De Metrodori Epicurei vita et scriptis

Google

This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct

to make the world's books discoverablc onlinc.

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc

publishcr to a library and fmally to you.

Usage guidelines

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.

About Google Book Search

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb

at |http://books.qooqle.com/|

S t

^:'^^i:

A.- JH-"

f-^*

^/^f

£ -^ A^. ^,

1

i

o

DE

METRODORI EPICUREI

VITA ET SCRIPTIS.

ACCEDUNT FRAGMENTA COLLECTA DIGESTA

ILLUSTRATA.

SCRIPSIT

HERMANNUS HENRICUS ADALBERTUS DUENING

rniii. DE.

LIPSIAE

IN AEDIBUS B. G. TEUBNEHT.
MDCCCLXX. -

v<^/ ^<^' ^ •

lilFSlAR. TTPI8 B. O. TEUBNBBI.

VIRO SUMME REVERENDO

lOANNI EDUARDO ERDMANN

PROFESSORI PUBLICO ORDINARIO ACADEMIAE FRIDERICIANAK HALENSIS

HUNC LIBELLUM

SACRUM ESSE VOLUIT

AUCTOR.

PROOEMIUM.

Fontes philosophiae Epicuri cum nuper studiosius in-
vestigarem, in Prioris Voluminum Herculanensium Collectionis
tomo VI fragmentorum columnas XXI reperi, titulo quidem
vetustate exeso. Has tamen esse reliquias libri a Metrodoro,
Epicuri intimo, Trepi aic0r|ceujv conscripti, cum Angelus Scottus
sibi certo conjecisse visus esset, eas non dubitavit inscribere
^Metrodori de sensionibus commentatio '^ Quo factum est,
ut fragmenta hocce indice instructa inter fontes philosophiae
Epicuri Fridericus Ueberwegius in libri, qui inscriptus est
^Grundriss der Geschichte der Philosophie^^ vol. I pag. 175
laudaret. Mihi autem in illa quaestione disceptanda elabo-
ranti quaedam affluxit materies, ut mea quidem fert opinio,
sat digna, quae commentatione singulari pertractetur. Talem
tamen lecturis offerens, me cunctos, qui aliqua ratione ad
Metrodorum spectent, locos respexisse non dixerim, immo in-
terdum consulto omisi inutiles, nullum vero, opinor, gravioris
momenti neglexi.

Ceterum in litteris antiquis investigationem rerum quam
maxime singularium neutiquam inutilem inanemque evasuram
esse censeO; utpote qua sola cum quaecunque agitur disci-
plina; tum prae ceteris philosophiae historia in universum di-
lucidior existat.

De fontibus, quibus potissimum usus sum, pauca modo
verba faciam. Volumina Herculanensia, quamvis nil fere con-
tineant, nisi Epicuri ejusque asseclarum fragmenta, majori
tamen ex parte adeo sunt mutila, ut rerum ad Metrodorum

DUSNINO. 1

- 2 -

spectantium non ea, quam ex magno voluminum ambitu quis-
piam exspectaverit, redundet copia. Huc accedit, quod, qui
certam in integrum restitutionem admittunt, locos pro portione
corruptorum perpaucos invenimus. Nimirum, quam adhibue-
runt restituendi rationem Prioris Voluminum Herculanensium
CoUectionis (Neapoli continua XI tomorum, si omissum VH
exceperis, serie inde ab a. 1793 usque ad a. 1855 emissae)
editores Academici Herculanenses, persaepe illi quidem vastas
lacunas conjecturis supplentes audacioribus quam rectioribus,
eam sane non ubique approbes. Altera autem, quam Julius
Minervinius edendam curavit (V tom. fol. Neapol. 1861 — 18G5)
et quae ab Anglis (H tom. 8maj. Oxon. 1824/5) sunt divul-
gata*), quamvis exhibeant multa haud spernenda, tamen fere
omnia, quae sunt de Metrodoro, restitutione in integrum ve-
hementer indigent. Fide vero descriptionis exemplum Oxoniense
Neapolitano multum praestare Spengelius docuit fragmenta
tomi I C. A. pertractans in ea commentatione, quani inscripsit
,,die herculanischen Rollen" (Philolog. 1863. Suppl. H pag.495
— 548). Attamen reliquos C. A. tomos eadem negligentia
esse descriptos, neminem comparatione instituta fugiet. Cete-
rum fragmentorum separatim ex his voluminibus a Spengelio,
Gomperzio, aliis editorum, quae quideni adipisci potui, per-
inde rationem habui necessariam atque commentationum huc
spectantium.

