Skip to main content

Full text of "De Lucii Varii et Cassii Parmensis vita et carminibus"

See other formats 


Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct 

to make the world's books discoverablc onlinc. 

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct 

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc 

publishcr to a library and fmally to you. 

Usage guidelines 

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc 
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to 
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. 
Wc also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

About Google Book Search 

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs 
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb 

at |http://books.qooqle.com/| 



^.? 





ij^i^vi-^vV ::i2^ 






U 







(•> 



DE 



LUCII YARII 



ET 



CASSII PARMENSIS 



VITA ET CARMUNIBUS 



SCRIPSIT 



/■/• 4 ''/• Jl. 1 1- 



AVGVSTVS WEICUERT, 



G R I M A E 



IMPENSI8 JVI.. MAURITII OKBHARDT. 



18 36. 



J - 



^^rM?" 



* 



Qrkama^ g^druckt in dtr Rnmtr^iehtn Buchdruekerei. 



CHRISTIANO THEOPHILO 

MUELLERO 



V I R O 

ILLUSTRISSIMO 

ATQUE 

EXGELLENTISSIMO 

JURIS UTRITTS^UB DOCTORI, POTENTISSIMI REOIS 
8AXONIAS ET CELSISSIBII PRINCIFIS CONSILIARIO 
ATQUE ADMINISTRO) RERUM ECCLESIASTICARUM 
ET SCHOLASTICAEUM SUMMO MODERATORI, 
OROINIS SAXONICI VIRTUTIS CIYICAE PRAEFECTO 
ET ORD. EQ. BORUSS. AB AQUILA EUBR. 
INSIONIBUS CONDECORATO 



MAECENATI LIBERALISSDfO 



VirC LIBKUM 



PUBLICUM 



PIETATIS ET OBSERVANTIAE MONONENTUM 



SXSTARV TOLOIT 



AtGUSTCS WEICHERT. 



t--^-»«iiWM|Bi«^i^pi"pP-W 



PRAEFATIO. 



Q^uamquam edenti mihi itenmi et fab prdum 
revocanti nonmillas Gommantatioiies^ quae inde ab 
aliquot amuB per mmieris sdbolastici iieoeiaitatem 
et oificium a me acriptae ac aingillatim OFuIgatae 
sunt, prompta et parata eat excusatio^ tralaticia illa 
et petita ab exem^lorum jam pridem diBtractorum 
inopia et empturientium multitudiiie; tamen tantum 
abest, ea ut ego nunc utar^ ut aperte ac libere 
profitear^ me^ ex quo acribi illae coeptae fuerint, 
earum atiquando per otium retraotandanim et uno 
Tolumine edendarum conrilium animo a^^taflBe. Cujus 
quidem conrilii caussae praeoipuae fuerunt^ primum 
quod quiniq[ue illae, quas hoc volumen complectitur, 
scriptiones argumento «c rebus tam propjmpiae et 
finitimae erant, ut, OBriaus quae omitteiida easettt^ 
aliiaque ai^letis, iaunum integrumque cojrpus com^ 
mode redigi et ric coi^unctae melius cognosci poaie 
Tiderentur. Deinde argumentum ipsum^ quamvis 
alMtrusum ac reconditum^ tamen ejusmodi est^ ut 
uon meminerim, ma «ttum ex hoc genere aKud 



n PRABFATIO. 

magis cepisse captiimque tenuisse. Est autem natu- 
rae humanae propriiun^ ut, quibus quis ipse rebiis 
miiifice delectetur inqne eis multum studii operaeque 
coUocayerit^ earum yoluptatem et fructum cum aliis 
communicare cupiat. Neque quemquam, qui litteras 
antiquas mecum amat, re cognita^ mirum habebit, 
qui fiftctum sit, ut in hoo potissimum argumento 
tractanido tanta cqm voluptate yersarer. Agebatur 
de £Bana et quasi capite duorum poetarum Latino- 
rum^ Romae, dum viyebant, haud ignobilium. L. 
Yarius et Gassius Parmensis erant poetae aequales, 
ingenio^ doctrina et scriptis illustres. Sed mirabili 
casu acddit^ ut^ qui viyentes eisdem litterarum 
Btudiis daruissent eorumdemque amicorum gratia et 
cultu floruissent, eis malignior Fortuna meritam 
virtutum laudem honestamque apud posteros nomi- 
nis fiBunam inyider^ Itaque suavitatis nescio quid 
mihi afFerebat^ si qualicimique mea opera id effice- 
lem^ ut poetae utriusque memoria, intermortua ac 
propemodum ddeta^ instauraretur et sua ciuque 
dignitas et laus restitueretur. Accedebat, quod, 
oum utriusque aetas in ea inddisset tempora y quibus 
mm fiftdle Roma antiqua vidit et graviora et inge- 
niorum magnorum fieradora, mihi de illis scribenti 
rerum* oognitu et jucimdissimarum et dignissima- 
rum silva suocrevit et aliquoties occasio oblata est 



PRAEFATIO* TII 



exspatiandi velut in amoenitates non mtempestiYas 
et disserendi de mnltis aliis, quae cmn horum poe- 
tarum vita studiisque phis minus oonjuncia essent. 
Denique quo lubentius in hoo argumento diutiusque 
versatus eram, hoc vehementius exoptabam^ ut a 
Yiris doctis peritisqne harum rerum arbitris edoce- 
rer^ utrum in hac rei litterariae Romanae parte, 
quae ad hoc usque tempus quam inculta neglectaque 
jacuerit, nemo nescit, cum pervestiganda tum iUu- 
stranda operae {H^um fecissem, nec ne. Jam cum 
istiusmodi libelli sdiolastici, vixinspecti a quopiam 
lectique, deferri scdeant, ut Poeta ait^ 

m vicrnn vendentem tua et odares 
Et pfper et quidqmd duirtis amicitur ineptisy 
et rarissime inyeniant oensorem nayum ac diligen- 
tem y curavi , ut iilam yeluti bigam Gommentationum 
de L. Yario et Cassio Parmensi unum yohimen 
eomplecteretur idque sic commodius hominum eru- 
ditorum judido subjicerrtur. 

His de editionis iteratae oonsilio praemissis^ res 
^sa admonet^ ut de iDius aigumenti tractandi modo, 
quo usus sum^ pauca dicanu Quae de utroque illo 
poela apud scriptores veteres reperhmtur testimonia^ 
ea quam pauca sint et quam dubia maximamque 
partem controyersa^ neminem esse puto qui ignoret. 
Ejusmodi igitur loca deserta ac senticosa cum mihi 



TIII PRABFAriO 



peragranda essent et temda m propemadum ddeta 
antiquitatis yerrtigia penequenda^ millo pacto potoam 
oarere diviimtionifi a^innraito. Ea tamen in re miiii 
videor ftigiase omnem lentatem ao temecitatttn^ et 
•edulo eayiase, ne aomnia fingerem neve illa^ quM 
ex eis, quae oerta erant^ coiqeetando argumentBn- 
doque deduoerem^ idonea probabilitatia eauasa desti- 
tuta essent. At erunt £E>rta88e^ qui me Sdtoluiiitis 
Yirgilii^ Horatii aliomimque poetarum antiquia ma- 
jorem quam par esset fidem adjumisae arguant 
Qua in re haud di£Giteor me a superstitione^ aupint 
ista artis oriticae oontemptrice ^ pariter remotum 
esse atque ab aoumine et fiitftidio eorum , qui, quid- 
quid in illorum oommeatariis^ laceriui sane et mirum 
quantum interpolatis ^ proditum nostrae oogitandi et 
aentiendi ratioiii repugnet^ id statim monaohonaii 
male doctDrum ingeniolo adsoribant et in nugarum 
fiitilium et commentiGiarum mimero ac loco habeant 
Non est hujus loci ac tenqporis oopiosius explioave^ 
«juibtts adducar ratumibus ita ut statuam; sciibenti 
autem mihi de L. Vario et Cassio Parmensi Sdio- 
liastas quoque iUos ad dicendum testimoiiium to- 
eandos fiiisse^ qnilibet fiit^itur^ quem^ quanta sit 
ih hao caussa testium paucitas^ non lateat, IUorum 
tamen teatimonio^ exdusa omni credulitate, me mt^ 
bitDor aumma cum circumqpectione uaum esse. Tam 



PnABWAVlO. IX 

paud igitiir eum eflsent qui pro testinioiiio dioeraiit^ 
crebriiis qnam ▼enem loeiis daretnv neoeMe er«i 
conjeotiirii^ perincerlis utique iiistoriae Tioarii% prae - 
swtim oum fontes^ ex quibmi peti posseut^ toI nuBI 
reperirentnr iwl pamm illimes ement fai rebm 
tam antiqaiB et olMOuris probabilia secutus sum^ et 
si> qpiae similia veri sint^ pro yeris acdpiantur, satis 
habebo. Magnam apud me inibunt gratiam, qui 
certiora proferant ; nemini enim meam obtrudo sen- 
tentiam et fecile patior, ut quis in alia omnia eat. 
In nonnuUis etiam, qiiae controversa erant, lods 
discessionem fecj a viris me doctioribus^ haud yeri- 
tus ne aegre id ferant ^ si me yeri quaerendi studio 
ductum esse intolligent. Quae mihi yera yidebantur^ 
Kbere proposui, sed sine ulla arrogantia ac sine 
cujiisquam injuria, quam ex hoc toto libro exsulare 
jussL Quare non est quod ego extimescam dissen- 
tienthim acerba ac sinistra judida , imo habeo quod 
(iitumm esse sperem^ ut hoc noyum otii ac negotii 
mei opusoiihim aeqiii boniqae fiiciant; y^Noa^, in- 
quit Ciceroy cujus yeriia mea tocerB liceat^ ^^qui 
sequimur probabiUa, nec ultra quam id^ quod yeri- 
simile occurrit, progredi possumus^ et re£BlIere sine 
periinacia et refelli sine iracimdia parati sumus/^ 
Caetenim in retractandis istis libellis id operam dedi, 
ut yenim esset Euripideum iUud: jH deiteQai ntag 



X FEABFATIO* 

^pffWfUkg aoq>meQcu, et ne nihil noTi in hoo volumine 
inTeniretur, non modo passim ea^ quae olim in 
Notis breviter attigeram^ conjeoi in Exoursus qui 
dicuntur copioflius exposita et aocuratius pertractata, 
ted etiam nonnulla adjeoi nondum alias publid juris 
tMitaf ut rarum quaedam novitas 



Reliquum est^ ut meritis laudibus omem hujus 
operis redemptorem^ Jul. MauriUam GebJiardt, 
Tirum honestlssimum 9 qui nullis pepercerit impen- 
sis 9 illud ut elegantia quadam ac nitore se commen- 
daret emptoribus. Inprimis autem Lectores se me- 
cum magnopere obstrictos esse sentient Yiro Cl.y 
M. Lwenzio, CoUegae meo conjunctissimo, qui non 
solum singulari cum cura (Tpothetis ad Titandos 
errores invigilayerit^ sed etiam meo rogatu sibi 
imponi passus sit molestum taediosumque Indicum 
ponficiendorum laborem, eumque perite et naviter 
profligaverit* 

Soribebam in Dlustri apud Grimam Moldauo 
ipsis Idubus Deo^atibribus 9u 1835» 



CONSPECTUS. 



I. DE L. TARIO POETA. Conunentatio I. 
a. 1829. Comment. II. a. 1830. Comment. ni. 
a. 1831 P. 1 



— 120 



Bxcnn. I. De dtvernty qni CaetarU uiu- 
gusti aetate vixermUf y^ari», ... 

Excnn. 11. De Baana qmbusdam Romania 
ingemo acriptiaque inusfribua. . . . 

Excon. ni. De C. Aaiuio Pollume, Tra- 
goediarum acriptore. .... 

Excnn. IV. De Rabirio et Pedone Poetia. 



— 121 - 138 



— 139 — 148 



148 
157 



Excnn. T. De amto, gvo Horatii Epi- 
atola ad Auguttum acripta ait. . . — 165 

Excnn.YL De Graccho et Proculo Poetia. — 168 



157 
165 

167 
174 



n. DE CASSIO PARMENSI POETA. 
Commentatio l. a. 1832. Comment. II. a. 1834. 

Bxcnn. I. De C, Nomo Aaprenaie. 

Excnn. II. De T. Labiemt Oratore et 
Hittorico, •.••.. 



175 
301 



300 
319 



- 319 - 324 



XII 



Exciin. III* De toeo Horaiii JjBtr. \. 
Sadr. 4. T. 9 sqq p« 324 — 327 

Excnn. lY. Dt M. Tnllio Cicerome, 
M. CoB. fMo, Horaiii commiHtome. . — 328 — 334 

Kxcmi. y. De Mo Amiomo, Triumviri 
/a&. _ 334 — 373 



D E 



UCIO VARIO POETl. 



D B 

L. VARIO I^OETA. 



§. 1. 

efMnnnq^ue ego inaignem Poetanim Latinonim^ 
n opera interiere y numerum ac yeluti chorum 
et cogitatione perlustrayi ; toties dolere subiit^ 
L. Yarii carmina cum omnia, tum maxime 
hjestem^ quam cuilibet Graecarum comparari 
\e testatur auctor gravissimus^ Quintilianus L 
>r.X« 1. $• 08« 9 yetustas^ ista inyidiosa omnium 
humanarum confectrix^ absumpsit. Haec enim 
[lia si aetatem nostram tulisset^ aliquanto ae- 
rectiusque nos judicaturos esse arbitror de 
tica Romanonun poesi et, quae apud eos yi- 

artis scenicae studiis. Nam L.Yarius^ con« 
ibus Romanarum rerum scriptoribus ^ dubitari 

quin^ si quis alius poetarum sub Augusto 
) yiyentium, in hoc carminum genere Graeco- 
rtem ac praestantiam et aemulatus ingeniosis- 
^t felicissime assecuhis fiierit. Quo etiam fa-* 
putabimus, ut communem onmium admiratio* 
laberet et^ quam sil>i antea epids carminibus 
(rat laudem haud exiguam, eam Thjeste edita 
d aequales obscuraret et apud posteros prope« 
n totam deleret. Necpie tamen L. Yarius hoo 
omine dignus est, qui a nobis accuratius cp- 
itur. Multis ille animi quoque bonis yidetur 



4 DB L. TARIO POETA* 

eminuisse^ ilsque Tirhitibus effeclsse^ ut summa apud 
principes civitatis yiros gratia^ et constanti poetanim 
aequalium familiaritate et amidtia floreret. 

Quo igitiur majori in honore et existimatione 
L.Yarium olim fiiisse noyimiu; eo ma^ dolendum 
est^ quod^ quae de ejus Tita studiisque apud scri- 
ptores memoriae prodita legimus^ tam pauca sun^ 
eaque maximam partem dubiae admodinn incertae- 
qiie fidei. Nam librariorum errore paene soUemni 
accidit, ut nomen JTaru in Codd. Mstis et Editt Yet 
aut plane oblitteraretur^ aut levius gravius depraTa- 
retur. Tix uniu reperitur scriptoris alicujus lociu^ 
in quo illud integrum manserit^ atque in n. VaruSf 
Farrus, Varro non fuerit commutatiun ^)« Si quo 
in loco corrupte exaratum est Farro, plerumque in 
promptu est, quid statuas^ nec dubium est^ qoiii 
Farrus, inauditum Romanis nomen, solis librariis 
eorumque negligentiae debeatur^). At yero in per- 



1) Hanc nomiiiiiiii pemiiitationeni fam notBniDt Viri Docd^ in 
hh Sigonins ad Livii Epitom. CX. Vol. XIV. p. 37. Dr. , G» 
novina ad Piinii N. H. Libr. XX. c 25. , Tzsclmckias ad Eutrop. 
Libr. VU. c. 23. p. 402. ^ alii, qnos infra commemorabo. Hk 
pancas, quas illnd nomen in Codd. Mstis snbiit, cormptelas ad^ 
cere placet: ita ap. Ciceron. d. N. D. Libr. IH. c. 33. p. 665. 
Mos. in aliq. Codd. suppUcioque Quartus pro supplicioque Q. Fb- 
rius legitiir, nt olim ap. enindem Verrin. Act. II. Libr. H. c 48* 
io Codd. Quartum yitiose scriptnm exstabat pro Q> Fariumy vl 
adnofaTit, post Uarlesinm Vol. I. p. 359., Zumptins Vol. I. p. 354. 
In Codd. Taric Qnintiliani 1. Or. Libr. VI. c 3. §. 78. pro L. Varo 
Epicureo Spaldingins scriptnm iuvenit vel vareo epicurio; in aBii 
Codd. L. Karro Epicuro: cf. ejnsd. Praeiat. in Quintil. Vol. IL 
p. VII, Neque Graeci scriptores hac cormptela immnnes smit: 
ifa ap. Appiannm B. C. Libr. I. c 37. pro Kotvrov OvaXlQtov 
reCte, Pi|^io praeenntey Koivtov Ovdgiov correxit Scbweigphanse- 
ms VoL II. p. 54. Idem V. D. ap. Appiannm Mithrid. c. 95- pro 
ITkumog re OvuQog ez Codd. et Editt. enotayit BdfQWv , BaQm^ 

OvUQQWV. 

2) 1n laseript. ap. Graterwn p. MXCIX. fl;.» vbi Fimms aac- 



DB L. VA&IO POETA. 



uhis scriptonim locis y qui hujiisoemocli comiptolam 
issi sunt, yalde ambiguum est, utrum Farii, an 
firi cujuiiclam nomen latere putes^ praeserdm qiium 
i ipsa^ qua L. Farium poetam floruisse sdmus, 
tete multi vixerint F^ari, belU pacisque artibus 
ustres. Haec res dioi non potest qiiam multas 
ibeat cautiones et quantls errandi periculis expo- 
it eum, qui de hoc poeta scripturus est. Accedit, 
lod^ quae de Taris^ Yarii aequalibus^ apud scri- 
ores passim leguntiur^ non minorem habent ob- 
uritatem ac dubitationem ^). 

mhilo tamen secius^ quam multis abhinc annis 
!di fidem scribendi de L. Vario Poeta, eam, ne 
ires esse Tidear promissis^ jam exsolyere^ et illius 
irissimi hominis memoriae hac qualicumque scri- 
ione consulere apud animum constitui^ ipsius rei 
fficultate non tam deterritus , qnam inyitatus. T e- 
isiine enim alicubi Pliniiu ,,NtUlum, inquit, ma- 



itani est, simal yariaiui notatiir lectio Fams, iit raonnit |ain 
«nmi» ad Apalej. d. Ortkogr. §• 43. p. 68. — L. Gyraldus 
aL IV. d. Poet. p. 158. Opp. (Basil. 1580.) minim qnantopere 
I in nominibns tnrbaYerit. Amicnm Vir^lii et Horatii distiii^it 
Lmdo Farro Caic!)^ poeta et Grammatico, Virg^ilii Iiaerede et 
Biieidoa emendalore. Qni ab eo commemoranlnr F^an et dislin- 
tmitnr, perpetno Varri nominanlnr. Misi forte baec tjpotlieta- 
m cnlpa est, qniim Basileenais ista Gjraldt Opemm edilio, qnam 
kooiaa Gnarinns cnrayit , tjpo^phicia erroribna inqninatiiaima sit, 
jam notarit Bronkhnsins ad Propert. Libr. I. 4* y. 1. cf. Frej- 
;u Apparat. Litter. T. IIL p. 443. Istam nominis formam fTir- 
it injnria defendit Et. Otto d. P. Alfeno Varo Cap. I. §. 3. in 
bcBaiir. Jor. Rom. Vol. V. p. 1636. eamqae Yereor nt recte re- 
«aerit Siili^ins in Catnlli Carm.X. y. 1. p. 17. Passim n. f^- 
19 in Nnmis scribi FaaruSy obsenraYit Spauhemins d. Us. et Pr« 
nu Di8S.II. p. 121. 

3) ^^nae de KarU^ L. Varii aeqnalibas, dispntata snnt a 
iris Doctis et in disceptationem ac controYersiam cadunt, ea denno 
imiiiare et^ qnoad ejns fieri poterat^ finnare atadiii in Ez- 
ns. L 



Q DB L. TAmiO POETA» 

/iM Mf fdUnMtia speeimen, qnam eemper o m mm K 
scire^ cupere, quaUs uUquis fu/erit^^ 

Qiiae autem hoc dc argumento diu inultumque 
Gommentatus sum, ea^ &teor9 maximam partem du« 
cta suut ex coi^ecturis^ quae in quai^cumque verh* 
flimilitudine acquiescere deberent* Neqiie hoo q[uenh 
quam^ re cognita^ mirum habebit. Nam scriptorefl^ 
quibus satis certis auctoribus hac in caussa stari 
queat, admodum pauci sunt. Plerumqiie ad testi» 
monium dicendum vocandi erant Grammatici et qui 
hodie dlcuntur poetanun veterum Scholiastae^ quo* 
rum fides quam sit sublesta ac dubia , nemo me me« 
lius intelligit* Neque tamen ea^ qiiae apud eos de 
L« Yario relata leguntur^ levi vel supercifioso cum 
contemptu rejeci^ sed adhibui omnia et iu rem meam 
conTerti) si quidem^ ubi fontes adire non licet^ n* 
Tulos consectari nos oportet. Sed tamen animimi 
acriter intendi ad cavendum , ne a librariis in firau- 
dem inducerer et^ quod Varo ciiipiam tribuendum 
esset 9 JL. Vario Poetae , quo de agitur , adscriberem* 
Caeterum id quoque operam dedi, ut ne oaptans 
acuminis cujusdam laudem modestae conjecturae ter« 
minos egrederer, neve, qiiae collectis demum un« 
decumqiie ratiombtu, probabiliter inventa essent^ pro 
certis exploratisque venditarem* 

In tractando autem hoc argumento eum seqid 
placuit rerum ordinem^ ut primum in L. Yarii genuai 
aetatem aliasque idtae res diligentius^ quam a quo- 
quam ante me fectum est^ inquirerem, deinde de epn 
ingenio, doctrina et scriptis^ tum genuinis, tum spu* 
riis^ singidatim et accurate exponerem, et denique 
carminum ejus, quae supersiwt^ reliquias coUectas 
illustratasque proferrem^ non neglectis iis^ quae ante 
me cum alii^ tum iaprinus Janus Rutgersius in Le* 



OB I.. TAKIO fOBTA. 7 

tion. yemiBiii. C. DL p, 244 — 252. (Traject. Bat 
899.) de hoo poeta diaBeruenDit *). 

f. 2. 

^iemadmodiim muHis nobflissimormii Romano- 
uny ex qiiibus nomiulli a Flutarcho in Yite €• Ma« 
i c 1. commemorantur, duo tantum erantnomina; 
a etiam Lucius Fiarius Poeta, de quo agimus^ yi- 
Btnr binominis fuisse* A plerisque, qui ejus me«* 
linere^ scriptoribus simplici nomine Farius didtur; 
raenomen Lucii tribuunt ei Donatus in Yit. Yirgi- 
L c XY* §. 56. et Porphyrion Scholiasta ad Horatii 
ibr. I. Od. 6* p« 13. (ed« BasiL 1555.)« Neque ego 



4) L« Vcrii poetae meiitioiieai fecerant pleriqney qni de Ro- 
monifli liUeris icri|«erant , nt P« Crinitni 4. Poet Lat. Lib. IIL 
44. p. 460 iq., G. J. Yoasins d. P. Lat. c« 2. p. 239. et Instit. 
lel. Ltbr. IL c. 14. §• 20. p. 93. Vol. III. Opp., Fnnccios d. 
ril. aet. Lat. Lin^. I. c. 4. §. 17. p* 297.^ • qnibns pendent alii, 
100 nominstiin afferre nihil attinet. Ab bis, id qnod dtra inridiam 
xerim , praeter Teteram de Vario teatimonia , nibil noti prolatnm 
t , Bec fuit , qni dili^entins illa ezaminaret. Nisi forte hoc referes 
• NicoL Heerkensinm Gronin^nnm, qni L. Vario tra^^oediam 
lanidam Tereus inscriptam , de qna infra diapntabo ^ in Praefat. 
1 /conet • Parisiis 1788. 8. Tindicatnrns , de hoc poeta ceterisco- 
iosins exposnit. Vir iste in^niose nn^ax, lioet nonnnlla bene mo- 
lerit aensu potins qnam ratione dnctns, tamen in imiTersnm ma- 
las e^ nngas, qnas percensere, nednm refellere taedet pi^tqne. 
leerkensio nunc addendns est Nicolans Ciampittins, Italns, qni 
I Praelatioiie a. 1809. scripta et Hercnlanensinm Volnminnm 
an. II. pcpeniissa, de Vario, ad qnem Fra^enta carmints La- 
li de bello Actiaco sive Alexandrino, ex Yolnmine qnodam Her- 
ilanensi eTulgata , commnni hominnm eraditonim opinione tnm de- 
rabmitnr, nonnnlla acripsit, nec tamen qnidqnamy qood incog^ni- 
B antea iiiissety protolit. Illa Praefatio nnperrime demnm mihi 
sotnit repetita et noslris in terris publid juris hc^ ab Jo. Th. 
rsTssigfiOy Viro amidssimo, in opnscnlo accnratae et amplae do- 
pkttssimo , cni titnlns : CommeiUaiio th C. &i/7iMlt^ Ct*ispi 
Litrm III. PragmenHs eic» tttfme Carmmie LaiiiU 
beMa jdcUaea skm jile xa m itia o Frt^gmenk» cftc (Alisenae 
IS5. 8.) p. 119— 132« 



8 DS I.. TAEIO FOSTA. 

dubito illonim Granmiatioonim fidem orafirmare aiH 
ctoritate Macrobii Satunu Libr. !!• c. 4^ p« 357. Z., 
quo iu loco Tidetur certissimum esse^ legi debere: 
postea Lucius F^arius, iragoedtarum scrtptor, pro 
Tulg. Imcius, graviB tragoediarum scriptar: qua 
lectione mhil ad sensum insulsius esse^ jam alii ju- 
dicaveruut ^). Nomen Varius putatur esse deriva- 
tum a n. Varus: quae opinio sicut neuticpiam in- 
friugitur diversa horum nominum prosodia, ita egre- 
gie stabilitur aliorum analogia nominmn^ quae coDe- 
git Sigonius de Nominibus Romanorum Cap. IV* in 
Graevii Thesaur. Antiq. Rom. YoL 11. p. 1070 % 



6) Yalg. grmn$ mirifioe langaets niliil referebat addiy grwtk 
an Jenis (aerit ille tragoediaram Bcriptor. Solo praenoraine yele- 
rea neminem designabant et Yocabant, niai in serroone familiari d 
blanditiis. Mendnm ludicant Codd. Mad: in Vatic J. Rjoqniai 
Libr. I. Epiat 27« ae reperiase testatnr L». Gnamms : qoae oom- 
ptela noa, praeennte la. Pontano, ad £• Farium dacit, qnea k 
h intelligendom eaae censaenint etiam Hejnins ad Donati VlL 
Yirg. C.XIV. §.63. N. et Wielandna ad Horatii Libr.II. Bpiat.1. 
Mot. 18. p. 108. CL Lan^i Vindiciae Tr. Rom. p. 10. Alii ali- 
ter hnnc Macrobii locam tentarant; sic N. Heinsios ad Oridii ex 
Pont« Libr. IV. Eieg. 16. y; 31« anspicafoa est, latere Bomea 
L. Oracchusy de qiio poeta trag^co iiifra Excnrs. VI* dicemns. Coa- 
jectara kaec Heinsiana long^ praestat ei , qnam Torrentina ad Sae- 
tonii Octaf. c. 43. Vol. I. p. 320. ed. Bnrm* propoanit, le g e n d ani 
ease ratns: L. iHus^ gravis iragoediansm scripior. In Snetonii 
loco ntiqne reponi debet: praeterquam adolesceniulum , L. Itiump 
honeste naium: nam id-vixov Lyciumy qnod Codd. aliq. offenmty 
non ma^s convenit ac aimplex praenomen blande dictnm. Caete* 
mm /• H* Eberhardius, Saecns, iii libr. : Ueber d. SSustamd d» 
schon. Wissensdi. b. d, Romem (Altona 1801.) §. 34. Fark> poe- 
tae tribnit Quinii praenomen, procnl dubio in errorem indnclna sh 
Acrone Scbol. ad Horat. Libr. I. Epist. 4. t« 3. , nt jam Dotafil 
ad illam Itbelinm Kordesins in Addend. p. 187. 

6) Hinc poeta ilie, qnem Comelins Nepos in Vit. Attid 
c. 12. 4. post LucreiU CaiuUique moriem mulio eleganiissimum 
fuisse dicit, dobitari neqnit qnin appellatus fnerit L. Julius CaU' 
dus^ neqne, nt yulgo putatnr, Calidius: hoc enim nomen ease gen- 
tilicinm, illnd cog^omen, ut Tkermus Minnciomm, yerissime mo- 
nuit Bosias ad Comel. Nepot. 1. c. Vol. U« p. 283. ed. Bard. C£ 



OS !• YARIO POETAf 9 

[ue autem nomen ita difiert, ut FarhM gmi- 
( coutra Fnrus cognomen, cpiod genti ^l- 
i, AUiJoey Atejaey Arriaep Cefaniaey lAci^ 
Plauiiae s. Ploliae, Pampejae, Quintiliae 
ae apud Romanos adliaesit^ ut yidere licet 
tidorpii Onomast. p. 033 ^). 

de Tiril. aelat. L. L. Cap. 11. §. 6. p. 92. et Cap. IV. 
297« Alins eat M. Caiidius^ orator, Ciceroois aeqnalis, 
c 79.) de qno, praeter Spaldin^ain ad QnintiU L Or. 
c. 1. §. 23. Vol. IV. p. 20., fnse e^it fiUeiidtns in Pro- 
1 Cicer. Bmt. p. CVIL — Caeternin de yi et aigiiifica- 
farus dixi in Cominent. de C. Vtdgio Rujh §. 7. N« 16.^ 
lor in Poei, Laim. Vit. et Carm, Religq. p. 23].aq. 
V. Glaudorpio omissa est ^ns Cassia, qnae Iinc pertiaet 
ssium ITarum Cos. a. U. C. 681.^ qni a TrinmTiris pro- 
I. U. C. 711« a Minlnmensibus pro latrone habitns et in- 
est, anctore Appiano B. Civ. Libr. IV. c. 28. ibiq, 
liuiser. Vol. III. p. 832. — De ^entis Vibiae Karia e^t 
ad Livii Libr. XXVI. c. 13. Vol. VIII. p.287. Dr. Cf. 
\ Biblioth. Palat. p. 187. — De promiscna scriptnra n. 
r et AJfenus copiose disserait Ever. Olto l.c. Cap.I. ^. 2. 
et posferiorem adopta^it. Illnd etiam incertum, ntraiii 
solile sit scribendnm AJphenuSy an Alphenius: iUam for- 
lefert Ever. Otto !• c. Cap. I. §. 1. p. 1633., hanc cnm 
ad Horatii Libr. 1. Sat. 3. ▼. 130. yeriorem |ndicat Spal- 
n Praefat. Vol. II. Qninlil. p. VII. , qnocnm e^ facinn- 
»• — Item dnbilatnr, scribendnmne sit jicdus an Atiius? 
^teras d. Mnlata Rom. Nom.Ratione (Logd. Bat. 1724. 4.) 
itramqne illins nominis formam ab antiqnissimis Romanis 
1 esse dizit , a prisco praenomine Acco et Ano dednctam, 
ins improbandas censet scriptnras Accius et AtHutL In 
Mitentia est J. C. Orellins in Ezcnrs. VI. ad Cicer. pro 
• 24. p. 259. Cf. ejnsdem Inscriptt. Cap. III. N. 1164. 
ns in Ghrammat. Lat. 1. 1. p. 141. fndicinm snnm snspen- 
inns antem in Analect. Crit p. 60. nnice ▼erara habet scri- 
ittius, cni fidem. faciant scriptores Graed, nt Dionysina 
ArcfaaeoL R. Libr. III. c 70. et pleriqne ex antiqnioribns 
i, qnos attulerit Wesseling^ns in Probab. c. XV. p. 120. sq. 
doctae Osanni dispntationi adjicienda snnt qnae Fabricins 
Cass. Libr. XLI. c. 41. Vol. V. p. 305. et Libr. LXV. 
i41. Strz. et Tzschnckins ad Entrop. Libr.VI. c 23« 
1. 6. Fr. Grotefendii Gr. Lat. II. §. 138. moiuienint. Scri- 
itiuSf jitia, jitiani nt in nsn fidsse statnam, snadeC Vir 
m. V. T. 668. : 



10 DS 1. VA&IO POBTA. 

§. 3. 

Gentem Tariam fiiisse plebejam atqae fgnobi- 
lem^ in coufesso est, si quidem nemo^ quod sdani, 
in ea exstitit^ qui imagines consecutus fuerit. Qni 
ex scriptoribus Romanis innotuerunt nobis Yarii| 
munero perpauci, eorum familiam ducere yidetiir 

I) Q. Yarius Sucronensis^ qui propter obflcumm 
ciyitatis jus cognomen Hybrldae inyenit, bomo foe- 
diui et vastus^ cujus mores depingit Yaler. Maxhnus 
Libr. in« c. 7. 8. Is tamen dicendi £BicuItate nuH 
gnam in civitate gratiam cousecutus erat^ auctcNre 
Cicerone de Orat. Libr. L c. 25. ibique Henridisen 
p« 54. (Hayniae 1833). Fuit tribunus plebis a. U. C» 
664. ab eoque lata est lex. de majestate ady^rsus 
eos y quorum opera consiliove socii Italici arma con- 
tra populum Romamun sumpsissent, y. Heinecca 
Antiq. Jurispr. IL Libr. lY. Tit. 18. §.47. ibique HaiH 
bold. p. 776. : qua lege postea . ipse damnatus es^ 
teste Cicerone in Brut* c. 89. §. 7. cL c« 62. §• 2. ibi- 



^lier Aiy9^ genus unie AiU duxere *^^w^ 
Pamms yitys, pueroque puer diledua lulo: 

qno in loco Don asseqnor cfnid sibi TolMerit Hejnins in N. CrU 
lic tcribenSy praeferendam sibi yideri lectionem Codd.: ^lt» 
ex yeCere more: qni tamen sit iUe mos Tetna, iateor cnm Phik 
Wagnero me nescire. Virgilins aperte hic yolnit iUustrare genr 
iem Aiiamy ad qnam Caesar Angustns per matrem pertinebat» 
iUinsqne antiqnitatem tneri contra M* Antonii opprobria et obtrecta^ 
tiones* Proinde iUins gentis ori^nem dedocit ab Atye Pbrygioi 
cnjns nomen et ipsnm Yariatnr et ^m^, ^rrvg^ ^rvgy Zixxr^gy 
AuiB^ Aithis y Aiye exaratnm inyenitur, nt ostendemnt Hemster- 
Lnsins ad Lnciaui Dial. Deor. XII. Tom. II. p. 283. Bip. et li 
Heinsins ad 0?idii Fast. Libr. lY. t. 223. Utrnmvis de ntrini- 
qne nominis scriptnra statnitiir, id sane plannm est, lectionem 
nnice yeram ap. Virgilinm esse Aiiiy et matrem Imperatoria An- 
gnsti Aiiamj non Aiiiam esse appeUatam, Ucet ab Dione Gassio 
Libr. XLV. c. 1. lAjxla nominetnr: ef« Garatonius ad Ciceroaif 
PUlipp. lU. c 6. Yol. II. p. SG. Wdf. 



DE l. VABIO POETAf 11 

que Wetzelius p« 140« ^. Importuiiissimo isti homini^ 
qui Liyium Drusum ferro et Q. MeteDum veneno 
sustulisse putabatur ^ sese opposuit inprimis M. Aemi- 
lius Scaurus^ de quo egit EUendtus in Prolegom. in 
Cicer. Brut. p. XLYI. sqq* ^). Summo illiun cruciatu 
periisse^ cum exsul in manus sociorum incidisset, 
oompertum habemus ex Ciceronis d. N. D. Libr. III» 
o. 33. Ejus mors accidit , ut ex Ciceroms Brut. 
o. 80. {• 7. disdmus^ anno Tribunatum consequente^ 
i. e. a. U. C. 665. 

U) P. Yarius haud dubie negotiator yel fenera- 
tor^ qui Caedtium^ Attici ayunculum^ magna pecu* 
nia firaudare yohierat^ memoratur a Cicerone ad At- 
tic« Libr. L Epist. L^ quae scripta est mense Quin- 
t3i a. U. C. 680. Ab hoc diyersus est 

ni) P.Yarius, quem yirum fortissimum atque 

optimum ciyem appellat Cicero pro Milon. c. 27.9 

ubi Editorum quidam hunc in caussa Miloniana ju- 

dicem temere suspicantur esse istum feneratorem^ 

Caecilii fraudatorem. Caetenun pro Q. Variumy 

quae erat lectio yulgata^ Garatonius p. 212. ed. Or. 

ex Codd. Mstis reposuit P. Varium ^"). Recte« Neque 

eoim huc yocari potest 

lY) Q. Yarius^ qui a Cicerone testis contra Yer- 
lem producitur Act IL Libr. 11. c. 48. 

Y) M. Yarius^ dux Sertorii in Hispania a. U. 
G. 670. y missus ab hoc ad Mithridatem foederis fa- 



-^ 8) ConfiBr adnofationeiii C. Beieri ad Ciceronis Orat. Fra^. 

' fra Scaoro p. 133. sc|q. et Eilenat. ad Cicer. Bmt. c. 62. $. 22U 

' ^ 169. 

9) CSonierai etiam P. Wesselingii Oliaeryatt. Libr.I. c. 11. et 
DhMnanni Hiator. Rom. Tom. I. p. 27. aq« 

10) Qoot et qnantaa n. Varius uno in loco aobierit cormpte^ 
las per librariomm oscitantem operam, intellifi potcat ex adnot»« 

Peymnii nd Ji. L p. 116. OrelL 



12 f>E L. VARIO POETA» 

ciundi caussa , teste Appiano Bfitfarid. c 68. 70. et 
77. ibique Schweighauser. YoL HI. p. 631. Demque 

YI) L. Tarius, fSEaniliaris et compotor M. Anto- 
nii Triiunyiri. Ferperam a Glandorpio in Qnomast 
p. 879. j qui omnino parum diligenter FariM recen- 
suit, huic Quinti praenomen tribuitur: nam IausU 
praenomen nulla yarietate legimiu ap. Ciceron. Phi- 
lipp. YQI. c. 1. Ab eodem Cicerone Fhil^p. AllL 
c 12« appellatiur ,yColumen amicarum Antwui:^^ 
et Philipp. Yin. c 8. y^ Cur atUem ea legaiis no^ 
etris dabaty cum ad nos Coijflam nutteret, orfio- 
mentum atque arcem amicorum mun^um, hominem 
ttedilitium? si vero tum Juit aedHisy cum eum 
jussu Antonii in convivio servi publici ceciderunt:^^ 
cL Philipp. Xni. c 12. Eiundem L. Farium Cotg- 
lam M. Antonius ^ cum M. Lepido post pugnam Mu- 
tinensem conjunctus ^ ad Galliae praesidium cum YL 
legionibus reliquit, teste Phitarcho in Yit. Antonu 
C« 18. %^ Tay^ara lekoiTtei fieta OvaQlov Tiyog t&v awij^ 
9(a¥ xal avfinoTiSv, Sv KoTvhava TtQoariyoQevov , de qiio 
cognomme yidesis Garatonium ad Cicer. Phil. YDL 
c. 8. VoL n. p. 266. Hic igitur L. Yarius in M. An- 
tonii familiaritate adhuc erat a. U. C. 711. 

Fraetereo hic alios, quorum mentio a veteri- 
bus scriptoribus injecta est, Varios^ utqui L.Yario 
poeta minores natu fiierint, sicut L. Yarius, yir con- 
sularis, qui sub Nerone ayaritiae criminibm percid- 
sus est^ auctore Tadto Amial. Libr. XIII. c 32« 
Neque enim opus est, ut Iiic totius gentis ' Yariae 
stemma contexam, praesertim quum^ qiu seriori 
aetate yixerunt, Yarii jam enumerati siut partim a 
Glandorpio in Onomast. p. 870. , partim a Stieglitzio 
in libr. Fersuch einer Einrichtutig antiker Munz^ 
Samnilungen. (Lips. 1809.) p. 114. , ubi denarius 



DB h. TARIO TOSTA» 13 

n inscript. VAR. genti Variae erucKfe vindica* 

• III08 autem omnes^ quos nominatim peroensui^ 

rios^ si a Q. Yario Sucronensi discesseru^ Yarii 

^tae^ de quo loquimur^ aequales fiiisse opinor. 

{ue veri est dissimile^ eos omnes se inyicem gen« 

tate contigisse. Quid P quod suspicari ausim ^ f o- 

I gentis^ ex quo tempore ea Romae floreret^ prin* 

em et caput habendum esse illiun Sucronensem^ 

> antiquiorem neminem Yariorum a yeteribus 

manorum scriptoribus commemoratum inyenimus* 

uun yero ille Q. Yarius Sucrone^ Hispaniae Tar- 

onensis urbe^ h. CuOera, oriundus fiierit et pro- 

r obscurum dvitatis jus Hyhrida coguominatus 

"); non temere mihi videor colligere^ gentem 

riam et peregrinam fiiisse neque anticpiam. Fuisse 

em Sucrone Farios, J« Amtzenius ad S. AureL 

itoT. d« Yiris Dlustr. c 72. p. 267. hac inscriptione 

^baTit: 

D. M. 

L. YARIO PROCLO AN. XY. 

YARIA PROCLA FILIO 

PIENTISSIMO. 

ec inscriptio erat in lapide^ qui in agro Yalen* 
exstabat haud longe a porta Sucronensi^ quae 
lentia Sucronem ducebat^ eademque reperitur^ 
[ mutilata^ in Gruteri Thesauro p. DCCAHl. 3. 

$• 4. 

Quum nunus veterum scriptorum , quos quidem 
dmus^ memonAe tradiderit^ quo anno natus et 



11) Shniliter Persims^ ille negotiator Clazonieniiis , petre 
seo el malre Bomana natus^ aypellator Hyhrida ab Horatio 
*• L Satir. 7« T. 2* nbi ▼idendns est Heindorfios p. 165. Ho- 
s ez imparibos nati pivealiiNU sic aicti, nt docet HlutMk 
: YL Emgr. 39. 



14 DS L« TAaiO POETA« 

quo mortuus sit L. YariuB poefa^ efus aetas non 
nisi uniyene ab Augusti unperio et Tirgifii Horat5« 
que, quos amicos habebat^ fimiiliaritate yulgp de* 
signari solet. Nam floruisse eum eo tempore^ qao 
post diutumas bellorum ciyilium turbas totiusquii 
rdpubUcae oonversionem magnus exceUentium ho- 
minum fuerit Romae proyentus, perspicua nos do- 
cent scriptorum testimonia. At si qms id agit, u^ 
quo anno ille adspexerit lucem yitae^ eamque ad 
quem usque terminum extenderit^ aliaque^ quae de 
magni aUcujus yiri yita rebusque scitu jucunda sunt 
et utilia^ accurate cognoscat^ is^ quae huc perti- 
nent^ omnia per scriptores tenuibus ac lubricis ye« 
stigiis conquirere et probabilis conjecturae quadam 
ielicitate utcumque supplere debet. Accedit^ quod 
L. Yarius siye consUio siye fortimae inyidia num- 
quam non priyatus latuisse et ab omni honorum 
magistratuumque administratione remotus sibi tan- 
tum^ amids et litteris yi^dsse yidetur: quo fieictum 
est^ ut hac in quaestione nihil ferme habeas^ quo 
pedem certo figas et justae narrationis filum exor^ 
sus reliqua commode attexas. Neque tamen pror^ 
sus despero^ futurum esse^ ut^ scriptoribus^ qui 
L. Varii poetae passim meminere , ex ordine chro- 
nologico in testimonium yocatis ^ ejus aetas aliaeque 
yitae res et felicius indagari et certius^ quam ad- 
huc factum est^ definiri possint. Qua ia re licet 
prae caeteris audiendus sit Horatius y L. Yarii amicus 
et apud Maecenatem conyictor^ , quo neminem habe^ 
mus et disertiorem et locupletiorem hac in caussa te« 
stem^ tamen aut in leyitatis aut incuriae crimen me- 
rito incurrere mihi yiderer^ si alios quamyis dubiae 
mediocrisque fidei testes rejicerem* 



DM h. TASIO POETil» 15 

Qm^Mropter^ nunntibiis fortasse aliis^ non du* 
omnium primum, qui de L. Yario poeta testi- 
lium dioat^ producere CYalerium CatuUum, 
Canu X* y. 1« scripait: 

Fariua me mms ad wm tnnarea 

Fi^um duxerat e fbro atiosum. 

\ in loco Tedpimdam puto lectionem Vt^iuSf 

m omnes JL. Statii Codioes et aliquot Lu Yossii 

i Msti pradbent pro mendoso nonune Varrus: 

d et ipsum^ si quid judioo^ documento esse pot- 

librarios in suis exemplis^ quae describerent^ 

Varu8f sed Karius reperisse. Si qui Codices 

i Varue ofierunt^ id profectum suspicor a scio- 

scribisy qui^ retento nomine Varius^ metro ti« 

■ent. Eadem in sententia i^t etiam Eyer. Otto 

Cap. Pr« $• 2« p. 1840« Is immemor , quanta sit 

Ibminum Propriorum usu Tetenun poetarum li- 

tia^ dicit^ n. Varius a versu respui^ neque cum 

Tossio agnosdi vult Synecphonesin^ qua tamw 

in genere nominum nihil est firequentius cum 

d alios poetas^ tum etiam apud Catullum^ ut 

DU XIV. T« 1& ibiq. Sillig. p. 28.''). Haeo ratio 



12) Sflligins mpai Catnlliiiii L c recte ez coojecliini Tsmeiii 
siB. LSnr. Xn. c 1. 1. p. 22&» ediderat t« IS. 

Nitm, ti luxerH, ai librariorum 

Cwrram werima: Caesiaa, jiguinio$f 

StfffTemmm omtda eoOigam venena^ 

jic te kis enppticiie remunerabor: 
Ledmaiiniie , ioTita Mioerva, redaxit ^quinos. A CataDo 
pentriogi jifuMum poetam, memoratam a Cicerone Thsg. 
■t. LilH*. y. c 22« y milii perraasiim est. Jam etsi apad Ci- 
Mi qooqiie a KiiliDero et Ordilio editam est: aJkuc neminem 
wi p o e ta m, {ei wnlU fuH cum Jiquino amiciiia,) fui siU nom 
ma mderetur; tamen dobito cam Siiiig^io io Jaimii AnnaL 
6« Poedap. VoL XIII. 1. p. 289., nam recta obsecoti faeiint 
illonun Codionm lestimonio. Nam jifmni nnsqnam eomme- 
d isToninntnr; jifuinii antem plnres, qnoo recensnit Giandor» 



10 DS t« TARIO POKTA. 

si dlsplicet, superest^ ut cum Osamio ad Apulef. 
^ 43. p. 6S. in n. Farius anapaestum admittanuu^ 
sicut hac in renus sede tribrachum inveniri doodt 
Nobbius in Comment. IL d« Metris Catuni p. 11« 
Mihi Is. Yossii ratio potior yidetur. Sed utramlibet 
amplecteris rationem^ id yidetur esse certum) no- 
men Fariua in hocCatuIli loco et posse per me- 
trum et, si Codicum auctoritatem secpiaris^ ddMva 
pro genuina haberi lectione. 

^^uae quum ita sint^ utiqne yereor^ ne fihistra 
laborayerint^ qui hic yarum nescio quem efx Ca« 
tuUi aeqiialibus quaerendum inteUigendumque duxe- 
runt. Quum yero plures illius aetatis Fari a scn- 
ptoribiis commemorentiur , non est quod miremur, 
Yirorum Doctorum sententias yalde inter se disore- 
pare. Achilles Statius cogitayit de Q. Farof prae- 
fecto equitum Domitii^ cujus mentio fiat ab Julio 
Caesare d. B. C. Libr. III. c. 37. ; Ant. Muretus in- 
tellexit P. Qmntilium Farum, qui Cos. a« U. C. 741« 
in Grermania intemeciyam cladem ab Arminio pas- 
8US cum tiibus integris legionibus peiiit a« U. C. 763» 
Hanc Mureti sententiam rationibus chronologicis im- 
pugnayit Eyer. Otto L c Cap. IV. $. 2. p. 1640«^ ut- 
qui Scaligerum ad h. L p. 35. et Tumebum in Ad- 
yers. Libr. XXYII. c 26. secutus hic inteUectum yo^ 
hierit P. Alphenum Varum Ictum^ darissimiun il- 
hun Sery. Sulpicii discipulum^ qui a« U. C. 755. 
Consul fuit, auctore Dione Cass. Libr. LY. c IL 



pius in Onomast p. 113 sq. Jam si atriosqne Bominis Ibraiam «I 
oripnem apectaTeriSy meminerisqoe eomm, qnae de CaMdio et Al^ 
phemo anpra N. 5. et 6» admonoi, ap. Ciceronem repones lect* 
jifmmMO et ap. Catullnm Aquimos tneberis. Caetemm mnlta aUa 
ezempla Sjnizeseos, qna poetae Nomina Propria Tersui aoeommo- 
damnt^ coU^erant Intpp. ad Horatii Libr. IL Sat«7* t. !• et Bs- 
pertins ad JaTwaL Sat. XV. ▼• 27. VoL L p. 348. ed. IL 



DB !.• TAHIO POETA. 17 

. 364* Strz* In hano senteutiam qnum 
etiam Doeringius^ accidit, ut Marlyni* 
)oeringianae Catulli editionis oensor, in 
r. Jenens. a« 1790. N. 180. p. 716. isti in- 
\d oontroyersiam moyeret his usiu yerbis : 
tr etwa ein futiger Mann von 28 Jahren, 
m. X. schrleb und den Memmius 606^ (i* 
. 697. Yarr.) nuch BUhynien begleitete. 
len nun, dafa der Varua des CahM oAn^ 
i gleichem AUer war , wie ein junger ;o« 
Mann wold seyn mufste, der einen an^ 
inefn Miidchen fufirt ; so nmfste ery wenn 
^ Alphenus Farus^ der um 754. oder 755. 
r y ein und diesdbe Person seyn soUy ohnr- 
9%9ten Jahre das Consulat gefuhrt haben, 
s wenig wahrscheinlich vorJcommt.^^ Con- 
ripsi Yiri illius e:umii verba^ quibiu istam 
leno Yaro Icto seuteutiam dubiam reddi- 
tamen sedus illa patronum nuper nacta 
la f^inc. Lcmcettium in Dissert. di P. Al^ 
onese Console Romano (Milano 1818. 8.) 
i tamen novis eam gravioribuscpte munire 
( supersedit. Aliis denique in mentem 
Quiniilius Varusy Cremonensis, in cujus 
[oratius Lil)r. L Odam 24. scripsit. Sed 
n iu Catidli amiconun coutid>emio fuisse 
Ls, chronologicae rationes vetant^ ut alibi 

aues Yirl docti^ quorum sententias attuli, 

j attendisse, neque eo, quo par erat, modo 

miiii yidentur Codiciun et plurimonun 

nun iu n. Varius cousensiun, quem haud 

his Varls accaratiiis exposUum aat in Excon* L 
:• CoMjacNT. 2 



18 D£ U TAEIO POBTA. 

parvi CBuuundum arbitror. Umis et^ qnod tciaiiiy 
prinnis Isaaciis Yossius ad CattilL p. 22. ob Codii 
Bfstorum testunonia suspicatiis est, L. Varium poa- 
tam^ de quo agimus^ hio posse intelligi> Haec Toi- 
siaiia oonjectura profeeto dlgna erat, qiiae aodOEa- 
tius examinaretury quam £BM)tum est ab Ever. Ottona 
L c Cap« IV. (• 2. p. 1640.9 qui Yossium levis ne* 
tachronismi insimidat, ciun Yarius, poeta e^oni 
et tragicus^ Catidlo jiuiior ftierit^ Poliionis et Tir^ 
gilii aequalis^ cui etiam supervixisset. Qua in le 
Yirum Doctiun mirifice nec sine cupiditate ai^utari| 
in aprico est. Nos cpioque statiumiu, Yarium Ca- 
tullo aliquot yitae annis cessisse: at qiud tanden 
impedit^ quo minus eos £Bmiiliariter conjunctos fuisM 
dicamus ? Li Is. Yossii sententiam nuperrime tran»* 
iit Osannus ad Apulej. d. Orthogr. §• 43. p. M^f 
ciijus Yiri egregii cousensu maguo][>ere laetatus 
Nam ut ego in Catulli Carmiue X. Lucium Fari 
poetam iuvenirem , me jam dudiun permovit C Ci 
nae mentio v. 30. ^ ubi Yariiu loquens inducitur: 

Maney mey inquii ipudlae: 
Istudy quod modo dixeram me lunhere, 
Fugit me ratio; metis sodalis 
Cinna est Gajus, is sibi paravit '^)« 



14) In loci Catiilliani lectione et inferpretatione secotoa wM> 
ntionem Silli^iy liaad iiAmerito etiain tnentis nuper «xmtni I^dk- 
maniHim lect. Codd. inguii pro inquio puellae in Jahnii AbmLJ 
Pliil. et Paeda^. VoL XIII. 1. p. 289. In eo tamen ab amico di-\ 
ctiaaiino discessi, quod praenomen Cinuae Cf^us tjpis ezpriiMS»': 
dnm airavi GajuSy nt fecere jam LacLinannua et nuperrime 9lliKtk* 
DoeriiigiuB. £a de re e^runt Qnintilianus Inst. Or. Libr. I. 7« 
$: 28. ibiq. Spaldin^. VoL I. p. ]87. et Tereutianns Manr. t. 893«. 
ibiq. Santenius p. 35 8q.^ qiiibuscnm praeter Norisii Ceuotaph. Plh. 
Dissert. IV. c. 5.*^. 476. conferenda auut qiiae dispntaTit Coor*^ 
ScLueidenis in Grammat. Lal. L 1. p. 232 sq. et quae oolle^ 
^EduteBius ad Waltheri Tacitum de Oratt c 17. p^ 289 tq. b 



OB L.TAR10 FOETA. 10 

Quo in loco duhitari neqiiit quiu sit iutelligen* 

dns C« HelyiuB Cinna^ nobUissimus ilLe scriptor 

S&nyniae; quod noyenuifl studii caimeu multis lau-* 

dBnu effert Catullus Carm. XCY. , suamcpie ibi cum 

jCinna amicitiam testatam facit, ut ostendi iu Com- 

■lent. de C. Helyio Cinua Poeta Cap. U. §.l. Jam 

rao ejusdem Ciimae poetae coutuberualis appcllatur 

L. Varius ab Apidcjo d. Orthogr. §. 43. yyBnthiSy 

' jmiAicUta poeta, Ovidii contnbenudis ^ duplici tt. 

: maribitur, de 9U0 f^urius et Cinna conlubermdes 

si m euie po&nati^ meminere.^^ ^^) Ibidem §. 58. yyVft" 

riue Cinnue contubemalis in primo poemcUe.^^ lu 

p atroque Apideji loco relictiun ab Ang. Majo meu- 

m ^lmu yyVaru^^ jiure sustidit Osaiuius. Hoc Apideji 

-^ testianoniiun de Yarii et Ciunae coutuberuio, quan- 

I taliciunque pretii aliis fortasse yidcatiu*, eqiudem ob 

4 kciun Yirgilii Edog. IX. t. 35. miiiimo rejiciendum 

ri ttliitror. Apulejus enim haud diibie auctores hac iu 

ziyt aecutiis est autiquos et fide digiiissimos. Inde 

ti iiitem liquet, quam cousequeus sit ac cousentaueum 



• ilbran praeeepto nomiiui Gajus et Gnaeui scribi prouuntiariqne 
\ <lebent, si pouantur iutegra; ain sig^lis et notis, nou iiisi litterisC 
r et Cff. exaranda annt, ut docuennit pluribus etiam Sigonius in Grae- 
\ yfSk Tbeaaur. Vol. II. p. 1959. et 2025. et Perizonius in Animadv. 
Bislor. Cap. VII. p. 297 sq. cf. Odofr. Miilierus in Bottig;eri Ar^ 
dkmeologie und Kunsi. Vol. I. 1. p. 82. At illud passim ncgle- 
caae ab arlificibus et scribis, adnotavit jam ScLneidems lan- 
6X Nalunniadieri Comment. de Litt. Koin. Sect. II. c. 5. 
'" pm fSO. numum, in qiio reperilur G. Caesar GermanicuSm Sic 
I im/U Fontauinus Ilislor. Lilter. Aquilejeiis. Libr. I. c. 1. §. 7. p. 10« 
^ ffMMmcn ComeHi GaHi Poetae in Cod. Ilieronjini LodoTCiisi 
[ a%^nut inTenit simplici littera G. pro C, nt A. Majns in Cod. 
^ Vatic, Ciceronia de Kepubl. I. 1. cnola?it O. Dnilius* Varialur 
itt uomiiie Icti iUliis Gajus et Cajus; vid. Zimniern in 
if« Roem. Privairechis Tom. I. J. §.93. p. 341. Apnd 
Citiilhim nt reppnerem Gajus, ine impulit etiam Codd. lectio 
is, qune illain scriptnram fulcit. 
15) Videais Excuni. II. 

2* 



2i DK TL. YAUO POKTA» 

cum Is. Yomo sfatoere^ fllud CatuDi cannen nen 
alii, nisi L.Tario poetae inscriptum esse. Atqiii ic 
cannen snmmam utriuaque dedarat fiBmDdDUfaritai 
sommumque Toluntatum ac stiidiorum conseusi 
ex qiu> si Catulhim et Yarium aetate fere pi 
fiiisse colligo, non ridetur mihi Terendum esse, 
quis me ea in caussa Tanitatis temeritatisque accu 
Catulliis comitatus fuerat in Bitli^miam C. M< 
nmim Gemenum^ qm eam proTinciam sortitus Pi 
tor obtinebat a. U. C. 697. '^). Non midto ] 
Catulli ex Bitiijrnia reditum ea, qiiae hoc in < 
miiie narrantur^ accidisse^ manifestum est ex Tei 
Huc ut veninmsy incfdere nohh 
Sermanes varii: in qaibus^ quid esaet 
Jam Biihjfnia, quomodo se haberet 
Et quonam nUhi 'projuisset aere? 
Dlo tempore Catullus^ ciijiis amium natalem, pi 
eunte Hieronjmo in Eusebii Chrou. OL 173. 2.^ c 
Saxio in Onomast. YoL L p. 148. ponere placet 
U. C. 667.^ drdter triginta anuos natus erat; ' 
rlum Tero ut CatuUo minorem iiatu fuisse exi 
memus^ totiiis carminis ratio et argumentum s 
dere mihi Tidetur. Janl licet difficillimum sit, i 
num alicujiis natalem sine testibus dare; tani 
renim temporumque ratiouibus acciirate subduc 
non longe a Tero aberrare nobis Tidemw, qu 
L. Yarhim, si non pluribus, certe qiiinqiie ai 
juniorem fuisse dicimus^ ^qiiam CatuUum^ epis 
miliarem. Atqiie ut sit, iiude progressi et Tetei 
seriptomm de Yario testimonia deinceps seciitir 



16) Conferas Pi^Lii Annales Vol. IIL p.376. Huic C.l 
mio Gemello, poeticig quoqne Hludiis nobili, iuscripeit Liwr 
carmen tnum; yidesis A. Forbig^ri Comment. d^ iMcreiU 
camme, Lipsiae 1824. p. 13. N. IK 



dBfc 



DS I.* TAUO ffOETA. 21 

itae efiis ciirsum commodlus penequamur, 
pro oerto statuamus^ natiun eum esse C. 
»t Cn. Papirio Carbone III. Coss. a. U. C. 
ta ut sexenuio et amplius major natu fiierit 
io Pidlione^ qiii Titae hioem ackpexit a* 
7». 

10 temporis annique natalis rationem am* 
Itro intelligimus 9 L. Yarium aetate multo 
*em fiiisse Yirgilio et Horatio, cpiibuscum 
vitae luique finem amioissime yixisse noyi- 
am illo tempore^ quo Yarium Catulli fBoni- 
et-amicitia usum esse Tidimus, i. e. a. U. 
poeta Mantuanus juyems erat cpiatuorde-^ 
lorum et Yenusinus puer adhuc octejonis. 
tatii» ratio et aunonun distantia^ cpiam Va- 
ter et yirglliiun Horatiiunque ^ intercessisse 
ra ducti poniinus , miriiice juyatur utriusque 
estimoniis. 

d Yirgllius, quem primum audire par est^ 
IX., assumpta Lycidae pastoris persona, 
>eseos amorem suinnqiie, quo flagret, ca- 
udium professiut modeste sid)jicit y« 35. 
tm neque adJmc Vario videar^ nec dicere 

Cinna 
^na, sed argutoa inter strepere anser alores. 
Codices Msti hoc in loco constanter prae- 
xrOf qiiod nomen slne did)io librariis ex 
ecenti adhuc erat memoria; tamen dubium 
put, quin n, Vario yerlsslma conjectura 
t Egnatius et Naugerius, quibiucum fedt 
ssim Instit. Poet Libr. 11. c 14. §. 20. p. 93. 
Opp. itemque Heerkeusliu^ in Praef. ad Ica^ 



18 DB L. TAEIO POBTA« 

parvi fiBMmindum arbitror. Uniis et, qnod Maanii 
primus Isaacus Yossius ad CatuIL p. 22. ob Codd» 
Mstorum testimonia suspicatiu esty L. Variwn poe- 
tam, de quo agimuSy hic posse intdligL Haec Yoi- 
siaiia conjectura profeeto digna erat, qiiae aocun- 
tius examinaretury c[uam &ctum est ab Eyer. Ottrae 
L & Cap. IV. {• 2. p. 1649.^ qui Yossium levis me- 
tacfaronismi insimidat, cum Yarius, poeta epicus 
et tragiousy Catullo jimior ftierit, PoUionis et Yir- 
giiii aequalis^ cui etiam supervisisset. Qua in le 
Yirum Doctiun mirifice nec sine cupiditate argutariy 
in aprico est. Nos cpioqiie statuimiu, Yarium Ca- 
tuUo aliquot yitae auuis cessisse: at qiud tandeni 
impedit, quo minus eos £Baniliariter conjunctos fiiisse 
dicamus ? In Is« Yossii senteutiam nuperrime trans- 
iit Osannns ad Apulej. d. Orthogr. $• 43. p. 68b) 
cujus Yiri egregii conseiisu maguopere laetatiis suai. 
Nam ut ^o iii Catulli Carmine X. Lucium Varinm 
poetam invenirem , me jam dudiun permoyit C. Citir 
nae mentio v. 30« , ubi Yarius loquens iuducitur: 

Mane, me, imjuii pueflae: 
Istudy quod modo dixeram me tuAere, 
Fugit me ralio; meus sodidia 
Cinna est Gajus^ is sibi paravit ^*). 



14) In loci Catulliaiii lectione et interpretatione secotas 
rationem Sillig^iiy hand iiAmerito etiam tuentis nuper oontra Lacb- 
mannnm lect. Codd. ingun pro inquio pyeliae in JaLnii A— lli 
PLil. et Paeda^. Vol. XIII. 1. p. 289. In eo tamen ab ainico d^ 
ctiaaiino disceasi, quod praenomen Ciiinae Cajus tjpis ezprii 
dnm airavi OajuSf ot fecere jam LacLmannim et nnperrime 
Doeriiipus. Ea de re eg^enint Quintilianiis Inst. Or. Libr. L 7» 
§7 28. ibiq. Spaldin^. Vol. I. p. 187. et Terentianns Manr. ▼. 893. 
ibiq. Santenius p. 35 sq.^ qiiibiiBcum praeter Noriaii Cenotaph. Pk. 
Dissert. IV. c. 5.^. 475. confereuda siiut quae disputavit Conr. 
ScLueiderus in Grammat. Lal. L 1. p. 232 sq. et qnae ooUept 
^Eckatenius ad Waltberi Tacitum de Oratt. c 17. p. 289 sq. Ei 



2Q DE L. VARIO POETA. 

ctim la, Yossio statoore^ illii(1 CatuUi carmen nemim 
alii, nisi L,yario poetae inscriptiim esse. Atqiii iflem 
carmen summam utrius<pie declarat familiaritatcai 
Bummumrpie roltuitatmn ac stiidiorum coiiseusum: 
ex quo si Catiilhim et Variiim aetate fere pam 
liiissc (Ktlligo, non Tidetiir milii Terendum esse^ ne 
qujs me ea in caussa vanitatis tomeritatisqiie accuset 
CatuUiis comitatus fuerat in Bitli^niam C. Mem- 
mium Gemellum, q«i eam proviiiciam sortitua Prao- 
tor obtinebat a. U. C. 697. "^). IVon midto pod 
Catulli ex Bithynia re<litum ea, qiiae hoc in car- 
miiie narrantiir, accidisso, maiiifestum est ex vem?. 
Ruc ui venuniM, incidere nobii 
Sermonea vnrii: in qu&uSf ^id e<«eC 
Jttm BitJufnia, qaomodo ae lutberH 
Et qttonam mthi prqfuisset aere? 
nio temporc CatuUus, aijus amium natalem, prae- ■ 
eimte Hieronjmo in Eusebii Cliron. OL 173. %, i 
Saxio in Onomast, Yol. I. p. 148. ponere placet •• ■ 
U. C. 607., cirdlter triginta amios natiu erat; Tt- ■ 
riiim vero ut Catullo minorem iiatu hiisse existh 
mesnus, totius carminis ratio et argumentiim mt- 
<1ere mih! videtitr. Janl licet dilHciUimum sit, v 
num alicujus natalran sine testibiut dare; tamflDi 
rerum temporumque ratioiubus accurate Bubductii, 
non longc a vero aberrare nobis videmur, qumn 
L. Varhim, si non pluribus, certe quinque amiis 
iuniorem fuisse dicimiis, .qiiam Catullum, ^us fin 
miliarem. Atque ut sit, imde progressi et vetmon 
scriptonim de Varlo teatimonia deinceps secuti n£- 



' IG) Contenm Pigbii Annales Tol. III. p. 376. Hiik C. Umt- 

nia Gemello, poetids qHoqne Btndiis nobill, iucripait LncTClhl 
druieu BiiuDi; Tidesis A. Forbi^ri Coidiueot. d. fmnvttt Cmi 
carwitu. Lipeiae 1824. p. 13. M. II. 



1)£ JL. VARiO rOETA. 21 

quum yitae ejiis ciirsiim coiumocllus persequamur, 
liodiit pro certo statuamus^ uatiun eum essc C. 
Mario et Cu. Fapirio CarI>oue III. Coss. a. U. C. 
672.9 i^ ut scxeimio et amj>lius major uatu iuerit 
C. Asiuio Ftfllione, qui yitae lucem adspcxit a. 
U. C. 678. 

Hano temporis aunique natalis ratiouem am« 
plesl ultro intelligimiis 9 L. Yarium aetate muito 
grandiorem fiusse Virgilio et Horatio^ quibuscum 
eum ad vitae usque fiuem amicissime yixisse uoyi- 
mus. Nam illo tempore, qiio Yarium Catulii fami^ 
liaritate et-amicitia usum esse vidimus, i. e. a. U. 
C. 608-9 poeta Maiituanus juveiiis erat quatuorde- 
cim aiuioriim et yenusiuus puor adlmc octenuis. 
Hacc aetatis ratio et aimonun distantia, quam Va- 
riiim iuter et Virgiiiiim Horatiumque^ intercessisse 
Gonjectura diicti pouimus^ mirifice juvatur utriusqiie 
poetae testimouiis. 

Nam Virgiliiis, qucm primum audire par est, 
Ecloga IX., assiimpta Lycidae pastoris persoua, 
suum poeseos amoi*om siuuncpic, qiio flagret, ca* 
uendi studiiun profc.ssiis modcsto sul>jicit v. 35. 

Nmn neque adliuc Vario videor^ nec dicere 

Clnna 
Diffna, sed argulos inter slrepere anser olores. 
Tametsi Codices Msti hoc iu loco constauter prac- 
bent VarOj qiiod uomeu siiic did>io lil>rariis ex 
Y. 2^. receuti adliiic erat memoria; tamen diibium 
esse nequity quiu u. Vario verissima coufcctiira 
edideriiit Eguatiiis et Naugcriiis, quibiisciim fecit 
G. J. Vossiiis lustit. Poct. Libr. TI. c. 14« §• 20. p.93. 
VoL ni. Opp. itemque Heerkeusiiis in Praef. ad Ico^ 



22 VB L. YARIO POBTA« 

nes p« 49. Eos injiiria dcseniit P. M auutiiis , effe- 
dtque^ ut ad nostram usquo memoriam h. L Faro 
legeretiu*. Sed Farii nomen merito reposuit H^- 
nius et scite monuit, ob Cinnam requiri meutio- 
nem poetae alicujus, qiiociun ille compouatiir; Va- 
rum autem, cujiis meutio praecesserit, non carmi* 
nibus, sed militia clanim fuisse. Res j^rofecto tam 
mauifesta est, iit satis mirari neqiieam, quomodo 
N. Heiusiusy Biirmannus et Bnmckius, excellentis- 
simi illi Viri, liuuc librarionim errorem potuerint 
retiuere ac secure propagare. Codiciim enim in 
deprayata hiijiis iiomiuis scriptiira cousensum si iorte 
respexenmt, miilto potior iis esse debiiit aiictori- 
tas Senrii, qiii, nisi iii suo exemplo Yirgilii le- 
gisset Varioy non potuisset ad illustrandum Yirgiln 
lociim allegare Horatii Libr. I. Od. 6. 
ScrSberis Kario , fbrtis et hostium 
F-ictar^ Maeonii carminis alite, 
Quam rem cumque ferox navibus au$ equis 
Mites te duce gesserit '^). 



17) Hic locns mnltis Viroram Docforam pafait correcdoinbM 
et disputatioiilbas , qiias Tidere licef in ^aiiii Notis Crit ad h. L 
Vol. I. p, 55. , repoiioiitis Jo. Passeratii conjectnram aff#f, pr aec n 
tibus LambinOj Stepliano et Sanadono, qnibns tantom non ooMMi 
recentf. Edifores accesserant. Codices Alsti plnrimi eiqae optiai 
(JUe constauf er praebent : id qnod Benlleji Loc de loco silenlinm el 
Vanderbourg^ii VoL I. p. 40. testimonium docet, qui alite Codi- 
cum XVIII. anctoritate indnctiis revocavit. De Car. Feae fida al 
quod dubitemus: jiisto parcior est in enofanda h. L lectionia dl- 
Tersitate. In confesso est, Variiim h. L dici Maeonii camum 
aliiemy i. e. poetam heroicum^ qni res ^stas canat carmine Maea- 
nio. Passeratii conjectnram aliti habere inulfum commbndadodiy 
non difBf eor ; sed quo facilior erat calami ea lu Toce lapsiis^ eo flM- 
^is miram me habet consfans libroram ftlstornm consensoSy qnea 
haud paryi h. I. facinndum arbitror. Quare Codicam aactoritatea 
reveritas malui eam inire viam, qnam nuper etiam ii^ressns Ml 
Jahnlus in Horatli Edit. alt. p. 222«, qui hunc locum iis ndnaine* 
tandom ceittely in qaibus Terbam passiTom^ si qaidem da aai- 



DE 1. TARIO POETA» 23 

cpio in looo Varii nomen ab omni diibitationc et 
oomiptela tutum praestitit metri ratio : id qiiod jam 
▼idit momutque Jan. Rutgersius in Lect. Yenus. 
c 3. p. 251. Cf. Mitscherlicliius in Argum. ad Ho- 
ratii Libr. I. Odam 6. p. 80. 

Certissimum igitur est, apud Virgilliim Edog. 
DL y. 35« nemini alii , nisi L. Yario poetae lociini 
esse ooncedendiim. Atque ita Iioc Yirgilli testimo- 
niiim, quo illiim ciun C. Helvio Cinna jioeta con- 
jimctum omatiimqiie reperimus, partim Apidejo d. 
Ortliogr. {• 43. et 58. contiibemiiim utriiisqiie con- 
testanti fidem ac veritatem adstniit, partim eis, 
qiiae de loco Catiilli Carm. X. v. 30. siipra dissenii, 
haud exigiiamy opinor, verisiinilltudiius commen- 
datiouem conclllat. Jam qiium is ipse Cinna fuerit 
familiaris CatuUi, non diibito contendere, L. Ya- 
riiim ciim Catullo et Ciuna, aetatc licet senioribiis, 
animorum studionuncpie uecessitudiuo conjimctum 
yixisse. 



nanfe Mrmo sity cnm ablatiTo jnngnlnr, (coll. Ruddimanni Instit 
6r.Lat« VoL II. p. 212. Sf.) eamqne ratlonera commendavit Car. 
ZeDio in Annal. Pliilol. et Paedag. Yol. YII. p. 422. In hac 
loci ezpediendi ratione praeiverat jam Baxtems^ nec tamen emn 
aalia mnniTerat; eamdem tacitc comprobamnt Bentlejns et Cunin- 
gamiafl, itemqne expresats Tcrbis Vanderboiirg^iiis. Sed omniuin 
dociiflsime fltraduram acribt yario pro a Vano adserait Ouden- 
dorpiiifl ad Suefonii Jul. Caes. c. 101 p. 29. et lect. scribens (a) 
Wario^ mtaeonii carminis aliie^ i.e. epici carminis poefa, rejectis 
aBoram Interpretnm opinionibus, nnice Teram esse contendit, et 
conferri fnssit DrakenborcLium ad Livii Libr. VI. c, J !• Vol, III. 
P. 2. p« 99. , qiii ingentem liuiusceinodi exemploram copiam con- 
geflflit. qnibos addas Not. Crit. TzscLuckii ad Pompon. Mel. 
IAt. III. c. G. {. 2. Vol. III. P. 3. p. 157. — Vers. 3. argu- 
tantnr qnidam Editorefl, in his etiam Beiitlejus, qui lectioiiem 
Mnreti Var« Lect. Libr. IX. c. 7. p. 252. Wf. Qua retn cum- 

r' teztn repoflnit. Vnlgatam aiin Baiiero ad Sanctii MinerT. 
L p. 222. bene tnetnr Kruegernfl iu Vnfrsuch, d. Laisit^. 
SpraeU. Faac. III. p. 445. 



24 D£ L. TARIO POJBTA. 

Si porro quaeritiir, cpio tempore quaye ooca- 
sione Yirgilius in Yarii uotitiam amicitiamque tb- 
nerit, mihi rerum tcmponmique momenta praai* 
tanti Ticieutur liaec cum aliqua Teritatiii specie dispn- 
tari posse. Niun poeta Mantuaiuis umquam inno" 
tuerit Catulloy Tehemcutor dubito, etiamsi huno 
G. Julio Caesari superstitem iiusse ciun Jos« Sca* 
ligero ad Eusebii Chrou. N. SIUCCCCLX. p. 154 
et Is, Gasaubono ad Sueton. Jid. Caes. c. 73« YoL L 
p« 151« B» statuas: quod Tero mihi secus Tidetur^)* 
Sed Yario et Cinuae illiun imiotiiisse suspieor per 
G. Asinium Pollionem. Is, prout poesis stiidiosis* 
simus erat, nascentem iLhim iu agro Andino poe* 
tam duumTiris illis^ poetica laude jam florentibufly 
quibuscum ei eadem, quae cum Catidlo^ fuisse Ti» 
detiur consuetudo^ haud did>ie commendaTerat ^^ 



1S) Haec a me scripta sant anfe, qnam in manns peircnhv 
posset pereleg^ns bonaeqne fnig^is plcuissimus libcUus: Romisdk 
Eroiih von Herm. PaJdamus (Greifsw. 1833.) 9 in qno Vir 
Doctissimus p. 27. sq. iisdem^ quas eg^o mente animoqne ooft* 
ceperam mihique notaveramy ratiouibns Scaligeri senteutiam ifli- 
pngnat ei, ut miLi quidem Tidetur, exfra omucm dubilationem poni^ 
Catuilnm minime snperstitem fuisse Julio Caesari, sed drciter 
•nno aetatis quadragcsimo, h. e. a. U. C. 707. seu 708. diem snpre- 
mnm olnisse* Idem ostendit , Scalig^erum ex Alartialu Libn 1Y« 
Epigr. 14. ad Sili^im Italicnm, Punicorum scriptorem, t. 13« 

Sic foraan iener ausus est CatuUua 

Magno miiiere passerem Maroni, 
.temere conegisse , Catullo alicjuam uecessitudinem intercessine cnm 
Yir^lio. Apertum enim est^ Martialem ibi se conferre tantuB 
cam Catnllo, et cnm Virgilio Silium, ejus imitatorem. 

19) Qnanti Pollionem fecerit Catnllus^ docet Carm. XII. Tt8« 
Crede Poilioni 
Frairi, qui fua furia vel ialenio 
Muiari velii: esi enim leporum 
Diserius puer ac faceiiarum, 
licet ille mdedm annis minor natn esset qnam poeta Veronensis* 
Alind familiaritatis , qnam PoUionem inter et Yarinm Cimiamqae 
firisse patamasy docOmentnm infra proferemos. 



DE 1. TARIO POETA. 25 

Soo autem vix fieri poterat ante a. U. C. 712*9 qiio 

umo demum FoUIo^ Galliae Cisalpiiiae praefectus, 

Virgilium patrociiiio suo et amore complectiy eiun- 

gpie ad scribenda bucolici generis carmiua indtare 

ooepit^. Ab eo inde tempore Yarius et Cimia 

Virgiliumy antea sibi incognitiun, propter ingenii 

ammique Tirtiites fanuliarius tractasse eumque, poe* 

tam adhuc juvenem, siu ingeuii, doctrinae et magnae^ 

quam sibi carminibus jam pepererant, gloriae ad- 

miratione implevisse videntinr^ ita ut £lle a« U. C. 

714. j quo anno Edogam IX. scripsit y tam eximiis 

eos omaret laudibus. Atqiu iu hoc ipso Yirgilii 

looo non tam familiaritatis et aequalitatis blanditias, 

quam reverentiae et admiratlonis modestam signi- 

ficationem invenio. Qiiis euim est, quin sentiaty 

tanta, quanta Yirgilius h. 1. de Yario et Cinna lo- 

quatiur^ modestia et oI)servaiitia non fadle solere 

aequalem de aequali et amiciun (le amico loqui^ 

sed eum^ qui suae juventutis consdus ac tenuita- 

tis alios et annis majores et meritis gloriaque am^- 

pliores admiratione prosequatur? Itaque ego non 

diibito inde coUigere, Yirgilium ambobus illis poetls^ 

«icut poetica laude, ita etiam vitae annis fuisse mino- 

rein. In eadem sententla est Heerkensius in Prae&t. 

ad Icones p.XIV.; at^ si Ever. Otto L c. Cap. lY. 



20) SecQtos sam Lac in re Terisimilliinaiii septeiitiam Jabnit 

k latrodacr. in Virpl. p. XI. , nbi probabile reddit , Vir^inm 

ik Atinio Pollione ad Bncolica acribenda excitatom ineunte anno 

I^* C. 712. Eclogam II. primum composuisae. Conferaa etiam 

Spokiii Prole^m. ad Vir|r>Hi Cann. Bncol. p. 23. et 48. ed. Wag^. 

h Ua Prol^omenia SpoLniua ille meus, cnjus Manea pie deve* 

■eror, priuuNi lineaa rerum tempommqney quibus Eclog;a quaeqne 

i Tiifilio eompoaita ait , multa cum arte duxit. Et ai quae Buut, 

qne Biajori fida el argumentia mnnita eaae relia^ adendum eat, 

d per iata non licoiaaa aommam Loic acriptioni impooere manam. 



26 DE L. TARIO POETA. 

f. 5. p. 1652« negat, a Yirgilio nsqiiam memomtom 
esse et memorari potuisse L. Yariumy utqiii lUo 
fiierit jimior et Aeneidos libros emendaverit^ ingoiHe 
feteor, me non satis asseqiii epis ai^umentaticmis 
Tim ^'). Yirgiliiis a. U. C. 714. Edogam IX. scri- 
bens erat tricenarius ; Yariiis aiitem , si amiirai ejus 
natalem a. U. C. 672. probabiliter assignavimus, 
tum XLH. annos natus erat« Neqiie tamen- Iiaec 
aetatis annonimquc discrcpaiitia impedimento erit, 
qiio minus illum , Maroni amico sUperstitem , Aenei- 
dos emendandae negotium siiscepisse Grammatiris 
credamus. 

Yenim tamen^ quae hacteniis de L. Yarii aetate 
disputayimus , eis^ ne qiiid callide roticere coargiiar, 
edyersari videntur, quao do ejusdcm ac Yurgilu 
oondiscipulatu apiid Grammaticos relata legimus, 
Donatus enim in Yit. Tirgilii c. XIX. f 79. Iiaec scri- 
psit: yyAudivit (ii. Yirgilius) a Syrone praecepia 
Epicuri; cujtis doctrincie socium habuit F^arium.^^ 
Syronem Epicureum, ciu operam dcdisse fertur 
Yirgiliiis Romac circitcr a. U. C. 707. , ^se opti' 
mum illum Tinim, qiio &mib*ariter iisus sit Cicero^ 
nt ipse ait d. Fin* B. et M« Libr. IL a 35« ibiq. 



21) Id euim ept Ever. Otto I. c, nt eidem P. Alpbeno Yaro 
Icto, cai Edogpam Yf. inscripfam esse piitat, hoc honorificam Ha- 
ronis testimouiiim adJiccret. Ipse qiium senliret, de insi^i qoo- 
dam poeta hic coptandum esse, addit, Alphennin Yarum qaoqne 
Tideri carmina scripsissoy saenilo praes^rtim illo, qno docti pas- 
Bim indoctiqne , at Bavins , MaeTiiis et Anser , Tersas fbderint, 
et pliires alios Ictos poesin cnin jurispnidentja feliciter conjuDxisse: 
fd quod slne idonea ratione ab eo dictum esse liqnet. Neqne 
tamen idem diffitetur, yeri similem etiam Tideri sententiam Knaei 
•d Edo^. VI. , qni QuintUium Vftrum a Vii^Ilio laadari ceoset. 
Is est Quintilius iile^ de cnjus obitu Horatius ad Virg^iliam scri- 
pslt Libr. I. Odam 24. ^ et de qno fusiuB scriptam est in Bz- 
cori. L 



DB 1. TARIO FOETA. 21 



SroeireiuB. p. 296. , recte monuenmt Viri DdctL Sed 

fUQ miiiiis VitTiUfn poetam Yirgilii commilitonem 

Ekiisse putem, cimi siipra prolatae obstant rationes 

jirariologicae^ cpiibufl yirgilium per Pollionem Vario 

litnotiiisfle probalnle reddidimus , tum etiam Servii 

tostimoniimi ad Virgilii Eclogam VI. y. 13. Vitro 

niidam duci et praefecto militum inscriptam: ,^n€im 

tnUt exseqai sectiim Epicurettm^ qunm didicerant 

lam VirgUiua qumn Farus, docente Syrone, et 

^putsi sub persona Sileni Syronem inducit loquen-' 

tem/^ Haec, quae alii in yanissimis Grammatico- 

nim commentis refenmt, equidem minime conte- 

mnenda judico. Mc enim semper minun habuit 

Edoga VI. y quae , licet dUci et praefecto militum 

inscripta esset^ tamon sidjjectum bal>eret argumen* 

tum ex cosmogouia et mytbologia petitiim: quid 

tandem hoc ad ducem militiun, ciijiis gratiam et 

tatelam hoc carmine promereri voliiit Virgilius? Si 

Tero statuimiis , poetae Mantuano Romae olim fuisse 

oommilitiiim quoddam et studionim communionem 

ciim illo Varo, Octaviani in Gallia Cisalpiua tiim 

I^to^ illhis argiimenti tractatio muius, credo^ ha- 

belnt mirationis. Qiiapropter in Donati Vita Virgil. 

L c. pro ndg. Varium reponendiim censeo Varum 

et intelligendum Q. Attium Vttrum^ de qiio in 

Excurs. L copiosius dictiim est ; sed Varium poe- 

tam nego umqiiam fiiisse Virgilii condiscipidum. 

Ram falluntur, qiu cum Donato consentire opinan- 

tor Phocam Grammaticiim m Virgilii Vita v. 63. 

Tum tihi Syronem, Maro, conJtulit ipsa ma^ 

gistrum 
Roma potens, proceresque suos tibi junxit amicos. 
Foinio, Maecenas, Varius, Cornelius ardent, 
Et sSbi quisque nipit, per te vidurus m aevunu 



28 DE !• TARIO POETA* 

Ita edidit Burmanuus Sec in AndioL Lat. Libr.IL 
Epigr. 186. YoL h p. 369. eumque seciitus est He^- 
uius iu Testim. cL Virgilio YoL L p. CCLVIL Bur- 
mauuiis iutelligi Iiic voliiit Alpheuum Yarum et 
Corueliiun Gallum poetam: de hoc QsaesaiioT, vm 
item de Alpheuo Yaro, licet hoc quoque qiialeciim- 
qiie Piiocae testimouium ad F. Alpheuiim Yanim 
Ictiim cupide traiLerit Ever. Otto L c Cap. IV. {• 2. 
p. 1649. At vero^ ut iude ordiar^ hic minime 
sermo ost dc iis^^ qui simul cum Virgilio Romae 
S^Toiiis discipliua usi fiieriuty sed de proceribus et 
civitatis priucipibiis, quos Roma Virgilio adjunx^ 
amicos. Froiude aut maguopere fallor, aut PoDio^ 
Maeccuas et Coruelius Gallus a Phoca hic ooujim- 
gimtiir, quod de sorvandis Virgilii agris promeiiti 
fueraiit, eisque idco uou L. Variiis poeta, sed Va- 
rus, illc belli dux, cui Ecloga VL inscripta es^ 
adjimgcudiis crat. Qiia de caussa item apjud Fhocani 
Karus pro vidg. Karius scribeudiim et do eodem 
Qm Atlio Karo cogitaudiim esse arbitror. 

Qiiae ciim ita smt, uou tomere nobis videmur 
Virgilii coudiscipulatu exciudere L. Variiim poetsiiij 
de ciijiis jiiventiite et discipliua niliil omniuo uobis 
coiistat. Id modo compertiun babemus^ a. U. ۥ 
714» Variiim et Virgilium sU)i jam notos fiiisse et 
faniiliares, ita tamon, ut liic^ poota adhiic juvenis 
et teniu avona modidans carmiua, Varium aeque 
ac Cinnam, iit pootas ot majoros natu ct praestan- 
tiores so, vouorabimdiis siispicorot. Qiiaoreutibiis 
aiitem nobis, quo in carminum genore illos se su- 
porioros judicarit Vii'giliiis, de Vario Scholiastae 
Uoratii ad Libr. L Od« 6« haec produnt: Porphyrioiiy 



DE* L. VARIO POETJk. 29 

^yFuit mdem^ mqiiit^ L, Kitrius et tpse carminis, 
tragoediarum et eclogarkim ituctar, VtrgUii cantu^ 
bemalis^).^^ Schol. Cniq.: y^Fuil autem Farius 
trttgoediographus n^His, nec non eclogarum «cri- 
jptor, HoratH VirgUiique coittubemnlis.^^ Poq^hy- 
rionis aiictoritatem secutus Wenisdorfiiis in P. L. 
»L VoL IV. P. 2. p. 804. nilul dubitat, L. Variirai 
poetis bucolicis accensere: id quod tcmere factum 
puto. Nam ab hoc Scholiastanun testimonio si 
discesseris, non alibi quidquam de Varii Eclogis 
memoriae traditiun reperias. Quapropter etiam iDo- 
nmi fidem merito did>ius amplectitur J. H. Vossius 
ad Virgilii Edog. VI. p. 288. , nec mihi improbabilo 
yidetur, Scholiastas illos, quidquid est hujus testi* 
monii , leyissima conjectura duxisse ex illo , de quo 
cimi maxime quaerimus, loco, quo Virgilius se 
bucolica scribeutem carmuia cum Vario et Ginna 
componit. At eam argiunentaudi rationem si se- 
quimur, non absiurdum foret ex Martialis Libr. VIII» 
Epigr. 56. y. 2L 

Quid Varios Marsosque loquar ditataque vatum 
Nomina^ nutgnus erit quos numerare litbor; 
oolligere^ eumd^n Epigrammata quoque compo- 
suisse^). Accedit Servii et Pliilargjrii silentium^ 
hac in caussa minime rejidendiun. Nam Varius si 



22) Sic scriptam Loc Sdioliam legitor in Horat. Edit. 
1555. Petr. Scriverins in Testim. de yett. Tra^icis et Fr. H. 
Bothias hi Poet. Scen. Lat. Vol. V. P. 1. p. 257. refenmt , Por- 
jJkjrioiiem dare Eiegonm pro Edogarum: id ex quo fonte fliixe- 
ril, me fo^t. 

23) Etiam in hoc Martialis loco pro Yulg. Varos le^ndnm 
eme Fanas, nt ridit jam Meibomiua inMaecenate c. 18. p. 109., 
iln jore contendit Oaannus ad Apnlejnm d. Orthog^. p. 69. Qna 
mtioiie Vafius cnm Marao h. 1. oomponator a poeta Bilbilitano, 
docai ia Conunent. Je Domiiio Marso }• 4. N. 17« 



30 I>£ !•• VARIO POETA. 

illo tonpore Bcriptui Edogis nomen et Imileni ade- 
ptiis fuissety qiiis uou perminun dicat^ nihil de 
eis aduotatum esse ab istis Commeutatoribus ? EtiaA 
de Cinuae Edogjb» taoeut. JNeuter igitur in hoc cmt- 
miuum geuere iugeuii vires periolitatus esse videtuTi 
ita ut Yirgilius ssdva modestia scribere poaa^ Eclio& 
\X V. 1- 

Prifna Sjfracosio dfgnata est ludere versu 
JVostra, neque eruhuit silvets habitare TkaUa» 
Nam , etiamsi liuuc locum cum !• IL Vossio il« intep- 
pretemur, ut y.prinui iudefiuite dictiun accipiamus^); 
tamen quilibet fatebitur^ uon potuisse a. U. C 715., 
qiio auuo Ecloga YL composita est^ a Yirgilio dio^ 
suam Thaliam primiim Syracusio versu ludere ausam 
esse^ si Varius et Cimia jam anno U. C. 714., quo 
auuo scriptam esse vidimus Eciogam IX. ^ tantam in 
buccdica poesi cousecuti fuisseut gloriam,. ut Vir- 
gilius dlEGideret scribere sc posse Edogas, Vario et 
Cinna diguas. Necjue huo retiderim verba Apideji 
de Orthogr. §• 58« yyVarius Cinnae contubemalis 
ia primo poeniate:^^ ubi de miuoribus cogitaudum 
arbitror poematis^ quibus Varium juvraem yacasse 
et subUmioris spiritus carmiuibus praelusisse yeri- 
aimile est. 

Haec qiuim meoum reputo, in eam deducor 
senteutiam, ut Varium iu poesi bucolica quidquam 
scripsisse audacter uegem. Et quis uou yidet utnim- 
que illum poetam, Varium et Ciimam, commemo- 
ratum esse a Virgilio^ nou quo suas Eologas oum 
Variams et Ciunauis oouteuderet, sed ut^ qiianfum 



24) Siniiliter Vir^lias Geor^. Libr. Illr t. 10. 

Primus Idumaeas referam tibi, Maniua, paima». 
le J. H. Vouiiu p. 520. Cf. ProlmioJE. de Q. £E^J 
vi EpistoUe i. 4. N. 7. 



D£ Lfe TARIO POETA. 31 

sua mttcentis poetae £Eiciiltas adkuc abesset ab illo- 
nim, xudiilium jam poetarum , praestantia verecimde 
dedararet. Tantum enim abesse ^ty ut in scri- 
bendis carmiuibus Varii et Ciunae virtutem aequet^ 
«tque^ cpiae digna sint utriiisc|ue aiu-ibus^ canat^ 
ut similis sit anseri, qiii canoris (4>stropat oloribus: 
quibus verbis tecte pimgi Aiiserein, maliun istiiis 
aetatis poetam, docui in C!omment. de Q. Helvio 
Ciuiia Cap. I. f. 4« 

Quae bactenus disputavi, eo spectabant, ut 
probarem^ L. Yarium poetam et aetate grandiorem 
et poetica laude superiorem fuisse Yirgilio, eum» 
que jam a« U. C» 714« «in principibus Romanorum 
poetis numeratum esse. Jam quum viderimiui , nihil 
caussae esse, ut de Edogis, quas ediderit, cogite- 
mus; iuquirendum est, quo carminiun genere in 
tantam, quaatam ei Yirgilius tribuit^ laudem vene- 
rit. Uac iu quaestione fiicem nobis praefert Mar 
crobius, qui Satium. Ldbr. \X c. 2. p. 585. Z* adno- 
tavit 9 Varii esse versiun octogesimum octavum Edo- 
gpie Yin.y quem Yirgilius ex illius carmine de Morte 
mutuum sumpserit Atqiu haeo Edoga quum una- 
uimi fere Yirorum Doctorum consensu ^^) per 
autumiium a« U. C. 715. scripta et C. Asinio PoUioni, 



25) HeTiiiu in YirgilK Yit. per annos dig. a. U. C. 714. 

TqL I. p. CIX. liaiic Edogam PoUioiii in Pardiinoi proficiacenli 

«Mam, ideoqne per aotumniim a. U. Cl. 714. compositam eiae 

cialendil contra Rnaenm, qui eam in PoUionia reditn acriptam 

fM»9L Cnm Heynio fadt Thorbeckina de C. AnnU PoUionis 

^ii. ei Siud. p. 31« Sed Buaei sententiam denno ezaminaTil 

ooafinnaTitqne J. IL Yosaiua p. 591. aq» , eamqne probavit etiam 

j laliniaa in Introd. in Yirgil. p. XIX. cf. SpoLuiua in Proleg^me- 

I M p. 48. 9 ubi novia illa argumentia commnnita eat. — Asiniiia 

I Pdlio ez illn azpeditione lUjrica rediit menae Octobri et a. d. 

VUL KaL Notenbr. a. U. C. 715. trinmpharit : ^ Tliorbackiua 

L c. p. 33. 



32 D£ L. TAUO rOETA. 

Fedeimti deParduBb rietori^ missa sit; CDnsequeiis 
est, ut iDud Tarii eanneii jam tum publici juiis 
lactum celebratumque esse statuamus. Et quum 
illud Tarii poema heroids Tersibus €X>mposituin 
fuerit; non reremur, ne OHqectura Badlamury n 
eum epicae poesis ratione a Tirgilio Edog. IX 
laudatiun cum Cinna omatumque fuisse suspicamurt 
Nam Tarium jam ante a. U. C. 714. carmen cfe 
MorU edidisse, mihi quidem reri est simillimuiiu 
Bfirum sane qiiemTis habeat necesse est illius ope- 
ris inseriptio, de qua suo loco dicemus; sed quam 
modo Gumque amplectimur de ea sententiam y frag« 
menta, quae supersunt, dubitare nos non sinui]^ 
qiiin in eo de C« Julii Caesaris caede fiierit expo- 
situm. Id si animinn adTcrtimus^ de Tarii Tittt 
rebusque phurimum lucis lucramur. Tirgilius enim 
hanc Edogam a PoIIioue rogatiis scripsit^ ut ipse 
ait T. 11« et, quemadmodum hoc in carmine plures 
Tersus ex Comelii Galli Ciri suos fedt^ ut et huio 
ipsi rerum suarum tutori ac patrono reTerentiae 
et admirationis sensiun testatum Caceret , et Polliom^ 
illius amico et commilitoni, gratificaretur^); ita 
mihi non dubiiun est, quin iisdem ductus rationi- 
bus et caussis Tarii Tcrsu usus sit. PoIIioni enim 
non poterat non blandus lectuque gratus esse Ter* 
sus^ ex eo mutuatus carmine^ qiiod scriptum esset 
in C. Julium Caesarem, a quo, ut Ciceroni scribit 
Libr. X. ad DiTcrs. epist. 31. ^ Tetustissimorum ft- 
miliarium loco habitus fiierat et qu^Di siunma cum 
pietate ac fide dilexerat» Adde^ quod jam supra 



26) M acate obserraTit J. H. Vossias in Ar;^ni. Edap« 
Tlli. p. 392.: yyAuci in dtese IdyUe nnhm Flrgii mekrert 
yene au$ der Cifie des OMus auf, um eeine Athung Jh0 
Freunde des PoBh nnd dem eeinigen x» heumsm.^^ 



! 



DE U YARIO POETA. 33 

. oonjectando posuimiis^ Yariiun non miniis, 
n €innam in Follionis si non amicitia, eerte 
la fuisse. Cinnae cum Pollione necessitudinem 
; testatiur Fropempticon ^ quod al> eo a. U. G« 

scriptum esse dociu in Comment. de C. Helyio 
la Cap. I. $• 3« Qiudni suspicemiur idem de 
LO, Cinnae contidiemali ? Nihil dicam de aetate^ 

pares fere erant; niliil de studiorum^ quibus 
que deditus erat^ similitudine ^ ciun^ quo non 
e fortior in libera ciyitate reperiatiu* animonun 
^iliator, idem partium publlcanim amor FoUio- 

et Yarium jimxisse junctosque tenuisse Tidea- 
Nam siciit FoUionem Julianis partibus fidum^ 
ipejanis adversiun fiiisse novimus; ita Varium 
am quoque C. Julio Caesari ejus(pie caussae fa* 
3 j nonnuUa suut qiiae crcdere nos jubeant. Hoc 
En dico^ non ita iutellectum yolo, ac si Yarium 
ter atque ipsum FoUiouem^ ComeUiun GaUum 
ique yiros ingeuio scriptisqiic iUiistres^ iu Dicta-, 
i iUius c^astris meruisse piitem ; sed hoc contcndo^ 
iiim mihi videri fuisse iuter eos, qui C. Jidium 
sarem et yiyum ciim admiratione amareut, et 
rtuiim summo ciim dolore deplorarent. Hoc Yarii 
tae in C. JuUiim Caesarem stiidiiun contcstantur yel 

qiiae scripsit Joaiuies Saresberiensis in FoUcrat. 
r. Vni. c. 14. p. 609. (Lugd. Bat. 1639.) y.Law^ 
iM Caesareis plus VirgUiu^ et Variusy Imco^ 
\que adjecertmt^ quam imincusum illud aerti'^ 
my quo urbem et orhem spoliavit.^^ Pro vulg. 
rus confideutcr Varius correxi. Habet ycro hic 
is ambigiutateui quamdam. YirgiUi et Varii 
itio nos de Augiisto cogitare jiibet; sed obstat 
I Liicani tiim aeraru commemoratio ^ q^i^» quae 
Bccdimt, ad unum C. JiiUiun Caesarem ut refe*» 

i^UCHEAT. COMMENT. 3 



34 DE L. YARIO POSTA» 

ramuiiy paene cogimur. Neque alieuam erst, Vir- 
gilium ct Yarium commemorari inter illius Dictato- 
ris praecones. Yirgilius enim in DiYi Julii festum, 
cpiod Triumyirorum decreto d. IV, Id. JuL a. U. 
C. 712« primum actiun est^ composuerat Edog. T. 
et Caesaris^ quem^ prout carminis bucolici rado 
ferebat^ Daphnidis nomine appellayit^ obitum, i^o- 
theosin et laudes cecinerat ^^). Sicut igitur YirgiliiB 
hao Ecloga animiun prodit Caesaris studiosissimumy 
ita Yarius illo^ de quo loquimur, carmine detdara^ 
quam addictus iili et vivo et mortuo fuerit et quam 
infensus ejus adyersariis; id quod illius carminis 
reliquiae docent. Yehemeuter enim dubitp^ num 
is Atiifnnm iuduxissot^ de Julii Caesaris obitu pn^ 
blice queri ot in ejus inimicos grayitcr inyehi, nia 
jam prius ab ejiis partibus stetisset ejusque caussae 
fayisset. Nondum enim tiim temporis ita firacfae 
prostrataeque erant Pompejanonim yires^ ut omnis 
pristinam lil>ertatem recuperandi spes fiiisset prae- 
dsa. Id qiiam yerum sit, documciito est HoratiuSy 
qui^ adyersariae partis fautor^ suis in Satiris pa 
annos U. C. 713 — 716. scriptis ciim alios Caesaria- 
nos aperte, tiim ipsiim Octayiauum et Afaecenatem 
tecte perstringebat. Itaqiie pro certo paene affiiv 
mayerim y illud carmeii a Yario si seribi , certe eyiit- 
gari non facile potuissc, priusqiiam piignatiim esset 
ad Philippos^ et siimina renim ad Triumyiros ve* 
nisset. Fiigua autem illa commissa est exeunte 
aiitumno a. U. C. 712.9 ^^^ probat Norisiiis in Ceno- 
taph. Pisan, Dissert. II. c. 6. p. 133. sq.^ ita ut cre- 



27) Conferatar, praeter Hejniiiin in Vit. Yirgil. p. sd. ^. 
a. U. C. 712., Jahnins in Introd. in Virg^il. p. Xlll. et Spobdaf 
iB Proleg^en. p. 29. Uiiii* d. PliiL Wagner. ail EcL h. t« 66« 



DE L« TABIO POSTA. 35 

fldt^ Tarii cannen de Morte smptum et edi^ 
»80 per annos U. €• 713. et 714« 
)onjecturae qualioumque nostrae de L. Yarii 
) in Julianas partes studio favet etiam^ ut jani 
Yossius ad Yirgilii Eclog. IX. y. 35. p. 475« 
it^ illud^ quod is non multo post pugnam 
pensem in Maecenatis conyictu fiut^ tantaque 
eiun polhiit gratia et auctoritate^ utHoratium^ 
rianorum osorem acerrimimi y ciun illo patrono^ 
(ds ofienso, condliaret inque ejus familiarita- 
dduceret. Cujus qiiidem rei testis locupletis* 

cum sit ipse poeta yenusiniis^ in mediuni 

*antur necesse est ejus canniuiun loci, quibus 

itia mea innititiu*, et, quantam quisque kabeat 

caussa yim ac fidem^ cum cura a me decla- 

Atqui inter omnes constat^ siugida Horatii 

Qa non eo, quo in libris scriptis editisque le- 

r^ ordine scripta esse atcpie edita. Itaque in 

liac disputatione diligenter hal>enda nobis est 

temporis, quo singulum quodque, cujus testi- 

^ uti placet^ poema probabilitcr compositiun 

Est autem haec quaestio artissime conjuncta 



\) Qnae liac • de re ante lioi ipsos qninqiie amios L» yarU 

et jain prius lu Cominentatione de larhUa Timagems 

tore §• 7. p* 453. sq. strictim a ine dispiitata sniit, eonim, 

assolet in re tain diaptitabili et opinabili, alia alii vel ap- 
int Tel improbaruiit. Inter eos prae caeteris commemorandi 
unt Duiimviri doctissiini^ Car. Passovius in Disseriatione 
a ei Aetaie (). Horatii Flacci perdocle et eleg-aiiter scrl- 
uam Epistolamm Horat. Editioni (Lips. 1833.) praemisity 
. Kircbnerns, qui nuperrime in Quaestionibus Horatianis 
irgi 1834.) controversam illain rein non minori doctriua 
lag^acitate tractare coepit. Quamquain nterqne Tir Doctni 

at nunc de nonnuUis aliter seutiam quam olim; tamen in 
hac coromenlationum meamm editione nihil eoram, qnae 

re scripta annt • ine, mntaviy uou qnod pndore qiiodam 
ico simplicem senteutiae inutatae errorisve coiifessionein per- 

3 * 



HK Lm TAup romrAm 

cam Tifa Poelae ITeainiiii ejosqiie latis. Qaare de 
his nonimBa suiit praemitteoda, quibos famen ocndi- 
modimi erit attexcxOy qiiidqiiid de L. Yaiio eom- 
pertum hahemmu 

Horatim Atfaenis, qoo haud diibiea. U. C.709. 
px>fectiis fuerat, studiomm caussa ccmimoratiis^ a 
Bfarco Bruto ad arma Tocatus est et^ ut ipse Lilir. 
IL Epist. 2. T. 47. aity a lidli ciTilis aestu aUatus 
pugnae ad Miilippos intmfuit tribiuuis miCtiim^ et 
pro patriae libertate contra BL Antoniiim et Caesa- 
ron OctaTianum pugnaTit» Pugiia Philippensis dii- 
plex fuit: Tid« Sueton, Aug. c 13.^ Yelle}. Paterc 
Libr. II. c 70. lu priore praelio utraque pars et 
Ticit et Ticta est^ ut ait IKo Cassius Libr. XLYiU. 
c« 46. Nam Brutus Tictor OctaTiaui castra cepit; 
Cassius Tero ab Antonio fiigatiis et castris exutiis 
in Philipponim tiimulum se recepit et ex sua for- 
tuna eTentum conegae aestimans atqiie iufelici errore 
delusus lacema caput circiimdedit exteutamque cer- 
Ticem Pindaro liberto praebiiit: Tid. Plutarch. in 
Brut. c« 43. Bnitus belliim cum maguo hostiiim de^ 
trimento per Tigiuti dies diicens, tandem a militi* 
biis coactus iterum coiiflixit et^ fugae iuitio a Cas* 
sianis facto^ acie Tictus est: Tid. Plutarch. iu Brut^ 
c. 44. Dio Cass. Libr. XLYII, c. 48. sq. et Appia* 
nus B. C. LiJ>r. lY. c. 123. et 128. sq. Post hauG 



liorrescercm , sed qnia dlspnlatioiiis a multis jam lectae et 
probatae siTe impiipiatae tenorem iiolebain interrnmpere. Acoedil^ 
quod iate dissciMus de anno, qno boc illiidre carmen ab Horsti* 
compotitum 8it| uon nimis mog^iia est neque eam habet vim,- sl 
constitiita a nobis Titae Varianae ratio et conras magnopere dia* 
turbetur. f 

■ 1 



DB L. TARIO POETA. 37 

cladem BrutiiSy militiim animis ad piignam finistra 
excitatis^ in gladiwn Stratouis Aegeatae^ familiaris 
8uiy se impell^s imo ictu transfixus protinu]} ex*' 
spirayit^ ut refert Plutarchus in Bnif, c. 52. 

Jam Bruto etiam amisso cum^ Messala ducis 

partes detrectante^ nemo amplius dubiam armorum 

qpem tentare yellet; alii, quos acies non abstule- 

rat^ yictoribus ultro se dederunt^ alii manus sibi 

intulerunt^ alii salutem ftiga petienmt sic^ ut yel 

beDum persecuturi ad Sext. Pompejum in Sidliam 

eyaderent^ yel abjectis armis domum ad suos abi- 

rent. Eorum^ quos postremo loco commemorayi, 

in numero iuit etiam Horatius^ quem recta Romam 

contendisse probabile est. Poeta igitur ultimae ne« 

cesaitati cedens ciun aliis domum rediit: atque redi- 

tum quo tutiorem per hostes haberet atque expe^ 

ditiorem^ parmulam reliquit^ cujus nullus nunc am« 

plius usus esset. Falluntur enim, qiu Horatiiun^ 

abjecto scuto^ ex ipsa pugna ignayum ac timidum 

ft^isse dicunt^* Hunc reditiun suum^ quem festi- 

nayerat^ poterat, salyo pudore^ appellare cderem 

fiigam in Libri II, Oda J.y quam Pompejo Yaro 

ciiidam, suo quoudam in Bruti castris commilitoni^ 

inscripsit^). lUe ipse post alterum praelium Bruto 

; fiuiestum fugerat ex Macedonia^ sed ad beUum 

[ 

29) Conferas Fr. Jacobsu Lectionei Venns. XV. in ScripU 

Khcdl. Tom. V. p. 325. sq. y^Auch Brutus floh, und nach- 

im er seime Frewtde dringeni ermakni und g^eten haHe, auf 

Srv Reiiung bedachi zu seyn, gab er sich selbsi, an der Tu- 

ind verxMfeHfelnd y mii eigner Hand den Tod, An weiiem 

Wiiersiand am dieser SieHe dachie Niemand, Die Besiegien, 

ittPiskrer heraubi, zersireuien sich, und liessen, nach bildiichem 

Amdrude, das Schild zurucky weil es ihnen jeizi eine unmUze 

BSrde gemesem ware.*^ 

30) De hoc Pompejo Varo exposm in Excors. I. 



38 UE L. YARIO PO£TA« 

persequendum in Sext Pompeji cpstra transkmi 
Hujus igitur amici foFtitudiiii et militiae Honrtiiis 
8uum reditiun yeluti fiigam fcstiye opponit et pulchre 
acribit y. 13. 

Sed me per hostes Mercurius cder 
Denso paventem sustulU aere: 
Te rursv^ in beUum resorbena 
Vnda fretis tvlit aestuosis. 
Bospes enim et ab hostibus inyiolatus Romam eva^ 
serat otium secuturus. Ista igitur fiiga minime tur- 
pis fiierat, Neque etiam erat cpiod ipsum relictae 
parmulae puderet, cum eam non ex ignayia^ sed 
prudenti ductus consilio abjecisset. Miuime igitiir, 
ut mibi quidem yidctiur^ rem de abjecto scuto con- 
finxit Poeta; at ea utique mente eam hic comme- 
morayit^ ut Alcaeum et Archilocbum factis quoque 
imitatus esse yideretur ^^), fitius fiigae non pu- 
dendae iterum mcntionem facit Libri II. Epist 2. 
T. 49. 

Vnde simvl primum me dimisere Philippiy 
Decisis humHem pennisy inopemque paterm 
Et laris et fundi, paupertas tmpulit audax, 
Vt versus Jacerem. 
Romam yidetiur peryeuisse aimo U. ۥ 713. ineunte^ 
ubi^ cum patrem yita defimctiun inyenisset spoliiK 
tumque per belli civilis calamitates macro agello^ 
quem Yenusiae rcliquerat a. U. C. 696« ciun filio 
septenni Romam profectiLs, summa rerum inopi^ 
pressus yitam degebat miseram. Quibus ex yitaa 
miseriis nidla ei alia^ ut tum tempora erant^ patc 
bat emergendi yia^ quam ut se quocumque modo 



31) Hand inscite de liac fiiinigeratisflliiia HoratiS fnga miper 
aisputavit Car. PassoTiu* in rU. Hwai. p. XXXIII. N. 95. 



DB L. TARIO POETA. 39 

in Tironim potentium gratiam insmuaret Atcpie 
mihi illoram temponmi rationem acciirate conside- 
rauti et conjecturae ope persecpienti vix dul>ium 
est, quin Horatius per aunmn U. C. 713., quem ex 
pugna Pkilippensi primum Romae trausegit , aut pri- 
miun in Yirgilii notitiam ac consuetudinem yenerit 
aut pristinam cum eo necessitudinem, qua jam a. 
U. C. 707., vhi Yirgilius, ut supra $. 5. osten- 
dimus, Romae commoratus Syroni Epicureo ope- 
ram decfisse traditur, usus ftierat, renoyaverit, cum 
Mantuanus ille eodem circiter tempore agrorum re- 
cuperandonun caussa in Urbe yersaretur. Quidcfuid 
ejiis conjecturae est, id saltem nemini improbabile 
videbitur, Horatiiun Romae delitescentem potuisse 
inaudire de Yirgilio, cpu ob Edogas ab Asinio Pol- 
lione in gratiam ac tutelam receptus et per eumdem 
Maecenati et Caesari Octayiauo commendatus amis- 
808 agros recniperayisset. Maronis igitur aut monitu 
aut exemplo incitatus Horatius primum cepit non 
tam impetum, cpio natiu*a ferebatur, cpiam consi* 
fium c»rmina scsribendi, quibus, conculiato sibi no- 
bilium yironun fayore^ suanmi quoque rerum affli- 
, ctam conditioncm leyaret. 

^ Atque Horatio id consilii animo agitanti non 

r| im Caesar Octayianus aut Maecenas^ cpiam idem 
iHe Pollio , Virgilii patronus , obyersatus esse yide- 
tar^ in cujus gratiam se insinuaret. Hanc suspi- 
Amem cjualemcumque habeo cpio stabiliam. Pol«- 
Bonis ingenium et animiun ut jam dudum perspi- 
cere potuerat Horatius, ita item magni focere et 
idinirari debuerat. At Octayiamun, juyenem illo 
fempore non nisi calliditate et perfidia insignem 
nuDiscpie diun yirtutibus ingenii animicpie commeu- 
dabilem^ eumque M. Bruti yictorem. non poterat 



i 



40 DE L. YAaiO POETA. 

quin odio haberet ejusqiie patrDciuium aTenaretur. 
Idem^ c[ui erat ejus animiis priscae simplicitatis ac 
seTeritatis studiosus^ nou magis Maecenati^ solutis 
obambulanti timicis, potorat fayere. Cujuslil>et igi- 
tur alius Romani potentis gratiam scribendis carnii- 
nibus expetere studuit^ quam Maecenatis aut Ocfa» 
yiani: id quod etiam primae, quas scripsit^ Satirae 
perspicue nos doceut. Accidit vero contra ac spe- 
rayerat et fortasse optayerat^ ut Alaecenatis maxime 
patrocinio et liberalitate ex tenebris in lucem yelut 
emersus mox beatiore fnieretiur yitae rerumqiie statn. 

S. 8. 

Jam si cfuaeritur^ quo in camiine scribendo 
Horatius^ qui se poesi natum sentiret, primiun i^ 
rium suarum pericidiun fecerit atque ediderit; nemo 
facile^ credo^ dubitabit accedere Massono in Tit 
Horat. p. 69. non temere suspicanti, Satiram septi^ 
mam Libri L omuium^ quae umquam Yenusinus 
ille scripserit^ carminum primum esse« Huic car- 
mini^ quod yidetur incimte anno U. C. 714. eyul- 
gatum esse^ subjecerat rem quamdam^ quae in 
castris Bruti Asiam proyiuciam pro Consule a; U« 
C. 711. tenentis acciderat ^ leyem quidem^ at perri* 
diculam profecto et idonoam^ in qua exponenda 
poeta juyenis^ Luciliiun aemulatunis^ primum in- 
genii sui specimen daret^^). Haiic Satiram sine 
did>io Horatius^ priusquam pid>lici jmis faceret, Yir* 
gilio tradidit legendam. Is ciun L. Yario^ suo jam 

32) Horatinm in Asia ipsiiin fuisse , argnmentii tam eyidev* 
tibns et ad persaadendiim accominodatis demonstraTit Tlieod. 
SchmidiiM ad Libr. I. Epiat. 11. ▼. 7. sqq. , nt non dobium ait 
qniu ridiculae iatins rixae, qnam Libr. L Sat. 7. describit, tettii 
fiierit avTOTiTTjg. In eadem aententia est Car. PasMTioa in FH. 
Horai. p. XXXII. Not. 92. 



DE L« TARIO POETA. 41 

amico et apud Maeeenatem couyictore^ eam com« 
municaYit: uterque eam probarunt. Hoc ipso demum 
tempore orta mihi videtur Horatii ciun Vario £Btmi- 
liaritasy L e. a. U. C. 714. , quo anno Yarius circiter 
qpiadraginta annos natus fuit, Yirgilius autem an- 
num aetatis egit trigesimum primiun et Horatius 
nondum quinque peregerat lustra. Meque etiam a 
yero abhorret^ idem carmen, Luciliana scriptum 
festiTitate^ ad Maecenatem esse perlatiun a Yirgilio^ 
ut nascentis poetae Yenusini suique amici rebus 
quam primum consuleret. Ita Horatius Maecenati 
primiun innotuit poeta, noviun carminum genus 
exorsus et in vitam veluti revocans* At quum ista 
aetas Luciliani styli impatiens esset, non est quod 
miremur^ si hujus generis carmen^ quamvis festi- 
yvaxk nec yalde mordax, Maecenati non magnopere 
placuerit^ neque apud eum laudando conunendan-' 
doque amico qiudquam profecerit Yirgilius^ ipse in 
illius principis gratia noyitius. 

Cum autem prima illaSatira pid>Iici facfa jiuis 
incurrisset in nasutidas cum alionun repreh^nsiones^ 
tum inprimis Hermogenis TigeUii, homims istius 
apud Julium Caesarem nuper gratiosissimi ^ Horatius 
ydiementer exacerbatus per autiunnum a. U* C. 714« 
scripsit Satiram secundam^ in qua primum de Her- 
mogenis Tigellii morte ciun acerba irrisione exsul- 
tayit, deinde in deprayatos aequaliiun mores^ in- 
primis nobilium yironun mollitiem et adulteria tam 
aeriter ac libere inyectus est, ut nonnullos Caesaris 
Octayiani amicps recto^ ipsumcpie Maecenatemi ficto 
MalchiiU nomine pungeret^^)« Haec Satira testis est 

33) Maecenateiii Doniiiie Malchini ab Horatio tede penlriiig:!, 
ca|iioeiiui probare atadoi in Commeiitatione de larUta Timagemis 
ammtlaiore {. 7- p* 423. aqq. 



42 DB L. TARIO POETA. 



;^iin t 



admodum diserta^ cpiam alienus illo adbuc 
Horatius fiierit a Caesariauis^ et qiiam parum eun- 
yerit, ut Maeeeuatis aut OctaTiani^ quCTd tam 
turpis amoris et adulterionun infamia flagrasse sch 
mus^)^ gratiam et patrocinium sibi pararet. 

Per <pios vero homines et qua yia in Maeoe- 
natis, cpiem ab initio non tam odio, quam deepi*. 
catui habiiisse yidetur, familiaritat^n et conYiGtmii 
fiierit receptiis^ ejus rei testem habemus ipsum 
Foetam Libr. L Satin 6« y ubi ad Maecenatem scri- 

hit V, 52. sqq. 

Felicem dicere nan Jioc 
Me possumy casu quod te sortUus amicum: 
NuUu etenim mihi te fors cbtulit: optimue oUm 
VirgUiuSy posl hunc KariuSy dixere quid essern. 
Vt veni coramy singultim pau^a locutus; — 
Infans namque pudor prohibebat plura profari^ 
Non ego ine claro natum patrCy non ego circum 
Me Sfiturejano vectari rura caballo^ 
Sedy quod eram, narro. RespondeSy ul iwu 

est mjosj 
Pauca; abeOy el revocas nono post mense jw^ 

hesque 
Esse in amicorum numero^^). 



34) OctavIaQiim in adHherionnn crimine tam temporis foisaBy 
testantur Soetonius c. 68. 69. et 71. et Dio Cass. Libr. LHT* 
ۥ 19. Hnnc praepotentem Romae triumvinim Horatins ipsa re* 
tnrpissimae descriplione tecte carpit, sed ejiis amicos, ut Cvpioi' 
uinm Y. 36. ^ aperte perstringit* 

35) Torrentins qnnm tribus in libris Mstis t. 55. Fatut 
reperisset, oog^tavit de P. Quintilio VarOy qui jn Gennaoia cna 
tribns le^onibns caesns periit. Refutavit eiim jam Heiudorfius a^ 
b. L p. 148., qni tamen non debebat commemorare L. yantm Efir 
cwretms nec Alphenum Farum, qiiem b« 1. inteiUgendnm ene 
censet Vinc. Lancettius in libr. Di P. Alfono Vwo Cremmm 






DB L. VARIO POETA* 43 

Quo iu loco ai animum adyertimus ad ea^ quae 

T. 54. scribit Horatius^ se olim primiun ab optimo 

YirgiliOy et post hunc a Yario Maecenati commen-> 

datum esse; non veremur^ ne conjectiua fallamur^ 

si inde coUigimus^ vetustiorem fuisse ejus cum Yir- 

gilio cpiam cum Yario necessitudinem. Quorsum 

eoim dicit^ prius Yirgilium et post himc demum 

Varium Maeceuati dixisse, quid esset? Sed^ ut jam 

supra monui^ Yirgilius yetere amicitia junctiu» cum 

Horatio primum L« Yarii animiun et vohmtatem 

ei condliay erat ; deinde eiun Maecenati^ tradita Sa- 

tira sepdma^ commendare coeperat. Atque Hora- 

tius, cum Satiram secundam eyulgasset^ procul 

dubio ipse impedimeuto fuit^ quo miuus Maecenas^ 

quippe quem Malchiui nomen pwigeret, Yirgilio 

laudanti amicum siuun commendauticpie faciles prae* 

beret aures* L« Yariiu autem^ qui primo statim 

illo Horatii carmuio lecto haud did>ie ejus amore 

captiut est^ in dies familiarior ei iieri coepit. Hinc 

Yirgilius et Yariiu» conjunctis precibus apud Maece- 

natem pro conununi suo amico intercessisse yiden- 

tur nuUique pepercisse opeifae^ ut suiun patronum^ 

Satirae secimdae acrimonia ofFensiun et sid)iratum^ 

placarent. Igitur Varii demiun intercessione et pre- 

cibus Maecenas permotus est, ut mordac^n istiun 

libertini Yenusini filium commodus ad se admitte-> 

i^: id quod factiun esse yidetur circa initium a« 

• D. C. 715. Hac ratione primum Virgilius, qui ob 

veterem amicitiam opttmus appellatur, et post hunc 

Tarius^ qiu utpote . Caesariaiuis et interiore con- 

jimctus necessitudine plurimum poUebat apud Mae« 



Comwle Romatio. (USmo 1S18.) p. 40. — Librariornin error 
nHiiis luc est momcnti^ et recte jam Lambinas edidit 



44 D£ L. TARIO POETA* 

ceuatem^ hulc male seutienti de Horatii animo peN 
suaseruut^ ut primiun ei aditum concederet^. 

