oves  nobili  lana?  Juve- 
nal. Satyr.  12.  vers.  41.  Stabuli  nii- 
tritor]  Fluvius,  qui  bibitur  Hispanis 
ovibus. 

7  An  tua  multijidum]  An  ab  Altino, 
nobili  ovibus  et  lana,  prope  Tinia- 
vum  multis  ostiis  in  Mare  Adriati- 
cum  influentem  ?  ut  Epigr.  25.  lib.  4. 
vers.  5.  Numeravit,  8fc.]  Pathos  : 
quasi  lana  ant  ovis  nosset  numerum 
ostiorum  Timavi,  sintne  septem  an 
novem. 

8  Quern  prius,  ifc.]  Cyllarus  qui- 
dam  vexit  Castora,  qui  cum  Argo- 
nautis  Timavum  prastervexit  :  ut 
Epigr.  25.  lib.  4.  atque  ipse  Castor 
in  sidus  relatus  est.  Cum  vero  dicat 
'  astrifero  ore,'  malim  de  ipso  Cyl- 
laro  in  astrum  verso  intelligere.  Su- 
pra Epigr.  21.  vers.  5. 

9  Te  nee  Amyclao  decuit]  Adeo  ex- 
imie  Candida  es,  ut  non  esses  inlicien- 
da  purpura  LacedaMiionia  nee  Mile- 
sia.  Aniycle  autem  Laconia;  civitas 
est :  Miletus  Ionia3  in  Asia.  Livere] 
Succo  inibui.  Metapii. 

10  Miktus]  Oppidum  Asia-,  in  quo 


1306 


NOT.E    VARIORUM    IN 


periit   Pompeii    filius ;   tlngebantur 
ibidem  lana;. 

11  Lilia  tu  vincis]  Caudore.  Ligus- 
tra]  Arbor ;  floi  em  gignit  candi- 
dum.  Vide  2.  Eclog.  Virgilii : '  Alba 
ligustra  cadunt,'  &c. 

12  Tiburtino]  Vide  Epigramm.  G2. 
lib.  4. 

13  Spartanus,  Sj-c.}  Cygnus,  ciijus 
speciem  indutus  Jup.  compressit  Le- 
dam  Spartanam.  Paphiceque  columba] 
Veneri,  qua;  in  Papho  colitiir,  di- 
catae. 

14  Gemma  vadii\  Margarita,  <S;c. 
Epigr.  37.  lib.  5.  vers.  4. 

15  Primis  nivibus,  Sfc."]  Intactis. 
Dona]  Vestis,  toga. 

16  Parthenio,  ^c]  Parthenii,  qui 
misit,  animo. 

17  Bahylonica  pida  superbe]  Baby- 
lonica  acu  fieri  solita.  Non  minori 
tamen  varietate,  nee  paucioribus,  aut 
minus  expressis,  minusque  mirandis 
tigurarum  imitationibus  in  vestibus 
contexeudis  luserunt  antiqui  artifi- 
ces sola  texturaj  ratione,  et  connex- 
ione  slaminis  ad  subtemen,  quam  qui 
acu  pingerent.  Hinc  alicubi  dixit 
Martial,  i.  xiv.  Epigr.  150.  '  Victa 
est  Pectine  Niliaco  jam  Babylonis 
acus.'  Et  addit  '  Texta.'  Nam  Plu- 
marii,  textores  dicti,  non  solum  qui 
clavos  sen  piumas  vestibus  insuerent 
et  intexercnt ;  sed  et  qui  quocunque 
genere  pictura-,  quibuscumque  colo- 
libus  et  figuris  variatas  vestes  acu 
pingerent ;  hinc  piumare,  rh  ttoikIK- 
Mii',  et  pluniatuni  opus,  rb  iroiKiKov 
seu  ■niiromKfxtvop.  Qui  Bal)ylonica 
ergo  peristroniata  variis  coloribus  in- 
textis  pingebant,  plumarii  vocati ; 
quod  et  Babyioncni  maxiuie  celebra- 
visse,  et  nomcn  imposuisse  refert 
Plin.  Hinc  pama  (jra;cis  tapetia  Ba- 
bjlonico  opere  picta.  Salmas.  Picfa 
superhe]  Coloribus  variis,  radio  intex- 
tis,  distincia. 

IH  Semiramia,  ^c]  lialiylonica,  a 
Scmirami'le  regina  Babylonis.  In 
Eumnio  vero  prctio  crant  tapetia  et 


aulaea  Babylonica. 

19  Non  Alhamanteo,ifC.'\  Non  raibi 
magis  placeret  vestis  ex  aureo  vel- 
lere  Pbryxi,  cui  Athamas  pater,  quam 
tua  toga,  Partheni. 

20  Pecus}  Vellus,  irtKos:  alii  leg. 
decus.  Farnab.  Non  male  de  ariete, 
aureuni  vellus  liabente. 

21  O  9uan<osns«s,^c.]  O  quantum 
tollent  omnes  cachinnum,  ubi  vide- 
rint  novffi  huic  togae,  mihi  a  Parthe- 
nio, qui  in  Palatio  servit  Caesari, 
missJE,  injectam  vilem  meam  et  tri- 
tam  lacernam?  Hinc  apparet  lacer- 
nas  togis  injici  solitas. 

Epig.  XXIX.  Habet  quidem  Epigr. 
laudem  suam  a  brevitate,  et  sunt  qui 
distichon  vel  tetrastichon  excedere 
oportere  Epigramma  negant.  Et  ta- 
men liber  e  distichis  aeque  liber  est, 
ac  si  ex  longioribus  Epigr.  compin- 
geretur. 

Epig.  xxx.  Vide  Epigramm.  7.  lib. 
Spectacul.  Hie  damuatiis  quispiam, 
ut  videtur  ex  Epigramm.  25.  lib.  10. 
Scffivolam  (de  quo  lib.  1.  Epigr.  22.) 
agens,  dextram  foco  immissam  in 
Amphitheatre  exurere  sustinuit. 

1  Qui  7iunc]  Quod  apud  primos 
Romanos  admirandaj  erat  et  cele- 
brandaj  fortitudinis  opus,  nos  jam  per 
lusum  fieri  videmus.  Casarea;  arena] 
In  amphitheatro  Casaris,  quod  aweK- 
Sox^Kus '  arena'  vocatur. 

3  Fruatiir]  In  laudem  suam  et  qua- 
si voiuptatem  vertat,  et  sic  patiendo 
illustrior  fiat. 

4  Et  uttonitoregnctjSfc]  Contemp- 
trix  ignis,  et  quam  ipse  ignis  atto- 
nitus  stupuerit. 

5  Ipse  sni  spcctittor,  ^c]  Eleganter 
ct  emphaticc.  Ipse  per  ocium,  quasi 
illivsus  et  a  manu  sua  aiienus,  spec- 
tavit  dextram  suam  exuri. 

0  I'unusamat]  IMetaphoraelegans : 
(luasi  vivam  dextram  rogo  inferret. 
Tolls,  ^-f.]  Tan(iuam  victima  exuri- 
tur.  In  ara  enim  fecerat  hoc  Scae- 
voia. 

7  Qudil  nisi   niplti,    Afc]     Namque 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VIII. 


1307 


amovendus  erat  fictitius  Iiic  Scaevola 
ab  igne,  jussu  Imperatoris  ;  nt  ille 
verus,  regis. 

8  Lassos  ire,  ^c]  Victos  et  forti- 
tudini  cedentes.  Vellassus  ignis  di- 
citiir,  qui  non  viget,  sed  jam  niinuitur. 

9  Scire  piget,  Sfc.']  Non  qu?eiinius 
quaenam  scelera  commiseiit  ante; 
ilium  fortem  esse  virum  vel  ex  hoc 
apparet. 

Epic.  xxxi.  1  Neseio  quid,  cSfc]  Te 
parum  esse  virum,  nee  Veneri  habi- 
]em. 

2  Jura  patenia  pells']  Jus  trinm  li- 
beroriim.  Vide  Epigr.  91.  et  Epigr. 
92. 1.  2. 

3  Supplicibus  libellis']  Snpplicalio- 
nibus  :  with  petitions  or  requests.  Do- 
minum]  Imperatorem. 

4  Et  in  patriam]  Poeta,  ut  ex  Urbe 
maturius  in  patriam  redeat  (necenim 
erat  Romanns)  monet,  non  inipetrato 
jure  trium  liberorum  ;  qnatuor  domi 
reperturum  ex  adulterio  uxoris  sus- 
ceptos.  Concluditergo  argute,  domi 
inventurum  et  amplius,  quod  quaerit 
foris.  Rad. 

6  Quattuor  invenies']  Ex  adulterio 
uxoris,  Milone  peregre  profecto: 
Epigramm.  101.  lib.  7. 

Epig.  XXXII.  1  A'era  per  taciturn, 
^c]  Ominatur  Aretullae,  fratris  ab 
exilio  reditum. 

3  Luserat  hoc  casus,  ^-c]  Casu  ali- 
quo  velut  ab  accipitre  acta  videre- 
tur,  nisi  et  in  gremio  AretuUae  man- 
sisset. 

5  Si  meliora,  Ifc]  Si  AretuUae  liceat 
ex  hoc  online  spem  aliquam  concipere. 

6  Dominum,  ^c]  Domitiaiium. 

7  A  Sardois]  E  Sardinia,  ubi  frater 
tuus,  0  Aretulla,  exulat.  Sardinia 
autem  gravis  insula,  in  quam  exules, 
ut  et  in  Gyaros,  mittebantur.  Tibi 
forsitati,  ^-c]  Felix  auguriuni  revoca- 
tum  iri  fratrem  tuum  :  vel  niincia  est 
a  fratre  reversuro.  Atque  alludit  ad 
columbas  ab  Hirtio  cum  Uteris  mis- 
sas,  ad  Brutum  Mutina;  obsessum. 
Frontinus  lib.  3.  Stratagem. 


Epic,  xxxiii.  Extenuat  PauHi  mu- 
nus,  sibi  missum. 

1  De,  4'c.]  Phialam  tenuis  laminae 
seu  bracteae,  coniparatam  levissimis 
quibuscumque  rebus,  extenuat.  Mi- 
sisti  mihi,  (inquiens,)o  PauUe,  folium 
corollae  argenteae  pro  pliiala.  Prce- 
toricia']  A  praetore  vel  alio  lndorura 
prajfecto  donata  victori.  i^'olium  mi- 
hi, 4x.]  Coronaj  effingebantur  ex  auro 
argentoque,  in  tenuissimas  bracteas 
diducto,  vel  folia,  vel  floras,  vel  flo- 
rum  cauliculos  exprimeute.  Piin.  Ub. 
22.  cap.  2. 

3  Nebula  pegma  peninctum']  Tenui 
et  subtili  auri  argentive  folio,  gold 
foil,  or  silver  foil,  quo  inducta  orna- 
bantur  pegmata,  de  quibus  Epigr.  2. 
libroSpectac.  vers.  2. 

4  Unda  croci]  Adspersio  e  croco 
niisto  dulci  vino.  Epigr.  3.  lib.  Spec- 
tacul.vers.  8.  Dilutis  autem  pegma- 
tis  evanescebat  folium  aureum  seu 
argenteum  instar  nebulae. 

5  An  magis,  ^c.]  An  potius  est  baec 
phiala  e  bractea  argenti,qnam  servus 
aliquis  furax  derasit  a  pede  lecti  tui  • 
Hnjusmodi  vero  bracteis  e  ligno, 
ebore,  auro,  argento,  testudine,  lec- 
tos  ornare  moris  erat.  Suet.  Calig.  2. 
32. 

7  Ilia  potest,  ^c]  Ita  levis  est,  ut 
vel  a  papilionis  culicisve  praetervo- 
lantis  atire  impulse  etiam  a  longe  agi- 
tetur.  Hyperbole. 

9  Volitat,  Sfc]  Ob  levltatem,  vel 
lucernae  suspensa  avolat,  a  vapore  lu- 
cernae  agitata. 

10  Leviter,  ^-c]  Cedit  fatiscit,  si 
vel  levi  manu  infuderis  merum. 

11  Sputo]  Tenui  corio,  crusta,  vel 
tectorio.  An  forte  in  deaurando  si)u- 
to  utebantur  vice  gummi  ?  Jani  Ca- 
lendis]  Januariis  Calend.  ubi  xenia 
mittuntur  patronis.  Curijntd]  Hunc 
locum  illustravit  sumnuis  Scaligcr  ad 
Tibullum.  Cum  caryota  igilur  simu 
etassem  porrigcbant  paupercs.  Nam 
incunte  anno  slips  Jano  otferebatwr. 
Sic  et  Diis  suis  peculiaribus,  singulis 


1308 


NOT/E    VARIORUM    IN 


Calendis,  peciiniolam  aliquam  porri- 
gebant.  Ratio  hnjiis  superstitionis 
est,  quia  Calendas  et  annonim  prin- 
cipia  religiose  observabant.  Et  nou 
Ethnici  solum,  verum  et  ex  Dei  piee- 
cepto  Israelitje  initia  mensiiim  obser- 
vabant, et  sacrificiis  celebrabant. 
Heraldits.  Caryuta]  Paliuze  fructus; 
Epigr.  27. 1.  13. 

13  Colocasia filol  Faba  i^gyptiacae, 
quae  coctae  vel  mandiicataR  tenduntur 
utfila:  Epigr.  57.  lib.  13. 

14  Plena  magis,  ^c]  Folia  liliorum, 
ab  ardore  Soils  decidentiuni,  sunt 
crassiora  qiiam  tua  pbiala. 

15  Nee  vaga,  8fc.'\  Aranearum  et 
bombycum  telie  iion  sunt  adeo  sub- 
tiles. 

17  Crassior,  Ifc.]  Fucus  sen  inorns- 
tamentum  faciei  supertectuni  e  cre- 
ta  Cilia  vel  Selinusia. 

18  Offenscc,  ^c]  Percussae,  agita- 
tae,  unde  oritur  bulla. 

19  Vesica  cainllos]  Reticulum  tenue 
instar  vesicae :  a  caul. 

20  Et  mutat,  S^c]  Nee  crassior  est 
pliiala,  quam  spiuna  smegniatis  seu 
lixivii,  quo  Germani  ruffabant  crines, 
et  ab  his  idem  doctae  Kouianae  fce- 
minae. 

21  Hac  cute,  ^c]  Ova  cygnea  ha- 
beut  cutim  apque  densam. 

22  Talia  lunata,  ^-c]  Splenia,  em- 
plastra,  qua;  ad  splcuis  forniam  adlii- 
bentur  fronti,  sunt  a;que  spissa. 
Epig.  29.  lib.  2.  vers.  9.  Lunata^  Lu- 
nata frous  dicitur,  quod  hemicyclou 
a  geminis  teinporibiis  efficiat. 

23  Ligulam,  Sfc]  Gladioluni,  spa- 
thulam,  vel  parvani  quandaiii  mciisu- 
ram  ex  argento.  Epigranimate  120. 
iibro  14. 

24  Cochleare ,  .cochleam ..nihil]  Gra- 
datim  descendendo  cxtcnnat  Paulli 
innnus. 

Epic,  xxxiv.  1  Archetyimvi]  F.pigr. 
().  supra,  vers.  I.  HJyos,  fyc]  tsculp- 
toris  et  artificis  nobilis. 

2  Quod  sine,  Sfc]  Si  tu  molcstus 
ostenlator  absis,  iuquit  Turneb.  lib. 


21.  cap.  24.  vol,  quod  factum  est  ante 
te  uatum,  vol  a  quovis  alio,  et  non  a 
te,  quod  soles,  adulteratum. 

Epig.  xxxv.  Cum  plurimnm  ad 
amorem  valeat  morum  similitudo,  vel 
inter  nialos. 

Epig.  xxxvi.  Donius  haec  Palatina 
Caesaris  digna  erat  spectatu  ;  ut  quse 
inter  nobiliores  orbis  fabricas  referri 
posset  J  qtiani  Poiita  Pyramidibus 
aulisque  lE^ypti  auteponit,  atque  al- 
titudine  eliam  altissiniis  Tbessaliae 
moniibus  prafert.  Postrenio  argute 
concludit ;  quamquain  tarn  vasta, 
ampla,  et  excelsa  est  domus,  tamen 
est  minor  Uomino  Cassare.  Rud. 

1  Eegia  pyramidum']  Quod  reges 
^gypti  pyrauiidas  condiderint.  Epi- 
granim.  1.  Iibro  Spectac.  vers.  1. 
Ride]  PrtE  tuis  contenine. 

2  Eoum  barbara']  In  jEgypto,  quae 
Orientem  a  INleridie  spectat.  Rlem- 
phis  o/jMs]  Nobilissima  TEgypti  civi- 
tas,  pyramidibus  clara :  Epigr.  1.  lib. 
Spect. 

3  Pars  quota]  Quasi  dicat,  Nihil, 
aut  minima  pars,  si  ad  tuum  palatiuin 
conferatur.  Parrhasia  labor  est]  Pa- 
latinte  :  lib.  7.  Epigr.  55.  vers.  2. 
Mareoticus  aulce]  yEgyptiacus,  a  pa- 
lude  Mareotide. 

5  Septenos,  ^c]  Septem  turres  pa- 
latii  evectas,  instar  muntiuni  iJlorum, 
quos  congestos  feruntur  gigantes  in 
ccelum  struxisse. 

7  AUhera,^-c.]  Ita  aula  summum 
caput  inter  nubila  condit,  et  sub  se 
videt  Jovem  tonantein  et  meteora 
mediae  regionis  aeris.  Intrat]  Id  est: 
Ad  coelum  usque  ejus  apex  pertinet ; 
ita  nt  nubes  et  touitrua  inferiora  ha- 
bcat.  Sic  dictum  ut  illud,  '  Sub  pc- 
dibnsque  videt  nubes  et  sidera  Dapli- 
nis.'  Sed  lieic  vntpfioKii.  Cum  igi- 
tur  omnia  infra  quando(iiie  turbentiir 
et  fulminibus  terreanlur,  fastigiuiu 
tanien  donius  tarn  excelsa:  immutuin 
inanet,  ct  extra  tempcstatis  iqipetum. 
Herald. 

9  /•:/  prius]    Et  fastigium   aulae  il- 


M.    VAL.    MARTIALIS    KFIGR.    LIB.    VIII. 


130D 


lustretnr  totnm  sole  prins,  qnam  ca- 
ciimen  montis  Circes.  Arcano,  ^-c] 
Quod  alios  ubique  latet. 

10  Nascentis  pains']  Orientis  Solis, 
cujiis  filia  Circe. 

11  Uac,Auguste,tamen\  Conclnsio 
et  epiphonenia.  Haec,  o  Caesar,  tna 
domus,  quanivis  culmine  sidera  tan- 
gat,  et  caelum  apquet  amplitiidine,  ta- 
men  te  non  capit,  nee  est  satis  ampla 
pro  dignitate  uominis  et  miminis  tui, 

12  Minor  est  domino]  Adulatorie. 
Sic  Papinius  Sylv.  4. 

Epig.  xxxvir.  Nihil  donas  Caie- 
tano,  qui  reddis  illi  chirographnm, 
quo  agnoscit  se  tibi  debere  m.  c. 
(vel  ut  alii,  3Iillia  ter  centum)  cui  qui- 
dem  aeri  non  est  solvcndo  :  imoserva 
syngrapham,  et  da  iili  ii.  M.  Hoc  si 
feceris,  te  aliquid  donasse  dicemus. 
Vide  Epigranima  105.  libro  9. 

Epig.  xxxviii.  Celebrat  pietatem 
Melioris  erga  Blapsum  scribani,  cujus 
defunct!  natalem  qnotannis  revoca- 
bat,  et  festum  Bliesianuni  appellat. 

1  Qui  pr<eslat  pietate,  ^c]  E  media 
Philosophornni  scliola  depromptnm 
est,  pr*cipue  veio  ex  primo  Ethi- 
coruni  Aristotelis  ;  ubi,  de  felicitate 
agens  humana,  videri  ait  homini  quo- 
que  niortuo  bonuni  quiddani  esse  et 
malum,  sicuti  et  viventi  nee  sentienti 
contingit:  ut  honores,  et  infaniiae  li- 
berorum  et  posteroruni,  et  prospcri- 
tates,  adversitatesque.  Hue  respi- 
ciens  Martialis  non  sibi  ait  contin- 
gere,  quod  nonnuUis  viventibus,  qui- 
bus  non  sentientibus  prosperitates 
obveniunt ;  sed  et  viventi  sibi  et  sen- 
tienti delatos  esse  tales  honores,  qua- 
les  paucis  post  mortem  et  non  senti- 
entibus contingunt.  lUorum  tamen 
aliquando  placuit  esse  sententiae  ;  qui 
Carmen  hoc  sic  accipiunt,  sibi  viven- 
ti sentientique  contingere,  quod  aliis 
tantum  post  mortem  contingere  da- 
tum est :  ut  ait  Justinus :  '  Sufficit 
enim  mihi  in  hoc  tempore  judicium 
tuiim  :  apud  posteros,  cum  obtrec- 
tationis  invidiu  decesserit,  industria 


testimonium  habituro.'  Item  Ovid, 
lib.  1.  Eroticon  :  '  Pascitur  in  vivis 
livor,  post  fata  quiescit.'  Item  Mar- 
tialis lib.  5.  Epigr.  10,  '  Esse  quid 
hoc  dicam,  quod  vivis  famanegatur  i' 
Etenim  sententiae  priori  libens  acce- 
do.  Schott.  Qui  prcrstat,  S^'c]  Qui 
munera  vivis  donat,  majora  munera 
vel  ha^reditatem  captare  videatur. 
4  Nominl,  ^c.]  Mortuo. 
G  Quarit  quid,  ^c]  Quid  quarrit 
nisi  dolorem  suum  consolari  et  miti- 
gare  largitione  pia  ? 

7  Refert  sis  bonus]  Hie  versus  le- 
gendus  absque  interrogationis  nota. 
'  Refert'  autem,  id  est,  pluriranm  in- 
terest. Gloss.  '  Refert,  SLaWdrrfi, 
Sia<pfpet.'  Sensus  ergo  est :  Qui  mor- 
tuum  beneficiis  prosequitur,  revera 
beneficus  est  :  qui  vivum,  beneficus 
fortasse  videri  vult.  Atqui  magnum 
est  discrimen  inter  rh  t>v,  et  rh  (patv6- 
fievov.  Cato  enim  '  esse,  quam  videri 
bonus  malebat.'  Herald.  Refert]  Plu- 
rimum  interest  inter  eum  qui  bonus 
est,  et  tantum  bonus  vult  videri. 

9  Qui  solennibus,  ^-c]  Qui  in  me- 
moriam  Blaesi,  pueri  tui  defuncti,  ce- 
lebras  natalem  illius  quotannis,  lar- 
gitus  scribis  munera,  e  quorum  nu- 
mero  etipse  Blaesus  erat. 

12  Ad  7intalitium]  Antiquissima  con- 
suetudo  diei  natalis  colendi,  cnjus 
etiam  mentio  Genes,  cap.  40.  conmi. 
20.  Persis  etiam  sunima  religione 
observata.  Vide  Herodot.  Celebra- 
bant  et  amicorum  atqiie  Imperalo- 
rum  natales :  tnm  et  defunctorum. 
Plin.  Epist.  7.  lib.  3.  Juvenal.  Sat.  .5. 
'  Quale  coronati  Tbrasea  Helvidius- 
que  bibebant,  Brutorum  et  Cassi  na- 
talibus.'  Diem  colendum]  .Sic  onmino 
riixtpav  Ofpamveiv  Graeci  dicunt.  He- 
rald. 

14  Blasianuvi]  Festum  nomine 
Blassi  et  in  illius  gratiam  :  unde  tibi 
praesens  gloria,  nee  minus  superstes. 
De  Atedio  ^leliore,  Epigr.  28.  lib.  G. 
et  Papin.  Sylv.  2.  Vide  et  Epist.  17. 
lib.  1.  Plin.  Sec.  et  Epist.  9.  lib.  9. 


1310 


NOTiE   VARIORUM    IN 


Epig.  XXXIX.  Landat  regiam  Do- 
mitiani  a  Rabirio  exstructam.  Nam, 
ante  ajditicatum  hoc  palatiiim,  non 
poterant  in  aula  celebrari  solemnia 
populi  convivia;  nunc  accunibimus 
omnes,  et  divina  Domitiani  munera 
bibimus.  Rail. 

1  Pallatin(e,&i-c.']  De  aulahacPala- 
tina,  supra  Epigr.  36. 

2  Ambrosiasque  dapes,  Sfc]  Impera- 
toris  Doniit.  Dei  et  inimortalis. 

4  Ganymedea  pocula,  Sfc.']  Ministra- 
ta  convivis,  ab  ephebis  Domitiani, 
similibus  pulchritudine  Ganyinedi. 

5  Esse  velis,  ^c]  Seius  coelum  ado- 
as,  diuque  nobis  intersis. 

G  Attusi,Sfc.]  At,  si  properas,  o 
Jupiter,  habere  Douiltianum  convi- 
vam,  tu  potius  veni  ad  eura,qnamille 
ad  te. 

Epig.  xl.  Minatur  Priapo,  horto- 
rum  et  silvarura  custodi,  flammas  ; 
nisi  custodial  silvam  auam,  flamma- 
rum  alimenta. 

1  PalmHis  beati]  Vitis^  vineae. 

G  Si  defecerit  hccc,  ^cJ]  Namque  e 
llgno  es;et,nisi  sylvam  custodias,d( - 
ficiente  in  focum  ligno,  ipse  tu  com* 
bureris. 

Epig.  xli.  Athenagoras  excusatse, 
inquiens  :  Milii  quideni  dolet  me  nul- 
lum muntis  tibi  n)isisse  hoc  Decembri 
et  his  Saturnalibus.  Angl.  /  am 
sorry  th(it,ifc.  Nescio  sane,  respondet 
Poiita,  an  ille  doluerit :  ego  certe 
doleo  me  nihil  accepisse. 

2  QucE  medio  hriimce]  Id  est,  Satur- 
nalibus, quae  mense  Decembri  cele- 
brabantur.  Scd  et  ipso  brumae,  id 
est,  solstitii  hyberni  die,  munera 
commcabant:  quia  tum  annuus  Solis 
cursus  quasi  redintegratur.  Nam  a 
puncto  solstitiali  hyberno  ad  nos  re- 
greditur,  et  est  velufi  principiuni 
novi  anni  Solaris.    Herald. 

Epig.  xi.ii.  1  Sporlula,  ^-f.]  Epigr. 
7.  libro  3.  vers.  1.  5, 

2  Noji  corruperit,  Sfc.']  Non  trans- 
tulorit  corruplum  nidore  niajoris  cu- 
liutc  ad   cuunas   divituin.     Vel,  si  tc 


sportula  major  non  corruperit,  et  ad 
beatos  ac  divites  transtulerit,  deser- 
tis  tenuioiibus.  Sic  dicunt  Greeci 
ffw^faOat  els  -kSMv,  id  est,  (pivyeiv  f) 
aviivai  els  v6Xiv  nva  Kal  iKu  aui^ecrdai. 
Herald. 

3  De  nostro,  3Iatho,  ce7ities']  Inter- 
pretantur,  de  mea  sporlula,  quae  est 
centum  quadrantum.  Sed  non  vide- 
tur  Scriverio  et  ejus  asseclae  Farna- 
bio  constare  ratio,  quia  '  centies '  in 
re  nummaria  non  centum,  sed  tot  cen- 
tena  millia  significet.  Itaque  ant 
ludere  Poctam  vult  Scriverius  dicen- 
do,  'De  nostro  centies,'  aut  aliud 
quid  cogitandum:  se  enini  opem 
ferre  non  posse.  Tentat  Farnabius: 
Vel  centies  lavari,  id  est,  a  halneis 
cnenare  apud  se  invitat  Malhonem. 
Ego  sic  censeo  :  Cogitandum  venisse 
Martialem  sero  circa  balnei  tempus 
ad  sedes  Mathonis,  ut  peteret  spor- 
tulam.  Ille  domi  ncgabatur  esse :  et 
videbatur  aut  ipse  alibi  sportulam 
petitum  (ut  iste,  quern  mane  saluta- 
tum  veniens  audiebat  eadem  fini  pro- 
fectuni  priorem)  aut  quadrante  in 
publicas  balneas  lavatum  isse.  Ergo, 
inquit,  nisi  tu  spe  majoris  sportul.-E, 
utpotelionoratior  (vide  lib.  10.  Epigr. 
10.)  alicubi  detineris,  nieo  damno 
vel  de  mihi  abs  te  debita  sportula, 
quam  lucratus  es,  potes  lavari  cen- 
ties :  erat  enim  ilia  centum  quadran- 
tum :  et  quadrante  coiistabat  lavatio, 
'De  nostro,'  ut  lib.  7.  Ep.  47.  'Et 
tua  de  nostro,  Prisce,  Thalia  placet.' 
Lib.  10.  Ep.  29.  '  De  nostra  prasina 
est  synthesis  empta  toga.'  Adde 
lihro  10.  Epigrammatc70.  Gronovius. 
De  7iostro,  ^c]  De  mea  sportula,  ut 
volunt,  quae  c.  quadrantum  :  quam- 
vis  non  constat  ratio,  cum  Adverbia 
ista  in  cs  Numeralia  designent  toti- 
dem  centena  Millia.  Itaque  vel  lu- 
dit  Poiita,  vel  centies  lavari,  id  est, 
a  baltieis  ccenare  apud  se  invitat  Ma- 
thonem. 

Epig.   xuii.  Fabius   nxores  Tnac- 
tabat,  Chrestilla  maritos  :   Poiita  hos 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VIII. 


1311 


matrimonio  jungendos  ait;  sic  onim 
futurum,  ut  se  mutuo  interimant,  et 
una  efferaatur.  Rad. 

1  Effert,  SfcJ]  Ad  rogum  et  sepul- 
chrum. 

2  Funereamque  faceni]  Facibus  ac- 
censis  elatos  fiiisse  mortnos  notissi- 
muin  est.  Eas  gestabant,  qui  fiinns 
proseqiiebantur,  qna2  consnetndo  non 
omnino  sublata.  Quo  pluies  funus 
exsequebantur,  eo  et  piiires  faces. 
Unde,  hoc  signo,  exsequianim  cele- 
britas  notatur.  '  Funereani  facein' 
dixit  Mart,  ut  distinguat  a  nuptiali. 
Herald. 

3  Commute,  Venus]  Metapli.  ab 
arena.  Congrediantur  tandem  vic- 
tor bio  uxorum,  victrix  ilia  niarito- 
rum,  matrimonio  juncti,  utvideamus 
uter  vicerit,  vel  an  uterque  fortiter 
quasi  mutuis  vulneribus  occubue- 
rit. 

4  Lihitina  ferat^  Feretrum.  Libi- 
tina  autem  Romanis  Dea  praeses  mor- 
tis, in  cujus  Eede  quaj  ad  sepulturam 
pertinent  vendebantur :  estque  ea- 
dem  cum  Venere  ;  Plutarch,  probl. 

Epic.  XLiv.  Tituilumjubet  vivere 
genialiter,  nee  haeredibus  ingratis 
multa  relinqiiere. 

1  Vive  semper]  Genialiter.  Epi- 
gramm.  IG.  lib.  1.  Hoc  serum  est]  Hac 
aetate. 

2  Sub  Pcedagogo,  Ifc]  Etiamsi  cce- 
pisses  a  puero. 

4  Omne  iimen]  Ep.  79.  lib.  4.  vers. 
3. 

6  Triplici  sparsus  atite]  Epigr.  38. 
lib.  3.  vers.  4.  Equos  omnes]  Equites, 
inquiunt,  et  judices  equestris  ordi- 
nis  :  sed  quid  si  designet  tria  fora  ? 
1.  Vetus,  in  quo  equi,  id  est,  statuie 
equestres.  2.  C.  Julii  Cces.  ad  adem 
Martis.  3  Augusti,  ubi  Colossus  et 
bibliotheca  Augusti. 

8  Tcrtiastjue,  quinctasque]  Horas, 
non  tabernas  decuriasve.  Vide  Epigr. 
G7.  infra. 

11  Calcndarum]  Debitorum,  a  qui- 


bus  usurae  singulis  Calendis  exige- 
bantiir. 

13  Jaccnte]  Exporrecto,  compo- 
sito. 

14  Fartus,  Sfc.]  Dum  apparatur 
tibi  torus  funereus,  in  quo  etFeraris 
ad  rogum  :   qui  papyro,  vel  (ut  Jos. 

.Scalig.  ad  Guilandinum  vult)  fari 
Tusco  farciebatur.  Epigr.  97.  lib. 
10. 

15  Flentes...tristis]  In  medio  fune- 
ris  tui  luctu. 

Epig.  xlv.  Celebrat  reditum  e 
Sicilia  P.  Terentii,  Martialis  familia- 
rissimi :  et  precatur,  ut  tam  laete 
mox  etiara  Flacci  redeuntis  e  Cypro 
diem  agat. 

1  Mtnceis  mihi,  ^c]  Sicilia,  in  qua 
JEtna. 

2  Laden  gemma  notet]  Albus  calcu- 
lus :  sunipt.  a  Thracum  more,  qui 
faustos  dies  albis  lapillis,  infaustos 
nigris  coniputarunt.  Ipsamargarita 
vice  albi  calculi.  Sic  Epigr.  38.  lib. 
10.  vers.  5.  et  Epigr.  34.  lib.  12. 

3  Spiendescat  turbida]  Lente  trans- 
mittente  vinum,  quod  paullatim  per 
colum  distillat.  Lino]  Vinum  vetus- 
tum  et  annoso  situ  crassum  transmit- 
tatur  per  saccuni  vel  colum  quo  de- 
fecetur.  Vide  Epigr.  40.  lib.  2.  Epigr. 
01.  lib.  12.  item  lib.  14.  Epigr.  103. 
et 104. 

4  Amphora]  Annosum  vinum  ct 
seculare.  Centeno cunsule]  Longo  tem- 
pore, niultis  annis.  Vide  Epigram. 
27.  lib.  1.  vers.  7.  Fadaminor]  iEtatc 
imminuta,  senio  exsiccata:  assidue 
enim  (|uid  deperit. 

5  Co7Uitiget  ...Cum  te,^x.]  Ecquan- 
do  itenim  erit  mihi  vEque  justa  con- 
vivii  caussa  ?  certe  ubi  idem  Flacciis 
redierit  ex  Cypro  ;  Veneri,  quae  in 
Cythcris,  quo  mari  nata  ap|)€nebat, 
coiitur,  saciata. 

8  Luxuriie]  Festae  accubationi. 

Epig.  xi.vii.  2  Unum  quis,  Hfc] 
Quod  vulsura  foBminam,  tonsura  ju- 
vencm,  rasura  virum  prw  se  fcrt. 


1312 


NOT/E    VARIORUM    IN 


Epig.  XLVin.  Furem  liortatur,  ut 
ablatam  Crispino  aboUam  reddat;  et 
togam  potins  subducat ;  alioqui  de- 
prehensum  iri. 

1  Dederit]  Tenendam.  Tijriam'] 
Purpura  e  Tyro  inibutam.  Abollam] 
Pallium  duplicaluni :  Epigrammate 
53.  i.  4. 

2  Cullus']  Vesteni,  aboUam. 

4  Abolla  rogat]  Quce  tibi  non  con- 
venit,  furemqiie  prodet. 

6  Deliciis,  SfcJ]  Lautioribns  et  deli- 
catis. 

8  Melius  faUere]  Latere,  furtiira 
celare,  \av6dvetv.  Togatn]  Hac  meli- 
us latebis;  oinnes  enim  togati  ince- 
dunt. 

Epig.  xlix.  1  Quam  tamen  non  vi- 
dot.  '  Qui  nunquam  visae  flagrabat 
amore  puellae :'  Juvenal,  de  Catullo 
Messalino. 

Epig.  L.  Epulum  dedit  populoDo- 
niitianus,  post  lanream  a  Sarmatis 
Jovi  illatam,  quod  lioc  Carmine  cele- 
brat  Martialis,  et  confert  cum  epulo 
Jovis. 

1  Quanta,  Sfc]  Quantum  convivi- 
iim  Jupiter  praebuit  Diis,  relata  de 
gigantibtis  victoria,  &c. 

3  Plebe  Deorum]  '  Est  quoque  plebs 
Superum,  F^uni,  Satyrique,  Lares- 
que,  Flnminaque,  et  Nymplia?,  senii- 
deumque  genus :'  Ovid,  in  Ibin. 

5  Tantn  tuas,  Casar,  ^c]  Tantaest 
lautitia  ejus  convivii,  quod  tu,  o  Do- 
mitiane,  dedisti  Senatui,  equitibus, 
plebi,  post  lanream  a  Sarmatis  Jovi 
illatam.     Supra  Epigr.  15.  vers.  4. 

8  Amhrosins,  &;c.'\  Ab  Imp.  Doniiti- 
ano  Deo  datas  :  Epigr.  8.  lib.  5. 

10  S/wrtulii,  recta  data  est]  Epigr. 
7.  lib.  :$. 

Epifi.  LI.  Landat  munns  sibi  ab  In- 
stantio  Rufo  uiissiim. 

I  Quis  labor,  ^c]  Cujus  artifiris 
opus  est  iia-c  pliiala  mihi  a  Rufo  niis- 
»a?  Myosno,  Myronis,  Mcntoris,  an 
Polycleti  ?  ca-latorum,  de  quibus  Pli- 
nius  I.   :J3.   Epigr.  12.     Labor]   Pro- 


prie  de  caplatui  a  *  labor.'     Hinc  '  la- 
boriosi '  cEelatores  vulgo  dicti. 

3  Livescit,  ^c]  Pura  nitet,  neqne 
babet  inacuiam  autsilum  contractuni, 
nnde  quis  suspicetnr  eani  nen  esse 
pnri  metalli :  inio  nee  metuit  in  igne 
explorari. 

5  Vera  minus,  S|-c.]  Phiala  ba^c  ex 
electro  fictitio,  mista  scilicet  aiiro 
quinta  argenti  portione,  superat  co- 
lore verum  succinum,  vel  electrum  il- 
lud  metallicum  in  ipsis  venis  et  fodi- 
nis  mistum. 

6  Felix  pustula]  Feliciter  et  inge- 
niose  facta :  vel  qua;  me  facit  feli- 
cem:  vel  quia  aurea  sen  argentea. 
Argentum  purum  putum,  pustulatnm; 
Epigr.  85.  lib.  7.  vers.  7. 

7  MatericE  non  cedit  opus]  '  Mate- 
riam  snperabat  opus  :'  Ovid.  2.  Met. 
Sicalligat  orbem]  Forma  et  nitore  re- 
fert  plenam  lunam.  Vel  claudit  or- 
bem phialae  circulo  elegantique  em- 
blemate:  an  implet  et  circinat  ?  Rad. 

9  Stat  caper]  Prominet  caelatns  in 
pliiala  caper,  quo  mallet  vehi  Helle, 
quam  illoqui  Pbryxnm,  filinm  Atha- 
mantis,  regis  Thebanornm,  cui  JEo- 
lus  pater,  pontum  transfretavit.  yfi- 
olio  vellere]  Caper  aureo  veliere  orna- 
tns,  qui  Phryxum  et  Hellen  per  pon- 
tum, dejecta  tamen  Helle,  trans- 
vexit. 

10  Soror]  Helle,  Phryxi  soror  :  ab 
hoc  enini  capro  si  vecta  fuisset,  in 
mare  non  fuisset  excussa. 

11  Ciiiyphius,  Sfc]  Epigrammate 
95.  lib.  7.  vers.  13. 

12  Ipse  tua,  Ifc]  Capri  cjrlabantur 
in  calicibus, et  victimsc  statuebantur 
llaccho,  quod  vineis  nocebant,  buic 
tamen  tarn  affabre  formato  ipse  Bac- 
chus parceret,  eiimque  pasceret  sua 
vite.     Epigr.  93.  lib.  13. 

13  Amor  aureus  alls]  Cupido. 

14  Lotos  ab  ore  sonal]  Tibise  genus 
e  loto  arbore,  qua-  nascitur  in  Libya 
juxta  Palladis  lacnm.  Ad  tibiarum 
cantus  cxpetitur.      Pliniua'lib.    13. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VIII. 


1313 


cap.  17.  Athena?us  libro  4.  cap.  24. 
*£!)Ti776S  Alexandiinis  dictae.  Vide 
Broda>i  Miscell.  25,  lib.  2. 

15  Metliymnao]  In  Metiiymna,  qnze 
urbs  Lesbi  est,  iiato.  Arione  delpldn] 
Vide  Strab.  lib.  IG.  c.  iilt.  A.  Gell. 
lib.  16.  cap.  19.  Herod.  1.  &c. 

16  Non  taciturn,  ^-c.]  Vocalem,  ly- 
ra  canenteni  Ariona. 

17  Imbuat,  <^c.]  Non  quivis  e  vili- 
bus  servis  mihi  imbiiat  (Angl.  season) 
hanc  phialani  pretioso  vino  et  tam 
nobili  pliiala  digno. 

19  Setina]  Vina  e  Setia,  urbe  Cam- 
paniae. 

20  Pner  7iobis'\  Cupido,  qui  effin- 
gitur  in  phiala  capio  vectus.  Caper] 
Cupidiuem  geslans;  supra  vers.  9. 
etll. 

21  Numerum  cyathis~\  De  hoc  more 
bibendi  ad  nunieruniliterariira  nonii- 
nis,  vide  Ep.  72.  lib.  1.  et  Opsopoeiini 
ad  Ep.  'Eyx^'  AvcrtS'iKTjs  Kvddovs  SeKa, 
lib.  7.  Anthol. 

22  Aiictor,  l^-c]  Ille  enim  milii  mu- 
neri  misit  hanc  phialam. 

23  Si  Telethusa  venit,  ^c]  Si  cx- 
pectanda  sit  arnica,  parcius  biben- 
dum,ut  Ep.  107.  lib.  1.  contentus  ita- 
que  ero  qiiinciince  :  Epig.  28.  lib.  1. 
vers.  2.  qiiinque  cyathis,  qui  triens 
est  tuns,  hoc  est,  niimerus  tertia; 
partis  nominis  tiii,  'Instantius  Ru- 
fiis,'  quod  literanini  est  xv. 

25  Septtmce  trahar]  Dimidiiim  pree- 
ter  propter  literanini  nominis  tui. 

26  Utjugulem  curas]  Elegans  ftle- 
taph.  Ut  conficiani  curas,  affectns, 
et  amores,  quee  sa?pe  cruciant,  stran- 
gulant,  et  jugulant  homines  :  et  hoc 
ex  pra^cepto  Ovidii  deRenicd.Am. 
809.  'Ebrietas  tanta  sit,ut  tibi  curas 
Eripiat.'  Vide  Ep.  Ba/cxou  fierpov 
ipiffrov,  h  fj-h  iroXv,  /urjS'  iKdxiff'rov,  &c. 
Anthol.  cap.  47.  Nimien  utnnnquc  hi- 
bani]  Numerum  utriusqiie  nominis; 
tot  niniirum  calicos,  quot  liabet  lite- 
ras  utrnmque  nomen  *  Instantius  Ru- 
fus  :'  quindecim  scilicet  cyathos.  In- 
genua  hare,  ut  arbitror,  atquc  ingcni- 


osa  numeri  incerti,  nominis  ambigni, 
rationisque  apud  alios  impeditissimse 
explicatio  accepta  feratur  sagacissi- 
mo  Viro,  Petro  Scriverio. 

Epic.  lii.  2  Thalamus  fidt  Neronis'] 
Tonsor  Neronis  ex  lapide  Roma;  in 
a>de  Mariae,  Lips.  1. 1.  Epist.  Quaest. 
5. 

3  Driisorujn]  Familiae  Neronis,  cui 
cognomen  addebatur  /Enobarbi  a 
Domitio.  Vide  rationem  apud  Plu- 
tarchum  in  iEmylio  :  Dion.  6.  Con- 
tigere  barbae]  Tondenda;,  radendse, 
aeqnandae. 

6  Dum  jussus,  ^x.]  Dum  immodico 
elegantiaj  studio  curaque  ad  speculi 
censuram  omnem  pilum  iterum  atque 
iterum  castigari  vult,  lic. 

9  Epaphcsresini]  Non  simul,  sed 
lenta  detonsione,  ab  iTra<pMpe(a,insuper 
detraho. 

10  Barbatm  mihi,  ^-c]  Detentus 
est  tamdiu  in  opere,  Epigramm.  82. 
lib.  7.  ut  jocetnr  Poeta  rediisse  bar- 
batum  ?  An  forte  longam  passus  est 
Hyli  noctem  ?  de  qua  vide  Epigramm. 
7.  lib.  4. 

Epig.  liii.  Rara  est  concordia  for- 
mae  atque  pudicitiae:  hinc  Poeta  Ca- 
tullamoptat  vel  minus  formosam,  vel 
magis  pudicam  :  hoc,  ne  tam  vilis 
habeatur:  illud,  iie  tam  tiirpis  obfor- 
mam  omnibus  prostitutam  existat. 
Ruderus. 

1  Formosissima,  ijC.I  Fceminarum. 

2  Vilissimay  ^c]  Quia  prostituta 
omnibus. 

Epig.  Liv.  Landatcongiarium  Do- 
mitiani,  quod  populo  iCT  dedit.  Poe- 
ta enim  argute,  quum  Imperatores 
largiendis  donis  studuerint  sibi  pe- 
puluin  conciliare,  ait,  munera  amari 
propter  Domitianuni;  non  Domitia- 
num  propter  muuera.  Radenis. 

2  Donal  Spectacula,  epulas,  mu- 
nera, congiaria,  tVc.  Siieton.  Domit. 
Diicum  victor']  Regum  Sarmatarum, 
Dacorum,  cVc.  Victor  et  ipse  tui]  Et 
qui  teipsum  indies  virtiite  et  benig- 
nitate  superas. 


Delph.  et  Var.  Clas. 


Murlial. 


4  O 


1314 


NOT^   VARIORUM    IN 


Epic.  hv.  Numidicum  et  immanem 
leonem  a  Caesare  in  arenain  missutn 
et  occisuin  laiulat. 

1  Massyla,  ifc.]  Per  deserta  Afri- 
CJE.    Massylia  aiitem  Libyae  pars  est. 

2  Furit]  Freniit,  rugitu  reboat. 

3  Pallidus]  Metu.  Attonitos']  Me- 
tu  stupidos  atque  tK<ppovas  ob  rugitum 
leoDUin.     Poena'\  Id  est,  Piinica. 

5  Tantus  in  Ausonia,  ^c]  Non  mi- 
nore  rugitu  fremuit  niiper  leo  terri- 
bilis  in  Kom.  Aniphitheatro. 

7  Sed  cujus  tremcrent,  8fc.']  Sed  ta- 
lis, ciii  regniim  et  sunimum  jtis  cede- 
rent  caeteri  leones,  iit  leoni  ferte  cae- 
terf©. 

8  Marmore  picta]  Marniore  clara 
Numidia.  Nnmidae  prius  Nomades 
dicti  a  vefio) :  Salnst.  et  Plin.  lib.  5. 
Nomas']  Graeca  vox  Latine  Niimidi- 
ain  valet,  quae  niaculoso  marmore 
abundat. 

9  O  quantum  decus]  Jiibam  insig- 
nem  vocat  '  decus  :'  sunt  autem  ju- 
bali  leones  praestantissinii. 

10  Aurea  lunatce,  ^c]  Cum  fulva 
jnba  horreret  erecta  undique  in  or- 
bem,  ad  modum  plenae  lunee,  ejusque 
extremitas  aureo  fulgore  splenderet. 
Quidam  Mss.  praefernnt,  cum  stetit 
umbra  jubcB:  qnam  veram  esse  scrip- 
turani,  et  umbram  saepenumero  dici 
capillos  et  crines  demonstrat  Grono- 
vius  lib.  4.  Obs.  cap.  17.  Stetit] 
Inhorruit.  Leoenim,sibi  certandum 
videns,  jubam  erexit,  ut  homines  per 
timorcm  erigunt  coniam. 

11  Grandia  quam,  Sfc]  Qiiam  par 
fuit  grandi  venabulo  ! 

12  De  magna  gaudia,  ^c-]  Ab  ipso 
Imperatore,  Carpoplioro,  Glabrione, 
vel  alio  not)ili  bcstiario  cacsus.  Vel 
magnain  mortem  de  f'era  magna  et 
imniani,  ct  in  publico  cnin  bcstiario 
valido  pugnante,  intcrprotari  possis. 

13  Vndc  litis,  Lihijc]  Apostrophe 
ad  Libyani,  leonum  feracem,  quam 
beatani  pr.tdicat  ob  tarn  eximiani  fe- 
ram. 

14  A  Cyheles,  Sfc]   Ab  Ida,  vel  alio 


Phrygiae  monte,  cui  priest  Cybele,  a 
quaJuor  leonibns  cnrru  vecta. 

15  JIeiculeo,&,x.]  Epigr.  57.  lib.  4. 
vers.  5. 

16  Frater,  vel  pater,  Sfc]  Titus  vel 
Vespasianus  in  Deos  relati. 

Epig.  lvi.  1  Temporibusnostris,SfC.] 
Nullos  ait  SHO  tempore  Virgilios,  qnod 
nulli  sint  Maecenates.  Videtur  Flaccus 
de  Martiale  questns,  quod  nunqiiam 
ita  se  laudasset,  utParthenium,Pau- 
liim,  et  Rufum,  qui  dona  miserant 
PoetcB,  et  Poeta  vicissim  Carmen.  Si 
vis,  inquit,  a  me  laudari,  da  munera 
Ma^cenatis,  et  ero  tuus,  si  non  Virgi- 
lius,  certe  Marsus.  Rad.  Cum  cedat] 
Qui  fit,  ut  nostro  apvo,  quo  maxime 
floret  Roma,  nulli  floreant  vates  ? 

2  Duce  Roma  siio]  Imp.  Domitiano. 
Epigr.  19.  lib.  5. 

5  Mtccenates,  ^c]  Qui  foveant  poe- 
tas ;  quod  fecit  C.  Cilnius  Maecenas. 

7  Jugeraperdiderat,i^c.]  Vide  Vir- 
gilii  Vitam  et  Eclog.  1.  et  9.  unde 
hoc  hemistich.  '  miserae  vicina  Cre- 
monap.' 

8  Tilyrus  ctger  oves]  Virgilius  sub 
persona  Tityri,  Eclog.  1. 

9  Tuscus  eques]  Maecenas  regibns 
Etruscis  oriundus. 

12  Nostrum,  dixit]  Pollionis  tamen 
fuisse  hunc  puerum  adstruit  Apuleius 
Apol.  1.  et  Donatus.  Alexiii  ames] 
Notum  ex  Ecloga  2.  Virg. 

13  Domini]  Maecenatis.  Pulcher- 
rimus]  Puer  Ma-cenatis,  vati  dilectus. 
At  Apuleius,  in  Apologia,  puerum 
amici  sui  Pollionis  fuisse  dicit.  Tur- 
neb.  libro  29.  capite  13.  lUe]  Alexis 
vel  Alexander. 

14  Marmorea  fundens,  ^c]  Canden- 
ti  purius  Pario  marmore  :  et  avrni- 
OiTaiT^  '  nigra  Falerna.' 

17  Excidit  attonito,  Sfc]  Excide- 
riint  illi  liucolica  ;  non  amplius  scrip- 
sit  humilia  Carmina  de  Galatea  et 
Thestyii  sole  pcrusta. 

18  Tlic.slylis]  Excidit  et  Iiacc  agres- 
tis  puclla  in  agris  et  ruri  versa<a. 

19  Italium  coticepit]  Hisloriam  Ita- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VIII. 


1315 


liiE  et  Roman!  nominis  diicti  ab  /Enea. 
Armavirujnque^  Libios  yEneidos,  cn- 
jusiuitiiim '  Anna  virumqiiecano,'&c. 

20  Culicem,  ^c]  Poeniation  de  Cii- 
lice  parviim  et  nide,  collatum  cum 
iEneide,  sed  per  se  tamen  nobile. 

21  Quid  Varos,  Ifc]  Lucius  Varus 
cum  Plotio  et  Tucca  ^neidem  emen- 
davit ;  forte  hunc  intelligit.  Marsus 
epigrammatarius  fuit,  quern  imitatus 
est  Martialis  ;  lib.  3.  Epigr.  5. 

24  Virgilius  non  tro]  Non  ero  cla- 
rissimus  epicus ;  ero  clarus,  ut  spe- 
ro, epigrammatographus.  Blarsus  ero] 
Poeta  epigrammatarius  :  lib.  2.  Epi- 
gramm.  71.  vers.  3.  et  Epigramm.  98. 
Jib.  7.  Heraldus  legit  Marcus,  quasi 
dicat :  Marcus  ero  Martialis,  et  huic 
nomini  non  minus  celebritatis  conci- 
liabo,  quam  Virgilius  olim  conciliavit 
suo.  Simul  invidiam  declinat,  quje 
veritatem  et  simplicitatem  sequi  so- 
let. 

Epig.  lvii.  3  Collegitque,  ^c]  Al- 
ludit  ad  Veterum  morem  coUigendi 
ossa:  de  quo  vide  quas  Farnab.  ad 
vers.  797.  Troadis  Senecae  :  nee  non 
ad  id  quod  lib.  8.  c.  5.  Quintil.  '  In- 
felicissima  foemina,  nondum  extulisti 
Iilium,et  jam  ossa  legist!,'  &c. 

Epig.  lviii.  Ludit  in  ambigua  vo- 
ce '  Sagari.'  Artemidorus  tarn  cras- 
sam  enim  gestabat  lacernam,  ut  sa- 
gum  videri  posset.  Quod  si  '  saga- 
ris'  sit  genus  scuti,  quasi  Artemido- 
rus tarn  crassam  gestaret  lacernam, 
uti  loco  scuti  esse  potuerit.   Rud. 

1  Arfemidore,  lacerna]  Qui  nomen 
babes  anh  ttjs  rwv  'AfnefJitSos  Scvpuu, 
ac  si  tenuissima  Minervae  tela  indue- 
reris  :  (Fallitur  Farnabius  :  non  enim 
Minerva  est  "Apreiuir,  sed  Diana)  cum 
tamen  larernis  vestiaris  non  minus 
crassis  quam  sunt  saga,  Sagarim  ego 
te  pro  Artemidoro  vocabo. 

2  Meo]  Editio  Caldorini,  Junius 
in  margine,  et  alii  pra?t'erunt  meum; 
familiaritas  qua^dam  Nostro  familia- 
ris:  '  Codrus  mens,'  '  Publius  meus,' 
&c. 


Epic.  lix.  Nobilem  et  exercita- 
tum  fiirem  monophthaimnm  seu  uno- 
culnm  ceiebrat,  qui  plus  uno,  quam 
alii  duobus  videant  oculis. 

1  Uno  contentum,  Sfc]  Cui  unus  suf- 
ficit  ad  furta  oculus.  Alii,  contemp- 
turn. 

2  Lippa  sub  lacuna]  Cavea  oculi 
stillans.  Attrita  fronte]  Impudenti, 
effricta  fronte. 

3  Caput,  Sfc]  Hominem,  ut  Graeci 
Ki<paKi]v,  vel  simpliciter,  caput  nnocu- 
lum  noli  credere  inutile  aut  inno- 
cuum. 

4  Autolyci  tarn]  Mercurii  filii,  pa- 
tri  furtis  simillimi.  Iliad,  k.  Tampice- 
ata  manus]  Barbaruni  hoc  et  non  fe- 
rendum. '  Picare'  enim,  non  '  piccare' 
dlcimus.  Verum  est  quod  e  Mss. 
eruit  et  probavit  Seriverius:  tam  pi- 
perata  manus.  Id  est,  calida.  Fures 
autem  calidas  manus  habere  dicun- 
tur,  ut  e  Plauto  et  Macrobio  proba- 
vit  Seriverius.  Gronov.  Piccata  ma- 
nus] Cui  adhaereant  tacta.  Viscata 
manus,  Angl.  every  finger  a  lime-twig. 

5  Servare  memento]  Observare. 

7  SoUiciti  perdunt]  Qui  quam  solli- 
cite  custodiunt.  Ligulas]  Quae  pris- 
cis  loco  cochlearis.  Epigr.  33.  supra, 
vers.  23.  et  infra  Epigr.  71.  vers.  9. 

10  LcBnis]  Laena  genus  vestis  mili- 
taris,  quam  et  chlamydem  vocant. 
Virg.  4.  ;Eneid.  *  Tyrioque  ardebat 
murice  lacna.' 

13  Si  nihil  iiivasit,  Sfc]  Si  nihil 
aliud  est  quod  furetur,  puero  suo, 
qui  ad  pedes  custodit,  depositas  so- 
leas  suas  surripit,  ne  desuetae  manus 
artem  dediscant ;  to  keep  his  hands  in 
use. 

14  Circuit]  Quod  fures  soleut,  fur- 
ti  faciendi  occasionem  captaules.  Sic 
quicunque  fraudem  aliquani  moliun- 
tur. 

Epig.  i,x.  In  Claudiam]  Longoliam 
aliquani  fceminani,  quam  Poela  per 
Hypevbolen  jocatur  excedere  statura 
altissimum  Komae  Colossum,  Epi. 
grummate  2.  lib,  Spectac.  vers.  4. 


131G 


NOT/E    VARIORUM    IN 


Epig,  lxi.  1  Livet  Carinus,  ^c] 
Invidia.  Vide  Epigr.  77.  lib.  4.  etlib. 
6.  Epigr.  iil. 

4  Umbilicis,  S,-c.]  Epigr.  G7.  lib,  1. 
vers.  12.  Cedro']  Epigr.  2.  lib.  3. 
vers.  8. 

7  A'o»j  «i  rt«fc']  Sed  mcis. 

9  il//«i«s  habeat,  ifc]  Redigatiir  ad 
rem  olitoriam ;  qntvritet  sibi  victum 
ex  liovto  unico  siibnrbano  ;  agatque 
nitilas,  olcre  venali  oiiustas,  per  nr- 
bein.  Vel  :  Opto  ut  sit  tarn  pauper  ac 
ego,  nihiiqne  habeat  praeter  nieas 
imilas,  qnas  alcre  vix  possit,  et  meum 
Piiburbamiia  sterile  et  male  extruc- 
tuni :  ut  lib.  5.  Epigranim.  G3. 

Epig.  lxii.  Picens  Epigrainmata 
ad  nauseam  longa  scrlpserat,  etiara 
in  aversa  cliarta  [on  the  other  side), 
quod  Juven.  dixit '  a  tergo,'  cum  Ve- 
teres  uua  tantiim  cliartae  facie  scribe- 
bant,  quod  bibula  illorum  charta 
transmitteret  atravnentuni,  Jocatur 
Poeta,  non  niirurn  esse,  si,  averse 
Deo,  hoc  est,  invita  Minerva,  Musis 
invitis  et  Apolline,  nulla  coraponat 
Carmina,  qui  in  aversa  charta  et  opis- 
thograpiiio  scribat :  luditque  in  varia- 
tione  'aversa'  et '  averse.' 

Epig.  lxih.  1  Thestylon,  ^-c]  De- 
licatos  pueros,  poi'tarum  amasia. 

Epig.  lxiv.  Clytus,  sacpiiis  ut  ab 
amicis  natalitia  nmnera  reciperet, 
fere  quot  cr;lGr,;'.:s  ceiebr-ibat  nata^ 
leni  suum.  Poiita  impudentiani  ho- 
minis  arguit,  et  monet  ut  seniel  agat 
genethliaca ;  alioqni  sc  nihil  inissu- 
rum,  sed  ncgl'ecturum  perinde  ac  si 
natus  non  fuisset  unquam.  Had. 

1  Ut  poscas,  &)-c.]  Ut  amicis  et  cli- 
entibus  frequens  deturoccasio  munc- 
rum  natalitioruin  tibi  mittendi. 

2  Uno  nasceris,  ^c.]  Celebras  me- 
moriam  natalis  tui  octies  per  annum, 
uoviesve. 

3  Solas  puto,  4'c.]  Singulis  mcnsi- 
bus,  exceptis  tantum  tribus  aut  qua- 
tuor,  habes  fictitium  natalcm. 

5  Sit  vuUuSfSfc]  Sis  licet  imbcrbis, 
crine  iii.i;er,  tcuer,  et  mollis  ;  Piia- 


mum  tamen  et  Nestora  annis  supe- 
rare  videris,  qui  toties  celebraris  na- 
talera. 

7  Caduco']  Mature  scilicet  et  ni- 
gro  :  Epigr.  73.  lib.  1.  vers.  5. 

9  Massam  modo,  ^f.]  Metam  lac- 
tis  coagulati.  Vide  Epigr.  41.  lib.  1. 
vers.  7. 

11  Crtida,  ^c]  Innupta. 

18  Nalum  te,  Sc]  Ne  unum  qui- 
dcm  diem  esse  tuum  natalem  putabi- 
mus,  nee  in  eo  tibi  munera  mittemus. 
An  tecte  spurium  uotat,  de  cujus  na- 
tali  non  constet? 

Epig.  lxv.  Post  victoriam  Sar- 
maticam,  arcnui  maximum  triumpha- 
lem  sibi  poni  jussit  Domitianus,  quern 
praeter  alia  illius  opera  celebrat  hoc 
Epigr.  Martialis.  Arcusstatima  mor- 
te  ejus  sunt  disturbati.  Tarn  multi 
erant  per  urbetn  conditi,  ut  cuidani 
Grtece  fuerit  inscriptum,  'ApKel,  Suf- 
Jicit. 

1  Reducisfulgentia  late]  Anguslo  ob 
reditum  ara  Fortunas  Reducis  con- 
secrata:  Dio  lib.  51.  Domitiano,  a 
bello  Sarmatico  rediici,  teniplumPer- 
tuna^  Reducis  aedificatum.  Tvxvfi^a- 
vdyaiyov  appellat  Dio  loco  citato. 
Meminit  hnjus  Fertunai  et  Claudia- 
nus  :  '  AnreaFortunaj  Reduci  si  tem- 
pla  priores  Ob  reditum  vovere  du- 
cum.' 

2  Felix  area  nuper  erat]  Viso  pri- 
mum  et  salutato  ibi  principe:  ut  seq. 
versu. 

3  Ardoi']  Sarmatici.  Epigramm.  5. 
lib. 7.  vers.  1.  Formosns,bf-c.']  Pulveru- 
lenta  belli  gloria  insignis. 

4  Piirpurcum  jubar]  Purp.  radios, 
ruborcm. 

5  Luuro  redimita,  ^c]  Principi  e 
bello  reduci  processerunt  obviani  ci- 
ves  laureati :  Epigr.  7.  lib.  7.  vers.  6. 
Et  quoslibet  la;ta  nuntiantes  ad  hoc 
exemplum  excipiebant,  et  eo  modo 
laetitiam  suam  testabantur.  Unde  et 
domes  lauro  et  ceteris  frondibus  or- 
nubant  in  laUitia  publica,  et  ejusmodi 
seleinnibus  uwoSoxats.    Sed  et  in  pri- 


M.    VAL.    PARTIALIS    EPIGR.    LIU.    \  III. 


1317 


vatis  cclebritatibus,  ut  in  iniptiis,  or- 
namenta  ejiismodi.  Hiijr.s  rei  exem- 
pla  sunt  npoxeipa  apnd  Jiivennl.  Sat. 
fi.  '  Ornentur  postes  et  grandijaniia 
lauro,'  &c,  Sed  et  ri  aiiKijrpis  per 
compita ciicumcnrsabat, et  vicuni  ca- 
nore  siio  implebat.  Sic  solebant  eti- 
am,  cum  sibi  infans  nascerettir.  Ju- 
venal. Sat.  9.  'Foiibus  suspende  co- 
ronas :  Jam  pater  es.'  Ad  sunimam, 
festivitatis  insigne  lauius  jannis  ap- 
pensa.  Herald.  Cultii]  Niveis  vesti- 
bns  induta. 

6  Manuque  duceiTi]  Adoratione,  ad- 
mota  ori  nianu,  ut  in  salutationibus 
Deorum,  inquit  Lips.  Doctiss.  He- 
raldiis  ad  plausum,  qnoexcipiunt  Im- 
peratores,  retert.  Ducem]  Dicit  enini 
hoc  accipiendum  de  salutatione,  quae 
eV  ev(prifj.la  koI  KpSrcfi.  Nam  voce  et 
plausu  exceptos  fuisse  Impcratores 
probaii  potest  facillime.  Et,  ne  te 
multis  niorer,  in  pioniptu  tst,  quod 
antea  apud  Maitialeni  nostnim  expo- 
suimus:  '  Qnaeque  sonant  pleuo  vo- 
cesque  manusque  theatre,  Cum  popu- 
lus  subiti  Ciesaris  era  videt.' 

7  Grande  loci  meriluoi]  Quod  ibi 
Caesar  Pop.  Rom.  sahitautem  hunia. 
niter  exceperit,  Martialis  pro  grandi 
nierito  accipit ;  eoque  nomine  ibi 
Fortunae  Keduci  temphim  ct  arcum 
triumphalem  ait  Domitiano  excita- 
tum.  AUeradona]  Arcus  tri(nnphalis. 
{'rimum  donum,  templum  Fortimaj 
inteihge. 

8  Arcits  ovuns\  'A;|/ls  ■7poTTaio(f)6pos, 
areas  triumphaiis,  arcuata  porta,  cui 
e  lapidc  in  altuni  extructi?  pictam 
inscribi  victoviam  ejusque  soriem  mo" 
ris  erat.  De  variis  arcubus  Domitia- 
ni  vide  Sueton.  Domit.  cap.  13.  O- 
i'ans^  Ovantem  arcum  dicit,  quia 
•  Hie  gt-mini  currus  numerant  ele- 
phanta  frequentem.'  In  eo  arcu  Do- 
mitiani  victoriam  et  triimiphum  de- 
piuxerant.  De  more.  Juvenal.  Sat. 
9.  '  Et  summo  tristis  captivus  in  ar- 
cu.'   Rationem  adfert  Plin,  lib.  34. 


cap.  G.  '  Columnarum  ratio  erat,  at- 
tolli  supra  caetevos  mortales,  quod  et 
arcus  significat  novitio  invento.'  Hos- 
ce  arcus  a\plSas  rpoTraio(p6povs  Grapci 
scriptores  appellarunt,  ut  Dio  sa^pis- 
sime.  Ca-teruni  arcubus  hiscedelec- 
tatum  fuisse  Domitianum  constat  ex 
Suetonio  et  aliis,   Heraldus. 

9  Hie  gemini,  ^x.]  Supra  arcum  po- 
sitifi  erant  gemina;  quadrigap,  prop- 
ter geminain  e  Dacis  victoriam,  ad 
qnas  elephanti  juncti,  quos  Domitia- 
nus  victor  regebat. 

10  Stijfficit  immensis']  Aureus  enim 
et  argcnteus  in  istis  arcubus  stabat 
Domitianus.  Aureus  ipse  jugis]  Sta- 
tuas  sibi  non  nisi  aureas  et  argenteas 
poni  permisit,  ac  ponderis  certi.  Do- 
mit. Sueton.  cap.  13.  et  Xiphilin. 
Domit. 

12  Hos  aditus']  Has  portas  arcua- 
tas  et  triumphales.  Urbem  Martis, 
&;c.~\  Komara,  a  ^lartis  progenia  con- 
ditam. 

Epig.  lxvi.  Consulatum  filii,  non 
patris  Silii  ornat  Carmine  Martialis; 
et  optat,  ut  (]uondam  et  alter  lilius 
consul  cree^ur;  sicque  consulates 
fasces  ter  ad  domum  Silii  redeant. 
Rad. 

1  Auguslo]  Imperatori  Domitiano. 

3  Bissenosjubetj^w]  Silio  delatum 
consulatum  :  vide  Epigr.  f)2.  lib.  7. 
vers.  2.  et  4. 

4  Nato  consuJe']  Filio  Silii  poetee ; 
alii  legunt  Noto,  et  eundem  Silium 
bis  Cos.  «lesigiiaii  volunt,  cui  optct 
Poeta  terlium  consulatum.  Scd  Si- 
lius  uno  consulatu  contentus  recessit 
a  Republica  :  Epigr.  62.  lib.  7.  JNIar- 
tialis  itaque  hortatur  Miisas,  gratias 
et  sacra  dare  Ca'sari  propter  consula- 
tum Silii  filio  delatum,  oplatque  al- 
ter! Silii  filio  tertium  consulatum  : 
ita  ut  triplex  ejusilem  faiuiliiC  consu- 
latus  exprimat  iripliceiu  ilium  Pom- 
peii ct  AgrippiV.  A'abiliijue  rirga] 
Magistratu  domum  suam  aut  alienani 
acccdente,  lictor  ejus  pra?cedens  vir- 


1318 


NOT^   VARIORUM   IN 


ga  fores  pulsabat.  Liv.  lib.  6.  Plin. 
lib.  7. 

10  Genero  sacros  honores]  Ponipeio, 
cui  nupsit  Julia,  Czesaris  tilia.  Sed 
cur  bis  idem  dicit  Poeta?  Intellige, 
si  placet,  M.  Vipsaniiini  Agrippam, 
cui  nupta  est  Augusti  Julia,  quern 
usque  in  tertiuni  cousulatum  aniicitia 
principis  evexit,  (Velleius,)  et  luinc 
esse  sensuin  Poetae  patet  ex  sequen- 
tib. 

11  Pacificus,  iSfc]  Templum  Jani 
bis  claudebatur  ante  Octavium,  quod 
erat  signum  pacis :  tertio  claudeba- 
tur, inio  ter,  sub  ipso  Augusto,  scniel 
quidem  cum  M.  Agrippa  secundum 
consule :  unde  noniina  eorum  illus- 
trata.  Vel,  Quorum  tertium  consu- 
lum  noniina  referebantur  in  Fastos, 
qui  in  tutela  et  auspicio  Jani :  Epigr. 
2.  supra. 

13  Sic  numerare  consulatus]  In  se 
et  duobus  filiis,  quam  in  se  uno  tres 
consulatus,  ut  Pompeius  et  Agrippa. 

Epig.  lxvii.  Caecilianum  convi- 
vam,  praemature  ad  coenam  ventitan- 
tem,  jubet  aut  maturius  aut  serins 
adesse,  hoc  est,  omnino  abesse. 

1  Moras  quinque]  Nondum  quin- 
tani,  prajproperam  nimis  ccenae  lio- 
ram.  Vide  Epigramm.  8.  libro  4. 
Tcrs.  7.  Puer  nondum,  ^c]  Servo- 
rum  erat  niinciare  boras.  Juvenal. 
Sat.  10.  <  Clamore  opus  est,  nt  sen- 
tiat  auris,  Qiiem  dicat  venisse  puer, 
quot  nunciet  boras.'  Nunciabant 
igitur  boras  pueri,  et  monebant 
quandu  lavarc,  gestare,counare  opor- 
terct. 

3  Di^tulcrlni]  In  alteruni  diem, 
quod  fiebiit  liora  tenia,  qua;  exerce- 
bat  caiissidicos  :  Epigr.  8.  lib.  4.  id- 
qiie  propter  ludos  Florales.  liauca~\ 
Sic  Ep.  H.  lib.  4.  '  raucos  caussidicos.' 
Viidimonia'\  Syuecdociiice  pro  judi- 
ciis.  Vudiiiionitim  cnim  est  sponsio 
bistendi  in  jiulicio.  Quartcu]  Hora; 
scilicet  litium  Ibrensium  ditf'crendi. 

4  I'luraliciaH   ft:ras]     Lc.pores,    ca- 


preas,  &c.  ab  ^dilibus  exhibitas  ia 
Floralibus  :  de  quibus  Epigramm.  3. 
lib.l. 

5  Illotos  revoca,  Sfc]  Ante  octa- 
vam,  quie  hora  est  balnearum. 

6  Lecti]  Triclinares,  quibus  accum- 
bitur. 

7  Caldam  poscis,  cifc]  Aquam  cali- 
dam,  ad  vomitum  vel  ad  vinum  dilu- 
enduni. 

8  Nudo  clausa,  Sfc.l  Siue  igne  et 
lignis. 

9  Mayie  vent  potius,  ^c]  Importune 
et  intempcstive  venisti,  perinde  ac 
primo  mane :  opportunius  et  huma- 
nius  venisses  tarde  et  post  crenaj  ho- 
ram. 

10  Aut  cur  non  serol  Josias  Merce- 
rus  ex  vestigiis  antiqua^  scriptnrae, 
Ut  jam  te  sero,  rescribit  ingeniosis- 
sime,  Ut  jenles  sero,  S^x.  Scriptum 
fuerat,  Ut  jantes.  Hora  jentaculi 
tertia  aut  quarta  erat :  unde  Mar- 
tialis  eum,  qui  ad  quintam  venerat 
pransuriis,  sero  venire  dixit,  ut  jen- 
taret :  nimis  tenipori,  ut  pranderet. 
'  Gustare'  etiam  pro,  jentare,  dice- 
bant.  '  Gustum  '  etiam  et  '  gustati- 
onem  '  projeutaculodicebant.  Glos- 
sarium  Vetus  :  '  Gustus,  yev/i.a,  ya- 
plafxT],  Gustare,  ^ovKKlcrai.'  Scio  gus- 
tum et  gustationem  etiam  priniara 
partem  ccuna;  dictam.  Veteres  Glos- 
833  yapi(r/j.r]v  exponunt,  quod  gannn 
vel  oxygarum  ct  alia  salsamenta  in 
ilia  cccnu;  iniliationc  adponerentur. 
Martialis  :  '  Adfcrtur  protiuusingeus 
Inter  lactucas  oxygarumque  liber.' 
Nam  lactucai  et  oxygarum  in  gustu 
apponebantur.Gustarium  etiam  bodie 
dicimus  ante  crenam  vel  niercndam, 
hoc  est,  cibimi  ilium  quern  s\miimus 
inter  ca^nam  et  prandiiim.  Raro  au- 
tem  praudebant  Veteres,  et  jentacu- 
lum  cum  praudio  multi  conf'unde- 
bant.     Salmasius. 

EiMG.  Lxviii.  Vindemiam  Entclli, 
cliam  hyeme  florentem,  niiroque  ar- 
tifaio  cou&crvatani,  laudat. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    VIII. 


1319 


1  CoTcyrai,  S^-c.']  Alcinoi,  regis 
Pheeaciun.  Corcyra  enim  Maris  lo- 
nil  insiila,  iibi  laudatis.simos  iiortos 
coluit  Alcinous.  Vide  Epigramm. 
64.  lib.  4.  vers.  29. 

2  llus,  Entelle,  ^c]  Prasferat  tuum 
hortuni  illius  iiorto. 

3  Urat  ne  bruma,  Sfc]  Mordeat : 
supra  Epigr.  14.  vers.  2.  '  Boreas  pe- 
iietrabile  frigus  admit.'  Virgil.  Kai'ei 
rh  i^vxphv  Sia  tJ)  ffwayetv,  i)  ai^iTrepi- 
Icrrdvai  rh  tiepfjiiv,  Arist. 

4  Baccki,  ^c]  Vites. 

5  Condila  perspicua,  ^c]  Lapide 
speculari  tegitiir  ab  injuria  frigoris. 
Epigr.  14.  supra  vers.  3. 

6  FelLv']  Quia  tempore  etiam  alie- 
no  ferax  ;  aut  quia  tecta  et  iiiunita 
contra  liyemes. 

7  Bombycina  corpus]  MuUitia,  e 
bonibyce  vel  serico  intexta,  tenuia  et 
pellucida  :  Stnec.  Benef.  lib.  7.  cap. 
9.  et  Juvenal.  Sat.  2.  vers.  66.  Hu- 
jusniodi  vestes  vitreas,  nebulae  lineae, 
vela  serica,  carbasei  venti,  texta  pel- 
lucida matronisRomanis  in  usu  erant, 
ut  nostris  hodie  doniinis  lawn  and  tif- 
fany. 

8  Sic  numeratur  aqua]  Ita  perhi- 
cent  et  apparent  calculi,  ut  numerari 
possint. 

9  Quid  non,  ^c]  Claudit  Epigram- 
ma  cum  exclamatioue  per  adniira- 
tionem  humanae  industriae  et  soler- 
tia?  ingenii,  quod  nil  non  possit  arte 
efficere. 

10  Autumnum,  ^c]  Ita  muniti  spe- 
cularibus,  horti  ipsa  bruma  fructus 
ferunt,  perinde  ac  in  autumno. 

Epig.  lxix.  Mortuos  tantum  lau- 
dabat  poiitas  Vacerra.  Martialis  ar- 
gute :  Non  tanti  facio  tuas  laudes, 
ut  tua  caussa  velim  ante  diem  mori, 
quo  abs  te  laudari  possini. 

1  Bliraris  vetercs,  J^c]  Vide  Epi- 
gramm. 10.  lib.  5.  vers.  4. 

3  Tanti]  Ut  tua  miiii  post  fata  con- 
tingat  laus,  non  propero  mori :  diet. 
Epigr.  vers.  9. 

Epio.  i.xx.  Laudat  Ncrvam  Inipe- 


ratorem  ab  ingenio  poetico,  qui  etiam 
puer,  a  carminis  dulcedine,  Tibullus 
appellabatur. 

1  Quanta  quies,  S^c]  HLque  facun- 
dus  et  carmine  dulcis  est  Nerva,  ac 
mitis  et  lenis.  De  ienitate  Ncrvac, 
Aurel.  Victor,  Dio,  Eutropius :  de 
poijsi  Nostcr  Epigr.  27.  lib.  9.  Plin. 
Jun.  lib.  5.  Epist.  3.  GyraUi.  Dial.  5. 
Nero,  qui  Nervam  appellavit  suum 
Tibullum  :  Ep.  27.  lib.  9.  vers.  9 

2  Sed  cohibet,  Sec]  Modum,  pudo- 
rem,  et  decorum  adhibet  in  poesi ; 
non  proluit  se  fonte  Caballino,  cui 
vel  exhauriendo  sufficeret;  non  laxas 
ingenio  habenas  indulget;  sed  sibi 
temperat,  et  modice  bibit  fonteni 
JMusaruni  Permessida ;  advertens 
quid  deceat  virum  magnum,  et  mino- 
rum  studiorum  gloriam  ad  viros  in- 
ferioris  sortis  relegaus. 

5  Pieriam]  Poeticam.  Tenuifron- 
tem  redimire,  Sfc]  Hederacea,  quae 
elegiograpliiis  et  epigrannnatariis  da- 
tur,  cum  posset  heroicus  quernam 
niereri. 

6  FavfUB  nee  vela  dare]  Non  collige- 
re  omnem,  quam  possit,  nominis  ce- 
lebritatem. 

7  Sed  tamen  hunc,  Sfc]  Ut  supra, 
vers.  1. 

Epig,  lxxi.  Postumiauus  quotan- 
nis  ad  Saturnalia  Poiitam  donis  co- 
luit ;  sic  ut,  quo  magis  crescerent 
anni,  eo  minus  donaret;  jamque  post 
decimuni  annum  adeo  minuerat  mu- 
nera.  Monet  ergo  bunc  Martialis,  ut 
incipiat  a  primo  rursus  anno,  rursum- 
que  niittat  quatuor  argenti  libras, 
atqne  ita  deinceps  pergat.     Rad. 

1  Tempore  brumie]  Saturnalibus,  in 
niense  Decembri. 

3  Nam  stare,  &fc.]  '  Beneficia  sub- 
vertis  antiquiora,  nisi  ilia  posteriori- 
bus  cumules  :'  Epist.  4.  lib.  3.  et  Se- 
neca 2.  de  Benef.  cap.  11.  *  Paruni 
est  dcdisse  ;  fovenda  sunt  beneficia,' 
&c. 

6  Libra  full  quinio  Scpticiana  qui- 
dem]  Id  est,  libra  argenti  Septiciani, 


1320 


NOTiE    VARIORUM    IN 


quod  appellat  lib.  4.  Epigr.  88.  Ut 
raox, '  in  cotyla  rasa  seiibra'  est  ar- 
genti  rasilis.  Nee  vero  tani  frigiduin 
est,  quam  volunt  tI  qiudem.  Dicit 
enim  :  Quinto  anno  venit  mihi  libra 
argenti:  sane  Septiciani,  vel,  fateor, 
Septiciani ;  relinquens  intelligendiim, 
sed  tamen  tantum  libra,  quum  stare 
aut  crescere  debeant  miinera  ;  tu  an- 
teni  olim  quatuor  libras  miseris.  Vide 
Gronovium  de  Pecimia  Vetere  lib.  4. 
cap.  13.  Quod  si  mavis  Scriverii 
quid  est?  nt  hoc  lib.  Ep.  17.  Intel- 
lige  :  Quid  est  causa  ?  Quid  hoc  sibi 
vult  ?  Gronov. 

7  Bessalem,  ^c.']  Ad  vasculuni  octo 
unciarnm.  Bessalis  ergo  a  besse : 
bes  octo  constat  unciis.  Scutula  er- 
go erat  vas  cavuni  et  rotunduni,  a 
scuto  dictum  ;  unde  et '  scutclla'  apud 
Ciceronem. 

8  In  cotula,  ^c]  Cotyla  sen  calix 
politns  vel  caelatus  sex  unciarum  da- 
tus  est. 

9  Ligiihcm  misit,  Sfc.]  Vasculum, 
mensuram,  quae  quartam  partem  cy- 
athi  continet.  Alias  significat  spa- 
thulam,  gladioluni :  ut  supra.  Epigr. 
33.  vers.  23. 

11  Quod  mittat,  Sfc]  Non  in  ve- 
nit (|iiod  niirms  mittat. 

12  Quattuor,  (Sfc]  Incipe  rursus  a 
primo  anno,  et  perage,  si  placet,  an- 
ntta  muuera  in  circulum. 

EiMG.  Lxxii.  Artano  Narbonem 
redeunii  comitem  donat  libellum,  vi- 
ces Auctoris  obeuntem,  <|ui  vcilet  ip- 
se esse  libellus,  id  est,  comes  Artani. 

1  Nondum  tmirice]  Liivros  purpu- 
reas ornatos  culoribus,  titulos  minio 
scriptos,  umbilicis  cuitos,  tVontes  pu- 
mice rasas,  ex  Ovid.  1.  l.Trist.  Eleg. 

I.  disces.  Vide  Epigr.  2.  lib.  3.  vers. 

II.  et  Epigr.  67.  lib.  I.  vers.  U. 

3  Artanum,  ifc]  Amicum  Poiitae 
redeuntem  Roma  Narbonem,  cele- 
berrimam  Ualliae  Braccatac  civita- 
tem. 

S   Volieni]  Poetae  nobilis. 

C  Ad  lei^esjttbet,&fc.]  Adjusdicen- 


dum  et  magistratum.  Narbo  fuit  co- 
lonia  Romana,  unde  Martins  dictus 
est,  et  ad  Romaj  formam  administra- 
batur. 

7  Paribus,  iSfc]  Ut  rontingat  tibi 
locus  bonus:  ut  amicus  bonus. 

9  Quatn  vellem,  ^-c]  Ut  utroqne 
fruerer  ;  Narbone,  loco  amcenissimo ; 
Artano,  amico  sincerissimo. 

Epig.  Lxxiii.  3  Thalia]  Epigr.  8. 
lib.  4.  vers.  12.  et  Epigr.  16.  lib.  7. 
vers.  4. 

4  Da,  quod  amem']  Mouitiktji'  epws  5(- 
8o(r/c6i,  inquit  Plutarch.  Certe  feli- 
citer  cessit  amor  non  paucis  poetis, 
quibus  amiciB  materiam  felicem  iu 
Carmina  pra'buerunt,  unde  juncta 
noniina  toto  cantantur  in  orbe :  ut 
canit  Ovidius  Eleg.  3.  lib.  1.  Amo- 
rum. 

5  Cynthia  te  vatem,  ^x.]  Latinos 
recenset  poi-tas,  quorum  ingenia 
amor  excitavit,  quorum  amores  et 
amicas  nemo  propemodum  non  audi- 
vit,  qui  de  ipsis  potJtis,  quamvis  sub 
aliis  nomiuihus.  Vide  Gyrald.  de 
Vitis  Poetarum. 

Epig.  lxxiv.  Imperitum  medicum 
irridet,  ex  viciua  vocum  cognatione 
capto joco. 

1  Hoplomachus,  &;c.]  Gladiator  ar- 
matus :  ex  '6ir\a  et  fiaxV'  Ophthalmi- 
cus ante]  Medicus  ocularis  (an  oculist). 
Et  ludit  a  vicinia  nominum  simul  et 
artium.  Sic  Epigrammate  31.  et48. 
lib.  1. 

2  Fecisti  medicus,  ^c]  Excaecas  ho- 
mines. Videturque  Samnitum  et  gra- 
vis armaturiB  gladiatorum  pugna  tuis- 
se  punctim  ferire.  Vide  Lipsii  Sa- 
turnal. 

Epig.  lxxv.  Historicum  Epigrani- 
raa  de  sacerdote  t'ybeles,  qui  offenso 
pede  eliscrat  talum  ;  quem  jacentem 
vespillones,  a  servulo  unico  et  macro 
rogati,  retulerunt  domnm  in  sanda- 
pila.  Hunc  Galium  xi]ae  mortuum 
potuisse  dici  affirmat  Poiita,  qugim  il- 
lud  cadaver  ;  quod  illud  csset  exani- 
lue.  hie  eviratus.  UaUerun. 


M.   VAL.   MARTIALIS    EP16R.    1,115,    VIII. 


1321 


1  Conductos  penates]  Coiuiuctaiii 
aere  cellam  :  paupertiiium  fuisse  do- 
cet,  qui  aedibus  cariierit,  ut  fueiit 
opus  conducere  pretio ;  et  cellaui 
tantuni,  non  domuni,  sed  domus  par- 
tem. 

2  Lingonus]  Ex  uibe  Galliae  Celti- 
cae,  Langres.  Tecta,  Sfc]  Via  Tscta 
seu  Fornicata,  quas  ad  Campum,  pro- 
pe  Flaminiam. 

3  Expulit,  ifc,']  Elisit  talum,  laeso 
pollice  pedis. 

6  Ingenti  domino,  ^c.]  Grand!  et 
obeso. 

7  Ferre  lacernam'\  In  usnni  doniini, 
adversuni  ingruenteni  subito  pluviani 
vel  terapestateni.  AVii,  ferre  lucernam: 
quia  '  sera  nocte.'     Recte. 

8  Succurrit  misero^  Servo  niisero, 
qui  dominum  portaie  non  poterat,  ca- 
su  occurrerunt  vespillones,  qui  cada» 
ver  efferebant. 

9  Inscripti,  <Src.]  Servi  stigmatiae, 
Uteris  inusti,  literati  vespillones.  In- 
scripti] Erant  enim  publica  niancipia 
huic  operi  attribiita.  Inscripti  autem, 
ut  'literati'  Plauto  et  Apuleio.  Ju- 
venalis  Satyr.  14.  '  Quern  mire  affi- 
ciunt  inscripta  ergastula,  career  Rus- 
ticus.'  Seneca  lib.  3.  de  Ira,  cap.  3, 
'  Varia  vinculorum  genera,  varia  pae- 
narum,  lacerationes  membroruni,  in- 
scriptiones  frontis,  et  bestiarum  im- 
luanium  caveae.'  Herald.  Vile  cada- 
v&r]  Et  idcirco  ab  inscriptis  servis  et 
vespillonibus  bajulabatur. 

10  Accipit  infelix,  ^-c]  E  pauperibns 
enim  plures  in  ununi  rogum  conjicie- 
bantur.  At  contra  divitum  et  claro- 
rum  virorum  rogi  elati  et  superbi  e- 
rant.  Ipsum  etiam  sepulclirum  niajus 
quandoque  et  altius  exstruebant  ho- 
noratioribus.  Herald. 

11  Comes,  Sfc]  Servus  Galli. 

12  Inane  ferant]  Sterile,  et  impo- 
tens  ad  generandum  sui  simile  ;  ex- 
pers  procreatricis  facuitatis,  qua;  ve- 
getantis  anima;  est.  Aristotel.  de  Ani- 
ma.  cap.  4.  tex.  48.  Vide  vers.  IG.  in- 
fra.   Raderus  niavult  hoc  referri  ad 


cadaver.  Rogat  enim  servus,  ut  ca- 
daver in  quemcunque  angulum  depo- 
naut  et  tollant  dominum  suum,  do- 
niumque  t'erant,  et  deinde  cadaver 
porro  efterant.  Inane']  Mortuum,  ;|«j- 
Xvs  i<nfp7)fiivov.  Ovid,  in  Epicedio 
TibuUi :  '  Ille  lui  vates  operis,  tua  fa- 
ma  Tibullus,  Ardet  in  exstrncto  cor- 
pus inane  rogo.'  Sic  'inane  solum,' 
pro  inferis.  Erravit,  unde  quis  hoc 
deprompserit.  Allusit  enim  ad  locum 
Statii  1. 1.  Thebaidos  :  '  Pulsat  inane 
solum.'  Quod,  ad  eum  locum  dixi- 
mus,  de  vacuis  (Edipi  oculorum  locis 
accipiendum  esse.  Gronot. 

13  Permututur  onus]  Galhis  cada- 
vere.  Stipataque,  ^-c]  A  qnatuor  stig- 
niate  inustis  libitinariis :  vel  '  stipata,' 
id  est,  intrusa  et  inserta  in  angustam 
sandapilam,qua£  pr^epiuguem  Galium 
vix  caperet. 

14  Sarcina]  Gallus.  Saudapila]  San- 
dapila  enim  vilia  cadavera  effereban- 
tur,  ut  notat  Fulgentius. 

15  Hie  inihi  de  mullis]  Adagiiun 
protritum,  els  e/c  iroWoov,  pro  vili,  ig- 
noto. 

16  Cui  merito  dici,  Sfc.]  In  qnem 
competit  dicterium  illud  in  Gallos, 
Cybeles  ministros,  jactum,  quibus  e- 
viratis  mortua  erat  Venus  ;  vers.  8. 
modo. 

Epig.  lxxvi.  Argutissime  tangit 
Gallicum  de  suo  ingenio  scriptisque 
senientiam  Poiita?  requirentem,  et 
aliquid  laudis  aucupantem.  Vide 
Epigramm.  G4.  lib.  5.  et  Epigr.  26. 
lib.  7.  vers.  9.  et  Persii  Satyr.  1.  vers. 
55. 

Epig.  lxxvh.  2  Lihcr]  Ad  eundem 
Liberum  Epigramm.  74.  1.  4. 

2  In  rosa]  In  perpctua  tloruieutia 
astatis,  voluptatis,  deliciarum. 

3  Assijrio  amomo,  lye]  Unguentis 
deiibuti  et  floiei;?  sertis  coronati  con- 
vivabantur  Veteres.  Vide  quae  ad 
Seneca;  Thyesten  aduot.  Farnab.  v. 
942.  et  945. 

5  Crystalia  Falerno]  Pocula  crys- 
taliina. 


1322 


NOTiE    VARIORUM    IN 


7  Qui  sic,  ifc]  Panel  anni  geniali- 
ter  acti  (quae  Epiciueis  vera  vita  est. 
Epigr.  16.  lib.  1.  vers.  4.)  aBquant, 
irao  siiperant  longissimani  vitam,  qiise 
voluptate  caret.  Contra  vero  Cicero 
et  egregie:  '  Unns  dies,  bene  et  ex 
praeceptis  tuis,  o  Philosophia,  actus, 
peccanti  inimortalitati  est  aiiteponen- 
dns,'  5.  Tusculan.  QnsRst. 

Epig.  lxxviii.  Laudat  Stellam,  a 
quo  praeter  triuniphiim  Domitiani, 
Carmine  celebratnm,  etiani  Indi  ad 
honorem  Principis  et  victoriae  nie- 
moriam  sunt  dati :  qnem  tamen  ho- 
norem praesentia  Caesavis  superavit; 
quod  his  Stellee  hidis  interesse  non  sit 
dedignatus.  Had. 

1  Quos  cupcret,  Sfc]  Stella  non  Car- 
mine tantuni  celebravit  victoriani 
Sarmaticam  Domitiani,  sed  et  ludis, 
qualibus  tuum  de  gigantibus  a  te  in 
Phiegraeis  campis,  o  Hercules,  de- 
victis ;  vel  tuum,  o  Bacche,  devicta 
India  trinmphum,  celebrari  velis.  De 
Phlegraea  vero  Herculis  potius  quam 
Jovis  victoria  intelligendum  censeo, 
quod  et  Silius  lib.  1.  eas  conjungit: 
•  Qualis  odoratis  descendens  Liber  ab 
Indis,'  &c.  Mox,  '  Ant  cum  Phle- 
graais  confecta  mole  gigantes  Incessit 
campis  tangens  Tyrinthius  astra.' 

2  Indica  pompal  Indicus  triumphus. 
Lyapus,  Bacchus,  airh  tov  \vfiv,  quod 
curas  solvat  vinum  :  nnde  Liber  a 
Latinis  est  appellatus,  quod  animum 
a  curis  liberet. 

3  recil  Uijperborei,  ^c.]  Fecit  hi- 
des Sarniatici  triumphi,  qnem  et  Car- 
mine descrii)sit  Stella. 

5  Non  illi  satis  est,  ^c]  Stellae  ad 
liberalitatem  non  satis  est  quicquid 
habent  auri  Hcrmus  et  Tagus  in  po- 
pulum  sparsisse.  Virgil.  2.  Georg. 
'  Nee  pulcher  Ganges,  atque  anro 
turbidus  Hermes.'  Et  Nostcr  '  sor- 
didus'  dixit. 

7  Otniiis  hahet  sua  dona  (/ie«]  Plures 
dies  agcbantur  ludi,  in  (piibus  instan- 
rabantnr  dona,  caque  varia.  AVt  li- 
vea  dives]  ()  quantum  ncgotii  «'t  su- 


doris  indagatoribus  Criticis  faCessit 
hiec  linea!  Bulengerus  exponit,  ordi* 
nem  dierum,  quibus  missilia  daban* 
tur.  Turnebns  contextam  e  gemmis 
lineam.  Calderinus,  caveam  divitum 
et  cuneos.  Lipsius,  pro  ordine  sub- 
selliorum,  interpretalur  '  divitem  li- 
neam' Orcliestram,  in  qua  Senatus. 
Caslius  Rhod.  lineam  albam  in  carce- 
ribus  Circi,  lib.  ,5.  cap.  14.  Raderns, 
perpetuam  seriem  donorum.  Post 
hos,  si  quis  conjecturaa  mcac  locus, 
dicerem  continuata  fuisse  missilia  fe- 
raruni  et  volucrum,  quae  capiebantnr 
linea,  quod  retis  genus  est.  Vide 
qiias  ad  Seneca;  Hippolytum  vers.  46. 
et  Pierii  Hieroglyph.  7.  Dives,  ^c] 
Missilia  ludorum  Stellas  commendat 
illo  Epigrammate  Martialis,  quorum 
niagnificentiam  et  opulentiam  descri- 
bens  ait,  non  illi  satis  fuisse  aurea 
dona  in  popnlum  spargere;  sed  etiam 
margaritas  niisissc,  quai  auro  pretio- 
siores.  Quis  ergo  hie  non  videt  lineam 
divitem  ex  genere  missilium  fuisse, 
quae  in  ludis  Stellas  populo  sparsa 
sunt?  Gemmas  et  margaritas  in  illis 
missilibus  spargi  solitas  ostendit  Sue- 
tonius. Ergo  per  lineam  divitem  in- 
telligi  debere  certum  est  margarita- 
rum  lineam.  '  Lineae  margaritarum,' 
et  'margaritarum  in  linea'  mentio 
apud  Jurisconsultos.  '  Filum  marga- 
ritarum' aliidixere;  alii  'linum.'Ter- 
tullianus  de  Habitn  Mnliebri :  '  Uno 
lino  decies  scstertium  inseritur :'  id 
est,  uni  filo,  vel  uni  linea; :  nam  linea 
est  (Tfipa.  Hinc  monolinum  simplex 
margaritarum  linea :  nt  dilinum  du- 
plex :  trilinum  triplex,  &c.  vel  triplici 
linea  margaritae  insertae.  Salinas. 

B  liapina  cadit\  Direptio  missilium 
per  tcsseras  et  sine  tesseris. 

9  Numismala  nimbis]  HS.  sparsi  e 
loco  snperiore. 

10  Nunc  dtU  spectatas,iifc.']  In  sphae- 
rulis  seu  tesseris  ligneis,  quae  sparge- 
bantur  in  popiilum,  inscri])ta  sunt  mu- 
ncra  vulgo  ccssura,  vel  visarum  et 
prascntiuin    vel   abficntiiim   fcrarum 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    L115.    VIH. 


1323 


avlumque.  Tesseras  ergo  et  splioeru- 
las  sen  globules  popiiliis  rapiebat, 
quum  jactarentiir;  et,  quod  quisque 
in  tessera  signuni  habebat,  illiid  ac- 
cipfcbat  ab  Iniperatore,  ut,  si  tesserae 
esset  insciiptus  cervus,  equus,  do- 
mus,  domum,  equum,  vel  cervuni  a 
Caesare  vel  nninerario  accipiebat. 
Mlssilia  ergo  rem  ipsaiii  spargunt  et 
mittnnt:  tessera;  promittunt:  ita  non 
laceratur  rapientium  nianibns  abseiis 
avis,  et  implet  sinus  securos  :  qui 
enim  in  sinum  condidit  tesserani,  non 
nietiiit  ne  evolet  avis,  sed  secnrus  est. 
Turneb.  lib.  29.  cap.  9. 

11  Securos  gaudet,  Sfc]  Viritim  di- 
visa :  vel  non  cogitaniium  aut  cap- 
tantium:  vel  quibus  forte  persymbo- 
lum  contigit, 

12  Sortilur  dominos']  Qui  symbolum 
jactum  occuparunt. 

13  Quid  numerem  currusl  Aurigaruin 
factiones.  Ter  denaquefSfcl  Ingentia 
victoriarum  praeniia.  Palnia  enini 
multis  praemium.  Gladiatores  victo- 
res  cum  palina  discurrebant. 

1-1  Quce  dare,  ^f.]  Plura  quam  quae 
vel  duo  consules  in  ludis  suis  et  spec- 
taculis  dant.  An  consul  erat  Stella? 
an  votivi  hi  ludi  ? 

16  Quodspectatnremjifc.]  Quod  dig- 
naris  tua  prassentia  ludos  hos,  quibus 
Stella  celebrat  laureani  tuam  Sarnia- 
ticam. 

Epig.  lxxix.  5  Sicformosa,  Fabulla, 
ifc.'l  Inter  has  vetulas  et  turpes :  his 
aniculis  et  silicerniis  collata,  vis  for- 
niosa  et  puella  videri. 

Epig.  lxxx.  Pugillatum  exercuere 
Lacedaenioiiii,  ejusque  pugna;  aucto- 
rem  Poilucem  tradunt,  Domitianus 
jam  desitum  pugillatum  revocavit ;  a 
quo  facto  Poeta  laudat  Caesarem,  et 
affirmat  illi  in  acceptis  referenda  et 
antiqna  et  recentia  spectacula,  tem- 
pla,  &C.  Raderus. 

1  Sanctorum  nobis']  Pugilatnm  revo- 
cas.  Miracula}  Qu<e  mirabatur  anti- 
qua  simplicitas,  ilia  rtvocasti.     Ncc 


enim  gladiatorum  cruenta  spectacula 
priores  Roniani  edidere  ;  nee  vena- 
tioncs  taui  feras,  ut  cum  feris  coge- 
rentur  pugnare  liomines.  Rad. 

2  Cana  mori'\  Antiqua,  prisca. 

3  Cum  veteres]  Olini  pugiles  in  Cir- 
censibus  comniittebantur ;  U\  revocas 
iilam  consuetudinem.  Arence]  Qui 
majoribus  nostris  Troja  profectis  in- 
ter spectacula.  Pelr.  Scriverius  de 
gladiatoribus  intelligit.  Quod  et  de 
pugilatu  dicitur.  Sic  Dares  '  Buten 
fulva  moribundum  extendit  arena  :' 
atque  Entellus  '  ingens  media  consis- 
tit  arena,'  jEneidos  5. 

4  Simpliciore  nianul  Pugnis  nudis 
vel  ca'stibus. 

5  Sic  priscis  servatur,  Sfc]  Ut  ludos 
veteres  instauras,  ita  tenipla  quamvis 
huniilia  colis,  magnaque  ob  sanctam 
vetustatem  in  veneratione  habes. 

6  Et  casa,  Ifc]  Nee  Jupiter,  dona- 
riis  utcunque  dives  et  maguificis  teni- 
plis  cultus,  fastidit  hnmilem  suam  in 
Capitolio  casam :  nee  Domitianus  Ju- 
piter noster,  in  tanta  gladiatorum  co- 
pia,  dedignaturspectarc  pugiles.  Cul- 
to  Jove]  Tam  divite  et  magnifico  tem- 
plis. 

7  Nova  dum  condis,  ifc]  Tern  pi  a : 
Epigramm.  4.  lib.  9.  vers.  8.  et  Spec- 
tacula. 

Epig.  lxxxi.  Gellia  vita  sua  cha- 
riores  liabebat  genimas,  sine  quibus 
negabat  se  posse  vivcre.  Poeta  pre- 
catur,  ut  a  fure  Sereuo  gemmae  cle- 
pantur,  Gelliaque  moriatur,  Rad. 

1  Mijslica  sacra]  Initia  et  mysteria 
Deae  Dindynienes  Catullus  crotalum 
et  tympanum  fuisse  canit.  Forte  pos- 
sunt  hie  mystica  sacra  accipi  pro  sa- 
cris  Bonae  Dea;,  quEe  solve  foKminae 
curabant.  Dindymcnes]  Cybeles,  a 
Dindymo,  nionte  Phrygiae;  vel  bonae 
Dciv. 

2  N)'c  per  Niliac<B,  S^c]  Nee  per 
Apini  bovem,  sub  ciijus  specie  iEgyp- 
tii  colebaut  Osirim,  cui  nupsit  Isis, 
/Egyptioruni  ex  lo  vacca  dea. 


1324 


NOT^    VARIORUM    IN 


4  Uniones]  Margaritas,  gemmas. 
Pereavero,  qii<e  sibi  charissima  fue- 
runt,  jiirabant  Veteres. 

10  Elieu  quam,  ^c]  O  utiiiam  unio- 
nes lios  subdiiceret  piceata  furis  ali- 
cajus,  qiialis  ftiit  An.  Serenus, manus, 
lit  statini  niorerettir  Gellia  usii  vitae 
iiidigna,  vel  ob  hoc,  quod  nesciat 
quid  in  vita  sit  anianduni.  Argute 
ergo  ait  Poeta  earn  diguam  morte, 
quae  gemmas  plus  Diis,  plus  suis  li- 
beris,  plus  sua  vita  et  se  ipsa  dili- 
gat. 

Epig.  lxxxii.  Laudat  Doraitia- 
num,  quod  faveat  poijtis ;  nee  suni- 
niis  et  epieis  tantum,  sed  epigramma- 
tariis  etiani. 

1  Qiiertilos  lihdlos]  Libellos  sup- 
plices. 

2  Nos  quoque,  qui]  Alii,  quod.  Ut 
scil.  populo  licet  i)reces  t'undere,  et 
libellos  sup|)lices  tibi  ofterre  ;  ita  no- 
bis poiitis,  o  Ca2sar,  licet  Carmina 
porrigere  et  dedicare.  Curmina  par- 
vci]  Epigrammata.  Vel  qua;  mate- 
riain  non  iliustrcm  complectuntnr. 

3  Dcum]  'I'e,  Doniit.  Epigramm. 
8,  lib.  5.  vers.  1.  Rebus  pariter'}  Ad- 
ininistrationi  Rcip.  et  orbis  terra- 
rum.  Musisquc,  &jC.]  Studiis,  liteiifi, 
Carminibus. 

5  Taos,  ifc]  Sic    Quintil.    lib.    10. 


cap.   1.     '  Anias  poeticam,   Caesar,' 
&c. 

7  Non  quercus,  iJjv.]  Non  quercus 
sola  te,  o  Imperator,  decet,  non  lau- 
rus,  ob  servatos  cives  devictos^ue 
hostes  ;  sed  et  hederae,  doctarum 
praemia  frontium,  tibi  poetiP  poiitis- 
que  faventi  debentur;  sic  affatur 
Augustum  Virgil.  Eclog.  8.  '  Hanc 
sine  tenipora  circum  Inter  victrices 
ederam  tibi  serpere  lauros.'  Poneba- 
tur  enim  querna  corona,  civica  dicta, 
in  vestibulo  palatii :  laurus  ante  li- 
niina.  Quod  primuui  in  honorem 
Augusti  factum  :  deinde  et  caeteris 
Imperatoribus  datum.  Herald. 

8  Fiat  et  ex  edera]  Et  coronam 
poeticam  mereris,  vel  quia  ipse  poe- 
ta, vel  quia  laves  poiitis.  Virgil.  Eclog. 
7.  '  Pastores,  hedera  crescentem 
ornate  poetam.'  Servius  poetas  he- 
dera coronari  dicit,  (]uod  sacri  Bac- 
cho,  cui  liedera  sacra  ;  unde  et  ipsi 
velut  BacchvB  insauire  dicuntur:  vel 
quia  semper  virent  liedera;;  quemad- 
niodum  Carmina  aternitateni  et  nie- 
rentur,  et  aliis  pariunt.  Civica  nos- 
tra] Qiue  nobis  civibus  tuis  datur, 
ilia  etiam  te  decet.  Aiit  fiat  coro- 
na tibi,  Imperator,  ex  edera,  quia 
poetas  minoruui  gentium,  sen  minores 
eliam  anias,  servas,  et  ornas.  Had, 


EPIGSiAMMATUM  LIB.  IX. 


Epic.  i.  1  Note,  licet  7iulis']  Ut- 
cun<|ue  sciani  quantum  (^nrminc  va- 
leas,  quantoquc  snblimiorcm  ipse 
potiiisses  imagiui  iiostr.u  adjecisse 
inscriptionem ;  subscribe  tanien,  si 
placet,  hoc  tetrastichon  imagini  mea-, 
quam  in  biblioiliecum  tuam  admit- 
tere  dignaris.  Alii,  Non  te  celatns. 
Nolis]  Pro  nobis,  cum  Grutero  iegen- 


diim  nos  vis,  id  est,  Quamvisipsc  tuam 
lam  am  ])rcn)as. 

3  Breve  carmen,  S)C,']  Tetrastichon 
quod  scq. '  lUe  ego  sum,'  &c. 

4  Non  viris']  Clariss.  autorum  inia- 
ginibus  in  bibliotheca  tua. 

G  Qucm  non  viiraris,  ^-c]  Vide  Epi- 
gram. 49.  lib.  4.  '  Ilia  tamen  layd.' 
6cc. 


M.    VAL.    MAftTlALIS    El'lGR.    LIB.    IX. 


1325 


Martinlis  Turanio']  Anctoritate  Mss. 
fVeti  neqiie  consilio  minus  P.  Scri- 
verii,  cpistolio  post  Epigi'amma  ad 
Avitum  dedimiis  secniuluni  locum  : 
qui  tamen  nullum  liabet  in  Bodleiano 
aliisqiie  quibusdaui  Mss. 

Extra  ordinem,  ^-c]  Sepaiatnm  a 
reliquis  Epigramma;  nnde  in  quibus- 
dam  Mss.  desideratur. 

Imaginem,  Sfc.']  Pro  more  exornan- 
di,  turn  publicas,  turn  piivatas  biblio- 
thecas  scriptis  et  imaginibus  veteium 
et  optimorum  autornm. 

Ne  ignorares]  Poeta,  volente  (ut 
pnto)  ipso  per  niodestiam  Stcrtinio, 
cum  Aviti  nomine  insigniret  Sterli- 
nium,  noluit  tameu  hoc  latere  Tura- 
niam. 

Epig.  II.  De  boc  templo  Sueton. 
in  Domit.  cap.  1.  5.  et  17. 

1  Dum  Janus  hijemes]  Quandiu  e- 
runt  hyenies,  quarum  medio  niensi 
Janus  deu  it  nomen.  Doiuitianus  uu- 
tumnos^  Quandiu  erit  autumnus,cujus 
mensem  Octobrem  Domitianus  a  se 
appellari  voluit  Domitianum. 

2  Augustus,  Sfc]  Quamdiu  enmt 
3K«tates,  in  quibus  mensis  Sextilis  ab 
Angusto  deuorainatus  est. 

3  Dum  grande,  ^c]  Dum  magna 
et  prima  dies  Septembris  redit,  qui  a 
Domitiano  nomen  habet  Germanici, 
ob  Gernianos  Rheni  fluv.  accolas  sub- 
actos. 

5  Tarpeia,  Sfc]  Dum  stabit  Capi- 
tolium  Jovis  a  Tarpeia  olim  Sabinis 
prodituni. 

6  Dmnvoce  supplex,  Sfc]  Dum  ma- 
tronse  Rom.  thure  et  precibus  colent 
Juliam  Titi  liliam,  quam  perdite 
amatam,  et  ex  conceptu  abacto  mor- 
tuam  Domitianus  consecravit  rela- 
tam  in  Deam. 

SAIlum  Flavice,  Sfc.']  Templum  Fla- 
viae  gentis  a  Domitiano  conditum. 
Suet.  Domit.  cap.  I.  5.  et  17.  noster 
infra  4.  et  35.  Concludit  per  induc- 
tionem  :  Quamdiu  Sextilis  vocabitur 
Augustus,  Gcrmanicus  September, 
Domitianus    October :     et  quamdiu 


Dea  colctur  Julia;  tain  diu  durabit 
templum  illustre  et  magnif.  regale 
gentis  Flavia?.  Et  velut  ipse  Sol  et 
sidera  et  imperinni  Romanum  sem- 
per durabunt :  ita  cum  Sole,  6ic. 
etiam  hoc  templum  Caesaris  Flavian 
gentis.  Rad. 

9  Cum  sole,  ^c]  Quandiu  fulge- 
bunt  Sol,  astra,  et  gloria  imperii 
Rom.  locutio  Ovidiana  :  '  Cum  sole 
et  luna  semper  Aratus  erit.'  Eleg. 
15.  lib.  1.  Amoruni. 

10  Caelum  est]  i^iternum,ut  ccelum. 
ex  scholae  Peripateticae  sententia. 

Epig.  iv.  Mirifice  toUit  opera  Do- 
mitiani,  dicitque  nee  Jovem,  nee  su- 
peros  omnes  solvendo  futuros,  si  no- 
mina  ab  illis  Caesar  exigat.  An  ulla 
adulatio  huic  par  nspiam  legitnr  ? 

2  Si  repetas,  ^f.]  Si  tibi  rependi 
velles,  nee  donares. 

3  Grandis,  ifc.']  Etiamsi  hasta  po- 
sita  (sale  by  out-crii)  opes  suas  Dii 
Deseque  vendere  veliut.  Audio']  Cum 
quis  seu  oba^atus,  sen  non,  sed 
sponte,  praeconi  seu  hastae  bona  sub- 
jicit,  aut  a  creditore  subjiciuntur  ea 
lege,  ut  ci,  qui  adjecto  pretio  licita- 
tione  viucit,  res  empta  addicatur. 
De  formuiis  auctionum  lege  Brisson. 
lib.  6.  Rad. 

5  Contvrbaiit]  Will  prove  bankrupt : 
cedet  foro.  Atlas]  Qui  coelum  bu- 
meris  sustinere  fingitur  :  vel,  ca-li- 
colee  quotquot  sustinet  Atlas.  Et  non 
erit,  <^c]  Nee  ipse  Jupiter  si  velit 
tecum  decidcre,  {cumpmmd  and  take 
order  with  thee,)  poterit  solvere  un- 
ciam  de  asse,  (Jive  groats  in  the  pound.) 
O  miserum  decoctorem  Jovem  ! 

7  Capitolinis,  <Sfc.]  Capitolium  in- 
cendio  absumptnm  restituisti,  et  no- 
vam  fedem  in  Capitolio  cxcitavisti 
Jovi  custodi.  Domit.  Suet.  cap.  5. 
'  Plurima  et  amplissima  opera  incen- 
dio  absumpta  restituit,  in  quels  erat 
et  Capitolium,  quod  rursus  arserat : 
scd  omnia  sub  titulo  tantum  suo,  ac 
sine  ulla  pristiui  auctoris  nicmoria.' 
Undo  Eutropius  Jib.  7.    Capitolinu! 


1326 


MOT^    VARIORUM    IN 


factum  a  Domitiano  (licit,  non  ret'ec- 
tiim. 

8  TarpeitE,  ^c]  Coronae  qiiernse, 
lit  et  laureae  Capitolinte.  Vide  Epigr. 
1.  vers.  6.  et  Epigr.  54.  vers.  1. 
lib.  4. 

9  Quid  pro  culminibus,  ^c]  Quid 
pro  geminis  delubris  tibi  solvere  po- 
test Juno  ? 

10  Pallada  pratereo]  Cui  Chalcioe- 
cae  templnm  erexisti.  Cassiod.  1.  6. 
cap.  11.  ciii  statuam  in  cubiculo  con- 
secrasti  et  quinquatria.  Quin  et 
Palladis  filius  dici  volebat:  cujns 
sacra  ideo  ab  eo  religiosissime  ciilta. 
Res  agit  ilia  tuasi  Ilia  a  te  stat ;  res 
tuas,  rationes  et  consilia  disponit ; 
tibi  faniiliare  niimen  est,  imo  mater  : 
ubi  enim  Domitianiis  audivisset  ex 
lib.  Sibyllinis,  fore,  ut  virgo  pareret 
asternuin  Iinperatorem,  nihil  am- 
plius  volnit  quani  se  esse  filium  per- 
pe(u<B  virginis  Dianae. 

11  Alciden,  <Sfc.]  Herculi  templum 
in  via  Appia  positum  et  statuam,  ut 
et  ApoUini,  et  ex  pietate  Pollucis 
erga  fratrem  alternatim  immortali- 
bus  Castori  et  Polluci  filiis  Leda;  La- 
cenae. 

12  Addita  quid,  ^c]  Templum  Fla- 
viae  gentis,  quod  ccelum  vertice  tan- 
git.  Excelsissima  enim  haec  templa. 
Alibi :  '  Dum  videt  August!  Flavia 
templa  poll.'  Et  de  his  iutelligcndus 
liic  locus  Epig.  51.  lib.  10.  'Nee 
Capitolini  summum  penetrale  To- 
nantis,  Qua:;quc  nitent  coelo  proxiuia 
templa  suo.'  Solebant  templa  ista 
exstruere  elata  et  excelsa:  quod  et 
Christiani  fecerunt,  praieunte  Con- 
stantino. Herald.  Tum,  ut  Torren- 
tius  vult,  '  Latium  polum'  appellat 
earn  veluti  poli  partem,  cui  Latino- 
rum  Romanorum(|ue  Dii  transcript! 
fiierant,  eosque  inter  Vespasianus. 
Latio  Flavia  templa  polo']  De  quo  su- 
pra Epigr.  2.  et  infra  Epigr.  35.  et  lib. 
10.  Epigr.  51. 

Ehu;.  v.  1  Aureolis,  Ifc]  Niimmis 
aureis.     Jlireolis  legcndum  piitat  Ja- 


nus Rutgers,  quum  vulgar!  scorto 
nimium   sit  illud. 

2  Plus  quam  fului,  ^c]  Epigram- 
mate  52.  hbri  2.  et  Epigrammate  35. 
infra. 

4  Tacef]  Ore  morigeratur.  Epi- 
gram. 95.  lib.  3.  vers.  2. 

Epig.  vi.  1  Nubere]  Diviti  et  no- 
bili  PauUa  infamis  mulier  cupiebat 
nubere.  Priscus  impuram  rejecit. 
Tu,  inquit,  Paulla,  baud  stulte  agis, 
dum  afFectas  nuptias  divitis;  sed  ae- 
que  sapienter  ille,  qui  te  contemnit. 
Rader.     Prisco]  Diviti. 

2  Te]  Infamem. 

Epig.  vii.  1  Rheni  domilor,  ^c] 
Germanice.  Lib.  5.  Epigr.  2.  vers.  7. 

2  Pudice  princeps,ifc.]  Epigr.  4.  lib. 

6.  vers.  5. 

3  Populos  habebunt]  Postquam  cas- 
trari  mares  edicto  prohibuisti.  Vide 
Epigram.  2.  lib.  G.  vers.  3.  et  infra 
Epigr.  9.    Parere,  ^c]  Vide   Epigr. 

07.  iib.G. 

6  Nee  quam,  Sfc]  Nee  a  paupercu- 
la  matre  leuo  conducit  vel  emit  pue- 
rum  prostituendum.  Infra  Epigram- 
mate  9. 

8  Qui  nee  cubili,  ifc]  Vide  Epi- 
gramnia  2.   lib.  G. 

Epig.  viii.  AfVr  superbus,  ex  Afri- 
ca redux,  non  admittebat  Poetam  ad 
gratuiandum  adventum.  Indigna- 
bundus  Poiifa,  vel  potius  jocabundus, 
Si  non  vis,  inquit,  salvcrc,  vale.  Et 
rb  'vale,'  simu!  aniiciti*  solutum 
f(i;dus  notat :  quo  pacto  eos  valere 
jubemus,  quos  a  nobis  abigimus,  aut 
potius  a  quibus  nos  discedimus.  Ra- 
derus. 

1  Dicere,  &;c.]  Volui  te  ex  Africa 
reversum  salutare  :  scd  non  admittc- 
bar. 

4  Non  vis,  ^c]  S!  non  vis  salvere 
et  vivere,  abi  in  malam  mm  et  more- 
re.  Vide  Epigramma  17.  libri  5. 

Epig.  ix.  3  Jam  cunw,  ^c]  Supra 
Epigr.  7.  vers.  G. 

5  Immatura  corpora]  Infantiirm. 

G  Nvn  tulit,  Sfc.]  Edicto  prohibuit 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IX. 


1327 


Doniilianus  piieros  intra  septimuni 
annum  piostitui,  et  Scaliniam  revo- 
cavit.    Suet.  Uom.  cap.  8. 

7  Sucatrrit  ephebis]  Ne  castraren- 
tur.  Supra  Epigr.  7.  vers.  3.  et  lib.  6. 
Epigr.  2.  vers.  3. 

Epig.  X.  Bitliynicus  quotannis  Fa- 
bio  sex  raiilia  HS.  donavit,  ut  tan- 
dem iiaeres  scriberetur  a  Fabio.  Sed 
Fa|)ius  artem  captandi  notans,  ilia 
sena  millia  consnrapsit,  et  Bithynico 
morien.s  nil  legavit.  Querentem  Bi- 
thynicum  solatur  Potita  irridendo  cap- 
tatoiem.  Noli,  inquit,  queri  tibi  nil 
Icgatum  :  quotannis  enim  tibi  legavit 
sex  millia,  quze  .solebas  antea  dare 
Fabio,  et  posthac  non  dabis.  Rad, 

1  Tibi  legavit  Fabius,  Sfc]  Quern 
lieeredipetam  notarat. 

4  Antiua,  ^c]  Tibi  jam  manent 
6000.  HS.  quae  Fabio  vivo  conferre 
annua  solebas,  ut  hasres  scribereris. 

Epig.  xi.  Parasitus  instruatur  ne- 
cesse  est  octava  arte  ingeniia,  hoc 
est,  Adulatoria.  Gulosus  coenipeta 
loquatur  placentia,  ut  qui  libertateni 
dapibus  vendiderit.  Epigram.  53. 
lib.  2.  Liberi  enim  libere  de  aliorum 
vitiis  loquuntur,  nemini  blandiuntur: 
hiuc  a  neniine  invitantur  :  gulosi  nisi 
adulentur  et  riserint  cum  ridentibus, 
non  vocantur.  Radcrus. 

Epig.  xii.  De  Earino  Domitiani] 
Puero  Domitiani. 

Ludit  in  nomine  Earini,  Domitiani 
Eunnchi :  et  nonien  quideni  dulce 
esse,  quod  a  vere  sit  deductum.  Gree- 
cis  enim  tap  '  ver  '  sonat :  sed  contu- 
macibns  syllabis  constare,  syllabasque 
repugnare. 

1  A'omen,  iSfc]  'Eapii/^s,  vernus,  viri- 
dis,  al)  tap  ver,  quod  lloribus  abun- 
dat. 

2  Pars  optima  anni]  Ver.  Omnia 
tunc  florent. 

3  Hijblam  quod  sapit]  INIel  ex  Hy- 
bla  Siciliae  monte.  Atlicosque  Jiores'] 
Apibus  depastos  in  Hymelto  nioute 
Atticje. 


4  Nidos,  Sfc.]  Phoenicis.  Epigr.  55. 
lib.  6.  vers.  2. 

6  Cybelcs  pucr]  Atys.  Epigr.  8G. 
1.2. 

7  Qui  pocula,  ^c]  Ganymedes,  Jo- 
vis  pocillator. 

8  Parrhusia,  ^c]  Palatina.  Epi- 
gram. 55.  lib.  7.  vers.  2.  Sones]  Lo- 
quaris. 

9  Respondent,  ^c]  Omnis  gratia, 
venustas,  elegantia,  et  suavitas  re- 
spondent, et  insunt  ori  tuo. 

11  Nonrudivolebam']  Versa  elegan- 
ti,  tereti  et  rotundo. 

12  Tu  syllaba,  .Sec]  Prima  brevis 
cum  reliquis  paribus  ofRcit,  quo  mi- 
nus versa  eleganti  dicatur.  Hinc 
'  Equotutium'  Horatius,  'Sigillaria' 
Luciiius  circumlocutisunt,  seupotius 
conjicienda  dedere,  '  Quae  versa  hex- 
ametro  non  plane  dicere  possis.' 

1 3  Dicunt,  ^-c]  'Ett'  ivdecriv  eiapirol- 
(Tw.  Homer.  II.  B. 

14  Sed  Graci,  Sfc]  Homer.  II.  E. 
"Apes  &pes  fipOToKotye,  pxaiipove,  reix^cri- 
Trxr^ra  :  ubi  prima  in  "Apes  communi- 
tcr  usurpatur,  sed  variato  accentu. 
Hinc  et  Luciiius  lusit,  APEC  APEC 
Grsci  ul  faciunt. 

10  Nobis  non,  S^x.]  Nobis  Latinis 
poetis  non  permittitur  eadem  licentia. 

Epig.  xiii.  1  'Ondpn'os']  Id  est,  Aur 
tumnalis. 

2  Xei^epifoj]  Id  est,  Hiberuus. 

3  Qepivos]  Id  est,  jEstivus. 

4  Verna^  ''Eapivhs,  id  est,  Vernus. 
Epig.  xiv.  1   Teneri  anni]  Veris. 

2  Breve,  ^c]  Flores  vernos,  veris 
honores  in  Hymetto. 

3  Acidalia  arundine  pingi']  Cnidio 
calanio :  an  columbae  penna,  quae  Ve- 
neris avis  ?  An  penna  seu  sagitta  Cu- 
pidinis.  Veneris  fllii  ?  Vide  Epig.  13. 
1.  6.  vers.  5. 

4  Cijiherea,^-c.'\  Qua  Venus  praeses 
veris  pingit  varios  flores. 

5  Nomen,  Erythrceis}  Nomen  dig- 
nuni,  quod  notet  littera  facta  seu 
scripta,  Erytlira?is  lapillis;    id   est, 


1328 


ISOTyE    VARIORUM    IN 


nomen  geninietim    gcinmU    scriben- 
dum,  Epigram.  38.  lib.  .5.  vers.  4. 

6  Gemma,  ^-c]  Succiniim,  electrum. 
Vide  Epigrammate  25.  libro  4.  vers. 
2.  et  Epigrammate  38.  libro  5.  vers. 
11. 

7  Penna  scribente,  Sfc]  Volando  ex- 
primentes  literam  Y,  cui  respondet 
Latina  V,  qtias  '  veris'  prima  est. 
Alii  \egnat,  sfridente  penna:  quasi  di- 
cat,  adventu  siio  veris  adventiim  nun- 
cieut.  Alii  ad  literam  A,  qnam  e.v 
volatu  illarum  avium  observatam  in- 
venisse  dicitur  Palamedes,  referunt. 

8  Domol  In  qua  vernare  omnia  et 
florere  decet. 

Epig.  XV.  Coenipetam  ait  esse  tto^- 
(piXov,  id  est,  omnium  assentatorera, 
et  nuUi  vere  et  sancte  amicum.  '  Er- 
rat,' inquit  Seneca,  '  qui  amicnni  in 
atrio  quferit,  in  convivio  probat.' 

1  Qttcm  ccsna]  Horum  amicorum 
duo  sunt  genera,  quorum  alios  rh 
trXTJM'*  Jionestiores  aniicitia  dignos  ju- 
dicamus ;  cum  tamcn  nidore  cnlinaj 
potius,  quani  amicitiir  houestate  aut 
voluptate  dticantur,  trepl  rdyrjuou,  koI 
/^tr'  &piffTov  (piXoi,  ut  (licebat  Eupolis  : 
Alios  minus  periculosos  et  apertos, 
Parasitos  nuncupamns.  Herald. 

2  Esseputas  fida]  Magna  vero  anii- 
citia, et  prodigiosa,  si  aiuici  ejusmodi 
<p't\ov  (TKiav  tantummodo  habent. 

Epic.  xvi.  1  Cehhrata^  Intclligit 
famosum  et  nobile  scortum. 

2  Se  fecissc  Clilo'ii]  Inscripsit  tumu- 
lo  CHLOK  FECIT,  scilicct  tumuluni  vel 
monumentum  septeni  maritis.  Quid 
pote  simplkius]  Fatetur  se  fecisse : 
intimat  Poeta,  insidias  struxisse,  aut 
vim  vitaj  maritorum  suorum  intiilissc. 
Trifariam  itaque  accipi  potest  ambi- 
guitas  liujus  verbi  :  '  Se  fecisse,'  hoc 
est,  se  tunnilum  posuisse  :  vel '  se  fe- 
cisse,' se  necasse  septem  viros  :  vel 
denique  referri  potest  ad  res  Vene- 
reas,  et  pulchre  convcnict  Chloe  me- 
retrici.  Rignlt. 

EiM«;.  XVII.  Comam  suani  dcton- 
sani,  Earinus    Domitiani  Eunuclius, 


pauIo  ante  quam  lex  vetaret,  sectusj 
niisit  cum  speculo  Pergamum  ^scu- 
lapio,  Deo  patrio,  nam  et  Earinus 
erat  Pergamenus.  Hanc  comam  ve- 
nusto  Carmine  Papinius,  et  hie  Mar- 
tialis  imniortalem  reddunt.  Rad. 

1  Consilium  formcB  speculum}  Qnod 
consuleie  solebat  de  forma  sua.  Eo- 
dem  ritu,  quo  virgines  pupas  Veneri ; 
milites  emeriti,  arma  Herculi  dona- 
bant.  Tertullian.  lib.  de  Velandis 
Virginib.  cap.  12.  'Jam  et  consilium 
formas  a  speculo  petunt,  et  faciem 
morosiorem,  a  lavacro  macerant,  for- 
sitan  et  aliquo  eam  medicamine  in« 
terpolant.'  Herald,  Dulcesque  capil- 
los']  Vide  Papinii  Sylv.  1.  3.  de  Coma 
Earini,  et  Praefationem  ejusdem  libri 
ad  Pollionem. 

2  Pergameo,  ^-c]  ^sculapio,  cui 
nobile  fanuni  Pergami,  patrio  sue 
Deo.  Vide  Epigram.  32.  lib.  1.  vers. 
1.  Pergamus,  est  Ptolomaeo  Troadis 
iirbs  in  Asia  minore,  Galeni  patria, 
et  cliartarum,  quie  pergamente  dicun- 
tur,  inventiix.  In  hac  nobile  fanum 
iEsculapii  visebatur,  qui  inde  Perga- 
meus  est  dictiis.  Raderus. 

3  Ille  puer,  Sfc]  Earinus,  de  quo 
praecedeiitibus  Epigramm. 

4  Signat  tempora'l  Earinus  eniiti 
*  vernuni '  significat. 

.5  Felix,  qua'  tali,i^-c.]  Pergama  tel- 
lus  beata  tanto inunere. 

Epig.  xviii.  liogat  Pergameiiin 
Deum,  uti  Earinuin  tonsum  tarn  for- 
mosum  servet,  quam  fuerat  inlonsus. 

1  Lalono!  venerande  nepos']  ^sculapi 
fill  Apollinis,  cui  mater  Latona,  medi- 
cino!  inventor.  Qui  7nitibus  herhis] 
Propter  Hippolytum  vitae  ab  i^scu- 
lapio  restitutum. 

2  Parcarum  pensa]  Parcae  praisides 
humanic  vitie,  cujusque  ffivnm  et  fata 
nioderantur  stamine,  quod  de  colo 
detraliunt :  ad  quam  fabulam  rcspicit 
Poiita,  ct  affirmat  /lisculapii  arte  pen- 
sa brevia  tendi. 

4  Tuus]  Pergami  natus.  Epigr. 
pra-ccdenti  vs.  2.    Lutia  urOe]  Roma. 


M.    VAL.   MARTIALIS    KPIGR.    LIB.    IX. 


1329 


0  Nitidum  orbern]  Speculum.  Epi- 
gram, superiore. 

6  Judice  tota]  Gniterus  ex  Palat. 
legendiim  contendit  tuta :  adeo  sc. 
confisani  speculo  faciem,  ut  si  al)  eo 
solum  laudarctnr  ;  nullius  toto  orbe 
reformidaret  judicium  censuramve : 
cui  et Petioiiius  suflfragatiir,  dicens: 
'Quod  ad  me  attiuet,  non  timeo  ne 
quis  inveniatur  cui  minus  placeam, 
nee  speculum  milii,  nee  fama  menti- 
tur.' 

7  Th]  ilLsculapi,  da,  ut  tarn  sit  ele- 
gans  tonsus,  quani  pulcher  erat  intou- 
sas. 

Epig.  XIX.  Ait  se  rnsculum  habere 
siiburbautim,  et  urbanam  domum ; 
utiumque  sitire,  et  rus  et  domiim : 
sed  agellum  ait  se  irrigare,  hausta  de 
vicii'.a  valle  aqua;  domum  non  posse: 
petit  venulam  aquae  Martiee  non  pro- 
cul  inde  salientis. 

1  Longam,  Sfc]  Te  diu  prceside. 

2  Rus  t/iinimum,  ^c'.]  De  quo  Epi- 
grammate  61,  lib.  8.  et  infra  Epigram- 
mate  99. 

3  Brevi,S)X.]  Sed  de  valle  stibjec- 
ta,  aqua  liorto  irrigando  haurltur. 

4  Laboratas'\  Labore  multo  petitas, 
Antlia  tollit  aquas]  Haustrum,  machina 
ad  hauiiendum  :  ab  avrXeu. 

6  Marlia fonte  sonet]  Epigr.  42. 1.6. 

7  Quain  dedeiis  nostris,  Hfc]  E  qua 
Maitia  si  milii  permiseris,  o  Uomili- 
ane,  diduccre  venulam  aquae  in  a^dium 
mearum  usum. 

8  Castaiis  Iicbc  nohis,  Sfc]  j^que 
grata  erit  atque  aqua  e  fonte  Musa- 
rum,  aut  ab  ipso  Jove. 

Epig.  xx.  Poeta  coenipeta,  cui 
venter  artis  magister. 

Epig.  XXI.  1  Hac  qua- tota]  Area 
liEec  in  qua  steterat  domus  Domitiani 
natalis,  jam  vero  Flaviae  gentis  tem- 
plum  marmore  et  auro  magnifice  ex- 
tructnm  est.  Paietjicc.]  Extenditur: 
vel  ubi  templum  publicum  ct  omuibus 
patens. 

2  Coiiscia  terra]  Qirae  Dcmitianiim 
natum  excepit,  nasccntem  vidit. 

Ddph.elVar.Clas.  Mar 


3  Qua  tantis,  ^c]  Quse  suscepit 
Domitianum,  ut  Rliodos  Neptunum  ; 
ut  Creta  Jovem.  Vel,  quae  non  minus 
praestitit  orbi,  suscepto  Domitiano, 
quam  Rhodos  et  Creta  coelo,  Jove 
suscepto.  Rliodii  euim  Telchines 
iidem  qui  Curetes.  Epigr.  1.  lib.  4. 
vers,  2. 

7  Curetes,  ^c]  Qui  Jovem  Saturno 
subductum  cymbala  pulsantes  vel 
epSirKiov  saltautes  educandum  in  Cre- 
tam  deportarunt, 

8  Semiviri  Phrygcs]  Evirati  Cory- 
bantes,  sacerdotes  Cybeles. 

9  At  te  protexit,  ^-c.]  Videntur  Iia?c 
confuse  intelligi  de  Jove  custode,  cui 
templum  condidit  Domitianus  eo  locc 
quo  delituisset  bello  Vitelliano. 

10  Jaculo,  Ij-c.]  Ense  et  scuto,  qua 
Corybantum  arma  sunt,  ^gis  erat] 
Epigr.  1.  lib.  7.  vers.  1.  et  4. 

Epig.  xxii.  Ludit  in  Paronomasia 
versus  ultimi,  et  antitheta  nominum 
significatione:  cum  Artemidorus,  cui 
a  Minerva  Dea  casta  nomen,  amet ; 
CailiodoruSjCui  a  formas  dono  nomen, 
aret. 

Eph;.  xxiii,  Liberalis  animi  ar- 
gumenta  prodit.  An  hie  Julius  Pas- 
tor, de  quo  Plinius  Junior  lib.  1. 
Epist.  18.  An  ejus  frater,  quem  ini- 
pius  Caligula  interfecit,  ut  est  apud 
Senecam  lib.  2.  de  Ira,,cap.  33. 

2  Propter  quod]  Qui  divitias  in  lux- 
um  et  voluptates  effundit,  aut  in  fas- 
tum  absumit. 

3  Ut  Setina,  Sj-c]  Ut  colam  vineas 
in  Setia  civitate  Latii,  ubi  vites  no- 
biles. 

4  Et  sonet,  Sfc]  Et  innumeri  servi 
in  ergastula  Thusca  mittantur,  opus 
in  compedibus  facturi.  Epigr.  29.  1. 
3.  vers.  1.  Vinciebautur  servi  in  agris. 
Tibullns,  lib.  2.  '  Sirpe  etiam  valida 
solatur  compede  vinctum.  Crura  so- 
nant ferro :  sed  canit  inter  opus.' 
Liicanus  lib.  7.  '  Vincto  fossore  co- 
luutur  Hesperiip  segetes,'  Ablega- 
bantur  auteni  ad  haec  opera  sa?pius 
servi  uoxii ;   et  bunc  laborem  contu- 

linl.  A   P 


1330 


NOTiE   VARIORUM    IN 


macia.  aut  alio  peccato  merebautur. 
Herald. 

5  Ut  Mauri,  Sfc."]  Mensas  ingenti 
pretio  factas,  et  ex  Atlante  Maurita- 
niae  nionte  allatas,  qnas  citieas  voca- 
bant,  ebinneis  pedibus  irapositas. 
Dentibus  Libycis']  Eburneis,  ex  ele- 
phanti  dentibus.  Orbes]  Mensze. 
Epigr.  43. 1.  2.  vers.  9. 

6  Aurea  lamna']  Bracteis  aiireis  ar- 
penteisqtie  triclinia  fuisse  cooperta, 
dictum  supra,  Epigr.  33.  lib.  8.  vers. 
6. 

7  Crystalla  teranturl  Vasa  crystal- 
lina,  quee  Romanis  in  luxu. 

8  Faciant,  ^c]  Duni  nives,  quibus 
Oiluitur  vinum  Falernum,  nigrescunt 
a  vino.  Epigr.  65.  lib.  5. 

9  Ut  Canusinahis,  Sfc.']  Et  quia  is 
color  militibus  usnrpatus,  ideo  Sene- 
ca dixit,  '  lecticarios  in  niilitarem 
cultum  subornatos  :'  ut  et  luxus  iion 
vulgaris  argumentum  fuerit,  servorum 
penulas  ex  nobilissima  lana,  scilicet 
Canusina,  confectas  :  quales  ab  inge- 
nuis  vulgo  gerebantur  ;  praeterea  ru- 
fo  colore  ;  ut  militari  cultii  mancipia 
incederent.  Ferrar.  Ut  Canusinatus, 
ifc]  Ut  servi  mei  e  Syria  (Synecdo- 
cliice)  vestiti  nobili  et  rufa  lana  e 
Canusio,  gestent  lecticam  nieam. 
Vides  stultissimorum  hoininuni  fas- 
tum.  Non  solum  conspici  se  volunt, 
sed  et  servos  suos.  Unde  canusina- 
tus ille,  et  rutilus  in  lecticariis  color, 
et  in  mulionibus.  Herald.  Pretiosio- 
res  et  lectiores  Asiatici  erant.  Juve- 
nal. Sat.  5.  '  Flos  Asiae  ante  ipsum 
pretio  majore  paratur,  Quam  fuit  et 
Tulli  census  pugnacis,  et  Anci.'  As- 
aeresudetl  Amite  lecticap  proniinente. 

10  Frequens]  Stipata.  Nee  ideo  pe- 
to  divitias,  ut  liabeam  multos  ante- 
ambulones,  comites,clientes  togafos. 

11  Mstuet  ut  nostra]  Amore.  Infra 
Epigr.  20.     Madidus]  Vino. 

13  Mihi  mula  lacernas'\  J'urpurato, 
mulis  vecto. 

14  MasHyleum,i^-c.']  Massyli  seu  Nu- 
niidii'  viiga  reguiit  oquos,  non  frsenis, 


unde  Virgilio  et  Ausonio  *  infrxni ' 
dicti.  'Sonipes  ignarus  habente,  Vir- 
ga  regit.'  Claud,  bell.  Gildon. 

16  Ut  donem,  et  ccdijicem]  Honeste 
et  magnifice. 

Epig.  XXIV.  1  O  cuivirgineOjS^c] 
Quid  factum  est,  o  Care,  de  corona 
ilia  aurea  in  similitudinem  foliorum 
olivae  Palladize  expressa  (Epigr.  33. 
lib.  8.  vers.  1.)  tibi  victori  in  Qnin- 
quatriis  Minervae  virginis  a  Domiti- 
ano  donatae  ?  Epigr.  54.  lib.  4.  vers.  1 . 

2  Palladium  decus]  Id  est,  Palla- 
dia corona,  sive  in  certamine  Palladi 
sacro  reportata.  Sic  '  Regium  de- 
CHS,'  diadema  et  corona  regia. 

3  Adspicis,  Sfc.']  Respondet  Carus. 
Ilia  coronavi  statuam  marmoream 
Domitiani,quam  domi  meas,  ut  vides, 
colo. 

4  Comas]   Ceesareas. 

5  Albancc  livere  potest,  ^-c.]  Querna 
sane,  refert  Martialis,  qua  coronari 
solet  Imperator,  liabet  quod  oleaginse 
huic  invideat  hunc  honorem. 

Epig.  XXV.  Idem  argumentum  de 
statua  Domitiani,  quam  in  aedibus 
suis  factam  colebat  Carus :  hujus 
elegantiam  artemque  praedicat. 

1  Quis  Fallatinos,  S^c.]  Quis  tibi  (o 
Care)  tam  affabre  effinxit  statuam 
banc  Imperatoris  ? 

2  Phidiacutn,  ifc]  Epigram.  13.  lib. 
6.  vers.  1. 

3  Hac  mundi  fades]  Sole  iilustra< 
ta,  sic  nitet  et  fulget  hoc  marmor. 
Talis  fingitur  Jovis  facies,  sed  placidi, 
sed  sereni.  Ita  Theseus  de  Plutone 
apud  Scnccam  in  Here.  Fur.  vers. 
723.  '  Vultus  est  illi  Jovis,  sed  Ful- 
niinantis.' 

4  Sine  7iube]  Sine  ira,  quaa  frontis 
serenitatem  turbat. 

5  Non  solum,  Sfc]  Epigr.  prseced. 
vers.  1. 

0  Ffftgiem  domini,  Sfe.]  Certe  tam 
artificiose  efficta  statua  non  est  tibi, 
nisi  a  Palladc.  Epigr.  13.  lib.  G.  vers. 
1. 

Epic.  xxvi.    1  Dantem,  ifc]    Mi- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IX. 


1331 


nistrantera  convivis  pocula   piierum 
tiiuin. 

2  Lumine  turbidiore  notas]  Vultii 
subirato  ct  torvo.  Vide  Epigram.  98. 
lib.  10. 

4  Adspkimus,  Sfc.']  Cum  liceat  ad- 
spicere  res  tuo  ministro  muito  pul- 
oliriores,  solem  scilicet,  sidera,  &c. 

5  Gorgoii]  Medusa,  qua?  visu  ho- 
mines in  saxa  convcrtebat. 

7  Hylam  spectare  iicebat]  Epigr.  49. 
lib.  5.  vers.  5. 

8  Ludere,  Sfc]  Epigrammate  73. 
lib.  7. 

10  Phineas  inviles,  8fc.']  Invites  cae- 
cos,  qnales  erant  Phineas  et  CEdipus  : 
Fabulae  notae.  *  Phineas'  hie  est  Ac- 
cnsativus  pluralis  a  Phiueus,  eos. 

Epig.  xxvii.  1  Audet  fucundo,  ^-c] 
Vide  ejnsdem  ingenii  Epigr.  41.  1.  7. 

2  Pallida,  4'c.]  Non  minus  inepte 
facit,  quam  qui  Cosmo  seplasiario  at- 
qae  myropolee  optimo  mittit  vilem 
palientis  Meminthes  sen  papaveris 
corniculati  succum,  qui  glaucium  vo- 
catur.  Sunt  qui  legant,  Pallia  dona' 
bit  glaucina:  Hoc  est :  Inepte  mittit 
vestes  coloris  glauci,  tibi,  cui  purpu- 
rearum  vestium  copia. 

3  Pastano  violas,  Ifc]  Paestum  Lu- 
canias  opp.  floribus  abundat,  etiam 
bis  in  anno,  Epigr.  38.  lib.  5.  vers.  9. 

4  Hyblais,  (^c]  Ipsis  apibus  :  vel, 
lis,  qui  habent  apes  Hyblaeas,  mittit 
amari  saporis  mella  Corsica. 

6  Appetitur,  Sfc]  Neque  enim  ap- 
positis  in  lautissinio  convivio  delica- 
tis  piscibus,  fastidimus  viles  olivas. 

8  Thalia  tuiini]  Epigr.  8.  lib.  4.  vers. 
12.  et  Epigr.  16.  lib.  7.  vers.  4. 

9  Ipse  luas,  £|C.]  Epigr.  70.  lib.  8. 
vers.  1. 

Epig.  xxix.  Latinnm  arte  mimica 
nobilem  emortualem  laudat  a  morum 
innocentia,  et  vita  prociil  a  scenicis 
ludis  distante.  V^idc  et  lib.  1 .  Epigr.  5. 

1  Vulce  decus  sccncc,  ^c]  '  Ego  sum 
dulce  decus,'  &c.  ex  persona  Latini 
sepulti,  quod  fit  in  Epitaphiis.  Lati- 
nus]  Celebris  mimas,  Domitiano  cha<- 
ru8. 


3  Spectatorem  Catonem'}  Epigr.  3. 
lib.  1.  intrantem  ut  exeat  tantum. 

4  Solvere  qui  Cai'ios,  Sfc^  In  risnm 
solvere  gravissimos  illos  et  continen- 
tissimos  viros  Curium  etFabricium. 

5  Nihil  a  hoslrOfSfcl  iNion  contraxit 
sibi  lasciviam  et  improbitatem  in 
theatris  exprirai  solita.  Sic  alibi 
dixit  :  '  Lasciva  est  nobis  pagina, 
vita  proba  :'  et :  '  Lasciviis  versu, 
mente  piidicus  erat.' 

G  Sola  tantum,  <S|-t'.]  Non  animo,  non 
moribus. 

7  Domino ..  Deus ..  Jovis]  Domitian. 

9  Parasitum  dicite  Phoebi]  Mimi  et 
histriones,  qui  poetarum  Carmina  re- 
citabant,  appeliabantur  parasiti  Apol- 
linis. 

Epig.  xxx.  Epitaphium  Phil^nis, 
sagae,  lena?,  et  lupje  ;  cui  terram  tam 
levem  precatur,  ut  illius  corpus  a  ca- 
nibus  effossum  devoretur. 

1  Secula,Sfc.]  Tria  secul.  300.  an- 
nos,  nt  quidam  volunt:  ut  alii  90. 
cum  ytvea.  pariendi  ac  generandi  per- 
fectius  spacium  annorum  30.  perio- 
duni  conficiat.  Cael.  Rhod.  lib.  19. 
cap.  22. 

2  Rapta  es,  i^c]  Quasi  immature. 
Ironice :  cum  trisaeclem  fuisse  di- 
cat. 

3  EuboicafS^cJ]  Cumanae.  Enbcea 
enim  insula  JEgsei  maris,  in  qua  Chal- 
cis  civitas.  Chalcidici  coloniam  Cti- 
mas  deiluxere,  unde  et  ipsae  Cumae 
Euboicae  dictae.  Virg.  G.  '  Et  tandem 
Euboicis  Cumarum  allabimur  oris.' 
Longa  Sibylla;]  jEtatem  m.  annorum 
ex  voto  suo,  ut  tot  annos  viveret, 
quot  manu  complecteretur  arenas 
corpora,  &c.  Ovid.  Metam.  lib.  14. 

4  31ajor  erat,  Ifc]  Fingit  Hyper- 
bolice  Poi^ta  detiiisse  Philaenidi  3. 
tantum  menses  de  aetate  Sibyllae. 
Scriver.  conceptum  hariolatur  '  mcs- 
sibus.' 

5  Qua  lingua  silel]  Quam  vocalis 
etStentorea!  Catasta']  Servi  in  ca- 
tastis,  id  est,  pegmatis  ligneis  vena- 
les  expositi.  Epigrammate  29.  libro 
(j,  vers.  1. 


1332 


NOT.E    VARIORUM    IN 


6  Qate  turbu,  ^c]  Isidis  sacerdotcs 
invento  Osiii.  Jnvenalis  Satyr.  8. 
vers.  28.  vel  impura  tiirba  quae  in  Se- 
rapidis  sacris  solounibns  ad  Canopuni 
per  fossam  ex  Alexandria  descendinit 
in  naviculiscantantes,  frenientes,  &c. 
Strab.  lib.  17. 

7  Cirraln  calerta  magistri]  Huericir- 
rati  in  scliolis.  I'ers.  Satyr.  1.  vers. 
29. 

8  Slrymotilo,  Sfc]  Grnibus,  inimi- 
nente  teinpestate,  vel  hyeme,  inagno 
ciiui  clanf;ore  e  Thracia,  cujus  Stry- 
inon  est  fliiv.  advolantibus. 

9  QucE  nunc']  Qua?  jam  saga  post 
mortem  Philcenidis  t(nbine,  vertigine 
magica,  sen  girglUo,  cui  involvebant 
(iliun  quo  liinam  torqueri  credebant, 
dedncere  ?  Id  est,  qnae  jam  niaga  ex- 
oantabit  lunam  ?  l)e  cpia  re  et  opi- 
nioiie  vide  qnae  Farnab.  ad  Senecas 
Hippolyt.  vers.  420.  Tliessaiico,  Sfc] 
Thessalia  dim  incantalioi>ibus  ct  ve- 
iiefiriisfamosa.  Lunam  deducere]  Quod 
turn  credebant  fieri,  qinim  objectis 
unibris  earn  videbant  dcficere  :  quod 
<um  fieret,  pulsabant  icra,  qnod  anti- 
dotutn  babiiere  contra  artes  sagarnm. 
Rhotnbo]  Rliombus  est  vertigo  magi- 
ca,  quam  tiirbincm  Horatins  in  Epo- 
dis  appellat.  Rotam  ferreani  sen 
a?r(;am  dicunt,  cni  fila  et  stamina, 
qiiibus  se  viros  illigare  credebant, 
sagae  torquebant,uti  Propertius,  The- 
ocritus, et  Virgil,  doceiit. 

10  Vendere  lena']  Lena,  coucilia- 
trix  amoriim,  quae  turpi  ex  re,  qtiae- 
stum  alieno  etiam  corpore  tacit. 

11  Sit  tibi  terra  levis]  Vide  Epi- 
gram. 89.  lib.  1.  vers.  2.  cujus  preca- 
tionis  formulam  invertit  Poeta  versu 
seq.  dicens,  Sit  tibi  terra  tarn  levis, 
ul  ossa  tua  a  canibus  effossa  rodan- 
tnr.  Sic  Ammianus,  Efij  troi  (caret  yris, 
&c.  Antholog. 

Epic.  xxxi.  Antistii  Rustic!  tu- 
mulus,et  ])ietas  Nigrinae  describitnr. 

I  Cappadocum,  Sfc]  Epigram.  85. 
lib.  r>.  vers.  3. 

S  Krtlulit^lfc.]  Ex  Armcniae  Cap- 
padocia  Kouiam.     IJe  more  ossade- 


functorum  componcndi,  qui  talis : 
Priino  bustiim  vino  exstinguebant, 
manes  vocabant,  lotis  deinde  manibns 
ossa  legebant,  lecta  vino  perfunde- 
bant  et  lacte ;  mox  vento  sicranda 
exponebant ;  siccata  aroniatibns  et 
odoribus  mista  in  urnam  reponebant, 
reliquiis  lacrymas  superfundebant. 
Ita  solebant  ossa  aniicorum  et  charo- 
nmi,  e  terra  peregrina  ad  patrium 
solum  referre.  Quod  ut  fieret,  mnlti 
etiam  testaniento  cavebant,  ut  patet 
ex  Inscriptionibns.  Mulieres  autem 
ossa  sinu  legebant,  nt  Heraldns  hoc 
docet  lib.  1.  Adversarior.  Dnae  au- 
tem hie  quaestiones  difficillim<v  nas- 
cuntur.  Prima:  Quomodo  ossa  dis- 
cerni  potuerint  ab  ossibus  animalium, 
quae  sa^pe  simul  cum  cadavere  cre- 
mabantnr.  Secumla  :  Quomodo  cinis, 
qui  servabatur,  distingui  potnerit,  a 
cineribus  ex  ligno  coufectis.  Priorem 
quacstionem  dissolvit  Casanbonus  ad 
Suetonii  Augustum  :  secundam  ne- 
mo, quod  sciam.  Existimo  igitur/ut- 
Toi  rriv  Tov  irvphs  ndpavcriv,  igne  jam 
exstincto,  ossa  quae  supercrant  se- 
miustulata  collecta  fiiisse;  et  ex  iis 
detersum  ac  deciissum  cinerem.  Ti- 
bnlhis  Eleg.  2.  libro3.  '  Pars  quae 
sola  niei  superabit  corporis,  ossa  In- 
cincta.  nigra  Candida  veste  legant.' 
Nota,  '  pars  quie  sola  mei  superabit 
corporis.'  Ergo  ossa  sola  snpererant, 
et  sola  legebantur,  ac  cinis  inde  de- 
tersus  servabatur.  Herald. 

4  Non  satis  esse  vias]  Quo  diutius 
amplecteretur  conjugis  sibi  chari  re- 
iiquias. 

5  Quibus  invidetjSfc.l  Ereptnris  illi 
et  servaturis  ossa  mariti. 

6  Bis  viduafa  viro]  Olim  cum  mo- 
reretur  vir,  et  jam  denuo  cum  ossa 
tumiilo  mandet. 

Epic.  XXXII.  Velius  Crispus  (non 
Vibius  ut  alii)  in  expeditione  Sarma- 
tica,  comes  Domitiani,  vovit  Marti 
anserem,  velut  custodem  Caesaris  : 
hunc  landat  Poiita,  et  simul  auctorem 
l>acis  esse  Cirsarein  ex  numismatuni 
synibolo  ostcndit.  Raderu». 


M.    VAL.    MARTIALIS    EFIGK.    LIB.    I\. 


1333 


1  Arctois,  ^Y.]  Sarmaticis.  Epigr. 
0.  lib.  7.  vers.  1. 

2  Velius]  Veiiiis  Crispns,  Sueto- 
nius Doniit.  cap.  3.  Marti  pro  duce 
vovit]  Ut  servaret  Doinitianuni.  Avem] 
Auserem  Rom.  Imperii ciistodem.Ep. 
75.  lib.  13. 

3  Luna  quater,  ^c]  Octo  mensiiim 
&pacio  peractum  est  bellum  Sarm. 

4  Deus]  Mars.  Redeunte  Caesare, 
parta  ex  Sarmatis  lanrea. 

5  Ipse  suas,  Sfc]  Non  reluctans  aut 
fiigieiis,  quod  piacnlare  fiiisset. 

6  Et  cecidiQ  Solenne  verbuni  in 
sacris.  Vide  Brisson.  lib.  1.  Form. 

7  Octo  tides,  ^c]  Diis  argentum 
non  raro  litanint :  suspensa  itarjue 
videtur  ad  Martis  statuam  argentea 
anseris  effigies,  niinunos  octo  rostro 
porrigens,  qua-  menses  octo  deuota- 
lent  belli  Sarmat. 

8  Hcec  extis  condita]  Singulari  pro- 
digio,  qno  teniptis  belli  continebatiir. 
(Japicbantur  anspicia  ex  victiniarum 
extis  potissimnm. 

9  Qua  litat,  ifc]  Rediisse  argen- 
teani,  immo  auream  sub  Domitiano 
ittateni,  palpat  Poiita.  Citra  adu- 
lationem  Domitianns  pacem  non  fer- 
ro,  sed  auro  redemit  a  barbaris,  nt 
patet  ex  Theodosii  tVagmento.  Sen- 
susest:  Jam  non  ferro,  id  est,  capde 
et  sanguine  opus  esse  portendit  vir- 
tinia,  quae  pro  sanguine  argentum 
fundit.  Lituf]  Non  teniere  argen- 
tum ab  anseris  rostro  pendet.  Diis 
eniui  argento  quandoque  faciebant. 
Et  in  amicorum  gratiam  I'eriis  solen- 
nibus,  Diis,  quibus  illi  dies  sacrati 
erant,  pecuniam  meram  offerebant. 
Herald. 

Epic,  xxxv.  l  Idai]  Cretensis 
sepulchri.  Jovis  enimsepulchrumin 
Gnoso  Creti?  oppido  ostcnditnr  :  si 
qua  fide  digni  Cretes.  Sed  vide  Calli- 
niiichum  Hvmn.  de  Jove.et  quae  doc- 
tiss.  Seldenus  in  'I'itulis  Honorum 
lib.  1,  cap.  7.  liisU  uieudacia  busti] 
Contempsit  prae  Flaviiu  gentis  tem- 
plo,  quod  Vespasiano  patri  Domitia- 


nns condiderat.  Supra  Epigr,  2.  et  4. 

2  Po/j]  CcKJo  a^mulum  templum. 

G  Pius]  Quia  Mercurius  cultus  et 
sacra  instituit,  liominesque  ad  huma- 
niorem  vitam  revocavit.  Vide  Ho- 
rat.  lib.  1.  Carm.  Od.  10.  Areas erut} 
Mercurius  in  Cyliene  monte  Arca- 
dian natiis. 

7  C'jiossia]  Tnmnlum  nnhi  vos  in 
Creta  condidistis  mortuo,  sed  non  au- 
gustum  et  magnificimi. 

8  Certdte  quam  plus,  Sfc.']  Videte 
quani  nobile  templum  patri  suo  Do- 
mitianns ffditicaverit,  quod  superat 
illud  mornimentum  a  vobis  milii  ex- 
tructum  :  pragstitit  fuisse  me  Ca;saris 
patrem,qnani  vestrum. 

Epig.  XXXVI.  Vide  mihiTheophras- 
ti  cliaracterem  irepl  \oyoirotas. 

3  Scis]  Quod  universe  ilixerat  mo- 
re suo,  speciatim  per  partes  expouit. 
Arsacia]  Partliica.  Partliorum  reges 
ab  Arsace,  deinde  Arsaces  dicti :  nt 
Pontici,  Mithridates;  ;'Egyi»tii,  Pto- 
lemaii ;  Arme«iii,  Tigranes  ;  Romani 
Imp.  Ceesares,  iS.c.  Pacurus]  Partlio- 
rum rex. 

4  Rhenanam  uumeras,  &fc.]  Fingis 
te  referre  posse  copiarum  Germani- 
cariim  et  Sarmat.  numerum. 

5  Dacichartis]  Gruterus  legendnm 
censet,  Daci  Cattis  mandata  :  ut  nimi* 
rum  Daciis  Cattusque  litteris  inter- 
nuniiis  liugantur  consuiere  de  rebus 
spectantibus  ad  bellum  contra  Ro- 
manos:  an  loci  intervallum  tale  quid 
admiserit,  dijudicabunt  illi,  quibus 
otium  est  inquirere.  Resignas]  A  pe- 
ris, ac  si  tu  nosses  secreta  regiim,  ac- 
ceptis  resignatisque  Uteris  a!)  illis. 

6  Victricem,  ^-c]  A  Sarmatis  rela- 
tam.  Epigr.  l.>.  lib.  S.  vers.  (j. 

7  Scis,  iVf.]  Tu  scis  quoties  pluat 
in  jEgypto,  quod  perraro.  Phurio 
mndeat\  /Egyptia,  a  Pbaro  insula.  In- 
fra Epigr.  41.  vers.  2.  ./oif]  Pluvia, 
imbre.  Jupiter  cnim  media  aeris  re- 
gio,  ima  Luna,  sununa  IMinerva,  qui 
magni  liinc  IJii.  fusca  Sijetic']  Cujus 
incola:    a   Sole    colorantur.      Syeue 


1334 


NOT/E    VARIORUM    IN 


cnim  in  confinibiis  /Tlgypti  sub  Tropi- 
co  Cancri  directe  locatiir :  '  atqiie 
umbras,  nusquam  flectente  Syene.' 
Lucan. 

8  Scis,  quota,  ^c]  Lynoeo  vel  Stra- 
bone  perspicacior,  potes  nunienim 
referre  naviuni  Cartliaginis  portu  sol- 
ventiiim.  Pliu.  lib.  7.  cap.  21. 

9  Ciijus  lulea,  Sfc]  Tii  nosti  quibus 
Caesar  coronas  in  qiiinquatriis  sit  ila- 
tiirus.  lulete']  Caesare-.je,  a  Julio,  qui 
ab  luio. 

10  JEthereus  ■pater']  Jupiter  Capito- 
linus. 

11  Tolle  tuns  artes,  Sfc]  Ego  invito 
te,  sub  lege  silentii. 

Epig.  XXXVII.  1  Ausonhim  viinis- 
truiii]  Earinnm  Imperatoris  Rom. 
pocillatorem,  coma  deposita.  Epi- 
grammate  17.  et  18.  supra. 

2  Pliryx  alterius,  ^c]  Ganymedes. 
Jovis  pocillator,  vel,  appositive  euni 
'  ministrum,'  delicias  Doniitiani,  qui 
Martiali  alter  Jupiter :  nisi  forte 
(qua;  Poetae  impia  est  adulatio)  Do- 
niitiano  Joveni  secundum  velit. 

3  Suo  ephebo]  Earino. 

10  Vix  cupit,  &)C.]  Tantus  eoruni 
numerus  est. 

12  Qui  nectar  misceat]  Antiqua 
(ppiffiSi^t  ex  more  antiquo.  '  Miscere' 
simpliciter  x^*'"}  sa;pe  apud  Martia- 
lem.  Juvenal.  Sat.  .5.  '  Nescit  tot 
niillibns  eniptus  Paupcribiis  miscere 
puer.' 

Epig.  XXXIX.  1  .SMmma,  4"c.]  Aga- 
tliin.  liic  ex  numero  Vcntilatoruui  ac 
Pilariorum  erat,  cujus  arteni  et  agi- 
litatem  cam  esse  dicit  Poiita,  ut  illi 
opus  sit  arte,  si  (juando  peccare  et 
errare  velit:  difficilius  illi  est  er- 
rare,  quam  non  errare.  Perkula  lu- 
«/a»J  Erroris,  vel  etiam  vulncri.s  ab 
iiasta,  gladio,  seu  clypeo,  quae  isti 
Ventilatorcs  in  altnm  jacta  reripie- 
bant.  Lips.  Saturnal.  2.  cap.  19.  '  Eu- 
do  |)crirulum,'  idem  quod  ludo  cum 
periculo.  Vel  dicas  Agatliinum  '  lu- 
dere  pericnla,'  contemnere  ct  per- 
inde  ludcrc  parnia,  ac  si  nullum  es- 


set  casus  periculum. 

5  Lubrica]  Nee  sccna  sparsionibns 
theatraiibus  e  croco  dulci  vino  misto. 
Epigr.  3.  lib.  Spect.  vers.  8.  facta  lu- 
brica :  nee  vento  agitata  vela,  quae 
theatro  oblendnntur  ad  arcendum  so- 
lem  et  ventos ;  officiunt  tibi  aut  impe- 
dinnt,  quo  minus  artem  praestes.  Co- 
rijciol  Corycus  est  port  us,  oppidum, 
et  antrum  eodem  nomine  in  Cilicia,et 
si  verus  Plinius,  copia  croci  in  ea- 
dem  regione.  Martial.  Sped.  Epi- 
gram. 3.  vers.  8.  '  Et  Cilices  nimbi* 
liic  maduere  suis.' 

G  Et  rnpinnl]  Quamvis  magna  vis 
ventorum  vela  liiuc  inde  rapiat,  ape- 
riatque  Iheatrnm  velis  undequaque 
tectum,  tanien  non  sic  abripit  parmu- 
lam,  ut  non  incidat  vel  insideat  vel 
tergo,  vel  manibus  pedibusve  Aga- 
tbini. 

7  Pueri]  Agatbin.  Neglecta]  Par- 
ma non  cum  cura  excepta. 

8  Ventus,  ct  mida  nihil]  Quamvis 
parmam  in  aere  lubricam  sp.irsioni- 
bus,  et  agitatam  turbine  in  diversas 
rapiant  partes  ;  ille  tamen  ita  felici- 
ter  excipit,  ac  si  summa  caelo  tran- 
quiilitasforet. 

Epig.  xi,.  1  Prima]  ix.  Kalend. 
Novembris  natusest  Domitiaiius,  qui 
et  Cicsoniaa  natalis,  quera  maritu* 
ejus  Rufus  geniinum  jure  coluit.  Pa- 
Intino  Tonanli]  Uomitiano,  qui  Caesa- 
reum  palatium  occuparat. 

2  Cyhclc]  Sen  Kbea,  mater  Jovis. 

3  Sancta,ifc.]  Vulg.  5an<onici.  San- 
tones  Galli  inter  Aquitanos.  Caesai 
lib.  l.de  liello  Callico. 

4  Plus,  Ifc]  (iuod  ab  ea  edita  sit 
natali  cinn  Domitiano  illi  conniiuni. 

.'j  Geinina....Conligit,  Sfc]  Quod  u- 
numeundemqnecelebrctnataleinCaE- 
saris  ct  uxoris. 

Epig.  xi,i.  I  Tarpeias  Diodorus 
ad  co7-(>nas]  Notatur  liic:  In  Quinqua- 
tribus  Minervaf.  Inimo  in  agone  Ca- 
pitolino:  nam  Quinqiiatribus,  Alba- 
iiaj  coronas  dabantiir,  non  Tarpeiae. 
Gronoi:      Tarpeias  Diodorus,  Ifc]    In 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IX, 


13:35 


Quinquatriis  Minervae.  Epigramma- 
te  51.  libri  4.  vers.  1. 

2  Pharo  relicta]  jE^'ypto.  Pharos 
^gypti  insula  erat  ex  adverso  Alex- 
andriae,  hodie  continenti  contigua : 
Farion. 

5  Sab'mip]  Sabinse  foeniinje  ab  om- 
nibus aittoribus  audiiint  castas,  sini. 
plices. 

Epic.  xlih.  Vovet  Stellae  consii- 
latum :  implorat  Apollinem,  ut  votis 
snis  anniiat. 

1  Campis  dives,  !)•€.]  Martialis  ko.t' 
HoXV"  '  Carapas  marinas'  vocat  Del- 
phinos  Apollini  sacros  :  nam  '  Cam- 
pas'  Veteres  Latini  omnia  ktjtcoSti  et 
ingentes  pisces  vocabant.  Joseph. 
Scalig.  in  1.  Manil.  et  in  conjectan. 
ad  Varroneni  de  LL.  Tnrneb.  lib.  21. 
cap.  24.  legit  Semurinis:  dicit  enim 
'  Semurium'  campnm  fiiisse  Romas 
propinqunm,  in  quo  templum  Apolli- 
nis  fuisse  credit.  Raderus  legit,  sic 
Myrinis,  dicitque  'campos  Myrinos,' 
Gryna^os  fuisse  campos  ;  dictos  Mar- 
tiali  a  Grynis  sen  Grynaeo  oppido 
Myrinoruni  :  unde  Rlyrinus  Apollo 
et  Grynaeus,  idem. 

2  Senibus  cijctiis']  Tibi  consecratis : 
in  morie  vel  ante  mortem,  qiiam  prje- 
sciunt,  canentibns.  Epigr.  77.  lib.  13. 

3  Sorores]  Musae,  quaruai  praeses 
Apollo.  Domitius  refert  ad  sorores 
fatidicas  Fortunae  Praenestinae,  vel 
Dodonasas.  Vide  quae  ad  Medeam 
Senecae  vers.  349. 

4  Nee  Delphis,  ifc.]  Et  vera  det  re- 
sponsa  sacerdos  tna  Pythia,  Plioebas 
Delphica,  Delphis,  idos. 

5  Pallatia]  Caesares  in  Palatio, 

C  Bis  sems,  Sfc]  Ut  consulatum 
Stella?  meo  deferat  Csesar.  Duode- 
cim  euim  fasces  preeferebantur  con- 
.sulibus. 

8  Debitorque  voti]  Reus  voti,si  im- 
petraro. 

9  Rusticas  ad  urns]  In  villa  etpra^- 
dio  meo  suburbano. 

10  Aureis  juvencum]  De  more  cx- 
ornandi  majores  victiraas;  inauiando 


iiscornua.  Sic  Virg.  lib,  9.  '  Et  sta- 
tuara  ante  aras  aurata  fronte  juven- 
cum.' 

11  Nata  est]  In  agro  meo  subur- 
bano. Quid  moraris]  Conferre  con- 
sulatum Stellae. 

EpiG.  XLiv.  De  statua  Herculis] 
Ut  publice  in  conviviis  excipiebantur 
Deorum  simulachra  pulvinaribus, 
ita  et  privalim  in  niensa  collocaban- 
tur  statua>,  velut  tutela  geniusque 
mensce.  Inter  cateras  imagines  quas 
Nonius  Vindex  in  coeua  ostenderat, 
erat  Hercules  epitrapezius :  cujus 
signi  artificium  ad  verbum  cum  nos- 
tro.  Statins  Papinius  quarto  Sylva- 
rum  exprimit,  admiratur,  laudat. 

1  Dura  sedens,  Sfc,]  Saxo  insidens 
mitigat  duritiem  ejus  instrata  leonis 
pelle,  quae  Herculi  pro  armatura  et 
lecto  erat.  Senec.  Hercul.  Fu.  vers. 
1 1 50.  Porrecto  leone]  Synecdochicws, 
totum  pro  parte,  porrecta  scil.  pelle, 
mitigat  saxum,  durius  enim  est  nu- 
dum insidere. 

2  Magnus  in  are  Deus\  Imago  mag- 
ni  Dei  Herculis  a?re  expressa. 

3  Quaque  tulit,  4"<-".]  Suspicit  cob- 
Inm  quod  Atlantis  loco  humeris  quon- 
dam sustinuit. 

4  Cujus  lava,  8(c.']  Sinistra  clavam, 
dextra  poculum  gerens.  Sic  et  Sta- 
tins '  clavam,'  robur  appellat :  '  hacc 
exitiale  ferebat  Robur,'  6ic. 

5  Non  estfama  receiis,  ^-c]  Arche- 
typum  est,  et  veteris  famae  opus,  a 
Lysippo  scilicet  optimo  statuario  ef- 
tictum.  Alii  legnnt:  Non  est  forma 
recens.  Docet  enim  sequenti  versa 
ab  artificis  aetate  antiquam  esse  sta- 
tuam.  '  Caelum  '  hie  accipe  pro  noto 
instrumento,  Cali]  Instrumenti,  sti- 
ll sculptorii. 

G  Lysippi  mumis]  Qui  statuarius 
temporibus  Alexandri  Magni  fuit,  il- 
ludque  Alexandro  dedicavit. 

7  Hoc  liabuit ,  :<j-c.]  Alexander  natus 
in  Pella  Macedoni.v  urbe,  primus  ha- 
buit  hunc  Hercnieni  cum  scypho,  a 
Lysippo.     Tyianni]    Regis.    Vox  ti^- 


1336 


NOTiE   VARIORUM    IN 


pavvos  olim  etiam  iu  bonam  partem 
capiebatur.  Virg.  Dextrain  tetigisse 
tyranni, 

8  Qui  cito,  ifc.']  Annis  dtiodecim 
devicto  ab  Alexandro,  qui  et  ipse  ju- 
venis  extinctus  est. 

9  Hunc  pucr,  Sfc.']  Possessam  hanc 
statiiani  Annibali  Papinius  canit : 
noster  'jiiratam:'  Poetice  niagis 
quani  historice.  Annibal  noveiii  an- 
norum  puer  juravit  se  cum  prinuim 
et  quandiu  posset,  Romanos  beilo  per- 
secuturum. 

10  Jusserat,  ^c]  Hoc  signum  et 
Syllaposseilit  ;cuj  us  jiissu  dicta  turam 
posuisse  Syllam  fiiiijit  Poeta.  Reg- 
n/i]  Dictatnrani.  Triiceni]  Ob  crude- 
litateni  quam  in  victos  cives  et  INIa- 
rianas  partes  excrcuit. 

11  Offensiis,  ^c]  Epitrapezius  tan- 
dem iste  Here,  indigne  ferens  tyran- 
nicam  principuni  doniinorum  potesta- 
tem,  quam  in  vivisubique  vindlcarat, 
nunc  privatas  Viiidicis  jedes  colit :  et 
quasi  voluitin  privatis  mensis  coli. 

13  jl/o/ort/ii]  Qui  pastor  Nemapes, 
cujus  indicio  Hercules  ab  eo  iiospitio 
exceptus,  feram  Nemeseam  interfecit. 
Epigr.  64.  lib.  4.  vers.  30. 

Epig.  xlv.  Elegantiam  et  artificium 
ejusdem  statuae  laudat  artifex  Poeta. 

I  Alciden  inodo,  ^c]  Herculis  ima- 
ginem,  de  qua  Epigr.  praeced.  Lips, 
lib.  1.  Qua'sl.  Epist.  5.  legit,  Alcides  : 
quia  non  ii)sum  Herculem  Martialis 
interrogabat  (inquit)  sed  alium,  &c. 
Sed  posset  esse  phrasis  Gra-ca,  quaa 
Latinis  etiam  trita.  Terent.  *  Post- 
quam  ejus  auiinum  perspexi,  quomo- 
do  sese  iiaberet  ad  nuptias.'  Et, 
'  Fratrem  male  metuo,  ne  intiis  siet.' 
Sed  ntscio  quomodo  hire  explicatio 
locum  habere  queat:  Addit  eiiini, 
*  Risit,  nam  solet  hoc'  His  verbis 
clarum  est,  aliqnem  designari  a  Mar- 
tiale  nominatim. 

5  Innciijita  est  basis]  Basis  subster- 
ncl>atur  statuis  ;  cni  aut  artificis,  aut 
dedicatoris,  aut  ejus  cujus  csset  sta- 
tua,  aut  hac  omnia  simul  insciibe- 


bantur,  et  ea  sirpius  e  marmore.  Pli- 
nius  Epist.  6.  lib.  3.  Herald, 

G  Avainwou  lego]  Inscriptuui  est 
/Sao-ei,  AT2innOT,  ipyov  scil.  Non 
auteui  omnibus  operibus,  sed  prae- 
slantioribus,  nonien  suum  inscribe- 
baut  artifices.  Phidice  pulavi]  Itane, 
inquit  Poeta,  hoccine  est  opus  Ly- 
sippi  qui  finxit  Alexandrum  ?  Credi- 
derani  ego  tuisse  Phidiae  potius,  qui 
finxit  Joveni,  et  nobilior  statuarius 
fuit  Lysippo. 

Epig.  XLvi.  Ad  Sarmatas  et  Scy« 
thas  ituruni  Marcelliuum  filium,  ad- 
monet  tabula;  Prometheae. 

1  Miles,  ^c]  Quando,  vel  post- 
quam  tuleris  diu  ccelum  illud  Bo- 
reaie,  libeat  etiam  Caucasuni  invi- 
sere,  &c.  Vide  Epigr.  25.  lib.  C. 
vers.  2.  et  Epigr.  11.  lib.  4.  vers.  3. 

2  Getici']  Scythiae.  Sidera  yigra 
poll]  Ursas  tarde  nioventes,  quia  po- 
lo vicinas. 

3  Prumethecv,  Ifc]  Caucasus  Scy- 
tbiae  mons,cui  alligatus  fingitur  Pro- 
metheus praebere  aliti  jecur  in  poenas 
renascens,  propter  subductuni  Jovi 
igneiu,  6cc.  Epigr.  7.  lib.  Spect. 

5  Conclamata  querelis]  Clamoribus 
Promethei  cceluin  et  terram  contes- 
tatitis  conscia,  se  pati  indigna.  JEs- 
chyli  Prometh. 

G  Durior]  Qui  talia  perpessns  est. 

7  Potuit  tjui  talia  fcrre]  Promethe- 
us duris  cautibus  atfixus,  ipse  saxis 
durior  dura  perpessns,  docunicnta 
dat  duram  esse  homiiiis  progenieni 
ab  illo  autore,  atque  in  xTuninas  et 
pceuas  natam. 

Epig.  XLVii.  Sordidum  et  illibera- 
lem  taxat  Gellinm. 

1  JEdificat  semptr]  Minutulanescio 
quic  semper  reficit,  nt  aedificandi 
pra  textii  iWiberalem  tegat  animuni, 
ne  quid  in  aniicos  eroget. 

Epig.  xlviii.  1  Democritos,  &ic.'\ 
Crepat  usque  Stoicos  et  Academicos 
reconditioris  scientiae  pliiiosophos, 
quorum  imagines  visuntur  hirsutae  et 
incultae,  ipse  hispidus  et  baiba  pro- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIU.    1\. 


1337 


missa  gravis:  sed,  &c.  De  hiijns- 
modi  hypocritis  vide  Epigr.  28.  su- 
pra, el  Epigr.  25.  lib.  1.  et  Juveual. 
Satyr.  2. 

5  Hircosis,  ifc.]  Qnibns  vallc  sub 
alarum  graveolentia  :  *  fertur  Valle 
sub  alarum  trux  liabitare  caper.'  Ca- 
tull. 

7  Pondera  nosti]  Argumenta,  rati- 
ones. 

8  Percidi,  Pnnnice'\  Epigr.  72.  lib. 
2.  Dogma  quod  est]  Gruterus  e  Mss. 
dogma  facit  ? 

Epic.  xux.  In  ingratum  Gallicum 
hoc  Epigrauima  scriptum,  qui  per 
frandem  spoliaverat  Poetam  apro, 
quum  ei  promisisset  ex  quadrante 
liaereditateni. 

1  Partis  quartcB]  Haeredem  ex  qua- 
drante, id  est,  quartam  partem  bo- 
norum  oniuiuni :  '  quadrans  '  enim 
quarta  pars  libra\  Rad. 

2  Per  caputque  tuuni]  Formula  pris- 
corura  jurandi,  per  caput :  de  qua 
Brisson.  lib.  8. 

3  Quis  enim,  Sfc]  Quis  enim  non  li- 
bcnter  credat,  quod  optat  et  fieri 
vult  ? 

4  Muneribus]  Mittendo  tibi  aprum. 

5  Laurentem]  Laurente  saltu  cap- 
turn. 

6  jEtola]  Palat.  JEtolum.  Epigr. 
15.  lib.  Spect.  vers.  1.  et  Epigr.  27. 
lib.  i.  vers,  2.  De  Caly^ione]  Caly- 
don  civitas  ^toliae,  unde  aper  Me- 
leagro  cjpsus   '  Calydonius  '  dictus. 

7  Vocasti]  Invitasti. 

8  Ructat  adhuc  aprum]  Prae  inglu- 
vie,  ut  qu*  avide  apro  vesceretur. 
Callida  Roma  meum]  An  propter  Gal- 
licum et  alios  divjtes  qui  haeredipetas 
falsa  spe  lactatos  fallebant?  An 
propter  ccenipetas  Romanes  palato 
sapientes?  Alii  leg.  pallida:  id  est, 
luxu  et  gula  alba? 

9  Ipse  ego]  Dclenter  sane  dicit 
hoc  infelix  Poeta;  qui,  velut  canis 
£sopicus,  dum  captaret  umbram, 
carnes  amisit.  Quia  credat]  Tan- 
tum  nefas,  tantum  crimen,  in  ingra- 


tos  cadere  mortales.  Nee  ultimus 
JuBsi]  Nee  inia  sede  admissus,  immo 
prjEteritus,  non  vocatus. 

10  Costa  caudate]  Apri, 

11  Quadrante,  Sfc.]  Quarta  baeredi- 
tatis  tuae  parte,  tribus  unciis. 

12  Uncia  venit  apro]  Particula,  et 
respicit '  liaereditatis  assem,'  et  quern 
dixerat  '  quadrantem.' 

Epic.  l.  Togam  a  Parthenio  mis- 
sam  sibi,  detritam  ait,  taciteque  pe- 
tit novam.     Vide  Epigr.  28.  lib.  8. 

3  Vutis]  Epigram.  6.  lib.  5.  et  Epi- 
gram, l.lib.  11.  et  Epigr.  11.  lib.  12. 

4  Eques]  Honorarius,  munere  prin- 
cipis,  non  censii. 

6  Auctoris  nomine,  Sfc.]  Parthenii. 
Tunc  quideni  toga  irapdevos,  virgo  : 
nunc  anus  et  vetula, 

7  Tribuli]  Algenti  et  horrenti  fri- 
gore  pauperi,  tributim  et  capile  cen- 
so,  uni  e  turba  sine  nomine. 

8  Niveam,  Sfc]    Epigr.  34.  lib.  4. 
10  Jam  non  est,  ^c]  Degenerat  ab 

autoris  Partli.  beuignitate,  et  meae 
convenit  paupertati. 

EpiG.  LI.  4  Es]  Tibi  videris, 

5  Nosfacimus]  Ego  qnidem  parva 
facio  Carniina,  sed  viva  et  vegeta : 
tu  magna,  sed  stupida  et  mortua. 
Bruti  puertim]  Epigr.  171.  lib.  14. 
Lagona  vivum]  Pueruni  elegantem, 
subdolae  ac  fucatae  veruilitatis,  Lu- 
cisci  opus.     Plin.  lib.  35.  cap.  8. 

6  Magnus]  Mole,  non  arte  et  inge- 
nio  certans.  Luteum,  ifc.]  nri\oy6voi' 
et  yrjyivrj-  hoc  est,  magnum,  malum, 
lutnleutum  opus  condis.  '  At  popu- 
lus  tuniido  gaudeat  Antimacho.'  Ca- 
tuU. 

EpiG.  Lii.  3  Stygias,  S^-c]  \amque 
ille  quamvis  natu  minor  optarat  prior 
mori.  Vide  Epigr.  37.  lib.  1.  quod 
huic  concinit. 

8  Ne  redeat]  Ne  velit  vitae  vicissi- 
tudinem  cum  fratre  Polluce  habere, 
sed  quod  tu  facis,  iVatri  suo  inte- 
gram  nee  alterna  morte  interruptam 
vitam  cedcre. 

EpiG.  LIU.   Natalem  Q.  Ovidii  ce- 


1338 


notyE  variorum  in 


lebrat,  eiimqne  suo  praefert. 

5  Sipiatidi}  Epigr.  45.  lib.  8.  vers. 
2. 

6  Hie  vitam  tribuit]  Natalis  meus 
Cal.  Martiis.  Hie}  Tuns  natalis  Cal. 
Aprilis.     Ainicum]  Te. 

7  Plus  dant,  ^c]  Amicitia  neinpe 
tua  inihi  charior  est  vita  mea. 

Epig.  liv.  1  Natali  tibi,  Sfc.}  E- 
pigr.  64.  lib.  8. 

4  Et  quod,  Sfc]  Ex  inverso  officio 
elegans  meiidicatio. 

Epig.  lv.  XapiVna  Amici  celebrat,  et 
agrestia  raunera  excusat.  '  Charistia  ' 
dicebantur,  quiun  propinqui  solenne 
adornarentconviviunijCiiitantiiii)  cog- 
nati  aderant,  litiiiin  ponendaruni,  et 
amoris  instaiirandi  gratia  institutiim, 
de  quo  Valer.  Maxim,  libio  2.  capite 
1.  Celebrabantur  haec  11.  Calend. 
Martias.  Ovidius  2.  Fast.  '  Proxi- 
ma  cognati  dixere  Charistia  chari, 
£t  venit  ad  socios  turba  propinqua 
Decs.' 

1  Si  mihi,  8fc.'\  Si  mihi  essent  tur- 
di,  qui  Picena  oliva  pasti  pinguesce- 
rent  4\ato(pv?<\o(pdyoi  seu  iAaiocpdyoi 
Kixv^ai,  Athena^o  lib.  2.  cap.  24.  aut 
ex  syivis  Sabinis  ferae. 

3  Crescente}  Lenta,  flexili  arundine 
piscatoria,  vel  qua?  prjeda  gravis  est, 
vel  quae  etiam  crescit  in  longitudi- 
nem,  aliis  atque  aliis  insitis  arundi- 
nibus.  Epigr.  218.  lib.  14.  Levis  tra- 
heretur,  Sfc]  Ita  Gruterus  :  ut  onmi- 
no  dc  avibus  intelligatur,  ut  Epi- 
graniniate  insequente  et  218.  libro 
14.  rejecta  lectione  viilg.  vadis.  Vel, 
ut  Raderus  exponit:  'Prada'  scili- 
cet turdoruiu,  traheretur  arundine, 
nenipe  viscata  ; '  arundine  crescente ' 
vadis,  quae  provenit  locis  uliginosis; 
unde  '  fluvialis  arundo.'  Et  Gruterus 
dicit,  '  trahere '  bic  notare,  attra- 
here,  seu  detrabcre.  Silius  lib.  14. 
vers.  263.  *  caclo  traxisse  volucrem.' 
Tuni  scijuitur  ImpUcilait]  Periphrasis 
aucupii  ;  viscosis  enini  virgis  capitur 
avis. 

4  Pinguis,  Sfc]  Viscuta  arundo. 


5  Cara  daret,  Sfc]  In  his  Charistiis 
vel  Charis  cognatorum  (convivio  sci- 
licet solenni  cui  adsunt  cognati  tan- 
tura,  symbola  conjicientes.  Ovidius 
2.  Fast,  et  Valer.  Maxim,  lib.  2.  cap. 
1.)  mittereni  tibi  munus.  Epigram- 
mate  sequenti. 

8  Femat  ager}  Calend.  enim  Mar- 
tiis celebrabantur  haec  Charistia. 

11  Munuscula  cortis}  Epigram.  31. 
lib.  7.  vers.  1.  1.  &c. 

12  Scrpe  propitiquus  eris]  Pluribus 
annuis  testis :  vel  pluries  in  anno 
mecum  ccenabis  ;  aut  saepe  tibi,  ve- 
lut  propinquo,  talia  mittam. 

Epig.  lvi.  Ad  Flaccum]  Poetani, 
qui  scripsit  Argonautica. 

Facete  excusat  in  Charistiis,  nulla 
Flacco  aut  Stellae  mitti  munera ; 
caussani  adfert,  ne  offendat  plures, 
dum  panels  tantum  parat  munera. 
Igitur  nulla,  inquit,  dabo,  ut  nuUus 
ffigre  ferat ;  credo  Poetam  nulla  ha- 
buisse,  imo  desiderasse  ab  aliis. 
Rud. 

1  Luce  propiuquorum,  ^c]  Epigr. 
proxime  pra?cedent.  vers.  5. 

2  Stellte  turdos,S^'c.]  PoetaE,dequo 
Epigr.  8.  lib.l.  &c. 

3  Onerosaque  turba\  Amicorum  tur- 
ba, quibus  onuiibiis  munera  mitterc 
mihi  foret  onerosuni. 

5  Detneruisse  duos]  Beneficio  mihi 
conciliare  te  ctStellam  volebam. 

7  3Ierebor]  Respicit  ad  quod  prius 
dixerat  '  Demeruisse.' 

8  A'ec  Stella:  turdos,  Sfc]  Ita  nee 
vos  sibi  praRlatos  querentur  caeteri. 

Epig.  Lvii.  \  Spendophorus]  Domi- 
tiani  tyro  in  Africain  profecturus. 

2  Tela,  Cupido,  para]  Tua  arma. 
'  Altera  tela  arcus,  altera  tela  faces.' 

6  Tutus,  ifc]  Illd!sum  et  a  vulne- 
ribus  immunem  pra?stabit  eum,  iner- 
mis  undique,  forma  sua  et  pulchri- 
tudo. 

7  iV'ow  jdculo,  Sfc]  Meleagri  filius, 
quem  forma  a  vulnere  defendebat : 
'  qualis  belli  jam  casside  missa'I'ar- 
thenopacus    erat.'     Papin.    Sylv.    4. 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IX. 


1339 


Vide  E[)icrani.  77.  lib.  6.  vers.  2. 

9  Ilocfuerit  fixus,  Sfc.~\  Altero  Cii- 
pidine,  t4  Anioris  telis  instnicto:  ut 
iiiodo  vers.  2. 

11  Duiti  vtdltts  luhricus]  Nondum 
plane  virilis,  discrimine  sexiis  ob- 
sciiro  '  ambigiioqi'.e  viiltii : '  vel,  iit 
idem  Horat.  '  Vultiis  niiiiiiuii  luhricus 
aspici :'  vel  in  a-tatis  lubrico,  non- 
dum adultus. 

Epig.  lviii.  2  Corinthiorum']  Va- 
soruni  ex  sere  Corinthio.  Vide  quas 
ad  vers.  795.  IMedeae  Seneca?. 

3  CotnpedejSfc]  Servorum  inergas- 
tulis.     Supra  Epigr.  23.  vers.  4. 

4  Recutita  colla  multe]  Nova  cute 
revestita. 

5  Secant]  Interrumpunt,  asperani 
reddnnt.  Salehr(e]  Saxa  in  via  emi- 
nentiora  et  levia.  An  intelligit  lapi- 
des  quibus  milliaria  terniinantur  et 
distinguuntur  ? 

7  Tuscaligo,Sfc.]  Ergastulis  Etrus- 
cis. 

8  Nee  pidlens  toga]  Togje  autem  in- 
volvendis  inortuis  comrnodae,  quia 
albae.  Unde  et  mnlieres  albis  vesti- 
bus  utebantur  in  luctii  et  vittis  albis. 
Non  autem  Romaj  solum,  sed  et  La- 
ceda;mone,  honestiores  eV  -jroprpvpa  ela- 
ti  fuerunt.  Distinguit  tamen  expresse 
iElianus  lib.  0.  Var.  Hist.  cap.  6.  et 
vult  eos  solos,  quorum  virtus  inter 
cvtteros  enituerat,  tovs  re\fcos apicrrev- 
ffavTas,  fv  (poivLKiSi  Tacpriuai :  mediocris 
fortitudinis  homines  ramis  oleaj,  et 
aliis  frondibus  decorates.  Hinc  et 
IVIarcus  Antonius,  cum  M.  Bruti  cor- 
pus liherto  suo  sepeliendum  tradi- 
disset,  quo  Iionoratius  cremaretur, 
injici  ei  suum  paUidamentum  (r^v 
^i^'iKiSo)  jussit.  Vide  Val.  Max.  lib. 
5.  cap.  5.  Atque  idcirco  vestiebant 
cadavera,ne  in  inferis  algerent.  He- 
rald. Fallens,  Sfc.]  Defioccata  toga, 
qua  amictus,  eff'ertur  pauper.  Ro- 
manorum  autem  cadavera  eft'ereban- 
tur  togata,  pro  sua  cuj usque  condi- 
tione:  Ccnsorum  purpurea;  magis- 
tratuum,  pra;texta;  civiuni  houestio- 


rum,  Candida  ;  viliorum  quoque  cada- 
vera, toga  alba,  sed  viliori  et  tritiori. 
Juven.  Sat.  3.  vers.  170. 

10  Rasum  cavea,  Sfc.]  Latus  bovis 
sylvestris  cavea  qua  coercetur  tri- 
turn. 

13  Hedyli]  Cinaedi. 

Epig.  lix.  Mittit  librum  ad  censo- 
rium  tribunal  Ceesii  Sabini  Umbri, 
Auli  Pudentis  nmnicipis  ;  cui  librum 
quoque  septimum  transmisit,  ut  est 
lib.  7.  Epigr.  97. 

1  NymphaySfc.]  Pons,  seu  Nympha 
fontis,  cui  Cacsius  Sab.  de  quo  Epi- 
grammate  97.  lib.  7.  templum  conse- 
cravit. 

2  Templa]  Fontem  enim  egregio 
opere  aediticavit  in  aedibus  suis. 

4  Nee  tua  Baianas]  Nee  minori  sis 
in  pretio  et  asstimatione  apud  Sar- 
sinates  Unibriae,  quam  sunt  Baiae. 
Sarsina]  Civitas  Umbriae. 

5  SoUieitos  placide,  Sfc]  Judicium 
Caesii  subveritos.  Epigrammate  97. 
libro  7. 

6  Tu  fueris,  Sfc.]  Milii  eris  ins  tar 
fontis,  Pegasi  ungula  aperti,  poetis 
culti  et  decantati. 

7  Nympltarum]  Aquarum. 

8  Quid  fieri,  S^c]  Meigendos  s(;i- 
licet  et  aqua  deleudos:  sic  Epigram. 
98.  lib.  3.  et  Epigr.  10.  lib.  4. 

Epig.  ix.  Epigrammaelegan9,quo 
facete  describitur  homo  aKa^wy.  Et 
in  Mamuria  paupertatis  dissimula- 
tores  irridet ;  qui  in  nundinis  licebant 
perinde  quasi  omnia  enipturi,  quum 
vix  haberent  quod  domi  cffinarent. 
Id  etiam  hodie  nimium  quam  fre- 
quenter experiunturmercatores.  Rad. 

1  Septis  Mamurra,  Sfc.]  Epigr.  14. 
lib.  2.  vers.  5.  Vagatus]  '  Empturus 
pueros,  argentum,  myrrhina,  villas.' 
Juven.  Sat.  7.  vers.  132. 

2  Vlji  Roma,l!)-c.]  Ubi  veualesexpo- 
nuntur,  ostentantur,licitantur, emun- 
tur  ingentis  pretii  nierces.  Epigram- 
mate  80.  lib.  10.  Vexat]  Emendo, 
licitando,  liligando,  ostentando. 

3  Insjicrit   moHes  pueros]    Venales 


1340 


NOTiE    VARIORUM    IK 


diligenter  inspexit.  Epigr.  82.  I.  6. 
vers.  1.  OcuUsqtte  comedil]  Sic  Epi- 
gram. 97.  lib.  1.  vers.  12. 

4  Cascel  Taberna^  viliores  et  expo- 
sitae.  Ubi  scil.  viliora  niancipia  et 
rejicula. 

5  Arcana  catastce]  Reconditiores  et 
remotdB :  uti  mox  vers.  7.  Perhypal- 
lagen  leg.  pro  arcana  catastae  tabu- 
lata.  Catastce']  Supra  Epigr.  30.  vers. 
5.  ec  lib.  6.  Epigr.  29.  vers.  1. 

6  Nee  inea  turba  videt]  Nee  meae 
farinse  et  conditionis  pauperes. 

7  Satur]  Oculus  satiatus.  Opertos 
exuit  orbes]  Retegi  postulavit  et  efferri 
opertas  et  interius  reconditas  niagni 
pretii  niensas  citreas  et  eburneas  ro- 
tundas.   Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  9. 

9  Et  tcsiudineum,S)'c.'\  Etpostquani 
sa?pius  eniensus  est  conclave  discu- 
bitoriura  sex  lectis  instructuni,  testii- 
dineis  putaminibus  dissectis  exorna- 
tum.  Vide  quae  lib.  14.  Epigr.  87. 
dicta  sunt  in  '  sigma:'  el  quie  ad 
vers.  94.  Sat.  2.  Juven. 

10  Citro,^-c.']  Quod  non  satis  ampla 
esset  mensiK  suae  citreae. 

11  Consuluit  nares,S^c.'\  An  statuaR 
essent  ex  aere  Coriutliio,  quod  erat 
pretiosissimura.  Corinthoii]  In  Co- 
rintlii  enini  incendio  coufluxere,  aeris, 
auri,  argenti(|ue  vente  :  unde  aes  Co- 
rintliiuin  mistum,  laudabilius. 

12  Stuluas]  Quae  erant  ex  aere  Dc- 
liaco. 

13  Turbata  crystallina']  Vitiata  ad- 
inisto  fragili  vitro.  Ci-ystallina,  Mijr- 
rkina]  Vasa.  Epigr.  111.  et  113.  lib. 
14.  Gruterus  ex  Palat.  legeiuliini 
censet  nilro:  ncc  repugnat  huic  kc- 
tioni  Flinius  lib.  37.  cap.  2.  imo  pro 
ca  pugnat  Tacitus  lib.  .0.  liistoriar. 
'  Conlectae  arcnae  admixto  nitro  in 
vitruuiexcocpiuntur:'  iuio  ipse  Nostcr 
lib.  1.  Kpigr.  53.  liinc  interpretandus  : 
'  Sic  Aretinae  violant  crystallina  tes- 
ta.' 

14  Signuvit  seposuitque  decern]  Quasi 
empturus. 

15  VctereH  calathos]    Vasa  viniinca. 


Vel,  calices  vinarios  archetypes. 

16  Mentorea,  Sfc.]  Epigram. 41.  lib. 
3.  vers.  1. 

17  Virides  gemmus,  <Sfc.]  Smarag- 
dos  aureo  calici  insurtos.  Epigr.  109. 
lib.  14.  Virides  enim  gemnias  auro  de- 
corando  maxinie  con  venire  persuasum 
Veleribus,  quapropter  eas  pra;cipue 
poculis  aureis  includobant,  quae  XiQo- 
K6\Xr\Ta  et  Aia\i0a  Gra^cis,  '  aurum 
gemniatum'Latiuis.  Salm.  Pictoauro] 
Vario,  elaborato,  fulgente  :  vel  quod 
auro  per  artem  alii  colores  inducti 
erant. 

18  Quidquid,  ^c.]  Gemmas  et  elen- 
clios  ab  auribus  suspendi  solitos. 

19  Veros  mensa,  Sfc]  Non  adulte- 
rinos. 

20  Pretium  fecit  iaspidibus']  Lici  ta- 
lus est. 

21  Undecimalassus,Sfc.'\  Planetaria 
sc.  id  est,  sub  nocteni. 

22  Duos  calices]  Vitreos  calices  in- 
teliigit.  Ipse  tulit]  Emphatice,  quod 
servo  careret.  Sic  Epigr.  35.  lib.  5. 
vers.  8. 

Epic.  lxi.  Quo  gratior  sit  Caesio 
Sabino,  putet  ro.seani  banc  coronam, 
quain  illi  mitto,  natam  fuisse  in  horto 
meo  Nomeniano  :  etsi  forte  sit  e  bi- 
fero  Pacsto/Fibiire,  Tusculano,  I'r*- 
neste,  sen  Campania:  nainqne  niiiii 
cmpta  est:  sic  Epigram.  94.  lib.  10. 

1  Seu  tu]  Nominal  agios  rosarum 
fcrtilissimos,  Pastanum, Tiburtinum, 
Tusculanum,  Canipanuni. 

Epic.  lxii.  Explicat  platanum 
Ca'saris  niauu  satam  (A)rduba>,  de 
qua  nihil  alii  scriptorcs,  quiim  passim 
celebrenturplataniSocratisapiid  Pla- 
toueni  in  Pliii'dro,(;iccronis  primode 
Oratorc,  Xerxis  regis  Pcisarum  in 
Lydia,  a|)iid  /Elianum  lib.  2.  cap.  14. 

1  Tarlcssiacis,  Sfc]  liatica  Hispa- 
nia*.  Tartessus  enim  idem  qui  IJaetis 
H.  Strabo. 

2  Curduba]  Senecanim  et  Lucani 
patria. 

3  Vellera,  ^c]  Ubi  greges  ovium 
aurcum   seu    rutilum   liabent   vcllus. 


M.    VAL.    MARTIALIS    liPlGR.    LIB.    IX. 


1341 


Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  3.  et  Epigr, 
37.  lib.  5.  vers.  7.  et  Epigr.133.  lib. 
14.  et  Epigr.  100.  lib.  12. 

4  Bractea  viva  pecus]  Riitilus,  au- 
reus color  nativus. 

6  Ccesariana  comis]  Caesaris  mami 
sata. 

7  Hospitis]  Caesaris  victoris. 

9  Nemus  sentire  videtur]  Arbor 
opaca  ingens. 

12  Tacilam]  Somno  sopitam  exci- 
tavit  fistula  Panis  et  Dryadis.  Fis- 
tula sera  dommn]  Syrinx  in  arundines 
palustres  conversu. 

14  Dryas}  Nymphaqnerqnetulana. 
Singulis  enini  arboribus  Nympham 
praeesse  credebant  antiqui :  quam, 
quod  una  cum  arbore  nasceretur  nio- 
rereturque,  Hamadryadem  appella- 
bant ;  cum  '  Dryas'  sit  quae  toti  ne- 
niori  silvaeque  praesit,  a  dpus. 

15  Cumissatore  Lyao]  Baccho  con- 
vivia  celebrante. 

IG  Effuso  latior,  S^'c]  Ita  Scrive- 
rius  :  bac  mente  :  Postquara  cere- 
brum niero  saucium  incaliiit,  accedit 
numerus  lucernis,  et  umbra  fit  latior, 
atque  omnia  videntur  justo  majora  : 
cum  vulgo  legatur  latior.  Aluntur 
enim  vino  irrigatdB  platani:  quod  de 
Ilortensii  luxu  refert  Macrob.  Sat.  3. 
lib.  13. 

17  Dejecta,  Sfc]  Grut.  detecta:  eo 
sensu :  Depreiiensa,  iuquit,  terra 
rubens  coronis,  &c. 

20  Ne  vieluas  ferrum]  Est  enim  sa- 
cra Caesari. 

22  Non  Pompeiana:,S^c.'\  Non  Pom- 
peianae,  id  est,  victae,  sed  Caesarea?, 
victrices. 

EpiG.  LXiii.  Purpuratam  ait  ince- 
dere  Philaeuidem,  non  ob  fastum ; 
sed  ut  odore  veliementi  purpura; 
faetoremimpuri  corporis  obruat :  nam 
Phila;nis  Epigr.  G7.  lib.  7.  eodcm  la- 
borabat  morbo,  quo  Bielicus  Epigr. 
77.  lib.  3.  purpura'  ita(|uc  odoie  de- 
lectabatur,  qui  vitii  sui  saniem  refer- 
ret.  Vide  Epigr.  4.  lib.  4.  vers.  6. 
Epig.  lxv.  1  HcrcuUs,  Sfc]  Donii- 


tianus  se  ad  imaginem  Herculis,  cuL 
templum  in  Appia  via  octavo  ab 
urbe  lapide  condiderat,  fingi  et  coli 
voliiit.  Epigr.  104.  infra.  In  viiltus] 
Cur  id  factitarint,  ex  Dione  et  Lam- 
pridio  docet  Heraldus  :  in  illius  enim 
specie  se  fingi  pingique  volebant,  cui 
se  similes  videri  cnpiebant. 

3  Trivi<p]  Dianae  Aricinae  lucum 
et  templum  :  cur  autem  Diana  dica- 
tur  Trivia,  vide  quae  Farnab.  adno- 
tavit  ad  Hippolytum  SenecaR,  vers. 
411.  Nemorosa]  Quia  templum  in 
nemore.  '  Regna  Dianae,'  quiasacer- 
dos  rex  appellabatur.  De  Rege  Ne- 
niaurcnsi,  vide  Strabonem  lib.  5. 
Ovid.  3.  Fastor.  Viator]  Pedes,  ne- 
que  enim  in  gratiam  Hippolyti  ab 
equis  discerpti,  qui  templum  illud 
Dianae  dicavit,  nemus  illud  aditur 
equis.  Ovid.  3.  Fastor. 

4  Octavum  marmor'\  Octavum  la- 
pidem,  id  est,  milliarium  a  Roma. 
Legit]  Petit,  adit. 

6  Nunc  minor]  Sed  nunc  ipse  Her- 
cules inferior  nostro  factus,  Domi- 
tianum  colit.  Infra  Epigr.  104.  vers. 
11. 

7  Hunc]  Domitianum,  Here,  ma- 
jorem. 

8  lUi  securus,  &,-c.]  Ab  illo  Here, 
minore  supplices  minores  petant  mi- 
nora. 

Epig.  lxvi.  Nullum  facitadulandi 
finem  Poeta,  Herculemque  a  Ca?saris 
facie  tantam  dignitatem  capere  dicit, 
ut  si  ilium  vultus  honorem  et  elegan- 
tiam  raortalis  habuisset  olim,  nullum 
omnino  periculum  aditurum  fuisse 
dicat. 

1  Nu7ic  agnoscende  Tonanti]  Nunc 
tandem  probas  te  Jovis  Capitolini  fi- 
lium,  postquam  indutus  es  formam 
Domitiani,  modo  Epigr.  65.  vers.  1. 

3  Si  tibi,  Ifc]  Si  gessisses  ora  et 
vultuni  Civsaris,  cum  feras  domares. 

5  Argolicn  tyranno]  F.urystheo,  My- 
cenaruiu  regi,  qui,  dictante  Junone, 
Herculem  ad  difficillima  quaeqne  ob- 
eunda  adegit.    Vide  qua;  ad  Here, 


1342 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Fii.  Senec,  vers.  35,  et  vers.  829. 

6  Savaque  regno]  Qumn  toties 
mortis  adire  discrimen  cogeretur, 
quoties  certamen  iniret. 

7  Sed  tu  jussisses  Eurysthea]  Uni- 
cum  hoc  exeinphim  est  verbi '  jiibere' 
cum  accusativo  personae  sine  intel- 
lectu  infinitivi  positi.  An  placet  ex 
praecedenti  versu  intelligere, '  regna 
pati  ?'  Gionovius.  Sed  tu  jussisses  Eu- 
rysthea] Tu  illi  imperasses,  si  ora  et 
vultnm  gessisses  Casaris. 

8  Nessi]  Vestem  sanguine  Nessi 
Centauri  et  veneno  a  sagittis  Hydrae 
felle  tinctis  infectam,  muneri  a  Deia- 
nira  missam  Herculi  per  Lycliam. 
"Vide  Senecffi  Here.  Gitaei  argii- 
nientura.  Perjida  dona]  Nessi,  qui 
suum  sanguinem,  sen  venenum  potius, 
Deianira;  muneris  loco  reliquerat, 
quo  derepta  i|)sa,  decepit  Herculem, 
dum  interfecit. 

9  CEtai,  ^c]  Non  tibi  fuisset  opus, 
per  ignem  niortali  parte  expurgata, 
conscendisse  cceluni :  sed  citra  ro- 
gum  relatus  fuisses  in  Deos  ;  si,  qua 
nunc  coleris  forma,  indutus  esses. 

11  Lijdia,  ^c]  Neque  tractasses 
cohim  sub  Oniphale.  "Vide  Mytlio- 
Jogos. 

12  Nee  Slyga,  8fc.]  Nee  adivisses 
inferos  vidissesque  Cerberuni. 

13  Nunc  tibi  Juno  favet,  ^v.]  Re- 
cepto  in  cceliim  Herculi,  Juno  conci- 
liata,  Hebcn  filiam  in  uxoreni  dedit. 

14  Nunc  te  si,  ^c]  Amphydacia 
Nympha,  qua;  tuum  rapuit  Hylam, 
nunc  eum  reddet,  Epigram.  48.  lib. 
5.  vers.  5. 

Epig.  lxvii.  2  Natorum  jura,  Sfc] 
De  jure  tritnn  liberorum,  vide  quaa 
ad  Ep.  91.  lib.  2. 

3  Supplex]  Per  libellos  supplices. 
Dominoque  Deoque]  Doniitiano.  Epi- 
gram. 8.  lib.  5.  vers.  1. 

4  Tu  dabis,  S^c]  Epigram.  31.  lib. 
8. 

Epig.  Lxvin.  3  Illud  puerile  popos- 
ci]  Avcr(prifii.ov  Ikuvo,  Srri  Trdcrxovatu  ol 
irolo*y.   tjic  sape  hoc  prononien  po- 


nitur  relato  subintellecto.  Catullus  : 
'  Et  qua.>rendum  unde,  unde  foret 
nervosius  illud.'  Sic:  '  Res  illas* dixit 
Arnobius  rh  o.t'dpe7ov.  Diceijant  ali- 
quando  :  'Multa  ilia,'  id  est,  lasci- 
vas  illas  et  obscaenas  voluptates. 
Catullus  :  *  Ubi  ilia  multa  tarn  jocosa 
fiebant.'  Graeci  -ravra  vel  (Kuva  eo- 
denj  modo.   Herald. 

5  Improbius,  Sfc]    Ore  niorigerari. 

7  Sed  mihiyifc.]  Nee  tamen  foci: 
pretio  deterritus,  sen  rei  turpitudine. 

8  Conditione  mala]  Magno  pretio, 
caro  emptiim. 

Epig.  lxix.  Irascitur  clamoso  ludi 
moderatori,  somnum  Poetae  matuti- 
num  interrumpenti :  ait  se  didactron 
soliiturum,  non  si  doceat,sed  taceat. 

3  Nondum  cristati,  i^c]  Nondum 
est  gallicinium.  Misera  hominum 
istorum  conditio,  qui  media  pcne 
nocte  scliolam  aperire  incipiebant, 
id  est,  primo  diluculo,  vel  ante,  et 
pene  priusquam  galli  Solem  adveni- 
entem  salutarent.  Juvenal.  Sat.  7. 
'  Dum  modo  non  pereat  mediae  quod 
nortis  ab  hora  Sedisti,'  &c. 

5  Tarn  grave,  !fc.]  Non  intonas  mi- 
nore  verberum  verborumque  stre- 
pitu,  quain  fabri  incus,  dum  fingitur 
equestris  statua  caussidico.  Vide 
Juven.  Sat.  7.  vers.  123.  et  autorem 
dialogi  de  Oratorib. 

8  Vincenti  parmcc  cum  sua  turba] 
Non  temere  dixit '  sua  turba.'  Erant 
enim  in  Tlieatro,  Ampliitlieatro,  et 
Circo  factiones,  et  inde  diversus  fa- 
vor. De  populi  acclamationibus  in 
(3irco  et  Anipbitiieatro,  variisque  fac- 
tionibus,  vide  liullengeruni  cap.  46. 
lib.  de  Circo.  Viticenti]  Cum  par- 
mularii,  qui  Tiiracibus  gladiatoribus 
pariiia  aiinatis  favcut,  suae  faction! 
victrici  a|>plauduiit. 

10  Pcrcigilare  grave]  Totam  noc- 
tcm  ducerc  insomnem. 

EriG.LXxi.  Adulatur  Cacsari,  dum 
reprclicndit  Maciliaiium  ;  vel  ut  alii 
leg.  CiKcilianuui,  sua  tempora  vitu- 
peraiitcm. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IX. 


1343 


1  Dixerat,Sfc.}  In  Catilinam  dixit 
Cicero,  'O  temporal  o  mores!  se- 
natus  hoc  intelligit,  consul  videt,  liic 
tamen  vivit.' 

2  Nefas]  Patriae  excidium  notum 
ex  Salustio  et  Cicer. 

J  Gener  atque,  ^c]  Pompeius  et 
Ceesar :  cujus  filia  Julia  nupta  est 
Pompeio :  neque  tanien  constat  Ci- 
ceronem  alicubi  liis  verbis  exclamasse 
contra  bella  civilia. 

7  Ducum  feritas,  ^c]  Nunc,  nt 
quondam  Pompeii  et  Cassaris.  Ferri] 
Patriae  ruinam  molientis,  ut  Catilinam 
olini. 

10  3Iores  tui]  Sceleratis  omnia  tem- 
pera metuenda;  lutaomniaet  secura 
innocenti.  Omnibus  temporibns  fu- 
ere,  sunt  et  erunt  plures  improbi 
quam  probi ;  nee  est,  cur  tempera 
quisquam  sua  accnset,  sed  se. 

Epig,  lxxii.  Laudat  et  stupet  con- 
cordiam  leonis  et  arietis,  simul  in- 
noxie  habitantium  ;  ideoque  dignum 
utrumque  caelojudicat,  aequeac  Leo- 
nem  Nemeaeum,  et  Arietem  Phryxi 
vectorem  et  Helles. 

1  Massyli,  Sfc]  Rlagnitudine  cor- 
l)oris  nobilissimus  in  omnibus  Libya?, 
cujus  Massylia  pars  est,  niontibus. 
Pecorisque  marilusi  Aries. 

2  Mirum,  ^c]  Mirum  est,  quam 
unanimiter  et  placide  inter  se  conve- 
nerint.  Al.  posuere,  absolute,  sen  feri- 
tatem  posuere. 

4  Pariter  socias,  4'c.]  Uno  eodem- 
que  cibo  vescuntur  leo  et  aries. 

5  Necfcetu  nemorum,  8fc.^  Nee  leo 
desiderat  cervos,  tauros,  et  alias  fe- 
ras,  nee  aries  herbas,  sed  et  aries  ves- 
citur  agna,  cibo  insolito. 

7  Quid  meruit,  ^c]  Quid  meruit 
leo  Herculis,  Epigr.  65.  lib.  5.  vers. 
2.  quid  Phryxi  aries,  de  quo  Epi- 
gram. 51.  lib.  8.  vers.  8.  ut  referren- 
tur  in  astra  P 

10  Hie]  Noster. 

Epig.  lxxiii.  Martialis  a  Libero 
pugile  esculentis  donatus,  petit  etiam 
Liberuni,  scu  poculenta. 


1  Liber]  Ad  quern  Epigr.  77.  lib. 
8.  Amychca  corona,  ifc]  Coronate  vic- 
tor in  pugilatu,  cujus  inventor  Pol- 
lux Spartanus.  Amycle  autem  Laco- 
niae  civitas  est. 

2  Qui  quatis,  Sfc]  Qui  Grasca  ex- 
erces  certamina,  ipse  Latinus  pugil 
vel  auriga. 

3  Clausa  mihi  texto,  ^c]  Cum  mihi 
niisisses  esculenta  in  sporta ;  cur  non 
et  poculenta  adjecisti  in  lagena? 

5  Tuo  nomine,  &;c.]  Libero,  quod 
tibi  cum  vini  inventore  Baccbo  no- 
men  est  commune. 

Epig.  lxxiv.  Dolet  sutorem  clien- 
tem  in  possessionem  domini  sui  ve- 
nisse  per  artem  tam  vilem;  se  autem 
nobilissima  disciplina  eruditum  esu- 
rire. 

1  Dentibus  antiquas,  Sfc]  Quod  vi- 
demus  cerdones  et  sutores  facere, 
dum  mordicus  extendentes  corium 
adaptant  calceis. 

2  Solum]  Soleam  rupti,  quern  re- 
ficit,  calcei. 

3  Prccnestina  regno]  Legata  tibi  a 
Domino  tuo.  Clientes  '  dominos' 
Veterummore  patronos  appellabant : 
et  saepe  factum,  uti,  quum  patronus 
sine  liberis  decederet,  cliens  aut  li- 
bertus  in  bona  patroni  succederet : 
ut  contra  in  liberti  patronus.  Rad. 

4  In  quibus,  Sfc]  In  quibus  indig- 
num  est  tibi  esse  vel  cellam  servi, 
quasi  dicat,  indignus  eras  cella,  nedi- 
cani  tota  domo,  et  omnibus  bonis. 
Epigram.  48.  lib.  3. 

5  Ardenti]  Epigr.  13.  lib.  10.  vers, 
5.   Madidus]  Ebrius. 

6  Pruris  domini]  Lascivis<ptAd/coiTos. 
Ganymede  tui]  Puero  delicate.  Epigr. 
55.  lib.  5. 

7  At  me  Utcridas]  Ego  infelix  tracto 
nobiliores  artes,  et  tamen  non  inve- 
nio  tales  patronos  :  et  cur  non  didici 
etiam  cerdonicam  ?  StuUi  docuere  pa- 
rentes]  Non  videntes  quanto  majus 
vel  ex  cerdenica,  quam  ingenuis  ar- 
tibus  sit  emelumentum. 

9  Frange  calamos]  Abjice  studiaet 


1344 


NOTyE    VARIORUM    IN 


litteras,  nuntintn  niitte  Musis,  quan- 
do  plus  prodest  calcens,  quam  cala- 
mus. Sic  Juvenalis  Sat.  7.  vers.  27. 
'  Frangp  miser  calanios.'  "Opyava  fiov- 
ffdaiv,  T^  iroKvaTova  fiifiMa  ttqiXw,  &C. 
UieplSfs  ffd^oicrde.  Authol.  lib.  1.  cap. 
17. 

Epic.  lxxv.  Defnnctorum  imagi- 
nes cliaritatis  et  memoria'  ergo  sibi 
fieri  curabant  servabantque  Veteres. 
Pater  Camoni  adolescentis  vicennis 
emortui  imaginem  exprcssit,  non  qui- 
dem  in  illo  astatis  flore,  ne  tantae  spei 
juvenisaspectus  immodicodolore  pa- 
trem  aificeret,  sed  infantis  forma  ef- 
finxit,  quo  recordatio  foret  minus  iii- 
grata.  Vide  Epigram.  77.  Subsequens 
lege  Epigr.  AutV  deiod6T7]v  6  ^aiypdcpos, 
&c.  lib.  3.  Antliologias,  cap.  12. 

3  Florentes]  Viginti  annorum. 

4  3Iuta]  Pictura  enim  muta;  vel 
quia  infantes  non  loquuntur. 

Epig.  lxxvi.  Irridet  balneum 
TuccEe  ligneum,  et  tliermas  niarmo- 
reas;  cum  ordo  materise  vertendus 
esset.  '  Balneum  '  enini  hoc  loco  ac- 
cepit  pro  receptaculo  aquarum  frigi- 
darum,  sen  cella  tVigidaria;  '  tlier- 
mas' pro  caldaria,  in  qua  erant  cale- 
faciendaj  aquae  :  conveniebat,  ut 
thermae  fierent  ligneae,  aquis  calefa- 
ciendis  multo  aptiores,  et  marmora 
frigida;  excipienda;  pararentur.  Ha- 
bebant  prisci  Uomanijuxta  thermas, 
etiani  cellas  frigidas,  ut  ex  Papinio, 
Plinio  Juniore,  doceri  posset.  Rad. 

1  Structilive  ccBtnento]  Nee  lapide 
cap.so  ad  fundamentuui  jaciendum, 
cui  aedificiuin  superstruatur. 

2  LongatTi]  Ambitus  mcvnium  IJa- 
bylonis  erat  milliariorum  nostroriim 
XI.  altitiido  pedum  cc,  latitude  L. 
pedum  :  quo  nomine  Antipatcr  dixit, 
itriSpo/xou  apixafTi  Tf7xos. 

4  Strage  nemorum,  ^c]  Lignis,  ma- 
teria navibus  magis,  quam  frigidariis 
balncis  conveniente. 

GDeatas  </ierwia«]  Magnificas,  sump- 
tiiosan. 

7   Mitrmore.  omw/]  Matrria    frigidi- 


ori  quam  thermis  et  caldariis  conve- 
niebat. Carystos  intenit]  Insula  ma- 
ris yEgzei,  ferax  marmoris  optimi. 

8  Quod  Phrygia  Synnas,  Sfc.l  M  ar- 
mor Synnadicum,  Vel '  Synnas'  pro 
territorio  Synnadensi :  sic  '  Nomas  ' 
pro  Numidia.  '  Carystium' marmor 
viride  et  fluctibus  concolor.  Statius: 
'Et  Chios,  et  gaudens  fluctus  aequare 
Carystos.'  Salm. 

9  Eurotas']  Numidicuni  Laconicum. 
Vide  Epigr.  42.  lib.  6.  vers.  12.  et 
13. 

10  Subice,  !fc.]  Ad  calfaciendas 
thermas,  ab  absurdo. 

Epig.lxxvii.  Defunctorum  autem 
sibi  charoruni  imagines  servabant. 
'  Nam  omnino  '  (ut  ait  Lactant.)  '  fin- 
gendarum  similitudinum  ratio  idcir- 
00  ab  honiinibns  inventa  est,  ut  possit 
eorum  memoria  retineri,  qui  vel 
morte  subtracti,  vel  absentia  fuerant 
separati.' 

1  Hctc  sunt,Sfc.']  Vide  Epigr.  75. 
superius. 

2  Pueinfiicies]  Infantis. 

5  Et  libata  seinel,  ^c]  Et  lanugo 
ejus  subrufa  semel  resecta  sparserat 
summos  oultus,  id  est,  vestcs,  vel  vul- 
ttis  ;  vel  ut  alii  legunt  cuttros,  id  est, 
novaculas,  recte:  dicit  enim  semel 
tantum  lanuginem  detonsam.  Cut- 
tros  (inquit  Jos.  Scalig.  in  Catullum) 
intelligit  '  sicilices,'  id  est,  cultros 
tonsorios. 

6  Tribus  una  soror]  Parcis.  Sic 
Epigram.  54.  lib.  4.  *et  semper  de 
tribus  una  necat.' 

9  Sed  lie  sola,  Ifc]  Pictura  infan- 
tem  ostendit,  ipsa  infans  et  interitu- 
ra :  Carmen  hoc  meum  fuisse  vicen- 
nem  testatur,  monumentimi  pictura 
cerlius  et  perennius.  Sic  Epigr.  84. 
I.  7.  vers.  6. 

Epig.  lxxviii.  Adhibebanturolim 
ad  convivia  omnis  generis  fere  instru- 
nienta  niusica  :  cantabatur,  saltaba- 
lur,  &c.  Poeta  igitur  ait,  ilUid  esse 
convivinm  suavissinnim,  in  qiind'nul- 
lus  vcniat  clioraules,  hoc  est,  a  quo 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    IX. 


1845 


absit    onuiis    tiimultiis    clamantium^    Senecam  lib.  3.  de  Ira  cap.  8,  Gru- 
saltantiiim,  ebriosorum  :  simulque  ir-     novius. 


ridet  occulte  Priscum,  tarn  multis 
chartis  de  liac  re  disputantem,  cum 
verbo  dici  possit. 

6  Iv  quod,  (Sfc]  Ut  ille  chorus  mu- 
siciis  optiniiis  est,  qui  ex  se  dnlcis, 
subliiuis,  doctus  iiou  indiget  Cho- 
raule  qui  tibia  choro  adspiret.  '  Bcl- 
lis  homiinculis,  ut  suaviter  inter  se 
sint,  nihil  opus  est  calice,  nihil  tibi- 
cine.'  Plut.  Sympos. 

Epig.  Lxxix.  Sensus  est:  Galla 
venefica  post  occisos  septem  viros, 
tibi  Picentino  venenco  et  parricidao 
nupsit.  Ergo  videtur  decrevissenao- 
ri,  quod  tibi  nupserit:  qui  perinde 
toUis  e  medio  nxores,  ut  Galla  viros. 
Rad. 

2  Sequi  vult,  ^c]  A  te  venefico  ex- 
tincta,   nt  ilia  prius  septem  maritos 


2  Pallatinum  supercilium'\  Aulicuin 
fastum. 

3  At  nunc  tantus,  Sfc.'\  Falso  hoc  et 
adulatorie,  reclamante  omnium  histo- 
ricorum  fide. 

4  Ut  sit  cuique,  Sfc.']  Ut  pluris  faci- 
ant  Capsarianos  quam  suos. 

8  Ctesarianus  habet]  Qui  in  aula 
Caesaris  versatur.  '  Regis '  enim  '  ad 
exemplum  totus  coniponiturorbis.' 

Epig.  lxxxii.  Carolina  probari 
sua  passim  ab  omnibus ;  al)  uno  tamen 
aliquo  vituperari,  velut  non  satis  li- 
mata  et  emendata  dicit.  Respondet 
Poeta  se  convivis,  non  cocis  scriberc, 
Poetani  ilium  remnluni  esse  cocum, 
non  Poetam,  Ruder. 

3  Natn,  <^c.]  Volo  carmiua  mea 
lagis  placere  benevolis  et  simplici- 


sustulerat.      Vide   Epigraramate  44.  bus  lectoribus,  auditoribusque,  quam 

libro  8.  spmulis  et  curiosae  stricteeque  censu- 

Epig.  lxxx.    Blanditur  Caesari  et  rae  poiitis. 

Caesarianis.      Priorum  Imperatorum  Epig.  lxxxiii.      Astrologus  Mun- 

familia  tarn  arrogans  et  superba  fuit,  nam  (vel  ut  alii  leg.  Cinnam)divitem, 

ut  intoleranda  videretur  civibus:  tua  brevimoriturum  praedixerat;  Munna 


tam  est  comis  et  humana,  ut  plus  il- 
lam,  quam  se  diligant  cives. 

1  Ducumf amnios,  ^c]  Famulos  pri- 
orum Imp.  et  fastum  aulicum.  Gru- 
terus  ex  Palat.  legit,  turbamque  prio- 
rem,  recte.  Nam  dicit, '  turba  prior,' 
sunt  liberti,  qui  servisutique  priores, 
et  prae  servis  odiosissimi,  tauquam 
qui  procuratores  provinciaruni,  ex- 
actores  tributorum,  vectigalium,  &c. 
Turbamque  jjriorcm]  Sic  recte  e  Ms. 
Gruterus,  cum  vulgo  legeretur,  tur- 
bamque minorcm :  sed  male  intellexif, 
uotatus  ob  hoc  a  Scriverio,  qui  subji- 
cit  priorum.  Sed  et  ipse  fallitur : 
nam  '  turba  prior  ducum'  est,  qua; 
prius  erat  circa  duces,  per  hypalla- 
gen  Martiali  frcquentissimani.  Prae- 
terea  malle  hos  scriptures  sic  loqui, 
et  '  turba  raelior,  Atheniensis,  fami- 
liaris,'  &c.  quam  '  nieliorum,  Atbcni- 
ensium,   familiarium,'    docuiraus    ad 


decoxit  subito  omne  patrimonium, 
nee  mortuus  est.  Poiita  veridicuni 
fuisse,  ait,  astrologuni,  vere  enim  pe. 
risse  Munnam,  cum  ad  incitas  redac- 
tus  sit.  Rad. 

1  Dixerat,  ^c]  Jocus  est  in  ambi- 
guitate  roi) '  perire:'  quod  Astrologus 
referebat  ad  vitam,  Poiita  ad  bona 
et  fortunas,  quae  Munna  perdiderat, 
fretus  Astrologi  praedicto, 

5  Bisque,  Sfc.]  Vicies  centena  mil- 
lia  HS.  sive  50.  millia  Philippeorum. 

6  Perire  cito]  Elegans  sane  Epi- 
gramnia,  et  e  GrEPCorum  myrotheciis 
sumptum.  Nam  iffairov  appellant,  ho- 
minem  luxuriosum,  et  cujus  salus  est 
deplorata  ac  plane  exhausta,  faculta- 
tibus  scil.  exliau.«tis.  Herald. 

Epig.  lxxxiv.  Histrionibus  Do- 
niitianus  scenam  interdixit,  edictum 
laudat  Poeta.  Verum  si  altius  cum 
Lipsio   inspicias,    intelliges,  hie   de 


Delph.  el  Var.  Chu. 


Slarliul. 


4  Q 


1346 


NOT.E    VARIORUM    IN 


equitibus  germonem  esse,  quos  prio- 
res  Piincipesad  operas  scenicas  ade- 
geraiit,  Domitiaiius  minime,  ne  cla- 
lissimiis  ordo  sordesceret.  Rader. 

3  Multum  oculi]  Propter  spectacii- 
la  magnificentissima.  Sed  plus,  ^x.] 
Propter  edictum,  quo  interdixisti 
histrioiiibusscenam,nequeenimequi- 
tes  (nt  sub  Nerone  aliisque  Impp.) 
histrioniam  exercent,  sed  ex  recita- 
toribus  facti  sunt  auditores.  Suet, 
cap.  7.Domit. 

Epig.  lxxxv.  Lectos  olim  Nor- 
bano  seorsim  singulos  libellos,  nunc 
uno  volumine  digestos  mittit  in  Vin- 
deliciam. 

1  Sacrilegos  contra,  ^c]  Contra  sa- 
cram  Caesaris  inajestateni  motos. 
Cum  L.  Antonius  Saturninus,  supe- 
rioris  Germauiae  praeses,  contra  Do- 
mitianum  belluni  suscepisset.  Vide 
Epigr.  11.  lib.  4. 

3  Pieria  umbra]  Secessu  suburba- 
no,  vel  alio,  ad  studia. 

5  Me  tibi  Vindelicis,  Sfc.']  Eama  in 
Vindeliciam,  qua;  ad  Septentrionem 
jacet,  sparsa,  tibi  narrabat  me  dc- 
functum  esse  ex  morbo,  quo  labora- 
bam.  Epigr.  47.  lib.  6.  et  Epigr.  20. 
lib.  8.  Nihil  minus,  inquit  Jan.  Rut- 
gersius.  Neque  enim  mortis  suje,  sed 
Carminum  suorum  famain  eo  perve- 
nisse  dicit. 

6  Ardos]  Pro  Septentrione,  cui 
subjecta  Vindelicia,  uti  et  tota  Ger- 
mania,  accipitur. 

9  Omne  tibi  nostrum,  Sfc]  Nunc  ti- 
bi ego  autor,  mitto  libros  una  diges- 
tos: quos  a  mc  sexenuio  scriptos,  tibi 
singulos,  alii  afi'erebant.  '  Trieteris ' 
enim  triennium  continet. 

Epig.  lxxxvi.  yEgruni  se  Atilius 
simuiabat,  ne  cogeretur  aniicis  im- 
pertiri  sportulani :  luinc  morbumnon 
Atilio,  sed  suae  sportula;  ait  letlia- 
lem.  liaderus. 

I  Languidior  nustri,  ^c]  Et  sic 
hunc  versum  cum  Lipsio  lege  :  Lan- 
guidiui   noster  si  quando  est   FaulluSf 


Atili.  Frustra  Scriverius  repugnat. 
Quid  enim  est:  '  Paullus  Atilii?'  M- 
fert  ex  lib.  7.  Ep.  38.  '  nostri  Poly- 
pheme  Sever!.'  Quid  simile?  Poly- 
phemus iste,  signum  erat  vel  imago, 
quam  possidebat  Severus:  ntimquid 
et  Paullus  erat  imago,  quam  habebat 
Atilius  ?  Gronov.  Languidior  nostri, 
8fc.]  Paullus  vel  morbo  lauguens  con- 
vivas  vocat :  tu  ne  invites  et  alios 
conviviis  excipias,  morbum  simulas  : 
nescio  quidem  an  tu  aegrotes,  mihi 
certe  moritur  peritqae  sportula  et 
coenae  tuae  spes. 

4  Porrexit  pedes,  ^f.]  Translatum 
a  more  coniponendi  mortuos,  exten- 
sis  porrectisque  in  Jauuam  pedibus. 

Epig.  lxxxvii.  Funebre  Carmen, 
quo  deflet  minorem  natu  filinm  Silii. 
De  quo  Plinius  lib.  3.  Ep.  7. 

1  Festinata,  Ifc]  Pra^properam  et 
immatnram  filii  sui  Severi  mortem. 

2  Nonsemel  orepotens]  Nonuno  ge- 
nere  :  erat  enim  et  orator  et  poeta. 
Epigr.  62.  lib.  7. 

3  Cum  grege,  Sfc]  Ego  Silio  coa- 
dolui,  et  mecum  Apollo  atque  Musse  : 
vel,  apud  ApoUinem  et  Musas  ques- 
tus  sum  de  fato  Severi. 

4  Ipse  meum  fleii,  ^c]  Respondet 
Apollo:  Et  nobis  Uiis  periere  filii; 
mihi  Linus,  Calliope,  Orpheus;  Jovi 
Sarpedon  ;  Domitiano  filius  suns  Do- 
niit.  de  quo  lib.  G.  Epigr.  3. 

G  Vulnus  habes]  '  Habes,'  simpiici- 
ter.  Tractum  a  gladiatoribus.  Vi- 
dendus  Donatus  ad  hunc  Andrias  lo- 
cum :  '  Certe  captus  est,  Habet.* 
Metaph.  ab  arena.  Vide  et  Senec. 
Agamem.  vers.  895. 

7  Adspice,  ifc]  Si  fata  immortaliani 
Dcorum  natos  toUuut,  quid  querimui' 
mortales  ? 

8  Jovem']  Jovem  et  Domitianum. 
10  Invidia  possis]    Non  est  quod  su- 

peris  irascaris  ;  euro  ipsimct  non  pos- 
sint  a  siiis  natis  fata  arcere. 