Jam multis rebus ad Epicuri intimum pertinentibus Phitar-
chus omavit libros, quos scripsit: adversus Colotem, non posse
suaviter vivi secundum Epicunim, de latenter vivendo. At
cave, ne bona fide ductus pro veris omnia habeas, quae phi-
losophus, ceteroquin is quidem quam veracissimus , de Epicu-
reis affert. Etenim, qui illos libros primoribus tantum labris
gustaverit, is protinus animadvertet, quam infensam contra
Epicurum scriptor ostendat mentem. Ubicimque enim Epicuri
vel Metrodori dicta laudat, vel potius ex operis contextu eri-

•) In progressu commentationis scriLendi compendiis notal)o Col-
lectionem Priorem: C. P.; CoUectionem Altcram: C. A.; editionem Oxo
niensem: Ox.

— 3 —

pit, facere non potest, quin illos ludat, dicta mirum quantum
pervertens, quam calumniam jam pridem notavit A. Gellius
N. A. II, 8. 9. Praeterea quaecunque de illis vulgo circum-
ferebantur vel legebantur in scriptis ad Epicuri ignominiam
conflatis, parum apte assumit. Quonam quidem pacto scriptor
prae ceteris fide dignus fontibus tam sordidis uti potuerit, vix
, intelligas, cum ipse Epicuri et Metrodori opera lectitasset, id
quod e locis, quos inde afi^ert; non ita raris dilucide apparet.
Praetermissa tamen dictorum factorumque interpretatione; quam
ex suopte ingenio adjecit Plutarchus, et rerum et sententia-
rum utriusque philosophi tanta restat copia, ut eam amissam
valde doleres.

Vicissim Diogenem Laertium, cujus totus liber X est de
Epicuro ejusque schola, sunt, qui nimio scripsisse affirment
studio et amore occaecatum. Nec vero est, cur sic judicent
Diogeni diffidentes verentesque, ne res exhibuerit fucatas.
Nam etsi ille liber X amplitudine reliquos superat, exacta
tamen gravisque Epicuri defensio prorsus non redolet ullam
artem , qua patronus aut 4;urpia dissimulasse atque falsa texisse
loquacitate, aut etiam in honesta convertisse videatur.

Immo, qui illa ratione Diogenem insimulant, eos nimia

- Plutarchi fiducia inductos existimo. Dolendum vero, quod

totus, quo de Metrodoro agitur, locus principalis multis la-

borat vitiis plurimisque conjecturis tentatus certum quendam

in modum emendari nequit.

E numero autem Romanorum Ciceronem de rebus et pla-
citis Epicureorum in omnibus propemodum libris philosophicis
disserentem cave incaute sequaris ducem. NamquC; quid illi
sibi voluerint, permultis locis nequaquam recte comprehendens,
quaecunque leviter tantummodo attigit dogmata, de iis haud
raro verba fere inania facit. Multum tamen inter Epicuri
mores atque, quam professus sit, philosophiam cum ei inter-
esse visum sit, quamvis carpat sententiaS; hominem non omnino
condemnat (veluti de finib. II, 25, 80. Tuscull. Dispp. III, 20,
46 al.). At Metrodorum, quem magistro describit multo aspe-
riorem, plane habet ludibrio.