Ex hac prima congressione , quam tam Teris 
pulchriscpie liic depictam Icgimus coloribus^ tametsi 
Horatius al>iisse videtur majoris y quam quo Tenerati 
studii in Maecenatem plenus j neuticpiam tamen de- 
siit^ quociuncpie poterat loco ac temporey Tellicare 
Caesariaiios ac nonniuncpiam petulantius ilhiderei 
Hli^ cpios Satira secimda perstriuxerat^ Yenusinom 
Lucilii aemidatorem aegerrime ferebant ejusque 
laudi poeticae ita obtrectabant^ ut illum Suessanum 
Aiu*uncauiun 9 cpii primus condiderat styli nasum, 
potiorem dicerent ac longe praeferrent. De his in- 
sulsis pariter atque iujustis indiguatiu» pidiciis scri- 
psit Horatius per aestatem a. U. C. 715. quftrtam 
Satiram^ in cpia de cannimmi suonim ratione et 
consilio exposuit, istos LucUii laudatores redarguit 
et Tclut aliud agens Cacsarianos^ ui his Petillium 
Capitoluium y Octayiaui gratia potentem , salibus per- 
friciut. Hanc Satiram proxime secuta est tertiOf 
per hiemem anni U. C. 7H. composita. Ex utroque 
carmine^ perpolito et acciu*ate scripto, cpiiun Maece- 
nas Tidisset, Horatium in scribendo plurunum cpii- 
dem et salis habere et fellis ^ uec minus tamen can- 
doris^ eum nouo post primiun cougressum mense 
rcTOcayit et, deposita simidtate^ m amicorum nu- 
mero esse jussit. Hoc Yirgllii et Varii potissimum 
opera et studio factum esse, dubitari iioquit. Coe- 
pit autem Horatius esse Maecenatis conyictor et fa- 



36) Mecam consentire ea in re Tldeo Car. PassoYiom^ qu 
in yii, Horai, p. XXXIX. sqq. de mntua necessitadinei qu 
Poeta Venusinas cum Virgilio et Vario conjunctos Tixerit, pbI» 
cLerrime scripsit. 



DE L. TARIO POSTA. 45 

leunte anno U. C. 716. Nam ejusdem anni 
)rili, quo Maecenas ab Octayiano Brun* 
jssus est, ut ciun M. Antonio coUocpiere* 
sttius in illius comitatu erat '^). De hoo 
V aestatem ejusclem aimi composuit Lu- 
iplum secutus Satiram qmntam, in cpia 
quam Yirgilio Yarioque acceptam ferebat^ 
Fusus scripsit y. 39. sqq. 
/tior aritur multo gratissima: namque 
et Karius Sinuessae VirgUiusque 
tnty anhnacj quales neque candidiores 
^ulit^ neque quis tne sit devinctior alter. 
jomplexus et gaudia quanta Juerunt I 
contulerim jucundo sanus amico» 
oco simul cliscimus, duobus illis amicis^ 
) magnopere devinctiun profitetiu* poeta^ 
Plotiiun Tuceam^). Haec Satira^ in cpia 
blaiide optimus appellatiu* y. 27. ^ haud 
[oris inter patromun illum et Horatiiun 
tis atcpie iuterioris necessitudiuis exstitit 
(• Quanti autem fecerit ista amicorum 



feras Jahnii lutrodact. in Virg;iliaiii p» XIX. Pax 
lext. Pompejo snperiore aono facta^ per MeDam sea 
Cii. Poinpeji M. libertam , ejusque perfidiam nipta 
Cass. Libr. XLVIIL c. 45. sq. et Appianns B» 
. c. 77 — 92« Octavianaa igitur bello immineDte M. 
&.tlieui8 commorautem, Brundiaium iuTitaTil, teate 
. cap. 78» Antouiua veuit iuennte aouo U. C. 716«| 
ayianum ibi non iuTeniret, yela solTit rediitqne. Da 
enatis in iilo itinere comitibua accarate ^l Jaboios 
2. p. 256. ' 

Plotfo Tucca qnaecamque ap. scriptorea Teteres le- 
?g^ in Comment. de C. Vaigio Rufo Pioeia §• 6« 
hniua iu Prolegom. p. 48* tospicatar, Virg^iliam can» 
rio tam egressum ease Neapolij qoo aa contaliaael 
ipediem Geor^ca. 



46 DE L. TARIO POETJl. 

oohors Tarium, eumcpie quam tenero oomplexa sit 
amore docet v. 93« 

FleiUlbus hic Kariua discedtt moeatua andcis. 

$. 9. 

Quemadmocliuii studiorum similitudo Tariuiii, 
YirgOiiun et Horatium coujunxerat, ita eosdem oon- 
siliorum in eis tractandis consensus et ratio, qm 
poetarum Graecorum vim et yirtutem quam pote- 
rant maxime aequare connitebantur^ per omnem 
yitam conjunctos tenebat' Erat kaec triumviroram 
amicitia studiorum poeticorum feracissima^ neque 
idlius malevolae obtrectationis aut inTidiae labe con- 
tacta, quam pidchre descripsit Martialis Libr. MiiL 
Epigr. 18« 

Si tuay Ciriniy protnas epigrammata vuJgOy 

Vel m£cum possis^ vel prior ipse legi; 
Sed tSbi tantus tnest veteris respectus amici, ' 

Carior ut tnea sity qunm tud ffima tihu 
Sic Maro nec Calabri tentavit carmina Flacci, 

Pindaricos nosset cum superare inodos. 
Et Vario cessit Romani htude cothurni, 

Quum posset Tragico fortius ore loqui. 
Aurum et opes et rura frequens donahit amicusi 
Qui vdit ingenio cederCy rarus erit. 
Horatius ab hoc inde tempore lyricae poesi 
operam dare coepit. Piimus Latio ostendit Parios 
iambos^ Archilochi animos munerosque secutus^ 
itemque Sapphus et Alcaei Musam Latinus fidioen 
yidgavit^ ut ait Libr. I. Epist. 19. Epodos enim et 
lyrica carmina jam inde ab anno U. C. 716. scribi 
ab eo et vulgari coepta esse, singida^ quae super- 
sunt, carmina evincimt. In liis lyricae poesis 
yehiti rudimentis studiut aequalibus probare^ quo 



DX L. YARIO POETA. 47 



isu Latium Graeciae hac in arte laudem et 
tantiam posset adaequare. Interea tamen per* 
more Lueiliano^ Satiris Musaqite pedestri 
aetatis yitia notare. Ita per hiemem anni U. 
p. composuit Satiram prtmam Libri I. ^ eamque 
)nati inscripsit. Haec Satira mihi omnium pri- 
yidetur esse carmen Horatii^ quod patrono 
iscriptiun exstare roliut publicum monumen- 
necessitudinis 9 qiiae biennio abhinc ipsi cum 
[yitatis principe intercedebat ^^). Hlam seyero 
yit stylo^ in eaque ciun alia aequaUiun yitia 
inxit^ tum maxime ayaritiam^ a qiia Maece- 
si quis alius^ aliemis erat. 
^uo magis autem omnibus apud Maecenatem 
dae necessitudinibiu uti coepit Horatius^ hoo 
*em in(mrrebat in alionun inyidentiam, utpote 
atiiun iUiiu patroni conyictu frui et poetam 
tium, ut sua auctoritate apud illum intercede- 
isosque commendaret. Jam ut repelleret hu-^ 
nodi hominiun importimitatem, scripsit per 
im tempus anni U. C. 719. nonam Satiram Libri 
1 qua^ quae esset suae cum Maecenate femi-' 
itis ratio^ exposuit ficta^ ut eqiudem puto^ 
tione de homine, qui ipsiun in yia sacra ob« 
lantem permolesta garrulitate paene enecaye-^ 
Hunc hominem inter aha etiam jactantem in« 
V. 23. 

bene me noviy nan Ftscum pluris amicum, 
n Karium facies^^ ; 



)) De Epodo tertin^ qaae primry qnam Sadra firiiiia Tide* 
ipCa ease, ridesii, qaae in Conuiieiit. de larbiia Tmmi- 
temyJa tore $• 7. If. 42. p. 454« duserai. 
>) De flsco illo qnae ail mea sententia; ezposoi in Com- 
io C. Fa^ Rrfo Poeia $. 6. p. 221. sqq. 



48 DE L» VARIO POETA» 

quo loco simul blande testatiim facit^ quanli aestn 
metYariiun amiciun, cujiis potissimum intercessione 
et opera factum erat^ ut ea^ cui iuyidebatur^ vitae 
conditio ipsi obtiiigeret. 

Quidquid otii Horatio suppetebat^ id exoolendae 
arti poeticae impendit. Pauca scripsit et summa 
cum cura; midta e Graeds convertit: id qnod in- 
primis ^dictum volo de carminibus^ in quibus amo- 
res celebrantur. Perrexit componere iambos, qui- 
bus^ Archilochici fellis plenis^ per illud tempus ye- 
neficam q[uamdam mulierem, Canidiam, exagitayit 
Maecenas enim in monte Esquilino^ quem acoepe- 
rat^ aedes condidit et hortum. In quo cum ad Priap 
statuam Ganidia cum Sagana veneficium exercuisset, 
id Satirae octavae Libri I. argumentiun f edt , qiiae 
non multo post nonam scripta esse videtur. Serius 
autem exaratae sunt si non omnes iu istam mulierem 
Epodi, certe Epodos XYII., in cujus yersit 50. 
res respicitur illa y de qua Satiram octayam scriptam 
esse diximus. Haec igitiur carmina, in quibus omne 
Qcerbitatis yirus eyomuerat, per amios U. G. 719« 
et 720. scripta yidentiur et singidatim pid>licata« 

Haec acerbitas carmiuiun et aucta in dies Mae- 
oenatis gratia non poterant quin multorum ei con- 
flarent maleyolentiam ipsi nataliiun ignobilitatem et 
ambitionem exprobrantium. Hujusmodi criminatio* 
nes permoyerunt eiun, ut Satira Libri I. sextn^ 
quam anno U. G. 72L ineunte scripsisse yidetur, 
haud minori candore quam lurbanitate non tantum 
suam ipsius yitam moresque exprimeret, sed etiam^ 
qui esset Maecenatis in eligendis amicis animus et 
modus^ cum siunma patroni siu laude exponeret 
In hoc egregio carmine^ quod prudens ipsi Maece* 
nati inscripsit^ yeluti in tabula depictam videbant 



D£ L. VARIO f OETA. 49 

levoli isti et inyidi homines utriusque Tiri Titam 
Uis infiicatam ooloribus^ quam intuentes discere 
:erant, quam cautus esset Maeoenas in deligen« 

conyictus sui sodis^ et quam alienus ipse Ho^ 
lus fuisset a prava ambitione et servili adula- 
le. Neque enim ipse ambierat et importune qiiae-' 
rat Maecenatis gratiam^ sed eam ultro sibi obla- 
1 acceperat cum a Yirgilio, tum inprimis a Ya- 
, utqui apud illum dYitatis principem et vetere 
icitia et auctoritate plurimum poUeret. 

Horatius aliquamdiu otium secutus Maecenatii 
amids videtur vixisse, et nihil respondisse ob- 
ctatoribus, quamvis numero et audada auctis* 
n cum sive suapte ductus voluntate sive amico^ 
n monitis indtatus constituisset^ quas adhuc scri* 
»rat Satiras, uno volumine publid juris facere^ 

secessu ruris sui per aestatem anni U. G. 723« 
tiram decimam Libri L exaravit. Hoc carmen 
ut est Epilogus Libri L ^ ita did haberique potest 
ologia studiorum poeticorum^ in quae adhuc in- 
^uerat. Nam hac in Satira obtrectatoribus ^ stu« 
lis istis Ludlii admiratoribus et novae poesis oso- 
lus^ summatim respondet^ eosque acerbo cum 
atemptu tractat. Nihil se moveri ait insulsis isto* 
m homundonum vellicationibus et ineptiis^ seque 
be&ter acquiescere in virorum^ ut Pollionis^ Mes- 
lae, Bibuli et Serviorum applausu^^et operam 
atum se daturum esse profitetur^ ut sua carmina 
laliacumque amids^ Plotio^ Yario^ Yirgilio, Yal- 
0, Octavio^ Fusco et Yiscis fratribus placeant. 
)s inter amicos verecunde ponit etiam 3faecena- 
tn^ quippe cui jam ita carus &ctus esset^ ut eiun 
»n tam patroni^ quam amid nomiue appeliare 
iblice auderet. Quamquam sedatiori animo hano 

WUCHXET. COMMEJIT. 4 



50 DX L. YAMIO FOETA. 

Satiram composuit^ tamen^ pertaesnis istorum ho- 
minum obtrectatioiieS) non ita sibi imperavit, qain 
e mortuifl poetis Laberium^ Calvmn et CatuHum 
oblique tangeret et ex vivis M. Fuiium Bibaculum 
acerbe irrideret. 

Atque Horatius ut jus sibi quodam naodb adae- 
reret soribendi Satiras. frustra ab aliis tentatas. ia 
(fuibus Lucilium^ Satiricae apud Romanos poesb 
principem^ acumine et &cetiis aequare et arte su- 
perare studebat, commode adjecit) in quo carmi- 
num genere aequales poetae ^ quibuscum con|uncti8- 
sime vivebat) pro suo quisque ingenio^ tum ma^imft 
elaborabant* Lepide professus^ se sibi tantum ne* 
que aliiS) qui l^ant carmina audiantve^ yersus lu- 
dere^ pergit v. 40. sqq« 

ArguJta merehrice potes Davoque Chremeia 
Eludente senem comia garrire UbeOos 
Unus vivorum^ Fundani; PoUio r^ium 
Facta canit pede ter percusso ; fofrte epoe aeery 
Vt nemo, Varius ducit; mo2Ze €ttque facelum 
VirgUio adnuerunt gaudentes rure Camoenae. 
Qui locus multis de caussis dignus est qui ac(»ia- 
tius a nobis examinetur. 

Fundanium^ qui hic memoratur^ Meibomius in 
Maecenate Gap. XYIIL $• 10« unum ex Maecenaftis 
familiaribus fuisse non temere coUigit ex h. L et 
Libr. n. Sat. 8« ^ ubi idem ab Horatio inducitur de- 
scribens ordinem ^ quo conyiyae cum Maecenate apud 
Nasidienum in epulo accubuerint y. 20. 

Sunmms ego et prope me Viscus Tkurinus^ el 

infray 
Si meminiy Varius: cum ServUio Balairone 
VibidiuSy quos Maecenas adduxerat umbras. 
Praeterea de hoc Fundanio nihil quidquam aKlM me- 



D£ L« VARIO PO£TA. 51 

morlae proditum legimus. Sed vel hoc imum Ho« 
ratii testimonium satis dooet^ non ignobilem eiun 
fuisse Gomicum^'). Neque minun quemquam habere 
potest, quod inter poetas comicos ne verbo quidem 
ejus memiuit Quintilianus , qui Asiuiiun Poliiouem 
quoque poetarum tragicorum niunero et ordine ex- 
duserit. Nihilo.tamen secius certum est atque in-* 
dubitatum^ a Pollione arti poeticae non illaudabilem 
operam navatam esse. Qua in re innitor non tam 
festimonio Senecae lUietoris Suasor. 11. p. 16. Bip. 
yyUl poeta PoUio Asiniua ajebnt*^)/^ quam dictis 
Horatii et Yirgilii, quorum hic Eclog. lEI. Menal* 
eam pastorem inducit cauentem y. 86. 

PoUio et ipsejacit nova carmina : pascite tcmrum^ 
Jam comu petat et pedibus qui spargat arentmu 



41) Torrentius ad L 1. moDnit^ Caji Fundanli cnjiisdam sab 

Aa^tto Tiveutis meuioriam serTatam esse in Nuinis, uihil tainen 

fc ejoa facultate poetica constare. Gentem Fundaniam consula- 

reni esae, probant -Fasti Capitolini a. U. C. 510. Plures Fundauii 

■lemorati inTeuinntur in Lnscript. ap. Gruter. Ind. p. 183. Sunt 

qni linnc poetam comicnm esse putent amicum illiiin Ciceroiiis, 

Cm Pumiammm, cnjns mentio fiat iu Libr. I. ad Q. Fr. Epist. 2. 

Hoic aatein aententiae Tereor ne ratio temporis adversetnr. Mam 

b erat socer M. Terentii Varronis , qui Fmidaniam , C. Fnndanii 

ilKua filiam^ in matrimonio habebat: Tid. de K. R. Libr. L c. 1. 

(. !• c* 2* %• t» Atqni Tehementer dnbito, nnm Fnndanius, Var- 

nMis tocer, anno U. C. 723. id aetatis adbuc esse potnerit, ut 

■mis TiTomm comes garriret libellos. Fortasse poeta comicus iliiiis 

ibns erat: quae tameu conjectnra tantidem est liabenda, qiianti 

nspicio Jabnii ad b. 1. p. 2G1.^ qna is fiierit filiiis M. Fniidanii, 

pro quo Cicero dixit a. U. C. 688. Nibil etiain, ariolari si pla- 

cet, obstabit, quo minus statnamiis, buiic Coinicuin esse illum 

C. Fumdamitim equitem, quem a Sext. Poinpejo ad Caesarein 

fcnsfngfise a. U. 709. narrat Auctor d. B. Hispan. c. 11. Haiic 

' cwjectnram aliqnatenus firmat conjuncta Pollionis mentio, qiii, ut 

fliei finitis belii laboribns. in otio Miisis vixit. 

42) Hunc Senecae locuin inalo tenlatum esse a N. Fabro, 
A. Scliotto, Gmtero, J. F. Groiio?io, aliis, qni y. pt^a vel cor- 
rigere, Tel delere Toluerinty dociiit Tborbeckios iu Commcut. de 
AMi PoOiomiM FtU M Studiis Docir. p. 127. sq. 

4* 



52 DB L. VARIO POBTA. 

cui Damoetas respondet v. 88« 

Qui te, Pottio, amat, veniat, quo te quoque 

■ 

gcmdet; 
Mdla Jluant tZZe> fentt et rubus asper iOnomum. 
Haec Edoga composita est aestate exeunte a. U. 
C. 712« et vix dubitari potest^ quin nava ctmnina 
explicanda sint de tragoediis^ in qiiibus seribendtt 
Pollio tum temporis, provinciae licet administra- 
tione districtus, versaretur. Idem poeta Edog. 
Yin.^ qnam anno U. G. 715« scriptam esse oonsta^ 
ait v« 9. 

En erity ui liceat totum mihi ferre 'per orbem 
Sola Sophocleo tua carmina digna cothumo? 
ex qiio loco intelligitur , YirgOio scriptas editasqae 
a Pollione Tragoedias jam tiun innotiusse^ easque 
ore et fama aliorum celebratas esse^). Neque ta- 
men ab J. H. Yossio ad h. I. p. 396. mihi persua- 
deri patiar^ ut omnfaio multas a Pollione^ qui ab 
anno U. G. 705. continuis belli laboribus occupa- 
tus fuisset, scriptas esse Tragoedias credam^ aiit 
umquam in uniun yeluti corpus coUectas. Id enim 
si factum esset^ majorem utique faceret mir»- 
tionem ingens Fragmentorum paucitas et altum 
Grammaticorum de titulis illanun silentium. Nam 
quae Horatius, excitatiunis Pollionem^ ut beDo- 
rum civilium historiam pertexat^ Libr. 11. Oda L 
scribit: 



43) Male Ii. 1. inferprefafiis esi Senrias; pe|iis etiaai Pseodo- 
Seryius, ^Ui, inqiiit, ideo hoc de PoHiane dictum voltmi ^ qmi 
ei ipse uiriusque litiguae iragoediarum scripior fuii* Quain inler- 
prelationem nequeo salia niirari unice yeram dictam esse a Tlior- 
beckio 1* c. p. 127. Quis non yidet, Pollionis carmiua dici digna 
Sophocleo coihumoy utquae ad Sophodis grayitatem et 
tem prozime accederenl? 



DS L. VARIO PO£TA« 53 

Pitulum Mverae Musa tragoedute 
Deait theatris: max, ubi publicfis 
Res ordifutris, grimde munus 
Cecropio repetes coihumo, 
ea nemo non Tidet blandiiis a Yenusino poeta esse 
dicta^ neque inde certi quid colligi posse de Pol- 
lione^ multarum scriptore tragoediarum. Id tamen 
etiam hic locus docet, illum yirum apud aequales 
poeflis tragicae laude floruisse^). Haec autem Oda 
serius scripta est^ quam Satira decima, ex qua 
discimusy Fimdaniiun comoediis et Pollionem tra- 
goediis jam anno U. G. 723. iiomen et gloriam ade- 
ptos esse. At idem locus persQJicue nos docet^ L. 
Yarium illo tempore epicis tantum carminibus, et 
Yirgilium non nisi bucolicis suis poematis indaruisse. 
Quaerentibus nobis, ciurHoratiusquatuorillospoe- 
tas eo^ quo legimus ^ ordine connnemoraTerit, diver- 
sae excogitari possimt rationes et caussae. Poterat 
euim aut dignitatis aut aetatis ab eo haberi ratio : ut 
PoUio vir consularis et rebus in bello gestis clarus, 
ita fortasse etiam Fundanius; coutra Yarius et Yir- 
gilius homines erant privati. Sed potior mihi, fa- 
teor^ yidetur ratio aejtatis, qiia gi^diorem qiiem- 
que praeposuerit jimiori: qua siispicione qiialiciun- 
que confirmatur id, quod siipra §• 5. dixi, Ya- 
rium Yirgilio fiiisse natu majorem et Pollionem 
Yario* Itaque fortassis Fundanius quoqiie Pollionem 
aetate antecessit. 

Sed haec mittamus: id autem in aperto est, 
poetam Mantuanum illo anno non nisi Edogis inno- 
tuisse y necdum Aeneidos scribendae consilium fuisse 
eYulgatum^ alioquin Horatius ejus mentionem fe- 



44) Cmfentor de illis Yii^ Horatiique lods Excuni. IIL 



54 DE L. VARIO POETA. 

I 

cisset, ut recte oenset Yand^iiourgiiui ad 
YoLL p. 329. Qiio tempore Uoratius illam Sati* 
ram exarabat^ Yirgilius desierat Edogas scriber^ 
qiias a. U. C. 717. uuo junctas yohnnine edidera^ 
et jam intentus erat Georgicis, q[uae absolvisse pu- 
tatur a. U. G. 724 ^). Atque hoc perpulchrum opus^ 
quod Maroni gaudeutes nire Camoenae jure adnuisiie 
dicuntur, quin hic ab Horatio intelligatur^ nemo 
dubitabit At Varius eodem illo tempore ut prin- 
ceps poetarum epicorum celebratur: nam ut nemo 
aequalium^ inquit Horatius^ €icer ducit /arte epos. 
Ostendimus autem supra $• 6. ^ jam anno U. G. 714. 



45) Conferatar Massomui in JaDo Beserat. Sect IIL c. 1* 
p. 67« et Sect. III, c. 5. p, 121. et, qai totain lianc qnaeatio—i 
inprimis accurate et perspicne tractavit, Jahnina in Introdnct. ia 
Virgil. p. XX. sqq. Hanc de editia Geor^cis sententiam rBtionibat 
non sat idoneis impng;nans J. H« Vossius ad Virg^il. ^eor;^. p. 48. 
et 528* sqq. in ea est sententia, nt ante annum U. C. 734. 
illnd opus absolutnm expolitumque esse neget. Mihi Teritimik 
▼idetnr, Virgilinm de scribenda Aeneide non prins oogttassei 
qnam Geor^ca absolvisset: illud autem consilinm et captnm et 
Tnlgatnm fuisse scimus a. U. C. 728. sen 729. ^ qno anno Pro- 
pertius Libr. II. Eieg. 25. t. 61. scripsit: 

^dia VirgiJium cusiodis liiiora Phoebi^ 

Caesaris ei fories dicere posse raies» 
Qui nunc Aeneae Trojani susciiai arma^ 

Jaciaque Ltavinis moenia liUorihus* 
Cediie Romani scripiores, cediie Graji: 

Nescio guid mafus nasciiur Iliadem 

VldeHejninm in Virgil. Vit. per a. dig. ad a. U. C. 735. p. CXXV. 
Quae Donatns in Vit. Virgil. c. XIII. §. 50. de 6eor;gkonni 
emendatione memorat, ea neutiqnam a vero abhorrent, eisqne fr- 
dle tolli posse vicientur difficultates ^ quas J. H. Vossins moTSt 
ex nonnullis Libri III. et IV. partibus repetitas. lUnd aotem cer- 
tum est atqne evidens^ Horatio Satiram Libri I. dedmam s cribeit i 
niliildum de Aeneide amici sui iunotiiisse. Contra OTidins Aaaor* 
Libr. I. Eleg^. 15., qnod opus ab illo inde anno U. C. 732 -— 
746. compositnm esse docet Jahnius in Introdnct. p. 225. w^^ 
Virg^lium ob triplicis ^neris carmina poterat laudare T. 25. 
Tiiyrus ei fruges Aeneiaque arma legeniur^ 
Roma triumphaH dum capui orUs mrit. 



D£ L. VAaiO PO£TA. 55 

editum finsse a Yario canneu epioum de Morte in- 
soriptum ; quod forte epos duxerit anuo U. C. 723.^ 
id me conjectura assecutum esse puto. Ego enim 
suspicor, iutelligendum esse Panegyricum in Caesa- 
rem Octayianum, ex cpio Horatius^ ut Scholiastae 
yeteres testantur, aliquot versus mutuo sumptos 
Libr. L Epistolae 16. v. 27. sqq. inseruit: unde si- 
mul patet, illud carmen jam publici juris factum 
fiusse a. U. C. 727.^). 

§. 10. 

De aliis^ quae L. Yarius scripserit^ epid ge- 
neris carminibus niliil certi traditiun legunus. At- 
que apertum est, yehementer falli G. Fabricium ad 
Oyidii ex Pont. II. Epist. 10. y. IS.^ qui ex Ho- 
ratii Libr. L Oda 6. y. 2. y vhi Yarius Maeonii car^ 
wdnis ales appellatur^ conjici posse putet^ res Tro- 
janas ab illo scriptas esse aut Homeri carmina La- 
tine oonyersa^^). Nihil enim illis yerbis continetur 



46) lUain emiii Horatii epislolam non acriptam eaae anle 

annnn U. C* 727*9 diadinQa ex v. 29. ^fAugusti Joudes noscere 

possis/* OctaTianiia Augusii cog;nomen tnlit d. XVI. Kal. Febr. 

a. U. C. 727*9 anctore Dione Cass. Libr. LIII. c. 16. Kircline- 

ma V. Cl. ia TaboL chron. Horat. eam episfolam aasi^at anno 

U, C. 7dS., licet in Quaest. Hor. p. 34. candide confiteatur, 

t it ei nia quidem indiciia haud facile evinci posae uUam Libri I. 

cpiMolan poat annnm U. C. 735. acriptam ease. 

47) Nott diffiteor^ ezqniaite Varium poetam heroicnm dictiun 
mm Maeami cantdms aHtem. A Theocrito Idyll. VII. t. 47. 

4 fMlae imiTerae appelianlnr MotaSiv oQvt/jg. Utrnm Horatii haec 
•^ i crib eul ia animo obTeraata ait cjcni , an aqnilae imago, diffidle 
i4 ^Nte csl. Qnaeritur, Tolueritne cantua snaTitatem, an aublimi- 
k! triem dedarare. Si comparaTeria t. 9. Nos — conamur, ienues 
^ ghmiia^ patebit, Horatiam Tolniaae indicare carminis Variani ma^ 
ti Natem et anblimitatem , cni ae imparem eaae dicit, Fortasse ei 
I necnrrebat locna Pindari Oijmp. II. t. 95.B. fia&oyng di XdpQot 
^oyYlofaaluj xofaxtg wg, uxQavTa yaQVijov Jtog ngog oQVi/a 
^^. AHawiffc etiam eycnus InaerTit imagini altitndinia et anbli- 



>. 



56 DE L. VAaiO FO£TA« 

nisi magna laus Yarii, poetae epici) cpii Homeri 
sublimitatem aequet^ ut jam recte monuit Wen»- 
dbrfius iu Poet. Lat. Min. Y oL IV. P. 2. p. 586« 
£t quum pergit Horatius 1. c. y. 5« 

Nos^ Agri^ppa^ neque haec dicere, nec gnwem 
Pelidae stomachum cedere nescii, 
Nec cursus duplicis per mare TJlixei^ 

Nec saevam Pdopis domum 
Conamur, tenues grandia; dum pudar 
ImbeUisque lyrae Musa potens vet€U 
Laudes egregii Caesaris et tuas 
CuJpa deterere ingeni; 
Iiis verbis nihil aliud signilicat, quam Agrippae lau- 
des scribi debere a Yario^ Maeonidae aemulo^ se 
neque parem esse scribendis carminibus epicis j qua* 
lia jam scripserit Yarius^ neque componendae tra- 
goediae aliciu^ quae saevae domus Pelopis mentione 
indicatur^). Nam^ ait Porphyrio Seholiastes ad 



mitatis, Dt ap. Horat. Libr. IV. Od. 2. t. 25. et Libr. II. Od. 2. 
T. 7.8q. neque lanti eat, aiiiem de aqnila an de cycno hicezplicei: 
id enim liqnet^ Horalinm ntraTis imag^ne Vario snmmam tribaere 
inpoesi epica landem. Accommodate conlnlit Mitacherlidiins 0?idii 
ez Pont. Libr. III. Ep. 3. t. 31. ,yNec me Maeanfo eormwgere 
carmine, nec me Dicere magnorum passus es acia ducum.'^ 

48) Et Nicol. Ciampittius in Praefat. c. apud KTejsaig. p. 124. 
refertj eaae, qniezprincipio hnjusOdae collig^nt, yictoriamAetiacaai 
qnoque, qnam singulari Agrippae Tirtute reportatam essa 
a L. Vario celebratam esse Yersibns epicis. Sed recte Cii 
„Nos qnidem,'^ inquit, ^,81 vera licet ingenne fateri, non idooaa 
testimonio fulciri eam sententiam existimamns. Primnm enim Ve- 
nusinns poela Agjippae eo loci confiruiat^ Varium bellicam ipmi 
fortiludinem et relalas ez Losle terra marique Tictorias carminib« 
descriplnmm. Quis aulem praestare in tanlo Tetemm silentio pote- 
rit, Varinm reapse mannm operi admoyisse et Caesaris Agrip* 
paeqne rei gestas ingeiui sni monnmentis honestasse? PraeCerea 
si qnis attente illnd Flacci carmen conaiderateqne ezpenderit; ia 
cerle intelli^t, nihil alind sibi poetam Tolnisse^ quam Agrippae 
peranadere, ae, pro ingeoii tennitate, jods, amMibas CMiTiTiiaqM 



DE L. YARIO POETJL. 57 

lu Ly yyWdae histarfae sunt de Tantali genere, ex 
qM Pelops artus , deinde Atreus et Thyestes^ deinde 
Orestes, de quarum scderibus Tragoedias campb^ 
sitas scimuSy quarum stylus non nisi sublimitate 
ferlur cui se negat kic poeta stijyicere.^^ Ibidem 
Acron adnotayit: yyAtreum et Thyestetny a quibu^s 
diis epulae hwnanae camis appositae sunty unde 
et Thyestem tragoediam Varius scripsit.^^ Ab 
utrocpie peudens Scholiastes Cruq. haec scripsit: 
y^Nolae sunt Jabulae de Tanlcdi genere , ex quo Pe- 
lops ortus est: deinde Atreus et Thyestesy postea 
Orestes: quorum scelera in Tragoedia descripta 
sunl a Vario, stylo subUmi.^^ Hanc Scholiastanim 
reterum narrationem et fidem merito secutus Jan. 
Ru^ersius in Yemisin. Lection. Cap. III. p. 246. 
mouuity ab Horatio liic siguificari Tliyestemy nobi-* 
lissimam illam L. Yarii tragoediam. 

Jam ex his evideutissimum est ac cerdssimum^ 
anno U« C. 723. ^ quo anno Satiram decimam ab 
Horatio scriptam esse noyimus^ noudum editam 
fuisse a Yario Thyestem^ alioqiii iUe nou PoUio* 
- nem ut nobilissimiun poetam tragicum ^ sed Yarium 
nominasset^* Sed quo tempore Horatius hanc 



aaebMndif anice aptmn: nec magna et praedara facinora^ qnae 
▼d Caeaar, Tel ipae terra mariqne gesaerat, quemadmodum renim 
d'^taa poalulabat, poaae heroico carmine celebrare: eam proTiii- 
QiBi Vano deferendam eaae, qui tanta in re poetica, maximeqne 
ia carmine epico erat praeatantia y nt cnm Homero , cnjus Testi^a 
Mdabatur, non immerito compararetnn Ecqnia autem ex hoc Ve- 
aaiia vatia loco coliig^et^ Varium Octaviani bellum, qno M. An- 
Imiaa Yictna eat, peraequntnm reapae fniaae?^' — Nil niai magni- 
Ccam Ih Varii landem epicia partam carminibua indicari illia Ho- 
ratii TeraibQa penridit jam liraboachiua in Suntia Uttermia ttli»' 
Hm P. in. L. 3. p. 309. 

49) PhOai^riua ad Vir^lii Eclogr. VIH. t. 10.: ,,SoIa So- 
pkodsQ iua cmrmimadignaeolhMrmo.^^ acribithaec: ^ydriaimaPoah' 



cfaof carmm^m% «Uhb Ai pepennt, laudi ad* 
|(c«nc iOf Tkrnte efiia iB u rtrem tragici poetae 
flocHHi: Biroqae cum noniiiie eum Mo oel^nl 
aurws VciMBBBi. ^ him J. H. YosaiDS ad Tiipln 
Edo^. DL T. 23. p^ 473. didt, eam labulam pndo 
post pu^Bam Ae bM c a m h. e. pnd. Nonas S^tembni 
^ L. C. 723. mlvaCam csse, liqoet, ejus Teil« 
non esae premenda, ai qmdem de tanpore, quo 
Oda iUa OMnposita sit, noD ntn hoc reriaimile reddi 
potest, scripiam eam eaae intra annos U. C 727. 
et 7*4.*). 



■M i^ellifii fnairMfiaraaa aeripttr^m; mt^ fartmm, a*fM ex- 
tiM Tireitei trag^otJim, Mnriht* tragoeJiit Qt» l^. pni tragidl) 
prMferrmda," Sti 4e Tario TekoDnter &Uilar. Uh Edo|i 
•cripta «tf ■■■• l'. C. 71S., ^M asM fiwtanit Tario n« !■ bcb* 
tem qaidan Tnerat icribere rrnwfilii. Recliu /, B. ToWH 
•4 h. I. p. 29&.: „On /^arwti TtvctfM, weidten QuinctiBm 
jedrm ilrr Griecien rmlfegenaelst , nrarJ artl hmge «•ocUer i»- 
ktmni : Jn Hm einigr fiir einen NmeAlmm dm «aci Jer nhiattm 
SeaeUacit ermorJtten CoMttu mh Pm im m tmigeben homdmtJ* 

50) Satis certB teniporia, qoo baec Od* coinpotili A, fa> 
dicia detonti at iam momit HavoMn ia Tit, Hont. p. SSOb 
Afrippam illo tempora reias leira nwriqoe gcitia iUaslrem jm 
fiiisae, palet ex t. 3. >q. Com Gallis proapere belliim gcmenl 
ConBuI a. U. C. 717. rt iriampU honore affedas fitenl, lerfa 
Diooe Caaa. Libr. XLTIII. c. 49. Eodem anno enm Caeaar Octa- 
Tianus one marilimae el claaai apparandae praefecit conira Scit 
Pompejnm, qnem anno seqnente U. C. 718. derictnm ene Afrip- 
pae potisaimDm rirtate, trwlil Dio Casa. Libr. XLIX. c 4. M 
qaominns hoc carmen anle annnm U. C. 727. sarrptnm pnlemj a^ 
Btal T. 10., abi Caesar Oclarianaa egregiu* appeilalar. Hoc ■•■ 
mine tam honorifico isloin IJbertsiia publicae oppreaaorem HonfiM^ 
M. Bruti commiUti), non ftcile «niaril prioa, qusin ille a. D. C 
72C., asanuipto Agrippe sodo, rea prodenler compoBera et ■• 
pienter moderari coeperat; qno faclo Atigiuii cognomen priBC)|dl 
■uai aequenlis lulit. Accedit aUnd srfnmentnm ex fine hnjns on 
miniB rapelendam, qao Poela jnTenem se prodit smarihnB ■dhst 
dedilnra. Alqui Libr. II. Od. 4. T. 21. Xanthiae Phoceo ■cripdi: 
BrwAia wt vtdtum itretexqnt tnraa Integer landot fngm tn^ 
caH, Cmjiu octavmm irepiAwit mtUu eimiian MftMi. €lMil 



OS L.VARIO POETA« 50 

Cum L. Yariiis ob epica carmina tam splendi- 
B laudibu9 ab Horatio omatus bLerit^ mirari nos 
ique subit^ qui factum sit^ ut, si quis seriorum 
ripiorum meutionem ejus injecit, de Iioc carmi- 
Em genere aut plane tacuerit, aut unam illam Tra- 
ediam, ut infra videbimus, cum laude comme- 
orayerit. QuidP qiiod sunt, qui Yariinn inter 
ustres illiuist aetatis poetas prorsus silentio prae* 
rmittant. Sic^ ut hoc utar, YeUejus Paterculus 
ibr. n. c 36. $• 3. in enmneratione ingeniorum^ 
nter quue^ inquit^ maxime nostri aevi eminent 
'inceps carminum Virgilius Rahiriusque^ et con^ 
cutus SaUustium Livius^ THnMusque et Naso, 
Tfectissimi in forma operis sui/^ Qui quidem 
Dus Yiris Doctis non immerito suspectus fuit de 
sunis vel corruptelis gravissimis. Atque inesse yi- 
lutqr vulnera nuUo iiigenio sanabilia. Quem enim 
in minun teneat, ex poetis iUius aeyi praeteritos 
88 Propertium^ Horatium et L. Yarium^ qui, si 
U8 alius propter epica carmina conjungendus fiuisse 
deatur cum Yirgilio? Contra ojQeudit mentio Bm^ 



\mwnm loftraoi a. U. 728« Neqne obltat, qaod Libr.IV. Od.l.^ 
■Bi , nt T. 6. docet , annos quinqnaginta natns h* e., a. U. C. 738* 
-ipait, qoeritar, sibi a Venere rursns bella moTeri. Poterat 
mm iiu i. e« decennio ante hUermitsa t. 1« redire ad Tirom 
iBqaageBariom , qai tamen eam abire jubet. In Oda ad A^p- 
m ▼• 29. latetnr, ae non praeter aolitnm leTem adbuc eaae et 
Qle comriTia et praelia Tir^nnm canere, qnam facta dacam. 
■are hoc carmen comporitam Tidetar ante Libri I. Odam 19«, 
t didt T. 1« „Maier saeva Cupidinym, Thebanaegue jtiiei me 
(Melef pmer, Ei laeciva LAceniia^ FiniHs ammum reddere «mno- 
\u9^^ et T. 9; ,,/ft me lota rueus Fenue Cyprum deseruii; nec 
ScyAas Et versis mnimosum equis Farihum dicere:^^ qnae 
Torba non dnbito leferre ad aigna a ParthiB Ang^nato red- 
id qnod.factam eat a. U. C. 734. Qaae cam ita aiat| non 
*9 ne lallar opinana, lllad carmen Agrippae inacriptnm oom- 
intni «mMa Ur C. 727t et 734. 



60 DB I..VAAIO POSTA» 

birii, de cujus ingenio soriptLsque non nud leris ad 
nos fama perlata est. Hino &erunt) qui ejus nomen 
ex hoc Yelleji loco exterminandum putarent. Ha 
Puteanus pro Rahiriusque legi mavult Vttriuiqiiey 
et Perizonius in Epist. ad Heinsium 2. oonjecit: 
Horatiusqae. Puteani correctionem probat Mark- 
landus in Epist. Crit. p. 14. Ego autem yehemen- 
ter dubito^ num hiuc loco correctionibus sit me- 
dendum. Poterat enim Yellejus suas habere ratio- 
nes, ob quas omitteret illos poetas*')* Id sane 
yerum est, si hic Augiistae domus et admiraior et 
adulator spectasset^ prout qiusque illorum poeta- 
rum apud Augustum gratia plus minusre floruissei^ 
aut hujus Imperatoris exstitisset laudator^ debuisse 
eum praeterire Ovidiiun^ commemorare yero Hora- 



\ 



51) Quod Vir^lio coDtigisse noTimas^ nt carmiiia, A 
non TiTenfis aclLac, certe hand ita pridem defancti, in adiolii a 
Grammaticis praelegerentur^ at a Q. Caecilio Epirota factnm eafe 
leg^mus ap* Snetoninm de Illnatr. Gr. c. i6. ; id nani Horatiai 
dnm in yivis erat, et per proximaa deinceps aetatea tribnloai lit 
honoris, Talde dubito. Serius demum id factnm ease Tidetnr. 
Sed , licet Jutenalis Sat. VIL de misera Grammaticomm Tilae 
ditione loqnens scribat t. 225* 

Dummodo non pereat loHdem oJfecisse lucemas, 
Quoi stabant pueri, guum iotus deceior essei 
Flaccus ei haereret nigro fuligo Maroni: 
onde discimus^ etiam Horatii carmina in scholia enarrata 
tamen Quintilianns Inst. Or. Libr. L c. 8. §• 5. Talde ooni 
dans Homeri et Virgilii lectionem , cnm carminis heroid sublimitiia 
animns aasnrgat, et ez magnitodine rerum spiritnm dncat et epti- 
mis imbuatnr, snbjicit §. 6« ,yUtiJes Tragoediae: aiuni ei Lyrid; 
si iamen in his non auctores modo, sed etiam paries operis el^ 
geris; nam ei Oraeci licenier muJiay ei Horaiium in quiimdam 
nolim inierpreiari.^^ Neqne poterant non displicere Horatii car- 
mina, inprimis Satirae, Tiberio ejusqne adulatoribns , qnos inler 
Laud nltimnm locnm tenet Vellejns Paterculns. Is ig^tor, qonh 
Tis Horatinm aenem de facie nosse posset pnemlus, qnippe nalas 
•• U* C* 735», nt DodTTellua inAnnaL Vellej. §• 8. docnit, iMoe 
aiTe commnni qnodam contemptn siTe animi quadam a Ijricb 6l 
latiricia carmiiiibaa alienaticme dnctna omiaiaae cenaendna eat» 



DB L» VARIO POBTA* 61 

tium et omiiium maxime Yarium, quem noyimus 
Panegyrico celebrasse Augustum ejusqiie ayuncuium 
majorem^ C« Julium Gaesarem^ singidari carmine 
deplorasse* Thomas Grenius ad Gasaiiboni de Sa- 
tyrica Graec Poesi et Romanor. Satira Libr. n« 
c 3. p. 239. ed. Ramb. suspicatur^ Yellejum ami- 
citia ductum extulisse Rabirium, et inyidia omisisse 
Yarium. Mera est et ne probabilis qiudem con^ 
[ectura! Equidem^ qui lectionem yidgatam tuendam 
duco, ita hoc de loco statuo. Vellejus Paterculus 
aperte hio epicos tantum poetas ut principes onmium 
poetanun primo posuit loco. Hinc Yirgilius, cui 
communis omnium consensus in epica poesi princi- 
patum apud Romanos deferebat, princeps carminum 
audit^). Huic autem non sid)junxit Yarium^ quon- 
lam iS) partum sibi antea epid poetae iiomen et 
gloriam Thyeste edita apud aequales posterosque 
obscurayerat^ ut jam supra §• !• monitum est. Huo 
accedit, qiiod Rabirius, ciu feti quaedam inyidia 
nocuit, nequaquam contemnendus ftdt poeta et ob 
epica inprimis camuna haud indignus, qui ciun 
Tirgilio conjungeretur eumque longo quidem inter* 



52) Qminiqiraiii Aeneis impolita et Vir^io ipso inTito pn- 
blid jnris fSMta erat, tamen ipaius argamenti, heroicis tractati 
YeaahQMy natnra et ratio hand pamm yidetnr contulisse, nt Ro- 
ananimi comenan nni Vir^g^o in epica poesi prindpatom de- 
Itaqne (Kidins^ in elegiacae poeais gloria jactabandns 
a. U. C. 754. in Kemed. Amor. t. 395. scripsit : 
Tanhtm se noiis tHegi debere faieniur, 
Quanium ytrgiUo noMe Jetei epos. 
«t eqnidem oppositomm Ti indndus h. 1. leg^dnm censeo cmii 
Marklando ad Statii SjW. I. 2. 250. p. 183. et ad IV. 7. t. 3. 
p. 334. ed. Sillig. Verissime enim Hejnius ad Virgiiii Vit per a. 
di^. a. U. C. 735. p* CXXV. monet, nobile opusj ut Tulgo liic 
editnr^ esse qnidem carmen epicnm, nec tamen poesin epicam: 
m wmiem hic ab OTidio indicatnr. Hanc lectionem amplectitur 
Maasoani in Vil. Hoiatil ad a. U. C. 724. p. 158. 



62 DB Lm YARIO POETA. 

valloy proximus tamen sequeretinr. Nam Oviilius 
ei magnum os tribuit ex Fout. Labr. lY. Epist 10. 

Quwn/aret et Marsusj magniqiie Rabirius arii 
Iliacuaque Macer, sidereusque Pedo; 
quod os magna sonaturum de poetae epici nonmie 
et honore accipiendum esse cum per se patet, tiim 
maxime perspioitur ex Quintiliano^ qui in epicorum 
recensu poetarum ait Inst. Or. Lilm X. c !• $• 00. 
^yRabirius et Pedo non indigni cognitione, si va* 
cet^^)/^ Sed Yarium non magis Quintilianus, quam 
Oyidius epicorum carminum caussa commemorant: 
utercpie yero ejus Thjrestem exquisitissimis verbis 
laudant. Tirgilius semel, et unus omnium maxime 
ac saepissime Horatius Yarium praedicant epicum 
poetam illustrem et Homericae sublimitatis aemulum. 
Contra idem Horatius amici sui Thyestem tmo tan* 
tum loco et fortasse iUo ipso^ cpio scribebatur teacor 
pore^ tecte significat^ non q[uod eam Tragoediam 
minoris faceret^ quam epica carmina^ sed quia 
frequentior haec quam illam laudandi offerebatur 
occasio« Falluntur enim, qui ab Horatio in Epist 
ad Fisones y. 90. 

Indignatur item privatis ac prope socco 
Dignis carminibus narrari coena Thyestae} 
blande respid putant illam Yarii tragoediam. Ut 
yerum sit, poetae Yenusini animo hic obyersatam 
esse aliquam hujus tituli fabulam inyita Minerva et 
yersibus socco dignis scriptam siye Ennii^ ut ob 
Ciceronis Orat c. 55. opinatur Hurdius , siye aiiua 
cujuspiain poetae ex aequalibus: tamen haec laur 



. 53) De Rabirio et Pedone poelis copiosiiu exposiUim est ■ 
EzcanuIV. 



DE L. TARIO POETA. 63 

dandi ratio yereor ut blanda satis sit atque hono- 
rifica. Et coenam Thyestae sive prandla regum 
a tam multis poetis tragicis tractata esse constat, ut 
in genere pro quoyis tragoediarum argumento dice- 
rentiur^ uti copiose docebo iu£ra §. 13. N. 67. Yeri 
etiam est simillimum, a Yario observatiun esse in 
Thjeste^ quod ille Pisonibus praecipit y. 182« 

Nan tainen intua 
Digna geri promes in scenctm mullaque toHes 
JEx oculisy quae mox narrat facundia praesens: 
Ne pueros coram populo Medea trucidety 
^ut humana ^ptdam coquat exta nefdrius AtreuSy 
uiut in avem Ptogne vertatury Cadmus in an^ 

guem **)• 
Sed ne in his quidem soribendis puto succurrisse 
Horatio iilam Yarii tragoediam, quam, ut jam dixi^ 
semel tantum Oda Libr. I. sexta commemoravit : 
uude ooUigimus^ dramaticum illud opus a Yario si 
non editum^ certe scribi coeptum esse ante annum 
U. C. 734. 

§. 11. 

Horatius initam cum Yirgilio et Yario amicitiam 
in Maecenatis domo ac patrocinio per omnem vi- 
tam oolebat. Hinc pidchre de illis Martialis JLdbr. 
Xn. Ep. 4. 

Quod FlaccOy Farioque Jutt y summoque Maroniy 

Maecenas atavis regibus ortus eques; 



54) Honc postremam yersam 187. ad Variam referat is, qai 
•b Heerkeoaio 1. c. p* 49. produceute Prisciannm persuaderi 
is est, in tragoediis XLVI.^ qnas ab illo scriptas refert, 
fiuise etiam Tereum sen Prognen^ cajus reliquias se reperiMe 
^riatur. Sed Priadanas illa de re ne y^ qnideml 



64 0£ L. YARIO POETA. 

et, quod Poeta Bilbilitanus 3>i de Prisco^ patrono 
Buo^ praedical^ 

Tufacis ingenium; tu, si quid posae videmur} 
Tu das ingenuae jus mihi pigritiae^); 
idem trium quisque ilionim poetanun de Maecenate 
quin dicere potuerit, uon est didiiiun. Nam ye- 
rissime Auctor Panegyrici ad Calpumium Pisonon 
y. 218. sqq. 

Ipse per Ausonias Aeneia carmina genies 
Qu£ sonaty ingenti qui nomine pulsat Ofympumy 
Maeoniumque senem Momano provocat ore, 
Forsitan illius nemoris latuisset in umbra, 
Quod canity et sterili tantum cantasset avenaSy 
Ignotus populisf si Maecenate careret. 
Qui tamen haud uni patefecil limina vati^ 
Nec sua Virgilio permisit numina soli. 
Miiecenas tragico qiuitientem pulpita gressu 
Evexit Karium; Maecenas aUa tenebris 
Eruit et populis ostendit nomina Chrafis. 
Carmina Romanis etiam' resonantia chordisy 
Ausoniamque chelyn gracilis patefecit HarcUi^. 




55) Martialis ingenuam pigrhiam illastraTit Wjttenbadiiiii 
in Adnot. ad Edogas Historicas |>. 293. (Lips. 1827.) 

66) Carmen iilu4 Paoegjricam , qaod oHm Virgilio ant Ori- 
dio ant Statio, a plerisque Lucano adjodicatum est, recentiori 
aetate SaJejo Basso, de quo in Excursu II. scripsi, yindicalaa 
ivit Wemsdorfius in P. L. M. T. IV. P. 1. p. 36. sqq., mnllia- 
qne^ vt Mitscherlidiio ad Horat. Libr. IL Od. !• y. 11. p. 356* 
it Langio in Vindic. Trag. Rom. p* 5. perauasit, non item milii. 
Secnndam hunc, quisquis fuit, poetom Maecenas Varium y. 22 ?• 
mfexii, pro quo alii minus recte erexit. Jam Varius dicitor ^jm- 
Ure puipiia tragico greseu i. e. cothumo fragico. Sic de Dos- 
•enno, peeta comico^ Horatins in Epist. ad Pison. y.l74. ^^(Hmsi 
«Of» adghrido percurrai ptdpiia socco*^' Viilgo aine sensu legitiir 
fragico guaiieniem puipUa caestu: pro qno alii gesiu, quod re« 
tinnit Lan^na, itemqne Enn. Quir. Visconti in Iconografia Rom. 
Td« 11» S* 7« p. 391. Sed giiid est gesiu puipiia quaiere? PrimoSy 



DS L. YAaiO POETA» 65 

ftiam looo Codices et Editiones teteres Karum 
t; pro quo dudum Yiii Docti reporaerunt 
Mfi^^quem cum Maecenas eyexisse dioitur^ nil 
jus £ATor dedaratur^ quo hunc quoque poe- 
TOsecutus fiierat ejusqiie studia foverat. Cae- 



iaTy DaD. Gnfl* TrOIeniB id Nolis Bfstis, qaas cQin Cor- 
monicaTerat^ aoctore Car. Fr.Webero in Praelht. in JLaca- 
oL I. p. XX. , pro caesiu coujeoerat gressu: in qaam con- 
D inciderunt etiam Hejnios in Not. ad Donati Vit. Virg^l* 

• {. 53. et MitscherlicLias ad Horat. Libr.U. Od. 1. y. 11., 
B loco Oridii Amor. Libn UI. Eleg. U y. ll. ^^Kenii ei 

violenia Tragoedia passu^' apte commaniTit. Hanc igpifar 
rorom emendationem sine haeaitatione reposoi. Haad leTias 

insidet t. 227. ^ abi yol^. aha T%oaniis sea Toatuis le- 
qood senso carere recte obserTaril Langins, qoi L ۥ N. 6., 
nelios qoid reperiator, nonnollonun libronun lectionem aiia 
s praeferendam dozit. Sed at concedam, alia ionare de 
tragfco eoqoe grandiloqno recte diciy ot Propertins Libr. 
eg, 15. T. 39. f,Haec ego non kumiU referam memoranda 
o, Qualis PinJarico spiriius ore ionai;'' tamen dorioscule 
Tidetnr: Maecenas eroitVarii alta tonantis sc. nomen, qnod 

• nomina essel elideodnm. Eodem redit Wemsdoifii ten- 
sonaniis, siTO com eo Virgiliom inteUi^ siTO Varium; 
ret altera ejnsdem Wemsdorfii correctio, si Tulgatae lectio- 
^bos adjaTaretor, aha sonanium sc. poetarom nomina eruii 
ntUi Maecenas. Visconti 1. e* N. 2. pro Tkoaniis sobsti- 
n oonjecit Thyesiae nire Thyesds^ nomen tragoediae Va- 
; qoae conjectora mihi Tidetor neqoe iiiiom praestare lectioni 
le. Concedo qoidem Langio dicenti, nihil infelicios esse 
nra C. Barthii^ qoi in AdTers. Libr. XXIV. c. 14. et ad 
Fheb. VIIL T. 239. legendom proposnit : uba Laiinos; sed 
^ contendoy a nemine rectios totios lod sensom esse in- 
un, quam a Barthio. Poeta enim neqtie de Virgilio hic 
r, neque de Varioy sed ad Horatium sibi Tiam quasi mo^ 
i in oniTersnm didt, Maeoenatis patrociuio effectum esse, 
sae prodirent poetae, qui sese opponere possent Graeds. 
■ Horatius obscuro loco natus et paupertate pressus per 
latem in Incem emenisset, Itic patronus didtur aiia nomina 
Btarom eroisse et popolis Grajis ostendisse. Qoae eum ita 
mihi Tideor si non manom, certe sensam poetae istios resti- 
ea ,* qoam recepi j correctione , quae etiam a tuI^. Thoaniis 
mm longe discedit, 

IGHUT* CoximrTt 5 



06 . DJE I.. TAKIO POBTA» 

temm ab hujus etiam oarmiiiiB BGriptore Yarium 
nou propter epica^ sed dramatica laudatum rido- 
mus carmina, quorum gravitatem et grandiloquam 
sublimitatem haud inyenuste exprimit. 

Sed revertor ad Horatium, qui ingeniimi doctri- 
namque Yarii et Yirgilii quam magni feoerit, etiam 
in Epistola ad Pisones testatum reliquit, ubi contn 
Grammaticos et Criticos noyandae orationis studium 
et nova yerba Ceiciendi licentiam sibi amiciscpie sids 
yindicans scripsit y. 53« 

Qmd autem 
CaecUio Pkmtoque dabU Ro^nus, ademtum 
VirgUio Varioque? Ego cuTy acqmrere pauca 
Si possumy invideoTy cum lingua Catoma elEnm 
Sermonem patrium ditaverit et nova rerum 
No^nina protulerit?^^) 
Nam hoc iu loco Caedlius et Plauttis pro antiquis- 
simis quibusque poetis magnam laudem atque aucto- 
ritatem adeptis ponuntur, quibus Yirgilius Yarius- 
que opponuntur in genere pro eis, qui cum mBt- 
!ume in arte poetica principatum teneant et summa 
laude et auctoritate merito suo floreant. Scripta 
autem est haec ad Pisones epistola drciter a. U. 
C« 731. , certe post annum U. C. 730., Quintilio Cre* 
monensi tatalem ^ et ante annum U. C. 735. ^ qao 



57) Manifesta hoc in loco inest Grammaticoram et Critioonim 
reprehensio , quoa^ com in acriptia Caedlii Plaotiqae comoediii 
noya verba lion offenderenty iniqnitatis accuaat, qnod, ai qM a 
Virg;ilio et Vario, qnibiia tacite aemet ipanm adjnngit, noTitnai 
easet, ae^ ferreut et alomacboai ac faaCidioai Tellicareut el yili- 
perarent. Cnm igitur hic aermo ait non de Caecilio et PJaata 
yiyentibua, aed de residuia eorum operibna^ apertnmeat, unioeyeraa 
eate lectionem y. 54. daiiiy pro qiia alii Codd. Maid dedii airo 
dabai^ quod expreasit Re^laberg^erua aeqaentiboa HaberfeUto et 
Schellio. Malel 



DE L. VARIO POETA. 67 

ttmo Yii^flhim obiisse oonstat^. Hoo igitur tem- 

pofre Yarius in viYis adhuo erat et poetae laude flo- 

rebat. Yii^ilio autem in Graeciam proficiscenti, ul^ 

auctore Donato in Yit. Virgil* c XID. $.51.9 Aeneidi 

ultimami manum imponeret^ dubitari yix potest quin 

inscripserit Horatius Libr. L Odam tertiam^^). Sed 

cum iUe iter ingressus Atfaenis occurrisset Augusto 

ez Qriente Romam rerertenti, ima cum Caesare 

rediit et morbo oppressus Brundisii decubmt. Jam 

morti proximus dicitur impense rogasse amicos suos^ 

ut si non omnia scripta^ saltem Aeneidem^ utpote 

nondum satis elimatam, comburerent. Hujus nar« 

rationis fidem praestant Pliniiu N. H. Libr. Vll. 30. 

S. 3L YoL m. p. 144. Frz., A. Gellius N. A. Libr. 

XVii. c 10. et Macrobius Sat. Libr. L c. 24. yyqui 

enim, inquit, moriens poemu suum legavit iffniy 

fud nisi Jumae mae vulnera posteritati subtra^ 

henda curavit? Nec immerito. Erubuit quippe de 

mjutura judicia" etc ; sic enimhic locus distinguen- 

dua est. Cum his auctoribus £Bicit Donatus in Yit. 

VirgiL c. XIV. $• 53«, qui Vii^ilium, amicorum pre- 

dbuB Tictum, ab isto consilio destitisse et scripta 

aua Plotio Tuccae et L. Vario sub ea conditione 

legasse refert^ ne quid adderent, quod a se editum 

non esset^ et yersus etiam imperfectos, si qui essent^ 

rdinquerent^). Justo niorosior sit in exploranda 

58) Secatiis soni Jac* HeDrici yan Reenenii sententiam docte 
ct •dbdliter expositam in Disputaiione PhiJologico - cHHca de 
O. HsrmtH Fiacci Episiola ad Pisones. (Amstelodami 1806. 4.) 
Cqi. IIL p. 57* 9 qnamTis in dubiam nnper Tocatam a Rirchnero 
m Qwwtt. Horat. p. 39. > cnjus plenam ea de re disputationem 
fu^Ue exspecto. 

59) Conferatnr Ebyiiuis in Vit. Yirg^lii per annos dig^t. ad 
n. 735. p. CXXIII. 

60) Qnae eontra banc narrationem dispntayit L. A« Barten* 
steia io PnilMioBe : Cmr Ftrgilius moriens Aeneida comburi jus* 

5» 



68 DS L# TAUO FOBTA* 

antifpdtatis fide et murpioacior necesse es^ qni hanc 
Donati narrationem in dubium vooet^ quae aiio* 
rum quoque Grammaticorum quantocumqiie aMenm 
constabiliatur. Ipse Donatus in Tit. VirgiL o. XT. 
$• 57. ea de re at^uKt Sidpicii Cartiiaginiensis CSiam- 
matici testimonium his conceptum yendbus: 
Jas9erat haec rapidis aholeri carmlna Jlammis 

VirgUiuSy Phrygium quae cecinere ducemm 
Tucca vetat, Variusque simul; tu, maxime 

Caesar, 
Nan sinis et Latiae cansuUs hislariaem 
InfeUx genuno cecidit prope Pergamos igni, 
Et paene est alio • Troja cremata rogOm 
Quo in epigrammate Scaliger in CataL p« 140* et 
Burmannus in AnthoL Lat. Libr. 11. Epigr. 174 
YoL L p. 352. male ediderunt Varusque AmML 
lidem Yiri Docti mendum retinuerunt in Phocae 
Grammatici epigrammate: 

CamUna VirgUius Phrygium prodentia Martem 

Secwm faiaii fusserat igne moru 
Tucca negat, Varius prohAet: euperaddito, 

Caesar^ 
Nomen; in Aenea non sinis esse nefas. 
O quam paene iterum gemtnasti funere Jumts, 
Troja his interitus caussa futura tui. 
Haec qualiacumque Grammaticorum testimonift 
confirmaut Donati fidem. Quod si idem in Yit. Tir- 
gil. c. XY. $• 50. tradit^ Aeneidem a L. Yario et 
Flotio Tucca, quos Virgilius ex sextante heredes 
fecerat, post ejus obitum, prout petiyerit^ Caesa* 
ris jussu emendatam esse; hoc minime pugnat cum 

sfi? Cobur^ 1774. 4., eis non yideo qnomodo aflsengom praeberft 
potaerit HarleBius In Introd. In Notit. Liter. Rooi. Yd. IL 
p. 273. iq. 



DZ L. VARIO POBTA. 69 

UmBy 8ub qua amiois soripta soa legaverat 
Qodo illiid oiim Heynio iu Yirgilii Yit. per aii» 

• OXXI?» ita inteDiga8^ ut Aeneidem ilK emen- 
quidem tollendo , nihil tamen addendo. Huio 

retationi fidem &cit Hieronymm in Chrou. 

• ad Olymp. 190. 4., i« e. ' a. U. C. 737. y^Varius 
cca, KirgUu et Haraiu contubenudes y poetae 
tur illustresy qui Aeneidum postea lihros 
larunt sub ea legCy ut nihil adderent.^^ Ni- 
itiur, ut ait Donatus in Vit. YirgiL o. XY. 
^ auctore Augusto^ Yarius addidit, sed sum- 
L emendayit, ut qui yersus etiam imperfectos, 

erant^ reliquerit. Neque in meris Gramma- 
tn somniis habenda oenseo quae^ auctore Do- 
in Yit. YirgiL c XV. f. 60.^ Nisus Grammati- 
idisse se a senioribus dicebat de duorum Aenei- 
brorum ordine per Yarium commutato et cor* 
Libri primi prindpio^ quamyis acriter repu- 
le^noius^ iniquior nonnumquam^ et ut equidem 
suspicacior Grammaticorum judex. Quid autem 
»t similius^ quam quod Servius PraefiEit. Gom« 
irii in Aeneidem YoL II. p. 2. ed. Burm. re- 
yersus istos XXIL Libri 11. a r. 568 — 588» 
os fuisse Tuccae et Yarii judido?®^) Et quid 
bilius est, quam quod S^nrius Probum secu- 
e fine Aeneidos libri quinti per eosdem illos 
ii amicos constituto adnotayit ad y* 871« et ad 
LibiiYLy. L? 



l) Yide BarmaDBoiii ad h. L Yol. II. p. 289. et Yirin 
, qai ab illo laodantiir, adde Hejniani et Pli. Wegnenini, 
nbtili de illia Virgilii Temilraa jodido pariter aaaentior ao 
u ejos de Aeneidoa Yir§;ilianae principio Yol. II. p. 60. 
CH Hejnios de Vii^n. Editionibas YoL I. p. CCIX. ed. 3. 
L lY. p. 698. ed. Wn, ubi enrora tjpofraphioo Vanm 



70 UE L^ TAaiO FORYA. 

Yenim tamen uteumque de singiilin fais^ qoM 
prolata a nobis sunt, Grammaticorum narratiombiu 
judicatur, id saltem nemo n^abit consequens inde 
esse et consentaneum, ut in Yirgilii Aeneide et 
emendanda et edenda L. Yario aliquam partem fiune 
statuamus. Id autem si certum est, sponte sequi* 
tur^ Yirgilio d. X« KaL Octobr. a. U. C. 735. mor- 
tuo superstitem fuisse L. Yarium Poetam^ aetate 
licet grandiorem. 

§. 12- 

^)uo autem tempore L. Yarius ipse siq>remum 
diem obierit^ ejus rei testis item Horatius excitari 
potest, quem Fata utrique suo amico superstitem 
^esse Toluenmt. Nam quum ad Augustum Libr. IL 
£pist 1. y. 245. scribit: 

^t neque dedecorant tua de 9e judicia atgne 
Muneray qwie matta dantis cum laude iulerunt 
Dilecti tihi Vtrgilias Kariusqae poetae;^*^ 
yel ex ipsis yerbis totiusque loci contextu mani- 
iestiun est^ sermonem hic esse de poetis yita jam 
perfunctis^ quorum tamen opera adbuc exstait 
Haec, ait Horatius^ non dedecorant tua, o Auguste^ 
|udicia, quandoquidem in eis yerius quam per ahe- 
nea signa yultus eocpressi apparent et auimus et 
mores tui^ ideoque munificentia tua apud illos ut- 
pote dignos coUocata tibimet ipsi honorifica est et 
gloriosa apud omnem posteritatem. Horatius irfro- 
que priyatus amico hic memoriam eonim cum laude 
et pietate instaurat sic, ut simul Augusto blandiatur, 



62) Hoc etiain loco Torrentiiu in oimiibiii, q«o« intpexity 
Codd. Mfttis iareiiit VtrgiliuB Vamu^s soUeiiiiii 
rore^ qttem tainen dadnm Tiri Docti emendanuit. 



DS L« YAKIO POETA. 71 

i illos laudum suarum inyeuerat piaeoonm. Jam 
ro argumentis^ quae ipsum . carmen siqqiedita^ 
tra (mmem duhitationem posuit Massonus^ Jano 
ser. Sect IIL o. 8. f. 12. p. 210 — 216. et in Yit 
mtii ad an. U. C. 744. p. 360. sq. , hanc ad Augu* 
Km epistolam fMariptam esse ab Horatio anno U. 
744. exeunto seu ineunte anno U. C. 745.^ quum 
rgilius jam norem abhinc annis vita excesserat^). 
que certissimum est^ quod etiam G. NicoL Heer- 
Qsius in Prae£Bit. ad Icones p. LXXX. monuit^ 
Yarium Poetam ante annum U. C. 745. et prius, 
am Uoratium et Maecenatem^ yite et rebus huma- 
\ excessisse. Certiora anni, qui ei ffttaHs erat^ 
licia desunt. 

Jam 81 tempus^ quo mortuum esse dicunus Ya- 
im^ rerocamus ad ejus natales, nemo, opinor, 
ty quin praeclare omnia conspirare feiteatur. Na- 
n esse suspicati sumus Yarium a. U. C. 672. Hanc 
ijecturam si seqiumur, ille eo^ quo Horatius ad 
igustum scripsit, tempore, si adhuc yixisset^ fuis- 
; sraex septuagenarius : quae aetes minime rara 
it apud Romanos. Neque huic opinioni obstet 
ilatum $.11. testimonium Hieronymi dicentis ad 
jrmp. 190. 4., i. e. a. U. C. 737. , Yarium et Tuc- 
n illustres habitos esse poetas: aliquot enim an- 
i ante^ ut f. 10. osteudimus, ediderat Thyestem^ 
mium, quae scripserat^ carminiun praestantissi- 
mi. Et quidni Yariiun aeque atque Asinium Pol-- 
nem^ illud neryosae yiyacitatis haud paryum exem- 
mi^)^ in laudis carmihibus partee flore consenuisse 



63) MaMoni ■entanliaiii noper impugnari coeptam Jiefendere 
ininMM m Ezcnn. V. 

64) Itn A^«TMf» Pollionem eppellat Valer. Manmaa Lilnr. 
n. c 13. 4. esl.: nam^ nt Anct Dial. 4. Orat. c 17. ait. 



72 DS h. VAUO FOBTA. 

statuamufl^ ita ut a. U. C* 737.^ licet senex sexa- 
genariusy dioi haberique adhuc posset lUustris poeta? 
Qui igitur Catulli fiierat sodalis, natu minory et fih 
mUiaris conyictorque Maecenatis junioris^ is Yiip- 
lium et Horatium juyenes nascentesqiie poetas stu- 
diorum adductus similitudine in familiaritatem ami- 
citiamque assumpserat et per omnem yitam ooih 
junctissime cum illis yixerat. Ipse in republici 
C. Julii Caesaris partes si non armis^ certe animo 
studioque secutus^ heroicis yersibus illiiis caedem 
deplorans jam ante annum U. C. 714. magnam poe- 
tae epici gloriam consecutus erat, eamqiie auctam 
posthac et amplificatam Panegyiico in Augustmn 
usipie ad a. U. C. 723. unus inter aequales d^ 
tinuerat. Hauc yero, quam epicis carminibus sibi 
pepererat, gloriam iude ab anno U. C. 727*9 edite 
Thyeste tragoedia^ ita immiuuerat et obscuraye- 
rat^ eum ut aequales natu minores pariter ac po« 
steri non ut epicae poesis principem^ sed ut 8um« 
mum Romanorum tragicum et felidssimum Grae- 
corum ea iu laude aemulatorem praedicarent. Yidit 
eum summa florentem poesis tragicae laude Oyidius 
juyenis^ ut ipse attestatur ex Pont. Libr. IT« Epist 
16. y. 31. 

Quum Variua Gracchusque dareni fera dicta 

tjfrannij 

CaUnnacki Proculus moUe teneret iter^). 

Hoc in loco a pr. m. Varusy sed suprascriptum 

Variusz Cod. Bay. ap. Harlesium^ qui etiam fy- 

rannis habet^ «piod N. Heinsius conjectura dedi^ 



paene ad exCreronm ADg^iisti priDcipalam daravit^ et, feste Hiero- 
njmo Sn Cliron. £useb. ad a. MMDD.^ octo^simo aetatis saae «niio 
mortniui eaf: yid. ThorbedLii Comment. 1. p. 47. 

65) De Gracdio et Procolo Poetis Tidesis Ezcanu VI. 



DB L. TAaiO POBTA» 73 



lentibiui aliisy qiii Qumtilium yanim GremoiieD* 
. intenexerunt, eumque in suis tragoediis verba 
jurgia Thyestae in Atreum exhibuisse o[nnati 
t: quod quam ineptum sit^ in aprico est. CSod. 
irt. Mariua gratusquey quo emendatior lectio 
rius stabilitur: nam Marms poeta ex r. 24. huc 
mi nequit. N. Heinsius in docta ad h. L adno- 
one ait^ si ^anni retineatur, castigandum esse 
rius et intelligendam Yarii Thyestrai^ laudatis- 
am apud yeteres tragoediam. Hanc emendatio- 
d quo minus recipiat^ se eo impediri ait^ quod^ 
lC epistolam quiun scribebat Ovidius^ Yarius 
) dubio jam dudum obierit. Hoc argumentum 
im yim habeat^ non exputo: Ovidius enim hic 
I de eis tantum loquitur poetis^ qui adhuc yiyant 
eantque, sed etiam memoriam eorum recoli^ 
buscum ipse^ cum in aetatis fiore esset^ yixeral^ 
ftsque senes juyenis viderat et audiyerat. Id cum 
lu carminis iuitium dedarat^ tum etiam y. dareni, 
> aperte res praeterita (dgmficatur. Yidit igitur 
idius Varium in scena danJtem fera dicta tyranni, 
e. cum ederet et spectandam praeberet in scena 
festem tragoediam: nam mu yenisse yidetur, ut 
f^estes iste xcrr i^oxfiv et absolute iyrannus dice- 
ir. Itaque Heynius in Excursu IL ad Yirgilii 
og. Y. p. 195. et Kordesius ad Eberhardti libr. 
^ d. Zustand der schonen Wissensch. hei den 
mern. (Altona 1801.) §. 34. p. 188. onmi jure in 
idii loco rescribendum censuenmt Varius pro 
rusp quod mendum in recentissiims poetae Sul« 
nensia editionibus hodieque comparere miror* 

Praeter carmina, quae recensuimus^ an quid« 
im aliud scripserit L« Yarius^ ignoratur. Non 
«um tamen quin eum de Yirgilii^ amict sui^ vita 



Nam 



*. X. c X i. 8. 




» 




wtkfotBk o rto ndi 

fiium hoe 

\j ^iii|i|ie fcinilfafCBi 

Tiv^ciK ct tMtM €pcn cfsiy vil winrtJl intar wair 

1527. habet 
■■ Codd. Fkynnt d 
ctinGiGiiMi et ToaB.L 
iit Td millo fibro 
inerito oiMeonti 
H GenhwdiB. ifvi in yii^aia 
ledione ooqoieTeraiiiy none Quintilimn Yaitmi ia- 
tdexcnmty imnc P. A ^ili c niim Tanim Ictum, nt 
Ercr. Octo in Thcsaiir. Jur. Rom. T. V. p. Itt52^ 
mmc L. Tamm Epicnreon, nt J. H. TosBius ad 
TirgiL EcL TL r. 6. p. 292. Sed niha ut dicam de 
Qaintilio, cui ne cotum quidcm est adhaeaisfle 
cc^nomen Tari^ etiam amicitiay quae Tirgilio cniii 
P. Al^ieiio Taro et L. Taro E|Hciireo intercewiaie 
dicitiir, parincerta est et dubia. Atvpu faaec non 
nisi a Tirgilii fiauiiiliaribus et cognosci et tradi pot&- 
ranL Cujus quidem rei idoneus testis est A. Gd- 
Kus^ qui N. A. Libr. XTDL c 10. sermonem Favo- 
rini philosophi referens, yyAmiciy inquit, famHior 
resque P. VhrgiKi in his, quae de inffenio mar^ui^ 
que ejus menwriae tradiderunt, dicere eum eoldum 
ferunty parere se versus more aique ritu ursina. 
Namque, ut Hla bestia Jetum ederet ineffigiaium 
tnfarmemque, lambendoque id postea, quod iia 
edidisset, conformaret et Jingeret; proinde ingenii 
quoque sui partus recentes rudi essejade c< 



DB L. VAaiO POETA. 75 

perfectaf sed deinceps tractando colendoque red^ 
dere iis se orts et vuitus Imeafnenta.^^ Hiaec ad 
Greorgica potissimum spectare, quae perfecta expo- 
litaque reliquit, cum Donatus in Yit. Virgil. c IX. 
$. 33. testatur , tum confirmant^ quae sequuntur apud 
Gellium, qui pergit: ^^sed quae procrastinata sunl 
ab eOy ut post recenserentur ^ et ahsolviy quaniam 
mors praeverterat y nequiverunty nequaquam poeta^ 
rum ^^antissimi nomine atque fudicio digna sunJt. 
Itaque quum, nwrbo oppressus, adventare mortem 
videret, petivit oravitque a suis amidssimis «m- 
pense, ut Aeneiduy quam n&ndum satis elima^ 
visset, adolerent.^^ Jam in amicissimis^ quos Yir- 
gilius moribundus impeuse rogayerit^ ut Aeneidem 
eomburerent^ scimus fiusse L. Variiun poetam. Quare 
Terisimilis admodiun est Spaldingii conjectura di- 
oentis y hunc ipsum fiiisse ex iis y quos A. Gellius re- 
fierat quaedam de P. Virgilii iugenio moribusque me- 
moriae prodidisse. Credibiie autem est, hoc opu- 
sciihmi post Yirgilii mortem a. U. C. 735. a L. Yario 
Bcriptum et editum fuisse, quo amid sui memoriae 
et laudi apud aequales posterosque consuleret ejusH 
q[ae piis Manibus yeluti parentaret, ut statuit etiam 
G. Nie. Heerkensius in Vrdiet ad Icon. p. LYII. 

§. 13. 

Postquam de vitae rebus studiisque L* Yarii 
Poetae exposuimus^ et de tempore atque ordine 
inquisivimus^ quo yerisimile yideretur ab eo scripta 
esse diyersa^ quae commemorentur^ carmina; su- 
peresty ut eorum Reliquias, quae dispersae apud 
Mriptores yeteres inyeniimtur^ coUectas proferamus 
et qualicumque adnotatione nostra iUustremus. In 
«is quidflm coUigendis aliquid operae studiique jam 



70 DS Lm VARIO POBTA. 

collooanint Henr. Stephanus in Fragm. Pbetar» La- 
tin. p. 425. y Ant. Delrius in Syntagmu Trag. Latin. 
P. L p. 152. 9 Petr. Scriyerius in Gollectaneis Yeter. 
Tragic. p. 157.^ Th. J. ab AlmeloTeenius in Opu- 
sculis ^Amstelaed. 1686.) p. 182. et, qui inprimis 
diligentiae laude eminet, Jan« Rul^ersius in Yenusi- 
narum Lectioniun Cap. IIL p« 245 — 52«9 quem se- 
cuti sunt NicoL CiampittiuSy Italus, inPraefiBit. o. iqpod 
Kreyssig. p. 127. sqq. et Fr« BL Boihius in Poetaram 
Scen. Latio. YoL Y. P. L p. 272. Hos tamen omneB 
si dixero ea in re ita yersatos esse^ ut haud pauca 
reliquerint yd addenda yel emendanda^ non yeren- 
dum mihi erit^ ne in suspicionem prayae ambitio- 
ms aut malignae obtrectationis reprehensionem in- 
curram. 

Jam cum probabilis conjecturae yiam persecuti 
demonstrayerimus ^ L. Yarium Thyeste tragoedia 
efiecisse^ ut iusignis, quam epicis carminibus apud 
aequales sU>i pepererat^ gloria apud posteros prope- 
modum tota eyanesceret; licebit nobis oarminuin 
ejus firagmenta Iiic percensentibus ab e:simio iUo 
opere ^ quod quidem omnium ejus poematum poBtre- 
mum fuisse probayimus, initium facere* Acoedunt 
alia, quae inyersum ut sequamur temporis ordinenii 
suadent. Nam mirabili quadam tati. iniquitate nescio 
dicam an ludibrio accidit^ ut L. Yariiu» ejusdem 
illius Thyestae , quae tantam onmium tulerat landm^ 
tr^igoediae auctor non inhonesta tantum^ sed soe- 
lesta etiam yia ac ratione factus esse perhiberetur. 
Ci^us quidem rei fides eam habuit yim, ut lauda- 
tissimus ille poeta locum inyeniret in Plagiariarum 
SyUabo apud Ahneloyeenium in Opusculis p. 104« 
Nam yeteres Grammatici quidam memoriae tradunt^ 
fiiisse^ qui celebratissimam illam tragoediam aut a 



DE !• TARIO PO£TA. 77 

Virgilio aut a Cassio Parmeiifli scriptam dlcerent^ 
eamque a L* Yario firaudulenter pro sua editam esse 
orederent» 

Has dubiae controvergaeque fidei narrationes fa- 
cere non posisumus quin hic paulo accurathui exa* 
minemus et^ quid-yeri in eis certique insit, dili- 
genter eruamus. Atque haec quaestio tanto minus 
est rejidenda^ quanto magis ea cum ad monun in- 
geniorumque illius aetatis notationem spectat^ tiun 
piiyatam Varii, quo de agimus^ vitam ejusque ciim 
amicis fiBuniliaritatem nova luce collustrat. Caeterum 
in explicanda ea re^ quam fortassis enuit qiu fasti- 
diose spemant^ id operam dabimus^ ut longioris 
taedium disputationis jucimda aliarum rerum me-* 
movabiUum mentione temperetur* 

Ac primum quidem in medium proferamus ea^ 
quae de Cassio Parmensi veteres Commentatores ad 
Horatii lobr. L Epistolam quartam referunt, in qua 
Poeta Yenusinus ex Tibullo amico quaerit v. 3. 

Quid nunc te dicam fiwere in regione Pedana? 

ScrSbere^ quod Cassi Parmenna opuscula vincat ? 
Ad hnno locum aduotavit Acron: y^Hic idiquot ge^ 
nerSbuB styJum exercuit: inter quae opera elegiaca 
H epigrammata efus laudantur. Hic est qui in 
partibus CmsU et Bruti tribunus mUitum mHitcu- 
vitf quSbus victis Athenas se conhdit. Quintus 
Farus ah Augusto fnissusy ut eum interficeret, 
studentem reper&, et perenUo eo scrinium cum 
Kbris fulft. Vnde multi crediderunt, Th/estem 
Cdssn Parmensis fuisse. Scripserat enim mul^ 
tas edias tragoedias ^).^^ Porphyrion y^Hic est/^ 



66) P. BoniiaiiiMis ad AntlioL Lat. Libr. I. Bp. 135. Vol. L 
p»98« apdlAcnMMm pra: ^w aHfiM gsnsribwf^ ooReidt op0r£- 



78 D£ JL« YARIO PO£tA« 

inquit^ f^Cassius, qui in partibua CassH et BruH 
trHmnus militum miUtavit, qu&us victis Athsnas 
se contuUt. Q. Varius ab Augusto nUssus, ut 
eum interjiceret y studentem reperit, et perenUo eo 
scrinium cum libris tulit. . Vnde multi credideruntf 
Tkyestem Cassii Parmensis fuisse. Scripserat enim 
muUas tragoedias Cassius.^^ Et Soholiastes Gmq« 
p. 527. ait: fyHic aliquot generSbus stylum erer- 
cuit, inter quae opera elegi et epigranvnutta Zon»- 
dantur. Hic est qui in partSbus CassH et BnUi 
tribunus militum Juitf quibus victis Aihenias se 
contulit. Quintus autem Varus ab jiugusto missuSf 
ut eum interjiceret y studentem reperU, et peremt» 
eoy scrihium cum ISbris tulit: unde multi credi' 
derunt, Thyestem Cassii Parmensis Juisse. Scri^ 
pserat enim multas alias tragoedias.^^ 

Pjrudens adscripsi integras Scholiastarum adno- 
tationes^ ex qiiibus intelligeretiir ^ alterum ab altm 
ita pendere^ ut^ tres licet siut^ tamen pro uno 
tantum teste haberi queant. 

Jam licet leye videatur ac minutum j tameii hio 
minime praetermittendum puto^ quod iste Cassii 
Parmensis percussor ab uno Porphyrione dicatur 
Varius: ita enim editum est in Horatii Edit. Basil. 
1555. p. 404. — Ruhnkenius^ qui haec scholia ad Yelr 
lej. Paterc. Libr. II. c 88. $• L tractat^ eam nonn- 
nis scripturam Acroni assignat^ quam did>ium mihi 
est librariis an potius illius editiouis typographis im- 
putem. Jam eidem Ruhnkenio^ Yarii nomen apud 
Acronem legenti^ minime credibile videtur^ Yarium 
poetam^ quod genus hominum mitissimum esse soleal^ 

bu8: qnae correctio refutatar yerbis seqq. ^yinier quae opera^ etc 
Scholiastet aignificat, Caaainm in aliquol generiboa atjli aea 



D£ L. YARIO PO£TA« 70 

miamim esse ab Augusto^ ut alterum poetam Cas- 
flium Parmensem interficeret. Itaque Yarium istius 
&cti invidia liberandum censet. At hoc Ruhnkenii 
argumentum per se spectatum quam debile sit^ qui-« 
libet^ puto^ sentiet^ qiu haec secum reputaverit. 
Cassius Farmensis dicitur in Bruti et Cassii partibus 
militasse; Yarium poetam C. Julii Caesaris caussae 
fisivisse^ docuimus $• 6« Uterque igitur poeta in d- 
vitale in£esto rerum publicanun ac partiiun studio 
disaidebat. Jam si qms Tclit^ haud improbabili 
conjectura possit statid^ Yarium poetam post C. Ju-> 
lii Caesaris caedem in Octaviani Triumyiri castris 
stipeiidia meruisse. Ergo neqiiaquam incredibile yi-* 
ddhitur ^ fieri potuisse y ut ei Octaviauus ministerium 
trucidandi Cassii Parmensis delegaret. Nec^ qiu ex 
historia Romana novit^ ad quantam audadam^ in- 
humanitatem diramque cnidelitatem homines perpu- 
lerit partiiun in»beUis dvilibus amor^ dubitabit quin 
hujuaoemodi fieidnoris inunanitas ne ab homine qm- 
dem Musis Gratiisque operante aliena sit censenda. 
Adde^ Cassium Parmensem^ teste Yellejo Patercido 
libr. Um c 87« $• 3.^ fiusse unum ex interfectoribus 
C. Julii Caesaris: quem qno phuis viyum fecerat 
moituumque admiratioine ao desiderio prose<piebatur 
Yarius poeta^ hoc fiftdlius fortasse sibi imperari 
paaaus erat^ ut Cassium et ipsum poetam interfice* 
ret et ita patroni sui caedem ulcisceretur. Diyer- 
sanim enim in re publica partium studium qnantam 
yim habere soleat in hominum priTatorum anunos^ 
ostendi in Comment de C. Hdiyio Cinna Poeta 
Cap. 1. {• 4. Quapropter istiusmodi fieidnus^ quod 
publica discordia excusaret et pietas adyersits pa- 
troaum probaret^ a Yario licet poeta peragi potuisse^ 
neutiquam a rero abhorret» At ab eodem Yario 



80 DE I.«yAUO POETA. 

interfecti scrinium cum libris ablatiim^ et ejusdem 
Thyestem tragoediam suo uomine editam fiiiflse, id 
Tero non tam plagium, quam latrocinium docto ^ 
ingenioso Yirgilii Horatiique amico indignisaimmn 
arbitror. 

Quantumyis igitur lere sit atque incertum^ cjiiod 
Ruhnkenio scrupulum injecit ac did>itationem , qiio 
minus Cassium Parmensem poetam a Yario poeta 
necatum esse crederet; tamen eidem Yiro DtMsto 
prorsus assentior suspicanti^ totam hanc &bu]am 
ex perpetua confiisione nominum Varii et Van 
fluxisse. Hanc enim suspicionem sunt alia quae 
egregie confirment^ et quae magnopere miror ^a 
Ruhnkenio plane esse neglecta. Repetenda ea simt 
ex ipsis Scholiastamm adnotationibus. Hi enim ad 
unum omnes contestantur, istiim Cassii Parmensis 
interfectorem Quinti praenomine insignitum fuisse. 
Atqui $• 2. ostendimus^ Yarium^ nobilissimum illiiin 
ThyBstae scriptorem, ImcU praenomen habuisse. 
Unde consequitur^ illum, quem Augustus miserit^ 
ut Cassium Parmensem Athenis truddaret , yel hanc 
ob caussam non posse accipi de Yario poeta qpico 
et tragico. Atque id Tenim esset^ etiamsi Scho* 
Uastae in nominis scriptura consentirent, omnesque 
istum Cassii percussorem Varium appellarent. Nam 
ex Yariis^ qui quidem a rerum Romananim sori- 
ptoribus commemorantur, duobus tantum (HnMfi 
praenomen foit^ ut docuimus $• 3.; sed alterutmm 
quo minus huc referamus^ aetatem^ qua illi vixerinty 
obstare liquet. Ruhnkenius^ hac re non satis ani» 
mum adyersa^ urget tantum incertam nominum 
Vari et Varii scripturam^ et posteriore hao meqto 
apud Scholiastas rejecta, intelligit Varumy istum 
copianim ducem, cui Yirgilius Edogam YL insGripait 



D£ L. VARIO POETA. 81 

^am in Mntentiam nemo dubitabit fransire^ cui 
mecum penniasum est , illiun Poetae Mantuani pa^ 
tronmn fuisse Q» Atlhim yarumy ut probare 
studui in Excursu L Denique illud quocpie mihi 
videtur non esse negligeudiun ^ quod Scholiastae ea 
de re non tam suam prodimt sontentiam animique 
pCTSuasionem^ quam alionun refenmt smpicionem 
elt Tulgi quemdam nunorem: id quod liaud parvi 
hac in caussa momenti ost, quandoquidem constat 
iatos homines parum subtiles hujuscemodi opioiouum 
fuiflse judices. 

Yerum enim Tero quotiescumque ea^ quae liio 
relata inyeniuntur^ perlegi^ toties yalde minun me 
habuit ista undecumque orta hominum opinatio^ nec 
potui mihi persuadere^ ut nihil in ea veri inesse 
crederem. Unde autem quidquid est istius narra^ 
tionis natum esse putem^ breviter Ixic exponam. 

Cum certum sit^ a Cassio Parmensi inter alia 
poemata tragoedias quoque scriptas esse; cuivis ve- 
risimile Tidebitiur in eis etiam Thjestem fiiisse^ si 
quidem in hoc argumeuto tragicos antiquitatis poe- 
tas lidienter Tcrsatos esse scimus^^). Hanc repo^ 



67) Qnam multi iDler Graecos Tlijestem scripserint , Tel ex 
Ariitotelis Poet. c. 13. §. 5. colligi potest. Memoratar Sophoclis 
(hiiatfiq h Saev&vi ^ Sixvdviog: c£ LessiDg^i Yit. SopLocL 
p, 143.; ex j^gathonis Tbjeste aUqaot Tersns allegat Alheuaeus 
Libr. XII. p. 528. C. Vol. IV. p. 463. Schw. ; idem Libr. XUL 
p. 608. C. Vol. V. p. 204. Schw. Tersum ex Chaeremonls Tbjeste 
enitat. Ewripidia Thjestes recensetur ah Aut. Deirio ad Seuecae 
T hj est em in Sjnia^. Trogoei. Latin. P. IL p. 204. , cujus Terba 
repetiit Fr. Henr. Botliius in Poet. Scenic. Latin. yoLV. P.L 
p. G5. , nii monito lectore , Euripidem bujus nominis fabulam uul- 
lam Bcripsisse, nt ostendit Valckenarins iu Diatr. c» 2. p. 12., 
fni ez Enripidk CressiM sampta dicit, qnae Tulgo ejus Atreo Tel 
njestae trilNiaBtor: dL BCatlhiae in £uripid. Trag^. et Frag^m. 
T. IX. p. 129« Ab Snida Thjestem scripsisse traduntnr uipoUo' 
dbnis Tanensis, Chophon et Diogmm Oenomaus, A lhei i ien s is 

WUCHEAT. COMMKXT. ^6 



\- .-i:^i 



K\fu 






DK L.TAR10 POETA* 83 

ptor haberi potuisMt; iste de ejus fiirto et firaude 
rumor in vulgus exierat et percrebruerat. Hino 
igitur nata videtur et dissipata illa^ quam Scholiastae 
memorant) nonnullorum opiuio dicentiiun, Thyestem 
tragoediam^ quae Quinti Yari nomine circumfierre- 
tur, non ipsius^ sed Cassii Farmensis esse. 

Si quis forte est qui ejusmodi fraudem Romae 
tum fieri) tum per longius tempus latere potuisse 
neget^ is cogitet, quae fiierit rei librariae apud 
Romanos ratio et conditio. JVeque^ opinor^ quis* 
quam erit^ cpu tam probrosum plagiiun alienum 
dicat a belli duce et Augiisti administro^ si haeo 
secum reputayerit. lUa aetate omnes^ indocti pa- 
riter ac docti^ ut testatur Horatius Libr. IL Epist. 1. 
T. 1 14. sqq. j artem poeticam &ctitarunt. Divinae 
enim illius artis studium cum plurimum conferret 
ad ineundam potentium in ciyitate yirorum gratiam^ 
haud raro homines iratis nati Musis^ quo citius 
oaiminibus enitescerent ^ non erubuerunt aliorum 
scripta poetarum expilare^ et ne turpissimam qui- 
dem fBdlaciam sua persona indignam existimayerunt» 
Qmittam hic quae Donatus in Yita YirgLlii c XYDDL 
{• 68« sq. de Bathyllo^ mediocri quodam poeta^ m^ 
moriae tradidit^. Exstat enim iUustrius hujus im» 
pudentiae exemplum apud Horatium^ qui ad Julium 
Florum Libr. L Epistola tertia scripsit y. 15.: 
Quid-mihi Cdsaa agit? manitus miuitumque mo^ 

nendus, 
Briuatas ut quaerat cpes et tangere vitet 
Scripta, PtdatiwuB quaecumque recepit ApoOo; 



68} Heyaius blam da BathjUo iMmitiooeiii sao moro ad 
firramwatHwrani ae« Monacfaoram comiiieiaa referft, noo intdligens, 
Imc a DoMrto baoata eaae ex Aaconii PedUani libro d$ ObiricUh' 



84 DE L. YARIO POXTA» 

Ne^ sljhrte suas repetUum venerU cUm 
Grex avirnn plumasy moveat camicula risum 
Furtivis nudata coloribus. 
Ecce Augiistae domus hominem^ qui dteurissimonim 
scrinia poetarum tam impudenter expilaverat, ut 
Horatius^ liberioris utique poeta oris^ publioe eum 
derideret^). Nec ▼erecundioris fortasse frontis erat 
iste Q. Yanu. Is pinguioris licet homo ingeniiy 
tamen poeticam Asinii Pollionis et Comelii Galli, 
aequalium in GalUa Cisalpina belli ducum^ laudem 
forsitan aemulatus^ tanto minus diibitaTerat oblata 
sibi scriptis innotescendi occasione uti y quanto magis 
sperare potuerat^ fore^ ut^ necato Cassio Parmensiy 
totam hanc firaudem suos oelaret aequales» 

Sed omnis haec disputatio^ fateor^ opmabilis 
est et conjectiuis nititur^ ultra quas progredi mi- 
nime fes est. Quidquid ejus rei est^ id tamen vi- 
detur oertiun esse atque eyidens y L« Yarium Poetam 
tam foedo caedis fortique crimine immunem esse. 
Quid enim, Tenun si volumiu fiaiteri^ in Scholiasta- 
nim narratione inest^ qiiod nos jubeat ac Tehili 
cogat intelligere Horatii et Yirgilii amicum ejusque 
Thyestem tragoediam P Nihil profecto ! Eutitisse taii« 
tumillo tempore narrant Quinti Yari cujusdam tra- 
goediam Thyestae nomine iuscriptam^ eamque ex 
nonnullonim opinione non ipsiiis Yariy sed necati db 
eo Cassii Parmensis opusculum fuisse. Quapropter 
non multiim abest qiiin totam hanc narrationem de 
Cassio Parmensi per L. Yarium poetam Athenis in- 
terfecto^ et de tragoedia ejiis Thjeste per £raudem 



69) De Cebo illo qnae scripsi in Comment. ie Titio Shpii' 
mio Poeta {• 4« p. 381. nqq., ab eis aliqiiantulnm diacessit, m6 
lamen pertnaait Fr, Jacobainai yir eximina, in Lectioik Ymum.XV9 
p. 336. aqq. cL IIL p. 64» 



DE L. VARIO POETA. 85 

edlta Bon Scholiastis, qui rem yeram retulerunt, 
quam Yiris Doctis adscribam^ qui fieicta coguomiuis 
tragoediae mentioue et solemni nominum Varii et 
Kari confusione in firaudem inducti ipsi totius fabulae 
auctores fiieriut atque erroris propagatores. 

{. 14. 

Sed fuerunt etiam qui L. Yarii Thyestem a P. 
Yirgilio Marone scriptam dicerent. Inter testes ea 
de re audiendos primum locum merito occupat Do- 
natus^ qui in Yit. Yirgilii c. XX. $• 81. , ubi Maro- 
nis* Garmina recenset, ^yQuitmvis igituvy inquit, 
nmlta tpevdemyQaq>^ , id est,falsa inscriptiofie ^ sub 
alieno nomine sunt prolata, ut Thyestes tragoedia 
hujtis poetae, quam Faritis edidit pro sua^ et 
alia hujuscemodiy tamen Bucolica liquido Virgilii 
esse minime duhitandum est.^^ Iste^ quem hlc de 
Thyeste tragoedia tetigit Donatus^ rumor videtur 
fidem inveuisse apud emn, qui Servianis ad Yirgih 
Eclog. VL V. 3. ^yCum canerem reges et praelia^^ 
haec adjeclt : yjAUi ScyUam emn (n. Yirgiliiun) scri" 
bere coepisse dicunt: in quo lihro Nisi et Minois 
regis Cretensium heUum describebat; alii de beUis 
civiiSms dicunt; idii de tragoedia Thyeste'^^).^^ 
Qmnium maxime hac in caussa animiun advertuut 
nostrum ea^ quae Servius ad Yirgilii Eclog. III, 
▼. 20. ^yTUyrey coge pecus; tu post carecta late^ 
ha^^ sciipiut: y,Sane hoc loco quidam superjluam 
vohmt esse aU^arittm, dicentes rem nusquam lectam 
de VirgUio. Ajunt enim Jmc: VariuSy tragoedia^ 



70) Pfo Tnlg.: dUi ie iragosiia ThyesHs, repomi ceiiissi- 
Ui Hdosii oorrectioaem : TAyesie. Caeteniiii Yerba Yirgilii 
^aodo capienda aiiitj doaii in Excara. IIL 



86 DE L. VAmiO POETA. 

rum scrfplar, hnbuft v^arem Iftterdttssimam ^ cmn 
qua FirgSms ndullerium sokbat admitterez cui 

etiam dedit scriptam tragoediam, quam iUa marito 

dedit tanquam a se scriptam. Ilanc recitavit pro 

sua Ffirius; quam rem VirgUius didt per aBe- 

goriam. Nam tragoediae praemium caper fuerat : 

Horatlus A. P. (y. 220.)'').'' Hic etiam Senrii lo- 

oos perspiciie clocet^ fuiBse^ qiii a TirgOio tragoe- 

diam scriptam esse statiierent. 

At(pie haec Grammaticonon testimonia secutiu 

Ant Delriiis in Syntagm. Tragoed, Lat. P. !• p. 27. 

non diibitayit F« Virgilimn Maronmi tragicis Ro- 

manonun poetis accensere ' *)• Eum tamen dubium 



71) Pro Tiilgp. f^arus, qaoi effam Lion retioait, dubitari 
neqnit qain ex Cod. Yoss. ■cribendam sit Farivs, 

72) Sub Nerone Tixit tragoedua qnidam FlrgiJiuBf domiiiaf 
Gljconis trag^edi, qni cnm populo mire placuisset, a Nerone 
emptns ab Lero et mannmissns est, nt refert Vet. Sdioliastes ad 
Persii SaL V. t. 9. : 

Grande locuiuri nebulas Hdicome legtmio, 
Si quihua aui Procnes , aui si quibus otta 7%yesias 
Fervebii, saepe insuiso coenanda Oiyconi: 
obi mnltos Tel nostrae aetalis interpretes btnit acnmen ▼• co s nnrw » 
Qnid sibi Toluerit allatus ab Em. Guil. Webero Scboliastes Co^t 
Paris. „Hic Glycon iragoedus fuii Neronis iempariimSf fd 
saepe scenam Thyesiae suis inserelkai tragoediis ,** fateor me Mn 
satis intelligere* Neque asseqnor, qnomodo hinc^ at Weberni 
ait^ T. insulso explicandum sit. Rectiiis Vet Scfaoliastes: f^Hie 
(n. Gljcon) fuii siaiurae longae^ fusci corporis, laiio Im^MM 
demisso: anieguam subomareiur, def^rmis ^ nescims jocari ^ prO' 
pter quod eum insulsnm Persius dixii,^^ Verbnm coenamdi Per- 
sins^andaci qnidem, sed e1eg>anti metapbora nsurpaTit de tragoedia 
lamosa ista regum prandia repraesenlante pro agere sen Mmhmre: 
id qnod bene jam Tidit Casanbonns, modo ne addidissel: ,^eupi£' 
taie coenae sive mercedis, unde se ipse- alai/^ Ita manifesto de- 
bilitatnr Terbi tis et Tirtus. Cnm Persii loco Rnhnkenins in ScboL 
in Sneton. Ang*. c. 70. contnlit Epigrammatis adianoTa Terba t. 4« 
j^Dmm mouo Divorum eoenai admiieriay*^ h. e. dnm ndnlteria Deo- 
nun, DOTo more, in coenn ezprimit el imitatnr. Atqoe cna 
ntrinsqne tn^oediae^ nrocMO et Thjertae, ai^nnw l nm drcn 



D£ L. VARIO POETA. 87 



habuenint qiiae de ooiisuetudiue Yirgllii cum 
uxore tradidit Servius. Nam relata ista fiBona, 
^fjitque hoc/^ inquit, y^occulte ab ipso VtrgQio 
in Bucolicis illo versu (Ecl. IH. v. 20.) significari 
dicunt. Sed sive iragoediam Maro composuitj sive 
non; idienam hanc a Virgilii castissimis tnoribus 
narrationem puto, el Karium potuisse suo Marte 
fabulam componere^ Horatii et Ovidii testimonio 
patet,^^ Qiiac omnia repetiit ac seciu^ descripsit 
Fr. Uenr. Bothius in Poet. Scenic. Latin. YoL V. 
P. !• if. 260. 1 Contra A. G. Laugius in Vind. Trag. 
Rom. p. 11. negat, Yirgilium umcpiam poesin tra- 
gicam attigisse y et quae Grammatid de Yarii Thyeste 
per uxorem a Yirgilio accepta prodidenmt^ sic 
commcmorat^ ut ipsiun harum taedeat ineptianun. 
Equidem ut concedam^ nuUas wnquam a Yir- 
gilio iu lucem editas esse tragoedias^ tamcn nihil 
arbitror ohstare^ quo minus lioc poesis genus ab 
iilo auimi caussa tentatum, atque intejr alia perva- 
gatissimum illud tragiconun de mensis Thyesteis 
argiimentiim pede ter percusso scriptiim esse suspi* 
cemiir. Nam Martialis Lihr. VIII. £p. 18. v. 7. sq. 



Uberomni cocfai et pafribos apposilas Tersnrelnr, lepide dixit 
Persius ollam Procnes et Tbyestae feruentem, Ulraque aiifein fa- 
bola, qaoniain pUicaerat, saepiiis reponi et urudtduoxtod-m de- 
hniz saepe ig^itar agenda fait Gljconi Irag^oedo, pro cpio pnlchre 
eo9nanda Persiiis dixit, qaod praeclare couverlit PassoTins: ojt 
miederztdHuen dem albemen GJycon, Caef cruin mihi non diibinm est, 
aPenio, nt alibi^ ita bic qnoque tecte carpi Neronem Imperaforein, 
• qeo personato saepe Thyesiem actum esse docet locns JuTenalia^ 
•trae bilis plenissimns, Satir.yill. t. 228.: 

Majorum efffgies haheani insignia vocis: 
uinie pedes Domiii iongum fu pone Thyestao 
Syrma vel Aniigones seu personam Menalippes. 
Qnae et ipsa docnmento snnt, quantum Romae iii deliciis fuerit 
fra^cnm illnd ar;^mentum, qnod, ut Horatii Libr. L Od» 6. t. 8. 
Terbis otar, sasoa Pdopis domms praebebat» 



88 DS L» YARIO POXTA. 

non tam facultatem, cpiom yoluntatem cofliimio inr 
darescendi Mantiiauo Poetae defuisse Bignifioat. Sio» 
ut autem alios poetas constat in diversis canninum 
generibus otium cousumere solitos esse; ita Yefi 
haud dissimile est^ Yirgilium quorjue priTatim sui 
ingenii yires in tragico poesis genere esse peridita- 
tunu At ejusmodi opus innquam ab eo eyulgatum 
esse ut ipse negem^ cum alia mihi suadent, tnm 
inprimis auctoritas Donati minime spemenda. S»- 
yius autem lallitiur dicens^ nuscpiam alibi de Tir- 
gilii cum uxore Yarii consuetudine quidquam l^ 
Nam Donatus in Yita Yirgil. c. Y. §. 20. sq. nanrat: 
^^Fanui est, eum lihidinia praniaris m pueras/iUHe^ 
Sed bani ita eum pueros amasse puiaverunt, ut 
Socrates Alcibiadem et Flato suos pueros. Verum 
inter omnes fnaxime dilexit Cebetem et Alexanr 
drum^ quem secunda BucoKcorum Ecloga Alexin 
appeUaty donatum sibi ab Asinio PoUionem Utrumr 
que non ineruditum dhnisit: Alexandrum gramr 
maticum, Cebetem vero et poetam. Fulgatum est, 
consuevisse eum cum Plotia Hieriam Sed Ascanius 
Pedianus ajyimuU, ipsam postea majarem nafii 
narrare solitam, invitatum quidem a Kario ad camr 
munionem sui, verum pertinacisshne recusasse.^^ 
Qua in narratione quo minus Donati fidem suspe- 
ctam habeamus^ obstat permagna Asconii Pediaiii 
auctoritas^ ^^9 quidquid hic de Yirgilii amoribus 
relatum legimus^ niti apertiun est. Exposuerat autem 
ille hao de re sine dubio in libro de Obtrectatori- 
bus Yirgilii^ ut recte monuit Heynius, in eo tamm 
falsus^ quod^ quae ex Servii Commentariis a nobis 
supra allegata est narratio^ eam aliam ac diversam 
esse putat, 

Utramque narrationem. subturpiculam quidem 



DE L. TARIO POETA. 89 

atqiie erubesoendam , hie per partes eundo accurate 
pertractandam diico^ iit, qiiid qiiantumque veri in- 
sit, patescat. Qiiodsi inde Yirgilii Yariique yitae ac 
moribus macidae quid adspergatur, non ideo fu- 
gieuda est ea quaestio, nec pertimescenda , quam 
unice iuvestiganuis , veritas^ quamTis ingrata nobis 
ait et a nostra sentiendi ratione longe discedat. Nam 
profeoto qiii ejusmodi res a Grdmmaticis traditas 
fastidiose spemunt, et judicii qiiadam severitate 
nesdo dicam an levitate pro meris hominum male 
feriatonun somniis migisque habent, illi videaut^ 
qiiid tandem fiat veteri liistoriae. Contra hoc Yiro- 
nim qiionimdam Doctonim fastidium non minus 
erudite quam sobrie dispiitayit Fr. A, G. Spohuius 
in Prolegomenis ad Bucolica Yirgilii p. 24. T. I. ed. 
Wagner. Atqiie hujus amici qiiondam mei exem- 
phun aecuhis cavelio^ ne hac iu re exploranda non 
tam yeram antiqiutatis iudolem explicasse ^ quam in- 
genii mei figmenta opiuationes(pie protulisse coarguar. 
Jam primum dubitari neqiiit qiiiu apiid Ser- 
yiiun ac Donatiim de L. Yario Foeta sermo sit^^). 
Nec magis ambigiiiim ciiiqiiam incerhimqiie esse potest^ 
utrum illi uuam eamdemqiie feminam intellexerint^ 
nec ne« Uterqiie commemorat iixorem Yarii: Ser- 
yiufl eam dicit fiiisse litteratissimam ^ sed ejiis nomen 
reticet; a Donato appellatur Plotia Hieria. Pro 
Hieria olim a Daniele editum erat Aleriaz quae 
nominis scriptura yideri potest aliqiiam commenda- 
tionem habere a Servio ad Yirgilii Edog. II. v. 15. 



73} Ib eadem fententia etiam eat Ever. Otto de P. Alfeno 
▼ire Icto Ca|i.*IIL $. 5« in Thesanr. Jar. Rom. Tom, V. p. 
1646. aq. la cum mnlta alia, quae apertam est L» Yarii Poetae 
^, aao Alfeno Tindicatnm iTerit; iatioa tamen litteraliisimae 
*Ulerie aiarilam poetam, de cpio mpam^ fiuaae conoedil. 



00 Hk £• YAUO POETAi 

p^omne Jml aatiae, iri$tes uimarjfUidig mst ^fgiie 
superbapati flastidia? Nonne Menalctm?^^ Ad baec 
ille, ffTres didlur/^ inqiiit^ yfOmasse VirgiHMy 
jilexandrumy quem donavit ei PoUio, ef C^etem 
puerum cum Leria puella, quos a Maecenate dir 
citur accepisse. Unde vohmt quidam per Amor 
rjflUda, Leriam, per MentUcan, Cebetem intdligL^^ 
£t G. J. Yossius y nomen Leriae mendosum suspi- 
catiis^ non dubitavit dictam a Donato Plotiam Ale^ 
riam huc referre; in ejusque sententiam video 
transiisse Heynium ad Donati Yit. Virgilii o. Y. $• 20. 
Mihi autem secus videtiur. Nam multo yerisiniflhis 
est, nomen AUriae corruptum esse apud Donatimiy 
ortumque ex praecedentis litterae adhaesione, ita 
ut scriptum. fuerit: consuevisse eum cum Jnotia 
Leria. Deinde illud Aleriae nomen apud Roms- 
nos^ quod sdam^ plane inauditum est^ neqiie ulla 
ejus probabilis reddi potest ratio et originatio. At 
Leriae nomen, quamquam non magis UMtatnm, 
tamen habet quo explicari ac defendi possit, ai huc 
vocaveris Graecomm lijQovg, i. e.^ Uesydhio interpietei 

ta negl toig yvyaixeioig %i%w0t xsxQvotofiiiHiL , et LatillO* 

nim leria sunt omamenta tunicanim aurea^ ut e%r 
plicat Feshis p. 203. D. Conferas de h. v. ScaBge- 
rum ad Yarron« de L, L. p. 136« et Taubmanniim 
ad Plauti Aulul. lY. 5. 5L p. 175«, quos aUegavit 
Jacobsius ad Br. An. Animadvers. YoL L P« IL 
p« 333« 

Yerum tamen utramvis amplecteris nominis for- 
mam^ id sane magnam habet offensionem^ quod 
neutra earum aliqua inscriptione aliove antiquitatb 
monumento firmari .potest. Contra Hieriae nomeoi 
quod' hodie editum apud Donatum legitur, qnam 
genujnum sit et Aleriae sive Leriae praeferendum» 



DE L. TARIO FOETA. 91 

planiim fiBtdunt dnae Inscriptiones , quanim altera 
inrenitiir apud Gniter. p. DLXXXII. 5. 

PKILETAERO 

AVG. LIB. PRAEPOS 

AB. AVRO. GEMMATO 

JVLIA. HIERIA 

ANTHI. FILIA 

CONJVGI. B. M. FEC 

ET, SIBI. IN. SVO. ITEM 

LIB. LIBERTABVSQ 

POSTERISQ. EORVM. 

Altera^ quae et ipsa Romae in ara marmorea re- 

perta est, apud Gruter. p. DCLXXXIX. 5. 

DI8. BfANIBYS 

JVLIAE. C. F 

HIERIAE 

THEOPHILVS 

PATER, 

Sciens praetereo aliam Inscriptionem apud Gruter. 

p. DCCCCXIV. 1*9 in cpia Apuselana Hieria me- 

moratur. Hlae Inscriptlones docent^ Hieriae no- 

meu, quod UQiay s. UQeiav, sacerdotulam^ slguificat^ 

propriuin fiiisse libertabus. Quemadmodum igitur 

Julia Hieria haud dubie liberta fuit Julii cujusdam^ 

ita certum videtur^ illam^ quacum Virgilius con- 

Bueverit^ Plotiam Hieriam fuisse a Plotio quodam 

manumissam. 

Yerum enim vero quo longius in hac dlsputa- 
tione progredior ^ hoc majorem mihi objectam yldeo 
difiBcultatem et^ ut ingenue fatear, afirjxayiav qiiam- 
danu Nam ex eis^ quae modo disserulmus^ yide- 
tur consequi, ut a L. Varlo Poeta libertinam in 
matrimonium ductam esse statuamus ^ et haud dubie 
Hlam ^sam pueUam^ quam Virgilius cum Cebete^ 



DS hm TARIO POSTA* 

puero fbrmosoy a Maecenate muneri aoo^erit et 
Amaryllidos nomine Edoga aecunda oeldbraTedt 
Id autem qiiis sibi persuadeat Terisimile esse ? QuaM 
mihi temporum rerumque momenta accurate pen- 
sitanti subuata est suspido^ qiia onuiis difficoUai^ 
quae, quoqiio te Tortas^ tibi objidtur^ sublata e?a- 
nescit. Mihi enim Tidetur apud Donatum noniaL 
Hieriae sive Aleriae , quod ipsa Tarietate corrupte- * 
lam prodit^ adjectum esse ab homine nescio quo^ 
qui, ut Virgilium adulterii crimine cum legitima ' 
et ingenua Varii uxore liberaret^ inconsulto hic ' 
posuerit nomen puellae, qiiam meminerat Manmi i 
Maecenate donatam esse. Ita Platia, quod eat 
genuimun litteratissimae iUius feminae nomen, pcr 
librarios iuvenit cognomen Hieriae, quod ab aliis 
depraTatum est in Aleria et Leria. Nam apud Ser- 
Tium ad Virgilii Eclog. 11, 15.^ reponendum censeo 
seryile Hieriae nomeiu 

Ex hac qualicumque conjectura multum lucra- 
mur. Nam^ deleto apud Donatum Hieriae nomine, 
nobis se oiFert Plotiay mulier ingenua et ex nobiE 
oriunda gente^ quae dubitari vix potest quin foerjt 
si non soror^ certe cognata illius Plotii Tuccaey 
quem novimus cum Yirgilio^ Horatio et Yario fuisse 
conjunctissimum^^). Hanc quidem suspidonem nemo 
non Tidet mirifice commendari rerum temporumque 
ratiouibus. Sicut enim Plotius Tucca Tir &it per* 
politi ingenii^ elegantiaque doctrinae excellens^ ita 
sororem ejiis coguatamye probabile est fuisse puel* 
lam litteratissimam. Neque mirabimur^ ^eam sibi 
matrimonio junxisse L. Yarium Poetam. Fuerunt 



74} De Pblfto T^icca nd. npra $. 8. not d8t 



D£ L. VARJO POETA» 93 

uriiis et Plotiiu afiBneBy quibuMiim Tirgiliiim 
niliariter Tixisse sdmus, ut moribundiu eos 
eteris haeredes scriberet» Qua in re haud 
uihil quidcpiam invematur, quod nos paene 
tit Mantuano poetae interiorem artioremque 
roque neoeftsitudinem^ majoremcpie renim 
[^anim oommunionem intercessisse suspice* 



$. 15. 

a cum hac legitima L. Yarii uxore Granw 
nemoriae tradunt YirgiUum consuesse : quam 
ritae ejus adspersam qui diluere conantur, 
iculum est ne firustra operam impradant et 
temponim autiquomm et^ jqui in illis per 
liominum ordines invaluerant, monim igno- 
prodant. Libere dicam, quod sentio^ et 
li temperare possum^ quin^ quae Spohnius 
ilu in pueros amore scripsit^ huo transferam 
fadam'^). 

Non nnibaiii abMt qaiii Irajiis fenteotiae meae tettiiiioDiiiiii 
le islod Epigjeaiiiia IX. in Catalect. Yirg^lii VoL IV* 
sd. Wafii.j qaod tractayi in Commeot de C. Ldcinio 
Ha %. 7. N. 23. 

Taoietai Terecaodiam Virgilii defeosam iTenmt Bajlioi, 
Klotziai, alii, tameo fmstra pa^aroot cootra taotae 
I teslei, qoaotae soot Martialis et Apalejos, qoibas ne 
loidem ad Dooati Vit. Virgjlii c V. \. 20. fidem dero- 
I est, ceteroqui propensissimas DagaGibas triboere Gram- 
loidqaid de Virgilio relatom ipsios sensoi ac jodicio pa- 
iretor. Sed ▼erissime Spohoios in Proleg. ad Virgilii 
p. 24. fyTesUtmmia^ ioqoit, ceHa d aumij iaben Jeietti 
€X iU comsiUmnda eH Utioria; quoi pd noimerii, fy^ 
Hue imgenU eui^ eerie amiiqmiaiie veram imMem nom 
• Neque vero im uHa rs, fiMie ad amiifmiiaiem iHm^ 
fadif Ucei ea i amim m depr omer e, fuae exepeciemme ei 
tj quaetfe graia mmi ei cmm ne com»eniami, quae prae» 
ig ied om o mMe JS m xit m me ; eed fm m m id mmmm agere do- 



04 DB h. TAEIO POBTA. 

Magni equidem facio Yii^ilium propter egie- 
gias multiplicesque ingenii animique yirtutes^ quat 
iu carminibus expressas nc^is reliquit; nihilo tamen 
secius fieri potuisse arbitror y ut eam-, de qua senno 
est, £EU)ti tiu^itudinem in se admitteret» Yixit 
enim ea aetate, qiia Romani per bella civilia divitias* 
que exterarum gentium a prisca simplicitate ad luxtt- 
riam, ab iutegritate morumque castimonia ad libidinei 
illicitamque Yenerem deflexerant, et qua he poten- 
tissimi quidem ciyitatis yiri adulteriorum infamiam 
pertimescebant : yid. Suetonius in Aug. o. 68. et 7L 
Atque fecunda ista cUpae saecula ^ ut Horatius Lihr. 
m. OcL 6. y. 17. testatur, primum nuptias inqoi- 
nayerunt et genus et domos. Nec mirum! Gor- 
ruptissima enim erat disdplina dcmiestica, de qut 
idem Poeta y. 21.: 

Matus doceri gaudet lonicos 
Matura virgo vt Jingitur artibus 
Jam nuncy et incestOM anunw 
De tenero ineditatur ungui; 
Mox juniores quaerit' adulteros 
Inter mariti vinay neque eligit 
Cui donet impermissa raptim 
Gaudia luminibus remotisy 
Sed jussa corttm non sine conscio 
Surgit maritOy seu vocat institor, 
Seu navis Hispa^nae magister, 
Dedecorum pretiosus emtor : ^ 

iiMMMt, «1 veriiaUm mv&miamm, fnfftf fmoqm§ offido Jomm mo 
p o §nmm§ , fmmdo iaec mmu§ graia vidohm oarorfri. Omi 
matem ImIc t» VirgUn Moret r^bmdaif eiimmm viiio§§ gu§il§m 
wmio fomiai^ mm §§i cdamdmm» Nam §i /m§§emi, nom Mi 
ip§im viri cmlpa, quam iempormm iaifmiate fmseetU ingaimaiL*^ 

77} Veraor «t recte aegel Mituberlidiiiis, Honlii mfca 
T. 21. 09. oofkmilm omo de piaYitsts iwtilBtinu» 



DK t. YAMIO FOKTA* 05 

quo in looo Poetae non meretrices obrenatas esse^ 
sed puellas ingenuas et matronas^ in oonfesso est» 



uipiiiiiii leziia miiliebris inde a leneris acl omne laidTiae et ne* 
qoitiaa ^enaf ferri oondiscat* Pnellae a parentibas adalterii nalae 
«liqae torpitiidiiiia qaadam oontagione tenebautnr, aed at adal* 
lao ad parentnm flagitia prolaberentur , effidelMit perreraa educa- 
tio^ Tel bonae indolia cormptriz. Huic inaxime tribui a poeta 
commmiemY qaae in patriam fluzerit, dadem^ planum fit ez op- 
peaitia ▼• 34. aqq** nbi antiquae discipliuae seTeritaa landatar, 
qna proles ad militiae et rusticorum operum molestias adsuefacta 
^iunierat* — Vers. 22. controTenia admodum est lectio et inter- 
pictatio. Bentleji aactoritatem restituentis : /ingiiur ariihis, cam 
emafta aecoti aont editoreSj tum etiam Carolua Fea, nisi quod 
meliorem indnzit distinctionem, jure adoptatam ab Jahnio, V. CL 
Pleriqne ▼• ariibms casn tertio acdpiant de artibns meretridiSj 
qmbes paellaa inslitai aolitaa esse a matribua ad pelliciendoa ama- 
tores, ez Oridii Amor. Libr. II. El. 10. t. 5. et de A. A* Libr» 
I. ▼• 242. aliiaqne docere stnduit Fea. Altera Codiciim lectio 
fmgOmr arimbms habet antiqnitatis commendationem ab SdioliastiB, 
qoi ita legendam eaae doceut, qaia non a ▼• ariess sed orimB 
descendat. Qno facto TerlMi Jtngiiur ariubus jam nunc per epeze- 
feain capienda esaent de aaltatione artifidossi mimica et dnaedica^ 
praeaertim recepta aliqnot Codd. lectione /rangiiur. De re cob- 
ferri poasant Inlpp. ad Aldpkronia Libr. I. Ep. 39^ Tom. L 
p. 253^ et ad Plinii Paneg. c. 46. §. 4. , et de ▼erbis N. Hdnsias 
ad Claodiani in Eatrop. Libn I. ▼• 262. p. 291. y qai leetioaem 
framgiiur arimims anice ▼eram dieena de mimico et resolato m^ 
eesaa ezplicat. At Benlleins eam ▼itio laborare contendit, cnm 
Laline did oportnerit frangiiur arims , non ariuius, Nibilo tamen 
aedu a ialam lectiooem Horatio ab edilorilma aarreplam eaae noper 
dolait Haacbkiaa ad Domitii Marai Epitapbium Tibulii ▼. 3« T. IL 
p^ 679^ monaitque, ▼• ariubus non esse ablatimm instmmenti^ 
sed materiei, Id qnod injoria ne^^erit Bentlejus. Optat i^lar, 
«I apod Horatiam reYocetor ledio framgiiur ariubus, qaam fii^ 
mari ait loco Sulpidae Sat. ▼• 4. „Nec irimeiro lambo^ nec qui 
pede fracims eoiem ForHier irasci ttidicii.^' Eqnidem M/w: 
wmm Ulam ledioiiem mwe de aaltatione aire de inceaaa ezplica8| 
nalatar elegana et pooderoaa totiua atropbae breritaa et a e at ao 
tiaram ordo, qui Iiic eat: ▼irgo aimulalqae adulta eat, diadt 
■laDea aallationea, qaibuscorpus, et artes meretriciaay qaijbaa ani- 
■ma cormmpitar, et utraaqae edoda cum sit, non miram est| eam 
ia tenera adbne aetate nU niu fla^tia animo habera. Haee^ qaaa 
▼irgo dididt, lenodnia ezereet moz nbi iwpta eat ▼iro! Alque 
liBBCy qoam Poeta VemMJnna depingit| mnlieria ingemme atqoe 



96 DS i..yAmio poetju 

Et qui ejufldem Poetae Satiram Libii L secimdaiii 
attento perlegerit ammo, intelliget^ omnem matri- 
monii sanctitatem, qiiam vel leviter yiolasse ne&s 
olim haberetur, illorum perversitate temporum ita 
fuisse suklatam , ut ne nobilissimi quidem yiri adul- 
teriis yetitoque matrouarum amore abstinuerint» 

Haec quum mecum reputo, non video quid 
obstet, quo minus Plotiam quoque^ ingenuam lioet 
nobilemque feminam, suam credamus prostituisse 
pudicitiam^ praesertim cum ea videatur doctrinae^ 
qiiam telae amantior fiusse. Asconius Pedianus^ ut 
Donatus ait, afifirmabat, ipsam natu majorem narrare 
solitam, Yirgiliiun inyitatum esse a Yario ad com* 
munionem siu, verum pertinadssime recusasse. Sci- 
licet haec dixit patronus ac defensor Yirgilii, ut 
eum ab adulterii opprobrio yindicaret, eaque hau- 
sit ex ore ejusdem mulieris, quacum adulterasse 
dientem fama ferebat Haec interroganti Ascouio 
narrayit Plotia yetida jam, qiiam non credibile est 
ita omnem exuisse pudorem, ut adulterium ipsa 
confiteretur suum. Mirimi utique quemyis habeat 
necesse est ejusmodi ingenuitas et firons midieris 
talia de se maritoque narrantis! Et Yariiun si spe- 
ctamus, qualem tandem putabimus fuisse d€K)ori sen- 
sum ei^ qui suam uxorem non dubitarit subster- 
nere libidini alius yel amicissimi hominis? Quapro- 
pter Yarii mei caussa sane yellem, tota propudion 
istius fadnoris narratio sublestioris yoce testis nite* 
retur, quam Asconii. At yero Asconius is est, quo 
satis certo auctore stetur : erat enim illorum aequalisy 



legitimae uzorii imag^em fi quis attente inapexerit, fatebitar, 
Plotiam, L* Varii uxorem, excnMitiiis Tidari peccasae ia Viifilwi 
Barili amicol 



D£ L. YARIO POETA. 97 

ex ipsa Yarii nxore de ista re inaudiyerat^ neq[iie ea 
publice uti erubuerat in Apologia, quae Yirgiliiun 
non modo qua poetam, sed eumdem etiam qua ho- 
minem a malcvolis obtrectatioiiibus tutiun prae- 
staret^). 