Epig.  lxxxvui.  In  testamento- 
rum  suppositorcni  est  hoc  Ep^g^am- 


M.  VAL.    MARTIALIS   EPIGR.    LIB.    IX. 


1347 


ma,  qui  turn  testes  jiibebat  obsignnrc, 
qiiiitn  judicare  de  testaniento  ebrii 
lion  possent,  lecte  an  perperam  scrip- 
tnni  esset.  Maitialis  ergo  sobriis  tes- 
tanienta  signanda  docet.  Rod. 

1  Opimiuni]  Epigr.27.  lib.  1.  vers. 7. 

2  Denso  triente]  Crebris  poculis. 
Triens  continet  4.  cyathos.  E|)igr. 
28.  lib.  1.  vers.  2.  Blcesus]  Tpav\hs, 
qui  litteras  non  potest  omnes  rite  cx- 
primere.  Ebrii  eniin  nt  mentis, sic  et 
iingiis  compotes  non  sunt.  Nam  ca- 
put sensunm  omnium  arcem  occnpat 
gravedo,  sopor,  Kapos  e|  otvov,  Kapri^a- 
pia.  Rigalt. 

3  Nescio,  ^c]  Supposititias  et  adul- 
*erinas  testamentarias  vel  alias,  qnas 
mihi  bene  poto  dicis  esse  manumisso- 
lias  tabellas. 

5  Patevnus,  ^c]  Bonus,  fidns,  et 
frugi,  ut  qui  diu  servierit  in  eadem 
familia.  Ut  contra,  qui  dominos  S33- 
pe  permutarant. 

6  Signa]  Nam  in  nianumissione, 
quae  fit  inter  araicos,  qualis  liaec  est, 
quinque  testes  erant  adhibendi.  1.  1. 
§.  Sed  etsi,  C.  de  Latin,  lib.  toll.  Cras 
7nelius]  Els  avptov  ret  triroii5a7a,  '  in  cras- 
tinum  seria,'  inquit  Archias.  Plut. 
Pelopidas,  eras  sobrius  melius  signa- 
bo  tabellas,  nunc  lagcnas  signo  et  re- 
signo :  vasa  vero  signabant  Vetercs, 
servorum  xixvcov  furta  cavcntes. 

Epig.  lxxxix.  Amicitiam  donis 
partam,  donis  alendam  et  conservan- 
dam  docet. 

1  Me  captures,  Sfc]  Amicitiam  me- 
am,  vel  haereditatem. 

3  Ut  captum,  Sfc.}  Eadem  enim  arte 
servantur  res,  qua  acqniruntur. 

4  De  cavea,  Sfc]  A  simili  :  nam  ut 
aper,  aut  fera  esuriens  fugit:  sic  ego, 
nullo  abs  te  cultus  muuere,  subdu- 
cam  me  a  tiia  amicitia. 

Epig.  xc.  Neque  enim  ex  tempore, 
neque  inter  pocula  scribuntur  boni 
versus,  Euripide  et  Virgilio  digni. 
Aul.  Gell.  lib.  17.  Valer.  Max.  lib.  10. 

Epig.  xci.  Fiaccuni  aniicnm  mo- 
net,  qui  in  Cypro  degebat,  ut  per  ar- 


dores  apstivos  tueatnr  valetudinem, 
quo  salvus  et  incoluniis  possit  redire 
in  urbem.  Rad. 

2  Qua  gemmantibus,  ^c]  Ad  Icne 
murmur  limpidi  rivi  lapillos  lapsu 
molliter  excitantis. 

5  Perfundas,  ^-c]  Supra  Epigr.  23. 
vers.  8.  et  Epigr.  65.  lib.  5.  vers.  2. 
'  Videbis  in  calicibus  repente  perfu 
sis  nivalium  maculas  et  frusta  nebu- 
lariura,'  &c.  Sidonius  Apol.  Epist. 
2.  lib.  2.  Alii,  Pertundas,  id  est,  fran- 
gas:  recte :  Eodem  scil.  modo  quo 
guttae  saxa  pertundiuit.  Sciendum 
aliquando  delicatiores  vino  superad- 
didissenives,de  quo  more  supra  Epigr. 
64.  lib.  5.  aliquando  vero  implesse  ca- 
licem  nive,  eamque  vino  sensim  su- 
perfuso  soivisse,  quem  niorein  Iiic 
tangi  puto.  Fiebatque  hoc  ex  alto, 
ac  stillatim,  adeo  ut  primo  quasi  ca- 
varetur  nix  glaciesve.  Gritt.  Triente] 
Triens  quatuor  capit  cyathos. 

6  Frontem,  ^c]  Coronati  potabant 
Veteres,  quod  saspe  dictum.  Eodem 
Epigr.  65.  lib.  5.  vers.  4. 

9  Infamem,  ^c]  Ut  curam  habeas 
valetndinis  tuze  in  Cypro  insula,  ca- 
lore  aestivo  infami.  Epigram.  45.  lib. 
8.  vers.  7. 

11  Crepantes]  Aridas  scilicet  et  sic- 
cas,  id  est,  messis  tempore. 

12  £</H?ii.7Htrt]  Seneca  Here.  Fur. 
'  Coeli  refulget  parte  non  minima  leo, 
Itaque  totiis  fervet.'  Thyeste  :  '  Leo 
flammiferis  eestibus  ardens.'  Hercule 
CEtaeo  :  'At  ille jactans  fervidam  coe- 
lo  jubam.'  Lib.  10.  Ep.  62.  '  Alb:e 
Leone  flammeo  calent  luces,  Tostam- 
que  fervens  Julius  coqiiit  messeni.' 
Gronov.  Etfulvi,Sfc.'\  Augusto  mense, 
quo  Sol  sub  Leone  ortus  ardet,  Epi- 
gram. 57.  lib.  4.  vers.  5.  et  Epigr.  72. 
lib.  5.  vers.  2. 

13  Diva  Paphi'i  Venus. 

14  Jucenern  remitte  votis']  Flaccum 
degentem  in  Cypro.  Epigr.  45.  lib.  8. 
vers.  7. 

15  Martis  Kalenda]  In  qui  bus  cele- 
bratur  natalis  Veneris,  et  raittuntuv 


1348 


NOT^    VARIORUM    IN 


nuilieribus  a  maritis   et  amatoribus 
nuinera.  Epigr,  85.  lib.  5.  vers.  11. 

16  Et  cum  tliure']  Explicat  ritum  et 
genus  saci'ificii  quocolebant  Venerem 
Kalendis  Maitiis  foeinina;. 

17  Candidas  ad  aras]  Siipero  scili- 
cet miniini :  cum  Mauibus  nigrae  po- 
naiitur  arae. 

18  Secta  plurima,  ^c]  Frusta.  Li- 
biim  seu  placenta  in  plurimas  partes 
divisa.  Vide  Epigr.  76.  lib.  3.  vers.  3. 

Epig.  xcii.  1  Astra]  Videtur  pala- 
tium  Caesaris  hie  caelum  et  astra  vo- 
care. 

5  Tonantisl  Jovis. 

6  Jupiter,  ecce,  teytef]  Doniitian'is 
Epigr.  8.  lib.  5.  vers,  I.  Videtur  liiiic 
Epigr.  prabuisse  raateriam,  epnlum 
iliud  Doniitiani,  quod  celebrat  Papi- 
nius  1.  Sylv.  Kalend.  Decembr.  Sa- 
turn. 

Epiy.  xciii.  Dominum  sacpe  infe- 
liciorem  servo,  docet  in  personis  Con- 
dyli  servi,  et  Caii  domini. 

3  Tegeticula]  Teges  enim  storea  seu 
matta  est,  undo  diminutivum.  Alii 
leg.  lecticula  (u  mattress):  inepte. 

4  Pervigil  in  plutna]  Exsoumis  noc- 
te  tota,  cui  curae  soninuui  negant. 
Cuius]  Doniinus  tuus. 

6  Tot  doinihos]  Multos,  quot  habet 
patronos  et  potentes  aiiiicos.  Tu,  Con- 
dyle] O  serve.  Nee  dominum]  Nullum 
patronum,  imo  vix  dominum  tuum. 
Vel  accipe  'dominum'  eo  iutellectu, 
quo  Caius  habebat  dominos:  sic  enim 
nullum  liabebat,  <|uem  Cundylus  sa- 
liitaret ;  nee  enim  hoc  servorum,  sed 
liberorum  et  clientimn  erat  munus. 

7  Phwims]  EiKuerator. 

8  Ciniiamus]  Lorarius,  qui  te  jussu 
lieri  niisere  excarnificet. 

9  Podagra,  clieragraque,  Sfc,]  Sic 
Catullus  :  '  quern  nierilo  tarda  poda- 
gra secat.' 

10  Mullet  verhern  niille  pati]  Quam 
continuum  hunc  cruciatum  podagra; 
vel  clu;iragra\ 

11  (^twd  nee]  (iiiod  non  lacis  tnr- 
pissima  ilia,   quibus  dekctaiur  donii- 


nus tuus,  tua  certe  conditio  ter  illius 
superat.  HJane  vomis,  Sfc.]  Ab  hester- 
na  crapula :  vel  epoto  vino  vill  ad 
purgandum  stomaclium. 

Epig.  xciv.  Adulatur  Domitiano, 
et  veneratur  ut  Deum,  in  cujus  gra- 
tiani  se  primuni  sex  cyathos  liaustu- 
rum  ;  postea  decern,  ad  nonien  Cfpsa- 
ris  Germanici  vel  Domitiani  expri- 
niendum. 

1  Addere,  ^c]  Fnndere,  miscere. 
Immortale  Falerntim]  Mnltos  ferens 
annos.  Vel,  nectari,  quod  confert  im- 
mortalitatem,  non  postponendnm. 

2  Quadrantem,  Sfc.]  Funde  duos 
quadrantes,  id  est,  sex  cyathos:  qua- 
drans  enim  tres  continet,  Epigr.  28. 
lib.  1.  vers.  2.  Seniore  cado]  Veteris 
tituli,  interioris  notap  vini  optimi  et 
vetusti. 

3  Nunc  mihi  die]  Solebant  enim 
prisci  in  amicorum  gratiam  tot  hau- 
rire  cyathos,  quot  litteras  illorum  no- 
men  continebat.  C»sar  autem,  soluta 
diphthongo,  sex  habet.  Calueisse] 
Puer,  minister. 

4  Sexjubeo,  ifc]  Vide  sis  Epigr.  72. 
lib.  1.  vers.  I.  Ciesar  erit]  Rfspondct 
puer. 

5  Sutilis  aptetur]  Bibituri  veteres 
sumebant  coronas,  ac  toties  repone- 
bant,  quoties  potaturi.  Epigram.  65. 
lib.  5.  vers.  4.  Decies  rosa,  ^c.j  Ut 
signiticet '  Doniitianum,' quod  nomcn 
decem  habet  literas.  Vide  Epigr.  51. 
supra,  et  Epigr.  72.  lib.  1. 

6  iSiobile,i)X.]  Templum  Flaviae  gen- 
tis,  de  ([uo  supra  Epigr.  24.  et  35. 

7  Uis  (juina,  l^-c.]  Ad  significandum 
'  Germanicum,'  quod  iiomen  bis  qui- 
nis  constat  Uteris,  niodo  vers.  5. 

8  Otiirijsio,  ifc.]  Epig.  2.  lib.  5.  vers. 
7.  et  lib.  7.  Epigr.  7.  vers.  2. 

Epig.  xcv.  1  iSantonica,i^c.]  Hippo- 
crates misit  mihi  absinthiten,  petitquc 
a  me  tantundem  mulsi.  Itancstupidus 
illi  videor,(|ui  nnilsum  absinthite  per- 
nnitem  ?  Dabo  tamen,  sed  ca  lege  ut 
sumat  in  illo  elleboruni,  purg'aturus 
banc  cerebri  sui  iiisaniain.     Pro  San- 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.   IX. 


1349 


tnnica,  Scriveriiis  legit  Sardoa.  Turn, 
lib.xvn.  Adveis.  cap.  16.  dicit'vir- 
gam  Santonicam,'  esse  absinthium 
Santonicum,  ut  et  apud  Scriboninm 
LargunijCap.  141.  Virgo]  Virga Santo- 
nica,  id  est,  absinthio,  ciijus  tria  j^ene- 
ra  ;  Ponticum;  Seriphinm  sou  niari- 
num;etSantonicnm,  a  Gallia;  civil  ate. 

2  Os  hom'mis,  ^c]  Vide  impuden- 
tiani  lioniinis. 

3  Gluuce,  fuisti]  Qui  Diomedi  de- 
disti  anrea  arnia  pro  a»reis.  *Os  irpbs 
TvSeiSriv  Aioft^Sea  nvx^'  dfietfie  Xpvcrea 
Xo^Kel(i}V.  II,  Z. 

G  EUcboro]  Quod  insaniain  ex  me- 
lancholia ortam  purgat:  niodo  vers.  1. 

Epig.  xcvi.  Athenagoras  (inquit 
Calderinns)  priiis  fuit  Alphicus,  id 
est,  medicus  curans  vitiliginem,  qua 
Grascis  &K(pos  :  dncta  jam  nxore  fac- 
tiis  est  Olfiicns,  id  est,  olfacit,  &c, 
Acutior  mihi  subolet  Poeta;  seiisus, 
quern  tanien  non  plane  assequor,  ne- 
que  nt  per  omnia  conveniat  concin- 
nare  possum.  Atque  ut  ingenue  fa- 
lear,  qui  in  hoc  Poiita  sexcenties  ali- 
bi commentatorum  destitutus  auxilio, 
mihi  vel  exitum  invenerim  vel  fece- 
rim,  hie  haereo  in  vado,  hie  mihi  nox 
multa,  quani  ingenii  radio  toUat  Qi- 
dipus  aliquis,  seu  qui  Sphingem  acce- 
perit  Hortensius.  Si  quis  interim  in- 
dignum  existimet  in  his  Cincinniit 
Deae  venationibus  videri  naris  obesae, 
legat  quae  de  'Olfaciendo'  Ausonius 
Epigrammate  113.  IIG.  120.  et  de 
nomine  su|)posititio  Epist.  ad  librum 
I.  vers.  4.  et  Epigram.  23.  libro 
prime. 

Epig.  xcvii.  In  mediciun  fureni. 
'  CliiiicMS,'  qui  aigros  curat,  sic  dic- 
tus,  dirb  Tjjs  (cAiVrjs,  a  lecto. 

1  Ctinictis  Hcrodcs']  E))igr.  31.  1.  1. 
Trullam,  ii'c]  Vas  potoriuni,  diminu- 
tive a  trua,  vase  aquario. 

2  Deprensus  dixit,  Sfc]  '  O  quantum 
est  snbitis  casibus  ingenium  !'  excusat 
furtuni  pranextu  cura?,  quasi  aniovis- 
set  trullam,  ne  aeger  praeter  imperium 
medici  biberet. 


Epig.  xcviii.  Ad  Jnlium  Martia- 
lem,  de  cujns  hortis  et  bil)liotlieca  lib. 
4.  et  7.  dictum.  Contra  invidum,  qui 
ut  magis  invideret  doleretque  omnia 
sua  prwdicavit  Martialis. 

2  Quod  we  Roma  legit,  ^c]  Epig. 
61.  lib.  6.  et  Epigr.  61.  lib.  8. 

4  Mnnstramur  digito]  Ut  nobilis 
poefa.  Monstrari  enim  digito,  Tijy 
(vSo^las  TeKfX'fiptov.  Sic  SelKvv(T6ai  r^ 
SaKTvXco,  apudGrzecos:  unde  '  mon- 
strabilis,'  6  apiSelKeros.  Herald.  Epigr. 
1.  lib.  1.  vers.  1.  KaraSaKrvXl^ofiai. 

5  CcEsar  uterque']  Titus  et  Domi- 
tianus. 

6  Jus  mihi,  Sfc.}  Epigr.  91.  et  92. 
lib.  2. 

7  Rus  mihi,  (Sfc]  Lib.  8.  Epigram- 
mate  61. 

12  Ritmpatur,  S^x.]  Videtur  in  ani- 
mo  hal)Misse  illud  Virgilii :  '  rnmpan- 
tur  nt  ilia  Codro.'  Eclog.  7.  vers.  26. 

Epig.  xcix,  3  Coramis,  ^-c]  Pater- 
familias frugi  niioiuin,  vel  caupo  per- 
fidus,  qni  in  vini  caritate,  vinimi  red- 
dit  villus  et  copiosius,  infusa  aqua. 
Vide  Epigr.  57.  lib.  1. 

Epig.  c.  1  Marcus  AntoniuSjS^c.l  A- 
micumsunm  M.  Antonium  Tolosanum 
Galium  laudat,  cui  placebat  Poi.^ta. 
Hie  est  ille  de  quo  Tacitus  iib.  2.  Hist. 
3.  et  Sueton.  Vitel.  cap.  18.  De  hu- 
jus  imagine  lib.  10.  Epigr.  23.  et  32. 

2  Charta,  S^x.]  Episiola  salutatoria 
lib.  14.  Epigr.  11.  Augusta  epistolis 
laudata.  Plin.  lib.  13.  cap.  12.  Vera 
refert]  Si  non  blanditur,  aut  invidet 
laudando. 

3  Palladia;,  Sfc.']  Colentis  littcras 
bonus,  quaruin  prseses  Minerva.  Tu- 
losa;]  Oppidi  Galliap  Narbon. 

4  Quein  getiuit,  Sfc]  Non  e  familia, 
aut  siudiis  Anionii  iii.  viri  hostis 
Reip.  aut  Antonii  Saturnini  hom.  se- 
ditiosi.  Epigr.  11.  lil).  4. 

6  1  liber  absentis,  ^c]  In  Galliam, 
ad  Antonium,  credo,  ad  quern  Epigr. 
supcrius. 

8  Grande,  Sfc]  Quod  a  me  autore 
venit. 


1350 


NOTiE    VARIORUM  1N 


9  Multum,crede  mihi,  Ifc.']  *  Quam- 
quam  sapor  est  oblata  dulcis  in  unda ; 
Gratius  ex  ipso  fonte  bibuntiir  aqua/ 

Epig. ci.l  Denariistribus,S)C.J  Nos- 
trae  monetae  22.  d.  ob.  Denarius  Ro- 
luanus  argentetis  erat  nmnmus,  et  de- 
cern assibus  (unde  denarius  dictus) 
prirauni  aestimabatur,  quatuorve  HS. 
seu  8.  cniciferis,  qui  Grascis  dracli- 
niam  efficiunt :  deinde  perbella  civi- 
lia  aucto  auri  et  argenti  pretio,  dena- 
rius cepit  16.  assibus  aestimari,  seu 
12.  cruciferis  et  4.  quadrantibus : 
itemque  HS.  4.  assibus,  seu  tribus 
cruciferis  et  qiiadrante.  Tandem  12. 
assibus  aestimatus  denarius  tempore 
August!,  stetit  aliqnamdiu  hoc  pretio 
et  sequentibus  Imperatoribus.  Ita 
sestertius  tribus  assibus  valebat.  Et 
denarius  9.  cruciferis  et  dodrante, 
.sive  tribus  quadrantibus:  quiuqtie 
autem  quadrantes  accipio  pro  cruci- 
fero  nostrate.  Rader.  Ita  ergo  dic- 
tus, quod  denos  aris  valebat,  iioc  est, 
decern  asses :  quapropter  ct  decusse 
X.  signabatur.  Denarius  itaque  le- 
gitimus  pendebat  draclimam  Atticam 
et  septimam  ejus  partem.  Belg.  Vier 
stuyvers,  Crabbelaer.  Togatum]  Me 
clientem  observanteni  atria,  ut  te 
patronum  salutem. 

3  Harere  tuo  lateri]  Comitis  vice. 
PrtEcedere sellani}  Anteambiilonis  vice. 

4  I'etulas  tecum,  ^c]  Divites  vi- 
duas  ct  orbas,  quarum  hiercditates 
tu  officiosa  salutationc  ambis.  Juve- 
nal. Satyr.  3.  vers.  127. 

5  Denariis,  S^cJ]  Sic  Epigr.  26.  lib. 
4. 

Epig.  cii.  Domitiani  facta  cum 
gestis  Herculis  contendit,  et  Domili- 
annni  majorem  Herciile  facit,  et  Her- 
culcni  majorem  appellat.  Had. 

1  Appia,  ^c]  ()  A])pia,  viarum 
Latinarum  celeberrinia,  (piam  sacram 
facit  Ca;sar,  sid)  Herculis  imagine  ad- 
orandus  ;  ut  Kpigr.  65.  vers.  1.  supra, 
et  vide  Statium  lib.  4.  Sylv. 

2  AuHonicc  via^  Qu«  maxima  cs 
8CU  regina,  ut  Papinius  loquitur,  via- 


rum Latinarum.  Turn  'Appia  via' 
vocatur,  quod  earn  Appius  caecus 
straverit. 

3  AkidcB  prioris}  Herculis  Alcme- 
nae  filii  labores  :  de  quibus  vide  My- 
thologos,  et  quaR  Farnab.  ad  Senecae 
Here.  Fu.  214.  et  Here.  CEt.  15. 

4  Lihyn  domuit^  Antaeum  gigantem 
Afric.  Aiirea  poma\  Interfecto  dra- 
cone,  qui  aurea  mala  custodiebat. 

5  Peltatam  Scythicol  Scuto  brevi, 
cujus  extrema  in  cornua  lunantur, 
usam.  Scythico  7wdo]  Periphrasis 
balthei,  zonae,  seu  ciugnli.  Discinxit 
Amazona  nodo}  Detraxit  Amazonum 
regina;  Menalippae  baltheum. 

7  Mripedem  cervairi]  Quae  aurea 
cornua  habebat,  Dianas  sacra.  Stym- 
phalidas]  Aves  tantae  niagnitudinis, 
nt  volantes  radios  solarc.s  intercipere 
scribantur,  quas  Hercules  repulit. 
Gruter. 

8  Cum  cune'\  Cerbcrum  intelligit. 

9  Vetuit  reparari]  Hercules  enini 
non  dedit  spatium  hydra;  renovando- 
riini  capitnm,  sed  igne  adussit. 

10  Hesperias  Tusco,Sfc.']  BovesGe- 
ryonis  regis  Hispaniie  in  Italiam  ac- 
tas,  lavit  Tyberi. 

11  Mimr ..major,  ^f.]  Ille  prior, 
Alcmenaj  filius  :  namque  Domitianus 
se  majorem  Herculem  dici  colique 
voluit.  Epigr.  16.  lib.  Spect.  vers.  4. 
Epigraram.  65.  et  66.  sup. 

12  Sexlusub  AllHma,i^c.^  Qui  coli- 
tur  sexto  ab  Albana  arce  lapide  ;  ab 
nrbe,  octavo.  Epigram.  65.  vers.  1. 
su{)ra. 

13  Assernit  possessa,  ^-c.]  Vindica- 
vit  sibi  Imperium  occupatum  a  Vi- 
tellio. 

11  Prima  suo  gessit,  £fc.'\  In  bello 
Vitelliano  confugit  in  Capitolium 
quod  dei'endit,  c^c.  vide  Sueton.  c.  1. 
Domit.  et  Xiphil.  Vitell. 

15  Solus  Juleas,  ifc]  Mucianus  qui- 
dam  Vespasiani  dux,  Vitdlio  occiso, 
Domitianuui  cxtraxit,  ounKiue  co  ad- 
ministrabat  omnia  sunima  potestate, 
donee  Vespasianus  in  nrbcm  venisset. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    X. 


1351 


Xipliilin.  Vesp.  nee  dubitavit  Donii- 
tianiis  impeiium  adeptns  in  senatu 
jactare,  '  et  patri  se  et  fiatri  impe- 
rium  dedisse  :  illos  sibi  reddidisse  :' 
Saetoniiis  cap.  13.  Domitian.  Solus] 
Adulatorie  :  sed  haec  adulatio  Domi- 
tiano  gratissima.  Juleashahenas]  Cae- 
sareas,  Iniperatorias,  ^ic  dictas  a  Ju- 
lio Caesare  Imperatore.  Absenteenim 
patre,  se  pro  Imperatore  gerebat. 

IG  Inque  suo  tertiasorbe]  '  Tertius,' 
postrenuis  in  administrando :  nam 
pater  imperabat,  Titus  adjiivabat, 
Domitianus  correptusob  ambitionem 
cum  paire  babitabat,  poeticaeque  stu- 
diuni  simulabat. 

17  Comua  Sarmatici  ter,  .Sfc]  De 
Cattis  et  Dacis  Istri  accolis  trium- 
phos  duos,  de  Sarmatis  lauream  tulit. 
Epigramm.  15.  lib.  8.  vers.  4.  cur  au- 
tem  '  cornutus  '  dicatur  Ister,  vide 
Epigr,  7.  lib.  10.  vers.  6.  Perfida] 
Perfidis  gentibus,  quae  ad  Istrnm  co- 
lunt,  Dacis  et  Sarmatis. 

18  Sudantem,  &,x.]  Lahore  beilico 
adversus  Getas,  id  est,  Dacos. 

19  Scrpe  recusato,  efc.~\  Cum  sjepe 
negatum  ilii  t'uisset  a  patre  proficisci 
contra  Partbos,  et  inde  triumphum 
ducere.  Germanici  cognomen  repor- 
tavita  Germanis  devictis. 

20  Victor  Hyperboreo,  S^c.']  A  Sar- 
matis, Dacis,  Cattis,  Germanis,  unde 
'  Germanicns  '  dictus,  et  hi  onines 
populi  ad  Boreani  et  Septentrionem 
habitant. 

21  TemplaDeo]  Supra  Epigram.  4. 
Mores  popidis,  ^-c.]  Lib.  6.  Epigram- 
mate  4.  et  7.  et  Epigram.  7.  supra. 
Otia  ferro]    Paceni,    confecto    hello 


Gernianico. 

22  Astra,  ccclo  sidera]  Patri,  fratri, 
uxori,  filio  airodeuffiv,  de  qua  vide  He- 
rod ianum  in  Comraodo.  Serta  Jovi] 
Laurum  Sarmaticam.  modo  versu  17. 

24  Tarpeio  Deus,  ^-c]  Colatur  po- 
tius  Jupiter  Capitolinus  sub  imagine 
Domitiani,  quam  Hercules  in  via  Ap- 
pia.  supra  vers.  1.  Tarpeio  patri]  Jo- 
vi  Capilolino,  qui  Tarpeius,  a  monte. 

Epig.  cm.  Phoehus  fcenerator  et 
creditor  Martialis,  exigebat  foenus  et 
sortem.  Poeta  veromutuo  petit,  se- 
que  nihil  dcbere  ait,  quod  nihil  ha- 
beat  unde  solvat. 

1  Quadnngentorum]  Tabulas  qua- 
dringentorum  millium  HS.  id  est,  de- 
cern millia  Philippeorum.  Rad.  Vide 
ejiisdem  ingenii  Epigr.  37.  lib.  8. 

4  Quod  tibi  7wn  possum,  Sfc.'\  '  De- 
bet enim,  si  quis  solvere,  Sexte,  po- 
test.' Ep.3.  lib.  2. 

Epig.  civ.  1  Qua  nova  tarn,  Sfc] 
Quaenam  altera  Leda  a  Jove  cycno 
compressa  peperit  Hierum  et  Asil- 
lum  Castore  et  Polluce  forma  non  in- 
feriores,  imo  nee  Helena? 

5  Therapnans  Amyclis]  Castori  et 
Polluci,  qui  nati  Amyclis,  quae  nrbs 
Laconiae,  ul  et  Therapnse,  vel  ut  Ste- 
phano  et  Plinio  placet,  eepo^wat. 

6  Cum  vicere,  ^c]  Cum  a  Venere 
proniissa  Helena  plus  valuit  apud  Pa- 
rideni  de  aureo  pomo  judicem,  quam 
proniissa  a  Junone  imperium,  a  Pal- 
lade  sapientia. 

7  Mansisses  Helene,  Sfc]  Castora 
et  PoUuceni  potins  rapuisset  Paris, 
quam  Helenani,  si  leque  formosi  fuis- 
sent  ac  Hierus  et  Asillus. 


EPIGRAMMATUM  LIB.  X. 


Epig.  I.    Omne   tulit  puuctum  hie  ubundut;  nullai  aut  rarissimae  adula- 

liber,    paucissiniis  inductis:    ca.stus,  tioncs,   (juia  mortuus    iile    Dominus 

dulcis,  eruditus  est,  morum  prascep-  l)t'(KM|ui',  hoc  est,  inipius   tyrannu!>, 

ta   coiitiuct ;    descriptionibus    vaiiis  scrvorum    suoruin  ferro  cwsus ;    cui 


1352 


NOTiE    VARIORUM    IN 


successit  Nova,  et  Nerva?.  mox  Tra- 
janus,  ad  quem  sunt  lecta  qiiaeclain 
hujiis  libri  Epigranimata.  Raderus, 

1  Coronide,  ^c]  Fine.  Signo  abso- 
luti  operis  in  caice  libii  posito,  hac 
figura  V.  vel  7.  alae  scilicet  cornicis  : 
translatione  ab  aedificio,  cnjus  jam 
absoluti  fastigio  apponitur  cornix. 
Sed  vide  Coel.  Rhodlg.  libro  15,  cap. 
20. 

3  Terque  quatcrque,  ^c]  Poteris 
singulo  Epigrammate  pra;finire  tibi 
tinem  libri,  et  facere  ine  tani  breveni 
paucarumque  paginarum,  ac  volueris. 

Epig.  II.  1  Festinaid]  Decimus  bic 
Epigrammaton  libellus,  pra?propere 
editus,  revocatur  ad  incudem,  et  se- 
cnndam  curam,  quae  emendavit,  quae 
addidit  plurima.  Prior  curd]  Primi 
fa;tus  non  satis  matnri,  Sffrepai  (ppou- 
rlSis  ao(j>^Tfpat,  curae  secundae  meiio- 
res. 

3  Nota,Sfc.']  Prima  ilia  editione. 

4  Utrique  fave]  Posterioribns  illis, 
et  novis  liis  curis. 

5  Opes  nostrcE]  Appositive:  quo 
majores  opes  non  posset  mihi  Roma 
dare. 

6  Nil  tibi,  ^c]  Nanique  a  lectoris 
candore  et  gratia  libronim  immorta- 
lifas  ;  ut  seq.  vers. 

7  Pigra,  ^c]  Vives  vindicatus  ab 
hominum  oblivione  et  fato.  Letbe  t\. 
infernum  oblivionis. 

9  Marmora]  Monumenta  vel  nobi- 
lissima  caprificus  e  niuris  et  saxis 
erumpens  discutere  valet.  Plin.  lib. 
IG.  cap.  19.  Vide  Ep.  3.  lib.  8.  Mcs- 
salw,  ifc]  '  Monumenta  fatiscunt, 
Mors  etiani  saxis  noniinibusqiie  ve- 
nit;'  Ausonius.  Vtjxh  Koi -nirpriv  u  iro- 
Xvs  xp^vosyScc.  lib.  3.  Antbolog.  cap. 
14.  Et  auilnx]  Et  vilissiniiE  quisquo 
conditionis  audel  deridere  vanitateni 
divitum,  quibus  staluuntur  imagines 
equestres,  quas  vetustas  «xedit  fran- 
gitque.  Sic  Juvenal.  Satyr.  8.  vers.  4. 

10  Crispi]  Crispus  fiiit  Ncroni>i  vi- 
tricus,  dilissimuH  Komanoruni  :  Epi- 
granunute  .'>  1.  lib.  4.  vers.  7. 


11  Nee  secula  prfcsunt]  Dies  non 
habet  jus  abolendi  Carniina.  Nam, 
si  tempus  edax  pra'esset,  consumeret 
auctores.  Alii  leg.  prosunt ;  ut  vi- 
deatur  ludere  in  verbis  nocent  et  pro- 
sunt:  Sed,  si  saecula  non  prosunt,  no- 
cent  perdendis  et  obliterandis  librisj 
quod  hand  paucis  accidit.  Praefero 
tamrn  rh  prasunt,  quod  libri,  si  ge- 
neratim  loquamur,  sint  supra  saecula 
et  omnem  vetustatem.  Rad. 

12  Monumenta  mori]  '  Carniina 
quam  donant,  fama  perennis  eril.' 
Qv  -yap  aoiSas  'Aixl3\vviiv  ditliiv  (k^i/  iOe- 
\ri)  Sivarat,  lib.  3.  Epigr.  Graec.  cap. 
14. 

Epig.  hi.  In  clancularium  poetam 
et  impostorem,  qui  famosa  Carmina 
nomine  Martialis  spargebat,  ut  Poe. 
tae  periculum  crearet  ;  quem  multis 
modis  mendacii  etimpostura?  argnit. 

1  Vernaculorum  dicta,  8fc.]  Scurri- 
lia  dicteria,  qualia  sunt  vernarum. 
Epigr.  42.  lib.  1.  vers.  I.  Vernacu- 
los  ergo  bic  vocat  evrpaTreXovs,  dica- 
ces  et  scurriles  nempe  homines  et 
inimicos  :  liinc  '  vernacula  urbanitas' 
Tacit,  libro  2.  Sulmas.  Congrega- 
bantur  certis  locis  hi  vcrnaculi,  et 
scurrae  conscripti,  atque  quasi  gre- 
gemefficiebant.  Dentem]  Mordacita- 
tem,  fa>dam  dicacitatem. 

2  Circulatricis]  Ut  quisquc  abjec- 
tissimus,  ita  solutissimae  linguae  est, 
cujusimpuritatomaxime  strenui  sunt 
vagi,  errones,  circumforanei,  circula- 
tores,  y6riTes. 

3  Qua  sulphurnto,  Sfc]  Quae  vilis- 
simos  quosquc  homines  proloqui  pu- 
dcat.  Quae  nolit,  qui  vitroa  t'racta 
sulphuratis  peruiutat ;  Epigr,  42.  lib. 
1.  vers.  4. 

4  ]'uliniorum]  Vitreorum  caliciim, 
a  Va»inio,  IJcnevcntano  artifice  ;  lib. 
14.  Epigr.  90.  Proxencla]  I'roxene- 
lap,  Apiileio  interprcte,  sunt  media- 
tores,  ut  ipse  loquitur,  hoc  est,  con- 
ciliatores,  iuterccssorcsquo inter  cmp- 
torem  et  vnnditorem.  Hoc  loco  ac- 
«;ipio  pro  eo,  qui  inter  sulplmratoninl 


M.    A'AL.    MARTIALIS    Rl'IGR.    LI15.    X. 


1353 


et  vitreoriim  fractoruni  cmptores  veU 
ut  sequester  et  arbiter  est;  iiernui- 
tabant  enim  vitrca  fracta  sulphuratis : 
lib.  1.  Epigr.  42. 

5  Clancularlus]  Occultus  impostor 
stiiim  suis  versibiis  nomeu  prisfigere 
non  audet.  Supra  Epigramm.  11.  li- 
bri  7. 

7  Voce  ut  loquatur,  Sj-c.']  Ut  ego  so- 
lers  Poeta  loquar  rauca  voce  indo- 
cilis  illius  et  obstreperi  poetastri. 
Psittacus  enim  supra  alias  aves  doci- 
lis,  coturnix  indocilis  exprimere  hu- 
raanas  voces. 

8  Et  concupiscat,  Sfc.']  Et  velim  esse 
talis  poeta,  non  niagis  quani  Celebris 
clioraules  Canus  (Epigr.  5.  lib.  4. 
vers.  8.)  cupiat  esse  ascaules,  id  est, 
iitricularius,  («  bag-piper)  ex  aaKhs  et 
avK6i. 

9  I^igra  sit  meis  fania]  Male  quae- 
sita  et  ex  aliorum  infamia. 

10  Quos  rumor  alba]  Qui  ex  cando- 
re  quarunt  famam  bonani  et  landem. 
Rumor  gemmeus,  ^-c]  Candidus,  felix, 
seciindus  :  optima  enim  optimis  nola- 
bantur,  lapillisve  nobilioribus. 

11  Cur  ego,  i^c.l  Sic  Epist.  ad  lib.  1. 
'  At  mihi  faiua,'  &c. 

12  Constare  gratis,  5fc.]  Cur  oblo- 
quendo  aliis  peribo,  quum  tacendo 
salvus  esse  possini?  '  Stare'  enim  est, 
probari,  laudari.  Gratis}  Impune, 
quum  alioqui  famosorum  libellorum 
auctores  lege  puniantur.  Cum  silen- 
titim]  Satis  etiam  multa  egrcgia  scrip- 
si,  quibns  famam  secnndam  nierui ; 
quid  opus  est  mihi  ad  comparandam 
famam  rubiginosis  versibus  et  convi- 
tiis,  cum  jam  tacendo  constem  et  ubi- 
que  lander  ?  Rad. 

Epig.  IV.  PoiitahicdicitEpigram- 
mata  sua  utiliora  omnibus  fabulis: 
doceri  hie  mores,  et  vitia  dedoceri : 
et  eo  Mamurras  fugere  Epigramma- 
ta,  nc  suas  labes  agnoscant.  Rad. 

1  duliiiodem]  Eabulas  et  trajjcedias 
de  Gidipo,  Tliyeste,  .'i.e.  Vide  ]\Ty- 
thologos.  (Edipum  scripsit  ^Eschy 
lu»,  Sophocles,  Seneca.     CuUgantem- 


(jue  Thyesteri]  Quem,  filios  sibi  a  fra- 
tre  Atreo  appositos  edentcm,  refngit 
sol  ne  videret.  Vide  Seneca;  Tliyes- 
ten.  Ad  fabulam  respexit ;  solem 
enim,  execratum  tantuni  facinus,  re- 
fugisse  significant  poiitac:  ergo  '  ca'i- 
gantem,'  in  umbra,  sole  fugiente. 

2  Colchidas]  Tragnedias  de  Medea. 
Scyllas]  Hanc  Nisi,  illam  Phorci  fili- 
am. 

3  Hylas']  Theodamantis  filius,  ab 
Hercule,  patre  caeso,  abductus  :  post- 
ea  a  Naidibus  nymphis  raptus  est. 
Epigrammate  49.  lib.  5.  vers.  5.  Par- 
thenopcEus']  Filius  Meleagri  et  Atalan- 
tDP,  juvenis  ad  bellumThebanum  pro- 
fectus  est  et  occisus :  lib.  G.  Epigr. 
77.  vers.  2.  et  libro  9.  Epigrammate 
57.  vers.  8.  Atys]  Puer  Cybelaj  di- 
lectus.  Legunt  Atys,  quod  ferre  non 
potest  versus,  prima  in  Atys  brevi : 
scribendum  ergo  est,  Attis.  "Arvs 
nomcn  Lydum  est,  quo  nomine  ali- 
quot Lydiae  reges  vocati  sunt.  Pater 
Lydi,  a  quo  Lydia  denominata  est, 
vocabatur  "Atvs  :  Attis  vero  nomen 
Phrygii  Ephebi,  quem  dilexit  mater 
]3eum  Cybele.  Salmas. 

4  Dormitor  Endymioti]  Luna;  ama- 
sius,  ab  ilia  in  Latio  sopitus. 

5  Puer  pennis  labentibus']  Icarus. 

6  Amatrices,  ^c]  Salmacidas.  Ovi- 
dius  Metamorph.  4.  Auson.  Epi- 
gramm. 99.  et68.  Vide  et  infra  Epi- 
gramm. 30.  vers.  10. 

7  Quid  te  vana  juvanf}  Quid  legis 
fabulas  alienas,  nihil  ad  mores  facien- 
tes? 

8  Quod  possit  dicere  vital  '  Vita,'  id 
est,  pra^sentes  homines.  Frequens  Pli- 
nio.  Lib.  2.  caj).  53.  '  Varia  in  hoc  vi- 
tre  sentenfia,  et  pro  cujusqueanimo:' 
lib.  25.  cap.  18.  '  Postea  tot  subiere 
noniina  et  genera,  ut  vcl  hoc  solum 
aestimantibus  appareat  mutatam  esse 
vitam  :'  lib.  28.  4.  '  Sed  et  alios  efB- 
caces  ejus  usus  recognoscat  vita.' 
Gronovius.  Meumest}  Lege,  qua;  tna 
sunt  :  lege  tiios  mores,  vitam,  vitia  ; 
utindc  niclior  evadas;  hoc  tuum,  hoc 


135-1 


NOT.'E    VARIORUM    IN 


ad  te  pertinet.  Meum  est]  Vitam 
mean]  spectat,  mores  ineos  format. 

9  Non  hie  Centatiros,  ^c]  Mens  hie 
liber  uon  fabulas  mibilas  et  monstro- 
sas  garrit :  sed  vitam  humanam  cor- 
rigit  et  instituit. 

12  Legns  aina  Callimachi]  Ironice. 
Calliniaciius  autem  scripsit  librum  de 
Oriiiiuibus,  Caiisis,  et  Ritibus  Sacro- 
nim,qiiem  inscripsit  Ta  Aifria.  Vide 
Ccel.  Rhodig.  lib.  12.  cap.  1.  Gyrald. 
Dialog.  3.  Hist.  JaniParrlias.  Variar. 
Aniiot.  Obscurum  illud  et  morosiim 
opus  historias  ab  omni  cogiiitione  re- 
motas  continens,  quod  Propertius  lib. 

2.  vocat  '  somnia  Callimachi,'  quia 
.scripturo  sibi  finxit  per  somuum  ad- 
fuisse  Musas.  Vide  Antholog.  lib.  1. 
cap.  67.  et  lib.  3.  cap.  25.  €ts  iroiTjray. 
Turneb.  lib.  30.  Advers.  cap.  30. 

Epic.  v.  Diras  omnes  imprecatur 
jmposlori  et  sycophantap,  qui  Marti- 
alis  nomine  vulgabat  maledicos  ver- 
sus, in  claros  viros  matronasque. 

1  StolcEve]  Matronarum,  quarum 
est  stola.  PurpurcBve  conte)nptor'\  Se- 
iiatorum,  patrum  purpuratorum. 

2  Lcpsit  impio  versa]  Supra  Epigr. 

3.  vs.  5.  et  Epigr.  11.  libro  7. 

3  Erret]  Redigatur  ad  extremam 
mendicitatem :  ultra  infraque  vilissi- 
mam  mendicabulorum  conditionem, 
cui  nee  sedes  nee  stipis  spes  in  pou- 
tibus. 

4  Rogatores]  Mendicos. 

5  Caninas  pajiis,  ifc]  Canibus  pro- 
jiciendas,  ut  quae  genuinuni  agitent. 
Improbi]  IMultis  miseris  precibus  a 
viatoribus  extorti.  Buccas]  Buccas, 
buccellas. 

a  [Hi  December  longus]  Longam  ex- 
periatur  hyemem  in  cclla  frigida. 

7  Clausustjue  fornix]  Per  diem  la- 
teat  domi  sub  tVigido  t'oruicc,  toco  si- 
ne Vulcano.  Cellani  ergo  intelligit, 
quam  sibi  paupercs  ccrla  pensioue 
couducebant. 

8  Voccl  healos,  ISfc]  Morluos  pra; 
sc  bcatos  pritdicct. 

•)  OrcitU'iiiu,  Use]    Saud.ipila,  Icrc- 


tro :  ab  Oreo  vel  tpKos.  Vide  Coel. 
Rhod.  lib.  10.  cap.  18. 

11  Diesque  tardus]  Mortis,  quam 
jam  dudum  votis  expetebat.  Sentiat 
canum  litem]  Dilanietur  a  canibus. 
Vel,  jam  morti  vicinus,  audiat  de  os- 
sibus  suis  et  cadavere  distrahendo  li- 
tigantes  canes,  quorum  ventres  pro 
sepulcbro  sortiatur. 

12  Abigatque,  ifc]  Fiat  przeda  avi- 
bus.  Credo  ejoctis  malefioorum  cor- 
poribus,  quo  diutius  putrescerent  in- 
sepidta,  affixes  et  appensos  fuisse 
pannos  ad  terrorem  avium :  quod 
apud  nos  factum  videmus  in  hortis  et 
agris  a  seuiente. 

13  Nee  finiantur,  Sfc.]  Nec  mortis 
poenas  mors  ultima  tiniat,  &c.  Ovid, 
in  Ibin  :  unde  multse  Nostri  hie  im- 
precationes. 

14  Severi,  Sfc.]  Ex  sententia  /Eaci, 
ex  inferni  judicibus  unius,  in  panas 
ingeniosi.  Sic  Ovid.  '  Noxia  mille 
modis  lacerabit  membra,  tuasqne  JE- 
acus  in  pceiias  ingeniosus  erit.'  Sec- 
tiis  loris]  Sic  Horat.  '  Sectus  flagellis 
hie  triumviralibns.' 

15  Monte  Sisyphi  pressits]  Saxo  qnod 
volvit  Sisyphus. 

16  Garruli,&;c.]  Tantali,  cui  sitis 
famisque  poenas  garrula  lingua  dedit. 

17  Delasset,  Sfc.]  Exerceatur  pcenis 
omnium,  quos  poetae  fingunt  apud  in- 
feros torqueri. 

18  Fateri,  Sfc]  Ita  Ovid,  in  Ibin  ; 
*Sic  tibi  de  Furiis  scindet  latus  una 
)lagcllo,  Ut  sceleris  memores  confite- 
are  tui.'     Et  Virgil.  G.  /tneid. 

19  Scripsi]  Ego  edidi  liaec  famosa 
Carmina  sub  nomine  Martialis. 

Epig.  VI.  1  Quibus  urna]  Kaderus 
liic  '  urnam '  vitam  exponit;  sic  ut 
(iicat  feliccs  cos,  <|ui,  nondum  urna 
clausi  et  mortui,  videre  puterunt  ven- 
turum  in  urbeni  Trajanum.  Vel  'ur- 
na' pro  sorte  :  FeTu^es  scii.  quibus 
sortc  quadam  bonacontinget,  ut  Tra- 
janum videre  possent,  (|uod  neque 
vivis  onniii)U»  licet, ut  ociilis  .suis  Im- 
peralorem  spectriil.     Vel,  Urna  vitw 


M.    VAf,.    MARTIALIS    KI'IGR.    LIB.    X. 


1355 


diuturnioris,  sen  nioitis,  prout  serius 
aut  ocyiis  sors  exierit.  Vel,  electi- 
ouis  iirna,  qua  lecti  niittebantur  ad 
priucipem  legati.  Coruscum]  E  Ger- 
niauia,  qua»  ad  Arctuni,  et  cui  preeerat 
Trajanus,  redeunteni. 

2  Ducem]  Trajanum, 

3  Quo  campus,  4*c.]  In  uttoSoxo'S  Im- 
peratorum  procedebant  oidines  ob- 
viam:  per  campos  et  ex  arboribus 
spectabat  populus,  foeminai  ex  aedibiis 
et  feuestris  :  tabernae,  fenestra?,  fores 
ornabantur  laiiro,  fronde,  floribus,  lu- 
cernis  appensis. 

4  Lucebit}  Fenestrje  euim,  januae, 
&c.  lucernis  ornabantur,  et  ignis  ubi- 
que  excitabatur  in  solennitatibus illis. 
Et  non  solum  fores  lucernisornabant; 
sed  et  ipsi  cnni  lucernis  occiurebant. 
Latia  nuni]  Fceminae  enim  honestiores 
ex  iedibus  prospectabant,  quas  hlc 
vel  Latias  nunis  appellat. 

5  MorcE  dukes,  ^c]  Ingredientis  in 
urbeni  luiperatoris  incessus  lentus  et 
cum  pompa,  omnibus  gratus.  Pulvis] 
In  via  excitatus. 

6  Totaque  Flaminia,  4't'.]  Multitude 
egressa  gratulatum  Ca^s.  in  via  Flam. 
qu2e  Germaniam  spectat. 

7  Picti  tunica,  Sfc]  Luxus  gratia 
nonnulli  equites  more  Mazacum,  qui 
Libyae  pop.  sunt,  prscurrebant,  tuni- 
ca acu  ab  vEgyptiis  elaborata  induti. 
Infra  Epig.  13.  lib.  ti.  Utebautur  er- 
go Romani  luxus  causa  Mauro  equite. 
Raderus  vero  alam  praetorianam  fu- 
isse  credit. 

Epig.  vii.  1  Rhene]  Fl.  Germaniae, 
uode  Trajanus  Epigr.  supra  vers.  2. 

2  Odrysias  bibunt  pruinasl  Epigr.  7. 
lib.  7.  vers.  2. 

3  Liquidis  fruaris  tindis^  Non  hi- 
berno  gelu  constrictis. 

4  Nee  te  barbara,  ^x.]  Neque  un- 
qiiam  gelu  duratus  pontem  pra;stes 
transituraque  barbarorum  Germano- 
rum  incursibus.  Hie  locus  ingeniose 
explicatus  est  ab  Elia  Vincto,  in  Com- 
ment. Ausonianis  ad  Mostllam. 

6  Corntius]  Finguntur  Dii   flumi 


num  pra^sides  cornuti,  propter  ripa- 
rum  alveorumque  curvitatem.  Magis 
proprie  tamen  cornuti  dicuntur  illi 
fluvii,  qui  se  deducunt  in  geminos 
pluresve  alveos  ;  unde  nata  fabulse 
occasio  de  Acheloi  cornu  ab  Hercule 
avulso.  Rhenum  Virgil.  9.  ^neid. 
dixit  bicornem  propter  duo  ostia, 
quibus  Drusus  tertium  addidit,  ducta 
fossa  adversus  incursum  barbarorum. 
Aureus^  An  propter  auri  fodinas  Ger- 
manias.''  an  propter  ipsos  Germanos 
auricomos  ?  Receptis]  In  unum  al- 
venm. 

7  RomanuSfSfc]  Subjecta  Romauis 
sit  Germania  cis  transque  Rbenum. 

9  Tibris,  ^c]  Dominus  orbis  fluvi- 
us,  Romae  scilicet  capitis  et  reginae 
triumphati  orbis  fluvius  te  rogat,  cui 
tamen  imperii  jus  est.  Remittas']  Ro- 
gat, ut  remittas  Trajanum,  neque  no- 
vo aliquo  motu  detineas. 

Epig.  viii.  2  Mafiis  esset  anus]  Ca- 
pulo  vicina  et  brevi  moritura  :  et  sic 
cito  fieri  heres  possem. 

Epig.  ix.  Affirmat  Martialis  sibi 
famam  ingenii  et  carminis  non  invi- 
dendani ;  quod  eandem  adepti  sint 
raultoseinferioresetindigniores.  Rad. 

1  Undenis,  ^c]  Hendecasyllabis : 
Plialeucio  carmine. 

5  Non  sum  Andrtsmone  notior  Cubal- 
io]  Nolite  mibi  ingenii  invidere  fa- 
mam, cum  niinori  sim  in  pretio  et  fa- 
ma  apud  scurrilis  hujus  avi  cultores, 
quam  Sextius  Andrasmon  Caballus 
scurra.  Epigramm.  41.  lib.  1.  vers. 
17.  Alii  Andraemona  volunt  esse  no- 
men  nobilis  equi  Circensis. 

Epig.  x.  Divites  et  claros  i«que 
serviles  esse  atque  pauperes,  imo 
jam  patronos  ipsos  clieutium  obire 
partes  queritur. 

1  Cum  tu]  Ejusdem  ingenii  Epi- 
gramma  vide  18.  lib.  2.  et  lib.  5.  Epi- 
gramm. 23.  et  Juven.Sat.  l.vers.  117. 
Laurigeris,&i-c.]  Quigeris  consulatum, 
qucm  tibi  iueunti  et  annum  aperieuti 
pra2feruntur  fasces  laurcati.  Intras] 
Aperis,  inchoas.    Claiidian. '  Jaiuque 


135G 


NOTiE    VARIORUM    IN 


novum  Fastis  aperit felicibus  annum,' 
&:c. 

4  Plebe  Numce,  Sfc]  Plebe  tenui  et 
paupeie,  cujusmodi  ipse  fiiit  Nunia. 

5  Respiciut]  Alii,  respiciet.  Jiiven. 
Satyr.  3.  vers.  184.  Dominum,  regem- 
que'\  Patronum,  qiios  reges  et  domi- 
nos  vocabat,  ut  supra  sa?pe. 

6  Hoc  tu,  ^c]  Egone  te  patronum 
salutabo,  qui  ipse  alios  salutas  niulto 
blandius  quam  ego  te? 

8  Per  jnedium,  (S|C.]  Sed  et  ipse  ali- 
os prapcedis,  anteambulo  coniesque ; 
Epigranimate  36.  lib.  3.  vers.  4. 

9  Su'pius,  i|C.]  Quod  altendentis, 
faventis,  appimidentisque  siginim  est. 

10  Paritcr,  ^c]  Applaudis:  vel,  a 
facie  jactas  nianus,  quasi  per  admira- 
tionem.  Juven.  Sat.  3.  vers.  106. 

12  Dlvisit  nostras,  ifc]  JEque  sn- 
musclientes;  vos  purpiirati  tantum 
distinct!  estis  a  nobis  togatis.  \e\, 
vos  piirpurati  clieines  exclusistis  nos 
togatos  ab  officio  clientuni.  Tnrneb. 
30.  lib.  30.  Purpura  eiiim  iusigne 
Konianoruni  niagistratiiuin.  Dimisit 
Gruterus  eo  modo  interpretatur: 
Jiissit  esse  feriatas,  inutiles  reddidit: 
tanquain  si  diniitterentur  tali  facto, 
non  secus  quani  »ynibolo  quodani  di- 
niittebatur  aut  Coiicio,  aut  Senatus. 
Sic  et  Noster  lib.  1.  Epigr.  78.  '  Di- 
niisitqueaiiiniani  iiobiliore  rogo:'  lib. 
2.  Epigr.  16.  'Dimitte  Machaonas 
oinnes.' 

Epig.  XI.  In  parcum  auiirum ; 
sese  tanien  Pyladem  et  'J'licseiun 
jactare  ansum.  Poiita  veros  ait  ami- 
cits,  nonqui  aliquid  duncnt,  sed  qui 
TTOina  Koivb.  iiabeant. 

1  Tlwsea,  Peritlioumiiue]  Nobilc 
amioorum  par. 

3  I'ljladi,  ifc]  Vel  infimo  scrvitii 
munere  defungi,  ut  pnestare  niatu- 
lain,  vel  porcos  pascere. 

4  Porcos  pascere  Perithoi]  Forte, 
quod  in  glandiferis  Pindi  sylvis  dege- 
bat  i'eiillious. 

f)  ICt  liilnm,  ut  mtdturn]  Quajrit  Gru- 
\.o\[\f,,  utrum  jipiid  fulloncm,  an  vcro 


tinctorem?  Respoudet  Scriven'ns : 
'  Lotam  togam'  dixit,  ut  alibi:  '  Et 
lotam  niveo  togani  Galeso:'  quia  sae- 
pius  lana  flumiue  lavatur.  Hoc  nihil 
est  dicere.  Etenini  aliter  toga  niveo 
Galeso  lota,  aliter  dicitur  terque 
quaterque  lota.  Ilia  lib.  2.  Epigr. 
43.  et  lib.  4.  Epigr.  28.  est  facta  e 
laua  Tarentina:  ut  lib.  8.  Ep.  27. 
'  Beetis  in  Hesperia  te  quoque  lavit 
ove.'  Alloquitur  togam  Partbenia. 
nam.  Galesus  ad  Tarentum,  ut  Bae- 
tis  in  Hispania,  oves,  et  sic  in  ovibus 
lanani,  in  laiiis  futuram  togam  lave- 
runt.  At  'lota  terque  quaterque' 
est,  apud  fullonem  sordibus  purgata 
et  interpolata,  quod  vilioreni  facit. 
Ut  apud  Petroniiim  :  '  Vestimenta 
Tyria  sine  dubio,  sed  jam  seme!  Iota.' 
Groiuivius,  Et  lotam]  Et  togam  non 
us(pie  adeo  tritam,  non  ultra  ter  qua- 
terve  lotam.  Salmasius  legit  Et  lo- 
tam, ut  minimum,  8fc.  Obsoletam  et 
diu  liabitara  intelligit,  utpote  quae 
ter  ad  fullonem  sit  missa  maculis  elu- 
endis.  Tria  nenipe  fullonis  propria 
sunt  in  poliendis  vestimentis :  pri- 
mum  ri  ir\weiv,  lavare,  tergere  nitro, 
creta  cimolia,  et  similibus.  Ut  mul- 
tu7n,  ^c]  Ex  persona  Poijtas  interpo- 
situm,  indignautis  togam  imputatam, 
quasi  magna  ilia  res  siet. 

7  Nil  xmquam,  ^r.]  Quippe  qui 
omnia  cum  Pyladc  comnmnicavit. 
Quod  quia  tu  non  fucis,  sed  niulta 
negas,  non  es  verus  amicus. 

Ei>iG.  XII.  Vovet  secessum  Domi- 
tio  felicem,et  rcditum.  j^niilia;  urbs 
dicitur  Apollinea,  vel  a  liberalioribus 
disciplinis,  vel  ob  tcmplum  Apollinis. 
Pad. 

1  jJimiliw  f^cnti's]  De  hoc  loco  vide 
Not.  ad  Liv.  lib.  xxix.  2.  ubi,  quod 
opera?  peccaverunt,corriges  ex  erra- 
tis.  (iron.  JEmiinc  gentes]  Epigr.  4. 
lib.  3.  vers.  2.  ApolUneas  Vercellas] 
Oppiduni  Insubrium,  ubi  Apollo 
colitur.  Vide  Ph.  Ciuverium  lib.  1. 
Ital.  Antiq.  cap.  23. 

2  Pha'elontei   Padi]  Padus,   Erida- 


M.    VAL.    MART1AI,IS     KPIGR.    LIB.    X. 


1357 


nus  Graccis  ;  in  qnem  Phaeton  rnrru 
Solis  excussus  cecidit.  Epigr.  25. 
lib.  4.  vers.  2.  Qui  petis]  Videtiir 
legendum,  qtite  petis.  Non  enim  pla- 
cet :  Domiti,  qui  petis  JEviilicE  gentes 
et  Vercellas  et  Circumpadana,  ne  vivam, 
nis-ite  libenterpermilto:  qnani :  Ne  vi- 
vam, Domiti,  nisi  te  libenter  permitto  re- 
gionem  jEmilite  et  Vercellas  et  in  Pado 
circumjecta,  qua;  petis.  Omittit  au- 
tem  pra>positioneni,  nt  Virgilitis: 
'  Devenere  locos.'  Vide  quie  ad  Livii 
1.  29.  c.  2.  dixinms.  Gronovius. 

3  Ne  vivam]  Formula  jurandi,  pris- 
cis  nsitata. 

5  Sed  desiderium,  Sfc.']  Sed  deside- 
rio  nostri  tu  preefers  nniiis  aestatis 
rusticationem,  qna  tiii  colorandi  et 
animi  relaxandi  causa  ab  tirbanis  cu- 
ris  secedis. 

7  I  precor,8^c.]  Vade  itaque,  inso- 
lationi  vaca  :  qua  utebantur  Veteres 
ad  figendam  valetudinis  causa,  etco- 
lorandani  nitoris  gratia  cutim. 

8  Qiiam  formosus  eris,  Sfc.']  Qnain 
pulchre  coloratiis  peregre  redibis  ! 

9  Albis,  Sfc.']  liKiaTpScpois,  ab  umbra 
urbana  pallidis  :  sole  non  coloratis. 
Vide  Epigrauima  56.  libro  1.  vers.  14. 

10  Libabilque  tuas,  S^-c.']  Oscnlo  ex- 
cipiet.  Sic  Virg.  '  Oscula  libavit 
natae,dehinc  talia  fatur.'  Pallida  tur- 
ia]  Ob  vigilias,  officia,  et  servitutem 
urbanam. 

11  Rapiet  colorem]  Candidum  red- 
det. 

12  Niliaco,  Sfc.']  /Egyptii  vero  fusci. 
Epig.  XIII.  Tuccam,  opnlentum  et 

felicem,  eo  infelicem  pra?dicat,  quod 
suam  felicitatem  ignoret :  quod  mul- 
tis  usu  venit ;  ut  turn  primuni  se 
beatos  agnoscant,  quum  beatitudinis 
jacturani  fecere. 

1  Cum  cathedralicios,  ^c]  Cum  ha- 
beas tecum  in  rhcda  vel  curru,  quo- 
ties  iter  facis,  pueros  delicatos,  tene- 
ros,  etfopminatos,  nioUitie  non  ceden- 
tes  feminis,  quarum  proprie  est  ca- 
thedra ;  Turnebus  libro  30.  cap.  3. 
et  30.  Syinphoniacos,  forte. 


2  Et  Libys,  ^-c]  Et  tibi,  pro  more 
lautiorum,  praecurrant  equites  Nu- 
mid?e.  Reges  enim  et  potentiores 
praecursores  illos  habebant,  cum  iter 
aliquod  ingrederentur.  Ciirsores  sim- 
pliciter  dicuntur,  cum  pracursores 
levera  sint.  Senec.  Epist.  114.  '  Om- 
nes  sic  jam  peregrinantur,  ut  illos 
Numidarnm  prEecnrrat  equitatus,  ut 
agmen  cursorum  antecedat.'  Turneb. 
lib.  24.  cap.  6. 

3  Strataque,  Sfc]  Et  tibi,  ad  multas 
tuas  thermas  et  balneas,  ninlta  ex- 
truantur  triclinia,  diaetae,coenationes. 
Baias]  Balneas,  quibns  celebres  sunt 
Baiae. 

4  Et  Thetis,  tVc]  Et  ampla  balnea, 
quae  et  maria  dicebantur  et  piscinaa, 
unguentis  infusis  (qui  Veterum  luxus) 
palleant. 

5  Setini  rampant,  Sfc.']  Optima  vi- 
na  e  Setia  frangant,  dum  iniscentur; 
vel  calore  rampant  pocula  tua  crys- 
tallina.  Trientes']  CalLces  4.  cyatho- 
rum.  Epigram.  28.  lib.  1.  vers.  2. 

6  Vemis]  Quae  in  olorina  cubat : 
nam  olores  illi  sacri. 

7  Ad  nocturna  jaces,  Ifc.]  Vide  5. 
Satyrae  Persii  versum  165.  et  quae  nos 
ad  ilium. 

9  Urere  nee  misei-um']  Cum  sis  tarn 
beatus  et  felix,  cruciaris  tamen  quod 
nequeas  esse  adulter. 

10  Deiie  est]  Ex  rerum  affluentia 
nascitur  tibi  vitiosa  miseria.  Et  sane 
tibi  male  est,  quia  niniis  bene  est, 
quod  non  intelligis.  Nam  epecs  est 
TaJv  (TxoA.af (^in-ft>v ocrxoAf a  :  adde/calrcDi' 
ixovTuv.  '  Bene  est,'  elegantissinie  ; 
«Xf's  evSatuSvos.  Sed  et  locutio  con- 
vivalis  honestissima.  Horat.  Sat.  2. 
lib.  2. '  Bene  erat,  non  piscibus  Urbe 
petitis,  Sed  puUo  atque  h.vdo.' 

EiMG.  XIV.  6  Cum  tua  Niliacus,  Sfc] 
Cum  colonus  tuns  in  Algypto  multos 
tibi  aret  t'undos. 

8  Argenti,ifc.]  Sic  Palatinns.  Vulg. 
Argenti  quando  missa  selibra  mihi  est? 

10  Qutim  quod,  J^c]  Animam  im- 
pendere,  sive,  ut  ait  ille,  aliquid  ani- 


1358 


NOT;E    VARIORUM    IN 


maR  amittero  in  honornm  amici:  lio- 
neste  paruni,  at  satis  faniiliariter,  et 
pro  comitate  suilla:  ubi  arctioris 
atnicitiaj  argumenttim  iiabetur,  niu- 
tiiis  se  officiis  comitari  ac  dediiceie 
ad  sellas  Patroclianas,  et  diilcissimos 
oonferre  serinones  in  Cloacinae  sa- 
cello. 

Epig.  XV.  1  Dotata;  ^c]  In  hido 
sagittaiio,  quasi  per  errorem :  vel, 
sanciat  uxoris  cor  acuta  amoris  sen 
doloris  sagitta,  dum  ipse  ludit  in 
aliis. 

2  SedduntjSfc.l  Sed  dnni  se  Indere 
nesoire  simnlat.  Quis  neget  eum 
scire  Indere,  qui  sic  hulit  ? 

Epig.  XVI.  In  vanum  promissorem. 

3  Callaicis,  ^c]  Qnicquid  anri  fo- 
ditnr  in  Hispania.  Galliecia  autem 
et  Astnria  Hispaniae  regiones  sunt, 
aurifodinis  quondam  celebres. 

3  Dkitis  unda  Tagi]  Auri  ramen- 
tis  fluens  Tagns,  fl.  Hispania;. 

5  Erythraa,  ^c]  Epig.  38.  1.  5. 
vers.  4. 

6  Unica  servat  avis]  Phoenix.  Vide 
Epigr.  7.  lib.  5.  vers.  1.  et  Epigr.  55. 
lib.  6.  vers.  2, 

7  Agenoreo  Tyros]  Tyrio,  purpnreo. 
Tyros  euira  et  Sidon  Agenori  regna 
erant.  Improba  cogit  a'eno]  Inventrix 
purpura;,  qua  iterantur  lana;.  Vestes 
purpureas  appellat  Senec.  Epist.  115. 
'  lacernas  coloris  improbi.'  Inipro- 
bum  laborem  appellavit  Virgilius,  as- 
siduuni  et  iteratum ;  ita  et  vestes 
'improbi  coloris'  dibaphas  et  iteratas 
aheno  purpureo  :  et  hue  facit  Plin. 
lib.  9.  cap.  41.  '  Non  est  satis  abstu- 
lisse  gemma:  nomen  amethystum ; 
rursus  absolntus  inebriatur  Tyrio,  ut 
sit  ex  utroque  nomen  improbum,  si- 
mulque  luxiiria  duplex.'  Lib.  14. 
Epigr.  154. 

8  Quomododas]  Promissis  sc. 
Epig.  xvii.      Maccr,  occupatus  in 

via  Appia  stcrnenda,  legebat  Geome- 
tras,  et  sui)inde  Martialis  Epigram- 
mata,  (juiead  Saturnalia  exspectabat, 
intcrmissa  voro  p<'tebat.     Kcspondet 


PoiJta  :  Si  legeris  mea,  negliges  tua, 
viam  sc.  Appiam.  Radertts. 

1  SiUtiinalitio,  ^c]  Carmina  mea, 
quEe  per  Maori  in  via  Appia  sternen- 
da,  cui  prasficiebatur  ab  Imperatore, 
occupationes  intermissa  sunt  a  me  in 
Saturnalibus,  exigit  Macer  tanqnam 
tributuni  statum  et  annuum. 

5  Mensornm,  8fc.]  Geometrarum  li- 
bris  Geometricis,  ut  rationem  viae 
sternendae  et  muniendas  percipiat. 

6  Quid  fades,  8fc.]  Negligeris  sci- 
licet meis  nugis  posthabita. 

Epig.  xviii.  Coli  volunt  a  clien- 
tibus  patroni,  et  nolunt  colere  donis 
clientes.  Talem  patronum  esse  ait 
Marinni. 

2  ^;wn(Ze/,  Sfc]  Pro  clientibus.  Cre- 
dere] Mutuum  dare. 

3  Turba]  Clientum.  Sterilem]  Un- 
de  nihil  fructus. 

4  FatucE  toga]  Insipientes,  qui  gra- 
tis serviant,  Togati  clientes !  Metony- 
mice. 

Epig.  xix.  Alloquitur  Musam  ; 
mandat,  ut  domum  Plinii  in  Exqui- 
liis  quaerat,  adeatque  revercnter. 
Tum  et  Plinium  laudat  ab  eloquentia, 
quam  cum  Cicerone  contendit. 

1  Nee  dictum  satis,  S^c.]  Super  ru- 
more  defuncti  Martialis,  in  Epistola 
ult.  lib.  3.  ad  Priscum,  gratatur  Pli- 
nius,  laudat  et  bene  precatur  Poetae 
de  hoc  Epigr.  cujus  partem  ibi  refe- 
rens,  '  Alloquitur  Musam,'  inquit  de 
Martiali,  'mandat,  nt  domum  meam 
Exquiliis  qudErat,  adeatque  revereu- 
ter,'  &c. 

2  Sed  non,  S^c,]  Non  tanien  omnino 
inelegantem. 

3  Thalia]  Musa  carminis  mci  jocosi 
prjEses.  Epigramm.  8.  lib.  4.  vers. 
12.  et  Epigr.  10.  lib.  7.  vers.  4. 

4  Brevis  est  labor,  8^c.]  Non  est,  in- 
quit,  longa  ad  domum  Plinii  via,  quae 
statini  est  post  superatam  Suburam. 

5  AHumvincere,8fc,]  Asccndore  per 
declivem  colleni  e  Suburra  (de  quo 
vico  Epigr.  35.  lib.  1.  vers.  G.)-Es- 
quilias. 


M.  VAL.    AIARTIALIS    EPIGR.    LIB.    X. 


1359 


6  Orphea,  *rc-]  I"  domus  Plinii 
<Ustigio  effictura.  Plin.  Histor.  lib. 
35.  cap.  8. 

7  Lubricum  theatri]  Stillicidio,  vel 
aspersiouibus  tbeatri. 

8  Avemque  regis}  Aquilam,  illatn 
forte  de  qua  Epigr.  56.  lib.  5.  In 
templonim  atqiie  aedium  nobiliorum 
fastigiis  apponebatur  aquila,  mino- 
rura  vero,  coronis.  Epigr.  1.  hujus 
libri. 

9  Phrtjga  pertulit  Tonanti]  Gany- 
meden  :  dicto  Epigr.  65.  lib.  5. 

10  Pedojiis]  Albinovani,  poetae,cit- 
jns  donuis  fastigio  insidet  aquila  mi- 
nor priore  ilia  Ganymedem  rapiente. 

12  Non  tuo'\  Alio  quam  quod  joco- 
sis  Carminibus  convenit.  Vide  Ep. 
8.  lib.  4.  vers.  11.  Disertam]  Plinii 
Sec.  oratoris  diserti. 

13  Ebnajanuam,^c.'\  Lasciva,  pe- 
tulans,  intempestiva. 

14  Tetricce  MinervcE']  Studiis  seve- 
ris  et  gravioribus. 

15  Centum  studeifSfcl  Foro  et  can- 
sis  c.  viralibus.  Epigr.  38.  lib.  6. 
vers.  5.  et  Epigr.  62.  lib.  7.  vers.  7. 
et  Plinii  Epist.  passim. 

17  Arpinis  quoque,  ^c]  M.  TuUii 
Cic.  Arpinatis :  quem  sibi  ubique 
iraitandum  proposuisse  Plinius  con- 
fitetur. 

19  Hac  hora  est  tua,  Sfc.']  Nona  bo- 
ra aut  decinia,  Epigr.  8.  lib.  4.  vers. 
11.  et  12.  inter  pocula,  rosas,  nn- 
guenta. 

20  Cum  regnat  rosa]  Coronatienim 
potabant.  Cwmwjadent]  Delibuti  un- 
guentis. 

21  Tunc  me  vel,  ^c]  Namque  hac 
liora  vel  rigidi  Catoues  deposita  gra- 
vitate calent  mero. 

Epig.  XX.  Panlatim  de  patriaco- 
gitat  poijta,  qnodTrajano  paruin  gra- 
ins esset,  ob  adulationes,  credo,  Do- 
niitiani :  vel  quia,  ut  Dio  scribit, 
bonarnm  artinm  esset  prorsus  igna- 
rns.  Hie  tamen  Poeta  se  in  gratiam 
Manii  reversurnm  ait.   Rad. 


1  Duett  ad  auri/eras,  Sfc.]  C»r  re- 
dire  velim  in  patriam  nieam,  visnrus 
Hispaniam  aurifodinis  celebrem,  et 
Salonem,  Epigr.  50.  lib.  1.  vers.  12. 
tu  mihi  causa  es,  o  Mani,  &c. 

2  Pendula,  ^c]  Bilbilim  in  edito 
sitam. 

3  Sitnplicibus  annis]  Simplices  anni 
primae  astatis. 

4  Et  prcetextata,  SfC.]  Usque  a  pue- 
ris,  qui  preetextara  gerunt,  aniititia 
culta. 

5  Tufacis]  Ut  redire  cupiam. 

7  Tecum  ego  vel,  ^-c]  Tecum  vel  in 
arenosis  Afric^e  desertis,  vel  inhospi- 
tali  Scytbia  degerein.  Mapalia]  A- 
grestium  casae  culmo  tectse.  Poeni] 
Agri  Carthaginensis :  hie  pro  tota 
Africa. 

10  III  quocunque  loco,  6fc.]  Omnis 
nobis  locus  pro  Roma  erit. 

Epig.  xxi.  Sextum,  ant,  nt  alii 
scribunt,  Crispnm,  obscuritateni  af- 
fectantem  irritiet,  quod  sane  vitinm 
multi  liodie  in  laude  ponunt,  qui 
KaK6^T]\oi  et  antiquarii  videri  volnnt. 
Rad. 

1  Modestus']  Gramniaticus,  cnjiis 
meminit  Tranquillns  et  A.  Gell.  et 
Macrobius. 

2  Claranus,  8fc.'\  Grammaticns,  cu* 
jus  meminerunt  Seneca  Epist.  66.  et 
Ausonius  Epist.  ad  Ursnl. 

3  Sed  ApolUne  libris~\  Sed  divinatore 
CEdipo  aliquo,  Sibylla,  imo  ipso  Apol- 
line,  qui,  velut  Deus,  possit  animi  tui 
cogitata  dispicere.  Sic  Adag.  '  Ne 
Apollo  qnidem  intelligit:'  de  re  ve- 
hementer  obscura. 

4  Cinna  Maronefuit]  Poeta,  autor 
egregii  qnidem  laudatique  operis,  sed 
obscuri;  et,  quo  nee  se  scribere  satis 
digna,  per  modesliam  profitetur  Vir- 
gilius,  Ecloga  9. 

5  Sic  tua  laut^ntur,  ^;c.]  Propter 
obscuritatem  et  intricatas  tenebras. 

6  Et  sine  Grammaticisi  Absque, 
ope  Granniiaticorum  interpretum. 
Quotus   tamen    quisquc   Grammati- 


1360 


NOTiE    VARIORUM    IN 


corura,  inimo  Criticorum,  aut  (qiios 
M.  Cato  dixit  jMortiiaria  Glossaria) 
Philosophorum  haec  intelligit  ? 

Epig.  XXII,  3  Basiare  tc  nolo'] 
Epigr.  33.  lib.  2.  et  lib.  7.  Epigr.  06. 
Ne  te  salutem. 

Epig.  xxiii.  De  hoc  eodem  dic- 
tum libio  9.  Epigramm.  101.  iibi  pa- 
triam  et  studia  ejus  iutelliges  :  hie 
jam  agit  de  aetate  et  felicitate  Anto- 
nii. 

2  Quindecies  aclns,  S^c]  Aiinos  LX. 
ex  compiitatione Chionologonim,  qui- 
bus  Olympias  est  quatuor  annonini 
spatinin ;  annos  lxxv.  ex  ratione 
poetarum,  qui  Olympiada  pro  quin- 
quennio  sen  lustio  usurpaut.  Primus] 
Cognomen  Antonii,  ut  infra  Epigr. 
32.  et  101.  lib.  9. 

3  Tutos  respicit  annos']  Extra  for- 
tuuffi  aleam  positos  :  in  quos  fortuna 
jus  perdidit. 

4  Nee  metuit]  Nee  metuit  mortem. 

6  Nulla  subit]  Succurrit,  id  est,  in 
mentem  venit.  Tacitus  lib.  3.  Histor. 
*  Subit  recordatio,  illos  esse,  qui  nu- 
per  Bedriaci  vietoriae  temperassent.' 
Gronor. 

7  Ampliat,  Sfc]  Bis  vixit,  qui  ad 
senectam  bene  vixit ;  praiteritae  enini 
vitae  grata  recordatio  praesentem  vi- 
tara  alit,et  facit  jucundiorem. 

8  Vita  priore  frui]  Jucunda  bene 
actae  vitae  recordatione. 

Epig.  xxiv.  In  celebrando  suo 
natali,  annos  praeteritos  numerat  ri7. 
et  futures  optat  18. 

1  Martice  Calendte]  In  quibuset  ab 
ipsis  puellis  mittuntur  miiii  niunera. 
Epigr.  92.  lib.  9.  vers.  15.  et  Epigr. 
85.  lib.  5.  vers.  11.  Natalis  item  cele- 
brari  solebat  missis  muneribus  :  Epi- 
gramm. CI.  lib.  8.  et  Epigr.  87.  lib. 
10. 

4  Quinquagcsima  iiha,  ^c]  Jam 
qiiinqnagesimum  scptimum  nataleni 
meum  ceiebro  libis  et  tliuris  accrra. 
Vel,  o  MartiiP  Calendar,  vcstris  aris 
jam   quinqnagesiina  liba  clseptimam 


accrram  addimus  :  sive  jam  agitavi 
natalem  meum,  gciiioque  natali  meo 
sacrificavi  quinquagiessepties. 

5  Focis]  Aris.  Acerram]  Vas  thu- 
riferuin. 

9  Tfibus  areis]  Tribns  vitae  curri- 
culis,  pueritia,  juventa,  etsenecta: 
nam  decrepitam  a^tatem  sibi  non  ex- 
optat.  Area  in  Circo  spacium  est 
curriculi :  25.  missuum  est  unius  diei 
area.  Missus  trium  arearum  confi- 
ciunt  numernm  annorum,  quos  sibi 
vovet  Poeta.  Pet.  Scriver.  explosa 
lectione  tribus  aiireis,  cum  recepta 
expositione  aurei  Rom.  aestiraati  25. 
denariis,  Jo.  Meursii  Mantissa,  cap. 
19.  Raderus  legendum  censet  aureis. 
Petit  euim  Poeta,  ut  ad  annos  sep- 
tem  supra  qninquaginta  sibi  adjician- 
tur  decem  et  octo,  qui,  prioribus 
adjecti,  recte  eflSciunt  tres  anrcos 
Romanos,  hoc  est,  septuaginta  quin- 
que  denarios.  Triplica  enim  vicenos 
quinos  denarios,  septuagenos  quinos 
colliges :  hauc  sibi  auream  aetatem 
optat  Poeta.  Vide  et  Turneb.  lib.  30. 
cap.  30. 

10  Elijsia  puellcB]  Proserpina?.  Pe- 
tam]  Moriar. 

11  Post  hcec  tempora]  Nos  quoquein- 
venimus  in  scripto :  Post  lumc  neclioras. 
Unde  Gruterus  clegantissime  et  veris- 
sime,  Post  hunc  Ncstora.  Quod  miror 
Scriverio  spretum.  Siguificat,  Post 
hoc  asvi  Ncstorci  spatiuni.  Sic  Juv. 
Sat.  12.  '  Vivat  Pacuvius  vcl  Nes- 
tora  totum :'  id  est,  earn  aptatem, 
quam  Nestor.  Martialis  lib.  11.  E- 
pigr.  12.  '  Qui  Mentora  frangis,'  id 
est,  Mentoreinn  toreuma.  Post  istas 
tres  areas,  tria  quasi  secula  Nestorea, 
nee  diem,  iuquit,  rogabo.  Eodeni 
pertinet,  quod  est  Epigramm.  48. 
'  Iinmodico  sexta  Nerone  calet :'  pro 
thermis  Ncronianis.  Gronovius.  Post 
luce  tempora,  l^c.]  Palat.  opt.  Post 
hunc  nee  horam  nee  diem  rogabo.  Hinc 
Gruterus  colligit  legendum :  Post 
lumc  Nesloia   nee  diem   rogabo ; '  hoc 


M.    VAL.   MARTlALiS    EPIGR.    LIB.    X. 


1361 


est:  Ubi  tribtis  illis  aureis,  lion  secus     mero  inilitnni,  manipulonim,  et  cen- 


ac  tribus  actatibus,  quasi  Nestor  fac- 
tus  fiieio,  ne  dieciilani  (juidem  aiu- 
jilius  desiderarini  vel  voto. 

Epig.  XXV.  Lib.  8.  Epigr.  30.  de- 
ficripsit  spectaculiim  Scffivolie  in  are- 
na datum  ;  hoc  loco,  quod  ibi  lauda- 
vit,  bio  clevat;  fortioremque   fuisse 


turiaruni    in   legione,    60.   militibus 
pra  erat  centurio,  qui  primitns  100. 

3  Ausonio  Quirino]  Romae  in  Ita- 
lia, quajn  condidit  Quirinus,  id  est, 
Romulus  :  vel,  Romanis  friistra  prom. 
Frustra]  Namque  mortuus  es  in  ^- 
gypto.     Fromissel    Umbra   prom,   id 


affirmat,  si  imperanti  dixisset,  '  Non     est,  tu  promiseras,  nos   expectaba- 
facio:'  turn  enim  non  manus,  sed  to-     mus  reditum. 


turn  corpus  fiiisset  ustulatum  et  con- 
crematum.  Rad. 

1  Matutina  nuper,  Sfc.']  Mane  png- 
nabant  damnati  cum  bestiis;  post 
meridiem  qui  ex  bestiariis  supere- 
rant,  inter  se.  Lips.  3.  Saturn,  c.  15. 
Senec.  Epist.  7.  Speciatus  are7ia~\ 
Vide  hoc  spectaculum,  Epigr.  30. 
lib.  8. 

4  AbderilancE,  ^-c]  Stolidus  es, 
*  Vervecum  in  patria  crassoque  sub 
aere  natus,'  ut  ait  Juvenal.  Sat.  10. 
vers.  52.  ad  quern  vide  qu-j",  nos. 

5  Vsam  cum  dicatur,  Sfc.']  Nam,  si 
damnato  huic  daretur  conditio,  ut 
reprjesentando  Mucii  manum  exus- 
tam  (de  quo  Epigr.  22.  lib.  1.  etiib.  8. 
Epigr.  30.)  rediineret  siippliciuni  tu- 
nicje  niolesta?,  in  qua  pice,  resina, 
bituminc,  ctEterisque  igniura  alimen- 
lis  illita  ardendinn  illi  t'uerat :  minus 
tbrtiter  facil  (saltem  audacter  minus) 
parte,    quam    toto    corpore    exusto. 


4  Hospita]  Peregrina  et  exul  um- 
bra. Lagcoi  litoris]  yEgyptii :  a  Lago, 
patre  Ptolomaei  Rlaced. 

5  Spargere  non  licuit,  ^-c]  Sic  Epi- 
gramm.  85.  lib.  6.  vers.  12. 

8  Fallax  Nile,  ifc]  jEgypte,  quce 
negabas  Varo  rcditiun,  mibi  funeris 
curam.  Furnah.  Non  negabit  saltem, 
nee  potest,  quo  minus  aeterno  te  car- 
mine fleam.  Et  muniis  hoc  erit  nobi- 
lius  larymis,  quia  aetcrnas  continet 
lacrymas  lacrymabile  hoc  carmen. 

Epig.  xxvii.  Diodorum  aut  obscu- 
rum  ant  spurium  dicit ;  qui  tamen 
arte  sua  ad  magnas  opes  venerat,  gra- 
tns  quondam  Vespasiano.    Rader. 

2  Riirus  non,  ^c]  Non  rarus,  id  est, 
frequens. 

3  Tricenos  laigitnr,  ^c]  Triplicem 
sportulam. 

4  Nemo  tamen,  ^c]  Hoc  faciunt 
aliecti  tua  sportula,  vel  in  graliani 
Iniperatoris,  cui  tu  gratus,  ut  quon- 


Majoris  ergo  est  fortitudinis  «licere,  dam  Vespasiano:  nemo  tamen  eorum 

Nolo,    quam  nrere  dextram.      Uris  est  qui  non  te  pro  ignobililiabcat,  ob- 

enim  manum,  ne  totus  vivens  videos-  scuro,  terra>que  filio.   Seneca  in  Apo- 

que  couiburans.  colocyinthosi :  '  Nemo  enim  ilium  un- 

Epig.  XXVI,   Deflet  mortem  Vari  quam  natuni  putavit.' 

centnrionis  in  jEgypto  det'uiicti.  Epig.  xxviii.   Laudat  Janum   et 

1    Vnre,  Faraionias,  Sfc]  Vare,  qui  forum    transitorium    Nervie  ;     Jani 


modo  in  /Llgypto(Para>tonium  autem 
^gypti  urbs)  gessisti  Rom.  tribuna- 
tum  :  cujus  insigne  est  vitis,  quam 
gestabat  tribunus  ad  castigandos  mi- 
liles. 

2  Ceiitum,  Sfc.]  Centurio.  Romuli 
instituto,  legio,  quae  constabat  3.  mil- 
libus,  (listribiita  est  in  30.  centurias. 


enim  tcmplum  ((urituor  portarum  in 
transltorio  foro  luifise  Servius  osten- 
dit,  et  Jani  olim  Transitiones  dictje, 
quod  passim  trauseuntibus  paterent. 
Rad. 

2  Publica  quem,  ^c]  Epigram.  2. 
vers.  1.  et  Epigr.  8.  vers.  1.  lib.  8. 
Sic  Ovid.  1.  Fast.     '  Me  penes  est 


quibus  singulis  siiiguli  priperant  cen-      nnuni  vasti   rustodia  nunidi,   Et  jus 

turiones;   poslea    tanicn  niutato  nii-      vfrteiuli    cardiiiis  omnu   nifuni  est.' 

Di'Ipli.  ct  Var.  tlan.  Marlinl.  A  R 


1362 


NOTil-;   VARIORUM    IN 


Puhlica  quern]  Causam  addit  Festtis; 
Jano  primuni  fuisse  siipplicatinn,  qua- 
si parenti,  a  quo  reiinn  oiiiuium  fac- 
tum putabant  priuciphnn.  Quod  et 
Ovid.  1.  Fast,  testatur:  '  Ut  possis 
aditum  per  nie  qui  limina  servo  Ad 
quoscunque  voles,  inquit,  habere 
Deos.' 

3  Perviiis  exiguos,  ^c]  Prius  ha- 
buisti  sacellum  iu  foro  Transitorio 
dicto  ;  vel,  quod  per  id  in  alia  esset 
transitus,  utpote  situm  inter  Capito- 
liuni  et  collem  Quirinaleni ;  vel,  a 
quatuor  transitionibus  ad  4.  portas 
Jani  tenipli.  Scrvius  testatur,  Nu- 
main  Jauuin  geminum  Kdificasse,  cir- 
ca iinuui  Argiletuin,  juxta  theatrura 
Marcelli ;  cnjus  portae  duae,  quas  le- 
gitinium  erat  aperire,cuin  bellum  es- 
set;  in  pace  vero  claudi:  ut  apertis, 
in  armis  esse  civitatem:  clausisvero, 
pacatos  circuni  omnes  significarent. 

5  Cccsareis  chiguntur,  ^-c.]  Quibus 
ornatur  teniphun  tuum  a  Domitiauo, 
Nerva,  Trajano.  Donis]  Statuis,  co- 
lossis,  pedestribus  vel  equestribus, 
DD.  Imperatoribus  locatis  mirifice 
fiiit  illusliatuni.  Vide  Lipsiuni  in 
Adrnirandis  suis  lib.  3.  cap.  7. 

0  Tut  numeras,  ^c]  Nempc,  qua- 
tuor ;  velus  Ronianum,  Juliuni,  Au- 
gtistuni,  Transitoriuni.  Quot  ora  ge- 
ris]  Epigr.  2.  lib.  8.  vers.  3. 

8  Ferrea  perpelua,  Sfc]  Praesta  pa- 
cem  aeternani :  cujiis  signuin  Janus 
clausns;  ut  apertus,  belli:  Epi- 
gram. 60.  lib.  8.  vers.  II. 

Epig.xxix.  I  Saturni,  Sfc]  In  Sa- 
turnalibus.  Epigr.  40.  1.  4.  vers.  I.  et 
Epig.  84.1.5.  vers.  11. 

3  Diciis  a  Marie  Calendis]  Qui  Ve- 
neris natalis,  quo  munera  mittuntur 
fccminis  ab  aniatoribus.  Epigr.  91. 
lib.  9.  vers.  1.5.  et  Epigr.  84.  lib.  .1. 
vers.  11.  Qui  idem  niibi  natalis,  quo 
milii  niitti  solent  nuiuera;  Epigr.  24. 
supra. 

4  De  nostra  pritsina,  ^x.]  De  toga, 
qiiam  milii  niittere  solcbas,  eniisti 
amicu:  tua-  viridem  vestem  cenato- 


riam.  Epigr.  46.  lib.  2.  vers.  4. 

0  Mmeribus  fitluis,  ^c]  Ita  alis 
doniinam  meis  suinptibus  ;  meo  certe, 
damno  ;  dum,  qu*  nie  capere  opor- 
tuit,  ilia  intercipit. 

Epig.  xxx.  Laudat  ApoUinaris 
praetoriuni  Formianum,  illudque  tarn 
grapbice  describit,  ut  uec  Formiae 
sint  tarn  forniosae  et  amasna?,  quam 
hoc  Epigranima  :  quod  nt  capias  faci- 
lius,  ipsas  Forniias  adumbrabinius, 
ex  mclioris  notae  scriptoribus.  For- 
miap,  Latii  oppidum,  prius  Hormiaj 
dictum,  a  Laconibus  conditum,  no- 
nien  a  comHioditate  portus,  ut  auctor 
est  Strabo,  accepit.  Fuit  ad  viam 
Appiam,  loco  jNIolae  propinquo,  si 
verus  Leander  in  descriptione  Latii. 
Laistrigonum  sedem  fuisse  Cic.  lib.  2. 
ad  Attic.  Epistol.  13.  et  Solinus  affir- 
mant; ubi  olim  Antiphates,  rex  Lae- 
strigonura,  iniperitavit.     Rad. 

1  Formice  Utus]  IMaritima  Campa- 
niae  urbs,  ubi  villam  seu  prartorium 
habuit  ApoUinaris  :  ad  quem  Epigr. 
87.  lib.  4.  et  Epigr.  26.  lib.  7.  Quasi 
dicat :  O  Formiae,  temperate  cacli  lo- 
co sitiff,  Apollinari  rusticanti  estis 
gratissimffi. 

2  Cum  sevcri,  Sfc]  Cum  se  recipit 
ex  urbis  Romauae  occupationibus  et 
negotiis. 

5  Non  ille,&,-c.]  Temperato  ccelo  et 
amoenitati  Forniiarum  non  praefert 
Tibur,  pudica^  su«  uxoris  solinn  na- 
tale  seu  villam:  non  Tusc.  Algidos 
recessiis,  Pricneste  nee  Anxur.  Sane- 
tcB  uxoris]  Pudicae.  Dicamne  uxorem 
Tiburtinam,  an  agrum  hahuisse  Ti- 
burtiuum,  an  ntrumque?  Uxoris,  cre- 
do, villa  Tibure  fuit.     Rad. 

7  Praneste]  Latii  oppidum,  in  pro- 
spectu  urbis;  ut  et  Tusculum  et  Ti- 
bur, Andum]  Urbs  etiam  Latii, 
centum  octoginta  octo  stadiis  ab  Ur- 
be  :  nobiiis  fuit  oraculo  FortuuaR,  dc 
quo  Horat.  lib.  1.  Od.  35.  «  O  Diva, 
gratinn  (piae  regis  Antium.' 

8  Non  blandii  Circe,  Ifc.]  Prae.  For- 
niiis  non  desiderat  CircKum  promon- 


M.    VAL.    MARTIAMS    EPIGR.    LIB.    X. 


13G3 


toiinm,  Caietam  Tiojanis  coiulitani, 
Virgil.  7.  et  Mart.  13.  Epigr.  82.  Bla- 
ricara,  Lirin  :  de  quibns  vide  Geo- 
graplios  et  Leandrum  in  priinis, 

10  Nee  in  Lucrina,  ^c]  Nee  laciim 
Luciinum  in  Campania,  cujus  aqua, 
lit  et  Baiaruin,  asque  delicata  et  mol- 
lis, ac  Salmacis  in  Caria,  cujus  fons 
effoeniinare  viros  dicitur  a  poetis. 
Ovid.  5.  Metara.  Auson.  Epigr.  G8. 
et  92.  Aiithol.  lib.  1.  cap.  17. 

11  Hie  siunma]  Hacteuus  Formia- 
niim  contulit  cum  aliis  locorum  ainoe- 
nitatibus,  praetulitque  cunctis  :  nunc 
ipsum  locum  describit.  Thetis]  JE- 
quor- 

12  Sec  languet  ceqiwr,  t^-c]  Nee  ta- 
men  stagnat,  sed  leni  aura  portat  na- 
viculas. 

13  Pictam  phaselon']  Gyraldus,  doc- 
lore  Nonio,  pliaselum  ait  navigiuni 
esse  Campanum.  Sunt  qui  putent  sic 
dici  a  leguminis  specie.  Sunt  qui  a 
Phaselide  loco  deduci  opinentur. 
Virg.  '  Et  circura  pictis  vehitur  sua 
rura  phaselis.' 

15  Mota  salnbre,  ^-c]  iEque  lenis 
est  Formiani  sinus  aura,  atque  ilia 
quamsibi  faciunt  puellae  pera?statem 
agitantes  aera,  niota  veste  vel  flabel- 
lo  :  Epistol.  23.  Brodaeus  flabellum 
ex  pavoninis  pinnis  purpureis  confec- 
tnni  intelligit :  Miscel.  lib.  10.  cap. 
22. 

16  Seta]  Linea  piscatoria.  Longo] 
Longe. 

18  Spectahis,Sj-c.]  Per  aquam  pel- 
lucidani.  Alle]  Alte  sublatus  lineani 
curvabat  pondere,quomagnitudo  pis- 
cis  ostenditur. 

19  Si  quando,  Sfc.]  Si  quando  ma- 
re vcntis  tollatur,  nunsa  minime  so- 
Jicita  est  de  piscibus,  ut  quit  suo  pe- 
nu  e  suo  regno,  suis  piscinis  satis  sit 
instructa.  JEoli  regnum]  Yentos, 
procellas. 

21  Piscina]  Piscinas  passim  liabe- 
bant  in  villis  suis  suhurbanis.  Ver- 
nas]  In  suis  nates  piscinis,  seu  donies- 
ticos. 


22  Natat  ad,  ^-c]  Sic  Epigr.  30. 
lib.  4.  vers.  6. 

23  Nomenculator,  Ifc.]  Qui  pisces 
nominatim  citet  evocetque :  non  se- 
cus  ac  nomenclatores  solebant  in  fo- 
ro  et  cauipo  IVJartio  citare  reos  con- 
vivasquc,  et  suggerere  nomina  civi- 
uni  dominis  suis  in  ambitu  et  peti- 
tione  magistratus  salutandorum. '  No- 
menculator;' sic  scripserunt  antiqui : 
ut  et '  teiiipuliim,'  pro,  templum,  &c. 
'  Mugil,'  seu  capito,  Or.  y6/j.<pos.  All. 
Grossknf.  Belg.  Harder.  Gall.  Mulct. 

24  Series  nnilli]  In  piscinis  conse- 
nescentes;  tales  enini  animi  potius, 
quam  mensas  gratia  alebant.  Belg. 
Barbeel. 

25  Permittit]  Per  occnpationcs  et 
curas  urbanas. 

2G  Quot  Foimianos  i7nputat  dies]  ¥ar- 
nabius  explicat :  Quot  dies,  quos  ju- 
cnnde  agere  liceret  Formiis,  possunt 
imputari  quasi  perditi  urbanis  curis  ? 
Non  hie  sensus  Martialis.  Dicit  enim : 
Quam  paucos  dies  Formiis,  vel  nt 
J'ormiis,  agendos  concedit .'  'Impu- 
taie  nobis'  apud  Seuecam,  Sueto- 
nium,  et  liornm  temporum  auctores 
dicitur,  quod  quisquam  beneficii  no- 
bis tribnit  et  concessit,  quasi  expen- 
sum  ferrc,  in  rationibus  adscribere : 
et  inde  venditare:  '  Fructus  amici- 
tiae  magu'ja  cibus  :  imputat  hunc  rex.' 
Noster  lib.  12.  48.  '  Imputet  ipse 
Deus  nectar  niihi.'  Pro  beneficio  ven- 
ditet.  Sic  '  annus  imputat  nobis  dies 
jncundos,'  quos,  tempore  anni  ita  fe- 
rente  etconcedente,  jucunde  egimus. 
Grunov.  Formiani  ergo  dies,  jucundi 
ctsoluti  cura  urbana. 

28  O  junitnyes]  Si  sane  omnes 
in  hoc  Mss.  conspirant,  vicerit.  Ali- 
oqui  non  facile  spernerem,  quod  an- 
tehac  edebatur,  vinitnres.  Nam,  quod 
ait  Gruterus,  se  nescire  quid  hie  la- 
ciat  '  vinitoics,' ubi  nulla  mentio  vi- 
ncarum,  nulla  vindeuiia^  ;  possum 
idem  dicere  adversus  alteruni :  nulla 
hie  mentio  januac.  Sed,  aiunt,  jani- 
Urcs  in  villis  et  prcetorjisfuisse,  nulla 


1304 


NOT^   VARIORUM    IV 


diibitatio  est.  Nee  minu!)  credibile 
Forniianuni  non  fuisse  sine  vinea. 
Hoiatiiis  :  '  Mea  nee  Falemae  Tera- 
peraut  vites,  neque  Foiraiani  Pocu- 
la  colles.'  Et  alibi :  '  Nee  Laestrygo- 
nia  Bacchus  in  amphora  Languescit 
mihi.'  Gronov.  Janitores'\  Aliis,  viiiito- 
res:  sed  nulla  hie  mentio  vineae,  Ju- 
nitores  auteni  etiam  in  villis  et  pia;to- 
riis  fuisse,  nulla  dubitatio  est ;  ut 
gervi  atrienses. 

29  Dominis  parantur  ista,  Ifc]  Do- 
mini raro,  fuitini,  et  per  otium,  ci- 
vicis  quasi  emissi  vinculis,  has  volup- 
tates  earpunt :  vos,  o  villici,  semper, 
libere,  et  ad  satietatera  lis  fruiniini. 

Epig.  XXXI.  In  gulosum  et  ganeo- 
nem  hoc  scriptnm,  quo  notat  in  Cal- 
liodoro  luxum  et  gulam  Konianorum. 

1  Addixti,  ^c]  Vendidisti.  Suet, 
in  Cees.  '  Nummo  addixit,'  id  est,  ve- 
nuni  dedit.  Et  addicti  vocabantur 
homines  ob«rati,qui  et  nexi  dieuntur, 
qui  L.  12.  tabularum  ob  aes  alienuni 
crediloribus  in  temporariam  servitu- 
tem  addicebantur,  quos  Grseci  a7w- 
yifiovs,  id  est  KaTa5eoiKacriJi.4vovs  dixe- 
runt,  quos  creditori  dueere  domuiu 
a  praetore  permittebatur.  Raderus. 
Here]  Heri.  Epigramm.  44.  lib.  1. 
vers.  1.  Trecentis}  Aliiducerths,  qua- 
draginta  scil.  florenis. 

2  Setnel]  Ex  pretio  servi  venun- 
dati. 

4  Caena  pompa,  ^c]  Coenae  3.  sunt 
partes ;  antecoena,  coenae  caput  seu 
pompa,  et  secunda;  mensae  seu  l)ella- 
ria. 

5  Exclamare  libet'\  Epiphonema  a 
rei  indignitate.  Non  est  hie]  Hoc  in 
cos  convenit,  qui  tributa  populi  vee- 
tigaliaqiie  in  luxum  et  pompam  ab- 
sumunt.     Had. 

Epig.  xxxii.  Nobilitavit  hoe  Epi- 
graniniate  Antonium  ilium  'i'olusa- 
nuiii;  el  corporis  efligiem  et  animi 
virtutes  cxpressit. 

1  I'rimus]  Cognomen  ;  M.  Anto- 
nius  Primus.  Supra  Kpigr.  23. 

5  Am  ulihiun  mores,  SjC.\  '  Uuod  si 


ocnlis  facies  honesti  cerneretur,  miri- 
licos  sui  amores  excitaret :'  Plato. 
Spectabile  hoc  et  imitabile  picturanx 
laudandi  exemplar. 

Epig.  xxxiii.  Ut  suorum  Carnii- 
num  patronum  invocat  Paulum  lib.  7 . 
Epigr.  72.  sic  rogat  hie  Munatium, 
vel,  ut  alii  legunt,  Numacium,  ut  in- 
fames  versus,  suo  nomine  vulgatos, 
suos  esseneget.    Rad. 

1  Simplkior]  Sabinos  vocat  simpli- 
ses,  id  est,  rectos,  eandidos.  Sabinis] 
A  quibus  per  ludorum  speciem  eir- 
eumveutis,  Romani  foeminas  rapue- 
rnnt. 

2  Cecropium  senem]  Soeratem,  qui 
Juvenali  '  senex  vieiuus  Hymetto.' 
Alii  Epieuruiu  intelligunt. 

3  Sic  tibi  comoceri,  S^c.']  Haud  du- 
bie  cunsoceri  reete  restituit  Gruterus. 
Alterura,  quicquid  explicetur,  inep- 
tum  est.  Sed  nee  illud,  in  aedibus 
generi  et  soceri,  Sec.  Niliil  hie  de 
aedibus  utrinsve.  '  Consoceri  cla- 
ros  retinere  Penates  '  est,  consoceri 
tui,  nobilis  viri,  retinere  afiinitatera 
et  necessitudiuem,  matrimonio  natas 
tuae  cum  tilio  ejus,  nee  alterius  aut 
utrorumque  morte,  dum  tu  vives,  nee 
unquam  inter  ipsos  per  divortium 
dirempto.  Suetonius  de  Julio  post 
mortem  filiae  ejus:  '  Ad  retinendam 
autem  Pompeii  necessitudinem  ac 
voluntatem,  Octaviam  sororis  sua». 
neptem,  qua^  C.  Marcellonupta  erat, 
conditione  ei  dettiiit,  sibiqne  filiaui 
ejus  in  matrimonium  petit.'  Grono- 
vius.  Sic  tibi  cum  soceri,  Sfc.l  Sic  tibi 
casta  Venus  det  retinere  claros  Pe- 
nates soeeri  cum  perpetua  face  natae, 
uxoris  scilicet  tuae.  Alii  leg.  conso- 
ceri claros:  recte.  Hoc  est :  Venus  tibi 
connubium  natte  tua-,  cum  consoceri 
filio  initum,  in  aedibus  generi  et  so- 
ceri, ititernum  firmet,  ut  Concordes 
gener  ct  uurus,  consocerique  simul 
vivatis.  Consocer  est,  quorum  alter 
filium  alttrius  tiliaj  in  matrimonium 
dedit.    R(id. 

5  Ut  tu,  Sjc]   Ut  tu,  &c.  a  nobis 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    X. 


13G5 


ahigas,  id  est,  me  asseras  :  ut  Epigr. 
72.  et  12.  lib.  7.  JErugine  versus]  Ma- 
ledicentia,  livore,  quern  Epigv.  72. 
lib.  7.  dixerat,  '  atnnu  vonenuni.' 
Vide  Tiirneb.  lib.  30.  cap.  30.  qui  no- 
tat,  iuvidiam  animi  vitium  esse,  quale 
rubigo  est  ferri  et  aerugo  :  ut  eiiini 
ilia  fenum  et  aes  exedit,  ita  invidia 
cor  exedit,  et  se  ipsani  corrodit.  He- 
rat, illam  aeriiginem  '  nigrai  loliginis 
succum'  appellavit. 

8  Qui  legitur']  Cui  fama  favet  et 
lector,  hoc  est,  qui  legitur. 

9  Hunc  servare,  ^c]  Epigr.  ad  lib. 
I.  Epist.  et  Epigranim.  3.  lib.  8.  vers. 
20. 

EpfG.  XXXIV.  Jus  patronorum  a 
Trajano  Romanis  redditum  laudat 
Martialis. 

1  Di  tibi  denti  Solennis  formula 
bene  precandi. 

2  Et  rata]  Ratum  imperium,  quod 
Dii  contulere,  firment. 

3  Qui  sua  restituis,  Sfc]  Qui  resti- 
tuis  patronis  jus  patronatus  in  liber- 
tos  suos,  qnos  Douiitianus  militibiis 
aeqnarat.VidePlin.jun.  lib.  10.  Epist. 
11. 

4  Exul  non  erit  ille  suis]  Jure  sue 
spoliatus  tanquam  proscriptus  et  exul. 
Proscribebantur  vero  patroni,  cum  il- 
lis  jus  patronatus  eriperetur,  ut  ex  li- 
bertornm  bonis  semissem  ne  accipe- 
rent :  ita  iuiproprie  vocat  hie  exulem. 
De  clientibus  et  patronis  hie  non  ago ; 
alia  eniin  sunt  jura  patronorum  in 
dientes,  alia  in  libertos  :  non  omnis 
cliens  libertus,  omnis  tamen  libertus 
cliens.  Knd. 

5  Dignus  es,  Sfc]  Certe  dignus  es 
integram  inire  laudeni  ex  integro  cive 
Romano  pristinae  suee  dignitati  resti- 
luto.  Legend,  hie  censet  Scaliger 
tortum:  nam  de  torquendis  ex  accu- 
satioue  libertorum  aut  scrvorum  do- 
minis  intelligit;  quod  quum  liceret 
tempore  Domitiani,  Nerva  Impera- 
tor  sustulit.  Clientem]  Civem  Roman. 

6  Ut  liceat  inntum,  Sfc]  Srriverius  : 
Et  (liceat  tantum  vera  probare)  poles. 


Hoc  est :  Dignus  es  ut  possis  ;  et  po- 
tes  :  dunimodo  liceat  sen  possit  pro- 
bare  exul  se  esse  patronum.  Rad. 

Epig.  XXXV.  Poetriam  laudat  Sul- 
pitiRm,qHae,Martiali  apqualis,  scripsit 
Poemata  de  amore  conjugum,  et  tem- 
poribus  Domitiani,  aliaque  nonnulla. 
Est  infra  ad  Galenum  ejusdera  men- 
tio.  Rad. 

I  Sulpiciam,  ^c]  Poetriam-,  ]\Iar- 
tiali  coaevam :  cujus  meminit  Sido- 
uius  Carm.  9. 

5  Non  hac]  Non  scribit  insanos  Me- 
de?e  amores:  vel  non  excusat  Medeae 
scelera:  sic  Juven.  '  Periturae  ignos- 
cit  Elisa?,'  Satyr.  6.  vers.  436.  Col- 
chidos,  ^fc]  Vide  My thologos  et  Epigr. 
supra. 

7  Nee  fuisse  credit]  Nee  ipsa  credit, 
nee  aliis  credendas  ingerit  has  fab. 

8  Castas,  ^c]  De  amore  conjugum. 

II  NuUam  vequiorem]  Si  mores  Sul- 
pitise  spectes,  nullam  dices  pudicio- 
rem :  si  versus,  nullam  nequiorem; 
scripsit  enim  amores,  sed  conjugum. 

13  EgericE  jocos  fuisse]  Nymphaj, 
cujus  colloquio  et  institutis  se  usum 
finxit  Numa,  rex  Rom.  ii.  Vide  Ep. 
47.  lib.  6.  vers.  3, 

14  Udo]  Aricino,  fontibus  atque 
aqua^ductibus  niadenti;  vide  Juvenal. 
Satyr.  3.  vers.  11. 

15  Hac  condiscipula,  ^c]  Si  Sulpitia 
usa  fuisses  magistra  vel  condiscipula, 
o  Sappho. 

16  Sappho]  Poietria,  celebrata  de- 
cima  Musa. 

IS  Durus  Sulpiciatn,  ifc]  Qui  ne- 
gUxit  contempsitque  alias  mulieres, 
ad  amores  durus,  Sulpiciam  tamen 
ajque  aut  pot  ins  amaret. 

19  Fruslra]  Heraldus  post  *  Frustra' 
punctum  ponit,  hoc  sensu  :  Frustra 
cam  amaret  Phaon  durus,  et  quern 
Sappho  sibi  conciiiare  non  potuit. 
Frustra,  inquam,quiaCalenum  virum 
suum,  nee  Jovis,  nee  Bacchi,  nee 
ApoUinis  connubio  aut  societate  com- 
mutare  vcilet.  Namque,  Sfc]  Neque 
enim  Bacchi,  ApoUinis,  ipsiusve  Jo- 


1366 


NOT^   VARIORUM   IN 


vis  thalamos  pracferret  thalaniis  con- 
jugis  siii  Caleni,  ad  queni  mox  Epi- 
gramtn.  38. 

Epic,  xxxvi.  Mtinnae  vinum  Mas- 
siliense  Roinani  missuni  vitupciat. 
Massiliense  vimim  fumatum  lil).  13. 
exponitur. 

1  Improba,  ^c]  Adiilterantia  vi- 
num. Fumaria  cogunt]  Epigr.  82.  1. 
3.  vers.  23.  et  lib.  13.  Epigr.  123. 

2  Accipit  (Elatem,  ^t.]  Vina  apotlie- 
cis  condita  superponebantur  fiinia- 
riis,  nt  praecocem  matiiritatem  a  fiimi 
tenore  traherent.  Horat.  Od.  8.  lib. 
3.  Coltimella  cap.  6.  1.  1.  et  Galen. 
wept  avTiSoT.  Sed  insaluberrinia  esse 
haec  viua  testatur  Plinius  lib.  23.  cap. 
1. 

4  Toxica sava^  Vina  insaluberrinia: 
lit  jam  vers.  2.  Vide  etEp.  19.  lib.  1. 
vers.  6. 

6  Setia  cara  suis]  Vina  Setina  no- 
bilia,  e  Setia  Campauias. 

Epig.  XXXVII.  Poiita,  patriam  co- 
gitans,  rogat  Maternum  Jurispcritum 
et  municipeni,  an  aliquid  velit  man- 
dati  dare  ad  suos. 

1  Juris,  ^c]  Jurisperite  sanctissi- 
me  atque  disertissime. 

2  Qui  regis]  Qui  jus  respondes  ad- 
vocatis  et  reis. 

3  Municipi,  ^c]  Milii  concivi  tuo 
et  crvfiwaTpuorr],  nieditanti  patriam,  et 
Bilbilini  meani  visuro  (ut  supra  Epigr. 
20.)  Si  quid  est  quod  mandatum  ve- 
ils, niandal)is  niuicio. 

4  CallaicHm,  ^-c]  Hispanum :  Epi- 
gramm.  16.  supra,  vers.  3. 

5  An]  An  forte  Hispaniee  copiap 
pra'fers  Italiee  inopiam  ?  Laurenlino, 
ifc]  Quod  distat  a  Roma  17.  w.  pas- 
sunni. 

6  Dticere]  Capere.  Acos]  Piscicu- 
los  quosdam  vilissimos.  Gra?ce  /3eAo'- 
vas.    Belg.  geepe. 

7  Ad,  (Sfc]  Qiiam  in  Hispania  cap- 
tos  nniilos,  nisi  trilibres  sint,  itunaro 
rejircrc.  Sua  caplivum,  H^x.]  Qnibus 
vivunt,  niidc  cxtraimntiir.  Pisces 
vcro  saxaliics  (luvialilibus  meliorcs. 


Paulo  ante,  Epigr.  30.  vers.  24.  de 
magnitudine  et  pretio  niulli  dictum. 

9  Fattiarn]  Insipidam,  nullius  sapo- 
ris.  Sumina  ccsnure]  Lautissima  nien- 
sa.  Peloriila]  Concha  flaccida  et  sine 
cailo,  a  Peloro,  Sicilian  promoutorio 
sic  dicta  :  vel,  ut  alii  voliint,  a-nh  rov 
TTTjAoD,  a  coeno.  Vide  Horat.  lib.  2. 
Serm.  Sat.  4.  vers.  32.  '  Lucrina 
peloris.'    Epigr.  11.  lib.  6.  vers.  4. 

10  Quosque]  Mitulos. 

11  Baianis  quam,  i^c.]  Potius  qnam 
in  Hispania  ccenare  ostrea  nobilia, 
quae  non  habent  quod  invideant,  id 
est,  non  cedentia  ostreis  in  Lncrino 
lacu  prope  Baias  natis. 

12  Quce  pueri,  Sfc]  Tanta  eorum  in 
Hispania  copia. 

13  Olidam]  Quae  urinam  in  fuga 
incredibili  fsstore  mittit.  Epigram. 
4.  lib.  4.  vers.  11.  Clamosus,  ^c]  Ca. 
nes  liortatiis. 

14  Sordida  prada]  Vnlpes. 

15  lUic]  In  Hispania. 

16  Ilumida  Una  meos]  Retia  modo 
extracta  e  piscoso  niari  et  in  terra 
capient  lepores. 

17  Dum  loquor,  Sfc]  Steriles  amnes 
Italiae  dicit,  et  sine  pingui  fera  syl- 
vas.  Piscator,  missus  ad  ducendos 
pisces,  nihil  extraxit.  Venator,  quia 
martem  vel,  ut  alii  legunt,  miwlen  ce- 
pif,  putat  se  opiniam  praedam  adep- 
tum,  quam  superbus  ostentat. 

18  Capta  mde  superbus]  Non,  made. 
Groiiov.  31ele]  Pr.lat.  male:  unde 
Rntgersius  et  Scriverius  mele,  animali 
mordaci  et  pernicioso,  quod  vulgo 
Taxus  sive  Dasius  appeliatnr.  Lege- 
batiir  antca  mavte.  Libri  veteres  ha- 
bent mule  pro  male,  qua  est  cattus 
silvcstris.  Et  Gratianus  '  lucifugam 
niclen  '  vocat,  qu»,  ovorum  inaximc 
appetens,  noctu  iere  tantum  grassari 
irolita.  Qui  etiam  tradit  galeros  ex  ea 
fieri  venatoribus,  '  lucifngaqiie  ex 
niarlc  galeros  :'  camque  viverrae  vel 
mustella;  rustica>  similem  esse  aiunt. 
Sulmus.  Superbus]  Periude  ac  opima 
pranla  cssct  onustus. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    X. 


1367 


19  Omnis  ab  urbano,  ^c.]  Ad  villas 
in  Italia  maritimas,  pisces  ex  urbe 
feninttir  ad  inensas  instruendas.  Sic 
Epigr.  47.  vers.  15.  et  Epigr.  57.  vers, 
ult.  I.  3. 

20  Callaieum]  Supra,  vers.  4. 
Epig.   XXXVIII.    Felix  conjugium 

Siilpitiae  et  Caleni  prsedical,  et  ad 
omnia  ad  SulpitiiE  refert  gratiam. 

1  MuUes]  Jiicnndos,  felices,  laetos. 
Calene'\  Supra,  Epigr.  45. 

5  Caris  litoris,  ^x.]  Epigr.  45.  lib. 
8.  vers.  2. 

6  Pugnas]  Trjs  K\tvovd\7)s. 

7  Lucenia  vidif]  Epigram.  39.  lib. 
13, 

8  Nimbis  ebria  Nicerotianis]  Quippe 
in  liicernis  ungueuta  quo  suavius  ole- 
rent  et  arderent  sumptuosius.  Nim- 
bis  ebria,  ^c]  Madens  adspersionibus 
et  nngiientis  a  Nicerote  aromatopola 
cont'ectis.  Epigr.  55.  lib.  6.  vers.  3. 

9  Vixisli  tribtis,  ^c]  Veram  egisti 
vitain  solos  hosce  15.  annos,  quibus 
fuisti  uxoratiis, 

12  Ex  mis  tibi,  ^-c]  Uniim  ejiismodi 
diem  tibi  a  fatis  redditum  praeferres 
4.  ajtatibus  Nestoris,  id  est,  12.  secn- 
lis.  Vide  Epigrammate  30.  lib.  9. 
vers.  1. 

Epig.  xxxix.  Lesbiam  tam  tvirpem 
et  annosani  ait,  ut  videatur  omnium 
foeminarum  prima,  ex  ipso  Into  a  Pro- 
uietheo  ficta. 

2  Mentiris,  ^c]  Immo  antiqnior  es 
cninlfcus  Consnlibiis.  Numa]  Secuu- 
do  rege  Roman. 

4  Ficta  Prometheo,  i^c]  Ita  annosa 
es  et  simul  adeo  squallida  et  tiirpis, 
lit  videaris  e  Into  facta  a  Prometheo; 
respicitqiie  fignientum  Poeticuni  : 
vide  Epigr.  77.  infra. 

Epig.  xl.  3  Aon  erat  cinadusi  Alius 
erat  a  cinaedo.  Quod  autem  fuerit 
hoc  scelus,  videtur  innnere  Parono- 
masia too  'Irrnpi:'  Epigr.  47.  lib.  2. 
vers.  3. 

Epig,  xli.  Avaritiap  caussa,  avara 
Proculeia  a  viro  diverlit. 

1  Mensenovo,  ^"c]  Januario,  ct  rh 
*  Mensc  novo  '  avTiridiTai  T<f  '  vcte- 


rem  maritnm.' 

4  Prator  erat]  Ne  itaqne  nxor  do- 
tata  et  dives  niarito  pauperi  designato 
PrtEtori  cogcretnr  suppeditare  im- 
pensas  purpuriE  (namqne  purpurati 
sen  preetextati  curabant  Megalesia 
Praetores)  et  ludorum  in  honorera 
Magnae  niatris  Denm  et  ad  concilian- 
dam  gratiam  et  salutein  populi ;  fecit 
Proculeia  divortiura, 

5  Constatura  fuit  Megalensis,  ^c] 
Mcgalensem  pnrpuram  vocat  togam 
triumphalem,  qua  indutus  Praetor  Me- 
gale/iac2B  mappae  spectaciila  editurus 
erat,  Videntur  etiam  Prsetores  non 
modo  in  Ludorum  editione,  sed  inter 
sacrificandum  vestem  pictam  et  trium- 
phalem gestasse.  Ferrar. 

7  Populare  sacrum,  (Sfc]  Merula 
refert  ad  Floralia.  Raderus  ad  For- 
nacalia,  Palilia,  seu  Laralia.  Ego 
hasc  eadem  Megalesia  maxiifle  po- 
pulare sacrum  fuisse  censeo,  ut  quae 
ad  religionem  et  laetitiam  populi  ce- 
lebrata  sunt.  Popularia  ergo  sacra 
sunt,  quae  omnes  cives  faciunt :  quje- 
que  non  sunt  attributacertis  familiis. 
Ex  his  Floralia  erant,  quae  Magistra- 
tibus  et  Pranoribus  fiebant :  sed  et 
alia,  quorum  quaedam  fortasse  Prae- 
toris  impensis  fiebant.  Turneb.  lib. 
30.  Advers.  cap.  30. 

8  Discidium']  Quod  est  divortium, 
quum  discedit  a  conjuge  conjux. 

Epig.  xlii.  Ad  Dindymum]  Adeun- 
dem.  Epigram.  41.  et  83.  lib.  5. 

3  Ventura,  Sfc]  Nondum  decerpta, 
intactaadhuc. 

Epig.  xliii.  1  Agro]  Sepulchria 
consecrari  agellum  moris  fuit,  ut  dic- 
tum Epigr.  115.  etll7.1ib.  1. 

2  Plus  vulli,  Sfcl  Manent  enim  tibi 
dotes  sepultarum,  vacalque  thalanms 
novo  conjugio. 

Epig.  xliv.  Magnus  et  clarus  vir 
fuit  hie  Ovidius,  Cacsonii  comes  vo- 
luntarius  cxilii,  Neronis  temporibus 
natus  Cal.  Aprilibus:  lib.  9.  Epigr, 
53.  Juxta  Nomentum  praedia  ha- 
buit.  Hoc  loco  ait,  amici  caussa  pro- 
fectum  in  Britanniam  ;  vovet  illi  re- 


13G8 


NOTiE    VARIORUM    IN 


dituin,et  quictam  taiulom  vitain. 

1  Quincte']  De  hoc  Epigramiiia  44. 
et  45.  lib.  7.  et  Epigr.  53.  lib.  9.  Ca- 
ledonios,  ^c]  Scotos.  Ep.  7.1ib.  Spect. 
vers.  3. 

2  Viridem  Tethyn,  ^c]  Cn;rulenm 
«eu  viride  marc.  Patrem]  Patremne 
fliiDiiiium,  physice  ?  Au  quia  Deus  ? 
Dii  autem  omnes  dicti  patres.  An 
ex  opinione  Thaletis  qui  omnia  ex 
aquagenerari  sensit  ?  Vide  qtize  Far- 
nab,  ad  vers.  2G6.  CEdipi  Senecae. 

3  Numce  coUes]  Sabinorum  regio- 
nem  montanam:  unde  oriiuulns  Nu- 
nia;  Curibus  scilicet,  et  in  qua  prae- 
dium  Ovidii  Nomentapum.  Cliiver. 
Ital.  lib.  2.  cap.  8.  Alii  exp.  Romam 
a  Niima  secnndo  rege  auctam.  No- 
mentana  relinqiiis]  Prtedium  tiiiim  No- 
mentanuni :  de  quo  Epigr.  106.  lib.  1, 
et  Epigr.  93.  lib.  7.  Nomentiim  ergo 
Umbriae  oppidiini,  Albanorum  (!(>ionia 
Tarqiiinio  expiignata.  [  Itethiqnis  daut 
edd.  Maittair.  et  Barbouii.] 

5  Guadia  til  differs,  ^c]  X'ide  Epi- 
gram. .54.  lib.  4.   et  Epigr.  16.  lib.  1. 

6  Atropos]  Parcariini  ultima. 

7  Aitiico]  Cirsonio,  lit  Epigr.  44. 
et  45.  lib.  7.  vel  alteri  ciiivis  aniico. 

9  Tuts  Sabinis]  Unde  oritindiis  es. 

10  Teque  tuas,l<fc.]  Viruni  probnm 
niaxime  se  amare  decet,  &r.  Arist. 
Magn.  Mor.  lib.  2.  cap.  13.  et  14. 
'Qui  sibi  amicus  est,  hnnc  scito  ami- 
cuni  omnibus  esse.'  Sener.  Epist.  6. 
Tibi  ergo  earns  sis,  te  quoque  respi- 
cias  :  nam,  ut  Terentius  recte  :  '  Prox- 
imus  sum  egomet  mihi.' 

Epic.  xlv.  Encomiastica,  nupti- 
aiia,  natalitia,  amatoria,  et  simiiia ; 
qua>,  nt  materia  blanda  et  lonis,  ita 
nuineros  quoque  lenes  et  blantla  ver- 
ba desiderant.  Si  tibi  haec  veiut  mi- 
nus arria  displicent,  abi  hinc  ot  ro- 
das  ossa,  bilias  acelum,  legas  inaledi- 
ca,  See.  Mihi  placet,  subinde  etiain 
lenia  et  dulcia  miscere  amaris. 

1  Lcnc  ct  duke  liliclli]  Amatorium, 
nuptialf,  saliitatorium.  Sue. 

2  UonoriJicum,&i-c.'\  Encomiastioum. 

3  Pingue   pulnf]    Crassura,    rude. 


Coslam,  i(c.]  Ossa  mavis  rodere, 
quam  gnstare  ilia  apri  :  hoc  t  st,  ma- 
ledica  probas  Carmina,  et  acria  dul- 
cibus  praefers.  Bibe  itaque  vina  ve- 
nenosa  (ut  Epigr.  19.  lib.  1.  vers.  6' 
et  Epigr.  92.  lib.  6.)  et  acetum,  hoc 
est,  Carmina  maledica. 

6  Nostra  lagena  titum^  Dulce  et 
mite  vinum,  id  est,  Carmen  lene, 
dulce,  honorificum. 

Epig.  xlvi.  Hie  Mathonis  caus- 
sidici  studium  dicendi  videtur  car- 
pere,  quod  eo  Matho  referebat,  nou 
ut  bene,  sed  ut  belle  diceret. 

1  Belle,  Matho,  ^c]  Placenter,  et 
ad  voluntatem  audientium,  vel  ex 
regulis  Rhetorices  et  artis  lenociniis. 
.Sic  Pers.  Sat.  1.  vers.  86. 

2  Bene]  Ad  rem  propositam,omis. 
sis  artis  praeceptis,  ex  rei  veritate. 
niale^  Missis  lenociniis  et  blanditiis: 
at()ue,ubi  opus  erit,  maledicas,  neque 
in  obsequiuin  malefico  vel  potentissi- 
mo  parcas.  Vel  negligendo  artis  fu- 
cos  et  praecepta ;  nonuumquam  hoc 
est  bene  dicere,  cum  tali  ratione  male 
dicis.  Sicut  in  ipso  neglectu  quidam 
cultus  est,  et  in  conteinptn  artis  arti- 
ficium.  Had. 

Epig.  xlvii.  Hoc  est  illud  iroXv- 
0pvA\T}Toi  EpigVamma,  lippis,  ut  aiunt, 
et  tonsoribus  decautatum  :  quod  pue- 
ri  norunt  antcquani  discant;  tenent 
antequam  intelligaut.  Totum  est  ad 
beata;  vitai  tranquillitatem  composi- 
tuin.  Rad. 

3  Non  pnria  labore]  Parce  enim, 
duriter,  et  anxie  quaesita  anxie  et  non 
sine  curis  teneutur.  Kelictu]  A  pa- 
tre  seu  majoribus.  narpS)  «x*"'  5^' 
rhv  KaXus  fvSaifiova.  '  Patema  rura 
bohus  exercet  suis.'  Vide  et  Senec 
de  Beata  Vita,  c.  23. 

4  Non  ingratus  agar]  Qui  semina 
reddit  cum  largo  tVenore;  qui  spein 
non  ementitur.  Focus  perenvis]  Per 
Metonym.  focum  pro  victu  po- 
suit. 

a  Lis"]  Contentionesforenses  intel- 
lige.  Horat.  '  Forumque  vitat,  et  su- 
pcrba,'  &c.     Toga  vara]  Officia  toga- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    I, in,    X. 


]:¥;0 


tfi,  iirbana,  clienttiDi  ambitus,  &c. 
Epii;r.  51.  infra,  vers.  6.  'Otunicata 
qiiies.'  Mens  quieta^  Aiiinii  concor- 
diam  Seneca  pntat  sumrnuni  bonum. 
6  Vires  ingeniKB']  Ex  his,  qii<E  oiii- 
uia  notant  significare  rh  *  ingeumiin,' 
nihil  ad  hunc  rhombiim.  Nativuni 
diciint,  simplex,  incorniptum,  pra- 
^tans,  elegans.  Immo  '  ingenisae  vi- 
res' sunt,  temperatap,non  nimiae,  quae 
deceant  hominem  animo  magis  qaam 
niembris  aestimandiim.  Sic  supra  : 
*  Invalidnra  est  nobis  ingeniiumque 
latns.'  Et  Ovidio,  'InvalidaR  vires 
ingenuaeqiie  niihi.'  Cui  propterea  in- 
dignuni, '  Ingennum  duraponere  cor- 
pus hnmo.'  Sic  Ammianus  lib.  19. 
'  Cum  ire  protinus  pergeremus,  et 
incedendi  nimietate  snperarer,  ut  in. 
suetus  ingeuuus.'  Eodem  pertinet 
Nostri  lib.  12.  Epigr.  4.  'Tu  das 
ingeuuse  jus  mihi  pigritiae.'  Socrates 
dicebat,  Sxi  rj  apyla  a.Sf\((>})  r^y  iXevBe- 
pias  ^(TTi,  et  qu£e  in  banc  rem  iElianus 
lib.  10.  Var.  cap.  14.  Cicero  lib.  2. 
de  Orat.  '  l\Iihi  enim  liber  esse  non 
videtur,  qui  non  aliqiiando  nihil  agit.' 
Gronov.  Vires  ingeiiiKe]  Ev(pvf7s,  quas 
et  sapiens  optat :  liinc  ingenuae  artes, 
tanquam  liberap  et  nobiles,  opponun- 
tur  servilibus  et  ignobilibus.  '  Inge- 
nnus'  ergo  proprie  nativus.  Salubre 
corpus^  Mens  sana  in  corpore  sano. 

7  Prudens  simplicitns'^  '  Estote  pru- 
dentes  sicut  serpentes,  simplices  sic- 
ut  columbae.'  Pares  amici]  Convic- 
tores  faciles  et  jucundi.  Impares 
enim  genere,  fortuna,  opibus,  raro 
pares  gerunt  aninios,  dum  major  nii- 
norem  facile  contemnit,  &c. 

8  Convictus  facilis]  Convivae,  vel 
ipse  cibus  parabilis,  nee  mari,  terra, 
et  acre  exquisitus,  gula  non  irritata: 
ri  f/,^  TTfidoma  rovs  /ut;  irdvciivTas  iff6kiv, 
KoX  rovs  jU'))  Si^wvras  iriveiVy  Xenoph. 
'Airo/i)/.  d, 

9  Soluta  curis']  '  O  quid  solutis  est 
beatius  curis !'  Catull. 

10  Torus']  Tori  socia,  uxor. 


11  Si>mnus,^c.]  .Soninus  facilis,  siia- 
vis,  brcvis. 

12  Quod  sis,  esse  velis]  Contentus 
tua  sorte,  conditione,  fortuna:  nee 
prae  te  alios  judices  beatos.  Aflyhprb 
irapbv  ev  notuv, 

13  5u«i»ii(m,afc.]  Mortis  non  libido, 
non  fuga.  Senec.  Epist.  24.  70.  78. 
et  Beata  Vita  cap.  5.  dvc. 

Epig.  xlviii.  luscriptio  coiitinet 
argumentum. 

1  Nunciut,  Sfc.l  Tsidis  sacerdotes 
reversi  ab  iudagatione  filii  aniissi 
(quam  quotidie  repraesentabant)  in- 
dicant testanturque  esse  horam  octa- 
vam,  id  est,  secundam  a  meridie. 

2  Et  pilata  reditl  Locus  mire  vexa- 
tus,  quern  sic  iuterpretor.  'I^ilatam 
cohortem'  accipio  cohortem  pnetoria- 
norum  militum  pilis  armatorum,  qu;E 
ad  palatium  iilo  die  excubias  egt>rat. 
Suetonius  Othone  cap.  6.  '  Tulerat 
animus  post  adoptiouem  statim  casira 
occupare,  coenantemque  in  palalio 
Galbam  aggredi  :  sed  obstitit  respec- 
tus  cohortis,  quae  tuncexcubabat ;  ne 
oneraretur  invidia,  quod  ejusdem  sta- 
tione  et  Caius  fuerat  occisus  et  de- 
sevtus  Nero.'  Ita  enim  legendum 
cum  antiquis,  non,  Erat  animus,  ut 
subjecerunt.  Saliustius  Catil.  '  Diu- 
tius  in  his  locis  esse,  etiamsi  maxime 
animus  ferat,  frumenti  atque  aliarum 
rerum  egestas  prohibet.'  0%idius : 
'  In  nova  fert  animus.'  Lucanus  lib. 
1.  '  Fert  aniunis  causas  tantarum  ex- 
promere  rerum.'  Ilia  igitur  pilata 
cohorsjanique  rediit,  nempein  castra 
pra;toriana,  et  subiit  ncmpe  altera 
illius  vices  excipiens.  Non  quidem 
confirmare  possum  circa  octavam  diei 
horam,  ut  illis  computabatur,  fuisse 
stationes  nmtatas  :  satis  tamen  veri- 
simile  est,  cum  vel  occupatissimis  no- 
na  esset  hora  canaj :  et  turn  dies  ope- 
rosus  pro  exacto  haberetnr.  Et  pi- 
lata cohors  jan»  et  rediit  et  subiit  > 
nt  appareat  hoc  sensii  nee  in  repetitis 
particulis  copulativis  aliquid  duri  hjp.- 


1370 


NOT^   VARIORUM    IN 


rere.  Distinctio  tantuni  mutanda : 
Et  piluta  rcditjamqiie,  subitque,  cohors. 
Gronov.  Atquc  pilatu']  Ita  restitnit 
Scriverius  a  Jos.  Scaligero  nionitus  : 
depilata,  volsa,  calva.  Sic  Martialis 
lib.  12.  Epigr.  29.  <  Linigeri  fugiunt 
calvisistrataqne  turba.'  H.  SalmiiUi. 
ad  Panciroli  cap.  de  Bysso,  Ecce  pi- 
luta, cam  antea  legeretur,  Et  pilata, 
exponereturque  pilis,  gladiis,  cidtiis 
arinala.  Alii,  Et  pileata,  contra  le- 
gem pediam  metri.  Vide  Epigrarani. 
56.  lib.  6.  Redit,  Ifc]  Ad  tenipliuii 
Dese  Isidis  in  campo  IMartio.  Turn 
et  observandum,  Isidi  bis  in  die  laii- 
dcs  ab  Isiacis  dictas.  Prima  nempe 
hora,  qua  sacerdotes  Isidis  teniplum 
aperiebant  (idque  Apertiovocabatur) 
et  Deum  saiutabant,  quod  Salutalio- 
nem  et  Excitationem  appellabant. 
Post,  totum  diem  stipem  emendica- 
bant.  Inde  ad  octavani  redibant,  et 
Deani  componebant,  et  templum 
claudebant.  Has  geminas  Isidis  ku- 
dos TibullusiutcUigit,  qnura  ita  lib.  1. 
canit :  '  Bisque  die  resoluta  comas 
tibi  dicere  laudes  Insignis  turba  de- 
lieat  in  Piiaria.'  Jamqiie  subitque']  An 
scribcndum,  stutque  subitque  cohors? 
Is  am  reversi  Isiaci  ex  mendicatione 
Deam  stantes  adorabant.  Martial- 
lib.  12.  Epigr.  20.  Delude  compone- 
bant, opinor,  Deam,  lemplunuiue 
claudebant.  Rad. 

3  Tempcrat  hac]  Hora  sc.  octava. 
Prior  hora,  8fc.]  Septima,  id  est,  prima 
pomcridiaiia,  octava  prior. 

4  Keroneculet]  Neroniauls  tbermis. 
Epigr.  33.  lib.  7. 

5  Stella,  i^-cJ]  Amici  et  convivse 
Poet  a-. 

6  Sif^ina  capit]  Lectus  ad  mensam 
acconimodatus,  (jui  referebat  iiuagi- 
nem  Gra;corum  2,  quod  oliiu  forma- 
batur  ut  Latiunm  C.  Vide  F.pig.  H7. 
lib.  14.  Brodieus  mensam  iiiterpre- 
tatur,  cul  contra  Lipsium  astipulatur 
Savato  ad  Sidonium,  lib.  2.  vers.  5. 
Ep.  2.  Viile  ft  Sturkium  Anli(|nita- 
tum  Conviv.  lib.  2.  cap.  31.  et  Kof^i- 


flum,  cap.  38.  lib.  5.  Rom.  Antiquit. 
Sumus,  adde  Lupuin]  '  Sex  enim,  con- 
vivium  Cum  rege  justum;  si  super, 
convicium  est :'  Anson.  Ephemer.  et 
A.  Gellius  libro  13.  cap.  11.  Vide  et 
Rosinum  Antiquit.  Roman,  libro  5. 
capite  28. 

7  ExoneTaturas,ijC.]  Epigramm.  88. 
libro  3. 

9  Sedens]  Sessilis:  Epigr.  47.  lib. 
3.  de  qua  Athenaeus  lib.  2.  cap.  27. 
Sedile  porrum]  Epigramm.  47.  lib.  3. 
vers.  9.  Mas,  tojisile:  vers.  15.  Quo 
loco  vir  erudilissiu;us,  bene  de  poeta 
illo  meritus,  negat  se  scire  quid  sit 
porrum  tonsile.  Hincdiscat.  Est  enim 
quod  Graeci  Kaprhv  vocaut,  Latini 
sectile  et  sectivum ;  distinguuntque 
a  capitato.  Salmasius. 

10  Ruclatrix  nieniha']  Quae  rnctus 
ciet.  Al.  stuprutrix  mentha.  Al.  nee  de- 
stuprutrix  mentha,  sed  h.  id  est,  ovri- 
Sav^,  frugiperda,  qute  semen  destruit. 
Herba  salux']  Eruca,  qua  salaci  ap- 
pellata,tit  et  bulbis,interdicit  Ovidius 
2.  Remedidrum. 

11  Secla  ova  lacertosl  Epigramm. 
79.  lib.  5.  vers.  5.  Lacertus,  Bclg.  een 
Hagedisse.  Lacertus  enim  rcptilis 
genus,  vocatus  ita,  quod  bracliia  ha- 
beat.  Genera  lacertorum  plura,  ut 
botrax,  salaniandra,  saura,  stellio. 
Est  et  lacertus  piscis.  Rutatos]  Ruta 
conditos. 

12  £*  inadidum,  ^c]  Papillae  suis 
primiparae,  salso  thynni  liquore  im- 
buta".    Ep.  5(i.  lib.  13. 

13  Gusttisinhis]  Gruteri  Palatinus 
agnoscitscripturam  (iasiu-SjUnde  Scri- 
verius Optimo  sensu  atquc  liuic  loco 
aptissimo  conjecit  Guaius:  quasi  di- 
cat :  Priora  ilia  dabuntur  in  promul- 
fiide  et  gustu  :  scciuitur  caput  ca'ua?, 
licedus,  ofelici-,  «S:c.  Vide  quae  ad  Epi- 
gramm. 79.  lib.  5.  vers.  3. 

11  lnli,um(nii,Sje.~\  Qucm,  lupo  rap- 
tori  obnoxiuui,  nos  nostrum  facieinus, 
exporturi  tcncrioreni.  liatiouem  vide 
apud  Plutarch,  libio  1.  Sympos.  9. 
Quxst. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.   X. 


1371 


15  Slrudoris']  Caiptoris.  Vide  quae 
ad  Sat.  11.  Juven.  vers.  136.  Stntc- 
toris  ofellce']  Gloss.  '  Stiuctor,  oIkoU- 
fios.'  At  hie  alius  strnctoris  usus. 
Nam  structorem  appellat  Martialis, 
quern  cibicidani  Veteies.  Notum 
enim  antiquis  fulsse  servos,  qui  obso- 
iiium  scinderent ;  quin  et  magistros, 
qui  obsonii  carpeiidi  artem  docerent 
ac  profiterentur.  Juvenal.  Satyra  11. 
Ubi  etlam  structoiein  nostrum  cibi- 
cidani appellat,  quemadmodum  et 
Martialis,  ut  et  Sat.  5.  '  Structorem 
interea,  ne  qua  indignatio  desit,  Sal- 
tanteni  spectes,  et  chironomonta  vo- 
lanti  Cul telle,'  Sec.  Coguoscis  ex  hoc 
loco,  certis  gestibus  solitos  structores 
illos  obsonia  scindere.  Herald.  Et 
quce,  ^c]  Partes  carniunj  assatee  vel 
elixae. 

16  Fubafabrorum]  Herba,  quafaha 
coudita,  fabrilis  dicebatur.  Columel. 
'  Quique  fabis  habilis  fabrilia  niiscet.' 
Protutomique  rudes}  Caules,  qui  primi 
succiduntur. 

17  Ccenisque,  Sfc.']  Quartae  huie 
crena;  inservieus. 

19  De  Nomentana,  <^c.]  Nomenta- 
num  vinum,  quo  recentius,  hoc  dete- 
rius;  quo  vetustius,  hoc  generosins. 
Epigr.  106.  lib.  1.  vers.  1. 

20  QucebisFrontinOfSfc]  Qua  vinum 
conditum  erat  priore  consulatu  Fron- 
tini  iterum  Cos. 

21  Nee  mane,  ^c]  Libertas  lo- 
quendi,  cnjus  nos  non  preniteat  proxi- 
mo mane,  vel  propter  difBcilem  ali- 
quem  convivam,  vel  qui  dicta  foris 
elirainet,  reumque  facial. 

23  De  Prasino, 4c. ]  De  factionibus 
aurigatorum,  et  studiis  Principis  et 
Populi.  Periculosum  autem  erat  sub 
Nerone,  Vitellio,  et  Domitiano  iis  fa- 
vere,  a  quibus  aiieni  principes.  Pra- 
sinai  autem  et  Vcnetit  maxime  fave- 
bant.  A  colore  ergo  ita  appellati  sunt 
Veneti,  Prasini,  Rosei,  Albi.  Prasini 
enim  habebant  viridem  cultum  :  Ve- 
neti, caeruleum.     Et  Palat.  hie  legit : 


De  Prasino  scidoqtie  77ieusconviva  loqua- 
tur:  ut  forte  fuerit :  De  Prasino  Scor- 
pvque  incus  conviva  loquutur:  ac  non 
tarn  factiones  designet  aurigarura, 
quam  illos  aurigas  iniperatori  caros. 
Gntt. 

Epig.  xlix.  Convivatorem  sordi- 
dum  carpit,  qui  bibebat  Falernum,  et 
convivis  in  auro  propinabat  Sabinum, 
vinum  delerrimum. 

1  Cum  potes,  4"c]  Vide  geminum 
huic  Epigramma  SO.  lib.  4.  Poles']  Bi- 
bas  vinum  nobile.  Ametliyslinos]  Scy- 
phos  gemmis  ornatos,  vel  vitreos  pel- 
lucidos  instar  amethysti:  velrespicit 
ad  colorem  vini.  Legendum  amethys- 
tine, id  est,  poculo  ex  amethysto 
gemma  facto.  Tricntes]  Triens  est 
tertia  sextarii  pars,  quatuor  cyathos 
sen  uncias  continens,  Epigrammate 
107.  libro  1.  vers.  8. 

2  Opbniano']  Epigr.  27.  lib.  1. 
vers.  7. 

3  Modo  conditum  Sahinum']  Quod 
tamen  ante  annum  sextum  non  est 
potabile. 

5  Pliimbea,  ^c]  Pessima  et  vilis- 
sima.ut  intermetalla  pIumbi!m,aureo 
poculo  indigna. 

Epic.  l.  Deplorat  fatum  Scorpi 
aurigatoris,  populo  principibusque 
gratissimi. 

1  Frangatl  Respicit  ad  publicum 
luctuni,  quo  '  Consul  init  fractisms- 
rentem  fascibus  urbem.'  Ovid,  ad 
Liviam.  Victor  enim  Scorpus  fato 
victus  est  :  itaque  frustra  gerit  pal- 
mam,  sigunm  victoria?.  Idumaas] 
Idume,  extrema  Judaeae  j.ars,  palrase 
ferax.  '  Arbusto  palmarum  dives 
Idume,'  Lucan.  Tristis]  Ob  mortem 
Scorpi,  qui  sappe  in  aurigatione  ludis 
Circensibus  vicerat.  Victoria]  Inci- 
tat  aii  liictus  nuniina  quondam  Scorpo 
nobilissimo  auiigatori  faventia,  Vic- 
torian!, Favorem,  Honoreni,  Gloriam. 
Palmas]  Signuui  victorias  in  certami- 
nibus  donabatur  palma,  quod  dc- 
pressa  ea  arbor  non  ccdat,sed  adver- 


1372 


^'OT/E    VARIOIUJM    IN 


sns    pondiis    renitatnr    ac    resurgat. 
Aiistot.  Piobl.  Plutarch.  Sympos. 

2  Platige']  Qui  solebas  plaudere, 
plausnm  inplanctiiniconveite.  Faror] 
'  Favor'  hie  proprie  :  iit  et '  lavere.' 
Defactionibusmododicebanms.  Inde 
'  favere'  et  '  favor' in  ciicoet  theatris. 
Herald. 

3  Mutet  Honor  c-ultus]  Resplcitmo- 
reni  publici  hictus,  quo  patres  Rom, 
depositis  qua  ad  ornatiuii  et  einjixe- 
plas  insignia  pertinebant,  atrati,  sor- 
didati,  pullatiqne  iiicedebant.  Mutet 
Honor  01111118]  Quod  fieri  solituni  in 
luctu  ;  annulos  et  cajtera  ejnsniodi 
ponebant.  Vestem  etiani  Senatoriam 
equestri  veste  quandoque  mutabaut. 
Matronae  etiam  cultum  suum  depo- 
suenint.  Herald.  Munera  Jiammis] 
Quae  munera  rogo  imponantnr.  Vide 
Suetonium  Jul.  cap.  84.  Dion.  Au- 
gust. Et,  de  more  laniandi  crines  in 
funere,  vide  quae  Farnab.  ad  Senecaj 
Hippolyt. vers.  117G.  Munera flammis] 
Proprie  '  munera.'  Sic  et  '  feralia 
munera'  dicit  Ovid.  Caeterum  pneter 
thus  et  caeteros  odores,  quaicumque 
poterant  conjicicbaut  in  eorum  ro- 
gum,  quos  honoratos  volebant.  Vestes 
quandoque  injiciebant,  et  certe  de- 
functorum  vestes  simul  cremabant. 
Existimabant  enim  mortuos  absque 
vestibus  rigere  et  frigore  confici,  et 
iileirco  vestes  non  solum  simul  sepe- 
liri,  sed  et  comburi  debere.    Herald. 

5  Prima  frattdatuSjSj-c]  Anno  aeta- 
tis  27.   Infra  Epigr.  53. 

6  A'lgTos,  ^-c]  Pro  albis,  quijjus 
victor  vehebaris,  jam  vcheris  Pluto- 
niis  equis,  infernis,  nigris:  siquidem 
affectus  et  studia  in  morte  et  apud 
inferos  mancre  fmgunt  poiitae. 

7  Curribus,  ^c]  Ut  semper  victo- 
riae,  ita  et  vitae  mctam  attingere  pro- 
perabas. 

Epic.  li.  Faiistinus  in  Campania 
amaenos  quosdam  locos  et  villas  circa 
Tavracinam  babebat.  Martialis  rccte 
carpit  amicum,  quod,  verrio  tempore, 


rure  suo  nee  otio  fruatur;  sed  Romas 
patiatur  se  honoribus  et  magistrati- 
bus  implicari.  Rad. 

1  Sidcra,  Sfc]  Signa  verua  fuga- 
runt  hyemem  ;  Taurus,  cui  adsignatur 
Aprilis,  respicit  Arietem  pra;eimtera 
meuse  Rlartio,  Geminis  insecutis 
mense  Maio.  Agnus  autem  Phryx- 
affus  appellatur,  propter  Phryxum 
Athamantis  filium,  qiieni  aries  per 
Hellespontum  in  Colchos  vexit  cinn 
sorore  Helle,  qiiaeque  decidit  in  pon- 
tnm.  De  Jove  taiiro  Europarn  e  Tyro 
in  Cretam  vehente,  de  Phryxi  ariete 
et  Geminis,  vide  Mythol.  et  quae 
Farnab.  ad  Senec.  Hip.  vers.  302. 
Troad.  vers.  1032.  et  Thyesten  851. 

2  Alleriium  Castora]  Quia  Equicu- 
lus  Castoris  et  Geminus  nunquam  si- 
mul in  Gr£Ecia  videantur,  quemadmo- 
dum  astrologi  decent.  An,  occidente 
altero,  alter  oriatur,  disputat  Bisciola 
lib.  4.  cap.  6. 

3  Ridet  agcr]  Descriptio  veris,  qua- 
ils apud  Ovid.  1.  Fast.  '  Omnia  tunc 
florent,'  &c. 

4  Ismarimn,  ^c]  Philomela  ver 
nunciat.  Fabulam  vide  apud  Ovid. 
Metamorpb.  libro  6.  Ismaros  mons 
cstThraciae:  hinc'  Ismarium,'Thra- 
ciuni.  Ityn]  Filium  Terei  et  Procnes, 
occisum  a  raatre  et  matertera. 

5  Quos,  Fuustitic,  ^c]  Qnas  deli- 
cias,  quibus  Ravennaj  rusticatns  frui 
pottras,  tibi  auferunt  curie  et  ue- 
gotia  urbana  !  Bodleianus  Ms.  Quos, 
Fuustine,  dies,  tjuales  tibi  Roma  Ra- 
vcnmc  Abstulit?  Ravenna  autem  hacc 
Faustinas  erat  villa  in  agro  Tarraci- 
nensi,  20.  ab  Urbe  lapide ;  non  urbs 
Italiiv. 

a  Soles']  Dies  clari,  jucundi,  liberi. 
'  Fulsere  quondam  candidi  tibi  soles,' 
Catullus.  Tunicata  qnies]  Ab  officiis 
et  servitiis  togatorum  libera  :  rusti- 
cati  quippc  et  in  municipiis  agentes 
togani  raro  iuduebant.  Farnab.  De 
vita  mmiicipali  hoc  dicitur:  quia,  in 
municipiis,  tnnicis  potius  quam  togis 


M.    VAL.    AIARTIALIS    F-PIGR.    LIB.    X. 


1373 


utebantur,  ut  et  Lipsius  notat,  Epist. 
5.  lib.  1.  Epistol.  Quaest.  Epigr.  50. 
lib.  1.  vers.  3.  Epigr.  47.  supra,  vers. 
5.  Jiiv.  Sat.  3.  vers.  71.  Cicer.  in  Kull. 
Plin.  lib.  7.  Ep.  3. 

7  O  nemus]  A  Ravenna  transit  ad 
Tarracinam.  Tarracinensis  ager  sil- 
vas,  lacus,  et  littora  habet  amcenis- 
siina.  Anxur  urbs  Volscorum,  quon- 
dam caput  gentis.  Solidumque]  Non 
quia  altum  propter  vicinos  monies, 
ut  interpretantur ;  sed  quia  ambu- 
lantibus  gestantibusque  coramodum, 
aliqua  duritie,  ut  in  eo  luctaudum 
non  sit,  quemadmodum  in  arenis. 
Plinius  libro  1.  Epist.  3.  '  Quid  ilia 
mollis  et  tamen  solida  gestatio  ?' 
Lib.  9.  Ep.  7.  '  Illic  recta  gestatio 
longo  limite  super  littus  extenditur.' 
Gron.  Madentis  arena]  Alluvione 
maris, 

8  ^quoreis,  Sfc]  Epigramm.  1.  lib. 
5.  vers.  6. 

9  Non  uiiius,  t^c]  Ex  ipso  lectulo 
prospicere  licet  hinc  paludem,  illiuc 
mare.  Urbi  circumfusa  et  propiuqua: 
turn  quod  villa  littori  immineret. 

11  Sed  nequel  Sed  objiciet  qnis- 
piam  fortasse,  non  esse  hie,  ut  Romae, 
theatra,  balnea,  templa.  31arctUi] 
Tbeatrum  Marcelli,  filii  Octavia% 
sororis  Augusti,  ab  Augusto  extruc- 
tum.  Pompeianumque]Theairum  Pom- 
peii. 

12  Triplicesthermce]Tliermdz Agrip- 
pinap,Tiiian£E,  Neronianae,  Epigr.  36. 
lib.  3.  et  lib.  2.  Epigr.  48.  Radero 
videntur  triplices  cellze  in  balueis  a 
Poeta  signari,  caldariae,  tepidaiiw, 
frigidariae  ;  quas  uno  et  communi  no- 
mine thermas  vocat :  et  triplices, 
propter  trinalabra  et  celias  inquibiis 
natabant,  lavabant,  corpora  ad- 
stringebant.  Vide  Plin.  Epistola  6. 
lib.  5.  Fora]  Vetus  Romanum,  Ju- 
lium,  Angustum,  Transitorium:  su- 
pra, Epigr.  28.  vers.  G. 

13  Capitolini]  Capitolium. 

14  Quceque,  Sfc]  Templ-im  P'lavia; 
genti  excitatuni  a  Uoniitiano.    Epi- 


gramm. 2.  et  4. 

15  Qitfr»io]  Romulo  ac  Roma;. 
Conditor  enim  liic  pro  Urbe  ponitur 
et  Romanis. 

16  Quic  tua  sunt]  Honores  tuosciim 
curis  ;  e  formula  divortii.  Epigr.  41. 
vers.  2.  supra.  Qitce  mea,  S^c]  Villani 
meam,  rusticum  otiiira. 

Epig.  Lii.  1  Spadonem]  MoUem  et 
effoeminatum. 

2  Damnalam,  ^c]  Adulterii  enim 
damnata;  non  nisi  togatffi  in  publicum 
prodibant:  Epigrammate  39.  lib.  2. 

Epig.  liif.  Hujus  modo  deplora- 
verat  immaturum  fatum. 

1  Ille  ego,  Sj'c]  Epigr.  50.  supra. 

2  Breves]  Praereptee  morte  imuia- 
tura. 

3  Invida,  ^-c]  Annos  natum  27. 
Trieteride]  Trieteris  spatium  trium 
annorum  :  et  festum  Baccbo  propter 
expeditionem  ad  Indos  triennio  ex- 
actani.  Vide  Epigramma  38.  libro  6. 
vers.  1. 

4  Dum  numerat  palinas,  Sfc]  Prop- 
ter victoriarum  Circensium  numerimi 
posset  Scorpus  videri  senex.  Quippe 
alii  senes,  ad  summara  aetatem  pro- 
vecti,  tot  palmas  non  rapuere,  qiiot 
juvenis  Scorpus:  ita  victoriis  multis 
paucos  aevi  annos  compensavit. 

Epig.  liv.  1  Opertus]  E  qiiibus 
tamen  aperiebat  Olus  qnas  vellet. 

2  Sicego,8fC.]  Apponendo  opertas, 
sed  vacuas,  quas  aperire  non  licet. 

Epig.  lv.  3  Scriptula]  Vide  Epigr. 
89.  lib.  4.  vers.  3.  Sextulasquc  dkit] 
Sextas  unciae  partes;  Budaeui  de 
Asse,  lib.  1. 

4  Palastras]  Ttjj/  KXivoTra\t)v. 

7  Stixtera]  Quis  tam  accurate  pen- 
sat  ponderatque. 

Epig.  lvi.  De  patronorum  avaritia 
queritur,  qui  officia  clientum  nuliis 
beneficiis  compensent. 

1  Me  servire  dicbiis]  Fnnctum  mn- 
nere  clientis,  salutaiido,  deduccndo, 
comitaudo,  sequcndo,  6:c. 

2  Aantinum  tunm]  Collem  Aven- 
tinum,  in  quo  ;udcs  tux. 


1374 


NOT^    VARIORUM    IN 


3  Eximitf  Sfc]  Suetonius  VespcT-i- 
ano  cap.  5.  '  At  in  Acliaia  somniavit, 
initium  sibi  suisqne  felicitatis  futu- 
rum,  simul  ac  dens  Neronisexeniptus 
esset:  evenitque  ut  sequent!  die  pro- 
gressns  in  atrium  medicus  dentem  ei 
ostenderet  tantum  quod  exemptnm.' 
Gronovius.  Eximit,  Sfc]  Morbis  cze- 
teris  statusiDtur  inedici  et  remedia : 
sed  sterililiuic  officio  nieo  nullus  nie- 
dicns,  reniedium  nullum,  uti  dentiuni 
dolori,  &c.  INIedicina  auteni  erat 
I'oetiB  pecnuia,  cujus  difficultate  la- 
boiabat  semper. 

4  Infestos,  ^c]  Ubi  palpebrarum 
pili  oculos  laedunt.  Celsus  lib.  7. 
cap.  7. 

5  Nonsecat,  ^c]  Absque  sectione 
Fanuius  curat  dejectam  uvam,  tiiber- 
culum  in  faucibus.  Cels.  lib.  5.  cap. 
14. 

G  Servorum,  ^c]  Ita  de  Cinnanii 
arte  delendoruni  stigmatuni,  Epigr. 
04.  lib.  6.  vers.  26. 

7  Enlerocelarum  fcrtur']  Herniarnm, 
nbi  intestina  in  scrotum  delabuntur. 
Podalirius  Hermes}  Cliirurgus,  medi- 
cus. Podalirius  antem  et  Rlachaon 
filii  fuerunt  jEsculapii  niedici.  Ut 
sensus  sit :  Hermes  est  Podalirius 
sen  medicus  enterocelarum. 

8  Qui  stinet  7-uptvs,  ifc]  Ab  hernia; 
curatore  descendit  ad  qua^rendum  de 
eurarupturae,  non  rauiicis,  sed  toga?, 
calceorum,  corporis  detriti  officiis, 
quae  nemo  patronorum  resarciat  coni- 
pcnsetve. 

Epig.  lvii.  1  Argenti,  ^-c]  Vide 
Epigramm.  71.  lib.  1. 

2  Tanti  non  emo,  Sfc]  Libra  argenti 
mihi  mitti  solita. 

Epig.  lvmi.  Excusat  neglcctum 
salutaudi  officium.  Anxur  et  Tarra- 
cina  eadem  civitas :  de  qua  j)aii!o 
ante  Epigramm.  51.  vers.  8.  Anxur  a 
Poiifa  nonnumqnam  pro  tlumine  ca- 
pitur.  Rad. 

1  Anxwis'}  Ordo  est :  Dum  colui 
Anxur,  liaias,  Rlieg.  &c.  Mquorci 
placidos,^c.]    Epigr.  51.  supra,  vers. 


8.  et  Epigr.  1.  lib.  .I.  vers.  6. 

2  Et  propius  Bains'}  Baias  propio- 
res  Urbi :  Tarracina  enim  ultra  Baias. 
Littoreamque  domuni]  Centum  cellas 
vel  palatia  Bails  ad  mare  extruc- 
ta. 

3  Et  qvod  inhumancB]  Et  nemus 
quod  cicadiK  non  novere,  id  est,  Rhe- 
ginum,  in  quo  (teste  Plinio  lib.  11. 
cap.  27.)  silent  cicad*  sub  solstitio, 
alias  vocalissimae :  unde  inhumanas 
vocat,  id  est,  streperas,  importunas, 
nisi  prapplaceatlectio, inAwmano.  Can- 
cro,  Sfc]  Mense  Julio,  ubi  Sol  in  Can- 
cro  feivet.  ' 

4  Elumincosque  lacus}  Alicem  am- 
nem  in  Locris,  ultra  queni  canunt  ci- 
cadjp.  Kliegium  autem  et  Alex  est 
in  magna  Grsecia,  quam  eandem  Ca- 
labriam  nominant. 

5  Dum  cului]  Hire  jam  jungenda 
cum  primis:  Dum  ego  colui  Anxuris 
recessus,  &c.  Dodas,  S^-c]  Musis  et 
carminibus  vacabam. 

6  TeriQ  Officiis  urbanis.  Epigr. 
56.  supra,  vers.  1.  et  8. 

7  Ilic']  Romie.  QuaJido  dies  mens 
est'}  Qunm  liber  ab  officiis  patrono- 
rum mihi  servio.  AitOjIfc.']  Metaph. 
in  altis  Urbis  fluctibus,  officiorum  sci- 
licet, curarum,  tiirbarum,  &c.  Ra- 
derus  '  in  alto,'  exponit,  in  alta  se- 
mita,  nionte  nempe  Quirinali,  ubi 
Martialis  lares  suos  habuit,  baud  pro- 
cul  a  Quiiini  templo. 

8  Sterili  labore'}  Comitandi,  dedu- 
cendi  patronos,  &c.  Vel  laborc,  ut 
Raderus  exponit,  quem  in  hortum 
suuui  subnrbanum  tVustra  collocat, 
quum  fruclus  nullos  prope  reddat. 
Videtur  simul  poiiticum  studium  Jio- 
tare,  quod  idem  ut  alibi  qucriiur  ste- 
rile ct  inane. 

9  Dura  jit gera'\  Scrupulosa,  sicca. 
Pasciuius]  Stercoratione,  cultura,  re- 
pastinatione.  Epigrammate  90.  in- 
fra, vers.  7. 

10  Vicinosque  tibi,  Ifc.}  Ergo  in 
Quirinali,  ut  modo,  vers.  8. 

1 1  Sed  non  solus  aimU]  Excusat  hie 


M.    VAL.    MARTI  A  LIS    El'IGR.    LIE.    X. 


1375 


officiuni  suuin  inteiniissiini  5  et  affir- 
niat,  a  se  non  minus  amaii  Frontiniini, 
quamvis  non  toties  revistim,  saluta- 
tnni,et  coniitatum,  qiiaiu  ah  officiosis 
aliis  clientibiis,  qui  dies  noctesque  il- 
lius  limina  teruat  :  amicitiam  enim 
et  aniorem  nou  in  extreme,  sed  inti- 
mo  penetrali  consistere.  Rud. 

12  Nee  vafem,  Sfc]  Ep.  71.  1.  1. 
vers.  15. 

14  Et  non  o^ciosus  amo']  A  mo  (e,  eti- 
amsi  non  ceeremoniis  amorem  usque 
prae  me  feram. 

Epig.  hx.  Excusat  longiora  Epi- 
grammata. 

1  Consumpta,  Sfc]  Si  unum  Epi- 
grammatam  longiim  sit,  ut  paginam 
totam  impleat.  Lemma  autem  est 
tituluset  inscriptio  Epigrammatis. 

3  Dives,  et  ex  omni,lfc.]  Comparat 
Epigr.  sua  apparatissimo  con.vivio,  in 
quo  non  uniiis  generis  cupediae,  sed 
omnes  lautitias  et  gula;  irritamenta 
sunt.  3hiceUo]  Macellum  generate 
primum.  Sed  postea  in  macelio  et 
delicatiora,  quemadniodum  pisces, 
vendebantur,  Et  sane  macellum 
IxOnonaiXelou  potius,  qu;im  KpiwirwXuov. 
Et  pisces  peculiariter  oi^-a.  Herald. 

4  Mactea  sola  juvant'\  Cupediae  et 
dulciaria  :  Atliena-o  libro  14.  cap. 
23.  niaza.  Farnah.  Mattea,  qua;  Grte- 
cis  fj.aTrva  vfl  /xaTTiir],  lautitiap,  cupe- 
dia?.  Athenaeus  libro  14.  fLarrviju  ex- 
ponit  TTcii/  rb  TroXirreAhs  tSec^ua,  sive  sint 
pisces  opipare  parati,  sive  aves,  sive 
olera  aut  alia,  quae  minutatim  conci- 
sa  aromatis  condiuntur:  et  ea  quae 
XiXveinara.  appellantur. 

5  Non  opus,  ^c]  Nolo  lectorem 
qui  jocorum  et  aluminum  cupediis 
saturari  velit,  sed  qui  solida  expectat 
carmina  et  gravia,  quasi  caput  convi- 
vii.  Alii  legnnt,  pene,  et  intelliguiit 
caudani  sen  finem  :  placet.  [In  nii- 
lum  niodum  Notas  Farnabii  cum  suis 
Notisque  aliorum  contundit  Schre- 
velius.  Hie  suam  Notam  finit  Farna- 
bius  ;  qui  pro  '  placet'  babet  'non 
placet.']    Alii  leg.  penne,  genus  cibi, 


nee  vulgaris  admodum,  nee  delicati. 
Grut. 

Epig.  lx.  In  miserum  literatorem, 
qui,  cum  non  haberet  3.  discipnlos, 
peiiit  a  Ca-sare  jus  trium  discipulo- 
rum.  Jocus  pefitiis  a  jure  trium  li- 
berorum,  de  quo  Epigrammate  91.  et 
Epigrammate  92.  lib.  2. 

Epig.  lxi.  Discessurus  in  patiiam 
Martialis  commendat  futuro  agelli 
domino  tumulum  Erotii,  puellae  ver- 
nul^e. 

1  Hie,  ^Y,]  Vide  Epig.  35.  et  38. 
1.  5.  unde  huic  lux.  Festinata,  ^c.] 
Immatura,  praepropera. 

2  Sexta  hijemsl  Nondum  absolve- 
rat  sextuni  annum.  Epigr.  35.  lib.  5. 
vers.  5. 

3  Regnator  agelli]  Dominus  agri 
biijus,  post  discessum  meum  in  pa- 
triam,  sen  mortem. 

4  Majtibus  exiguis]  Umbrce  Erotii. 
Annua justa  dato]  Anniversaria  sacra, 
feralia,  parentalia,  ad  sepulchruni. 
Pythag,  Tovs  re  KaTaxOoviovs  aefie  Sai- 
fiovas,  ivvofxa  p^^oiv.  Nam  <p6apTo7s  Kal 
"HpcocTij/  ivayl^etu  eSei,  ro7s  8e  @fo7s  Bveif, 
ut  notat  Herodot.  In  bis  nugis  liba- 
tiones  quiedam  effundebantur,  x^''^ 
exe'ofTo,  ad  quas  manes  detuncti  invi- 
tabantur.  Vinum,  mulsum,  et  caete- 
ras  libationes  defodiebant,  et  quos- 
dam  cibos  cremabant.  Existimabant 
enim  defunctorum  animas  ad  lias  li- 
bationes excilari,  easqne  avide  sor- 
bere,  et  cii)os  vorare. 

5  Sic  Lure  perpetuo,  Sfc.]  Sic  faci- 
enti  precor  tibi  donunii  rum  famiiia 
incoUunem,  nee  habeas  alium  quem- 
piam  e  tuis  queni  fleas.  Sic  Epig. 
28.  1.  G.  vers.  10. 

Epig.  lxii.  ^stivas  vacationes 
Poiita  proclamat,  nionetque  ludi  mo- 
deratores,  ut  desinant  s.cvire.  Nam 
a  Julio  ad  Octobreni  usque  schola; 
ccssabant,  uti  et  Saturnaiibus  Miner- 
valibus,  et  aliis  per  annum  feriis. 
Rad. 

2  Sic  tefrequcntes,  Sfc.]  Sic  multos 
habeas  discipnlos  ingenues,  nobiles, 


137G 


NOT.OL    VARIORUM    IN 


cinatos.    Vide  Epigr.  57.  lib.  3.  vers. 
31. 

3  Et  delicatce,  ^c]  Et  amerls  a  dis- 
cipiilis  tuis,  qui,  corona  cingentes 
iiiensam,  tibi  assident. 

4  Calculator']  Qui  rationes  compu- 
taiidi  per  calculos  et  Arithmeticam 
docet.  Notarius,  ^-c]  Qui  docet  iite- 
ris  seu  notis  excipere  dicta  alterius. 
Epigramm.  208.  lib.  14. 

.5  Circulo  coroneturl  Corona  disci- 
pnlorum.  Vel  plures  numeret  disci- 
pulos  mensam  coronantes. 

6  Albce  leone,  Sfc]  Describit  teni- 
pora  aestiva,  qiiibus  maxirai  calores, 
extrenio  Julio,  et  prime  Augusto, 
quum  Leo  sidus  nobile  Soli  jungitur, 
geminatque  aestus,  eodenique  tem- 
pore Canis  nrit  omnia.  Albce]  Dies 
scilicet  longi  et  »ole  perpetuo  clari. 
Raderus.  Leone  flammeo]  Epigr.  57. 
lib.  4.  vers.  5.  et  Epigr.  72.  lib.  5. 
vers.  2. 

7  Coquit  messem]  Maturat  segetem. 

8  Scuticaque  loris  horridis]  Mss, 
Cirrata  loris.  Sed  asperiora  ilia  lora 
aluta  quandoque  obtegebanlur.  Au- 
son.  Protreptico  ad  Nepotem  :  '  Quod 
t'allaxscuticani  praetesit  aluta.'  Cir- 
rata pellis,  ifc]  Ipsa  est  stutica  mul- 
torum  lororum.  Ea  dicitur  pellis  Scy- 
tiiu,  quia  iiiultum  illis  utcbantur,  ut 
ex  Herodoto  et  Justino  aiinotatum. 
Cirrata,  quia  pars  ejus,  qua  manu  te- 
netur,  omnia  lora  babet  iuipiicata  et 
constiicta  in  ansani :  pars  altera,  qua 
ferit,  eadeni  liabent  soluta,  pendentia, 
et  tluctuantia,  instar  cirrorum.   Grow. 

9  Celenaus]  Ad  Celenas,  oppidum 
Plirygiae,  ubi  certavit  Marsyas  cnm 
Apolliiie. 

11  Cessenl]  Usque  dnin  deferbue- 
rit  seutatis  calor,  deferbeat  scuticae 
f(^rul.e()ue  sajvitia.  Idas  in  Octobres] 
Quibus  jam  fractus  calor,  et  tenipera- 
tum  ca?lum. 

Epic.  i,xiii.  Elegaus  opitapbium, 
quo  Poiita  uxon-m  cujusdam,  foli- 
cp.m  a  liberis,  tcnipoie  conjugit,  fxovo- 
ya/jila,  niorl<;,  telebral. 


1  Marmora,  d^c.J  Tuniulum  niar- 
nioreum. 

2  Mausoli  sa.ris]  Lib.  Spectacid. 
Epigramm.  1.  vers.  5.  Pyramidum- 
que  legis]  Lib.  Spectacul.  Epigramm. 
1.  vers.  1. 

3  Bis  mea  Romano,  ifc]  Ludi  secu- 
lares,  pestiiitatis  avertendiE  gratia 
instituti,  ut  creditur,  a  Valer.  Pub- 
licola,  celebrabantur  centesimo  quo- 
que  anno ;  csesis  atro  bove  Diti,  con- 
colori  juvenca  Proserpinae,  ad  aram 
Ditis  in  Tarento  in  campo  Martio. 
Spectabatur  itaque  haec  matrona  se- 
cundis  secularibns.  Neqne  enim  Car- 
minis  hujus  laude  et  niiraculo  digna 
fuisset  matrona  base  secularibus  Ciau- 
dii  etDomitiani,  inter  quos  interfue- 
runt  anni  41.  (vide  Sueton.  Claud, 
cap.  21.)  ut  hunc  locum  exponunt 
Ang.  Politianus,  Beroaldus,  Heral- 
dus,  et  Raderus.  Bis]  Quia  bis  po- 
tiierat  videre  ludos  seculares,  cele- 
bratos  scil.  a  Claudio  et  Doniitiano. 
Nam  D.  Claudius  ludos  seculares  ce- 
lebravit,  non  exspectato  tempore  le- 
gitirao.  Duplicem  igitur  vitam  vixit 
liaec  matrona.  Siquidem  una  bominis 
setas  bos  ludos  scmel  tantum  spectare 
poterat.  Unde  Pra»co,  quum  ad  eos 
populum  iuvitaret,  ludos  essedicebat, 
'  quos  nee  spectasset  quisquam,  nee 
spectaturus  esset.'  Herald.  Romano 
Terento]  Non  temere  adjecit '  Roma- 
no :*  est  enim  Tarentum  alias  in  ex- 
Irema  lapygia  nobilis  civitas.  Hie 
autem  locus  in  Canipu  Martio,  ubi 
ara  Ditis  erat,  Tarentum  vel  Tercn- 
tum  nomiuabatur,  quod  ara  Ditis 
patris  in  terra  occultaretur,  aut  quod 
ad  ripam  Tii)(;ria  fl.  terram  eo  loco 
tereret.  Vita]  Lipsius  legit  vitta, 
26.  Ep.  3.  Centur.  et  refert  ad  con- 
jugium.  Binos  saeculares,  inquit,  vi- 
di  nupta,  et  pueros  peperi.  Matronae 
enim  vittas  gerebant. 

4  Et  nihil,  if-c]    Kt  vita  mibi  per- 
mansit  sincere  feiix  ad  exittmi  usque. 

5  Juno]    Quae  pracsidetpuerperiis, 
Luclna. 


M.    VAL.    MARTIAUS    LPIGR.    LIB.    X. 


1377 


G  Clauservnt,  S^c]  Omnes  illi  niihi 
inorienti  superstites  clauserunt  ocu- 
los  :  quod  erat  maxirae  propinquo- 
rum  officiiira.  Pliii.  lib.  11.  cap.  37. 

7  Fuitque]  Uiiici  mariti  siii  conjunx. 

Epig.  lxiv.  1  Regina]  Dives,  no- 
bilis,  patrona.  Polla  libelkis]  Uxor 
Lncani ;  vide  Epigramm.  21.  et  23. 
lib.  7. 

3  lUe  tuus  vates]  Lncanus.  Hclico- 
nis  gloria  jwsiri]  Poeseos  Latinae  de- 
cus. 

4  Fera  bella  tuba]  Civilia,  iuter 
Caesarem  et  Ponipeium. 

5  Non  tamcn,  Sfc]  Scripsit  etiam 
lasciva  Carmina  et  Epigraramata. 

Epjg.  lxv.  In  Carmeniouem  effce- 
minatuni  sciibit,  qiieni  salse  vocat 
siiaui  sororem  ;  qutiiu  ille  se  Poetee 
fiatrem  diceiet. 

1  Municipem,  &-c.]  Civem  Corinthi- 
um.  Pnvceps  eniiii  Corinthus  in  lux- 
uriam  erat,  plurimaeque  voluptatum 
illecebrae  ibidem.  Hinc  Carnienion 
effffminatus  fingitur  ex  officina  Co- 
rinthiorum  prodisse.  De  jure  muni, 
cipum  vide  A.  Gell.  lib.  16.  cap.  13. 
et  Rosinuni,  lib.  10.  cap.  22. 

2  Negante  nullo]  Molles  enim  et 
improbi  mores  tui  hoc  loquuntur. 

3  Cur  /rater,  ^c]  Cur  me  Bilbili- 
tanuni  ex  Celtiberia  appellas  fratrem 
tutmi  ? 

6  Tujlexa,ifc.'\  Tu  arte  calamistra- 
tos  babes  capillos  :  ego  neglecta  co- 
ma et  inculta  horridus. 

7  Hispanis,  ^c]  Horridus,  incul- 
tus.  '  Nunc  de  capillatis  cunicuiosae 
Celtiberiai,'  &c.  Catul. 

8  Drnpace  fit  quoiidiano]  Epigr.  29. 
lib.  2.  vers.  6. 

10  Os  blatum]  Quod  vitium  saepe 
delioatioribus  et  pinguioribus  est. 
Debilistjue]  Infracta,  parum  virilis. 

11  Nobis  flia,  if c.~\  Filia  mea  babet 
vocem  magis  virilem  quam  tu. 

13  Dorcas]  Inter  sylvestrescapreas 
nunieratur;  magis  tamen  accedit  ad 
oervum.  A  Grjeco  StpKu,  video. 

1.5  Surorem]  Moliem  et  eUttiuina- 


tum.  Vel  amasium  ;  sororum  enim 
nomine  arnicas  designabant  antiqui. 
Vid.  Epigr.  4.  lib.  2.  et  lib.  12.  Epigr. 
20.  et  Petronius  passim. 

Epig.  lxvi.  2  Te,  Tlieopompe,  co- 
cum]  Eraphatice.  Te  tarn  eximie  for- 
mosum. 

4  Undo  polluit  ungue  comas]  Manu 
uncta :  grease.  Alii  leg.  undo  poUi- 
gine,  id  est,  nidore.  Gruterus  ex 
Palatin.  legit,  polluit  igne;  et  tom- 
mentatores  capiunt  de  nidore  culina, 
Ht  et  Gruterus,  ita  tamen  ut  addat 
foculum  flammaDtem,  ideoque  mia  et 
fumum  ejus  et  fuliginem. 

5  Quis  potius  cijutlws,  tfc]  Quis  es- 
set  magis  idoueus  minister  miscendis 
poculis  ? 

7  Sidereos  manet]  Pulcbros,  et  cce- 
litum  convivio  dignos.  Exitus  iste] 
Culina. 

Epig.  lxvii.  1  Pyrrhce  filia,  ^c] 
Vide  Epigr.  39.  supra.  Hyperbolice 
omnia. 

5  Cornidbus,  ifc]  Quae  iougaevaj 
jsunt.  '  Cornici  novem  states  nostras 
tribuit  Hesiodus,'  Plinius  libro  7. 
capite  48. 

6  Sita  prnrit,  Sfc]  Libidinosam 
anum  fingit  etiam  sepultam  prurire. 

Epig.  i-xviii.  [Annotationes  edito- 
ris  Delpbinii,  id  quod  et  plerumque 
fit  cum  Interpretatio  deest,  a  Scbre- 
veliana  Ed.  ad  verbum  hie  assumtae 
sunt.] 

Epig.  ixix.  1  Custodes,  Sfc]  Epigr. 
45.  lib.  2.  Ipsa]  Quae  tamen  versa- 
ris  cum  cinaedis,&c.  SupraEpigr. 40. 

2  Ducere,  Polla,  virum]  Exercere 
imperium  in  virum,  perinde  est  ac  si 
uxor  duxisset  maritum,  qua:  tamen 
proprie  dicitur uubere  inarito.  Epigr. 
12.1.8.  Hoc  eigomodo  uxoresducunt 
vires,  non  viri  uxores;  et  viri  nubunt 
uxoribus,  non  uxores  viris:  atque  in- 
verso  ordine  parent  viri,  mulieres 
contra  imperant.  Herald. 

Epig.  lxx.  Excusat  scriptorum 
tardilatcm,  causamque  in  urbicas  oc- 
cupationes  confert. 


Dvlph.et  Var.Clns. 


Martial. 


4  S 


1378 


NOTiE   VARIORUM    IN 


5  Nuns  restdutanteg,  ^c]  Vesperi 
resalutant  discedentera  patroni,  niihi- 
«]ue  '  Vale'  dicunt,  quibu.s  ego  mane, 
'  Ave.' 

■  6  Gratulor  et  multis]  Niiptias,  libe- 
ros  natos,  haereditates,  honores,  &c. 
Mihi]  Nihil  ejusmodi  adepto. 

7  Ad  luciferam,  Sfc.l  Rogatiis  annuli 
mei  gerania  signo  testamenta  sen  ta- 
bellas  alias  in  raonte  Aventino,  ubi 
Lncina  parturientiuni  praeses  colitur. 

8  Prima  sibi,  nunc  sibi]  Salutatio- 
num  hora :  Epigr.  8.  lib.  4.  vers.  1. 
Quinta  rapit]  Occiipationes,  quarnni 
quinta  est  hora,  undecima  apud  nos. 
Epigr.  8.  lib.  4.  vers.  3. 

9  Consul,  pratorve  tenef]  Judicia  et 
caussae  forenses,quibns  praesunt  Coss. 
et  Praetor.  Reducesque  choreee']  Re- 
ducentiurane  patronos?  An  sacerdo- 
tum  Isidis,  ut  supra,  Epigr.  48.  An 
liistrionnm  vel  saltatriculanim? 

10  Po'eta  die}  Recitans  novum  su- 
um  carmen. 

11  Caussidi4:o,  rhetor,  grammaticuste 
rogeni]  Namque  et  oratores  recita- 
bant:  Plin.  lib.  5.  Epist.  ut  et  Rhe- 
tores  et  Granimatici. 

13  Bainea,  4rc.]  Cum  itaqaeper  has 
occupationes  sero  et  post  lioram  sta- 
tutam  lavem  coenemque  accepta  spor- 
tula,  qnis  quaeso  locus  libro  compo- 
nendo  P 

Epig.  lxxi.  Rabirius  hie  architec- 
tns  erat  Domitiani.  Hie  parentum 
ejus  funus  describit,  et  Rabirii  seu 
veras  seu  fictas  lacrymas. 

1  Quisqui.<i,&ic.]  Poeta  viatoremal- 
loquitur:  Quisquis  optas,  iit  tui  pa- 
rentes  diu  vivant,  et  ft-liciter  diem 
suum  obeaat,  ut  parentes  hujus  Ra- 
birii, lege  hoc  Epitaphium.  Hadenis. 

3  Rabirius]  Epigr.  50.  lib.  7.  Um- 
bras] Utriusque  parentis  sui. 

4  Candidiore  senes]  Feliciore. 

5  Bis,  ifc.]  Annos  GO.  Mitis,  SfC] 
Qua  utcrque  miti.et  mature  fato  de- 
functnsest. 

7  Ut  primis,  Sfc]  Quos  tamen  Ra- 
birius dedevil,  |)erinde  ac  immaturo 


fato  praereptos.  Sic  Epigramni.  40. 
lib.  7.  vers.  7.  quod  vide. 

8  His  Jlctibus,  ^c]  Quibus  prose- 
quitur parentes  longa  feliciqne  vita 
functos,  jamque  mature  letho  defunc- 
tos,  non  itaque  tantum  flendos.  Vel 
qui  ipsam  felicitateni  videtnr  deplo- 
rare,  quum  et  senes  et  bono  fato  de- 
functos  amiserit. 

Epig.  lxxii.  Blanditur  Trajano, 
dum  nullum  blanditiis  apud  eum  ait 
esse  locum  ;  simul,  ex  vituperatione 
prloris,  prjesentem  Imperatorem  lau- 
dat;  quod  et  Plinius  in  Panegyrico 
fecit. 

2  Attritis,  £fc.]  Bland itiisne,  an 
adoratioue  ?  His  ergo  verbis  diutur- 
nam  hominum  adulationem  tempori- 
bus  Domitiani  declarat ;  quasi  homi- 
nes altriverint  labra,  iUius  pedes  so- 
lumque  basiando. 

3  Dictunis  dominum,  Sfc]  Non  blan- 
diturus  Trajano,  ut  Domitiano  quon- 
dam.  Vide  Epigramma  8.  lib.  5.  vs.  1 . 

5  Ad  Parthos]  Nam  ejusmodi  ap- 
peilationes  apud  eos  solennes.  Par- 
thi  enim  serviliter  regem  adorant, 
pedes  illius  osculati.  Pileatos]  Cum 
caeteraj  gentes  pileis  raro  uterentur. 
Parthi  et  Persae  gestabant  mitras, 
tiaras,  cydares,  seu  pileos  turbinates, 
ut  hodie  Turcse. 

7  Pictorum]  Picta  veste  seu  soccis 
pictis  utentium.  Sola]  Soleas,  cal- 
ceos,  soccos.  Epigr.  74.  lib.  9.  vers.2. 
Haec  ctiam  consuetudo  notatur  a 
Seneca  lib.  2.  de  Benef.  cap.  12. 
Qiiacdam  exemplaria  liabent  [sc.  in 
loco  qui  sub  finem  extat  capitis  jam 
citati,]  picto.f  soccos,  et  fortasse  bene. 
Unde  '  picti  reges '  hoc  loco.  His  enim 
verbis  innuit  Martialis  serviles  istas 
venerationes  a  I'artliis  ad  Romanos 
manasse.  Herald.  Sola]  Lucret. '  A- 
via  Pieridum  peragro  loca,  nullius 
ante  Trita  solo.' 

11  Siccis  capillis]  Inunctis  et  dcli- 
butis. 

13  Prioribus  loquaris]  Serviltbus, 
adulatoriis,  quibut  niiper  sibi  place- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    X. 


1:379 


b;it  Domitianus,quaetanien  non  feret 
Trajanus. 

Epig.  lxxiii.  Marco  Antonio  Pri- 
nio  Tolosano  gratias  agit  de  litteris 
et  toga  niissa. 

1  Litem  facundi,  ^c-.]  M.  Antonius 
Tolosaniis,  de  quo  Epigr.  100.  libro 
9.  et  Epigramra.  32.  lib.  10.  &c.  misit 
niilii  literas  et  togam  elegantiorem 
quam  qua  uti  vellet  Fabricius,  conti- 
nens  iile  paiipertatis  cultor;  imo 
qualen)  gestaie  voliiisset  luxuriosus 
Apicius,  et  ipse  tener  ac  mollis  Mse- 
cenas.  Sic  Juven.  Satyr,  12.  'Vestem 
Pnrpuream,  teneris  quoque  Maec.ena- 
tibus  aptum.' 

2  Ausoniw']  Ipse  tanien  non  Auso- 
iiius. 

4  M(Ecenas  Ccesarianus]  Partes  Cs- 
saris  secntus. 

G  NonlitaQ  Non  sacrificat,  nonira- 
petrat :  non  ciijiisvis  hostia  Deo  grata. 
'  Litare  '  enini  est,  rite  sacrificare  et 
inipetrare ;  ita  donnm  ab  onini  mis- 
sum  aeque  non  placet. 

8  Nomen  amare  meum]  Marci,  quod 
mibi  tecum  commune.  Quasi  dicat : 
Gratum  fnit  mihi  tuum  munus  ;  gra- 
tius  ob  commune  utrique  nomen; 
gratissimum  officinm  et  judicium  tuum 
de  meis  Carminibus. 

Epig.  lxxiv.  Damnat  inofficiosa 
officia  salutandi,  quae  client!  praeter 
sterilera  sportulam  nihil  adferant; 
quum  aurigatores  auri  saccos  ingeu- 
tes  auferant. 

4  Centum  plumbeos]  Sive  quadran- 
les  aerei  :  sunt  xxv.  asses  Romani ; 
argento  sex  sestertii  et  as  aereus,  vel 
denarius  et  victoriatus  et  as :  nostri 
noveni  oboli  sive  stuferi  et  clialci  sive 
deutee  tres.  Gronovius.  Centum  me- 
rebor,  ^c]  Sportulam,  centum  qua- 
drantes,  nostrae  monetae  18.  d.  ob.  q. 
sed  de  plumbeis,  vide  Epigr.  100. 1. 1. 
vers.  13.  Farnab.  Plumbeos  nummos 
per  contemptum  Martialis  appellat 
aeream  monetam,  cui  plurimum  plum- 
bi  admixtum.  Quadrartes  ergo  ae- 
reos  intelligit  ;  sic  alibi  nigram  mo- 


netam dixit:  '  Njgrae  sordibus  expli- 
ces  monetae  :'  et,  in  fine  ejiisdera  E- 
pigrammatis,  plumbeam  selibram  vo- 
cat  sex  sestertios  nummos  jereos-. 
Salmas. 

5  Scovpus]  Auriga,  de  quo  supra, 
Epigr.  50.  53.  et  sa?pe  alias.  U  na 
quindecim,  ^c]  Victoribus  aurigis 
postulabantur  aurei  per  circum.  Bu- 
leng.  de  Circo  cap.  34,  et  vide  quze 
nos  ad  Sat.  7.  Juvenal,  vers,  ult, 
Unakora]  Qua  aurigatur  in  Circo. 

6  Ferventis,  8fc.]  Radiantis  colore 
rutilo. 

8  Apulos  velim  Campos']  Non  posco 
armenta  gregesque  in  campis  Apuliae, 
non  Hyblae  Siculae  melUllcia,  non  fru- 
ges  fertilis  ^gypti,  non  vineas  Setiap. 
quae  monte  sita  despectat  paludeni 
Pomptinam. 

12  Dormire']  Sortera  tenuem  et 
modicam,  unde  quietus  agam  et  va- 
cem  tandem  ab  his  officiis  atque  mo- 
lestiis  urbanis. 

Epig.  lxxvi.  Queritur  poetasneg- 
ligi,  muliones  locupletari :  artes  enim 
nobiles  jacebant;  viles  colebantur. 
Se  ipsum  et  snam  infelicitatem  sub 
persona  Mtevii  poetae  describit.  Rod. 

2  Civisnon,  ^c]  Non  e  servo,  Sy- 
ro,  Partho,  aut  Cappadoce  civis  Rom. 
factus  et  in  equestrem  ordinem  re- 
latus,  sed  ingenuus,  et  vera  Romze 
natus. 

3  Catastis']  Catasta,  pegma  ligne- 
um,  quo  venales  exponebantur  servi, 
a  KaTaatrtvai.  Vide  Epigr,  29.  lib,  6. 
vers.  1. 

4  Numceque  vernd]  Per  '  vernam ' 
non  servum  intelligit,  sed  hominem 
Romas  natum,  ingenuum,liberum. 

6  Utraque,  Sfc]  Graeca  et  Latina. 

7  Magnum  vitium,  ifc.}  Paupertatis 
scilicet  alumna  poesis. 

8  Pullo  3IaTius,  ^c]  Querela  haec 
et  indignatio  ipsius  Martialis  videUir, 
sed  per  modestiam  sibi  adsciscit 
nomen  Maevii,  niali  scilicet  poet<e. 
PuUo]  '  PuUus  '  color  paupertinus. 
'  CucuUus,'  quo  tcgitur  caput  :  hodie 


1380 


NOT.E    VARIORUM     IN 


cappam  vulgo  vocant. 

9  Cocco  tnuliu,  ^c]  Purpiireiis 
splendet  agaso,  ad  siimmuni  niiilio 
Incitatus  :  quern  tamen  tanquam  au- 
rigam  Scorpo  conjiingit,  lib.  11.  Epig. 
1.  Potest  etiam  legi,  Cocco  mulio  fid- 
get Incitnti,  equi  scilicet  Calignlae  : 
de  qno  Dio  in  Calig.  (Cnm  inqnit: 
'  Unum  vero  ex  equis  snis,  qiieni  In- 
citatnm  nominabat,  invitabat  ad  coe- 
nain,  ita  iit  ei  hordeiim  ex  auro  appo- 
neret,  fundeietque  viniiin,'  &c.  'ac 
per  salutem  ejus  etfortunam  juraret ; 
seque  eum  consulem  factiirum  polli- 
ceretur,'  &c.  Sed  hie  'Incitatns' 
pro  auriga,  non  equo  ponitur,)  et 
Sueton.  Cal.  cap.  55. 

Epig.  hxxXu.  Dolet  Carum  medi- 
cum  subita  febii,  quern  diu  cruciatum 
cupiebat,  extinctum. 

1  Caro]  Medico. 

2  Ilia  nefas']  Male  fecit  febris,  quae 
leniter  et  sine  crnce  sustulit  tortoreni 
medicum,  cui  excruciando  non  satis 
fuisset  nnius  quartanze  (quap  medico- 
rum  opprobrium  est,  et  cujus  mede- 
1am  imperitirs  hie  medicus  professus 
videtur)  eculens. 

4  Illu]  Gruterus  e  Mss.  i7?e.  Cams 
nempe,  sibi  ipsi.  Recte. 

Epig.  lxxviii.  Macnim  Hispaniae 
et  Dalmati*  diversis  anuis  rectorem 
laudat,  et  hie  Salonas  coioniam  feli- 
ceni  pripdicat,  quvc  Macrnm  esset  ha- 
bitnra  praEfectimi. 

1  Macer,  Salonas']  Macrnm  hunc 
Hispania;  et  Dalmatiac  diversis  annis 
prffifuisse  volunt,  pro()ter  Salonas, 
(|ua;  Dalmatiiv  oppidurn  est.  De  prae- 
fectura  ejus  Dalmatias  non  constat, 
iieijue  omnia  hie  conveniunt :  prae- 
fnisse  ilium  Hispania;  siimma  cum  in- 
tegritate  apparet,  Epigr.  99.  lib.  12. 
Poteris  itaque  legtre,  Ihis  litorum, 
[Sic  qiiidem  expressum  habet  Ed. 
Sclirevdiana :  nnde  nos  in  VV.  LL. 
ita  roprasentavimus.  Hapc  Nota  non 
Schrevelio,  sed  Farnabio  debctnr,  qui 
Rcribit  luuveiim,  rectissiinc  sane  ob 
ijietimn.     'In  ergo  mendani  coiiigts, 


benevole  Lector.]  Macer,  Salotia. 
Fluvius  Hispaniae  jnxta  Bilbilim. 
Epigramm.  50.  lib.  1.  vers.  12.  et  in- 
fra, vers.  8.  lege:  Hunc  iido,  Celia, 
gaudio  sequeris. 

4  Pauperior  potestas]  Magistralus 
continens  et  abstinens. 

5  Aurifera  terrcc]  Dalmatiae,  teste 
Plinio  lib.  33.  cap.  4.  Quod  si  de 
Hispania  intelligere  mails,  quis  non 
audivit  de  illius  aurifodinis? 

6  Vactio  sinu  remiltes]  Nihil  prar-da- 
tum  e  provincia,  imo  suarum  rernm 
inaniorem  reversum. 

8  Udo  Dalmata,  S^c]  Lacrymis  prae 
desiderio  Macri  abeuntis  etTusis  pro- 
sequeris.  Supra,  vers.  2. 

9  Nos...  Cum  desiderio,  ^c]  Et 
ego  revisam  Celtiberiam  meam  in  tu- 
am  gratiam  :  vel,  non  sine  desiderio 
tui  qnem  habuimus  praptorem. 

11  Sed  qucEcunque,  ^c]  Sed,  quae- 
cunque  Carmina  scribam  ad  Tagum, 
id  est,  in  Hispania,  sonabuiit  tiiuiii 
nomen.     Illic]  Alii,  ilUnc,  recte. 

16  Uno  sed  tibi,  t^-c]  Sic  Epigr.  5. 
lib.  5.  vers.  6.  Vide  Epigr.  71.  lib.  2. 

Epig.  lxxix.  Irridetur  a  Poeta 
Otacilius  pauper,  qui  Tor<|uatum,  di- 
vitem  et  magnificum,  nequicquani  ae- 
mulabatur.  Ferstringit  interim  eos, 
qtii,  cum  sint  longe  inferiores,  tamen 
potcntiores  student  aequare. 

1  Pru'toria  qunrlum]  Villas  magni- 
ficas,ad  quaitum  ab  Urbe  milliariuni. 

3  Viirio,  t^c-.]  Epigrainm.  42.  lib.  6. 
vers.  11.  12. 

4  Cucumam,  Sfc]  IJalneolum.  Cu- 
cuma  autem  vas  est  ad  calefacicndam 
aquam. 

5  Daphnona,  Sfc]  Lauretnm,  locus 
lanio  arbore  consitus :  Sdcpv-q  enim 
laurns  est. 

7  Consul  Torquntus']  Gruterns  ex 
Palat.  legit  Consule  Torquato,ifc.  rec- 
te. Vici/uit,Sfc.]  Vici  singuii,  qui  in 
Urbe  424.  habuerunt  magistnos,  <juos 
appellabant  Viocuros  ot  Vicomagis- 
tros. 

y  Grandis  itt  e.riguam,  fyc]  Ex  apo- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    X, 


1381 


logo  noto.  Vide  Horat.  Satyr.  3.  li- 
bio  2.  vers.  308.  unde  hoc  Epigr. 
suniptum  videtur. 

Epig.  lxxx.  Notat  hie  Erotem, 
qui  aperte  flebat,  qnuin  venales  the- 
sauros  inani  marsupio,  frustra,  doleii- 
tibtisqne  oculis  spectaret ;  nee  inopi- 
ani,  nee  affeetiim  dissiimilaret :  cum 
quo  alios  isqiie  egentes  ac  Eros  erat, 
sed  ridentes  in  speciem  et  niendicita- 
tem  lisu  tegentes,  coiiiponit. 

1  Plorat  Eros,  ifc]  Quod  non  ha- 
bet,  unde  hiec  omnia  emat,  quas  lici- 
tari  gestiebat  Mamurra:  Epigr.  60. 
lib.  9.  fliyrvha]  De  pocnlis  nuirrhi- 
nis,  vide  qua;  ad  Epigr.  113.  lib.  14. 

2  Citriim]  Mensam  citream.  Epi- 
gramm.  CO.  lib.  9.  vers.  10. 

3  Imo  promit]  Anglic.  Junii  ducit; 
recte. 

4  Tota  Septa,  ^c]  Oftinia  quse  ve- 
nalia  exponnntur  in  Septis :  Epigr. 
14.  lib.  2.  vers.  5.  et  Epigr.  60.  lib.  9. 
vers.  1.  et  2.  Co'emat]  Quidam  hie 
legunt  coenat,  quod  hie  absurdum. 

5  Lumine  sicca]  Sed  tacite,  oculis 
non  lacrymantibus,  absque  lacrymis. 

6  Lacrymas  ridet]  Risu  ficto  coercet 
dissimulatqne  lacrymas,  qnas  intus 
concepit.  Gr.  yua9fio7s  yeXav  oXKorpl- 
oii,  id  est,  alienis  biiccis  ridere  :  non 
ex  animo  ;  qui  sc.  spem  vultu  simu- 
lant, et  premunt  altum  corde  dolo- 
rem. 

Epig.  lxxxii.  Deprecatur  officium 
anteambulonis,  quod  ait  sibi  nocere, 
aniico  nil  prodesse. 

1  Si  quid  nostra,  ^c]  Si  cui  tibi 
nsui  et  emolumeuto  esse  possint  offi- 
cia  a  me  cliente,  cui  subniolesta  heec 
servitus. 

2  Tugatusero'\  Officiosiis  cliens,  qui 
patronum  togatus  comitatur.  Alii, 
togalus  eo, 

3  Stridentesque]  Juv.  Sat.  5.  vs. 75. 
6  Ingenuasque  cruces]    Id  est,  tor- 

menta  ingenuoriun,seu  liberonun  ho- 
minum.  Sic  appellat  otficia  et  con- 
cursationes,  (jua^  liberi  honunes  te- 
iiuiores    opulentioribus    pra;stabant. 


Gronovius.  Ingenuasque  cruces)  Servi- 
lia  officia,  qua?  non  aequo  animo  fert 
ingeniius. 

8  Mihi,  Galle,  nocent]  Sic  Epigr.  71 . 
lib.  1.  vers.  17. 

Epig.  lxxxiii.  Calvnm  irridet  Ma- 
rinum,  ut  1.  5.  Epigr.  49.  Labienum. 

1  Raros  coUigis]  Comas  a  fronte  et 
temporibus  utrinque  rejicis,  et  dis- 
ponis  ad  tegendam  calvam. 

3  Campum,Sfc,'}  Calvam,  q  nam  Epi- 
grammate  49.  lib.  5.  vers.  7.  dixerat 
'  aream.' 

4  Redeunl,  iSfc]  In  suum  locum  de- 
fluunt. 

5  Reddunturque  sibi]  Idem  quod 
ante  dixit,  '  redeunt.' 

6  Cirris  grandibus]  Cirri,  capilla* 
menta  velut  in  nodum  collecta,  Belg. 
Hayr-locke. 

7  Inter  Spendophorum,  Sfc]  Ita  cal- 
va  tua  utrinque  cirrata  videtur  esse 
caput  calvi  Hermerotae,  inter  capita 
cirrata  duorum  puerorum  Spendo- 
phori  et  Telesphori.  Vide  calvam 
Labieni,  Epigr.  49.  lib.  5. 

8  Cyd(E  stare  putabis,  Sfc]  Cydae 
nescio  cujus  filius,  Hermerotes  vel 
Telesphorus.  Farnab.  Quid  si  legas 
cum  Heraldo,  Sic  adstare  putabis,  i^c. 
Et  sequent!  versu,  Vis  tu  simplicius? 
senem  fatere.  Respondeo  :  male  fe- 
cerim.  Nam  Cyda  vocabiilum  non 
esse  mulandum  satis  probat  Scrive- 
rius  :  illnd  auteni,  vis  tu  fateri,  ele- 
ganter  dictum  ostendimus  ad  Sene- 
cam  de  Ira  3.38.  etEpistol.  58.  Gro- 
novius. 

12  Comato]  Calvitiemdissimulante, 
«t  coraatus  videatur. 

Epig.  lxxxiv.  2  Qua,  Caditiane, 
vides]  Quam  vetula  et  det'ormi  ux- 
ore. 

Epig.  lxxxv,  Elegans  et  venus- 
tuni  Epigranima  ab  cventu  natum  ; 
qunm  deniersa  nave  servatus  est  nau- 
ta,  qui  salva  periisset. 

2  Froxima  dilectis,  £fc.]  Juxta  Ti- 
berim,  sibi  assuetum  dilectunique, 
rus  emit. 


1382 


NOTyE    VARIORUM   IN 


3  Vagus]  Inundans. 

5  Emeritain  puppim,  ^c]  Quae  ces- 
sabat,  postquain  Ladon,  a  duro  nan- 
tas  labore  emeritus,  rus  hoc  emisset. 
Vel  fatiscentein  jam  et  cariosam. 

C  Opposuitque  vadis]  Molem  ad  co- 
hibendum  inundationis  impetum. 

8  Mersa  carina  tnlit]  Quae  alias 
mergit  vectorem. 

Epig.  lxxxvi.  3  Qui  primus  erat 
lusor]  Qui  juventutem  pilae  ludo  elu- 
sit,  senex  jam  paunosus  est  instar 
pilae  compitalis  :  et  eleganter  joca- 
tur,  inquiens  :  Qui  '  primus  erat  lu- 
sor  piix/ jam  factns  est '  prima  pila.* 
Alludit  ergo  in  pilae  lusorem,qui,  cum 
florente  aetate  primus  esset  in  arte 
pilae,  postquam  desiit  per  senectutem 
ludere,  factus  est  '  prima  pila,'  id  est, 
coiitemptui  liabetur,  ut  ilia  pila,  quae 
prima  objicitur  tauris  iratis,  quam 
discerpunt  et  iacerant  cornibus.  Sic 
Mart.  lib.  2.  Epigr.  43.  '  At  me  quae 
passa  est  furiati  cornua  tauri,  Nolu- 
erit  dici  quam  pila  prima  suam.'  PiJas 
taurariae  vocantur  in  veteribus  Glos- 
sis,  et  exponuntur  ravpoKaddTrrat.  Sal- 
mas. 

Epig.  lxxxvii.  Multa  clientum  et 
ampla  muuera  Restituto  precatur  in 
natali  die  :  se  pro  muneribus  Carmen, 
quod  munus  est  poetae,  mittere. 

1  Octobres  Calendas]  Qui  Restituti 
dies  natalis.  Ad  hunc  Rest.  Plin. 
Epistol.  17.  lib.  6.  et  lib.  7.  Epistol.  I. 
Sentiat]  Advertat,observet,  celebret 
missis  muneribus.  Epigramm.  04. 1.  8. 

3.  4  Unguis  omnibus]  Silentio  ct  vo- 
tis  favete  sacris.  Formula  in  sacris 
soiennis.  Brisson.  I.  1,  Form.  Ta- 
cete  lites]  Rituale  verbiim.  Rebus  di- 
vinis,  ut  favereut  linguis,  impera- 
batur,  utque  litibus  et  jurgiis  absti- 
nerent.  Cic.  I.  de  Divinat. 

.'»  Absit  cereus,  ^c]  Non  mittantur 
Restituto  vilia  paupcrcniorum  clien- 
tum niunera,  cerei,  pugillares,  map- 
pa;  ;  mittantur  liaec  in  Saturnalibus 
Decembr. 

6  Vani  Iriplices]   Pugiiiarca  trium 


paginarum.     Vani]  Nulli,contempti, 
viles. 

8  Certent,  Sfc]  Ditiores  amici  et 
clientes  mittantcertalim  munera  pre- 
tiosa. 

9  AgripptE,  &j'c.]  Qui  in  Agrippae 
porticu  et  septis  campi  Martii  super- 
bas  et  pretiosas  merces  vendebat. 

10  Cadmi  municipes,  ^-c]  Tyrias, 
purpureas  :  Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  7. 

11  Pugnorum  ebriicque  noctis]  Petu- 
lantiae  et  vis  per  ebrietatem  noctu 
cuipiam  illatae,  cujusmodi  describit 
Juvenal.  Sat.  3.  vers.  273. 

12  Ccenatoria  mittat]  Laenas,  vestes, 
quibus  in  ccena  antiqui  utebantur : 
SeinviriSas.  Sic  et  'forensia'  dix- 
erunt  vestes  quibus  utebantur  foris. 
'  Lugubria  '  quoque  dixit  Seneca  ves- 
tes higubres.     Advocato]  Tibi. 

13  Infamuta,  S^c]  Adulterii  rea, 
quae,  te  patrono  absoluta,  accusato- 
rem  vicit,  mittat  tibi  gemma«,  sed 
non  fictitias.  Sic  Epigr.  60.  lib.  9. 
vers.  19. 

15  Miraior  rcterum  senex  avorum] 
Non  video,  quid  hie  avi  isti  faciant  : 
et  suspicor  fcribcndum,  laborum:  ut 
Epigramm.  89.  '  Juno,  labor,  Poly- 
clete,  tuus:'  et  lib.  14.  '  Nam  Myos 
iste  labor.'  Qui  miratur,  inquit,ope- 
ris  antiqui  vasa,  donet  toreuma  Plii- 
diacum.  Mirator,  Sfc]  Qualem  se 
protitebatur  Euctus  Ep.  0.  I.  8. 

16  Phidiaci,Sfc.]  Crateras  et  statu- 
as  a  Phidia  nobili  torinte  toino  ac 
cceIo  afFabre  factas.  Epigr.  13.  lib.  6. 
vers.  1. 

20  Credis]  Carmina. 

Epig.  lxxxviii.  2  Officiosus  homo 
es]  Omnia  armaria  et  loculos,  nee  non 
tabellas,  vulgo  records,  excutis,  quo 
liticulam  aliquam  nanciscaris.  Offi- 
ciosus, Cotta,  es.     Ironice. 

Epig.  Lx XXIX.  Laudat  statuam  Ju- 
nonis  a  Polycleto  statuario  t'actam. 

i  Labor,  !fc.]  Opus  Polycleti,  in- 
signis  statuarii. 

2  Phidinca,  ^c]  Epigrammate  13. 
lib.  6.  vers.  1. 


M,    VAL.    MARTIALIS    El'IGR.    LIB.   X. 


1383 


3  Ore  nitet  tanto,  ^c]  Si  liac  forma 
fnisset  Judo  ipsa  in  contentione  cum 
Pallade  et  Venere  de  pulcliritudine, 
ipsi  adjudicasset  litem  arbiter  Paris. 
In  Ida]  Monte  Phrygiae,  ubi  Paris  de 
JunoDis,  Minervee,  et  Veneris  vcnus- 
tate  arbiter  factus  est. 

5  Junonem,  Polyclete,  suam]  Sororem 
uxoremque  suam.     Frater]  Jupiter. 

6  Junonem  tmm]  Statuam  banc 
tuam. 

Epig.  xc.  [Ad  Variorum  in  hoc 
Epigr.  Notas  consulendas  in  VV.  LL. 
Lectorem  incitavimus.  At  eas  hie 
suas  fecit  editor  Delphinensis.] 

Epig.  xcii.  Rellctum  Mario  ruscu- 
lum  suum  Poeta  rediturus  in  patriam 
commendat. 

1  Quietw,  Sj-c]  Privatum  bunc  et 
rebus  rusticis  deditum  fiiisse  ostendit. 

2  Atina]  Italiae  urbs  antiqua,  ex 
iis  una,  quae  Turno  adversus  iEneam 
arma  fabricavit.  Virgil.  7.  iEneid. 
'  Atina  potens,  Tiburque  superbum,' 
&c. 

3  Has  tibi]  Rediturus  in  patriam 
meam  commendo  tibi  rusculuni  meum 
Nomentanum  cum  Diis  et  sacris.  Ge- 
mellas,  ^y-.]  Duas  pinus  atque  ilices, 
Fauno  et  Diis  agrestibus  sacras. 

G  Tuiiantis  aras]  Jovis.  Horridique 
Silvaiu]  Hirsiiti,  capripedis,  cornuti, 
cui  et  pinus  consecrata. 

7  Tinxit  agni,  ifc]  Rite.  Horat. 
Od.  4.  lib.  1.  idem. 

«  Dominamque,  Sfc]  Dianam,  cui 
dicatur  templum  cum  luco,  uti  nemo- 
rum  regince. 

9  Quern  sororis,  ^-c]  Diause  frater 
erat  Mars. 

10  Mearum,  Sfc.'\  Cujus  Calendis 
mihi  prima  affulsit  lux,  natalis  scil. 
mens,  Epigr.  24.  supra,  et  lib.  9. 
Epigramm.  53. 

1,'»  Ubicunque  nonter,  6fc.]  Dices, 
Martialis  noster  ubicunque  est,  ab- 
sens  tamefl  mea  hac  dextra  vobis  ba-c 
aacra  facit.     Noster]  Alii  leg.  fester. 

18  Dale  duobus,i(c.]  Omnia  utrique 
fausta  bonaque. 


Epig.xciii.  Librum  novum  Sabina?, 
dementis  uxori,  mittit ;  quem  a  no- 
vitate  commendat. 

1  Si  prior]  Ut  primum  ad  veneris 
eras  et  arva  Patavii  vineis  consita. 
Euganeas,  Clemens]  Patavini  dicti  sunt 
Euganei,  quasi  eiryeveTs,  Henetis  scili- 
cet et  Trojanis  oriundi.  Helicaonis 
oras]  Filii  Antenoris  qui  Patavium 
coudidit. 

3  Atestina  nondum,  S^c.]  Ateste  ci- 
vitas  Venetorura,  unde  Sabina,  uxor 
dementis  hujus. 

4  Purpurea  sed  modo  ciilta  toga]  Olim 
hie  legebatur,  sufa:  sed  illud  melius 
sibi  videri  testatur  Gruterus.  At 
Scriverius :  Non  probo  carmina  suta 
toga,  nisi  placeat  homo  sutus  toga. 
Sic  tamen  et  optimi  libri,  et  dispar 
ratio  est :  nam  homo  induit  togam, 
non  ei  insuitur  :  at  liber  proprie  non 
induit  integumentum  suum,  sed  ei 
insuitur.  Quare  omnino  retineo  ve- 
terem  scripturam.  Gruter.  Purpurea, 
ifc]  Tecta  purpura.  Epigr.  2.  lib.  3. 
vers.  10.  Sic  Epigr.  1.  lib.  11.  '  CuU 
tus  Sidone.'  Vulg.  leg.  suta  toga. 

6  Nee  mento,  Ifc.]  Non  villosa  et 
barbata,  assiduo  usu  trita.  Epigramm. 
67.  lib.  1.  vers.  8. 

Epig.  xciv.  Amico  empta  mittit 
poma. 

1  Non  mea,  Sfc.]  Non  mihi  sunt  au- 
rea  et  nobilia  mala,  quas  custodial 
draco  vigil  Laden,  ut  in  hortis  Hes- 
peridum  in  Libya,  cujus  pars  Mas- 
syiia. 

2  Regius  Alcinoi,  Sfc]  Nee  nobilis 
hortus  Alcinoi.  Epig.  64.  I.  4.  vs.  28. 

3  Sed  Nomentana]  Praediolum  suum 
in  Nomentano  agro  Poiita  frequenter 
canit.  Secui-us]  Causam  adjungit ; 
quod  plumbeos  lapidososque  foetus 
edaut,  quos  appetebat  nemo.  Nou 
timens  fures. 

4  Plumbea,  &,-c.]  Non  aurea,  noa 
nobilia. 

,5  Media  qua,  S^c]  Empta  Roma; 
in  medio  vico,  ubi  forum  pomarium. 
Sic  Epigr.  61.  tib.  9. 


1384 


NOTyE    VARIORUM    IN 


C  Autumni,  ifc]  Horti  et  autumni 
mei  matura  poma. 

Epic.  xcvi.  Caussashic  reddit, cur 
patriani  cogitet ;  solum  Hispanum 
cum  Romano  confert. 

1  Remotas~\  Hispanas,  ad  quas  an- 
helare  videar,  cum  eas  usque  loquar, 
et  taraen  Romae  consenescam.  Romze 
enim  supra  quatuor  et  triginta  annos 
vixerat. 

3  Auriferumque,  ^c]  Patriae  appe- 
tam  fluvios  et  agros.  Epigr.  50.  lib.  1. 
vss.  15.  et  12. 

7  Pascitur  hie,  ifC.]  Epigr.  58.  su- 
pra, vers.  9.  Igne  maligno']  Lignis 
multo  emptis. 

9  Pretiosa  fames'\  Arida  coena  et 
famelica,  magno  empta  pretio.  Con- 
turhatorque  macellas]  In  quo  decoctis 
opibus  conturbantur  rationes.  Epigr. 
27.  lib.  7.  vers.  10. 

13  /,  cole,  ^c]  Dominos  Romanos 
et  patronos  assiduis  nequicquam  offi- 
ciis  prosequere.  Amicus]  Patronus 
cuitus. 

14  Locus]  Patria. 

Epig,  xcvii.  Suam  infelicitatem 
Numae  dolet  saluti  fuisse  :  quod, 
scriptus  haBres,hero  revalescente  pro- 
scriptus  sit. 

1  Dum  levis,  8fc.]  Dum  tihi,  deplo- 
rata  jam  salutiset  vitae  spe,  parantur 
quas  ad  fiinera  spectant  et  rogum. 
Struitur  Lihitina]  Dum  paratur  rogus. 
Libitina  Dea  sepulcluaiis  et  funcrum 
praises.  Epigr.  43.  lib.  8.  vers.  4.  Pa- 
pyro]  Lectuius  feralis  priscis  altus 
fuit  et  sublimis,  prassertim  lautiori- 
bus  ;  itaquc  pulvini  papyro  et  toineii- 
to  farti  turgebant.  Alii  censent  pa- 
pyrum  ligni  esse  speciem.  Vide  Epi- 
gramm.  34.  lib.  8.  vers.  14. 

2  Myrrham,  ifc]  Aromata  rogo  in- 
jicienda,  et  ossibus  cineribusque  ur- 
na-  datis  iniscenda.  Epigr.  20.  supra. 

3  Scrobe]  Se|)ulclno,  tumulo.  Lcc- 
to\  Feruli,  (|iio  eftercndus  orat.  De- 
cl.irat  ergo  J'oi'ta,  Nuuiani  jam  coii- 
clauiatiiin  el  deposituin  fuisse.  /^^ 
linrtoru  ]inr<itii\  NfKpahf'nrTr],  (|ui  cada- 


ver lavat  et  ungit. 

Epig.  xcvii i.  1  Addat  Ccecubum] 
Temperet,  effundat. 

2  Idceo,  Sfc]  Ganymede  ;  Epigr.  43. 
lib.  2.  vers.  13, 

5  Si)ectem,i!fc.]  Vide  Epig.  26.  lib.  9. 

6  Citrum,  fyc.]  Citream  mensam, 
quam  eburuei  sustinent  pedes :  Epigr. 
43.  lib.  2.  vers.  9. 

8  ProBsta  de  grege,  Sfc]  Praesta  nii- 
iiistros  incultos. 

11  Pudor  lite,  S^c]  Quo  videri  vis 
atque  liaberi  pudicus. 

12  Has,  ^c]  Pudicos  et  castos, 
quales  fingis. 

Epig.  xcix.  Si  haec  Socratis  imago 
Romano  cultu  effiugeretur,  certe  ad 
vivum  exprimeret  gravitateni  Julii 
Rnfi,  qualis  deridetur  a  Satyricis  ; 
vel,  qui  refert  Satyrum:  namque  et 
Socrates  fuit  naso  simo  et  oculis  eniis- 
sitiis,  Sileno  baud  absiniilis,  uti  de- 
scribitur  a  Platone  et  Xenophonte  : 
vel:  Si  haec  Socratis  imago  cultu  Ro- 
mano expressa  essel,  posset  quidem 
haberi  pro  effigie  Julii  Rufi,  quje  po- 
sita  est  in  Satyris,  loco  quodam  in 
VIII.  Regione  Urbis,  ubi  spectantur 
4.  Satyrorum  imagines.  Pd.  Scrive- 
rius. 

Epig.  c.  2  Litigante,  ifc]  Qui  tibi 
litem  intendit,et  contra  te  dicit, '  Fur 
es  :'  ut  Epigr.  54.  lib.  1.  vers.  1 1. 

3  Quid  congregare,ifc.]  Uiiid  nobi- 
libus,  Claris,  altisque  Carn)inii)us  in- 
seris  iguobiles,  tenebrosos,  et  claudi- 
cautcs  versus  tuos?  Hujusmodi  com- 
parationcs  in  eodem  argumento  vide 
Epigr.  55.  et73.  lib.  1. 

5  Habeas  licebit,  Sfc.]  Non  magis 
coiiveiiit  Carniinibus  meis  cum  tuis, 
<|uam  si  quis  liaberet  altcrum  pedcm 
pernicissimi  cursoris  Lada,  alteruni 
ligiK'tim.  Lada?  velocitateni  celebrant 
I'liusanias  in  Corinth,  et  Arcad.  Ep. 
4.  Aiitliolog.  Juvenal.  Sat.  13.  &C. 

Epig.  ci.  Si  rcviviscat  (Jalba,  no- 
bilis  ille  Ca;s.  August!  scurra,  Ep. 
12.  lib.  1.  vers.  12.  et  jocis  saiibiisque 
ciiiu  Capiiolino  cuntcudat,   rusticus 


M.    VAL.    MARTIALIS    I.I'IGIl.    LIB.    X. 


1385 


vidercfur  et  Insiilsus  prae  Capitolino. 

Epig.  ch.  Aliena  opera  hie  poeta 
est,  ille  pater.  An  Canius  sit  liic  Gh- 
ditanus,  de  quo  Epigramni.  62.  lib.  1. 
vers.  9.  N.  L. 

Epig.  cm.  Reditiim  iu  patriam  siiis 
civibiis  deiiiiutiat. 

1  Municipes]  Gives.  Augusta,  ^c] 
Colonia  scil.  Bilbiiis,  et  in  aereoTibe- 
rii  nunimo  inscripta  '  Augusta,'  teste 
Adelpiio  Occone  in  Tiberio.  Alii  leg. 
angusta.  Et,  ut  Gniterns  inqiiit,  an- 
gmta  agri  vocabitur  Bilbiiis,  cui  fere 
nihil  additiim  agii,  ob  montem  in  quo 
ponitnr.  Et  pro  acri  alii  legunt  alto: 
alibi  en imBilbilimpendulaniappellat, 
ut  alto  monte  sitam  fnisse  intelligas  : 
ut  Epigr.  insequenti:  et  Epigr.  50. 
lib.  1.  et  Sidon.  ApoUinar.  cap.  21. 

2  SaU>'\  Quo  ferrum  dnratur  quod 
caetcris  antefertur;  ip.sique  urbi  cla- 
ritatein  peperit.  Epigr.  50.  1. 1.  vers. 
11. 

3  Ecquid  lata,  .Sfc]  A  Claris  enim 
ingeniis  illustrantur  plurinium  civita- 
tes. 

5  Tenui]  Nitido,  culto.  Verona] 
Sic  Epigr.  (J3.  lib.  1. 

7  Quatuor  acc€ssit,Scc.]  Jam  per  34. 
antumnos,  (]uibus  vos  sacra  facitis 
Cereri,  abfui  a  vobis,  vixique  Rouiae  : 
Epigr.  sequent,  vers.  9. 

9  DomincE,  ^c]  Epigr.  4.  lib.  1. 
vers.  2. 

10  Mutavere,  ^c]  Nigras  canis  mu- 
tavere. 

12  Aspera,  Ifc]  Ut  posteacum  sto- 
macho  expertus  est;  si  verus  ipse 
lib.  12.  Epistola.  Ultinuiin  distichon 
abjudicant  Martiali. 

Epig.  civ.  Miltit  libium  ad  Flac- 


cum  amicuni,  quern  in  Hispaniam  itu- 
rum  monet,  uti  veteres  aniicos salutet. 

I  Flacco]  In  Hispaniam  ituro. 
2Faventisundce]Sed  placidum  mare. 

4  Tarracunis  urces]  Urbis,  iinde  ilia 
Hispanise  regio,  in  qua  Bilbiiis. 

5  Rota]  Vehiculum. 

7  Quinto,  Sfc]  Quinti  diei  itinere 
ipse  vehiculo  vectus. 

9  Brumas]  Epigr.  proxime  prjeced. 
vers.  7. 

II  Protinus,  ifc]  Mox  ut  adveneris 
Bilbilin. 

14  Secessus  spatio  paret  salubri]  Im- 
mo;)re<io,utomnes  Mss.  nee  preeterea 
mutandum  quicquam  :  nam  salubre 
pretium  est  modicum,  quod  facias  sal- 
va  re  familiari.  Sic  Plinius  lib.  1. 
Epist.  24.  '  Si  praedioluin  istud,  quod 
commendatur  his  dotibus,  tarn  salu> 
briter  emerit,  ut  pcEnitentiae  locum 
non  relinquat.'  Observavit  hoc  Sal- 
masius  ad  Solinum.  Gronovius.  Spa- 
tio salubri]  Loco  studiis  apto. 

15  Qui  pigrum,  S^c]  Ubi  in  ocio 
consenescat  parens  tuns,  id  est,  autor 
libii,  ego:  Epigr.  43.  lib.  6.  vers.  10. 

10  Hac  sunt]  Quae  til)i  in  Hispa- 
niam nieani  proiiciscenti  mandata  ve- 
lim.  Tumidus,  i^c]  Quern  vocant  tu- 
midi  venti :  vel  ipse  tumidus  et  im- 
periosus  vectores  jurgio  cogit. 

18  Laxavit  melior,  Sfc]  Vento  se- 
cundo  solventibus  porlu,  jam  laxiore 
facto,  navibus. 

19  Navcm,  ^c]  Non  licet  navi  ex- 
pectare  unum,  (jui  moram  trahit,  vec- 
torein.  Adagii  species:  '  Unum  non 
exspectat  navis  :'  nam  uuus  vir,  nul- 
lus  vir. 


1386 


NOT^    VARIORUM    IN 


EPIGRAMMATUM  LIB.  XI. 


Epig.  I.  Librum  undecimum  exire 
gestientem,  et  palatia  aiilanique  af- 
fectantem  coercet,  satisque  feliciter 
cum  eo  actum  iri  dicit,  si  in  portici- 
bus  et  circulis  ab  otiosis  legatur. 
Rod. 

1  Otiose]  Absolutum  ergo  et  domi 
otiosum,  foras  mittit  ad  otiosos. 

2  Cultus]  Elegantercultus  pumice, 
minio,  cedio,  velamine  purpureo,&c. 
ut  Epigr.  2.  lib.  3.  et  lib.  5.  Epigram. 
9.  "Vide  Epigram.  16.  lib.  2.  Sin- 
don]  Proprie  amictus  est  vel  torale  : 
vel  vestis  ex  tenui  linteo  :  hie  pro 
veiamine  libri. 

S  Partlienium,  S^c]  De  quo  vide 
Epigr.  6.  lib.  5.  et  lib.  4.  Epigr.  45. 
Cum  vero  Parthenius  interfectus  sit 
sub  initio  Nervae  Imper.  et  prodicrit 
hie  liber  Trajano  Imp.  videtur  Poeta 
vel  rationeni  temporum  in  Epigram- 
matum  libris  non  observasse,  vel  in- 
ceptum  jam  vivo  Partlienio  librum, 
alxsolvisse  atqiie  edidisse  mortuo,  vel 
non  audivissede  morte  Partbenii. 

4  Ineiolutus]  Non  lectus,  non  ex- 
plicatus. 

5  Libellus]  Supplicumlibellofi,quos 
Imperatori  a  cubiculis  exhibet. 

G  Nee  Musis  vacal,  Sfc]  Quod  si  va- 
caret  Carminibus,  certe  vacarct  siiis 
pangendis,  namque  et  ipse  doctus  et 
poeta  :  ut  Epigr.  6,  lib.  5.  vers.  2.  et 
lib.  12.  Epigr.  11. 

H  nUnores]  Plebeiae,  vulgi  :  nisi  et 
Palatinorum  manibus  teri  affectcs. 

9  Viciiii  pete,  8fc.]  In  nionte  Qiii- 
rinali  iiabitavit  Martialis,  I'3pigrani. 
CH.  lib.  10.  vers.  10.  In  Ouirini  au- 
teni  porticu  ((|ua>  in  valle  Quirini, 
Sat.  2.  Juvenal,  vers.  133.)  niagnus 
erat  lujininuru  convcntus,  couiponen- 
di  ne;;olionim  f;ratia. 

1 )    Pompcius]     Porlicus    Pouiix'ia- 


na,  Epigr.  14.  lib.  2.  vers.  10.  Ageno- 
lis  puella]  Porticus  Europje,  diet. 
Epigram,  vers.  3.  et  15. 

12  Vel  primes  domiJius  levis  carina;] 
'Levis,'  aiunt,  alludit  Epitheton  Ar- 
gus, ab  apyhs  '  levis.'  Ineptissime. 
Ininio  '  levis,'  quia  desultor  amorura  : 
ab  Hypsipyla  Iransiit  ad  Medeam,  ab 
hac  ad  Creusam,  ab  Creusa  rursus  ad 
Medeam.  Sic  apud  Ovidium  :  '  Mo- 
bilis  yEsonide,  vernaque  incertior  au- 
ra, Cur  tua  poUiciti  pondere  verba 
carent?'  Statins  lib.  6.  Thebaid. '  At 
levis  et  nondum  miserae  mihi  notu.s 
lason.'  Gronovius.  Primce  dominus] 
Porticus  Argonautarum ;  Epigr.  diet, 
vers.  C.  et  Epigr.  20.  lib.  3.  vers.  1. 
Janus  autem  prinuis  navigasse  fertur 
aPoelis.  Levis  carina]  Alludit  Ety- 
mon Argus,  ab  apyhs  levis. 

14  Noslrarum,  Sfc]  Nugas  has 
meas,  Carmina  hsec  mea  alias  tiueis 
et  blattis  relinquendas  escas:  per 
modestiam  sua  extenuat. 

15  Sed  cum  sponsio,  Sfc]  Et  tamcn 
legent  haec  nonnisi  a  Circi  spectacu- 
lis  ociosi  et  lassi,  ubi  cessarint  spou- 
siones  et  sermones  de  factionibus  et 
aurigis.  Quum  ergo  dicit  '  sponsiones 
populi,'  depositis  pignoribus  aut  pe- 
cunia,  de  alicujus  agitatoris  victoria 
factas  intelligit.  'Scorpus'  autem  no- 
bills  agitator  fiiit;  et  '  Incitatus  ' 
equus  noi)ilissinius  et  velocissinius, 
Circensibus  curriculis  et  palmarum 
frequentia  celebratissimus.  Vide 
Siiclou.  in  Caligula  cap.  54.  Turneb. 
Advers.  lib.  8.  cap.  4.  et  lib.  18.  cap. 
30.  Iuibul(cque  lassee]  Fabula  et  fa- 
belia  ilia  a>tate  non  pro  licto  et  com- 
posito  ad  arbitrium  sernione,  ut  pris- 
cis  Latinilatis  ten)i)oribus  ;  sed  pro 
sernione  quolibet,  vel  narratioue,  seu 
ricta,seu  vera,  qua;  in  ore  populi  ver- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EFIGR.    LIB.   XI. 


1387 


sabaiur,  nsurpata  est.    Salmas. 

16  Scorpo  fuerint]  Epigr.  50.  et  53. 
lib.  10.  Incitato]  Epigr.  76.  lib.  10. 

Epig.  II.  1  Triste  supercilium,  ^c] 
Prociil,  o  prociil  este,  facessite  bine, 
quotquot  adestis  tristis  atque  censoiii 
siipercilii,  gravis  tctiicseque  frontis, 
et  compoi-iti  vultiis. 

2  Filia  Fubricii]  Pudica  et  dura,  a 
patre  duro. 

3  Regula  morum^  Censnra,  censoria 
regnia,  praefectura  inonim. 

4  Quidquid,  Sfc]  Castitas,  et  luce 
gaudens  piidiiitia.  Nox  enini  pu- 
dore  vacat.  Ovid.  1. 1.  Amor.Eleg.8. 

5  Clamant  ecce  viei,  Sfc.}  In  qui  bus 
libertas  et  loquendi  licentia.  Ma- 
crob.  Saturnal.  lib.  1.  cap.  10.  11. 
piieri  autem  plaudentes  clamabant, 
'  lo  Saturnalia.'  Dioclet.  lib.  58. 
'  Saturnalia  optimi  dierum.'    Catull. 

6  Sub  te  prceside,  Sfc.l  Quo  Impe- 
ratore  vera  fruinuir  libertate. 

7  Salebrosum,  Sfc]  Dnris  numeris 
philosopLica  scribeuteni  cousulta,  nee 
molli  fluenteni  Carmine. 

8  31eus  est'\  Mollis :  immo  lascivus, 
ne  dicain  impius.   Infra  Epigr.  16. 

Epig.  hi.  Legi  sc  quidem  ubique 
gentium  dicit ;  sed  nihil  se  inde  le- 
gere.  Majorem  se  vatein  futurum, 
ubi  majores  fuerint  Maecenates. 

1  Urbana,  ^c]  Rom.  cives  ociosi. 
Pimpleide  gaudent]  Carminibus  meis, 
Musa,  a  fonte  IMacedonife  seu  Pie- 
riaj  dicta. 

3  Geiicis,  Sj-c.]  Duas  in  Dacos  ex- 
peditiones  suscepit  Caesar.  Xiphilin. 
in  Nerva. 

6  Nescit  aacculus,  Sfc]  Illi  quidem 
legiint  Carmina  nica,  sed  ego  niliil 
inde  lego  nummi. 

7  Victuras  ...puvlia,  tSfc]  Grande 
epos  et  victurum,  quo  bella  et  gesta 
Caesaris  canerem. 

9  Cum  pin.  &'c.]  Si  niihi  Roma  al- 
terum  daret  Mirrenatein,  ut  Dii  de- 
derunt  Romae  alterum  Augustum  in 
Nerva. 


Epig.  iv.  1  Sacra']  'Vitta>,  Vestse  ig- 
nis o(r;8€(rTe,aeterne,&c.  Laresque,Sfc.] 
Minerva,  Jupiter,  Juno  ;  quos  recen- 
set  disticho  seq.  qui  tres  aeris  regi- 
ones  referant,  unde  et '  penates  '  dic- 
ti,  per  quos  penitns  spiramus.  Vide 
Macr.  Satur.  lib.  3.  cap.  4.  TrryVc  Iu£- 
res]  yEneas.  Vide  ^Elian.  lib.  3.  Var. 
Hist.  cap.  22.  Alii  legunt  hcros:  he- 
roes enim  dicti  sunt  priscis,  viri  for- 
tes et  semidei. 

2  Lnomedontis  opes]  Trojanas,  a 
Laomedonte  Prianii  patre. 

3  Scriptus,  S^-c]  Effictus,  inscrip- 
tus,  insignitus  aurea  imagine. 

4  Soror]  Juno.  Filia  tnta  patris] 
Minerva,  afii]Toip,  e  Jovis  cerebro  na- 
ta,  patrima  virgo. 

5  Qui,  ^c]  Jane  custos  Fasto- 
rum,  in  quos  leferuntur  nomina  con- 
suluni,  adeoque  Nervie,  qui  Imperii 
anno  gessit  tertium  consulatum  cum 
Virgil.  Rufo.  Junius  de  tertio  consn- 
latu  Ulpian.  Nervje  Trajani  intel- 
ligit.  Furpureis jam,  ^-c]  Epigr.  26. 
lib.  12.  vers.  3. 

8  Hie]  Senatus.  Jlle  suis]  Nerva 
Imper. 

Epig.  v.  2  Sed  Numa,  Sfc]  Non 
itaque  tarn  niiranda  atque  ardua  res 
in  paupertate  erat  pietas  et  sancti- 
tas. 