1*

— 4 —

Contra Seneca philosophus perperam nonnemini videtur
in nimium Epicuri studium delapsus esse, quippe cum mani-
festa judicii sinceritas (cf. de vit. beat. 13) non sine consilio
omittatur. Neutiquam enim philosophus Epicurum temerarius
defendit ab objurgationibus Stoicorum recteque eos Epicuri
sectatores , qui vitiis dediti luxuriam suam in philosophiae sinu
abscondant, ab illis distinguit, qui aestiment voluptatem illam
Epicuri, quam sobria et sicca sit (1. c. 12). Cf. Cic. de finib.
I, 7, 25. At etiam Cicerone multo severius Seneca Epicuro
adversatur, quem -satis dignum habet, cui philosophus rite re-
spondeat. Metrodorum quidem saepius non minore afficit laude,
quam magistrum, nonnunquam tamen ejusdem sententias acri-
ter refellit et ad vivum resecat, sicut epist. XCIX. Mirum
igitur foret, quod aetas posterior, dico christianam ^), judi-
cium Senecae, quem alioquin permagni aestimavit, negligens
ineptire maluit, quam illum sequi, nisi hic quoque quasi in
altera librae lance Plutarchus positus fuisset.

Sed haec hactenus.

Pars I.

Metrodorum apud Diogenem X, 23 legimus septem annis
ante Epicurum mortem obiisse idque TrevTTiKOCTdv Tpixov ?toc
fiTOVTa (cf. Plutarch. def. orac. 420 D). Pro illo enim, quod
olim legebatur, cItovtoc scribendum esse fiYovTa, inde ab Am-
brosio Traversario constat. Ex Diogene autem Epicurum duo
et septuaginta annos natum 01. CXXVII, 3 (a. Chr. n. 270)
decessisse patet. Ergo Metrodorus 01. CXXV,4 (a. Chr. n. 277)
diem obiit supremum, natus 01. CXII, 3 (a. Chr. n. 330).
Quem ortum quod attinet, nobis quaestio attingenda est a
viris doctis, qui temporibus superioribus de Metrodoro dispu-

*») Vid. Gassendi animadvv. in Diog. Laert. libr. X. p. 1317 seqq.
(L. B. 1649).

— 5 —

tarunt, agitata. Neque hodie, ut videtur, iu unum conveniunt
omnium de illa re opinioues , nam nondum desunt, qui mira-
bili teneantur confusione. Quaeritur scilicet de Metrodori pa-
tria, utrum fuerit Lampsacenus, an Atheniensis.

Quod si quis dijudicare velit, facere non potest, quin
hosce tres adhibeat veterum scriptorum locos:

1) Diog. Laert. X, 22 secundum lectionem vulgatam:
MaGTiTcic be ecxe ttoXXouc |Liev, ccpobpa bk iWofi^ovc

MriTpobujpov 'A9TivaTov koi TijLiOKpdTTiv Kai CdvbTiv Aa|LiviiaKnv6v •
6c dq)' ou Tov dvbpa ^tvuj, ouk dTiecTn dir' auTou ktX.

2) Strabon. geogr. III, 589 ed. Kramer.:

^K AajLupdKou bk Xdpujv 6 cuTTpaqpeuc Kai 'AbeijnavToc Kal
*AvaHijLidvnc 6 pr|TUJp Kai MnTpobujpoc 6 toO 'GmKoupou ^TaTpoc
Kai auToc b' '€TTiKoupoc TpdiTov Tivd AajLupaKTivoc urrfipHe bia-
TpCvpac iv AajLupdKUJ ktX.

3) Cic. Tuscull. Dispp. V, 37, 109:

Socrates quidem, cum rogaretm', cujatem se esse diceret,
„Mundanum^^, inquit. Totius enim mundi se incolam et ci-
vem arbitrabatur. Quid T. Albucius? nonne animo aequis-
simo Athenis exsul philosophabatur? cui tamen illud ipsum
non accidisset, si in republica quiescens Epicuri legibus pa-
ruisset. Qui enim beatior, Epicurus, quod in patria vivebat,
quam quod Athenis Metrodorus?