Sed, utcumcpic ea res facta est, id nidlam 
habet dubitatiouem quiu YirgLlii cum Yario, Flotiae 
marito^ familiaritas aequalibus Aierit suspecta et in 
crimen yenerit. Yirgilius adulterii cum Plotia ad- 
nussi infamiam subierat, qiiam yidimus non tcmere 
confictam fiiisse; sed auctam illam esse et exagge* 
ratam obtrectatomm maleYolentia, dubitari nequit. 
Ad hoc enim Yirgiliauae yitae dcdecus referenda 
puto quae apud Aeueam Sylvium in Histor. de 
Euryalo et Lucretia p. 32. ed. Drud. legimus: yyVir^ 
gUius per funein tractus ad mediam iurrim pe- 
pendity dum se mulierculae ^erat usurum afn^ 
plearibus.^^ Yarius contra iu turpcm plagii cujusdam 
et doctae fraudis siLspicionem iuciderat. De qua 
re qiiid sentiam^ breviter explicabo. 

Atqiie, ut ab hoc ordiar^ pcr se minime a 
yero alienum est^ a Yirgilio pocma quoddam, tam- 
cpiam pretium quod dicitur affectionis^ datum esse 
feminae litteratissimae^ ab eaque^ doctriuae poeticae 
laudem aifectante, illud, quasi proprium opus^ tra- 
ditum marito item poetae, cpii hoc velut a se scri- 



78) Hoc perspicne iotelligiliir ex iis, qnae apiid Donatum in 
ViL Virgilii c. XVII. §. G5. lejjiinus: ,,Rcfert eiiam Pedianvs^ 
bentgnum^ cuhoremque amnium banorum ftigue eruditorum fuisse" — 
et §. 67.: ,,Quare coaeuos omnes j)oetas ita adjunctos ha6uii, uij 
cum inter se pJurimum invidia arderent , ilhun una omnes cole" 
rent, Varius^ (Plotiua) Tucca, UoraiiuSj cCoriielius) OaJius, 
FroperiiuMm^' 

Weicheat. Comment* 7 



98 DB L. TAEIO POSTA* 

ptum iu amioonim ooiiBeflsa roiat a verity mm qno 

fraudem eis faoerot, sed animi eoiuuNi et iit amioos 

ludeado £edieret. Necmagis alMturdum estsuspioariy 

illud poema fuisse tragoediam oonsulto a Marone 

soriptam, quo majorem a Plotia, tragici poetae 

uxore, gratiam iuiret. Quid? cpiod yeri admodum 

simile cst, Thy^tem fiusse, qiuppe quo in ai^u- 

mento soiret Yirgilius amici sui studium cinn ma- 

xime versari. Hufus joouli ao rei privatos intra 

pariertes gestae ftomia oum in vulgus emanasset, et 

fortasse Yariiui paulo post suam edidisset Thjreston; 

quid mirum otiosonun rumiuMndis hominum acci- 

disse, ut haeo tragoedia non a Yario ipso, sed a 

Yirgilio scripta diceretiurp Hino etiam feotum vide- 

tur, ut Tirgilio Thyestes adscriberetiur : qiiam tra- 

goediam etiam a Servio ad Yirgilii Edog. III. y. 20« 

siguifioari, bene monuit Heynius ad Donati Yit 

Virgilii c. V. $. 21. 

Omnis igitur de L. Yarii plagio controversia 
ad doctae plebis suspicionem quamdam et opiuatio- 
nem redit, cui dissipandae in vulgiis et confirmandae 
ipsi illi amici^ Yarius et Yirgiliiis, ansam dedCTant 
Cum autem L. Yario summa poeticae fiioultatis laus 
ab Horatio tribuatw y eique Tliyestes tragoedia coiOr 
muni gravissimonim anticpiitatis scriptonim oonflmsa 
adscribatur; nemini, opiuor, credibile eiit lauda- 
tissimtim illud opus esse a Yirgilio soriptum et a 
Yario per malam iraiidem aequalibus posterisque 
impositum. Nam Yespasiaiii adhuc aetate, qiiiim 
isti homiuiim nunuscidi dudum eyauuissent, nuttui 
Asinii aut Messalae Ilber tam illustris erat , quam 
Medea Ovidii xtut Varii Thyestes, ut testatur 
AuctcHT Dialog. de Oratt. c 12. et Quintilianus L 
Or. Libr. X. c L $• 93. ait: yylam Farii Thgesles 



DK 1. VAUO poxta; 00 

aUlibet Graeearwn campnrfiri jpofMf ^/^ Itaqiie 
aat omma^ qnae apud Donatum et Servium ea de 
re le^mus, ficta sunt, aut tragoedia a Tirgflio scri* 
pta et Plotiae dono data alia fuit, quam Thjestes^ 
qna L. Yarius Poeta perennem sibi peperit nomi^ 
nis ^orianL 

{• 10. 

Jam praestantissimi illius operis disjeota yeluti 
Tudera hic oolligam, quamvis tam pauca sint^ ut 
em compositis de integri aedifidi arte et forma ne 
suspicari quidem liceat 

L Quintiliauus L Or. Libr. IIL c» 8» $• 45.r 
^eque enim est quisquam tam malus^ ut Tideri 
Telit. Sio Catiluia apud Sallustium (c. 20») loqui* 
tur, ut rem sceleratissimam non malitia^ sed in-» 
dignatione^ Tideatur audere. Sic Atreus apud Yarium t 

— Jamfero tnfandissuma : 
Jamfacere cogorm^^ 

79) iDQaintiliaiii loco edicK Qraeeanm pro iu\^. Ortneorumy 
lecBtiit Spaldin^am Vol. IV. p. 85. Etsi lectio Tiilg;ata, vt beiio 
moniiit Frotscbenia ad h. L p« %S. , defendi potest, tamen iiott 
diffidle est inteUecta, ntra ab imperitia Itbrariia proilecta sit. Sic 
TereDtiua io Eimnchi Prolog. t. 32. ^^eaa se nam negai Peraomas 
iramsiuii»9e in EunmAttm auam Ex Graeca:^ qnem Terentii locam 
canpararit Serriiis ad Virgilii Aen. Libr. V. y. 122. „€entauro 
imvMiur magna,^' Vt in loco Terentiano n* Eunuckus, qaia de 
Comoedia, ita in Virgiliano n. CeniauruSj qnia de naYi co^tari 
debet, cum AdjectiTo feminini g^eneris nfog ro atjiLicuvofiivop 
copalantnr. Cf. N. Heinsius ad Stlii Ilal. Libr* XIV* ▼• 500. 
LMde Medeae OYidianae condnit ciim Aiictore Dialog'. de Oratt» 
Qaintilianns L c» ,,OviJn Medea videiur miM osienJeref ^uan^ 
ium ttte wr pra e si ar e poiuerii, si ingenia suo operari quam in» 
duigere maiuissei:^^ de cujns lod senteutia et ti sobrie admoimit 
Bembardj in Grundriss d. Roem. LiHerai. N. 402. p.221. Ovi- 
dins Mede^ scripsit trig^nta drdter annos natoSj nt patet ex 
Ainor. Libr. 111. Ele^. 1« ▼• 29. cf. Jahnii Introdnct. in Ovid. 
Amor. VoL L p. 226. et de ejus J^ragmentto diffusins e^ Bur- 
taianmis ad Anth. Lat. Libr. L Ep%r. 178» VoL L p. 149. aqq. 



100 DB JU TAUO POBT^i 

Ita disposiiit haec TeriMi Rutgenhu m Lection. 
Yeniuu c« 3. p. 240» et Benflejus ad Horatii A. P. 
T« 260. Habent hoo fragmentum H. Stephaniis p. 
426*9 Ant. Dekiufl in Syntagnu Trag. Liat» P. I. 
p. 152« 9 P* ScriTerius in CoUectan. Yet. Trag. p^ 
157., itemque Bothius in Poet. Scen. Latm. YoL Y« 
P. L p. 272« Codices Quintiliani etiam hic promiflcae 
Varum et Varrum exhibent: Varium dedit jam 
Gresnenis^ qui etiam pro fero mahnt legi ferrt. 
At ferrey inquit Spaldinghis, ^rofero non adju- 
Tatur a libris^ et robustius Tidetur^ Afacere tan- 
tum, non item ferre^ se cogi dicat Atreus. In 
God. Guelf. lectione t;ero latet recepta lectio. Duo 
continuos in jambis Latinis spondeos illustraTit Bent« 
lejus L 0. 

n. Marius Yictorinus Art. Gr. Libr. L p. 2503. 
P. 9 ubi de musico orbiiun coelestiiun concentu agens 
ait: ,,De cpio Yarius sic tradit: 'primum huic ner^ 
vis seplem est intenta fdes , vttrUque additivocum 
modij ad quos mundi resonal tenor suu se vol^ 
ventis m vestigia.^^ 

Rutgersius L c haec quoque Terba ez Thjeste 
tragoedia esse putat et pertinuisse ad chorum j ciijus 
canticuni ex Anapaesticis, quales in Senecae tra* 
goediis iuTeniantiur, compositum fiierit. Hino Jo* 
sephi Scaligeri judicium secutus^ qui simili modo 
nonnuUos Senecae choros distinxerat^ Tersus mo- 
nometros fecit ita emendatos: 

— Primum huic 

Nervis septem est 

Intenta fdes : 

Variique modi 

Additi vocum. 



DK L» YARIO POETA. 101 

Ad quM mundi 
Resanare tenor, 
Vciventia eua 
Se tn veatigiiu 
et fSeictas a se mutationes confinnare stiidult Senecae 
yenibus. At Bothius L c illa verba passim mutata 
et traa^posita ad dimetros anapaesticos revocayit hos : 

Primum huic 
Nervia eeptem est intenta fides, 
Variique dati vocum m/odvliy 
Ad quos mundi resonat tenor^ in 
Sua volventia ee vestigia. 
C« Barthius postrema rerba ad Statii Thebaid. 
Libr. y. y. 4d0* yyCt velox in terga revolvitur anr 
nus/^ prolata sic scripsit: 

Ad quos resonat mundi tenor, 
Volventis in vestigia sua se. 
Item Bersmannus , ad Tirgil. Georg» Libr. 11. y. 402« 
jyAtque in se sua per vestigia volvitur anmis/^ 
et post eum omnes alii Interpretes, qui illa a Tir- 
gilio imitatione expressa fudicarent, ita ediderunt: 
Ad qu4}s mundi resonat tenor 
Sua se vclveniis in vestigia. 
eaque J. H. Yossius ad yirgilii Georg. L c p. 408. 
itik conyertit: 

Nach wdchen der IFdt Fortwandel ertont, 
Umdrehend sich seJbst in eigener Spur. 
Caeterum Stephanus et Debius et Scriyerius boc in- 
signe fragmentiun omisenmt. 

III. Phiiargyrius ad Yirgilu Ed. H. y. 70.: „Se- 
miputata tibijrondosa vitis in ulmo est.^^ ^Frondosa 
yitis^ id est, de cpia si q[ms biberit^ insanit. Sic 
Yarus: Et Jrondosam, inquit^ semiputatam queri* 
tur vitem.^^ 



102 DE h. TARIO POETA* 



[ilu uon dubimn est cpun h.L Farms pro Vetnu 
goribenclum et de L. Vario cogitandum sit. Neque 
posmun acoedere J. H. Yossii seutentiae, auspicantis 
ad YirgiL EcLYL v. 6. p. 292. significari hic aPhi- 
largyrio Ludum Yanun^ Epicureum^ tamquam com- 
meutatorem Yirgiiii. Qiiae conjectura^ ne quid gra- 
vius dicam^ yanissima est. Quis enim est, qpun ia 
illis rerbis dictionis poeticae colorem cpiemdam ac 
numerum inose sentiat? Yerissime Rutgersius in 
Yar. Lectiou. Libr. Yl. c. 15. p. 549. illa Teri>a ad 
Anapaestos reyocayit ita scribens: 

Etjrandosam 

Semiputatam 

Quer&ur vUem. 
Hoc firagmentiun^ cpiod imus Ahneloyeenius in Fragnu 
yett. poet. p. 18L sid) Kari cnijusdam nomhie attu- 
lit, uiliil ecpiidem dubitayi referre ad L. Yani 
Thjestem, quandoquidem alia melici generis car- 
mina, nisi <piae in illa tragoedia essent, scsripta ab 
eo essc uon constat. 

5. 17. 

Praeter Thyestem celebratur Yarii carmen de 
Marte, ex quoYirgilium plurimos yersus mutuatum 
suismet carminibus yel integros yel leyiter mutatos 
inseruisse attestatur Macrobius Satum. Libr» YL 
c. L et 2« Permira sane est hujus carminis inscri- 
ptio^ qua Heynius tantopere offensus est^ eam ut 
comiptam esse diceret ad Donati Yit. YirgiL c XlV. 
$• 53. At omnes y cpiotquot adhuc innotuenmt j Ma« 
crobii . Codices eam unanimi consensu tuentur. Et 
quantum ex paucis^ quae supersunt^ ejus carminis 
fragmentis coUigere lioet^ yerisimilis admodum est 
J. IL Yossii ad Yhrgilu Ed. IX. y. 33. p. 475. cL ad 



D£ L« V^RIO PO£TA« 103 

Ed« Yin. T. 88. p^ 432. coDJectura^ qiia Yai^us 
existimaudiis est luxisse C. Julii Caesaris caedem. 
IdCTA suspicatus est Heindorfius ad Horatii Satir. I. 
10* y. 43« Quae quidenA siuipicio mirifice adjuvatiu* 
tmiporum rerumque ratiouibus, quas fiisius exposui 
supra $• 3. et 0. Fuit illud carmen eipid, generis et, 
M non prius, certe aute a. U. C. 714. editiun^ omiii- 
busque, qui qiiidem Caesari Octaviano ejiwcpie 
caussae iaverent, ita probatum, ut Yarium, tam- 
qiiam siunmum poetam^ suspiceret Virgilius Eclog. 
IX* v« 35« Quid? quod Yario £6rtasse eadem (uit 
scribendi illius carminis occasio^ qua Yirgilium exci- 
tatum fuisse constat, ut a« U. C. 712. compoueret 
Eclogam quintam, in eaque tum dolorem suum de 
Daplmidis i. e. Julii Caesaris obitu, tum laetitiam 
de Daphnide heroe iuter Deos recepto exprimeret. 
Yidcsis Jalinii Introduct. iu Yirgil. p. XIII. et Spoh- 
nii Prolegomena ad Yirgil. Carm. BucoL p. 20. sqq. 
Uterqiie poeta hoc argumentum, haud injiicundum 
multis aequaliiim suorum et, qui tum erant, civi- 
tatis priucipibus gratissimum, pro suo quisque coii- 
silio tractavit et ita temperavit^ ut^ Yirgilio nati- 
vam bucolici carminis simplidtatem consectante, Y a- 
rius epico sublatiis spiritu C. Julii Caesaris, quem 
vivum cum admiratione cohierat, praeclare facta 
caneret et gravi percussus desiderio imseram ejus 
caedem lugeriet. Dlud igitur carm^ arbitror Epi- 
cedium quoddam fuisse uno compreheusum volu- 
mine: id quod inde colligo, quia non in plures de- 
scriptiim fiiisse libros videtur. Etiam ex hoc car- 
nune pauca admodum supersunt firagmenta, qiiae 
omnia apud imum Macrobium lecta jam coUegit H. 
Stephanus p. 425# et N. Ciampittius ui Praefat. c. 
apud Kreyssig. p« 127. sq. 



104 DB L. TARIO POETA. 

L AlaGTobius Satunu libr. YL c. 1.: ^^Yarius 
de Mortc: 

Fendidit hic Lalmm popnlis, agrasque Quirilmn 
Erifuil; Jixit leges prelio alque refixit^.^^ 
Hos versus paene iiitegroft Yirgilius recepit ' Aeneid. 
Libr.YI. y. 621.8q.: 

Fendidit hic auro p^Urimn, domimimque potentem 
Imposuit; Jixit legea pretio atque rejixit; * 
ubi Scrvius ad y. 62L ,,Etiafn haec/^ inquit^ ^>2^* 
cet generaliter dicanlur, habent tamen epecidUta^ 
tetnz nam Lasthenes Olynthmn Philippo vendidit; 
Curio Caesari DC. II* S. Rommn.^^ De Lasthene 
Tide Demostbcnis Or. pro Coroua $• 48. ibique Bremi 
et Jacobs, et de Curione Yellcj. Paterc. Lobr. IL 
c 48. §. 3« Serrius ibidem contidit Lucani Pbars. 
Libr. lY. v. 820. : 

Momentumque fuit mutatus Curio rerum 
Gallorum captus spoliis et Caesaris auro. 
Jus licet in jugulos nostros sihifecerit ense 
Sulla polenSy Mariusque /erox^ et Cinna cruentuSy 
Caesareaeque domus seriesz cui tanta potestas 
Concessa est? emere omnes, hic vendidit urbem. 
ad quem locum Sdioliastes, y>Q^^ ^ aliiy^^ inqui^ 



80) Ediderom anfea agrosque viriitm, sacatini noii tam Zea- 
niam^ quam Jac. GronoTinm (La^. B. 1G70.) et editores Bi- 
pontinos; ted hnmanissime admoDitaa a Krejssi^o ad 
Praefat. c p. 128. reposni agrosgue Qmritum: qnam 
qanm agrosg, sive agrosque praecedat, in agrosque viritim abiisse 
acote sospicatar Krejssig^ins ^ illam confinnans testimonio Macrobii 
editionis Colouicnsis a. 1526. et H. Stepbani in Fra^. Poet. Tett. 
Lat. a. 1564. p. 425. Quibns egoMacrobii editionem Venetam IV. 
ab Jo. Ki?io a. 1513. curatam, Ascens. 1519.^ Aldinam 1638. et 
Basiieens. 1535« addo^ nec dnbitari potest qain ea, qoam 
dedi, lectio praeferenda sit. In loco Vii^iano amplexos 
interdnctnm a Ph. Wagnero factum et Viro ezimio in constitoeBda 
hujus loci senteutia totus assentior. 



DK !• YARIO POETA. 105 

,fdana dando emeruni nrbem, ut tn ea dannna^ 
rentur; Curio solus omntum vendidit Caesari, ut 
in ea domiharetur. De quo Virgilium volunt 
dixisse: Yeudidit hio auro patriam, dominiimqiie 
potentem Imposuit/^ Conferas emndem Scholiastem 
ad Phars. Libr. L v. 260. Qui Yirgilu verba ad 
amussim exegerunt Interpretes, fluctuanmt haese- 
runtque maximis impliciti difficidtatiun i^odis^ quos 
HeTnius ita expediyit seu potius dissecuit y ut omnem 
operam ad certos haec revocandi homuies inanem 
diceret. Quod mihi secus yidetiur! Servius ad vr. 
Jixit leges pretio atque refixit, y^Possumus/^ in- 
quit^ yyAntonium acciperey secundum Ctceronem 
in PhUippicis.^^ Mihi nou dubiiun est, quin Yir* 
gilio illos scribenti yersus certiut qiudam homo suae 
aetatis obyersatus fiierit. Atqiie, msi forte consulto 
et callide ex duobus hominllnis ^ Curione et Antonio^ 
uninn a Poeta Mautuano confictiun ac yeluti con- 
flatum statuas ciyem scelestiun et impium in pa- 
triam, mihi yeri admodiun simile yidetiur^ nemi-» 
nem aliiun^ qiiam M, Antonium hic significariy quem 
Poeta scelenim poenas in Orco luentem induxe- 
rit» Antouiiis enim, si quis alius^ dici poterat pa* 
triae imposiusse dominum poteutem. ,yNam, inquit 
Cicero Plulipp. 11. c 2L9 quum L. Lentulo, Cm 
MarceHo, ConsuIAus, Kalendis Januar. lahentem 
et prope cadentem rem publicam Julcire cuperetis, 
ipsique C. Caesari, si stma mente esset, consulere 
veiletis : tum iste (Antonius) venditum atque enum^ 
cipatum tribunatum consUiis vestris opposuit, cer^ 
vicesque suas ei subjecit securi, qua multi minori^ 
bus m peccatis occiderunt.^^ Idem o. 20. dicity 
Antonium^ quum Quaestor Caesaris largitionibus per» 
ditis yitae ratioiubus succurrisset ^ edyolasse ad tri- 



100 DS LmrAMlO FOSTA* 

bunatum^ ut in eo magistratuy ai poflset, Tiri sui 
aiinilia esset^ h. e« Curioma^ qui Antonium, teste 
Plutarcho in Anton. c 5.^ aibi adjunxit et haud Ie?e 
praesidium partibus JuUanis addidit. Uterque igitur 
largitionibus Caesaris oorruptus yendidit auro pa-. 
triam; uterque ad Caesarem Roma oonfiigity auctore 
Dione Cass. Libr. XLL c. 3« iliiq. In^p. T. Y« 
p. 283« St., tBtces bello ciyili subdidit et aio patriae 
dominum imposuit. In utcumque igitur quadnH 
Yirgilii yersus 62L; at de uno Antonio dici poteraf, 
ut bene sensit Sendus: l^es Jixit pretio atque re- 
Jixit, ut statim probabimus» 

Tametsi fieri non poterat^ quin Augusto iUum 
locum legenti succurreret Antonius, tamen Yirgilio 
minime verendum erat^ ne in principis iilius offen- 
sionem iucideret. Constat enim, <piae et qualifl 
fuerit inter utrumqiie necessitudo, mutuae obtrecta- 
tionisy invidiae et simultatis plenissima. Atque haee 
quum scribebat Yirgilius^ jam dudum del>ellatus 
erat Antouius ab Augusto. £t si quid ofiensae in- 
erat in yerbis: donUnumque potentem impasuit; id 
omne si non vitayit, certe mitigavit eo^ quod t^ 
sus istos ex L« Yarii iu Juliiun Caesarem Epicedio 
in Aeneidem traduxerat Jam quaerentibus nobii 
ac divinantibus y quem a Yario descriptum intelliga% 
nemo sive ex Julii Caesaris adversariis sive sociii 
ejus et potentiae administris occurrit, in quem omnia 
ista yerius conveniant^ quam M. Antonius. Quis 
enim alius majore jure dici poterat yeudidisse po- 
pulis IttUiwm ^ L e. ]us Latii sive ciyitatem ? Nam, ut 
Cicero ait Philipp. II. c« 37., ^ylnspectant^us vobii 
toto Capitolio tabuJae Jig€hantur : neque solum sinr 
gulis venibant tmmunitates^ sed etiampopuKs mur 
versism Civitas non jam singillatan^ sed provAuUii 



DE U YARIO POETA» 107 

toiis dabatur.^^ ibiq. Abramiis T. L p. 542. ed. Wdf. 
Philipp. nL C.4.: fyQuia autem rex umquam Juit 
tam inaigmle impudens, ut haberet amnia comf* 
moda, heneficia, jura regni venaUa? quam hic 
tmmtmitatem^ quam civitalem, quod praenuum 
non vd singulis hominibusy vel civitaiihusy vd uni^ 
versis provinciis vendidit ?^^ Philipp. Y. c 4. : ,yDe^ 
cretajxdsa vendAat; regna, civitates, immunita^ 
tesj in aes, accepta pecunia, jubebat incidi.^^ Et 
Philipp. Xn. c. 5.: yylmmunilates ab eo, civitates, 
sacerdotia, regna venieruntm Num figentur rursus 
eae tabulae, quas vos decretis vestris refixistis?^^ 
Yide ad h. L GaratoiiiuiD, qui allegat Spanhemium L 
Orb. Rom. 17. 

His accurate et slne cupiditate perlectis quia est 
qiiin in Varii versibus ejusdem efiigiem hominis, 
qui in dvitate Consul omuia permiscebat , impudenti 
audada et lubidine per jura diyina hiunanaque gras- 
satuSy depictam inveniat. At quaerat qiiispiam, qui 
fieri potuerity ut Yarius Antonium^ Triumvirum po- 
tentem et Octayiani coUegam^ tam aperte et acerbe 
perstringeret eo quidem in carmine, quod scriptum 
esset in honorem G. Julii Caesaris^ cujus in affectando 
in^erio seu opprimenda republica fuerat administer 
strraiuus ac fortisP Yerum enim vero qui Octayia- 
num bene noverit^ mihi non dubitabit accedere di- 
centi y yaferrimum istum juvenem inde a caede usque 
anmculi sui id animo agitasse^ ut solus rerum po* 
tiretiir^ ut^ oppressis per Antonium Bruto et Cassio, 
sensim sensimque suos in Triumviratu collegas aucto* 
ritate et potentia privaret et^ ubi occasio ferret ac 
tempusy eos opprimeret. Quare etiam tantum aberat, 
ut aegre ferret, si collegam suum ab aliis videret 
audiretque vituperatum^ ut tacito pectore probaret. 



106 K 1.« TAUO POBTjl. 

Aooedebat, qaod AnftoniaB eo, quo haec Yarha 
scribebat, tempore Italia abesaet. Quidiii igiturYa- 
fjnsy CaesarianiBy amns Iberity Antonium, quem 
noyerat Conmilein sua hibidine imridiam feciflae ipsi 
Julio Caesariy quenMjue viderat hoetem patriae jodi- 
catum^ et tot Senatus decretb ignominiisque con- 
dsumy eo in carmine Titiiperarey quo DictafDBB 
misere trucidati Tirtutes et merita celebrabat? IBc 
ipse locus non poterat quin Octariano snmmo opere 
placeret. Quid? ai suflqpicamury Yarium eo tempore 
acripsisse^ quo iile di£BcQe atque inTidiosum opos 
promisflos Teterams agros distribuendiaggressusodium 
et inimicitias cum L. Antonio et Fulvia suscqp^ 
quo nihii gratiiis ipsi acddere potmity quam ut 
omnis rei invidia in M. Antoniinn verterctur et in 
Italia non tam ipse^ quam coUega auctor illius cala- 
mitatis haberetur. Ad istam enim agrorum distri- 
butionem referri queunt Yarii Terba: agrosque Quir 
ritum eripmt; nisi forte praestat cogitare de Pompefi 
M. bonis et fimdis : vid« Cicero PhiLipp. Alii. c 5. 
Quid plura? ad eumdem Antoniiun yidetur aliud 
quoque pertinere ejusdem carmims fragmentum^ quod 
servatum legimus apud 

n. Macrobium Satum. Lobr. YI. c. L : ^Yaiius 
de Morte: 

hwubel el Tyriis, atque ex solido hibat auro.^ 
Uuuo quoqiie versiun notavit Macrobius imita- 
tiouo expressum esse a Yirgilio Georg. Libr. IL 
V. 506. 

Vt gemma bibat, et Sarrano dormiat ostro. 
ubi facile quaesitam operae imitatricis sid>tilitatem et 
doctriiiam auimadvertas. Singula post Broukhusium 
ad iFropert. Libr. L Eleg. 14. v. 2. satb illustravit 



DS I.. YABIO POETA« 109 

0881118 ad Viigilii Georg* L Ot p.448.9 ubi 

vmim ita couTertit: 

cr van Tyrus nch hetP und irink aus ge^ 

diegenem Crolde. 
n Yirgilius de milite loquatiir^ qui divitiarum 
darum caussa vel u]i>em L e. Romam exci- 
it miserosque Penates^ quibus ommbiui aper« 
t significari bella dyilia; mirum profecto 
\ habeat^ quod ad designandam ejusmodi 
luxuriem integrum paene versum adiunbra* 
L Yarii amioi oarmine in Julium Caesarem 

caedenu £t quis est^ qui omni probabili- 
stitutam dicat conjecturam^ qua etiam hunc 
ad M. Antonimn referri posse censeo ? 
. Macrobius Satum. Libr. Yl. c 2«: ^Yaiius 
te: 

» nan iOe sinit leniae maderatar habenae, 
vdity ire; sed angusto prius othe coercensp 
^tare docet campis Jing&que marandom^^ 
ev. Torrentius ad Horatii Libr. L Od. 10. 
ro vulg. ore t« 2. ponjecit orbe: quam veris- 
aneodationem quum proposnerit etiamBenfle- 
loratii Libr. ID. Od. Q. y. 22. , mhil dubitayi 
u reponere. Torrentii emendationem docte 
it Burmanniu ad Yal. Flacd Argon. Libr. II. 

et Wunderlichius in Obseryatt ad Tibulli 
V. £L 1. y. 94. p. 341. Hunc etiam Yarii 
notante Macrobio^ expressit Yirgilius Georg. 
L y. 115. 

a Pdethronii Lapithae gyrosque dedere 
siti dorso, atque equitmn docuere sub amUs 
Itare solo, et gressus glomerare superhos. 
rgilii locus Ulitium -ad Gratii Falisd Cyneg. 

induxit^ ut a Yario «criptum conpoeret: 



110 DB I.. VARIO FOETA» 

Jingkqae rotando. Temere! Rem^ de tpok lue sermo 
esty illustranmty praeter TirgiBi faterpretes, Bor- 
mamms et Wmiderlichius L e«^ quibiis addas licet 
cpiae disserui in Beckii Actia Semin« PhiloL lips. 
VoL n. P. H. p. 349. sq. In hac eqpii, quem ad 
gresBiu instituit magister, desoriptione Torrentiitt 
haud injuria^ ut equidem opinor, plus landis tribuit 
Yario quam Virgilio: illiuB enim locus natiTE qua- 
dam flunplicitate ae conuneudat^ hujus^ u^ote imi- 
tatoris^ doctrina et urte conspicuuB est. Yariam 
loci veneres minime reddidit J. H* Yossius ad Yir- 
gilii Georg. L c. p. 573. : 

Denn nicht liisst ihn jener, der straf am 2Sigd 

ihn ienketj 
Gehn, wie er wUl; nein, erst im geengeiemKreist 

beziihmendy 
Lehrt er einher ihn traben im Fetd, und bUdel 

durch SHumniam 
IV. Macrobiiu Satiurn. Libr. YL c 2*: y^Yarius 
de Morte: 

Ceu canis umbrasam lustrans Gwtgnia vallem, 
Si cderis potuit cervae comprendere histra, 
Saevit in absentem; et circum vestigia iatrans, 
Aethera per nitidum tenues sectatur odores. 
Non amnes Ulcnii^ medH, non tirdua tardant; 
Perdita nec serae meminit decedere nocli^^ 
Postremum yersum, ut Macrobius mouuit^ YirgiHiM 
integrum traduxit in Eclog. VllL v. 88« 

Talis amor Daphnim^ qtudis^ quumjessafuvenam 
Per nemora atque altos quaerendo bncula lucos- 
Propter aquae rivum viridi procumbit in tdvOj 
Perditay nec serae meminit decedere nocti^ 
Venustissimus Yarii locus videtur depravatus esse 
aliquot maculisy quas eluere studebimus. Sic yers.2. 



DB !.• YARIO POETA« 111 

nm est veleris — eertHie: cui lectkmi oontro- 
m movi jam in Epist Crit. de C. Yderii Elacci 
aiitiQifu ^ips. 1812.) p. 85« ibique legendum 
sui cderi» — cenme. Hujus emendationifl me 
im poradtet^ cum tam fSeicifis rit^ ut^ verum 

feteri^ unam modo litteram dicas mutatanu 
ta autem lectio q[uantopere frigeat, nemo non 
y <]uando€[uidem canes venaticae cerras yeteres 

ac juvencas sive hinnuleos indagare solent et 
|ui« ^uae enim antiqui scriptores de insigni 
rum senio fobidantur^ ut docuerunt Spanhe- 
ad Callimachi Hymn. in Dian. y. 100« VoL IL 
9. 9 Davisius ad Ciceronis Tusc* Disp. Libr. 
u 28. p. 272* R«9 Burmannus ad Antholog. 
. Libr. y. Epigr. 142. ToL II. p. 420. sq.^ 
kenius in Epist. Crit. p. 112. et Creuzerus in 
>L et Symb. VoL n. p. 160. ed. 2.^ ea huc 
e prorsus alienum est. Nihii autem apud poe- 
riuscpie popidi firequentius est^ quam ut cervi 
eque a velodtate designentur. Sic^ ut unum 
atn alterum a£feram locum^ Homerus Odjss. 

V. 436. uifig>l di fnp fiiya diQfta raxelfjg %a<f iXa^ 
Vilay. Valer. flaccus Argon. Libr. ID. y. 545« 
&; el cderem Jrandosa per avia cervum sus^ 
Stathis Theb. Libr. VI. v. 508. Non aUter 
i9 Hircana per avia cervL Librariorum in 
B veteria et cderis quam pronus fedlisque fiie- 
Tor^ in aprico est. Iddrco non dubitavi h. L 
[bere cderis^ praesertim cum serius comperis- 

Wakefieldum ad Lucretii Libr. I. v. 406. VoL I. 

in eamdem incidlsse emendationem. — Vers. 3. 
^endum censuit Ulitius ad Gratii Falisd Cyneg. 
2.: drcum vestigia latrans Aera per nUi^ 
etc et redpendam duzi verisimillimam emei»« 



112 DE L. YARIO POETA. 

datiouein lalrana pro vulg. lustrans, quod magno- 
pere oflPeudity partim cum yv. hutrans et lustra 
proxime praecesseriut ^ partim cum canum yenati- 
carum sit^ depreusis ferarum^ quas indagaut, yesti* 
giis latratus emitterej ut docet locus Ennii BfxiH 
Yarrou. de L. L. W. T. IL p. 242. Bip. et Grafii 
Falisci Cyneg. v. 186. Neque adyersatur alius eji»- 
dem poetae locus Cyiieg. y. 230. 

Sed ne qtui ex ninUo redeat jactura favwey 
Lex dicta offlciUy ne voce lacesseret hostem, 
Neve levem praedam y aut propioris pignara lucri 
Amplexu^y primos nequidquam effunderet actiu; 
modo recte eum capias: vid. lutpp. in Bunnamii 
Foet Lat. Min. Tom. L p. 166. Quo in loco si qoid 
mutandum, malim yurore i^ro favore. Deniqueie- 
cepta in loco Yarii emeudatione Ulitiana latrans 
defenditur yidg. aethera per nitidum: haec enim 
aperte copulanda sunt cum y. latranSy ita ut yft 
circum vestigia pertiueant ad yy. sectetur odores^y 
Sine idonea caiissa Ulitius nialuit yers. 4. aera pro 
aethera. Nam canes, quum feraruui yestigia super 
humum iudagaut, sectari ea per aethera aecpie com- 
mode dici possunt ac per aera. Utraque yox solr 
lemni librarionun errore pemiutata est^ ut aetlieriui 
et aerius : yidesis Cortiiun ad Lucani Phars. Libr. L 
y. 301.^ qui tanien fallitur, acthera et aera pn>- 
nuscue apud pootas dici contendens ad Lucani Phai^ 
sal. Libr. L y. 152. et III. y. 434. Subtilius discrir 
men utriusque yocabuli declarari potest loco Yii^iltt 
Aen. Libr. Y. y. 517«, ubi columba, quam plauden- 
tem nigra sub nube fixit Eurytion^ 

81) Utramque correctionem in Yarii fra^nento naper M 
tnffragio confirmaYit Krejuigina ad N. Ciampittii Praelat. ۥ 
p. 127. N. 2. 



DE L. YARIO POETA. 113 

yecfdit exammis vltamque reliquil tn astris 
ietheriis, Jixamque refert delahsa sagittam>. 
ifiiissa solus palnia superabat Acestes: 
hii tamen aerias telum contendit in auras. 
jqne in versu Codices Msti yariant ; sed N. Hein- 

> recte edidit m astris aetheriis et aerias in 
as: nam ut astra proprie spectant ad aethera^ 

ad aerem aiirae. Neque obstat quod passim 
esy quae proprie simt aeriae^ dicuntiur aetheriae^ 
apud Lucretimn Libr. lY. y. 009. ille gruum 
m Cletmar, in aetheriis disparsus nuhihus austrim 
tac euim ad rei alicujus amplificationem nnm- 
m non pommt aethera, ut Yirgilius Aen. Libr. II. 
»38. sublatus ad aethera clamor; Libr.Y. y.l40. 
't aethera clamor nauticus; et saepe alias. Husch- 
j ad TibuUi Libr. L Eleg. 7. y. 15. Tol.L p.l02. 
etrat, montes a poetis perpetuo dici aerios^ si 
esseris ab Olympo^ qiu a Yirgilio constanter 
elletur aetheriusy iit Aen. Li]>r. VI. y. 570. YIII. 
110. XI. y. 210. Idem yalet de arboribus^ \it 
fa ubnus ap. Tirgil. Eclog. I. y. 50., quercus 
u Libr. m. y. 680. IX. y. 670*9 platanus in 
ic. y. 123. Contra coelum et mundusy quem 

eoelo poetae absolute pommt, semper dicuntur 
ieriay ut copiose docuit Broukhusius ad Tibulli 
r. in. Eleg. 4. y. 17. p. 315. Qiiemadmodum 

> Yirgiliiu vmQfiolixaig de apibus scripsit Aen« 
r. Vll. y. 65. : Hujus apes summum densae -— 
abile dictul — Stridore ingenti liquidum trans 
kera vectae^ Ohsedere itpicem; ita Varius de 
e ceryae yestigiis insistento aelhera per nitidum 
it. Aceedit yis epitheti nilidum^ quo aera in- 
liri non memini. Quare Ovidium si audimus 
tam. Libr. L y. 23. Nam coelo terras et terris 

rilGHEAT. CoMMENT. 8 



114 DE I.. YAMMO FOXTA* 

ahBcidit undaSy Et Uquidmm spis90 Becrevii ab aere 
coelum; dubitari yix potest quin yel iirntis Codi- 
cibus scribendum. sit Metam* Idbr. EL y. 533« 

habiH Saiurma curru 

Ingreditar liquidum pavonAus aelhera pictis; 
pro yulg. aera: sermo est de dea^ <piae per aetlicra 
yehitiur^ ut Vemu apud Ovidium Rem. Amor. y.6. 
„In liquidum rediit a^hera Martia equis.^^ Gontra 
apud eumdem Metanu Idbr. XY. y« 804^ ex Codd. 
restituendum erit: 

Jhim vero Cytherea manu percussk uiraqjue 

Pet^us et aeria molitur condere nube: 
xibi perperam aetheria editum l^tur. Nam Yeiiin 
h. L Julium Caesarem interfectum nebula inyoMt, ut 
Aeneam cum sociis obscuro gradientes aere saepiA 
et muilo nebulae circumfudit tmuclu apud Yirgn. 
Aen* Libr. L y. 412. Sio r^ et loco conyenien- 
ter Tirgilius de yolucrum copia et grege scripsit 
Aen. Libr. Vll. y. 704. aeriam sed gurgite ttb -alts 
Urgueri vclucrum raucarum ad liitora nubem, vH 
nemo ex Menag. pr. aetheream reponet. — Y^ 
sum5« Yarii Mantuano poetae Georg. Libr.III. y.2H 

Non scopuli rupesque cavae^ aique objecta re- 

tardani 

Flumina, conreptos unda torquentia montis, 
obversatiun esse existimat ciun aliis J. H. Yossius ad 
Vjrgilii Georg. p. 583. idemcpie ad Edog. YIIL p. 432. 
duo postremos Yarii yersus conyertit: 

Nicht der trennende Strom, nichi tveUen ihnHSkn 

des Gebirges: 

Sinnlos, kaum auch der Spiite der Nitchi zu ent^ 

weichen gedenkt er; 
et obseryat, a Yirgilio y. Perdita, quod in Yaiii 
loco cum sequentibus cohaerety ad anteeedentia 



D£ L« TARIO POETA. 115 

majoTi ciim vi relatiun csse. Recte illud tamquam 
epiphonema commatis dlsjuuxit riiiL Wagnenis, qiu 
etiam de loco Georgic Libr. III. y. 254. deleta post 
r. conrepios copula praeclare mcruit. — Versu 6. 
opportime confert Heynius ciun w. decedere nocti 
Homericum netd^wfie&a vvxri ex Odyss. Libr. XII. 
V. 291. cL lUad. Libr. Vm. t. 502. IX. y. 65. 

§. 18. 

De L. Varii Panegyrico in Augustiun et de tem- 

pore^ quo probabile sit eum esse compositum, dis- 

putayi jam supra $. 0. Not. 46. Jau. Rutgersius in 

Veniis. Lectt. c. 3. p. 250. sqq. suspicatur^ Iioc car- 

men respici ab Horatio Libr. I. Od. 6. y. 1 1 . , ubi 

Poeta M. Agrippae se excusaus ait: dum pudor 

Imbeilisque fyrae Musa potens vetat Laudes egre^ 

gii Caesaris et tuas Culpa deterere ingeni: id quod 

eq[uidem neque afiirmare ausim neque refutare. lUud 

yero certissimum est, magnopore falli Heerkensium 

in Praefat. ad Icones p. LXXVI., qui ex illo Ho- 

ratii loco colligit^ Varium etiam in M. Agrippam 

composuisse Panegyriciun. Nam Poeta Venusinus 

imparem se professus Agrippao laudibus digne cele- 

brandis^ blaude tautiun bic res ab eo praeclare 

gestas conjungit cum laudibus egregii Caesaris: qua 

in re ob yetus utriusque commilitiiun et familiari- 

tatem nihil periculi erat ne alterutnim ofFenderet. 

Quae porro idem Vir Doctus ibidem dicit, Varii in 

Agrippam Pauegyricum 3faecenatis rogatu scriptum 

esse, eumqiie pliunum libronim fuisse, ea omnia 

ita comparata sunt^ ut yix commemoratioue, nediun 

ooniutatioue digna sint. Ex PaucgjTico iu Augustimi 

Munpta sunt^ quae legimus apud Horatiiun Libr. l. 

8* 



1 16 DX L. TAMIO rOETA. 

Epistola «xfa flecnna, Quintio oiudara iii8Gript% 
T. 27. 

Tene fmttgia s^vum popubu vc2iCe, an popit- 
btm iUj 

Sertiet m tm^fguOf qui consuUt H t&i tt wrhi, 

Jwpiler. 
uLi Acron „IIaeo enk»,*' inquit, „Variu» de ^n- 
gusto ecripMrat." Porphyrion ibidraa ad t. 25. 
,fSi quie pro tuis laudibua tibi dicat Caetarh 
laudea et uddat hos verms: Teue magis salTum — 
Jupiter: qui aunt ex notiasttno Panegyrico Ath 
gusti.** Scholiaat. Cniq. ad t. 27. „Hu: verstu 
est Varii tn Panegyrico Augusti, quo ufitur H<t' 
rntius quasi assenfator tdi^isf ut eo pentad- 
ceat rtures QttinctH;" et paulo post: ,,vet^a «unt 
permulcentis aures vctcuas Quinctii ex Panegyrtco 
Augusii, scripta a Kario," Quibus in Suholiis 
nihil dulHtari, praeeunte Rutgeraio, reponore yarii 
nomen. Quod igitur Yirgilium aliquotics sibi indid- 
nsse sdmus, ut TiTentiura amicorumTcrsus, Teluti 
Comelii Galli> Yarii, immutatos reciperet, idem 
hic foctimi Tidemus ab Horatio. Is Quintium, ho- 
minem diTitem et bonam Tulgi de se existimatio- 
li^n honoresque simidatlone at<|ue ostentatione aucu* 
pantem, inde a Ters. 17. sqq. monet, ut ne Titam 
beatam ponat in opibus Tauisqiie populi laudibua, 
s'ed in sapientia ac rirtute, et ut secum perpenda^ 
an ipsiiis animus respondeat famae atqiie opinioni, 
qua per rulgi ora celebrari gestiat. Ita tecte car- 
pit istius hominis SoxTjaiaofiav , Socratis quasi dictom 
persequens, quod legimus aptid Ciceronem de OSe. 
Libr. n. c. 12. $. 34. ibiq. Beier. Vol.n. p.83.8qq. 
Jam Telut aliud agens utitiir in argumentando duo- 
bus Teraibus, quibus Yarius mutuam Augusti to 



ZS. L. VAaiu FOEFA. 117 



PofNili Imoob iiniiiii m polciire de»cripserat. f^iia 
ratkme piifiee lesttbnn fecit, qiianti noa nuxlo 
«mieinn cjssqw eannei& ae^timaret, sed etiani qnam 
dlgnum ip4e i^nsecec Ai^nxstum tanto popidi amore 
ac studio. Hoc caDide feeisse exi^^timaudiis t^t Hi>- 
nitiuSy cvm cn«ixLile sit, Qiuntium istimi cum Au*- 
gusto fuisse familiaTiter conjunctimi'^). 

Hoc autem fira^m»itum, quod, si ab uuo Rut- 
gersio discesseris. H. Stephanus caoteriipie omiios 
ueglexenmt, imicum est ex L. Varii PaiiegjTicv^ iii 
Augustum, qnod nobis serratum est. N«mi volii^ 
menter errat Frandscus Dorighello iu Horatii Edi- 
tione secunda (Patarii 1780.) T. IL p. 248. ojuiums, 
\arii rersus, ex eodem simiptos camiiue^ legi iu 
Horatii Epistola ad Augushim t. 252. 

Terrantmque silus et JJumina diWre et nrces 

MoniSfus imposiias el harbara regna ^ iuisque 

jtuspiciis tolum confecfa dueUa per orbem^ 

Clau4traque custodem pacis cohibentia Janumy 

Ei formidatam Parthisy te principe, liomam. 

Sed ut concedam, rerbis arces montibus impositas 

significari Drusum, qiu a. U. C. 739. Genaunos^ im^ 

flacidum genus, Breunosque veloces et arces ^://pi^ 

bus impositas tremendis dejecit, ut caiiit lloratiiis 

Libr. IV. Od. 14. v. 9. sqq. ; tamen aportum ost, 

ejus rei non magis ac captivonim siguonumiuo a 

Parthis Augiisto a. U. C. 734. rostihitonun montio- 

nem fieri potmsse a Vario iii ilio Paiiog^Ti ix> , qiiom 

curciter a« U. C. 723. scriptum osse ]>i*obaviimis. 

Deiude haud parvi faciendum est Scholiasiai*mu ea 



82) NiLil Lic rcfert^ ntrnm de vita uioriLusque Quiiilii isfiua 
mecain senliagy an cniD Jacobsio in Lection. Yciuih. 111. p. 45«8<|q. 
et Obbario iu JuLnii Annal. Supplein. 1. 4. (18:i2.) p. 576. «qq. 
Me, iateor, noudiioi poenilel judicii de isto Louiiue factil 



118 m h. TAmio roETA. 

de re ftilentiiiin. Seniciiie in praBqpln est yidare^ 
quid Dorighellium in eam dednxerit qpinationmi. 
Fraudi fuit Yiro Docto sublimius, qno hic nsyi ert 
Poeta, Bcribendi genus^ epioae poesi proxime aooe- 
dens. Sed huic Sermonis per humum repentis looQ^ 
in quo caliide nmulat^ oe, si, quantum cnpon^ 
posset cpioque^ malle res componere gestas, oon- 
sulto adspersum esoe epioi carminis coloremi quivis 
intelliget, qui Horatium bene noyerit» 

§. 10. 

Haec habui y qiiae de genuinis L. Yarii cafini- 
nibus eonnnque reliquiis dicerem. Ne quid Tero 
in hac scriptione desideretur, quod huno poetam 
spectat; facere non possum^ quin hic tamquam 
corollariiim addam succiuctam narrationem de Tereoy 
Pseudo-Yarii Tragoedia^ cujus mentio passim a me 
facta est« Anno superioris Saeculi LXXXYIIL editae 
sunt Parisiis Ger. Nicolai Heerkensy Gr o nh ^ 
gnniy iicademiamm complurium Socii, Icones» 
8. m«~ Hae Icoues simt quinque Elogia distichisLati- 
nis scripta^). In verbosa hujus opusciili Praefieitioiie 
a p. IIL — XCIV. Heerkensius fiise narrat, sibi mu* 
nusculi loco oblatum esse a monadus coenobii cujiis- 
dam in Germania libnim Mstiim^ quatemis^ diartae 
crassissimae. Hunc Codicem Saec. XilL titulo pri- 
yatum fiiisse ait^ in fine autem se invenisse scri- 
ptum: yyTragoedia Tereus explicita^ quae sexta 



83) De Heeriensio conferatar (Sir. Sudi OnoiiMSt. UCtor. 
P. VIII. p. 124. sq., nbi adnotatom est, lameB editas ease Ulli»- 
jecti. 1787. 8«, sed libellionem extimescentem iraa poCentnm per 
Batariam Tiromm propter liberrimam Heerkeasii liogoam , aliwn in 
prioria locum anffecisae titolom, nt Parisiis 1788. erolgataa Tide- 
rentor. Heerkensins , qni artem medicam factitabat^ natas erat 
^ 6roning;ae a. 1728. et a. 1801. obiit. 



D£ L« YARIO POETA. 119 

decima esK^ Ea perlecta non dubitayit pronuntiare, 
iDam Augusteo aeyo dignam esse et sine contro- 
Teraia Mriptam a L. Vario. Constituerat hoc opus, 
ue ainx> «piidemy ut ait, venale^ aut Londini aut 
Pariaiia splendidissime exscribi. Sed cum bibliopo- 
lia persuadere non posset^ tantae vetiutatis opus 
apud se esse, neque illud e manibus tradere ad- 
spectucpie eos convincere vellet, rcs intra consilii 
lines sidjstitit. Hinc in Praefatione ad Icones in- 
signiores quasdam ejus tragoediao particulas ciun 
iutegro Prologo Diamedes inscripto dedit, et biblio- 
polas incredulos pungens scripsit iu quinta Icone 
noshri Saeculi T. 421.: 

Nan, quiim me^ refero^ Dts praesfita dona hearinly 
Sed quam digna sacro munere saecla, vide! 
ot ibidcm v. 473. : 

yos quoqw, vos ipsi faveatis y quaesOy Batavi: 
Vestrum munus opesy quas celAramus, ertmt. 
Heefkensius sive caeco antiquitatis amore sive opi- 
nionis errore deceptus probare studuit, nonnuUos 
illius tragocdiae locos a Yirgilio et Ovidio imitatione 
esse expressos. Sed fiilsiun id csse, primiun in 
Germania 8uI>oluit DaVm Christiano Grimm^ Ljcei 
Aunaemontani Rectbri^ qui in Prolusione scholastica: 
Tragoedia vetus latina Tereus deperditarumXV. 
Mfor. Annabei^e 1700. 4. historiam inventae illius 
tragoediae et Prologum cum breyibus adnotationibus 
proposuit. Is quamyis modeste^ satis tamen aperte 
indicaty sibi illam videri scriptam a docto aliqiio 
Christiano y et jactabundam Heerkensii disputationem 
leniter carpit^). Neque tamen Grimmius id per- 

84) Ofimmii Prolosioiiein illam noii Tidentiir legnisM Lao^ 
ia Yind. Tra^. Ronu p. 8. et doctiaaimns Bemhardj in Grundriss 
Jer Roem. LiMrai. p. 182. N. 320. 



120 1>£ L. VARIO POETA. 

Buasit iliius Prolusionis ceiisori in Ephemericl« 
Gotting. a. 179L p. 10. suspicautiy eam Senecae 
acvo proxime accedere. Literea Heerkensiusy capto 
cousilio dedicandi suiun opuscidiunFrancogalliae Regi^ 
eam ob caussam scripserat ad ejus administrum^ L. 
B. do Bretevilium. Qui cmn coiosuluisset Sodos 
Academiao Regiae Inscr. et Hiunanior. latter.^ roga- 
tiis cst Ueerkensius , ut Parisios nonnuUas mitteret 
illius tragoediae particiUas^ ex quibiLS judicium fieri 
possot^ gouiuna illa esset, nec ue. At, Heerkemio 
id recusaiitOy res ipsa, nonuulUs epistolis ultro citroqfiie 
missis, ad irritiuu cocidit, ut copiose ao diligmter 
rofort Chnrdon de la Rochelte iu Mehing. de Criti^ 
et de Philolog. T. III. p. 318 — 342. Haec dum 
I^arisiis agiuitiu*, YiUoisonus per litteras ea de re 
adiorat Jacob.^AIoroIUiun, cpu sagaciter istam Heer- 
kousii si^o fraudom sivo errorem pervidit et ui epir 
stola ad Yilloisouum d. Yenet.X. CaL Octobr. a. 1792. 
patofocit^ uou sino laude Grinnnii libellum comme- 
morans. Ista onim tragoedia ^ Tereus, quam L. Yarii 
csse cropabat Bata vus iile, nidla fuit alia quam Progne^ 
tragoedia nunc primnm edita. In jicadenuaKenifia. 
1558. 4. Hujus autem Prognes auctorem esse Gre^ 
gorium Corrariinn^ Yonotum Protonotarium Aposto- 
iicum, qui Saoc. XY. flonierit^ tam erudite et tam 
cortis argiunontis ostondit Morellius y u^ qiii amplius 
dubitot y nomo facilo roperiatur ^). Yaleat itaque, ut 
MoroUii verbis utar y Heorkensius cum Yario suo ! — 

85) Morellii epistolaiu ediJeriint Harlesiiis in Snpplement •' 
brey. not. Litter. Roin. P. I. p. 494. sqq. et Chanlon de la R»* 
ckette 1. G. p. 339. sqq. , qni liaud imnierito miratnr, qni fieri pa» 
tiierit^ ut Heerkensius tali siye fraude siTe errore doctrinae saae 
famam commacularet. — De Corrarii Progne conferri meretor: 
Acaiemia Veneta seu DeUa Fama. In disqnisitioneni Tocata 
actore et auctore Jo. Gottlob Kunze. (Lipsiae 18010 p. 108.sqi 



EXCURSUS I. 
DE 

DIVERSIS, QUI CAE8ARLS 

AETATE VIXERTOT, VARIS. 

\3vBaueBX de Varis quaestionem, per se difficilem 

ct ambiguam, a reteribu» Grammatids, quum non 

iDodo pliires Varoa coniuuderent , sed etiam Va* 

rium Poetam ciim J^aro alicpio miscerent^ multo 

magifl turi>atam esse ^ quam recte observaverit Hey- 

nius in' Excursu II. ad Yii^il. EcL YI. 0. et IX. 27.^ 

hac ipsa de L. Vario Poeta disputatione ostendi- 

mus. Yerum tamen, (piamvis saepe incertum sit, 

utrum Lm Varius intelligendus sit an Varus aliquis^ 

tamen, cpio plures Augiuti aetate floruerunt Vari 

et quo negligentiores in afferendis eorum praeno- 

minibus ao nominibus gentilibiis fuerunt Gramma* 

tici, hoo difficilius e^t ad di judicandmn ^ cujus Vari 

memoria ab hoc illove scriptore prodatur. Quare 

neminem mirum habebit ingens Yirorum Doctorum 

dissrasus de Varo, cui^ ut supra §• 4. relatiun est, 

Tulgo putatur CatuIIus inscripsisse Carm. X.^ quo 

HDs velut postliminii jiure redire mmc jussimus L. 

, Farium Poetatn. Qui apud eiundem CatuUum Carm. 

XXIL Varum, et Carm, XXX. jilphenum pro uno 

i eodemque homine habent^ vereor^ ne nominum si- 

f ftulitudine decepti non minus fallantur^ quam qiii 

\ f.Alphenum Varum, nobilissimum Jurisconsultum^ 

&cnmt Poetae Yeronensis feiTniliflrftyn^ Hunc Ictum 



122 DB I.TJUUO POBT^. 

Erer. Otto L c Cap. L $• 3. p. 1630. natum esse 
sm^cahir circiter a. U. C 668« Jam si idem^ ut 
Erer. Otto L c Cap. XI. $. 6. p. 1686. Btatui^ anno 
U. C. 755. CoDsiil suffectus erat^ octogenarius de- 
mum senex. ad illam dignitatem erectus fuisset. Id 
cum reri non simile dicat Zimmem in GescA. d. 
Romu Prh^atredkis L 1. $. 79. p. 295. N. 26. , ejia 
filium opinatur Consulem fiusse. Blem oonjechin^ 
eaque admodum impTtdMJnlis! Non est hujus lod 
accurate docere, quam temere nesdo dicam an cur 
ptde rersatus sit Erer. Otto in eruendo definioida* 
que anno, quo ille letus natus sit. Equidem in 
Lectiamum Venusinarum Part. IL $. 5. idoneis rt- 
tionibus planum fedsse mihi yideor^ P. Alphemm 
Varum Ictum vitae annis siipparem fiiisse Yirgilio 
et Horatio. — Frogredimur ad alios illius aetatis 
Karos* Non magis certum est^ «pus fuerit ille Vor 
rusy de quo Tirgilius Edog. VL v. 6. 

Nunc ^o — namque super tSbi erunt, qui dicere 

laudes, 
Varey iuas cupiani et trisiia condere beUa — 
Agreslem ienui mediiabor arundine Musamm 
Non infussa cano. Si quis tamen haec quoque, 

si quis 
Cifpius amore legetz te nosirae, Vare^ mjfricae, 
Te nemus onme canei; nec Pho^o gratiar 

uHa esiy 
Quam s&i quae Vari praescrfpsii pagina nomeau 
In Seryii commentario ad h. L hic Varus traditur 
Germanos yicisse et exinde maximam et gloiiam 
et pecuniam consecutus esse. Qiubus nugis ibidem 
assutum legimus^ ab aliis intelligi eum Varmm, 
qui in Germania cum tribus legionibus interieiit| 
nb aliis contra ' ^^Aeimm Varum, legatum fuso 



EXCUR8U8 I. 123 



lugatoque Aainio Ponioni ab Aiigiisto siibstitutuiii, 
qui trauspadauae proviuciae et agris diYidcndis prae- 
esBet. Pertiuet huc alius Senriani commeutarii pan- 
nus ad Yirgilii Edog. IX. y. 10. ^^Quod alii didmt 
Tii^ilium 08tendere yoluisse, quod Mautuanis per 
iniquitatem Alfeni Yariy qui agros diyisit, praeter 
palustria niliil relictum sit : «icut ex oratione Come- 
lii in Alfenum ostenditur: Cum jussus trla tmUia 
paasus a muro in diversa relinquere, ut oclingenr 
taa passus aquae, quae circumdcUa est, admeli-- 
reris^ rdiqmstisJ^ Jam quisquis iUe Farus fuit a 
Tirgilio Edog. YI. celebratiis, id pro certo poni 
potest, eiimdem respid Edog. IX. y. 26. 

Immo haec, quae Faro necdum perfecta ca^ 

nebat: 
^,Fare, tuum nomen, superel modo Mantua nobis, 
Mantuaf vae miserae nimium vicina Cremonae, 
Cantanles sublime ferent ad sidera cycni.^^ 
Atque utriusque loci rationem si^ dempto omatu 
poetico^ spectamiu^ inde nil nisi hoc colligi licet^ 
Varum illum fiiisse hominem bellicis rebus darum 
et de Tirgilii rebus aliquo nomine haud male pro- 
mentiuuc 

Feryolutantibus autem nobis illius scriptores 
aetatia ocourrit Quinius Varus quidam, praefectus 
eqnitum Qn» Domitii Calyini ^ laudatiu ab Julio Cae- 
sare de B. Ciy. Libr. ID. c. 37. Is haud dubie est 
ille Q* Attius Farus, qui^ teste Hirtio de B. Gall. 
libr. TIH. c. 28.9 etiam in bello Gallico praefectus 
equitum meraerat, yir suigularis et animi et pru- 
dentiae atque fidus perpetuusque partium Caesaria- 
narum assectator: ita cum J. H. Tossio ad Tirgilii 
Edog. TL p. 201. fitatuit etiam Jahnius ad Horatii 
Libr. L od« 18. p. 225. Quum yeri sit simile^ himc 



124 DE L. TAftlO POSTA. 

Q. Attium Yarum post C. Julii Caesaris Gaedem a. U. 
C. 710« iu Triumvironun partSius manaisse, vix uUi 
dubitationi locus Yidetur relictus esse quin idem sit 
Varus, qui ab Octaviaiio a. U. C. 713. et 714. Galliae 
Transpadanae agrisquo dividundis praefectus est, ut 
Grammatici refenmt, et ciu Yirgilius utpote hcmiiiii 
bene de se suisque rebus aut merito jam aut meri- 
turo eximiam impertivit laudenou In eamdem con- 
jecturam inciderat Jo« Martinus^ neque erat quod 
eam non exploratam praepropere rejiceret Hejmius^ 
cacteroqui recte ad eumdem Yarum referens Sar- 
dam cum inscriptione Q. VAR. in Ldpperti Dactj* 
lioth« Tom. U. 2. n. 214. p. 180. Virgiliua enim 
Yarum suum laudat ob res in bello fortiter gestas: 
quae laus cadit in virum^ cui Hirtius singidarem 
animiun et prudentiam attribiut. Doctriuae ejiLS et 
studionim poeticorum nulla fit meutio, ita ut neque 
de Quiutiiio Yaro j Yirgilii et Horatii amico , nec de 
P. Alpheno Yaro Icto cogitari queat^ licet ad hujus 
poesin vcrsum 10. detorquere connitatur Ev. Otto 
1. c. Cap. IV. $• 6. p. 1653. — Jo. H. Yossius, quo 
minus apud Yirgilium agnoscat Q. Aliivan Varum^ 
se impediri ait testimouio Grammaticorum , hunc 
ducem non Aiimmj sed Alfenum Varum appellau- 
tium, ut Douati in Yit Yirgil. c YIIL §. 30. et Ser- 
vii ad Eclog. YI. 6. et IX. 10. 20. Hinc Yir exi- 
mius eo deductus est^ ut^ qui ipsi ex Qiuntiliaiii 
Inst. Or. Libr. YI. 3. $• 78. notus esset Lucius Va^ 
rusy Epicureus et Caesaris amicus^ cum L. Alfe^ 
num Varum nominatum ct nou miuiu in castiis^ 
qiiam in Epicuri horto versatum fiusse suspicaretor. 
In ejus senteutiam transiit Jahnius in lutroduct in 
Yirgil. p. YU. et p. XIX. et in Annot. ad Horatii 
Libr. L Qd. 1& p. 225« At aicut Yosaiua recta 



EXCURSUS u 125 

f de P. Alfmo Varo loto oogitari posfle^ quum 
I Taro duci junsprudentia , neque Yaro Icto 
ilitaris scieDtia usq[uam 9 tribuatur, itainprom- 
st videre, eodem gladio jugulari posse Yosaii 
ionem de L. Yaro Epiciureo^ qnem pariter nemo 
erit umquam stipendia fecisse. Quod si Yos^ 
a urget^ qiiae Servius^ antiquiores, ut vide- 
luctores secutus ad Eclog. K. t. 10« de Cor- 
cujusdam oratione iu hunc Alphenum Yarum) 
orem Mantuanorum agrorum dJYisorem ^ ref ert ; 
i potest alius Serrii locus ad Eclog. IX. y. 35«, 
irus 9 ciu Yirgilius supra (L e. Edog. YI.) blan- 
esse dicitur^ victor et belli dux appellatur et 
pheno Yaro Icto diserte et plane distinguitur. 
"ofecto si Yaro duci idem fiiisset nomen gen-» 
piod Yaro Icto fiiisse scimus^ mirum, si non 
tius de utroque locutus esset Serviiu seu 
lis est illius scholii scriptor. — Spohnins in 
omeuis ad Yirgilii BucoUca ex Granunatico- 
ide Yarum Yirgilianiun constanter nominat AV^ 
\ Karum^ neo tamen apparet^ intelligatne 
quempiam hujus nominis Yarum, an Juris- 
tum illum celeberrimunu Seryii auctoritatem 
% de Eologa IX. inter alia p. 41. haeo fere 
it. Perusia capta et M. Antonii ducibus ao 
ctis repulsis ^ Octavianus alios substituit duces : 
mi Galeni Comelium Gallum^ in locum Asi-* 
^llionis Alfenum Farum, qid et PoUionem 
t in regione Yeneta agros urbesque oppugnan« 
3t agris dividendis praeesset^ addito limitatore 
o Musa : y. Seryius ad Edog. IX. y. 7. ^^ Ya* 
Musa, pergit Spohnius^ inique tractarunt Man- 
; addidit enim Musa quindedm miUia passuum 
lantuani^ quum Gremonensis non sufficeret^ 



120 DE L. TAEIO POBTl. 

oSensus a Mantuanis olim, qiioil greges ^us ab s^ 
publld paBcuiH ejeceraDt, In his assentientem babuit 
TaiTim, qui iniquepraeter palustrianihilreliqititMan- 
tuftuis, propterea in oratione Comelii oujusdam no- 
tatus." Et de Edoga VL disserens p.46., „At Vanu, 
inquit, Oalliae 'Cisalpinae praefechu idem, cui Edog. 
IX. promiaerat carmen, si servaret Mantuam; jam 
se quaedam- inoepiBiie, neodum perfecisse. Atqui 
Mantuanos quidem agros male Texavit, l^rgiliui 
tamen suos receperaL Jam quum id esset ntm per 
Varum quidem ipsum datum benefioium, attamen 
conoessum, saltem non impeditum, neque recusa- 
tum ab eo, qui scilioet praeesset negotio agrorum 
diTidendorum; Vii^ilius ita eum laudarit, ut artem 
paiiter atque urbanitatem et ingenuos mores miraii 
debeamus. Urgebat neccsBitas; ppomiserat; iion 
poterat retractare. Scribeiidum erat cannen; sed 
tamen tale, quo non laudaret, quum neque de s^ 
neque de oiTibus hoo promenusHet Varus. Ergo 
sio orditur; ,,Equidem tenuia tantiun hidere possom; 
tSn te, Vare, dioaut digno modo. Si oui tenuia 
nostra placeaut, tuum Tidebif nomen inesse.'* Sed 
qnidi* Sileni carmen refcrt, quod se audiisso fiugit 
Hoo quidem totmn ex Epicureonun doctrina; pxt' 
mordia rerum et homiuum exponit; deinde poefa 
perseqnitur poetioam bistoriam prisconmfi tempo- 
mm. Denique quaedam de Goraelio Gallo adduntur. 
Jam Tero ita Vanis quodammodo frustratur; nequa 
Tcm» no, ut ille irasd possit; detinet eum in do- 
CtrinBj qnae ipsi plactiit, Epicmrea philosoplua,- de 
qua re, uti de Alfeno Varo, male dubitat Heynin, 
neque eam intelligit Vossius. Ejusdem autem m>* 
gistri Epiourei disdplina usi Virgilius et Alfenus 
Tanu> Sjfrmiai rid. Dmat; in Vit Virg9. &XEC. 



SXCU&8U8 I. 127 

§. 79., Servius ad Edog. TL t. 13. et Phocas Gr. 
ia Yit YirgiL ▼. dS.'^ 

Quae SpQhuius de oondiscipulatu Yirgilii cum 
Taroy quem cdebrat^ apud Syronem Epiciireum 
proposuit et de argiunento Edogae VI. noTO sane et 
a buoolici generis carminibu» alieno disseruit, ea 
ita comparata sunt, ut apud homines cordatos fecile 
fidem inyentura esse credanu Non item reliqu% 
quae scripait. Nam tres illi Grammatici, quorum 
testimoniis utitur^ commilitonem Yirgilii non Varum 
appellanty nedum Alftnum Varum, sed Fttrium* 
Quum autem^ quo minus L» Varium Poetam Yir^ 
gilii condisdpidum fiiisse dicamus^ rationes chro* 
nologicae ohstent, ut ostendimus supra $• 5.; se- 
quitur^ ut apud Grammaticos illos Vari cujusdam 
nomen reponamus. £a quidem in re mihi convenit 
cum Spdmio, sed himc Yirgilii condisdpulum no- 
minatum ease Alphenum Famm nego. Nec magis 
mihi patiar persuaderi^ ut Karumy illum Galliae 
Cisalpinae praefectum, yeteris apud Syronem com-* 
militii immemorem^ iniquius egisse in Yirgilium et 
huno non tam grati animi sensu et studio illius per- 
motumy quam invitum et promissorum solyendorum 
neeesflitate coactum magnis illum laudibus omasse 
statuanu Panegyricum scribere nec yoluit neo 
potnit Yirgilius: pauds qtiidem yersibus, sed plenis 
gnnritatis, candoris ac pietatis illum agrorum suorum 
defimsorem celebrat Sdlicet Spohnius mihi videtur 
pliis quam par est fidd habuisse Seryio^ cujus Cosh 
mentarium lus ipsis in locis valde lacerum et inter-» 
polatum esse Codices ostendunt. Equidem ratiom* 
bus conjecturae probabilis ope repertis deductus sum 
ad Q. AUium Farum^ fortem belli ducem^ qnem 
dim Syronis disdplina usum et postfiae 



. « ; 1 1- » 



128 OE L. TAHIO rOETA. 

GaDiae Cualplnae praefectum cle tuendis Vii^iliij con- 
dt8cipuli quondam sui, agris bene promemisse, ita 
ut eo nomine cum Pollione, Maeoenate et Comelio 
Gallo junctufl landaretur a Phooa Grammatioo in Tit 
Tirgil. V. 65., ut ostendimus supn $. 5. 

Si quis tamen in Grammaticorum de A^^um 
Vttro testimoniis reUt persistere, baud scio an iita 
de Varis difGcultas ita expcdiri nequeat, ut dic»- 
muB, Q, jiUvum Vttrum ab Octaviano militeri 
potestafe Galliae Cisalpinae et agrorum inter Teter»- 
nos distributioni praefectum esse ; sed quiua Crento- 
nensium agri prosoripti non sufficerent -reteranorum 
oohortibus et Mantuani magna agrorum parte mul* 
tarentur, in controrersiis de agrorum adjudicatioDe 
dirimraidis alitjuam partem fuisse P. Alpheni Van 
loti, quem et Grammatici aperte iutelligunt ad Eclog. 
IX. r. 10., et ut iutelligatiir, per aetatem ejus fieri 
potest. Is quum Cremona oriimdiis popularibiu suis 
fortasse nimis consuluisset atque iniquior in Abn- 
tuanos metator fiiisset, poterat postbao iniipiitatii 
reus agi a Cornelioy qiiem ego, frustra obioquente 
Erer. Ottone I. c Cap. IV. §. 7. p. 1654. et dissen- 
tiente, ut videtur, etiam Spohnio in Proleg. p. 41., 
Comelium Gallum Foetam iuisse puto Virgilii ami- 
oum et Manhianonnn rebus studentem : mecum aeiH 
ut U. Meyerus in Orator. Rom. Fragment. N. XCL 
p. 222. sq. Quum igitur isti agrorum dlvisioni pne- 
esset Karua quidam belli dux, eidemque negotis 
interesset Vanu Ictus, fedle fieri poterat, ut €^a» 
matici, in personarum nominibus de more panoi 
curiori, utrumque Yarum confunderent, et Vm9 
duci, qui erat ex gente Atttaj nomen gentile At' 
pheni tribuerent. Exoepto enim Q. Attio Var«i' 
nemioem VBronim iUiiu wtatis inTeniesy ouiy n^palr* 



EXLcuasijs K 129 



ino et rei militaris peritissimo^ Galliae Trans* 
i administratio militaris et agrorum distributio 
tutiu8q[ue potuisset mandari. 
1 quidquid est ejus suspiciouis, id certe vi- 
iue uUa dubitatione poni posse^ Q* Attium 
f qno de hio agatur^ esse eumdem Quintum 
, qui a Caesare Octayiano missus Cassium 
sem Athenis interfecisse narretur ab Acrone 
Bitii Libr. L Epist 4. y* 2. Eam suspidonem 
» quod sciam^ profert Ruhnkenius ad "Vellej. 
Libr. n. c. 88. $« L p.21L Fr.; Hejuiiu yero 
medio relinqiiit. 

hoc Q. Yaro Caesariano probe distiuguen- 
P. Attiua Varus Pompejanus^ qui in proe- 
Auximum commisso a suis desertus^ Aiga 
est in AMcam^ eamque yacuam occupayit 
705« c£ JuL Caesar de B. Ciy. Libr. L c 13. 
am contra Curionem defendit adfutus ab 
lauritaniae rege^ quocum Curio impnidens 
t et ad intemecionem caesus periit: dL Jul. 
de B. Ciy. Libr. II. c. 23« et 38. sq.^ Dio 
ibr. XLL c 4L sq. et Appianus de B. Ciy. 
!• c 44. sq. Postea bic Farus cum Catone 
ione conjunctus Pompeji partes in Africa 
defendit^ et misso in Hispaniam Cn« Pom- 
io^ sese cum illis Julio Caesari media hieme 
[>^. in Africam trajecto opposuit^ auctore 
Cass. Libr. XLII. c. 56« Uuc dubitari nequit 
ferenda sint quae habet Porphyrion ad Horatii 
Sat. 7« y« L y,Rex Praenestinus post exUium, 
d damnatus prqfugeraty miiitavit m Attica 
lio Faro ;^^ itemque Schol. Cruq. ,,P» Rupilius 
h^aenestinus , postqwim a Praenestinis in 
i missus esset, tn Attica militavit sub Actio 

IKET. CoMlfXNT. 



130 DB L. TARIO POSTA. 

Varo," Apud utmmquo SchoUaBtain, teste Jahnio 
att Horatii L c p* 257., Spohnius Teriuime cor- 
rexorat tn Africd pro in Attica, et ipsam rem ail 
P, Attium Varum ducem partium Pompejanuum 
a. U. C. 707. ntulerat. Conferas Fighii ^nnaL Tom. 
IIL p. 444. Cum Scipioue iUe P* Vorus de aummo 
imperio disccptaTit, eoque dencto junctus cum T. 
Labieno in Hispaniam clasBe fiigit ad Cn. PompejiDQ 
fiUum a. U. C. 708. cf. Bio Cass. lohr. XLH. c. 57. 
ot XLm. c. 30. Haud multo post a Didio apud 
Crantiam navali proelio Wctus et in pugua ad Mun- 
dam d. XV> KaL ApriL ima cum Lahieuo Gaeuu 
cst a. U. C. 700. Utriusque caput ad JuL Caesarem 
perlatum est: vid. Dio Cass. Lihr. XLIIL c. 31., Ap- 
piauus do B. Civ. Lihr. II. c 105., Auct. de B. Hi>p> 
c. 31. et VcUej. Paterc Lihr. II. c 55. $. 4^ Uuic 
Varo constaufer praeilxum est praenomea Publii 
ab Julio Caesare de B. Civ. Lihr. IL c 23. et 34^ 
Cicerone pro Ugar. c. 1. et Sioue Cass. Lihr. XLL 
c 41. ihique vidcsis lutpp. VoL Y. p. 305. Strz., ita 
ut emendandus sit Eutropius Lihr. VL c 25. , ubi 
Q. Varu» malo legitur. 

AequaUs eorum, qiios recensuimus, Varorum 
fuit L, Varu» Epicureus, cujus mentifmem )amfi^ 
cimus. Eiun Wurusdoriina iu F. L. IVL Vd. IV. 
P. 1. p. 4., leviter intiixus Servii, Donati et Fhooae 
locis, quos supra $. 5. tractavimus, dicit oum Vir- 
giUo plulosophiae Epicureac praecepta a SyroM 
audivisse. Ejus memoria servata est ab uno Quin> 
tUiauo lust Or. LUir. VI. c 3. $. 78. „Transtulit «- 
men Cassiiis Sevenis. Nam, ciun ohjui^aretuc ■ 
praetore, quod advocati cjus X^. Varo Epiaireo, 
Caesaris amico, conviciumfccisseut, iVesctb, iuqui^ 
gi» conviaaii <mt: et jputo Stoico* JuisMe," SfA 



£XC0tASUS 1. 131 

dmgius ad h. L peractite suspioatiir^ haec accidisse 
iu caiism Nonii Aspreuatis^ qiiem yeueficii accusa- 
Tit CasBiits Severus ac defeudit Asiuius Pollio, ut 
testantiir Suetouiiis in Aug. c. 56. ct Quiutllianus 
Inst. Or. Libr.X.l. §. 22., XI. 1. §.57. ef. II. Meyeri 
Orat. Rom. Fragmeut. p. 212. sq. et p. 228. Jam 
verisunile videtur , L. Vanim et Nonium Asprenatem 
affines fiiisse. Nam P. Quintilius Varusy infolix 
iste Romanonim contra Germanos diix, avuuculus 
fiiit L. Nonii Aspr^natis illius, qiii Yari iu Ger* 
inaiiia legatus diias legiones ex fuuesta ista clade 
Teiitoburgeusi a« U. C. 763. servavit iucolumcs et 
vaoillantes cis Rheniim sitarum gentium auimos cou* 
firmavit^ auctoribus Yellejo Paterc. Libr. 11. c. 120. 
$. 3« et Dione Cass. Libr. LVI. c. 22. Fiiius istius P. 
Yari a Tadto Ann. Libr. IV. c. 66. vocatur Cr/e« 
sari propinquus. Noniiis Asprenas, veueficii reus^ 
a Suetoiiio 1. c perhibetiir Augitsto €trtius fuiwtus 
{iiisse et L. Yanis Epiciireus a Quiutiliano nomiua* 
tiir Caesaris i. e. Augasti amicus. Itaqiie facile 
quis iuduoi potest y ut L. Yanim Epiciireiim fratrom 
fiiisse piitet P. Yari illius iu Germania ducis. Ros 
ad liquidum perdud ueqiut. Iliud autem milii vi- 
detiir admodum probabile^ qiiod inde coliigit Spal^* 
dingius in Praefat. ad Qiuutiliani Yol. II. p. YII., 
hunc L. Yanim Epiciireum vix fiiisse aliiis gcntis 
qiiam Qiiintiliae. Hac Spaldiugii disputatioue maiii* 
festum est qiiam valde lsd>efactetur J. H. Yossii sen- 
tentia^ qua L. Yanis Epicureus ad geutem Alliiiiam 
pertinuerit. Mihi conjectura Spaldingii midto veri 
similior videtiir. 

Jam ut certiim sit, qiiod pliiribus etiam Glan^ 
dorpius iu Oiiom. p. 738. sq. probavit, in gcuto 
Quinlilia fiiisse Faros; tamen iii controversia ver« 

0* 



132 OE I. TAUO rOETA» 

satur, num QmntSm», candidissimiui SDe TirgiKi «t 
Horatu amiciu, cognomme yari iuerit appedlatiu? 
Heyniiu infitias it. Pro eadem Bententia pnqtugnat 
Hieronynuu in Eiuebii Chronic. ad OlTmp. CXiXXXIX. 
1. p.l56.: „QumtU£ua Cremoneiuis, FtrffHH et JRo- 
ratii famiiiaris , mor^ur:" h. e. anno U. C. 730, 
ut Massonus in Tit Horatii dooet. De hujus QniD- 
tilii obitu Horatius ad Vii^um soripsit Libri L 
Odam 24., quam in recenti de ejiu morte dolcm 
compontam esse teuerrimus, quem spirat, tristitiae 
moerorisque sensus planum fbcit. Ejmdem Qtdii- 
tiliif ut Tita defimdi, meminit Horatius in Epistola 
ftd Pistmes t. 438., iU>i Arami Scholiastes: „Hie 
QuintUiu» erat Karu», poeta Cremonensis, mniau 
yirgilii;" PoTphTriou: f,Hic erat Quintilius Varu» 
Cremonengis, amicus VirgUu, eques Romamit." 
Scholiastes Cruq. cum Acrone ad Terbiun consentit 
Uterque Quintiiium yarum appellat poetam; non 
item Poiphyrion, cui tamen soli Eyues JAomamu 
dioitur. Ab Horatio in Epistola ad Pisones ut acu- 
tus, candidus MTerusque Criticus laudatur, neque 
in iUo Epicedio legitur, quod ad poeticam ejns &• 
cultatem referri queat. Huic Quintilio tributum ene 
carmen Aelnae nomiue iuscriptum, refert Jul. Caes. 
Scaliger in Poetic. TI. 7. p. 852. eique sententiae 
^»8e acoedit; quam quidem exomari posse, waao' 
dit Wemsdorfius in F. L, M. YoLiy. P.l. p.4., sed 
xectius ipse illud pomia serioris aeri poetae, £«- 
cUio Juniori, L. Senecae amico, addicit, ejusqiie 
sententiam, impugnatam a Ruhkopfio in Praefiit 
ad Senecao Opp. Vol. II. p. 13. jure amplexus no- 
Tisque argiuneutis tuitus est Frid. Jacob iu Praebt 
ad liucilii Junioria Aetnam p. XVI — XX, 
1820. '8. Quare Kordesiiu in Addend. ad 



EXCURSUS !• 133 

Sueci libr. c p. 189. milii videtuF recte dubitare, 
Quiniilium illum iu poetarum mimero habere. Is 
enim si carminibus fiusset clarus^ ^Horatiusy ejus 
mortem deploraus^ nou^ puto, omisisset ejus rei 
mentiouem £icere. Hinc etiam sequitur^ non po* 
tuisse eiun a Yirgilio Eclog. IX. y. 35. componi cum 
C. Helvio Cuma y et vanam esse Ruaei opinionem, de 
qiia dictum est supra $• 5. Not. 20. Turpior etiam 
cst eorum error^ qui ejusdem Quintiiii mortem de- 
fleri putant a Yirgilio Eclog. Y. v. 20. : 

Exstinclwn Nymphae crudeli /unere Daphnin 

Fi^nt: 
ubi Servius, ^yAlii, iuquit, volunt QuintHium Ka^ 
rum significari, cognatum Firgilii, de quo eiiam 
Horatius I. od. 24/^ Atqui illa Ecloga composita 
est a. U. C. 713. et Quintilius demum obiit a. U. 
C. 730. 1 Qui ad ejus et Yirgilii cognationem , (piam 
Servius memorat, referunt Horatii verba: „Muliis 
Ule bonis JlebUis occidit, NuUi flebilior, quam 
tSbi, VirgUi;^^ eos bene confutavit jam Massonus 
in Yit. Horatii p. 222. Mirifice nugatur hac in re 
Yincent Lancettius Italus I. c. p. 7. sq. De Prae- 
uomine hujus Qiuntilii nihil plane constat: plerique 
eum dicunt Publium; item de ejus Cognomiue du- 
bitari licet et dubitatum est a Yiris Doctis^ ut ab 
Heynio^ qui y^nullay inquit, idonea auctoritate Yari 
cognomine eum appeUant Grammatici :^^ cui tacite 
assensum praebuit J. H. Yossius ad Virgilii Eclog. 
VI. p. 293« Yidetur sane ea in re Hieronymi y eum 
simpliciter dicentis QuintUiumy auctoritas potior esse 
quam Servii ad Eclog. V. v. 20. et Scholiastarum ad 
Uoratii Epist. ad Pisones v. 438. Horum tamen Gram- 
matioorum fidem cum alii sequuntur^ tum etiam 
Jahnius ad Horatii Ldbr. L od« 18», cui carmini^ 



134 DK L. TAHIO POETA* 

praeeuute Fea, tituhun fedt: f,jiid P. QtUmt^Omm 
Varum." Vanderboui^us Yol. L p. 109. in mdio- 
riB notae Codd. dlfttU ioreiiit: ,tAd QttmlSmm Va- 
rum" et ambigit, inteUigatiie iUinn P. QuintXttm 
Karvmt qtu in Germauia iuterierit, an omicuiD 
Vii^Llii. Mirum «ane, quod Vanderbourgius de 
Karo Germaiiiae pmefecto cogitaTit: de quo qind 
sentiam, breviter hic exponam. 

P. Quiiitilius Varus ille, cum in Fastis et la- 
pide apud Fighium ad a. 74fi. Tom. m. p.521. Seie^ 
filius dicatur, haud improbaMli conjectura putatur 
fuisse filiiu Sext, Quintilit Wari, qui, auctore Vel- 
lejo Fat. Libr. 11. o. 71. (• 3., dericto ad Philippos 
M. BrutO) liberti manu jugulari maluit, quam Trium- 
Tirorum misericordiam implorare. Consul feit cum 
Tiberio a. U. C. 741. teste Dione Cass. Libr. LIT. 
c. 24. In Syria suncessit C, Sentio Satumino a. 
U. C. 747. cf. Josephus Antiq. Jud. Libr. XVIL 5. 
S. 2. et G. F. KorbU, V. CI., AnU-Canu p.33. d. 
p. 36. Syriam pauper divitem ingressus, diTes paw- 
peroa reliquit, ut Ydlejus Faterc Libr. II. c. 117. 
(. 2. argute magis, qnam rere scribit, judioe Benr. 
Lnd^o in Hietor. German, Vol. L p. 226., qm 
istius Yari mores et fecta arte Thncydidea descri- 
psit. Ab auno U. C. 759. exeunte Gomaniae pne- 
fuit usque ad mensemi SeptenJ»cm a. U. C. 7S3., 
quo mense pugnatum est m silra Teutoburgensi, 
auctore Liidenio 1. c p. 234. cl. 662. P. Varo dnci 
in illa pi^oa plus ad morieDdum quam ad pugnandnm 
animi fuit: quippe patemi avitique exem]^i suooeft- 
sor se ipse transfixit, ut ait Vellejus Fatere. Idlir. 
n. c. 119. ^ 2. Jam siTe aetatem hupis Vari i^e- 
otamus, sire mores ejus ao studia, jHm perioidam 
est, ne faUamiir uegantes, idlan ei intoreMsiBn 



EXCURSUS I. 135 

necesutudiiicm cum Yirgilio et Horatio. Qiiapropter 
l^ Docti, qui hiuic Yanun hoc illove utriusque 
Poetae loco iuteUectum yolimt^ in magno censeudi 
simt errore yersari. Ejus patnius dici et haberi per 
actatem posset QuiniSius , Poetae' Mautuani et Ye- 
misini amicus^ si certum et idoueis testibus con- 
firmatiun esset^ huic fiusse yari cognomen. At 
iion midhun abest qiun ei tum Praeuomen tum 
Cognomen afficta esse susplcer a GrammatiGis, mu- 
tiuita ab isto Germauiae praefecto^ qui ipsis omniiun 
Yarorum notissimus esset. 

Utcumque est^ recte Jahnius Horatii Libr. L 
odam 18. ad Quintilium scriptam esse statuit et haud 
inscite ad eiundem retulit Epod. Y. y. 73. ^ quiim 
Canidia istum Yarum y. 57. senem appellet. J. H. 
Yossius ad Yirgilii Edog. YI. p. 292. etiam ui utro- 
que Horatii carmine L* Varum Epiciureum in- 
telligendmn esse ccnset. Scilicet yir ille eximlus 
in opiuione^ quam semol couceperat^ mirifice fir- 
mius erat et coustans! Apiid Horatium si Lucius 
Karus qiudam intelligendus est^ cujus tamen rei 
nuUa prorsiut suppetit ratio^ praestiterit huc yocare 
alium Lucium Varum, qui^ ut refert Appianus de 
B. Ciy. Libr. lY. c. 74., expugnata a. U. C. 711. 
Rliodo, praesidio ibi relictus est a C. Cassio, Jidii 
Gaesaris percussore, et qui cum Horatio yel ob 
commune partium publicanun studlum iamiliariter 
junctiis esse potiut. Sed apage hiijusmodi hariola- 
tiones! Yossianam de L. Yaro Epiciu^eo opiuatio- 
nem Yanderbowgius quoque respuit, qiiod in Codd. 
Mstis ad Epod. Y. ille Aljius Varus dicatur. At 
hoc patrocinatur potius quam adyersatur senteiitiae 
Yossii suspicantis, istum Epiciu*eiun nominahun 
fuisse Lm Alftnum Varum. Utrumque enim uomeu 



136 DE L. TAAIO POETJI. 

facOc pecmutari poteiat; ntmnique etiam cognaiiim 
est, si qpiidem ex gente Attia AUiemi, Nasidia Na'^ 
sidieni, Quvia Cluviem, Tipia Tipieni, Clodia 
Clodieni dicti S!uit: quibus exemplis usus est Yinc. 
Lancettius L c. p- 8., ut pnJiabfle redderet^ P. AU 
fenum furum Ictum, qiium Cremonae sutiiiiam 
faceret, appellatum fiiisse Alfium^ sed postliac a 
P. Quintilio Yaro, Tirgilii amiooy adoptatum a»- 
sumpsisse P. Alfeni fari uomeiu 3Iirabile com- 
mentum! 

Denique iuter illius aetatis Varoa aniimmi ad- 
rertit nostnim ille, cui Horatiiis inscripsit Libri IL 
Odam 7. Hoc carmen in Codd. Blstis et Editt. Tulgo 
insciibitur rel Ad Pompefum rel Ad Vdrum^ vd 
Ad Pompejum Karum rel Ad PompUium Karum. 
Postremum titulum jam \. 5. comiptelae coarguit; 
idem rersus tuetur eum^ quem primo looo posuL 
Jam {uerunt Tiri Docti, quibus non dubium esset 
quin idem Pompejus esset intelligendus^ quem Ho- 
ratius Iccio, agrorum, quosAgrippa in Sicilia pos- 
sidebaty procuratori commendaYit Libr. L Epjst.12. 
V. 21. 

I^erum scu piscea seu porrum el caepe trucidas^ 
Ulere Pompejo Grospho et, si quid petet, ultro 
Defer : nil Grosphus nisi verum orabit et itequum» 
Hanc Epistolam ob t. 26. scriptam esse puto anno 
U. C. 735.^ cpio anno AL Agrippa Cantabros denuo 
rcbellantos dcvicit devictosqiie perdomuity auct. Dione 
Cass. LU>r. LIV. c. 11. Scholiastes Cruq. ad h. L 
„Pompejus Grosphus amicus fuit Horaliiy cvfus 
meminit in Odis, eques ex SicUia oriundus.^^ Gros- 
pho cuidam inscripta est Libr. IL Oda 16., ubi Por- 
pliyriou: ,yHac Oda Grosphumy JEquitem Jtomo- 
num alloquitur, Siciliensenhi^^ et a Scholiasfa CnKfi 



EXCURSUS I. 137 

acl r. 7. appellatur Pompefus GrosphuSy et Jac. Cru- 
qiiius liaiic Odam inscripsit: ^y^d Pampefum Gras^ 
phumy^^ uti etiam invenit in Codd. Yanderboiu^gius 
Tol. L p. 422« Jam hic Pompefus quin idem sit Pompe- 
jus Grosphusy qui Iccio commendatur^ dubitare uos 
retaut Od. c. v. 33. sqq. , ex quibus colligimiis ^ iUum 
maguas et amplas in Sicilia habuisse possessiones. 
Ab Silio Italic. Pun. Libr. XIY. v. 211. fingitur Agrir 
gentinorum dux fuisse Grosphtis quidam, cu)us cae» 
lata gerdHit Taurum parma trucem, poenae mo^ 
nimenta vetustae. In Inscriptiouibus yetustis Ctros^ 
phi nomen, quod sciam^ non occurrit: quod ciun 
originis Graecae sit^ indiixit nonniillos, ut illum Pomr» 
pefum Grosphumy Iil)ertiim Pompeji Magni et com- 
militonem^ aTco t5 yQoa^pa Ii. e. a pilo nominatiim 
putarent. Huic seuteutiae multiim commendationis 
adderet Pompejus ille^ cui Lil)r. 11. Oda 7. inscripta 
est^ si certo constaret^ emndem Grosphi cogno- 
mine dictum esse. Hle enim Horatii in M • Bruti 
castris conmiilito post pugnam Philippensem ad Sext« 
Pompejum in SicUiam trajecit , ductus fortasse Pom* 
peji 3Iagni studio. Hanc seutentiam copiose ad- 
stniere conatus est Sanadonus^ inyenitque multos, 
qui assensum praeberent, in his etiam C. Passoviiim 
iu Q. Horatii Kita p. XXXVI. N. 101. Venim tamen 
adversantur primiim multi Godd. Msti, in qiiibus 
titulus legitur: jid Pompejum Varum siye vitiose: 
Ad Pompilium Karunu Hiijus inscriptionis yeritas 
suffiitcitiur Scholiastanim aiictorltate minime panri 
facienda. Nam Acron ad h. I. ,yAd Pompejum 
Karumy inquit^ scrAit, gaudens ob ejus in pa^ 
trimn reditum;^^ et Scholiastes Cruq.: ,,Scribit ad 
Pompejum Farum, gratulans ei in patriam redi^^ 
tum.^^ Horum testimonium et fidem merito secuti 




cf PottKnBto Dqbk TjBilcilMNirgnis in 
tUL ad k. L ToL L pc 3Mb 9^. Mte adnicmiiit^ bimc 
f^mttftfumt HHB^ loHflHBBy cste Italiiiii^ uti ct 
w« 3w BileBi^ativ^ owpMHB f ciu Smswubei ciiiiiqpe 
Afilem agnrai m Skub piMMssoRniy nt apporeat 
cx oiL Iol t. 33» 9f^« rm ik s TnniiiTiris pro- 
scriptoi sa boM haiid ddbie amiBiaset. Ksm Blas- 
S0BBS ni Vii. liflniS pc 88L sq. FMte ooniecit^ hoc 

U. C. 71S., quo auno, 
Miaaiiuii fiMsta^ pro- 
uBpuiutaB data fnit: rid* 
Dio Chs. Libr. XL Ym. c^ 3IL, Yeilef. PMerc libr. 
IL c 67. lu bis fiut etiam Pompefus Fmrms: quo 
amieo et reteri coaHnilitoDe praeter exspectationein 
recepto Horatiiis laetitia exsohat et festum in efus 
re£tiim <iiem ioAcit remJnBtcens pristini coinmilitu 
et commemoraiis cnm laeta, qnae communia babu- 
erant, tempora, tum iiMrrime tristiay quoram minc 
meminisse juraret. 

Jam Glandorpius in Qnomast. p. 008.^ amh 
plexus SdioUastamm Horatii testiuMmium, in ordi- 
nem recepit Pompefum J^ omm et a Pcmpefo Grospho 
distinrit, et qnos ille ibidem congessit Pompejos 
solo distinguendos oognomiiie, ex eis satis liquet, 
quam Tana sit de I^&mpefo KarOj quem Scfaoliastae 
Horatii tantum commCTdorant , Tirorum Doctomm 
dubitatiin 



EXCURIUS II. 139 



EX€URSUS n. 

OE 

B^SSrS pUroUSDAM ROMAMS EVGE- 
NIO SCRBPTISQUE ILLUSTRIBUS. 

Locus Apuleji de Orthogr. §. 43.^ qui $• 4. de 
Tarii et CiDnae contubemio productus est^ etiam 
aHas ob caussas admodum notabilis largam praebet 
disputandi materiam. Ac prae caeteris quidem ani- 
minn ad se convertit nostrum Poeta iste jambicus^ 
Battus» Is qimm Ovidn contubemalts ab Apulejo 
uominetur^ fecile quis induci potest, ut h. 1. cogi- 
tet de poeta illo, cujus meminit Oyidius Ldbr. IV. 
Trist. el. !•. V. 47. 

Panlicus heroo, Bttsms quoque clarus iambo, 

Dulcia convictus membra Juere mei; 
et Batti nomen corruptum esse censeat. At Apu- 
lejus expressis yerbis adnotat^ jambici iHius poetae 
nomen duptici t scribi^ ejusque auctoritas tanti 
yisa est Fr. Osanno, doctissimo opusculi Apuleyani 
Editori, iit in loco Oyidiano Battus reponi debere 
diceret in Animady. p. 06. In aUquot Oyidii Codd. 
Mstis inyenit N. Heinshis Bacchus pro Bassus: 
qiiibns in Codidbns Battus legatur, ut Osannus 
ait^ me latet. — L. Gyraldus de Poet. Dialog. lY. 
p. 162. et G. J. Yossius de P. L. c. 2. p. 241. YoL 
m. O]^., qiii de Ponticoy poeta epico, exponen- 
tes iHnm Oyidii locum aHegant^ utique legunt : jBof- 
ius quoque dttrus ianAo; sed neuter, opinor, Co- 
dicum anctoritatem ea in lectione secutus est. In 
GyrididE Openim editione Basileensi^ quam errori- 
bus typognq^ois acatere dixi siqpra Not. 2*y procul 



Um» opene abemnB^ vmi^ae cwowm G. J. Vo»- 
■K Tdat aliad aigm pnpa^ri^ ^ jam &aiikhuuua 
ail riuyqta Libr. L 4l t. 1. p^ Ib. •dmonuit. Quth 
mbdafcito, pnipter anius Apul^ 
m Oridi loco Bmthu pro Baumt n- 
scribere, nt Orwwiai sMasL Aooedit, qood prorsui 
i meitiuu est, — — ^md lUanaiOB poeta BeUti no- 
■une nmqiAm rixerk. Ke qnid lamen retioere ooar- 
^uar, qnod Apnlep tmtimcmio £ftrere Tideatur, 
affenm SrhnKamrm ad Oridii Ibm t. 261. de Phofr- 
nioe, Amjntoris filio, expooeotem et haec sul^ 
dentcm: nunde Battns: 

Famitia mtda aiiilitai, pBoca t i Jhmima w^o, 
femuita tola mtahimt, na at^ie mutarrimta vitae, 
A'oltteraiU Jratret mtah eomaemtire movercae, 
Jfolueramtqme tmrmmt mali imeeetare paremiis. 
lUa repvUa dolnu comverso crimime «t iOoSf 
Aocmaavit eoi patriz pater euxitus ira, 
Nec recfwm imtpieiem» (me^me eiMm rectem m- 

jpicit uv) 

Jpte pateTj sed jam re «on pater, erm^ tZIis 

Quod dederal btmtem poemamtque aecutu* eandem 

est." 

tdeai Scholiastes ad Ibin t. 301. de Acfaaeo, ,,qui 

captus ab Antiocho Re^ et juxta Pactolum fluTium, 

cujus arenae aureae snnt, suspensos, unde Battui: 

Amtiochus captum t/icfuffl suspet^iU Achaeum 

Undaque Pactoli est aurea ieslia adkue," 

Habemus igitur poetam Batti nomine eumque Ro- 

maiuim» Quod illa firagmenta epici sunt atqoe eifr- 

ff.9ti geueris, id per se spectatum nihil in^pedit qao 

minus eum omicum Oridii jambis ckuimi fiiiM 

cre<Iamus: qui enim ab Oridio ob jambos landatiiTj 

poterat etiam in aliis cannimua generibus Tenari. 



JBXCUKSUS II» 141 

Tevim enim vero sunt alia multo graTiora^ quae 
awieniwim cohibeant. Primum enim plurima pars 
fragmentorum ab hoo Ovidii Scholiasta laudatonim 
de fide suspecta est, ut ipse Osannus L c. p. 67. 
confitetur: ef. D. Saliragnii Boessii Not. ad Ibin 
y.301. Deinde qiiis tam hebesest^ ut sibi pei^a- 
deat istos versus poetae esse sub Augusto florentis ? 
Mihi quidem^. si quid sentio^ monachL cujusdam 
ingenium et doctrinam sapere videntiur. Hic Battus 
nescio quis, si yersuum istorum dictionem spectas^ 
yere fiairoloyei; si argumentum eorum consideras, 
poterat iste yersificator ingeniolum suum antiquita- 
tis Graeoae mythis exercere> sed scribenti ei de 
Phoenice, Amyntoris filio, obyersatam esse ex bibliis 
sacris Eyam, nemo negabit. Denique Batti nomen 
?idetur Romanis prorsus imuitatiun fiiisse. Per« 
yestigantibus enim nobis antiquitatis Romanae mo« 
numeuta nullus occurrit Battus : in -una tantum in- 
scriptione dubiae fidei ap. Gruterum p. CXXXI. 12. 
AM. BATFS legitur. At Bassi nomine nihil magis 
obyium^ ut yel ex Indice Thes. Gruter. Tom. 11« 
P. 2. p. CXXXVn. cognosci potest : cf. Glandorpius 
in Qnom. p. 030. Hanc nominis insolentiam^ con- 
junctam ciim silentio scriptonuu de Batto poeta^ 
esse alicujus hao in caussa momenti, ne Osannus 
quidem, spero^ infitiabitur. Itaque a meimpetrare 
non possum^ ut Oyidio, sine Codd. Mstorum as- 
sensu, unius Apuleji^ scriptoris recentissimi et cor« 
niptissimi , auotoritate inductus pro Basao obtrudam 
anuGum Batti nomine. Adde quod inprimis in 
suspicionem adducit Apuleji locum, in quo dicitur 
Battus iste commemoratus esse in Yarii et Cinnae 
poematis. Id quo pacto possit oondliari et efQci^ 
ut ne temporum ordini repugnet^ fEtteor me non 



142 DS L» YAaiO FOSTA. 

aaaeqiiL Oyiclium aimo U. C 711. natimi eaae^ certo 
conAtat; iion minus certum est, beo aimo Yarium 
et Ciunam fam floruisse magna carminum laude et 
jama^ eosque^ uteumque de utriusque anuo natali 
statuasy certe aliquot decenniis majored natu fidsse 
quam Poetam Sulmonensenu Jam yero^ etiamai 
ponamus, Battum istum aetate et vitae annis Ovi» 
dium^ contuhemalem suum, antecessissey tameiiy 
subductis probabiliter temporum ratiouibiis , non in- 
telligitur, quo nomine quaye occasione Varius et 
Cinna^ senes haud diibie grandes et aetate oonfediy 
poetam juvenem Oyidii aeqiialem potuerint in poe- 
matis suis commemorare. Haec igitur omnia mecnm 
reputanti mihi suborta est suspicio quaedam, qua 
utique Apulejus in ingentis yocatur insimulationem 
stuporisy a quo tameu eiim non alienum esse do- 
ouit J. NicMadyigius in Prolus. Acad. Ha£a. a. 1829. 
Quid^ si Yarius et Cinna in poematis induxerant 
Bathim quemdam ficto uomine, fortasse memores 
Baltiy pastovis istius seuis., a Mercurio ob furtum 
indicatum in lapidem trausformati^ ut Oyidius Me- 
tanu Libr. II. y. 688. sqq. narrat, atcpie inde fitctuin 
est^ utApulejus siye is, quem exscripsit^ tun turpi 
errore laberetur. Rideat^ cui yoliip' est^ hanc^ quam 
ipse ne flocci quidem iacio, suspieionem meam, 
diimmodo mecum £iftciat dicente, amicum et cob-' 
yictorem Oyidii iambo cknim appeliatum ivitm 
Basmmm 

Quo phu^. autem Bassi iUo tempore Romae 
yixenmt doctrina litterarumque studiii» memorahilM^ 
hoo difficilius est certi quid pronuntiare de Basio 
Iambognqpho> quum ab solo Oyidio commemoretnr 
et eo nomine laudetur. Simt qui eiim signifioari 
putent ab Horatio Libr. L Od« 30» y. IHki ^>iVm 



Exctascjs lu 143 

multi Damaiia meri Basmm Threicia vincat amy'^ 
stidem^^ Commentum perridiculuml Qui a Cicerone 
ad Attic Libr. XIL Epist. 5. $• 2. notatiu* Bassus 
Ijaciliusy malus scriptor, quem tameu sua delectent^ 
eum poetam appellat Emestius^ levi, ut Yidetiu", 
ductua conjectura et rmoanjscens Aquinium poetam 
ap. Cicenw. Tusc» Disp. Libr. Y. c. 22. In eadem 
tamen sententia yideo esse Orellium^ qui, qmun 
Bassus prorsus ignotus sit, nomine gentili LucUius 
in dubium yocato^ suspicatiur latere Attilium, poe* 
tam tragicum^ quem durissimum appellat Cicero ad 
Attic. Libr.. XIV. Epist. 20» $• 3. £go yero noii magis 
assentiri possum Orellio^ quam Glandor[>io in Ono- 
maat. p. 5S3» opinantiy Jjucilium Bassum esse eum- 
dem, qui memoretur a Cicerone ad Divers. Libr. 
\n« Epist. 20. $• 3. , in qua C. Trebatio Testae scri- 
bit: jyEgo a Sex. Fadioy Niconis discipuloy Ubrum 
abstuUf Nixwpog neqi noi,vg)ctyiag* O medicum SUU'^ 
tfem meqwe docilem ad hanc disciplinam! Sed Bas^ 
sus noster me de hoc libro celavit: te qnidem non 
videturm^^ Utnunque Bassum ^o diyersiun esse ar- 
bitror: genti Luciliae cognomen Bassi asserit Lu^ 
cilius Bassus a Yitellio dassibus Rayennati et Mi- 
senensi praepositus^ auctore Tacito Histor. Libr. 11. 
c. 100- ibiqu6 y. Lipsiiuu Alterum Bassum^ qui Ci- 
ceronem de Nicoms libro celayerat, Emestius in 
Iud. Histor. putat esse Q. CaecUium B^issum Quae<ti 
storem a« U. C. 605. Iste Quaestor fiieritne homo 
edax hibaxque noa constat: a Cicerone enim iste 
BaasuB i^erte^ at festiye notatur ut homo gulosus^ 
cupes et Trebatii combibo. Qui si forte in urbe 
tamquam iSunosus gulo et compotor innotuerit^ non 
absonum fuerit suspicari, Bassi nomen opud Ho- 
ratuun appeUatiye acdpiendum esse^ quo yuifonAtfjg 



144 OB !■* TABIO POETA. 

ugnifioetiir, atque illiul eadem nonuiiis ^ertxS signlfi- 
catione usmpatiim esse aMartiale Libr. VL Epigr.60.: 
Non miror, quod potat aquam tua Basaaf Ca- 
tuBe; 

MtrOTf quod Baast filia pot^ tiquam, 
Sed quiBquii fuit uterque Bassus a Cioenioe 
memoratus, neuter per aetatran Oridio esse poterat 
inter dulda membra conTictus sui. Aetate suppar 
Foetae Sulmonensi erat T. Aufidaia Baasua, belfi 
Germanid scriptor, de quo copiose ^t G. J. Yo»* 
aius de Hist. Latin. Libr. L c 2. p. 36. VoL IV. 
Opp. — Ob eloquentiam laudatur ab AucL DiaL d. 
Oratt. c 23. , ubi Orellius o tt^autmaios jure delerit 
praeoomen TUi, conjectura ei praefixum, osteu- 
ditque illi potius Tideri fuisse praenomen PubtiQ 
ob locum Prisciani Libr. VIII. c 4. $. 18. Tom. I. 
p. 371. Kr. Eimidem a Seneca Epist XXX. $. 4. 
multa cum laude commemorari censent Gicrig ad 
Plinii Libr. Wu Epist 5. $. 6. et BemhardT- io 
Grundr, d, R. Lttt. p. 26L Not. 490., sed buno ilfitn 
filium esse, rectius statuunt Lipsius ad Senec Lc, 
G. J. Vossius de Hist Lat. I. o. , N. Faber ad M. 
Senecae Suasor. VII. p. 44. Vol. m. Gr. et Spal- 
dingius ad QuintiL L Or. Libr. X. c 1. {. 103. AvSr 
dius Bassus pator potest, ^ tempora q^ectas, haberi 
Oridii conrictor ac contubemalis , sed de studiis 
ejua poeticis cum nihil traditum legamus, aUus dr- 
eunupioiendus nobis erit bujus nomiuis poeta. 

Jam Quintifianus duo recenaet Basso» oannini' 
buB illustres, epicum alterum, altcrum Ijnoom. 
lUe est Salejus Baasus, oujus tn^enmm MAemeM 
et poeticum Jitil, nec ipsum aenectute maturum, 
ut ait Quintilianus 2. Or. Libr. X. c 1. $. 00. et postre- 
mia ToriuB iignifioat, eum immaturae moctia iUo 



Excuasuft u. 145 

ereptiim esae pariter ac Serraiium et Yaleriimi Flao* 
Gum« Vudt siib Yespasiano , cujiis miram et eximiam 
liberalitatem est expertiis , ut retert Aiietor Dial. de 
Oratt. c. 9. c1. S.^ utcpii temii csset fortima^ teste 
Juveualo Sat« VII. y. 79. 

Conlentus fama jaceat Luctmns in horlis 
Marmoreis: at Serrano tenuique Salejo 
Gloria quantalibet quid erit , si gloria tanium estm 
Wemsdorlius , qui Salejum Bassum ostendit scri- 
ptorem Panegyrici ad Pisonem, Lucano vulgo ad- 
scriptii esse, acciiratisaime de eo egit in Poet. L. M» 
V6L IV. P. 1. p. 4L sqq. Vide siipra $. IL N. 56. 
De coguomiui poeta lyrico Quiutiliauus L Or. Libn 
X. c 1. $.96.: jjAt Ljfricorum, inqiut, idem Horatius 
fere solus legi dignus. — Si quetn adjicere velis, 
is erit Caesius Bassus, quem nuper vidhnus.^^ Is 
floniit sub Nerone et Imperatoribus proximis. Eum 
Vesuvii conflagratione ^ qiiae^ Tito imperante^ d* 
DL KaL Septembr. a. U. C. 832. urbes Herculaneum 
et Pompejos sepeliret^ una cum yilla sua cousiim* 
ptum periisse, vetus tradit Scholiastes Persii ad 
Sat. VI. T« L, quae Caesio Basso inscripta est* 
Inde etiam coUigere licet^ in diversis eiim poesis 
lyiicae generibus yersatiim esse: cf. Casaiibonus ad 
h. L p. 477. sqq. et inprimis Bemhardy in Gr. d. 
/L Litt. p. 233. N. 435. Hiijiis Caesii Bassi est 
carminis firagmentum apiid Prisdanum Libr. X. 
p. 897. P. c. 6. S. 36. Kr« ^^Bassiis in II. Lyricorum: 

Calliope princeps sapienti psedlerat ore.^^ 
Et apud Diomedem Libr. III. p. 513. P. ^^Molossi- 
oum metrum mihi durissimum videtiir : hujus exem^ 
phua dat Caesius Bassus tale: 

Romani victores Germanis devictis.^^ 

WUGBUT. CoMMUT. 10 



140 . DK I.. TARIO rOETjl. 

Qiii Teraiw iii retefe Ubro Ctiato Beuao cuulam tri- 
butiu ita legebatiir, 

Romani Ganis devhtia auni vtctoreai 
notaute 6. J. Tossio de Hist Lat Libr, I. c. 22. 
p. 37. Vol. IV. Oj^., qui mdem repetit tle P. L. 
c 3. p. 244. Vol. m, Opp. et praeterea addit, sibi 
Tideri eum Tersum non esse ex LjriciSy sed ex 
ejHCO camiine vel ex Fraeiatione Lyricorum , quam 
Bassufl prosa scripserit^ eique invito ilhim Molosn- 
ciun excidisse. Cf. Scioi^ii Siisp. Leot. Libr. Y. 
ep. 22. Nomeii Caestua etiam apiid Quintilianinn 
I. c. comiptum degeneravit in CeUiua et Ceaatnt, 
notante Spaldingio VoL IV. p. 83. A Cdeaio Baaao 
poeta distiiiguendus est is, quem libnim de Metiis 
scripsisse refert Maxim. Victorinus de Carmine He- 
roico $. 5. in Lindemanni Corpore Gr. Lat. Vet 
Tom. I. p. 288. Qiii eumdem fecertmt scriptoreri 
Commentarionun in Caesarin Germanici Aratea, eos 
jam refiitaTit G. J. Vossius. Illitu aequalis Tidetur 
fiiisse iste Baaaua, qui a Martiale fretpienter per- 
stringitiir et qui ob Libr. V. Eplgramma 53. inter 
tregicos Romanorum Poetas recensetur a Langio in 
Vind. Tr. Rom. p. 0. cf. siipra $.13. N. 67. 

Restat , ut investigemus , qius fuerlt Baant 
ille» iambo clarus poeta et Ovidii couTictor, quon 
ab eis, qiios bactenus recensuimus, Bassis sejungai- 
dum esse dubitari nequit: uam opiuatiouem Petr. 
Crmiti de Poei. Lat. c51. p. 473., qiii Peraii Sati- 
rograplii amicum, Caesiiun Bassum, Ovitlii quoque 
fanuliarem fuisse dicit, uon est qiiod pluribiis re- 
fellamus. Ovidius L c ctim Baaao coujuugit Pon- 
licum, poetam epicum. Ad Foutioum scripsit Pco- 
pertius LibriL EI^. 7.: 



Excuasus II. 147 

y,Dmn iibi Cadmeae dicuntuTf Pontice, Thebne, 
Armaque fratemae tristia mililiae; 

Atquey ita nmfdix, primo contendia Hamero^ 
Sint modo fata tuis molUa carminibus. 

NoSj ul consuemusy noslros agitamus anwresy 
Atque aliquid duram quaerimus in donunam/^ 
Quo ex looo recte coUigitur^ Ponticum heroicis veiv 
sibus composuisse Thebaiduy in eaque componenda 
tum maxime occupatiun fiiisse. Num illa Thebais 
idMoluta umquam et publici juris facta ftierity in 
mecUo relinqiiam. Certum autcm est , eumdem Pon- 
ticiun laudari ab Oridio et numerari inter suos coii- 
Yictores. Jam Propertius etiam ad Bassum qucm- 
dam scripsit lobri L Eleg. 4.: 

Quid mihi tam nmUas lctudando, Basse, pueUas 
Mutaium domina cogis cUfire mea? 
in eafpie^ simulata festive ira^ eum objurgat, quod 
se a Cynthiae amore abalienare conetur, eique suae 
pueDae y cujus excellentes corporis imimique virtutes 
exponit^ iram minitatur. Tota haec Elegia fami* 
liaritatem interiorem, quae Propertio cum Basso 
isto interoesserity testatam £acit. Atqui hunc ipsum 
Basemn, hominem jocularem et lasciTum^ arbitror 
fiiisae dulce conyictus Ovidiani membnim. Proper* 
tius igitur et Ovidius communes habuerunt £amilia* 
res, Ponticum et Bassum. Non obstat, quod Pro- 
pertius in illa Elegia nuHam de studiis Bassi poeti* 
cis mentionem fecit. Nam iit, (piod sentioy dicam^ 
mihi videtur Ovidius in laudandis convictoribus illis 
suis plus amidtiae quam veritati dedisse. De Pon-* 
tici Thebaide quae sit sententia mea, paido aute 
aperui; Basswm autem suspicor numquam nisi per 
otium et animi caiissa scribendis lambis vacasse. Ita- 
que utriusque studia poetica nemini ciiiqiiam iniio-* 

10* 



148 DE 1. TABIO rOETA. 

tuenmt, niu amicis, Propertio et Oridio. Hino ie 
utroqiie poeta conseutiens apud omnes Romanoruin 
Bcriptores ulentium ; hincinterpoetaaepioosiVmttrtM, 
iuter iambicoa Bas*tu praetermissi sunt a Quinti- 
liaim I. Or. Libr.X. c 1. }. 85. sqq. et ^ 96. b licet 
Virgilio renifioatorem meliorem quam poetam, Cor- 
nelium Severumf et Uoratio iu Lyricis Caetam 
Biunanf de quo non uimis honorifice eum sentire 
apertum est, oouferre et aequiparare non dubita- 
Tetit, tamai neminem habet, qitem ex iamlBC» 
Romanorum poetis CatuUo^ Furio Bibaculo et Ho- 
ratio adjungat. Cur igitur praeteriit BoMum, On- 
dii amicum iambo danunP Sdlicet ille suis iam- 
bis munquam apud Romanos nomen et &mBm 
adeptus est. 

Hauc de Ba$90 lambographo, fnmmuni Fro- 
pertii Oridiigue femiliari, senteutiam praeivit , quod 
sdam, primus Casaubonm ad Fersii Sat. YL p.477. 
eamque omniiim Frop^^ edltorum, (juos quidon 
uoTii conseusu receptam Osaunxis qiioqiie non ausiu 
est oouT^ere, sed non multum abfuit quin etiain 
in Fn^iertii loco Battam reponendum deoemeret. 



EXCURSUS in. 

OE 

a jsiNio POLuom, tragoedu- 

RUM SCRIPTORE. 

C Aunium Pollionem, Tinim dootrinae BtudSs 
exoellentem, etiam tragoediis scribeudia TacasBe, 
Inculenter testantur lod Yirgilii et U<nratii, quos su- 
pra {. 9, exdtaTimus. Uterque illum eo lUMniiiB 



EX€UR8U8 III* 140 

magiiifioe oollaudat. puae a Marone Eolog. Vin* 
V. 0. appellantur camUna Sophodeo digna cothumo 
sunt illa nova cannina , quae Pollionem fiicere canit 
Menaloas pastor Eclog. III. v. 86. lUa cur nova <1i- 
cantiur^ ambiguum est. Servius ad h. 1. nova car^ 
mina expUcat magna, miranda, quocinn &cit Acron 
ad Horatii Lil>r. lY. Od. 2. t. 10. C!ontortior quam 
quae probari possit estBurmanni interpretatio cogi- 
tautis de canmnibus epicis^ quae tamen a PoUione 
oomposita esse, ne imius quidem scriptorum rete- 
rum testimonio eviuci potest. Perleve est argumen- 
tum a tauri mentione repetitum, quod Acron ad 
Horatii Liil>r. L Epist. 3. y. 36. adnotaverit: ^yLyri^ 
cos vitulam, Tragicos hircuni, tdios (u e. epicos 
ex 'Burmanni sententia) poetas taurum tmmolasse.^^ 
Cum igitur Yirgiiius in eadem Edoga scripserit 
y« 85«: 

Pierides, vitulam lectori pascite vestro} 
opinatur Burmannus, significari PoUionem a scri- 
bendis lyricis ad epica transeuntem carmina. Quid- 
quid Aty Burmanniu negat novis carminibus posse 
indicari tragoodias, qiua tum hircus pro tauro po- 
neudus fiiissct. Hanc interpretationem merito re* 
spuit Thorbeckius de C. AshiH PoHionis Ftt. et 
Studiis Doctr. p. 125. et cum Heynio amplexus est 
Seryii rationem^ ita ut nova carmina acdperet de 
praedarisy qiudia non antea &cta essent. Attamen 
ut simpUdus y ita etiam yerius J. H. YoBsius ad h. 1. 
p. 141. cogitat de PoUionis tragoediis^ quae noyita*- 
tis gratia placerent et inde nova carmina appeUa- 
rentur. Nec quidqiiam adjuyat Burmanni sententiam 
lociis Horatii Libr. L Sat 10. y. 42. ^ ubi PoUio 
Jacta regum canere didtiir» Qiiae quidem yerba^ 
per se spectata, de oarmine epioo acdpi posse non 



150 DE L. TARIO POKTA. 

nego. Sic iii Domitii Marsi Epitaphio in Tibulliim 
T. 4. r^ia bdla siint ea^ quae inter reges h. e. 
ciTitatis priueipes genintur, et Torba Yirgilii Edog. 
YI. T. 3« yycam canerem reges et prodia,^^ in Ser- 
Tii Commentario nescio qiiis interpretanda oenset 
aut de bellis didlibus aut de Thyeste tragoedia, 
quam Yirgilius tentasse fertur. Priorem interpre- 
tationem uuice Tcram esse, apparet ex docta VtnL 
Wagneri adnotatione ad t* 1«; posterioron .secutus 
est N. Heinsius ad Oridii ex Pont. Ldbr. lY. Ep» 
2.T. 1^^ 

Quod legis, o vatee magnorum maxhne r^gvii^ 
Fenit ab inionsfs usguey Severe, Cretie: 
ubi recte quidem pro aliq. Ck>dd. lectione mamme 
vatum edidit nuixlme regum et de Tate explicaTit, 
qui regum facta canat, coUato loco Oyidii ex Pont 
Libr.IY. Ep. 16. t. 0.: 

Quique dedit Latio carmen regale Severuef 
sed utrumque locum de tragoedia quadam intelligi 
Toluit. Perperam! Yerissime MicyDus de carmine 
epico cogitat neque inscite hunc OTidii amicum di- 
cit fuisse Comelium Severumy qui^ auctore Quiii- 
tiliano I. Or. Libr. X. c. 1. $• 80. ^ bellum Siculiim 
scripsit: reges enim et regale accommodate didtur 
de priucipibiUy bellorum ciTilium auctoribus et dnr 
dbus y ut docet J. H. Yossius ad Yirgil. Edog. TL 
T. 3* p. 289. Hlius autem Comelii Severi bdlum 
Siculum sine dubio egit de bello cum Sext. VoiDr 
pejo. Porro Heinsius suae interpretationis stabifieii- 
dae gratia profert locum Ovidii Trist. Libr. II. t. 553. 

Et dedimus tragicia scriptum regtde cothumis, 
Quaeque gravis debdt verba cothumus habeL 
At hiclooiUy qiu de Medea> regis filia et de cogno- 
mini Nasonis tragoedia explicandus est^ ne polest 



BXGumsDs ui. 151 

• 

qiiidem cinn superioriliiu locis confierri. Sicut r^ia 
beOa apud Domitium Maniim ob adj. w. /hrti pede 
de einoo canniiie^ ita apud Oridiiim scriphim regtde 
propter adj. w. tragicis cathurms de (ragoedia ao- 
cipi dd>ent. Pari modo yacta regum, quae Pollio 
canere dicatur^ apertum est^ referri debere ad tra- 
gpediam ob tv. sqq« pede ter percuaso u e. trimetro 
iambicoy qiioniam tres caesuras babet, iit ait Acron 
ad h. L Neque etiam negari potest^ scriptonim 
omnium de lyricis et epicis Asiuii Pollionis carmi- 
nibus siientium hac in caussa haud parvi esse mo- 
mentL Male enim J. C. F. Manso in libr» Fer^ 
fnischte Ahhundl. u. Aufsattne (BresL 1821.) p. 53« 
Not. V. buc refert locum Pliuii Libr. Y. Epbt. 3. 
§• 5.9 ubi sermo tantum est de poematiis petulan- 
tioribus et epigrammatis ^ qiiae a Pollione^ viro se- 
riis jocisqiie pariter accommodatoy ut a Quintiliano 
1. Or. Libr. YI. c« 3. %. 11« appeUatur^ nonnumqiiam 
animi caussa fusa esse^ yeri simillimum est: y. Thor- 
becke L c p. 128« sq. 