3  Opibus,  ^-c]  Non  efferri  et  cor- 
rumpi  a  divitiis.  Non  tradunt  mores 
opibus,  qui  adepti  imperium  et  opes, 
non  abutuntur  iis  ad  fastum,  aliorum 
oppressionem  et  injuriam  :  qui  deni- 
que  idem  est  dives,  qui  pauper 
erat. 

4  Crasos  viceris]  Divites  reges, 
Decebalum  Dacorum,  et  Armeniae 
Parthiaeque  reges.  Xiphilin.  Trajan. 
Numam]  Sanctum,  aequum,  continen. 
tern,  qualis  fuit  Numa  secundus  Ro- 
nianor.  rex. 

5  Si  redeant  veleres,  Sfc]  Si  revi- 
viscant  ab  infcris  reversi  antiqui  ilU 
clarique  Romani.  Atque  hinc  novum 
ordiuntur  aliqui  Epigramma  a  praece^ 


1388 


NOTyE    VARIORUM    IN 


dcnti  tetraslicho  divisum. 

7  Pro  libertate]  Lips.  lib.  1.  Epist. 
Qiisest.  5.  legit  prce  libertate:  quasi 
dicat :  Caniillns  te  piincipem  malit, 
qiiam  siiani  illam  libertatem :  vel 
adeo  potior  eris  ipsa  Libertate.  Ca- 
millus]  Qui  Romam  a  Gallis  occupa- 
tam  Dictator  absens  creatus,  libera- 
vit. 

8  Fabricius,  ^fc]  Qui  continentis- 
sime  in  paupertate  vivens,  munera 
sibi  a  Pyrrho,et  aurum  a  Samnitibus 
missnm  repudiavit. 

9  Brutus']  Juniusne  qui  reges  eje- 
cit  ?  An  Marcus  Brutus,  unus  e  Julii 
Ctes.  percussoribus  ?  Cruentusl  c.M. 
hominuni  deleverat,  senatores  90. 
consulares  15.  equites  260. 

10  Imperium  tradet,  Sfc.']  Quod  non 
Julius  Caesar,  non  Augustus  fecit : 
ille  enini  retinebit,  et  ob  retentuni 
Bruti  raanibus  trucidatus  peribit. 
Hie  de  reddendo  cogitabit,  aut  po- 
tius  redditurum  simnlabit  :  nam  im- 
peria  cum  Isetitia  induiintur,  cum  mo- 
lestia  exuuntur.  Dorleans.  Imperi- 
um tradel]  Ut  quondam  dictaturam 
deposuit,  secessitque  Piiteolos.  Et 
quern  Caesar  dixit,  nescisse  litteras, 
quod  fasces  abjecerit. 

11  Ptivatocum  Casare]  Non  rerum 
summam  affectante,  idque  civili  bel- 
lo. 

12  Crassus]  Liciniusne  Crassus,  an 
Marcus,  qui  periit  apud  Partlios? 

14  Cato  reddatur,  ^c]  Qui  sibi 
mortem  con»civit  Utica-,  ne  videret 
Caesarem  :  tua  tamen  apquitate  ad- 
ductiis  a  Caesare  stabit.  (juasi  di- 
cat; O  princcps,  tanta  est  a-quitas 
tua,  ut  vindices  libcrtatis  tibi  servirc 
malint,  quam  libere  vivcre. 

Epig.  VI.  1  Unclisfalciferi,  ^c]  Fc- 
riis  Satunii  falcem  gerentis  (qUod 
Kp6vus,  xp^""^,  id  est,  temi)U8  omnia 
iiietat)  in  quibus  undue  ca-na".  Turn 
et  festis  diebus  imgueuti  plurinius 
U8US.  Kt  in  ipsa  castra  lia-c  voliq)- 
tatis  Icnocinia  penetravcrc.  I'liu.  lib. 


13.  cap.  3.  Et  quid  Saturni  feriis 
unctius  i  quando  ccenae  unctiores  et 
elegautiores  ?    Her. 

2  RegnatoT,  ^c]  In  quibus  impune 
reguat  alea.  '  Fritillus  '  ergo  pyrgus 
sen  turricula,  ex  qua  tesserae  excuti- 
untur,  Epigr.  14.  lib.  4.  vers.  8,  9. 
et  Epigr.  84.  lib.  5.  vers.  3. 

3  ISlon  laboriosol  Facili,  jocoso. 

4  Pileatn  Roma']  In  Saturnalibus 
servi  incedebant  pileos  induti  velut 
doraini:  nam  et  Romani  aliis  diebus 
nudo  capite  erant,  aut  caput  veste 
velabant.  Itaque  veteres  nuilae  Ro- 
nianoruni  statuae  cum  pileo  visuntur  : 
eamque  consuetudinem  a  priscaGrae- 
cia  duxisse  Eustacbius  asserit ;  quum 
apud  Homerum,  nee  pilei  nee  cau- 
siae  ulla  nientio  sit.  Turneb.  lib.  8. 
cap.  4. 

5  Risisli]  Risu  annuere  et  consen- 
tire  videris. 

9  Triades]  Dimidius  triens  est  sex- 
tans, hoc  est,  duo  cyathi.  Epigr.  28. 
lib.  1.  vers.  2. 

10  Pythagoras,  ^c]  Puer  e  con- 
taniinatorum  grege,  cui  nupsit  Nero. 
Taeit.  Annal.  1.5.  quem  Sueton.  cap. 
29.  Neronis  Doriphorum  uominat. 

11  Dindyme,  Sfc]  Puer,  minister, 
Epigr.  42.  lib.  10.  el  Epigr.  84.  lib. 
6. 

12  Bibenti]  Calens  mero  (quodani- 
mi  educit  instninienta)  fundam  Car- 
mina  et  exprimam  ingenia  xv.  simul 
poiitarum.  Exprimit  certe  vEschy- 
lum,  Aristoplianeni,  Anacreonteni, 
Enniuni,  Horatium,  Sec.  quibus  vi- 
num  erat  Hippocrene.  Lege  Anti- 
patri  Epigram. ^Xi  iKiKwv  Botoirt,  6iC. 
lib.  2.    Antholog.  cap.  46. 

14  CaluUiuna]  3300.  Epigram.  34. 
lib.  6.  vers.  7.  vel  infinita.  '  Namque 
quum'  inquit  '  nullia  multa  feceri- 
nnis,  conturbabimus  ilia,  ne  sciamus, 
Aut  ne  (juis,'  i!k:c.  CatuU.  Epigr.  6. 

IG  Passerem  Catulli]  Carmen  tibi 
non  minus  gratum  quam  Cutullianum 
de  passcrc  Lchbia.    Aug.  Politiauus 


M.    VAL.    WARllALI.s    liFIGR.    LIB.    XI. 


1389 


obscoenum  alifjiiid  per  passerem  in- 
telligi  vult:  sed  Fr.  Floridiis  a&serit 
simpHcem  sensnm,  lib.  1.  subcis. 
cap.  5. 

Epig.  VII,  1  Jam  cerfe]  Mortuo 
Domitiano,  cujus  imperinin  pra?texe- 
bas  adulteriis  tiiis.  Stiipido,  ^c]  Do- 
les tuos  non  sentienti. 

3  Cffsar]  Domitianus. 

4  Circeios']  Alii,  C'trc<sos:  jussit  me 
modo  venire  in  Circaeos.  Strophu  ta- 
lis ahiti  Dolus,  fallacia  :  a  aTp4(ptii. 

5  PenelopcB]  Castap. 

6  Scabies,  Hfc]  Inveterata  libidi- 
nis  prurigo. 

8  Hcerebit,  ^c]  Maritiis  tuns  te 
comitabitur. 

11  Hystericam,  ^c]  Sic  Turnebus 
lib.  8.  cap.  4.  id  est,  uteri  strangula- 
tione  laborantem  :  ah  varepa :  sic  et 
Epigram.  71.  infra.  Sunt  qui  legant : 
Hict^ricam,  quasi  niorbo  regio  labo- 
rantem :  minus  apte. 

12  Sinuessano,  ^c]  Sinuessanze  au- 
tem  aquae  in  Campania  foeminarum 
sterilitati  aliisque  raorbis  medeban- 
tur.  Piin.  lib.31.  cap.  2.  Cluv.  Ital. 
lib.  3.  cap.  10. 

Epig.  ix.  1  Clarus  fronde  Joiis] 
Querna  ornatus  corona  Jovis  Capi- 
tolini.  Ep.  54.  lib.  4.  vers.l.  Gruterus 
vult,  quercu  coronates  fuisse  omnes, 
quibus  honor  datus  imaginis.  Romani 
fama]  Tragicine  Carminis  Poeta,  an 
heroici  ?  Tragicum  fuisse  testatnr 
Placiades  Fulgentius.  Cothurni]  E- 
pigr.  20.  lib.  3.  vers.  7. 

2  Spirat]  Ad  vivum  expressa  sta- 
tua.  Apellea  redditus,  Sfc]  INIemoris 
statua,  Apellis  opus.  Alii  leg.  Apol- 
linea,  intelliguntqueMemoris  statuam 
in  ApoUinis  bibliothecam  receptam  : 
ut  Persii  Prolog. 

Epig.  x.  1  Tui~nus]  Epigr.  97.  lib.  7. 
vers.  8. 

2  Carmina]  Heroicane,  an  tragica  ? 
Epigram,  praeced.  vers.  1.  Frater  erat] 
Cessit  illi'is  Carminis  gloriam  fratri, 
neque  voluit  se  iiii  aemuluni  ingererc, 


ut  Unicus.    Epigr.  44.  lib.  12. 

Epig.  xi.  Detestatur  recte  Inxnni 
Romanorum,  et  cupit  reduci  prisco- 
rum  parsimoniam. 

1  Tolle,  puer,  calices]  Amove  elabo- 
rates calices  vitreos  ex  .^gypto  Ko- 
inam  allatos.  Toreumata  Nili]  Nili 
vitreos  calices  intelligit :  de  quibus 
1. 14.  lemmate,  Vitrei  calices :  '  Aspi- 
cis  ingenium  Nili  :  quibus  addere 
plnra,  Dum  cupit,  ah  quoties  per- 
didit  auctor  opus! ' 

2  Et  mihi  secura,  S^c.']  Et  trade  nii- 
hi  pocula  fagina  vel  Saguntina,  de 
quibus  non  sis  solicitus  ne  labantur. 
Epigram.  108.  lib.  14.  '  peccant  secu- 
T3P  solicitaeque  manus.' 

3  Trita  patrum  labris]  Fictilia,  cu- 
jusmodi  a  Numa  instituta  sunt  in  ho- 
norem  Deorum,  et  ab  antiquis  Ronia- 
nis  in  usu.  Tonso  pura  ministro]  Non 
comato  et  calamistrato,  sed  rudi  et 
simplici. 

4  Antiquus  honor]  Urnarum  et  ca- 
licum  fictilium.  Et  revocentur  prima 
saecula,  priscorum  parsiraoni'i  et  fru- 
galitas. 

5  Gemma]  Calice  e  gemma,  vel 
gemniato  poculo.  Qui  BJentora  fran- 
gis]  '  Qui  pocula  Mentorea  nobili- 
tata  manu'  (ut  dixit  Epigr.  60.  lib.  2. 
vers.  16.)  diffringis,  ut  inde  conficia- 
tur  moechze  tuae  matula,  diguum  sane 
te  homine  moUi  et  irapuro  poculum. 
Sed  vide  an  placeat  lectio,  Te  poture 
decet  gemma,  qui  Mentora  frangis  ?  In 
scaphio  mwcha  Sardanapale  tuce :  quasi 
dicat:  Magis  convenit  fictile  scaphi- 
um,  quam  calix  e  gemma  illi,  qui 
Mentoris  opera  frangit. 

Epig.  xii.  Zoilus,  quamvis  notus, 
nesciebatur  tamen  nnde  esset  natus, 
queni  jus  trium  liberorum  petentem, 
irridet. 

1  Jus  tibi  natorum,  ^-c]  Vis  jure  na- 
torum  clarescere,  cum  tibi  natales 
sint  ortu  Nili  obscurioi  v's.  Petas  licet 
jus  liberorum,  septem  ve?  sexcento- 
rum,  si  placet,  ipse  usque  obscui  us 


1390 


NOTiE    VARIORUM    IN 


eris  et  nullius  filius,  terra  natus. 
Neque  tamen  jus  petebatur  libero- 
rnm  ultra  tres.     Epigram.  91.  lib.  2. 

2  Dum  matrcm,  ^c]  Dummodo 
tibi  nulliis  pater  et  mater  sit ;  hoc 
est,  nemo  sciat,  quo  patre  aut  niatre 
sis  natns. 

Epig.xiii.  1  Fiammam,  £fc.]  Epi- 
gram. 28.  lib.  6.  vers.  5. 

3  mil]  yEgypti.  Epigr.42.  lib.  4. 
vers.  35. 

5  Decus,et  dolor  theatri]  Decus  dum 
viveret,  dolor  ex  morte  ejus. 

6  Omnes  Veneres,  If c.']  Vide  Plauti 
Epitaph,  apud  A.  Gell.  lib.  1.  cap. 24. 

7  Paris,  sepulcrol  Histrio  nobilis, 
quern  interfici  jussit  Domilianus, 
quod  eum  deperiret  Domitia  Augusta. 
Sueton.  cap.  3.  Domit. 

Epic.  xiv.  2  Nam  terra,  ^c]  Qui 
pusillus  cum  sit,  vel  levissimae  terrae 
fcreuda;  non  sufficit.  Ludit  auteni 
Poiita  in  formula  S.  T.  T.  L.  Vide 
Epigr.  89.  lib.  1.  vers.  2. 

EpiG.  XV.  1  Sunt  charta,  ifc]  Sunt 
mihi  libelli  quos  legant  castissimae  et 
pudicissimae  matrons  :  sed  hunc  li- 
brum  volo  totum  lascivire  vino  disso- 
lutiini,  ungucntis  delibutum,  neqni- 
tias  loquentem  et  amores. 

6  Cosmiano']  Unguento  a  Cosmo 
confecto.  Epigr.  88.  libro  1.  vers.  2. 

8  Nee  i^er,  Sfc.']  Plane  ct  aperte  ; 
verbis  dominantibus  et  rem  signau- 
tibus.  Epigr.  67.  libro^.  vers.  7. 

10  Quamsanctus, &)•€.']  Quam  prisci 
illi  probique  majores  nostri  non  eru- 
b(?scebant  proprio  nomine  iudigitare, 
et  tanquam  rudes  Macedoucs,  ligo- 
nem  ligoiiis  nomine  appellare. 

12  Saturnalicios,  8fc.]  Libertate  usos 
Decembri  et  licentia  Saturnalibus 
permissa.  Epigr.  2.  6upra,  vers.  5. 

Epig.  XVI.  2  Urbance  togce']  Plebi. 

3  Lnmpsacio  versa,  Sfc.']  Priapeio. 
Lampsacum  oppidum  est  Hellespont!, 
in  quo  Priapus  extpiisite  colebatur. 

4  Tavlessiaca,  ^c]  tJaditana.  Vide 
Epigr.  71.  lib.G.  vers.  2. 


5   Vena]  Inguine. 

8  Uda  puella  leges]  Vide  Juvenal. 
Satyr.  9.  vers.  65.  Patavinu  licet]  Pa- 
taviucK  mulicres  audiebant  castas  et 
pudicaa.  Plin.  Epist.  14.  lib.  1.  Vide 
Ep.  42.  lib.  6.  vers.  4. 

10  Brute  recede,  leget]  Et  ipsa  Lu- 
cretia  utut  pudica  legerit,  absente 
niarito. 

Epig.  xvii.  1  Nocturna, 8fc.]'EhT\a, 
petulans,  impudica. 

2  Mane,  &-c.]  Sobrius,  et  salva  ve- 
recundia. 

Epig.  xviii.  Suburbanum  praedio- 
lum  Poetae  donarat  fcenerator  Lupus, 
ad  queni  sunt  plura  Epigrammata. 
Koc  Poeta  niirifice  /Ltera  fxduffiv  per 
varias  comparationes  exlenuat;  ac 
tandem  paranomasia  concludit ;  mal- 
le  se  praudium,  quara  tale  praedlum. 
Raderus. 

1  Donasti,  Lupe]  Huic  geminum 
vide  2.  Antholog.  Lticiliani,  'Ayphu 
Vi7]vo<piv7)s,  &c.  Rus  sub,  Sfc]  Praedi- 
olum  urbanum. 

2  In  fenestra]  Plebs  Romana  in 
feneslris  alebat  ad  speciem  hortorum 
flores  et  frutices:  quod  videmus  in 
Hispania  et  Italia  monachos  facere, 
in  fenestris  ostendentes,  arbuscula, 
nialos  citreas,  hortulos  pensiles,  &c. 

4  In  quo  riita,  S^c]  Quern  hortum 
ruta  uuica  tegit  obumbratque,  non 
serus  ac  si  esset  nemus  Dianae 
Aricinre.  Hyperbolice,  ut  caetera 
quae  seq. 

9  Cosli,  Sfc]  Quae  non  nascitur  in 
Italia,  uti  nee  piper.  Alii,  cosmi. 
Rccte. 

11  Tota]  Ita  Ms.  noster.  Alii,<«<a, 
Gruter. 

12  Erucam,  ijc]  Vermiculum,  qui 
olera  depascitur.  15elg.  Rvyp. 

13  Salicto]  Salictuni  idem  quod 
salicetum,  locus  salice  consitus. 

1.5  Boletus]  Fungus.  Marisca]  Fi- 
cus  insipidkP. 

18  Sus  Calydonius]  A  per  ^tolus. 
Epigr.  15.  lib.  Spect.  vers.  1. 


M.    VAL.    MARTIALIS    liPIGR.    LIB.    XI. 


1391 


1!>  Et  sublata,  Sfc]  Cnjiis  segetem 
sen  herbam  nno  impetii  coneptam, 
auferthiniiulo  ad  niduni  condendum. 

21  Et  cum  stet,  ^c]  Nee  dimidio 
Piiapo  vel  inermi  locus  est.  Epig.  3G. 
lib.  1.  vs.  5.  et  15.  et  1.  3,  Epig.  57. 

24  Picata]  Alliisiim  ad  dolia  et 
testas  qiiEe  picabantur,  ne  vina  expi- 
larent  animani. 

25  Litera  sed  una]  Litera  e  in  n 
rautata:  mallem  prandium  qiiam  tale 
prcedium. 

Epig.  xxiii.  1  Nulla,  iSfc]  Qualibet 
conditione. 

S  Decies  mihi  dotis  in  auro']  Decies 
sunt  viginti  quinque  niillia  Philip- 
peum,  in  auro  nnnimi  Roniani  decern 
inillia  aureorum.  Gronov.  Decies,  Sfc] 
Decies  centum millia  sesteitium,nos- 
trae  monetee  7812.  lib.  10.  ss.  eaque 
in  auro  appensa,  nomine  dotis. 

10  Meus]  Puer.  Tuus]  Eunuchus, 
spado. 

14  Nee  quasi,  Sfc]  Non  tota,  non 
amoris:  sed  parca,  sed  casta,  sed  re- 
ligionis.  Epigram.  105.  infra. 

Epig.  xxiv.  1  Dum  te  prosequor, 
^c]  Ejusdem  ingenii  vide  Epig.  82. 
lib.  10.  et  17.  lib.  1.  dum  cliens  te  sa- 
luto,  deduco,  reduco,  tibi  obsequor, 
assentior  et  ejusmodi  praesto  officia, 
perit  dies,  pereunt  stndia  Carmiua- 
que. 

2  Aurem,  ^c]  Vide  Epigram.  90. 
libro  1.  et  Theophrasti  Charact.  Trepl 
KoXcuceUis :  et  quae  Casaubonus  ibi, 
\eyomos  Se  avrov  ti,  rovs  liWovs  (Tuair^i> 
KiXivaai,  Koi  firaiPtffai. 

8  Fo'eta carpiti  Male  explicant,  vel- 
licat  et  reprehendit.  Cui  enim  hoc 
gratum  ?  Immo  '  carpit'  est  excerpit, 
imitatur.  Hoc  ipsum  gloriatur  PIije- 
drus  in  fine  lib.  4.  '  Mihi  parta  laus 
est  quod  tu,  quod  similes  tui,  Vestras 
in  chartas  verba  Iransfertis  mea.' 
Horatins  :  *  ego  apis  Matinae  Grata 
carpentisthyma,  &c.  Carminafingo.' 
Gronov,  Carpit]  Vellicat  et  repre- 
hendit, pro  more  zemulantium  artifi- 


cum  et  invidentium  :  invidis  fautem 
displicere,  felicitatis  argumento  est. 
Ep.  61.  lib.  ().  vers.  8.  et  77.  lib.  4. 

9  Hoc,  Labulle,  ^c]  Hoccine  aequum 
est  ?  '  Ah  !  idne  verum  est  r'  Terent. 

10  Tibi  tuorutn,  Sfc]  Meadditocae- 
teris  tuis  clientibus. 

14  Sic  Jit]  Ita  fit,  ut,  cum  coenam 
officiis  demereor,  dura  foris  coenare 
vole,  negligantur  studia,  pereant  poe- 
mata. 

Epig.  xxviii.  1  Invadt  medicum, 
^c]  Al.  Invasit  medicum  Nasica  Phre- 
neticus  Aucte.  et  Al.  rectius  :  Invasit 
medici  Nasica  phreneticus  Aucti,  et 
percidit  Hylan.  Nasica  ut  potiretur 
Hyla  Aucti  niedici  puero,fiuxit  phre- 
nesiu :  verum  ut  voti  ita  et  mentis 
compos  apparuit.  Sica]  Non  pugi- 
one,  sed  mentula. 

Epig.  xxxi.  Irridetsordide  lautum 
Caiciliuni,  qui  non  asse  comparabat 
centum  fercula. 

1  Atreus,  Sfc]  Cucurbitas  enim 
dissecat  in  frusta  varieque  appa- 
rat,  ut  Atreus  quondam  fratris  Thy- 
estae  filios.  Senec.  Thyest.  vers. 
758.  Vide  Ammiani  Epigr.  lib.  2. 
Antholog.  cap.  40.  'Us  ktiwov  TiQvKws, 
duTTPov  napedT)Kev  'AwiWris  Ol6ij.evo^ 
^SffKeiv  clvtI  (piXoiu  vpSfiara,  &c..  Apel- 
les  Pythagoraja  coena  excepit  ami- 
cos  perinde  ac  hortum  immolasset, 
vel  pecora  pasturus  esset. 

4  Gustuprotinus,8fc.]  Coenae  exor- 
dio,  antecoena.  Epig.  31.  lib.  l.vers. 
4. 

5  Prima  feret]  Caput,  pompa,  flos 
coenae:  dicto  Epigr.  31.  lib.  10.  Al' 
terave  ccena]  Secunda  mensa,  ibid. 
Vide  et  Rosin,  lib.  5.  Antiq.  Rom. 
cap.  29. 

7  Hinc  seras,  Sfc]  Ex  his  cucurbi- 
tis.  Epidipnidas  parabit]  Dapes,  bel- 
laria,  quaj  inl  SelTrvov  post  coenam  ap- 
ponuntur  distribuimturve. 

8  Fatuas  facit  placentas]  Insipidas 
sc.  et  insulsas,  c  cucurbitis. 

9  Tabellas]    Quadras  de  placenta. 


1392 


NOT^E    VARIORUM    IN 


Epigr.  76.  lib.  3. 

10  Caryotidas  theatris]  Palniulas. 
Epigr.  27.  lib.  13. 

11  Minutal]  Cibus  e  variis  ininntim 
concisis. 

12  Lentem  positam,  ^c]  Pnltem  ex 
lente  ac  faba. 

13  Botellos]  Genus  erat  farciminis 
ex  ovi  vitellis  cortis,  nucleis  pineis 
concisis,  i!v:c.  Et  botelli  sanguine  dis- 
tendebantiir,  Belg.  Bloed-worst.  Vide 
Epigr.  78.  lib.  5.  vers.  9. 

14  Cybii]  Piscis  genus.  Vide  Epig. 
78.  1.5.  vers.  5.  Manas]  Epigr.  32. 
i.  12.  vers.  15. 

15  Hinc]  Pisciciilos,  de  quibus 
Athenaeus  lib.  7.  c.  18.  et  Plin.  lib. 
32.  c.  7.  Cellarius]  Pronins,  promus- 
condus.   Vide  Beroaldum  in  Serviam. 

17  Cnpelliana]  Rutae  fibris  tanquam 
capillaraentis  multicomae  :  vel  rutae 
caprariap,  quam  capree  sectentur  et 
pascant.  Alii  legunt :  In  ruta  folium 
Capelliana  ;  ut  sit  a  Capella  ungnenta- 
rio  seu  herbario  nomen  dednctum  : 
ut  a  Cosmo  pignientario,  unguenta 
Cosmiana. 

18  Gahatas,paropsidasque'\  *  Gaba- 
tsE '  sunt  lances  escariae.  Epigr.  48. 
libro  7. 

21  Unum  assent  ponere']  Totum  con- 
vivinni  asse  coniparare. 

Epic,  xxxii.  1  Nee  toga,  nee  focus 
est]  Describithoc  Epigramniate  Mar- 
tialis  insignem,  non  paupertatem,  sed 
extremam  inopiara  ac  mendicitatetn, 
nee  dnbito  quin  Aristophanem  iniiiari 
voluerit  in  Pluto:  ubi  tttjj'ioi/ a  ttto)- 
Xfia  eleganter  distinguit.  Herald. 
Nee  toga]  Sed  vilis  aliquis  pannus  : 
ayd'  tfiaTtov  niv  «x*"'  ^O'Kos,  Ut  Aristo- 
pban.  inquit.  Sic  Catullus  Epigr. 
23.  '  Furj,  quoi  neque  servus  est, 
neque  area,'  &c.  Vide  et  Nostrum, 
Epigr.  93.  lib.  1.  Nee  tritus  cimice 
iectus]  Atqiii  lectum  ejusmodi  men- 
dico  non  negat  Aristophanes  :  ami  5e 
Kkiirrii  cTTi^dSa  (Xxoifav  Kopewv  ixi(TT(]v. 

2  Ntc  lilii  dt  bihulii  sarta  palude  tc- 


gcs]  Std  nee  tu  tegetem  habes  pro 
peristromate  et  stragulo.  ^opixoy  di- 
cit  Aristophan.  Nee  teges  seu  sto- 
rea  ex  ulva,  scirpo,  seu  caiina  palus- 
tri,  a  sedge-mat. 

4  Claeis]  Epig.  35.  lib.  5.  vers.  8, 

5  Dici  atque,  ^-c]    Epigr.  19.  lib.  8. 

6  In  populo,  dfc]  Plebeius  esse  et 
proletarius. 

8  Non  est  paupertas]  Sed  mera  men- 
dicitas. 

Epig.  xxxiii.  1  Stepius  ad  pnlmam, 
^•c.]  Prasinae  factioni  (cui  favebat 
Nero)  obstrepebant  aliarum  factio- 
unm  fautores,  vicisse  suos  aurigas 
non  propria  virtute,  sed  gratia  Im- 
peratoris.  Rcspondet  iis  Poeta  fal- 
sum  hoc  esse,  postquam  Nerone  mor- 
tuo  et  liuic  factioni  frequens  cedat 
palnia.  Incredibilis  Veteruni  tradi- 
tur  iiTiroixavia,  quae  in  quatuor  divisa 
partes  (nam  quatuor  erant  colores 
agitatorum)  saepe  ad  nianus,  capdem, 
et  insignem  cladem  pervenit.  Fave 
bat  una  pars  et  potissima  Prasinae 
factioni,  quae  viridata  aurigabatur  : 
altera  Veneta;,  cerulae  :  tertia  russae, 
lutejp,  croceEP,  purpureae,  roseae,  qui 
colores  omnes  ad  nnam  factionem 
'  russam '  pertinent:  quarta  albae. 
Quibus  duas  postea  Domitianns  ad- 
junxit,  argenteam  et  auream.  Rud. 

Epig.  xxxiv.  4  Cwnahit  belle,  ^c] 
Fecit  hoc  optimo  quidem  consilio  : 
quo  invitaretur  sappius  a  nitido  lauto- 
que  vicino.  '  Aliquid  boni  propter 
vicinimi  bonum.' 

Epig.  xxxv.  4  Solus  ea:m,i^c.]  So- 
lus quippe  videtur,  qui  inter  ignotos 
nee  suae  conditionis  est,  utcunqne 
magnus  sit  illorum  numerus.  Plu- 
tarchus  in  septem  sapientum  convivio 
narrat,  Chilonem  non  ante  condixisse, 
quam  de  singulis  convivis,  qui  essent, 
quaesisset :  quod  diceret  ffv/xirXovf  Kal 
av(ria)vov,  vectorem  sc.  et  contuber- 
nalem  esse  ferendum,  etiam  ignotum, 
quibuscum  navigare  et  militare  esset 
nccesse:    at  vero  in  convivio  qtiibus- 


M,    VAL.   MARTIALIS    El'lGR.    LIU.    XI. 


1393 


libct  se  commiscere,  iioii  esse  hominis 
pindentis.  Raderus. 

Epic  xxxvi.  Soteria  Caii  Pioculi 
celebrat,  praeteispem  vit«  restituti. 
Siispicer  liunc  ipsnm  Froculum  fiiisse, 
ad  qiiein  extat  Epistola  Plinii  lib.  13. 
15.  ex  (jiia  discis  poetam  fiiisse. 

1  Gemma,  if c]  Epigr.  45.  1.8.  vs.  2. 

2  Redditus,  ^c]  Convalcsceiis  et 
lestitutus  ex  moibo  desperato. 

3  Desperassejtivat,  ifc]  Multo  inilii 
dulcior  est,  deploiati  diidiim  ac  de- 
posit! amici,  recepta  insperato  salus. 

4  Minus  gnudent,  tSfc]  Gnome  :  E 
suiiima  tristitia  s<epe  iiascittir  maxima 
laetitia. 

5  Hypne,  Sfc]  Piier,  minister.  Im- 
mortale]  Quia  melius  fit  annis  :  et  quo 
vetnstius  eo  generosius.  Epigr.  95. 
lib.  9.  vers.  1. 

6  Senem  poscunt]  Epig.  95. 1. 9.  vs.  2. 
Talia  vota  cadum]  Tam  grata  ex  tarn 
insperatis. 

7  Quincunces,  ^c]  De  hoc  more 
ebibendi  nomen  amici,  vide  Epi- 
gram. 72.  libro  l.hicautem  quincunx 
respondet  t^  'Cains:'  t^j  'lulins 
semis,  id  est,  C.  cyatlii :  toj  '  Proculus' 
bes,  id  est,  8.  cyathi.  Vide  Epigr.  28. 
lib.  1.  versum  2. 

Epig.  xxxvn.  Zoiluni  e  servo 
equitem  factum  exagitat ;  ejusqne 
superbiam  et  humiiitatem  expriniit. 

1  Quid  tola,  ^-c]  Cur  eques  e  servo 
factus  annulum  gestas  libralem  ;  Hy- 
perbolice,  magnum  scilicet;  pr«gra- 
vasque  et  occnltas  gemmani  nimio  au- 
ro  ?  An  credis  idem  pondus  convenire 
digito  et  annulo,qiiod  modo  gestabas 
in  compedibus  ?  Epigianiniate  29. 
libro  3. 

3  Annulus,lfc.]  Compes.  '  Frontem 
literati,  capillum  scniirasi,  et  pedes 
annulati.'  Apulcius. 

Epic  xxxviii.  2  Surdus  erat]  Non 
adsequuutur  liujus  Epigrammatis  sa- 
leiu  interpretes.  '  Surdus  erat,'  et 
sic  non  poterat  esse  delator,  si  foi  te 
liberi  sermones  excidissejit  iilis,  quo- 
Delph.  et  Vur.  Clus.  Marl 


rum  vehentium  mulos  regebat :  quip- 
pe  quos  aiulire  non  poterat.  Facit 
hue  lib.  12.  Epigr.  14.  Gronoi:.  Sur- 
dus erat]  Ex  ciTrpoffSoKijT^  auget.  Vel, 
innuit  flagitioso  domino  magis  placere 
servos  surdos,  quos  nemo  roget  de 
criminibus  domini.  Vide  Sat.  9.  Ju- 
venal, vers.  104. 

Epic  xxxix.  Charidemum]  Vide 
Plauti  Linum,  in  Rarchid. 

I  Motor,  Ifc]  Alii,  monil or :  id  est, 
infantiaa  pueritiaeque  moderator  :  sed 
et  t5  motor  placet. 

3  Sudaria]  Lintea,  quaj  demessam 
a  tonsore  barbam  excipiunt. 

4  Labris  puncta,  ^c]  A  rasura  aspe- 
ris  dnrisqne. 

5  Sed  tibi  non  crevi,  ^c]  Tibi  tameii 
etiamdum  puer  videar,  nee  qui  in  vi- 
runi  transcriptus,  liberius  vivendi  po- 
testatem  habeam. 

II  Tyrios  sumpsi,  ^c]  Vestes  pur- 
pureas, cultus  lasciviorum. 

13  Numeras  nostras]  'Aptd/xus  irSaas 
KvXiKas  TreTfoiKa.  Tlieophrast.  Charact. 
Trepl  (xiKpoKoyias.  De  trientibus  vide 
quae  ad  Epigr.  28.  lib.  1.  vers.  2.  Ad- 
striata]  Constricta  fronte.  Petron. 
'  Quid  me  speclatis  constricta  fronte 
Catones?' 

15  Catonem]  Censorium,  castiga- 
torem,  qualis  fuit  Cato  major. 

Epig.  xl.  4  Cum  tristis,  ^c]  Duni 
causatns  est  dolorem  dentiuni  in  causa 
fuisse,  quo  minus  oris  operant  posset 
pra'stare,  aperte  fatebatur  se  capiti 
Glyccrae  iliudere. 

Epig.  xli.  Allegoricum  est  Epi- 
gi  amnia,  quo  dcplorat  casum  Amyn- 
tae  pastoris,  de  arbore  praecipitantis. 

1  Indulgct,  t)'c.]  Duni  vehementi 
studio  sagiiiat  porcos. 

2  Et  gaudel,^-c.]  Dum  landeni  quae- 
rit  ex  piiiguibus  factis  suibus. 

3  Ccdcntes  oneri,  Sfc]  Ascendit  ili- 
ceni  glandc  onnstam  et  incurvatatn 
excussurus  glandis,  sed  pondere  pu- 
eri  fractis  ramis  qui  vix  snum  sui-ti- 
nebant  ounf,  decidit  ipse  excussas 
idl.  4  T 


1394 


NOT^    VARIORUM    IN 


seoutus  glandes.  Sic  Hylani  spciitum 
iirnani  dixit  Juvenal.  Satyra  1.  vers. 
161. 

5  Triste  nemus,  ^t-.]  Pater  Amyntae 
succisam  arborem  filii  rogo  damnavit. 

7  Pingues,  Lygde,  <i^c.]  '  Felix  quern 
faciunt  aliena  pericula  cautum.'  Cave 
tibi,  Lygde,  a  simili  casu;  nee  nimi- 
nm  peciis  et  porcum,  sed  te  ipsum 
cura. 

8  Annumerare  peats']  Non,  quo  A- 
myntas  studio,  saginam  properare. 

Epig.  xlii.  Egreginm  Carmen  sine 
egrejrio  argiimento  fieri  po";se  negat. 

1  Vividn]  Illustria,  insignia.  Mor- 
tua  poms']  Vilia,  humilia,  abjecta : 
vel,  de  niortuis,  quale  fuit  praeceden- 
tis  Epigr.  de  Aniynta  argumentum. 

2  Lemmata,  ^c]  Epigram.  59.  lib. 
10.  vers.  1. 

3  MeUajubes,SfC.]  Neque  enim  dul- 
cia  mella,  qualia  ex  tliynio  Hymetti 
Atticiaut  Hyblae  Siculae  fiunt,  potest 
apis  (vel  optima)  conficere  ex  amaris 
Corsicae  taxis  :  ita  nee,  Szc. 

Epig.  XLiv.  Monet  senes,  ut  sibi 
caveant  a  captatoribus  testamento- 
rum  et  fiotis  amicis. 

1  Bruto,Sfc.]  Senex.  Hyperbolice. 

4  Mortem  diligit,  ^'c]  Captator  est 
et  lieeredipeta  adulatorins,  vtiltur  as- 
sidens,  qui  mortem  tuam  cupit,  cada- 
ver expectat.  Epig.  63.  lib.  6.  vers.  2. 

Epig.  xlviii.  1  Silius  hcec  magni, 
Sff.]  Silius  Ciceronis  atque  Virgilii 
studiosissimus  imitator:  iiujus  aram 
religiosissime  coluit.  Epigram.  .51. 
infra,  illius  villas  comparavit.  Plin. 
lib.  31.  cap.  1. 

3  Tumulite']  Virgilii.  Larisve]  Ci- 
ceronis icdium. 

4  Non  alium  mallet,  i^c]  Erat  cnim 
orator  et  Poeta.  Epigram.  62.  lib. 7. 

Epig.  xmx.  I  Cineres,  ^-c]  Ceno- 
taphium  et  memoriani :  neque  enim 
de  tumuli  loco  constat. 

3  Oiilnta  succurrcrc,  ifc]  Alii,  An- 
dino  tundem  succurrit  agello,  Andes 
auicm  vicus  non  procul  a  Mantua 
Virgilii  patria. 


4  Et  vatem,ifc.]  Lips.  J.  1.  Eplst. 
.5.  Qu»st.  legit  et  vatem,  non  minor 
ipse  colit :  id  est,  Silius  Poeta  Virgilio 
non  inferior  colit  Virgilium.  Vide 
Epigr.  14.  libro  4.  versu  13.  et  Epi- 
gramma  49.  supra.  G.  Barthius  (Bfa- 
tern  legit,  lib.  1.  cap.  4. 

Epig.  l.  1  Furentem]  Amore  tui. 

3  Plorat,  Sfc]  Lacrymis  fictis.  Re- 
licto]  Aniisso,  vel  diminuto,  atlritovc, 
a-Ko\vfifvcfi :  id  est,simulans  relictum, 
quo  me  pretio  ejus  emungat, 

4  Gemma,  Ifc]  Annulus  cui  gemma 
includitur.  Cadif  aure  lapis]  Hagc 
ars  notata  etiam  Magistro  Amandi 
lib.  1.  '  Quid  cum  mendaci  damno 
nicEstissima  plorat  ?  Elapsusque  cava 
fingitur  aure  lapis  '('  Lapis]  Elen- 
chus. 

5  Nunc  fiiriiva  lucri]  Non  placet, 
quod  interpretibus  :  nam  bombycina 
(puta,  quae  revera  possedit  dudum) 
fingit  aliunde  a  fure  rapta  clanculum 
parvo  pretio  sibi  deferri  venalia,  et 
orat,  ne  nunc  ntique  se  destituam  in 
enitione  tarn  lucrosa.  Gton.  Nunc 
fuitiva,  Sfc]  Nunc  fingit  surreptas 
vestes  bombycinas,  novasque  a  me  si- 
bi enii  poscit. 

6  Profertur  Cosmi,  Sfc]  Ut  ego  re- 
pleamungueuto  Cosmiano.  Epigr.  81. 
lib.  3.  vers.  23. 

7  Cariosa  Falerni]  Propter  vetusta- 
tem. 

8  Expiet  ut]  Somniorum  portenta 
mala,  inoris  erat  niola  salsa,  vivo  flu- 
mine,  vino  et  re  divina  expiare,  pro- 
curare,  avertere.  Somnos]  Somnia. 
'  Expiare  '  autem  est,  sacrificiis  et  re- 
ligione,  malum  quod  portcntum  est, 
deprecari  ;  qucmadniodum  et  '  Pro- 
curare  '  Tibullo.  Ca^terum  non  so- 
lum TO  Sfivk  a  se  averti ;  sed  et  in 
alios  derivari  precabantur  :  quia  ex- 
istimabant  rb  6i7ov  quocunque  tandem 
modo  placiindum  esse.  Unde  depre- 
cutiones  ejusmodi :  '  Hostibus  evcni- 
ant  convivia  talia  nostris.'  Ita  exist!- 
inabant,  Deorum  minas  vix  possSesse 
initas,  et  idcirco  in   alicujus  caput 


M.   VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    XI. 


1395 


avernincandas.  Unde  jEgyptii  in 
caput  victimar,  mala  omnia  depre- 
cabantiir.  Herald. 

10  Iiulixit  ccenam,  ifc]  Statuit  se 
ventiirani  coenatmn  apiid  nie,  quod  et 
*  condicere  coenani '  dicitur. 

12  Nil  mild,  ^c]   Epigr.  12.  lib.  4, 

Epig.  lii.  Invitat  Cerealeni  ad  coe- 
nam. 

3  Octavam  poteris  servare]  Idcirco 
et  solaria  erant  in  balneis,  qni¥  a  con- 
vivaturis  consiilebantnr.  Unde  sole- 
bant  miselli  et  parasiti  Tpexf^einvoi, 
qnibus  venter  priiiiebat,  CKiav  Kara- 
Herpelu  eVl  SeTirvoy.  Hinc  exsecratio 
.solarioriim  a  parasito  illo  apud  Aul. 
Geil.  lib.  3.  cap.  3.  Lavabimur  una] 
Ante  ccenam  lavabant,  a?state,  liora 
octava  ;  lijeme,  nona  :  divites  cum 
coena  pra?bebant  convivis  balnea  pri- 
vata,  panperes  publica  conducebant : 
hinc  Poeta  Cerealem  ad  Stephani 
balnea  invitat.  Quienim  ccena'u  da- 
bat,  balneum  quoque  oalfaciebat. 
Unde  jubel)autui'  convivae,  Kovcrdfievoi 
^Kfiv.  Sane  ante  cosnam  lavaie  so- 
lebant,  miseris  etiam  et  afflictis  tem- 
poribus.  Herald. 

5  Movendo~\  Ciendo,  lubricando. 

7  Cordylla]  De  lioc  genere  piscis, 
Epigr.  2.  lib.  3.  vers.  4.  et  lib.  13. 
Epigr.  1.  Lacerto']  Epigr.  79.  lib.  5. 
vers.  5. 

8  Quam  cum,  f;c.]  Epigram.  48.  lib. 
10. 

9  Altera']  Ova  alia.  Tenui,ifc.~\S\c 
Ovid.  8.  Metamorpb.  '  Ovaque  non 
acri  leviter  versata  favilla.' 

10  Velabrensi]  Caseus  Velabrensis 
fumo  focoqne  induratus.  Epig.  32. 
1.13. 

11  QucB  Picenum,  Sj-c]  Epigr.  30. 
lib.  13. 

12  0118111]  Antecoena.  Epigr.  32. 
supra  vers.  3. 

13  Mentiar,  ut  venias]  Promittam 
til)i  lautiore  apparatu  caput  coenae 
appositum,  ut  venire  vclis.  Mentiar, 
ut  venias]     In  lautiovibiis  conviviis 


p>  es  locum  praecipuum  babebanf. 
Unde  tixpov  proprie  ad  pisces  relatum: 
ceeterum  tanti  fiebant  obsonia  ista, 
ut  tintinnabulo  nionerentur  insignes 
illae  giilie,  si  qui  prctiosiores  pisces 
asportali  erant.  Verum  IxOvoxuKai 
OS  illis  saepe  sublinebant,  pisces  mor- 
tuos  aut  veteres  pro  recentibus  ven- 
dentes.  Unde  vetitum  qnandoqne 
Athenis,  ne  eos  aqua  irrigarent ;  quod 
facere  solent,  ut  recentes  videantur. 
Et  non  solum  rhveaphv,  sed  et  magni- 
tudo  piscinm  notabatur  a  delicatis 
illis  gurgitibns.  Vide  Juvenal.  Satyr. 
4.  Horat.  &c.  Gula  itaque  twv  <pi\6- 
^u}v  pisces  tam  caros  concinnavit,  nt 
Cato  dixerit  :  Komae  pliiris  venire 
piscem,  quam  bovem.  Nee  solum 
Roma> ;  sed  et  in  Graeciacarissimi  et 
pretiosissimi  pisces:  unde  Corintbi 
lege  cautum  erat,  ne  quis  in  niacello 
pisces  siepe  emeret,  nisi  qui  aut  cen- 
sum  suuin,  aut  arteni  qua  vitani  tuta- 
batur  probare  posset.  Ratio  est, 
quia  non  possunt  pauperes  laute  si- 
niul  et  iunocenter  vivere.  Heraldus. 
Pisces]  Pisces  vcro  in  lautioribus 
conviviis  prinias  habebant.  Conchy- 
lia]  Ostrea.     Sumen]  Epigr.  44.  1. 13. 

14  Coriis  saturas]  Gallinas.  Epi- 
grainm.  30.  lib.  7.  vers.  1.  Palndis 
aves]  Anates. 

15  Nee  Stella,  Sfc]  Non  ipse  lautus 
et  nobilis  Stella,  de  quo  Epigr.  78, 
lib.  8.  et  alibi. 

16  Nil  recitaho  till]  Namque  con- 
vivas  suos  importuna  lectione  saepe 
enecabant  istae  birudines.  Epigram. 
79.  lib.  5.  vers.  25.  et  Lucian.  2.  An- 
tholog.  nan.  47. 

17  Ipse  tuos  nobis,  8(c.]  Tu  nobis 
Icgas  Gigantoniachiam  a  te  scriptam, 
et  Georgica  tua,  Virgilii  Georgicis 
non  cedentia. 

18  linra,  ^-c]  Alii,  Rara.  Per  '  rn- 
ra'  vcro  innuit,  eum  Georgica scrip- 
sisse. 

Epig.  i.iii.  Claudiam  Rufinam  Bri- 
tannam  laudat  a  venustate,  ingenio, 


1396 


NOT^    VARIORUM    IN 


fspcunditate  :  precatiirqiie  tribus  na- 
tis  natabiisque  totidem  geneios  et 
niuus.    Rad. 

1  Clandiul  Eadein  forte  quse  Pii- 
denti  mipsit,  Epigr.  13.  lib.  4.  Cae- 
ruleiSf^-c]  An  quia  Britanni  se  glasto 
colorabant?  iit  tiaduut  Caesar 5.  Com. 
Bell.  Gal.  Mela,  Plinius  lib.  22.  cap. 
II.  Solon,  cap.  35.  atque  hinc  dictos 
autumat  doctiss.  Canidenus.  Brith 
enini  antiqua  lingua  patria  depictnm 
et  coloratura  significat:  sic  Epigr. 
90.  lib.  14. 

2  Cur  Latia  pectora,  Sfc.']  Meliores 
libri:  Quam  LaticB  pectora  gentis  ha- 
bet!  Barbara  quideni  patria,  sed 
iiigenio  Roniana,  inquit,  est  Claudia. 

3  Romanam,  ^-c]  Neque  enim  ce- 
dit  Graecis  dominis  aut  niatronis  La- 
tinis.  Imo  tarn  elegans  est  Claudia, 
Ht  Roniani  possent  credere  esse  Lu- 
cretiam,  Grseci  Helenani. 

5  Di  bene,  quod]  Vide  Brissonium 
lib.  1.  Form.  Sancto  peperit,  ^c] 
Pione?  An  defuncto  ?  Namque  et 
defuncti  Veteribus  '  sancti.' 

6  Generos]  Fiiiabus,  Nurus']  Fi- 
liis. 

8  Gaudeat  ilia  tribus]  Utjustrium 
liberorum  habeat. 

Epic.  hv.  Zoihim  fngitivnm  ser- 
vum  et  sepulcbralem  furein  exagitat. 

1  Ungttenta,  et  castas]  Qua>-  rogis 
inferri  solent  miinera,  quaiitaque,  vi- 
de Epigr.  97.  lib.  10.  vers.  2. 

3  Slygio  lecto]  Capulo,  feretro. 
Rapuisti  ciunaina]  Notat  in  bustua- 
rio  fare  servilem  conditionem,  non 
enim  nisi  viles  et  inlionesli  homines  e 
rogo  quippiam  diripiicrunt.  Ttim 
graves  olim  extabant  panee  in  effos- 
sores  sepukhrorum,  et  rvnlSopvxovs, 
ut  Gra^ci  eos  appellant. 

5  A  pedibus  didicere]  Pedes  compe- 
dibus  subduxere  se,  manus  sunt  ex- 
cniplum  pedum  sccutae. 

EpiG.  i,v.  Monet  Urbirum,  ut  Lu- 
pum  captatorcm  fallacem  fallat. 

1    Huitiilur  fieri,  ifc]    Quod  Lupus 


te  liortatur  liberis  operamdare:  vel 
quod  Lupus  tibi  vovet  lil)eros  ex  ux- 
ore. 

5  Dicnt  pragnantem,  S^x.]  Fingat 
modo  se  concepisse. 

7  Ainici]  Lupi,  qui  amice  et  fideli- 
ter  hoc  consuluisse  videri  vult. 

8  Sic  morcre,  ^c]  Nihil  illi  ex  tes- 
tamento  relinque. 

EpiG.  LVi.  Chaeremonem,  mortem 
ex  sententia  Stoicoruni  contemnen- 
dam  dictitantem,  sugiliat ;  ostendit- 
que  eum  non  ex  animi  constantia 
vitam  odisse,  sed  ob  mendicitatem 
lucem  fugere.  Fortis  ille  est,  qui 
TTpoaipeaet,  non  avdyKij  contemnit  mor- 
tem. '  O  vita  niiseio  longa,fe!ici  bre- 
vis  :'  inquit  Publius.  Rad. 

3  Hanc  tibi  virtutetn,  H^c]  Non  hoc 
facis  ex  virtute  et  fortiter,  sed  ex 
inopia  reriim  et  pusillanimitate, 

5  Et  cimex,  Sfc]   '  Et  tritus  cimice 
lectus  :'  supra  Epigr.  33. 
7  O  quam,  ifc]  Ironice. 

9  Leuconicis]  Nobiles  lanae  fucre,  a 
candoris  praestantia  sic  dictae.  Alii, 
Lingoiiicis.  Vide  Epigr.  J 59.  lib.  14. 
Agedum  tiimeat,  Ifc]  Quod  si  tibi  res 
suppeteret  amplaet  lauta. 

10  Texta  toros]  Alii,j)exa.  Turneb. 
lib.  8.  cap.  4. 

13  Nestoris]  Epigr.  30.  lib.  9.  vs.  2. 

16  Fortiter,  fyc]  Vide  Epigr.  30. 
lib.  1.  et  80.  lib.  2. 

Epitx,  i.vii.  Caussam  reddit,  cur 
poiitam  donet  Carmine,  saturum  seu 
divitem  pauper  invitet :  videor  ergo 
y\avK'  fls  ^A0r]vas,  lignum  in  sylvas  : 
aquas  in  mare  ferre. 

1  Miraris,  8fc.]   Epigr.  27.  lib.  9. 

2  Ad  cwnam,  l^c]  Ut  Mjecenatem 
HoratiusOde29.  lib.  2. 

4  Thura,  S^c]  Cruda,  ex  niente  et 
Mss.  Gruteri ;  ut  '  exta  cruda'  oppo- 
nantur  ambrosiae,  '  mcrumquc'  nec- 
tari.  Omnia  Dcorum  sunt,  inquit 
Seneca ;  tamen  Diis  posuimus  do- 
num,  et  stipeni  jecimus  :  7.  de  Bene- 
lic.  capite  4. 


M.    VAL.    MARTIALES    EPIGR.    LIB.    XI, 


1:397 


Epig.  Lvni.  4  Permittunt,  S^c] 
Qua?  faciunt  iit  niulta  in  nie  licciitia 
iiti  atideas. 

7  Nee  enim  rogat,  lfc.'\  Non  rjiiate- 
niis  tonsor,  sed  quasi  latro. 

11  Sed  lota,  &fc.]  Alii:  sed  inota 
mentula  lava:  ut  Epigr.  42.  lib.  9.  et 
74.  infra. 

12  A€tx«feii']  Irrumationem  innuit, 
qtise  ori  obstruso  qnidvis  petendi 
facultatem  intercliidat.  Otlunar. 
Nactgal.  in  edit.  Grypli.  J.  Scalig. 
aliique  praeferunt  lectionem  Ald^eip, 
hoc  est,  jnbebit  te  avanim  plorare,  e 
formula  testatonim,  qui  '  plorare  ju- 
bebant'  illos,  quibiis  nihil  legarant. 

Epig.  lix.  1  Senos  Charinus,  Ifc] 
Charinum  opes  ostentantem,  ut  ino- 
pern  cavillatur. 

4  Dactijliothecam,  Sfc.']  Non  habet 
repositorium  annulorum,  ut  qui  sui 
non  sint,  sed  conducti. 

Epig.  lxv.  Expostulat  cum  Justi- 
no,  quod  eum,  ut  olim,  ad  natalitias 
dapes  non  iuvitarit. 

1  Sexcenti,  Sfc]    Permulti.  Synec. 

2  Lucis  ad  officium']  Quos  invitaras 
ad  celebrandum  diem  tuum  natalem. 
Mane  sacrificahant  in  ejusmodi  so- 
lemuitatibus,  '  Officiiim'  aiitem  heic 
proprie  omnino.  Plin.  Epist.  5.  lib. 
1.  '  Paucos  post  dies  i|)se  me  Regu- 
lus  convenit  in  Praetoris  officio.'  In 
nuptiis  hoc  officium  frequens.  Pe- 
tronius:  '  Consurrexit  ad  officium 
nuptiale.'  Juvenal.  Sat.  2. '  Qu«  caus- 
sa  officii ?  quid  quaMis,  Nubit  amicus.' 
Hinc  et  •  officia'  dicuntur  a  Juvenale 
Satyr.  10.  clientes,  liaec  et  ejusmodi 
officia  patronis  prjestantes:  '  Illinc 
corniciues,  hinc  prwcedeiitia  longi 
Agniinis  officia  :'  to  KadriKovra  eodem 
modo  reperio  apud  Lucianuni  in  som- 
nio.  Ileialdus. 

5  Postera,  Sfc]  Jam  vero  nic  velnt 
imi  ordinis  amicum  invitas  ad  reli- 
quias  et  analecta  in  crastino  convivii. 

6  Sexcentisliodie,  4"<^.]  Hodie  itaqne 
invitati  celebrent  natalem  tunm  inu- 


neribus,  pro  more,  genethliacis :  ego 
eras  vel  nunquam  :  neque  cniin  veni- 
ani  vocatus.  Gruterus  simpliciter  ac- 
cipit,  quasi  auctor  maluerit  se  poste- 
ro  die  invitari  quam  priore,  ob  tnr- 
bam,  &c. 

Epig.  i.xvi.  4  Quare  non  habea.t, 
Sfc]  Quod  vnlgo  dicitur  :  he  hath  too 
many  occupations  to  thrive.  Qui  ubique 
est,  nimquam  est.  Seneca  Epist.  2. 
'  Multa  novit  vulpes,  echinus  unum 
magnum.' 

Epig.  lxvii.  2  Quid  ciipiam]  Mor- 
tem tuam  :  ut  Epigrammate  63.  libro 
6.  versu  2.  Epigrammate  27.  lib.  8. 
supra  E|)igrammate  45. 

Epig.  lxviii.  2  Ut  jmdeat,  ^c] 
Levior  quippe  ignominia  ex  repulsa 
in  magnis  quam  parvis  :  et  adverte 
Polyptoton  in  '  magnos,'  '  magni,' 
*  magna.' 

Epig.  i.xix.  Nobile  Epigramma 
in  canem  venatricem  ab  apro  inter- 
fectam ;  quam  cum  Procyone  et  Si- 
rio  in  coelum  relatis,  cumque  Horae- 
rico  Ulyssis  cane  Argo  confert.  Per- 
cusserat  Lydiam  aper  populo  notam 
et  charam,  cujus  hie  ingenium  in  fe- 
ras  asperum,  blandimi  in  dominos, 
fatunKjue  nobile  describit.  Rader. 

1  Amphitheairales  inter]  Inter  Ve- 
natores  qui  curant  venationes  exhi- 
bendasin  Amphitheatro  nutrita.  Nu- 
trita  magistros,  ^-c]  Prosopopoeia  ca- 
nis. 

3  Domino,  Sfc]  Domino  mco  aeque 
fida  ac  dextra  propria.  Alii  leg. 
Dextro,  ut  sit  Kvpiov  :  recte. 

4  Canem]  Merani,  Hynieram,  sen 
Neaeram,  canem,  qua;  Erigoni  mon* 
stravit,  ubi  pater  Icarius  a  pastori- 
bus  Atticisoccisusjaceret  insepultus. 
Hygin.  Fab.  130. 

5  Nee  qui,  ^c]  Nee  Lxlaps  canis 
a  Jove  custos  Europse  appositus, 
queni  a  Minoeacceptuin  Procriscon- 
jugi  suo  Cephalo  reliquit.  Hygin. 
lib.  2.  et  Ovid.  7.  Metamorph. 

G  Lucifera  pariter,  t^-c]  Ad  Lenam, 


1398 


NOT^   VARIORUM    IN 


sen  Dianam  gaiulenteni  venatione  et 
canibus.  Vel,  inter  astra  lelatus  est 
a  Jove. 

7  IV on  me  longu  dies]  Neque  eram 
aiinosa  iit  ille  Ulyssis  cauis  Aigiis, 
qui  reversum  post  vijjinti  annos  ag- 
novit  lienim.  Otlyss.  17.  et  Aristote- 
Jes  lib.  6.  Histor.  Animal. 

8  Dulichio  cani]  Diilicliium  insula 
Ulyssi  quondam  subjectacmn  Ithaco 
nionte. 

9  Fulmineo  spumantis,  Sfc]  Oblique 
ferienti  instar  t'ulminis,  vel  urenti. 

10  Cuhjdon]  Inesse  enim  aprorum 
dentibiis  igneam  vim  testiitur  Xeno- 
phon  in  Kwriyrir.  etOppian.3.  Kwny. 
hevKhv  o^SfTo.  Addpiov  iin-6s :  e'xeii' ,«■«- 
\eprjv TTvpoicrffay  ivntriv  :  '  nee  vires  ful- 
niinis  apro. '  Ovid.  Erymanthc,  tuus] 
Sus  Eryniauthius,  quern  interemit 
Hercules.  Apostrophe. 

12  Nobiliore  mori]  Quara  venatione 
etpugna  in  Amphitheatro. 
Epig.  lxx.  1  Potesl  Sustines. 

2  Plorantes  dominos,  (Sfc]  Pueros 
amasios,  ut  amicse  dictae  sunt  '  do- 
minae  :'  vel  pueros  plorantes  orantes- 
que  te  ne  veneant  dominis  aliis. 

3  Rudesque  querelce]  Pueriles,  non 
fictae. 

4  Dente  tuo  saucia,  Sfc]  Dum  amore 
fiirens  impressisti  eoruni  cervicibus 
niemorem  dente  notam. 

8  Myrrhina,  ^c]  Epigram.  113. 
libro  1 1. 

12  Sed  mullo,  8fC.~\  Sic  Epig.  63. 
Jib.  2.  '  lia;c  mage  luxuria  est,' 

Epig.  i,xxi.  1  Hyslericam,8fc.']  Ute- 
ri strangidationc  laboranteni,  cui 
niorbo  prycscribiint  remedium  medici 
validam  congressus  succussalionem. 

3  Sedficns,  ^c]  Sed  tanion  lacry- 
nians,  dissimulat  mori  sc  malle  qiiam 
hujusmodi  convalcsccrc  remcdio. 

5  VhidcK^  6;c.']  Nee  uetatis  (lore  vc- 
iit  mori. 

7  Medici,  ^c]     Supra  Epigr.   01. 
vers.  0. 
a  ToUunturque,  Sfc]    In    Veacrcm. 


Epigr.  81.  lib.  10,  vers.  4,  Gravis] 
Scoptice. 

Epxg.  lxxiv.  Quoamata  frueretur 
sine  rivali,  Baccharam  castravit  me- 
dicus,  '  Chironica  (ut  ait  Sidonius 
Apollinaris  Ep.  12. 1.  2.)  magis  instl- 
tutus  arte,  quam  Machaonica.'  Qua- 
ils et  ille  fnit  Epigraujuiate  98.  lib, 
9,  supra. 

Epig.  Lxxvi.  ^  Tu  qui]  A  majori 
lepide  jocatus  rogat  ut  jacturam  10. 
HS.  ferat  inse,  qni  tnlit200.  in  alio. 

Epig.  Lxxvii.  3  Cannturit  Vacerra^ 
^c]  Non  sedet  compescendi  alvi 
gratia,  sed  ut  invitetur  ab  aliquo  do- 
mino earum  coenationum  sen  concla- 
vium  in  quibus  sedet. 

Epig.  lxxix.  Fait;  mulas  tardissi- 
nias  irridet ;  ut  quae  decern  horis  vix 
potueiint  mille  passus  conficere. 

1  Adprimum,  Sfc]  Ad  subuvbanunj 
tuum  quod  mille  passus  aburbedistat. 

4  Tuas]  Tam  pigras  et  tardas. 

Epig.  lxxx.  Laudarat  Flaccus  im- 
niodice  Baias  ;  et  non  negat  Martialis 
dignas  laude  ;  neque  pro  dignitate 
unquam  satis  laudari  posse :  malle 
tamen  se  Rlartialem,  quam  Baias 
affirmat ;  hoc  est,  coniponere  Epi- 
gramniata,  et  volunien  edere,  quod 
Martialis  immortale  nonien  praet'crat, 
quam  menses  et  annos,  in  Baiano  sinu 
delitiis  volnptatibusquedetererejUna- 
quc  cum  illis  dcteri  et  perire.  Rad. 

1  Litus  hentce,  ^v.]  Locum  gratum, 
venustnm,  blandum,  delicatum,  las- 
civiae  imo  vitiorum  diversorium. 

.5  Sed  Marlialem  malo,  ifc.]  Sed  ina- 
lo  valetudini  et  voluptatibus  meis  in- 
dulgere,  quam,  dum  salubres  Baias 
mille  versibns  laudo,  saliiti  meae  pa- 
rum  oonsuluisse  videri. 

(i  Optare  utrumque]  Optare  otium 
Baianum,  et  simnl  ncgotium  littura- 
rium  :  hoc  est,  dtlitias  ac  sapientia; 
divitias. 

8  Quid  i;uudioru)n,  ^-c]  Qnantnlum 
gaudii  erit  ex  Bails  a  Martiale  lau- 
datis. 


M.    VAL.    MARTIALIS    liPlGR.    LIB.    XI. 


1399 


Epig.  lxxxii.  1  ASinuessanis,Sfc.'] 
A  balneis  et  coena  in  qua  invitabatur 
Simiessae,  qiias   urbs  est  Campaniae. 

2  Node  jubente  larem]  Sera  jam 
nocte,  qiiffi  donuim  siiam  repetere 
nionebat. 

3  Elpemra  fatis]  Qui  apud  Homer. 
Od.K.ebriiisescalisdevoliitiisinteriit. 

4  Praceps,  ^c]  Dnni  ebrius  niit  e 
scalis  per  quas  conscendit  ad  condiic- 
ta  coenaciila. 

5  Non  esset,  ^Tc]  Non  hoc  iili  ac- 
cidisset,  O  Nymphag  Siniiessanae,  si 
vestras  bibisset  aquas,  quae  vel  insa- 
iiiani  abolent.  Plinius  lib.  31.  cap.  2. 
Vide  Epigram.  Antipatri  iibro  3.  An- 
thol.  cap,  20, 

Epig.  lxxxiii.  1  Nemo  habitat] 
Senes  enim  et  orbos  et  siniul  pecu- 
niosos  excipiebat  liospitio,  ut  scribe- 
retur  haeres. 

2  Nemo  domumpluris,^c,']  Namqiie 
viscato  lioc  hamatoque  munere  or- 
borum  divitum  haereditates  captas, 

Epig,  Lxxxiv.  1  Qui  nondum,i!^c.] 
Huic  geminum  est  Lucilii  Epigr,  eis 
Kovpeai.  2.  Antliolog.  c.  26.  "^Apes  &pes 
$poTo\oiyk,  &C. 

3  Lacerantur,  Sfc]  Sacerdotes  insa- 
cris  Isidis  ut  et  Cybeles  Phrygiae  Deae 
(quara  candem  cum  Iside  esse  voluut) 
cultris  sibi  Immeros,  pectus  et  lacer- 
tos  sauciabant. 

4  Plirygios  modns]  Ad  aera  Cory- 
bantia,  tympana,  ululatus,  &c.  En- 
theu  turba]  Numine  inflata,  furore  sa- 
cro  correpta, 

5  Mitior  implicitas,  Sfc]  Ciiirurgus 
Alcon  leviori  inanu  secat  enterocelas- 
Enterocclas]  Hernias  ex  intestini.s  in 
scrotum  delapsis. 

6  Fabrili  deilokit,  Sfc.']  Dura  et  gra- 
vi,  instar  fabri,  non  molli  et  tonsoria. 

7  Cyyiicos,  et  Stoica  menla]  Pliilo- 
sophi  promissas  alebant  barbas,  gra- 
ves et  venerandas,  quas  saepe  vellit 
Liicianns. 

8  CoUaque,  Sfc]  Detondeatque  equo- 
rum  jubas. 


9  Scythica,  Sfc.']  Epigram.  7.  lib. 
Spect,  et  lib.  9.  Epigr.  46. 

10  Poscet  avem]  Prometheus  liben- 
tiori  animo  prtebebit  jecurlaniandum 
aquilaj,  quam  mentum  radendum  An- 
tiocho. 

11  Admatrem^Sfc.]  Abhoctonsore 
fugiet  vel  ad  matrem  suam  Agaven 
a  qua  dilaniatus  est :  ab  hoc  fugiet 
Orpheus  ad  furentes  Bacchus,  a  qui- 
bus  discerptus  est. 

12  Antiochibarbura,S^c.]  This  Bar- 
ber's barbarous  tools. 

13  Stigmata  mento]  Rudis  manus 
errantisque  novacuia^  incisuras  et 
quasi  puncturas.  Epigram.  64.  lib.  6. 
vers.  26.  scotches. 

14  In  vetuii  pyctce]  Nugatur  Farna- 
bius  cum  suo  picto  stigmatia.  Verum 
est  pycta,  quod  restitiiit  Gruterus, 
Nee  vult  ille  '  Pyeten'  nomen  esse 
pugilis,  Immo  '  pyctes'  vocabulum 
commune,  et  significat  pugilem.  Sic 
gallus  gallinacens  pyctes.  Sic  Pha- 
drus :  '  Simonides  idem  ille,  de  quo 
retuli,  Victori  laudein  cuidam  pyctae 
ut  scriberet,  Certo  condixit  pretio.' 
Gronovius.  Picta]  Rugosa,  inqui- 
unt,  et  sulcata.  Alii  leg.  Pyctie  et 
nomen  esse  volant  pugilis  cicatrici- 
bus  deformis.  Ego  retmeiidum^icia 
opinor,  et  de  stigmatia  intelligo,  qna- 
lem  babes  Epigr.  29.  lib.  2.  vers.  9. 

17  Unas  de  cunctis,  Sfc]  Certe  su- 
pra homincm  adeoque  omnia  animalia 
hircus  sapit,  qui  niavult  prolixam 
pascere  barbam,  quam  subire  rudes 
manus  et  barbara  tela  tousoris  An- 
tiochi.  Kal  rpdyos  finruyaii'  ev(rTo\6s 
fffTi  UKdrcov,  Anthol.  lib.  2.  cap.  52. 

Epig.  lxxxvi.  3  Blella  dari]  Prae- 
scribunt  enim  medici  dulcia  ad  sis- 
tendum  moderandumque  humorem 
acrem  distillantem.  Nucleosquejtibet] 
Pineos.  '  Pityida  e  pinastris,  singu- 
lare  rcmedium  adversus  tussim,  in 
melle  decocta,'  &c.  Plinius  lib.  15. 
cap.  10. 

4  lit  quicijuid,  l)-c.]    Et  dulciaria, 


1400 


NOT/E    VARIORUM    IN 


qiia?cnnq«e  pueros  flentes  iiacundos- 
que  placant. 

6  Non  est  hcpc  tussis,  ^c]  Vide  Epi- 
gram. 40.  lib.  2.  vers.  3.  et  8. 

Epic,  lx  xxvii.  3  Sectaris  anus,  Sfc] 
Ut  ex  hoc  opere  victiim  qiiaeiiles. 
Jiiven.  Sat.  I.  vers.  38. 

Epic,  lxxxviii.  4  Ventrem  dixit, 
^c]  Qua  iiDpnidenti  excusatione  fa- 
tebatiir  se  pati  solitum,  non  agere. 

Epig.  Lxxxix.  1  Intactas  quttre,l)X.'] 
Amatoribtis  qnippe  gratiorescorolliv, 
quae  arnicas  quasi  olercnt  et  saperent, 
quam  quae  recentem  spirarent  fra- 
grantiam :  unde  istse  ineretrirulae 
vexatas  corollas  et  potna  adrosa  ania- 
toribus  miltere  solebant,  Lucian. 
Toxatis.  Amatores  vero  corollas  et 
rasas  in  limine  amicarnm  dissipare  so- 
lebant atqne  relinquere,qiiuni  ibi  din 
excnbnissent.  Ovid.  lib.  3.  fiaraiorex- 
vlas,  '  Nec  sua  frangetur  nocturna 
ianua  rixa,  Sparso  nec  invenies  limine 
mane  rosa.'  fSed  et  januam  ornabanl 
hisce  rosis  etcorollis. 

Epic.  xc.  3  Et  tibi  Maonio,  kc] 
Et  tibi  magis  placet  dissolutum,  as- 
perum,et  buniile  Luciiii  sen  negiigen- 
tis  alterius  cujuspiani  et  lutulenti 
pofitse  Carmen,  quam  alluni,  grande, 
sonorum  Homeri.  Vide  Cerealii 
Epigr.  2.  lib.  Anthologiae,  cap.  46.  et 
Antipatri  Ep.  cap.  47. 

4  Luceilei  columella,  ^c]  '  Hie  situs 
est  Metrophancs  colunien  famiiite :' 
versus  partem  citat  Douatus  ad  Te- 
rentium. 

.'>  Attonilusqne,  &fc.]  Nec  sine  ad- 
miratione  legis  Vetenun  Poiitarum 
diiriora  verba  et  liiantia,  qualia  liac 
'  terrai  frugiferai '  ex  resolutione 
<liphtiiongi. 

H  Si]  Alii,  ni.  Alii,  nisi:  quasi  di- 
cat:  Et  tamen  qui  affectaa  anfiquo- 
rum  verba,  uteris  praesentibus  niori- 
bus.  Qui  probas  durum  Carmen,  mol- 
liter  vivis,  ut  versus  iste  mens,  Dis- 
percnm,  Sfc.  compositione  durus  est, 
tensu  mollis. 


Epig.  xci.  Puellae  septennis  im- 
matnrnm  deplorat  f'atiun,  et  fato  tris- 
tins  morlii  genus. 

1  JEolidon  Canace,  ^c]  iEolidarum 
faniiiias  ac  generis:  vultque  banc 
ducere  origincni  ab  ilia  Canace  jEoli 
filia,  de  qua  Ovid,  in  Epist. 

2  Ultima]  Septennis. 

6  Lues]  A phtiia,  cancer,  mentagra. 
Epigram.  79.  lib.  1. 

7  Ipsaque  crudeles,  Sfc]  Crudelis 
morbus  serpit  excdilque  os  Canaces. 

10  Alia  via]  Ne  vocem  interclu- 
derent. 

11  Sed  mors  rods,  Sfc]  Quae,  nisi 
vocis  organa  morbo  fuissent  inter- 
clusa,  vcl  ipsas  inexorabiles  Parcas 
duici  voce  fleclere  voluisset. 

Epig.  xcii.  2  Vilium]  In  abs- 
tracto,  et  eminenter. 

Epig.  xciii.  1  Vatis,  Sfc]  Poetae 
scilicet,  sed  mali :  cui  dum  incen- 
dium  donius  condolere  videtur,  ))cr 
imprecationem  querilur  quod  non  et 
ipse  dominus  una  cum  ajdibus  per- 
itrit. 

Epig.  xciv.  2  Verpe  po'eta  sapis] 
Judapc,  recutite.  Verpus,  \tir6dfpfj.oi, 
in  Gloss.  Epigram.  81.  lib.  7.  et  quas 
ad  Juvenalem  Sat.  14.  vers.  105. 

3  Quod  tu  mea  canninn  carpus]  Aa- 
diendus  !iic  Grutcrus.  Compilas  re- 
stituit  is  ex  tribus  codd.  I'riora  sic 
ait  cxtare  in  Pal.  o|)timo:  quod  cu7n 
curminu  carpus:  versii  debili,  queni 
conjicit  suppleri:  quod  cum  mea  car- 
mina  carpus.  Ita  autem,  ut  ille  con- 
jecit,  o)nuino  legimus  in  IMs.  Pirchei- 
meri :  quod,  cum  mea  carmina  carpus, 
Compilas:  id  est,  quum  piiblice  ilia 
reprehendas,  clanculiim  compilas,  et 
iutegros  ex  illis  versus  suflnraris. 
Gronov.  Quod  tu  mea,  i^c]  Quod  dum 
mea  carmina  carpis,  Compilas,  J.  Kut- 
gers. 

5  Solymis,Sfc.]  Urbe  Judaeae  cele- 
berrima.  Hierosolynia,  Salem,  Jebus. 

7  Ecce  negas,  S^c]  Erit  itaquc  hie 
Poiitae  sensus:  Scio  ego  vos  Judaeos 


M.    VAL.    MARTI ALIS    Kl'KJH.    LIH.    \1. 


1401 


projectissimam  esse  ad  libidinem 
gentem,  utiit  religione,  commercio, 
officiis,  et  concubitu  alienoinm  abs- 
tinere  professam :  Scio  itidem  apud 
vos  piofana  esse  omnia,  quae  apud 
iios  sacra  :  Scio  apud  vos  ipsos  fidem 
esse  obstinatani,  adversus  alios  le- 
vem :  Scio  nihilo  vos  prius  inibui, 
quam  contemnere  Deos  alienos,  ves- 
trum  solum  colere,  vereri,  respicere, 
&c.  Tacit.  5.  Histor.  Quouiam  itaque 
te  suspectum  habeo  pro  scarabapo, 
Kavddp(ji  Toiavra  Kv\if5ovTL,  non  credo 
tibi  neganti  per  Tcmplum  jurato,  ut 
qui  nulla  te  liic  religione  aut  perjurii 
poena  teneri  putes :  veruni  adigo  te 
ad  juramentum  per  Dcum  vestrum, 
per  quern  jurato  tibi  credam.  Clariss. 
Seldenus  in  Prolegomenis  ad  peni- 
tissimaj  eruditionis  opusculum, '  De 
Succcssionibus,  seu  Jure  haereditario 
Ebraeorum,'  etiani  tendit  ulterius, 
couceptum  scriptninque  a  Poeta  ver- 
sum  hunc  autumans  ad  hunc  modum  : 
Non  credo ;  jura  verpe  iperain  chiolam : 
ut  Integra  sit  juramenti  formula: 
D7l]/»nj?ia'  *  vindictam  suuiat  is 
qui  vivit  in  aeternum.'  Ecce  negas, 
jurasque  mihi,  ^c]  Nemo  euim  lege 
tencbatur  perjurii  aut  juramenti  te- 
mcrarii  vel  vaui,  qui  juraverat  per 
rem  aliquam  creatam  ;  excepto  jura- 
mento  per  auruni  Templi,  itemque 
juramento  'jl"pl.  Qui  vero  per 
Deum  juraverat,  sive  in  judicio,  sive 
extra  judicium,  tenebatur  lege  per- 
jurii,  aut  juramenti  temerarii  sive 
vani,  si  pejeraverat,  quodcumque  cu- 
rasset  jnsjurandiim  temerarium  aut 
vanum.  Videntur  autcm  Gentiles  in 
aliquam  hujus  moris  Judaeorum  cog- 
nitionem  venisse:  nam  Martialis  non 
satis  habebat  quod  Jiid.Eus  per  Tern- 
plum  jurarit;  noverat  enim,  si  ju- 
rantes  per  Templum  pejerassent, 
oiiSiv  ilvai,  ut  loquitur  Christus,  sed 
vult  jurari  per  Deum  ipsum,  per 
quern  qui  juraverat,  si  pejeraret,  cer- 
tum  erat  o<pil\(iv.  Est  itaque  hoc 
jusjurandum   abnutivum   tribus  dis. 


tinctis  vocibus,  '  An,'  quod  est  'l<, 
sive  \^,  confunduutur  enim  hae  duae 
voces,  id  est,  non  :  'n  *  vivit :'  p'/J? 
'  Alon,'  ut  e  Plauto  pronuntiatum 
fuisse  constat,  Dei  nomen :  est  orgo 
jusjurandum  hominis  negantis  et  in- 
ticiantis  crimen,  cujus  accusabatur. 
Unde  ergo  patet,  omnino  bis  verbis 
'  per  Anchialon'denotari juramentum 
per  Deum.  Petitus. 

8  Jura,  verpe,  per  Anchialum^  Om- 
nino legendum  est :  Non  credo  ;  jura 
verpe  per  ancharium.  Ancliarius  vel 
ancarius  est  asinus.  ' hxGo<p6pou  Qxmc'i 
interpretantur  'Ayydpiov,  accipiant- 
que  istud  vocabiilum  a?que  de  jn- 
mento  atque  liomine  ax6o<p6ptji.  Simi- 
liter sagmarius  vel  saumarius  de 
utroque  accipitur.  Utitur  bac  voce 
Lucilius  :  '  Hie,  inquam,  rudet  e  ros- 
tris,atqiie  ejulitabit,  Concursans  velu- 
ti  ancarius,  clareque  quiritans.'  Hinc 
Ancharia'familia,quemudmodnm  Asel- 
lia.  Vessius.  Per  Anchialum]  Omissis 
qiijB  hie  Domitius  Calderinus  de 
statua  et  numine  Sardanapali  in  An- 
chiala  urbe  Ciliciae  culto,et  quae  Her- 
molaus  ad  Plinium  lib.  5.  cap.  27. 
quifi  etiam  N.  Rigaltiusde  Anchialo, 
quem  Martialis  pnerum  fuisse  au- 
tumat :  attende  clarius  {r6y'  i/xol 
SoKow)  lumen  et  acumen  Jos.  Scali- 
geri  in  Prolegom.  ad  libros  de  Emen- 
datione  temporum  ;  ubi  de  Tyriorum 
et  Sidoniorumdialectodisserens;  '  Et 
sane,'  inquit, '  miruni  est  illis  sanctis- 
sinium  fuisse  jusjurandum  Korban  : 
ut  Judifis  nV^  'n  vel  niH'  'n  Cha- 
jala  vel  Chajadonai.  Sed  tempore 
Martialispronunciabant  Chialia:  Jura 
verpe  per  Anchialum.  Quia  Judaeos 
audiebat  Chiala  jurarc;  propterea 
putabat  esse  Anchialum,  quod  vox 
Anchialus  notior  illi  fuerat  quam 
Chiala.'  Cujus  ingeniosissimi  viri 
expositioni  subscribo,  nisi  quod  Poe- 
tam  posuisse  Anchialum  pro  notiori 
vocabulo  (fueritne  illud  magi,  herois, 
numinisve  ficti  nomen  ?)  inficias  earn. 
Quinimo  totum  hoc  et  integrum  fuisse 


1402 


NOT/E    VARIORUM    IN 


Judaeonim  jiiranientum  contendo. 
Dfc^  enim  Hebraeis  soiiat '  Si'  in  jiiia- 
mentis  usitatiini,  ul  cap.  5.  Jer.  vers. 
2.  nirr  'n  D«1  '  et  si  vivit  Dominus,' 
atque  alibi  pliiries  in  S.  Script.  Quin 
et  Oi<  absolute  positiun  in  jinando 
negat,  Psal.  89.  vers.  36.  ct  1.  Reg. 
cap.  17.  vers.  1.  Qunm  itaqne  Poeta 
expronuntiatione  ToO  n7^<  »n  D«  'Si 
vivit  Deiis'  advertisset  Jiidtvos  ju- 
rasse,  Hebraea  non  intelligens,  esse 
has  distinctas  voces  unius  Dei  nomen 
credidit,  atque  ita  usurpavit  m  ante 
c/t  in  n  verso  ad  Graecas  et  Romanas 
literarum  dispositionis  leges. 

Epig.  xcv.  2  Solio'\  Epigr.  42.  lib, 
2.  vers.  1.  Puto  le  mergcre,  ^r.]  Vide 
Epigr.  50.  lib.  8. 

Epig.  xcvi.  1  Martia,  Sfc]  Ha?c, 
o  Germane,  est  e  nostra  Martia  (de 
qua  Epigr.  42.  lib.  6.  vers.  18.)  non 
ex  tuo  Rheno  dedncta  aqua;  ut  ejus 
potu  interdicas  ingenuo  civi. 

4  Captivnm]  Tui  captivi.  Vklrix 
unda  tevare  sitim]  Martia,  ducta  in 
iirbem  Romam  Germaniae  victriceni. 

Epig.  xcvii.  Epigr.  33.  et75.1ib.3. 

Epig.  xcviii.  1  Effugere  nun  est^ 
Non  licet  effugere,  nulla  ratione, 
consilio  nuUo  poteris  effugere.  Basia- 
tores]  Epigr.  24.  lib.  7.  vers.  2.  et 
Epigr.  10.  lib.  2. 

4  Non  ulcus  acre,  ^'c.]  Nullum  ge- 
nus morbi,  ulceris,  aut  contagii. 

5  Triste  mcntuni]  Mentagra.  Sin)ra 
Epigr.  98.  vers.  5.  et  Epigr.  79.  lib.  1. 
Lichenen]    Qui  e  genere  cancri. 

G  Labra  pingui,  ^c]  Dclibuta  un- 
guento  e  cera  seu  cerussa  ad  fissuras 
et  ulcera. 

7  Congelati,  ^c]  Epigr.  30.  lib.  7. 
vers.  5. 

9  Nuptiale,  ^c]  Quod  clauRO  ore 
reservat  sponsus  sponsae  suae  ac- 
ceptum. 

1 1  Tuta  pelle,  veloquel  Lectica^.  au- 
tem  pellibus  veliscjue  nuiniebantur. 
Lips.  Elect,  lib.  1.  cap.  19. 

15  l-'asces,  ^c]  Praclati  practori  a 
lictoribus. 


23  Basiare  quern  nolis]  Cui  absque 
offensa  negare  possis.  Epigram.  23. 
lib.  2. 

Epig.  xcix.  2  Padicant  miseram, 
Sfc.l  Ht^rent  tibi  imae  tunicae. 

6  Et  Mimjas  intrant,  S^cJ]  Tunica; 
tnae  constringuntur,  non  secus  ac  co- 
liimba  vel  clavus  navis  Argus  in  col- 
lisione  Cyaiiearuni  seu  Symplegadum 
insularum,  qnas  transmisere  Minyiae 
Thessali,  caeterique  Argonautae.  Vide 
qu£e  ad  Senecac  Here.  Fu.  vers.  1212. 
et  Medeani,  vers.  233.  et  supra  lib. 
7.  Epigram.  18.  vers.  3. 

Epig.  ci.  2  7k  puto,  ^c]  Summa 
sane  es  oculorum  perspicacia  qui 
tam  exilem  deprendere  posses.  Vide 
Epigram,  superins. 

Epig.  cii.  3  Est  ita,^'c.'\  Commen- 
dat  te  taceutem  cutis  pulchra :  sed  ea 
est  oris  tui,  quoties  loqueris,inelegan- 
tia  et  invenustas,  quae  corporis  tor- 
mam  deturpet. 

7  Audiat,  <^-c.]  jEdilis  qnippe  erat 
curare  portenta  (quale  est  si  sudet 
loquaturve  imago)  expianda  et  tol- 
lenda. 

8  Portentiim  est,  (^c]  Corpus  habes 
marmoreis  Dcarum  imaginibus  non 
cedens;  loquentis  vcro  gestum  por- 
tentosum. 

Epic.  cm.  2  Ut  mirer,  ^c]  Ut 
mirer  te  vel  cum  uxore  rem  liabuisse. 

Epig.  cv.  2  Saltern  semissem,  ^c.J 
Saltern  gradatini  et  per  media  descen- 
disses  ad  hoc  imuin  :  ut  Epigr.  71. 
libro  8. 

Epig.  cvi.  I  Si  vacabit  hora]  Opti- 
nii  codd.  si  vncas habere :  proba  lectio: 
'habere'  enim  notat  'avere:'  aitque 
si  potes  ferre,  ut  te  inter  postve  alios 
salutem.  Sic  lib.  1.  Ep.  54.  'Si  quid, 
Fuste,  vacas  adliuc  amari.'  Gruterus. 
Ego  vero  ccnseo  scribendum,  liaberi. 
Habetur  qui  ab  aliquo  detinetur,  qui 
alicui  dat  operam.  Sic  Terentius  : 
'  Quis  heri  habuit  Chrysidem.'  Gro- 
nuv. 

4  Sapisti]  Qui  ct  hoc  tibi  laboris 
parcis,  fastidioso  lectori. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIU.    XII. 


1403 


Epig.  cvii.  1  ExpUcitum,Sfc.]  Evo- 
iiitnm  ad  umbiliciim  usque,  perimle 
ac  legi-.«es,  Epigr.  67.  1.  1.  vers.  10. 
Turn.  1.22.  c,  10. 

4  Sic  ego  quinqne  tuosi   Explicitos 


volutos,  ut  tu  nieos. 

Epig.  cviii.  3  Lupvs  iisuram]  Foe- 
nerator.  Diaria  poscunt \  Demensa  et 
cibaria  servis  distribiienda  in  diem. 

4  Taces,  ^c.]  Epigr.  IG.  vers.  14. 


.•icilicet  oculis  iustratos,  ac  ruisuui  in-     et  Epigr.  2G.  vers.  11.  lib.  ."i. 


EPIGRAM.^IA'I  UM  LIB.  XII. 


Epist.  Scio  me  patrocinium,Sfc.^  Sat 
scio  mihi  opus  esse  validissima  defen- 
sione,qua  excuseni  silentiuni  menmet 
scribendi  inlerniissionem,  cui  contu- 
niaciter  tres  jam  annos  vacavi :  crimen 
venia  baud  qnaquam  dijinum  vel  per 
uccnpationes  urbis,  nuilto  minus  in 
hoc  provinciaii  otio  et  secessu, 

Ciiitatis,  Ifc.']  Elegantes  et  acutos 
auditores,  quales  niihiRomae  coutige- 
runt,  desidero :  hie  parum  idoneos 
comperio. 

Auditor,  &,%•.]  A  cujus  ingenio,  judi- 
cio,  virtutibus,  vitiis,  nee  non  ab  ur- 
bis niaguiticis  sedificiis  ludisque  mihi 
erat  seges  et  materia  Epigranmiatou: 
idque  citra  taedinui,  imo  cum  Venere 
qnadam  et  delectatione  studii. 

Municipalium]  Jlunicipuni  nieorum 
Bilbilitauonmi  invidia  et  uialevolen- 
tia,  qui  quidem  pauci,  sed  pro  loci 
exilitate  mnlti,  me  carpunt,  obtrec- 
tant,  uiordent. 

Ne  viireris  igititr,  Sfc]  Ne  sit  igitur 
mirum  si  per  indignationem  deposu- 
erim  et  abjecerim  studia  ilia,  quae 
mihi  anlea  cordi  fuerunt. 

Cui  non  refero,  ^c]  Rotunde  expres- 
sit  illud  Ciceronis  Epist.  8.  lib.  4. 
Fam.  Epist.  *  Keliquum  est,  ut  ad  om- 
nia quae  tui  velint  ita  sim  pricsto,  ut 
me  non  solum  omnia  debere  tua  causa, 
quie  possum,  scd  ca  (pioquc  qua?  non 
possum,  putent.'  '  Proni  studii,'  in- 
quit  Val.  iMax.  lib.  4.  cv\).  8.  '  ccrtius 
est  indicium  supra  vires  niti,  <|uaiu 


viribus  ex  facili  uti :  alter  euim  quod 
potest,  prastat  :  alter  etiam  plus 
qnam  potest.'  Ei  /cot'  ti  tSii'  aSwdrwy 
iffrl  fj.u^ov.  Phalaiis  Epist.  31. 

Imperaii  mihi,  ^c]  Ego  itaque  ex- 
citabo  ingenium  meuni  et  studium, 
quae  olim  me.  Alii,  impetravi:  quasi 
dicat :  Extorsi  a  me  nolente  volente. 

Statui]  Alii,  studui. 

Adientoria  sua,  Sfc]  Libro  hoc,  tau- 
quam  adventoria  coena,  qua  excipere 
amicos  peregre  advenas  moris  est. 
Turn.  lib.  30.  cap.  26. 

Tantum  apud,  ^c]  Non  solum  apud 
te  cui  hisc  scribo,  sed  et  apud  alios 
quibus  propter  te  innotescent.  Vel, 
non  tantum  judicii  et  censurae  peri- 
ciilum  apud  te,  cujus  candore  fretus 
sum,  inibuut,  quantum  apud  alios  nou 
aeque  aequos  et  candidos. 

Quud  tibi  dijficiUinmm,  &;c.'\  Solita 
benevoleutia  et  innata  huuianitate, 
quibus  me  pertinaciter  proseqiieris, 
ad  tempus  depositis,  quo  rigidioreni 
agas  censorem,  dijudicesque  an  Ro- 
mam  mitti  mereatur  liber  hie  in  His- 
pania  scriptus. 

Si  Ha  decrtveris,  Sfc]  Si  tu  censu- 
cris  lib.  huuc  diguum  qui  Romam  vi- 
deat. 

Aon  Hispaniensem,  Sfc]  Non  tantum 
a  solita  urbunitate  et  Romano  cuitu 
dcgenerem,  qui  iu  Hispania  scriptus 
Hispauuu)  aiiquid  sapial ;  sed  pror- 
sus  barbarum  ac  rudcm.  Ita  locutus 
Paterculus  Histor.  lib.  2.  '  Illis  incrc- 


1404 


KOTM    VARIORUM    IN 


mentis  fecit  viam,  quibiis  non  Hispa- 
niaesiiaenatus,  sed  Hispaniis  in  triimi- 
phum  et  pontificatuni  assiir£;eiet.' 
Cum  dicimus  Hispanns,  inqnit  Sosi- 
pater,  nomen  nationis  ostendimus ; 
cum  autem  Hispaniensis,  cognomen 
eorum  qui  provinciam  Hispaniara  in- 
colunt,  etsi  non  Hispani. 

Epig.  I.  Libium  Piisco  offert  op- 
portune legendum. 

1  Retia  dum,  ^c]  Dura  cessat  ve- 
nandi  studium  per  anni  tenipus :  vi- 
detur  fuisse  ver  vel  autumnus,  horae 
enim  neque  aestiva',  et  aprorum  ve- 
nationi  inservit.hyems.  Latratorenque 
Molossi]  Canes  e  Molossorum  genere, 
qui  acres. 

4  Nee  (Esliva  est,  S^x,']  Non  longis- 
sima,  quales  sunt  liorae  it stiva^,  ex 
divisione  diei,  pro  anni  tempore  inas- 
qiialis,  in  12.  partes. 

Epig.  ii.  1  Qua  modo  littoreos,lfc.'\ 
Carmina,  qualia  piius  ex  urbe  misi 
Pyrgos  Tuscia?.  oppidum  niaritimum, 
dispergenda  inde  per  alias  orbis  par- 
tes, nunc  ego  mitto  ex  alia  orbis  parte 
in  urbem.  Epigr.  seq. 

3  Jam  non,  S^'c]  Humida  scilicet, 
vere  vel  autumno,  ut  priore  Epigr. 
vers.  1. 

Epig,  hi.  3  Auriferi,  i^c.]  Ex  His- 
pania  metallis  celebri,  ubi  aurifex 
Tagus  et  Salo,  cujus  aquis  ferrum 
temperatur.  Epigram.  .50.  1.  1.  vers. 
15.  et  12.  Tetricique  Sulonis]  Propter 
monies,  vel  accolas. 

4  Dut  putrios,  ^c]  Ubi  parentum 
cineres. 

6  Cujus  habet  fralres]  Cujus  pater 
autorque  vixerit  RomaR  34.  annos. 
Tot]  Libios  Epigr.  umlecim,  duos  dis- 
ticlionmi,  spoctaculoruni  lunini.  Do- 
inus  ulta]  Roma,  alii,  Damns  una. 

7  Jure  tuo  rcneranda,  &r.]  N unique 
templum  est  Apollinis  et  JMusarum, 
ab  Augusta  in  Palatio  excitatnm  ;  in 
quo  Poiitarum  opera  rccitabautur  et 
probata  reponcbantur  cum  iniagini- 
bus. 

8  Reddila]  A  Nerva  restituta.    Pie- 


rio  choro']  Musis  et  poetis, 

9  Prima  Subura]  Ad  Consulem  Stel- 
1am  in  prima  Subura,  lioc  est,  aditu 
Suburaehabitantem.  Incipiebat  aforo 
Romano  ;  desinebat  ad  initium  viae 
Praenestinae.  Vide  Epigr.  35.  1.  1. 
vers.  6. 

10  Cousulis  mei]  Stellas,  cui  ego 
consulatum  vovi.  Epigr.  43.  lib.  9. 
Vel  mihi  faventis. 

12  Clarus  Hijantece']  Toties  toties- 
que  nionui,  ut  scribatur  lanthece,  '\dv- 
Oios,  inquit  Scriverius.  At  ille  fallii- 
tur.  Ndiil  hue  tacit  Violantilla,  nihil 
fons  lanthidos.  Hyantea  scripsit 
Martialis.  Et  '  Hyautea  aqua'  est 
unda  Castalis.  Ausonius  ;  '  et  Hyan- 
tea  Aganippe.'  Ovidio  Actaeon  'ju- 
venis  Hyantius.'  Statio  '  Hyantiae  so- 
rores'  Musa>.  Rursus  Ovidius  lib. 
8.  '  et  Hyanteo  lolao.'  Gronomus. 
Pelitor']  Alii,  silitor.  Stella  diu  am- 
bivit  Violantillam.  Statins  in  Epitha- 
lamio  Sylv.  1,  in  cujus  asdibus  limpi- 
dissimus  fuit  fons ;  de  quo  vide  Epigr. 
49.  lib.  7.  et  lib.  6.  Epigr.  47. 

13  Castalius . . .  Unde,  (Sfc]  Propter 
Stellam  Pofitam 

15  Ille]  Stella. 

16  Nee  nimium,  <S|-c.]  Prae  desiderio 
mei  eftusis  lacrymis. 

17  Tilulum  poscis]  Autoris  nomine 
iusignituni. 

Epig.  iv.  Priscum  Maeceuatem 
suuu),  ait,  dignuni  ivterno  praBCOuio 
imniortalitatis,  ejus  simul  virtutes 
pr.edicat. 

1  Flacco]  Horatio.  Varioque,  Sfc] 
Nobili  poetae.  Epigrammate  18.  lib. 
8.  vers.  7. 

2  Maeenas  atavis,  ifc.]  Allndit  ad 
prinium  Horatii  versum  :  '  Ma?cenas 
atavis  edite  regibus.' 

4  Anus]  Longa^va.  Vide  Epigr.  40. 
lib.  2.  vers.  2. 

()  Ini^enua'']  Litcrato  otio.  Munern 
pigritia]  Grutorus  ex  mclioribus:  Jus 
mihipigrilia.  Hexastichon  illud  Mac- 
te  animi,  Sfc.  demigrasse  hiiic  in  s'ex- 
tum  Epig.  suspicatur  Turn.  1.  30.  c. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIU.    Xll, 


1405 


2G.  el  hue  rescribendiiiT),  setl  non  vi- 
deo cur  non  et  illud  Ncrvae  ascriba- 
tur,  ut  sue  loco. 

Epig.  v.  1  Longior  undecimi,  Sfc] 
Decimus,  nndecimusque  liber  Epi- 
gram, a  nie  emendati  contractique 
sunt. 

2  Rasit  opus]  Castigando  erasit. 
Aldus  legit  vusit,  id  est,  evasit. 

'i  Otia  tuta  dedisti'l  Nemo  enim,  im- 
perante  tyranuo  Domitiano,  tutus 
erat. 

Epic.  vi.  Roma,  inquit,  caput 
mundi,  quum  Trajani  Imperatoris  fu- 
turos,  eosque  plnrimos  annos  evolve- 
ret,  dixit,  omnes  bellicosos  popnlos 
virtutein  Imperatoris  formidaturos, 
ejusque  armis  cessuros. 

2  Toto  nunc,  ^c]  Libere  vacare 
Musis,  sub  Imperatore  qui  Musis 
Poetisque  favet. 

5  Hoc  popuU,  Sfcl  Quod  habet  ver- 
sus insequens.  Dux  tibi,  Sfc. 

7  Made  animi,  Sfc]  Dividendum 
hoc  Epigramma  in  duo  ad  '  Macte 
animi'  vult  Jan.  Rutgers.  Magis  auc- 
tus  sis  animo,  qualem  pauci  habcnt. 
Hortandi  formula  re  bene  gesta, 
sumpta  a  sacris.  Quoties  enim  vic- 
timae  iufundebatur  thus  aut  vinum, 
dicebant,  '  Mactus  est  tauius,'  hoc 
est,  cumulata  est  hostia  et  magis  auc- 
ta.    Isidor.  lib.  10.  cap.  10. 

8  Quos  Numa]  Epigr.  6.  lib.  11. 
versu  4.  Quos  hilaris,  Sfc]  Quos  mo- 
res posset  habere  Cato  ;  nisi  quod 
magis  tetricus  fuit  quau*  Nerva : 
supra  '  hilaris  clementiae.' 

9  Breves,  Sfc]  Civium  paupertatcm 
opibus  sublevare, 

11  Nunc...sed,8fc.]  Sub  principe  tarn 
pio,  dementi,  a;quo:  quandoquidem  : 
Tu  ipse  o  Nerva  sub  Nerone  et  tem- 
poribus  illis  maiis  non  dubitubas  esse 
bonus. 

Epic.  vti.  \  Quot  ger'tt  capillos]  Est 
itaque  tripilis  seu  trifilis.  Epigr. 74. 
lib.  6.  vers.  2. 

2  Trima]  Triennis. 

Epic.  viii.  2  NiUil  sectmduin]  Vel  si 


quid,   longo   certe  intervallo,  proxi- 
mum. 

6  In  tanfo  duce,  ^c]  '  Sic  Impera- 
torem,  commilitonemque  miscueras,' 
&c.  Plin.  in  Panegyrico  Trajan,  ita 
locutus  est  de  CaesareSylla,  referente 
Sueton.  cap.  1.  '  Caesari  multos  Ma- 
rios inesse.' 

7  Dixit  praside,  Sfc]  Vos  (inquit 
Roma)  nominis  Romani  hostes,  noiite 
iilterius  insolescere,  jam  enim  nacti 
sumus  verum  Czesarem  injuriaruni 
vestrarum  futurum  vindicem:  venite 
igitur  pacem  orantes. 

Epig.  ix.  Hispaniam  pacatam  Cae- 
saris  virtnti  et  moribus  adscribit. 

1  Palina  regit  7iostros,  Sfc]  A.  Cor- 
nelius Paliiia  vir  Consularis,  illustris, 
et  Trajano  gratissimus,  qui,  teste 
Dione,  praefuit  Syria;.  Idem  (credo) 
jam  praeficiebatur  Hispanias  :  nam 
quod  de  palma,  symbolo  Victoriae  et 
Justitije,  qu£e  propter  Trajani  de  Da- 
cis  et  Scythis  triumphum  in  nunmiis 
Trajani  est  expressa,  non  usquequa- 
que  convenit. 

2  Peregrina]  Extra  Italian!  in  Cel- 
tiberia. 

4  3Iisisti  mores  in  loca  nostra]  Ubi 
ridicule  nounuUi  ex  interpretibus, 
'  mores,'  id  est,  praefectum,  aemulum 
tuorum  niorum.  Sed  peculiar!  ra- 
tione  'mores'  in  Domitiano  prasdi- 
cat,  qui  '  morum  correctionemsusce- 
pit,'  ut  loquitur  Sueton.  cap.  8.  Cen- 
sorque  fuit,  prout  a  Martiali  saluta- 
tur.   Gronov. 

P^piG.  X.  Africani  avaritiam  carpit. 

2  Satis nulli] '  Crescit  amor  nummi, 
quantum  ipsa  pecunia  crescit.' 

Epig.  xi.  1  Parthtnio  die  Musa] 
Vide  Epigram.  1.  lib.  11.  vers.  3.  ju- 
dicium de  hoc  Epigr.  ad  Partlieniuin. 
T«o,  ^-c]  Diet.  Epigr.  1.  lib.  11.  vers. 
6. 

3  Pimplwo]  Epigram.  4.  lib.  11. 
vers.  1.  Lxjra  clarinr,  Sfc]  Forte  et 
Lyricis  vacabat  Parthenius. 

4  Pierio  de  grege]  E  Poiitis. 

G  Tradat  ut  ipse,  iSfc]  Eandeni  pos- 


1400 


notte  variorum  in 


cit  ab  illo  operam.     Epigram,  (i.  li- 
bro  5. 

7  Qua! tuor  verbis,  Sjc.']  Qsia- siibse- 
quuutiir:  nempe  ;  '  Hiinc  tua  floma 
legit.' 

Epig.  XII.  2  lUane  bibe'\  Ut  eodeni 
die  praestes,  neque  excidant  tibi  quae 
piomisisti  sobrio  post  soninum. 

Epig.  xiii.  1  Genus,  ^c]  Vide 
liuic  geminiim,  Epigr.  37.  1.  3.  Ne 
donaient  fiiigebant  iias. 

Epig.  xiv.  Monet  Priscum  vena- 
tione  plurimum  se  oblectantem,  vel 
caute,  nee  toto  equi  impetu  feras  per- 
sequatur,  si  obvia  periciila  casusque 
declinare  velit. 

I  Rapiente]  Celeri,  volante.  Vere- 
do]  Opinio  est(inquit  Tiunebus  1. 18. 
cap.  1.)  veiedum  equum  esse  qui  ve- 
hat,  id  est,  trahat  rhedam,  sic  enim 
Isidor.  lib.  12.  cap.  l.sed  ego(inquit) 
veiedum  eqiiuni  simpliceui  esse  puto 
qui  non  trahat  rhedam  aut  cisium, 
neque  enim  verisimile  est,  qui  vena- 
batur,  rheda  vectari ;  sed  vice  tamen 
rhedae  esse.  Ausonius  Epigr.  xx. 
'  Non  cisium,  aut  pigrum  cautus  con- 
scende  veredum;  Nee  tibi  sit  rheda, 
non  amor  acrisequi.' 

3  Satisfecit,  Sfc-I  Ipse,  dum  prae- 
dam  captaret,  praeda  factus. 

6  Insidias,  ^c]  Vel  in  piano  locus 
est  ruinaB  et  morti. 

8  Invidia  fati,  Sfc]  Levior  invidia 
in  Deos :  levior  querela  ct  jactura 
alterius  quain  tui.  Ep.  13.  lib.  1.  vers. 
10. 

9  Tuscis]  Synecdochice  pro  '  gran- 
dibus  '  et  *  ferocioribus,'  quales  habet 
Thuscia. 

II  Sapius  illis]  Saepiusequitem  ve- 
natorem  occidere  quani  leporem  so- 
lent,  provolantes  laxis  frenis  equi. 
Epigr.  50.  lib.  1.  vers.  25. 

Epig.  xv.  Raderusiioc  Epigramma 
ad  Trajanum  refert ;  nee  adulato- 
rium  esse  dicit,  sed  historicum  ct 
verum. 

1  Purrhaaia,  8fc.']  Palatina.  Epigr. 
55.  lib.  7.  vers.  2. 


2  Donatum,  t^c]  Consecrabatur 
Diis  et  templis,  spectandum,  non 
utendum. 

3  3Iiratur...stupet']  Non  sine  admi- 
ratione  et  stupore  videtse  auro  effic- 
tum  gemmisque  radianteni  Jup.  Ep. 
5.  1.  11.  vers.  3.  Alii,  Superbi  Regis. 
Scythicas']  Referas  ad  aurum,  vel 
smaragdos:  nam  utroque  clarent  Ri- 
phei  montcs.  Virentis  auri]  Reper- 
cussu  smaragdorum  aureis  imagini- 
bus  et  poculis  insertorum.  Intelligit 
ergo  '  aurum  gemmatum,'  quod  vire- 
bat  Scythicis  smaragdis,  quibus  tex- 
tum  erat.  Aliud  veto  '  gemmeum  ' 
pocuium,  aliud  '  gennnatum ;'  nam 
'  gemmeum,'  ex  una  geuinia  in  pocu- 
ium cavata  ;  ut  apud  Poiitam,  *  hie 
gemma  bibat ;'  sed  '  gemmatum,' 
KardhtOov,  aureum  totum  et  ge)nmis 
intextum.    Sidmas. 

5  Regis  delicias']  Domitiani  Imper. 
Gravesque  luxus]  Principis  inimode- 
ratum  in  templis  exornandis  studium 
cum  damno  popnii  a  quo  exigebat 
aurum  in  liunc  usum. 

7  Phrygium  ministruni]  Ganyme- 
dem. 

8  Nunc  sumus  beitti']  Trajano  non 
exigente  a  nobis  et  eorradente  undi- 
que  aurum  in  sacros  illos  luxus. 

10  Jove']  Nerone. 

Epig.  xvii.  Insectatur  luxum  argri 
et  febrientis  Lentini  :  qui  questiis 
de  diuturna  febri,  febris  caussam,  ut 
sunt,vinactcupedias  non  abstinebat ; 
non  mirum  ergo,  ftbrem  tarn  laute 
apud  Lentinum  delicateque  habitau- 
tem  non  discedere. 

1  Qitare  tarn  imdlis,  ^c]  Cum  fe- 
bris a  te  excijiiatur  niolli  gcstalione, 
balnearum  blanditiis,  optimarum  da- 
pum  vinornmque  deliciis,  omnium 
deniqiie,  quie  iiumoris  sr.i  fomitem  et 
nutrimentum  febris  appctit,  lautitie 
et  luxu  ;  inhumana  certe  ct  insulsa 
foret,  si  a  tani  felici  et  benigno  hos- 
pite  ad  pauperem  miserumque  defi- 
ceret  ac  discederet.  Lepidis'^imns 
est  ejusdeni  ingenii  apologus  N.  Ger- 


M.    VAL.    MARTIALIS    El'IGR.    LII!.    Ml. 


1407 


bellii  (le  Podagra  et  arena,  et  Epi^'r. 
Graec.  lib.  2.  cap.  43.  Miffc^TrTo-'xe  6ea, 
ixovva  -irKovTOv  Sa/xdretpa,,  ike. 

3  Tecum  sella,  Si'c]  [Sic  edd.  vett.] 
Alii,  Tecum  pariter,  pariterqne  lavatur. 

6  Niveam  aquam^  Epigv.  65.  lib.  5. 
vers.  2. 

7  Nif^ra,  ^-f.]  Uncta  ainonio,  iit 
Epigr.  38.  iufia. 

10  Damampothis,  Sfc]  Proletarium 
nescio  quein  inopem  et  infelicem, 
Poetis  usurpatiim  nonun  servi  ma- 
numissi.     Horat.  et  Persio. 

Epig.  XVIII.  Describit  otiuni  suiim 
Bilbilitanum. 

1  Inqtiietus]  Officiis  et  ciiris  urbi- 
cis  distentus. 

2  Clamos(i]  Strepenti  clamoribns 
praeconum  et  aliornm,  qui  res  venales 
et  proniercales  clamitant.  Clamosa  in 
Subura]  Officio  soil,  tiio  demeriturus 
Stellam,  cnjus  aedes  eo  loci,  ut  patet 
ex  libri  hujus  Epigram.  3.  Jurenalis] 
•Satyricus  ille,  iit  vult  Lipsius,  quern 
Epist.  20.  lib.  4.  Epistolicarum  Quae- 
stionum  arguit  ab  exilio  reversum 
scripsisse  iiiortuo  Domitian.  Subura] 
Epigram.  3.5.  lib.  1.  vers.  6. 

3  Collem  Diana]  Aventinura,  in 
CHJus  vertice  templnm  Dianse.  Salu- 
taturus  ibi  Suram,  cujiis  aedes  ibi  col- 
locat  noster  :  P>pigrammate  64.  lib. 
6.  versu  16. 

5  Sudatrix,  Sfc]  In  qua  tu  saluta- 
toris  obiens  officia  sudas. 

6  Major  Ccelius,  S(c.]  Mons  Coelius, 
unuseT.  coUibus,  dictus  olim  Quer- 
qnetulaniis,  et  in  eo  colliculns  minor 
Coeliolus  dictus. 

7  MuUos  post  Decembres]  Post  an- 
nos  34. 

9  Auro  Bilbilis,  Sfc]  Supra  Epigr. 
3.  vers.  3.  et  Epigr.  50.  lib.  1. 

1 1  Buterdum]  Alii,  Bothrodum. 
Epigr.  50.  lib.  i.  vers.  7.  Pluteamquc] 
Epigr.  55.  lib.  4. 

14  Tertia  scrpe,  S^c]  Tertia  diei  ho- 
ra,qu3e  nol)is  forme  noiia  vel  octava  an- 
temeridiana,pro  vario  anni  tempore. 

15  Tutum     mihi,   tfc]     Compenso 


somno  et  edormio,  quicquid  Romap, 
vigiiiiverain. 

17  Ignota  est  toga]  Officia  togata 
mihi  nulla.  Epigr.  51.  lib.  10.  vers.  G. 
'  Jani  Nuniaeque  ninguidos  menses  in 
otio  fuliginoso  et  tunicata  quiete 
transmittere.'  Sidonius  Epist.  14.  lib. 
2.  Datur  petenti]  IMihi  mane  surgenti 
petentiqiie  datur  a  servo. 

18  Rupta  proxima.  S^c]  Proxima, 
id  est,  qiiaelibet  obvia  vestis  e  rupta 
cathedra  repositoria.  Vel  rupta  vestis 
e  proxima  cathedra  :  producta  ulti- 
ma in  '  Rupta,'  propter  '  priores  '  in- 
sequentes.  Vel  neglecto  Phaleucii 
modulo,  in  quo  non  admodum  reli- 
giosus  est  jMartialis. 

19  Surgenlem]  Me.  Superba']  Alta. 

20  Vicini  strue]  '  Vicina  in  ipsum 
sylva  descendet  focum.'  Epigr.  50. 
lib.  1.  Cullus]  Focus  dives  ligiii  ex 
ilice  arbore. 

21  Malta  rillica,  ^x.}  Quern  villica 
cingit  multis  ollis  :  vel  cui  foco  vil- 
lica imponit  oUas  coquentes  prandia 
et  cnenas. 

22  Ille,  quem  tu]  Delicatus  adeo  et 
mollis,  ut  cupias,  &c. 

24  Dispensat  pueris]  Diaria,  ope- 
rumque  labores.  JRogatque  longos'] 
Villicus,  novacula  rasus,  rogat  domi- 
num  ut  liceat  pueris  depouere  capil- 
los,  quod  signura  erat  emeritze  suse 
militiae,  ut  jam  in  viros  transcript! 
rei  rusticae  dent  operam.  Raniire- 
sins  ad  Epigr.  57.  lib.  3.  intelligit 
ipsum  villicum  levem  rogare  domi- 
num,  ut  hoc  sibi  liceat.  Vide  an  hue 
faciat  illnd  CatuUi  in  Epithalamio  : 
'  Sordebam  tibi  villice  Concubine  ho- 
die  atque  heri.  Nunc  tnum  cinera- 
rius  Tondet  os.' 

25  Lavis  villicus]  Cui  nihil  adhnc 
eratlanuginis,  queuiadmodum  '  laevos 
pueros  '  posuit  lib.  11.  Epigr.  23. 

Epig.  xix.  In  balneis  potabant 
non  raro,  sed  et  quandocjue  cibi  ali- 
quid  sumebant.  Lautiores  una  lavan- 
tibus  distribiiebant  cibos  gustaudos  : 
hos  voravit  .lEiiiilius,  ita  ut  sibi  non 


1408 


NOTiE    VARIORUM    IN 


esset  opus  captare  ccenam,  quod  cum 
soididiim  esset,  jactavit  se  nou  coe- 
nare  foris. 

Epig.  XXI.  Ad Marcellam]  Uxorem 
Maitialis  Epigr.  31.  infra. 

Marcellam  uxorem  habuit  Poeta; 
laudat  hie  ejus  comitatein,  pruden- 
tiam,  et  morum  suavitatem,  ipsisque 
Romanis  Junonibus  coniparat. 

1  Municipem]  Quis  te  crederet 
Hispanam  e  Bilbili  quam  alluit  Sale  ? 
Ri^idi  Salonis]  Fhivii  ferrum  duran- 
tis.  libro  4.  Epi!;r.  15.  Vide  et  Epi- 
gram. 8.  supra  versu  3. 

3  Pallatia  dicent]  Roma  si  te  vi- 
deat,  dlcet  te  natam  Roni3B,  et  edu- 
catam  in  ipsa  principis  aula.  Sic 
Epigr.  .54.  lib.  11.  '  Romanam  cre- 
dere matres  Italides  possunt.' 

4  Audierinti  Morum  soil,  ingenii 
et  linguae  eleganliam. 

5  Nulla  7iec']  Duo  hie  negativa,  mo- 
re Graecorum,  magis  negant.  Certa- 
l/it}  Emendatius  leg.  certarit.  Neque 
uUa,  medio  Rom;«  vico  vel  monte 
(lapitolino  nata,  tibi  contenderit  ne- 
dum  vicerit  luoribus,  lingua,  ingenio. 

7  Nee  cilo]  Neque  facile  alia  foe- 
mina  nobilis  nascetur  extra  urbem, 
quam  magis  deceat  esse  Romanam, 
vel  quae  magis  referat  matrouam  Ro- 
manam quam  Marcclla.  Vel,  Nee 
temere  uUus  alius  partus  peregrinus 
erit,  quern  Ronianmn  existimari  ma- 
gis deceat.  Ileraldus,  Distichon  in- 
tricatum,  et,  ni  fallor,  mendostmi,  in 
quo  emendando  non  pauci  elabora- 
lunt.  Jos.  Seal,  in  Catullum  legit: 
Te  cilo  ridebit  peregrinus  Clodiu  par- 
tus, ifc.  id  est,  Marcella  cui  nonien 
Claudia,  liidebil,  Sfc]  Nata  ridebit 
ad  parentcs.  Allusum  ad  illud  Vir- 
gil. 4.  Eel.  '  Quos  non  risere  paren- 
tes,'  ciijus  rationeuj  vide  apud  Ser- 
vium  et  alios  Virgilii  interpretes,  turn 
Quintilian.  libro  9.  cap.  3.  et  Turne- 
bum  libro  18.  cap.  34.  Catulbiui  in 
Epitlialamio. 

y  Domincc  urbis'l  Romae. 

10  Romum,i!fc.]  Etiuui  in  liilbili. 


Epig.  xxii.  3  Caca  decentior,  Ifc] 
Si  ntroque  careret  oculo :  sed  vide 
quae  ad  Epigramma  33.  lib.  2. 

Epig.  XXIII.  Edentula  eras,  adscL- 
visti  denies  eburneos  buxeosque : 
calva  eras,  sumpsisti  comas  facti- 
tias  et  emptitias  :  caeca  facta  es,  qua 
arte  reficies  hoc  damnum,  cum  ocuU 
non  perinde  ac  comae  atque  denies 
adulterati  emantur  ? 

2  Quid  fades  oculo )  Lcdia?  nonemi- 
<ttr]  Scribe:  Quid  fades?  oculus,  La- 
lia,  non  emitur.  Sensus  elegantissimus 
est,  crines  adscititios  potes  emere, 
dentes  eburneos  loculo  circumferre  ; 
at  malam  deterioris  faciei  formani, 
aut  oculum  comparare  non  potes. 
Dempsterus. 

Epig.  xxiv.  Munus  ^liani  celebrat. 

1  Covine,  solitudoj  Currus  came- 
rate.  Mole,  Libro  3.  cap.  4.  vehicu- 
lum  falcibus  armatum  :  unde  '  Silio  ' 
libro  17.   'covinus   falcifer  '  dictus. 

2  Carruca  wi«g-is]  Curriculo  bijugo. 
Essednque  gratuni]  Curru  Britannico, 
petorito. 

4  Quidquid]  Quodlibet  libere. 

6  Vector  Lybici]  Vectus,  6  viroxov- 
fxevos  i(j>'  'IwTrcfi.  Sic  '  vehere  equo' 
atque  '  in  equo,'  frequens  pro  velii, 
oxelffOat  liTTccf).  Niger  caballi^  Maurus, 
Massylus  eques  expeditus.  Epig.  23. 
lib.  9.  vers.  13.  et  Epigr.  13.  lib.  10. 
vers.  2. 

8  Nusquam  mulio,  Sfc.']  Mulionem 
non  habet  covinus  qui  regat  equos, 
unde  supra  dixit '  solitudinem  :'  certe 
eqimlei  covinum  tralientes  non  dese- 
rent,  non  prodent  sermones  nostros. 
Ep.  11.  lib.  13. 

9  Avilus]  Stertinius.  Epigram,  ad 
iibruui  9. 

10  Aurem  non  ego,  Sfc]  Nemincm  e 
tribus,  etsi  vulgo  actum  sit  prover- 
bium:  '  Tacere  posse  duos,  absente 
altcro.' 

Epig.  xxv.  Eoeneratorem  Thelesi- 
num,  qui  nihil  Poetae  sine  pignore 
••rcdcbat,  exagitat ;  scribit  quasi'Ro- 
ma;  esset.  Uadcrus. 


M.    VAL.    MARTIALIS    RPIGR.    LIB.    XII.  1409 

5  Carusfe  t/f(H/i<]  Caussidiciis  et  (le-  tibi   apponere  deterius  vinum  quam 

lator  :  de  quo  Plin.  Epist.  5.  lib.  i.  ego    bibo.      Imo  ego  queior  quod  tu 

et  Juvenal.  Satyra  1.  vers.  3G.  Adsit  bibis  plus  qnam   ego.     Conveuinius 

agellus']  Tibi  injudicio,  cansam  tuam  tamen  et  pares  sumus;  quod  ego  ge- 

agat  agellus   meus,  cui  luagis  credis  nere,  tu  numero,  quod  ego  qualitate, 

quainmiiii.  Scoptice.  tu  quautitate  bibis.     Neque  enim  a'- 

(i  Agellus  eat]  Non  ego,  vetus   so-  quum  est  te  biboneni  liaurire  optiiui 

dalis.  vini  amphoras. 

Epig.  XXVI.  Eosdem  labores,  non  Eimg.  xxix.  Furem  nobilem  et  in- 

eadem  praeniia  divitibus  et  pauperi-  geniosum   sub    persona   Herniogenis 

bus  esse  proposita  Romaa,  quasi  ad-  depiiigit.     Finxit  etiani  Poetaaptum 

hue  degeretinurbe.ostendit.  Rod.  furi  nonien.    Hermes  enim  seu  Mer- 

I  Sexaginta,  Sfc]   Cum  tu  ordinis  curius  furuni  Deus. 

Senatorii  discurras  officiosus  saluta-  1  Hermogenes,  ^c]  Nomen  apte 
tor,  me  insimulas  desidiae,  qui  cum  fictum,  quasi  natus  Mercuric,  qui 
eqnes  sim  (idque  honore  non  censu)  callebat  quicquid  placuit  doloso' con- 
idem  non  faciam.  dere  furto.'    Vide   Catulli   Epigram. 

4  Basia  milk  domum]  Epigr.  95.  'Marrucine  Asini,  manu  sinistra  non 
lib.  7.  vers.  2.  belle  uteris  et  Tcllis  lintea  negligen- 

5  Sed  tu  purpureis,  Sfc]  Sed  tu  hoc  tiorum.' 

facis,  ut  fias  Consul.     Consulum  an-  2  Massa  fuW]  Alius,  credo,  a  Bae- 

tem  nomina  rcferebantur  in  Fastos,  bio  Massa  Beeticae  provinciae  prajtore 

qui  purpura  illinebautur.     Epigr.  4.  et  praedone.    Plinius  ultima  EpiStola 

lib.  11.  vers.  5.  et  ipsi  Coss.  purpu-  libri  7. 

rati.  5  Ceninus  gelidiim,  Sfc.']   Attrahit 

6  Aut  Numidtim,  Ifc.']  Vel  ut  ob-  surripitque  mappas  nativa  quadam 
tineas  provinciam  in  Africa  vel  Asia,  furacitate,  non  secus  ac  cervus  natu- 

8  Matutinum  ferre,  Sec]  Epigr.  36.  raii  antipathia  serpentes  e  latebris 
lib.  3.  vers.  4.  et  Epigram.  10.  lib.  10.  spiritu  extrabit,  cornu  elidit  vorat- 
vers.  8.  que:    unde   e\a<pos  Plutarcholib.de 

9  Quid  petitur]  Id  est,  quid  mihi  Prud.  Anim.  dictus  airh  rov  e\e7i/  vel 
est  emolumenti  ?  Aluta]  Pelle,  cal-  ^^ap  rohs  6<peis.  sauius  duxerim  ab 
ceo.  l~^7l«  ccrva  ab  Sl«  cervus.    Vide 

II  Nee  venit]  Nee  servr.s  vocatns  Plin.  lib.  11.  cap.  83.  et  TElian.  lib.  2. 
adest  qui  afferat  lacernas,   detrahat ;  cap.  9. 

yenit  tantum  a  patrono  La-torio  qui  6  Casuras  alio,  Sfc]  Et  veluti  Iris 

me  tritaet  gelida  toga  horrentem  in-  furtim  tollit  aquas    rursus   casuras: 

vitet  ad  ccenani.  hoc  ex  opinione   vulgi.      Fit  autem 

14    Viginti    vummis,   ^c]     Annon  Iris  ex  reflexu  radiorum  Solis  ad  nu- 

niihi  salius  essct  domi  tcuuem  parvo  beni  resolutam  Solique  oppositam  in 

pretio  emptarn  suuieie  ctunam,  quam  adspectu  nostro. 

tot  officiis  et  tanto  labore  fVactum  de-  7    Myrino     peteretur]     Gladiatori. 

mereri  rectam  canam  vel  sportulam  ?  Epigr.   20.   lib.  Spect.      Missio  Iteso] 

Vide  Epictet.  lib.  3.  cap.  20.  et  An-  La^so  ghidiatori,  arma  submittenti  et 

tholog.  lib.  .5.  cap.  12.€js  ai'TdpKetai'.  ferrum  acceptiuo,  missio  sa'pe  data 

Epic,  xxviii.  1  &\'Xttmles,!^'c.]  Po-  a  munerario,  ne  interficeretur,  inter- 

cula   duorum  cyatliorum.   Epigram,  cedente  populo. 

28.  lib.  1.  vers.  2.    Deunces]  Pocula  9  Crelntam,   ^c]    Candidam  niap- 

undecim  cyatliorum.  pam  in  signum  Circensium   conimit- 

2  Et  quereris,  ^c]  Tu  quereris  me  tcndorum  Prxtor,  qui  plcrunquc  edi- 

Delph.  et  Var.  CUu.                    Marliat.  ^  U 


1410 


NOT.E    VARIORUM    IN 


tor,  missum  e  sella  enspendit :  fliixit- 
que  nios  hie  a  Nerone,  qui,  populo 
missus  flagitaute,  inappani  peifenes- 
tram  jiissit  abjici.  Cassiodor.  lib.  3. 
Var.  Sedet  '  niappara'  usitatum  Cir- 
conomen  Psrios  sibi  vendicasse  tes- 
latur  Fabius  Qiiintil.  lib.  1.  cap.  9. 
lllitlere]  Mittere,  quaudoque  simpli- 
citer.  Sed  et  eqiii  '  mitti '  dicuntur. 
Et  ita  qiioque  affielvai  Graeci  acci- 
piunt :  unde  et  '  Cat  ceres  '  acpfT-fipia. 
Gloss.  '  Missus,  a(|)€06i$.' 

10  Surripif]  Legendum  videtur  siir- 
puit :  et  vero  aliusit  Pal.  in  quo  sur- 
I'ipuit:  quod  versui  officit.  Gruterus. 
In  Pircheimeri  codice  plane  legeba- 
tur,  surpuit. 

11  Attiderat  mappam  nemo,  Sfc.'] 
Mappas  suas  ad  convivia  atierebant 
singuli,mantele  convivator  pnebebat. 
Inter  mappas  enini  et  niantelia  tunc 
teniporis  hoc  discrimeu  statuebatur: 
ut  'mantelia'  niensis  operieniiis, 
'  niappaj '  nianibus  tergendis  usum 
praiberent :  nam  '  inappae  '  erant  bre- 
via  lintea,  quas  quisque  secum  ad 
convivium  ferebat  :  inveniebant  qui- 
deni  apud  dominum  convivii  meusani 
manteli  instratam  ;  sed  unusquisque 
mappam  suam  afferebat :  quod  con- 
stat ex  boc  Epigrammate  Martialis 
in  Hermogenem  mapparum  magnimi 
furem:  quodam  ergo  die,  quum  t'uris 
metu  nemo  ex  convivis  mappam  attu- 
lisset  ad  id  convivium,  cui  ille  debe- 
bat  inteiesse,  cum  nihil  posset  map- 
parum surripere,  mantele  ipsum  t"u- 
ratns  est,  quo  meiisa  erat  instrata  : 
Hinc  'mappae  breves,'  eidem  Mar- 
tiali  ^TTjOeTiKciy  appeliantur:  '  Et  vani 
triplices,  brevesque  mappae.'  Salmas, 

13  Distringere  tectos]  Bractoas  ar- 
genti  lectis  deradere.  Epigram.  33. 
lib.  8.  vers.  5.  Vel  lectos  stragulis 
uudare,  piagisque  (ut  quidaui  legunt) 
dischigere. 

14  Pedes  non  timet,  ^c]  Eburncos. 
Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  "J.  vcl  mcn- 
saruni  pedibus  deradere  bracteas  ar- 
genti. 


15  Spectacula]  Spectatores  in  thea- 
tris. 

16  Veld]  Vela  in  tlieafris  ad  um- 
bram  t'aciendani  adhibita,  docuiraus 
Epigr.  39.  lib.  9.  vers.  6.  Reducun- 
tur,  ^c]  Ne  surripiantur  ab  Herm. 

18  Paruit  Hermogenesi  Apparuit. 

19  Linigeri  fugiunt  calvi,  Sfc.']  Isi- 
dis  sacerdotes  rasi,  linteje  vestis  can- 
dore  puro  amicti,  et  gestautes  sistra, 
id  est,  crepitacula  ex  aere  aut  argen- 
to  tiunula,  a  creiu. 

21  Ad  ccenam  Hermogenes]  Supra 
vers.  11. 

Epig.  XXX.  2  No7i  amicu)n]  Qui 
amicum  volo  madidum  et  ebriura,  ser- 
vum  siccum  et  sobriuu). 

Epig.  xxxi.  1  Hoc  nemus]  Laudat 
hortos  uxoris,  sibi  reduci  donatos. 
Textilis  umbni]  Pabnitum  inter  se 
consertorum  foliis  unibram  jacienti- 
bus. 

2  Ductile,  Sfc]   Aquajductus. 

3  Bifero  cessura,  Sj'c]  Epigr.  42. 
lib.  4.  vers.  10. 

4  Jani  meTtse'\  Januario. 

0  Similes  «re*]  Candidas  coltimbas. 
Candida  turria]  Columbarium.  'Ad- 
spicis  ut  veniant  ad  Candida  tecta 
columbie  ?'  Ovidius  Trist.  1.  El.  8. 

7  Domino:]  Uxoris  meai.  Septima 
lustra  reverso]  Annos  35,  lustrum  aii- 
tem  hie  capitnr,  ut  Epigram.  38.  lib. 
10.  pro  5.  annis  :  ut  patet  ex  Epigr. 
103.  lib.  10.  vers.  7. 

9  Si  viilii  Nausicnii,  ^c]  Si  milii 
Alcinoi  (ilia  concederet  patris  sui  pul- 
cherrimos  hortos. 

Epig.  xxxii,  Vacerram,divitia8  si- 
mulantem,  mendicabulum  omnibus 
ridendum  ostendit. 

1  Juliarum,  ^c]  Migrabant  e  con- 
ductis  -aedibus,  Kalendis  Jidiis. 

3  Quits  non  retentas,  ^x.]  Quas  ae- 
dium  dominus  hand  digviatus  est  re- 
tinere  pro  mercede  cella;  per  bien- 
uium  tibi  locatiF.  Necjue  cnim  nisi 
ex  biennii  cessatione  retentio  pigno- 
rum  erat.  Turneb.  lib.  30.  cap'.  2G. 
Ciijacius  ad  Novell.  7. 


iM.    VAL.    MARTI  A  LIS    ElMGK.    LIB.    XI  I. 


1411 


6  Node']  Erebo. 

8  Et  nnn  recenti,  ^c]  Et  pallidior 
niarcente  biixo. 

9  hus  tuorum,  Sfc.']  Pauper  mendi- 
cus.  Epigr.  39.  lib.  5.  vers.  9. 

10  Clivum  Aricinum]  Ubi  sedent 
mendici.  Epigr.  19.  lib.  2.  Quasi  di- 
cat,  diceres  mendicos  omues  ex  colle 
Aricino,  ubi  frequentissimi  spectan- 
tur,  alio  discedere. 

11  Tripes  graiahts}  Pede  carens 
uno. 

13  Meiebat]   Et  ipsa  diffluebat. 

14  Focum  ferentis,  Sfc]  Cervix  tui 
ferentis  focum  suberat  amphorte  quani 
capiti  inipositani  gerebas.  Sunt  qui 
legenduni  contendunt  Foco  virenti: 
sed  vide  Sat.  3.  Juv.  vers.  250. 

15  Genes']  Locustarum  geuus,  et 
inde  minuta  salsamenta.  Vide  Epigr. 
77.  lib.  3.  vers.  7.  Manas]  Viles 
pisciculos.  Vide  Epigr.  31.  lib.  11. 
vers.  14. 

16  Impudicus,  Ifc]  Teter,  olens  pu- 
denda. 

18  Casei  Tholosatis]  Casei  e  Tho- 
losa  Gallije,  qui  mali  est  saporis. 

19  Quadrima  nigri,  §-c.]  Fasciculus 
pulegii  aridi,  ut  quod  esset  4.  anno- 
rum. 

20  Cahaque  testes,  S^c]  Colligatain 
restis  formani  allia,  cepceque  glabrae 
et  quasi  calvae :  ropes  of  oiimis,  Ifc. 
An  usu  longo  detritas  vult? 

21  Resina]  Qua  resina  utebatur 
dropacis  vice  ad  se  levigandam  mater 
VacerriE. 

22  SummeeniatKE,  l)-c.]  Meretrices. 
Epigr.  82.  lib.  3.  vers.  2. 

23  Quid  quceris  tcdes,  fifc]  Quid 
quaeris  villain  ruri,  quasi  lautiorum 
more  per  a-statem  rusticaturussis  ? 

24  Hahitare  gratis]  Ipsemet  expo- 
nit,  ubi  gratis  liabitare  possit:  in 
ponte  scilicet  cum  grege  inondico- 
rnm,  qui  uullam  solvuut  de  ponte  pen- 
gionem. 

25  Ponti]  Pontibus  scilicet  et  cre- 
pldiuibus,  quae  mendicorum  iuiit  sta- 


tiones.  Epigr.  5.  lib.  10.  vers.  3. 

Epig.  XXXIII.  2  Nil  nisi  ficetum, 
S)-c.]  Jocus  est  in  ambiguitate  toD 
*  ficus  :'  cum  dicat,  Labieno  ex  hor- 
tis  superesse  ficis  consituni  agrum, 
inteliigit  pueros  ex  nequitia  ficosos, 
ut  Epigr.  52.  lib.  4.  et  Epigr.  71.  lib. 

7.  et  Epigr.  66.  lib.  1. 

Epig,  xxxiv.  Nimiuni  usum  fa- 
miliarum,  molestias  creare,  et  pertur- 
bare  vita^  beatai  tranquillitatem  do- 
cet. 

5  Si  calculus,  Ifc.]  Si  computemus 
felices  nostros  faustosque  dies,  quo 
more  suos  numerant  Thraces  nigris 
albisque  lapillis.    Vide  Epigr.  45.  lib. 

8.  vers.  2. 

7  Vincet  Candida,  Sfc]  PJures  ap- 
parebunt  fuisse  boni  dies  qnam  mali. 

10  Nulli  te  facias,  S^'c]  Ne/uetrffoj/iai 
Se  Kol  &W(j>  'AvSpl  leti/oSoKij)  os  k  e|oxa 
IJi.lv  (pi.\(r)(nv,'''E^oxa  5'  ixdalpymv  a/xel- 
vct>  5'  ataiuLa  iravra..  Menelaiis  ad  Te- 
lemachum  Odys.  O. 

Epig.  xxxvi.  LabuUum  sibi  de 
liberalitate  blandientem  negat  esse 
liberalem  ;  quam  vis  ouines  sui  tempo- 
ris  avaros  superet  munificentia,  im- 
parem  tamen  esse  eum  priscis  Mae- 
cenatibus  vere  benignis  et  liberali- 
bus.  Malos  vincere  bonitate,  negat 
esse  praRclarum  ;  sed  ipsis  bonis  esse 
meiiorem,  pulchruni  dicit.  Rad. 

1  Libras]  Argenti. 

2  Algcntemque,  ^x.]  Tiitam.  L<e- 
nam]  Grjecis  dicitur  x^°-^^'^>  testis 
quae  togee  iiijicitur. 

3  Aurcvlos]  Aureos,  quorum  unus 
denariis  25.  vakbat.  Vide  lib.  10. 
Epigram.  75.  Crepantcis]  Epigram. 
20.  lib.  5.  vers.  4. 

4  Duas  Kalendas]  Duoruni  mensi- 
um  diiiptam  et  viclum. 

7  Oittimus  malvrum]  Cum  avaris 
collalus,  videris  munificiis  ;  inter  ava- 
ros (juidcm  es  liberalissimus, '  Neque 
enim  bouitas  est,'  intjuit  Seneca, 
'  pessimis  esse  meiiorem.'     Epist.  79. 

8  Pisones,  Senecasque,  Meinmiosque 


1412 


NOTyE    VARIORUM    IN 


el  CrispoH]  Nisi  liberaiitate  excedas 
nmnificos  illos  viros  Pison.  Senec. 
Mpminium,  Crispiim. 

9  Prinres']  Non  viventes,  sed  avos, 
proavos,  et  non  sui  JEvi. 

10  Ultimus  bonorum]  Quern  aequat 
©ptinins  malornni. 

12  Tif^riin,  Passerinum]  Equum  ce- 
lereni. 

13  Prceterire  asellos]  Vincere  ava- 
ros,  qnos  asellis  comparat. 

Epig.  XXX VII.  2  Nasutum  io/o,^c.] 
Uibannin  volo  derisorem,  non  pnti- 
dum  et  impiidentem  scunam,  ut  Ep. 
49.  lib.  1 .  Vel  acrem  et  aciituni  volo 
censoreni  judicemque,  non  rancidum 
et  nigrum,  qui  vitio  suo  nienm  cor- 
rnmpat  sensuni.  Est  vero  Polypus 
nasi  morbus,  de  quo  Celsus  lib.  6.  c.  8. 

Epig.  xxxviii.  1  Foemineis,  Sfc] 
In  quibus  foeminae  sedentes  varia  et 
ad  suam  Rerapiibl.  pertinentia  mis- 
cent  colloqnia  :  sic  Epigr.  62.  lib.  3. 
yvuaiKilai  liasce  eSpas  Juvenalis  '  mol- 
les'  dixit  Sat.  6. 

4  Glaber]  Dropace  depilatus.  Epi- 
gram. 29.  lib.  2.  vers.  C. 

6  Non  futiiit]  Ipse  est  inter  cinas- 
dos  fossa  patbica.  Vel  Xeixuv.  Vel 
turpius  aliquid. 

Epig.  xxxix.  1  Snbelle]  Sabellum 
hunc  perstrinxerat  Epigr.  85.  lib.  7. 
quod  belle  scripsisse  Epigrammata 
sibi  visus  est:  nunc  ilii  sii;pius  in  os 
regerens  quod  afTectabat  '  bellum,' 
Sabeihim  pronunciat  odio  diguum, 
putidun),  et  tantum  bello  ininorem, 
quantum  ipso  bellus  bono  inferior 
est ;  illi  deniquc  exitium  impreca- 
tur. 

2  Res  est  putida,  ifc]  Epigr.  10. 
lib.  1.  '  Quare  *  Bene'  et '  Prapclare' 
quamvis  nobis  sa;pe  dicatur:  'Belle' 
et  '  Festive'  nimium  saepe  nolo,'  &c. 
Cic.  3.  de  Oratore. 

4  Tabcscas  utinam,  ^c]  Ut  nomine 
tuo  ex  primaj  syllabae  tabc  diniinuto 
'Sabellus'fiat  'Bellus.' 

Epig.  xi,.    Omni  gcnere  officii  pro- 


secutus  Poiita  Pontilianum,  sen  ut 
alii  leg.  Pompilianiim,  niiiil  praeter 
proniissa  recipiebat;  proniittebat  au- 
tem  hfcreditatem,  ant  ejus  partem 
post  mortem.  Poiita  pro  istis  pro- 
missis  illi  mortem  imprecatur:  quo 
simul  insinuat  stulte  fieri  ab  amico, 
qui  sic  amicum  conciliet ;  ut  conci- 
liatus,  mortem  amico  exoptet.  Rod. 

1  Credo,  Sfc.'\  Subservio,  suppara- 
sitor,  secundas  ago,  cum  Terentiano 
illo  Gnathone,  vel  Graeculo  apud  Sa- 
tyricuni  Satyra  3.  vers.  100.  adula- 
tore  :  item  Plularchi  lib.  de  Discri- 
mine  Amici  et  Adiilatoris,  ut  etTheo- 
plirasti  Charact.  3.  et  5. 

3  Pedis?  dissitnuld']  At  egregii  illi 
capitoncs  et  plagipatida",  liomines 
alienac  mentis,  alieni  arbitrii,  id  non 
dissimulassent :  imo  suffitum  lieic  fra- 
grantissimum  patulis  naribus  liansis- 
sent.  Herald.  Gemma]  Latrunculis 
vitreis.  Epigr.  72.  lib.  7.  vers.  8.  et 
lib.  14.  Epigr.  20. 

4  Una  est  sine  me]  Turpicula  quje- 
piam. 

6  Accipion  bene  te,  ifc]  Haeredi- 
tate,  vel  baareditatis  parte  officia 
tua  compensabo.  Nil  volo,  Sfc,]  Epi- 
grammate  G3.  lib.  6.  et  Epigr.  27. 
lib.  8. 

Epig.  xli.  2  Et  did  cupis,  ^-c] 
Quod  perditi  hominis  est  et  exiniie 
dissoluti,  velle  inorbum  suuni  profi- 
teri:  ucque  caute  agere,  si  non  cas- 
te, 

Epig.  xliv.  Unicuni  cognatnm 
unice  laudat ;  qui  et  ipse  fratrem 
babcbat  poetam  beroum ;  sed  ipse 
elegiam  scribebat,  ne  starentsua  Car- 
mina  a^mula  fratri.  Rad. 

1  Junctum,S^c.]  Mihi  afBnis. 

2  Propinqua  meis]  Faventia. 

3  Soli  cedentia  fralri]  Elegiaca, 
quum  ille  heroica  pangat. 

4  Pectore,  &(C.]  Scientia  ct  arte. 
Pietate  prior]  Quacedis  fralri  primas. 
Vide  cjusdem  ingenii  Epigramma  10. 
lib.  11. 


M.    VAI..    MARTIALIS    KFIGR.    t,ll{.   XII, 


1418 


5  LtslAafSfc.l  Te  Ele^iae  gloria  vel 
Catiilloet  Ovidio  possent  rpquiparare 
aniicp  suae  Lesbia  et  Corinna. 

7  Nee  deerant  Zephijri,  ^r.]  Non 
fJesimt  tibi  genius  et  ingenitim,  si 
grandi  stilo  et  heroico  veils  intonare; 
sed  tu  in  t'ratiis  gratiani  repriniis  in- 
genii  tui  habenas,  et  elcgiasscribis. 

8  Hoc  qxioque  fratris  habes]  Hoc  te 
fratreni  ostendis,  dum  fratris  caiissa 
tuam  venam  coerces. 

Epig.  xlv.  1  Hadinn,  ^-c]  Galeri- 
culo  ex  hirsuta  hredi  pelle  ad  dissi- 
mulandam  calvitiem.    Ep.  50.  lib.  14. 

4  Calceatuni]  Cum  eadem  tegere- 
tur  materia,  qua  pedes. 

Epig.  xLvi.  Etsi  Democritus  Poe- 
tas  sanos,  id  est,  mentis  compotes,  nee 
(vBovcridffixcf)  et  sacro  furore  correp- 
tos,  excliidat  Heiicone  ;  quis  taiiien 
audet  negare  Galium  et  Lupercum 
sanos  esse,  qui  mala  sua  Carmina  pre- 
tio  obtrudant  honiinibus  proculdubio 
insanis,  qui  mala  emunt  Carmina  ? 

Epig.  xlvii.  2  Nee  tecum,  Sfc] 
Sumptimi  ab  Ovidio  Eleg.  10.  lib.  S. 
Amor.  '  Aversormorumcriraina,  cor- 
pus anio :  Sic  ego  nee  sine  te,  nee 
tecum  vivere  possum,'  &c. 

Epig.  xlviii.  Lautitias  divitum 
captatrices  conteninit,  frugalitatem 
laudat. 

1  Bolctos,  ^-c]  Si  vulgares,  et  quos 
i|)se  soles,  apponis  cibos,  ct  non  qua- 
les  putas  me  cupere,  liinc  ha^redifa- 
tem  meam  captans,  volo.  Bolet.l  Fun- 
gorum  genus  opt.  quod  lib.  13.  auro 
anteponit :  '  Argentum  atque  aurum 
facile  est,  laenanique  toganKjue  Mit- 
tere  :    boletos   mittere  difficile   est.' 

4  Litcrina]  Ostrea  e  lacu  Lucrino. 
Epigr.  11.  lib.  G.  vers.  .5.  Vale]  No- 
lo apud  te  coenare. 

0  Immohodie,  ^c]  Imo  statim  a  ca>- 
na  nulla  manet  gulie  volui)tas:  nani- 
que  lautissimaR  Ir*  cupediaj  vel  (1) 
<lejiciuntur  per  alvuni ;  (2)  vel  rejici- 
untur  vomitu  per  guttur  ;  vel  {'i)  ex- 
cernuutur  per  vesicam  :  nc(|nc  earuni 
saporem  dignoscet  scntietvespungia, 


canis,  ant  testa  sen  matula. 

7  Infelix,  ^c]  Quod  vel  spongia, 
vel  testa  sciat,  nihil  superesse  de  ves- 
tris  lautis  cupediis,  quam  sordes  et 
stercora:  spongia  ligno  adlia?rens, 
damnata  in  vile  ministerium,  ad 
emundanda  scilicet  obscoena:  ut  de 
bestiario  (piodam  refert  Seneca,  Epist. 
70.  Vide  Corn.  Vitellium  cap.  9.  in 
Mernlam.  Virga']  Virgam  appellat 
lignum,  ciii  spongia  adlia?rebat. 

8  Quicumque  canis]  Qui  ad  vomi- 
tuni  accurrunt.  Junctaque  testa  vice] 
Testag  in  angiportis  parabantur  iis 
qui  urinam  emittere  volebant.  At- 
que liinc  illud  Vespasiani  e  lotio  vec- 
tigal.  Suet.  Vesp.  cap.  23. 

9  Midlorum,  leporumque]  Optimo^ 
rum  piscium  et  carniiim.  Suminis] 
Epig.  41.  1.  13.  Exitus  hie  est]  In 
has  sordes  abeunt  et  mutantiir  vorati 
pisces,  lepores,  et  suillde  pars  optima, 
quae  '  sumen  '  est,  h.  e.  papillae  mode 
enixae  porciP. 

10  Sulphvreusque  coloi-]  Ex  crudi- 
tate  pallor.  Carnificcsque  pedes]  Po- 
dagra. AvcifieXovs  'Ba.KXOv  koI  Xuiri/te- 
Aovs  'A(ppoBiT7]s  TevvaTaL  GvyuTrjp  Av<rj- 
/ueA7)s  no5a7pa.  Antliol.  1.  2.  c.  43. 

11  Albana,  Sfc]  Lautissimum  epu- 
lum,  qunle  exhibuit  in  Albano  nionte 
in  Quinquatriis  Minerva-  suae  Domi- 
tiarnis.  Quasi  dicat :  Si  miiii  appo- 
neres  epulum,  ut  olim  Domitianus  in 
Albano,  hac  conditione  et  exprobra- 
tione  beneficii,  noliui  tecum  coenare. 
Tanti]  Ut  stomacho  et  pedibus  labo- 
rem. 

12  Capitolino']  Jovis  epulum  in  Ca- 
pitolio  a  7.  Epulouibus  instructum. 
Ponlificumque  dapes]  Magnifica  Pon- 
tificum  ccEua,  quale  in  Metelli  descri- 
bit  Macrob.  cap.  13.  1.  3.  Saturn. 

13  Impxdet,  i^r.J  Si  niihi  ipse  Jup. 
largitus  nectar  in  rationibiis  et  nie- 
riti  loco  numerct,  non  milii  sapiet 
aliud  quam  aretnm  et  vappam  e  vino 
vilissimo.  Gloss.  'Imputare,  \oyiaaa- 
6ai:'  et  ita  sa»pe  illius  ivtatis  scripto- 
res  hoc  verbum  Uiiurparunt. 


1414 


NOTiE    VARIORUM    IN 


14  Vappa]  Vinum  fngicns,  aut  faex 
vini :  et  Metaphorice,  homo  niliili. 

15  Ccenanim  wagister]  Coenae  pa- 
ler, iiivitator,  parochus.  Ergo  hoc 
loco  'Magister'  coeiiee,  non  is  qui 
*  Arbiter  bibendi,'  unde  «  Magisteria' 
et '  regna  vini ;'  nam  idem  et  '  Rex  :' 
sed  potiiis  '  Coena?  pater,' meiiScK  rex. 
Macrob.  lib.  2.  cap.  1. 

17  Ofcllas]  Epigraramate  221.  li- 
bro  14. 

Epig.  xlix.  1  Crinita,  ^c]  Piie- 
rorum  riobilium  et  cirratorum  pa-da- 
goge.  Piieri  enim,  ut  formosiores 
viderentur,  comam  niitrire  et  colere 
stiidiose  solebant,  qni  et  '  cirrati' 
ideo  dicuutur  a  Persio  Sat.  1.  '  Ten' 
rirratonim  centum  dictata  fnisse  Pro 
iiiliilo  pcudas  ?'  Turneb.  Advers.  lib. 
26.  cap.  21.  Epigrainmate  67.  lib.  3. 
vers.  8. 

5  Sicte^S^-c]    Precantis  Adverb. 

7  Furori]  Meo. 

13  Sed  unioncs]  'AirpotrSoic^Tos.  Ex- 
pectabatur  enim  ut  peteret  pueros  ; 
petit  ilie  uniones. 

Epig.  l.  Sapientis  esse  architect!, 
lion  elegantes  tantnra,  sed  coramodas 
ipdes  parare,  docet. 

1  Daphnonas,  Sfc]  Laurcta.  1.  10. 
7!). 

2  Non  vnhts,  Sfc]  Magis  ampla  quani 
pro  privato  homine. 

4  Caltatu!>(iHe,S^-c,']  Pavimenta  stcr- 
niintiir  Onychite  lapide. 

a  Hippoilromon  nngula  plaudit]  Spa- 
ciuni  per  quod  currunt  cqui  :  ex  '/tt- 
iros,  et  Sp6iMos.  '  Hippodromiis  '  nani- 
qiie  apnd  Latinos  pro  Circo  accipi- 
tiir,  in  qno  de  equi  pernicitate  certa- 
bafiir. 

G  Aqua-  fluctus  ulnqve  sonati  Fon- 
tiuin,  scaturigiiinm  in  Iiortis  diffliien- 
tiiim. 

8  Quam  bene  non  habilnii]  Cui  inter 
ha?c  omnia  connatio  nulla,  cubiculum 
nullum.  <iuid  crco  ahsurdius,  quam 
in  amplissini'ri  donio  nullum  esse  lo- 
cum crciiaiidi,  nullum  dormicndi,  quo- 
rum caussa   |)oti$.simum  aulcs  irdili- 


cantur.  Rod. 

Epig.  li.  1  Fahulluni]  Gruterus  e 
Ms.  legit,  Fabulliniim.  recte. 

2  Tim  est]  Simplex,  nee  satis  ex- 
ercitatus  ad  cavendum  veteratos  hos 
veteratores. 

Epig.  mi.  Epitapliio  mortem  Rufi, 
et  Semproniie  erga  Rufum  virum 
amorem  et  fidem  celebrat :  quae  rap- 
ta  ab  amatore  rediit  ad  virum,  os- 
tenditqne  se  invitam  fnisse  abductam, 
awt  certe  poenituisse  facti.  Had. 

1  Tempora,8fc.]  Rufns  tuns,  Poeta 
insignis,  nee  minus  Celebris  notae 
Orator. 

4  Ciijus  et  ipseiui,ifc.]  Quod  rapta 
ad  Rufum  sponte  redierit. 

5  Narrnris  fabula  campo]  A  Rufo 
tuo  jam  in  Elysiis. 

6  Stupel  ad  raptns]  Quod  tii  rapta 
Rufum  tuum  sponte  repetiisti.  Tyn- 
daris  ipsa  tuos,  ifc.]  Helena,  Tyndari 
filia. 

S  Repetita  sequi]  A  conjuge  Mene- 
lao  et  Grapcis. 

9  Ridet,  ^c]  Menelans  leetus  au- 
dit te  raptam  rediisse  ad  maritum 
tnum,  excusat  crimen  Helenae  sua;, 
ridetque  amores  Paridis  et  Deiphobi. 

11  Accipie7it,  Sfc]  Ubi  tu  defnnrta 
migraris  ad  Elysios  campos,  iiota 
ei  is  et  nobilitata  ex  liac  Rufi  tui  fama. 

13  Non  (iliciia  videl,  l^-c]  Sed  arni- 
ca, et  propter  communcm  raptum  fa- 
vens  raptis. 

14  Tibi  dominam  conciliabit  amor] 
Proscrpinam  tibi  propitiam  faciet. 
Non  solum  enim  amatores  amicam 
suam  'Dominam'  vocare  solebant; 
sed  et  eodem  nomine  Augusta;  et  Rc- 
ginae  vocabantur.  Maro  G.  /Eneid. 
'  Hi  dominam  Ditis  thalamo  deducere 
adorti.'  Tuni  et  in  nniversum  uxores 
omnes  sic  vocantur,  ut  e  quodam  Sc- 
necae  loco  intelligi  potest.  Turneb. 
lib.  21.  Advers.  cap.  G. 

Epig.  i.iii.  Paternum  insectatnr 
illiberalcm  et  avaruin,  patremqujjap- 
j)cllat  avaritiai^. 

2  Palaic,  rarua]  Aut  qui  habet  li- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    XII. 


1415 


beros,  nt  continuet*  filiiis,'  et  *  pater 
fiiisti :'  et  Epigr.  62.  infra.  Alii,  Pa- 
tgrne,  Kvpiov. 

5  Scythici  fuisse  luci]  Aurei  velle- 
rls  sago  snspensi  in  hico  ante  tempinm 
Blartis:  de  quo  Apollonius  et  Val. 
Flaccus  in  Argonauticis,  Ovid.  7. 
Metamorpli.  Seneca  in  Medea.  Hy- 
ginus  14.  Fab.  Apollod.  lil).  1.  &c. 
Alii  leg.  Lihijci:  de  qno  Epigr.  37. 
lib.  3.  Et  vide  Macrob.  Sat.  1.  cap. 
20. 

G  Sed  caussa,  Sfc]  Sed  arguis  fiiinm 
tanqnam  caussam  tiia?  rapacitatis. 

8  Etquid  tufatuos,  ^c]  Quasi  vero 
tam  fatui  simus,  quibus  boc  persua- 
deas. 

10  Huic  semper,  S^cJ]  Immo  tute  ip- 
sius  vitii  pater  es.  Vel,  illi  autor  ad 
hoc  vitiiim. 

Epig.  mv.  Vnltus  est  index  men- 
tis, et  lineanienta  corporis,  argumen- 
ta  animi :  liberalis  et  honesta  facies, 
liberaleni  et  bonestuni  argnit  animnm ; 
prava,  pravuni.  Front!  magna  fides, 
inquiunt  Pliysiognoniones,  pronun- 
ciantqne,  cavendiim  ab  iis  quos  signa- 
vit  Deus. 

1  Iabsus]  Sic  Ms.  Bodleianus.  Vulg. 
Liiscus. 

Epig,  lvi.  Ut  supra  qnosdani  dixit 
sappius  in  anno  nasci  et  natalem  ce- 
lebrare,  uti  poscerent  niunera  nata- 
litia;  ita  Polycarnium  ait  sa?pius  fin- 
gere  morbum,  nt  posceret  aoorripLa. 

1  Mgrotas  uno  decies,  8fc.]  Conva- 
lescenti  mittebant  amici  jiro  salute 
recepta  munera,  quee  awr-fipia  voca- 
bant.  Polycarnnis  morbnni  sinuila- 
bat  sa?pius,  nt  baberet  occasionem 
exigendi  baec  munera:  non  secus  ac 
Clytus  ille  ex  natalitiis  fictis.  Epi- 
gram. 04.  lib.  8. 

4  JEgrota  jam,  ^c]  Morerc,  nee 
convalesce  e  niorbo  :  sic  Epigram. 
39.  lib.  5.  vers.  5. 

Epig.  lvii.  Exponit  Sparso  cans- 
sas  recossns  in  villain  Nomentanam, 
iirbanos  stre|)itus;  qui  nullam  quic- 
tis  partem  concedunt  Poctap,  vcl  me- 


ditandi,  vel  connivendi.  Rad. 

1  Cur  sape  sicci,  ^c]  Quseris,  cur 
toties  secedam  in  sterilem  meam  et 
siccam  viilam  Nomentanam?  Vide 
PliniiEpist.  17.  lib.  2. 

2  Sordidum']  Jan.  Douza  legendnm 
censet  Sparse. 

4  Negant  vitam']  Eandera  Sybari- 
tae  qnerelam  vide  Epigrammate  69. 
libri  9. 

5  Pistores]  Qni  et  ipsi  molam  ver- 
tebant. 

G  JErarionim,  ^c.]  Fabrorum  aes 
cudentinm  et  tractantium  malleoli. 
'  Marculus  '  ergo  a  marco :  '  marcus,' 
est  malleus  major ;  dictus  'marcus,' 
quod  major  sit  ad  czedendum  et  for- 
tior:  *  marcellus'  mediocris  malleus; 
'  marculus,'  pusillus. 

8  K eroniana']  Pustulata,  optima 
auri  atque  argenti  nota,  cujusmodi 
exegit  Nero.  Sueton.  cap.  44.  An 
forte  massam  innuit  ex  metallis,  nrbe 
sub  Nerone  incensa,  conflatam,  quale 
fuit  aes  Corinthinm  ?  Alii  intelligunt, 
nunimos  et  mensam  Claudii  fcenera- 
toris,  de  quo  Epigram.  57.  lib.  2.  vs. 
7.  'Summularius']  Nummularii  Trape- 
zitae  dicuntur,  sen  mensarii,  qui  pecu- 
nias  ad  mensas  tenent. 

9  Paludis,  ^c]  Lini  et  setabi  quod 
in  paludosis  Hispania?  locis  seritur. 
'  Nam  sudaria  Setaba  ex  Hiberis  Mi- 
serunt,'  &c.  Catnl.  Quod  enim  Tur- 
ncbus  lib.  30.  cap.  20,  legendum  con- 
jicit  bnlucis,  et  de  auro  rudi  et  crndo 
intelligit,  nnllatenus  convenit  aureae 
operae  cum  fuste;  lineae,  optime. 
Farnabius.  Attamen  et  sic  Vir  in- 
comparabilis,  CI.  Salmasius  sic  le- 
gendum censet,  lUinc  balucis  mallea- 
tor  Hispana :  nam  balux  minutus  auri 
calculus.  Intelligit  ergo  Marfialis, 
auri  monetariuin  ex  balnea  Hispana: 
idem  enim  ac  si  dixisset,  Hispani  auri 
mallealorem. '  Malleatores'  erant,  qui 
monetam  feriebant,  et  malieis  for- 
mas  incudebant:  inde  ilia:  *  aere,  ar- 
gento,  auro,  (lando,  feriundo,' 

10  Trilumniieniififc.l  JLJnnni  olini 


4;^ 


UK) 


N01.E    VARIORUM    IN 


in  saxo  fiiste  ligneo,  sen  malleo  stu- 
pario  tundebatui  :  nam  ut  Plin.  lib. 
19.  cap.  1.  inquit :  '  Mox  arefactee 
[virgielini]  in  saxo  tunduntnr  stnpa- 
rio  malleo.'  Alii  de  auto  extenuato 
in  laminas  et  bracteas  interpretan- 
tur. 

11  Turba  cessat,  Sfc.']  Sacerdotes 
Bellonae  wstro  perciti:  '  quos  sectis 
Bellona  lacertisSaevamovet.'  Lucan, 
lib.  1.  *  Entheatam  '  luc  vocat,  quani 
supra  'entlieam'  appellavit.  '  La- 
(•erantur  brachia  ciiltris,  Cum  fmit 
ad  Phrygios  entbea  tiirba  modes.' 
Haec  ergo  turba  nullam  civitati  quie- 
tem  indnlget. 

12  Nee  fasciato,  Sfc.']  Nee  emendi- 
cans  naufragus,  suspensa  ex  humeris 
a  pectore  naufiagii  depicti  tabula  de 
fascia. 

13  A  matre  doctus,  ^-c]  Devictis 
enim  Solymis,  Judseoium  multi  Ro- 
mam  delati  ^geriae  nemus  incole- 
bant,  et  passim  mendicabant  miseri. 
Juvenal.  Satyra  6.  vers.  544. 

14  Nee  sulfuratcB,  ^^c]  Nee  cessat 
proclamare  sulphurata  ramenta  lip- 
pus  et  vilis  circulator.  Epigr.  42.  1.  1. 
vers.  4.  Lippus,  ^-c]  Ab  opere  sul- 
fureo. 

15  Numerare  pigri,  ^c]  Ille  nurae- 
rabit  somni  danma,  qui  potest  nu- 
merare pulsantcs  aera  mulieres,  quum 
devocatur  luna  sagis  :  Nullus  autem 
manus  illas  numerabit,  multo  minus 
et  somni  damna. 

16  /Ero  vcrberent,  Sfc.']  Quorum  cre- 
pitu  Lnnae  dclinquenti  suecurri  posse 
oredebant.  Vide  qua;  Farnab.  ad 
Senecve  Hippolyt.  vss.  420.787. 

17  Coleho  Luna  vapulat]  Magico: 
propter  Medeam,quae  Colcliis.  Rhom- 
l>(>]  Magico  instrumcnto.  Epigram. 
SO.  lib.  9.  vss.  9. 

18  Nescis  ista,  Sfc.']  Damna  somni 
et  iirbis  molestias. 

19  Petiliuriia,  ifc]  Qui  babes  pruR- 
torium,  id  est,  villani  niagnificam 
sub  Janiculo,  in  agro  quondam  L. 
Potilii  scribic.     Itegiiis]   Uegna   au- 


tem vocat  Poeta,  ut  Virgilius : 
'  Post  aliquot  mea  regna  videns  mi- 
rabor  arista?.' 

20  Cui  plum,  Sfc]  Vide  Epigr.  64. 
lib.  4.  vers.  5. 

21  Vinitorque  Romanus']  Namque 
vinea  in  urbe  ipsa. 

22  Nee  in  Falerno,  ^c]  Neqjie  in 
Falerno  Campaniae  monte  uberior 
fructuum  proventus  ai\t  laetiores  vites 
quam  tibi  in  villa  suburbana,  sen  ur- 
bana  potius.  Autumnus']  Pro  vinde- 
mia. 

23  Infraque,  ^c]  Et  tibi  intra  aedi- 
um  tuarum  septa  spatiuin  est  gesta- 
tioni,  imo  cursui.  Essedo  cursits]  Fr, 
Modius  legit :  Intraque  limen  latua 
essedo  cursus.  cap.  109.  Novantiq. 
Lect.  Nee  aliter  Pall.  Gruteri  et 
Arondell.  sive  Piicheimeri  codex. 

25  Offcnsa  Unguis']  Transeuntium 
et  clamautium.  Admissus]  Apertis 
lenestrls. 

27  Et  ad  culnle,  (Sfc]  Et  mihi  ante 
ipsum  cubiculum  oumis  Romaobstre- 
pit  somuumque  negat. 

28  Iinus  ad  villain]  Quod  tibi  non 
est  necesse,  qui  villain  in  urbe  liabes, 
et  nocteni  in  meridie. 

Epig.  lviii.  1  Ancillariolnm,  Sfc] 
Quod  ancillas  scctaretur.  Sed  et 
niatronas  Romse  cos  dicebant  anciU 
lariolos,  qui  nulla  nobili  arnica  se  fe- 
cerunt  insignes.  Seneca  de  Ecncfic. 
lib.  1.  cap.  9. 

2  Lecticariola  est,ifc.]  Quae  se  pro- 
stituit  servis  leclicam  succollantibus. 
Vide  Turneb.  lib.  30.  cap.  2G.  Ne- 
scio,  an  midierem  istain  probri  et  de- 
decoris  tacite  arguat  :  nam  in  lectin 
cis  et  sellis  suis  vebcbantur  qnando- 
que  bcUa;  ilia;  matronie  paulo  incan* 
tius,  aut  i)otius  considto  sese  inspi- 
ciendas  prajbebant  to7s  Tvxovai.  He- 
rald. 

Epig.  x,ix.  1  Tantum,  ifc]  Vide 
huic  geniinum  Epigr.l)8.  lib.  11. 

3  Quantum  Lasbia]  CatuUi  de  hac 
re  versus  lepidissinii  omnibus  ad  ma- 
num   sunt.     Sulitos  autcm   peregrc 


M.    VAL.    MARTIALIS    KI'IGK.    LIB.    XII. 


1417 


redeimtes,  basils  excipi,  satis  notuni 
est.  Hie  mos  antiquissimtis,  et  Isia- 
elitis  (juoqiie  usitatiis.  Sed  in  hoc 
osciilo  iiotanda  etiam  honoris  et  ob- 
servantiae  nota,  Habinis  observata. 
Din  obtinuit  haec  consiietndo.  Sed 
et  discedentes,  aut  longius  aliquod 
iter  suscipientes,  aniicos  oscnlaban- 
tiir.  Pliniiis  Panegyiico  :  'Gratuni 
erat  cunctis,  quod  Senatum  oscnlo 
exciperes,  ntderaissus  oscnlo  fueras.' 
Persarnm  etiam  haec  consuetndo  in- 
ter rouy  ffvyyiviis.  Herald,  Epigram. 
34.  lib.  6.  vers.  7. 

5  Hircoso  premit,ifc.'}  Foetido,  male 
olenti  hircnm  axillarum.  '  Basiis  oli- 
dissimis'  dixit  Petron.  impuri  scili- 
cet oris. 

7  Basiata]  Dnm  morderetlnto  pn- 
trem  soleani,  ut  Epigram.  74.  lib.  9. 
vers.  2. 

8  Pediculosi]  Brodaens  lib.  10.  Mis- 
eel,  cap.  34.  legit,  periadosi,  et  ex- 
ponit  laborantis  lichene  sen  menta- 
gra. 

9  Oefioculusque,  Sfc."]  Liiscus,  cui 
defit  ocuius  alter. 

Epig.  lx.  Natali  sno  se  genialiter 
victurum  dicit  ruri,  quod  in  nrbe  non 
poterat. 

1  Martis  alumne,  ^c]  Martiae  Ka- 
lendse,  niihi  natalis.  Epigram.  53. 
lib.  9.     Lampuda  primnni]  Solem. 

2  Magnaque  ora]  Centies  enim  et 
sexagies  magnitudiue  superat  uni- 
versae  terrae  globum  globus  Solis,  nt 
communis  est  Astrologorum  airiSii^is. 
Sidtrei  Dei]  Phoebi :  ut  Epigr.  2.  lib. 
Spectac.  vers.  1. 

3  Viridesque,  Sfc]  E  vivo  ac  viridi 
cespite. 

4  Qui  fueras,  ^-c]  Quern  natalem 
hucusque  in  urbe  Roma  celebravi. 

5  Servire  meis,  ^c]  Quod  super- 
sedeani  deferre  hnnc  honorcni  urbi 
Martiae,  Kalendis  Martiis. 

6  Vivere  luce  tolo]  Valere  et  ge- 
nialiter vivcre,  quod  in  nrbe  non 
datar. 

7  Natali]  Hoc  vnlgo  faciunt  novum 


Epigramma,  et  praefigunt  ineptiim 
lemma,  cum  '  Sabellus  '  pro  aliquo  e 
convivarum  numero  ponatur;  sitque 
Epigramma  in  eum  qui  adeo  solicite 
curet  quae  ad  celebrandum  natalem 
spectent,  ut  genium  suum,  cui  illo 
maximedie  indulgendumfuerat,frau- 
det.  Turn  hoc  Epigramma  cum  prae- 
cedenti  conjunguntGruteruset  Scri- 
verius.  Pallere  suo,  Ifc]  Anxium  esse. 
Et  pro  suo,  Brodaeus  mallet  tuo.  Et 
pro  ne  calda  Sabello,  legit,  Sabelle :  id 
est,  ne  calda  desit  convivis.  Et  liqui- 
dum  merum,  est  sacco  colatnm.  Calda 
Sabello]  Epigr.  12.  lib.  1.  vers.  3. 

8  Alauda]  Conviva.  Synecdoch.  id 
est,  convivae. 

9  Turbida  solicito,  ^c]  Epigr.  40. 
lib.  2.  vers.  5.  et  lib.  14.  Epigr.  104. 

10  Ire,  redire]  Famulorum  ritu. 

12  Marmora,  S^x.]  Pavimentum  mar* 
nioreum  :  idque  nudis  pedibns  pro 
more  discumbentium,  nisi  jam  sur- 
gens  soleas  posceret. 

13  Qu<B  ratio  est]  Quam  verniliter, 
imo  praepostere  facis  hoc  convivator, 
vex,  et  dominus,  quod  non  faceret 
conviva  et  aliens  ?  Sponte  tua]  Palat. 
aliique  legunt  sua.  Et  pro  Quce  te, 
Palat.  legit  tihi.  Alii  tu.  [Hoc  Epi- 
gramma ad  lineam  septimam  di- 
viditur  in  edd.  vett.  in  quibus  De 
Sabello  ibi  inscribitur,  at  De  Alau- 
da  notat  aliter  inscriptum  margo  ed. 
Par.  1617.  Has  VV.  LL.  olim  prae- 
termissas  jam  notamus :  Sc.  in  vs. 
7.  Nee  calda  Sabelle  et  in  vs.  8.  Desi- 
net  aliter  legi  notat  idem  marg.  et  in 
vs.  10.  sorte  pro  jie  suum  cod.  exhi- 
bere  roonet  Beverlandus.] 

Epic.  lxi.  Laeserat  quispiam  inep* 
tus  et  insulsus  versificator  Poetani, 
eo  tantum  fine,  ut  ii  ritaret  in  se  Mar- 
tialem,  ab  euque  non)inatim  refutare- 
tur.  Poiita  negat  se  gry  dicturum  in 
eum,  quern  contemncrent  omnes, 
sibi  prursus  imparem  ingenio  et  car* 
mine :  quod  genus  contumeliae  gra- 
vissimum  est,  non  videri  dignum, 
qucni  ultum  cas.  Had. 


1418 


NOTiE   VARIORUM    IN 


1  Viridumque  carmeni  Quick,  sharp, 
vitty :  acumen  enini  es  te  viitutibus 
Epigranimatis.  Epig.  1.  lib.  1.  vers.  3. 

2  Tithes,  Li gurra'\  Dices  subinde  te 
timere. 

5  In  tauros,  Sfc.l  'Aerhs  oii  Bripevei 
rhs  fjLvias  odre  fivp  €\e^oj. 

8  Nigrifornicis]  Obscuri  loci,  et 
vilis  notae  versificatorem.  Ebnu>ii'\ 
InsaniiiTi,  stolidum.    A  pot-poet. 

9  Qui  carbone  rudi,  ^-c]  Qui  levi 
carbone  cretave  versus  inscribit  pa- 
rieti  e  tergo  a^dinni.  Adjecit  'pii- 
tri,'  ut  putida  notaret  Caimina. 

10  Quce  legunt  cacanles]  Qiiap  man- 
dentur  Dee«  Cloacinje.  Qualia  *  Ta- 
nusii  Annales'  Seneca?:  et  Catulio, 
'  Annales  Volnsi  cacata  rliaita.' 

11  Froiu  hcBc  stigmaie,S^c.'\  Servilis 
tua  frons  non  digna  est,  cui  ego  inii- 
ram  mansiira  Carminis  inei  puncta. 

Epig.  lxii.  Frisco  Terentio  post 
annum  sextum  ipso  Decembri  in 
patriam  Hispaniam  reduci  epiilum 
exstruitnr,  ad  quod  Poela  Saturnuin 
invitat ;  et  rogat,  ut  Frisco  saepe  re- 
vocet  Saturnalia,  diuque  illi  zevum 
propaget.  Rad. 

1  Antiqui,  ^'c]  Saturne,  sub  quo 
aurea  ilia  atas,  secura,  innocens, 
<]uieta,  &c.  Et '  Antiqui  poli  regem' 
appellat  Saturnum,  quod  Saturnus 
ante  Joveui  coelo  iniperitaverit,  a 
Jove  filio  postea  exutus  iniperio,  et 
deturbatns. 

3  Kec  regale,  l^-c.']  Imperiosuni,  ty- 
rannicum.  Nee  fulminc,  dignal  Nee 
scclera  fulmine  digna. 

4  Scissa,  ^c]  Ad  crucndum  ex 
visceribus  terrae  imaque  IManium 
sede  ferrum  ferroque  noccntius  au- 
riim. 

C  Sacris  tuis^  Saturnalibus  et  De- 
ccmbri,  quo  post  (i.  annos  rediit  Ko- 
ma  in  patriam  Hispaniam  l^riscus 
Terent.  Aiiis  Marius  I^risrns. 

8  Pucifici  Numa]  Qui  nulla  bella 
gcssit,  sed  totum  se  populnmquc  re- 
Jigionibus  dedit  et  adstrinxit. 

9  Cerni.i  ut  /iusonio,   tjc.']    Viden' 


ut  apparatus  Saturnaliornm  hie  in 
Hispauia  a^muletur  Romam  ?  Pom- 
pa]  Carniuni,  pisclnmque  et  obsoni* 
orum. 

11  Quarn  von  parca  mnnus]  Vides 
quam  larga  tibi  deferantur  nmnera, 
quantaque  pecunia  in  Saturnalibns 
absumatur.  Nomisinata  menscel  Mu- 
nera. 

13  Utqite  sit  his  pretium,  Sfc.']  Et 
quo  gratior  tibi  sit  h<EC  celebritas,  O 
Saturne,  Priscus  et  Pater  et  tenacior 
aliquanto,  bcec  tibi  larga  profundit 
nianti :  itaque  si  orbus  esset,  posset 
esse  liberalior,  nunc  pater  hoc  facit, 
quid  faceret  Unats. 

If)  Hosilli  jubeas,  ^c."]  Ut  Prisco 
pluiimaindulgeas  Saturnalia,  id  est, 
diuturnura  vitae  usum. 

Epig.  lxiii.  In  Cordnbensem  Po- 
etam,  et  malum,  et  furem  Carminum 
suorum  scribit ;  rogatque  Cordubam, 
ut  suum  clientem  moneat,  ne  aliena 
pro  suis  recitet,  Rad. 

1  Uncto']  Unctum  ergo  appellat 
Venafrum  ab  oleo,  quod  in  Venafrano 
agro  nascitur.  Olearum  gloriae  fa- 
cile principatum  obtinuit  Venafrura 
in  Campania  ;  secundas  Histria. 

2  Histra]  Histria  Italiae  peninsula. 
Nee  minus,  ^c]  Nee  cedens  testis 
olei,  sen  olivarum  Histriae. 

3  Galesi]  Galesus  ilumen  Italiae 
ad  Tarentimi,  ubi  Candidas  lanae  co- 
pia.  Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  3. 

4  Nulla  murice,  ^c]  Non  muricis 
sanguine  seu  succo  purpureo  tincta 
lana,  sed  native  rutilo  imbuta.  *  Nee 
varios  discet  mentiri  lana  colores; 
Ipse  sed  in  pratis  aries  jam  suave  ru- 
benti  Murice,'  &c.  Virgil.  Vide  E- 
pigr.  37.  lib.  5.  vers.  7. 

G  Die]  Corduba,  die  tuo  civi  et  cli- 
enti,  malo  poiitaj. 

7  Gratis  recitet,  ^-c.]  Impune:  cui 
nulla  vel  mala  scribenti  Carmina  non 
possum  ego  ret'crre  gratiani,  illius 
recitans  cum  lionore,  ut  ille  mea. 

10  Corrumpil  sine  ialione  caclebs] 
Non  translatio  est  sed  comparatio: 


M.    VAL.    MARTIALIS    El'IGR.    LIB.    XH. 


1419 


ncc  '  Ccclelts  '  nihil  scrlbens,  sed  qni 
non  liabct  iixorem.  Is  adulterat  (hoc 
eniin  est  '  Corrumpit')  sine  talione, 
ita  r.t  par  pro  pari  ei  reddi  non  pos- 
sit,  caret  enim  nxore,  qnze  vicissini 
corrumpatur.  Gronov.  Sine  taUmie'] 
Vindicta  pariii.  Calebs^  Metaph. 
nihil  scribens. 

11  Cacus  perdere,  ^c]  Non  possis 
lege  talionis  agere  cum  caeco,  qui  al- 
teri  ociilum  ernerit. 

12  Nudo ..  .7nalo  poetal  Cni  nihil 
est  quod  vicissiin  aiiferas.  Cordu- 
bensem  furem  cum  ca?co  ct  latrone 
comparat  ignoniiniosis  similitudini- 
bus,  ut  acrius  niordeat. 

Epig.  lxiv.  2  Gulosus  homo  est] 
Qui  vel  in  culin^  luxnriare  forn)am 
vult.  Vide  Epigr.  66.  lib.  1. 

Epig.  lxvi.  Fraudulentnm  vendito- 
reni  describit,  qui  deceptus,  male  nia» 
terialam  donuim,  centum  millibns 
HS.  emerat,  quam  vel  quinquaginta 
venditam  cupiebat.  Is  ergo  ut  enip- 
tori  fumum  venderet,  aurea  argentea- 
qne  supellectili  donium  ornavit,  il- 
lamque  ducentis  millibns  spstimavit. 
Poeta  ait,  vili  instructam  domnm 
vendi,  sed  vacuam  caro  nimis.  ^des 
autem  non  erat  cum  ornanientis  ven- 
diturns  Amoenus,  sed  vacuas :  orna- 
nienta  apposuit,  ut  objiceret  escam 
eniptori.  Rad. 

4  Et  casa  diritiis,  ^c]  Et  domum 
male  materiatam  instruis  pretioso  or- 
natu,  quo  sit  venalior. 

."5  Gemmantes,  ^c]  An  quia  testu- 
diiium  putauiinibus  ornati:  Juv.  Sat. 
11.  vers.  94.  An  lectum  innuit  pavo- 
ninum  r  l)e  quo  Epigr.  85.  lib.  14.  Pri- 
ma tcstudine]  Prima  enim  tesnido  sive 
nobilior  est  mascula  et  marina  ;  ter- 
restris  minus  ntiiis.  'Gemmantes' 
vero  '  lecti ;'  quia  et  tesludo  inter 
gemmas.  Et  fulcra  lectorum  olim 
potentioribus  e  pntaminibus  testudi- 

num.  Plin.  lib.  0.  cap.  11. 

6  Et   Maurusiaci,  tfc.']    Et  mensae 

citreae  magni  prctii  et  luxiis  ex  INIau- 

ritania.      Epigramniate   43.  libro  2. 

versu  9. 


7  Argenfumatque,ifc.]  Mensainar- 
morea  e  Delphis  (0.  Verr.  in  Cic.) 
obtegitur  vel  cingitur  gravi  lamina 
auri  argentive. 

8  DominoSfScc^  Amasios:  ut  arnica 
dicitur  domina. 

9  Snnas,  ifc.]  Poscis  pretium. 

10  Instructam,  ^c]  Sed  si  toUas 
hunc  ornatnm  et  siipellectilem  (quod 
divendita  casa  tibi  facere  certum  est) 
cara  nimis  erat  domus,  quas  sic  in- 
strncia,  vili  exposita  pretio  videtur. 

Epig.  lxvii.  Celebrat  natalem  Vir- 
gilii,  et  eundem  celebrantibus  optat 
niille  natales. 

1  Creastis  Idus']  Edidistis  in  lucem, 
natalitia?  estis.  Nusquam  tamen  le- 
gitur  Idus  Maias  natalitias  fuisse 
Mercuric.  Sed  quod  eo  die,  JNIercu- 
rio  templumhaud  procul  aCircomax- 
imo  dedicatum  a  veteribus  Romanis, 
A.  U.  C.  ccLix.  ipso  Livio  teste.  Tern- 
pli  autem  dedicatio  natalis  erat  nnmi- 
nis.  Vide  Turn.  Advers.  lib.  2.  cap. 
11.  et  lib.  23.  cap.  24. 

2  Diana']  Natalis  Dianap. 

3  Odohres  fllaro,  ifc]  Natns  est 
Virgilius  Idibus  Octobris.  Donat.  et 
Probus  Gram. 

4  Idus  scrpe  colas,  S^c]  Diu  vivas 
precor,  celebresque  natalitias  Mer- 
curii  et  Dianac  Idus,  O  Sili,  vel  qui- 
cnnque  natalem  celebras  Virgiiii. 
Epigr.  14.  lib.  4.  vers.  14. 

Epig.  lxviii.  Poeta  non  desiderat 
officiosos,  vel  patrocinium  imploran- 
tes  clicntes,  qiios  ait  se  fugisse  etiam 
Romaj,  quam  et  ipsam  clientum  caus- 
sa  reliquerit.  Raderus. 

1  niatutine  cliens]  Salutationis  vel 
patrocinii  causa  me  sumino  mane  vi- 
sens,  I'rhis  mihi,  Sfc]  Cujus  impor- 
tunitatcm  ut  fugerem,  ipse  ex  urbo 
Roma  hue  profugi. 

2  Amitifinsa  colas]  Divitum,  qnibns 
ad  honorem  gradns  est  clientum  turba. 

4  Pieridiitnqne  comes]  Poiita, 
6  Sivif^ilaturct  hie]  Si  per  clientes 
importunoj  non  liceat  mihi  hie  dor- 
mi  re. 


X120 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Epic,  i.xix.  Paullum  avariini,  ait, 
ornari  ab  amicis,  sed  aniicos  non  a 
PauUo.  Qiiemadniodum  antiqua  ope- 
ra poculoiuni  et  tabnlanini  oinant 
qnidem  dominum,  sed  a  domino  nihil 
accipinnt :  ita  aniici  a  Paullo  nihil 
beneficii  accipiebant.  Rud. 

1  Sictamquam,^x.'\  Qiios  tanquam 
ornamenta  ostentet,  non  quibus  uta- 
tiir.  De  archetypis  vide  Epig.  6. 1.  8. 
vers.  1. 

Epig.  lxx.  Aper  tenuis,  in  balneis 
reprehendebat  luxuni  potantinm  :  in- 
terim legati  ei  fuere  testamento  tre- 
ccnti  niimmi,  quos  ille  statim  in  doli- 
uni  contulit ;  ebriusque  e  therniis  a2- 
gre  domum  rediit.  Raderus. 

1  Lintea^  Cum  tenui  ac  pan  peri 
Apro  in  balneis  lavanti  servuhis  vilis, 
pedibusque  obtortis  ferret  lintea  ad 
tergenduni.  Ferret  Apro]  Postquam 
enim  in  balneis  laverant,  oleo  sese 
perfundebant,  et  (juando(|ue  unguen- 
to  beatiores,  ac  linteis  postea  terge- 
bant,  quae  donio  sibi  adfeienda  cnia- 
bant.  Apul.  lib.  1.  Metam.  Sed  be- 
atiores  delicatioresqiie  ac  nioUiores 
nioUius teigebantur.  Petronius:  'Ita- 
qiio  iiitiavimus  balneum,  et  sudore 
calcfacti,  moniento  temporis  ad  frigi- 
danitxinius.  Jam'J'rimalchio  unguen- 
to  perfusus  tergebatm-,  non  linteis ; 
sed  palliis  ex  nioUissima  lana  factis.' 
Herald.  Vatius]  '  Vatius  '  ergo  dici- 
tur  qui  distortis  est  pedibus. 

2  Et  supra  logulam,  ifc]  Et  toga; 
Apri  insideiet  lusca  anus  qua;  custo- 
dicbat  vestes  lavantium  repositas  in 
apodyterio  nc  subducerentur. 

3  Alque  ulci  utillam,  i^c]  Et  lurni- 
osus  sei'vulus  unctiiru  Apro  parcc  dis- 
tillaret  okuui. 

■t  I Jdoruin telricus,ll^-c.'\  Ai)er  lavanti- 
um luxuni  (|ui  in  balneis  putabant,  as- 
pere  reprehendebat, t'rangiiulos scili- 
ectcalices, idest,non  aduiittendaspo- 
tationes.  '  Detestautur  lia'c  in  fclici- 
bus,  eadeni  si  potuerint,  facturi.' Son. 
Henef.  lib.  1.  cap.  U.  '  Sic  aliorum 
vitiin    irascuntur,    ipiasi    invideant.' 


Plin.  Ep.  22.  lib.  8.  Et  pro^ui  modo, 
forte  legend,  .sic »!"rfo :  aut,  quod  modo. 
Sic  'biberet'  dicit,  nam  in  balneis 
etiam  bibebant. 

6  Biberet  qui  modo  Inlus]  Tb  *  bibe- 
ret'  accipiendinn  per  intellectuna 
particulae  'Si;'  utinillo,  '  Ilia  velit, 
poterit  niagncs  non  ducere  ferrum,' 
id  est,  si  ilia  velit.  Sic  dicit,  si  bibe- 
ret, qui  modo  lotus  erat,  eques. 
Frustra  igitur  Gruterus,6jteret  si  mo- 
do, ant  quod  modo  Gronov. 

7  Sine  sed,  Sfc]  Qui  nioriens  Apro 
legaverat  testamento  300.  nummos. 
Postquam  venere]  'Venire'  hie  signi- 
ficat,  alicni  obvenire,  contingere : 
sic  'venire  alicni'  dicitur  '  hasredi- 
tas.'  Porro  si  legas  trecenti  nummi, 
non  eriuit  nisi  decem  floreni  :  si  tre- 
centa,  subaudi  millia  sestertium,  hoc 
est,  decem  millia  florenorum.  Malui 
ergo  trecenta  legcre  :  docet  enim  Poe- 
ta  Aprum  post  acceptani  hiereditatem 
a  patnio,  non  amplius  fuisse  paupe- 
rem.  Salmas.  Rad.  Treceyita]  Onini- 
no  legendum,  non  trecenti.  Sed  ta- 
nien  trecenti  nummi  non  sunt  decern 
floreni,  nee  trecenin,  decem  millia. 
Trecenti  sunt  tres  aui  ei  Romani.  Au- 
reus XXV.  denarii  sivc  schellingi  nos- 
tri,  duo  Philippei  et  dimidiatus.  Er- 
go, septeni  floieni  et  dimidiatus.  Tre- 
centi vero  nnmnii  sive  aurei,  xxii.  flo- 
reni et  nnius  dimidiiun.  Trecenta 
sestertia  septeni  millia  quingenti  Phi- 
lippei,  hoc  est,  vigiiiti  duo  millia  et 
quingenti  floreni. 

8  Sobriiis  a  thermis,£fc.']  Aper  modo 
in  re  tenui  tam  gravis  censor  damna- 
torquc  |)otationum  in  balneis.  Jam  in 
re  aliquanto  lantiori  mutavit  aninium, 
factus  bibo  ad  ebrielateni.  Multi 
sane  ca  reprehendunt  et  tristissime 
dauniant,  qua>,  si  possent,  labentes 
facerent.  Invident  pleri(|ue  beatis  : 
et  vitia  in  lis  impiobant,  qiuc  ipsi  si 
ad  beatorum  gregem  transcriberentur 
ambitiosissinie  colerent.  Vere  Sejieca 
lib.  1.  de  lienef.  cap.  '.).  '  Colunt,'  in- 
quit,  '  detestaiiturque  felicem,  et  si 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    XII. 


1421 


potiieiint,  eacleni  factiui,  oilcie  fa- 
cientcm.' 

9  O  quantum  diatrela]  Sciiverius 
maviilt  diatheca.  Non  ego.  Ridet 
honiinein  taiuiuam  ostentaloiem  le- 
pentinarum  divitiamm.  Nunc  bibit, 
noil  qnod  sitiat,  sed  quia  potest  bi- 
bere  in  diatretis,  et  quiiujiie  coniatis 
ministris  uti,  qui  et  el)iiuni  donuini 
rediicant:  ut  sciant  honnnes  se  ista 
et  hos  babere.  Gron.  Dkttnta  talent] 
Calices  diatreti,  id  est,  tornati  ac  tes- 
seliati.  Vide  Tiinieb.  Advers.  27. 
cap.  31.  '  Diatreti'  ergo  caUces  erant 
vitrei,  cavati  perforatique,  hoc  est, 
sculpti.  £^iarpri(Tai  enim  est  perforare 
vel  cavare,  quod  Latini  sculpere  di- 
cunt.  Qui  enim  geninias  scalpunt, 
quasi  quosdam  sulcos  in  lis  cavant  et 
foramina  Cculo  iniprimnnt ;  indecava- 
tores  dicti  gemniarum  scalptores. 
Salmas.  Quhiqite  comati]  PiieriS.  re- 
licti  testamento.  Epigram.  73.  lib.  1. 
et  Epigram.  73.  lib.  10. 

Epic,  lxxii.  Paniiicum  caussidi- 
cuni  fructuosa  dicendi  arte  deserta, 
agellos  enientem  steriles,  irridet. 

1  Busta  latentis  agelli]  Busta  Gal- 
lica,  ubi  Galli  in  jacenti  et  depres- 
siori  urbis  loco  castra  liabentes,  pes- 
tilitate  pereuntes,  vel  a  Camillo  ca;si 
sepeliebantur.  Liv.  5. 

3  Deserts  urbanas,  Sfc]  Deseris  fo- 
rum et  officia  urban3,unde  tibi  major 
proventus,  donariorum  .scilicet  tibi  a 
clientibus  missorum,  quam  ex  sterili, 
quem  mercatuses,  agro. 

6  Vendere]  Ut  quorum  tibi  abun- 
daret  copia,  dum  niulta  tibi  mitterent 
monumenta  clientes.  Pruginaticus] 
Quando  fuisti  caussidicus :  vel  Prag- 
inaticus,  qui  operam  suam  in  verbis  et 
formidis  juris  suggerendis  subminis- 
strat  oratoribus.  A  Gra.'cis  sumpse- 
runt  banc  diclionem,  quam  nos  etiani 
Gallice,  quanquam  interscctam,  reti- 
nemus :  nam  -n-payfiaTiKol  Grajcis  ap- 
pellantur,  quos  nos  practicos  appel- 
lamiis,  cbartaceos  et  calamarios  ho- 
mines.   Quintil.  lamen  lib.  2.  cap.  0. 


Tpay/xariKovs  GViECis  vocari  'Juris  in- 
terpretcs'  dirit.  Herald.  Nunc  e mis 
agrknla]  Propter  agri  sterilitatem. 

Epig.  lxxiii.  2  Nisi  legero,  Catullc] 
Nisi  accepero  hapreditafem.  Vel,  nisi 
lecto  testamento  (qnod  priusquam  tu 
niortuus  fueris  non  licebit)  praestite- 
ris  fidem  :  niorere  itaque  utcredam. 

Epig.  lxxiv.  Anteponit  usum  cali- 
cum  fictilium,  calicibus  vitreis  et 
crystallinis  ex  /Egypto  allatis,  prop- 
ter usum  et  pretium  villus  ;  minusquc 
incommodum  si  frangantur  aut  fran- 
gendi  sint.  Rad. 

1  Niliacus  portef]  Ex  vEgypto. 
Crystalla]  Calices  vitreos  et  crystal- 
linos.  Cataplus']  Navigatio  et  navigia 
iEgyptiorum.  ExiEgypto  vero  mer- 
ces  istaj  allatas.  Epigr.  115.  lib.  14. 
Crystalla  ista  quae  adferebantur  Alex- 
andrine Cataplo,non  fuere  vera  Crys- 
talla, sed  KpvaraA\o<pavri,  sen  vitra, 
crystalli  similitndine,  quae  in  Alexan 
dria  conficiebantur,  et  magno  erant 
in  pretio.  At  quje  Romae  fiei>ant 
Kpv<rTaKKo<pavri,  asse  va;nibant :  nam 
vla\ovp-yo\)s  Romanes,  multa  adinve- 
nisse  tradit  Straboad  facilitatem  vitri 
conticiendi  ac  vilitatem.  Pretiosa 
nihilominus  habita  semper,  quae  in  jE- 
gypto  fiebant,  atque  inde  affereban- 
tur.  Ideo  Poiita  Crystalla  Niliaci, 
hoc  est  catapli,  Kpva'TaWo(pavrj  cum 
Romse  va^neuntibus  comparat,  cara 
vilibus.  Calices  ejusmodi  vitreos, 
qui  Romae  conflabantur,  eo  nomine 
commendat  idem  Martialis,  quod  ca- 
lidis  aquis  non  vitiarentnr  :  '  Nostra 
nee  ardenti  gemma  feiitur  aqua.'  At 
Kpv(TTaXKo<pavrj  Alexandrina,  non  pati- 
ebanturaquam  calidam.  6'a<mo«.  Tur- 
neb.  lib.  Adv.  30.  c.  26.  et  1.  10.  c.  23. 

2  De  circo,  Sfc]  Fictilia  sen  vilrea 
<iuae  in  Circo  Flaminio  venduntur. 

3  Magis  audaces,  ^f.J  Alludit  ad 
*  calices  audaces.'  Epigramniate  94. 
libro  14. 

4  Sed  gcminus]  Ita  Gruterus  :  et 
sensus  :  iSeii  his  vilibus  calicibus  iisns 
duplex  est,  nequc  cnini  furem  alliei- 


1422 


NOTiE   VARIORUM    IN 


unt,  nee  calida  aqua  rumpiintur.  Viil- 
!^o,  gemmis  :  quasi  possint  fictilia  ista 
ita  fingi  et  tingi  ut  gemnias  imitentiir. 
Male. 

7  Securo  potat,  ^c.']  Non  ohservan- 
te,  ne  conviva  frangeret  crystalla, 
vel  gemmas  unguibus  eiaderet.  Ju- 
venal. Sat.  5.  vers.  40. 

8  Et  casum  tremula']  Et  tam  solli- 
citi  erant  famuli  in  tenendis  et  porri- 
gendis  crystallinis,  ul  ex  ipsa  sollici- 
tudine  et  cma  peccarent,  poculaque 
frangerent:  quod  lib.  14.  docet  Poe- 
ta:  leniniate  '  Crystallina :' '  Frangere 
dam  nietnis,  frangis  crystallina :  pec- 
cant Securae  nimiuiii,sollicitdique  nia- 
nus.' 

9  Hoc  quoque,  IfcJ]  Nee  grave  erit 
damnum  si  ab  impuro  homine  propi- 
nata  vel  incantata  haec  pocula  fran- 
gantur:  ita  a  propinatione  nuilieris 
t'amae  hand  probae,  jubet  ille  Opavaai 
Tas  Kv\iKas.  Anthol.  libro  2.  capile  48. 

EpiG.  Lxxvi.  Dicit  tantam  esse  an- 
nouas  vilitatem  ut  agricolic  diu  noc- 
tuque  stndeant  compotationibus  at- 
que  abliguriant  rem  familiarem. 

1  Amphora  vigessisl  Si  utrumqiie 
Latine  dicitur,  vigessis  dalur,  et  viges- 
si  datur,  ut  fatetur  Scriverius,  quare 
niutat  vigessi?  Hie,  inquit,  vigessi  le- 
gendum,  quia  sequitur  cere  quatciiio. 
Imnio  sive  sequatur,  sive  non  sequa- 
tur,  nihil  interest :  nam  et,  ubi  non 
sequitur  rh  '  sere,'  in  tali  sermonc 
semper  intelligitur.  Ita  enim  loqne- 
baiitur : ' eniereceutussis,' puta ' xie :' 
'  constare  decussis,'  nempe  'aere:' 
*  valere  qiiinqucssis,'  scilicet  '  aes ' 
vel  'aere.'  Vide  de  pecnnia  veteri  1. 
1 .  c.  8.  Gronov.  Modius  dalur  are  qua- 
terno'l  /Esquaternum  pro  quaternario 
vel  sestertio  posuit.  *  Uuaternarii ' 
enim  sestertii  dicti  sunt,  postquam 
(piaternis  assibus  valere  cceperunt. 
Sic  'quinarii,'  olini  et  'denarii,'  q\ii 
quinos  asses  et  denos  pendebant.  Sal- 
mas.  Duiur  are  quaterno]  Itavili  ven- 
ditur,  ut  malit  agricola  ingurgitare 
se  ad  crapulam  usijue  it  elnictatem, 


quam  tantulo  pretio  vinum  et  fru- 
nientum  vendere.  Sic  Farnabius :  et 
in  eandem  seutentiam  Scriverius.  At 
Martialis  niiseratur  sorteni  agricola- 
rum,  qui  dum  beati  sunt,  minime  sunt 
beati  :  et  abundantes  frumento  vino- 
que,  adeo  ut  potare  et  coenare  ad 
cruditatem  possint,  egeni :  quia  ex 
frumento  ac  vino  vendito  nihil  nuni- 
morum  reficere  possunt  in  annonje 
tanta  vilitate.  Non  ille  mavult  absu- 
mere,  ut  nihil  sibi  reliquum  faciat, 
quam  vendere  :  sed  quum  vendere 
nequeat,  quamvis  ad  ebrietatem  po- 
tare, ad  saturitatem  vesci  habeat  nil 
habet,  et  apris  indigus  est.  Gronovhis. 

Epig.  lxxvu.  2  Statis  summos,  ^-c] 
Pro  ritu  adorantium.  Brisson.  Form. 

5  Trinoctiali,  Sfc]  Quo  castigaret 
ventrem  alienis  luxuriantem  ccenis. 

8  In  Cupitolium]  Salutatum  Jovem. 

9  Sellas,  Hfc]  Latrinas  a  conditore 
Patroclo  dictas.  Turneb.  libro  Ad- 
vers.  30.  capite  26. 

12  Compressis,  ^-c]  Ne  quid  animae 
aniittat. 

Epig.  lxxviii.  lAnteJovissltttvuim'\ 
Honorem  statuis  Deoruni  habitum  li- 
quet, quando  pro  ipsis  Diis  adoraban- 
tur.  Unde  Cicero  contra  Cajcilium 
dixit,  aVerre  sublatos  Deos  e  Sicilia, 
quum  Deorum  simulachra  abstulisset, 
de  qua  re  Lactantins  lib.  2.  cap.  4. 
Nee  IJeorum  tantum,  sed  Imperato- 
rum  quai|ue  et  Reguni  statuse  ita  cul- 
t<E  sunt,  ut  <pii  violaret,  contaminaret, 
ullave  contiimelia  afficeret  niajestatis 
reus  fieret.  Had.  Epigr.  precedent, 
vers.  12. 

Epig.  lxxix.  2  Et  jurare  jubes,  lfc.'\ 
De  more  fori,  qui  se  jurejurando  pur- 
gare  recusavit  oportebat  damnatum 
solvere :  Poeta  <iicit  se  malle  satis- 
facere :  sed  ct  hoc  ambigue  :  solve- 
rene  ?  An  dcprccari  ?  An  scribere 
aliud  Carmen  ?  Lusit  elegantissime  ia 
ancipiti  signilicatu  vocis  '  satisfacere.' 
Aniici  offensa  tollitur  duobus  niodis  : 
vel  si  fecisse  ncgemus  :  vel  si  fafctum 
excusenius,  et  peccatuni  nobis  condo- 


M.    VAL.    MARTIALIS    KPICxR.    LIB.    XII. 


1423 


nari  supplici  prece  petamus.  Bithy- 
nicus  Martialcm  jiirare  voliiit  non  es- 
se factum  a  se  quod  ille  ar{;u«bat.  Re- 
cusal Poeta  juraie,  et  ait  '  nialo  sa- 
tisfacere:'  potest  intelUj^i  male  ilium, 
ut  hominem  religiosum,  deprecari 
culpam  quam  juraie:  at  ille  sentit, 
paratum  se  potius  fateri  id  cujiis  ar- 
guebalur.  Cas, 

Epic,  lxxxi.  Callistratns,  ut  ne- 
minem  offeuderet,  laudabat  oranes. 
Poeta  negat  verum  esse  judicium, 
quod  nee  omnes  sint  pares,  nee  om- 
nes  sint  boni.  Ita  fieri  iit  improbi  e- 
tiam laudentiir;  quod quifacit, ipse re- 
prehendendum  se  docet.  Neque  enim 
esset  malitia,  si  nulla  in  niundo  boni- 
tas;  et  contra.  Cui  omnia  alba,  qui 
malos  aeque  ac  bones  prouiiscue  lau- 
dat,  arguit  se  judicii  infirnii  et  vel 
livore  vel  adulatione  praepediti.  Vide 
quae  Cluysippus  referente  Aul.  Gel- 
lio,  Hbro  6.  capite  1. 

Epig.  lxxxii.  Notat  avaritiam 
Umbri,  qui  plus  pauper  donarat  in 
Saturnalibus  Poetse,  quam  dives  : 
pauper  aliculam  ;  dives  alicam  dona- 
bat.  Cum  vero  alica  crassior  sit  et 
vilior  quam  alicula,  Poeta,  dnm  lau- 
dare  Umbnini  videtur,  carpit,  ut  sor- 
didiorem  factum,  quam  olim  ubi  pau- 
per fuit.  Sed  audi  quid  H.  Salmuth. 
adferat  ad  Pancirol.  cap.  de  vestibus 
Veterum.  Taxat,  inquit,  Umbri  avari- 
tiam :  qui  olim  pauper  misit  alicu- 
lam ;  nunc  dives  alicam  mittat.  Ali- 
cula, togai  vel  chlamydis  genus  est ; 
alica  autem,  potus  ex  Zea.  Epigr.  6. 
lib.  13.  infra.  Cujus  tamen  cum  ali- 
cula videretur  diminutivum,  credi 
posset  liiec  ilia  vilior. 

Epig.  lxxxiii.  Coeuipetam  ad  un- 
guem  describit :  unde  discis,  quibus 
artibus  olim  captarint  adulatores, 
clientes,  et  parasiti  potentiorum  cu- 
linas.  Rad. 

1  E  Ihermis]  Gi  uterus  e  Mss.  legit, 
in  thermis.  Menogents  enim  istud  ne- 
gotium  omne  cxercebat  in  ipsis  ther- 
mis.    Non  (st,  ^c]    Menogenes  sc. 


dextra  juxta  ac  lava  piiam  excipiet, 
et  tibi  adscribet  exceptam,  veUit  doc- 
to  artis  pilae.  Pilam  ergo  trigonalem, 
non  a  figura  ipsius  pila> ;  sed  luden- 
tiura,  et  in  trigone  stanlium  appellat. 
RaJ.    Non  est]  Non  licet,  non  potes. 

2  HJenogenen]  Coenipetam. 

3  Tepidum]  Et  '  tepidum '  addit, 
scil.  sudore  ludentium  madefactum. 
Lcevaqiie]  Epigr.  72.  lib.  7.  vers.  11. 
Trigonem']  Pilam.  Epigr.  19.  lib.  4. 

4  Imputet,  ifc]  Ut  tibi  exceptam 
referas  pilam,  initurus  apud  te  gra- 
tiam. 

0  Etsijam  lotus,  l^c.']  A  balneis  ve- 
ro discumbebant,  ante  balnea  se  ex- 
ercebantjdiscubituri  soleas  ponebant. 
Infra  Epigr.  88.  Menogenes  vero 
coente  caussa  tarn  erat  officiosus;  ut 
etiam  lotus  jam  et  soleatus;  hoc  est, 
jam  accubiturus,  non  dubitarit  inqui- 
nare  pedes. 

7  Lintea]  Ad  balneas,  quibus  cor- 
pus tergas.  Supra  Epigram.  71.  vers, 
1.  Aire  candidiora  loquelur]  Dicet 
lintea  tua  esse  nive  candidiora,  licet 
sint,  &c. 

9  Exiguos]  Raros,  Secto  dente]  Pec- 
tine. 

10  Dicet  Achilleas,  ^-c]  Landabit 
pulchras,  densas,  flavas,  instar  Achil- 
learum. 

11  Fumoscc,  ifc]  Ipse  tibi  ministra- 
bit  vinum,  quo  utebantur  in  balneis 
ad  sudorem  seu  vomitum  ;  quod  licet 
va[>idum  sit,  et  ex  inia  lageuae  parte 
(quae  Metaph.Tp(57ris  dicitur,)  laudabit 
tamen  :  Tpdnis  Hesychio  est  rh  kutw- 
Tarov  TTjs  vr]hs,  hoc  est,  infima  navis 
pars  :  hie  pro  vino  ex  infima  lagena 
deterrimo  et  vapido,  adeoque  ipsa 
faece,  accipitur  Metaphorice.  Gru- 
terus  ex  tribus  Mss.  legit  propin,  quae 
vox  est  nihili.  Scrivtrius. 

12  Fruntis  et  kuinorem  cuUiget]  Et 
ipse  vernaliter  tibi  sudorem  deterget. 

14  Vcni]  Ad  canam,  servitiis  suis 
extorquebit  tibi  invitationem. 

Epig.  lxxxiv.  1  llermartan]  Scro- 
torum  :  est  autem  hernia  seu  lamex, 


1424 


NOT/E    VARIORUM    IN 


nhi  intestina,  omentiiin  sen  humor 
aliquis  deciderit  in  scrotum,  estqtic 
Eiiterocelas,  Sarcocelas  sen  Hydro- 
celas. 

2  Quern  modo  colei]  Coleus,  KoXths, 
Grsecis  est  vagina.  Latinis  est  tes- 
ticulus,  a  cole  ut  apparet.  Dicittir 
etiani  '  Culeiis.' 

4  Quantum,  ^c]  Catullus  antem  in 
Venereis  hisce  exteudeiidis  Hyperbo- 
licus  est  ct  iminodiciis. 

Epig.  i>xxxv.  1  Noluermn,  8fc.]  In- 
vitua  permisi  te  comas  detondere  :  nt 
Epigr.  48.  lib.  5.  et  Epigr.  32.  lib.  1. 

2  Sedjuvat,  <Sff.]  Sed  tonso  tibi  ful- 
gent eburnea  colla,  liaud  cedentia  Pe- 
lopi,  cui  humerum  a  Cerere  excisum 
restituit  Jupiter  ex  ebore.  Hygin. 
Fab.  83.  &c. 

4  Vt  totum  spanaa  tideret  chilr]  Ut 
Hippodamia  te  totum  videret  ebur- 
neum. 

Epig.  lxxxviii.  Irridet  Cottai  ex- 
tremam  inopiam  dissimulanti. 

2  Neglif^entem  nd  pedes  veinnni]  Ser- 
vnni  a  pedibus,  Turneb.  lib.  3.  cap. 
23.  Qui  a  tergo  et  ad  pedes  domini 
discnmbenlis  stat  miuistrans,  soleas- 
qne  quas  dominiis  accubiturus  exn- 
erat,  servat.  Ejjigr.  23.  lib.  3.  et 
Epigr.  49.  lib.  3.  vers.  3. 

3  Qui  solus,  ^c.~\  Qui  ))auperi  Cot- 
tae  unicus  est  servus  et  pro  toto  comi- 
tatu  est :  all  is  one.  Facil  iurbam]  In 
toto  comitatu  suo  nihil  habet  prater 
unicum  servum. 

5  Ne  faccrc  posset,  SfC.']  Imo  prae- 
texit  banc  caiissam  cxcalceatic  suae 
inopia^. 

Epig.  lxxxix.  1  Nasum}  Acumen 
joci,  irrisionis,et  dicacitatis.  Epigr.4. 
lib.  1.  vers.  C.  et  Epigr.  42.  lib.  1. 
vers.  18.  et  lib.  13.  Epigr.  2. 

2  Nil  prater,  ^c]  Qui  resupinct 
aliorum  cocnas,  dum  famelici  atque 
pauperis  domini  nasus,  alienac  cnlina,' 
nidore  trahitur. 

Epig.  xc.  2  Non  attres  iibi,ifc.]  Non 
adiiibcs  focale  ad  muniondas  anns, 
»cd   ad    tegcnduHf   calvitium.      Vide 


Epigr.  41.  1.  4.  et  Epigr.  142.  lib.  14. 
Epig.  xci.     Lepide  et  acerbe  tan- 
git  Maroneni  testaineuti  captalorem 
deceptum. 

1  Sed  clare'\  Ita  ut  audiat  senex, 
queni  captat  Maro.  Sic  Persius  Sa- 
tyra  2.  vers.  8.  'Votuni  Maro  fecit 
amico.'  De  more  hujus  vofi,  vide 
Sat.  12.  Juv.  vers.  98.  Hac  consue- 
tudine  nsi  peculiariter  Galli  ;  ut  ob- 
servat  Csesar  1.  de  Bell.  Gall.  vi. 
Qtiin  et  erant  qui  se  ipsos  morti 
offerrent,  aut  inter  se  depugnarent, 
quia  mortem  morte  redimi  existima- 
bant.  Ceternm  se  ipsos  etiam  vove- 
bant,  aliquando  iidein  ipsi,  qui  aegro- 
tabant,  sodales  ^Esculapio,  Turn  base 
vota  signabantur  in  signis  Dtorum 
aliquando  in  porticil)Us,  aut  porlis 
templorum :  U  nde  <  Sigiiare  votum,'  et 
'incerare  genua  Deorum/quajpridem 
Magno  Turnebo  explicata  in  Adver- 
sariis.  Heraldus. 

2  Hemitrit(eus]  Semitertiana. 

3  Si  SiygiaSjtfc]  Si  convalesceret. 

G  Ne  votum  solvaf,  Sfc]  Priiis  '  vo- 
tum' fecerat ;  pro  quo  liaeres  scriptus, 
ne  convalescente  Cotta  haereditatem 
cum  victiina  aniitteret,  jam  facit 
'  vota'  multasque  spondet  victimas. 

Epig.  xciii.  Fingit  se  interroga- 
tum  a  Prisco,  qualis  futurus  fuerit,  si 
Dii  fortunatum  et  bcatum  fccisscnt. 
Respondct  id  quidem  certo  neminem 
providerc  :  si  tamen  licet  ex  vobis 
divitibus  conjectare,  leo  essem,  quia 
vos  tales  estis  ;  tenues  enim  opprinii- 
tis  et  dcvoratis  :  argute  et  salse.  Ra- 
derus.  Multa  vitia,  quae  coi  rcet  et 
supprimit  tenuis  fortuna,  ampla,  et 
sublimis  manifestabit :  'mugistralus 
indicabit  virum.' 

Epig.  xciv.  I  Qua  maclium,lfc.1 
Eadem  teclina  osculi  apud  Aristaine- 
tum.  Epist.  3.  lii)ro  1. 

7  Quimto,  Sjc]  Qui  hoc  non  animad- 
vertil;  vel,  si  aniniadvortat,  (iiii  pa- 
titur. 

l'>ic.  xcv.  In  a'niulum  Tuccam, 
omnia  Poiitic  studia  imitantcm,  quern 


M.    VAL.    MARTIALIS    KPIGR.    LIB.    XII. 


1425 


eleganter  monet,  ut  sibi  tantiim  ea 
relinqiiat,  quae  ipse  nolit :  tiirpe  esse 
omnia  velle,  quuin  in  nno  excellere 
vix  possis.  Rad. 

1  Epos']  Carmen  Epicum  sen  heroi- 
cum. 

3  Tlutlia]  Epigr.  8.  libio  4.  vers.  12. 
et  Epigr.  17.  lib.  7.  vers.  4.  Cuthur- 
nos]  Epigr.  20.  lib.  3.  vers.  7. 

4  Aptasti,  Sfc]  Tu  qnoque  contu- 
listi  te  ad  tragoediam.  Syrma  antem 
tragicorum  vestis  est,  ut  Epigram. 
49.  lib.  4.  vers.  8. 

5  Filn  lyrae  movi]  Scrips!  lyrica. 
Caniwnis]  Quibus  tandem  doctis  Ca- 
mcenis  ?  An  quia  prajcedenti  disticlio 
Thaliani  appellat;  aliaE  sunt  doct* 
Canmna?,  aliae  Mnsje  Pierides ?  Mu- 
ti  omnes  all  is  visi  codices,  omnes 
editores:  sed  praeclare  Thuanorum 
monumcntum  :  Vila  lyrcBinovi  Calabris 
exculta  Camcenis:  quod  explicabinnis 
ex  lib.  5.  Epigr.  30.  '  Vano  Sopho- 
cleo  non  inficiande  cotlnirno,  Nee 
minus  in  Calabra  suspiciende  lyra.' 
Et  luculentius  lib.  8.  Epigr.  18.  quod 
et  ipsum  nuper  a  scriptis  codicibus 
ca?pit  integrius  habcri.  Gronov. 

7  Lucilius,  ^-c]  Satyrographus. 

9  Quid  minus  esse  potest]  Quara 
scribere  Epigranimata  ? 

Epig.  xcix.  Instantium  Rufum 
Macro  sticcessuruni  in  proviucia,  ex- 
cipit  Carmine. 

1  Batis,  Sfc]  Fl.  Hispan.  unde  no- 
nien  provinciaa  Bietica",  quani  medi- 
an! interluit,  cujus  margines  oleis 
iloreut.  Quum  alii  poeta?  plerunque 
fluvios  avundinibus  cingant. 

2  Aureii  qui  tiiigis,  Sfc]  Saepicule 
Poeta  lanas  Baeticas  praedicavit.  Vi- 
de Epigram.  28.  lib.  8.  vers.  6.  et  lib. 
14.  Epigr.  153. 


3  Biomius]  Bacchus,  facicns  ut 
Ba>tica  abundet  vino.  Pallas  amat] 
Faciens  ut  Bzetica  abundet  oleo.  Cut 
rector  aquaruni]  Cui  Neptunus  aperit 
iter  uavigeruni,(naiigai/e,)  ut  exonc- 
retur  in  cana  freta  Oceani,  qui  Baetim 
excipit. 

5  Vestras  oras]  Hispaniam,  cni  prae- 
sidet.  Instantius]  Ad  quem  est  Ep. 
73.  lib.  8.  cujus  hoc  principium  : 
'  Instanti,  quo  nee  sincerior  alter  ha- 
betur,'&c. 

6  Hie  popidis,  Sfc]  Felix,  ut  prior 
sub  administratione  Macri.  Epigr. 
87.  lib.  10. 

7  Onus  quod  sit,  Sfc.]  Quam  difficile 
sit,  quid  expecteturab  illo,  qui  sanc- 
to  et  integro  successerit  praesidi, 
qualem  se  gessit  Macer. 

8  Qui  sua  metitur  pondcra^SfcJ]  Qui 
habita  virium  suaruni  ratione,  videt 
quara  grave  subeat  onus,  ille  ferre 
poterit. 

Epig.  c.     3  Priscos]  Majores. 

4  Hahes]  Nuliius.  Es  itaque  ef- 
frons,  ut  patet  ex  lemmate.  Verum 
Epigramma  hoc  non  sapit  Martialis 
acumen  :  ut  nee  sequentia,  quae  nee 
Scriverius  suae  editioni  inserere  est 
dignatus. 

Epig.  ci.  2  Dormio,  Matte,  tibi] 
Tibi,  non  sum,  non  possum,  non 
licet  esse  domi :  vel,  respicit  ad  Gal- 
bam  qui  dormiebat  Maecenati :  vel 
Ennium  respondentera  Scipioni,  '  se 
non  esse  domi.' 

Epig.  cii.  3  Vendita  scepe]  Pretio 
prostituta. 

4  Vendentem,  Sfc]  Triopeis  altera, 
quam  famelicus  pater  Erisichtliou  in 
varias  se  inutantem  figuras  saepius 
vendidit.  Ovidius  libro  8.  Metanior- 
phos. 


Dtlph.cl  Var.  Clas. 


HJartinl. 


4  X 


1426 


MOT>E    VARIORUM    IN 


EPIGRAMMATUM  LIB.  XIII.    XENIA. 


Xenia]  'Xenia'  dicta,  quod  tojs 
lo/otj,  id  est,  hospitibus,  nee  non 
amicis  apponebantur  niittebanturve. 
Haec  cum  pictores  tabellis,  turn  Poe- 
ta  Carminibus  imitatus  est :  infra 
Epigr.  3.  et  Vitruvius  libro  6.  ca- 
pite  10.  Titnli  et  lemmata  quae  in 
elegantissimis  Xeniorum  et  Apo- 
phoretornm  libellis  adscripta  sunt 
distichis  singulis,  ea  Martialis  esse 
lit  scias,  ad  dignitatem  imprimis 
utilitatemque  utriusque  pertinet : 
cum  caeterse  inscriptiones,  quae  in 
Epigrammatum  libris  12.  atque  in 
fragmento  de  Spectaculis  occur- 
runt,  librariorum  sint  et  criticorum, 
pro  arbitrio  ac  lubitu  quidvis  in- 
terpretantium  ac  interpolantium. 
Quod  in  Xeniis  et  Apophoretis  fac- 
tum, cove  credas.  In  Epigranimatis, 
quod  dico,  clamat  ipsa  diversitas 
inscriptionuni  in  diversis  codicibiis, 
qua  scriptis,  qua  editis.  Hoiuni  vero 
lemiuatum  anctorem  se  ipsum  profi- 
tetur  initio  Apophoretorum ;  cum 
inquit:  'Lemmata,  si  quaeres,  cur 
sint  adscripta,  docebo  :  Ut,  si  nialue- 
ris,  lemmata  sola  legas.'  Adde  quod 
absque  iis  ne  millesima  pars  disti- 
chorum  recte  intelligi  possit.  Quod 
vel  solum  arguat,  i|)sius  Martialis  la 
esse;  non  librariorum,  quibusSpbinx 
domi  non  erat.  In  Epigranimatis, 
tam  operosis  passim  divinatioiiibns 
non  opus.  Scnver. 

Epig.  I.  Martialis,  imparatus  a 
pccunia,  jocabiindus  ait,  se  Saturna- 
liorum  diebus  (quibus  pueris  fas,  nu- 
cibus  ;  adolesccntioribiis,  alca  ludere) 
cum  Musis  lusurum,  et  blattis  pran- 
dia  paraturum  :  eamque  aleam  parum 
quidcm  lucrosam,  ncc  multum  tanien 
esse  damnosam.  Radcrus. 

1  Ne  toga,  Sfc]    Ut  liabeant  salsa- 


inentarii  ef  aromatopolap  ineptas 
chartas,  quibus  involvant  pisciculos, 
scombros,  et  olivas ;  Epigi .  2.  lib. 
3.  vers.  4.  et  Epigr.  87.  lib.  4.  vers.  8. 
Cordylis']  Cordylae  pisciculi  sunt. 
Vid.  lib.  3.  Epigr.  2.  Paenulani  pro 
cucullo  posuit.  Molestam  tunicam 
vocat  alibi,  quod  involuti  cbartis,  vel- 
uti  tunica,  cineribus  assarentur. 

2  Aul  inopem]  Ut  habeant  tineae 
et  blattffi  cum  quibus  rixentur,  et 
qtiam  arrodant  escam,  chartas. 

3  Perditc]  O  Musae,  quarum  ces- 
tro  ego  percitus  nieo  cum  damno 
scribo  Carniina,  perdite  et  has  char- 
tas. Niliacus  papyi'os]  Cbartu!  visum 
praestitit  olim  papyrus,  juncus  in 
palustribus  yEgypti  locis  natus,  divi- 
susque  in  tenuissinias  philyras.  Mea 
damna]  Jocus  est :  quia  mala  Carnii- 
na perdunt  bonas  chartas. 

4  Ebria  bruma]  Saturnalia  niense 
brumali  Decembri  celebrata,  in  qui- 
bus genio  iiidulgebatur.  Sales^  Jo- 
cos. 

5  Non  jnea]  Ego  in  his  Satiirnali- 
biis  non  ludo  talis,  dein  tesseris :  non 
nucibus  nee  frilillis;  sed  carminibus 
et  chartis.  Epigram.  CO.  lib.  4.  vss. 
15.  ICi.  Magnanimo,  Sfc.']  An  taliim  ap- 
pcllat  magnanimum,  quod  talis  et 
tesseris  strenue  operam  deut,  sen 
potius  opes  perdant  luxuriosi  et  pro- 
digi  juvenes,  «jUos  Persius  Sat.  G. 
appollat  '  niagnaiiimos  pueros?'  An 
forte  alludit  ad  illud  Philosophi,  qui 
fortcm  et  magnanimum  comparat  r^ 
r(Tpaywi>(f)^  Et  hie  Niconu'd.  lib.  1. 
cap.  10. 

6  Scniovec  Hosti  unt]  Faustusjactus, 
qui,  tennis  in  3.  talis  si  ceci(lerit,faiis- 
tissimtis  est  et  lucrosissimus.  Cone 
ijuassat]  UnionCjjactudauino-io.  Ebur] 
Fritillum    ex    chore.     Epigram.    14» 


M.    VAL.   MARTIALIS    liPlGR.    LIB.    XIII. 


1427 


lit).  4.  vers.  8.   Alii  talos,  alii  alveum 
intellignnt. 

7  H<ec  mihi  cJiarta  nuces]  Pro  iiii- 
cibns  pueronim  sciibam  jocosa  et  le- 
via  Epigrammata,  qune  niilu  eruiit 
niices.  Fnlillus]  Est  vasciilnm  bux- 
eniii  longnni  et  teres,  e  quo  mittuntur 
tesserae  vel  tali  in  tabulain.  Idem  et 
pyrgiis  sen  tiirricula.  Epigram.  14. 
lib.  4.  vers.  8. 

8  Alen  ista]  Ludiis  hie  meus  epi- 
grammatarius. 

Epic.  ii.  Epigramma  hoc  est  in 
Zoiliim  et  sciolum,  quo  nionet  lec- 
torem  Theoninnm,  uti  ne  carpat, 
quod  a  se  jam  carptum  et  abj actum 
contemptnmqne  sit  satis. 

1  Nasutus,  &fc.']  Sis  licet  ingens 
irrisor :  fivKmipi^cui/.  Vide  Epigr.  4. 
lib.  1.  vers.  6. 

2  Quantum  noluerit  ferre  rogutns] 
Totus  ex  irrisione  compositus  et  coii- 
flatus.  '  Deos  rogabis  totiini  iit  te  fa- 
ciant,Fabnlle,nasuni,' dixit  Catullus : 
sed  sensn  alio.  Atlas]  Hyperbolice. 
Qui  Atlas  cceliim  tamen  humeris  susti- 
niiisse  dicitur.  Epigrammate  4.  libro 
9.  versn  5. 

3  Ipsum  Latimim]  Emphatire.  Mi- 
ninin,  qui  et  alios  imitatione  deridet. 
Epigrammate  5.  lib.  1.  vers.  5. 

5  Ipse  ego  quam  dixi]  Nam  supe- 
riori  Carmine  appellavi  eas,  togas  cor- 
dylarum,  ludibrium  blattarum,  nuces 
puerornm,  et  fritillos,  Sec.  Quid  den- 
teitifSfc]  Quid  limam  rodis,  vipera? 
quid  carmina  niea  reprehensoria,  re- 
prehensor  ? 

6  Came  opus  est,  ficc]  Quje  cedat 
denli  tuo  :  niea  reagct,  ut  loquuntur 
Physici :  pete  dente  poetas  magna 
professos  ;  illis  vel  frange  genuinuni, 
in  illos  virus  invidiaK  tuze  et  maledi- 
centiaR  evome.  Meaj  ista?  nugae  ser- 
punt  humi  tutiE  satis,  et,  si  opus  sit, 
sui  vindiccs.  Epigram.  Gl.  lib.  5. 
vers.  10. 

7  Qui  se  mirantur]  Qui  sibi  placent. 
Initios  Virus  lial/c]  Digni  sunt  qui  ri- 
deantur  et  carpautur,  qui  majora  vi- 


ribus  promittunt  aut  suscipiunt. 

8  I'icH.'*]  Mordacia,  verba  viru- 
leuta.  Esse  nihil]  Esse  nugas  fatemiir. 

9  Nee  tamen,  Sfc]  Nee  tamen  plane 
nihil  sunt  mea  haec  :  excipienlur  can- 
didis  et  festivis,  si  minus  placeant 
sobriis,  severis,  et  impransis. 

Epig.  hi.  Pretium  et  argiimentum 
libelli  significat.  Pretium  est  ge- 
minus  numnius  sen  victoriatus :  argu- 
mentum,  Xenia  distichis  compre- 
hensa. 

1  Xeniorum,  ^t.]  Vide  Inscriptio- 
nem  libri  hiijiis,  supra. 

4  Bibliopola  Tryphon]  Epigr.  72. 
lib.  4.  vers.  2. 

6  Rarus,  Sfc.]  Poetarum  piope  om- 
nium fatale  malum. 

7  Titulos,  (Src]  Lemmata,  inscrip- 
tiones. 

8  Non  facit  ad  slomachum]  Meta- 
phorice :  cum  Xenia,  quse  carmine 
adumbrantur,  sint  pleruniqne  escu- 
lenta  et  poculenta. 

Epig.  iv.  Quidam  hinc  initium 
Xeniorum  faciunt,  et  iv.  pro  prinio 
numerant  epigrammate.  Poeta  usum 
thuris  ostendit,  et  monet  Deos  ro- 
gandos  pro  diuturna  Cipsaris  vita. 

1  Serus  ut  atlierece]  Sic  Epigr.  39. 
lib.  8.  vers.  5.  Germanicus  imperet 
aulte]  Domitianus  ;  Epigr.  2.  lib.  5. 
vers.  7.  Constat  itaqne  liaec  scripta, 
vivo  Domit.  ante  lib.  10.  et  11. 

2  Da  pia  tliu7-a]  Pia,  quia  destinata 
rebus  piis ;  nempe  religioni  et  Su- 
peris. 

Epig.  v.  Cerea  quce  patulo  lucet] 
Pinguis :  nt  Epigr.  58.  lib.  3.  vers. 
19.  Ficedula  lutnbo]  Infra,  Epigr.  49. 

2  Cum  tibi  forte]  Scribo :  Cumtibi 
sorte]  Sic  in  his  libris:  •  Sortitus 
thecani.'  Item  :  '  Ha-c  illi  sine  sorte 
datur.'  Et  saepe  alias.  ScTiveriiis. 
Nee  aliter  Arondellianus  codex.  Gro- 
nor ius.  Si  sapis,addc  piper]  Utetavis 
una  tecum  sapiat,  alioqui  ilia  iusipida 
futura,  tu  iosipiens. 

Epig.  vi.  1  Nos]  Pauperes.  AH- 
cam]   Potuni  e  zea  sen  spelta,  cere- 


1428 


NOT.'E    VARIORUM    IN 


visifc  nostrtE  hand  disgimilem.  Miil- 
sum]  Potio  ex  aqua  et  melle  ron- 
fecta.   Infra,  Epie.  108. 

Epig,  VII.  1  Spumet]  Inter  co- 
qnendiim.  Rubra]  Fictili  vase  iiibro, 
vel  ab  igne  lubente.  Conchis  tibi 
pallida]  Faba  cum  cortice  elixa ;  ad 
discrimen  fabae  fressae,  quae  sine  cor- 
tice coquitur.  Epigr.  78.  lib,  7. 
vers.  2. 

2  Lautorum]  Invitatus  potes  mensa 
divituni  caiere,  doniique  ccEnare. 

Epig.  viii.  1  Imbue  plebeias]  Con- 
dito.  Clusinis  pultibus  ollas]  Piilte  e 
farre  Clnsino,  quod  optimum  est;  e 
Clusio,  Tusciae  opp.  '  Far'  significat 
frumentum,  quum  omne  fere,  turn 
potissimum  adoreum ;  deinde  farinam 
ex  eodem  factam,  et  pultem.  Rad. 

2  Ut  satur,  ^c.]  Gratiora  enim  bi- 
buntur  e  vasis  pulte  imbutis  vina. 
Turneb.  lib.  25.  cap.  28.  et  Theo- 
phrast.  lib,  de  Odoribus  scribit,  de- 
missis  in  dolia  farris  offis,  vinum  do- 
mari,moilescere,etcnmsaporis  gratia 
mitescere. 

Epig.  ix.  1  Niliacam,  Sfc]  Lens 
enim  optima  nascitur  circa  Pelusium, 
opp.  /Egypti,  vulgo  Darniata,  aliis 
Roseto,  ad  extremum  Nili  ostium. 
'  Nee  Pelusiac;e  curam  aspernabere 
lentis,'BeIg.  Linsen,  Virgil.  Georg.  1. 

Epig.x,  1  Dates  nnmerare,  nccusus] 
Mimera  et  usus.  Farina  enim  simi- 
laginea  variis  pistorum  usibus  servit. 

Epig.  XI.  1  Mitlio,Sfc.]  Quomulio 
dcfraudat  jumenia  niuta.  Epigr.  28. 
lib.  12. 

2  Hac  ego  cauponi,  6)-c.]  Quod  tu 
vendes  cauponi,  pabulum  eqnis  futu- 
rum,  non  panem  tibi.  Vide  Turnebum 
lib.  25.  cap.  28.  Dabat  dominus  mu- 
lioni  hordcum  in  pastum  mularum. 
Ille,  eas  fa;no  saturare  contentus, 
gnarusque  mutas  pecudes  furtum  non 
prodituras,  mavtilt  id  venderc  cau- 
poni, et  ejus  pretio  ant  merceduiam 
augerc,  aut  curare  cutem.  Loquitur 
ergo,  tanquam  minime  diii)itans  de 
fraude  sei  viii ;  Aciipe  quidein  hor- 


deum,  etsi  nimis  verear  nt  id  mnlis 
apponas:  itaquc,  quia  fraudator  es, 
et  fceno  mulas  pascis,  videor  liordeum 
tibi  cum  maxime  dans,  non  tibi,  sed 
cauponi  dare.    Gronovius. 

Epig.  XII.  1  Tercentum modios]Tn- 
ticum  ex  Africa  frumenti  feracissima, 
quod  seratur  in  agro  suburbano  ne 
sterilescat :  vel  quo  alatur  urbs  alio- 
qui  peritura  ob  agri  snburbani  steri- 
litatem,  sen  continua  cultura  efi'oeti. 
Numerus  certus  pro  incerto,  quod, 
more  Poetarnm,  pro  magna  copia 
ponitur,  Libyci  de  messe  coloni]  De 
frumento,  quod  ab  agricolis  ex  Libya 
adfertur. 

Epig.  xiii.  1  Sapinnt  fatucr]  Insi- 
pidaenisicondiantur.  Fabrorum]  Pau- 
perum. 

Epig.  XIV.  1  Claudere,  8fc.]  Ut  fri- 
giditate  sua  retunderent  vini  calo- 
rem:  et  somni  conciliandi  ergo. 

2  Dopes]  Ad  lubricandum  ven- 
trem ;  Epigram.  52.  lib.  11.  vers.  5. 
tollenduin  stomachi  fastidiuni,  et  ap- 
petitum  irritandum. 

Epig.  xv.  2  Ad  rillain  mnneo,  Ifc] 
Namqne  in  agro  Nonientano  propter 
nliginem  et  pahides  non  sunt  sicca 
ligna,  aptaque  foco  materies.  Acapna 
ergo  ligna  dicuntur,  quod  incensa 
nullum  exiialant  funium  :  Kanvhs  enim 
Grapce  dicitur  funius ;  ^Kairvos,  (jiiod 
fumo  caret. 

Epig.  XVI.  1  ifru»ia//',  i.y<-'-]  Frigore 
dulciora  tiunt  et  grandiora  ;  calore 
spongiosa.     Pliniiis  lib.  18.  cap,  13. 

2  In  ca'ln,  Sfc]  Frugaliter  et  ari«ie 
victitaiis,  ut  (piondam  in  vivis.  Crc- 
didisse  enim  vidcntur  prisci,  non 
tantuni  nectare  et  ambrosia  Doos 
pasci,  verum  etiani  vilibus  qiiibusdam 
cibis,  ut  Konndum  rapis.  Credo  de 
paupertate  illius  sa;culi  quo  liomiiius 
vixerat;  proindc  cpiasi  iu  cceio  iisdem 
cibis  victitet,  quibus  in  terra  aleba- 
tur.    'i'urneb.  libro  IS.capite  13. 