De quaestione proposita accuratius agatur, jam ob pri-
mum, quem attuli, locum necesse est, quippe quo, licet ju-
dicio fere omnium modo quopiam corruptus sit, nonnulli, iique
minime homines obscuri, norma falsa usi sint, qua locos Stra-
bonis et Ciceronis incorruptos corrigerent, eorum scriptores
absurda protulisse contendentes. Nimirum Diogenis verba,
quibus Metrodorus videtur Atheniensis vocari, non emendanda
rati adversus auctoritatem Strabonis et Ciceronis, quorum
alter illum expresse ait ab Lampsaco oriundum, alter eum non
fuisse Atheniensem indicat, solum Jonsium (de scriptor. hist.
philos. I, 20, 3) sequuntur de hac re copiosius disserentem.

— 6 —

Namque Metrodorum, quamvis Ciceronis et Strabonis aetate
eum Atheniensem fuisse neminem fugerit, Lampsacenum pro-
pterea et dictum et habitum esse asseverant, quod diu Lampsaci
fuerit versatuS; sicut Epicurum TpoiTOV Tiva Aa|LiipaKTiv6v dixerit
Strabo 1. 1. Quo factum esse, ut ab eodem Strabone inter
alios revera Lampsacenos etiam Metrodorus Lampsacenus per-
hiberetur *^). Item praeter Jonsium etiam Fabricius, Emestius,
Kuehnerus aliique viri docti recentiores sentiunt, quos enu-
merare longum est, sed omnes profecto minus prudenter.
Primum enim apud Strabonem illud tpottov tivci solum ad
Epicurum refertur. Tum si Metrodorus revera fuit Athenien-
sis, plane non liquet, quid sibi voluerit comparatio ista Ci-
ceronis, quippe quem tam inepte et inconsiderate scripsisse
nuUo pacto cum Tischero consentiamus^ ad hunc locum an-
notante, comparationem ad propositum comprobandum non
esse aptam , quandoquidem Metrodorus fuerit Atheniensis. En
notam acutam beneque excogitatam! Ciceronem vero Metro-
dorum sic cum Epicuro coUatum ejusdem discipulum intelligi
voluisse ex ipsius usu apparet. Nam solo Metrodori nomine
ubique, excepta epistula ad Tironem (epistt. ad Divers. XVI,
20), ubi medicum quendam, ut videtur, de amicis leviter
tangit, illum, de quo nos agimus, denotat, alioquin addens,
cujatem dicat. Neque tamen defuerunt, qui Metrodorum vel
Stratonicensem , vel etiam, ut Emestius, Scepsium Mithrida-
tis V Eupatorisque temporibus florentem intelligerent. Cf.
Moser. ad Cic. Tuscull. Dispp. 1. 1.

Sed jam pergamus ad ipsum Diogenis locum.

IUustriores Epicuri discipulos sese recensiturum scriptor
ipse praedicit: |ua0TiTac — cqpobpa be dWoTiMO^c. Metrodori
mentione facta Polyaenum producit et Hermarchum. Qui prae-
ter hos cqpobpa dXXoTiMO^c inducuntur ^WoYijiioi (§ 25 med,:
Kal ouTOi |Lifev dWoTiJiioO; ^^ ^^^^^ innumeris apud Diogenem et
Plutarchum pariter atque in Voluminibus Herculanensibus in-

«) De argumento a Timocrate, Metrodori fratre, repetito infra di-
cemus.

— 7 —

veniuntur. Metrodorum vero omnium f uisse clarissimum , cum
non sit, quod amplius comprobemus, Gassendo astipulantes
(cf. de vita, moribus et doctrina Epicuri I, 8) non alium hoc
loco memoratum putamus, nisi illum, qui solus ceteris C(p6bpa
^WoTilLioic antecessit; nam, qui juxta eum leguntur Timocrates
et Sandes, ii etiam verborum conformationem prorsus inter-
rumpunt, qua, quae inde ab 8c aq>' oxi sequuntur, omnino
sunt de Metrodoro.