Dramaticae poesis studium videtur Pollio sin- 
gulari amplexiis esse amore: cujus rei testis est rd 
illa epistola ad Ciceronem, cui Balbi Praetextam 
l^endam imserat, Libr* X. ad Divenu 32. §• 10# 
lllud yero J. IL Yossius ad Virgil. Eclog. IIL t. 80. 
et YIIL T. 9« minime persuadet , Pollionis tragoedias 
jam tum Mautuae aliisque Venetorum in urbibiis 
datas esse et spectatas. Loci certe Yirgiliani ad 
probandum iufirmi admodum sunt atque ambiguL 
^^d enimy si Yirgiliusy anno U. C. 712. Tixdum 
rec^tus in PoUionis patrocLnium ^ fondo tantum ao- 
cepwaty eum, quidquid temporis a bellicis curis 
superessety tragoediis scribendis tribiierey ideoque 
Menaloam uoTa illa carmiua annuntiantem blande 



152 DE !,• TAAIO POKTA. 

iuduxerat? et ni ea caTmina anno U. C. TIS.^ post* 
qiiam secum communicata fiuerant et lecta^ cotliumo 
Sophocleo digna appdlaverat^ idye eorum admira- 
tione abreptusy sive grati in patronum animi aensu 
ductus? Utcumque est^ id mihi paene certiun vide- 
ixpty tragoedias Polliouis illo tempore nondum in 
Tulgus exiisse, uediuH in urbiiun Yenetarum tfaea* 
tris datas esse, alioqui YiTgiiius scribere non potu- 
isset et optare^ ut sibi aliquando liceret illa £em 
totum per orbem. Rem si uuiverse spectamns^ ert 
saue quod du]>itemus, num Pollio umquam eo con* 
silio tragoedias' scripserit, ut pid>lice in scena age- 
rentur. Yirorum doctonun ea de re sententiae ye* 
hementer hodieque discrepant et adversa fironte inter 
se repugnant. Qiu PoUioiiis tragoedias in scena agi 
solitas esse aflh^mant, eorum sententia nuUius nisi unius 
innititur Horatii loco Libr. II. Od. 1« v. 0.: ,^Paul^ 
lum set/erae Musa tragoediae desit theatris h. e. 
omitte stiidiiun scribendarum tragoedianun ^ quae iu 
theatris agantiir^ tantisper, diun^ qiiod iuchoasti^ 
historiciun de bellis civilibus opiu pertexueris. Cujus 
testimonii vis qiianta liac in caussa sit^ non prius 
poterit recte aestimari^ quam exploratum sit^ quo 
drdter tempore illa ab Horatio scripta hierint. Jam^ 
quae Dacerius, futilissimis usiis ratiouibus^ ea de 
re dissenut^ ea qiiam aviOTOQijrtog dispiitata sint^ 
satis ostendit Massonus in Yit. Horat. ad a. U. C. 715. 
$•4. p. 01 — 107. Hle enim contendit, hanc Odam 
inscriptam esse Pollioni £Busces consulares gerenti 
h. e. anno U. C. 714. At in confesso est^ eam com- 
positam esse post PoIIionis de Parthinis triumphimiy 
quem actum esse a. d. YID. Kal. Novembr. a. U* 
C. 715. iestantur Fasti Capitolini: cf. Heynius ad 
YirgiL Yit per annos dig. a« V. C. 715« et Thoibebke 



EXCURSUS III. 153 

1. c p. 33. Id extra onmem dubitationeiii ponunt 
Horatii veriia t.15.: 

Cui laurw aetetnM hanores 
Dalmatico peperit triumpho» 
Massonus $• 7« in medio reliiiqiiit^ qiio haeo Oda 
flcripta sit aimo negatque certo defimri posse: ita 
otiam Tanderbourgius ad Horat. Yol. L p. 205. Jam 
lioet oonstet, Pollionemy acto triumpho^ abstinuisse 
omni parte reipublicae administrandae et in otio ac 
secessu litteranim studiis vixisse; tamen yalde du- 
bium eaty num ante debellatum M. Antonium de 
conscribenda bellomm dyilium historia cogitayerit. 
Neminem enim minus quam Pollioiiem poterant la- 
tere gliscentis iuter Caesarem Octavianum et M. 
Antonium discordiae igiiiciili, serius ocius in apeiv 
tum enipturi belliim. Atque ad hos prindpesy mi- 
nime ad Pompejum M. et Julium Caesaremi spectare 
puto V. 6 — 8. 

Periculosae plenum opue aleae 
Tractas, et incedis per ignee 
Suppoeitos cineri dolosom 
Cum Pompejus et Caesar dudum e medio sublati 
essent, nihil periculi habebat enarrare historiam 
belli ab utroque gesti* At simemineris^ PoIIionem 
oon junctiorem semper fiusse M. Antonio ^ iniquiorem 
Octayiano; non diCGdle est mtellectu, qiiam peri- 
cnlosinn et anceps fiierit^ postquam Octayiamis re- 
nim sohis potitus erat^ cum judicii libertate et ex 
rerum yeritate bellorum ciyilium historiam contexere* 
Quamdiu enim M. Antonius yiyebat, PoUioni minus 
timendus erat Octayianus: cum illo yetus ei erat 
amicitia^ ut ipse scribit dceroni Libr«X« ad Diyers/ 
Epist. 33* f. 5.9 Gum hoc inyeterata simultas et ob- 
stinala yoluntatis alienatiO) ut yel responsum iHud 



\ 



154 DE L.yAuo roBTA. 

dooet, quod Octaviono roginti, nt Becum ad bdlum 
Actiacum proCcisceretur, dediMO nannit Yellejus Pa- 
terc Libr. IL c 88. f. 4. Jam cnm Pollio^ deyicto 
BL Autouioy factiis esset praeda OcteTiani Tictoris, 
patet^ quam plenum oflenaionis et invidise fuerit 
illud opuSy quod luchoaTerat^ historicum. Accedit, 
quod V. 5. arma nandmm expiatis umda cruarihii 
rectius explicautur de temporibusy quae pugnam 
Actiacam subsecuta simt, quam quae praecessenmt 
Narrationis filum ordiri v<Juit Pollio inde a trium- 
viratu Pompeji BL et Julii Caesaris et Crassi, inito 
a. V. C. 604., Q. Caecilio Metello Celere et L. Afra- 
uio Coss., et pertexere usque ad A^yptum derictam 
et subactam a. U. C. 724. Commissum vero his bel* 
lis ayog uondum piacuiis exsolutiun erat: quare 
Pollio arma describebat uncta cnioribiis uondum 
expiatis. Eodem seusu Horatius adhuc anuo U. C. 
727. scripsit Libr. L Od. 2. r. 29. : Cui dabii partes 
scelus ejrpiandi Jupiter? Minus recte alii statuiuit, 
. illis verbis siguificari bella ciTilia Marii et SuUae. 
Quibus omnibus iu eam deducor sentratiam, ut hanc 
Odam finitis per OctaTianum Iiellis intra annos U. 
C. 725 — 727., priusquam ille Augusti nomen ferre^ 
scriptam esse putem. Conferas Jahnii Adnotatt ad 
h. L et Kirchueri Tabulam chronol. Horat. , in qiia 
item illa Oda anno U. C. 727. assignatur. 

Ut igitur coucedam y quod minime negaii potest^ 
tragoedias a Pollione scriptas esse y tamen numqiiam 
mihi persuaderi patiar, ut eum scenae suo ingenio 
■ermsse credam. Vir ille^ iuter praecipua istius sae- 
ouli omamenta numerandus ^ colebat studia^ studio- 
■os amabat^ foTebat, proTeheba^ multorumque, qui 
ttliqua componerent, portus erat, siiuis et praemiuniy 
ut PUnii de Titiuio Capitone Tcrbis Libr. Vm. Epist 



Excijasus in. 155 

12. $• 1« utar. In omni Titae studionmique genere 
autiqiii teuax moris, qiio ut quisqiie haberi volebat 
liberali doctruia politissimusy ita maxime yenabatur 
111 componendis carminibus, scriptitabat tragoedias 
vel ad animi Tohiptatem vel ad alendam dicendi co- 
piam. Sic, ut omittam Q. Tidliiim Ciceronem^ quem 
sedecim diebus quatiior tragoedias absolvisse novi- 
mus ex Marci fratris ad eiun Ldbr: III. Epist. 0. 
$• 7« > memoriae proditiim legimiis , C. Julium Cae- 
sarem Strabonem inter primos siii temporis oratores 
et tragicum poetam bonum admodiim esse habitum: 
yid, Asconius Pedianus ad Cicer. Or. pro Scaur* 
Tom. XYI. P. 2« p. 243. sq. ed, Schiitz. et m. Com- 
ment. de C. Licinio Cnlvo Poeia §• 9. N, 30. p. 127. 
Ejusmodi praestantem yinim aemiilatiis Pollio tra- 
goedias composuit, uon qiio eas in scenam profer* 
rety sed ut eas tamqiiam ingenii siu studionim pro- 
ventiis cum amicis communicaret aut in eonim con- 
sessu redtaret. Non potest componi cum Pupio^ 
|>oeta aeqiiali) ciijus lacrinhosa poemata h. e. tnH 
goedias Romae m theatris spectatas esse, ipse con- 
fessus sum in Comment. de Obtreciatoribus HoratH 
f. 2. N. 0. p. 270. sq. Yenim enim vero quod Pu« 
pius aliique hujus feudnae dramatici poetae fecere, 
id non credibile est factiim esse a Pollionei tantae 
dignationis yiro. Adeone suae claritatis immemo- 
rem fuisse, ut hac ratione sui ingenii et doctrinae 
lamam in discrimen committeret ? Non herde levi 
et mutabili plebis judido suas subjedt tragoedias; 
at) cum domiim suam redtantibus liberaliter eum 
apeniisse constety iiihil est yerisimflius , quam, sio- 
ut alionim recitationibus frequens interesset^ ita 
'ipsum quoque sui ingenii opera prael^isse amids 
domi snae oongregari sdlitis. Ckijus quidem seii- 



156 DE I.. TAAia FOETA* 

tentiae argumentiim depreliendere mihi videor in 
illo ipso loco Horatii Libr. II. Od. 1. t. 9. ' FaDim- 
tur enim^ si qiiid video^ Interpretes, qui ibi de 
iheatris proprie sio dictis oogitant: nam b. 1. theo' 
tra eodem significatu mihi yidentur memorata esse^ 
quo Libr. I. Epist. 10. v. 41. 8C[. 

Sptssis indlgna theatria 
Scripta pudet recitare et nugis addere pandus: 
ubi spissia theatris Bignificari auditoria, in cpiibus 
tscripta ingenii opwa coram multis recitentur^ ciim 
alii admonuerunt Interpretes^ tum inprimis docte 
ostmdit Theod. Schmidius p. 444. sq. Per totam 
autem hanc Odam, quam ex politissunis Poetae 
Yenusini carminibus esse quilibet intelligit, siiblimis 
quaedam et grandiloqua incedit dictio; Yidelicet 
quo majori in exspectatione Horatii erat ilkid de 
bellis civilibus opus a viro ingenuo et lil>ertatis re- 
rltatis(pie studioso scriptum^ hoc impensiiis efiBagi- 
tatur et eo blandioribus verbis Pollio incitatur, ut, 
omisso paulisper artis tragicae studio^ in illud uniim 
incumbat et quam primum ad umbiliciim perducat 
Haec si recte nihilqiie praejiidicati afferentes 
disputavimus, planum erit^ quo jure negaverimiiSy 
Pollionis tragoedias umquam in scena esse edifas. 
Atque huic sententiae nostrae non nihil momenti 
adjidt^ quod nuUius tragoediae a Pollione scriptae 
et Romae sub Augusto ejusque successoribus adae 
memoria apud ullum scriptorem invenitur, qnod 
Quintilianus illum propter tragoedias ne memorat 
quidem^ nedum laudat^ atque qiiod Auctor Dialog. 
de Oratt. c. 21* non ita honorifice de eis judicat. 
Quibus de caussis discessionem mihi {Sadundam esse 
exiatimavi cum a Grjrsario, qui in egregia Dispu- 
tgtioiie de Theatro Rom. in AUgein. Schulz. a. 1832. 



EXCURSUS lY* 157 

n. N. 40« p. 315* Tulgarem loci Horatiani interpre* 
tationem amplexus FoUionis tragoedias scenae com- 
missas populo placuisse opinatur^ quia Attianis et 
Pacuyianis &bulis similes fiiissent, tum maxime a 
G. Regelio> cpii diversa YV. DD» de re tragica Ro* 
manonun judicia sub examen yocayit in perdocta 
Commenttttione Gotting* 1834. edita p. 52. sqq. 



EXGURSUS IV. 
DB 

RJBIRIO ET PEDONE POETIS. 

Nic Ciampittius in Prae&tione c. ap. Krcjrssigium 
p. 130. ait, Quintilianum Inst. Or. Libr. X. c. 1. §. 00. 
^yRahirmB et Pedo non indigni cognitiane, ^i va^ 
celz^^ de ufaxMpie Poeta non nimis honorifice sm- 
sisse, si quidem significatio et yis trjs Xn&frjtog ener- 
yetur yy« ei vfwet, ac propemodum tollatur. Qua 
in re Yir Doctus me quidem habet assentientem^ 
ita ut illud judicium yerum qiudem et sine cupidi- 
tate, sed respectu tamen oratoris juyenis, qui insti- 
tuendus esset, £BM)tum a Qiuntiliano esse censeanu 
Utrique igitur Poetae propria esse poterat yirtus et 
bnu* Quod si Ciampittius Rabirium suspicatur a 
Yellejo^ Tiberii adulatore^ tam magnifico praeconio 
mactatum esse^ quoniam ille bellum Actiacum car« 
mine persecutus sit^ yerecNr, ne quid sumpserit ac 
pro oerto habuerit^ quod prius aliis eisque eyiden- 
tiorilNis demonstrandum esset argumentis. Neque 
Oyidium existimo tam splendidam illi impertiyisse 
laudem, ut eum sibi deyindret eoque in lenienda 
Augosti ira uteretur; sed concedo^ poetam Suhno« 



158 OK L. YMMMO MBTA. 

nenMm «n»^*^ quid dedisBe in o aminemo raiidis 
poetis aequalibus, qoorum priatinae ocmsuetudiiiis 
vehementi deaiderio exsul teneretur. Quidquid esti 
CBarthius in Ad^ers. Libr.XXXYIL o. la p.1688. 
recte rejecit Codicis Msti lectkmem: magm^iue &h 
bdlius orUm Impudicorum Torsuum scr^tor, Sor 
beUus quidam, memoratur n Martiale libr* XIL 
Epigr. 43. et eadem aetate L. Fordus SabdhUj 
IhiumYir^ in luscript. ap« Gruter. p. CGXLIIL 6.; 
nomen Sabdlii uusquam, quod sciam^ invenitur. — 
Gyraldusy Crinitusy G. J. Yossiusy Harlesius, alii 
praenomen Gaji tribuunt Rabirio: cujus yeterifl 
scriptoris auctoritate, nescioi et Apulejus de Ordiogr. 
§• 10.9 ubi C. Rabirius memoratiis invenitur, tum 
demum in testium numerum procedit^ si auctores 
alicujus rei exstant et antiqiiiores et iocupletiores. 

Gravissimus de Rabirio testis est Seneca de 
Benefl Libr. VL c« 3. ,|Egregie mihi Tidetur M. An- 
tonius apud Rabirium poetam y quum fortunam suam 
transeuntem alio yideat^ et sibi mliii reiictum^ prae* 
ter }us mortis^ id quoque si cito occiipaverit^ ex- 
damare: 

Hoc habeOy quodcunque dediJ 
O quantum habere potuit, si yoluisset! Hae sunt 
divitiae certae, in quacimque sortis humanae levi- 
tate uno loco permansurae: quae quo majores (ue* 
rinty hoc minorem habebimt iuvidiam/^ 

Ulud hemistichium quum epici sit generis, Li- 
psius ad h. I. siispicatur , a Rabirio bella civica ver- 
sibus heroicis descripta esse« G. J. Yossius de Histor. 
Lat. Libr. L c 21. et de Poet. Lat. c. 2. ob ma- 
gnum, quod Rabirio tribuitur ab Ovidio os et M. 
Antonii mentionem statuit^ tractasse eum bellum 
Actiacum* In Yossii sententiam transiit Rupertius 



EXCURSUS IV. 159 

in Comiiienfatione de S3ii Itoliei Tit. et Camu 
p* XXYL lCeque inscite Academiae Herculanensis 
Socii Rabirio huic adscripserunt carmims Latini de 
bello Actiaco siye Alexandrino Fragmenta^ quae iii 
Tolumine Herculanensi reperta et Hercidanensium 
Volumiuiun Tonu H. p.XIIL (Neapoli 1809.) aeri 
iucisa leguntur et qiiae Jo. Th. KrejssigiuS) Yir 
eniditissimus 9 eo^ qiio pollet acuminc^ et emen* 
data egregie et ingeniose suppleta siiigiilari libello 
edidit Schneebergae 1814. 4. Ulas carminis reli- 
qiiias majore revi specie Rabirio qiiam L. Fario 
Tindicari, recte censet Krefssigius p. 4. atque in 
eadem sententia rideo esse Nic Ciampittiiim I. c. 
et JuL Ign« Montanariiim^ ciijus dissertationem de 
Babirio Poeta Italice scriptam niiper eyidgayit Kreys- 
sigius meiis in libro supra $• 1. N. 4. laudato 
p. 157—170. Yossianam conjectiiram deRabirio, beUi 
Actiaci scriptore^ iujuria iu dubiiim Tocat Wems- 
dorfiua in P. L. M. VoL lU. p. XX. Epica ab illo 
oomposita esse carminay evincit ciim Yellejus^ tum 
maxime Quintilianus. Hiud Antonii dictiim qiio tem- 
pore ac loco aptius erat, qiiam ciim ille triiunvir 
Alexandriae educta ad piignam dasse videret, clas- 
siarios trausire ad Octayianum^ auctore Pliitardio 
in Yit» Antoiu c 77.? Tum profecto yidebat Anto- 
nius fortunam suam alio trauseuntem^ nihilque sibi 
retictum^ praeter jus mortis: nam yisa classis de- 
fectiime^ extemplo etiam ab equitatu, utPlutarchus 
refier^ desertus est et fuso peditatu in urbem reversus 
in ]^dium incubuit. Quodsi Wemsdorfius conten- 
dit^ magnum os aeqiie in Satirographum conTenire^ 
atque ingentia peciora, quae Turno^ Satirico poe« 
tae^ tribuerit Martialis Libr. XI* Epigr. 10«; Tereor, 
ut omnium iuTeniat assensiiiHi Poetae Satirico pro* 



100 DK L. VAaiO rOETA» 

pria 6886 deb^nt ingenim pectora lu 6« castigandi 
alio8 fervidus animusy 6pioiim vero oportet eaae 
grandiloquunu Rabirius utique^ scripsit etiain Satiras: 
nam Fulgentius Expos. semu anti 8« t« abstemiw 
p. 568. haeo habjet: ,,Rabiriu8 in Satjrra: 

Abstemiufn meruienta fugtt Methema nomenJ^ 
Ita hoo fragmentum l^tur in Nonii edit. Sedanoui 
a. 1014. — Casaubonus de Sat Poe8. Libr. U. c 3. 
p. 238. apud Fulgentium invenit Rvbrius pro JRn* 
hiriuay et Metenia edidit. G. J. Yo8siu8 de Uistor. 
Lat. Libr. L c. 21« pro vulg. Rubrnu alios Rutilius 
tentasse refert: quod quidem improbat, sed idem 
Rabirium Satirographum a poeta epioo diversum 
6886 oenseti Memoratur^ ut supra monitiun est^ 
Rabirius ab Apulejo de Qrthogr. $.10.9 ubi Fr. 
Osannus p. 38» allato huic fragmento haec subjecit: 
y^pro Metheniay quod nihili est, lege Metlufmnhy 
quamvis Latims vulgare sit Methymnaeus. De vir- 
tute vini Methymnaei vide Burmann. ad Fropert 
IV. 8. 37/^ Methj/mnia dedit jam Gyraldus de 
Poet. Dial. lY. p. 108. P. Crinitus de Poet Lat 
nL 53. legit Mecennia. Atque sic etiam Montana- 
rius L c p. 157. hoc nomen protulit ex Hy^ini edi- 
tione Lugdunensi a. 1008., cui Fulgentii opusouhun 
acoessit, adnotaiite Kreyssigio L c p. 182. et recte 
iUud nomen rejiciente. Equidem suspicor, mulieris 
alicujus nomen hic latere, vetulae scilicet vinosae^ 
ut Kreyssigius addit: nam vinosiar aetasp id quod 
Ovidius Fast lEL 705. sq. testatur, Haec est, et 
gravidae munera vitis amans. Est nomen procul 
dubio fiotum et derivatum a Methymna , Lesbi urbe 
vitti feracissimai cujus nomen scribitur Ma — Me et 
M^&v/iva, ut docuit Tzschuckius ad Fomp. Melae 
Idbr. IL 0. 7. $. 4. YoL IIL P. 2. p. 500. Hiuo 



EXCURSU8 IT. 101 

primam syllabam prodiudt Ovidius A« A« labr. L 
T« 57«: Crargara ywd segeteSf q^wt luAet Jfe- 
ikjfmMa racemos: cL HcNratii Libr. IL Sat. & y.50. 
Gyraldum et Yossium ofibidit sjrUaba seounda in 
Tm abslemiua oorrepta; Crenius ad Casauboni libr« 
cit. N. d. auvLliqaiv esse ait, de qua diotum est supra 
f. 4« N. 12» Produxit illam sjrllabam Lucilius Sat. 
Libr« YL ap« Nonium s« y. ttbstemiue p. 08, 20« 

ThaunamenOy tnquitf calva eororem 
hanificam dki siccam atgue abstemiam^ ubi 

audit, 
uti pro yulg. vaiva legendum esse puto. Item Ho- 
ratius Libr. L Epist 12« y«7.: yySifortej %n medio 
poeitorum abstemiu8f herbia Vtvis et urtica:^^ cui 
•ddit Kreyssigius Oyidii Metanu Libr. XY. y. 323. : 
fjFtna Jugit gaudetque merie abstemiue undisJ^ 
Quare etiam in Rabirii yersu malim TQiavXXafiicn^ y* 
sAstemium oum KroTssigio agnosoere^ quam ad ao- 
oentum oonfugere cum Hamshomio Gramm. Latin* 
Prosod. §. 210. N. p. 1032. ed. 2. Scholiastes Cruq« 
•d Horatii L c abstemius^ abstinensy dictum 
a6 €0 j q[uod ttbstineat temeto u e. vino. Temetum, 
«nctiire Donato ad Ter^itii Andr. L 4. y. 2. . est vi^ 
Mim^ fuod tenM mentem, dictum. Inde temulenlus 
et abstemmsm Horatius Libr. II. Epist. 2. y. 162. : 
ffllas fmmffMM^ accipis uvam, PuUoSy ova, cadum 
temeii: nempe modo isto etCi ubi acoommodate 
loodatur Flinius N. H. Libr. XIY. c 13.: Cato ideo 
propinquos feminis oscuium dare (scripsit), ut sci'^ 
remt^ an temetum olerent. Hoc fum nomen vino 
erat^ unde et temulentia ttppeUata: adde Gellium 
N. A. Libr. X. c 23.: muUeres Romae atque in 
Latw aetatem abstemias egisscy hoc est, vino senif^ 

WnCUAT. COMMXXT. 11 



102 DE L. rjlUO POKTAi 



iemeimm prMra Itmgua appeOabalur, 
mmis» dSrmmi. Uterqiie locus fadt a<l actimeii 
Raliiriaiii n^oB pers^icienduin. MiiTehis, 
^ai ditas priorps «Tlbbas v. fnRcfum oorripiierat, 
cafitigatiir a Santnio in Not. Praaod. ad Miireti Opp. 
T. rv. p. 31. VL cf. LnneiHi Adnotat. ad Santenii 
Terp utian mn >latimn p. 452. At Montanarius in 
Rabirii verMi dedit: jibMiemimm femtr/etifd Jmgit etc, 
ul»i docte kivTssigiBS y,Taeor,^ inquit, ,,ut satis 
accuFSte. Primum enim, licet ahstemius et feifiu- 
lemims in poefae nescio aijiis versiculo: Hic abs^ 
iemums. ille iemulemiuM, qin Martiali perperamtri* 
buitnr. pariter sibi rpspondeanty atipie Pnidentiiu 
adr. Srmmach. I. 135. de Bacdio scripserit: Hoc 
circmmsalianie chorOy iemulentms adulter eiic. ^ Ra* 
birium sire potius Riibrium non sokim secuiidam 
rooabiili absiemius, nisi rocalis t hic qiioqii^^ ut 
aiil>i, cousonaiitis yice fimgifnr, sed etiam ptimam 
rocabiili iemulcnius srllabam corripuisse, atqlte U- 
brarios notissimiim temulefUa in rarissimiim merur 
lenta miitasse, vix crediliile mt^ deinde in Hfgini 
editione Basileemi a. 1549. siye 1570., ex qua Lu-* 
gdiineusis iUa FiUgentii Cilitio (a. 1608.) est exMriptai 
Rubrius qiiidem, ut in hac, pro liaftirrif^^ sedtne* 
rulenfa, qiiod iii ed. Bas. a. 1570. in merulenttn 
comiptiun est, et Metenia pro lemtlfeiifrt et JUS^ 
cennid vel Meihenia legitnr.^^ P. Crinitus ifidem 
habet temtilenia. 

Jam ciim uniiis Fiilgentii ^ qiiem iulilem et niil* 
liiis fidei scriptorem appellat Ruhnkenius ad Rutil. 
Liip. p. 104., testimonio cognoscamus^ a Rabirio 
Satiras scriptas esse ; in disceptationem vocari potest, 
num forte vulgatimi ibi nomoii Rubrii praeferendum 



£XCURSUS IV. 163 

ut ao defendendum ? Huio aenteutiae suflBragari vi* 
deo KreTBaigiiun et Ramshomiiun. Grens Rubria 
apud Romanoa haud ignobilis : y. Glandorpii Ononu 
p. 748. Et Liebe in Gotha Niun. p. 309. d. p. 44« 
numum affert, in quo L. Rubrius Dossennus me- 
moratur^ fortaase oognatus Dossenni, Atellanarum 
Boriptorisy oujiu memiuit Horatius Libr. H. Epist* 1« 
V. 173. cf. Bothii Poet. Scen. Lat. Yol. Y. F. 2. 
p. 31. 

Yerum tamen^ utcumque de Fulgentii loco sta*- 
hiitiur^ majori cum fide tribuihur Rabirio, poetae 
epico^ fragmentum^ quod legimus apud Charisium 
Inst. Gr. p. 40. F. de y. margo genere feminino; 
yfit Rabirius extulit: 

— — Idaeos summu cum margine coUes/^ 

Sio huno yersum attulit, post G. J. Yossium de Ana« 
1<^. Libr. L c 22. p. 143. VoL U. Opp.^ N. Heinsius 
ad Oridii ex Pont. Libr. lY. Ep. 16. v. 5. Nou 
inepte C. Barthius ad Statii Theb. Libr. X. v. 454. t. 
extuUt oopulando totum versum explevit: 
ExtuUt Idaeos summa cum mqrgine coUes. 

Ex quo Rabirii oarmine hio versus sumptus sit, non 
adnotahur: poterat commode locum habere in ejus 
&e2Zo Actiaco, quod Spaldingius ad Quintiliani Inst. 
Or. Libr. X. c 1. $. 00. Yo). IV. p. 74. per errorem 
appellavit heUum Achaicum. Inde error iste su£h 
oeptus est ab aliis^ quos notayit Kreyssigius, qui 
de Rabirio Poeta etiam conferri jussit Ferd. Win- 
ckehnamii : PhUologische Skizzen , in Seebodii ^ Jab- 
nii et Klotzii: ArcMu f. PkUoL u. Paedag. a. 1833. 
VoL n. Fasc 4. p. 564. Praeterea Biumannus ad 
Oyidii L c ex Charisii Inst. Gr. p. 188. P. afiert : 

U* 



164 DE L, VABIO FOXTA. 

'yyVer pro perguamy ut perdueBio perqimm dueUIo^ 
plusquam hostis^ ut Rabirius: qm perdu^ianem 
fecisse dicebalur,^^ Yerum haec ad Rabirium poe- 
*tam nuUo pacto referri debent, sed ad C. Rabirium 
-perduellionis reum^ quem Cicero a« U. C. 600. de- 
fendit. Jocularem hunc errorrai Burmanni, titnlum 
orationis Ciceronis, Rahirius^ qui perdudMonem 
fecisse dicebatur^ pro Rabirii poetae firagmento ac- 
cipientis^ jam a Ruhnkenio ad Yellej. Pat. Libr. 11. 
0. 30. correctum esse^ meus me admonuit Kreys- 
ligius. 

De Pedonej quem et ipsum Qiuntilianus non 
indignum cognitione^ si Tacet, appeDat, post Wems- 
dorfium in P. L. M. Tom. IV. P. L p. 34« sq. pauca 
habeo quae dicam. Cur ab Oyidio dictus sit «t« 
dereuSy exposui in Comment. de TiUo Septimio 
Poeta $• 4. Intelligendus est Pedo AlbinovanuSy 
cui Oyidius inscripsit ex Pout. IJbr. IY« Epist. 10., 
ex cujus versibus 7L sqq. 

At tu^ non dubitOy quum carmine Thesea hmdes, 
Materiae titulos quin tueare tuae; 

Quemque refers , imitere virum : vetat t2fe pro* 

fecto 
TranquHU comilem temporis esse fidem : 

collegit Ferd. Winckehnatiuus h e.y a Pedone scri- 
ptam esse Theseidem , sed totam periisse. Fortasse 
Pedo consilium tantum ceperat scribendae TheseidoSi 
de qua ciun inaudivisset Ovidius^ sdtc eam rem in 
usum suum conrertit ejusque mentionem c^istolfle 
ad amicum lacrimosae intexuit. Yemurtimi iQod 
carmen, Consolntionem ad Liviam Augustinn de 
m^orte Drusi, huic Pedoui sine ulla dubitatione ad- 



£xcuRsus y. 165 

scrihit WindLelmaimuA: ego vero inix^ oum Bem- 
hardyo iu Grundf. d. Roem. Litt^alur p. 204. 
N. 308. 



EXCURSUiS^ V. 

DE 

ANNO , QUO UORATII EPISTOLA AD 
AUGUSTUM SCRIPTA SIT. 

Jo« Massonus iu Jano Reser. Sect III. c. 8. 
f. 12« p. 210« sqq. et in Yit. Horatii ad an. U. €• 
744« p. 360. sqq. ad Augustum Epistolam illam ab 
Horatio scriptam esse probat anno U. C. 744. ex- 
eunte seu anno U. C. 745. ineunte , eamdemque sen- 
tontiam erudite oonfirmarunt Dacerius Yol. IX. 
p. 30. sq. et Sanadonus Yol. YI. p. 348. sq. Et insunt 
iu hao Epistola tam multa et tam certa temporiS| 
quo scripta sit, indicia, ut mirum sit^ fuisse, qui 
aiiter sentirent. Sed tamen discessionem a Massono 
uuperrime fecit Fr. E. Theod. Schmidius, doctissi-*^ 
mus Horatii Epistolarum editor, qui YoLII. p. 150. sq. 
n^at quidqitam hac in Epistola occurrere, quod 
uo8 cogat, eam ut post annum U. C. 734. scriptam 
putemus. Verum, ut pauca tantum commemorem, 
equidem vehementer dubito, num ab Horatio ante 
potuerit dici Augustus solua tanta negotia sustinere, 
quam magistratus, quos antea plures iu civitate ad« 
ministraTerant , sibi uni omnes Tindicasset Atqui, 
ut hoc utar, Pontificatum maximum, quem, ut 
Suetonius c 31. ait^ oumquam vivo Lepido auferre 



106 DE h. VABIO POETA. 

mfltinueraty mortuo demiim siiscepit: okiit autem 
Lepidtts amio*U. C. 741*9 ut discimus ex Dione Cass. 
Libr. LIV. c 27. et Augustiun mense demum Bfar- 
tio a. U. C. 742. cooptatiun esse Pontifioem Maxi- 
mum osteiidit Fogginius ad Fastos Fraenest. p. 23. 
Neque puto eum morum l^umqite nomine potuisse 
prius laudari , quam recepisset morum legmnque re- 
gimen perpetiuim, quod aimo U« C« 735« factum 
esse auctor est Dio Cass. Libr. LIY. c 10., nec 
prius, qtiam dedisset legem Jidiam de adulteriis, 
quam iatam esse sdmus anno U. C. 736. aut initio 
anui U. C. 737. y \\t docuenint Stockmannus in Chre- 
stomatfaia Juris Horat. Specim. VIU. p. IIL (Lips. 
1810.) et Bachii Histor. Jiu^spr. Rom. Libr. III. 
Cap. 1. Sect. 2. $• 2. p. 320. Porro Yir doctissimus 
urget, quod a Dione Cass. Libr. LIY. c 30. tantmn 
iiarretur, decretum fiiisse, nt Janus Geminus dau- 
deretur, sed quo minus id fieret, Dacos et Dalma- 
tas oBstitlsse. At hanc difficultatem bene expedivit 
Massonus in Jano Reser. Sect. III. c. 11. p. 210. 
non temere refercns verba Dionis: xal Saa htl taig 
vlxaig hjJi^cpKnOy rj xai alXwg xad-ijxovra yevia&ai, btt^ 

tiUactv etiam ad Jamim pacatis illis populis rere ob- 
seratiun anno U. C. 744. Neque huic sententiae ad- 
versatiu*, quod Jano tertium clauso subjedt Parthos, 
qui redditis auno U. C. 734. signis Romam formidare 
coeperant. Sed quemadmodum saepe Horatius ante 
nhim annmn adhortatus fuerat Augustum^ ut ne tir 
iieret Medos equitare inultos^ ita posthac in e|usdem 
laudem commemorat hostes istos imperii Romani 
ferodssimos non amplius esse timendos. Igitur non 
opus est, ut hic de Jano iterum obserato anno U. 
C. 729. cogitetiu*. Poeta nec potest nec debet ad 



EXCLRSUS V. 167 

clirouologiciim rerum ordiuem adstringi! Recte q[ui- 
clem Sobmidius verba Suetouii iu Vit Horat. Tom. 
m. p. 50« Wf. po8t sermofies lectos quosdam de 
Horatii Epistolis Libri I. accipit, in quibus cum uul- 
lam sui mentionom factam iuyenisset Augustus^ boc 
carmen expresserit Poetae Yenusino; sed ei iucre* 
dibile yidetur^ Horatium deceuuio post demiuu 
Augusti precibus satis fecisse. At Liber Epistolarum 
primiui iion, ut Sclunidius YoL L p» 431. ceuset, 
auuo U. C. 734. exeuute aut ineunte auno U. C. 735« 
sed, ut alias probatum ibo, circa initium anni U. 
C. 738. editiis est. Deinde non is erat Horatius, 
qiii potentium predbus fieicile obsecimdaret ^ prae* 
sertim quum pauca et raro scribere soleret et vel 
farailiarissimis suis carmiua rogautibus satis facere 
numquam uou gravaretur, Denique haud sine magna 
veri speoie Massonus hujus Epistolae versus 132. sqq. 
ad Carmeu Saecidare y et versus 252. sq. ad bellum 
Aaeticum refert Uis rationibus adducor, ut Mas* 
souum in definiendo tempore, <pio praestantissima 
illa E^iistola scripta ait^ verum vidisse credam ac 
pem^em^ sermouem in ea esse de Yirgilio et Yario 
lamquam vins adhuc florentibusque poetis^ ut Schmi* 
dius opiqatur. luMassoni sententiam transiit etiam 
uuper Kirohnems in Quaest. Horat. p. 38. 



108 DB I,. YABIO FOKTA. 

EXCURSUS VI. 

DB 

GIUCCHO ET PROCULO POETIS. 

Qui ad dioendum testimomam de L« Yarioy 
poeta tragico, supra %. 12. a me aU^afus est locos 
(Mdii ex Ponto Lihr. IV. Epint 16. T. 31. 

Qurwn Variua €rracchwque darent fera dicta 

tyranni; 

CaUimachi Proculus moOe teneret tter; 
is uberiorem praebet diaserendi materiam propter 
Gracchum et P^roculum poetas^ de quorum vita et 
carminibus non nisi leyis et perobscura superest 
memoria. Non sine ratione ciun Vario componi ab 
Ovidio existimandus est ille Gracchusy utqui itidan 
tragoediis illustris fuerit et nominatim JTiyestem 
quoque scripserit. Himc Gracchum poetam ex gente 
Sempronia fiiisse dubitari nequit: yide EUendti Pro- 
legom. in Ciceronis Brut. p« XXXVII. sqq. — At 
mirifica est allucinatio G. J. Vossii de Analog. lobr. 
L c. 22. p. 145« VoL 11. Opp. inyenientis, ut yide- 
tur^ apud Ovidium Gajum Gracchum, Tiberii, tur- 
bidentissimi istius tribuni pl.*, fratrem. N. Heinsii» 
ad Ovidii locum Vossium in errorem duotum esse 
ait a Prisdano Libr. VI. p. 685. ^ ubi legatur C 
Gracchus in Atalaraa; sed fedlitur^ ut infira yi- 
debimus. — Porro N. Heinsius refert^ apud Calpur- 
nium Pisonem libro secimdo de Continentia Poe- 
tarum^ quod opus P. Merula ad Ennii Annales 
saepius laudet y proferri versum Hexametrum Semr 
jpranU Graji cujusdam^ pro quo Sempranu Gracd 
nomen reponendum censet. Verissime: ita enim 



EXCtRSUS VI. 169 

illiid nomen olim scribi solitiim inTemri adhuo in 
Numis et Codd. Mstis, et Glandorpius in Qnomast. 
p. 780« admonuity et inprimis copiose docuit Dra- 
kraborchius ad Silii Ital. Punic. Libr. lY. v. 403. 
cf« Cellarii Qrthogr. p. 113. — P. Merula istud Cal- 
pumianum opusculum, ciijus titulus erat: C(dpurmi 
Pisams Msm de continentia veterum poetarum ad 
Traj€mum prindpem tractatus^ iu biblioiheca regia 
Parisiensi yidit et excerpsit : erat illud conjiinctum cum 
Lucani Bfsto et inde a temporibus C« Barthii amis- 
sum eyanuit, ut comperimus ex ipsius Barthii epi* 
stola ad Chr. Daumium in Miscellan. Ldps. Nor. 
Tom. Yin. p, 303. Ex isto igitur opusculo Merula 
in Ennii editione (Lugd. B. 1595.) p. CCCYin., ubi 
yerba Enniana: ,,Deque totandit/^ et ^ySaxo cere 
comminuit hrum^^ illustrantiir^ haec piotulit: s^In^ 
toleranda licentia nnitatur Sempronius Grajusz 
Praefracte oMatam stvltum est medi spemere 

cinam;^^ 
uti hene Praefracte pro v. Praefate correiut Menilai 
qid etiam in n. Grafus latere suspicatus est Grao» 
chus et de Graccho Ovidii cogitavit. At istum ver- 
sum quoyis pignore posito contendere aiudm non 
scriptum^ certe non eyulgatum esse ab aureae aeta- 
tis poeta^ et, ut dicam quod sentio, iste Tractatus 
Calpumii Pisonis fortasse eodem in loco ac numero 
habendus est^ qiio libellus Apuleji de Orthographia^ 
ubi §• 4. haec l^untur: ,,C. Proculus m sua Lydej 
et SextHS Gracchus in ISbro amcrum historiam (de 
Anio^ Partheniae ab ApoIIine compressae filio) e2e- 
gantissbne exomarunt.^^ Ab hoo auctore perqiiam 
futili in firaudem ductus ante hos quinque annos pro 
certo posueram^ Yarii aequalem illiHn poetam 




170 DS hm TABIO FOSTA. 

pellatum caae SexlumSenqprammn Chracdhwm, eumr 
que adeo camiiiia amaloria acrqMisae. NoUem fa- 
ctum! Nam, ut ab hoc ordiar, de praeaomine ejus» 
non potest Apulejus adhiberi testis, ai qvidem nuUi 
alii Semproniorum Graochorum Searli praenomen 
fuisae compwtum habemus. Ant. DeLriua in Syn- 
tagm. Trag. Lat YoL I. p. 28. scripait: ,^unius 
Graodiusy qui, auctore Tereutiano, Thyeatem do- 
cuit: unde Ovidiua: Cum Yarius Gracchuaque da- 
rent fera dicta tyranno»^^ £t Bothius in Poet. Scen. 
Lat. YoL Y, P^ 1. p. 258. in medio relinquit, Cajus 
Junfumef an Sempranhu praenomen huic poetae 
fuerit j "et contra Delrium mouet ^ apud Terentianiun 
niliil legi de Gracchi Thyeste. N. Heinsium yo- 
liiisse Macrobii Satum. Libcp IL c. 4. uomen Lucii 
Grficchi coujectura infcrre^ dictum est jam supra 
$. 2. N. 5. Praestat ea in re suam confiteri iguo- 
rautiam , quam iuauibiu indulgere suspicionibus. Id 
tantum nobis exploratissimum est, Augiuto imi^e- 
rante Romae yixisse Gracchiun poetam, L. Yarii 
aequalem et tragoediis scribendis darum. Ovidius 
de facie eum cognoTerat , ejus Thjestem tragoediam 
apectarerat et eam in illa ex Ponto epistola pristiui 
tempoiis memoriam jucundam repetens non siiic 
laude commemorat. Hujus tragoediae et alibi fit 
mentio. Sic Prisdanus Libr. YI. p. 710. P« c 1& 
f. 85« Kr« ,,Gracdius in Thyeste : 

Mereit eequentis humidum planlis humum^^^ 
Bentlejus, qui hunc trimetrum ad Horatii A. P. v. 260. 
attulit, probaturus, leges Graeconun exactissime 
aer?atas esse a Tragids Horatio aetate supparibus, 
legi maluit plantas pro vulg. plantis, existimaus 
kumum nominatiyum neutrliis generis esse. Kreh- 



EXCURStS VI. 171 

liu8 a CodicibiUy qui in leot plantU oonspirent^ 
non difloedendum arbitratiis est; Qmnes fere Pri- 
soiani Codiceii habent Gratus^ ut apud Ovidium 
L o* Cod. Erfurt, unus GramBj Heideib. Gfracchus. 
Protnlenmt hoc firagmentum P. Scriverius in Col- 
lectan. Vet. Trag. p. 156* ^ A« Debius in Syntagm» 
Trag. Lat. YoL L p. 151. cL 186. , N. Heinsiiis ad 
Ovidii L c et Bothius in Poet. iSksen* LaL YoL Y. 
P. 1. p. 272.9 T^ 9equente9 edidit et prisce humum 
pro humue dici adnotavit. Caetenim ejusdem tra- 
goediae Gracchi mentionem fiacit etiam ilpulejus de 
Ordiogr. §. 51« sdlicet ex Ovidio! — Porro Priscta- 
mia Libr. VL p. 683. P. c. 3. ^ 15. Kr. ^^Quidam 
tamen veterum etiam femiiiiuo genere hoc (cardi- 
nem) protulerunt. Gracchiu in Atalanta: 

O grata cardo, regtum egreesum indicansm^^ 
Sic Gracchi nomen sine praenomuie legitur iu edi- 
tione Putscliii, nec quidcpiam varietatis ex Codid- 
biis enotavit Krehlius. Quare non video^ quid, ut 
N« Heinsius ait, G. J. Yossio de Analog. Libr. L 
o. 22. firaudi esse potuerit, nisi Index Auctorum 
Putschuinus, in quo per errorem nescio dicam an 
per negligentiam eidem C. Gracchoy cui oratio con- 
tra Q. AemiKum Tubaronem data est^ h. e. tribuno 
plebis a. U. C. 032.9 etiam fragmentum Thy^estae 
tragoediae adscriptum^ hunc autem ex Atalanta 
Gracchi senarium ne memoratum quidem inveni- 
mus. Yossii errorem intactum praetermisit Car. 
Foertschiusy diligentissimus Aristarohi Yossiaui edi- 
tor^ P. L p. 352. et Putschii negligentiam doleo 
susoeptam -esse et propagatam a Krehlio y qui Grac- 
cfai orationum fragmenta oontra ^. Aemilium T-^ 
beronem Libr. DL o* 2. ^ 8. et ejusdem prf 



172 DE I- TAftlO FOKTAr 

Libr. X. e. 4. 9« 21« eideni CL Graodio dd>ebat at- 
tribuercy cujus Terba afiert Priscianus Libr. VIJLL 
c 4« ^ 19*9 quod fragmentum ease ex G. Gracdii 
iiasuasione legis Aufejaey acute suspicatur Henr. 
Meyerus in Oratarum Ronumor u m Frdgmeniia (Tu- 
rici 1832«) p« 120. Caeterum hunc quoque Sena- 
rium protulerunt Seriyeriusy Debius^ N« HeinsiiiSi 
Benflejus et Bodiius IL cc — Deniq[ue Nonius s. t. 
mrdfo^ p. 202^ 20« ^^Cardo genwis £emininL Grajus 
in Peliadibus: Sanat impuUa regia cardo;^^ ubi 
Mercerus in Ind» Auct. p« 50« pro Grafua sue^ca- 
tur GraniuSy cujus poetae prorsus incogniti nomine 
hoc fragmentnm receperunt Scriverius p. ISS.^ Dd* 
rius p. 151* et Botiiius p. 271. eique Gaji praeno- 
men dederunt. Alerceri conjectiirae accessit etiam 
Th. Ruddimamms Inst. Gr. Libr. L c. 1. N. 9L 
p. 16« St« Pro Grrajus apud Nonium Langius in 
Yiiid. Trag. Rom. p. 10. conjecit Grcuxhusy eiunque 
cum 7\irrcfnio ex Ovidii e PonL Libr. lY. Epist. 16. 
T. 19« in ordinem Tragicorum Romanorum recepit 
p« 8. Sed jam dudum Nonii locum ita emen- 
daverant Scriyerius et N. Heinsius U. cc. j qui pro 
impulsa dedenmt impulsu, quod post Debium re- 
cepit etiam Bothius^ qui hunc anapaestum dactyli- 
cum edidit: 

Sonat impuJsu regia cardo. 
De conjecturae illius yeritate non licet dubitari^ si 
memineris y et alibi Grracchi nomen in Grajus, Crro- 
eus, Gratus deprayatum esse: y. Krehlius ad Pri- 
sdani Libr. Vin. c.4. §• 19. — Praeterea N. Heinsius 
ad Oyidii 1. c» adjecit: ^^Gracchiun enim cardinmn 
foeminino genere euunciasse jam ex Prisciano sci- 
inus« Nec mirum archaismis illum indulsisse^ nam 



Excuasus Yi# 173 

jQlo adhno tenqpore Aocius et Facimus in deliciis 
erant. Unde et Auctor de oaussis oocraptae elo- 
qnentiae (c« 21.) Asinii PoUionis tragoedias, ut ye- 
temo Accii plenas^ repr^endit Exemere demum 
totam hanc animis nubem NeromaniH» temporibus 
Pfflnponius Secundus et Annaeus Sen^ca.^^ Utilior 
et Terior est Bentle|i de Trimetris Gracohi obser- 
ratioy qua simul probatur^ eum fiiisse L. Yarii in 
Gxaecorum arte aemulum et aequalem^ et dubitari 
mm potest quin Ovidius Yarium et Gracchum non 
tun propter cogncmunem, quam uterque edidera^ 
tragoedian^y quam ob ingeuii^ artis et carminum 
praestantiam conjunctim commemorayerit» Yideat 
igitur Heeriiensius 9 quo jure Gracchum, poetam tra« 
gioum^ appeUaverit illaudatum in Prae£Eit« ad Ico- 
nes p. 80« 

Superest, ut de Proculo videamusy quem Ovi- 
dius dicit molle Callimachi iter tenuisse. Plures 
celd>rantur in historia Proculiy de quibns egit Func- 
chis d. Immin. L. L. Senect. Cap. VIIL p. 460« > et 
Kordesius ad Eberhardti libr. I7e6er <!• Zust. d. sch. 
WiMenBch. h. d. Romem §. S4. p« 207.sqq. tres hujus 
nominis poetas distinguendos esse docet* Praeter 
Proculum Ovidii alius est^ cui Plinius Libr. III. 
Epistolam 15. ioscripsit^ et alium memorant Si- 
donius Libr» XV. Epist 15. YoL L p. 657. Sirm.^ 
et Ennodius Libr. L c 3. p. 1093« De Ptoculo 
Plinii scripsit Jul. Heldius in libr. Ue&er d. JFerth 
der Briefsammiung d. j. PUnius. (BresL 1833.) 
p. 32* sq. Proculum Oyidianum fuisse poetam et 
se ad Callimachi imitationem composuisse satis de- 
darant vy. moUe — iter CaHimachi: vide Sante* 
nium ad Terontianum M« p« 317« ed« Lennep. 




174 



DS U TAftlO FOBTA* BXCUftS. TI« 



nu fibr. ITiakr dlm Lehen h. BeJUdd deB jipottonhu 
von Rhodus Gap. L f. 5« p« 31. sqq. — Fr. Osaimus 
ad Apulejum de Orthogr. §. 4« p. 2L su^icatur^ 
Imiie ۥ Proouhim eme Vidermm Procuhim, Yiiv 
gOii es alio patre fratr em, eujns meminerit Doiia- 
tos in \it. yirgifii c. AV. §• M. Huio siispicioni 
eerte non repugnat tempomm ratio; sed quae idem 
Apulepis $• 4. et 43. de iHo Procido Ovidianoy An- 
tiwMM*! in Ljde imitatore efusque centum et qua- 
draginta elegorum libris profert^ et quae Osaimus 
defendme oonatur^ ea doete nuper examinavit et 
sobrie refecit Herm. Paldamus in libr. JRomiicft^ 
'Etonk p« 77« 



DE 



CASSIO PARMMSI POETl. 



..:>■■ 



DB 

CASSIO PARMENSI POETA 



§• 1, 

Yuamqiiam mihi de Cassio Parmeusi Poeta scri« 

bere iustitiieuti utique metueudum est, ne siut qui 

me quoque operae pretium fecisse negeut; tamen 

aggrerliar opus quamvis maguum ac difficile^ sperans 

futunim esse^ ut, si quos in eo commiserim erro- 

res^ eonim mihi gratiam aeqiii Lectores faciant. 

Cum enim praeter Poetam, quo de agemus^ non- 

nuUi alii apud Romanos Cassii doctrina scriptisque 

ingemi monumentis inclanierint eorumcfue frequens 

quidem apud scriptores veteres^ at plerumque sine 

eognomine aliave discriminis nota mentio facta sit: 

iiemo est quin intelligat, quam prodive sit iu tanta ^ 

testium ambiguitate errandi periciilum. £t quot- 

quot ante me in illustrandp hoc argumento versati 

sunt^ eorum nullus tam cautus fiiit^ quin subinde 

«rraverit et in ciira qiiamvis sollerti pro veritate 

iimbram arripiierit. Id qiiam vere a me dictiim 

^ty quilibet^' opinor^ intelliget^ qiii atteute legerit 

et comparaverit 9 quae de Cassiis Romauonim eni« 

ditis^ praeter P. Crinitum de Poet. Latin. Libr. III. 

c 47« p. 460« et L. Gyraldiim in Mistor. ii^oet. Dia- 

log. lY. p. 218. Opp.^ scripsenmt G. J. Yossiiis de 

Histor. Lat, Libr. I. c 2L Tom. IV. p. 35. et de 

Poet. Lat c. 2. Tom. m. p. 237. Opp., Jo. Molle- 

ni8 in Ho^ionTmoscop. p. 408. y A. Dacerius ad^g 

WeICHBRT. COMMBNT. 12 J^^ 



178 OE CASSIO PARMENSI. 

Horat, Epod. VL, Sat. I. 10. y. 62., Epist. L 4. v. 3., 
Jo. Harduiims iii Ind. Auct. Plin. Tom. X. p. 288. sq. 
Fz.y alii, quorum errores hic neque referre, nedum 
exagitare opcrae mibi erit. Quid, qiiod ipse P. 
Bajlius, qui eain rem in Diction. T« II. p. 74. sqq. 
uti copiosius, ita caeteris diligentius quoque tractasse 
sibi yisus est, tantiun abest ut omnem obscuiitatem 
dubitationemqiie sustiderit, ut contra protideiit, qiiae 
ex yano hausta esse manifestum est, uti docuit 
Scip. MafFejus in Yerona lUusfrata (Yeron. 1781.) 
Part n. p. 20. sqq. , cujus perdoctam disputationem 
patrio redditam sermone cum adnotationibus propo- 
suit Kordesius ad Eberiiardti Sueci libr. Ueber d. 
Zusland d. schon. JFisaeMchafien h. d. Romem. 
$• 34. p. lOL sqq. yenim tamen MafFejus quoqiio 
noimuUa scripsit^ qiiae minime fidem mereantur 
omnesque habeant yerisimilitudinis ^ nedinn yeritatis 
numeros, 

Quae cum ita sint, nequaquam me eum esse 
arbitror, qui rem, in qua ipsos yeteres scriptores 
yel haesitasse yel errasse deprehendemus , a me, 
disciusa omiii obscuritate y ad liqiiidum perdiici posse 
sperem. lUud tamen hac in scriptione operam dabo, 
ut, quae jam subtili aliorum inyestigatioue cognoyi 
yerissime disputata esse, ratioiiibus denuo cum cura 
sidiductis, recipiam et, qiiae exstant, antiquorum 
scriptorum testimoniis plene et cum fide examinatis 
effidam^ ne quid in postenim de Caa^io Parmensi 
dicatur yel scribatur, quod omni probabilitatis ra« 
tione et commendatione destitutum sit. 

§. 2. 

G^s Romanorum Cassia in duas diyisa fuit &- 
miUas^ ut docuit Fuly. Ursinus in Familiis Roman* 



D£ CAS9IO PARMENSI. 179 

p. 67. ed. Fatiii. Una fuit patricia ViscelUnorumy 
altera plebeja Longfnarumy quam Tacitus Ann« 
Libr. Xn. c. 2. antiquam et nobilem appellat^). 
Utraque iamilia fecunda fiiit virorum belli pacisque 
artibus eminentium^ quos fuse ac sine ordine re- 
censuit Jo« Glandorpius in Ouomast. p. 202« sqq. 
Ex hac gente ortum esse Poetam, de quo scribi- 
musy certum est; ad utram yero familiam pertinue- 
rit^ definiri nequit. 

Sed priusquam de Cassii Parmensis vita et scri- 
ptis exponimus^ consentaneum ac paene necessa- 
rium videtur^ ut singulatim eos percenseamus Cas- 
siosy quos constat aliqiiid litteris mandasse et apud 
aequales posterosque doctrinae laudem tenuis^se. Qua 
tamen in re, quoad ejus fieri potest, summae stu- 
debimus brevitati et ea maxime attingemus^ quibus 
quisque horum Cassiorum ^ Poeta Parmensi distin- 
guatiur. Maffejus, quem potissimum hac in dispu« 
tationis parte ducem sequi placet^ quinque com- 
memorat Cassios eo nomine illustres y Annalium scri- 



1) Volgo Casfioritm patridornm cognomeii exaradim invenifar 
BheRimmy uC etiam FuIt* Ursiuns dedit. Apnd Dionem CaM. 
Ldbr. 59« c 23. hodieqne le^imns BixiXXTvov Ktiaaiov , ubi alias 
cormptelas notavit Stnrziiis Vol. III. p. 704. sq. Xjlander ibi 
scribendnm ceusnit BtxtXXtvovj qnia ille Caftsiiis ap« Ciceronem 
•pp^eliir Beciiiinut, Sed Tidesis Fabriciiim ad Dionis Cassii 
I. c. VoK VL p. 345. et inprimis G^nibardiiin et Beiemm ad 
Cicer» de Amicit. c. 11.^ qni Cassiis patriciis VtsceiUnorum cogno" 
meii fbisse eTincnnt. •— Cassiorum plebejonim co^omen et i|isiim 
peenn depraTStam eat, Sic Kic. GrucLius ap. Ciceronem de 
Orat. Libr. L c 60. pro Tiilg^. LongOy qiii diciliir fuisse historiae 
et antiqoitatis peritissimus , recle coiijecit Lofigino ex orat. pro 
Planc. c. 24, §• 58«, ubi Codex i^rfiirlensis Longs i. e. Longo 
pro LonginOf qnem ex Cassiis fuisse pulo, et in Scboliis Vati- 
canis ad orat. pro Planc. 1. c. ap. Wundenira p. 156. pro Conco 
el Conci, nomine Roinanis incogniCo , Longi i. e. Lon^ini uomea 
reponendum easei mibi persuaaissimum eat. 

12* 



180 DE CASSIO PARME^ST« 

ptorem, Oratorem, duo Poetas et Historicum. Sed 
de Cassiis^ Amiallum scriptore altero^ altero renon 
auctore dubia admodum ct yaga est quaestio, in 
qua vereor ne Af afFejus aliquid turbaverit et ^ si non 
patriae urbis uimio qiiodam studio^ certe mendosis 
librorum lectionibus deeeptus fiierit. 

Annalium scriptor vulgo appellatur L. Cassms 
Hemina. Qui ei praonomen Lucii tribiiunt, ut 
miper etiam Aug. Krause in Vit et Fragm. vett. 
Histor. Roman. (Berol. 1833. 8.) p. 155., uuiusPri- 
isciani Libr.IX. p.868.P. c.O. §.47. Kr. testimonio ni* 
tuntur : nam Interpretum Ang. 3Iaji ad Virgilii Aen. 
Libr. n. V, 717. milla prorsus est oa iii re aucto- 
ritas. Lucidentus de eo locus invenitinr apud Pli- 
nium N. H. Libr. XIII. c. 13.: yjNamque Cassitn 
Heminay vetusfisahnns auctor Annalrumy qnarlo 
eorum libro prodidity Cn* Tere^ititnn scribam agrum 
suum in Janiculo repasfinantem, offendisse arcaw^ 
in quaNwmty quiRomae regnavit^ sifus fitisset.*^ 
Quo tempore yixerit, discimus ex Censorino de D. 
Nat. c. 17«, qui do ludis saecidaribus agens^ ^fJt 
Piso CensoriuSy iuquit^ et Cn. GeUiuSy sed et CaS' 
sius Hemina , qui illo tempore vivebat , post anmm 
factos tertium affhrmanty Cn. Cornelio Lentuhj 
jL. Mummio Achaico Coss.y id est, anno DCFHV 
Conferantiur H. F. Clintonis Fasti Hollenici. (Oxford. 
1830.) YoL II. p. 103. Annales ojus videntur qna- 
tuor oomplexi esse libros^ quorum relicpiias cum 
aliis Sallustii editionibus ^ tum etiam Cortiauae Tol. L 
p» 449 — 453. edit. Frot. adjectas siugidari libro^ 
^pMm modo laudavi j auxit et illustraYit A. Krause. 
Anotora Prisciano Libr. YII. p. 767. P. c. 13. §. 06. 
Kr* ^^CoMsius Hemina Annalem suum quartum 
^V fAufo tMcripsit: Bellum Punicum poste^^ 



D£ CASSIO rARM£KSI« 181 

rior^).^^ De Aimaliiim Cassianormn argmnento et 
amhitu disseruit Frid. Lachmannus de Fontibus Hi- 
storiar. T. Liyii p. 44. haud temere suspicatus^ Cas- 
siiun Heminam ab Liyio neglectum esse^ quouiam 
iu fabulis coUigendis et in urbium nominibus ad 
etymologiam revocandis nimis curiosus fuisset. Scri- 
psit etiam de Censoribtis, cujus opusculi librum 
secimdum laudat Nonius s. y« moliriy p. 346 , 22. 
yjEt in area in Capitolio signa quae erant, detno^ 
liuniur^^: quae yerba a Krausio L c. p. 159. in An- 
naiium Libr. II. Fragmentis reposita esse miror. 

§. 3. 

Praeter Cassiiun Heminam, Annalium scripto- 
rem, Maffejus probare studuit, exstitisse etiam lii- 
atoricum quemdam, Titum Ca^sium. Nam cum 
C. PUnius Libr. rV. Epist. 28. §• 1. amico cuidam 
9UO9 Seyeri nomine^ scripserit: ^yHerennius Seve^ 
ruSf vir doctissimusy mMgni aesthnat in hihlio^ 
tfieca sua ponere imagines municipum tuorum, 
Cornelii Nepotis et Titi Cassii: petitqucj si sunt 
isthicy vt esse credSbile est, exscrihendas pingen^ 
dasque ddegem ;^^ inde Maffejus collegit^ hunc Titum 
Cassium cum Comelio Nepote Veronense confun- 
ctum^ et Terouensem fiusse et historianun scripto- 
rem» Atque, ut jam Cortius ad Plinii 1. c. p. 314. 
adnotayit, solet apud alios quocpie scriptores cum 
Nepote oomponi Cassius quidam. Sic TertuUianus 



2) Est enim Loc in ezemplisy qaae Prisdanas affert proba- 
twiu 9 Tetnstiuinios Bcriptore» nentmm ComparatiTorom ia or fini- 
▼isse et eamdem terminationem commanem triam g^enerom fuisse. 
Proindle Valerius Aiitias senaius consuiium prior^ Claiidins prior 
heUwm et foedus yrior scripserant: vide Baddimanni lust. Gr. 
T. I. p. 19. No. 7. ed. StaUb. 

J 



182 DE CA8SIO PAKMENSI. 

in Apologet* c. 10. YoL V. p. 31. ed. SemL: ^ySar 
tumum itaqae qwmtum Utterae docent, neque Dio* 
dorus GraecuHy aul ThdUue^ neque Cassiua Seve^ 
rus , aut Comclius Nepos, neque uBus commentator 
^uscemocU anttquitatam idiud quam hominem pro^ 
mtdgarunt.^^ Adde ejiisdem ad Nation. Libr. 11. 
c. 12« VoL I. p. 189,: yyExstat apud Utteras vestroi 
usquequaque Saturni census : legimus apud Cassium 
Severum, apud Comdiosy Nepotem et Tacitumy 
apud Graecos quoque^ Diodorum, quive ttUi^ etc')* 
Cum TertuUiano paene ad yerbum conspirat Liactaii- 
tius 9 item de Saturui regno terrestri agens , Ubr. L 
de Fals. Rellg. c, 13. p, 87. ed. Biinem,: yyGraeci, 
Diodorus et TfuiUus; Latiniy Nepos et Cassius H 
Varro.^^ Itemque Alinucius Felix in Octar. c 22. 
p. 150. ed. Liudn.: yyScit hoc Nepos et Cassius in 
historia, et ThaUm et Diodorus hoc loquuntur.^^ 
TertuUiani igitur auctoritatem secutus Mafiejus Te- 
ronensi illi apud Plinium T. Cassio haud cunctanter 
tribuit cognomen Severi, praeeunte CeHario ad La* 
ctantii locum cit. p. 88. ed. Biin, Et^ quoniam 
Minucius Felix Cassli bistoriam, non annales^ com^ 
memoraverit^ consequens esse ait, ut hic Cassias 
secematur a cognomini Annalium scriptore. Id sane 
apertum est, Minucium Felicem et Lactantium de 
eodem loqiu Cassio^ cujus testimonio utatur Ter- 
tuUianus. Quid, quod credibile est^ utrumque sua 
sumpsisse ab uno Tertulliano, homine perdocto et 
antiquitatis profanae scientissimo. Atqui uterque 
istum Cassium, omisso Slet/m cognomine , proferunt; 
id quod minime casu aut negligentia aliqua factum 
esse puto. Quam ob rem non vana mihi videtur 



3) Confer Lobeckii Aglaopliain, Tom. II. p. 999< 



D£ CASSIO rARMENSI. 183 

susplcio G« J.Vossii de Historic Lat. Libr.L c. 21. 
fttatiieutis ;^ Tertulliaiii locos glosseniate librarioruin 
iuterpolatos et uomen Severi iutrusum esse Tertul* 
liaueae scriptiouis contextui^ quo nihil est corru* 
ptiiu» ac mendosius. Cum Yossio iaciuut Jo. Mollerus 
iu Homonymosc. p, 407. et Havercampus ad Ter- 
tulliaui Apolog. 1. c. p. 47« Porro cum Tertullianus 
primus sit Patrum Ecclesiasticonun Latlnorum^ qui 
de Satumi fabula exponens testimonio Cassii cujus- 
dam utatur^ Miuucius autem et Lactantius toti ab 
illo pendeaut; perquam veri simile est;^ TertuUia- 
num^ qui esset iu scriptoribus profanis admodum 
versatus y sua onmia ex ipsis hausisse fontibus ^ h. e. 
ex operibus Diodori^ Thalli^ Cassii et Nepotis^ 
eumque iu prodiu^endis testibus aetatem, qua quis* 
que eorum vbdsset^ spectasse* Huuc aetatis ordi- 
jiem impwie negligere poterant Minucius et Lactan- 
tius, uon item Tertullianus. Qui cum Cassium 
ordiue ac loco praeposuerit Nepoti, erit quod con- 
jiciamus, illum aetate etiam huic antecessisse. Quae 
cimi ita sint^ yera yidisse arbitror G. J. Yossium, 
qui Tertidlianum Cassii Heminae testimonio usum 
esse oontendit. Et profecto ea in re iste Annalium 
scriptor, quem vidimus putida cum diligentia ver- 
satum esse in fabulis narrandis^ valde idoneus et 
locuples esse poterat auctor. Itaque recte Tiri Docti 
nostrae aetatis haecPatrumEcclesiasticonun testimonia 
de Cassio Hemina acceperunt eisque in Annalium 
ejus reliqpiiis locum dedenmt^). Et qiuun huic sen- 
tentiae inprimis obstare didt Mafiejus historiae nomen^ 



4) Ykle SaHastii edifioneni Frotscberi Vol. I. p. 453. ibiqiie 
Iiilpp.y quibiis soflrag^ri dubitayit Kraiisiiis 1. c» p. 16G. Not« 3. 
ob •djectnai Severi cog^omen: qnod quam snspectae sit fidei, safis 
demonstrasae mihi yideor. 



184 0£ CASSIO PARMENSf. 



quo Cassii opus allegetiiF a Minucio Felioe^ in eoque 
suae opiiiionis de Cassio historico magnum praesi- 
dium inesse putat; yehementer errat^ nec desunt^ 
quae ei opponantur. Jam Kordesius attulit locom 
Macrobii Sat. Libr. I. c 16. p. 280. Z. ^^— et Cm- 
sius Hemina hisloriarum ISbro secundo.^^ Et satis 
notum est^ scriptores veteres jinnalimn et Histo^' 
riarum tihdis promiscue usos esse« Sic JuKus Fir- 
micus de Error. profan. relig. p. 410. Titi Lrrii 
Historias appellat jinnales: non temere! Nam ipse 
Liyius Libr. XLlIf . c. 3. scrii>8it : ^yet quaedam re- 
Vgio tenet, — ea pro dignis habere, quae tn meos 
annales referamJ^^ Igitiur dubitari non pofest quin 
Cassii Heminae Aimalibus et Historiis union idemqtie 
designetur opiu, ut etiam contra van Yaassen in 
Animadv. ,ad Fast. p. 160. de dlversis operibus co- 
gitantem monuit Frid. Lachmannus de Font. Histor. 
T» Livii p. 44. 

Quapropter mea quidem sententia in Cassii He- 
minae Fragmeutis recte reposita sunt^ quae legimus 
apud Diomedem Libr. I, p. 379. P. ^^Cassius Hemina 
in secundo historiarum : PcuAorum vufgus sine coftp 
tentione consentiendo praefecerunt aequaliter tm- 
perto Remum et Roinulum, ita ut de regno pare» 
inter se essent. Monstrum Jity sus parit porco» 
trigintay cujus rei fanum fecerunt Laribus Grunr 
dulffms^).^^ Consulto adscripsi integrum fragmen^ 
tum. Ma£fejus enim in hoc Diomedis loco nomen jETe- 



6) In Loc Dlomeclig loco Scioppius. Sosj^ect. Lecl. ep. 2« ez 
Msto enotaTit: iia ui de imperio parent inier se, pro pare$ 
essemz vbi GronoTins Obserralionam Libr. I. c. 10. pareni^ oom- 
pendio scribendi ortnro existimans, in pararent mntaodani idqne 
vu)£^. leclioDi^ap. Piitsrhiuin prasierendum esse didt. 



DK CASSIO PARMF.NSI. 185 

minae in Buspicionem yocat duplici motus ratione^ tum 
propter operis tituliun^ tum ob dictionem^ quae 
recentius aeyum redoleat quam quo vixerit iste An- 
naliiun scriptor. Coutra hanc Afafieji disputationem 
monet Kordesius^ sibi gravius ^aderi argumentum 
ab oratidne petitum ^ quam illud de libri inscriptione^ 
ideoque ipse addidiitat, num istud iragmentum 
jure attributiun fuerit Cassio Heminae^). Eqiudem 
secus statuo. Nam in eo nativam illam deprehendo 
orationis narrationisque simplidtatem , quam novi- 
mus Aimalium scriptoribus propriam fuisse. Ea pa- 
riter remota est a maturitate^ quae circa Ciceronem 
efflorult^ atque ab exquisito et poetico orationis 
argutae cultu, quem adscitum esse scimus a scri- 
ptoribus saeculi noiil^ quo Cassium historiciun flo- 
ruisse putat MatTejus. Is enim ex Suetouii Titell. 
c 2. ^ vhi Cassius Sevenis qiudam de gente Vitellia 
egisse traditur, colligit^ significari hic T. Cassium 
Severum historicum, quem ex antiquitatis tenebris 
eniere connititur^ eumque post Imperatorem Vi- 
telliinn, i. e. post annum U. C. 823« vixisse existi- 
mat. Qua in re Maffejm magni erroris manifestus 
tenetur, nec satis attento animo videtur Suetonii 
locum inspexisse» In fraudem procul dubio indu- 
ctu8 est a Glandorpio ^ qui et ipse Cassium Severum^ 
Imperatoris Vespasiani aequalem^ profert perperam 
inteOecto loco Plimi N. H. Libr.XXXV. c. 12. s. 46. 
Nam Suetonius> ut jam admomdt Kordesiim^ de 



6) Sic contra ac Kordesios ad Ebeiliardti 1. c. §• 34. N. x. 
p. 20G. sq. jadico de eis quae Aorelias Victor de Orig:. ^iitis 
RomaD. c. G. ez Cassii Libro I. desnmpta esse tradit. Milii non 
dubiam est qnin Cassiiis Hemina intellig^endus sit, cujus Terba 
8uspicor.ab Aurelio Victore panlulnm mutata et detersis aiitiquita- 
ijs sordibns^ •uae aetati nccommodata esse. 



186 DE CA8SI0 

Cassio Severo illo ita loquitur, ut eum multo ante Vi- 
telliiun vixisse appareat. pyViteUiorUm orfgtnemy iu- 
quit, alii aliam et qtiidefn diversissimam , tradunl: 
parlim veterem et nobitetn, partim vero novam 
et obscuramy atque etiam sordidam: quod ego 
per adulalores oblrectatoresque Imperatoris Vir 
tellii evenisse opinarer^ nisi aliquanto prius defor 
miliae conditione variatum esset.^^ Deiude oom- 
memorato Q. Eulogli cujusdam ad Q. Vitellium, D. 
Augusti Quaestorem libello^ iu quo geutis Vitelliae 
yetustas et uobilitas declarata esset, pergit: coftlra 
plures auctorefn generis libertinum prodiderunL 
Cassius Severusy nec minus alii, eundem et sulorem 
veteramentarium sc. prodideruut. Apertum est^ Caa- 
sium Seyenun a Suetonio non conunemorari ut scri- 
ptorem^ qui Yitellio domum mortuo liaec tradiderlt 
memoriae ^ sed qui jam olim de geiite Yitellia ejus- 
que iguobili auctore exposuerit. Declarare euim 
yoluit^ aliquanto prius, quam Vitellius Imperator 
fieret^ de familiae conditione yariatum esse. Proinde 
Q. Eulogium profcrt^ qiu Vitelliorum oiiginem -no- 
bilem esse^ et Cassium Seyerum^ qui eam obscu- 
ram atque etiam sordidam in aliquo libro prodide- 
raty utrumque autem ponit tamquam primarios et 
autiquissimos discrepantis istius sententiae auctores. 
Nihil igitur obstat quo minus himo Cassium Seyerum 
faciamus aequalem Q. Eidogii^ quem sid> Augusto 
yixisse Suetouiiu^ attestatur. Maffejus himc in erro- 
rem iucidit paidlo cupidius de Cassio historico suo 
disputans^ nec yidit^ ita detrudi illum paene ad 
aetatem Herennii Seyeri ^ qui Plinium rogay erat ima- 
gines Coraelii Nepotis et Titi Cassii. Quis yero 
oredihile esse dicat^ Herenniiun Seyerum scriptoris 
sibi fere aequalis et nou ita clari imagiuem tauti 



DE CASSIO PARME^SI* 187 

fecisse diguamq[ue habiiisse, ciii sua iu bibliotheca 
lociun daretP 

Sed jam iuscii propemodum relati sumus ad 
Pliuii locum, a quo omnis progressa est Maffeji 
disputatio^ qua eviuceret, yixisse quoudam histori- 
ciun Romanum y T. Cassium Severum^ eiunque fuisse 
Yeronensem. Atqui ostendisse nobis yidemur^ ex 
cunctis, quibus ille sententiae suae stabilieudae gra- 
tia usus sit^ testibus ne uuum quidem esse^ qui de 
Cassii historici cognomine, nedum de patria ejus 
et vita et scriptis omnem tollat dubitatiouem. Igi- 
tur unus superest Plinii locus^ quem, veluti Mafie- 
janae opinionis arcem, operae pretium est diligen- 
tius excutere. Primiun yero ipsum Titi Cassii nomen 
apud Plinium yalde controyersum est quippc iu Codd. 
et Editt. yett. monstrose de])rayatum. Jam Cata- 
naeiis fEitehur^ se in libris Mstis non Titi Casaii, 
sed Titi Catii legisse y itemque Cortius in yeterrimo 
qiiodam Cod. reperit Titi Cati i. e. Catii ^ quod re- 
ponendum censuit: id quod nuper fecit Titzius. In 
Aldina primum legitur Titi Cassii^ quod ex Codice 
prodigiosae antiquitatis sumptiun dicit Rezzouicus^ 
Italus» in Disquisitionibus Flinianis T. II. p. 58. 
Atqiie ea nominis scriptura a plurimis probata ob- 
finuit. Jam ut concedamus^ Titi Cassii nomen iu 
loco Pliniano genuinum esse et sanum; tamcn ex 
eo^ quod cmn Comelio Nepote hic conjimchis est, 
minime id effid et consequens esse, quod Mafiejus 
deduxerit^ cuiyis apparebit. Dicit enim^ ob Ne-*- 
potis historicis clari monumentis mentionem sequi^ 
ut etiam T« Cassius in eodem doctrinae genere in« 
clanierit. At^ irisi me omnia fallimt^ id modo inde 
discimus, Cassium istum ingenio scriptisque nomen 
et famam adeptum esse eam^ qua Herennius Seye« 



188 D£ CASSIO PARMENSI. 

rus pemiotus fuerit, ut illliui pariter ac Nepotia 
imagiuein iu sua ponere bibliotbeca valde cuperet, 
et uiliil impodity quo minus vel de poeta vel de 
oratore cogitemus. Nou minus judiciiun suum prae- 
cipitayit Alaircjus iu eruenda T» Cassii patria. Pli^ 
nius Tm Ciissium et Nepotem appcllat mumcipes 
Sereri, cm per bauc cpistolam illorum imagiaes 
cxscx'ibeudas pingendasque delegat. Jam cum Cor- 
nelius Ncpos iu Veronensiiun vico^ Hostilia, natus 
sit et dici baberique soleat Teroueusis, Maffejus 
concludit, non tantiim amicum Plinii, Seyeniin 
illum, sed etiam T» Cassiiun Historicum Yerona 
oriundos esse. Qua in re parum circiunspecte egisae 
virum doctissimum^ uon difllcile erit iutellectu. 
Yulgaris ista do Ncpotis patrla opiuio maxune G.J« 
Vossu de Hist. Latiu. Libr. I. c. 14. T. IV. p. 23. 
Opp. auctoritate stal)ilita est; eaui vero jam pridem 
-labefactavit Rezzoniciu^ in Disquisitiouibus Pliuiaiiis 
1. c.) et nui)errime Julius Held in Prolegom. ad 
Vitam Attici, cpiac vulgo Comclio Nepoti adscrilii- 
tur (Vratislaviae 1826. 8.) p. 4. sqcf. evidenter do« 
cniit^ de natali Nepotis loco uibil pro certo posse 
affirmari. Scd ipse Rezzonicus lumc^ de cpio agi- 
mus^ locum Plinii illustraus a vero plane al^erravit 
Quum enim scribit: ^^Cassius autem apud Vetens 
interdum uno gentilicio nomifie ^ interdum a patria 
Cassius Pannensis^ alibi rursus Cassius Severus 
appeUatur ;^' vellem eruditissimus Italiis uimm sal- 
tem ex veteribus, qiios jactat testes^ cxcitasset 
Bcsriptorem. Equidem nemiuem vctcnun uovi^ qui 
sententiae ejus patrocinetur ; at recentiorum vi* 
ronim doctonim permiiltos esse scio, cpu Cassium 
Sevenim oratorem fadant Parmensem, et Cassio 
Paimensi Poetae cognomen Severi iuditum fiusse 



D£ CASSIO rARAI£^Sl« 189 

• 

dicant» Utnimqiio autcm falsitm cssc^ infra §• 7. 
docebimus. Enimvero Rezzonicus apud Plinimn in- 
venit Cassiinn jussu Octaviaui Caesaris necatum i. e. 
Cassium Parmensem : id quod posito qiio^ is pignore 
contenderim inconsiderate ab eo scriptimi esso. Q^i^^I'" 
si Rezzonicus inde probarb vult^ Conicliiun Nepo* 
tem Parmao yiudicandum esse civem, niauifesto in 
ejusdem naQaloyiaiiov crimen incurrit^ de cpio IMaf-- 
fcjiim haud injiu-ia postidassc nobis vidcmur. 

Apcrtum est^ nihil hac in caussa quidquam 
profici posse^ nisi investigata fucrit patria urbs Se- 
veri illius, cujus municipcs a Plinio a]>pellantur Ne- 
pos et T« Cassius. Tctigit eam rcm etiam Hcldius, 
qiii non temcre suspicatus est, Hcrcnuio Sevcro^ 
ciijiis nomine Plinius illonim imagincs rogavcrit, 
etiam inscriptam esse Liliri IIL Epistolam 6.^ licet 
ibi simpliciter nominetur Scvcnis. Is autcm fuit^ ut 
ex hac ipsa Epistola §• 4. coUigi potest , Comensis. 
Epktola autem, dc qua disputamus^ data esse videtur 
ad CatiUum Sevenim, ut jam vidit Gierigius adLibril. 
Epist* 22. et probabili admodum conjcctiira ad eum- 
dem retulit Li]>ri ¥• Epist. I. et LDir. IX. Epist. 22. 
lUe fiiit amicus^ quom Pliniiis ob summum littera- 
rum amorem magni faoiebat^ quociim seria^ joca 
agebat et cui varia solebat injiuigere ncgotia. Haud 
dubio in titido hiijiis Epistolao aiite n. Severi exci- 
dit nomen geiitilioium Caiiln: cui quidem suspicioni 
favent Codd. et Editt. vett., in quibus invenitur 
/iilio Severo vel Annio Severo: vid. Gicrigius ad 
Libr. L 6. et V. L Neque absonum est statiiere^ 
Plinium suos amicos nimc cognomine^ nunc genti- 
lido tantiim, mmc utroqiie appellasse nomino. Qua- 
propter Catiliiun iUum y cui festivum epistoliiim Libr. 
DL 13* inscriptum est, huno ipsum Catilium Sevcrum 



190 D£ CA88IO PARMENSI. 

esse piito. Jam lioet miiltas acl eimi dederit episto- 
las riinius, tamen in uulla vel teuue occurrit indir 
cium, ^pio, cujatis ille fiierit, intelligatur. Gieri- 
gius quidem ad Libri !• Epist. 22« eum appdlat 
Yeronensem y sdlicet decq>tus mentione Gomelii Ne- 
potis, municipis ejus. Yerum enim vero aut yehe- 
menter fiBiUor, aut Catilius SeYenis ille si Yeroiiae 
iiatus fiiisset, Plinius non municiputn iuarMm^ sed 
nostrorum scripsisset. Cum Yeronensibus euim Fli- 
nio si non mimicipii communiO) certe magna offi- 
ciorum nccessitudo intercessit^ ut apparet ex LibriTI. 
Epistola 34. y ubi iUos blande noslros yocat. Ecquis 
autem sibi pcrsuadeat^ Pliniiun^ qua erat ambitioiie 
et vanitate, de communis cum tantis viris muni- 
cipii bonore non gloriatum esseP Proinde fatendum 
est, nos CatiUi Scveri natalem urbem pariter igno- 
rare ac CorneUi Nepotis et Titi Cassu. 

Quae bactenus disputata simt^ eorum siunmam 
ubi feceris^ id tantum fateberis evideus esse et cer- 
tum, vixisse ineimte saeculo septimo post Urbem 
conditam Cassium H^ninam quemdam Aunalium sive 
Historiarum scriptorem^ sed jure dubitari^ num um« 
quam ftierit Titus Cassius Sevenis yerouensis item- 
que Ubrorum historicorum auctor. Quidquid autem 
est, utriusque Cassu memoriam et nomen obscurarit 
ac paene exstinxit gentiUcius quidam orator y de quo 
mmc expUcatius mihi dicendum est» 

Cassius Severus Orator, cujus crebra apud scri- 
ptores veteres fit mentio^ uberiorem quidem prae- 
bet scribendi materiam, nec tamen minoribus per- 
plexam di£licultatibus. Vulgo tribuitur ei praenomea 
Tiii: oujus testem si quaerimus^ revocamur ad 



I)E CA8SI0 PARMENSI. 191 

eiimdem Pliiiium, a qiio Libr. IV. Epist. 28. $• I. 
Cassium oratorem ciim Comelio Nepote conjimctimi 
esse^ cum alionim fiiit opinio^ tiim maxime Glan- 
dorpii iu Onomast. p. 209.9 <piem non soliim ii, 
qiii de litteris Romanis scripsenmt y sed etiam Plinii 
interpretes^ quos noW^ omnes seciiti sunt. Atque 
in promptu simt qiiae istam opinlonem conunendent. 
Nam primum in loco Pliniano qiiaeritiir homo litte- 
ranim scientia et momunentis iugenii doctrinaeqiie 
insiguis, qualem iiusse constat illum oratorcm. Deinde 
Pliniiis, scriptor diligentissimus ^ dubitari yix potest 
qiun, actatis habita ratione^ Nepoti Cassiiim orato- 
rem iitpote jimiorem loco et ordine siibjunxerit. 
Apud alios scriptores ^ cpiod sciam y omnes yel sim- 
plictter Cassais yel Cftssms Severusy omisso prae- 
nomine^ appellatur. Nihilo tamen seciiis iste con- 
troyersiis Pliuii locus hanc yim habiiit, iitKordesiiLS 
apud Diomedem Libr. I. p. 370. P. pro yulg. Actius 
Cassius corrigeiidiim etfidenter reponendiim cen- 
seret Titus Cassiusy quoniam ibi uotissimiis ille 
orator allegetiir. 

Non magis certae atqiie exploratae sunt Yiro- 
rum Doctorum sententiae de illiiis oratoris iirbe na- 
talL A Catanaeo ad Pliuiiim appellatiir Parmensis: 
manifestiis est error, qiiem multi inconsiderate am- 
plexi simt et seciire propagayenint. Aliis est Ve^ 
ronensis ob Comelium Nepotem^ ejiu mimicipem: 
id qiiod yalde incertum esse^ siipra ostendimus. 
Harduiniis in Indice Auctor. ad Plinii N. H. T. X. 
p. 289. ed. Fz. eiim fecit Longulanum* Nam in 
Summario Plinianae Historiae Natur. Libri XXXY. 
Tonu I. p. 156. Fz. auctonim^ ex qiiibus Pliniiis 
sua diixerat^ elenchum emaculans edidit: Cassio 
Severo Longulanos Quibus in yerbis Harduinus 



102 DE CAS8I0 rA&MEKSI» 

niliil mutayit y nisi interductuinu Tria enim illa no* 
miaa in antiquioribiu Pliuii editlonibus pessime di- 
stinguebantur. Hino Simlerus in Epitome Pliniaiia 
Gesneri commentus est alicpiem scriptorem, IJon^ 
gulanum,- ex, cujus libris excerpta dedisset Plinius. 
Error pSrridiculus ! Harduini distinctionem merito 
adoptavit Silligius YoL L p. 116.^ et manifestum 
est, isti Cassio Severo loci natalis nomen adjectinn 
esse^ ut a Cassio Parmensi^ quem et ipsum Plinius 
laudaty distiogueretur. At^e Harduini de Cassio 
Oratore conjectura magnam habet verisimilitudi- 
nom^ quae unanimi aliorum scriptorum silentio mi« 
nime debilitatur. Fuit enun Longula parvum et 
ignobile Latii oppidum a Liyio Libr. II. c. 33« et 39* 
memoratum^ cujus memoria posthac plane oblitte- 
rata evanuit. Ex obscuro autcm loco oriundum 
fuisse illum oratorem^ iude coUigo^ quod Tacitus 
Ann. Libr. IV. c. 2L expressis Tcrbis sordidam ejus 
originem commcmorat. Estne igitur quod miremur^ 
neminem alium scriptorum vcterum mcntionem fe- 
cisse loci^ in quo ille natus essct? Accedit^ quod 
Casslus Severus^ licet eloquentiae maxime Tacaret^ 
tamen multa etiam varii argumenti opera ediderat 
et, ut in&a videbimus, nomiuatim de Aegypto scri- 
pserat^ de cujus terra fsd^ris utilissima mentionem 
fiAcit in illo Ubro Plinius c. 15. lu Harduiui senteu* 
tiam trausiit Sanadonus ad Horatii Epod. YL Tom. 
IV. p. 248« 

Certlora stmt quae de ejus vita, moribus et 
studiis memoriae prodita legimus apud scriptores 
antiquos^ quorum testimonia maximam partem uu- 
per coUegit et edidit Henr. Bleyerus iu Oratorum 
Romanorum Fragmeutis (Turici 1832.) p. 225. sqq. 
Yixit iUe CBonaeque maturitatem habuit sub Augusto 



DE CAS8TO PARMENSI. 193 

et Tiberlo, et lil>era adliuc civitate natiis siimmam 
adeptus esse yidetiir scuectutcm. Pristiuae liber- 
tatis tamcpiam lacte uutritus fiiit uuicus su]> illis 
Luperatoribus ac postremus yeri uomiuis orator^ ut 
testatiur Auctor Dial. de Oratt. c. 26. Prinuis tamen 
ab illa yetere atque directa diceudi via flexit iion 
iufirmitate ingenii nec iuscitia littcrarum, sed ju- 
dicio et intellectu. Nam vidjt^ cum couditioue tem^ 
porum ac diversitate aurium formam quoque ac spc- 
ciem orationis esse mutaudam^ ut idem Auctor ait 
c. 10. M. Annaeus Seneca^ qiu aetate ei suppar 
erat, oratorias ejus laudes fuse et pidclire perceu- 
set in Excerpt. Coiitroyers. Libr. lU. p. 395 — 400. 
Bip« Oratio ejus cidtu yalens erat^ ingeuti]>us plena 
sententiis, uec quisquam minus passus est aliquid iu 
aotione sua otiosi esse. NuIIa pars erat^ quae non 
siui yirtute staret. Nihil y in quo auditor siue damuo 
aliud ageret. Omnia intenta ^ aliquo petentia. Nemo 
magis in sua potestate habuit audientium affectus. 
His yirtutibus accessit corporis magnitudo conspicua 
et suayitas yalentissimae yocis^). Nec minus hono- 
rifice de eo judicans Quintilianus Inst. Or. Libr. X. 
c 1. $• 116. ^yMUlta, iuquit, si cum judicio lega^ 
iUTy dahil imitatione digna Cassius SeveruSy qui 
si ceteris virtutibus colorem et gravitaicm oraiio^ 
nis adjecissety ponendus inier praecipuos forel, 

7) Compicoa ista corpons ma^itndo nesdo an efTecerit, iit 
Ca$do Seuero, celebri aratori, (trmentarii MirmiHonis ohjecia 
rit dtmUtuio: qnae aant yerba Pliuii in N. H. Libr. Vfl. c. iO. 
!• 12« Nec^ qiii secnnilnm yocem plurimnin in oratore potesf, 
Tvllns ei defuit ad ciijuslibel caussae rationem composiliis : id qnod 
■liiu Tideor collig;ere posse ex Quiiililiaiii InsC. Or. Libr. VI. c. 1. 
%. 43. ^jlfon admittit boc idem vcritas, e^egieque Cassius di- 
oeafi adoleaoenlulo : quid ,me torvo vnllu iniueris, Seuere? Non 
mto hercuU, xnqmi ^ faciebam , sed sic scripsisti: ecce! et, qiiam 
potaity tmciilentissiuie enm adspexit»^* 

Wkichcbt. CoMMe^T. 13 



104 D£ CA8SI0 FARM%N8It 

NtMm ei tngenii plurimum est m eo et vis sttmma, 
sed phis stomucho quam consilio dedit.^^ Acerbae 
eiiim dlcacitatifl hominein ftiisse Cassiiim Severum^ 
practer Quintilianmn Inst Or. Libr. YII. c. 3« $• 27. 
et Libr. XII. c. 10. $• llv, confirmat etiam Auctor 
Dialog. de Oratt. c 26. dicens y eum in magna parte 
librorum suonun h* e. orationum plus puris habere 
quam sanguinis, eumque^ contempto ordine rerum, 
omissa • modestia ac pudore verborum ipsis etiam, 
quibus utatur^ armis incompositiun et studio feriendi 
plerumque dejectum^ non pugnare^ sed rixari. 

Hujus quidem Cassianae dicacitatis senrata no- 
bis exstant aliquot testimonia. Quintilianus Inst 
Or. Libr. VUU. c* 3. §• 89^ ^^Est et amamm qiuddam, 
qiiod fere in contiunclia est positum^ quale Cassii: 
Quidfdciesy cum in hona tua invasero? hoc esl, 
cum te docuero nescire maledicere^).^^ Suetoniiis 



8) Gernliarclas tt. cym fe — maleJicere pntaTit esse Qnin- 
tiliani interpretationem Yerbornm Cassii: guid — invasero: id 
quod aatis dedarari ait t. koc est» Deinde t. nesche, qaod m 
Tnric. Flor. Almel. deest, nncis inclnsit et male additnm existi*^ 
msTit ab eis^ quibns Tideretnr Cassius doceri non posse, quod 
jam dudum sdret. Ita msticam ficri dicit contumeliam, quae 
amari qiiid liabeat et tecti, si Cassius dicatnr doceri id facere siio 
jnre, qnod soleat maledicns, nnlla accepta injnrja, fncere* At 
•ut e^egie fallor ant ea omnia, quae litteris obliquis exprimenda 
curaTij Terba Cassii sunt prolala a Quintiliano tamqnam viriwn 
({• 87.) gpenns, in qno amamm quiddam sit. Cassinm SeTemm 
oratorem olim litigasse snspicor cnm actore acerbo et raordace; 
cui iratns com diceret: Quid faciesy cum m bona iua invasero? 
hfuuok ambigue dictomm interpretationein necesse erat ipse snbji- 
Actoris istins Telnti bona erant acerbitas et maledioeatia. 

in Iwec bona inTasoms erat Cassius, cum sua ipsiiis male- 
d B o^ Bti n -ishUB doceret, eum nondnm scire^ qnid esset maledicere» 
IBnrt pr isti maledicta Tehementissima et tecte si^ificaty se male 
dBceBdl ftcoltate lon^ snperiorem esse. Verbum nescire salTO lod 
Mieptia abesse posse, Tidit jam Spaldin§^iu8 , et mibi qnoqno 
Ganiw diaKiBse Tidetar: cum te docuero maledicere, h. e« 



D£ CA8SI0 PARMENSI» 195 

de Dlustr. Grammat. c. 22. ,,M« Pomponius Marcel^ 
luS) sermonis Latim exactor molestissimus ^ in ad« 
vocatiooe quadam (nam interdiun et caussas agebat^) 
soloecismum ab adyersario fectiun usque adeo ar- 
guere perseveravit^ quoad Cassius Severus^ inter- 
X>ellatis judicibus^ dilationem petiit: ut Uilgator 
suus cHiam Crrtimmaticum adhiheret; quando non 
putat 18 j cum adversario de jure aibiy aed de so^ 
loecismo ^ controversiam futuram.^^ Et M. Annaeus 
Seneca Controvers. Libr. II. 12. p. 173. Bip. refert: 
^^Fabius Maximus nobilissimus vir fuit^ qiu primus 
foro Romano bunc comicum morbum^ quo mmc 
laborat^ intulit: de quo Severus Cassius^ antequam 
ab illo reus ageretur^ dix^rat: Quasi disertus es, 
quasi formosus es, quasi dives es: unum tantum 
es non quasi, — vappa^).^^ Contumeliosa ista 



tibi mea maledicencli rabie ostenderoj qiiifl sit maledicere. Atqae 
ita amanun dicti Casaiani fere in contnmelia podtnm est. 

9) Bipontini male edidemnt: Fabianus Majnmus, licet fam 
Temm Tidiaaet Nic. Faber. Intellig^ndas est P. Fabius Paulus 
Maximus , de quo docte e^t Spaldin^ins ad Qnintil. Inst. Or. 
Libr. VI. €.3. §.52« VoLll. p.565. Consnl fitit anno U. C. 743- 
ct «pnd An^atnin Talde gratioatis. Inepta est Torrentii opinio 
liieentis , banc Fabinm perstringj ab Horatio Libr. I. Sat. 1. ▼. 1 4. 
et 2. T. 134. Mnlto autem Terisiinilins est^ enmdem obTersatnm 
caae ammo Poetae scribentis ad Venerem Libr. IV. Od. 1. t. ?• 

^bi, 

Quo hlandae Juvenum ie revocani preces» . 
Tempesiivius in domum 

PauiU, purpureis aHes doribus, 
CotHissabere Maxind^ 

Si torrere jecur guaeris idoneum. 
Porro Bipontini injuria retinuertint Tulg^. vomicum morbum^ seciili 
SdMttnm, qni ea Terba de cornipto oraliouis tumore expUcat. 
Mejems in Orat. Rom. Fragin. p. 228. tacite recepit praeclaram 
Scfattltingii correctionem : comicum morbum^ qnae egre^e con6r- 
matar looo dialog^i de Oratt. c. 26. p. 5G. ed» Orellii. In Cassii 
Sereri dicto item Blejeras adoptaTit ejusdem SchuUingii conjectu- 
nm:' umm ianium ea non quarij mapalia: Tereor, nt recte! 

13» 



196 DE CASSIO PAASUCNSI* 

dicacitate sua et maledicentia fierl non poterat qiiin 
incurreret in multoriun odia et nobilissimonim yiro- 
rum ini^iicitias susciperet y ipsi serius ocius exitiosas. 
Rixosus cum esset ac litigiosus^ multis diem dixit 
mera adductus libidine accusandi^ ita ut pleriq[ue 
ab judicibus absolverentur. Qua de caussa Alacro- 
bius Satum. Libr. U. c. 4. p. 358. Z, narrat^ Au- 
gustum aliquando de architecto fori siu exspecta- 
tionem operis diu trahente ita jocatiun esse: yyVel- 
lem Cassius et meum forum acckisasset.^^ At- 
que inde lucem accipiunt yerba M. Annaei Sene- 
cae Excerpt. Controv. Libr. ID. p. 396. Bip. : yyNec 
tamen scioy quetn reum Uli (n. Cassio Seyero) cie- 
fenderey nisi se contigerit.^^ Erat enim^ ut gra- 
yissimus auctor, Tacitus Annal. Libr. lY. c. 21. ait^ 
homo ut sordidae originis y sic maleficae yltae y qiiam 
non minim est midtis multonun criniinatiouibus pa- 



Tnlgata est: guast lapsnm, Scboftos in libr. ret. repcrit guasi 
{Japam: qaain ▼ocem alii aliter tentaruiit. Schnltin^ii correctio 
nliqne facilitate Gomnienclatur^ si quidera librarins, ?ocabulo ma- 
paJia per inTersiim ordinem lecto, procli?i ociiloniin errore in t. 
(Japttm incidere poterat. Scbulting^ina emendationis snae gratia 
prjmnm uaua tAt loco Festi: „MapaIia casae Poenicae appeUaa- 
iur j in quihus quia nihil est secreti , scict id vocahuiym solute 
viuemibus ohjici:^^ y. Lindemaniii Corpna Gr. Lat. Tom. IL P. L 
p. 101« Deinde L. Annaens Seneca in Lnd. de Morte Clandii Cae- 
saris c. 9.r j,Ego, inqnit, P. C\ interrogare vohis permiseram, 
vos mera mapaJia fecistis/^ At apud Senecain mapalia si^nifi- 
cant rns curiae oppositnm : v. Rubkopf. ad b. I. Tom. IV; p. 395. 
Neque in Fabium Maximnm , qui foro comicum morbni|i intulisse 
dicitnr^ quadrant rnris iiificetiae et sordes. Neqne etiam vita 
solnta et cormpti inores illi polerant exprobrari a Cassio, ut ipse 
Scbultingius Tidefnr sensisse mirifice bic animo et senteotia flo- 
ctuans. Qnapropter Ternm vidisse pnto GrouoTium, qui vappa 
conjecit. Hanc Tocem e^o cum Biponfiiiis recepi , ufpofe rei ac 
personae apprime conTenientcm : cf. f leindorf. ad Horatii Libr. L 
Sat. 1. T. 104* Cassiiis, posfqnam Fahio facuudiam^ forinosita* 
tem et diTitias per deridiciilnin coucesserat, eiiin unQoqdoxtiTLOi 
gtdA et «cerbo Domine vappae, eines Taugenichis^ percutit. 



DE CASSIO PARMENSl. 197 

tiiisse* IngeuiO igitur suo auimoqtto obsecutus mul* 
tos iu judiciuni Tocavit. 

Atque prae caeteris celebratur ejus accusatio No- 
iiii Aspreuatis^ quem veueficii reum fecerat^ et 
imius patiuae veneno triginta et ceutum conviyas 
sustulisse arguerat^ auctore Plinio N. H. Libr. XXXV. 
c. 12. s« 40« Jam Nonius Asprenas ille putatur 
a multis esse idem, qui in Julii Caesaris expedi* 
tioue Africana a. U. C. 708. ad Thapsiun duabus 
legtonibus imperio proconsidari praeerat^ lit narrat 
Auctor d. B. Afr. c. 80« Conferas Thorbeckii Com« 
ment d. C. Asinio Pollione p. 69. sq.^ cui assen* 
sum piraebuit etiam Mejerus in Oratt. Roman. Fragni* 
p. 212. Mihi autem factum illud ad tcmporis ra- 
tionem examiuauti non leyis suborta est dubitatio^ 
ita ut ctim Dalcchampio ad Plioii Nat. Hist. Libr. 
XXXY. c. 46. Tom. IX. p. 557. Frz« intelligi malim 
C. Nonium Asprenatem illum^ quem Suetouius in 
Aug. c 43. tradit m Trojao lusu quondam lapsu 
debilitatum^ ab Augusto torque aureo donatum et 
ipsttm ejusqtie posteros Torquali cognomine oma- 
to8 esse* Is haud dubie fuit Proconsulis illius filitia» 
ejusqne patrem quo mintis ab Cassio Seyero accu- 
satiun esse putem^ his fere caussis impedior. Dio 
Cassius Libr. LY. c. 4. , probattirus civilem Augusti 
animum^ soripsit: OU(p %i zivi dUrp^ q>evyovrv avve^r]'' 
tda&ij , nQomixoiviaaas av%h zouvo t^ yeQovaltf * xal ixAv6v 
xs iaaHrsy stcd %&v xatTJyoQQv avrov ovx Sntog di* oQyrjg eaxe, 
xaineQ naw noXXij naf^Tjatif xQTiaaixevov , aila xai evdv- 
wofuvav ini %oig %Q6noig, dg^fjxev eln^uv Sti dvayxala 
ag^iaiv ^ naf^tjala avtav, dia %f]v avtixQvg tSv noXXwv 
nav^Qiavy mYjj. Quo in loco sermonem esse de Nonio 
Asprenate et Casuo Seyero, discimus ex Suetouii 
Aug. G» 50* ^^Qutim Asprenas Nonius^ artitis ei jtm- 



198 DE CASSIO 

ctus, oaussam veneficii accusaute Cassio Severo di- 
ceret; cousuluit seuatum^ quid officii sui piitaiet: 
cunctari enim se^ ne, si superessety eriperet legi^ 
bus reum; sin deesset, destituere ac praedamnare 
amicwin existimaretur. Et coiiseutientibus imiYer- 
ffis, sedit in subselliis per aliquot horas; yerum 
tacitus ac ne laudationc quidem judiciali data/^ 
Atque factum illud Dio Cassius assignat anno U. 
C. 745. Jam licet probe sciam^ Dionem haud raro 
res' gestas , neglecto temponim ordine y coimectere 
0ola ductum similitudine ; tamen simt alia quae no- 
bis suadeant^ iit illam de yeueficio actionem mediis 
Augusti temporibus institutam credamus. Primiim 
enim dubitari licet^ fueritue adhuc in yiyis Aiigusto 
irtiperante Nonius Asprenas Proconsul; ejus filium 
autem ' perquam yerisimilo est tum flomisse et ae- 
tate et gratia apud illum Imperatorem. Deinde ye- 
neficii crimen magis cadit in juyenem quam in gran- 
dis yirum aetatis^ qiialem necesse est ftiisse statua- 
mus Proconsulem istum yel ineunte Aiigusti imperio, 
id est^ anno U. C. 725. Deniquc Asiuius Pollio, 
qui Noninm yeneficii reiun defendit, pacata demum 
ciyitate labori forensi reorumque defensionibus fre- 
qiientiorem yidetur nayasse operam ; yid. Auct. Dia- 
log. de Oratt. c* 38. Qiiibiis de caiissis inducor^ 
ut, fecta ab aliis discessione^ non tam Nonium 
Asprenatem Proconsulem , qiiam efus filium Nonium 
Ajvprenatem Torquatum circiter aimo U. C. 745. de 
Teueficio postulatum esse dicam. Asinii Pollionis 
«t Cassii Seyeri in hiijus Nonii caussa actiones elo- 
(prantiae studiosis legendas commendat Quintilianus 
&8t. Qrat» Libr. X. c. 1. $• 23. Atqiie in eadem ye- 
laefioii caussa accidisse suspicatur Spaldingius illud^ 
quoA Quintilianus Inst Or. Libr. VI. c. 3. $.78. affert: 



D£ CASSIO PARMENSI. 199 

,,Traii8tulit crimen Gasaius Severus. Nam^ cuin 
objuigaretur a praetore^ quod advocati ejus L. Yaro 
Epicureo Caesaris amico convicium fecissent ; Nescio, 
inquit, qui conviciati sint : etputo^ Stoicos fuisse.^' 
Spaldingio^ suam conjecturam in Praefat. ad Quin- 
tiliani Yol. n. p« VU, copiosius exponenti^ accessit 
nuper Meyerus in Oratt. Rom. Fragm. p^ 228. et 
videsis^ quae ego supra disserui ad Commentat. 
de L. Vario Poeta in Excurs. I. p. 130. sq. Quin- 
tiliano Inst« Or. Libr. XI. c. 1. §. 57. ob confessam 
accusandi yoluptatem non mediocriter displicuit Cas- 
sianae illius accusationis exordium : ^yDii boni^ vivo : 
ety quo me vivere juvety Asprenatem reum video ^^).^^ 

Quamquam Casslus Seyerus Nonium Asprena- 
tem y hominem potentem et Augusto artius junctum, 
midta cum libertate et acerbitate reum egerat ; tamen 
ea accusatio nihil damni incommodiye ei attulit, si 
fides est Dioni Cassio Libr. LY. c. 4. Nam Augu* 
stus non modo nulia eum ira tum persecutus est, 
sed eumdem etiam morum caussa reum factiun ab- 
solyit. Yerum tamen ciun iste non tantum accu- 
sandi libidine multos yiolaret^ sed etiam procadbus 
scriptis yiros feminasq[ue illustres diOamaret, Augu- 
stus^ quamyis ipse^ ut ex Suetonio c. 55. scimus^ 
sparsos de se libellos neque expayesceret nec magna 
Gum cura redargueret ^ non poterat quin cognitionem 
de fionosis libellis tractaret^ specie yeteris illias le- 
gis^ de qua dixit Cicero de RepubL Libr. IV. 10. 
p. 430. ed« Moser. Id Augustum primum instituisse 
Cami Seyeri libidine commotum ^ perspicue attestatur 



10) Conferas Exciirs. I. 



200 l>E CAS8I0 PARMEMSI. 

Tacitus Ann. Libr. L c. 72. E jusdem rei mOTitioneni 
focit Dio Cassius Libr. LYL c. 27. : xal fia^v Svi pifiUa 
arta iip vfiQU xivtiv avyyQdg>oivo, ^ijrijaip avvwv inoii^a%0' 
xai ixeivd ts zd ^tiv h x^ nSXei evQed-ewa nQog z&v dyoQa- 
v6^iv}v, xd di t^co nQog twv hxaaxaxod-i aQXOvziav ^ xariq^le^ei 
xal riov avv9iw(x)v avtd ixolaae vivdg. Cui quidem loco 
plurimum lucis accedit ex Suetonio, qui de Caligula 
memoriae prodidit c. 16.: yfTiti L^ibieni, Cordi Cre^ 
mutiiy Cassii Severi scriptd y Senatus amsultis abih 
litd y requiri et esse in manSbus lectitarique per- 
misity quando maxime sua interesset^ ut Jada 
quoque posleris tradantur.^^ Nam nova ista et in- 
siieta res, supplicia de studiis sumendi, et exco- 
gitata est jam siib Augusto et usurpari coepta. Jam 
cum Lal)icni historianun libri ex Senatusconsulto 
comburerentiu* , M. Seneca Controv. Praef. LibriV. 
p. 32L Bip. refert, Cassium Severum^ Labieno jun- 
ctissimum, bcUe dixisse: yyuunc me vivum uri 
oportety qui iUos edidici^^).^^ Ex ^o intelligitur, 
eiun tiun temporis salyimi adhuc et incolumem Ro- 
mae versatiun esse. Cum autem Labieni poena et 
exemplo nihil deterritus nobilissimis cpiibusque ob- 
latrare et maledicere perrexisset , non tantum scripta 
ejus abolita simt, sed ipse etiam Urbe cedere et 
abesse jussus est. Tadtus de rebus sub Tiberio 
a. U. C. 777. actis haec scripsit Ann. Libr. lY. c 2L 
yyRelatum et de Cassio Severo exule^ qui — per 
immodicas inimicitiasy ut judicio jurati Senatus 
Cretam amoveretur^ effecerat: atque Hlic eadem 
aetitando, recenlia veteraque odia advertit, bonis^ 
que exutusy interdicto igni atqtie aqfua^ saxo Se» 
riphio consenuit.^^ Qui quidem locus ita capiendus 

11) De T. Lahteno illo accoratlos ezpositum est in Ex« 
cnrs. II. 



DE CASSIO PAR3IENSI. 201 

est^ ut Cassium statuamus jam sub Augusto Cre- 
tam amotum^ eumque^ quoniam illic non compe- 
sceret mordacis linguae petulantiam, graviore afie* 
ctum poena ab Tiberio jiusum esse in saxo Seriphio 
reliquos vitae annos trahere. Atque in hac exigua 
asperaque Cycladum insula conseniut et mortuus 
est^ teste Hieronymo in Eusebii Chronic. ad annum 
Domini XXXHI. p. 158. y^Cassms Severus arator 
egregiusy qui Quiniianum iUud proverbium lusevaty 
XXV. exilii sui anno in summa inapia moriturf 
vix panno verenda contcctusJ^ Annus Domini tri- 
gesimus tertius est ab Urbe condita ^nnus 786. et 
Tiberii imperantis yigesimus ^^). Proinde facta com- 
putatione sequitiur^ Cassium Severum^ Senatus ju« 
dicio damnatiun^ in Cretam abiisse a. U. C. 761 • 
L e. anno prius cpiam P. Ovidius Naso Tomos rele- 
garetur. At^ ne quid dissimulem^ huic rationi ad« 
versari videtur Plutarchus, qui de Discr. Adulatoris 
et Amid Tom. VI. p. 221. sq. R. narrat: TipsQlov 
di KalaaQOQ eig r^v aiiyxlijTdv noze naQeX96vTog , elg ttiv 
xolaxtop avaazag ¥q>r]f /Itlv iXevd-iQOvg ovzag 7ta(}^riaiaK£a-9ai 
xal fiijdiv vnoariklsa^ai firjf anoauon^v Ttov av^<peQOVT(ovm 
l^voTslvag 6i navrag ovTiog, yevo^lvrjg avT^ ai(onr}g, xai 
Tov TifieQlov nQogixovTog, ^xovaov, eq>r], KalaaQ, a aoi 
ndvTsg iyxaXov^uvy ovdtig di Tokft^ q)av€Qiog XiyBiv* a/ie- 
leig asavTOv xal nQoteaai to aw^ia xal xazaiQvxeig det qQOv- 
tiai xat n6voig vniQ ^uGv, oihe ^e&^ fjfiiQav ovtb vvxtioq 
aranavofievog. IloiXa d* avrov Toiavva avvelQowog, emeiv 
^paai %hv ^tfTOQa Kaaaiov SevrJQOv* AvTtj to7)tov f] 
na^^rjala t6v avd-Qwnov dnoxTevel» Haec m 
Senatu accidisse aeqiie manifestum est ac sermonem 
hic esse de Cassio Sevcro oratore^ ut etiam vidit 
Wjttenbachius in Adnotatt. ad h. L Vol. I. p. 378» 



12) Vide Scaligeri AniiiiadTemoiiefl in CLronoIogica Eusebii 
p. 187. 



202 DE CA88I0 PAR1IEN8I. 

ed. Lip8. Atqui illum oratareiii o^tendimiis sex tm 
aiuiis aiite^ quam Tiberius Augusto succedere^ RcHna 
amotum esse Cretam. Itaque haec inter se re- 
pugnant. Neque tamen est quod Plutarchi fidemin 
dubium vocemus. Equidem quae sit mea de iDa 
re seutentia dicam eamque^ quoad ejus fieri potesi, 
oommuniam. Et primum quidem monendum est, 
Cassium vidori ab Augusto non in exilium missiiin 
esse^ sed tantum in Cretam relegatum ^^). Minime cb^ 

m 

stat Tacitus^ qid eum exulem appellat aut perpro- 

lepsin aut per promiscuum ty. exuUs et rdegati 

usum^ de quo admonuit Masson in Yfit. Oridii ad 

an. U. C. 742. YI. p. 162. Sic D. Silanus^ iu nepti 

Augusti adulter^ ab Tacito Ann. Libr. III. c 24. 

ejruZ nominatur, licet relegatus tantiun esset. Jam 

.sicut Tiberius hiiic SUaiio^ fratre deprecante^ redi- 

tum concessit; ita a vero minime al^borret^ eam- 

dem redeundi gratiam factam esse Cassio oratori, 

.praesertim cum non laesarum religionum ac yiolatae 

majestatis nomiue relegatus esset, sed per immocli- 

cas inimicitias^ quas yiolento ingenio sibi suscita- 

verat, eiFecisset, ut in Cretam amoveretur. Acce- 

dit, quod ei artior quaedam necessitudo fiusse vi- 

detur cmn Tibcrio, ciu librum quemdam inscripse- 

rat, fortasse iu ipsa Creta compositum, ut infira 

docebimus. Igitur redeundi yenia ab Tibeiio impe- 

trata , Cassius Romae aliquando in Senatu istum adu« 

latorem perstrinxisse existimandus est. Sed haud 

dvhie concessi istius reditus iructus brevissimus erat 

Cum enim lUe, quae erat vehemens et acerba ejus 



13) Conferalor^ praeler Heinecciiiin in Antiq. Jnriflpr. Rom. 
Libr. L Tit 16. §.9., 10. et 11. et Feam ad Horatii Libr. I. 
20. T. 13. ^ Herzog ad SaUustu Catil. c. 51. $. 22. p. 291. 



D£ CA8S10 PARM£NSI. 203 

natura^ prooacitati suae ao xnaledioentiae moderari 
moribusque suis iuTigilare neo posset neo vellet, 
Tidetur iterum jussus esse in Cretam redire ibique 
latere. Atque oum illio quoque eadem actitaret et 
fiunosis libellis receutia veteraque odia adverteret; 
tand^n Tiberii jussu bonis exutiis atque, inter- 
dioto igni atque aqua^ in saxum Seriphium depor- 
tatuB est: id quod evenit a. U. C. 777., quo anno 
Bomae iu unirenium accusatorum natio libere gras- 
sabatur. 

Quo aetatis anno Casslus Severus obierlt^ in 
communi omnium scriptorum silentio ad diyinandum 
perdifQcile est. Sed tamen aun Tacitus eum con- 
senuisse dicat, eiundemque fuisse constet hominem 
non minus ingenio quam corpore Talidi«simum ; non 
absonum fiierit suspicari, talem yirum quamvis cum 
inopia aliisque exilii malis couflictatum ad summam 
venisse seneotutem et fortasse octoginta et amplius 
vixiflse annos. Id si pro certo siunimus^ Cassium 
Severum natum esse dicemus sub initium saeculi 
ab Urbe condita octavi) quo pristina civitatis Ro- 
manae libertas jam dudum factiouibus^ dissidiis bel- 
lisque civilibus labefactata tandem per Julium Caor 
aarem pessumdata et oppressa est. Et quae Caesa- 
ria caedem iusecuta est aetas, tam ferax fuit rerum 
gravissimanun maximarumqiie conversionum ^ ut mi- 
rum quantum afiicere deberet teneros et sequaces 
juvenum tum succrescentium animos. Jam in tam 
calamitosa temporum varietate ciun adolevisset Cas- 
sius^ non est quod cuiquam mirum videatiu*^ eum 
a teneris magnos et tnices sumpsisse spiritiu et in- 
temperantioris cujusdam et atrocloris libertatis amo* 
rCTi imbibisse^ quem per omnem vitam prae se 
ferret et dictis suis factisque omnibus expromeret. 



204 Dfi CA88IO PARME1I8I. 

Adde renim iuopiam^ qiia emn quippe sordidae 
origiiiis juveuem, antequam ex tenebris in solem 
et pulverem prodiret, laborasse yerisimillimum est. 
nia autem dubitari nequit quin istis praesertim tem- 
poribus ingenium ejus natura violentum et acre 
magis intenderit ad eluctandum quidtjuid esset vitae 
difficidtatum 9 sed simul animum exasperaverit et 
ira odioque quodam hominum efierarit. Proptarea 
vix adultiLs vitae malefioae in£Bmiia flagrare coepit 
et in aequalium odia incurrere. Postea vero^ cum 
excellenti ingenio doctrinaque orator evasisset^ mul- 
torum, quos subinde dictis scriptisque nritaveral^ 
inimicitiis oppressus sic occubuit^ ut grandis admo- 
diun inopsque senex et patria extorris in saods Se- 
riphiis obiret. 

§. Q. 

Praeter orationes a nobis jam oommemoratas 
multa alia varii generis ab eo composita editaque 
esse opera, cum per se credibile est^ tum etiam 
eertis auctorum testimoniis cognitum habemus. Pri- 
mum animum advertit nostrum illud opus, qitod 
allegatur a Diomede Libr. L p. 370. P. ^^Adolesco 
adolevit facit, nam Yirgilius sic declinat, moa: cum 
matura achleverit aetas. Tamen adolui volunt 
quidam in sacrilicio dici^ et venire ab eo, qiiod 
est, adoleo. Sed et in sacrifido Actius Cassius ad 
Tiberium secundo^ adolevit dixit. Sic et contra 
Aegjfptiis maximum sacrificiumy vbi integrum am* 
aerem adoleverunU^^ Eadem de v* adolescere profert 
Priscianus Libr. IX. p. 872. P. ^ ubi Krehlius c 10. 
§• 53. Tom. L p. 468. edidit : ,,Cassius ad Tiberium 
secundo: At contra Aegyptios sacrifichim ubi in^ 
t^grum anserem adolueruntJ^ Quae Prisciani verba 



D£ CASSIO PAR1VI£NSJ« 205 

!> owtum mihi vicletiir ex Diomede emendanda esse: 

s jtt cantra AegyptUa sficrificium sc. est^ et pro 

fc adohierunl scribendum adoleverunt : nam a Yarrone 

K tantmn adohU prolatum esse ait«Prisciamui. Apud 

2 Diamedem pro Aclius correxisse Kordesium TituSy 

jf supra §m 4. monuL Me ojQendit praenomen, cpiod 

9 otiasum hic est: fortasso latet Severus Cassius; sed 

} exspectanda est Lindemaiuii manus emendatrix. Mihi 

1 lum dubium est quin uterc|ue Granmiaticus singu-> 

r lare qiioddam Cassii oratoris opus laudaverit^ cpiod 

de epistola ad Tiberium male accepit AfafFejus, as- 

aentiente Meyero in Oratt. Rom. Fragm. p. 229. Ex 

PUnii N. H, Libr. XXXY . supra ostcndimus^ illum ora* 

torem de Aegypto scripsisse. Idqiie opiis fortasse 

composuit^ ciim relegatiis in insida Creta degeret y in- 

scripsitque Tiberio Imperatori) cpio se in gratiam 

ejus insinuaret et redeimdi veniam impetraret. Non 

magis ex epistola siimptum esse puto cpiod legimus 

apud Charisium Libr. I. p. 80. P. ^^Cassius Sevenis 

ad Maecenatem: Gausapo purpureo salutatus^*).^^ 

Hoo quoque Cassii &agmentum9 omisso Severi iio- 

mine, affert Priscianus Lilir. YII. p. 759. P. (c. 11. 

$• 56. T. L p. 328. Kr.) In cpio neminem non mi* 

rmn habebit quod Cassius in libro ad Maecenatem 

gausapi purpurei mentionem facit. Gausape fiiit 

restis lanea eaque crassior, cpia in itinere ad ye- 

rendaa maxime partes obtegendas uti solebant Rch 

mani: v. Petronii Satjrr. c. 28. Maecenas^ mollis 

iUe et vestitu habituque cum oflensione delicatus 

homo, appellabatiir a Cassio gausapatus purpurea 

Tcste. Suspicanti igitur mihi^ unde ista verba sum* 



14) Videatar 6. J. VoMiai in Ariafardio slve de ArteGram- 
maCle. III. 35. ibiqae Foertacbiiia Part. I. p. 410* 



200 D£ CAS8I0 PARMEKBI. 

pta sint, non improbabile yidetur, ea lecta fuisse 
in libello, qiio Maecenatem ejiisque mollitiem per- 
strinxisset mordax iste et malediciis orator. Is enim, 
ut apud Tacitum legimus, viros feminc»que illustres 
procacibiu scriptis dUIamare solebat. Caeterum haec 
Cassii Severi yerba et quae ex opere ad Tiberium 
allegantiur fuenmt qui turpi errore Cassio Heminae 
tribuerenty ut jam notanmt G. J. Yossius de Hist 
Lat. Libr. L c. 7. T. IV. p. 9. Opp. et Harduinus 
in Ind. Auctor. Plinian. T. X. p. 288. Fz. Qiue 
Priscianus Libr. ¥111. p. 79L P. (c. 4. §. 13. p.m 
Kr.) profert: ,,Cassius similiter: adulatique erant 
ab amicis et adhortati. Adulati^ xolaxevd-ivreg , ad- 
hortati^ nQOTQanivreg;'' ea malim in Cassii Heminae^ 
quam cum Maffejo et Meyero in Cassii oratoiis Frag- 
mentis reponi^^). Sed jure attributum ccnseo ora- 
tori quod invenimus apud Diomedem de v. sanche^ 
p. 368. P. ^^et in passivo Cassius Sevenis , lege sanr 
citum esty incpiit:^' et ibidem p. 372. P. ^^Seyerus, 
Distractos atque salitos.^^ Quodsi yero Mafiejus ad 
eumdem retidit ex Charisii Libr. L p. 99. P. ,^Deni- 
que et C. Cassius in epistola, qiiam de Dolabdla 
scripsity Arabi mirifico animo erga nos /ueruniy 
inquit;^^ non attendit^ huic Cassio praenomen Caji 
praefixum esse. Addo^ Dolabella yivente , 'Cassium 
oratorem puerulum adhuc fiusse. Recte Kordesius 
duoem quemdam belli intelligendum esse censuit^ 
et procul dubio ille est C. Cassius ^ cui belliim con- 
tra Dolabellam ^ Trebonio occiso^ hostem judicatum, 
naoBdatom fiierat: y. Dio Cass. Libr. XLYII. c. 29. 
Appianus de B. C. Libr. III. c 6L et 63. Ad 



15) Meemn consentjre Tideo Kraussiaai, qni illa Terbe in 
iBoertis Cusii Heminae Fragmentis repoauerit 1. c. p. 1G5. 