Epig.  xvii.  Brassica;  vim,  laudes, 
medicinam  Cato  de  Re  Rustica.cap. 
Ijti.  comuiemorat,     f 'aules  (unde  co- 


M.   VAL.    MARTIALIS    EPIGR.   LIB.    XIII. 


1429 


liculi,  pro,  caulicnli)   sunt  brassicae 
pars  ijiterior. 

2  Nitmta,  ^-c]  Nitro  enim  olera 
viridiora  fiunt.  Pliniiis  lib.  31.  cap. 
10. 

Epig.  XVIII.  1  Fila']  In  herbulas 
enim  fruticescit,  in  tenuia  quasi  sta- 
mina crescens.  Tnrentini^  Quod  op- 
timum nascitiir  Tarenti. 

2  Clausa  dato]    Claiisis,  labiis. 

Epig.  xix.  1  Aricia  porros']  'Et 
mater  Aricia  porri,'  Columel.  Ut 
ergo  sectile  porrum  Tarenti ;  sic  A- 
riciae  capitatum  nascitur  optimum. 
Aricia,  Latii  civitas.  Nemoralis  di- 
citur,  propter  vicinum  nemus. 

2  Stipite  cerne']  Capite  et  stipite 
seu  calamo.  Comas]  Folia  et  lierbas, 
blades. 

Epig.  xx.  1  A'os]  Alii,  Hos :  id 
est,  napos,  paulo  minores  rapis.  Ami- 
ternvs,  fyc.'}  Amitorum  urbs  Italiae, 
Aqnileiap.  vicina.  '  In  qua  palude' 
(inquit  Sidonius  ApoUinaris  Epist.  8. 
lib.  1.)  '  muri  cadunt,  aquse  staut, 
ttirres  flunnt,'  &c.  '  Mare  autem 
Adriaticum  Ravennae  paludibus  im- 
miscetur:'  Vitruv.  lib.  1.  cap.  4. 

2  Nursinas  pilas]  Rapa,  qnai  in 
orbem  optima  nascuntur  in  Nursia, 
Sabinorum  civitate.  Esse  pilas']  E- 
dere. 

Epig.  xxi.  1  JEquorea  quce  cremf] 
Epigr.  55.  lib.  3.  Spina  Ravenna']  '  In 
totum  spiaa  est  asparagus,'  nullum 
folium  babet,  Plin.  lib.  21.  cap.  15. 

2  "Son  erit,  ^c]  Sylvestres  et  spon- 
le  sua  nati  per  raontes  asparagi  non 
cednnt  altilibus  et  satis  Kaveunati- 
bus.  Allienaeus  lib.  2.  cap.  22. 

Epig.  xxii.  Quae  acinos  duros,  vel 
duro  tectos  corio  habet.  Plin.  lib.  14. 
cap.  1.  et  3.  Gallice  Piquepoulle. 

1  Non  habilis  cyutliis,  ifc.]  Prelis  et 
vino  inuiilis. 

2  Tibi,6;c.]  Sed  edenti,  nectar  ero. 

Epig.  xxiii.  1  Chia]  In  Cbia  insu- 
la nata,  postea  alio  translata.  Sent 
similis  Bacclio]  Quae  vinuni  vetus 
sapit   et   salem.     Epigram.  25.    lib. 


7.  vers.  8.  Setia  misit]  Campaniae. 
[CrettEue  ?  an  Campaniae  ?  habet  Far- 
nab.] 

Epig.  xxiv.  1  Cecropio]  Attico,  a 
Cecrope  rege.  Saiiirata]  Melle  in- 
cocta.  Plinius  lib.  15.  cap.  17.  Cy- 
donia  a  Cydone,  urbeCretap,  sic  dicta. 

2  Melimela]  Mellita  poma. 

Epig.  xxv.  1  Poma  siimus  Cybeles, 
4"c.]  Pinus  Magnae  Matri  consecrata 
est,  propter  Atyn  niutatum  in  banc 
arborem. 

2  Ne  cadat,  Ifc]  Ne  cadamus  in 
tuum  caput. 

Epig.  xxvi.  2  Puero,  quamtibi,  po- 
ma dabis]  Qui  moUiore  est  alvo,  et 
s£epe  profluvio  laborat.  Videnduni, 
ne  subsit  aliquid  nequius,  propter 
illud  Gildae  in  Queroio :  '  Nam,  si 
insuper  nuces  et  sorba  dederis,  totum 
pupillnm  ceperis.' 

Epig.  xxvii.  Termes  ab  arbore 
palma  decerptus.  Diosc.  lib.  1.  cap. 
123.  Salmasius  censet  legendmn  esse 
Spalathion  vel  Palathion.  TlaXddr]  enim 
ficuum  dicebatur  globus  vel  niassa. 
In  massain  conditas  similiter  aftere- 
bantur  caryotse.  Hesycliius:  UaXddr), 
T]  Toiv  avKwv  indWrjXos  dans,  lude 
atxKaQiov  et  (TiraXaQiov.  Cottana  etiara 
ac  pruna  in  massas  sic  componeban- 
tnr.  Hinc  Martialis  :  '  Haec,  tibi  quae 
torta  venerunt  condita  meta.  Si  ma- 
jora  torent  cottana,  ficus  erant.'  Sta- 
tins :  '  Nusquam  turbine  conditus 
ruenti  Prunorum  globus  atque  cotta- 
norum.'  Ad  verbum  globus  pruno- 
rum  est  iraXidT].  Salmas. 

1  Jani]  Calendis  Januariis  mitte- 
bantur  a  pauperibus  palmulaj  inaura- 
ta?,  vel  crusta  illitse,  ut  placet  Jos. 
Scalig.  in  Tibull.  lib.  1.  Vide  Epi- 
gram. 33.  lib.  8.  Martial,  vers.  11. 
Caryota  Kalendis]  Palnuilarum  truc- 
tus  ita  dicti,  quod  capiti  graves  sunt, 
Plin.  1.13.  c.  4. 

2  Sid  tamen,  Sfc]  Haec  munera  si 
mittant  pauperes,  quauto  niajora  di- 
vites  ? 

Epig.xxviu.  1  Torla  venerunt,  i)C.'] 


14:30 


NOTyE    VARIORUM    IN 


E  tortis  juncis  texta  sporta,  vel  testa 
turbinata  in  inetae  formam  :  ut  Epigr. 
44.  lib.  1.  vs.  7.  quain  lib.  5.  Epigr. 
18.  dixit '  aciitam  testam.' 

2  Coctunu]  K6nava  dSos  ctvkwv. 
Epigram.  89.  lib.  4.  vers.  6. 

Epig.  XXIX.  Damascena]  Ex  Da- 
niasco  Syrian. 

1  Rugnsa  senectcc^  Quae  siccata, 
vetiistateque  ipsa  jam  contracta  in 
rugas. 

Epig.  xxx.  1  Imagine  lunce^  An 
luna;  forma?  Quod  forte insigne  erat 
Lima?,  oppidi  Etniriae,  cujns  portus 
et  liinjB  referebat  imaginem. 

Epig.  xxxi.  2  Vestino  de  grtge'\ 
Vestini  popuii  Italias,  Sabinis  vicini. 
Massa  venit]  Caseus  lacte  presso  et  in 
massam  coagiilato. 

Epig.  xxxii.  2  Velabrensem]  Vela- 
bnini  locus  RomiP  prope  Aventinum. 
'  Fumus  [imbibitus]  auget  gratiani 
casei,  qiialis  in  ipsa  Urbe  conficitur 
cunctis  prvpferendus :'  Plin.  lib.  11. 
cap.  42.  Qui  bibit]  In  Velabro  enini 
multai  erant  casearia-,  sen  tabcr- 
nas,  ubi  Veteres  caseos  reponebant, 
et  funics  bibere  instituebant :  recens 
enim  ille  caseus  fistulosus  erat,  et  fa- 
cile hauriebat  funiiim.  Rad, 

Epig.  XXXIII.  1  Trcbula  nos genuit] 
Vicus  in  Sabinis.  Epigr.  71.  lib.  5. 
vers.  1.  Comrnendat  gratia  duplex] 
Usus  duplex  nobis  est,  et  <iuobns  mo- 
dis  cum  suavitate  in  cibum  para- 
mur. 

2  iSipe  leviflamma]  Sive  torremur  ; 
toasted.  Sive  domamur  aqua]  Sive  de- 
zcobinati  maceranuir  jure. 

Epic,  xxxiv.  2  Bulbis,  Sfc]  Qui 
Venerem  iuflant.  Ex  his  vero  cum  nu- 
cleis  pincis,  eruca,  pipere,  in  nuptial! 
cfcnasponso  ferculuui  parari  solituni. 
Alex.  ab.  Alexandr.  lib.  2.  cap.  .'>. 
Citat  adagiiim  Athenacus  lib.  2.  cap. 
23.    OvSfv  a"  ou7](T(i  $uKBhs,  hv  fx^  vevp' 

EpHi.  XXXV.  I  Filia  Piccnw,  S^c] 
Farciuien  e  concisis  cainibus  porcaj 
in  agro  Piceutino  natir.  Vide  Epigr. 


46.  lib.  4.  vers.  8.  et  Epigr.  78.  lib.  5. 

2  Pidtibus,  ^c]  Oras  patin*  lia- 
bentis  pnlteni  ex  tritico  circuuidat : 
ut  Epigr.  78.  lib. 5.  vers.  9.  Sic  et 
hodie  ad  brassicam  apponuntur. 

Epig.  xxxvi.  4  Picenis venif]  Oli- 
vae  optimaj  ex  agro  Piceno  in  Italia. 
Subducta]  Subtracta,  oleo  nou  ex- 
presso,  Integra.  Trapetis]  Trapes, 
etis,  vel  trapetum,  est  mola  olivaria  ; 
vel  praplum,  quo  oleum  exprimitur  :  a 
rpenw,  verto,  volvo.  Epigr.  28.  lib.  7. 
vers.  3. 

2  Inchoat,  atqrie  cadem]  Ad  incitan- 
dum  stomacliiim.  Finit  oliva  dupes] 
Ad  tollenduu)  fastidium. 

Epig.  XXXVII.  1  Corcijnei,  Ifc]  Ex 
horto  Alcinoi,  regis  Phu'acum,  in  in- 
sula Corcyra. 

2  Aut  hac  Massyli,  Sfc]  Aut  Hes- 
peridum  mala:  Epigr.  94.  lib.  10. 
vers.  1.  Neque  alia  creduntur  fuissc 
aurea  ilia  poma,  quam  hacc  Aurantia, 
citrea,  Medica.  Athenieus  libro  3. 
cap.  4.7.  et  43. 

Epig.  xxxviii.  Colostrum]  Belg. 
Riest. 

1  Nondum  slunlibus  hcedis]  Prius- 
qiiam  licediili  recens  iiati  erexissent 
se  et  admovissent  uberibus  ora.  Plin. 

Epig.  xxxix.  1  Viridi,  Sfc]  Ko- 
dens  virentes  palmites. 

2  Det  panas,  Sfc]  '  Mactetur  hostia 
IJacclio,  Quod  teueras  vites  roserit 
ipsetener;'  Ovid.  Faster.  1.  'Rode 
CiijXM-  vitem,'  t^:c.  'AvQoXoy.  a.  K^c 
jue  (payris  4iti  fii^av,  6ic.  Ke<p.  (Tt',  Ha  - 
dilli  mensis  grati  :  tcnerrima  eoruin 
caro. 

Epig.  xi,.  1  Candida  unda  vitellos] 
Lacleiis  liquor  in  albumine  ovi. 

2  Hesperius  scombri,  Hfc]  Condito 
ova  garo  Hispano.  Epigram.  102. 
infra.  Hespnius  eniiii  licpior  est 
gariim. 

Epig.  xli.  1  Lacte  mero,  Sfc]  Ma- 
lo  edere  lactentem  porceiliim,  quam 
aprnm  :  ille  milii  sapit ;  non  invideo 
lautis  aprum. 

2  Ft  JEtolo,  ifc]  VA  diviti  appona- 


M.    VAL.    MAKTIALIS    blFIGR.    LIB.    XIII. 


1431 


tur  pro  more  lautornm  aper,  vel  Ar- 
cadici  illius  aemuhis.  Epigr.  15.  lib. 
Spect.  vers.  1. 

Epig.  XLii.  1  De Libycis  tuberes,8fc.] 
In  Africa  primum  nata,  sed  translata 
etalibiposteasatapoma,  quibiis,  quod 
iis  lignosiis  abesset  nucleus,  nomen 
ex  a  et  Truprjj/.  Pliuius  lib.  13.  cap.  19. 
et  1.  15.  cap.  14.  Maloruni  grauato- 
rum  genera  duo  :  alteri  nucleus  est 
lignosus  :  alteri  ant  nuUus,  aut  eerie 
minimus  ;  ob  id  '  apyrenum '  voca- 
tum.  Brod. 

2  De  Nomentanis,  Sfc]  Ex  villa 
mea  in  agro  Nom.  qui  ad  10.  ab 
Urbe  lapidem. 

Epig.  xliii.  2  Vernce  inheres]  Do- 
mi  nati:  ut  praecedenti  Epigr.  vs.  2. 
Epig.  xLiv.  1  Esseputes,&;c.']  Non 
credas  hoc  farcimen  esse  e  papillis 
suis  apartu  caesae  resectis,  sed  etiam- 
dum  vivere  in  sue  papillas,  ita  lacte 
exundant.  Scriverius,  Esse  potes  nu- 
dum sumen:  nam  alias,  inqnit,  cum 
muria  tliyunive  liquamine  aut  garo 
apponebatur.  Hand  scio  quam  bene. 
Epig.  xlv.  1  Libycie  nobis  volucres] 
Guineys,  turkeys.  Angl.  Id  est :  Si 
mihi  copia  esset  peregrinarum  avium, 
illas  mitterem  ;  quae  cum  desint,  bo- 
ni  consule  domesticas.  Libycce]  Nu- 
midicas  gallinas  dicit.  Phasides  esseni] 
Pliasiaui :  infra,  Epigr.  72. 
2  Cortis  ai-es]  Epigr.  40. 1.  7.  vers.  1. 
Epig.xlvi.  Lemma  hoc  corrigen- 
dum dicit  Salmasins,  legendnmqne 
Pr<ecoqua  nucipersica.  Haecsunt  '  Ar- 
meniaca  nucipruna'  Piiuii.  '  Pr*co- 
qua'  vel  'praecocia'  Persica  sunt; 
atqne  ita  dicebantur  *  Persica  prajco- 
cia,'  ut  Persica  duracina,  Asiatira, 
Sec. 

2  Nunc  in  adoptivis,  Ifc]  An  quia 
in  nativa  stirpe  vilia  ;  pruno  insita 
fiuntnobilia?  ut  habct  Pallad.  lib.  4. 
de  ins.  An  quia  in  sua  Ferside  noxia 
et  venenosa  ;  sed  translata  niutato- 
que  coelo  et  solo  dulcia  fiunt  ei  salu- 
hria?  ex  opinione  Coluniellae.  Vide 
Alclat.  Emblem.  142.  et  Cland.  Mi- 


uoem  ad  idem  Eniblema. 

Epig.  xlvii.  1  Picentina  Ceres]  Pa- 
uls Piceutinus  ex  alica  sen  tritioo 
opt.  macerato.  Niveo  nectare  crescit] 
Lacte. 

Epig.  xlviii.  2 Boletos  mittere]  Fun- 
goruni  genus  nobilissimum.  Epigr. 
21.  lib.  1.  vers.  2.  Difficile  est]  Ipsi 
nialunt  edere,  quam  amicis  mittere. 
Vel,  quiarari. 

Epig.xlix.  2  Cur  potius]  Cur  non 
uvedula  potius  quam  ficedula  P  Belg. 
Snippe. 

Epig.  L.  1  Kumpimus  altricem  tene- 
ro]  Negant  tanien  gigni  extuberante 
terra  aut  limas  urgente,  nee  terrae 
cohaerere  tubera  fibris  ant  capilla- 
mentis,  Plinius  1. 19.  cap.  2.  Dioscor. 
lib.  2.  cap.  139.  Vide  et  Athenaeum 
1.2. 

2  Poma  secunda  sumus]  'Axvpus  fruc- 
tus. 

Epig.  li.  Turdorum  corona]  Obser- 
vat  Scriverius  in  membr.  legi :  Turdo- 
rum decuria.  In  Arondel.  erat  utrum- 
que  :  Turdorum  decuria  sive  corona. 
Gronov. 

1  Texta  rosis,  fyc]  In  lautissimorum 
conviviis  dabantur  coronae  e  nardi 
folio.  Plin.  lib.  21.  cap.  3.  Athen. 
lib.  15. 

2  Deturdis,  Sfc]  Epigr.  47.  lib.  3. 
vers.  11.  Serta  turdorum  redimi- 
bant  lanceni.  Vel  accipe  potius  de 
vimine  in  orbem  flexo,  a  quo  pende- 
bant  turdi.  Hincmilii  coroliain,  dicit, 
texe  ;  quam  et  gestabo  libens,  et  post- 
ea  coctam  devorabo.  Sic  hodie  co- 
ronae fenmtur  venum  in  forum,  e  vi- 
minis  circulo  sen  raino  in  orbem  flexo 
factae.  Favet  huic  interpretationi 
ipsemet  Auctor  supra  lib.  3.  Epigr. 
47.  '  Illic  coronam  pingnibus  gravem 
turdis.' 

Epig.  lii.  2  Catera  redde  coco]  Tan- 
quam  saporis  non  aeque  grati. 

Epig.  liii.  Apposito  pingui  tur- 
ture,  abstinendum  a  lactucis  dicit  et 
co('hleis,veluti  vilioribus,stomachuni- 
que  servandum  delicatioribus. 


1432 


NOT/E   VARIORUM    IN 


1  Lactuca  valebis]  Pnto  scripsisse 
Auctorem  :  lactuca  valebit,  Alloqui- 
tur  enim  convivatorem,  vel  qiiicum- 
que  coenam  instiuxit :  quod  apparet 
ex  illo  :  *Et  cochleas  tibi  habe.'  Ne- 
qiie  enim  hoc  ad  lactucam  potest  le- 
ferri.  Gronov.  Lactuca  valebis]  Non 
attingam,  nee  gustabo. 

2  Perdere  nolo  famem]  Nolo  aceta- 
ria  quae  claudant  stomachuni.  Vel 
(juas  procurent  appetitum,  '  aliam- 
que  f'ameni,'  ut  voeat  Juvenal.  Sat.  4. 
vers.  137.  Mihi  sapit  turtur.  Nolo 
conchylia,  '  Quae  renovent  per  dani- 
na  faraera,'  Petron. 

Epic.  liv.  1  Cceretana  mihi  fief]  A 
Caere,  opp.  Hetruriae.  Brodeeus, 
['  Alii'  est  vox  quam  usurpat  Farna- 
bius,  a  quo  haec  Nota  assumitur.  Et 
quid  de  '  inteliigunt '  fiet,  si  illud 
'  Alii'  excluditur?]  et  credo  melius, 
leg.  Cerretana,  et  inteliigunt  pernam 
ex  Cerretanis,  Hispaniae  pop.  quam 
commendat  Athenaeus  lib.  14.  3Jassa 
licebit]  Pulpa  ;  Epigr.  75.  lib.  3.  Sic 
vulgo:  sed  rectius  Gruterus  et  Scri- 
verius,  missa. 

2  Menapis]  Rheni  accolis,  quos  alii 
Juliacenses,  alii  Westphalos  esse  pu- 
tant.  Turneb.  I.  16.  c.  16.  '  Ego,' 
inquit,'  putem  petasonis  partem  per- 
nam vocari.' 

Epig.  lv.  1  Musteus,  ^c]  Recens, 
succi  etsaporis  plenus. 

2  Nam  mihi,  ^c]  Non  placet  fumo 
duratus  et  siccus. 

Epig.  lvi.  1  De  virgine porca]  Vul- 
va Virginia  suis,  sterilis,  utpote  cas- 
tratae,  spayed.  Plin.  lib.  8.  cap.  51. 

2  Materna,  l^-c.]  Vulva  porcaiia: 
id  est,  snis  ante  editum  partum  enec- 
tse.  Vide  Plin.  1.  11.  c.  37.  et  supra, 
Epigr.  44. 

Epig.  lvii.  1  Niliacum  ridebis  olus] 
Fabam  ACgyptiam,  Colocasiam  :  seu 
caulem  fabae.  Olus  ergo  vocat  Ni- 
liacum, quia  caules  ejus  nianderentur. 
Gruci  vocant  Xdxava  omnes  herbas, 
quarum  caules  aut  folia  esui  sunt :  et 
KaxaftutirSat  dicunt,  qua&  sic  paran- 


tur  ut  edi  possint.  Salmas.  Sequaces"] 
Caulis  enim  Colocasiae  araneosus  est 
et  tills  nervosus  in  mandendo.  Pliu. 
1.  21.  c.  15.  Epigr.  32.1.  8.  vers.  13. 

Epig.  lviii.  1  Tumcaf]  Mulso, 
lacte,  ficu,  et  carica  fartum.  Magna, 
^•c]  '  Anseris  ante  ipsura  magni  je- 
cur,'  Juvenal.  Sat.  5.  vers.  113.  Xtj- 
vhs  ?iTrap  nfpiffwoiiSa(TTOv  Kara  rijv  'Pco- 
IxTii/,  Athenffius  lib.  9.  c.  8.  Quin  et 
ipsis  anseribus  saginandis  adhibiti 
Xtvo^ocTKol,  ibid. 

2  Hoc,  rogo,  crevit  tibi]  In  culina 
nempe  jecur  ita  crevit  fartum  :  sed 
hospes  imperitus,  primum  jecinoris 
magnitudine  perspecta,  putabit  an- 
seres  alicubi  esse  tanto  majores,  et 
quaeret  ubi  tanti  nascantur,  aut  unde 
ferantur.  Rad. 

Epig.  lix.  1  Tola  mihi,  Sfc]  Plin. 
lib.  8.  cap.  52.  et  29.  cap.  ult. 

Epig.  lx.  2  Tacitas  hostibus  ilk  vias] 
Subterraneas  :  ab  hoc  animali '  cuui- 
culos '  dictos :  undenrrinings.  Vege- 
tius  libro  4.  capife  24. 

Epig.  lxi.  Atagcna']  Varie  scribi- 
tur,  turn  apud  Gra^cos,  turn  apud  La- 
tinos :  Horatius  dixit,  '  Attagen  lo- 
nicus.'  Martial.  '  Attagena.' 

Epig.  lxii.  1  Dulcifacilis,  ^c]  Mul- 
so depsita. 

2  Tenebris]  Motus  enim  et  lux  pin- 
guedini  inimica,  &c.  Varro  lib.  3.  c. 
9.  Seneca  Epist.  133.  Ingeniom  gula 
est]  Gulones  isti  ingeniosi  sunt  ad 
hixuriam.  Sic  Epigr.  117.  1.  14.  Sic 
et  Petrouius  :  '  Ingeniosa  gula  est  ; 
Siculo  scarus  ajquore  mersus  Ad  men- 
sam  vivus  perducitur.' 

Epig.  Lxiii.  1  Exhauslo,  i^c."]  Per 
coitum. 

2  Gallus  erit]  7Eque  castratus  ac 
Gain,  sacerdotes  Cybeles.  Epigr.  45. 
lib.  2. 

Epig.  lxi  v.  1  Sterili,  Hanc,  ifc] 
Caponi,  ut  pra>ced.  Epigram. 

Epic.  i.xv.  1  Ponitur,&iC.]  Perdix 
lauta  et  nobilisales,  magnique  pretii, 
potentiuni  mcnsis  poncbatur,  ill  et 
h(¥lie  etiam  ponitur. 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    XIII. 


1433 


2  Ilanc  in  lautorum]  IMvitnm  :  nam 
50.  drachmis  iinicani  ab  Aristippo 
einptani  legimus.  De  natiira,  vi,  in- 
genio,  &c.  vide  Gesneiuni.  Alii  Hanc 
in  piscina  luiiere  sape  sales  legunt,  et 
alliidnnt  ad  liiduni  in  piscina,  qui 
WpSil  sen  irepSiKta i-ihs  dictns.  Man- 
dere']  Palat.  condere. 

Epig.  lxvi.  1  Perjuro  dente  colum- 
has]  Docet  enim  seqiiens  versus  in- 
teidictum  fuisse  columbinornm  esuni 
Mystis  Veneris,  qui  initiati  erant  sa- 
cris  Deae  Ven.  Cnidiis  religiose  cul- 
tap,  et  cui  columba  sacra.  Perjuro 
dente]  Quuni  Mysfa  Veneris  contra 
jus  saororum  suorum  violet  minis- 
tram  Venerii-  columbani. 

2  Tibi]  Sacerdoti  soil,  et  Mysta- 
Veneris. 

Epig.  lxvii.  Palumbus  torquatus'] 
Sic  dictus  a  circulo  sen  torque  circa 
collum.  Avis  casta  ex  moribus  ap- 
pellatur,  quod  conies  sit  castitatis. 
Dicitur  enira  amisso  corporal!  consor- 
tio  solitaria  incedere,  nee  carnalem 
copulam  ultra  requirere. 

1  Inguina]  Venerem,  salacitatem. 
Epig.lxviii.  1  Galbula]  Alii,  Ga/- 

bina.  Recte.  Galbina^  ergo,  sen  gal- 
beae  atque  etiani  galbulae,  aves  sunt 
viridis  aut  Intei  coloris  :  Graecis  x^t^- 
pi5€5  dicuntur.  Baptista  Pius  asserit 
lectioneni  Galbula,  quae  i/crepdj.  An- 
not.  Post.  cap.  29.  Calamis]  Viscatis. 

2  Target,  SfcJ]    Autumno  primo. 
Epig.  lxix.    1  Pannonicas,  Sfc]    E 

Pannonia  niissas  Pudentiin  Umbriam 
misit:  ille  Romam.  Pannonicae  ergo 
Cattae  Martiali  sunt,  quas  vulgo  '  mar- 
tas '  vocitamus :  qua>  de  genere  fe- 
liiim  sunt  sylvestrium ;  seu  mustelae 
sylvestres. 

2  Domino]  Doniitiano,  vel  diviti 
pairono. 

Epig.  lxx.  2  Hunc  sceto  trader efl^c] 
Spectacninm  pulcbrius  quam  fercu- 
luni,  aveni  oculis  quam  gula^  gratio- 
rent. 

Epig.  LXX  I.  1  Dat  mihipenna,i^c.'\ 
<^ntviK6wrepos,  puniceus  alas.    Plia-ni- 


copterus  ergo  avis,  circa  lacus  et  pa- 
ludes  victitans,  visu  puicbra,  el  co- 
lore decora  purpureo ;  magnitudine 
ciconiEe,  <S;c.  Gulosis']  Apicio,  He- 
liogabalo,  Vitellio. 

2  Quid  si  garrulce,  Ifc]  Q  nan  to  ma- 
gis  gulosis  istis  saperet,  si  vox  ac- 
cessisset,  quibus  tacita  lingua  tam  in 
deliciis  est?  Respicitque  Poeta  pati- 
nam  jEsopi  tragcedi  ex  Unguis  avium 
canorarum.  Plin.  lib.  10.  cap.  51. 

Epig.  lxxii.  1  Argiva carina]  Argo. 

2  Phasis,erat]  Fl.  Colchorum  :  nn- 
de  phasianos  ab  Argonautis  transpor- 
tatos  arguit,  a  nomine  avis.  Post  boc 
distichon  interponit  Arondel.  aliud 
de  avi  eadem   cum  lemmate: 

PHASIANI    DUO. 

Quas  Argoa  prius  transvexit  Phase  ca- 
rina. 
Oris  aves  sapidi  fcemina  rirque  sumus. 
Nee   Martiale  indignum  videtur. 

Epig.  lxxhi.  1  Romano  quamvis, 
ifc.]  Qui  Romanis  in  deliciis  ?  An 
quia  servavit  (^apitolium  Komae  ?  ut 
sequente  Epigram. 

2  Suas  nuiiquam,  ^-c]  Numidicas, 
quae  nouduni  gulae  barljarze  innotne- 
rant.  Farnab.  Numidicae  ergo  seu 
Africana;,  in  ea  parte  Africae,  cui 
Nnniidia  nomen. 

Epig.  lxxiv.  1  Hac  servavit,  Sfc.] 
Manlius  clangore  anseris  excitatus 
subeuntesnocteGallos  a  suninia  rupe 
dejecit,  &cc.  Liv.  5.  L.  Florus  lib.  1. 
cap.  13.  Plutarchus  lib.  de  Fortuna 
Rom.  &c. 

2  Nondum,  Sfc]  Postquam  vero 
Doniitianus  Domiuus  ac  Deus  noster 
Capitolium  conflagratum  restituit, 
non  opus  est  ansere,  neduni  alio  cus- 
tode. 

Epig.  lxxv.  1  Turbabis  versus,  Ifc] 
Exempta  una  avis  turbabit  ordinem 
et  formam  literae,  qriam  ex  gruum 
volatti  adinvenit  Palamedes.  sit  ilia 
Y  an  A.  an,  ut  aliis  magis  placet, 
A.  Nis'i  potius  ob  *,  a  Palamede  In- 
ventuni,  grues  Palamedis  aves  dici 
nialis :  quia,  etsi  in  volando  ref'orant 


1434 


NOT/E    VARIORUM    IN 


Y,  sive,  ut  Hieronymus  scripsit,  tri- 
anguli  foiniam  in  volaiido  efficiaiit ; 
tamen  singulae  corpore  siio  *  reprae- 
sentent.  Unde  Anson,  in  Eidylliis: 
'  Haec  gruis  effigies  Palamedica  por- 
rigitur  *.'  Vos.iius. 

Epig.  lxxvi.  2  Sic sapit,Sfc.]'Prop^ 
ter  pretium.  '  Magis  ilia  juvant,  quaa 
pinris  einiintur.' 

Epig.  lxxvii.  1  Dulda]  Poetis  et 
qnibusdani  phiiosopliis  receptuni, 
cycnum  mortis  prspscinm  cnin  volnp- 
tate  etcantn  inori.  Sed  negant  Pli- 
iiins,  ;^lianns,  Jnl.  Scariger,  aliiqne 
sanioiisjudicii.  Defecta  lingua]  Hoc 
estjam  deficients  lingua.  Nam  '  de- 
ficere  '  est  AfineaOai :  et '  defectus,' 
qui  deficit:  unde'  defectus  annis,' 
de  sene.  Sic  '  indefectns  '  dAeiirros : 
ita  vocabantur  athletze  qui  vinci  non 
poteiant.  Salmas. 

Epig.  lxxviii.  1  Gioantisi  Por- 
phyrionis,  cujus  meminit  Horat.  libro 
3.  Ode  4.  Claudian.  in  Gigantomach. 
Eustatb.  ad  Iliad.  |. 

2  Porphyiionis  habei]  Purpurionis, 
qui  anriga  Neronis,  factionis  Prasina?. 
Vide  et  aliam  Lipsii  expositionem 
bujus  Epigramm.  lib.  1.  Qua?stion. 
Epistolic.  5.  Gigantem  Pindarus 
Pytb.  Eld.  VIII.  Apollinis  aicu  domi- 
tnm  narrat.  De  avi  vero,  a  colore  sic 
dicta,  praeter  Arist.  Plin.  niira  qua?- 
dam  narrat  i'Ebanus  de  Hist.  Aniina- 
liuni,  I.  3.  c.  42.  et  lib.  5.  cap.  28. 

Epig.  lxxix.  1  Spiral]  Improprie, 
ex  sententia  scbolae  Pcripaleticae  ; 
spirare  vero  pisces  contendit  Plinins 
lib.  8.  cap.  7.  Advecto  cnquore  inullus] 
Vase  pleno  aqua  marina. 

Epig.  i.xxx.  2  Non  valet  cxustam, 
ifc]  I'vd:  pingiiediue  in  summo  a(|uo- 
re  fluitat,  ubi  a  sole  torrefucta  nt- 
quit  se  curvare  neque  iinnicrgere. 

Epig.  LXXXII.  1  Ehria  liaiano,  8^-^] 
Satura :  vel  niersa.  Lucrino]  Ostreis 
Lucrinis  optimum  adjudicavit  sapo- 
reni  S<rg.  Orat.  Macrob,  2.  Sat.  cap. 
11. 

2  Nohile,!fc.]  Condiorgaro:  infra, 


Epigr.  132.  ut  ante  satur  eram  aqu« 
Lucrinae. 

Epig.  lxxxiii.  1  Litis  amat,  ifc] 
Fi.  Campaniae,  Minturnas  praeter- 
fliiens,  ciii  praesidot  Marica  Nymplia, 
Fauniuxor;  vel,  ut  alii  volunt,  Ve- 
nus, cui  sacellum  juxta  Lirin  conse- 
cratum. 

Epig.  lxxxiv.  2  Visceribus,  Sfc] 
Jecinore.  Plinius  lib.  32.  cap.  8.  Ce- 
tera vile  sapit]  Snpp.  Kara.  Hellenism. 

Epig.  lxxxv.  2  FellcEce  prior,  !fc.] 
i^igyptiacae  Alexandrinas,  ab  Alexau- 
dro  Peila'.  Macedonije  urbe  nato,  qui 
condidit  Alexandrian!. 

Epig,  lxxxvi.  1  Testvdine,  ^t.] 
Testa  hirsuta  et  aculeata. 

2  Mollis,  Sfc]  Cibo  gratus. 

Epig.  lxxxvii.  1  Sanguine,  tfc] 
Queruntnr  Murices  iniquam  sorteni 
suam,  et  crudelitatem  hominum  :  ut, 
quod  sangiiinem  suum  hauriant  aves, 
carnes  vero  homines  absumant.  Vide 
Epigr,  24.  I.  5.  vers.  5. 

2  Et,  non  est  hoc  satis,  ifc]  Namqne 
inter  concbylia  mensis  inferuntur  mu- 
rices. Avparai  yap  fidirTeiu,  ovk  iadieffdai 
p.6vov,  rb  TTis  iropfpvpas  Kpeas.  Luciaii. 
Kwik6s, 

Epig.lxxxviii.  1  Veneiissint]lta- 
lis  Henetis,  non  Gallis. 

2  Principium,  S^c]  Epigr.  31.  lib. 
10.  vers.  4. 

Epig.  i.xxxix.  1  Laneus  Euganei, 
Sfc]  Colorcne  albus?  an  carne  mollis? 
an  mandendo  araneosus  ?  ut  de  colo- 
rasiis  supra,  Epigramm.  57.  an  allu- 
dit  ad  Euganeas  et  Altinates  oves 
juxta Timavum,  quae  lanarum  moilitie 
laudantur,  unde  et  poi-tice  piscibus 
ora  ojusdem  fl.  excipientibus  idem  tri- 
buitP  Farnab.  Addani  quod  Gruterus 
rcfert :  Qui,  cum  carpos  et  lucios  im- 
niitlit  salientibus  u(|ua;  frigidiuris,  in- 
tra XX.  diem  fiunt  supra  cutem  quasi 
lanei ;  villos  certe  exliibent  toto  dor- 
so  notahiles  colore  cineritio:  ii  prie- 
sertim,  (pios  piscatores  vendebant  fa- 
niilia;  ejus  pro  Ithcnanis,  ()iiiiju  ess'ent 
laciislrcs.  Faciatnc  i>lnd  Martiali  in- 


AI.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    L115.    XIII. 


14:J5 


terpietando,  dijudicent  quibus  pala- 
tum sapit.  Timaii]  Epigr.  25.  1.  4. 
vers.  5. 

2  JEtiuoreo  dukes,  Sfc,']  Namque  ill! 
lupi  sunt  laudatissiini,  qui  ad  ostia 
fluviorum  degunt  dulci  pariter  ac  sal- 
sa aqua  pasti. 

Epig.  xc.  1  Aurala  7neretur'\  Ab 
ami  colore  in  capite  dicta:  ut  Graece 
Xpicofpp'is. 

Epig.  xci.  [InnostrisVV.  LL.  sciat 
Lector  benignus,  pro,  Nostra  Aldina, 
hie  scribend.  esse,  Juutina.] 

1  Palatinas~\  Caesarum,  Principum 
in  Palatio. 

2  Ambrosias,  Sfc.']  Divinas,  dignas 
Diis  superis  et  Czesaribus. 

Epig.  xciii.  1  Diomcdwis  metuen- 
diw]  ^tolis,  Thraciis:  nam  Diomedes 
rexThracite.  Setiger  agris]  Epigram. 
41.  supra,  et  lib.  Spectaculor.  Epi- 
gram. 15.  vers.  1. 

2  ^tola]  Meleagri. 

Epig.  xciv.  1  Dente  timentur  apri, 
^c]  Sic  Anacreon  ludit  in  ferariim 
armatura  nativa,  2.  Car. 

Epig.  xcv.  lMafwftnaJum,^c.]Spec- 
taculis  enini  matutinis  plerunqne  ve- 
nationes  dabantur,  ac  ferae  spectaban- 
tur.  Turneb.  lib.  25.  cap.  28.  Vide 
Epigr.  25.  lib.  10.  vers.  1. 

2  Oryx,  constafl  De  quo  Oppian. 
2.  Kwiry.  Plinius  lib.  2.  cap.  40.  et 
46.  ^lian.  lib.  14.  cap.  14.  Quot  tnihi, 
ifc]  ScKVus  enim  est,  multosque  occi- 
dit  canes. 

Epig.  xcvf.  1  Hie  erat  ilk,  ^c]  Hie 
cervus  similis  est  illius,  cui  tu,  Cy- 
parisse,  insidens  '  MoUia  purpnreis 
frenabas  era  capistris,'  Ovid.  Meta- 
morph.  10.  Vel  illius,  qui  Silvia?  fili<E 
Tyrrbi  indeliciis,  Virgil.  7.  jEneid. 

Epig.  xcvii.  1  Solaque,  Sfc.]  Lac- 
tens  onager.  Onagri  eniin  piilliis 
Lalislo  vocatiir.    l*lin.  lib.  8.  cap.  44. 

2  Hocinjans']  Qiiaindiii  lacteus  est; 
cito  vero  dtpiilsus,  in  onagrum  trans- 
it. Plin.  lib.  8.  cap.  41.  Asini  autem 
sylvestris  puUus  in  deliciis  ciboruai 
crat.     Luciani  Aoukioi  tj  6vos.     Breve 


nonien']  Non  est  breve  nomen,  si  spec- 
ies syllabas;  sed  tempus  breve  est, 
quo  profertur  hoc  nomen. 

Epig.  xcviii.  1  Delictum parvo, !fc.] 
Cicurantur  enim  Dorcades,  mansue- 
tae  et  familiares  fiunt,  cum  aliquam- 
diu  inter  homines  fuere ;  ita  ut  se 
tractari  a  pueris  sinant,  ete  manu  il- 
lorum  cibum  capiant,  quod  in  Ger- 
mania,  qua  freqnentes  sunt,  usitatum 
est,  et  neniini  ignotum. 

2  Jactatis  sokt,!^c.'\  In  arenam  mitti 
solet,  dato  a  Quiritibus  signo  togae 
jactatae.  Sic  Turneb.  lib.  25.  cap.  28. 
Vel,  Hanc  in  arena  missam  agitare  et 
venari  solet  turba  jactatis  togis.  Milii 
simplicior  sensus  videtur,  Dorcadem 
sive  damam  animal  timidum,  in  are- 
nam missum,  nuUo  canum  terrore, 
sed  sola  togarum  jactatione  agitatum 
a  spectatoribus.  Vel,  quod  magis  ar- 
ridet,  ludicri  caussa  Dorcadem,  sub- 
jects toga  et  jactata  in  sublime,  mis- 
sam. Ferrar. 

Epig.  xcix.  1  Pendentem,  Sfc.'\  Re- 
spicit  ad  Virgilii  versnm,  '  Dumosa 
pendere  procul  de  rnpe  videbc' 

2  Canes]  Inter  venandum. 

Epig.  c.  1  Pulcher  adest  onager,  ^c] 
Missam  facite  venationem  elephanti : 
adest  onager,  cujus  venatio  arenae  et 
spectatoribus  jucundior. 

2  Denlis  Erythrcei]  Elephant!  In- 
dici  seu  jEthiopici,  juxta  Mare  Ery- 
thraeum.  .Siwits]  Retia,  quse  ad  coer- 
cendos  elephantes  obtendebantur  po- 
dio. 

Epig.  ci.  1  Smlavit]  Trapeto  seu 
prelo  domita  emisit.  Bacca]  Oliva. 
Venafri']  Epigr.  04.  lib.  12.  vers.  1. 

2  FA  istud  o/(i]  Vult  enim  odorem 
ipsi  etiani  oleo,  non  his  tantum,  quae 
oleocondiuntiir,deberi.  Vide  Plinium 
lib.  15.  cap.  11.  Torrent. 

Epig.  cii.  G.  sociorum]  Sic  Grnte- 
rus  e  Mss.  Vulgo  male,  scombrorum, 
quod  gariim  hoc  Camari  (quod  tamen 
ex  ovis  acipenscrum  parari  vohint)  a 
sociis  Ronianorum,  Grajcis,  Mauris, 
Foro-Juliensibus,  Clazomeniis,    His- 


1436 


NOT/E   VARIORUM    IN 


panis  vero  optimum,  fieret,  mittere- 
tiirque  Romam.    Supra,  Epigr.  40. 

1  Expirantis,  Sfc.']  Garum  liquor 
erat  ex  intestinis  Gari  piscis  sale  ma- 
ceratis,  inventum  Grtecum.  Hispani 
vero  postea  a  scombris,  Anchovas,  ii- 
quoreni  hunc  conficiebant,  retento 
Gari  nomine.  '  Garo  de  succis  piscis 
Iberi,'  Horat.  Satyra  8.  lib.  2. 

2  FcEcosuni]  Had.  Junius  et  Grute- 
rus  e  Mss.  fastosum,  id  est,  superbum 
et  fastidiens  pauperes,  divitum  men- 
sis  dignum :  recte.  Muria  enim 
pauperum ;  garum  divitum  munus 
erat. 

Epic.  cm.  1  AntipoUtani]  Antipo- 
lis,  civitas  provinciae  Narbonensis, 
nude  thynnus  adf'erebatur  laudatissi- 
mus.  Filia  thynni]  Liquamen  sale 
thynni  soluti.  Tria  namque  li()uan)i- 
num  erant  genera;  primum  quod  e 
scombro  garum  appellabant :  alte- 
rum  ex  tliynno  pisce  factum,  quod 
niuriam  :  tertium  quod  ex  quovis  mi- 
nutiore,  balece  nempe,  detenimum, 
idque  alec  dicebaut.  Vide  Horat. 
Sat.  4.  Serm.  2.  '  Ego  ficcem  primus 
el  alec  Inveni.' 

2  Essem,  ^x.]  Si  esscm  garum,  non 
tibi  pauperi,  sed  diviti  missa  forem. 

Epig.  civ.  1  Thesei]  Attici,  a  Tlie- 
seo  rcge.  Populatrix,  ^t".]  Pcrijjhrasis 
apis.     Hymetli}  Montis  Attici. 

2  Pallados,  Sfc.']  Praisidis  Atticae. 

Epic.  cv.  1  Hybla;]  Montis  Siciliae. 

2  Cccropios]  Atticos,  a  Cecropc 
rege.  Confert  ergo  mel  Siculuni  cuui 
Attico. 

Epig.  cvi.  Passum]  Lii[uor  ex  uva 
ad  soleni  passa  cxpressus. 

1  Cnossia  vindemia]  Cretensis ; 
Gnossus  enim  urbs  Cretae,  Minois  re- 
gis. 

2  Mnlsutn,  ifc]  Mox,  Epigr.  108. 
Epig.  cvii.  Picatum  lioc  viniini,  in 

ipsa  uibe  Roma  factum  arte  ex  picis 
fluxu,  it  t  |)i('is  gratiam  olet,  ut  dubi- 
tes  an  iiativinu  stit  picatum  a  Vienna 
AllobroKum.  Dc  nobilitate  Vicnneu- 
i;is  nv;r.  picem  rcsipientis,  Plin.  lib. 


14.  cap.  1.  et  23.  cap.  1. 

Epig.  cviii.  1  Attica  nectareum] 
Vos  optima  mella  ex  Attica,  mista 
optimo  vino  Falerno,  sequatis  nectari 
Deorum.  Turbatis]  Turbari,  hoc  est, 
misceri. 

2  A  Ganymede]  Dignum,  inquit, 
raulsum  quod  a  Jove  bibatur,  tarn 
duke  et  gratum  est :  divitum  erat 
potio.  A  mulsi  dulcedine  sunt  ista 
Plaiitina  :  '  Mea  mulsa,'  id  est,  luea 
suavitas  :  '  mulsa  dicta,'  id  est,  dulcia 
et  blandientia  dicta. 

Epig.  cix.  1  Casareis  cellis]  Quae 
in  monte  Albano,  quo  secedebant 
CkKsares  :  Doiuitianus  inprimis.  Mi- 
tis  vindemia]  Quia  Albanum  vinum 
prsediilce. 

2  luk'o,  ^-c.]  In  quo  lulus  Longam 
Albam  coudidit. 

Epig.  ex.  1  Surrentina  bibis,  ^c] 
Vina  exSurrento,  Picentinorum  pro- 
moutorio. 

2  Dabunt,  S^x.]  Una  cum  vino  Sur- 
rentinos  calices  mittent  Piceiitini  : 
ifa  nee  myrrliinis  nee  aurcis  poculis 
opus  erit.  Ue  myrrliinis  vide  quas 
ad  Epigramma  113.  lib.  14.  infra. 

Epig.  cxi.  I  Sinuessanis  venerunt] 
Campanis :  namque  Siuuessa  urbs 
Campania^  niaiitima.  Massica  prelis] 
Massicus  et  Falcrnus  distiucti  iraut 
luontes,  sed  vitium  laude  pares. 

2  Nulluseiut]  Hyperbolice.  Etiam 
ante  consulcs  diliusum. 

Epig.cxii.  1  Pendula  Setia]  Setina 
Campaniie  oppidum  est:  unde  Se- 
tini,  et  vinum  Setinum.  El,  cum 
'  peudulam  '  dicit,  in  edito  sitam  loco 
docet.  Plin.  lib.  14.  cap.  G.  et  lib.  3. 
cap.  .5.  Vide  Epigr.  74.  lib.  10.  vers. 
11. 

Epig.  cxiii.  1  Funda7M  tulil]  E 
Fundis,  opp.  Campaniaj.  Felix  au- 
tumnus]  ()j)iniioenim(^onside,  ea  cte- 
ii  temperies  fuit,  qua  optima  et  ge- 
nerosissima  vina  felicissime  prove- 
nerint.  Vide  Epigram.  27.  lib.  1. 
v«'rs.  7. 

2  F.l  ipse  bihil]    Quod   ita  austeri- 


M.    VAL.    MARTI  A  LIS    KPIGR.    LIB.    XIII. 


1437 


tatetn  decoxit,  ut  ipseconsnl,  qui  dif- 
fiiderat,  sno  consulatii  viinini  hoc  bi- 
beret. 

Epig.  CXI  v.  2  Inter  vinn,  ^c]  Sep- 
timum  (lit  hie  Noster)  inter  vina  Ita- 
lica  locum  dat  Trifolino  (Cainpaniac 
loco  prope  Sinnessam)  Galenus  apud 
Athen.  lib.  1.  cap.  24,  Vide  et  Pliui- 
um  lib.  14.  cap.  6. 

Epig.  cxv.  1  Cacuba]  Ex  agris 
Caecubis  in  Campania.  Plin.  libro  14. 
cap.  6.  Fundaiiis  generosa]  Supra, 
Epigr.  113.  Appouitur  vero  ad  dis- 
tiuctionera  harum  Amyclarum  in  Ita- 
lia ab  alteris  illis  in  Laconia.  Epi- 
gram. 106.  lib.  9.  vers.  5.  Coqiiuntur 
Amyclis]  A  sole.  Scaliger,  coluntur. 
Male,  ut  ostendit  Scriverius. 

Epig.  cxvi.  1  Signind]  E  Signia, 
oppido  Italiae.  Moranliaventrein]  Sis- 
tentia  alvum.  Plin.  lib.  14.  cap.  6. 

2  Ne  nhnium  sislcuit]  Gruterus  snb- 
jecit  e  quibusdam  suis  :  A^e  nirnium  si- 
tias.  Prorsus  illepide  :  qua  ille  uota 
figit  alterum.  Nam,  si  hoc  accipias, 
superfluum  erit  omne  quod  sequitur. 
Absohita  enim  foret  sententia,  ita  ut 
intelligeretur :  ne  scilicet  duritia  al vi 
laborare  incipias.  Quod  si  dixisset 
Signina  sitim  accendere,  aliquis  sen- 
sus  T^  sitja?  posset  dari :  nenipe,  ne 
nirnium  sitias,  parce  bibas.  Sed  non 
hoc  criminatur  in  illis  Martialis.  '  Mo- 
rariventrem'  seu  alvum  sistere  dixit: 
huic  commodissinie  subjungitur:  Ne 
nimium  morentur  vel  sistant,  siti  fac 
temperes,  et  parce  bibas.  Gronovius. 
Sit  tibi  parca  sitis]    Parce  bibe. 

Epig.  cxvii.  1  AVs/or£a<i7n]  Epigr. 
30. 1.9.  vers.  1.  Mnmerlina]  Ex  agro 
Mamertino  in  Sicilia  juxta  Messa- 
nam. 

2  Quodvis  nomen]  Seu  Falernum, 
seu  Setinum,  tu  ne  cura  de  nomine, 
sed  pota  largiter  ;  est  enim  et  dulce 
et  egrcgium.  Et  Julius  Caesar  auc- 
toritatein  huic  vino  conciliavit.  Sic 
de  Nonientano,  Epigr.  106.  lib.  1. 
Vide  ft  Plin.  lib.  14.  cap.  G. 

Epig.  cxvui.  1  Tarraco]   Civitas 


Hispanic,  quae  et  provinciae  nomen 
dat.  Cainpano  Hcec  gentiit,  ^c]  Pri- 
mis  Italiae  vinis  Tarraconense  confer- 
tur  a  Plinio,  1.  14.  c.  6. 

Epig.  cxix.  1  Nomeiitana,  ^c]  Ex 
villa,  quam  habeo  Nonienti,  ad  10. 
lapidem. 

2  Si  te  QuiiictuK  amati  Si  tibi  quid 
familiaritatis  cum  Q.  Ovidio,  praebe- 
bit  ille  tibi  nieliora,  qui  diligentius 
agrum  colit,  quam  ego.  Ep.  92.  1.  7. 
vers.  3. 

Epig.  cxx.  1  Spoleiinis]  E  Spole- 
tio,  urbe  Italiae.  Cariosd]  Vetusta : 
quae  turn  aeque  dulcia  ac  Falernum 
recens. 

Epig.  cxxi.  1  Marsica,  S^c.l  De 
Marsico  vino  Athenapus  :  '  Marsicuni 
valde  austerum  sed  confert  stoma- 
cho.'    Vide  Epigr.  116.  lib.  14. 

Epig.  cxxii.  1  Amphora  Niliaci, 
^c]  Ne  contemnas  acetuni  ex  vino 
.fligyptio.  Nobilius  enim  est  acetum 
quam  fuit  vinum.  Athen.  lib.  2.  cap. 
20.  et  Juvenal.  Sat.  13.  vers.  85. 

Epig.  cxxiii.  1  Cum  tua  centenos, 
^c]  Cum  tibi  sportula  devinctos  alas 
100.  clientes,  appone  lis  vinum  Mass. 
Alii  leg.  interrogatorie,  quasi  dicat  : 
Cur  tam  dives  bibis  ipse  villum  ?  est 
enim  ut  Plinius  lib.  23.  cap.  1.  fumo 
inveteratura,  insaluberrimum.  Cum 
ergo  in  sportulis  tam  liberalis,  cur  in 
vino  tam  parens? 

2  Fumea,  ^c]  Epigr.  36.  lib.  10. 
vers.  1.  2. 

Epig.  cxxiv.  Laudat  Caeretanum 
vinum,  et  cum  Setino  primaj  notac 
contendit :  idque  non  turbae,  ut  Mas- 
siliense,  sed  paiicis,  ob  praestantiam, 
ponendum  docet.  Caere  est  urbs 
Tusciae. 

1  Cceretana]  Epigr.  .54.  supra,  vers. 
8.  Nepos  ponat,^-c.]  Amicus  Poetaj ; 
Epigramm.  48.  lib.  10.  vers.  7. 

2  Cum  tribusilla  bibit]  Cum  panels  ; 
est  enim  nobile  vinum. 

Epig.  cxx  v.  1  Nobilis  ct  lanis,  tfc.'\ 
Poiita  enim  facetissinius  diviti  et  cui- 
cumquc  delicatululuuasillas  mollissi- 


1438 


notjE  variorum  in 


mas  relinquit,  sibi  vinnm  poscit.  Qui 
tanien  locus  erit  illustrior,  si  Taren- 
tiim  lanis  non  nativis  tantnm,  sed  et 
purpura  tinctis  laudari  nieminerimus, 
ut  lib.  2.  Epist.  1.  Horat.  'Quid 
placet  ergo?  Lana  Tarentino  violas 
iniitata  veneno.'  De  nativa  vero  la- 
nae  Tarentinee  moUitie  Plinius  lib.  8, 
cap.  48.  Torrentius.  Aulon,  ^-c]  Mons 
Calabriae,  contra  Tarentum. 

Epic,  cxxvi.  1  Unguentum,  ^c] 
Praeceptum  hoc  ex  Epicuri  disciplina, 
ut  quisque  suis  bonis  praesens  prajsen- 
tibus  fruatur,  praesertini  quae  ad  cii- 
tem  curandam  pertinent.  In  quo 
genere,  vina,  odores,  unguenta,  &c. 
Vide  Epigr.  27.  lii).  G.  et  Epigr.  77. 
lib.  8. 


Epic,  cxxvii.  Extremo  disticbo 
adulatur  Cassari  Domiliano,  velut 
Deo,  ad  cujus  nutum  natura  vertat 
vices,  solita  prius  rosam  vere  tantnm 
gignere,  nunc  autcm  et  autumno,  imo 
ipsa  hyerae :  quodque  hominum  so- 
lertia  fiebat,  id  Caesaris  divinitati 
attribnit.  Rad. 

1  Fcslinatas'\  Praecoces,  ante  tem- 
pus  provenientes.  Et  addit  *  Dat 
bruma,'  quia  mense  Decembri  Satur- 
nalia celebrabantur  et  Xenia  mitte- 
bantur.  Epigram.  80.  lib.  6.  Casar, 
libi  bruma  coronas]  Domitiane.  Supra, 
Epig.  4.  vers.  1.  2. 

2  Quondam  veris  erant,  ^c]  Natura 
sua  erant  verna?,  in  tuam  gratiam 
hybern<e  factae  sunt. 


EPIGRAMM.  LIB.  XIV.   APOPHORETA. 


Cui  Apophorela  inditum  nomen]  Do- 
na, quaR  in  Saturnalibus  dantur  con- 
vtvis  domum  ferenda,  ab  uTrocpepcv. 
niox  Epigr.  I.  *  Prapmia  convivae  det 
sua  quisque  suo.'  '  Vespasianus  da- 
bat,  sicut  Saturnalibus  apophoreta  vi- 
ris,  ita  et  per  Calendas  Mai  tias  fee- 
minis.'  Suetonius  Vesp.  cap.  19. 
Turnob.  lib.  28.  cap.  32. 

Epic.  i.  Ad  lectorem  hoc  Epi- 
gramma  scriptum  quasi  priefatiuncu- 
jae  loco  ;  quo  describit  carptim  Sa- 
tiirnaliorum  celebrationem,  et  libri 
materiani  humiliorem  excusat,  opus- 
que  a  brevitate  distichorum  coni- 
mendat.    Rad. 

I  Synlhesibus,  Sfc]  Dum  equites 
et  Scuatores  pro  licentia  Saturnalio- 
runi  indnlgeitt  genio,  et  diurnis  va- 
cant conviviis,  syntheses,  id  est, 
vestcs  cccnatorias  induti.  Epigr.  46. 
lib.  2.  vers.  4.  Dominusque  scnatus] 
Alciatus  legit  domitiisquc  senntus : 
quod  doniini  tuni  servis  niinistrarent. 
Male  :  nam  domiuus  est  convivator. 


2  Pilea  sumpla]  Epigr.  7.  lib.  11. 
vers.  4.  Jovem']  Domitianum,  ut  su- 
pra saipe;  et  vide  Epigr.  4.  lib.  i:?. 
vers.  2.  Vel,  Saturnalia  a  Jove  data 
Satnrno  :  ut  mox  :  '  Quos  tibi  pro  C(k- 
lo  filius  ipse  dedit.' 

3  Nee  timet  tedilem]  j^diles  ani- 
madvertebant  in  aleatores  extra  Sa- 
tnrnalioruni  dies.  I'^pigr.  58.  lib.  5. 
Fritillo]  Epigr.  14.  lib.  4.  vers.  8. 

4  Cum  vidiat,  i^-i.]  Cum  servi  vi- 
deant  adessc  Di'ocmbreni,  mensem 
liybernum.  Furnabius.  Puto  expli- 
candum  :  in  quos  alias,  cum  Satur- 
nalia non  sunt,  deprehensus  ab  adile 
soleret  demergi.  *  Lacns '  interpre- 
tor  cloacas.  Et  hue  alludi  puto  lib.  5. 
Ep.  8.5.  '  Arcana  n)od()  raptus  e  po- 
pina  /Edilem  rogat  udus  aleator.'  Ne- 
que  eniui  'udus'  mihi,  vino  niadens, 
sed  acpia,  in  (|ua  pa-nas  causa  fenetur, 
et  rogat,  ut  celerius  ex  pojna  niilta- 
tur,  et  ima  mersione  defiiugatur. 
Quamquani  et  perfiindi  aqua  pofue- 
rint   contumeiin;?    causa  :    ut    ipsum 


M.    VAL.    MARTIALJS    EPIGR.    [.IB.    XIV 


1439 


»>«lilem, '  succensens  oiram  viis  ver- 
rendis  non  adhibitani,'  Cains  '  Into 
jnssit  oppleri,  congesto  per  niilites  in 
praetextas  sinnm,'  Sueton.  Vespasian, 
cap.  5.  Sic  Bibulo  KaTa^atvovn  ko- 
irpiwv  4ire<TKe5a.cr67]  K6(pivos  a  factione 
Caesaris,  ut  lefert  Phitarcluis  in  Ca- 
tone  Uticensi.    Gronoviiis. 

5  Dhitis  alternas,  ^-c]  Misrentnr 
in  his  Apophoretis  alternatini  dona 
divitum,  citrei  pns^illares  et  ebiirnei, 
chartae  niajores,  &c.  cum  donis  pau- 
perum,  qualia  sunt  qnincnplices,  tri- 
plices,  chartas  epistolares,  &c.  atqne 
li*c  per  sortem.  Infra,  40.  144. 
170. 

6  PrtEwia.^c.]  Supra,  tit. 

7  Sunt]  Objcctio  ex  persona  lecto- 
ris.  Apin(B~\  Sunt  nugae,  exiliaque 
Carmiua.  Vide  Epigr.  114.  lib.  1. 
vers.  2. 

8  Quis  7iescit,  Sfc.']  Resp.  Poeta. 

9  Madidis,  Saturne,  diebusl  Satur- 
nalibus,  quibns  proniisene  a  servis  et 
dominis  indulgebatur  genio,  Bacciio, 
et  festis. 

10  Pro  calo,  Sfc.l  Unde  te  ejecit : 
supra,  vers.  2, 

11  Thebas,  Ifc.']  Bella  et  fata  mag- 
narum  illarum  urbiuin,  Theb.  Tro- 
y.v,  et  Mjxen.  atque  avTiTiOei'Tai  istae 
Tricis  et  Apinis,  quas  volunt  esse 
Apuliae  oppidnla.  Epigr.  114.  lib.  1. 
vers.  2. 

12  Lude,  Sfc]  Epigr.  85.  lib.  5. 
vers.  1. 

13  Quo  vis  cumque,  ^c]  Distichon 
sequens  in  peculiare  semovetur  Epigr. 
a  Pet.  Scriver. 

14  ExplicHum,  Sfc]  Finitiim,  abso- 
lutum  :  ut  Epigr.  108.  lib.  11. 

Epig.  II.  1  Lemmata,  ^c]  Titnlos 
seu  iuscriptiones,  quae  Epigramniaton 
argumenta  doceant. 

Epig.  hi.  1  Secta  nisi,  S^c.]  Nisi 
in  tenues  laininas  dissectae  essenius 
tabellae,  fnissemus  certe  niensae  ci- 
treae,  ut  Epigr.  43.  lib.  2.  vers.  9.  Se- 
cabantur  ligua  inlaminas  tenuissinias, 
cera  illinebantur,  et  stylo  exarahan- 


tnr,  ut  Celliuslib.  17.  cap.  9.  exponit 
Colore  ctiam  divcrsi  erant,  lutei,  vi- 
rides,  crocei,  albi,  &c. 

Epig.  iv.  1  Cccdejiivencorum']  Ini- 
niolantur  hostiap  in  atrio  Caesaris,  seu 
Jovis  Capitolio,  cum  decretus  Con- 
sulatus  vel  triumplius  denunciaturhoc 
genere  pngillarinm,  a  forma  et  cir- 
cumgestationis  commoditate,  quod 
manu  pngnove  teneantnr:  unde  fy- 
XeipiSia  et  manuales  diet.  A  numero 
vero  foliorum  dicebantnr  duplices, 
triplices,  quincuplices.  Triumpban- 
tes  euim  Diis  victimas  niactabant. 
Domini]  Domitiani.  Area]  Ubi  cae- 
debantur. 

Epig.  v.  1  Ijanguida,S^c.]  Qnihus 
per  morbum  vel  stateni  obtnsior  est 
oculorum  acies,  ut  non  discernant 
quae  ceratis  inscribuntur,  atramento 
inscribant  ebori. 

Epig.  vi.  1  Tunc  triplices,  ^c] 
Panpernm  erant  baec  dona,  sed  qni- 
bns  lantiores  amatoria  et  ad  arnicas 
scribebant,  atque  ad  illos  bae  invicem. 
De  nomine  vide  Epigr.  4.  supra. 

Epig.  vii.  1  Esse  puta  ceras,  Ifc] 
Gypso  enim  illitae  prastabunt  usum 
ceratarum  tabellarum,  aeque  deletiles 
ac  ilia;. 

Epig.  viii.  2  Quid]  Nocteui,  vel 
nummos  :  nt  Epigr.  seq. 

Epig.  ix.  1  Quod  minimos  cernis, 
ifc]  Nummos,  quorum  rnentio  in  his 
pngillaribns,  non  mitto  arnica?,  sed 
posco  ab  ilia. 

Epig.  x.  1  Non  est  munera]  Sic 
Scriverius  e  Cnjaciano  et  aliis.  Be- 
neficinm  dare  Poetam  dicit  dando 
vacuas  chartas,  quod  nugis  suis  eas 
non  oneraverit.  Jocatur.  Vnlgo : 
Non  sunt  munera,  qua  putas  puclla. 

Epig.  xi.  1  Seu  leviter  noto]  Seu 
familiares  sint,  vel  parum  noti,  qui- 
bns mittuntur  epistola^  inscriptio 
semper  privfiait  'Suo'  vel  'Suis.' 
Vide  Epigr.  101.  lib.  9. 

Epig.  xii.  1  Flavamonela]  Auro. 
Flava  ergo  moneta  proaurea  ponitur. 
Et  flavos  absolute  idem  dixit,  num- 


1440 


NOTyE    VARIORUM    IN 


mos  anreos  :  *  Et  de  nionela  C;ffisavis 
decern  flavos.'  Fallitnr  Caklerinns, 
qui  flavos  esse  putat  F'lavios.  Flavi 
enim  sunt  atuei  niimnii.  Sic  reccn- 
tiores  inr^^vyov  aiinim  appellarunt : 
iude  virippvya,  solidi  auiei.  Salinas. 
Loculos]  Capsulam  inteipretoi  lioc  lo- 
ci; qualia  hodie  scriniola  fiiuit  ex 
ebore,  testndine,  aiiro,  argeiito,  &c. 
ad  pecuniam  et  Kein-f]\ia  ciistodieiida. 

2  Lignaferant]  LocuH  lignei. 

Epig.  xm.  1  Face  locelli]  Fundo, 
irvOf/.evi, 

2  Nihil  est,  Sfcl  Si  niliil  reliqni  sit, 
dabitur  ipse  iocellus. 

Epig.  xiv.  1  Cinn  steterit,  ifc]  Lu- 
debatur  talis  quatiior,  qnandoque  tri- 
bus  :  talonim  auteni  telicissimus  jac- 
tus  dicebatur  Venus,  ubi  singuli  tali 
diversam  haberent  faciem,  compa- 
reiitibus  simnl  cane,  ternario,  qua- 
ternario,  et  senione.  Luciani''Ep&)Tes. 

2  Munera,  ^c]  Giati  erunt  tibi 
tali  isti  qiios  tibi  misi,  per  se  quidem 
munus  leve,  sed  propter  ludi  depo- 
sita  magnum. 

Epig.  xv.  1  Non  sim  talorum,  ^c] 
Talis  enim  hidebatur  4.  tesseris  vero 
duabiis,  ad  summuni  tribus :  et  bine 
est,  quod  se  talo  imparem  fateatur, 
nuniero. 

2  Alea  scvpe  jnilii]  Deposita  et  ludi 
pretia  ampliora. 

Epig.  xvi.  1  Quce  scit  compositos'] 
Vulgo,  Qiiarit  compositos.  Sed  illud 
e  Pal.  eruit  Gruterus.  Ad  tVaudem 
ergo  in  ludo  talorum  vitandani,  exco- 
gitata  est  turricula,  cylinilio  iMatbe- 
matico  similis  ;  cava  tanien,  et  intus 
gradatim  efficta,  nt  tali  exeutieiidi 
impingcrent :  banc  Oraeci  nvpyov  di- 
cunt.  Radcr.  Epigr.  14.  lib.  4.  vs.  9. 

2  Nil  nisi  vota/acil]  Fortuna^,  non 
arti  locus  est. 

Epig.  XVII.  1  His  »eno,t!fc.]  Inaba- 
co  (inquiunt)  sen  alvco  luditur  duabus 
tesseris,  quaruni  juimerus  suinmus, 
duplex  scnio.  Sod  ipiid  si  dicamus 
abacum  bunc  ftiisse  fiislinctum  12.  ab 
oiuni  latere  tcsseiisscu  spaciis,  quas 


regiones,  nrbes,  sen  mandras  appel- 
labant?  ut  Epigr.  71.  1.  7.  vers.  8. 
Vcl,  *  Heic,'  id  est,  in  tabula,  duo- 
decim  punctis  notata,  luditur  ad  tes- 
seram  :  et  in  eadem  etiam  tabula 
calculis,  boc  est,  latriinculis  luditur. 
Hie  est  sensus  illius  disticbi.  Eadem 
igitur  tabula  et  tesseris  et  latrunculis 
serviebat:  sed  alteruni  tabuize  latus, 
in  quo  tesseris  ludebatur,  lineis  vel 
punctis  duodecim  descriptum  distinc- 
tumque  erat,  in  qnibus  calculi  varie 
disponebantur,  prout  tesserae  ceci- 
dissent.  Lineas  illas,  sive  puncta, 
scripta  etiam  Latini  vocabant,  Graeci 
ypafxij.as\elypdixfxaTa.  tSnImasius.  Pri- 
niiim  ab  initio  legendum  e  Ms.  Hac 
mild:  nenipe  tabula  lusoria:  ut  Epigr. 
35.  et  47.  Deinde  duodecim  puncta 
non  sunt  tabulse,  sed  binannn  tesse- 
rarum,  quum  singulae  non  ultra  se.x 
babeant.  Vide  de  Pec.  Vet.  3.  15. 
Gronovius. 

2  Calculus  hie  ^mino']  Calculus, 
deprehensus  utrinque  nudus,  ab  hoste 
circumventus  capitur.  '  Fac  pereat 
vitreo  miles  ab  hosle  tuus,'  Ovid.  2. 
de  Arte,  et  3.  '  Unus  cum  gemino 
calculus  boste  perit.'  Discolor  hoste 
peril]  Epigr.  71.  1. 7.  vers.  S.  et  infra, 
Epigr.  20. 

Epig.  xviii.  1  Alea  parva]  Pro  re 
deposita  in  ludo  bic  capitur,  (jua;  par- 
va  est,  et  nee  damnum  facit,  nee  lu- 
crum ;  pueris  tamen  sat  grandis  est, 
cum  vapulant.  Epigramm.  85.  lib.  5. 
vers.  1. 

2  Ahslulit  ilia  nates]  Nudavit  ad 
pa'uas,  si  ultra  diem  permissum  luse- 
rint.  Farnabius.  Videtur  potiiis  ali- 
quid  tiirpe  ac  nef'andum  signiiicari. 
Gronovius. 

Epig.  xix.  1  Armare  memento]  In- 
struere. 

2  V<i:tera  nos  deilimus]  Tbecam. 
Liviora  para]  Calamos,  stilos,  scal- 
prum. 

Epig.  xx.  1  Insidiosorum,  Sfc.]  In 
insidiis  enim  latent  sid)seHsores  qui- 
ilam  c  lalruuculis,  qui  lioslein  iucau- 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    XIV. 


1441 


film  inteicipiant.  Calculormn  ergo 
et  latrunculorum  ludus  idem  omnino 
fuit :  nam  et  latrunculi  calculi  di- 
cebantur.  Ovid.  'Saepe  latrocinii 
sub  imagine  calculus  ibit. '  CaU 
culi  ergo  et  latrones  iidem.  Greeci 
recenlioies  ^arpiKiov  hunc  lationnm 
Iiidiini  vocarunt :  quia  totnm  Zatricii 
aut  latronum  Itidi  negotinm  belluni 
erat,  vel  belli  simulacrum  :  hinc  cal- 
culi ipsi,  quibus  ludebatur,  et  latro- 
nes et  niiiites  dicebantur.  Pocta  ve- 
ins: '  Et  vitreo  peraguntur  niilite 
bella.'  Sahnns. 

2  Gtmmeus,  ifc]  E  vitro  discolori 
facti  latrunculi :  ut  Epigram.  72. 
lib.  7.  vers.  8.  quorum  alii  grassato- 
res,  insidiatores  alii. 

EriG.  XXI.  1  Ferro]  Graphiis,  stilis 
ferreis,  quibus  in  tabulis  ceratis  ex- 
arabatur. 

Epig.  xxu.  1  Lentiscum  melius, &j-c.] 
Cnspis  e  lentisco. 

Epig.  XXIII.  1  Verminut  auris]  Pru- 
rit,  vexatur. 

2  Lihidinibus']  Titillationi,  pruri- 
gini. 

Epig.  xxiv.  1  Tenuia,  Sfc]  Alii, 
Splendida.  Ut  ^h  '  boinhycina '  pro 
ipso  nomine  ponatur ;  materia  pro 
forma.  Ne  igitur  reticula  bombycina 
et  subtilia  et  tenuia  violent  madidi 
capilli.  Erat  enim  in  reticulis,  fas- 
ciis,  vittisque  luxus  iugens. 

2  Figut  acus]  Ista  acu  omnes  an- 
nuli  comarum  in  capite  jam  ornato 
fixi  continebantur,  ne  Huerent  laxius. 
Idem  Martialis  :  '  Unus  de  toto  pec- 
caverat  orbe  comanmi  Annulus,  in- 
serta  non  bene  fixus  acu.'  Salmas, 
Figat  aais  tortus]  Gruterns,  cum  in 
Ms.  reperissct  spartus  (nee  aliter  nos 
in  Arond.)  conjecit  sparsas.  Sed  quo- 
modo  figuntur  sparsa?  Hie  explican- 
dum  erat :  nam,  qui  hoc  capere  non 
poterant,  subjecerunt  tortus.  Dicam. 
Sparsie  hie  non  sunt  fusas,  sed  adsper- 
saeunguento:  nee  spursa:  comce  aViud 
quam  'madidi  crines  '  in  pra:cedenti 
Delph.  et  Var.  Clus.  Mar 


versn,  quam  '  madidae  comae 'Epigr. 
50.  Sic  *  saxa  spargere  tabo,'  et '  hu- 
mus sparsa  ccelesti  lore.'  G'ron. 

Epig.  xxv.  Jocns  in  calvani,  cui 
frustra  donatur  pecteu,  quum,  quod 
pectat,  non  habeat. 

2  Bvxus  qua;,  Sfc]    Pecten  buxeus. 

Epig.  xxvi.  1  Cuustica]  Sapo,  cu- 
jns  vis  caustica  capillos  ustulat  ruffat- 
que.  Teutonicos  accendit]  Germanis 
in  usu  hie  sapo  ad  capillos  rutilandos  ; 
Plinius  lib.  28.  cap.  12.  Spuma  capil- 
los] Germanoruni  scilicet,  qui  flava 
caesarie  pulchri.  Quasi  dicat  :  Si 
caustica  utare,  superabis  Germano- 
runi caesariem. 

Epig.  xxvii.  1  Mutare,  Sfc]  Tin- 
gere.  Turneb.  lib.  9.  cap.  23. 

2  Mattiacas]  Trochiscos  e  sapone, 
ut  Epigrammate  praecedenti,  a  Mat- 
tiaco,  opp.  Germaniae  ;  Baden,  Quo 
tibi  calva]  Non  majori  tibi  usui  futu- 
ras,  quam  pectinem:  Epigram.  25. 
supra. 

Epig.  xxviii.  1  Qua  nimios,  ^c] 
Quae,  sicubi  pnblica  defecerint  in 
theatris  vela,  vcntis  revoluta,  ut  se- 
quent. Epigr.  piivata  arceant  nimios 
soils  ardores,  ventique  vim.  Umbella 
dicta  ab  umbra  quam  facit :  Graecis 
cKidStoi':  foeminis  hodie  nobilioribus 
usitata,  frequens  in  Italia :  caput  ve- 
lut  coclum  quoddam  tegit. 

Epig.  xxix.  Causia]  Alii,  Gausa- 
pu.    Pilei  Thessalici  contra  solem. 

1  Tectus]  Pro  tectus  Gruterus  e  Mss. 
legit  tecum:  et  observat,  pro  eo  qnod 
habemus.  Nam  ventus,  in  opt.  codice 
esse  Mundalus.  Ex  quo  Salmasius, 
Mantatus.  Posse  tamen  et  3Iandatus 
retineri :  nam  'manduni'  et  'inan- 
tum  '  dicebant.  Qui,  inquit,  manta- 
tus est  in  Pompeiano  theatro,  vela 
populo  solet  negare,  quibus  ipse  non 
indiget :  nam,  qui  manto  tectus  est, 
aequo  animo  fert  vela  negata  populo. 
Vela  ciutem  negata  dicebantur,  quae 
theatro  non  intenderentur.  Idem 
Martialis  alio  loco,  lib.  9.  Epigr.  Sfl. 
liul.  4  Y 


1442 


NOTiE    VARIORUM    IN 


'  Et  rapiant  celeres  vela  negataNoti.' 
Salmas. 

Epig.  XXX.  2  Sit  modojirinamanus] 
Si  non  erret,  si  non  ced.it  manus. 

Epig.  xxxi.  1  Dejecta  longo,  ^c] 
Declinata  vel  extita  a  fera:  sic  aper 
ille  Ovidianus  Adonidis  '  excussit 
pando  venabula  lostro,'  in  pvienun 
mens.  Malo  enira  de  lostro  apri  in- 
teliigere,  quam  de  venabulo,  cnjus 
longatn  aciera  Raderus  dici  rostrum 
putat. 

2  Brevis]  Scriv.  levis.  Sensus  est ; 
Si  excusserit  tibi  venabuhim  aper, 
siipplebit  vieem  venabuli  ciilter. 

Epig.  xxxii.  2  Arma  tribunicium, 
^c]  Gladiolus  zonae  appensus,  quo 
donates  honoris  causa  tribunes  cin- 
gebant  imperatores,  ut  Surara  Tra- 
janus  apud  Dionem. 

Epig.  xxxni.  1  Curvis  signal,  Sfc.'] 
An  circuli  isti  et  venae  in  ipso  ferro 
temperato  apparent  ?  nt  vohint  inler- 
pretes  :  an  manubrii  armamenta  ? 

Epig.  xxxiv.  1  Curvacit  in  usus] 
E  directo  ense  in  falceni.  Sic  galea 
in  alveum  ad  apum  mellificia,  Alciat. 
Emblem.  177. 

Epig.  xxxv,  1  Audio  nummis]  Bo- 
norum  proscriptorum  subhastatio. 

2  H(cc^  Securis  bellica,  Amazoniim 
inventum.  Quadringentis,  ^c]  Unde 
hoc  pretium  ?  a!)  armorum  penuria  ? 
an  ab  artifice  ?  N.  L. 

Epig.  xxxvi.  1  Hwcarma]  Forfex. 

2  H<ec  longis  utilis']  Scalprum  ton 
sorium.  Nanique  et  ungues  resecare 
ad  tonsores  pertinebat,  ut  de  Bruti 
Porcia  refert  Val.  Max.  lib.  3.  cap.  2. 
et  lib.  4.  cap.  6.  etde  Vuiteio,  Hora- 
tius  EpistoIa7.  libri  1.  Genis]  No- 
vacula. 

Epig.  xxxvii.  Componendos  ait, 
et  constringcndos  in  scrinio  libros, 
ne  soluti  eornnnpantnr,  et  tineis  blat- 
tisque  iudibriuni  fiant.  Rad. 

Epig.  xxxviii.  2  Texanlur,  Sfc] 
Rcliquaruu)  regionum  arundines  pa- 
Instres  sorviunt  solum  operiendis  tec- 
tif). 


Epig.  XXXIX.  1  Duldsconscia,ifc.] 

'  Me  ludere  teste  hicernaj'&c.  Epigr. 
104.  lib.  11.  Exigiturque  testimoni- 
um a  luoerna  contra  Megapenthen, 
Lucian.  KoTciirXous. 

Epig.  xi-.  I  Ancillam,  ifc.}  Cande- 
la,  quae  aucilla  est  lucernae,  praestat 
noctem  tutam  a  tenebrionibus  :  vel, 
Candela  quae  tibi  sorte  contigit,  ut 
pote  pauperis  muuus,  praestabit  tibi 
idem  officium  quod  divitis  lucerna ; 
conscia  scilicet  erit  dulcis  lectuli,  et 
luce  minus  clara  praebebit  ancillae, 
consorti  pauperis  lecti,  '  Quas  timi- 
dus  tenebras  vellet  habere  pudor.' 

Epig.  xli.  Polym,]  Plura  liabens  el- 
lychnia  seufuniculos,/uu|as.  Ex  noKvs 
et  /jLv^a.  Unde  5//iu|os,  rotixv^os,iTo\i/fjLv- 
|os,hoc  est,  lucerna  duorum  ellychnio- 
rum,  trium,  et  pltirium.  Mv^a  vero 
hie  idem  quod  fWvxvtov:  seu  fonies 
lychni  et  birernae  :  ita  ut  in  una  lu- 
cerna plures  lyclinuclii,  seu  nasi,  ros- 
traque,  qua?  sustinent  vel  candelas, 
vel  cereos  ;  ut  plerunque  pensiles 
sunt  lyclmuchi,  qui  sex,  septem,  ant 
plura  luminain  orbem  ferant.  Rad. 

Epig.  xtai.  2  Suhducta]  Furtosub- 
lata:  ut  Epigr.  59.  lib.  9.  &c. 

Epig.  xLiii.  Corinth.^  Ex  are  Co- 
rinthio,  quod  optimum.  Vide  quae 
ad  vers.  795.  Medeae  Senecae  nos- 
tri. 

1  Nomina,  ^c]  Lucrrnam  a  Grae- 
cis  accepere  frugales  Komani,  louge 
post  candelabrum,  in  quo  figebatur 
candela  seu  funiculus  ardens. 

Epig.  xliv.  2  Lucerna  tiln]  Ardcn- 
te  pariter  ligneo  candelabro. 

Epig.  xlv.  Pila  pag.]  Dicta  paga- 
nica,  vel  ab  hominibus  paganis,  vel 
pagis  urbanis,  quibus  erat  in  usu. 
Pila  i)aganica  pluma  farciebatur,  mol- 
lior  erat  pila,  durior  et  minor  folle, 
major  trigonali.    Had. 

1  Difficilis]  Quia  aegre  stipatur  in 
pilam.  Pugunica  pluma,  Hfc]  Vide 
Epigram.  19.  lib.  4. 

Epig.  xlvi.  1  Nobilibus]  ScaK  wjo- 
liitibus,    Srriv.    coujoct.    <S'i    me   scis 


M.    VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    Xrv. 


1443 


Polyli  levis  expuls.  Vide  Epigr.  72. 1. 
7.  Sinistris]  Epigr.  72.  lib.  7.  vers.  11. 

2  Rustice,  redde  pilam]  Qui  tantum 
paganica  liideie  nosti :  vel,  nidis  et 
indocte  pilae.  Sic  infra,  Epigram.  58. 
(iritcffi  linguffi  nidem  vocat  nisticum. 

Epig.  xlvii.  2  Folk  decet,  ^c.} 
Vide  Epigr.  19.  lib.  4,  et  lib.  12.  Ep. 
83.  sed  minore,  qui  veiito  distentus 
.Tgitatiir  facili  manu. 

Epig.  xtviii.  1  Antai  draucits] 
PaliEstriteSjStndiosus  palaestra?,  qua 
claruit  Antaeus.  Epigr.  48.  lib.  14. 
vers.  2.  At  Turncbns  lib.  9.  cap.  23. 
sensu  minus  verecnndo  iutelligi  vnlt, 
atque  aherum  disticlii  versum  ad 
eundem  draucum  refert,  qui,  cum 
mollis  sit,  fortis  videri  cupif,  vano 
labore  Antai  cervices  a'quare  cona- 
tiis :  nt  Sat.  3.  Juv.  vers.  88.  Sed  po- 
teris  *  vanum  '  exponere,  agro  inuti- 
lem,  ut  sequent.  Epigr.  Fnrn.  Mirum 
hie  satagere  viros  doctos,  et  non  vi- 
dere,  draucum  velocem  liajc  rapere 
in  pulvere  Ant*),  accipiendiim.  Pul- 
vis  Anta?i,  palsestra.  Vide  Diatuben 
ad  Statium,  cap.  24.  Gron. 

Epig.  xlix.  Halteres]  Erant  niassae 
e  plumbo,  ferra,vel  lapide,  (piibus  in 
aaltu  librabaiit,  ab  SaAo^uoi.  Videtur 
et  liorum  usus  I'uisse  in  balneis  ad  su- 
dorem.  Juveual.  Sat.  6,  vers.  422. 
Tiim  Poeta  stultum  haltera  vocat ; 
quod  sine  opera?,  pretio  lieret  ea  ex- 
ercitatio,  et  plus  noceret  corpori 
quam  prodesset. 

Epig.  l.  1  Lutet  immundwn]  Luto 
inquinet.  I^itidos]  Unguento  delibu- 
tos.  Ceroma  cajnllos]  Epigr.  57.  lib. 
3.  vers.  25. 

1  Hac  pelle  comas]  Galero  e  pelle, 
ut   Epigram.  45.   lib.   12.   vs.  1. 

Epig.  Li.  1  Pergamus  has  ^nisit]  In- 
ventse  forte  in  Perganio,  AsiiR  opp. 
vel  inde  aliatae  sunt  strigilcs.  Dis- 
tiingereftrro]  Iniperativuiu passivum. 
Strigilcs  enim  a  stiingeudo  tergen- 
dove  corpoie  dicta;. 

2  Non  lam  sape,  £fc.]  Minus  indige* 
bis  opera  fullonis  ud  cluenda  lintea, 


quo  magis  sordes  distrinxeris  strigi- 
libns  in  balneis. 

Epig.  lii.  1  Gestavit,  Sfc]  E  cornu 
bovis  est  hie  gnttus,  qui  videtur  ta« 
men  e  naso  rhinocerotis  factus,  quo 
in  balneis  utuntur  lautiores  oleo  sn- 
perfundendi.  '  Magno  cum  rhinoce* 
rote  lavari  Qui  solet,'  Juvenal.  Sat. 
7.  vers.  129.  Dictus  est  a  guttis, 
quod  vinum,  aquam,  sen  oleum  gutta- 
tim  funderet. 

Epig,  liii.  1  Nupcr,  ^c]  Guttus 
liic  est  e  cornu  sen  naso  rhinocerotis, 
qualem  vidimus  nuper  in  Amphithea- 
tro  jactantem  tauros  quasi  pilas. 
Epigr.  9.  lib.  Spect. 

Epig.  liv.  1  Plorator  vermila  pen- 
det]  PuelluSjCUJusfletumsedare  veils. 

2  Sistra]  Sistrum  instrumentum 
erat  j^Igyptium  e  metallo  arguto,  quo 
in  Isidis  sacris  utebantur,  ab  agitatio- 
ne  nomen  habens.  Gra?cis  enim  <re/» 
valet  idem  quod,moveo,  quatio  :  nam 
agitatum  et  concussum  tinnitus  argu- 
tos  edebat.  Epigramm.  29.  lib.  12, 
vers.  19. 

Epig.lv.  1  Projicies  nihil,  8fc.]Seg- 
nes  enim  et  tardipedes  sunt,  nee  assi- 
dno  llagello  provocantur  equi  purpu- 
rea; factionis  ;  quod  de  Venetis  dix- 
it, Epigr.  46.  1.  6. 

Epig.  lvi.  1  Quid  mecum  est  tibi, 
^c]  Pulvis  hie  candefacit  puellarum 
natives  deutes  :  non  vetularum  et 
edentularum  adscititios  ex  ebore. 

P>ig.  lvii.  1  Quod  nee  Virgilius, 
^c]  In  voce  '  myrobalano '  tot  con- 
currunt  syllabaj  breves,  ut  (quod  de 
Equotutio  dixit  Horalius)  '  versu  di- 
cere  non  sit :'  imo  (ad  quod  respicere 
videtur  Poeta  nostcr,  et  quod  idem 
observat  ad  Iliad,  if-  Eustatliius)  nee 
in  toto  opere  vocem  fivpov  usiirpavit 
Homerus,  uti  nee  'unguentum'  Vir- 
gilius. Est  vero  Myrobalanum  un- 
guentum e  glande  arboris  Myroba- 
laiii. 

Epig.  i.viii.  1  Rusticus  es,  Sfc.'\ 
Graeca;  linguae  rudis.  Supra,  Epigr.  16. 

2  Spumn  nilri]  'A<f>phs  virpov. 


1444 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Epig.  lix.  1  Balsmnd]  Balsamnm, 
inquit  S«iviiis,  est  ipsa  arbor  ;  Opo- 
balsanniin  succus  collectus  ex  arbore: 
Xylobalsaraiiin  lignum  ipsius  arboris. 
Hac  sunt  uvguvnta  virorum]  Ita  sane 
Laronia  apud  Ju venaleni,  Sat.  2.  vers. 
41. 

2  Delicias,  tfc]  Unguenta  seu  anio- 
mnm  Assyrium:  ul  lib.  8.  Epigr.  77. 
Ninus  vero  rex  fuit  Assyrioriini.  Alii 
legunt  Nili.  Gruterus  ex  trib.  Mss. 
Cosmi.    Et  consentit  Arondel. 

Epig.  lx.  1  Scisso  nee  inutile  ven- 
tri]  Riigoso  et  sulcis  scisso  utero. 

2  Si  Clara]  Epigr.  22.  lib.  11. 

Epig.  lxi.  Vulcanus  in  cornu  con- 
clusus,  ut  loquitur  Mercurius  Plauti- 
nus.  'Laterna'  dicta,  quod  ignis  la- 
teat  intus  clausus. 

Epig.  lxii.  1  Aut  me,  4"C.]  Neque 
potest  obvius  quispiani  me  a  cornea 
discernere. 

Epig.  lxiii.  2  Qucb  primum,  ^c] 
Quffi  fertur  a  Pane  inventa,  et  '  dis- 
paribus  septem  compacta  ciciitis.' 

Epig.  lxiv.  Differt  a  fistula  tibia 
forma,  non  materia  semper  :  nam  et 
tibia  fiebat  e  cicutis,  caiamis,  buxo, 
uti  et  fistula  ;  quamquam  tibia  etiam 
ex  aBre,  cornu,  osse,  <Sic.  Forma  non 
eadem  omnibus  ;  alise  linguatae,  alias 
elingues ;  alias  ixovavKoxjs ,  alias  Smu- 
\ovs,  lioc  est,  simplices  el  geininas  ap- 
pellabant.  Monaulos  ergo  dicebatur 
singularis  tibia,  ad  differentirim  toD 
^ixiyovs,  qnum  bina;  siniul  inflautur, 
Rad,  Salinas. 

1  Ebria  tiLicina  biiccis]  Conviviis 
■dhibita  quaj  tibiis  caneret.  Plutar- 
chus  Problem.  8.  lib.  7.  Sympos. 

2  S(epe  duas  pariter,  Sfc]  INIodo  ge- 
minas  pariter  inflat,  dextram  et  si- 
iiistram ;  raodo  simplicem  et  unicam. 

Epig.  lxv.  2  Pro  puero,  ^c]  Ita 
legend iiin  :  ipse  pes  sibi  erit  pro  puero. 
Si  forte,  inquit,  puer  defueiit,  et  so- 
leas  libi  libeat  suinere,  cum  soleis 
lanatis  poteris  ipse  e  cubiculo  exire 
et  soleas  petere  :  et  sic  vicem  pucri 
pes   in  solea   lana  supplehit.    Hinc 


videmus  udones  et  soleas  istas  lana- 
tas  saepe  pro  cakcamentis  vel  soleis 
intra  cubiculum  gestari  solitas.  Sal- 
mas.  Pes  erit  ipse  sibi]  Scriverius  ex 
duobus  Mss.  Pes  erit  ipse  tibi,  id  est, 
servus  a  pedibus. 

Epig.  lxvi.  I  Taurine,  Sfc]  Habes 
enim  mammas, '  Quas  vix  taurine  po- 
teris circundare  tergo.'  Ad  quern 
Virgilii  versum  allusisse  Poeta  vide- 
tur. 

2  Pcllis,  Sfc]  Mamillare  e  pcUe  : 
fascia  seu  strophium,  quibus  tumor 
papillarum  coercebatur.  Catullus  : 
'  Non  tereti  strophio  lactentes  vincta 
papillas.' 

Epig.  lxyii.  Muscaria  pavonina] 
Flabellum  ad  abigendas  muscas,  e 
pavonis  cauda. 

Epig.  lxviii.  1  Peccaniis,  Sj-c]  Cop- 
ta  fuit  placenta  ex  siligine,  amygda- 
lis,  nucleis,  passulis,  &c.  Rliodiam  ta- 
men  adeo  duram  esse  jocatur  Poeta, 
ut  colaphi  vice  porrigatur  servis  man- 
denda,  quo  pngnis  snis  parcat  donii- 
nus :  simulque  ludit  in  Paronomasia 
rod  K6-KT(t)  et  '  coptse.'  Rliodia  ergo 
copta  adeo  dura  erat,  ut  bnccellatus 
panis,  ita  ut  dentes,  nisi  firnios,  p*ne 
elideret.  Unde  Poetae  jocus  in  banc 
coptani,  qute  domino  pugni  loco  erat, 
mulctare  servum  cupienti. 

Epig.  lxix.  1.  2  Priapum,  ijiguirin] 
Utriusque  sexus  al5o7a  ex  siligine  fie- 
bant.  Epigr.  3.  1.  9.  vers.  3.  Purus 
eris]  Ore  non  liinc  impuriore  :  (juod 
To7s  fiv^ovpovcriv  accidit. 

Epig.  lxx.  1  Bona  SaturnalUt  par- 
ens] Soleninis  acclamatio  in  Saturna- 
libus,  '  lo  Saturnalia,' '  Bona  Satur- 
nalia.'   Epigr.  2.  1.  11.  vers.  5. 

2  nice]  Glande  iligna. 

Epig.  lxxi.  Muscariuin  bubulum] 
Cauda  bovis  ad  tergendas  et  excu- 
tiendas  vestes;  uti  pavonis,  mode 
Epigrammate  07.  ad  muscas. 

Epig.  i.xxii.  1  Qui  renit,  ifc]  Qui 
missus  est  tibi  in  Saturnalibus,  medio 
Decembri  celebratis,  n)ilii  missus 
fuit    aiitu   Saturnalia  :  quoKini    legi- 


M.    VAL.    MARTIAIJS    HPIGR.    LIB.    XIV. 


1445 


timi  erant  dies  5.  adscititii  sigillares 
2. 

Epic,  lxxiii.  2  Per  me  dicere,Sfc.] 
Naturae  instinctii,  quje  numina  ado- 
randa  docet.  Adiilatorie.  Quasi  di- 
cat:  Alias  voces  sucpius  inculcatas  a 
niagistris  accepi ;  C^esal•enl  salutare 
sine  magistro  didici. 

Epic,  lxxiv.  1  Salutator]  AUudit 
ad  corvuni,  qui  Cfesarem  Augustum 
ab  Actiaca  victoria  reducem  saluta- 
vit :  '  Ave,  Csesar,  victor,  Iinperator.' 
Macrob.  Sat.  lib.  2.  c.  4.  Fellator  ha- 
beris]  •  Corvos  ore  coire  et  concipere 
credit  vulpus,  fceminae  rostro  maris 
inserto:' Plin.  lib.  10.  cap.  12.  Sed 
Aristoteles  negat  et  deridet  hoc  ab 
Anaxagora  proditum,  lib.  de  Animal. 
Quod  ore  coirent  corvi,  pervulgatum 
hoc,  probat  hie  versiculus  :  nee  enim 
siniplicem  nierunique  osculi  coitum 
Kal  n'l^iv  Toiv  pvyx'^^  i"  corvis,  ut  in 
columbis  fieri  existimabant;  sed  se- 
men etiani  ex  coitu  per  os  immitti  in 
foeminam,  quo  gravidaretur.  Inde 
fellator  corvus  vulgo  habitus.  Sal- 
tnasius. 

Epig.  lxxv.  1  Flet  Philomela,  Sfc] 
Fabula  vel  pueris  nota  ex  Met.  Ovid. 
lib.G. 

Epig.  lxxvi.  1  Pica  loquax,  !fc.] 
Epigrammate  87.  lib.  7.  vers.  6.  et 
lib.  9.  Epigram.  55. 

2  Si  me  non  videos,  Spc]  Idem  Op- 
pianns  de  hac  avi.  Vide  Jan.  Dous. 
super  Arbitr.  lib.  1.  cap.  14. 

Epig.  i.xxvii.  1  Talis erit,  Sfc.]  Pas- 
ser, cujiis  mortem  Lesbia  Catulli  arni- 
ca flebat ;  et  ipse  Catullus  3.  Carm. 

2  Ilic  habitare']  In  hac  cavea  ebo- 
ica. 

Epig.  i.xxviii.  1  Artis'\  Pliili|)pus 
lieroaldus,  quern  vide  Annot.  cap.  G. 
legit :  Artis  ebur  medicce  narthecia  cer- 
tiis,  habeliis  Munera,  !)X.  Alii  legunt 
cernis  ?  habebis  HJunera,  Sfc.  Ebm-  nar- 
thecia, ^c.]  Pyxidem  cburneam,  quae 
et  nartheciuni  dicitur;  id  est,  repo- 
sitorium  medicamentorum  e  ferula 
solitum  fieri,  Cic.de  Fin.  2. 


2  Pactius  esse  sua]  Nescio  quis  lau- 
tus,  vel  niedicus. 

Epig.  lxxix.  1  Tantum  ludite servi] 
Nee  scelera  audete,  pcenas  alioqui  da- 
turi  post  Saturnalia. 

2  Signata^  Clausa  et  annulo  sig- 
nata.  7)///ii]  Domino.  Quinque,  ipc*] 
Saturnalibus  ;  Epigr.  53.  lib.  7.  vss. 
1.2. 

Epig.  lxxx.  Fenilam  ait  igni  ser- 
vando  utilem,  et  pueris  verberandis. 

2  Clara  Prometheo,  ^c]  Cava  enim 
in  ferula  Prometheum  Jovi  surreptum 
igaem  detulisse  canit  Hesiodus,  et 
ipse  apud  /Eschylum. 

Epig.  lxxxi.  1  AV  mendica  ferat] 
Peia  rogat,  ut  habeat  honestiorem 
dominum  quam  Cynicum,  cujus  men- 
dicata  frusta  cogatur  ferre,  et  pnlvi- 
ni  officium  dormienti  priestare.  Bar- 
bati  prandia  7mdi]  Cynici,  qui  fiaBlv 
viiyiova  Kol  ffiy.vbv  pascit. 

Epig.  lxxxii.  1  /n  pref to, ^c]  Sco- 
pae  olini  e  palma  factae. 

2  Sed  pretium,  S^-c]  Scriv.  leg.  cen- 
set :  Otia  sed  scopis  nunc  anulecia  da- 
bil.  'Analecta'  hie  est  6  dj/oAe'/cnjy, 
non  TO  avaKeKTa.  Nam  analectae  ser- 
vi sunt  qui  ossa,  et  micas,  quse  de 
mensa  cadunt,  de  paviinento  collige- 
bant,  manu  ea  corradcntes,  non  sco- 
pis verrentes.  Hunc  divitum  luxum 
notat  hie  Martialis.  Scriver.  Sed  pre- 
tium, Sfc.']  Sed  reliquiarum  copia  ex 
hodierno  luxu  augebunt  pretium  sco- 
pis. Sic  vulgo :  sed  Brodaeus  et 
Gruterus  ex  triga  Mss.  Otia  sed  sco- 
pis. Scriverius  etiam  :  Ocia  sed  sco- 
pis nunc  aiialecta  dabit:  et  esponit 
'  analecta,'  ministrum,  qui  reliquias 
coliigit.  Epigr.  20.  lib.  7.  vers.  17. 

Epig.  lxxxiii.  1  3Ianus,  &fc.]  In- 
strumentum,  quod,  quo  mantis  non 
pertingebat,  manus  vicem  supplebat 
ad  pruritiim  scapalaruni  fricandum 
atque  scalpendum. 

2  Si  quid  pulice]  Pediculns. 

Epig.  Lxxxiv.  1  Ne  toga,  &iC.^  Ne 
pilosi  fiant,  et  (ut  1.  1.  Epigr.  07.) 
'  inhorreant  mento'  libri   manu  vel 


1416 


NOTyE    VARIORUM    IN 


veste  lectoris  attiiti,  tegantiir  tabula 
abiegna. 

Epig.  Lxxxv.  1  Nomina,  l^c.'l  Lec- 
tus  habet  nomen  a  pavoiiis  plumis 
qiiibus  ornalur.  Sunt  tanien  qui  ci- 
treum  intelligunt.  Tabulfe  enim  ci- 
treae  undatiin  crispaeeiant,  et  majore 
in  gratia,  si  pavonum  caudee  oculos 
imitarentur.    Plin.  lib.  13.  cap-  15. 

2  Nunc  Junonis  avis]  Fabiiia  ex 
Ovidii  Metam.  1.  nota.  Argus']  Gus- 
tos lusconversus  in  pavonem. 

Epig.  lxxxvi.  1  Stragula,  ^c] 
Ephippiuni.  Biodzeus  lib.  4.  Misc. 
cap,  16.  Veredi]  Equicursoris.  Epigr. 
14.  lib.  12.  vers.  1. 

2  Ficus  equo]  Ulcus  quani  avKwaiv 
vocant. 

Epig.  lxxxvii.  Stibadia]  ^n^dSiov 
torulus  est  e  graniine,  herbis,  frondi- 
bus,  seu  floribus  sti|)atus,  a  (TTei'/Sto. 

1  Lunula  sigma,  Ifc]  Postqtiam  tri- 
clinia ab  usu  recesserunt,  et  pro  Iri- 
cliniis  accubita  et  stibadia  dici  coe- 
pere,  quorum  fignia  semicircularis 
erat,  atque  inde  sigma  nonien  iuvenit ; 
totam  mcnsam  non  circunidabant, 
sed  spatium  in  ea  parte  relinque- 
bant,  qua  circulus  deficiebat,  ad  in- 
ferenda  sc.  fercula,  &c.  Triclinium 
ergo  erant  tres  lecti  divisi  et  sepa- 
rati:  sigma  vero  unus  perpetuus  lec- 
tuR,  semirotundus,  quod  et  stibadium 
et  accubitum  dixere.  Triclinium  om- 
nibus mensis  poterat  convenire  :  sig- 
ma vel  stibadium  non  item :  nee 
enim  minus  sigma  majori  mensae,  nee 
niajus  minori  coaptari  poterat.  Se- 
cundum ergo  mcnsarum  magnitudi- 
nem  qua^renda  erant  parva  aut  magna 
stibadia,  qua;  a  numero  convivarum, 
quos  capiebaut,  dic.ebantiir  vel  octa- 
clina,  cum  octo  ca|)erent,  vol  liexa- 
clina,  cum  sex;  et  ita  dc  caetcris : 
hinc  Martialis  lib.  9.  Epigr.  00.  '  Et 
testudineum  mcnsus  quater  liexncli- 
non,'  <S<:c.  Salmas.  Lunula  sigma] 
Epigr.  4K.  lib.  10.  vers.  G.  Scriplum 
lestudine  sigma]  Scriptnm,  id  est,  va- 
riatura,  pictum.    Idem:  '  Scriptus  ct 


jEterno  nunc  priiiuini  Jupiter  auro.' 
Gron. 

Epig.  lxxxviii.  Gustat.]  Reposi- 
torium  in  quo  gustus  seu  antecce.na 
ponebatur.    Est  ergo  species  menss. 

1  Fcemineam,  ^c]  Ex  persona  gus- 
tatoris.  Non  exornor  viiioribus  puta- 
minibus  testudinum  foeminaruni  et 
X(p<nv5)v,\A  est,  terrestrium:  Plinius 
lib.  9.  cap.  10.  sed  niascularum  et 
fulgentium  ex  Indicu  Mart:  Plin. 
lib.  9.  cap.  11. 

Epig.lxxxix.  1  Allanlicamuneru] 
Citreas  mensas  ex  Atlante,  monte 
Mauritaniae.  Epigram.  43. 1.  2.  vers. 
9,  et  Epigr.  66.  1.  12. 

2  Aurea  qui,  fyc]  Si  ex  anro  pnro 
puto  fieret  mensa,  minoris  tamen 
esset  pretii  quani  citrea. 

Epig.  xc.  1  Crispa  quidem]  Ut 
citreae  mensffi  ex  Mauritania  ;  modo, 
Epig.  58.  Nee  sijlvcefilia]  Non  sum 
nata  in  Atlante  monte  et  sylva  Mau- 
rorum,  ut  citrea,  &c. 

2  Et  mea  ligna]  Secnndam  a  citro 
palniam  obtinuit  acer,  arbor  amplis- 
sima  operum  elegantia  ac  subtilitate. 
Plin.  lib.  16.  cap.  5.  Unde  sic  dictam 
volunt,  quod  acria  in  ea  artiiicum  in- 
genia  exerceantur.    Rad. 

Epig.xci.  1  Grat)dia,Sfc.]  Dentes 
elepiianti  sustinebant  mensas  citreas, 
in  omnes  figuras  efficti.  Vide  Epigr. 
17.  et  19.  lib.  Spectacidorum. 

2  Libycas,  fyc]  Epigr.  43.  lib.  2. 
vers.  9. 

Epig.  xcii.  1  Puncla  nolis]  Dis- 
tincta  ])cdibus,  palmis,  digiiis,  uti 
distingui  videnius  tabrorum  regulas. 
Ilex,  a^c]  Amussis  ex  ilice. 

2  Itedemptoris]  Cui  locantur  pretio 
ajdificia  extrucnda.  Prudere  furta 
solel]  Deprelieiidore  fraudcs. 

Epig.  xciii.  1  No7i  est  istn  recens, 
tfc]  Ista  pocula  non  sunt  claborata 
a  nobili  aJiquo  artifice  nostri  tem- 
poris,  sed  ab  ipso  Meutorc.  Epi- 
grammatc  41.  lib.  3.  et  Epigr.  39. 
lib.  4.  vers.  5.  Cwli]  Stili  sculptorii. 

Epig.xciv.  Hoc  dicit, quia  crystal- 


M.    VAr<.    MARTIALIS    EPIGR.   LIB.   XIV. 


1447 


lina  ardenti,  id  est,  calida  aqua  vitia- 
bantiir,  non  item  vitrea.  Strabo  lib. 
16.  scribit,  Koniae:  vitrarios  muita 
commeutos  esse,  et  ad  vitreorum  co- 
lores,  et  ad  eonindem  tornandorum 
facilitateni ;  tantamque  ex  eo  vili- 
tateni  eorum  fuisse,  ut  vnlgo  pocu- 
liiin  vltreum  asse  venuni  daietiir. 
Calices  ejusmodi  vitrei  quos  Strabo 
intellexit,  quique  Romae  tain  vili  pre- 
tio  venum  ibant,  audaces  vulgo  dice- 
bantiir.  Atqui  vitriim  non  dicebatur 
aiidax,  sed  calices  ex  vitro  audaces. 
Audaces  ergo  plebeii  erant  calices,  et 
parvo  venibant;  torno  forniabantur: 
bine  toreumata  Martiali  dicta:  at  in 
sculpendis  ctelandisque  periculuni 
non  parvuni :  nam  saepe  inter  scul- 
pendum  frangebantur.  Hinc  est, 
quod  alibi  Martialis  ait :  lib.  14. 
Epigr.  115.  '  Aspicis  ingenium  Nili, 
quibus  addere  plura  Duni  cupit,  ah 
quoties  perdidit  auctor  opus !'  Atque 
hi  sunt  omniuo  calices,  qui  diatreti 
dicebantur.  Mart.  lib.  12.  Ep.  70. 
'  O  quantum  diatreta  valeut,  etquin- 
queconiati!'  Diatreti  calices  erant 
vitrei,  cavati,  perforatique,  hoc  est, 
sculpti.  AiaTpjj(Tai  enim  est,  perfbrare 
vel  cavare,  quod  Latiui  '  sculpere' 
dicunt.  Qui  enim  gemmas  scalpunt, 
quasi  quosdam  sulcos  in  iis  cavant, 
et  foramina  caelo  imprimunt.  Iiide 
cavatores  dicti  gemmarum  sculptores. 
Salmas. 

1  Non  sumus  audacis]  Nos,  plebeia 
toreumata,  non  sumus  ex  eo  vitro 
unde  audaces  fiunt  calices,  qui  Crys- 
tallinorum  aemuli  se  TEgyptiis  illis 
conferre  audent.  Epigr.  74.  lib.  12. 
Gruterus  leg.  Nos  sumus  audaces. 
Plebeia  toreumata  vitri]  Clarius  alibi 
eliam  ostendit  toreuma  usurpasse  de 
qnolibet  poculo,  ubi  fictilcs  cali- 
ces sic  appellavit :  lib.  12.  Epigr. 
102.  '  Accipe  non  vili  calices  de 
pulvere  natos,  sed  Surrcntiuae  leve 
toreuma  rotsc.'  Nihil  tamen  tam  con- 
trarium  toO  ToptvfiaTus  !>ignificatioui, 
quam   quod    leve    est,  at   sine   ulla 


inaqualitate,  quam  TOfxvriKri  praestat. 
Fictilia  quidem  vasa  etiam  Topevfiara 
dicta,  sed  ea  tantum  quae  signis  caela- 
tis  erant  aspera.  At  levia  et  pura 
nnllo  modo  ropevfxaTa  dici  possunt. 
Salmas.  Toreumata  vitri]  Fictilia  torno 
facta,  sed  et  vitra  torno  etiam  fie- 
bant. 

2  Nostra,  fipc]  Neque  nos,  ut  crys- 
tallina  ilia,  runipimur  calida  aqua. 
Epigr.  74.  lib.  12.  vers.  6. 

Epig.  xcv.  1  Callaico,  ^-c]  Hispano 
auro.  Epigrannn.  lib.  10.  vers.  3. 

2  3Iyos  iste  labor']  Nobilis  artificis, 
utlib.  8.  Epigr.  15. 

Epig.  xcvi.  1  Calicem,  Ifc]  Alii  ca- 
llces,  nomen  habentes  a  Vatinio,  su- 
tore  Beneveutano,  cujus  inventum 
fuere ;  vel,  (ut  alii  volunt,)  ad  cujus 
prominentis  nasi  similitudiuem  eflin- 
gebantur  isti  calices  vitrei,  quatuur 
nasos  habentes.  An  itaque  simpliciter 
dicit,  Vatinium  habuisse  longiorem 
nasum  ?  an  ingenio  fuisse  acriori, 
quod  hos  invenerit?  an  derisorem 
deridet  ?  An  denique,  quod  sagax 
fuit  inquisitor  criminatorque,  post* 
quam  ad  tautas  opes  pervenisset,  ut 
munus  ederet  ?   Xiphilin.  in  Nerone. 

Epig.  xcvii.  1  Grandia,  Sfc.]  Lau- 
tas  lances  sen  patinas  non  nisi  laati 
decent  pisces.  Turneb.  lib.  13.  cap.  3. 

Epig.  xcviii.  3  Porsena']  Rex 
Etruscorum,  ut  et  reges  Rom,  erant 
cpque  lauti  capedinibus  et  uruulis 
fictiHbus,  atque  nostri  hodie  filicatis 
pateris. 

Epig.xcix.  1  Bascauda]  Vas  esca- 
riura,  primum  e  Britannia  allatum, 
mox  et  Romae  factum. 

Epig.  c.  Panaca]  Testa  scilicet  a 
Panacis,  pop.  Rha^tiae. 

1  St  nun  ignota,  4'c.]  Si  quaudo  fu- 
isti  Verona;.  Epigr.  8.  lib.  1.  vers.  2. 

2  Rkalica]  Rhtetia  vero  Veronam 
usque  pertinebat. 

Epiu.  ci.  Boletaria]  Genus  lands 
aut  disci. 

1  Tam  nubilenomcn]  Quippe  nomen 
habeo  a  boletis.    Epigr.  48.  lib.  13. 


1448 


NOT^    VARIORUM    IN 


Queiitur  ergo  hie  Boletaiium  se  cogi 
ad  ferendos  coliculos,  qui  erant  vilio- 
les  boletis. 

2  Prototomis,  ^-c]  Qui  adhuc  teneri 
succiduntur  caulibus  ;  Epigr.  48.  lib. 
10.  vers.  16. 

Epig.  cii.  2  Surrentina,  4"C.]  Fic- 
tile leve,  et  rota  figuli  politum,  ex 
terra  Surrentina.  Vide  Epigr.  110. 
lib.  13.  Plin.  lib.  35.  cap.  12. 

Epig.  cm.  I  Setinos,Sfc.'\  Calorem 
optimorum  vinorum  tempera,  trans- 
luittendo  per  colum  iiivibus  disten- 
tum.  Frange}  Transmitte  per  colum, 
quo  nonnihil  vini  vis  frangebatur. 

2  Pauperiorc,  ^c]  Villus  vinum 
sacco  linteo  attenuabis,  ut  seq.  Epi- 
grammate. 

Epig.  CIV.  I  Attenuare,ifc.']  Epigr. 
praecedenti,  et  Epigr.  GO. lib.  12.  vers. 
9.  et  lib.  2.  Epigram.  40.  vers.  5. 
Vide  Turn.  lib.  17.  cap.  18. 

Epig.  cv.  1  Frigida  non  desit,  ^c] 
Si  modo  suppetat  aqua  arte  frigefacta, 
Epigram.  117.  et  118.  iufra,  atfatim 
erit  calidae  ad  temperandum  vinum. 

2  Morosa  ludere  puree  siti]  Difficili 
et  delicata  nimis. 

Epig.  cvi.  1  Panda^  Magna,  lato 
ambitu.  Rubci'  ureeus  ansa]  A  terra, 
vel  igni. 

2  Stoicus]  Et  ipse  Stoicus  move- 
batur  hujus  colore,  qui  tamen  se  mo- 
veri  negat. 

Epig.  c\  11.  1  N OS  Satyri,  if €.']  Ca- 
lathos,  calices  vinarios.  Vide  Virgil. 
Eel.  5.  ubi  in  sacris  Bacclii  adliibe- 
bantur  calatlii.  Ehria  tigris]  Vino, 
ut  ferunt,  cicurata,  et  Bacclii  curruni 
traliens, 

2  Domini]  Baccbi,  vel  magistri. 
Lnmbere  doctu  pedes]  Epigram.  18.  lib. 
Spectaculorum. 

Epig.  cviii.  Valices  Sagtmtini]  Fic- 
tiles  e  Sagunto  Hispaniae  civitate. 
Epigranimate  40.  libro  4.  versu  15. 

1  Aon  sollicitus  teneat,  Sfc]  Seciirus 
de  danino  :  si  cadanl,  frangantur- 
(jue  :  niox  Epigr.  111. 

Epig.  rix.   1   Gemmatum,ifc.]   Ar- 


genteis  poculis  non  gemma',  sed  au- 
rea  inserebantnr  emblemata  ;  quae  et 
'  clirysendeta, '  et  '  chrysocoUeta,'  et 
'  chrysoclista '  inde  dicebantur:  sic 
gemmee  aureis  poculis,  auruni  argen- 
teis  includebatur  :  crystalliua  autem 
et  myrrina  nuUis  istiusmodi  emble- 
matis  usquam  incrustata,  qure  pura 
et  sincera  per  se  magis  placebant, 
Sahnasius,  Scythicis  ignibus]  Smarag- 
dis.  Epigr.  GO.  lib.  9.  vers.  17.  Au' 
rum]  Poculum  aureum. 

2  Qmt  digit  OS,  ^x.]  '  Eo  processit 
luxus,  ut  multi  gemmas  digitis  de- 
tractas  poculis  inserant.'  Plinius  lib. 
37.  cap.  2.  et  Juvenal.  Sat.  5.  vers.  42. 

Epig.  ex.  1  Gemma,  S^c]  Ampulla 
ex  onyche.  Epigramm.  29.  lib.  11. 
vers.  7.  et  Epigramm.  82.  lib.  3.  vers. 
25. 

2  Sifoliata  sills]  Invaluit  luxuria, 
ut  unguenta  biberentur  :  iJivpca  ohov 
fxtyvvvres  o'vtccs  tinvov.  iElianus  Var. 
Hist.  1.  12.  c.  31.  Foliatum  autem 
erat  e  foliis  Nardi,  costi,  &c.  Plin. 
lib.  13.  cap.  Let  3. 

Epig.  cxi.  1  Peccant,  ^c]  Alii, 
Peccat  Secura  nimium,  soUicilaque  ma- 
nu:  per  diligentiam  et  curam,  aeque 
ac  per  negligentiam. 

Epig.  ex II.  1  Misccnda  ad  pocula, 
Sfc]  Quibus  diluatur  meiuni. 

2  Vina  dahit]  Vt  nimbi  tlieatrales 
aspergunt  crocum  per  iateutes  fistu- 
las in  imiiiensam  altitudiuem  expres- 
sum.  Epig.  3.  lib.  Spect.  vers.  8.  ita 
hie  viuum. 

Epig.  cxiii.  Ulurrina]  Chinadishes. 
Ita  sane  videnlur  ex  descriptioue 
Plinii  lib.  37.  c.  2.  Oriens  (inqiiit) 
murrhina  mittit  ex  hiiniore  sub  terra 
calort  densala.  In  prelio  suntobni- 
toreni  et  coloris  varietatem,  purpnrei, 
candidi,  et  tertii  ignescentis.  Aiiqua 
et  in  odore  conimendatio  est,  &c. 
Jos.  Scalig.  ad  versum  ilium  Proper- 
tii  lib.  4.  '  Miirreaque  in  Partliis  po- 
cula cocta  focis,'  advorsatiir  Plinio, 
asseritciuc  murrliiiia  pociila  ex  Sig- 
nino  coctoapud  Siiias  facta  esse,  quae 


M.    VAL.    MARTIALIS    liPlGR.    LI15.    XIV. 


1441) 


nos  PorccUana  vocaimis.  Vide  Pan- 
ciroliim,  et  ad  euni,  Salmas. 

1  Calidum  potas,  S)'c.]  Epigr.  74.  lib. 
9.  vers.  5.  Buvtit  wine,  \e\  ca\da  tem- 
peratum.  Qiios  versus  qui  de  vino 
Myrrato  accipinnl,  doctissimi  viri 
niagno  in  errore  versantur.  Nee  mi- 
nus falliuUur,  qui  myrrham  et  myr- 
rhina  scribiint.  At  supra  onines  tur- 
pissime  labitnr  Baronius,  qui  niyr- 
rhina  pocula  a  '  inyrrlia  '  aroniate  de- 
ducit,  ct  de  myriba  facta  interpreta- 
tur:  quod  alii  jam  satis  refutarunt. 
Mvp()a  ergo  lapis  ipse,  unde  pocula 
'  niurrea'  et '  nuirrina.'  Latini  'niur- 
ram  '  appellant.  Martialis  :  '  niacu- 
losap  pocula  murra?.'  Salmas. 

Epig.  cxiv.  2  3IuHicii)ein,Sj-c.'\  Fac- 
tam  Cuuiis  Sibyllas  oraculo  Claris. 
Ita  Juvenalis  '  siluros'  dixit  Crispini 
niunicipes,  et '  lageuam  Cretensis  vi- 
ni,'  niunicipem  Jovis. 

Epig.  cxv.  1  Adspicis  ingeninm  A'i- 
U,  ^f.]  Vitreos  hos  calices  fuisse  in 
quibus  iEgypti  ingeniuni  artificium- 
que  ostentabatui,  arguit  lenuiia:  sed 
qua  in  re  spectabatur  ars  ilia?  An  in 
coloruni  varietatef  Miuime:  in  sculp- 
tura  igitur  et  ccelatura  visebatur : 
vitrinn  enini  olim  etiara  argenti  niodo 
caelabatur.  Plinius  :  '  aliud  flatu  fi- 
guratur:  aliud  toruo  teritur  :  aliud 
argenti  niodo  cielatur,  Sidone  quon- 
dam iis  officiuis  nobili :'  in  flatu  figu- 
randis  vitris,  ut  nunc  nioris  est,  et  in 
torno  terendis,  ut  olini  etiam  solebant, 
nullum  operis  periculum :  nam  et 
'audaces,'  qui  plebeii  erant  calices,  et 
parvo  vajnibant,  torno  forniabantur  : 
hinc  '  toreumata  '  Martiali  dicta:  at 
in  sculpendis  ceelandisque,  pericu- 
lum non  parvuni :  nam  sa?pe  inter 
sculpendum  frangebantur  :  hoc  est, 
quod  ait  Martialis:  'quibus  addere 
plura  Duni  cupit,  ah,  quoties  perdi- 
dil  auctor  opus  !'  atqne  hi  sunt  oni- 
nino  calices,  qui  '  diatreti '  diceban- 
tur.  Vide  quae  dicta  lib.  12.  Epigr. 
70.  ad  illam  Notam  '  diatheca'  sen 
'  diatreta,'    Et  vide  Notam  in  Epigr, 


9-1. 1.  14.  Salmas.  Ingcnium  Nili,  ifc.'] 
Artificium  /Ecyptioruni  in  formandis 
vitreiscalicibus  diversicoloribus,quos 
Adrianus  Imp.  'allasontes'  dixit. 
Vide  Scalig.  ad  Propert.  lib.  4. 

2  Pcrdidit  auctor  opus]  Fregit  in 
ipso  opere. 

Epig.  cxvi.  2  Quo  tibi,  <S(-c.]  Nequc 
enim  nobili  decoctas  (de  qua  Epigr. 
04.  lib.  5.  vers.  2.)  convenit  cum  vi- 
lioribus  vinis.  Epigr.  120.  et  121.  lib. 
13.  Aqua  enim  decocta  ex  nivibus, 
iterumque  refrigerata,  niagno  in  pre- 
tio  habebatur. 

Epig.  cxvii.  1  Non  potare  nivem, 
Sfc.']  Non  aquani  nivium,  sed  decoc- 
tam.nive  reconditamac  refrigeratam, 
ut  Epigr.  64.  lib.  5.  vers.  2. 

Epig.  cxviii.  1  MassiUcc,  Sfc]  Noli 
miscere  decoctam  Massiliano  vino  in- 
fumato.  Epigr.  30.  lib.  10.  vers.  1.  2. 
ipsa  enim  aqua  vino  est  pretiosior. 

Epig.  txix.  1  Poscor,  i^x.]  Epigr. 
81.  I.  3.  vers.  15.  Et  verna  moratur] 
Nee  properat  servus. 

2  O  quoties,  ^v.]  INIatella?,  dum  cul- 
cita?,  loco  matellae,  immeiitur. 

Epig.  cxx.  Ligula  argenteal  Gla- 
diolus in  speciem  liiiguse  :  spathula. 

2  Indoctis  grainmuticis]  Qui  perti- 
naciter  insistentes  quantitati,  jure 
syllaba?  non  cedent. 

Epig.  cxxi.  Cochlearia]  Supple,  li- 
gula: ut  sit  cui  congruant  'habilis' 
et  'utilis:'  quibus  non  convenit  'coch- 
leare.' 

1  Sum  cochleis  habilis']  Cum  non  mi- 
nori  Usui  sim  ad  ova  et  alios  cibos 
quam  ad  cochleas:  numquid  nosti  cur 
mihi  potius  a  cochleis  nonieu  quain 
ab  illis  ?  luio  scio ;  a  forma  scilicet  et 
cochlearnin  testis,  primum  in  hunc 
usum  adhibitis. 

Epig.cxxiii,  2  Gcmmajide]  Anu- 
lus,  cui  includitur  gemma,  et  ipse 
theca  clausus. 

Epig.  cxxiv.  1  Romanos,  Ifc,]  Ver- 
sus e  Virgilii  yEneidos  1.  usurpatus. 

2  Ille  facit,  Ifc.]  Augustus  publice 
in  Deoruiu  nuineniin  retulit  Julium 


1450 


NOTiE    VARIORUM    IN 


Cags.  qui  ilium  adoptarat.  '  Jam  facit 
ipse  Deos,'  6cc.  Mauilius,  et  Sueton. 
Jul,  cap.  88.  Poiita  autem  hie  Do- 
niitianum  iiitelligit,  qui  Vespasianum 
coDsecravit  condito  Flaviae  genti  tem- 
plo. 

Epig.  cxxv.  1  Si  malutinos,  S^c.'] 
Vide  Epigr.  26.  lib.  4, 

2  Attrita  veniet,  4"c.]  Legendum: 
A  trita veniet  spoitula sape  toga.  Vulgo 
attrita,  peiperam:  loquitur  enim  de 
toga  salutantium.  Eoruni  enim  toga 
conteiebatur,  qui  potentiores  cole- 
bant,  eorumque  limina  matutinis  sa- 
lutationibus  fVequentabant,  ut  spor- 
tulam  lucraientur.  Salmas. 

Epig.  cxxvi.  I  Sed  won  est,  S^-c] 
Namque  liac  induebantur  opulentio- 
res  in  gymnasiis,  ut  abunde  dictum, 
Epigr.  19.  lib.  4. 

Epig.  cxxvii.  1  Hcec  tibi  turbato, 
^c]  Hffic  pa-nula  e  lana  Cannsina, 
quae  subrufi  et  mulso  non  absimiiis  est 
coloris  :  mox  Ep.  129. 

2  Non  cito  fiet  anus]  Non  cite  de- 
teretur,  durabit  diu.  Vide  Epigr.  40. 
lib.  1.  vers.  2. 

Epig.  cxxviii.  1  Santonico,  ^c] 
Epigr.  54.  lib.  1.  vers.  5. 

2  Cercopithecorum,  fifc]  Quod  cum 
breve  genus  vestis  sit,  ut  patet  ex 
Epigrammate  93.  lib,  1.  vers.  8.  pras 
se  fert  tunicam  qua  amicimus  siniias 
vel  KepKoiri6^Kovs,  simias  caudatas 
(monkeys). 

Epig.  cxxix.  CanusincB  rufce]  Modo 
Epigr.  127. 

1  Roma  mugis,  Sf-c]  Quidani  hoc  in- 
telligunt  partim  de  tunicis  russis  Ca- 
nusinis,  qux  servis  et  militibus  in  usu 
fuerunt,  partim  de  pacnulis  :  quum 
nullo  pacto  de  tunicis  Martialis  lo- 
quatur,  sed  tantum  de  pacnulis  rufis, 
ut  tilulns  indicat.  Cum  prncterea  dis- 
crinicn  fiierit  inter  colorem  rnfuni  et 
russum.  Fcrrar.  Roma  magis,  ijc] 
Intelligc  tunicas  ruNsas  (-aniisinas, 
qua;  servis  et  militibus  in  usu  fuere : 
vel  ccrtf  pii  inilas  lussas;  hinc  pa;nn- 
lati  servi,  <Vc.    •Tuuicir  russap,'  sunt 


<poivi,Ko7  X4TWP6S.  Plutarchus  illas  ^ot- 
viKovs  viroBvrai  vocat.  Isidorus  '  rus- 
satas'  vocat:  'russata,'  inquit,  'qnam 
Giaeci  piiceniceam  vocant,  nos  cocci- 
nam  :  reperta  est  a  Lacedaemoniis  ad 
celandum  coloris  similitudine  sangui- 
nem,  quotiens  quis  in  acie  vulnerare- 
tur,  ne  contemplanti  adversario  ani- 
mus augesceret.'  Romana  ergo  plebs 
fuscis  paenulis  vel  lacernis  ibat  indnta 
vulgo :  milites  vero  et  famuli  lautiores, 
russis.  Salmns. 

Epig.  cxxx.  1  Ingrediare,  ^c]  Ha- 
beas tecum  paenulam  e  pellibus  sen 
corio  ad  arcendas  pluvias. 

2  Ad  subitas,  S^c]  Praeter  has  fnere 
et  paenulae  liyemales,  xf^h<''^''^s  Grsei 
dicunt :  quae  quidem  fiebant  ex  laiia 
Appula  miro  caudore,  et  villoruni 
gratia  commendatae,  et  frigoris  tan- 
tum causa  liabita" :  hae  quod  in  mo- 
dum  gausaparum  textae  essent,  gau- 
sapinae  dictae  :  quod  testatur  Martia- 
lis lib.  6.  Epigrammate  59.  '  Et  do- 
let  et  queritur  sibi  non  contingere 
frigus  Propter  sexcentas  Scaevola 
gausapinas.'  Idemque  de  papnula  gau- 
sapina,  lib.  14.  Epigr.  145.  '  Is  mihi 
candor  inest,  villorum  gratia  tanta, 
Ut  me  vel  media  sumere  niesse  velis.' 
Media  ergo  liyeme  sumebantur.  Erant 
etiam  et  pasnulae,  quibus  extra  nrbem 
tantum  utebantur  et  in  itinere,  et 
etiam  intra  urbem,  Salmas. 

Epig.  cxxx  I.  I  Si  Veneto,  ^-c]  Tea- 
tabantur  consimili  colore  spectatores 
cui  favebant  factioui:  tu  vide  ne  coc- 
cino  sumpto  transfugam  agas  a  tua 
factione,  aliarum  cuilibet  qua?  vicerit 
acclamans.  *  Coccura '  frutex  est  ful- 
lonius,  Grascis  k6kkos  fiatpiicfi :  frutici 
graiia  adliacrent,  e  quibus  fit  color 
ille  lanarum  praecipuus;  ciijus  copia 
summa  in  ea  Hispaniae  parte,  quae 
'J'urdetauia  appellatur,  ut  auctor  est 
Strabo  lib.  3.  Raderus. 

Epig.  cxxx II.  1  Tutas  misisse  la- 
cernas]  Vocat  '  totas  lacernas,'  quic 
cum  pilcis  sunt  sive  cuciillis;  hinc  et 
lacerna  ac  birrus  procucullo  ac  capi- 


M.  A  AL.    MARTIALIS    KPIGR.    LIB,    XIV. 


1451 


tio.  AbbrcviatorFesti:  'lacerna,qiiod 
minus  capitio  est :'  vocat  auteiii  '  ca- 
pitium,'  capitis  tegumentuni.  Salinas. 
2  Nunc  iantum,  <^-c.]  Cum  ad  miinc- 
ris,  tuiii  ad  facultatis  ineje  tenuitatem 
excusandam  tacit  tempus,  Saturnalia 
scilicet,  in  qiiibus  pileata  incedit  Ro- 
raa.  Porro  ex  attritis  lacernis  pilea 
fieri  solita  tradit  Brodaeus  lib.  10. 
Miscellan.  rap.  35. 

Epig.  cxxxiii.  I  Non  est  lana,  ifc] 
Non  tingor,  non  alios  didici  nieutiri 
colores.  Epig.  97.  lib.  1.  vers.  3.  et 
Epigr.  28.  lib.  8.  vers.  6.  et  Epigr. 
100,  lib.  12.  vers.  2. 

Epig.cxxxiv.  1  Crescentes  doinina, 
8fc,'\  Sororiantes  enini,  necdiun  couse- 
cuta  crescendi  modum,siint  gratiores. 
Intra  Epigr.  149. 

Epig.  cxxxv.  1  Necfora  sunt  nobis, 
^c]  Crenatoria  pallia  domi  tantuni 
sumebantur,  non  iis  fas  videre  luceni 
fori,  cui  gravitas  conveniebat  togae. 

2  Pictis  accubuissc  torisi  Acu  pictis, 
pavoninis,  citreis. 

Epig.  cxxxvi.  1  Levia  prosunt] 
Qualia  sunt  serica,  bombicina,  liuea. 
Itaque  alii  leg.  linea. 

2  Calfaciunty  ^c]  Sed  hyeme  vil- 
losae  laenae  palliis  superinductae  calo- 
rem  stipant,  arcentque  frigus. 

Epig.  cxxxvii.  1  Amphitheatrales, 
IfC.I  Ludos  spectabant  omnes  lacernis 
albis  induti  (ut  Epigr.  2.  lib.  4.)  quze 
togis  superinducebantur,  pulveris, 
pluviae,  vel  frigoris  arceudi  causa. 
'  Lacernas  Muuimenta  togae'  dixit 
Juvenal.  Sat.  9. 

Epig.  cxxxviii.  Gausapamllosa,vcl 
mantele]  Mantela  est  tela  vel  linteum 
quo  manus  extergentur:  postca  ge- 
neris enallage,  et  mantelum  dic- 
tum est,  et  niantele :  sic  hac  gau- 
sapa,  qui  Graecis  6  yavad-Tnjs,  et  hoc 
gausapum,  et  hoc  gausape.  Sic  ac- 
cipienda  sunt  mantelia  apud  Vir- 
gilium  :  '  tonsisque  feriint  man- 
telia  villis,'  Villosa  ergo  erant  ilia 
mantelia,  Pliu.  lib.  7.  cap.  11.  Ve- 
teres    ergo   mautelia    ante    pcctora 


ponere  crenantes  consueverant,  iit 
hodie  soleimis  ilia  lintea,  quae  ser- 
vietae  nobis  dicuntur,  qtiibus  m;\- 
nus  et  labra  tergenuis.  Verum  jam 
a?.tate  Plinii  mantelia  non  amplius  in 
usii  erant  avrl  xf^pof^dxTpaiv,  sed  inte- 
gendis  niensis  serviebant :  atque  hoc 
tunc  temporis  discriinen  statuebatur 
inter  niappas  et  mantelia.  Vide  lib. 
XII.  Epigr.  29,  '  Attulerat  niappam 
nemo,'  <S;c.  Salinas. 

1  Nobiliiis,  Hfc]  Mensae  tnae  citreae 
opus  est  villosis  mantilibus  quae,  vin- 
dicent  earn  a  maculis,  vili.s  mea  et 
abiegna  non  formidat  maculas. 

2  Orbibus  in  nostrisl  Mensis  rotun- 
dis.  Circubis  esse  potest]  Impressus 
mensae  ex  lance,  repositorio,  seu 
paropside. 

Epig.  cxxxix.  Cuculli  Libumici] 
Qiios  Bardaicos  appellat  Salmasius, 
fiebant  ex  lana  crassa  Liburnica. 
Est  autein  Illyridis  regio  Liburuia. 

1  Jungere  nescisti  nobis,  ifc]  Cu- 
cullus  capitis  tegmen  fuit,  ut  et  par- 
tem humerorum  velaret,  quales  a  sa- 
cris  hominibus  hodie  gestari  videmus. 
li  cum  lacernis  sumebantur  ;  vel  plu- 
vix  arcendse,  cum  nondum  p^enulze 
in  usu  intra  urbem  esseut ;  vel  la- 
tendi  causa,  ita  tamen,  ut  separari 
a  lacernis  possent  atque  anioveri. 
Unde  ait  Martialis:  'Si  possem,  to- 
tas  ciiperem  misisse  lacernas,  Ivunc 
tantum  capitimunera  mitto  tuo.'  Por- 
ro cuculli  Libumici  dicti  sunt,  quod 
Liburnica  lanaconficerentur  :  de  qua 
Plinius  libro  8.  Illos  igitur  non  bene 
cum  lacernis  albis  junctos  tradit 
Martialis,  quod  colorem  male  reli- 
nentes  eundeui  lacernis  altVicarent, 
ut  pro  albis  callaic*  exuerentur.  Cal- 
laicas  autem  ab  auri  colore  rutilas 
dici,  quidam  existimant;  alii  cni/ai- 
7ias,  id  est,  ca;ruleas  a  gcmmit  colore 
instar  sapphiri.  Ferrar.  Jungere,  4"f.] 
INIale  superinduuntur  albie  lacernac 
cucuUis  Liburuicis,  qui  tinctnram 
non  probe  retincntes  lacernas  ex  al- 
bis icddunt    rutilas   et  coloris  auri 


]452 


MOT/E    VARIORUM    IN 


Callaici,  vel,  ut  Scriveiius  legit,  Cat- 
Ininas,  id  est,  ccenileas,  a  Callai  gem- 
lua,  Sapphii'i  aemula. 

Eprc.  cxL.  Udones  Cilicii]  Calcea- 
nienta  ex  pills  hirciuls. 

1  Sedolentis,  ^-c]  Sed  ex  pills  bar- 
bati  hiici  seu  capri,  qui  '  vii-  gregis.' 

2  Cinijpliio  poterit}  Epigr.  95.  lib. 
7.  vers.  13.  Planta]  Pes. 

Epig.  cxli.  1  Dum  toga,  ^r.]  Vide 
EpIgr.  1.  supra  vers.  1.  el  Epigr.  52. 
lib.  7.  vers.  1.  2.  Quinas  luces']  Qiiin- 
que  enim  erant  legitiini  Saturnalium 
dies,  nt  sup.  Ep.  79. 

Epig.  cxlii.  1  Si  recilaturus,  ^c] 
Vide  Epigr.  41.  lib.  4. 

2  Focale]  Focalia  a  faucibus  dicta 
sunt,  qnibus  liaerent ;  quonini  nsus  ad 
arcendum  fiigus  a  collo  et  faucibus: 
poetis  etiam  recitaturis,  ne  raucesce- 
rent.  Dicit  ergo  Poeta  si  recltavero 
tibi  llbelluni  malum;  moneo,  ut  fo- 
cale (quod  alioqui  poetae  adhibent  ad 
fauces  el  colluni,  ne  raucescant)  tu 
auiibiis  adiiioveas,  easque  obstruas, 
ne  mala  Carmlna  audias.  Rud. 

Epig.  cxliii.  1  Vellcra,  ^c]  Tun. 
Pal.  ex  multa  lana  confertje  triplici 
licio,  non  facile  scinduntur  foifice, 
immo  scrra  opus  erit,  lis  tanquam  as- 
eeribus  secaudis. 

Epig.  cxli  v.  1  Hac  tibi  sortedatur] 
Epigr.  1.  supra  vers.  5.  Tergc7idis,l)-c.] 
*  Usus  spongiaruni  ad  abstergoiula, 
fovenda,'  I've.  Plinius  lib.  31.  cap.  11. 
ot  Lucil.  Epigram,  lib.  2.  Antliol.  cap. 
31.  (TTrdyyov  Kal  ffapbv  (iiOvs  txwv. 

Epig.  cxlv.  1  Is  iniki  candnr  incut, 
ifc]  Vide  Epigr.  59.  lib.  (i. 

Epig.  cxtvi.  1  ISaidi  folio,  H^c] 
Foliato:  unguento  nardiiio.  Supra 
Epigr.  110. 

EPKi.cxi-vii.  1  Strdiitda,  Ifc]  Plus 
facil  uxor  tua  anus  ad  te  t,'elaudum, 
quam  villi  nostri  ad  te  caifaciiiiduui. 

Epig.cxlviii.  1  NudoslraguIa,l!fc.] 
Lodices  geminse  et  coiiiintcs  adliibe- 
bantur  ad  operiendum  lectuni  cum 
fitragulis. 

Epig.  txi.ix.   I    Mammosas  imtuo'] 


Supra  Epigram.  134. 

2  Linafrui]  Aniictorialintea. 
Epig.  cl.  Cubicularia  polymita]  Mnl- 
tis  fills  seu  liciis  contexta. 

Polymitarii  stragula  multis  liciis 
texebant,  quajpolymita  iude  Graecis 
vocabantur.  Non  acu  operabantur 
Alexandrini  illi  polymitarii,  sed  pec- 
tine  ;  nam  in  tela  et  textoriis  instru- 
mentis  artem  suam  exercebant,  ac 
per  hoc  vera  et  proprie  texebant: 
tantum  tamen  eorum  artificium  fuit 
et  industria,  ut  majore  ferme  varie- 
tate  eorum  opera  distinguerentur, 
quam  quie  acu  Babylonica  aut  Pliry- 
gia  picta  essent :  liinc  nou  dubitat 
Marlialis  pronuntiare,  Babylonicam 
acum  debere  conccdere  jiHgyptiaco 
peel  in  i.  Snlmas. 

1  Memphitis']  ^gypiiaca.  Victa 
est  Pectine  Niliaco,  iSfc]  Stragula 
ab  iEgyptiis  texta,  vincunt  tapetas 
vestesque  Babylonias  Phrygum  acu 
pictas. 

Epig.  cli.  1  Nunc  suni]  Virgini, 
vel  non  gravid*.  Dulci,  ^c]  Foetu, 
ut  de  foeminea  zona  exponamus :  si 
de  virili  malis,  dulce  pondus  erit 
gulae  ventrisque  sarcina. 

Epig.  cm.  1  Terra  CatuUi]  Vero- 
na. Epigr.  8.  lib.  1.  vers.  2. 

2  Helicaonia,  .^-c]  Patavina.  Epigr. 
93.  lib.  10.  vers.  1. 

Epig.  cLiii.  Semicinctiuni]  Homi- 
nem  cingeus  medium  a  himbis  demis- 
sum  ad  poplites:  ut  artificum  ven- 
tralc,  vel  pistorum,  tinctorun),  cc- 
revisiariorum,  &c. 

Epig.  cliv.  Lancp  amethrjstina] 
Tinctae  purpura  lanee  dicuntur  inn- 
rice  ebria-  :  mule  itaquc  voccntur 
ipsa;  et  Ametliystina^  id  est,  sobriai? 
Ab  Ami'tliysto  scilicet  gemma,  quaj 
leniter  purpurcum  seu  vineuiu  oolo- 
rem  refert,  nomenque  babel  quod 
temulcntiam  arcere  vulgo  credere- 
tur.    Vide  Epigr.  18.  lib.  10. 

EPIG.CI.V.  1  VeUeribus,liC.'\  Idem 
de  lanis  judical  IMin.  lib.  8.  cap.  48. 

Epig.  ci.vi.  1    iMctdamonia  umica-'] 


M.    VAL.    MARTIALIS    liHlGIl.    LIB.    XIV. 


1453 


Helenas.  Pastor']  Paris. 

2  Deterior,  Ifc.]  Purpura  Lacedae- 
nionia  deterior  qiiam  Tyria. 

Epig.  clvii.  1  Pullo  lugenles']  Qui 
luctus  color. 

2  H(Bc  terra  suns]  Pollentia,  Italize 
oppld,  quae  et  alteram  liabet  in  Ba- 
leari  majorisibi  cognoniinem. 

Epig.  clviii.  1  Tonsis  ministris] 
Servis  viliomm  niunerum,  non  pueris 
delicatis,  coniam  alentibiis,  et  de  pri- 
me grege. 

Epig.  CLix.  I  Oppress(e,8,-c.']  Pluma 
cedit  et  facit  ut  fascia  lecti  (de  qua 
Epigr.  63.  lib.  5.  vers.  6.)  iirat  jacen- 
tem  :  melius  sustinebit  te  tomentum, 
lana  quae  paBnis  vestibusque  deton- 
detur  atque  abraditnr  :  flocks. 

2  Leuconicis,  ^c]  Lin  genes  mitte- 
bant  Romam  cadurca,  bardocucullos, 
et  saga  crassae  et  pingnis  lanse  Epigr. 
54.  lib.  1.  vers.  5.  Aliilegunt;  Lin- 
gonicis  sagis.  Per  '  rasa  vellera  Lin- 
gonicis  sagis '  iutelligit  lanas  novis- 
.simo  sni  purganiento  detractas  Lin- 
gonicis  sagis  pectine  sive  erinaceo 
fullonis:  non  igitur  tunc  tondebatur 
eminens  lanugo  pannorum,  sed  pecti- 
ne tantum  deradebatur  :  libri  tamen 
Martialis  omnibus  locis  scriptum  ha- 
bent  Leuconicis,  non  Lingonicis,  An 
Leucones  dixit  pro  Lingonibus  ?  Sal- 
mas. 

Epig.  clx.  1  Palus]  Arundo,  jun- 
cus,  nlva  palustrls.  Divitum  ergo  est 
Lingonico  seu  Leuconico  toniento 
farcire  culcitas :  pauperum  palea. 
Circense  voaitiir]  Quale  substerne- 
bant  sibi  spectatores  in  Circo,  atque 
idem  videturesse  cum  stramento  Or- 
chomenio  :  de  quo  Plin.  lib.  19.  c.  1. 
Epig.  clxi.  1  Amyclan,  t^-c]  Cyg- 
uca:  propter  Ledam  Lacasnam.  Epigr. 
28.  lib.  8.  vers.  9.  Amyclaj  vero  Laco- 
niae  civitas  fuit. 

2Lana  rfcJii]  Tenerior  pluma:  Jown. 

Epig.  clxii.    1  Fraudata}  Accipi- 

mus    ambabus    manibus    scripturam 

pervetustaj  membranai  Tluianae,  ubi 

vulgo  :  facilis  tibi  cukitd  plumu.     Hoc 


posterius  quideni  sine  sensn.  '  Mula 
frondata,'  id  est,  feno,  quod  mula; 
subtractum  est,  quod  alioqui  mula 
esse  debuisset,  '  tumeat,'  fartus  sit, 
*libi  torus  fragilis,'  qui  statini  fran- 
gituret  subsidit.  'Fraudata,'  ut  apud 
Horatium  :  '  ungor  olivo,  Non  quo 
fraudatis  immundus  Natta  lucernis." 
Et  sic  'subdncta,'  lib.  13.  Ep.  30. 
'  Haec  qua;  Picenis  venit  subdiicta 
trapetis.'  'Fragilis'  quoque  (quod 
confirmant  Gruteri  codex  et  Arond.) 
non  est  ineptissinnim,  ut  visum  Scri- 
verio,  sed  aptissimum,  vel  propter  rh 
'  frangere  toros.'  Vide  4.  Observ.  22. 
Gronoviiis. 

Epig.  clxiii.  1  Redde  pilam]  Red- 
de  pilam  gymnasii  seu  spliivristerii 
moderator!.  yEs  thermarum']  Campa- 
ua,  quae  ab  exercitiis  avocat  ad  bal- 
nea :  quae  certo  etiam  tempore  clau- 
debantur.  Hadrian.  Junius  lib.  3. 
Animadvers.  cap.  11.  6  kwSuv  fjxfcre, 
&c.    Lucian.  trepl  tUv  «V1  fucrQt^  ffvv6v- 

TUU. 

2  Virgine  sola,  ^c]  Cruda  virgine. 
Epigr.  42.  1.  G.  vers.  18.  et  Epigr.  21. 
1.5.  vers.  9. 

Epig.  CLXiv.  1  Splendida  cum  vo- 
Utent]  E  ferro  vel  lerc.  Lusus  ipse 
SiaKo^oKla  :  lusores  SiffKoP6\ot.  Spar- 
tani  pondera  disci]  Lacedaemonii  in- 
venti  atque  exercitii. 

2  Semel  ille  7iocens]  In  nnico  piiero 
Hyaciutho.  Infra  Epigr.  173. 

Epig.  clxv.  1  Vati :  sed  perdidit] 
Orpheo. 

2  Dum  sibi,  fifc]  Dum  respexit,  ut 
babet  notissima  vulgo  Fabula. 

Epig.  clxvi.  2  Qua  duxit,  Sfc] 
Orpheum  actum  in  Pompeiano  thea- 
tre, citliara  canentem,  ferasque  et 
sylvas  tralientem  descripsit  Epigr.  21. 
lib.  Spect. 

Epig.  clxvii.  1  Pustula  surgat] 
Papula  ex  attritu  poUicis  et  chorda- 
rum:  a  push  or  blister. 

2  Plectra  lyram]  Pectines  qnibus 
citliara  pulsatur  :  a  ■K\-i\rTcii. 

Epig.  clxvjii.    1  Induccnda]    Sc. 


1454 


•SOTM    VARIORUINl    IN 


in  Saturnalia  et  luduin.  Rota  est,  ^c] 
TrochuSjCni  et  nomen  et  forma  a  rota 
sen  circnlo.  Alins  oninino  a  turbine. 
Erat  enim  rotnla  ex  aere  sen  ferro,  cu- 
jns  axiculis  appensi  annli  interniitten- 
dnm  et  currenilnm  alte  tinniehant. 

2  Cantus  erit]  Tinnitus  trochi  mis- 
si  :  sanior  lectio,  canthus.  Synecdoch. 
rota,  vel  ferro  hoc  niuniam  rotam 
planstri,  quo  sclent  pueri  ludere, 
erit  itaque  munus  utile. 

Epig.ci.xix.  1  Garrulus,  Sfc]  Re- 
sonans,  nt  Epigram.  pruBced. 

Epig.  clxx.  1  Sine  sorte,  l^c."]  Su- 
pra Epigr.  1.  vers.  5.  Rlienus]  Ger- 
nianiae  fluv.  Synecdoch.  ipsa  Ger- 
mania  devicta,  id  est,  Domitiano. 
Epigr.2.  lib.  5.  vers.  7. 

2  Vera  dediti  Tanquam  aliis  Im- 
peratoribus  ante  usurpata,  Domitia- 
no a  victa  Germania  jure  debita.  De- 
cii.f  adde,  ^c]  Ut  ebibatur  '  Germa- 
nicus '  decern  cyatliis,  pro  nnmero 
literarum.    Vide  Epigr.  72.  lib.  1. 

Epig.  clxxi.  Bpovrov  irai^lov]  Pu- 
sio  Bruti  :  de  quo  Epigr.  77.  1.  2. 
vers.  4.  et  Epigr.  ,51. 1.  9.  vers.  5.  hie 
auteni  de  imagine  ipsius  in  aere  aut 
alia  materia  expressa  loquitur. 

Epig.  clxxii.  Sauroctones  Corin- 
thius]  '  Fecit  Praxiteles  ex  a?re  Co- 
rinlliio  puberem  subrepenti  lacertiE 
cominus  sagitta  insidianteni,  quern 
Sauroctonon  vocant.'  Plinius  lib.  34. 
c.  8.  ex  aaiipos  et  Krelvu. 

Epig.clxxiii.  Ilyacinthus  in  tabu- 
la pictus']  Opus  Niceae,  quod  socuni 
doportavit  Alexandria  capta  Cajsar 
August.    Plin.  lib.  35.  cap.  11, 

2  Gibalius puer]  Hyacintlius  Lacon, 
vtl  ab Oibalo  nepote  suo ex  fratre  Cy- 
noria.  Pausan.  Laconic.  Culpa  dolor- 
que]  'Tn  dolor  es,facinusqiic  meuni,' 
Sic.  Ai)ollo  Ad  Hyacinthum  :  apud 
Ovid.  10.  Metamorph. 

Epig.  clxxiv.  Uermaphroditusmar- 
mnreus]  Plin.  lib.  7.  cap.  3. 

1  Pontes]  Saln.acidis.  Vide  Fab. 
11.  lib.  4.  Met.  Ovid.  rtrHmque] 
Utriiisque  sexns. 


2  Patris]  Tov  'Ep/xov.  Matris  habel] 
Tfjs  'A(/)po5iT7jj. 

Epig.  clxxv.  Dana'e  picta"]  Plin. 
lib.  35.  cap.  2. 

1  Cur  a  te  pretium,  Sfc]  '  Jupiter 
admonitus  nihil  esse  poteiitius  auro, 
CorruptaB  pretium  virginis  ipse  fuit.* 
Ovid.  Elegia  7.  lib.  3.  Amor. 

2  Leda  dedit]  Epigr.  54.  lib.  1.  vs.  8. 
Epig.  clxxvi.   1  Sum  fguli,  Sfc.'\ 

Sum  larva,  persona,  sen  vultus  fictilis 
Batavi  rufi,  honiinis  militaris  et  atro- 
cis.  Batavi  enim  feroces  et  bellicosi 
habiti.  Pueris  quippe  terrori  sunt 
larvati. 

Epig.  clxxvii.  Hercules  Corinthi- 
us]  Ex  aere  Corinthio.  Plin.  1. 35.  c.  9. 

1  Geminos  infans,  ^c.]  Angnes  ab 
Here,  in  cunis  eiisos,  et  Hydram  de- 
victam,  vel  infantes  in  fabulis  audi- 
verunt. 

Epig.  clxxviii.  1  Sigillum]  Icun- 
cnlam  ex  argilla.  Plinius  lib.  35. 
cap.  12. 

Epig.  clxxix.  1  Die  mihi,  virgo 
ferox,  tfc.]  Vide  Epigr.  1.  lib.  7. 
vers.  1. 

2  Ceesar  habet]  Domitianus  habet. 
Adulatorie,  ut  Epigr.  1.  lib.  7.  vers.  2. 

Epig.  ci.xxx.  Europa]  Plin.  lib. 
35.  cap.  10. 

2  Tunc  poteras,  ^c]  Nanique  sub 
ilia  forma  cenlenos  Argi  oculos  ftfel- 
lisset. 

Epig.  clxxxi.  1  Claniahat,  Sfc] 
Notasimt  Leandri  amor,  transfreta- 
tio,  cxitus;  ex  I\Iusa!0,  Ovidii  Epist. 
&c. 

2  Mergite  me  fluctus,  Sfc]  Parcite 
dum  propero,  mcrgite  duni  redeo. 

Epig.  cLxxii.  1  Ebrius,Sfc.]Cer- 
te  erravit  Prometheus  ille  prior  in 
formando  gibbere  et  monstroso  Cle- 
sippo  :  de  quo  Plin.  lib.  34.  cap.  3. 
lusitquo  alter  hie  Prometheus,  id  est, 
ligulus  qui  ex  argilla  in  Saturnalitiis 
muneribus  effinxit  sigilliim  gibberis 
ejiismodi.  Alii  leg.  Sigerii.  Origo 
hiijus  sigilli  hinc  orta  :  Gegania'prje- 
dives   fcrmiiia  candelabrum  emit  no- 


M.   VAL.   MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    XIV. 


1455 


bile  h.  sestertiis,  ea  tanien  lege  iit 
siinul  etiam  emere  deberet  Clesip- 
piim  fiillonem,  monstiiini  bominis, 
gibbo  fasdiira.  Postea  tamen  Gega- 
nia  suo  Clesippo  nupsit,  enniqne  mox 
ex  asse  scripsit  haeredem  :  qui  prae- 
dives  jam  candelabrum  illud,  cujus 
beneficio  emptus  erat,  numinis  loco 
coluit.  Fcemina  bine  summa  laboia- 
bat  infamia,  ejusque  virnm  ob  defor- 
mitatem  hoc  Epigrammate  deridet ; 
et  simul  jocatur  Poeta  in  Prome- 
theum  qui  hominem  e  luto  formavit 
pulchrnm  et  venustum  ;  qnod  idem 
ille  ebrins  et  in  Saturnalibus  Clesip- 
pum  gibberem  fasdumque  aspectu 
finxerit.  Rad, 

Epig.  CLXXXIII.  Homeri  B.]  O- 
piisculum  de  ranarum  cum  muribus 
pngna,  quod  plerique  Homero  abju- 
dicant. 

1  Ma:onio,SfC,'\  Maeonia  oriundum. 
Vide  Plutarch,  lib.  de  Homero. 

2  Etfronteni]  Et  illo  lecto,  aequiore 
animo  his  meis  veniam  dabis.  Nugis 
solvere  disce  7nm]  Lips.  lib.  1.  Epist. 
Qu'-Est.  5.  ex  Anglicano  libro  emen- 
dat /oriis,  id  est,  quisquiliis. 

Epig.  clxxxiv.  1  Et  Pi-iatni,  ifc.'\ 
Et  Odyssea. 

Epig.  clxxxv.  1  Culiceni]  Virgi- 
lianum  poematiuni  esse,  nemo  sanus 
ibit  negatum  :  sed  Jos.  Scaliger  Cu- 
licem  Virgilii  non  pueri,  sed  plane 
viri  et  maturi  aSpov  koX  reXfiov  opus 
esse,  ex  Suetonio  de  vita  Lucani 
nondum  edito  confirmat,  rationesque 
addit  tarn  certas,  utquemvis  facile  in 
sententiam  trahat.  Rad. 

2  Ne  nugis  positis]  Ne  vaces  gravi- 
oribus  studiis  per  Saturnalia,  quibus 
conveniunt  nugjE  ists. 

Epig.  clxxxvi.  1  Quam  brevis 
immensum,  ^•c.']  *  Prima  tabella,'  rh 
TTp&Tov  iTTvxiov,  primupi  folium :  hinc 
Isidorus  folia  librorum  dicta  esse 
scribit,  '  quod  ex  follibus  fierent,  id 
est,  ex  pellibus,'  quie  de  occisis  ani- 
malibus  detrahi  solent:  sic  et  pugil- 
lares  componi  solebant  ex  pluribus 


tabellis,  qua;  irrvxia  dicunt  Graeci : 
hinc  SiTTTuxa  vocabantur,  quae  ex  d«» 
plici  tabella  constabant.  Latini  eti- 
am '  duplices '  dixere  ;  et  '  triplices,' 
qujE  ex  tribus,  &c.  -rroXinnvxa,  qii8e 
ex  pluribus.  Martialis  de  pugillari- 
buscitreis,  lib.  14.  Epigram.  3.  '  Sec- 
ta  nisi  in  tenues  essemus  ligna  tabel- 
las,  Essemus  Libyci  nobile  dentis 
opus.'  Pugillares  ergo  illi  citrei  ex 
multis  sectilibus  tabellis,  hoc  est,  fo- 
liis  ligneis  compacti  erant,  eadem 
plane  forma,  qua  et  pugillares  dele- 
titii  nostri,  quibus  hodie  utimur,  et 
'  tabletas'  vocamus,  quasi  parvas  ta- 
bulas.  Salinas.  Immensum,  ^v.]  An 
operis  raagnitudinem  respicit?  An 
Poetae  divinam  majestatem  ? 

2  Ipsius  vultus,  cfc]  Frontispicium 
habet  imaginem  Virgilii. 

Epig.  CLXxxvii,  1  Hac,  if c.}  Po- 
test legi  et  Hie,  id  est,  Menander. 
Primum  lusit]  Inter  caeteras  meretri- 
ces  princeps  Thais  amantes  suos  de- 
Insit :  '  priuium  lusit,'  id  est,  ri 
-rrpurra,  prima  in  arte  meretricia  obti- 
nnit  Tiiais,  ita  ut  vere  meretrix  dici 
mereretur  :  non  yXvKepa,  id  est,  be- 
nigna,  comis,  non  molesta,  non  pro- 
cax,  sed  '  vere  arnica,'  hoc  est,  mere- 
trix, qua;  amantes  suos  eludat,  ex- 
cludat,  revocet,  intercipiat.  Petiius. 
Verum  Gronovius  eo  modo  exponit : 
Hwc,  sc.  non  vera  meretrix,  nee  sola 
persona  comica  Thaidos ;  sed  ilia, 
quae  in  lemmate  designata  est, 
'  Menandri  Thais,'  sen  tola  fabula, 
Thais,  inscripta :  nt  Andria  Teren- 
tii.  Ea  igitur  Thais,  Menandri  fabu- 
la celeberrima,  *  primum  lascivos 
amores  juvenuni  lusit,'  hoc  est,  pri- 
mum in  scena  exhibuit  et  materiani 
comcediae  fecit  amantem  adolescen- 
tem.  Significat  itaque  Menandrum 
auctorem  esse  novse  Comctdia?,  a 
Tbaide  auspicatum.  Jam  quod  se- 
quitur :  'Nee  Glycere,'  sed  'vere 
Thais,'  &c.  Si  roges  iterum,  qua» 
Thais  ?  respoudebo  :  non  profecto 
alia,  quam  ilia  ipsa  Comivdla  ;  cujus 


145G 


NOIVE    VARIORUM    IN 


tanta  virtus,  ars  tanta,  tanta  snavi- 
tas,  lit  dicere  possis,  hoc  excelleiitis- 
siinum  opus  vere  fiiisse  amicaniPoe- 
t<e,  hoc  est,  noctes  diesqne  ab  eo  cul- 
tarn,  cuiatam,  exoruatani  :  denique 
animam  et  delitias  fuisse  illius  uni- 
cas ;  non  illam  Glyceren,  quee  tani 
potens  ftiisse  fertur. 

2  Nee  Glyccre,  ^c]  Glycera  aniica 
erat  Menandri,  sed  comoediis  suis 
familiariter  intioducta  Thais  facta 
est  cclebrioii  nomine.  Sic  exponit 
Turn.  lib.  9.  Advers.  cap.  24. 

Epig.  CLXXXViii.  1  Si  eomes  ista 
tibi,  Sfe.]  Viae  vel  longissiniiE  comites 
sufficient  tibi  Ciceronis  Ubri,  nt  Epi- 
graniniate  2.  libro  1.  videturqiie  Ci- 
ceronis stilum  quasi  Asianunj  et  re- 
dundantem  taxare. 

Epig.  clxxxix.  1  Cynthia,  <^c.] 
Vero  nomine  Hostilia,  arnica  Pro- 
pertii. 

2  Nee  minus  ipsa  dcdit]  Sic  ille 
Achilles  '  baud  plus  Debet  IMaeonidaj 
quam  sibi  M<Eonides.' 

Epig.  cxc.  1  PelUbus  exiguis  arc> 
tatur,  Sfe.]  Antiqua  ilia  charta,  qua; 
ex  papyro  erat  Nilotica,  qua  Veteres 
Hsi,  scripturani  ab  una  tanlum  parte 
recipiebat,  nee  in  opistographis  scri- 
bebant,  nisi  adversaria,  &c.  Quie 
igitur  ab  una  tantuni  parte  scripta 
erant,  ca  in  voluniinis  forniam  con- 
globabantur  et  niultum  spacii  occu- 
pabaiit :  non  eniui  adniodum  latic 
ilia;  charts;  licbant.  Hinc  iMartialis 
scribit  bibliothecani  suam  vix  ccpissc 
Livii  Historiani  in  charta  scriptam  : 
at  in  pcllibus  sive  incmbranis  scrip- 
tam facile  quanivis  angustus  locus 
continere  poterit.  Salmas.  Inge7is] 
A  styli  insurgentis  granditate,  an  ab 
operis  magnitudinc  et  libb.  Ill),  inul- 
titudinc  ?  vide  Juvenal.  Satyra  7. 
vers.  98.  et  avriTiOfTai  r^  'exiguis.' 

Epig.  cxci.  1  Doclorum  virorum] 
CJuintiliani  lib.  2.  c.  G.  et  1.  4.  c.  2. 
Seneca;  Khet.  1.  3.  Decl.  et  Contro- 
vers.  2:,.  lib.  ',.  Corn.  Tacit.  3.  Hist. 
Veil.  I'alerc.  Hist.  2.  &c. 


Epig.  cxcii.  1  Uccctibi  multiplici, 
^■i;.]  Massani  vocat  integrum  corpus 
niembranaceuni  multiplici  tabella 
structum.  Graeci  trcoyuaTioi'  appellant. 
'Tabellas'  autem,  ex  quibus  totum 
corpus  constabat,  singula  folia  mem- 
branea  :  '  membranam*  ttiam  voca- 
bant,  totum  corpus  niembranaceuni  : 
ut  idem  lib.  14.  Epigr.  188.  '  Si  comes 
ista  tibi  fuerit  membrana,  putato 
Carpere  te  longas  cum  Cicerone  vias.' 
Ubi  'menibranam'  appellat  omnia 
Ciceronis  opera  in  inembranis  de- 
scripta,  et  in  unum  corpus  redacta. 
Sic  et  per  '  Virgilii  nienibranam'  to- 
tam  Virgilii  yEneidem  intelligit.  Sal- 
mas. 

2  Carmina,  Sfc.]  Libros  15.  Meta- 
morph. 

Epig.  cxciii.  Amavit  TibuUus  De- 
liam,  quam  Apuleius  Planiam  fuisse 
dicit :  Nemesinitem,  quam  Glyceren 
sinit  qui  ab  Horatio  appellatam  ve- 
liut  ;  item  Neaeram,  et  Sulpitiam,  &c. 
Gyrald.  de  Poet.  Hist.  Dialog.  4. 
Tribuit  autem  Deliae  Martialis,  quod 
Tibullus  Nemesi,  libro  I.  Eleg.  5. 
'Ilia  regat  cunctos,  illi  sint  omnia 
curae,  Et  juvet  in  tota  me  nihil  esse 
domo.' 

Epig.  cxci  v.  1  Sunt  quidum,  Sfc.] 
Magis  oratoribus  quam  poetis  adnu- 
nierat  eum  Fabiuscap.  1.  lib.  10.  iiis- 
toricis  alii. 

2  Putut]  Tuin  quia  vcrsu  scriptus 
sum,  tuni  quia  vendibilis,  et  manibus 
bominuni  assidue  versari  pulat. 

Epig.cxcv.  1  Tujitum. ,  Quantum] 
Elegantes  Antitheseis  :  vide  Epigr. 
02.  lib.  1. 

Epig.  cxcvi.  1  Qua;  fuerant  caldu- 
rum]  Et  hoc  et  inscriptionem  (qua; 
fuerat  Culda  elfrigida  aqua)  pracclarc 
eniendavit  ex  opt.  lib.  1.  Grnterus, 
confcssus  tamcn,  nondum  sic  quoquc 
omnia  esse  pcrpurgata.  In  eisdcni 
libris  legebatur:  Visa  suis.  Scribi- 
mus  igitur :  Visa  suis  melius  charta  no- 
taint  aquas:  id  est :  Tibi  notanjias  et 
intelligeudas  dabit  melius  ((uani  ipsa; 


M.    VAL.    MARTIALIS    EPIGR.    LIB.    XIV. 


1457 


se,  quam  ipsae  ingennae  et  naturales, 
quas  liber  contiuet  ac  describit.  Gron. 

Epig.  cxcvii.  2  AUius  in  terra,  ^c] 
Hyperbolice  :  quasi  dicat,  non  niuito 
altiores  quam  ubi  in  terra  sedes. 

Epig.  cxcviii.  2  firms  est  pagina] 
Non  sufficit.  Tota  mihi]  Alii,  prima, 
ut  lib.  1.  intelllgatur  Epigr.  110. 

Epig.  cxcix.  1  Hie  brevis,  Sfc] 
Gradarius  iste  et  tolutarius  equus,  qui 
gvessus  glomerat,  est  ab  Asturia,  re- 
gione  Hispaniae  Callaicse  auriferap, 
Epigram.  16.  lib.  10.  Vide  Lud.  Car- 
rion.  Emend,  lib.  1.  cap.  17. 

Epig.  cc.  1  Vertagus  acer'}  A  tumb- 
ler. De  hac  voce  Tnrneb.  laborat  lib. 
18.  c.  1. 

Epig.  ecu.  1  Emissas,Sfc.'\  Evitare 
missas  in  se  hastas. 

2  Cercopithecus  eram^  Epigr.  128. 
Aupra. 

Epig.  cciv.  1  ^ra  Celcenceos,  ^c] 
Cymbala,  instrumenta  aerea,  tinnula 
et  sonora,  quibns  Galli  in  sacris  Cy- 
beles  usi,  lugebant  Atyn  puerum 
Cybeles  amasium,  cujus  patria  erat 
Celaenae,  opp.  Phrygiae. 

Epig.  ccv.  1  jEtate  puer,  ^c]  Im- 
pubes,  non  pumice  aut  dropace  levi- 
gatus.  Epigr.  29.  lib.  2.  vers.  6. 

Epig.  ccvi.  I  Cullo  necte,  §«;.] 
Epigr.  13.  lib.  6.  vers.  8. 

Epig.ccvii.  1  Cytheriaco,l^-c.]  Ve- 
nereo.  Vide  commcntatorcs  Horatii 
ad  Oden  13.  lib.  1.  '  oscula,  qua;  Ve- 
nus Quinta  parte  sui  nectaris  imbuit.' 

2  Balteus  iste  Jovem]  Ep.  13.1.6.  v. 7. 

Epig.  covin.  Notarius]  Dicti  sunt 
Notarii,  qui  excipientes  verba  dictan- 
tis,  per  notas  et  compendia  scribe- 
bant,  tarn  celeriter  et  expedite,  ut 
linguara  dicentis,  vel  dictantis  etiam 
anteverterent.  Dein  eterant Notarii 
actuarii,  quod  in  acta  referrent,  quae 
dicebantur  in  senatu  et  ad  populum. 

1  Currant  verba  licet,  ^c]  Utut  vo- 
lubili  fiuat  lingua,  roanus  tov  els  raxiis 
8(^  arjueiwy  ypil<poyTos  (ut  loquitur  Ga- 
lenus)  loquentem  przevenit.  Vide 
Scuec.  Epist.  91.  et  Auson.  Ep.  137. 


Epig.  ccix.  1  Levis  ab  cequnrea,  Ifc.] 
Papyrus  e  cortice  junci  yEgyptii  le- 
vigetur  concha  aequorea,  quo  expe- 
ditior  sternaturcalanio  cursus.  Mare- 
otica]  iiigyptia. 

Epig.ccx.  I  Non  mendax  stupor  est, 
Sfc.]  Non  mentitur,  non  simulat  stul* 
titiam,  simplex  et  a  natura  fatuus  est. 
Vide  Epigram.  13.  lib.  8. 

Epig.  ccxi.  1  Mollta  Phryxei,  ^c] 
Caput  vervecinuiii.  Juv.  .Sat.  3.  vers. 
294.  caput  arietis  qualis  Phryxura 
transfretavit.  Vide  Ep.51.  1,  10.  v.  1. 

2  Tunicam']  Ex  vellere  detonso. 

Epig.  ccxii.  1  Hectora  credos]  Vi- 
rum  :  sunt  enim  bene  capitati  pumi- 
liones. 

2  Astyanacta  putes]  Puerum :  sic 
Juvenalis  de  foemiua  caput  aedifican- 
te  :  'Andromachen  a  f route  videbis, 
Post  minor  est  Pygmaea  virgine,'  &c. 
Satyra  6. 

Epig.  ccxiii.  1  Hac  quee  scepe,  Sfc] 
Hoc  in  gratiam  Domitiani  qui  oderat 
parmularios  factionis  Thracum. 

2  Parma  tibi,  Sfc]  Tibi  grandi  mu- 
nimentum  nimis  angustura  ;  pumilioni 
amplum  satis. 

Epig.  ccxiv.  Recte  Turnebus  cen- 
set  ludere  Poetam  in  indicibus  sive 
titulis  duarum  fabularum  Menandri. 
Et  MK7oi5|U€j'o;'quidem  appellat  Pollux 
lib.  10.  c.  31.  Kol  tV  T^  Mi(Tovnfvcf>  Me- 
vavSpos'  'Apavels  yey6va(nv  at  crxdBai, 
Sed  Aure^dnodos  vox  est  nihili  et  con- 
tra omnem  analogiam.  Nee  sic  ha- 
betur  apud  Fulgentium,  quern  ejus 
auctoreni  dat  Turnebus:  sed  hoc 
luodo  :  '  Nam  et  Menander  similiter 
in  Disexapathon  comcedia  ita  ait.' 
Fuiteigo:  Aure^aTraTuv.  id  est,  'Bis 
fallens'  vel  'decipiens.'  Et  hoc  con- 
venit  isti  generi,  spem  sui  facere,  et 
postea  earn  fallere  non  semel,  exeni- 
plo  illius,  de  quo  Ovidius  lib.  7.  Met. 
'  nam  Pliylleus  illic  Imperio  pueri 
volucremque  ferumque  leonemTradi- 
derat  domitos:  taurum  quoque  vin- 
cerc  jussus  Vicerat,  et  spreto  toties 
iratus   auiore,'  &c.     Vidimus  etiam 


Delph.  et  Var.  Clas. 


Martial. 


4  Z 


1458 


NOTiE    VARIORUM    IN    EPIGR.    LIB.    XIV. 


scriptum  in  Ms.  disexepeton.  Vicissitn 
Martialis  hie  locus  tuetur  locum  Ful- 
gentii,  quein  mire  vexat  Reinesius, 
Dysexapto,  Epeisacto,  Episatomo,  Dis- 
exapateto,  Dysexapatcto,  substituendo 
3.  Var.  3.  Quie  omnia  non  sunt  nauci : 
nee  aliudfuit  quam  Disexapaton.  Gro- 
novins. 

Epic.  ccxv.  1  Comoedis,  8fc.'\  Epi- 
gram. 81.  lib.  7. 

2  Fibula  quid  prcsstat]  '  Solvitur  his 
magno  comoedi  fibula.'  Juvenal.  Sat. 
6.  vers.  73.  Vide  et  Marsilii  Cognati 
Var.  Observ.  lib.  2.  cap.  8. 

Epig.  ccxvi.  1  Prccdo  fuit]  Sibi 
prius  quam  mansuesceret,  praedam 
captabat :  cicuratus  servit  aucupi. 

2  Captas,  Sfe.'\  Dolet  sibi  praedam 
ab  aucupe,  cni  servit,  ereptam.  Vide 
Lil.  Gyraldi  Dialog.  G.  lib.  1. 

Epig.  ccxvii.  Opsonator]  The  ca- 
terer, qui  opsonia  emit. 

1  Ccenare  quanti]  Quam  care  vis 
ccenare. 

Epig.  ccxviii.  1  Cantufallitur  ales] 
Fistulft,  (the  call,)  quas  aves  invitat. 

2  Crescit  arundo  mami']  Dum  lati- 
tans  auceps  sensim  protrudit  visca- 
tos  calamos.  Arundinibus  (inquit 
Brodaens  ad  Isidori  Epigram,  lib.  3. 
Antbolog.  cap.  29.)  aliis  atque  aliis 
insitis,  et  ita  crescentibus,  sunima  in 
parte  visco  oblitis.  V.  Ep.  55. 1. 9.  v.  3. 

Epig.  ccxix.  1  Accipe  cor,  qund 
Jiabes]  Lips.  Epistol.  5.  Queest.  I.  lib. 
legit,  Accipe  cor  quod  uhest.  Scd  pra-- 
placetTorrentii  Isetio,  Cor  bubulum,  in 
Saturnalibus  scilicet  missum  :  quasi 
dicat;  Accipe  stupidum  et  tuo  ge- 
minum  cor,  qui  a  lucroso  foro  te  con- 
fers ad  sterilia  Carmina.  Ep.  77.  I.  1. 

Epig.  ccxx.  Cocus]  Coci  officium 
esse  dicit,  non  tantura  ut  sit  peritus 


artis,  sed  serviat  etiam  tempori,  et 
judicet  palatum  domini  sui. 

1  Non  satis,  ^fc]  Turnebns  inter- 
pnngit :  Non  satis  est  ars  sola  coco  ser- 
vire  palato,  Atque  cocus  domini  debet 
habere  gulam:  lib.  9.  c.  24.  Alii  alias. 
Ita  cocus  ex  Posidippo,  Kaira  arSnia 
ylvaicTKe  twv  KeKK-quevwv,  Athen.  libro 
9.  cap,  5.  Vera  est  optimorum  Codd. 
scriptura:  Non  satis  est  ars  sola 
coco,  servire  palatum  Nolo,  cocus  do- 
mini debet  habere  gulam:  quicquid 
repugnet  Scriverius.  '  Servire  pa- 
latum nolo,'  est,  volo  gulam  esse 
ingenuam,  ut  ipse  loquitur  lib.  6. 
quern  locum  opportune  addidit  Gru- 
terus.  Nam  servile  palatum,  adsuetum 
demenso  suo,  varietates  saporum  male 
distinguit.  '  Cocus  domini  debet 
habere  gulam,'  hoc  est,  licet  condi- 
tione  sit  servus,  tamen  gula  debet 
esse  liber  et  talis  qualis  est  vel  do- 
mini ejus  vel  potius  convivatoris  cu- 
juscumque  :  etenim  si  convivas  ille  de- 
lectare  vult,ipse  sit  oris  sapidi  etlau- 
ticias  intelligentis,necesse  est.  Gron. 

Epig.  ccxxi.  1  Farvatibi,  Sfc]  In 
craticula  torreantnr  ofellse  :  veru  as- 
sentur  apri,  &c.  Vide  Epigram.  48. 
lib.  10. 

Epig.  ccxxii.  1  3Iille  tibi  dukes, 
S)-c.]  Dulciarius  pistor  conficitdulcia, 
id  est,  panes  mellitos,  (unde  alii  Ic- 
guntiWeZ/t',)in  variasfigurasformatos; 
placentas,  scriblitas,  spicas,  globos, 
circulos,hamos,lacertulos,  &c.  Apu- 
leii  Metamorph. 

Epig.  ccxxiii.  1  Fueris  jentacula 
pistor]  Jentacula  prope  soli  sumebant 
pueri,  aliquando  senes  valetudiuarii, 
ganeones,  &c. 

2  Cristutccque  aves]  Galii  aurorae 
praenuneii. 


FINIS  NOTARUM  VARIORUM. 


RECENSUS  EDITIONUM 
M.  VAL.  MARTIALIS, 

FABRTCIANO  AUCTIOR,  ET  IN  V.  iliTATES  DIGESTUS. 


[EX  ED.  BIPONT.  1784.] 


iETAS  I.  AUTOGRAPHARIA  1470—1501. 

Orta  a  duabus  principibus,  altera  Veneta,  Georgio  Merula 
correctore,  altera  Ferrarieusi,  a  quibus  proxima  est  Romana  i. 
Turn  statira  accessere  commentatores,  Dom.  Calderiaus  ab  an. 
1474.  Georgius  Merula  ab  an.  1482.  quorum  coraraentarii  fere 
oranes  dein  edd.  obsident :  Petrus  Marsus  ab  an.  1492.  et  Nic. 
Perottus,  qui  Spectaculoruin  librum  eumque  primum  latis  dispnta- 
tionibus  illustratum  edidit  ab  an.  certe  1496.  saepius  dein  repeti- 
tum. 

Princeps  I.  Veueta,  fol.  sine  nota  anni,  per  Vindelinum  Spiren- 
sem,  circa  an.  1470.  facta,  Georgio  Alexandrino  correctore,  cum 
epigrammate,  cujus  primus  versus  syllaba  prima  abundat  sive  pro- 
cephalus  est.  '  Raphael  Zovenzonius  Ister  Vjndelino  Spirensi  ob 
ejus  incredibilem  iraprimendi  solertiam  1).  D. 

Consummatissimus  ille  Martialis 

Impressus  digitis  Vindelianis 

Hie  est :  hie  lepidus  facetiarum 

Princeps  et  salis  Attici  Latinique. 

Hunc,  hunc  lector  emas,  tibi  futurum 

Praiclarum  comitem  domi  forisque 

Ibtri  cousilio  tui  Poeta;.' 


1460  RECENSUS    EDITION  UM 

Cf.  Lengnich  Beytr2ege  part.  ii.  pag.   122,  et   Maittarii  Anual. 
tjpogr.  T.  I.  pag.  291. 

1471  Ferrariae,  4.  M.  Val.  Martialis  epigramniata.  In  fine  :  Hie 
terminatur  totum  opus  Martialis  Valerii,  quod  conlinetur  in  qua- 
tuordecim  libris  paitialibus,  impressum  Ferrariae,  die  secunda 
Julii,  M.  Lxxi'  (centenariis  omissis).  Haec  editio  non  est  repetitio 
praecedentis,  sed  ex  alio  libro,  eoque  valde  diverso  ducta,  careus 
libro  de  spectaculis.  Andreas  Gallus,  ante  quem  nemo  Ferrariae 
artem  typogr.  exercuit,  bujusedit.impressor  habetur.  Vid.  Maittar. 
Aiinal.  typogr.  T.  I.  p.  307- 

1473  Romana  i.  fol. — Hanc  Scriverius  in  coelum  laudibus  tollit. 

1474  Romana  ii.  fol.  per  Jo.  Gensberg.  Prima  haec  fuit  recensio 
justa,  quae  cum  Domitii  Calderini,  quinque  Mss.  Codd.  usi,  com- 
mentariis  ad  Laurentium  Medicem  prodiit  Romae,  nee  Venetiis,  ut 
quidam  putant.  Cf.  Lengnicb  Beytr.  part.  1 1,  p.  122. 

— Venct.  fol.  Domitii  Calderini  Commentarius  in  Martialeni, 
Venetiis,  ap.  Jacobum  de  Rubeis.  Catal.  Bibl.  Hasaei  Prof.  Brc- 
mensis  Class,  iv.  crit.  p.  303.  n.  85. 

—  Veneta  ii.  fol.  s.  4.  maj.  •  M.  V.  Martialis  Epigrammatum 
opus  cum  commentario  integro  Domit.  Calderini  et  defensione 
ejus.  Venetiis,  per  Job.  de  Colonia.'  Sic  legitur  tit.  in  Cat.  Bibl. 
Hasasi  Class,  iv.  inter  libros  quartae  formae  p.  523.  n.  35.  et  cf. 
Lengnicliii  Beytr.  P.  11,  p.  122.  Huic  igitur  edition!  jam  subjuncta 
estdefensio  adversus  Nic.  Perottum. 

1475  Veneta  hi.  fol.  per  Jo.  de  Colonia.  Vid.  Lengnich.  I.  c. 
1478  Mediolan.  i.  fol.  per  Phil,  de  Lavagnia. 

1480  Veneta  iv.  fol.  c.  Dom.  Cald.  def. 

1482  Veneta  v.  fol.  In  hac  Georgii  Merulae  commentarii  Domi- 
tianis  adjuncti  sunt. 

1483  Mediolan.  11.  fol.  per  Baptistam  deTortis. 

1491  Mediolan.  iii.  fol.  per  Phil.  Pinciuni  de  Canato. 

1492  Veneta  vi.  fol.  ap.  Bonetum  Locatellum  cum  commentariis 
Petri  Marsi. 

1493  Veneta  vii.  fol.  Martialis  cum  duobus  commentis  (Do- 
mitii Calderini  soil,  et  Georgii  Merulaj).  In  fine  :  '  Hoc  per  Bartho- 
lomeum  de  Zanis  de  Portesio  Venetiis  impressum  opus  feiiciter 
explicit.  M.  cccc.  xciii.  Die  xiii.  Novembris.'  Perrara  haec  edit, 
literis  irapressa  est  quadratis  pernitidis,  Maittario  autem  (ut  vide- 
tur)  ignota.  Vid.  Mait.   Indie,  s.  Annal.  T.  v.  part.  11.  pag.  36.  et 


M.  VAL.    MARTIALIS.  1461. 

536.  Hanc  notitiam  debemus  viro  perill.  Heideggero,  Tribuno  Reip. 
Turicensis,  in  cujus  Bibliotheca  heeced.  servatur. 

1495  Veneta  Tin.  fol.  cum  Merulae  et  Calderini  commentariis. 

1496  Venet.  fol.  Nic.  Perotti  Cornucopiae  per  Joannem  de  Tri- 
dino  alias  Tacuinum  (cf.  quae  ad  edd.  seqq.  an.  1499-  I501.de  hoc 
libro  dicuntur).  Extabat  quondam  inter  libros  Joach.  Chph.  Ne- 
meiz,  Consil.  aul.  Bipont.  venaies  Argentor.  1745. 

1498  Veneta  ix.  fol.  c.  Merulae  et  Calderini  commentariis. 

1499  Venet.  fol.  Nic.  Perotti  Cornucopine  in  Jidibus  Aldi  raense 
Julio  MID.  Cf.  cat.  Bibl.  C.  G.  Schwarzii,  Prof.  Altorf.  P.  1.  p. 
14-6.  inter  Aldinas  fol. 

1501  Lugd.  fol.  Nic.  Perotti  Cornucopiae  seu  Commentarioruni 
L.  L.  una  cum  commentariis  s.  expositionibus  ipsius  Nicolai  in  C. 
Plinii  Sec.  prooemium  sunima  diligentia  emendatum,  Lugduni  ira- 
pressum  per  Jac.  Mailleti,  anno  Gratiae  M.  quingeutesimo  prime, 
die  vero  secunda  mensis  Junii.  Sic  legitur  inter  Incunab.  typogr. 
Bibl.  Uffenbach.  T.  11.  App.  ii.  p.  75. 

—  Venet.  fol.  Nicolai  Perotti  Cornucopiae :  sive  commenlario- 
rum  linguae  Latinae  ad  illustriss.  Principem  Federicum  Urbini 
Ducem :  et  ecclesiastic!  exercitus  Iniperatorem  invictiss.  liber 
primus  :  de  Amphitheatro  Epigramma  primum.  In  fine  :  '  im- 
pressum  Venetiis  per  Joannem  de  Tridino,  alias  Tacuinum, 
anno  domini  1501.  die  xxviii.  Maji,  Regnante  inclyto  duce  Aug. 
Bar.  invicto  principe.  Laus  Deo.  cum  gratia  et  privilegio  per  de- 
cem  annos.' — Nicol.  Perottus,  Archiepisc.  Sipontinus  libr.  spec- 
taculorum  prolixis  comment,  illustravit,  qui  saepius  editi  sunt  sub 
invidiosa  inscriptione  Cornucopiae,  Venet.  ap.  Aldum  1513.  fol. 
Tusculani  1522.  4.  et  Basileae  1526.  fol.  et  1527.  ap.  Aldum. — 
Non  autem  ille  tantum  Martialis  verba  interpretatus  est,  sed  de 
verbis  singulis  latas  disputationes  dedit,  quales  v.  c.  apud  Eusta- 
thium  in  Homerum  reperiraus. 


^TAS  II.  1501—1566. 

Quamvis  nullius  certae  recensionis  significationem  habeat,  orna- 
menta  taraen  accepit  ab  Aldinis,  quarum  princeps  est  an.  1501. 
Juntina  1512.  Parisinis  Colinaei,  quarum  i.prodiit  an.  1528.  et 
Gryphianis  ab  an.  1535.     Commentator  novus  ad  priores  accessit 


1462  RECENSUS    EDITIONUM 

Jac.  Micyllusan.  1536.  Verum  etiam  Martialis  castus  s.  potiuscas- 
tratus  prodire  ccepit,  cura  Franc.  Sylvii  ab  an.  1514.  Conr.  Gesneri 
ab  an.  1544<. 

1501  Aldina  i.  8.  Martialis. — In  fine:  'Venetiis  iu  zedibus 
Aldi,  mense  Decembri  1501.'  Edit,  perrara  prse  ceteris  Aldinis. 
Vid.  Aldinas  in  C.  G.  Schwarzii  Bibl.  Altorf.  Baueri  Bibl.  libr. 
rar.  univers.  et  Engel.  Bibl.  selectiss.  Possidet  earn  quoque  perill. 
Heideggerus  Turici,  habuitque  Henirao  Arnold  Werumaeus  Jctus 
Greening,  teste  Catal.  1783.  p.  74. 

1503  Venetax.  fol.  Martialis  cum  duobus  (Galderini  etMerulae) 
commentis.  In  fine  :  '  Impressit  volumen  hoc  Jacobus  Pentius 
de  Leuco  Iinpressorum  omnium  accuratissinius.  M,  D.  III.  Die  23. 
Decembris  :  Anno  Leonardi  Lauretaui  S.  Principis  altero.'  Edit, 
pernitida,  Maittario  ignota,  servatur  in  Bibl.  perill.  Heideggeri. 

1508  ErfFurdize.  4.  miu.  *  M.  Val.  Marcialis  urbanis.  Poete 
Xenia  et  Apophoreta. — Ad  candidum  lectorem  hexaslychon  M. 
Joannis  M.  Herbipolitani. 

Qui  didicit  vitam  graveolenti  ducere  porro  : 

Atque  sedare  sitis  fluraine  doctus  onus 
Hinc  procul  abscedal :  namque  hie  sybaritica  mensa 

Instruitur  :  crapulam  nostra  talia  docet. 
Pone  niodum  sophie  puer  :  et  jucunda  popine 
Muria  condiscas  :  nou  nocitura  seni. 

Vale  et  salve.' 

In  fine  legitur:  *  M.  Val.  Marcialis  poete  Xenia  et  Apophoreta 
inipressa  Erffurdie  per  Johannem  Knapp.  Anno  domini  M.  D.  viii. 
die  vero  vicesiraa  nona  mensis  Octobris.'  Notitiam  hujus  edit,  ele- 
gantius  inipressae  benevole  nobiscum  communicavit  vir.  clar.  Aug. 
Christ.  Borhcck,  Rector  Bielefeld. 
1510  Aldina  li.  8.  in  aidib.  Aldi. 

—  Veneta  xi.  fol.  cum  Merulaj  et  Calderini  commentariis. 
1512  Juntina,  8,  Florent.   ap.  Phil.  Juntam :  quam  nullibi  inve- 

nimus,  nisi  in  Cat.  Bibl.  selectissima;  Ilemm.  Am.  Werumaii  Jcli. 
Groning.  p.  54.  n.  Qjg. 

1514  Veneta  xii.  fol.  M.  Val.  Martialis  epigrammata  cum  Cal- 
derini commentariis  ac  figg. — Ex  Catal.  Bibl.  S.  J.  Lovan. 

—  Paris.  I.  Sylvii.  M.  Val.  Martialis  epigrammatum  lectoris 
castimonia   dignortim  liber,  ubi  omnia  Veneris   illius   dcspuendae 


M.    VAL.    MARTIALIS.  1463 

quasi  irritaraenta,  quibus  passim  sordidatus  lectorura  nares  corruga- 
bat,  accurata  Francisci  Sylvii  Ambianatis  diligentia  deletilispongia 
detersa  sunt  et  eluta. — Hie  Sylvius  primus  fuit,  qui  ex  Martiale 
loca  nupta  resecuit.  Gesnerus  hunc  secutus  est. 

1515  Argentor.  1.4.  M.  Vai.  Martialis  epigrammata,  cum  inter- 
pretamento  dictionum  grecanicarum,  qua  passim  in  toto  opere  con- 
tinentur,  Othmari  Nachlgall  Argentini,  Arc.  In  fine :  '  M.  Val.  Mar- 
tialis finit.  Impressus  Argentinae  anno  Domini  M.  D.  xv.  xxviil. 
die  mensis  Augusti,  in  aedibus  Joannis  Knoblouch  Chalcographii.' 
Eklit.  haec  rarior  est  penes  perill.  Heideggerum  Turici. 

1517  Aldina  lil.  8.  Martialis — In  fine  :  *  Venetiis,  in  eedibus  Aldi 
et  Andreee  Soceri  mense  Decembri  1517.'  Edit,  perrara,  Maittario 
ignota,  memoratur  in  Cat.  Bibl.  Schwarz.  Altorf.  P.  i.  n.  2804. 

1522  Lugd.  8. 

1528  Paris,  ii.  Colineei  i.  8.  ap.  Sim.  Colinaeum.  Edit,  rara  et 
nitida. 

1530  Antv.  8.  ex  Catal.  Bibl.  S.  J.  Lovan.  p.  399* 

1535  Grypliia   ni.  Lugd.  8.  ap.  Seb.  Gryphium. 

—  Paris.  III.  Sylvii  ii.  4.  M.  Val.  Martialis  epigrammaton  lectoris 
castimonia  dignorum  liber,  ubi  omnia  Veneris  illius  despuendae 
quasi  irritamenta,  quibus  passim  sordidatus  lectorum  nares  corru- 
gabat,  accurata  Francisci  Sylvii  Ambianatis  diligentia  deletili 
spongia  detersa  sunt  et  eluta.    Parisiis,  Jac.  Kerver. 

I53t)  Basil.  Micylli  J.  8.  M.  Val.  Martialis  epigrammata  cum 
scholiis  Jac.  Micylli,  ap.  Jo.  Hervagium. 

—  Paris.  IV.  8.  M.  Val.  Martialis  epigrammata.  Ex  Catal.  Bibl. 
S.  J.  Ipra3.  p.  71. 

1538  Basil.  11.  8.  ap.  Henr.  Petri. 

1539  Paris.  8. 

1540  Paris,  v,  16.  Martialis ap.Sini.  Colinaeum.  Vid.Baueri 

Bibl.  libr.  rar.  univers.  et  Engelii  Bibl.  selectiss.  Est  penes  perill. 
Heideggerum  Tiguri. 

1542  Venet.  fol.  cum  interpr.  Dom.  Calderini  et  Ge.  Merulae. 
Cf.  Crenius  Animadv.  philol.  Part.  iii.  p.  17- 
1544  Paris,  vi.  l6.  ap.  Sim.  Colinieum. 

—  Turici.  8.  M.  Val.  Martialis  Poetae  facetissimi  epigrammata  ad 
lingua?  Lalinae  copiam  et  varias  rerura  nomenclafuras  utilissinia, 
recens  ab  omni  verborum  obscoenitate  in  adolescentium  praecipue 
scholarumque   usum  expurgata,  et  in  locos  circitcr  Lxxx.  digesta. 


1464  RRCENSUS    EDITIONUM 

ac  plerisque  in  locis  emendata  per  Conradum  Gesnerum,  Medicum 
et  natnralis  pbilosophiae  in  Tigurino  Collegio  professorem.  His 
accesserunt  dialogi  tres,  in  quibus  ratio  hiijus  instituti  redditur, 
et  multa  de  puerilibus  studiis  egregie  comniemorantur.  Jacobi 
Micylli  Argentoratensis  in  M.  Val.  Martialis  epigrammata  annota- 
tiones.  Tiguri,  excudebat  Froschoverus  an.  mdxliv.  Edit.  rar. 
vid.  Bauer,  et  Engel.  ubi  legendum  1544.  ex  Cat.  Bibl,  Bunav. 
et  Schwarz.  P.  i.  n.  2203.  Est  penes  peril!.  Heideggerura 
Turici. 

1546  Gryphiana  ii.  8.  Lugd.  ap.  Seb.  Gryphium. 

—  Basil.  12.  M.  Val.  Martialis  Epigraramaton  libri  xiv.  sumnia 
diligentia  castigati,  per  Nic.  Brylingerum. 

1550  Gryphiana  iii.  l6.  Lugd.  ap.  Seb.  Gr. 
1554  Paris,  vii.  Vascosani  4.  ap.  Vascosan.  Martialis  castas,  ab 
omui  obscoenitate  repurgatus.  Edit.  rar.  et  nitida. 

1559  Basil,  iii.  8.  ap.  Hervag.  c.  n.  Micylli. 

—  Gryphiana  iv.  12.  Lugduni,  ap.  Seb.  Gryphium.  Engel.  Bibl. 
selectiss. 

1560  Lugd.  12.  ap.  Vincentiuni :  e  casligatione  Jo.  Boulierii  ad 
fidem  vetustissimorum  librorum,  ut  est  in  titulo,  cum  notulis  in 
margine. 

1563  IV.  12.  per  Nicol.  Brylingerum. 


iETAS  IIL  JUNIO-GRUTERIANA 
J  566—1 6 18. 

Incboata  ab  Adr.  Junio,  cujus  recensio  statim  a  Plantino  et  Aot. 
Gryphiorecepta  fuit,  an.  1596.  a  Theod.  Pulmanno,  cujus  et  Cbph. 
Coleri  notae  Junianis  junctae  cum  Indice  a  Jos.  Langio  docte  con- 
fecto  edit.  Argentoratensem  an.  1595.  ornarunt ;  perfecta  tandem 
Jani  Gruteri  curis  ab  an.  1596.  Martialis  resecti  curatores  novi 
extitere  Edmundus  Augerius  an.  1568.  Plantino  inserviens,  et  Andr. 
FrusiusGallus  an.  1588.  Intereaquoquecommentatorum  numerum 
auxerat  Theod.  Marcilius  et  Laur.  Ramiresius  de  Prado,  cet.  Vario- 
rum has  curas  plerasque  cum  novis  Desid.  Heraldi  et  Nic.  Rigaltii 
conjunxeruntParisina  Morellian.  1601.  et  ilia  1617.  Superavit  mox 
omnium  ioterpretum curas egregia  doctrina  Matth.  Raderi,  qui  Mar- 


M.    VAL.    MARTIALIS.  1465 

tialetn  castigaturn  illustravit  an.  l602.  Sed  et  juventuti  consuluit 
Th.  Farnabius  cum  notis  superioruin  excerpeiidis,  turn  textu  ex 
Mss.  corrigendo.  Metaphrasin  epigrammatutn  Graecaiu  scripsit 
Jos.  Scaliger,  editara  primum  1607. 

1566  Plantiniana  I.  Junii.  Antv.  8.  ex  Plantini  officina,  ex  re- 
censione  Adr.  Junii,  qui  qu«dam  Martialis  antea  inedita  e  Ms. 
Codice  vulgavit  lib.  v.  animadvers.  cap.  17. 

1567Gryphianav.  12.  Lugd.  ap.  Anton.  Gryphium.  M.  Val.  Mar- 
tialis epigrammata  libri  xiv.  ex  fide  vetustissimorum  exempla- 
riura,  quanta  fieri  potuit  cura  vigilantiaque  nunc  recens  emendati : 
una  cum  annutationibus  aliquot  viroruin  doctoiura  perquam  utili- 

bus. 

138  Plantiniana   ir.  Augerii,  Antv.  8.  ap,    Plantin.  M.   V. 

Martialis  epigrammata  ab  orani  varum  obscoenitate  vindicata,  opera 

Edmundi  Augerii  (Jesuitae). 

—  Plantiniana,  nescio  an  eadem  cum  priori  Antv.  8.  M.  Val. 
Martialis  epigraraniaton  libri  XTi.  Xeniorum  lib.  I.  Apophoretorum 
lib.  I.  ap.  Plantin.     Ex  Catal.  Bibl.  S.  J.  Lovan. 

1570  Dilingae.  8. 

1579  Plantiniana  ill.  Antv.  12.  ex  recensione  Adr.  Junii,  ex 
offic.  Plantin.  quam  ed.  dein  Jos.  Langius  in  indice  componendo  se- 
cutus  est.  CoUataquoque  cum  insigni  Ms.  et  cum  Aldina  i.  fuit  in 
Bibl.  Fabriciana. 

1584  Gryphiana  vi.  12.  cum  scholiis  variorum,  inprimis  Hadr. 
Junii.    Lugd.  ap.  Anton.  Gryphium. 

—  Paris.  VIII.  Marcilii,  8.  cum  Theod.  Marcilii  notis,  quas  autem 
notas  perstringit  Scaliger  Epist.  lxiii.  et  lxvi.  Idem,  notante 
Nic.  Antonio  Bibl.  Hisp.  Marcilius  est,  qui  sub  Claudii  Musamberti 
nomine  commonitoria  ad  Ramiresii  quatuorlibros  hypomnematum 
in  Martialem  edidit,  quae  viderunt  lucem  Paris.  1607.  8.  Sed  Mu- 
sambertus  iste  juvenem  esse  se  innuit,  Marcilius  autem  jam  hoc  a. 
1584.  commentarios  in  Martialem  ediderat. 

1587  Plantiniana  iv.  Autverp.  4.  (s.  prima  repetita)  opera  Edm. 
Augerii. 

1588  Colon.  8.  M,  Val.  Martialis  epigrammata  ab  omni  obscoeni- 
tate vindicata  per  Andr.  Frusium  :  ex  Catal.  Zech.  p.  60. 

1593  Plantiniana  t.  16.  M.  Val.  Martialis  epigr.  libb.  xii. 
Xeniorum  liber  I.  et  Apophoretorum  liber  I.  Lugd.  Bat.  ex  off* 
Plant,  ex  Cat.  Bibl.  Ludewig.  n    12842. 


1466  RECENSUS    EDITION UM 

1595  Argentorati  11.  Pulmanniana,  12.  M.  Val.  Martialis  Epi- 
grammaton  libri  xv.  hoc  est,  Spectaculorum  liber  i.  Epigrara- 
matum  variorum  libri  xii.  Xeniorum  liber  i.  Apophoretorum  liber 
I.  Post  Hadr.  Junii  emendationeni  recogniti :  et  lectionis  varietate 
doctissiniorumque  viroruni  observationibus  illustrati.  Adjecto 
novo  reriira  ac  verbonirn  singulorum  indice  absolutissimo,  studio 
et  opera  Joseplii  Langii  Cajsareraontani,  Argentinae.  ;Ere  Lazari 
Zetzneri.  Anno  mdxcv. 

1596  Gruteriana  I.  Francof.  12.  ex  Jani  Gruteri  jam  accuratiori 
ad  Mss.  Palatinos  etedd.  vett.  recensione.  Quae  editio  cum  Ms. 
Viennensi  ab  eodem  Grutero  coUata  servatur  in  Bibl.  Leidensi,  in 
qua  etiam  obviae,  prjeter  plures  Mss.  Martialis  Codices,  aliie  edi- 
tiones  liujus  scriptoriscum  castigationibus  Mss.  doctorum  virorura. 
Is.  Vossii,  Francisci  Junii,  Sec. 

1597  Veronae,  \6.  Epigrammata  expurgata,  Justi  Lipsii  aliorum- 
que  annotationibus  illusfrata  :  ex  Bibl.  Tliuani. 

1599  Ingolst.  8.  M.  Val.  Martialis  epigrammata  :  ex  Catal.  Bibl. 
Morgenbesserianae  part.  11.  p.  109. 

1600  Paris.  4.  Desiderii  Heraldi  in  libros  xil.  Epigr. 

1601  Paris.  IX.  Morelli.  4.  m.  ap.  Morellum.  Epigrammatum 
libri  XIV.  cum  Comment.  D.Calderini  et  Obss.  G.  Merulee.  Ejusd. 
Martialis  Epigranimala  selecta  Graece  expressa  a  Morello  cum 
notis.  Item  Marcilii  comment,  auctus  ad  Amphitheatrum.  Desid. 
Heraldi  adnott.  et  Nic.  Rigaltii,  it.  scholia  Adr.  Junii,  Pulmanui 
el  Coleri.  Sic  in  Bibl.  Hasaeanae  Cat.  cl.  iv.  p.  527.  "•  6\. 

1602  Gruteri  11.  Francof.  12.  repet.  praecedentis  a.  1596'. 

—  Raderi  i.  Ingolst.  fol.  M.  Val.  Martialis  Epigranimat.  libri 
omnes  novis  commentariis,  multa  cura  studioque  confcctis,  &c. 
rerumque  et  verborum,  lemmatum  item,  et  communium  locorum 
variis  et  copiosis  Indicibus  aucti  a  Matthaeo  Radero,  &c.  cum 
gratia  et  privilegio  Ciesareae  Majestatis.  Ingolstadii.  Ex  typogra- 
piiia  Adami  Sartorii.  An.  Domini  mdch.  Ita  earn  nobis  descrip- 
sit  perillustris  possessor  Heideggerus,  Tribunus  Reipubl.  Turicen- 
sis.  De  prima  Raderi  edit,  sic  Joseph.  Scaliger  Epist.  159-  ad  M. 
Velserum :  '  Valde  laudo  operam  Raderi  vestri  in  Martialem.  Ita- 
que  me  auctore  multi  emerunt  librum  ilium,  ut  ego  pretium  iilius 
excandefecerim.  Laudo,  inquam,  eruditionem  hominis  ct  cando- 
rem  Germanicum,  qui  sine  ulla  riibigine,  ct  malediccntia  tarn  bene 
de  bono  scriptorc  meritus  sit.'    Confer  Vclseri  Epist.  21.  Commen- 


M.    VAL.    MARTIALIS.  14G7 

tarius  Raderi,  ait  Ernesti,  omnium   est  optimus,  pleuusque  egrcgia 
doctriiia,  quem  legisse  neminem  pcenituerit. 

1603  Lugd.  8.  Ex  Catal.  Bibl.  S.  J.  Lovan.  p.  339- 

—  Aureiiae  Aliobr. (Genevze,)4.  in  Corpore  poet.  Lat.  exc.  Sam. 
Crispinus.  (Ed.  I.) 

1604  Antv.  8.  ex  recensione  Matth.  Raderi.  Ex  Cat.  Bibl.  S.  J. 
Lovan.  p.  339. 

1607  Paris.  8.  M.  Val.  Martialis  Epigraramatum  Metaphrasis 
Graeca  a  Josepho  Scaligero  composita,  cum  Is.  Casauboni  praefat. 

—  Paris.  4.  ap.  Sonnium,  c.  Comm.  Varr.  et  Indice  Jos.  Langii. 
Sic  in  Cat.  Bibl.  Thuan. 

—  Paris.  4.  M.  Val.  Martialis  Epigrammatum  libb.  xv.  Laur.  Ra- 
miresii  de  Prado  cummentariis  illustrati :  cum  Jos.  Langii  Indice 
omnium  verborum.     Vid.  Cat.  Bibl.  Ludewig.  n.  12637. 

1608  Romae  8.  ex  recensione  Andreae  Frusii  Galli. 

1611  Raderi  11.  Ingolst.  fol. 

—  Genevae,  4.  in  corp.  poet.  Latin.  Ed.  il. 

1612  Goslar.  12. 

1613  Colon.  8. 

1615  Farnabii  i.  Lond.  8.  c.  n.  Tliom.  Farnabii,  qui  aliquot 
Mss.  usus  est  ad  textum  corrigendum  et  superioruni  optiniorum 
nolis. 

1617  Lutet.  Paris,  fol.  M.  Val.  Martialis  Epigrammatum  libri 
XV.  cum  variorum  doctorum  conimentariis,  nolis,  observationibus, 
eraendationibus,  et  paraphrasibus,  ununi  in  corpus  magno  studio 
conjectis.  Cum  indice  omnium  verborum  Josephi  Langii  Caesari- 
Mont.  (sed  absque  ejus  pra^f.  et  dedic.  quam  liabet  ed.  Argent. 
1595.)  et  aliis  indicibus  locupletissimis.  Lutetiee  Parisiorum,  apud 
Michaelem  Sonnium,  via  Jacobaea  sub  scuto  Basiliensi.  Ex  regis 
privilegio.  Prascipua  base  editio  instructa  est  commentariis  viro- 
rum  doctorum  notisque  Doniitii  Calderini,  Georgii  Merulae  Alex- 
andrini,  Tbeodori  Pulmanni,  Hadr.  Junii,  Nicolai  Rigaltii,  Christo- 
phori  Coleri,  Stepb.  Claverii,  Fed.  Morelli,  et  Ramiresii  de  Prado 
in  libruni  Spectaculorum  et  quatuor  primos  Epigrammatum  libros, 
atque  adversus  bunc  conimonitoriis  Claudii  Musamberti:  Tbeodo- 
ri item  Marcilii  in  librum  Spectaculorum,  et  in  libros  xil.  Epi- 
gramm.  Desiderii  Heraldi.  Occurrit  quoque  in  hac  edit.  Meta- 
phrasis Graeca  selectorum  Martialis  Epigrammatum  composita  a 
Josepho  Scaligero. 


14G8  RECENSUS    FDITIONUM 

—  Lugduni,  4.  in  choro  poetarum  lustrato  et  illustrate  ab  Alex. 
Ficheto.     Expuncti  vero  sunt  versus  obscoeni. 

s.  a.  Francof.  8.  e  recens.  Jaiii  Gruteri. 

16 18  Lugd.  12.  ex  Andreae  Frusii  Galli  recensione. 

—  Rothomagi.  12.  opera  et  studio  Andr.  Frusii  S.  J.  12. 

JETXS  IV.  RADERO-SCRIVERIANA 

1619—1713. 

A  Petri  Scriverii  Batavi  recensione,  primum  an.  1619.  edita,  ad 
criticam  rationem  exactior  est.  Sed  una  cum  illo  tanaen  regnarunt 
Raderiana  recensio,  quje  cum  commentario  etiam  curis  tertiis  ine- 
liori  an.  1627.  Mogunliaj  prodiit,  et  ilia  Tli.  Farnabii,  quara  pos- 
teriorem  sibi  excolendam  sumsit  Corn.  Schrevelius,  ab  an.  1656. 
In  usum  Delphini  quidem  Vincentius  Collesso  Martialcm  castratum 
illustravit  an.  168O.  sed  et  idem  nescio  an  nocentius  omnem  ob- 
scoenitatem  ad  caleem  libri  congessit.  Inter  CoUessii  asseclas  prae- 
stat  editio  .'\mstelaid.  Lud.  Smids  an.  l/Ol- 

1619  Scriverii  I.  Lugd.  Bat.  16.  s.  12.  M.  Val.  Martialis  nova 
editio;  cum  Petri  Scriverii  animadversionibus:  accedunt  Jani  Gru- 
teri nolae:  Joseplii  Scaligeri  diatribe  critica  ad  libellum  de  specta- 
culis  in  T.  Marcilium  ;  Joaniiis  Brodiei  (ex  libro  x.  Miscell.)  Hadr. 
Turnebi  notae  in  Epigramraala:  Angeli  Politiani,  Justi  Lipsii,  Jani 
Rutgersii  et  Isaaci  Pontani  notae  ad  quaedam  loca.  Lugd.  Bat.  ap. 
Jo.  Maire.  Vid.  Cat.  de  la  Bibl.  du  Roi,  Bell.  Lettres,  T.  i.  321. 

1620  Luxemburgi,  12.  cura  M.  Raderi  S.  J. 

1621  Scriverii  11.  Amst.  12.  M.  Val.  Martialis  Epigrammata,  ex 
emend.  P.  Scriverii.  Ex  Cat.  Morgenbess.  part.  ii.  p.  146.  et 
Bibl.  Thuan.  T.  Ii.  p.  280.  et  Bibl.  Hasa;i  p.  639-  n.  35. 

1623  Duaci,  8.  M.  V.  Martialis  Epigrammata.  Vid.  Cat.  Bibl. 
S.J. 

—  Farnabii  11.  Genevae.  12.  c.  n.  Th.  Farnabii. 

1624  Colon.  Agrip.  12.  ex  Raderi  recensione,  sine  notis,  obscoe- 
nis  rescissis. 

—  Farnabii  in.  Sedan.  8.  M.  V.  Martialis  Epigrammatum  libri, 
animadversi,  emendati,  et  commentariolis  explicati ;  c.  n.  Thorn. 
Farnabii. 

162.5  Farnabii  iv.  Francof.  12.  M.  V.  Martialis  cum  commeu- 
tar.  TIj.  Farnabii.     Ex  Schraidii  Cat.  Lat.  p.  82. 


M.    VAL.    MAKTIALIS.  1469 

1626  Dilingae,  12.  ex  recensione  Raderi,  obscoenis  rescissis,  sine 
iiotis. 

1627  Mogunt.  fol.  Matthaei  Raderi  de  Societate  Jcsu,  ad  M. 
Val.  Martialis  Epigrammaton  libros  omnes,  plenis  commentariis  no- 
vo studio  confectis,  explicates,  emendatos,  illustratos,  rerumque  ct 
verborura,  lemmatum  item,  et  omnium  locorum  vaviis  et  copiosis 
indicibus  auctos,  curee  tertite,  plurimis  locis  ineliores.  Moguntiae, 
sumtibus  Joannis  Kiockii,  Bibliop.  Colon.  Excudebat  Herraannus 
Meresius.  An.  m.dc.  xxvii.  cum  auctoritate  Superiorum  et  privi- 
legio  S.  Cses.  Majest.  Editio  haec  est  penes  nos  ipsos. 

—  Genevae,  4.  in  Corp.  poet.Lat.  Ed.  iii. 

1628  Colon.  Agrip.  fol.  Matth.  Raderi  Analecta  tertiis  commen- 
tariorum  curis,  ad  Martialem  jam  editis  addenda:  ap.  Jo.  Kinc- 
kium,  ad  intersigne  Monocerotis. 

—  12.  opera  Andr.  Frusii. 

1629  Scriverii  in.  Amstel.  16.  ap.  Guil.  Jansson.  ex  Museo  P. 
Scriverii. 

1630  Antverp.  24.  m. 

1643  Paris,  fol.  c.  interpr.  et  not. 

1644  Farnabii  v.  Amstel.  ap.  Rlaeu.  12.  c.  n.  Th.  Farnabii. 

1645  Farnabii  vi.  Amstel.  12.  c.  n.  Thorn.  Farnabii. 

1650  Scriverii  iv.  Amstel.  12.  ap.  Lud.  Elzev.  Repel,  ed.  Scri- 
veriana;  a.  I619.  Lugd.  B. 

1654  Farnabii  vii.  Amstel.  12.  c.  n.  Thorn.  Farnabii. 

1656  Farnabio-Schreveliana  I.  Lugd.  Bat.  8.  c.  u.  Farnabii,  ad- 
ditis  selectis  aliis,  cura  Corn.  Schrevelii. 

1657  Venet.  4.  M.  Val.  Martialis  Epigrammatum  medicae  aut 
philosophicae  considerationis  enarratio  :  sive  de  medica  Martialis 
tractatione  commentarius  Cass.  Zarotti.  Venetiis  ap.  Baba:  l657- 
Vid.  Cat.  de  la  Bibl.  du  Roi  Bell.  Lett.  T.  i.  p.  321. 

1661  Farnabio-Schreveliana  11.  Lugd.  Bat.  8.  ap.  Franciscuni 
Hackium.  M.  Val.  Martialis  Epigrammata  cum  notis  Tho.  Farnabii, 
et  variorum,  genuinoque  indice  tum  rerum  turn  auctorum.  Accu- 
raute  Corn.  Schrevelio.  Etiani  Jo.  Frid.  Gronovii  notas  alibi  non 
inveuiendas  haec  editio  habet. 

1670  Farnabio-Schreveliana  in.  Lugd.  Bat.  8.  ex  offic.  Hacki- 
ana.  Repet.  edit.  a.  1661. 

—  Farnabii  viii.  Amstel.  12,  ex  offic.  Janssonio-Waesbergiana  ; 
c.  n.  Tliom.  Farnabii. 


1470  RECKNSUS    EDITION UM 

1673  Eadem,  ibid.  12. 

I68O  Tolosae.  8.  Petrus  Rondellus  libros  quinque  Epigrarama- 
tura  e  Martiale  selectorum  cum  notis  suis  vulgavit. 

—  Paris.  4.  ap.  Antoniiim  Cellier,  via  Citharaea.  M.  Val.  Martia- 
lis  Epigrammatum  libros  xv.  iuterpretatione  et  notis  iilustravit 
Vincentius  CoUesso  J.  C.  jussu  Christianissimi  Regis,  ad  usura  Se- 
renissimi  Delphini.  Editio  mulilata,  sed  (nesciraus  io  quem  usura) 
Epigram mata  obsccena  in  calce  adjecta  sunt. 

1701  Lond.  8.  Repet.  edit.  CoUessii  a.  I68O. 

—  Amstel.  8.  ap.  G.  Gallet  praef,  typogr.  Huguetanorum.  M.  Val. 
Martialis  Epigranimata  paraphrasi  et  notis  variorum  selectissimis, 
ad  usum  Ser.  Delphini  interprelatus  est  Vincentius  CoUesso.  Nu- 
mismatibus,  historias  atque  ritus  illustrantibus,  exornavit  Lud: 
Smids.  Et  huic  editioni  in  calce  obsccena  subjiciuutur. 

1704.  Farnabii  ix.  Amst.  12.  c.  n.  Th.  Farnabii. 


;ETAS  V.  1713—1782. 

Quam  a  quarta  distinguimus,  ne  hoec  longior  videatur,  et  quod 
novi  curatores  qualecumquenomen  suum  preeponere  malueruiit  suis 
edd.  quam  sibi  ab  aliquo  antiquiori  conciliare  auctoritatem;  neque 
tamen  sic  melius  de  auctorc  promeriti  videntur.  In  his  numerandi 
sunt  Mich.  Maittaire,  Londinensis,  et  Abr.  le  Mascrier,  Parisinae 
curatores. 

1713  Londini,  fol.  in  Corp.  poet.  Lat.  Maittariano,  vol.  11.  p. 
1118—1246. 

1716  Lond.  12.  ex  offic.  J.  Tonson  el  J.  Watts.  M.  V.  Martialis 
Epigranimata,  ex  recensione  Mich.  Maittarii.    Edit,  nitida. 

1729  Aug.  Vind.  12.  M.  Val.  Martialis  Epigr.  Libb.  xii.  Xe- 
niorum  L.  1.  Apophor.  L.  i. 

—  Ingolst.  c.  n.  Juvencii.  8. 

1743  Lugd.  B.  c.  n.  Farnabii.  12. 

1744  Lugd.  B.  12.  Eadem  rep. 

1754  Paris.  12.  maj.  VoU.  11.  M.  V.  Martialis  Epigrammatum 
libri ;  ad  optimos  codices  recensiti  et  castigati,  e(htore  Abr.  le  Mas- 
crier. Paris,  apiid  Carol.  Robustel  et  Natalem  le  Loup,  ad  ripam  Au- 
gustinianorum,  typis  vcro  Coustelierii.  Vid.  Diction.  Ilist.  portatif. 
T.  III.  Caon.  1779.  8. 


M.    VAL.    MARTIALIS.  1471 

—  Paris.  12.  Voll.  ii.  typis  Josephi  Barbou,  c.  tigg. 

1764  Ant.  de  Rooy  Conjecturse  crit.  in  poetas  vet.  et  Martialem. 
Traj.  ad  Rli.  8. 

1782  Manliemii,  cura  et  sumtibus  Societatis  literatae,  8.  quae 
sequitur  edit.  Parisinani  ap.  Barbou,  et  Martialem  non  resectuni 
exhibet. 


Nos  texlura  Scriverii,  a  Schrevelio  recognitum,  rccepiraus,  denuo 
collatura  a  nobis  cum  Raderiano  et  Farnabiauo.  Inter  varias  vari- 
orum auctorum  vitas  Martialis,  cum  potior  nobis  visa  esset  ilia 
Matth.  Raderi,  ex  ipso  Martiale  concinuata,  priori  earn  volumini 
praemisimus.  Secundo  volumini  adjecimus,  eundera  Schreveliuni 
secuti,  Appendicem  Epigrammatum  Martiali  sive  vere  sive  perpe- 
rani  suppositorura,  (cf.  cl.  G.  E.  Lessingii  Vermischte  Schriften 
Berlin.  1771.  T.  i.  de  Martiale  §.  4.)  uno  Epigrammate,  nobis  x. 
auctiorem  ;  quod  ex  Codice  Salmasii,  qui  nunc  extat  in  bibliothe- 
ca  regia  Parisina,  a  Gudio  descriptum  primus  in  lucem  protulit  cl. 
Lessingius  1.  c.  Subjunximus  tandem,  quo  sibi  responderet  utrius- 
que  voluminis  nostri  plagularum  numerus,  Diversorum  poetarura 
in  Priapum  Lusus,  ex  novissima  eorum  editione,  quae  prodiit  an. 
1781.  sine  loci  et  impressoris  nota.  De  iis  videsis  Notitiam  litera- 
riani  in  Virgilii  nostri  Vol.  11.  p.  255. 

VERSIONES. 

Gallicam  versionem  Epigrammatum  omnium  Martialis,  ctprosai- 
cam  et  raetricam,  fecit  Mich,  de  Marolles,  Paris.  Ib55.  4.  utram- 
que  baud  magni  pretii.  Juvencii  Galiicam  metaphrasin,  et  Faillii 
in  Martialem  notas  memorant  auctores  de  I'Histoire  des  ouvraijes 
des  Savans  l693.  Nov.  p.  130.  '  le  P.  Jouvenci  Jesuite  a  pub- 
lic une  traduction  des  Epigrammes  de  Martial,  demtis  obsccenis.' 
Id.  p.  131.  *  M.  de  la  Faille  a  publie  quelques  petits  ouvrages, 
comme  des  notes  sur  Martial.' 

Germanice  singula  Martialis  Epigrammata  s.  verterunt,  s.  carmine 
vernaculoimitati  sunt.  Mart.  Opitzius,  VVernikius,Trillerus,  Tscher- 
ningius,  Weissius,  Anonymus  in  Collectione  carminuni  comico- 
rum,  lyricorum,  et  epigraramaticorum,  Francof.  et  Lips.  1764. 
Hymniius,  Wilkensius,  et  qui  omnes   facile  post  se  rclinquit  cl.  G. 


1472        RECENSUS    EblTlONL'M    M.    VAL.    MARTIALIS. 

E.  Lessingius.  Cf.  eorum  0pp.  et  CoUectionem  prsecipuorum 
Epigramniatura  Germ.  Rigze.  1766.  8. 

Hispanice  nonnuUa  Martialis  Epigrammata  interpretatus  est  Ema- 
nuel de  Salines.    Cf.  Lorentii  Graciani  Arte  de  Ingenio. 

Graecum  fecit  Martialem  Jos.  Scaliger  in  Florilegio  Martialis, 
edito  ab  Is.  Casaubono  Paris.  1607.  quo  Libellus  de  Spectaculis, 
Lib.  XIII.  et  XIV.  fernie  integri,  et  ex  ceteris  duodecim  libris 
Epigraramatum  satis  magnus  numerus  comprehenditur.  Quze  qui- 
dem  opera  Martiali  locata  a  Scaligero,  laudatur  et  in  coelum  effer- 
tur  a  Casaubono,  scd  merito  perstringitur  a  Monnoyo  in  Menagia- 
nis  T.  I.  p.  325-336.  ed.  Paris.  Inserta  etiam  reperiuutur  haec  Epi- 
grammata in  majore  editione  Parisina  Martialis,  cum  aliis  ejusdem 
Epigrammatibus  a  Franc.  Morello  translatis.  Nempe  Morellus 
jam  ante  Scaligerum  quaedam  Martialis  Graece  verterat,  separatim 
ab  ipso  duabus  plagulis  edita  circa  an.  1600.  Sed  male  omissa 
sunt  auctorum  nomina  in  editione  Parisiensi.  Pauciora  Epigram- 
mata itidem  in  sermunem  Graecum  translulerunt  Dousa  major, 
Eman.  Martinus,  Meuagius,  alii. 

Hadriani  Beverlandi  notee  ineditae  ad  Martialem  et  Juvenalem 
Mss.  memorantur  in  Novellis  Reipubl.  literariae  a.  1699.  T.  i.  p. 
468.  Nescio  quern  Martialis  interpretem  ridet  Bartliius  ad  Sta- 
tium  T.  I.  p.  473.  Marcilium  an  Scriverium  ?  qui  Scaligero  in 
Epistolis  dicitur  Lentulus,  et  in  quo  nihil  ornati,  nihil  culti  reperiri 
ait  Holsteuius  Epist.  ad  Elmenhorstium  (post  Gudiauas)  p.  920. 
Salmasii  et  Isaaci  Vossii  editionibus  fata  intercessere. 


M.    VAL.    IMARTIALIS.  1473 


Recensui  Editionum  praecedenti  pauca  de  more  subjici- 
mus,  qua?  vel  a  Bipontinis  praetermissa  sunt  vel  post  Mar- 
tialem  ab  iis  editum  prodiere. 

M.  V.  Martialis,  sine  anno,  loco,  et  nomine  editoris  aut 
typographi,  4to.  Biblioth.  Spenceriana,  Vol.  ii.  p.  175. 

M .  V.  Martialis  alia  editio,  sine  anno,  loco,  et  nomine 
editoris  aut  typographi.    Ibid. 

M.  V.  Martialis  cum  comment.  Calderini,  fol.  Venet.  1 485. 
Biblioth.  Pinell. 

M.  V.  Martialis  Epigrammatum  Libri  xiv.  cum  commen- 
tariis  Domitii  Calderini  Veronensis,  Ven.  1491.  fol.  Bib- 
lioth. Advocatorum  apud  Edinb. 

Editio  Martialis  prodiit  1492.  per  Bernardinum  de  Choris 
de  Cremona.  Vide  Harlesii  Suppl.  ad  Brev.  Not.  &c.  Vol. 
II.  p.  118. 

Editiones  Aldinas  tres  tantum  memorant  Bipontini  et 
Fabricius :  sed  quatuor  notat  Harlesius,  n.  1501. 1510. 1512. 
1517.  Adjicit  vero,  num  omnes  sint  genuinae,  fidem  se  prae- 
stare  non  posse  ;  et  suspicari  videtur  ex  iis  unam  (1501.)  ex 
Guil.  Huyon,  aut  ex  alia  quadam  officinafurtim  exiisse. 

M.  V.  Martialis  Spectaculorum  Liber,  et  Epigrammatum 
primus,  cum  Cornucopiae  sive  coraraentario  amplissimo 
Nic.  Perotti  Sipontini,  Paris.  1507.  fol. 

M.  V.  Martialis  Lugd.  1.518.  8vo. 

M.  V.  Martialis  Epigrammatum  Libri  xiv.  Venet.  ap. 
Aid.  1534.  8vo.  Biblioth.  Bodl. 

M.  V.  Martialis  Epigrammatum  octavus  Liber,  Paris. 
1548. 4to. 

M.  V.  Martialis  Lugd.  Bat.  1548. 8vo. 

M.  V.  Martialis,  &c.  interpretantibus  Calderino  et  Merula, 
Venet.  1552.  8vo. 

M.  V.  Martialis  Lugd.  Batav.  160O.  16mo. 

M.  V.  Martialis  Lugd.  Batav.  1G12.  16mo. 

M.  V.  Martialis  cum  comnicntariis  Farnabii,  Lond.  1633. 

Martialis    Epigraramata,  cdcnte  Ricardo   Busbcyio,   in 

Deli>li.  et  Var.  Clas.  Martial.  5  A 


1474  RGCHNSUS    F^DITIONUM 

usiim  Scholas  Westmonasteriensis.  Lond.  1661.  1670. 1689. 
r2mo.  1721.  1755. 8vo.  et  1773.  raagisaucta. 

M.  V.  Martialis  Epigrammata  apud  Elzev.  Amst.  1664. 
16mo. 

M.  V.  Martialis  Epigrammata  selecta,  cum  notis  Vorstii, 
Lips.  1675.  8vo. 

M.  V.  Martialis  trad,  en  vers  Francois,  avec  des  re- 
marques.     Paris.  1675.  fol. 

M.  V.  Martialis  Lugd.  Batav.  1695.  16mo. 

M.  V.  Martialis  Epigrammata,  cura  Thomae  Fitzgeraldi. 
Lond.  1721. 1740. 

M.  V.  Martialis  Epigrammata,  Lond.  12mo.  1724. 

M.  V.  Martialis  Epigrammata,  Glasguael759.  12mo. 

M.  V.  Martialis,  Lond.  1783.  8vo. 

M.  V.  Martialis  Epigrammata  in  xii.  Libros  digesta; 
'  ut  uni,'  (haec  sunt  verba  editoris,) '  sic  omnibus  poetis  facem 
praeferenteJacoboElphinstone,' Lond.  1782. 8vo.  Preefigitur 
Martialis  effigies  ex  gemma  ampliata,  et  copiosa  introduc- 
tio  ad  poetas,  praecipue  ad  Martialem  spectans.  Sine  an- 
notationibus. 

Jacobus  Elphinstone,  qui  Latine  Martialem  edidit,  idem 
Anglice  vertere  eura  conatus  est.  Tam  editio  quam  versio  sa- 
tis nitida  quoad  typographiam ;  quoad  alia,  facta  est  versio 
astris  satis  malignis.  Aliquid  est,  nisi  Anglicam  vocaveris. 
Linguam  suam  spernere  videtur  interpres,  ideoque  prometa- 
phrasi  Anglicana  vix  legenda  haec  versio.  Et  revera  nulla 
videtur  esse  omnium  Librorum  Martialis  Anglica  versio 
de  qua  optime  praedicandum  sit. 

Martiale,  Icdelmcnte  tradotto  in  Italiano  da  Giuspanio 
Graglia.  Loud.  1785.  2.  Voll.  8vo. 

Martialis  Ramlcri  in  v.  Tom.  Lips.  1787.-1791.  8vo. 
Accedat  Anhaug.  zum  ErstenTheil.  ibid.  1793.  8 vo. — Idem 
Ramlerus  Germanicam  Martialis  versionem  dcdit.  In  hac 
vero  non  omnia  Ramlero  assignanda  sunt.  Varia  epigram- 
mata a  variis  interprctibus  versa  sunt,  quae  omnia  Ramlerus 
in  unum  <  orpus  rollc<ri(,  cl  dimidio  ])lus  ipse  intcrprctatus 
est. 


M.    VAL.    MARTIAl.IS.  1475 

M.  V.  Martialis,  Vienna?  1804.  8vo.  2.  Voll. 

Epigrammes  de  M.  V.  Martial,  Lat.  et  Fr.  nouvelle  tra* 
duction.     A  Paphos.  Paris.  3.  Voll.Svo.  1807. 

M.  V.  Martialis  Franc,  ad  Moen.  1808.  8vo.  Textusni- 
tidus  et  emendatus,  absque  notis,  in  iisum  scholarum, 

M.  V.  Martialis  Epigranjmata,  ex  optimarum  editionum 
collatione  concinnata.    Lond.  1816.  18ino. 

Epigrammes  de  M.  V.  Martial.  Traduction  nouvelle  et 
complete,  par  E.  T.  Simon.  Avec  le  texte  Latin,  et  des 
notes,  et  les  meilleurs  imitations  en  vers  Fran9ais.  Paris. 
1819.  3.  voll.  8vo. 

Inter  ea  quae  Martialis  cpigrammata  quaedam  complec- 
tuntur,  vel  ejusdem  sunt  imitationes,  haec  sequentia 
nuraerentur. 

Flowres  of  Epigrammes  out  of  sundrie  the  most  singular 
authors,  selected  by  Timothie  Kendall,  late  of  the  Univer- 
sitie  of  Oxford.  Quaedara  in  hac  collectione  sunt  editoris 
et  interpretis,  alia  aliorum,  plurima  vero  Martialis.  Lond. 
1577. 16mo.   Warton,  Hist.  Poet.  Vol.  iii.  p.  452. 

Epigrams  of  Martial  translated  into  English  by  R.  Flet- 
cher. Inter  haec  inseruntur  varia  ipsius  interpretis.  Lond. 
1650.  8vo. 

Marcial  Redivivo,  Hispanice.  Bilbilitani  nostri  poetae 
hie  interpres  est  Don  Antonio  Gonzalez  de  Salas,  Hispa- 
nus.  Non  vertit  omnia  Martialis,  sed  ea  tantum  quae  visa 
sunt  prasstantiora.  Idem  est  cui  tribuitur  versio  Persii  in 
lingua  Castellana,  et  qui  publicavit  Parnaso  de  Quevedo, 
Ensayo  de  una  Bibliotheca  de  Traductores  Espanoles, 
&c.  p.  100. 

In  '  The  Works  of  Mr.  Thomas  Brown,  serious  and  comi- 
cal,' 4.  voll.  Lond.  12mo.  multa  sunt  Martialis. 

Multa  etiam  Martialis  epigrammata  selecta  et  Anglice 
versa  sunt  a  Gul.  Hay,  cum  Appendice  continente  Abr. 
Couleii  et  aliorum  Epigrammata  ex  Marti  ale  Anglice 
versa.  Dua?  sunt  editiones  hujus  operis  :  una  Lond. 
1755.  8vo.  Angl.  sine  Lat.  altera  cum  Lat.  in  pag.  op- 
posita,  12mo.     Rursus  etiam  edita  sunt  in  Hayii  operibns, 


147G  HILCENSUS    EDITION UM 

Lond.  1794.  4to.     Versiones  in  hac   collectione  bene  au- 
diunt. 

Wrightii  Angl.  Versiones,  una  cum  Catonis  Distichoruni 
versione,  Lond.  1763. 

Varia  etiam  sunt  Epigrammata  Anglice  versa  ex  Mar- 
tiale  in  Poematibus  Samuelis  Rogers,  2.  Voll.  8vo.  Lend. 
1782. 

Sinngedichte  des  Martialis,  metrisch  ubersetzt  ab  I.  G. 
Zimmermann,  Francof.  ad  M.1783.  Martialis  epigrammata 
hie  versa  sunt  clxxvii.  Alia  sunt  editoris  lusus  satis,  ut 
fertur,  feliccs. 

Epigrammata  Martialis,  cum  titulis  ex  Horatio  sumtis,. 
interpretata,  imitata,  et  applicata  x'irisnobilibus,  ingenuis, 
et  clericis,  sub  nomine  viri  Rev.  Scott,  Trin.  Coll.  Camb. 
sed,  ut  fertur,  non  ejus  erant :  cujuscumque  vero  fuerint, 
nihil  insulsius  aut  audacius. 

Excerpta  ex  variis  Latinis  poetis  qui  in  scholis  non  le- 
guntur,  notulis  illustrata,  quae  collegit,  in  usum  studiosae 
juventutis,  J.  Roger  Pitman.  Lond.  1808.  8vo.  Inter  haec 
niulta  sunt  ex  Martiale  bene  selecta. 