Nempe Vossium (de histor. graec. ed. Westerm. p. 108)
orania confuse perturbantem mitto nec probo, quod ante 8c
d(p' oii Meibomius iLv 6 |Liev MriTpobujpoc vel simile quid ex-
cidisse putat, qua conjectura Huebnerus commotus est, ut
asterisco lacunam notaret. Recte potius Gassendus Casaubo-
num, pro 'AGrivaTov censentem 'A9r|vaiov legendum esse, re-
futans neque Atheuaei philosophi Epicurei neque Sandis
Lampsa'ceni usquam alibi mentionem fieri docuit. Timocratem
vero Metrodori fratrem a Diogene hoc loco in numero Epi-
cureorum maxime illustrium haberi, praeeunte Gassendo ne-
gamus. Nam si ille praeter Metrodorum etiam alios voluisset
Epicureos claros recensere, priusquam Hermarchum et Po-
lyaenum induceret, sine dubio nonnuUa de eorum vita et
operibus exposuisset. — Neque mihi quod Cobetus in exempio
suo (Paris. apud Firm. Didot a. 1850 sine lectionum varietate

edito) restituendum praecepit: MaGriTdc cqpobpa b' dXXo-

Ti|Liouc * 'A0Tivaiov Kai TijLioKpdTTiv Kai MnTpobujpov AajavpaK.,
8c d(p' o\) ktX. ullo modo arridet videturque vir doctissimus
suam ipsius, qua 8c cum MriTpobajpov copularetur, nobis ex-
hibuisse rationem. Diogenem autem Metrodoro alios Epicu-
reos praemisisse minime claros, parum est verisimile, nec magis
patet, quonam pacto pro MriTpobwpov librarii scripserint Cdv-
br\v. Adde, quod nomen Epicurei cujuspiam desideratur ante
*A0TivaTov. Quaeritur igitur, quomodo illud, quod Diogenes
exaraverit, ex iis, quae vulgo leguntur, erui possit. Locus
sane funditus sanatur ratione Gassendi, omnia inter MriTpo-
bu)pov — AajLnpaKTivov interposita expungenda arbitrantis, id
quod Menagius et Stanlejus (hist. philos. XIH, 8) approba-

- 8 ~

verunt. Atunde, quaeso, ista yerba huc illata sint? Perperam
ceterum Gassendus ^XXoTiMOUC mutat in dXXoTiMOV, ut patet
ex Diog. Laert. VII, 36: inaOTiTai bfe Zrjvtuvoc ttoXXoi |Liev,
IvboHoi bk TTepcaToc ktX. Itaque equidem non solum ab
Huebnero, voces 'AGrivaiov et CdvbT]v corruptas esse suspi-
cante, non dissentio, verum etiam in voce Ti|LiOKpdTr|v libra-
rios erravisse existimo.

Meo praeterea judicio Diogenes hoc loco nomen patris
Metrodori non minus tradidit, quam Polyaeni et Hermarchi.
Quid"? ubi de hominis Epicuro amicissimi rebus egit, num ibi
neglexerit patrem? Quo accedit', quod ejus nomen nusquam
alibi apud Diogenem invenitur. Proinde pro *A0T]vaT o v utique
*A0T]vaiou restituendum est.

Timocratis nomen quo pacto servari posset, mecum diu
meditatus, tandem cognovi, Gassendum recte perspexisse, id
hoc loco ferri non posse. Neque enim liquet, qua 'ratione
Timocrates hic memoratus sit, praesertim cum in fine § 23
nobis iterum occurrat, ubi tanquam in transcursu haud secus
attingitur ac si a scriptore antea neglectus inducatur. Tum
ibi demum frater Metrodori memoratur, quod potius jam loco
nostro factum exspectabas, si quidem Timocratis nomen ser-
vandum putatur. Ergo quod legitur § 23 7rpo€ipT]jLievov , id
ad X, 6 referas. — Sed quid, quaeso, dixeritDiogenes? Num
veri est simile, nomen Ti|LiOKpdTT]V e voce, quae antea ejus
locum obtinebat; longe alia evasisse? Legebatur sane vox
aHa, talis tamen, ex qua lectio vulgata facile potuit emanare.