M CA88IO PARBnCN8I« 207 

eiimdem refero ex Quintiliam Inst. Or. Libr. TI. c. 3. 
(• 90.: ^yC Cassius^ qiii militi sine gladio deciuv 
renti^ Heusy commilitOy pngno bene uteriSy in- 
quit/^ Qui a Cassio oratore historias quoqiie scri- 
ptas esse dicunt Yiri l>octiy ut Glandorpius in Qno- 
mast. p. 209. 9 Lipsius ad Tacitum Ann< Libr. IV. 
c. 2L9 Torrentius ad Suetonii Calig. c. 16. aUiqHe^ 
eonim sententia unice nititiir loco Suetonii in Yi-» 
tell. c. 2, y de qiio jam supra §. 3. disputafmn .est. 
Yerum enim vero quis non yidet, multum prae- 
stare^ si de oratione siTO femoso libello Cassii Se-> 
veri cogitamus , quam de historia ? Yerisimiliiis pro- 
fecto est, g^tis Yitelliae auctorem appellatum esse 
a Cassio sutorem vetermnentarium in^satirico qiio* 
dam quam in historico operel Certius de historiis 
ejus testimonium sibi reperisse Tidebatiitr Kordesius 
apud Joannem Sarisberiensem in Policrat. Libr« yill, 
c. 18. p.'640.: Haec quidem possunt et apudhistor 
ricos inveniri diffitsius, qui tyrannorum atrocitaf» 
tes el exitus miseiros plenius scrSmnt. Quite si 
quis dHigentius recenseri voluerity legat ea quaiS 
Trogus Pompefus f Josephus^ Egesippus^ Suetomus, 
Q. CurtiuSf Com. Tacitus^ T. Livius, Serenn^ et 
TranqmUus et alH historici — comprehenderunt 
historOsJ^ Quo in loco Kordesius acute suspicatury 
sub Sereni nomino latere Severum h. e. Cwsium 
Sevenim. At scriptor, qui Suetonium et Tran^ 
quiUum diio fecit et inter se diyersos historieos^ 
leyissimae sane^ ne dicam nullius est fidei et aucto- 
ritatis. Et ut concedam^ Cassium oratorem revwa 
hic intelligendiim esse^ nonne is rectius tyrannonim 
afrocitates miseitosque exitus in satiricis libeDis. teti-* 
gisse piitandus erit? Igitur de Cassianis historianim 
libris nihil oerti pronuntiari potest. 



208 DS GASSIO PJkRMENSI» 

Denique etiam siint qiii a Cassio oratore car- 
mina scripta esse dictitent. Nam Horatii Epodos TL 
Qtud immerentes haspitea vexna^ canis^ 

Ignavus adversum lupos? 
Quin huc inanesy si potes^ vertis minas, 

Et me remarsurum petis? 
Jfamy qualis aut Molassus, aut Julvus Laccn^ 

Amica vis pastoribus, 
Agam per aJtas aure sublata nivesy 

Quaecunque praeccdet fera. 
Tuy quum timenda voce complesti nemus^ 

Projectum odoraris cibum. 
CavCy cave: nmngue inmalos asperrimus 

Parata tollo comua; 
Qualis Lycambae spretus infido gener, 

Aut acer hostis Bupalo. 
Any si quis atro dente me peliverity 
InuUus ut Jlebo puer? 
in multis et vett. Codcl. Mstis iuscripta est : In Cas^ 
sium Severumj ot Acrou Scholiastcs , yjCassium, in- 
quit) maledicum poetam in se irritaty fninaturquey 
si soiita rabie Juerit elalus.^^ £t Scholiastes Cruq. 
yylnvekitur in Cassium Severump qui dicacissimus 
erat et amarulentia verborum optimos quosque tn- 
sectabalur; sed facile placabatur ingluvie ventriSy 
adeo ut si quis ei ventrem repJerety ab efus cessa* 
rH conviciis. Quare Horatius eum cani compOf^ 
ratf qui cum clarissimos latratus- contra etliquem 
mmttat, projectum tamen vel lapidem v^ panem 
adnMfim Ita hic accepta pecunia a midedicmUm 
4l mmj j g dkacit€ite in eos, qui lacessiti respandere 
Mfft poteranty abstinebat. Huic itaque male m^- 
natur Horatius^ si soKta rabie incessere pergat 
r/^ Soholiastae Cassium illiun non oratorem 



DK CASSIO rARSIE^SI. 209 

• 

dicunty sed poetam: quare in Edit. Basil. a« 1555. 
titiiliis est: In Poelam Maledicumy licet in toto 
carmine nihil sit^ cpiod nos de poeta cogitare ju- 
beat. Did>iian autem yix esse poteat quin Scho- 
liastae oratorem istiun maleficae vitao et caninae 
iacundiae intellexerint^ in eorumque senteiitiam trausi* 
enuit multi^ in quibus maxime commemorandi 
Biuit Cniqiuiu^ Torrentiiis^ Bcntlejus ad Libr. I. 
Sat. 3. V. 82«, Sanadonus, Dacerius et, ciijiis ju« 
diciiim ea in caiissa magni facio, Jalmiiis. Ciim 
Porphyrione^ qid Uoratiiim uuiverse alXijyoQixtSg de 
homine quodam maledico loqiii ait^ fecit Lambinus^ 
cui nostra memoria adstipulatiis est Doeringius. 
Istam de Cassio oratore sententiam primus^ qiiod 
sciam^ impugnavit Gesnerus^ qiiem maidme offen- 
dit adiilatio v. 9. et 10. commemorata. Si enim, 
inquit^ adidari potiiisset illc^ in Seriphiis saxis non 
conseniiisset* His Mitscherlichiiis jam opposidt, Cas- 
sium non adulando h. e. blauditiis et obsequiis^ sed 
dicacitate siia invitis fere mimera ista extorsisse. 
Ipai tamen Mitsdierllchio consiiltiiis videtiir, rem in 
medio relinquere, ciim pUires Cassio oratori simi- 
les Romae exstitisse verisimilo sit. Contra Spaldin* 
giua ad Quintiliani lust. Or. Lil^r.YL c. I. §• 43« non 
videt, quare haeo Epodos ad alium Cassium Seve« 
nmi, quam ad fSBUtnosum istiim oratorem, referatiir, 
suamqiie sententiam in Praefat. ad Quintiliani Yol. II. 
p, Vn. dedaranda Horatii cum L. Yaro Epicureo 
amiditia et conmiuni utriusqiie in Cassium odio bene 
oommendat. Spaldingii disputatio videtur latiusse 
Ch. y auderbourgium 9 cpd Tonu II* P. 2. p. 461. 
approbata Gesneri diibitatione^ hacc scripsit: y^Ce 
n'etoit point A t homme qni declaroit la guerre 
aux famiUea les pbis puissanleSf et qt$i ful banni 
Wbichiat, Commkmt. 14 



210 DE CASSIO PARIIE1I8U 

pour son fuidace, qu' Horace m$roit reprocJie de 
la IdcJiete (v. 2.) ; ce n* est point a lul quil auroit 
dit quc la moindre offraiide calmoit sa coJere 
(v, 9 — 10.). Ajoutons r) ces raisans de Gesner^ 
qu" Acron et un grand nombre de Mss. traitent 
de poele inedisanl (poetani maledicum) 2e personnage 
qui Jigure dans cette Ode ^ et gu' aucun des auteurs 
citcs plus Jiaut ne donne a Cassius Severtis cette 
qualite. QuintUien, Seneque et lauteur du dialogue 
de Caussis corr* oloq* parlent au long de ses talens 
d* oraieur; aticun ne dit qu'U ait ete poete; et si 
la cJiOse en vaJoit la peine, on trouveroit, je crois, 
dans SenequCy le moyen de prouver quil ne lejut 
pas.*^ His argiuneutis mhil maguopere tribuendum 
puto« Nam^ utoiunque de tempore^ qiio Horatius 
Epodos singidas composuerit^ statiutur^ id tamen 
ex. mea quidem sententia certiun est atque indubi- 
tatiun^ mdlum impddiv carmen esse^ c[uod demum 
post anmun U. C. 723. scriptum sit, Itacpie isti quo- 
quc in Cassium iambi jam exarati suut eo tempore, 
quo ille vixdum vigiuti annos natus ingenio clare- 
scere coepit* Innotiusse autem eum maledioendi 
libidine^ pariter oredibile est atque eum^ quem vi* 
dimus sordidae fuisse origiuis, non tam potentes 
ac dintes^ quam iufimos ac pauperes linguae im« 
probac procacia aggressiun esse. In bis sine dubio 
Horatium quoque ^ liI)ertiuo natiun patre , atro dente 
petierat. Hinc Poeta Tenusinus vel obtrectationibus 
vel conviciis provoeatus, stricto velut Archilochi seu 
Hipponactis iambo in istum xvva xarijynQOP invehitur 
eicpie ignaviam exprobrat^ utcpii tum juvenis adhuc 
ignobilis et inops potentioribus abstineret sive peri- 
cidi metu sive hicelli alicujus spo obmutescens^ et 
eos tantum^ a quibus nihil metuendiun esset^ male- 



D£ CASSIO rAUaMKNSI. 211 

dictis insectaretiir. Postqiiam vero orator accasando 
indaruerat^ audacior factus ne prlncipibus quidcm 
dvitatifl pepercit, utique ab timiditate pariter atcjue 
adulatione alieuissimus. Atque^ ut supra osteudi- 
musy sid) finem deiniun imperii Augusti Cassius 
procacil>us scriptis viros feminasque iliustres diira- 
mare coeperat, Itaque ^ temponim renunque ordine 
accurate spectato^ non yideo quid obstet cpio miuus 
Cassium Sevenun ab Horatio vindentissimis iambis 
Epodi YL traductum esse statuamus. Ncquc opus 
erat ut iUius uomen in ipso carmiue positum lcgere« 
tur, Quorum tum intererat scire, ciu cinincii ilUid 
inscriptum essct, eis haud dubie et Cassius satis- 
notus erat et compouendonun illonim iami>orum 
occasio, et ne posteros latcret, providerunt ii quos 
de personis Horatianis scripsisse scimus. £x hoc 
autem fonte hausta sunt ca, quae apud Scholiastas 
relata legimus. Ab his idom Cassius appellatur poetfi 
maledicus: id cpiod mirationem sane facit, cum 
nemo alius scriptonim yetenun de poetica ejus fa-^ 
cidtate^ aliquam mentionem injecerit. At hoc cum 
ipsius Horatii tiun aliormn silentium nou inipcdit 
qiio minus a Cassio, juvene acris vegctiquc iugeuii, 
suspicemiu* composita esse epigrammata, <pubus in- 
tegrae £Banae homines pimgeret. Necpie ego dubi- 
faverim procacia ista scripta^ ({uil)us ab Tacito di- 
citur illustres utriuscpie sexus homines diffamasse, 
referre etiam ad versiculos famosos, cjuilms stig- 
mata aliis imposuerit sibicpie pemiciem pepcrcrit. 
Yerum tamen hujus facidtatis si cjuam x'^'^^^^^^^^ 
vitae annis adeptus fiierat laudem, ipse posthac 
existimandus est obscurasse eloqiientiae siiae spieu- 
dore^ in quo commemorando unice versati suiit M. 
Seneca^ Tacitiis et Quintilianus. Schoiiastac autcm 

14* 



212 D£ CASSIO PARMENSr.^ 

poetam nomiuare debebant eimi ^ a qiio scirent hu-« 
jusccmocli verstculis provoeatam esse Horatii iram« 
Qui cum rem sil)i intelligeret esse cum poeta n»- 
scente eoqiie maledicentissimo ^ tauto asperius ani- 
mosiusquo iusurrexisse in eiunque omnem ArGlii- 
loehiam iambonnn rabiem effudisse videtur. Sed 
non amplius yacat conjecturis indidgere, qui]>us id 
moda eflicere studui^ ut Soholiastamm fidem con- 
firmarcm eamq[ue yirorum doctonim dubitationibiis 
potiorem habendam esse evincerem ^^). Quapropter, 
quae optimonim Codicum auctoritate nititur inscri- 
ptio: In Cftssium Severum; eam si non ab ipso 
Poeta^ conjimctim Epodos edente, certe ab anti- 
quis ejus Commentatoribus profectam esse puto ideo- 
que recipiendam^ et totum hoc Horatii carmen in 
antiqiiis de Cassio Severo oratore testimoniis merito 
reposuit Henr^ Meyerus in Oratt« Roman. Fragmen- 
tis p. 227« 

$. 7. 

Jam ab hiS) qiios dixi, Cassiis idem Mafiejiis 
duo distingiiendos esse ait ejiisdem nominis poetas, 
Ccissium Etruscum et Cassium Parmensem. Utrius- 
que aiitem Cassii mcntio ab iino Q. Horatio Flacco 
Libr. L Satir. 10. y. 6L et Libr. L Epist. 4. y. 3. 
£Eipta est y idqiie obiter tantum ac yehit iu traiiscursu, 
et qiiae Scholiastae yeteres ad utrumque Poetae Te- 
nusini locum de illis adnotarunt, ea pa.uoa admo^ 



16) Hanc senlentiani meam nnperrime Kirdinerns. Vir egre- 
ginSy iu Quaestionib. Horat. p. 23. sq. ea impug^Tit doctrina el 
hnmanitate, qiiae qncmqne stndiornm humaniomm profenorera 
decet, nec tamen arg^imentis siye potiiis dubitationibiis^ qnas moYit, 
snis effecit, ut nuuc a proposita oliin scnteiitia discedendnm nihi 

jndicem. 



D£ CASSIO PABSIENSI. 213 

diim nuut ao perplexa^ atque interpolatrice Iibra« 
rionim manu tam obscurata^ ut diversissimis homi« 
mmi eruditorum opiuionibus patuerint dicique vix 
possity quot et quantae inde natae sint controver- 
riae ad nostram usqiie mcmoriam agitatae. Quas 
qiuim componcro aggredior, uon me praeterit, ple- 
raqiio , quae hac in caussa iu disceptationem veniant, 
non duceuda esse ex certis ac perspicuis scriptonim 
testimoniiB, sed ex conjecturis, quarum ope nos 
tenuia rerum temporumque vestigia perseqiientes 
anquirere oporteat^ quid veri sit simiilimum. 

Ao primum quidem nonnuUa dicenda sunt de 
inorum poetarum nominibuS) quae itidem yariis 
oonjectiiris erroribusque obnoxia fiierunt. Quam- 
quam uterqiie Poeta ab Horatio rimplieitcr Cassiua 
appellatur et alter Etrusci, alter Parmensis nomine 
tmignitur; tamcii haud paiici fuere Yiri Docti, qui 
utrique cognomon Severi imponerent, Sic^ ut hoc 
utar, Jac. Cniquius aliique Horatii editores Cassio 
Etnisco Severi cognomen inditum fiusse diciuit. Et 
Casahis Parmensis^ de quo omnis haec scriptio a 
nobis suscepta est , a Yiris Doctis tantum non omni- 
bus hodieque nominari et allegari solet Ctijus 
Cassius Severus Parmensis ")• At noqiie Caji prae« 
nomen nec Severi cognomen uUius tcstiinonio scrl- 
ptoris potest firmari. De cognomine cum jam Maf- 
fiBJus prudenter admonuerit; est sane qiiod mireris, 
illud probatum esse ab Korderio ad Eberhardti libr. : 
Uckr d. Zustand d. schHn. Wissensch. h. d. Ro" 
mem, $• 34. p. 190. Qui ibidem ab Kordesio com- 
memoratus est Jo. Mollerus in Homonymoscop. p. 408.^ 

17) Sufliciet conmieinorasse recenlisAiniiiin et laodalissimam 
«s hoc gmere librom : Joh. Ckr» Fr, BaehrU Gcschichie d. Rom» 
Liierahir $• 35. p. 87. ed. 2. 



214 DE CASSIO PARMENSr. 

eoruin notavit errorem y qui ciim Cassio Severo Par- 
meusi confudonuit Cornelium Scverumy ejusdem, 
ut ait^ temporis poetam^ belli Siculi et poematis 
de Aetna scriptorem *^)- MoUerus cogitat de illo 
Coruelio Severo, cpiem versificatorem quam poetam 
mcliorem dicit Quintilianus Inst. Or. Li]ir. X. c. I. 
§. 89. et <picm alii conmiemoratum iuveniiuit apud 
Ovidium ex Pont. Libr. lY. Eleg. 2. v. 1 . sq. 

Quod legisy o veiles mag-norum maxitne regum, 
Venit €ib inlonsis tisquCy Severe^ Getis: 
iibi Jac. Micylius adnotavit^ duo fiusse iUa aetate 
poetas Severi nomine, altemm Cassiuin Sevenun 
Parmcnsem^ qui tamen hic per temporis ratioiiem 
intelligi non possit^ alterum Comelium Sevemm. 
Micyllum Parmensi Cassio Severi cogiiomen tril>iicii- 
tcm qiiid in Iraiidcm hic induxerit, neiniui potest 
esse ohscunun; recte aiitem illum Ovidii locuin re- 
lert ad Cornelium Severum, de quo idem O^idius 
ex Pont. Lihr. IV. Eleg. 16. v. 9.: 

Quique dedit Latio carmen regale Severu^: 
quem lociim pariter ac siiperiorem de bello Siciilo 
Comelii Severi accipiemhun esse, fiisiiis ostendi in 
Exciirsu m. ad Comment. de L. Vfirio Poeta p. 150. 
Siint enim qiii Sevenim Ovidii poetam tragiciim 
faciant, eiimque non Cornelium sed Cassium Se* 
veriun nominent: cujiis mmiicae alliicinationis no- 
mine notandus est ipse Fr. H. Bothiiis in Poet. Sccn. 
Lat. ^'^ol. y. P. 1. p. 262.9 deceptiis exemplo et 
auctoritate P. Scriverii in CoUectan. p. LX. et Ant 
Dehrii ui Syntagm. Trag. Lat. P. I. p. 27. sqq. 



18} Carmen illud de jdetna ailanoxov^ ab aliis Qyintilh 
fjaro Iribulum, malto probabilins compositum esse a Ln^o 'Jo- 
niore, inoniii in Ezcnrs. I. ad Coinment. de L. Vimo Poeia 
p. 132. 



DE CAS8I0 rARM£i>SI« 215 

Caeterum Soriyerius etiam et Delrlus Gasslo Par- 
meiisi eoguomen Severi impertlunt^ oommuiii isto 
errore ducti^ a quo tamen sibi cavit Bothlus. Rectc: 
nam ad tuendum illud Tindicandiunque cognomcn 
uemo erit qui testem producat istiun Apidqjum^ in 
oujus libello de Oi-tliographia $• 28« legimus: yyCas-' 
sius Severm in IV. trngoedia • • • ^^, ubi A. Majus 
non dubltavit inteUigcre Cassiiun Parmensem , a quo 
multas tragoedias scriptas esse attesteutur Acron et 
Porphyrion^ Horatii Schollastae. In Maji isenten- 
tiam translit Fn Osaunus p. 62. sq* At yerisslme, 
n quid judlco^ Jo« Nic Madvigius in Prohis. Acad. 
Hafh. 1829« p. 21. sq. conjecit^ istiun Apidejiun ex 
looo Ovidli ex Pont. Lilir. lY. Eleg. 16. t. 9. malo 
inteUecto, oum pro Coruelio Severo Casslum signi- 
fioari putasset^ eiunque Tulgari errore ciim Par- 
mensi oonfudlsset, hiiuc Cassium Seyerum tragiciun 
effiscisse. Contra hanc Madvigii sententiam dispu- 
tavit Fr. Osannus iu Jaluiii Annal. Lltter* et Paed. 
YoL Xm. p. 323. sq. , nec tamen effeclt ^ ut pro- 
pter unum Apulejiun, tcstem comiptum et propter 
ipsum tempus^ quo vlxlt^ ut Jurisconsultorum verbo 
utar, intestabilem , Poetac Parmensi cognomcn Se- 
veri adhaesisse credam. 

Quaerentibus autem nobls foutem, cx quo ille 
error emanaverlt^ non est ad intelligendum difiicilc, 
inde iactum esse^ quod^ cpil priuuun de Romauo- 
rum litteris scrlpsere Yiri Doctl^ Cassium Parmen- 
aem Poetam oum Casslo Severo Oratore, de quo 
modo diximus, per iucurlam quamdam confudcruut. 
Jam quo major illorum erat auctorltas et doctrlnae 
fiima, hoo plures, ut fieri assolct, inveniebantiu*, 
qui, re non ampllus explorata, sequerentiur et istum 
eRorem veluti per traducem ad nostram usque 



216 DE CASSIO PAEMENSJU 

aetatem propagarent. Et quis uon miretuTy nic« 
guiun illiun yiriun , G. J* Yossium de Poet. Lat. c 2. 
p. 237. Tom. III. Opp. commiscuisse Cassium Se- 
verum Oratorem cum Cassio Parmeusi Poeta? At- 
que huno Vossii errorem repetieruiit multi, licet 
eiun jam L. Gyraldus de Poet. Lat. Dial. IV. p. 100. 
Opx). uotaverit, et utrumcpie Cassiiun recte distiii- 
xerit P. Criuitus de Poet* Lat. Libr. IIL c 47. 
p. 469. 

Qui autem factum sit^ ut Cassius Parmenas 
praenomen Caji iuveniret, fiBiteor me nescire, uisi 
statueris, Cassium Poetam confiisiun esse cum & 
Cassio Longitio, principe conjuratonim et M. Bnili 
socio: quo nomiue vel nostra memoria castiganditt 
est Harlesius iu Introd. in Not. Litt. Rom. Vol. IL 
§. 15. p. 222. Primus^ ui fallor^ praenomen Caji 
poetae illi Parmeusi praeiixit P. Pithoeus, teste J. 
A. Fabricio in Bibl. Lat. Tom. III. p. 241. Ern.^ 
illique asseusit P. Biurmannus in Anthol. Lat* Libr.L 
Epigr. 135. Vol. L p. 97. 

Verum tamen utrique nomini^ qiiod vidimus 
omni fide bistorica destitutum esse^ apud Nostrates 
insigniorem commendationem et auctoritatem mio 
assensu condliavit vir magui nominis et exoellentis 
doctrinae^ Christoph. Saxius y qiu in Onomast. Litter. 
Tom. I. p. 170. haec scripsit: yyC. Cassius Severus 
Parmensisy unus peraissorum Caesaris, subitus 
versijicator.^^ De praenomine et cognomine Casaii 
Parmensis nihil amplius dicam; sed quum eximius 
ille vir eumdem appellat subitum versificatarem, 
existunandus est alii errori multoque graviori patro- 
oinatus esse. Nam id apertum est^ Saxium in ea 
fiiisse sententia^ ut Cassium Parmensem non diver- 
Bum esse censeret a Cassio Etrusco, itaque fisM^eret 



I)E CASSIO FAR3IENSr. 217 

cum Henr. Glareano^ Georg. Fabrido, Jac. Cniqiiio, 
Lambinoy Daccrlo^ Sanadono aliisqne Horatii in- 
tcrpretibus. Jam^ ne qidd dissimulem, fatcndimi 
est, hujus sententiae si non aiictores, certe fauto- 
res habendos esse veteres Horatii Commentatores. 
At honun Scholia in confesso est qiiam midtis in 
partibus detnuicata atque interpolata ad nostram 
penrenerint aetatem, iit^ qui eis ad historiae re« 
rumque fidem vel stabiliendam vel convellendam 
titi velit^ summa ei circumspectio sit adliibenda. 
Quapropter non est quod L. Torrentium vitupere* 
mus ambigentem^ mun Schollastis ea in re auscul- 
tandum sit, praesertim cum de Etnisco ct Parmensi 
Cassio tamquam de uno eodemque liomiue minime 
tam plane et expresse loc|uantiu* y ut diU)itationi nul- 
lu8 reliuquatur lociis. 

Omnium tamen^ quos sciam^ acerrimus ac 
disertissimus illius, cid Saxiiui favebat, sententiae 
vindex haud dubie est Jo. Massonus in Yit. llorat. 
ad an. U. C. 724*9 V^9 quod satis mirari nequeas^ 
ipsum Ruhnkenium ad Vellej. Paterc. Libr. II. c. 88. 
$. 1. in fraudem induidt. Alios ejusdem sententiae 
patronos, in his P. Scriveriiun 1. c, R. Bcntlcjiun 
ad Horat. Libr. L Sat« 10. v. 59. et Burmanmun ad 
Antfa. Lat« L c. atque unum itemque alterum Poe- 
tae Yenusini iiaterpretem ^ cum eam rem miuime 
Gum cura examinaverint malueriutque aliorum quam 
suopte uti judicio^ hic silentio praetemdttam. Qui 
autem a Torrentii partibus steterunt Yiri Docti et 
Casaium Etrusciun diversum fuisse censuerunt a 
Cassio Parmensi^ commemorati simt ab Kordesio 
ad Eberfaardti librum cit. §. 34. N. z. p. 208. ^ qid- 
bus R. van (hnmeren Batavus in lil)r.: Haretz ah 



218 DE CA88IO PARMEK8I.. 

3Iensch u. Burger von Rom, Praelect. 11. Not« 71. 
ex rers. L. Walchii p. 155. ^ et Eichstadius in Ad- 
dcucl. ad Haberfeldti Horat Tom. lY. p. 226. sq. 
addendi sunt. Inter eos facile princjpatum tenet 
Scip. MalFojus^ qiu sive doctrinae copiam spedas 
sire argiunentonun^ quibus sententiam suam cani- 
muniverit^ pondus^ non dubitari potest quin pat 
mam praeripuerit ipsi Heindorfio ad Horatii Libr.l 
Sat. 10. V. 6L Uterque autem suo quisque Marte 
Massoni opinatioucm impugnavit et Torrentii mode- 
stam suspidoiiem rationibus tam perspicuis et ad 
persuadendum aptis confirmavit^ ut valde minim 
me semper babuerit , quid tandem Fr. A. H. Spoh- 
nium permoverit, ut veteris istius ac paene ex- 
plosae senteutiao patrociniiun denuo susciperet, teste 
Jaluiio ad Horat. Lilir. L Sat. 10. p. 250. Yerum 
euim vero ciun res ipsa, de cpia scribere coepi, 
tiun etiam Spohnii doctrina et auctoritas me im- 
pelluut, ut primum locos Horatianos, in quibus 
utrumque Cassiiun Poctam commemoratum legimus, 
suigidatim pertractem et, adhibitis Scholiastis aliis- 
quo^ si qui simt^ testibus, cum ciura examinem, 
deinde ratiouibus^ quae in utramque partem pro- 
latae simt^ diligenter compositis ac sine cupiditate 
ponderatis, enncere studeam^ utra verior sit cen- 
senda Yironun Doctorum sententia. 'Quodsi do- 
cueroy locis Horatianis notas quasdam esse im« 
pressas cum ipsa ratione non minus quam fide hi« 
storica conspirantes y quibus , vel refiragantibus Scho* 
liastis 9 Cassios istos alterum ab altero intemosoamus 
neoesse sit, mihi fortasse contiuget esse tam feliciy 
ut controversiam diu multumque inter YirosDoctos 
agitatam in perpetuiun componam* 



D£ CASSIO PARMENSI. 219 

Horatius ia Libri I. Satira docima ^ egregia iUa 
studionim suonim poeticonim coiitra obtrectatores 
ac stolidos Lucilii admiratores Apologia^ quam Spok- 
nius meuse Octobri a. U. ۥ 723. compositam esse 
putat^ ad yiudicandum sibi libenim de Lucilio ju- 
jdicium callide v. 53. ad exemplum ipsius LuciUi, 
cpiem dicit fiiisse poracrem de Eunii et Attu versi- 
bus judicem, provocat et v. 36. pergit: 

Quid velat et no&met Luci/i scripta legentes 
Quaerere, nufn illiusy num rerum dura negarit 
Versiculos naiura magis factos et euntes 
MolliuSy ac si quisy pedibus quid claudere senisy 
Hoc tanlum conlentusy amet scripsisse ducentos 
Ante cibum versuSy iotidem coenatus: Elrusci 
Quale fuit Cassi rapido ferventius amni 
Ingenium , capsis qucfn fama est esse librisque 
Ambustum propriis. 

His Poetae Venusini yerbis subjiciam ea^ cpiae 
in SchoUis adnotata legimus. Acron ad v. 61. Etni- 
sci: ,yParmensis, quia de Parma civitate erat Hc^ 
iruriae.^^ — Ad v.62. rapido ferventius amiii: y^Cas^ 
Sium malum poetam rapido anrni^ qui multa pur^ 
gamenta secum trahit, comparaty qui multos (sc« 
versus) in parvo momento scripserat nuUiu^ utUi^ 
ttUia: ideo post mortem decrevil Senatus^ ut libri 
cum corpore tncenderentur.^^ — Pori^hyrion ad v. 6L : 
,,Cassium Hetruscum Pannensetn dicity cujus tra-- 
goedia Tl^estes exstaU^^ — Ad v. 64. Ambustum : 
^yAspere, quod tam verbose aut tam multa scri^ 
pserit, ut, cum non viderentur legi digna, illis 
ipsis fnorhms exustus siU^^ — SchoUastes Cniq. 
ad Y. 6L: p^armensis^ quia de Parmafuit, quae 



220 DE CA88IO PAMIENSr. 

est Elruriae civitasy cujus tragoedia Thyestes er- 
staL^^ — Ad V. 62.: yyCassium poetemt camparat 
amnirapidoy qui mulla purgamenta secum trahiti 
ita Cassius multos verms parvi motnenli scrihe^ 
bat: ideo post morlem decrevit Senalus, ut libri 
cum cadavere exurerentur.^' 

Quae liis in Scholiis memoratu digna sunt j huc 
fere redeimt. Primimi dicitur Parma esse civitas 
Etruriae. Quamquam Etnuci olim planitiem Padi 
inter Ligures et Ill}Tios incolucrunt et ripas Be- 
uaci, Sebhii et Larii lacinun attigerunt^ ut osten- 
dit C. Od. Miillerus in libro eximio: yyDie JEfra- 
sker^^ T. L p. 134.; tamen dubitari lioet^ num 
Parma dici haberique possit civitas Etnniae* De 
ejus origine uihil quidquam traditiun legimus et 
Mamiertus in Geogr. Gr. et Rom. Tom. IX. P. L 
p. 218. eam Cclticao origuiis pagum fuisse siispica- 
tur. Gallis euim Italiam inyadeutibus Boji eam pla- 
nitiei Padanae occupaverunt regiouem^ in qua serius 
sitae eraut Parma, Mutina et Folsina; Boji autem 
Celtac erant et in Italiam, superatis Alpibiis, de- 
scenderuut circiter a. U. C. 364. , ut docuit 3Iiillenis 
1. c. p. 1 58. Felsina posthac dicta est Bononia ^ cujus 
orlginem Etniscam nuilti scriptores contestantur , iit 
Livius Libr. XXX. c. 37., XXXVH. c. 57., VeUe- 
jus Pat. Libr. I. c. 15. $• 2., Suetoiiiiis Aiig. c 06., | 
quibus addatur Pliniiis N. H. Libr. m. c. 15. : „11»- 
tus (octava rcgione Arimino, Pado et Apennino de- 
terminata) coloniacy Bononiay Feisina vocitata cum 
princeps Etruriae essety Brijrittum, Mutinay ParmOy 
Placentia.^^ Ager Bononiae, ut Livius Libr.XXXVII. 
c. 57. ait, captiis de Gallis Bojis fuerat: Galli Tu* 
scos expulerant. Bonoiiiam sub Gallis quoque Fel- 
sinam esse appellatam, idem Livius testatur Libr. 



D£ CASSIO rARMENSI. 221 

XXXni. c. 37. Atcpil Parmae , diim Tusci y Galli 
et Boji illam regionem tencbant, nuUa fit mentio^ 
sed demmn seeulo post U. C. sexto memoratur. Nam 
anno U« C« 571. AI. Claudio Marcelio et Q. Fabio 
Labeone Coss. , ut auctor est Livius Libr. XXXIX. 
c. 53.^ yyMulhia et Ptirma coloniae Romanorum 
civium eunt dcduclae* Bina millia hominum in 
iMgrOf qui proxime Bojorumy anie Tuscorum fue* 
raly octona jugera ParmaCy quina Mutinae acce^ 
perunt.^^ Si igitur Farmae origo ad antiqiuora tem- 
pora reducenda sit^ praestiterit ad Bojos eam re^ 
lerre quam ad Tuscos^ praesertim cimi dubiiun 
sit, num tractus ille paludosus/ in cpio sita erat 
Parma , jam tum ab illis cidtus fuerit ^^). Sin autem 
Parma^ pidsis demimi ex illa regioue Etruscis ^ con- 
dita est^ nidlo jiure videtiur appellari posse civitas 
Etruriae. Atcpie inde intelligitur ^ cur^ exceptis 
Uoratii Sc^oliastis, nemo scriptonun yetenun tra- 
diderit^ Parmam ftiisse iirbem Etruriae. 

Deiude quod Acron et Scholiastes Cni(|. tra- 
dont^ a Senatu decretum fuisso^ ut Cassii Etnisci 
libri^ quia nuUius essent pretii^ cum cadavere ejus 
inoenderentur^ id, si rem simpliciter spectamus^ 
prorsus absonum est perque ridiculum. Nam c|uo 
tempore Cassius ille existimandus est obiisse, non- 
diun coeptum* erat aiiimadverti in mouumenta in- 
genii ^ id quod Augusti demum siib imperio usii ve- 
iiisse observat AI. Seneca Controv. Libr. V. p. 321. 
Bip. Atque supplioia sumpta sunt de studiis T. La- 
bieni^ Cassii Severi et Cremutii Conli, eorumcpie 
scripta Senatus cousultis abolita y cnun partim referta 

19) Conferri possunt, qnae de fioibns et ambitn Etmriae dis- 
sendt A 6. Niebuhrius iu Ronu Oesch. Tom. !• p. 119. sq- 
ed. 2. 



222 D£ CASSIO PARMENSr. 

essent ooutiimcliis in summos ac nobllissimos cpios- 
que komincs^ partim tauta composita libertate^ quan- 
tam suspicax Augusti Tiberiique imperium ferre 
non posset^"). At Cassii Etrusci carmina^ inve- 
nusta quidem et fiitilia, tamen iimoxia et minime 
odiosa quis siln persuadeat venunque esse putet 
Senatus decreto combusta esse ? Nugae profecto sunt 
excogitatae sive a Grammatico, qui, neglecta omm 
temporum homimunque ratioue, hunc Cassiimi^ ut 
jam Ruhnkenius et Heindorfius suspicatiur^ cum 
Cassio Severo oratore con&mderet, sive^ quocl ma- 
lim , a librario stupido ot male sedulo. Neque enim 
Uelenio Acroni tam turpem imputaverim errorem: 
qua in opinione me confirmat Porphjrionis ea de 
re silentiiun. Mittamus igitur istud Senatus decre* 
tum^ quod confictiun est ab homiue, qui Horatii 
mentem ac consiiium non assequcretiu*. Perminun 
utique est, <piod Horatius de illa re locutus est 
tamquam incerta et quam fando tantiuu accepisset. 
Qiudiii pro certo affimiat^ Cassium Etruscum capsis 
librisque esse ambustiun? Num illud midtis secidis 
ante factum jam exciderat homhuim memoria temporis 
diutiuiiitate oblitteratum ? £t ciu* taudem Cassii oa« 
daver canninibus, cpiae ille vivus scripserat, com- 
biistum est? Haec et alia, cpiae attentum hujus loci 
lectorem suspcnsum dubitautemcpie teneant neoesse 
est^ me adducuut, ut^ qiudqiud de Cassii Etrusci 
sepultura hic relatiun lcgimus^ ab Horatio jcKXMe 
fictiim esse credam. Cui suspicioni meae multum 
probabilitatis accedit ex v« mtdnistus^ cpiod tantum 
abest ut idem sit cpiod combusiuSy ut illud eodem 
cum acumine iisurpatum esse putem^ quo LibrilV. 



20) Ea de re infra copiosius exposituin est in Excnn. 11« 



D£ CASSIO PARMENSI. 223 

Od« 11« T* 25. ambuslua dicihir Fhacthon ct apiul 
Ciceronem pro Milon. c 5« §. 12. nmbitslus tribunus 
piebiSm Horatiiis enim indicare vult^ ilhim coujoctis 
in rogum libris qiiasi ustulatum essc. Sic phis ir- 
risiouis inest ac joci. Ac simid discimus, non tam 
copiam, quam vilitatem carmuuim a Cassio scripto- 
nim hic dedarari. Multitudiiiem enim si Horatius 
vohusset indicare^ mihi non dubium est quin scri- 
psisset cambustuniy ([uo sigiillicaretur, totiim rogum 
ejiis libris exstructum fiiisse. Qiiid autein Poota iii 
hoc commenticio sepidturae genere spectavorit, non 
erit ad intelligendiim dif&cUe^ si totiiis loci coasi- 
liiim accurate considerayeris. Si licuit^ inquit Ho- 
ratius^ Liidlio yersiis Eimii et Attii reproliondero, 
c{uid vetat me qiioqiie illiiis scripta examinaro, ct 
videre, niim ilie vel sua ciilpa vcl roniin^ quas 
tractat, uatiira et vitio vorsiis focerit incoinpositos 
et asperos, an id tantum sibi proposiiorit, iit vor- 
sus qiiotidie faceret quam plurimos. Rcpotit igitiir 
variata paululum oratione jiidicium^ quod Satir. IV. 
v«9. de Lucilio fecerat: 

in hora saepe ducentos, 
Ut wMignumy versus dlclabat slans pede in uno» 
Qoibus verbis nihil aliiid notatiir qiiain Liicilii iii 
venibiis scribendis velox et fostinata 0])era, qiia 
lactiim esse ait v. IL iit, ciiin fluorot hitiilontus, 
esset qnod tollere velles^^). Jam qiiod Satira qiiarta 
pCT imaginem a flumine petitam uno verlK> yylulu^ 
kmlmg^ dedaratur^ idem hic signiiicatur moutione 
et exen^lo Cassii Etnisciy cui ingenium triljuitiir 
inpiife ferventius amnL Qiiod ne quis in laudom 
iUins dictum acciperet ac cogitaret de vate qiiodam, 



21 tUam Heraln locvm aocsnthtt tracUri infra in Excnn. III. 



D£ CASSIO PARME^Sl. 

altero Piiidaro, cpii item jLU>r. IV. Oda 2. dieihir 
velut aniois moiitc decurreiis fervere immensusque 
ruere ore profundo^ festiva admodiun et joculari 
fictione siibjecit Horatius^ illum capsis librisque 
propriis ambiistum esse. Haec utique ad Lucilium 
non spcctabant: acumen enim comparatioms inest 
tantum in w« rapido ferveniius amni; Liicilius 
autem similis erat Cassio Etrusco in fiindeudis sum- 
msL velocitate versibiis j iinde apiid Cassiiim nata esse 
postremis verliis indicatur ea carminum vilitas ^ 
tenuitas^ iit rogo scriptoris imponerentur et exstin- 
cto eo simul exstiiigiierentur atcjue ex usu et uotitia 
hominiim evanescereiit. Qiia in re diibitaii uequit 
quin Horatius suo more simul id speotaverit^ iit 
tecte et quasi aliud agens stomachiim faceret Lu- 
cilii admiratoribiis ^ iitqiii^ si Lueiliiun suiun com- 
positiim comparatiimque viderent ciim tam misello 
et coutempto versificatore ^ qiialis fiiisset Cassius 
Etniscus^ non posseut iion vebemeuter iudignari et 
ira excandescere. Yerum tamen, utc*iimque de com- 
menticia Cassii sepiiltiira jiidicatur^ id iu aprico est, 
liiinc Cassium Etriiscum uon laiidari hic ab Horatio^ 
sed irrideri et commemorari tamqiiam malum poe- 
tam atqiie in eo vitiosum, quod pariter ac Liicilius 
versus festuiaute stylo efFiiderit et metuens laborem 
limae chartis illeverit. Atqiie Acron Scholiastes eum 
expressis verbis appellat fnahim poefam, qiii rapido 
amni multa piirgamenta secum tralienti asslmilatiis 
sit, qiiod midtos versus in parvo momento acripsis- 
set niillius iitilitatis: qiia quidem iuterpretatione 
uihil potest esse verius^^)! 



72) Comparatio Tel orationls Tel dicenfiiiin cnm llniniiie latSt 
obfia ent apud otriiisqne populi scriptoref j ted pro scribentii 



D£ CASSIO PARMENSI. 225 

Denique Porphyrion et Scholiastes Cruq. re« 
fenint , illius Cassii Etnisci exstare tragoediam Thye- 
stem. Si memiueris, ilhid argumentum quam fre^ 
qiienter a tragicis utriusqiie populi poetis in seenam 
fuerit productum^ ut probavi in Comnient. de L. 
JKario Poeta §. 13. N. 67.; non incredi]>ile tibi vi- 
debitiir^ etiam Cassium Etruscum^ mahim quidem 
at industrium poetam, idem argumentum tractandum 
8il>i sumpsisse et Thyestem edidisse. Ycrum tamcn 
81 iiUa in his Scholiis^ verba reperiuntur de origine 
Hpiiria in suspicionem vocanda^ ea profecto sunt, 
quae apud utrumcpie Scholiastam iisdem litteris to- 
tidemque syllabis leguntur: yycujus tragoedia Thye^ 
9t€s eocstal.^^ Nam primiim Acronis ea de re silentium 
non parvi est faciendum. Deinde lociis^ cui ista 
verba allita simt^ plane ineptus est isti adnotationi. 
Thjestae- illius tragoediae mentio si facienda erat^ 
eam oportebat conjimgi cum v. 62. , ubi de Cassii 
poematis sermo esset. Euimvero sciolus quidam 
librarius^ qiiisquis fiiit, quum autumaret, Etruscum 
et Parmensem Cassium unum et eumdem esse poe- 
tam, et compertiim haberet, a Parmensi scriptam 
6886 Thjestem^ sine haesitatione ista^ quae siispe* 
ctamusy verba appiindt ei loco^ in quo agebahir 



comilio admodam djyersa; Tid. loterpr. ad Horatii Libr. I. Sat. 7- 
T. 21 i et qao8 allegat Baehrim ad PlatarcLi Alcibiad. c. 21. p. 179. 
AMe Dobiliasimam locam Callimachi ex Hjmn. in ApoU. t. 107.: 
jiaovQlov noTafioTo fifyoLg Qoog* uXXu ra noX).a 
yivfiara yrjg xal noXXbv irp^ vdau avQq>tTov tXxu^ 
qoem si Blomfieldas ad h. t. p. 95. snspicatur Horatio de Cassio 
Etmaco tcribenti obTorsatum esse^ fallitur, nec Tidit, diTersissi- 
nam esse alriiisqne loci rationem. A Callimacho enim, qni f-ifya 
pifiXlov esse existimaret fiiya Kay.ov , illis Tersibns perstringi Apol- 
loaii Rhodii Arg^uantica , ostendi in libr. : Ueber das Leben nnd 
Oedich des Apononius v. Rhodus. Kap. I. §• 13. p. 78. sq. 

WUCMUT. CoitMIllT. 15 



226 DE CASSIO PARMENSI. 

de Parma, Etnirlae civitate. His rationihiis addiH 
cor , iit apertc et simpliciter negem , Etriisciiin Cas- 
sium iimqiiaui eilidisse Thyestem, eamque tragoe- 
diam Scholiastarimi aetate adlnic superstitem itiisse. 
Nam si qua tiun exsta}>at hiijiis iiominis tragoedia, 
ea fiierit neccsse cst aiit L. Varii aiit Cassii Par- 
mensis, de quo iiunc planiiis dicam. 

§. 9. 

Cassium Parmensem Horatiiis commemorat Li- 
bri L Epistola quartii^ quam Albio TibiiUo iiiscii- 
psit, V. 3.: 

Albij nostrorum sennonum candide fudeary 
Qnid nunc tc dicam facerc in regione Plpdannf 
Scribere quod Cassi Pannensis opuscula vincaty 
An tacitum sifvas inter reptarc salubre^y 
Curantem qiiidquid dignum sapiente bonoquc est? 
Ad (piem locum v. 3. Acron de Cassio Par- 
mensi: y^Hic ttliquot generibus stylum ejrercuit: 
inter quue opera elcgiaca et epigrammata eju^ htu^ 
dantur. Hic est^ qui in partibus Cassii el Bruti 
tribunus militum mititavit : quib^i^ victis Athenas 
se contulit. Quintus Vtirus ab Augusto missuSj 
ut cum interjicerct y studentem reperit et peremio 
eo scrinium cum libris tulit. Unde multi crediderwity 
Thyestem Cassii Parmcnsis Jui^sc. Scripserat etiim 
multas alias tragocdias.'^ — Porphyrion : yyHic, 
inqiiit, est CassiuSy qui in partibus Cassii et Bruti 
tribunus militum militavit: quibus victis Athenas 
se contvlit. Q. Varus ab Augusto missus, ti/ eum 
mterjiceret y studcntem reperit et perempto eo scri^ 
niwin cum libris tulit. IJnde multi crediderunty 
Thyestem Cassii Parmensis fuisse. Scrtpserai enim 
muUas tragoedias Cassiu^.^^ Qiiae in Scholiis Cru- 



D£ CASSIO PARMENSI. 227 

quiams lcgiiutiir, ea Iiic transscribere supersedco, 
iitquae cum eis^ ([iiac apiid Acroucm legiintur, ad 
verbum couspirent ^^). 

Qiiae Iiic apiid vetercs Horatii CoDuneutafores 
de Cassio Pariuciisi rclata Icgimus, ca taiitum uou 
omnia, ut iu se siuit verisimilia^ ita etiam cx vc- 
teri et illustri fama diicta esse vidcblmus^ si disces- 
serimus ab uiio isto errore de Tlijcstc tragocdia 
per Yarium fiulim aldata ct cdita: qua de re satis 
expositum est iii Commout. de L. Vario Poela 
f. 13« Atqui liacc ipsa tragocdla^ qualcm ctiam 
Cassio Etnisco ab Sclioliastis adscriptam cssc vidi- 
mus^ praecipue iu caiissa fuit^ utViri Docti iii utro- 
que Horatii loco uuum eiundcmqiic Cassliun dcprc- 
bendere sibi videreutur. At Iioc argiuneutum quam 
leve sit atque iuilrmum^ ncmo uou iutclligit. Nam 
ut coucedamus, quod iniuime couccdeudiun est^ ge- 
miina essc ista Scboliastanim de Tbycstc, Cassii 
Etrusci tragoedla, verba, qiiis uoii vidct, indc uou 
certi quidqiiam possc coUigi^ quo illud utiiusqiie 
poetae discrimcu tollatur^ ciim ab utroquc Cassio 
tragoedia coguoinliils scribi potuerlt atcjuc cxstarc. 
Alterum argumentiun, pro quo, sccundum Daccrium 
et Sauadouum^ iuprimis Massoiius propugiiat, re[>c- 
titum est ab iirbc Parma, cpiac cum ad Etruriam 
pertiuiiisse credcretiir^ illi uou dubiiun cst visiun, 
quin^ qui {iussct Parma oriiuidus^ potuLsset ctiam 



23) Haec Scholia fractayi jain in Cominentat. de L, J^arlo 
Poela §. 13. Biiruianniis ad Andiol. Lat. Vol. I. p. 98. ex Cod. 
Franequer. affert verba Glossatoris ad li. 1. lioratii de Cassio Par- 
meiiai: ,jHic Epicurus fuii ei jfoeia'* : (|iiae einendat: hic epicus 
fuii poeta. In^eniosins teutavit Huhiikeuius ad Vellej. Pat. I^ibr. 
II. c. 88. $. 1.: luc Epicureus fuii ei poeia. De re ipsa nibil 
•ffimuiTeriin , licet ine non lateat^ quot Tiri illa aetate de greg^e 
Epicuri fiierint. 

15* '4 



228 DX CASSIO PARMEN8I. 

promisciie appellari Etrusciis. Jam qiii Scholia acl 
Satir. X. y. 61« scripserniit , eis uegari neqiiit Cas- 
siimi Parmensem videri obversatimfi esse; at mi- 
nim herciile est,^ qiiod Scholiastae ad Epist. IV« 
T. 3« 9 quamvis acciirate et copiose de Cassio Par- 
mensi exponaut, niliil momiennit, himc esse eiinH 
dem^ qui alio loco ab Horatio cognominatus esset 
Etniscus. lude haiid temere nobis videmur couji- 
cere^ ista de Cassio Etnisco^ qiu idem sit ac Par- 
mensiS) uoii profecta esse ab Acrone. Praeterea a 
nobis supra demoustratum est^ quam diibia et iiH 
certa sit Etnisca Parmae origo. Et etiamsi venim 
esset ac fide scriptonim comprobatiim^ Parmam olim 
pertiniiisse ad Etniriam, tamen non tanta inde isti 
sententiae accedcre potest auctoritas, qiianta viilgo 
putatiir, iit jam admouuit Scip. Maffejus. Is aiitem 
qiium negat, Elrusci nomen a terra, quam Tusci 
obtinuisscnt 9 assionptum Horatii aetate jam in usu 
fiiisse, vereor, iit venun viderit. Nam^ licet voca- 
buliim yyEtruscus^^ pro jyTuscus^^ post M. Catonis 
tempora demiun usiirpari coeptiim sit, observante 
Niebiihrio in Histor. Rom. T. I. p« 113« ed. 2.; 
tameu Horatius ad designandum hominem in Etniria 
natimi illo uti potiiit. Ac qiiiim idem Maffejiis con- 
tendit, uataliciiun uomen nemiiii ciiiqiiam imposi* 
tum esse a terra patria, sed ab urbe, in qiia natiis 
esset^ aiit quid sentiret, non satis perspiciie explica- 
vit, aut per errorem lapsus est. Nam, ut eos trans- 
eam^ qui nobis GaUiy Marsiy Jifri cognommibus 
imiotiienint'^)^ sic ille^ qui apiid Plutarchum in 
Vit, M, Antonii c. 67. Idli^avdQog b 2vQog appellatiir. 



24) Yidej si placet, qaae ea de re diasemi in Commeiit. Jf 
Damiiio Marso Poeia §• 1. p. 242. sqq« 



DE CASSIO PAR3IENSI. 229 

alias c 73. nominatur HU^Sg i. e. imSaviQog o Aaodh- 
xsvg. Itaque per se nihil obstabat, qiio minus ille 
Cassius proihiscue nuuc Etruscus mmc Parmensis 
designaretur. At sunt alia, quae huic sententiae 
adyersa froute repugnent. £t recte 3Iaffejus nomen 
Etrusci pro cognomine illius Cassii perpetuo ac sta- 
bili habet ^ quod illum aut ipsum aut unum ex ma- 
joribus ejus inYenisse suspicamur. In usn autem 
illud fuisse et nulla loci natalis ratione habita tri* 
butum^ illustri documento est ille Claudius EiruscuSy 
qui Tiberii Caesaris libertus sub Imperatoribus se- 
quentibus^ yaria quidem usus fortuna^ ad magnos 
honores majoresque opes penrenit et senex octo- 
genarius sub Domitiano mortuus est. Celebrantur 
ejus thermae al> Statio Sylr. Libr. L Carm. 5. et a 
31 artiale Libr. VI. Epigr. 42. et in ejus mortem exstat 
Epitaphium' Martialis Libr. YIL Epigr. 40. c1. Libr. 
TI. ^Epigr. 83. Ille libertate donatus patroni sui 
nomini adjecerat Etrusci cognomen, licet Smymam 
urbem natalem habuisset , ut attestatur Statiiis Sjhr. 
Libr. m. Carm. 3., quod Lacrimae Etrusci inscri- 
bitur , V. 60. Porro commemoratur a MaiTejo /fe- 
rennius Etruscusy Trajani Decii filius, cujus iu- 
tegrum nomen Q. Herennius Etruscus Messius De- 
cius occurrit in Numis ap. Raschium L. N. 11. 2. 
p. 228—232. et in Inscriptt. ap. Orellium N. 995. 
et 996. Denique a Kordesio ad Eberhardti libr. c 
$. 34. N. gg. p. 210. additur Etruscus Messeniusy 
cujus Epigramma in Piscatorem legitur in Bnmckii 
Anal. Tom. 11. p. 307. cL Jacobsii Animadv. Yol. 
ni. P. 3. p. 892. Hos omnes certiim est nou tu- 
Vsse a terra natali nomen Etrusci. Atque idem de 
Cassio Horatiano dicendum est^ qiu aiit vehementer 
fdlor^ aut si a solo patrio designandus erat, non 



230 DE CA88IO PARMENSf. 

Cassiiis EtmisciLS^ sed vates Etntwms uominandiu 
fiiisset. Sio, ut hoc utar^ Yirgilius nominc valis 
Elrusci insignitur a Phoca Grammatico: 

Hts Jfive dictis: retegenda vita est 

Katis Etrusci , nwdo qui peretme 

Itomulae voci decus adrogavit 

Carmine sacro; 
quoniam Maiitua Etniscorum urbs habita est ex cer- 
tissimis scriptorum testimoniis ~^). Jam sicut iicmOy 
opinor , probabit , KirgUium Mantufmum dici etiam 
potiusse Virgilium Elruscumj ita nego, Cassium 
Partnensem promiscue nominatiun esse Cassium 
Etruscum, quoniam oriuudus ftiisset Parma^ pro 
Tuscorum urbe habita. 

Quae ciun ita suit^ magnopere metuo ^ ne Yiris 
Doctis, qui sententiam suam de Etrusco et Panneiisi 
Cassio tamqiiam uno eodemque poeta huic potissi- 
mum argiunento superstruendam duxenmt, &audi 
ftierit Scholiastanun ad Satir. X. y. 61. testimoniiun 
subleshim ishid et explorata historiae fide prorsiis 
destitutiun. Neque iidem animiun satis attendenmt, 
quantum reliqua ab Scholiastis de utroque Cassio 
narrata intor se discrepent! Age, et singula rerum 
traditanim monienta spectemus. Cassius Parmensis 
narratur fuisse in partil>us Cassii et Bruti tribimus 
militiun; de Etnisci militia et stipeudiis nihil pro- 
dihir. Parmensem Athenis peremptiun esse tradunt; 



\ 



25) Illa Pliocae Gratnmafici le^ntar in P. Barmaoni AnfboL 
Lat. Libr. II. Ep. 186. Toin. I. p. 363., in Wemsdorfii P. L.H. 
Tom. III. p. 410. et in Testimoniis de Virg^ilio ap. Hejniom T.l. 
p* XXXXVII. ed. Wapier. Wemsdorfius Phocam, cpiod Hmh 
taam Etruriae adscripserit ^ erroris iusimalat: injarial Originem 
Mantuae Etruscam coutestatur ipse Virgilius Aen. Libr. X. y. 198« sq. 
Cf. C. Od. Miillerus in libr.: Dte Eirusker, T. I. p. 137. aqq. 
el p. 161. itemqae Niebahrius in Hist. B. T.L p. 119. 



DE CASSIO PARME^SI. 231 

Etruscum naturali morte obiisse tacite proilteutur. 
Hliiut scripta ablata et scrinia expilata esse refenmt; 
hujus capsas libroscpie ciun ipsiiis cadavere exustos 
esse memoraiit. Dlius varia genera camiiiuun com- 
memorautur; huji^gk tantum Tbyestes tragoedia ex- 
stare fertiur. Quae cpiidem omiiia ita mihi yidenhir 
esse comparata, ut, etiamsi relicpia cousentireut, 
tameu hic dirersos inter se hcmiines agnoscere co*- 
geremur. 

§. 10. 

Yerum tamen gravissimum omnlum argumen- 
tum 9 cpio yetamur Etruscmm et Parmensem Cassium 
pro uno eodemcpie poeta habere^ et cpio simul^ 
cjuae apud Scholiastas relata legimus^ alia refellim* 
tur, alia comprobantur ^ positum est in ipsius llo- 
ratii yerbis eorumcpie recta interpretatione. 

Atqui Viri Docti, cpii in utroqiie Horatii loco 
uuum eumdemque Cassium commemoratum myeni- 
rent, duplicem et plane oppositam inienint uiter- 
pretaudi yiam, cnim sensissent, non potuisse eiim- 
dem poetam ab Uoratio nuuc laudari propter scripta 
carmiua^ nunc cuin irrisione reprehendi. Prouide 
alii^ qiii uitelligerent Cassiiim Parmensem eximio 
esse laudatum^ probatiun iyenmt, Cassium Etru- 
scum minime yituperatum esse; alii contra osten- 
dere conati sunt, Cassium Parmensem cpioque non 
tam laudari ab Uoratio cpiam irrideri, ut hac ra- 
tione discrepautia utriuscjue loci toUeretur. 

Prioris illius senteutiae si non auctor, certe 
ylndex et iugenio et doctrina praecipuus habendus 
est Ruhnkenius ^ qui ad Yellej. Pat. Libr. U. c. 88. 
§• 1. de Uoratii Sat. X. y. 61. ita disputat: y,Nec 
Haratma Umdi^ ^{uaa» aXlero loco (Epist IV. y. 3.) 



232 DE CASSIO PARMENSI. 

Cassio dedity quidquani detrahit^' sed tanfum fe 
vidi ingenii in versibns Jnndendis celeritatefn et in^ 
de natam liffroram mnJtitudinefn reprehendit.^^ Sci- 
licet Ruhukeniiis iu Acronis aduotatioue , qiiam alle- 
gat, tot inesse clicit errores, quot yerba! At ab 
Acro^e Etniscum Cassiinn jure meritoque dlctiim 
esse poetam lualum, uon quod multos, sed leyes 
imperfectosque yersus fudeiit, ego §• 8. abuude pro- 
basse milii yideor, ita ut, qui Cassium Parmensem 
ab Uoratio laudari coucedat^ ut Ruhukeuius , ne* 
cessario utnimque Cassium diversum esse debeat 
statuere. Quo factum est, ut alii^ in his Spohnius, 
quem posterioris seutentiae auctorem dico habeo- 
que, conteuderent^ Parmensem Cassium pariter re- 
prehensum esse ejusque carmiua nequaquam ab 
Horatio cum laude commemorari. Ad hauc Spoh- 
nii opiiiationem et examinandam et refiitandam ne- 
cesse est rem paulo altius repetamus et de uiii- 
versa illius Epistolae Horatianae ratione ejusque cou- 
silio disputemus. 

£t primum quod ad tempus^ quo illa ad Ti- 
bullum data esse yideatur^ attinet^ yix memoratu 
digiiiun fuerit, qiiod ea de re proposiut Massonus 
in Vit. Horat. ad au. U. C. 723. VI. p. 155. I» 
euim, cum Horatius de Cassio Parmensi loquatur 
ut mortuo^ et himc coustet periisse post pugnam 
Actiacam, in aprico esse ait, Epistolam illam non 
potuisse scribi ante annum U. C. 723. Neque miil- 
tum hicramur^ si cum J. H. Vossio in Praefl ad 
Tibullum p. IV. ponimus^ librum Epistolanim Ho- 
ratiananim primum juris publici factum esse aimo 
U. C. 733., ita ut ante himc annum illa quoque 
Epistola necessario f uerit composita* Scimus y eidem 
TibuUo etiam inscriptam esse ab Horatio Lihti L 



D£ CASSIO PARMENSI* 233 

Odam 33«^ quae et ipsa yulgo putatiir exarata esse 
cirdter a. U. C. 723. At cum Tibullus ab Horatio 
in Libri I. Satira decima^ quam ciun Spohnio sta- 
tuimus editam esse aiino U. C. 723. exeunte , non* 
diim inter amicos et aequos Satirarum judices nu« 
meretur^ evidens est ac certum, neque Odamillam, 
nedum Epistolam^ in qiia TibuUus candidus Ser* 
^nonum judex appelletur^ aiite aimum U. C. 724. 
potuisse componi. Tempus, quo Horatius cum Ti* 
biillo fonuliariter fiierit conjimctus, certo defiiiiri 
nequit. Jahnius in Annal. Philol. et Paedag. YoL II. 
2. p. 410. probabili ratione censet^ illos familiarcs 
esse fieictos circiter a. U. C. 727. Cum autem Oda 
illa et Epistola summum spireut amorem, artam 
animonim necessitudinem atqiie intunum studionim 
Toluntatumque consensiun ^ scriptiouem utriusque 
camunis ad seiiores annos rejiciendam esse liquet. 
In Oda admonet Horatius amicum, ut ue plus ni« 
mio doleat memor immitis Glycerae neve decautet 
elegos miserabiles. Jam cum nullum carminura Ti^ 
bullianorum hodie supersit^ in quo Glycera quae^* 
dam memoretur; Spohnius in Disputat. de A. Ti^ 
buUi Ftt. et Carm. Cap. 11. p. 50. et Cap. Y. p. 96. 
sqq. probare studet^ Glyceram apud Horatiiun esse 
Deliam TibuUi, quae mutato nomine nunc Neme- 
sis nunc Neaera appellata fiierit. Spohnius al> hac 
eonjectura progressus yerisimiie reddit j Odam illam 
et Epistolam Horatii intemo quodam rerum consi- 
liique Tinculo connexas esse et inter se aptas. Ti« 
bunus eiL expeditione redux compererat, Deliam 
alii nupsisse. De Neaerae i. e. Deliae perfidia qiie- 
stus est Libri III. Elegia secunda ^ in qua se ferendo 
isti dolori imparem confitetur^ et quamvis ipse se 

ad hilaritatem excitaret, ut caiiit 

i 



I II) M I M I I III 



234 DX GAB810 PARMENSI. 

Libri m. Elegia sexta , tameu noii potuit animi moe- 
rorem dispellere. Hoc tempore Horatius ex Spoh- 
nii conjectura ad TibuUum misit illam Odani^ cou* 
solaturus amicimi suiun et exhilaraturus. Qua tamen 
cimi iiihil eflecisset, non midto post ad eimi Epi* 
stolam dedit, qua ot ipsa amicum moerentem suavi 
alloqiuo excitaret. Huic conjecturae Spohnianae 
neittiquam obstat^ quod in Epistola nihii dc moe- 
rore isto ejusque caussa occurrit. Li Oda Horatius 
doloris hictusque caussam suo more levius ac joco- 
siiLs attigerat, ideoque niliil solatii amico attiderat; 
in Epistola circiunspectius versatur et amici ejus<pie 
nahirae mollis gravitercpie afHictae potiorem babet 
ratiouem. Infelicem amici amorem^ quae erat ejus 
perspicacitas animi himuuii, prudenter sileutio prae- 
temiittit ac se did>itautcm nescienteuKpie simidat, 
quid ille ruri agat ? Et qium\ necpicat credere , ami- 
cmn otio in A^Ua frui inerti ac desidioso. ex eo 
quaerit, quod opus poeticimi meditetiu* ? Qua ratioue 
tecte eiun mouet, ut litteranun studiis curas mo- 
lestiasque amoris exteuuet diluatque. Deinde quo 
citius ad prlstuiam aiuini bUaritatem redeat^ eum 
conunonefacit I>eueiiciorum a Diis acceptorum^ for- 
mositatis, divitianun et sapieutiae^ qua vitae hii* 
manae ilnem iuteliigere ejusque bouls frui possit 
Cui moiiito ut onuiis abstergatiur ofieusio, suaviter 
de se suaeque vitae ratione jocatur. Ti])uUiun illo 
tempore m viUa Pedaua commoratum esse, ipsa 
Epistola docet. Iii eam procul dubio secesserat, ut 
aut dolori de periida pitcUa uidulgeret^ aut animi 
moestitiam \illae mter Tibiur et Praeneste sitae 
amoenitate dissolveret. Caeterum Spohnius iUam 
Epistolam scriptam esse suspicatur circiter a. U. 
C. 728. 



DE CASSIO PARMENSI* 235 

Jam quae a Spohuio de nexu utriusque carmi- 
nis Horatiani ac consilio perscite percpie iugeuiose 
disputata sunt^ eis facere non possum cpiin totiis 
assentiar. At secus statuo de Glycera iUa ac de 
tempore^ quo Uoratius illa ad TibuUum carmina 
composuisso dicitur. Ego enim^ quod ad Gtyceram 
attinet^ faciendum esse arbitror cum Fr. Passoyio in 
Seebodii Archiv fur Philol. u. Piidag. VoLII. 1825. 
p. 189. sqq.^ qui secutus testunouium Oyidii Libr. 
UI. Amor. Eleg. 9. v. 31.: 

Sic Nemesis longumy sic Delia nomen habebuniy 
Altera cura recensy altera primus amor; 
duas tantum pueUas dicit a TU>uUo fuisse aniatas 
sic^ ut prima cura esset Delia, postrema Neme- 
sis^ uti perspicue attestetur idem Ovidius ibidem 
Y* 55.: 

Ddia discedens yjFdicius^^ ^ inquit, yyamata^^ 

^ySutn tibi: vixisti^ dum tuus ignis eram,^^ 

Cui Nemesis y^Quid^^ ait yytibi sunt mea damna 

dolori? 
jyMe tenuit moriens deficiente manu.^^ 
Cuiyis autem ^quaerenti , utram ex ilUs pueUis mente 
habuerit Uoratius^ Glycerae nomine dictam, facUe 
sese offert JVemesis. Atque eam inteUigit Passovius 
bis potissimum rationibus permotus. Primum Gly- 
cerae et Netnesis nomina sibi respondent non sokun 
numero^ sed etiam quantitate syUabarum, ita ut 
Horatius morem istum in nominum permutatione a 
poetis luiurpari soUtum exacte observayerit ^^). Deinde 
Nemesis i. e. Glycera longe verius immitis dici pot- 
erat quam DeUa. lUa enim avara fiut^ ut TibuUus 



26) De islo poetarom more copiosias a me expositum est 10 
ConimeDt. ds larlnia Timagenis jiemulaiore {. 5. p. 412. . 



236 DE CASSIO PAaMJBllSI. 

couqueritur Libr. 11. Eleg. 4. ibique v. 6* stieva 
ptieUa et Eleg. 6. y. 28. dura puella appeHatur. 
Deuiciue miserabiles elegiy quos Horatius comme- 
morat ^ accipi possimt de Libri H. Elegiis 3. 4. et & 
Praeterea Passovius quoque statuit^ Epistolam non 
multo post Odam illam ab Horatio ad TibuUum da- 
tam esse'^). 



27) Baueras io Praefat. ad Tibull. p. VIII. nqq. inita tobd- 
liore temponim anuonimque ratione eTincere stadet^ Deiinm a Ti- 
bollo amatam esse per annos U. C. 723 — 72G. ac Nemam ab 
anno 733. nsque ad annom 735. Qiiod interjectnm illis annis esset 
teroporis spatium, non yacunm amoribus faisse didt eiqne attriboit 
p. X. amorem Neaerae. De cujns fide et amore cum Tiballas 
inter spem metiimque suspensus moestiliae se daret, ad enm Bsne- 
rns putat inissam esse ab Horatio Epistolam illam. Sic i^itnr ei 
de tempore , quo illa scripf a sit , cum SpoLnio conTenit. Ad idem 
illiid temporis intenralluin refert Baucnis amorem G/ycerae: qnaoi 
diTersam esse ccnset a Delia^ iVeinesi et IVeaera. Sed^ ut dicsB, 
quod sentio, periciiluiu est, ue, ubi poefis veteribtis tot piiellas re- 
vera ainatas tribueris^ quot piicllanim noinina in carminibtis cele- 
brata occurrant , ridiciilo inodo fallaris castosque antiqnitatis poelai 
facias homines |)ropiidiosos ! JNonne iili suas poterant liabere ratio- 
ues^ ob quas noniiuinquam vel ficta puellanim suanim nomina ts- 
riarent, et^ qtio inelius laterent, neglecta ista nominnni permotaB- 
doruin leg^e , permtitarent ? Mihil definiam , sitne Delia alio tem- 
pore dicta JSeaera. Ipsum Iseaerae nomen , jam ap. HomeniBi 
Odyss. Libr. XII. t. 133. obTiiim, gerebat etiain meretrix ap. 
Athen. Lib. XIII. c. 51. Tom. V. p. 120. Scliw. Quod Tero ad 
Glyceram attinet, non dubito negare, umquam hnjiis nominis pnel- 
lam a Tibullo, brevis acTi homiue, fuisse amatam. Nam Glyceme 
nomen apnd Graecos frequens est: auctore Suida T. I. p. 48^ 
Glycera ixaiQa tiq fiiit, haud diibie filia Thalassidis ap. Atbea. 
Lib. XIII. c. 6. Toin. V. p. 118. Schw. , coucubina Harpali, 
ainata a Menandro: Tid. Meineke ad Menandri Fra^. p. 39« Et 
sic Paiisias , pictor Sicyonius , amaTit in juTcnta Glyceram niaai- 
dpein siiam , iuTentncein coronarum , certandoqoe imitatione ejui 
ad nuinerosisRimain floj-um Tarietatem perduxit artem illam, nt nar- 
rat Pliniiis N. H. Libr. XXXV. c. 11. cl. Libr. XXI. c. 2. 
Romani id nomen mntuati blande imponebant pnellis, quas amabant» 
Jam cuin ipse Horatiiis puellam Glycerae nomine amaret, nt con- 
atat ex Libri I. Od. 19. ▼. 3. III. 19. ▼. 28.; non diflicile eit 
intellectn, cur hoc nomine usus sit ad designandam Tibolli Nem»' 
Min* Est h. L Glycerae nomen appellati?e poailonij JUe Sm$tih 



DE CASSIO PARMENSI. 237 

Cum igiiur TibuUiis postremis yitao suae annis 
acl mortem usqiie ^ qiiae accidisse putatiu* a. U^ G. 
736*9 deperierit Nemesiii; consequens est suspicari^ 
utrumque illud carmeu Horatianiun serius, quam 
Spolmius opinetur^ scriptum esse. Atque in neutro 
carmine quidquam reperitur, qiiod huic suspicioni 
adversetur. Nam Lil>riun Odanim primiun carmina 
complecti, quae intra aimos U. C. 718 — 736. com- 
posita sint , certum est. Neque obest , quod in 
Epistola Jhmia tribuitur Tibidlo, quem verisimile 
sit proximis ante mortem anuis corpus habuisse 
morbis curisque maceratum. Nam forma seu fon^ 
mositcis dicitiu* de decora corporis specie et apta 
omnium partiiun compositione ^ qnae moveat alterius 
animum et ad venerationem adducat, ita ut etiam 
senex appellari queat /bri/K>^?e« ^ non item pulcher^ 
observaute Manutio ad Cicerouis Epist. ad Divers. 
IX. 14. §• 9. Non igitur est^ quod ideo de Delia, 
prima TibuUi cura^ aliave puella cogitemus. Et 
acute etiam monet Passovius, verba ista Horatii 
V. 3. cur tihi junior etc. non posse commode re- 
ferri nisi ad eiun Tibidliun, qui jam aetate pro« 
yectus Nemesis amore perierit. Adde, quod Tibul- 
lus Libr. 11. Eleg. 4. v. 53. metuit ^ ne jid)eatur ab 
avara Nemesi villam suam yendere. UI>i loconim^ 
qiiaeso, haec citius faciliusque ei in mentem venire 
poterant quam commoranti in villa Pedana et hanc 
Elegiam prorsus miserabilem exaranti? Idcirco Ho- 
ratius in Epistola eum amice admonet divitianun, 
quas possideat^ et victus mundi et crumenae non 



DMlcinea, et cam Nemeflis dara^ at Tidinins, et saeya esset puella, 
p«r soaTe ozjinoron appellatnr imndtis Olycera , die unholde Hul' 
dim, nt Tortit Jfalinias p. 260. edit. 1. 



238 W CjifttlO PAR1IENSI# 

defidicutuu QuibuB omiiibiw adducor, ut et Odam 
illam et Epistolam ad Tibullum al> Horatio scri- 
ptam missamque csse .censeam circiter a. U. C. 733. 
seu 734. Atque meciun cousentire nunc video Gro- 
tefeudum iu Gruberi et Erscliii Elncyclop. Sect« II. 
P. 10. p. 473. 

$. 11. 

Sed revocanda jam est scriptio nostra ab ifla, 
quam iecimus^ digressioue ad Cassiiun Parmeusem, 
oujus meutionem Iionorifice et peramanter injectam 
esse contendimus ab Horatio in Epistola illa ad Ti- 
buUiun. Qui quiun v. 1. nominatur candidus Ser^ 
monum judexy nemo^ opinor^ non ridebit mirifica 
eommenta, quae Ph. Am. de Gcdb^ry [irotidit in 
Commeut. de TibiilU Vit. et Carm. $. 1. p. 441., 
cui uou ^ddetur a yero aUeniun esse , Horatium paeue 
quadrageuarium ac poetam danun Satiras suas Ti- 
biUlo, adolescentulo sedeceuni, judicaudas commi- 
sissei — Ego quidem controversam hano rem ita 
expedieudam puto. Sicut Liber Satiranun primus 
ab Horatio absolutus editusque est su]> fiiiem a. U. 
C. 723., ita Librmn secuudum probal>Uibus ostemli 
]>otest argumentis evulgatiun esse aut anuo U. C. 
726. exeimte aut iueiuite anno U. C. 727. Ergo 
omucs Satirae scriptae sunt, priuscpiam Horatio ar- 
tior famiUaritas et usiis ciun Tibidlo esset. Hac 
temponim renuncjue ratione mecum reputata iu eam 
deductus sum sententiam , ut TibuUum liic candidum 
Sermouum judiccun salutari credam oppositiun oI>-* 
trectatoribus Satiranun malevoUs et maUgnis eantm 
lectoribus, cjiios lloratius, dum vivebat, expcrtiis 
est cpiam plurimos, uti ex EpistoUs pormidtis^ in- 
primis ex illa ad Augustum, postrema omnium^ 



DE CASSIO PARMENSI* 239 

qiias scripsit^ apparet. Cum igitiir TibiiUus, Ho« 
ratii amiciis factiis, de illo carminmn genere, tam 
miiltis odioso, candide ac sine iuTidia judicasset^ 
eo nomine iu priucipio Iiujus Epistolae laudatur^ 
et simid hac studionim coimuuniiun commemora- 
tioue al> Horatio, emuuctae iiaris homiue, traduci- 
tur ad id, uude praesentissima doloris ac moestitiae 
remedia peteiida essent. Qius enim non videt, Ho- 
ratium sic amico tecte suadere, ut aut legat car- 
mina^ qiiae liilarcnt animum, aut scriJjat, quibus 
ab amore ejusque curis avocetur ? Necpie tamen hoo 
TibuUo rectis yerbis suadet, sed callide circuitione 
qiiadam usas et quasi iguanis aennnuosissimae ^ qua 
ille ciun maxime oonflictetiu*, sortis quaorit ex eo: 
quid dicam te facere iu villa Pedana? dicamne, te 
scribere qiiod vincat opusrufa Cassii Pannensts? 
Qiio quidem in loco haud di£fiteor lial>ere alic[uam 
ambigiiitatem w. opuscula vincere^ quae duplicem 
admittmit iuterpretatiouem. Nain (X)gitari licet aut 
de virtutibus cpiibusdam carmiuum Cassianormn, ut^ 
qui ea vincere tentet, aliquid praeclari et eximii 
moliri significetur, aut de certis cpiibusdam vitiis, 
ob quae camiiua illa nota fiierint et apud homines 
eruditos contempta, iit^ cjui Cassio superior esse 
velit, carmina scribere notetur pessima ac vilissima. 
Posterior ratio videtur alic|uateuus juvari v. opii- 
scuhi: cnii Deminutivo uotiouem coutemptionis cii- 
jusdam et viiitatis iuesse possc^ nemo nescit^^). 
Sed cpiid sit^ ciijus nomiue Cassiiis Parmeiisis ejus- 
cpie carmiua apud Romaiios in taiito fiieruit con- 
temptu atque iuiiamia^ cpiis^ tacentibus Ulius tem- 



28) Sic Horatias Libr. I. Epist. 19. ▼. 35. sua cannina per 
appellat apusatla et y. 42* nugas. 



240 DB CJkSSIO PARMENSI. 

poris scriptoribus, tam sagax est ao divinus, ut io- 
vestiget et ad qiiamdam probabilitatis speciem per- 
ducat? Id autem milii, si qiiid aiiud, certissime 
persuasiun est, falli Spohnium aliosque, qui de 
Tasto aml)itu operum Cassianorum cogitent et Ho« 
ratiiun &ciant ex TibuUo quaereutem: dicamne, te 
opus moliri^ quod ambitu suo vasta Cassii Parmeii* 
sis opera superet^)? Nam cum hac iuterpretatioDe 
non assequor quomodo conciliari queat Deminutivum 
yyOpuscula^^ , quod utcumque accipis certe de ope- 
rum vastitate et ambitu nuUo pacto intelligi pot* 
est. Solent eo nomine in universum insigniri minora 
omnis generis poemata. Sic Plinius Libr. Vil. Epist 9. 
ingeuii lusus et versus^ quibus summi quique viri 
se exercebant et delectabaut, commemorans ait 
$• 13.: yyNam mirum est^ ut his apusculis animus 
tntendatur remittaturque.^^ Idem Libr, \111. Epist. 2L 
§•4.: ^jLiberfuit et opusculis variurS et metrism^^ Ad- 
datiur Terentianus Maurus de Metris v. 1801.: yyDul' 
cia Septimius qui scripsit opuscula nuper^^: ubi 
intelligenda sunt A. Septimii Sereni opuscula ru- 
raliay qiiae minutis variique metri canninibus con- 
stitisse dociut Werusdorfius in P. L. M. Tom. U. 
p. 25 L sqq. — Itaque si qua Parmensis Cassii vi- 
tuperatio bic quaerenda erit^ praestiterit cum Ruhn- 



29) JaLnias ad Horat. Sat. X. p. 250., quae Spolmias it 
hoc loco io ScLoIis disseraerit, referens ita scribit: „Ftnt tllt 
(o. Cassius Elnisciu sive Parmeosis) poeia muhontm cnrmimmy 
guae iamen nulJius pretii eranU Errant enim , qui Cassimn ab 
Horaiio Episi, I, 4. 3. laudari puiani. Ihi enim MoraHus nihiJ 
dicii nisi: scribisne iu opus quoddam^ quod vasHiaie sua eiiam 
vasia Cassii opusctda superei?" £t ad locoin Epistolae I. ab Jak- 
nio p. 274. adnotatnm leg^imiis: ,,yiucat sc, vasto ambiiUf neqvs 
vero praesianiia. Cassius enim muhos ei vasios Jibros sanpseratf 
qmi iamen nullius preiii erani.^^ 



1>£ CASSIO PARM£NSI. 241 

keiiio cogttare ile copia ac miiltitiidiue libroruin 
(|iiani de vasto eonim ambitu. 

Verum euim vero utramvis seqneris interpreta- 
tionem, in eodem incili adbaerebis. Nani si statue- 
ris, Cassium Parmeusem luc esse notatum ac re- 
prehensum, fatearis necesse est, Horatimn utrolibot 
iiomine cum Tibidlo^ amico et candido Sermoiium 
judice^ non modo non candide et amauter, sed ru- 
stice adeo et iuhumaniter egisse. TibuUus cuiin 
sic diceretur malc uti otio suo, id si agore existi- 
maretur, ut scribendis carmiuibus Cassii opuscula 
sive yasta sive copiosa vinc(^ret. Adeone lIoi*atium 
sui oblitum esse et hmnanitatem exuisse, ut ad 
amiciun, cujus aiumum exliilarare vellet, ea scril)e- 
re^ quibus illenon posset nonlaesum se violatimi(jue 
putare ? At quantum humanitatis ac suavitatis liis in 
verbis inest^ si Cassii opuscula praeciara ac vcuusta 
ftiisse credimus; si Horatiuni ex diutiu*uo Tibulli 
silentio suspicatiun esse ponimus, ainicmn iu villa 
delitescentem carmina meditaid quae ipsis Cassiaiiis 
quamvis egregiis praestent! Atque haec intcrj>retatio 
iiiiice yera et idonea est! Hmuanitatis erat, ])ootica 
amici opera componere cum praestantissiuii alicujus 
poetae carmiiiil)us; prudeutiao vero et caiitiouis, iu 
consolando excitandoque amico vitare, (piaecuu(pie 
ejus aiiimum levius gravius oileudere possout. 

Quapropter ne illud cpiideni ponamus lioebit, Ho- 
ratium^ male seutientem de Cassu poematis, jocari 
tantum vohusse cum TibuUo ojusij[ue vitam ui villa 
otiosam ac desidem ca\illai*i. lliuc opiiiioui refraga- 
tur non modo cousilium , sed ratio etiam et color to- 
tiiis Epistolae , iu qua omuia , si fiuem exceperis y ad 
seyeritatem et gravitatem siuit composita et a c[iio- 
vis joco et hidibrio aliena. Poeticis Tibulli stiidiis, 

WsiGHIBT. CoMMlMT. 16 



242 DE CA8SI0 PARMENSn 

«piibiis ciim dicit ad Cassii Pannensis laudem et 
praestantiam adspirare, commemoratis statim sub* 
jicit y. 4. : 

jin tacitum silvas inter reptare safubres, 
Curanletn quidquid diffnum sftpiente honoqne 

est?""') 
Nmn qiiis dicet, liis qiioqiie verbis Horatium ctim 
Tibiillo cavillatiun esse? Nonne potlus fatencliim 
est, illius repreliensionis et cavillationis in tota hac 
Epistola nec volam nec vestigimn apparere? Adde, 
quod Tibulkis, cum non uisi Elegiis sius praestans 
et clanis esset^ percommode etiam componi pot- 
erat ciun Cassio Parmeiuii. Is enim, ut Selioliastae 
testantiur, licet in aliquot carminum generibus sty- 
lum exerceret, tamen in primis propter opera de- 
giaca laudabatur. Atque lias ipsas Elegias ut hic 
Horatium mente habiusse et opusculorum nomiiie 
significasse putenms, suadet sentcntianim series ac 
tenor. Nec diibium mihi est quin Wernsdorfius in 
P. L. M. Toin. 11. p. 261., quum apud Horatiiun 
opusculn Cassii do canuinibus bucolicis accipit, nou 
minus in errorc versetur «piam Spaldiugius ad Quiii- 
tiliani Inst. Or. Libr. V. c. 11. §*24., qui Cassii 

30) Sclioliaslae iiiiproprie accipiiint y. silvns: Acron ,^ibro$ 
phiJosophorum appellni*^ ^ et Porpbjriou ^Jibi*os ff iXonoqovfiivor^ 
sigttijtcal.'^ Sic eniin Porpliyrionis Terba correcfa dedit iani G. 
Fabriciiis in Horat. Edit. Basil. 1555., quod laluisse videtur A. 
Majnoi ad Apnleji Frag:ui. de Orthogr. §. 28. p. G2. ed. Osann. 
Sed h, I. silvae proprie sunt infelli^cndae de eis, quae erant in 
Tidnia TiUae Pedanae. Inter eas TibiiUns reptabat , h. e. nioestna 
et «eg^rotut incedebat. Propter sitns ainocuifatein appellaiilur Mk 
hAreSf i. e. bonae Taletudini conducentes: sic ap. Ciceronem ad 
Diren. Libr. I. Epist. 57. ; ^ySalubrisne an pesiilens annus fuiW' 
rms siim^ Horatiufl amici aegritudinem ejusque canssas^ quibns ad- 
ineUm ^lTanim Bolitiidiiiem quaereret, prndenter praeteriens so- 
■iricatiir^ eam per silTas obainbolare philosophandi caussa el me- 
4iliMil de efay qnae digna sint aapiente bonoqne. 



OB CASSIO PARMEN8I* 243 

Epigrammata intelligi maluit. Nam nisi intellexeris 
Klegias easqiie amatorias, nnlla apparel>it ratio, ob 
qiiam dici potiierit Tibullus ruri id agere, ut Cas- 
sium Parmensem carminiun praestantia yincat. Atque 
iu eadem sententia, praeter Wielandum et Th. Schmi- 
dium^ Epistolarum Uorat. Editores^ mecum esse 
yideo A. Matthiam in: Grundr, d. Gesch. d, Gr. 
u. Ronu Litleratur p. 186. ed. 3. et H. Paldamiun 
in Ronusche Erotik p. 76. , qiu etiam Huschkii ille- 
pida commenta in Diar. Litter. Lips. 1825. N. 237. 
proposita haud immerito exagitat. 

At erunt fortasse qui dicant^ Scholiastas tantum 
Horatianos de Cassii Parmensis operibus elegiacis 
mentionem fecere^ neque eonun fidem esse ejus- 
modi, in qua acqiuescere possimus. Quibus autem 
quae respondeam^ non desimt. Si enim paido ante 
ratione evidentissima demonstratum est^ Tibidlum 
non nisi cum poeta elegiaco eoque praecellente sine 
ofPensa potuisse componi^ in confesso^ opinor^ erit^ 
testem de Elegiis Cassianis et auctorem locupletis- 
simum adesse ipsum Horatium, cujus fides cum 
omnium aliorum scriptoruin, tum iiiprimis Ovidii 
silentio minime labefectetur. Quemacbnodiun enim 
verisimillimum est, tristissima ista sorte, quam 
Cassius Parmensis Athenis subiisse fertur, simid in« 
genii ejus laudem camunum(pie memoriam obrutam 
esse ac deletam; ita etiam credibile admodmn es^ 
ejus mentionem consulto praetermissam esse al> Ovi- 
dio subtimente, ne iilius laude in Augusti offensio- 
nem incurreret. 

§. 12. 

Nam Cassius Parmensis, cum imits ex percus-* 
soribus Julii Caesaris fiusset, in magno atque iu- 



■* f* t»r 



244 DS CA88IO PARMENSI. 

expiabili^ dum viTebat, odio apud Augustiun fiiit, 
ejusque jussu, tribus lustris post illud faciuus paene 
peractis, Athcnis cnideliter iuteremptus est» Operae 
pretiiun erit aute, quam dc caussa^ ob quam unus 
Horatius Cassiiun illiun et memoraycrit et eximia 
ingenii poetici laudc ornaverit, alicpiid dicamus, ea 
quae passim apud scriptores veteres de Parmenais 
Cassii vita rebusquc gestis memoriae prodita legi- 
mus, recensere et, quoad ejus fieri potest, ad ce^ 
tum temporum ordinem revoeare* Qua ratioue &- 
tunun esse spcramus^ ut, quae Scholiastac Horatii 
tradidenmt, et dilucidcutur ct corrigantur ct sup- 
pleantiur totiquo loco Uoratiano plurimiun luds af- 
ieratur. 

Ab Scholiastis Cassius Parmensis Poeta dicitiir 
iu partibus Cassii et Bniti tribuiuis militum fiiissc. 
Ejus rei fidem confirmat Appianus dc B. Civ. Libr. V. 
c. 2., ubi Kdaaiog o HaQui^aiog f ^TixAryv narratiu* a Cassio 
et Bruto relictus esse in Asia cum classe et exer- 
citu, ut pecuuias exigcret: id quod aiuio U. 0* 712. 
ineuntc factum est. Tiun pergit Appianus: Kaaalov 

di drvod^avovvog , ovdiv ilTiiMv ouoiov iv Bqovio)^ ^Podibtv 
iTieli^aio (sc. Cassius Parmeusis) vr^ag TQidxovraj oaa; 
iv6f.iue 7Th]Qi6aeiVj xal rdg koiTidg diinQr^ae x^H^^S ^'7^? "P^*» 
7va fifj dvvaivTO veioveQiaai, Kal 6 fiiv rdde TTQa^ag, dvri' 
yero ralg re Idlaig xal ralg TQidxovra* K?,i6diog di, U 
Bqovcov Tteftq^O-elg ig ^Podov ijil veiov TQtaxaidexa, TovgFn- 
diovg vecoTeQl i^ovrag evQiov {ired-vi^xei yaQ TJdrj xai o BQolno^) 
i^jjyaye ttjv q^QovQov, ovaav onXivwv TQiOXiXlwv , xai ig tov 
naQfitjaiov ixcoQei. IrJqixeTO di uvrolg xai TovQovkiog, fti- 
fag vavg ixcov 7io/J.i(g xai ;fpjj//«fa, oaa riQoe^eiXexzo dno 
tffg ^Podov. ^Eg dt) co vavnxov tovio , tog ig fjdij Tivd laxhrt 
avpiihaov oaoi ^aav xurd fiiQt] Tjjg l4aiag ini Ttov vmjQeaiiov, 
xal avTO onliTaig Te i^ cov kdvvavTO dvenktJQOW, xai iQi- 
tatg ix ^eQanovTtov rj deafitoTwv, ininXiovTeg di ralg vvjaoig, 
nai dn6 tuhf vrjauoTtov. ^l&ov d' ig avTovg xai Ktxigwv 



D£ CASSIO PARME^SI. 245 

6 KixfQ(orog, xot ocot akkoi tiov Irtiq^aviov ix zqq Odaov 

Sien€q>evyeoav xat raxv 7i?,ij0^og rjvj xai avvraitg d^ioxQswg 

^ysfiovwv T€ xat arQaiov xai vecov. nQoaiMpuvxig di xat 

ulinidov ^eO^ hiQag dvvd^ieMg , i] Bqovko xaOiaxaro Kqtj- 

TJjy, TtQog BIovQxov xat Jo^dziov l4r^vn^aQ^ov, inl /neydkrjg 

3vpdfi£(og ovzagy ig xbv ^Ioviov dUnXtov. xai avicov oi fiiv 

Sfia J(J} 3IovQX(if diinhvaav ig ^ixehlav, xat tqv loxvv Ilofi" 

nTj[t(p 2i^aT(o avvfjilfav* oi di xarifuivav naQa l4rjvo/idQ^(p, 

xat rrjv aiQeaiv i(p^ lavccov xaOiaTavio. Toidde fiiv ix 

Tuiv Xeirpdviov Trfi naQaaxevijg Kaaalov Te xat Bqovvov nQCOTa 

avviOTaio ^*). 

Cassius Panneusis igitur j^rocul diil^io, cum M. 
Antoiiius Cos. Romae onuiia miscere coepisset, re« 
licta cum C. Cassio et M. Bruto Italia in Asiam fu- 
gerat ineunte mense Septembri auni U. C. 710. ibi- 



31) Pnidens scieiisqiie transscribeiiclntn curavi inleg^nim Ap- 
|>iani loaimj utqui testis sit de Cassio Parinensi ejusque rebus 
geitis admoduin disertus. Rbodios Caesarianis faventes sub finem 
•Dni U. C. 711. proelio navali devicerat C. Cassius et lotam in- 
Milam, rem iinmanis operis, iit ait Vellejus Pat. Libr. II. c. G9. 
^ 6. , acri atque prosperrimo beilo ceperat , teste Appiano. do 
B« Civ. Libr. IV. c. 05. sqq. Uiiic Parinensis Cassiiis , comperta 
G. Cassii apud P]iili|)po8 morte, classein siiain Rhodiorum navibus 
Uig^nfa aoxit et reliqiias incendit, ut illi res novas inoliri nou 
pouenC Jam Cladius quoque a M. Bruto post C. Cassii necein 
Biissiis Tidetur, ut aiit invi^ilaret RLodiis rerum novarum studiosis^ 
Mt praesidinm inde deductum PLilippos adduceret. Sed, Glodio 
Riiodam navigante, M. Brutus vi^esimo post priinnm piiguam die 
iteraoi conflig^it, vincitur ac perit: qua re audita- ClocUns se ciim 
Gassio Parmensi conjung^it. Hunc Clodium Pighius Aniial. Rom* 
Tom. IIL p. 478. sine certo auctore statuit Tribuniim plebis fuisse 
a. U. G. 710. s. 711. Id autem mihi non dubiiun est quln idem 
sit ille G. Clodins^ qui C. Antonium, Trinmviri fratrem, a M. 
Brota ia costodiam ipsi Iraditum Apolloniae iuterfecisse dicitur a 
DioiieCass.'Libr. XLVIL c. 24. Conferatur Drakenborch. ad Livii 
u Libr. 121. Praeter Ciodinin et Turuliium, Cassio Par« 
d se adjnnxit etiam M. Tullius Cicero, M. filius, de qiio 
Tide Excon. IV. De Itepido^ quem cnm alia manu^ ut Appia- 
■at narrat^ Gassiiis Parmensis assumpsit, nihil certi dici potest: 
Sdiweighansenis sospicatar, eum esse filinm L. Aemilii Pauli, 
ftitni TriaiiiTiri. 



246 DE GASSIO PARMENSI. 

qiie bollo paraudo occiipatus fuerat^). TribuiiaB 
militum factus ot classi praefectiu» terra marique 
streiuuim fortcmque se gessit, et quanta apud com- 
militones fiierit auctoritate, inde colligi licet^ quod 
C. Clodius^ ciun Cassius et Bnitiut, idtimi Romano- 
rum^ a()ud Philippos cecidisseut^ so cum dasse ad 
eum contulit. Fiut quodammodo priuceps eonniiy 
qui Duumviris illis de medio sublatis, de recupe- 
randa libertate non desperantes coiverunt nihilqiie 
sibi ad opprimendam Triiunyirbnim potestatem re- 
liqui feceruut. Facta illius classis divisione y Cassius 
Parmensis cum L. Statio Murco Siciliam petiit ti- 
resque addidit Sexto Pompejo, cui haud dubiema- 
gis confideret^ quam Cn. Domitio Ahenobarbo, pro* 
priam factionem constihienti^^). Hoc actiun esse 



32) Bnitum et Cassiiini Urbe exceflsisse jam menie Aprili 
medio et Italiam rellqiiisse initio Septembris a. U. C. 710. osten^t 
G. DrumannuB lu libr. Geschichie Roms in aemem Ueberg4mg€ 
von der repuhlihanischen zur monarchischen Ferfassung t^«»v« 
Tom. I. p. 134. et p. 143. sq. 

33) Cn» Domitius ^henobarbus, anctore Snetonio Ner. c 2., 
inter conscios Caesarianae necis, quamquam insons, damnatiis lege 
Pedia se contiilit ad Cassium et Brutum, a qnibus classi prae- 
fectns mare lonium teniiit variaque clade TriumTiros afllixit: ▼• 
Dio Cass. Libr. XLVIII. c. 7. ibiq. Fabricins. — £. SiaUms 
Murcus (▼• Ciceronis PLilipp. XI. c 12.) ex praetura a. U. C. 709« 
ab Julio Caesare obtinuerat Syriain pro Consnle missusqoe fbertt 
contra Caedlium Bassum^ qui circa belli Africani tempiis Sjriaa 
consilio privato occupare aiisus erat, anctore Dioue Cass. Libr. 
XLVII. c. 7G. sq. luterfecto Julio Caesare cum aliis Cspitoliiua 
petiit seque conjuratis adjunxit, ut facti particeps illiiis aocniBqM 
▼ideretur: ▼. Intpp. ad Dion. Cass. Libr. XLIV. c. 21. T. V* 
p. 422« Strz. Cum Domitio Ahenobarbo conjiinctns^ deWdt mari 
Domitiom CaWinum primi proeiii PLilippensis die: t. Appianu 
de B. Ci^. Libr. IV. c. 113. sqq. Utriqoe postqnam Casms Par- 
meiisiB suam classem adfnnxerat^ Domitius propriamm partiundiiz 
factns esl, donec ab Asinio Pollione cum M. Anionio reoondlia- 
retmr, tesle Vellejo Paterc Libr« IL c. 76« f.2.; Marcu cHii 

Parmensi ad Sext. Pompejom transiit^ a qm prodilioBii 



D£ CA88IO PARMEN8I. 247 

putabimus per aiiniun U. C. 713. Ab koc inde tem- 
pore Cassiu» Parmonsls iu Sexti Pompeji castris veiv 
satus contra Caesarem Octaviauiun non tautum in 
jpioeliis maritlmis pugnavit, sed etiam, utaliaspro-- 
bakimus^ istum Triumvirum sihi infeusmn epigram* 
matum acideis petiit yidneravitcpie. Nam cx lege 
Podia damnatus redeimdi yeniam nec sperare pot* 
erat necpie impetrare yolebat. Eum apud Sext. 
Pompejum mausisse usque ad aiuuim U. C* 718«, q[uo 
aimo ilie ab Agrippa inter M}Ias et Naulochum vi- 
ctus est y licet nemo scriptoriun yetenun tradat^ yeri 
tamen est simillimmn. Nam ciun Sext. Pompejus^ 
accepta ista clade , Asiam yelis petivisset ibique con- 
tra Titiiun M. Antonii ducem ejitsque ingeutes terra 
maricpie copias^ dissuadentibus amicis^ imprudenter 
ety ut Yellejus ait, inter ducem et supplicem tu** 
multuatus bellum pararet, accidit id, quod Appia- 
nus de B. C. Libr. Y, c. 139. bis yerbis enarrat: 

Kdaaiog de b IlaQfiTjaiog, xal Naaidiogj xal 2aTOVQyivos$ 
xal QiQf.iog, xai IdvriaTiog, oaoi ze akkoi tiHv d^ioXoywv 
tTi Tih nof47irjt(i) TraQfjaav rpiXot, xai o TitmiTaTog aiyTCJV 
Odvviog, xai o xrjdeaTTjg aifcou JIojiiTrt/tov yii(iwv, cjg eldov 
avTOV ovde TiTiov nuQovTog, oni) Ta neQi avTov idvnoviog 
eniTQenei^ navofievov tov TtQog tov dfieivova nolifiov, dniyvia^ 
aav avTov xai nQa^avtog vneQ eavnov niaTiv^ eg l4vT(ivu>v 

fier^ki^ov^*). lude probabili conjectw*a pro certo 



insininlalas iiilerfectiis est a. U. C^ 714., aiictore Dioa. Cass. Libr* 
XLVllI. c. 19* De Murco et Donuiio iiouDulla eg^regie dissersit 
Wesseliug^us Observatt. Libr. L c. 12. ibique FrotscLer. p. 36. 

34) C Fanmum, qui ab Appiauo h. 1. o TtfuiotaTog ami- 
coram Sext. Pompeji iioiniuatur, nou esse Fannium, istum com- 
mwitm Hermogenis Tigellii^ qiiem Horatiiis Libr. L Sat. 5. v. 21. 
el Sat. 10. V. 80. porstriugat, coutra SpoLnium^ Lujus commeuti 
Craquiani patronum, probare studui iu Comment. de Horaiii Oi- 
iredaiorHtts §• 4. N. 21. p. 296. — De M. Titio accurate e^t 
Dio G«mii Ubr. XLVIII. c 30. d. Libr. XLDL c. 18., qai 



248 OK CASSTO rAftMENST. 

pODiinm • Casunm Parmemem in Sicilia fidom man- 
«i«i<e belli armormnqiie socimn SexL Pompejt ejii» 
qiie rebas ilu (ractis comitem ftigae in Asiam ftiisu 
Coactu« i^tiir Sext. Pcmipeji temeritate et invitB 
ctmi alih nobiiissimis Trinmirironim ailrersariis, pa<ii 
fid*^. ail >I. Antonium transierat, eiijus veniam Ijoe 
iacilius impetral>at« qiio magis discordiae et inini- 
citiae inter Antonitmi et Caesarem Octaviantim ib 
alicpio inde tempore agitatae crescere et semel ife* 
nimcpie ad bellum spectare coeperant. Defecent 
autem ad M. Antonitim anno U. C» 719» 

Jam ab huc iude tempore Cassitis Parmensis 
in 3L Antonii comitatti fiiisse Tidetiir, remotus ib 
Uibe, tit ttittis esset ab ira et yindicta Caesaris 
OctaTiani; neqtie a rero abhorret, etim, qtii essei 
aversissimo al> illo aiiinio^ discordiam inter iitnim- 
qtie Tritimrinim scriptis miiiisqtie conflatam auxisse 
potiiis stia opora quam sedasse* Ntim per hocce 
tempiis imperio aliove mtiuere militari fiinctus sit, 
titi a nidlo scriptore traditum reperitur^ ita ne veri 
qtiidem simile est ^^). 31. Antonii amicis et satellitio 
adscriptus^ maxiniam partem Alexandriae commo- 
ratus et otio litterisque vixisse existimaudtis est 
Cum autem belliim titrimqiie pararetur, M. Antonii 
castra secutus est et pugnae ad Actitim d. lY. Non. 
Septeml)r. a. U. C. 723. commlssae interfuit^ teste Va- 
lerio Maximo Lil)r. I. c. 7. n. 7. : ,y^pwi Actmm 
M. AntGtui fritctis opibus, Cnssius Parmensis, qtU 



iUani perfidiae et ing^ti animi accusat io Sext. Pompejniiiy ^em 
Mileti jagnlayit: yid. YellejuB Pat. Libr. II. c. 79. §. 3. et InCpp. 
•d Tadti Annal. Libr. I. c. 2. 

S5) Dmmannns in Histor. Rom. Tom. II. p. 163. nominat 
Caiii iim Pannensem M. Antonii le^tum: qna auctoritale, neado. 



DE CASSIO PARMENSI* 249 

parles ejus secuhis fueral y Aflieiuis confugit: vbi 
concubia nocley cum soUicitudinibus ei curis luente 
stppiia in lectulo J€tcerety exislinuwit €id se venire 
htnninem ingentis tnagnitudinis y coloris nigriy squfi" 
lidum barba ei capillo demisso: interrogalMmquey 
quisnam esset^ respondisse xaxodaiinova» Perterrilus 
deinde tam tetro visu^ ei nomine horrendo^ servos 
inclanuivity sciscitat^isque esi^ si quem talis habi^ 
tus aut intraniem cubiculum aui exeuntcm vidis^ 
sent. Quibus affirm€tntibus y netninem illuc acces^ 
sissCy iterum quieii ei somno se dediiy fttque eadem 
anhno ejus obversaia est species. Itxtque y fugato 
Mmno y lumen introferri jussii puerosque rt se dis^ 
cedere vetuitm Inter hanc noctem ei supplicium 
capitis y quo eum Cacsar itffecity paululum adino^ 
dum temporis itifercessit^').^^ Cui quidem narra- 
tioiii qiiuin nihil obstet quo miiius fidem halieamus, 
magni gravisque erroris conviotos tenemus Horatii 
Scholiastas^ dicentes, Cassium Parmensem fractis 
apud Philippos Cassii et Bniti partibus Athenas se 
contulisse ibique interfectiim esse. Jam cum con- 
8tet, Caesarem Octavianum devicto apud Actium 
M. Antonio in Graeciam profectum esse ad res con- 
stituendas et, cum Athenas venisset, Cereris et 
Proserpinae sacris initiatum esse; sunt qui credant^ 
iOud^ quod Yalerius Maximus narraverit^ accidisse 



3G) Joan. Yorslins ad Lnnc Valerii Maximi locnm recle yU 
iitj Lanc Cassiirai Parmenscm tamqiiam iiisig^iiem Poetain memo- 
ratum esse ab Horatio; at Abr. Torrenius Etruscum et Parmensem 
Cassinm pro uno eodemque babet Poeta, et de inultitudine scri- 
ptomm ejus utmmqne Horatii locum interpretauti sibi ue^at opponi 
poaae, Cassinm Parmensem bellis civilibiis districtum non videri 
potoisie mnlta acribere. Quid enim , inquit , noii scribere miilta 
possit bomo^ utcnnque occupatus, qui (wiet scripsisse ducenlos 
jinte cUmm versus, ' toiidem coenatusl 



250 DB CA88IO PA&MENSI. 

paulo post pugnam Actiacam^ ct Casaium Pamitt- 
sem, pracsentc Atheuis Caesare Octaviano, jugu- 
latiun esse. Oblisset igitur sub finem auni U. C.723. 
At buic senteiitiae quantumyis nonnulla in ValeiS 
Maximi . narratlone patrocinari videantur ^ tot tamen 
ac tantae adversantur difficultates ex rerum tum 
gestarum ordine natae^ ut assensiun uos oporteat 
cobibere. 

§. 13. 

Memorabilis admodum hac in caiissa est loau 
YeUcji Paterc. Libr. II. c. 88. §. L: ^yVttanus — er 
interfectoribus Cfiesaris, Parmensis Cassius morU 
poenas dedit, ut dederat priinus Trebonius ^^).^^ Qui 
quidem locus quiun in controversiam sit deductus^ 
meum esse arbitror, Velleji fidem et auctoritatem, 
si qua potero, defeiidere ac stabilire. Id vero 
quanta poterimus maxima cum cura et iudustria 
agemus. 

In Julium Caesarem conspiratum esse a sexa- 
giuta amplius yiri»^ C. Cassio Marcoque et Decimo 
Bruto princlplbus coiispirationis , auctor est Sueto- 
nius c. 80. £x ilUs perpaud tantum nomine nobis 
inuotueruut. Qui ai>ud Ciceronem Philipp. 11. clL 
sqq.^ Appianum de B. C. Libr. U. c. 112* sqq. et 
Dionem Cass. Libr. XLIV. c. 14. commemorantur, 
eonun indicem confeclt Casaid>onus in Comment. ad 
Sueton. YoLIU. p.212.sq. ed. Wf. Eiuu hic emen- 
datiorem plenioremque dabimus: 



37) Recepi, sublatis uncis, diTinam prorsus Aldi IVepotis aat 
Paleani conjecturam jpr/maM, quod quidem verbum a Codice et 
Bdit pr» abest. Hauc emendationem Buhukenius yere statnit tam 
ooiCaiii et penpicnam esse, ut sine stupore rix dubitari posse 
tUeatnr. 



D£ CA»SIO PABJ»]£NSI. 251 

1. M. Junius Brutus Caepio. 
2« D. Junius Brulus Alhinus. 

3. ۥ Cassius Longinus. 

4. L* Cnssius C fralcr. 

5. P. Servilius Casca. 

6« C Servilius Casca P. fraler. 

7. Q. Ligarius. 

8. P. TuruUius. 

9. Serv. Sulpicius Galba. 
10. L. Tillius Cimber. 
11* L. Minucius Basilus. 

12. M. Spurius. 

13. Sext. Popilius Laena. 

14. Caecilins. 

15. Burolianus. 
16* RtU}rius liuga. 

17. Sextius Naso. 

18. Ponlius Aquila. 

19. Atilius. 

20. Petronius. 

21. Cornelius Cinna. 

22. Cassius Parmensis. 

23. Cn. Domitius Ahenobarbus. 

24. Sextus Pompejus. 

25. M. Antistius Labeo. 

26. C. Trebonius. 

Lm CassiuSy C. frater, inter percussores numera- 
tiir a Casaubono ad Sueton. Jul. C. c. 80. et Fabrlcio 
ad Dion. Cass. Libr. XLII. 6. N. 45. Yol. Y. p. 327. 
sq. St. aliiscpie ob locum Suetonii J. C. c. 63. y in 
quo tamen C. Cassium intelligendum esse docuit 
BCrusius. Male huc refert Fabricius Sueton. J. C. 
c 82.^ ubi alter e Cascis, non Cassiis legendum 
esBe diidum viderunt Intpp. — Jam Drumaunus iu 



252 DE CASSIO PARMENSr. 

Histor. Rom. Tom. 11. p. 121. N. 41. et p. 152. oon- 
tendlt, Lucium C. fratrem prorsus eximendum 
esse conjuratonmi numero, partim quod Ciceroni 
plausus a multitudine L. Cassio datus ^ si fuisset con- 
spiratiouis socius ^ non fecetus visus &isset y ut scri- 
bit ad Attic. Libr. XIY. 2. §• h^ partim quod M. 
Antonius ei yeniam petenti tiun non pepercisset, ut 
fecit auctore Appiano B. C. Libr. Y. e. 7. De Domith 
et SexL Pomjpejo ipsi Casaubono aliqua dubitatio 
injecta est. Uomitium enim pars scriptonun intef 
conjuratos ponit; alii eum hujus facinoris crimiDe 
absolyiuit ^"^). Et Sext. Pompejus tempore coujura- 



38) De iilroqiie Bruio et C CnssfOy coufiiratioais principibiit, 
dilig^cnter eg;it Wetzeliiis in Praefat. ad Cicer. Epist. Libr. XI. 
IV. I. II. III. p. 357. sqq. — Diio Vascas g^entis Seryiliae inter- 
fuisse caedi, testatur Cicero Pliiiipp. II. c. II. eosqne fratres fuisse, 
disciiniis ex Plutarclii Jul. Caes. c. (iG. — De Serv, Galba dicdtm 
est in Leciion. Venus, Pariic, II. §.2. et de Tillto Cimhro m 
Coinment. de Domitio Marso Poeia §. 1. N. 2. p. 242. Apnd 
Appianiini de li. Civ. Libr. II. c. 113. \ulg>e editum legilur: 
u^Tthov x(xi Kift^Qor — Hhvavxtov xul BaniWovi nbi ScLwei*- 
liauscrus copiilariiin trajectione edidit: xal IVMov hifi/ionv xm 
Mivovxiov JiufjiXlov, Haec emendatio si yera est, ^iilius s. 
^iiiliusy qiii a Casaubono inter Caesaris perciissores refertur, loco 
movcndus erit, iitqui aliunde non cog^nitus sit. Verissime aiiteiD 
ScLweig^bauserus ^ deleta importuna copiila^ coninnxit n. Mtvov^ 
xiov BuaiXXov et intellexit Lt, Minucium Basilum, memoratoiii 
ab Jiil. Caesare de B. G. Libr. VI. c. 29., ubi ante Oudeodor- 
piiiin edebatnr Basilium: quam deprayatam seriptnram secntus est 
Gasanbonus. Quid? qiiod ab Ernestio in Ind. Hist. quidam Bast- 
lius Caesarianns recensetur^ qiii postea iii Caesarem conspirayerit. 
Ad illtim dedit Cicero epistolium iilud Libr. VL 15.: ,,Tibi gra" 
tulor; mihi gattdeo: ie amo: iua iueor; a ie amari ei quid 
agas quidque agaiur, ceriior fieri voJo,^' Orellins aatem ibi recte 
edidit: Cicei^o Basilo pro Basilioy nec potest dubitari qnin ibi 
intellig^endiis sit ille L. Minucius Basilusy de qao accurate egit 
Beienu ad Cicer. de Offiic. Libr. lU. c. 18. §. 74. Scribendum 
esae lioc nomen Basilus^ non BasittuSf ut Schweigbaasems dedit, 
docaenint jam FreinsLemius et Dukerus ad Flori Libr. IV. c 2. 
$. 32. ez Lacani Phars. Libr. IV. v. 416.: ^yEi Bamlttm wdere 



D£ GASSIO PARMENSI. 253 

tionis^ ut Casaubonus recte admonuit^ Romae non 
aderat^ ac verisimile est^ eiun ne eonscium quidem 
fiiisse conspirationis. Itaque si non Domitius , certe 
Sext. Pompejus eximendus erat ex coujuratonim 
mmiero et ordine^ sed recipiimdi Labeo et Trebo^ 
nius, ut jam observanmt Fabricius ad Diouem 
Cass- Libr.XLIV. c. 14. Vol. V. p. 416. cl. 422. et 
Tzschuckius ad Eutrop. Libr. YI. c. 25. p. 414. sq. 
Ac de C. Trebouio quidem diceudmn bic est 
paulo copiosius^ ciun Yellejus Patercuhis eum dicat 
primum ex interfectoribus JuUi Caesaris morte poe- 
nas dedisse. Eimi in prhicipibus coujuratormn nu- 
merant Livius Epitoin. Libr. CXVI. et Dio Cassius 
Libr. XLIV. c. 14., ac Vellejus Patercuhis Libr.Ii. 
c 56. §. 1. eum iugratissimum adversus merita JiUii 
Caesaris appellat^^). Nain ille, postquam Tribuuus 
plebis a. U. C. 699. legem tulerat^ ut GaUias iu 



JuceM*% ubi Cortins landat Malaspinam in Cicer. ad Altic. VII. 
Ep. !!• in.^ — Caecilium et Bucolianum Appianiis dicit udiXfpof 
dro, qnorum poBterior Bucilianus uomiuatnr a Ciceroue ad Attic. 
Libr. XV. Ep. 17. et XVI. Ep. 4. ibiq. OreHi. — Rubrii cog^uo- 
men TaciUat apud Appiaunm , nbi Scbweig^bausenis edidit ^ForftQiov 
*PvJYUy Ucet banc scriptnram de mendo suspectain baberet : y. Adnott. 
Vol. III. p. 774. sq. — Poniium ^quilam^ D. Hruti legfatuin, in 
pogna Mntinensi periisse scribit PoUio inCiceron. Iipist. adDivers. X. 
€• 33. %• 10«, enmqiie statua bonoralnm esse, refert Dio Cass. 
Libr. XLVI. c. 40. — C'm. Domitius Ahenobarbus percussoribiis 
Caesaris adDumeratnr a Cicerone Pbilipp. II. c. Jl. et a Dioiie 
Cass. Libr. XLVIll. c. 7. : o y«p Jo^iivtog r]v jniv tmv offuyiror 
X, r. X. , sed enm iuter conscios uecis , qiiamquam iusontcm y leg^e 
Pedia damnatnm esse tradit Suetonius in IMer. c. 3. vid. BCriisiiis. — 
De Jlf. ^nfistio Lftbeone conjuratomm socio dubifare uos non 
sinit Platarchos io Brut« c. 12. cl. Appian. d. B. Civ. Libr. IV. 
c 135. 

39) De C Trebonio videsis qnae colle^mnt Maiiutius nd 
Cieeronis ad Divers. Libr. XII. Epp. 15. et IG.^ Wetzeliiis in 
Praef. ad Cioeron. ad Divers. Libr. X. N. IV. p. 314. sq. et Fa- 
brioas ad Dion. Cass. Libr. XLIV. c. 19. Tom. V. p. 420. St. 



254 DK CASSIO PARMENSI. 

altGTiim qiiiiicpionnliim obtineret JuKns Caesar^ ejiM 
111 Gallia legatiis faetus est, et Praetor urbanus 
a. U. C. 706. creatus anno sequente in Hispaniam 
missus est, iit Longino mortiio succederet: Tid. 
Cicero acl Divers. Libr. XV. Epist. 2L cl. JuL Caes. 
a. B. G. Libr. V, 24. VH, 81. VIII, 46. et de 
B. Civ. Libr. I, 36. m, 20. Anno U. C. 709. qmim 
Julius Caesar mense Septembri ex Hispania redux se 
Coiisulatu abdicasset, Q. Fabium Maximum et G. 
TreI)onium^ siios hucuscpie legatos, sibi si^edt 
Nihilo tamen seciiis C. Trebonius ciim, iit Cicero 
Philipp. 11. c. IL ait, libertatem P. R. unius aini- 
citiae praeponeret, depulsorque dominatiis mallet 
esse (piam particeps, cnim Bruto et Cassio (x^nspi- 
ravit. Quid, qnod jam ante, cpiam illi conspira- 
rent , id coiisilii agitaverat. Nam , auctore Plutarcho 
in Vit. Aiitoiiii c. 13., ille, Julio Caesare ex ffi- 
spania redeunte, M. Autoiiiuni Narbone in Gal- 
lia appellaverat de cac^dis commiuiione, et idem 
Plutarchus in Vit. Bruti c. 18. refert, M. Antoniiun 
ipsa cacdis die circa curiae januam seductum a Tre- 
bonio ct injecto sermone foris detentum esse **). Paii- 
cis diel)us post, quam Julius Caesar interfectiis 
fiierat, C. Trebonio provincia ab Senatu decretaest 
Asia, in cpiam Praetor cum unperio consulari (X)nfostim 
abiit. Jam cum Bnitus et Cassius, spe per Iiidos 
Apollinares plebem sibi conciliandi frustrati in pro- 
vincias al) Jidio Caesare ii)sis decretas, Bnitiis in 
Macedoniam, in SjTiam Cassius, Roma profecti 
properassent, Cn. Dolabella, Antonii in consulatu 
collega, per popidum, iiivito Senatu, effecerat, wt 



40) PliitarcLi ea in re fidein praestaf Ciccro Phillpp. 11. c. I^* 
et XIII. c. 10« cl. Appian. de B. Civ. Libr. II. c. 117. 



D£ CASSIO PARMENSI. 255 

ibi provincia Sjria decenieretiir. Dolabellae in 
iLfliain cum exercitii imniipenti Trebonius obstiterat 
»iimque Pergamo et Smyrna excluserat. Quam ob 
em Dolabella periratus^ Treboniimi simulata ami- 
»tia et pactione securum^ Smjrma per noctumum 
ntroitum capta, foede necayit^ ut narrant Cicero 
^hilipp. XI. c. 2« y Appiauus de B. Ciy« Lil)r. III. 
u 26. et Dio Cassius Libr. XLVH. c. 29. ibiq. Fa- 
iriciiis Tom. Y. p. 524. St. Factiim id est^ ut le- 
[irnus in epistola M. Antouii apud Ciceronem Phi- 
ipp. XnL c« 10.^ intra finem anni yertentis, i. e. 
^jiis anni^ quo Jidius Caesar occisus est, mense 
)ecembri a. U. C. 710. ^ ut ostendit Henr. Norisius 
>notaph. Pis. Dissert. 11. §. 4. p. 277**). 

Quibus expositis luculenter apparet^ quam recte 
(cripfierit Vellejus Paterculus , C. Trebonium ex Ju- 
ii Caesaris percusscHrilms primiun cineri et ossil>us 
^larissimi illius yiri, ut M. Antonii yerbis utar, poe- 
nas dedisse. Atqui idem Tellejus dicit^ Cassium 
Parmensem ultimum fiiisse, qui ob istud scelerate 
Pactum supplicium subiisset. Huic autem Yelleji 
testimonio controyersiam moyit ejusque fldem de- 
stniere conatus est P. Wesselingius Obseryatt. Libr. I. 
c. 26. p« 109. sq.^ licet cum Vellejo faciat Orosius 
liistor. Lil>r. VI. c. 19.: y^Et Casshis Pannensfs, 
ultifna violati patris Caesaris viclima^^).^^ Qua 
in eanssa agenda ne in cupiditatis ac praeyaricatio- 
tiis cujusdam suspicionem incurram^ Wesseliugii 



41) Facta snbtHIter tempornm reriimqiie ratioiie Driiinanniis 
,n Histor. Rom. Tom. II. p. 575. N. 71. probatnin iyit, C Tre- 
boniiim meote demum Febraario a. U. C. 711. ju^ilatura esse. 

42) Dedimus hnnc Orosii locum ex egre^a Wesselingii cor- 
rectione pro Talg. vioiaiae partis, qiiam coufirmant Havercaropi 
Codioet Msti: yid. Frotscher. p. 85. 



256 DE CA8SIO PARMEN8K 

verba hic traDscribenda esse duxi. ^^Profiigato, in- 
qiiit ille, ad Actiuin Antonio, fractiscpie partibus^ 
Cassius Parmensis Atlienas confiigit, exterritusqiie 
noctiu*no visu ^ brevi ])Ost Caesaris Octaviani jussu in- 
terfectus est, (Valerius Libr. I. 7. 7.) Factum id vi- 
detiu*, quo tenipore Caosar^ rebus Graeciae et re- 
teranorum milltiun constitutis, mysteriis Eleusiuiis 
initiatus est , sicuti est apud Dionem Libr. LL p* 509. 
Neque enim vero simile fit^ voluisse Caesarem ti- 
ctorem, et satis in civililms Ms bellis acerbumi 
patris sui percussorem suiunque adversarium in vi- 
ciua iurl>e tolerare. Secundum haec milites iu Italia 
tumultiun concitarunt^ ad quem compescendum me- 
dia liieme, quantiun potuit, Brundiisiiim Caesar 
festinayit. Hoc felicissime sedato y militiimqiie vete- 
ranonim desideriis ordinatis ^ trigesimo qiiam in Ita- 
liam venerat, die revertit in Graeciam, mox tra- 
jectiirus in Asiam ad persequendiim belliim* UIc 
degeuti legati Antonii occiirrunt, de pace actiiri: 
qui ciim niliii impetrarent, niox altera venit legatio, 
niagnani pecuiiiae vim promissiira, et veteris ami- 
citlae ac propiuquitatis Caesarem commonitura: ut- 
que eo faciliorem ad pacem sibi viam emuniret 
Antoniiis, tum noxae Caesari tradidit P. Turulliuniy 
siiiun amicimi, sed Caesaris percussorem. Is du- 
ctiis in insulam Coon est, et apud lucum Aescii- 
lapii, (piem olim ad naves £ibricandas magua ex 
parte siicciderat, contrucidatas. Sic Dio Cassiin 
Libr. LL p. 513. et ante eum Yaleriiis Alaximus 
Libr. L L 19. Ecquid jam auimadvertis hunc lei 
gestae ordinem Yelleji Orosiique seutentiae esse ad- 
versuin? Is si veritate nititiir^ iiltunus ex percus- 
soribiis Caesaris P. TuruUius morte poeiias i>ersol* 
vit^ non Cassius Parmensis.^^ 



DE CASSIO PARMENSI. 257 

Id liac Wessoliiigii disputationo vehemeDtor de^ 
sidero acciu-atiorem roriim gestanim enarrationem 
fliibtilioremquo temporis, quo quidquo actiun sit, 
iiotatiouem, qua Iiac in caussa nequaquam carere 
possimuis. 

§. U. 