Feliciter  etiam  Germanice  vertit  lx.  Martialis  epigram- 
mata L  A.  Nasser,  in,  Satirische  Anthologie,  aus  rbm. 
Dichtern  ubersetzt  Kelon.  1810.  8vo. 

Particularum  Martialis  Epigrammatum  versiones  abun- 
dant, tam  ab  exteris  quam  a  nostratibus  undequaque  spar- 
sae,  quas  notare  opus  esset  infinitum.  Satis  sit  unam  et 
alteram  Anglicam  indicare ;  nempe  celcberrimi  nostratis  B. 
Jonson(Epigr.77.  Lib.  viii.)in  *  Specimens  of  scarce  Trans- 
lations of  the  seventeenth  century,'  &c.  Lond.  1805.  8vo. 
Joannis  Oldham,  inter  poemata  ejus,  1710.  cl.  Isaaci  Watts, 
S.T.  P.  inter  poemata  ejus,  et  variorum  interpretum  in 
'Gentleman's  Magazine,'  vol.  v.  vi.  vii.  '  Universal  Maga- 
zine,' Aug.  1761.  &c. 

Inter  Ohservationes,  &c.    in  Marlialem,  ab  operibus   ejus 
sejunctas,  numerentur,  inter  alia,  quae  sequuntur. 

Ad  M.  Val.  Martialis  Epigrammata Lectionesvarianteset 
Nota;  inedilac  Hadr.    Bcvcrlandi,  memorata;  in  Novellis 


M.    VAL.    MARTIALIS.  1477 

Reipubl.  Lit.  a.  1G99.  torn.  i.  p.  4C8.  deindc  editae  sunt  in 
D.  Ferdinandi  Stosch  Musei  Critici  vol.  i.  Lemgoviae 
1774. 12mo. 

Vita  Martialis  a  L.  Crusio,  in  ejus  '  Lives  of  the  Roman 
Poets,'  Lond.  1726.  2.  Vol.  8vo.p.305. 

Observationes  in  characteraet  scripta  Martialis,  abEdm. 
Burton,  nuper  soc.  Trin.  Coll.  Cantab,  in  ejus  'Ancient 
Characters  deduced  from  classical  Remains.'  Lond.  1763. 
8vo. 

Ut  magna  lis  orta  est  de -<^wc/i/a/o  Martialis  (Epigr,  xi. 
94.),  hie  memorentur  P.  Zornii  Dissertatio  do  scholis  pub- 
licis,  Picenae  1716.  et  comment,  de  Martialis  Anchialo  ab 
A.  L,  Zacharia,  in  Nov.  Bib.  Bremensi,  class,  v.  fasc.  ii. 
p.  367.  Bremse  1765.  8 vo. 

Censura  perstrinxit  varia  Martialis  epigrammata  cl.  Ti- 
raboschius.  Hist.  Literat.  Ital.  Vol.  vii.  et  Serranus  His- 
panus  contra  ilium  scripserat.  Secuta  est  Tiraboschii  de- 
fensio,  Ferrarse  1776.  et  deinde  in  utramque  partem  lis 
magna,  de  qua  consulatur  Giornale  di  Modena,  torn.  xii. 

Epistola  critica  cl.  Goensii  memoratu  dignissima  est,  ut 
quas  rara  et  plurimis  incognita,  multa  taraen,  ad  Martialis 
epigrammata  attinentia,  pretiosa  continens.  Tota  haec  epis- 
tola in  Harlesii  Suppl.  ad  brev.  Not.  Lit.  Rom.  vol.  ii.  p. 
126.  exhibetur. 

Observationes  criticae  in  Marti alem  a  J.  Jortin,  S.  T.  P. 
in  tractatibus  ejus  philologicis,  criticis,  et  miscellaneis, 
pp.  274-280.   Lond.  1790. 8vo. 


RECENSUS  CODICUM   MS8. 
M.  VAL.  MARTIALIS 

QUI  IN  BIBLIOTHECIS  BRITANNICIS  ASSERVANTUK. 


Codices  in  Museo   Britannico. 

Biblioth.  Harl.  num.  2700.  Martialis  Epigrammatum 
Libri  xiv.  Cod.  membran. 

In  Biblioth.  Cotton,  tit.  D  XX.  est  cod.  partim  membran. 
partim  chartac.  continens,  inter  alia  multa,  Martialis  xii. 
Librorum  Epigrammatura  Cod  Epitomen.  '  Cocus  dictus 
videtur  (sic  Ms.)  eo  quod,  ut  cocus  per  ignis  decoctionem 
a  carnibus  humores  noxios  extrahit,  et  eas  ad  gustandum 
facit  aptas,  sic  Martialis  per  calami  artem  vitia  ex  corde 
humano  extrahit.'   Paucas  tantum  paginas  continet. 

In  Biblioth.  Lansdoun.  Martialis  est  codex  qui  continet 
Epigrammatum  Libros  xiv.  eleganter  scriptus  et  illumina- 
tus,  sine  ullis  notis  interlinearibus  aut  marginalibus.  Olim 
fuit  Antonii  Askeuii,  M.  D. 

Inter  libros  impresses  extat  Martialis  illustratus  com- 
mentariis  Laurcntii  Ramirez  de  Prado,  &c.  Paris.  1G07.  4to. 
cum  notis  Mss.  R.  Bcntleii. 

Codices  Oxonienses. 

Auct.  F  4.  33.  Martialis  Epigrammata.  Cod.  membran. 
pulcher,  8vo.  saec.  xv.  cum  capitalibus  et  titulis  alternatim 
deauratis;  sine  notis  et  variis  lectionibus. 

In  Biblioth.  Bodl.  Canouici  Lat.  82.  Cod.  Martialis  chartac. 
antiquus,  forsan  sa;c.  xm.  lucide  scriptus,  cum  pauci.s  va- 


CODICliS    IN    BIBLIOTH.    HRITT.    ASSERVATI.        1479 

riis  lectionibus  et  notis,  mutilatus  quiddam  sub  initio,  fscd 
reparatus.  Sub  finem  paulum  deficit;  desinens  hoc  vs.  in 
XIV.  217. 

Die  quotus  et  quanti  cupias  coenare,  nee  ununi. 

Canonici  Lat.  84.  cod.  Martialis  chartae.  saec.  xv. 

—  85.  cod.  Martialis  raembran.  saec.  xiv.  fol.  cum  tab. 
preefixa.  Est  elegans,  literis  capitalibus  pietis  ;  at  sine  notis 
et  variis  lectionibus. 

In  Biblioth.  Bodl.  etiam  est  editio  Gryphiana  Martialis 
1535.  8vo.  cum  notis  Mss. 

Ibid.  Martialis  editio  Paris.  1539. 8vo.  ap.  Sim.  Colinseum 
cum  notis  Mss. 

Ibid.  Martialis  editio  Basil.  1559. 8vo.  cum  notis  Mss. 

Inter  codices  Mss.  et  impresses  cum  notis  Mss.  Durvil- 
lianis  x.  1.  5.  31.  est  Martialis  cod.  membran.  et  chartae. 
fol.  191.  4to. 

X.  1.  5.  32.  Martialis  Epigrararaata,  cod.  chartae.  et 
membran.  forma  oblonga. 

X.  1.  5.  20.  Excerpta  ex  variis  seriptoribus,  inter  quce 
sunt  quaedam  ex  Martiale.  Cod.  forma  minori.  Deficit  sub  fin. 

Codices  Cantabrigienses. 

Inter  libros  Mss.  Collegii  Corp.  Christi  asservatur  cod. 
membran.  (236.)  saec.  xiii.  continens  Martialis  Epigrara- 
mata.     Ex  dono  Danielis  Rogerii.    Nasmythii  Catal. 

In  Biblioth.  Publ.  nihil  praeter  Excerpta  ex  Epigramma- 
tibus  Martialis,  2296. 15. 

In  Biblioth.  Triu.  Coll.  Martialis  Epigrammata;  liber  im- 
pressus,  cum  multis  Mss.  collatus. 

Codex  Edinensis. 

Omnium  Martialis  codicum,  qui  in  Bibliothccis  Britanni- 
cis  asservantur,  unus  in  Biblioth.  Jdvocatorum  apud  Edin- 
burgum  videtur  esse  anliquissimus  ;  fortasse  x.  vol  xi.  saec. 


IN  DEX 


IN 


MARTIALEM. 


Numerus  prior  Librum,  posterior  Libri  Epigramraa  denotat.     Nuraero    cum   li- 
tera  S  praeposita,  Libri  Spectaculorum  Epigrararaata  designantur. 


Ai,  27 

Ab  hoste  exit  i,  49 

Abderitanffi  plebis  pectora  x,  25 

Abdices  poetam  v,  56 

Abducas  viii,  56 

Abducere  vii,  93.  viii,  21 

Abductas  eves  viii,  56 

Abeal,  sic  meus  December  v,  84.  xii,  17 

Abesse  vi,  19,  vii,  7.  viii,  56 

Abest  vii,  6 

Abies  xiv,  84 

Abigas  X,  33 

Abigatque  noxias  aves  x,  5 

Abigit  meretrix  testem  i,  35 

Abire  v,  20.  viii,  32.  56.  xiv,  163 

Abires  iv,  61 

Abiret  iii,  24 

Abisti  i,  100 

Abit  S  16.  i,  63.    viii,  59.  x,  75.  xi,  7. 

xii,  103 
Abite  xi,  6 

Ablatis  lacemis  xii,  26 
Abluas  te  ii,  70 
Abnegat  ii,  32 
Abnuit  S  28 

Abolla  viii,  48  Cerea  iv,  53 
Abollam  Tyriam  viii,  48 
Abortivo  ovo  vi,  93 
Abrumpere  xii,  26 
Abrupta  reste  v,  62 
Abscidit  iii,  66 
Abscindere  iii,  85 
Abscissa  iii,  81 
Abscissa  lingua  ii,  82 
Abscondunt  i,  35 
Absens  viii,  78    sacerdos  x,  92 
Absentem  xi,  61    rogum  ix,  77 
Absentes  comae  ix,  38 
Absentis  vi,  85.  vii,  51  amicitiae  ix,  100 
Absim  iii,  4 

Delpk,  et  Var.  Clas.  Ind. 


Absit  X,  87 

Absolvi  iv,  16 

Absolvis  xi,  20 

Absolvit  xii,  52 

Absohita  i,  83.    xii,  63 

Abstinet  ix,  86.    xi,  39 

Abstulerat  vii,  61.  S  2 

Abstulit  iii,  52.  vi,  88.  ix,  102.  x,  51. 
xi,  69.91.93.  xiv,  18 

Abutere  vii,  93 

Ac  iv,  90.  ix,  23 

Accedas  vii,  26 

Accedent  x,  48 

Accedit  xii,  26 

Accedunt  xi,  71 

Accendit  xiv,  26 

Accepit  S  5.  i,  106.  v,  37.  xii,  18.  xir, 
175.  189. 

Accepta  aqua  xiii,  47 

Accessi  vii,  18 

Accessit  vii,  53.    x,  103 

Accidat  vi,  82 

Accidisset  ii,  65 

Accidit  vii,  14 

Accipe  i,  89.  ii,  27.  vi,  25.  80.  85. 
vii,  1.  viii,  9.  56.  ix,  68.  x,  IG.  xi, 
29.  xii,  74.  xiii,  9.  11.45.  102.  xiv, 
1.  27.  28.  87.  89.  96.  102. 159.  185. 
219 

Accipere  ii,  56.    ix,  69.    x,  75 

Acciperes  xiii,  45 

Accipiam  xii,  40 

Accipias  v,  1 

Accipiat  ix,  95 

Accipienda  ix,  50 

Accipient  xii,  52 

Accipies  xi,  57 

Accipis  ix,  69.    x,  69.  88 

Accipit  viii,  75.    ix,  5.    x,  36 

Accipiter  xiv,  216 
Mart,  a 


11 


INURX 


Accius  :xi,  90 

Accola  V,  3     proxinius  v,  22 

Accubaiiius  iii,  82 

Ace  u  bare  v,  70 

Accubat  X,  27 

Accubiiisbe  siiv,  135 

Accubuit  viii,  50 

Accumbat  x,  81 

AccumbiiHus  ii,  37 

Accusas  iii,  13 

Acer  vcrtagus  xiv,  200 

Accrba  xii,  34 

Acerbum  ii,  26 

Acerbus  xii,  47 

Acerna  mensa  xiv,  90 

Acerra  i,  29     plena  iv,  45 

Acerram  i,  29    sepiimaiu  x,  24 

Acervos  vii,  54 

Acervum  ingenteni  vii,  27 

Aceti  xiii,  122    rubentis  xi,  56    Niliaci 

xiii,  122 
Aceto  X,  45 

Aceturo  xii,  48.    xiii,  122 
Achillam  vii,  57 
Achillas  iii,  91 
Achilleas  comas  xH,  83 
Achilleos  pedes  ii,  14 
Achilles  V,  48 
Acida  creta  vi,  93 
Acidalia  arundine  ix,  14 
Acidalio  iiodo  vi,  13 
Acipensein  xiii,  91 
Acipensis  xiii,  91 
Acos  tenues  x,  37 
Acre  ulcus  xi,  98 
Acri  equo  xii,  14 
Acribus  ciiris  iii,  20 
Acrior  Chius  v,  61 
Acris  equi  vi,  38 
Acrius  viii,  81 
Acrius  cor  vi,  64 

Acta  S  6.    iii,  20.    vi,  70.    xi,  61 
Actas  quindecies  Oljnipiadas  x,  23 
Actiaci  freti  iv,  1 1 
Actis  lantis  ix,  104 
Actitare  i,  18 

Acus  xiv,  150    aurea  xiv,  24 
Acuta  testa  v,  18 
Acuta  arundine    x,   15     tcstudine    xiii, 

86    cuspide  xiv,  92 
Acuto  capile  vi,  39 
Acu    viii,   28.     ix,    14     incerta    ii,  66 

Semiraniia  viii,  28    lasciva  xi,  45 
Ad  S  16.    i,  37.  49.  199 
Adanianta  vii,  100 
Adaniantas  v,  11 
Addas  viii,  2.    ix,  46 
Addat   X,  98 
Adde  iii,  :',.'>.    x,  48.    xiii,  .5.    xiv,  170 


Addere  viii,  3.    Lx,  94.    x,  26.   xiv,  115 

Addetur  x,  48 

Addictus  cliens  ix,  3 

Addideris  ix,  a.    xi,  26.     xiv,  217 

Addidit  ix,  18.  104 

Addiraus  x,  24 

Addita  i,  102.    ix,  4.    xiii,  3 

Addite  x,  24 

Addixti  X,  31.    xii,  16 

Adeas  iii,  5 

Adeo  iv,  11.    vii,  18.    viii,  10.    xi,  34 

Adeone  i,  11 

Adeoque  vii,  7 

Ades  S  24 

Adesse  iv,  54.    x,  30 

Adest  i,  7.  34.  viii,  30.   x,  37.   xiii,  100 

Adeunda  vii,  92.    ix,  46    atria  1,71 

Adeuiite  i,  91 

Adhseret  v,  61 

Adhibere  vi,  57 

Adhibes  vii,  100 

Adhibetur  x,  27 

Adhuc  S  15.  23.    i,  55 

Adicit  iv,  54.    x,  82 

Adire  i,  79.    v,  25 

Adisses  ix,  66 

Aditus  viii,  68 

Adjuvante  aura  x,  30 

Adjuvat  xi,  60 

Adniiror  iii,  69.    v,  63.    vii,  85 

Adniisisset  v,  69 

Admis.it  iii,  66 

Admissa  luce  xi,  104 

Admissus  xii,  57 

Admittam  xiv,  37 

Admittas  v,  6 

Admittat  iii,  93 

Admitte  iv,  8 

Adniittere  i,  26.    iii,  17 

Admittit  vii,  68 

Admittunt  viii,  14 

Admoneas  x,  104 

Adnioventur  iv,  64 

Adopta  iv,  31 

Adoptivis  ramis  xiii,  46 

Adorant  iv,  49 

Adorantts  xii,  29 

Adorat  S  17 

Adrianus  culex  iii,  93 

Adsit  xii,  25 

Adveclo  anpiorc  xiii,  ?{► 

Advena  xii,  3 

Adventum   iv,  15 

Adversis  frontibus  iv,  35 

Advertcre  vi,  64 

Adulter  i,  35.    x,  95 

Adultera  vi,  7.    ix,  3 

Aduitcriuin  i,  91 

Advocato   X,  87 


IN    MARTIALEM. 


Ill 


Advolans  v,  24 

/Eaci  sever!  x,  5 

vEacidEB  xi,  43 

^acides  viii,  6 

^de  prima  vii,  51 

^demque  viii,  44 

^des  vii,  97.    xi,  34.   xii,  32 

iEdibus  mcdiis  ix,  02 

^dificat  ix,  47 

^dificem   ix,  23 

jEdificet  ix,  47 

^difico  ix,  47 

jEdile  iv,  52 

^dilem  v,  84.     xiv,  1 

^dilis  xi,  102 

jEgtei  maris  vi,  34 

^.ger  iv,  81.     vi,  47.     xii,  92     Tityrus 

viii,  56 
^gida  xiv,  179 
^Egis  vii,  1.    ix,  21 
^gle  i,  95.     xii,  55     dentata  i,  73 
iEglen  communem    xi,  81 
^grani  aniicam    xi,  7 
^gro  i,  102.     ix,  97 
/Egrota  xii,  60 
^grotat  ii,  10 
^grum  v,  25    dentem  v,  56 
^iia  i,  20 

^liani  facundi  xii,  24 
^iiano  xi,  41 
Emilia  vi,  85 
jEmiliffi  viffl  iii,  4 
^iniliae  gentes  x,  12 
jEmiliane  i,  51.    v,  81 
jEniilius  xii,  19 
jEniula  carmina  xii,  95     dona  viii,   28 

labra  iv,  42    littora  iv,  25   vina  Tuscis 

cadis  xiii,  118 
JEmulatur  iii,  20 
Aenea  tlieca  xi,  76 
jEneae  v,  1 
Aeni  equitis  xi,  21 
^nigraate   i,  91 

Aeno  xiv,  133    Agenoreo  x,  16 
^oli  x,  30 
jEoliainque  ii,  14 
^olio  Noto  v,  71    vellere  viii,  51 
jEoIium  pecus  viii,  28 
^qua  Venus  iv,  13 
^quales  libros  vii,  90 
jEqualis  vii,  90 
iEquandas  genas  viii,  52 
jEquare  viii,  00 

jEquarum  Icgum  sanctissime  cultor  x,  37 
^qui  revercntia   xi,  5.  50 
^quitate  v,  28 
^qLior  languet  x,  30 
^qiiora  S  24.  viii,  43    frate.na  S  10 
jEquore  advccfo  xiii,  79   toto  S  26 


^Equorea  concha  xiv,  209  Ravenna  xiii, 

21 
^quorei  Anxuris  x,  58 
^quoreis  aquis  x,  51    undis  xiii,  84 
jEquoreo  pulvere  S  28  sale  xiii,  89   tri- 

dente  v,  24 
^:^quoruiii  x,  87 
^quiim  i,  115.  x,  67 
/Era  i,  27.  77.  vii,  16.  ix,  9.  69.  xi,  10. 

27.  xii,  57  lugentia  xiv,  204    sordida 

ix,  9 
.iErariorum  xii,  57 
.(Ere  vi,  27    arguto  xi,  21    exiguo  ix,  44 

quaferno  xii,  26    vario  v,  16 
jEripedem  cervum  ix,  102 
^rugine  niiiiia  ii,  61     viridi  tinctos  ver- 
sus x,  33 
Aera  taciturn  viii,  32 
Aere  vacuo  S  1.  11 
Aerias  cyparissos  xii,  50 
yEs  i,  77.  iv,  72    therraarura  xiv,  103 
.S:schyle  ix,  5.  08 
^sonides  ii,  14 
jEstas  trigesiraa  x,  103 
Estate  X,  02.  90 
Jistatera  x,  30 
^Estates  ix,  2    decern  iv,  66 
^statis  ii,  85 
^stiraarit  x,  35 
^stinias  xi,  I 
jEstiniare  iv,  64 
Estiva  hora   xii,  1 
jEstivas  nives  v,  64   umbras  i,  13 
.(Estivo  imbre  iii,  05     niense  ix,  13    te- 

niore  ii,  78 
^Estivum  rus  viii,  01 
^•Jilstuantem  xi,  98 
yEstuantes  Baias  iii,  20 
jEstuanti  iii,  82 
iEstuet  ix,  23 

^stus  xi,  78  serenos  i,  50  siccos  vi,  42 
iEtas  ii,  04.  vi,  85.  vii,  90,  x,  80    bre- 

vis    vi,  29.  85      inutilis  xi,  09      mills 

xiv,  47    tota  x,  38 
^tate  xiv,  205 
^>tatem  x,  30    lungam  vi,  70 
yEtatis  X,  23 

yEterna  in  rosa  vivere  viii,  77 
^ternas  liabenas  vi,  3 
JEteino  auro  xi,  4     caruiine  x,  20    ho- 

nore  i,  117     Virgilio  xi,  52 
jEtemuiu  v,  CO 
yEtliera  viii,  30.    S  16 
yEtliere  iv,  3 
ylOtiierca;  aulae  xiii,  4 
^"Ulierias  auras  i,  4.  7 
y?''.tliereo  ncctare  iv,  8    Oljmpo  ix,  4 
yEtliercos  ortus  iii,  6 
/lithereus  paler  is,  36.  37 


IV 


INDEX 


^thiope  tristi  vii,  87 

jEthiopes  S  3 

^thon  iii,  67.  viii,  21  miscllus  xii,  77 

^tnieaque  regna  vii,  64 

^tnaeis  oris  viii,  45 

jEtola  Calydone  ix,  49    cuspide  xiii,93 

^tolffi  cuspidis  vii,  2    ferae  vii,  27 

^tolo  sue  xiii,  41 

JEvo  medio  viii,  77  placido  x,  23  Pylio 

iv,  1 
Afer  iv,  37.  79.  ix,  8.  26.    x,  84 
Affatus  V,  3.  S  25 
Affecit  xii,  77 
Aftectas  xi,  32 
Affers  ix,88 
Affertur  iii,  50 
Affirmas  vi,  14 
Affirmat  iv,  21 
Affligunt  vi,  33 
Alfuit  S  21 

Afra  i,  101    Nomas  ix,  7G 
Africa  ii,  2 

Africanis  raagnis  iv,  14 
Africanus  xii,  10 
Afro  rigido    xii,  42 
Agara  iv,  90.    xiv,  1 
Agas  i,  80.    ii,  27.  67.  vii,  10    agasque 
V,  6 

Agat  i,  20.  iii,  20  (bis) 

Agathine  velox   ix,  39 

Agedum  xi,  56 

Age  ii,  64.    viii,  67.    x,  87 

Agelli  vii,  31.  92  latentis  xii,  73  par- 
vuli  X,  93 

Ageiio  vii,  91    Arpino  xi,  49 

Agellos  tres  xii,  16 

Agellum  i,  117    meum  ii,  32 

Agellns  xii,  25 

Agenoreo  aeno  x,  16 

Agenoreas  lacernas  ii,  43 

Agenoris  xi,  1 

Agentibus  i,  96 

Ager  i,  86.  iv,  60.  v,  71.  vii,  71. 102. 
ix,  55.  X,  43.  51.  96  Amiternus  xiii, 
20  ingratus  x,  47  luxuriosiis  xi,  8 
Nomciitanus  ii,  38  Kcgius  x,  94 
subiirbanus  xiii,  12  supcrbus  Tuscus 
S  2.  ix,  23 

Agere  viii,  7 

Ageres  iii,  66 

Ageret  viii,  26 

Ages  viii,  3.    xi,  7 

Agger  xii,  14 

Aggesta  liumo  viii,  57 

Agi  viii,  33 

Agili  arte  iii,  82 

Agiimis  xii,  9 

Agis  i,  80.    ii,  7.  67.    viii,  16.  70 

Agit  i,  69.    V,  ()1   (t<r).  ix,  4 


Agitur  i,  27 

Agna  frequens  vii,  54     Galesi  Phalan* 

lini  V,  37    rudis  ix,  72 
Agni  X,  92    Phryxei   x,  51 
Agnoscat  viii,  3 
Agnoscende   ix,  66 
Agnus  mollis  iii,  58 
Agresti  rudique  viro  iii,  24 
Agricola  xii,  72  crudus  et  ebrius  xii,  76 
Agricolae  xiv,  34 
Agricolam  vii,  36 

Agri  CEeretani  vi,  73    suburban!  x,  58 
Agrippffi  iii,  20.  36.    x,  87 
Agris  iv,  66     Diomedseis  xiii,  93    No- 

mentanis  i,  106 
Agro  vi,  94.  x,  43.  79    Eljsio  x,  101 
Agros  i,  85.  ix,  62    paternos  xi,  70 
Agrum  ix,  22  (bis) 
Agunt  ix,  7 
Ah  xiv,  115    facinus  xi,  70.  91    miser  et 

demens  vii,  65     pudet  iv,  67    scelus 

xi,91 
Ais  i,  118.    xii,  66.  86 
Ait  i,  43.  86.     iii,  80.    iv,  67.    vi,  82. 

vii,  66.    ix,  37.  45.  87.    x,  2.    xi,  20 
Alria  X,  4 
Alabastra  xi,  8 
Alanus  vii,  30 
Aiapis  V,  62 

Alas  gemmantes  xiii,  70    iiquidas  iv,  49 
Alat  xiii,  49 
Alauda  xii,  58,  60 
Alba  brachia  xi,  84  facies  iv,  79 
Alba  cerusa  x,  22  gemma  xi,  36  penna 

X,  3 
Albae   lacernaj  xiv,    137    lanae  xiv,  156 

luces  X,  62     Palladiae  v,  1 
Albana  coniissatio  xii,  48 
Albana  arce  ix,  102 
Albana3  olivte   ix,  24 
Albano  auro   iv,  1 
Albanos  Tusculosque  colics   iv,  64 
Albanuiu  xi,  7 
Albas  lacernas  xiv,  139 
Albescere  vii,  13 
Aibet  viii,  28 
Albi  Galesi  xii,  63 
Albi  Maxime  xi,  106 
Albinus  iv,  37 

Albis  amicis  x,  12    lacernis  iv,  2 
Albo  olio  iii,  58 
Albnla  xii,  99    cana  i,  13 
Albularum  crudarura  iv,  4 
Albus  i,  56.    viii,  26 
Alcestin  iv,  75 

Alcida;  v,  65.  vi,  68    prioris  ix,  102 
Alcide  ix,  66 
Alcidcn  ix,  4,45.     xiv,   178      majorem 

S  16.   ix,65 


IN    MARTIALEM. 


Alcides  vii,  49.  is,  26.  35  minor  ix,  102 

s.icratus  vii,  50 
Alcime  i,  89.    v,  64 
Alcinoi  iv,  64.    x,  94 
Alcinoo  vii,  42.  xii,  31 
Alcon  mitior  xi,  84 
Alconti  vi,  70 
Alea  xiii,  1.  xiv,  15  parva  xiv,  18    sola 

iv,  66 
Alea  blatida  iv,  14 
Aleator  udus  v,  84 
Alece  putri  iii,  77 
Alecem  xi,  27 

Ales  xiii,  68.  xiv,  218     pluriraa  ix,  56 
Alexis  V,  16.    vi,  68.    viii,  73 
Alexim  vii,  28 
Alexin  viii,  56.  63 
Alga  Erythrsea  x,  16 
Algentem  xi,  98    faortum  v,  78 
Algentemque  togam  xii,  36 
Algentes  vetulas  iv,  5    togas  xiv,  137 
Alget  V,  71.    viii,  67.    x,  76.    xii,  31 
Algidosque  secessus  x,  30 
Alia  causa  S21.  iii,  50. 
Alia  via  xi,  91 
Aliam  ii,  18 
Alica  ii,  37.  xiii,  6.  9 
Alicam  xii,  82.    xiii,  6 
Alicui  V,  52 
Aliculam   xii,  82 
Aliena  i,  67.    iii,  70.    xii,  52 
Alieniis    xiv,  122    eques      v,   19     odor 

ii,  12 
Aliis  ii,  21 

Alio  vi,  93.    ix,  104    miltente  x,  73 
Alios  iii,  3.    27.      iv,  89.     vii,  31.  99. 

xii,  48 
Aliorum  xiv,  73 
Aliqua  pars  vii,  26 
Aliqua  in  charta  v,  26 
Aliqua  aure  iii,  63    parte  v,  5 
Aliquando  iv,  61.  v,  50.  x,  46.  xii,  49 
Aliqueni  vii,  58 
Aliquid  i,  98.  108.    ii,  24.    iii,  11.  72. 

iv,  37.    vii,  18 
Aliquod   iv,  31 
Aliquis  i,  117.    v,  60.     vi,  11.    ix,  28. 

95.    x,  66 
Alls  geniinis  viii,  51 
Alit  xiii,  59 
Aliter    S    3.  i.  17.  30.  89.     ii.   41.61. 

iii,  100.    iv,  81.    vi,  77.    viii,  12.  ix, 

38 
Alitis  ix,  32     exlmiie  xiv,  67     superbae 

vi,  55.    ix,  12 
Alitum  xiii,  61 

Aliud  i.  93.  vi,  94.  x,  11.  14.    xiii,  34 
Aliutn  iv,  40.    ix,  103.    xi,  48 
Alius  i,  50.    iii,  58.    iv,  27 


Allatres  v,  60 

Alligas  xii,  90 

Alligat  viii,  51 

Alligati  lactis    viii,  64 

AUioque   xii,  32 

Alludens  iii,  19 

Alma  dies  iv,  1 

Alma  parens  Memnonis  viii,  21 

Almo  iii,  47.    x,  91 

Alpha  ii,  57.     v,  27 

Alphei  vi,85 

Alphicus  ix,  97 

Aha  i,  61.    ii,  74.    v,  22.    vii,  42 

Altaque  viii,  3 

Alta  atria  xii,  3    domus,  ibid,  marmora 

viii,  3    porticos  xii,  50    quies  vii,  42 

semita  v,  22     terapla  ii,  74     vulnera 

i,  61 
Altaque  saxa  xi,  90 
Alta  ripa    x,  85      turre   iii,  58     valle, 

ibid. 
Altara  Bilbilim  i,  50.    x,  104 
Alte  viii,  75.    ix,  60.    x,  30.    xii,  29 
Alter   iii,    50.    viii,  73.    ix,  33.  37.  65. 

X,  20.  92 
Altera  iv,  8.    xx,  83.     vii,  83.    viii,  65. 

xi,  7.  52 
Alterave  xi,  31 
Altera  barba  vii,  83 
Altera  charta  iv,  83 
Altera  ccena  xi,  31 
Alterius  ii,  18.    vii,  38    Jovis  ix,  37 
Alternas  xiv,  1 
Alternis  v,  38 
Alternum  Castora  x,  51 
Alternus  ix,  52 
Altero  v,  14    oculo   iv,  65 
Alternque  vi,  78 
Alterove  i,  118 
Alterum  pedera   x,  100 
Alterumque  iv,  37 
Alti  Tiburis  vii,  13 
Altini  iv,  25 
Altinum  xiv,  155 
Altis  i,  118    sylvis   S  18 
Altius  S  16.  vi,  42.  64.  xiv,  197 
Alto  X,  58    tribunal!  xi,  98 
Altos  ramos  viii,  61 
Altricem  terram  xiii,  50 
Altumdecus  ix,  2    souinum   i,  50    tra- 

niitein  x,  19 
Aluit   iii,  38 

Alumna  xii,  21     pacis  quies  ix,  101 
Alumnam  pingucm  iv,  19 
Alumne   i,  77.  xii,  60 
Alumnum  pastum  mero  lacte   xiii,  41 
Alula  coccina   ii,  29 
Aluta  nigra   vii,  35     riipta  xii,  26 
Alutam  xi,  60 


VI 


INDEX 


Ama  vi,  11.    x,  71 

Aniabit   xi,  6 

Araabo   ii,  55.    viii,  76 

Amamur  ix,  98 

Amant  ix,  9 

Amantem  viii,  51 

Araantis   iii,  11.    iv,  82 

Amantque  i,  105 

Amare   ii,  55.     vi,  63.    ix,  40.     x,   20. 

73.89 
Araares   ii,  63 
Amaret   x,  35.  89 
Aniari   i,  55.    vii,  25 
Amari  feliis   vii,  24 
Amaris  vii,  76.     xii,  34 
Amaris  litibus   xii,  68 
Amaro  raunere  ix,  95 
Anias    iv,  9.     vi,  29.     ix,  1.    xii,  44 
Araasque  vii,  11 
Amat    i,   50.  56.   62.   86.      iii,  8.  15. 

39.     iv,  13.  83.     V,    10.   55.     vi,  6. 

54.    60.    61,      vii,  8.  32.     viii,   30. 

49.     54.   63.   81.      ix,    15.    22.    30. 

62.    100.      X,   58.     xi,   40.     xii,  11. 

52.99.     xiii,  83.  119.     xiv,  107.  165 
Amatque  ix,  50 
Amator  i,  97.     xiv,  171     frequens    vii, 

97 
Amatorem  Jovem    xiv,   207      TibuUuiD 

xiv,  193 
Aniatrices  aquas    vii,  15.    x,  4 
Araatrix   vii,  69 
Amavit   iv,  44.   viii,  11 
Aniazona  peltatain   ix,  102 
Aniazonicus   iv,  42 
Amazonide   iv,  29 
Ambit  iv,  55 
Ambitione  nova    xii,  95 
Ambitiosa  ix,  63    atria  xii,  68    casa  xii, 

67    tellus  vi,  80 
Arabitiose  icpus  i,  52 
Ambrosia  xi,  57 
Ambrosias   dapes    iv,  8.       viii,  39.  50. 

xiii,  91 
Ambulantc  coena  vii,  48 
Ambuiat  iv,  55.    vi,  24 
Ambulator  serus  ii,  11    Iranstiberir.us 

i,  42 
Ambuiatve  iii,  20 
Aiiibules  iii,  2 
Aiiiciii  vi,  11.    viii,  73 
Aiiieiil(jiic  ix,  43 
Amcre  vii,  29.    xii,  02 
Aiiieris  vi,  1 1 
Ames  V,  40.    viii,  56 
Amct  i,  56.    iii,  11.  63.    v,  7.  31.    vii, 

89.  99.  viii,  03.  xi,  15 
Anielti^htitiai  laiite  xiv,  154 
Amcth^stina*  vi  stcs   i,  97 


Aniethystinatus  ii,  57 

Amethystinos  trientes  s,  49 

Arnica  iii,  69.  v,  71.  vii,  14.  ix,  42. 
X,  68.  xi,  27.  39.  xiv,  6.  187  dives 
xi,  50    fallax  v,  42  omiiis  i,  72 

Arnica  nova  intiammatus  x,  86 

Amicfe  ix,  3.  xiv,  9  Lacedaemonise 
xiv,  156 

Amicam  vii,  70.  xi,  23  aegram  xi,  7 
mille  librarum  xi,  100  perpetuam  ii, 
34  spoliatricem  iv,  29  subtiiem  xi, 
10 

Arnicas  viii,  79.    iv,  25 

Amice  iv,  81.  v,  53.  vi,  85.  xii, 
75 

Amici  i,  55.  100.  ii,  11.  iv,  15.  v,  25. 
vi,  39.  vii,  80  cari  iv,  5  facundi 
viii,  28.  X,  73  felices  iii,  37  moesti 
vi,  85  pares  x,  47  succincti  ii,  40 
veteris  viii,  IS 

Amicis  v,  42.  viii,  6.  ix,  98.  x,  14  albis 
X,  12  caris  iv,  73  miseris  x,  30 

Aiiiicitiacana  iv,  67 

Aniicitia  pra;textala  x,  20 

Amicitiaj  iii,  36.  ix,  3.  85  absentis  ix, 
100  fidsB  pectus  ix,  15 

Aniicitias  x,  44    ingratas  v,  19 

Amico  x,  11.  xii,  36  caro  iv,  10.  x, 
44.  xii,  97  diviti  v,  18  oranti  uuin- 
mos  ix,  47  servo  ii,  32 

Amicorum  iii,  7.    viii,  77 

Auiicos  ii,  74.  vii,  80.  xii,  56.  69  ca- 
ros  xiii,  55  flentes  i,  79  inluimanos 
v,  22  puros  vi,  50  raros  i,  40  resa- 
hitantes  x,  70 

Amictu  vii,  33 

Amicum  iv,  61.  ix,  15.53.  x,  14.  xi, 
98  sterilem  x,  18  veterem  viii,  14. 
ix,  85 

Amicus  i,  79.  94.  ii,  14.  v,  25.  vii, 
86.  viii,  72.  ix,  3.  15.  x,  96.  xii, 
48.  xiv,  87  Caesar  v,  19  certus  iv, 
5  frequens  viii,  18  jucundus,  pro- 
bus,  innocens  x,  76  lasvis  xi,  43 
magrius  iii,  40  novus  iii,  36  poteiis 
vii,  45.  72  rarus  xiv,  122  vetus  pa- 
triusque  vi,  25 

Amille  vii,  62 

Aniisit  vi,  62.    vii,  14.    xiii,  63 

Aniissum  marituui   iv,  58  patrem    i,  34 

Amitcrnus  ager  xiii,  20 

Amniiane    ii,  4.  17.    vi,  92 

Aniniiaiio  iv,  70 

Aniinianus  iv,  70 

Aume  Aonio  xii,  11  rigido  vii,  80 
Tusco  ix,  104 

Amnis  caiididus   vii,  93 

Aiuniiinujue   x,  7 

Amocnc   xii,  66 


[N    MARTIALEM. 


Tii 


Ainceni  neinorU   ix,  52 
Aiuoino    V,  61.    xii,  17    Assyrio  riii,  77 
Amo  i,  33.    ii,  63.  iv,  42.    ix,  53.    xiv, 
2U1 

Amor  i,  32.  iv.  38.  75.  v,  16.  48. 
vi,  13.  68.  vii,  24.  xii,  52  aureus 
viii,  51     tantus  ix,  80    vagus  xii,  97 

Amorque  recti  x,  78 

Amore  ii,  87.  vi,  93.  ix,  57.  x,  86. 
xii,  52  blando  viii,  77  sancto  vi,  29 
Sidonio  vii,  32    vero  x,  20 

Ainores  v,  37  castos  et  pios  x,  35 
Celsenaos  xiv,  204  dulces  S  25  Ilia- 
cos  xii,  52  lascivos  xiv,  187  meros 
xiv,  290  notos  vii,  60 

Amoribus  vii,  14 

Amphion  xii,  75 

Ampliitlieatrales  magistros  xi,  69  usus 
xiv,  137 

Amphitlieatri  conspicui  S  2 

Araj)hitheatro  S  28  Cresareo  S  1  mag- 
no  ix,  69 

Amphora  xii,  7G.  xiii,  122  cariosa 
xi,  50  lorige  fracta  xi,  8  Maraerti- 
na  xiii,  117  nova  vi,  27  pretiosa  i, 
19    vitiata  vi,  93    turbida  viii,  45 

Araphorffi  ferentis  focum  xii,  32 

Amplioram  xii,  65 

Ainphoras  centum  aqua  fecit  ix,  99 

Anipla  ora  i,  61 

Amplectitur  viii,  81 

Amplexa  ix,  62 

Amplexu  vi,  68.    xi,  26 

Aniplexus  iv,  22 

Anipliat  X,  23 

Ampliavit  viii,  66 

Ampulla  potoria  xiv,  119 

AnipuUis  Cosmianis  iii,  82  vilreis  vi,  35 

Amyclipa  corona  is,  73  pluma  xiv,  161 

Amycla!0  veneno  viii,  28 

Amyciis  fundanis  xiii,  115  Therapnaeis 
ix,  106 

Aniyntas  xi,  41 

An'ii,  65 

Anaglypta  iv,  39 

'Aj'a,f\(i'07ro\7j['  xiv,  201 

Analecta  vii,  20.  xiv,  82 

Anas  tota  xiii,  52 

Anatis  macra;  iii,  93 

Anchialum  xi,  95 

Anchora  S  26 

Ancilla  iii,  33.  xi,  32  fallax  xi,  50  gau- 
dens  xi,  28 

Ancillam  vi,  71.    xi,  23.    xiv,  40 

Ancillai'iolum   xii,  58 

Ancillas  i,  85 

Ancipitijugo  vii,  93 

Anco«  ix,  28 


Andragoras  vi,  53 

Andreemone  caballo  notior  x,  9 

Andromaclien  iii,  76 

Andromache  v,  53 

Androiiieden  S  27 

Anguem  gelidum  xii,  29 

Angues  geininos  xiv,  177 

Aiiguilla  domestica  xii,  31 

Angulo  omni  iii,  58 

Angusta  iii,  93  avena  viii,  3  sauda- 
pila  viii,  75 

Anguste  xi,  51 

Angubtis  rebus  xi,  50 

Anhelat  vi,  42 

Anhelitus  iv,  4 

Aniaia  deteriore  iii,  19 

Aninije  i,  88 

Animalibus  cunctis  xi,  84 

Animam  i,  79.  SO 

Aniini  ii,  04.  xi,  103.  xii,  6  tristes 
morsus  xii,  34 

Animi  leves  iv,  35 

Animis  vii,  7 

Animo  iv,  75.  90  magno  iii,  62  tuo 
ix,  42 

Animos  4,  46    truces  ix,  11 

Animosa  pericuia  xii,  14 

Animosque  iv,  46.    viii,  73 

Animum  vii,  54.    xi,  56 

Animuuique  x,  32 

Animus  pusillus  iii,  62 

Annae  pomiferum  neinus  Perenn»  iv, 
64 

Anne  viii,  51 

Ann<ei  Sereni  viii,  81 

Anni  vi,  70.    ix,  12.  50    teneri  ix,  14 

Annis  ii,  90.  vii,  19.  65.  84.  ix,  2.  xi, 
81,  97  bis  denis  ix,  77  crescentibus 
i,  89  decem  iv,  46  festinatis  vii,  40 
mediis  x,  32  primis  x,  71  puerilibus 
vi,  52  siniplicibus  x,  20  velocibus 
viii,  8 

Annius  vii,  48 

Anno  i,  100.  ii,  64.  v,  39.  viii,  64  sex- 
to viii,  71  toto  iv,  26.  ix,  83.  X,  70 
uno  xii,  56 

Annorum  x,  28 

Annos  i,  109.  v,  68.  vii,  9.  13.  86.  xi, 
56.  xii,  7  eraeritos  vii,  63  futures 
xii,  8  graves  vii,  64  jugalcs  quin- 
decim  x,  38  quindecim  xii,  59  su- 
premos i,  89  ter  denos  xii,  18  bis 
novenos  x,  24  tutos  x,  23  virides 
i,  102.    xi,  71  Nestoris  xi,  56 

Annosa  senecta  i,  106 

Annoso  Faierno  vi,  27 

Annosque  iv,  7 

Annua  justa  x,  61     millia  sens  ix,  10 


Vlll 


INDEX 


Annuatque  ix,  43 

Annuerit  ii,  24 

Annuli  xi,  100.    xiv,  122 

Annulos  iii,  29.    yiii,  5    priores    iii,  29 

senos  xi,  59 
Annulura  ii,  57 
Annulus    ix,    88.      xi,  37     fixus    ii,  C6 

garrulus  xiv,  169    gravis  xiv,  123   le- 

vis  V,  61 
Annum  x,  10    ingenteni  vii,  62    ununi 

vi,  28 
Annumerare  ii,  8.    xi,  41 
Annumeres  S  4 
Annuosque  fasces  viii,  72 
Annus  ii,  40.    x,  30.  75      decimus  viii, 

71    prior  xii,  99 
Ansa  fracta  xi,  56    panda  xiv,  106 
Ansae  vetenim  Corinthiorum  ix,  58 
Anser  xiii,  74     aigutus    iii,    58      laetus 

ix,  32 
Ansere  magno  xiii,  58    Romano  xiii,  73 
Anserisjecur  xiii,  58 
Anserum  iii,  82 
Antftj  xiv,  48 
Ante  S  22 
Anteambuio  ii,  18 
Anteambulonis  lassi  iii,  7 
Anteambulones  x,  74 
Antecedit  xii,  24 
Antenorei  laris  i,  77 
Antenoreo  Fauno  iv,  25 
Antequam  ii,  44 
Antioclii  xi,  84 
Antiochum  xi,  84 
Antiopesve  i,  93 

Antipolitani  thjnni  iv,  89.    xiii,  103 
Antiqua  nomina  xiv,  43    theatra  iv,  55 
Antiquee  ccense  v,  44    famje  S  7 
Antiquas  pelles  ix,  74 
Antiqui  i,  27  dentis  vii,  13    poli  xii,  62 
Antiquis  Sabinis  i,  63 
Antiques  v,  10    ritus  iii,  24 
Antiquum  Jovem  v,  22 
Antiquus  honor  xi,  11 
Antistcs  vii,  74 
Antistius  ix,  31 
Antiumvc  x,  30 
Antlia  ix,19 

Antoul  ii,  89.    iii,  66.    v,  70 
Antonius  iii,  66.    iv,  11.     ix,  100.     xi, 

20  feiix  X,  23    Marcus  x,  32 
Antra  iv,  57.    v,  66    vicina  vii,  60 
Aiitris  ettbssis  xiii,  60 
Aritro  vi,  47    Pimplajo  xii,  11    sub  udo 

X,  35 
Antulla  i,  117 
Antulla;  i,  116.  117 
Anumquc  ix,  81 


Anus  ii,  32.  iv,  13.  20.  vi,  27.  ix, 
50.  X,  8.  90.  xi,  23.  87.  xiv,  127 
cliarta  xii,  4  lusca  xii,  70  nientula 
xi,  46    testa  i,  106    uxor  xiv,  147 

An  usque  vii,  75 

Anxius  vi,  1.    vii,  20.  viii,  38 

Anxur  vi,  42  candidus  v,  I  splendi- 
dus  X,  51  superbus  vi,  42 

Anxuris  wquorei  x,  58 

Aoniae  Comaj  vii,  63 

Aonidum  vii,  22 

Aonio  amne  xii,  11 

'Att afj.fiP6ixfvos  i,  46 

Apelleum  opus  vii,  84 

Apellea  arte  xi,  9 

Aper  i,  105.  v,  65.  vii,  27.  x,  16. 
xi,  34.  xii,  30.  70.  xiii,  93  fusus 
S  15  gratus  iii,  77  male  pastus  ix, 
89    nullus  i,  44    spunieus  xiv,  221 

Aperi  iii,  3 

Apertajanua  iv,  29    era  i,  15 

Aperte  iii,  68 

Apertis  i,  35 

Aperto  ore  v,  55 

Apes  vi,  34.  vii,  88.  ix,  14  Sicanije 
ii,  46    Sicanias  xi,  8 

Apex  serenus  viii,  36 

'  A(pp6viTpoy  xiv,  58 

Api  Cecropiae  xi,  42 

Apibus  Hyblseis  ix,  27 

Apici  iii,  22.  80 

Apici  ii,  89 

Apicio  vii,  55 

Apicius  ii,  69.    x,  73 

ApinsB  xiv,  1 

Apinasque  i,  114 

Apis  clansa  iv,  32  parca  xiv,  222  po- 
pulatrix  H_ymetti  xiii,  104 

ApoUinarem  vii,  20 

Apollinari  docto  iv,  87 

Apollinaris  vii,  89.    x,  30.    xi,  15 

ApoUine  x,  21    nulio  ii,  89 

Apollineas  x,  12 

Apollinei  vatis  vii,  22 

Apollinco  ore  vi,  29 

Apollinis  X,  35 

Apollo  viii,  6.    ix,  88    dives  ix,  43 

Apollodoro  i,  62 

Apollonius  v,  21 

Apona  tcilus  i,  62 

Aponi  vi,  42 

Apparas  i,  100 

Appellat  vii,  92 

Appctitur  ix,  27 

Appia  ix,  102.  x,  17 

Applicabat  vi,  28 

Apponc  iv,  78 

Apponunt  iv,  78 


IN    MARTIALEM. 


It 


Approbaic  vi,  06.    vii,  39 

Appula  terra  ii,  46    lierba  viii,  28 

Appulia  xiv,  155 

Appulos  canipos  x,  74 

Apri  vii,  20  ferocis  ix,  58    innunieri  vii, 

2    Laiirentis  x,  45    spuuiautis  xi,  69 
Aprica'iittora" i,  5 0 
Aprileni  vii,  95 
Apris  xii,  14 
Apro  i,   44.     vii,  59.     ix,  49.     xii,  70 

Arcadio  ixj;102    noa   invento  xii,  1 

patri  iii,  13 
Apros  i,  50.    xiv,  30     spumantes   xiv, 

70    vernos    i,  50 
Apriiin  i,  44.    iii,  50.     iv,  06.    vii,  78. 

viii,  22.    ix,  15.    xii,  17.  48    grandeni 

xiv,   31     Laurentem  ix,   49     Maena- 

lium  S27 
Apta  xi,  61.     xiii,  10.     xiv,  58     anna 

xiv,  23.  36 
Aptantem  Daadalon  iv,  49 
Aptasti  xii,  96 
Aptat  ix,  47.  69 
Aptetur  ix,  94 
Aptissima  v,  53 
Aptius  xiii,  26 
Aptus  xi,  37.    xii,  68 
Apud  V,  58.    ix,  36.    xi,  52.  83.    xii,  17 
Apyrina  xiii,  42    lecta  xiii,  43 
Aqua  ii,  87.    v,  4.     vii,  34.     xiv,    118 

calida  et  frigida  xiv,  196 
Aqua  i,  27.    xiii,  33      accepta  xiii,   47 

ardenti  xiv,  94    crassa  xi,  21    gustata 

vii,  47    Hesperia  viii,  28    nitida  viii, 

68  nitrataxiii,  17  pota  xi,  104  Sty- 
gia  ix,  102    subita  ix,  19 

Aquae  iv,  18.  22.  ix,  99  Castalije  vii, 
22  crassae  xii,  26  decoctae  xiv,  116 
Hyantese  xii,  3  jussae  iv,  63  cffen- 
saj  viii,  33  pere.untb  xii,  50  rigua; 
xii,  31 

Aquam  i,  107.     ii,  50.    iii,  35.  56.    vi, 

69  caldam  viii,67  calidamvi,  86  fur- 
tivam  vi,  47  gelidara  xiv,  106  ini- 
ruuudam  i,93  niveam  xii,  17  rigen- 
tem  xiv,  117    tepentem  vi,  35 

Aquaruni  xii,  99    tacitarum  iv,  3 

Aquas  i,  77.  iii,  3.  iv,  13.  ix,  59.  xi, 
82.  xiv,  196  Lethes  x,  23  aniatri- 
ces  vii,  15.  x,  4  Baianas  ix,  59  ca- 
suras  xii,  29  concrctas  iv,  3  dulces 
xiii,  89  faciles  S  26  infernas  i,  102. 
ix,  30  laboratas  ix,  19  largas  xiv, 
112  laudalas  iv,  60  niraias  x,  85 
septenas  iv,  25  Stygias  iv,  73  subi- 
tas  xiv,  130 

Aquila  i,  7 

Aquila;  x,  19.  05 

Aquileia  felix  iv,  25 

Dclph.  ct  Var.  Clas.  Ind. 


Aquilisque  x,  100 

Aquilonc  v,  9  rauco  i,  50 

Aquilonis  iniqui  strideiites  tlaliis  x,  82 

Aquinus  junctus  fido  Fabricio  i,  94 

Aquis  V,  3.  viii,  28  aequorcis  x,  51 
Arctois  iv,  11  Baianis  i,  63  Calabris 
viii,  28  calidis  vii,  35.  xii,  74  dilec- 
tis  x,  85  gelidis  xiv,  33  bybernis 
vii,  36  liquidis  S  28  nitidis  xii,  99 
rapidis  x,  103  rubris  vii,  30  saluti- 
fcris  v,  1  siccis  iv,  3  sulfureis  i,  13. 
vi,  43    totis  iv,  22    tuuiidis  S  25 

Aquosa  peloris  vi,  11 

Ara  duplex  i,  94    frequens  S  1 

Arabs  S  3    messor  iii,  65 

Arande  iv,  87 

Aranea  vaga  viii,  33 

Aranearum  iii,  93 

Aranti  vi,  64 

Aras  iii,  24.  ix,  32.  x,  92  Candidas 
ix,  91  Latias  viii,  4  Libycas  ix,  44 
rusticas  ix,  43    virides  iii,  24 

Aral  ix,  3.  22 

Arator  i,  56.  vii,  71.  xi,  18  salutatus 
ix,55 

Aratoris  Fabricii  xi,  2 

Arbiter  favor  vii,  72    invitus  vi,  35 

Arbor  ix,  02.    x,  0    nigra  i,  77 

Arbure  i,  66.  ix,  62  Noraentana  x,  94 
vema  xi,  8 

Arboribus  Nomentanis  xiii,  42 

Arboribusque  xii,  25 

Arboris  viii,  14 

Arborum  i,  50 

Arbos  x,  51 

Area  i,  77.  ii,  30.  44.  51.  v,  13.  ix,  4 
gravis  iii,  40.  x,  14  superba  viii, 
44 

Area  effraeta  v,  42  longa  v,  50  muni- 
fiea  viii,  38 

Arcadio  apro  ix,  102 

Arcae  dominag  iii,  31    ingratae  iv,  67 

Arcana  popina  v,  84 

ArcanaB  catastae  ix,  60 

Arcane  vi,  21.  viii,  36  auro  S  7  garo 
vii,  27  ioro  vi,  21  lumiiie  viii,  36 
ore  i,  40 

Areas  v,  65.    ix,  35.    S  27 

Arce  S  15  Albana  ix,  102  clivi  Setini 
X,  74 

Arces  Cecropiae  i,  26 

Arces  gclidas  i,  13  Hispanaj  Tarraco- 
nis  X,  104 

Arcbotypa  pocula  xiv,  93 

Arciietypas  nugas  vii,  11 

Arcbetypis  viii,  6 

Arcbctypos  xii,  69 

Arclietypum  argcntum  viii,  34 

Arcliitectuni  v,  56 

Mart.  b 


INDEX 


Arcta  xiv,  45 
Arctat  i,  3.   ii,  90 
Arctatur  xiv,  190 
Arctatus  labor  xii,  5 
Arctoa  gente  v,  C8 
Arctoi  poli  S  15    belli  viii,  G5 
Arctois  aquis  iv,  11    arinis  ix,  32    soli- 
bus  sideribusque  x,  6 
Arctos  hyberna  vii,  7    nescia  nostri  no- 
minis  ix,  85 
Arcu  si,  43 
Arcula  ii,  46 
Arcus  sacer  viii,  65 
Ardea  iv,  60 
Ardeat  viii,  59 
Ardebat  iii,  17 
Ardelio  raagnus  ii,  7 
Ardelione  sene  iv,  79 
Ardentes  favillas  i,  43 
Ardenti  aqua  xiv,  94     Falerno    ix,  74. 

xiv,  113 
Ardere  ii,  87 
Ardct  viii,  63 

Ardor  vi,  G4    fcmerarius  vi,  25 
Ardore  coriuito  S  19 
Ardua  res  vii,  28.    xi,  15 
Area  vii,    32.     ix,    91     felix    viii,    65. 

xiv,  4 
Arena    S  4.  5.  21.     i,   15.  44.      v,  31. 

viii,  26.  67    Martia  ii,75 
Arena  i,  49    Ausonia  viii,  55.    xiv,  53 
media    S  16     niolii  ix,  30     matutina 
x,  25    sanguinea   S  1 1    tota  S  9 
Arena)  v,  65.    ix,  85     C»sarcai  viii,  30 
Latise  viii,  80    inadentis   soliduni  lit- 
tus  X,  51 
Arenam  S  19 
"Apts  ix,  12 
Aret  X,  14 

Aretina  vasa  xiv,  98    testa  i,  54 
Aretulla;  viii,  32 
Argentea  ligula  xiv,  120 
Argcnti  ii,  76.     iii,  62.    iv,  39.  89.   vii, 
53.    viii,  6.  71.     x,  57    postulati  vii, 
85     selibra  niissa  x,  14 
Argento  i,  116.    ix,  32 
Argentuni  iii,   41.     v,   59.    vi,  50.     xi, 
70.    xii,   66.  102.      xiii,    18.    xiv,  12 
archetj'puni  viii,  34   oniiu'  iv,  39 
Argi  i,  118 

Argiletana.s  tahcmas  i,  4 
Argique  ii,  17 
Argiva  carina  xiii,  72 
Argivas  urbes  iv,  55 
Argivi  coloni  iv,  57 
Argolica  gcntc  iv,  60 
Argolico  tyranno  ix,  6(V 
Argonaularuui  iii,  20 


Argonautas  iii,  07 

Arguimur  xi,  79 

Argus  xiv,  85 

Arguta  nianu  vii,  84 

Arguta;  cicadaj  xi,  18 

Arguti  TibuUi  viii,  73 

Argutis  libellis  i,  2    trochis  xiv,  169 

Arguto  £ere  xi,  21  Catullo  vi,  34  pas- 
sere  ix,  55    pollice  vi,  89 

Argutus  anser  iii,  58 

Arguis  i,  69 

Aricia  nemoralis  xiii,  19 

Aricina  x,  68 

Aricino  clivo  ii,  19 

Aricinum  clivum  xii,  32 

Arida  x,  75 

Aridam  vestem  iv,  70 

Aridi  viii,  64  clientis  x,  87  pumicis 
viii,  72 

Arido  vapore  vi,  42 

Aries  ix,  73 

Arione  Methymnjco  viii,  51 

Arma  i,  23.  iv,  11.  v,  31.  viii,  56. 
xiv,  185  apta  xiv,  23.  36  devota 
vi,  73  digna  cingere  tribunitiuni  latus 
xiv,  32    subtracta  i,  43 

Arniarc  xiv,  19 

Armata  nianus  S  27 

Armata  graphiaria  xiv,  21 

vXrniati  tribuni  ii,  60 

Arniato  puniilione  i,  44 

Arnieniosque  v,  59 

Arniiger  splendophorus  ix,  57 

Arniilla  lapsa   xi,  22 

Armis  i,  50.  iv,  11.  v,  25  Arctois  ix, 
32  crepitantibus  ix,  21  diris  ix,  71 
invictis   S  6 

Armis  Phariis  iii,  66 

Arnioruni  iv,  55 

Arnios  i,  61.    v,  31.    vii,  20 

Arpino  agelio  xi,  49 

Arpinis  cliartis  x,  19 

Arpis  disertis  iv,  55 

Arrectuni  pencm  x,  55 

Arria  casta  i,  14 

Arrides  vi,  44 

Arrigere  iii,  70.  75.    iv,  5.    vi,  26.    ix, 

67.    xi,  61 
Arrigis  iii,  76.    vi,  36.    xi,  47 
Arrigit  x,  91 
Arrisit  xi,  45 
Arrogantes  lacernas  v,  8 
Ars  iii,  99.    vii,  39.     xi,  13.  55.    x,  32 

sola  xiv,  220 
Arsacia  aula  ix,  36 
Arscril  iv,  75 
Arscrunt  x,  71 
Arsit  xi,  93 


IN    MARTIAI.KM. 


Xi 


Arsura  papyro  x,  97 

Arsuras  opes  xi,  4 

Artanam  viii,  72 

Arte    Sll.     i,  105.     ii,  7.  (54.     vi,  1)2. 

TO,  56.     viii,  52.     ix.  7.  39.     x,  47. 

xiv,  95      agili  iii,  82      Apellea  xi,  9 

dolosa  viii,  59.     xiv,  210     mira  vii, 

56    oinni  xii,  83    sola  ix,  29 
Artcniidore  v,  41.    viii,  58 
Artetuidorus  vi,  77.    ix,  22 
Artes  S  26.    ix,  36.     xi,  31     malas  v, 

18    pecuniosas  v,  56     veteres  iv,  39 

varias  vii,  32 
Artibus  i,  40.    ix,  36 
Articulo  V,  11 
Artifici  is,  39 
Artificis  vi,  52 
Artis  S  16    niedicae    xiv,  78     Palladiae 

vi,  13    Pliidiacae  iii,  35 
Artus  iv,  19    laceri  S  7 
Artus  madidos  iv,  19    secuios  ix,  39 
Arva  iii,  91.     iv,  55.  90.     vii,  102.    x, 

12.  85    picta  x,  93 
Arvis  Callaicis  x,  16  Eois  viii,  26  Pses- 
-    tanis  ix,  61 
Arundine  xiv,  63  Acidalia  is,  14  acuta 

X,  15    crescente  ix,  5.5 
Arundo  xiv,  209   callida  xiv,  218    tris- 

tis  i,  4 
Ascaules  x,  3 
Ascendet  xi,  98 
Aselloruni  vi,  39 
Asellos  xii,  36 
Asia  V,  75 
Asillo  ix,  104 
'AfftiiTus  iv,  9 
Asparagis  incultis  xiii,  21 
Asper  viii,  49.    xiii,  71    homo  v,  61 
Aspera  xi,   69     bella  viii,   3     coida  x, 

103    nianus  vi,  13    tusiis  xi,  86 
Aspernanda  iv,  19.    v,  30 
Aspernantar  vi,  64 
Asperoque  ruorsu  viii,  72 
Aspexit  vii,  40 
Aspice  iv,  3.    vi,  73 
Aspicis  i,  25.    iv,  74.    vi,  38 
Aspicit  i,  79 
Asse    i,   104.    iii,  10.    vii,  65.     ix,  60 

geniino  ii,  53    parvo  viii,  33 
Asseni  vii,  10    ununi  xi,  31 
Asserat  xiv,  142 
Assere  i,  16.    ix,  23 
Asseret  ix,  2.     xi,  99 
Asserit  x,  35 
Asserlo  orbe  vii,  63 
Assertor  i,  53 

Assertorcsquc  Caniillos  i,  25 
Asseruit  ix,  104 


Assidere  ii,  14 

Assidet  ii,  14 

Assiduani  avcni  S  7 

Assidue  xi,  86 

Assiduo  imbre  iv,  18    flagello   vi,  46 

Assiduuin  nomen  iii,  5 

Assiduus  labor  S  1 

Assiduusque  comes  xi,  39 

Assuetus  X,  60 

Assurgaiu  x,  10 

Assurgere  viii,  36 

Assyrio  aniomo  viii,  77 

Assjrios  nidos  v,  7 

Astra    S  1.  2.  16.  19.  22.    i,  4.     iv,  75. 

v,  65.     vii,  50.     viii,  21.     ix,  5a.  66. 

102.     xi,    70.     xiv,   124    diversa  ix, 

93 
Astringas  i,  50 
Astris  viii,   36.    ix,  2.  72     nitidis  viii, 

36    puris  iv,  64 
Astrifero  ore  viii,  28    polo  ix,  21 
Astro  viii,  21    Ilerculeo  viii,  55  Ledjeo 

viii,  21 
Astrologus  ix,  83    bellus  ii,  7 
Astruii  iii,  20 

Astur  X,  16    equus  xiv,  199 
Asturco  xiv,  199 
Astuti  ministri  viii,  33 
Astutus  xii,  88 
Ast^anacta  viii,  6.    xiv,  212 
At  pudet  fateri  xii,  15 
Atavi  xii,  100 

Atavis  regibus  ortus  eques  xii,  4 
Atavosque  v,  17 
Atestince  Sabiiia;  x,  93 
Atestinus  iii,  38 
Athani  levem  iv,  19 
Athamanteo  auro  viii,  28 
AtheniE  tenues  vi,  64 
AthenagoiiB  ix,  97 
Athenagoras  ix,  97    tristis  viii,  41 
Atili  ix,  86 
Atina  prisca  x,  92 
Atlantica  niunera  xiv,  89 
Atlas  vi,  77.    ix,  4.    xiii,  2 
Atque  i,  1.  58    (et  alibi  passim) 
Atqui  ix,  73 
Atra  lues  i,  79 
Atrectum  i,  118 
Atreus  xi,  31 
Atria  iv,  40.     v,  20.    ix,  101    adeunda 

i,  71  aha  xii,  3    ambitiosa  xii,  68  in- 

vidiosa    S  2     longa  xii,  50     magna 

iii,  38 
Atriaque  i,  71.    ii,  90 
Atridas  vii,  24 
Atro  veneno  vii,  72 
Atropos  X,  38,  44 


Xll 


INDEX 


Alrox  Bubaliis  S  23    December  vii,  30 
Attagenani  coiiiimineiii  ii,  37    attagcna- 

ruiii  lonicaiuiii  xiii,  61 
Altaic  i,  80.    ii,  7.     iv,  34 
Attamen  ii,  7.    x,  47 
Attendis  vi,  42 
Attenuare  xiv,  104 
Atthide  niultisona  i,  54 
Atthides  v,  68.    xi,  .53 
Attica  pellex  x,  51     niella  xiii,  108 
Atticarum  ceraruin  v,  37 
Atticc  vii,  32.    ix,  100 
Atticilla  xii,  80 
Atticis  aiiribus  iv,  87 
Attico  lepore  iii,  20 
Atticosque  flores  ix,  12 
Atticum  rael  xiii,  104 
Attigit  vii,  63 
Attis  luculeiitus  ii,  86 
Attonitis  reis  xii,  52 
Attonito  igne  viii,  30     poetre  viii,  56 
Attonitos  taaros  viii,  55 
Attonitus  V,  3 
Attonitusque  xi,  90 
Attraxit  vi,  66 

Attrita  fronte  viii,  59    toga   xiv,  125 
Attritis  labellis  x,  72 
Attulerat  xii,  29 
Attulcrit  iii,  13 
Attulit  X,  48.     xii,  29 
Atys  X,  4 
Avara  v,  37.    xii,  55     lex  v,  37    mater 

iv,  66    niensa  iii,  58 
Avarae  catastaj    vi,  29 
Avarc  fur  i,  67 

Avari  fullonis  vi,  93    mangonis  ix,  7 
Avaritiie  ciipid£i;  xi,  58    imiiiodica'  ii,  56 
Avarura  vi,  63 
Avarus  v,  18 

Aucte  vii,  51.    ix,  22.     xii,  13 
Auctio   grandis  ix,  4     tristis     soivcndis 

minimis  xiv,  35 
Aiiclor  viii,  51.    ix,  85.  100.      xiv,  115 

ccrtiis  vii,  6   suiuimis  i,  7 
Auctorem  ii,  72.    ix,  62 
Auctoris  V,  53.    vii,  17.    ix,  50 
Aiictuin  vii,  51 
Aiicujiatorii  calami    xiv,  218 
Auciipis  S  2.  xiv,  216 
Audaccs  xii,  74 
Aiidaci  V,  48 
Audacis  vitri  xiv,  94 
Audax  iv,    43.     x,  2     aiidax   Leaiidrus 

!S  25  i-cander  xiv,  181 
Audc  vii,  y<J 
Audi  at  vii,  42.    xii,  43 
Aiiitcliis  vii,  24 
Audi- bit  vi,  I 


AQdcmus  xii,  95 

Andes  i,  91.    vi,  64.    vii,  94 

Audet  ix,  27 

Audi  iv,  42.    viii,  76.    ix,  104 

Aiidiam  ii,  44.    viii,  76 

Audiant  x,  62 

Audiat  i,  97.    vi,  38.    x,  68.    xi,  102 

Audiente  i,  8 

Audierint  xii,  21 

Audieris  i,  4.    iii,  38.    ix,  34 

Audierit  x,  10 

Audiesve  v,  78 

Audio  iii,  63 

Audire  i,  64.  87.  iv,  37.  vii,  8.  xiv,  198 

Audis  vi,  42.    vii,  92 

Audisset  i,  43 

Audit  i,  100.    v,  24.    vii,  13.    viii,  11. 

ix,  55.    xi,  61.    xii,  52 
Audita  vii,  101 
Auditas  iii,  64 
Auditor  ix,  82 
Auditoris  vii,  52 
Audituii)  patrem  vi,  38 
Auditur  viii,  55.    x,  70 
Ave  i,  69,    iii,  95.    iv,  97.    v,  51.    vii, 

39.    ix,  8.    xiv,  73 
Ave  dicere  ix,  8 
Ave  matutinuni  i,  56 
Aveni  ix,  32.    xiii,  64.  75.    xiv,  76    as- 

siduam  S  7    carnificem  xi,  84 
Avenique  x,  19 
Avena  angusta  viii,  3 
Aventinae  Diana;   vi,  64 
Aventinum   x,  56 
Averei,109.    iii,  5.    ix,  8 
Averni  taciti  vii,  47 
Averno   i,  63 
Aver.sa  xi,  43 
Aversa  cliarta  viii,  62 
Averso  Deo  viii,  02    fonte  iv,  31 
Avertam    ix,  26 
Avertit  x,  85 
Aves  iii,  77.    vii,  31.    xi,  52.      xiii,  45. 

73.  92    cristata;  xiv,  223    captas  xiv, 

216     iiuplicitas    ix,  55      noxias  x,  5 

similes  xii,  31 
Aufer  iv,  78.  viii,  44 
Auferasquc  xii,  53 
Aufcret  ii,  51.    v,  42 
Aufert  xii,  63 
Aufidi-cM  iii,  70 
Aufidius  V,  01 
Augusta  liilbilis  x,  103 
Augusta  aula   vii,  40  ♦ 
Auguste  iv,    27.     v,  15.  05.     viii,   36. 

HO.  82.    ix,  4.  19.  80.    xi,  20 
Aiigiisti  S  28.  viii,44 
Augusli  ptiji   ix,  35 


IN    MARTIALEM. 


x»i 


Augustis  idlbiis   xii,  G7 

Augusto  vi,  59.    viii,  66 

Augustum  iii,  93 

Augustus  ix,  2 

Avla  iMassyla  viii,  55 

Aviaj  xi,  104 

Aviam  iii,  93.    x,  67 

Avida  cute  x,  12 

Avidam  sitiui    i,  50 

Avidi  porci  iii,  58 

Avidis  piscibus  iv,  56    turdis  iii,  58 

Avido  ore  i,  43 

Avidum  scarum   v,  18 

Avidus  leo  i,  15 

Avis  V,  7.  67.  viii,  78.  xiii,  74.  xiv, 
85  garrula  xiv,  75  multa  S  21  nun- 
tia  viii,  32  rarissinia  xiii,  C5  unica 
X,  16 

Avite  i,  17.    vi,  84.    Lx,  1.     x,  96.  102 

Avitus  xii,  24 

Aula  ix,  17.  37    Parrhasia  xii,  15 

Aula  zetlieria  xiii,  4  Arsacia  ix,  36  au- 
gusta  vii,  60   Parrhasia  vii,  99.   ix,  12 

AuIk  vii,  59  Ausonise  xii,  6  deiicieu- 
tis  S  2  Parrhasise  viii,  36  potentis 
ix,  81  sanctions  v,  6  Tarpeiae  vii, 
59    varife  ix,  44 

Aule  V,  29.  vi,  54.  58.  78.  vii,  13.  ix, 
83.    xi,  38.    xii,  51 

Auli  vii,  97 

Aulon  felix  lanis  et  vitibus  xiii,  125 

Aulus  viii,  63 

Avorum  vii,  72  viii,  56.  xiii,  14  sanc- 
torum viii,  80    vetcrum   x,  87 

Avos  i,  40.  ix,  38  graves  vii,  46  ve- 
teres   iii,  63 

Aura  iii,  65.  vii,  12.  xii,  32  fortior 
viii,  14  levis  vi,  59.  x,  42  melior 
X,  104  tenuis  v,  80  aura  vetus  iv,  4 
ultima  xi,  9     adjuvante  x,  30 

Auras  stlierias  i,  4.7  tenues  ix,  39 
Tiburtinas   iv,  60 

Aurata  xiii,  90 

Aurc  xi,  50.  xiii,  2  aliqua  iii,  63  certa 
vii,  28  diligenti  vi,  1  fracta  vii, 
32  nivea  ix,  60  sacra  vii,  99  supina 
vi,  42     letrica  iv,  83 

Aurea  iii,  26.  xii,  49.  xiv,  61.  89 
Carruca  iii,  61  Carjota  xiii,  27  tila 
vi,  3  lamna  ix,  23  lupata  i,  105 
mensa  iii,  31  poma  ix,  102  Roma 
ix,  60  vellera  xii,  99  virga  vii,  74 
unda  viii,  55.     x,  16 

Aureanique  nitelam    v,  37 

Aureis  cornibus  juvencum  ix,  43  tribus 
vitae  peractis  x,  24 

Aureni  i,  90.  97.  iii,  44.  vi,  21.  xi, 
24  IJatavam  vi,  82  tenerani  v,  61 
t(<r(iaiii    xii,  2t     totani    vi,  64 


Aureo  murice  iii,  82   Tago  i,  50 

Aureolas  v,  19 

Aureolis  duobus  ix,  5 

Aurcolos    centuui     xi,  27      denos  ix,  5 

manu  crepantes  xii,  36  quatuor  x,  75 
Aures  vii,  12.  26.  52.  69.   ix,  27.  85.  xii, 

91 
Aureura  littus   xi,  80 
Aureus   viii,  51.  65.     x,  7      Amor  viii, 

51     nasus   v,  26 
Auri  ferventis  saccos   graves  quindecim 

X,  74     virentis   xii,  15 
Auribus   x,  19     Atticis   iv,  87      longis 

vi,  39     nostris  iv,  41    raris  ii,  86  va- 

cuis   xi,  3 
Auribusque  ii,  83 

Auriculam  iii,  28.  v,  77   gelidam  xii,  26 
Auriculas  xiv,  142 
Auriferfe  terras  x,  78 
Auriferas  oras  x,  20 
Auriferi  Tagi   xii,  3 
Auriferis  gentibus   xiv,  199 
Auriferumque  Taguni  x,  96 
Auris  xiv,  23 
Auriscalpium  xiv,  23 
Aurita  glaucopide  vii,  87 
Auro   iv,  61.  78.     viii,  24.     ix,  21.     x, 

49.     xi,   23.      xii,   18     aeterno   xi,  4 

Albano    iv,  1     arcano  S  7    Athaman- 

teo   viii,  28     Callaico   iv,  39      His- 

pano    vii,  69     infando   v,  88     misero 

i,  38  picto  ix,  60   turbato  viii,  78  vir- 

gineo  ix,  24 
Aurum  viii,   18.     xi,  5.     xii,  66.     xiii, 

48.110    gemmatura    xiv,  109 
Ausa  S  18.    i,  13.    iii,  19.    ix,  87 
Ausis  talibus  vii,  24 
Ausonia  arena  viii,  55.     xiv,  52 
Ausonia  manu  ix,  73    urbe  S  4 
Ausonise   aulse  xii,    6     togse  x,  73     viae 

ix,  102 
Ausonias  vias  vii,  6 
Ausoniis  mensis   xiii,  65 
Ausonio   Quirino    x,  26    ore  potens    ix, 

87    macello  xii,  62 
Ausonium  imperium  vi,  60    ducem  viii, 

21     ministrum    ix,  37 
Ausonius  pater  ix,  9 
AususSlO.  iv,  14.  v,44.  vii,  44.    xii,  6 
Aut  i,19  (et  alibi  passim) 
Autem   vii,  33 
Autol_5ci  viii,  59 
Autumni   x,  94 

Aututimis    X,  96     senibus  iii,  57 
Auturanos   ix,  2 
Autumnum    viii,  68 
Autumnus   ix,  13     felix  xiii,  113   major 

xii,  57 
Avus   ix,  55     senior  vii,  74 


XIV 


INDEX 


Auxiliuiu    X,  85 
Jixibus  ungendis   ii,  77 

B. 

Babylona  S  1    longain  ix,  76 

Babylonica  tcxta  viii,  28 

Babylonis  xiv,  150 

Bacca  xiii,  101 

Baccara  vi,  59.     vii,  92.    xi,  74 

Bacche   iii,  24 

Bacchi  v,  72.     viii,  68.     x,  35 

Bacchica  serta   vii,  63 

Baccho  seni  xiii,  23    viridi  xiii,  39 

Bacchum    xiii,  119     satum  S  12 

Bacchus  iv,  44.  v,  79.  viii,  26.  xiv, 
107     niedius  iv,  83 

Baculo  iv,  53 

Baetica  crusiuata  vi,  71 

Baeticaruni  laiiarum  xii,  65 

Bseticatus   i,  97 

Bffitice  iii,  77.  81 

BjEtici  V,  37 

Baetin  placidum  ix,  62 

Bastis   vii,  22.     viii,  28.     xii,  99 

Baiana  sportula   i,  60    villa  iii,  58 

Baianas  aquas  ix,  59     undas  vi,  68 

Baiani  soles   vi,  43 

Baianis  aquis  i,  63  testis  x,  37  villis 
iv,25 

Baiano  lacu  iv,  30   Lucrino  xiii,  82 

Baianos  lacus  iv,  30 

Baias  iv,  57.  63.  x,  13,  58.  xi,  80  ffis- 
tuantes   iii,  20 

Baiffl   vi,  42.     xi,  81    felices  vi,  43 

Baiano  xiv,  57 

Balbo   ii,  32 

Balnea  i,  24.  60.  ii,  14.  v,  70.  vi, 
93.  ix,  20.  X,  70.  xi,  22.  52.  xii, 
50.  83.  xiv,  60  coniinunia  iii,  51 
dilccta  foemincis  catervis  xi,  47  te- 
nebrosa  i,  60 

Balneator   iii,  93    elixus  iii,  7 

Balncis   vii,  34 

Balnco   iii,  20.     ix,  34.  77 

Balneum  ix,  77     fervcns    iii,  25 

Jjalneunique.   ii,  48 

lialsaina  iii,  63.    xiv,  59 

lialteus  xiv,  207 

Barathro  cxtreiiio  i,  88    foeniiiico  Iii,  81 

Baradonis  iv,  55 

Barba    ii,  36.     vii,  95.   ix,  77.   xiv,  101 
altera  vii,  83     cana  iv,  36    minor  i\, 
48     miranda  nialri    xi,  22     |)cxa    vii, 
.58    sordida    iv,  53     tarda  v,  48 
Barba  tonsa   xi,  39 
Barbai   viii,  52 
Barbam  iv,  36.     x,  90 


Barbaiuque  iv,  7 

Barbara  iv,  19  bascauda  xiv,  99  gens 
S  3  Memphis  S  1.  viii,  36  tola  x,  7 
tela    xi,  84    verba  i,  66 

Barbare    xi,  96 

Barbari  furoris  iv,  14     luci    x,  92 

Barbarismus   vi,  17 

Barbaroque    iii,  58 

Barbaras   vii,  5.     xiii,  73 

Barbati   xiv,  81 

Barbatos  libros   xiv,  84 

Barbatus  x,  42.  xi,  84  Callistratus  xii, 
42     tonsor  viii,  52 

BardocucuUo  Saudouico   xiv,  128 

Bardocucullus  xiv,  128  Lingonicus  i,  54 

Bascauda  barbara  xiv,  99 

Basia  i,77.  ii,  10.  12.  21.  22.  iii,  65. 
iv,  22.  V,  46.  xi,  8.  95.  104  bis 
quina  ix,  94  Catulliana  xi,  6  inii- 
tata  blandas  colunibas  xi,  104  lasciva 
xi,  23  maligna  xii,  55  inille  xii,  26 
niollia  xi,  22  niuta  xii,  55  pressa 
vi,  34  pura  vi,  50  quinque  iiupressi 
X,  42  sola  i,  77.  viii,  46  uda  vetulo 
Falerno   xi,  26 

Basiabit  viii,  44 

Basianda  i,  95 

Basiant  xi,  98 

Basiare  vii,  94.   x,  22.   xi,  61.  98 

Basiaret  xii,  94 

Basiat  ii,  33.    xii,  94 

Basiata  pelle    xii,  59 

Basiate  x,  72.    xii,  55 

Basiationes  ii,  23    hybcrnas    vii,  95 

Basiator  xi,  98 

Basiatoreni    xi,  98 

Basiatores  xi,  98 

Basiavit   vi,  66 

Basiet  vii,  95 

Basio  ii,  33 

Basioque  longo   xii,  66 

Basiorum   xii,  59 

Basis  inscripta  ix,  45 

Basium  xii,  55    nuptiale  xi,  98 

Bassa  i,  38.  91.    iv,  4.  88.    v,  45.    vi,  69 

Bassam   iv,  61 

Basse  iii,  58.  76.  v,  23.  53.  ix,  101. 
xi,  98.    xii,  98 

Bassi  vi,  69.    vii,  96 

Bassus  iii,  47.   viii,  10 

Batava  .spuma  viii,  33 

Balavi  xiv,  176 

Batrachomyoniacliia  xiv,  183 

Baulis  iv,  63 

Biafa  v,6 

Ueatie  Veneris  xi,  80 

Beatani  nocteni    i,   107 

Beatas  thernias  ix,  76 

Bealc  i,  104.    ii,  27  ^ 


IN    MARTIALRM. 


Xt 


Bcati  xii,  15    palmitis   viii,  40    luris  i, 

56.    iii,  17 
Bealior  uno  quadrante  x,  82 
Bcatiorajugera  iv,  04 
Beatiorcm  iv,  4G.  x,  47    vitani  x,  47 
Beatiores  x,  87 
Beato  Hectare  ix,  12 
Beatos  viii,  42.    x,  5 
Beatunii,S7.    iv,  21.    x,  96.    xi,  1 
Bella  i,  65.     vi,  25.    vii,  23.    viii,  56. 

xiv,  20    aspera  viii,  3      impia   iv,  11 

piitiia  ix,  102 
Bella  cariiiina  ii,  7    fera  x,  64 
Bellas  hiistorias  ii,  7     puellas  ii,  87 
Belle  ii,  7  (et  alibi  passim) 
Belle  Sabelle  xii,  39 
Belli  Arctoi  viii,  65    Capitolini  v,  5    ci- 

vilis  vi,  32    Pannonici    viii,  15 
Belliger  Mars  S  6 
Belligcra  hasta  v,  24 
Eelligera;  MInervae  vii,  1 
Bellonoe  xii,  57 

Bellua  i,  105.    v,  65    nigra  vi,  77 
Belluni  xii,  39    Mithridaticum  vi,  19 
Belhim  convivam  vii,  59 
Bellus  iii,  63.  xii,  39   es  arte  l,yr;e,  bellus 

es    arte    pilre  ii,  7     astrologus    ii,  7 

granimaticiis  ii,  7    homo  i,  10.    iii,  63 
Bene  i,  16  (et  alibi  passim) 
Benigniusque    iv,  87 
Benigno  vultu  iv,  89 
Berecynthios  furores  iv,  43 
Bessalem  scutulam  viii,  71 
Bessemque  xi,  36 
Beta  v,  26 
Betas  fatuEe  xiii,  13 
Betas  inutiles  iii,  47 
Beticffi  laceniEB  xiv,  133 
Betici  gregis  v,  37 
Bibam  vi,  86.    viii,  51 
Bibamus  xi,  37.    xii,  28 
Bibas  i,  107.     vi,  78.      s,  36.  45.    xiii, 

120.    xiv,  110 
Bibat  iii,  82.    xiii,  121 
Bibatur  i,  72.    ix,  100 
Bibe  vii,  51.    xii,  12 
Bibcbat  vi.ll 
Bibendo   v,  78 
Bibenti  xi,  6 
Bibentis  domini   iii,  82 
Biberat  vi,  89 
Bibere  iii,  49 
Bibcret  xii,  70 
Biberis  vi,  78 
Bibes  viii,  6.    xiii,  119 
Bibimus  iv,  86.    ix,  3 
Bibis  i,  12.  27.  38.  93.  107.    iii,  62.77. 

vi,  92.   ix,  97.    xii,  40.    xiii,    8.    xiv, 

116 


Bibisse  xii,  3 

Bibisset  xi,  82 

Bibisti  xii,  12 

Bibit  S  3.    i,  29.  43.  78.    v,  4.    vi,  47. 

78.    viii,  28.     xii,  11.      xiii,  32.  113. 

124.    xiv,  93 
Bibitur  i,  104 
Bibliopola  xiii,  3.     xiv,   194    Tryplion 

iv,  72 
Bibliothcca  vii,  17.    xiv,  190 
Bibo  xii,  40 
Bibula  palude  xi,  32 
Bibimt  vii,  88.    x,  7 
Bicolorque  xii,  34 
Bit'ero  Pa3sto  cessura,  rosaria  xii,  31 
Bijugis  equis  i,  13 

Bilbilin  altam  x,  104    optimam   iv,  55 
Bilbilim  altam  i,  50    nobilem  i,  50 
Bilbilis  j,  62     Augusta  x,  103     auro  et 

ferro  superba  xii,  18 
Bilem  V,  26 
Bills  vi,  64 

Bilibrem  iii,  45  mullum  xi,  50 
Bima  pensione  xii,  32 
Bina  millia  menstrua  iii,  10  funera  x,  71 
Binffi  trinffive  Kaletidae  x,  75 
Binos  xii,  55     orbes  ix,  32 
Bipes  mensa  xii,  32 
Bis  centena  xi,  76 
Bis  denis  annis  ix,  77    libris  ix,  51_ 
Bis  juncta  trieteride  ix,  85 
Bis  millia  dena  x,  41 
Bis  quina  basia  ix,  94     sestertia  x,  75 
Bis  quinquagenis  millibus  xii,  66 
Bis  rapto  viro  ix,  31 
Bis  senis  vi,  28 
Bis  seno  puncto  xiv,  17 
Bis  senos  fasces  viii,  66.    ix,  43 
Bis  septenis  jugeribus  vi,  73 
Bis  sex  lustra  x,  71 
Bis  terque  reverse  ix,  8 
Bis  tricenties  iii,  22 
Bison  S  23 

Bisontes  turpes  i,  105 
Bisontis  ix,  58 
Bissenis  fascibus  vii,  63 
Bithynice  ii,  26.    vi,  50.    ix,  10.  xii,  79 
BitifB  viii,  6 
Bitonti  ii,  48 
Bituntos  iv,  55 
Bla3si  sepulti  viii,  38 
Bltesianum    viii,  38 
Blffiso  ore   v,  34 
Blaesura  os  x,  65 
Blaesus  ix,  88 
Blanda  xi,  69     Circe  x,  30     columba 

viii,  32    Corinna  xii,  44    cura  xi,  26 

dona  xi,  80     mater  ii,  4    era  vii,  87 

pagina  x,  45     stagna  iv,  57 


XVI 


INDEX 


Blanda  alea  iv,  14 

Blandse  lingufe  vii,  88    vocis  xi,  91 

Blandas  columbas  xi,  104    mortes  iii,  64 

Blandeqiie  i,  82 

Blandientur  vi,  42 

Blandior  vi,  29.    x,  68    Issa  i,  110 

Blandiris  xi,  32 

Blandis  vi,  23  labellis  vii,  95  niaiiibus 
vi,  23    vocibus  vi,  23.    xii,  99 

Blandita  xii,  65 

BlanditijB  x,  72.    xi,  71 

Blanditias  xi,  29 

Bianditur  ii,  26 

Blanditus  i,  103 

Blandius  x,  10 

Blando  amore  viii,  77  dente  i,  15  fri- 
tillo  V,  84  pede  i,  110  somno  iv, 
64     taio  iv,  66 

Blandum  xiv,  203    levamen  vi,  68 

Blandus  ii,  4.  75 

Blatta  sordida  xiii,  1 

Blatara  xi,  47 

Biattas  truces  xiv,  37 

Blattasque  vi,  60 

Boletaria  xiv,  101 

Boieti  iii,  60.    xiii,  48.    xiv,  101 

Boletis  xiii,  50 

Boletosi,  21.  iii,  45.  vii,  78.  xi,  31. 
xii,  17.  48.    xiii,  48 

Bolctum  i,  21 

Boletus  xi,  18    debilis  vii,  20 

Bombycina  furtiva  xi,  50    tenuia  xiv,  24 

Bonibyx  pendulus   viii,  33 

Bona  i,  17.  ii,  1.  iv,  69.  vii,  28.  41. 
81.  viii,  38  causa  viii,  45  fata  ix, 
57    musta  vii,  28    Saturnalia  xiv,  70 

Bona,  mala  Cosniica  vii,  41 

Bona  pretiosa  xi,  60 

Bonae  faniae  vi,  66 

Bonas  horas  i,  114  laccrnas  vi,  82  men- 
sas  x,  54 

Boni  i,  19    parentis  vi,  25 

Bonitate  x,  33 

Bononia  culta  iii,  59    orbata   vi,  85 

Bonoruin  xii,  36 

Bonosque  soles  v,  20 

Bonuni  v,  78    unguentum  iii,  12 

Bonus  i,  40.  iii,  38.  viii,  38.  xii,  6. 
36.  64.  82.  xiii,  84  Caisar  iv,  8.  ix, 
43  genitor  viii,  50  homo  xii,  51  li- 
ber vii,  81  poeta  xii,  63  puer  viii,  3 
vir  iv,  5.    x,  23 

Bonusquc  viii,  23 

BooUk  Ilyperborei  iv,  3    placidi  viii,  21 

Boreai  vii,  35 

Boreas  viii,  14 

Bos  grandis   x,  79 

Botellos   xi,3l 

Botcllus  V,  78 


Botrodi  delicati  i,  50 

Botrodura  xii,  18 

Botryone  toto   xi,  27 

Botulus  xiv,  72 

Bove  toto  V,  31 

Bo  vera  viii,  81 

Boves  Hesperias    ix,  102    rectas  v,  65 

Bovillas  currere  ii,  6 

Brachse  veteres  xi,  22 

Brachia  ii,  62  alba  xi,  84  Irita  ii,  29 
vara  vii,  32    vulsaiii,63 

Bractea  viii,  33    viva  ix,  62 

Brassica  viridis  xiii,  17 

Breve  ix,  14  carmen  vi,  85.  ix,  1  no- 
men  xiii,  97  opus  iv,  83.  xii,  5  rus 
i,  115.  X,  79  ver  ix,  14  vimen  iv, 
89    vividnmque  carmen  xii,  61 

Brevem  x,  1  colonum  xi,  14  pueruni 
ii,  77    titulum  x,  71 

Brevemque  v,  6.    xii,  11    laenam  xii,  36 

Breves  census  xii,  6  delicife  vi,  28.  x, 
'53  mappae  vii,  72.  x,  87  rosas  i, 
44    tenebras  x,  47 

Brevesque  colos  ix,  18  rasenas  xi,  31 
Rubras  iv,  64 

Brevi  i,  50  libello  xii,  1  valle  ix,  19 
vitro  ix,  60 

Brevibus  capillis  v,  48  libellis  i,  46 
pilis  ii,  62    tabellis  i,  3 

Brevior  ii,  1.  viii,  60  charta  ii,  1  Ossa 
viii,  36 

Breviora  i.  111.  vi,  65.  x,  59  epi- 
grammata  iii,  83 

Breviore  coma  ix,  18  sunima  xii,  66 
titulo  i,  94 

Brevis  xii,  97.  xiv,  31. 198.  199  setas 
vi,  29.  85  concha  x,  37  frons  iv, 
42  labor  x,  19  menibrana  xiv,  186 
occasio  viii,  9  orbita  xiv,  33  pagina 
xiv,  198  toga  x,  14.  xi,  57  zona 
xiv,  151 

Brevis  pede    xii,  54 

Brevisque  x,  50 

Brevitas  viii,  29 

Brevitate  viii, 29.  ix,  51.  xi,  91  tanta  ii,  1 

Breviter  i,  56.  iii,  4.  iv,  42.  vi,  10. 
xii.  22 

Brevius  iii,  83 

Briseis  xi,  43 

Britanni  xii,  8 

Britannia  xi,  3 

Britannis   cocruleis  xi,  53     pictis  xiv,  99 

Britannos  Calcdonios  x,  44 

Britonis  pauperis  xi,  22 

Broniio  iv,  45 

Broniius   xii,  99 

Brunia  iii,  93.  vii,  94.  x,  5.  xiii,  127 
cbria  xiii,  1  inipotens  i,  50  invida 
viii,  68 


IN    MARTlAlJiM. 


XV 11 


Btuiiia  gclicla  iv,  57    imuiinente  iii,  58 

sexta  xii,  62 
Brun)2B  V,  34.    viii,  41.      xiv,  72    de- 

cinicB  vii,  65      gelidse  x,  14     horrida 

sidera  ix,  13    RomanEe  vi,  80  diebus 

xii,  82 
Brumali  frigore  xiii,   16      tempore   xiv, 

136 
Bruraam  viii,  14 
Brumas  ante  triginta  quatuorque  x,  104 

denas  iv,  40 
Brute  xi,  16.  104 

Bruti  i,  43.    ii,  77.    viii,  30.    ix,  51 
Brutiano  iv,  23 
Bruto  xi,  16.  44.    x,  39 
Brutoque  v,  51 
Bpovrov  itaiSiov  xiv,  171 
Brutus  xi,  5.    xiv,  171 
Bubalus  atrox  S  23 
Bubulci  contumeliosi  x,7 
Bubulum  muscarium  xiv,  71 
Bucca  caida  ii,  28    loquax  i,  42 
Buccam   xii,  24 

Buccas  caninas  x,  5    puras  iii,  75 
Buccellas  vi,  75 
Biiccis  iii,  17     niadidis  xiv,  64     Sum- 

inoenianis  xi,  61 
Bucco  xi,  76 
Biilbi  xiii,  34 
Bulbique  salaces  iii,  75 
Bulbis  iv,  46.    xiii,  34 
Bulla  crassior  viii,  33 
Burdigali  crassi  ix,  33 
Burrus  iv,45.    v,  6 
Busta  jugera  xii,  72 
Busti  X,  90    Idffii  ix,  35 
Buslo  recenti  v,  37 
Bustuarias  moschas  iii,  93 
Bnxcique  ii,  41 
Buxeta  ii,  14 
Buxeto  tonsil!  iii,  58 
Buxo  recenti  xii,  32 
BuxQs  fragiles  i,  89    tepenfcs  iii,  20 
Buxus  xiv,  25 
B^blida  x,35 


C. 


Caballi   Libvci    xii,  24    caballo    v,  25 

Andra^inone  notior  x,9 
Caballuni  i,  42 
Caballus  i,  42 
Cacantes  xii,  61 
Cacauti  iii, 44,    xi,99 
Cacantis  iii,  89 
Cacare  ix,  70 
Cacas  i,  38 

Delph,  et  I'nr.  Clan.  Ind. 


Cacat  i,  93 

Cacaturit  xi,  77 

Cacus  V,  65 

Cadat  ix,  39.    xiii,  25 

Cadaver  iii,  93.    vi,  62    vile  viii,  75 

Cadente  matre  S  14    nioro  i,  73 

Caderet  xii,  91 

Cadi  torti  ix,  3  Vatican!  xii,  48 

Cadis  Picenis  i,  44  Tuscis  xiii,  118 
Vaticanis  i,  19 

Cadit  iv,  53.  v,  24.  vii,  18.  54.  viii, 
78.    xi,  8,  50 

CadmeaT^'ros  vi,  11 

Cadrai  x,  87    Agenorida;  ii,  43 

Cado  rubro  i,  56    seniore  ix,  94 

Cados  nigros  i,  27  plenos  vi,  27  vetulos 
xiii,  112 

Caduco  rooro  viii,  64 

Cadunt  V,  65.  viii,  33.    xi,  90.     xii,  14 

Cadus  X,  36.    xi,  39    rubens  iv,  66 

Caeca  Dea  iv,  51  novacula  vii,  60  Plii- 
Iffinis  xii,  22 

Credli  i,  42 

Caeciliane  i,  21.  66.  74.  119.  ii,  37.  71. 
78.  iv,  15.  51.  vi,  5.  35.  88.  viii,  67. 
ix,  71.    X,  32.  84.    xi,  43 

CfEcilianus  vii,  59 

Cfficilio  vii,  84 

CEEcilium  ii,  72 

Caecilius  ii,  72.  xi,  31 

Caeco  ore  iii,  19 

Cajcuba  ii,  40.  iii,  26.  vi,  27.  xi,  56.  xii, 
17  generosa  xiii,  115  turbida  xii,  60 

Caecubum  x,  98.    xiii,  115 

Caecus  iii,  15.  iv,  30.  viii,  9.  49.  xii, 
63 

Caedas  xiv,  55 

Csfcde  vi,  19.21.  xiv,  4    civili  ix,  71 

Caedo  viii,  23 

Caslia  vii,  30.    xi,  75 

Ca;Iiamque  iv,  61 

Caelius  vii,  39    luajor  xii,  18 

Ca;nicnlo  structili  ix,  76 

Cffirellia;  iv,  20.63 

Ca^retana  xiii,  54.  124 

Caeretani  agri  vi,  73 

Caretanuni  xiii,  124 

Caesa  victinia  ix,  32  quacumque  iiiaDu 
x,73 

Cssar  S  2.  3.  5.6.  9.  17.  20.21.27. 
i,  5.  15.  79.  ii,  2.  91.  iii,  95.  iv, 
8.  11.  27.74.  v,  1.  63.65.  vi,  2^ 
64.  80.  83,  87.  vii,  1.5.  6.  7.  viii, 
11.  21.  24.  26.  50.  54.  66.  78.  80.  ix, 
4,  9. 19.  21.  37.  43.  84.  94.  xi,  5,  7. 
xii,  5.  xiii,  127.  xiv,  73.  179  amicus  v, 
19  bonus  iv,  8.  ix,  43  dignatu* 
descendere  in  vultus  raagni  Herculis 

niart.  c 


XVUl 


INDEX 


ix,  05    formosus  piilvere  belli   Arctoi 

viii,  65  invictus  vii,  G  veiierandus  ix, 

102     utcrque  ix,  98 
Casar    maxiiiie    v,  19     mitissirae    xii,  9 

perfide  iv,  11 
Cffisare  v,  6.    vi,  32.    vii,  60.    viii,  21. 

X,  6.  60.  101    domino  ix,  85    privato 

xi,  5    salvo  V,  6 
Cjesarea  unda  S  28 
Cffisarea;   arenae  viii,  30    Dianre  S  12 
Cffisareis  cellis  xiii,  109     donis  x,  28 
Cffisarem  i,  90.    vii,  60.  xii,  8 
Cffisareo  Ainphitlieatro  S  1    munere  iii, 

95 
Cffisareos  Icones  J,  7 
CEesareum  thoium  ii,  59 
Cffisariana  Pallas  viii,  1  pialanus  ix,  62 
Cajsarianus  ix,  81.  xi,  5  eques  x,  73 
Ca?saribus  i,  102 
Cffisaris  S  16.  25.  23.    i,  7.  23.  118.    ii, 

32.  iv,  1.  3.  vi,  1.  ix,  14.  32.  35.  92. 

vii,  99.      xi,  20.    xii,  65     Dei  ix,  67 

niagni  ix,  62    subiti  vi,  34 
Caesium  vii,  97 
CcBSonia  ix,  40 
Caesonius,  maximus  vii,  44 
Ciesum  ncinus  vii,  28 
CfBsiis  Lacon  vii,  80 
Cai  ii,  30.    ix,  93.    x,  16 
Caieta  Dardanis  x,  30 
Caietano  viii,  37 
Caias  ix,  93.    xi,  36 
Caiumque  v,  14 
Calabra  lyra  v,  30 
Calabri  Flacci  viii,  18 
Calabris  aquis  viii,  28 
Calami  aucupatorii  xiv,  218 
Calamis  xiii,  68.    xiv,  19.  218 
Calamo  vii,  11. 17.  x,  78  tremcnto  iv,  30 
Calamos  liabiles  xiv,  38    levcs  ix,  74 
Calathi  xiv,  107 
Calatiios  veteres  ix,  60 
Caicantera  xii,  60 
Calcatum  x,  7 
Caicatusque  onyx  xii,  50 
Caiceus    i,104.    ix,  95     candidior   vii, 

33    udus  xi,  21 
Caiciatiun  caj)iit  xii,  45 
Calculator  x,  62 
Calculi  xiv,  20 
Calculosque  ii,  48 
Calculus  viii,  68.    ix,  91     discolor    xiv, 

17     diversus,   bicolor  xii,  31    omnis, 

ibid. 
Calda  i,  12.     xii,  60.    xiv,  105     bucca 

ii,  28 
Caldain  a(j\ia:ii   viii,  67 
Caldarun)  xiv,  196 


Caleant  xH,  29 

Caleat  viii,  77 

Caledonio  urso  S  7 

Caledonios  Biitannos  x,  44 

Caleiie  i,  100.    x,  38 

Caleno  erepto  x,  35 

Calens  Ister  vii,  7 

Calent  iv,  57.    vi,  42.    x.  62 

Caientcm  Ceston  xiv,  206 

Caleutis  lectuli  vi,  70 

Calere  iv,  57.    vii,  2.    viii,  45 

Cales  vii,  74 

Calet  v,  55.     vii,  32.       ix,  44.     x,  48. 

xiv,  4 
Calefaciunt  xiv,  136 
Calicem  ii,  15.    xiv,  96    iratum  iv,  43 
Calices    ix,  88.    xi,  11.      xii,  70.     xiii, 

110.    xiv,  94.  102.  157    duos  ix,  60 
Calices  geminati    xiv,  109      Saguntini 

xiv,   108    Surrentini  xiv,  102     vitrei 

xiv,  115 
Calida  et  frigida  aqua  xiv,  196 
Calidam  aquam  vi,  86 
Calidis  aquis  vii,  35.  xii,  74 
Calido  vulnere  iv,  18 
Calidum  xiv,  113 
Caliganteniquc  Thyesten  x,  4 
Caligine  viii,  51 
Calix  i,  93.  vii,  53.  xi,  32.  xii,  74.  xiv, 

109     curtus  i,  93      perspicuus  iv,  86 

positus  ii,  1 
Callaicis  arvis  x,  16 
Callaico  metallo  xiv,  95 
Callaicum  Occanum  x,  37 
Callainas  xiv,  139 
Callida  esca  iv,  56    Roma  ix,  49 
Calliditate  tanta  xi,  50 
Callidum  leporem  i,  50 
Callidus  fur  v,  42      caupo    iii,  57      si- 

mius  xiv,  202 
Callimachi   x,  4 
Callimachus  iv,  23 
Calliodore  v,  38.    vi,  44.  x,  11.  31 
Calliodorus  v,  38.    ix,  22 
Calliope  pia  iv,  31 
Calliopen  ix,  87 
Calliste  v,  64.   viii,  67 
Callistrate  V,  13.    ix,  96,    xii,  35 
Callistratus  xii,  82  barbarus  xii,  42 
Calocisse   ix,  94 
Calorc  iii,  17  niniio  ix,  91 
Calpctiano  vi,  94 
Calpurniuni  v,  54 
Calva  ii,  33.     vi,  57     sordida    vi,  67. 

xiv,  27 
Calvaj   V,  49     nitidic    campum   x,  83 

nuda;  xii,  45 
Calvaeque  restes  xii,  32 


IN    MARTIAL  EM. 


XIX 


Calvam  iniseram  iii,  74     trifilem  vi,  74 

Calvere  iv,  35 

Calvi  linigeri  xii,  29 

Calvinus  vii,  90 

Caluisse  v,  50 

Caluit  xi,  86 

Calumniator  xi,  66 

Calvo  comato  x,  83  Melantliione  x, 
67 

Calvus  i,  73 

Calydon  i,  105.    xi,  69 

Caljdone  ^tola  ix,  49 

Calydonius  sus  xi,  18 

Camillos  ix,  28    assertores  i,  25 

Camillus  invictus  xi,  5 

Camniare  ii,  43 

CanioenEe  viii,  66 

Camocnaium  vi,  47 

CamcEnas  ii,  6.   vii,  68 

Canioenis  iv,  14  doctis  xii,  96  noctur- 
nis  iv,  90 

Camoni  ix,  75.  77 

Canipani  ruris  ix,  61    venafri  xiii,  101 

Carupano  Lyaeo  xiii,  118  mero  i,  19 

Cainpi  difFusi  iii,  31    lati  iii,  58 

Canipis  Mjrinis  ix,  43 

Campo  El^fsio  xii,  52 

Campos  Appulos  x,  74  Pomtinos  xiii, 
112    steriies  i,  108 

Campum  latum  calvse  x,  83 

Campus  iv,  66.  v,  20.  x,  6.  xii,  14 
sacer  iii,  47 

Cana  ix,  27.  xiv,  27  barba  iv,  36  la- 
bra  ix,  28  ligusira  ix,  27  mater  xii, 
32  mella  iii,  58  njmpha  vi,  43  pelle 
iii,  77  putrisque  coiua  iv,  53  saecula 
viii,  80    vinea  iii,  65 

Canace  tumulata  xi,  91 

Cante  Vestm  i,  71 

Canam  x,  67 

Canant  xi,  20 

Canaque  i,  13.  16.  vi,  43  Albula  i,  13 
jura  i,  16 

Canas  xiv,  185 

Cancri  viridis  v,  71 

Cancro  fervente  x,  58 

Candela  xiv,  40 

Candelabro  xiv,  44 

Candelabrum  Corinthium  xiv,  43  lig- 
ueum  xiv,  44 

CandeifB  xiv,  43 

Candida  iv,  62.  vi,  42  Concordia  iv, 
13  crystalla  viii,  77.  x,  13  Lyg- 
dos  vi,'  13  nox  viii,  45  Roma  viii, 
65  turba  xii,  34  tuiris  xii,  31  unda 
xiii,  40 

Candidas  aras  ix,  91    comas  vii,  89 

Candide  ii,  24.  43.    iii,  20.  46 


Candidior  iv,  42   calceus  vii,  33    puella 

i,  116 
Candidiora  vii,  25.   viii,  28    nive  lintea 

xii,  83 
Candidiore  sorte  x,  71 
Candido  vultu  vi,  39 
Candid  us  ii,  71.     iv,  2.  87.  xiii,  2    am- 

nis  vii,  93  Anxur  v,  1    lector  vii,  99 
Candor  xiv,  145 

Cane  i,  81.  93.    xiii,  1    tetrico  xiv,  81 
Canebat  S6 
Canera  iii,  55.  v,  44.  xi,69    Tartareum 

ix,  66 
Canenti  vii,  22 
Caneret  x,  64 
Canes  iv,  35.  74.    vii,  20.    ix,  30.    xiii, 

99    tuos  X,  37 
Cani  vi,  93.    vii,  68 
Cani  cunni  ix,  38 
Cani  Dulicbio  xi,  69 
Caninam  pellera  v,  60 
Caninas  buccas  x,  5 
Caninis  naribus  vii,  95 
Canio  i,  62 
Canis  iv,  53.    xi,  32.     xii,  48     Gailici 

iii,  47   Tartarei   v,  34 
Canis  vertagus  xiv,  200 
Canis  prunis  vii,  53 
Canit  S  5 

Canium  i,  70    fabulantem  iii,  64 
Canius  iii,  20.    vii,  87 
Cannas  vi,  19 
Cano  iv,  5.  90 
Cano  cunno  ii,  34 
Cantaberis  vii,  17 
Cantante  Pnllione  iv,  61 
Cantare  viii,  3.    xi,  3 
Cantaret  vii,  28 

Cantas  S  90.    ii,  7.     v,  16.    xii,  40 
Cantasti  i,  65 
Cantat  vi,  61 
Cantata  vii,  14.  ix,  50 
Cantatas  ranas  xiv,  183 
Cantator  cycnus  xiii,  77 
Cantatque  vii,  51 
Cantent  vii,  88 
Cantet  iii,  93.    iv,  55 
Canthare  ix,  11.     xi,  45 
Canthus  xiv,  168 
Cantica  iii,  63 
Canto  xii,  40 
Cantor  viii,  61 
Cantu  xiv,  218 

Cantusque  chorosque  Pierios  i,  77 
Canuiii  i,23.49.  50.  iii,  43.  x,  5.  xiii,  95 
Canuni  olus  vii,  31 
Canunt  x,  28.  xii,  53 
Canus  X,  3    December  i,  50 


XX 


INDEX 


Canusina  simlllima  turbato  mulso  xiv, 
127 

Canusinag  fuscse  xiv,  127    riifie  xiv,  129 

Canusinatus  Syrus  ix,'23 

Capax  cistula  iv,  46 

Cape  ii,  59 

Capella  iv,  4 

Capellse  querulae  vii,  31 

Capellarum  iii,  93 

CapcUiana  xi,  32 

Capeliis  vi,  19 

Capena  porta  iii,  47 

Caper  iii,  24  cultus  ^oiio  vellere  Tiie- 
bani  Phryxi  viii,  51 

Caperet  viii,  39.    x,  14 

Capiant  xii,  48 

Capiat  xiv,  134 

Capiet  vii,  51.    xiii,  56 

Capiliare  iii,  82 

Capillati  x,  62    lascivi  iii,  58 

Capillatus   ii,  57 

Capilli  iii,  93.    v,  49.    x,  19.    xii,  90 

Capillis  vii,  29  brevibus  v,  48  detonsis 
viii,  52  Hispanis  contumax  x,  65  in- 
conifis  i,  25  longis  ix,  37  siccis  rus- 
tica  Veritas  x,  72  liiictis  iii,  43  ton- 
dendis  xiv,  36 

Capillos  ii,  36.  v,  48.  vi,  12.  xi,  39. 
xii,  7.  85  dulces  ix,  17  exiguos  xii, 
83  fictos  vi,  57  tortos  viii,  33  lau- 
datos  ix,  18  longajvos  xiv,  27  lon- 
gos  xii,  18  nitidos  xiv,  50  nuMos 
xiv,  25  raros  x,  83  reliquos  x,  83  Teu- 
tonicos  xiv,  26  Iristes  ii,  66  vagos 
vi   62 

Capistris  purpurcis  i,  105 

Capistro  xiii,  96 

Capit  i,  3.  vii.  27.  viii,  48.  ix,27.  x, 
48.  74.    xiii,  56.    xiv,  66.  87.  190 

Capitati  porri  xiii,  19 

Cajjite  vi,  26  acuto  vi,  39  devorato 
vii,  20 

Capiti  iii,  43.    vi,  57.    ix,  36.    xiv,  132 

Capifibus  vi,  39 

Capitolinas  vias  vi,  10 

Capitolinii;  pontificuiiuiiie   dapcs  xii,  48 

Capitolini  belli  v,  5  Tonantis  x,  51  coi- 
lis  xii,  21 

Capitolinis  templis  ix,  4 

Capitolinuni  x,  101 

Ciipitoiinus  Jupiter  v,  63 

Capitoiio  suniiuo  xii,  77 

Capitolium  xii,  77 

Capitque  i,  110.    vii,  72 

Capitur  vii,  14 

Capiimt  xi,  104.    xiv,  59 

Capo  xiii,  03 

Capones  coaclos  iii,  58 

Cappadocse  viles   v,  79 

Cappadoiis  catnstis  x,  76 


Cappadocum  vi,  77.  85  sn?vis  oris  ix, 
31 

Cappadociimque  vii,  30 

Cappadocuruve  xii,  20 

Capparin  iii,  77 

Caprea  xiii,  99 

Capream  pendentem  xiii,  99 

Caprificus  iv,  52.    x,  2 

Capris  junctis  iv,  52 

Capsa  hyberna  xi,  8 

Capta  ix,  104 

Capta  niele  superbus  venator  x,  37 

Captabit  xii,  83 

Capt?P  pra;d?e  i,  15 

Captandi  xi,  55 

Captare  S  11 

Captares  ix,  90 

Captari  vi,  63 

Captas  i,  4.    ii,  18 

Captas  aves  xiv,  216 

Captat  vi,  63.    xii,  10 

Captavit  vii,  20 

Captet  viii,  38 

Captivam  sitim  xi,  96 

Captivis  comis  xiv,  20 

Captivo  Istro  vii,  80 

Captives  Indos  viii,  26 

Captivum  nnilluni  x,  37 

Capto  ii,  18.    ix,  89 

Captos  i,  105 

Captum  ix,  89    pisceni  iii,  58.    iv,  30 

Captiis  ii,  61.    v,  44 

Caput  ii,.  42.  70.  iii,  66.  v,  14.  49. 
vi,  81.  viii,  47.  59.  77.  ix,  28.  49. 
xi,  95.  xii,  90.  xiv,  74.  146.  212 
arietinuni  xiv,  211  calceatum  xii,  45 
extinctuni  xi,  46  insanum  ii,  66  in- 
victum  ix,  24  invisuni  ix,  69  niiberuin 
xiii,  25  nudum  v,  49  tcttuni  xi,  98 
tristc  ii,  61 

Caputque  x,  31    nudum  x,  83 

Cara  xiii,  46  amicitia  iv,  67  cognatk) 
ix,  55    niunera  xiii,  102    Selia  x,  36 

Carani  pueiiam  ii,  48 

Caras  umbras  x,  71 

Carbasa  xii,  29 

Carbone  rudi  xii,  61 

Caichcsia  libata  viii,  56 

Carduaruni  iv,  55 

Care  iv,  29.  i  vi,  1.  ix,  24  Martialis 
V,  20    Pudens  iv,  29    puer  i,  89 

Carcat  viii,  81 

Carcre  iii,  53.    xi,  50 

Cares  S  1 

Caret  iv,  79 

Cari  aiiiici  iv,  5  mariti  ix,  31  patroni 
vi,  28 

Carie  xiii,  29 

Cariem  vi,  49 

Carina  nicrsa   x,  8.'»     piiina   vii,  ID 


IN    MARTIAL  EM. 


XXI 


Carina  iii,  67  Argiva  xiii,  72  carrento 
iii,  78    tuta  iii,  07 

Carina  lapsae  iv,  64  primae  xi,  1  Ti- 
beriua?  nauta  x,  85 

Carinas  viii,  61 

Carior  xiii,  9  faraa  viii,  18  Issa  i,  110 
perdix  xiii,  76    vita  xi,  21 

Cariosa   xiii,  120     amphora  xi,  50 

Caris  aiuicis  iv,  73    lapillis  x,  38 

Carisiano  vi,  24 

Carissime  Juli  ix,  98 

Carius  i,  38.  xiv,  215 

Carmen  ix,  1  breve  vi,  85.  ix,  1  vivi- 
dumque  xii,  61  facetum  vii,  26  ju- 
venile xiv,  189 

Carraeuion  x,  65 

Carmina  i,  5.  30.  54.  92.  ii,  20.  86.  89. 
91.  iii,  9.  38.  100.  iv,  33.72.  v, 
16.  30.  33.  vi,  61.  vii,  69.  72.  80. 
88.  90.  viii,  3.  18.  82.  ix,  27.  51. 
59.  X,  10.  21.  33.  35.  xi,  10.  57. 
94.  xii,  2.  11.44.46  semula  xii,  95 
beila  ii,  7  coelestia  v,  5  digna  La- 
tia  toga  vii,  63  docta  vi,  60  dulcia 
xiii,  77  laisciva  vii,  51  leviora  vii,  8 
mala  vii,  42.  xii,  40  nondum  vulgata 
purpurea  sed  raodo  suta  toga  x,  93 
nota  habere  viii,  70  mea  xi,  94  par- 
va  viii,  82  pauca  vii,  29  referentia 
nullos  numos  xiv,  219  sanctiora  vii, 
17  secreta  i,  67  tristia  x,  17  victura 
viii,  73 

Carmine  iii,  97.99.  iv,  55.  v,  11.  15. 
vii,  46-84.  xiv,  57  aEtemo  x,  26 
Mfeonio  xiv,  183  parvo  x,  1  supine 
ii,  86 

Carminibus  i,  36.  iii,  69.  vii,  42.  97 
jocosis  i,  36 

Carnarius  xi,  100 

Came  xiii,  2.  31 

Carnem  vi,  04    formosani  xi,  103 

Carnificcm  avem  xi,  84 

Carnificesque  pedes  xii,  48 

Carnificis  miseri  ii,  61 

Caruis  imniundae  iii,  24 

Caro  vii,  45.  73.    x,  77 

Caro  amico  iv,  10.  x,  44  sene  conjuge 
vii,  74    sodali  vii,  84.    xiv,  11 

Caros  aniicos  xiii,  55 

Carpas  xi,  94 

Carpat  ii,  14 

Carpe  vii,  47 

Carperei,92.  iii,  13.  v,  33.  vi,  64. 
xiv,  188 

Carpi  vi,  39 

Carpis  i,  92 

Carpit  iii,  20.    ix,  72.    xi,  24 

Carpophori  S  15.  27    tencri  S  23 

Carpsi  iv,  22.     v,  46 

Car])sit  iii,  05 


Carruca  xii,  i,4    aurea  iii,  62 

Carrucam  iii,  47 

Cams  xii,  25 

Caryota  viii,  33    aurea  xiii,  27 

Caryotarum  Spathalion  xiii,  27 

Caryotidas  notas  theatris  xi,  31 

Carystos  ix,  76 

Casa  viii,  80  ambitiosa  xii,  68  nigra 
vetusque  xi,  34    onerosa  vi,  43 

Casae  compacts  xii,  72  primae  ix,  00 
saturse  x,  96 

Casas  Scythicas  x,  20 

Cascelius  vii,  9.    x,  56 

Casei  Trcbulani  xiii,  33  Tolosatis  xii, 
32 

Caseoque  iv,  46 

Caseus  luneusis  xiii,  30  signatus,  ima- 
gine Lunae  xiii,  30  Yelabrensis  xiii,  32 

Caseura  iii,  58 

Casiara  x,  97 

Casiaqiie  vi,  55 

Casias  xi,  54 

Casibus  vii,  84    subitis  S  14 

Cassiane  iii,  64 

Cassibus  iii,  58.  93 

Casside  ix,  57    languida  v,  24 

Cassis  xiv,  179 

Casta  i,  14.  iii,  86.  iv,  71.  xii,  98 
Arria  i,  14  Ilia  ix,  42  Laevina  i, 
63  matrona  x,  68  puella  vii,  88  Si- 
bylla  xiv,  114  Thais  iv,  85  Venus 
ii,  34.    vi,  45.    x,  33 

CastiE  iv,  71  catellae  i,  110  Sabinae 
ix,  41    sororis  x,  92 

Castaliae  aquaj  vii,  22  Castaliam  do- 
mum  viii,  66 

Castalidum  sororura  iv,  14  gregeiii  vii, 
12 

Castalis  imber  ix,  19 

Castalius  fons  xii,  3 

Castaneae  testae  lento  vapore  v,  78 

Castaneas  centum  sevit  x,  79 

Castigat  x,  104 

Castigatura  ceroma  v,  65 

Castior  iv,  6.    vii,  69.    viii,  46 

Castis  verbis  iii,  69 

Castissima  puella  ix,  91 

Castor  V,  38.    vii,  98.    viii,  21.    ix,  104 

Castorai,  71.  vii,  57.  ix,  52  altcrnum 
X,  51 

Castos  et  pios  amores  x,  35 

Castra  v,  14.    vi,  76 

Castrabere  ii,  60 

Castrana  rura  iv,  60 

Castrandum  iii,  81 

Castrarc  i,  36 

Castrice  vi,  43.  68.    vii,  4.  37.  42 

Castas  vi,  28 

Casuni  xii,  74    graveni  ii,  05 

Casiiram  xiii,  99 


XXll 


INDEX 


Casuras  aquas  xii,  29 

Casurum  ix,  43 

Casus  viii,  32.  75    freqnens  iii,  52 

Casu  i,  83.    iii,  38.    vi,  88.    viii,  81 

Cataplus  Niliacus  xii,  74 

Catastas  ix,   30     arcanse  ix,  60    avarffi 

vi,  29 
Catastis  Cappadocis  x,  76 
Catelia  i,  110    Gallicana  xiv,  198 
Catclla  pressa  iv,  4 
Catellaj   castas    i,  110     exiguce  vii,  87 

parvse  xiv,  198 
Catelias  lambentes  iii,  82 
Catellus  i,  84 
Catena  xii,  43 
Catenas  iii,  29 
Cafenatique  labores  i,  16 
Catenatis  lagenis  vii,  61 
Catenis  Lcmniacis  v,  7 
Caicrva  cirrata  ix,  30 
Catervis  fcEinineis  xi,  47 
Caliane  vi,  46 
Catilina  v,  69.    ix,  71 
Catliedra  iv,  79.    xi,  99 
Cathedra  rupta  xii,  18 
Catiiedralitios  ministros  x,  13 
Cathedras  foemineas  iii,  63   steriles  i,  77 
Cathedris   ii,  14    fcEmineis  xii,  38 
Cato  vi,  32.    xi,  5    hilaris  xii,  6    severe 

i.  1 
Catonem  ix,  29.    xi,  39 
Catones  rigidi  x,  19 
Catoni  v,  51 
Catoniana  lingua  ix,  28 
Catonis  ii,  89.    xi,  15    consumniati  i,  9 

duri  xi,  2     magni  i,  79 
Catta-  xiii,  69 
Cattas  Pannonicas  xiii,  69 
Cattis  vii,  30 
Catuli  senes  v,  10 
Catulis  raptis  iii,  44 
Caluila  viii,  53 

CatuUe   vi,  69.    xii,  73    docte  viii,  73 
Catuiliana  basia  xi,  6 
Catulli  i,  8.  110.    ii,71.    v,  30.     xi,  6 

docti   xiv,   100.    152     facuudi  v,  30 

tencri  vii,  14     duo  xii,  84 
Catullo   i,  8.     X,  103.    xii,  59.    xiv,  77. 

195    arguto  vi,  34    docto  vii,  99    te- 

iiero  xii,  44    uno  minor  x,  78 
Catullus  iv,  14.    v,  5.    xiv,  195 
Cavasque  lances  xi,  31 
Cauda  vii,  78.    xiv,   202    Icvis  xiv,  71 

superba  xiv,  67 
Cau(lain  xi,  31 
Caudave  ix,  49 
Cave  ix,  104.    xi,  25 
Cavca  iii,  60.     xiv,  77 
Cavoa  ix,  r«H.  72.  89 


Caveffi  i,  49 

Cavere  xii,  34 

Caverit  xii,  77 

Caveto  vi,  78.  79.     x,  72.    xi,  102 

Cavetque  ii,  44 

Cavimus  i,  102 

Cavisti  v,  76 

Caules  pallentes  xiii,  17    virides  iii,  47 

Caupo  i,  57.    iii,  59.     vii,  61    segnis 

iii,  58 
Caupone  i,  27 
Cauponi  xiii,  11 
Causa  ii,  11.70.    iii,  38.  66.    iv,  36.77. 

88.    v,  16.  73.  75.    vi,  68.    x,  36.  41. 

xi,  59.    xii,  53.  68    alia  iii,  50    bona 

viii,  45    levis  ii,  65.    viii,  23    magna 

v,  73    prodita  viii,  17 
Causa  V,  59 
Causce  i,  80 
Causam  vi,  53.  vii,  86.  93.   viii,  17.  76. 

xi,  40.  88 
Causaris  iv,  7 
Cansas  i,  18.  80.    ii,  7.  30.  iii,  38.  viii, 

7.  16.    ix,  48 
Causaius  iv,  15 
Causidice  v,  33 
Causidici  vi,  8 
Causidicis  xi,  30 
Causidico  x,  70 
Causidicos  iv,  46    raucos  iv,  8 
Causidicum  ii,  64.    v,  16.    ix,  69 
Causidicumque  i,  98 
Causidicus  ii,  64.    v,  33.    xi,  24.  xii,  68 

pauper  xiv,  219 
Causis   ii,  5.    iii,  46 
Caustica  spuma  xiv,  26 
Caula  Potestas  xii,  6    virtus  vi,  25 
Cauta  fronde  v,  4 

Cautus  ii,  1.    viii,  59    homo  vii,  100 
Caystri  i,  54 
Ceciderc  iv,  35 
Cecidi  vi,  21 
Cccidit  vi,  42 
Cecidit  ii,  66.    iv,  2.     v,  35.    vi,   28. 

xiii,  93 
Cecropia  puella  v,  2    dote  vii,  69 
Cecropiae  Latiaeque  Minerva;  i,  40    Mi- 
nerva; vii,  32     api  xi,  42     Cecropice 

arces  i,  26  apes  ix,  14 
Cccropias  querelas  i,  54 
Cecropio  iv,  23    melle  xiii,  24    raonle 

vi,  34 
Cccropios  favos  xiii,  105 
Cecropiuni  senem  x,  33 
Cedat  S  1.    vii,  28.    viii,  56.    xiv,  169 
Cede  xii,  97 
Cedcns  i,  63 

Ci'dcntes  oueri  ramus  xi,  41 
Cedentia  xii,  44 


JN    MARTI  ALKM. 


XXlll 


Cedeic  vi,  80.    viii,  18.    x,  14 

Cedet  viii,  21.28 

Cedit  V,  63.    viii,  51 

Cedite  iv,  57 

Cediliane  viii,  52 

Cedo  V,  46 

Cedro    iii,  2.  viii,  61    dccorata   pagina 

V,  6 
Cedunt  viii,  21 
Celffineo  concubino  v,  41 
Celajneosamores  xiv,  204 
Ccla;neus  JMarsyas  x,  62 
Ceiantiir  x,  42 
Cticberrime  Licini  vii,  47 
Celcbranda  iii,  6 
Celebrant  viii,  50 
Celebrare  x,  58 
Cclehras  xii,  67 
Celebrat  vii,  63.  xi,  48 
Celebrata  ix,  16    vox  xii,  52 
Celebrate  vi,  73 
Celebrator  viii,  78 
Celebrem  vii,  100 
Ceier  i,  64 
Celer  trochus  xi,  21 
Celeienj    vii,  52  , 

Celeres  Noti  ix,  39    pili  xi,  22 
Celeresque  xi,  22 
Celeri  vii,  52    fuga  viii,  56 
Celeusnia  iii,  67    nauticuin  iv,  64 
Cella  i,  27     clausa   viii,  14    Massica   i, 

27 
Cella  xi,  40    obserata  vii,  20 
Cellce  fuses  iii,  30    inscriptas  xi,  45 
Cellam  iii,  48 
Cellarius  xi,  31 
Cellis  X,  36    CiEsareis  xiii,  109    Marsis 

xiv,  116 
Celsa  pcgmata  S  2  sidera  ix,  62 
Celsa;  villa;  iv,  64 
Celsi  poli  ix,  72 
Celtas  vii,  52.    x,  78 
Celtiber  Salo  x,  20 

Celtiberis  gentibus  i,  50    terris  xii,  18 
Celtis  iv,  55.    x,  65 
Censeo  ii,  13.    v,  40.    xi,  99.    xii,  61 
Censentur  viii,.6^ 
Censetur  i,-^.  jx,  17 
Censor  nrarditie  vi,  4  tetricus  xii,  70 
Censoria  lima  v,  80 
Censoris  placidi  v,  23 
Censura  equestreni  v,  38 
Censura  i,  5    dura  i,  35  sancta  vj,  91 
Censura  viii,  52 

Census  breves  xii,  6    patrios  ii,  00 
Censusque  v,  41 
Centauros  x,  4 
Ccntcna  ii,  65.    xi,  76 
Ccntenis  iii,  19.  62.     vii,  10     columnis 


iii,   19.    V,  13.    xii,  50    niillibus  em- 

tos  xi,  70 
Centeno  consule  viii,  45    ligone  iv,  64 
Centenos  cives  xiii,  123 
Centies  i,  100.    v,  70.    viii,  42    peracta 

ssecula  vi,  49 
Centum  i,  59.  60    amphoras  aquaj  fecit 

ix,  99    aureolos  xi,  27    castancas  sc- 

vit  X,  79     columnis  ii,  14     cpigrani- 

niata  i,    119     douiinos  iv,  28    num- 

nios  X,  75    scstertia  ii,  63.    iv,  67 
Centumque  viri  vi,  38  petuntur  quadraii- 

tcs  X,  70 
Centurione  rigido  xi,  3 
Centurionis  i,  32 
Cepas  natantes  iii,  77 
Cephalum  xi,  69 
Cepisque  xii,  32 
Cepisti  vii,  55.     ix,  89 
Cepit  S  4.  xiv,  186 
Cera  vivida  vii,  44 
Cera  xi,  102    quincuplici  xiv,  4 
Cerie  tiistes  xiv,  5 
Cerarum  Atticarum  v,  37 
Ceras  x,  88.    xiv,  7 
Cercopithecon  similem  vii,  87 
Cercopithecorum  xiv,  128 
Cercopithecus  xiv,  202 
Cerdo  iii,  16.  59.  99 
Cerea  i,  93    abolla  iv,  53   ficedula  xiii, 

5     poma  X,  94 
Cerealis  x,  48.    xi,  52 
Cereique  v,  18 
Cereri  x,  103 

Ceres  farta  iii,  58  Picentina  xiii,  47 
Cereus  x,  87.  xiv,  42  turlur  iii,  58 
Ceris  iii,  58.     iv,  70.    xiv,  63    ultiniis 

iv,  70 
Ceme  xiii,  19 
Cernere  v,  3.    vi,  58 
Cerniraus  ii,  65 
Cernis  ii,  59.  74.    vi,  73.      viii,  6.     xii, 

62.    xiv,  9.  78 
Cernile  ix,  35 
Cernitis  ix,  77 
Cernunt  i,  52 
Ceroraa   castigatum  v,  65      immundum 

xiv,  50    lentum   iv,  19 
Ccroraata  iv,  4 

Ceroniate  vii,  32    Lacedajmonio  xi,  47 
Ceroto  pingui  xi,  98 
Certa  iv,  45    dextera  S  13    Pax  xiv,  34 

praeraia  xii,  72    salus  ii,  91   vota  vii,  8 
Certa  aure  vii,  28    consciaque   voce  xi, 

61    figura   i,  54    manu   vi,  32     pace 

frui  ix,  71  virginitate  iv,  45  voce  xiv, 

76 
Certabit  xii,  21 
Certa;  fututionis  i,  107 


XXIV 


INDEX 


Certatu  salutem  xii,  91 

Certamina  vi,  64 

Certant  i,  44.    vi,  42.    xii,  96 

Certare  ii,  43 

Certe  iii,  74 

Certent  iv,  42.    x,  87 

Certel  xiii,  92 

Certior  eques  v,  23    fides  vii,  52    vultus 

vii,  84 
Certiora  v,  8 
Certis  indiciis  ii,  54 
Certo  ictu  S  23  ore  vi,  73 
Certos  Silaos  iv,  55 
Certum  est  iii,  38.    v,  60 
Certus  V,  61    amicus  iv,  5     auctor  vii,  6 
Cervam  iii,  91 
Cervi  i,  105 
Cervical  xiv,  140 
Cervice    xiii,  52    doniita   vi,  76    facili 

S23 
Cervicibus  magnis  i,  23 
Cervinus  halitus  xii,  29 
Cervix  i,  52.    xii,  32 
Cervo  iii,  91 
Cervos  xiii,  94 
Cerussa  alba  x,  22 

Cerussata  Ljcoris  i,  73    Sabella  ii,  41 
Cerussata  cute  vii,  25 
Cervum  jeripedera  ix,  102 
Cervus  xiii,  96 
Cespes  rigid  us   v,  34 
Cespite  levi  i,  89 
Cessant  x,  13.  xii,  1 
Cessas  vi,  62.    ix,  94.    xi,  86.     xii,  80 
Cessat  i,  47.    viii,  78.    xii,  57 
Cessatis  iii,  67 
Cessavit  ix,  99 
Cessent  S  11.  x,  62 
Cesserit  vii,  18 
Cesserunt  ix,  66 
Cessi  xii,  95 
Cessisse  xi,  33 
CessitS23.  v,  48.    viii,  18 
Cessura   x,  63.    xiii,  118    rosaria  bifcro 

Paisto  xii,  31 
Ccste  viii,  46.  51 

Ceston  i,  93.    vj,  13    calcntcii)   de   Ve- 
neris sinu  xiv,  200     medicatum   xiv, 

207 
Cestos   xiv,  206 
Cestus  i,  93 
Cetera  v,  27.  •  vii,  91.  99.    xi,  52.    xiii, 

52.  84.    xiv,  19.  174      ponia   vii,  91 

turba  iii,  38 
XaTpe  V,  51 

Cliaircnion  Stoice  ii,  56 
CbaTcstratc  v,  25 
Chalcca  ix,  95 
Chaljbasqiie  iv,  55 


Charideme  vi,  31.  50.    xi,  39.  87 

Charidemus  i,44 

Charine  iv,  39.    v,  39.    xii,  90 

Charinus  i,  78.    vi,  37.    vii,  34.  xi,  59 

Charisianus  xi,  88 

Charopine  v,  50 

Charta  i,  45.  xiii,  1.  xiv,  11.  196  al- 
tera iv,  83  anus  xii,  4  brevior  ii,  I 
edita  i,  46  iiuproba  viii,  24  salula- 
trix  ix,  99    sordida  x,  93 

Charta  v,  26  aversa  viii,  62  inversa  iv, 
87 

Chartse  i,  26.  vii,  6.  xi,  15  epistola- 
res  xiv,  11  niajorej  xiv,  10  miseraj 
X,  4    victrices  vii,  6    virgiiiis  i,  67 

Chartffique  v,  18 

Chartani  timidam  breveniquc  v,  6 

Chartas  niiseras  vi,  64  tinctas  xii,  90 
vacuas  xiv,  10    victuras  xi,  3 

Charlis  ii,  8.  iv,  31.  v,  25.  53.  vi,  60. 
vii,  44.  51.  80.  57.  ix,  77.  x,  2.  xiv, 
38.  84  Arpinis  x,  19  victuris  iii,  20 

Xeifiepivos  ix,  13 

Cheragra  i,  99 

Cheragraque  ix,  93 

Cherson  xiv,  88 

Chia  vii,  25.  xii,  97  licus  xiii,  23  si- 
milis,  ibid. 

Chiam  xii,  97 

Chias  flavas  vii,  31 

Chimera  tota  S  27 

Chione  i,  35.    iii,  34.  83.  87.  97.  xi,  00 

Chiones  i,  93.    iii,  30 

Chirurgus  i,  31 

Cliius  acrior  v,  61 

Chloe  iii,  53.    iv,  28.    ix,  16 

CIitErile  i,  68 

Choraulffi  vi,  39 

Choraules  v,  50.    ix,  78.    xi,  75 

Chorere  x,  70 

Cboreas  molles  i,  105 

Clioro  Ganjniedt'o  vii,  50  Picrio  vii,  09. 
xii,  3 

Clioros  iv,  44  Pierios  i,  77  cliorosquc 
iv,  55 

Chorus  X,  02    docilis  S  20  levis  v,  51 

Chreste  vii,  55.    ix,  28 

Chrcstilla  viii,  43 

Chrestille  xi,  90 

Chrestillam  ii,  31 

Chrysea  ix,  95 

Chrj-sendcta  ii,  53.  vi,  94.  xi,  29  lla- 
va  ii,  43   grandia  xiv,  97 

Cil)is  siniolicibus  iv,  30 

Cibosiv,'53 

Cibus  fraudatus  vii,  25    solus  xiii,  90 

Cicada  i,  110 

Cicad-.u  iii,  93  argutjc  xi,  18  iiiliuiyair.c 
X,  58 


IN    MARTIALLM. 


XXV 


Ciccr  ferveiis  v,  78    madiiliiin  i,  12   fe- 

]ndum  i,  104 
Cicero  xi,  48     in  niemhranis  xiv,  188 
Cicerone  iii,  38.  v,  69.  xiv,  188 
Ciceronis  ii,  89.  v,  00    i'acundi   xi,   IS 

niagni  vii,  03 
Cilices  S  3 

Cilicii  udones  xiv,  140 
Cilicum  vii,  30.  viii,  14 
Cilix  V),  72.  vii,  95 
Ciniex  xi,  50 
Cimice  xi,  32 
Cinajda  fronte  vi,  39 
Cinasdi  vii,  34.    ix,  G4    vetuii  i,  42 
Cinaidis  vii,  58 
Cinffido  phthisico  xi,  21   Ida;o  x,  98  lli- 

aco  ii,  43  cum  secrcto  x,  40 
Cinzedos  vi,  10.    vii,  58    miscros    ix,   3 

obscoenos  vi,  50    tres  xii,  10 
Cinasdum  ii,  28.  86.  iii,  73.    iv,  43 
Ciaa:dus  vi,  37.  a,  40    puer  xiv,  205 
Cincta  ii,  62 

Cinctum  i,  50.  ii,  74.  iv,  61 
Cineresi,  2.  89.  115.  vi,  85.  viii,  38.  x, 

90  desertos  xi,  49 
Cincri  i,  26.  89.  vii,  44 
Cineribus  iii,  93 
Cinerura  i,  117 

Cingant  viii,  77.  x,  13.  xi,  100 
Cingere  iv,  54.  xiv,  32 
Cingit  ii,  29.  x,  103 
Cingunt  iii,  58.  x,  83 
Cinguntur  x,  28 
Cinxerit  ix,  24 
Cinxit  ix,  76 

Cinis  V,  13    emtus  i,  5&    serus  ix,  1 
Cinna  i,  90.    iii,  9.    v,  57.  76.    vi,  17. 

39.  vii,  33.  43.  viii,  7.  x,  21.  xii,  28. 

64    improbe  iii,  61  pauper  viii,  19 
Cinnae  miseri  ii,  53 
Cinnama  iii,  63.  xi,  54  fusa  iii,  55  rara 

iv,  13 
Cinname  vi,  17.    vii,  64 
Cinnamoque  vi,  55 
Cinnamus  vi,  64.  ix,  93 
Cinyphio  raarita  vii,  95  sinu  xiv,  140 
Cio'iv,  90 
Cipere  viii,  16 
Circa  i,  91 

Circe  viii,  36  blanda  x,  30 
Circeios  xi,  7 

Circense  tornientum  xiv,  160 
Circi  clamosi  x,  53  niagnl  vi,  64.  vii,  7 
Circo  S  28  Flaniinio  xii,  75    sacro    viii, 

II 
Circuit  vii,  83.  93.  viii,  59 
Circuitus  xi,  15 

Circulalricis  linguE  foeda  probia  x,  3 
Dclpk.  cl  Vnr.  Clas.  Iitd, 


Circulis  ii,  SO 

Circulo  nifijorc  x,  62 

(^irculus  xiv,  138 

Circuni  i,  77 

Circumdas  iv,  41 

Circumfcrt  i,  42 

Circumfluit  xiii,  40 

Circumfusa  xii,  17 

Circumlata  scriblila  iii,  17 

Cirini  viii,  18 

Cirrata  caterva  ix,  30 

Cirrlia  i,  77 

Cirris  grandibus  x,  83 

t'irros  lividos  vii,  20 

Cistcrna  iii,  56 

Cistifero  v,  17 

(Vistula  capax  iv,  46 

Citarc  iv,  5 

Citat  X,  30 

Citata  tigris  iii,  44 

Citatus  iv,  30.  x,  104 

Cithara  xiv,  165 

Citharocdis  xiv,  215 

Cithara?.dus  v,  56.  xi,  75 

Cito  i,  32 

Citrca  mala  xiii,  37  mcnsa  xiv,  S9 

Cilri  JVlaurusmci  xii,  06 

Citruni  x,  38  nobilius  x,  80.  xiv.  138 

Cive  X,  92  summoto  ii,  96 

Cives  centenos  xiii,  123 

Civica  viii,  82 

Civili  cajde  ix,  71 

Civilis  belli  vi,  32 

Civis  X,  65.  68.  76.  xii,  52   rarus  xii,  .53 

('lamabat  xii,  70.  xiv,  181 

Clamabunt  xii,  3 

Clamant  i,  98.  xi,  2 

Clamas  i,  90.  96.  ii,  67.  ix,  11 

Clamat  v,  35.  vi,  48.  vii,  6 

Clamatus  verna  xii,  26  conviva  i,  50 

Claraes  vii,  72.  ix,  69 

Clamet  x,  5 

Clamitaris  i,  53 

Clamitetque  x,  5 

Clamor  iv,  64.    vi,  38.    viii,  U    mitior 

ix,  69 
Clamosa  Subura  xii,  18 
Clamosi  Circi  x,  53  Lictoris  xi,  98 
Clamoso  cunno  vii,  18  magistro  v,  84 
Clamosus  x,  37 
Clancularius  poiita  x,  3 
Clara  munera  ix,  84  ligna  xiv,  80  lUio- 

dos  xiv,  68 
Clara  luce  xi,  22.   xiv,  60 
Claram  Rliodon  iv,  55 
Claraiuis  x,  21 
Clareque  vii,  92 
(^lari  pcnatcs  5,71 
Mart.  d 


XXVI 


INDEX 


Clarior  hyia  xli,  11 
Clarissinic  Jiili  i,  108 
Claros  penatcs  x,  33 
Clarum  i,  50    toieuma  iii,  35 
Clarus  xii,  3    equcs  vi,  58     froudc   Jo- 
vis  xi,  9    locus  iv,  44 
Classes  S  28 
Classice  ii,  69.    xii,  46 
Claudere  xiii,  14 
Claudia  peregrina  iv,  13     porticus  S  2 

Rufina  xi,  53 
ClaudJam  v,  78 

Claudianorum  temporum  iii,  20 
Claudii  ii,  57 
Claudius  ii,  21 
Clavis  V,  35.    xi,  33    magna  v,  35    nc- 

quior  v,  35 
Clavo  lato  iv,  46.  v,  17     clausa  xiv,  92 

apis  iv,  32    cella  viii,   14    culina  viii, 

67     custodia  ii,   85     oscula    xiii,  18 

piandia  texto  vimine  ix,  73 
Clausee  rosje  xi,  18 
Clauserunt  x,  63 
Clausis  flammis  xiv,  Gl 
Clausit  vii,  19 
Clauses  vii,  72 
Claustra  ferrea  x,  2S 
Clausus  cursiis  xii,  57 
Claususque  fornix   x,  5 
Clemens  x,  93 

dementia  i,  105    hilaris  xii,  G 
Cleonaeo  leone  v,  71     sidere  iv,  GO 
Cleopatra  iv,  22.  59 
Clepsydra  vi,  35 
Clepsydras  vi,  35.    viii,  7 
Cliens    vii,  62.  C3    addictus  ix,  3    que- 

rulus  i,  50    sordidus  viii,  33 
Cliens  niatutine  xii,  68 
Cliente    iv,  46.  89     culto  ix,  23     que- 

rulo   iv,  89 
Clientem  xii,  78    totum  x,  34 
Clienti  x,  10    lasso  x,  74    clientis  viii, 

76  aridi  x,  87 
Clinici  iv,  9 

Clinicus  i,  31    Ilcrodes  ix,  98 
Clivi  X,  6     Sctini  arcc  x,  74    Suburani 

v,  22 
Clivo  i,  71     Aricino  ii,  19     sacro  i,  71. 

iv,  79 
Clivum  Aricinum  xii,  32 
Cluderc  xi,  91 
Cludit  xi,  61 

Chine  ix,  39  niolli  ix,  48  nudo  xi,  100 
Ciiinihiis  inimodicis  iii,  GO 
Cluniljiisquc  iii,  53 
Cliisa  sella  xi,  98 
Clubinis  ))ullibus  xiii,  8 
(Jlusis  lab(  Mis  xii,  55    lyinphib  xii,  31 
riiisit  x,71 


Clypeuraque  ix,  57 
Clyte  viii,  64 
Clytum  iv,  9 
CnidiiE  Deae  xiii,  66 
Criossiamonumentaix,  35  vindemia  xiii, 

106 
Coacta  i,  110.    vii,  57 
Coactos  capones,  iii,  58 
Coccina  ii,  16.  39.  43.     xiv,  131    alula 

ii,  29 
Coccinasque  iv,  28 
Coccinatos  viros  i,  97 
Coccinere  lacernaB  xiv,  131 
Cocco  iii,  2.    x,  76    madida  veste  v,  23 
Cocliinatus  Euclides  v,  35 
Cochleam  viii,  33.    xi,  18 
Cochleare  viii,  33.  71.    xiv,  121 
Cochlearia  xiv,  121 
Cochleas  xiii,  53 
Cochieis  xiv,  121 
Cochleisque  iv,  46 
Coci  Santrfe  vi,  39 
Codes  iii,  83 
Cocta  musta  iii,  82 
Coctaj  niveae  ii,  85 

Coctana  xiii,  2ft     parva  iv,  89.    vii,  53 
Cocto  latere  ix,  76 
Coctum  leporem  iii,  94 
Cocum  viii,  23.    x,  66.    xii,  64 
Cocus    i,51.     viii,  23.      xiii,  13.     xiv, 

220     raucus  i,  42 
Codicillis  v,  51 
Codre  v,  26 
Codrus  ii,  57.  v,  23 
Coegerit  vi,  64    '  ' 
Coclata  X,  19 
Coelatus  serpens  vi,  92 
Coelebs  iv,  69.    xii,  64 
Coslestia  carmina  v,  5 
Coeii  ix,  44.  xiv,  93  Phidiaci  iv,  39.   x, 

87 
Cofilique    xii,  73 
Coelo  viii,  36.    ix,  102.   x,51.    xiii,  16. 

xiv,  1     crasso  iv,  46     Phidiaco  vi,  13 

screniore  iv,  64    sercno  xiv,  130  toto 

iv,  2 
Coeloque  ix,  4 

Coelum  iii,  100.  v,  65.  ix,  2  inane  iv,  21 
Cocna  ii,  19.  27.    iii,  60.    v,  44.  79.  vi, 

11.  viii,  6.    ix,  15.  X,  37.    xii,  26.  29 

discrta  vi,  48  dives  et  ex  oinni  uiacello 

instructa  x,  59     lauta  xii,  48    parata 

xiv,  217    parvula  iv,  78 
Cocna  ambulante    vii,   48     hcsterna  ii, 

72    prima  alteravc  xi,  31    rara  xi,  52 

tcrtia  xi,  31  tola  xii,  60  iinctiore  v,  44 
Cannabis  iii,  50.    ix,  36.    xi,  52 
Ccenabit  belle  xi,  34 
Cu;nacula  i,  109 


IN    MARTIAL  EM 


XXVll 


Coenaj  ii.  27.    v,  44.    x,  31.    xiii,  88 
Coenaiii  ii,  14.  18.  37.     ill,  41.  50.   GO, 
iv  49.  78.      V,  45.     viii,  23.    is,  36. 

64.  92.     X,  18.     xi,  23.  50.  57.      xii, 

29.  88    rectam   ii,  69.    vii,  20 
Cccnamque  ill,  45 
Coenando  v,  76 
Coenanduin  ii,  14 
Coenant  xi,  65 
Coenantibus  xii,  50 
Coenantis  bene  Poiitici  ix,  20 
Coenare  ii,  53.  69.    ix,  20.    x,  37.     xi, 

24.    xii,  19.    xiv,  217 
Cosiiares  i,  28.    x,  31 
Coenaret  ii,  57.  69 
Ccenaruni  xii,  48 

Coenas  i,  104.    iv,  68.    vii,  78.  xiii,  14 
Coenasse  v,  47 
Coenasti  x,  31 
Cosnat  i,  69.    iii,  12.    v,  47.    vi,  94.   vii, 

10.  59.  67.    xii,  17 
Coeaatio  parva  ii,  59 
Coenatoria  x,  87.    xiv,  135 
Coenaturit  xi,  77 
Coenavit  vi,  53 

Cceiiem  i,  60.    iii,  60.    iv,  68.    ix,  15 
CcEues  ix,  11.    xii,  26 
Coenet  iii,  82 
Coenisque  x,  48 
CcEno  ii,  79.     iii,  60.      iv,  90.     v,   50. 

79.    xi,  35    sordidior  toga  vii,  33 
Coenula  V,  78.    x,48    parva  v,  78.    vii, 

51 
Coepere   x,  29 
CcEperis  viii,  44 
Coeperunt  xii,  91 
Coepi  xii,  96 
Coepisse  vi,  89 
Caepisti  iii,  75.    xii,  96 
Coepit  i,  31.    ii,  22.    vi,  50.    vii,  4.  39. 

ix,  62.  70.  97.    xi,  102.      xii,  66.  85. 

89 
Coeruleis  Britannis  xi,  54 
Cceruleus  Liris  xiii,  83 
Cogant  V,  52 
Coganturque  ix,  4 
Cogar  ii,  69] 
Cogat  iv,  42 
Cogerij  i,  107 
Cogis  iv,  14.     vii,  10.     ix,  91.     xi,  76 

xii,  26 
Cogit  i,  18.   v,  49.    x,  16.    xi,  87 
Cogitabis  i,  116 
Cogitandi   xii,  57 
Cogitarem  xii,   65 
Cogitalione  sine  luorosa  xi,  6 
Cogitatis  iii,  7 
Cogitur  ii,  69.  vii,  61 
t'ognatio  cara  ix,  55 


Cognato  sanguine  junctuiu  luuncn  xii,  44 

Cognita  S  1*8 

Cognitum  v,  44 

Cognitus  furor  S  22 

Cognoscendus   x,  12 

Cngnoscerc  i,  56.    v,  5.    ix,  102.  x,  4 

Coguut  X,  30 

Cohibet  viii,  70 

Cohors  X,  48 

Coiere  vii,  74 

Colam  iii,  38 

Colant  ix,  43 

Colas  vii,  23.    xii,  68 

Colat  i,  115.  iv,  1.  vii,  74  viii,  8.  ix,  59 

Coichida   v,  53 

Colchidas  x,  4 

Colchide  S  27 

Colchidos  x,  35 

Colclio  rhonibo,  xii,  57 

Colchorum  inipioruni  iii,  58 

Cole  X,  96 

Colebatur  ix,  65 

Colei  oranes  xii,  84 

Colendura  viii,  38 

Coleos  depilates  is,  28 

Coiere  x,  5 

Coleret  vi,  50.    xi,  49 

Coleris  ii,  55 

Coli  ii,  55.  iii,  24.    vii,  23.    xii,  60 

Coliculi  xiii,  17 

Coliculis  prototomis  xiv,  101 

Coliculus  virens  v,  78 

Coliraus  ix,  12.    x,  87.  103.    xii,  18 

Coline  iv,  20.  54 

Coliphia  vii,  67 

Coiis  iv,  57.    V,  40.    ix,  25.  52 

Colit  i,  56.  V,  19.  vii,  32.  ix,  65.  102. 
xii,  62 

Colitur  X,  32 

Colla  iv,  42.  vi,  41.  viii,  55  equina  xi, 
84  grandia  xiv,  48  lactea  i,  32  luc- 
tantia  iii,  24  raollia  xiv,  211  perusla 
arbano  jugo  x,  12  recutita  ix,  58 
saucia  xi,  71 

Collapsa  i,  13 

Coilata  ii,  71 

CoUatum  iii,  52 

Collatus  iv,  11.    xi,  72 

Colle  vii,  73 

Collegai  vii,  37 

CoUem  xii,  18 

CoUes  i,  86.  iv.  44.  vi,  73.  x,  44  Al- 
banos  Tusculosque  iv,  64  excultos  i, 
86  Herculeos  iv,  57.    vii,  13 

CoUibus  iv,  64.  v,  1.  71  mediis  xiii,  105 

Colliculis  xii,  25 

CoUigat  xiv,  71 

Collige  vii,  33 

Colligerr  vii,  20 


XXVlll 


INDEX 


Colliget  xii,  83 

Colligis  X,  83 

Colligit  S  22.    xiv,  199 

Collis  Capitolini  xii,  21 

Collo  1,110.  iii,  53.  iv,  41.  vi,  13,   vii, 

87.    ix,  28.    xiv,  54.  20G  picto  i,  105 
Collocaiitur  vii,  20 
Coilocare  i,  114 
Collocat  iv,  88.  v,  65 
Colluni  xii,  65 
Colo  ii,  55.  xiv,  104 
Colocasia  xiii,  57    lenta  viii,  33 
Col'jiie  X,  78 
Coloni  Argivi  iv,  57      duri   iv.CG    Li- 

byci  xiii,  12  Peligni  xiii,  121 
Coiono  ix,  27.  xi,  18  iini  iv,  64 
Colonorum  proborum  iii,  58 
Colonum  brevem  xi,  14 
Coioiuis  i,  18.      ii,  11.      vii,  31.    x,  87 

Niliacus  x,  14    piiosiis  xii,  59 
Color    viii,  48.     xiv,  129    raiior    iv,  42 

sulfureus  xii,  48 
Coloratis  Etruscis  x,  68 
Colore  ix,  63    vivo  xii,  63 
Colorem  x,  12 
Colores  i,  97.     v,  23    fuscos  i,  97     va- 

rios  ii,  46 
Coloris  viii,  10  inali  vii,  4    optinii  viii, 

10 
Coles  vii,  47    breves  ix,  18 
Colossi  miri  i,  71    Palatini  viii,  60 
Colosson  viii,  4t 
Colossuni  longum  ii,  77 
Colossus  sider^us  S  2 
Colostra  xiii,  38 
Colostrum  xiii,  38 
Colui  X,  58 
Coliimba  i,  8.  1 10.     x,  65    blanda    viii, 

32    nigra  vii,  13    trila  viii,  6 
Colunibaj  Papliiiu  viii,  28 
Colunibaruni  iii,  58.    xii,  65 
Coluiubas   blaiulas  xi,  104    teneras  xiii, 

66 
('oluiiibini  xiii,  66 
(jolnineila  xi,  90 
('olurniia  vi,  49.  xi,  51 
CoUiinnis   centcnis    iii,  19.    v,  13.    xii, 

50    ceiiluiii  ii,  14    Vipsanis  iv,  18 
Coluiii  iiivarium  xiv,  103 
Coliiiil  ii,  52 
Coiunlur  xiii,  15 
Coma  iv,  36.  vii,  58.    viii,  3.    xiv,  146 

cana    putristjuc  iv,  83       nigra  iv,  36 

nigrior  caduco  moro  viii,  64     piiiguis 

ii,  29     tonsa  ix,  37 
(Jonia  brcviore  ix,  18      llexa    nitjdus  x, 

65 
Coiiin(|iic   \ii,  61 


Comoe  Aoniai  vii,  63  absentes  ix,  38 
longtB  iv,  45     molles  iv,  42 

Comam  ii,  11.    iv,  36.    v,  68.    vi,  38 

Comaruin  ii,  66 

Comas  v,  48.  viii,  65.  ix,  24.  x,  66 
103  Achilleas  xii,  83  Candidas  vii, 
89  coronatas  x,  50  Ganymedcas  ix, 
17  Latias  viii,  33  longas  i,  32  nia- 
didas  xiv,  50  meritas  ir,  54  tortas 
iv,  42.  xiv,  24  varias  i,  77  virides 
xiii,  19 

Coniati  quinque  xii,  71 

Coniatis  temporibus  x,  83 

Coraato  calvo  x,  83 

Comatus  i,  73 

Combibe  x,  12 

Comcdit  vii,  67.    xi,  18  oculis  ix,  60 

Comenteni  xii,  83 

Comes  ii,  18.  24.  iii,  91.  vii,  2.  8.  45. 
53.  X,  92.  104.  xii,  68.  xiv,  122. 
188  assiduus  vi,  40  improbus  xii, 
38  invalidus  viii,  75  niagnus  vii,  44 
Velius  ix,  32 

Comesse  v,  70 

Comesses  v,  39 

Comi  hospitaiitate  iv,  64 

Comis  atquedentibus  emtis  xii,  23  capti- 
vis  xiv,  26  cultis  v,  30  densis  ix,  62 
divitibus  xi,  8  longis  vi,  16  madidis 
iii,  65.  iv,  3  pictis  vi,  57    seclis  ii,  66 

Comissatio  Albana  xii,  48 

Comissator  iv,  5 

Comissatore  Lya;o  ix,  62 

Coraissatorque  v,  16 

Comitante  xi,  51 

Comitata  dapes,  lagcna  ix,  73 

Comitalc  v,  28 

Comitatur  vii,  32 

Comitatus  ii,  74.  v,  9 

Comitein  x,  78.    xii,  25 

(Jomitos  i,  3.     v,  3.    viii,  79.     xii,  77 

Comitctur  iv,  10 

Commenda  iv,  83 

Conimendamur  xiv,  137 

Comniendandum  iii,  5 

Commcndare  vii,  68.  80 

Conimendari  iii,  5 

Commendat  iv,  29.    xiii,  33 

Commcndct  iii,  5.    xii,  11 

('omnicndo  i,  53.    v,  34.    x,  92 

Commcnta  i,  91.    xiv,  117 

Comminus  vi,  58.    xiv,  31 

Coinniisit  viii,  6.  xi,  74 

Committe  viii,  43 

Committcrc  S  28.    i,  91.    vii,  24 

Comnioda  ix,  93    otia  iv,  14 

(.'ommodabit  ix,  2 

Commodat  v,  51 


IN    MARTIAL  EM. 


XXiX 


Commodavi  viii,  ")2 

C'dhiiiuxIcs  vii,  72 

Coniniodet  ix,  104 

Coniiuodiora  xiii,  119 

Coniniodius  v,  8.  30.     vii,  53 

Coniinunc  hospilium  v,  62 

Conimuncm  ^glen  xi,  81     attagcnain 

ii,  37 
Conimunemque  ii,  37 
Conimunia  balnea  iii,  51 
Communis  iv,  10    lectiilus  xii,  92    Icc- 

tus  iv,  40.     xi,  23 
Comoedi  vi,  6    pueri  xiv,  214 
Coraoedis  vii,  82.    xiv,  215 
CompaclCB  casae  xii,  72 
Conipactam  xiv,  63 
Coinpage  pinea  ix,  76 
Comparabit  iv,  23 
Comparare  x,  19 
Coniparasti  iv,  39 
Coniparata  iii,  93 
Comparatus  v,  58 
Compare  vi,  77 
Comparet  vii,  45 
Compede  decenni  cms  lubricum   ix,  58 

gemina  iii,  29    innuniera  ix,  23 
Compesce  xiv,  134 
Compiiare  vi,  72 
Compila  vi,  64.    vii,  97 
Complectarque  xi,  23 
Coinplexibus  foemineis  xi,  78 
Complexuqiie  i,  16 
Componis  ii,  7 

Conipositos  libeilos  iv,  6    talos  xiv,  16 
Compressa  iv,  66 
Compressis  natibus  xii,  77 
Computatur  x,  38 
Computaret  xii,  8 
Coraputentur  vi,  70 
Computet  ix,  7 
Conata  xi,  99 
Concederet  xii,  31 
Concepit  viii,  56 
Concepti  vi,  39 
Conccssa  xi,  57 
Concessoruni  i,  27 
Conclia  V,  38     i)icvis  x,  37    cbiia  xiii, 

82    Lucrina  xiii,  90 
Concba  fequorca  xiv,  209 
Conchaj  Sidoniaj  xiv,  154 
Conchas  sparsas  vi,  34 
Conchen  v,  39 
Concbis  Cytheriacis  ii,  47 
Conchis  inuncta  vii,  78       pallida   faba 

xiii,  7 
Conchy lia  xi,  52 
Conciliabit  xii,  52 
Concipis  ix,  42 
Concisa  xiv,  100 


Conclamala  ix,  46 

Conclavihns  v,  44    omnibus  xi,  77 

Concolor  ii,  43 

Concoquit  i,  78 

Concordem  famera  ix,  72 

Concordia  Candida  iv,  13 

Concrctas  aquas  iv,  3 

Concreto  gelu  iv,  59 

Concrepat  xi,  16 

Concubina  supina  iii,  82 

Concubino  iii,  82.     vi,  22.  39.     viii,  44 

Celseneo  v,  41 
Concubjnos  xii,  49 
Concupiscam  x,  74 
Concupiscat  x,  3 
Concupiscit  ii,  68 
Concupiscunt  ii,  68 
Concurrere  iv,  35.  74 
Concurreret  ix,  71 
Concussas  opes  xi,  41 
Condantur  ii,  40 
Condat  xi,  31 

Condere  i,  108.    iii,  42.    xiv,  50 
Condidit  S  15.    i,115.    ix,  2.    x,  71 
Condimus  xi,  18 
Condjs   viii,  80 
Condiscipula  x,  35 
Condit  vii,  20 
Condita  ii,  37.      iv,  79.    ix,  32.  38.    xi, 

13.    xiii,  28.  111.    xiv,  116.  184.    iv, 

32    lilia  iv,  22    musta  i,  19    vina  iii, 

62  vindemia  viii,  68 
Conditio   melior  xi,  52    proxima  iii,  33 

sordida  v,  17 
Conditione  mala  ix,  68 
Couditum  vii,  79    Sabinura  x,  49 
Conditur  i,  49.    x,  43 
Conditus  vii,  96.    viii,  36 
Conductis  niulis  viii,  61 
Conductos  penates  viii,  75 
Conductum  larem  xi,  82 
Condyle  ix,  93 
Condyli  parvi  v,  78 
Confer  S  16 
Confidis  ii,  47 
Confinis  Patrobas  ii,  32 
Confirraant  vi,  43 
Confiteor  iii,  31.    ix,  51 
Confossaque  vulnere  raater  S  13 
Confugias  i,  49 
Confugit  X,  92 
Congcdi  tcpidi  i,  50 
Congelat  xiv,  147 
Congclati  nasi  xi,  98 
Congere  viii,  44 
Congeris   x,  68 
Congiariuni  iii,  7 
Congrcgare  x,  100 
Conjuge  i,  63.     iv,  75.     xii,   94     caro 


XXX 


INDEX 


vii,  74    uno  xi,  53 

Conjuge  ducta  viii,  31 

Coiijugem  iii,  93.    v,  37 

Conjugibus  i,  36 

Conjugis  i,  43.  vii,  40.  xii,  97.  102 
Pliariai    iv,  11 

Conjux  ii,  41.90.  iii,  5.  iv,  16.  vj, 
47.  xiii,  34  lasciva  v,  7  rubicunda 
vi,  4 

Connubia  vi,  2 

Conscia  vii,  21.  ix,  27  luceina  duicis 
Jectuli  xiv,  39  Ida  iv,  1  sylva  iv,  25 
terra  ix,  21    virgo  vi,  10 

Consciaque  xi,  61 

Conscientia  x,  5 

Conscius  xii,  24 

Consecrat  ix,  102 

Consecravit  xii,  67 

Consedit  v,  14 

Consequor  v,  46 

Consilio  xi,  55 

Consilium  ii,  30.    ix,  17    utile  v,  19 

Conspiciendus  eques  ix,  50 

Conspicuse  domus  vii,  50 

Conspicui  Amphitheatri  S  2 

Constabit  xiii,  3 

C'onstantior  iv,  34 

Coustare  a,  29.    xiii,  3 

Constati,  67. 104.  iii,  02.   xii,  13.  xiii, 

95.    xiv,  57 
Constemus  i,  100 
Constet  vi,  88.    xiv,  118 
Constituisque  xi,  73 
Constituit  iii,  10.    xi,  20 
Constrictos  libellos  xiv,  37 
Constringantur  xi,  99 
Conslringatque  xi,  50 
Constringere  xiv,  66 
Consueta  S  18 
Consuevere  i,  5 

Consul  i,  16.    iv,  40.    vii,  79.    viii,  78. 
X,  70.   xiii,  113    tcrtius  viii,  06    uter- 
quc  iv,  79 
Consularc  vinuin  vii,  79 
Consulatus  viii,  00.    xi,  98 
Console  vii,  79.    viii,  45.  00.    x,  39.48. 
79.    xi,  44.  xiii.  Ill  centeno  viii,  45 
Consules  trecenti  iii,  93 
Consuiis  xii,  3 
Consuiuit  ix,  00 
Consumat  iv,  90.    ix,  23 
Consuraet  vii,  27 
Consuinis  viii,  10 
Consumit  xi,  77 
Consuinitis  ix,  50 
Consuniniatique  Catonis  i,  9 
Consunisi  vii,  54 
Consuuita  pagina  x,  59 
Consunito  salicto  xi,  18 


Contagia  xi,  47 

Contaminat  i,  54 

Contegenti  xii,  45 

Contemerare  S  10 

Contemne  viii,  59 

Contemnere  xi,  50 

Contemta  vi,  15 

Contemto  igne  i,  22 

Contemtor  x,  5 

Contendas  x,  33 

Contendere  vii,  42 

Contendo  iii,  82 

Contenta  vi,  47.    x,  30 

Content!  v,  10 

Contentum  viii,  59 

Contentus  ii,  53.     iv,  77.    vi,  42.     viii, 
20.  70.    xi,  45 

Conterat  x,  7 

Conteris  viii,  44 

Conterit  vii,  05 

Conticiiere  vii,  80 

Conticuisse  vii,  32 

Contigere  viii,  52 

Contigeris  i,  5.    x,  04 

Contigerit  i,  100 

Contigit  iv,  54.       vi,   83.     viii,   8.     ix, 
24.  40.  52.    x,  03.    xii,  0 

Continet  iv,  8 

Contingere  iv,  54.    vi,  59 

Continget  viii,  45.  72 

Contingunt  xi,  1 

Continuis  diebus   quinque  ix,  8    niuibis 
i,57 

Continue  iii,  91.    ix,  49 

Contra  i,  54 

Contudit  ix,  102 

Contulerant  vii,  53 

Contulit  xi,  10 

Contumax  syllaba  ix,  12     Hispanis  ca- 

pillis  X,  05 
Contumciiosi  biibulci  x,7 
Contumulavit  viii,  57 
Conturbabit  ix,  4 
Conturbator  vii,  27 
Conlurbatorque  x,  90 
Convaluisse  i,  102 
Convaluit  x,  97 
Convencris  ii,  07 
Conveni  vii,  20 
Convcniam  vii,  73 
Conveniat  vi,  05 
Convenire  viii,  35 
Convenit  iv,  10.     vii,  10.    viii,  46.    xii, 

32.    xiv,  47.  113 
Convcniunt  iv,  41.    xi,  37 
Conventus  viii,  4 
Convcrsus  vii,  0 
Convicia  iii,  40    fcsta  vii,  b 
Convictas  Doas  x,  89 


IN    MARTIALUM. 


XXXI 


Conviclus  facilis  x,47 

Conviva  ii,  1.  19.      iii,  30.  82.    v,   10. 

viii,  07.    ix,  20.  44.   49.  92.    x,  27. 

48.    xi,  82.     xii,  74    clamatus  i,  50 

frcquens  ix,  98    iiiadidus  ix,  23    se- 

rus  viii,  39 
Convivfe  i,  19.    xiv,  1    cbrio  iii,  58 
Convivam  i,   24.    vi,  44.    viii,  59.    ix, 

3.  90    beiluni  vii,  59 
Convivaris  vi,  51 

Convivas  iii,  82.   ix,  80.    xi,  50.  xii,  48 
Convivere  i,  87 
Convivia  ii,  51.    iii,   03.     vii,  70.    97. 

viii,  39.  50.  79    cuncta  ii,  0  festa  iv, 

55     laiita   xiii,  88     nequiora    ii,  41 

sumtuosiora  i,  100  tota  xiv,  41 
Convivis  iii,  12.    ix,  82 
Convivium  optimum  ix,  78 
Copia  vii,  74 
Copias  omnes  iii,  47 
Copta  Rhodia  xiv,  08 
Coptam  xiv,  68 
Copulentur  xii,  43 
Coquis  ix,  82 
Coquit  X,  02 
Coquo  X,  00.    xi,  31.    xiii,  10.  52.  xiv, 

220    saevo  xiii,  70 
Coquum  iii,  13 
Coquuntur  xiii,  115 
Coquus  V,  50.    vii,  27.  01 
Cor  iii,  20.  27.     vi,  04.  vii,  78.    x,  15. 

xi,  84.    xii,  49.  xiv,  219  acrius  vi,  04 
Coracine  iv,  43.    vi,  55.    xiii,  85 
Coracinus  xiii,  85 
Coram  v,  2 

Coranus  iv,  37.    ix,  99 
Corcyraji  liorti  xiii,  37    regis  viii,  08 
Corda  xiv,  191    aspera  x,  103    propin- 

qua  xii,  44 
Cordis  ii,  8 
Corduba  dives  ix,  02    facunda  i,  02  la3- 

tior  xii,  03 
Cordyila  major  xi,  52 
Cordyllas  iii,  2 
Cordyiiis  xiii,  1 

Corinna  V,  10.    ix,73    blanda  xii,  44 
Corinthio  suburbano  v,  35 
Corinthiorum  x,  05  vctcrum  ansae  ix,  58 
Corintliius  Hercules  xiv,  177    Saurocto- 

nos  xiv,  172 
Corinthon  x,  08 
Corio  iii,  10 

Cornea  xiv,  02    latcrna  xiv,  01 
Coriieli  i,  30    fore  iii,  4 
Cornelia  xi,  104 
Corneoquc  craterc  xii,  32 
Corneus  guttus  xiv,  52 
Cornibus  Si.    x,  7    aurc's  juvencus  ix, 
43    summis  v,  31 


Cornicibus  x,  07 

Cornu  gcniino  S  22    improbo  vii,  7    In- 

dico  i,  73 
Cornua   ii,   35.  43.     xi,  107.     xiii,  94 

perfida  ix,  102 
Cornuto  ardore  S  19 
Corona  ix,  24.     xi,  8     facta  de   turdis 

xiii,  51     grata  xiii,  35     lapsa  xi,  8 

olivifera    xii,   99      pulchiior    ix,  01 

quadrima  xii,  32    rosea  xiii,  127  spar- 

sa  iii,  05    turdorum  xiii,  51 
Corona  AniycliBa  ix,  73    Pieria  xii,  52 

prffitoritia  viii,  33    tenui  viii,  70 
Coronabunt  x,  48 

CoronaBvi,38  unctsvii,  72  otiosaB  i,  42 
Coronam  gravem  iii,  47    solam  ix,  25 
Coronas    festlnatas    xiii,  127      iutactas 

xi,  89    Tarpeias  ix,  41 
Coronal  xii,  18 
Coronatas  comas  x,  50 
Coronato  Menandro  v,  10 
Coronatus  miles  vii,  8 
Coronetur  x,  62 
Coronide  sera  x,  1 
Coronis  hesternis  is,   02     sutilibus  ix, 

91 
Corpora  grandia  xiv,  91     inimatura  ix, 

9    pucrilia  ii,  75 
Corpora  S  7.    vi,  50.    xii,  100    formoso 

iii,  3    toto  jacuit  fusus  humi  viii,  75 
Corpus  S  7.     iii,  82.    vii,   18.     xi,  GO 

foemincum    viii,  08     inane    viii,    75 

luteum  xi,  47    rcmissum  i,  50    salu- 

bre  X,  47 
Corpusque  iv,  90 
Corripe  S  23 
Corripis  xi,  39.  43 
Corrodit  iv,  27 
Conurapere  iii,  75.  iv,  5 
Corrumpis  xii,  06 
Corrumpit  xii,  03 
Corrumpitur  v,  69 
Corruperit  viii,  42 
Corrupto  garo  vi,  93 
Corsica  mella  ix,  27    tliyma  xi,  42 
Cortex  Iffivis  Mareotlca  xiv,  209 
Cortice  deposito  xiii,  80    lasvi  x,  37 
Cortis  vii,  54.    xi,  52.    xiii,  45     parvsB 

ix,  55    raucae  vii,  31    sordidae  iii,  58 
Corve  xiv,  74 
Coruscum  ducem  x,  01 
Corvus  iii,  43.    xiv,  74    niger  i,  54 
Corybantc  picto  i,  71 
Corycio  croco  iii,  05    iiimbo  ix,  39 
Cosconi  ii,  77.    iii,  69 
Cosconia  xi,  55 
Cosnic  iv,  53.    ix,  27 
Cosmi  i,  88.    xi,  8.  50.      xii,  05.     xiv, 

110 


XXXll 


INIJKX 


Cosniiani  xii,  55 

Cosniiaiiis  ampiiHis  iii,  82 

Cosmiaiio  piiigiii  xi,  15 

Cosmica  bona,  mala  vii,  41 

Cosraicos  vii,  41 

Cosniuni  iii,  55 

Costa  ix,  49 

Costi  xi,  19 

Cothurnati  ]Maionis  v,  5.     vii,  63 

Cotliiirni  lloniaiii    viii,  18.    xi,  9 

Cothuinis  iii,  20 

Cothuino  Sophocloo  v,  30 

Cotliurnos  tragicos  viii,  3.    xii^  95 

Cotile  ii,  70.    iii,  63 

Cotta  i,  10.  24.     X,  49.  64.  88.    xii,  88 

Cott?G  vi,  70 

Cotula  viii,  71 

Coturnicis  x,  3 

Covine  xii,  24 

Coxain  vii,  20 

Coxit  ii,  40 

Cras  ii,  37 

Crassa  fajx  i,  104 

Crassa  aqua  xi,  21 

Crassaque  turba  ix,  23 

Crassaj  aquae  xii,  26    laceriiffi  viii,  58 

Crassi  Burdigali  ix,  33 

Crassior  libellus    ii,    6      bulla    viii,    33 

creta,  ibid. 
Crassiora  nomina  xii,  18 
Crassis  turdis  ii,  40 
Crasso  coelo  iv,  46 
Crassum  volumen  v,  78 
Crassus  xi,  5 

Crastina  egestaa  iii,  10    vita  i,  16 
Craslinas  dapes  iii,  58 
Cratere  viii,  6    corneo  xii,  32 
Craticula   cum  veru    xiv,   221     parva, 

ibid. 
Crcastis  xii,  67 
Cruat  X,  103 
Crcatus  vi,  64 
Creavit  v,  78.    vii,  100     crebros  deun- 

ces  vi,  78    tricntes  i,  107 
Credam  ii,  8.    vii,    55.  88 
Crcdanius  x,  14 
Credar  ii,  91 
Crcdas   iii,  36.    iv,  64.    v,  28.    vi,  42. 

viii,  36.  xi,  31.  55.  xiv,  212 
Credat  v,  44.  viii,  64.  ix,  49 
Credc  i,  4.  10.  42.  70.    ii,  32.    iii,  3.  5. 

16.  iv,  49.    V,  52.  53.    vi,  23.  27.  50. 

60.  viii,  37.  i.\,  42.  100.    x,  90.    xii, 

36 
Crtdtrc  i,  25.  ii,  72.  iii,  73.  75.    x,  18. 

85.  xi,53.  xii,  79 
Crcdorcs  xii,  32 
Crcdcrct  viii,  55 
Crcdct  vii,  10 


Credi  i,  73.  xii,  35 

Credibilc  iv,  32 

Credidcram  i,  43.  vii,  82 

Credidcrim  x,  35 

Credideris  ii,  77 

Crediderisve  vii,  10 

Credidimus  ix,  49 

Credidimusqne  S  27 

Credidit  iv,  73.  vii,  40.  x,  53 

Credimus  ii,  71.  91.  v,  1.  vii,  60 

Cicdis  S   24.  ii,  19.  26.  41.83.    iii,   62. 

iv,  15.  v,  38.  vi,  44.  84.  vii,  31.   03. 

viii,   15.    ix,  23.  53.  90.  x,  3.  37.  87. 

xi,  43.  44.  xii,  25.  48.  80.  xiv,  9.  88 
Credit  i,  29.  iii,  15.  iv,  02.    x,  35.  xii, 

49.  xiv,  105 
Credita  vi,  70 
Creditc  S  5.  12 
C'reditis  ii,  4.  40 
Creditor  ix,  4 
Creditori  ii,  13 
Creditor  S  21.  iii,  42.  iv,  31 
Credo  S  13.  ii,  72.  iii,  72.  iv,  69.  v,28. 

49.  01.  vi,  5.    vii,  0.  x,  51.    xi,  94. 

107.  xii,  40 
Credulitate  v,  1 
Credunt  iii,  91 
Creruoiiae  miserae  viii,  50 
Crepando  xii,  77 
Crepant  i,  77 
Crepantes  manu  aureoles  xii,  36  messes 

ix,  91 
Crepantis  digiti  iii,  82 
Crepet  V,  19.  ix,  23 
Crepitaculum  xiv,  54 
('repitantibus  armis  ix,  21 
Crepitu  xiv,  119 
Crepuit  xii,  78 
Crescat  vii,  28 
Crescatque  i,  109 
Crescente  arundinc  ix,  55 
Cresccntes  papilias  xiv,  134 
Cresccntibus  anriis  i,  89 
Crescere  vii,  61.  viii,  71.  ix,  62 
Crescit  viii,  44.  xiii,  47.  xiv,  218 
Crescunt  S  2.  viii,  33 
Creta  ii,  2  crassior  viii,  33 
Creta  pia  ix,  21 
Creta  acida  vi,  93  jiutri  xii,  62 
Creta;  Minoaj  xiii,  lOG 
Cretata  I-'abuila  ii,  41 
Creticc  vii,  90 
Crcverat  ix,  77 
Crcverit  viii,  56 
Crevi  xi,  39 

Crevit  v,  0.  ix,  02.  xiii,  58 
Crimen  grandc  ii,  05 
Crimcn(|uc  xi,  93 
("rimina  S  7.  xi,  70 


IN    MARTIALKM. 


XXXIU 


Criniine  S  10.  iv,  03.  vi,  47.   x,  61.    xi, 

79  foedo  ii,  50    tristi  nocens  terra   i.\, 

31 
Criininis  ii,  72 
Crine  v,  37.  ix,  37   nitens  xii,  3S  posilo 

ix,  37  letorlo  \  i,  39   ruber  xii,  54 
Crinem  xii,  99 

Crines  iii,  63  raadidi  xiv,  24  totos  i,  32 
Crinibus  ix,  94    positis  xii,  85    sacratis 

ix,  18  septem  xii,  32  tortis  S  3 
Crinis  viii,  77  niadidus  v,  64 
Crinitee  turbaa  xii,  49 
Crispa  xiv,  90 
Crispe  x,  14 
Ciispi  X,  2 
Crispinaj  vii,  99 
Crispinus  viii,  48 
Crispo  iv,  54 
Crispos  xii,  36 
Crispulas  v,  61 
Crispus  V,  32,  xiv,  191 
Crissas  x,  68 
Crissat  xiv,  203 
Cristate  aves  xiv,  223 
Cristati  galli  ix,  69 
Criton  xi,  60 
Croceos  vitellos  xiii,  40 
Croci  rubri  viii,  33 
Croco  Corycio  iii,  65  curvo  xi,  5    effiiso 

V,  25 
Crocodilus  Niiiacus  iii,  93 
Croeso  v,  39 
Croesos  xi,  5 
Cronius  vii,  87 
Croti  vi,  39 
Cruce  non  falsa  S  7 
Cruces  ingenues  x,  82 
Crucias  vi,20 

Cruda  iii,  13  puella  viii,  64 
Cruda  virgine  Martiave  vi,  42 
Crudaruni  Albularum  iv,  4 
Crude  Thyesta  iv,  49 
Crudele  gaudiura  iii,  64    nefas  vi,  62 
Crudelia  fata  iv,  18 
Crudelis  ii,  75.  iv,  61.  viii,  14  lanius  vi, 

64  Nero  vii,  21 
Crudeles  morbi  xi,  91 
Crudum  piper  xi,  18  Thoraca  vii,  I 
Crudus   iii,  13     et  ebrius    agricola   xii, 

76 
Cruenta  fiagclla  ii,  17 
Crueatus  Sulla  xi,5 
Cruore  x,  92.  xii,  04  virgineo  iv,  63 
Crura  ii.  35.  30.  62.  iii,  51.  vi,  56.     xi, 

58  violata  v,  61 
Crura  glaber  xii,  38  lignco  x,  100 
Cruribus    xi,    37    genisquc     birsutis    x, 

65 
Cruribusque  iii,  53 

Delph.  el  far.  Clas.  Ind. 


Crus  lubricuin  dccenni  coinpcde  ix,  58 

Crusculum(|ue  iii,  93 

Crusinata  ]ia;tica  vi,  71 

Crystalla  ix,  74.  x,  06.  xii,  74    Candida 

viii,  77.  X,  13  magna  ix,  23 
Crystallina  i,  54.    xiv,   111   turbafa   ix, 

60 
Crystallinisque  iii,  82 
Cubaret  iii,  91 
Cubat  i,  110.  V,  1 
Cubicularia  gausapina  xiv,  147    lucertia 

xiv,  39    polymita  xiv,  150 
Cubile  iv,  4.  xii,  57 
Cubiii  ix,  7.  x,  30 
Cubiti  vicini  iii,  03 
Cubitisque  iii,  82 
Cubito  viii,  59  dexteriore  v,  Ol- 
Cuculli  Liburnici  xiv,  139 
Cucullis  xi,  98 
Cucullo  v,  14  pulio  X,  70 
Cucullus  iii,  2 
Cucuraani  x,  79 
Cucumis  rectus  xi,  18 
Cucurbitaruni  xi,  31 
Cucurrit  S  14.  21.  23 
CuiS9 
Cuique  ix,  80 
Cuicumque  i,  42 

Cujus  i,  25.  ii,  29.  30.  xii,  3."  11 
Cujusdam  vi,  8 
Culcita  xi,  56.  xiv,  119  fragilis  xiv,  162 

inanis  v,  62  viduata  xi,  21 
Culex    xi,  18    Adrianus   iii,  93  Virgiiii 

xiv,  185 
Culiii,51.  xi,  99 
Culicem  viii,  56.  xiv,  185  volantem  viii, 

33  culina  clausa  viii,  67    festa  vii,  27 

major  v,  44 
('ulina  nigra  x,  66 
Culinffi  nigras  i,  93 
Culinain  v,  50  nigrani  iii,  2 
Cuiis  ix,  28 
Culmina  vii,  73  delicata  iv,  64  fulta  xii, 

72 
Culmiuibus  geminis  ix,  4 
Culo  ii,  51.  xi,  100 
Culosque  xi,  40 
Culpa  xi,  79.  xiv,  173 
Culpavit  ix,  00 
Culta    Bononia  iii,   59     fenestra    Latia 

nuru  X,  0   Galesus  viii,  28   jugera  xi, 

29  manus  v,  11 
Culta 

Culter  venatorius  xiv,  31 
Culti  soli  i,  117 
Cultior  X,  98.  xiv,  26 
Cultis  coinis  v,  30 
Culto  clicntc  ix,  23  Jove  viii,  80 
Cultor  V,  5.  X,  92  ditissimus  vi,  73    no- 
Mart.  c 


XXXIV 


INDIIX 


tus  amicitiif  ix,  85  Rliodopeius  S  3 
C'ultor   sanctissimc  juris   et     leguni    s, 

37 
Cultris  ix,  3  sajvis  xi,  84 
Cultro  iii,  24.  iv,  35 
Cultros  sunimos  ix,  77 
Cultum  i,  118  opus  i,  26 
Cuitus  i,  67.  viii,  48.  51.  72.  x,  20.  50. 

xii,  60.  xiv,  141   focus  xii,  18 
Cuitus  Tyrios  xi,  39 
Culum  i,  93.  ii,  62.  vi,  37.  xi,  43 
Cuius  i,  93.  iii,  71.  xi,  21  macer  iii,  98 

(rilior  ix,  58 
Cum  S3.  8 
Cumque  ix,  2.  31 
Cumano  pulvere  xiv,  114 
Cunse  ix,  9 
CunaruiTj  xi,  39 
Cunctaiv,  44.  v,  28.  ix,  78.  xi,  40  con- 

vivia  ii,  6 
Cunctaris  vi,  20 
Cuuctis  S    1.  vi,  66.    ix,  80  animalibus 

xi,  84  therniis  ii,  14 
Cunttos  iii,  46 
Cuneis  i,  27 
Cuniculus  xiii,  69 
Cunne  vii,  35 
Cunni  iii,  72.    xi,  62    cani  ix,  38    falui 

vii,  18  lascivi  vi,  45 
Cunnilingis  vii,  95.  xii,  86 
Cunnilingum  iv,  43 
Cunnilingus  recens  xii,  59 
Cunnis  siligineis  ix,  3 
Cunno  iii,  74.  87   cano  ii,  34    clamoso 

vii,  17 
Cunnos  xi,  43  geuiinos  i,  91  miseros  xi, 

46 
Cunnum   i,  78.    ii,  84.    iii,  93.    vii,  67. 

ix,  93.  xi,  47  vetuluni  x,  90 
Cunnus  vii,  18.  x,  90.  xi,  78  gratus  iii, 

81   osseus  iii,  93 
Cupercin  vi,  83.  xiv,  132 
Cuperent  x,  89 
Cuperes  S  8 

Cupcrct  viii,  78.  x,  81.  xiv,  78 
Cupiam  xi,  67 

Cupiant  iv,  85.  vii,  12.  xiv,  8 
Cupias  i,  57.  vi,  29.  xii,  18.  xiv,  217 
Cupiat  vii,  18.  42 
CupidiP.  avaritiaj  xi,  58 
Cupidiiici  Labyca;  vii,  87 
Cu[)idincsquo  ix,  12.  xi,  13 
Cupido  ix,  67   parvc  vi,  13 
Cupido  niarito  xi,  78 
Cupidum  Titana  viii,  21 
('upidus  xii,  49 
Cupics  ii,  5r» 
Cupi^  i,  3.  4.  fit.    iii,  25.44.    iv,  6.  31. 

v,  78.  vi,  63.   vii,  26.  46.  62.  7  1.    ix. 


52.   102.    x,  1.  17.  68.    xi,  8.  52.  99. 

xii,  37.41.61.  66 
Cupisque  i,  73.  xii,  61 
Cupit  i,  11.  116.  117.  ii,  4.  vi,  34.  38. 

66.   viii,  21.  X,  8.    xiii,  67.    xiv,  115. 

172 
Cupiunt  X,  35 

Cupresso  perpetua  vi,  73  viva  vi,  49 
Curi,  60 
Curai,  112.  iv,  8.  v,  21.23.  24.  vi,52. 

vii,  39.  viii,  82  blanda  xi,  26   dulcis- 

sima  viii,   77    festinata  x,  2    mutua 

nostri  x,  20  secunda  ix,  80 
Curse  i,  26.  vii,  10  milie  vii,  97  palien- 

tes  xi,  6 
Curseque  i,  16 
Curam  i,  83 
Curandum  xi,  74 
Curare  vi,  50 

Curarum  i,  77.  iv,  83.  vi,  68 
Curas  viii,  51  inquietas  x,  30  nasccntes 

v,  5  rudes  i,  67  victuras  i,  108 
Curet  X,  18 
Curetes  ix,  21 
Curiatius  iv,  60 

Curio  vi,  64.  vii,  68  gravior  xi,  16 
Curios  i,  25.  vii,  58.    ix,  28    graves  ix, 

29 
Curiosos  xi,  63 

Curis  acribus  iii,  20    soluta  nox  x,  47 
Curius  xi,  104 
CJuro  xi,  94 
Currant  xiv,  208 
Curras  iv,  87 
Currat  vii,  7 

Curre  iv,  10.  v,  25.  viii,  67 
Currente  carina  iii,  78 
Currenti  iii,  44 

Currerc  ii,  6.  vi,  43.  vii,  32.  viii,  11 
Currcrct  i,  15 
Curres  x,  100 
Curret  xiv,  209 
Curribus  viii,  26.  x,  50 
Curris  vii,  32.  viii,  44 
Curriti,  49.    ii,  14.    iii,  20.  63.    v,  31. 

61.  vi,  46.  xiv,  55 
Currunt  xi,  90 

Currus  ferventcs  S  28  gcniini  viii,  65 
Cursor  iii,  47   succiiictus  xii,  24 
Cursorcm  iii,  100 
Cursu  iv,  19.  xii,  36  facili  x,  104 
Cursurus  iii,  5 

Cursus  clausus  xii,  57  lascivos  i,  45 
(Jurtaque  testa  iii,  82 
Curtios  v,  28 
Curto  latere  xii,  32 
Curius  calix  i,  93 
Cuivaofclla  xiv,  221 
CiMva  llic'ca  xi,  58 


IN     MARTIAL  KM, 


XXXV 


CiiTva  unda  ix,  91 

Curvffi  Matinessffi  iv,  55 

Curvas  valles  iv,  64 

Ciiivavit  xiv,  34 

Ciirvis  venis  xiv,  33 

Curuli  xi,  98 

Curvo  ferro  xiv,  51   nexu  S  26 

Cuspide    acuta  xiv,  92    JEto\a  xiii,  93 

laurigera  vii,  6    lonpa  xiv,  221  splen- 

denti  vii,  27 
Cuspidesque  iii,  82 
Cuspidis  ^tolaj  vii,  2 
Cuspis  xi,  100  frondea  xiv,  22 
Custodem  iii,  68.  xii,  53    spadoncni   ii, 

54 
Custodes  X,  69 
Custodia  clausa  ii,  85 
Custodis  Dei  vii,  91 
Custodit  i,  67 

Custos  i,  40.  42.    viii,  40.  xi,  39 
Cute  vii,  10.  35.    viii,  33    avida  x,  12 

cerussata  vii,  25  sarta  i,  104 
Cuteni  i,  78.    viii,  52    exustain  xiii,  80 

laxam  v,  79 
Cutis  ii,  36.  vi,  93 
C^'anese  ruinaj  vii,  19 
Cjaneasque  xi,  99 
Cyathis  i,  72.  viii,  6.  51.  xiii,  22 
Cyathos     ix,   94.    x,   66     sex    xi,   27. 

36 
Cybele  viii,  46.  ix,  3.  40 
Cybeles  i,  71.  iii,  91.   vii,  73.    viii,  55. 

ix,  12.  xiii,  25.  64     sacra  iii,  81 
Cybii  xi,  27.  31 
Cybiuin  v,  78 
Cyclops  vii,  38 
Cycni  xiv,  161 
Cycnis  senibus  v,  37.  ix,  43 
Cycnoi,  116.  ix,104 
Cycnus  iii,  43  cantator  xiii,  77 
Cydonia  saturata  niellc  xiii,  24     ventura 

x,42 
Cyliaron  viii,  21 
Cyllarus  iv,  25.  viii,  28 
Cyllenes  vii,  74 
Cyrabala  xiv,  204 
Cymbia  ficla  Saguntino  luto  viii,  6 
Cynicos  inopes  xi,  84 
Cynicum  iv,  53  senem  iii,  93 
Cynicus  iv,  53.  vii,  64 
Cynthia  viii,  73.  xiv,  189 
Cyparisse  xiii,  96 
Cyparissos  aerias  xii,  50 
Cypron  infanicm  ix,  91 
Cypres  Cythercia  viii,  45 
Cytherea  xi,  81 
Cytherea  acu  ix,  14 
Cytiiereia  Cy|>ros  viii,  4't 
Cytheriacis  conchis  ii,  47 


Cytlieriaco  ncctare  xiv,  207 


D. 


Da  i,  3.  59.  108.    ii,  30.  90.  iv,  27.  vi, 

34.  47.  vii,  96.  viii,  73.    ix.  94.  103. 

xi,  6.26.    xii,  60.  xiii,  4.  79 
Dabam  x,  75 
Dabaiit  ix,  9 
Dabas  ii,  76.    ix,  10 
Dabat  S  4.  i,  91.      vi,  66.    viii,  66.  xi, 

6.  104 
Dabatur  vi,  11 
Dabis  iv,  77.  87.    vii,  84.  ix,  67.  x,  75. 

xi,  23.  xiii,  26 
Dabit  i,77.  118.    ii,  9.    vii,  8.     ix,  27, 

85.    xi,  23.  78.  98.     xii,  3.     xiv,  82. 

81.89.  112 
Dabitiir    viii,  45.  xi,52 
Dabo  iv,  15.72.    x,  48.  xi,  29.  58 
Dabunt    v,    65.    vi,    50.    viii,   56.    xiii, 

110 
Daci  ducis  ix,  36 

Dacis  ii,  2.    vii,  30     supplicibus  vi,  10 
Dactyiiotheca  xiv,  123 
Dactyliotbecara  xi,  59 
Dacus  vi,  76  puer  i,  23 
Dirdale  S  8 
Dsedalon  aptantem  puero  liquidas  ala* 

iv,  49 
Dalmata  x,  78 
DamEB  imbelles  iv,  74 
Damam  impeditam  iii,  58 
Damas  illigatas  i,  50    molles  iv,  35 
Damascena  pruna  xiii,  29 
Damasceuis  seuibus  v,  18 
Daniaj  iv,  74 
Damam  xii,  17 
Damna    i,  13.  vii,  14.  ix,  7.  x,  58.     xii, 

57.  xiii,  1 
Damnare  vii,  44 
Damnatae  virgae  xii,  48 
Damnatam  raentulam  vii,  55     moecham 

x,  52 
Damnatum  ii,  24 
Damnatur  ii,  64 
Damnaverit  iv,  87 
Damnavit  vi,  32.  vii,  44 
Damnavitque  xi,  41 
Damnent  i,  26 
Damnet  iv,  60.  ix,  49 
Damno  securo  i,  83 
Damnosa  xiv,  18 

Damnum  xi,  24.  xiii,  1     tale  xii,  88 
Dauius  v,  25.     viii,  82.  xi,  3.  58.    xiii, 

16.  38.  42.  xiv,  23 
Danae  picta  xiv,  5 
Danda  iii,  10 


XXXVl 


INDEX 


Dandum  iii,  7 

Dant  j,  21.    ix,  53.  xi,  GS.    xii,  97 

Dante  viii,  82 

Dantein  ix,  26 

Dantur  v,  SI 

Dapes  iii,  31.  iv,  78.  xiii,  14,  36  am- 
brosias iv,  8.  viii,  39,  50.  xiii,  91 
Capitolinae  pontiiic  unique  xii,  48 
crastinas  iii,  58  laiitas  xiv,  90  nata- 
litias  vii,  86  socias  ix,  73 

Dapline  fugitiva  xi,  43 

Daplinis  iii,  5 

Dajjlinona  x,  79 

Daphnonas  xii,  50 

Dapibus  iv,  78 

Dapibusque  superbis  iii,  45 

Dardanio  lulo  vi,  3    ministro  xi,  105 

Dardanisve  Caieta  x,  30 

Dardanius  Paris  ix,  104 

Dare  i,  19.  77. 105.  112.  ii,  10.  22.  39. 
56.  iii,  54.  90.  iv,  27.  42.  67.  v,  25. 
82.  vi,  10.  21.  56.  vii,  60.  75.  viii, 
38.70.73.78.  ix,  54.  73.  x,  16.  xi, 
27.  60.  xii,  6.  44.  55.  64.97.  xiv,  157 

Dareni  iv,  67.  ix,  92.  xii,  65.    xiv,  153 

Dareutur  i,  37 

Dares  iii,  65.    vii,  8.  23.  viii,  46.   x,  41 

Daret  viii,  55.    ix,  13.  31.  42.  55.  xi,  3 

Dari  i,  112.     ix,  73.  xi,  86 

Das  i,  10.  ii,  10.  21.  24.  25.  43.  71. 
iii,  16.  40.  iv,  67.  vii,  30.  viii,  22. 
ix,  89.  X,  16.  69.  xi,  67.104.  xii, 
4.  xiv,  37.  168 

Dasioque  vi,  70 

Dasius  ii,  52 

Dat  i,  60 

Data  i,  12.  36.  vi,  10.  89.  viii,  6.  50. 
71.77.    ix,  49 

Dalani  x,  75 

Date  xii,  55 

Datis  X,  103  cibis  iv,  53  muncribus  ix, 
49 

Dato  vii,25.  46.  viii,  24.  ix,  54.  x, 
61.    xiii,  18.  126 

Datum  i,  42.  44.    vi,  29.  xii,  14 

Datur  ii,  2.  61.  iii,  30.  v,  15.  viii,  14. 
ix,  3.  X,  26.  xii,  18.  76.  xiii,  5.  35. 
xiv,  4.  25.  144.  170 

Daturam  x,  81 

Daturiiin  iv,  67.  xi,  67 

DatiMUS  viii,  54 

Do  i,  14   (et  alibi  passim) 

Dp(|ue  X,  68 

Dta  vi,  21.  xii,  8  caeca  iv,  51  soli- 
citata  vi,  68 

DesE  lucifera!  xi,  70  MedusxJC  vii,  1 
tctricic  vii,  96 

Deifi()MC  (3ni(iiii-  xjii,  f,o 

Dcaiii  iii,  3.     x,  <J2 


Dea*  conviclas  x,  89  duas   ix,  104   du- 

ras  xi,  91     tetricas  iv,  73 
Deasqiie   viii,  81 
Debeas  ii,  6 

Debeat  v,  36.  vi,  4.    ix,  59 
Debent  iii,  69.    viii,  71 
Debentur  viii,  80 
Debeo  ii,  44.    vii,  60 
Debere  ix,  84 
Deberem  vi,  30 
Debes  ii,  3.  41.  89.       viii,  87.  99.      vi, 

77.   vii,  10.    viii,  17.    ix,  93 
Debet  i,  67.  86.     ii,  3.  19.  68.  92.     iii, 

58.   81.     iv,   37.     v,  80.      vi,  4.  60. 

83.    vii,  10.  ix,  40.  x,  5.  103.  xi,  96. 

xii,  97.    xiii,  100.    xiv,  97.  195.  220 
Debile  opus  viii,  6 
Debilis  boletus   vii,  20    lingua   x,  65 
Debiiisque  vii,  20 
Debilitala  Venus  i,  47 
Debilitate  ii,  86 
Debita  iv,  1    vota  ix,  32 
Debitor  ix,  43    numerosus  iii,  31 
Debitorqne  ix,  43 
Debiturus  v,  80 
Debuerat  v,  67 
Debuerant  xi,  91 
Debuerint  ix,  73 
Debuit  ii,  75.      iii,  100.    vii,  21.     viii, 

37.  x,77 
Decebat  xiii,  64 
Decern  a3states  iv,  66  annis   iv,  46    ho- 

ris  xi,  90    plus  minus  ix,  104    sester- 

tia  xi,  76     vetulas  ix,  102 
Decemque  xiv,  192 
December  v,  85.     vii,  8      atrox   vii,  37 

canus  i,  50     gratus    vii,  72    horridus 

vii,  36.  95  longus  et  bruma  madens  x, 

5     medius  vii,  28    vagus  iv,  14 
Decembres    niultos  xii,  18     triginta  iii, 

36 
Dccembri  ii,  85.    v,  18.  49.    xii,  63   fu- 

nioso  V,  30  gelido  iv,  19 
Decembris  iii,  36    gelidi  x,  87 
Decenni  corapede  crus  lubricuni  ix,  68 
Dccens  iii,  2 

Decent  i,  32.  x,  58.  90.    xij,  15.     xiv,  1 
Decentior  xii,  22 
Decepta  d extra  i,  22 
Dcccptffi  dextrre  i,  22 
Dcccptus   ii,  14.  53 
Decerc  v,  49 
Dcccrnis  ii,  64 
Decet  S  10.     ii,  41.      iii,  93.     viii,  65. 

82.    ix,  12.  14.    xi,  11.    xii,  6'i     xiii, 

108.  xiv,  12.  47 
Dcciane  i,  9.  25.  ii,  5 
Drciaiio  i,  62 
Dniaiuis  i,  46 


IN    MARTIAL  KM. 


xxxvu 


Decidat  ix,  4 

Dccidis   vii,  58 

Decidit  iv,  18.    xii,  14.  2G 

Decies  i,  12 

Deciesquc  xii,  78 

Decinia  hora  iii,  36.    iv,  8 

Deciiua  iii,  30.   vii,  51    hora  i,  109.  xi, 

79 
Decimre  briimas  vii,  65 
Deciraam  x,  70 
Deciiui  libelli  x,  2 
Decimique  libelli    xii,  5 
Decimo   v,  21     viro  vi,  7 
Deciraas  annus  viii,  71     lapis  iv,  57 
Deciperis  xiv,  88 
Decipi  V,  18.    xii,  51 
Decipiat  S  24 
Decipies  iv,  89 
Decipimur   vii,  88 
Decipis  iii,  87 

Decipit  iv,  56.    vii,  100.   xiv,  216 
Decipitur  xiii,  68 
Decipiturque  vi,  70 
Declamas  ii,  7.    iv,  81 
Decoctas  aquas   xiv,  116 
Decorala  cedro  pagina  v,  6 
Decore  vi,  28  vario   vi,  42 
Decorus  viii,  61 
Decoxit   ii,  11 
Decuisse    S  15.    ii,  34 
Decuit  viii,  28.  55 
Decrevere  vii,  54 
Decrevit  i,  79 

Decus  i,  2.  56.    iv,  14.    vi,  25.  vii,  74. 
97.    viii,  30.  51,55.    x,  92. 103.    xi, 
13.  53.    xiv,  32     altura  ix,  2     dulce 
ix,  29    juvenile  ix,  18    Palladium  ix, 
24 
Decusque  viii,  28 
Dedecus   xii,  32 
Dederas  iii,  22.    iv,  7.    ix,  95 

Dederat  S  7 

Dedere   iv,  44.    ix,  13.     xii,  6 

Dederim   vii,  42 

Dederint  i,  104.    xiv,  101 

Dederis  v,  42.   vi,  30.    vii,  10.  55.  viii, 
24.  ix,  19.     xiii,  105 

Dederit   iii,  G.     viii,  48.  66.    ix,  37.    x, 
12.   xiv,  89 

Dedero   xiv,  142 

Dedenint  i,  100.   v,  65.    xiv,  43 

Dedi   xiii,  11 

Dedicat  iii,  29 

Dedicata  vii,  17 

Dedicatps  pisces  iv,  30 

Dedicatur   v,  2 

Dedidicit   ii,  75 

Dedignatur  vi,  61 


Dedimus   x,  75.     xiv,  19 

Dedisse  iv,  61.    vii,  42.    xiv,  1 1 

Dedisses  vi,  30.    xi,  18 

Dedisset  x,  2 

Dedisti  i,  2.    iii,  12.  40.    iv,  27.    v,  84. 

viii,  50.   ix,  4.    x,  14.    xi,  18.   xii,  5 
Dedistis  ix,  35 
Dedit  S  13.  i,  59.    ii,  2.43.  52.  54.  65. 

76.  92.    iii,  59.  95.  iv,  11.  23.  31.  66. 

V,  13.  32.  59.  65.67.  vi,  8. 10.  34.  35. 

vii,  21.87.  96.     ix,  10.  25.  59.  68.  95. 

102.    x,  6.  63.  81.    xii,  31.     xiii,  49. 

69.    xiv,  1.40.124.  140.161.  170. 

175.  189.  211 
Dedite  iv,  64 
Dedolat  xi,  84 
Deducere  ix,  30 
Deerant  vii,  96.    xii,  44 
Deerat  xii,  32 
Deerit  viii,  21.    xii,  29 
Deerunt  v,  60.  viii,  56.    xi,  52.    xii,  14 
Deesse  iv,  67 

Deest  i,  93.    vii,  34.    x,  18.  48 
Defecerit  viii,  4 
Defeci  v,  39 
Defecisset  i,  12 
Defecta  lingua  xiii,  77 
Defendat  iv,  16 
Defendere  v,  16 
Defendet  xiv,  83 
Defendunt  xiii,  94 
Deficiens  i,  102 
Deficientis  aulce  S  2 
Deficis  ii,  6 
Deficitque  iv,  91 
Defioculus  xii,  59 
Deflere  v,  37 
Defluat  iv,  3.    viii,  45 
Deformc  vitium  xi,  99 
Deformis  vii,  75 
Deformius  iv,  79 
Defruti  nigri  iv,  46 
Defuerit  xiv,  22.  65 
Defuerunt  xii,  42 
Defuncti  viii,  57 
Defunctus  iv,  73 
Degis  v,  3 
Dei  V,  5.    vii,  2.  60.   viii,  4.  26.    ix,  4. 

12.  60    Cwsaris  ix,  66      custodis  vii, 

91    faciles  i,  104.    xii,  6    Palatini  v, 

19  siderei  xii,  60 
Deique  v,  8.    vii,  34 
Dejecta  venabula  xiv,  31 
Dejecto  vii,  33 
Dejectus  v,  14 
Deinde  ii,  1 
Deiphobi  iii,  85 
Deis  i,  104.    ix,  62 


XXXVlll 


INDEX 


Deisque  xii,  15 

Delapsa  vii,  82.    viii,  32    ligustra  viii, 

28 
Delasset  x,  5 

Delator  xi,  66    profugus  S  4 
Delebilis  vii,  84 
Delebis  xiv,  7 
Delebit  vi,  64 
Delecta  ix,  62 
Delecta  fera  i,  61 
Delectant  v,  2 
Delectantia  v,  16 
Delectaris  x,  45 
Delectas  vii,  76 
Delcctat  i,  35.    iii,  77.    x,  93.    xi,  70. 

104 
Delectatiir  ix,  63 
Delet  X,  56 
Deliberet  ix,  36 
Delibuta  labra  xi,  98 
Delicata  culinina  iv,  64    jiiga  i,  105 
Delicata  murena  x,  30    purpura  iii,  2 

uva  x,  74 
Delicatae  Europae  iii,  20      Florae  x,   92 

mensae  x,  62    urinse  iii,  82 
Delicate  lector  iv,  55 
Delicati  Botrodi  i,  50    ruris  vii,  17 
Delicatior  v,  37 
Delicatum  nomen  ix,  12 
Delicatus  xii,  57    eunuchus  iii,  58 
Delicia;  S  2.    i,  110.    xi,  13    breves  vi, 

28.    X,  53    supiniores  ii,  6 
Deliciaeque  viii,  82.    ix,  29 
Delicias  i,  15.  60.   vii,  88.    viii,  26.  63. 

X,  35.     xii,  15.  75.    xiv,  59.  198 
Deliciasque  iv,  88.    v,  35.    vii,  14 
Deliciis  viii,  48 
Delicium  i,  8.    xiii,  98 
Deliciumque  vii,  50 
Delphica  xii,  66 
Delpliin  viii,  51 
Delphis  ix,  43 
Denias  ii,  10 
Deniens  S  7.     ii,  45.      iii,  75.  76.  93. 

vii,  24.  64 
Deniere  ii,  77 
Dcmeruisse  ix,  56 
Demetrius  i,  102 
Deinisso  vultu  i,  69 
Democritus  ix,  48 
Denius  x,  2.  45 
Dena  x,  41 

Denariis  i,  118    tribus  ix,  33 
Denarius  ii,  51.    ix,  33 
Dcnas  S  27    brumas  iv,  40 
Dcnique  i,  93 
Denis  ix,  51 
Denos  vii,  M     aureolos  ix,  5 


Dens  senior  ix,  Sb 
Densa  turba  vii,  61 
Densaque  turba  x,  10 
Densique  trientes  vi,  86 
Densis  viii,  44    comis  ix,  62 
Denso  triente  ix,  88 
Densum  vellus  iv,  3 
Densumque  vulgus  vi,  38 
Dent  vi,  87.    vii,  28.  67.    x,  34 
Dentata  JEg\e  i,  73 

Dente  S  26.  iii,  19.  47.  xi,  70.  xiii, 
2.  94.  xiv,  200  blando  i,  15  ful- 
mineo  xi,  69  furiali  ii,  75  niultifido 
xiv,  25  perjure  xiii,  66  rabido  S 
18  secto  xii,  83  vacuo  i,  61 
Dentem  xiii,  2    ipgrum   x,  56     politum 

V,  37    sordidum  x,  3 
Dentes  i,  20.  52.  88.    iii,  93.    v,  43.    vi, 
64.  74.  viii,  57.    ix,  38.    xi,  40.    xiv, 
22.  68    eborei  xiv,  91    emtos  xiv,  56 
Indicos  X,  98    nigros  v,   43     niveos, 
ibid,  piceique  buxeique  ii,  41  timidos 
i,  105 
Dentibus  ix,  74     atqtie  comis  emtis  xii, 
23     Indis  ii,  43     Lybicis  ix,  23    ru- 
biginosis  v,  28 
Dentifricium  xiv,  56 
Dentis  antiqui    vii,    13     Erythraei    xiii, 

100     Libyci  xiv,  3 
Dentiscalpia  vii,  53 
Dentiscalpium  xiv,  22 
Dento  V,  45.    viii,  31 
Deo  ii,  14.    iii,  24.   iv,  1,   vii,  99.  xiii, 
39    averso  viii,  62    Pergaineo  ix,  17 
Deoque  viii,  2.    ix,  67 
Deorum  i,  77.  83.   105.  112.     viii,    50. 

ix,  94.     xi,  8.  57.  80.  93 
Decs  i,  13.  40.  77.      iv,  21.  77.  90.     v, 
64.    vi,  4.      viii,  24.  50.  81.     ix,  26. 
87.   X,  58   magnos  ii,  91  surdos  vi,  58 
Deosculatur  viii,  81 
Depcndet  vii,  94 
Depilatos  colcos  ix,  28 
Deponas  ix,  11 
Deponi  i,  110 
Deposita  i,  36    veste  vi,  93 
Dcposito  cortice  xiii,  86    pudorc.  iii,  C8 
Deposui  iii,  50 
Deposuit  v,  48 
Dcprendat  S  II 
Dcprcndere  v,  67 
Deprendi  i,  35.     vii,  81 
Deprensaque  furta  i,  88 
Deprensi  Nili  S  3 
Dcprcnsum  xi,  43 
Deprcnsus  v,  48 
Depugnat  xiii,  1 
Deque  i,  104 


IN    MARTIALEM. 


XXXIX 


Derasa  viii,  33 

Deridcre  xiii,  2 

Derides  iv,  7.    v,  29.    xii,  32.    xiv,  17G 

Deridet  xi,  24 

Derisit  vi,  80 

Derisor  Fabianus  xii,  84 

Derisoremque  i,  5 

Des  vi,  .5. -63.    viii,  8.  66.    xii,  26 

Desccndere  J,  52.    ix,  65.    x,  75.  xi,  84 

Descenderet  i,  102 

Descendet  i,  50 

Deserat  xi,  71 

Deserebat  iii,  64 

Dcseris  vii,  58.    x,  41.    xii,  72 

Descrit  xii,  102 

Deserta  axore  viii,  31 

Deserto  niarito  iv,  9   raptoie  xii,  52 

Desertos  cineres  xi,  49 

Desertus  sodalis  ix,  3 

Desiderantur  x,  30 

Desiderio  i,  110.    x,  78 

Desiderium  vii,  5.     x,  12    mitius  xii,  21 

Desidet  iii,  63 

Desidise  x,  70 

Desidiosus  viii,  3     cques  xii,  26   homo 

i,  108 
Desieris  iv,  48 
Desine  S  25.    i,  42.    ii,  66.     iii,  74.    v, 

50.    vi,  89.    viii,  31.    x,  65.    xi,  39 
Desinere  ii,  64 
Desinis  iv,  52 
Desinit  iv,  10 
Desisti  viii,  5 
Desit  i,  80.  iii,  75.    vi,  26.    vii,  S9.  74. 

X,  86.  90.      xi,  25.     xii,  61.    xiii,   1. 

xiv,  105.130 
Desperabantur  S  22 
Desperasse  xi,  36 
Despicis  iv,  84 
Despicit  xii,  57 
DespolJes  xi,  50 
Destinet  ix,  36 
Destituisset  vii,  24 
Destituit  i,  102 
Desunt  i,  80.     iv,  39.  77 
Det  ii,  24.  31.    v,  50.  vii.  72.    viii,  51. 

ix,  19.43.    x,  33.     xiii,  11.  125.  xiv, 

1.153 
Deterior  ii,  34    purpura  xiv,  156 
Deteriora  ii,  71 
Deteriore  aniuia  iii,  19 
Deterius  xii,  03 
Detineat  i,  71.    v,  30 
Detinet  xi,  8 
Detinuere  ii,  91 
Detiiiuisse  vii,  93 
Uetinuitque  xiv,  166 
Dctonsis  capillis  viii,  52 


Detracta  vi,  93 

Detrahet  iii,  43 

Detrains  xi,  94 

Detulit  xii,  25 

Detur  xi,  12.  80.    xiii,  117 

Deucalion  v,  53 

Devitat  xi,  47 

Devites  v,  56 

Deunces  xii,  28    crebros  vi,  78     meros 

vii,  67 
Devorantibus  oculis  i,  97 
Devorat  v,  4 
Devota  arnia  vi,  73 
Deum  Si.    v,  3.     vii,  5.  40.     viii,  82. 

ix,  4    reducem  viii,  8 
Deum  vi,  3 
Deumque  x,  72 
Deus  i,  100.      ii,  24.  59.      v,  55.     vii, 

50.     ix,   25.  29.  32.  44.94.  102.     x, 

38.     xii,  48     magnus  ix,  44    victor 

vii,  8 
Dextera   S  13.  23.     x,  92    carta   S  13 

felix  ix,  62     fortis  S  23 
Dexteriore  cubito  v,  61 
Dextra  i,  22.     ii,  11.    ix,  44.     xi,  69. 

99.  xiv,  208    decepta  i,  22    fidissi- 
ma  xi,  69 

Dextra  vi,  83.     xii,  83     longa  vii,   20 

vetula  xi,  29 
DextriE  viii,  30    deceptae  i,  22 
Dextram  S  18.    ii,  21.    xii,  29 
Di  vii,  18.  67.    .X,  34 
Di  bene  xi,  53 
Diadema  viii,  55 
Diademala  vi,  10 
Diadumene  iii,  65.    v,  46.    vi,  34 
Diana  viii,  40.    xii,  67 
Dianaj  S  13.    vii,  73.   xi,  18    Aventina; 

vi,  64     Cesarere    S  12     Dominae  xii, 

18    Tiburlinaj  vii,  28 
Dianam  Luciferam  x,  70 
Diapasraate  i,  88 
Diaria  xi,  108 
Diatreta  xii,  70 
Diaulus  i,  31.  48 
Die  i,  21.  47.  98.    ii,  89 
Dicani  i,  8.  71.     ii,  7.  12.  23.     iii,  34. 

iv,  26.    v,   10.    vi,  30.  54.    vii,  34. 

100.  X,  13.  41.    xi,  8.  63.    xii,  22 
Dicant  xiv,  120 

Dicar  xiv,  58 

Dicas  i,  53.  97.     iii,  30.  95.     v,  4.  26. 

xii,  84.    xiii,  24.  105 
Dicat  iii,  68.    x,  102.    xi,  55.    xii,  101 
Dicatur  i,  46.    x,  25 
Dicebar  xi,  69 
Dicebat  xi,  61 
Dicebatquc  iv,  67 


xl 


INDKX 


Dicemus  i,  66 

Dicent  xi,  78.    xii,  21 

Dicenteni  xii,  84 

Dicere  i,  16.  33.36.  53.     ii,  20.    iil,  3. 

51.  90.  95.      iv,  31.    v,  45.  72.  75. 

vi,   5.  54.   56.  65.    vii,  6.  8.  10.  18. 

28.  92.  99.    viii,  7.  ix,  8.  12,  42.  47. 

50.  62.  96.    x,25.  33.  46.  51.  64.  xi, 

7.18.    xii,  31.35.    xiii,  2.    xiv,  73 
Dicerent  xii,  84 
Dicereris  vi,  17 
Diceretur  x,  40 
Diceris  S  3.    ii,  18.    iv,  69 
Dices  S  24.    ii,  60.  63.    iii,  4.  38.    iv, 

42.    vii,  86.      ix,  46.     x,  92.    xi,  7. 

xiii,  58.    xiv,  14 
Dicet  i,  71.    iii,  4.    vi,  79.    x,  101.  xi, 

39.  58.    xii,  4.  57 
Dicetur  i,  51 
Dici  i,  30.   101.    ii,  43.    vii,  28.    viii, 

75.    x,  103.    xi,  33.    xii,  3.  41 
Dicique  iv,  31 
Dicis  i,  47.  68.    82.  108.   118.     ii,  21. 

43. 67.  69.  87.  iii,  58.  61.  95.    v,  29. 

45.  58.     vi,  35.  44.  75.    vii,  92.  viii, 

34.    ix,  88.     X,  14.  49.     xi,   29.  30. 

67.    xii,  27.  73 
Dicit  i,  18.   68.     iv,    20.   38.   91.     vi, 

79.    vii,  18.    ix,  93.    x,  55.    xiv,  201 
Dicite  iii,  88.    ix,  29 
Dicitque  i,  54 
Dicitur  S  21.  25.  i,  15.    ii,  40.  84.   iii, 

64.    iv,  31.     V,  3.  13.   ix,  27.    xi,  3 
Dicor  X,  65.     xi,  21.     xiv,  120 
Dicta  x,  3,    xii,  42 
Dicta  Gallia  iii,  I 
Dictffia  gcnte  xi,  69 
Dictaeo  tauro  S  5 
DictEeum  Jovem  iv,  1 
Dictat  ii,  86 
Dictavit  viii,  73 
Dicteria  vi,  44 

Dictis  i,  5    a  Marte  Kalendis  x,  29 
Dictum  ix,  8 
Dicturus  X,  72 

Dictiis  vi,  17.    viii,  13.    ix,  13 
Dicunt  iii,  63.   ix,  12.    x,  45.    xiv,  194. 

196 
Didicerc  i,  23.    xi,  54 
Didici  xiv,  73 
Didicit  S  26 
Dido  pulcherrima  viii,  6 
Didyini  xii,  43 
Didjiiius  iii,  31 
Die  vi,  70.  vii,  20.  67.  92.    ix,  63.   xii, 

57     tota  xi,  77    toto  x,   70.  74.    xi, 

104    uno  xi,  18 
Diequc  ii,  43.    x,  58.    xi,  56 


Diebus  i,  20.  v,  29.  vi,  20.  vii,  20. 
46.  83  conlinuis  quinque  ix,  8  nia- 
didis  xiv,  1  multis  xi,  88.  xii,  17 
quinque  xiv,  79  securis  v,  20  totis 
ii,  5.  iv,  37.  54.  xi,  86  triginta  xi, 
24    unctis  xi,  6 

Diem  iv,  54.  vii,  47.  74.  viii,  14.  21. 
ix,  40.  X,  24  natalitium  viii,  38 
suranium  x,  47 

Diemque  vii,  12 

Dies  ii,  90.  iii,  6.  10.67.  iv,  1.15. 
89.  V,  34.  vii,  53.  viii,  21.  36.  x, 
6.  12.  51 .  58.  xii,  57.  60.  62.  xiv,  72 
longa  ix,  50.  xi,  69  novus  v,  65 
omnis  viii,  78  quartus  iv,  61  sig- 
nandi  uielioribus  lapiilis  ix,  53  toti 
X,  70    totus  xii,  24 

Dies  Formianos  x,  30  liybeinos  vi,  59 
paucos  i,  16  prffiteritos  x,  23  solos 
X,  38    totos  X,  19 

Diesque  vi,  42.  ix,  53.  xii,  38  tardus 
X,  5 

Differ  i,  77.    v,  30.    xiii,  55 

Differas  vii,  95 

Differat  ii,  90 

Differs  x,  44 

Differt  x,  44 

Difficile  vii,  85.    xiii,  48 

Difficileni  rem  iv,  66 

Difficilemque  i,  58 

Difficiles  nugas  ii,  86 

Difficilis  xii,  47.    xiv,  45    res  v,  12 

Diffusas  umbras  S  2 

Diffusi  campi  iii,  31 

Digeratur  xii,  34 

Digerit  iii,  63 

Digiu  xi,  22    crepantis  iii,  82 

Digitis  V,  11.  ix,  42.  x,  55.  xi,  29. 
37.  104.  xiv,  172  lassis  xi,  46  om- 
nibus xi,  59    unctis  v,  78.    xiv,  123 

Digito  i,  93.    v,  12.    ix,  98.    xi,  50 

Digitoque  vi,  82 

DigitoruHi  xiv,  119 

Digitus  v,  61.    xiii,  86.    xiv,  109 

Digitosque  iii,  17.    vi,  64 

Digitum  V,  62  irapudicum  vi,  70  me- 
dium ii,  28 

Digitus  vi,  23 

Digna  iii,  34.  vii,  63.  viii,  28.  ix,  50. 
xii,  62  arma  cingorc  latus  tribunitiuni 
xiv,  32    imago  ii,  66 

Digna  mentula  vi,  73  cultris  C;ybe!es 
ix,  3  munera  tuo  nomine  ix,  73  por- 
ta triumpliis  viii,  65  prx-mia  ix,  1 
puclla  xi,  27    tcnipla  vii,  56 

Dignam   xi,  27 

Dignantur  vi,  64 

Dignaris  xi,  104 


IN    MARTIALKM. 


xU 


Dignas  pcenas  S  10 

Dignatus  Caesar  i.\,  65 

Digne  xi,  80 

Dignior  i,  113 

Dignitas  equestris  v,  8 

Digno  nectare  viii,  51 

Dignos  xii,  81    triumphos  v,  19 

Dignum  i,  21.     vi,   8    inonstruni  i,   91 

pretium  iv,  32    vinum   i,  110 
Dignus  i,  102.    v,  61.  vi,  86.    vii,  100. 
X,  11.  20.  34.    xii,  62    ainore  puer  vi, 
29    puer  ii,  2 
Dii  ii,  34.    iv,  51.    v,  65.    vi,  38.  87 
Dilecta  ix,  62     Catullo  Lesbia  xiv,  77 
foeniineis  catervis  balnea  xi,  48    ju- 
gera  i,  13 
Dilcctaque  i,  13 
Dilectis  aquis  x,  85 
Dilectiis  X,  20 
Dilexere  ix,  9 

Diligat  iv,  13.  45.    viii,  63.    x,  62 
Diligenter  vi,  82.    vii,  31 
Diligeiiti  aure  vi,  1 
Diligeris  viii,  54 

Diligit  vii,  97.    viii,  49.    ix,  66.   xi,  44 
Diligo  vii,  43 
Diligunt  ix,  41 
Diluit  viii,  33 
Diluti  Falemi  i,  107 
Dimidiasque  nates  i,  93 
Dimidio  labro  ii,  10.  22    Priapo  xi,  19 
Dimidios  equos  x,  2    trientes  xi,  6 
Dimidium  i,  76.    viii,  9    mulluni  ii,  37 

totura  ii,  10 
Dimisitque  i,  79.    x,  10 
Dimitte  ii,  16.    ix,  69 
Dimittunt  i,  105 

Dindyme  v,  41.  83.     x,  42.    xi,  6 
Dindynienes  mystica  sacra  viii,  81 
Dindymus  vi,    39.     xi,    81    mollis  xii, 
75 

Diodore  x,  27 

Diodorus  i,  99.    ix,  41 

Dioinedaeis  agris  xiii,  93 

Dipsas  perusta  iii,  44 

Dipyron  iv,  47 

Dirae  rapacitalis  xii,  53    rapiaee  xi,  41 

Dircenna  rigens  i,  50 

DiriThyestse   x,35 

Dirigit  S  23 

Diripiiint  vii,  76 

Diripucre  v,  67 

Diris  armis  ix,  71 

Discam  xiv,  73 

Discat  V,  56.    xi,  78 

Disco   i,  35.     ii,  1.   75.   77.     vii,  18. 
viii,  1.    ix,  102.    xiv,  183 

Discede  xiii,  25 

Discedenteinquc  v,  25 

Dclph.  ct  Vav.  Clas.  Ind. 


Discederet  ix,  60 

Discere  v,  56.    vii,  37 

Uiscerpi  v,  67 

Disci  Spartani  xiv,  164 

Discidium  x,  41 

Disciiigere  xii,  29 

Discinxit  ix,  102 

Discipulis  V,  9 

Discipulorum  triuin  x,  60 

Discipulos  ix,  69 

Disco  inviso  xiv,  173 

Discolor  calculus  xiv,  17 

Discrimina  vii,  45    sjeva  S  12 

Discrimine  v,  31 

Discunt  V,  1.    X,  62 

Discurram  xii,  26 

Discurris  iv,  79.    vii,  100 

Discursat  viii,  33 

Discursus  varios  vii,  39 

Discus  xiv,  164 

Diserta  xi,  19  cosna  vi,  48 

Disertain  januam  x,  19 

Diserte  viii,  7  Stella  v,  59 

Diserti  vi,  60 

Disertis  ix,  12  Arpis  iv,  55 

Disertius  iii,  38 

Diserto  v,  80 

Diserlos  versus  vi,  14 

Disertuin  xii,  43 

Disertus  i,  98.  vii,  9 

Aiffe^dTroBos  xiv,  214 

Dispar  x,  65 

Dispendia  longa  ix,  100 

Dispensat  xii,  18 

Dispensator  vii,  71.  xi,  39 

Dispensatorem  v,  42 

Dispensatoris  vi,  73 

Dispercaiii  i,  40.    ii,  69.  ix,  96.    x,  11. 

xi,90 
Disperdas  v,  82 
Dispersa  rate  ix,  41 
Displicui  ii,  91 
Displicuisse  i,  24.  v,  40 
Disponere  v,  20 
Disposuisse  xii,  83 
Disposuit  X,  79 
Disputat  ix,7S 
Dissimulare  iv,  3 
Dissimulas  v,  16.  vii,  10 
Dissiniulasque  xi,  108 
Dissiraulat  v,  36 

Dissimulator  notus  iv,  89  aniici  v,  25 
Dissimilcs  iii,  88 
Dissiinulet  S  1 
Dissimulo  xii,  40 
Dissipata  i,  83 
Dissociare  vii,  24 
Disticlia  vi,  65.  viii,  29.  xiii,  3  longa  ii, 

77  pauca  ii,  71.  vii,  85.  xi,  108 
Mart.  f 


xlii 


INDEX 


Dibticlion  iii,  1 1 

Distinguunt  ii,  5 

Distringere  xiv,  51 

Distulerint  viii,  fiT 

Distuleris  i,  16 

Ditataque  nomin.i  viii,  50 

Ditis  ix,  30.   xi,  5.  xii,  32 

Dill  iii,  17     rogatani  lucem  x,  38 

Diuque  ii,  48 

Diva  Paphi  ix,  91 

Diversa  astra  ix,  92  inguina  iii,  88  vox 
S3 

Diversus  hicolnrqnc  calculus  xii,  34 

Dives  i,  65.  ii,  30.  32.  63.  65.  vi,  50. 
ix,  2.  xi,  83.  S7.  xii,  82.  98.  xiii,  6. 
41.  xiv,  153  arnica  xi,  50  Apollo  ix, 
43  Corduba  ix,  02  et  ex  omni  macello 
instructa  cceiia  x,  59  luimus  xii,  63 
linea  viii,  78  ornatiis  iv,  78  popina 
V,  44  Postuiiiilla  xii,  49  uiida  S 
28 

Dividebat  iii,  7 

Dividere  iii,  82 

Divinus  iii,  71 

Divisa  xi,  23 

Divisis  ovis  v,  78 

Di visit  xi,  22 

Divisum  iv,  83 

Divite  nardo  xiii,  51 

Divitem  Sahelluni  iv,  16 

Divites  xii,  13 

Divili  amico  v,  18 

Divitiffi  V,  24.  vi,  43 

Divitias  ii,  24.  iv,  77.  viii,  56 

Divitiasquc  viii,  26.  xi,  58 

Divitibus  v,  81.  vii,  40  comis  xi,  9 

Divitiis  iv,  07.  x,  96.  xii,  CO 

Divitior  iv,  54.  v,  39 

Divitis  xiv,  1  lacus  xi,  90  Mida;  vi,  80 
Molorciii  iv,  61  Tagi  x,  16 

Divitiusque  i,  77 

Diurna  iii,  10 

Divuin  xii,  77.    xiv,  180 

Dixcranius  i,  28 

Dixerat  ii,  41.  iii,  21.  v,  52.  vi,  82.  ix, 
71.83.   xi,  71 

Dixeris  i,93.  ii,  OH.  77.  vii,  51 

Dixerit  ii,  28.  41.   \n,  72.    x,  33.  35 

Dixero  vi,  44 

Dixi  i,  66.  iii,  II.  84.  iv,  15.  43.  v,26. 
vi,  88.  xi,  23.  58.  xiii,  2 

Dixiiiius  X,  75 

Dixisse  v,  72.  77 

Dixisscs  vi,  20 

Dixisli  ix,  85 

Dixit  i,  43.  102.  v,  77.  vi,  10.  21  viii, 
56.  ix,  37.  87.  97.  x,  52.  75.  xi,  6. 
4».  88.  92.  102.  xii,  H.  45 


Dixti  iv,  61.   V,  16.  vi,  SO 

Do  i,  6.  iv,  64.  v,  19.  xii,  98 

Doceant  v,  64 

Docebo  iv,  56.  xi,  99.  xiv,  2 

Docente  S  17 

Docere  x,  60 

Docet  ix,  32.  x,  35.  xi,  78 

Docilem  I^-ram  xiv,  167 

Docili  treniore  v,  78 

Docilis  chorus  S  26 

Docta   vi,  71.  xiv,  107J  carmiiia  vi,  60 

Neapolis  v,  78 
Doctaj  sorores  i,  71.  ix,  43 
Doctseque  i,  71 
Doctani  niauum  iii,  82 
Doctas  Pieiides  x,  58 
Docte  Catulle  viii,  73  Petite  x,  70    Se- 
vere xi,  57 
DoctiCatullixiv,  100.  152  Lucensis  i,2 
Myos  viii,  51  Neronis  viii,  70  Pedo- 
nis  ii,  77  Secundi  v,  80    Senecaj   iv, 
40  vatis  i,  02  Vindicis  ix,  44    viri  x, 
73  Votieni  viii,  72 

Doctique  ii,  77 

Doctior  vii,  69.  x,  35 

Doctis  Caiucenis  xii,  95 

Doctissima  conjux  ii,  90 

Doctius  vii,  46 

Docto  Apollinari  iv,  87    Catuiio  vii,  99 
Severo  xi,  57      pectore  i,  26.  ix,  78 

Dottoque  vii,  99 

Doctorum  vii,  47  virorum  xiv,  191 

Doctos  libellos  vii,  29 

Doctus   vi,  52.    xii,  57    Hermes    v,  24 
utraque  lingua  x,  76 

Docuerc  ix,  74 

Docuissc  i,  43 

Docuit  S  20 

Dodrantcni  viii,  9 

Dogma  ix,  48 

Dogmata  i,  9 

Dolatus  vi,  49 

Doleat  iii,  71.  iv,  27 

Dolebis  xii,  34 

Doleiit  xii,  90 

Dolente  vi,  28  matre  v,  48 

Dolere  xi,  40 

Doles  iv,  48 

Dolct  i,  14.  34.  59.   vi,  59.  viii,  62 

Dolor  i,  43.  vi,  04.  vii,  90.  xi,  13 

Dolorquc  vi,  52.  xiv,  173 

Dolore  vero  vi,  03 

Dolores  iiiali  vi,  70 

Dolorisi,  89.  vii,  39.  x,  41 

Dolus  iii,  19 

Doles  tacitos  iii,  91 

Dolosa  arte  viii,  59.   xiv,  210    ' 

]Jolo.«as  V,  18 


IN    MARTIAI^KAf. 


xliii 


Doniaimir  xiii,  83 

Doiuanteni  vii,  7 

Doniantur  i,  105 

Domat  ii,  53 

Doiuate  iv,  64 

Domestica  anguilla  xii,  31    Nympha  vi, 

47 
Domi  i,4.  109.  ii,  5.  11.  M.  G9.  79.  iii, 

50.  iv,  16.  26.  V,  22.  47.  50.    vi,  94. 

vii,    IC.    102.    ix,    38.    xi,    69.    xii, 

101 
Doniicoenio   trinoctiali   xii,  77    tristi  v, 

78 
Doniina    vi,    21.    27    uibe   iii,    1.    ix, 

65 
DoininEB  v,  61.  vii,  14.  50.  64.    viii,  51. 

ix,  3.  X,  29.  xi,  8.  xiv,  134  arcaj  iii, 

31  Diaiiaj  xii,  18   luscas   xi,  74  nives 

vi,  86  ridenti  xii,  94    Romae  i,  4.  x, 

103  fuperbaj  ix,  66    urbis  xii,  21 
Doniinaeque  vi,  86 
Doininani  vi,  71,  xii,  52.  98 
Doiuinanique  x,  92 
Doiuinas  noveni  xii,  3 
Domini  S  ii,  7.  28.  i,  4.  32.  64.  102.   ii, 

92.    iii,  21.91.     v,  5.  8.    vi,  29.  47. 