Quaenam ea fuerit, tibi statim patebit, dummodo litteras
codicis manu scripti majusculas ante oculos proposueris. Subit
enim animum cogitatio, non tantum nomen patris, sed insuper
matris Metrodori Diogenem tradidisse, sicut ima cum patris
Epicuri nomine Neoclis etiam matris Chaerestratae legimus
X, 1. Si quis vero miretur, tam singularia de Metrodoro re-
lata esse, is, quaeso, etiam libri X amplum prae reliquis
ambitum respiciat. Repono igitur lectionem TIM0KPAT6IAC,
quae, quam facile fieri potuerit TIMOKPATHN, eruditissimus
quisque illico intelligat. Pro H saepenumero €1 restituendum

— 9 -

esse, cum aliunde constet, tum iu ipso Tiniocratis nomine
ponatur necesse est hoc loco subsequente: MapTupei bk ('Etti-
Koupoc) Kttl iv Tuj TpiTiu Ti|LiOKpdTei , pio iUo olim scripto
TijiOKpdTHC. Ceterum nomen Ti|LiOKpdT€ia in usu fuisse, ex
Corp. Inscrr. num. 1062. 1451 (cf. 95. 1454) discimus.

Restat, ut obscurissimum Sandem toUamus, quem ferri
non posse jam animadvertimus.

Equidem hoc nomen arbitror ex vocabulis natum esse,
quibus Diogenes Metrodorum fuisse Lampsacenum expresse
dixerat, quippe cui excepto Hermarcho Mitylenaeo quatuor
(quinque) serie continua addidisset Lampsacenos. Namque per-
git fjv Kai (ut cum Cobeto reponam pro fjv bfe) TToXuaivoc —
Aa|LAV|iaKT]v6c, tum AeovTCuc t€ Aa|Liv|jaKT]v6c 6|lioiujc Kai 0e|LiicTa,
deinde ^ti te KoXuitt]c Kai 1bo|Li€V€uc, Kai auTOi Aa|Liv[iaKT]voi.
Itaque pro CANAHN malim TON AH vel simile quid substitui,
quod significet : Metrodorum atque eum quidem Lampsacenum.
Sed haec hactenus.

Metrodorum fratre usum esse se ipso Timocrateque natu
majore, e loco Philodemi (de ira ed. Gomperz. pag. 49, C. A.
I; tab. 35. Ox. I; 45) apparet, ubi exstant haecce: ibc Kai Ti-
ILioKpdTTiv (pT]civ 6 MT]Tp6bujpoc Tuj TTpecpuTdTUj Tuiv dbeXcpujv
A.TOPIAHI, quod AKTopibr) esse cum Spengelio (Philolog.
1. c. pag. 502) et Buechelero (Zeitschrift fiir d. osterr. Gymnas.
p. 581 seq., argumentum col. XII) consentimus, licet hoc no-
men nusquam alibi occurrat. Sororem; cui nomen erat Batidi
(Diog. Laert. X; 23), Idomeneo Epicureo in matrimonium
dedit, nobili illi quidem civi Lampsaceno (ibid. § 25; quod
Metrodori patriae bene convenit), atque historiarum scriptori
(vid. fragmm. apud MuUerum fragmm. hist. graec. II), de
cujus vita et scriptis conferas Sintenisii excursum V ad Plutarch.
Pericl.

Primum Lampsaci Metrodorum vidit Epicurus, ubi triginta
annos natus scholam instituerat (Diog. Laert. X, 15 init),
quam aetate fere viginti annorum frfequentantem adeo sibi ad-
junxit, ut teste Diogene (X, 22) discipulus inde a tempore,
quo cognoverat magistrum, ab ejus latere non discederet nisi