Postquam Caesar Octayianus, comperta Cleo-* 
patrae et M. Antoiiii ex proelio Actiaco fuga^ ali- 
quot naves Libumicas, Eiu*}xle duce, emiserat^ 
quae illos persequerentur ^ ijisa Autonii classLs diu 
fortiterque ohluctata demiun hora ejus dioi dccima 
yieta succuhuit^ auctore Phitarcho iu Vit. Antonii 
c. 68. et 09. Sed supererat exercitus terroster, in- 
teger adhuc et undeviginti legiones et duodecim mil- 
lia equitum explens, qui, repudiatis Caesaris Octa- 
Tiani legatis, per septem dies constautor in fide 
maneret et, elapso demum ex castris Canidio duce, 
yictori se traderet. Quo facto Caesar Octavianus 

Atfaenas navigavit^ za re iy zf] ^Eiladi dupxriaej xat tuiv 
roiP ^toiv fivoTrjgiioy /ieT€Aor/?£y , ut utar vorhis Dioiiis 
Cassii Lihr. LL c. 4. cf. Suctonius c. 93. Id fieri 
debuit per menses Octohrem et Novemlircm a. U. 
C. 723. Rehus in Graecia constitutis in Asiam tm- 
jecit sciscitatiurus de ftiga M. Antouii^ et Sanii lii- 
bemans ciun M. Licuiio Crasso quartiuu iuiit con- 
sulatiun, inounte aiiuo U. C. 724. Jam degeuti ei 
in illa insida et bellum paranti Roma allatae sunt 
litterae ab Agrippa, quem post pugnam Actiacam 
remiserat et ciim Maecendte Romae Italiacque ad- 
ministrandae praefecerat. Illis litteris in Italiam vo* 
catus est, ut ortas ihi militum veterauonim sedi- 
tiones componcret. £x Asia igitur sive iusula 
Samo^ quae ad Asiam provuiciam i^crtuiehat, uou 

WEIGnEaT. CoMMENT. 17 



258 m CA88IO PAftllENSI. 

e% Graocla, ut Wesseliugius statiiere videtury in 
Italiam profectiis est^ ut j^lanissime perspicitur ex 
uarratioue renim apud Plutarchum iu Vit. Antoiii 
c 73* et 74. et apud Dlouem Cassium Libr. LL 
c. 4. BruudLsiiim citm pervenisset^ nou est uUeriitt 
progrcssus, sod^ tiuniiltii militiim prospere sedatOy 
trigesimo, qiiam vcMierat, die reversus est, non, 
ut Wesseliiigiiis ait, iii Graeciam, sed per Grae- 
ciam, et trauslatis propter hiemem per Isthmum 
Coriutliiacum navihus, recta in Asiam contendit^ 
tanta iu omui hoc negotio usus celeritate, ut An- 
tonio et Cleopatrae eodem tcmpore de ejus discessa 
juxta ac re<Iitu nuutius allatus fiierit^^). Jam Cae- 
sarem Octa^^anum ex Italia reducem factum adie- 
ruut legati ab Aiitonio et (vleopatra missi, quonini 
prmceps Euphroiiiiis erat, praeceptor filiorum An- 
tonii y ut aiictor est Plutarchiis c. 73. Per hos le* 
gatos Cleopatra Iil>eris sids regnum Aegypti petebat; 
Antonius postidabat, ut, si non daretur in AegyptOi 
certe Athenis sibi privato liccret reliquam vitam 
agere. Octavianus, rejectis Antonii postulatis, Cleo* 
patrae rospondit, nihil clomentiae ei defutiiriim esse, 
si Antoniuin siistullsset aiit ejocisset, misitque cum 
legatis libortiim siium , Thyrsiim , quein ovx apor-Tnp 
Sv&QOJTiovy oud* aTiiD^dvwg av arp^ riyiuovog veov dialsx^ina 
TtQog yvvdixa aoftaQav xal Oav(.iaaiov oaov Eui xiHJiu ffo- 
vovaav appollat Pliitarchus in Vit. Anton. c. 74^ Ali* 
quanto copiosior hac in re est Dio Cassius Libr. LL} 
qui ter legatos osse narrat ad Octaviauiim missoi^ 
et tertiae legationi cum Aut}iIo, >ntonii filio^ siM 
responso diniisHae additujn esse ait c. 8. libertum 



43) De hoc Caesaris Oclaviani iliiiere dilig^ater exposuitBrt' 
maiiiiiiB in UiiUor. Kom. Tom. L p. 487. 



DE CASSIO PARAIPNSK 259 

istiim^). Primae legationis mentionem facit Dio 
Casaiim c 6. Per secimdam legationem Cleopatra 
pollicita est Octayiano magnam pecimiae vim; An- 
tonius autem veteris eiun amicitiae et affiiiitatls ad* 

mouuit^ xal tiXog IlovTikiov TovQovlkiov , ^ovXevtijv re 
owaj xal afpayea %ov Kalaaqoq yeyovcrcoLj x6xe ze q)ilixcos 
oi cvvovza, iSedioxev avToi, ut refert Dio Cassius c. 8. 
Ille autem Turullius Senator, ciun inter Julii Cac- 
saris percussores fiiisset^ bello coutra Triiun\^ros 
exorto, praefiierat classi^ cpiam L. Tilllus Ciinber 
in Bithynia comparaverat ^ ut attestatur Cassius ne- 
scio quis in Epistola quadam ad Ciceronom duta"^^)^ 
ac post proeliiun Pliilippeuse Lstam classcm, ut 
supra dictum est^ adduxerat Cassio Parmeusl, quo- 
Gum haud dubie^ fractis Sexti Pompeji opIl^iLS, lu 
Asia se in M. Antonii fidem dederat a. U. C. 719. 
Ab hoc inde tempore P* Tiu*uIIius pariter ac Par- 
mensis Cassius in M. Antonii comitatu et couvictu 
videtur fuisse^ ac cum did)itari necpieat^ qulu idcm 
interfiierit pugnae ad Actiiun, suspicari licct, Tu- 
rullium fiiisse inter illos amicos^ qui ex fnga col- 
lecti^ auctore Plutarcho c 67. ^ Autouio cimi CIoo- 



44) Lectionem Qvgaov pro &vqiov ap. Pliitarchiim fiietur 
Dio CaMius I. c. ibique Fabriciiis T. VI. p. 8. Strz* Conferatur 
Krejnipus in Adnot. ad Carmims Laf, de heJlo jictmco sivc 
jihjrandr. Fragm. Col. III. p. 142«, nbi Yir e^re^iis susiiicatnr, 
■erratam esse particalain oratioiiis ad Cleopatram babitae a Tlijrso, 
qiiem Poeta induxerit loquentem. Caeteriim a Pliitarcho tertiain 
tantam eamqne postremam commemorari legatioiiem^ inde patet, 
qoodl eJBS princeps dicator fuisse Euphronius, qiii haud dubie se- 
cam doxerat Antjllum, filium Antonii ex Fiilvia siisceptnin, ciii 
Octavianus a. U. C. 718. desponderat Juliam filiam, teste Dione 
Cass. Libr. XLVIII. c. 54. Aliter statuit Dmmannns in Histor. 
Rom. Tom. I. p. 491. Neqiie tamen est credibile, Antylhim yix- 
inm pnberem sine comite et inag^istro missum esse ad OctaTianum. 

45) lUa Epistola iuveiiitiir inter Ciceroniauas ad Divcrs. 
Libr. XII. 13. 

17* 



^ 



280 DB CA88IO PARMENSf. 



patra ad Taenanim appubo nuntiarent^ classemefBe 
profligatam^ sed terrestres copias arbitrari se coih 
stare. Cum Autonio in Aegyptiun ex clade Actiact 
reversus et familiarissime conjunctus, tamen^ cum 
iterum legati mittereutur^ ab eo, in cufus fidem 
et clientelam se commiserat, perfidiose objectiis 
est irae et poenae Caesaris Octaviani et hujiH 
pissu a militibus contrucidatus in insida Co ad 
Aesculapii lucum, cujils magnam partem olim classi 
praefectus ad faliricandas naves succiderat. Eam 
rem suo more enarrat Yalerius Maximus Libr. I. 
c. !• n« 19.: ^^Nec minu^ efficiut contemiae reff- 
gianis — Aesculapius ^ qui consecratum templo mo 
humm a Turullio^ preiefecto Antoniiy ad naves 
ei JaciendaSy magna ex parte 9U€cimm dolensy 
tnter ipsum npfarium 7ninis!erium deviciis peirii' 
bus Anioniiy imperio Caesetris destinaium morii 
Turulliumy manifesiis numinis sui tfiribus eum in 
locum^ quem viofeiverat ^ triixity effeciique, ui ibi 
potissimum a miliiibus Caesariemis occisus eodem 
exiiio et eversis jam arboribus poenas lueret et 
adliuc superaniibus immunitaiem consifnifis m- 
juriae parerei.^^ Tiirullium oceisiim esse in insula 
Co, porspicue testatiir Dio Cassius c. 8., qui ot 
ipse iu hac cacde aliquam nuiniuis vun agnoscit^). 
Facta autem videtiu* illa Tundlii cacdes siib finem 
hiemis anno U. C. 724. Nam Aiitonius cum ne Tu- 
rullio cpildcm ad poeuam objocto Octavianiun pla- 
catum videret, cum multo auro misit AntjIIum 
filiiim ejusque magistnim^ Eiiphronium :« quae qui- 
dem legatio tertia eaqiio postrema pariter irrita 



46) Eamdem rem Iioc nomine atfigit LaGtaDtius Inst. Dit. 
Libr. U. c 6. §. 17. p. 212. B. 



DE GASSIO PARMENSI* 261 

erat. Slc lubernuni teiupiis legatis ultro cltroque 
mittendis et bello apparaudo trausactiun est et^ 
slnuilac ver appet(H*et^ Octaviaiuis per Syriam et 
duces ejiis per Afiricam coutra M. Autoniiuu move- 
nint et utrimque Alexandriam aggrcssi siint. 

Jean. si yerum esset^ quod Wesseliugius pro 

oerto pouit , Cassium Parmouscin occisum esse y ciim 

Octavianus post piiguam Actiacam Athenas veuisset^ 

IB mauifesto turpique errore depreliendcretur Yel- 

Jejus Paterculus, siqiudem renun tiim gestarum 

orJo, quem scriptores fide digiiissimos sccuti ex- 

posiiimus, docct, P. Tiinilliiuu ex Jiilii Caesaris 

percussoril)iis fiiisse ultimiim^ qui morte poenas 

persolvlsset. Venim taineu dlsputdtio Wesselingiaua, 

<|uamvis scite excogitata et suhtiliter coucinnata, jam 

apud Riihnkenium ad Velloji Paterc. Lil)r. II. c. 88. 

4* 1» non eam habiut vim, ut VeUeji fidem in dii- 

biiim vocandam putarot. Neqiie iiijiiria! Nara quod 

Wesseliugiiis siimit , Cassiiim Parmensem, ad veuionte 

OGtaviauOy Athenis jam fuisse, id veri est dissi- 

millimum ac permultis refelli potest, qiiae qiiam- 

Tis et ipsa auquireuda siiit fallacis coujectiirae ope^ 

lamen multo majorcm hahere videautm' prohahi- 



Primum uon est credihile, Cassium Pannen- 
wm, partis Antoniauae principihiis post cladem 
^ctiacam in diversas regioiies iiigientihus , recta 
Atfaeuas contendisse. In tanta trepidatione omnium- 
9^ pavore Terlsimiliiis est eiim iu vicuia ali(j[ua 
^''iie perfiigium sihi latihidimupie quaesivisse. Ne- 
9^e a vero ahhorret^ eum ex iis fiiisse, qiii, cuin 
^^ pugna ad Antoniiim Taenari commorautem fu- 
S^^ut^ ab eo uavem acciperent magna pecuiiiae 
^ et supellectile regia onustam^ ac juhereutiir ea 



262 D£ CASSIO PARMENSI* 

iuter se partiri suaeqiie saluti prospione ; qui ab- 
uueutes flentesque ab eo dimittereutur scriptis ad 
Theophilum procuratorem Coriutiii litteris^ ut illis 
securitatem expediret atque absconderet eos^ quoad 
Octavianum placare ^^otuissent^ ut refert Plutarcfaiu 
c 88. Quidqiud vero ejus rei est, equidem pro 
certo affirmare ausim^ Cassium Parmensem per 
proximos post illam cladem menses in quodvis aKnd 
Graeciae oppiduliun latitandi caussa se reeepisse^ 
quam Athenas y quo Ceicile suspicari posset propediem 
yentiurum esse Octavianum. £t cum probe nosse^ 
illum sibi infeusiorem iratioremque esse, quam qid 
umquam placari reconciliarique posset, profeoto 
maxime temerarius omniumque stultissimus fuisse^ 
si Athenas^ praesente eo^ se contulisset^ aut ad- 
veniente eo ibi mansisset. Qiiamdiu Octayianus in 
Graecia yersaretur, tamdiu milii persuasum est la- 
tuisse Cassium in alio qiiopiam loco et yitasse Atfae» 
nas. Praeterea, id cpiod inprimis considerandum 
est^ Octavianiis illo praesertim tempore aliis gravio^ 
ribusqiie oeciipatus districtusque erat rebus ac curifl^ 
quam qiii posset ammum advertere ad investigandos 
punieudosque patris percussores. Porro cum Ho- 
ratii Sclioliastae tradaut^ missiim esse ab Augaslo 
Q. Yariun^ qui Parmensem Cassium occideret, eo 
deducuniir^ ut Octavianiim cogitemus absentem 
potius fuisse Athenis quam praesentem^ alio- 
quin ex yeterum loqiiendi more in Scholiis scrir 
ptum legeremiis, illum ab Augiisto interfe^tum fuisBei 
Denique adde, quod iste Q. Yarus dicitur CassiuB 
Atheuis invenisse stiideutem et ejus scrinia abstn- 
lisse. Quid vero? niim credibile est Cassium Par* 
mensem recentem ex clade Actiaca et, Antonio pt- 
trono suo ac defeusore profligato^ soUiditiiBa de svi 



DE CASSIO PARJ\1ENSI« 

salute litterarum shidiis vacasse iu tantis praesertim 
rerum turbis, quas Atlieiiis quoqiie tiuu fuisse sta* 
tiumius uecesse est? 

Quae cum ita sint, multo est verlsimiKus^ Cas- 
siiun serius demum , compositis -jam per ( )ctayiamun 
iii Graecia rehiis, ex fuga Atlicnas se recepisse, ut 
ibi in secessu lateret ac litteris viveret. Uiiic 
suspicioni minime adversatiir Yaleriiis Maximus^ 
ficribens^ Cassium firactis M. Autonii apud Actiiun 
opibus Athenas conhigisse e«mi(pie, c«un sopi-* 
ta mente vexatus curis ac soUicitudiuibus in le« 
otulo jaceret^ vidisse istam speciem^ et hauc iuter 
noctem et supplicium pauhdum admodum temporis 
intercessisse. ^iam Valerius Maximiis non is est, 
qui in rebus miarraudis temporis ordinem religiose 
observet. Sic^ ut hoc iitar, P. Turullium inter 
ipsum nefarium ministorium, devictis partiljus An- 
tonii, imperio Caesaris morti destiiiatum dicit, quod 
vidimus longe secui» se habere. Itaque M. Autouii 
opes fractae quidem eraiit apud Actiiim, sed nou* 
diim deletae ; cpiamdiu ille vivd>at , habebat Cassius, 
quod de fortihidine ejus et belli gorendi peritia spe- 
raret^ et^ eo superstite^ tiitus etiam erat et de- 
fensus ab ira Octaviaui* At qinun Atheiiis delite- 
Mens iuaudivisset de cnideli fato TuriiUii, qiiem 
Antonius in fidem recephim ac familiariter ipsi con-* 
jonGtum neCarie prodiderat , nihil erat quod amplius 
tpetareL Qiud igitiir minun, » ab Iioc inde tempore 
sibi suaeque vitae tuneret? si ei per coiiciibiam 
Boctem in leetido jacenti et curis et sollicitiidinibus 
agitato ista xaxoSaifiovog species objiceretiir ? Qiiis 
enim est qui dubitet, qiiin Cassii Parmensis animum 
magis soUidtum habere graviusque percellere de- 
buerit ista M« Antonii in amicos et feiniliares per« 



264 D£ CASSIO PARMEN8I. 

fidia, (j[iiam ejus apiid Actiiun clades? Atqiie^ ut 
dicam qiiod sentio^ hacce coujectiira proxime ad 
venim accessisse mihi videor. Noverat Octayianus 
diio sui patris percussores j P. Tiu*iiUium et Cassiiim 
Parmensem, ab Antonio in gratiam amicitiamqiie 
esse receptos. Id qiiamquam procid diibio aeger- 
rime tulerat , tameu uon pohierat impedire j et poe- 
nam^ quae ah illis ex lege Pedia sumenda esset^ 
dehuerat difierre. Jam cum ipsi Turullius ad poe- 
nam traderetur^ haiid duhie sciscitatus de Cassio 
Parmensi, quem etiamnunc in Antonii contuhemio 
esse putasset, ah illis legatis compererat, hunc Athe* 
uis, non Alexaudriae viyere. Hao re (x>mpeHi 
Octavianus, quae erat ejus idciscendi cupiditai^ 
extemplo misit Q. Yanim, militum ducem, qni 
Cassium Athenis investigaret eumque iiiterficeret 
Atque hac ratione accidere poterat, quod Yaleriiis 
Maximus scrihit, iuter eam noctem, in qua Cassiiis 
somnium istud vidisset, et supplicium, quo eiim 
Caesar Octayianus afiecisset, paulidum admodua 
temporis intercessisse. 

Yerum euim yero periculosum est ao paeno 
miserum, talia commiiiisci et hujuscemodi com- 
mentis ac yeri falsiye yisioiiihus scriptorum veterum 
fidem aut lahefactare yelle aiit communire. Quae 
tamen ciimque a me contra Wesselingium in me- 
dium prolata sunt, ea, spero, hauc hahehunt vimy 
ut, quam temere ille de Yelleji auctoritate et fide 
duhitayerit, ciiiyis hicidenter appareat. Yellejam 
non potiut latere triste P. Tunillii fatum. Aiqai 
Turulliiis, ut certis yalidisque argiunentis demonsteir 
tum est , occisus est hieme exeunte anni U. C. 72i 
Ergo, cum a Yellejo dicatur ultimus ex interfiecto- 
rihus Julii Caesaris morte poenas dedisse PannoH 



1)E CA8S10 PARMENttl. 265 

bIs Cassdus, scqiiitiir^ iit liunc iiegcmus brevi post 
puguam Actiacaiu amio U. G. 723« excimte oblvlsse^'). 

§. 15. 

Conscntaucum nuuc fuerit^ oonim, cpiao hac- 
tciius de rita rebusque Cassii Parmeusis pai*tim ope 
conjectiirae partim scriptonim tcstimoniis freti dis- 
seniimus^ hic siunmam facerc, et quae inde de 
controversis illis Horatii -locis e£Qci cogicpie possint^ 
breviter dedarare. 

Cassius^ cjiii Parma oriimdus cognomiue Par- 
mensis dici solet y primum cpiidem apud renmi Ro- 
manarum scriptores commcmoratur uominis celebri- 
tatem adephis Julii Cacsaris caede, oujus socius 
iuisset. Inde autem non temc^re colligimus, eum 
jam anno U. C. 710. fuisse virum aetate, honoribus, 
meritis ac fide spectatiun, aliocpii non assumptus 
fiiisset in conjurationis societatem. Cum C. Cassio 
et M. Bruto in Asiam se contulcrat^ ibic£uc al) cis 
in Macedoniam belli gerendi caiissa proficiscentibus 



47) In Wesseling^ii sententiam transiit nnper Drumnnnus iii 
Hifllor. Rom. Tom* IL p. 1G3. baec scribeiis: ^yEr (Cnssiiis Par- 
■MBsif) ei9i/ioh nach der SMachi bei uictium nach Athen^ wo 
Ociaman ihn a, 31. durch Quintus Varus fbdten Uess* Nach 
Einigen hussie er unter Ciisars Mordern zulctzt ; allein die ^4Iten 
ahid r» eolchen uingahen nichi genau, und auch dicse ist aufdie 
F^erschworenen z» beschranken, welche das meiste Aufsehn erreg- 
tenm Denn Ociavian kam batd nach dem Siege^ vor der Jirise 
fMcft Brundusiumj nach Atheny wo das Jangst gcsprochene Ur- 
iieU an Cassius voJlzogen wurde; dass dieser nach Antonius 
Tode gewagi habe, sich nach Attika zu begeben, ist hochst un" 
wakrscheinJich, JErst im fulgenden Jahre 30. wurde sein Mit- 
tehnidiger P. TuruJJius von Antonius wahrend der Untcrhand- 
Immgen im den Gegner ausgelieferi und auf Cos hingerichtei^ 
M er friiher den Hain des Aesculap fur scine Flotte benutzi 
Jkaiie, und auch ihn mochte mancher weniger bekannte unter den 
yereckuHtrenm iiberJeben, deren Zahl mekr aJs sechJg betrug.*^ 



266 



DX CAMIO PJLRMEN8I. 



ad peciinias exigendas oiim exercitii et dasse re« 
lictus est. Hlis ad Philippos devictis mortuisqiie de 
recuperanda libertate non desperans suae partis ti- 
res adjiuictis alionun navibus et copiis insigniter 
auxit^ belliun ooutra Triumviros streuue perseoH 
turus. Anno U. C. 712« se ciun classe ad Sext 
Pompejiun contulit eique constauti fide adhaesit us- 
ipie ad annum U. C. 718. , quo anno iUum in AsiaiB 
oomitatus est. At Sext. Pompeji consiliis et teme- 
ritate commotus ciun aliis per pactionem in M* Ab- 
touii fidem se tradidit anno U. C. 719. Hujus fiuni- 
liaris et comes mansit usque ad pugnam Actiacn 
anno U. C. 723. Ciu ciun intorfiiisset ^ M. Anto- 
nium ciun Cleopatra iu Aegyptum iiigientem imb 
secutus in Graecla remansit, et sive belii dyib 
calamitatem pertaesus sive vitae auuoriimquo gn- 
vitate coiifectus relic|uam aetatem a rebiis gerendii 
procid liabere constituit. Rcbus in Graecia emr 
positis pacatisque, litteramun studiorumque caiisn 
Athenis consedit circiter auuo U. C. 724. ineiuile. 
Ejus sedcm ac latebras cum cognovisset Cacsar Oeti- 
viaiuis^ qiil patrls sui percussores vehit parrici<bi 
ad iiitcrueclouem persecpieretur^ ex Asla Atheoa 
mlslt Q. Yanim^ belll diicem^ cpii illiim inermai 
ac cpilesceiitem interficeret. Id aiitem non vaUi 
errabimiLs, si factiim esse statiierlmiis ^ paido jfoi 
P* TuniUIi obltum, mense Majo a. U. C. 724. I^ 
Inde prlmum evidentlssime persplcltiir^ Cassiua ||^ 
Etniscum Uliim non esse posse Parmeusem^ sicpS' 
dem venim vidit Spohnius admomutcpie^ SatiM 
decimam ab Horatio compositam esse mense (ktM 
anni U. C. 723. Hoc enim tempore vivdiat adhlj 
Parmensis; de Etnisco autem ibl sermo est ut 
homine jam pridem mortuo et ex homimim 



DE CASSIO PARMENSI. 267 

moria paene deleto. Deinde etiamsi non contende* 

rim, Horatium artissimo amicitiae vinciilo conjunctiim 

fnisse ciim Cassio Parmensi^ quem verisimile est 

multis iili annis aetato praestitisse ; tamen neque 

publica nec privata fiiigi excogitarique potest caussa, 

(piae suspicioni locmn faciat, Poetam Yeiuisiinun 

iratum illi fiiisse tantoque opere infensum, ut eum 

in Epist. IV. miiltis annis post mortem acerbe vitu- 

peraret ao palam irrideret. Quid enim? utorque, 

lioet fortasse munquam castrorum et contid)emii 

neoessitudino conjunctus^ tamen pro una eademque 

caussa pugnayerat et contra Triumviros arma tiile- 

rat. Parmensis in rebus^ qiiae ipsi mandatae essent, 

administrandis alacrem se streniuimque ostenderat^ 

ety ubi caussa libertatis post Cassii et Bruti obitiun 

in summum adducta esset dlscrimen, minime ani- 

-mum desponderat. Qiiae quidem agendi ratio non 

poterat quin Horatii animiun studio ejus^ amore 

atque admiratione imbueret. Parmensis transierat 

quidem ad Sext. Pompejum; at nonne idem fecerat 

Pompejus Grosphus? Et quantum hujas commili- 

tonis reditu laetatur atque exsultat Horatius Libr. II. 

Oda 7.! Idem ille tradiderat se M. Antouio: non 

M quod eam ob caussam ayerso a Parmeiisi fiiisse 

^ttiimo credamus Horatium, quem constet et ipsum 

Ati Triiunviro favisse et bone cupivisse *^). Et ne 

^rte siupiceris^ Horatium privata impidsiim caussa 

io Parmensi^ suo quondam commilitoni ^ post 



48) YiJe qiiae e« de re dixi ia Commentat. Je larbita Ti- 
mh uiemulaiore §. 5« p. 445. sq. , iibi istiiis in M. Antouiiim 
is canssam inprimis repetivi ex artiore familiaritate^ quae Iloratio 
▼idetnr cam lulo Antonioj TriumTiri filioy de qno expo- 
esl in Ezcnrs* Y» 



208 DE CASSIO PARMXN8I. 

mortem insiiltasse^ rcminiscaris eorum, quibussnpra 
demonstravi^ liunc Julii Caesaris percussorem a menae 
Septembri anni U. C. 710. perpetuo Roma abfiiisse 
nioxque damnatum esse lege Pedia et omui redeundi 
impiuiitate priyatum. Quapropter duhitari lioel, 
num ei apud Sext. Pompejum et 3L Antonium godh 
moranti omniuo innotuerint primitiae illae ingeoii 
Horatiani, Satirae Libri jHrimi? Et fec, eas inno- 
tiiisse iUi et, cum dispUcuissent^ palam improbatas 
vituperatasque ab eo esse, unde hoc rescierat Ho- 
ratius^ et cpiid caussae erat^ ut riventi ei parceret, 
ao mortuum demum perstringeret ejiuupie s€q>uUtt- 
ram irrisui haberet ? Ita enim statiiit Spolmius y re- 
fereate Jahnio ad Horatii Sat. X. y. 61. p. 261. 
ed. 2. : ,, Jocans ejus mortem respicit : hoe ipso tem- 
pore fama fcrt, Cassium interfectum siiis libris iu 
rogum exstnictis esse ambustimi.^^ Adeone Hora- 
tium jam anuo U. C. 723. obhtum esse sccleris^ qaod 
ipse auno U. C. 712. admiserat, arma ferens coutra 
Triumviros, occisi Dictatoris ultores^ ut jocaretur 
de infeUci sorte commilitouis boni ac fortis, et lA 
hac accrba irrisione quodam modo palam probaret 
Caesaris Octaviani crudele factum? — Id ut cre- 
dam, nullo umquam pacto a me poterit impetrari! 
Itaque Cassius Etruscus ille neque est nec potest 
esse Parmciisis Cassiiis. Iste irridetur et tanto cum 
contemptu memoratur, iit appareat, eum homiaem 
obscurum et iguobilem fuisse ueqiie ullo officio cuB 
Horatio conjunctum; hic eximie laudatiir* Atque 
ea laus ipsi Horatio est siuumo decori atque or- 
uamento : tribiutiir enim post mortem si non amioOi 
certe commilitoni strenuo et libertatis am^^fi^^sifflM^ 
et ingeuuo cum animo instaurahur memoria eja% 
qiii, cum fuisset iuter Julii Caesaris perciU8on% 






I 



DX CASSIO PARaiESSI* 



271 



^ud. Cfuaiam, Nocte intonpesta no- 
domum.'* £t Miillenis venssime ad- 
correctioui etiam illud olistare, quo<l 
■>n Jjuciif iion Cafi fuerit: vid. Libr. 
1,*') Neque ^o duhito quin apud 
^. YL p.85. Bip. pro Tulg.: t,Quti*i 
^f clatulraf" MiiUero praeeimte edeu- 



I et dauslra;" 

1 lucramur tragoediae CaMianae frag- 
■r. Quasi, qiiod Codiees haJieiit, jam 
taerat CatatttS, sed Ursuius: C.^ttius. 
■iiiais qiudem apud Varroiieni Libr. 
^■ctionffln vulgatam, penidit tameii 
^tf in T. quasif vd ob seqq. „ii( 

tere nomeu aiictoris. V<3 <'*^ cauwia 
^uendamfpie duoo 3Itiileri cojijectu- 

[. $. 21. p. 127. 

nnn sit, Cassium qiiemdam a Var* 

rari Bruli tragoedJae s<Ttptorr'm; 

certum est exploratiimqiie , Mnino- 

issio FarmeusL Is erat ae^piaJis M. 
>■ 40 allquot aunis miiior. V">p>^'pt'^ 
' .ent, Varrooem scriptori» a(f(piali<i 
im esse iii huv lUi Liug<M 




■rrla Laec nnl: 



,.CoDul noniinalu* , (|ni tjiu- 
lliae pMiui, vuiit Ai.tm «il 



eommlal, conitJ /iiai ;" 
TatitUf sub quo 51iilkrn« liu«|ttrato« »-«t 
fsrlB pnMal in Lnc corrapla l«rli*M« ii^o- 
ua: Attiu», it: qu« u>|tra in f.owi- 
Potta {. 2. N. 7. diduin 



ilHb Tav.1. f.m> J[> »78. «4. 



"11 



270 OS GAUIO VAaMXN8I# 

flMsriptorcs yet»es myemantur reliquiae, eas hio m 
imum cxiUectas locimi illustremus. Jam prunum 

L Tragoedias aliquot ab eo scriptas exsticisse^ 
non modo Scholiastarum Horatianorum ^ sed alicH 
rum quoqiie scriptonun auctoritate et testimoiiiiB 
comprobari potest. Proinde in Poetarum TragioD- 
rum apud Romauos numero eum retuierunt Scri* 
yerius, Delrius, Bothius, Langius in Yindic Tfs- 
goed. Rom. p. 10. sq.^ alii. Ex tn^oediis ejus^rae 
caeteris nobilitata est Tkyestesy de qiia ScholiastM 
Horatii meutionem {Seiciunt obscuriorem quidem ts- 
riisque dubitationibus subjectam, in qua tamen qiiiil 
yeri insit, uberius dociu supra in Commentatioiie 
de L. Vhrio Poeta $.13« Ad Cassium^ quo de 
agimus, Scipio Maffejus retidit locum M. Yarroiiis 
de L. L. Libr. Y. p« 53. Yol. L Bip.: ^^ter re- 
speruginem et jubar dicta nox tntempeata^ iit in 
Bruto Cassii, quod dicel>at Liierctia, 

Nocte inteinpesta noslram devenit dotnum.^^ 
Quo iu loco Victorius^ Tiu*nebus et Scaliger 
YoL IL p. 122. Bip. primum pro yidg. Cassii edi- 
denmt CassiuSy dciiide C Attius pro Ciissitis k- 
gendum coiijecennit, ^ cum Attii Brutu^ alias quo- 
qiie menioretiir^ ut ap. Cicerouem de Diyinat. Libr.L 
c. 22. et pro Sextio c. 58. Hanc correctionem ve- 
rissimam esse dixit Kordesius ad Eborhardti Libr. 
cit. $. 8. p. 58. et $. 34. N. L p. 205., eamque ne 
monito quidem lectore de lectioue yidgata amplexui 
Bothiiis istiim yersum fragmentis Attianis intulit is 
Poet. Scen. Lat. VoL V. P. L p. 192. At recentis- 
simi Yarronis editores, L. Spengelius et G. Odofr. 
Miillenis, lectionem yulgatam Codicum optt. aucto- 
ritate iirmanint et retinuenmt uou sokim h, L , seJ 
etiam Libr. VL p. 94. Bip., ubi Codices omneet 



DS CASSIO PARMENSI* 271 

,,QMd eH apud Cassiam, Nocte intempesta uo« 
stram deyenit domum.^^ £t Miillenis yerissiiiie ad- 
monuit^ isti correctioiii etiam illud obstare, quod 
Attio praenomeu Lucii, non Caji fiierit: yid. Libr. 
V. $• 80. p. 32«^^) Ne<{ue ego dubito quin apud 
Varronem Libr. VL p. 85. Bip. pro yulg.: yyQuusi 
Heliesponium et claustraj^^ 3IiiUero praeeuutc edeu-* 
dum ait: ^^Cassii: 

Hellespontum et claustra;^^ 
qiio iacto noyum hicramur tragoediae Cassianae frag* 
mentiim. Pro y. Quftsi^ quod Codices liabeiit, jam 
Scioppiiis conjecerat Cassms, sed Ursinus : C. ^ltius. 
Spengeliiis, retineiis qiiidem apiid Varronem Libr. 
VIL p. 307. lectionem yulgatam, pcnidit tameu 
ac eonfessiis est^ iu y. quasi^ yel ob seqq. y,ut 
Ennius ait/^ latere uomeii aiictoris. Qiia de caiissa 
probandam recipieudamque diico Miillcri coujectu- 
ram ad Libr. YIL $. 2L p. 127. 

Jam ut yeriim sit, Cassium quemdam a Yar- 
rono commeinorari Bruli trugoediae scriptorem; 
tamen noudum certum est exploratumqiie , sermo- 
nem esse de Cassio Parmeusi. Is erat acfpialis ]\L 
Yarronis^ fortasse aliqiiot aunis miuor. (^iiapropter 
erunt^ qiu negeiit, Varrouem scriptoris aequalis 
auctoritate et testimouio iisum esse iu lioc de Liuguu 



50) Yarroiiis Terba Laec sniit: y.Coiisiil iiomiiiafiis^ qiii coii- 
•nlereC popnlum et senatiim, uisi illinc poliiis, unde Acciiis ait 
ia Brnto: 

^Mi recte consuJai, consul fnat ;^* 
abi Codex Havniensis Tatlus, siib quo I^liillenis siispicntns est 
latere l». jiccius, nisi forte praestat in Lac comipta lectione agno- 
flcere Terain nominis scripturam: ^ttius, de qna supra in Com- 
Bient. de L. Farh Poeta §. 2. N. 7. dictuin est. (■aeteruin de 
hae Attii 6bnla , qiiae practextata fiiit , conferas qiiae scripsit 
NMbnliritti in Hist. Kom. Tom. I. p. 543. M. 1078. ed. 2. 



272 DS CA88IO PARMEKSI. 

Latiiia opere , maliutqiie intelligi Cassium Etnucumj 
cpiem siispicari licet C. Liicilio aetate fuisse suppa- 
rem. Eccm autem credibile est, a Yarrone tautum 
houoris et auctoritatis tributiun esse misello isti 
versificatori ? Atque ut ne dubitemus de locis testi- 
moniiscpie scriptonun aequalium a Varroue allega- 
tis ^ facit mentio Cfu MatiU Lil>r. VII. $• 05. et &&, 
C Aelii Libr. VII. $• 2. ed« Mr.^ aliorumqiie, de 
qiubus dixit Schneidenis in Vit. M. Tereutii Var- 
ronis Tom. L Scriptt. de Re Rustic. P. 2. p. 228. sqq. 
Ut vero prae caeteris Brulusy tragoedia Cassii Par- 
mensis^ quamvis aetate junioris^ a Varrone lauda- 
retur^ non modo praestantiam illius fabulae, sed 
alias qiioque rationes et caussas efiecisse siispicor 
ex publica utriusque rita repetendas. YaiToncm 
scimus a Pompeji JMagni partibus stetisse; niun \m 
dissimile est, Parmeusem Cassiiun, posthac JuUi 
Caesaris percussorem, easdom in bello civili secu- 
timi esse partos? Varro post pugnam Pharsalicam 
a Caosaro iu gratiam roceptus, in villanun secessu 
totus ad litterarum studia iiiciuubebat; nonne pro- 
babilo est, Cassiiun quocpe, impotrata a Caesare, 
iugeniuni doctriuamque iu quovis adversarionmi suo- 
nun magiii faciento, ot viveudi et redoimdi vemay 
paritor in patriam reversiun littoris vacasse et Ro- 
mae dolituisso, donoc ad caodis sociotatem evoca- 
rotnr ? Jam cum Miillonis in Praofat. ad Varron. cle 
L. L. p. V. evideutissime docuerit , hos de Liugua 
Latina liI)ros a Varroue exaratos osso per aunos 
U. C. 708. ot 709.; consecpions est statuero^ illani 
tragoodiinn a Cassio scriptam et, si non publici 
jiiris factam, corte cuiu Varrono cominunicatam 
esso anto auuuui U. C. 708. fu <|uo autem argii- 
nioiito et diguiore et rebus toinporibiisque iliis 



DE CAftSIO PARMENSI. 273 

tnodatiore poterat yersari stiidium Cassii Par- 
y Pompejani illius et Jiilii Caesaris domina* 
3gerrime ferentis, (piam in cogitanda descri- 
pie L. Jimii Bniti, regiim expulsoris^ vir- 
? Et quae tragoedia Yarroni Pompejano pote- 
leri dignior mentione ac laude y quam Brutus 
y sui nuper commilitonls et poetae egregii? 
uidquid est hujus con joctiurae , id in confesso 

Cassium Parmensem jam ante Julii Caesarls 
II ex doctriua nobilcm et clarum fiuisse atque 
[is carminum gloria floriusse. Hiuc etiam com* 
;ur id, quod verisimlli coujectura ducti §• 13. 
mus, Horatium jam prliis, quam Athenas 

anno U. C. 709. ac M. Brutl castra sequere- 
Romae novisse Cassliun Parmensem^ eumque 
T ingenii carminiunque praestantiam magiii 
asse. 
taque satis certum esse videtur^ duas certe a 

Parmensi scriptas fiiisse tragoedias^ Brutum 
^estem. Nam quum apud Apulejum de Or* 
iph. $• 28. legimus: yyCassms Severus in If^. 
•dia;^^ planum quldem est^ sub isto numero 
atere nomen alicujus tragoediae et Fr. Osan- 
in Jahnli Annal. Plulol. et Paedagog. YoL XIIL 

p. 324. peracute conjedsse lo. At vero iste 
jus quam temere yocetiir ad testimonium de 
i Parmensi dicendum, jam supra $• 7. osten- 

[. Eptgraminata Cassii Parmensis cum laude 
.emorari, affirmant Schollastae Horatii* Ad 



) Hoc eiiim ai^mentain prae caeteris popalare erat. Qnod 
I fragmeutuni contiiiet verba Liicretiae ad parentes siios^ 
B oetaria andacia Sext. Tarquinii conquereretur , ut bene 
t Scallger ad Varron. Vot U. p. 122. Bip. 

[CHIAT. CoMMBlfT. 18 



274 DK CAS8IO PAHJHEEIBI. 

ea reforhir lociis Quintiliani Inst. Or. Libr. V. c II. 
$• 24. y,Et, quoniam similiiim alia facies in tali 
ratione, admoneudum est, rarius esse in oratione 
illud gemiS) quod elxova Graeci vocant (qiio expri- 
mitur rerum aut personanim imago^ ut Cassius: 
Qais istam faciein lanipedis senis tarqitens ?) quam 
id) quo probabilius sit^ quod intendimus.^^ Bnr- 
mannus h. 1. inscienter Cassiiim Sevenim Oratorem 
intelligit eiqiie adeo tragoediam, ex qua ista Terba 
sumpta fiierint) adscribitl Spaldlngius ^ ciii non dn- 
bium est qiiin hic de Cassio Parmensi sermo sil^ 
recte negat ex aliqiia tragocdia istum versum a»- 
sumptum esse, sed potiiis ex epigrammatis. ^^Ver- 
siis est^ inquit) Scazon; nec tamen usqiieqiiaqae 
emendatus. Biirmannus, metro consuleiis, isie legi 
suadet pro istaniy qiiod Gesnero placet; non im- 
merito. Scd restat auapaestus in quarta sede, afe- 
nus et ipse^ qiiem iion tam facile compendi&das. 
Possis tamen et imperfectum tetrametrum agnoscerpf 
ciii biiii pedes desiint in fine. Tiim ne istam qui- 
dem mutatione indigeat. Sed Comoedias Cassii qui- 
dem ]'arinensis veteres non uiemorant, ciijusmodi 
operis hunc versiim esse maxime conjicias, si sit 
tetrameter jambiciis." Mihi propemodum certam 
est, esse hoc iragmentum ex Epigrainmate aliquo^ 
quod metro Asclepladeo secundo compositum len 
mutationo ita scribendiim sit: 

Queis istam faciem lanipedis senis 
Torqiiens — 
ita ut ex versii Glyconico Asclepiadeum alternfr* 
tim excipiente v. Torquens siipersit. Regius es 
conjectiira edidit plampedis et hoc nomine dictum 
esse monet Tiirnebiis mimum^ qui Comoediam Pbuii* 
pediam egerit. At lanipedis, quod Codd. Turio^ Fami 



.DB CASSIO PARMSNSI. 275 

• (Ti<]« Zumptii Supplem. p« 279.) o£fenmt, 
eyocavit Spaldingiiis^ et jam Gebhardus iu 
diis Libr/ U. c. 15* p. 95. eamdom tiiitus 
^m lanipedetn senem «xplicat tardigradum, 
liigatum eocpie lentius promoventem. Confert 
uti Epidic. V. ]. T* 21« pedes pubnoneos^ et 
Tobii Satiirn. Libr. L c. 8. proverbium quod- 
fyDeos laneos pedes habere.^^ Minus accom- 
I comparat Burmauuus cum yersii Cassiauo 
li Euniicb. lY. 4. v. 3.: ^lUnd vide, os ul 
Horsit carnifex.^^ 

)c imum vidgo piitatur exstare fragmentimi, 
d Cassii Parmensis epigrammata probaJ^ilitor 
queat. Milii aiitem remetienti animo et co- 
le Cassii Parmensis vitam et fata, de quihus 
§• ]2. et 13. actum est, ac reputanti, qiiam 
ille in Caesarem Octavianum fiierit manse- 
ad vitae usque exitum animo, in mentem 
mspicari, ad eum tamquam auctorepi refe- 
1 esse uniim itemqiie altemm ex contume- 
^pigrammatis 9 qiiibus Romae aviow^d eviilga- 
umviriim istum petitum laceratumqiie esse y a 
io memoriae proditiim legimus^ 

s. hoc mimero esse judico illud, qiiod inveni- 
^ud Suetoniiim Aug* c. 70. in coenam dofdexad^eovp 
deorum dearumque habitii discubiiisse convi- 

ipsiim pro Apolline ornatum^ nou Antonii 
epistolae^ singulonun nomina amarissime enu- 
tis, exprobraveraut, sed et sine auctore no- 

versiis : 
mi prinmm istorum conduxit mensa cho^ 

ragum^ 
iexque deos ,vidit Mallia, sexque deas: 

18* 



276 DK CA88IO PAmBfEN8I. 

Impia dum PIu>eb{ Caeaar fnendacia ludit, 

Dum nova divorum coenat €idulterinz 
Omnia se a terris tunc numina declinarunt; 
Fugit et auratos Jupiter ipse tarosm 
£t ibidem Suetonius, ^^Notatus est^ inquit, et ul 
protiosao supellectiiis Coriutliiorumcpie praecupidus, 
et aleae indulgens* Nam et proscriptioiiis tempore 
ad statuam ejus adscriptum est: 

Pater argentarius, ego Corinthiarfus ; 
qiuun existimaretur , quosdam propter yasa Corin- 
diia inter proscriptos curasse referendos. Et deiade 
bello Siciliensi epigramma yidgatum est: 

Postquam bis cUisse victus naves perdidit, 
Aliquando ut vincaty ludit assidue aieamJ^ 
Facile praeridco, haud paucos fore, quibas 
haec conjectura mea omnliun leyissima videatur ac 
yanissima. Neque ea , fateor , poterit in tanto omni- 
lun scriptonun silentio uULs argiunentis quamTis 
speciosis ad liciuidum confessumqiie perduci. Verum 
enim vcro in ojusmodi caussa acqiuescendiun erit, 
si probal)iLibus rationibus dcmonstratum fuerit, potu- 
isse a Cassio Parmonsi ista poematia iu Caesarem 
Octaviauum componi. 

Jam priiuum iu aprico est, ista ouinia, cpiac 
yersibus illis perstringantiu' , accidisse ante pugnam 
Actiacam, ergo viveute adhuc Cassio Parmensi. 
Famosa ista 8MBi/ta ^eiSv coena licet non coiistet qiio 
anno fuerit instituta, tamen pro certo afiQmiare 
ausim, Octaviauinn, timidi et suspicacis animi ho- 
minem, Romae ea, quibus non posset non offen- 
dere et exasperare plebem famelicam, minime fe- 
cisse primis triumviratus annis^ sed devicto demiun 
Sext. Pompejo et potentia sua post Lepidum rele- 
gatum insigniter aucta^ a. U. C 718. Ab illo inde 



DE CASSIO PARMENSI. 277 

temporo soimiis Pannensem Cassiuin fiiisse Alexan-* 
driae apiid AL Aiitoniiim. Rnmorcm de ista coena 
perlatum esse Alexandriam, ex eo manifestum est, 
quod illa, ut Suetonius refert, ab Antouio per lit- 
teras amarissime cum convivis singulis destricta at- 
que exagitata est. Sicut autem illae Antonii epi- 
stolae existimandae simt Alexandria datae esse ad 
Caesarem Octavianum; ita a vero minime abhorret, 
Cassium, Antonii familiarem, et ipsum pro ingenii 
studiorumque ratione strinxisse adyersiis Octavianum, 
ciii inimicissimus esset, epigrammatum acideos. Hli 
igitur yersiis Alexandriae a Cassio compositi Ro- 
mamque siye per occasionem sive ciun Antonii epi- 
stolis missi neminem mirum habebit qui fieri po- 
tuerit ut sine auctore innotescerent. Accedit^ quod 
versus isti pariter atque Antonii epistolae aliquo 
tempore post coenam iu vidgi notitiam yidentur ye- 
nisse. Nam plebs suam indignationem testatam fe- 
cit postridie acclamando: aiiiiie frmnentum deos 
comedisse et Cftesaretn esse phuie j^poUinem , sed 
Tortorem^^): illi autem yersus serius demiun in- 
notuerunt. Denicpie sivo formam sive argumentimi 
yersuum spectamus, non scribi poterant nisi ab eo, 
qui ingenio^ doctrina linguaecpie amarulentia (|ua« 
dam poUeret iiu|ue Octaviamim odio incensus esset 
Tehementi: utrumque aiitem cadit m Cassium Par- 
mensem. 

In ipso autem hoc carmine, quod siia natura 
deberet esse alviy^etnxbv , necesse est plura obscura 
nobift sint utpote remotioribus ab ea^ qua scriptum 



52) Do jipolUne Toriore videsis, prneCer Bullig^eruiti iu 

Wielaiidi Moseo Attico Vol. L p. 357., libniui eg^re^um Ans. 
FeoeriNKiliii : Der VaHcamache jtpoll (Niinib. 1833.) p.277.8qq. 



278 DE CABSIO PARMEMSf. 

est^ aetatc. Yersiis primus prae caeteris Texarit 
Interpretes 9 ciun nou Iiaberent^ quo r. islorum 
referrent. OiFensioni etiam fiiit, quod Iiic chorth 
gtis dieatur conduciy cum potiiis choragi sit eonda- 
cere choragiiun. Quare hic versus variis modis 0(NV 
rectionibusque teutatus^ ne dicam^ inquinatus est 
N* Heiusii et Graevii oorrectio: 

Cum mimum histrorum conduxit mensa dto- 

ragi; 
violentior est quam quae cuiquam possit iprchm» 
Displicet quoque hister pro histrione^ vocabuliim 
Tuscum a nemine alio Romanorum usurpatum^ vA 
disdmus ex Livii Libr. YH. c. 2. $• 6. Deniqii0 
mimus histrorum vix ita dici poterat^ ut signifiot- 
rentur mimici Iiistriones^ non yeri histriones^ qui 
iiistar histrionum induerant personas deorum dea* 
rumque non in scena^ sed in convivio, in quo mH 
mum illum epidarem dtidfxa 9eoiv acturi erant. MuHo 
etiam audacius est tentamen G. H. Bernsteinii in 
libr.: Fersus ludicri in Romanos Caesares. (Hafis 
Sax« 1810. 8.) p. 51. oon jicientis : 

Quum Bromio ictorum conspexit mensa cknh 

ragumm 
Emestius ut rei difiicultatem expediret^ confugit ad 
hjpallagen merito repudiatam ab aliis* Equidem 
himc versum^ levi adhibita mutatione, scribendiai 
censeo : 

Quum primum istorum conduxit mensa e&O" 

ragium : 
praeeuntibus Casaubono^ Burmanno et OudendoP- 
pio y a quibus metri gratia comparatur O vidius Ne- 
tam. Libr. XV. v. 718. ^^Et teUus Circaea et spit 
si litoris Antium.^^ Alia Synizeseos hujus exenqph 
attuli in Commentatione de L. Vario Poela f. 4 



DX CAS8I0 PARMENSI. 270 



N. 12. et quam saepe illa Syiiizesis i>er librariortim 
inscitiam deleta sit^ doeiiit Ph. Waguerus ad Vir- 
gilii Aen. Libr. I. r. 2. et YI. y. 33. Idem probant 
Ckklices Suetonii^ quoriun alil chorangium, alii 
charangum liabent. Oudendorpius , hac lectione 
approbata, yeram esse existiniat coujecturam /ki- 
sirorum hoc sensu: quum prhnuni meusa in unimi 
eo^t choragium histrioniciun. At ego quidem v. 
istorum sanissimum duco. Suetoiiius enim nou in- 
tegrum carmen adscripsit^ sed partem tantiim eam- 
qiie postremam. Haud dubie scriptor istiiis epi* 
granmiatis pariter ac 3L Ajitouius in epistolis ad 
Octayianum convivas singidos enumeraverat , h. e. 
angidonim uomina ita niuneraverat , ut nuUum 
omitteretiir 9 eosqiie acerbe perstriuxerat* Eos si- 
lentio transiit Suetonius sive brevitatis studio sive 
aliis nescimiu quibus caussis adductus. Itaque cum 
ratulisset^ singulorum convivanim nomina ab An- 
tonio amarissime enumerata fuisse, attexuit iliiid 
earmen prindpio ac yekit capite detruucatiim, peiv 
rexitque: Quum prhnum tstorum, sc. convivanim. 
Est autem conducere h. 1. in iinum ducere locum, 
eogere^ facere iit conyeniant, adjuncta tamen mer- 
eedis, oouditionis pactionisque alicujiis notione, 
^piam huic yerl>o semper inesse beue observat Her^ 
zog. ad Julii Caes. de B. G. Libr« II. c. 1 . Sic h. 1. 
dieitur mensa i. e. coena ab Octaviano instituta et 
quasi illb promissa oondiixisse choragium istorum. 
Atipie exquisite mihi yidetur scriptum esse chara^' 
gium istorum pro simplici istosy quia convivae iUi 
ad eoenam adhibiti sunt induti scenico deonim dea- 
lumque habitu, qiio fortasse quemque conyivarum 
inatruxisset hospes Oetavianus. Hac interpretatioiie 
nmi modo pkis aceilMtatia ac cayillationis toti looo 



280 DK CAS8IO PARMENftl* 

acGedit^ sed etiam multum obscuritatis sublatum 
eTanescit. Mallia quae sit^ coutroYersum est et 
perobscuriun. Teste Just. Rycquio de Capitolio 
Rom, c. 46. p. 547« fuerunt qui pro Mallia legi mat- 
lent Manliaj existimantes^ arcem Capitoliuam ab 
Manlio dictam fuisse Manliamy et locum, in qui 
coeua dcjdexdd^eog praeberetur^ factum ad illius ar- 
cis formam. Eam opinionem c|uamTis Tauam secu- 
tus Bemsteinius !• c. p. 52. perrldicule^ ne graTiui 
quid dicam^ de Capitolio ipso accipit suaeque seik- 
tentiae subsidium repetit e vs. 5. et 6. Emestiin 
ciun aliis intelligit uxorem choragi L e. Octayiaiii 
couvivatoris. Et erat quo ego qiioque cogitarem 
de Livia ^ qiiam ille y teste Dioue Cass. Libr. XLYIIL 
c. 43. y iu matrimouium diixerat a. U. C. 716. £a 
igitiu" fiiit jam illius uxor eo tempore^ quo hoc 
epigramma exaratiun esse supra admonui. Accedit 
quod Malliae et Liviae nomina sibi invicem respoii- 
dent numero et quantitate syllabarum: quam regu- 
lam iu nominum permutatione a poetis Latiius 
observatam esse, satis notum est. At nuUa fingi 
excogitarique potest ratio^ ob quam istius epigram- 
matis scriptor^ quisquis erat^ volueiit Liviain 
ficto potius qiiam recto dicere nomine^ cum Octa- 
vianiun noto Caesaris nomiue prostitueiit. Quare 
rectius aUi Malliam fiusse suspicantiir pantomimaiD} 
in cujus domo ista coeua institueretur. Convenit 
hoc libidinosae Octa\daui vitae^ cujus infamia tum 
adspersus esset. Malliae libertae nomen obvium 
est in Inscript. ap. Gruter. 984. 2. — Caesar Octavia- 
nus Pho^i mendacia ludity h. e. Phoebum se esse 
per hidum sceuiciun simulat, et coenat divorum 
advlteriay h. e. iu coena adidteria exprimit. Apte 
Paldamus in Seebodii et Jahnii Nov. AnnaL IIL 3i 



DS CA88IO PAHMEN8I. 281 

p. 277« confert inscriptLonem apud Winckelmannum 
Opp. Tom. 11. p. 66. sq. Adde ea , qiiae dispiitavi 
ia Commentat de L. Vario Poeta §• 14. N. 72. et 
de Horatii Ohtrectatorihus §. 3. N. 12. Yersii po- 
stremo retinui toros ciun alias ob caussas j tum ma- 
xime, cpiod^ si de aurea Jovis Capitoliui sede co- 
gitasset poeta^ haud dubie scripsisset: auratum — 
thronum, non thronos. Toros h. 1. accipe de pul- 
yinaribus deonim in lectisteruio. Caeterum Octa- 
viano ingentem intiilit infamiam ista coena. Primum 
enim violaverat justum usuque receptiun a Romanis 
oonyiTarum numerom, quem Yarro^ teste Gellio 
N. A. Libr. XliL c. 11. ^ dixerat incipere oportere 
a Gratiarum numero et progredi ad Musanun^ id 
est^ proficisci a tribus, cousistere in uovem, ut^ 
quum paucissimi couvivae erant, non pauciores 
essent quam tres, quum plurimi^ non plures quam 
novem* Atque hunc morem ut per tempora se- 
quentia obsenratum esse credam, eis adducor, qjiae 
Julius Capitolinus de Imperatore L. Yero c. 5. me- 
moriae prodit: ^^Et notissimum ejus quidem fertur 
tale conviyium^ in quo primum duodecim accubuisse 
dicitur^ quum sit notissimum dictum de munero 
oonyiTarum: Septem convivium; novem vero conr^ 
vicium^^).^^ Imitatus estYerus famosissimam Octa- 
Tiani Triiunyiri coenam diiSexa d-e&v, cujus si in 
mentem yenisset CapitoUno haec scribenti^ absti- 
nuisset yoce primum, ut jam Casaubonus monuit. 
Quod autem duobus ferme saeculis post Imperatori 
L. Yero criminosiun erat^ id non mirum si ma- 
jorem etiam faceret inyidiam Octayiano eique inso- 



53) Hoc proTerbiam Car. Zellias in libr. Ferienschrtften 11. 
i. eoBvertils j^Sisbm Oaste ein MaUy nem eme Quaal.^^ 



282 DB CA88IO PAEMENSI. 

leutiae non ferendae notam inureret. Et cum noo 
solum ipse^ respiciens famam^ qiia^ teste Suetonio 
c« 94« 9 ApoUinis iilius ferebatur^ oultu habituque 
illius dei accid)uisset^ sed caeteros etiam oonviyasy 
einentito deorum dearumque habitu^ coenae adhi- 
buisset^ aucta est insigniter rei infamia Romae et ad 
exteros quoque perlata^ qui in eum contumeliosis 
illuderent epigrammatis eaque diyulgareut. 

Epigramma illud^ quod bello Sidliensi evulga- 
tum esse refert SuetoniuSy pariter a Cassio Par- 
mensi potuisse componiy mihi quidem persuaiis»- 
mum est. Cassium Sext. Pompeji sociiun in iito 
bello fiiisse^ vidimus supra $• 12.9 neque incc^- 
tum est^ quam improspere ab iuitio res gesserit 
Octayianus^ nou tam aucipiti yexatiis fortuna^ quaro 
sua ipsius iguayia perditus. lu ipsa illa apud ^ljlas 
pugua^ cjua Sext. Pompejum devicit, quantam eir 
probrandae ignayiae materiam praebiierit ipsi &L An- 
tonio^ relatiun legimus apud Suetoniiun c. 16« ^uid 
igitur y erisimilius 9 quam Cassium Parmensem quo» 
que fiiso saepius fugatoque Octayiano versibus ilhi* 
sisse ejusque ignaviam fortunamque perstrinxisge? 
Neque cuiquam miriun videbitur^ si epigrammal% 
qiiae in Sicilia composita essent^ Romae innotesoe- 
rent et yulgi ore ac sermone celebrarentiir^ cuin 
in summa licet civium dissensione tamen non omne 
sublatum esset epistolanim et accipiendanim et 
.mittendanim commercium. Caetenim hoo quoque 
epigramma nemo indignum esse judicabit ingenio et 
doctrina Cassii ejusque adversus Od:aviauum animo!— 

ni. Sed quod ad illa verl)a attinet^ quae Sue- 
tonius prodit tempore proscriptionis ad statuam Octft- 
viani adscripta fuissey eonim auctorem non posse 
haberi Parmeusem Cassiumy manifestum est. Ii 



DE CASSIO PAR3IEN8I. 283 

enim prius^ qiiam, oppressa a Triiimviris republica^ 
SuUauae proscriptionis atrocitas rediisset , Urbem jam 
reliquerat. At illud aiiimum advertit meum, quod, 
quae illis verbis Caesari Octaviauo probro babita 
est geueris ignobilitas, eam etiam Cassius^ de quo 
agimus, acerbius ludificatus est. Nam^ ut auctor 
est Suetoniiis iu Aug. c. 4.^ Cassius Parmensis tjua- 
dam epistola non tautum ut pistoris^ sed etiam ut 
numularii nepotem^ sic taxavit Augustiun: yjMti^ 
terna tibi farina est ex crudissimo y/ridae pi^ 
slrino: hanc pinsii manibus collybo decoloraiis 
Nerulonensis mefisarius !^^ 

Habemus igitur fragmentum epistolae aliciijus 
a Cassio Parmensi ad Caesarem Octavianum scriptae^ 
quam Emestius non diversam esse piitat ab ea, cujus 
meminit Plinius N. H. Libr. XXXI. c. 8.: ,,Cydnus 
Giliciae amiiis podagricis medctur, sicut apparet iu 
epistola Cassii Parmensis ad 31. Antoniiun.^^ At 
baec ad Antonium, illa ad Octavianum scripta erat, 
ut jam Wolfius post Riihnkenium ad yellej. Paterc. 
Libr. IL c 88. §• L contra Emestium admonuit ^). 
9uod si de tempore quaerimus, quo illa Octaviano 
per litteras fiierint a Cassio exprobrata, aut illud 
oogitari potest tempus^ qiio etiam al> Antouio igno- 
bilitas objecta est Octaviano avimculi bereditatem 



54) 6. J. Votshifl in Append. ad Libr. III. de Historicis Lat. 
p. 260. Vol. IV. Opp. propter Plinii locoin, PanDeoseui Cas- 
tiam Hiatoricis Romanis temere accenset, eique nescientiy qiia oc- 
CMiooe ille epiatolam ad Antoninm scripserity liabeo quod respon- 
deam. Hand dubie Antoniua, bomo Yiuoleutiia, aliquando ainicum 
de nodoaae poda^e remediis consuluerat. Cassius aulem Cydnum 
ftiTiiiai ejnsqae natnram ac Tim salutiferam cognoscere potuerat, 
CHi «I Aaia tribonns militiim esaet. Mecnm fadt Dminannus in 
Hiator. Bom. Tom. IL p. 163. 



284 OB CA88IO PAaMENSI* 

adeunti et ambientl honoresy aut ad postremos re* 
ferri anuos, quos Cassium Alexandriae apud An- 
tonium transe^sse novimus. Quot quantiaque hujus 
geueris couviciis contiuneliisque Antonius Cos. in 
edictis obruerit Octavianum jurenem, compertum 
habemus ex Ciceronis Philipp. ni. c 6. sqq. Neque 
per se improbabile est, Parmensem Cassium istam 
epbtolam ex Asia dedisse ad Octavianum, qja&aa^ 
deposita post pugnam Mutinensem simulatione, in- 
audiret ad Consulatiun adspirare^ et £Acile augura- 
retur noviun fore civitatis dominum. Attamen mihi 
yidetiur vcrisimilius ^ ista scripta esse Alexandriae 
Romamque missa. Octavianus enim^ simulac Sext 
Pompejus profligatiis esset, novas gravesque susce- 
perat cum Antonio inimicitias; uterque auctis in 
dies discordiis mutua sibi per litteras convicia fa- 
ciebant et contumelias ingerebant, ut partim fra- 
gmcnta epistolarum apud Suetouiiun c. 16., partiin 
Cremutius Cordus apud Tacitum Ann. Libr. l\\ 
c. 34. attestatur. Jam cum Cassius Parmensis inde 
ab auno U. C. 710. Antonii caussam quodammodo 
suam fecisset, niliil yidetur propius a vero abesse^ 
quam eumdem, quum arma tum qiuescerent, stfii 
aciunen convertisse in infeusum sibi OctavianuiDy 
eumque irrisionibus amarulentis proscidisse. Neque 
quisquam erit quin in illo epistolae Cassianae fra- 
gmento deprehendat ingenium, doctrinam et mirifi- 
cam acuminis acerbitatem. 

Suetonius relatis eis^ quae ALutonius de pflfteno 
et matemo genere Octaviani ejusque ignobilitate 
per invidiam et obtrectationem commentus fuerat, 
Cassii Parmensis testimonium subjecit^ quo et aviae 
et avi ignobilitas dedarata esset. Antonius enimi 
auctore Suetonio c. 2. ^ patemum Octaviani proavum 



D£ CASSIO PARMENSI* 285 

dixerat fiiisse libertinum eumque restionem ex pago 
ThurinOy ejusque filium, Octaviani aviim, argen* 
tarium sire mensarium. Exprobraverat autem Octa- 
yiano haeo Antonius in edictis^ in quibus coutume- 
Hose et barbare male<licta congesserat y teste Cicerone 
Philipp. in. c. 6. et XIII. c. 9. eaque repetiverat 
iu Epistolis Alexandria missis, ex quibus potissi- 
mum dubitari' non potest quin siia hauserit Sueto* 
nius* Atqui Cassius Parmensis ipsiun patrem Octa* 
viani dixerat fuisse menaariumy uti a uoimullis 
eum argentarhnn et inter divisores operasque cam- 
pestres proditiun esse ait Suetonius c. 3. Quibus 
verbis sine dubio respicit versicidiun istiun Octa- 
yiani statuae adscriptiun. Nam argentarios et mm- 
sarios promiscue dici nec qiudquam lutercedere dis- 
criminis inter utriimque nomen, contra Sigonium 
de antiq. jure Civ. Rom. 2. opinantem , argenfarios 
rem numariam tractare privatam^ numarios publi* 
cam, sidjtiliter docuit Dukenui ad Livii Libr. YII. 
c. 21. $• 5». cl. Beier. ad Ciceronis de Oflic. Libr. 
m. c. 14. $. 58. Tom. U. p. 282. Igitur quiun avus 
et pater Octaviani dicuntur fnensarii^ cogitandum 
est de trapezitis numariam rem privatim exercenti- 
bus^ si quidem qui rem numariam publice tracta- 
bant) iriumviri seu quinqueviri mensarii appellari 
solebant. Idem Antonius y teste Suetonio c. 3. , ma- 
temam Octaviani originem despiciens ob jecerat , ejus 
proavum Afri generis fuisse et Ariciae in Latio 
modo unguentariam tabemam, modo pistrinum ex- 
ercuisse^^). Hujus pistoris Aricini liliam in matri- 
monium duxerat Octaviani avus e pago Thurino 



55) Inde fortasse couflala est fabella, qnam apnd Doiiadim 
in Yit. Virgilii clY* §• 17. de Aug^sto, pigtoris fiiio, legimus. 



280 DB CA8SIO PAMlfENSK 

oriiindus, restionis fiUus et argentariiis. Haec Aii- 
tonii malcdicta repetiTerat Cassius Parmensis iu epi- 
stola quadam ad Octayiauum, sed, ut docebat poe- 
tam, allegorico usus sermone hoc: farinmn tx 
pistrino j4ricino sumpsit h« e* uxorem duxit filiam 
pistoris cujusdam pateruus tuus avus, et eam fari- 
nam pinsit manibus coUybo decoloratis^ ciun men- 
sarius esset. Sic Octayianus non tantiim ut pistoris^ 
sed etiam numularii nepos cum contiimelia notatur: 
yistor enim ad matemum, et nmmilarius ad pa- 
terniim Octaviani genus referendus est. ^itiir quam 
generis materni ignobilitatem Antonius OctaviaDO 
rectis verbis probro verterat, eamdem in eo taxat 
Cassius per allcgoriam pleuain acerbitatis et artis 
quoqiie cujusdam, qua vel singulis verbis plurimiiin 
salis adspcrsimi est. 

Acconunodato nominavit pistoris filiam allr^Yih 
QixiSg Jcirinam: quo qiudem verbo iteni translate, 
sed honestiiis ilsus est Persiiis Sat. Y. v. 115.— 
Post voc. furina iu Codd. Suetonii miiltis reperitur 
siy siquidemy pro quo Oiidendorpiiis conjecit scHi' 
cety quod Baumgarten - Cnisio et Paldamo arridet, 
non item milii. Revocavi, praeeunte Graevio, «f» 
quod ob se({. pinsit flagitat orationis concinnitas. 
OlFert illud Codex Salmasii ; Politianus ex Msto no- 
tavit in margine Edit MedioL farinast y idque Mem- 
miani Codicis assensu stabiliri moniiit Oiidendorpius. 
Satis liquet, ex st fecisse lil)rarios si^ qiiod Codd. 
plurimi habeut, et id miitatum esse a sclolis ia 
siquidem. — Pistrmimi appellat crudissimum^ qiiod 
Berneggeriis ad crudelitatem pistoris in servos jpr 
storicos retulit, qiio exprobretur Octaviano geiu» 
servile et ab ingeniiorum elegautia alieniim. Eam 
interpretatioiiem siio assensii comprobaruut Baiunf- 



DK CASSIO PARJHENSI* 287 

garten - Crusius et Paldamus; at ego rereor^ ne 

hao ratione aciimen dicti minuatur^ et potiorem cen* 

sco rationem Graevii explicantis recetitissimum. 

Nam cum Antonius dixisset^ proavum Octaviani 

matemum fitlsso Afri generis et posthac Ariciae 

advenam exerciusse modo unguentariam tabemam, 

modo pistrinum; patet ejus filiiun, Octaviani a^iim, 

ftiisse pistorem cmdiun h. e» recentem^ utqui nu* 

per demum Ariciae coeperit pistiinum exercere et 

operi pistorio vixdum adsuetus sit. Jam Graevius 

contulit ex Taciti AmiaL Libr* L c. 8« servitmm 

rrudumy cui Romani nondum adsueti erant. Ad* 

datur ex Statii Theb. Libr. IL v. 341. : y^Et si cru^ 

dus amory necdum post jiammea toti Intepuere 

tori/^ i. e. amor reccns, immatums^ necdiim tem* 

poris longin(|uitate fii*matiis. Ex ejusdem ActiilL 

Libr. L v* 477. y^Cujus nh ortu Cruda rtidimenta 

ei teneros finnaverat annos Centaurus/^ Petro- 

niusSatyr. c» 4«: yyDeinde^ quum ad vota properant, 

cruda adhuc studia in forum propeUunt:^^ Unq. 

Burmann* YoL L p. 24« Cassius Parmensis, qiiippe 

poeta, exquisitius scripsit^ poeticum vocabuli istiiis 

usum secutus^ et sio novitium genus maternum 

Octaviani cum probro significavit. — Hanc farinam 

i. e. pueliam, pistoris filiam^ in matrhnonium dii- 

etamfnxit: quam lectionem Codd. multoriim testi- 

momo firmatam Casaubonus Tom. IIL p. 237. W. co- 

piose docteque defendit suaque auctoritate efFecit, 

eem ut omnes Editores amplecterentur. Casaul>o- 

nus hanc ei subjecit sententiam: avus Octaviani, 

qui esset numularius abjectisshnus , ex ea farina, 

quam sumpserat de pistore Aricino, finxit et ibr- 

mavit tamquam aliquod dulciariiim opus, h. e. goiiuit 

patrem Octavium. Cui quidem interpretationi per* 



288 



DX CA88IO PARMENSI. 



aciite opposiiit Oudendorpius , non tam matrm 
dici posse Jingij ex qiia proles formetiir et gigna- 
tur, sed prolem ipsamj^n^t^ ut li}>a et placentae 
fingantur ex fariiia aute pista. Macrobius Saturn. 
Libr. II. c. 2« p. 349. Z* ,,Apud L. Mallium y qni 
optimus pictor Romae habebatur^ Serrilius Gemi- 
mis forte coenabat: cumque filias ejiis defoimes 
vidisset, ^^Non similiter^ inqiut, Malii, fingis et 
piugis/^ £t Mallius^ ,,In tenebris enim fiiugo, in- 
quit; luce pingo.^^ Propterea Oudendorpius ciun 
Torrentio legi maluit puisit, quod Codices Basi* 
leenses praebent. Id ego coufidenter recepi^ non 
numeraudos esse Codices ratus. Dubium emm esse 
nequit, y. Jiiixit esse iuterpretamentum idque in- 
eptum lectiouis pmsity cpiod ex margine autiqui»- 
simis jam temporibiLS iii textuin irrepserit ibique 
utpote facilior lectio lociun iii Codd. plurimis obtinue- 
rit. Equidem ([uoyis ])osito pignore contenderiiny 
a Cassio Parmeusi scriptum esse phisitj qiiippe 
qiiod apprime respondeat ipsi, de qua sermo esl^ 
rei ct dictionis obscenioris colori. Obsceiiitas, quam 
Cassius aperte liic captat, abest a v. Jinjcity cn' 
etiam ex Casaiiboiii iuterpretatione repugnant maoa 
coIlyI)0 decoloratae. Istam verbi reicpie obscenili- 
tem in\'oUicro quodam veloqiie scite obtendit Ci»- |!tt 
siiis. Seiisiis enim est : baiic farinam pinsit i ft 
prcssit, siibegit manibus collybo decoloratis inei*|^ 
sarius. Jam CasauI>oniis accommodate ciim v. pi'M>' 
slguificatii oI)sccno contulit ex Theocriti IdylLlVi|it3 

V. 58. co ysQomov ^ ^* tvt fiuD.ei Tqvaif rav xvofifff^. 
iQwzida, Tug nox^ ixviaOrj: ibiqiie vid. Scholiastas^ 

Kiessliiig. p. 141. Ciim loco Theocriteo Jacdf 
Auimadv. iu Aiith. Gr. Yol. II. P. 2. p. 472. conipoil|^ 
locum Pherecratis ap. Suidam v* av63ov%og* 



l 



0£ CASSIO PARMEKSI. 289 

Hyodortog dkij&eif iibi dXij&eiv pariter notionc 

na accipiendum ; cf. Brunckius ad Ai*istophaiiis 

y« 1289« Adde ex Romanis scriptorlbus llo- 

Libr. L Sat. 2. v. 35. et Petronii SatjT. c. 23. : 

* tdiffuifia mea diu multmnqtie Jrustrn moluil : 
Intpp. Yol. L p. 109. B. Colebatur etiaiu Dea 
'^idii dicta, cjuae naturam femuiae pertundcre 

rei in cubiculis praeesse credebatur, tostibus 
!)io IV. p. 164. H. et Augustino de Civ. Uei 
. — Verbum decolorare plus est cpiain colo^ 
praepositio de iu Compositis saope intendit 
lem y \\i debacchari ap. Horat. Lil)r. III. Od. 3. 
»^ desaevire ap. Eumd. Libr. I. Epist. 3. v. 14«, 
iiare ap. Cic. Verr. Libr.IV. $• 43. ibiq. Ziun]>t 

• p. 695. et degustare ap. Eumd. de Orat. 
L c. 52. §. 223. Cf. Comment. de Titio Sc- 
b Poeta $• 0. N. 15. p. 386. Apud Cassiuni 
ensem igitur intelliges manus cx)lIybo valde co- 
\Sy quibus ex pecnmiae cx)ntrectatione inultac 
s adhaesenmt. Ita Auct. ad Herenn. Libr. 11. 

livore decoloratum corpus. — Mensarius iVc- 
ensis dubitari nequit quiu sit avus Octaviani 
Qus^ cpiem Antonius per opprobrjum dixerat 
lurgentarium 9 restionis filium. Himc restiouem^ 
^iani proavum^ idem Antonius dixerat fuisse 
ago Thurino: ejus filius ubi habitavisset^ ta- 
t Id autem aperit Cassius Parmensis eum ap- 
is NeruUmensem^ Haec interpretatio iinico 
est, jam a Baumgarten-Crusio proposita^ ne- 
3rat cjuod ea mirationem feceret Paldamo. Eam 

defendit Baumgarten - Crusius in Diariis Litter. 
is. 1830. N. 183. At in illo oppidi vel pagi 
ae miriim cpiantum discrepant Codices Msti^ 
nisj Verulonensis , Verrulonensis offerentes. 

IGHIAT. COMMEKT. 10 



200 DC CA88IO PARlfSNSI» 

Casaubonns coiijecit VehUonieMis, laudafo FUom 
N. H. Libr. HI. c 5. Editio Lugd. vet. habet Ale- 
^noremisy qiiod idem esset atque jiricinuSf quod* 
({ue huic loco aptiun esse teuiere et incouaidente 
piitanmt Perizouius, Emestius et Wolfiiis. Milii 
uiiice probauda videtiir Oudendorpii ratio suqiicaa- 
tis , Nertdonensem esse incolam urbis Neruionis ?d 
NeniUy ciu yicina fiierit Thurium in Luoanis; at- 
qiio iit OctaTiani proavus fiiisset restio in pago Thur 
riiio 9 ita ejus aviim Nerulone prope Thuriiun exer- 
ciiissc rom numiilariam. Inde etiam planum fi^ 
qiii fiori potiierit^ ut ab Antonio in epistolis per 
coiitiimeliam saepe Thurinus appellaretur^ auctvm 
Siietonio c. 7. Respexit ille locos, in quibus Oda- 
%niani aviis proavusque habitassent. Urbem Neruhm 
memorat Liviiis Lil>r. IX. c. 20« ,^Apidia perdomita 
— in Liicaiios perrectiim. Indo repentiuo adventu 
Aemilii Cousiilis NeruUim vi captiim^^: ubi Codices 
itidcm variaut iiitcr Veruhim et Veruliwn. Non , 
opus est stitiiamiis , Ncnilo urbi contem[>tum quem- 
dam et ludibrium adhaesisse. Erat oppidulum igno- 
bilo^ in cpio Octaviaiii avus argentariiui fuerat 
ignobilis. 

Cassiiis Pamioiisis igitur in illa epistola ea^ quae 
Autoiiiiis Octaviaiio exju^obraverat^ siio assensu suo^ 
qiie modo conrmuavcrat , aiixerat et mauifestius 
acerbiiisque verbis expresserat. Quibus onmibus 
ficri uon poterat quin Octaviaiii animus superinis 
et arrogaus vehemeuter irritaretur odioque inexpiii- 
bili aclvcrsiis illiim inflammaretiu*. 

Et haec quidem de geniiino Cassianae illius ad 
Octavlauum e]>istolae fragmeiito dicta suiito ; sed sunt 
qui iiitegram Cassii Parmcusis epistolam hodieque su- 
perstitcm esse arbitrentur. Quae enim inter epistolas | 



DE CAS9I0 PARMCN8I. 291 

Ciceronianas ad Divers. Libr.XIT.inyenitiir tertfa de^ 
cimay scripta est ad Ciceronem a Gassio (pioclam, rpiem 
a G« Gassio Longino Procos. diversum esse omnes 
videnmt Interpretes. Data est illa epistola Cypro a 
Crommyuacride Idubus Juniis a. U. C. 711. In oa 
Cassius ille Ciceroni gratulatiir de Mutiueusi yictoria^ 
quam ab eo efiectam esse blande sigiiificat y cpiod ex 
ejus senteiitia M. Antonius hostis judicatus fuisset^ ot 
inde itenim probari , togam ejus omiiium armis osse 
leliGiorenu Deinde studiose se ei commendat a(; 
iperat^ fore, nt eum babeat testem sui in rem])u- 
biicam amoris et fectoriun praeconem. Inde res 
I se gestas exponit narratque, se ex ora marltima 
Aaiae provinciae et ex insulis nayes dcducere et ar- 
mare contra classem Dolabcllae, seque ciun l'u- 
HtUio, alterius dassis praefecto^ conjunctum poti- 
riflse Cjrprum. Denique, declarata dubia ac <lir/icili 
llolabellae conditione et enumeratis C. Cassii Procos. 
Mpiifl, qui existimet, se sine proelio yinccreposso 
Dolabellam qiiippe aimonae caritate ac fame pi*es- 
, Ciceroiiem bene sperare jubct de rcpublica. 

de Cassio, a quo haec scripta fuerint, yeho- 
toenter discrepant Yironim Doctorum scntcntiae; 
I|bM, quod Strothius in Epist. Select. p. 453. su- 
i|pioatur, non Cassium quemdam, sed P. Lentidum 
V^oquaest. esse hujiis epistolae auctorem. At nidlo 
|HBto haec sententia defendi potest, ut contra 
IjfttBkium, conjecturae Strothianae patronum, in Cla- 
feHr. Yirorum Epistolis p. 137«, cum Bencdictus ad 
IBfeeron. Epistol. Tom. IL p. 316« sq.^ tum inpriinis 

Schiitzius probavlt ad Ciceronis E[)ist« 
im onl. dispositas Tom. YI. p. 354. Ibi Schiitzius 

:^ fiiisse^ qui eam epistolam Cassio Parmensi 
snt: cujus tamen opiuioius fimdamentuni 

19* 




202 



IIE CAS«rO PAKMESSr. 



i|iKMl(l»m oftfto nc}!at« Ipsi probabiliiis Tidetur^ esse 
|j« ('iiHHiiim, ('asHii 1'roco8. cx fratre nepotem ^ qiiem 
AppiHiiiiH ilo B. C. Lihr. IV. c. 135. tradat in proe- 
lio IMiilip|>oiiHi <Iata opera usqiic ad necem pugnasieb 
fi>ii» iii rn Sf;)iiitxiiiH ciun Scliweighansero in Adnot 
ail Appiaii. VoL III. p. 855. lcvem commisit eno- 
n*in: rpii oiiim ahAppiano memoratur ^evxiog Kaih 
aitiii, l) uAihpidng avisi Kaaaifi, non fiiit Procoiisalii 
v\ fratre iiopoH, secl filiiis^ estqiie idem^ qoea 
<piamviH jiivoiiom patriiiis^ abitiinis cum exercili 
iii Mar(>(loiiiam 9 iii Syria cum una legione reliqiDly 
toHto Appiano do 1). C. Lilir. lY. c. 63« De ne- 
polo qiiodam L. Cassii, ciijiis mentio $• 13. £Mii 
osl « iiiliil qiiichpiam apiid scriptores traditum k^ 
miiM, iioqiHS Hi (piis cxstitlssct illiiis uepos^ ei per 
arlalom liniissot palrui magiii castra seqiu. Hat 
Nohiilxii soiiloiilium niiporrlme impiignavit G. Dn- 
maiinus iii llistoria llom. Tom. II. p. 162« hb f^ 
tissimiim iisiis argiimoiitis. Primiim L. Ca^» Ibi 
liim ailiiUMhim ailoloscoiis , in illa epistula eo f 
inoiiis j«onor(^ iisus ost, quod niuiime deceref f 
iiom sorlhoulom ad Coiisiilarom oiinupie s 
rilis iii rompiihlioam ot gU>ria coii<^piciium. ASet^ii 
suut a jinoiiili moilostia ao piulore ista: f. 2. JF^h 
totv iio.«cV<> ijunl tuac v!riuii dfiium : id^we 
fnm cxprrii .^utnus:** §.3. ••o/. tjuftc ^firw 
iust.<. it ci iaciiurum . dum scriirrmHi^, ts 
rum dc mc ium. cum mihi prfifuiura rfMmSrt 
^ 4, .•!#/ hacx'' uovfssima uasira Jacfa . 
HA* MiiM>iHirii;VH/m • ^«n/ shniiia if/ift c^^r^i 
bus^ ^uarum iu icsiis cs.Jui.<isr /tirfA^r*.— 
uoii <>sf inwlihilo ilhmi fii\enom eo inipo3<«iia(- 1 
jrt^iim ^^s<^. ut ^l Ciceronem Je paizw> «iiv, 
ivttsuk^« MriU^rec f. II. ..CaMim^ mogii 




DS CA8SIO PARMCNSr. 203 

de caiissis Drumaimus iu eonim transilt seuteutiam, 
qui illam epi»tolam a Cassio Pamieusi scriptam esse 
existimarunt 9 neque tamen grayius, qiio istam sen- 
tentiam stabiliret, protulit argiuneutum, quam quod 
ooBstet^ illo anno Parmensem Bniti et Cassii castra 
secutum in Asia proyiucia Aiisse dassi praefectiun» 
Yerum tamen, quo minus Dnimauno potius quam 
Schutzio adsensmn praebeam , haud pauca sunt quae 
obstent. Nam ut liberalis sim ac coucedam^ in 
illa epistola esse nonnulla, quae, praesertim ex 
nostra sentiendi ratione, inverecuudius ab juyeue 
flcripta yideri possint, tamen multo plura iuyeniun- 
tur^ quae a Parmensis Cassii persona et digiiitate 
alienisaima esse contendo. Niunquam adducar, ut 
aliquem Julii Caesaris percussorem et libertatis yiu- 
dicem feicinoris sui, quo nihil majus, niliil fortius^ 
nihilque praeclarius esse putabaut ^ tam unmemorem 
esse potuisse credam, ut Ciceronem, ne socium 
quidem immortalis iliius facti, nimiis efferret laudi- 
bus^ et ut ad eum tam modeste de se seutiens scri- 
beret $• 5« y^Sunt tibiy M. Tulli^ liberi propin^ 
qmque, digni quidem te et ^nerilo tibi cdrissimi. 
£sse eliam debent in re publica proxime hos cariy 
qui studiorum tuorum sunt aetnuli. — Sed tamen 
non maxima me turba puto excludiy quo minus 
fSbi vacet me excipere et ad omnia^ qkiae velis et 
probes, producerem Animum tSbi nostrum fortasse 
probavhnus: ingenium diutina servitus^ cerle qua^ 
lecunque esty minus tamen, quam erat, passa est 
viderif* QuidP unus eonun^ quos Cicero toties 
heroum nomine ornat, hujus studia m i^empubli- 
oam vult aemulari et cupit ab eo excipi et ad omnia 
produci ? Idem §• 4. scripserat : yyUt Juiec novissima 
noslra facta — sed similia iUis cogilationibusy qua* 



294 DB CASSIO PAEMEKSU 

rum tu iestis esy fuisse judlces, meque ad opf^ 
mam spem pairitie non muiimum tibi y^si prodiir 
cendum pules.^^ £x lioc loco acute vidit Sckiitziiis 
iutelligi, scriptorem hujus epistolae adolesceDtem 
iuisse. £t cpiovis pacto coutenderim , Cassiiun Par- 
mensem iion scripsisse: simUia iUis cogitaliQwSmij 
sed facLuoribus^ quorutn tu tesiis fuisti. Deuique 
ut hanc epistolam a Cassio Parmeusi^ homiue mi- 
dito et poeta^ exaratam esse dicam^ dissuadet todus 
epistolae ratio ct oratiouis colon Yere enim 
Weiskius 1. c. ^^^pistola, inquit^ nou in toto^ sedia 
partibus probauda* luitium ilt a declamatioue satis 
inepta^ quae uescio c[uid magni jidiet sperare, cpiod 
epistolae mochis uon capiat. Sed post alicpiot for- 
mulas oratorias 8id>Iimioris dictioiiis peracta eat 
caussa. Inde a §• 3. oratio iit popidaris : et apparety 
cpiorsiun illa cpiasi panegyrici particula spectarit: 
vult se ipsum commeudare scriptor. Hoc facit melius 
et copiosius. Non vidt a Cicerone^ ut hic promi" 
serat, ailis commendari^ sed ipsi potius commenda- 
tus essc: ncc postidat plus, quain ut ubus sit de 
multis^ cpios Cicero foveat/^ Haec omiiia si sio* 
cere reputavcrimus , non poterimus quin rejiciendain 
esse dicamus senteutiam de Cassio Parmensi, illiiu 
epistolae scrlptore^ et fateamur^ de juvene potius oogi- 
taudum esse. Quaerentibus autem^ sitne cum Schiitzio 
habeudus auctor epistolae illius L. Cassius, ProcxMisiH 
lis ex iratre filius, niiiil amplius respoudere ausioay 
quam posse eiun iutelligi. £pistola prodit juveneoi 
cmimosum^ patriae Ubertatisque cunautem) laudis oupi* 
dum et altiora adspirantem. Talem autem fuisse no* 
vimus illum L. Cassium. Is patrui castra secutua ent| 
fortasse invito patre^ quem Cacsarianum fuisae to- 
risimillimum est : vid. supra %. 13. Stre&uum ^ 



DE CASSIO PAR3IENSI. 295 

fortem ac prudeutcm in Asia gessisse, vel iiule col- 
ligi lioet, qiiod a patnio deceileute Syriao praefe- 
ctiia flit. Qiiantimi ftierit ejus iu Triuinviros odiiun 
^antumcpie libertatis stiidiiim, illiid (lociuncuto est, 
quod^ ciim in Syria, jmcata proviucia, potiiisset 
manere, paido post patniiiin subseciitiis est iu Ma- 
oedoniam et in altero ad Pliiiippos proelio rel>us 
desperatis crebro sese hostibus iugereus inaluit ])rc> 
libertate occiimbere^ qiiani iinpotrata a Trimnviris 
venia yivere. Qiiem igitiir ille jiiveiiis factis osteudit 
animum, eiimdem etiam tiim senteiitiae tiiin verba 
ifltiiis epistolae spiraut. Et licet iieino vetenim scri- 
ptonim tradat^ tameii miuiuie a vero abhorret, 
ei a patnio per aestatem a. U. C. 711. maudatiim 
eaae, ut ex ora maritima Asiae proviuciae et ex 
insalui naves^ qiias posset, dediiceret, remigiim de- 
lectum haberet et Dolal>ellae classem oI>servarct. 
Per hoo tempus scripsit ad Ciceronein, iii eiiiiufiie 
efindft laudes ^ qiianim cum alios viros , tiun maxime 
Cassium Parmeiisem dispudnisset. Et cpiiim patnuim 
snmn appellat Cassimn naslrum, tautiim abest iit iii 
eo arrogantiae siguiim iiiveuiam, iit juvenem agiio- 
acam erectioris qiudem animi altosqiie spiritus aleii- 
tem^ sed patnii siii cuin admiratione stiidiosiiin. 
Hifl caussis^ qiias breviter perstriuxi, ]>eruiotiis 
Bum, ut lUi epistolae iuter scriptonun Cassii Par- 
menais reliquias locum dare diibitarem. 

lY» Caetera omnia uigeuii Cassiaui mouumeuta 
interierunt. Nam quod ad hiiuc usque diem a Yiris 
qiiibusdam doctis Parmeusi Cassio attributum est 
poema^ Orphei nomine insmptum, id spuriiim esse 
et illi poefae singulari errore suppositiim, statiui 
demonstrabo» Complectitur illud undevigiuti versiis 
epicoBy in qiiibi» breviter exponitiir) qiiam admi* 



296 DK CASSIO FABBIEMSI. 

rabill coustaiitia stucllonimqiie tenore Orpheus ad 
eam caiieudi pulsaudaeque citliarae artem, qua sil- 
vas et ni|>es seciun traheret, et Maues demulGeret, 
couteuderit et, quamvis coutemptiis ab aequalibii& 
aeteniam tamen cousecutus sit gloriam. Ejusden 
uomluis carmeu a Lucauo scriptum exstitisse ^ acvte 
probat 31arldandus ex Statii Sylv. Libr. II. Caim7. 
V. 58.: 

Tu sedes resernbis Inferorum, 
Ingratus Nero dulcibus tJieairis 
Et noster tibi praeferetur Orpheu^: 
atque iuductus testimouio Lutatli Scholiastae ad Sta- 
tli Theb. Libr. IX. v. 224. duos aifereutls versus cx 
Lucaiii Catagonio conjecit^ Liicauum in illo car- 
iiiiuc cgisse de Orphel desceusu ad Inferos. Apud 
Lutatiuni eulm pro Catagonioj quam vocem uemo 
iutellexit, suspicatus est legendum esse Catachihih 
nioy ita iit tituliLS illlus poematls fuerlt Karax^^oc 
soii pleulus Orphciis Catachthoniu^^^'). Quid^ quod 



56) Marklandiis pro ledione Catagonh, cui nullam £(it 
siibjcctam csse senteiitiainy leg-eiidum ctiam proposuit Catonio. Qaae 
conicctiirn licct coinineiidari possit loco Ciceronis ad Diyen. Libr. 
VII. Itpist. 25.: y^¥^ereor ne in Caioniitm Catoninos*' elc. el 
versu Labcrii ap. Gellium N. A. Libr. XVL c. 7.: yjTollei bviM 
Jide vos orcus in Cafonitim ;*^ tainen nescio qnomodo mibi displi- 
ceat Calonitts sive Oirpheus Catonius, Wemsdorfio ia P. L. JL 
Tom. IV. P. 2. p. 689. probabilius Tidetnr, titiilum Ubri iUioi 
fiiisse xaTuyvrruov vcl xaiuyvvcUtov ^ in eoqne tractatas esse iii- 
bulas poetariiin de amoribns deorum et berouin qiiornudam ba* 
lierosoniin celcbrioribns. Dcductiis est ad eam conjecfnram per 
Scali^ernm^ qui pro Catagonio conjccit Catalogo^ ei LncaMB 
Bcripsisse existimavit ad exemplum Hesiodi t)o/a^ siFe Heroidv 
catalogum. Wenisdorfianae conjecturae favet illud fra^mentom: 
Thebais ^icmene, gna dum frueretur Olympi 
RectoTj liuciferum terjusserat Hesperon esse^ 
qnod ex Catagonio Lucani afFcrt Lutatius. Pro praeferetur Maii* 
laiidns conjecit referetur^ primamque bujns Terbi sjllabara nepi 
produci contendit ob Virgil. Georg. Libr. IL 104. OTid. If* 



DE CA8SI0 PARMEN8I. 297 

ipsi M. Tulllo Cicoroni tribiiihir Orpheiis seu car- 
men de adolescente sludloso ad Marcum filiuni 
Atlienis commorantem. Exstat illud in Opp. Cico- 
ron. Editione Venet. 1593. 8. cf. Fahricius in Bi- 
blioth. Lat. Libr. L c. 8. Tom. I. p. 225. Ern. Sed 
suppositicium illud esse ac Ciceronis iiigenio indi- 
gnum^ cum alii jam judicarunt^ tiun etiam Lo- 
beckius in Aglaoph. Tom. I. p. 338. Not. hh. At- 
cpii ciun hoo Pseudo - Ciceronis fetu insignem ha- 
bent simUitudinem^ si argiunentiun spectamus^ versus^ 
qui Cassio Parmensi adscribi solent^ hi: 

uirgtitae primum cum plectra parentis et auro 
Distinctam sufnsit citharam Rhodopeius herosy 
RidAant segnes pulsuSy digitosque micantes 
SeriuSy et chordis indoctae dissona vocis. 
Mox pudor exardenSf et gJoria dulcis honesli 
Ijusibus avertit puerilibus. Chnnis et illnc 
Perditus incumhensy Musae pallebat anwre^ 
Et nunc matemis inliiaty nunc ille paternis 
Cfintibus. Hinc illinc discens depetidet utrimquc. 
NuRa Fenus /aciem cepit mentita doJosis 
Compedibus: somni fuerat parcusque Lyaei^ 
Donec, ridiculus dudum^ modulamine silvas^ 
Evulsosque suis scopuJos radiciJms egit. 
Ausus et ire viam vivenJtibus hvconcessamy 
Poenarum oblitos demulsit carmhie Manes. 



Libr. Xni. 268. Qaa in re lapsus est Tir egregiiui. Imperso- 
Mle enim referij Etjmo poscente, constauter peuultimam lou^m 
kliet, aed referre nusquam, nisi in Perfecto: cojns qiiidcm rei 
fatiooem non satis explanaTit Conr. L. Schneidems in Gr. Lat. I. 2. 
p. 589. Equidem sanam esse arbitror vocem praefereiur^ reteuto 
vanm intermedio , cui Marklandus sine caussa uncos im|>eg^it. Verba 
Mtf Calliopes Lucannm alloqnentis: Noster Orpheus praeferetur 
pMBatis NeroniSy qoae popolo ingrata sont h. e. displicent. 




208 DX CA88IO PAEMXN8I» 

Non levfs adscensus, si quia pelit ardua. Sudor 
MHurimue hunc toUii: nactumo exeomnis olivo 
Immoritur: jactaty quod mox Umdaverat m m^ 
Qui cupil aeternae donari frondis honore. 
Hos ycrsiis pruuiis edidit Achilles Statius ad Sue- 
tonii de Clar. Rliet. c. 6. repertos iu Bruttiisy ut 
ait j et secum commuuicatos ab Sertorio QiiadrimanOy 
juvcne doctissimo. Eosdem protidit quasi denuo vBh 
veutos Floreutiae a Petro Victorio^ 6« Fabricios 
ad Senecae Herc. Oct y. 1034. Deinde repetili 
suut a multis, ut a Lambino ad Horatii Ldbr.L 
Satir. 10. v. 61.^ a Rittershusio ad Phaedri Fab. 
Libr. IIL Prolog. p. 152. sq.^ subjecta eorumdeni 
Mctaphrasi Graeca Matth. Bergii, Bnmsviceiisis , et 
nuper a Car. Fea ad Horatii Lil)r. L £pist. 4. y. 3. 
— In Collectioiiibiis Canniii. Latiu. locum ois clo- 
dcnuit Pithoeus Libr. IV. p. 156.^ Burinauuiis lu 
Anth. Lat. Libr. L Fpigr. 135., Wenisdorfius in 
P. L. M. Tom. 11. p. 310. sq., Nobbius in Syntagm. 
p. 22. et nuperrime H. Meyenu Turiceusis in An- 
tholog. vett. Latin. Epigrammatiun et Po^natmn. 
Tom. L N. 112. Separatim eos edidit cimi com- 
meutario Nathan. Chytraeus. Francof. ap. Wechei. 
1585. 8. De genere honun versuum eonnnqae 
scriptore Yirorum Doctorum seutentiae hodie<[ue 
minim in modiun discrepant. Alii^ ut Casp. Bar- 
tliius ad Statii Aclull. Libr. IL v. 443*9 Pithoein 
et Burmannus, eos in Epigrammalis , quae scirent 
scripta fuisse a Cassio Parmensi^ posuenmt; Rit- 
tershusius, quod sciam^ primus illud poematiuiD 
appellavit Idyllium idque elegantissimum. Utnmiin- 
quc sententia ferri defendique nequit. Posteriorem 
tamen senteutiam cupide arripuit Wemsdorfius eamr» 
que in P. L. M. Tom. II. p. 261. sqq. quibuacumqae 



D£ CA8SIO PAHMENSI. 200 

posset arguinentis oxornavit. De scrlptore illonim 
versuuin, simul atcpie in lucem editi essent, diil>i- 
tari coeptiun est Acliiiles Statius quidem, Ritters* 
husius^ Glandorpius in Onomast. p. 208., Scliottus 
Observatt. Uiunan. Libr. IL c 44. p. 01. aliiquo ge- 
iiuiuos eos et antiqiios dixerunt et roctac Pannon- 
ais iugenio et doctrina diguissimos. Contra Scri<- 
veriiu in JVotis ad Pithoeum Alstis, quas Bunnan-* 
uus ad Antli. Lat. I. c. alFert, et N. Heinsius ad 
Yirgilii Aeu. Libr. YI. y. 556. eos spurios csso pro* 
uimtiarunt Wemsdorilus , si non a Cassio Parmensi, 
certe ab antiquiore auctore scriptos csse conset, 
quam fuerit Acliilles Statius^^). Ab hoc ouim ipso 
primo editore fuenuit qui illud quidquid est poema* 
tis compositimi et per fraudem satis obviam illa 
aetate Parmensi Cassio ariictum osse suspicarontur. 
Qua quidem fraude Achillem Statiiun immunem osse 
C. Barthius ad Claudiaui de Rapt. Proserp. Praef. 
Liibr. IL v. 24. p. 004. iude evincere studet , quod 
illi non ea fiierit iugenii vis^ ut vel unmn versum 
tantae elegantiae potiusset extundere. Noque opi- 
nione £Bdsus est Caspar Barthius. Nam illorum ver- 
suum scriptor e&iAntonms Thyleshis^ Italus, Con- 
sentiae in Bruttiis equestri loco natus et saoculo 
XYL ineunto ab eloquentia ac poosi clanis. Hunc 
iilius de Orpheo poematis auctorem esse docuit Fr. 
Daniele, Regis Neapolitani Historiographus et edi- 
tor carminum Thjlesianorum. Neapoli 1762. 8. 



57) In commnnt omninm fere bominnm dodoram consensn 
de sparia Tenranm ifttornm orig^ne me Tehementer miram habuit 
qnod nnper legl scriptnm a G. F» Grof efendo in ErscLii et Gniberi 
Kncyclop. Sect. II. Tom. X. p. 459. b. Is non tantum istnd poeina 
pro fenoiDo Cassii Parmensis opere habet, sed plnres locos etiam 
imitatinnw ezpressoa esse dicit ab Horatio ! 



300 



DE GA8SI0 PARMENSf» 



Idem contestatiir Irene ^ffo in Memofre degU 
scriUori e litterali Parmigianu Tom. I. Parm. 
1789. 4. 9 qiiooiun conferenda est Notice de qud- 
ques Poesies Latines dAntoine Tdesio p. Barlhe' 
lemy Mercier in Magas. Encyclop. III. 6. p. 35L 
Haec mihi innotuenuit ex Kordesii Addit. ad Eber- 
hardti libr. cit. §• 34. p. 199« Cf. doctissimi E 
Meyeri Annotatt. ad Anthol. Lat. Tom. 1. p. 59. 



EXCURSUS I. 
DB 

C. NONIO ASPRENATE. 



^piid 



Suetomum in Yit. Augiist. c. 43. mcmoriae 
proditimi legimiu: yyln circo aurigas cursores([ue et 
oonfectores ferariun , ct nonnumquam ex nobllissima 
juventute^ produxit. Sed et Trojae lusum edidit 
« frequentissime , majorum minonimque puerorum de- 
lectu : prisci decorique moris existimans ^ clarae stir- 
pis iiidolem sic notescere. In hoc ludicro C. No- 
nium Asprenatem^ lapsu debilitatum^ aureo torcpie 
donavit^ passusque est, ipsum posterosque Tor- 
quati ferre cognomen. Mox Ilnem fecit talia eden<Ii^ 
Aainio Pollione oratore graviter invidioseque iu cu- 
ria questo Aesemini nepotis sui casum^ qui et ipse 
cru8 fregerat.^^ 

Lusum Trojae^ de cujus origine et antiquitate 
dixenmt Intpp. ad Diou. Cass. Libr. LI. c. 1 • Yol. Y I. 
init. Strz. et Heynius iu Exciu*s. Y. ad \irgilii Aen. 
Libr. V. , fuisse certamen equestre a juyenibus nobi- 
libus Gommissiun, novimus ex Dion. Cass. Libr. XLIIL 
c 23. Eum igitur lusum Augustus instituit delectis 
pueris majoribus minoribusque b. e. eis^ qui essent 
annonun 14. usque ad a. 18. : illo euim anno finie- 
batur pubertas , hoc plena pubertas. Idem Augustits 
illum edidit frequentissime : qua in re si fides ha- 
beri potest Dioni Cassio^ institutus ille luaus 




302 DB CA88IO PABBrENSI. 



eo est a. U. G. 714. 72L 725. 726. et 741., nt id 

Siietoiiii lociini osteiidit Baiiingarten-Cnishis. 

Tanietsi non constat, quo anno Noniiis ille lapsu 
dohilitatus fuerit, tanien conjocturae loeiis daUir 
liaiid improbal>ili. Siietonius refert Aiigiistiim finm 
fecisse talia ludicra edendi permotiun Asiuii Poliio- 
nis querelis de nepotis siii casu, qiii et ipse 
criis fregisset. Inde discimus, Noniiim qiioqiie fira- 
cto criire debilitatum esse. Qiiodsi amplectimur 
Dionis Cass. Libr. LIV. c. 26. testimonium, Trojae 
liisus ab Augiisto postremiim editiis est a. U. C. 741^ 
qiio aimo PoUioni posset esse nepos 14 — 18. an- 
nonim. Minime autem necesse est statuamus, No- 
nium illiim eodem in ludioro cnis firegisse, quo 
Aeserninus qiiocpie debilitatiis fiiisset. At utriusque 
piieri casiim ordine et aiinis sese excepisse^ id qiiidem 
mihi perqiiam voriHiniile vidotur. Repiitanti eiiim 
mihi, <pii factiim sit, iit, ciun antea ilhul liulicnim 
persaepe et per diio doincops aimos U. C. 725. et 
726. celebratiim ossot, al) aiino U. C. 726. iisqiie 
ad annum U. C« 741. omitterotiir, nata est suspi- 
cio, hoc ipsiim Konii, nobilissimi pueri, infortii- 
nium oilbcisso, iit ilhid aliquamdiu h. e. per qiiiii- 
dociin aniionnn s])atiiim non ederetiir. Ciimque, 
intorjocto hoc toniporis intervallo, adamatiis Aiigii- 
sto Trojae hisiis instaurarotiir ot pari casii oppros- 
siis fiiissot Aosoniimis, gravi invidiosarpie Pollionis 
qiiorimonia vidotur factimi osso, iit his ludicris edeu- 
dis in por]>otiium finis imponoretiir. Non advorsatur 
hiiic conjectiirao 1'articula mojr^ quam de temporis 
s{)atio admodiim longo iisiirpari constat. Sic, iit 
Iioc iitar, SiiotoniiLs iii Noron. c. 6.: „C. Caesar — 
intiions Claudiiim patnium siinm, a rpio mox Priu- 
cipo adoptatus est^^ etc^ iibi mox i. q. tredocim 



EXCURSUS !• 303 

Dis post, ut dooet Oudendorpiiis ad o. 7» Hac 
njectura duoti ponimiu, Noniuin anuo U. G. 726« 
are debilitatiun drciter amios 14 — 18. iiatiim 
LBae. Eum igitur Augiutus^ ut Suetonius auctor 
t, torque aureo donavity passusque est^ ipsum 
sterosque ferre TorquiUi cognomen. In Com-* 
mtatione de Cassio Parmensi $• 4. probaro studiii- 
18 9 liunc Asprenatem Noniinn a. U. C. 745. caus- 
n veneficii dixisse^ acciisante Cassio Severo ac 
fiBndeiite Asinio Pollioue, eumqiie videri fiiisse 
um Nonii Asprenatis j qui commemoretiir ab Aii- 
ire de B. Afric. c 80« Quam gratiosiis apiid 
igustiim fuerit, documento sunt ea qiiae Siieto- 
is c 56» narrat. Ejus afifinis haud diibie fiut L. 
oiius Asprenas, V. Quintilii Yari in Germania le- 
tiiS) de quo uonnulla dicta suut iu Excursu 1« 
Comment. de L. Vario Poeta« Noniiis, de quo 
\ scrmo esty nusqiiam alibi^ quod sdam, com- 
(moratiir, iiisi forte impositum ei ab Augusto 
^rqutUi nomeu usii atqiie auctoritate ita pracva- 
ty ut nomen ejus gentile prorsiis obsolesceret. 
lic opiuioni suffragari videtur Inscriptio Romae 
reuta apud Gniter. CLXXXVIL 10.: 

L. MANLIO. (^. TORQUATO 

COS 

IMP. CAESAR. DIYI. F 

AUGUSTUS 

PONT. MAX. TRIB. POT. XVH 

iMP. xun. 

i Gruterus adnotat^ illos Cousules sufTectos esse 

KaL Sextilibus a. U. C. 748. Cf. Piglm Aimal. 

a. U. C. 747. p. 527. Burmannus ad Sueton. Aiig. 

S. dubitat^ num in illa Inscriptione Nonius Aspre- 

I intelligendus sit^ cum Asprenatis cognomen desit. 



304 DE CASSIO PAEMENSI. 

Tenim tameu graylorem diibitandi caussam afiere- 
bat Qumti praeuomeu^ oum ille apiid Suetouiiim 
c. 43. vocetiir Gitjus, Cum vero et hoc praeno- 
meu y ut adiiotavit Oiideudorpiiis ^ a midtis bouisque 
Siietouii Codicibus absit, rem tam dubiam praestat 
iu medio reliiiquere. 

Ex Poetis illius aetatis Torqiiatum qiiemdam 
ut suum aeqiialcm sodalemcpie commemorat uniis 
Horatius eiqiie Libr. IV» odam 7. et Libr. L episto- 
lam 5. iuscripsiL Hiiuc Torqiiatum Interpretes, 
qiios uovi , omues refemut ad geutem Alanliam , cni 
iuditum fiiisse Torqiiati cognomeu, satis uotum est 
ex Livio Libr. VII. c. 10. d. Gellii N. A. Libr. ES. 
c. 13. Id qiia feceriut fide et auctoritate^ ipsi vi- 
deaut; ego ciir ab iis omuibiis discessionem faciiin- 
dam niibi essc arbitrer^ hic qiiaiita fieri potest 
maxuna cum brevitate ot pei*spiciutate exponain. 

Ab Horatio Torquati ciqiisdam meutio fit etiam 
Epod. XIII. V. 6. 

Tu vina Torquato move Conmle preasa meo: 
ii]>i intelligciidiim esse L. Manliiun Torqiiatum Coii- 
siilem ciun L. Aurelio Cotta a. U. C. 680. ^ cpio aniio 
Poeta Venusinus iiatus est, inter omnes conveiiit: 
cf. Lil)r. III. od. 2L v. L Is fiiit condiscipulus Ci- 
ceronis et Attici, aiictore Comel. Nepote c. L, etab 
illo iu Bnit. c. 68. §. 3. elegaus iu dicendo^ iu ex- 
istiniaudo admodiim prudens, toto geuere penirba- 
nus A^ocatur. In oratione in Pison. c. 3L idem iio- 
ininatur L. Torquatus patery qiiia illo jam tempore 

b. e. anno U. C. 698. inclanierat ejus filiiis^ LnchtSj 
qiiem iion tam rbetorem qiiam no?uzix6v plurimanim 
et recouditanim litterarum scieutia et vitae digiii- 
tate et gravitato decoratwn dicit Cicero iu Bnit 

c. 76. §. 6. — Ad Attic. Libr. IX. ep. 8. scribit 



EXCUR8US I. 305 

Cicero: ^JDe L. Torquato guod quiterisy nonmodo 
iMcius, sed etimn Aulus prqfecttis esiz^' sc. ad 
Pompejum. Ex cpio loco fuenmt qui Torquato 
Consuli duo illios fuisse colligeront. At ab Schiitzio 
Ijucius putatur esse Consul, et Aulusy illim frater^ 
qui Praetor a. U. C. 702. et vir optimiut appellatur 
a Cicerone de Fiu. Libr. II. c. 22. §. 72. ibicpie v. 
Goerenz. Utcumque autem de illis Torquatis ex- 
istimatur, id dubiiun esse nequit, Torqiiato Con- 
8uli unum fuisse filiiun, ciun ille, ut vidimus, 
pater a Cicerone in Or. iu Pison. c. 31. nominatus 
fuerit. Quare miror, Meyerum in Oratt. Rom. 
Fragm. p. 210. secutiun esse errorem Corradi con- 
iundentis patrem cum fllio, notatiun jam a Wetzelio 
ad Ciceron. Brut. c. 68. §• 3. 

Jam quaesitum est, utri eonim, patri an filio^ 
inscripserit Horatius utrumque illud poema: nam 
uni eidemque homini inscripta esse illa carmina, ut 
multa sunt quae suadeant, ita etiam Interpretes ad 
uumn omnes consentiunt. Aiitequam tamen ad 
ipsam caiusam^ de qua hic agitur, progredior, vi- 
dendum est de anno^ cpio utriunqiie illud ad Tor- 
quatiun carmeu compositiun sit* In Oda nuUum 
deprehenditur temporis iudiciiun, nisi vere ineimte 
eam exaratam videri. Mihi convenit cum Kirchnero^ 
qui eam anuo U. C. 738. assignat. In Epistola pa« 
riter desunt certae temporis uotae. Kirchnerus eam 
anno U. C. 733. scriptam existimat^ quocum ego 
facio. Epistola igitur prius quam Oda, utrumque 
autem carmen ab Horutio qiia<lragenario exara- 
tnm est. 

L. Manlium Torquahun Cos. a. U. C. 689*9 quo 
anno Poeta natus est^ omniimi, (piod sciam, pri- 
mus intellexit Cruquins in ejuscpte senteutiam ab 

WsiGHIAT. COMMEMT. 20 



300 DE CASSIO PA1IBIEN8I. 

iiiitio transierat etiam Daoerius^ suum tamen erro- 
rem posthac ingenue oonfessus: v. Oeuvres dHo' 
race Tom. YIll. p. 170« ed» 5. Huio sententiae 
opponit Massonus in Yit. Horat. p. 211. sq. aetatem 
Consulisy ciiii ciun ex lege annali anuo U» C. 080. 
<sse debuerit annos 42. natus, sequeretur^ ut^ cum 
ab Horatio per epistolam ad ooenam inntaretuTi 
(itisset senex octogenariiuu Id vero per se nos 
modo nou verisimile videtur^ sed etiam a totiu 
epistolac ratione et argumento prorsus abhorret 
Quo tandeni pacto Poeta v. 24. senem tam grandem 
poterat amiconim in numero habere et t. 25. scri- 
bere: nt coeat par jung€Uuryue prtri? Caetenim 
Massonus profitetiu*^ ex phiribus Cioeronis locis 
ostendi posse, Torquatum Cos. jam ante dccessisBe, 
quam ij^se Tiillius obiisset. Quidquid autem ejiis 
rei est^ id nemo non mecum iiiteUigit, totiun scri- 
beudi gcnus^ quo Poeta utroque in poemate uaus 
sit y prodere interiorem societatem majoremque ani- 
morum studionimque consensiun, quam qui eM 
potucrit Horatio ciun Torquato, uatalis siii aimi 
Consule. 

Quod cum scusissent phn*imi Interpretes, ma- 
luenuit Consulis cogiiomiuem fdium^ L. Manlium 
Tonpiatum^ iutelligi. Eam soutentiam, <piam Da- 
cerius quoque protulit, prae caeteris copiose exo^ 
iiayit Wielandus, cui siitfi-agati suut luiper Thor- 
beckius de Asin. PoUionis Yit. p. 71. et H. Meyerus 
in Fragm. Oratt. Rom. p. 218. Sed hanc qiioque 
opinioucm refeiiuut tempora et res, qiias ab illiui 
patronis nimium neglectas esse miror. Primum yie 
Consulis filius jam a. U. C. 088., ergo anno priufli 
quam Horatius nasceretur^ P. SuUae, oonsuli de- 
signato, sed ambitits aocusato, eripuit ConsulabA 



JEXCURSU8 !• 307 

t ad patrem suiun retullt: quo uomine laudatur 
Cioeroue de Fin. Libn n. c. 19« §. 62. il>]q. v. 
roerenz. Ita<pie hio quoque Torquatus existiuian-< 
U8 est Horatiuni vitae aimis ita antecessisse , ut do 
o nou niagis quam de patre scribi potuerit v. 25.: 
t coeat par jwkgaturque paril Deinde idcm jam 
iter oratores vita deftmctos refertur a Ciccrone in 
Irut c 76. $• 6. Bnitus autem Ciceronis scriptus 
st circiter anuo IJ. C. 709« , ut Wetzelius docet in 
^it. Ciceronis E]»istoK Editioni praef. p. 38. Et sine 
ubio ille est Torquatus, quem cum Scipione iu 
[ispania interiisse narrat Auctor de B. African. 
. 06. 

Deniquo quam Uacerius de Torquati Cousiilis 
lepote quodam ol)iter ac temere protiderat conjoc^tii- 
am, eam cupide arripiut Sanadonus et, licet nihil 
ttulerit, quo eam probabilem redderct, tamcn in 
nas partes traxit Mitscherlichiiun in Argiun. Odae 
^om. n. p. 384. et Vanderbourgium Tom. II. p. 265.^ 
njus verba suo asHensu comprobata repetiit Botliius 
i Annotat. ad Feae Horat. p. 162. At miiii illc 
Eonsulis nepos videtur commenticius esso, niliilquc 
npedit quo miniis aeqiie illius iratnielein sive pa- 
nielem confingam et Horatii familiarem fuisse di- 
am. Quodsi ilie fiiisset Consulis nepos^ aut fallor 
ut Horatius aliquam injecisset mentionem ejus avi, 
[110 Consule natuH fiiisset : sed in neutro camiine (piid- 
[iiam inest quod ad nobil^n illam geutem Mauliam 
ossit referri. Accedit, quod, si quis nepos Con- 
ulis superstes fuisset, perminim sane foret^ quod 
am antiquae nobilLs<[ue familiae proles neque lielii 
leque pacis artibus iunotuissot nullique in ci^itate 
mmeri admota fiiissi^t. Sed altiim apud omnes scri- 
itores ea de re silentium! Pmidenter igitiur Glau- 

20* 



308 DE CA88IO vxmafinu 

dorpius in Onom, p. 571 • hunc Horatii amicum t 
cacteris Manliis Torquatis sejungit et sub Augusto 
eum vixisse adiiotat, scilicet unius Horatii testiiiKH 
nium secutus. Verum enim vero f[uid tandrai es^ 
quod nos impellat, ut hunc Torquatum ex gente 
Sfanlia fiiisse credamus? Num inscriptiones eamii- 
imm Horatianonun in Codd. Mstis repertae? T(^ 
rentiiis et Yanderbourgius Tom. HI. p, 597. in doh- 
nuUis suonim Codiciim utique inyenerunt hunc OdM 
titulum: Ad Mnnlium Twquatum sive MnUhm] 
in phirimis autem simplidter : Ad Torquatum. Nam 
qid a Fea praepositus est Odae titidus : Ad L. Mmt' • 
lium Torquatum; eum nullo Codd. testimonio nitiy 
ipsiiis Feae sUentium arguit. Jam hanmi inseripdo- 
num miUam plane ea in re esse auctoritatem y non est 
quod moneam. Adde SchoUastas veteres^ haiid futiles 
ea in caussa testes^ a quibus omnibus iUe Horatii 
famiUaris non Manlius TorquatuSy sed nude Tof- 
quatus nominatur. Igitiir nuUa apparet ratio, ob 
quam iiobis hic de Manlio Torqtuito <fiiodam anti- 
cpiae iUius stirpis cogitandiim sit. Et si dicendiim 
est quod sentio^ tota Torquatonim iUa famiUa bel- 
lonim civiUum temporilms ac calamitate mUii Tide- 
tur fuisse exstiiicta. Primum eiiim omnes Torqiiatiy 
qiii a Cicerone memorantur, steterant a partibiis 
Ponipeji, ct fiierant partis victricis adversarii. Deinde^ 
Augusto regnante, nemo MaiiUoniin Torqiiatonim 
neque a scriptoribus memoratur neque in uUo illiiis 
aevi monumento memoratus occurrit, qiu iUam fe- 
miUam adhuc exstitisse, et Augiisti gratia flondsse 
contestehir. Deiiique, id quod iuprimis in mea me 
coiiiirmat suspieione^ vehementer dubito niim Au- 
giistiis animum induxisset Nonio Asprenati ejiisque 
posteris impertire Torquati cognomeu^ si uUus 6X 



EXCURSUS I. 309 

gente Manlia T(Hrqiiatonim adhiic siiperstes fuisset. 
Piieriy qui Trojain litseraut^ solebant galeis, lia- 
stilibus aliisque biijiiscemodi praemiis affici; Nouium 
crure debilitatum qiio magis houorarct citiusqnc 
oonsolaretiir^ torqiie aureo donavit eumqiie Tor- 
«piati nomine omavit» Id autem coguomcn nihil 
omamenti attulisset, si quis vetorimi Torqiiatoriuii 
exstitisset, qiionim princeps familiae iilud iion dc- 
bilitatis, sed fortitiidinis caiissa acceperat. Ac si 
quifl dieat^ Augustiim hoc cogiiomiiie puero iili tri- 
buto ilhidere yohiisse ciim contemptu m Torquatos 
adhuc viventeS) utpote siios qiiondam adversarios^ 
tiim idtro apparet, ipsum Nonium shuid et quidom 
une omni aciimine ludilirio haintiun fiiisso. Id 
autem cpiam aiicnum sit a tota hiijiis rei gostac 
scena ac personis, qiiilibet soutit. Qiiodsi autom 
statiiimiiSy Torquatonim ex geiito Maulia illo tom- 
pore neminem m vivis fiiisso, idonoa. ac' sana sose 
offert ratio, qiia ductus Augiistiis illiid cogiiomon 
Nonio puero attribiierit. \oliut ilhid instaiiraro ot 
in vitam revocare et simul tam claro nomuio piiorum 
illum honorare. Atqiie ea rationo simiil existimau- 
dus est eiFecisse^ ut, ciim illud cognomen ad siia 
ufique tempora non nisi Manliis adhaesissot^ a suo 
inde imperio id aliis quoqiie gentibus impositiim iu- 
veniretiir. Qui a Martiale Libr. X. £p. 79. porstrui- 
gitur Tarquatus, nisi totum ncNmen fictum ost^ 
oerte non fuit ex ManUis. A Pluiio N. H. Libr. 
XIV. c 22. commem(»»tiur NoveUius TorquaUis Mo- 
diolanensis sub T. Claudio, qiiem ait, epotis luio 
impetu tribus congiis^ Tricangii cognomen iiive- 
nisse. — Sub Hadriano bis Consul erat C BeUi" 
eku Tarquatus, ut docent Inscriptiones ap. Gm- 
tm. XVni. 5. CCCXXXm et CLXXU. 10. — 



310 DE CA88IO PARMENSI. 

Lampridius in Commodo c 7. meiiiorat Ijucejum 
Tarquattim Consularem. 

Haec^ quae cum scriptonun vetenun testimch 
liiis iuiiixus tum conjectiurae probabilis Tia progrc»- 
siu summatim hic exposiii^ me jani ante multn 
aimos in eam deduxenmt sententiam^ ut Theod 
Marcilium rem acu tetigisse putarem y qiii apud Ho- 
ratium C« Nonium jisprenatem Tarquniunh inveoik 
Haec coujectura breviter sane perscripta a Marcilio 
non erat quod tam siipine rejiceretur a Oacerio, Wie- 
lando^ aliisy ciim in utroque Horatii carmine hand 
paiica reperiantiir 9 qiiae ei mirificam vim et oom- 
mendationem concilient. Ac primiim quidem sini- 
plex Torqu€Ui nomen , qiio iUe al) Horatio salutatur, 
per v7toxoQiG/n6v qiiemdam dictiun esse^ in aprieo 
est. Tulcrat illiid Nouius puer ab Augiisto^ cujus 
gratia et amicitia niinc vir factiis gaiidebat^ et idh 
nime diibiiim est quin iUud al> omnibus, quibos 
aliqiia cum Aiigusto ot Nouio iiecessitiido esset y se^ 
moue familiari frcquentaretur. Quare Horatius qoo- 
que in Epistola et Oda, quas Nonio illi inscripfiil, 
blaiide aguoiniiie illo iisus est. Deinde quoctunqiie 
anno Nonium natum esse poiiimiis^ id tamm oe^ 
tiim est atque evidens, eum aliquot annis minoran 
fuisse quam Horatium. Nam iit no iirgeamus^ qoae 
siipra de amio, quo eum cnis fregisse verisiiDfle 
sit^ disputavimiis , utriiisque carminis Horatiaiii tf^ 
gumentum perspiciie docet, Poetae scribenti rm 
esse cum viro juvene. Pliires autem Epistolae Ho- 
ratii testatum faciimt^ qiiam accepta ac juomMii 
ipsi fuerit consuetudo cum hominibiis apud Augo* 
stum gratiosis et quam saepe ac Uibenter ad M 
scripserit^ non qiio eos edoceret adeove de 8tuliib|i 
urbane commoueret^ sed ut hao ratione^ quid 90 



EXCURSUS I. 311 

leutiret de vita rebiisqiie hiimauis, <1iviilgaret. Eoclem 
x>ii8ilio ad Tor(|uatimi scriptam esse censeo cum 
Bpistolam^ timi maxime Odam illam, iu qua suo 
more de recto vitae fiigacis usu pliilosopliatiu*. 
^uodsi in liac Oda v. 9. hujus Torcpiati genua^ fa^ 
mndia et pietas laudatur, tautum aliest ut imle 
]uidquam praesidii ac firmameiitj nancLScatur com*- 
Kquuis ista Interpretum de L. 3IauIio Torquato vel 
patre vel filio senteutia, ut, si ros ac tempora 
spectamus^ penitus evertatm*. In Epjstola Tor- 
]uato iili Horatius scribit v. 9. : 

Milte leves spes et certamhut divitiarum^ 
Et Mosclu caussam; 

*t V. 30.: 

Tu quottis esse velis, rescribe: ct rebus omissh^ 
Alria servantem postico JriUe clientcm. 

De Moscho, cujus caiusa Iiic memoratur, Sclio- 
Liastae haec affenmt : Acrou, ^fMosckus, iuquit, /Vr- 
famenus fuit rhetor ^noiissimus, qui rcus vcnejicii 
fuity cufus caussam tunc oratorcs egerc. Nam 
Torquatus patronus fuit caussarum»^^ Porphyrlon: 
f^ic Pergfwienus rJietor notissimus , reus venefi" 
cii fuit, cujus caussam ex primis tunc oratores 
ifgeruntf Torquatus hic, de quo nunc poeta dicily 
et Asinius PoUio.^^ Et in Auctar. Schot. Cruq. 
p. 092« : ,,Moschns hic Pergamenus rhelor fuit no^ 
tissimuSy reus veneficii fuit^ cujus caussam cjet- 
primit. Hanc oratores egerunt Torqwitus hic^ de 
fuo nunc dicit, ctifus exstat oratio, et Asinius 
PoUio.^^ Hic velim observetur, quod supra jam 
Bdmonui, a uullo Scholiasta Moschi caussae acto- 
rem appellatum esse Manlium Torquatum. Nihil 
tamen dubitavit H. Mejerus in Oratt. Rom. Fragm. 