52.  vii,  2.  29.  34.  viii,  1.  40.  51.  56. 

ix,  24.  25.  57.  74.  80.  93.   xiv,  4.  53. 

107    bibcntis  iii,  82    furentis   vii,  45 

infantis  ix,  21 
Dominique  ii,  68 
Dominis  i,  117.  vii,  86.  x,  30 
Domino  i,  89.  83.  iii,  66.  iv,  42.  67.  v, 

2.  48.  80.   viii,  2.  36.  46.  82.    ix,  18. 

29.    X,  37.  85.    xi,  69.    xii,  97.    xiii, 

69.    xiv,  200  Ca?sare    ix,  85    ingenti 

viii,  75  reverse  xii,  31   tanto  ix,  17 
Dominoque  i\,  67 
Doniinos  ii,  68.  iv,  64.  viii,  78.  ix,  93. 

xii,  66.  xiv,  124  piorantes  xi,  70 
Dominum   i,  5.  53.  61.  67.  82.   113.    ii, 

68.  iv,  30.  84.   v,  57.  vi,  71.  88.  vii, 

5.  27.    viii,  32.  ix,  93.  x,  10,  72.  xii, 

49.  xiv,  76  i)riorem  vi,71 
Doniinumqiie  ix,  62.  xi,  48 
Doniinus  i,  118.    ii,  32.    iv,  64.    v,  79. 

vi,  64.  vii,  12.  x,  72.  xi,  93.    xii,  59 

levis  xi,  1  Tibris  x,  7 
Dominusque  i,  32.  42.    xii,  60    scnatus 

xiv,  1 
Domita  cervice  vi,  76 
Domiti  X,  12 
Doniitiamis  ix,  2 
Domito  Rlitno  ii,  2 
Domitor  stiniine  Khcni  ix,  7 
Domitiis  xiii,  96 
Doino  iv,  6.    ix,  14    Stysia  x,  72.    xii, 

52  tofa  xiv,  193 


Domos  v,  20.  vi,  7.  xii,  31  F.lysias  i,  94 
Sfygias  vi,  18 

Domuit  ix,  104 

Doinuin  ii,  37.  iii,  52.  vii,  20.  32.  x, 
80.  xi,  24.  29.  70.  83.  xii,  26.  70. 
xiv,  163  Castaliaiu  viii,  66  ingentciii 
vii,  31  iiibtructain  xii,  67  littoreani  x, 
58  Parrhasiani  vii,  56  tacitani  ix,  62 
virgineam  i,  71 

Donuiniqiie  i,  85 

Doimis  S  2.  iii,  52.  58.  iv,  57.  64.  v, 
71.  vi,  29.  vii,  73.  viii,  68.  ix,  80. 
x,  68.  xi,  39.  93  aha  xii,  3  cnita  iii, 
62.  xii,  66  notissima  ix,  62  nuiueraiuta 
iv,  40  par  coelo  viii,  36  parva  ix,  98. 
X,  19  plana  xii,  57  sicca  ix,  19  Trans- 
tiberina  i,  109  veneranda  ix,  21 

Domus  conspiciias  vii,  50  excelsse  i, 
71 

Dona  ii,  14.  85.  iii,  58.  iv,  27.  56.  v, 
18.  52.  vi,  80.  vii,  74.  viii,  65.  78. 
ix,  56.  59.  73.  xi,  27.  xiii,  11.69 
ajniula  viii,  28  blanda  xi,  80  dulcia 
vii,  84  luajora  viii,  54  minora  ix,  104. 
xiv,  89  nova  vi,  SO  nulla  iv,  89  par- 
va vii,  84  perfida  ix,  66  sacrata  ix, 
17  severa  x,  73  terlia  viii,  15  vilia 
xiv,  6 

Donabas  x,  29 

Donabis  xiii,  98 

Donabit  viii,  18.  ix,  27.  xi,  5 

Dona  bo  xi,6 

Donanti  ii,  30.  ix,  95 

Donare  i,  76.  iv,  40.  56.  x,  16.  xii,  1. 
13 

Donas  ii,  39.  iv,  9.  28.  84.  viii,  5.  38. 
xii,  36 

Donassc  iv,  61 

Donasti  iv,  28.  xi,  18 

DonatSS.  i,  11.  iii,  82.  v.  18.  ix,  59. 
X,  11.  xiv,  10.  122 

Donatum  xii,  15 

Donatur  v,  42.  xiv,  106 

Donavi  x,  11.   xii,  80 

Donavit  i,  59.  vii,  91.  x,  11.  xtv, 
156 

Donee  xii,  83 

Donem  iv,  72.  v,  73.  vii,  77.  ix,  23 

Doncsiii,  50.  v,  73.  80.  viii,  28.  ix,  57. 
xiv,  21 

Donct  vi,  60.  x,  87 

Donis  X,  16  Cssareis  x,  28 

Dono  vi,  30.  xi,  57 

Dorcas  xiii,  98  fugax  x,  65 

Dorica  vcnabula  S  23 

Dormi  vii,  54 

Dorniianl  x,  62 

Dormiat  ix,  38.  xi,  56.  xiv,  81 


xTiv 


INDEX 


Dorniienduin  i,  107 

Dorniieris  v,  22 

Dorniics  i,  50 

Dormiet  viii,  44 

Dormio  iii,  44.  xii,  101 

Dormire  x,  74.  xii,  57 

Dormis  iii,  73.  vi,  9 

Dormit  ix,  8.  xii,  17 

Dormitantem  viii,  59 

Dormitor  x,  4 

Dorraitum  x,  84 

Donuitur  xiii,  59 

Dotatafc  uxori  x,  15 

Dote  xii,  98   tota  ii,  34 

Dotem  vii,  10 

Dotes  xiii,  10 

Dotisii,  65.  xi,  23.  xii,  75 

Draco  magnus  xii,  53 

Dracone  torto  vii,  74 

Draconem  geliduni  vii,  87 

Draconis  Massyli  xiii,  37 

Draucos  i,  97  graves  vii,  07 

Drauciis  ix,  28  veiox  xiv,  48 

Dropace  iii,  74  quotidiano  x,  65 

Drusorum  viii,  52 

Dryadura  iv,  25 

Dryas  rustica  ix,  62 

Duabus  ii,  0  laenis  viii,  59 

Dua;  vi,  39.    viii,  71 

Duas  i,  104.    ii,  28.    xiv,  64    Deas    ix, 

104     Kalcndas    xii,   36      libras    xiv, 

97 
Duasque  iv,  61 
Dubia  viii,  51.  x,42 
Dubia  lanuginc  ii,  61 
Dubie  X,  95 

Dubio  petasone  iii,  77  schemata  iii,  68 
Dubilante  x,  89 
Dubitaret  vi,  32 

Dubitas  i,  26.  ii,  64.  vi,  20.  viii,  03 
Dubitatve  xi,  70 
Dubitcs  xii,  97.  xiii,  107 
Ducani  ix,  43 
Ducas  i,  16 
Ducat  xii,  21 
Duce  i,  3.  V,  19.  viii,  4.  50.  56.  ix,  32. 

xi,  5  salvo  vii,  60   sancto  iv,  2    taiito 

xii,  8 
Duceni   i,  5.    vii,  2.    viii,  11.  65.    xi,  4 

Ausoniuin  viii,  21  conisciiiii  x,  6 
Diiccna    iv,  37.     v,  35.     viii,  16    qiiin- 

quies  xii,  75 
Diiccnos  versus  viii,  20 
Diiccnta  iv,  37.  61.    v,  82.    xi,  76.    xii, 

66 
Ducentas  mensas  vii,  48    inortcs  iii,  93 

scalas  vii,  20 
Ducenties  v,  37 
Diinlilis  iii,  ;'i2.  62.   vi,  30 


Ducere  i,  56.  ii,  49.  v,  65.    viii,  T2.  ix, 

6.  X,  8.  37.  69.  xi,  19.  23.  xii,  36 
Duceret  iv,  73 
Ducesque  xii,  8 
Duci  xi,  11 

Ducis  (verbum)  :  ducis  comites  viii,  79 
suspiiia  XI,   39  vocatum  nutu   ix,  28 
vultus  i,  41 
Ducis  (nomen)  :  v,  5.  19.  xiv,  34    Daci 

ix,  36  summi  i,  71.  vi,  76.  91 
Ducit  iv,  30.  57.  x,  20.  xii,  88 
Ducitur  ix,  3 
Ducta  iii,  41 
Ducta  conjuge  viii,  31 
Ductile  flunien  xii,  31 
Ducum  vi,  83.    viii,  54.    ix,  71.  80  ve- 

terum  ix,  84 
Ducunt  vi,  58 

Dulce  iii,  20.  vii,  100.  x,  45.  xii,  21 
decus  ix,  29  ingenium  S  20  latus  vi, 
68  littus  X,  30  munus  ix,  95  ne- 
mus  i,  50  nuraen  ix,  2  rus  ix,  98 
sacrum  i,  1  Tibur  x,  30  tormentum 
vii,  29  niunus  ix,  95 
Dulces  niorjs  x,  6 

Dulces  viii,  3    araores  S  25    aquas  xiii, 
89     capillos  ix,  17     figuras  xiv,  222 
placentas  xi,  86 
Dulcesque  ix,  17 

Dulci  farina  xiii,  62  labore  xii,  18  pec- 
tore  ix,78    pondere  xiv,  151 
Dulcia  carmina    xiii,  77     dona    vii,  84 
epigrammata  vii,  25  mixta  amaris  xii, 
34    niusta  xiii,  8    pocula  xi,  104 
Dulciarius  pistor  xiv,  222 
Dulcibiis  favis  i,  44    uvis  xiii,  49 
Dulcior  vii,  95.  x,  20  puella  v,  37  virtus 

v,  19 
Dulcis  fabula  xii,  52  gloria  viii,  82  ho» 

mo   vii,  100 
Dulcis  lectuli  xiv,  39 
Dulcissiuia  cura  viii,  77 
Dulcissime  piii-r  ix,  37 
Dulcius  iii,  93    nomen  ntctarc  ix,  12 
Dulichio  cani  xi,  69 
Dum  i,  4 
Duiijque  i,  32 
Duo    Catulli    xii,  84      lumina    xii,  101 

tresve  versus  xii,  3    vina  iv,  86  ff 

Duobus  aureolis   ix,  5    vcrsibus  xiv,  1 
Duodena  iv,  76 
Duorum  vi,  90.    vii,  38.  45 
Duos  calices  ix,  60 
l^uosque  i,  62 
Duplex  ara  i,  94  gratia  xiii,  33     nennis 

ii,  14  odor  i,  88  pagiua  ii,  77 
Duplica  ix,  94 

Dura  ccnsura  i,  35    jugcra  x,  58    m'ater 
iv,  31 


IN    MARTI  ALUM. 


xlv 


Dura  niiiiis  lege  ix,  90      rusticitate  vii, 

58 
Dura  saxa  ix,  44 
Duracina  uva  xiii,  22 
Durantia  xiii,  26 
Duras  Deas  xi,  91 
Dure  xiii,  70 
Duri  coloni  iv,  60    ingenii,  v,  50     ven- 

tris  xiii,  29 
Durique  Catonis  xi,  2 
Durior  ix,  40 
Duriora  noinina  iv,  55 
Duris  fatis  ix,  87 
Durius  ii,  44 
Duro  niento  i,  67  ore    xi,  22     principe 

xii,  6  silice  ix,  76 
Duros  toros  xiv,  162 
Durum  ii,  44.     iii,  89.    v,  80.    viii,  70 

l)udoreni  i,  107 
Durus  iv,7.  10.  00   pater  x,  08  Phaon 

X,  35 
Durusque  x,  25 
Dux  X,  20.    xii,  0.    xiv,  01 
Duxerat  ix,  81 
Duxisse  ix,  102 
Duxisti  iii,  22 
Duxit  iv,  60.     ix,  96.    xiv,  166 


E. 


E  i,  82 

Ea  x,  35 

Eadem  iii,  00.  vi,  11.  x,  20.  xi,  37. 
50.    xiii,  30    res  xii,  97 

Earn  ii,  5 

Eainus  i,  104.    xii,  98 

Eas  iii,  5.    x,  7.    xii,  14 

Eat  iv,  1.  vii,  90.  ix,  30.  57.  x,  84. 
xii,  17.  25.  99 

Eborci  denies  xiv,  91  tali  xiv,  14  pu- 
gillares  xiv,  5 

Ebria  i,  88.  x,  19.  47.  xii,  17.  xiv, 
154  bruma  xiii,  1  concha  xiii,  82 
lucerna  ninibis  Nicerotianis  x,  38  ti- 
bicina  xiv,  04  tigris  xiv,  107 

Ebrieeque  noctis   x,  87 

Ebrioque  convivaj  iii,  58 

Ebriura  peneni  iii,  82    poetam  xii,  01 

Ebrius  i,  27.  iii,  16  et  crudus  agricola 
xii,  76    Pronietiicus  xiv,  182 

Ebur  vii,  13.  viii,  28.  51.  xiii,  1.  xiv, 
78  niveuui  xiv,  5  Pliidiacuni  ix,  25 
pingue  ix,  60    totaiu  xii,  85 

Ecce  i,  75 

"Exf  IS  iv,  9 

Eclio  Gra?cula  ii,  86 

Echinus  mollis  xiii,  86 

Ecquid  vii,  6.  35.    x,  103.    xi,  I 


Ecquis  V,  25 

Edam  vi,  75.     vii,  102 

Edanius  iii,  60 

Edas  i,  21.92 

Edat  viii,  68.    xiii,  41.  67.    xiv,  66 

Edax  Livor  xi,  33 

Ede  i,  26.  92 

Edent  iv,  33 

Ederc  ii,  6.    vi,  71 

Ederunt  xi,  91 

Edes  xi,  31 

Edicta  v,  41 

Edictum  v,  8 

Edidicit  v,  21.    ix,  50 

Ediscas  x,  68 

Ediscite  xi,  2 

Edisti  v,  29.  xiii,  18 

Edit  i,  21.    xiii,  73 

Edita  xi,  53    charta  i,  46 

Editus  vi,  85 

Edomitis  gentibus  viii,  05 

Educat  xiii,  20 

Educta  X,  37 

Effecte  ii,  27 

Effectu  xi,  81 

Effert  viii,  43 

Efficere  v,  28 

Efficies  ix,39 

Effigiem  ix,  25.  75 

Effingere  x,  32 

Effluit  xiii,  44 

EtFossis  antris  xiii,  60 

Effracta  area  v,  42 

Effugere  v,  20.    xi,  98.    xii,  83 

Eii'ultus  iii,  82 

Eft'undendumque  xii,  70 

Effundcre  vii,  30 

Etfuso  croco  v,  25    mere  ix,  6  2 

Egeant  x,  48 

Egentes  vi,  25 

Egeriae  x,  68 

Egeris  ii,  30 

Egerit   i,  27 

Egestas  xi,  87    crastina  iii,  10 

Eget  vii,  71 

Egi  viii,  17 

Egisti  iii,  85.    iv,  66 

Egit  iii,  38 

Ego  i,  59 

Egregiuni  niunus  viii,  51 

Eheu  viii,  81 

Eia  ii,  04 

Eiarinon  ix,  12 

Ejecta  xiv,  160 

Elabitur  xiv,  123 

Elapsiim  opus  manibus  x,  2 

Elcctra  vera  viii,  51 

Elcgantiorquc  vii,  95 

Elegia  v,  31 


xlvi 


INDKX 


Elcgis  iii,  20 

Elcgos  levcs  xii,  95 

Elegosquc  sonaiites  vii,  iti 

Elephaiita  S  19.  viii,  03 

Elephantidos  xii,  43 

Elephas  plus  et  supplex  S  17 

Elidit  xiv,  177 

Eligam  ii,  48 

Klige  ii,  21.    .vii,  95 

Eiixus  balneator  iii,  7 

Elleboro  ix,  95 

Elpenora  xi,  82 

Eliidere  xiv,  202 

El^'siae  plaga;  vi,  58    pueliai  x,  24 

Elysias  domos  i,  94 

Eljsio  vii,  14     ab  agio  x,  101     canipo 

xii,  52 
Elysios  ix,  52 

Elysium  neiiius  vii,  40.    xi,  5 
Emam  i,  59.    iv,  72.    xi,  50 
Enias  ii,  20 
Eme  i,  3.  30.    xiii,  6 
Emendare  iv,  10.    vi,   Gl.    vii,  11.    xi, 

99 
Emere  i,  G7.    xi,  70 
Eraeret  xii,  33 
Emerita  i,  62 
Eiiieritaiu  puppim  x,  85 
Eincritos  anuos  vii,  63 
Eiuersas  Furias  nocte  Ditis  xii,  32 
Eniersit  xiv,  174 
Emi  ii,  44.  v,  58.  G2.  viii,  13 
Eiiiinet  xi,  100 
Eiiiis  iii,  62.  iv,  80.  vii,  16.  vii,  98.  xii, 

72 
Etuisit  S  14 
Emissas  hastas  xiv,  202 
Einisti  xii,  10 
Emit  ii,  20.  iii,  G2.  vi,  12.  50.  viii,  10. 

ix,  60.  X,  79.  97.  xi,  34,  xiv,  160 
Emitque  ix,  47 
Emittis  iv,  33 
Einitur  xii,  23 
Enio  iv,  26,  ix,  101.  x,  57 
Enita  iii,  52.    x,  3.  29.    xiii,  3.    xiv,  35 

doiiiuii  iii,  62.  xii,  66  noxix,3 
Eintas  iacernas  iv,  61 
Irlnitis  coinis  atcjuc  dcntilnis   xii,  23 
Kiiitor  vi,  82.  xii,  102 
Eiutorc'iii  xii,  06 

ImiiIos  V,  43.  xi,70  denies  xiv,  56 
lOiiitus  cinis  i,  56  iiiuiiii!>  x,  31 
Eiiiiingi  vii,  37 
En  i,  83 
Enalavit  ix,  41 
Kncaustiis  Pliaiitiion  iv,  47 
Encolpiis  i,  32.  v,  48 
Endroiiiida     xiv,    126        iKiefiiinam    iv, 

19 
I'.iidroMiis  xiv,  126 


Endyiiiion  x,  4 
Eniiu  i,  63 
Enniiis  v,  10 
Ense  S  7.  ix,  57 
Enses  medios  vi,  25  sdictos  i,  9 
Ensis  uterque  iii,  66 
Entelie  viii,  08 
Entcrocclaruni  x,  >56 
Enterocelas  implicitab  xi,  84 
Enteiocelicus  nnctor  xii,  70 
Enthea  turba  xi,  84 
EnthesB  inatris  v,  41 
Entlieata  turl)a  xii,  57 
Enyo  vi,  32  navalis  S  24 
Eo  iii,  46 

Eodem  iv,  84  vultu  xiv,  14 
Eois  arvis  viii,  26 
Eoo  Uiure  iii,  05 
Eosdem  viii,  52 
Eoiim  opus  viii,  36 
Epaphipresini  longaiu  viii,  52 
Ephebis  teneris  ix,  9 
Epbebo  ix,  37 
Epliebus  loseiis  vii,  80 
Ephesos  X,  68 
Ephippium  xiv,  86 
fjpidipnidas  seias  xi,  31 
Epigramma  iv,  23.  82.   vi,  65 
Epigrammala  i,  6.  64.  ii,  7.  iii,  69.    iv, 
49.  vii,  85.  viii,  IS.  62.    xii,  95    bre- 
viora  iii,  83  centum  i,  119  dulcia  vii, 
25  longa  i.  111.    vi,  65   nostra  ii,  77 
ter  ccntena  ii,  1   tiiginta  vii,  81  vivida 
xi,  42 
Epigrannnaton  i,2.  118 
Epistola  iii,  5 
Epistolisque  v,  61 
Epos  xii,  95 
Epotavcre  ii,  29 
Epoto  cquo  S  3 
Epidas  vii,  48 

E(pics  i,  104.  iv,  40.  v,  8.   17.    vii,  04. 
viii,  50.  X,  6.  76.  xi,  24.  xiv,  1.   122 
aiicnus  v,  19  CiHsarianus   x,  73    cer- 
tior  V,  23  clarus  vi,  58  conspiciendiis 
ix,  50   dcsidiosus  xii,  26    gratus  viii, 
15  Justus  iv,  67  Libys  x,  13  lotus  xii, 
70  ncc  male  notus  v,  13  onus  atavis 
rcgibus  xii,  4  rarus  x,  27  Tubcus  viii, 
50 
Equcstrem  censnni  v,  38 
Ivpiestris  dignilas  v,  8 
Equi  acris  vi,  38 
Equina  colla  xi,  84 
J'-quis  i,  50  bijugis  i,  13 
Iviiiilcni  xii,  14 
K(|uitcsr|ue  xiv,  120 
Kipiili  i,  12.  iv,  67.   v,  11   supeilx',  no- 

bill,  lociqiK'd  \,  '.i'l 
I'.ijiiitiqiie  Mi,  3 


IN    MARTIALl-M. 


xlvii 


Kqiiitibiis  vcrnis  i,  85 

Ei|ui!is  V,  27  ae.'ii  xi,  21 

Equitum  v,  41 

Equo  iv,  67.  v,  38.  viii,  21    acri  xii,  14 

epotoS  3    forti  i,  50  Htctoreo  xi,  104 

Ilyrcano  viii,  20    iiicdio  ix,  (59    iiudo 

xiv,  86  Sarniatico  \ii,  30 
I'lijiios  S  28.  viii,  44  dimidios  x,  2  lassos 

iii,  67  laiirigeros   vii,  8    nigms    x,  50 

ijuater  niissos  viii,  1 1 
E(]iiuni  V,  23  Massyleuni  ix,  23  sudan- 

tem  ix,  102 
Equus  xiv,  55  Astur  xiv,  199 
Erain  xiv,  202 
Erauius  xii,  15 
Erant  S  2 
Eras  i,  91 
Erat  i,  13 

Ereptae  virililatis  ix,  7 
Ercpto  Caleno  x,  35 
Ergo  i,  15 
Erigitur  S  2 
Erigones  xi,  69 
Eripuere  i,  49 
Eripuisse  i,  108 
Eris  i,  3 
Erit  i,  40 
Erilis  iv,  25 
Ero  iii,  13.    viii,  14.     x,  1.      xiii,    114. 

xiv,  181 
Eros  x,  80 

Erotion  v,  34.  37.    x,  61 
Errabat  vi,  50 
Errans  febris  iv,  81 

Erras  i,  67.    ii,  26.  83.    x,  90.    xii,  18 
Errasset  i,  22 
Errasti  xi,  18 
Errat  i,  54.  86 
Erres   i,  3 
Erret  x,  5-    xii,  97 
Error  ii,  8.    v,  49.    vii,  100 
Erubescat  xi,  15 
Erubestit  iii,  82.    vii,  20 
Erubui  viii,  17 

Erubuit  viii,  59.     x,  64.     xi,  16 
Erucae  iii,  75 
Erucam  unain  xi,  18 
Erudita  xii,  98 
Eruditiusqiie  iv,  87 
Eruditas  v,  24 
Eriiiit  \iii,  3.    xiv,  21.  79 
0       Enio  iii,  92 

Eruta  gemma  viii,  28 

Ervnianthe  xi,  69 

Erylhraa  alga  x,  10 

Erytliraji  dentis  xiii,  100 

Erytlincis  inpiliis  ix,3    facia  iiteia  in,  14 

vadis  viii,  28 
Erytlira;os  lapillo.s  v,  37    tiiumplioi-  viii, 
26 


Eryx  ii,  84    gravis  v,  6.'> 

Esi,42.     ii,  4.    iii,  30.     iv,  7.    v,  13. 

vi,  39.    vii,  38.     viii,  40.    ix,   3.    x, 

34.    xi,  16.    xii,  36.    xiv,  .58 
Esca  xiii,  87    callida  iv,  56 
'E(TxaTOKci\iov  ii,  6 
Esculane  vi,  74 
Ebculenta  prieda  vii,  20 
Esquilise  v,  23 
Esquiiiis  vii,  73 
Esse  S  3.  10.  12.      i,  5.    ii,  4.     iii,  73. 

iv,  31.    v,   3.    vi,  12.    vii,  69.    viii, 

39.    ix,   14.     X,  33.    xi,  45.     xii,  81. 

xiii,  44.  67.    xiv,  7.  09 
Esseda  i,  105 
Essedo  xii,  57    quinto  x,  104    tacente 

iv,  64 
Essedoque  xii,  24 
Essem  vii,  86.    ix,  13.     xiii,   103.    xiv, 

153 
Esseiiuis  xiv,  3 
Essc-nt  iii,  10.     iv,  51.     v,  20.    ix,  92. 

xiii,  45 
Esses  vi,  17 
Esset  i,  13.  37.    iv,  73.    v,  31.    vi,  21. 

vii,  4.    ix,  55.    x,  8.    xi,  61.    xii,  22. 

xiii,  73 
Eit  S2.    i,  10.     ii,  32.     iii,   30.     iv,  5. 

36.    V,  54.    vi,  15.    vii,  37.    viii,  6. 

ix,  4.    X,  13.    xii,  98.    xiii,  76.  xiv, 

174 
Esuriens  Gallus  xiv,  204 
EsLirit  ii,  51 
Esuritioiicin  i,  100 
Esuritor  iii,  14 
Et  S  2 
Etiam  vi,  64 
Etrusce  vii,  40 
Etrusci  vi,  42 
Etruscis  coioratis  x,  68 
Etrusco  vi,  83 
Etruscus  vi,  83 
Evadne  iv,  75 
EuboicaeSibjilae  ix,  30 
Euclides  cocliinatus  v,  35 
Eucti  vctiili  viii,  6 
Euganei  Timavi  xiii,  89 
Eiiganeos  Jacus  iv,  25 
Eiiganeas  eras  x,  93 
Euge  ii,  27 
Eviratior  v,  41 
Eiilogo  vi,  8 
Euni  V,  47 
Euiiteni  iii,  44 

Eunuchos  vi,  67.    x,  91    fleutcs  viii,  44 
Eiinuclr.is  iii,  82    dclicatus  iii,  58 
Evocati  iv,  4 
Evolvcre  vi,  85 
Eupheinc  iv,  8 


xlviii 


INDliX 


Europa  v,  74    picta  xiv,  180 

Europae  delicata;  iii,  20 

Europe  ii,  14 

Europen  S  16.    ii,  14 

Europes  tepidae  ii,  14 

Eurotas  ix,  7G 

Eur^'dicen  xiv,  165 

Eurysthea  ix,  66 

Eutychus  vi,  68 

Ex  S3 

Exactius  iv,  87 

Exactos  ix,  82 

Exagitata  iv,  66 

Exarsit  S  9 

Exarsitque  iii,  67 

Excalceatus  xii,  88 

Excavataj  vulvae  vii,  20 

Excedere  ii,  24 

Excelsae  domus  i,  71 

Exceptas  pilas  xii,  83 

Excideratne  iv,  11 

Excidit  i,  97.    viii,  56 

Exciduntque  iii,  91 

Excipe  ix,  59.    x,  64 

Excipere  xii,  60 

Excipiam  x,  82 

Excipiatque  vii,  12 

Excipient  xiv,  30 

Excipiet  iii,  5 

Excipis  i,  38 

Excipit  xii,  18.    xiii,  89 

Excipitis  X,  103 

Excise  jugo  vii,  27 

Excitat  xii,  87 

Excitata  xii,  98 

Excitatur  ix,  91 

Excitatus  viii,  14 

Excitet  viii,  64 

Exclamare  ii,  75.    x,  31 

Exclamas  xi,  39 

Exclainat  v,  52 

Excludat  iv,  42 

Excluderc  iv,  60 

Exclusis  omnibus  niolestis  ix,  91 

Excogitavit  xii,  88 

Excolat  vii,  28 

Excolit  iv,  56 

Excoluisse  vi,  52 

Excrucias  vii,  46 

Excruciat  vi,  71 

Exculta  fila  xii,  95 

Excultos  colles  i,  86 

Excusaris  iii,  18 

Excusatura  ii,  79 

Excuses  i,  71 

Excussa  togula  iv,  66 

Excussa  nianu  S  11 

Excussi  v,  39 

Excusso  sago  i,  4    vitro  iii,  55 

Excussus  xii,  14 


Exeat  X,  70 

Exerupio  periculoso  i,  28 

Exercet  iii,  58.    iv,  8.    xiv,  49 

Exeuntem  x,  78 

Exhasredavit  iii,  10 

Exhausto  inguine  xiii,  63 

Exhibitus  S  9 

Exhibuit  S  21 

Exiiilarant  viii,  50 

Exhortor  iv,  87 

Exierat  iii,  4 

Exigasque  viii,  64 

Exigat  iv,  83 

Exige  V,  71.  vii,  28 

Exigenti  v,  73 

Exigis  iii,  46.  93.     iv,  72.    vi,  20.    vii, 

77 
Exigisque  v,  80 
Exigit  xiv,  40 
Exigua  urbe  xiii,  112 
Exiguae    cateilaj    vii,  87    lucernae    viii, 

33 
Exiguam  ranani  x,  79 
Exiguis    manibus    x,   61      peliibus  xiv, 

190 
Exiguo  aere  ix,  44 

Exiguos  capiilos  xii,  83    penates  x,  28 
Exilii  v,  25 
Exiliit  S  12 
Exilium  S  4 
Exiniiae  alitis  xiv,  67 
Eximis  xi,  99 
Eximit  X,  56 
Exires  i,  1 

Exit  i,  49.    i,  88.    xi,  31.    xii,  11.  26 
Exitiose  vi,  21 
Exitum  vi,  78 

Exitus  V,  22.    viii,  43.    x,  66 
Exoleti  xii,  43 
Exoletus  iii,  82.    xii,  92 
Exonerare  ix,  87 

Exoneraturas  ventrera  nialvas  x,  48 
Exoneratus  v,  59 
Exorare  iv,  54.    xi,  60 
Exoras  ix,  18 
Exorat  i,  7.    vii,  54 
Exorata  Lesbia  vi,  34 
Exornant  iii,  19 
Exornent  xiv,  167 
Expectant  i,  16.    xi,  21 
Expectare  i,  47 
Expcctas  xi,  37.    xii,  42 
Expectat  iii,  58 
Expectato  rogo  iii,  95 
Expectent  x,  87 


Expectes  iii,  95. 
Expccto  iv,  40 
Expedit  X,  24 
Expcndit  ix,  60 
Expcritur  xi,  31 


ix,  4 


IN    MARTIALEM. 


xlix 


Experla  S  13.    vii,  58 

Expertuni  vi,  70 

Expiet  xi,  50 

Expingitque  vii,  83.    viii,  52 

Expirantis  scombri  xiii,  102 

Explicat  S2.    1,83.104.    iv,  54.    xiii, 

70 
Explicentur  viii,  4-4 
Expliccs  i,  100 
Explicituin  xiv,  I    librura  usque  ad  sua 

comua  xi,  107 
Explicuisse  i,  56 
Exploratores  focos  viii,  51 
Expositumque  ix,  CO 
Exprcssit  xiii,  113 
Expresso  imbre  xiv,  144 
Exprimere  v,  51 
Expriineret  vii,  37 
Exprimit  i,  110 
Expugnet  xiii,  123 
Expulit  viii,  75 
Expulsare  xiv,  46 
Exsecuisse  vj,  2 
Exsolvit  vi,  47 
Exspuit  i,  20.    viii,  57 
Exstructas  rates  v,  42 
Exstructos  toros  iv,  8 
Exstruit  ix,  76 
Exta  iii,  82.    xi,  57 
Extemporalis  v,  54 
Extendat  x,  5 
Extendere  xii,  6 
Extendit  iv,  8 
Externis  truucis  xi,  8 
E^^tincta  iii,  93 
Extinctam  lucernam  xii,  43 
Extinctum  caput  xi,  46 
Extirpa  vi,  56 
Extis  ix,  32 
Extra  V,  43 
Extremas  horas  iv,  73 
Extrerao   barathro  i,    88      loco    iii,    33 

subsellio  v,  14 
Extremos  rogos  x,  63 
Extretnumque  iv,  54 
Extuli  ii,  65.    v,  37 
Extulit  S  22 
Exue  xiv,  139 
Exuiraur  iii,  68 

Exuit  i,  106.    ix,  60.     x,  30.     xiv,  109 
Exul  X,  5.  34 
Exulat  S  4 

Exulis  ii,  24.    vii,  44.    viii,  32 
Exurit  iv,  81 
Exustam  cutem  xiii,  80 
Exuta  v,  7 

Exutusvc  pucr  pennis  labentibus  x,  4 
Delph,  et  Var.  Clas.  Iml. 


Faba  x,  48.    xiii,  9    pailens  v,  78 

Faba  pingui  vi,  93    victa  iii,  47 

Fabae  vii,  53.     x,  14 

Faba?quc  fressPe  iv,  46 

Fabainque  xi,  31.  xii,  72 

Fabcr  ix,  28.  69 

Fabiane  iii,  36.    iv,  5 

Fabianus  derisor  xii,  84 

Fabiorum  vi,  64 

Fabiosque  vii,  58 

Fabius  viii,  43.    ix,  10 

Fabricii  aratoris   xi,  2 

Fabricio  fido  i,  94 

Fabricioque  vii,  68    gravior  xi,  16 

Fabriciosqne  ix,  29 

Fabricius  x,  73.    xi,  5 

Fabrili  manu  xi,  84 

Fabrorum  x,  48.     xiii,  13 

Fabula   i,  91.    iii,    14.    ix,  46     dulcis 

xii,  52    prisca  S  5. 
Fabulas  v,  20 
Fabulaeque  lassse  xi,  1 
Fabulamur  iv,  61 
Fabulanteni  Canium  iii,  64 
Fabulas  x,  5 
Fabulla  i,  65.    ii,    41.     iv,  9.   82.    vi, 

12.    viii,  79.    xii,  94    cretata  ii,  41 
FabuUaj  vetuls;  viii,  33 
Fabulle  iii,  12.    iv,  88.    v,  35.    vi,  72. 

ix,  67.    xi,  35.  xii,  20.  22.  86 
Fac  i,  32.  47.    iii,   83.    iv,  45.    v,  39. 

56.    vi,  56 
Face  perpetua  x,  33 
Faceni  funereatn  viii,  43 
Facere  iv,  17.    vii,  95.    x,  100.    xii,  88 
Faceres  iii,  16 
Facerent  vii,  18 
Faceret  i,  86.    viii,  75.  81.    ix,  9.     xii, 

63 
Faceretis  xi,  60 
Faces  xii,  42    sajvas  S  7 
Facetum  carmen  vii,  26 
Facetus  praeco  i,  86 
Facetias  x,  35 
Faciam  ii,  93.    iii,  38.  83.    iv,  72.    vii, 

77.    ix,  51.    X,  10.    xi,  20.     xii,  61 
Faciamus  xii,  26 

Faciant  ii,  34.      iv,  79.    ix,  23.    x,  104 
Facias  ii,  7.    iii,  44.  71.    iv,  23.  40.    v, 

56.  vii,  24.    viii,  20.    xi,  55.  81.  98. 
xii,  34.  44.    xiv,  39 

Faciat  ii,  47.   73.     v,  63.    vii,  10.     ix, 

57.  X,  47.    xiv,  84 

Facie  viii,  33    ingenua  iii,  33 
Facieque  xii,  64 
Mart.  g 


I 


INDEX 


Facieiii   ii,  87.    iii,  51.  87.  89.    ix,  100. 

X,  66.    xi,  102    calvani  iii,  74    forino- 

sam  iii,  3 
Facient  ii,  IG.  x,  48 
Facies  i,  14.  v,  16.  46.  78.  vi,  51.    vii, 

18.  ix,  18.  25.  38.  77.  x,  17.  xii,  23. 

87  alba  iv,  79  grata  vii,  25  imperio- 

sa  vi,  23 
Faciei    iii,  46.    iix,  46.    x,  10.    xi,  78. 

xiii,  3.  xiv,  25.  70 
Facile    i,  19.    vii,  85.    xi,  56.    xiii,  48. 

xiv,  125. 
Facilem  S  19  puellam  i,  58 
Faciles  aquas  S  20  Dei  i,  104.  xii,  6 
Facilesquc  vi,  43  puellie  iii,  69 
Facili  vii,  67  cervice  S  23  cursu  x,  104 

pretio  X,  36  sanijiiine  i,  9 
Facilis    ix,  33    xii,  47    convictus    x,  47 

gallina  xiii,  62    hortus  iii,  58   taurus 

V,  31 
Facilisque  ii,  84.  xii,  62 
Facimus  i,  45.  v,  59.  ix,  51 
Facinus  i,  91.  ii,  66.  iii,  19.  60.  x,  50. 

xi,  70.  91    iiiagiiuni  xi,  93 
Facis  i,  9.  47.  90.    ii,  7.  8.  15.  77.    iii, 

28.  30.    iv,  7.  40.  47.  v,  38.    vi,  22. 

65.  vii,  8.  30.  62.  85.  100.    viii,  16. 

38.  74.  ix,  51.  71.  x,  10.  14.  20.  25. 

33.  xi,  87.  xii,  4.  21.  40 
Facisque  xi,  24 
Facit  S  17.  i,  18.  49.  52.  60.  ii,  17.  19. 

iii,  37.  iv,  71.    v,  56.  65.  79.  vi,  46. 

vii,  17.  24.  viii,  24.  62.  ix,  47.  66.  x, 

45.90.     xi,  18.  19.  31.     xii,  55.  88. 

xiii,  1.  3.  xiv,  16.48.  93.124 
Facitque  viii,  52 
Faciuntii,  16.  iii,  75.  v,  52.  vi,  40.  viii, 

4.     ix,  71.      X,  47.  SO.    xi,  22.     xii, 

97 
Facta  S  14.  21.  i,  44.  ii,  20.  27.  72.  iv, 

48.    vi,  15.    vii,  61.   viii,  45.  77.    ix, 

102.  X,  57.  xi,  26.  70.  xiii,  127.  xiv, 

119  corona  de  turdis   xiii,  51   litera 

Erytlira;is  iapillis  ix,  14 
Factain    i,  28.   vi,  00 
Facti   iii,  95.    iv,  64 
Facto  opere  iii,  58 
Factum  ii,  72.  iii,  11.  22.  iv,  21.  v,  44. 

vii,  80.   viii,  34.  x,  77.  xi,  55 
Factus    i,  104.  109.  iii,  24.  36.    iv,  51. 

69.  V,  51.  vi,  39.  vii,  64.  x,  90.  102. 

xii,  82 
Facunda     Corduiia     i,  02    pagina     ix, 

78 
Facunda;  pcnlis  vii,  32 
Facunde  .luvenalis  vii,  91    minister  vii, 

74  Sexlc  V,  5 
Facundi  vii,  15    aniici    viii,  28.     x,  73. 


CatuUi  v,  30    Ciceronis  xi,  48    .^Eli- 
tani  xii,  24   Maronis  xiv,  185  Propeni 
xiv,  189  Restituti  x,  87    Senecae  vii, 
45. 
Facundia  viii,  70. 
Facundo  iv,  23.  ix,  27  ore  vi,  64  Plinio 

X,  19 
Facundos  versus    xii,  43 
Facundus  Stella  xii,  3 

Faece  iv,  4.  viii,  14.  x,  48.  xi,  56.  xii, 
83 

Fajnius  i,  115.  117 

Fa3x  i,  27.  104 

Fagina  uiensa  ii,  43 

Falce  vi,  10.  xi,  18  indocta  vi,  73  per- 
acuta  iii,  24 

Falciferi  seiiis  xi,  6  Tonantis  v,  16 

Falerna  iii,  77.  viii,  56.  ix,  23.  xiv,  170 
fusca  ii,  40  mixta  vii,  27.  x,  66  musta 
xiii,  120  nigra  viii,  56 

Falerni  v,  64.  x,  36  diluti  i,  107  nigri 
xi,  8.  50 

Faleruo  viii,  17  annoso  vi,  27  ardenti  ix, 
74.  xiv,  113  infuse  i,  72  monte  xii, 
57  vctulo  i,  19.  viii,  77.  xi,  26 

Falernura  i,  19.  xii,  70.  xiii.  111  im- 
mortale  ix,  94.  xi,  36  nectaieum  xiii, 
108 

Falisco  ventre    iv,  46 

Fallat  v,  4 

Fallax  i,  104.  viii,  59.  xi,  73  arnica  v, 
42  ancilla  xi,  50  hamus  iv,  56  Li- 
chas  ix,  06  Nile  x,  26  virus  vi,  93 
Ulysses  iii,  64 

Fallere  v,  31.  vi,  2.  viii,  48.  xii, 
14 

Falleris   iii,  62.  xiv,  9 

Falli  ix,  39 

Fallis  ii,  25.  iii,  43.   iv,  42 

Fallit   viii,  51 

Fallitur   i,  29.  xiv,  218 

Falliturque   vi,  70 

Falsa  mors  vii,  47 

Falsa  crucc  S  7  iniagine  iv,  53 

Falsasque  vii,  54 

Falsus  scriptor  iii,  20 

Falx  ex  ense   xiv,  34 

Faiiia  S  i,  5.  6.  i,  22.  30.  .50.  70.  iii,  91. 
95.  V,  10.  25.  vi,  64.  vii,  6.  12.  viii, 
3.  28.  73.  ix,  29.  44.  72.  xi,  9.  xii, 
95  carior  viii,  18  loquax  xii,  4  max- 
ima ix,  102  minor  iv,  75  nigra  x,  3 
jiar  i,  112  secunda  vii,  27  vera  vii, 
88  victnra  v,  15 

Fania  xi,  41  sciente   viii,  38 

Fama;  v,  56.  vi,  56.  60.  00.  vii,  12.  51. 
viii,  70  antiqna;  S  7  bon.x  vi,  60  po- 
lentis  vii,  12 


IN    MARTI ALKM. 


li 


Famffique  v,  25 

Famam  i,  9.  20.  67.   v,  GO.  \iv,  189 

Famaque   i,  40.  94.  x,  103 

Fame  i,  100.    ii,  34.    iii.  .38.  v,  77.  xii, 

32.  lenta  i,  79 
Fameni  iii,  22.    xii,  26.    xiii  53  inopem 

xiii,  1  mundam  iii,  58 
Fames  i,  60.  iii,  7  preliosa  x,  96 
Fami'.iae  i,  85 
FamoscB  moechss  ii,  47 
Famuli  Rheni  ix,  2  peccantis  xiv,  68 
Faniulis  v,  3 

Famulos  iii,  95.  iv,  90.  ix,  81 
Faraulum  ix,  29.  67  ncmus  vj,  76 
Famulus  i,  102.  vii,  80.  xiv,  216  nota- 

tus  iii,  21 
Fanniiis  ii,  80.   x,  56 
Fauum  iii,  47 
Far  xiii,  8 
Fari  ix,  28 
Farina  nigra  ix,  3 
Farina  dulci  xiii,  62 
Farinam  viii,  16 
Favis  ix,  28 
Farre  iii,  58 
Farris  iv,  40 
Farrisque  x,  14 
Farta  Ceres  iii,  58 
Fartus  torus  viii,  44 
Fas   iv,  71.  79.    vi,  65.  vii,  2.  8.  44.  67. 

viii,  32.  xii,  6 
Fasces  annuos  viii,  72  calamorum  xiv,  38 

bis  senos  viii,  66  s»vi  xi,  98 
Fascia  xi,  104.  siv,  159    pectoralis  xiv, 

134   putris  V,  62 
Fasciato  trunco  xii,  57 
Fascibus  bis  senis   vii,  63    laurigeris   x, 

10 
Fastidia  i,  4.  ii,  61.  xiii,  17 
Fastidierit  v,  44 
Fastidire  iii,  31 
Fastidis  iii,  76 

Fastis  purpureis  xi,4.  xii,  26 
Fastorum  viii,  2 
Fastosffi  maechse  x,  13 
Fastosum  garum  xiii,  102 
Fastus  i,  71.    iii,  82.  iv,  29.  46.    vii,  39 

personati  xi,  2  perfidos  iv,  14  quevu- 

los   xii,  75 
Fatai,  37.  ii,ll.    iv,  60.   v,  10.  vi,  63. 

vii,  44.    ix,  83.     xi,  33.  67.  91     bona 

ix,  87    crudelia,   iv,  18     fcsUnala   ix, 

88    la;ta  et  sera  x,  71    qualia   xi,  69 

tristia  i,  79 
Fatebafur  xii,  32 
Fatenuir  ii,  3 
Fatentur  ix,  84 
Fateori,  91.    ii,  28.    iii,  12.    v.  13.  27. 


ix,  102.  x,75.  xii,  48.    xiii,  103.  114. 
Fatere  iii,  4 

Fateri  vi,  76.  x,  5.  83.  xii,  15 
Fateris  i,  28.  vi,  22.  viii,  31 
Fatetur  vi,  39.  xii,  75 
Fati  ii,  65.  iv,  35.  x,  16.  xii,  11    ingen- 

tis  i,  52 
Fatigant  xii,  18 
Fatigas  i,  61 
Fatigat  i,  105 
Fatigcs  vi,  84 
Fatiget  vii,  60 
Fatis   i,  79.    vii,  47  duris    ix,  87     savis 

xi,  82 
Fate  nobilinre  raori  xi,  69 
Fatorura  vii,  47  pcssimorum    v,  37 
Fatua  iii,  72 
Fatuae  betre  xiii,  13 
Fatuain  Pelorida  x,  37 
Fatuas  placentas  xi,  31 
Fatuasque  mariscas  vii,  25 
Fatuc  iv,  72 
Fatiii  cunni  vii,  IS 
Fatuc  vi,  8 
Fatuos  xii,  53 
Fatum  i,  43.   iv,  11 
Fauce  madida  vii,  37 
Fauces   iii,  18.    vi,  41.    xi,  86  indignas 

i,  79      - 
Faucibus  vii,  49  priiuis  ii,  17 
Fave  X,  2 

Favente  invidia  v,  6 
Faventinus  ii,  74 
Faventis  unda;  x,  104 
Faveie  vii,  51 
Faves  xiv,  131 
Favet  ix,  66.  69 

Favete  vii,  22  Unguis  ct  votis  x,  87 
Favi  Siculi  xiii,  105 
Fnvilla  tenui  xi,  52  tristi  iv,  44 
Favilias  ardentes  i,  43 
Favis  iv,  13  dulcibus  i,  44 
Fauni  niadidi  ix,  62 
Faunis  viii,  50 
Fauno  Antenoreo  iv,  25 
Faunorum  x,  92 
Favor  X,  50  arbiter  vii,  72 
Favorc  note  vii,  26 

Favos  Cecropios  xiii,  105  Siculos,  ibid. 
Fauste  xi,  C4 
Fausti  ii,  14 
Faustine  i,  20.  115.  iii,  25.  39.  47.    iv, 

10.  57.     V,  32.  36.  71.    vi,  7.  .53.  GO. 

vii,  12.  80.  viii,  41.  x,  51 
Fauslini  iii,  2   nostri  iii,  58 
Fax  iii,  93 

Fcbreiv,  81.  vi,  31.  x,  77 
Febrem  ii,  16.  40.  v,  9 


lii 


INDEX 


Febres  tetricee  vi,  70 
Febricitantem  xi,  98 
Febris    xii,  17    errans  iv,   81   quartana 

X,  77 
Fecerat  i,  22.  48.  108.  xi,  39.  xiii,  74 
Fecere  i,  19.  vi,  69 
Feceris  ix,  39 

Fecerit  vii,  34.  viii,  30.  xiv,  203 
Feccrunt  i,  19.  iv,  46 
Feci  i,  14 
Fecinius  iv,  61 
Fecisse    i,   9.    v,   50.    vii,  90.    ix,  16. 

29 
Fecisset  ix,  41 
Fecisti  iv,  66.  viii,  74 
Fecit  ii,  14.  vi,  8.  73.  93.    vii,  57.  viii, 
41.  73.  78.  ix,  60.  77.  99.    x,  75.  77. 
79.     xi,  84.    xii,  18.  65.      xiv,   182 
centum  aiiiphoras  aqure  ix,  99 
Fefellit  i,  110.  v,  49 
Felicem  ii,  19 

Felices    x,  5.  6.  30    amici  iii,  37    Baias 
vi,  43    nugas  vi,  64    recessus  vi,  43 
sylvas  xiv,  89 
Felicibiis  hortis  xiii,  20 
Feliciuiu  i,  50 

Felix    i,  27.  62.  102.    iv,  75.    v,  6.    vi, 
28.  79.  vii,  2.  8.  viii,  46.    ix,  18.  21. 
43.  57.    X,  78.  101.     xiii,  125.     xiv, 
122  Antonius  x,  23     Aquileia  iv,25 
area  viii,  65  autimmus  xiii,  113  dex- 
tera  ix,  62  gloria  viii,  55.  x,  89    lec- 
tuliis  X,  38    litera   vii,  45    lux  ix,  53 
opus  laborque    ix,  45    Pomona    i,  50 
purpura  viii,  8.  68  pustula  viii,  51  ro- 
sa  vii,  89    tellus  ix,  17     tutela    v,  1 
vetusque  sodalis  ii,  30 
Fellaret  ii,  61 
Fellas  ii,  33.  50.  89.  iii,  82 
Fellat  ii,  73.  iii,  8^.  iv,  85.  vii,  10.  67. 

ix,  5.  xii,  80 
Fellafor  xi,  60.  xiv,  74 
Fcliatori  xi,  30 
Fellalorque  xii,  59 
Fellatoruni  xi,  95 
Fclle  X,  48 
Fcllis  amari  vii,  25 
Femur  vi,  75  femurque  pulli  ii,  37 
Fenestra  culta  Latia  nuru  x,  6    Subura- 

na  xi,  61 
Fenestra  viii,  14.  xi,  18 
Fenestras  ix,  47 
Fenestris  i,  87 
Fer  viii,  82 
Fera  S  12.  13.  iii,  19 
Fera  btila  x,  64  nionstra  vii,  38.  ix,  67 

pra.-lia  S  28  sus  S  14 
Fera  dclccta  i,  61 


Fera;  .TEtoJa;  vii,  27    ficta>  iii,  19    mag- 
na; S22 
Ferffique  ix,  72 
Feram  (a  fero)  iv,  76.  x,  82 
Feram  viii,  55  viii,  obstantem  iv,  59  te- 

nuem  vi,  15 
Ferant  S  1.  viii,  75.  xiv,  12 
Ferarum  matutinarum    xiii,  95  pecudum 

S21 
Feras  S  11.  23.  28.  i,  23.  50.  x,  19.  xiv, 
166  Floralicias  viii,  67  spectatas  viii, 
78  stultas  iv,  56 
Feras  (a  fero)  iv,  79.  xi,  73.  xiii,  15 
Ferasque  v,  80 
Ferat  iii,  44.  iv,  75.  vi,  25.  vii,  72.  80. 

viii,  43.  X,  87.  xi,  24.  84.  xiv,  81 
Feratquc  x,  80 
Fercula  ix,  82  prima  iii,  50 
Ferculis  xi,  31. 
Fere  vii,  48 
Ferebas  ii,  6 
Ferebat  vi,  80 
Ferenda  ii,  37 

Ferentis  focuni  amphorEe  xii,  32 
Feret  iii,  46.  viii,  3.  xi,  31.  xii,  84.  xiv, 

200 
Feretur  x,  78 
Ferl  regis  S  2 
Ferias  v,  80 
Feriatus  iii,  47 
Feriisque  Saturni  xii,  82 
Ferire  v,  24 
Feris     S  10     Niliacis  v,  65    timidis  iv, 

74 
Ferit  S  3 

Fcritas  ix,  72  immota  v,  31 
Feritate  revcrsa  ii,  75 
Feritatis  S  18 
Feritur  xiv,  94 
Ferocis  apri  ix,  58 
Fcror  ix,  29.  xiv,  61 
Fcrox  Lucina  S  12  RlicEcus  viii,  6  virgo 

xiv  179 
Fcrranienta  tonsoria  xiv,  36 
Ferre  i,  5.    26.  108.     ii,  75.    iii,  4.    iv, 
20.  V,  77.  vi,  58.  vii,  12.  53.  viii,  68. 
75.  ix,  21.46.  102.  x,  10.  xi,  39.  xii, 
26.  99.  xiii,  2 
Fcrrea  claustra  x,  28 
Fericm  xii,  63 
JVrres  iii,  22.  ix,  73 
Ferret  S  15.  ii,  1.  viii,  6.  xii,  71 
Ferrous  xi,  27 
Fcrri  vi,  77.  ix,  71 

Fcrro  ii,  45.  iii,  24.  iv,  55.  vi,  52.  ix, 
32.101.  xii,  18.  xiv,  21  curvo  xiv, 
51  librato  S  13  stricto  v,  50  tecto  S 
11 


IN    MARTIALEM, 


liii 


Ferrum  i,  43.  50.  47.  iii,  91,  ix,  C2.  xi, 

84 
Fert  iii,  58.  viij,  33.  x,  30 
Ferturi,  105.  v,  33.  vii,  88.  x,  56.  xiii, 

61.  xiv,  75 
Fervens  xii,  91  balneum   iii,  25  cicer  v, 

78  Julius  X,  62 
Fervent  ii,  64.  iv,  57 
Fervente  Cancro  x,  58 
Ferventes  currus  S  28 
Ferventis  auri  saccos  graves  quindecim 

X,  74 
Fervet  i,  54.  iii,  47.  iv,  60 
Fervida  pusula  xiv,  167 
Fervidique  fluctus  vi,  42 
Ferulffi  xiv,  80 
Feruheque  tristes  x,  62 
Ferulis  xi,  39 

Ferum  Jeonem  S  18.  Martera  vi,  25 
Ferunt  iii,  58.  v,  78.  vii,  31.  xii,  3 
Ferantur  vi,  60.  x,  5 
Fescennia  gravis  i,  88 
Fessis  xii,  57 

Fessus  S  25.  ix,  68.  x,  30 
Festa  convicia  vii,  8  convivia  iv,  55  cu- 

lina  vii,  27 
Festce  raensae  xi,  65 
Festina  iii,  2 
Festinant.  xii,  29 
Festinat  xii,  75 
Festinata  cura  x,  2    fata  ix,  87    umbra 

x,  61 
Festinatas  coronas  xiii,  127 
Festinate  v,  10 
Festinatis   annis   vii,  40    libeilis   ii,   91 

pensis  ix,  77 
Festinavere  S  3 
Festinavlt  S  3 
Festive  vi,  44.  xii,  45 
Festos  Lares  iii,  58 
Festosque  lusus  i,  1 
Festus  i,  79 
Flam  xii,  93.  xiv,  151 
Fiant  ix,  38 

Fias  vii,  92.  x,  82.  xii,  93.  96.  xiv,  131 
Fiat  ii,  42.  66.    iv,  65.  vi,  27.    viii,  82. 

ix,  4.  54.  94.  X,  59.  xi,  30!  xiii,  17 
Fibris  iii,  24 

Fibula  xiv,  215   grandis  vii,  82 
Fibuiam  xi,  72 
Fibulasquc  v,  41 
Ficedula  xiii,  49  cerca  xiii,  5 
Ficelias  veteres  vi,  27 
Ficetum  xii,  33 
Fici  LibyciE  vii,  53 
Ficos  i,  66.  vii,  71 
Ficosa  filia  vii,  71  uxor  vii,  71 
Ficosi  juvenesque,  scnesqiie  vii,  71 
Ficosus  uiaritus  vii,  71 


Ficta  S  21.  viii,  6  luto  Prometlieo  x,  39 

pocula  xiv,  108 
Fictee  feras  iii,  19 
Fictilibus  v,  59  Tuscis  xiv,  98 
Fictiiis  Hercules  xiv,  178    Matella  xiv, 

119 
Fictos  capillos  vi,  57 
Fictum  v,  78 
Ficus  i,  66.  iv,  52.  xiii,  28.  49.  xiv,  86 

Chia  xiii,  23  gelata  iv,  46    lippa  vii, 

20 
Fida  vii,  2  raanus  i,  102 
Fidae  amicitiae  pectus  ix,  15 
Fide  i,  49.    xiv,  123    perpetua   xii,  49 

suniraa  vi,  89 
Fidem  S  5 

Fidenas  veteres  iv,  64 
Fidentine  i,  30.  39.  54.  73 
Fides  i,  14.  v,  19  certior  vii,  52    longa 

i,  16  prisca  S  6.  i,  40  vara  x,  78  recta 

xii,  6  sancta  ix,  85.  x,  44 
Fidesque  xii,  97 
Fidiculaj  v,  51 
Fidioque  ii,  43 
Fidissiraa  Lydia  xi,  69 
Fido  Fabricio  i,  94 
Fidoque  v,  19 
Fiducia  iii,  38  major  vii,  6 
Fidus  vii,  74  homo  iv,  5 
Fieres  viii,  60 
Fieret  xiv,  35 
Fieri  i,  55.  67.  ii,  16.  19.  31.  53.  iii,  2. 

74.    iv,  62.  70.    vi,  50.  65.    vii,  34. 

viii,  53.  72.  ix,  59.  x,  66.  xi,  42.  55. 

xii,  48 
Fies  xii,  36 
Fiet  iv,  83.  v,  16.    vii,  38.  98.  viii,  48. 

ix,  88.  X,  70.  xi,  55.  xiii,  54.  xiv,  44. 

123.  127 
Figat  xiv,  24 
Figendas  i,  50 
Figet  i,  61 
Figis  ix,  57 
Figitis  iii,  67 

Figuli  xiv,  176  Sagunti  iv,  46 
Figura  certa  i,  54  prima  infantis  ix,  75 
Figurai  xii,  43 
Figuras  dulces  xiv,  222 
Fila   vi,  3.  xiii,  18    aurea   vi,  3  exculta 

xii,  95  resecta  xi,  52  rupta  xi,  36 
Filia    iv,  9.  v,  1.  vi,  09.    x,  65.  07.  98. 

xi,  2.  xiii,  103.  xiv,  90  ficosa  vii,  71 

grandis  vii,  10  improba  xiii,  57   rudis 

vii,  95   tota  xi,  4 
Filia  Picenae  venio  Lucanica  porcaj  xiii, 

35 
Filios  i,  85.    xi,  31    tonsos,   liorridulos, 

nides,  pusillos  x,  98 
rilium  \ ,  ."»0.  vi,  39 


iiv 


INDEX 


Filius  vi,  39.  04.  xii,  53.    xiv,    1     tristis 

viii,  44 
Filo  giacili  viii,  33 
Findit  x,  2 

Fine  ii,  14.  iii,  40.  v,  79.  ix,  70 
Fines  xi,  18.  xii,  97 
Fingente  vii,  24 
Fingentem  vii,  09 
Fingere  v,  51.  vii,  39.  xii,  93 
Finges  v,  78 
Fingis  ii,  04.  82.  ix,  30 
Fingit  viii,  24 
Fingitur  xiv,  210 
Finiantur  x,  5 
Finiat  v,  G 
Finieram  viii,  3 
Finiie  S  20.  xiv,  1 
Finis  iv,  8.  viii,  3 
Finit  xiii,  30 
Finitur  x,  1 
Finitus  viii,  77 
Finxerat  ix,  40 
Finxerunt  vi,  04 
Fio  X,  42 

Firma  manus  xiv,  30 
Fiscina  rustica  i,  44 
Fistula  xiv,  03  sera  ix,  62 
Fiti,  17.  vi,  11.  xii,  17 
Fiunt  ii,  5.  v,  8 
Fixisset  S  12 
Fixit  x,  15 

Fixus  ix,  57  annulus  ii,  00 
Flabello  prasino  iii,  82 
Fiacce  i,  58.  00.  77.  99.  iv,  42.  49.    vii, 

82.     viii,  45.  50.    ix,  34.  50.   91.    x, 

48.    xi,  27.  80.  95.    100.  101.     xii, 

74 
Flacci  Caiabri  viii,  18 
Flaccilla  v,  30 

Flacco  i,  02.  108.  xi,  104.    xii,  4 
Flaccus  vii,  87 
Flageila  iii,  94  crucnfa  ii,  17 
Flagcllat  ii,  30.  v,  13 
Flageiicnt  iv,  42 

Flageilo  i,  105.  xiv,  55  assiduu  vi,  40 
Fiageiiiin)  xiv,  55 
Flagitiuin  xii,  77 
Fiagra  xiv,  79 
Flagrat  vii,  80.  xii,  52 
Flagravit  x,  86 
Flagrct  vii,  27.  20 
Flagrorum  viii,  23 
Flaiiiiiiia  via  x,  6 
Flamiriia;  iv,  04.  vi,  28 
Flaiiiiniaiii  ix,  58.  xi,  13 
Flaiiiinia(|uc  viii,  75 
Flaniina  xi,  93  iiiipia  v,  42 
Flainiiia  Icvi  xiii,  33   Icmii  vi,  42 


Flainmas  viii,  30.  xi,  43  Scjthicas  xii,  15 

Flammatffi  toga)  v,  19 

Flammea  xi,  78.  5cii,  42 

Flamraeo  leone  x,  02 

Flanimis  S  19.    i,  22.  108.    iv,  44.    75. 

xiv,  41  clausis  xiv,  61   iniquis  x,  59 
Flare  xi,  3 

Flaret  ciim  December  vii,  37 
Flatus  stridentes  iniqui  A(juilonis  x,  82 
Fiava  V,  08   clirysendeta    ii,  43    vcllera 

ix,  62  inoneta  xiv,  12 
Flavaque  i,  56 
Flavas  Chias  vii,  31 
Flavescere  ix,  24 
Flavescit  vii,  G7 
Flavia  tenipla  ix,  4.  35 
Flavia;  gcntis  ix,  2 

Flavo  nietallo  viii,  51  pulvcrc  xiv,  71 
Flavoruui  Usipioruni  vi,  60 
Flavos  xii,  05 
Fleas  vi,  28 
Flebat  vii,  47.  viii,  56 
Flebiiis  X,  61   uxor  x,  97 
Flecte  i,  71 

Flectere  viii,  32.  xi,91 
Flectit  xiv,  173 
Flens  xi,  71 
Flentem  xi,  99 

Flentes  amicos  i,  79  eunuchos  viii,  44 
Flentibus  ramis  iv,  59 
Flcre  xi,  91 
Fles  iv,  48.  vi,  28 
Flet  i,  34.  69.  xiv,  75 
Flete  vi,  08 
Fletibus  x,  26.  71 
Fletu  vi,  85 
Flcverat  viii,  56 
Flevi  ix,  87 
Flcvit  vii,  14 
F'levitque  v,  48 
Flcxa  coma  nitidus  x,  65 
Flexos  ordinc  crincs  iii,  63 
Flora  rustica  v,  22 
Flora}  vi,  27  dclicatcc  x,  92  jocosn^   i,  1 

odora;  vi,  80 
Floralia  i,  36 
Floralicias  fcras  viii,  67 
Flore  ix,  61   |)crpetuo  iv,  45 
Florca  scrta  viii,  77 
Florentes  genas  iii,  0  vullus  ix,  75 
Florco  graniine  ix,  91 
Flores  Atticos  ix,  12 
Floret  iii,  05 
FU)rida  Hybla  ii,  40 
Floruit  viii,  28.  x,  80 
Fluctibus  iv,  0!.  ix,  41 
Fluclns  vi,  34.  xii,  50.  xiv,  181    fervidi 
vi,  42 


IN    MARTIALRM, 


Iv 


Fluctu  tenui  iv,o5 

Fliienteni  sylvam  xi,  41 

Fluere  iii,  55 

Fluil  iv,  GO.  ix,  100 

Flunicn  ductile  xii,  31 

Fltiniina  pigra  Lethes  x,  2    prima  S  3 

Flumineo  gurgitc  iv,  GCi 

Fliiiiiineosque  lacus  x,  58 

Fluniinis  x,  51 

Fluiint  i,  IG 

Fliixit  iv,  59.   viii,  32 

Fluxo  spadone  v,  41 

Focale  xiv,  142 

Foci  inculti  iv,  66 

Focis  vi,  73.  vii,  27.  viii,  40.    x,  24.  25 

sacris  i,  22  Sanctis  ix,  32 
Foco  nudi)  viii,  67  Velabrensi  xi,  52 
Focos  explorafores  viii,  51  lassos  viii,  30 

sacrileges  ix,  62 
Focum  i,  50.  56.  v,  50.  xii,  32.  xiii,  32 

serenuin  iii,  58 
Focus  i,  93.  ii,  90.  x,  96.  xi,  32  cultiis 

xii,  18  perennis  x,  47   tristis  xi,  57 
Foe usque  x,  44 
Foderat  S  7 
Fodiain  i,  93 
Fodiatur  vii,  102 
Fodit  vi,  32.  x,  16 
Foditque  vi,  74 
Foecunda  xi,  53 
FoECundam  hydram  ix,  102 
i'oeda  gaudia  ix,  42  probra  x,  3 
Fcedandos  mares  ix,  9 
Fcfidasti  ii,  83 
Foedere  sacro  i,  94 
Foedique  lucri  viii,  48 
Fccdiores  viii,  79 
Foedius  i,  11 
Fcedo  crimine   ii,  5(i 
Foemina  vi,  40.  vii,  18.  viii,  12.  xj,  87. 

sola  xii,  97 
Foemina  xii,  96 
FcEniinas  Rhodias  iii,  58 
Fceminca  maiiu  S  6 
Fcemineam  cherson  xiv,  88 
Foemineas  cathedras  iii,  63 
Foeminei  generis  xi,  47 
Foeiiiineis  cathedris  xii,  38    catcrvis  xi, 

47  complexibus  xi,  78 
Foeminco  barathro  iii,  81 
FoBmincGS  reeessus  vii,  35 
Foeniineum  vii,  69  corpus  viii,  68    Her- 

maphrodituni  vi,  68 
Fociieiat  i,  77.  86 
Foeiicrator  ii,  44 
Foeno  iii,  47 
Focnorc  iv,  90 
Fccinini  xiv,  102 
Foctcre  i,  29.  v,  1 


Foctura  S  14    rudcra  vii,  31     vagicntcm 

iii,  58 
Folia  v,  4 
Foliata  xiv,  110 
Foliati  xi,  27 
Folio  xiv,  146 
Folium  viii,  33.  xi,  18.  31 
Folle  xiv,  45.  47 
FoUem  laxum  xii,  83 
FoUis  iv,  19.    vii,  32.    xiv.  47    laxi  iv, 

19 
Fons  Castalius  xii,  3    vivus  ii,  90 
Fonte  vi,  47      averse  iv,  31      puro  vi, 

47    vicino  ix,  19 
Fontes  ix,  59.    x,  51.    xii,  31.  xiv,  174 

rudes  vi,  42    sacri  iv,  57 
Fontibus  pumiceis  iv,  57 
Foiitis  vi,  47 
Fora  ii,  64.     vii,  27.     x,  28.      xiv,  135 

x,51 
Foras  xi,  2.  104 
Forcipibus  supinis  vii,  95 
Foreni  v,  39.    xiii,  103 
Forent  xiii,  28 
Fores  i,  26    geminas  vii,  18 
Foret  S  27.     i,  100.  109.    vi,  30.      viii, 

30.    ix,  9.    xiii,  71.  xiv,  202 
Fori  vii,  64 
Forique  vi,  64 

Foribus  vii,  62.    ix,  47.  xi,  45 
Foris  ii,  53.  69.    vi,  94.    ix,  11.    xii,  19 
Forma  ix,  104    prima  ix,  77 
Forma  iii,  91.  vii,  100 
Formas  viii,  46.    ix,  17.  xi,  53 
Formseque  \'\,  29 
Forma  tarn  vi,  13 
Forraatur  vii,  84 
Formia;  temperatag  x,  30 
Formianos  dies  x,  30 
Formica  vi,  15.    xi,  18 
Formica  i,  116 
Formicae  iii,  93 
Formosa  iii,  76.    viii,  79    Nemesis  viii, 

73    Phyllis  xii,  65    uxor  ix,  67 
Formosam  v,  45.     viii,  49.  53     carnem 

xi,  102     faciem  iii,  3      Glyceren  xi, 

40 
Formosior  Inx  x,24 
Forraosissiuia  viii,  53 
Formoso  corpore  iii,  3 
Formo'^os  xii,  49 
Formosus  v,  29.    vii,  29.    x,  12    Caesar 

pulverc  Arctoi  belli  viii,  05 
Fornice  i,  35 
Fornicem  xi,  61 
Fornicis  nigri  xii,  61 
Fornix  clansus  x,  5 
Foro  vi,  77.    vii,  63  Cornell  iii,  4    tri- 

plici  iii,  38.    viii,  44 


Ivi 


INDEX 


Foroque  viii,44 

Forsan  iv,  14.      v,  28.  60.      vii,  68.    x, 

75.    xii,  5 
Forsitan  v,  19.  vii,  51.    viii,  32.  38.63. 

X,  104.    xi,  7.    xii,  18 
Fortasse  i,  19.     iii,  1.  42.      v,  IS.     ix, 

23.  xiii,  51.  56 
Forte  i,  5.  54.     ii,  1.  30.  44.     iii,  24. 

100.     iv,  42.  78.     V,   26.  30.  49.  78. 

vi,  10.    viii,  24.    X,  33.  101.    xii,  11. 

xiii,  5.    xiv,  65.  142 
Fortem  xii,  8 
Fortes  lacerti  xiv,  49 
Forti  equo  i,  50 

Fortia  pralia  iv,  74    verba  iii,  46 
Fortibus  juvencis  iv,  55 
Fortior    aura  viii,  14.       vesica    viii,  33 

vultus  ix,  77 
Fortis  vi,  77.  viii,  30.   xiii,  79    dextera 

S23 
Fortiter  xi,  56 

Fortius  V,  37.    viii,  18.    x,  42.  65 
Fortuna  i,  13.     ii,  91.     iv,  40.    vi,  76. 

79.  83.    X,  76.    xii,  10     iniqaa  ii,  24 

Sffiva   iv,  18 
Fortunae  reducis  viii,  65 
Fortunam  v,  42 
Fortunati  (nom.  prop.)   ii,  14 
Fortunatum  xii,  48 
Forum  1,3.118.     vii,  97     Latium  x,  37 

Ronianum   i,  77 
Forumque   v,  20 
Fossa  xii,  14 
Fossa  vinea  xiv,  49 
Fossor   xi,  18  rigidus  vii,  71 
Fovearis  ii,  70 
Fovcri  ix,  19 
Foveris  vii,  35 
Fovetur  i,  63 
Foviraus  ix,  49 
Fracta  amphora  xi,  8 
Fractaque  ossa  xi,  84 
Fracta  ansa  xi,  56    aure  vii,  32 
Fractis  vitrcis  i,  42    montibus  i,  150 
Fractorum  vatiniorum  x,  3 
Fractos  v,  62 
Fractusque  Rhcnus  »ii,  7 
Frana  viii,  21     tenieraria  xii,  14 
Fra;nis  i,  105 
Fragiles  buxos  i,  89 
Fragili  ulmo  vi,  49 
Fragilis  xiv,  178 
Fraginenta  novissiiiia  viii,  57 
Fragtiierituni  vile  vii,  19 
Fragrant  iii,  65.    xi,  8 
Fragras  vi,  55 
Fragrat  iii,  58 
Fragravil  v,  37 
Fragrcs  i,  88 


Frangani  xi,  58 

Frangat  x,  50 

Frange  ii,  59.    ix,  74.    xiv,  103 

Frangendos  xii,  70 

Frangendus  xii,  74 

Frangere  i,  23.  52.  iv,  8.  vii,  19.  x5v, 
111 

Franges  i,  50 

Frangis  xi,  11.    xiv.  111 

Frater  i,  37.  ii,  2.  viii,  55.  ix,  55.  x, 
65.  89.    xi,  10 

Fratcrna  squora  S  16 

Fratre  i,  37  v,  39.  viii,  32  invito  ix, 
52 

Fratrem  ii,  4.  v,  38.  x,  65.  xi,7  pium 
ii,  41 

Fratrcs  geniini  iii,  88  Curtios  v,  28. 
hos  viii,  81    tot  xii,  3    Siculos  vii,  24 

Fratri  ix,  87     soli  xii,  44 

Fratris  ii,  11.     v,  3.    xii,  44 

Fraudare  ii,  46.    viii,  59.  x,  17 

Fraudata  viridi  juventa  vii,  40 

Fraudata  niula  xiv,  162 

Fraudator  xi,  66 

Fraudatus  x,  50    cibus  vii,  25 

Fraude  vi,  2    tacita  v,  65 

Fraudes  vi,  93.    xi,  7    uotas  i,  88 

Fremuit  viii,  55 

Frequens  v,  13.  ix,  23.  xiv,  122-  ag- 
na  vii,  54  amator  vii,  97  amicus 
viii,  18  ara  S  1  casus  iii,  52  con- 
viva  ix,  98   opus  iv,  29  piicenix  v,  37 

Frequentat  ii,  14.  x,  58 

Frequentem  viii,  65 

Frequentes  x,  62    consulatus  viii,  66 

Frequenti  pagina  vii,  45 

Frequentiores  xi,  6 

Fress£B  fabae  iv,  46 

FretaS28.  ii,  24.  x,  36.  xii,  99  lan- 
guida  viii,  51 

Freti  v,  1  Actiaci  iv,  11  Sc^'thici  vii, 
19    insani  iv,  63 

Frctis  S24 

Frica  xi,  29 

Frico  iv,  90 

Frigentia  ora  x,  26 

Frigida  iii,  34.  viii,  67.  xiv,  105  et 
calda  aqua  xiv,  196 

Frigidior  unda  xiv,  104 

Frigidiora  gelu  marniora  xii,  60 

Frigora  vii,  65  impietura  v,  34  picta 
i,  56    trita  ii,  40 

Frigore  vii,  37.  95.  xii,  32  brumali  xiii, 
16    pigro  iv,  3 

Frigoribus  vii,  31    Tiburtinis  iv,  57 

Frigus  iv,  64.  vi,59  gclidum  viii,  68 
magnum  v,  79  nobile  xiv,  116  pe- 
netrabilc  iv,  19  Picenum  xi,  52"  sa- 
lubrc  X,  30    fcnuc  iii,  82    tristc  x,  5 


IN    MARTIALEM. 


Ivii 


Fringlllarumque  ix,  5S 

Fritiliis  incertis  iv,  14 

Fritillo  blaado  v,  84    moto  xiv,  1 

Fritillus  xi,  6.    xiii,  1 

Fronde  v,  4.     ix,  62     Jovis  clarus  xi,  9 

prima  iv,  54    cauta  v,  4 
Frondea  cuspis  xiv,  22 
Frondibus  xi,  52.      xiii,  37      sacris  vii, 

74 
Frondis  ix,  4.  62    Tarpeiaa  honos  ix,  4 
Frondosa  Neiuee  S  27 
Frons  xii,  61  hrevis  iv,  42  severa  xi,  2 
Fronte  i,  5.  71.      iii,  21.     vii,  12.    xiv, 
52     astricta    xi,  39       attrita   viii,  59 
Cineeda  vi,  39    inerrai  iii,  58    lunata 
viii,  33  matutina  xiii,  2    nioUi  vi,  38 
nubila  ii,  11     pertinaci  v,  12    pyctas 
xi,  84      puinicata  i,  67      rasa    iv,  10 
Serena  vii,  11    tetrica  x,  64  torva  iv, 
14    tota  vii,  26 
Frontein    ix,  73.  91.       xi,  27.     xii,  100 
Pieriam   viii,  70     rugosiorem    iii,  93 
solvere  xiv,  183    steliantem  ii,  29 
Fronti  i,  25 
Frontibus    adversis    iv,   35      parvis    iv, 

74 
Frontine  x,  58 
Frontino  x,  48 

Frontis  iii,  2.    xii,  83    tenerae  iv,  6 
Fronto  i,  56.  v,  34    Stoicus  xiv,  106 
Fruar  v,  1 
Fruare  ix,  43 
Fruaris  x,  7 
Fruatur  i,  32.    viii,  30 
Fructuosiora  Saturnalia  iv,  46 
Fructus  i,  86 
Fraere  i,  50 
Frueris  v,  5.    vii,  47 
Frugi  jentacula  xiii,  31     Joveiii  vi,  21 

sacra  xii,  62 
Frugiferai  xi,  90 
Frui  i,  87.     v,  20.     vii,  93.  99.    ix,  71. 

X,  23.  30.    xii,  6.    xiv,  149 
Fruitur  iii,  20.  58.    vii,  5.  87 
Frunientum  xii,  72    uiticeum  xiii,  12 
Fruor  xii,  18 
Frusta  xi,  27 
Frustra  i,  61 
Frutice  iii,  47 
Fucinus  S28 
Fudit  iv,  66 
Fueramus  xiii,  46 
Fuerant  S  2.  i,  20.  ii,  63.  83.  viii,  3.  G. 

xi,  91 
Fueras  iii,  24.    vii,  64.    v,  23.    viii,  16. 

74.  xi,39.    xii,  60 
FiieratS7.    1,31.83.115.    ii,  64.    iii, 
52.70.    vi,  15.    vii,  57.    viii,  33.    ix, 
7.    xi,  5 


vi,  76.    viii,  53.  80. 
viii,  21.  xi,  1.  G. 


ix,  59 
vii,  17. 

ix,  60 


92.    viii. 


25 


iv,  61.    V, 
ix,  62.     x,  30. 


Fuere  iv,  66.  89. 

xii,  34 
Fuerint  ii,  91.    iv.  25 

xiv,  19G 
Fueris  i,  73.    viii,  6. 
Fuerit  ii,  16.    iv,  13. 

9.  24.    ix,  18.  57 
Fuerunt  i,  55.  v,  16. 
Fuga  iii,  44 
Fuga  celeri  viii,  56    perniissa  abirc  viii, 

32 
Fiigae  vi,  33 
Fugam  S  11 
Fugas  iii,  44 
Fugatque  iii,  82 
Fugax  dorcas  x,  65    lepus  i,  49    ungiila 

xii,  50 
Fuge  i,  4.    ii,  47.    iv,  30. 
Fugeres  vii,  64 
Fugeret  S  23.  ii,  SO 
Fugerit  iii,  45 
Fugiat  ix,  89.    xi,  84 
Fugies  X,  2 
Fiigiet  xi,  84 
Fugiraus  iii,  45 
Fugio  iii,  44.    v,  83 
Fugis  i,  23.  52.     iii,  2.77. 

44.  83.    vii,  30 
Fugit  iv,  22.     viii,  26 

51 
Fugiliva  Daphne  xi,  43      gaudia  i,  16. 
vii,  47    quies  vii,  64    Venus  xii,  97 
Fugitivus  iii,  91.    xi,  54 
Fugiunt  xii,  29 
Fui  v,  13.    xiv,  34 
Fuimus  i,  44 
Fuisse  S  13.  -21 
Fuissem  v,  39 
Fuissent  ix,  66.    x,  99 
Fuisset  S  27    ix,  104.    x,  73.  77 
Fuisti  iii,  70.    iv,  7.  ix,  95.  xi,  87.  xii 

53 
Fuit  S  12 
Fuitque  x,  63 
Fulcitur  ii,  43 
Fulcro  \nii,  33 
Fulgebat  ix,  50 
Fulgent  xii,  66 

Fulgentes  vultus  inarniore  ix,  24 
Fulgentia  tenipla  viii,  65 
Fulgere  S  26 

Fulget  i,71.    V,  6.    vi,  13.  x,  76 
Fullo  xii,  59.    xiv,  51 
FuUonis  avari  vi,  93 
Fulmen  ix,  21    regale  xii,  62 
Fuliniua  v,  55    luissa  vi,  83 
Fuliiiine  vi,  83.    xii,  62 
Fuhnineo  dente  xi,  69 
Fulta  culmina  xii,  72 


Delph.  et  I'ar.  Clas. 


Ind.  Mart. 


Iviii 


INDKX 


Fulvi  leonis  ix,  91 

Fulvia  xi,  20 

Fulviam  xi,  20 

Fumantem  nasum  vi,  64 

Fumantia  tomacla  i,  42 

Funiaria  improba  x,  36 

Fumat  i,  13 

Fuinea  vina  xiii,  123 

Fumet  xiv,  221 

Funiis  Massilitanis  iii,  82 

Fumos  xiv,  118      nigros  ii,  90       vauos 

iv,  5 
Fuiiiosa  steiiHiiata  viii,  6 
Fumosae  lagenaj  xii,  83 
Fumoso  Decenibri  v,  30 
Fiiraum  onineiii  xiii,  32 
Functus  i,  94 
Fundana  xiii,  113 
Fundanis  Amyclis  xiii,  115 
Fundanuin  xiii,  113 
Funde  vi,  85.    xi,  30 
Fundens  viii,  56.  65 
Fundere  ix,  94 
Fundet  xiv,  112 
Fundi  iii, 62.    viii,  6 
Fundis  v,  35  pateruis  ix,  3    Palreiisibus 

V,  35 
Fuudisque  iv,  37 
Fuiie  niulto  v,  22 
Funera  ix,  79.    xi,  54    bina  x,  71 
Funere  niaterno  S  12 
Funereamque  faccm  viii,  43 
Funeribus  vi,  15 
Funeris  xiii,  77 
Fungos  suillos  iii,  60 
Funiis  nobile  viii,  30 
Fur  i,  54.     vi,   17.  72     callidus  v,  42 

tantus  xii,  29 
Fur  avare  i,  67 
Furaces  manus  viii,  40 
Furacius  viii,  59 
Furem  iii,  68.      x,  94.    xi,  54      nullum 

xii,  74 
Furentem  xi,  50 
Furentis  domini  vii,  45 
Fures  vetuli  vi,  16 
Furia  x,  5 
Furiali  denlc  ii,  75 
Farias  et   cornua   tauri    ii,  43    eraersas 

nocte  Ditis  xii,  32 
Furibiinda  vi,  21 
Furiose  vi,  63 
Furis  i,  69.    vi,  84 
Furit  viii,  55.  59.  01.  ix,  09.  x,  19.  xi, 

84 
Furius  vi,  17 
Furor  i,  21.    ii,  80.     iii,  76      cognitus 

S22 
Fuiorc  laiilo  iv,  35 


Furorcm  x,  35 

Furores  Berecynthios  iv,  43    sacrliegoj 

ix,  85 
Furori  niisero  xii,  49 
Furoris  vi,  19    barbari  iv,  14 
Furta  i,  35.    vi,  33.    x,  2.  xii,  29.   xir, 

92    deprcnsa  i,  88    nialerna  vi,  39 
Furti  lascivi  vii,  74 
Fur(is  vii,  20 
Furtiva  bombycina  xi,  50 
Furtivam  aquani  vi,  47 
Furto  vi,  19    manifesto  i,  54 
Furtum  v,  20 
Fusa  cinnama  iii,  55 
FusfP  jubffi  i,  32 
Fusca  vii,  29.    viii,  51     Lycoris  vii,  13 

nubila  vi,  58    Falerna  ii,  40 
Fusca  Syene  ix,  36    Mareotide  iv,  42 
Fuses  Canusina)  xiv,  127  cellae  iii,  30 
Fusee  i,  55.    vii,  28 
Fuseiculenus  ii,  74 
Fuscina  dente  minax  S  26 
Fuscior  xiv,  62 
Fuscis  xiv,  129 
Fusco9  colores  i,  97 
-Fuscus  vi,  76 
Fuso  mcro  viii,  33 
Fusosque  iv,  54 
Fuste  nitenti  xii,  57 
Fusus  iii,  82.    v,  65.     viii,  75      aper  S 

15    largo  Hectare  ix,  35 
Futuam  xi,  20.  23 
Futuat  xi,  47 
Futue  xi,  20 
Futuente  ix,  J 
Futues  vi,  91.    xi,  85 
Fufui  i,  35.      ii,  31.     iii,  72.      vi,  31. 

67.   vii,  75.   ix,  5.    xi,  62.  72 
Futuis  ii,    60.     iii,  96.     ix,  42.  70.     x, 

29 
Futuisse  X,  95.     xi,  21 
Futuit  i,  85.      ii,47.      iii,  79.      vi,  33. 

vii,  10.      ix,  42.  81.      x,  102.   xi,  20. 

45.  xii,  38 
Futuris  populis  vi,  2 
Futures  anuos  xii,  8     mores  xii,  93 
Fufurus  xii,  94 
Fututa  i,  95 
Fututam    iii,  87.   iv,  85.      xi,  40.      xii, 

27 
Fututionis  certaj   i,  107 
Fulutor   i,  91.    ii,  28.   iii,  96    Mcmphi- 

ticu.s   vii,   30    perditus   xii,  43    raru4 

vii,  18 
Fututorem    xi,  87 
Futnloruni  i,  74 
Fulutricem  linguam  xi,  61 
Futulrici  maiiu    xi,  22 
Futuluin   X,  81.    xi,  7 


IN     MARTlALIiM. 


lix 


G. 

Gabatae  vii,  48 

Gabatas  xi,  31 

Gabinia  vii,  57 

Gades  jocosae  i,  62 

Gadibus  i,  42    improbis  v,  7S 

Gaditana  jii,  63 

Gaditanis  modis  vi,  71 

Gaditanus  x,  102 

Gastula  mapalia  x,  20 

Galatea  S  28     pinguis   viii,  56 

Galba  rustice  x,  101 

Gaibaru  i,  42 

Galbamque  x,  101 

Galbanatus  iii,  82 

Galbanos  ruores  i,  97 

Galbiila  xiii,68 

Galeamque  ix,  57 

Galericuluni  xiv,  50 

Galesi  albi  xii,  63  nive  ii,  22    Phalan- 

tini  V,  37 
Galeso  Lacedjemonio  ii,  43    tepido  iv, 

28 
Galesus  culta  viii,  28 
Galia  ii,  25.  34.    iii,  51.  90.     iv,   38. 

58.    V,  84.    vii,  18.  58.   ix,  5.  38.  79. 

X,  75.  95.    xi,  19 
Galla  V,  1 
Galle  i,  109.     ii,  56.     iii,  27.    81.    92. 

iv,  16.     viii,  75.    x,  33.  56.  82    lae- 

vior  ii,  47 
Galli  viii,  73 

Galli  crislati  ix,  69    superbi  iii,  57 
Gallia  xiv,  128.    xiv,  129      dicta  iii,  1 

pinguis  vi,  11 
Galliaiubon  ii,  86 
Gallica  palla  i,  93 
Gallicana  catella  xiv,  198 
Gallice  viii,  22.  76 
Galiici  canis  iii,  47 
Gallina  xiii,  64    altilis  xiii,  62     facilis, 

ibid. 
Gallo  i,  36.    vii,  55 
Galium  iii,  1    recentem  vii,  95 
Gallus  ii,  45.    iii,  24.  81.    viii,  75.    xi, 

72.  74.    xii,  46.     xiii,  63     esurieiis 

xiv,  204 
Gangeticus  raptor  viii,  26 
Ganymede  v,  55.    vii,  74.    i.\,   23.  26. 

74.    X,  66.    xi,  22.  26.    xiii,  108  ge- 

mino  ix,  104    gracili  xi,  43 
Ganymedea  manu  viii,  39 
Ganymedeas  comas  ix,  17 
Ganymedeo  choro  vii,  50    lecto  viii,  46 
Gargiii  iii,  96 
Gargiliane  iii,  30.  74.    iv,   56.    vii,  65. 

viii,  13 
Garo  arcano  vii,  27    corrupto  vi,  93 


Garriant  iii,  93 

Garriat  v,  34 

Garrice  xi,  105 

Garrienti  xi,  24 

Garris  i,  90.    iii,  28.  96 

Garrit  v,  61 

Garrula  avis  xiv,  75  lingua  xiii,  71 
plectra  xiv,  167  saga  xi,  50  sistra 
xiv,  54 

Garnile  ix,  69 

Ganuli  senis  (^irtpicp pacts  Tantali)  x,  5 

Garrulitate  v,  52.  vii,  18  obliqua  vii, 
62 

Garrulus  viii,  6    annulus   xiv,  169 

Garura  vii,  94  fastosum  xiii,  102  no- 
bile  xiii,  82    sociorum  xiii,  102 

Gaude  vi,  91.     xiv,  127 

Gaudeat  iv,  45.    xi,53 

Gaudebat  ii,  69 

Gaudebatque  ix,  77 

Gaudebis  xii,  34 

Gaudebit  xi,  5 

Gaudens  iv,  90.    v,  48    ancilla  xi,  27 

Gaudent  i,  62.  105.    ix,  72.    xi,  3.  36 

Gaudentem  iv,  75 

Gaudenti  viii,  66 

Gaudentia  frigore  rapa~xiii,  16 

Gaudeo  xi,  107 

Gaudes  ii,  89.  iii,  93.  iv,  11.  48.  xi, 
104 

Gaudet  i,  23.  69.  71.  94.  iv,  64.  v, 
15.  vi,  38.  vii,  50.  87.  ix,  14.  44. 
xi,  41.    xiii,  60.    xiv,  1.  141 

Gaudele  xi,  61 

Gaudia  iv,  38.  vii,  8.  viii,  4.  21.  50. 
51.  55.  X,  44  foeda  ix,  42  fugitiva 
i,  16.  vii,  47  grata  i,  35  longa  viii, 
11  nota  ix,  37  publica  vii,  6  se- 
Cura  vi,  47  solennia  xii,  62  vera 
vii,  5.    xi,  26 

Gaudio  udo  x,  78    vero  i,  50 

Gaudioriim  xi,  80 

Gaudiumque  i,  110.  v,  37  crudele  iii, 
64 

Gavisus  viii,  51 

Gaure  ii,  89.    v,  82.    viii,  27.    ix,  51 

Gaurus  pauper  iv,  67 

Gausapa  villosa,  vel  niantiie  xiv,  138 

Gausape  quadratum  xiv,  152 

Gausapina  cubicularia  xiv,  147  Pa;nula 
xiv,  145 

Gausapitias  sexcentas  vi,  59 

Gaz*  xii,  53 

Gelasinus  vii,  25 

Gelat  i,  50 

Gelata  ticus  iv,  46 

GehlEE  nianus  v,  9 

Gelida  bruma  iv,  57  togula  vi,  50  vir- 
gine  xi,  47 


Ix 


INDEX 


GelicUe  bruni%  x,  14 

Gelidain  aquam  xiv,  106    auriculaiii  xii, 

26 
Gelidas    arccs   i,    13     lacernas    vii,  92 

valles  V,  71 
Gelidi  Deceiubris  x,  87 
Gelidis  aquis   xiv,  33    pruinis    vii,   31 

lacernis  iii,  38 
Gelido  ore  vi,   58    Decembri  iv,  19 
Geiidos  lacus  xiv,  1 
Geliduni  angiiem  xii,  29    draconeiii  vii, 

87    frigus  viii,  68    Tibur  iv,  64 
Gellia  i,  34.    iii,  55.    iv,  20.    v,  17.  29. 

vi,  67.  90.    viii,  81 
Gellianus  vi,  66 
Gellius  ix,  47.  81 
Geiu  xii,  61    concreto  iv,  59    hjberno 

iv,  18 
Gemellas  x,  92 
Geniellos  xii,  49 
Gemellus  i,  11 
Gemens  xi,  71 
Gemeret  ix,  87 
Genies  xiv,  31 
Gemina  compede  iii,  29     sorte    ix,  40 

Syiiiplegade  xi,  99    tigride  viii,  26 
Geminas  fores  vii,  28    nianus  x,  10 
Gemini  iii,  88    currus  viii,  65 
Geminis  alls  viii,  51     culuiinibus  ix,  4 
Geniino  S  22   asse  ii,  53    conui  Gany- 
mede ix,  104   bonoreiii,  2  hoste  xiv, 

17 
Geininos  ix,  42   angues  xiv,  177  cuniios 

i,  91    juvencos  S  23 
Gemis  i,  107.    xii,  17 
Geniit  iii,  58 
Gemitu  xi,  99 
Gemitus  x,  80.  82 
Gemma  iv,  22.    xi,   50.     xiv,  94.  123 

eruta  viii,  28    lactea  viii,   45    succi- 

na  iv,  89    trita  pollice  Heiiadum    ix, 

14 
Gemma  xii,  40.      xiv,  110     alba  xi,  36 

perspiciia  viii,  68    potare  xi,  1 1 
Genimani  xi,  37 

Genimantes  alas  xiii,  70    Iccti  xii,  CO 
Geminaiitii)ii3  rivis  ix,  91 
Gemmas  xii,  49.  102    pliires  v,  11    ii- 

iiiiU's  iv,  61    virides  ix,  61.    xi,  27 
Gemmati  caliccs  xiv,  109 
Genniiatiim  auruni   xiv,  109 
Geinrnea  leota  vi,  47 
Gemmeique  pavoncs  iii,  58 
Gemnicus  miles  xiv,  20    rumor  x,  3 
Genas  vii,   83.    ix,  77     florcntes  iii,  6 

liirmitas  vi,  52    riibras  viii,  56 
Gcner  vii,  71.     ix,  71 
(ieiieraret  ix,  42 


Generala  vi,  49 

Generatus  iv,  55 

Generis  foeminei  xi,  47 

Genero  viii,  66 

Generos  xi,  53 

Generosa  xiv,  95    Csecuba  xiii,  llS 

Genista  lenta  i,  44 

Genis  x,  12    cruribusque  hirsutis  x,  65 

siccis  i,  79.    xii,  3 
Gcnita  ix,  40.  61.    xi,  22 
Genitam  xii,  21 
Genitor  ii,  91.      viii,  2      bonus  viii,  50 

divum  xii,  77 
Genitore  viso  vi,  38    vivo  iv,  16 
Genitos  iv,  55 
Genitrix  v,  34 
Geuitum  S  12.     i,  82 
Genitus  x,  65.    xii,  60 
Genium  vi,  60.  vii,  12.  78. 
Gens  barbara  S  3 
Gente   xii,  3    Arctoa  v,  68     Argolica 

iv,  66     Dictaea  xi,  69     rigida  vi,  64 
Gentem  togatam  xiv,  124 
Gentes  vii,   52.     viii,  61.      x,   12.  96. 

xii,  26     Sarmaticas  viii,  11 
Gentesque  xii,  6 
Gentibns  ii,  56.    x,  9.     xi,  98.     xii,  4 

auriferis    xiv,   199      Celtiberis    i,  50 

edomitis  viii,  65    Libycis  ix,  8    per- 

doniitis  vii,  84 
Gentis  facundee  vii,   S3     Flaviae  ix,   2 

perfidae  vii,  7    saciae  ix,  94 
Gentiumque  xii,  8 
Genu  V,  14.    xi,  100 
Genuit  ix,  100.  104.    xiii,  33.  106.  118 
Genus  v,  38.    vii,  24.  96.    xii,  13     hu- 

manum  ix,   46     inimixtum  S  21    leti 

tristius  xi,  91   leve  vi,  60  omne  iv,  39 
Genusque  v,  27 
Geram  xiv,  41 
Geras  iii,  93 
Gerat  xiii,  81 
Gercbat  vii,  94 
Gcris  ix,  66.    x,  28.    xii,  44 
Girit  i,  45.  118.    iv,  89.    v,  51.61.  xi, 

59.    xii,  7.  31.    xiv,  186.  192 
Gcritis  X,  103 
Germane  xi,  96 
Gerniania  ii,  2 

Gcniianicaruui  Kalendarum  ix,  2 
Gerinanice  v,  19.    vii,  61.    viii,   4,   26. 

39.  55     accola  v,  3 
Germanicus  v,  2    serus  xiii,  4 
Gcrnianis  vii,  30 
Germinat  x,  94 
Gerrcs  iii,  77.    xii,  32 
Geryonen  v,  49.  65 
Gesscrit  ix,  22.  102 


IN    MARTIALKM. 


ixi 


Oessit  ix,  102 

Gestari  iv,  52.    vii,  76 
Gestat  V,  12,  55 
Gestatio  v,  20 

Gestatur  xii,  17 

Gestatus  i,  13.  83 

Gestavit  xiv,  52 

Gestus  xii,  100    lascivos  vi,  71 

Getae  xii,  8 

Getasque  viii,  11 

Getica  nive  ix,  102 

Geticae  juvencse  vii,  80 

Geticam  Peucen  vii,  84 

Getici  poli  ix,  46 

Geticis  pruinis  xi,  3 

Getico  tergore  vii,  2 

Gibberi  sigillura  fictile  xiv,  182 

Giganta  luteum  ix,  51 

Gigantas  xi,  52 

Gigantei  triumphi  viii,  50 

Gigantis  magni  xiii,  78 

Glaber  crure  xii,  38 

Glabraria  iv,  28 

Glaciem  ix,  91 

Glacies  livida  vii,  95 

Glacilla  vii,  87 

Gladiator  v,  24 
_  Gladiatores  iii,  16 

Gladium  i,  14 

Glande  xii,  75 

Glandis  Tuscae  vii,  27 

Glandulas  iii,  82.    vii,  20 

Glaphyren  xi,  20 

Glaphyro  iv,  5 

Glauce  ix,  95 

Glaucia  vi,  29.    ix,  27 

Glaucias  humatiis  vi,  28 

Gleba  iii,  65.  ix,  23  magna  v,  13  Se- 
tina   V,  37.    ix,  23 

Glires  soruniculosos  iii,  58 

Gloria  S  27.  i.  22.  52.  ii,  90.  91.  iv, 
55.  V,  10.  24.  vi,  80.  vii,  50.  97. 
ix,  44.  61.  X,  53.  63.  xii,  21.  xiv, 
93  dulcis  viii,  82  felix  viii,  55.  x, 
89  inficianda  ix,  100  Iseta  x,  103 
moEsta  X,  50  nova  viii,  15  nulla  xii, 
36.  xiii,  85  obscuia  xiv,  171  prima 
iv,  75.  xiii,  92  quanta  iv,  63  rara 
S  18.  x,  63  serai,  26  surama  S  15. 
viii,  30 

Gloriabitur  i,  62 

Gloriari  xii,  36 

Gloriatur  x,  92 

Glorior  ii,  86.    xiv,  95 

Gloriosa  xii,  8 

Glycerae  vi,  40.    xi,  40 

Glycere  xiv,  187 

Glycercn  formosani  xi,  40 


Glypte  ii,  45 

Gobius  xiii,  88 

Gorgon  ix,  26 

Gorgonas  x,  4 

Gorgone  posita  vi,  10 

Grabati  iv,  53    nudi  i,  93.  xi,  56 

Grabatis  vi,  39 

Grabatus  tripes  xii,  32 

Graccho  xi,  104 

Graciles  ligulae  v,  18    vias  ii,  86 

Gracili  filo  viii,  33  Ganymede  xi,  43 
libello  xiii,  3 

Graculo  i,  116 

Gradiere  xii,  3 

Gradu  laborioso  vii,  39  primo  v,  14 
sicco  v,  22 

Gradus  v,  41     longos  xi,  82 

Graece  ix,  45 

Graeci  poetae  ix,  12 

Graeco^nomine  xiv,  58 

Grfficula  Echo  ii,  86 

Graecum  v,  51 

Graecus  Bacchara  xi,  74 

Graia  verbera  ix,  73 

GraijE  Lernas  v,  65 

Graraina  iii,  65 

Graraine  floreo  ix,  91 

Grammaticis  ix,  74    indoctis  xiv,  120 

Grammaticosque  v,  56 

Graniiuaticus  vii,  64     bellus  ii,  7 

Grammaticusve  x,  70 

Grana  vii,  20 

Grande  crimen  ii,  65  ingenium  ii,  44 
jugum  vi,  76  ineritum  viii,  65  no- 
men  ix,  2  opus  V,  5  pretium  ix, 
100  Sophos  i,  4.  vi,  48  et  insanum 
Sophos  i,  50 

Grandem  ii,  48    aprum  xiv,  31 

Grandemve  lupum  xi,  50 

Grandes  vii,  62.  xii,  49  virgines  iii, 
58    Syri  vii,  53 

Grandi  gutta  iii,  47     pede  vi,  64 

Grandia  v,  6.  viii,  50.  ix,  51  chry- 
sendeta  xiv,  97  colla  xiv,  48  corpora 
xiv,  91  venabula  viii,  55  verba  ii, 
69.    ix,  33 

Grandibus  verbis  minax  ix,  28  cirris  x, 
83     ihermis  xi,  51 

Grandis  auctio  ix,  4  bos  x,  79  fibula 
vii,  82  lilia  vii,  10  raurfena  xiii,  80 
pluvia  ix,  99  reus  vii,  72  sarcina 
viii,  75     Linus  v,  12    virgo  viii,  3 

Grandius  ix,  60    secretum  xi,  45 

Giantiana  vera  iv,  39 

Graphiaria  araiata  xiv,  21 

Graphiarium  xiv,  21 
Grata  ix,  69.    x,   12     corona  xiii,   35 
facies  vii,  25    gaudia  i,  35     prteinia 


Ixii 


INDEX 


i,  32  quies  xi,  26  vk'llnia  iii,  24.  xli, 
91 
Gratfequc  xiv,  80 
Grates  xii,  9 
Grati  honoris  xiv,  32 
Gratia  vi,  80.    ix,   27.     xi,   13    duplex 
xiii,  33     major  iv,  29.    xii,  62    tanta 
xiv,  145 
Gratias  ix,  7 
Gratior  iv,  44.    xiii,  21 
Gratis  i,  30.  74. 9G.     iii.  30.    iv,  37.   v, 
16.     vii,  75.     X,  3.  29.  75.     xii,   32. 
55.63.    xiv,  1.75 
Gratissima  res  iv,  31 
Gratissimus  Lx,  17 
Grato  ore  vii,  63    versu  iv,  55 
Gratulor  x,  70 
Gratulatori  lasso  x,  74 
Gratum  vii,  52  Jovem  v,  1   munus  viii, 
28.    xii,  24.    xiv,   60     nomen  iv,  31 
pigmis  X,  73     sidus  S  26 
Gratus  ix,  29    aper  iii,  77    cunnus  iii, 
81     December  vii,  72    eques  viii,  15 
homo  iv,  84 
Gravatus  iii,  22 
Grave  v,  6.  78.    ix,  56.  69     munus   ii, 

30    pretium  xi,  38 
Gravem  casum  ii,  65     coronam  iii,  47 

ursum   S  22  vuitum  v,  51 
Graves  vii,   47.     viii,  3      annos  vii,  64 
avos    vii,   47      Curios    ix,  29     luxus 
xii,  15    saccos  quindecim  x,  74 
Gravesque  halleras  vii,  67 
Gravi  servitio   i,  53    sue  xiii,  56    tele  S 

13 
Gravidam  suem  S  12 
Gravior  S  14  Curio  Fabricioque  xi,  16 
Graviora  pondera  v,  65 
Gravis  iv,  11.  v,  65.  xi,  16  annulus  xiv, 
123    area  iii,  40.  x,  14    Fescennia  i, 
88    hasta  vii,  63    ira  iv,  11     Iris  iv, 
19    languor    vi,  70    medicina    xi,  71 
s_ylva  iv,  66  suiiima  x,  75  terra  v,  34. 
xi,  14  testa  vii,  53  turba  S  4    Vesti- 
nus    iv,   73    uxor  xi,  84    ct   fervens 
liciiiitritaBus  xii,  91 
Gravisque  x,  23 
Gravitas  xi,  104 
Graviter  ii,  27.  iii,  28.  xiii,  18 
Gravius  i,  88.  v,  22 
Graviusque  vii,  95 

Grcge  ii,  43.  iii,  91.  viii,  51.  x,  98  Pi- 
•-•rio    ix,   87.  xii,  11     prinio    xiv,  158 
purpureo    xiv,  55     Strjnionio     ix,  30 
Vtstino  xiii,  31    uno  ii,  46 
Grogeni  viii,  55  Caslalidum  vii,  12 
Greges  ii,  74.  vii,  54  innumeros  v,  13 
Gregibus  tinctis  xii,  63 
Gregis  viii,  28  I};rtiti  v,  37 


Gremio  xiv,  61 

Gressibus  vagis  ii,  57 

Gressu  licenti  iv,  8 

Gressumque  vi,  80 

Grex  ii,  43  plenus  vi,  39  togatus  et  ca* 

pillatus  ii,  57 
Grues  ix,  14 
GrjUi  ii,  14 
Gubernet  ix,  23 
Gula  ii,  40.  iii,  17.  v,  70.  xi,  86    inge- 

niosa  xiii,  62  ingenua  vi,  11 
Gulaj  iv,  78.  vii,  20.  49  Pellffiaexiii,  85 
Gulaque  i,  21 
Gulam  xiv,  220 
Gulosam  partem  xi,  61 
Gulosis  xiii,  71 
Gulosius  iii,  22.  vii,  20 
Guloso  nimium  lectore  x,  59 
Gulosus  vii,  20.  viii,  23.  ix,  11.  xii,  41 

homo  xii,  64 
Gurgite  flumineo  iv,  66    sulphureo    vii, 

93 
Gustata  aqua  vii,  47 
Gustatorium  xiv,  88 
Gustu  xi,  31.  52 
Gustus  primus  xiii,  61 
Gutta  i,  110.  vii,  25.  xi,  98.  vi,  15 
Gutta  iv,  32  grandi  iii,  47 
Guttata;  NumidicaB  iii,  58 
Guttur  turpe  xi,  21 
Guttus  corneus  xiv,  52 
Gymnasium  iii,  68 


n. 


Habe  ii,  10.48.  viii,  37.  x,  51.  xiii,  5» 
Habeas  ii,  79.  iii,  93.  iv,  33.  39.  xi,66. 

X,  100.  xiv,  179 
Ilabeat    ii,  18.    iii,  93.    vi,  67.  viii,  61. 

xi,  41.  xii,  20.  xiii,  126 
Habebas  i,  100.  xi,  44 
Habebis  v,  42.  xiii,  3 
Ilabebunt  ix,  7 
Ilabennis  viii,  61.  x,  2 
Habenas  a;lenias  vi,  3  luleas  ix,  102 
Ilabcndam  i,  85 
Ilabenis  v,  48 

Ilabent  i,  2.  4.  37.  ix,  4.  x,  16.  xii,  13 
Habeo  iv,  15.  72.  v,  9.  xii,  25 
Habere  i,  3.  42.       ii,  8.  26.  68.  86.    iv, 

10.  34.   vi,  21.  60.  vii,  11.    viii,  2.  5. 

33.  34.  65.  ix,  17.    x,  41.  54.  98.  xi, 

32.  43.  60.  69.  88.  102.    xii,  6.  18. 

100.  xiii,  117.  xiv,  78. 178.  220 
Haberct  v,  23.  xi,  60 
Habcri  iv,  5 
Habcris  xiv,  74 
Habcs  ii,  87.  iii,  72.  iv,  31 .  v,  27.  vii,  78. 


IN    MARTIALliM. 


Ixiii 


i.\,  87.  X,  25.  xi,  57.   xii,  25.  xiv,219 
Habet  S4.  18.    i,  101.  ii,  93.  iii,  8.  iv, 

19.  72.  V,  22.  38.  vi,  61.  74.  vii,  102. 

viii,  78.  ix,  4.  x,  18.    xi,  15.  59.  xii, 

10.  14.  xiii,  78.  xiv,  174.179 
Ilabeto  i,  93 
Habetur  viii,  73.  xi,  90 
Habiies  calamos  xiv,  38 
Ilabiiis  xiii,  22 
Habilabas  x,  28 
Uabitabit  xi,  34 
Habitare    i,  4.    viii,  14.  ix,  44.     xi,  18. 

xii,  32.  xiii,  60.  xiv,  77 
Habitas  xii,  50 
Habitat  xi,  83.  xii,  3 
Habitator  ix,  52 
Habito  i,  118 
Habitusque  ix,  66 
Habui  V,  9 
Habuisse  S  8.  xi,  43 
Habuit  iii,  31.  iv,  46.  viii,  57.  ix,  44 
H?ecli  X,  92.  xiii,  39 
Ilffidina  pclle  xii,  45 
Ha,'dis  stantibus  xiii,  38 
Hffidum  x,  87 

H?ediis  raptiis  ore  lujii  x,  48 
Hsenio  Orpheo  S  3 
Ha-reat  ii,  61 
Hajrebat  iii,  91 
Haerebit  vi,  64.  xi,  7 
Haerebo  ii,  24 
Haeredem  iii,  10.  vi,  63.  vii,  66.  ix,  49. 

X,  97.  xi,  48.  xii,  73 
Hsredes  iv,  33.  xi,  14 
Hajredi  xiii,  126 
Harenti  x,  30 
Hasrere  ix,  101 
HjEres  vi,  86.  viii,  44.  ix,  48.  xi,  4.  xii, 

48 
Hseret  i,  86.  xi,  61.  xii,  38 
Hssi  ix,  49 
Hjpsisti  vii,  45 
Hffisit  i,  7.  vii,  45 
Halat  X,  48 

Halitus  X,  42  cervinus  xii,  29 
Hamo  vi,  63 

Hamos  v,  18  sacrileges  iv,  30 
Hamus  ii,  40  fallax  iv,  56 
Hannibal  ix,  44.  xiii,  73 
Hannibalis  iv,  14 
Haphe  vii,  67 
Harpasta    xiv,  48    piilvcrulenta    iv,  19. 

vii,  32 
Harpasto  vii,  67 
Harpyiasque  x,  4 
Haruspex  iii,  24 
Hasta  S  12.    v,  65.  xiv,  179    belligera 

V,  24  gravis  vii,  63  Isevis  ix,  57 
Hastas  emissas  xiv,  202 


Hand  ix,  3 

Haurire  viii,  39 

Hausisti  ix,  83 

Hausit  iv,  25 

Hebe  ix,  66 

Hebcs  ictus  vii,  32 

Hcbetantque  xiii,  67 

Hectora  xiv,  212 

Hectoreo  equo  xi,  104 

Hectoreos  rogos  vi,  71 

Hectoris  x,  90 

Hecubaeque  vi,  71 

Hecubani  iii,  32.  76 

Hedera  viii.  82 

Hederee  i,77 

Hedyli  ix,  58 

Hei  ii,  1 

Helciariorum  iv,  64 

Helena  vii,  100 

Helene  i,  63.  ix,  104 

Heli  i,  96 

Heliadum  iv,  59  pollice  geiuiua  trita  ii, 

14 
Helicaonia  regione  xiv,  152       ''"' 
Helicaunis  x,  93 
Helicen  iv,  3 
Helicon  i,  77 
Helicone  toto  xii,  6 
Heliconis  x,  64 
Heiide  i,  35 
Helius  v,  24 
Helles  ix,  72 
HeniitritiEO  ii,  40 
Hemitritaeus  iv,  81  gravis  et  fervens  xii, 

91 
Herha  xi,  18  Appula  viii,  28  rubens  ix, 

62  rudis  ii,  90  salax  x,  48 
Herbaruni  v,  23 
Herbis  mitibus  ix,  18.  73 
Hercule  simili  ix,  104 
Herculeae  laudis  S  27 
Herculeas  man  us  S  15 
Herculei  Tiburis  i,  13 
Herculco  astro  viii,  55  nomine  iv,  44 
Herculeos  colles  iv,  57.  vii,  13 
Herculeum  S  6  numen  ix,  102  Tibur  iv, 

62 
Hercules  Corinthius  xiv,  177  fictilis  xiv, 

178 
Herculis  niagni  ix,  65  pusilli  iii,  47 
Here  iii,  44.  iii,  12.  iv,  7.  61.  x,  31 
Heri  i,  25 

Herinaphroditum  fceniineuni  vi,  68 
Hermaphroditus  X,  4  niarnioreus  xiv,  174 
Herme  ii,  15 
Heriiieroten  x,  83 
Hermes  doctus    v,  24    minnx    v,  24  su- 

perbus  v,  24  timendus  v,  24 
Hcrmionc  iii,  11 


Ixiv 


INDEX 


Hermocratem  vi,  53 

Herraogenes  xii,  29 

Herraumque  vi,  86 

Hermus  sordidus  turbato  auro  viii,  78 

Hernia  ingens  iii,  24 

Herniaruni  xii,  84 

Herodes  clinicus  ix,  97 

Herois  iii,  20 

Heros  Pceantius  ii,  84 

Hersiliee  x,  68 

Hesionem  S  27 

Hesperia  viii,  28 

Hesperias  boves  ix,  102 

Hesperidura  iv,  64  nemus  S  21 

Hesperio  orbe  viii,  78 

Hesperium  pecus  ix,  62 

Hesperius  liquor  xiii,  40 

Hesterna  coena  ii,  72  luce  i,  69.  iv,  15 

nocte  i,  28 
Hesternis  coronis  ix,  62 
Heslerno  mero  i,  29  vino  i,  88 
Heu  i,  4 

Hexaciinon  testudineuni  ix,  60 
Hexametris  vi,  65 
Hexaphoris  ii,  81 
Hexaphoro  ingenti  iv,  51 
Hiare  xi,  18 
Hiatu  infiiiito   iii,  72 
Hiatus  patulos  iii,  19  vastos  i,  23 
Hie  atque  inde  inflexa,  passim 
Hiccine  vi,  63 
Higine  x,  56 
Hiero  ix,  104 
Hilarem  poenain  iii,  64 
Hilares  urbanos  iii,  58  Miisae  vii,  8 
Hilaris  vi,  53  Cato  xii,  6 
Hilarus  vi,  73 
Hinc  i,  118 
Hippocrates  ix,  95 
Hippodanuis  iv,  31.  vii,  57 
Hippodronion  puivereuui  xii,  50 
Ilippol^to  viii,  46 
Hi[)polytuni  xiv,  203 
llircosi  subulci  x,  98 
Hircosis  ix,  48 
Hircoso  osculo  xii,  59 
Hircuni  iii,  24 
Hircus  inoriturus  iii,  24    piger  iv,  4  re- 

cens  vi,  93  unus  xi,  84 
{{irpini  iii,  63 
Hirsuta  iiice  vi,  64 
Hirsutas  gcnas  vi,  62 
Hirsutis  cruribus  gcnisque  k,  65  iniagi- 

nibus  ix,  48 
Hirsutuni  vii,  58 
Hirundinino  nido  xi,  18 
Hispana;    paludis    xii,  57    rota;    iv,  46 

Tarraconis  arces  x,  104 
Hispanas  iv,  28  metrctas  v,  JO 


Hispania  iii,  14 

Hispaniaj  i,  50 

Hispanis  capillis  contumax  x,  66 

Hispano  auro  vii,  88 

Hispidae  matris  iii,  58 

Historia  Romana  xiv,  191 

Historias  bellas  ii,  7 

Histra  testa  xii,  64 

Histrio  satur  xii,  78 

Hodie  i,  16.  28,  iv,  7.  v,  58.  ix,  36.  xi, 

65.  xii,  48 
Homeri  batrachomjomachia  xiv,  183 
Homerus  xiv,  57  in  niembraiiis  xiv,  184 
Hominem  v,  28.  vi,  33.  x,  4.  31  malig- 

nuni  V,  28 
Horainis  ii,  40.  ix,  95.  xiv,  212 
Hominum  S  10.  vii,  47.  viii,  4 
Homo    iv,  84.    v,  82.    vii,  9.    ix,  42.  x, 
31    asper  v,  61    bellus    i,  10.    iii,  68 
bonus  xii,  51    desidiosus  i,  108    fidus 
iv,  5  gratus  iv,  84  gulosus  xii,  64  im- 
periosus  ix,  54    ingeniosus  i,  74  liber 
i,  68    magnus    ii,  32.    ix,  51.    xi,  56 
cautus,  pulcher,  dulcis,nullus  vii,  100 
officiosus  X,  88    purus  ix,  64  pusillus 
i,  10.    V,  82    sagax   et  astutus  xii,  88 
vitiosus  xi,  92 
Honesti  i,  40 
Honor  i,  89.    x,  50    auctus  xiv,  4  anti- 

quus  xi,  11 
Honorato  iv,  27.  v,  15 
Honore  viii,  78.  ix,  4  seterno  i,  117  ge- 

mino  iii,  2  tanto  x,  79  vano  xi,  32 
Honorem  viii,  55 
Honores  ix,  65    niolies  S  1  mutuos  xii, 

63  perpetuos  ix,  62  sacros  viii,  66 
Honorificum  x,  45 
Honoris  grati  xiv,  32 
Honorum  iv,  40 
Honos  viii,  80  nullus  iv,  31  omnis  viii, 

8  quantus  xii,  62  tantus  vi,  80 
Hoploniachus  viii,  74 
Hora  X,  19.  38.  xi,  60.  100  Jestiva  xii,  1 
decima  iv,  8  meridiana  iii,  67  omnis 
X,  44    prima  iv,  8    prior  x,  48    tertia 
xii,  18 
Hora  ii,  67    deciraa  i,  109.    iii,  36.    xi, 
79  scxta  iii,  100  una  ii,  1.  x,  74  un- 
decima  ix,  60 
Horai  supremaj  x,  5 
Horam  v,  80.  viii,  81.  xi,  73 
Horas  viii,  67.  xi,  77    bonas  i,  114  ex- 

trenias  iv,  73 
Horatiorum  iii,  47 
Horatius  ix,  42  solus  iv,  2 
Hordeum  xiii,  11 

Horis  viii,  7  decern  xi,  29  omnibus  i,  97 
Horrescat  v,  34 
Horrct  xi,  39 


IN    MAllTlALliM. 


Ixv 


Horiiliilos  Sabitue  xi,  15 

llorrida  vi,  25.  xi,9l   pectora  ii,3G.  iv, 

57  sidera  bruniK  (hyeiiiis)  ix,  13 
Iloriidique  Sylvani  x,  92 
Horrhlis  loris  x,  62 
Ilorridulos  filios  x,  98 
Iloiridus  iii,  20.  36.  53    December    vii, 

36.  95  Liburnus  i,  50 
Ilortalur  xi,  55 
Hortatus  i,  79 
Ilorti  viii,  40    Corcyraei  xiii,  37    siibur- 

bani  vii,  49 
Hortis  iv,  64.    v,  62    feiicibus  xiii,  20 

sitientibus  ix,  19 
Horto  ingcnti  vi,  72  medio  iii,  68  Pra;- 

nestino  ix,  61 
Ilortos  V,  62.     xii,  33    patrios  xii,    31 

Pliarios  vi,  80    vicinos  i,  115.  xi,  34 
Hortuni  vi,  72    algentem  v,  78 
Ilortus  vii,  69.    x,  48.    xi,  8.  18    faciiis 

iii,  58  seciirus  x,  94 
Hospes  iii,  5.    iv,  80.    v,  62.    x,  20.  xi, 

24.  xii, 3  tulior  viii,  14  plurimus  viii, 

3 
Hospita  umbra  x,  26 
Hospitalitate  comi  iv,  64 
Hospitem  x,  92 
Hospitibus  V,  62.  xiii,  3 
Hospitis  invicti  ix,  62 
Hospitium  comiuune  v,  62 
Hoste  i,  49.  52  geraiiio  xiv,  17 
Hostem  ii,  80 
Ilosti  vii,  5 

Ilostia  ix,  43  parva  ix,  32 
Hostibus  xiii,  60 
Hostiles  niinas  vi,  76 
Hoslis  gemraeus  xiv,  20  pius  i,  22 
Hue  iii,  68.  xii,  34 
Humane  ii,  15.  xii,  55 
Humanius  vi,  59 
Huraanum  genus  ix,  46 
Huraatus  Glaucias  vi,  28 
Huraeris  viii,  48 
Humi  viii,  75 

Humida  lina  x,  37  Trebula  v,  71 
Humiles  i,  105 
Humiiesque  x,  72 
Huniiii  pectore  vii,  40 
Hunio  aggesta  viii,  57 
Humorem  xii,  83 
Humuni  sanguineam  ii,  75 
Humus  X,  51  dives  xii,  62    Labicaua  i, 

89  raoesta  ix,  71 
Hyacinthon  viii,  63 
Hyacinthus  in  tabula  pictus  xiv,  173 
Hyantea;  aquae  xii,  3 
Hybcrna  Arctos  vii,  7 
Hyberna  capsa  xi,  8 
Hybernae  rosa;  iv,  29 

Delph.  et  Var.  VIns.  Ind. 


Hybernas    basiationes    vii,  95    rosas  vi» 

80 
Hybernis  viii,  14    aquis  vii,  36 
Hyberno  gelu  iv,  18  lacu  x,  85 
Hybernos  dies  vi,  59  recessus  v,  67 
Hybernum  Tibur  v,  71 
Hybla  vii,  88.  x,  74  florida  ii,  40 
Hyblffi  xiii,  105 
Hybiffia  mella  xi,  42 
Ilyblaiis  apibus  ix,  27  tliymis  v,  39 
Hyblatn  ix,  12 
Hybrida  viii,  22 
Hybridarum  vi,  39 
Hydra  xiv,  177  improba  v,  65 
Hydra3  S  27 

Hydrani  fcECundam  ix,  102 
Hydrocelas  tumidas  xii,  84 
Hyenie  v,  37 
Hyemem  ii,  46 
Hyemes  ix,  2 
Hyems    x,  51    septiina    xi,  91    sexta  x, 

61   sterilis  viii,  68    tota  xiii,  59 
Hygea  xi,  60 
Hylae  vii,  50 

Hylara  vi,  68.  ix,  26.  66.  xi,  43 
Hylan  xi,  28 
Hylas  V,  48.  viii,  9  pulcher  iii,  19  rap- 

tus  X,  4 
Hylle  ii,  51.  60.  iv,  7 
Hyllum  ix,  26 
Hyiiieuase  iv,  13 
Hymetti  Thesei  xiii,  104 
Hyraettia  raella  xi,  42 
Hymettos  vii,  88 
Hymn  us  xii,  75 
Hyperborei   Bootae  iv,  3    triumphi  viii, 

78 
Hyperboreis  oris  vii,  6 
Hyperboreo  orbe  ix,  102 
Hyperboreos  Triones  ix,  46 
Hypne  piger  xi,  36 
Hyrcano  equo  viii,  26  jiigo  S  1 
Hvstericani  xi,  7.  71 


I. 


I  S23.  1,4.43.  ii,  G.  iv,  10.  v,  82.  vii, 
2.  84.  89.  viii,  63.  ix,  3.  100.  x,  19. 
96. 104 

Jaceam  ix,  88 
Jacebat  iii,  91 
Jacebunt  viii,  3 
Jacent  iv,  44.  x,  71 
Jacente  viii,  44 
Jacentem  iii,  44 
Jacere  iv,  35.  v,  74.  xi,  18 
Jacerct  xi,  43 
Jaccs  X,  13.  20.  xi,  22 
Mart.  i 


Ixvi 


INDEX 


Jacet    i,  83.    iii,  82.    iv,  59.  64.    v,  62. 

vi,  28.  52.    vii,  27.  40.    ix,  44.  93.  x, 

55.  xi,  43.  81.  91 
Jacta  V,  42 
Jactamur  x,  58 
Jactas  xii,  53 

Jactat  S  22.  v,  8.  14.  vii,  90 
Jactatam  x,  30 
Jactatis  togis  xiii,  98 
Jactes  ix,  103.  x,  05 
Jactet  S  1 
Jactis  iv,  30 
Jacturam  v,  80 
Jacui  xi,  73 
Jacuit  S  14.  21.  viii,  75 
Jaculo  ix,  21.  57  Icvi  iv,  55 
Jam  S  27.  i,  24 
Jamdudum  vi,  42.  v,  19 
Jamque  vi,  39.  vii,  47.  x,  48 
Jane  viii,  2.  8.  x,  28.  xi,  4 
Jani  viii,  33.     x,  41    Kalendis  xiii,  27 

iiiense  xii,  31 
Janiculi  iv,  64 
Janitor  v,  22 
lano  vii,  8 
lanthida  vi,  21 
landiina  ii,  39 
Jantliis  vii,  14.  50 
Janua  aperta    iv,  29    nulla  i,  71    surda 

X,  13 
Januarn  disertam  x,  19 
Janus  viii,  2.  ix,  2  pacificus  viii,  06 
laspidas  v,  11 
laspidibus  niagnis  ix,  60 
Ibam  ix,  50 

Ibat  iii,  47.  xi,  01.  xii,  32' 
Ibatis  xii,  2 

Iberi  v,  65  stabuli  viii,  28 
Iberis  iv,  55.  x,  20.  65   terris  vi,  18 
Iberos  vii,  52.  xii,  9  truces  x,  78 
Ibi  i,  50 

Ibis  i,  4.  X,  19.  78 
Ibit  vii,  8.  X,  78.  xi,  7.  xiv,  31 
Ibo  i,  47.  ii,  24 
Iclincunion  pcmiciosus   vii,  87 
Icta  S  13.  viii,  33  Plecusa  ii,  66 
Ictu  certo  S  23 
Ictus  vii,  2  licbcs  vii,  32 
Ida  i,  72.  x,  89  conscia  iv,  1 
Idaii  busti  ix,  35 
IdiKo  cinsbdo  x,  98 
Idfo  i,  1.  vi,  5 

Idibus  iv,  66  Angustis  xii,  67 
Iduuixas  pabnas  x,  50 
Iduin:uos  triuniplios  ii,  2 
Idas  V,  41  Mains  iii,  6  matcrnae  vii,  74 

Octobrcs  x,  02.  xii,  67 
JccuT  anserix  xiii,  58    majiis,  ibid. 
Jcjunia  iv,  1 


Jentacula  i,  88.  xiv,  223  frugi  xiii,  31 

Igitur  i,  86 

Igne  iv,  57.    v,  55.    x,  36  attonito  viii, 

30   contemto  i,  22  lento  viii,  21  ma- 

ligno  x,  96    nullo  xi,  56 
Ignes  nocturnos  xiv,  42 
Ignibus  vi,  S3  Scj'thicis  xiv,  109 
Ignipedes  tauros  S  27 
Ignis  iv,  66.  vii,  27  pallidas  iii,  65 
Ignoras  ii,  29.  77 
Ignorat  i,  110.  112.  vi,  39.  iii,  99 
Ignores  i,  3 
Ignore  iii,  45 
Ignoscas  viii,  69 
Ignoscat  V,  7 
Ignosces  iv,  26 
Ignosco  ii,  89.  iii,  27.  xi,  94 
Ignota  xiv,  100  toga  xii,  18 
Ignota  mole  S  15 
Ignotas  S  28 
Ignoti  maris  vii,  19 
Ignotos  xi,  35 
Ignotumque  opus  xi,  78 
tgnotus  V,  60 
Ilex  xiv,  92 
Ilia  X,  45  casta  ix,  42 
Iliaco  cinaido  ii,  43    niinistro  iii,  39 
Iliacos  amores  xii,  52 
Ilias  xiv,  184 
nice  xiv,  70    hirsuta    vi,  64    niulta  vii, 

27 
Ilicesque  x,  92 
Iliceti  vicini  xii,  18 
Ilicetuin  sanctum  iv,  55 
IllaBsa  vii,  2 
Illaisum    i,  7    juvenem  ix,  91    leporem 

xiv,  200 
Ille  atque  inde  inflexa,  passim. 
Illigatas  damas  i,  50 
Illotos  niinistros  viii,  67 
lUotus  vi,  42 
lilustrem  xiv,  41 
In)agine    vi,  27.    ix,  1.  25.  75.    xiii,  30 

tacita  vi,  13    falsa  iv,  53 
Imagines  superbas  v,  20 
luiaginibus  hiisutis  ix,  48  innnodicis  ii, 

90 
Imago  vi,  39.  vii,  84.  xi,  102    digna  ii, 

66    njajor  ix,  77  plurima  i,  71 
Imbclles  daniiu  iv,  74.  xiii,  94  thalamos 

vii,  58 
Imber  Castalis  ix,  19    subitus  xii,  26 
Inibre  xi,  96    astivo  iii,  (i5    assiduo  iv, 

18  cxjjresso  xiv,  144 
Inibrihus  inimndieis  iii,  100 
Imhriceniqiic  ii,  37 
Inibrifcr  Niliis  i,  62 
Imbiiant  vii,  26 
Imbue  xiii,  8 


IN    MARTIALEiM. 


Ixvii 


Imbuat  viii,  51 

Iniitantur  v,  18 

Iraitare  v,  38 

Imitata  i,  44    basia   blandas    columbas 

xi,  104 
Imitatur  xi,  31 
Iniitatus  ix,  25.  xi,  82 
Iiniter  xi,  90 
Immatura  corpora  ix,  9 
Immemor  iv,  S3 

Immensis  jugis  viii,  65  queielis  ix,  46 
Immensum  Maronem  xiv,  186 
Iraineritas  opes  vii,  32 
IiDmeritos  mares  vi,  2 
Iraminente  bruma  iii,  58 
Immixtum  genus  S  21 
Imino  i,  11.  86.    iii,  40.  47 
Immodicffi  avaritiaj  ii,  56 
Inimodici  lacus  vii,  28  inulli  ii,  43 
Imniodicis  vi,  29  clunibus  iii,  60    ima- 

ginibus  ii,  90    imbribus  iii,  100  lau- 

dibus  S  1 
Iramodico  Nerone  x,  48 
Immortale  Falemuin  ix,  94.  xi,  36 
Iinmota  feritas  v,  31 
Itnmundaj  carriis  iii,  24 
Iinmundam  aquain  i,  93 
Immundum  ceroma  xiv,  50 
Imo  de  pectore  x,  80 
Imo  nido  vii,  17  sinu  i,  16 
Impedient  x,  37 
Impeditam  damam  iii,  58 
Impensis  S  4 
Iniperal  iv,  8.    xi,  6 
Imperator  v,  49.    x,  72 
Iinperatque  xi,  40 
Imperet  xiii,  4 
Imperia  i,  50 
Imperiosa  fades  vi,  23     res  est  timer 

xi,  58 
Imperiosus  homo  ix,  54 
Imperium  xi,  5     Ausonium  vi,  60 
Impia  beila  iv,  11    fiaraiua  v,  42  tellus 

vi,  85 
Impio  versa  x,  5 
Impiornra  Colchorum  iii,  58 
Impius  v,  69    Lib^s  iv,  30 
Impleat  iv,  45 
Implerc  viii,  78.    xiv,  12 
Implet  i,  23.  85.     iii,   60.    iv,  29.    xi, 

18.  31 
Impletura  frigora  v,  34 
Implevit  vii,  63.     x,  85 
Implicuit  vi,  15 
Implicitam  S  11 

Implicitas  aves  ix,  55   enterocelas  xi,  84 
Implicilum  i,  102 
Impones  i,  53 
Impositas  piias  S  22 


Imposituni  nomeii  iv,  31 

Imposui  iv,  80 

Imposuit  iii,  57.    iv,  40.    v,  36.    x,  25 

Impotens  bruma  i,  50 

luiprccor  vii,  24 

luipressi  x,  42 

Improba  charta  viii,   24     fila    xiii,  57 

fumaria  x,  36    Hydra  v,  65     lingua 

ii,  61     manus  xiv,  16     pica  i,  54   sa- 

tureia  iii,  75    Tyros  x,  16   vofa  iv,  1 
Improbffique  tigrcs  i,  105 
Improbe  x,  31     Cinna   iii,  61     lepus  i, 

49     Zoile  xi,  54 
Improbi  iii,   20.     v,   80     panis  caninas 

buccas  X,  5    Pheedri  iii,  20    Malchio- 

nis  iii,  82 
Improbior  iv,  6 
Improbiora  iii,  86 
Improbis  Gadibus  v,  78    gannitibus  v, 

60    votis  xii,  98 
Iniprobissimusque  xii,  55 
Improbius  v,  50.     ix,  68.     x,  71 
Improbo  cornu  vii,  7    somno  xii,  18 
Improbum  xi,  80 
Improbus  comes  xii,  38    magister  i,  42 

scorpius  iii,  44 
Impudenter  i,  50 
Impudici  Tigellini  iii,  20 
Impudicum  digituin  vi,  70 
Impudicus  odor  xii,  32 
Impune  x,  70 
Impurus  xi,  61 
Imputantur  v,  20 
Imputat  iii,  6.    x,  30 
Imputes  V,  80 
Iraputet  iv,  83.    xii,  48.  83 
Imus  vi,  74.    xii,  57 
In  rosa  sterna  vivere  viii,  77 
Inque  i,  79 
Inachidos  xi,  47 
Inajqualeiu  libelium  vii,  90 
Inaquales  mensas  i,  56 
Inamabilis  sciurus  v,  37 
Inane  i,  77    coelum  iv,  21    corpus  viii, 

75 
Inani  sporta  x,  37 

Inanis  culcita  v,  62    salutator  iii,  58 
Inausum  ii,  14 
Incaluit  iv,  66 
Inccdit  vi,  39.     xii,  38 
Inceditquc  vii,  39 
Incendia  v,  7.    vi,  33 
Incendisse  iii,  52 
Incensura  ix,  3 
Incerta  acu  ii,  66 
Inccrtis  fritiilis  iv,  14 
Incesti  Tcrcos  xiv,  75 
inchoat  iii,  79.    xiii,  14.  36 
Incidcris  iii,  46.    xi,  95 


Jxvii 


iNDi:x 


Incidisti  vli,  76 
Incidit  ix,  77 
Incipe  ii,  64 
Incipiant  i,  26 
Incipiat  ii,  1 
Incipient  v,  69 
Incipit  i,  39.    xi,  46 
Inciso  ore  iii,  60 
Incitato  xi,  1 
Incitatus  x,  76 
Inclinat  i,  77 
Incolis  vi,  27 
Incomatis  xii,  98 
Incoiiitis  capillis  i,  25 
Incubasque  xii,  53 
Incudibus  percussis  ix,  69 
Inculti  foci  iv,  66 
Incultis  asparagis  xiii,  21 
Incumbunt  v,  13 
Incurris  i,  9 
Incurvabat  xi,  43 

Incustoditis  et  apertis  limlnibus  i,  35 
Inde  i,  44 

Indecens  v,  14    morbus  xi,  61      iiasus 
ii,  11     pavo  V,  37     pellis  vii,  20 

Indecenter  xii,  22 

Index  superbus  iii,  2 

Indica  poinpa  viii,  78 

Indicaj  pecudis  v,  37 

Indicas  xii,  96 

Indicatque  ix,45 

Indici  littoris  x,  38 

Indiciis  certii  ii,  54 

Indicis  lapillis  i,  110 

Indico  labores  iv,  90 

Indico  cornu  i,  73 

Indicosque  denies  x,  98 

Indignaque  iii,  34 

Indignantia  tecta  ii,  90 

Indignas  fauces  i,  79 

Indignior  ccUa  ix,  74 

Indis  deiitibus  ii,  43 

Indixit  xi,  50.     xii,  78 

Indocta  falce  vi,  73 

Indoctis  grainniaticis  xiv,  120 

Indos  sardonyclias  iv,  28 

Induceiida  xiv,  168 

Indue  ii,  41 

Inducras  xiv,  139 

iiiduis  xiii,  87 

Induilurque  viii,  48 

Indulgent  i,  105.     vi,  43 

Indulgcntia  tanta  ii,  34 

IndulgL't  iv,  3.  50.     xi,  41 

Indulsit  x,  38 

Indus  nigcr  vii,  30.     x,16 

Indutii<i  v,  23 
Incmtuni  Ifporim  iv,  66 


Inenarrabile  niunus  ii,  10 

Inepta  xii,  97 

Inepte  vii,  33.    x,  100    vir  i,  69 

Ineptiarum  xi,  1 

Ineruii  fronte  iii,  58 

Inest  i,  110.     viii,   18.     xii,   74.     xir, 

145 
Inevoltitus  xi,  1 
Incxplicitosque  Platonas  ix,  48 
Infaniata  puella  x,  87 
Infauiem  Cypron  ix,  91 
Infandas  poenas  ix,  9 
Infando  auro  v,  69 
Infandum  scelus  vii,  14 
lufans  vii,  96.    xi,  32.     xiii,  97.    xiv, 

177 
Infantaria  iv,  88 
Infante  sordido  i,  50 
Infantera  iv,  88.     x,  95 
Infantes  vi,  70.    ix,  9   vagientes  xi,  6T' 
Infanti  vi,  38.     vii,  25     prostituto  ix,  7 
Infantis  xii,  83    doniini  ix,   21    prima 

figura  ix,  75 
Infelix  ii,  46.   75.    vii,  64.    xi,  7  rogus 

viii,  75     spongia  xii,   48     venter   ii, 

51 
Inferiora  viii,  71 
Inferiore  nube  viii,  36 
Inferius  descendere  x,  75 
Iiifcrnas  aquas  i,  102.     ix,  30     umbras 

i,  37.    xi,  69 
Infernis  umbris  iv,  16.    xi,  5 
Infestos  oculis  pilos  x  56 
Inficetum  v,  78 
Inlicianda  gloria  ix,  100 
Inficiande  Varro  v,  30 
Inficiator  i,  104 
Inficiatus  ix,  85 
Infinite  Jiiatu  iii,  72 
Infianiniatus  x,  86 
Infunde  v,  64 
Infuso  Falerno  i,  72 
Infusuni  V,  70 
Ingcniuit  ix,  60 
Ingenii  duri  v,  56 
Iiigenio  i,  112.     v,  63.    vi,  28.    viii,  18 

propiore  v,  5 
Ingeniosa  xi,  7  gula  xiii,  62  scripta  vi, 

60    sitis  xiv,  117 
Ingeniosus  lioiiio  i,  74.     vii,  9 
Inginiuni  S  14.    iii,  26.    v,  27.  viii,  56 

73.    xii,   4.    xiv,   115     duice    S    20 

grande  ii,  44    niitius  S  10 
Ingcniumquc  viii,  70    vetus  xi,7 
Ingens  iii,  50.    ix,  42     hernia    iii,   24 

Livius  xiv,  190    onerosaque  tnrba  ix, 

56     solitude  iii,  44     turba  i,  74 
Ingenti  viii,  7     domino  viii,  75    li»xa- 


IN    MARTIALEM. 


Ixix 


plioro  iv,  51      liorto  vi,  72     iiiipio- 
boque  soniuo  xii,   18      liistro  iv,    1, 
manii  iv,  8     ore  i,  7.     iv,  14     sorore 
xii,  32     voce  iii,  4C.    vii,  8.    viii,  7 
Ingeutia  v,  52     muncra  iv,  56    nomi- 

na  xi,  5    pectora  xi,  10 
Ingentis  fat!  i,  52 
Ingenua  gula  ti,  11 
Ingcnua  facie  iii,  33 
IngenuiE  pigritiae  xii,  4    vires  x,  47 
Jngenuam  iii,  33 
Ingenuasque  cruces  x,  82 
Ingenuunique  iii,  46 
Ingessit  i,  22 

Ingrata  lux  gravisque  x,  23 
Ingrata  spatia  iii,  58 
Ingrataj  arcie  iv,  67    Lethes  flumina  x,  2 
Ingratas  aniicitias  v,  19 
Ingrate  viii,  3.    xiii,  87 
Ingrati  Pompeii  v,  10 
Ingrato  S  10    urso  S  21 
Ingratuin  vi,  79 
Ingratus  vi,  86    ager  x,  47 
Ingredlare  xiv,  30 
Inguen  xi,  72    lacerum  iii,  71 
Inguina  vi,  81.      vii,  30.  35.     xi,  22. 
xiii,  67.    xiv,  69      diveisa  iii,  18    si- 
rnillima  loco  madido  vii,  58 
Iiiguine  iii,  81    cxhauslo  xiii,  63 
Inguinibus  ii,  61.    vii,  18 
Inhffireret  v,  79 
Inhoriuit  i,  67 
Inhumana  invidia  vii,  12 
InhumanfE  cicadie  x,  58 
Inhuman)  lupi  x,  48 
Inhumanos  amicus  v,  22 
Inhunianus  v,  18 
Injecta  iv,  75 
Injecto  vii,  32 
Inimica  S  4 

Inimicitia;  ingentes  v,  50 
Inimicus  xiv,  184 
Iniqua  Fortuna  ii,  24 
Iniquas  preces  v,  6 

Iniqui  Aqiiilonis  stridentes  flatus  x,  82 
Iniquis  flanimis  x,  50 
Injuria  jjarva  ix,  9 
Innocens  iii,  44.  iv,  30.  vi,  28.    x,  76 

ruina  i,  83 
Innocuis  verbis  vii,  12 
Innocuos  sales  iii,  99     lusus  i,  5 
Innuis  ix,  38 
Innuit  i,  69 

Innuincra  compcde  ix,  23 
Innumeras  Olyiupiadas  iv,  45 
Innumeris  synthesibus  ii,  46 
Innumeri  apri  vii,  2 
Innumero  leonc  viii,  55 
Innunieros  sreges  v,  13 


luobservata  viii,  32 

Inort'ensa  via  xiv,  209 

Inopem  faniem  xiii,  1 

Inopes  Cynicos  xi,  84     sturnos  h,  55 

Inopi  xii,  88 

Iniplicitas  ix,  55 

Inquam  vi,  64 

Inquieta  marmora  v,  80 

Inquietas  curas  x,  30 

Inqueti  Sisjpiii  x,  5 

Inquieto  iv,  55 

Inquietus  xii,  18 

Inquilinus  i,  87 

Inquinamur  v,  8 

Inquinatior  Manneius  xi,  61 

Inquinatum  vellus  iv,  4 

Inquiris  vi,  20 

Inquis  ii,  17.  65.  93.    iii,  27.  38.  46. 

iv,  33. 72.     V,   16.  62.   63.    ri,   34. 

51.  54.  56.    viii,  10.  17.  37.    x,  11. 

xii,  25.40.  97.    xiv,  1 
Inquit  i,  14.    ii,  30.    v,  37.    vi,  78.  82. 

ix,  35.  93.     xii,  26 
Insani  freti  iv,  63 
Insania  viii,  48.    ix,  71 
Insanis  iii,  38 
Insane  syrniate  iv,  49 
Insanum  i,  50    caput  ii,  66 
Inscripsit  ix,  16 
Inscripta  basis  ix,  45 
Inscriptas  cella;  xi,  45 
Inscripti  viii,  75 
Insequeris  v,  84 
Insequor  v,  83 
Inseras  vii,  17 
Inserta  cupresso  vi,  49 
Insertam  manum  ii,  75 
Ihseruisse  iv,  31 

Insidias  iv,  56.    xii,  14  * 

Insidiemur  xii,  14 
Insidiose  puer  xiv,  172 
Insidiosorum  latronum  xiv,  20 
Insignis  puer  iii,  91 
Insilui  iv,  22 
Inspectum  vi,  82 
Inspexit  ix,  60 
Inspice  i,  55 
Inspicit  X,  80 
Inspiciturque  xi,  70 
Instant  xi,  98 
Instantes  iindas  S  25 
Instanti  viii,  73 
Instanti  Rufe  vii,  68 
Instanti  Rufi  viii,  51 
Instantius  xii,  100 
Instar  vii,  12 
Instaret  xi,  23 
Instat  i,  16.    xii,  59 
Instcnt  vii,  97 


Ixx 


INDKX 


Instes  vi,  23 

Institor    temerarius    vii,  61     lippus  xii, 

57 
Instructa  iii,  45.    x,  59 
Instructam  domum  xii,  66 
Instructuru  iv,  10 
Instrue  v,  62 
Insulis  iv,  37 
Insulse  vii,  85 
Insulsissinius  xii,  55 
Insultet  V,  31 

Intacta  rota  transniisso  petauro  ii,  21 
Intactas  coronas  xi,  89 
Intelligat  x,  21 
Intentatuin  ii,  14 
Inter  i,  60 
Interdum  xii,  36 
Interior  lana  cycni  xiv,  161 
Interire  vii,  38 
Interjungit  iii,  67 
Interius  ix,  29 
Interponis  i,  107 
Interpositus  i,  54 
Intra  i,  100.    v,  6 
Intraque  xii,  57 
Intrabit  xi,  98 
Intrabunt  xiv,  30 
Intrant  xi,  99 
Intrare  iii,  93.    vi,  7 
Intras  x,  10 
Intrasti  xi,45 
Intrat  viii,  36 
Intrature  viii,  1 

Intravlt  vi,  80.    vii,  27.    xiv,  74.  174 
Intrent  vi,  16 
Intres  i,  61 
Intret  iv,  19.    xii,  99 
Intus  X,  80.    xi,  61 
Invadat  ix,  57 

Invalidura  ingenuumque  latus  iii,  46 
Invaiidus  comes  viii,  75 
Invasit  viii,  59 
Inveni  vi,  51 
Invcnies  v,  11    x,  4.     vii,  58     viii,  31. 

xi,  17.  23 
Invcniet  xii,  29 
Invenimus  i,  110 
Invenit  S  26.    i,  85.    x,  16 
Invenitur  xi,  18 
Invento  apro  xii,  1 
Inventura  xiv,  25 
Inventus  vi,  53 
Inversa  cliarla  iv,  87 
Invia  lorica  vii,  2 
Invicta  ix,  2 

Invicli  hospitis  ix,  62    principis  S  20 
Invictis  arniis  S  0 
Invicturn  caput   ix,  24 


Invictus  Ca;sar  vii,  7    Camillus  xi,  5 

Invida  brunia  viii,  68    Lacliesis  X,  53 

In  vide  Procille  i,  116 

Invideam  iv,  68 

Invideas  i,  41 

Invideat  i,  87 

Invidebis  i,  114 

Invidcre  ii,  74  iii,  58.  xi,  75 

Invidet  vii,  3.    ix,  31.  52 

Invidia  iii,  21 

Invidia  iii,  65.  ix,  87    favente  v,  6    in- 

huniana  vii,  12  leviore  fati  cadant  xii, 

14  rumpitur  ix  98 
Invidia;  i,  13.  v,  10 
Invidiam  i,  59.  vii,  47 
Invidiosn  atria  S  2    lectica  vi,  77    pr<E- 

da  vii,  27 
Invidiosus  locus  xi,  65 
Invidit  ix,  77 
Invidus  iv,  27 
Invisas  xiv,  80 
Invisior  vii,  21 

Inviso  disco  xiv,  173  naso  vii,  37 
Invisum  caput  ix,  69 
Invitant  ix,  64 
Invitas  i,  24.  101.     ii,  79.     iii,  27.    iv, 

63.  84.  viii,  22 
Invitator  ix,  92 
Invites  ix,  26 
Invitet  xii,  48 
Invito  fratre  ix,  52 
Invitor  iv,  68 
Invitum  ii,  69.  86 
Invitus  ii,  69.  xii,  75  arbiter  vi,  35 
Inuncta  conchis  vii,  78 
Inusserit  vi,  64 

Inutile  vii,  18.    xiv,  60    lignum  vii,  19 
Inutiies  betas  iii,  47    nioenas  xii,  32 
Inutilis  ii,  90     atas  xi,  69     uva  LycEO 

xiii,  22 
lo  v,  25.  vii,  6.  viii,  4.    xi.  2.  36.  xiv, 

180 
Jocantes  x,  101 
Jocarer  v,  26 
Jocari  vi,  44 
Jocetur  V,  2 
Joci  sine  fcUe  x,  48 
Jocis  V,  28.    vii,  80    lascivis  iv,  14 
Jocoruni  v,  15 
Jocos  iii,  20.    iv,  8.  10.  vi,  85.     vii,  8. 

X,  35.  64.  87    soiennes  x,  17 
Jocosque  i,  15.     iv,49.    vi,  82 
Jocosa  Musa  ii,  22 
Jocosaj  Flora;  i,  1  Gades  i,  62 
Jocosani  litem  S  20 
Jocosis  carminil)us  i,  36 
JocuiiKiuc  ii,  4 
lolas  vicinus  xi,  41 


IN    iMARTIALEM. 


Ixxi 


lonicarum  attagenaruni  xiii,  61 

Iota  ii,  93 

Jove  ix,  10.  2.  xii,  15.  xiv,  112  cul- 
to  viii,  80    Phario  ix,  36 

Joveni  V,  55.  vi,  10.  viii,  24.  50.  66. 
ix,  21-  40.  xiii,  77.  xiv,  1  amatorera 
xiv.  207  antiquum  v,  22  Dicteeurn 
iv,  1  frugi  vi,  21  gratum  v,  1  nia- 
didum  vii,  36  matutinum  iv,8  no- 
vum vii,  73  vetereni,  ibid,  reducem 
viii,  15      utramque  ix,  87 

Jovi  iv,  3.  vi,  10.  vii,  74.  ix,  102.  xi, 
26.  57. 104.  xiii,  4  magno  xii,  91 
Phidiaco  vii,  56 

Jovis  i,  7.  v,  6.  vi,  83.  ix,  4.  19.  29. 
37.  xii,  78  alterius  ix,  37  sereni  era 
ix,  25  fronde  clarus  xi,  9 

Ipse  atque  inde  intiexa,  passim. 

Ira  S  22.  iv,  74.  v,  46.  vi,  10.  vii,  1 
xi,  39    gravis  iv,  11    justa  vi,  64 

Iracundis  unguibus  xi,  84 

Iram  xii,  13 

Iras  vii,  45    terribiles  S9 

Irata  iv,  17 

Irataui  lagenam  iv,  43 

Iratis  sacris  iii,  24 

Iratum  caiicem  iv,  43 

Iratus  vi,  81 

Irascar  vi,  51 

Irasci  iii,  37.  99 

Ire  S  28.  i,  71.  ii,  5.  32.  69.  iv,  8. 
91.  vii,  6,  44.  61.  viii,  30.  ix,  52. 
101.    X,  10.  56.    xi,  1.  12.  60.  88 

Iris  xii,  29    gravis  iv,  19 

Iro  V,  39 

Irrequietus  iv,  79 

Irrumandum  iv,  50 

Irrumare  ii,  83 

Irrumat  ii,  47 

Irrumatis  undis  ii,  70 

Irrupi  X,  40 

Irus  xii,  32    niiserabilis  vi,  77 

Isniarium  Ityn  x,  51 

IssH  blandior,  carior,  nequior,  purior  i,  1 10 

Issam  similem  i,  1 10 

Isse  i,  115.    ii,  18 

Isset  i,  37 

Iste  atque  indeinflexa,  passim. 

Ister  calens  vii,  7 

Istic  i,  20 

Istrl  v,  3.  viii,  2    Sarmatici  ix,  102 

Istro  captivo  vii,  80 

Istrumque  tacentcm  vii,  84 

Ita  S21.    vii,  76.  xi,  102 

Itala  regna  x,  103 

Ilaliam  viii,  56 

Italides  matres  xi,  53 

Ite  X,  72.    xi,  2.     xii,  2.    xiv,  47 

Iter  iii,  91.  xi  91.  xii,  99  medium  x,  28 


omne  vi,  80    serum  ii,  14  triste  S  12 
Iterum  iii,  78.  iv,  27.    vii,  64 
Iterumque  ii,  14 
Ithaco  xi,  104 
Itque  i,  49.    vi,  10 
Itur  i,  13 

Iturus  i,  102.    iv,  73 
Ityn  v,  68    Ismarium  s,  51 
Juba  ix,  91 
Juba  pulverea  xi,  84 
Jubffi  fus?e   i,  32    iunatae  viii,  55 
Jubar  purpureum  viii,  65 
Jube  i,  47.    ii,  6 
Jubeas  i,  36.     xii,  62 
Jubeat  ii,  24.   xii,  60 
Jubemus  ix,  54 
Jubent  V,  64 

Jubente  vii,  80  nocte  xi,  82   vento  x,  83 
Jubeo  ix,  94 
Juberis  i,  71 
Jubes  i,  66.  ii,  55.    iii,  36.     iv,  17.   vi, 

2.  17.  23.  34.     viii,  14.  33.     ix,  101. 

xii,  21.  79.   X,  41.  56.    xi,  42.  45 
Jubet   SlO.  ii,  59.   iii,  5.     vi,  78.  viii, 

66.  72.   xi,  86.     xii,  55 
Jubetur  viii,  68 
Jucunda  plura  xii,  34     pocula  xi,  104 

solitudo  xii,  24 
Jucundffi  vitffi    iii,  6 
Jucundissime  Martialis  x,  47 
Jucundos  miiii  nee  laboriosos   secessus 

x,  104 
Jucundus  ix,  98.   x,  76.    xii,  47 
Judaeorum  recutitorum  vii,  30 
Judseum  pondus   vi,  35 
JudsBus  xii,  57 
Judex  ii,  13.   vii,  19 
Judicas  i,  90 
Judice  iv,  42.  64.     ix,   18.     x,  21.89. 

xiii,  92 
Judicis  vii,  52 
Judicium  ii,  41.   ix,  27 
Judiciumque  x,  73 
Juga   i,  108.      iv,  44      delicata   i,  105 

iasta  vi,  73 
Jugales  annos  quindecim  x,  38 
Jugera  iii,  31.     vi,  16.    xi,  48.     xii,  72 

beatiora  iv,  64.    culta  xi,  29    dilecta 

i,  13    dura   x,  58     pauca   i,117.     iv, 

64.  vi,  16  pulchra  i,  86   vicina  viii,  56 
Jugeribus  vi,  43    bis  septenis  vi,  73 
Jugi  Massyli  ix,  72 
Jugis  viii,  55   iniraensis  viii,  65     Libycis 

ii,  75     pampineis  x,  93     Tuscis  i,  27 
Jugo  ancipiti    vii,   93      excise  vii,  27 

Hyrcatio  S  IS    longo  iv,  64     pari  iv, 

18      Parrhasio  vi,  25     placido   xii,  9 

urbano  perusta  colia  x,  12 
Jugulare  i,  19.    iii,  99 


Ixxii 


INDKX 


Jugulas  iii,  24 

Jagulatis  iv,  18 

Jugiilem  viii,  61 

Jugnii  vii,  37 

Jugulor  ii,  29 

Jugulum  S  7.   iv,  18 

Jugum  grande  vi,  76 

luleae  olivfe   ix,  30 

luleas  habenas  xi,  102 

luleo  monte  xiii,  109 

luli  i,  16.    vii,  17.   xi,  52.    xii,  34    ca- 

rissime   ix,  98   ciarissiine  i,  108 
Julia  vi,  3.  13.     xi,  104      lex   vi,  7.  22 

tecta  vi,  38 
Juiiae  dulce  numen  ix,  2 
Jiilianus  iii,  25 
Juliarum  Kalcndarum  xii,  32 
Julius   iii,  5.    x,  99.    xi,  36    fervens  x, 

62 
lulo  Dardanio  vi,  3 
Juncta  xi,  52  testa  viae  xii,  48 
Juncta  bis  trieteride  ix,  85 
Junctaque  xii,  48 
JunctfB  sorores  xiv,  148 
Junctam  S  5.  i,  91 
Junctis  capris   iv,  52 
Juncto  sepulcro  vi,  28   sodale  i,  87 
Junctumnomencognato  sanguine  xii,  44 
Junctus  i,  94 
Jungere  ii,  6.    xiv,  139 
Junget  vi,  54 
Jungis  ix,  1.  X,  50 
Jungit  vi,  21 
Junguntur  iv,  13 
Juno  vi,  13.  21.    ix,  37.  66.   x,  63.  89. 

xi,  43.  104 
Junonem  x,  89 
Junonis  xiv,  85 
Junxeris  vii,  38 
Junxit  iii,  91.   x,  75 
Jupiter  vii,  GO,    viii,  39.     ix,  35.92.    x, 
66.   xi,  4.  57.      xii,  15.  78    Capitoli- 
nus  V,  63 
Jura  V,  23.    vii,  64.  viii,  55.    ix,  67.   x, 
34,    xi,  94.  98    casta   i,  16    paterna 
iii,  95.    viii,  31     trium    discipulorum 
x,  60 
Jurabit  viii,  44 
Jurare  xii,  79 
Jurares  ix,  49 
Juras  x,  39.   xi,  73 
Jurasquc  xi,  94 
Jurasti  iv,  61.  ii,  8. 
Jurat  vi,  47.    vi,  12.    viii,  81 
Juratus  xj,  68 
Juravcrat  ix,  44 
Jure  ii,  20.  v,  62.    vii,  51.  69.    viii,  58, 


ix,  50,    xii,  3.    xiv,  141 
Juris  iv,  25    et  legum  sanctissiiiie  cul- 

tor  X,  37 
Juro  iv,  43.    vii,  12.    x,  58 
Jus  i,  104.    ii,  92.    xii,  98   natorum  ix, 
98    omne  i,  102    septera  natorum  xi, 
12 
Jussa  i,  105.  vi,  7.  xi,  23  toga  ii,  29 
JussBB  lacryniJB  i,  34    aquiB  iv,  63 
Jusserat  vii,  37.    ix,  44 
Jussere  ii,  40 
Jusserit  x,  5 

Jussiiii,82.    iv,  82.  ix,88.    x,  30 
Jussisti  vii,  61 
Jussit  i,  22.    v,23.  xi,  7.  viii,  6.  x,  66. 

75.    xi,  43 
Jussus  S  17.    vi,  80.  viii,  52 
Justa  annua  x,  61  ira  vi,  64 
Juste  vii,  12 
Justina  i,  72 
Justine  xi,  65 

Justissimus  omnium  senator  x,  72 
Justius  X,  70 

Justo  xiv,  210    niero  viii,  45 
Justos  labores  iv,  90 
Justus,  probus,  innocens  vir  iii,  44  eques 

iv,  67 
Juvabit  xiii,  2 

Juvant  i,  13.  ii,  90.    iii,  77.    iv,  29    v, 
15.   vi,  43.     X,  4.  69.     xi,  104.     xii, 
14.68 
Juvare  i,  36.    xi,  104 
Juvaret  xii,  44 

Juvat  i,  19.  108.    iii,  37.    ii,  4.  86.    iv, 
75.      vi,  21.  58.  77.      vii,  25.  52.  58. 
72.  viii,  3.  ix,  54.    x,  21.  93. 103.  xi, 
36.  37.  104.    xii,  18.  85 
Juvenale  vii,  24 

Juvenalis  xii,  18    facunde  vii,  91 
Juvenca  mcesta  ii,  14 
JuvenciB    Getica;  vii,   80    Niliactvj  viii, 

81  Phariae  x,  48 
Juvence  xii,  24 
Juvenci  i,  108 
Juvencis  fortibus  iv,  55     placidis  v,  31 

stratis  i,  105 
Juvencorum  i,  61.   xiv,  4 
Juvencos  geminos  S  23 
Juvencuni  aurcis  comibus  ix,  43 
Juvencus  xiv,  52 
Juvenem    iii,  43.   iv,  29.    x,  32.    xi,  81 

illacsuni  ix,91 
Juvenemquc  i,  63.  xii,  8 
Juvenes   iv,  79.    v,  74.    vii,  32.    ix,  67. 

xiv,  47  ncquam  iii,  69 
Juvcnesque   i,  4.  ix,  9  nudi  vii,  36    sc- 
ncsque  ficosi  vii,  71 


IN  martiale;\i. 


Ixxiii 


Juvenile  carmen  xiv,  189  decus  ix,  18 
Juvenis  i,  114.  vi,  77.  xi,  44 
Jiiventa  prima  x,  50  viridi  vii,  40 
Juventa  ii,  90 
Juvenum  xiv,  187 
Juvit  xiv,  193 


K. 


Kal  X,  68 

Kaiendae  ix,  53.  91   Martias  x,  24    binae 

Irinseve  x,  75 
Kalendaniru  viii,  44.     x,  92    Gerniani- 

carum  ix,  2  Juliarum  xii,  32 
Kalendas   i,  100.   vi,  30    duas   xii,    36 

natalitias  viii,  64  Octobres  x,  87  Mar- 

tias  V,  84.  ix,  53 
Kalendis  viii,  33.    x,  24.    xii,  60    Jaiii 

xiii,  27  a  Marte  dictis  x,  29    raris  iv, 

66 

KoiVCl  <j)i\Cl>V  TtOLVTO.  \\,   43 

KoKpbv  Trpdcruirov  vi,  6 


L. 


Labantur  x,  70 

Labella  ii,  41  tota  xi,  91 

Labellis  attritis  x,  72  blandis  vii,  95 
clusis  xii,  55 

Labeutibus  pennis  exutus  puer  x,  4 

Laberi  vi,  14 

Laberis  vi,  47 

Labicana  humus  i,  89 

Labiene  ii,  62.  v,  49.  xii,  16 

Labienum  vii,  66 

Labienus  vii,  66.  xii,  33 

Labor  i,  108.  viii,  51.  x,  89.  xiv,  95 
arctatus  xii,  5  assiduus  S  1  brcvis  x, 
19  magnus  viii,  56  Mareoticus  viii, 
36  omnis  S  1  stnltus  ii,  86  vanus  i, 
89  ullus  xii,  62  uterque  xi,  81 

Laborque  v,  21.  24.  ix,  45 

Laboras  v,  78.  ix,  86.  xii,  61.  95 

Laborat  i,  99.  vi,  37.  xiv,  222 

Laboratas  aquas  ix,  19 

Laboratis  libris  iv,  33 

Lahore  vii,  53.  x,  47  dulci  xii,  18  ste- 
rili  x,  58  vano  xiv,  48 

Laborem  iii,  53.  x,  3 

Labores  v,  20.  xi,  78  catenati  i,  16  jii3- 
tos  iv,  90  Mentoreos  iv,  39  miilu  v, 
22  tantos  iii,  44  vanos  x,  82  varios 
iv,  8 

Laborioso  gradu  vii,  39  versu  xi,  6 

Laboriosos  x,  104 

LaboriosHS  xi,  106 

Laborura  taiitoruin  iv,  32 


Delph.  et  Var.  Clat. 


Ind. 


Labra  i,  84.  iii,  42  remula  iv,  42  cana 
ix,  28  dclibuta  xi,  98  sana  x,22 

Labris  x,  42.  xi,  11.  26.  39  otiosis  i,  97 
roseis  viii,  56  turgidis  xi,  39 

Labro  diiuidio  ii,  10.  22  utrocjue  ii,  22 

Labulle  xi,  24.  xii,  36 

LabycEB  Cupidinei  vii,  87 

Lacfena  nuda  ix,  104 

Lacedaiiuone  iv,  44 

Lacedaeiuonine  amicae  xiv,  156 

Lacedffimonio  ceroiuate  xi,  47  Galeso 
ii,  43 

Laceda;moriis  libidinos:e  iv,  55 

Laceda?nionitiiii  iioiuen  iv,  19 

Lacerantur  xi,  84 

Lacerat  xi,  31 

Laceratns  S  21 

Laceravit  S  18.  v,  67 

Lacereris  S  8 

Laceretur  viii,  78 

Laceri  artus  S  7 

Laceruni  inguen  iii,  72 

Lacerna  trita  i,  93.  viii,  28 

LaceriKB  ii,  29.  v,  23.  vi,  59  albai  xiv, 
137  BKticfe  xiv,  133  coccineaj  xiv, 
131  crassfE  viii,  58  rudes  vii,  86 

Lacernarura  tristiura  i,  97 

Lacernas  ii,  43.  x,  87.  98.  xiv,  139  ar- 
rogantes  v,  8  bonas  vi,  82  emtas  iv, 
61  gelidas  vii,  92  malas  vi,  82  tinctas 
xiii,  87  tolas  xiv,  132  tritas  vii,  92 
Tjiias  viii,  10.  ix,  23 

Lacernis  ii,  57.  ix,  58  ablatis  xii,  26 
albis  iv,  2  nigiis,  ibid,  gclidis  iii,  38 
suppositis  ii,  46  purpureis  v,  8 

Lacerta  iii,  41 

Lacertae  reptanti  xiv,  172 

Lacerti  fortes  xiv,  49  Saxetani  ii,  78 

Lacertis  v,  12 

Laceito  facili  vii,  67  tenui  xi,  52 

Lacertos  xi,  100  rutatos  x,  48 

Lacertum  xii,  19  tenuem  xi,  27 

Lacessas  v,  60 

Lacessis  x,  90.  xi,  46 

Lacesso  iv,  90 

Lachesis  i,  89.  iv,  54.  ix,  87  irivicta  x,  53 

Lacon  caasus  vii,  80 

Laconas  pios  ix,  4 

Lacones  Ledaei  i,  37 

Laconuin  S  26.  vi,  42 

l^acrymas  jussse  i,  31 

Lacrymas  vi,  85.   vii,  40.  98.  x,  80 

Lacryiiiis  i,  89.  vii,  47.  x,  13.  xi,  99 

Lactentes  raetas  i,  44 

Lacte  vii,  80    moro  xiii,  41    primo  xiii, 

38  vivo  xiii,  44 
Lactea  coila  i,  32  gcinnia  viii,  45 
J.actei  vcrnaj  iii,  58 
Lactens  porcellus  xiii,  41 

Mart.  k 


Ixxiv 


INDEX 


Lacteum  porcura  iii,  47 

Lactis  iii,  58  alligati  viii,  64 

Lactitet  vii,  102 

Lactuca  xiii,  14.  53  st'dens  x,  48    utilis 

ventri  moriendo  xi,  52 
Lactucas  iii,  50.  xii,  19  sessiles  iii,  47 
Lactucis  iii,  89 
Lacu  Baiano  iv,  30  h^'berno  x,  85   pigro 

ix,  100  Sinuessano  xi,  7 
Lacuna  lippa  viii,  59 
Lacunae  siccas  iv,  4 
Lacus  iiiadidus  iv,  44 
Lacus  Baianos  iv,  30  divitis  xi,  97  Eu- 

ganeos  iv,  25  gelidos  xiv,  1  imniodici 

vii,  28     molles  i,  50    nitidos  iv,  22 

sacri  ix,  59  Stygios  i,  79.  v,  25     tur- 

pentia  iv,  55 
Ladte  x,  100 
Ladam  ii,  86 
Ladon  senior  x,  85 
Lfedere  iii,  97 
Lasderet  v,  79 
Lsdis  iii,  3 
LnEdit  vii,  12 
La3li  i,  92 

Lselia  v,  75.  x,  68.  xii,  23 
Lffina  xiv,  126 
Lajnam  brevem  xii,  36 
Laertes  senex  x,  67 
Laesa  iii,  97.  99 
Lffiserat  S  10 
La?seris  vi,  49 
Laesit  vi,  21.  ix,  87.  x,  5 
Laeso  Myrino  xii,  29 
Lresuni  leporem  iii,  47  pedeni  ii,  29 
LaESus  v,  15  lumine  xii,  54 
Lffisusve  ix,  57 
La3ta  iii,  66   Venus  vi,  21  Narbona  vii, 

74    gloria  x,  103   et  sera  fata  x,  71 

juga  vi,  73  loca  xii,  52 
Lx-tatur  ix,  40.  iii,  58 
Laiti  xii,  9  nidorc  vii,  27 
La;tior  Clorduba  xii,  63  umbra  ix,  62 
Lajtis  oniinibus  xii,  99 
Lx'titiaque  ix,  71 
I>a;titiae  vii,  6  novae  viii,  11 
I>aetius  vi,  33 
Lajtorius  xii,  26 
La;tus  iv,  45.  61.  77.  v,  3.  xii,  62    an- 

ser  ix,  32  vicinus  iii,  58 
LaRva  ix,  44 
Laeva  i,  7.  ix,  42 
La?vaque  xii,  83 
Laevam  prajgravem  v,51 
Laave  toreunia  xiv,  102 
Lasvein  ii,  48 
Laeves  pueri  xi,  63 
Laevi  corticc  x,  3T 
Lacvia  xiv,  136 


Lajvibus  pueris  xi,  22 

Lavina  casta  i,  63 

Lffivine  vi,  9 

L-evior  Galle  ii,  47  vultus  viii,  64 

Laevisv,  51.  x,  65.  xiv,  205.  209.     xi, 

43.  v,  51.  vii,  8G.  ix,  57.  xii,  18 
La;vo  numine  v,  85 
Lag.T3i  littoris  x,  26 
Lagena  vi,  89.  x,  45  comitata  dapes  ix, 

73  nigra  vii,  53  nivaria  xiv,  116  Sjra 

iv,  46 
Lagena  iv,  69  Nomentana  x,  48 
Lagenae  fumosae  xii,  83 
Lagenam  vi,  89.  vii,  20.  ix,  88.  xii,  92 

iratam  iv,  43 
Lagenis  cateuaiis  vii,  61    Spoletinis  xiii, 

120 
Lagona  vivum  ix,  51 
Laide  iii,  11 
Lalage  ii,  66 
Laietana  fex  i,  27 
LaletanEB  sapae  vii,  53 
Laletaniam  i,  50 
Lalisio  xiii,  97 
Lambat  vi,  64 
Larabebat  ii,  61 
Lambentes  cateilas  iii,  82 
Lambere  S  18.  iii,  81.  xiv,  67.  107 
Lambunt  manum  iv,  30 
Lanina  aurea  ix,  23 
Lampada  roseam  xii,  60 
Lanipade  tola  viii,  51 
Lampsacia  pucliae  xi,  51 
Lapsacio  versu  xi,  16 
Laua  viii,  28.  xiv,  140  interior  xiv,  161 

mendax  xiv,  133  sobria  xiv,  154    Iris- 

tis  xiv,  158 
Lana  vi,  41.  xii,  90  nitida  ix,  50 
Lana;  albae   xiv,  155    amethystinae   xiv, 

154  Poilentinae  xiv,  157    Tj'riae   xiv, 

156 
Lanarum  Baeticarum  xii,  65 
Lanas  lugentes  xiv,  157 
Lanasque  sequaces  xiii,  57 
Lanatac  soleae  xiv,  65 
Lance  ii,  43 
Lancea  torta  S  11 
Lancem  iv,  15.  x,  29 
Lances  vii,   48.   72.    xi,   31     chrysen- 

detaB  xiv,  97 
Laneus  lupus  xiii,  89 
Languebani  v,  9 
Languescit  xiii,  79 
Languet  i,  47.  x,  30.  xii,  98 
Languida  freta  viii,  51    luiniiia   xiv,  5 

virilia  xi,  29 
Laiiguida  casside  v,  24 
Languidior  Paulus  ix,  86 
LHri;;uor  gravis  vi,  70 


IN    MAFtTIALKM. 


IXXY 


Languore  subifo  fictoque  ix,  88 

Lanificffi  sorores  vi,  58 

Lanificas  puellas  iv,  54 

Lanigeri  pecoris  rnaritus  ix,  72 

Lanis  xiii,  125  Leucoiiicis  xi,  56 

Lanista  vi,  82.  si,  66 

Laniumque  ii,  48 

Lanius  vii,  61  crudelis  vi,  64 

Lanugine  i,  32  diibia  ii,  61 

Lanugo  prima   ix,  37     tarn   dubia,   tarn 

mollis  X,  42 
LaomedonteEB  mensa:  viii,  6 
Laomedoutis  xi,  4 

Lapidem  priniuni  xi,  79  quartuin  x,  79 
Lapilli  ix,  58 
Lapillis  caris  x,  38  Erjthraeis  ix,  3  Erv- 

thrsis  facta  litera  ix,  11  Indicis  i,  110 

melioribus  dies  signaiidi   ix,  53    tritis 

viii,  64 
Lapillos  Erythrjeos  v,  37 
Lapis  i,  13.  iii,  32.  vi,  76.  x,  61.  xi,  50 

decimus  iv,  57  labricus  iv,  18    sextus 

ix,  102 
Lapithis  viii,  6 

Lapsa  viii,  59  arniilla  xi,21  corona  xi,  8 
Lapsffi  carinsB  iv,  64 
Lardo  rubente  v,  78 
Lare  perpetuo  x,  61 
Lareni  condiictum  xi,82 
Laremqiie  sordidum  xii,  57 
Lares  iii,  5.  ix,  62.  x,  58    festos  iii,  58 

nitidos  i,  71  patriosv,  42  privates  ix, 

44  parvi  ix,  19  urbaniiii,31 
Laresque  xi,  4 

Larga  sylva  iii,  58  tessera  viii,  78 
Largaeque  mensae  xii,  62 
Largam  xii,  65 

Largas  aquas  xiv,  112  opes  iv,  73 
Large  i,  104 
Largiri  iv,  56.  xii,  6 
Largiris  xii,  53 
Largitur  V,  19.  x,  27 
Largius  viii,  6.  xii,  11 
Largo  Hectare   fusus    ix,  35  ore  viii,  70 

sanguine  ix,  65   nbere  xiii,  44 
Laris  Antenorei  i,  77 
Larisve  xi,  48 
Laronia  ii,  32 
Lasciva  conjux   v,  7    Nemesis   xiv,  193 

Nynipha  vi,  68  pagina  i,  5 
Lasciva  basia  xi,  23  carmina  vii,  51  nu- 

misniata  viii,  78 
I^asciva  acu  xi,  45 
Lascivae  Thaliw  vii,  17 
Lascivam  pueliani  ix,  68 
I^ascive  Properti  viii,  73  vedor  ii,  II 
Liscivi  c;ipilla(i  iii,  58  cunni  vi,  45  li- 

belli  iii,  86    fiirli    vii,  74     Lucrini  iv, 

57  servi  xiv,  79 


Lascivis  jocis  iv,l4  pueilis  vii,  19 

Lascivit  iv,  3.  xi,  16 

Lascivius  vi,  24 

Lascivo  Tonanti  xi,  43  versu  x,  64  viro 

X.  68 
Lascivos    amores   xiv,  187  cursus  i,  45 

gestus    vi,   71    libellos  v,  2.    vii,  68 

lumbos  V,  78  versus  xi,  20 
Lascivum  x,  68  Marteni  vi,  21   opus  ix, 

27  pecus  xiii,  39 
Lascivus  iii,  20 
Lassa  iii,  68   opobalsama  xi,  8    iumina 

vi,  58 
Lassa  nianu  vii,  58 
Lassoe  fabulaj  xi,  1 
Lassare  iv,  3.  viii,  31 
Lassat  i,  108.  iv,  29 
Lasscnturque  v,  64 
Lasset  viii,  67 
Lassi  ir,  4  anteambulonis  iii,  7   Sisvphi 

V,  80 
Lassis  iv,  8  digitis  xi,  46 
Lasso  V,  22.  x,  70.  82  gratulatori  x,  74 
Lassos  iii,  67 
Lassum  x,  51 
Lassus  ix,  60.    iii,  36.  44.    xii,  26.  xiv, 

161   viator  ii,  6 
Lata  patella  xiii,  81 
Lata  que  S  26 
Late  iv,  51.  v,  25.  viii,  65 
Latebat  iii,  19 
Latebit  v,  78 
Latent  i,  35.  xiv,  184 
Latenfem  iv,  22 
Latentis  ageili  xii,  72 
Latere  iv,  22 

Latere  cocto  ix,  76  curto  xii,  32 
Lateri  ix,  101 
Lateris  ii,  46  sacri  vi,  76 
Laterna   cornea  xiv,  61    ex  vesica  xiv, 

62 
Latet  iv,  32.  v,  58.  vi,  93.  viii,  59.  68. 

!T,  37.  xii,  66 
Lati  canipi  iii,  58  reccssus  iv,  64 
Latia    nuru  x,  6    toga  vii,  63    urbe  ix, 

18.  X,  26.  96.  xiir60,  62 
Latia;   arenas  viii,  80    lyra;  vii,  23   ple- 

bis    xi,  53     fogaj    vii,  5      viaj  ix,  65 

urbi  viii,  8  tribus  viii,  15 
Latiaeque  i,  40 
Latias  aras  viii,  4  comas  viii,  33  nurus 

iv,  75   urbes  vi,  58 
Latina  ii,  8  verba  xi,  20 
Latini  v,  61 

Latinum  i,  5.  iii,  86.  v,  51.  xiii,  2 
Latinti?  ii,  72.  ix,  29 
Latio  mariiiorc  ix,  25  polo  ix,  4  Tonanti 

ix,  €.6 
Latior  rlnombus  xiii,  81 


Ixxvi 


INDEX 


Laliuru  forum  x,  37 

Lato  clavo  iv,  4G.  v,  17 

Latonffi  ix,  18 

Latratores  Molossi  xii,  1 

Lalratos  cibos  iv,  53 

Latro  xi,  58 

Latrone  nudo  xii,  C3  vi(reo  vii,  72 

Latroiies  xii,  27 

Latronibus  xii,  27 

Latronum  insidiosorum  xiv,  20 

Latuit  ix,  62 

Latum  campuni  calvse  x,  83  pectus  viii, 

55 
Latus    ii,  37.    vii,  58.    xi,  104.    xii,  98 

dulce  vi,  68  invaliduin  ingenuumque 

iii,  46    rasum   cavca    ix,  58    tribuni- 

tium  xiv,  32 
Latus  pectore  xii,  38 
Lava  iii,  3 
Lavabimur  xi,  52 
Lavaniur  vii,  82.  xi,  63 
Lavantur  vii,  35 
Lavare  vi,  81.  ii,  3 
Lavari  ii,  40.  70.  iii,  72.  vii,  76.  ix,  20 
Lavaris    i,  24.    iii,  87.    vi,  42.  81.    vii, 

35.  xi,  75 
Lavas  vi,  81 
Lavat  iii,  47 
Lavatur    ii,  14.    iii,  20.    xi,  51.  59,  75. 

xii,  17 
Laudabirnur  v,  16 
Laudabit  xii,  83 
Laudabo  xi,  80 
Laudant  iv,  49.  v,  10 
Laudantem  ii,  27 
Laudare  iv,  27 
Laudari  i,  9.  34.  ii,  89 
Laudas  i,  65.  iii,  1.  v,  25.  viii,  69.  ix, 

20.  xi,  56 
Laudat  ii,  14.    v,  7.    vi,  61.  64.  xi,  24. 

vii,  90.  xii,  81.  xiv,  155 
Laudatfc  vitai  i,  94 
Laudatas  aquas  iv,  60  undas  vi,  43 
Laudato  iii,  95 
Laudatos  capillos  ix,  18 
Laudatur  i,  50 
Laudaturque  i,  59 
Laudatus  v,  36 
Laude  v,  16.  viii,  18.  ix,  I 
Laudaret  vii,  69 
Laudeni  xi,  80.  xiii,  90 
Laudeiit  vii,  28 
Laudentur  SI.  x,  21 
Laudcs  S  28.  i,90  patrias  vi,  38 
Laiidct  vi,  38.  vii,  72.  xii,  81 
Laudilius  iitiinodicis  S  1   taiitis  iv,  51 
Laudis  S  15  Ilcrculcai  S  27 
Laudo  ii,  10.  iii,  51.  69.  vii,  85.  xi,  24, 

xii,  30.  44 


Laver  iii,  36 

Laveris  viii,  42 

Laves  vi,  81 

Lavetur  iii,  25 

Laufeia  iii,  72 

Lavit  viii,  28.  ix,  76.  102 

Lavo  iv,  90 

Lavor  i,  60 

Laurea  viii,  82    minor  viii,   15    raulta 

vii,  5  tota  ii,  2 
Laurentum  aprum  ix,  49 
Laurentis  apri  x,  45 
Laurentino  in  littore  x,  37 
Laurcolus  S  7 
Laureum  ncmus  x,  92 
Lauri  v,  4 

Laurigera  cuspide  vii,  6 
Laurigeri  Phoebi  ix,  28 
Laurigeris  fascibus  x,  10 
Laiirigeros  iii,  66  equos  vii,  8  penates 

viii,  1.  xii,  3 
Lauro  viii,  65 

Laurum  v,  4  victricem  ixy  36 
Laurus  viii,  50.  78.  x,  86 
Laurus  meras  iii,  58  Vipsanas  i,  109 
Laurus  nuntius  vii,  6 
Laus  i,  50 
Lause  vii,  81.  88 
Lauta  iii,  45  coena  xii,  48  convivia  xiii, 

88 
Lautas  dapes  xiv,  90 
Lauti  vii,  48.  xiii,  54 
Lautior  iv,  54 
Lautissinia  xii,  48 
Lautorum  xiii,  7.  65 
Lautum  xi,  31 

Lautus  ix,  76  Porsena  xiv,  98 
Laxa   xiv,   45    Lydia    xi,  21    ora    vi, 

74 
Laxam  cutem  v,  79 
Laxas  opes  ii,  30 
Laxat  ii,  41 
Laxatur  iv,  8 
Laxavit  x,  104 
Laxent  S  24 

Laxi  foUis  iv,  19  oris  viii,  57 
Laxior  lectica  ii,  81 
Laxis  panticibus  vi,  61 
Laxuni  iii,  22 
Laxo  orlje  xiv,  169 
Laxos  i,  105 

Lcander  aiidax,  niarmoreus  xiv,  181 
Leaiidre  S  25 
Leandrus  audax  S  25 
Lrcania  v,  43.  vii,  35 
Lccta  ii,  91   apyriiia  xiii,  43 
L'/cfi  viii,  67  gcuiniantcs  xii,  66 
Lectica    laxior    ii,   81     invidiosa  vi,,77 

suffulta  octo  Syris  ix,  3  tuta  xi,  98 


IN    MARTIALKiM. 


Ixxvii 


Ijccticain  iii,  46.  x,  10 
Lecticariola  xii,  58 
Lectio  V,  35 
Lectioque  v,  14 
Lectis  iv,  17  paginis  ii,  6 
Lectius  V,  25 

Lecto  X,  97  Ganymedeo  viij,  46  occu- 
pato  iii,  82    perpetuo  iv,  13    Stjgio 
xi,  54 
Lector    i,  114.    iv,  91.    vii,  12.  17.  51. 
ix,  1.  50.  82.  85.    x,  2.    xi,  16.  108 
candidus  vii,  99    amice    v,  16    deli- 
cate iv,  55  multus  v,  15  rarus  v,  10 
studiose  i,  2 
Lectore  x,  21  niiniura  guloso  x,  59 
Lectorem  vi,  85 
Lectoreraque  iv,  29 
Lectores  tetrici  xi,  2 
Lectoria  vi,  45 
Lectos  V,  62  medics  xii,  29 
Lectuli  calentis  vi,  70  dulcis  xiv,  39 
Lectuloque  x,  30 

Lectulus    X,  38.  68.    xii,  92    communis 
xii,  92  felLx  x,  38  spectator  non  uni- 
us  undae  x,  51 
Lectum  i,  118 

Lectus  iii,  93.  v,  10  pavoninus  xiv,  85 
communis  iv,  40.  xi,  23  tritus  cimice 
xi,  32 
Leda  v,  35 
Leda  xi,  71.  xiv,  175    nova  ix,  104  re- 

demta  ii,  63 
Ledae  v,  38.    vii,  24.    xiv,  156    spurcro 

iv,  4 
Ledaeas  palaestras  iv,  55 
Ledaei  Lacones  i,  37  Phalanti  viii,  28 
Ledffio   astro  viii,  21    ovo  viii,  33    Ti- 

mavo  iv,  25 
Ledaeos  olores  i,  54 
Legam  vii,  68 

Legant  x,  19.  35.  xi,  15.  xii,  5 
Legantur  xii,  3 
Legar  x,  78 
Legaris  v,  60 
Legas  i,  5.   ii,  27.  71.   vi,  65.  x,  4.  xi, 

17.  xiv,  2 
Legal  iii,  69.  97.    iv,  83.  v,  2.    vii,  12. 

viii,  57 
Legatque  viii,  3 
Legator  ii,  6 
Legavit  ix,  10 

Lege  iii,  86.  v,  2.  30.  vi,  7.  ix,  36.  66. 
nimis   dura  ix,  90.    x,  4.  xi,  20.  106. 
xii,  5.  42.  97 
Legenda  iii,  20 
Legcndum  xii,  3 
Legent  viii,  3 
Legentur  vii,  99 
Legerat  ii,  9.  vi,  10 


Legere  vii,  77 

Legeres  iii,  86 

Legeris  ii,  1.  v,  80.  vii,  97 

Legerit  xiv,  8 

Legero  xii,  73 

Leges  ii,  29.  iii,  68.  viii,  72.  x,  2 

Leges  (verbum)  xi,  16.  xii,  5 

Leget  V,  78.  vii,  51.  97.  x,  17.  xi,  16 

Legetur  vi,  60.  64 

Legi  i,   115.    iv,  33.    vii,  25.    viii,  18. 

xii,  61 
Legique  iv,  31 
Legimus  ix,  28 
Legis    i,  2.  17.  41.  94.  115.    ii,  71.    iii, 

1.  44.    V,  16.  25.  75.  80.    vii,  28.  52. 

96.62.  X,  4.  xi,  20.  63.  90 
Legisse  i,  119.  iv,  83.  v,  1 
Legisset  iv,  82 
Legisti  xi,  107.  xii,  43 
Legit  i,  69.    vii,  88.    ix,  61.  65.  98.  xi, 

1.  24.  xii,  11 
Legitimam  uxorem  v,  75 
Legitiiuos  toros  vi,  21 
Legitur  x,  33 
Lego  ii,  86.  iv,  90 
Legor  V,  13.  viii,  61 
Legum   sequarum  sanctissime  cuilor  x, 

37 
Legunt  iv,  49.  xii,  61 
Leguntur  i,  71 

Aetx^f*"'  ^*>  5^ 

Lemmata  mortua  xi,  42  sola  xiv,  2 

Lemmate  uno  x,  59 

Lemniacis  catenis  v,  7 

Lena  ix,  30  obscoena  xi,  61 

Lene  i,  50.  x,  45 

Leni  vento  x,  30 

Leniat  xi,  86 

Leniter  iv,  64 

Leno  iv,  5.  ix,  7 

Lenonis  ix,  9 

Lens  xiii,  9 

Lenta  iv,  23  colocasia  viii,  33 

Lenta  fame  i,  79    genista    i,  44    mora 

vii,  93 
LentEB  pigritiae  xi,  79 
Lentas  moras  S  23 

Lentcm  Niliacam  xiii,  9  positam  xi,  31 
Lentine  iii,  43.  xii,  17 
Lenlisci  iii,  82 
Lentiscis  tonsis  vi,  74 
Lentiscum  xiv,  22 
Lento  igne  viii,  21   iimo  viii,  45  Vapore 

V,  78 
Lentos  renios  iii,  67 
Lentura  ii,  57  ceroma  iv,  19 
Lentus  ii,  46.  iii,  20.  xi,  47 
Leo  S  23.    i,  61.    ii,  75.  ix,  72.  xii,  93 

avidus  i,  15  perfidus  S  10 


lx.xviii 


INDEX 


Leone   Cleonaso    v,  72    flainnieo    x,  62 

iiiiiumero  viii,  55  porrccto  ix,  44 
Leoncm  S  27    ferum    S  18    prostratum 

S  6  speclanduin  S  15 
Leones  i,  105.    viii,  55.    xiv,  30  Ctesa- 

reos  i,  7  Libyci  xii,  61  s;evos  i,  52 
Leoni  mortuo  x,  90    rigido  x,  65 
Leonibus  x,  100 
Leonis  i,  49.    vi,  93.    ix,  102    fulvi  ix, 

91   torvi  i,  61  placidi  i,  23 
Leonum  i,  45.  105 
Lepida  procacitate  ii,  41 
Lepidos  libellos  viii,  3.  xi,  20 
Lcpore  iv,  23    Attico  iii,  20 
Leporem  i,  45.    iii,  13.    v,  29.    vii,  78. 

X,  87.  xii,  14  callidum  i,  50  coctuni 

iii,  94  iliaesum  xiv,  200  inemtum  iv, 

66 
Leporemque  leesum  iii,  47 
Lepores  x,  37.  xii,  14 
Leporis  vi,  75.  vii,  20 
Leporura  i,  45.  103 
Leporumque  xii,  48 
Lepus  i,  15.  23.  61.    iii,  77.    xiii,  92 

ambitiose  i,  52  fugax  i,  49  improbe, 

ibid,  tutus  i,  7 
Lern?e  Graiae  v,  65 
Lesbia  i,  35.  ii,  50.  v,  68.   vi,  23.  viii, 

73.  X,  39.  xi,  62.  99.   xii,  44.  69  di- 

iecta   CatuUo  xiv,  77    exorata  vi,  34 

orba  vii,  14 
Letalem  notam  vii,  37 
Letiijeas  undas  vii,  96 
I^etlies  ingrata  fluniina  x,  2  propioris  x, 

23 
Leti  genus  tristius  xi,  91 
Leto  xi,  91 
Letum  i,  118.  ii,  17 
Levamen  blanduni  vi,  68 
Levare  xi,  96.   xiv,  22 
Levari  i,  110 
Jjcvat  v,  12.  xi,  46 
Levata  utrimque  tunica  xi,  70 
Leucouico  xi,  21 
I^eucopliiuatus   i,  97 
Leve  iv,  43.  v,  19.  ix,  69  genus  vi,  60 

munus  iv,  10.    xiv,  21    opus  viii,  33 

vitiuni  vii,  18 
I^cveni  Athaiii  iv,  19 
LevcnKjue  Passerinum  xii,  36 
Leves  aninii  iv,  35  selibrat  vii,  72 
Leves    caianios    ix,  74    eiegos    xii,  95 

scutulas  xi,  32 
Levcsquc  I'ccnos  iv,  14 
Levi   cespitc  i,  89    flauima  xiii,  33    ra- 
pina  xii,  55   jaculo  iv,  55   viniinc  ii, 
85 
Levique  niitu  vi,  82.  i\,  45 
Levior  vi,  52.  x,  55 


Leviora  xiv,  19 

Levioraque  carmina  vii,  8 

Leviore  iuvidia  fati  cadunt  xii,  14 

Levis  xiv,  144  annulus  v,  61  aura  vi, 
59.  X,  42  causa  ii,  65.  viii,  23  do- 
minus  xi,  1  hasta  S  12  Libitina  x, 
97  Marsus  iv,  29  spougia  xiii,  47 
terra  ix,  30 

Levisque  vi,  52 

Leviter  iii,  65.  viii,  33  noto  sodali  xiv, 
11 

Levius  V,  69.  xi,  68 

Lex  i,  36.  v,  37  avara,  ibid.  Julia  v:, 
7.22 

Liba  iii,  77  quinquagesiraa  x,  24  rus- 
tica  X,  103 

Libant  viii,  15 

Libat  iii,  6 

Libata  carchesia  viii,  56  purpura  ix,  77 

Libebat  vi,  43 

Libebit  xiv,  65 

Libeile  iii,  2.  iv,  87.  91.  vii,  97.  viii, 
72.     X,  104 

Libelli  i,  36.  v,  10.  20.  viii,  3.  x,  33. 
45.  xi,  16  decinii  x,  2.  xii,  5  lascivi 
iii,  86   niolles  xii,  43  succincti  ii,  1 

Libellis  i,  54.  iv,  31.  v,  5.  51.  60.  63. 
X,  3.  xi,  95  argutis  i,  2  brevibus 
i,  46  festinatis  ii,  91  longis  x,  17 
nobilibus  vii,  97  nostris  iv,  29.  49 
omnibus  nequior  xi,  15  Sybariticis  xii, 
96    supplicibus  viii,  31 

Libello  ii,  23.  iii,  99.  v,  36  brevi  xii, 
I  gracili  xiii,  3  longo  xi,  108  timido 
gracilique  viii,  24 

Libellorum  iv,  8.  x,  74 

Libellos  i,  3.  5.  26.  30.  36.  ii,  6.  48. 
iv,  72.  83.  V,  73.  vi,  61.  64.  vii,  3. 
11.  17.  51.52.  77.  88.  viii,  76.  ix, 
74.82.  X,  64.  xi,  1.  xii,  64  com- 
positos  iv,  6  constrictos  xiv,  37  doc- 
tos  vii,  29  lascivos  v,  2.  vii,  68  le- 
pidos viii,  3.  xi,  20  niadidos  iv,  14 
manumissos  i,  53  palhicissinios  xii, 
96  querulos  viii,  82  solicilos  ix,  59 
vernulos  v,  18 

Libeiium  i,  118.  iii,  97.  vii,  80.  xiv, 
1.  142  nee  doctum  satis  et  paruni  se- 
verum  x,  19  non  nimis  rusticuluni  x, 
19  inajqualcm  vii,  90  longuni  iii,  08 
purpureuni  v,  6  tiniiduniquc  brevein- 
que  xii,  11 

Libclius  i,  39.  iii,  68.  v,  16.  80.  vi, 
1.  viii,  1.72.  X,  1  crassior  ii,  6  nia- 
cer  ii,6    novus  iv,  10    totus  xi,  15 

Libens  iv,  90 

Lii)cntcr  i,  41 

Liber  lionio  i,  68 

Liber  i,  17.  08.  102.  109.    ii,  I.  32.  53. 


IN    IMAIlTlALIiM. 


Ixxix 


93.    iii,  1.4.  20.  50.  100.    iv,  84.  90. 

v,2.  15.    vi,  85.  vii,  12.  51.  84.  viii, 

1.3.29.77.    ix,  11.  .57.  74.  100.    x, 

1.    xi,  3    aequalis  vii,   90    bonus  vii, 

80    notus  i,  67    victurus  vi,  CO  unus 

s,  70    otiose  xi,  1    parve  i,  4.    iii,  5 

peregrine  xii,  3 
Liberale  vii,  79 
Liberaiein  vii,  55 
Liberalis  i,  100.    iv,  64.    v,  18 
Liberalitas  viii,  38 
Liberatus  ix,  28 
Liberior  ii,  53.    iv,  42 
Libertas  v,  19.    vi,  88    mane  liiuenda  x, 

48 
Libertale  xi,  5 
Libertafem  xi,  58 
Liberti  vii,  62 
Libertina  iii,  33 
Libertinas  opes  v,  13 
Libertis  x,  34 

Libertum  i,  3.    ii,  32.   iii,  46.    xi,  39 
Libertus  iii,  46.    vi,  28.  29.    xiii,  121 
Liberum  ix,  88 
Libet  i,  84.  ii,  75.  vii,  28.  51.  x,  20.  31. 

xi,  16 
Libctur  ix,  91 
Lihidinatur  vii,  67 
Ijibidinibus  tantis  xiv,  23 
Libidinosae  Lacedasmonis  iv,  55 
Libidinosis  xii,  43    manibus  xii,  96 
Libido  sajva  ix,  9 
Libitina  viii,  43    levis  x,  97 
Libra  iii,  62.    vii,  86  Septitiana  viii,  71 
Libra  tota  xi,  37 

Libram  x,  57.    xi,  27-  105.    xii,  55.  65 
Librarius  ii,  1.  8.  iv,  91 
Librarum    miiie  amicam  xi,   100     qua- 

tuor  mulliis  x,  31 
Libras  ii,  44.  76.    viii,  71.    x,  55    duas 

xiv,  97    quatuor  xii,  36 
Librato  ferro  S  13 
Libri  xi,  17 
Libris  i,  54.    ix,  59.    x,  21  iaboratis  iv, 

33     bis  denis  ix,  51    tribus  minor  x, 

37 
Libro  i,  6.    vii,  8    litigante  x,  100    uno 

iv,  29 
Libroruni  i,  67.    xi,  24 
Libros  xi,  1.107    fequales  vii,  90    bar- 

batos  xiv,  84 
Librum  i,  67.  112.    iv,  10.    vii,  85.    xi, 

16    explicitum  usque   ad   sua   cornua 

xi,  107    priorcm  iii,   1    quintuni    iii, 

50 
Libuit  xii,  57 
Liburnici  cuculli  xiv,  139 
Libyca  testa  iv,  46 
Libycaefici  vii,  53   palaestra:  v,  65  volu- 

cres  xiii,  45 


Libycas  aras  ix,  44  messe»  vi,  86  trabes 

xiv,  19    urbes  ix,  57 
Libyci    cabal  Ii  xii,   24    coloni  xiii,    12 

dentis  xiv,  3     leones  xii,  61    ursi  i, 

105 
Libycis  ii,  56.    xiii,  43   dentibus  ix,  23 

gentibus  ix,  8  jugis  ii,  75   ramis  xiii, 

42 
Libyco  littore  ix,  36 
Libycos  orbes  ii,  43 
Libye  iii,  77.    viii,  55.    ix,  57 
Libyes  v,  74 

Libyn  ix,  102    simiiem  vi,  77 
Libys  vi,  42    eques  x,  13    irupius  iv,  30 
Liceat  i,  87.    iii,  99.    iv,  71.    v,  20.  41. 

vii,  10.  32.93.    x,  34.     xi,  6.    xii,  43 
Liccbat  ix,  26 
Licebiti,  118.    ii,  81.    iv,  55.    v,  4.26. 

50.    viii,  21.  42.  64.    x,  100.  xiii,  54 
Licenti  gressu  iv,  8 
Licentiam  i,  1 

Licere  iv,  18.    vi,  65.    xi,  39 
Liceret  vi,  66.   xi,  60 
Licet  i,  61.90.    ii,  1.70.       iii,  6.  44. 

iv,  16.  54.  64.    v,  5.  41.    vi,  43.  51. 

vii,  8.  26.    viii,  8.  66.    ix,  4.  26.  46. 

X,  17    quid  faciei  pauper  cui  non  licet 

esse  clienti  x,  10.    xi,  16.  52.    xii,  6. 

29.    xiii,  2.  105.    xiv,  130.  208 
Lichas  fallax  ix,  66 
Lichenes  sordidi  xi,  98 
Licini  viii,  3    celeberrime  vii,  47 
Liciniane  i,  50.  62 
Licino  ii,  32 
Lictoris  clamosi  xi,  98 
Licuisse  iv,  44.    vii,  20 
Licuisset  iv,  11 
Licuit  i,  74.  115.    iii,  99.  iv,  54.  v,  19. 

vii,  37.    viii,  50.    x,  26 
Ligdon  vi,  42 
Ligella  x,  90 
Ligiea  xii,  7 
Ligna  ix,  76.    xiv,  90    acapna  xiii,   15 

clara  xiv,  80    noxia  xi,  41  sccta  xiv, 

3    vilia  xiv,  12 
Ligneo  crure  x,  100 
Ligneus  vi,  73 
Ligno  vi,  49 

Lignum  viii,  40.    xiv,  44    inutile  vii,  19 
Ligo  polilus  Tusca  vinea  ix,  58 
Ligone  centeno  iv,  64 
Ligones  ix,  23 
Ligula  argentea  xiv,  120     extrcma   ii, 

29 
Ligulffi  graciles  v,  18 
Ligulam  v,  19.    viii,  33.  71 
Ligulasque  viii,  59 
Ligurine  iii,  44.  45.  50 
Ligurra  xii,  61 
Ligiiruinqnc  vii,  81 


Ixxx 


INDEX 


Ligustra  cana  ix,  27    delapsa  viii,  28 

Ligustio  i,  116 

Lilia  viii,  28    condita  iv,  22  plena  viii, 

33 
Lilio  i,  IIG 
Liliumque  v,  38 
Lima  censoria  v,  80 
Lima  recenti  rasa  x,  2 
Limante  Minerva  vi,  64 
Liraatis  vii,  58 

Limen  vii,  61.    xii,  57    oinne  viii,  44 
Liraenque  superbum  i,  71 
Liraina  i,  3.    iv,  53.    ▼,  G.    vii,  61.    ix, 

47.    X,   10.28.58.    xi,  45.47.    xii, 

18.101    iiocturna  x,  13    prima  vi,  80 

sexaginta  xii,  26    veiieranda  xii,  3 
Limine  iii,  5.    vii,  Gl 
Liminibus  incustoditis  et  aperlis  i,  35 
Limite  molli  xi,  90 
I^imo  Icnte  viii,  45 
Lina  xiv,  103.  149    liumida  x,  37 
Linat  ix,  23 
Line  ii,  38.  54.    iv,  66.    vii,  95    paeda- 

goge  xii,  49 
Linea  dives  viii,  78 
Linea  tremula  iii,  58 
Lineani  x,  30 
Lineisque  iv,  61 
Lingat  ii,  84 
Lingere  vii,  67.    xii,  55 
Lingeret  ix,  41 
Lingis  iii,  85.  96.    xi,  86 
Lingit  i,  78.  84.  vi,  26.  xi,  47 
Lingonicus  bardocucuUus  i,  54 
Lingonus  viii,  75 
Lingua  iii,  81.    iv,  61.    ix,  30.    xi,  25. 

61.    102.    xiv,   208    perfida    vii,   24 

debilis  x,  65     garrula  xiii,  71      im- 

proba  noxia  ii,   61     percussa   sidere 

xi,  85    prisca  vii,  47 
Lingua  ii,  82.    viii,  2.    xi,  91     abscissa 

ii,  82    Catoniana  ix,  28    dcfccta  xiii, 

77    utraque  doctus  x,  76 
Linguaque  iv,  5 
Lingua;  blanda:  vii,  83    circulatricis  fcE- 

da  probra  x,  3    mala:  iii,  80    sacra; 

V,  69 
Linguani  iii,  84    fututricem  xi,  61 
Linguas  vii,  55 

I^inguis  vii,  45.    x,  87.    xii,  57 
Lingula  ii,  29.    xiv,  120 
Lingunt  iii,  88 
Linigcri  calvi  xii,  29 
Linis  iii,  42 

Linit  vii,  20.  39.    ix,  62 
Linitur  ii,  33 
Lino  i,  70.    xi,  25 
Linon  ix,  HI 
Linquit  ii,  14 


Linquantur  ix,  3 

Lintea  xii,  70.    xiv,  51.  104    nive  cau- 

didiora  xii,  83    villosa  xiv,  138 
Linteisque  ii,  57 
Linunt  i,  88.    ii,  29 
Linuntur  iv,  39 
Linus  vii,  10    grandis  v,  12 
Lippa  ficus  vii,  20    lacuna  viii,  59 
Lippus  vi,  78.    viii,  9.    xii,  59    institor 

xii,  59 
Liquidas  alas  iv,  49 
Liquidis  aquis  S  28    uudis  x,  7 
Liquidum  meruni  sii,  60    ventrem  xiii, 

116 
Liquor  vi,  13  Hesperius  xiii,  40 
Liris  X,  30    coeruleus  xiii,  83 
Lis  ii,  32.    iii,  46.    vi,  19.    vii,  65.     x, 

47.68 
Litat  viii,  15.     x,  33.  92 
Lite  ii,  90 

Litem  x,  5    jocosam  S  20 
Litera  vii,  51.  viii,  51.    x,  73  facta  Ery- 

thraeis  lapillis   ix,    14      felix  vii,   45 

nigra  xiv,  5    tota  xiii,  75 
Litera  xi,  19 
Literulas  ix,  74 
Lites  X,  87    tetricas  v,  20    urbanas  xii, 

72 
Litibus  ii,  64    amaris  xii,  68 
Litigante  libro  x,  100 
Litigasque  xi,  35 
Litigat  i,  99.    vii,  65 
Littora  iv,  13.  57.    vi,  34     seraula  iv, 

25    aprica  i,  50    sacra  iv,  57 
Littoie  ix,  41    Laurentino  x,  37  Libyco 

ix,  36 
Littoreamque  domum  x,  58 
Littoreas  Salonas  x,  78 
Littoreos  Pyrgos  xii,  2 
Littoribus  ix,  58 
Littoris  aridi  viii,  64    Indici  x,  38    La- 

gffii  X,  26 
Littus  xii,  44     aureuni  xi,  80    dulce    x, 

30    solidinii  uiadcntis  arcn?e  x,  51 
Litura  iv,  10.    viii,  16.  17 
Litura;  raultiE  iv,  10 
Lituras  i,  14 
Liventi  viii,  61 
Liventia  x,  37 
Livere  ix,  24.  x,  28 
Lives  xi,  94 
Livescit  viii,  51 
Livet  viii,  61 
Livida  glacies  vii,  95 
Livide  i,  41.    xi,  20 
Lividos  cirrus  vii,  20 
Lividus  iv,  27 
Iav'h)  i,  62 
IJvoi'edax  xi,  33    nialus  x,  33 


IN    MARTIALliM. 


Ixxxi 


Llvius  in  nienibraiiis  \ir,  190 

Loca  V,  20.  vii,  81.  xii,  9  Iseta  xii,  52 
,Locariorum  v,  24 

Locat  xi,  83  ~ 

Locelli  xiv,  13 

LoceJIos  X,  88 

Locellus  xiv,  13 

Loci  vi,  16.  vii,  50.  viii,  65  sepositi 
vi,  16    theatralis  v,  23 

Locis  X,  30.    xii,  21 

Loco  ii,  67.  v,  74.  vi,  42.  63.  x,  20 
extreme  iii,  33  nuilo  iv,  60  quovis- 
cumquexiv,  1 

Loculi  eborei  xiv,  12 

Loculos  xiv,  12 

Loculosque  v,  39 

Locum  i,  55.    xi,  32.  73 

Locupies  V,  25.  vi,  27.  xi,  44.  xii, 
93.    xiv,  153 

Locupletem  v,  37  uxorem  viii,  12.  is, 
81 

Locupleti  V,  35.    viii,  27 

Locus  v,  5.  vii,  17.  viii,  39.  72.  x,  72. 
xi,  18.  xii,  50.  57  clarus  iv,  44  in- 
vidiosus  xi,  65 

Locuto  ix,  1 

Locutus  viii,  2 

Lodices  xiv,  148.  152 

Lomento  uteri  iii,  42 

Lomentum  xiv,  60 

Loiiga  iv,  1.  viii,  8.  xiv,  151  atria  xii, 
50  dies  ix,  50.  xi,  69  dispendia 
ix,  100  disticha  ii,  77  epigrammata 
3,111.  ii,  77.  vi,  65  fides  i,  16  gau- 
dia  viii,  11  nox  iv,  7  sjecula  viii,  8 
lempora  i,  106.    ix,  30.    xiv,  84 

Longa  ix,  18  area  v,  50  cuspide  xiv, 
221  dextra  vii,  20  prurigine  xi,  73 

Longae  comae  iv,  45  senectse  vi,  49  via) 
i,  3 

I^ongOBva  vetustas  S  5 

Longsevo  Nestore  viii,  6 

Longsevos  capillos  xiv,  27 

Longam  aetatem  vi,  70  Babylona  ix,  76 
epaphaeresira  viii,  52 

Longas  ix,  31  comas  i,  32  mandras  v, 
22  messes  v,  71  oscitationes  ii,  6 
ruinas  j,  83  vias  vi,  43.  ix,  31.  xiv, 
188 

Longe  i,  87  fracta  amphora  xi,  8 

Longi  Metus  xii,  6 

Longinquis  oris  iii,  1 

Longior  xii,  5  lux  vi,  42  vita  viii,  77 

Longis  auribus  vi,  39  capiliis  ix,  37  co- 
mis  vi,  16  libellis  x,  17  unguibus  xiv, 
36  oris  S  24 

Longius  i,  87 

Longo  basio  xii,  65  jugo  iv,  64  iibello 
.xi,  108  mari  x,  30  pulverc  x,  13  ros- 
Dclph.  cl  Vnv.  CUts.  Ind. 


tro  xiv,  31     tempore  x,  36    vuincrc  S 
15 
Longos  capillos  xii,  18  gradus  xi,  82 
Longumi,  118.  vi,  65.    viii,  38.    ix,  19 
colossum  ii,  77    libcllum  iii,  68    mare 
x,  104  syrma  xii,  95 
Longumque  v,  35 

Longus  ii,  1.  x,  1  et  bruma  madeiis  De- 
cember X,  5 
Longusque  a  Cajsare  pulvis  x,  6 
Loquamur  xi,  6 
Loquar  iv,  43.  v,  62.  ix,  4.  x,  96.    xii, 

36 
Loquaris  x,  68.  72 
Loquatur  S  1.  v,  28.   vii,  34.  ix,  77.   x, 

3.  48.  xi,  15 
Loquax  bucca  i,  42   fama  xii,  4    naufra- 

gus  xii,  57  pica  xiv,  76 
Loquebaris  iv,  61 
Loquendum  v,  25 
Loquentera  vii,  58 
Loqiieris  i,  98.  ix,  28.  48.  v,  41.  52.   x, 

11.  xi,  24.  102 
Loquereris  iii,  66.  vii,  18 
Loquetur  x,  65.  xii,  83 
Loqui  i,  110.  ii,  82.  v,  69.  vi,  41.    vii, 

18.  24.  46.  viii,  1.  18.  xi,  20.  102 
Loquiniur  viii,  33 
Loquitur  i,  25.  62.  69.  vii,  63 
Loquor  V,  55.  X,  37 
Lorica  vii,  1 
Loricam  ix,  57 
Loris  X,  5  horrid  is  x,  62 
Lorisque  ii,  57 

Loro  x,  55.  vi,  21  madido  vii,  58 
Lota  x,  30  toga  ii,43 
Lota  laiva  xi,  58 
Lotam  t()i;am  iv,  28.  x,  11 
Lotos  P;illadius  viii,  51 
Lotus   ii,  14.    vi,  53.    xii,  83.    xiv,  163 

eques  xii,  70 
Lubrica  pulpita  ix,  39 
Lubricum   ix,  58  crus  decenni  compede 

ix,  58 
Lubricns  iv,  18  palaestrita  iii,  58  unguis 

vii,  2  vultus  ix,  57 
Lucane  i,  37.  vii,  22.  viii,  75.  ix,  52 
Lucani  iii,  20 

Lucanica  filia  iv,  46.  xiii,  35 
Lucano  urso  S  8 
Lucanum  i,  62.  vii,  21 
Lucanus  xiv,  194 

Luce    iv,  1.  64.  73.  90.  xi,  56.    xii,   60 
admissa  xi,  105    clara  xi,  22.    xiv,  60 
hesterna  i,  69   prima   ix,  93.    xii,  26 
Komana  ix,  2  tanta  vii,  23  tota  iii,  63 
Luceat  vii,  50.  xiv,  109 
Luccbat  iv,  22 
Lucc'bit  X,  6 
Mml,  I 


Ixxxii 


INDEX 


Luceilei  ii,  90 

Luceni   i,  29.    vii,  10.    viii,  45.     si,  3b 

diu  rogatani  x,  38 
Lucensis  docti  i,  2 
Luceiites  pustulcB  xi,  98 
Lucerna  iii,  93.  viii,  3.  xiv,  42    conscia 

dulcis  lectuli  xiv,  39  cubiculaiia,  ibid. 

ebria  nitubis  Nicerotianis  x,  38  magna 

xiv,  44  moriens   iv,  4     patva  xiv,   61 

polyniyxos   xiv,  41   una,    ibid,  uiicta 

xiv,  43 
Luceina  viii,  .59.  xii,  32  teste  xi,  104 
LuccrnEE  xiv,  40  exiguae  viii,  33 
Lucemas  seras  x,  19 
Lucemam  extinctani  xii,  43 
Luces  alba;  x,  62  obscuras  vi,  59  quinas 

xiv,  141 
Lucetiii,  58.  iv,  32.  vi,  42.  viii,  68.  x, 

96.  xii,  50.  xii),  5 
Luci  clarissime  luii  i,  108.  iv,  55  iiilid% 

viii,  21 
Luci  barbari  x,  92  Scythici  xii,  53 
Lucida  signa  ix,  72 
Lucifera;  Deaj  xi,  69 
Luciferam  Dianaiu  x,  70 
Lucilius  xii,  95 
Lucina  ferox  S  12 
Lncina;  S  13 
Lucis  xi,65.  xiv,  223 
Luciumque  v,  14 
Lucos  x,  24 
Lucrctia  i,  91.  xi,  104 
Lucri  viii.  9.  48.  xii,  13  fcr.di  viii,  48 
Lucrifecit  viii,  10 
Lucrifieri  xi,  50 
Lucrlua  vi,  11    concha   xiii,  90  quinque 

xii,  48 
Lucrina  vena  x,  30 
Lucrini  lascivi  iv,  57  stagni  v,  37 
Lucrino   i,  63.    vi,  68    Baiauo    xiii,  82 

stagno  iii,  20.  60 
Luciinus  mollis  vi,  43 
Lucrum  x,  41.  xiii,  3.  1 
Luctantia  iv,  22.  v,  4fi  colla  iii,  24 
Liictaris  iii,  75 
Lucius  vi,  33.  68 
Liicubrata  nox  iv,  90 
Luculentus  Atlis  ii,  86 
IjUcus  sacer  i,  54 
Liidas  ix,  39 
Ludat  xi,  15 
Ludc  xiv,  1 
Ludebam  ix,  85 
Ludcrc  iii,  16.  99.    vi,  71.  vii,  32.  viii, 

3.  ix,  26.  x,  15,  86.  xi,  6.  39.  104.  xii, 

40.   xiv,  47.  105.  163 
Ludel  vii,  8 
Ludi  V,  24 
Ludiaruni  v,  21 


Ludibria  vana  x,  4 
Ludiniagister  x,  62 
Ludiraagistri  xii,  57 
Ludimus  vii,  12 
^  Ludis  ii,  60.   viii,  64.  xii,  9j.  xiv,  20 
J,udit  i,  7.  42.  iv,  3.  14.  49.   vi,  13.  tjI, 

67.  80.  82.  X,  15 
Ludite  vii,  8.  xiv,  79 
Luditis  iii,  67 
— Ludive  vii,  64 
Ludo  iv,  90.  xii,  95 
Ludorum  ix,  29 
„Ludos  V,  14.  viii,  78 
Lues  xi,  91  atra  i,  79  scelerala  i,  102 
Lugentes  lanas  xiv,  157 
Lugentique  ii,  41 
Lugentia  ara  xiv,  204 
Lugere  vi,  18 
Luges  iv,  58 
Luget  ii,  11 
Lugubre  ii,  11 
Lumbis  i,  93.   xi,  100 
Lumbo  patulo  xiii,  5 
Lunibos  lascivos  v,  78 
Lumbum  vii,  20 
Lumina   iv,  42.    x,  63.    xi,  29.    xiv,  44 

duo  xii,  100  ianguida  xiv,  5  lassa  vi, 

58  morientia  xiv,  173 
Lumine  viii,  59  arcane  viii,  30    ingenti 

X,  96  Isesus  xii,  54  sicco  x,  SO    turbi- 

diore  ix,  26  uno  vi,  78 
Luminibus  raptis  iv,  30 
Luna  viii,  21.  ix,  32  nilet  tota  lampade 

viii,  51  secta  xii,  57 
Lunae  ii,  35  Etruscaj  xiii,  30 
Lunani  ix,  30 
Lunata  pellis  i,  50 
Luuata  fronte  viii,  33  planta  ii,  29    tes- 

tudine  xiv,  87 
Lunatffi  jubK  viii,  55 
Lunensis  caseus  xiii,  30 
Lupa  ii,  75 
Lupanari  ix,  7 
l^upas  spurcas  i,  35 
Lupata  aurea  i,  105 

Lupe  v,66.  vi,79.  ix,3.  x,  40.  xi,  18.  88 
Luperce  i,  118.  iii,  75.  vi,  C.  51.  ix,81 
Luperci  vii,  83 
Lupcrco  tencro  iv,  28 
Lupercus  iv,  28.   xi,  40.  xii,  46 
Lupi  i,  60.  ii,  14  inhumani  x,  48 
Lupinus  tepens  v,  78 
Lupo  vii,  10  posilo  ix,  27 
Lupoque  vii,  55 
Lupos  X,  30 
Liipuni  ii,  40.  x,  48  grandein  xi,  60    <o- 

tum  ii,  37 
Lupus    i,  49.    vii,   10.    xi,  108     laiu^us 

xiii,  89  pallidior  fict  xi,  65 


IN    MARTI ALEM. 


Ixxxiii 


Lusca  ii,  33.  iii,  11.  ix,  38.  iv,  65  anus 
xii,  70  Ljcoris  iii,  39  Pliilsnis  xii, 
22 

LuscEB  doniiuag  xii,  73 

Luscam  Thaida  iii,  8 

Lusuiniae  vii,  87 

Luscinia  xiv,  75 

Luscus  vi,  78.  viii,  9.  59 

Luserat  viii,  32 

Luserit  iv,  23 

Luserunt  ix,  62 

Lusi  i,  114 

Lusibus  i,  36 

Lusisti  iii,  16 

Lusistis  vi,  45 

Lusit  S  26.  ix,27.  xiv,  182 

Liisor  primus  x,  86 

Lustra  bis  sex  x,  71  septima  xii,  31 

Lusiras  vii,  100 

Lustris  i,  102  Iribus  x,38 

Lustro  iiigenti  iv,  1  novo  iv,  45 

Lusuni  ii,  4 

-Lusus  S  26.  i,  4.  iv,  49.  88.  v,  37.  vi, 
2.  85.  vii,  8.  14.  viii,  30.  x,  35.  xi, 
13. 16.  xiv,  176  festos  i,  4  innocuos 
i,  5 

Lususque  i,  15.  45 

Lutet  xiv,  50 

Luteuni  corpus  xi,  47  giganta  ix,  51  to- 
reuraa  iv,  46 

Luto  medio  vii,  61  Prometheo  ficta  x, 
39  putre  vetusque  solum  ix,  74  Sa- 
guntino  viii,  6.  xiv,  108  Saturnalitio 
xiv,  182  Veneto  iii,  74 

Lutulenta  raula  ix,  23  palaestra  vii,  67 

Lutum  matutinum  xii,  26  medium  iii, 
36.  X,  10 

Lux  i,  69.  V,  29.  vii,  14  felix  ix,  53 
forraosior  x,  24  ingrata  gravisque  x, 
23  longior  vi,  42  magna  ix,  2  niemo- 
rabilis  vii,  22  prima  S  24.  ix,  40  su- 
prema  i,  110  tricesima  vi,  7  tertia 
iii,  6 

Luxuria  ii,  63.  v,  19  major  xi,  70 

Luxuria  iii,  69 

Luxuria;  viii, 45 

Luxiiriam  iii,  10 

Luxuriantur  x,  96 

Luxuriaque  xi,  41 

Luxuriaris  ii,  89 

Luxurieris  iii,  2 

Luxurietur  xii,  62 

Luxuriosa  i,  88.  ix,  68.  xiii,  82  mentula 
vii,  91 

Luxuriosc  xiv,  110 

Luxuriosus  ix,  S3   agcr  xi,  8 

Luxus  graves  xii,  15 

Lyjee  viii,  51.  78 

Lywi  niadidi  i,  71 


L^'reus  X,  19 

L3£Eoxiii,22  Campano  xiii,  118  comis- 

satore  ix,  62  priuio  xiii,  114 
Lycarabeo  sanguine  vii,  12 
Lycas  i,  72 
Lychnus  parvus  iv,  90 
Lycisc^m  iv,  17 
Lycori  i,  103    vi,  40 
Lycoris  cerussata   i,  73    fusca    vii,    13 

lusca  iii,  39  nigra  iv,  62  pulclira  viii, 

73 
Lyde  i,  72 

Lydia  xi,  69. 102  laxa  xi,  21 
Lydia  pensa  ix,  66 
Lygde  xi,  41.  73.  xii,  71 
Lygdo  vi,  39.  45 
Lygdon  vacuani  vi,  42 
Lygdos  Candida  vi,  13 
Lymphis  clusis  xii,  31 
Lyra  Calabra  v,  30  clarior  xii,  11 
Lyra  viii,  6 

Lyrse  ii,  7.  xii,  95  Latire  vii,  23 
Lyram  docilem  xiv,  167 
Lyrasque  i,  77 
Lyris  ii,  73 
Lysippi  ix,  44 
Avff'nrwov  ix,  45 


M. 


Macelli  Niiiaci  xiii,  85 

Macello  x,  59  Ausonio  xii,  62     urbano 

X,  37 
Macellus  x,  96 
Macer  viii,  5.  x,  17.  78  cuius  iii,  98    li- 

beilus  ii,  6  servulus  viii,  75 
Macliaonas  oiunes  ii,  16 
JMacrae  anatis  iii,  93 
INlacresceret  xiii,  63 
]\Iacro  xii,  99 
IMacrum  x,  17.  78 
IMactabis  i,  50 
Mactare  iii,  24 

Macte  esto  iv,  13    animi  xii,  6 
MaculosiB  murrliEB  x,  80 
Madeas  x,  49 
Madeat  ix,  36.   xi,  15 
Madens  vii,  51.  x,  5 
Madcnt  vii,  12.  69.  x,  19 
]Madente  mappa  ii,  37 
Rladentem  xii,  94 
]\Iadciitis     areuaj    solidum    littus    x,  51 

togulic  V,  22 
RIaderet  ix,  71 
JMadct  i,  57.  iv,  18.  x,  13 
Madida  tocco  v,  23 
iMadida  faiice  vii,  37  papyro  iii,  2  reste 

V,  79 


Ixxxiv 


INDEX 


IMadidas  comas  xiv,  50  placentas  v,  39 
INIadidi  Lyaei  i,  71     Fauni  ix.  G2  crines 

xiv,  24 
Madidis  buccis  xiv,  G4  comis  iii,  Go.  iv, 

3  diebus  xiv,  1 
Madido  loro  vii,  58  nidoie  vii,  27 
Madidos  artus  iv,  19  lacus  iv,  44    libel- 

ios  iv,  14 
Madiduin  iii,  100  cicer  i,  42    suiiien  x, 

48 
Madiduniqne  Joveiii  vii,  3G 
Madidus    i,  40.    ix,  74    conviva    ix,  23 

crinis  v,  G4  Pauaretus  vi,  89 
Maduere  S3 
Maecenas  i,  108.  xii,  4  Ca-sarianus  eques 

X,  73 
Maecenatem  xi,  3 
Maecenates  viii,  56 
Mfficenati  vii,  29 
Mascenatis  viii,  56 
Rlffinadas  xi,  84 
Mfcnalios  sues  v,  65 
Mfenalium  apriini  S  27 
Majoniden  v,  10 
Mffionio  carmine  xiv,  183 
Meeonioque  vii,  46 
Majvi  xi,  4G 
Mffivius  X,  76 
Magis  i,  71 

Magister   i,  36.    v,  24.   vii,  64.    xii,  48 
iniprobus    i,  42   ludi  scelcratc  ix,  69 
tumidus  viii,  3.  x,  104  vici  x,  79 
Magistral  Suburanaj  xi,  78 
INIagistri  i,  49.    iv,  30    matutini   ix,  30 
pavidi  S  22  securi,  S  18.  ii,  75    uncti 
vii,  67 
IMagistris  xiv,  80 
Magistro     S  17.   v,  56    clamoso    v,  84 

nigro  i,  105 
Magistros  amphitlieatralcs  xi,  09 
IMagistrum  S  10.  x,  30 
Magna    iv,  1.    v,  35.  59.    vi,  36.    vii, 
100.  viii,  33.  54.  xi,  60.  68  atria  iii, 
38    causa  v,  73  clavis  v,  35  crystal- 
la    ix,  2-3     gieba    v,  13     liiccrna  xiv, 
44    lux  ix,  2     nuinera  iii,  6.    vi,  63. 
xiv,  14  nomina  v,  17  pcricula  xi,  82 
ora  xii,  60    res  i,  18.    iv,  81    Roma 
xii,  68    siipcllex   v,  62    taberua    vii, 
61  Verona  xiv,  195 
Magna  morte  viii,  55  voce  vi,  19.  35 
Magna;  i,  13  tcra;  S  22  mentis  i,  40 
Magnanimo  talo  xiii,  I 
Magnaiii  vi,  46 

IMagnas  niaiius  vi,  1   opes  ix,  65 
Magnc  ii,  63   puer  vi,  3  rox  xii,  62 
AJagni  i,  56.  vi,  61.  x,  75.   xi,  68    Ca- 
loiii*  i,  79    Cifsaris  i\,  6"i    ('iccroni^ 


vii,  63  Circi  vi,  64  Gigantia  xiii,  73 
Herculis  ix,  65    Maronis  xi,  48.  xii, 
67    uuminis    vii,  12    partus    vii,  21 
senis  vii,  69  Tliraseie  i,  9 
Magniloquus  ii,  43 

Magnis  i,  3  Africanis  iv,  14  cervici- 
bus  i,  23  iaspidibus  ix,  60  tauris  i, 
52 
JNIagno  iii,  75  ampbitlieatro  ix,  69  ani- 
mo  iii,  62  ansere  xiii,  58  Jovi  xii, 
91  Maroni  iv,  14  ortu  vii,  22  patri 
xiv,  124  pulvere  vi,  38 

Magnos  Deos  ii,  91  triumphos  vii,  2. 
6 

Magnum  i,  108  facinus  xi,  93  frigus 
V,  79  et  inane  Sophos  i,  77  iionien 
ii,  2  nefas  iii,  72  vitiura  x,  76 

Magnus  i,  10.  ix,  51  amicus  iii,  40 
ardelio  ii,  7  conies  vii,  44  Deus  ix, 
44  draco  xii,  53  homo  ii,  32.  vii, 
100.  ix,  51.  xi,  56  labor  viii,  56 
Tullius  iv,  16 

Magnus  (Pompeius)  xi,  5 

MaguUa  xii,  92 

Maiaj  xii,  67 

Maias  Idus  iii,  6 

Major  i,  8.  22.  ii,  41.  v,  19.  44.  70.  vi, 
32.  ix,  30.  102.  X,  2.  21.  xi,  90.  xii, 
94.  xiv,  15  autumnus  xii,  57  Coelius 
xii,  18  cordylla  xi,  52  culina  v,  44 
fiducia  vii,  6  gratia  iv,  29.  xii,  62 
imago  ix,  28  luxuria  xi,  70  numerus 
xi,  24  nurus  ii,  41  pars  x,  80  reve- 
rentia  vii,  52  Roma  viii,  56  spor- 
tula  viii,  42 

Majora  viii,  50.  ix,  1.  xiii,  28  dona 
viii,  54  pra;lia  v,  G5 

Majore  circulo  x,  62 

Majorein  Alciden  ix,  65 

Majores  i,  4.  ix,  1 

Majus  ii,  2.  10.  93.  iv,  30.  viii,  23.  x, 
2.  xi,  18  jccur  xiii,  58  malum  iii,  42 
nefas  ii,  75   nonieii  ii,  2  rus  xi,  18 

Mala  i,  17.  ii,  8.  vii,  41.  81.  96.  ix,  93 
cariiiina  vii,  42.  xii,  40  citrea  xiii, 
37  pensa  vii,  96  plumbca  x,  91  Pu- 
nica  i,  44 

Mala  conditionc  ix,  68 

Mulai  ii,  61  lingua;  iii,  80  ParciC  vi, 
62 

Malajque  vi,  62 

Malas  artes  v,  18  lacernas  vi,  82 

Malasque  Mycenas  xiv,  1 

Maicliionis  iniprobi  iii,  82 

Male  i,  39  olere  xi,  30  pastns  aper  ix, 
89 

.Malcdicis  iii,  80.  ix,  11 

M.ili   i,  19.119.    iii,  44.   iv,  61.    vi,  .'59 


IN    MARTIALKM. 