— 10 —

sex menses, cum domum repeteret. Quam oiKiav Lampsaci
fuisse Metrodorumque eo Athenis profectum esse, verisimilli-
mum videtur. Oirca a. 305 archonte Anaxicrate (Diog. Laert.
X, 2) Athenas magistrum secutus est, ubi res et tunc erant
valde turbidae et per totam, quam Athenis egerunt, vitam,
Demetrio Poliorcete et Phalereo Oassandroque de oppido cer-
tantibus, non sedabantur. Quod minus curantes et, quam
maxime fieri poterat, a rebus publicis secundum Epicuri do-
ctrinam ^) ah*eni, amicitia inter se conjunctissimi in hortis
Epicureis philosophabantur, una cum Hermarcho, Leonteo,
Polyaeno et aliis. Omnes vero scholae principes cum mutuo
responderent gratis officiis, hanc rem saepius laudant scripto-
res. Hinc igitur Seneca (epist. VI) contubernium ait magnos
fecisse viros Metrodorum, Hermarchum et Polyaenum, non
scholam Epicuri. Adde Philodem. de morte 0. P. IX col. 9:
Leonteus et Metrodorus 0€paTr€u6|LAevoi utt' dXXr|Xu)v. Epicu-
rum vero Plutarchus deridet €ipu)viKU)C commiserans, quod
vitam bi€T€X€C€ 0epa7r€iiujv vocoOviac f\ KaTa0privu»v d7ro0vr|-
CKOViac (non posse suav. viv. 1103 A), quod gaudium a Me-
trodoro, Polyaeno et Aristobulo repetitum sit. Oontra Philo-
demus (1. c. col.5) Epicureos Kaid Xoyov vixisse referens col. 11
viros tantum in proeliis occisos laudibus extoUi miratur, non
Themistoclem, Periclem et (puciKUJT€'puJc ilr^KOTac Epicurum
et Metrodorum*

Potuit utique Epicurus modo vivere suaviori, quippe quem
non pauperem fuisse, tam ex emptionibus horti domusque (Diog.
Laert. X, 17), quam e Philodem. 1. c. col. 1 patescere videatur.
Ducit quidem philosophus Gadarensis magnas fortunas sa-
pienti perquam optatas, quibus deficientibus esse amicorum,
bpna cum inope communicare. Quam sententiam illustrat
hisce verbis: dXX* oubfev dcpaipeciv eiTeTvai TaiiiTiv €TTr|c0€TO
TToXuaiviu Kai MT]Tpobu)piu '67TiKOupoc, unde Epicuri amicos
inopes fuisse recte coUegit, qui Philodemi librum restituit,
Ant. Octavianus. Sobrietate autem^ et parsimonia usus est

^) Vid. not. ad Metrod. fragmm. num. XVlll seq.

— 11 —

Metrodorus maxima; magistrum sequens, qui, discipulum sibi
postponeuS; gloriatur (Sen. epist. XVIII), non toto asse se
pasci; Metrodormn, qui nondum tantum profecerit, toto. Cf.
Diog. Laert. X, 131 seq. Stob. floril. XVII, 34. Sen. de vit.
beat. 12. al. Praeterea Philodemus de vitt. virtt oppos. C.P.III.
col. 27 Metrodorum Trepi okovojLiiac scripsisse testatus addit:

Kai TTOIUJV auTOC.

Dnde dijudicanda, quae Timocrates scholae Epicureae ob-
jecit (Diog. Laert. X, 6. 7), quaeque de gjila Epicureorum
circumferebantur partim odio conficta, partim dictis quibus-
dam Epicuri et Metrodori ®) secus intellectis excitata. De mo-
ribus vero discipuli in universum testimonium 'ipsius magistri
habemus ex primo quinque librorum, quos de Metrodoro scri-
psit, a Diog. Laert. X, 23 laudatum: fjv be dKaTdTrXTiKTOC Trpoc
T€ Tac 6xXric€ic Kai tov GdvaTOV , cui idem § 23 in. ex aliis
Epicuri libris addit: y^TOV€ bfe dTa96c KaToi TrdvTa. Quibus
verbis magister verum suum amicum sapientem fuisse indica-
vit, quem etiam sapientem appellavit teste Cicerone de finib.
II, 3, 7. Sane habuisset Cicero, quod rideret, si Metrodorus
se ipse sapientem declarasset, minime tamen habuit,, quia ille
„repudiare tantum beneficium" noluerit.