312 DE CAS8I0 PARMBNAI. 

pt 219. hanc caussam adsoribere L. ManHo Tor- 
qiiato, Consulis fllio, eamque ante annum U. C. 
708. actam esse clioit p. 213., quia hic anmis iDi 
L. Torqiiato fuisset fatalis. At valde metuo, id 
quod pace Tiri doctissimi dixerim , ne a vero prop- 
sus alierrayerit , a Thorbeckio^ ut videtur^ ui (ran- 
dem iiiductus; Cuivis enim maiiifestiun est, Honn 
tium hic loqui de caussa^ qiiae eo ipso^ quo scri- 
bebat epistolam, tempore ageretur.- Jam utcumqne 
de aimo^ qiio illa epistola composita sit^ statuitur, 
id certe omui dubitatione exemptiim est, Poetun 
Veuusiuum ante suum ex pugna Philippensi redi* 
tum (yid. Libr. II. Epist. 2. y. 5L) nulium car- 
meii^ nedum hanc epistolam scripsisse et evulgasse. 
Ergo ista Moschi caussa nullo pacto a L. Maiilio 
Torcj[uato^ Cousulis filio^ agi poterat. Caetemm 
haiic qiioquo caussam propter Asiniiim PollioneiD^ 
pacata demum civitate freqiientiiis laboribus foren- 
sibus yacantem, mediis Augusti imperantis tempo- 
ribiis malim assignari. Facundia Torquati Horatiani 
dubium non est qiiiii de more illius temporis prae- 
cipue in lcgitimanim et ciyilium coutroyersiarum 
patrociniis ycrsata sit. In hoc enim genere seie 
inpriinis jactasse yidemus indiistriam juveuum hr 
vorem Augusti ambicntium ipsiiisque exemplum 
aemulantium. Sic ad Julium Flonim, qui et ipse 
in aida Augiisti yiyebat ^ scribit Horatius Libr. L 
Ejust. 3. y. 23. : 

Seu Imgtutm cmissis acuis^ seu civica jura 
Respondere paras^ seu condis amabile carmeiu 
NoUem igitur Torquatiis iUe ab Jaoobsio Leetiom 
Venus. n. p. 3L cl. p. 33. appeUatus habitusqne 
esset Juris cousultus! Ut yero iUe Moschum, yeM* 
ficii reum^ defendendum susciperet, hiqos ra 



EXGURSV8 !• 313 

aam mihi yldeor deprehendisse valde pFobabllem. 
Nonius aliquot annis ante veneficii caiissam, accusante 
Caiwio Severo, dixerat et procul dubio tiun Asiiiii 
Poliionis defensione tum Augiisti auctoritate absolu- 
tu8 ftierat. Itacpie milii videtur ad illud patroci- 
nium adductiu liiisse aut crimiuis istius gravitate 
aut pietate adversus Moschiun, quo fortasse di- 
cendi magistro usus fuisset. Inde simul patct^ cur 
Horatius in Oda post Epistolam scripta Torquati 
pietatem laudaverit. Yenun^ ne hariolari ingenio- 
que ludere arguar^ confitcor, mihi yideri pietalis 
Yooabulum h. 1. latlus patere pariter ac genus , quod 
et ipsum in eo laudatur , licet primus Noniorum 
demum Sidlae et Marii tomporibus iuclarucrit, au- 
ctore Plutarcho in Yit Marii c. 29. Eciuidcm in 
illo Horatii yersu niliil iuyenio uisi scutentiam ge- 
neralem nulla Torquati ejusque yirtutum habita ra- 
tione elatam , qua nemini mortaliiun ue([ue nataliiun 
splendore^neque ingenii animique bonis ex iuforis 
reditus iu yitam paretur. Siye igitur Nonii aetatem 
spectamus siye necessituduiem ^ quam yerisiinile est 
ei cumPoeta intercessisse , nihil occurrit^ cpiod dls- 
suadeat^ ut ne Torgtiati nomine Nonium illum Aspre- 
natCTQi fiignificari censeamus. Deimpio, quod mea 
quidem opiuione inprimis momeutum hac in caussa 
fecit, Hlud est^ quod Horatius Torcpiatum in Epi- 
stola ad coenam inyitat frugalem quidem, sed hi« 
larem et genialem , hoc usus argiunento y. 0. : 

Cras nato Caesare festus 

Dat veniam somnwnque dies: tmpune licebit 

AeHivam sermone benigno tendere noctem : 

quo in loco de quocumque Caesare cogites, faten- 

dum erit^ neminem Manllorum^ ad quos yidgo 

Horatius scripsisse putatur^ hoo ai^unento potuisse 



314 OE CA88IO FARMEN8I. 

permoveri^ ut eo lubentiuB Poetae ad coenam to- 
f*anti obsequeretiu*. Adeone Horatium iueptiiafley ut 
Manliiun Torquatiun quemdam^ acerrimum partift 
Caesariauae adversarium, facta di^ natalis, quem 
qius Caesanun cras celebraturus esset, mentione 
ad coenam secum celebrandam invitaret? At de 
Nonio Aspreuate^ quem TorqwUi agnomiue dic^uin 
esse Cemiiliari sermone vidimus, si apud Horatium 
cogitamus, planum fit, neque blandibrem illa neque 
fortiorem potuisse excogitari a Poeta invitationeny 
praesertim si mecum statueris ^ Caesarem h* L esse 
ipsum Augustum« Ea autem de re non me piae- 
terit in quam diversas partes abeant Yirorum Docto- 
rum seutentiae. 

Suut qui refcraut h. 1. ad altenitnuii Caosans 
Aiigusti ncpotum, Gajum et Luchim Caesnrem^ 
M. Agrippac et Juliae filios. P. RodoUius iutelle- 
ctum voluit Gajum Caesarem , quoiiiam Julia ^ priiis 
MarccUo nupta^ in matrimonium data ftierit Agrip- 
pac a. U. C. 733. , teste Dioue Cass. Libr. LIV. c 6. 
Jam cum haec ad Torquatiun Epistola Rodellio 
scripta videatiu* a. U. C. 734., suspicatur, Gafwn 
utpote natu majorem iUo anno iu vitae lucem edi- 
tum cjusquo diem natalem sive ejus natalida publioe 
cclebrata esse. Atquc ejus rei testis est Dio Cass. 
Libr. LIV. c. 8.: xal § ^lslla tov rdiov ovofiaad^irpx 
irexe* psd-vala zi zig toIq yeved-Xloig auiS atdiog id69fiy 
xal t5to fiev ix x/fr]q)iaittaTog , wanBQ ns xcd TaULa, iyimfu 

Eam seutentiam si amplectimur, verba nato Cat' 
sare expUcanda sunt: ob natum Caesarem festus 
dies indictus est uobisque dat veniam somnuni- 
que, ut impune Uceat sermone benigno nocteiB 
tendere. Non igitur erat quod Massonus in Tit 
Horat p. 208. rideret RodeUium vdut divinaa- 



EXCURSUS I. 315 

tem natalicia GajL Sauadomis asseusum praebuit 
Rodellii coiiqecturae ^ quae tameu (piam vaua sit ac 
fiitiUs jam ex eo iutelligitur^ cpiod Gnjiis^ ille Au- 
gusti nepos, ante adoptiouem uou poterat ab Uo- 
ratio uomiuari Cttesar. Atcpii adoptatus demum 
est ciun Tjucio £ratre receus uato cL III. Kal. Maj. 
anui U. C. 737., ut dociiit H. NorLsiu^i ad Ceuot. 
Pisan. Dissert. II. c. 1. p. 348. Ergo, uisi hujus 
Epistolae scriptiouem rejeceris ad auuum U. C. 738., 
de altenitro Augusti uepotum cogitari uequit. 

Proinde alii h. 1. acceperunt de die Divi Julii 
Caesaris natali, praeeuuto Porphyrioue, qui yyDivi 
Caesarisy^^ iuquit, ^^iinlalem signijicat: id esse ipse 
probat dicens aestivam uoctem, quia itle Idibus 
Juliis celebraiur.^^ Eam seuteutiam cupide arreptam 
rerbose explauavit Daceriiis, approbav«'ruut Gesuerus, 
Grotefeudus iu Gruberi et Erschii Eucyclop. Scct. II. 
YoL 10. p. 474. et nuperrime etiam Th. Schmidius, 
doctisaimus Epistol. Ilorat. Editor. C. Jidius Caesar 
natus fiierat Idubiis Quintilibus auni U. C. 655. Jam 
Triumyiri Kalendis Januariis auui U. C. 712. eum 
declaraverunt Divum^ ei iu foro sacelhim exstruxe- 
nint et simul iustituerunt ^ ut ejus dies natalis pu- 
blioe celebraretiuT. Qiu cum iucideret iu hidos 
ApoDinares, quibus sacra aliiu( dei celebrari veta- 
bant libri Sibylliui, constitutum est^ ut Divi Julii 
Caesaris natalicia pridie ejus diei, cpio uatus esset, 
peragerentur ^ auctore Dione Cass. Libr. XLYII. 
c 18. cl. H. Voss ad Yirgilii Eclog. Y. v. 56. p. 258. sq. 
Horatius igitiu* Iianc Epistolam exarasset d. III. Idus 
Quintiles. Ad annum quod attinet, quo illa sit com- 
posita, Dacerius ob v. 4. eum iutelligit aummi, quo 
T* Statilius Taurus itenun Consul fiierit^ h. e. auuiun 
U* C. 728. Qua coDJeotura risum dedit Massono 



316 DS CA88IO PAEaiXNSI. 

interroganti p. 207«: ^^Qui potiiit ergo Horatiiu eo 
die yinuin eodem anno leotum et difiusimi suis con- 
rivis propinare ? An Tindemiae ante illum mensem, 
n. Julimn ^ in Italia fiebant P^^ Ipse Massouus p. 208. 
suspicatur, cum v» 24. respici putet Comelii Galli ne- 
cem, a. U. G. 728. fieietam, hanc Epistolam biennio post 
illiun amnun esse scriptam» Ciii suspicioni equidem 
non multiim tribueriml Ipsi autem huic opinioni 
scite opponit Massonus p. 209« ^ Divum Julium si 
h. 1. intellexisset Poeta^ hunc non simplid ae mido 
Caeaaris nomine designari potuisse, sed addi de- 
buisse aliquid, quo ejus apotheosis significaretur. 
Quoties enim in Horatii earminibus Caesar simplidter 
occurrat ^ toties neminem alium posse intelligi qiiam 
ipsiim Augiistiun, yerissime ille observat. 

Qiiapropter Massonus etiam h. I. de die uatali 
Caesaris Augusti sermouem essc jiidicat: uec te- 
m(M*e. Praeiyit cam seutontiam Scholiastes Cruq. 
p, 529. Cum Augiistus natiis fiierit d» IX. KaL 
Octobr. h. e. dic 23. Septembris, fuenmt qui huic 
sententiao obstare dicerent aestivenn nocteniy cum 
noa: meiisis Septembris potiiis dicenda fuerit oudii- 
mnalis. Cui difficultati sic occurrit Massoniis p. 210>9 
ut dicat^ id fieri potiiisse per licentiam poeticam, 
praesertim cum aeqiiinoctiinn di^us XXIY. et XXT* 
Septembris alligari solitum nondum praeteriisset 
Cumqiie Yirgiliiis cecinerit Georg. Libr. L t. 311.: 

Quid tempestates auctttmni et sidera dicam? 

Atque y ubi jam hreviorque dies et moUior aestaSj 

Quae vigilandd viris; 
quidiii^ inquit Massonus^ Horatius noctem d. 2!L 
et 23. Septembris interjectam dicere potuit aeri»- 
vam? Aocuratissime H. Yossius ad Yirgilii Geoig. 
L c p. 149.: ,^er ronmdhe Herhst dauert vom 



SXCURSUS !• 317 

Fruhuntergange der Leier nm IL oder 12. ^ii- 
gust bis zum Fruhufdergtmg der Plefnden um den 
l\m Navember: gegen welcheti Anfang des Winters 
nach der Herbstgleiche der Tag sich hurzi und 
die Hitze des Sommers oder der schonen Jdhrszeity 
aestasy milder wird.^^ Sic aimd Calpuriiium 
Edog. L T. !•: 
,Nondum Solis equos declivis mitigat aestasy 
Quamvis et madidis incumbant praela racemis 
Et spument rat$co fervenlia mvsia susurro : 
itbi declivis aestas est Yirgilii moUior aestasj quaiulo^ 
ut Lucanus Libr» X. 236« ait^ in auciumnum de- 
clinat Phoebus; ac significari apud Calpurulum 
mensem Septembrem^ erudito probavit Saqiius iu 
Quaest. Pbilolog. (Rostoch. 1810.) p. 27. ex vcrbis 
Ulpiaui Digg* XLIIL tit. 20« fragm. 1. §. 32. ,^ae^/a- 
tefn incipere^ sic periiiores tradideruniy ah aequi" 
noctio vemOy et finiri aequinoctio auiumnahV^ His 
expositis^ nemo, opinor^ amplius dul)itabit quin ox 
Romanorum ratione nox d. 23. Soptembris autece- 
dens commode dici potuerit aesiiva. Eam vult 
Poeta ciun Torquato sermone benigno iendere b. e. 
sermone multo et prolixo transigere: uam iendere 
h. 1. non est extendere , producere ^ iit cum Bentlcjo 
etiam Santenius ad Terentiau. M. p. 142. accipit^ 
sed agere, exigere, consiunere. Sic TEiveiv ftinv tlni- 
Qiv y aevum agere^ ap. Aescbyl. Prometb. v. 548. ibiq. 
V. Blomfieldi Glossar. p. 129« et Heynius ad Airgilii 
Aen. Lil)r. YL y. 807. Dies Caesaris Augusti natalis 
justitium attulit et Torquato Mosclii caussam cum 
maxime agenti potestatem dedit, familiariter cum 
Horatio sermociuaudi per noctem aestivam et iii 
multam lucem dormiendi. Solebant enun Romaui 
negotiis occupati somniun noctumum fiuire sole 



318 DE CA8SIO PARMENSI. 

oriente, et patronis diiloo ftiit et sollemne Teclim 
maiie domo yigilare et dienti promere fura^ ut ait 
Horatius Libr. IL Epist. 1. v. 104. «Male Bothius de 
somno meridiauo explicat^ licet per aestatem sq* 
lerent Romani meridiari: Varro de R« R. LibnL 
2. %• 5»: yyEgo hicy ubi nox et dfes madice reditd 
ahity tamen aesHvo diem si non diffinderem «mo 
insiticio sofnno meridie y vivere non possemJ^ Idm 
Libr. ni. 2. §. 15«: yyvhi aestate diem meridie divi' 
dere soleitmJ^ Sed apiid Horatiiim sermo est de 
coena geniali, qiia nox aestiva exigatur, et tum 
sine detrimeiito in midtam bicem dormiatiir. 

Cacsaris Aiigiisti diem natalem quotannis pu- 
blice celebratiim esse, permultis scriptorum et mo- 
uimientonnn tostimoniis constat, de qiiibus consu- 
leiuli siiiit Fogginhis ad Fast. Praeiiest. p. 131. et 
Liebe iu Gotha Niiinar. p. 53. 57. 279. et 524. d 
Burmanni Not. ad Siietouli Aiig. c. 5. p. 204. Sic, 
teste Dione Cass. Lihr. LIV. c. 26. , anuo U. C. 741. 

ra yevlO^Xia z5 AoyiiaTU o *l5kog o t5 IrlvTioviH jralg OTQani' 
yojv, xal i7€rTodQOfii(f xat afpayaig i^f]Qiu)v hoQtaae xal h 
Tf/i KanntjXUii xal exeivov xal r^v fiol^v xazct d6y^ta avifji; 
etaiiaaev: il>iq. v. Intpp. Vol. VI. p. 129. Strz. At- 
que iit cpiis([iie esset Aiigusto coiijiinctissimiis ac 
familiarissimus , ita credibile est eum pro sua faciil- 
tate ilhun diein domi ciim pietate obiisse et siia- 
viter ciiin amicis peregisse. Vide aiitem qiiam sdte 
et artificiose rem institiierit Poeta, qui siio in aere 
paiiper esset ac, licet siib paupere tecto, reges et 
regiun amicos vita praeciirrerct ! Non ipstim diem 
Caesaris Angiisti natalem doini siiae celebratunim 
se esse profitetiir, sed noctem praecedentem epido 
hilari ciim ainicis qiiiliusdam transactiinim. Jam a 
sumimus, Torquatum^ qiiein iuvitat, esse Aspre- 



EXCUR8U8 II* 310 

m 

9 

natem Nonium iUum^ Augusto amicissjmiim , uemo 
erit quin iiitelligat quam multum lucis iiide acci- 
piat epistolae hujus scribendae cousiliiun^ et (pian- 
tam habeat totum hoc carmen artis ac praostautiae 
accessiouem. Quid enim blandius esse potcrat Au- 
giisto qiiam publica haec stiidii ac pietatis iii ipsiim 
aignificatio ? quid Poetae etiam houostiiis^ qui hac 
ratione necpiaquam se al)jiceret ad tiirpem iViiici- 
pis adulationem? et deniqiie qiiid fortiiis movore 
poterat Torqiiatum^ Aiigusti amiciim^ iit lloratio 
invitanti obseqiieretiir et cum eo hiluris hilarem iio- 
ctem transigeret? 

Haec habui, quae de Torqualo Horatiano si^o 
Nonio Asprenale dicerem ad coiirinnaii<lain Tliood. 
Blarcilii siispicionem , cpia milii qiiidem yitlotnr osso 
nihil acutiiis nihilqiie probabiliiis. ^^^^^^^^ '^^^ qiia- 
liciunque disputatione moa efFecero, iit iio qiiis am- 
pliiu Interpretum Horatii utnimqiio illiid carmoii 
L. Bfaiilio Torqiiato, Consiilis sive filio sivo nopoti^ 
inscriptum esse dicat, satis iiborem lal)oris moi mo 
fructum percepisse existimal)0. 



EXCURSUS ir. 
DE 

T, LABIENO ORATORE ET 

HISTORICO. 

T. Labienus, orator et historianun scriptor, a 

N. Fabro ad Senecac Controv. Libr. V. p. 349. 

Tom. m. eil. Elzev. piitatiir fiiisse nopos La1>ioiii 

^ illius, qui ciim egregiam operam Jiilio Caosari iii 

^ Gallia praestitisset ^ bcllo tamen ciyili ad l^ompoji 



320 DE GA98IO PARMEN8I. 

partes translit et in piigna ad Mundam caesus oo- 
cubuit : Y. Dio Cass. Libr. XLI. c 4. ibiq. FabricuB 
N. 15. et Auct. de B. Hispan. c 31. Hujus filius 
cognoniinis , a Bruto et Cassio auxilii peteiidi cauBii 
ad Orodeni missus^ aiidita clade Pbilippensiy apad 
Parthos remansit eisque aiictor exstitit^ ut Romanis 
belium iuferreiit, teste Diono Cass. Libr. XLYIIL 
c. 24. ibiq. v. Fabricius N. 106. Eiun /uec^axfor tU- 
^-i^iOTOv xat avoiag TikrJQeg appellat Strabo Libr. XiV. 2b 

$• 24^ Tom. y. p. 636. Tz. idemque ciim Dione c 26. 
testatiir, illiim sese nominasse IlaQ&ueov av%oxQaxoQtu 
Anno U. C. 715. in fiiga a Demetrio^ Cjrpri prae- 
fecto y captus est , auctore Dione Cass. Libr. XLVUL 
c 40. Jam biijiis iilium N. Faber oratorem T. La- 
bieniim fiiisse statiiit niiUa alia ductus ratione^ quam 
qiiod ideiu ci praenomen sit. Qiia de re haud in- 
jiiria asseiisiuii suspeiidit siuim G. J. Vossiiis de 
Histor. Latiii. Libr. I. c. 23. p. 38. Tom. IV. Oppi 
Retinuit uticpie ille auimo geutis suae ferociam eam- 
que dictis scriptisqiie exprompsit. Fiut, iuquit di- 
sertissiimis cle eo testis^ M. Seueca^ orator magnus, 
(pii per miilta impedimenta cluctatus, ad fainam 
ingeiiii, coufitoatihus magis liomiuibus pervenerat 
quam Tolcntibus. Summa egestas erat, siimma in- 
famia , siumnum oilium. Hiuc Asiniiis Pollio^ auctore 
^uintiliano I. Or. Libr, IV. c. 1. §. IL, eumadver- 
sarii patroiiiim pro Urbiniae heredibus inter argu- 
monta malae caussae posiiit: v. Thorbecke dc As. 
Follioiiis Vit. et Stud. p. 74. sq. et H. Meyenis in 
Oratt. Romau. Fragm. p. 213. et p. 221. Labienus 
rompejaniis dissidehat infesto auimo ab Asiuio Pol'» 
lioue Caesariano^ eiimqiie iu oratioue^ ciijiis meini'|| 
nit QuuitUianus I. Or. Libr.I. c. 5. §. 8.^ voce Gallici|| 
appellaverat Casnar y b. e. assoctatorem sc Caesari^ || 



EXCURSUS II. 321 

parasitiim, KOiirram, ut explicat H. Meyenis iii 
A.cldend. ad Qiiintiliaii. Tom. T. p. 460. Eodom in 
Dumero ac loco liabendum est illud , quod de Asinio 
PoUione, qui numquam admissa multitudine decla* 
tnaret ^ judicium fecit allatum a M. Seneca Excerj)t. 
Controv. Libr. IV. p. 412. Bip.: ,,7/fe triumphalis 
9enesr axQodaeig stiaa nunqwitn populo commisit: 
nve quia parum in illis habuerit Jiduciaey sive^ 
juod magis crediderhny fanius oralor injvrius id 
vpus ingenio suo duxerit.^^ Qime qiiidem nn*lii 
iimpta esse yidentur a M. Seneca ex Labieni histo-* 
uBy quibus suae potissimnm aetatis res et homines 
omplexum eiun esse didiitari nequit. 

Auimus Labieni per vitia, inqiut M. Seneca, in- 

;eiis fiut et ad similitudinem ingenii violentus. Nt;- 

ao tamen erat^ quin ciim Iiomini oiimia objicorot, 

agenio miiltiim tribiieret. Libertas ei fnit tanta, 

it libertatis nomen excederet et qnia passlni onli- 

les hominesqiie laniabat, Rahietuis vocarehir. Pro 

Rabieni nomine contiimeliae caussa ei dato G. J. 

Vossius, qiio melius naQorofiadia servaretnr, hMita- 

bat LanienuSy ciim ordines hominesqiie laniasse 

dioeretur. Sed jiire ipse illiid rejecit, cimi IfirfaTi'- 

wmeQov sit nomen Rabieniy quod, invita Minerva^ 

per conjectiiram Bentlejus obtru<Iere volebat lloratii 

Libr. L Sat. 3. v. 82.: 

Si quis eum servumy patinam qui toUere jussus 

Semesos pisces, tepidumque ligurierit juSy 

In cruce suffigat : Labeone insanior inter 

Sanos dicatur. 

K± non T. Labieniim illiim hio tradiici ab Horatio^ 

sed M. Antistium Labeonem , principem illum Icto- 

tim, evinoero studiu in Lectionum Yeniis. V. If. 

Wbichebt. Commbnt. 21 



322 DE CA88IO FABMEVSU 

Labienus 8piritti et animo Pompefano scripse- 
rat historiani siionini temponim ; nam praeteritonun 
temporum res si enarrasset quamvis summa cum 
UbertatOy dubito num ejus scripta igni deleta fuis* 
sent. Eam sententiam oonfirmant^ quae idem VL 
Seneca addit: Memini, incput^ aliquaudo cum re- 
citaret historiam^ maguam partem conYolvisse e( 
dlxisse: yyhaec^ quae transeo, past niartem meam 
legenlurJ^ Combustis ex Scnatus consulto ^us scri- 
ptis non tulit hanc contumeliam , nec superstes eae 
ingenio suo voluit, sed in momunenta so majorum 
suonim ferri jiuudt atque ita indudi, veritus scili* 
cot^ ne ignis, qui nomini suo subjeotus erat^ cc^ 
porl negaretur. Non finivit tantum se ipse^ sed 
etlam scpelivit^ ut ait M. Seneca. 

Talem yinun, qiialem T. Labienum fuisse scri- 
psimus^ conjuuctlsslme vixlsse cum Cassio Severo^ 
nemo mirabitur qui meminerit quae Plato iu Symp* 
c. 18, §• 3* scril)it: o naXacog koyog ev txei* log ofioiw 
oiiioiq) aet nekdKeu Uterqiie non potuit in summa paoe 
poiiere Pompejanos spirltus, teuuitcpie odiiim Cae* 
sarlanae factlonls hereditariimi. M« Seneca Labie* 
num dicit meutls qiiam linguae amarioris fiilsse: 
et , quantum ex scriptorum vetenim tostlmoniis ool- 
llgi llcet, dubiiim non est quin linguae acerbitate 
et dicacltate multo promptior Lableno fuerit C» 
sius Severus; anlmo autem in Caesarianos iiifeiiso 
neutor videtur alteri concessisse. Huc pertinet quod 
legimus apud QiuiitlUan. L Or. Llbr. VL c. 3. §. 78.: 
y,Elusit Cassliis Severiis objlciouto quodam^ quodci 
domo sua Proculejus iuterdlxissot ^ respondendoi 
Numquid ergo tlliu) accedo?^^ N*uu Proculejiis Dk 
sine dubio est Maeconatls per Terentiam afiGinis i 
Aiigusti amicus^ quem notum patemi in fratres 



EXCUR8U8 II. 323 

i eittento aevo victunim esse augiiratiir Horatiiis 

ibr. n. od. 2. v. 5. Nec qui Cassii Severi ingeiiium 

ainiumque noverit^ oiFeiidetiur ejus judicio dioeutis^ 

[oquentissimi Platonis orationem, quae pro Socrato 

aipta sit, nec patrono nec reo dignam esse^ ut 

^fert M. Seneca Excerpt. Contror. Libn ID, p. 

»7. Bip. 

Nos deperditis T. Labieni historiis insignem fe- 

jsse jacturam, nemo facile infitiabitur. Ille enim 

?que atque Asinius PoUio et Cremutius Cordus docori» 

lis accensendus est ingeniis j quae dicendis Augusti 

smporibus non defiiisse ait Tacitus Ann. Libr. L 

> 1*5 donec gliscente adulatione deterrereiitur. 

ique hoc factum est Augusto regnante. Nam ut 

ertimi est^ Labienum primum omnium Romano- 

Lim banc ingenii aui poenam siJjiisse, ut libri ejus 

mnes incenderentur ^ ita milii non diJjium etiam 

Bt quin nova ista et insueta supplicia, dc studiis 

umpta^ jam sub Augusto excogitata fiierint et La* 

ienus illo adhuc imperante vitam finiyerit. In ea 

uspicione me quodammodo confirmant ea^ qiiao 

L Seneca scribit: ^^Bono hercide piiblico, ista in 

loraas ingeniosa crudelitas post Ciceronem invonta 

rt!^ et 9,Dii melius, quod eo saeculo ista ingoiiio- 

iim supplida coepenuit, quo et ingenia desienmt!^^ 

Jtrumque dictiun cadit in extremiun Aiigusti impe- 

imn. Atque Tiberius haiid dubie habiiit^ cujiis 

esfigiis ingrederetur, ciun a. U. C. 778. truci yultu 

ociperet Cremiitii Cordi defensionem et Patres hujus 

ibros per Aediies cremandos censerent» Ac cum 

racitus Ann. Libr. lY. c. 35. tradat^ Cremiitii Cordi 

ibros mansisse tamen occidtatos et editos esse siib 

riberiO) qiii omnem sentiendi et scribendi libcrta- 

em subyerteret; habemus sane qiiod idem T. La- 

21» 



324 OK GA8SI0 PARMEN8U 

bicni scriptis evciiissc ercdamiis. Conquiri iUa jiu- 
sit Calignla ct cssc in manibiis lcctitariq[ue penni- 
sit^ auctore Suetonio c. 16. , sed idem fortasse post- 
hac efiecit, ut penitus toUerentur atque evanesc^ 
rent : v« Suetonii Calig. c. 34. Libet autem cum Ta- 
cito Ami. Libr. IV. c. 35. iUorum Imperatonun so- 
cordiam irridcre^ qiu praesenti poteutia credereiit 
exstingui possc etiam sequentis aeyi memoriank 
Nam contra, puiiitis ingeniis^ gUscit auctoritas, et 
isti nihil aliud sibi nisi dedecus^ atque iUis gloriam 
pepcrcre. 



EXCURSUS m. 

DB 

LOCO HORATII LIBR. L SAT. 4. 

V. 9. sqq. 

Quum flueret luluJentus, erat quod tollere velles; 
Garrulus alque pfger scrihcndi ferrc luhoremy 
Scribendi rectc: nam ut tnultumy wt ftwror. — 

lu coutrovei*so hoc Horatii loco ego supra in 
Conunent. de Cassio Partncnsi §• 8. verbimi tollere 
aooepi notlone expungcadi^ i^eprehondendi, impro- 
bandi. Quintilianiun eiiim I. Or. Libr. X. c 1« 
$• 04. sivc priulontoin sive impriidentem illius loci 
sententiam invortlsso arbitror iuterpretando : et esse 
aliquidy qujod tollcre possis^ h. e. servare, assu* 
merc, excorpore, tamquam ex hito aurum eligere 
possis. Et qiii hanc sentcntiam loco HoratianOj 
prdoeiintibiis Soholiastis^ inforre shiduenm^ Heindor* 
(ius ct Buttmannus in Addond. ad Spaldingii Quintilian. 



EXCURSU8 III. 325 

rom. IV. p.710. 8q.^ qyibus assentliint WolfiBiis^ Geelius 
n Bil)lioth. Crit Nov. VoL III. p. 280. et Gcrnhar- 
I1189 ii vereor ut satis perspectuin habuerint consilium, 
[uod Horatius tota hac iu Satlra sequeretur. ^iiam 
ipaldmgius proposuit loci Horatiaui interpretationem^ 
ubtiliter defensam a Fr. A. Wolfio in Anal. Litter. 
ToL I. p. 185. sqq.9 tuetur alter Poetae Venusini 
[Mnis Sat. 10. Y. 30.: 

jit dixi fluere hunc lutulentum y snepc fercntem 
Plura quidem toUenda relfng^icndis $ 

nijus sententla^ dempta imagine^ haec est: Luci- 
iium dixi scripsisse tumultuario stylo multa^ In qul- 
bus plura insmit^ quae toUcrCy h. e. loco moyere^ 
expungerc yelis^ quam quae rclinquerc^ i. e. scryare^ 
probare possls. ^uodsi Buttmannus contondit^ grayis- 
Almum suae luterpretatlonis momontiun sltum esse in 
^sa imaginis yeritate^ yidetur yir doctlssimus non 
itttis anlmadyertlsse yim Adj. lutulentusy quod dllFert 
^ V. hUosuSy ut pidchre docult L. Doderleln m Lu" 
^<n. &/wmynuk P. II. p. 51. de hoc ipso Horatli 
HH) obseryans, y. toUere prol>andi slgiiKicatu non 
c>sse conciliari cum y. 12. ^ ubi Luclllus gcirrulus 
^^<3iat et piger scribendi ferre laborcm» Recte! 
•OTatlus enlm h. 1. mliiime id egit^ ut quidquam 
^ LucUIi laudem dlceret. Quum Heliidoriiiis yerba 
L^ transfert: ^yWenn er schlammig deiJicr flosSy 
^€sr mancherleiy was man wegzuriiumen wunschte/^ 
t existlmat^ trlbuenda y. toUere expungendl 110- 
^ne toti yersui zavroXoylav irlgldam inrerri^ non yi- 
Ut^ particidam cum h. 1. esso caussalem, quam 
licunt^ et Poetae mentem esse hanc: cum Luclilus^ 
H hora saepe ducentos yersus dictans^ hituleutus 
luaret^ fBtctum est^ ut in ejus Satlrls essent^ quao 




320 D£ CA88IO PAHHENSU 

abesse velles. Optime huiic locum Ungua patria 
reddidit Kirohnems nostras: 

ffeil er des Schlamma voU Hromiley so gab'^^ 

was titgen man modUe. 

Evy redselig und fmd^ die Beschwerd im Sdird^ 

hen zu iretgen; 

Kiimlich im richtigen Schreiben: ob t/iW^ niAt 

itchf ich es. — 
Quapropter subdubito^ num opiis sit eo yeri>oniin 
iuterductu^ cpiem huic loco adhibendum proposuit 
L. Doederleiuius 1. c. Is enim interpungi maluit: 

Cum fluerety lutulentus eraty quod toUere vdlm 

Garrulus, atque piger scribendi Jerre laboremi 
hanc subjicieus sententiam: ^^Quamvis flueret et 
prompta essct Lucilii oratio^ in hora saepe duoeih 
tos versus dictaiitis ^ idem tamcn lutulentus erat^ mid- 
tumcpie^ ({uod abesse sine uUo rei detrimento poi- 
set^ garriens.^^ Hac in interpretatioue quid mflii 
displiceat^ pace doctissimi Doederleinii, aperte et 
eo coniidentius nunc dicam y quo magis laetor eadem 
fero de hoc tentamiue mecmn sentire virum exi- 
mium^ Jacobsimn, ut nuperrime intellexi ex qns 
Lection. Yeiuis. XL p. 242. sqq. Primum oratio 
quae fluere dicitur, laudatur potius qiiam yitupe- 
ratur. £t si a Cicomno de Orat. Libr. UL cHk 
§. 190. y,ne fluat aratio^^ cavere jid>etur orator, 
iutelligenda ca est^ quae uulLis numeris adstnGta 
ct ludla lcge fertur sohita. Pleruimpie bono senfli 
dicitur, ut multis exemplis docuit J. Chr. Th. Erne- 
stius in Loxic. Techuol. Lat. Rhet. p. 176. sq^i 
Atque ut tribuamus h. I. v. fluere uotionem inc(m-| 
stautiae et motus cujusdam vagabundi^ tamen oratk 
LuciUi ideo non potest dici exstitisse hituleuit 
Deinde me vehementei' oiFcndit constructio: goA 



EXCURSUS III. 327 

ruhis quod toUere vcUes pro garriens seii garrit 
quod toUere velles. Denique haiid sclo aii hac ra- 
tione uoii debilltetiir totius locl contextus. Hora- 
tius agnosdt ingenium Lucilli eumc|ue honilnem esse 
fetetur comem^ facetum^ emuiictae uaris^ h. e. saga- 
dter obsenrantem hominum inores^ sed reprehen- 
dit versuum ejus durltiem, natam nimla scrlbendl 
festinatione et limao metii. Hinc ejus versus sca1>ri 
erant et deturpatl maculis, quas Horatlus sublatas 
esse vellet. Hoo autem dictionis Lucillanae vltlum 
exprimit imagine a flimilne hitulento petlta^ cui 
sane non oonvenit v. toUere. At quis poetas putat 
adstringendos esse illi praecepto^ qiiod oratoribus 
injungit Quintilianus L Or. Libr. YIII. c. 6. §. 50. ? 
Caetenim non erat quod Quintlllaiuis ab Horatlo 
fissentiret ratus malignius al) eo laudatum esse Lu- 
tfliiiTn. Quae enim ei a Quintlllano trlbultur erudi^ 
Uo mira et Ubertas atque indo acerhitasy easdom 
?irtiites quis eidem nou impertitas esse fateatur ab 
Horatio dicente^ a priscae Comoedlae poetis totum 
pendere Lucilium v« 6.P Neque derogat ei ahnn" 
^bmtimn stdis appellans eixnx facetum et cnmnctae 
lieininem iiaris: quorum verbonim vim et u.siim 
CK Graeconim opinione quadam repeteudiim illii* 
stravi in Lectioiium Yenus. P. I. p. 5. cl. Jacobsli 
Liection. Venus. XI. p. 239. N. 



328 DE CAS8I0 PARMBN8I. 

EXCURSUS IV. 
DB 

M TULLtO CICERONE, M. COS. 
FILIO, HORATII GOMMILITONE. 

M. Tullius CicerOy Marci Consulis filius^ natus 
est Romae anno U. C« 690.) ita ut uno tantum 
anno minor esset quam Horatius. Mense Aprili a* 
U. C. 709. missus est Athenas, philosophiam arfes- 
que ingenuas addiscendi caussa* Horatius eodem 
anno se studiorum caussa in iilam urbem contulisse 
videtur: id certe evidens est, eum jam aliquamdiu 
commoratum ibi esse^ antequam post Julii Caesaiis 
caedem bcUum civile erumperet: t* Massonus in 
Yit. Horat. ad a. U. C« 709. p. 33. sqq. Num quis 
usus familiaris ac conjunctio consuetudinis alteri cum 
altero Athenis fiierit^ ut nusquam traditum inTeni- 
mus^ ita mihi utriusque Titam et mores spectanfi 
ne Tcri quidem simile Tidetur. Horatius^ libertino 
natus patre modicique agelli possessore^ haud dubie 
restrictius debebat Yivere ac Tictus cultusque par- 
cere sumptibus; contra filius Consulis a patre noa 
modo liberaliter^ sed etiam omate cumulateque tra- 
ctabatur: t. ad Attic. Libr. XV. Ep. 15. $• 4. Quaie 
primum desidiae luxiiique deditus aes alienum coii- 
traxerat. Quod cum pater solvisset eique^ ut ex 
Epistolls ad Attic. Libr. XYI. 1. et 15. discimusi 
aunuam coustituisset HS LXXX., i. e. ex nostrae 
pecuniae ratione, 3500. Imperiales^ tamen noTimu^ 
filiolum modestum illum^ qui soleret mittere episto- 
las sic et qfdooTOQywQ et ivmviag scriptas, eas ut vd 
in acroasi legere auderet pateri de hujus annui 



EXGURSU8 IV. 329 

tenuitate questum esse: v. ad Attio. Libr. XV. Epp. 
15. 16» et 17« Patris amiGLs, qiii eum Athenis cou- 
veneranty ai credimus et ipsius lUii ad Tironem 
epistolisy existimandus est insiguiter in litteris pro- 
fecisse. Modestius ao verius de se soribit Horatius 
Libr. n. Epist. 2. v. 41. sqq.: 

Ramae nutriri vuhi contigit tdque doceri, 
Iraiua Crrajis qaantum nocuisset Achilles. 
Adjecere banae pauUo plus artis Alhenacy 
SciUcet ut possem curvo dignoscere rectum, 
Atque inter sHvas Academi quaerere verunu 
IhMra sed emovere loco me tempora grato^ 
CiviHsque rudem belli tulit aestus in arma, 
Caesaris Augusti non responsura lacertis. 
Atque ex hoc grato loco tempora emoverunt etlam 
Ciceronem filium. Cum enim M. Brutus mcuse Sc- 
ptembii a. U. G. 710. velis in altum datis^ Athe- 
nas pervenisset clam ibi bellum paraturus, cum 
alioB juvenes Romanos^ studiorum caussa Athcnis 
TersanteSy sibi adjunxit^ tum etiam Ciceronem et 
Horatium. Huno fortasse primum de facie cogno- 
verat apud Theomnestum Academiciun^ quem a Bnito 
per illud tempus auditum esse refert Plutarchus in 
Brat. o. 24« Horatius tum natus erat annos 22. et 
Cicero annos 21. Hle a Bruto tribimiLS militiun fa« 
ctus; hic equitatui praefectus est; illum prima tiun 
fiMsientem stipendia illo Tribunatus muuere insigni- 
ter omatum honoratumque fuisse apparet; hunc^ 
patre teste de Offic. Libr. II. c. 13. §. 7.^ scimus 
jam a Pompejo equitatus alae alteri praefectum fuisso 
et tum a summo illo viro tum ab exercitu maguam 
bnidem consecutum equitando^ jaculando, omui 
militari labore tolerando. Horatius nulliun invenit 
saae laudis rerumque in illo bello gostarum bucci- 



330 DE CA88IO PARMEHBI. 

natorem; a Cioerone egregiam operam Bmto pra^ 
stitam esse in rebas prospere gerendis , testatur PIu- 
tarchus in Bnit. c. 26. Et quae Pseudo - Brutus iDe 
Lil>r. U. Ep. 3. Ciceroni jmtri scribit : ^^CicerOi filhu 
tuus^ sic mihi se probat industiia^ patientia^ lab<»c^ 
animi magnitudine, omni deniqiie officioy ut pror- 
siis nuncpiam dimittere videatur cogitationem^ cajin 
sit filius. Qua re, quoniam officere non possimi, 
ut phuis facias eum^ qui tibi est carissimusy iliud 
tribue judicio meo, ut tibi persuadeas, non fore 
illi abutendum gloria tua, ut adipiscatur honores 
patcmos:^ ea haud dubie ex eodem hausta fonte 
et declamatorio tantum sfylo exomata sunt, uade 
proiecerat Plutarchus de Brat c. 24. narrans: »a 

lag axoldl^ovTag dnb ^Pio^rjg ip aarei visg dveldfifian xm 
auvsixsv. iiv fjv xai KtxeQcovog viog, ov Inaivei diaq^qof- 
T(og, xal g)T]aiv, ei% iyQjjyoQev^ lYv ivvTrvidttvai , d^avfii' 
J^uv ouzto yevvaiov ovza xai fiiaoivQawov» 

Horatium et Ciceronem commune TiiumTiromm 
odium et M. Bmti castra non majori famiUaritate 
conjimxisse videntur^ quam communia pliilosopfaiae 
stiidia, in quae Athenis eisdem usi magistris incu- 
buerant. Hle cum pedestribus copiis^ hic equitatoi 
praeesset^ ne contubemium quidem intev eos esse 
poterat. Et cum yeii admodiun simile sit^ Cicero- 
nem numquam animo dimisisse cogitationem , cujus 
esset filius; a vero minime abhorret, eum fiiisse 
inter eos, quos carpit Horatius ad Maecenatem scri- 
bens Libr. L Sat. 6. v. 45« sqq. : 

Nunc ad me redeo Ubertino patre fmftiiiij 

Qucm rodunt omnes liberlino pttltre natum; 

Nuncy quia $im' tHn, Maecenasp oonviotar, (^ 

olimy 

Quod miki pareret legio Romaha tribuno. 



EXCURSU8 IV. 331 

Post cladem Philippcuscm allits alio sc contiilit: 

Horatiumy decisis hnmilcm pcnnis inopcmcpic pa- 

terui et laris et fiuuli, paupcrtas impulit audax, 

uti scribit Libr. II. Epist. 2« v. 50.^ ut ycrsus iaccrct 

Romae, qiiam rccta contenderat ex Pliilippcusi 

campo; Ciceronem contra sese conpinxissc cuni 

Cassio Parmensi et cum eo ad Sext. Pompcjuin 

transiisse^ narratiini legimus ab Appiano dc B. C. 

Libr. y. c 2. etlY. c. 5L Facta dcindc ciim Scxto 

Pompejo ad Misenum a. U. C. 715. a Triumyiris 

pace, etiam Cicero Cos. filius restitiitiis cum aliis 

ciTibus proscriptis esse et ad suos larcs rediissc 

▼idetur. J^ed ut Athcnis et in Bniti castris utnim- 

qiie disjimxerat diyersa ingenii animiquc indolcs, 

ita Romae quoque Horatium a Cicerone, quamvis 

per Octavianiim ad honores magistratiisque cvccto 

alienabat alienatiimque tcnebat summa morum yitae- 

c[ue dissimilitiido, si quidem ille in dics magis magis- 

que a patris virtute dcgenerarct. Non potcrat latcro 

Horatium , tam emiinctae naris hominem, hiiic Con- 

aulis magni filio yirtutcs omnes deesse^ stiiporcm vt 

▼itia adesse^ ut haud immerito J. Lipsiiis jiidicayit 

de illo ad Senecam de Benef. Libr. IV. c 30. : ^^Noii 

siiie ratione sacra est magnanim yirtiitiim memoria^ 

et esse plures bouos juyat, si gratia bononim noii 

cum ipsis cadat Ciceronem filium quae res Con- 

Bulem fecit, nisi paterp^^ 

Quapropter nemini mirationem facere poterit^ 
quod BL Cicero filius uusquam a Pocta ycnusino 
neque cum laude neque cum yitupcratione commo- 
moratus sit. Falluntur enim, qiu in uno aut altcro 
Satirarum loco eum perstringi 'shspiceiitiir. Sic ciim 
in Libri L Satira jsextn bis mcmoretur TnlUus 
fdvey variante nominis scripturay TUlws quidam> 



338 DB GABSIO FARMEN8I. 

fuenmt qui| refragantibiis quidem Godd. m^cni 
notae Mstis, 7W/eV nomen praeferrent t. 23.: 
Sed fulgente trahit canatrictos gloria curvu 
Non minus ignotos generosis. Qw> tibi^ TuHif 
Sumere depositum davrnn , fierique tribunof 
ety ut Landinus et Baxterus^ ad Ciceronis (kmh 
lis filium referreut. Quid autem est inscutius? Pri- 
mum Codices pliu*imi et.optt pro 7\f/7/ oflerunt TSBif 
qiiod Bentlejus jure rejKMUiit; deinde quomodo CS- 
ceronis filius^ qui annum agens yigesimwn primiiiii 
in M. Bruti castris meruit^ dici potuerit sumere de- 
positum clavumy fateor me non assequi. Scholia- 
stas si consulimusy Acron, ,ylste TuUiuSy inqui^ 
senator fuit et ante remotus est a Senatu per Cae' 
saremy qtiasi Pompcfus (leg. Pompejanus): ocdso 
Caesare recepit clavum^ id esty senatoriam dignif 
tatem* Fuit autem ignohHis.^^ £t Scholiast. Cmq.: 
yyTuUius hic Senatu inotus est a Cacsare qua^ 
Pompejanus : occiso vero Caesare recepit latum iU- 
rum clavum h, e, senatoriam dignitatem et trilnh 
niM militum fdctus est.^^ Scribendum est sine hae- 
sitatione ap. Scholiastas Tillius pro TuUius: qua 
nonuiium confiisione iiihil est frequentius et^ prope- 
modum dixerim^ sollcmnius^ teste Graratonio ad 
Ciccron. Phihpp. II. c. 11. p. 246. Tom. L WdC 
Jalmius ad h. L intelligit fratrem TiUii Cimbriy ali- 
unde mihi non cognitum. In eadem Satira v. 107. 
legimus : 

Objiciet nemo sordes mihty quas tibi, TuUiy 

Cum Tiburte via praetorem quinque sequuntur 

Te pueriy lasanum portantes oenophorumque: 

de quo loco SpohniuS| auctore Jahnio p. 257« , ita 

disputavit : ^^Carpit Jlf. TuUiwn Ciceronem filium^ qui 

socius Cassii Parmensis et ex iis fuit^ qni Horotium 



EXCURSU8 IV« 333 

in cafttris Bruti laoessiverant. Hiiic TiilUo afBuis 

erat Gratidia. Ipse autem perditis morllnis et homo 

gulosiis. Amio 724. consid factiis est et haiid duhie 

a. T19. praetor fuerat. Vir praetorius igitur mmi 

quinque servis in Tiburte yia iii praedium pater- 

Quin abiit.^^ Ego quidem h. L lectionem TuUi prae- 

EefTO alteri TiUiy quam Bentlejus ex Codd. reposuit, 

cum idem ipsi yideretiur esse^ qui y. 24. memora- 

tur« At Codicum mdla esse potest ea iu re aucto- 

ritas y alioquin apud Siieton. J. €aes. c. 42. legeudiun 

esset Chnber TulUuSy uti etiam a uonnullis ihi edi- 

tum est, ita ut Glandorpius in Onomast. p. 854. 

illum Julii Caesaris percussorem geuti Tulliae ad- 

Bcripserit: sed yideatur^ praeter Fahriciiun ad Dion. 

Cbbs. Libr- XLIV. c. 19. N. 98. Vol. V. p. 421. Strz., 

Huschkius in Comment. de C. Annio Cimhro p. 16. 

N« 5« Apud Horatium de diversis hominihus senno- 

nem esse^ apertum est. Jam Spohuii conjectura 

lint quo mihi quoque perplaceret. 1'rimum enim si 

Consulis filius in Bruti castris commilitonem liher- 

tino natum patre altis superciliis despexerat eumque 

dictis foctisque yiolaveraty id quod haud alicuiun 

a vero esse diximus, non est quod mircmur, Ho- 

ratium illius memorem offensionis data occasiouo 

istius superhiae illusisse. Deinde id etiam verisi- 

mile est^ a Caesare Octaviano^ quem suhinde poe- 

niteret Ciceronis patris uefarie proditi et proscripti^ 

hujus filium ut auffuratus honore condecoratiun ot 

inter treviros monetales electiun^ teste Appiauo 

B. C« Libr. IV« c SL^ ita etiam praetura oniatiun 

esse a« U. C« 719«^ ut anno U. C. 724. admoveri pos- 

set Consulatui. At in Tullio Praetore illo ah Uo- 

ratio notatur non fastus et insolentia nataliiun spleu- 

dore Buperbiens et se jactans^ sed vitao ratio parca 



334 DB CABSIO PARMBNSI. 

ct sordida, qiiao diibito num cadero potiierit inho- 
niiuem perditis moribus giik>8um et tam vinoleiH 
tinn^ ut, referente Plinio N. H. Libr. XIV. c 2Lf 
vinolentiae gloriam interfectori patris sui^ 3L An- 
touio, auferre yoluisse videretur. 

Quam ob caussam hoc etiam Horatii looo n^ 
factam esse mentionem M» Cioeronis filii» Nos uti- 
qiie illum^ patris clanssimi caussa, studio quodam 
et fayore prosecpiimur, non item Horatius comple- 
cti debebat, cui rationes et caussao esse posMoi 
satis grayes y ob quas istum commilitonem suum ne 
iilla qiiidem meutione dignum putaret» 



EXCURSUS V. 
DE 

JULO ANTONIO TRIUMVIRI FIUO. 

De Julo ^ntoiifo, M, Antonii Triiunviri fibo, 
([iicm iii Commontationc de CassfO Parmetisi §• 15. 
N. 48. dixi conjunctissimc vixissc cimi Horatio, ac- 
cnratius hic ct copiosius expositiirus facere non ik»- 
8um, ([iiin, quo planius ccrtius([uc dc filio^ cjiLS in- 
gonio, vitci moril)us(pic judicari (picat^ nomiulla dc 
patris vita privata, studiis rcl)us(pic domesticis prac- 
mittam. Nam cpiac ab illo publicc gcsta siuit, nic- 
nioratii sanc diguissima^ ea partim luic non porti- 
nont, partim ctiain summa (nmi ciira mipcr por- 
tractata siint a G. Dnimaimo iii Hist. Rom. Toni.T- 
p. 58. s({({. 

M. Autoiiius Triiimvir, M, Antouii Cretici filim 
et M. Autonii oratoria nepos fuit^ testc Flutardio 



Excuasus T« 335 

m 

0» 1. Mater ejits Julia fiiit L. Julii Caesatis, Cos. 

a* U« C« 664« lilja^ quam zdig aQioiaig t6t€ xai aio^pQO" 
peaTdraig ivafidloy appellat Plutarclius c. 2. Patrem 
iBonisit a. U. C. 683. redeimtem ex igiiomiuiosa iu Cre- 
tam expeditione, de cpia dignus est qui couferatur 
C Hoeckius in libr. Kreta. YoL IIL p. 50 L sq([. 
Vocordiae patemae exemphmi istud did>itari non 
potest quin in filii animiun magnam eamcpie pcmi- 
ciosam habuerit yim^ in omni ejus yita posthac la- 
ctisque coiLspicuam. Mater ejus post conjugis obi- 
tum nupsit P. Cornelio Lentido^ quem Cicero Cos., 
detecta Catilinae conjuratione , in carcero jugulari 
jiissit. Ab hoc inde tempore mutuas simultates nuno 
obscuras mmc apertas a Cicerone et Antouio^ Len- 
tuli privigijo, susceptas fuisse^ auctor est Phitar- 
chus c. 2. 

Quo anno ille natus fuerit, apud ipsos scripto- 
res yeteres controversiun est. Nam Phitarchus c. 87. 
tradit^ eum ab aliis dici S'JXy ab aliis ires et quin" 
quagmta annos yixisse, ciun Alexandriae mamun 
idl>i inferret mense Sextili a« U. C. 724. Quare eum 
aut a« U« C. 668. aut 67 L yitae hicem vidisso sta* 
tuemus. Cum autem ille post puguam Pliilii^pen- 
8em a« U. C. 713« , congressus in Cilicia cum Cleo- 
patra^ cujus amore statim capiebatiur^ ab Appiano 
de B. C. Libr. Y. c. 8. dicatur uatus fiusse aimos 
quadraginta^ ipsa temporis ratio suadct^ illiun u 
a. U. C. 668. L. Cornelio Ciuna IL et C. Mario YII. 
Coss.^ natiim esse ponamus, ut recte obseryavit 
Drumannus 1. c. Tom. I. p. 64. 

Naturam ille in tribuendis corporis ingeniique 
bonls habuerat £Eiutricem. Nam, ut verbis Plu- 
tarchi c 4. utar y nQoa^v — xal fioQ(ptjg iXevO-tQiov a^iw/na 
ual ^cci/aiy ttg ovh dyew/jg xal nkdtog fienina xai yQvnonjg 



336 DE CA8SIO PABMENSr. 

(ivxxqQog idoxei lolg Y^a^otiirois nai nXcmoftiroig 'Hp*- 
xkeos nQoatoTvoig ifiq^Qeg exBtv tA d^^svwnov. Atqiie coiv 

piis cjus libidiue vitaecpte deliciis tam parum ener- 
yatum est, ut yel provectiore aetate^ si res ac tempin 
ferret^ laborum fieanisque esset patientissimum» Prae- 
terea a Plutarcho c 43. laudantur iu eo evyirua, 

i.6yu dvvafiig, aTiloTrjgi to q>iX6d(aQ0P xal fiBytxkoitoQOw, $ 
neQl zag naidiag xai vag ofiiXiag BvvQaneliay eascpie Tir- 
tutes, quo diCQciliora erant et angustiora tempcHrai 
eo conspectiores solebat explicare. Nam, ut pul- 
chre ait Plutarchus c« 17«^ g>va€i naQct zug xaxonQoyia; 
iyivewo fiiXzixnog lavza xai dvarvx&v ofioioTaTog ^v dyad^ 
Mores ejus auunumque^ in quo minim Tirtutum 
vitioriunque certamen fuisse licpiet, breviter sed 
vere depingit Dio Casslus Libr. LI. c 15« ibique T. 
Fabriciiui Vol. VL p. 13. Strz. 

Ingcnium ad dicendum ei fiusse videtiir me- 
diocre^ (juod tamen si studio ct meditatione ma- 
liiisset excolcre quam corpus militiae lal>oribus as- 
siiefacore, majorem fortasse adeptiis fiiisset laiuloin. 
Nani si narratiir dicendo saepe protiilisse, qiiod ti- 
deretur haud iudisertiim^ et laude populari pro- 
spcroque eyeiitii comprobaretur; existimaudus ert 
nuiltiim etiam ciTecisse animi latenimque robore^ 
verboriim iuaui ponipa et adjumentis extriiiseciis 
assiimptis^ ita iit noimiim(piam vere tragoedias age- 
ret. Romae Epidio rhetori Latino operam dedcrat, 
auctore Siictonio de Clar. Rhet. c. 4. Deinde iisui 
etiam est magistro Sext, Clodio e Sicilia^ Latinae 
siiniil Graecae(pie elo(pientiae magistro^ ut teslatar 
Suetoiiius 1. c. c. 5. Non multum fidei tribuenduni 
esso videtur Ciceroni irridenti istiim rhetorem, cm 
diio millia jiigeriim campi Leoiitiiu ab M. Autoiuo 
assignata fuerant eaque immiiniay (juia nihil sapert 



KXCUR8U8 y. 337 

didicisset: v. Philipp. II. c. 4. et 17. d. Intpp. 
)ion. Cass. Libr. XLY. c. 30. YoL Y. p. 462. 
. SecutuB autem est M. Antonius dicendi genus 
ticum opimum illud et adipale ^ quod , ut Plutaiv 

C. 2. ait^ haberet ofioiotjjra nQAg tov fiiov amS 
todi] xtti g>Qvayfimlap ovta xal xevS yavQid/i(nog xai 
:iliiag avufidls fiearov. 

i • Antouio juFeni perniciosissima fiiit consue- 
C. Curionis^ qui suae alienaeque et fortiiuae 
udicitiae prodigus^ eum, qiio magis sibi forct 
mus, in yiniun^ lustra et profusos sumptus 
.ergerety licet hujus qtioque rei turpitudinem 
liose exaggerasse mihi Tideatur Cicero Phih*pp. II. 
3. cL Dion. Cass. Libr. XLY. c. 26. Misso Cu- 
d se P. Clodii tribimi pl. furori paidisper appli- 
^ auctore Plutarcho c. 2.y sed mox ejiis insa- 

1 pertaesus ex Italia in Graeciam navigavit ibi- 
aliquamdiu conunoratus intermissa litterarum 

loquentiae studia revocayit. 

Jam cum in aetatis flore constitutus rerum tur- 
contentionibusque ciyilibus objiceretiur, coepit 

ea, qua erat^ animi impotentia tiirpibus hbi- 
bus et quotidianae fere crapulae indidgere : quae 
minus corpori nocebant natura valido^ sed ani- 
a ad sensum hiunanitatis et elegantiae obtimde- 
« Neque fieri poterat cpiin ingenii vires hac vitae 
me sensim hebescerent. Quare Augustus ^ auctore 
tonio c. 86. , haud injinja eum increpuisse yide- 
ut insanum , quasi ea scribentem , quae mireutur 
us homines quam intelligant. Nam in ejus epi- 
8 quoque^ quae supersunt^ dedderamus consiliiun 
crius judicium. 

Fuit M. Antonius homo multarum nuptiarum« 
itimo coD jugio conjunctus yixit cum quatuor uxo- 

^IICBBAT. COMMBHT. 22 



338 DE CAS8I0 PARMENSn 

ribiis , de qiiibiis pro biijiis scriptionis oonsilio paoci 
cliccuda siint. 

L Prinia ojiis uxor fuit Fadia^ filia Q« Fadi 
liliertini y ut discimus ex Ciceronis Pliilipp. II. c 2.: 
yyqmim te omnes recordarentur liberiini genenm^ 
ei liberos hws^ nepoles Q. Fadii, libertini konUmif 
fuisse.^' Ilunc 3f. Antouii socerum cum in confesao 
sit respici a Cicerono ad Attic. Libr. XYL ep. IL 
$• L: yytanhimj ut sciant natSeg naidiav sine sS^ 
LucilianOy eum ex ۥ Fadii Jilia liberos habnisse;" 
in hoc ei>istolao loco j praeeimte Ferrario ^ sine hae- 
sitatione Qninli praenomen reponcndum est: qui 
librarionun lapsus tanto fadlior est, eum C passini 
per Gr. exprimatur^ ut ostendi in Commentat. deL 
Vario Poeia §. 4. N. 14. Adde ex Ciceronis Phi- 
Kpp. III. c. 6. : ,, ipse (M. Antonius) ea: libertini JHIa 
susceperit fiberos.^^ Quil>us ex locis plamun fit, 
M. Antonio fiiisse cpiidcm ex illa Fadia IiI>eros, sed 
tum jam mortuos. Eimi haud did>ie adolescens kd 
matrjmom'um duxerat, eaque sive mortua sive repu- 
diata aliam (|uaosiverat conditionem^ 

II. ^ntoniam, C. Antonii patnii fUiam, iiatn, 
ut o(iuidem puto, minorom. Sed nou multo post 
eam dimisit susi>ootam de adulterio ciun P. Dolabella. 
Id factiun vohomenter exagitat ( icero Philipp. D* 
c. 38. : „ Fitiam ejus (C. Antonii) , sarorem tuam 
(patruolom), ejecisti, alia conditione qunesitxt et anU 
perspecta. Non est satis» Probri insimu/asti p^ 
dicissimum Jeminam. — Contentus eo non fwsil 
Frcquentissimo Scnatu Kalendis Januariis sedenit 
patruo^ hanc tibi esse cum Dolabella cau^sam odii 
dicere ausus es ^ quod ab eo sorori et ujrori tuoi 
stuprum ohlatum esse comperisses.^^ Glandorpius in 
Onomast. p. 83. et 80. hanc Antouiam dicit fuisse 



SXCURSU8 y. 339 

rtiam M. Antonii conjiigpm, qiiam suis artibiis 
egisset Fiilvia, altcra iixor, iu tempus repudiata, 
lI mox reducta. At Plutarchiun c. 9. si sequimur, 
itoiiia dimissa est anno U. C. 707.^ cpio anuo P. 
>labella Tribimus p1. erat, et Fulvia demiim ducta 
uo U. C. 708. y ut idem Plutarchus c. 10. attesta- 
r. Eam ipsam Fulviam puto significari a Ciccrone 
lilipp. n. c. 38. verbis : yy alia conditione ^qunesita 
ante perspecta^^y licet disseutiat Im. G. Husc]i- 
iis in Analect. Litter. p. 312 sq. multa doctrina 
unisus probare^ illa verba ad Cytheridem mimam 
ferenda esse. At (piamvis sciam^ Cicorouem, ubl 
\ M. Antonii et C}^heridis istius amoribus loquatur, 
vidlose uti verbis legitimi conuid>ii y et posse ilLim 
cutionem : conditionem quaerere etlam de iminptis 
iptiis accipi; tameu vehementer dubito, niim res 
I tempora ferant, ut do alia quam de Fulvia cogi- 
tiir. Milii videtur M. Autonius^ Antouia nondum 
missa, jam ciun Cytlieride cousuevisse, et post 
Yortiinn ciun sorore patriieli factiim istius mimae 
nori se totiun dedisse et iixoris loco eam habuisse, 
>uec animiun applicaret ad legitimum matrimonium 
im Fulvia, diidum sibi cognita ac perspecta, in- 
mdum. Huc spectant verba Phitarchi c. 10.: UnaK' 
yeig yoQ ixeiva z5 plu (h. e. famosa cousuetu(h'ue ciim 
^heride) ycf/ir^ nQoaiaxB OsXfiiav ayayopuvog x. r. /• 

I autem factum est Julio Caesare ex Africa mense 
uintili reyerso anni U. C. 708. Itaque non Antoiiia 
rtia fuit M. Antonii uxor, sed 

in. FtUvifiy M. Fiilvii Bambalionis filia« Gens 
idyia^ ad quam pertinebat Bambalio^ Tusculo oriuuda 
tit: nam L. Fulviiis Corvus Cos. a. U. C. 431. 
luculo Romam migraverat^ teste Plinio N. H. L:br. 
EL c 43.^ ut docet Merula ad Ennii Fragnu 

22 • 




340 DE GA88IO PARBIEN8I. 

p. 552 sqq. ct Diikonis ad Livii Libr. Vlil. o. 37. 
Iiiilo Fiilvia 0I11II coiitoinptii appollatur TiMCuIam t 
Cicorono Philipp. UI. c. 6. Mator Fiilyiao iiiit Smr 
pronia , uiiica filia Sompronii Tiulitaiii ^ de quo Yt- 
lorius Max. Libr. YII. c. 8. n. L et Perizoniu de 
loge Yocon. p. 118. Giun Antonius Caesari Ocbt- 
viauo gonoris igiiobilitatom oxprobrasset ; Cicero, qiio 
niagis ilhun amontiao coarguoret, etiam Fiilviae pt- 
rontos insoctatus ilixlt Pbilipp. III. o* 6. : ^^ liioe coa- 
jugis, bonae Jcininae, locupletis quidcfn cerie, Bamr 
balio quidiun pater^ hmno nullo numero. NiUl 
Ulo conletnplius , qui propter haesitantiam linguaej 
sluporetnquc cordis, coffnotnen ex contmn/dia tfOr 
xerit*^^ BatnAatio significat balbum , haesitantxB lin- 
guao hominom, tpiXlov, ut docuit Victoriiis Yar. Lect 
Libr. XVII. c. 14. Do oodem Cioero Philipp. D. 
c. 36.: ^^pacetn haberemus^ quae erat facta per 
obsideniy puennn nobilemy M. Bambalionis nep(h 
tein: " qno in loco Heusingorus singulari errore Bamr 
balionis (^ogiiomen Q. Fadio adhaesisse opiuatiir; 
c^f. c. 2. Uiio distinguendi suiit M. Aiitonii soceriy 
Fadiae pater, (^. Faduis^ et FuJviae pater, 5L Ful- 
vjus Bambalio: utrumque coufudeniut etiam Mauu- 
tiiis et Abramus. Huiic errorcm, notatum jam a 
Garatonio ad Philipp. II. c. 36. p. 534. Wdf. co^ 
rectumc[uo, tamen propagavit Schiitziiis in Ind. Ihstor. 
p. 57. cf. Iiitpp. ad Dion. Cass. Libr. XLV. iu 47. 
Vol. V. p. 471. Strz. 

Fulvia^ yimunv, lit Phitarcluis c. 10. ait, ov la- 

?MOic(p ovd oix(i(}i((r (fQoriiv, ov6* ardQog iSidra xQawf 
i(£iilvy «Aa' uQxortng, aQyeiv xal arQair^yiiriog aTQonjeh 

(^(il()fi€vov y et nihil miiliel)re praeter eoi-pus gercns, 
ut ait Vellejus Paterc. Libr. II. c. 14. §. 3., mipta 
fiierat prinuim ciim P. Clodio inde ab anno U. C. 



EXGURSU8 T. 341 

Ky ut G« Driimannus in Hist. Roui. Tom. TI. 
372. conjectura proliahili stiitiiit. Ex Clodio 
>ererat filium, P, Clodmm^ quoni privignimi suimi 
Antonius in Epistola ad Ciceronem (v. ad Attlc. 
ir« XIV. Ep. 13. A.) optimae spei puerum appel* 
Eum tamen peracta eiiervi et frigida juventute 
Yulgatissimae meretricis ainore iiilamem enibe- 
ndo mortis genero consimiptum esse , refert Yale- 
» Maxim. Libr. IIF. c. 5. n. 3. Porro Claudiam 
mi, quam Tixdum nubilem^ siib initiimi Trium- 
atus^ vitricus et mater despondel>ant Caesari Octa- 
no^ teste Suetonio c. 62. — Mense Janiiario a. 
C. 702. amisit Fidvia Clodiiim inaritum a Milone 
iSimi et anno post nupsit C. Curioniy viro nobili^ 
Antonii nuper amico et Kbidinum sodali. Is ex 
Ivia tiderat filium, quem Caesar Octavianus post 
piam Actiacam a. U. C. 723. interlici jussit, 
itore Dione Cass. Libr. LI. c. 2. Fidvia iterum 
ua £Bicta est a. U« C. 706.^ qiio aimo Curio ab 
lae copiis in Africa oppressus interiit. 

Fulvia igltur in mati'imoniiim diicta, M. Anto* 
8, quiy Fadiae liberis defimctis niillisqiie ex Aii- 
ia susceptis^ subole carebat, vitriciui factiis est 
irum filiorum uniusqiie filiae. lUa sexenniiim fere 
trimouio conjuncta cum M. Antonio vixit. Nam 
to^ quod ipsa, ut maritum a Cleopatrae amore 
oomplexu abstraheret, conflaverat^ bello Penisi- 
^ Caesar Octavianus eam cum filiolis, quos puto 
ise Clodium et Curionem pueros^ inviolatam Ita- 
excedere passus est. Occurrisse fertiur marito 
lenis j et inde cum eo in Italiam reditura Sicjone 
rbo oppressa obiit a. U. C. 714. 

9L Antonius ex Fulvia duo susceperat filios* 
jornatu^ fortasse Romanomm more^ patris prae- 



342 DE CA88IO PARMSN8I. 

nomine M. Anlomaa dictus, yulgo a scriptoribiiii 

praesertim Graecis, AntyUi nomine commemoratur. 

Is, Jiilio Caesare iuterfecto^ puer tenellus admodmi 

obses datiui est M Bruto et G. Cassio, ia Capitolit 

latitantibus ^ estque puer iste nobilis M« Bambalionii 

nepos, quem perstringit Cicero Pbilipp. IL c 36L 

Inde a teneris videtur patris castra secutiis efise: « 

puero yixdum novenni Caesar Octayiamfs desponde- 

bat Juliam filiam, quo firmior yideretur male stfte 

Tarenti anno U. C. 717. inter utnmiqiie TriumYimiii 

gratia: v. Suetonii Aug. c 63. ibiq. Intpp. — Ale- 

xaudriae cum patre commoratus magistro usus eit 

Euphronio, ut discimus ex Plutardio c« 73. Pater 

ex pugna Actiaca Alexandriam reversus^ togam 

virilem dedit Antyllo et Caesarioni^ Jiilii Caesam 

et Cleopatrae fiUo^ %v 61 tk Alyvnxtoi, tjg xat aviQo; 

tivog fjdr] paaileuovrog aq^div, TtQoO^vfirjd^uiai^ xai oi aiio* 

nQoaxatag ixeivag, av yk xi deivov aq>iai avfi^fj , ix^n^ 

xaQTiQi^acjaiv , ut ait Dio Cass, Libr. LI. ۥ 6. cl. Plu- 

tarch. c. 72. Ea autem res utrique acceleraYit in- 

teritum: uam Caesar OctaTianus monse Sextili a. 

U. C. 724. Alexandriam yictor ingressus AntjHum 

quoque , a Thcodoro paedagogo proditum ^ sacello et 

simidacro D. Caesaris, ad quod post multas et ini- 

tas preces conftigerat, abreptiun interemit: vid. 

Sueton. c. 17. iliiq. BCnisius. Piier iste quam 

mature exstiterit patemae luxuriae siunptuumque 

efiiisonim aemulus, contestantur ea, quae relata 

legimus apud Phitarchum c. 28. 

Alter M. Antonii et Fulviae filius fiiit Julus An- 
tanius, de quo fusius hic scribere instituimus. Ac 
primum qiudem monendum est, Yiros doctos vehe- 
menter dissentire, fueritne ille nominatua Julus ao 
Julius? Codices euim scriptorum Graecomm Latino- 



EXCUR8U8 y. 343 

ta in hoc nomine variant^ ut ipse Ouden- 
nimi pcpendorit^ utram nomiius formam 
ap. Sueton. Claud. c 2. — H. Cannegie- 
>Iut. Rom. Nom. c. II. p. 8. praefert Juiius 
len gentilicium esse censet. Idem ap« Dion. 
r. LIV. c 26. pro ^lHilog adoptavit Xylan- 
lationem ^lnliog^ ubi nuper recte Stiurzius 
^Slog 6 tS UvTwvia naig, eamque lectionem 
dubitatione asseruit Vol. III. p. 303. Not. 
nominis scripturam tectam sartamque prae- 
ius, qiii huic Triumviri filio^ suo amico^ 
Libri IV. Odam 2.: 
im quisquis sludet aemulariy 
^rfiiis ope Daedalea 
penfiis, vitreo iUtturus 
Nomina ponto. 
^y opinor, erit^ qui ex aiiimo contendat, 
f ille si dictiis fuisset JtUius, aut metrt 
lun aut licentia nescio qtia abreptiuu amici 
I mutasse adeoque deciurtasse. Id £eictum 
[uc potuisse negat ipse P. Hofiuau Peeri- 
qiu mirifico usus acumiue Juli uomeu h. L 
t ! — At erunt fortasse qui Graecam istius 
riginem lu-gentes illud ut trisyllabiun ab 
ebuisso proferri censeant et qui eam ob 
^asseratii rationem cum Lambino probent 

im quisquis studet aenhularij I- 

ratis ope Daedalca 

pennis etc. 

)rrectio placuit ipsi N. Heinsio ad Sil. ItaL 

L y. 9L, quae tamen neiitiquam necessa- 

^ui de hujus similiumque nominum usu et 

ione egerunt^ laudantur ab Jahnio ad Ofi- 



344 DE CA88I0 PARHBNSI. 



ii Metam. Libr. IV. y. 632. Not Crit ed. Gierig.— 
SGhraderus in Emendatt. c. 12. p. 223« nullis niri 
aeyi deterioris poetis in usu fiiisse ait, ut nomiDa 
Jasan, jaspU et id genus alia tamquam bisjrllabf 
proferrent Sed falliturl Poetae enim Latini, proa 
ejusmodi nominum originem Graecam aut respioerai 
aut negligerent^ ea pronuntiando yariarunt Sic, at 
hoc utar , Ovidius ex Pont Libr. L Eleg. 2. y. 78.: 
f^Avt qmd SauromatM faciant, quidlaxjfgea acreif 
idem tamen Trist Libr. IL y. 19L: fjJaxjfgea H 
CoMii, Metereaque turba Getaeque : ^^ quem yersum 
praecipiti judicio damnat atque expungendum ducit 
Schradorus. Quid cpiod Sulpicia ausa est scribeie 
in Satir. y. 4.: ^yNec trknetro jamho nec qui pedi 
fractus eodem Fortiter irttsci didicit.^^ Atque Ho- 
ratius in Juli nomine tauto securius confidentiusqae 
poterat negligere originem Graecam^ quanto magis 
illud jam usu et pronuntiatione Romanum iactum et 
Juliorum nomine coufirmatum sancitumque erat Nam 
etiam Yirgifius scripsit Aeneid. Libr. L y. 288.: ^/u^ 
liusy a magno demiasum nomen lulom^^ Ex his 
manifestum fit, potuisse illud nomen ab Horatio ut 
bisyllabum efferri^ et in eo, quo de agitur^ looo 
elatum esse. lude autem simul eyidens est ac cer- 
tum, M. Antonii Triiunyiri filium natu minorem 
minime Julium, sed Julum appellatum fuisse. Ne- 
miuem enim spero futurum esse^ qui sibi a Peeri- 
kampio persuaderi patiatur^ apud Horatium pro n* 
JuUy repugnaute ipsa Latinitate, corrigendiun esse: 
Ille, atque alium intelligendum Antonium a Trium- 
yiri filio diyersuuL 

Sed ambiguum quoque est^ hoc nomen fueritne 
illius Antonii cognomen an praenomen? Scholiastae 
Horatii^ Acron et Porphyrion^ ad yerbum oonseii- 



EXCURSU8 T« 345 

entes, haec adnotanint ad v. 1.: ,,Haec ode nd 
(nionium Juium (sio emencl. pro Julium), Marci 
ifUonii Jilium scribilur^^ eto. atque eodem ordine 
aeo nomina odae praescripta inveniiuitur in non-* 
idlis Torrentii et Yanderbourgii codicibus. Acce« 
itj quod haud pauci Juliorum habebant cognomen 
ulL Sic m Fastis Capitolinis occurrit C Julius L. 
^. JuJus Cos. a. U. C. 264*9 mcmoratus etiam a 
liou}-sio Halic. Libr. VIII. p. 1502. R. dictusque 
ofo^ ^I6Xioq ^lekkogj aliique, quos yidesis in I. C. M. 
^urentii Indice in illos Fastos s. n. Julii p. 139 sq. 
taque suspicari quis possit, idem cognomcn a M. 
Lntouio patre impositum esse filio iiatu muiori. At 
Luic suspicioni obstant illi Fusti Capitolini ^ iu qiiibus 
/onsules auui U. C. 743. rccenseiitur : Julns Anlo^ 
lius M. f. M. n. Africanus et Q. Fabius Q. F. 
\taxifnus. Autonium illmn esse eum ^ de quo hic 
ermo sit^ aliunde constat; de aguomine Africaniy 
[uod falso ei tribuitur^ cum ad Fabium pertlnoat, 
xtidite exposuit ad Suctonii Claud. c. 2. Baumgarten- 
^rusius, quocum facit Driunamn» in Histor. Rom. 
rom. I. p. 520. N. 43. — Idem Dnunanmis rccte 
idmonet , nomen Juliy utroyis poneretur modo , non 
K>tu]sse haberi nomen gentile. Fiiit illud praenomen 
it Gum a scriptoribiu vidgo praeponeretur, evenit^ 
it a librariis male sciolis deprararetur et in nomi- 
118 gentilicii formam ,y Julius ^^ transmutaretur. Inde 
ot natae sunt turbae, totque hominum eruditonun 
moresy quamvis in aprico esset^ Codicum nullam 
lao in caussa esse posse auctoritatem ! A Glandor- 
>io in Qnomast p. 83. ille nominatur M. Julhis 
dntamus : qno nihil est insdtius ac vanius ! Torren- 
iu8 quidem in aliq. Horatii Codicibus invenit titu- 
um Oli Odae praepositum hunc: Ad Mm jintomum 



346 PS CA88IO PAaHENSI. 

Juhim. At ejiismodi lemmatis quae tandem eme 
potest fides ac testimoiiii dictio? Deinde scite obser- 
vat Drumanniis , hiinc filium natu minorem non po- 
tiiisse Marci praenomen acciperey cum nasceretur 
yirente adliuc filio majore , jtntyllo sive M. Antonm. 
Probabilior esset eonim opinio qui dicuut, Lu/m 
praenomen illi fuisse^ si certum esset, hucmm Anr* 
tonium , cii jiis meutiouem facit Tacitua An. Libr. IV. 
c. 44*9 fiiisse illius filium aut unicum aut natu nuh 
ximiim. Res ad licpiidiim perdiici nequit; id aiitem 
nihil diiI)itationis videtur habere, nomen Juli, adepla 
Tohiti piil)lica auctoritate, ita celebratiim esse, ut 
vel reruin scriptores ilhim Triumviri filiimi hoc solo 
nomine commemorarent. Ita Tadtiis An. Libr. L 
c. 10. qiium scribit: ,y inlerfeclos Romae Varro* 
nesy Egmttios^ JuJos^^^ hiuic solum sigiiificat JiihiiQ 
Aiitoniimi. £t Dio Cassiiis Libr. LIV. c. 36. de 
rebiis a. U. C. 743 s.744. gestis loqiiens scribit: vavia 

ftiv ini T€ z5 */«/« xal inl 0aiiia Ma^i(iH hndzwv iyiwfxo^ 
ouiisso liilvnoviii iioinine. 

Uterc(iie igitiir M. Antoiiii filiiis ex Fulvia sus- 
ceptus videtiir binominis ftiisse. Cujus rei caussa 
non longe petenda erit^ si meminerimus, quanfa 
fiierit illius Triumviri ut in vita^ sic in doctrinae 
studiis xaxo^rjlia. Ea spectata dubium esse neqiiit 
qiiin homini iuepto isti praenomina Marciy Gaji sive 
JLuciiy (piamvis geutis Antoniae propria, vulgaria 
iuerint visa et sordidida. Sic gemellos illos Cleo- 
patra genitos appellavit, ut verbis Flutarchi c 3& 
utar, Tov fiiv IdU^avdQOv, ttjv di KXeo7mi(fav inixkfjavf 
dif Tov fuvlIXiov, T^v di SeX^vrjv. IVova ubicpie atquB 
insolita ille captabatl Itaque spreto antiquo RomBf 
norum more^ qiio fratres distingui solerent praeno* 
minibus consuetis ^ no va eaque peregrina exoogitavit 



Excuasus V. 347 

nomuia^ quibus majorem natii miuoremque filiiim 
Fulviae blanile appellaret. Illi uomen Antylliy huic 
/u/i imposuit: utrumque nomen ex fonte Graeco 
ductum esse^ aeque apertum est, atcpie inesse quam* 
dam geueris patemi maternicpie jactationem et su- 
perbiam. Nomen ^y Antyllv^ ^^ obyium cpiidem apud 
veteres : ita KoCviog IdvziXkog sive livivlliog quidam a 
Gracchanis a« U. C. 633. interfectus memoratur ab 
Appiano d. B. C. Libr. L c. 25. et a Plutarcho in 
Yit. C« Gracchi c« 13«, nisi forte utroque loco re- 
pouendum est ld%%lliog. Antyllus Grammaticus lau- 
datur iu Scholiis ad Thucydidem : vid. Popponis Pro- 
l^om, P. IL YoK L p. 66. Sed acutissime suspi- 
catus est Perizonius Animad. Historic. Cap. III. p. 156.^ 
esse illud nomen vtioxoqkjtixov, proprie AnhMas pro 
AnlonilluSy idcjue a Graecis exprc.ssiim es&e^'dyvvkXog. 
Jam quis did)itet ciun Perizouio statuere^ M. Anto* 
nium hoc uomen dedisse filio majori^ ut siguificaret^ 
geuus et noinen suiun venisse ab Antone, Uerculis 
filio^? y. Phitarch. c. 4. Huic opiuioui Drumannus 
in Histor. Rom. Tom. L p. 519. N. 27. frustra^ si 
qiud judico^ opponit, mjtliicam istam gentis Antoniae 
originem jam satis declaratam fuisse nomine gentili, 
neque tum caussae quidcpiam apparere^ ob quam 
scriptores Romani isto nomiue unanuni consensu 
abstinuerint* At illud-nomen per hnoxoQiofuv filio tri«- 
butum et sermoue familiari pro Antonio usurpatum 
est. Non enim credibile videtur, eum appellatiun 
esse AntuUum Antonhim siye Antonhim Antullum, 
lioet in Inscript* ap. Gruterum p. DCCCLXIV. 13» 
memoretur (>• Salvidienua C. L. Antullus. Cum 
autem ille, primis pueritiae annis exceptis, Rcmia 
semper abesset ueque ulla re inclaresceret, neminem 
mirum habebit, si illud nomen panun innotesceret 



348 DE CA88IO PARUEN8I. 

panimqae daritatis consequeretur* Alia est ratio 
nomiiiis ^yJuhis.^^ Nam hoo nomine, ut idem Pct- 
zonius monet, appellayit filiiun natu minorem, ut 
ostenderet, se per matrem /u/iVim, L« Julii Caesa- 
ris filiam, attingere illam gentem, demissam ab 
Ascanio puero , cui cogiiomen luio ^ ut ait Yirgiliiis 
Aen. Libr. I. y. 267. Hunc quoque familiari tantum 
Bermoue dictum yocatumque . esse arbitror Julnmi 
qiii aiitem factiiin sit , ut y cum Antylli uomen apud 
scriptores Romauos plaiie exolesceret, nomen /u/i 
noii tantiim semioiie familiari sed etiam scriptis 
moniimentis celebraretiir adeoqiie cum uomine gentili 
coujiiiigeretiir , nemiui obscunim erit, «pii hunc N. 
Antouii et Fulyiae filiiim ejusqiie yitam et res p^ 
iioyerit. 

]\L Aiitoiiiiis jintylhim filiiim iiatii majorem, iit 
yidiiniis, sociiin iii casti*a abduxcrat piierum parvu- 
liim, suiimcpie eiim domi foris(pie yoliierat esse co- 
mitem. * Julus autem, cimi Fiilyia matre orbaretur 
aiiiio U. C. 714«, noudiim id aetatis fiiisse yidetur, 
ut iii patris comitatii ac contubeniio esse posset 
Romae igitiir prociil dubio remansit transiitque in 
domimi Octayiae^ uoyercae suae. Nam Fulyiae^ quae 
midtanim seditiouum discordianimqiie funesta fiierat 
fox^ nec opiua mors acciderat exoptatissuna Cae* 
sari Octatiano^ qiio citius ciim M. Antonio reconci- 
liaretur. Omnes utrimque offeusiones in illam rejectac 
sunt ; Brundisii noyiun foedus factum^ quod quo fir- 
mius essety 31. Antonio in matrimonium data est 
Octavia y Caesaris Octayiani soror et yidua C. Mar- 
celli cujusdam niiperrime mortuL Qiiarta igitur ea- 
que legitima illius uxor fuit 

lY. Octavia, quam grayldam et luotus tempore 
nondum finito dusit, Erant autem Caesari OctayiaDO 



EXCURSU8 y. 340 

iiae sororos, Octaviao nomine. Nam C. Octaviits 
ater ex priore conjuge, Aiichariay uiiicam tu- 
rrat filiam^ Octaviam^ et ex Atm, altera uxore, 
em filiam sorori cognominem et luiiciun filium eum- 
iie omnium liberorum natu minimum y C. Octaviiun^ 
osthac Caesarem Octavianum. Altera igitur Octavia 
tit germana^ altera uterina soror Caesaris Octaviani 
'riumviri. Quaerentibus nobis^ utra tiun nupserit 
[. Antonio, occinrit Plutarchus, qui c. 31 •, ubi de 
N3dere Bnmclisino agit, satis perspicue haec prodit: 

Yivz^ tx€iv xakwg doxSvva Ttiorewg ideTzo atpodQOTtQag ^ i]v 
%VX^ naQeaxsV' 'Oxca^ia yaQ rjv adaliffj , nQBO^vxlQa fiiv, 
l bfiofirjTQia di KaiaaQi* iyeyovei yaQ i§^yxoQiag, b d* 
7T€Qov e^lrlcriag. ^EoTBQya ^ v7t€Q(pviog t^v adeXff^v, ;f()^//a 
avfiaarbv, cjg XiyexaL, yvvaixog ytvo^iivr^v. Avrrij VatH 
laQxikka , t5 yrjitavrog avTr^v, « naXai TtO^irjxoTog ixrjQfvtv. 

uum etiam Octavia minor^ ut vidimus, natu major 
3set quam frater, nihil obstaret quo minus eam tiun 
L Antonio nuptum datam csse putaremus j nisi Fhi- 
irehus expressis verbis negaret eam buofirjzQiav fuisse 
aesari Octaviano , ean^que diceret ex Ancharia na- 
im esse. Itaque^ Phitarcho si fides est, M. Anto- 
lus iu matrimouio habiut Octaviam majorem. At 
xstitenmt ad nostram usque memoriam pennidti 
iri Docti, cpii Plutarchi fidem et auctoritatem in 
ubiiun vocarent et Octaviam minorem^ uterinam 
aesaris Octaviani sororem, seciuidis nuptiis cum 
[. Autonio conjunctam fiiisse contenderent. Nemo 
imen^ quod sclam, disertius copiosiusque illud Plu- 
irchi testimonium impugnare ejusque fidem labe- 
ictare connisus est quam post Glandorpium in Ono- 
last. p. 86 sq. cl. p. 433., Perizouius Anbnadv/ 
listor. Cap. III. p. 121 sqq. Uterque Yir Doctiis 
[sdem fere pugnat argiunentis y quae operae pretium 
lerit denuo examinare. 



350 DE CA8SIO PARMENSI. 

Hli igitiir et qiii ciim eis fadiinty aflirmant) 
Octaviain illam M. Antonii uxorem fuisse nteriiiam 
Caesaris Octaviani sororem contra ao Plutarehus, qai 
iiegat fiiisse o/iiofifjTQiav KalaaQt. Ao senteutiae 8taJ)i- • 
liendae siiae gratia allegant Ciceronem Philipp«-IIL 
c. 6.: yySed hoc clarissimi viri viderint, L. Phi- 
Uppus, Qtii hiibet Aricimtm u^arem^ C. MitrcdtMSj 
qui Aricinae Jiliiim : quos certe scio dignilatis opli' 
marMm /emimirum non poenitere^^ Quo iu looo 
Aricina est Atiay mater Caesaris Octaviaui ; Aricinae 
filia est Octavia minor. Ea nupserat G« Marcello 
ciiidam; is procul dubio idem est, cpii, auctoTe 
Dione Cass. Libr. XL. c 39.^ t^ Kalaaqij xaimQ ^ 
iTTiya/iiag nQoar^xwvy ix^Qog ^v, ot qui eam ob caiissam 
a l^ompcjo ad coiisiilatum a. U. C. 704« evectiis est 
Siiccessit M. Claudio Marcello Cos. a. U. C. 703. 
cnjiis coiisobriiiiis essct seii frator, dveipiog ij xai ddil- 
q^og {Xly^rai yuQ lxdT€Qov)y ut ait l)io CassiilS L C ibiq< 

Fabriciiis N. 228. Vol. V. p. 278. Strz. Porro du- 
bium essc no([uit qiiin eadem sit Octavia, qiiam ut 
ucptein sororis suae Julius Caesar Cn. Pompejo cou- 
ditiouem dctiilit, aiictore Suetonio c. 27. Atqiie boc 
Siietoiiii loco prae caeteris tamquam arce munitissima 
iuiiititiir illoriim seiitentia virorum, cpii uegant, Mar- 
ccllum iliiiiii dici potuisse aCQiiem Jiilii Cacsaris^ si 
illo Ancbariao iiiiam, Octaviam, in inatrimonio ha* 
biiisset. 

Veriim enim vei*o ex allegatis Ciceronis, Siie- 
tonii et Dionis Cassii locis aiit egregie fedlor aiit 
niliil aliiid seqiiitur, nisi Octaviam minorem matri- 
monio conjiinctam fiiisse ciim ۥ Marcello quodaniy 
eamdemcpie , vivo adhiic marito, ab aviinculo magno, 
Jnlio Caesare, Pompojo, cujiis necessitiidinem et 
voluntatcm retinere cuperet, in matrimouium oblatam 



Ex.cuasu8 T. 351 

esse. At qiio tandem pacto inde colligi possit ^ eam- 
dem Octaviam post Marcelli obitimi a fratrc coUo- 
catam esse M. Aiitonio^ fateor me iiou iutelligere. 
Nec yidco, qiio modo Perizouiiis tantam probaudi 
Tim tribuere possit isti Ciceronis loco? Orator cum 
id ageret^ ut impudeutiam M. Antonii exprobrautis 
Octaviano geueris igiiobilitatem ^ coufutaret^ primum 
ooiitemptim memorat uxorem patris^ Numitoriam 
FregcUanam, proditoris filiam^ et ipsum uxoris pri- 
mae^ Fadiae^ libertino natae patre, commonefacit. 
Deiude eis oppouit Atiam ejusque filiam^ Octaviam 
miiiorem j optimas feminas , quas uxores habcre ue- 
qiiacpiani poenitere L. Philippum et C Marcellum 
allirmat. Quodsi Perizonius iude Plutarchum erro- 
ris convincere volcbat, oportebat eum osteudere^ 
liuuc C. MarceUuin y a Cicerone memoratiun , uuUum 
aliimi esse posse quam eumdem, post cujus obitum 
Dctavia vidua a Phitarcho dicatur M. Autouio nu-- 
psisse. Namque id uuum certum est alquo cxplora-- 
tuin^ cpiartam Ulam Triiimviri uxorem matrimonio 
autea junctam fiiisse cum C. 3IarceUo qiiodam. Quare 
faUi eoS) (pii M. MarceUum quemdam huc trahaut, 
docte probavit Dnunaimus in Uistor. Rom. Tom. IL 
p. 401. 

Nemo igitur scriptonim vetenim aperte testatur, 
iiterinam Caesaris Octaviani sororem^ Octaviam mi- 
normn, M. Antonio in matrimonium datam esse; at 
Phitarchus consulto addidisse mihi videtur Octaviam, 
M. Antonii uxorem, Anchariae fiiisse /Uiam, sororem 
quidem Caesaris Octaviani nQ^o^vxiQav, diX ovx ofio/ijj" 
TQiay, ut errori occiirreret et praecaveret^ ue quis 
Atiae fiUam^ Octaviam minorem , inteUigeret. Hujiis 
autem fides poterit salva praestari omnisque con- 
troversia ea de re componiy 91^ praeeunte Tristano 



352 DB CABftlO PAEMENSI. 

Tom. L p. 53 sq.^ staiufflimus, utramque Octa?iaai 
nuptani ftiisse Gajo MarceUo cuidam. Jam tcio 
stemma MarceUorum licet perobscurum sit, quod ne 
Drumauni qiiidem diligentissima opera satis diluci- 
datum esse dixeris^ tameu modeste proferam e^ 
quae miiii illud perlustranti yideutur esse ea in re 
probabiiia. 

Oclavia minor mipserat C daudio MarceBo, 
qui cum L. Aemilio Faulo Consul erat a. U. C. 
704. et frater patruelis M. Claudii Marcelli Cos. 
a. U. C. 703. Mecum consentit DnimaimuSy qui 
eumdem illum Marcellum agnoscit OctaTiae mi- 
noris maritiun. Siiae senteutiae praeaidium repetit 
ex Ciceronis ad Attic. Libr. XV. Epist. 12. {• Si) 
ubi Marcellus quidam commemoratur , cui Caesar 
Octaviaiuis dicitiir videri dcditus esse. At ciun iOe 
neqiic Gajus dicatur ncque considaris esse siguifiGe- 
tur, iiihil obstat quo minus de alio Alarceilo ilUus 
aetatis cogitemus. Ille autem^ quem dixi, Consul 
hai)ciidus erit illc C. 3Iarcellus, cujus uxoreui Cn. 
Pompcjo conditionem ab Julio Caesare delatam esse 
rcfert Siietouius c. 27. 

Oclavia major item fortasse nupserat C. Claudh 
MarceUo illi, qiii cum L. Coruclio Leutulo Cousul erat 
a« U. C. 705. Eiim fuisse fratrem M. Marcelli bieu- 
nio autc Cousiilis, docuit Mauutius ad Ciceron. ad 
Divcrs. Libr. XY. £p. 7.^ cui etiam Dnunamuis in 
Histor. Roni. Tom. II. p. 398. ]Not. 13. adstipulatiir. 
Jam vero I)i*iiiiiauuiis, ue qiiis de hoc C. Marcello, 
Auchariao geucro, apud l^hitarclium cogitet, probare 
stiidot, eiiin jam auuo U. C. 706. periisso in beilo 
coiitra Poinpojiiiii 3f.^ a cujiis partlbus staret. Ad 
coiinrinaiidain aiitem opiiiiononi suam liis usiis est 
argiimciitis. l^riiuiun si superstes fuissot, Iiaud diibie, 



EXCUR8US V. 353 

cam a. U. C. 708« de i*estitiiemIo M. Claiidio Mar- 
cello in Senatii ageretur, pro Iratre dcprecatiis esset; 
sed niiUa ejus fit meutio. Deiude, inquit Driuuau- 
ims, a Cicerone Pliilipp. XIII. c. 14., quae oratio 
a. U. C. 711. in, liabita est, iiic C. Marcelius iuter 
Consulares vita defimctos receusetiu*. At Vir doctis- 
simus, id quod pace ejus dixeriiu, illiun Cicerouis 
locmn fugitivo oculo videtur legisse: uam ibi Codd. 
et Editt. omnes Marcum, niiuime Crfi/cim Marceliiuu 
ofienmty et dubium esse uecpiit, quin inteliigondus 
Bit SL Claudius Marcellus Cos. a. U. C. 703. , quem 
impetrata redeiuidi veuia, Atheuis a Magio Chilone 
vnlneratiim^ a. U. C. 709. obivisse constat : v. Ciccro 
ad Divers. Libr. lY. £p. 12., ad Attic. Lil^r. XIII. 
Ep. 10. et Yalerius Max. Libr. IX. c. 1 1. n. 4. Ut igitur 
hoc Dnimanni argiunentum lalsum est, ita prius iiJud 
a silentio scriptonun petitiun, niniiiun probat. 

Uterque C. MarceliiLS, Pompejo devicto et im- 
petrata ab Julio Caesare veuia, se haud dubie ab 
omni renim publicanun admiuistratione renioverat: 
qao factiun est , ut imlla fere eorum apud scriptorcs 
mentio injecta inveniatur. Neque tamen existiinaudi 
nmt tiun sub Julio Caesare, tiun sub Triiunviris Ro- 
mae sine dignitate et splendoro vixisse, praesertira 
cum Dictatorem illum et uuum ex Triiunviris afli* 
nitate attingerent. Uterque enun erat, vera si est 
conjectura nostra, Caesaris Octaviani levir, alter so* 
rorifl germanae, alter uterinae maritus, igitiu* alter 
Anchariae, alter Atiae gener. 

Jam cum duo Gaji Marcelli illo , de quo loqui- 
mnr, tempore vixerint viri consulares et Caosaris 
Octaviaui affinitate haud iiidigui; et cum nuiiius locus 
seriptoris prolbrri possit, qui perspicuis verbis non 
doceaty Octaviam minorem a £ratre M. Antojiio col- 

WBlCHBaT. C0MA1£2IT. 23 




S64 DB CA88IO PARBRNSN 

locatam esse ; non video quid impediat qiiomini» tjl 
Plutarchi testimoninm , qiio millnm potest c^se «liscf^ 
tius nuUumquo magis perspicinim, propeiuleamusi 
idque oinn J. Lipsio ad Tadti Anu. Libr. L c IOl 
§t in Exciirs, B. et cum Heerenio in Comment de 
Fontib. Plularchi p. 180. amplectamur. Glandorpio 
in Onomast. p. 87. monenti, Phitardiimi in alib 
quoque rebus erroris manifeshun teneri, non chibi- 
tarem fidem adjimgere, dummodo alius scriptonB 
testimonio certo ac grayi evind posset, Plutarduiiii 
hac etiam ui re falsum esse» Mihi, ut ingenue £iteir, 
Yiri Docti, <pu Plutarcho fidem abrogandam cenM- 
rent, non tam scriptorum yeterum locis cpiam qM- 
nione quadam praejudicata permoti esae videntinv 
ut mallent Octaviam minorem quam majorem pro 
M. Aiitoiiii uxore haberc. Tratiitum cuim a scrt- 
ptoribus legimiLs, illam M. Antonii uxorem Caesari 
Octaviano |>ercaram perque gratam fuisse^ eamcpie 
virtiitil>us oxcelhiisse plane singularibus. Ego vero 
argiimcntum , <piod ex hoc fratris iu sororem amore 
et stiidio ot ex sororis virtiitibus repetatur , confiden- 
tor nego qiiidquam valere posse ad labefaetandam 
Phitarcbi auctoritatom ac fidem. Fiiit enim Caesar 
Ootavianus omnino suorum amantissimus , necpie est 
cpiod sororcm germanam miiuis ab eo adamatam 
fiiisse opiiicmur, quam uteriiiam, aut illam eodem 
natam patrc, qiiem vimm sanctum, innocentem ani* 
moqiio egregiiim fuissc scimiis, non eis praeditam 
virtntibus fuisse dicamus, qiias de Octavia^ quarta 
M. Antonii uxore, rari exempli miiliero, scriptores 
commomorent. Deniqiio, ut hoc addam, Phitarcho 
vidotur etiam utriusque Octaviae aetas patrodnari. 
Octaviam minorem^ quam scimus (ratre (iiisse ma* 
jorem , ponamus natam esse a« U. C. 690« ^ ita ut, 



3S5 

I M. Antooio miptiim ilaretur, annnm vitM rige- 

liiitti fiiiactiim cxpleyissot. Jam CT C. Bfarodlo^ 

>«atarito prioro, genticrat si non qiiatiHVf eerte tfw 

- libero», «Itiafi fllias, Mutrcenmn majorflm et minoinniy 

s et iUium, M. Mfirceltum illiim, Augnsti et Populi 

f Ramani tlelicias, f|ui a. U. C. 731. Baps immatiifa 

morte abrq^tus est: v. Dio Cass. Lil>r. LID. o. 30 sq. 

Serriiift a<l Virgil. Aen. Libr. VL r. 862. fauDO jn- 

veuem rcfert anno aetatis scsto decimo in mortinm 

inciili<(so et aiiim diiodcTigeaimo , com aedilitataa 

gen>rot, ot>iissi>. At ciim JPropertius Libr. IIL Eleg. 

15. do lioc -MarcoUo v. 15. scripserit: ,,OeeidUj et 

misero ateler(ilvi'gesimH3 annui"; Broukhusius haud 

immcrito niunerorum comiptioncm in Serrii Ccm- 

mcntario siispicalus potioreni jiidicat Propertii aucto- 

ritatem, eamqite sccutus DnimaDUits in Hist. R<nik 

Tom. IL p. 402. N. 51. iHius juveuiH amium nat»- 

lAn assignat a. U. C. 711. Cum aiitem mos apud 

Romanos fucrit al> autit[uis traditus, ut filiiu natu 

maximiis patris praenomen acciperet; non temere 

ooncludnrc noiiis Tidcmiir, M. Marcello finsae firatrem 

^ netii majorcm , paterao Gaji praeuomine appeUatum, 

i;^ led antc tcmpiis morte deriiuctum. Quatuor igitur 

K Hberos cum C. Mar<:clliis ille Cousularis ante mortem 

y mam NnscepiNset ex Octavia coujtigc, ipsa vitae ai^ 

i noTumque ratio suadet, ut Odaviam majoran intel- 

ligamus, aliiKpii nect^so est statiianun, OctaTiam 

minorcm ai> illo iu matrimouium <liia(am fiiiBse Tix- 

tlum riro maturam. 

Jam liiii omiiibi», (|uac bic perstasinu, aine o»- 
piditcttc perpimnts iion poftssmi cptin P hi t a rc h um seeUf- 
tits dicain, M. Aiitoiiii ii\urcm qtiiittam (uisse C* 
Octavii et Ancliariac rdiam, Octaviam miqoreniy Ca^ 
uria Octaviani sororcm gennaiianu Eft ab-AntMno 



3M DE CASSIO PAMIKHSI. 

repiidiata a. U. C. 722. rixit usque ad aimiiin U. 
C. 743. , ut auctor est Dio Cass. Ubr. LIY. c 35. Qui 
Dionis locus perpcaram afscipitur de Octana miDOTe. 
Hupu eniin morlem coinm«norat Suetouius Ai^. 
c. 81.: ftMatrem amttd m prmo con«u2rtfu, aoro- 
rem Octavinm quinquagemimn et quartvnm agai 
aetatia onmrm." Atqiii Augustus ^nTnifn aetatis qinn- 
qnagesimiim et quarhun explevit demum d. 23. Se- 
ptembr. a. U. C. 745. Ei^ Octavia minor, utsriu 
r|us soTor, biennio post Odariam majorem vita ei- 
cessit Utriqiic sorori deiimctae pares eosquo maxi- 
mos a Iratre honores tributos esae, non mirura «A 
m tanto, quo snos iDe prosequi soleret, amore et 
studio. Octavia minor sine prole Tidetur luisse; snl 
Oclayiae majoris awfta ol ya/i^goi k^Tjttyxin' , nt IMo 
Cafwius I. c. ait. 

lutcr lioa gencros fiiit etiam JuJu» j^ntonint, 
.id qiiein fam revcrtit nostra disputatio. Is enim 
novercae siiae gener &ctii8 est ducta in matrimoniiini 
Marcella mnjorc. Nam trscellens faujiis OctaTiac ai! 
dirina iudolos cxsplenduit cum in tractando toleran* 
doqiie M. Antonio, ciii duas peperit filiaa, ^nlo- 
niam majorom ot minorem, tiim maxime in matemi 
afrcctii, qiio non tantum suos liberos utriusque IM* 
rtti, 8ed reiecta jam ab marito, homine intemperante, 
ac repudiata ctiam priTignos privignasqiie amplesi 
est, font. (xlucaTit. 

Caesar Octaviamis victor, auctore Plutard» 
c. 88., ex nmnibus M. Antonii liberis, ne iis quidesi 
eTceptis, (pii ex Clcopatra concubina suscepti eran^ 
ftoliim Aiif^lbun interfecit. Sororis siiae filiaba, 
Aiitniiiae niajori et minori, pecunias ex bonis pa> 
(ernis tnbiiit; Jiilo Antwiio libertos ejus ea ommi 
coiiftistim dare jiuflii, quae morienteB ei reUnqncff 



Excuasus V. 357 

i l^ibus jubebantur, teste Dione Cass. Liiir. LL c. 15. 

- ibiq. y. Fabricliis N. 97« Vol. VL p. 15. Strz. Ootavia 

a hiiic priyiguO) quem^ ut jam supra dixi, Romae 

V retinuit^ tauto majorem curam impeudcbat, qtianto 

I negligentior in liberis educandis erat pater^ qui uon 

modo corpuS) sed animum qiiocpie mero et stupro 

' Alexandriae mandpasset* Liberaliter institutus omnis 

politioris humanitatis oompos faotus est Jidus Anto- 

nius^ quem inter alios multos ao nobiles doouisse 

traditur L. Crassitius, genere Tarentinus, Gramma* 

dcus haud ignobilis* Atque yidetur ille jam a tene- 

ris annis , procul dubio ingenii animique bonis aliisye 

yirtutibuS) se in gratiam Caesaris Augusti insuiuasse^ 

utqui eum progressii temporis ad siunmos eyebcrel 

. honores adeoque in artissimam afiinitateni reoiperet. 

Auctore enim Plutarcho c. 88. tam gratiosu» apud 

^ bnperatorem illum erat^ ut, cum primum looum 

I Agrippa, Liyiae filii secundum tenerent, tertius esset 

. ac numeraretur Julus Antonius. £t Yellejus Patero. 

Ldbn n. c^ lOO. §• 4« narrat, eum a patris yiotore 

honoratum esse 1. Sacerdotio, de quo oaeteri soi*i- 

ptores tacent; 2. Praetura, qua a. U. C. 74L fiuiotus 

diem natalem Augusti ludis Ciroensibns et yenatione 

cseldirayit atque epulum Aiigusto et Senatorlbus in 

Capitolio dedity teste Dione Cass.Libr. LIY. c. 26.; 

3. CoMulatu^ qiiem, ut jam supra yidimus, ciun 
Q. Fabio 5Iaximo A£ricano gcssit a. U« C. 744.; 

4. Pravmciisy de quibus item aliunde nihil constat. 
Huc tamen fortasse spectat ejiu^ Proconsulis edictum 
in gratiam Judaeorum Asiam habitantium ^ quod ex* 
slat ap. Joseph* Antiq. Libr. XYL c 6. $• 7.; 
&. Mairinunuo Marcellae majoris^ qiiam Octayia C. 
Marcelloy priori marito, genuerat. Marcellam enim 
minorem in matrimonio habebat Agripi>a> ut testau- 



358 OE CA88IO PAEMEN8I. 

tiir Suetonim Aug. o. 63. et Plutardius in Yit. Aih 
ton. 0. 88. Ita Julus Antonius noyeroae suae geoer 
£actu8 est et afllnis Augusti, cujtis denoientiae sin- 
giilare exemplum eum ftiisse ait Yellejus Patercuhs. 

Nihilo tamen secius violavit domum Angiuli 
oommisso ciim Julia adulterio a. U. G. 752. Insiiiiii- 
Jabatur id fecisse spe imperii occupaudi^ nt ait Dio 
Cass. Libr. LY. o. 10. YoL UI. p. 360. Strz. Jolia 
in Pandatariam insulam relegata est; Jtilus Antonias 
morte midctatus. Quodsi a Yellejo dicitur ipse soe- 
ImB a se commissi ultor fiiisse, lapsius ad Tadli 
Ann. Li]>r. I. c 10. scriptorum dissensum ita tolii^ 
ut Augusti jussum praecessisse dicat, rpiem ipse Julns 
Autonius sua manu sit exsecutus. Spectat huc kM» 
Senecae de Brevit Yit. c 5. $• 4. , ubi de Augusto, 
,yln ipsa urhey inquit^ Murenaey Caepionis, £e- 
pidi, Egnatiorum in eum mucrones acuebemiwr, 
Nondum horum effugerat insidias : filia et tot nnh 
biiesjuvenes adulterio velut sacramento adactiy jam 
injractam aetatem territabant: plusque et iterum 
timenda cum Anlonio mulier.^^ Acute Ido Seneca 
suo more dicit Juliam alteram Cleopatram^ quae cum 
Julo Antonio magis timenda fiierit Augusto, qiiam 
ista Aegyptia cum M. Antonio Triumviro. 

Jam si ipsum Juli Antonii factum spectamus, 
quo apud Yellejum Paterculum^ Tiberii adulatorenii 
nomen violatoris domus Augustae invemt^ id apud 
quemque pnidentem ac liberalem antiquitatis judiom 
plus excusationis habere debet quam inhumanus et 
saevus Augustl iu filiam et Julum affinem suum ani- 
mus. NoUem vitao suae splendorem adspersisset Juhis 
hao rei turpiculae macida, quam cono^tam non po- 
terat ehiere manu sibi fortiter illata. Julia ipsa, 
famosa ista mulier, invenit nostra memoria patromun 



SXCUR8U8 r. 359 

haud indisertuin ^ Wielaudum (Opp. VoL 43. p. 79 — 
111. ed. Grub.), qui ejus caussam haud improspere 
egit. Nam etsi non omuia, quae ibi soripta leguu- 
tur , probare possiuu , tamen ego quoque in ea sum 
seutentia^ ut, rerum temporumque momentis aequa 
lance ponderatis, plus culpae iu Augusto quam in 
Juiia residere et hanc^ alio si patre usa fuisset aiia- 
que noverca^ aliam quoque eamque lionestiorem 
evasuram fuisse mulierem credam. Julum iuter et 
Juliam^ utpote afdnes^ haud dul)ie jam ex longo 
inde tempore intcrcesserat coujuuctio consuetudiuis 
nequaquam inhonesta. Ex ilio, viro nobiii, littera- 
rum elegantiorum amante et inteliigente non poterat 
uou voluptatem capere Julia ^ in qua et ipsa littera- 
rum amorem multamque eruditionem fuisse auctor 
est Macroljius Satum. Lil>r. U. c 5. iu. £t si im-- 
modica ista ac petulans venustatis suae osteutatrix, 
quam minime nego aliquoties procaciter abusam esse 
iudulgentia fortunae^ ac patris suaeque ipsius existi- 
mationi parum consuluisse, eHecit^ ut Julus flagitium 
oommitterety certo in suspicionem probri veniret, 
milii videtur in tanta morum perditissimonun con- 
tagione excusatius peccasse. Neque Augustus propter 
rei, quae in foro ad Marsyam accidisse ferebatur, 
dedeeus tanta ira exarsisse existimaodus est^ ut in 
8ua ipsius veluti viscera saeviret, sod crimine quo- 
dam eoque conilcto ad tantam crudelitatem se efie- 
rari passus est. Scilicet dul>itari nequit quin Livia, 
uequissima ista dolorum criminumque machinatrix^ 
in hao quoque caussa primas egerit partes easque 
expleverit. Suspicaci et meticuloso marito suo va- 
ferrima istft mulier objecit, tamquam terriculamentum, 
vitae dominationisque amitteudae periculum et oom- 
menta est oonjiurationem filiae cum Julo Antonio^ 



300 DE CA8SI0 PARMENSI. 

Triumviii olim advenarii litiu^ iit cuni illam pTivt 
gnam ipsi odiosam ac molestam y tiim iiipriiiiis hii 
gratia florentem ac poteutem subverteret. A 
tando autem ejusmodi scelei-e Juliam , mollis l^ 
animl feminam, mihi persuasissimum est pariter 
fiiisse ac Julum Antouiuin , virum bonum ac 
et Augusto midtis nomiuibus obstrictum. Et i 
stus *quamyis jam sexagenarius ^ vitae tamen 
imperioque vehementer metuens, quoties hu ji 
periculum immineret ^ in pristinam y ne dicam , 
tam ipsi crudelitatem enipit, et Jidum, afiGnem 
eadem poena affici jussit^ qua Salvidieuum et 
nelium Gallum, utrumque amicum de se meril 
de medio sustulerat^ et Juliam^ luiicam filiam, noi 
tam omnibus^ ut dictitabatiiry probris ooutaminatami 
quam falso conspiratioiiis crimine obrutam exilio 
pcrpctuo et acrumnoso punivit. Cujus £aicti cum 
ipsiun serius veliementer poenituisse coustet (t. Senec 
d. Bcncf. Libr. YI. c. 32. $. 2.) ; credlbile est y eum 
comperisse^ qiiam falsiim fuisset istud conspirationis 
crimcii! Utcum([iie cst^ in magiio errore versari piito 
eos, <pu Augiistimi propudiosa Jiili et Juliae vita iiiiice 
permotum esse dicaut , ut tam graviter de ambobiu 
statueret. Praefecturaiu monim a se susceptam se- 
verius utiqiie uonnumqiiam admiuistrabat ciipiebatque 
videri TQigaQewnayirfjg; scd qiii factiim cst, ut, id 
quod jam scriptoribus Tcteribus mirationem fecisse 
scimus, cum in aliorum adulteriis coimireret^ omnem 
humauitatis sensum ac parentis erga suos afiectiun 
ejurasse videretur, cum ejusdem flagitii Julus et Julia 
accusarentur P Temperare mihi non possum quiu hiic 
transscribam ea, qiiae de hac re non minus graviter 
ac candide scripsit Jo. G« Loebellius in Dissertatioiie^ 
de Aiigusti Prinoipatu iu Fr. de Raumeri : Hi^torisch. 



EXCURSUS V. 301 



^tinchenJbnch 1834. p. 235. N.: ^^Za dem BlutCy 
fches fur Vergehungen dieser Art {Verschworun^ 
wider daa Leben des Fursten) Jtoss, glaube 
itueh das des Julus AntotiiuSy dcs Sohnes des 
^iumvirSy rechnen zu durfeny der^ als die Schande 
Julia qffenhar ward, als einer der Ehebrecher 
aich selhst den Tod gabm So sehr nun auch 
ttus hemuht war, der herrscfienden grossen 
uttlichkeit durch Gesetze und angedrohle Stra^' 
zu steuem, so scheint es mir doch ganz iin- 
Jaublichy dass er diese jiusschweifungen als solche 
einer so hlutigen Strenge geriicht haben solL 
Es diirfte also wohl ansunehmen seyn^ dass er 
weniger den Ehebruch hestraft haty als den Ptan 
des Juhts Antonius^ von welchemDio Cassius spricht, 
sich nihnlich mit Hilffe der Juliet der Herrschttft 
zu hemiichtigeny ein Plan^ der ihm vielleicht gefilhr^ 
licher schien ^ als die iibrigen Kerschworungeny weil 
er von dem Sohne eines einst so miichtigen Mannes 
ausgingy an dessen Namen sich so manche Erinne- 
rungen knupflen. Gem mctg der Fiirst die Gele^ 
genheit ergriffen haheUy die Sache ganz in das 
Tjicht der verletzten Keuschheit und Ehre zu riicheny 
da in der oftern Wiederhohtng der Strafen fur 
Anschliige auf seine eigene Person etwas Gehfissi" 
ges lagm Ist diese Kermuthung gegriindety so los't 
eich dttdurch die Verwunderung des Dioy dass er 
andemPersonenttls seiner Tochter dttsselbe Vergehen 
verziehen httbe^ und die strenge ROgey welche Taci- 
tm AnnaL III. 24. iiber diese grt^se und ungewohn-- 
Kche Hiirte aussprichty hann nur die Form treffen.^^ 
Cum igitur Jiilus Antonius non tam yitae mo* 
nimque nequitia et probris, (j[uam artibus ac clan- 
destinia Liviae oonsiliis oppressus oecidcrit; non est 



r 



S02 DB GASSIO PAAtfSNSl. \ 

quod (1e eo male existlmemtuu Quantam esdm ille 
vlrtiitis probitatlsque opiiiionem Romae habuerit, vel 
ex eo satis iiitelligitur , quo<1 ejus iugenium, studia 
et mores mirifice amasse videtur Horatius. Ejus rei 
testis diserta admodum ao locuplea est iUa, quam 
supra jam laudavi y Libri IV. Oda secunda , de oujus 
tcribeiidae occasione ac cousilio haec admonenda simL 
Caesar Augiutus^ qui inde a mense Septembri 
a» U. C. 738. Roma absens res inGermauiay Gallia 
et Hispania prospere composuerat, iuitio a. U. G. 741. 
reditum iu Urbem parabat. A Til>6rio Claudio Ne- 
rone et P. Qiuntilio Yaro Coss. ludi yotiYi pro qus 
reditu facti sunt, ut discimus ex Inscript. ap. Gni- 
terum p. XI. n. 2. et Orellium N. 599. Senatus 
decreyit^ ut ara in ipsa curia pro redifu Augusti 
consccraretiur et ut ii ^ qui ei y qmun esset intra po- 
moerium^ supplices fierent^ impiuiitatem kabereut, 
auctore Dione Cass« Libr. LIV. c. 25. luter publi- 
oam hano Augusti redeimtis exspectationem et com- 
mimem omnium laetitiam videtur Juliui Antonius, 
illius anuiy ut supra ostendimus^ Praetor rogasse 
Horatiiun^ ut Augustum yictorem plectro majore 
eoque Piudarico celebraret» Pindari imitationem ea 
in caussa suasisse censendus est Julus respicieos 
potissimum illius Imvuiam Inde planum fit ^ cur Ho- 
ratius ab Pindari laude illud carmen exorsus sit 
Jam licet Poeta Veuusinus, ut bene observat Vander- 
bourgius in Argument. h. c. Tom. U« p. 225. , pro- 
pensiorem se quam alibi ostendat ad Augusti laudes 
canendas ^ tamen , declarata rei difficultate viriumque 
suarum imbecillitate ^ id muneris subita conver»one 
ad ipsiun Juliun ita transfert j ut hunc multo dignius 
Augusti victoriam et triumphum de Sjgambris car- 
minc celebraturiun esse blande significet v. 33«: 



EXcuBsut y. 303 

ConcniM mafore poeta fiedro 

Citeaarem, quandoque traket ferocea 

Per tacrtan dhmm merita decorus 

Fronde Sygtmhroa. 
Kxxim atl h> 1* explicat v> concinea t „ catUttbi» 
utbiscwtnf tu AntonL" VeriBsime, si qiiid Tideo. 
lam Horatius mimme detrectat impositam sibi ab 
alo proTiiioiam celebrandi Aiigustum redeuntran, 
ed tantum vult, ut amicus quoqiie, ntpote poeta 
«aostantior, idem &ciat et cannine quodammodo 
iraeeat, ipse Tero ei suocinat. 'Certare Tohint in 
elebraudo Augusto. Hino uon minus suaTiter de 
mico, qiiam modcste de se t. 42 sqq.: 

Conclnes laetosque diea el Vrbi» 

Bublicma hidtim, taper impetrato 

FoHi» Auguati redttu, forumque 
hitUma orbum. 

7\tm meae («t quSd loquar audiendum) 

Vbcia accedet bona parst et, o Sol 

Fttkherf o laudunde, canam, recepto 
Caesare fdix. 
Atque hoo laudandi Augusti oertameu rei ac 
oenae oonTenienter assimilat pompae triumphali, et 
'erbis inde ductis pergit T. 49.: 

7^(QU« dxun procediaf lo triumphe, 

JHon Mme2 duvi»iM| lo triumphef 

Civila* omnisf dabimutque Divis 
Tura betugnijj 
ibi unwl indioat» totam faTitatem partidpem fiitu- 
■am esse laetitiae, cujus interpretes ao praeooues 
bturi sint et Juius Antonius et ipse, quamris illi 
lecundus. In hoo sententiarum ordine, qui dici non 
•otest quantopfse oontorserit Intwpretes, nihil io- 
renio nisi sublimitatis Pindarioae imitBtioiieiD atudioae 



304 DB CAS8I0 PAMtfBNSI. 

quaesitam^ et iu totius oarmiais oonformatione 
agno8co Horatium, mirificum artifioem et callidissi- 
mum iugciiii viriumque suarum disaimulatorem , qui, 
dum imparem se graudis ai^^umenti carmiiiibuB em 
profitetur, vel maxime parem ae ostendat omueinqiie 
vim diviiii iugenii sui expromat. Nihil profecto hsc 
carminis descriptione potest cogitari aHafioiosius nihil- 
que illa conversione a v. 33 aqq. ad Juli Antonii 
laudem excellentius. 