Ixxxv 


xl,  98  cyloris  vii,  4  dolores  vi,  70 
Maligna  basia  xii,  55 
Malignani  paupertateiu  viii,  56 
Maligniorum  iv,  87 
Malignis  vii,  34 
Maiigniusque  ii,  54 
Maligno  igne  x,  96 
Malignos  vii,  26 
Malignum  i,  93  honiineni  v,  28 
Malignus  vii,  72 
Malim  ix,  93 

Malis  regnis  ix,  102  teinporlbus  xii,  6 
Malisiane  iv,  6 
Maiit  ix,  59.  93 
Malleatur  xii,  57 
Maiiem   iv,  4.  ii,  18.  xi,  19 
Malles  X,  38 

Mallet  viii,  51.  ix,  12.  17.  94.  xi,  49 
Malo  ii,  21.  71.    iii,  33.  56.    iv,  55.  vi, 

55.  81.  vn,  95.  viii,  6.  xi,  80.  90.  xii, 

26.  31.  39.  76.  80  poeta  xii,  63 
Malorum  xii,  36  Punicorum  vii,  20 
Malos  ix,  90 

Malvas  exoneraturas  ventrein  x,  48 
Maluerini  vii,  88 
Malueris  xii,  3.  xiii,  120.  siv,  2 
Malvis  mollibus  iii,  69 
Maluit  viii,  70.  xi,  5 
Malum  iii,  65  majus  iii,  42 
Malus  ii,  1.    iv,  17.  vi,  49.  vii,  90.  xii, 

82  livor  X,  33  poeta  ii,  86.  vi,  82 
Mainerce  ii,  88 
Mamercus  v,  28 
Mamertiiia  amphora  xiii,  117 
Mamertinum  xiii,  117 
Mamillare  xiv,  66 
Mamma  maxima  i,  101 
Mammae  pannosae  iii,  72 
Mamraarum  i,  101 
Mammas  i,  101.    ii,  37.    xiv,  66    pares 

iii,  93 
Mamiiiis  iii,  53 
Mamraosara  Spatalen  ii,  52 
Mammosas  xiv,  149 
Mamuriane  i,  93 
Mamurra  ix,  60.  x,  4 
Mancine  i,  44.  iv,  61 
Mancinus  iv,  37 
Mandantur  vii,  44 
Mandas  x,  37 
Mandasset  ix,  42 
Mandata  verba  ix,  36 
Mandeiii  x,  104 
Manderc  xiii,  65 
Mando  i,  89.  iii,  97.  vii,  99 
Mandras  longas  vii,  23 
Mandris  vii,  72 
Mane  i,  50  vagmn  *ii,  VJ 


Maneas  v,  62 

Manehit  viii,  38.  43.  ix,  2 

Manent  ix,  57 

Manente  vita  vi,  15 

Manere  viii,  14 

Rlaneret  viii,  32 

Manes  viii,  38  xii,  63  patrios  xii,  3 

Manet  ix,  76.  x,  66 

INlango  i,  59 

Mangonis  avari  ix,  7  Mitylenspi  vii, 
80 

Mani  x,  20 

Manibus  ix,  42.  67  blandis  vi,23  elap- 
sum  opus  X,  2  exiguis  x,  61  libidino- 
sis  xii,  96 

Manibusque  iii,  5.  53 

Manifesta  ii,  8.  xiv,  1 

Manifesto  furto  i,  54 

Manlius  iv,  55 

IManneia  i,  84 

Manneius  v,  14  inquinatior  xi,  61 

Mannuli  xii,  24 

Mansura  templa  ix,  59 

Mansure  x,  44 

Mantile  xii,  29.  xiv,  138 

Mantua  i,  62.  viii,  73  parva  xiv,  195 

Manu  S  6.  i,  16.  ii,  20.  iii,  24.  41.  iv, 
19.  vi,  32.  52.  66.  ix,  62.  x,  66.  73. 
xi,  70.  xii,  36  arguta  vii,  84  Auso- 
nia  ix,  73  certa  vi,  32  excussa  S  II 
fabrili  xi,  84  foeminea  S  6  fututrici 
xi,  22  Ganymedea  viii,  39  ingenti 
iv,  8  lassa  vii,  58  marmorea  viii,  56 
Mentorea  nobilitata  pocula  ix,  60 
misses  libellos  i,  53  opposita  iii,  68 
Phidiaca  vi,  73  pumicata  v,  41  rapa- 
ci  vi,  49  sffiva  x,  50  secura  xi,  11 
seraidocta  x,  92  simpliciore  viii,  80 
tacita  xiv,  218  Tarfessiaca  xi,  16  tc- 
neia  ix,  57  vacua  vi,  72  virginea  ix, 
9  utraque  S  20 

Manuque  vi,  19.  vii,  11.  viii,  65.  xiii, 
57 

Manuaie  xiv,  84 

Manum  S  13.  i,  22.  ii,  21.  viii,  30.  52. 
X,  25.  xi,  39.  104  insertam  ii,  75 
Rhenanam  Sarmaticamque  ix,  36  te- 
neram  iii,  19 

Manumque  ii,  41  doclam  iii,  82 

Manus  S  10.  15.  27.  i,  3.  ii,  43.  iv,  1. 
39.  vi,  61.  vii,  37.  56.  viii,  30.  51. 
81.  ix,  1.  21.  X,  55.  63.  xii,  57.  .\iv, 
83.134.208.222  amica  ix,  42  ar- 
mata  S  27  aspera  vi,  13  culta  v,  11 
fclix  domino  i,  102  lida,  ibid,  lirma 
xiv,  30  furaccs  viii,  40  gclata  v,  9 
geminas  x,  10  iniproba  xiv,  16  niag- 
nas   vi,  1     minorcs    \i,  I     notas  S  10 


Ixxxvi 


INDEX 


nota  Cfcsnribus  i,  102  Phidiacre  x, 
89  parca  xii,63  piceata  viii,  59  Pom- 
pciaiia;  ix,  62  proterva  xi,  54  rara  vi, 
83  Roniana  invicta  ix,  2  reptantes 
ix,  21  sa?va  iii,  17  sardonychata  ii, 
29  scelerata  xi,  84  solicitae  xiv,  111 
teneras  xiv,  177  treniulae  xii,  74  ve- 
locior  xiv,  208 

IMariusque  iii,  51.  vi,  34.  64.  xi,  58 

Mapalia  Gfetula  x,  20  Poena  viii,  55 

Mappa  iv,  89.  vii,  20.  53  madente  ii, 
37  plurima  viii,  59  variata  iv,  46 

Mapp8e  V,  18  breves  vii,  72.  x,  87 

Mappam  xii,  29  sordidam  vii,  20 

Mapparum  xii,  29 

Mapjias  quatuor  xii,  29 

Marathon  S  27 

Marce  i,  6.  v,  29.  63.  vi,  11.  viii,  76. 
X,  73 

Marceliano  toto  ii,  29 

Marcella  xii,  21.  31 

Marcelli  x,  51 

Marcelline  iii,  6.  vi,  25.  ix,  46 

Marcellino  vii,  80 

Marcentes  uvae  v,  78 

Marci  i,  56 

Marcos  v,  28 

Marculi  xii,  57 

Marcum  v,  21 

Marcus  iii,  5.  vi,  47.  ix,  100  Antoniiis 
X,  32 

Mare  v, 37  longumx,104  vivum  xiii,79 

Mareotica  cortex  xiv,  209 

Mareoticus  labor  viii,  36 

Mareotide  fusca  iv,  42 

Mares  xi,  22  foedandos  ix,  9  iinmeritos 
vi,  7  sidereos  ix,  37 

INIari  longo   x,  30 

Mariano  ii,  31.  v,  61.  vi,  63 

Maribus  I,  91 

Marica  x,  30 

Marica;  xiii,  83 

Marina  piscina  xi,  21 

Marina?  piscinai  iv,  4.  xii,  32 

Marine   x,  83 

Mario  i,  86.  iii,  28 

Mariosque  vi,  19 

Maris  iv,  61.  x,  51  JE^x'i  vi,  34  ignoti 
vii,  19 

Marisca  xii,  97 

Marisca;  xi,  18 

Mariscam  xii,  97 

Mariscas  fatuas  vii,  25 

Marile  ii,  83.  iii,  85 

Mariti  i,  36.  iv,  76.  vii,  67.  x,  35.  38. 
xii,  97  cari  ix,  31  olentis  xiv,  140 
Pluyxei  xiv,  211 


Marilo    iv,  13.  22.  75.    viii,  12    cupido 

xi,  78  Cyniphio  vii,  95  dcserto  iv,  9 

sancto  X,  54    stcriii  xiii,  64    stupido 

xi,  7  vetulo  xi,  71 
Maritorum  v,  41 
Maritos  viii,  43 

Marilum  vi,  22.  71.     vii,  21.  87    amis- 
sum  iv,  58    moUem  vii,  58    teneruni 

viii,  46  veterem  x,  41 
Maritus    ii,  47.   vii,  71.   ix,  40.   xi,  23. 

61.  xii,  94.  96  iniprobus  xii,  98  fico- 

sus  vii,   71     lanigeri    pecoris   ix,   72 

pessiruus  viii,  35  tardus  niniis  et  piger 

ix,  41 
Marium  vii,  87 
Marius  ii,  76.  x,  18.  xi,  21 
JMarmor  nobile  x,  14  octavain  ix,  65 
Marmora  v,  22.    x,  2    alta  viii,  3  frigi- 

diora  gelu  xii,  60   inquieta  v,  80  par- 

va  X,  63 
Marmore  vi,  28.  viii,  24.  55.  ix,  21.  77. 

de  vario  x,  79  fulgentes  vultus  ix,  24 

Latio  ix,  25  tortio  vii,  31 
Marmorea  manu  viii,  65 
Marmoreanique  xi,  60 
Marmoreumque  Priapum  vi,  72 
Marraorcus  Herniaplu-oditus  xiv,  174 
Marmoris  x,  71 
Maro  vii,  29.    viii,  18.    xi,  48.  67.    xii, 

67.  91  nitidus  xi,  34 
Marone  i,  62.  x,  21  salvo  v,  10 
Maronem  immensum  xiv,  186 
Marones  viii,  56 

Maroni  magno  iv,  14  summo  xii,  4 
Maronilla;  i,  11 
Rlaronille  iv,  70 
Maronis  v,  56.  xi,  50  raagni  xi,  48  co- 

tliurnati  v,  5.  vii,  63  facundi  xiv,  185 

niagni  xii,  68    sacri  viii,  56 
Mars  ix,  42  belliger  S  6 
Marsica  turbata  xiii,  121 
Marsi  ii,  71.  77.   vii,  29 
JMarsis  cellis  xiv,  1 16 
Marso  vii,  99 
Marsosque  viii,  66 
Marsus  v,  5.  viii,  56  levis  iv,  29 
JNlarsya  ii,  64 
Marsyas  Celajna-us  x,  62 
Marte  x,  29  capta  superbus  venalor  x, 

37 
Martem  S  24    lascivum  vi,  21   saturuni 

vi,  32 
Dlarteniquc  fcrum  vi,  25 
Marli  ix,  32.  35 
Martia  ii,  76.    ix,  19.    xi,  96    Roma  v, 

19  signa  xi,  4  turba  i,  4  voluptas  v, 

24 


IN    MARTIALKM. 


Ixxxvii 


Marliave  vj,  42 

Marti;E  Kalendcc  x,  24 

Martialeru  i,  118.  xi,  80 

Martialis  i,  2.  iv,  64.  vi,  1.  82.  vii,  17. 
72.  X,  47.  92.  xi,  80  care  v,  20  ju- 
cundissime  x,  47  notus  geatibus  x, 
9 

Martiane  vi,  70 

Martias  Kalendas  v,  84.  ix,  53 

Martis  v,  7.  24.  vi,  13.  vii,  2.  viii,  44. 
65.  ix,  91.  xii,  60.  S  22  severi  x,  30 
togati  vi,  76  ultoris  vii,  49  universi 
v,24 

Martisque  vi,  76 

Martiumque  xii,  8 

Marulla  vi,  39.  x,  55 

Marulle  v,  78 

Masclion  superbus  v,  12 

JMascula  noniina  xi,  43  piffida  xiv,  88 

Mascuius  xiv,  174 

Massa  xii,  29.  xiii,  31.  xiv,  192  nubila 
viii,  51  recocta  xi,  52 

Massa  Neroniana  xii,  57 

Massam  viii,  64 

Massica  iii,  26.  49.  iv,  69.  xiii,  111 
ceila  i,  27  vina  iv,  13 

Massiliaj  x,  36.    xiii,  123.    xiv,  118 

INIassilianuni  xiii,  123 

Massilitanis  furuis  iii,  82 

INIassyia  avia  viii,  55 

Massyleuiii  cquup.i  ix,  23 

Mass^ii  diaconis  xiii,  37    jugi  ix,  72 

Massy  I  us  serpens  x,  94 

Masturbabantur  xi,  104 

Masturbatoreni  xiv,  203 

Masturbatus  ix,  42 

Mateila  fictilis  xiv,  119  ruptaxii,  32 

Mate! lam  x,  11  seram  vi,  89 

Mater  S  13.  ii,  34.  iv,  63.  x,68.  90. 
xi,  23  avara  iv,  66  l)landa  ii,  4  cana 
xii,  32  confossa  S  13  dura  iv,  31 
misera  ix,  7    noxia  v,  67 

Materque  xi,  78 

Materia  v,  53 

JVIateriffi  viii,  51 

Matcriani  i,  5 

Materna  furla  vi,  39    vulva  xiii,  56 

Matemae  pudicitia;  vi,  27 

Maternaeque  Idus  vii,  74 

Mateme  ii,  74.    x,  37 

Malcrno  i,  97  funere  S  12 

Matemosquc  sinus  vi,  38 

Matho  iv,  80.  vi,  33.  vii,  10.  90.  viii, 
42.    X,  46.    xi,  68 

Mathon  iv,  81 

MatinessPB  curvse  iv,  55 

Matre  S  14.  xii,  57  dolente  v,  48  so- 
la xiii,  97 

Matreui  ii,  4.    v,  72.    xi,  12.  84 


Matreinque  xi,  8    plenam  iii,  58 

Matres  Italides  xi,  53 

Matri  ii,  4.    vi,  38.  ix,  40.  xi,  22  racEs- 

tEB  ii,  41 
Matrinia  iii,  32 
Matris  S  12.    xi,  61.  xii,  32.  100.    xiii, 

64.    xiv,  156.  174.  204    enthea3  v,  41 

hispidre  iii,  58      miserse   S  12     Phry- 

giae  iii,  47    pigrae  xiii,  41 
IMatrisque  togatae  vi,  64 
Matrona  iii,  68.      vii,  35.      viii,  12.    ix, 

2.  4.    xii,  97    casta  x,  68 
Matrona;  v,  2 

JMatrum  iii,  58.    vii,  31.  xiii,  38 
Matte  xii,  101 
Mattea  x,  59 
Mattiaca;  pilae  xiv,  27 
Mattiacas  pilas  xiv,  27 
Maturescentia  porna  xi,  8 
Maturi  ventris  S  14 
Matutina  arena  x,  25  fronle  xiii,  2 
Matutinarum  ferarum  xiii,  95 
Matutine  aliens  xii,  68 
Matutini  magistri  ix,  30 
Matutinos  somnos  xiv,  125 
Matutinum  ave  i,  56  Jovem  iv,  8  luturu 

xii,  26 
Mavis  i,  4.  107.    ii,  21.    iii,  94.   viii,  8. 

ix,  93.  x,45.    xi,  7 
Maurae  sylvae  xiv,  90 
Mauri  ix,  23    picti  Nilotidc  tunica  x,  6 
Mauricos  v,  28 
Maurus  vi,  39 
Maurusiaci  citri  xii,  66 
Mausolea  v,  64    pendentia  S  I 
Mausoli  X,  63 
Mavulti,  76.    vi,  86.    vii,  51.    viii,  66. 

xi,  61.   xiii,  69.    xiv,  99 
Maxillarum  viii,  47 
Maxima   fama  ix,  102      mamma  i,  101 

Roma  vii,  96.    x,  58      turba  xiii,  83 

virtus  viii,  15 
Maxime  Casar   v,  19    censor  vi,  4    rec- 
tor ix,  37 
Maxime  i,  8.  70.   ii,  18.  53.   iii,  18.    v, 

70.    vii,   72.  X,  77 
Maximina  ii,  41 

Maximus  vii,  45    Ca'sonius  vii,  44 
Maximus  viii,  56 
Maximusque  iv,  2 
Mearum  musarum  ii,  92 
Media  septa  ii,  57 
Media  arena  S  16  messe  xiv,  145   nocte 

vi,  89.  viii,  3.  x,  82    palx'stra  vii,  82 

palude  xiii,  115  Subura  vi,  (Ui.  ix,38. 

X,  94.  xii,  21    via  S2  \i,  93 
Medias  pucUas  vii,  67 
Modicaj  artis  xiv,  78 
Medica;que  xi,  71 


Ixxxviii 


INDEX 


Medicamine 

Medicala  pocula  w,  95 

Medicatum  ceston  xiv,  207 

Medici  ii,  40.    xi,  71 

Medicina  gravis  xi,  71 

Medicis  ii,  16 

Medico  vi,  31.  86.    x,  74.  xj,  74 

Mediciira  vi,  53 

Medicus  i,  48    nephriticus  xi,  28 

Mediis  .sdibus  ix,  62    annis  x,  32    col- 

libus  xiii,  105 
INIedio  V,  49.  vii,  31.  viii,  41    ffivo  viii, 

77    equo  ix,  G9    niense  viii,  41     foro 

vi,  77  horto  iii,  68    luto  vii,  61    rogo 

xi,  54  sole  iii,  44  tempore  brumae  xiv, 

72  Tibure  iv,  60  toro  xi,  81 
Mediocria  i,  17 
Medios  enscs  vi,  25  lectos  xii,  29    pedes 

xi,  46  somnos  xii,  26   viros  ii,  61.  iii, 

81 
Medium  i,  58    digltum  ii,  28    iter  x,  28 

lutiim  iii,  36 
Mediumque  xi,  61 
Medius  Bacchus  iv,  83     December  vii, 

28 
Medtiseeaj  Dese  vii,  1 
I\Iegalensis  purpura  x,  41 
Megaram  xi,  43 
Meicbat  xii,  32 
Meiere  iii,  78.    xi,  46 
Mel  Atticum  xiii,  104 
Mela?nis  vii,  29 
Melandrya  iii,  77 
Melantiiione  calvo  x,  67 
Meleagre  S  15 

Melimela  i,  44.    vii,  25.    xiii,  24 
Melior  (prop.)  viii,  38 
Melior  ii,  69.    iii,  95.    v,  3.    vi,  11.18. 

viii,  38.  xii,  52    aura  x,  104  conditio 

xi,  52     panis  vi,  11    sapor  xiv,   113 

umbra  vi,  18 
Meliora  ii,  6.  8.  iii,  1     viii,  32.  x,  59 
Meliore  x,  2.  13  vila  vi,  70    vultu  iv,  1 
Melioribus  lapiilis  dies  signandi  ix,  33 
Melioris  (prop.)  vi,  28.  29 
Melius  S  20.  iv,  13.  84 
Mella    v,  37.    xi,  86      Attica   xiii,  108 

cana  iii,  58  Corsica  ix,  27  flava  i,  56 

Ilybliea  xi,  42 
Melle  Cecropio  xiii,  24 
Melpomene  iv,  31 

Membra  v,  62.  x,  25    mortua  xiii,  34 
Membrana  i,  2.67.      xiv,  7. 188     brevis 

xiv,  186 
Membranci  pugiilares  xiv,  7 
Membris  omnibus  iii,  82  stillantibus  R  7 
Memento  iii,  16.     vii,  89.      viii,  59.    xi, 

15.     xiv,  91 
Mcmini  i,  2<l.  35.      ix,  10.     xi,  65.    xii, 
31 


Meminisse  ii,  59.  x,  23.  iv,  S^ 

IMeminit  vi,  70 

Memmiosque  xii,  36 

Memnotiis  viii,  21 

Meraor  (prop.)  xi,  9 

Meraorabile  munus  xi,  50 

Memorabilis  lux  vii,  22 

Memorabit  viii,  15 

Memorande  i,  16.    x,  26 

Meraoras  xii,  53 

Memoratur  iv,  29.    viii,  50 

Memori  viii,  38    pectore  vi,  25.  85 

Memoris  (prop.)  xi,  10 

Memphis  vii,  99    barbara  S  1.  viii,  36 

Memphiticatellus  xiv,  38    tenipla  ii,  14 

Meraphiticus  fututor  vii,  30  navita  vi, 
80 

Memphitis  tellus  xiv,  150 

Menandri  Thais  xiv,  187 

Menandro  coronato  v,  10 

Menapis  xiii,  54 

Mendacia  iv,  43.    ix,  35    niera  ii,  56 

Mendax  xii,  63  lana  xiv,  133  stupor 
xiv,  210 

Mendica  prandia  xiv,  81 

Menogenen  xii,  83 

Menophili  vii,  82 

Mens  V,  83.  viii,  63.  x,  20  quieta  x,. 
47    vulsaii,  36 

Mensquc  vii,  18 

Mensa  i,  104.  iii,  23.  iv,  78.  viii,  50. 
ix,  15.  44.  X,  30.  96.  xiv,  158.  xii, 
29  acerva  xiv,  90  avara  iii,  58  aurea 
iii,  31  bipes  xii,  32  citrea  xiv,  89  fa- 
gina  ii,  43  secunda  iii,  50  sine  arte  x, 
47 

jNlensa  sunima  x,  37  una  x,  48 

Mensa  (a  metior)  x,  55 

Mensa;  viii,  51.  xii,  48  delicatse  x,62 
festa;  xi,  65  Laomedonteaa  viii,  6  lar- 
ga;  xii,  62  Pailatins  viii,  39  secundse 
v,  78 

Mensam  ii,  57    sordidam  xii,  57 

Mensarumque  xii,  29 

Mensas  i,  56.  iii,  4.  5.  vi,  50.  vii,  48. 
ix,  35.  60.  xi,  29.  70.  xii,  60  bonas 
X,  64  duccntas  vii,  48  opertas  x,  54 
Pallatinas  xiii,  91 

Mense  ii,  85.    v,  18.    vi,  59.    viii,  8  ae- 
stivo  ix,  13  Jani  xii,  31      medio  viii, 
41    novo  X,  41  sexto  iii,  68    toto  xi, 
40 
Mensem  iii,  93.    vii,  95  scxtum  x,  75 
Menses  vii,  96 

Mensibus  v,  71.    vi,  28.    ix,  30 
Mensis  vii,  48.  viii,  45.  56.    xi,  11.  Att- 
soniis  xiii,  65    paternis  iv,  39    secun- 
dls  iii,  17     tergfiidis  xiv,  144 
Mcnsorum  x,  17 
-Menstrua  millia  iii,  10 


IN    MARTIALliM. 


Ixxxix 


Menta  Stoica  xi,  84 

fllciite  vii,  2.  56.  viii,  55  jilacida  x,'103 

Menteni  vii,  67.    xii,  53 

Mentes  vii,  7.  iv,  29  placida?  ix,  80 

Mentha  ructatrix  x,  48 

Menti  pediculosi  xii,  59 

JMentiar  xi,  52 

Mentiatur  ix,  43 

Mentiris  ii,  53.  69.  iii,  34.  vi,  57.  x, 
39.    xi,  32.    xii,  40.  100 

Mentis  ii,  53.    vi,  64  magnffi  i,  40 

Mentitur  iii,  91.    v,  39.    vi,  74.  xi,  92 

Mentiturque  i,  91 

Mentitus  ix,  83.    xi,  102 

Mento  ix,  48.  x,  93.  xi,  84  duro  i,  67 
spleniato  x,  22 

Mentor  xiv,  93 

Wentora  xi,  1 1 

Mentorea  manu  nobilitata  pocula  ix,  60 

Mentoreos  labores  iv,  39 

Mentoris  iii,  41.    viii,  51 

Mentula  i,  59.  ii,  45.  62.  70.  iii,  69. 
71.75.76.81.91.  vi,  23.  36.  73.  vii, 
18.  ix,  33.  64.  X,  63.  90.  xi,  19.  20. 
22.25.58.70.78.90.  xii,  87.  98. 
xiv,  74  anus  xi,  46  digna  cultris 
Cybeles  ix,  3  luxuriosa  vii,  91  pan- 
nucea  xi,  46  Roniana  vii,  30  salva 
iii,  85  sesquipedalis  vii,  14  surda  ix, 
38  tonsa  ii,  62  vera  vii,  35 

Mentula  i,  35 

Mentulam  ix,  28.  34.  xi,  15.  75  dfcm- 
natam  vii,  55 

Mentuiaque  xi,  18 

Mentulas  i,  97 

Mentutn  triste  xi,  98 

Mera  mendacia  ii,  56    sornnia  vii,  54 

Meraslaurus  iii,  58 

Mercare  i,  67 

Mercari  vii,  51 

Mercalus  vi,  5.    xii,  72 

Merces  xii,  26 

Mercetur  i,  50 

Mercibus  v,  42 

Mercis  sulfuraliE  xii,  57 

Mercuric  ix,  26 

Mercurium  xii,  67 

Merda  iii,  17 

Merdas  i,  84 

Mereamur  xii,  26 

Mercbor  ix,  56.    x,  74 

Merentur  x,  74 

Merere  vii,  2 

Mereri  ix,  72 

Mereris  vi,  87.  ix,  36.  53.    x,  34 

Meretricibus  i,  36 
Meretrix  i,  35 
Meretur  xiii,  9 
Merge  ii,  42 

Delph.  d  Var,  Clns.  Ind. 


Rlergcre  xi,  95.    xiii,  8 

Mergi  vi,  42 

Mergite  S  25.    xiv,  181 

Mcridiana  hora  iii,  67 

PJcridieni  iii,  20 

Meritas  comas  iv,  54 

Meriti  pili  i,  32 

Meritis  i,  100.  112.    iv,  51.    v,  65.    vii, 

24.    X,  74.    xii,  62 
IMerito  iv,  46.    viii,  75.    ix,  46 
Meritum  grande  viii,  65 
Mepife  V,  38 

Mero  iv,  66.    i,  107.     viii,   33.    ix,  44 
Carapano  i,  19  etfuso  ix,  62  fuso  viii, 
33    hesterno  i,  29  justo  viii,  45    pau- 
periore  xiv,  103  viridi  xiii,  68 
I\Iero  lacte  xiii,  41 
Meroque  ix,  91 

Meros  amores  xiv,  206  deunces  vii,  67 
Mersa  iv,  44.  63.  66    carina  x,  85 
Merserat  iv,  22 
Mersit  iii,  19 
Blersus  ix,  41.    xi,  61 
Mersusque  iv,  22 
Meruere  i,  19.    iv,  29.    v,  19 
Merui  iii,  36.    vi,  87 

Meruique  v,  22 
Meruisse  iii,  36.    x,  89 
Meruisti  iv,  75 

Meruit  i,  19.  ii,  61.  iv,  10.  vii,  22.  ix, 
14.  72.  xiv,  211 

Merum  i,  12.  57.  106.  iii,  57.  vi,  89. 
viii,  6.    xiii,  23.  108  liquidum  xii,  60 

Merumque  v,  4.    xi,  57. 104 

Merx  utilior  xii,  102 

Messalas  viii,  3.    x,  2 

Messe  x,  12.  xiii,  12.  xiv,  88  media 
xiv,  145 

Messem  tostam  x,  62 

Messes  vi,  8  crepantes  ix,  91  Libycas 
vi,  86  longas  v,  72  trigiuta  quatuor- 
que  xii,  34 

Messibus  viii,  56    quatuorx,  103 

JNIessis  peracta  xi,  18  quarta  i,  102 
sexagesima  iv,  79.    vi,  70 

Messor  Arabs  iii,  65 

Mela  X,  50 

Metalla  vi,  42 

Mctallo  Callaico  xiv,  95  flavo  viii,  51 
native  ix,  62    sasvo  iv,  55 

IMctamque  iii,  58 

Metas  iactentes  i,  44 

Metat  X,  83 

Mcteilus  ii,  2 

Methj'ranjeo  Arione  viii,  51 

Metili  iv,  43 

IMetit  vii,  95 

Metitur  x,  93.    xii,  99 

Mctrctas  Hispana*  v,  16 
Marl.  m 


xc 


INDKX 


i^Ietro  iv,  G 

Metu  xii,  Gl 

Metiias  i,  71.    v,  6,    ix,  62.    x,  42 

Metuat  ix,  27.    xiii,  1 

Metuenda  ruina  xiv,  197 

Metuendus  S  17    setiger  xiii,  93 

Metues  ii,  40.    iv,  87 

Mctuis  ix,  83.  93.    xii,  61.    xiv.  Ill 

Metuit  X,  23.    xi,  78 

Metuni  i,  83.    vii,  47 

Metuo  xiv,  149 

i\Ietiis  longi  xii,  6 

Mcuni  agelluni  ii,  32 

Mens,  atque  inde  inflexa,  pa:>bin). 

Mica  ii,  69    nulla  vii,  25 

Micat  ii,  46.    vi,  12 

Mices  iv,  4.5 

Micet  V,  25 

Blidai  divitis  vi,  86 

Migrandinn  i,  87.  109 

Migrare  iii,  55.    xii,  32 

Migravit  iv,  02 

Miles  vi,  25.  ix,  46  coronatus  vii,  8 
geniintiis  xiv,  20 

Miletus  viii,  28 

Miliclie  ii,  63 

Mililem  xii,  8 

Militire  i,  50.    xiv,  32 

Militiliuscjiie  xiv,  129 

Militis  xiv,  34 

Milium  xii,  72 

Mille  iv,  15.  71.  v,  22.  vi,  93.  vii, 
20.  97.  viii.  17.  75.  ix,  30.  37.  68. 
X,  10.  31.  xiv,  222  basia  xii,  26  cu- 
rae  vii,  97  tuccnlis  nunieris  x,  31  li- 
braruni  aruicaui  xi,  100  nunimos  x, 
75  partes  xi,  31  prandia  xiii,  30  tse- 
dia  xii,  83  verbera  ix,  93  versibiis  xi,  80 

Millia  i,  59. 104.  ii,  5.  44.  iv,  15.51. 
67.  V,  82.  vi,  10.  viii,  17,  37.  ix, 
10.  X,  11.  41.  75.  xi,  29  quinquc 
libra  iii, 62  menstrua  iii,  10  pauca 
vi,  10  sena  ix,  10 
Miilibus  iv,61.  vii,  10.  viii,  10.  13.  x, 
41.  xi,  70  bis  (piinquagenis  xii, 
66  iiiultis  xii,  98  (juadringentis  xiv, 
35     viginti  xi,  38 

Millies  i,  100.  xii,  10 
Alilo  vii,  102.  xii,  102 
Milotie  vii,  102 

Milvus  rapax  ix,  55 

Minii^i  iii,  86 

Miiuos  ii,  7.  41 

Mii)aris  ix,  11 

Minns  liostilcs  vi,  76 

Minax  fuscina  S  26    grandibus   verbis 

ix,  28    llrrnjcs  v,  24 
Minerva  aricntc;!  xiv,  )79 
.Minerva  liiuantf  vi,  (Ji 


Minervafc  i,  77.  103.    iv,  23.    v,  5     bel- 

ligerse   vii,  1     Cecropiee    Latia'que   i, 
40    Cecropiaj  vii,  32    tetricai  x,  19 
Minerva ni  v,  40 
Minima  rimse  xi,  45 
Minimam  lucernam  viii,  75 
Minimi  papilionis  viii,  33 
Minimos  racemos  vi,  49 
Minimum  vi,  50.    ix,  19.    xiv,  97     mu- 

nus  V,  16    rus  ix,  19 
Minimus  i,  44 
Minister  x,  98.  xi,  23.    xii,  92    facunde 

vii,  74  satur  iii,  58    solicitus  xiv,  108 

tener  iv,  66 
Ministrat  vii,  74 
Ministratorii  urceoli  xiv,  105 
Ministrentur  iii,  82 
Ministri  iv,  78.   xi,  96    a^iuli    viii,  33 

soliciti  viii,  59 
Ministris  niveis  vii,   50     pellicibus  xii, 

97    tonsis  xiv,  158 
Ministro  ix,  23    Dardanio  xi,  104    Ilia- 

co  iii,  39    securo  xii,  74    tonso  xi,  11 
Ministros  i,  12.    vii,   48.    viii,  67.     ix, 

20.   37.    X,  98     cathedralitios  x,  13 

illotos  viii,   07     roseos  xii,  04    side- 

reos  x,  66    similes  ix,  37.  104    tene- 

ros  ix,  26 
Ministrum  Ausonium  ix,  37    inollem  ix, 

26    Phrygium  xii,  15 
MinoiP  Creta;  xiii,  106 
Minor  vii,  38.  99.    viii,  36.  45.    ix,  52. 

65.   102.    X,  79.    xii,  18.  44.     barba 

ix,  48    fania  iv,  75    laurca    viii,   15 

ordo  iv,  2    pietasi,  112    tribus  libris 

x,  37    uno  Catullox,  78 
Minora  i,  105.     v,  84      dona   ix,   104. 

xiv,  89    pocula  xi,  26    vota  ix,  65 
Alinore  penna  x,  19 
Minorem  viii,  71 
Minores  iii,  31    nianus  xi,  1 
Minoris  xii,  66 
Minorque  i,  45 
Minus  i,  62.    iv,  27.    v,  30.  62.    vi,  1. 

7.11.    vii,   69.95.  99.    viii,  33.  51. 

53.63.    X,  103.      xi,  23.  36.  55.  84. 

xii,   34.  52.  63.  95.     xiv,   45.  121. 

189 
Minusve  viii,  71 
Minutal  variuni  xi,  31 
]\Iinxisti  iii,  78 
Minyas  xi,  99 
Mira  vii,  71 
Mira  ar(e  vii,  56 
Mirabar  i,  24 
jNlirribiiur  xii,  83 
Miracula  S  1 .  7.    viii,  80.    ix,   84    rc- 

gia  viii,  36    sajva  i,  22 
Miramur  >S  2 


IN    MARriA!-KM. 


XCl 


Miranda  sylva  S  21    math  barba  xi,  22 

Alirantesque  x,  19 

Mirantiir  iv,  49.    xiii,  2 

Mirarer  iii,  64 

Mirari  S  25.    iii,  57.    vi,  89.    viii,  37. 

Miraris  iii,  28.    v,  40.  73.    vi,   11,80. 

vii,  18.    viii,  56.  69.    ix,  1.    x,  84. 

96.    xi,  35.  38.  57,    xii,  51.    xiii,  70. 

74 
Mirator  scnex  x,  87 
Miratur  i,  112.    iv,  59.    vii,  63.     x,  30. 

xii,  15 
Miratus  viii,  6.  xiii,  58 
Mirentur  vii,  28 
Mirer  viii,  28.    xi,  56.  103 
Mirere  x,  70 
Mireris  iv,  88 
Miretur  S  5.    vii,  45 
Miri  Colossi  i,  7 1 
Miror  i,  84.    iii,  31.    61.    iv,  39.    vi, 

69.    viii,  35.    ix,  6.    xi,  54.  60 
Miruiu  ii,  72.    ix,  27.  72 
Misce  viii,  51.    xi,  6.  8 
Misceat  ix,  37 
Miscenda  xiv,  112 
Miscente  xi,  104 
Miscentur  iv,  13 
Miscere  i,  19.    iv,  75,    xiv,  118 
Misceri  vi,  78.    viii,  6.    xiii,  108 
Misces  iii,  49.    x,  100 
Miscet  V,  4.    xi,  56 
Miscuit  vii,  40 
Misella  viii,  81 
Miselli  quadraiites  iii,  7 
Misellus  ^thon  xii,  77 
Miser  S  25.    i,  100.    ii,  24.  51.    iv,   5. 

11.     V,  14.  60.     vi,  33.  37.  54.    vii, 

65.    viii,  44.    x,  80.  100.    xi,  56.  70. 

xii,  84 
Misera  mater  ix ,  7 
INIiserabiles  x,  72 
Miserahilis  vi,  77 
Miserabilius  vi,  33 
Miseraj  chartas  x,  4    Cremonae    viii,  56 

matris  S  12 
Miseram  xi,  99    calvam  iii,  74 
Miseras  chartas  vi,  64    opes  S  4 
Miserat  vi,  80 

Miserere  i,  50.    iv,  61.    v,  39.    vi,  64 
Miseri   iv,   18    carnLficis  ii,  61     CinnaB 

ii,  53 
Miseris  S  2    aniicis  x,  36 
Miserisque  xi,  81 
Miserius  vii,  20 
Misero  vii,  37.  82.    viii,  75    auro  i,  38 

furori  xii  ,49 
Miseros  viii,   3    cinasdos  ix,   3    cunncs 

xi,46 
Miseruaj    ii,   83.    v,    28.    x,  38    caput 


xiii, '25     nicEcliuiii  ii,  S3  pectus  x,  13. 

rroiuethea  xi,  84    sardoniulia  xi,  37 
Misi  ii,  85.    v,  39.  68 
IMisiiiius  ix,  49 

Misisse  V,  19.     vi,  75.    xiv,  132 
Misisti  iv,76.    v,  84.    vii,  53.    viii,  17. 

71.     X,  29.     xi,  79.    xii,  9 
Misit  i,  44.    ii,  43.  74.    iv,  66.    v,  49. 

vi,  47.  93.    viii,  41.   55.  71.    ix,  18. 

xii,  32.     xiii,  23.  104.  107.  109.  112. 

xiv,  16.51.68.  114 
Misitius  iii,  91 
Mio-cD  i,  28 
Microvfifvos  xiv,  214 
Missa  iv,  89.    vii,   31.    ix,  49.    x,  73. 

xiii,  103.    xiv,  11    brevis   toga   x,  14 

fuliuina  vi,  83    tegulavii,36 
IMissas  iii,  63 
JMissio  xii,  29 
Missds  i,  53.    viii,  11 
IMissuruiu  x,  87 
Missus  i,  4.    iv,  60.  66.    xii,  91 
Mistyllus  i,  51 
Mite  X,  92 
Mithridates  v,  76 
Mithridaticum  bellum  vi,  19 
Mitia  poiua  x,  48 
Rlitibus  herbis  ix,  18.  72 
iMiiigat  ix,  44 

Mitior  Aicoii  xi,  84    clamor  ix,  69 
Mitisiv,  7    a'tas  xiv,  47    et  ultima   nox 

X,   71    tellus   vi,  68     viudemia   xiii, 

109    unda  vi,  68 
Mitissimc  CiBsar  xii,  9 
Blitissinius  xii,  6 

Mitius  desiderium  xii,  21   ingenium  S  10 
Mitraruii)  ii,  36 
Mittami,  30.  118.    vi,  75 
Mittas  vi,  82.    vii,  3.    ix,  73.     xiii,  3 
Rlittasqne  vi,  51 
Mittat  viii,  71.    x,  87 
Mittc  ii,  39.  85.    iv,  74.  vi,  80.    ix,  89, 

X,  50 
Mittebas  ix,  89.    x,  26.  57.    xi,  105 
Miitebat  xii,  82 
Rlittente  alio  x,  73 
Mitterc  iv,  14.    vi,  62 
Mitteris  vii,  97 
Mittcs  ii,  24 
Mittet  v,  16.    xiv,  152 
Mittctur  vii,  80 
Mitti  iii,  100.    xii,  3 
JMittimus  iv,  19.    v,  1.    vii, 17.  49.    ix, 

55.  X,  94.  xiv,  126 
Mitlis  iv,  56.  v,  29.  55 
Mittit  ii,  26.    iii,  1.  77.    ix,  76.    x,  18, 

87.    xiii,  19.  91 
Mittitnr  ii,  40.    vi,  1.    ix,  56 
Mitto  iii,  46.    vii,  3.    xiv,  133 

EKSJTT  j 


xcu 


INDEX 


MittuDt  vii,   31.     X,    24.    xii,   74.    xiii, 

121 
Mittuntur  V,  30.    xiii,  43 
Mit^lensei  niangonis  vii,  80 
Mitylene  x,  G8 
Mixta  xii,  34    Falerna  vii,   27.    x,  66 

pocula  viii,  39 
Mixtisque  inguinibus  vii,  18 
Mixtoque  quincunce  ii,  1    vino  vii,  20 
Mixtum  iii,  57  virus  i,  88 
Mixtus  i,  117.  vii,  22 
MvTiixova  i,  28 
Mobiiitate  i,  49 

Modo  S  17.  24.    i,31.  105.    ii,  57.  64. 
iii,  24.    iv,  7.  52.    v,  84.    vi,  82.  85. 
vii,  34.  55.    viii,   56.  64.    ix,  37.  47. 
X,  5.  68.    xi,  38.  56.    xii,  8.  59.    xiii, 
82.    xiv,  30.  52 
Moderator  sumiiie  ii,  90 
Modestus  X,  21 
Modice  vi,  82 
Modici  vatis  k,  27 
Modicis  iv,  77 

Modico  sole  xii,  29    tumore  iv,  64 
Modicum  iv,  90 
Modios  tercentum  xiii,  12 
Modis  Gaditanis  vi,  71    omnibus  xii,  65 

paribus  viii,  3 
Modium  x,  14 
Modius  xii,  76 
Modes  Phrygios  xi,  84    Pindaricos  viii, 

18    varios  iii,  63 
Moduiatur  xiii,  77 
Modum  X,  33 
Modus  iv,  42.    viii,  64 
Moecha  ii,  49.    iii,  84.     vi,  45.    vii,   10. 
xi,  7    simpliciore  vi,  7  pellucida  ix,  3 
M-OKchiE  ii,  47.    xi,   11    famosaj  ii,  39. 

47    fastosEE  X,  13    pauperis  iii,  82 
Mcccham  damnatam  x,  52 
Mocchari  vi,  91 
Moeclias  bustuarias  iii,  93 
Moecho  iii,  85 
Mocclmm  i,  91.    ii,  83.    iii,  92.    vi,  22. 

90.    xi,  7.    xii,  94     niiserum  ii,  83 
Mocchus   i,  75.    iii,   70.  96.    vi,   2.    xi, 

61.    xii,  94 
Alacnia  pulchcrrima  x,  103 
JVIojonio  carmine  xi,  90 
Mcrretix,  7.    xiv,  216 
Mferoris  ii,  11 
Mfcsta   humus   ix,   71     juvenca  ii,    14 

Gloria  x,  50 
M(i;stffi  niatri  ii,  41 
M(i;sli  aiuici  vi,  85 
IVIccstis  rogis  x,  26 
Mcciitoruiii  rconini  iv,  4 
Mastiisix,  87 


Molas  salsas  vii,  54 

Mole  ignota  S  15.    i,  13    parca  vii,  74 

Moles  i,  71    venerabilis  S  2 

Molesta  V,  6.    x,  25    rota  iv,  64    turba 

i,  43 
Molestas  tuuicas  iv,  87 
Molesti  xii,  61 

Molestis  omnibus  exclusis  ix,  91 
Molesto   xi,  51    Polluce   v,   38    pulice 

xiv,  83 
Molestum  i,  97.    v,  6 
Molestus  xii,  25 
Molle  nomen  ix,  12 

Molleni  i,  79     galliambon  ii,  86    minis- 
trum  ix,  26    rapinam  i,  105    virum  i, 
97.    iii,  73 
Mollemque  maritum  vii,  58 
Molles  X,  38  choreas   i,  105    comjE  iv, 
42  damas  iv,  35    honores   S  1     lacus 
i,  50  libelli  xii,  43  pueros  ix,  60  ven- 
tres xiii,  26 
Mollesque  i,  50.  iv,  42  puellas  ix,  57 
MoUi  vi,  38  clune  ix,  48    fronte   vi,  38 

liiuite  xi,  90  poUice  xii,  98 
Moiiique  arena  ix,  30  palaestra  iv,  90 
Mollia  basia  xi,  22    collaxiv,  211     ossa 

v,  34 
Mollibus  plagis  i,  50  malvis  iii,  89  ser- 

tis  vii,  88 
Molliorv,  41.    agna  v,  37 
Mollis  iii,  58.    vi,  42.    x,  42.    viii,  77 
echinus  xiii,  86  spina  xiii,  21    agnus 
iii,  58  Dindymus  xii,  75    Otho  vi,  32 
Sinuessa  vi,  42  torus  viii,  77    Lucri- 
nus  vi,  43 
Mollitie  tremente  viii,  64 
Molorchi  divitis  iv,  64  placidi  ix,  44 
Molossi  latratorcs  xii,  1 
Moniorderit  v,  80 
Monaulon  xiv,  64 
Moncmus  iv,  30.  ix,  11.  xiv,  98 
Moneo   i,   117.    ii,  47.  vi,  73.  viii,  40. 

44.  xii,  14.  xiii,  15.  xiv,  103.  178 
Moneoquc  iv,  87 
Moncs  iii,  83.  ix,  52 
Monet  i,  110.  ix,  59 
Moneta  xii,  66 

Moncta  fulva  xiv,  12  nova  xii,  55 
Monetje  nigraj  i,  100  nov;E  iv,  28 
Monici  iii,  85 
Monitis  ix,  54 
Mousira   iv,  63.  vii,  87.    xiv,  182.    x,  4 

fcra  vii,  38.  ix,  66  talia  ix,  9 
Monstras  v,  41 
Monstranmr  ix,  99 
JMon^tratur  vi,  77 
Moiistravit  xiii,  60 
Monstri  Neniea^i  iv,  57 


IN    MARTIAL  I'M, 


xciii 


Monsiro  Ncmeaeo  v,  G5 

iMoiistnim  digiium  i,  91 

Montana  Llnibria  ix,  59 

Montanae  Umbriae  vii,  97 

Monte  iv,  44.  vi,  34.  viii,  36.  x,  5.  103 

Cecropio  vi,  34  Falerno  xii,  57  Iiileo 

xiii,  109  Tiburtino  viii,  28 
Monies  septem  iv,  64    septenos  viii,  36 

suminos  xii,  57 
Montibus  eifractis  i,  50 
Montis  ix,  46 
Monumcnta   i,  35.  89.    xi,  48    Cnossia 

ix,  35  sola  x,  2 
Mora  nulla  ix,  68  parva  S  24 
Mora  iv,  73  lenta  vii,  93  parva  iv,  73 
Moras  dulces  x,  6 
Morans  iv,  90 
Moranti   liquidum  ventrem  Signina  xiii, 

116 
Morantur  iii,  50.  xi,  98 
Moraris  viii,  81.  ix,  43 
Moras  S  23.  ii,  64.  x,  78.  104  lentas  S 

23 
Moratnr  v,  20.  x,  104.  xiv,  119 
Moratus  vi,  8.  30 
Morbi  crudeles  xi,  91 
Morbus  i,  96  indecens  xi,  61 
Mordeat  viii,  14 
Mordebit  x,  37 
Mordent  i,  105 
Mordente  iii,  65.  xiv,  83 
Mordere  ix,  75 
More  i,  85  solito  v,67 
Morere  viii,  27.  xi,  55.  xii,  40 
Mores   S  10.    i,  97.  106.    ii,  40.  v,  10. 

vi,  2.   83.    viii,  3.   ix,    71.  80.  102. 

X,  4.  32.  98.  xi,  5.   15.  xii,  9  futures 

xii,  93  Galbanos  i,  97 
Moresque  v,  27 
Moretur  viii,  67 
Mori   S  12.  i,  19.  36.  52.  ii,  8.    iv,  32. 

73.  vi,  31.  viii,  80.  ix,  52.    x,  2.    xi, 

69.  70 
Moriare  ii,  80 
Moriatur  xiii,  12 
Moribus    v,  28.    vi,  28.  29.    ix,  29.  xi, 

73.  104 
Moriens  S  13.    iii,  30.    iv,  70    luccrna 

iv,  4 
Morientia  lamina  xiv,  173 
Morieris  vi,  42 
Morietur  vii,  84.  ix,  57 
Morio  viii,  13.  xii,  94.  xiv,  210 
Morionem  parvum  xii,  94 
Morionibus  iii,  82 
Morionis  vi,  39.  ix,  34 
Moritur  vi,  32.  xi,  19 
Moritura  iii,  76.  vi,  73  voluniina  \  ii,  OS 
Moritunis  liircus  iii,  24 


Moro  cadente  i,  73  caduco  viii,  64 
Morosa  sine  cogitatione  xi,  6   pruriginc 

xiv,  23  siti  xiv,  105 
Mors  S  27.  iv,  18.  xi,  91  falsa  vii,  47 
Morsu  vii,  25.  xiii,  57  aspero  viii,  72 
Morsus  i,  49  tristes  animi  xii,  34 
Mortc  i,  9.  79.    iv,  75.    x,   5.    xiii,  95 

magna  viii,  55  Roinana  i,  79 
Mortem  i,  43.  79.  ii,  46.  iv,  74.  v,  37. 

xi,  44.56 
Mortesi,  100.  iii,  93.  vi,  33  blandas  iii, 

64  ducentas  iii,  93 
Mortibus  ix,  102 
Mortiferum  signum  vii,  37 
Mortis  ii,  59  subitae  vi,  53 
Mortua  iii,  32  lemmata  xi,  42     membra 

xiii,  34  pica  iii,  60  Secundilla  ii,  65 
Mortue  viii,  75 
Mortui  tribulis  ix,  58 
Mortuo  leoni  x,  90 
Mortuos  viii,  69 
Mortuuni  patrem  iv,  70 
Mortuus  iii,  12.  vi,  53.  77.  xii,  40 
Morum  xi,  2 
Morumque  xii,  6 
Mota  xi,  104 
Moti  X,  83 
Moto  fiitillo  xiv,  1    panno  x,  5    vertice 

iv,  3 
Motor  xi,  39 
Moveant  vii,  54.  xiii,  17 
Movebit  v,  78.  viii,  28 
Movemur  vii,  18 
Movendo  xi,  52 
Movent  vii,  14.  xi,  70 
Moventur  vi,  39 
Moveo  ix,  92 
Movere  vii,  100 
Moveret  viii,  75 
Moverit  vii,  47 
Moverunt  iv,  73 
Movent  iii,  63.  vii,  18 
Movet  ix.  38 
Movi  ii,  96 
Movisti  iv,  11 
Movit  V,  26 
Mox  xi,  52 
Mucida  vina  viii,  6 
Mucius  X,  25 
JMucro  tener  iv,  18 
Mugiet  i,  50.    iii,  46 
Mugilem  notum  x,  30 
Mugiunt  iii,  58 
Mula  lutulentaix,  23 
Mulre  pumilaj  xiv,  197  ruplaj  ix,  58 
Mulas  i,  80.  viii,  61.  xi,  79 
Mulicrum  i,  97 

Muiio  X,  2.  76.  xi,  38.  xii,  24.  xiii,  11 
Mulionis   pigri   ix,  58 


XCIV 


INDEX 


Mulis   xiv,  197    conductis  viii,  Gl  taci- 

turis  xiii,  1 1 
Mulli  iraraodici  ii,  43  senes  x,  30 
Mullo     parvo    xiv,    97       turbato    xiv, 

127 
MuUorum  xii,  48 
Mullos  vii,  78 
Mulluin  ii,  40.    iii,  13    bilibrcni   xl,  50 

captivum  x,  37  dimidium  ii,  37 
Mulluiuve  iii,  45 
Mullus   iii,  3G    eintus  x,  31     piger    xiii, 

79  quatuor  libraruiu  x,  31 
Muloruiu  V,  22 
Mulos  ix,  15 

Muisuin  ix,  95.  xiii,  G.  lOG.  108 
Muita  avis  S  21   basia  xii,  55   laurea  vii, 

5  prasdia  iii,  31   rapina  \iii,  78    testa 

iii,  58  vcliera  xiv,  143 
Multa  ilice  vii,  27  olla  xii,  18    purpura 

X,  30 
Multro  litura;  iv,  10 
Multas  V,  11 

Multi  iv,  85.  vi,  60.  vii,  50.  x,  80 
Multifido  dente  xiv,  25 
Multifiduin  Tiiiiavum  viii,  28 
Multiplices  tabelias  xi,  31 
Multiplici  pelle    xiv,  184     tabella  xiv, 

192 
Multis  ii,  1.  iii,  5.    vii.  4G.  viii,  75.   ix, 

56,  X,  70.  xii,  10   diebus  xi,  88.    xii, 

17  millibus  xii,  98  nummis  vi,  5    os- 

culis  xii,  94   precibus  xii,  77     puellis 

xi,  64 
Multisona  Attliide  i,  54 
Multo  i,  104  major  xi,  70 
Multo  fune  v,  22    ore  iii,  94  pilo  iv,  79 

pulvere  i,  83  sale  vi,  44    sanguine  vi, 

32  septunce  iii,  82  vino  v,  4 
Multoque  vi,  77 
Mukos  i,  109.  vi.56.  vii,   100.    viii,  3. 

64.  X,  78  Decenibres  xii,  18 
Multuin   i,  109.  ii,  24.  28.  vi,  70.    viii, 

6.  ix,  50.  60.  85.  102.  x,  11.    xi,  43. 

xiv,  136 
Multus  ii,  17.  v,  15  sutorii,  17 
Mulvius  iv,  64 
IMuiidani  faiiicui  iii,  58 
Muiidi    v,  3.     vii,  7.   viii,  4.  32.    ix,  25 

nitidi  x,  28 
Mundique  prioris  xii,  62 
Munditia;  x,  90 
Muncra  S  6.  i,  94.  112.    ii,  39.    iv,  45. 

v,  19.  78.  vi,  29.  62.   vii,  16.  55.  86. 

viii,  27.   41.  48.  56.   68.   71.  ix,  89. 

xii,   4.    31.     xiv,   10.   78.    132.    150 

Atlantica  xiv,  «9    clara  ix,  84    digna 

tuQ    nomine   ix,   73    ingentia    iv,    56 

magna  iii,  6.  vi,  63.  xiv,  14   pcxa  vii, 

4Cparcax,41     parva  ix,  54    rdusiii 


xiii,  9    rara   xiii,  91     triginta   vii,  53 

velucia  S  2 
Munere  i,102.  iv,  19.  v,  15.49.  vi,  86, 

vii,  47.  64.  x,  28.  73.    xi,  80.    xiii,  3 

amaro    ix,  95  CEesaieo   iii,  95    parvo 

iv,  89.  vii,  17   pio  ix,  59    Pronietheo 

xiv,  80    tali  ix,  17  tauto  xii,  9    vano 

ix,  103 
Muneribusi,  32.  iv,  10.  vii,  34.  36.42. 

X,  29.87  datis  ix,  49 
Muneiibusque  x,  16 
JVIuneris   vi,  83.    viii,  51,  ix,  102    sacri 

S24 
Muneruin  v,  18 
JMunicipeni   vii,  97.  x,  65.  xii,  21.    xiv, 

114 
Municipalem  vitani  iv,  66 
Bluiiicipes  x,  87   agri  x,  103 
Municipi  x,  37 
JVlunifica  area  viii,  38 
Munificuni  iv,  56 
Munna  x,  36 
Muiius  ii,  85.  92.    iii,  2.  59.     iv,  2.  61.- 

vi,  7.  vii,  46.  viii,  64.  x,  73.   xii,  60. 

xiii,  27.   xiv,    13.126.127   dulce   ix, 

95    egrcgiuni  viii,  51    gratum  viii,  28. 

xii,  24  xiv,  60  grave  ii,   30    inenar- 

rabile  ii,    10      icve   iv,  10.     xiv,  21 

ineuiorabile    ix,  50    niininium    v,  16 

nobile  ix,  44  solenne  ix,  55  utile  xiv, 

168 
Munuscula  ix,  55    parva  v,  84.  vii,  49. 

80 
Murasna  delicata     x,   30     grandis    xiii, 

80 
]Mura;na;que  ii,  37 
JVIuria  xiii,  103 
Muricc  i,  50.  iv,  4.  v,  23.  viii,  48.  72. 

ix,  63  anrco  iii,  82 
Murices  xiii,  87 
Murinis  caiupis  ix,  43 
iVIurniur  viii,  55 
Murniuie  vii,  88  swvo  ix,  69 
JMuros  viii,  6 
Murrliina  picta  xiii,  110 
Mus  xi,  18 
IMusa  iii,  20.  viii,  3.  x,  17.    xii,  11    jo- 

cosa  ii,  22  nostra  iv,49 
JMusa;   V,  6.   xiii,  1   liilaies  vii,  8    parvaj 

ix,  27 
Muix-i  xii,  97 
Musauique  iv,  90 
Musarum  x,  58    nicaruin  ii,  92 
Miisas   vii,  46.    ix,    100     sevcriores  ix, 

12 
Miisca  vorala  v,  18 
INIuscaria  pavonina  xiv,  67 
IMuscariuni  btibiiliiiii  xiv,  7  I 
Wustas  iii,  82   lurpi-s  xiv,  67 


IN    MARTIALEM. 


XCV 


Musis  i,  13.  ii,  89.  Jv,  31.    vii,  63.    ix, 

59.  xi,  1.  93  tragicis  ii,  11 
JVIiisisqiie  viii,  82 
Musfa  xiii,  8  bona  vii,  28    cocta   iii,  82 

condita  i,   19    dulcia  xiii,  8    Falerna 

xiii,  124 
JSIiistcns  xiii,  ,55 
Miistum  iii,  58.  vi,27.  xiii,  113 
Miita  vii,  18.  xi,  102  ora  ix,  75     puelia 

xiv,  75 
Mutare  xiv,  27 
Mutari  xiv,  180 
Mutat  viii,  33.  49.  ix,  47 
Miitata  V,  8 
Mutavere  x,  103 
Mntenius  iii,  11 
Mutet  X,  50 
Mutina;  iii,  59 
Miifiosque  vi,  19 
Mulius  i,  22 
Miitoniati  xi,  63 
Miitoniatis  pueris  iii,  73 
Mutor  xiv,  133 
Miitua  ii,  30.    iii,  40.    vi,  5.  20.     x,  14 

cura  mihi  x,  20  sestertia  ii,  30 
Mutuaris  viii,  16 
IMiitiios  honores  xii,  64 
Mntus  i,  69 
Myconis  vi,  92 
Mycenas  iv,  55  nialas  xiv,  1 
Myos  viii,  34  dotti  viii,  51 
Myreta  virga  iii,  82 
Myrino  Iwso  xii,  29 
Myriniim  S  20 
Blyrobalanuiii  xiv,  57 
Myronis  iv,  39.   vi,  92.   ix,  51 
Myrrha  iv,  86.    xiv,  113 
]\Iyrrli;fi  maculosa^  x,  80 
I\Iyrrliam   ii,  12.  x,  97   olcntem  funera 

xi,  54 
JMyrrhina   iii,  26.   ix,    60.  xi,  70.    xiv, 

113 
Myrihiiiisque  iii,  82 
Myrtaie  v,  4 
Myrtea  iii,  82 
Myrtctis  otiosis  iii,  58 
Myrtiliis  iii,  60 
Rlyrtiis  iii,  64.  iv,  13 
Myslica  sacra  Dindymenes  viii,  81 
Myxas  xiv,  41 


Naivia    i,  69.  72.    107.    ii,  9.  26.    iii, 

13 
Na!vole  i,  98.  ii,  40.  iii,  71.  95.  iv,  81 
Naiades  vi,  68 
Nam  S  6 


Naiiique  iii,  91 

Napi  xiii,  20 

Narbo  pulctirniraa  viii,  72 

Nardi  xiv,  146 

Nardo  ii,  59.  iii,  65.  iv,  13  divite    xiii, 

51 
Nare  siina  vi,  39 
Nares  iii,  85.  ix,  60 
Narihus  ii,  83  caninis  vii,  95   uncis  iv, 

42 
Narnia  vii,  93 
Narra  iv,  61 
Narrabat  ix,  85 
Narrant  x,  39 
Narranti  xiv,  198 
Narrantur  ii,  56 
Narrare  xii,  93 
Narraris  xii,  52 

Narras  iii,  63.  iv,  37.  v,  29.  vii,  54 
Narrasti  viii,  17 

Narrat  iii,  20.  84.  87.  viii,  6.  xii,  35 
Narratur  ii,  72.  iii,  9.  v,  77.  viii,  15 
Narraveris  iii,  46 
Narrent  vii,  62 
Narres  ix,  36 
Nartliecia  xiv,  78 
Narlheciiim  xiv,  78 
Nascantur  ix,  36 
Nascatiir  iv,  42 
Nascentes  curas  v,  5 
Nasccntia  tenipla  vi,  4 
Nascentis  patris  viii,  36 
Nascere  vi,  3 
Nasceris  viii,  64 
Nascetur  vi,  49 
Nasci  i,  66.    vi,  2.    viii,  64.  xi,  21.  42. 

xii,  75 
Nasciraur  xi,  15 
Nascitur  i,  27.  106.  vii,  31 
Nasi  congelati  xi,  98 
Nasica  ii,  79 
Nasidiene  vii,  54 
Nasisque  vi,  64 

Naso  inviso  vii,  37  tatito  v,  19 
Nasone  i,  62 
Nasonem  v,  10.  xii,  44 
Nasones  iii,  38 
Nasonis  xiv,  192 
Nasum  i,  4.  42:  xii,  89.  100  fumantera 

vi,  64  rorantem  vii,  37 
Naius  xiii,  2  aureus  v,  25    indecens  ii, 

11   iongior  xiv,  96  tantus  vi,  36 
Nasutius  ii,  54 
Nasiitus  xii,  37.  xiii,  2 
Natantique  xi,  98 
Nafa    S  12.    vi,  27.    ix,  43.    x,  39.  94. 

xi,  72.  xii,  21   viiib  in   media  jialmlr 

xiii,  115 
Nalabis  i,  50 


XCVl 


INDEX 


Natabit  xiv,  19G 

Natabunt  iii,  35 

Nataj  5,  115.  x,  33 

Natalcm  x,  87 

Natales  viii,  64.  ix,  53.  x,  24 

Natali  ix,  54.  x,  27.  xii,  61 

Natalitias   dapcs  vii,  86  Kalendas  viii, 

64 
Natalitium  diem  viii,  38 
Natam  x,  39 
Natantes  cepas  iii,  77 
Natantis  ii,  87 
Natanliir  iv,  30 
Natare  i,  6.  iii,  44.  viii,  46 
Nataret  vii,  36 
Natat  xii,  31.  xiii,  80 
Nafatur  vi,  43 
Nates    iii,  82.    vi,  56,    xi,  99.    xiv,  18 

dimidias  i,  93  pastas  xii,  75 
Natibus  ii,  47  conipiessis  xii,  77 
Natis  S  12.  viii,  81  tribus  xi,  53 
Nativa  i,  97 
Nativo  metallo  ix,  62 
Nato  iv,  45.  viii,  66  parvo  xiii,  98 
Natorum  ii,  92.  vii,  40  jus  ix,  98  sap- 

tern  jus    xi,  12    triuni    ii,  91.    iii,  95. 

ix,  67 
Natorunique  iii,  95 
Natos  viii,  31.  xiv,  102  tres  ii,  34 
Natum    vi,  38.    viii,  64.    x,  27    nomen 

cum  rosis  violisque  ix,  12 
Natura  vi,  83.  vii,  100.  viii,  68.  ix,  91. 

xi,  22 
Natura;  superbae  xi,  80 
Naturam  ix,  42 
Natus  ii,  11.  iii,  1.    vi,  93.   viii,  40.  xi, 

44.  65.  94  uterque  ii,  11 
Navali  tuba  S  28 
Navalis  Eayo  S  24 
Nauculatur  iii,  20 
Navem  x,  104 
Naufragus  loquax  xii,  57 
Navigantes  iii,  67 
Navigantium  iii,  64 
Navigare  ix,  76 
Navigat  vii,  30 
Navigcrum  iter  xii,  99 
Nauinacliiam  S  28 
Nauseam  quotidiauam  iv,  37 
Nausicaii  xii,  31 
Navita  Memphiticus  vi,  80 
Nauta  X,  85   pluriiiius  v,  16 
Nauta!  trepidi  xii,  29 
Nautas  iii,  67 
Naulis  S  26 

Nauticuni  ceicusnia  iv,  64 
No  S  21 

Neapoiis  docta   v,  78 
Nebit  vi,  3 


Nebula  viii,  33  tegente  iv,  64 

NebulsB  iv,  4 

Nee  S  1 

Necari  i,  44 

Necat  iv,  54 

Necesse  ii,  23.  70.  v,  60.  ix,  4.  xi,  71 

Necessum  vi,  57 

Necis  patems  S  7 

Nectar  ix,  37.  xii,  48,  xiii,  22. 104  Opi- 

mianum  iii,  82  sacrum  viii,  39 
Nectare  iv,  32.    viii,  51.  xi,  57  aetherio 

iv,  8    beato    ix,  12    Cytheriaco    xiv, 

207  digiio  viii,  51  largo  fusus  ix,  35 

niveo  xiii,  47 
Nectareum  Faleniuiu  xiii,  108 
Necte  xiv,  206 
Nectere  vii,  89 
Nefas  V,  67.  69.  vi,  18.  39.  68,  vii,  24. 

ix,  87.  X,  77.    xiv,  75    crudele  vi,  62 

magnum  iiii,  72  majus  ii,  75    novum 

i,  13  sacrilegum  ix,  71 
Nega  i,  43.    ii,  25.  69.    iv,  38.    vi,  20. 

xii,  46 
Negabas  xii,  71 
Negahis  iv,  43.  xiv,  76 
Negabit  v,  42.  ix,  58 
Negant  x,  95.  xii,  27.  57 
Negante  x,  65 
Negantem  vi,  66.  vii,  43 
Negare  i,  65.  75.  ii,  44.  iii,  26.  54.  iv, 

12.  38.  71.  82.  v,  44.  79.  vi,  49.  viii, 

76.  X,  26.  70.  xi,  58.  xiii,  7.  xiv,  29, 
Negaret  vii,  36.  39 
Negari  i,  16.  43 
Negaris  ii,  5 
Negas  ii,  72.  iii,  94.  iv,  12.  v,  17.    vii, 

43.  xi,  104.  xii,  71 
Negasti  iv,  7.  x,  14 
Negat  S  12.   i,  69.  105.   iii,  73.  iv,  21. 

27.  69.  71.    V,  22.   vi,  10.  41.  ix,  37. 

82,  X,  11.  xi,  22,  71,  88,  xii,  19.  55. 

80.  101 
Negata  vi,  10.  vela  ix,  39.  xi,  21 
Negatve  xi,  70 
Negatum  ix,  12 
Negatur  v,  10 
Negavi  iv,  15 
Negavit  i,  107.  vi,  66 
Ncgem  xi,  26 
Negemus  ii,  8 
Neges  vii,  43.  xii,  60 
Neget  i,  83.  iv,  71.  vi,  39.  xii,  55.  xiv, 

1 
Negetur  iii,  33 
Ncglecla  ix,  39 
Ncglexit  iv,  82 
Negligentem  vcrnam  xii,  88 
Negligcntcr  vi,  42.  xii,  49 
Negligit  vi,  68 


IN    MARTIALKM. 


X€Vll 


Ncgo  i,  109.  111.  vi,  12.  xi,  50 

Negotiator  xi,  G6  tuniidus  x,  87 

Ncgotiatur  vii,  80 

Negotiosis  rebus  x,  30 

Nemea  i,  50 

Nemeae  Alcidse  v,  65 

Nemeaei  inonstri  iv,  57 

Nemepeo  nionstro  v,  65 

Nemce  frondosa  S  27 

Neniees  S  6.  ix,  72 

Nemesis  viii,  73    lasciva    xiv,  193    fur- 

inosa  viii,  73 
Nemo  i,  41.  98.    ii,  90.    iii,  15.  38.  44. 

64.  iv,  50.  V,  15.  28.  47.  vii,  10.  29. 

viii,  11.  ix,  62.  68.  81.  93.  x,  27.  70. 

86.  xi,  12.  45.  83.  xii,  29.  36.  81 
Nemoralis  Aricia  xiii,  19 
Nemoris  exigui  i,  56  amoeni  ix,  52  rari 

viii,  40 
Nemorum  i,  61.  ix,  72.  76 
Nemorosa  regna  Triviae  ix,  65 
Nempe  i,  118 

Nemus   caBsum  vii,  28   dulce  i,  50   du- 
plex ii,  14  Elysium  vii,  40.  xi,  5  fa- 

mulum  vi,  76  Hesperidura  S  21  lau- 

reum  x,  92    pouiiferum  iv,  64    tene- 

rum  viii,  14    triste   xi,  41    sacrum  i, 

13 
Nemusque  i,  13 
Nepos  vi,  27.  x,  48.  xiii,  124  veiieran- 

de  ix,  18 
Neqnain  juvenes  iii,  69 
Neque  i,  65 
Nequid  ii,  44 
Nequior    xi,   15    clavis    v,  35    Issa  i, 

110 
Nequiora  convivia  ii,  41  nomina  ii,  4 
Nequiore  talo  iv,  14 
Nequiter  ii,  27 
Nequitia;  procaciores  v,  2 
Ncquitiaque  iii,  91 
Nequitias  iv,  42.    vi,  82.   ix,  68.  xi,  16 

sobrias  i,  107 
Nequitiis  vii,  14 
Nequius  vi,  21.  x,  77 
Nereid  um  S  26 
Nereidumque  iv,  57 
Nereus  S  28.  x,  30 
Nero  vii,  44.  ix,  27.  xi,  33  crudelis  vii, 

21 
Ncrone  vii,  34  immodico  x,  48 
Neronem  vii,  44 
Neroni  iii,  20.  iv,  63.  xi,  6.  33 
Neroniana  massa  xii,  57 
Neronianas  ii,  48.    vii,  34    thermas  ii, 

48.  iii,  25 
Neronianis  thermis  vii,  34.  xii,  84 
Neroiiis    S  2.    vii,  45.    viii,  52.    xi,  33 

docti  viii,  70  pigri  S  28 
Delph.  et  Var.  Clas.  Ind. 


Nerva  xi,  2.  xii,  6 

Nerva  principe  xi,  7 

Nervae  viii,  70.  ix,  27.  xi,  4 

Nervas  v,  28 

Nescia  Arctos  nostri  nomiiiis  ix,  85 

Nesciat  vii,  7 

Nescioii,28.  iii,  72.  v,  33.  \i,  60.  viii, 
31.  ix,88.  xi,  21.64 

Ncscis  ii,  6.  82.  iv,  49.  56.  81.  v,  16. 
vii,  92.  ix,45.93.  xi,29.  xii,  57. 101. 
xiv,  46.  58 

Nescisti  xiv,  139 

Nescitii,62.  iii,  68.  v,  18.  38.  viii,  48. 
59.  xi,  3.  xii,  70.  xiv,  1 

Nessi  ix,  66 

Nestor  iii,  28.  xi,  32 

Nestore  vii,  96  longasvo  viii,  6 

Nestorea  senecta  xiii,  117 

Nestoreae  senectae  ix,  30 

Nestoris  ii,  64.  v,  58.  vi,  70,  xi,  56 

Nestorisve  viii,  64 

Neve  i,  4.  iv,  19 

Neuter  v,  20 

Neutri  iii,  38 

Neutro  vii,  101 

Neutrum  x,  46 

Nexu  curvo  S  26 

Ni  V, 34 

Niceroniana  plumbea  vi,  56 

Nicerotianis  nimbis  ebria  lucerna  x, 
38 

Nicerotis  xii,  65 

Nidis  V,  67.  x,  16 

Nido  i,  118.  vi,  55  hirundinino  xi,  18 
irao  vii,  17 

Nidore  madido  vii,  27  solo  i,  93 

Nidos  ix,  12  Assyrios  v,  7 

Niger  i,  54.  vi,  55  corvus  i,  54  nidus 
vii,  30  Indus  x,  16  Niliaco  ore  x,  12 
ore  xii,  54  rector  xii,  24  unguento 
xii,  38 

Nigra  iii,  34.  vi,  39.  vii,  13.  xii,  17  ar- 
bor i,  77  bellua  vi,  77  columba  vii, 
14  coma  iv,  36  Falerna  viii,  56  fama 
X,  3  farina  ix,  3  lagena  vii,  53  litera 
xiv,  5  Lycoris  iv,  62  popina  vii,  61 
vetusque  casa  xi,  34 

Nigra  aluta  vii,  35  culina  x,  66  patella 
V,  78 

Ni;^rac  culina;  i,  93  moneta;  i,  100 

Nigram  culinam  iii,  2 

Nigras  nives  ix,  23  umbras  v,  34 

Nigrescant  viii,  77 

Nigrescunt  xi,  39 

Nigri  defruti  iv,  46  Falerni  xi,8.  50  for- 
nicis  xii,  61   puleii  xii,  32 

Nigrina  iv,  75.  ix,  31 

Nigrior  i,  73  coma  caJuco  moro  viii,  64 

Nigriorem  i,  116.  xii,  34 
Mart.  n 


xcvm 


INDEX 


Nigris  lacernis  iv,  2  rogis  xi,  91   uiubi- 

licis  V,  6 
Nigro   niagistro  i,  105    Opimiano  x,  49 

pane  xi,  56    tiieiitc  ix,  91    velamiue 

iii,  3 
Nigros  ii,  90    cados  i,  27    equos  x,  50 

fumos  ii,  90  denies  v,  43   ungues  iv, 

27 
Nihil  S  18 
Nil  i,  20 
Nile  fallax  x,  26 
Nili  iii,  63.  xi,  13.  xiv,  115  deprcnsi  S 

3  tepidi  xi,  11 
Niliaca;  juvencse  viii,  81  Syenes  v,  13 
Niliacam  lenteni  xiii,  9  S^enen  i,  87 
Niliacas  papyros  xiii,  1 
Niliaci  accti  xiii,  122 
Niiiacis  feris  v,  65  niacclli  xiii,  85  oris 

iv,  42 
Niliaco  ore  niger  x,  12  pectine  xiv,  150 
Niliacuin  ohis  xiii,  57 
Niliacus  cataplus  xii,  74  colonus  x,  14 

crocodilus  iii,  93 
Nilotica  tellus  vi,  80 
Nilotide  tunica  j)icti  Mauri  x,  6 
Nilus  iv,  11    spicifer  x,  74    iuibrifer  i, 

62 
Nilum  vii,  88 
Niinbis  S  3  continuis  i,  57    Nicerotianis 

lucerna  ebria  x,  38  subitis  viii,  78 
Ninibo  Corycio  ix,  39  rubro  v,  25 
Ninibos  x,  82  subitos  vii,  36 
Ninibum  ii,  41 
Nimbus  vitreus  xiv,  1 12 
Niiiiia  pigersenecta  x,  24  arugine  ii,  61 
Nimias  aquas  x,  85 
Niniio  ii,  51.  v,  64  calore  iii,  17    ix,  91 

pcctore  S  7  sole  viii,  33 
Niniios  soles  xiv,  28  vapores  x,  48 
Nimis  dura  lege  ix,  90 
Niniiruni  i,  13 
Niuiiuiu  viruni  ii,  36 
Niiuiunique  viii,  3.  23 
Niniius  x,  1 
Niobe  V,  53.  x,  67 
Nioben  iii,  32 
Nisi  i,  21 
Nile  iv,  1 
Nitcant  ix,  72 
Nitcbat  xii,  15 
Niti'lam  aurcani  v,  37 
Nitens  crine  xii,  38 
Nilcnt  x,  42.  61.  viii,  65.  ix,  58 
Nitenti  fuste  xii,  57 
Nitcre  vi,  42 
Nitfs  v,  '^3 
Nilct  iv,  04.  vi,  93.  viii,  6.  51.  ix,  104. 

X,  89  • 

Nilida  viii,  6S  lana  ix,  50       '^ 


Nitidce  viii,   21    calvK  campuni   x,  83 

luci  viii,  21 
Nitidas  thermas  vario  de  marmore  x,  79 
Nitidique  mundi  x,  28 
Nitidis  iv,  8.  ix,  52  undis  vii,  15    aquis 

xii,  99  astris  iv,  52.  viii,  36  palaistris 

ix,  8 
Nitido  Meliore  iv,  54 
Nitidos   capillos   xiv,  50    lacus   iv,  22 

lares  i,  71 
Nitidum  serenum  vi,  42  orbera  ix,  18 
Nitidus  IMaro  xi,  34  flexa  coma  x,  65 
Nitri  xiv,  58 
Nivali  osculo  vii,  95 
Nivalibus  undis  xiv,  118 
Nivaria  lagena  xiv,  116 
Nivarium  colura  xiv,  103 
Nivarius  saccus  xiv,  104 
Nive  i,  116.  iv,  42.    xiv,  103.  117    Gc- 

tica  ix,  102  prima  vii,  33 
Nivea  viii,  73  aure  ix,  60    siraplicitate 

viii,  73 
NiveiB  coctfe  ii,  85 
Niveam  ix,  50   togani  iv,  34    pultera  v, 

78  aquani  xii,  17 
Niveas  undas  vii,  32 
Nivei  Galesi  xi,  22 

Niveis  ministris  vii,  50  pultibus  xiii,  35 
Niveni  xiv,  117 
Niveo  nectare  xiii,  47  pectore  xiv,  149 

poUice  vi,  3  stipite  xiii,  19 
Niveos  xii,  49  dentes  v,  43 
Nives  ii,  29.    iv,  3.    ix,  3.    x.  82.    xiv, 

104.  117    fflstivas   v,  64    doniinaj  vi, 

86  nigras  ix,  23  tactas  ii,  29 
Nivesque  v,  37.  vi,  59 
Niveum  ebur  xiv,  5 
Nivibus  priniis  i,  50.  viii,  28 
Nix  iv,  2 
Nixai,  110 
Nobile  vi,  73.  xiii,  104   frigus   xiv,  116 

funus  viii,  30  garum  xiii,  82  ct  Her- 

culcum    opus,    S   6     inarmor    xi,   13 

nuinus  ix,  44  nonien   ix,  12.  xiv,  101 

onus  xiv,  3  opus  vi,  73.  ix,  94 
Nobilem  v,  37  Bilbilini  i,  50 
Nobiles  olivaj  v,  78 
Nobili  V,  35  frutice  iii,  47 
Nobiiibus  libellis  vii,  97  sinistris  xiv,  46 
Nobiliore   fato   niori   xi,  69    rogo   i,  79 

tuinulo  iv,  59 
Nobilicjuc  virga  viii,  66 
Nobilis   i,  36.  x,  26.    xii,  98.    xiii,  125 

Parma  xiv,  155    potor  vi,  78    rixa  i, 

37  uva  iv,  44 
Nobilitata  pocula  Mentorea  nianu  ix,  60 
Nobilius  tilrum  xiv,  138  nonicn  ii,  2 
Noljiliusve  citrum  x,  80, 
Nobiscuni  vi,  53 


IN    iVIARTIALEM. 


XCIX 


Noccain  vi,  51 

Noceaiit  xi,  76 

NocensST.  iii,  24.  iv,  30.  v,69.  x,77. 
xiv,  1G4  terra  tristi  crimine  ix,  31 

Nocent  x,  2.  82 

Nocentes  S  4 

Nocere  v,  76 

Nocet  ii,  22.  ix,  39.  xi,  102.  xii,  56 

Nocte  i,  116.  ii,  43.  vii,  10.  viii,  21. 
ix,  38.  X,  58.  xi,5G.  59.  104.  xii,  32. 
57  hesterna  i,  28  jubente  xi,  82  me- 
dia vi,  89.  viii,  3.  x,  82  orani  ix,  63 
prima  viii,  44.  xi,  23  sera  viii,  75  su- 
prema  i,  81  tola  ix,  68.  69.  xii,  12. 
65  una  xi,  97 

Noctem  ii,  89  beatam  i,  107 

Noctes  vii,  54  tractae  per  jucunda  po- 
cula  xi,  104 

Noctesque  xii,  38 

Noctibus  xii,  49  totis  ii,  5 

Noctibusque  vii,  20 

Noctis  ebrise  s,  87 

Noctua  xi,  34 

NoctufB  iii,  93 

Noctuas  X,  100 

Noctuma  limina  x,  13  pagiua  xi,  17 
unda  S  25 

Noctumis  Camoenis  iv,  90 

Nocturnes  ignes  xiv,  42 

Nocturnum  Fana  ix,  62 

Nocturnus  x,  70 

Nocuit  ii,  8.  iv,  66.  xii,  39 

Nodo  Acidalio  vi,  13    Sc^thico  ix,  102 

Nodos  V,  37 

Nodura  S  3 

Nolente  v,  43 

Nolentem  iv,  42 

Nolenti  viii,  30 

Noli  i,92.  iii,  31.  iv,  38.  ix,  10.  x,  90. 
xi,  13 

Nolira  i,  58.  ii,  36.  viii,  12.  xi,  19 

Nolisii,  53.  vii,  51.  viii,  44.  xi,  55.  98. 
xii,  95 

Nolit  X,  3 

Nolito  i,  25,  ii,  74.  vii,  76 

Noiitque  iv,  42 

Nolle  v,  83 

Nollem  ii,  65.  72 

Nollet  iv,  70.  viii,  32 

Nolo  i,  9.  58.  ii,  18.  49.  36.  iii,  45.  55. 
v,  46.  83.  vi,  42.  viii,  12.  x,  8.  22. 
xi,  27.  100.  xii,  37.  60.  97.  xiii, 
53.   xiv,  1 

Noluerara  xii,  85 

Nolueras  vii,  44 

Noluerit  ii,  43.  xiii,  2.  6 

Noluit  X,  75 

Nolunt  i,  108 

Nomas  Afra  ix,  76  picta  viii,  55 


Nomen  i,  97.  lOS.  118.  ii,  61.  iii,  II. 
58.  iv,  30.  37.  V,  78.  vi,  60.  vii,  <)6 
viii,  33.38.51.  ix,  13.  14.  45.  94. 
102.  X,  73.  103.  xi,  8.  xiii,  49.  71. 
78.  117.  xiv,  37.  ITS  assiduum  iii,  5 
breve  xiii,  97  delicatum  ix,  12  duicius 
nectare,  ibid,  grande,  ibid,  gratum  iv, 
31  impositura,  ibid,  junctum  cognato 
sanguine  xii,  44  Lacedasmoniuni  iv, 
19  magnum  ii,  2  majus  vii,  24  molle 
ix,  12  natuni  cum  rosis  et  violis,  ibid, 
nobile  ix,  12.  xiv,  101  nobilius  ii,  2 
notum  iii,  95  promissum  vi,  3  veruni 
ix,  96  victurura  x,  2G 

Noraenculator  x,  30 

Nomenque  i,  106.  115 

Noraenlana  otia  x,  4 1  vindemia  xiii,  119 

Nomentana  arbore  x,  94  lagena  x, 
48 

Noraentani  vi,  63.  vii,  93  ruris  vi, 
43 

Nomcntanis  agris  i,  106  arboribus  xiii, 
42 

Nomentano  ix,  61 

Nomentanum  vinum  xiii,  119 

Nomentaiius  ager  ii,  38 

Nomenli  sicci  xii,  57 

Nomento  xiii,  15 

Nomina  vii,  32.  44.  viii,  66.  xiii,  3.  xiv, 
73.  110.  196  antiqua  xiv,  43  cras- 
siora  xii,  18  ditata  viii,  56  duriora 
iv,  55  ingentia  xi,  5  magna  v,  17 
niascula  xi,  43  nequiora  ii,  4  nova 
xii,  26  pulcherrima  xiv,  85  rustica 
iv,  55  tertia  xi,  4  vera  xiv,  170  vic- 
tura  vii,  44 

Nomiuabit  x,  78 

Nominat  iii,  68 

Nomine  ii,  2.  68.  iii,  1.  34.  v.  15.  21. 
vii,  12.  ix,  17.  50  ipso  x,  73  Gra?co 
xiv,  58  }Ierculeoiv,44  tuo  digna  mu- 
nera  ix,  73  vano  iv,  2  vero  vi,  88 

Noniini  rclicto  viii,  38 

Nominis  iv,  11.  vii,  97.  ix,  85 

Nomismata  xii,  62 

Non  obscurus,  nee  male  notus  eques  v, 
13  nimis  rusticulum  libeliuni  x,  19 

Nona  iv,  8.  viii,  3 

Nona  trieteride  x,  53 

Nonam  iv,  8 

Nondum  i,  43 

Nondumque  iii,  47 

Nonnihil  est  xii,  74 

Nonnisi  vi,  45 

Nonnulla  ix,  27 

Non  vult  iii,  90 

Ts'orat  v,  10.  xiv,  43 

Norbanc  ix,  85 

Norbona  laeta  vii,  74 


INDRX 


Noricosque  iv,  5^ 

Norinl  S  28 

Norunt  i,   105.    iv,  30.  x,  2.    xiv,  90. 

104 
Nosse  V,  5.  vii,  51.   viji,  15.  30.  xi,  52 
Nosseni  i,  113 
Nossenius  v,  20 
Nosses  i,  3 
Noster  iv,  42 

Nosti  V,  6.  vii,  37.  51.  97.  ix,  48 
Nostis  ii,  44.  iii,  37 
Nostra  Musa  iv,  49  otia  iv,  25    Tlialla 

ix,  27 
Nostra  ii,43 

Nostroe  Pallados  iv,  53  terra;  iv,  55 
Nostrajque  i,  50 
Nostram  v,  50 
Nostras  i,  13 
Nostri  Faustini  iii,  58 
Nostris  auribus  iv,  41  libcllis   iv,  29.  49 
Nostro  sanguine  xiii,  87 
Nostroque  xii,  11 
Nostrorum  v,  15 
Nostros  libellos  i,  5 
Nostrum  servuin  ii,  32  Tagum  iv,  55 
Nota  vii,  29.  69.    x,  2.  xi,  25.  87.    xii, 
97.  xiv,  135  canuina  viii,  70    gaudia 
is,  37 
Notaque  i,  102 
Nota;  rapacitatis  vi,  72 
Notani  V,  37  letalcni  vii,  37 
Notanda  xii,  Gl 
Notare  vi,  22 
Notariorum  v,  51 

Notarius  xiv,  208  vclox  x,  02 

Notas  ix,  26  caryotidas  tlicatris  xi,  31 
fraudes  i,  88  luanus  S  10 

Notata  X,  38.  78 

Notatos  vii,  17 

Notatuiu  rus  vii,  31 

Notatur  ii,  56.  v,  49 

Notritus  famulus  iii,  21 

Notavi  ii,  71.  xi,  99 

Noteti,  4.  ii,  60.  vii,  18.  viii,  45.  ix,  14 

Noti  ccleres  ix,  39 

Notior  vii,  29  Andramonc  cabailo  x,  9 
umbra  xii,  52 

Notis  xiv,  92  liybornis  viii,  14 

Notissinius  vii,  64 

Notissinia  donuis  ix,  02 

Noto  xiv,  11   favore  vii,  26 

Nolo /Eolio   V,  71   Ponijjciano  xi,  21 

Notos  aniorcs  vii,  50 

Notuni  iv,  43.  xiii,  72  mugUem  x,  30 

NotuiiKjiie  nonieii  iii,  95 

Noliis  i,  I.  iv,  67.  V,  13.  vi,  28.  vii, 
40.  xii,  38  cuitor  aniititiai  ix,  85  dis- 
siiiiilalor  iv,  89  liber  i,  67 

Nova   vi,  8.   viii,  80.  ix,50.  x,  93    aiu- 


pliora  vi,  27    dona  vi,  80    gloria  vin, 
15  Leda  ix,  104  nomina  xii,  26  nupta 
xi,  78  pars  x,  2  res  S  18   Roma  v,  7 
templa  ix,  65 
Nova  ambitione  xii,  95  arnica  inflamraa- 

tus  X,  86  nioneta  xii,  55 
Novacula    ceeca    vii,   61     sasva    ii,   66 

stricta  xi,  58  tuta,  ibid. 
Novae  xii,  43    laitititaj  viii,  11     monel<B 

iv,  28    nuptze  iii,  93 
Novare  xiv,  7 
Novas  tigres  viii,  26 

Novem  V,  6.  vi,  30.  viii,  7  dominas  xii,  3 
Novembres  iii,  58 
Novemque  sorores  ii,  22 
Novenos  x,  24 

Noverca  iv,  16.    v,  65.    x,  67 
NovercEp  iv,  16 
Novere  x,  33.  58 
Noverit  vi,  64 
Novi   i,  113.  114.116.    ii,  40.    iii,  08. 

V,  0. 
Novi  ix,  36.  iv,  77  tcmpli  iv,  53.    xii,  3 
Novimus  xiii,  2 
Novio  i,  87 
Novis  V,  10 

Novissinia  fragmenta  viii,  57 
Novit  i,  40.  67.  94.     ii,  52.    iii,  58.  63. 
vi,  39.  64.  82.    vii,  25.  x,  15.  xiv,  8. 
201 
Novium  i,  87 
Noviuiuque  vii,  72 
Novius  i,  87 

Novo  bistro  iv,  45    rnense  x,  41 
Novos  sales  xiii,  I 
Novum  Jovem  vii,  73  nefas  i,  13  lljcta 

vii,  37 
Novus  i,  55.  iii,  36.  iv,  10.  v,  65.    viii, 
71.    xi,  44    amicus  iii,  36    dies  v,  65 
libellus  iv,  10  sodalis  i,  55 
Nox  ii,  90.  viii,  50.    x,  38  non  obria  x, 
47    emta  ix,  3    longa  iv,  7    iucubrata 
iv,  90  mitis  el  ultima  x,  71  soluta  cu- 
rls X,  47 
Noxia  lingua  ii,  61    mater  v,  67    turba 

iii,  91 
Noxias  avcs  x,  5 
Noxius  i,  86 

Nube  ix,  25  inferiore  viii,  36 
Nubere  v,  17.     vii,  58.    viii,  12.    ix,  G. 

X,  8.    xi,  23.  xii,  ^2 
Nubila  froiite  ii,  1 1 
Nubila  massa  viii,  51 
Nubilus  vi,  10 
Nubis  vi,  22 
Nubit  iv,  13.  vi,  7 
Nuce  picata  xi,  18 

Nuces  xiii,  1.    xiv,  18   parcaa  iv,  66  if>i- 
ne;v  xiii,  25  Salurnalitias  v,  30.  vii,  91 


IN    MARTIAHiM. 


CI 


Nucibiis  xiv,  1  relictis  v,  84 

Nucipcrsica  xiii,  40 

Nucleosque  xi,  86 

Nuda  S  7.     iii,  51.  72     pectora  vi,  32. 

X,  50  puella  xi,  104    Venus  viii,  I 
Nudee  calvae  xii,  45 
Nudaiu  iv,  28.    x,  81 
Niidet,  ii,  66.  xi,  84 
Nudi  xiv,  81  giabati  i,  93  grabati  spon- 
daxi,56.    juvciics  vii,  35     sales  v,  2 
stipitis  vii,  32 
Niido  cquo  xiv,  86     dune  xi,  100    foco 
viii,  67     Ganymede  xi,  22.     latrone 
xii,  63    pectore  i,  9    solo  v,  62    toro 
xiv,  148  trigone  vii,  72 
Nudos  viros  iii,  68 
Nudum  i,  24.    vi,  08.    xi,  61    caput  v, 

49.  x,  83 
Nudus  vi,  77.  ix,  57    aper  i,  44 
Nugarum  vii,  26.    ix,  1 
Nugas  iv,  10.  83.    v,  80.      x,  17.     xiii, 
21    archetypas  vii,  11    ditficiles  ii,  86 
dulces  viii,  3  felices  vi,  64 
Nugisi,  114.    iv,  72.    vii,  14.    xiv,  183 

peregrinis  iii,  55   positis  xiv,  185 
Nulla  caruiina  xi,  90  gloria  xii,  36.  xiii, 
85  janua  i,  71  puella  xiv,  205  sportula 
iii,  30  tellus  iv,  42 
Nulla  i,  32.    vi,  21.    ix,  75  mora  ix,  08 

non  lege  xi,  23    ratione  iii,  30 
Nullaj  V,  23 

Nullam  iii,  79.  iv,  82.  x,  35 
Nullamque  partem  xii,  100 
NuUaque  vii,  21     mica  vii,  25 
Nullasv,  61.    vi,  37.  42 
NuUi  ii,  15.    iii,  80.    iv,  12.  54.  79.     v, 
81.    vii,  55.     X,  14.  43.  71.    xi,  102. 
xii.  10.  34.  49 
Nullis  V,  28.    vii,  45.  84.    xii,  57 
Nullo  iii,  80.    v,  61.  vi,  42.    vii,  12.  53. 
X,  65.     xi,  51.     xii,  63     Apolline  ii, 
89    igne  xi,  56    loco  iv,  60    rore  fo- 
veri  ix,  19    umbilico  ii,  6 
NuUoque  S  17 

Nullos  capillos  xiv,  25  nummos  xiv,  219 
Nulhini  furem  xii,  74 
Nullusliomo  vii,  100  honos  iv,  31 
Numa  x,  52.  97.    xi,  101.  xii,  6   pauper 

xi,  5    sanctus  xi,  15 
Numa  iii,  62.  x,  39 
Numffi  vi,  47.    x,  10.  35.  44.    xi,  5    pa- 

cifici  xii,  02 
Numivque  verna  x,  76 
Nuuiam  xi,  5 
Numas  ix,  28 

Numen  S   12.13.17.    viii,  80.    ix,44. 
X,  92    dulcc  ix,  2    Herculeum  ix,  102 
Nunicrabas  ix,  30 
Numcranda  doiuus  iv,  40 


Numcrandus  i,  40 
Numerant  viii,  65 
Nunierantur  iv,  22 

Numerare  ii,  52.      vi,  34.      vui,  26.  50. 
66.    ix,  38.    xi,  62.    xii,  57.    xiii,  10 
Numeras  ix,  36.    x,  28.  38.    xi,  39 
Numerat  i,  16.    x,  23.  53 
Numerata  pecunia  xi,  70 
Numeratis  xi,  84 

Nunieratur  iii,  6.    viii,  68.    xiv,  17 
Numeravi  iv,  40 
Numeravit  viii,  28.    ix,  60 
Numerem  viii,  78 
Numeres  iv,  37.    x,  44 
Numeret  vii,  9 
Numeretur  S  27.    v,  65 
Numero  xiv,  15 
Numerosa  splenia  ii,  29 
Nuraerosior  iv,  1 
Numerosus  debitor  iii,  31 
Numerum  viii,  51.  xiv,  199 
Numerus  v,  49.    major  xi,  24 
Numidicae  xiii,  73    guttataj  iii,  58 
Numidum  gentes  xii,  26 
Numina  obnoxia  ix,  87  pia  xi,  3    prisca 

iii,  24 
Numine  Ikvo  vi,  85 
Numinis  niagni  vii,  12 
Numismata  i,  12     lasciva  viii,  78    octo 

ix,  32 
Nummi  iv,  51.    xii,  53 
Numuiis  i,  07.    ii,  43.  57.   iv,  37  densis 
viii,  44    mille  trecentis  x,  31    nniltis 
vi,  5  quatuorxiii,  3  solvendis  xiv,  35 
tribus  ii,  43  viginti  xii,  26 

Nummorum  vii,  53    xii,  29 

Nummos  i,  77.  iii,  26.  iv,  15.  v,  42 
viii,  13.  17.  ix,  33.  47.  x,  14.  xi,  07. 
xii,  25.  xiii,  126.  xiv,  9  centum  x, 
75  mille  ibid,  nullos  xiv,  219  trice- 
nos  X,  27  vicenos  iv,  26 

Nummularius  otiosus  xii,  57 

Nummus  xiii,  3 

Numquid  i,  35 

Nunc  i,  13 

Nuncupat  ix  14 

Nuncujialur  ix,  12 

Nunquam  i,  24 

Nuntia  avis  viii,  32 

Nuntiat  viii,  67.    x,  48 

Nuntius  vii,  6 

Niiper  i,  48 

Nupsisti  v_li7.  vii,  58 

Nupsiti,25.    iv,  25.    v,  75.    xii,  42 

Nupta  vi,  23    nova  xi,  78    villica  iv,  00 

NuptiB  noviu  iii,  93  uni  placere  x,  35 

Nuptia;  xii,  05 

Nuptiale  basium  xi,  98 

Nuptiasi.ll,    vi,  8 


Cll 


INDEX 


Nupturire  iii,  93 

Nursinas  pilas  xiii,  20 

Nuru  Latia  x,  6 

Nuriiin  Romanam  xii,  21 

Wuriis  xi,  53.    xiv,  59    Latias  iv,  75 

Nurusque  ii,  41 

Nusquani  i,  4 

Nulantia  pondera  i,  89.  v,  12 

Nutibus  iii,  82 

Nutriat  vi,  27 

Nutricem  x,  67 

Nutrita  xi,  69 

Nutritor  Tartessiacus  viii,  28 

Nutrix  V,  1.    xi,  78 

Nutu  ix,  28    ievi  vi,  82.    ix,  45 

N_ymplia  ix,  59.  66.  cana  vi,  43  doracs- 

tica  vi,  47  lasciva  vi,  68 
Nympliae  xi,  82 

Nympharum  i,  50.    iv,  57.  ix,  59.    x,  7 
Nysffi  iv,  44 


O 


O  bene  quod  sylva  colitur  Tirynthius 
vii,  15  conscia  virgo  vi,  10  cui  Tarpeias 
licuit  contingere  quercus  iv,  54  cui 
virginco  fiavcscere  contigit  auro  ix,  24 
deinens  vii,  25  dilecta  Deis,  o  magni 
Cacsaris  arbor  ix,  62  dulce  ingenium 
S  20  dulce  littus  x,  30  facinus  iii, 
19  fallax  atquc  inficiator  i,  104  fal- 
lax  xi,  73  fames  aniicorum  iii,  7  fc- 
lix  animo,  felix  Nigrina  marito  iv,  75 
felix  ix,  57  Fideiitine  i,  39  frustra 
locuples,  o  dissimulator  v,  25  Galie, 
conchis  levior  ii,  47  grande  ingenium 
ii,  44  grande  fati  crimen  ii,  65  Hy- 
niena!e  iv,  13  jucunda  solitude  xii, 
24  Juliaruni  dedccus  Kalendaruin  xii, 
32  Lucina  ferox  S  12  magnum  fa- 
cinus xi,  93  malus  tu  quisquis  es  vi, 
49  mater  ii,  34  medicina  gravis  xi, 
71  milii  post  nuUos  Juli  meraorande 
sodak's  i,  16  n.ilu  curarum  j)retium 
i,  77  miiii  grata  quies,  o  blanda,  Te- 
lespliore,  cura  xi,  20  molles  annos 
quindccim  x,  38  mores  vi,  2  mores, 
o  tempora  ix,  71  ncmus,  o  fontcs  x,  51 
nostri  ne  festinate  libelli  v,  10  nox 
quam  longa  cs  iv,  7  nox  omiiis  ct 
liora  X,  38  nullis,  Ovidi,  tacende  Un- 
guis vii,  45  I'aule,  malus  es  iv,  17 
Phoebe,  noveniquesorores  ii,  22  pudor, 
o  pietas  viii,  78  ])uella,  ride  ii,  41  puer 
dulci'siuie  ix,  37  (piit'.  pralia,  quas 
iitriiiKjuc  pugiias  x,  38  (luam  blan- 
dus  cs  ii,  4  (piani  certa  fuit  S  J3 
quam  dif^nus  eras  ainpis  v,  61  quam 
iiiagnus  liomo  cs   xi,  ."iO    (piam  luc  ni- 


niium  probas  amasqne  vii,  11  quam 
pjenc  vi,  58  quam,  Ilegule,  diligenter 
erras  vii,  31  quam  srppe  petet  vina 
xiii,  13  quam  te  fieri,  Catulla,  vellem 
viii,  53  quam  terribiles  exarsit  in  iras 
S  9  quanta  est  gula  v,  70  quanta 
scabie  miser  laborat  vi,  37  quantos 
risus  movebit  viii,  28  quantum,  Cin- 
na,  tacere  potes  viii,  7  quantum  co- 
git  egestas  xi,  87  quantum  est  inge- 
nium S  14  quantum  mihi  nominis 
paratur,  o  qure  gloria  vii,597  quantum 
per  coUa  decus  viii,  55  Quintiane  v, 
18  quoties  pulsabis  xi,  16  quoties 
ix,  85  rerum  felix  tutela  v,  1  scelus 
xi,  93  severe  viii,  61  soles  x,  51 
stulte  xiv,  139  stulti  ii,  40  tardus 
nimis  et  piger  maritus  ix,  41  tristi 
crimine  terra  nocens  ix,  31  tunicata 
quies  x,  51 

Obix,  23 

Obesus  Ecarus  xiii,  84 

Obibat  i,  91 

Objecta  specularia  viii,  14 

Objecture  v,  69 

Obitxi,  82 

Obligatque  vii,  39 

Oblinitur  xi,  45 

Obliqua  garrulitate  vii,  62 

Oblitus  v,  7 

Obnoxia  numina  ix,  87 

Obruct  v,  42 

Obruit  iv,  11 

Obrutusque  ix,  41 

Obscocna  lena  xi,  61 

Obscoenas  pruriginis  iv,  48 

Obscoenos  cinados  vi,  50 

Obscura  ii,  8    gloria  xiv,  171 

Obscuraque  pallia  xi,  104 

Obscuras  luces  vi,  59 

Obscurant  xiv,  6 

Obscuro  veneno  i,  79 

Obscurus  i,  50.  v,  13 

Obscrata  v,  13.    vii,  20 

Observant  iv,  54 

Observarc  v,  50.    ix,  101 

Obscrvas  xi,  39 

Obscrvat  vii,  60 

Observes  ix,  91.  xii,  29 

Obsidet  ii,  17 

Obstant  i,  88 

Obstante  v,  65 

Obstanteui  feram  iv,  59 

Obstas  xi,9n 

Obstat  iv,  29 

Obstrej;c  vii,  18 

Obstrcpis  i,  96 

Obticuisse  r.,  17 

0!)vi;i  turba  iv,  53.    xiv,  169 


IN    MARTIALKM. 


cm 


Obviiiin  xi,  G 

Obvius  vii,  95 

Occasio  brevis  viii,  9 

Occidisx,  50 

Occidit  i,  81.  iv,  11.  63.  vi,  68.  85.  vii, 

40.  ix,  SI 
Occisus  ii,  84 
Occubuit  S  19 
Occiipare  v,  14 
Occupat  iii,  24.    vii,  61 
Occupato  vii,  97    locti.  iii,  82 
Occupatus  xi,  100 
Occurrere  vii,  95 
Occuriis  i,  118.    ii,  07 
Occuirit  iii,  14.  44.    ix,  28 
Occurrunt  xi,  88 
Oceano  viso  v,  27 
Oceanum  v,  23    Cnllaicum  x,  37 
Occanumque  x,  44 
Oceanus  iii,  95.     vi,  9 
Ocellis  siccis  i,  93 
Octaphoro  vi,  84 
Octava  iv,  8 
Octavain  x,  48.    xi,  52 
Octavum  niarmor  ix,  05 
Octavus  viii,  71 
Octies  viii,  64 

Octo  ii,  57    nuniismata  ix,  32 
Octobres  Idus  x,  02.    xii,  08    Kalendas 

X,  87 
Oculi  ix,  84 
Oculis  iv,  78.    vii,  7.  ix,  46.  x,  56.  xii, 

15  devoraiUibiis  i,  97 
Ociilisque  coiuedit  ix,  00 
Oculo  vi,  78.    viii,  59.    xii,  23    altcro 

iv,  65  utroque  viii,  59 
Oculoque-v,  14 

Oculos  ii,  91.    iii,  92.    iv,  78.    viii,  2 
Oculosque  vi,  80 
Oculura  i,  93.    iii,  8 
Oculus  vi,  78 
Odcratix,  80 

Odiv,  18.    vii,  43.    xii,  39 
Oditvi,  59.  61.    vii,  12.    viii,  51.  x,  4 
Odiosus  ii,  1.    viii,  6 
Odissc  xii,  13 
Odisset  vii,  24 
Odor  J,  88.     iii,   24       alienus    ii,    12 

duplex,  i,  88    inipudicus  xii,  32  teter 

iii,  24 
Odoras  Florae  vi,  80 
Odore  vi,  93.    ix,  03 
Odrysio  orbe  vii,  8.  ix,  94 
Odrysias  pruinas  x,  7 
Odrysios  Triones  vii,  SO 
ffibalius  pucr  xi,  43.    xiv,  173 
CEdipodas  ix,  26 
(Edipodera  x,  4 


QLnopiiori  vi,  89 

Qitaji  rogi  ix,  GC 

Ofellacurva  xiv  221 

Ofclla;  X,  48 

Ofellas  subitas  xii,  48 

OfFendere  ii,  23.  32.    ix,  56 

Offendiiuur  vii,  48 

OlFeudit  i,  54 

Offender  vi,  7.    vii,  18 

Offendunt  viii,  24 

Offensa  xii,  57 

Offcnsffi  aqua?  viii,  33 

Offeiiso  pollice  viii,  75 

Offcnsus  ix,  44.    xii,  77 

Offeras  v,  0 

Officiis  i,  50 

Officio  iv,  79 

Officiose  i,  71 

Officiosus  V,  22    homo  x,  88 

Officium  i,  91.    viii,  57.  x,  73.    xi,  05 

Oheiv,  91 

Oie  ii,  68.    iv,  36.    x,  54 

Oleas  iii,  93 

Olebit  xiv,  146 

0!ei  xii,  70 

Olt-nt  ii,  12 

Olenteni  funcra  myrrhani  xi,  54 

Olentes  vi,  55 

Olt'iiti  Sindone  ii,  16 

Oleutis  mariti  xiv,  140 

Oleo  iv,  90 

Olerc  iii,  12.  28.  55.    iv,  4.    vi,  55.  xi, 

30.    xii,  86 
Olereut  ix,  60 
Oles  ii,  12.    iv,  4 
Olet  i,  88.    ii,  12.  29.    iii,  63.  65.    vi, 

93.    ix,  12.    xi,  30.    xiii,  101 
Oleum  iii,  58.    v,  77    Veuafranuni   xiii, 

101 
Olfacere  iii,  49.  vi,  36 
Olfecit  vii,  94 
OHda-que  vestas  i,  50 
Olidam  vulpem  x,  37 
Olim  i,  93 

Oliva  i,  44.  xiii,  36    vilis  ix,  27 
Oliva  Picena  ix,  55 
Olivffi  i,  104.    xi,  52.    xiii,  36    Albanaj 

ix,  24     lulea;  ix,   36    nobiles  v,  78 

parciu  iv,  46 
Olivas  pares  vii,  31 
Olivi  iv,90 

Oiivifera  corona  xii,  99 
Olivis  xiii,  1 
Olla  plena  xii,  32 
Olla  nuilta  xii,  18 
Ollarcs  u\a3  vii,  20 
Ollas  plcbcias  xiii,  8 
Ollus  iii,  48 


CIV 


INDEX 


Olor  Sparlanus  viii,  28 

Olorcs  Leda::os  i,  54 

Olpliicus  ix,  9G 

Oluere  ix,  62 

Olus  iii,  58.  xii,  31  caniim  vii,  31  Ni- 
liacum  xiii,  57 

Oiympi  xiv,  175 

Olynipiadas  vii,  40  innumeras  iv,  45 
quindecies  actas  x,  23 

Olyinpo  sethcrio  ix,  4 

Omne  S  21.  i,  91.  ix,  85.  x,  92  ar- 
gentum  iv,  39  genus,  ibid,  iter  vi, 
80  jus  i,  102  iimen  viii,  44  opus 
xiv,  1 

Oninein  fuinuin  xiii,  32 

Onines  i,  44.  55.  86.  98.  100.  118.  ii, 
16.  40.  iii,  10.  38.  43.47.  58.79.  iv, 
2.  49.  84.  V,  23.  56.  61.  vj,  44.  vii, 
95.  viii,  44.  57.  61.  79.  ix,  64.  x,  5. 
16.  35.  58.  63.  88.  91.  xi,  4.  13.  75. 
xii,  3. 15.70.  81.  xiv,  11  colei  xii,  84 
copiasiii,  47  Machaonas  ii,  16  rimas 
xi,  98    tubos  xi,  61 

Omni  S7.  viii,  2.  ix,  60.  76.  x,  59 
angulo  iii,  58  arte  xii,  83  in  turba 
ix,  98    nocte  ix,  63 

Omnia  i,  86.  ii,  7. 14.  64.  iii,  13.  26. 
69.  iv,  62.  64.  v,  24.  78.  vi,  93. 
vii,  53.  67. 100.  viii,  78.  ix,  39.  42. 
X,  46.  xi,  8.  57.  70.  107.  xii,  12.  83. 
95    opsonia  iii,  23 

Omnibus  S  12.  1,41.90.110.  ii,  41. 
iii,  82.  V,  12.  vi,  44.  v,  24.  44.  vii, 
82.  97.  viii,  50.  x,  24.  30,  67.  87 
conclavibus  xi,  77  digitis  xi,  59 
horis  i,  87  laetis  xii,  99  iibcliis  ne- 
f]uior  xi,  15  modis  xii,  65  niolestis 
exclusis  ix,  <>1 

Onmino  ii,  56 

Omnis  vii,  32.  viii,  15.  50.  x,  6.  37. 
38.  68.  xi,  17.  xiii,  90  arnica  i,  72. 
calculus  xii,  34  dies  viii,  78  honos 
viii,  8  hora  x,  44  labor  S  1  senior 
vii,  88  turba  iii,  58.  xiii,  $  vesica 
iv,  49    vox  vii,  6 

Onmium  vii,  7.  34.    x,  72.    xi,  15 

Onager  pulchcr  xiii,  101    tener  xiii,  97 

Onerat  i,  56 

Oneratur  iv,  78 

Oiieri  xi,  41 

Oncrosa  casa  vi,  43  ingcnsque  turba  ix, 
56 

Onocrotali  Ravennatis  xi,  21 

Onus  i,  7.  38.  vi,  77.  viii,  75.  xii,  99. 
xiii,  29  nobiie  xiv,  3  par  S  10  taci- 
turn viii,  51 

Onyx  calcatus  xii,  50  pinguis  vi,  42 
parva  vii,  94  parvus  x,  43  siccus  xi, 
50 


Opacas  umbras  i,  89 

Opemque  viii,  75 

Opes  v,  81 

Operse  vii,  37 

Operam  xiii,  2    togatam  iii,  46 

Opere  facto  iii,  58 

Operi  v,  52.    xi,  81    vani  v,  22 

Operta  x,  96 

Opertas  niensas  x,  54 

Opertos  orbes  ix,  60 

Operum  xiv,  222 

Operumque  iv,  83 

Opes  iv,  78.  V,  42.  19.  viii,  18.  26.  ix, 
23.  60.  X,  2.  xi,  5.  arsnras  xi,  4 
concussas  xi,  41  immeritas  vii,  32 
largas  iv,  73.  v,  25  laxas  ii,  30  li- 
bertiiias  v,  13  magnas  ix,  65  niise- 
ras  S4  patrias  ix  83  stultas  ii,  16 
tantjE  xii,  53  tenues  x,96  varias  x,  43 

Ophita;  vi,  42 

Ophthalmicus  viii,  74 

Opibus  iii,  75.  v,  69.  xi,  5  tantis  ii, 
43.    iii,40 

Opimi  i,  27    ii,  40.    iii,  26.    xiii,  113 

Opimianiix,  88 

Opimiano  nigro  x,  49 

Opimianum  nectar  iii,  82 

Opobalsama  xiv,  59    lapsa  xi,  8 

'Oirwpivhv  ix,  13 

Oportet  iv,  37 

Oppiane  vi,  42.    viii,  25.    xi,  62 

Oppianus  vii,  4 

Oppida  iii,  95 

Oppidum  X.  30 

Oppigneravit  ii,  57 

Opposita  manu  iii,  68 

Opposuitque  x,  85 

OppressfE  pluma3  xiv,  159 

Opsonia  omnia  iii,  23 

Optabat  ix,  52 

Optabis  vii,  96 

Optabisque  x,  78 

Optamus  i,  100 

Optare  xi,  80 

Optarent  i,  100 

Optaritx,  92 

Optas  X,  71 

Optassetix,  40 

Optat  ii,  90.  vi,  59.    xi,  55 

Optavitque  viii,  2 

Opteni  iv,  91 

Optcs  X,  47 

Optet  vi,  25 

Ojitima  i,  19  pars  anni  (id  est,  vcr)  ix, 
12    vina  i,  19 

Optimaiu  Bilbilin  iv,  55 

Oj)tinie  pater  xii,  62  paler  Divum  xiv, 
180 

Optimi  toloris  viii,  10 


IN    MARTIALEM. 


CV 


Optimum  convivium  ix,  78 
Optimus  i,  42 

Optoi,  56.    viii,  61.  xii,  49 
Opum  iv,  40 

Opus  S  1.  16.27.  i,  54.  93.  ii,  50.  77. 
iii,38.  V,  30.41.  vi,  13.  ^ai,  63.  09. 
92.  viii,  51.  ix,  32.  39.  85.  x,  21. 
55.  59.  xi,  29.  60.  104.  xiii,  2.  xiv, 
115.  135.  208  Apeileum  vii,  84 
breve  iv,  83.  xii,  5  culturu  i,  20  de- 
bile  viii,  6  elapsum  inanibus  x,  2 
Eoum  viii,  36  frequens  iv,  29  grande 
V,  5  ignotum  xi,  78  laborque  feiix 
ix,  45  lascivuin  ix,  27  leve  viii,  33 
uobile  et  Herculeam  S  6  nobile  vi, 
73.  ix,  95  orane  xiv,  1  Rhodium 
i,  71 
Opusque  ix,  44 

Ora  i,  49.  61.  ii,  75.  iii,  19.  93.  vi, 
34.  93.  vii,  83.  viii,  3.  36.  ix,  77. 
x,  10.  28.  xiii,  89.  xiv,  126  arapla 
i,  61  aperta  i,  15  blanda  vii,  87 
Jovis  sereni  ix,  25  frigentia  x,  26 
laxa  vi,  74  magna  xii,  60  muta  ix, 
75  pia  i,  79  prodigiosa  v,  34  pul- 
chra  ix,  66  Romana  x,  99  saeva  i, 
23    viiia  ii,  72 

Orabat  iv,  67.  73 

Oranti  v,  74    numraos  amico  ix,  47 

Oraque  v,  34.  ix,  26 

Oras  viii,  76  auriferas  x,  20  Eugancas 
X,  93    vestras  xii,  99 

Orat  xi,  27 

Oratioiie  v,  28 

Orba  ii,  32    Lesbia  vii,  14 

Orbata  Bononia  vi,  85 

OrbeS27.  iv,30.  vi,  64.  vii,  17.  29. 
52.  viii,  36  asserto  vii,  63  Hespe- 
rio  viii,  78  Hjperboreo  Lx,  102  laxo 
xiv,  169  Odrysio  vii,  8.  ix,  94  per- 
domito  ix,  44  toto  i,  2.  ii,  66.  v, 
13.  74.    viii,  61 

Orbem  vi,  3.    viii,  51    nltidum  ix,  18 

Orbes  ix,  23.  60  binos  ix,  32  Libycos 
ii,  43    opertos  ix,  60 

Orbi  ix,  21 

Orbis  vii,  7.    ix,  7 

Orbita  brevis  xiv,  33 

Orbos  solos  vi,  27 

Orbusxi,  44.    83 

Orciniana  sponda  x,  5 

Ordinata  iii,  58 

Ordine  flexo  iii,  63    vario  S  26 

Ordines  puros  v,  8 

Ordo  minor  iv,  2 

Ore  i,  104.    ii,  61.    iii,   5.  72.   81.    iv, 

87.    V,  37.    vii,  87.    viii,  65.    ix,  80. 

X,  32.  48.    xj,  61    aperto  v,  55  Apol- 

lineo  vi,  29     arcano  i,  40     astrifero 

Delph,  tt  Var.  Clas.  Ind, 


viii,  28  avido  i,  43  Ausonio  potens 
ix,  87  blaeso  v,  34  ceeco  iii,  19  ccr- 
to  vi,  73  duro  xi,  22  facuudo  vi, 
64  gelido  vi,  58  grato  vi,  62  in- 
cise iii,  60  ingenti  i,  7.  iv,  14  in- 
grato  S  10  largo  viii,  70  JMaeonio 
vii,  46  nuilto  iii,  95  niger  xii,  54 
Niliaco  niger  x,  12  pio  xi,  4  placi- 
do  vi,  10.  13.  64  rancidulo  vii,  34 
serene  ii,  24  roseo  xi,  56  rubenti 
V,  2  rudi  viii,  56  superbo  iv,  61 
tanto  x,  89  tener  xii,  38  tenero 
viii,  51.  xi,  91  tragico  viii,  18  tu- 
mido  V,  8  verecundo  viii,  1  veridi- 
ce  X,  37  utroque  ix,  104 
Oresten  vi,  11 

Orestes  vi,  11.     vii,  24.    x,  11 
Oresti  vi,  11 
Oret  X,  5 
Oris  fracti  viii,  57 

Oris  ^iLtnaeis  viii,  45  Hyperboreis  vii, 
6  longinquis  iii,  1  longis  S  24  Nilia- 
cis  iv,  42  saevis  Cappadocuni  ix,  31 
Sardois  viii,  32  Vindelicis  ix,  85 

Orisque  xi,  103 

Ornare  ii,  06 

Ornatus  dives  iv,  78 

Ornent  xiii,  91 

Ornentur  vii,  74 

Ornere  ix,  38 

Ometur  vii,  94 

Ore  iv,  90.  viii,  39.  xi,  75.  76 

Orpiiea  x,  19 

Orpheo  S  3.  21  Hsemo  S  3 

Orpheus  xi,  84 

Orta  ix,  40 

Ortu  magno  vii,  22 

Ortus  eethereos  iii,  6  eques  regibus  ata. 
vis  xii,  4 

Oryx  saevus  xiii,  95 

Os  i,  84.  ix,  95.  xi,  30.  xii,  86.  100 
blaesum  x,  65  percisum  ii,  72 

Oscitanti  xi,  98 

Oscitat  vi,  61 

Oscitationes  longas  ii,  6 

Oscula  v,  34.  xi,  91  clausa  xiii,  18  rar  a 
xi,  23 

Osculis  viii,  44  niultis  xii,  94 

Osculo  i,  110.  vi,  66  hircoso  xii,  59  ni- 
vali  vii,  94 

Ossa  i,  115.  V,  44.  vi,  85.  viii,  67.  ix, 
30.  31  fracta  xi,  84  mollia  v,  34 

Ossa  brevier  viii,  36 

Osseus  cunnus  iii,  93 

Ossibus  i,  73 

Ostendere  i,  70.  xii,  8 

Ostendit  ii,  16.  vi,  70 

Ostenditur  iii,  19 

Ostia  xi,  104 

Mart.  0 


CVl 


INDEX 


Ostrea  iii,  45.    vii,  78.    ix,1.5.    xii,  17. 

xiii,  82  non  liventia  Baianis  testis  x, 

37  saturata  iii,  GO 
Ostreorum  vii,  20 
Ostro  iii,  82  perlucidus  xii,  38 
Otacilium  x,  79 
Otacilius  x,  79 
Otho  mollis  vi,  32 
Otlione  vi,  32 
Oliai,  108.    vi,  43.    ix,  102.    xii,  1,  68 

commoda   iv,  14    Nomentana   x,  44 

nostra  iv,  25  parva  iv,  83.  vii,  28  sor- 

dida  i,  56  tuta  xii,  5  urbana  xi,  3 
Ofio  i,  114  alboiii,  58 
Otiosa  turba  ii,  37 
Otiosae  coronaj  i,  42 
Otiose  liber  xi,  1 
Otiosiorem  turba-n  xi,  1 
Otiosis  labris  i,  97  inyrfetis  iii,  58 
Otiosiis  iii,  20.  58   numniularius  xii,  57 
Ova  vii,  31.  49.  53.  xi,  54.  xii,  19.  xiii, 

40  secta  x,  48  tuta  iii,  47 
Ovans  viii,  65 
Ovem  totam  vi,  3 
Oves  viii,  56.  xii,  63  Siculas  iv,  49  Ti- 

burtinas  vii,  80 
Ovidi  i,  106.  vii,  44.  45.  ix,  53.  99 
Ovidii  Metamorphosis  in  membranis  xiv, 

192 
Ovis  iii,  65.  xiv,  133.  155 
Ovis  divisis  v,  78  utilis  xiv,  121 
Ovo  abortivo  vi,  93  Ledajo  viii,  33 
Oxygarumque  iii,  50 


Pacata  quies  ix,  80 

Pace  certa  frui  ix,  71 

Pacem  ii,  75 

Pad  S4 

Pacifici  NumsB  xii,  62 

Pacificus  Janus  viii,  66 

Pacis  i,  3.  viii,  15 

Pacoriis  ix,  36 

Pactius  xiv,  78 

Pactus  viii,  17 

Pacuviusque  xi,  90 

Padi  Pliaethontei  x,  12 

Pa;antius  heros  ii,  84 

Paidagoge  xii,  49 

Pajdagogo  iii,  58.  viii,  44.  ix,  28 

Padagogorum  x,  62 

Pa;dica  i,  93 

Piedicant  xi,  63.  99 

Piiidicarc  xi,  78.  88.  104 

Piedicari  vi,  56.  vii,  62 

Piedicaris  ix,  70.  iii,  95 


Paedicas  xi,  94.  xii,  16 

Psedicat  vii,  67.  xi,  45 

Paedicem  xi,  20 

Paedico  ii,  47.  xi,  87 

Pffidicone  vi,  33 

Psediconibus  xii,  86 

Pane  i,  13.  16.  v,  14.  vi,  58.  vii,  47. 
si,  82.  xiv,  197 

Paeriula  xiii,  1.  xiv,  84.  128  gausapina 
xiv,  145  pejor  i,  104  scortea  xiv,  130 

Pa!stani  ruris  vi,  80 

Paestanis  arvis  ix,  61  rosis  iv,  42 

Paestano  ix,  27 

Paesti  rosarium  v,  37 

Psesto  bifero  cessura  rosaria  xii,  31 

Pffite  i,  14.  vi,  30.  xi,  76.  79 

Paeto  i,  14.  v,  37 

Paetus  V,  37 

Paganica  vii,  32  pila  xiv,  45 

Pagiua  i,  54.  iii,  69.  v,  2.  16.  vii,  12. 
x,  1.  4.  78.  xi,  16  blanda  x,  45  bre- 
vis  xiv,  198  consumta  x,  59  duplex 
ii,  77  facundaix,78  lascivai,5  noc- 
turiia  xi,  17  decorata  v,  6  sicca  iv,  10 
una  xi,  24 

Pagina  prima  iv,  91  frequenti  vii,  45 

Paginas  viii,  44 

Paginis  lectis  ii,  6 

HatSiov  'BpovTov  xiv,  171 

Palaeraon  ii,  86 

Palaestra  vii,  67 

Palaestra  media  vii,  82  molli  iv,  90 

Palaestrae  Libycae  v,  65 

Palffistras  x,  55  Ledaeas  iv,  65 

Palaestris  nitidis  iv,  8 

Palaestrita  xiv,  201  lubricus  iii,  58 

Palaestritis  iii,  82 

Palamedis  xiii,  75 

Palamque  vii,  92 

Palatina  toga  viii,  28 

Palatinje  v,  5 

Palatini  Colossi  viii,  60  Dei  v,  19 

Palatino  Tonanti  ix,  40 

Palatinus  Parthenius  iv,  45 

Palato  xiv,  220 

Pallnurus  iii,  78 

Palla  Gallica  i,  93 

Pallada  ix,  4 

Palladia}  Albaj  v,  1  artis  vi,  13  Toloiae 
ix,  100 

Palladis  i,  77 

Palladium  dccus  ix,  24 

Palladiumque  i,  3 

Palladius  lotos  viii,  51 

Paliados  xiii,  104  nostras  iv,  53 

Pallas  vi,  10.  vii,  28.  ix,  25.  xii,  99 
Caesariana  viii,  1 

Pallatia  iv,  5.  79.    vii,  28.    ix,  43.  92. 


IN     MAIM'IALKM. 


evil 


xii,  21  possessa  ix,  102    veneiaiula  i, 

71 
Palleat  viii,  44.  x,  13 
Pallatinas  mensa3  viii,  39 
Pallatinas  inensas  xiii,  91 
Pallatinis  prelis  xi,  8 
Pallatinos  vultus  ix,  25 
Pallatinum  siipercilium  ix,  80 
Failatinuiii  Tarpeiumque  Tonanteni  ix, 

87 
Pallens  faba  v,  78  toga  ix,  58 
Pallent  ix,  62 

Pallentes  caules  xiii,  17  cura;  xi,  6 
Pallentia  sulfiirata  i,  42 
Pallere  xii,  60 
Palleret  ix,  55 

Pallet  i,  78.  iii,  38.  58.  vi,  61 
Pallia  i,  110.    iii,  63.    viii,  59.    xi,  16. 

104.  xii,  103.  xiv,  136 
Pallida   cura  xiv,  162    pomaria  viii,  14 

turba  X,  12  unda  viii,  33 
Pallidior  fiet  Lupus  xi,  55 
Pallidus  V,  27.  xii,  32  ignis  iii,  65  pas- 
tor viii,  55  reus  i,  50 
Palliolata  ix.  33 
Palliolo  xi,  27 

Palnia  xii,  9.  xiv,  82  plurima  vii,  28 
Palmae  v,  31.  viii,  78 
Palmam  vii,  72.  xi,  33 
Palmas  x,  53  Idumaeas  x,  50 
Palraataeque  togaj  vii,  2 
Palniite  vi,  49 

Palmitis  beati  viii,  40  supini  xii,  31 
Palude  bibula  xi,  32  media  xiii,  115  re- 

liqua  xiv,  38 
Paludes  Pomtinas  x,  74 
Paludis  xi,  52  Hispana;  xii,  57 
Palunibi  torquati  xiii,  67 
Palunibuni  stillanteni  ii,  37 
Palurabus  iii,  58  torquatus  xiii,  67 
Palus  iv,  4.  xiv,  160 
Pampincis  jugis  x,  93  umbris  iv,  44 
Pana  i,  70  nocturnum  ix,  62 
Panaca  xiv,  100 
Panaretus  madidus  vi,  89 
Panariolis  v,  49 
Panda  ansa  xiv,  106 
Pandionis  i,  26 
Pandit  v,  25.  xii,  99 
Pane  x,  59  nigro  xi,  50 
Paneni  viii,  16 
Panes  Picentini  xiii,  47 
Pangentur  iii,  38 
Pangere  xi,  3 
Panis  iinprobi  caninas  buccas  x,  5  nie- 

lior  vi,  11 
Pannice  ii,  36.  vi,  67.  ix,  48.  xii,  72 
Pannici  vi,  39 
Fanniculi  ii,  72 


Paiiniculo  v,  CI 

Panniculum  iii,  80 

Pannis  ii,  46 

Panno  mofo   x,  5 

Paiinotiici  belli  viii,  15 

Pannoiiicas  xiii,  69 

Pannosaj  niamuise  iii,  72 

ndvra  ii,  43 

Pantagathus  vi,  52 

Panticibus  laxis  vi,  64 

Pannucca  nientula  xi,  46 

PapiiiiE  coluinb2e  viii,  28 

Pa|ihien  vii,  74 

Papiie  iv,  48.  69.  vi,  36.  vii,  78 

Papilionis  minimi  viii,  33 

Papilionibus  xii,  61 

Papilla  xiii,  44 

Papillas  viii,  64  crescentes  xiv,  134 

Papikis  vii,  94 

Papiriane  viii,  81 

Papyro  viii,  44  arsura  x,  97  madida  iii, 

2 
Par  S  16.  24.    i,  13.  iii,  38.  66.  vi,  11. 

viii,  36.  xii,  8.   x^v,  15    coelo   domus 

viii,  36  fama  i,  112  onus  S  16 
Para  ix,  57.  xiv,  19 
Parabat  viii,  30 
Parabit  xi,  31.  vii,  56 
Para-tonias  urbes  x,  26 
Parantur  x,  30 
Pararc  iii,  2.  62 
Paras  xi,  7.  xiv,  27 
Parasitum  ix,  29 
Parasli  xii,  98 
Parat  S  28.  vii,  6 
Parata  xi,  23  coena  xiv,  217 
Parati  vii,  42 
Parato  pollinctoie  x,  97 
Paratur  i,  55.  67.  105.    iii,  62.    vii,  97 

xi,  78 
Paravit  ix,  15.  x,  85 
Parazonium  xiv,  32 
Parca  iv,  8  apis  xiv,  222   manus  xii,  62 

niunera  x,  41    pocula  iv,  8    sitis  xiii, 

116 
Parca  mole  vii,  74 
Parcffi  nuces  iv,  66  olivre  iv,  46 
ParcoE  nialae  vi,  62 
Parcarum  ix,  18 
Parcas  i,  36 
Parce  i,  78 
Parceiii,  68.    v,  7.    vi,  27.    vii,  C8.  93. 

X,  62.  74.  82.    xi,  22.  43.    xiv,  105. 

118. 172 
Parcere  i,  15.   ii,  75.  iv,  74.  vii,  82.  x, 

33 
Parcis  i,  107.  iii,  13 
Parcite  S  25 
Parcius  viii,  38.  xii,  14.  xiii,  20 


CVlll 


INDEX 


Parco  vitro  ii,  40 

Parcos  patres  xiv,  43 

Parcus  ix,  102 

Paidum  volucrem  S  15 

Pardus  i,  105 

Pareni  ix,  28.  x,  11 

Parendurn  ii,  55.  ix,  54 

Parens  S  13.  i,  117.  vii,  7.   ix,  7  alma 

viii,  21 
Parensque  viii,  2 
Parenteni  v,  6.  x,  104.  xi,  15 
Parentes  stulti  ix,  75 
Parenti  iii,  6 
Parentibus  x,  71 

Parentis  vi,  83.  vii,  45  honi  vi,  25 
Parere  iii,  58.  vi,  67.  ix,  7 
Pares  ii,  18.    viii,  12.    xi,  104.    xii,  49 

amici  x,  47 
Pares  mammas  iii,  93  olivas  vii,  31  sar- 

donychas  xi,  27 
Paret  i,  105 

Pari  jugo  iv,  13  sorte  iv,  35 
Pariat  x,  91.  xii,  42 
Paribus  modis  viii,  3  votis  viii,  72 
Paridis  ii,  84 
Pariente  xi,  55 
Parim  Phrygiuni  xii,  52 
Palis  xi,  13  Dardanius  ix,  104 
Parit  vii,  102 
Pariter  iii,  5 
Pariterque  xii,  17 
■Parma  ii,  43    Gallica  v,  13    nobilis  xiv, 

155 
Parma  ix,  39.  xiv,  213 
Parma  ix,  21 
Panuffi  ix,  69 
Parmensi  iv,  37 
Paro  ix,  50 
ParopsLdasque  xi,  31 
I'aropside  rubra  xi,  27 
Parrhasia  iv,  11  aula  vii,  99.  ix,  12.  xii, 

15  ursa  iv,  11 
Parrhasia;  auhe  viii,  36 
Parrliasiam  domum  vii,  50 
Parrhasio  jugo  vi,  25 
Parrliasios  Triones   vi,  58 
Pars  S  28.  v,  65.  vii,  26.  viii,  47  major 

X,  80    nova  x,  2    optima  anni  ver  ix, 

12  ultima  S  2  una  xi,  22.  xiv,  174 
Parta  x,  47 
Parte  ii,  50.  54.    iii,  68.  85.  87.  91.    v, 

5.    vi,  18.    vii,  73.    x,  2.    xi,  22.  xii, 

97 
I'artcm    ii,  24.    iii,  86     gulosarn   xi,  61 

nullum  xii,  100 
Partes  milK;  xi,  31 
Partlifuiaiia  toga  ix,  50 
Partlienio  viii,  28.  xii,  11 
Partheniosquc  iv,  79 


Partlienium  v,  6.  xi,  1 

Partlienius  Palatinus  iv,  45 

Parthenopaje  xi,  86 

Parthenopaeus  vi,  77.  x,  4  liber  casskl« 
ix,  57 

ParthiaBve  x,  76 

Partho  ii,  53 

Parthorum  xii,  8 

Parthos  v,  58  pileatos  x,  72 

Partibus  iv,  90 

Participi  viro  iv,  75 

Partiris  iv,  19 

Partis  quarta3  ix,  49 

Partitur  iii,  82 

Partitas  iv,  73 

Partus  S  12.  14  magni  vii,  21  peregrini 
xii,  21 

Parva  mora  S  24.  iv,  64.  ix,  1.  xi,  68 
alea  xiv,  18  carmina  viii,  82  coctana 
iv,  89.  vii,  53  coenatio  ii,  59  coenula 
v,  78.  vii,  51  donius  ix,  98.  x,  19 
dona  vii,  84  hostia  ix,  32  lucerna  xiv, 
61  injuria  ix,  9  Mantua  xiv, 195  mar- 
mora  x,  63  munera  ix,  54  munuscula 
v,  84.  vii,  49.  80  onyx  vii,  94  otia 
iv,  63  res  x,  96  rura  xii,  57  tabella 
vii,  19  volucris  xiii,  78  regna  xii,  31 

Parva  mora  iv,  73 

Parvae  iv,  55.  ix,  27.  xi,91  catellje  xiv, 
198  cortis  ix,  55  Musaj  ix,  27  Veto- 
iiissae  iv,  55 

Parvas  i,  23 

Parve  i,  4  Cupido  vi,  13  liber  iii,  5 

Parvi  Condyli  v,  79  Lares  ix,  19  sigiUi 
xiv,  171 

Parvis  frontibus  iv,  74  rebus  i,  56 

Paruit  xii,  29 

Parum  i,  36.  ii,  8.  36.  vii,  67.  viii,  78. 
X,  19 

Parvo  asse  viii,  33  carmine  x,  1  niullo 
xiv,  97  nninere  iv,  89.  vii,  17  nato 
xiii,  98  pretio  vi,  66  tempore  vii,  13 

Parvula  coena  iv,  78 

Parvuli  agclii  x,  92 

Parvuni  morioncm  xii,  94 

Parvus  lyclmus  iv,  90  onyx  x,  48  Rc- 
gulus  vi,  38 

Pascar  xiii,  49 

Pascal  vii,  88.   xi,  28.  85 

Pascentem  iv,  49 

Pascire  v,  78.  vii,  79.  x,  11 

Pasci  viii,  51 

Pasciums  x,  58 

Pascis  iii,  58 

Pascit  vi,  11.  ix,  3.  64.  81.  x,  30.  96. 
xi,  18 

Pascitur  i,  61.  viii,  30.  x,  90.  xiii,  62. 
97 

Pascunt  vi,  90 


IN    MARTIALEM. 


GIX 


Pasipliaen  S  5 

Passa  ii,  43  prinios  toros  Cleopatra  iv, 
22 

Passere  i,  8.  110  arguto  ix,  55 

Passerera  5,  8.  iv,  14.  xi,  6 

Passerinum  levem  xii,  36 

Passerinus  vii,  7 

Passeris  i,  93.  vi,  42.  vii,  14 

Passum  ii,  5.  xiii,  106 

Passus  vii,  40.  xi,  82 

Pastas  nates  xii,  75 

Pastilles  i,  88 

Pastor  ix,  23.  xi,  41.  xiii,  38.  xiv,  156 
pallidus  viii,55 

Pastoris  v,  65 

Pastum  mere  lacte  alumnura  xiii,  41 

Pastus  ix,  89.  xiii,i89.  xiv,  70  aper  Sar- 
niafa  S  3.  ix,  89 

Patavina  xi,  17 

Patavinee  tunicae  xiv,  143 

Pateat  iii,  42 

Patella  Cumana  xiv,  114  lata  xiii,  81 

Patella  xiii,  81  nigra  v,  78 

Patent  xii,  50 

Pater  S  3.  i,  67.  iii,  10.  iv,  16.  70.  v, 
7.  34.  48.  vi,  3.  39.  62.  viii,  2.  55. 
ix,  4.  21.  X,  7.  102.  xi,  39.  41.  xii, 
53.  xiv,  176  aetherius  ix,  36.  37  Au- 
sonius  ix,9  durusx,68  familife  verus 
j,  85  optime  xii,  63  optinie  Divuni 
xiv,  180  pius  ix,  75  sancte  x,  28  va- 
rus S  3 

Patera  vi,  92.  viii,  6 

Paterent  xiv,  148 

Pateret  S  12 

Pateris  ii,  34.  viii,  80 

Paterna  jnra  iii,  95.  viii,  31 

Paternffi  necis  7  • 

Patemi  servi  vii,  62 

Paternis  fundis  ix,  3   niensis  iv,  39 

Palemos  agros  xi,  70 

Patemus  servulus  ix,  88 

Paterve  xii,  53 

Patet  i,  35.  71.  iii,  72.  iv,  64.  viii,  59. 
ix,  21.  xi,  70  sffiva  regna  ix,  66 

Pathicissimos  libellos  xii,  96 

Patiar  iii,  92.  x,  82 

Patiare  i,  4 

Patiaris  v,  80 

Patiens  x,  25 

Patienter  v,  7.  xiv,  165 

Patientiani  i,  105 

Patiere  xi,  78 

Patimur  iii,  82 

Patique  vii,  39.   xii,  26 

Patre  ii,  2 

Patrem  i,  43.  82. 115.  iv,  16.  v,  72.  ix, 
35.  X,  44.  xi,  12.  103  amissum  i,  34 
auditum  vi,  38  niortuum  iv,  70 


I'atremque  xi,  7 

Patreusibus  fundis  v,  35 

Patres  vi,  27.  xi,  5  parcos  xiv,  43   vc- 

teres  xi,  5 
Patresque  viii,  50.  ix,  49.  xiv,  120 
Patri  i,  69.  iii,  6.  vi,  85.    ix,  77    apro 

iii,  13    niagno  xiv,  124    Tarpeio   ix, 

102 
Patrique  vi,  38 
Patria  viii,  72 
Patria  terra  ii,  24 
Patriae  S  3.  vi,  25.   x,  20.    xii,  62    Ra- 

vennEe  iii,  91 
Patriam  viii,  31 
Patrias  laudes  vi,  38   opes  ix,  83    sedts 

viii,  3 
Patribusque  xii,  3 
Patricio  vico  x,  68 
Patricius  vicus  vii,  73 
Patriusque  vi,  25 
Patrii  vultus  vi,  27 
Patrios    census    ii,   90     hortos    xii,    31 

Lares  v,  42   manes  xii,  3  sensus  iv, 

75 
Patrisiv,  16.45.  xii,  100.  xiv,  174  nas- 

centis  viii,  36   summi  ix,  2.  06.  xi,  4 

tonsi  vi,  64 
Patriumque  Salonem  x,  96 
Patrobas  confinis  ii,  32       , 
Patroclianas  sellas  xii,  77 
Patrona  xii,  49 
Patronam  voceni  vii,  72 
Patroni  vi,  29  cari  vi,  28  decepti  ix,  74 
Patrono  i,  99.  v,  70  spoliato  x,  34 
Patronos  veteres  v,  34 
Patronura  i,  98.  102 
Patronus  ii,  13.  27 
Patrum  iv,  55.  xi,  11 
Patrumque  vii,  5 
Patulos  hiatus  iii,  19 
Patulo  luDibo  xiii,  5  rostro  ix,  32 
Pauca  iv,  78.  90.    vi,  16.  34.    vii,  20. 

X,   1  carmina  vii,  29    disticlia  ii,  71. 

vii,  85.  xi,  108  jugera  i,  117.  iv,  04. 

vi,  15  millia  vi,  10  vasa  iv,  15    verba 

i.  91 
Paucaque  iv,  15 
Paucis  v,  13  puellis  xi,  26 
Paucos   ii,  48  et  veteres  sudalcs   x,  104 

dies  i,  16 
Pavct  xi,  39 
Pavidi  niasiistri  S  22 

Pavit  sr" 

Paula  i,  75.  vi,  6.  ix,  6.  x,  8.  xi,  7 

Paulani  x,  8 

Paule   iv,  17.  v,  4.  22.  vi,  12.    vii,  72. 

viii,  33.  ix,  86.  x,  10.  xii,  69 
Pauline  ii,  14.  iii,  78 
Paulisper  vii,  29 


ex 


INDEX 


Paulos  V,  28 

Paulum  iv,  14.  83.  v,22 

Paulus  ii,  20  languidior  ix,  86 

Pavo  V,  38.  xiii,  70 

Pavones  geraiiiei  iii,  58 

Pavonina  niuscatia  xiv,  67 

Pavoninus  lectus  xiv,  85 

Pauper  ii,  90.  iii,  15.  iv,  40.  v,  13. 
18.  19.  81.  vi,  77.  vli,  10.  ix,  81.  x, 
10.  xi,  32.  44.  49.  xii,  70.  xiv,  160 
causidicus  xiv,  219  Cinna  viii,  19 
Gaiirus  iv,  67  Nuraa  xi,  5  Thelesinus 
vl,  50  vir  iv,  5   Umber  xii,  82 

Pauperes  v,  41.  xii,  15 

Pauperi  xii,  57 

Pauperibus  vii,  46 

Pauperior  v,  39.  x,78 

Pauperiore  mero  xiv,  103 

Pauperis  iii,  48.  xiii,  27.106.  xiv,  I. 
126  Britonis  xi,  21  luoechae  iii,  81 

Paupertas  iv,  77.  xi,  33 

Paupertateraquc  nialignam  viii,  56 

Pax  certa  xiv,  34  peregrina  xii,  9  Ro- 
mana  vii,  80 

Peccant  xiv,  3 

Peccantis  famuli  xiv,  68 

Peccare  ix,  39.  xi,  54 

Peccas  i,  35.  ii,  50 

Peccasse  ii,  80 

Peccat  iii,  5.  ix,  96.  xi,  22 

Peccatura  iii,  85 

Peccaverat  ii,  66 

Pecces  vi,  21 

Pecore  iv,  37 

Pecori  xi,  41 

Pecoris  viii,  51  lanigeri  maritus  ix,  72 

Pecten  ad  calvum  xiv,  25 

Pecterc  ii,  36 

Pectora  S  7.  vi,  21.  56.  vii,  69.  xi,  53 
horrida  ii,  36.  iv,  57  nuda  vi,  32.  x, 
60  plebis  Abderitanae  x,  25  sccreta 
v,  5   iiigentia  xi,  10 

Pectoralis  fascia  xiv,  134 

Pectore  S  7.  iii,  72.  iv,  5.  87.  viii,  73. 
xii,  44.  xiii,  52  do  iiiio  x,  80  docto 
i,  26  duici,  siiblliiii,  docto  ix,  78  liu- 
mili  vii,  40  latus  xii,  38  incmori  vi, 
25.  85  nimio  S  7  niveo  xiv,  149 
nudo  i,  9.  xi,  84  sacro  vii,  1  sublimi 
ix,  1 

Pectoris  vii,  17 

Pectus  ii,  11.  62.  iii,  93.  iv,  53.  v,  37. 
vi,  64.  vii,  14.  xiv,  G6  fida;  ainicitiic 
jx,  15  latum  viii,  55  niiserum  x,  13 
sacrum  vii,  2 

Pecudesque  ix,  72 

Pecudis  Indica;  v,  37 

Pccudum  fcrarum  S  21 

Peculiar!  luce  iv,  04 


Pecunia  nnmerata  xi,  70 

Pecuniosas  artes  v,  56 

Pecus   i,  86.  xi,  41    Ile^perium  ix.  62 

lascivum  xiii,  39    sine  mente  viii,  55 

solicitum  v,  31 
Pede  ix,  39.  xii,  50    blando  J,  110  bre- 

vis  xii,  54  grandi  vi,  64 
Pedem   x,  81  alteram  x,  100    I^esura  ii, 

29 
Pedere  iv,  88.  vii,  18.  x,  14 
Pedes  ii,  35.  iv,  51.  vii,  20.  33.  ix,  86. 

xi,  71.    xii,  29.    88    Acliilleos   ii,  14 

carnifices  xii,  48  medios  xi,.47    per- 
fuses xiv,  107 
Pedester  S  28 
Pedico  ii,  28 
Pediculosi  menti  xii,  59 
Pedibus    iii,  23.    x,  9.  xi,  54.    xii,   36. 

40.78 
Pedo  V,  5 

Pedonis  x,  19  docti  ii,  77 
Pedum  iii,  82 
Pegasis  unda  ix,  59 
Pegma  viii,  33 
Pegmala  celsa  S  2 
Pejerare  vii,  20 
Pcjerat  vi,  12 
Pejor  iii,  66  paenula  i,  104 
Pejus  iv,  84.  vii,  34  olet  xi,  30    vitium 

iii,  72 
Pelagi  xiv,  88 
Pelago  iv,  66 
Peleos  ii,  64 
Pelian  tremulum  vi,  71 
Peligni  i,  62  coloni  xiii,  121 
Pelignis  prelis  i,  27 
Pelignum  xiii,  121 
Pelignus  ii,  41.  viii,  7* 
Pelion  Thcssalicum  viii,  36 
PellfEse  gulns  xiii,  85 
Pellaji  tyranni  ix,  44 
Pclle    xi,  98.    xiv,   50    basiala   xii,  59 

cana  iii,  77   lia;dina  xii,  45    iiiultiplici 

xiv,  184  vacua  vi,  64 
Pellcm  caninam  v,  60 
Pelles  antiqnas  ix,  74 
Pcllex  xiv,  119  Attica  x,  51 
Pellibus  exiguis  xiv,  190 
Pellicp  ix,  42 
Pellicibus  ministris  xii,  97 
Pellicula  iii,  16 
PcUis  xiv,  66    indecens  vii,  20  lunata  i, 

50  ScytliK  x,62 
Pellucida  nioecba  ix,  3 
Pelops  toiisc  xii,  85 
Pelorida  fatuam  x,  S7 
Pcloris  aquosa  vi,  1 1 
Peltatani  Amazona  ix,  102 
Pelusia  uuincra  xiii,  9 


IN    MARTIALEM. 


CXI 


Penates  clari  i,  71  laell  viJ,  27 
Penates  claros   x,  33  conductos  viii,  75 

exiguos  X,  28  laurigeros  viii,  1.  xii,  3 

Pierios  xT79^3'  pios  iv,  C4  totos  ix,"C3" 
Penatibus  ik,  19 
Pendeat  viii,  61.  xii,  02 
Pendebat  vii,  37 
Pendens,  S  7 

Pendent  i,  44.  ii,  17.  iii,  72 
Pendentem  capream  xiii,  99  Zoilum   iv, 

77 
Pendentia  Mausoiea,  S  1   tecta  ii,  14 
Peudere  ix,  32 

Pendeti,  93.  v,  31.  xi,  51.  xiv,  54 
Pendula  Setia  xiii,  112  tecta  x,  20 
Pendulanique  Setiain  iv,  64 
Pendulus  bombyx  viii,  33 
Pene  vi,  16  niuiio   ii,  51 
Penelope  i,  63.  xi,  7  ])udica  xi,  104 
Penem  vi,  23.    vii,  82.     xi,   74     arrec- 

tum  X,  55  ebrium  iii,  82  turgidum  ix, 

28 
Penetrabile  frigus  iv,  19 
Penetrale  sumnium  x,  51 
Penetralia  iv,  53 
Penitus  v,  96 

Penna  xiv,  22  rubens  xiii,  71 
Penna   viii,  33  alba  x,  3    minore   x,  19 

scribente  x,  14 
Pennas  S  8 
Pennis  labentibus  exutus  puer  x,  4  pic- 

tis  xiv,  85  rubentibus  iii,  58 
Pensa  ix,  18  Lydia  ix,  66    mala  vii,  96 

ultima  iv,  73 
Peusavit  x,  55 

Pensio  iii,  30.  vii,  92  tota  iii,  38 
Pensione  bima  xii,  32 
Pensis  festinatis  ix,  77 
Penso  iv,  54 
Pentheus  xi,  84 
Penula  i,  104 
Penulatorum  ii,  27.  v,  26 
Pepedit  xii,  77 
Pependit  S  21 
Pepercerit  S  25 
Peperisse  S  12.  ix,  40 
Peperit  vi,  64.  xi,  53 
Per  S  16. 19 
Pera  xiv,  81 
Peracta  vi,  49.  xi,  24  res  iv,  91     messis 

xi,  18 
Peractae  x,  19 

Peractis  vi,  28  tribus  areis  vitae  x,  24 
Peractos  i,  28 
Peractus  vii,  47 
Peracuta  fake  iii,  24 
Peragit  ii,  1,  iii,  79 
Peranibulat  ix,  39 
Pcraque  iv,  53 
Percurrit  iii,  82 


Percussa  S  27  sldere  lingua  xi,  85 

Percussis  incudibus  ix,  69 

Percussit  vi,  21 

Percussus  vii,  95 

Percute  xiv,  68 

Percutit  ii,  72 

Perdas  xiii,  2 

Perde  xi,  76 

Perdere  i,  76.  86.  iv,  40.  v,  30.  80.  xi, 
37.  56.  76.  xii,  63.  xiii,  53.  xiv,  1 

Perdet  x,  98 

Perdiderat  viii,  56.  ix,  42 

Perdiderim  iv,  26 

Perdideris  xiii,  75 

Perdiderit  vii,  47.  xi,  76J 

Perdidisse  xii,  89 

Perdidisti  vi,  30 

PerdiditS  11. 13.  i,  86.  iii,  85.  rii,  14. 
X,  63.  xiv,  115.  146.  165 

Perdis  ii,  42.  vii,  93.  ix,  42.  xi,  102 

Perdit  iii,  58 

Perdite  xiii,  1 

Perditus  iii,  82.  xi,  64  fututor  xii,  43 

Perdomitis  gentibus  vii,  84 

Perdomito  orbe  ix,  44 

Perdomuisse  S  27 

Perdix  xiii,  65  carior  xiii,  76  picta  iii, 
68  Tustica  xiii,  76 

Perdunt  viii,  59 

Peream  xi,  97 

Pereas  v,  60 

Pereat  i,  46.  vii,  51 

Peregerat  ix,  32 

Peregisset  iv,  18 

Peregit  i,  79.  v,  37.  70.  x,  38.  xiv, 
208 

Peregre  vii,  102 

Peregrina  Ciamdia  iv,  13  pax  xii,  9  res 
xi,  78    vina  iv,  66 

Peregrinae  senectee  xiii,  29 

Peregrinam  endromida  iv,  19 

Peregrine  liber  xii,  3 

Peregrini  partus  xii,  21 

Peregrinis  nugis  iii,  55 

Peregrinus  x,  12 

Peremit  ii,  75.    x,  61 

Peremta  S  13.    xi,  69 

Perennffi  Annse  iv,  64 

Perennis  focus  x,  47 

Pereunt  v,  20.  52.    xiv,  49 

Pereuntis  aquae  xii,  50 

Perfectius  v,  63 

Perfer  iv,  10.    x,  19.  93 

Perferre  vii,  36.  39.    xii,  60.    xi,  23 

Perficere  iii,  79 

Perfida  cornua  ix,  102  dona  ix,  66  lin- 
gua vii,  24    vappa  xii,  48 

PerfidiB  gentis  vii,  7 

Perfide  ii,  75  Caesar  iv,  11 

Per/idosquc  fastus  iv,  14 


cxu 


INDEX 


Perfidus  leo  S  lO 

Perfricuit  frontem  xi,  27 

Perfrixisse  iii,  18 

Perfruituviv,  64 

Perfundas  ix,  91 

Perfandis  vii,  33 

Perfundit  xi,  47 

Perfuses  pedes  xiv,  107 

Pergaineo  Deo  ix,  17 

Pergaraus  xiv,  51 

Pergis  xiv,  1C3 

Pergravem  Ifevam  v,  51 

Perhibent  xiv,  191 

Peribis  i,  100 

Periclitatur  vi,  26 

Pericula  i,  13     aniraosa  xii,  14    magna 

xi,  82    sumiiia  ix,  39 
Periculoso  exeniplo  i,  28 
Periculosum  vitium  iii,  44 

Perierunt  ii,  C4 

Peristi  v,  49 

Perire  i,  19.  114.  ii,  34.  92.  v,  76.  viii, 
69.    ix,  83.    xii,  18.    xiv,  172 

Perit  ii,  1.  iii,  19.  iv,  63.  v,  25.  vii, 
33.  X,  58.  77.  xi,  24.  xii,  1.  xiv, 
17 

Peritura  i,  22 

Periturum  ix,  83 

Perjuria  iv,  14.  vi,  19 

Perlectum  ii,  107 

Perlegas  i,  118 

Perlege  xiv,  183 

Perlegeretque  ii,  1 

Perlegi  xi,  107 

Pcilcgitur iii,  50 

Perliicent  ii,  40 

Perlucidus  ostxo  xii,  38 

Permaduisse  v,  25.    vi,  44 

Perniensa  saicula  ix,  30 

Permessida  sacram  viii,  70 

Permesside  i,  77 

Permisit  v,  48.    ix,  37 

Permissa  vi,  45 

Permissaiiuc  fuga  viii,  32 

Pcrmitte  ii,  91.    iii,  99.  viii,  24.    ix,  37 

Perniitterc  i,  5 

Perniitlis  vi,  64.     xi,  6.  39 

Pcraiittit  i,  36.  63.    x,  30 

Permitto  x,  12 

Pcrmittunt  xi,  58 

Pcrniutat  i,  42 

Permutatuni  ix,  23 

Pcrniutatur  viii,  75 

Perniutet  vi,  93 

Pcriia  xiii,  64     supcrstes  tribus  cccnjg 

X,  48 
Pcrncgarc  iv,  82.    v,  GO 
Pernevcrit  i,  89 


Perniciosus  ichneumon  vii,  87" 

Pemumerentur  xii,  62 

Perosus  iv,  30 

Perque  ii,  14 

Perpessus  xii,  83 

Perpetua  cupresso  vi,  73  face  x,  33  fido 

xii,  49    sera  x,  28 
Perpetuam  amicam  ii,  34  lanthida  vi,  21 
Perpetui  Sili  vi,  64.    vii,  63 
Perpetuo  i,  117.    x,  34   flora  iv,  45  lare 
X,  61  lecto  iv,  13  ponte  vii,  93   tem- 
pore i,  89 
Perpetuos  honores  ix,  62 
Penidicula  res  vii,  75 
Persequeute  x,  92 
Persequeris  x,  88 
Persequi  iii,  53 
Perse verat  viii,  38 
Perseus  iv,  29 
Persica  cara  xiii,  46 
Persolvit  S  10 
Persona  Germanica  xiv,  176 
Personam  iii,  43 
Personati  fastus  xi,  2 
Personis  x,  33 
Perspicua  gemma  viii,  68 
Perspicuae  aquae  iv,  22 
Perspicuo  sinu  S  26  risu  ii,  41 
Perspicuus  calix  iv,  86 
Persuasit  iii,  85 
Perticata  fronte  v,  12 
Pertimuisse  vi,  43 
Pertinaci  pietate  viii,  38 
Pertinere  x,  90 
Pertinet  vii,  10 
Pertricosa  iii,  63 
Pertuiit  X,  19.  73 
Pervenimus  iv,  91 
Pervenisse  viii,  11 
Pervenit  xi,  33 
Pervigil  ix,  93 
Pervigilare  ix,  69 
Perviosque  rictus  i,  105 
Pervius  x,  28 
Pcrunctum  viii,  33 
Perunctus  iii,  2 
Perurunt  xii,  49 
Perusta  colia  urbano  jugo  x,  12    dipsas 

iii,  44 
Perustis  Solymis  vii,  55 
Pes  vagus  xii,  26 
Pessima  vina  i,  19    uxor  viii,  35 
Pessimorum  fatorum  v,  37 
Pessimus  maritus  viii,  35      vir  vii,  34 
Pestilcntia  iii,  93 
Pestis  tabida  i,  79 

Petarn  ii,  44.    iv,  76.     viii,  24.     Xi  24. 
xii,  57 


IN    MARTIALEM. 


cxiil 


Petanlur  iv,  00 

Petas  i,  118.    xi,  46.    xii,  26 

Pctaso  xiii,  55 

Pctasone  xiii,54      dubio  iii,  77      vetulo 

xiii,  55 
Petal  vi,  13.    vii,  56.  69.  xii,  98 
Petatur  i,  27 
Petauri  ii,  86 
Petauro  transmisso  xi,  21 
Petei,  71.  118.     ii,  59.    x,  104.    xi,  1. 

xii,  S 
Petebant  vi,  8 

Petebat  iii,  14.  47.    xiv,  106 
Petemus  x,  78 
Petendum  v,  58.    viii,  72 
Petentiiv,  76.    vi,  35.    vii,  60.  xii,  18. 

xiv,  105 
Peterein  x,  14 
Peterent  v,  67 
Peteret  S  20.  25.  i,  22.  iii,  91.    vi,   89. 

ix,  41 
Peteretur  xii,  29 
Peteron  rubentem  rosis  iv,  55 
Petes  i,  71.  114.    xiv,  60 
Petet  V,  6.    xiii,  13 
Petiit  X,  60 

Petilianis  regnis  xii,  57 
Petimus  iv,  1.  viii,  69 
Petis  i,  27.  77.     iii,  38.  61.      iv,  5.     v, 

50.  60.  viii,  31.  73.  76.  ix,  67.  x,  12. 

xi,  108 
Petisti  vii,  64.  viii,  7 
Petit  i,  11.  50.  56.    ii,  13.  14.      iv,  28. 

63.  vi,  93.    ix,  57.  62.  65.    x,  17.  75. 

xi,  47.    xii,  55 
Petita  i,  81 

Petitur  i,  11.    vii,  92.    xii,  26.  95 
Petitus  S19 
Pelo  ii,  30.  iii,  44 
Petuntur  ii,  14.    iii,  91.  x,  70 
Petusiaeque  iv,  55 
Peuce  rudis  vii,  7 
Peucen  Geticara  vii,  84 
Pexa  munera  vii,  46 
Pexaque  barba  vii,  58 
Pexatus  ii,  58 
Phaedri  iinprobi  iii,  20 
Phaetbon  v,  53  encaustus  iv,  47 
Phaetbonta  iv,  47 
Pbaethonte  v,  48    prono  iii,  67 
Phaetliontea  umbra  vi,  15 
Phaethontei  Padi  x,  12  rogi  iv,  25 
Phaethontide  iv,  32 
Pbalaiiti  Ledsei  viii,  28 
Fbaiantini  Galesi  v,  37 
Phaon  durus  x,  35 
Pliaria  urbe  vii,  30 

Pharia;  conjugis   iv,  1 1    juvcncie    x,  48 
Pbariis  armis  iii,  66 

Delph.  et  Var.  Clas,  Jnd. 


Phario  Jove  ix,  36  saxo  i,  89 

Pharios  hortos  vi,  80 

Pbaro  ix,  41 

Pbaselon  pictam  x,  30 

Pbasiana  iii,  58 

Phasianus  xiii,  72 

Phasides  xiii,  45 

Phasis  V,  8.  xiii,  72  rubeiis  v,  8 

Phiala  aurea  coelata  xiv,  95 

Phiala  viii,  83.  51 

Phialaj  iii,41.    viii,  33 

Phidiaca  manu  vi,  73 

Pliidiacffi  artis  iii,  35    manus  x,  89 

Pliidiaci  cceli  iv,  39.    x,  87 

Phidiaco  coelo  vi,  13    Jovi  vii,  56 

Pbidiacum  ebur  ix,  25 

Phidise  ix,  45 

Philaeni  ii,  33.    vii,  67.70.     ix,  30.    x, 

22 
Philsnisiv,  65.  vii,  67.  ix,  41.  63  cajca 

xii,  22.  lusca,  ibid. 
Philenus  x,  102 
Phileros  ii,  34.    x,  43 
Philerotis  ii,  34 
Phileto  ii,  44 
Pbilippi  v,  49 
Philippus  sanus  vi,  84 
Philistionis  ridiculi  ii,  41 
Philo  V,  47 
PhilomeJa  xiv,  75 
Philomuse  iii,  10.     vii,  70.    ix,  36.    xi, 

63 
H\(i)v  ii,  43 
Pbilostratus  xi,  82 
Phineas  ix,  26 
Phlegraea  victoria  viii,  78 
Phlogis  xi,  60 
Phoebe  i,  32.    ii,  22.  35.  iii,  73.  89.  iv, 

45.    vi,  20.  57.     vii, 23.     ix,  43.  64. 

103.    xi,  93.    xii,  45 
Pboebi  vi,  42.    vii,  12.   viii,  36.  82.  xiv, 

173    laurigeri  ix,  29 
Pboebique  ix,  35 

Pboebo  i,  59.  77.    ii,  44.  iv,  31.    vii,  63 
Phoeboque  ix,  87 
Phoebus  i,  59.  71.    iii,  45.    ix,  93.     xii, 

11 
Phcebum  ix,  35.  xi,  43 
Pboebumque  iv,  90.    ix,  4 
Phoenicopterus  xiii,  71 
Phoenix  frequens  v,  37 
Pliosphorc  viii,  21 
Phrcnesiin  iv,  81 
Phr^ga  viii,  40    raptum  x,  19 
Phryges  ix,  21 
Phrygia  ix,  76 
Phrygia?  Matris  iii,  47 
Phrygian!  Idain  ix,  104 
Phrygii  servi  xi,  104 
Mart.  V 


ex  IV 


INDEX 


Phrygio  viro  viii,  G 

Phrygios  raodos  xi,  84 

Phrygium  minisirum   xii,  15    Parini  xii, 

52 
Phrygum  xi,  4 

Phryx  vi,  42.  78    puev  ix,  37 
Phryxe  viii,  28 

Pliryxei  agni  x,  51     mariti  xiv,  211 
Pliryxi  vi,  3    Tliebani  viii,  51 
Phylli  xi,  29.  50 
Phyllida  x,  81 

Phyllis  X,  81    fonnosa  xii,  55 
Phyllyrides  ii,  14 
Pia  vi,  27    Calliope  iv,  31    Crelaix,  21 

numina  xi,  3  oia  i,  79  quercus  ix,  24 

Roma  X,  87.    xii,  G    tlmra  viii,  8.  66. 

xiii,  4  turba  vii,  32  vota  iv,  73 
Pi?B  soroii  viii,  32  turbs  viii,  38 
Pica  iinproba  i,  54  loquax  xiv,  76  nior- 

tua  iii,  60  salutatrix  \ii,  87 
Pica;  ix,  55 
Picata  xiii,  107 
Picata  nuce  xi,  18 
Picalum  vinum  xiii,  107 
Pice  i,  116 

Piceata  nianus  viii,  59 
Piceique  buxeique  denies  ii,  41 
Picena  oliva  ix,  55 
Picena  porca3  xiii,  35 
Picenaruni  vii,  53    rugosarum  iv,  89 
Piceni  rami  v,  78 
Picenis  cadis  i,  44 
Piceno  iv,  4G 
Picens  viii,  57.  02 
Picentina  Ceres  xiii,  47 
Picentinc  ix,  79 
Picentini  panes  xiii,  47 
Picenum  frigus  xi,  52 
Picta  iii,  58.     viii,  28.  55     frigora  i,  56 

murrhina   xiii,   110      Nomas  viii,   55 

perdix  iii,  58  tabcUa  vii,  84  arva  x,  93 
Picta  tabella  i,  110 
Pictam  i,  110   phaselon  x,  30 
Pictamqiie  villain  iii,  58 
Picti  Mauri  Jslilotide  tunica  x,  6 
Pictis    Britannia    xiv,  99    comis    vi,  57 

pcnnis  xiv,  85    toris  xiv,  135    unibi- 

licis  iii,  2 
Picto  auro  ix,  GO      coUo  i,  105     Cury- 

bantc  i,  71 
Pictor  i,  103 
Pictoruni  rcgum  x,  72 
Pictura  x,  32    sola  ix,  77 
Piclus  X,  22 
Picria  corona  xii,  52     luba  x,  61.    xi,  3 

iiuibra  ix,  85 
Picrinrii  frontcni  viii,  70 
Picridm  doctas  x,  58 


Pieridumque  xii,  G8 

Pierio  choro  xii,  3  gregc    ix,  87    xii,  11 

Pierios  cantus  chorosque  i,  77  penates 
xi,  93    recessus  vii,  63 

Pietas  vi,  85.  vii,  40.  viii,  78  minor 
i,  112 

Pietate  v,  28  pertinaci  viii,  38  sancta 
viii,  15 

Pietatis  S  i6.    i,  37 

Pigebit  xii,  60 

Piger  iii,  20.  iv,  4.  vii,  27.  xii,  68  hir- 
cus  iv,  4  Hypne  xi,  36  niullus  xiii, 
79  nimia  senecta  x,  24  nimis  et  tar- 
dus maritus  ix,  41  viator  iv,  55  vul- 
tus  ii,  11 

Pigeti,26.  97.  ii,  5.    vii,  51.    viii,  30 

Pignora  S  14.    vii,  86 

Pignore  iv,  75.    xii,  25 

Pignus  vii,  17.  ix,  100    gratum  x,  73 

Pigra  flumina  Lethes  x,  2  plaustra  viii, 
21    quies  xii,  62    sidera  ix,  46 

Pigra3  matris  xiii,  41 

Pigri  xii,  18  mulionis  ix,  58  Neronis 
S  28    somni  xii,  57 

Pigriores  iii,  67 

Pigritia  vii,  32 

Pigritiaa  ingenuse  xii,  4    lentaj  xi,  79 

Pigro  vi,  43  frigore  iv,  3  lacu  ix,  100 
ventri  iii,  47 

Pigrum  X,  104 

Pila  S  9.  ii,  43.  vii,  32.  x,  86.  xiv, 
53  Martia  vii,  6  Paganica  xiv,  45 
prfficincta  vii,  Gl    trigonalis  xiv,  46 

Pila;  ii,  7.  x,  86  Tiburtinie  v,  22  Mat- 
tiacae  xiv,  27 

Pilam  xiv,  46.  163 

Pilantur  xii,  32 

Pilare  vi,  56 

Pilas  S  19.  22.  ii,  62  exceptas  xii, 
83  impositas  S  22  JMattiacas  xiv,  27 
Nursinas  xiii,  20    raptas  S  19 

Pilata  X,  48 

Pilea  ii,  68    sumta  xiv,  1 

Pileata  llonia  xi,  6 

Pileatos  Parthos  x,  72 

Pileus  xiv,  132 

Pili  i,  32.  vi,  58  ccleres  xi,  22  nieriti 
i,  32    primi  i,  94 

Pilis  ii,  36    brevibus  ii,  62 

Pilo  v,  61    multo  iv,  79    vulso  ii,  29 

Pilos  X,  56.  viii,  52  infestos  oculis  x,  56 

Pilosis  ix,  48 

Pilosorum  ix,  28 

Pilosque  iv,  7 

Pilosus  colonus  xii,  59 

Pilus  v,  49.  ix,  28 

I'impliro  anfro  xii,  1 1 

Piinplcidc  xi,  1 


IN     MARTIALKM. 


cxv 


Pindaricos  modos  viii,  IS 

Pines  nuces  xii,  25 

Pineaque  compage  ix,  76 

Pingat  xiv,  5 

Pingere  ix,  78 

Pingi  ix,  14 

Pingitur  ii,  46 

Pingiie  X,  45    ebiir  ix,  60    solum  i,  108 

Pinguem  alumnain  iv,  19 

Piugues  sues  xi,  41     tunicas  xiv,  143 

Pingucscant  vii,  27 

Pinguescat  v,  64 

Pinguescit  ix,  3 

Pingui  iv,  59    ceroto  xi,  9S    Cosmiano 

xi,  15    faba  vi,  93    rore  iv,  59 
Pinguia  thura  x,  26 
Pinguiarius  xi,  100 
Piiiguibus  turdis  iii,  47 
Pinguior  xiii,  59 
Pinguis   ix,    55     coma  ii,  29    Galatea 

viii,  56    Gallia  vi,   11    onyx  vi,  42 

turtur  siii,  53    villica  i,  56    virga  ix, 

55 
Pinnas  rubentes  iii,  82 
Pinus  X,  92 
Pinxisti  v,  40 
Pinxit  S  26.    i,  103 
Pio  munere  ix,  59    ore  xi,  4 
Piorum  xii,  52 
Pios  et  castos  amores  x,  35    Laconas  ix, 

4    peuates  iv,  64 
Piper  X,  57.    xii,  103.    xiii,  5 
Piperis  vii,  27.    x,  57 
Piperisque  iii,  2.    iv,  46 
Piperque  xiii,  13 
Piperve  crudum  xi,  18 
Pipinnani  xi,  72 
Pirithoi  vii,  24 
Pisa  vii,  56 
Piscatorx,  37.87 
Piscatorem  vi,  63 
Piscem  ii,  78    captum   iii,  58.    iv,  30 

salientem  i,  56 
Pisces  iii,  35.    xi,  52    delicatos  iv,  30 
Piscibus  avidis  iv,  56    sacris  iv,  30 
Piscina  x,  30 
Piscina  marina  xi,21 
Piscinw  marinae  iv,  4.    xii,  32 
Piscinam  iii,  44.    xi,  21 
Piscis  vi,  63.    x,  30.31   raptus  iv,  66 
Piscosi  Tagi  x,  78 
Piscoso  profun(k)  x,  37 
Pisones  xii,  36 
Pisonum  iv,  40 
— Pistor  ii,  51.    viii,  16    dulciarius   xiv, 

222 
^.^istore  viji,  16 
Pistores  xii,  57 


Pistori  xiii,  10 
Pistoris  vi,  39 
-'^iumque  fratrem  ii,  41 

Pins  et  supplex  clephas  S   17.    ix,   35 

liostis  i,  22    pater  ix,  75 
Placabis  x,  91 
Placabit  i,  50.    ix,  2 
Placanda  iv,  22 
Placata  tellus  vi,  52 
Placeam  iii,  51 

Placeant  ii,  71.  vi,  42.   x,  21.  xiv,  133 
Placeas  iii,  55.    iv,  59.  87 
Placeat  ii,  34.    iii,  1.    vii,  29.    ix,  71. 

xi,  53.    xiv,  205 
Placebo  iii,  51 

Placent  vi,  38.  61.  ix,  51.  x,  59.  xi,  22 
Placenta  ix,  91 

Placentse  vi,   75.    vii,   20  sectie  iii,  77 
Placentas  dulces  xi,  86     fatuas  si,  31 

madidas  v,  39 
Placere    i,  36.    ii,  86.    v,  57.    vi,  44. 

vii,  76.  87.    viii,  29.  82.    x,  35 
Places  vii,  101 
Placet  S  11.    i,  11.  73.    ii,  28.    ill,  45. 

70.76.    iv,  40.    V,  1.16.  28.  46.  53. 

vii,  12.  30.  42.  46.  87.    x,  96.    xi,  7. 

xii,  48.  xiii,  51.  109.  xiv,  129 
Placida  mente  s,  103 
Placidce  mentes  ix,  80 
Placidffique  quieti  S  4 
Placidas  undas  iii,  67 
Placide  ix,  59 
Placidi  viii,  70 
Placidi    Bootee   viii,  21    censoris   v,   23 

leonis  i,  23  Molorchi  ix,44 
Placidis  juvencis  v,  31 
Placido  ffivo   x,  23    jugo  xii,  9    ore  vi, 

10.  13 
Placidos  recessus  x,  58    usns  xiv,  34 
Placidum  Boetim   ix,92    Tonantcm  vii, 

99 
Placidus  v,  78.  vi,  64 
Placui  ii,  91 

Placuisse  vi,  29.    vii,  63.    ix,  82 
Plaga  vi,  21 
Plaga;  Elysise  vi,  58 
Plagas  ix,  55     plenas  i,  56 
Plagiario  i,  53 
Plagis  mollibus  i,  50 
Plana  v,   31.    xii,   14    domus  xii,   67 

unda  V,  1 
Planctus  vi,  85 
Plane  ii,  41 
Plange  x,  50 

Planta  xiv,  140    lunata  ii,  29 
Plantas  sanas  vii,  39 
Planus  vertex  iv,  64 
Platano  vidua  iii,  58 


CXVl 


INDEX 


Platanona  iii,  19 

Platanonas  xii,  50 

Flatanus  Caesariana  ix,  62 

Plateam  sonantem  iv,  55 

Plateamque  xii,  18 

Platonas  inexplicitos  ix,  48 

Plaudere  iv,  5.  67 

Plaudit  i,  62.    xii,  50 

Plausere  v,  10 

Plausibus  iii,  58 

Plaustra  pigra  viii,  21 

Plausum  ix,  34 

Plausumque  vii,  64 

Plausus  ix,  29.    x,  5S 

Piebe  vi,  29.    x,  10    Renii  x,  70 

Plebeia  toreumata  xiv,  94  Ven\is  ii,  53 

Plebeias  oilas  xiii,  8 

Plebis  V,  27    Abdcritanae  pectora   x,  25 

Latiae  xi,  53 
Plebs  iv,  2 
Plectra  xii,  95.    garrula  xiv,  167     se- 

cuiida  vii,  23 
Plecusa  icta  ii,  66 
Plena  iv,  33    lilia  viii,  33     olla  xii,  32 

pondera  vi,  89    rheda  iii,  47    scrinia 

iv,  33 
Plena  iii,  47    acerra  iv,  45  trieteridc  vi, 

38 
Plenain  raatrem  iii,  58 
Plenas  plagas  i,  56 
Pleno  theatro  vi,  34 
Plenos  cados  vi,  27 
Plenum  i,  100 
Plenus  iv,  40    grex  vi,  39 
Plicelur  iv,  83 
Plinio  facundo  x,  19 
Plora  ii,  41 
Plorabat  xiv,  77 
Plorantes  dominos  xi,  70 
Plorare  iv,  58 
Floras  i,  90.    iv,  48 
Plorat  iv,  65.  viii,  61.  x,  51.  80.  xi,  50 
Plorator  xiv,  54 
Ploravit  vii,  14 
Ploret  vi,  63 
Plotia  X,  67 
Pluit  iii,  47.  iv,  18 
Plunia  xii,  17.  xiv,  45.  140 
Pluma  ix,  93    Amyclffia  xiv,   161     ncc 

mciiorc  x,  13 
PI u mac  opprcssa;  xiv,  159 
Plumas  viii,  64 
Plunibca  mala  x,94    Niccrotiana  vi,  55 

vina  X,  49 
Plumbca  selibra  i,  100 
Plumbeos  x,  74 
Plunit-a  pondera  iv,  19 
Flora  i.  17.    v,  35.    vii,  37.    x,  11.   xii. 


5.80.  xiii,  2.    xiv,  115     jucunda  xii, 

34    praemia  xi,  33 
Flures   i,  104.    v,  11.    viii,  71.    ix,   50. 

xii,  43    gemmas  v,  11 
Pluresve  x,  96 
Pluribus  S  12 
Plurima  i,  71.    iv,  78.    vii,  36.    ix,  36. 

x,  11    ales  ix,  56    imago  i,  71    luna 

viii,   51    mappa  viii,  59     palma  vii, 

28     quadra  desecta  placenta  ix,  91 

quercus  iv,  1     Roma  x,  28 
Plurimus   v,  16.     vi,  58    cliens  vii,  63 

hospes  viii,  3    nauta  v,  16 
Pluris  j,  59.    iii,  56.  62.    iv,  26.  29.  xi, 

83.    xiv,  118 
Plus  S  18    minus  decens  ix,  101 
Pluteo  vindice  iii,  91 
Phiteum  viii,  44 
Pluvia  grandis  ix,  99 
Pluvias  vii,  36 
Pocula  iii,  49.    viii,  6.  59.     ix,  12.  26. 

35.    x,  48.  80.     xi,  11.     xii,    15.  74. 

xiv,    112     archetypa  xiv,  93     dulcia 

xi,   104     ficta  xiv,   108    jucunda  xi, 

104    medicata  ix,  95     minora  xi,  26 

mixta    viii,  39      nobilitata  Mentorea 

manu  ix,  60    parca  iv,  8 
Podagra  i,  99 

Podagra cheragraque  secatur  Caius  ix,  93 
Podagram  vii,  39 
Podalirius  Hermes  x,  56 
Podice  ii,  42 
Podicis  secti  vi,  37 
Poomata  scelerata  iii,  50 
PcBna  rapta  viii,  30 
Poena  mapalia  viii,  55 
Poenae  x,  5 
Poenam   xi,  20.    xii,    78      Iiilarem    iii, 

64 
PoRnas  V,  67.    xiii,  39    dignas  S  10  in- 

fandas  ix,  9 
Pdni  sicci  x,  20 
Poenitet  iv,  48 
Pocnos  leves  iv,  14 

Poeta  i,  53.  73.    ii,  41.  88.    iii,  4.  44. 
ix,  45.  82.  85.   x,  70.  76.  102.  xi,  24. 

94.    xiv,  10    bonus  xii,  63    clancula- 
rius  X,  3  malus  ii,  86.  vi,  82    urbicus 
i,  42 
Poeta  malo  xii,  63 

Poiita;  vi,  8.  82.     xii,  53.  64    attonito 
viii,  56    Greeci  ix,  12    quindecim  xi, 
6    rari  i,  2 
Poiitam   i,  67.  73,    v,  56.    x,   87.    xiv, 

194    ebrium  xii,  61 
Poiitarum  iii,  20.    iv,  61.    x,  5 
Poetas  i,  118.    viii,  69.    xi,  90    sanos 

xii,  46    vctercs  x,  78 


IN    MARTIALEM. 


CXVll 


Potitis  xi,  30 

Poll  Arctoi  S  15     celsi  ix,   72     Getici 

ix,  46     Scythici  vi,  58     a)>tiqui   xii, 

G2    August!  ix,  35 
Polire  xiv,  56 
Polita  septenaria  iv,  46 
Politum  dentem  v,  37 
PoIiUis  viii,  72    ligo  ix,  58 
Polla  iii,  42.    vii,  21.  23.    x,  40.  64.  69. 

xi,  89 
Pollentinae  lansE  xiv,  157 
Poilice  ix,  14.     xi,   29     arguto  vi,    89 

molli  xii,  98    niveo  vi,  3  oiFenso  viii, 

75    priiuo   X,  93     Pylio  viii,  6    trito 

xiv,  167  virgineo  x,  42 
Polliceor  xi,  52 
Pollicita  i,  107.    ix,  69 
Pollicitis  viii,  50 
Pollinctore  parato  x,  97 
Pollio  i,  114 
Pollione  cantante  iv,  61 
Pollionis  iii,  20 

PoUuce  vii,  57.    ix,  52    inolesto  v,  38 
Polluit  i,  79.    X,  66 
Pollux  V,  38.    ix,104 
Polo  astrifero  ix,  21  Latio  ix,  4 
Polumque  v,  65 
Poljbi  vii,  72 

Polycharrae  viii,  37.    ix,  70.    xii,  50 
Polycleteviii,  51.    x,  89 
Polyhymnia  iv,  31 
PolymJta  cubicularia  xiv,  150 
Polymyxos  lucerna  xiv,  41 
Polypbeme  vii,  38 
Polyphemon  iv,  49 
Polyposum  xii,  37 
Polytime  xii,  85 
Polytinuis  xii,  75 
Poma  iii,  58.    vii,  42.  49.    x,  48.    xiii, 

25.  26.  37    aurea  ix,  102     cetera  vii, 

91    cerea  x,  94     maturcscentia  xi,  8 

niitia  x,  48   secunda  xiii,  50 
Poraaria  vi,  16.  viii,  68.    x,  94    pallida 

viii,  14 
Pomiferum  nemus  iv,  64 
PomiliaB  njulaj  xiv,  197 
Poniis  primis  iv,  29 
Pomona  felix  i,  50 
Pompa  X,  31 .    xii,  32.  62    Indica  viii, 

78 
Pompeia  umbra  xi,  47 
Pompeianaj  manus  ix,  62 
Porapeiano  Note  xi,  21    theatre  vi,  9. 

xiv,  29.  166 
Ponipeianumque  x,  51 
Pompeii  ii,  14  ingrati  v,  10 
Pompeio  viii,  66.  xi,  105 
Pompeios  v,  74 
Pompeium  vii,  51 


Pompeins  xi,  1 

Pompillie  iv,  61 

Pompilli  vi,  60 

Porapillus  vi,  60 

Poraponi  vi,  48 

Ponaris  i,  44 

Ponas  iii,  45 

Ponat  xiii,  41.  124 

Ponatur  i,  44.  vii,  78.  xiii,  52 

Pondera   iv,  19.    v,  12.  31.  65.    vi,  89. 

ix,  48.  xi,  37.  xii,  99    graviora  v,  65 

nutantia  i,  89.  v,  12  plena  vi,  89  rara 

xii,  66  splendida  xiv,  164 
Pondere  i,  77.  83.    vi,  64.  vii,  53    duici 

xiv,  151 
Pondcris  rari  ix,  49 
Pondus  ix,  3.  xii,  65  Judffium  vii,  35 
Pone  i,  5.  45.  110.  v,  5 
Ponebas  iii,  68 
Ponebat  vii,  79 
Ponentur  xiii,  24 
Ponere  i,  44.  v,  62.  ix,  44.    xi,  31.  52. 

xii,  18.  xiii,  123 
Ponetur  v,  78.   x,  48 
Ponis  iii,  50.  iv,  69.  viii,  22.  x,  54.  xi, 

42.  xii,  48 
Ponit  ix,  45.  xi,  59.  xiii,  124 
Ponitur  ii,  37.  iii,  23.  60.  xiii,  65 
Ponte  Mulvio  iii,  14  perpetuo  vii,  93 
Pontes  x,  5 
Ponti  X,  30.  xii,  32 
Pontia  ii,  34.  vi,  75 
Pontiee  iv,  43 
Pontice  ii,  32.  82.  iii,  60.  iv,  86.  v,  63. 

vii,  100.  ix,  42.  xii,  29 
Pontici  bene  coenantis  ix,  20 
Pontificumque  xii,  48 
Pontiliane  v,  66.  vii,  3.  xii,  40 
Pontinas  paludes  x,  74 
Pontinos  campos  xiii,  112 
Ponto  ix,  41 
Pontus  S  24 
Ponuntur  vi,  94 

Popina  dives  x,  45  nigra  vii,  61 
Popina  arcana  v,  84 
Popinis  v,  70  tepidis  i,  42 
Poposci  ix,  68 

Poposcit  i,  59.  ii,  52.  ix,  60.  x,  75 
Poppysmata  vii,  18 
Populantur  ii,  46.  ix,  14 
Populare  vii,  69  sacrum  x,  41 
Populator  vii,  27 
Populatrix  xiii,  104 
Populatur  xi,  18 

Populi  S  2.  vii,  8.  viii,  11.  x,  6.  xii,  6 
Populique  vii,  5 
Populis  vii,  21.  ix,  102.  x,  7.  9.  xii,  4. 

99 
Populisque  v,  25  futuris  vi,  2 


cxvni 


INDEX 


Populo   i,  26.  30.  iii,  26.  Jv,  85.  v,  13. 

vi,  81.  viii,  21.  54.  ix,  9.    xi,  32.  75. 

xii,  3.  xiv,  29 
Populoruni  S  3 
Populos  ix,  7.   xii,  3 
Populum  ii,  82.  viii,  78 
Populumque  ix,  49 
Populus  viii,  15.  54.  ix,  60 
Porca  virgine  vi,  47.  xiii,  56 
Porcse  Picense  xiii,  35 
Porcellus  lactens  xiii,  41 
Porci  avidi  iii,  58 
Porcia  i,  43.  xi,  104 
Porcuni  viii,  22  lacteum  iii,  47 
Porcus  vii,  54.  xiv,  70 
PorphyrJonis  Plirasiiii  xiii,  78 
Poirecto  leone  ix,  44 
Porrexit  S  15.  ix,  86 
Porri  V,  78  capitati  xiii,  19  sectivi   xiii, 

18  Tarentini,  ibid. 
Porrigat  ix,  26 
Porrigentur  v,  78 
Porrigit  i,  99 
Porrigito  ii,  28 
Porrigitur  xiii,  27 
Porris  xi,  52 

Porros  prsEcipuos  xiii,  1 9 
Porrum  sectile  x,  48  utrumque  iii,  47 
Porsena  i,  22  lautus  xiv,  08 
Porta  Capena  iii,  47     digiia    triuniphis 

viii,  65  vicina  iv,  18 
Portabant  viii,  75 
Portabat  iii,  47.  xii,  32 
Portant  xiv,  91 
Portante  i,  7 
Portantes  i,  12 
Portasset  ix,  66 
Portat  i,  66.   vi,  64.  viii,  51.  xi,  27.   xii, 

66.  xiii,  23 
Portatur  v,  62.   vi,  84 
Portent\im  xi,  102 
Portes  v,  55.  ix,  28 
Portct  V,  12.  X,  13.  xii,  74 
Porticum    ii,  11.    iii,  20.    v,  49    viciiii 

Quirini  xi,  1 
Porticus   i,  13.  83.    v,  20.    vii,  76.  97. 

viii,  79  aita  xii,  50    Claudia  S  2  rudis 

i,  13 
Portio  S  15 
Portum  x,104.  xii,  29 
Portus  iv,  25 
Poscas  viii,  64.  xi,42 
Poscat  vii,  60 
Posccbat  ix,  32 
Poscenteni  ix,  33 
Posccnti  X,  75 
Posccntibus  votis  vii,  !> 
Posccrc  iii,  24.  \iii,  50.  x,  75 


Posccret  ix,  9 

Poscis  iii,  54.    vii,  86.    viii,  67.    ix,  S7. 

xii,  3.  56.  iii,  94 
Poscit   i,  69.    V,  6.    vii,  10.  20.    ix,  95. 

X,  17 
Poscor  xiv,  119 
Poscunt  xi,  36.  108 
Posita  X,  59 
Posita  Gorgone  vi,  10 
Positam  lentam  xi,31 
Positis  i,  74.  vii,  29  nugis  xiv,  185  cii 

nibus  xii,  85 
Posito  xi,  43  crine  ix,  37    lupo  ix,  27 
Positum  i,  44 
P(jsiturus  xi,  5 
Positus  calix  ii,  1 
Possedi  ix,  68 
Possessa  Pallatia  ix,  102 
Posside  viii,  44 
Possideat  vi,  86.  ix,  33 
Possides  iii,  58 

Possidet  vi,  76.  vii,  40.  xi,  34 
Possum,  atque  inde  inflexa,  passiiu. 
Posthsc  vii,  64 
Poste  toto  i,  71 
Postera  soiennia  xi,  65 
Posterique  x,  19 
Posteritafe  vii,  47 
Postero  vii,  20 
Postibus  scriptis  i,  118 
Postquam  i,  83 
PoEtuiat  vi,  19.  xiii,  1 
Postume   ii,  10.  12.  67.  72.    iv,  26-  40. 

V,  52.  58.  vi,  19.  xii,  12 
Postumiane  viii,  71 
Postumilia  dives  xii,  49 
Postuinus  ii,  22.  23 
Posuere  ix,  62 
Posuit  ix,  17.  62.  94 
Posuitque  xi,  16.  27 
Pota  aqua  tristis  xi,  104 
Potabis  xiii,  116 
Potanti  xiii,  22 
Potare  xiv,  117    gemma  xi,  11 
Potarcs  i,12 

Potas  ii,  50.  iii,  49.  vi,  35.    xiv,  113 
Potasti  xiv,  100 
Potat  vi,  69.  xii,  17.  74 
Potavi  vii,  79 
Pole  ix,  16 
Potciis  xii,  93   amicus  vii,  45.  72    Au- 

sonio  ore  ix,  87  terra  xii,  3 
Potcntiores  vii,  76 
Potentiorum  xii,  18 
Potcntis  aulaj  ix,  80  Fania;  vii,  12 
Potcntum  V,  20 
Poteras  viii,  CO 
Poti'stas  ii,  53.  x,  78  caula  xii,  6 


IN    MARTIALEM. 


CXlX 


Potet  vi,  27.  86.  ix,  05.  x!i,  (iO 

Potior  X,  44 

Potione  suninia  iii,  22 

Polite  docte  x,  70 

Potius  i,  46 

Potiusqiie  v,  30 

Poto  iv,  yO.  xii,-28 

Poto  veiieno  v,  7  6 

Potor  uobilis  vi,  78 

Potoria  ampulla  xiv,  110 

Prwbuit  S  7 

Prsecedeie  ix,  101 

PrstcepsS  11.  23.  xi,  82 

Praecide  ix,  3 

Prfficidit  xi,  28 

Prascincta  pila  vii,  61 

Prajcingere  xi,  37.    xiv,  1.53 

Pffficipitantque  xi,  22 

Praicipiti  volatu  xi,  91    urso,  S  15 

Priucipuos  porros  xiii,  19 

Pra?co  vi,  66  facetus  i,  86 

Pifficonem  v,  56 

Praiconi  vi,  8 

Prrecoqua  xiii,  46 

Pra-da  i,  7.  23.  49.  viii,  48.  ix,  55. 
xiii,  94  esculenta  vii,  20  invidiosa 
vii,  27  mascula  xiv,  88  securior  i,  105 
sordida  x,  37  tenuis  i,  52  ultima  xiii, 
95 

Praida;  xii,  14  captae  i,  15 

Pra-dam  S  11.  iv,  30.  35.  x,30 

Prffidia  iii,  26.  48.  vi,  50  muita  iii,  31 
rustica  vi,  5 

Preedicatque  iv,  46 

Praedium  xi,  18 

Prffidixi  iii,  86 

Prado  ii,  75.   xiv,  216 

Prsefatio  iii,  18 

Prasferantur  iv,  64 

Prajferas  v,  37.  x,  78 

Proferatiii,  93.  v,  10.  61.  vii,  69.  viii, 
68.  xii,  49 

Prajfero  vii,  34 

Prffifcrre  i,  79 

Prffiferri  v,  19.  vi,  40 

Prasfers  vii,  34 

Praefert  x,  30 

Praegnantcm  xi,  55 

Prcegravis  unda  iv,  18 

Prffiiia  S  9.  22.  ii,  46.  iv,  83.  v,  65. 
vi,  35.  viii,  6.  ix,  51.57.  x,  38  fcra 
S  28  fortia  iv,  74  flare  tuba  Pieria  xi, 
3  majora  v,  65 

Praeiuxere  xii,  42 

Prsmia  S  15.  i,  26.  102.  iii,  95.  viii, 
54.  V,  57.  84.  xiv,  1  ctria  xii,  73  dig- 
na  ix,  1  grata  i,  32  plura  x,  34  tcr- 
dena  viii,  78 

Pracmium  x,  74 


Prajnestc  iv,  64 

Pra^nestina  rura  ix,  74 

Prfenestino  Iiorto  ix,  61 

Praeparat  i,  56.  vii,  32 

Prapendet  ix,  48 

Praesens  vii,  44 

Prffisente  x,  25 

Pracsentem  x,  92 

Presides  2.  v,  3.  vi,  2.   viii,  80.  ix,  19. 

xi,  2  tali  xii,  8 
Prajsidis  v,  7 
Prffista  ii,  48.  x,  98 
Prffistabat  i,  13 
Prrestabis  iii,  4G 
Prasstabit  i,  50.  xiii,  30.  xiv,  42 
Praestantera  vii,  43 
Pntstantia  viii,  48 
Praistare  iii,  82.  iv,  42.    x,  11.  96.    xii, 

6.  97 
Praestas  ii,  62.  vii,  43.  viii,  38.    xii,  12. 

40.  54.  xiv,  215 
Praestat  i,  15.    ii,  74.    iii,  36.    vii,  28. 

99.  viii,  38.  x,  96.  xii,  88 
Prasstatur  ii,  34 
Prfestem  vi,  11 
Prajslent  xii,  14.  43 
Prajstes  i,  53.   vii,  43 
Pra;stet  ii,  14.  vi,  11 
Prasstiteratis  iv,  63 
Prastiteris  v,  52.  x,  44 
Prtestitisset  xii,  65 
Prajstitit   S  9.  28.  iii,  6.  x,  66.   viii,  57. 

ix,  21 
Prajsto  i,  109.  xi,  24 
Praesunt  x,  2 
Preeter  i,  44 
Praiterea  vi,  64 
Prajtereantque  i,  26 
Prffitereas  xiii,  3 
Praetereo  ix,  4 
Prasterire  xi,  13.  xii,  36 
Pra;teritosque  dies  x,  23 
Preeteritus  vii,  86 
Prffitextata  amicitia  x,  20 
Prffitor  iv,  67.  vii,  61.  x,  70.  xii,  29 
Praetorem  iv,  67 
Praetores  vi,  8 
Prajtori  xii,  29 
Praitoria  x,  79 
Preetoritia  corona  viii,  33 
Pra>torum  x,  88 
Praetulerim  viii,  28 
Prffitulimus  iv,  40 
Pragmaticus  xii,  73 
Praiidia   iv,  49.    v,  49.    vi,  64.     x,  35. 

xiii,  13.    xiv,  67    clausa  tcxto  viniiiic 

ix,  73  inciuiica  xiv,  81   millc  xiii,  30 
Praiidium  xi,  18 
Prasina  x,  29 


cxx 


INDEX 


Prasini  Porphyrionis  xiii,  78 
Prasino  x,  48  flabello  Hi,  82 
Prasinove  xiv,  131 
Prasinus  xi,  33 

Prata  roscida  i,  89  uda  i,  115 
Pralaque  xii,  131 
Prave  x,  3 
Praxilells  iv,  39 
Precabor  i,  21 
Precamur  viii,  48 
Precantur  xii,  6 
Precatur  i,  11.    viii,  75 
Precemur  i,  100 
Precer  vii,  23 

Preces  iv,  82.    vi,  10    iniquas  v,  6    to- 
las ix,  68 
Precesque  i,  100.    viii,  24.    x,  28 
Precibus  xii,  85    multis  xii,  77 
Precor  i,  5.  109.    ii,  74.     iv,  1.  23.    v, 

7.50.    vi,  10.  38.  68.     vii,  68.    ix, 

19.   X,  12.  24.  82.  xi,  4.  73.   xii,  49. 
Precorque  ix,  91 
Prelis  Palatinis  xi,  8    Pelignis  i,  27  Si- 

nuessanis  xiii.  111 
Premantque  vii,  97 
Premat  iv,  19 
Prematur  vii,  74 
Premens  v,  78 
Premeret  iii,  10.    i,  80 
Pretneretur  S  25 
Premimur  v,  8 
Preruis  iv,  14 
Premit  ii,  80.    iii,  40.    v,  51.    viii,  51. 

xii,  59.    iii,  24 
Premitur  iii,  68 
Preiuunt  iii,  58 
Prondero  iii,  96 
Prensus  i,  15 
Pressa  basia  vi,  34 
Prcssa  capella  iv,  4 
Presserat  iv,  44 
Pressus  x,  5 
Prctio  iii,  62.    xiv,  82    facili  x,  36  par- 

vo  vi,  66 
Pretiosa  v,  69.    vi,   15     amphora  i,  19 

bona  xi,  60    fames  x,  96    siientia  v, 

69    veliera  xiii,  125 
Prctiosus  vii,  93 
Pretium  i,  86.    ii,   92.    iv,  29.  32.    vii, 

17.  37.   ix,  60.   xii,  62.    xiv,  82. 175. 

xiii,  90  dignum  iv,  32  grandc  ix,  100 

grave  xi,  38    vile  i,  77 
Trjami  ii,  41.  64.    v,  58.    viii,  6.  ix,  51. 

xi,  60.    xiv,  184 
Prianiique  vi,  70 
Prianiivc  viii,  64 
Priainiis  x,  67 
Priapc  viii,  40 
Priapo  i,  36.     iii,   58.    x,  92     dimidio 


xi,  18    tiraentc  iii,  58 

Priapum  xiv,69  marraoreum  vi,72  sanc- 
tum vi,  73 

Priapus  xi,  72    siligineus  xiv,  69 

Pridem  iii,  75 

Prima  beiia  ix,  102  carina  vii,  19  fer- 
cula  iii,  50  figura  infantis  ix,  75  flu- 
mina  S  3  forma  ix,  77  gloria  iv,  75 
hora  iv,  8  lanugo  ix,  37  liraina  vi, 
80  lux  S  24.  ix,  40  mattea  xiii,92 
puella  viii,  46  quinquennia  iv,  45 
salus  viii,  66  serica  xi,  27  subsellia 
ii,  29  tabella  xiv,  186  verba  ix,  68 
vox  ii,  67 

Prima  iv,  54.  91  alterave  coena  xi,  31 
cede  vii,  51  juventa  x,  50  luce  ix, 
93.  xii,  26  nive  vii,  33  nocte  viii, 
44.  xi,  23  pagina  iv,  91  Subura 
xii,  3  testudine  xii,  66  trieteride  vii, 
96 

Priraee  carinse  xi,  1  casae  ix,  60  Tecta; 
iii,  5 

Primas  nives  v,  37 

Primi  pili  i,  94 

Primique  iii,  5 

Primis  annis  x,  71  faucibus  ii,  17  iii- 
vibus  viii,  28  pomis  iv,  29  raccmis 
iii,  65  toris  vii,  74  velleribus  xiv,  155 

Primo  grege  xiv,  158  gradu  v,  14  lacte 
xiii,  38  Lyaeo  xiii,  114  pollice  x,  93 
sanguine  xiii,  102 

Priraos  i,  102    toros  iv,  22 

Primum  lapidem  xi,  79 

Primus  gustus  xiii,  61     lusor  x,  86 

Princeps  vi,  4.  xiii,  85  pudice  ix,  7 
Trajane  x,  34 

Principe  S  10.  v,  19.  x,  72  duro  xii,  6 
Nerva  xi,  7 

Principem  x,  92 

Principesque  vi,  42 

Principis  viii,  15.    xi,  4    invictiS20 

Principum  viii,  8.    xiii,  88 

Principumque  vi,  4 

Prior  annus  xii,  99    hora  x,  48 

Priora  viii,  80 

Priore  vita  frui  x,  23 

Priorem  dominum  vi,  71     librum  iii,  1 

Priores  x,  78.  xii,  32. 36  annulos  iii,  29 

Prioribus  verbis  x,  72 

Prions  Alcidae  ix,  102    mundi  xii,  62 

Prisca  S  27  Atina  x,  92  fabula  S  5 
fides  S  6.  i,  40  lingua  vii,  47  nu- 
mina  iii,  24  saecula  S  27  torcumata 
viii,  6 

Prisce  vi,  18.  vii,  46.  viii,  12.  x,  3 
Tcrenti  xii,  4 

Prisci  xii,  62 

Priscis  Sabinis  x,  33    tcniplis  viii,  80- 

Pfisco  ix,  6 


IN    MARTIALEM. 


cxxli 


Priscos  xii,  100 

Priscus  i,  113.    ii,  41.    ix,  G    Tcientiiis 

viii,  45 
Private  cum  Cspsare  xi,  .5 
Privatos  lares  ix,  44 
Privigiiuiii  iv,  IG 
Prius  ii,  68 
Pro  S  1     sceliis  ii,  4G 
Proavos  V,  17 
Proba  virgo  iii,  68  vita  i,  .<; 
Probabo  iii,  46.    xii,  97 
Probamur  ix,  98 
Probamiis  i,  58 
Probandus  iv,  75 
Probare  i,  13 
Probari  iv,  16.  87.    vi,  19 
Prol)as  ix,51.    xi,  90 
Probat  ix,  82 
Probatque  iv,  21 
Probatiim  xii,  49 
Piobavitii,  54 
Probet  ii,  72.    iv,  85 
Probitas  viii,  46.    xi,  103 
Probitate  v,  28 
Proborum  colonoruni  iii,  58 
Probra  fad  a  x,  3 
Probuni  iii,  2 
Probus  iii,  44.    x,  76 
Procaciores  nequitiiB  v,  2 
Procacitale  lepida  ii,  41    stolida  i,  42 
Procedere  iv,  91 
Procelias  x,  30 
Procellis  tristibus  ix,  41 
Proceres  vi,  64.    xii,  8 
Procerum  xii,  6 

Prociile  i,  28.  116   invide  i,  116 
Procnes  volantis  xi,  18 
Procul  iv,  30 
Procuieia  x,  41 
Proculi  i,  71 
Proculina  vi,  22 
Procuique  i,  87 
Proculus  xi,  36 
Procunibet  i,  61 
Procuratorcm  v,  61 
Prodat  iv,  86 
Prodeani  x,  22 
Prodente  x,  5 
Prodere  iii,  72.    xiv,  92 
Proderit  x,  4.    xi,  98 
Prodest  ii,  6.    vii,  12.    viii,  29.'  xi,  3. 

xiv,  147 
Prodeunt  x,  30 
Prodidit  iv,  22 

Prodigiosa  ora  v,  34    Venus  i,  91 
Prodigus  i,  100 
Prodire  iv,  79 
Prodita  causa  viii,  17 
Producere  ii,  89.     ix,  74 

Di-lph.  ct  Var.  Cl,i*.  luil. 


Produnt  vi,  39 

Profecerit  vi,  66 

Profecit  v,  76 

Profecto  vii,  102 

Profectus  iii,  14.  20j 

Profer  i,  26 

Profertur  xi,  50 

Proficies  xiv,  55 

Profugam  v,  67 

Profugi  vii,  44 

Profugus  delator  S  4 

Profuit  v,  49.    vii,  90.    ix,  99 

Profundo  iv,  30.    xii,  57     piscoso  x,  37 

Sicuio  xiii,  80 
Profusus  viii,  38 
Prohibebis  xi,  23 
Prohibente  v,  48.    vi,  86.    x,  37 
Probibes  vi,  2.    ix,  54.    xi,  96 
Prohibet  iv,  22.    vi,  91.    xi,  7.    xiv,  67 
Prolatis  v,  51 
Prolatura  ix,  38 
Promas  viii,  18 
Prouiere  i,  56 
Proniethca  niiserum  xi,  84 
Pronietheffi  rupes  ix,  46 
Prometbeo  luto  ficta  x,  39    inunere  xiv, 

80 
Prometheus  cbrius  xiv,  182  rcligalusS7 
Prominentibus  venis  v,  4 
Prominet  iii,  72 

PromisitS  9.  20.   iv,  11.    viii,  2.    x,  81 
Promissa  viii,  50    Theophila  vii,  68 
Promissaque  gaudia  viii,  51 
Promisse  x,  26 
Promissi  IMartis  S  22 
Promissum  nomen  vi,  3 
Promittam  xi,  58 
Promitte  iv,  82 
Promiftebas  v,  82 
Proinittore  x,  16 

Promittis  ii,  25.    ix,  38.    xii,  12 
Prono  Phaethonte  iii,  67 
Pronus  S  9.    i,  93.    iii,  24 
Prope  i,  50 

Propera  v,  48.    xiii,  55 
Pioperas  i,  47.   viii,  39.  72.    xi,  91.104 
Properat  ii,  8.  90 
Properata  x,  50 
Properavit  ix,  32.    xi,  91 
Propcrem  i,  47 
Properet  vii,  28 
Propcro  S  25.    i,  47.  ii,  90.    iii,  44.    v, 

10 
Propertf  facundi  xiv,  189 
Properti  lascive  viji,  73 
Propertius  xiv,  189 
I'ropiuabis  xii,  74 
Propinabit  vi,  4  | 
Propinamus  iii,  82 
Mart.  11 


CXXll 


INDEX 


Propinas  ii,  15.    x,  4d 

Propinat  i,  69.    iii,  82 

Propinavit  viii,  6 

Tlpoiriveii'  v,  78 

Propinqua  corda  xii,  44 

Propinquorum  ix,  50 

Propinquus  ix,  55 

Propior  i,  71.  xi,  43 

Propiore  ingcnio  v,5 

Propioris  Letlies  x,  23 

PropiusS2.    i,  77. 118.     vi.CI.    vii,  5. 

ix,  92.    X,  58 
Proposuisse  xi,  71 
Propiio  xii,  78 
Propter  i,  83 
Propterea  vii,  10 
Proscriptum  iii,  21 
Prosequitur  v,  19 
Prosequor  xi,  24 
Proserpina  iii,  43.    xii,  52 
Prosiliunt  i,  34 
Prosit  iii,  60 

VlpSffW-TTOV  vi,  6 

Prospicis  ii,  59.    iii,  58.    v,  I.    vii,  73 

Prospicit  V,  14 

Prosternet  v,  42 

Prostituere  ix,  60 

Prostituisse  ix,  9 

Prostitutis  ix,  28 

Prostitute  infanti  ix,  7 

Prostratum  leonem  S  6 

Prosunt  iii,  75.    v,  15.  69.    x,  82.    xiv, 

136 
Protegit  xiii,  83 
Proterva;  manus  xi,  54 

Protervo  sale  x,  9 

Protexit  ix,  21 
Protinus  i,  71 

Prototonii  rudes  x,  48 

Prolotomis  coliculis  xiv,  101 

Proventus  ix,  99 

Provincia  xii,  26 

Proxeneta  x,  3 

Proxinia  vi.  27.  ix,  87.  x,  85  condi- 
tio iii,  33  rura  xi,  52  templa  suo 
coelo  X,  51    vestis  xii,  18    ursa  iii,  19 

Proximunique  vii,  97 

Proximus  vii,  45    accoia  v,  22 

Prudens  siniplicitas  x,  47 

Pruinas  Odrysias  x,  7 

J^ruinis  gelidis  vii,  31     Geticis  xi,  3 

Pruna  Damascena  xiii,  29    rugosa,  ibid. 

Prunis  canis  vii,  53 

Pruriat  ix,  91 

Pruriaiit  i,  30 

Pruriento  sale  xii,  96 

Prurieritfs  puellai  v,  78 

Prurigiiu;  longa  xi,  73    niorosa  xiv,  23 

Pruriginis  obscoena:  iv,  48 

Prurirt-  iii,  93 


Pruris  ix,  74 

Prurit  iii,  58.  vi,  37.  x,  67.  xi,  81. 
xiv,  203 

Psilothro  iii,  74.    vi,  93 

Psittacus  X,  3.    xiv,  73 

^vxh  X,  68 

Ptisanaraque  xii,  72 

Publi  i,  110 

Publi  X,  98 

Publica  gaudia  vii,  6    vota  x,  28 

Publiumque  vii,  72 

Publius  i,  110.    ii,  57.     vii,  87 

Pudeat  iv,  12.  55.    vi,  10.    xi,  68 

Pudens  i,  32.  v,  48.  vi,  58.  xiii,  69 
care  iv,  29 

Pudenti  iv,  13 

Pudentis  vii,  97 

Pudet  i,  5.  38. 105.  ii,  18.  iv,  11.  12. 
58.  67.  V,  37.  ix,  28.  xii,  15.  23. 
xiv,  101.  178 

Pudica  ix,  67.  x,  35.  xi,  105  Pene- 
lope  xi,  104    Roma  vi,  4 

Pudica  virgine  iv,  6 

Pudicam  viii,  53 

Pudice  princeps  ix,  7 

Pudiciorem  ii,  54 

Pudicitia  vi,  7 

Pudicitis  X,  63    raateriiai  vi,  27 

Pudicus  torus  x,  47 

Pudor  ii,  37.  iii,  27.  46.  viii,  3.  64.  70. 
78.  ix,  7.  X,  68.  90.  98.  xi,  50.  xii, 
56.  63.  95.  98    tantus  i,  110.    ix,  80 

Pudorque  vii,  95 
Pudore  vi,  28    deposito  iii,  68 
Pudorem  i,  35.  53.    x,  78.    xi,  27    du- 
rum i,  107    stolatum  i,  36 
Pudoris  ii,93    teneri  solicitique  xi,  45 
Puella  i,  65.  77.  ii,  41.  66.  iii,  11.    vii, 
29.  iv,  71.  viii,  79.  ix,  40.  41.  67.  x, 
35.  67.  xi,  1.  45.  53.  61.  64.    xii,  75. 
96.  98.  xiv,  8. 10.  50  candidior  i,  110 
casta  vii,  88  castissiuia  ix,  91    Cecro- 
pia   v,  2  cruda  viii,  64    digtia  xi,  27 
dulcior  V,  37  Gaditana  xiv,  203  infa- 
mata    x,  87.    xiv,   75    nuda   xi,  104 
nulla  xiv,  205  prima  viii,  40    pulchra 
vi,  16    puncta  labris  meis  x,  40    Ro- 
raana  vii,  30  sicca  ii,  82    sola    iv,  25 
uda  xi,  10  tcnera  i,  110.    iii,  64 
Puella:  vii,  14.  ix,  3.  x,  29.  35.    xi,  27. 
xii,  43.  55  ElysiiB  x,  24  felices  iii,  69 
Lampsaciffi  xi,  51    noii  amantis  x,  30 
prurientes  v,  78  teneraj  xiv,  149  toli- 
dem  xii,  87 
Puellam  ii,  4.  iii,  84.  90.  v,  34.  45.   vi, 
81.06.  xi,  60    caraui  ii,  48    facilem 
dilTicilenique  i,  58  lascivam  ix,  60 
Pucllarum  iv,  82 

Puillas  iii,  70.  iv,  42.  v,  12.  x,  63.  90. 
xi,  15.  xii,  75  b(-llas  ii,  87    lanificas 


IN    MARTI  A  I- KM. 


CXXlll 


iv,  54     iiiedias   vii,  67     iiiolles  ix,  57 
undeiias  vii,  67 

Puellis  i,  110.  ii,  41.  vi,  42.  viii,  5.  xi 
22  lascivis  vii,  91  multis  xi,  64  pau 
cis  xi,  25 

Puer  i,  114.  ii,  60.  iii,  10.  iv,  7.  42 
84.  vi,  16.  28.  vii,  53.  80.  viii,  40.  ix 
9.  xi,  32.  xiv,  206  bonus  viii,  3  care 
i,  89  cineedus  ix,  91.  xiv,  205  Dacu 
i,  23  dignus  ii,  2  dignus  amore  vi,  29 
dulcissime  ix,  37  exutus  labcrtibu 
pennis  x,  4  Hannibal  ix,  44  insigiii 
iii,  91  niagne  vi,  3  insidiose  xiv,  172 
CEbalius  xi,  43.  xiv,  173  Phryx  ix 
37  raptus  vi,  68  sa;ve  iii,  65  securus 
V,  31  sectus  arte  mangonis  ix,  7  tris 
tis  v,  84 

Pueri  i,  4.  iii,  67.  iv,  3.  18.  v,  55.  ix 
9.  39.  75.  77.  x,  37.  62.  xi,  8.  39 
xiv,  64.  171  comcedi  xiv,  214  leves 
xi,  63  triginta  xii,87  viles  i,  42 

Puerile  suppliciuin  ii,  60 

Puerilia  corpora  ii,  75 

Puerilibus  anuis  vi,  52 

Puerique  v,  2.  xi,  108 

Pueris  ii,  49.  75.  iii,  23.  69.  iv,  47.  ix, 
69.  xi,  15.  xii,  18.  97.  xiii,  30.  xiv, 
18.  80.  129.  168.  223  Icvibus  xi,  22 
nuitoniatis  iii,  73 

Puero  i,  59.  ii,  37.  48.  iii,  71.  91.  iv, 
49.  viii,  46.  ix,  22.33.  57.  x,  75.  xi, 
43.  xiii,  26.  xiv,  21.42.  05 

Pueros  iii,  62.  iv,  42.  v,  12.  vii,  67.  x, 
63.  80.  xi,  29.  70.  78.  86.  xii,  33.  49. 
97.  xiv,  47  araicos  molles  ix,  60  tru- 
ces xi,  86 

Puerque  i,  32.  vii,  88 

Pueruiu  i,  7.  118.  ii,  44.  48.  iv,  42.  v, 
49.  vii,  14.  viii,  49.  ix,  22.  51.77. 
xi,  94.  96.  xii,  75  brevem  ii,  77  simi- 
lem  iii,  39  tonsorem  viii,  52 

Pugillares  citrei  xiv,  3  cborei  xiv,  5 
membranei  xiv,  7 

Pugio  xiv,  33 

Pugna  V,  65 

Pugna  viii,  6 

Pugnam  iii,  58 

Pugnant  iv,  35 

Pugnas  X,  10.  38 

Pugnat  xi,  101.  xiii,  86 

Pugneraus  x,  21 

Pugnet  viii,  80 

Pugno  xiv,  68 

Pugnorum  x,  87 

Pulcher  iii,  19  hoiuo  vii,  100  onager 
xiii,  100 

Pulclierrinia  iii,  72.  iv,  25  Dido  viii,  6 
nioenia  x,  183  Narbo  viii,  72  noniina 
xiv,  85 


Pulclierriine  x,  28 

PulcJicrriiuus  viii,  56 

Pulchra  i,  11 .  86.  109  ora  ix,  60    jugera 

i,  86    Lycoris   viii,  73    puella  vi,  16 

Ledri  v,  35  Vienna  vii,  88 
Pulchre  i,  78.  ii,  58.  iii,  95.  xii,  17 
Pulchrior  iv,  42.  v,  19.     vi,  29.    ix,  18. 

X,  32.  xi,  60  corona  ix,61 
Puleii  nigri  xii,  32 
Pulice  niulesto  xiv,  83 
PuUa  stamina  iv,  73.  vi,  58  venena  ix,  3 
PuUi  ii,  37  galliuacei  xiii,  45 
PuUo  cucullo  X,  76  vellere  xiv,  157 
Pullos  iii,  58 

Pullus  vi,  93.   viii,  33.  x,  48 
PuJinone  j-ubro  vi,  64 
Pulpani  iii,  77 

Puljiita  i,  77.   v,  25   lubrica  ix,  39 
Pulsabis  xi,  16 
Pulsans  V,  37 
Pulsas  xii,  101 
Pulsat  ii,  11.  viii,  36 
Pulses  X,  19 
Pulsibus  vii,  7 
Pulteni  niveain  v,  78 
Pultibus  Clusinis  xiii,  8   nivcis  xiii,  35 
Pulvere  S  28.    i,  83.  v,  65.    vi,  38.    xii, 

65.  xii,  83.  xiv,  48  Cuinano  xiv,  114 

flavo  xiv,  71    longo  X,  13    niagno  vi, 

38  multo  i,  83  Siculo  v,  65    viii   xiv, 

102 
Pulverea  juba  xi,  84 
Pulvereunique  bippodronion  xii,  50 
Pulverulenta  vi,  31    liarpasta  iv,  19  via 

xii,  2 
Puiverulentus  iii,  5 
Pulvis  viii,  3   longus  a  Cajsare  x,  6 
Pulvinis  scricis  iii,  82 
Puniicata  fronte  i,  67   manu  v,  41 
Pumice  i,  118.  iv,  10.  xiv,  205 
Puniiceis  fontibus  iv,  57 
Puniicis  aridi  viii,  72 
Pumilio  xiv,  212 
Pumilione  arniato  i,  44 
Puinilionis  xiv,  213 

Puncta  xiv,  22  puella  labris  nieis  xi,  39 
Puiictaque  xi,  45 
Puncto  bis  seno  xiv,  17 
Pungcre  vii,  25 
Punica  mala  i,  44 
Punici  vi,  19 

Punicorum  nialorum  vii,  20 
Puppa  iv,  20 
Puppam  iv,  20 
Puppes  X,  51 
Puppim  emeritani  x,  85 
Puppis  ix,  36 

Pura  ix,  68.  xi,  1 1  basia  vi,  50  vada  iv,  55 
Puraru  vi,  66 


cxxiv 


INDJiX 


Puras  buccas  iii,  75 

Ptirgentqae  ix,  28 

Purior  ii,  16  Issa  i,  110 

Puris  astris  iv,  G4 

Piirius  iii,  87 

Puriasque  iii,  82 

Piiro  fonte  vi,  47  vitro  iv,  22 

Piiros  amicus  vi,  50    ordines  v,  S    soles 

viii,  14 
I'lirpura  x,  10    delicata    iii,  2    litteiioi 

\\v,  150  tVlix  viii,  8.  06  libata  ix,  77 

Mcgalensis  x,  41   te.xta  xi,  56 
Purpura  innlta  x,  30 
Purpurave  x,  5 
Purpuraque  v,  6 
Purpurea  toga  x,  93 
Purpureas  et  arrogantes  lacernas  v,  8 
Purj)ureis   capislris    i,  105    fastis   xi,  4. 

xii,  26  laceinisv,  8    tapetis  xiv,  147 
Purpureo  grege  xiv,  55 
Purpureoque  tore  xii,  17 
Purpureos  racenios  viii,  G8 
Purpureum  vi,   11  jubar    viii,  65     libcl- 

luin  V,  6 
I'uriini  iv,  39 

Purus  xi,  61.  xiv,  69  lioiiio  ix,  64 
Pusilla  vii,  55 
Pnsilli  Hcrculis  iii,  47 
Pusillos  filios  X,  98 
Pusilluin  iv,  43.  ix,  51   vifiuiu  iii,  42 
Pusillus  aniuir.s  iii,  62  lionio  i,  10.  v,  82 
Pustula  feiix  viii,  51 
Pustulajve  luceiites  xi,  98 
Pustulati  Hispani  vii,  80 
Pusula  fervida  xiv,  1G7 
Puta  iv,  29.  vi,  85.  xi,  43.  xiv,  7 
Piitabis  i,  110.   ii,  8.  iv,  64.  x,  83.  xiii, 

124.  xiv,  6.52 
Putabo  V,  1.  vi,  14.  viii,  64 
Putanuis  iii,  55 
Putas  i,  7.  67.  73.  98.  ii,  77.    iii,  1.  1 1. 

iv,  49.  53.    V,  23.  51.    vi,  10.  4  I.  50. 

vii,  19.  42.  67.  viii,  37.  ix,  15.  42.  x, 

11.  45.  xi,  27.  xii,  48.  93.  xiv,  10 
Piitasti  i,  28 
PutatSl9.  i,  61.85.86.97.    iii,  5.   iv, 

46.   vi,  70.  vii,  67.  viii,  78.  ix,50.  x, 

27.  xi,  27.  31.  xiv,  62.  194 
Putate  X,  92 
Putatis  vi,  26 
Putato  xiv,  188 
Putator  horridus  iii,  3 
Pulavi  v,  49.  ix,  45.  xii,  32 
Putavit  S  28.  vi,  93.  viii,  2 
Putciil  vi,  56 
Putcs   iv,  54.    ix,  49.    xi,  60.    xiii,  44. 

xiv,  212 
Pulet  i,  105.  vi,  13.  viii,  17.  ix,  61.  xi, 

55.  xii,  21 


Puleft[uc  i,  87 

I'liliiia  res  xii.  39 

Puticiula  iv,  20 

Putidus  iii,  50 

Puto   i,  (>.  28.  81.  100.  103.    ii,  9,  41. 

44.  67.  iii,  20.  55.07.  7-).  95.  iv,26. 

58.09.  v,  11.10.84.  vi,  30.  70.    vii, 

24.  52.  53.  t-8.  viii,  4.  29.  64.    ix,  1. 

01.  X,  29.  30.  79.     xi,  0.20.  21.    xii. 

•19.  xiv,  182 
I'utrt'  vetusque  solum  lu!o  ix,  74 
I'utrtscit  vi,  93 
Putri  vii,  G7.  alece  iii,  77 
Putrique  creta  xii,  01 
Putris  fascia  v,  3 
Putrisque  iv,  53.  ix,  101 
Pylarlen  vi,  H.  vii,  24.  45 
P[^  lades  vi,  11 
Pvl^di  X,  11 
Pyliani  senectani  viii,  2 
Pylio  pollice  viii,  G 
Pylioque  aevo  iv,  1 
P.yra  v,  78  religata  i,  44 
Pyraniidum  S  1 
PyraiiiiduiTique  x,  03 
Pyrgos  littoreos  xii,  2 
Pyrrha?  x,  07 
Pyrum  i,  118 
Pythagoras  ix,  48 
Pyxagatlios  vii,  57 
Pyxidibus  ix,  38 


Q. 


Quadra  iii,  77.  xii,  32    plurinia  de  sccta 

placenta  ix,  91 
Quadraiuve  vi.  75 
Qiiadrans  ii,  44.  iii,  30 
QuHdrante  ix,  49  uno  bcatior  x,  82 
Quadrrititeni  v,  32.    vii,  10.    ix,  94.    xi, 

105 
Quadrantes  i,  CO.  vi,  88.    \,  70    uiisciii 

iii,  7 
Quadrautitus  iv,  08.  x,  75 
(Quadriga  vi,  46 
y  adriuia  corona  xii,  32 
Quadringenta  ii,  6.  v,  38 
Quadringentis  uiillibus  xiv,  35 
Quadriugentoruni  v,  23.  ix,  103 
Quadnipedes  xiii,  92 
Quaeras  vi,  64.  vii,  51.  xii,  61 
Qua;re  i,  2.  67.    vii,    58.  ix,    103.    xii, 

48 
Quaerere  Iv,  40.  v,  44 
Quaercret  i,  43 
Quirret  iii,  4 
Quirrimiis  v,  10 
Quicris  i,  2.  49.  58.  71.  97.  118.    ii,  0. 


[N    MARriALHM. 


C\XV 


31.  38.  78.  iii,  0."?.   iv,  19.  23.  91.  v, 

56.    vi,  G7.    vii,  4-_».  79.  80.    viii,  16. 

31.    X,  22.  74.  100.  104.    xi,  19.  32. 

C3.    xii,  17.  20.  25.  32.  53.  57.    xiv, 

2.  91 
Quairit  i,  34.  viii,  38.  Gl.  x,  30.  71.  xi, 

84.  xiv,  16 
Quffritc  ix,  92 

Quaritis  iv,  65.  viii,  12.  ix,  78.  xi,  59 
Qua-ritur  ix,  19 
Qua;ro  iv,  71 
Qusrunt  iii,  91 
Qujcsivit  ix,  60 
Qujestoris  vii,  37 
Quale  S21.  xi,  53 
Qiialem    i,  21.58.    vi,  64.     vii,  95.    x, 

51.  xii,  32.  98.  xiv,  77 
Qiiaies  i,  40.  v,  49.  vi,  66.  xii,  43.   xiv, 

158.  xi,  6.  vii,  14 
Quaiia  i,  37.  108.    iv,  11.    viii,  75.    ix, 

21.  55.  X,  99.  xi,  84.  104  fata  xi,  69 
Qualiacumque  i,  71 
Qualis  vi,  85.  vii,  80.    viii,  52.    xi,  26. 

xii,  93 
Qualiscumque  v,  60 
Qualisque  i,  44 
Qualiter  S  7.  i,  104.  v,  7 
Quam  ii,  4 
Quaiiuliu  X,  74 
Q  nam  vis  i,  63 
Quando  ii,  71 
Quanta   ii,  75.    iv.  63.    v,  70.    viii,  46. 

50.  70.  xi,  5  gloria  iv,  63  ira  iv,  74 
Quanta  scabie  vi,  37 
Quaiitaiu  xi,  51 
Quantaque  viii,  50.  55.  xi,  3 
Quantas  vii,  47.  xii,  53 
Quanti  i,  67.  v,  16.  58.  xiv,  217 
Quanto  i,  8.  83.    ii,  44.  72.    iv,  42.    v, 

68.  70.    vi,  59.    vii,  26.  47.  53.    viii, 

50.  X,  10.  55.  70.  86.  89.    xi,  7.    xii, 

94 
Quantos  viii,  28.  xi,  78 
Quaiitiilaciimque  xi,  14 
Quanliin)  i,  27.  105.  iii,  44.  46.  93.    iv, 

26.  V,  21.  vi,  70.  83.  89.   vii,  39.  72. 

97.  viii,  7.  55.    ix.  4.  42.  69.    xi,  87. 

xii,  55.  59.  70.  84.  xiii,  2.  xiv,  195 
Quaiitus  S  9.  viii,  4.  xi,  69.  xii,  29  lio- 

noi>  xii,  62 
Quare  i,  33 
Qiiarta  niessis  i,  102 
Quarta;  partis  ix,  49 
Quartana  febiis  x,  77 
Quarlmn  iii,  20.  50    lapidtm  x,  79 
Quartus  i,  13.    vi,  39.    viii,  71   dies  iv, 

61 
Quasi  i,  100 
Quassa  rota  ix,  58 


Quassat  viii,  43.    xiii,  1 

Quateuus  v,  19.    vii,  80 

Qiiater  iv,  69.  v,  44.  vii,  20.  viii,  2. 
11.  ix,  32.  X,  38. 56.  xi,  97.  xii. 
55    juncta  fora  x,  51 

Qiiatcriio  aere  xii,  76 

Quaterqiie  i,  53.  104.  iii,  17.  vi,  66. 
93.     X,  1.  11 

Qiialiat  xiv,  54 

Quatis  ix,  73 

Quatit  xii,  57 

Quatuor  i,  72.  100.  ii,  5.  44.  iii,  38. 
V,  2.  70.  vi,  6.  8.  viii,  7.  31.  71.75. 
xi,  97.  106  libras  xii,  36  aureolos 
X,  75  verbis  xii,  11  libiaruiu  miillus 
X,  31  mappas  xii,  29  inessibus  x, 
103    nuiumis  xiii,  3    toga?  x,  96 

Quatuorque  iii,  93.    x,  104.    xiv,  34 

Quatuorve  ii,  44.    v,  60.    viii,  64 

Quercus  viii,  82  pia  ix,  24  pluriiiia  iv, 
I     Tarpeias  iv,  54 

Qucrebar  ix,  87 

Quenjlte  i,  83.    v,  7     rudes  xi,  70 

Querelas  i,  13.  vii,  47.  ix,  55  Cecro- 
pias  i,  54 

Qiierelis  imniensis  ix,  46 

Quereretur  xi,  40 

Quereris  i,  90.  36.  111.  ii,  h5.  iii,  32. 
80.     vi,  9.    xi,  39.     xii,  28 

Quererisque  xi,  35 

Queri  ix,  10.    xi,  01 

Queritur  i,  59.  93.  110.  v,  15.  vi,  59. 
ix,3.    X,  17.  91.    xi,  39.  71 

Queriturque  iv,  91 

Queroriv,  82.    vi,  19.    vii,  92.    xi,  69 

Querula;  capellaj  vii,  31 

Querulo  clieute  iv,  S9 

Querulos  fastus  xii,  75    libellos  viii,  82 

Qiierulus  cliens  i,  50 

Qui,  atque  inde  inflexa,  passim. 

Quidlibet  iii,  46.    ix,  47 

Quies  iv,  8.  viii,  70  alta  vii,  42  arni- 
ca ix,  102  fugitiva  vii,  64  grata  xi, 
26  nullis  Unguis  ofFensa  xii,  57  pa- 
cata  ix,  80  pigra  xii,  62  secreta  vii, 
32     funicata  x,  51     viva  x,  30 

Quiescendi  xii,  57 

Quiescit  xii,  I 

Quiesco  iv,  90 

Quieta  mens  x,  47 

Quietaj  vitse  x,  92 

Qiiiete  v,  28 

Qiiieti  placidsB  S  4 

Quina  i,  12.    x,  75 

Quinas  luces  xiv,  141 

Quincunce  misto  ii,  1 

Quincunces  i,  28.    xi,  36 

Quiucupcdal  xiv,  92 

Quincuplicesxiv,  4 


CXXVl 


INDEX 


Quindecies  vii,  10     actas  Olympiadas 

X,  23 
Quindecim  annos  xii,  59    graves  saccos 

ferventis  auri  x,  74    jugales  annos   x, 

38    poete  xi,  6 
Quinquagenis  luillibus  bis  xii,  66 
Quinquagesiina  liba  x,  24 
Quinquaginta  iii,  40 
Quinque  i,27.  72.  118.    ii,  76.    iii,  62. 

iv,  15.  89.    vi,  85.    vii,  53.    viii,  67. 

ix,  8.    X,  11.  42.   63.    108.    xii,  43. 

xiv,  192    basia  impicssi  x,  42  coniati 

xii,  70    diebus  xiv,  79     Lucrina  xii, 

48    sebtertia  x,  14 
Quinquennia  prima  iv,  45 
Quinquics  ducena  xii,  75 
Quinta  viii,67.     x,  70 
Quintani  iv,  8 
Quintasque  viii,  44 
Quinte  iii,  11.  62.    iv,  72.   v,  75 
Quintiane  i,  53.    v,  18 
Quintiiiane  ii,  90 
Quintios  ix,  28 
Quiuto  i,  114.    vii,  93 
Quinto  viii,  71    essedo  x,  104 
Quintutn  v,  21.    vii,  93 
Quintuin  librurn  iii,  50 
Quintusiii,  8.  11.  13.119 
Quintus  liber  v,  2. 15 
Quippe  ii,  30 
Quirinalis  i,  85 
Quirine  sancte  x,  58 
Quirini  vicini  porticuni  xi,  1 
Quirino  x,  51     Ausonio  x,  26 
Quis,  atque  inde  inflexa,  ])a!!siui. 
Quuniam  xi,  76 
Quot  iii,  95.    v,  65.   vi,  34.    viii,  17.  26. 

X,  28.  30.    xii,  7.    xiv,  109 
Quota  S  15.  28.    v,  65.    ix,  36 
Quotidiana  sindone  xi,  1 
Quotidiaiiam  nauseam  iv,  37 
Quotidiano  dropace  x,  65 
Quo(ies  i,  106 
Quoviscumquc  loco  xiv,  1 


II. 


Rabido  dcntc  S  18    ore  vi,  64 

Jlabiri  vii,  56 

Rabirius  x,  71 

llacemis  priniis  iii,  65 

Kacenios  niininios  vi,  49   i)urpure0!'  viii, 

68 
Radat  xi,  84.  100 
Radcrc  vi,  57 
Radiabant  S  2 
Radiant  viii,  51 
Kadiata  i,  71 


Radios  vii,  12 

Radit  ii,  17 

Raniento  sulfuralo  x,  3 

Rami  Piceni  v,  78 

Ramis  iv,59.  ix,  62.  .\ iii,  62  adopii- 
vis  xiii,  46  flcntibus  iv,  59  Libvcis 
xiii,  42.  43  uiaternis  xiii,  46  subur- 
banis  xiii,  43 

Ramos  altos  viii,  61  ccdentes  oneri  xii, 
42 

RanfB  Ravennatcs  iii,  93 

Ranam  exiguam  x,  79 

Ranas  cantatas  xiv,  183     turpcs  x,  37 

Rancidulo  ore  vii,  34 

Rapa  gaudentia  frigore  xiii,  !6 

Rapaci  manu  vi,  49 

Rapacitafis  dira?  xii,  53    nota;  vi,  72 

Rapax  milvus  ix,  55 

Rape  viii,  44 

Rapere  vii,  20.     xi,  4 

Raperis  xiii,  85 

Rapiat  i,  110 

Rapinnt  ix,  39 

Rapiantur  vii,  50 

Rapidis  aquis  x,  103 

Rapidos  ungues  xiv,  199 

Rapiet  x,  12 

Rapicnte  veredo  xii,  14 

Rapiiia  xii,  52    multa  viii,  78 

Rapitia  levi  xii,  55 

Rapiiire  diraj  xi,  41     subita;  vi,  68 

Rapinam  moUem  i,  105 

Kapinas  x,  87 

Rapinis  viii,  64 

Rapis  iv,  19.    viii,  31.     xi,  49.   xii,  95 

Rapit  iii,  16.  62.  91.  vii,  35.  x,  70. 
xii,  29.    xiv,  48 

Raptai,  117.  ii,  6.  v,  37.  xi,  69  poe- 
na viii,  30 

Ra|)las  vii,  47.    xii,  52    pilas  S  19 

Raptis  catulis  iii,  44      luminibus  iv,  30 

Rapto  vii,  47.    ix,  31 

Ra[)t()r  Gangeticus  viii,  26 

Raptoie  dcscrto  xii,  52 

Ra|)t()s  X,  71 

Raptuiu  i,  22.  89.  100.  vii,  40.  ix,  85. 
X,  53    riiryga  x,  19 

RaplusSie.  iii,  2.  v,  48.  84.  vi,  52. 
ix,  9.  xii,  52  haidus  ab  ore  lupi  x, 
48  Jlylas  X,  4  piscis  iv,  66  puer 
vi,  (18 

Rapuibti  xi,  54 

Rapuit  V,  44.    vi,  13 

Rara  ix,  29  cinnania  iv,  13  fides  x, 
78  gloria  S  18.  x,  63  manus  vi,  83 
niuncra  xiii,  91  oscula  xi,  23  pon- 
dera  xii,  67  relia  xi,  21  sencctus 
vi,  29    theatra  v,  10    toga  x,  47    - 

Kara  cocna  x,  53 


IN    MARTIALEM. 