Non me praeterit^ toti huio oarminis parti ex- 
tremae, quam nfecum doctissimi quique omnis se- 
tatis viri admirati sunt ^ nuper controversiam inolam 
esse a Peerlkampio, qui genuiuum Horatii camee 
de laudibus Pindari strophA octava absolutum fiiisie 
contendit eis usus ratiouibus y quas cum cura exami- 
uaro hic ncc vacat nec juvat Id unum non possuiu 
quiii hic admoiieam ct paucis exagitem, quod Vir do- 
ctissimus^ cum v. 33.^ ubi Autonius ilte poeia appel- 
latur et ubi Acron carmen ejus epicum laudat^ spu- 
riimi esse dixerit^ tamen eiim poetam fiiisse concedat, 
licct in priore carmuiis Horatiani parte nihil occur- 
rat y quod nos de poeta cogitare jubeat. Porro idem 
Pecrlkampius ad v. 2«, ubi Acron et Porphyriim 
perspiciiis verbis attestantur, hanc odam ad Julum 
Autoniiun y Triiunviri filiiun ^ scriptam esse y auctori- 
tatcm Scholiastarum in dubium vocat^ ttegatque^ ea, 
quae de doctrina et scriptis ejus tradantur ^ illi con- 
venire ; coutra ad v. 26. agnoscit Sdiohastanim fidem^ 
eaquo utitur^ ut alium hujus nominis poetam ex- 
piscetur, Horatiique faciat amicunu Ecoe autem 
Acrou ad Horatii Epistol. ad Pison« v* 288. haec: 
,yEt togatas Aelius iMmia^ jintonius RufaSy C. 
(sic leg. pro Cn.) MelismSy jifraniusy Pomponius 
scripserant.^^ Scholiastes Cruq. ad h. I. ab eisdem 



BX€UR8U8 ▼• 365 

viriS) quos eodem recenset ordine^ praetextas etiam 
fobulas scrlptas esse refert, ciijiis testimonium merito 
raspectinn erat A. G. Langio in Yindic Tr. Rom. 
p. 11. et J. H. Neukirchio de Fabula Tog. Rom. 
p. 63 sq. Jam bunc Antonimn Rufum, praceunto 
JN^. Heinsioy Peerlkampius memoratum esse statuit ab 
Ovidio ex Pont« Libr. lY. Ep. 16. v. 23.: 
Et qui Maeonfam Phaeacida verlit; et una 
Pindaricae ^dicen tu quoque^ Rufey Jyrae: 
et confert Apulejum de Orthogr. $• 5.: y^Comelius 
Rufns in Pindarica aemulalioneJ^ Quae ad \u 1. 
ab Osanno adnotata simt, et proposita de Julio An^ 
tonio Rufoy Triumyiri filio^ ciu Uoratius illam Odam 
inscripserit) ea dudum improbata esse credo a Viro 
cgregio ac retractata. Ea ne apud Peerlkampiiun 
cfiiidem fidem iuyenerunt , qui nuUo pacto adduci se 
passtis est, ut apud Horatium Triiunyiri filium, Jidum 
Antoniiun, intelligeret. Sed apud Apulejum pro Car- 
ndius scribendum censet Anlomus. Jam ciun On- 
clius Rufum appellet fidicinem lyrae Piiidaricae, ot 
Antonius Rufus poeta memoretiur a SchoUastis^ 
Acroue et Comment Crtiq.^ non a vero al>horrere 
ocmtendit^ Anlonium Horatii fiiisse Antonium Ati- 
/ifm. Miror a Peerlkampio iu suae sententiae sid>- 
nldium ncm vocatiun esse Scholion, quod ex Cod. Msto 
enotatiun attulit Yanderbourgius Tom. II. p. 224 sq. : 
^fJulus (sic leg. pro JuKus) Anlonius rogaverat 
Uaratiumy nt scripta Pindari graeca in laudem 
Caesaris frtmsferret, ut Virgilius scripta Homeri 
m laudem Aeneae, Inde cxcusat se Horatitis di^ 
cenSf se tanto operi non sufficerej cum i/le stm^ 
mus poeta fuerilJ^ Quam mirifice adjuvant coufir- 
mantque haec opiuionem l^eerlkampii , cpu carmiiiis 
genuini ad v. 32. producti argiimentiun hoc esse 



360 DB CA88IO PARMBNSI. 

«licit: 9, Qiiiciinqiie Pindamin aemulati stiidet, rcm 
siiscipit periciilosam. Tanti spiritus ille est poeta. 
Ego cygiuim supra nubes volantem non sequar, sed 
instar apis circa nemiis et ripas Tiburis vagabor!^ 
Quam veri est simile^ Antonium istum^ qui fueitt 
ipse fidicen lyrae Pindaricae, sive }ooa sive sem 
agentem Horatio proposuisse ac siiasisse^ ut Pindari 
scripta iu sermonem latinum transferret , et Horatiiiin 
amico tam subUmi venustoqiie carmine respoiidisse! 
Sed rem seriam serio agamus et ante cmiuia 
quaeramiis y ciijas ille fiierit Aiitoniiis Rufus ^ et qiia 
aetate vixerit P Caesaris Aiigusti aetate vixisse Rufum 
(|uemdam y poetam Ijriciim et Pindari sive imitatoreni 
sive acmidatorem y Ovidio credamus necesse est. At 
hiinc cx goate Autonia fiiisse , qiiis est qui fide bona 
aiHnnet? rotiiitiie esse C. Yalgiiis Riifus, cui diversi 
argiimenti carmiiia a veteribiis tril)iita fuisse osteiuli 
in Commentat. de C. Fdlgio Ri{fo Poeta §• 3. p. 211 
sc[q. p A Glandorpio in Onomast. p. 100. recensetiir 
Antonius Rufusy qiiem dicit vertisse Homenim et 
riudamm. Quod ad Homenim attinet, Gkuidorpii 
errorem l)cne jam notavit et reftitavit Wemsdorfins 
P. L. M. Tom. UL p. XXX sq. et Tom. IV. P. 2. 
p. 585. Piudari autem interpretem sive illum Ovidii 
fidicinem Piudaricae Ijn^ae^ dictiim esse yintoninm 
Rufuniy ex alius scriptoris testimonio^ iit ait Wenis- 
dorfius, coguosci non potest^ nisi iUiini togatanim 
et practoxtariim scriptorem ab ScIioUastis Horatiaiiis 
mcmoratiim hiic referre placiierit. Nam qiii a Qiiiii- 
tiliano I. Or. Libr. I. c. 5. §• 43. producitiir Anto- 
nius Rufus , haiid diibie fuit Grammaticiis y laudatits 
etiam a Velio Longo de Orthogr. p. 2237. P. dircr- 
siis plane ab illo poeta scenico, qiiem ut Aiigiisti 
aetato vixisse piiteniiis^ siiadet conjiiucta Aeiii Lamiac 



BXCUB8U8 ▼• 367 

€t C« Melissi apiid ScholiaBtas montio. Jam iit con- 
oedatur, himo ipswn Antonimn Rufiim fiiisse aeqna- 
lem Horatii ideoqne ei inscribi potiiisse iilam Odam : 
videat tamen Peerlkampius, cpiid iiido liicretiir? 
btiiis £Bd>ularum scenicanim scriptoris mcmorla ser* 
Wta est ab unis Scholiastis Horatianis : nam Apulejo 
isti non convenire testimonii dictionem, niinc Pecrl* 
kampiiiSy cognita istius caussa a Madvigio dicta, ipse, 
speroy confitebitiir, Scholiastanun autem illonim 
auctoritatem tanti facit^ ut Odam Horatii non diibitot 
refenre ad illum fabularum scriptorem ^ licet de poe- 
ais Ijrricae studiis ejus ao scriptis nulla ab illis fiat 
meutio* Atc[ui iidem Scholiastae, tacente taiitiim 
Commentatore Cniqiuano^ non modo contestaiitiir, 
fllam Horatii Odam inscriptam esse Julo Antoiiioy 
Triimiyiri filio, sed etiam, si a Porphjnrione discos- 
seris, ad v. 33. nonnulla produnt, quae ex libro de 
Personfs Horalianis ducta esse et fide dignissima, 
nemo erit qiii dubitet. Certe Peerlliampius iion 
dubitavit fidem eis adjungere, scribens ad v. 26.: 
^Discimus ex Scholiastis, hunc Antonium scripsisso 
carmen heroicum de Diomede^ libris diiodecim, et 
nonnulla alia oratione soluta, et voliusse aemulari 
Piudanun.^^ De aemulatione Pindari apud Scliolia- 
stas ne y^v quidem: eam commentus est Peerlkam- 
pius opinionis suae gratia! Jam cum iidcm auctores 
Jnlo Antonio carmen epicum^ Antonio Rufo autem 
fiEdiulas t(^tas ao praetextas adscribant et de neutro 
quidquam dicant^ quod utrique sit commune; mani* 
festum est, utroque loco de diversis homiiiibus ser^ 
monem esse* Et profecto qui fide digni censentur 
de Antonio Rufo y poeta aliimde non coguito , testaii- 
tesy eisdem fides habenda erit narrantibus de Jiilo 
Antonio^ Triumviri filio et carminis epici scriptore! 



368 DE CA88IO PARMXNSI. 

Peerlkampiiis nrget alionim Bcriptoriim silentiiim cle 
poetica Jiili Antonii indole et soriptis; at Autoun 
Riifi ne iiomen qiiidem norunt alii scriptores ! Looih 
pletissimiis de illo testis est HoratiuSy a qiio ¥• 33. 
poeta appellatiir, ejusqiie Commentatores veteres ran 
conilnnant, Nam Acron f,JtUus ^ntonit&Sy iucpiit, 
heroico mclro Diomedeas duinieciin libros ecripml 
egregios , praeterea et prosa aliqufu^^ £t Commen- 
tat. Cruq. ad yv. ^ concines majore plectro ^^ : „ «ufr- 
limiori et grandiori metro victorem Caesaretn : qwa 
Antomus Iieroico fnetro Diomedeas scripsit duodt' 
chn libros (sic leg. pr. libris) et nonnuBfa alia ora^ 
tione soluteu^^ lu honim auctoritate ac fide aoquie- 
sceutibiis nobis certum est et exploratum, ab illo 
M. Antonii Triumviri filio scriptum esse oarmcn epi- 
ciim de Diomedis in Dauuia, <|iiae fiiit Apuliae pan, 
adventu cjusque scdibus: quo in argumento Graecos 
habuit quos sequcretur. Mitscherlichiiis ad Horat 
Tom. II. p. 324. siLspicatiir carmen iUud nomiDatiim 
fiiissc Diomedeida: vereor, iit recte! Certe Scho- 
Uastac Jiniifjdtiag titiihim tiientur, formatum ut ^Hqo^ 
xXttag. licpiius iii Excurs. I. ad Yirgilii Aen. Libr. 
XI. Vol. III. p. G99. recte judicat illam Diomedeam 
Li])ris XII. scrlptam essc ad exemphmi eorum, qiii 
rcditus Achivorum {Noarag) exposnisseut. Couferatiir 
etiani F. G. Welckcnis in libro: Der episclie CydM 
odcr die homerischen DicIUer p. 110. Hoc cannea 
niim rcspcxerit Horatius blande siguificaiis^ ilhuu 
majorc plcctro celcbratunim esse Augusti reditiiin, 
in mcdio rcliuquam; scd dc stiidiis ilUiis poetids 
minune dubitari licct, (fuamvis pcrtenuis ea de re 
fama ad iios pcrlata sit. Nec diibitasset, credo, 
Pecrlkamj)iiis, si mcminisset^ hunc Triumviri fihuui 
ucquaquaui iu patris castris^ scd Romae iii domo 



sxcimsus T. 369 

t sinu Octaviae, noveroae quidem, aed mufieris 
Ksdssimaey eduoatum fiiiflse et omnis liberalis do- 
trinae sdentia instruGtum^ et^ id qiiod Horatio ipso 
i8te satis cognitiun habemus, tum temporis usii qiio- 
unmodo et more reoeptum iuisse, ut^ qui doctri* 
le et poUtioris liumanitatis nomen et existimatio» 
3m ailectaret, poesi operam navaret rersibusque 
ribendis aliquam famam consequi studeret. Ac 
lemadmodum^ ut jam siipra monuimus, TerisiDiil- 
num est^ ingenii ejus Teniistatem fiiisse efiectricem 
agularis gratiae, qua apud Aiigustiim florerct, ita 
X dubium est quiu artis poeticae potissimimi stu- 
a eum Horatio conciliaTerint. Scimus enim Poetam 
dnusinum amasse congressus sermonesque doctorum 
raesertim fuTenum, eique prae caeteris haud inju- 
indam fiiisse consuetudinem ciun eis, qui iii aiila 
rincipis TiTerent SuiEciet commemorasse hic Jii- 
mi Florum^ Titiiim Septimium et Cekum, qui 
nnmemorantur in Libr. I. Epistola cpiinta. 3Iagnum, 
lo Horatius cum iliis conjiuigeretur^ vinculiim erat, 
lod eadem studia amabant et tractabant* 

Atque eadem studionim similitudo et sermoniim 
tteFarumque communioy alita procui dubio et aucta 
im observantia et ofliciis miiltis, tiim etiam con- 
letudine qiiotidiana, ridetur mihi Horatiiim iuter et 
dum Antoniiim familiaritatem efiecisse qiia nihil 
iMet esse conjunctius. Nam Horatiiim illo familia- 
saime usum esse^ primiim mihi jure videor vel ex 
> oolligere posse^ qiioil illum v. 2. y,Jule*^ allo- 
itus est Siibit mirari qiii factum sit^ ut idem ami- 
18 T. 2. Julus et V. 26« ^^tUanius appellatiis sit, 
5€ temere Peerlkampius uegat consuetudiiiis Hora- 
inae esse^ eumdem hominem in carmiiiibiis bis 
verso nomiue alloqui. Alia enlin res est , ubi diio 

Wbicubbt. Commevt. 24 



370 DE CA88IO FAMfBMSI. 



nomiiia conjungit , ut Libr. D. od. 2« v. 3. : ^, Critpi 
Sallusti;^^ od. 4. v. 2.: ^yXanthia Pkoceu;^^ ocL II. 
V. 2. : yy Hirpine Quinti^^y lioet in his cpioque lioen- 
tia qiiaedam compareat^ quae utiqne poetis in Ro- I 
minum Proprionim uau ooncedenda est. Yerum tamen j 
onmis difficidtas evanescet, si caussam, ob qiam 
Horatius in hoc carmine amicum suiun ut binomiiieoi 
salutaverit^ ex iitrius<pie interiore necessitudine re- 
petiyerimus. Fuit Juli nomen , iit supra ostendimi^ 
imoxoQtoTtxdp , femiliari tantiun sermone et usu dome- 
stico frequentatum. Eo nomine cum Horatius and^ 
ret illiun aUoqui in carmine^ quod usui publico quo* 
dammodo destinatum esset^ simul publice testafnm 
fecit y quam familiariter hoc Augusti amioo uteretnr. 
Consulto illud posuit in principio carminis^ subie- 
cpiontc demum v. 26. nomine gentilieio ,y ^ntamf 
peramanter eum y illiiis anni Praetorem y allocutm est 
ut aniicus senior amiciim multo juniorem. Nam Jolus 
Antoniiis, cujus diem natalem non priori annoquam 
a. U. C. 710. assignari licet^ certe duobus deceDniis 
minor erat qiiam Horatius. Nec tamen haec anno- 
nim aetatiscpic distantia existimanda est obstitisso 
et offecisse illi, quam dixi iiiter utrumcpie iuisae^ 
necessitiiclini. Rcm ilhistrant confirmantque ea , cpiae 
siipra 111 Excursu I. disserui de C. Nonio Asprenate 
sivo Torcpiato. QuidP cpiCKi haud incredibile est, 
Horatium do lacio cognosse fam Juhim AntoniuTn 
primis aotatis annis , cum iii Octaviae domo in S[»eni 
suonim succroscorot, oicpie adolescentiilo ob libera- 
los mores bonascpio ingonii dotes stiidium alicpiod et 
amorem importivisso. Ailde cpiod Poeta Venusinus^ 
mipor qiiidom in M. Bniti castris miles et Triiimvi- 
ronim advorsariiis , tamon do patre Juli Ajitonii non 
tam male quam exspectes existimasse vidc^r. U 



EXCUR8U8 T* 371 

ut statiiamy eo adducor, quod flle in Satiris et Epo- 

JSBy qiias et recens ex pugna Philippensi et aliqiiot 

amiis post composuit^ illi TriumyirOy (piamvis largam 

; rideudi carpendicpie materiem praebenti^ usquequa- 

, que 'pepercit. Non dixerim, metu id factiim esse 

aat contemptu. A metu alienus erat is, quem in 

j, oonfesso sit Satirae aculeos sti*inxisse in Caesarem 

^ Octayiamun ejiuque amicos potontissimos. Et ne 

^ illum contemptui haberet, potuei-at elficere ipsa illa 

., ad Philippos pugna, in qiia Antonius, re in summiun 

^ discrimen adducta^ insigniorcm exprompsisset forti-- 

^ tudinem reique militaris scieutiam, et^ adepta yicto- 

,. ria, multo majorem ostendissot in yictos cives hu- 

i manitatem^ quam Caesar Octavianus^ iml)ellis iste 

ao Gmdelis juTeuis. Neque est qiiod suspicemur, 

Mm Antonium immunem intactumque mansisse cavil- 

lationibus irrisionibusque, <[uod Roma perpetuo ab- 

fkiisset itaque etiam subtractus oculis Horatii por illud 

temporis spatium vixisset^ cpio plurimas Satiras et 

Epodos ab hoc scriptas esse scimus. Quid enim caits- 

sae fuisse dicemus^ ut ei etiam tiun parceretur, ciun 

a Caesare Octayiano devictus et ad necem compid- 

8U8 esset^ ut ejus flagitia et crimina^ quae Romae 

satis nota esseut ac dividgata, silentio transmittorentur 

et quidquid dedecoris iguomiuiaeque nomiiii Romauo 

per illiun illatiun csset^ iu alios auctores derivaretur 

ac conferretur? Ejus rei tcstis diserta admodiun ac 

oerta est Epodos nona^ cjuam apertum est compo- 

sltam esse primo statim nuutio de victoria Actiaca 

Romam perlato. Ea inscripta est Maecouati y a quo, 

illius vlctoriae gi-atia^ apparatissimum vult iiistnii 

epuhun, quale instituerit^ 

Ul nvper^ uclu8 quum frclo Ncplunhis 
Dux fugit^ ustis mivibusy 

24 » 



372 DE CASSIO PAmMENSU 

Minahis Urbi vincla^ quae detraxerat 

Scrvis amicus perfidis: i 

qiiilnis in verbis qiiaesita inest aoerbiias in Sext j 
Poinpejum ; sed flagitiosiim M. Antoiiii dedecus ve^ 
Hihm seqq. 

Romanus, heu, heu! — posteri negabitis — 

Emanripahis femmaey 
Ferl vtdtam et anna mUeSy et spadonihus 

Servhre rugosis potest^ 

Interque signa turpe mUitaria 

Sol adspicii conopiumy 

impingit exercitin^ ac duoem^ ut v. 7. Hext Pom- 

pejum, ne obiter quidem memorat et Cleopatnnn 

tantum oblique tangit. Anno post ciim de capta 

Alexandria, et yoluntaria M. Antonii et Cleopatrae 

niorte nuntius Romam allatus essct, composuit L]I)riI. 

odam 37., in eacpie effiisioris plenus laetitiae imi 

Clcopatrae insultavit, ne verbo quidem stringens 

Autonium, quamquam patriae, nominis, togae, fti- 

sciiun oblitus, ut ait Florus Libr. lY. c« IL §.3., 

totus in monstnira illud^ ut mente, ita animo qiio- 

cpie et cultii desciverat. Qiianta in utroque carmine 

oblata erat opportunitas insectandi istum hominem, 

qua tamen tam parum usus est Horatius, ut Tel 

nomine ejus ac mentione abstineret^ nedum epis 

flagitia ac dedccora posteritatis memoriae traderet. 

Qiiod quidem consulto ab eo factum esse, quis est, 

<pii infitias eat? Jain si ad hoc usque tempus pe- 

percorat M. Antonio Horatius sive pudoris quodani 

sousu ductus sive admiratioiie virtutum ejus natura 

iiisitanim^ quarum multo plures non posset non in 

eo animadvertore cpiam in Caesare Octaviano, diibiiun 

esse uoqiiit quiu, ex cpio ab ejus filio, Julo Antc- 

nio, obsonari coiicpie coeptiis ftierit, haec ipsa ne- 



SXCUMU8 T. 373 

itndo eflboeriti itt in omnibiiS) qpiae posthac 
Mripat ediditquey oanninibus illius memoriam multis 
||!adntmi probris redint^rare fiigeret. Sio^ ut alios 
| |l Mltain loboS) Libri jDL Oda 5. neoessaria prope- 
liiidnni erat mentio dadis, quam M. Antonius a Par- 
aooeperat; sed prudens Crassi tantum milites 
^idetnry ne instauranda tM& temerarii et 
%nnminio ai memcNria Juli Antonii^ amid sui, ani- 
■mm TioIaQret» Haeo Oda vulgo soripta esse putatur 
•• U. CL 734.^ qno sane anno Phraates, Pardiorum 
9 AiigOBto in Syria Torsanti oaptiTos et signa 
rostituit» At oom principium* oarminis do- 
fSngnstinn Boinae tuni praesentem fuisse^ huno 
oonstet anno post demum ex Asia rerersum 
0rt ilbid a. Up C* 735« oonpipositum esse 
' 'Eb. antem tonpare Julus Antoiiius, drd- 
)<^«t Ti^ti' AQnos imtus> sipe diibio fam 
Horalio fainiliaritttte ei nsn oonjunetus 









iilSi»^ de /ttlo ^ti^ 

MhAk K Ajrfbnn TriunivM filio et flbratii amioo^ 
mJt aSn 'qfki lostmiae ' antiquae partem graTiorem 
ant obsouriorem iUustrarem^ quam ut ea^ 
initto ,innltiiM jam imnos lireviter striotimque 
49 HgK^tii.prop^nw ht hujiis amid patrem 
HiBBO stniffioqney uberius e^KoakaD a*^ quoad ejus 
Betl Msaeti^ eynfiitinttein» ^ * ^ .; . ^ . 

■ ■* • '••".■• .•'.'■:■;■ ' . • . , . • I ■ . 

r ■ - / ■ ■ ■ . 'I 




t ' . - k 



* - - . ■ ■ ^ ..f • : . ■ ■. ■ I. 

. r* > : ..f ■ • !■ ■ • •■ •».; ., .. ] % ■•i . ■« "i . ..i|. M««; ,; 



»*- - - 



• I 

I 

I 



A d d e n d a. 



L Ad CammeDt. de L. Fmrh P^eia §. 11. Iff. 56. p. 64. 
Qd nipmme Canneo Pmaegjrkmm ad Calp» Pisoiiein, C Bmik 
et OmleiMlorpio praeeantibos , Tindicare stadoit P. Papimh SnA 
et ■eparatim Onoldi 1835. edldit C. Bedduiy t* 226. gam m 
T. 227« aka 9ommtU$ retlmit. 

§• 14. p. 88. Cnm m^ q«ae ibi de PZnfia Wmia e% Dt- 
nati Vit. Virgilii c. V. §• 20 aq« attuli , cooferri merefiur Paiip^ 
nii Sabioi acholion, qnod edidit W, H. D. Surin^ar in Hiitorii 
Crit. Scholiastamm Latinor. (Lngd. B. 1834.) P. D. p. 310. 
Poraponina enim ad Vii^lii Bclo^. II. t. 14. ,,tri8tea Aniai7Hi£i 
iras^^ fiaec adnotavit: ,,AmaryUida fttisse Plotiam (aic l^. pr. 
Plitiam) Hieriam ajuniy cum qua vulgahtm fuii poeiam ceism* 
Sed Pedianus ^sconius scrihit^ iUam afjirmasse jurtamento^ m- 
viiaium VirgiHum ab Alpheno Varo (?) ad taJem libidinem ftt' 
iinacissime recusasse.^^ Ea hansta esse Yidentnr Suringario Not 2. 
ez Donati Vit. Virgilii §. 21. 

H. Ad Comment. de Cassio Parmensi §• 4« p« 192 sqq* 
Cassium Severum Oratorem Dmmannas in Histor. Rom. Tom. II* 
p. 161. libertnm Caasii cujusdam liiiiae anapicator. Qoae auspicM 
Tereor ot a multia a|iprobetnrl 



§. 6^ p. 208. Horatinm in Bpod» VI. inaecCatnni eoae Cat- 
sium Severum Oratorem, docte snbtiliterque demonstraTit etiam C. 
PassoTius in Vit. Horat. N. 183. p. LXXII sq. 

§• 9. p. 230 sq. Cassium Parmensem diTersnm ease ab Car i 
sio EtruscOy censet etiam Dmmannns in EBston Rom* Tom. D* 
p. 161. 

§. 10* p. 232. Qnae ibi de tempore disputata snnt, qai 
scriptas esse arbitror ab Horatio Odam iUam et Epistolam ad Ti- 
bnllum , multnm sane discednnt ab eis quae nuperrime proposnit Ls- 
dolph. Dissemus in Disqnisit. de Vita et Poeai libolli , praefisi 



A D D E N D A. 375 

it. 'nball. Tom.I. Gotting^. 1835« Non est hiijas loci, sente/i* 
n amici doctissimi examinare! Qiiae de Lygdamo et Neaera 
■ipmt, ea milu plane persnasit: Neaera nullo pacto esse potest 
ilus siye Pkmia. Sed argumenta, qnibus neg^t Olyceram apud 
mtinm habendam esse pro Nemesi Tibnlli, nondnm eam apnd 
t habuere Tim^ nt me poeniteat Fr. PassoTii sententiam et pro- 
Me et confirmasae* Idem PassoTius olim mecnm per litteras 
■rninnicaTit, Vimm doctum, qni Deliae nomen ita a Sr^Xog 
tctom pntaret, nt Planiae a planus, et Hlud hujus translationem 
raecam esse, fuiaae Carohm Reisigium^ Tharing;am iilum. 

§. 11. p. 242. Ex Dittenu Diaqaisit. L p. XXIX. mihi 
Botnit, Virum doctam^ OAeie, io Gjmnasfo Aqoisgjanensi lit- 
■08 antiqoaa Iradentem, in Programmate a^ 1832« probare stu- 
iase, ele^as Tibulli Libri III. esse Casni Parmensis^ et hnnc 
illis in lods a Tibullo ezpreasom esse. Libellus iUe cum mihi 
adhnD nsus lectasque sit, non habeo qnod de ista conjectura di- 
B, nisi qnae Dissenins admonnit: ^^Viz tamen caiqnam hanc 

lt!*« 



pu 367» Jo. Nic Madmgii Proloaio Acadam. Hafii. 1829., 
■o passim sn iioc oposonlo lai^aTi^ rqietita et ancta nnnc repe- 
V io Yiri eximii Opnsculis Academicia, qoae perdoko in manos 
Pfl tam HM perfooiaao. 




BVDEX SCRIPTORUM, 

QUI YKL nXUSTRAIITUR VEL EMKNDANTXIR. 



Acroii ad Hmt (ML IV, 2, 1« 

^ 345 

Sat 1, 6, 24. — 332 

1,10, 61 8q. —219 

sqq. 
Epiflt. 1, 4, 3. ^ T7 not. 

— 226 nqq. 
Epist. ad Pis. ts. 288. 

— 364 sq. 
Appianos de beU. ciy. 1, 2 5. — 347 

11,113.— 252 not. 
Apalejns de Orthogr« 

4. — 1698q. 

5. — 365 sqq. 
28. — 215.273 
43. —19.139 

^58. —19.30 
AureliuB Victor de orig. g. R. 
c. 6. — 185 not. 



Gaesar de bell. dT. III, 37. 

— 16. 123 

Callimachaa bjmn. in ApoU. 

VB. 107. — 225 not. 

Galpnmiaa Eclog. 1, 1. — 317 

Catallus cann. X, 1 sqq. — 1 5 sqq. 



OaiWasInst. Gr. p.49. P« — 165 

p.8O.P.^205 
P.99.P. — 206 

Ocero de Orat. I, 60. — 179 

111,49, 190.— 326 

pro HiL c 27. —11 

Phihpp. H. c 36. —340 

n. c 38. —339 

III. c. 6. — 350 sq. 

XIILcl4. —353 

TascaL disput. V, 22. 

15D0t. 

Epist. ad Famil. 

VI, 15. — 252not. 

VII, 20. —143 

XII, 13. _291sqq. 

ad Attic. IX, 8. — 305 

XII, 5. — 143 

XV, 12. —352 

XVI, 11. —338 

Conielias Nepos Attic c 12. § 4. 

— 8iK>t. 

D 

Dio Cassias LIV. c 26. — 343 
LDC.23. — l79iiot. 
Diomedes libr. I. p. 370. P. 

— 191. 204 sq. 
Lp.379.P.-184 



IITDSX BCBIPTOBOH. 377 

8 Ubr. m. p. 513. P. HonliuE|M>a.TI. — 20Sk|<i. 
— 145 sq. XIII, 6. — S04 

Vii. VfrgU. Sattr. I, i, 14. —195 

c 5. 1 20. — 8fi aqq. Dot. 

Cl8.|68. —63 1,2, 134. —m 

C19.$79. — 26ni. ut, 

c20.§81. —85 1,3,82. —321 

1,4, 9 «iq 233 

E •q.324«qq. 

I,«,39sqq. —45 

■ TI, 25. — 130 l,e,23iqq. — 332 

I, 6, lOT aqq. — 

F 332 tq. 

1,7,2. — 13D0t. 

■• Expont. Hm. nL 1, 9, 23 iq. ■ — 47 

aitlemiiH. ~ 160 I,10,40tqq. — 50 

sqq. 
Q I, 10, 42. — 149 

■q* 

Filitc Cjatf. T. 230. I,10«50Bq. — 325 

— 112 aq. 

„ 1,10,61. —212. 

*• 319 iqq. 

(M«.I,3. -«7 Ei.bfcl,3,15«iq. -83 



I, 6,lK|q. — « 
tq. «t., 55 iqq. 



1, 4, 3. — 212. 



II,»- — 165«iq. 

Ii;i,9.«. -M .11,1,15».«.- 

11,16.-136.2. ».«lP».™.S3«iq. - 

Ili;6,2i«iq.-g4 ?; 

«l.iK>t. ' n.90. — 62 

1V,1,1. —69 '»»«• -«» 

nr, ij T«iq. — "* 

195 Mt. I 
■IVj'2. — 343«}.- 

362«». MlH^ Cnitolini L. V.r. c 6. 

IV, 7. —304 — »81 
ttU.\,li. —133 



378 



IIIDBX SCEIFTOmUM* 



Immoi PkariaL IV, 820 tqq. 

— 104 

LMilios Salur. Ubr. VL ap. Noo. 

p, 68, 29. — 161 

M 



lUcralHMSi*n.I.24. 


— 67 






11,4. 


— 8 






VI, 1. 


— 104. 


• 






108 






VI, 2. 


— 109* 

110 sq. 


Blcriiis 1 


ITicto 


rims libr 


. I. pa^. 


2603. 


P. 




- 100 aq. 


Miupaali8Eiii^.iy,14, 


13. — 24 








DOt* 






V, 53. . 


* 82 not. 






VI, 69. 


— 144 






X,79. 


— 309 






XII, 4, 


— 63 sq. 






N 




Nanius p. 


68, 


29. 


— 161 


P- 


202 


, 20. 


— 172 



o 

Orosius Hist. VI, 19. — 255 
Ovid. Reined. Amor. ts. 395 sq. 

— 61 not. 

Metam.11,533. — 114 

XV, 804. —114 

Trist.II, 191. —344 

11,553. —150 

sq. 

IV, 10,47. — 139 

Bp. exPont. 1, 2, 79. — 344 

IV, 2,1. —150. 

214 
rV, 10, 71 sqq. 

- «64 
rV,16,5. —62. 

158 



Ovid. Epist. ez Poiit. 

IV, 16, 9. — 150. 

214 
IV,16,238q. — 365 

IV,16,31. — 72i^ 

168 iqq. 

P 

Panegyriciis ad Calpiinu Km. n. 

218 sqq. — 64tf. 

Persins Sat. 1, 67. — 82doI. 

V,98qq. — 86Bot 

VI, 1. — 145 

H ierecr ates ap. S»dL a. t. awo- 

doKrac* — 288 iq. 

Plulargyriiis ad Vir^iL 

Edo|r- H» 70. — 101 sq. 
VIII, 10. — 57tq. 



Pboeas Vit. Virg^Q. ys. 63 sqq. 

— 27»q. 

Epigranini. — 68 

Pliaius Hist. Nat. Suoiiitar. Iibr. 

35. — 191 8q- 

Hist. Nat. Vn, 10, 12. 

— 193 not 

ninius Epist. IV, 28, 1. —181. 

187sq. 191 

V, 3. — 151 
Plutarchus Vit. Anton. 

0.31. — 349 sqq. 

C.74. — 258 sq. 

Vit.C.Gracciiicl3. 

— 347 
Porpi^jrrion ad Horat. 

Od. I, 6. — 29 

IV, 2,1. — 345 

Sattl«7,l. — 129iq. 

1,10,61.64. — 

219 sqq. 

Epial.1,4,3. — 788qq. 

226flqq. 
Prisciamis libc. IH, 2, 8. — 1 71 

VI, 3, 15. —171 
VI, 16, 85. — 170 

Bq. 



INDBX scRiPToausr. 



379 



Piri8daiiii8Ubr.Vn,11,56. — 

VII, 13,96.— 

VIH, 4, 16. — 
VIII, 4,19.— 

IX, 10, 53.- 

X,4,21.— 
PropertiiM Eleg. I, 4. — 

1,7. ^ 



Q 



206 
160 

sq. 
206 
172 
204 

tq. 
172 
147 
146 



QdiBdliaii.Iwt.OrJ, 5,8. — 320 

sq. 

I, 5, 43. — 366 

III,8,45. — 998q. 

V,l 1,24. — 274 

»q. 
VI, 1, 43. — 193 

DOt. 

VI, 3, 78. — 130 

sq. 198 sq. 

VI, 3, 79. — 322 

VIII, 3, 89. — 194 

not. 
X, 1, 90. — 62* 

157 
X, 1, 93. — 99 

DOt» 

X, 1, 94. — 324 

•qq. 
X, 3, 8. — 74 



s 



Scholia Vatic* ad Cic. or. pro Planc 

€.24. §.58. — 179 Bot. 

Sdioliaitea Croq. ad Hon Od. 1, 6. 

— 29 

Od. IV, 2, 33. — 368 

Bpod. VI. — 208 aq. 

Satir. I, 6, 24. — 332 

1,7,1. — 129sq. 

^ 10, 61 sq. — 

219 sqq. 

l^ist.1,4,3. — 226sqq. 



Sdioliastes ad Hor. Ep. ad Pis. 

TS.288. — 364sq. 

▼s. 438. — «J2 

Sdioliastes ad Ovidii Ibin ▼. 261. 

€ft 301. -* 140 sq. 

Scholiastes ad Persii Sat. V, O. 

— 86not. 

Seneca de Beaefic VI, 3. —168 

de Brevit. vit. c 5, 4. — 

— 368 
SeDecaControTers.n^l2. — 195 



Bxoerpt. Contror. UI. p. 

896. Bip. — 196 

Snasor. H. p. 16. Bip. 

— 51 
Senrios ad Vir^. 

Eclog^. n, 15. — 89 sq. 

M 
Eclo^. III, 20. — 85 sq. 
Edoe^. V, 20. — 133 
Eclog:. VI, 3. — 85 
Eclog. VI, 6. — 122 
Eclog. VI, 1 3. — 27 
Bdo^. IX, 10. ~ 123 
Aeiieid.VI,862. — 355 
Sidoains Apollinaris c. 23, 276. 

— 82 not. 
Saetonins Jal. Caes. 

c 27. — 350.852 

c. 42. — 333 

c 63. — 251 

Aognst. c 2. — 284 sq. 

c 3. — 285 

c 4. — 283sqq. 

c 43. — 8 not. 

301 sqq. 

c 61. — 356 

c 70. — 86 not. 

275 sqq. 

Vitdl. c2. — 185 sq. 

207 

VitaHorat. — 167 

Solpidae Satir, vs. 4. — 344 

Solpicios Cartha^. Granunat. ap. 

Donat. Vit. Vinr. — 68 



380 



IIIDBX MUPTOmUlI. 



Tadtas AnMO. I, 10. — 346 
lU, 24. — 202 
IV, 21. — 200 iq. 

TertDlliaab Apcdgget. c 10« — 

182 tq. 

IWfitiii UyU. IV, 58. — 288 



Vikriiis Max. I, 7, 7. — 249 
VwTO de L. Lf V. p. 53. Bip. 

— 270 
VI. p. 85. Bip. 

— 271 
VI. p. 94. Bip. 

— 270 §q. 
Vdllejiui Paterc, Ily 36, 3. —59 

9qq. 
II,88»1« —250 

sqq. 
n, 100,4. — 357 

sq. 
VirpUasEdog:. 111,86. — 5lsq. 

149 
VI. — 27sq.30 




ViiniliosEciof.VI, 3. — 150 

VI, 6sqq. — 123 

■q. 

VIII,9. —52.149 
VIII,88sqq.--110 

m ( 

IX,268qq. — 123 
IX, 35. — 2lBqq. 

133 

[>312. — 316sq. 

11,506. — 108 «^ 

III,115sqq.— 109 

111,254. — 114s^ 

Aeneid. L init. — 69 

n, 568 —588. 

— 69 

V, 517 sqq. — 

112si|. 

V, 568. — 10 

V, fin. — 69 

VI,621sq. —104 

VII, 65. — liS 

VII, 704. — 114 

Catalect. epi^. IX* — 93 



k ' 



I N D E X 

RKRUM ET VERBORUM. 



iklMteinios quid ngpiRcet et ande 
deriTandam sit — 161« — de 
proBodia hujas yocis — ihid, 

Aecins an Attios an Atius acri- 
bendnm git — 9. 271 uot. 

Ajcdacam bellum iion descripait 
Ij«yarin8 — 159. — sed Ra- 
birins — 158. 

Aer et aellier confnsa — 11?. 

Aerius et aetherius confusa — 112« 

— quomodo differant — 113 sq. 
Aentiva nox de nocte mensia Se- 

ptembr. apnd Horatium — 316 
sq. 
Aetber et aetherias saepe a poetis 
ponniifnr, abi aer et aerins ex- 
apectatur — 113 iq« — sed 
promiscoe non ponuntnr — 112» 

— aether et aer confnsa — tbid, 
Aetherius et aerins confnsa — 112. 

qnomodo differant — 113 sq. 
Aetna carmen a Lncilio Juniore 

scriptum , non a Qnintilio Cre- 

monensi — 132. 214. 
Africanos, a^omen male tribntam 

JuloAntonio, trinmyiri filio — 

345. 
Aleriay nomen proprinm apnd Ro- 

manos inaaditom — 90. 



u^Xi^d-iiv notione obscena — 289. 
Alfenus et Alphenus promtscue 

scribifur — 9« 
Alphenus an Alphenius gentile 

scribendum — 9. 
Alphenus Vanis a Donato et Ser- 

yio memorafiis ufrum Ictus an 

alins sit — 1 24 sq, 
Alphenns Varus , lctus — 1 6 sq. 

-^ non fuit fainiliaris Cafiilli — 

— 121. coll. 17« — sed suppar 
yitae annis Virgilie et Horatio 

— 122. — erratum in defiiiien- 
do anno, quo natiis sit — ibid. 

— dirisioni a^orum Galliae 
interfuit — 128. — prinsquam 
Alfenus diceretur^ Alfius dictus 
esse male pntatur — 136* — 
non inscriptnm ei Catnlli c X. 

— 17. 121. — nec Vii^ilu Ecl. 
VI. , nec commemorafus est in 
Ecl. IX. — 26 not. 124. — 
nec in Horatii Satir. I^ 6. — 
42not« — nec apud Quintilian. 
I. O. X, 3, 8. — 74. — nec 
apnd Phocam in Vit. Vir^il, — 
28. 

Ambastus et oombastas ^ 222 sq. 
Annalium et historiamm titulis 

promiscue ntuntur yeteres -^ 

184. 



382 



I Jl D B X 



Antistiiis Labeo, M«, perciitior 
GaeMrig — 250. 253 not. 

Antistiiis Labeo, ab Horatio tra* 
ductiit — 321* 

ADtoiiia, C« Antonii filia natn 
minor, altera nzor M« Antonii 

— 338sq- — nontertiaM.Aji- 
tonii uxor est — 339. — qnando 
dimissa ab eo — ibid» nullos 
liberos peperit Antonio — 341* 

Antonius, Julus, filius M« Anto- 
nii trittinTiri natu minorexPnl» 
Tia — 342 sqq. — qnando natns 
yideatur — 370« — Tidetnr bi- 
nominis fuisse — 346. — non 
habuit praenomen Marci rel 
Lucii — ilnd. — fneritneJnlus 
an Juliusnominatus — 342 sqq* 

— fueritne Julus ejns praeno- 
men an cognomen — 344 sqq. 

— Jnli nomen cnr ei impositum 
a patre — 34G8qq. 370. male 
ei agiiomen Afi*icani tribuilur 
*- 345. — non fnit in patris 
comitatn) sed Romae in Octa- 
viae noYercae domo ediv»tus 
est — 348. 369. — et omnis 
liberalis doctriuae sdentia iii- 
slriictiis — 357. 369. — qua 
jam a teneris aunis Augiisti in 
gratiam se iiisinuaTit — 357« 
3G9* magnam virtiids probita- 
tisque opiiiionem Romae babuit 

— 362. — ad qiios bonores ab 
Aiig^sto evectiis sit — 357 coll. 
345. — ducta in matrimoniiim 
Marcella majore afGnis Augiisti 
factiis est — 356 sq. — con- 
junclissimc vixit cnm Horatio — 
2G7iiot. 334. 362. 369. — ei 
inscripsit Horatiiis Odar* IV^ 2. 

— 343. 362 sqq. — fuit poeta 
et scripsit cariueu epiaiiny Dio- 
medeam — 367 sqq. adulteriiun 
commisit cum Jiilia — 358. — 
ciiin eum interfici jiississet Au- 
gustus^ ipse sibi uiauum intii- 



Ht — ihitt. — qnid Angmtni 
impnlerit ad snpplicinm A e» 
snmendnm — 358 sqq. — Cdi» 
insimiilatas oonspiralioois em 
Julia ^ 360. 
Antonins, M.^ triamTir, qno am 
natns sit — 335. — ^os pt- 
rentes qui Iberint — 334 sq. — 
qnando patrem ainiserit — 335. 
*— cni mater napserit pott obi- 
tnm patris Antonii — 335» — 
ejns ingeniam et lacaltas oraio- 
ria — 335 sq. — quibus magi- 
stris dicendi osoa faerit — 336 
sq« — qnod genoa 
cutus sit — 33 7« — 
juYeiiis indnlsit — iUd, — qaae 
animnm eias obtnnddknt et ia- 
g^inm hebetabant — Aid. •— 
quorum oonsnetndine oans htt" 
rit Invenis — ibid» — cnretex 
quo tempore simnltates inter 
Antonium et M. Tnllium Cice- 
ronem — 335. — qaandoCleo- 
patram primuin cognoverit — 
ibid. — in epistolis exprobraTit 
OctaTiauA i»iiobilitatem — 284 
sqq. — post proelium ActiaraiD 
ad OctaTianum ter legatos fni- 
stra mtsit — 258 sqq. — ad 
eum transiit Cassiiis PamieDsis 

— 247 sq. — et P. Turullios — 
259. -— quem perfidiose tradi- 
dit Octaviano — 2S98q. — a 
L« Vario in carmine de Morte 
et a Virgilio iu Aeneide p^r- 
string-itur — 105 sqq. — fa^it 
ei et in cartninibiispepercitHo- 
ratliis — 267. 370 sqq. — le- 
ptimo conjiigio coujunctiis yixit 
cum qnatuor uxoribus — 337 sq. 

— qnae fuerint ejns uxorcs — 
338 sqq. — prima fuit Fadia — 
338. — babueritne liberos cx 
Fadia — 338. 341. — altcra 
fuit Antonia iiatn niinor — .i3S 
sq. — uum ex Antonia liberos 



RSRUM BT ySRBORUM. 



383 



Ubaerit — 341. — tertia Ibit 
FuMa — 339 sqq. — ez qua 
dnoa 61ioa aaseepit —-341 sqq. 

— qvae nomina hi filii habue- 
rint — 341 sqq. — non Ro- 
mana sed peregrina nomina iis 
ia^wsnit — 346 sq« — qnarta 
fuit Octavia natn major — 348 
aqq* 356 sq. — ez qua duas 
anscepit filias — 356. — quaiido 
haec ab eo repndiata sit — ibid» 

— Cjtheris mima qno tempore 
ab eo amata sit — 339« — quot 
anuos Yixerit — 336. — duo 
ejns soeeri — 340« 

Antonins Rnfus, tog^tamm et 
praeteztamm scriptor, ab unis 
Horatii Scholiastis oommemo- 
ratns — - 364 sqq. — incertum^ 
nnm idem sit Rnfus, qnem Ovi- 
dias commemorat — 365 sq« 
ab eo diyersns est, qui comme- 
inoratur a Qnintiliaao — 366« 
-— ad enm Horatins Odsr. IV, 
2* scripsisse fiilso creditnr — 
364 sqq. — 

Ant jllus , nomen , qnid significet 

— 347. — obTiom apud yete- 
res — mdm — - fortasse cor- 
ruptnm apnd Appianmn et Plu- 
tarchnm — - ilnd^ <» impositum 
a M. Antonio filio natn majori 
ez Fulyia — vid. artic seq. 

ADtjilns, filins MU Antonii natn 
major ez Fnlvia — - 341. — 
dictns fortasse M* Antonius — 
342. — - Tidetnr binominis fnisse 

— 346. — cnr nomen AntjUi 
pater ei imposuerit — 346 sq. 
patris domi forisqne comes fnit 

— 342. 348. — quando tog;am 
▼irilem snmserit — 342. — 
ei Octavianus Juliam filiam de- 
sponderat — 259 not. 342« — 
inter le^tos post pngiiam Acf ia- 
cam ad OctaTiauuin inissns — 
258 Sq. — eins mors — 342. — 



ApoUo Torfor ^ 277 not. 

Apnlejos de Orthog^phia in re- 
bnSy qnas narrat, nullam fidem 
meretur ^ 142. 273. 367. 

Aqnini nnsqnam commemorati in- 
▼eninntur — iS not. 

Aqninii plnres commemoraatnr — 
16aoU 

Aqninius, poeta, a Catullo per- 
stringitur — 15not. 

Argentarii et mensarii promiscne 
dicuntur — 285* 

AaininB Pollio, C, deditus erat 
Caesaris partibns — 33. — 
eonjnnctior erat M» Antonio, 
iniqnior OctaTiano — 153. — 
ejus gratia florebant L, Varius 
et Cinna — 33. — in qnorum 
amicitiam Virg^ilinm adduzit — 
24 sq. — Virgilium Maecenati 
et Octaviano oommeDdarit — 
39. — in ejns maxime ^tiam 
carminibns soribendis Horatius 
seinainnarestndnft— -398q. — 
arti pMticae operam uavavit — 
51sqq. 148 sqq. — carmina 
epica et Ijrica ejns a veteribus 
non commemorantnr ^* 1 49 sqq. 
singulari amore dramaticae poe- 
ais studium amplezns esse Tide- 
tnr et scripsit tragoedias — ihid. 
aed num eo consilio acripserity 
nt in scena agerentnr, dnbiam 
est — 152 sq. — videtnr eas 
potins animi canssa acripstsse 
^* 155 sqq. — bellomm civi- 
linm historiam scribere qnaiido 
institnerit — 153 sq. -— qood 
temporis spatinm complecti hi- 
storiam suam Toloerit — 154. 
— carmina ejus quo sensn Vir- 
gilins dizerit nova carmina — 
52. 149. — qno sensu J^acla 
regmn canere dicatnr ab Hora- 
tio — 149 sqq. — deieiidit C* 
Noninin Asprenatem, venefidi 
renm — 198. 303. 313, — et 



S84 



t 9 



m X 



Bfofdram rfaetoran , item Tene- 
ficii ream — 311. — - qwiido 
Moschi caussam e^erit — - 312. 
qvamdia Tixerit — 71» 
Atia, noii Attia, mater An^asti 

— 10. 

Attiat Vania, P«, Pompejanos. 
Ejos fata et res bello dvili ge- 
stae — 129 sq. 

Attius Varas^ Q. , appellatar 
etiam Qtimtus f^anu — 16* 
123. — videtar Sjronis Epi- 
carei disciplina nsos et oommi- 
lito Vir^lii faisse — 27. 127. 

— praefectas eqaitam et perpe- 
tnas partiam Caesarianarnm as- 
sectator — 123 sq. — post Cae- 
saris caedem in triamYiroram 
partilms fuit et Galliae transpa- 
danae praefectus est — 124. 
128. — ibique beue meruit de 
Virgilio — ibid. — qui ei 
Eclo^. VI. inscripsit — 27. 
123 sq* — interfecit jussu Au- 
gusti Cassium Parmeusem — 
80 sq. 129. — Tbyestem, Cas- 
sii trag;oediam, fiu-to sibi Tin- 
dicatam suo uomine edidit — 
82 sq. 

Atjs, Pbry^us. Ejns nomen 
varie scribitur — 10. 

Anctumnus Romanonim — 31 G sq. 

Aufidins Bassus, belli Germanici 
scriptor — j 44. — vixit aetafe 
Ovidii — ibid, — de ejus prae- 
nomiue — ibid* — non con- 
fundendua cum fiiio — ibid, 

Aufidius BassuSy filius praeceden- 
tis — 144. 

Aug^ustus, Caesar, quo die natns 

— 310. — dies ejus ualalis 
publice celebratus — 318. — 
habuit duas sorores, raultis yir- 
tutibus praeditas — 349. 354. 

— suomm fuit amantissimus — 
354. 356. — Juliara filiam An- 
tjlioy Al« Autouii filiO| despon- 



dit — 259.342. — cvJnliam 

releg;ayerit — 358 sqq. — ei 

desponsata est Claodia, FoWiae 

fiiia — 341. — M. Antonio io 

matrimoninm dedit Octa^iam 

majorem, sororem germanani 

349 sqq. — cnr Tbnrinas per 

contumeliam Tocatiis sit ab An- 

tonio — 290. — ignobililatem 

ei exprobravit Antonins in epi- 

stolis — 284 sqq. — et Cassim 

Parmensis in epistola — 283 

sqq. — qiii enm etiam epi^m- 

matis petiTisse Tidetmr — 275 

sqq. — qnando iamosam istam 

dwdixa ^fftiK ooenam, qaam 

Saetoaius oomniemorat c 70<, 

institoerit — 276 sq. — qoae ei 

in&miam intulit — 281. — et 

ab Antonio Alezandriae Ter^ 

sante et a Cassio Parmenti 

traducta est -^ 277. — post 

pug^nam Actiacam Athenas na- 

vig^avit — 257. — ex Grae- 

cia in Asiam trajecit et Sami 

hibemaTit — rbid, inde iu Ita- 

iiara profectus et trig-inta diebus 

poBt in Asiam reTersus est — 

257 sq. — reversnm eum adie- 

runt le^ti ab Antonio et Cleo- 

patra missi — 2 58 sqq. — legati 

ter (uon semel) ad An^stnm 

frnslra missi — ibid» — occidit 

iu insula Co P. Tumllium, ab 

Antonio sibi traditiun — 260. 

— ex liberis Antonii solum An- 

t^^llnm occidit — 356. — aiios 

benevole tractayit — ibtd, — 

a teneris aunis g^tiosus apnd 

eum fuit Julus Autoniiis — 357. 

369. — quem ad Lonores eve- 

xit — 357. — snnmqne affinem 

fieri passus est — 356 sq* — 

quid emn irapulerit ad snppli- 

ciiira ab Julo Antonio simien- 

dum — 358 sqq. — • ejus rcd- 

ilus ex Gennania, Gallia et 



BERVM ET TERBOKUHr* 



385 



nBspanfa sollemiiiCer a. U. 741. 
Romae celebratos — 362« — 
qnando Pontifex Maximns co- 
optatns sit — 166. — qnaodo 
mornm reg^en perpetunm re- 
ceperit — ibid. — qoando 
legem Juliam de adnlleriia de- 
derit — Hid. — cogmtionem 
Ae iamosis Iibellis primna in- 
■titnit — 199 sq. 221 sq. — 
T.LaUeni acripta combnri jnsait 

— 323. ^ ejna jocns de ar- 
cbitecto fori aui — 196. — 
Paueg^ricns L. Varii in enm 

— 55. 72. — quo auno ad 
eum Horatins Epiat. II, 1, acri- 
pscrit — 165 sqq. 



B 



Dambalio , pater FuWiae , nxoris 
Antonii , ad qiiam ^nf em pcr- 
dnnerit — 339. — ejus uomeu 
qnid significet — 340. 

Basilius male scribitar pro Basi- 
los — 252 not. 

Basillus male scribitnr pro Basi- 
Ins — 252 not. 

Basilns, cog^nomeu, male scribi- 
t«ir Basilius et JBasillits — 
252 not. 

Bassi plures Romae ▼ixemnt do- 
ctrina memorabiles — 142. -^ 
affemntur nonnnlli ing^euio scri- 
ptisque iilustres — 139 sqq. 

Bassus, a Cicerone ad Famil. VII, 
20, 3. memoratus dirersus est 
a Lucilio Basso, ab eodem ad 
Attic. XII, 5y 2« meinorato — 
143. — pntatur esse Q. Oae- 
cilius Bassns, qnaestor — 143. 
— non erat aetate snppar 0?i- 
dio — 144. 

Bassus , Aufidins. Vid. Anfidins 
Bassus. 

Bnssns, Cacsius* Vid. Caesius 
Bassns» 

Wbichkat. Commknt. 



Bassns, Lndlins. Vid. Lncilins 
Bassns» 

Bassus, poeta a Martiale per- 
sf rictus — 82 not. 1 46. — inter 
poetas tra^cos recensetnr — 
ihid. 

Bassns, poela fambicns ab Ori- 
dio mcmoralus — 142 sq. — 
et a Properfio — 147# — fuit 
liEimiliaris Oridii et Propertii — 
ibid. — cnr inter jambographos 
ab aliis non commemoretnr — 
147 sq. — ejns nomen in codd. 
OTidii corraptum — 139. — 
non mntandum apud Ovid. in 
Bathis — ihid. 

Bassns, Salejns. Vid. Salejus 
Bassns» 

Bassus nomen propr» nsurpntnm 
ab Horatio et Martiale pro ap- 
pcllativo — 143 sq. 

Battos, nomen Romnuis prorsns 
innsitatnm — 141. — poeta 
Komanns ab Apulejo et Sckol. 
ad Ovidii Ibin commemoratns 
non exstitisse videtur 139 sqq. 

Bouonia, antea dicta Felsina, ori- 
ginis Etrascae est — 220« 

Bratus ) tra^oedia Cassii Parmen- 
sis — 270 sqq. — commemo- 
rala a Varrone de L. L. — 272. 



Caesar nbi simplidter positum est 
apnd Horattnm , ibi semper de 
Auj^nsto intell. — 316. 

Caesaresy Gajiis ct Lircins, Au- 
g;ii8ti uepotcs, qiiaodo adoptati 
3 f 4 sq« — non inteliigt^ndi lu 
Horat. Ep. I, 5, 9. — ibid, 

Cacsius Bassns, poeta Ijricus — 
145« 148. — quando vixcrit 
et obierit — 145. — frajjmcnta 
eius carminnm — 145 sq. — 
disling;uendns a cog^omiui scri- 
ptore, qni de metris scripsit ^ 

25 




380 



1 M D B Y 



— 146. — nomea Gacsiiui cor- 
raptam in codd. — Md. 

CoetHaM Bafins, qni libmm de 
mctris scripsit — - 146. <— non 
confuadendofl cum poeta co^o- 
niiiii -— ihtiL 

Caint et Gajna -^18 not. 338« 

Cajna MarceUua. Vid. Marcellaa. 

Calidiua, M., orator — 9, — 
Calidiua et Calidus nouiina dif- 
ferunt — - 8not« 

Calidus et Calidiua nomina diffe- 
runt — 8 not. 

Calpumii Piaonia de continentia 
vetemm poetanun tractatua — 
169. 

Cascae^ fratres, intcrAiemnt caedi 
Caesaria — 252 not. 

Caaaia ^na in duaaiamiliasdiTiaa 
Aiit — 178 aq« — ntraque la- 
inilia habuit viroa iiisignes — 
179. — cognomiiia ulriusqiie 
familiae — 179 not. 

Cassii doctrina scriptisque insignes 
a Teteribus coinmeinorantnr plu- 
rinii, at pleruinque sine cogno- 
inine aliave discrimiiiis iiota — 
177. — siiiguli perccnsentnr 
a p. 179 — 212. — qiiideCas- 
siis itoraanomm oniditis ege- 
rint — 177 sq. 

Cassiiis, C, diix belli — OOGsq. 

— nou coiifiindendiis cum Cas- 
sio Severo orafore — ibid. 

C a.ssiiis Etnisciis , poeta , non La- 
buit Severi cogiioiiien — 213. 
qiiaiiJo vixYsse videatnr — 272. 

— reprelienditur ab Iloratio ut 
poeta nialus — 222 sqq. — 
2G8. — cjus libros rnm cada- 
vere cx SCto coinbuslos esse 
malc traduut Horulii Scliolia- 
siac — 221 sq. — quid de liac 
ejus sepultura slatiieuduin sit 

— 222 sq. — Thjeston Ira- 
goediain ab co scriplaui esse 
falso dicuiit Horatii Scboliastae 



— 225 aq. — • nniltis coa- 
fusua ctnn Caaaio Pannewi — 
21Gsq. 249 not* — our eoii 
et Cassium Pannensem pro m» 
eodenMpie IioniBBe babneriBt — 
227 sq. — c|iiaa ob causns 
disti^goendi aiut — 228 sqq. — 
qni eam a Caaaio Parmensi di- 
▼erBom cenanerint — 217 iq. 
colL 212. 374 in Addend. 

CassiuB Hemioa, annaliom scri- 
ptor — 180 aq« — de ejiii 
praenomine -^ iiij. — qoaiido 
vixerit — iiiil. — ejns An- 
nales et Hiatoriae idem soat 
opua *- 184. — qoot libros 
ejiis annalea complexi sint — 
180. — in labulia collif^CDdis 
et enarrandia Bimia curiosiis — 
181» 183. -— eiua testimouio 
usiu estTertiilliamia — 1828q. 

— ejiis fragioeiitinn apud Dio- 
iiiedoiu — 184 »q. — eJDS 
frapnentnm apnd Prisciaottoi; 
quod Cassio oratori tribnunt — 
206. — scripserat eliam dc 
Censoribus — 181. 

Cassiiis, L., non fiiit socins con- 
juralionis in Caeaarein — 251 
sq. 292. 

Cassins, L., procoiisiilis ex fra- 
trc lilins^ streiiiiiis invenis io 
pngna PLilipiieiisi cccidil — 
295. — fm-tasse auclor Epi- 
stolae ad Divers. XH, 13. — 
292 sqq. 

Cassiiis Parineiisis ad ntram fa- 
iniliain ^nlis Cassiae f»crlinue- 
rit, incerluiii — 179.— prae- 
iionien Gaii ei afGclum — 213. 
216. — co^omen Severi niale 
ei addilum — 188 »q. 213. 
215. — Parroa oriundus — 
2G5* — quae de ejus vila et 
rebiis geslis meinoriae prodila 
siut -^244 sqq. — primum 
commemoralnr iuter |>ercusso- 



RERUM ET VERBORUM. 



387 



res CaesariB — 265. — sed 
jmm anle honoribm, meritie et 
fide Bpedatitt fhiBse Tidetnr — 
fUd, — in bello ci?ili ridelnr 
Pompeji partes aecatns ease — 
272* — qnando Italia exoes* 
terit — 245 sq. — cum Bmto 
et Cassio in Asiain se contulit 
ibiqae pecnnias exeg^t — 265 
nq. — fnit tribnnus militnm 
in partibns Bruti et Cassii — 
244. — post pu^am Pbillp- 
pensem se conjnnxit cum Sexto 
Pompejo — 246 sq. 266. — 
«laamdia apod bnnc manserit 

— 247. — ddnde ad M. An- 
tonium transiit — 247 sq. 266. 
276 sq. — qiiocum Alexandriae 
rixit et pu^nae Actiacae inter- 
fuit — 248. 266. — post cla- 
dem Actiacam non secutns est 
Antonimn in Ae^ptnm fng;ieii- 
fem, sed in Graecia reinansit 
-* 266. — non Tidetur recta 
tum Atkenas contendisse, scd 
in Ticina aliqua arbe latitasse 

— 261 sq. — et serius demnm 
Atlienas «e contnlisse — 263. 

— quaudo petivisse Atlienas 
videatnr — 266. — ibi inter- 
fectiis est a Q* Attio Varo, 
copianim duce^ qnein Octaria- 
nus ideo eo miserat — 80 sq. 
264. 266. — non interfectns 
eut a L. Vario poeta — 79 sq. 
quando ibi occisns sit — 266. 

— falso nonnnlii eum snb finem 
a. U. 723. praesente Atbenis 
OctaYiano interfectum pntant 
•— 249 sq. 256. 261 sqq. — 
carminibns clams jam ante a. 
U- 710. — 269. 272 sq. — 
de canninibus ejns et carmimim 
reliqniis — 269 sqq. — lan- 
datnr propter ele§^as — 242 sq. 

— ejus mentio Lonorifice facta 
ab Horatio — 238 ooil. 231. 



267 sq. — faeritne cum Ho- 
ratio amicitia conjnnctns — 267. 

— scripsit etiam trag^edias — 
270 sqq. — videtur Thjestem 
scripsisse — 8J. 270. 273. — 
qnam trag^oediain ftirto sibi yin- 
dicatam suo notnine edidit non 
L. Variiis poeta — 76 sqq. — 
sed Q. Attins Vanis — 82 sq. 

— scripsit etiam Brutiun tra- 
goediain — 270. 273. — qiiando 
hanc fabulam scripsi.sse videa- 
tiir — 272. — scripsit Epi- 
^inmata — 273 sqq. — ia 
quibns perstrinxit Octariannm 
apnd Sextnm Pompejum yer- 
sans — 247. — videntnr ab 
eo coinposita duo epi^rainmafa 
inOctarianum, quae Suetotiiiis 
sine uomine anctoris affert — 
275 sqq. — epip-aininatis fra- 
gmentiim habet Quintilianus — 
274. — Terba ad statuain 
OctaTianiKomae adscripta^ qnae 
Suetonias affert, non snnt pro- 
fecta ab eo <— 282 sq. — ejus 
Epistolae ad Octarianum fra- 
pnentnm servaTit Suetouius — 
283. 290. — qnando dala sit 
baec epistola adOctavianuin— - 
283 sq. — pntatnr etiain in- 
teg;ra Gassii Parmfusis epistola 
ad Ciceronem data snperesse 
in Cic. Epist. — 290 sqq. — 
scd ea non est ab eo profecta 

— 293 sqq. — a quo scripta 
esse videatar haec epistola — 
291 sqq. — male refertur inter 
historicos Romanos — 283 not. 

— deiiique poema Orpfaei no- 
mine inscriptum ad eiiin rcfer- 
tur auctorem, sed non est ab 
eo rotnpositnm — 295 sqq. — 
qiiis illod scripserit — 209. — 
qiii illud ediderint — 298. — 
eleg;iaf libri UI. Tibiilli coin- 
poBuissc putatnr — 3 7 5 Add. — 

25* 



388 



I « D E X 



male olim cum Cento Sewtro 
oratore confittOB — 215 iq. — 
cum Camio Btroooo, poeta, €fA 
cooff ideriiit -— 216 tq« 240 not. 
ctir hoe poelaa pro wio eodeBH- 
que habaeriut — 227 aq« — 
qnaa ob cauaaaa diatmgiieDfi 
aiot — 228 aqq. — qul eoa 
pro diToraia Iiabuerint — 217aq. 
coll. 212. 374 in Addend. 
Caaaiua Serenia, orator ~ 190 
aqq. — qnando natna ait — 
203. — de orbe eiua natali — 

191 aq. — de dua praenomiiie 
lOOaq. — qnando Tixerit — 

1 92 aq. — ejna ingeninm, morea 
et oratoriae ▼irtntea — 193aq. 
196. 199. 203 aq. 210 aq. 322 
aq. — Plntardii de eo nanratio 

— 201. — dicadtatia ejua 
tcslimonia — 194 aqq. — lU>i- 
diiic accnaandi dnctua multoa 
iii iiidicium YocaTit — 196« — 
prae ceteris celebratur ejua ac- 
ciisatio C* Nonii Aaproiatia — 
lOTsqq. — quando illum accu- 
aaverit — 198. — conjunctia- 
siine vixit cum T. Labieno, 
oralorc et Listorico — 322 sq. 

— eirecit aiia libidine , ut Au- 
g^nsliia cog^itionem de famoaia 
libcllis institueret — 109 sq. 

— ejns scripta abolita et ipse 
iirbe abesse jussus — 200 sq. 

— quaudo Loc factnm ait — 
201 sq. — qno miasns sit in 
exilium — 201 sq. — iibi et 
quaiido obierit — iiid. — €|U0 
auiio aelatis obierit, incertum 

— 20.'K — qiiae scripserit — 
192. 204 sqq. — fragmeiita 
orationiim — ]94sq. — opna 
de Ac^j7>to ad Tiberium — 204 
sq. — libello Maecenatem per- 
sfrinxisseTideCur — 205 sq. — 
libcjlo salirico gcnteiu ViteN 
liam Tidelur Iraduzisse — 185 



■q- 



207. — nlin pnnca fira- 
— 206 sq* — noffl 
hiatorias acripnerit, incertam — 
207. — nimi caniiina acripae- 
rit — 208 aqq. 211 aq. 214. 
274. — - oonlnsan olim cbbi 
Caasio Parmenai — 215 iq. 
274. — ab Homcio Epod.YL 
tradnctna 208 sqq. 374 in Ad- 
dend. — firagineiitimi apud Pri- 
acian. reotias Cnaaio Heminae 
tribnitnr — 206. — libertat 
Caaaii cnjnadam fniaae Tidetar 
Dmmanno »- 374 in Add. 

Caaaina SeTems, Titna, Yero- 
nenria j hiatoriamm acriplor, 
qnem exatitiaae Maffejns, nixas 
maxime Plinii loco, probare 
atuduit, ntim tinquam fberil 
fnre dnbilatnr — 181 aqq. 

Caasius, Titna. E jna nomen apnd 
Plinium Taide coutroTersiun — 
187. 

Cata^niua apud Sdiol. Statii cor- 
raptnm — 29G not. 

Catiiius SeTerus, ainicvs Plinii, 
ad qnem aliqnot epistolas dedil 
Plinins — 189. — tibi natus 
fnerit, neacimas — 190. — 
a Plinio modo Caliliua modo 
ScTerua aimplicitcr appellalor 

— 189. 

Calullns, qno anno iiatns — 20. 
ma^ii fedt Asininin Pollionem 

— 24« — familiaris IJchii 
Cinnae et L. Varii — 23. — 
non iimolnit ei Vii^iliiia — 24. 

— inscripsit carmen X. L. Ta- 
rio — 158qq. 121. — qnando 
obierit — 24. — in ejns car- 
mine XXII. Vams et c. XXX. 
AIpLenns non de eodem iioiDioe 
intelli^. — J21. 

Ccleris etTeteris confnsa — 111. 
Celsus poota ab Horalio derisas 

— 83 sq. 

Cerri cerraeqne frequentiaaime a 



nEnuM KT vBnBonuai. 



389 



▼elodtate designaiitar — lll, 
qni de iabala de eonuii aenio 
inaigni dissernerint — ibid. 
CLoragiam cormptttm in choragnm 

— 278 »q. 

Cicero^ orator, carmen Orphei 
uomine inscriptnm fisibo per- 
hibetnr composniMe — 297. 

Claudia, filia FnlTiae, Caesari 
Octayiano desponsata — 341. 

Clandins Etmacns^ Tiberii liber- 
tns — 229. de ejns cognomine 

— mdm 

Clandins Marcellns. Vid. Mar- 

eelloa. 
Clodiua, qni stabat a partibns 

Bmti el Caaaii^ postea Cassio 

Parmaisi se adjnuxit — 245 

not. 
Clodins, P«, a Milone ocdsos, 

primns Fuhiae maritus — 340 

»q* — ex qua quos liberos 

tnlerit — 341. 
Clodins, P., filios Clodii ex Fol- 

yia, priyignus M. Antonii — 

341. 
Cnaeus et Gnaeos — * 19not. 
Coena Thjestae a mnltis tragicis 

tractata — 63* 81 sq. not 86 

sq. not. 
Coenare singnlari significatione 

apud Persium — 86 not. 280 sq. 
Cognomen saepe a terra patria^ 

Don ab nrbe natali impositum 

— 228 sq. — impositom non- 
nnllis etiam a terra , unde non 
essent nati — 229. 

Combustus et ambustus — 222 sq. 

Coinparatio orationis yel dicen- 

tium cum flumine satis obyia 

— 224 not. 
Comparatiyonun Neutmm in or 

terminatum apnd yetustos scri- 

ptores — - 181 not. 
Conducere 279. 
Conyiyamm numema fuMm apnd 

Bomanoo — 281. 



Comelins GalluSj poeta, simpli* 
citer Coraelius dictus — 128« 

Comelins Nepos nbi natus sit — 
188 sq« 

Comelius Seyems, poeta, Oyidii 
amicns, scripsit carmen de bello 
Siculo -. 150. 214. 

Cremutii Cordi libri snb Tiberio 
combusti — 929. — sed oc- 
cultati et posthac editi et lectl 

— ibid. 

Cmdns i. q. recens — 287. 
Curio, Cn, sodalis M. Antonii 

— 337. 341. — Caesari Bo- 
mam yendidit — 104« — in 
matrimoniom doxit Fnlyiam — 
341. — ex qua filinm tulit 
ab Octayiano postea occisnm — 
ibid. — fortasse simul cum 
M. Antonio in Aeneide a Vir- 
gilio perstringitnr — 105 sq. 

Cjtberis, mima, qnando a M« 
Antonio amata — 339« 

D 

De praepositio in Verbis compo- 
sitis saepe intendit notioiiem 

— 289. 

Decolofara plus est quam oolo- 

rare — 289. 
Delia^ puella a Tibnllo amata 

— 235sq. coll. 233. 375. 
Diomedea, carmen epicum ab Julo 

Antonio compositnm — 367 sq. 

Domitius Ahenobarbus, Cn., da- 
mnatus inter consdos caedis 
Caesaris, quauquam insons — 
246 not. 252. 253 not. — 
post pugnam Philippensem pro- 
priam lactionem constituit — 
ibid. 

DossennuSy Atelianaram scriptur 

— 163. 

£ 

BtrascBS et Tnscos — 228. 



390 



I ir D 



Elnisciis cognomeB — 229. — 
qui habaermt — t&uf* — ha- 
buemnt etiam qui noD eeseut 
in Etruria nati — ibid, 

Buphronius, praeoeptor filiorum 
i/L Antonii — 342« ^ miasus 
legatus ad OctaTianum — 258 
sqq. 

Buripidea noa acripait Thyeatem 
fiibolam — 81 not. 

Exul et relegatus promiicae usnr- 
paU — 202. 



F 



Fabins Paidat Maximos^ P.« coni- 

memoratus iu loco Controvers. 

Senecae -^195 not. 
Fadia, Q. Fadii filia, nzor M. 

Antottti prima -* 33d. — 

qnando eam duxerit Antoniiis 

ct habuerilne ex ea liberos — 

ibid, 
Faditis, libertinus, socer M« An- 

tonu — 338. — habuit Qtdnii 

praenouicn — ibid. 
Faunius, C, amicissimus Sexti 

Pompeji — 247 not. 
Fariiia siog^lari iisu — 28G. 
Felsiiia, nrbs, postea Bononia 

dicta, orig^iuis Ctruscae est — 

220. 
Fing^re et pinsere confiisa — 288. 
Fluere de oratione usnrpatuin qnid 

si^ificet — 326. 
Forma corporis quid sig^ificet — 

237. 
Formosus et fi>nnositas quid si- 

gnificent — 237. 
Fulria gens, Tusculo oriunda — 

339 sq. 

FuWia, uxor M. Aiitonii tertia 
— 339 sqq. — qui ejus pa- 
rentes fueriut — 339 sq. — 
ejiis iDgenium — 340. — pri- 
mum iiiipta fnerat P. Clodio — 

340 sq. •— ex qoo qiios libe- 



ros pepererit — 341. — deiiiilt? 

mipsit C. Curioai — ibid. — 

ex quo fiiinm peperit ab Orti- 

. yiano postea ocdsom — ibid. 

— quando ab Antonio in ma- 
trimoniom ducta *-> 339. 341. 
*- cpios liberos Antonins ex 
ea susceperil — 341 Bq, — 
quae nominn fais llberis Anto- 
nius imposnerit — ibid. — 
qnando obierit — Hid, 

Fnlrins Bambalio^ M., pater Fal- 

riae, nxoris M. Ajitonii — 340. 
FHndania gena »-51 not. 
Fundanii plnres a TeterilHU rne- 

morati -—51 not. 
Fandaniiis, Comicos non ignobi- 

hn, ab Horalio memoratas — 

60 sq. 53. 

G 

GajnsetCajus — 18sq. noL 33S. 

Gajus Marodkis. Vid. MarceUns. 

Gausape — 205. 

Gens Cassia — 178 sq. — Vari 
co^omeu halmit — 9* — Fal- 
▼ia Tusculo oriunda — 339 sq. 

— Fiindania — 51 not. — 
Lucilia Bassi cog^omeii habuit 

— 143* — Maniia Torqnati 
co^uomen haboit — 304. — 
Quintilia Varoa habuit — 131 
sq. — Bubria haud ignobiiis 

— 1G3. Varia — 10. 13.— 
Vibia Vari cognomen habiiit 

— 9. 

Glycera, nomen apnd Graecos 
frequens — 236. — nomeB 
fictnm puellae a TiboIIo ama- 
tae , quae proprie Nemesis di- 
cebatur — 235. 375. Add.— 
appeUatiTO ab Horatio Od. I, 
33, 2. usurpatnm — 236 not 
375 in Addend. 

Glycon^ tragoedos sob Merone — 
86 not. 



RBROM KT VEEBORUM. 



301 



GtmemB et CnaaiiS — 10 not. simplidter Severus appelblus 

Graodnui , poeta , ex ^nte Sem- a Plinio — ibid. 

pronia, tragoediis illHStris — Ilieria, iiomeu libertarum apuJ 
72. 1 68 sqq. — de ejas prae- Romanos — 90 aq. — piiellaiu 
nooiine — 170. — fixit An* knfna nominis Vir^lins dono 
gnsto imperante — Md, ^ijjk^ iMceperat a Maeceiiate — 92« 
•emttlna L. Varii in Graeco^V — hoc nomen uxort L. Varii 



ram arte — 173. — e|U8 
Thyesles ab Ovidto landatnr — 

170. — et commemoratnr a 
rnsGiano — i6ia. — et ab 
Apnlejo — 171. — ex eins 
Atalaata fragmentum affert Pri- 
scianns — iSid. — ex ejns 
Peliadibus fra^nentnm affert 
Nonins — 172« — mole con- 
fiisns cnm tribuno plebis — 171. 
uomeii ejus in codd. corruptnm 

— 171 sq. 

Gracchns, C, tribnnns plebis — 

171. iragmentnm ex ejiis dis- 
snasione le^s Anfejae a Pri- 
sciano allatum — 172« <— male 
oonfnnditnr cnm poeta — 171* 

Graccns antiqne pro Graodins — 

— 168sq« 

Crraeci poetae plnrimi Thyestem 
fabnlam scripsemnt — 81 not. 

Grosphns, cognomen^ qiiid signi- 
ficet — 137. — ntebatnr eo 
Pompejns quidain Siciilns, ad 
qvem Horatins scriiisit — 130 
sq. 



II 



llelyins Cinna, poeta, familiaris 
L.VariietCatnlIi— 19.23.— 
Asiuii Pollionls gratia florebat 
-^ 24 sq. 33. — non yidetnr 
Eciogas scripsisse — 30. — 
qnando et per qnem ei inno- 
tnerit Virgilins — 24 sq. 

Herennins Etmscvs — 229. 

Herennins Sevems • Plinio me- 
moratns — 181 • 189. — Init 
Comensis — Md* — eliam 



poetae afficlum videlur — ibid. 

Ulstoriaram et Anualinm tilulis 
promiscne utnntiir veteres — 
184. 

Horatins, Q. Flaccns, quando 
studiomm caussa Atheiias se 
contnlerit — 328. — nuin quis 
nsns familiaris Athenis ei cuin 
M. Tiillio Cicerone, oratoris 
filio» fnerit — 328 sq. — a 
Brnto Atbenis ad bellnm ero- 
catns et tribnnns militnm facf iis 
interfuit png^nae Philippensi — 
30. 329. < — qiiem aniinin ae- 
tatis tnm egerit — 329. — 
fneritne in Asia — 40 not. — 
num in castris Bmti familiari- 
ter con|unctns Tixerit cnm M. 
Cicerone — 330. — niim 
postea Romae, cuin essent ex 
bello reversi — 331. — num 
M. Ciceronem filinm in carmi- 
nibns commemoraverit — 331 
sqq. — post piignam Philip- 
peusem Komam rediit — 37. 
331«' — non ex pn^na ignavns 
anfu^t — 37sqq. — qnando 
Roniam reversns sit — 38. 
331. — • quando iii Virgilii 
notitiam et consiietndiuem ve- 
nerit — 39. — Virgilii mo- 
uitu ant exemplo indtatns con- 
silinm cepit carmina scribendi 
— ihid, — qnibiis prae cae- 
teris in PoUionis ^tiam sc 
insinnare volebat — l&iW. — 
qnando in L. Varii amicitiam 
Tenerit — 41. — ex cnjns 
Planegyrico in Octaviannm diio- 
bttS versibns ntitnr in Epist. I, 



302 



I N O E X 



16« — 116. — per qmw In 
MaecenaCis &iiiiliaritaleiii yene- 
rit — 41 sqq. — ex qao Mae- 
eenatis conYJctor fnerit — 44 sq. 

— qnando fiuniliaris Tibnlli 
fiictns Tideatnr — 233. — 4^^ 
aensa Imnc appeUayerit canm^' 
iymSermomtmjuJUcem — 238. 

— amicns fuit Qnintilii Cre- 
monensis, cnjns mortem d^lo- 
rat Od. I, 24. — 132 sq. — 
M. Antonio trinmTiro fayit el 
in carminibns peperdt — 267. 

— 370 sqq. — cnm Jnlo An- 
tomo, trinmYiri filio, conjnn- 
ctissime Tixit — 267 not. 334. 
362. 369 sq. — inscripsit ei 
Od. IV, 2. — 343. 362 sqq. 
*-* non Tidetnr cnm Cassio Par- 
meusi amidtia jnnctns fiiisse 

— 267 sq. — sed ejns car- 
mina novit jam a. U. 709. — > 
273. — bunc Cassinm non 
viCnperaYit^ sed landaYit — 267 
sq. — Cassium Etmscnin tan- 
quam malum poetam repreben- 
dit — 222 sqq. 2G8, — Cas- 
sinm Se¥emm oratorem tradn- 
xit Epod. VI. — 208 sqq. 
374 in Add. — ad quem Tor- 
quatiim scripserit (Od. IV^ 7. 
et Epist. 1,7.) — 304 sqq. 
310 sqq. — quod primum 
omninm ejus cannlimm sit — 40. 

— quando boc eTulga¥erit — 
ibid* — a quo tempore Ijricae 
poesi operam dare coeperit — 

— 46 sq. — Odae libri I. 
qnando compositae — 237. — 
Epodon libmm quando scripserit 
— > 210. — Epodos in Cauidiam 
quando scripserit — 48. — Sati- 
ramm libros quando ediderit — 
238. — Epistolamm libriun I. 



Od« I, 4. qmido scripaerit — 

69 not 



1,6. 


— 58 iq. 


1,33. 


— 233sqq. 




374 sq. 


1,37. 


372 


11,1. 


152sqq. 


n,i6. 


138 


IU,5. 


373 


IV, 2, 


362 


IV, 7. 


305.312 


Bpod.111. 


47Bot 


VI. 


208 sqq. 




374 


IX. 


371 sq. 


Satir. 1, 1. 


47 


1,2. 


41 


1,3. 


44 


1,4. 


44 


1,5. 


45 


1,6. 


43 


1,7. 


40 


1,8. 


48 


1,9. 


47 


1,10. 


49. 57. 




219.233.266 


Eput. 1, 4. 


232 sqq. 




3748q. 


1,7. 


305.312 


1,12. 


136 


1,16. 


55 


11,1. 


71. 1668qq. 


Ep. ad Pison. 


G6Bq. 



Hybrida, cog^omen, qiiibus im- 
positum — 13 not. — cogno- 
men Persii, negotiatoris Cla- 
zomenii apud Horatium — 13 
not. — co^omen Q. Varii 
Sucronensis — 13. 



Jazyg^ duplid prosodia apod 
Ovid. — 344. 

quando ediderit — 167. — ejus Julia , fUia Angusti , qiio ingenio 
carmina a quo tempore in scbo- et quibus moribns fiierit — 358 
lis euarrata sint — 60 uot. sqq. — litteranim amans et 



RERUM ET VERBOEVU. 



393 



enidita —> 359. — deaponsata 
ab OctaYiano AntjUoy M. An- 
^ii filio — 259 not. 342. — 
adulteriam commisit cum Jalo 
Antonio — ibid. — cnr rde- 
gata sit — ibid. 
lia 9 uiater Antonii , cni nnpse- 
ril |M>st obitum patria Antonii 

— 335. 

Jnlii haad paud cog;nonieD Juli 
babuemnt »> 345« 

Jnlius Caesar, C«, quo die natufl 
sit — 315* — a qno tempore 
6t quo die ejua natalida pa- 
blice celebrata aint — Hid* — 
Octayiam minorem neptem so- 
roria Cn. Pompejo conditiouem 
detulit — 350. 352. — per- 
cnssorea ejus enumerati — 250 
uqq, — de morte ejua carmen 
scripsit L. Varius — 32 8qq. 
103. — reliquiae bujus car- 
minia — 102 sqq» — 

Jnlius et Julus in codd« conlnsa 

342 sq. — de pronnntiatione 
et moisnra borom nominum — 

343 sq. — 

Jnlius^ L., poeta, cognomen ba- 
buit Calidi, non Calidii -— 8 not« 

Julus et Julius« Vid« Jnlius et 
Jnlns. 

Julus Antonins. Vid« Antonins^ 
Jnlns. 

Julns, cog^nomen Juliorum — 345. 

— appellatus M • AntomT trinm- 
Tiri filius , non Julius — 343 
sq. — fneritne boc e|us prae- 
nomen an cognomen — 344 sqq. 



Labienus, antea Caesari deditns 
in bello dvili ad Pompejnm 
transiit et ad Mundam ceddit 
— 319sq. — ejnsfilius — 320. 

Labienns, filins praecedentis, a 
Bmto el Cassio ad Partbos 



missns ibi remansit eisqne an- 
ctor exstitit, ut Romanis bellum 
inferrent -— 320. — incertvm^ 
num T. Labienns, orator et 
bistoricus, ejus fiiius fuerit — 
ibidm 

Labienus 9 T. , orator et historia- 
mm scriptor — 319 sqq» — 
inoertum, num filius fuerit La- 
bieni praeoedeutis — 320. -» 
fiiit Pompejauus ideoque infe- 
stus Asinio PoUioni — 320sq. 
-— conjunctissime rixit cnm 
Cassio Serero oratore — 322 
sq. — orator ma^ns^ sed 
animo Tiolenlo et feroci — 320 
sq. — binc Rabienus per con- 
tnmeliam dictus — 321. — 
scripserat bistoriam snoram tem- 
poram — 322 sq. — primns 
Romanorum ing^ii sni poenam 
snbiit, nam combusti sunt ejns 
Ubri historiaram — 200. 221. 
322 sq. — - quando et qno mor- 
tis geuere obierit — 322 sq. 

Lanipes et planipes confusa •— 
274 sq. — lanipes seuex— i^d* 

Lepidus, qni post pngnam Pfai- 
lippensem cnm Cassio Parmensi 
se conjnnxit — 245 not. 

Leria, ornamenta anrea tnnicaram 

— 90. — nomen proprinm 
pnellae, sed dubinm — ibidm 

Lcii^nns, cognomen Cassiornm 
plebejoram , interdum in codd* 
deprayatnm — 179 not. 

Longula, oppidum Latii, ex quo 
Cassius Serenis orator orinndns 

— 192. 

Loi^Ianna non est nomen acrf- 
ptoris^ sed cognomen Cassu 
Seyeri oratoris ex nrbe natali 

— 192. 

Lncanns carmen Orphei noinine 
inscriptum composuit — 296. 

— cnjus inscriptio inoerta — > 
«fttdf. 



394 



I N D E X 



Lucilla ^118 halmit Ba»! co|;iio- 

ineo — 143. 
Luciliiia Baaaiia, malna acriptor, 

noa poeta, a Cicerone notafiia 

— 143. — diTeniiia a Batso^ 
qiiein Cicero alio loco comine- 
Diorat — « ibid* ^ non erat 
Ovidio snppar aetate — ibid. 

— ejua gentiie non inntandnm 
in ^Uilius — ibid. 

Ludlitia Baasna, tempore Yitellii 

— 143. 

Luciliua Jnnior, anetor carmiiiia 
Aetnae nomine inacripti — > 132. 
214. 

Liidlius^ Satiramin acriptor, qno 
nomiae ab Ilorafio reprehensua 
223 aq. 327. 

Luaiis Trojae — 301« — qnotiea 
ab Augii8to edifus ait — 301 
a<f« — qnae praeinia pueris 
Trojain ludeiitibiis data — 309. 

Lutuleulus ef lutosns — 325. 

M 

Maecenas ainicnin et conyicforem 
Labnit L. Variuin poetam — 
55. — Virg^ilins ei ab Asiiiio 
Pollione coinmendatus — 39. 

— perVirgilium et L. Varinm 
Horatiiis ei conuneudatus — 41 . 
43. 

Mallia qiiid signiflcet apnd Suet. 
Aug, c. 70. — 280. 

Maiilia mole puf afnr appellata esse 
arx Capitoliiia — 280. 

Bfanlia g;ens Torquati co^omen 
Labuit — 304. 

Manlii Torquati a Cicerone ine- 
morafi omnea a Pompeji par- 
tibus stetemnt — 308. — tota 
familia bellis civilibns yidetnr 
exstincta — ibid. Angnsto 
regnauf e nemo Manliomm Tor- 
qnatoram memorattir — ibid, 

— kiuc cognomen eoram C. 



Nonlo A ap ren atl tribnit Anga- 
atns — ibid» inde ab Angasti 
tmperio aliae gentes ilind btf- 
buerant — 309. 
Hanlina Torqnatas^ L., Coanl 
a. U. G89., condisdpnlns Ci- 
ceronia et Attici — 304« -* 
imum habnit filiam, LndnB 

— 305. — Depoa ejiis aaa- 
menticrns — 307. — non pot- 
suiit hnio Consnfi iBacripCa pa- 
tari duo canBina Horatii a4 
Torqnatiim — - 305 aq« 

Blaiilins Torqnatna) L., filiai 
praecedentia nnictia — 305. — 
qnaiido iiiclarnerit — 304. 306. 
-» non egit Moachi rhetoris 
canssam — Sl 1 sq. — qnaado 
obierit — 307. 312. — aoo 
possiint ei liisrripfa pntari ca^ 
iDiiia dno lioratii ad Torqna- 
tiiin — 30Gsq. 

Mauliiis Torquatus, nepos Con- 
Bnli.^9 commenticius yidetur esse 

— 307. 

Mantiia Etniscae originis fuit — 
230. 

Mapalia apnd Senecam singnlart 
significatioiie — 196 not. — 
pro eo repositum tfappa — ibid* 

Marcelli. Eorain stemma per- 
obscnram — .S52. 

Marcellus, Gajns, consnl a. n. 
704.^ maritna OctaTiae miiio- 
ris — 350. 352. — coiao- 
brinns Tel frater M. Claadii 
Marcelli, cos. 703. — ibid. — 
deyicto Pompejo Romam rediit 

— 353. 

Marcellus, GajnSj consul a. 705., 
fra ter M. Marcelli, cos. a. 703. 

— 352. — maritua Octaviac 
majoris — 352. 355. — qoot 
liberas ex ea anaceperit — 355. 
— non periit in beilo crontraPom- 
pejnm — 352 aq. — aed dericto 
PompejoRomam rediit — 353. 



RERUM ET VERBORUM. 



395 



Marcellos, AI«, comiil a. 703. — 
350 sqq. — quomodo et qnando 
obierit — 353. — Yid. Mar- 
celiua, Gajus» 

llaroellas , M. , Gaji Marcelli et 
OclaTiae majoria filina, quaodo 
obierit — 355. 

MeBunius Gemellua^ praetor, poe- 
ticia studiis nobilia — 20* — 
ei earmen annm inBcripait Ln- 
cretiiis — * iiid* not. 

Henaarii et arg^entarii non diffe- 
ruttt — • 285. 

Heridiari aolebant Romani per 
aealatem — 318* 

Bf erulentua et temnlentus confiisa 
— 162. 

Metbjinna, urba Leabi, varie 
acribilitr — IGO. — fictiira ab 
bac nrbe nomen ad vetnlam 
vinoaam sipiificandam — ibid. 

Blinncina ijasilus, L. , socius 
conjnralionis iii Caesarem — 
252 not. 

Moacbus , rbelor Perg^menns — 
311. — veiieficii reus a qui- 
baa defensos — 311 sq. — 
qnaiido e|us cauasa acta — 312. 

Hoz de temporia spatio admodum 
longo — 302. 



N 



Natalicin Jnlii Caesaria a quo 
tempore et qnando publice ce- 
lebrata — 3J5. — item Cae- 
saria Angnsti nalalicia quotuii- 
nia publice celebrala »> 318. 

N<iaera , nomen apod Graeoos ob- 
vinm — 236 not. — nomen 
fictum puellae a Tibnllo ama- 
tae — md, — non est Delia 
sive Plania — 375 Addend. 

NenMsb, pneUa a Tibullo amata, 
ab Horatio appellatnr Grlycera 
— 235aq. 375 io Addend. 



Nero, Imperator, personaltis saepc 
Thyestem eg^t — 87 nol. 

Nerulum et Neruloneusis in codd. 
varie depravala — 289 sq. 

Nentnim Comparalivonim iii ar 
termiiialnin apud scriptores ve- 
liistos — 181 not. 

Nomiiia Graeca, qiiae vocalibiis 
la incipiunt, aptid poetas La- 
liuos modo bisyllaba inodo Iri- 
sjllaba — 343 sq. 

Nonins Asprenas, proconsnl a. u. 
708. — 197. 303. — non 
est h, qtii a Cassio Severo 
veneficii accusatns est — ihid. 

— cur nou possil pro reo Cas- 
sii Scveri baberi — 1 97 sq. — 
ejiis filins — 197. 303. 

Noniiis Asprenas, C, flliiis prae- 
cedenfis — 197. 303. — iii 
IVojae Iiisii ab Aiigusto edito 
crus frcg^it 301 sq. — quando 
boc ei accidisse videatur — 30'J. 

— graliosus fuit apiid Aiig;ii- 
sltim — 131. 303. — ciir 
Torqnali iiomeii ei iinposuerit 
Augfiistus — 309. — veneficii 
reus factus esl a Cassio Severo, 
oratore — 197. 303. — qnando 
illa canssa ada sit — 198. 303. 

— defensns est ab Asinio Pol- 
lione — 198. 303. 313. — 
Ipse Moscbi, rbeloris^ vene- 
ficii rei caussam eg^t — 3 1 1 sq. 

— air banc canssain agendain 
stisceperit — 313. — praeter 
Suetonium liiiuc C. Noniiim 
Asprenatem nemo commemorat, 
nisi imposito ei ab Au^isto 
Torqnali iiomine noraen ejiis 
^ntile obsolevit — 303. — 
num in Inscript* ap. Gmler. 
commemoralus sit — 303 sq. — 
Torquati nomine a]>pellatitr ab 
Horatio, qni ei Od. IV, 7. 
et Epist. I^ 7. inscripsit — 
310aqq« -«- cnr Horatius eiun 



396 



I V D 



TorqaDti nomiiie appellarerit — 
310. — qnae pieiM ejas foeril 
•b Iloralio laadata — 313. 

Nonius Aaprenas, L., le^tos P. 
Quintilii Vari in Gemiama — 
131. 303. — aCBnifl L. Vari 
Epicarei et C* JNonii Aaprena- 
tis, yeneficii rei — 131. 

Nora carmina PoUionia qao aensa 
dixerit Virg:ilio8 — 52. 149. 

Nox aestiva de nocta meosb Se- 
ptembr. apod Horat. — 31Gsq. 
— noctem iendere qoid signi- 
ficet apnd Horatiom a— 317. 

Niibes passim aetberiae dictae a 
poetis — 113. 

Numarii et argeiitarii et mensarii 
nom differant — 285« 



o 



Octayia major, soror Caesaris 
Augiisti germaiia , unpsemt C. 
ClauJio Marcello, eos. a. 705* 
— 352. — ex quo quot iibe- 
ros g^enucrit — 356. — M. 
Autouio uuptuin data a fratre 
Octaviaiio — 349 sqq. — pe- 
pcrit duas filias M. Antonio — 
356. — quando repndiata sit 
ab Antonio — ihid* — l>er- 
cara Octa¥iano — 354. — rari 
exempli mulier — ibid. bene 
ediicaTit liberos M. Antonii — 
35Gsq» — qoaudo obierit — 
ibid. 

Octavia ininor, soror Caesaris 
Aug^isti nterina^ quando nata 
esse videatur — 354. — nu- 
pserat C. Ciaudio Marcello^ 
cos. a. 704. — 350. 352. — 
non M* Marcello — 351. — 
Julius Caesar eam conditionem 
detolit Cn. Pompejo — 350. 
352. — sine prole fuit — 356. 
percara fuit Octaviano <— 354. 
multis praedita virtotibos — 



iia. — qaandlo obierit — 356. 

— M. Anlouio in matrimoDiom 
data esse o frotre Octavimo 
labio potatur — 349 sqq. 

Octariaoos. Vid. Angostas. 

Oposcola dicnntiir minora onab 
generts poemaCa ^ 240* 

Orpbei namioe carmen scriptaM 
a Lncano — 296* —- cojas 
inscriptio inoerta est — >ML 

— M. Tallio Cioeroni canaea 
ejusdem nominis fidso triboitar 

— 297. — oumen ejasdoa 
nomiois [qood p. 297. legftarl 
male ad Cassivm Parmensaa 
•nctorem relatom — 295 sqq. 
qni boc carmen Cassio adscri- 
ptnm ediderinC — 298. — qoii 
Terns sit ejns aoctor — 299. 

OTidios jovenis vidit L* VariiBi, 
floreiitem laude poesis tra^icM 

— 72« — ainiais ejiis Bassus 
pocta — 147. — amicus Sc- 
vcri poetae — 150. — cjua 
Medea tragocdia celebrata — 
98 sq. — quando ab eo scripta 

— 9-9 not. — quando Abk>- 
res composuerit — 54 not. 



Pancgyricns in Caesarem Octa- 
vianum scriptus a L. Vario — 
55. 72. — quaiido scriptiis 

— ihid» — unicum ejns restat 
fra^entum — 115 sqq. 

Panegyricus ad Calpumium Piso- 
nem a qoo scriptos putetnr — 
G4 not. 145. 374 in Addeod. 

Parma, qnando coodita — 221. 
dubia est ejus orige Etmsca 

— 220 sq. 228. 

Pedo Albinovanos , poeta — 62. 
164«— ceperat coneiliom scri- 
beudae Tbeseidos — 164. — 
Consolationem ad Uviam Ao- 
gostam de morte Dmsi oom 



nBRUBI ET TSRBORVM. 



307 



■ scrtpMrft, inceiiaiii videfor — 

■ 164 sq. 

^i POTOBSSores C. Jnlii Caesaris ena- 

K merad — - 251 sq. 

m Persiiis, negolietor Clazomeniiie, 

■ cur Hjbrida ab Horado Tooe* 
'} tur — 13 not. 

' Pertnnda, Dea — 289. 
Pliilippensis pogva — 36 sq. 
Piosere et fingere confiiaa — 288« 
Piiisere si^ificatn obaceno — 288. 
Plania, pnella a Tiballo amata 

— 375 in Add. Tid. Delia. 
Planipea et lanipes oonfusa — 274 

Plotia, uxor L. Varii poetae^ 
aoror tcI cognata PJotii Tac» 
cae — 92* — de ejiis con- 
snetndine com Virgilio — 87 
aqq. 93 sqq. 374 in Addend* — 
a Virgilio donatiim ei poeina 

— 97 sq. — Hieriae noinen 
ei affictnm — 92. vid Uieria. 

Plotina Tucca , amicns Horatii — 
45. — • et Virgilii, cpii ei et 
L« Vario morti proximna car- 
miua saa legavit — 67. 93. — 
eiueudayit cnm L. Vario Vir- 
gilii Aeneidem — 68 sq. — 
ejus soror Tel cognata fuit oxor 
L. Varii poetae — 92« 

Poeticam artem factitamnt Romae 
Angusti aetate indocti pariter 
ac docti — 83. 

Pompejns, Seztus, male refertnr 
inter percussores C. Jalii Cae- 
saris — 252sq» — ad eom post 
pagoam Pbilippeuflem transiit 
Poinpejus Varus — 38. 137* — 
item Statius Murcus, ab eo inter- 
fectns — 246 sq. not* — item 
P. Turullias — 259. — item 
Cassius Parmensis 246. 266. 

Pompejus 6ro8]>has, distiuguen- 
dns a Pompejo Varo — 136 
sq. — fuit Siculus et agromm 
in Sicilia possessor — 138* -— 



ad enm scripsit Horatins Odar. 
H, 16. — 136sq. — Grosplii 
cognoinen qnid significet — 137« 
Pompejiis Vanis, commilito Ho- 
ratii in Brati caatnn^ coi in- 
scripsit Horatius Odar. H^ 7. 

— 37. 136 sq. — ad Sext. 
Pompejum post pnguam Phi- 
lippensem transiit — 38. 137. 
— - distinguendns est a Pom- 
pejo Grospho, ad qnem scri- 
psit Horatius Od. II, 16. — * 
136 sq. 

Ponticns, poeta eplcns — 139« 
146. — couvictor Ovidii luit 

— 147. — Thebaida scripsit 

— ibidm 

Pontius Aquila, percussor Cae- 
saris — 250. 253 not. 

Proculus. Tres hnjiis uominis poe- 
tae distinguendi snnt — 173. 

Procttlus, poeta, ab Ovidio me- 
moratus — 72. 173 sq. — 
putatur Virgilii ex alio patre 
frater fuisse — 174. — se 
ad Calliinachi imitationeui com- 
posnerat — 173. 

Pronnnliatio iiomintim Graecornm, 
quae vocalibus lu iocipiunt, du- 
plex est apud Latinos poetas 

— 343 sq. 

Q 

Quintilia gens Varos haboit — 
131 sq. 

Quintilius Cremouensis »> 17. 
73. — de ejns praenomine 
nihil constat — 133. 135. — 
num Vari cognomen habuerit, 
dnbium — 74. 132 sq. 135. 

— amicns Virgilii et Horatii 
— - 1 32 sq. — non habendns 
in poetarum numero — - 133. 

— carmen Aetiiae nomine io- 
scriptom male ad eum refertnr 
auct<»rem — 132. 214. — 



398 



I N D E X 



qnuido obierit -— 132 sq. — 
de ejaB obilii flornlias Od. I, 
24« coinposuit — 2G not 132 
sq. — non inscripta ei a Vir- 
plio Edo^. VI. — 124. — 
non intellig;endus in Quintil. 
1. O. X, 3, 8. — 74. 

Qnintilins Varufl, P. ^ dux con- 
tra Germanoa infelix — 131. — 
ejus rea gestae et fata — 1 34aq. 
— nnlla ei iulercessit cum Vir- 
g^lio et Horatio necessitudo — 
ibid, — non intelligendus in 
Catulli c X. — JG. — nec 
in Horat. Satir. I, G» 55. — 
42 not. 

Quiiitilius Varus, Sextns, pater 
P. Quintiiii Vari — 134. 

Qiiintius qiiidaui, familiariter for- 
tasse cuin Augosto conjunctus, 
ad quem Horatius Epist. 1, 10. 
scripsit — llGsq. 

Quintns Vanis. Vid. Attius Va- 
nis. 



R 



Rabienns pcr contnmelinm diclus 
e8t Lnbieuus, oralor ct Listo- 
ricus — 321. 

Rabirius, pocla opiciis — GOsqq. 
1 57 sqq. — de praeuoiniiie ejus 
— 168. — carnien scrijisil dc 
liello Acliaco^ nijus fragmenla 
exslant — l58 8q. — liemi- 
slicliium cpici g^eiieris affert 
Seiieca — 158. — scripsit 
eliam .Saliras , nisi apiid Ful- 
geutinm^ qiii solus ex iis fra- 
piienlum alferl, ejus nomen 
aim nomiue Hiibrii confusum 
est — 100. ]G2sq. — cerlins 
ejiis frag^meiilum apud Cbari- 
sium deprebciidilur — lG3sq. 

Rcges et regale de principibus 
bellomiii civiliiim auctoribus et 
ducibus — 150. — scriptnm 



regnle de tragoedia npndOrid. 

— 151. 

Relegatns et exol promiflcne nsar- 
pata — 202. 

Roinani nobiles multi dno taBlaB 
Bomiiui bnlnieraiii — 7. — 
Romani solebaut per aestatem 
meridiari — 318. — cnr Vir- 
^ilinm pro prindpe epicae poetis 
liabuerint — 61 not. — Aa- 
gnsti aelate indocti pariter ac 
docti artem poeticam factilanurt 

— 83. — poetae plnriai scri- 
pserunt Thyeslem — 82 not 

Riibria g^ens, Laud ignobilis — 

163. 
Rubrius, percussor Caesaris — 

250. — de cogiiomine eiai 

— 253 not. 

Rubrins Dossennns, 1^, 163. 

Rnfus , poeta 1 jricus Augnsti ae- 
tale, Pindari aemnlator Tel iuii- 
talor, ab Oyidio mcmoratus — 
3G58qq. — - nnm Aiitouius iio- 
fiis appellatns sil , nescimus — 
3G6. conf» Antoniiis Riifus. 



s 



Sabelliiis, nomen nusqiiam apnd 

Roin. loclum — 168. 
Sabellus , impudiconim versunm 

scriplor — 158. 
Salejus Rassus , pocla epicns — 

144. pulaliir audur Panejrjrin 

ad Calpumiiim Pisonem — 04. 

J 45» — qiiando vizerit — 145. 

— quis de eo e«jeril — ibid, 
Sempronia, inaler F^iilTiae, nxo- 

ris M. Anlonii — 340. 
Semproiiiiis GraccLus, poela. Vid. 

Grnccbiis. 
Severus, amicns Piinii. Vid. Cn- 

tiliiis Severns. 
Severus, Comelios, poela. Tid. 

Coriieliiis Sevems. 
SeveraS; Hcrennius, apnd Pli- 



RRRUM ET TERBQRUM. 



399 



niaiii memoralin. Vid. Heren- 

nias Severos. 
Severaa male eogvomiiiati Caasiaa 

Parmenais et Caaaiat Etraacaa 

poetae — 213. 
Seztoa Pompejaa. Vid. Pompe- 

}Wif Seztoa. 
Sicnlam bellom carmiDe deacripait 

(Jorneliaa Sererua — 150. 214. 
Staliaa Murcns, L., pro Conaale 

in Sjriam missiw a Caesare 

post caedem ejns conjuratia se 

•djanxit; poatea ad Sexlum 

Pompejum transiit^ a qno in- 

terfectua eat — 24Gaq. not. 
SjrniBesia in Nominibns propriis 

• poetia admiasa — 15 aq. coll. 

278 aq. 
Sjron, EpicnreuSy magiater Vir- 

Silii — 3G. 12G. — Item Q. 

Attii Vari — 127 «itr. — 

L. Varii ma^ster fiiisse inale 

tradilor — 26. 127. 



Temetnm qnid sit — irit. — 
de proaodia linjiia tocia — 102. 

Teiniilcntns 161. — de prosodia 
Jiuiua Toc. 102. — confiisnm 
cnra ▼. merulcntna — ibid, 

Teudere noctera apod Horat. qoid 
aipiificet — 317« 

Trreiis, Paeodo-Varii tragoedia 

— llSsqq. 

Tlieatram aingnlari significatioae 

— 156. 

Tliebaia a Pontico acripta — 1 47. 

Tliiirinua car per contomeliam 
dictos ait Octavianoa ab An- 
tonio — 200. 

Thyeatea trag^oedia. In hoc ar- 
giimeato trapici antiqnitatia poe- 
tae lubenter yeraati snnt — 03. 
81. 86. — qninam Graecorain 
Thyeatem acripaeriiit — 8 1 not. 

— non acripait liunpidea — 



r6iW. qni Rontnnonim in eodeni 
ar^imento elaboravcriiit — 82 
not. — TJijestem scri|>sit Grac- 
clius poeta — 168. — et L. 
Varius — 3. 50sqq. 61. 70. 
98 sq. — quando cam scripse- 
rit — 03. 71 «q. — videtur 
xaj ^^o/fjr Tjmniiiis dicla cssc 

— 73. — ejiis rcliquiae — 
998qq. — scripserat Tbyestem 
ctiam Cassiiis Parmciisis — 81. 
270. 273. — qiioin fabiilam 
nondum eviilg^atam inlerfcdo ei 
abstnlisse dicilnr Q, Vanis — 
82 sq. — candein fubnlain a 
Cassio Elriisco scriptain csse 
falso trndiint lloralii Srbolia- 
slae — 225 sq. — Tbj-esles 
saepe a Nerone pcrsonato acliis 

— 87 not. — 

Thjrsns, libertiis Oclaviani, mis- 
8U8 cum le^lis ad Cleopatram 
258. 259 not. 

Tibollna, Albins, qnando fAini- 
liaris Horatii factiis vi<leatur — 
233. -~ qiiando Hornl ius Odain 
et £pislolain ad ciiin srrijtso- 
rit — 233 sqq. — quo soiisii 
dicalnr ab Horalio caiididiis 
Sermonnm jiidcx — 238sq. — 
cpiot pnellns ainaverit — 23ri 
aqq. coll. 233. — de noinini- 
bns eaniin veris fictisqiie — 
235 aq. -— qiiando obierit — 
237. — iiber 111. elcpnrum 
ejna Caasio Parinensi adscripliis 

— 375 Add. 

Tillius Cimber, Cncsaris percns- 
aor, male Tvttivs appcllatns 

— 333. 

Tillios et Tullins confiisa — 332. 
TitiuSy M., pcrcussor .Scxli Poin- 

peji — 247 not. 
Titiis(*asHiu8. Vid. Cassiiis, Tiliis. 
Tollore pro rxpiin«jerc. iinprobnrc, 

npiid lloralium— 3LMsqq. coll. 

223 sq. 




400 



I V D E X 



Torqnatiit, cofiionien g;eBlb Haii- 
liae loU — 304. Vide Man- 
lioa. — Mantii Torqiiati beUit 
ci?ililraa exslincd — 308. — 
hiDG eorain co^nomen ab An- 
gfntto impoeitnin C. Nonio As- 
prenati — 308 iq. * — Vid. 
Nonina. — et poateo aliis gen- 
tibns inditnm inTenitnr — 309. 
*-* Torquati iob Imperatoribns 
qni coniniemorentnr «— 309. 
Torqnalns, cni Horatioa dno 
carmina inacripait^ qnia (nerit— 
304 aqq. 

Tortor, co^nomen ApolUmi — 
277 not. 

Trebonins, C. ^ n Caesare hono- 
ribns ornatos — 253 sq. — 
cnm Cassio et Bruto in enm 
conspirayit — 254. — * jam 
antea consilinm Caesaris inter- 
licicudi agitaverat — ibid, — 
slatim post Caesaris caedem in 
Asiam provinciam sibi decretam 
abiit — ibid, — Smjrmae oc- 
cisus a Dolabella — 255. — 
qnando occisns — ibid. 

Trojae hisus. Vid. Iiisus Trojac. 

Tnliins el TiUins confusa — 332. 

TuUius Cicero, M., filius orato- 
ris, qnando nalns — 328. «^ 
qnando Albenas missns sit — 
ibid, — quomodo Tixerit Allie- 
uis — 328 sq. — in literis ibi 
dicilur insi^iler profecisse — 
329. — nnm ibi cnm noralio 
familiariler conjunclns fueril — 
328. — a Bruto ad bellum 
evocalus Albenis el ecjiiilalui 
praefcclus — 329. — quo anno 
aelalis iu Bruti caslra se con- 
tiilerit — 329. 332. — nnm 
iu Bnili coslris Horalii con- 
snetudinc usiis sil — 330. — 
qualem se iu bello g^esscrit — 
329 sq. — posl pu^nam PLi- 
lil^pcnscm sc Cassio Pamicnsi 



•dljnnidt — 245 not. 331.— 
qnando Romam redierit — 331. 

— nnm ibi poot reditum coo- 
jnnctns cnm Horatio Tixeril — 
ibidm — quibns bonoribas ab 
Angnsto admotnn fuerit — 333. 

— ejns mores — 330 sq. 333 
sq. -* nnm oommemoratvs lil 
in Horatii cnrmiiiibns — 331 
sqq. 

Tnruilins, P., percnssor Caen- 
ris — 351* — in bello cnni 
trinmTiris gesto praefuit classi 

— 259. — post pugnam Plii- 
lippensem ad Sextum Pompe- 
jum se contnlit, et postea ail 
M. Antoninm — ibid, perfi- 
diose ab Anlonio traditus eit 
Oclayiano , a qao in insula Co 
interfectusest — 2G0. — qnando 
sil occisns — 2G0. 2G4. 

Tnscus et Elniscus — 228. 
Tjraiinus diclns xaj i'^o/t]v L. 
Varii Tbyestes — 73. 

V 

Vappa apnd Senecam reposilniD 
pro mapalia — 195 sq. 

Vari, qui Caesaris Aii^isfi aetate 
▼ixerint — 121 sqq. P. Al- 
pkeniis Vams — 121 sqq. — 
Alfenus Varus a Servio et D^i- 
nato incmoralns — 124sq. — 
Q. Altius Variis — 123 sq<j. — 
P, AllinsVams — 129 sq. — 
L. Varus Gpiaireus — 130sq. 
P. Quiutiliiis Varns , iufelix 
isle conlra Geniianos dux — 
131. 134sq. — LiiciusVanis 
quidam — 135. — Poinpejiis 
Varus — 136sqq. — diflicilis 
et ambigua de iis qiiaeslio cst 

— 121. 

Varia g^ens plebeja et ij^obilis — 
10. peregriiia uccpic antiqna — 
13. — quiuam cx iila gculc 



RERUM ET TERBORUM. 



401 



a scriptoribns Roaianis ooaiiiie- 
morentur — 10« 

-ii, qni post L. Varinm poe- 
tain yixeriinty ubi ennmerafi 

— 12 sq. 

'VariuSy uomen propriiun, uude 
deri?andnm — 8. — Varius 
et Vams, noinina propria, quo- 
modo differaut — 9. — Va- 
rins an Vanis le^ndum sit, 
in permultis scriptomm locis 
aubig^um — 6. — Varins 
an Vams in Catulli carm. X. 
l^endnm sit et qnis intelligen- 
dus — ISsqq. 121. 

Varins , L. y familiaris M. Anto- 
uii — 12. — ei perperam Q, 
praenomen tribuitur — ibid. 

— ejus cognomen — - iUd* 

Varins, L., poeta, Tidetar bino- 
minis fiiisse — 7. — ejns 
praenomen quod fnerit — 7 sq. 
80. quo anno natus et qno mor- 
tnns sit non traditnr — 14* — 
quando natns esse videatur — 
21. 71. — de ejns juTenfute 
et disciplina niliil nobis con- 
stat — 28. — fneritne com- 
milito Vir^lii — 2G sq. — - 
nallos honores gessit — 14. — 
fait familiaris Catnlli et C. Hel- 
▼ii Cinnae — 19 sq. 23. ei 
inscripsit Catullns carmeuX. — 
1 5sqq. 121. — aetate ^ndior 
fuit Vir^lio et Horatio — 2 1 
sqq. — cpiando et per quem 
Virgilins in ejus amicitiam re- 
nerit — 24 8qq. — comme- 
moratnr a Virgilio Eclog^. IX, 

— 21 sqq. — ei per Vir^lium 
innotnit Horatius — 40 sq. 43. 
— • qnando Horatins in ejus 
amicitiam yenerit — 41. — 
Caesaris canssae fBiYisse Tide- 
tor — 33 sqq. 72. — Pollio- 
nis gratia florebat — 24sq« 

WlXCKUT COMMIITT. 



33. — cou?ictor Maeceuatis 
fuit et Horatium in ejiis faini- 
liaritatem adduxit — 35. 43« 

— qiio nomine usa fnerit eju» 
iixor — 89sqq. — soror vel 
co^iata Plotii Tuccae fiiit — * 
92* — ^ cui nomen Efieriae 
affictnm — 92. — de consue- 
tudiue nxoris ejus cum Virgi- 
lio — 87sqq. 93sqq. 374. — 
snperstes fnit Vir^lio ~ G7. 
70. — ei et Piotio Tnccae 
Virgilins morti proximus scri- 
pta sua le^yit sub conditione 

— 67. — quando Varius obie- 
rit — 71. — in qno carminiim 
g^ere yersatus sit — 29sqq. 

— landatnr a Virgilio epicao 
poesis ratione — 32. — Maeo- 
nii carrainis ales qiio sensu 
dicatnr ab Horatio — 55 sq. — 
saepius epicae poesis ratioiie 
habita ab Horatio praedicatur, 
semel a Virg^lio — 62. — 
a serioribas epica ejns carmina 
uou commemorautiir — 59sqq. 

— ab aliis ne commemoratur 
quidem inter illnstres suae ae- 
tatis poetas — ibid, — car- 
mine epico de Morie inscripto 
caedeui Julii Caesaris liixit — 
32. 103« — in eo carmiiie 
etiam M. Autonium perstriii- 
xerat — - ] 06 sq. — qiiando 
scripserit et ediderit lioc car- 
meu — 32. 34 sq. 54 sq. 7,>. 
103. — ex hoc carraine Vir- 
gilius versuin 88. Kcl. VIII. 
miitnnm snmpsit — 31. 102. 

— reliqniae Iiujus carmiuis — 
102 sqq. — scripserat etiain 
Panegjricum lu Caesarem Ocla- 
▼ianum — 55. 72. — qiianJo 
hoc carraen epiaim scripserit 

— 55» 115. — iiiiicum ex eo 
snperest fra^entnm — 115 
gqq. — fnit etiam insi^s poeta 

26 



f 



* t 



1 a o s X 



fliM TkmlM cebfcnlBr — * 3* 
Ma«q. 61. 76. 98tq. «- Imbc 




ifk -> 62m|. — 
MiqpMni ** wi« 
71 tq. — mhhIU TetarM 
TfcyMtBM ab «o «dilMi • Vir- 
fih MrffiMi ylwrt — S5 
mn^ 97aq. — ab Iim pkgii 

flHHBIflHHHB ^IBHHmBIH ^^** wMl mDb 

— «liiMM • Gmm PanMMJ 
liqM • Twi» dblMaai 
— 76M|q. — wde 
Mte ait iilft T«lerMi «piM — 
Tftnqq. 227. — TlqrMtM ¥•- 
lii reiiqdM— Maqq. — cui 
Plotie Tmm iMBiieMViigilii 
rk — 6ftsq. — Dm- 



M«teTil et prMler eiie pifad- 
piom libri I. oorrexit ^- 69« — 
▼ideter deyir^lii ?ite et etadiiB 
qeeedeai icripeisM — 74 eq. — 
Mn ecripeit PeeegTnciim in 
BL Ag^ppem — 115.— Bdo- 
gM ecripiiese falM creditur — 
29 sqq. — mo iGripeit cermen 
de beUo Actieco — 159. — 
Tereue tregoediey quM ed eum 
referebetar, non eb eo ecripte 
esty sed e Gre§;orio Correrio — 
118 eqq. — de ejne ▼Jts et 
cerminibne pauci scriptores men- 
tionem feeemnt — 6. — qui 
recentiore eetate de eo scripse- 
rint — 7 not. — qni cermi- 
nnm ejns reliqniM collegerint 
«— 76« — eJM nomen ?erie 
in oodd» depniTatum vel cnm 
mmilibM MminibM (Yerus, 
VemiSy Verro) permntetnm 
4. 11 not 15. 21. 29 not. 
42 Mt. 65. 70 not. 73. 74. 
100. 101 sq. 121. 

M«, dnx Sertorii in 
i^nie — 11 sq. 



leriiM ~ 11. 
VenM, P.» Mgetfeter mI te- 

nler — il. 
VeriM, Q.t HaciMSMh, trai- 

OM pL — 10 eqf. — Mr «•• 

laiMhifM Bjbkdm — 13. 
VoiiM, <^, ImtMi ceMnVow 

raa — 11. 
Verre ^ BL TenoitiM , 

ecripeeiit librM de £ 

272. — ItKM et 

ecripteraM aeqaaBui la MOMi 

eeqnilM e Ue feTOtit — 272i4. 
VertM, JMaditaM 
MM — 4eq. Mt. 

iam •— 9. 

VeMa ei VeiiM, 

prie, qaemede Jillenat— 9.- 
VerM en VeriM kk Cetnlii c. 
X. leg^adiim eit et qnis inlel- 
ligendM — > 15eqq. 121. 

VarM, L., Bpicnreas, iertaM 
ez geate Qniutilie ibit — 131. 
— - effinie Nenii Asprenatis — 
iHd. — fortesse finter P. Vari, 
in GermMie dnde — iUd, — 
fiieritM eondincipnliie Virplii 
epttd Sjronem — 130. — 
memeretM eb imo QointiliaDo 
— 130. — - mele VoMiu eam 
L. Alfeonm Verom eppellatam 
esse pntet — 13S. — ooe 
inecripte d est n Virgilio Edoga 
VI. — 124 sq. — nec ietel- 
li|;eadM cst epnd Horet Set. I^ 
69 55. — 42 Mt. — nec epod 
QninliBeiinm iMt. Or. X^ 3, 
8. — 74. 

Verbe pesstre enm simplid Ab- 
latiro jnncte — 22 eq. not. 

VerM, L.y Imperetor^ imitatni 
esl MfMui OderiMi Swdtxa 
9cc5r — 281. 

Veleris et celerie eoafaM III. 



REBUM £T TERBOaCM. 



403 



Vibia genf. Vid. ganM, 
Virgilius, P. , appellatur wtlet 
Eirtaeua a Phoca GraniinaHco 

— 230. — quo jnra — ibid. 

— Sjranein Epicaraam hsbuit 
Romae magialnun — 26 aq. — 
condiscipaliia aini (nit apnd Sj- 
roaem Q. AttiBs Vsnu — 27. 
127 M}. cni iDKripiit Eclogam 
VI. — 27. 123. 127 »q. — 
nou fnil ejua Goadiadpalna L. 
Vania Epicnrens — 130. — 
neque L. Varina poeta — 37. 

— qiiando et per qnem in L. 
Varii poeiae nolitiam amtcJliain- 
que Teneril — 24 aq. — fuit 
aelate minor L, Vario — 21. 

— qui de Virgilii vila et ifn- 
diia qnaedam Bcripaiase Tidetur 

— 74 sq. — de conaaebidina 
ejoa ciim Varii uxore — 87 aqq. 
03 aqq. 374. — adiilterii ciun 
ea adiniaii infBmia uon temere 
conficla — 9G sq. — douBTil 
oxori Varii'pDeina a w seri- 
ptnm — 97 aq. — Virgilina 
ab Aainio Pollioue Maecenati 
et Octaviano commendatns — 
59. — quando Horalina tn ejns 
notiliam el cousueludinem TOnft. 
lit — 39. — ejuB monitu aut 
exemplo iiicit«tna Horatiiia con- 
silium cepit canniaa Bcrilieudi — 
tbid. — Horalinm commenda- 
vil L. Vario — 40 aq. 43. et 
poslea Maecenati —41.43, — 
amicns ejus fnitQninlilinsCre- 
moueosia — 132 sq. — sed 
nou commemoratus est in Ecl. 
V, 20. nec in Ecl. IX, 35. — 
133. dnbia esl ejns nnddlia 
cnm P. Alplieno Va» et L. 
Voro Epicureo — 74. 127. — 
de ejiiB moribus et amore pue- 
romm — 93 aqq. — qui pueri 



ab eo amati — 68. 90. — 
etiam Hieria pnella ab eo amala 
— 90. 92. — e quo ad Bn- 
colica Bcribenda excitalua alt 
et quando prianm cannen 
(Edo^. II.) contpoaiieril — 25 
not. — qnando Edo^. V. acri- 
pserit — 34, 103. — qno anno 
Eclo^. VIU. scripMrit — 31 
■q. — qnando Edo^a edide- 
rit — 54. — Geor^ica qnando 
' absolTeril — 54. — Aeneidos 
scribendae conailinm quando ce- 
perit — 54 nol. — in ea per- 
alrinxil M. Anlonium — 105 
flqq. — norti proximns {uisil 
eam combnri , sed poat omicia 
eam aob condilione legaTil — 
67 sq. — quae poBt ejua mor- 
tem a L. Vario et Plolio Tucca 
in ea mulala aint — GS aq. — 
ex Comelii Galli et L. Varil 
carminibiis TerBus mutnos snm- 
sit — 31 »q. 102. — eur id 
feceril — ibii. — cur Bomani 
eum pro prindpe epicae poe- 
sis liabuerint .— 61 not. — 
tra^cis RomaDomm poetia ad- 
nnmeralna — 86aqq. — »ide- 
tnr animi canBaa boc poesis ge- 
nuB Iractasse, neque tamen tra- 
^ediam eTuIgasae • — 87 %t{t{. 

— patabatur olim a nonnullis 
scripaisBe Tbyestem tragoediam 
a L. Vario editam — 85 sqq. 

— ejns si non Tivenlis adbuc, 
certe hand itB pridem defnncti 
nrmiaa in achoiis a Gnmma- 
(ida proelecla — GO nol. 

ViT^lins tra^edna aub Nerone 

~ 86 not. 
Viacellinoa, cognomen Caaaionui 

patridoram, aaepe in codd. 

corraplnm — 179 nol. 



Von J. M. GebLardt in Grimina siud uodi Mgmk 
sduifzbare Werke durch jede BncUiandliin^ zu beziehen: 

Drumann, W.^ Listoriflck - antiqnariscke Untersadmngen ober 
Aegypteu j oder die Inachrift Ton RoseUe. 8. 1 TUr. 4 Gr, 

Geacfaicfate der Araber in Sidlien nnd Sidliens nnter der HeiT- 
scfaaft der Araber. In gleichzeitigen Urknnden ron dieien 
Volke selbst. Ans dem Italienisofaen tiberBetst Ton P. W. 
Haoslenlner. ^.8. 4 Theile^ mit einer Sjuie. 4Thlr.20Gr. 

Gorres, J., Altdeutsche Volks- uud Meisterlieder. Blit eiaeB 
Titelkupfer , Frauenlob*s Grabmahl daratellend. gr* 8« 2 TUr. 

Gotthold, Fr. A«, kleine Schrifien iiber die dentsche VenkoBiL 
^. 8. 1 Thlr. 4 Gr. 

Gutmann, Dr. BL*, Quintilian^s Anweisung xur Beredsamkeiei 
Zefantes Bucfa, lateiuiscfa und deutsch, nebst Einleitung nnl 
einem Apparat yoii den vorziiglicfasten Lesearten and einigea 
spracfalicfaen £rklaruugen. ^* 8« 18 Gr. 

Horst^ Dr. Georg Coiirad, Deuteroskopie , oder merk-wiirdige 
pfaysiscfae und plijsiolog^. Eracfaeinnng;en iiiid Probleme aii 
deiii Gebicte der Pnenmatolog^ie , fiir Reli»-ionspfailosophei, 
Pvycfaologcn und deukeude Aerzte. 2 Tfaeile. »r. 8. 

2 Thlr. 12 Gr. 

Rutzeu, Dr. J. A. , Periclcs als Staatsmann wafarcnd der gefahr^ 
vollstcn Zeit seiucs Wirkens. 1834. 8. 1 Tfalr. 3 Gr, 

Lips, Dr. Alex. ^ Stntistik Ton Amerika, oder Versucfa eioer 
faistoriscfa-prng^inutischen und raisonnireuden Darstelian^ iles 
politisdien iiDd biirg^rlichen Zustandes der uenen Staaten* 
Rorpcr vou Amerika. Mit 1 Rarte. gr. 8. cart. 1 Tfalr. 12 Gr. 

L II t fa e r's , Dr. Alartin , Briefe an Albrecfat , Herzo^ von Preossen, 
von den Ori^iiialen in dem g^efaeimen Arcfaiv zu Roni^ber^, 
init erklurendeii Auinerkiiii^eu facrausg^geben von Faber. 
Ncbst eincr Vorlesiing iiber den Geist iind Styl Lutfaers, toi 
L. C. Boro^vski. 8. 14 Gr. 

Wallace, R. G. , DeiikAviirdig^keiten Indicns , enthalteud eiue kurze 
g;eog^rapfaiscfae Bescfareibuug' von Ostindien, iiebst einer g«drang- 
teu Gescfaicfale Uindostans, von den friifaesten Zeitaltem bis 
an'8 Eude der l^Iarquis Ilastiii^^scfaen Verwaltuug^ im Jahre 
1832. Aus dem Eug^Iiscfaen von Kfaode* gr. 8. 1 Tfalr, 12 Gr. 

Weicfaert, M. Aiig>t, de Imperatoris Caesaris Ang^nsti scriptis 
eorumque reliquiis. Commentat. I. 12 Gr. 



bi' •!