CXXVll 


Raram  i,  107 

Raraqiie  rima  i,  35 

Rari  neinoris  viii,  40  poetm  i,  I  pon- 
deris  ix,  49 

Rarior  color  iv,  42 

Raris  auribiis  ii,  86    Kalendis  iv,  60 

Rarissima  avis  xiii,  65 

Rarius  v,  39 

Rare  i,  94.   xiv,  213 

Raros  amicos  i,  40    capillos  x,  73 

Raruni  xii,  21 

Rarus  viii,  18.  xii,  6.  xiii,  3  amicus 
xiv,  121  civis  xii,  53  eques  x,  16 
fututor  vii,  18    lector  v,  10 

Rasa  viii,  47  quajdam  receiiti  lima  x,  2 
selibra  viii,  71    vellera  xiv,  159 

Rasa  fronte  iv,  10 

Rasani  togam  ii,  85 

Rasit  xii,  5 

Rastris  ii,  75 

Rasum  i,  118    latus  cavea  ix,  58 

Rata  x,  34    vota  iv,  45 

Rate  dispersa  ix,  41    salva  vii,  19 

Ratem  S  26 

Rates  exstiuctas  v,  42 

Ratibus  S  24    swvis  S  28 

Ratio  i,  80.  iv,  81.  v,  43.  vi,  lO.  xii, 
60.92 

Ratione  i,  73.  98.  ii,  53.  77.  iv,  7.  vi, 
17.  51.  vii,  30.  viii,  75.  x,  102.  xii, 
29.  94  nulla  iii,  30  sola  ix,  56  sum- 
ma  iii,  30 

Rationis  vi,  25 

Ratis  iv,  66 

Ratus  iii,  24 

Rauca  voce  viii,  3 

Raucae  chartae  viii,  67 

Rauco  Aquilone  i,  50 

Raucos  causidicos  iv, 

Raucus  coquus  i,  42 

Ravenna  sequorea  xiii,  21 

Ravennae  iii,  56.  57    patrise  iii 

Ravennam  x,  51 

Ravennates  ranae  iii,  93 

Ravennatis  onocrotali  xi,  21 

Reatuni  tristem  ii,  24 

Rebus  X.  82.     xi,  43.    xiii,  3 


cortis  vii,  31 
rogatores  x,  5 

91 

angustis 


xi,  56    negotiosis  x,  30    parvis  i,  56 
Recantatii,  86 
Recedas  iv,  30 

Recede  iii,  68.  iv,  30.  77.  viii,  1.  xi,  16 
Recedis  viii,  16 
Recedit  vi,  42 
Recedunt  xi,  71 
Recens  viii,  75.  xiv,  93  cunnilingns  xii, 

59  fania  ix,  44  liircus  vi,  93   sella  ii, 

57 
Rccentem  Galium  vii,  95 


Recent!  busfo  v,  37    buxo  xii,  32    lima 

rasa  x,  2 
Recepit  v,  8 
Receptis  x,  7 
Recepto  iii,  19 
Receptum  vii,  26 
Receptus  v,  14 
Recesseratque  i,  83 
Recesserunt  iii,  7 
Recessit  iii,  20.    iv,  73 
Recessus  felices  vi,  43    fcemineos  vii,  35 

hybernos  v,  67  lati  iv,  64  Pierios  vii, 

63  placidos  x,  58 
Recide  i,  32 
Recipis  iii,  40.  ix,  55 
Recipit  iii,  68 
Recitabo  xi,  52 
Recitante  iii,  45 
Recitanti  x,  10 
Recitare  i,  30.  64.   ix,  84 
Recitas   i,  39.    ii,  71.  88.    iii,  18.    viii, 

20.  70.  xii,  40 
Recitat  i,  53.  07.  ii,  20.  iv,  6.   vi,  41 
Recitaturus  iv,  41.  xiv,  142 
Recitem  i,  04 
Recites  ii,  71.83 
Recitet  xii,  63 
Reclinis  ix,  91 
Reciusis  vii,  62 
Rccocta  massa  xi,  52 
Recordanti  x,  23 
Recta  viii,  50  Fides  xii,  6 
Rectam  coenam  ii,  69.  vii,  20 
Rectas  boves  v,  65 
Recte  vii,  70 

Recti  i,  40.  xi,  5  amor  x,  78 
Rector  xii,  99    raaxime  ix,  37    summe 

vii,  7  venerande  vii,  00 
Rectorera  x,  78 
Rectus  ii,  53  cucumis  xi,  18 
Recumbam  x,  98 
Recumbasxi,  102 
Recumbere  ii,  19 
Recurabes  v,  78.  xi,  23 
Recumbis  iii,  30 
Recurabit  vii,  07.  x,  98.  xii,  17 
Recumbunt  iv,  04 
Recurrit  ii,  14 
Recusas  xi,  23 
Recusal  xii,  55 
Recusatos  ix,  102 
Recuses  i,  55 
Recutita  coila  ix,  58 
Recutitorum  Jud»oruni  vii,  30 
Reddam  v,  84 
Reddant  iv,  51 
Reddare  x,  44 
Reddat  ii,  38 


CXXVlll 


INDKX 


Reddatur  xi,  5 

Redde  i,  60.  104.  vii,  2.  5.  viii,  13.  21. 
48.  ix,  93.  X,  51.  xi,  54.  xii,  36.  xiii, 
52.  xiv,  46.163 
Keddere  xi,  40.   xii,  48 
Redderet  x,  38 
Reddcris  vii,  47 
Rcddes  xi,  65 
Reddet  v,  42.  viii,  45 
Reddiderint  xi,  3 

Reddidit  vi,  89.    vii,  47.  xiv,  165 
Rcddis  iii,  95.    vii,  55.  viii,  37.  80.  ix, 

103.  xii,  62 
Reddit  ii,  38.  x,  43 
Reddita  S  2.  v,  8  tenipla  xii,  3 
Redditur  vii,  8.  viii,  45 
Redditus  xi,  19 
Reddunturque  x,  83 
Redeant  xi,  5 

Redeas  vii,  27.  ix,  58.  x,  12.   xi,  1 
Redeatix,52.  x,  101 
Redemi  ii,  68 

Redemta  xii,  98  Lcda  ii,  63 
Redenitoris  xiv,  92 
Rcdemtus  ii,  34 
Redeo  S  25.  xii,  68 
Redeunt  iv,  37.  x,  83.  xii,  6 
Redeuntia  sfecula  iv,  1 
llcdi  viii,  31.  71 
RediitS22.  iii,  14 
Ri'diniire  xii,  52.  viii,  70 
Redimiti,  9.  vi,  71.  ix,  33 
Redimita  viii,  65 
Reditnite  xii,  99 
Redimunt  vi,  60 
Redire    v,  35.    vi,  72.  vii,  28.   viii,  66. 

72.  ix,  1.  X,  103.  xii,  59.  60.  62 
Redirct  i,  15 
Redisseni  ix,  41 
Kedissetix,  104 
Redisti  v,  49.  xii,  52 
Redit  vii,  13.  22.    x,  37.  48.  xii,  67 
Reditquei,  49.  vi,  10 
Redilurus  ii,  5.  xii,  14.  xiv,  181 
licdolont  iii,  65.  xi,  8 
Redolentia  xiii,  18 
Rodolet  iv,  4 
Redolete  xiv,  59 
Reducem  xii,  62.  x,  103    Deuni   viii,  8 

Jovcni  viii,  15 
Rcducpsque  x,  70 
Rcduci  ii,  74.  vi,  83.  ix,  8 
Hcducis  Forliina?  viii,  65 
Kfilucit  v,  25 
Reduce  xi,  24 
Rcducta  X,  72 
R<'diicuntiir  xii,  29 
Rediixit  vii,  47 
Refer  iii,  38 


Referam  xii,  26 

Referas  iii,  4.  xii,  100 

Referasque  x,  68 

Referat  x,  32 

Referenda  ix,  92 

Referentia  nullos  niiminos   carmina  xiv, 

219 
Referes  vi,  58 
Referet  xii,  83.  ix,  1 
Referie  iv,  55.  v,  52 
Refers  v,  17.  ix,  36.   xi,  4.  43.  107 
Refert   i,  30.  49.  iii,  58.    v,  8.    viii,  38. 
ix,  78.  100.  X,  35.  xi,  33.  71.  xiii,  76 
Refibulavit  ix,  28 
Rcfice  iv,  37 
Refici  xi,  29 
Reficit  X,  56 
Reficitque  ix,  47 
Refrigeret  iii,  25 
Refugit  iii,  63 
Regale  fulinen  xii,  62 
Regali  sepnlcro  iv,  59 
Regas  vi,  3 

Rege  ii,  53.  iii,  62.  x,  39 
Regcm  i,  22.  ii,  68.  iv,  40 
Regcmque  i,  61.  113.  iv,  84.  x,  10 
Regente  viii,  52 

Reges  ii,  68.  vii,  100.  x,  96  tumidi  v,  19 
Regia  niiracula  viii,  36 
Regibus  atavis  ortus  eques  xii,  4 

Regina  v,  55.  vii,  50.  ix,  59.  x,  64 

Regione  i,  109.  iii,  4.  x,  68  Helicaonia 
xiv,  152 

Regis  X,  19.  xii,  15  Curcyrxi  viii,  68 
fori  S  2  superbi  iii,  7  tumidi  ii,  18 

Regit  iii,  82.  xii,  9 

Regius  ager  x,  94 

Regna  vii,  7.  ix,  44  ^tnaja  vii,  64  Itala 
X,  103  neniorosa  TriviiB  ix,  65  parva 
xii,  31  sajva  pati  ix,  66  superba  xii, 
48 

Regnat  x,  19 

Regnator  vii,  47.  x,  61.  xi,  6  Olympi 
xiv,  175 

Regnct  viii,  30 

Regnis  xiv,  184  malis  ix,  102  tantis  iv, 
40  Petiliaiiis  xii,  57 

Regnuni  iv,  57.  x,  30 

Regula  xi,  2 

Regule  i,  83.  112.  ii,  93.  iii,  16.  v, 
10.    21.    vii.  16.  31 

Regulos  V,  28 

Regulus  i,  13.  83.  ii,  74.  iv,  16.  v,  63 
parvus  vi,  38 

Roguni  pictoriini  x,  72 

Reis  attonitis  xii,  52  solicitis  v,  10 

Relegas  xi,  52 

Reli'gata  succina  xi,  8 

Relcsente  ii,  6 


IN    MARTIALEM. 


CXXIX 


Rclegcs  iv,  2D 

Ivcloves  X,  12 

Ilclictares  non  parla  labore  x,  47 

Rclictaix,  41 

llelictffi  urbis  xii,  68 

llelictis  nucibus  v,  84 

Relicto  i,  63    noinini  viii,  US    speculo 

xi,  50 
Relictum  i,  100.  v,  44 
Ileligata  pyra  i,  44 
Rcligatus  Prometheus,  S  7 
Relinquas  ix,  83.  xiii,  126 
Relinquat  v,  56.  vi,  38 
Relinque  vi,  27.   xii,  95 
Relinquendum  viii,  44 
Reliuqucre  viii,  3 
Reiinques  i,  50.  x,  44 
Relinquis  x,  10 
Reliqua  paludc  xiv,  38 
Reliquerunt  vii,  20 
R«liquias  vi,  37 
Reliquis  iv,  42 
Reiiquisse  iii,  64.  viii,  44 
Reliquisset  iii,  64 
Reliquit  ii,  76.  iii,  10.  iv,  66.  70.  v,  78. 

vi,  18.  vii,  66 
Reliquoscapillos  x,  83 
Reiiquum  i,  50  , 

Reluctatur  v,  35 
Rem   i,  28.  ii,  26.  iii,  79.    vi,  46.  60. 

vii,  34.  ix,  22  difficilem  iv,  66    mag- 

nam  xii,  54 
Remanent  i,  16 
Remansit  v,  67 
Remedium  xi,  98 
Remensus  vi,  89 
Remi  xii,  3 
Remiserisque  vii,  55 
Remisimus  i,  102 
Remisisti  iv,  89 
Reraisit  vi,  68.  x,  95 
Remissa  iv,  14 
Remissum  corpus  i,  50 
Remisso  s,  55 
Remissus  vii,  47.  x,  101 
Remittam  i,  118 
Remittas  x,7 

Remitte  ix,  91.  x,  82.  xi,  75 
Reraittere  x,  37 
Remittes  x,  78 
Remittet  ix,  66 
Remitti  v,  59 
Remittis  vii,  55 
Remittit  xii,  94 
Remos  lentos  iii,  67 
Remotas  x,  96 
Removete  xiii,  100 
Remuni  S  26 
Renasci  viii,  40.  v,  23 


Delph,  et  Var,  Clas. 


Ind. 


Rcnata  vi,  4.  7 

Renovabat  ii,  75 

Renovant  v, 7 

Renovantur  viii,  SO 

Reuovas  vii,  32 

Renuente  ii,  14 

Reo  ii,  24 

Reor  iii,  100.  viii,  33 

Reonim  ii,  36  moestoruni  iv,  4 

Reos  pavidos  iv,  5 

Reparari  ix,  102 

Repcilas  viii,  40 

Rcpellet  iii,  46 

Rcpente  i,  83.  iv,  2.  30.  59.  v,  35.  44. 
vii,  86.  xii,  93 

Repetam  x,  96 

Repetas  ix,  4 

Repetatque  vii,  IS 

Repetens  xi,  82 

Repetes  i,  50 

Rcpetis  iv,  79 

Repetit  v,  35.  vi,  64.  viii,  52.  75 

Repetita  xii,  18.  52 

Repiet  vii,  20 

Repletum  xii,  94 

Reponas  ix,  38 

Repone  ii,  37 

Reponet  xi,  31 

Repono  xii,  18 

Reposcat  viii,  38 

Repugnas  ix,  12 

Repuiit  viii,  56 

Repserunt  S  21 

Reptantes  manus  ix,  21 

Reptanti  lacertfe  xiv,  172 

Requiescere  xiv,  141.  161 

Requiescit  vi,  18.  i,  94.  x,  61 

Requiesque  iv,  25 

Requirara  vii,  73 

Requiret  iii,  4 

Requiris  i,  2.  vi,  53.  66.  77. 78.  88.  vii, 
34.  37.  X,  102.  xi,  60 

Requirit  xi,  24 

Requirunt  ii,  83 

Rerum  ii,  91.  v,  1.  vi,  64,  viii,  2.  66. 
ix,  42.  xii,  49.  xiv,  124 

Res  S  21.  i,  80.  ii,  28.  iii,  38.  60.  v, 
61.  vii,  18.  71.  viii,  49.  ix,  4.37.58. 
X,  41.  xi,  61  ardua  vii,  28.  xi,  5 
eadem  xii,  97  diificilis  v,  12  est  im- 
periosa  timor  xi,  58  gratissinia  iv,  31 
magna  i,  18.  iv,  81  non  parta  labore, 
sed  relicta  x,  47  nova  S  18  parva  x, 
96  perogvina  xi,  78  peracta  iv,  91 
perridicula  vii,  75  pertricosa  iii,  63 
putida  xii,  39  salva  iii,  12  tertia  ii,  1 
una  xii,  40 

Resalutantcs  x,  70 

Resalutas  iv,  84 

Mart.  r 


cxxx 


INDEX 


ResaJutat  v,  21 

Resaluto  v,  57 

Rescripsit  ii,  9 

Resecare  iii,  74.  vi,  52 

Resecat  iii,  24 

Resecta  fila  xi,  52 

Reservantem  xi,  98 

Reserves  viii,  40 

Reside  iv,  13 

Resignas  ix,  36 

Resina  iii,  74  turpi  xii,  32 

Resinata  vina  iii,  77 

Rcsolutior  x,  98 

Resonet  vi,  85 

Respectus  viii,  18 

Respexitque  ix,  87 

Respiciat  x,  10 

Respicicns  ix,  35 

Respicis  v,  44.  55 

Respicitx,  23.  51.  xiv,  177 

Responde  iii,  4 

Respondent  ix,  12 

Respondeo  iv,  90 

Respondes  ii,  32.  v,  61.   vi,  5.  x,  41 

Respondet  vi,  13.  ix,  55 

Respond!  vi,  82 

Respondit  viii,  3.  xi,  40 

Responsa  v,  1.  ix,  93 

Reste  abrupta  v,  C2 

Rcstescalvae  xii,  32 

Restituatur  xi,  11 

Restiluis  x,  34 

Restitute  x,  87 

Restituti  facundi  x,  87 

Resultant  ix,  69 

Rcsupino  vultu  ix,  44 

Resupinus  xii,  77 

Rete  subdolum  iii,  58 

Retentas  xii,  32 

Retentus  i,  47  sudor  v,  79 

Retia   ii,  27.    x,  37.    xii,  1     rara  xi,  21 

snhdola  ii,  47.  ii,  40 
Rctilms  xiii,  68 
Reliefs  i,  107 
Rclincre  x,  33 
Retincret  ix,  102 
Rctinet  ii,  32.  x,  44 
Retorto  crinc  vi,  39 
Retro  ii,  86.  iii,  23 
Retro  (lexus  iii,  82 
Retiilit  ix,  31.77.  xii,  29 
Revelieris  vi,  58 
Revcrentia  ix,  38  major  vii,  52  tanta  i\, 

80.  xi,5 
Rcvcrsa  ix,  39.  xii,  98  vita  vii,  47  feri- 

fate  ii,75 
Revers.Tj  v,  07 

Rcvtrso  xii,  31.  .'iO  Iii;.  tnquc  ix,  8 
Reversuro  viii,  32 


Reversus  viii,  52 

Revinctus  vi,  41 

Revise  iv,  90 

Reum  vi,  26.  x,  48.  xii,  25  tonsum  ii,  74 

Revoca  viii,  67 

I^vocas  iii,  27.  viii,  80 

Revocasti  vi,  83 

Revocat  v,  25.  viii,  55 

Revocatur  v,  84 

Revocatus  xi,  5 

Revocavit  x,  2 

Rcvoces  viii,  8 

Revocetur  vi,  IS 

Revolvant  xi,  1 

Revolvere  vi,  64 

Reus   X,  70.  87    pallidus  i,  50    grandis 

vii,  72 
Rex  ii,  18.  v,  22.  xii,  60  niagne  xii,  62 
Rexerat  vii,  63 
Rexit  vii,  62 
Rliffitica  vina  xiv,  100 
Rheda  x,  13 
Rlieda  plena  iii,  47 
Rhenanam    Sarmaticamque   manum   ix, 

36 
Rliene,  pater  Nympliaruin    aniniuniquc 

X.7 
Rheni  suinme  domitor  ix,  7 
Rheni  famuli  ix,  2 
Rhenique  v,  37 
Rheno  doraito  ii,  2 
Rhenus  iv,  11.  viii,  11.  xi,  96.  xiv,  170 

fractus  vii,  7 
Rhetor  V,  21.  54.  vii,  64.  x,  70 
Rhetora  ii,64 
Rhetorasque  v,  56 
Riictorein  iii,  25 
Rhetores  ii,  64 
Rhetoribusque  ix,  74 
Rliinoceros  S  9.  xiv,  53 
Rliinocerota  S  22.  xiv,  52 
Rhinocerotis  i,  4 
Rliodia  copta  xiv,  68 
Rhodias  fccniinas  iii,  58 
Rhodium  opus  i,  71 
Rhodon  claram  iv,  55 
]lhodopc  S  21 
Rliodopeius  cuKor,  S  3 
Rhodos  ix,  21.  X,  68  clara  xiv,  68 
Rhoccus  ferox  viii,  6 
Rhonibo  iii,  60  Colcho  xii,  57   Thessa- 

lico  ix,  30 
lUioMibuui  X,  30.  xiii,  81 
Rhombus  latior  xiii,  81 
Rhytio  ii,  35 
Rictus  pervios  i,  105 
Ride  ii,  41 
Ridras  iv,  55 
Ridcat  xi,  15 


IN    MARTIALRM. 


CXXXl 


Ridebis  iv,  19.  xiii,  57 

Ridebit  xii,  21 

Ridens  vi,  78 

Ridensque  ix,  69 

Ridenti  dominEe  xii,  94 

Ridere  ii,  53.  vii,  18.  xi,  18 

Rideris  vi,  77 

Rides  i,  C6.  90.  ii,  58.  v,  19 

Ridet  i,  69.  iii,  20.  iv,  3.  ix,  37.  x,  57. 

51.  80.  xii,  52 
Rideto  ii,28 
Ridetur  i,  54 
Ridicula  iv,  20 
Ridiculi  Phiiistionis  ii,  41 
Rigas  iv,  55 
Rigeat  vi,  73 
Rigens  Dircenna  i,  50 
Rigent  vi,  56 
Rigentem  aquam  xiv,  117 
Riget  V,  31.  vii,  95 
Rigetque  vii,95 
Rigida  gente  vi,  64  vena  vi,  49.   xi,  12 

voce  vii,  92 
Rigidi  Catones  x,  J 9  Salonis  xii,  21 
Rigido   Afro  xii,   42     centurione    xi,  3 

leoni  X,  65 
Rigidum  ix,  48 

Rigidus  cespes  v,  34  fossor  vii,  71 
Riguae  aquee  xii,  31 
Riguit  iv,  59 
Rima  i,  35 
Rituce  inininia;  xi,  45 
Rimas  omnes  xi,  98 
Ripa  vii,  50.  ix,  30 
Ripa  alta  x,  85  utraque  x,  7 
Ripae  v,  3 
Kipis  i,  54 

Riserunt  i,  104.  v,  10.  xii,  77 
Risi  i,  59 
Risisti  xi,  6 

Risit  viii,  56.  ix,  35.  45 
Risu  perspicuo  ii,41 
Risum  ii,  41.  vii,  18 
Risus  viii,  28 
Ritus  vi,  42  antiques  iii,  24  veteres  viii, 

80 
Rivalis  iii,  70 
Rivali  xi,  74 

Rivis  gcminantibus  Ix,  91 
Rixa  nobilis  i,  37 
Rixaniaruni  iv,  55 
Rixaris  ix,  28 
Robore  i,  40.  ix,  44 
Rodas  xiv,  69 
Rodit  v,  28 

Rodere  v,  60.  vi,  64.  x,  45.  xiii,  2 
Roga  iii,  25.  xi,  68.  xii,  11 
Rogabam  ii,  30.  ix,  45 
Rogabatur  ii,  30 
Rogabis  vii,  26 


Rogabit  iii,  4 

Rogabo  vii,  43.  x,  24 

Rogamus  i,  36.  55.  97.  v,  80.  vi,  35. 
viii,  2.  ix,  69 

Roganduni  v;i,  92 

Rogante  ix,  43 

Roganti  ii,  25.  92.  iv,  15.  x,24.  xi,  63. 
xii,  71.73 

Rogare  vii,  60.  ix,  23.  xii,  65.  80.93 

Rogarem  vi,  10 

Rogari  viii,  24 

Rogaris  ii,  44 

Rogas  i,  64.  iii,  68.  iv,  15.  v,  63.  x, 
32.  xi,  58.  68 

Rogasque  viii,  76 

Rogasse  vi,  10 

Rogasti  ix,  52.  xii,  80 

Rogat  i,  110.  ii,  69.  iii,  92.  v,  84.  viii, 
21.  24.  48.  ix,  23.  65.  95.  x,  7.  xi, 
27.  55.  58.  71.  81.  xii,  18.  26.  xiv, 
9.81 

Rogata  iv,  82.  xii,  98 

Rogatam  diu  lucem  x,  38 

Rogate  V,  6 

Rogator  iv,  30 

Rogatores  raucos  x,  5 

Rogatiis  iv,  90.  viii,  52.  xiii,  2 

Rogavi  iv,  77.    vi,  20.  ix,  68 

Rogem  v,  46 

Regent  viii,  8.  x,  70 

Rogeiitque  iv,  85 

Rogeris  ii,  44 

Roges  i,  118 

Rogesqiie  vi,  51 

Rogeti,40.  xi,  27.  58 

Rogetisii,23 

Rogi  (Etaei  ix,  66 

Regi  Phaethontei  iv,  25 

Regis  xi,  41  moestis  x,  26  nigris  xi,  91 

Rogo  ii,  14.  25.  79.  80.  iii.  44.  52.  73. 
76.  95.  iv,  85.  v,  25.  44.  82.  vi,  5. 
17.  20.  vii,  86.  95.  ix,  26.  x,  14.  21. 
41.66.  xii,  25.  63.  xiii,  58 

Rogo  expectato  iii,  95  medio  xi,  54 
uno  X,  71 

Rogos  extremes  x,  63  Ilectercos  vi,  71 

Rogum  absentera  ix,  77 

Rogus  infelix  viii,  75 

Roma  S  2.  7.  iii,  66.  95.  iv,  8.  v,  10.  vi, 
61.  vii,  5.  6.  61.99.  viii,  11.  15.  21. 
26.  50.  61.  65.  ix,  29.  57.  80.  98.  x, 
2.  12.  18.  20.  30.  51.  53.  72.  74.  xi, 
3.24.  xii,  11.  42.  57.  59.  xiv,  99. 
129  aurea  ix,  60  callida  ix,  49  Can- 
dida viii,  65  magna  xii,  08  major  viii, 
56  Martia  v,  19  maxima  vii,  96.  x, 
58  nova  v,  7  pia  x,  87.  xii,  6  pilcata 
xi,  6  plurinia  x,  28  pudica  vi,  4  ter- 
raruni  gentiumque  Dea  xii,  8  tota  vi- 
dcnda  x,  6 


CXXXll 


INDEX 


Roma  V,  IC.  vi,  28 

Roiiia3  iii,  30.  38  doniinas  i,  4.  x,  103 

Roinani   iii,  4.  14.  38.  47.    vii,  95.    ix, 

41.  X,  36.  xii,  3.  21  totam  iv,  64 
Romana   vii,  80     manus    invicta   ix,  2 

mentula  vii,  30  ora  v,  69.  x,  99    pax 

vii,  80  puella  vii,  30 
Romana  historia   xiv,  191    morte  i,  79 

simplicitate  xi,  20 
Romaiiae  iv,  23    brumse  vi,  80    logfe   ii, 

90.  iii,  1 
Romanam  xi,  53  nuruni  xii,  21 
Romani  cothurni  viii,  18.    xi,  9    tlieatri 

xi,13 
Romano  ansere  xiii,  73  sale  viii,  3    Te- 

rento  x,  63 
Romanes  xiv,  124 
Romanum  forum  i,  77 
Romanus  x,  7  vinitor  xii,  57 
Roniuleus  Tcrentus  iv,  1 
Romulus  xiii,  16.  107 
Ronclii  i,  4 
Roncliis  iii,  82 
Ronclios  iv,  87 
Rorantem  nasum  vii,  37 
Rore  nullo  foveri  ix,  19   pingui  iv,  59 
Rosa   iii,  24.  x,  19.  93.  xiii,  127  sutilis 

ix,  94  felix  vii,  89 
Rosa  ffitcrna  viii,  77 
Rosffi  clausas  xi,  18  h^'bernre  iv,  29 
Rosaria  cessura  bifero  Paste  xii,  31 
Rosarium  v,  37 
Rosas  ii,  59.  iv,  22.  ix,  62  breves  i,  44 

h_ybernas  vi,  80   vexatas  xi,  89 
Rosasquc  iii,  68 
Roseau)  lampaila  xii,  60 
Roseis  labris  viii,  56 
Rosee  ore  xi,  56 
Rescus  ministros  xii,  64 
Roseus  cphebus  vii,  80 
Rosis  xii,  17.    xiii,  51    I'rRslanis   iv,  42 

sutilibus  v,  64  textis  iv,  55 
Rosisque  ix,  12.  x,  32 
Rosos  s|)ondyIos  vii,  20 
Rostro  longo  xiv,  31   patulo  ix,  32 
Rota   iv,  14.  X,  104.   xiv,  168    barbara 

X,  7  intacta  transniisso  pelauro  xi,  21 

molesta  iv,61  (piassa  ix,  58 
Rola  Sarmatica  vii,  80 
Rota;  Ilispaiix*  iv,  46    Surrentina;    xiv, 

102 
Rolat  vii,  67 
Rubcain  xiv,  95 
Riibcant  iv,  42 
Rubcal  iii,  2.  iv,  17 
Rubebat  vi,  80 
Rubclli  Vcientani  i,  lOt 
Rubens  V,  8.  ix,  6H  cadus  iv,  66  lierba 

ix,  62  penna  xiii,  71 
Rubcnte  lardo  v,  78 
Rubenteru  v,  4  I'eieron  iv,  55 


Rubentes  pinnas  iii,  82 

Rubenti  ore  v,  2 

Rubentibus  pennis  iii,  58 

Rubentis  aceti  xi,  56 

Ruber  ix,  91.  xii,  54  urceus  xiv,  106 

Rubes  ii,  43 

Rubet  vi,  61 

Rubicunda  conjiix  vi,  64 

Rubicundam  testam  xiv,  114 

Rubiginosis  dentibus  v,  28 

Rubore  vii,  12 

Rubra  parepside  xi,  27  testa  xiii,  7 

Rubras  breves  iv,  64 

Rubras  gcnas  viii,  56 

Rubri  creci  viii,  33 

Rubris  aquis  vii,  30 

Rubro  cade  i,  56  nimbo  v,  25   pulmone 

vi,  64 
Rubuit  ix,  61 
Ructanti  iii,  82 
Ructat  ix,  49 
Ructatrix  menta  x,  48 
Ructus  i,  88 
Rudem  iii,  36  foetum  vii,  31  sodalem  ii, 

48 
Rudes  xii,  53    oiras   i,  67   filios  x,  98 

fontes  vi,  42    laceniiB   vii,  86    proto- 

mi  X,  48  querela;  xi,  70 
Rudi  iii,  24  carbone  xii,  61  ore  viii,  56 

versu  ix,  12 
Rudis  agna  ix,  72    colenus  vi,  73    filia 

vii,  95    herba   ii,  90    porticus   i,  IS 

Pence  vii,  7  villa  vii,  36  uva  xiii,  68 
Ruet  i,  61 

Rufa  ii,  33.  vi,  39  crinibus  uxor  xii,  32 
Rufai  Canusina;  xiv,  129 
Rufe  i,  107.    ii,  11.  29.  48.  84.    iii,  82. 

94.100.    iv,13.  71.  83.    v,  51.  72. 

vi,  82.  85.  89.  vii,  68.  viii,  51.  ix,  89. 

xii,  96 
Ruli  ix,  40.  xiv,  176  Instantt  viii,  61 
Rulinc  iiii  31 
Rulina  xi,  53 
Ruds  xiv,  129 
Rufo  i,  69.  viii,  52.  vi.  85 
Rufus  i,  69.   iii,  20.  x,  99.  xii,  52 
Rugas  iii,  42 
Kiigosa  pruna  xiii,  29 
Rugosarum  Picenaruni  iv,  89 
Rugosioreni  froiiteui  iii,  93 
Ruina  v,  74.  xiii,  25  innoccns  i,  83  me- 

tuenda  xiv,  197 
Ruina;  Cyanea;  vii,  19 
Ruinas  longas  i,  83 
Ruit  i,  13.  xi,  82 
Ruitura  i,  89 
Rumor  ii,  72.  iii,  73.  80.  87.   iv,  16.  69 

gcnnncus  x,  3 
Runq)ant  x,  13 
Rumpatur  ix,  98 
iluinpc  ii,  64 


IN    RfARTIALEM. 


CXXXIU 


Runipere  iv,  64.  xi,  104.  xii,  14.  xiv,  125 

Kiinipcrct  X,  85 

Ruiiipt's  i,  50 

Iluiupet  i,  50.    X,  79 

Rumpimus  xiii,  50 

Runipis  ix,  74.  xii,  98^ 

Rumpisque  iii,  13 

Rumpit  xii,  18.    xiv,  C4 

Runipitur  vii,  20.    vjii,  33.  01     invidia 

ix,  98 
Rupe  Scythica  S  7.  xi,  84     sumnia  xiii, 

99 
Ruperat  x,  79 
Rupere  ix,  69 
Ruperunt  vii,  96 
Rupes  Prometheffi  ix,  46 
Ru])ta  fila  xi,  36    matella  xii,  32    saxa 

viii,  3 
Rupta  aluta  xii,  26   cathedra  xii,  18 
Ruptae  mulae  ix,  58 
Ruptos  X,  56 

Rura  i,  13.    iv,  60.   v,  71.    viii,  18.  56. 

ix,  3.  X,  85.    xi,  70.    x,  14  parva  xii, 

57  Castranaiv,  60  proximaxi,  52  sor- 

dida  X,  96    vicina  Noniento  xiii,  15 

Rure  iii,  20.  58.     iv,  90.    vii,  31.     xii, 

60    vero  barbaroque  iii,  58 
Runs  X,  96     bead  i,  56.    iii,  47     Cam- 
pani  ix,  61     delicati  vii,  17    Nomen- 
tani  vi,  43    Paestani  vi,  80 
Rursus  vii,  6.  58 

Rus  iii,  47.  58.  iv,  64.  80.  vi!i,  61. 
68.  xii,  57  niajus  xi,  19  aestivum 
viii,  61  breve  x,  79.  i,  115  dulce 
ix,  98  minimum  ix,  19  notatum  vii, 
31 
Rusones  v,  28 

Rustica  i,  44    Dryas  ix,  62    Flora  v,  22 
nomina  iv,  55    liba  x,  103  praedia  vi, 
5    perdix  xiii,  76    turba  iv,  66    Veri- 
tas siccis  capiilis  x,  72 
Rusticas  aras  ix,  43 
Rustice  viii,  23.    xiii,  15.   xiv,  46  Gal- 

ba  X,  101 
Rusticitate  dura  vii,  58 
Rusticula  xiii,  76 

Rusticulum  non  nimis  libcllura  x,  19 
RubticuiiKnie  xii,  18 
Rusticus  iii,  24.  58.    ix,  31.    xiv,  58 
Rutaxi,  18.  31.  52 
Rutatos  lacertos  x,  48 


Sabaei  S  3 

Sabbatariorum  iv,  4 
Sabelia  cerussala  ii,  41 
Sabellc  iii,  98.    vii,  85.    ix,  20.    xii,  43. 
belle  xii,  39 


Sabello  iv,  46.    vi,  33.    xii,  CO 

Sabellum  xii,  39    divitem  iv,  40 

Sabellusiv,  46.    xii,  39 

Sabidi  i,  33.    iii,  17 

Sabina  sylva  ix,  55 

Sabina  iv,  4 

SabinaB   castaj  ix,  41     Atestinre  x,  93 

horribiles  xi,  15 
Sabinseum  iii,  25 
Sabine  xi,  8.  17 
Sabinis  x,  44    antiquis  J,  63    priscis  x, 

33 
Sabino  ix,  61 

Sabinum  vii,  97    conditiun  x,  49 
Sabinus  iv,  37.    ix,  59 
Saccentiir  ii,  40 
Sacco  solicito  xii,  60 
Saccos  graves  quindccim  fcrvcntis  aiiri 

x,  74 
Sacculumque  v,  39 
Sacculus  xi,  3 
Saccus  nivarius  xiv,  104 
Sacer  vii,  63    arcus  viii,  65    campus  iii, 

47    iucus  i,  54 
Sacerdos  absens  x,  92 
Sacra  iv,  1.  viii,  4.    vii,  63.    ix,  49.   xi, 
4.    xiii,    66     Cybeles   iii,  81     fnigi 
xii,  62    littoraiv,  57   mystica  Diiidy- 
menes  viii,  81    veneranda  Musarum 
X,  58    via  xii,  2 
Sacra  aure  vii,  99.    via  ii,  63 
Sacrffi  gentis  ix,  94    linguae  v,  69  tjedaa 

vi,  2 
Sacraria  vii,  73 
Sacrata  dona  ix,  17 
Sacratior  iv,  1 
Sacratis  crinibus  ix,  18 
Sacratus  Alcides  vii,  50 
Sacravit  i,  115.  117 

Sacri  fontes  iv,  57    lacus  ix,  59     lateris 

vi,  76    Maronis  viii,  56  niuneris  S  24 

Sacrileges  focos  ix,  62    furores   ix,  85 

hamos  iv,  30 
Sacrilegum  nefas  ix,  71 
Sacris  iii,  6.  24.    vii,  22.    viii,  30.    xii, 
62    focis  i,  22    frondibus  vii,  74  ira- 
tis  iii,  24    piscibus  iv,  30 
Sacro  Circo  viii,  11    clivo  i,  71.     iv,  79 

foedere  i,  94    pectore  vii,  1 
Sacrorum  iii,  24 
Sacros  honores   viii,  66     vultus   iii,  60. 

viii,  24 
Sacrum  vii,  2    nectar  viii,  39     nemus  i, 
13    pectus  vii,  2     Permessida  viii,  70 
Tiberim  iv,  64    Vadaveronem  i,  50 
Sacrum  dulce  i,  1    populare  x,  41 
Sacrumque  iv,  64 

Sa-cula  S   27.   28.    i,    108.      v,   7.  10. 
19.    vi,  3.  00.    vii,  19.     x,  2.  I'J.  39 


CXXXIV 


INDEX 


cana  viii,  80  centies  pcracta  vi,  49 
longa  viii,  8  permcnsa  ix,  30  prisca 
S  27    rcdeuntia  iv,  I 

Saepe  i,  63 

Ssepius  iv,  29 

Sseva  S  18.  vi,  59  dlscrimina  S  12 
febris  x,  77  Fortuna  iv,  18  libido 
ix,  9  manus  iii,  17  niiracula  i.  22 
novacula  ii,  66  ora  i,  23  rcgiia  pati 
ix,  66  suspendia  i,  116  tela  vi,  25 
toxica  i,  19.    v,  76.   x,  36 

Saeva  manu  x,  50 

Saevaque  vi,  25 

Saevas  faces  S  7 

Saeve  puer  iii,  65 

Saevi  iv,  49 

Saevi  fasces  xi,  98 

Saeviet  ix,  91 

Srevior  vii,  67.    viii,  30 

Saevis  cullris  xi,  84  fatis  xi,  82  oris 
Cappadocuin  ix,  31    ratibus  S  28 

Saevit  S  6 

Saeviusque  vii,  95 

Sasvo  coco  xiii,  70  metallo  iv,  55  iiiur- 
mure  ix,  69 

Saevos  Icones  i,  52 

Saevus  ii,  75.    viii,  23    oryx  xiii,  95 

Saga  vii,  54    garrula  xi,  50 

Sagarum  viii,  58 

Sagatus  vi,  1 1 

Sagax  et  astutus  liomo  xii,  88 

Sagis  Leuconicis  xiv,  159 

Sagitta  ix,  57 

Sagittis  Sarmaticis  vii,  2 

Sago  excusso  i,  4 

Sagunti  figuli  iv,  46 

Sagiintini  calices  xiv,  108 

Sagiintino  luto  viii,6.    xiv,  108 

Salaccs  bulbi  iii,  75 

Salamandra  ii,  66 

Salaria3que  iv,  64 

Salarioruni  i,  42.    iv,  87 

Salarium  iii,  7 

Salax  xi,  25.    xiii,  67.    licrba  x,  48 

Sale  iv,  23.  X,  48  :i;(iiu)reo  xiii,  89 
niiillo  vi,  44  iindto  Jicc  tanieii  pro- 
tervo  X,  9  pruricatc  xii,  96  lioina- 
rio  viii,  3 

Salcbrae  ix,  58 

Salcbras  xi,  90 

Salebrosum  Sanctrain  xi,  2 

Salciaiic  ii,  65 

Salcianuni  tristiorcm  ii,  65 

Salem  xiii,  23 

Sales  iniiucuus  iii,  99  midi  v,  2  novos 
xiii,  1     tinctos  Allico  leporc  iii,  20 

Salesqiie  v,  2.    xi,  13 

Salibus  i,  42 

Salicto  consiinilo  xi,  18 

Salit-riteni  pisteiii  i,  50 

Salis  vii,  25 


Salit  xi,  96.    xiv,  104 

Sallustius  xiv,  191 

Salmacis  x,  30 

Salo  iv,  55.  X,  103.  xiv,  33  Celtiber 
X,  20 

Salonas  littoreas  x,  78 

Salone  i,  50 

Saloneni  x,  104    patrium  x,  96 

Salonini  vi,  13 

Salonis  rigidi  xii,  21    tetrici  xii,  3 

Salsa  res  iii,  12 

Salsas  niolas  vii,  54 

Saltas  ii,  7 

Saltern  i,  35 

Saltus  iv,  66 

Salva  mentula  iii,  85    uxor  ii,  11 

Salva  rate  vii,  19 

Salubre  corpus  x,  47    frigus  x,  30 

Salubri  pretio  x,  104 

Salvo  Coisare  v,  6  duce  vii,  60  Ma- 
rone  V,  10 

Salus  certa  ii,  91    prima  viii,  66 

Salusque  v,  1 

Salutabat  v,  21 

Salutabo  i,  109 

Salutantcs  iv,  8 

Salutas  h-,  84.    v,  66 

Saliitat  vii,  45.    ix,  93.    xii,  77 

Salutator  i,  71.  viii,  44.  x,  10.  74.  xiv, 
74    inanis  iii,  58 

Salutatrix  charta  ix,  100    pica  vii,  87 

Salutatum  i,  71.    ii,  18 

Salutatus  v,  66    arator  ix,  55 

Salutavit  v,  54.    viii,  65 

Salutem  i,  69.  109.  iii,  36.  xi,  71.  xii, 
11    certain  xii,  91 

Saluteiiius  v,  51 

Salutent  viii,  8 

Salutes  X,  104 

Salutifcris  aquis  v,  1 

Saluto  ii,  68.    xiv,  76 

Samia  testa  iii,  81 

Sana  vj,  47    labra  x,  22 

Sanare  xi,  60 

Sanas  piantas  vii,  39 

Saiicta  vi,  18  CiEsonia  ix,  40  fides  ix, 
85.    X,  41    noinina  xi,  49 

Sancta  pietatc  viii,  15 

Sanctacjue  iii,  69 

Sanctaj  uxoris  x,  30 

Sanctani  vitain  i,  79    urnani  ix,  31 

Sanctc  xii,  63  pater  x,  28  Quirine  x, 
58 

Sancti  teiiipli  x,  92 

Sanctior  vii,  19 

Sanctiora  carniina  vii,  17 

Sanclioreni  x,  31 

Sanctioris  aula;  v,  6 

Sanctis  focis  ix,  32    unibris  vii,  40 

Sanctissinio  (-iiltor  juris  et  leguin  x,  37 

Sanctius  iii,  CO.    viii,  i 


IN    MARTIALEM. 


cxxxv 


Sancto  amore  vi,  29    duce  iv,  2    jiiarito 

xi,  53 
Sanctorum  avorum  viii,  80 
Sanctra  vii,  20 
Sanctram  salebrosuni  xi,  2 
Sanctum  ilicetum  iv,  55   Priapuni  vi,  73 
Sanctus  Nuiua  xi,  15 
Sandapila  ii,  81 
Sandapila  angnsta  viii,  75 
SandapilsB  ix,  3 
Sane  iii,  1 
Sanet  x,  56 

Sanguine  iv,  29.    ix,  32.    xiii,  87.    xiv, 
154     cognato  unctum  nomen    xii,  44 
facili  i,  9     largo  ix,  65     Lycamljco 
vii,  12    niulto  vi,  32  prmio  xiii,  102 
tcnui  i,  23 
Sanguinea  arena  S  1 1 
Sanguineam  humuin  ii,  75 
Sanguis  x,  92 
Sanos  puetas  xii,  46 
Santonica  virga  ix,  95 
Santonico  bardocucullo  xiv,  128 
Sauum  vi,  84 
Sanus  ii,  16.    iv,  72.  81.    xi,  28    Thi- 

lippus  vi,  84 
SapsB  Laletanae  vii,  53 
Sapiara  xi,  20 
Sapiant  xiii,  13 
Sapias  xii,  68 
Sapiat  xi,  90 
Sapientis  i,  16 
Sapient  x,  66 

Sapis  i,   118.     ii,  41.    iv,  54.     viii,  20. 
27.  X,  72.  77.    xi,  94.  xii,  21.  xiii,  5 
Sapisti  iii,  2.    ix,  6.    xi,  106 
Sapit  i,  4.  77.     v,  58.    vi,  64.    vii,  25. 
69.     viii,  13.     ix,  6.  12.     x,  4.     xiii, 
32.52.71.76.84.    xiv,  210 
Sapor  xiii,  76    melior  xiv,  113 
Sapore  vario  xi,  31 
Sapores  xiii,  61 
Sappho  vii,  69.    x,  35 
"Sairpopayeis  iii,  77 
Sarcina  grandis  viii,  75 
Sarcinasque  ii,  11 
Sarcinarum  xii,  32 
Saicinas  xii,  32 
Sarcinis  totis  ii,  68 
Sardanapale  xi,  11 
Sardinia  iv,  60 
Sardois  oris  viii,  32 
Sardonyclia  miserun)  xi,  37 
Sardonychas  iv,  61.    v,  11  Indos  iv,  28 

pares  xi,  27    veros  ix,  60.    x,  87 
Sardonychata  manus  ii,  29 
Sarmata  pastus  S  3 
Sarmatica  rota  vii,  80 
Sarmaticas  laurus  vii,  6 


Sarmaticam   Rlienanaitique    manum  ix, 

36 
Sarinaticas  gentcs  viii,  11 
Sarmatici  Istri  ix,  102 
Samiaticis  sagittis  vii,  2 
Sarmatico  equo  vii,  30 
Sarrire  iii,  93 
Sarsina  ix,  59 
Sarta  teges  xi,  32 
Sarta  cute  i,  104 
Sassinate  iii,  58 
Satii,  18.    viii,  64 
Satellite  i,  22 
Satiat  i,  58.    ix,  72 
Satiatur  iv,  38 
Satiatus  vii,  80 
Saties  vi,  35 
Satietur  viii,  36 
Satis  S  6 
Satisfacere  xii,  79 
Satisfecit  xii,  14 
Satisqiie  i,  53 
Salius  X,  37 
Sator     pulcherrime    annorum   nitidique 

mundi  (Jani  irepi<ppa(Tis}  x,  28 
Saturn  Bacchum  S  12 
Satur  i,  93.    iv,  23.    ix,  60.    x,  59.    xi, 

108.     xiii,  2.8.  34.  73.    xiv,  69    his- 

trio  xii,  78    minister  iii,  57    verna  ii, 

90 
Saturae  caesje  x,  96 
Saturas  xi,  52 
Saturat  viii,  28 
Saturata  raelle  Cydonia  xiii,  24     ostrea 

iii,  60 
Saturatas  vestes  viii,  48 
Satureia  improba  iii,  75 
Saturis  x,  48 
Saturnalia  v,  84.     xi,  2     bona  xiv,  70 

fructuosiora  iv,  46 
Saturnalibus  vi,  24.    vii,  53 
SaturnalitiEe  salebrs  v,  19 
Saturnalitias  nuces  v,  30.    vii,  91 
Saturnalitio  luto  xiv,  182    tributo  x,  17 
Saturnaiitios  versus  xi,  15 
Saturni  ii,  85.    iv,  89.     x,  29.     xiv,  72 

feriis  xii,  82 
Saturninum  iv,  11 
Saturne  iii,  29.    xii,  62.    xiv,  1 
Saturura  Martem  vi,  32 
Satj'ras  xii,  95 
Satyri  iv,  44.    xiv,  107 
Satyris  x,  99 
Saucia  S  12.    iii,  68    coUa  xi,  70    vena 

iv,  66    Terpsichore  iii,  68 
Saufeium  ii,  74 
Sauromatae  xii,  8 
Saurotonos  Corinthius  xiv,  172 
Saxa  iii,  82.    vi,  42.    ix,  46.  x,  37.  xii, 


CXXXVl 


INDEX 


14    alia  xi,  90     dura   ix,  44     riipta 
viii,  3  sordula  v,  22    Tarpeia  ix,  2 
Saxetaiii  laccrti  vii,  78 
Saxi  Spartani  i,  56 
Saxis  X,  63.  85 
Saxo  Phario  i,  89 
Saxorum  x,  56 

Saxum  iii,  93.    viii,  44    tritum  xii,  57 
Scabie  v,  60.    vi,  37 
Scabies  xi,  7 
ScsEvola  i,  104 
Scalas  ducenlas  vii,  20 
Scalis  i,  118 
Scalpi  iii,  93 
Scalptorium  xiv,  83 
Scaiunis  v,  41 
Scapliium  xi,  11 
Scapulas  xiv,  83 
Scapulis  vi,  59 
Scarum  avidum  v,  18 
Scarus  xiii,  84 
Scazon  i,  97.    vii,  26 
Scclerata  lues  i,  102   manus  xi,  84  poii- 

mata  iii,  50    viptera  iii,  19 
Scelerate  niagister  ludi  ix,  69 
Scelcratus  S  7 
Sceius  i,  19.    ii,  46.     iii,  66.     vii,  14. 

ix,  7.  26.  42.     xi,  91.  93     iiifandum 

vii,  14 
Scena  v,  30 
Scenffi  ix,  29 
-Scenicus  ix,  29 
Sceptra  x,  62 
Sclieda  summa  iv,  91 
Scheraate  dubio  iii,  68 
Scliula  ii,  64 

Sciiola  iii,  20.    iv,  61.  i,  36 
Sciat  v,  20.  60.     vi,  79.     ix,   29.      xii, 

48 
Scidisti  iii,  12 
Scicnte  fama  viii,  38 
Scierit  iv,  79 
Sciero  v,  33 
Scict  i,  67.    ix,  30 
Scilicet  i,  52 
Sciiuus  i,  66.    viii,  82 
Scindc  ix,  74 
Scindcre  iii,  94 
Scio  i,  24.    iii,  71.    iv,  42.    vi,  65.  vii, 

80.   ix,  96.    xi,  64.  107.    xii,  89 
Scipio  victor  ii,  2 
Scire  ii,  73.    iii,  20.  44.    vii,  28.    viii, 

30.    X,  4.  68.    xi,  8.    xii,  57.  97 
Scircs  V,  68 
Scis  i,  82.  88.     ii,  28.  79.    iv,  67.    v, 

50.  84.  vi,  31.  50.  03.  vii,  26.47.  92. 

ix,  30.  73.   X,  104.  xi,  20.  52.  67.90. 

xii,  11.    xiv,  46.  121 
Scissa  liuiiius  ad  Manes  xii,  62 


Scisso  vcntri  xiv,  00 

Scit  iii,  43.  63.    iv,  42.    viii,  11.  70 

Scitis  i,  43 

Scito  ix,  34 

Sclunt  xii,  43 

Sciurus  inamabilis  v,  37 

Scombri  xiii,  40    expiraiilis  xiii,  103 

Scombris  iii,  50.    iv,  87 

Scopae  xiv,  82 

Scopseque  iv,  39 

Scopas  xiv,  82 

Scopuli  S  21 

Scopulos  ii,  24 

Scorpe  x,  58 

Scorpi  ix,  26 

Scorpius  improbus  iii,  4t 

Scorpo  iv,  67.  xi,  1 

Scorpus  X,  53.  74 

Scortea  pajiiula  xiv,  130 

Scribam  xiv,  1 

Scribant  viii,  3 

Scriharum  viii,  38 

Scribas  vii,  25.    xi,  64.    xiv,  219 

Scribat  ii,  86.    vi,  14 

Scribe  i,  108 

Scribebamus  xii,  95 

Scribenle  penna  ix,  14 

Scriberc  i,  36.71.  iii,  9.  v,  16.  vi,  14. 
64.65.  vii,  4.  85.  ix.  11.90.  x,  21. 
33.    xii,  95 

Scri  beret  i,  69 

Scribet  xiv,  6 

Scribi  xii,  48 

Scribis  i.  111.  ii,  89.  iii,  69.  v,  53. 
vi,  03.    vii,  85.    ix,  51 

Scribit  iii,  9.  iv,  49.  vii,  90.  viii,  29. 
62.    X,  102.    xi,  64.    xii,  61 

Scribitquc  iii,  63 

Scribitur  x,  44 

Scriblita  circumlata  iii,  17 

Scrinia  i,  2.  4.  iv,  87.  vi,  64  plena  iv, 
33 

Scrinioque  i,  67 

Scriniuni  xiv,  37 

Scripsi  ii,  9.    x,  5.    xii,  79 

Scripsimus  xi,  16 

Scripsissc  vii,  51 

Scripsit  v,  21.  54.    vii,  72.    x,  97 

Scripta  ii,  71.  iii,  68.  xiv,  7  iugeuiusa 
vi,  60 

Scriptis  postibus  i,  118 

Scriptor  falsus  iii,  30 

Scriptulax,  55    sex  iv,  89    tola  v,  19 

Scriptum  signum  xiv,  87 

Scriptura  i,  67 

Scriptus  iii,  68.    xi,  4 

Scrobc  X,  97 

Scutica  X,  62 

Scutulam  bcssalcni  viii,  71 


IN    MARTI  AL1:M. 


CXXXVll 


Scutulas  leves  xi,  31 

Scutum  XIV,  213 

Scyila  vii,  38 

ScylljB  vii,  44 

Scyllam  x,  35 

Scyphos  vii,  72 

Scyphosque  xii,  69 

Scyphus  viii,  6 

ScytliK  pellis  x,  62 

Scytiias  sraaragdos  iv,  28 

Scytliica  rupe  S  7.    xi,  84 

Scythicas  flanimas  xii,  15    casas  x,  20 

Scytliici  freti  vii,  19     luci  xii,  53     poll 

vi,  58 
Scythicis  ignibus  xiv,  109 
Scythico  nodo  ix,  102 
Secant  ix,  58 
Secare  xiv,  143 
Secaret  iii,  24 

Secat  iii,  24.    v,  38.    x,  59.    xi,  84 
Secatque  xi,  31 
Secatur  ix,  93 

Secessus   algidos  x,  30    mihi  jucundos 
nee  laboriosos   x,  104    Tusculanos  x, 
30 
Secreta  carmina  i,  67  pectora  v,  5  quies 

vii,  32 
Secreta  sylva  xii,  18 
Secretius  vitium  iii,  77 
Secreto  cura  cinffido  x,  40 
Secretos  triumphos  viii,  15 
Secreturaque  grandius  xi,  45 
Secrctusque  vii,  35 
Secta  ligna  xiv,  3     luna  xii,  57    ova  x, 

48 
Secta  placenta  ix,  91 
Sectae  placentas  iii,  77 
Seclaris  xi,  87 
Sectarum  ix,  48 
Secli  podicis  vi,  37 
Sectiie  porrum  x,  48 
Sectis  coiuis  ii,  66 
Secto  dente  xii,  83 
Sectus  X,  5    Gallus   v,   41      puer  arte 

mangonis  ix,  7 
Secuisti  xiv,  211 
Secuit  V,  48 

Secunda  vi,  70  cura  ix,  80    faraa  vii,  27 
inensa  iii,  50    plectra  vii,  23    poma 
xiii,  50 
Secundae  mensae  v,  78 
Secuudi  docti  v,  80 
Secundilla  niortua  ii,  65 
Secundis  inensis  iii,  17 
Sccundo  ii,  44.    v,  80.    vii,  84 
Secundum  i,  2.    iv,  23.    xii,  8 
Secundus  ii,  93.   iv,  23.    ix,  1.    xii,  75. 

xiv,  155    tristis  vii,  92 
Secura  i,  20    gaudia  vi,  47 

Ddph.  ct  I'ar.  Clas.  Ind. 


Secura  mauu  xi,  12 

Securai  xiv,  3 

Securain  vii,  2 

Securaque  Tristitia  vii,  47 

Securi  magistri  S  18.    ii,  75 

Securicula  xiv,  36 

Securior  prseda  i,  105 

Securis  diebus  v,  20 

Securius  xii,  63 

Secure  iv,  84    damno  i,  83   ninustro  xii, 

74 
Secures  artus  ix,  39    sinus  viii,  78   soni- 

nos  ix,  93 
Securus  iii,  58.  70.    iv,  84.    v,  80.  viii,  . 
46.    ix,  65.  66    hortus  x,  94    puer  v, 
31 
Secuta  i,  63.    ii,  41 
Secutus  vii,  45.    xi,  41.  69 
Sed  i,  39 

Sede  (verbum)  viii,  67 
Sedeas  v,  27.    xi,  98.  99 
Sedens  ix,  44    lactuca  x,  48 
Sedent  vi,  66.    viii,  33.    xi,  84 
Sedentem  iii,  44.    v,  49 
Sedenti  iii,  44 
Sedentis  viii,  32 
Sedeo  iii,  95 
Sederat  xi,  104 

Sedere  v,  8. 14.  38.  41.   xi,  7.    xiv,  197 
Sederet  iv,  2.    xii,  70 
Sederit  vii,  1 

Sedes  iv,  44    patrias  viii,  3 
Sedet  ii,  17.29.    iv,  30.    vii,  51.    viii, 

57.    ix,  39.    xi,  77 
Sedetis  v,  38 
Sedit  xi,  91 

Seges  xi,  18    sterilis  v,  42 
Segmentatus  vi,  74 
Segnis  caupo  iii,  58 
Selibra  x,  57     rasa    viii,   71    argenti   x, 

14 
Selibra  plunibea  i,  100 
SelibraB  leves  vii,  72    Saturnalitiae  v,  19 

tres  iv,  66 
Seliura  ii,  11.  14.  27 
Selius  ii,  14.  60.    iv,  21 
Sella  iii,  36.  ix,  23    clausa  ii,  99  reccns 

ii,  57 
Sella  xii,  17 

Sellam  iv,  51.    v,  01.    ix,  101 
Sellamqne  x,  10 
Seliariolis  v,  70 

Sellas  V,  14    Patroclianas  xii,  77 
Seniel  i,  100 
Semelen  v,  72 
Semelquc  iv,  64 
Scniicinctiuin  xiv,  153 
Seniicrcmata  thura  xi,  54 
Scmidocta  manu  x,  92 
Mart.  s 


CXXXVlll 


INDEX 


Scmifiiltus  V,  11 

Seniina  v,  42 

Semiramia  acu  viii,  28 

Semiramis  ix,  76 

Semisscm  xi,  105 

Semisupiniis  vi,  35 

Semita  vii,  01    alta  v,  22 

Semiviri  ix,  21 

Semiviro  Hi,  91 

Semodius  iv,  46 

Semodiusqne  vii,  53 

Semper  i,  80 

Semperque  v,  52 

Semproni  vii,  41 

Senipronia  xii,  52 

Sena  iv,  76    niillia  annua  ix,  10 

Senator  xi,  24.    xii,  26    oniuium  justis- 

simus  X,  72 
Senatum  xi,  4 
5enatus  viii,    15.  60.     x,  27    Dominus 

xiv,  1 
Sene  vi,  8.  xi,  81.  xii,  70.  91  ardelione 

iv,  79 
Senecse  ix,  43    docti  iv,  40    facundi  vii, 

45 
Senecas  i,  62 
Senccasque  xii,  36 
Senecta  annosa  i,  100 
Senecta  niinia  piger  x,  24    Nestorea  xiii, 

117 
Scnectas  iv,  25    longas  vi,  49    Nestorese 

ix,  30    peregrinae  xiii,  29 
Senectam    Pyiiam  viii,  2.    x,  38    vete- 

rem  v,  7 
Senectiis  rara  vi,  29    serior  v,  6 
Scnemiii,91.    iv,  7.  13.  50.  53.  73.    x, 
44.  53.  83    cadum  xi,  30    Cecropium 
X,  33    Cjniciiin  iii,  93   Pvliumxi,  00 
Scnes  i,  26.    v,  10.    vi,  70.    x,  71.  xiv, 
47    juvcnesque  ficosi   vii,  71      niiilli 
X,  30    servos  xi,  70 
Senesquc  i,  4.    vii,  35.  71.    ix,  9 
Scnexi,109.    iv,  50.  vi,  3.  vii,  40.  viii, 
44.  64.    X,  32.  96    Lai-rtes  x,  07  mi- 
rator  x,  87 
Seni  liacclio  xiii,  23 
Scnia  xii,  27 
Seiiibiis  iv,  50    autumnis  iii,  59    cycnis 

v,  37.    ix,  43    Daniascenis  v,  lb 
Sdiio  xiii,  1 

Senior  iii,  69.    xi,  32.    xii,  68    avus  vii, 
74    Ladon  x,  85    dens  ix,  58    oninis 
vii,  88 
Scniore  vi,  3    carlo  ix,  94 
Seniijiic  viii,  27 

Senis  vi,  28.  vii,  63.  ix,  46.  xiv,  36 
tatuii  V,  10  lalcileri  xi,  <>  ^;irruli  x, 
5    niagni  vii,  60 


Senos  vii,  53.    ix,  43    annulos  xi,  59 

Sensere  iii,  91 

Senseriinl  xi,  52 

Sensiti,  102,    iii,  19.  91.    viii,  11 

Scnsuro  viii,  38     caballo  v,  25 

Sensus  vii,  95     patrios  iv,  75 

Sentiantur  i,  110 

Sentiat  v,  6.  vi,  38.  68.  vii,  23.  x,  5. 
87 

Scutiafque  v,  28 

Sentienti  i,  1 

Sentire  vi,  29.    viii,  33.    ix,  62 

Sentis  v,  64.    viii,  27.    xi,  11 

ScntitS17.  i,  110.  v,  20.  x,  30.  xi, 
60 

Separentur  vi,  70 

Sepelire  xi,  15 

Sepone  vii,  29 

Seposita  S  3.    iv,  14 

Sepositi  vi,  16    loci  vi,  15 

Seposito  ii,  43 

Seposuitque  ix,  60 

Septa  ii,  14    media  ii,  57    tola  x,  80 

Septem  i,  72.  100.  ii,  44.  iv,  15.  v, 
12.  29.  vi,  8.  30.  35.  39.  vii,  17.  53. 
58.  67.  ix.  10.  79.  88.  x,  48.  xiv, 
72  crinibus  xii,  32  montes  iv,  64 
natorum  jus  xi,  12 

Sepfemque  viii,  3 

Septena  v,  27 

Septenaria  polita  iv,  46 

Septenas  aquas  iv,  25 

Scptcnis  vi,  73 

Septenos  montes  viii,  36 

Septima  iv,  8.    x,  43    liyems  xi,  91  lus- 
tra xii,  31    vitis  xiii,  114 
Septimamque  acerram  x,  24 
Septinias  i,  100 
Septingenta  vii,  10 
Scptis  ix,  60 
Scptitiana  libra  viii,  71 
Septitianc  xi,  107 
Sej)titiani  iv,  89 
Septunce  viii,  51     multo  iii,  82 
Scpulcro  i,  117.  x,67.  xi,  13.91  juncto 

vi,  28    regali  iv,  59 
Sepuiti  Bia!si  viii,  38 
Scquaces  lanas  xiii,  57 
Scquaijicaa  texlricis  iv,  19 
Scqiiar  iii,  36.    x,  10 
Sequebaris  xii,  32 
Scqucns  vii,  43 
Scqncntcni  v,  44 

Scqueris  i,  9.    iv,  9.    vii,  35.  100 
Setpicris  v,  78.    x,  78 
Sequi  vii,  44.    viii,  72.    ix,  79.    xii,  44. 

52 
Sequitur  ii,  57.    ix,  39.  xii,  18 


IN     MARTIALLM. 


CXXXIX 


Sequuntur  iii,  58 

Sera  i,  16.  x,  71  fistula  ix,  62    gloria  i, 

26 
Sera  coronide  x,  1  nocte  viii,  75 
Sera  xi,  32  pcrpetua  x,  28 
Seram  niatellam  vi,  89 
Serapin  ix,  30 
Seraque  i,  35.  xi,  45 
Seras    ix,  47    epidipnidas  xi,  31    lucer- 

nas  X,  19  uvas  iii,  58 
Serena  vi,  42 
Serena  fronte  vii,  12 
Sereni  Annjei  viii,  81 
Sereni  Jovis  v,  6   Jovis  ora  ix,  25 
Sereniore  coelo  iv,  64 
Sereno  vii,  45 

Sereno  coelo  xiv,  130  ore  ii,  24 
Serenes  a?stus  i,  50 
Serenum  focum  iii,  58  nitidum  vi,  42 
Serenus  apex  viii,  36 
Scria  v,  16.  vii,  68 
Serica  ix,  38.  xi,  8  prima  xi,  27 
Sericis  pulvinis  iii,  82 
Serior  vii,  90  senectus  v,  6 
Serius  i,  109.  iii,  36 
Sero  i,  32.  v,  65.  67.  viii,  67 
Serpens  xi,  18  ccelatus  vi,  92    Massylus 

X,  94 
Serperet  i,  79 
Serpit  iv,  59 
Serra  xi,  100.  xiv,  143 
Serranus  iv,  37 
Serta  i,  77.  viii,  82.    ix,  36.  102    Bac- 

chica  vii,  63  florea  viii,  77 
Sertis  mollibus  vii,  89  textilibus  vi,  80 
Sertorius  ii,  84.  iii,  79.   vii,  10 
Serva  ii,  78.  ix,  18 
Servabor  viii,  51 
Servant  vii,  61.  ix,  60 
Servanturi,  23.  44.  104 
Servare  x,  33.  34.  xi,  52 
Servari  x,  77 
Servatiii,  58.  viii,  33.  64.  ix,  75.  x,  16. 

94 
Servate  vi,  38.  xi,  4 
Servatur  viii,  80 
Servavit  iii,  21.  xiii,  74 
Serves  ii,  78.  xii,  49.  xiv,  44 
Servetque  xiv,  108 
Servi    vii,   35.    ix,  93     lascivi   xiv,  79 

Phiygii  xi,  104 
Serviant  i,  105.  ix,  43.  91 
Servieti,  117.  ii,  1 
Servio  xiv,  101 
Serviquc  ii,  11  paterni  vii,  62 
Servire  ix,  66.  x,  56.  xii,  60.  xiv,  220 
Servit  iii,  31.  v,  13.  vii,  32.  ix,  42.    x, 

94 
Serviiio  gravi  i,  52 


Servitur  ii,  32 
Serviunt  x,  30 
Serum  ii,  64.  iv,  40.  v,  58.  viii,  44.  ix, 

48  iter  ii,  14.  xii,  8 
Servo  i,  42.  xi,  75  amico  ii,  32 
Servorum  vi,  33 
Servos  i,  86  senes  xi,  70 
Serus  viii,  31  ambulator  ii,  11  civis    ix, 

1   conviva  viii,  39  Germanicus  xiii,  4 

spectator  S  24 
Servulus  macer  viii,  75  paternns  ix,  88 
Servum  ii,  18.  68.  82.  v,  57.  ix,  93.   x, 

31.   xii,  30  nostrum  ii,  32 
Servus  xii,  26  succinctus  vii,  35    tectus 

xi,75 
Sesquipedalis  mentula  vii,  14 
Sesquipede  viii,  60 
Sessiies  lactucas  iii,  47 
Sestertia  vi,  20  bis  quina  x,  75  centum 

ii,  63.  iv,  67  decern  xi,  76  nuitua  ii, 

30  quinque  x,  14  sex  vi,  30 
Sestertiolum  i,  59 
Seta  X,  30  tremula  i,  56 
Setia  xiii,  23    cara  x,  36    pendula  xiii, 

112 
Setiger  metuendus  xiii,  93 
Setina  iv,  69.  viii,  51.  ix,  3.    xiii,   124 

gleba  ix,  23 
Setini  clivi  arce  x,  74  trientes  x,  13 
Setino  xii,  17 
Setinos  irientes  xiv,  103 
Setiuum  vi,  86.  xiii,  112 
Setis  ii,  36.  vi,  56 
Seu  ii,  44 

Severa  dona  x,  73  frons  xi,  2 
Severam  aurem  vi,  82 
Severe  Cato  i,  3 
Severe  ii,  6.  v,  11.  80.  vi,  8.  vii,  34.  49. 

79.  viii,  61  docte  xi,  57 
Severi  vii,  38.  viii,  3.  ix,  87  iEaci  x,  5 

Martis  x,  30 
Severiores  Musas  ix,  12 
Severitate  i,  36.  iv,  14 
Severe  v,  80  docto  xi,  57 
Severos  versus  i,  36  vultus  iii,  41 
Severum  x,  19 
Severus  iii,  20 
Sevit  X,  79 
Sex  i,  72    cyathos   xi,  27.  30    scri|>tula 

iv,  89  sestertia  vi,  30 
Sexagesima  limina  xii,  2(i    mcssis  iv,  79. 

vi,  70 
Sexagiuta  vii,  9 
Sexcenta  ix,  38 
St'xcentas  gausapinas  vi,  59 
Sexcenti  xi,  05 
Sexcentis  xi,  65 
Sexcentos  vi,  Oti 
Scxdccini  \ii,  07 


exl 


INDEX 


Sexta  iv,  8.  x,  48  liycnis  x,  CI 

Sexta  V,    37    hora  iii,  100    bruma  xii, 

62 
Sextante  viii,  71 
Sextantes  v,  64.  xii,  28 
Sexte   ii,  3.  44.  55.    iii,  38.    iv,  68.    v, 
38.    vii,  86.    viii,  17.    x,  21.  57    fa- 
cunde  v,  3 
Sextilianei,  12.  27.  x,  29 
Sextiiianum  vi,  54 
Sextilianus  vi,  64 
Sextille  ii,  28 
Sextium  i,  42 
Sextiiis  i,  42 

Sexto  anno  viii,  71  mcnsc  iii,  68 
Sextulasque  x,  55 
Sextuin  mensem  x,  75 
Sexlus  ii,  44.  iii,  11.  vi,  1,  85  lapis    ix, 

102 
Scxus  i,91.  ix,  9 
Si  i,  100 
Sibi  ipsi  v,  24 
Sibylla  casta  xiv,  114 
Sibyllae  Euboicaj  ix,  30 
Sic  i,  54 

Sica  iii,  1(>  ^ 

Sica  xi,  28 
Sicambri  S  3 
Sicaniae  apes  ii,  46 
Sicanias  apes  xi,  8  urbes  vii,  64 
Sicca  domus  ix,  19  pagina  iv,  10  piiella 

xi,  81 
Siccm  lacunaj  iv,  4 
Siccare  viii,  70 
Siccatur  i,  27 
Siccavcrat  vi,  89 

Sicci  Nomcnti  xii,  57  Poeni  x,  20 
Siccis   aquis   iv,  3    genis    i,  79.    xii,  3 
(jcellis  i,  93  rustica  Veritas  cajjillis  x, 
72 
Sicco  gradu  v,  22  lumine  x,  80 
Siccos  a!stus  vi,  42 
Siccus  X,  5.  xii,  30.  32  onyx  xi,  50 
Siculas  undas  vii,  45    oves  iv,  49 
Siculi  favi  xiii,  105 
Sicuiis  vii,  64 

Siculo  profundo  xiii,  80  pulvere  v,  65 
Siculos  favos  xiii,  105  fralres  vii,  24 
Sicidus  ii,  84 
Sicut  X,  30 

Sidera   vi,  58.    viii,  36.    ix,  23.  26.  44. 

72.  102.   x,  51     celsa  ix,   62    horrida 

bruma;  (i.  c.  liyems)  ix,  13     pigra   ix, 

40  tarda  viii,  21 

Sidcri;  vii,  92  Clcona;o   iv,  60    percussa 

lingua  xi,  85 
Sidcrei  Dei  xii,  60 
Sidcrc'n  marcs  ix,  37   ministros  x,  66 


Sidercus  Colossus,  S  2 

Sideribus    iv,   42      solibusque    Arctois 

x,6 
Sidoniae  conchae  xiv,  154 
Sidonio  amore  vii,  32 
Sidus  iii,  4  gratura  S  26 
Sigerios  meros  iv,  79 
Sigilli  parvi  xiv,  171 
Sigillum   xiv,    178    gibberi    fictile   xiv, 

182 
Sigma  X,  48 
Signa  iii,  82.  v,  39.  ix,  88.  xi,  20    lii- 

cida  ix,  72  Martia  xi,  3 
Signandi  ix,  53 
Signanti  v,  39 
Signat   i,  13.  iv,  45.  ix,  88.    x,  70.    xi, 

36.  xiv,  33 
Signata  i,  54.  xiv,  79 
Signatas  i,  67 
Signatur  vi,  27 
Signatus  caseus  xiii,  30 
Signavit  ix,  60.  75 
Signet  ix,  17 
Signina  morantia  liquidtim  vcnlrem   xiii, 

116 
Signinura  xiii,  116 
Signum  scriptuni   xiv,   87  victorias  xiv, 

170  mortiferum  vii,  37 
Sila  xi,  23 
Silam  xi,  23 
Silanus  vi,  62 

Silaos  certos  iv,  55 

Sile  iv,  61 

Sileant  i,  26 

Sileat  S  1 

Silentia  ix,  69  preliosa  v,  69 

Silentio  x,  3 

Silentium  i,  67.  iii,  82 

Silet  ix,  30.  xi,  102 

Silice  duro  ix,  76 

Siligincis  cunnis  ix,  3 

Siligineus  Priapus  xiv,  69 

Sili  iv,  14  perpetui  vi,  64.  vii,  63 

Silio  viii,  66 

Silius  viii,  66.   ix,  87.  xi,.  48.  49 

Sihierc  v,  23 

Silvia  xiii,  96 

Siraa  narc  vi,  39 

Simiia  ex  tritico  xiii,  10 

Simila;  iii,  11.  vi,  75.  xiii,  10 

Similem  ccrcopithecon  vii,  87  Issam  i, 
110  Libyii  vi,  77  jxicrum  iii,  39 

Similes  iii,  88.  viii,  35.  x,  65.  100  aves 
xii,  31  gemmas  iv,  61  ministros  ix,  37. 
106  tores  vii,  58 

Simili  Ucrcule  ix,  102  lana  x,  42 

Siniilis  i,  110.  v,51.  x,55  Cliiaxiii,23 
j)onipa  xii,  62 


IN    MARTIALEM. 


cxH 


Simillima  xiv,  127  loro  madido  inguina 

vii,  58 
Simius  calldus  xiv,  202 
Simplex  ix,  41.  xii,  33.  xii,  66 
Siinplici  turbee  x,  62 
Simplicibus  cibis  iv,  30  annis  x,  20 
Simplicior  x,  33 

Simpliciore  manu  viii,  80  mcecha  vi,  7 
Siniplicitas  prudens  x,47 
Siinplicitate  nivea  viii,  73    Romana  xi, 

20  vera  i,  40 
Simpliciter  i,  88.  iii,  42.  xi,  63.    xii,  35. 

xiv.  215 
Simpiieius  iii,  54.  vi,  59.  ix,  16.  x,  83 
Simul  vii,  18.   xi,  58 
Simuiabis  xi,  7 
Simulant  ii,  33 
Siraulque  x,  35 
Sinat  xi,  CO 
Sincera  soboles  vi,  25 
Sincerior  viii,  73 
Sindone   olenti  ii,  16    quotidiana    xi,  I 

Tyria  iv,  19 
Sine  i,  34 

Singula  ii,  6.  iii,  53.  xi,  8 
Sinis  iv,  55.  vii,  32.  viii,  38 
Sinisque  vi,  31 
Sinistra  viii,  30.  xi,  73.  99 
Sinistram  xii,  29 
Sinistras  vii,  72 
Sinistris  nobilibus  xiv,  46 
Sinu  S  26.  ii,  6.  i,  16.    v,  35.    viii,  57. 
ix,  31.  xii,  49.  83.  xiv,  206  Cinypliio 
xiv,  140    tepenli  vii,  20    tepido  viii, 
59  turpi  xi,  54  vacuo  x,  78 
Sinuessa  mollis  vi,  42 
Sinuessanis  prelis  xiii.  111  undis  xi,  82 
Sinuessano  lacu  xi,  7 
Sinum  iii,  2.  58 
Sinumque  iv,  51 

Sinus  ii,  26.  iv,  3.  vi,  61.  viii,  32.  xiii, 
100  matemos  vi,  38    secures  viii,  78 
sordidus  v,  16 
Sirenas  iii,  64 
Sirius  iv,  66 
Sistant  xiii,  116 
Sistra  garruia  xiv,  54 
Sistrataque  turba  xii,  29 
Sisyplii  inquieti  x,  5   lassi  v,  80 
Sita  X,  67 

Siti  niorosa  xiv,  105 
Sitiani  x,  96 
Sitiebat  xii,  70 
Sitientibus  liortis  ix,  19 
Sitiin    ii,  53.    iii,  22.    vi,  35    avidam  i, 
50  captivam  xi,  96  vcrecundani   viii, 
70 
Sitio  iv,  69.  xiii,  82 


Sitire  viii,  51 

Sitis  i,  23.    vi,  47.    viii,  35    ingeniosa 

xiv,  117  parca  xiii,  1 16 
Sitit  ii,  40 
Situ  viii,  3.  xi,  90 
Situs  vi,  76.  xii,  52 
Sive  ii,  8 

Smaragdos  v,  11  Scythas  iv,  28 
Sobolem  vi,  39 

Soboles  vi,  38  sincera  vi,  25  vera  vi,  3 
Sobria  ii,  73  lana  xiv,  154  verba  i,  28 
Sobrias  nequitias  i,  107 
Sobrius  iii,  16.  82.  xi,  6.    xii,  30.  70 
Soccnm  viii,  3 
Socer  viii,  70.  ix,  71 
Soceri  x,  33 
Socero  vii,  68 
Socias  dapes  ix,  72 
Socio  iv,  75 
Socius  vi,  68 
Socratis  x,  99 
Socrum  x,  67 
Sodale  i,  107  juncto  i,  87 
Sodalem  ii,  44.  xii,  34  rudem  ii,  48 
Sodales  i,  16.  iv,  61.  xi,  88  paucos,  sed 

veteres  x,  104  veteres  i,  100 
Sodali  v,  19  caro  vii,  84.  xiv,  11  leviter 

noto,  ibid,  veteri  x,  37.  xii,  25  vcteri 

fidoque  ii,  43.  v,  19 
Sodalis  ii,  44  desertus  ix,  3  felix  vetus- 

que  ii,  30  novus  i,  55  vetus  i,  55.  vii, 

86        _ 
Sola  alea  iv,  66  basia  i,  77.  viii,  46  Co- 

rinna  v,  10    foeraina  xii,  97    lemmata 

xiv,  2  pictura  ix,  77  puella  iv,  25 
Sola  matre  xiii,  97  ratione  ix,  56  virgine 

xiv,  163  voce  iv,  27 
Solam  coronam  ix,  25 
Solaque  monumenta  x,  2 
Solas  V,  42.  viii,  64 
Solatia  ii,  91 
Soldum  iv,  37 
Sole  i,  78.  iii,  20.  ix,  2.   xiii,  80   medio 

iii,  44  nimio  viii,  33  modico  xii,  29 
Soleas  lanatpe  xiv,  65 
Soleas  iii,  50.  viii,  59 
Soleasque  xiv,  65 
Soleatus  xii,  83 
Solcbam  xi,  65 

Solebas  ii,  6.  v,  44.  84.  xii,  3.  72 
Solebat  i,  7.  ii,  22.  xi,  104.  xiii,  14 
Solem  ii,  41.  ix,  26 
Solenne  munus  ix,  55 
Solenncsquc  jocos  X,  17 
Solennia  gaudia  xii,  62  postera  si,  6S 
Solennibus  viii,  38 
Solent  vi,  39.    vii,  99.  ix,  84.    xii,  14. 

xiii,  29 


cxlii 


INDEX 


Soleo  xiv,  5G 

Soles  i,  118.  iii,51.  W,  27.  v,  78.    vii, 

6.    ix,  70.   X,  14.   xii,  33.  93.  102. 

xiii,  05.  xiv,  197 
Soles  (a  sol)  x,  42.  51  Baiani  vi,  43   ni- 

niios  xiv,  28  puros  viii,  14  totos  x,  12 
Solet  i,  44.    ii,  56.  74.    iii,  74.  95.    iv, 

88.    V,  4.  6.  78.    vi,  10.  65.    vii,  12. 

viii,  41.  42.  78.  x,  45.  xi,  52.62.  xii, 

42.  xiii,  16.  27.  88.  98.  106.   xiv,  11. 

29.  86. 157. 204. 213 
Soli  i,  42.  vi,  89  coqui  vi,  60  fratri  xii, 

44 
Soli  (a  solum)  culti  i,  117    Setini   culta 

jugera  xi,  29   suburbani  i,  80 
Solibus  Arctois  sideribusque  x,  6 
Solicitabat  S  4 
Solicitaeque  raanus  xiv,  111 
Solicitant  S  22.  xii,  74 
Solicitare  S  28.    vi,   71.    viii,  56.    xi, 

22 
Solicitata  xi,  46    Dea  vi,  08    Venus  iii, 

75 
Solicitentque  vii,  54 
Solicites  vii,  51 
Solicitetve  xii,  97 
Soliciti  ministri  viii,  59 
Solicitique  xi,  45 
Solicitis  reis  v,  16 
Solicito  iv,  84  Etrusco  vi,  83  sacco  xii, 

60 
Solicitos  libellos  ix,  59 
Solicitum  vii,  82  pecus  v,  31 
Solicitus  iv,    84.    v,  63    minister    xiv, 

108 
Solio  ii,  70.  vi,  81.  xi,  95 
Solis  V,  1 
Solito  more  v,  67 

Solitudo  ingens  iii,  44  jncunda  xii,  24 
Solitus  ii,  75.  iv,  3.  v,  14.    vi,  85.    ix, 

74.  xii,  52 
Solium  ii,  42 
Solo  nidore  i,  93 
Solo  nudo  (a  solum)  v,  63 
SolcEcismuni  v,  38.  xi,  19 
Solos   viii,  69.  ix,  62   dies  x,  38    orbos 

vi,  27 
Solstitio  iv,  60 
Solvas  ii,  13 
Solvat  ix,  4.  xii,  91 
Solve  xi,  105.  108 
Solveiidis  nuiiimis  xiv,  35 
Solvere  S  27.  ii,  3.  viii,  9.  ix,  4.  29.  103. 

xi,  70.  xiii,  29.  xiv,  183 
Solvot  viii,  9 
Solvit  viii,  4.  10.  xi,  01 
Solum  i,  16.  iv,  29.  40.    v,  49.    vi,  44. 

xi,  98.  xiv,  212  pin;^ue  i,  108    putre 


vetusque  luto  ix,  74 
Solus  S  27.  i,  12.  21.  27.  97.  ii,  24.  92. 

iii,  26.  50.  93.    iv,  2.  17.  39.  64.    v, 

24.  vi,  50.  ix,  102.  x,  58.  61.  xi,  35. 

40.  xii,  50.  88  cibus  xiii,  90 
Soluta  S  13  curis  nox  x,  47 
Solutum  ventrem  xi,  88 
Solyniis  xi,  94  perustis  vii,  55 
Sonine  i,  72 

Somni  iii,  91  pigri  xii,  57 
Somnia  mera  vii,  54 
Somniculosos  glires  iii,  58 
Somnis  vi,  53 
Somno  ii,  90.  xii,  50  blando  iv,  64    in- 

genti  improboque  xii,  18 
Soranos   i,    110.   xi,  50    raatuiinos   xiv, 

125  niedios  xii,  26  securos  ix,  93 
Somnum  ix,  69.  xi,  46  altuni  i,  50 
Somnus  xii,  57.  xiii,  59  qui  faciat  breves 

tenebras  x,  47 
Soninusque  xii,  68 
Sonabit  v,  78.   vii,  51.  97 
Sonant  i,  02.  77.  vi,  34.  xiv,  223 
Sonantem  is,  33  Plateam  iv,  55 
Sonantes  elegos  vii,  46 
Sonantque  iii,  58 
Sonare  viii,  56.  66.  ix,  12 
Sonas  ii,  43.  iii,  44.  iv,  79.  vi,  19.  vii, 

6.  xii,  66 
Sonasque  ix,  28 
Sonat   S  3.    ii,  72.    iii,  63.    iv,  14.    vii, 

18.  36.  100.  viii,  51.  78.    ix,  30.  00. 

x,  45.  xi,  21.  xii,  50.  xiv,  163 
Sonent  ix,  1.  xi,  84 
Sones  ix,  12 
Sonet  ix,  19.  23 
Sono  ii,  72 
Sonuit  ix,  21 
Sophiae  i,  112 
Sophocleis  cothurnis  iii,  20 
Sophocleo  cothurno  v,  30 
Sophos  i,  67.  vii,  30  grande  i,  4.  vi,  48 

grande  et  insanum  i,  50    magnum   et 

inane  i,  77  fcrgeminum  iii,  40 
Sophroni  iv,  71.  xi,  103 
Sopor  vii,  42 

Sorba  durantia  niolles  ventres  xiii,  26 
Sorbet  xii,  29 
Sordent  i,  32.  ix,  71 
Sordibus  i,  100.  iv,  56.  v,  16 
Sordida  ii,  36.    iv,   19.  34    rera   ix,  9 

barba  iv,  53   blatta  xiii,  1  calva  vi,  57 

cliarta  x,  1)3  conditio  v,  17    prieda  x, 

37  rura  x,  96  saxa  v,  22    vcstis    viii, 

3.  xiv,  71 
Sordidse  cortis  iii,  58 
Sordidam  nia^jpniu  vii,  20    mensani   xii, 

57 


IN    MARTIAL  KM. 


cxliii 


Sordidaque  otia  i,  56] 

Sordidatjue  villa  x,  98 

Sordidior  toga  i,  104.  vii,  33 

Sordidiora  xii,  83 

Sordidique  Hellenes  xi,  98 

Sordido  infante  i,  50 

Sordidum  dentera  x,  3  larem  xii,  57 

Sordidus  vi,  50.  viii,  78.  xi,  15.  xiv,  83 

cliens  viii,  33  sinus  v,  16    unctor  vii, 

32 
Soror  ii,  4.  iv,  45.  viii,  51.  ix,  77.  104. 

X,  98.  xi,  4 
Sorore  ingenti  xii,  32 
Sororem  ii,  4.  ix,  35.  x,  65.  xii,  20 
Sorores   vi,  39.  viii,  81  doctaB  i,  71.  ix, 

43    juncta;   xiv,  148    lanifica;  vi,  58 

novem  ii,  22  veridicaj  v,  1    volventes 

pensa  iv,  73 
Sorori  piae  viii,  32 
Sororis  castae  x,  92 
Soiorum  i,  77.  iv,  31.  54.  v,  6.    viii,  3. 

xi,  36  Castalidum  iv,  14 
Sors  V,  3.  xiv,  40 
Sorte  vii,  2.    xiv,  131.  144.  170    candi- 

diore  x,  71  geniiua  ix,  40  pari  iv,  35 
Sortemque  v,  42 
Sortes  xiv,  1 
Sortitur  viii,  38 
Sortitus  xiv,  19 
Sosibiane  i,  82.  iv,  38.  xi,  83 
Sospes  vi,  58 

Sospite  ii,  91.  v,  I.  vi,  58.  x,  61 
Sotaden  ii,  86.  vi,  26 
Sotades  vi,  26 
Sotaj  iv,  9 
Soteria  xii,  56 

Spado  vi,  2.  36  Dindymus  xi,  81 
Spadone  fluxo  v,  41 
Spadonem  x,  52  custodem  ii,  54 
Spadones  xi,  75 
Spanius  ii,  41 
Spargere  v,  25.  x,  26 
Sparget  vi,  60 

Spargit  iii,  82.  viii,  55.  x,  3 
Spargitur  iii,  65.   v,  74 
Spargor  viii,  61 
Sparsa  corona  iii,  65 
Sparsas  conchas  vi,  34 
Sparse  xii,  57 
Sparserat  ix,  77 

Spartani  disci  xiv,  164  saxi  i,  56 
Spartan  us  olor  viii,  28 
Sparulo  iii,  60 
Spatalen  mammosam  ii,  52 
Spathalion  caryotaruni  xiii,  27 
Spatia  iii,  20  ingrata  iii,  58 
Spatiatur  xi,  47 
Spatierc  vi,  77 


Spatiosa  supellex  iii,  62 

Spatium  x,  23.  xii,  57 

Species  vii,  96 

Spectabat  iv,  2 

Spectabimus  ii,64 

Spectabo  xiv,  29 

Spectacula  i,  105.  vi,  4.  xii,  29  tanta  xii, 

14 
Spectandum  leonem  S  15 
Spectanti,  109.  ix,  84 
Spectante  i,  21.  vii,  82.  xi,  23 
Spectantur  viii,  30 
Spectare   i,   22.    v,    19.    ix,26.     x,   6. 

xiv,  1 
Spectas  i,   5.    ii,   6.   64.     iii,   86.    xi, 

63 
Spectasse  S  21 
Spectat   i,  97.  ii,  51.   iii,  68.    iv,  2.    v, 

14.  X,  74.  xiii,  112 
Spectata  viii,  28.    x,  63 
Spectatas  feras  viii,  78 
Spectator  S  3.  i,  35.  viii,  30   serus  S  24 

non  unius  undae  lectulus  x,  51 
Spectatorem  viii,  78.  ix,  29 
Spectatur  S  28.  v,  65 
Spectatus  x,  25.  30.  xiv,  53  -,,.-— 
Spectavere  iv,  35 
Spectavimus  i,44 
Spectem  x,  98 
Spectes  S  24.  xiv,  212 
Spectet  ix,  26 
Specularia  objecta  viii,  14 
Speculo  ii,  41.  66  relicto  xi,  50 
Speculum  vi,  64.  ix,  17 
Spera  ix,  49 
Spendopophorum  x,  83 
Spendopophorus  armiger  ix,  57 
Speranti  viii,  71 
Sperare  viii,  32.  ix,  62.  xii,  II 
Speras  iii,  38 
Sperat  vi,  85.  xi,  53 
Sperera  ix,  49 
Speres  xiii,  99 
Speret  i,  117 
Spernas  iv,  98 
Speme  xiv,  178 
Spernet  viii,  73 
Spernis  vii,  30 
Spernit  ii,  14 
Spes  i,  77 

Spicifer  Nilus  x,  74 
Spina  mollis  xiii,  21 
Spirant  xi,  8 
Spirat   ii,   26.    iii,   65.    vii,  84.  xi,   9. 

xiii,  79 
Splendeat  iv,  79.  viii,  77 
Splendent  ii,  29 
Splendent!  cuspidc  vii,  27 


cxliv 


INDEX 


Splcudescat  v'lii,  45 

Splendet  ix,  3 

Splendida  ii,  30.    ix,  50    pondera  xiv, 

164  venabula  S  11 
Splendidus  Anxur  x,  51 
Splenia  viii,  33  numerosa  ii,  29 
Spleniato  niento  x,  22 
Spoletina  vi,  89.  xiv,  116 
Spoletinis  lagenis  xiii,  120 
Spoletinum  xiii,  120 
Spoliabit  v,  42 
Spoliata  x,  42 
Spoliato  patrono  x,  34 
Spoliatriceni  amicam  iv,  29 
Spoliaverat  S  7 

Sponda  i,  93  nudi  grabati  xi,  56 
Sponda  Orciniana  x,  5 
Sponda;  iii,  91.  xiv,  85 
Sponderexii,  91 
Spondet  x,  18.  xii,  25 
Spond^los  rosos  vii,  20 
Spongia  iv,  10.    vi,  57.    vii,  53    Infelix 
xii,   48     levis  xiii,  47     utiiis     xiv, 
144 
Sponsa   vi,  64.    viii,  46.    xi,   23.    xii, 

85 
SponscB  xi,  78 
Sponsam  vi,  64 

Sponsio  xi,  1 

Sponte  tua  xii,  60 

Sporta  inani  x,37 

Sportula  i,  81.  iii,  60.  vii,  86.  viii,  50. 
ix,  86.  X,  27.  75.  xiii,  123.  xiv,  125 
Baiana  i,  60  major  viii,  42  nulla  iii, 
30 

Sportulai  iii,  7 

Sportularum  iii,  14 

Sprevisti  vii,  45 

Spuiua  xiv,  58  Batava  viii,  33  caustica 
xiv,  26 

Spumanles  apros  xiv,  70 

Spuniantis  apri  xi,  69 

Spumet  xiii,  7 

Spumeus  aper  xiv,  221 

Spurcae  Lcda;  iv,  4 

Spurciis  lupas  i,  35 

Spurcius  iv,  56 

Sputa  ii,  26 

Sputo  viii,  33 

Squalct  ix,  48 

Squalidus  ii,  24 

Squilla:  xiii,  83 

Sta  v,  25 

Stalmnt  iv,  40 

Stabat  S  2.    ii,  45.    iii,  24.    ix,  87.    x, 
85 

Stabulantur  ix,  72 

Stabuii  Ibcri  viir,  28 


Stabulo  vi,  94 

Stabuntix,2 

Stadium  iii,  68 

Stagna  S  2.  28    blanda  iv,  57 

Stagni  Lucrini  v,  37 

Stagno  Lucrino  iii,  20.  60 

Stamina  ix,  77    pulla  iv,  73.    vi,  58 

Stans  xii,  77 

Stant  xii,  66 

Stantera  i,  26.    xiv,  212 

Stanti  iii,  44 

Stantia  tecta  i,  1 3 

Stantibus  xiii,  38 

Stare  iii,  75.     v,  14.     vi,  23.     vii,  58. 

viii,  71.  83.    xi,  25.27 
Starent  xii,  95 
Staret  ix,  85 
Stas  X,  10 

Stat  i,  54.  71.    iii,  73.  75.  82.    iv,  53. 
vi,  49.    vii.  35.     viii,  33.  51.65.    ix, 
62.    xii,  50 
Statera  x,  55 
Statim  i,  28 
Statuam  xii,  78 

Statuas  ix,  60 
Statuere  iv,  54 

Statuet  iv,  28 

Statuit  iii,  68 

Stella  i,  8.  45.  v,  11.  vii,  36.  viii,  78. 
ix,  90.  s,  48.  xi,  52  disertc  v,  59 
facundus  xii,  3 

Stellae  i,  8.  iv,  6.  ix,  56.  vi,  21.  47. 
vii,  14.  ix,  43 

Stel  lantern  frontem  ii,  29 

Stellaque  i,  62 

Stemma  v,  35 

Stemmata  fumosa  viii,  6 

Stemniate  toto  iv,  40 

Stent  ix,  23 

Stephani  xi,  52.    xiv,  60 

Sterilem  amicum  x,  18 

Sterilemque  i,  50 

Sterilcs  campos  i,  108  cathedras  i,  77 
viri  iii,  91    viros  ix,  9 

Stcrili  labore  x,  58    marito  xiii,  64 

Sterilis  vii,  102  hyems  viii,  68  seget 
V,  42 

Sternantur  viii,  67 

Sternatur  iii,  93 

Stertente  xi,  104 

Stertere  vii,  10 

Stcrtit  iii,  82 

Stet  V,  16.    xi,  18 

Stcterat  ix,  21 

Steterit  xiv,  14 

Stetit  iv,  66.    viii,  55.  65.    xii,  29 

Stibadia  xiv,  87 

Stigmata  vi,  64    tristia  x,  56 


IN    \rARTIAI,EM. 


cxlv 


Stigmate  xii,  61 

Slitlam  xii,  70 

Stillanloni  palumbum  ii,  37    uvam  x,  56 

Stillantibiis  membris  S  7 

Stiniulatus  taurus  S  19 

Stipataque  viii,  75 

Stipem  ix,  7 

Slipite  niveo  xiii,  19 

Stipitis  uudi  vii,  32 

Stipula  xi,  56 

Stiria  turpis  vii,  37 

Stoica  nienta  xi,  84    turba  vii,  69 

Stoice  xi,  56 

Stoicus  vii,  64    Fronto  xiv,  106 

Stola  iii,  93 

Stolaeve  x,  5 

Stolatiim  pudorcm  i,  36 

Stolida  procacilate  i,  42 

Stomachi  iii,  77 

Stringis  v,  69 

Stringitiir  x,  30 

Stiingo  iv,  90 

Strophaxi,  7 

Stropharum  iii,  7 

Structa  xiv,  192 

Structas  x,  92 

Structilive  caeinento  ix,  76 

Structoris  x,  48 

Strue  superba  xii,  18 

Strueret  ix,  71 

Struitur  x,  97 

Struxit  viii,  6 

Strymonio  gregc  ix,  30 

Studet  X,  19 

Studiis  xii,  44 

Studioruni  i,  102 

Studiosa  iii,  68 

Studiose  xiv,  185    lector  i,  2 

Studiumque  v,  27 

Stultas  feras  iv,  56    opes  ii,  16 

Stiilte  iii,  85.  vi,  10.63.  ix,  97.  x,  100. 
xiv,  139 

Stiiiti  ii,  40    parentes  ix,  74 

Stulto  haitere  xiv,  49 

St  111  turn  iv,  15 

Stultus  iv,  16.    xi,  67     labor  ii,  80 

Stupeo  v,  63 

Stupet  vi,  61.    ix,  100.    xii,  15.  52 

Stupido  marito  xi,  7 

Stupidus  ix,  95 

Stupor  nicndax  xiv,  210 

Stiipuitquc  iv,  35 

Stnrnos  inopcs  ix,  55 

Styga  iv,  60.    ix,  60 

Stygia  aqua  ix,  102  domo  x,  72.  xii, 
52 

Stygias  aquas  iv,  73  doiiios  vi,  18  um- 
bras i,  102.  115  undas  vi,  58.  ix, 
52.    xi,  84.    xii,  91 

Delph.  ct  Var.  Clas.  Jnd. 


Stygio  lecto  xi,  54 

Stygios  lacus  i,  79.    v,  25 

Stymphalidas  ix,  102 

Suade  iii,  38 

Subdiderat  S  7 

Subdola  retia  ii,  40.  47 

Subdoluni  rete  iii,  58 

Subducere  viii,  59 

Subducta  xiii,  36.    xiv,  42 

Subduxerat  ix,  97 

Subduxit  xii,  29 

Subibat  iv,  18 

Subice  ix,  76 

Subinde  i,  107. 118.    ii,  26.    iv,  50.    v, 

39.    xi,  63 
Subire  i,  118.    ii,  53.  86 
Subis  vi,  47 
Subit  vii,  83 
Subitaaqua  iv,  19 
Subitas  mortis  vi,  53    rapinae  vi,  68 
Subitas  aquas  xiv,  130    ofellas  xii,  48 
Subiti   X,  41    Caesaris  vi,    34    novique 

voti  iv,  77 
Subitis  casibus  S  14    nimbis  viii,  78 
Subitoi,  13.    ii,  75.      iii,  43.    iv,  7.  61. 

vii,  92.     xi,  85.    xii,  84 
Subito  fictoque  languore  ix,  86 
Subitos  nirabos  vii,  36 
Subitque  x,  48 
Subitus  iiuber  xii,  26 
Sublata  xi,  IS 
Subligar  iii,  87 
Subligata  vii,  67 
Sublimi  pcctore  ix,  1.  78 
Subluto  ii,  42 
Subnixus  i,  40 
Subnotasset  vi,  82 
Subnotasti  i,  28 
Subrisi  vi,  82 

Subsellia  i,  27.    v,  27    prima  ii,  29 
Subsellio  extreme  v,  14 
Subsequor  iii,  46 
Substringere  xii,  29 
Subtilcm  amicam  xi,  100 
Subtracta  arma  i,  43 
Subtrahis  xi,  58 
Subula  iii,  16 
Subulci  hircosi  x,  98 
Subura  vii,  31.    ix,  38    clamo'a  xii,   18 

media  vi,  66.    ix,  38.    x,  94.     xii,  21 
Suburaj  ii,  17.    x,  19 

Suburana  a  fenestra  xi,  61   . 

Suburana2  magistra;  xi,  78 

Suburbani  agri  x,  58    ciivi  v,  22    froti 

v,  1    borti  vii,  49'  soli  i',  86     * 
Suburbanis  raniis  xiii;  43  .     • 
Suburbatio  Corinthio  v,  35 
Siibmlianuni  viii,  61     . 
Suburbauus  ag<'r  xiii,  12  . 
Marl.  t 


cxivi 


INDEX 


Succedere  viii,  46.    xii,  99 

Succensueris  vii,  60 

Successor  ix,  48 

Successurum  v,  61 

Succida  xi,  27 

Succina  gemma  iv,  59    gutta  vi,  15    re- 

legata  xi,  8    trita  iii,  65 
Succinct!  araici  ii,  46    libelli  ii,  1    vere- 

di  xiv,  86 
Succinctus  vii,  35    cursor  xii,  24    servus 

vii,  35 
Succinorum  v,  37 
Succumbere  xiv,  201 
Succumbit  xiii,  64 
Succurras  xii,  49 
Succurrent  v,  78.    xi,  6 
Succurris  vi,  2 
Succurrit  ii,  43.     viii,  75.    ix,  9.  56.  xi, 

73 
Sudantem  equum  ix,  102 
Sudare  iv,  81 
Sudaria  xi,  39 
Sudas  viii,  44 
Sudat  iii,  67 
Sudatrix  toga  xii,  18 
Sudavit  xiii,  101 
Sudet  ix,  23.    x,  13,    xiv,  221 
Sudo  V,  79 
Sudor  retentus  v,  79 
Sue  ^tolo  xiii,  41    gravi  xiii,  56 
Suem  gravidam  S  12 
Sues  Msenalios  v,  65    pingues  xi,  41 
Sufficit  iv,  8.     V,  52.    vii,  20.     viii,  65. 

ix,  1.33.  102 
Sufflavit  iii,  17 

Suifulta  lectica  octo  Syris  ix,  3 
Suggeritque  iii,  82 
Suiilos  fungos  iii,  60 
Sulcos  iii,  72 
Suifurata  pallentia  i,  42 
Sulfuratae  mcrcis  xii,  57 
Suifurato  ramento  x,  3 
Sulfureis  aquis  i,  13.    vi,  43 
Sulfureo  gurgite  vii,  93 
Sulfureusque  color  xii,  48 
Sulpicia  x,  38 
Sulpiciam  x,  35 

Sum,  atque  inde  inflcxa,  passim. 
Sumant  xiv,  143 
Sumat  xiv,  56 
Sunic  ii,  16.    vi,  30.     viii,  48.    xiii,  12. 

29.110.    xiv,  86. 108.  207 
Suiuen  vii,  78.    ix,  15.    xi,  52.    xii,  17. 

xiii,  44    niadiduiii  x,  48 
Sumercx,  81,      xiii,  31.     xiv,  65.  141. 

145 
Sullies  xii,  83 
Sumiiiis  ii,  37.    xii,  48 


Sumis  ii,  50.    iii,  60.  xiii,  101.  xiv,  131 
Sumit  xii,  19 
Sumitur  iii,  60 

Summa  viii,  60.  ix,55.    xi,46    gloria  S 
15.  viii,  30    gravis  x,  75  pericula  ix, 
39   Ttietis  x,  30 
Summa  fide  vi,  89    mensa  x,  37  potione 
iii,  22    ratione  iii,  30     rupe  xiii,  99 
scheda  iv,  91 
Summa  breviore  xii,  66 
Summe  vi,  83.    vii,  46    domitor  Rheni 

ix,  7    moderator  ii,  90    rector  vii,  7 
Summi  ducis  i,  71.    vi,  76.  91    patris  ix, 

2.  66.    xi,  4   Tonantis  vi,  13 
Summis  cornibus  v,  31 
Sumraissa  voce  viii,  75 
Suramo  Capitolio  xii,  77    Maroni  xii,  4 

Tonanti  vi,  83 
SummcEnianae  uxores  xii,  32 
Summoenianas  uxores  iii,  82 
SummcEnianis  buccis  xi,  61 
Suramos  cultros  ix,  77    montes  xii,  57 
Summoto  cive  xi,  96 
Summum  xi,  61    diem  x,  47    penetrale 

X,  51    trientem  iv,  83 
Summus  auctor  i,  7 
Sumo  iii,  GO 
Sumsi  xi,  39 
Sumsit  V,  7.    ix,  29 
Sumta  pilea  xiv,  1 
Suiutuosiora  convivia  i,  100 
Supellex  magna  v,  63    spatiosa  iii,  62 
Super  iii,  24 
Superantur  viii,  78 
Superas  x,  33.    xii,  63 
Superasset  x,  89 
Superare  viii,  18 

Superba  ix,  63.    xii,  18     area  viii,  44 
Cauda  xiv,  67  regna  xii,  48  Venus  iii, 
68    virga  xi,  98 
Sujjerbae  alitis  vi,  55.     ix,   12     dominaj 

ix,  66    Natura;  xi,  80 
Superbam  v,  37 
Superbas  imagines  v,  20 
Superbe  ii,  15,    viii,  28 
Superbi  gain  iii,  58    regis  iii,  7.    xii,  15 
Supcrbiamquc  xii,  75 
Superbis  dapibus  iii,  45 
Superbit  xii,  3 
Superbo  iv,  61.  vii,  60  nobili,  locupleti 

equiti  v,  35    ore  iv,  61 
Supcrbum  limen  i,  71 
Superbus  i,  50.     ii,  51.    v,  8.     viii,  44. 
ix,  7,    X,  66    agcr  S  2    Anxur  vi,  42 
Hermes  v,  24    index  iii,  2    Masthlion 
V,  12    vcnator  iv,  35    venator  capta 
niatre  x,  37 
Supercilio  ix,  38 


IN    MARTIALEM. 


cxlvii 


Superciliuiu  i,  5      Pallatinuin    ix,  80 

triste  i,  25.    xi,  2 
Supererat  iii,  22 
Superesse  ii,  28.     Iv,  35.     vii,  44.  96. 

xi,  41 
Superesti,  55.  93.    vii,  16.  64.  viii,  66. 

xiv,  13 
Superi  i,  104.    iv,  1.  44 
Superis  viii,  50.    ix,  4.    xi,  53 
Superos  ix,  23.  52.  92 
Superstes  x,  2.  67    perna  Iribus  ccEnis  x, 

48 
Supersunt  vii,  54 
Superum  ix,  21 

Supina  vi,  49    concubina  iii,  82 
Supina  aiire  vi,  42 
Supini  palmitis  xii,  31 
Supiniores  delicise  ii,  G 
Supinis  forficibus  vii,  95 
Supino  carmine  ii,  86 
Supinus  V,  8 

Supplex  S  17.    ix,  2. 67.    xi,  81 
Siipplicesque  x,  72 
Supplicibus  V,  6    Dacis  vi,   10     libellis 

viii,  31 
Supplicis  x,  5 

Suppliciiim  S  7    puerile  ii,  60 
Supposita  iii,  91    tessera  iv,  66 
Suppositatn  iii,  91 
Suppositis  lacemis  ii,  46 
Siipposititius  V,  24 
Supra  ii,  21 
Supraque  viii,  44 
Supreiua  lux  i,  110 
Suprema  nocte  i,  81 
SupreraK  bora3  x,  5    TeUiyos  S  3 
Supremas  tahulas  v,  39 
Supreniis  tabulis  v,  32.    vi,  63 
Supremos  annos  i,  89 
Sura  i,  50.    vi,  64 
Surda  janua  x,  13    mcntula  ix,  38 
Surdos  Deos  vi,  58 
Surdus  xi,  38 
Surgas  xi,  99 
Surgat  xiv,  197 
Surge  v,  25.  38 
Surgentem  xii,  18 

Surgere  V,  8.    xi,  101.    xii,  60.    xiv,  86 
Surgis  xi,  99.    xii,  56 
Surgit  xii,  87.  98 
Surgitc  xiv,  223 
Surrentina  xiii,  110 
Surrentinse  rotas  xiv,  102 
Surrentini  calices  xiv,  102 
Surrentinum  xiii,  110 
Surrexli  v,  79 
Surripit  viii,  59.    xii,  29 
Surripuit  vi,  72.    xiii,  38 
Sursum  i,  97 


Sus  S  13     Calydonius  xi,  18    fera  S  14 

Suscipit  viii,  4 

Suscitanli  v,  35 

Suscitas  iii,  44 

Suscitat  i,  110.    iii,  95.    vi,  9 

Suscitator  iii,  82 

Suspectum  ii,  12 

Suspectus  X,  98 

Suspendia  sava  i,  116 

Suspendis  ii,  43 

Suspensa  viii,  33 

Suspicari  iii,  73 

Suspicer  vi,  54 

Suspiceris  vi,  42 

Suspicetur  ii,  54 

Suspiciaraque  xi,  56 

Suspiciende  v,  30 

Suspicio  xi,  45 

Suspicit  ix,  29 

Suspicor  iii,  72.  77.  95.    iv,  3 

Suspiras  i,  107.    xii,  92 

Suspiriai,  110.    x,  13.    xi,  39 

Sustcntatque  iii,  31 

Sustentet  vii,  26 

Suslineas  ix,  4 

Sustineatque  xiv,  24 

Sustinet  i,  105.    x,  66 

Sustinuisse  xiv,  91 

Sustinuit  ix,  21 

Sustulerat  S  19 

Sustulit  x,  81 

Susurrat  ii,  44.    iii,  63 

Suta  carmina  x,  93 

Sutilibus  corouis  ix,  91    rosis  v,  64 

Sutilis  rosa  ix,  94 

Sutor  iii,  59.    xii,  59    inuitus  ii,  17 

Sutori  ix,  74 

Sutoris  Vatini  xiv,  96 

Sutorum  iii,  16 

Suum  V,  10.    vi,  60 

Sybariticis  libellis  xii,  96 

Syene  fusca  ix,  36 

Syencn  Niliacani  i,  87 

Syenes  Niliacae  v,  13 

Sylla  cruentus  xi,  5 

Syllaba  contumax  ix,  12 

Syllabas  i,  62 

Syllabis  x,  9 

Syilam  trucem  ix,  44 

Syllas  vi,  19 

Sylva  iv,  66.  vii,  28.  viii,  55.  xii,  1. 
xiii,  85  conscia  iv,  25  larga  iii,  58 
mirauda  S  21  Sabina  ix,  55  vicinai, 
50 

Sylva  iii,  58.    vii,  50    secreta  xii,  18 

Sylva;  Blauraa  xiv,  90 

Sylvam  viii,  40 

Sylvamque  fluentem  xi,  41 

Sylvani  horridi  x,  92 


cxlviii 


INDEX 


S^lvarumquc  v,  65 

Svlvas  xiv,  166    felices  xiv  SU 

2wa  V,  38 

Svnimache  v,  9 

Symmaclioque  vi,  70 

Symniaclius  vii,  18 

Symplegade  gemina  xi,  99 

Syraplegmate  xii,  43 

'2.vixir6T7)v  i,  28 

Synthesibus  xiv,  1    innunieris  ii,  46 

Synthesis  iv,  46.  66.    v,  79.  xiv,  141 

Syra  lagena  iv,  46 

Syri  grandes  vii,  53 

Syriaj  x,  76 

Syrios  tumores  iv,  43 

Syrma  longum  xii,  95 

Syrruate  insano  iv,  49 

Syris  ix,  3 

Syriscus  v,  70 

Syrorum  v,  78 

Syrus  Canusinatus  ix,  23 


T. 


Tabella  xiv,  9.  x,  32  multiplici  xiv, 
192  ])arva  vii,  19  picta  vii,  84  pri- 
ma xiv,  186 

Tabella  picta  i,  110 

Tabellas  iii,  63.  vili,  37.  ix,  103.  88 
niultiplices  xi,  31    tenues  xiv,  3 

Tabellis  brevibus  i,  3 

Taberna  i,  118    magna  vii,  61 

Tabernae  i,  118.    vii,  97 

Tabcmas  Argilctanas  i,  4 

Tabcscas  xii,  39 

Tabida  peslis  i,  79 

Tabuit  iv,  18.    ix,  83 

Tabula  lusoria  xiv,  17 

Tabula  iv,  47.    v,  69.    xi,  102 

Tabulamque  ii,  48 

Tabulas  xii,  69    suprcmas  v,  39 

Tabulata  ix,  60 

Tabulis  supremis  v,  32.    vi,  63 

Tace  ii,  27.    iii,  45.    v,  52.    x,  101 

Taceain  vii,  35 

Taceant  xii,  43 

Taccantur  S  28 

Taceas  i,  90.    ix,  69.    xi,  102 

Taceat  S  6 

Tacebis  iii,  96.    i,  62 

Taccbo  iii,  46.    xiv,  39 

Tacebunt  xii,  24 

Tacende  i,  50.    vii,  45 

Tacenl  i,  98 

Tacente  essedo  iv,  64 

Tacentcin  Istruni  vii,  84 

Tacco  V,  52.    xii,  40 


Tacere  iv,  61.  81.    vi,  4.    xii,  84 

Taceret  vii,  18 

Taces  vii,  18.    xi,  108 

Tacet  i,  69.    ii,  11.  82.    v,  69.     vii,  18. 

ix,  5.    xii,  35 
Taccte  x,  87 
Tacita  fraude  v,  65    imagine  vi,  13    nia- 

nu  xiv,  218 
Tacitam  domum  ix,  62 
Tacitarum  aquarum  iv,  3 
Tacitas  vias  xiii,  60 
Taciti  Averni  vii,  47 
Tacito  naso  v,  19 
Tacitos  dolos  iii,  91 

Taciturn  vi,  5  aera  viii,  32  onus  viii,  51 
Tacituris  niulis  xiii,  11 
Tacitus  vi,  64 
Tacta  vii,  101 
Tactas  nives  ii,  29 
Tactum  v,  37 
Tacuisse  x,  48 
TajdiE  sacrab  vi,  2 
Tfedas  iii,  93 
Tadia  ii,  61.    iii,  4.    vi,  70     miilc  xii, 

84 
Tffidio  xii,  57 
Taidis  iv,  13 
Tagi  X,  65    auriferi  xii,  3     divitis  x,  16 

piscosi  X,  78 
Tago  aureo  i,  50 
Tagum  auriferum  x,  96 
Taguinque  vi,  86    nostrum  iv,  55 
Tagus  vii,  88    qui  sonat  Hesperio  orbe 

viii,  78 
Tale  S  18.    viii,  30    damnum  xii,  88 
Talem  v,  49.    viii,  52 
Talcs  i,  67.    x,  35.  90 
Tali  S  10    munere  ix,  17    praeside  xii,  8 

ebore  xiv,  14 
Talia  i,  44.    ii,  72.    v,  8.    vi,   28.     vii, 
14.    viii,  33.    ix,  46.    x,  33.  58.    xii, 
35    monstra   ix,   9     munera   xii,   74 
vota  xi,  36 
Taiibus  iii,  24    ausis  vii,  24 
Talionc  xii,  63 

Talis  i,  9.    iv,  42.     v,   16.  48.     vi,    10. 
vii,  38.    viii,  64.    x,  32.    xi,  7.     xii, 
6.  85.    xiii,  93.    xiv,  15.  63.  77 
'i'alitcr  V,  7 
Talu  blandu  iv,  66    niagnanimo  xiii,  1 

ncquiore  iv,  14 
Talorum  xiv,  15 
Talos  compositos  xiv,  16 
Taipa  xi,  18 
Talum  vitiatum  viii,  75 
Talus  xiv,  14 
Tami,  110 
I'aiucn  i,  53 
Tamque  iv,  13 


IN    MARTIALEM, 


cxlix 


I'andcni  i,  26 

Tangantur  .\i,  23 

Tangat  ii,  06 

Taiigenle  vi,  52 

Tant;ere  i,  74.    iii,  17.    vii,  2 

Tangi  i,  87.  93.    iv,  10 

Tangit  ii,  11 

Tangunt  ii,  4 

Tanquam  i,  36 

Tanta  gratia  xiv,  145     indulgentia  ii,  34 

reverentia  is,   80.     xi,  5     spectacula 

xii,  14 
Tanta  brevitate  ii,  1      calliciitatc  xi,  50 

luce  vii,  23    tuba  viii,    50 
Tantae  i,  83    opes  xii,  53 
Tantani  esuritioneni  i,  100 
Tantaque  vi,  80 
Tantis  actis  ix,  102    regiiis  iv,  40    lau- 

dibus  iv,  51     libidiiiibus  xiv,  23    opi- 

bus  ii,  43.    iii,  40  vagitibiis  ix,  21 
Tanto  domino  ix,  17    duce  xii,  8    furore 

iv,  35    honore  x,  79    munere  xii,  9 

ore  X,  89 
Tantorum  laborum  iv,  32 
Tantos  vi,  54    labores  iii,  44 
Tantus  vii,  38.    viii,  18.  55    amor  ix,  80 

fur  mapparura  xii,  29     honos  vi,  80 

nasus  vi,  36    pudor  i,  110.    ix,  80 
Taratallai,51 

Tarda  sidera  viii,  21    vada  iii,  67 
Tardant  xiii,  67 
Tardaque  barba  v,  48 
Tardis  vitibus  i,  44 
Tardius  vi,  42 
Tardus  dies  x,  5    nirais  et  piger  maritus 

ix,41 
Tarentini  porri  xiii,  18 
Tarentinum  vinum  xiii,  125 
Tarpeia  saxa  ix,  2 

TarpeiiE  aulae  vii,  60  frondis  honos  ix,  4 
Tarpeias  coronas  ix,  41    quercus  iv,54 
Tarpcii  Tonantis  xiii,  74 
Tarpeio  patri  ix,  102 
Tarpeium   Pallatinumquc  Tonantem   ix, 

87 
Tarraco  xiii,  118 
Tarraconense  xiii,  118 
Tarraconis  i,  50    Hispanae  arccs  x,  104 
Tartarei  canis  v,  34 
Tartareunique  cauem  ix,  66 
Tartessiaca  manu  xi,  16 
Tartcssiacis  trapetis  vii,  28    tcrris  ix,  62 
Tartessiacus  nutritor  viii,  28 
Tataruni  i,  101 
Tatas  i,  101 
Tatius  xi,  104 
Taurc  ii,  14.  64 

Tauri  furias  ii,  43    truccb  iii,  58 
Taurino  iergo  xiv,  66 


Tauris  magnis  i,  52 

Tauro  S  17.    xiv,  180    Dictaio  S  5 

Taurorum  xiv,  91 

Tauros  i,  49.  xii,  61  attonitos  viii,  55 
ignipedes  S  27 

Taurum  S  27 

Taurus  S  16.  22.  vii,  32.  xiv,  53  faci- 
lisv,  31  stimulatus  S  19  Tyrius  x, 
51 

Ta^'geti  vi,  42 

TectaS2.  i,  71.  ii,  53.  iii,  86.  v,  13 
genimea  vi,  47  indignantia  ii,  90  Ju- 
lia vi,  38  pendentia  ii,  14  stantia  i, 
13 

Tecti  primi  iii,  5 

Tectis  i,  83.    iv,  66 

Tecto  ferro  S  11 

Tectum  caput  xi,  98 

Tectus  iv,  19.  v,  14.  viii,  59  scrvu* 
xi,75 

Tecum  i,  3 

Tegani  ix,  26 

Tegant  xi,  52.    xiv,  138 

Tegaris  ix,  30 

Tegas  iii,  2 

Tegat  v,  34 

Tegatque  xiv,  134 

Tegent  xiv,  28 

Tegente  nebula  iv,  64 

Tegeretur  iv,  22 

Teges  xi,  56    sarta  xi,  32 

Tegetibusque  vi,  39 

Tegeticula  vilis  ix,  93 

Tegis  i,  35.    x,  83 

Tegit  i,  93.  iv,  53.  v,62.  74.  vi,  25. 
X,  37.  96.    xi,  18.    xiv,  137 

Tegituri,  117.  iii,  42.  vi,  52.  93.  viii, 
68 

Tegiturque  ix,  21 

Tegula  missa  vii,  36 

Tela  S  10.  23.  vii,  12.  ix,  57  barbara 
xi,  84    saeva  vi,  25 

TeJH  tenui  viii,  33 

Telesphore  xi,  26.  58 

Telesphorumque  x,  83 

Telesphorus  i,  115 

Telethusa  viii,  51 

Teli  novi  xi,  7S 

TelisS  12 

Tellure  x,  71 

Tellus  vi,  68.  x,  96  ambitiosa  vi,  SO 
Apona  i,  62  impia  vi,  85  ^lilolica 
vi,  80  nulla  iv,  42  Menipliitica  xiv, 
38  INIeraphitis  xiv,  150  placata  vi,  52 
Tuscula  ix,  61 

Telo  gravi  S  13 

Temcraria  fra;na  xii,  14 

Tenicrarius  iv,  43  ardor  vi,  25  iustitui 
vij,  61 


cl 


INDEX 


Temerata  v,  71 

Teraperari  iii,  25 

Temperat  iv,  ^8.    vij,  80.    ix,   12.    x, 

48 
Temperataj  Formias  x,  30 
Temperator  iv,  55 
Teinperet  xiii,  -10 

Templa  S  "h  ii,  74.  v,  16.  vi,  10.  ix, 
26.  102.  xi,  94.  xiii,  74  digna  vii, 
56  Flavia  ix,  4.  35  fulgentia  viii,  65 
Julia  V,  10  raansura  ix,  59  Meiiiphi- 
tica  ii,  14  nasceutia  vi,  4  nova  ix,  65 
proxiraa  suo  cceIo  x,  51  reddita  xii,  3 
Templi  iii,  20  novi  iv,  53.  xii,  3 
Templis  ix,  59    priscis  viii,  80    Capito- 

linis  L\,  4 
Templo  S  1 

Temporav,  6. 10.  64.  vi,  40.  ix,  14.  71. 
xii,  45.  52  longa  i,  106.  xiv,  84.  ix, 
30  vema  v,  67.  is,  13. 17 
Tempore  i,  37.  ii,  85.  vi,  11.  viii,  71. 
x,  14.  19.  29.  xi,  18.  58.  xiii,  59 
ffistivo  ii,  78  brumali  xiv,  136  loiigo 
X,  36  medio  xiv,  72  parvo  vii,  13 
perpetuo  i,  89 
Temporibus  S  18.    v,  19.    viii,  30.  56 

comatis  x,  83  malis  xii,  6 
Temporis  viii,  70 
Temporum  iv,  55.  xii,  32  Claudianorum 

iii,  20 
Teinpus  iv,  33  otiosum  v,  20 
Tenderevi,  71.  xi,  60 
Tenderet  ix,  55 
Teudis  vii,  32.  x,  10.  xi,  1 
Tendit  ii,  27 
Tenduntur  ii,  40 
Tene  vi,  25 
Teneatitur  xii,  43 
Teneas  ix,  89 
Tcneasquc  xii,  29 
Tcncat  viii,  30.  xiv,  108 
Teneljil  x,  60 
Tenebo  v,  52 

Toiicbras  ii,  14  breves  x,  47  t\ilas  xiv, 40 
TciKbris  iv,  58.  xi,  2.  104.  xiii,  02 
'I'eiiebrosa  balnea  i,  60 
Tenciiius  v,  60 
Teocndus  v, 78 
Tenent  iii,  31.  iv,  57 
Tenco  iv,  37 

Tciier  xiii,  39  ausus  iv,  14    minister  iv, 
66  macro  iv,  18  onager  xiii,  97    ore 
xii,  38 
Tenera  manu  ix,  57.    xiv,  54    pucUa  i, 

110.  iii,  65  turba  ii,  75   , 
Teneriu  frontis  iv,  6  puellae  xiv,  149 
Tencraiii  aiirciii  v,  61   nianitin  iii,  19 
'I'cncTas  iv,  21  coluiubub  xiii,  06  iiiiiuus, 
xiv,  177 


Tenere  i,  105.    iii,  16.    vi,  85.    vii,  95. 

xi,  89 
Teneret  ix,  55 
Teneri  iv,  59.  91 

Teneri  anni  ix,  14   Catulli  vii,  14    Car- 
pophori,    S    23     solicitique    pudoris 
xi,  45  viri  vi,  68  vultus  i,  32 
Teneris  Epliebis  ix,  9  vitibus  iv,  13 
Tenero  Catullo    xii,  44    Luperco  iv,  28 

ore  viii,  51.  xi,  91    vertice  xiii,  50 
Teneros  ministros  ix,  26 
Tenerum  maritum  viii,  46  neraus  viii,  14 
Tones  iii,  44.  vii,  7.  viii,  21.  ix,  74 
Tenet  i,  115.  iii,  5.  iv,  8.  29.  vi,  73.  vii, 
44.50.51.84.  viii,  61.  ix,  92.  x,  70. 
xi,  24.  40.  xiv,  146 
Tcneto  v,  6 

Tentas  iii,  42.  vii,  24.  xi,  1 
Tentat  iii,  19 
Tentaveris  vi,  64 
Tentavit  viii,  18 
Tentem  i,  108 
Tentent  iv,  74 
Tcntigine  vii,  67 
Tentus  xi,  73 
Tenue  frigus  iii,  82 
Tenuem  ferani   vi,   15    laccrtum  xi,  27 

Tiiaida  xi,  101 
Tenucre  vii,  37 

Tenues  vii,  42  acos  x,  37  Athenae  vi,  64 
auras  ix,  39  tabellas  xiv,  3  opes  x,  96 
vicos  vii,  61 
Tenui   corona    viii,    70     favilla   xi,  52 
flamnia  vi,  42  fluclu  iv,  55  lacerto  xi, 
52  sanguine  i,  23    tela  viii,  33    ver- 
bcre  xiv,  71 
Tenuis  aura  v,  79  Verona  x,  103 
Tenuit  i,  13.  iii,  5 
Tepens  lupinus  v,  78 
Icpenteni  aquani  vi,  35 
Tepentes  buxos  iii,  20 
Tepenti  sinu  vii,  20 
Tcpet  X,  90.  xi,  56 
Tcpid;B  Europcs  ii,  14 
Tepidiipie  JNili  xi,  11 
Tcpidis  popinis  i,  42 
Tcpido  Cjaleso  iv,  28  sinu  viii,  59 
Tepidum  cicer  i,  104  trigona  iv,  19   tfi- 

gonein  xii,  83  vaduni  i,  50 
Tcpuere  vi,  59 
'J'cpuisse  ii,  1 
Tepuit  iii,  17 
Ter  iii,  40  quater  ire  x,  56  scnas  Olyni- 

piadas  vii,  40 
Terantur  ix,  23 
Teras  x,  10.  xii,  26 
Terat  x,  42 
Tcrccnta  iv,  37 
Tcrccntcua  cpigramtnata  ii,  1 


IN   MARTIALEM. 


cli 


Tercentum  raodios  xiii,  12 
Terdena  prasmia  viii,  78 
Terdenos  annos  xii,  18 
Terebat  x,  28 
Terebrantur  xi,  45 
Terentem  il,  29 
Terenti  xii,  4 
Terentianus  i,  87 
Terentius  priscus  vlii,  45 
Terento  Romano  x,  63 
Terentcs  i,  70 
Terentus  Romuleus  iv,  1 
Tereos  iv,  94  incest!  xiv,  75 
Teret  ix,  1.    xiv,  51 
Terga  viii,  51.  ix,  102.  xii,  6 
Tergeniinura  Sopiios  iii,  46 
Tergcndis  raensis  xiv,  144 
Tergo  ix,  39  taurine  xiv,  66 
Tergore  Getico  vii,  2 
Tergura  i,  61 

Teris  iv,  19.  xi,  13.  22.    xii,  18 
Terit  ii,  11.  iii,  20.  x,  58 
Teritur  viii,  3.    xi,  3 
Terpsicliore  saiicia  iii,  68 
Terra  S  24.  ii,  43.  v,  74.  xiv,  100.  152. 
157.  197  Appula  ii,  46  conscia  ix,  21 
gravis  v,  34.   xi,  14    levis  ix,  30    no- 
cens  tristi  crimine  ix,  31  potcns  xii,  3 
Terra  x,  61  patria  ii,  24 
Terrae  auriferee  x,  78  nostra;  iv,  55 
Terrai  xi,  90 

Terram  ii,  11    altricem  xiii,  50 
Terrarum  i,  5.    ii,   91.    vii,  5.  viii,   2. 

xii,  8 
Terres  vi,  16 
Terretur  vii,  5 

Terrisiii,  4.  iv,  1.  vii,  22.  x,32.  xiii,  4. 
xiv,  182  Celtiberis  xii,  18  Iberis  vi, 
18.  X,  20  Tartessiacis  L\,  62  Venetis 
xiii,  88 

Terror  v,  65.  viii,  55.  ix,  72 

Terroribus  tumidis  ix,  44 

Terque  i,  53 

Terseris  vi,  1 

Tertia  i,  20.  xiv,  155  dona  viii,  15  hora 
xii,  18  lux  iii,  6  noniina  xi,  4  resiij  1 

Tertia  ccena  xi,  31 

Tertiara  aurem  xii,  24 

Tertiasque  viii,  44 

Tertio  marraore  vii,  31 

Tertium  vi,  39 

Tertius  iii,  50.  v,  14.  viii,  71.  ix,  102 
consul  viii,  66 

Terruit  viii,  11.  ix,  62 

Teruntur  x,  96 

Tessera  xiii,  1.  xiv,  15.  17  larga  viii,  78 
supposita  iv,  66 

Testa  i,  27.  iv,  89.  x,  3fi.  xiv,  100  acuta 


V,  18  anus  i,  106  gravis  vii,  53  juncta 
viae  xii,  48  multa  iii,  58  vetus  vi,  93 
Testa  ii,  43  curta  iii,  82    Histra   xii,  63 
Libyca  iv,  46  rubra  xiii,  7  Saraia  iii,  81 
Testae  vi,  89  Aretinse  i,  54 
Testam  rubicundam  xiv,  114 
Testantur  vii,  6.  viii,  65 
Testatur  i,  94.  vii,  62.  xiv,  82 
Teste  i,  34.  90.  vii,  62.  100    lucema  xi, 

104 
Testem  i,  35 
Testes  ii,  72.  xiiJ,  63 
Testicuios  iii,  24 
Testificate  vi,  56 
Testile  vii,  29 
Testis  vi,  27  Baianis  x,  37 
Tester  ix,  23 
Testudine  acuta  xiii,  86    lunata   xiv,  87 

prima  xii,  66 
Testudineum  liexaclinon  ix,  60 
Teter  odor  iii,  24 
Tethyn  viridem  x,  44 
Tethyos  supremae,  S  3 
Tetigere  v,  9 
Tetrasticlia  vii,  85 
Tetrica  aure  iv,  83  fronte  x,  64 
Tetricae  DeaB  vii,  96    febres  vi,  70    Mt- 

nervae  x,  19  lubae  vii,  80 
Tetricas  Deas  iv,  73  litcs  v,  20 
Tetrici  lectores  xi,  2 
Tetricique  Salonis  xii,  3 
Tetricis  vocibus  xi,  43 
Tetrico  cane  xiv,  81   viro  i,  63.  vii,  88 
Tetricus  vi,  10  censor  xii,  70 

Teutonicos  capillos  xiv,  26 

Texantur  xiv,  38 

Texere  ix,  21 

Texta  xiii,  51    Babylonica  viii,  28    pur- 
pura xi,  56 

Textilis  umbra  xii,  31 

Textis  rosis  iv,  55 

Texto  viniineo  iii,  58  viminc  ix,  73 

Textor  xii,  59 

Textrlcis  Sequanicae  iv,  19 

Texuit  vii,  2 

Texuntur  xi,  78 

Thai  iv,  12.  50 

Thaida  iii,  8.  11.  iv,  85.  vi,  93.   xi,  101 
luscam  iii,  8  tenueni  xi,  101 

Thais  iii,  8.  11.  vi,  93   casta  iv,  85  Mae- 
nandri  xiv,  187 

Thalami  x,  63 

Thalamis  xii,  97 

Thalamos  imbelies  vii,  58 

Thalamus  viii,  52 

Thalasse  xii,  42 

Thalassioneni  i,  36.    iii,  93 

Thalassionis  i,  36 


clii 


INDKX 


Thalia  iv,  8.  23.  vii,  46.    ix,  74.    x,  19. 

xii,  95  conscia  modici  vatis  ix,  27 
Thalise  viii,  73    lascivs  vii,  17 
Thalloque  iv,  67 
Theatra  ii,  6.    vii,  76.    viii,  79    antiqua 

iv,  55  rara  v,  10 
Theatralis  ioci  v,  23 
Theatri  x,  19   Roniani  xi,  13 
Theatris  v,  44.  vii,  64.    xi,  31 
Theatro  S  21.  iv,  61.   v,  8.    ix,  29    Or- 

pheo  S  21    pleno  vi,  34     Ponipeiaiio 

vi,  9.  xiv,  29.  166 
Tlieatrum  i,  1 
Thebani  Phryxi  viii,  51 
Tliebano  anigmatc  i,  91 
Thebas  iv,  55.  xiv,  1 
Tlieca  calamaria  xiv,  19 
Tlieca  a;nea  xi,  75    curva  xi,  58 
Thecain  xiv,  19 
Thelesilla  xi,  97 
Thelesina  ii,  49.  vi,  7.  vii,  87 
Thelesinam  ii,  49 
Thelesine  iii,  40.  xii,  25 
Theiesinus  pauper  vi,  50 
Thelin  x,  52 
Themison  xii,  20 
Theodore  v,  73 
Theodori  vatis  xi,  93 
Theophiia  proniissa  vii,  69 
Theoponipe  x,  66 
Therapnaeis  Aniyclis  ix,  104 
Qepivos  ix,  13 

Thermae  iii,  68.  v,  20  triplices  x,  51 
Therniarum  xiv,  163 
Thermas  S  2.   iii,  36.  44.    x,  48    beatas 

ix,  76  Neroiiiaiias  ii,  48.    iii,  25.  vii, 

3^1   nitidas  vario  de  marmore  x,  79 
Tlierniis  ii,  78.   iii,  20.    v,  44.    vii,  32. 

ix,  76.    xii,  19.  70.  83     ciinctis  ii,  14 

grandibus   xi,  51    Neronianis    vii,  34. 

xii,  84 
Thennulis  vi,  42 
Thesca  vii,  24.   x,  11 
Thesei  Hymetti  xiii,  104 
Tiieseis  iv,  13 
Tiiessalico  rhoinbo  ix,  30 
Thessalicum  Pelion  viii,  36 
Tliestylis  riibras  niessibus  iista  genas  viii, 

56 
Tliestylon  viii,  63 
Theta  novum  vii,  37 
Thetin  Triviam  v,  1 
Thetis  S  26.'28.  vi,  68.  x,  13  summa  x, 

30 
Tholum  Caisarcuni  ii,  59 
Thoius  i,  71 
Thoraca  crudum  vii,  1 
Thraces  xii,  8 
Tiirasea  iv,  54 
Thrasen-  inngni  i,  9 


Thycsta  crude  iv,  49 

ThyestCB  iii,  45.  xi,  31  diri  x,  35 

Thyesten  v,  53    caligantem  x,  4 

Thyestes  x,  67 

Thy  ma  Corsica  xi,  42 

Thymelen  i,  5 

Thymis  Hyblaeis  v,  39 

Thynni  x,  48  Antipolitani   iv,  89.    xiii, 

J  03 
Tiberim  sacrum  iv,  64 
TiberiiiEB  carinas  nauta  x,  85 
Tibia  V,  78 
Tibiaj  xiv,  64 
Tibicina  ebria  xiv,  64 
Tibris  x,  85  dominus  x,  7 
Tibulli  iv,  6    arguti  viii,  73 
Tibulium  viii,  70    amatorem  xiv  193 
'J'ibullus  xiv,  193 
Tibiir  dulce  x,  30    geiiduni  iv,  64    Iler- 

culeum  iv,  62    hybernum  v,  71 
Tibiire  medio  iv,  60 

Tiburis  ix,  61  alti  vii,  13   Herculei  i,  13 
Tiburtina;  Dianae  vii,  28    piias  v,  22 
Tiburtinas  vii,  80    auras  iv,  60    oves  vii, 

80 
Tiburtinis  vii,  13    solibus  vii,  13    frigo- 

ribus  iv,  57 
Tiburtino  monte  viii,  28 
Tigilliiii  impudici  iii,  20 
Tigres  novas  viii,  26    improbre  i,  105 
Tigride  gemina  viii,  26 
Tigrim   xii,  36 
Tigris  S  18.     iii,  44.    vii,  7    citata    iii, 

44    ebria  xiv,  107 
Timavi  Euganei  xiii,  89 
Tiniavo  Leda;o  iv,  25 
I'imavum  multifiduni  viii,  28 
Timeant  viii,  14 
Timeas  v,  46.    xii,  38 
Tiiiieat  i,  23.    iv,  42 
Timebant  xii,  84 
Timebat  i,  83 
Tiinenda  x,  48 
Timendum  vi,  64 
Tiniendus  Hermes  v,  24 
Tinient  x,  94 
Timente  Priapo  iii,  58 
Timentur  xii,  29.    xiii,  94 
Timeo  vii,  95 
Tiniere  ii,  41.    xiv,  177 
Timcrem  xii,  24 
Timeris  iii,  44 

Times  I,  25.  ii,  32,  60.  iii,  72.  xii,  61.  92 
'J'imet  ii,  41.  44.    iv,  8.  10.    v,  24.    vi, 

49.    vii,  1.    ix,  75.    xiv,  1.  176 
Tiineto  iii,  2.     vi,  49 
Timetiir  iii,  41.  44.     xi,  18 
Tiiiiidam  chartam  v,  6 
Tiiiiidis  fcris  iv,  74    nngiiil)us  i,  7 
'limido  gra<»iliipi('  libello  viii,  21 


IN    MART1AL.EM. 


cliii 


Tlmidos  denies  i,  105 

'riinidunique  brevemque  libelluin  xii,  11 

Timor  vii,  38  est  imperiosa  res  xi,  58 
velox  i,  105 

Tirauere  xi,  36.    xii,  74 

Timuisset  S  27 

Tirauit  viii,  26 

TV  avaKXivondArjv  xiv,  201 

Tincta  veste  v,  23 

Tinctas  chartas  xii,  96    lacernas  xiii,  87 

Tinctis  capiilis  iii,  43  gregibus  xii,  63 
restibus  ix,  63 

Tinctos  sales,  Attico  leporc  iii,  20  ver- 
sus viridi  aerugine  x,  33 

Tinclus  torus  ii,  16 

Tineas  ii,  46.    vi,  60.    xi,  1.    xiv,  37 

Tinge  viii,  3.    xiv,  146 

Tingere  ii,  59.    iv,  36.    xiv,  103 

Tingis  iii,  74.    xii,  99 

Tingit  i,  78 

Tintinnabulum  xiv,  163 

Tinxit  X,  92.    xiv,  33.  133 

Tiro  xii,  51 

Tironera  xi,  78 

TJryntbius  xi,  43 

Titana  cupidum  viii,  21 

Tite  i,  18.    vii,  59 

Titi  iii,  36 

Titio  xi,  51 

Titioque  vii,  55 

Titiusiv,  37.    xi,  61 

Tito  vii,  10 

Titulle  viii,  44 

Titulo  ii,  93    breviore  i,  94 

Titulosxiii,3 

Titulum  xii,  3    brevem  x,  71 

Titus  i,  18 

Tityrus  seger  viii,  56 

Toga  i,  50.  viii,  28.  ix,  50.  x,  29.  xi, 
32.  xiii,  1.  xiv,  84. 124.  141  brevis  x, 
14.  xi,  56  ignota  xii,  18  jussa  ii, 
29  Iffivis  vii,  86  lota  ii,  43  pallens 
ix,  58  Partbeniana  ix,  50  rara  x,  47 
sordidior  i,  104.  vii,  33  sudatrix 
xii,  18 

Toga  ii,  63.  iii,  36.  x,  52  attrita  xiv, 
125  Latia  vii,  63  Palalina  viii,  28 
purpurea  x,  93    trlta  iii,  36 

TogSB  vii,  51  Ausoniae  x,  73  flamma- 
tJE  V,  20  Latias  vii,  19  palmat<e  vii, 
2  aestate  quatuor  x,  96  Romanae  ii, 
90.  iii,  1  tritae  xii,  72  vanae  iii,  4 
urbana;  xi,  16 

Togaeque  i,  56 

Togani  ii,  39.  vii,  33.  viii,  48.  ix,  50 
algentem  xii,  36  lotam  iv,  28  ni- 
veani  iv,  34  pexani  ii,  44  rasam  ii, 
85  tcrquc  quaterque  lotam  x,  1 1 

Togainquc  xiii,  48 

Dclph.  cl  Var.  Clas.  Ind, 


Togas  X,  10    aigentes  xiv,  137 

Togata  turba  vi,  48 

TogataB  vi,  64 

Togatam  genteni  xiv,  124  operam  iii,  46 

Togati  Martis  vi,  76 

Togatis  ii,  74 

Togatorum  ii,  74.    v,  26 

Togatulorura  xi,  24 

Togatulos  X,  74 

Togatum  i,  109.    ix,  101 

Togatus  vj,  24.    x,  82  et  capillatus  greic 

ii.  67 
Togis  jactatis  xiii,  98 
Togula  iii,  30.     vii,  10     excussa  ir,  66 

trita  vilisque  putrisque  ix,  101 
Togula  gelida  vi,  50 
TogulaB  madentis  v,  22 
Togulam  iv,  26.    xii,  70 
Tolerabis  vii,  64 
Tollant  ix,  14 
Tollas  i,  88 

Tolleii,  29.    vi,30.   ix,  36.    xi,  11 
Toliere  ii,  93.    vi,  59 
Toilet  X,  104 
ToUi  S  19 
Tollitix,  19.    X,  56 
Tollitur  viii,  75 
ToUunturque  xi,  71 
Tolosa;  Palladia  ix,  100 
Tolosatis  casei  xii,  32 
Tomacla  fumantia  i,  42 
Tomentum  Circense  xiv,  160    Leuconi- 

cum  xiv,  159 
Tomus  vilis  i,  67 
Thv  5'  airaij.eifi6fj.evos  i,  46 
Tonante  vii,  56 
Tonantera  v,  55.    vii,  60.    xii,  15    Tar- 

peiuin   Pallatinuraque    ix,  87    placi- 

dum  vii,  99 
Tonanti  ix,  12.  66.    x,  19    Palatine  ix, 

40    lascivo  xi,  43    sumruo  vi,  83 
Tonantis  vi,  10.    viii,  39.    ix,  4.  92.    x, 

35.  92.    xi,  94    Capitolini  x,  51    fal- 

ciferi  v,  16  suniuii  vi,  13  Tarpeii  xiii, 

74 
Tonare  viii,  3 
Tonat  ix,  25 
Tondeat  xi,  84 
Tondebit  xi,  78 
Tondendis  capiilis  xiv,  36 
Tondet  ii,  17.    v,  13 
Tonet  viii,  36 
Tongiliaueiii,  52 
Tongilianus  xii,  89 
Tongilion  iii,  84 
Tongilium  ii,  40 
'Jongilius  ii,  40 
ionsa  viii,  47    coma  ix,  37    mcniula  ii, 

62 
Mart.  a 


cliv 


INDEX 


Tonsa  barba  xi,  39 

Tonse  Pelops  xii,  85 

Tonsi  patris  vi,  64 

Tonsili  buxeto  iii,  58 

Tonsis  lentiscis  vi,  74    niinisttis  xiv,  158 

Tonso  ministro  xi,  11 

Tonsor  vli,  Gl.  64.  83.  95.    viii,  51.     x, 

83.    xi,  58    barbatus  viii,  52 
Tonsorem  ii,  48.    iii,  74.   vi,  57.    xi,  84 

puerum  viii,  52 
Tonsori  xi,  58 
Tonsos  X,  98 
Tonstrix  ii,  17 
Tonsum  i,  32    reum  ii,  74 
Toreuma  iv,  39.  46.    x,  87    clarum  iii, 

35    leve  xiv,  102 
Toreumata  xi,  11.    xii,  74.   xiv,  94  pris- 

ca  viii,  6 
Tori  X,  71 
Toris  ix,  23    pictis  xiv,  135     primis  vii, 

74 
Toruientum  dulce  vii,  29 
Toro  i,  110   medio  xi,  81  nudo  xiv,  148 

purpureo  xii,  17 
Toros  ii,  59.    iv,  8.    vii,  30.    ix,  30.  xi, 
56.  xii,  97   duros  xiv,  162    exstructos 
iv,  8    legitimes  vi,  21     primes  iv,  22 
similes  vii,  58 
Torquatipalumbi  xiii,  67 
Torquato  coiisule  x,  79 
Torquatus  x,  79 
Torquebat  xi,  43 
Torquent  iv,  38 
Torqueris  xii,  98 
Torquet  iii,  69 
Torrente  vitreo  xii,  3 
Torrentibus  undis  x,  85 
Torsi t  i,  79 
Torta  lancea  S  11 
Torta  meta  xiii,  28 
Torlas  comas  iv,  42.    xiv,  24 
Torti  cadi  ix,  3 
Tortis  criiiibus  S  3 
Torto  draconc  vii,  74 
Tortorem  ix,  93 
Tortorum  ii,  17 
Torva  fronte  iv,  14 
Torvi  leonis  i,  61 

Torus  farfiis  papyro  viii,  44     mollis  viii, 
77    pudicus  X,  47    tinctus  ii,  16  non 
triblis  X,  47 
Tostamqiic  niesscm  x,  62 
Tosta;  castancae  lento  vaporc  v,  78 
Tot  vi,  4 

Tota  iii,  65.  v,  85.  vi,  19.  vii,  10.  35. 
53.  64.  101.  ix,  3. 18.  21.  32.  xii,  1. 
xiii,  120.  xiv,  198  anas  xiii,  52  sutas 
X,  38  Cliini;i;ra  S  27  coiivivia  xiv, 
41  filia  xi,  4  iiyciiisxiii,  59  lautca 
•i,  2     littora  xiii,  75     pcnsio   iii,   38 


Roma  videnda  x,  6  scrupBla  v,  20* 
Septa  X,  80  tabella  xi,  91  vicinia  xii> 
59    uncia  ix,  4 

Tota  S  2.  9.  i,  3.  74.  87.  ii,  51.  72.  iii, 
53.  iv,  79.  85.  v,  16.  38.  vi,  28. 
85.  vii,  30.  viii,  14  coena  xii,  61 
diexi,  77  domo  xiv,  193  dote  ii,  34 
fronte  vii,  26  lampade  viii,  51  libra 
xi,  37  luce  iii,  63  nocte  ix,  69.  xii, 
12.  65    urbe  iii,  15.    xii,  38 

Totam  S  19.  i,  110.  v,  81.  vii,  61.  94. 
ix,  33.  X,  68  aurem  vi,  64  ovem  vi, 
3    Romam  iv,  64    urbem  iv,  71 

Totas  xi,  5   lacernas  xiv,  132    preces  ir, 

69  vias  vii,  60 

Totidem  iii,  95    puellas  xii,  87 

Toties  i,  4 

Totis  i,  20.  118.    viii,  30.    x,  56    aqui$ 

iv,  22    diebus  ii,  5.    iv,  37.  54    iioc- 

tibus  ii,  5    sarcinis  ii,  68 
Toto  S  26.    i,  16. 100. 116.    iv,  29.  vi, 

56.  60.  68.  81.  83.     vii,  29.  81.    viii, 

75.    xii,  57    anno  iv,  26.    ix,  84.    x, 

70  bove  V,  31  botryone  xi,  27  coelo 
iv,  2  die  x,  70.  74.  xi,  104  Heli- 
cone  xii,  6  Marceliano  ii,  29  niense 
xi,  41  orbe  i,  2.  ii,  68.  v,  13.  74. 
viii,  61  poste  i,  71  stemmate  iv,  40 
vertlce  xii,  7 

Totos  crines  i,  32     dies  z,  19    peaatej 

ix,  62    soles  x,  12 
Totum  j,  50.  76.  93.      iii,  68.    xji,    18. 

xiv,  190    clienteni  x,  34  dimidium  ii, 

10    ebur  xii,  85    lupum  ii,  37 
Totus  V,  25    dies  xii,  24    libellus  xi,  15 
Toxica  sffiva  i,  19.    v,  76.    x,  36 
Trabeasque  v,  41 
Trabes  Libycas  xiv,  91 
Tractse  per  jucunda  pocula  noctei  xi» 

104 
Tractare  xi,  29 
Tractatrix  iii,  82 
Tradas  i,  118.    iii,  23.    v,  ST 
Tradat  vi,  3.    x,  87.    xii»  11 
Trade  xi,  78.    xiv,  149 
Tradere  xi,  5.    xiii,  70 
Traderet  i,  14.    ix,  35 
Tradet  xi,  5 
Tradidit  vii,  63 
Tradit  iii,  20 
Tradita  xiii,  66 
Traduccre  iii,  74 
Traduceris  vi,  77 
Traducit  i,  54 
Traducta  S  4 
Traduntiir  ii,  37 
Tragicis  Musis  ii,  41 
Tiagico  ore  viii,  18 
Tragicoscotliurnos  xii,  9& 
Tragus  xi,  22 


IN    MARTIAL  EM. 


clv 


Trahar  viii,  51 

Trahat  iii,  36.    xiF,  29 

Trahens  iii,  47 

Traherent  iv,  73 

Tiaheretur  ix,  55 

Trahes  xiii,  67 

Trahet  vi,  3.    x,  78 

Trahi  v,  22 

Trahis  ii,  6 

Trahisque  viii,  79 

Trahit  iii,  38.  58.  x,  30 

Trahunt  i,  105 

Trajane  princeps  x,  34 

Trajani  xii,  8 

Trajanuni  x,  7 

Tramitem  altum  x,  19 

Transcurrunt  vii,  48 

Transeuntis  turbse  xii,  57 

Transfer  iii,  87 

Transferre  viii,  3 

Transfigere  v,  50 

Transfuga  xiv,  131 

Transierant  x,  75 

Transiere  v,  84 

Transibis  i,  71 

Transire  vi,  65 

Transis  x,  59.  xi,  100 

Transit  ii,  64.  v,  14.    vii,  30 

Transraisso  metauro  xi,  21 

Transmittere  xii,  60 

Transportata  xiii,  72 

Transtiberina  vi,  93  donuis  i,  109 

Transtiberinus  aiubiilator  i,  42 

Transtulit  v,  14.  xii,  95 

Trapetis  Picenis  xiii,  30  Tartessiacis  vii, 

28 
Traxerat  i,  14 
Traxisses  ix,  66 
Trebula  humida  v,  71 
Trebulani  casei  xiii,  33 
Trecenta  iv,  61 

Trecenti  consuies  iii,  93  numnii  xii,  70 
Trecentis  iv,  67  versibus  ix,  20 
Trecentos  xi,  36 
Tremebuudus  ix,  93 
Tremensque  vi,  1 

Tremente  calamo  iv,  30  moilitie  viii,  64 
Trenierent  viii,  55 
Tremor  v,  65 
Tremorque  v,  24 
Tremore  docili  v,  78 
Treraula  linea  iii,  58  seta  i,  56 
Tremulai  nianus  xii,  74 
Tremuiave  iii,  58 
Tremulo  tribuli  ix,  50 
Tremulum  xiv,  203  Pelian  vi,  71 
Trepidant  v,  31 
Trepidi  nautaj  xii,  29 
Tres  agellos  xii,  16  cinjedos  xii,  16  na- 
tos  ii,  34  sclibiic  iv,  46 


Tresve  v,  60 

Tria  vi,  54 

Tribadum  vii,  70 

Tribas  vii,  67.  70 

Tribiias  viii,  54 

Tribuente  xi,  6 

Tribiiere  i,  104.  x,  34.  xii,  6 

Tribuisse  viii,  37.  xii,  85 

Tribuit  ii,  2.  iii,  10.  95.  iv,  51.  vi,  10. 
ix,  25.  35.  99 

Tribuli  tremulo  ix,  50 

Tribulis  mortui  ix,  58 

Tribuni  ii,  46 

Tribunali  alto  xi,  99 

Tibunatiisxi,99 

Tribuni  vi,  8  armati  ii,  GO 

Tribunitium  latus  xiv,  32 

Tribuno  ix,  29 

Tribunum  iii,  95 

Tribus  Latiaj  viii,  15 

Tribus  i,  72  areis  vit^e  peractis  x,  24  ca- 
pellis  vi,  19  denariis  ix,  101  libris 
minor  x,  37  lustris  x,  38  natis  xi,  53 
nummis  ii,  43 

Tributis  vii,  55 

Tricaeque  xiv,  1 

Triceni  i,  44 

Tricenos  nummos  x,  27 

Tricenties  iii,  22 

Triccsima  lux  vi,  7 

Tricies  iv,  37.  viii,  40 

Triclinia  strata  x,  13 

Triclinio  iii,  93 

Tridente  sequore  v,  24 

Triduo  ii,  6 

Triente  viii,  61  denso  ix,  88  nigro  ix,  91 

Trientem  summum  iv,  83 

Trientes  xi,  40  Amethystinos  ix,  49  cre- 
bros  i,  107  densi  vi,  86  dimidios  xi, 
6  setini  x,  13   sefinos  xiv,  183 

Trieteride  bis  juncta  ix,  85  nona  x,  53 
plena  vi,  38  prima  vii,  96 

Trifolinura  xiii,  114 

Trigesiraa  aestas  x,  103 

Trigesimus  i,  16 

Triginta  Decembres  iii,  36  diebus  xi,  24 
cpigrammata  vii,  81  nmnera  vii,  53 
quatuorque  messes  xii,  34  pueri  xii, 
87  quatuorque  ante  brunias  x,  104 

Trigona  tcpidura  iv,  19 

Trigone  nudo  vii,  72 

Trigoncm  tepidum  xii,  83 

Trilices  Patavinae  xiv,  143 

Trima  xii,  7 

Trinwve  x,  75 

Trinoctiali  domicoenio  xii,  77 

Triones  Hyperboreos  ix,  46  Odr^'sios  vii, 

80  Parrhasios  vi,  58 
Tripes  grabatus  xii,  32 
Triphilom  calvaiu  vi,  7  I 


clvi 


INDEX 


Triplex  v,  65 

Triplices  vii,  9S.  xiv,  6  therms  x,  51 
vani  vii,  72.  x,  87 

Triplici  foro  iii,  38.  viii,  44 

Triste  xi,  2  caput  ii,  61  forum  v,  20  fri- 
gus  X,  5  iter  S  12  mentum  xi,  98 
nemus  xi,  41  supercilium  i,  25.  xi,  2 

Tristem  iii,  38.    viii,  41    reatum  ii,  24 

Tristes  capillos  ii,  66  ceras  xiv,  5  ferulae 
X,  62  morsus  animi  xii,  34 

Tristi  iv,  44.  v,  79.  vii,  87  ^thiope 
vii,  87  criminc  nocens  terra  ix,31  do- 
micoenio  v,  79  favilla  iv,  44  voce  iv,  5 

Tristia  carmina  x,  17  fata  i,  79  jura  vii, 
64  stigmata  x,  56 

Tristibus  procellis  ix,  41 

Tristior  i,  63.  ii,  69  nuda  vii,  19 

Tristiorem  Saleianum  ii,  65 

Tristis  vi,  79.  viii,  64.  xi,  20.  40.  104 
arundo  i,  4  Athenagoras  viii,  41  auc- 
tio  solvendis  nummis  xiv,  35  tilins 
viii,  44  focus  xi,  56  lana  xiv,  158 
puer  V,  85  secundus  vii,  92  torus  x, 
47  turba  vii,  58   victoria  x,  50 

Tristitia  secura  vii,  47 

Tristitiaraque  i,  110 

Tristium  lacernarura  i,  97 

Tristius  genus  leti  xi,  91 

TrJtai,  67.  ii,  58.  ix,14.  xi,  12  bractiia 
ii,  29  columba  viii,  6  frigora  ii,  46 
gemma  pollice  Heliadura  ix,  14  la- 
cerna  i,  93.  viii,  28  succina  iii,  65 
toga  iii,  36  togula  ix,  101 

Trita;  togre  xii,  72 

Tritaque,  iii,  36 

Tritas  lacernas  vii,  92 

Triticeum  frumentum  xiii,  12 

Tritior  ii,  51  cultus  ix,  58 

Tritis  lapillis  viii,  64 

Tritius  ix,  58 

Trite  pollice  xiv,  167 

Triton  S  28 

Tritonida  iv,  1 

Tritum  saxum  xii,  57 

Tritus  lectus  cimice  xi,  32 

Triviae  S 1.  vi,  47  nemorosa  regna  ix,  65 

Triviam  Thetin  v,  1 

Trium  ii,  91  discipulorum  x,  60  natorum 
ii,  91.92.  iii,  95.  ix,  68 

Triumphi  i,  5  Gigantei  viii,  50  Hyper- 
borei  viii,  78 

Triumphis  viii,  65 

Triumphos  vi,  4  Erytlirasos  viii,  26  Idu- 
niicos  ii,  2  dignos  v,  19  laurigeros  iii, 
66  niagnosv,  17.  vii,  2  Parthos  ix, 
104   sfxrctos  viii,  15 

Triumplium  S  20 

Triuraphus  vii,  8 

Trojie  X),  4 

I'rojamque  xiv,  I 


Trocbis  argutis  xiv,  169 
Trochus  celer  xi,  21 
Tropin  xii,  83 
Trucem  SuUam  ix,  44 
Truces   animos   ix,  11    blattas   xiv,  37 
Iberos  x,  78  pueros  xi,  86  tauri  iii,  58 
Trudit  iii,  82 
Truditur  xi,  47 
Trullam  ix,  98 
Trunci  ii,  83 
Trunco  fascia  to  xii,  67 
Truncum  turturem  vii,  20 
Trux  ix,  26 

Tryphon  iv,  72.   xiii,  S 
Tu  i,  14 
Tuaque  v,  13 
TuaS6 
TuaS3 
Tua?  S  15 
Tuam  i,  103 
Tuamque  i,  50 
Tuas  S  8 
Tuba  navali  S  28    Pieria   x,  64.    xi,  3 

tanta  viii,  56 
Tubffl  tetricaj  vii,  80 

Tubas  viii,  3 

Tubera  xiii,  50 

Tuberes  xiii,  52  vcrnse  xiii,  43 

Tubos  omnes  xi,  62 

Tucca  i,  19.  vi,  65.  vii,  41.  77.  ix,  77. 
X,  13.  xi,  70.    xii,  95 

Tuccam  vi,  65 

Tuccius  esuritor  iii,  14 

Tuere  vi,  16.  vii,  17.  x,  28 

Tui  i,  56 

Tuis  i,  32  cultris  ix,  3 

Tuiscjue  X,  104 

Tulerat  S  10 

Tulere  v,  79.  vi,  70.   vii,  6t 

Tulerint  S  16 

Tuleris  ix,  46 

Tulerit  i,  32 

Tulerunt  viii,  71 

Tulisse  i,  105.  iii,  100 

Tulisscnt  S  27 

Tulisset  x,  41 

Tulit  S  10.  16.  23.  i,  22.  ii,  46.  63.  iv, 
1.11.32.  vii,47.  viii,  36.  55.  71.75. 
ix,  9.  44.  60.  94.  102.  x,  86.  xi,  51. 
xiii,  113 

Tulle  i,  37 

Tulli  iii,  20.  iv,  64 

TuHioque  v,  51 

Tullius  ix,  72   magnus  iv,  16 

Tullus  ix,  52 

Turn  ii,  14 

Tunieat  xi,  58.  xiii,  58.  xiv,  161.  162 

Tumefactus  iv,  11 

Tumenti  vulva  xi,  61 

'i'unifre  S  26 


IN    iMARTIALF.V. 


clvii 


Tumescit  viii,  33 

Tuniet  iv,  40.  49.  xiii,44.  viv,  144 

Tuniidas  hydrocelas  xii,  84 

Tumidi  reges  v,  20 

Tumidi  regis  ii,  18 

Tumidis   aquis  S  25  undis  xiv,  181  tcr- 

roribus  ix,  44 
Tumido  ore  v,  8 
Tumid  us  V,  1    magister  viii,  3.    x,   104 

negotiator  x,  87 
Tumor  viii,  64 
Tumore  luodico  iv,  G4 
Turaores  Syrios  iv,  43 
Turaulata  Canace  xi,  91 
Tumuliqiie  xi,  48 
Tuinulis  ix,  31 
Tunuilo  vj,  52.  vii,  96.  ix,  16    nobiliore 

iv,  59 
Tumuium  vii,  87.  viii,  57 
Tumuluinque  viii,  38 
Tunc  ii,  8 
Tune  vi,  82 
Tunica  x,  25 
Tunica  Nilotide  picti  Mauri  x,  6    utriui- 

que  levata  xi,  70 
Tunicae  x,  100  Pataviuse  xiv,  143 
Tunicaque  xi,  104 
Tunicain  x,  81.  xiv,  153.  211 
Tunicas   molestas   iv,    87    pingues  xiv, 

143 
Tunicata  iii,  3  quies  x,  51 
Tuo  i,  37   aniiuo  ix,  42 
Tuoque  vii,  5 
Tuorum  iv,  55 
Tuos  i,  30  canes  x,  37 
Tuosque  ii,  14. 104 
Tura  (s.  thura)    i,    112.    vi,  85.    viii, 

24.  xi,  104.  xii,  103  pia  viii,  6.  C6. 
xiii,  4  pinguia  x,  20  semicremata  xi, 
54 

Turba  S  23.  i,  90.  iii,  91.    iv,  29.    v,  7. 

25.  32.  vi,  6.  21.  ix,  30.  09.  x,  18. 
48.  xiii,  98  cetera  iii,  38  Candida 
xii,  34  crassa  ix,  23  densa  vii,  61.  x, 
10  entliea  xi,  84  cntlieata  xii,  57  gra- 
vis S  4  iugens  i,74  ingens  onerosaque 
ix,  56  INIartia  i,  4  maxima  xiii,  83 
molesta  i,  43  obvia  iv,  53.  xiv,  169 
omnis  iii,  58.  xiii,  3  otiosa  ii,  37  pal- 
lida X,  12  pia  vii,  32  rustica  iv,  00 
sistrata  xii,  29  tristis  vii,  58  Stoica  vii, 
09  togata  vi,  48  ventura  vii,  44 

Turba  i,  90.  ii,  74.  v,  7.  vii,  100.  viii, 
82.  xiv,  214  in  omni  ix,  98  noxia  iii, 
91  tenera  ii,  75  vocata  i,  21 

Turbabis  xiii,  75 

Turbae  xiii,  124  crinitfe  xii,  49  piae  viii, 
38  simplici  x,  62  transeuntis  xii,  57 

Turbaiu   iii,  46.  82.    xii,  89    oliosioreni 


xi,  1   priorem  ix,  80 
Turbare  ii,  36 
Turbat  vii,  52 
Turbata  Crystaliina   ix,  60  massica  xiii, 

121 
Turbalis  xiii,  108 

Turbato  auro  viii,  78  mulso  xiv,  127 
Turbida  amphora  viii,  45  Caecuba  xii,  GO 
Turbidiore  lumine  x,  20 
Turdis  xiii,  51    avidis  iii,  58    crassis  ii, 

40  pinguibus  iii,  47 
Turdo  vii,  20 
Turdorum  corona  xiii,  51 
Turdos  iv,  60.  ix,  50  vagas  xi,  21 
Turdumve  vi,  75 
Turdus  iii,  77.  ix,  55.  xiii,  92 
Turdusve  vi,  11 

Ture  vii,  74.  ix,  2.  92.  s,  92  Eoo  iii,  05 
Turgentis  lacus  iv,  55 
Turgetxiij,  47.  68.  xiv,  45 
Turgidis  labris  vi,  36 
Turgidum  penera  ix,  28 
Turis  iii,  2.  iv,  46.  vii,  54.  72 
Tumi  vii,  97 
Tunius  xi,  10 
Turpe  ii,  86.  iv,  71.  vi,  90.  vii,  20.    ix, 

48    guttur  X,  22 
Turpes  viii,  79.    x,  71     bisontes  i,   105 

muscas  xiv, 67  ranas  x,  37 
Turpi  resina  xii,  32    sinu   xi,  54    ulcer* 

vii,  71 
Turpior  uxor  vi,  4.5 
Turpiorem  v,  79 
Turpis  stiria  vii,  37 
Turpius  i,  36.  v,  82.  x,  83 
Turre  alta  iii,  58 
Turres  iii,  58 
Turricula  xiv,  16 
Turris  Candida  xii,  31 
Turtur  cereus  iii,  58.  60    pinguis  xiii,  53 
Turturem  truncura  vii,  20 
Turturum  iii,  82 
Tusca  vinea  politus  ligo  ix,  58 
Tuscae  glandis  vii,  27 
Tusci  vii,  31 
Tuscis  jugis  i,  27  cadis  xiii,  1 18    fictili- 

bus  xiv,  98 
Tusco  arane  ix,  102  vice  xi,  27 
Tuscula  tellus  ix,  61 
Tusculive  vii,  31 
Tusculosque  iv,  64 

Tuscus  iii,  24  ager  ix,  23    eques  viii,  38 
Tussire  i,  20 

Tussis  i,  20.  v,  39  aspera  xi,  86 
Tussit  i,  11.   ii,  26 

Tuta    x,  30.  xiv,  61.  123    carinae  iii,  67 
lectica   xi,  99    novacula   ix,  59    oiia 
xii,  5   ova  iii,  47 
Tufa  iii,  67 


clviii 


INDKX 


Tutatn  vi,  93 

Tutas  tenebras  xiv,  40 

Tutela  felix  v,  1 

Tutelaiuqiie  iv,  55 

Tutior  i,  49.  v,  32.  x,  19.   xii,  14    hos- 

pes  viii,  14 
Tutum  ix,  56 

Tutus  iii,  91.  iv,  19.  ix,  85  lepus  i,  7 
Tuum  S  17 
Tuus  i,39 

Tjndaris  ix,  104.  xii,  52 
Tyranni  Pelleei  ix,  44 
'i'yranno  Argolico  ix,  06 
Tyria  sindone  iv,  19 
Tyriaj  xiv,  133 
Tyriain  abollam  viii,  48 
Tyrianthina  urbica  i,  54 
Tyrias  lacernas  viii,  10.   ix,  23 
Tyriasque  iv,  23 
'lyrios  cultus  xi,  39 
Tjrius  taurus  x,  51 
TytoQ  ii,  29 
Tyros  improba  x,  16  Cadraea  vi,  1 1 


Vacabat  x,  68 

Vacabis  v,  80 

Vacabit  vii,  26.  51.  97.  xi,  106.    xii,  11 

Vacant  vii,  102 

Vacare  ii,  41.  v,  20.  viii,  82 

Vacaret  xi,  1 

Vacas  ii,  5 

Vacat  iii,  69.  vii,  1.  80.    ix,  8.    x,  17. 

xi,  1 
Vacca  xiv,  180 
Vacent  i,  4 

Vacerra  viii,  09.  xi,  66.  77,  xii,  32 
Vacua  nianu  vi,  72  pelie  vi,  64 
Vacuam  Lygdon  vi,  42 
Vacuare  xi,  5 
Vacuas  cbartas  xiv,  10 
Vacui  xii,  5 

Vacuis  xiii,  8  aurlbus  xi,  3 
Vacuo  aere  S  i,  11  dente  i,  61    sinu  x, 

78 
Vada  vi,  42  pura  iv,  55   tarda  iii,  67 
Vadas  xi,  1 

Vade  i,  71.  iii,  4.  xi,  104 
Vadimonia  viii,  07.  xiv,  135 
Vadis  ii,  69.    iv,  22.    ix,  55    Erythrasis 

viii,  28   opposuit  x,  85 
Vaduiu  icnc  i,  50 
Va;  ii,  CO.  iv,  28.  v,  33 
Vafcr  xi,  31 

Vafra  arte  vi,  01.  xii,  CO 
Vaga  araiica  viii,  33 
Vaga;  juvcnta-  ii,  90 
Vaganlur  vi,  31 


Vagaris  x,  65 

Vagatur  iii,  57 

Vagatus  ix,  60 

Vagi  iii,  67 

Vagientem  foetum  iii,  58 

Vagientes  infantes  xi,  61 

Vagis  gressibus  ii,  57 

Vagilibus  tantis  ix,  21 

Vagitu  ix,  9 

Vagos  capillos  vi,  52    turdos  xi,  21 

Vagunique  xii,  18    mane  vii,  39 

Vagus  i,  2.  iv,  79.  v,  31.  70.  vi,  21.  80. 

vii,  32.  X,  85  amor  xii,  97  December 

iv,  14  lepus  i,  15  pes  xii,  26 
Valde  iii,  44 
Vale  V,  00.  ix,  8.  x,  104.    xi,  108.    xii, 

48 
Valeam  ii,  5.  iv,  31.  vi,  60.  64 
Valebis  ii,  92.  vi,  78.  xiii,  35 
Valent  i,  10.  viii,  32.  x,  62.  xii,  70 
Valere  vi,  70 
Vales  ii,  64 

Valet  iv,  64.  vii,  13.  xiii,  80 
Valete  iii,  7.   iv,  57 
Valle  aha  iii,  58  brevi  ix,  19  vasta  S  0 
Valles  V,  71   curvas  iv,  64 
Vana  ludibria  x,  4 
Vanae  ix,  44  togag  iii,  4 
Vani  operis  v,  22  triplices  vii,  72.  x,  87 
Vano  labore  xiv,  48  nomine  iv,  11  mu- 

nere  ix,  103 
Vanoque  honore  xi,  32 
Vanos  fumos  iv,  5  labores  x,  82 
Vanus  labor  i,  89 
Vapore  vii,  31.    viii,  33    arido  v»>  42 

lento  V,  78 
Vapores  niiuios  x,  48 
Vappa  perfida  xii,  48 
Vapulat  vi,  46.  vii,  67.  xii,  57 
Vapulavit  x,  62 
Vapulet  vii,  80.  viii,  23 
Vara  iv,  78.  viii,  20.  x,  26 
Variae  aulae  ix,  44 
Variantur  viii,  28 
Varias  artes  vii,  32  comas  i,  77  opes  x, 

48 
Variata  mappa  iv,  46 
Vario  viii,  18 
Vario  ajre  v,  l    decore  vi,  42    de   mar- 

niore    x,  79    ordine  S  26    sapore   xi, 

31 
Varioque  xii,  4  usu  vii,  51 
Varios  colores  ii,  46    discursus   vii,  39 

labores  iv,  8  niodos  iii,  03 
Variutn  iniimtal  xi,  31 
Varro  inficiande  v,  30 
Varus  iv,  78 

Vasa  Aretina  xiv,  98  pauca  iv,  15 
Vasta  valle  S  6 
\  a'jtos  hiatus  i,  23 


IN    MARTIALEM. 


dfx 


Vatem  S  12.  vili,  73.  xi,  49.  x,  58.  viii, 
63 

Vati  vi,  21.  vii,  29.  G3.  xlv,  165  Alexis 

miinus  V,  16  suo  ii,  22 
Yaticana  vi,  92.  x,  45 
Vatican!  cadi  xii,  48 
Vaticanis  cadis  i,  19 
Vatini  sutoris  xiv,  96 
Vatinii  caiices  xiv,  96 
A'^atiiiiorum  fractorum  x,  3 
Vatis  vi,  68.    viii,  66.    ix,  50.    x,  103 
Apollinei  vii,  22  docti  i,  62    modici 
ix,  27  Theodori  xi,  93 
Vatius  xii,  70 
Vatura  viii,  56.  63 
Ubere  ix,  9  largo  xiii,  44 
Ubi  i,  2 

Ubicunque  i,  3.  x,  92 
Ubique  v,  25 
Uda  puella  xi,  16   basis   vetulo  Falerno 

xi,  26 
Udaque  prata  i,  115 
Udi  x,19 

Udo  gaudio  x,  78  antro  x,  35 
Udones  Cilicii  xiv,  140 
Udus  viii,  44  aleator  v,  84    calceus    xi, 

21 
Ve  i,  58 
Vecta  viii,  51 
Vector  lascive  ii,  14 
Vectus  iv,  51 
Vehimurque  viii,  61 
Vehit  X,  3 
Vehunt  viii,  21 
Veientana  iii,  49  uva;  ii,  53 
Veientani  rubelli  i,  104 
Vel  i,  87 
Vela  viii,  70.    xii,  29.  44.    xiv,  28.29 

lieta  S  26  negata  ix,  39.  xi,  21 
Velabrensem  xiii,  32 
Velabrensi  foco  xi,  52 
Velabriensis  caseus  xiii,  32 
Velamine  nigro  iii,  3 
Velarunt  xii,  42 
Velas  iii,  3 
Velat  i,  89.  ii,  43 
Vclet  iii,  2 
Velim  i,  9.  58.  ii,  5.    iv,  42.    v,  16.  ix, 

23.  X,  74 
Velimus  iv,  61 

Velint  i,  52.  v,  60.  vi,  25.  viii,  75.  x,  34 
Veils  i,  9.  36.    ii,  64.    vi,  49.  viii,  28. 
38.  39.  51.  ix,  4.  39.    x,  47.  48.    xii, 
84.  84.  xiii,  2.  xiv,  145 
Velit  i,  118.  ii,  51.    iii,  90.  93.    vi,  63. 
vii,  69.    viii,  11.  14.  18.  46.    x,  23. 
103.  xi,  23.  27.  57 
Velius  conies  ix,  32 

Vellc  iii,  26.    v,  83.  xi,  7.27.  05.   58, 
xii,  95 


Vellem  vi,  81.  viii,  53.  72.  x,  8 
Vellens  comam  v,  37 
Vellent  iv,  44 

Vellera  ii,  46.  iv,  41.   xi,  27    aurea  xii, 
99  flava  ix,  62    niulta  xiv,  143    pre- 
tiosa  xiii,  125  rasa  xiv,  159 
Vellere  viii,  28.  x,  90.  xi,  99  ^olio  viii, 

51   puUo  xiv,  157 
Vellerib\is  primis  xiv,  155 
Velles  iii,  16 

Vellet  i,  36.  74.  86.  iii,  24.  ri,  21,    vii, 
51.  vili,  46.  X,  73.  xi,  34.  40.  xii,  29 
Vclletis  xi,  60 
Vcllis  ii,  62.  x,  90 
Vellitii,  11 
Velius   v,  37  densum  iv,  3    inquinatum 

iv,  4 
Velocia  munera  S  2 
Velocibus  annis  viii,  8 
Velocior  i,  49  manus  xiv,  208 
Velocius  i,  47 
Veloque  i,  35.   xi,  45.  98 
Velox  i.  111 
Velox  vi,  28    Agatliine  ix,  39    draucus 

xiv,  48  notarius  x,  62  timer  i,  105 
Velut  vi,  82 

Veluti  xi,  36 

Vena  saucia  iv,  66 

Vena  Lncrina  x,  30  rigida  vi,  49.  xi,  16 

Venabula  S  15.  xiv,  30  dejecta  xiv,  31 
Dorica  S  23  grandia  viii,  55  splendi- 
daSll 

Venafri  campani  xiii,  98 

Venafro  uncto  xii,  63 

Venalis  i,  2.  iii,  60 

Venatio  xiii,  101      - 

Venator  S  11.  i,  50.  x,  87.  xii,  14.  18. 
xiv,  86  siiperbus  iv,  35  supcrbus  capta 
inele  x,  37 

Venatrix  xi,  69 

Venalur  xiv,  200 

Venatus  humiles  Iconum  i,  105 

Vendamus  vii,  16 

Vendas  vii,  98.  xi,  70 

Vendat  xii,  55 

Vende  xi,  70 

Vendebat  vi,  66 

Vendentem  xii,  102 

Vendere  i,  57.  86.  iii,  56.  iv,  5.  v,  16, 
vii,  64.  77.  ix,  4.  30.  xi,  70.  xii,  66. 
73.  102.  xiv,  204 

Venderet  i,  86 

Vendes  ii,  43 

Vendidisti  xii,  98 

Vendidit  iii,  48.  57.  vi,  71.  ix,22.  xii,  35 

Vendis  xii,  66 

Vendit  i,  19.  42.  xii,  55.  xiv,  194.  223 

Vendita  xii,  103 

Vendo  iv,  80 

Vondimt  xii,  46 


clx 


INDEX 


Venena  pulla  ix,  3 

Veneno   vi,  19  Arayclaeo   viii,  28    atro 

vii,  72  obscuro  i,  79  poto  v,  76 
Venenuni  iii,  22.   vi,  40.  78 
Venerabilis  moles  S  2 
Veneranda  domus  ix,  21    limina  xii,  3 

pallatia  i,  71  sacra  Musarum  x,  58 
Venerandaque  sanctaque  verba  iii,  69 
Venerande  nepos  ix,  18  rector  vii,  60 
Venerandus  Csesar  ix,  102 
Venerantia  v,  15 
Venerantur  vlii,  11 
Venerare  iv,  30 
Veneras  i,  3 

Venerat  viii,  55.  xiv,  72 
Venere  S  3.  xii,  70 
Venerem  i,  103.  110.  v,  40 
Veneres  ix,  12.  xi,  13 
V^eneri  ix,  42.  xi,  60 
Venerint  i,  105.  x,  5 
Veneris  iii,  4 
Veneris  (a  Venus)  iv,  44.    v,  7.   \],  26. 

xii,  43.  xiv,  206  beatae  xi,  80 
Venerit  xi,  6.  xii,  24 
Venerunt   vii,  53.  viii,  71.  xili,  28.  Ill 
Veneti  vi,  46 
Venetis  terris  xili,  88 
Veneto  x,  48.  xiv,  131  luto  iii,  74 
Veni  i,  72.    iv,  1.  78.  vii,  6.  23.  viii,  21. 

39.  67.    xi,  52.    xii,  62.  82.    xiii,  82. 

xiv,  99 
Veniani  vi,  51.  xi,  35 
Veniam  ii,  90.  iv,  77.  ix,  56.  xii,  60 
Veniant  vii,  72 

Venias  i,  53.  iii,  27.  x,  36.  xi,  52 
Veniat  vii,  5.  xiv,  87 
Veniente  viii,  21 
Venies  v,  44.  x,  12.  xi,  23 
Veniet  i,  50.  iii,  4.  38.   xiv,  112.  125 
Venimus  x,  103.  xi,  79.  xiv,  48 
Venio  ii,  18.  iii,  44.  xiii,  35 
Venire  i,  118.  v,  4.  84.  vi,  1.  xi,  7.  xii, 

77 
Vcnis  iii,  44.  64.  vi,  47.   viii,  21.  C7. 

xiii,  2 
Venis  curvis  xiv,  33  prominentibus  y,  4 
Venisse  iv,  61.  xiii,  107 
Venissent  x,  81 
Venisti  i,  3.  v,  9 

Venit  S  3.  i,  26.  63.  72.  88.  iii,  50 
Venit  (a  veneo)  xi,  38 
Vcnite  xii,  8 
Venitis  x,  48.  72 
Vcniunt  viii,  78 
Venter  xiv,  151  infelix  ii,  51 
Ventilat  iii,  82.  v,  31.  xii,  18 
Ventis  x,  104 

Vento  jubente  x,  83  Icni  x,  30 
Vcntos  iv,  19 
Vrntosque  vi,  59 


Ventre  J,  21.  xi,  61  Falisco  iv,  46 

Ventrein  iv,  78.  x,  48.  iii,  42  liquiduni 
xiii,  116  solutum  xi,  88 

Venires  niolles  xiii,  26 

Ventri  iii,  22.  xi,  52  pigro  iii,  47  scisso 
xiv,  60 

Ventris  i,  38. 110  duri  xiii,  29  maturi 
S  14 

Ventum  ii,  41 

Ventura  xi,  91  Cydonia  x,  42  turba 
vii,  44 

Venturam  xiv,  6 

Venture  viii,  21 

Venturum  xi,  73 

Ventus  ix,  39.  xiv,  28.  29 

A''enuleio  iv,  83 

Venus  S  6.  i,  104.  ii,  84.  vi,  13.  vii, 
89.  viii,  43.  x,  13  aequaiv,  13  casta 
ii,  34.  vi,  45.  x,  33  debilitata  i,  47 
fugitiva  xii,  97  Iffita  vi,  21  nuda  viii, 
1  plebeia  ii,  53  prodigiosa  i,  91  soli- 
citata  iii,  75    superba  iii,  68 

Venustuui  xi,  31 

Ver  ix,  14  breve  ii,  46 

Vera  ix,  100.  x,  34  electra  viii,  51  fama 
vii,  88  gaudia  vii,  5.  xi,  26  Gran- 
tiana  iv,  39  mentula  vii,  35  noniina 
xiv,  170  soboles  vi,  3 

Vera  simplicitate  i,  40 

VertB  xi,  44  vitae  v,  20 

Veranii,  110.  vii,  39 

Veras  amicitias  xi,  44 

Verba  ii,  76.  v,  16.  23.  50.  vi,  54.  56. 
viii,  7.  22.  xi,  70.  xii,  42.  xiv,  208 
barbara  i,  06  fortia  iii,  46  grandia  ii, 
69.  ix,  33  Latina  xi,  20  niandata  ix, 
36  pauca  i,  97  prima  ix,  69  sobria  i, 
28  venerandaque  sanctaque  iii,  69 

Verbera  S  10.  ii,  76  Graia  ix,  73  mille 
xi,  94 

Verberat  xii,  57 

Verberatus  vii,  95 

Vcrbere  vii,  67    tcnui  xiv,  71 

Verberent  xii,  57 

Verberibusque  ix,  69 

Verbis  i,  36.  iii,  3.  iv,  89.  viii,  11  cas- 
tis  iii,  69  grandibus  niinax  ix,  28  iii- 
nocuis  vii,  12    prioribus  x,  72 

Verbumix,47    ununi  xiv,  217 

Verceilas  x,  12 

Vera  i,  34 

Verecundani  sitiin  viii,  70 

Verecundo  ore  viii,  1 

Vercdo  rapientc  xii,  14  succincto  xiv,  86 

Veri  V,  19.   xi,  50 

Veridicae  sorores  v,  1 

Veridico  ore  x,  37 

Vcriora  vi,  30 

Veris  vi,  30.  80.  xiii,  127 

Veritas  rustica  siccis  capiliis  x,  72 


IN    MARTIALEM. 


clxi 


Vei'ilus  ix,  27 

■Verius  viii,  76 

Vcrniinat  xiv,  23 

Verna  i,  42.    iii,  1.     vi,  29.   xiv,  1.  11 
clamatus  xii,  26  Numae  x,  76  sattir  ii, 
90 

Verna  terapora  v,  67.    ix,  13.  17 

Verna  arbore  xi,  8 

Vernaj  lactei  iii,  58    tuberes  xiii,  43 

Vernani  dormitantein  viii,  59  iiegligen- 
tem  xii,  89 

Vernarent  ii,  61 

Vemas  x,  30 

Vernat  ix,  55 

Vernis  equilibus  i,  85 

Vernos  apros  i,  50 

Vernuia  xii,  70.    xiv,  54 

VernuljE  v,  37 

Vernulas  libellos  v,  18 

Vero  vi,  39.  viii,  76  aniore  x,  20  bar- 
baroque  rure  iii,  58  dolore  vi,  63 
gaudio  i,  50  nomine  vi,  88  viro  vii, 
58 

Verona  i,  62  magna  xiv,  195  sua  x,  103 

Verona  i,  8 

Veros  sardonychas  ix,  60.    x,  87 

Verpe  poeta  xi,  94 

Verpus  \di,  82 

Verris  ii,  37 

Versata  xi,  52 

Versibus  x,  100  duobus  xiv,  1  niille 
xi,  80    trecentis  ix,  20 

Versiculus  iii,  9.  50.    vi,  64 

Versu  grato  iv,  55  impio  x,  5  non  la- 
borioso  xi,  6  Lampsacio  xi,  16  las- 
civo  X,  64    rudi  ix,  12 

Versus  ii,  8.  iv,  17.  v,  26.  56.  vii,  4. 
ix,  90.  xi,  2.  3.  24.  xii,  62.  xiii,  75 
disertos  vi,  14  ducentos  viii,  90  duo 
tresve  xii,  3  facundos  xii,  43  lasci- 
vos  xi,  20  Saturnalitios  xi,  15  sevc- 
ros  i,  36  viridi  aerugine  tinctos  x,  33 

Vertagus  acer  xiv,  200 

Vertex  planus  iv,  64 

Venice  i,  32.  viii,  36.  x,  19  moto  iv, 
3    tenero  xiii,  50    toto  xii,  7 

Verticemque  xii,  45 

Verum  i,  65.  109.  ii,  69.  iii,  72.  iv, 
34.  42.  v,  29.  vii,  6.  28.  90.  100. 
viii,  76.  X,  5.  14.  xi,  24. 107.  xii, 
36.  86.    xiv,  52    nomen  ix,  96 

Verus  iv,  5  pater  S  3  paler  familiae  i, 
85 

Vescitur  viii,  50 

Vescuntur  iii,  58 

Vesica  fortior  viii,  33    oninis  iv,  49 

Vesicara  xiv,  62 

Vcspillo  i,  31.  48 

Vcspilloiium  ii,  61 

Dclph.  el  ynr.  Clas  Ind. 


Vestae  vii,  73    canai  i,  17 

Veste  tincta  v,  23  deposita  vi,  93  iua» 
dida  V,  79 

Vestem  aridara  iv,  70 

Vester  ix,  96 

Vestes  xii,  102  ametliystinas  i,  97  oli- 
dze  i,  50    saturatas  viii,  48 

Vestibus  tinctis  ix,  63 

Vestino  grege  xiii,  31 

Vestinus  cascus  xiii,  31    gravis  iy,  73 

Vestire  ii,  46 

Vestis  proxima  xii,  18  sordida  viii,  3. 
xiv,  71 

Vestil  i,  36.    vi,  11.     vii,  82.     xiv,  128 

Vestitur  viii,  33.    x,  51.    xiv,  129 

Vestra  v,  84 

Vestras  ix,  1 

Vestri  i,  5.    x,  103 

Vestris  x,  24 

Vestro  xii,  64 

Vestrum  v,  6 

Vesuvius  viridis  iv,  44 

Velabunt  xi,  78 

Vetamur  xi,  6 

Vetat  ii,  91.    v,  37.    vi,  91 

Vetercm  amicum  viii,  14.  ix,  85  Graium 
iv,  55  Jovcm  vii,  73  maritum  x,  41 
senectam  v,  7  sodalem  ii,  44  umbram 
v,  10 

Vetcres  v,  16.  xi,  90  artes  iv,  39  avos 
iii,  63  brachas  xi,  21  calathos  ix,  60 
et  paucos  sodales  x,  104  Ficelias  vi, 
27  Fidenas  iv,  64  omnes  i,  55  pa- 
tres  xi,  5  patronos  v,  34  poi?tas  x, 
78  ritus  viii,  80  sodales  i,  100  so- 
los viii,  69 

Veteri  (idoque  sodali  ii,  43.  v,  19  so- 
dali  X,  37.    xii,  25 

Veterino  iii,  67 

Veteris  amici  viii,  18 

Veterum  avoruni  x,  87  Corinthiorum 
ansae  ix,  58    ducum  ix,  84 

Veto  i,  35 

Vetonissae  parvae  iv,  55 

Vetuisti  iv,  22 

Vetuit  iii,  46.    ix,  102.    xi,  41 

Vetula  iii,  32 

Vetula  dextra  xi,  29 

Vetulse  Fabullaj  viii,  33 

Vetulara  iii,  32.    iv,  20 

Vetuias  iii,  76.  viii,  79  algenles  iv,  5 
decern  ix,  101 

Vetuli  cinaedi  i,  42  Eucti  viii,  6  furcs 
vi,  16 

Vetulisqiie  viii,  79 

Vctulo  Falerno  i,  19.  viii,  77.  xi,  26 
marito  xi,  71     petasone  xiii,  65 

Vctulos  cades  xiii,  112 

Vetuluiu  cunuuni  x,  90 
Mart.  X 


clxii 


INDEX 


Vetusvi,  67.    vii,  79.    x,  98.   101.    xi, 

21.  34.  54  aura  iv,  4    ingeuium  xi,  7 

patriusque  amicus  vi,  25  putreque  so- 
lum lutoix,  74  sodalis  i,  55.    vii,  86 

testa  vi,  93 
Velusque  ii,  30.    xi,  34 
Vetustas  vii,  45    longaeva  S  5 
Vetustilla  iii,  93 
Vetustillaj  ii,  28 
Vexabit  viii,  46 

Vexat  ii,  32.    ix,  60.    xi,  81.  86 
Vexata  vindemia  i,  57 
Vexatas  rosas  xi,  89 
Vexatio  x,  82 
Vexerat  S  16 
Vexes  i,  118 
Vexit  viii,  51 
Vi  vi,  19 
Via  vii,  61.    x,  12    media  S  2   pulveru- 

lenta  xii,  2 
Via   X,  104    alia  xi,  91     Fiaminia  x,  6 

inoffensa  xiv,  209   media  vi,  93  sacra 

ii,  63.    xii,  2 
Viaj  xii,  28.    xiv,  61    ^miliaj  iii,  4  Au- 

sonise  ix,   102    Latiae  ix,  65      longaj 

i,  3 
Viam  V,  14.    xiv,  130 
Viarum  ix,  100 
Viasi,  71    Aasonias  vii,  6    Capitolinas 

vi,  10      graciies  ii,  86     longas  vi,  43. 

ix,31.    X,  36.    xiv,  188    tacitas  xiii, 

60 
Viator  vi,  28.    ix,  65.     x,  63.     xi,   13. 

91.    xiii,  25  lassus  ii,  6    piger  iv,  55 
Vibrabunt  v,  78 
Vicarius  ii,  18 
Viccm  viii,  38 
Viceiios  uunimos  iv,  26 
Vicere  ix,  104 
Viccris  xi,  5 
Viccrunt  vii,  19 
Vici  fuit  ille  magister  x,  79 
Vicics  i,  100 
Vicicsque  xii,  77 
Vicina  v,  64.     vi,  43.      xiv,  159    antra 

vii,  50    jugcra  viii,  56     iiuniismata  i, 

27    porta  iv,  18    ^Jomcnto  rura   xiii, 

15    s^'lva  i,  50 
Vicina  urbe  i,  13 
Vicinam  iirlicm  vii,  17 
Vicinc  vi,  27 
Viciiii  vi,  19.  39.  73.     ix,  69    cubiliiii, 

03     iliceti  xii,  18     Quirini  porticum 

xi,  1 
Viciiiia  tofa  xii,  59 
Vicino  fonte  ix,  19 
Vicino!»  liorlos    i,  115.     xi,  31    lares  x, 

58 


Vicinum  i,  21.    vii,  93 

Vicinus  i,  87.    vi,  64    lolas  xi,  41    Ja;- 

tus  iii,  58 
Viciti,  8.    viii,  26.    x,  87.    xi,  33.  41 
Vico  Patricio  x,  68    Tiisco  xi,  27 
Vicos  tenues  vii,  61 
Victa  i,  83.    xiv,  150    faba  iii,  47 
Victima  grata  xii,  91     caesa  ix,  32    cresa 

quacumque  manu  x,  73 
Victimaque  ix,  91 
Victimasque  viii,  66 
Victor  viii,  54.    ix,  44.  102.    x,  74.    xi, 

33.  78    Deus  vii,  8    Scipio  xi,  2 
Victorem  viii,  2 
Victores  viii,  43 
Victori  vii,  28 

Victoria  Phlegrsea  viii,  78    tristis  x,  50 
Victoriae  signum  xiv,  170 
Victoris  vii,  29.    viii,  26 
Victricem  laurum  ix,  36 
Victrices  charta;  vii,  6 
Victrix  umbra  vi,  76    unda  xi,  96 
Victura  carraina  viii,  73   fama  v,  15  no- 

mina  vii,  44 
Victura;  i,  26 
Victuram  viii,  81 

Victuras  cliartas  xi,  3     curas  i,  108 
Victuris  cbartis  iii,  20 
Victuruni  v,  58    iiomen  x,  26 
Victurus  liber  vi,  60 
Vicus  Patricius  vii,  73 
Vide  vi,  21.    xiv,  131 
Videam  ii,  5 
Videar  v,  18.    vi,  73 
Videare  vii,  101.    ix,  61 
Videaris  viii,  3.    x,  83.    xi,  55.  75 
Videas  i,  10.    iii,  93.     vii,  99.      ix,  73, 

88.    xiv,  76.  212 
Videat  ix,  66.    xi,  102.    xiv,  1 
Videatur  iv,  32 
Videbam  i,  91 
Vidcbaris  i,  91 
Vidcbis  i,  56.  110.    vi,  78.    x,  19.  104. 

xiii,  100 
Vidcbit  v,  80 
Videbo  viii,  25.  41 
Vidcbuntur  ii,  8 
Vitlcniur  vi,  70.    x,  65.    xii,  4 
Videnda  x,  6 
Vident  iii,  93 

Mdco  ii,  38.    x,  14.  70.    xiv,  154 
Videor  viii,  23.    x,  1.    xii,  26 
Vidcrat  ii,  66.    vi,  53.  85.   ix,  37.  x,  52 
Vidcre  i,  87.    iii,  44.  67.    iv,  30.  64.  77. 

viii,  8.   21.    ix,  75.     xi,    1.  75.    101. 

xii,  49 
Videres  iii,  47 
Vidcrct  viii,  2.    xii,  85 


IN    MARTIALEM. 


clxiii 


Viderii,  10.  42.    ii,  88.  91.    iii,  52.    iv, 

6.    vii,  12.  51.    viii,  19.  38.     x,  90. 

xi,  55.  xii,  37.41.  C2 
Videris  i,  42.    ii,  1.     iii,  5.  40.    iv,  44. 

V,  4.    vii,  26.  41.    viii,  64.    x,  93 
Viderit  v,  49 
Vides  ii,  11.  29.    iii,  38.   iv,  53.    v,  22. 

ix,  32.  36.44.   x,  84.  92.  xi,  58.  xiv, 

44 
VidetS2.    i,  97.  105.    ii,  14.    iii,  39. 

iv,  21.    vi,  18.  34.  39.  64.   vii,  5.  17. 

87.    viii,  3.  36.   49.  69.    ix,  35.  38. 

60.    X,  32.  61.    xii,  52 
Videtis  ii,  57 
Videto  X,  19 
Videtur  i,  35.  45.  73.    ii,  84.    iii,  12.  v, 

12.31.57.    viii,  23.  51.  75.    ix,  62. 

X,  25.  76.  90.  xi,  24.  xii,  42.  xiv,  18 
Vidi  vi,  58.    viii,  30.    xii,  32 
Vidimus  S  5.  6.    i,  15.    iv,  26.  35.   xii, 

60 
Vidisseru  v,  49 
Vidissent  ix,66 
Vidisses  ix,  66 
Vidisti  vi,  33.    viii,  25 
Vidit  S  28.    ii,  75.    iii,  95.    vi,  68.  vii, 

40.    viii,  26.  68.     ix,   21.    x,  38.  67. 

xi,  61.    xii,  84 
Vidua  ii,  32 
ViduEB  vii,  73 
Viduaque  platano  iii,  58 
Viduarum  i,  50 
Viduata  ix,  31     culcita  xi,  21 
Viduisqiie  iv,  56 
Vienna  piilchra  vii,  88 
Vienna  vitifcra  xiii,  107 
Vigessis  xii,  76 
Vigil  xiv,  40 
Vigila  vii,  54 
Vigilare  ix,  20 
Vigilat  viii,  21 
Vigilatur  xii,  68 
Vigilaveram  xii,  18 

Viginti  luiiiibus  xi,  38    nummis  xii,  26 
Vile  cadaver  viii,   75     fragmentuiu   vii, 

19    pretiura  i,  77     sapit  xiii,  84 
Viles  Cappadocae  v,  78    pueri  i,  42 
Viii  xii,  66    pulvere  xiv,  102 
Vilia  xii,  48    dona  xiv,  6    ligna  xiv,  12 

nionuinenta  xiv,  96    ora  ii,  72     praj- 

coqua  xiii,  46 
Vilior  X,  73.    xiii,  9.  122 
Vilis  ix,  101.   xiii,  122  tegeticula  ix,  93 

oliva  ix,  27    tomus  i,  67 
Vilisque  ix,  101 
Vilissinia  viii,  83 
Villus  vii,  27.    xii,  13.    xiv,  I 
Villa  Baiana  iii,  58    rudis  vii,  36 
ViJla  sordida  x,  98    , 


Villre  xii,  57    celsae  iv,  64 

Villam  vii,  36.    xii,  57.   xiii,  15    pictam 

iii,  58 
Villi  xiv,  136  • 
Villica  ix,  61.    x,  48.    xii,  18    nupta  iv, 

66    piiiguisi,  56 
Villicffi  iii,  58 
Villici  X,  92 
Villicique  vi,  39.    x,  30 
Villicoi,  50.    iii,  58 
Viliicosque  xii,  32 
Viliicusiii,  68.    vii,  31.71.    xi,  39    le- 

vis  xii,  18 
Villicusque  ii,  11 
Villis  vi,  56    Baianis  iv,  25 
Villorum  xiv,  145 
Villosa   gausapa   xiv,    138    lintea,  ibid. 

stragula  xiv,  147 
Vimen  breve  iv,  89 
Vimine  vii,  53    texto  clausa  prandia  ix, 

73    levi  ii,  85 
Vimineo  texto  iii,  58 
Vina  ii,  59.    iii,  68.  90.  iv,  69.   vi,  89. 

viii,  50.  ix,  26.  x,  36.  xi,  29.  xii,  49. 

xiii,  13.  110.  114.  125.  126.   xiv,  112 

jemula  Tuscis  cadis  xiii,  118    duo  iv, 

86    condita   iii,  62     Massica  iv,    13 

luucida  viii,  6    peregrina  iv,  66  pes- 

sinia  i,   19    plumbea    x,  49    resinata 

iii,  77    Rhffitica  xiv,  100 
Vincani  x,  16 
Vincant  xiv,  28 
Vincas  v,  28.    vii,  72.    viii,  64 
Vincat  iii,  93.    viii,  3 
\nnce  xii,  36 
Vincebant  ix,  30 
Vincenda  v,  22 
Vincentem  xii,  64 
Vincenti  ix,  69 
Vincere  S  27.    i,  42.  71.    ii,29.  90.  iii, 

1.    iv,  19.    V,  24.  65.    vi,  32.  ix,  68. 

X,  19.    xiv,  213 
Vinceret  vi,  77 
Vincet  iii,  33 
Vinci  vii,  65.    xiv,  213 
Vincique  vii,  42 
Vincis  iii,  95.    viii,  28 
Vincit  i,  50.    ii,  57.     iv,  55.     viii,    51. 

ix,  84.    xii,  34.    xiv,  201 
Vincite  iv,  67 
Vincitur  ii,  63 
Vincor  xii,  40 
Vincta  iv,  59 
Vindelicis  oris  ix,  85 
Vindeniia  i,  27.    vi,  27.    viii,  53  Gnos- 

sia  xiii,   106    condita  viii,   68     iiiitis 

xiii,  109  Nomcntaaa  xiii,  119  vexata 

i,  57 
Vindeiniaruin  ix,  99 


clxiv 


INDEX 


Vindicare  li,  23 

Vindicatuin  ii,  83 

Vindice  i,  54.    iii,  2    pluteo  iii,  91 

Vindicem  iii,  2 

Vindicis  docti  ix,  44 

Vinea  cana  iii,  65    fossa  xiv,  49 

Vinea  Tusca  ligo  politus  ix,  58 

Vini  xii,  65    audacis  xiv,  94 

Vinitorem  iii,  57 

Vinitores  x,  30 

Vinitorque  Romanus  xii,  57 

Vino  xi,  15  hesterno  i,  85   mixto  vii,  20 

multo  V,  4    nimio  ii,  89 
Vinum  v,  78.    vi,  78.     x,  48.    xiii,  122 

consulare  vii,  79    picatura  xiii,  107 
Viola  xiv,  97 
Viol»  xi,  18 
Vioiant  i,  54 
Violate  x,  66.    xii,  85 
Violas  ix,  27 
Violat  viii,  33 
Violata  crura  v,  61 
Violaverit  viii,  51 
Violent  xiv,  24 
Violentus  xii,  1.4 
Violes  xiii,  66 
Violis  ix,  12.    X,  33 
\'ipcra  iv,  59    scelcrata  iii,  19 
Viperae  iv,  4 
Viperaruin  i,  42 
Vipercum  virus  vii,  12 
Vipsanas  laurus  i,  109 
Vipsanis  columnis  iv,  18 
Vir  i,  50.  69.  75.  91.     ii,  69.     iii,  30. 

44.  69.    iv,  7.  42.     x,   95.    xi,  7.  71 

bonus  iv,  5.  X,  23  Justus,  jiroljus,  in- 

noceiis  iii,  44     inepte   i,  69     pauper 

iv,  5     pessiinus  vii,  34 
Virens  cauliculus  v,  78 
Virenti,89.    vi,  42.    vii,  C 
Virenti  fontc  ix,  76 
Virentis  auri  xii,  15 
Vires  viii,  70.  73    ingenuee  x,  47 
Viretiii,  47.    viii,  73.     ix,  62.    xii,  31. 

xiii,  115 
Virga  ix,  23.  62  aurca  vii,  74  myrtea  iii, 

82    pinguis  ix,  56    superba  xi,  98 
Virga  iiobili  viii,  66    Santonica  ix,  95 
Virga;  daninat£  xii,  48 
Virgilii  Culcx  xiv,  185 
Virgilio  xiv,  195    atcrno  proxinia  rura 

ix,  52 
Virgiliosque  iii,  38 
Virgiliuni(|ue  viii,  56 
Virgilius  viii,  56.    xiv,  75    in  incnibrana 

xiv,  180 
Virginc  iii,  91.    vi,  47    cruda  Marliaque 

vi,  42    gf.lida    xi,  47      porca   xiii,  56 

pudica  iv,  0    !>ula  xiv,  163 


Vivginea  mann  xi,  8 

Virgineamque  domum  i,  71 

Virginem  x,  92 

Virginco  auro  ix,  24  crurore  iv,  64  pol- 

lice  X,  42 
Virginesque  v,  2    grandes  iii,  58 
Virginibusque  iii,  69.    ix,  69 
Virginis  vii,  32    chartse  i,  67 
Virginitate  carta  iv,  45 
Virgo  xi,  78.     xii,  42     conscia  vi,   10 

ferox  xiv,  179    graudis  viii,  3    proba 

iii,  68 
Viri  iii,  93.    iv,  35.    ix,  41    docti  x,73 

steriles  iii,  91     tencri  vi,  68 
Viribus  xi,  81 
ViridemTlietyn  x,  44 
Virides  annos  i,  102.     xi,  71     aras  iii, 

24.  xii,  60  caules  iii,  47  comas  iii, 
19    genimas  ix,  60.   xi,  27 

Viridi  aerugine  tinctos  versus  x,  33  Bac- 
cho  xiii,  39  juventa  vii,  40  niero  xiii, 
68 

Viridis  brassica  xiii,  17  agri  v,  71  Ve- 
suvius iv,  44 

Virile  vii,  67 

Viriles  vultus  ix,  37 

Virilia  languida  xi,  29 

Virilitatis  ercptas  ix,  7 

Viris  ii,  84.  x,  26.  xi,  22    obscuris  ix,  1 

Viro  i,  63.  91.  viii,  6.  64.  x,  69.  xii, 
42.  92.  97  agrestirudique  iii,  24  bis 
rapto  ix,  31  decLiiio  vi,  7  lascivo  x, 
68  participi  iv,  75  Phrygio  viii,  G 
tetrico  i,  63.  vii,  88  vero  vii,  58 
uiii  placere  x,  35 

Virorum  vii,  47.  63.  ix,  16.  79.  x,  19. 
xiv,  69    doctorum  xiv,  191 

Viros  vi,  16.  ix,  79.  xiv,  49  coccina- 
tos  i,  97  niedios  ii,  61.  iii,  81  nu- 
dos  iii,  68    steriles  ix,  9 

Virtus  viii,  80.  xii,  14  cauta  vi,  25 
dulcior  v,  19    maxima  viii,  15 

Virtutein  xi,  56 

Virum  i,  9.  22.  79.  91.  ii,  41.  iv,  58. 
vi,  14.  viii,  46.  ix,  37.  57.  x,  69. 
87.  xi,  22.  39.  78.  81.  xii,  52  dig- 
num  i,  110  niollem  i,  97.  iii,  73 
niuiiuni  ii,  36 

Virurnquc  iii,  93.    viii,  56.    xiv,  185 

Virus  xiii,  2  fallax  vi,  93  niixtuni  i,  88 
vipereum  vii,  12 

Vis  i,  30.  118.  ii,  53.  88.  iii,  5.  13. 
iv,  26.   47.     v,  52.     vi,  14.  50.    vii, 

25.  100.  viii,  73.  ix,  26.  69.  x,  13. 
83.  xi,  39.  56.  xii,  17.  22.  xiv,  1. 
69.163 

Vis  iii,  72.  78 

Visa  iii,  17.    vi,  85.     x,  75.    ix,  31 

Visani  x,  35 


IN    MARTIALEM. 


clxv 


Viscera  iv,  SI 

Visceribus  i,  14.    xiii,  81 

Visceruiu  xi,  Gl 

Visco  S  1 1 

Viserc  x,  20 

Viso  V,  3    genitore  vi,  38    oceanov,27 

Visure  x,  44 

Visus  X,  37.79 

Vita  1,50.    ii,  41.    iii,  21.  99.    v,   13. 

vi,70.    viii,  3.  38.  ix,  29.    x,  63.  58. 

Jtiij  97    craslina  i,  10   longior  viii,  77 

proba  i,  5    reversa  vii,  47 
Vita  viii,  35.     xi,  20      nianente  vi,  15 

nieliore  vi,  70     priore  frui  x,  23 
VitiE  iv,  75.    X,  50.    xi,  91     jiicundre 

iii,  6     laiidatag   i,  94     quieta:  x,  92 

tribus  areis  peractis  x,  24    verae  v,  20 
Vifam  S  4.  13.     i,  56.     i\,  53.    x,  47. 

xi,  56.    xii,  57    beatiorern  x,  45  niu- 

nicipalem  iv,  66    sanctam  i,  79 
Vitare  i,  49.     viii,  59.  xii,  34 
\"itas  iii,  51 

Vite  viii,  51    rosea  iii,  24 
Vitelliani  xiv,  8 
Vitellianis  ii,  6 
A  itelios  croceos  xiii,  40 
Vites  V,  49 
Vitet  xi,  47 
Vitiautur  xii,  74 
Vitiata  amphora  vi,  93 
Vitiatum  taluni  viii,  75 
Vitibus  xiii,  125     tardis  i,  44      teneris 

iv,  13 
Vitifera  Vienna  xiii,  107 
Vitiis  iii,  10.    x,  33 
Vitio  i,  54.    xii,  53 
Vitiosuin  xi,  92 
Vifiosus  lionio  xi,  92 
Vitis   nata    in  media  palude    xiii,   115 

septima  xiii,  114 
Vitiura  ii,  89.     iii,  27.     v,  19.    xi,  92 

deforme  xi,  99    leva  vii,  18    magnum 

X,  76     pejus  iii,  72      periculosum  iii, 

44    pusillum  iii,  42     secretius  iii,  77 

unum  X,  76 
Vitrei  calices  xiv,  115 
Vitreis  ampullis  vi,  35    fractis  i,  42    un- 

dis  vi,  68 
Vitreo  latrone  vii,  72    torrente  xii,  3 
A'itreus  niiubiis  xiv,  112 
Vitro  i,  38.  iv,  86    brevi  ix,  60  excusso 

iii,  55    parco  ii,  40    puro  iv,  22 
Vitulus  vi,  38 
Vituiu!=que  iij,  58 

Viva  vi,  49    bractea  ix,  62    quies  x,  30 
Viva  cuprcsso  vi,  49 
Vivam  i,  16.  104.    x,  12.    xii,  35 
Vivali,56.    ii,  11.    ix,  1.  28.  xi,  4.  71. 

xii,  17 


Vive  i,  16.  37.  104.    vii,  47.    viii,  44 

Vivebaut  S  7 

Vivebatque  iii,  19 

Viventi  i,  1 

Viverci,  26.    ii,  53.  90.    iii,  30.  38.    v, 

20.  58.  64.    vi,  18.  27.  70.    x,  23.  xi, 

56.  xii,  18.  47.  60.  78  in  a;terna  rosa 

viii,  77 
Viveret  x,  35 

Vives  iv,  5.    v,  58.    vi,  64 
Vivet  vii,  69.  84 
^'ivi  ursi  vi,  64 

Vivida  ccra  vii,  44    cpigrammata  xi,  42 
Vividuiiique  xii,  61 
\'ivisi,  116.    iii,  30.    v,  10.    viii,  44 
Vivit  i,  89.  115.    ii,  11.    iii,  41.  75.  iv, 

73.    v,  20.  37.    vi,  18.  32.     viii,  68. 

xi,  46.  57.  84 
Vivo  colore  xii,  63  genitore  iv,  16  lacte 

xiii,  44 
Vivo  V,  37 

Vivum  Lagona  ix,  51    mare  xiii,  79 
Vivus  xi,  67    fons  ii,  90    decor  vi,  13 
Vix  i,  16 
Vixerat  S  17 
Vixisset  v,  34 
Vixisti  X,  38 
Vixit  S  18.    V,  7.  58 
Vixque  v,  22 
Ulcere  turpi  vii,  71 
Ulcus  xi,  60    acre  xi,  98 
Ulla  i,  110.    iv,  66.  79.    v,  74.    xi,  56. 

xii,  97 
UUi  ix,  43 

UllisSlS    vocibusxi,60 
Ullus  ii,  37.    iv,  31.    v,  49.    ix,  28  la- 
bor xii,  62 
Ulmi  iv,  13 
Ubno  fragiii  iv,  49 
Ulta  ii,  66.  84 
l^lteriora  i,  27 
Ultima  xi,  91    aura  xi,  8    pars  S  2  pen- 

sa  iv,  73    praeda  xiii,  95    nox  x,  71 
Ulfimis  ceris  iv,  70 

Uitimus  ix,  49.    x,  5.    xi,  65.    xii,  36 
Ultoris  Martis  vii,  51 
Ultro  V,  6.    ix,  24.    x,  75.    xi,  23 
Ululat  V,  41 

Ulysses  xiv,  184    fallax  iii,  64 
Umbelia  xiv,  28 
Umbellam  xi,  73 
Umbellas  bilares  iii,  58 
Umber  vii,  31.  53.  90    pauper  xii,  82 
Umbilicis  i,  67.    viii,   61     pictis   iii,  2 

nigris  v,  6 
Umbilico  nullo  ii,  6 
Umbilicos  iv,  91 
I'mbilicum  vi,  32.37 
I'nibone  iii,  46 


clxvi 


INDEX 


Umbra  v,  20.    vi,  15.    vii,  21    festinala 

X,  61     hospita  x,  26     lajtior  ix,   62 

melior  vi,  18     notior  xii,  52     textilis 

xii,  31     victrix  vi,76 

Umbra  Phaethontaea  vi,  15  Picria  ix,  85 

Pompeia  xi,  47 
Unibracula  xiv,  28 
Umbrara  veterem  v,  10 
Umbras  jestivas  i,  13    caras  x,  71     dif- 
fusas  S  2     infcrnas  i,  37.    xi,  09    ni- 
gras  V,  34    opacas  i,  89    St^'gias  i, 
102. 115 
Urabria  xiii,  09  raontana  ix,  59 
Umbriffi  montanoe  vii,  97 
Umbris  i,  50  infernis  iv,  16.  xi,5   pam- 

pineis  iv,  44    Sanctis  vii,  40 
Una  litura  iv,  10  lucerna  xiv,  41    pagi- 
na   xi,  24    pars  xi,  22.    xiv,  174    res 
xii,  40    syntliesis  iv,  66 
Una   hora   ii,    1.    x,  74     mensa    x,  48 

nocte  xi,  97 
Unara  erucam  xi,  18 
Unas  X,  13 

Uncia  ix,  49    tota  ix,  4 
Unciam  i,  107 
Uncis  naribus  iv,  42 
Uncta  lucerna  xiv,  43    unguento  x,  13 
Unctae  coronee  vii,  72 
Uncti  magistri  vii,  67 
Unctiore  ccena  v,  44 
Unctis  diebus  xi,  6    digitis  v,  78.    xiv, 

123 
Uncto  i,  54    Venafro  xii,  63    ungue  x, 

66 
Unctor  xii,  70    sordidiis  vii,  32 
Unda  S  3.  24.  i,  77.    iv,  22.  v,  42.    vii, 
50.    ix,  39  aurea  viii,  55.  x,  16  Can- 
dida xiii,  40  dives  S  28  frigidior  xiv, 
104    niitis  vi,  68  nocturna  S  25    pal- 
lida viii,  33     Pegasis   ix,  59      plana 
V,  1     prajgravis  iv,  18    victrix  xi,  96 
Unda  curva  ix,  91 
Undae  iv,  30.  vi,  42.    x,  51    faventis  x, 

104 
Undam  ix,  19 

Undas  iv,  30.  vi,  42.  x,  5    Baianas  vi, 
68    instantcs  S   25     laudatas    vi,  43 
Lethffias  vii,  90  niveas  vii,  32    placi- 
das  iii,  67  Siculas  vii,  45    St^'gias  vi, 
58.  ijt,  52.  xi,  84.  xii,  91 
Unde  i,  15 
Undecics  v,  8 
Undccim  ii,  44 
Undccinia  bora  ix,  60 
Undrcitiii  xii,  5 
Undciias  vii,  07 
Undenis  x,  9 
Undiqiie  xiv,  223 


Undis  S  28    sequoreis   xiii,  84    irruniatis 
ii,  70  liquidis,  S  26.    x,   7     nivalibns 
xiv,  118  nitidis  vii,  15  Sinuessanis  xi, 
82  torrentibus  x,  85  tumidis  xiv,  181 
vitreis  vi,  68 
Ungendis  axibus  ii,  77 
Ungitur  iii,  12 
Ungue  viii,  33.  ix,  39.  xi,  18    uncto  x, 

66 
Unguenta  xi,  54.  xiv,  59 
Unguento    vi,  57.  74.     viii,  31.     x,   13. 

xiv,  57  niger  xii,  38 
Unguentuni  vii,  94.  xiii,  101.  126.    xiv, 

146  bonuni  iii,  12 
Ungues  i,  23.  v,  00  nigros  iv,  27    rapi- 

dos  ii,  77.  xiv,  199 
Unguibus   i,  7    iracundis   xi,  84    longis 

xiv,  36  tuniidis  i,  7 
Unguis  liibricus  vii,  2 
Ungula  fugax  xii,  50 
Ungularuni  vii,  7 
Uni  colono  iv,  64    nupta:  placerc  x,  35 

viro  placerc,  ibid. 
Unica  avis  x,  16  mensa  i,  104 
Unice  xii,  44 
Unicuni  vi,  62 
Uiiicurnque  i,  62 
Uniones  viii,  81.   xii,  49 
Universi  Martis  v,  24 
Unius  X,  51.  xii,  50 

Uno  anno  decies  a?grotas  aut  saepiiis 
xii,  56  conjuge  xi,  53  die  xi,  18 
grege  ii,  46  lenimate  x,  59  libro  iv, 
29  luniine  vi,  78  quadrante  beatior 
X,  82  rogo  X,  71 
Unquaui  iii,  16 
Uruiin  assem  xi,  31    verbuni   xiv,  217 

vitiiiin  X,  76 
Unus  hircus  xi,  84  liber  i,  70 
Unxive  xi,  39 
Vobisca-i,  50 
Voca  ii,  14 

Vocabam  i,  113.   ii,  68 
Vocabar  vii,  86 
Vocabat  xi,  15 
Vocabit  iii,  93 

Vocabitur  i,  50.  ii,  37.  x,  10 
Vocanda  iv,  64 
Vocamii  iii,  50 
Vocant  V,  19.  71 
Vocanti  v,  44 
Vocare  iv,  56.    vi,  64.    viii,  58.    x,  65. 

xi,  18.  xiv,  11 
A'^ocaret  ix,  13.  92 
Vocari  iii,  58.  vi,  17.  vii,  1.    ix,  12 
Vocas  iii,  27.  vii,  70.   x,  16 
Vocasscs  i,  24 
Vocasti  IX,  49 


IN    MARTIAL  EM. 


clx.vii 


Vocat   i,  97.  ii,  4.  iv,  88.    vii,  74.    viii, 

81.  ix.  37.   X,  18.  104.  xi,  72.  xii,  49. 

68.  xiv,  158 
Vocata  (urba  i,  21 
Vocati  i,  44.  xi,  G5 
Vocator  vii,  86 
Vocatuni  ii,  79.  ix,  28 
Vocatur   i,  51.  100.    ii,  4.    iii,  58.    xiv, 

160 
Vocatus  iii,  27.  vii,  20.  xi,  35 
Vocaverit  iii,  93 
Vocavi  V,  50 

A^ocavit  iv,  78.  v,  47.  x,  67 
Voce  vi,  35.  vii,  100.  viii,  8.  65.    ix,  2. 

18.  X,  3.  5.  xi,  104    certa  consciaque 

xi,  61    certa  xiv,  76    ingenti  iii,  46. 

vii,  8.  viii,  7    magna  vi,  19.  35  lauca 

viii,  3    rigida  vii,  92    suniniissa  viii, 

75  sola  iv,  27  tristi  iv,  5 
Vocem  iv,  30.  56.  vii,  64.  x,  65.  xi,  57 

patrouam  vii,  72 
Vocenique  vi,  35 
Vocer  xiv,  121.  154 
Voces  vi,  51.  viii,  11.  x,  68.  xi,  35 
Vocesqiie  vi,  34 
Vocetiir  xiv,  7 
Voci  vii,  82 
Vocibus  biandis  vi,  23.   xii,  98    tetricis 

xi,  43  ullis  xi,  60 
Vocis  blandee  xi,  91 
Voce  V,  57 
Voconi  vii,  29 

Vocor  ii,  59.  iii,  60.  xiv,  41.58 
Volabit  xiii,  75 
Volant  i,  16 

Volantem  culicem  viii,  33 
Volantis  Procnes  xi,  18 
Volantque  vii,  48 
Volat  vii,  14.  ix,  55 
Volatu  prjBcipiti  xi,  91 
Volcane  v,  7 

Volebam  ii,  55.  iii,  73    ix,  12.  54 
Voiebat  vi,  72.   viii,  9 
Volent  iv,  64 
Volentem  iv,  42 
Voles   i,  114.  v,  78.  xi,  7.  56.   xiii,  31. 

xiv,  7 
Volet  S  11.  ii,  32.  xi,  5 
Volitare  i,  4 
Volitent  xiv,  164 
Volo  i,  9.  58. 116.  ii,  49.  iii,  45.  iv,  31. 

77.  V,  83.    vi,  40.  87.    ix,  33.    x,  59. 

xi,   15.  23.  104.    xii,  37.  40.  48.  60. 

97 
Volsellae  crebrs  ix,  28 
Volucrem  xiii,  67  pardum  S  15 
Volucres  v,  67  Libycae  xiii,  45 
Volucris  parva  xiii,  78 
Volucruin  v,  55.  xiv,  216 


Volventes  sorores  iv,  73 

Volui   ii,  27.  v,  22.    vi,    40.     ix,  8 

Voluisse  iv,  32 

Voliiisset  S  12 

Voiuiti,  106.  iv,  18.  v,  59.  vi,  18.  viii, 

68.  ix,  44.  X,  75.  xii,  52 
Volumen  crassiitn  v,  78 
Voiumina  vii,  63 
Volunt  viii,  21 
Voluptas  Martia  v,  24 
Voraant  vii,  12 
A'oniis  ii,  89.  ix,  93 
Vonuiit  vii,  67 
Vomunt  xi,  90 
Voras   i,  21.   88.    iii,    77.    vi,    11.    x, 

31 
Vorat  ii,  51.  vii,  67 
Vorata  musca  v,  18 
Vorent  x,  37.  xiii,  54 
Voret  xi,  27 
Vota  i,  56.  100.  iv,  45.  vi,  25.  38.    vii, 

47.  viii,  4.  32.  ix,  49.  58.  xii,  48.  91. 

xiv,  16  certa  vii,  8  debita  ix,  32    im- 

proba  iv,  1   minora  ix,  65    pia  iv,  73 

publica    X,  28    rata  iv,  45      talia  xi, 

36 
Voti  ix,  43    subiti  iiovique  iv,  77 
Votieni  docti  viii,  72 
Votis  vi,  47.    vii,  7.  60.    ix,  65.  91.   x, 

87.  xi,  36  paribus  petere  viii,  72  pos- 

centibus  vii,  5 
Votorum  ix,  40.  41.  56 
Votuni  xi,  80.  xii,  91 
Vovet  i,  32.  ix,  32.41 
Vox  v,  69.  vii,  100.  viii,  45.  x,  6   ccle- 

brata  xii,  52   diversa  S  3  prima  ii,  67 

oninis  vii,  6 
Urat  viii,  68 
Urbana  otia  xi,  3 
Urbanse  togae  xi,  16 
Urbanas  lites  xii,  72 
Urbani  lares  iii  ,31 
Urbanis  officiis  i,  56 
Urbano  iii,  58  jugo  perusta  coUa  x,  12 

macello  x,  37 
Urbanus  i,  42 
Urbe  S  2.  3.  4.    i,  2.  4.  87.    ii,  72.    iii, 

15.  52.  58.  iv,  64.  79.  85.  v,  60.    vi, 

94.  vii,  6.  64.  viii,  31.  61.  ix,  19.  98. 

X,  72.  xi,  18.  xii,  3.  57  doniina  iii,  1. 

ix,  65  exigua  xiii,  112    Latia  ix,  18. 

X,  96.  xii,  60.  62  Pharia  vii,  30    lota 

iii,  15.  xii,  38  vicina  i,  13 
Urbem  iii,  5.  iv,  5.  vii,  61.  viii,  11.  65. 

X,  5.    xii,  26    totam  iv,  71    vicinani 

vii,  17 
Urbes  vi,  4.  ix,  7  Argivas  iv,  55  Latias 

vi,  58  Libycas   ix,  57    I'arajtonias  x, 

26  Sicunias  vii,  64 


clxviii 


INDEX 


Urbi  vi,  43.  x,  7  Latife  viii,  8 

I'rbica  Tyriarithina  i,  54 

Urbice  vii,  51.  xi,  55 

Urbicus  vii,  96  poiita  i,  42 

Urbis  vi,  80.  viii,  44.  x,  30.  58.  xi,  13. 
xii,  57  doniiniE  xii,  21  relicta;  xiv,  C8 

Urbisque  vi,  64 

Urbs  Ausonia  S  4 

Uicei  xii,  32 

Urceoli  niinistratorii  xiv,  105 

Urceiis   xi,   56  fictills  xiv,    106    ruber, 
ibid. 

Ure  X,  25 

TJrebat  iii,  17 

Urere  i,  22.  x,  13 

Urereli,  102 

Urget  viii,  33 

Uri  ii,  40 

Urina;  delicatje  iii,  82 

Uris  X,  56 

Urit  vi,  71 

Urna  ix,  77.  x,  60 

Urnam  sanctam  ix,  31 

Ursa  horrida  vi,  25  proxinia  iii,  19 

Ursa  Parrliasia  iv,  11 

Ursi  Libyci  i,  105  vivi  vi,  64 

Urso   ingrato  S  21  Caledonio  S  7  pra- 
cipiti  S  15  Lucano  S  8 

Ursos  xiv,  30 

Ursum  gravem  S  22 

Ursus  S  11.  vi,  64 
Usipiorumflavorum  vi,60 
Usquam  ix,  28.    xii,  50 
Usque  ii,  23 
U.squequaque  xi,  98 
Ussit  xiv,  193.207 
Usta  viii,  56 
Ustorque  iii,  93 
Usu  vario  vii,  51 
Usurain  v,  42 

L'.sus  xi,  55.  xiii,  10.    xiv,   126    aniphi- 
theatraies  xiv,  137    geminus  xii,  74 
])lacidos  xiv,  34 
Ut  facias  xi,  55  inultum  x,  11 
IJtaris  iv,  54.  xii,  14 
Utatur  x,66 
Uterix,22 

Ufere  iii,  89.  xi,  78.  104.  xii,  97 
Uteri  iii,  72  rugas  iii,  42 
Uteris  ii,  61.  v,  1.  ix,  42.  xii,  23 
Utcrque  i,  36.   94.117.  iii,  95.    vi,  83. 
vii,   38.    viii,  43.  78.    ix,  42.  54.  72. 
X,  81  Ciesar  ix,  98   consul  iv,  79    en- 
sis  iii,  66  labor  xi,  81    natus  ii,  2 
Utelur  vi,  83 
Uti  X,  73 
Uti  xi,  20 

Utile    xiii,  39    loiisiliuni    v,  19    inunus 
iiv,  16b 


Utilior  nierx  xii,  102 

Utilis  ii,   77.    xi,  81.  xiv,  S6   ovis   xiv, 
121  spongia  xiv,  144  ventri  niovendo 
lactuca  xi,  52 
Utinani  iv,  67.  x,  32.  xii,  39 
Utitur  i,  78.  ix,  63 
Utque  i,  32 

Utramque   i,  110.  iii,  33.  vii,  20 
Utraque  vi,  2.  ix,  53 
Utraque  i,  16  lingua  doctus  x,  76  niana 

S  20  ripa  x,  7 
Utrimque  x,  38.  xi,  70 
Utrique  i,  7.    x,  2.  81 
Utriusque  S  13.    iii,  27 
Utroque  vii,  42  labro  ii,  22    oculo   viii, 

69  ore  ix,  104 
Utruni  ii,  21 

Utrumne  xii,  65.  iii,  20.  vii,  7 
Utrurnque  i,  58.    iii,  38.    v,  21.  vi,  33. 
vii,  40.  viii,  51.    ix,  54.    xi,  80.    xiv, 
153.  174    Jovem  ix,  87    porrum  iii, 
47 
Uva  i,  27.  viii,  68  delicata  x,  74    dura- 
cina   xiii,  22    inutilis   Lya;o    xiii,  22 
nobilisiv,  44  rudis  xiii,  68  Veientana 
ii,  53 
Uvee  i,  44  niarcentes    v,  78    ollarcs  vii, 

20 
Uvani  stillantein  x,  56 
Uvas  seras  iii,  58 
Uvis  dulcibus  xiii,  49 
Vulcane  v,  7 
Vulgata  X,  93 
Vulgi  i,  3 
Vulgo  viii,  18 

Vulgus  ix,  23  densiim  vi,  38 
Vulnera  ii,    84    alta   i,    61     prima   xi, 

78 
Vulnere  S  12. 13. 14  calido  iv,  18  longo, 

S15 
Vuinus  i,  14.  ix,  87 
Vulpeu)  olidani  x,  37 
Vuipes  X,  100 
Vulpis  iv,  4 

Vulsa  viii,  47  bracliia  iii,  63  mens  ii,  36 
Vulso  pilo  ii,  29 

Vult  i,  80.  85.  87.  ii,  73.  iii,  11.  50.    v, 
25.  56.    vi,  54.  67.  72.    vii,  39.    viii, 
9.  19.  29.  ix.  6.  X,  3.  18.  49.    xi,  24. 
vi,  63.  xii,  77 
Vultu  iii,  53.  iv,  1.  v,  6.  61.  78.    vi,  10. 
82.    vii,  5.    viii,  8.  65.    x,  65.    ix,  44 
benigno    iv,  89    candido  vi,  39    de- 
niisso   i,  69    eodcm    xiv,  14    meliore 
nicliorc  iv,  1  resupino  ix,  44 
VuUuquc  iv,  89 
Vultuni  vii,  44    gravcni  v,  51 
Vulturis  vi,  62 
Vulturino  ix,  28 


IN    MARTIALEM. 


clxix 


Vulva  matema  xiii,  56 

Vulva  tumenti  xi,  61 

Vulvaj  excavatae  vii,  20 

Vultus  i,  41.  79.  ii,  83.  iv,  3.  v,  7. 
vi,  58.  viii,  2.  ix,  20.  57.  65.  x,  32. 
xi,  91.  102.  xii,  42.  xiv,  180  certior 
vii,  84  florentes  ix,  75  fortior  ix,  77 
fulgentes  raarmore  ix,  24  levior  viii, 
64  lubricus  ix,  57  Pallatinos  ix,  25 
patrii  vi,  27  piger  ii,  11  severos  ii, 
41  sacros  iii,  66.  viii,  24  teneri  i, 
32    viriles  ix,  37 

Uxor  ii,  54.  56.  iii,  70.  85.  92.  iv,  45. 
53.  vi,  90.  vii,  10.  95.  102.  x,  35. 
43.  90.  98.  xi,  15.  43.  78.  104.  xii, 
58.  97.  98  anus  xiv,  147  ficosa  vii, 
71  flebilis  x,  97  formosa,  pudica 
puella  ix,  67  gravis  xi,  84  pessima 
viii,  35  rufa  crinibus  xii,  32  salva 
ii,  11    turpior  vi,  45 

Uxore  deserta  viii,  31 

Uxorem  i,  85.  74.  ii,  49.  60.  65.  iii, 
26.  93.  iv,  5.  vi,  31.  ix,  96.  x,  69. 
xii,  20  legitimam  v,  75  lociipletem 
viii,  12.    ix,  81 


Uxores  viii,  43    Summoenianae  xii,   32 

Sunimocnianas  iii,  82 
Uxori  V,  32.  61.    viii,  12.  xii,  38   dota- 

tas  X,  15 
Uxorisv,  61.    xii,  98    sanctas  x,   3D 


Xanthus  viii,  21 
Xeniorum  xiii,  3 


X. 


z. 


Zelotjpum  i,  93 

Zephyri  xii,  44 

Za)^  X,  68 

Zoile  ii,  19.  42.  58.  81.    v,  79.     vi,  91 , 

xi,  30.  85.  92.     xii,  54    improbe  xi, 

54 
Zoili  iii,  81 

Zoilum  pendentem  iv,  77 
Zoilus  ii,  10.    iii,  29 
Zona  xiv,  151    bievis,  ibid. 


CNIVEESITI 


Delph.  et  Vur.  Clas. 


Ind.  Mart. 


AA    000  404  876    5 


L  007  625  645  2 
SOUTHERN  BRANCH 

iJiNIVERSlTY  OF  CALIP^RNI/* 


V'M'l- 


Mmmm^ 

f. 

.  ^  ^  ^  »  .  J  :  :  : 

l         ,■■:;; 
mnmrl 

V5-^% 


i^a^Va
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Delphin classics"

See other formats