Testatur porro Lucianus Alex. 17, una cum Democrito
et Epicuro etiam Metrodorum ab omni genere superstitionis
opinionumque inanis religionis commenticiarum liberum fuisse,
eos dbajLiavTiVT]v 7Tp6c TauTa Tf|v TViwjiir]v professo esse existi-
mans. Neque parvi faciundum illud, quod Plutarchus, et is
quidem invitus, tradit, exemplum, Metrodori animum adversus
pericula fortem ostentans. Reperimus enim (non posse suav.
viv. 1097 B ed. Duebner.) haecce: oiac (pojvdc d(pf]K€v 'Etti-
Koupoc, ofa be TpaMM«Ta toTc cpiXoic fTr€jiv[i€V ujiviliv t€ Kai
|LA€TaXuvujv MriTpdbujpov, ibc „€ij T€ Kai vcaviKUJc" (senescebat
igitur Metrodorus) ii ficT€UJC fiXabe KaTCpTi MOpqj tuj Cuptu
p0T]9r|CUJV. Huc iterum Plutarchi deflexit oratio adv. Colot.
1126 E. P: KaiTOi 6ti MT]Tp6bu)poc €ic TT€ipaia KaTcpr] cTabiouc

«) Vid. Metrod. fragmm. num. VI seqq.

— 12 —

T€Ccap(XK0VTa MiGpij tivi Ciipi}) tujv paciXiKiuv cuveiXT]|ui|Lievqj
pOT]0ricuuV; TTpoc irdvTac dTpd(p€TO Kai Tidcaic dTricToXaic, |ui€Ta-

XT]TOpoOVTOC *67TIK0UP0U Kai C€jiVUVOVTOC dK€lVT]V TfjV 6b6v.

Animum amici intrepidum quis miretur Epicurum laudasse?
Eo confidentior Plutarchi comparet irrisio, quam quasi ore
livido adjecit: TtpdHavTOC ouGev t6t€ tou MT]Tpobuipou, tan-
quam ipse adfuisset. Iste Mithras, quem alter^ loco vocat tov
Cupov, altero Tivd Cupov toiv paciXiKoiv cuv€iXr]|Li|ui€vov, sine
dubio idem est atque bioiKTiTf]C tou Auci|uidxou (Diog. Laert.
n, 102. X, 4), quem ad Epicuri placita propensum fuisse, cum
illo , quod de contemptu deorum Theodorus Atheus dedit, re-
sponso (Diog. Laert. II; 102) indicatur, tum confirmari videtur
locis Diog. Laert. X, 28, ubi inter Epicuri scripta recensetur
liber (rrepi v6cu)V b6Hai) Tipoc Mi9pav et X, 4, unde Epicurum
litteras ad Mithram dedisse discimus. Plura sciremus, si Phi-
lodemi fragmentum C. A. I pag. 107 seqq. integrius esset ser-
vatum, Nam eum pag. 129 de hoc Mithra egisse, puto veri-
simillimum. Conspicimus quidem vers.lO: TATT€PIMI0PeOYC,
vers. 17: MI0PHN (cf. vers. 16: eniKOYPOC), pag. 125:

MI0P...AeANHO.

In hortis autem Epicureis praeter philosophos etiam phi-

losophas versatas esse constat, quem usum Pythagorae Plato-

nisque exempla iUustrant. Inter Epicureas nobiliores Diogenes

et Plutarchus tradunt fuisse Themistam , Leontei uxorem (Diog.

Laert. X; 25. al.), A€6vtiov (Deminut.: AeovTdpiov ibid. §5),

MapiLidpiov (ut vulgo legitur ibid. § 7, MajLi|Lidpiov exhibet

') Haec postquam industrie investigavi, Spengelium (Philolog. 1. c.
pag. 531) eadem ante occupasse animadverti. Absit invidia! Ceterum
notandae sunt variae nominis formae:

Genitiv. Diog. Laert. II, 102: MOepou, Philodem. 1. c: Mi8pdou(;.
Dativ. Plutarch. non posse suav. viv. L c. : MiGpip , adv. Colot.

1. c: M(6pi;|.
Accusativ. Diog. Laert. X, 4: MOpnv, X, 28: M(epav, Philodem.
1. c : Miepf^v.
Philodemum nominativum Mi6pf|^ statuisse e genitivi forma Miep^ouc;
patet. Quapropter accusativus apud eundem scribendus est MiGpf^v,
forma alias non inusitata. Cf. Keil. analect. epigraph. pag. 123, num. 2 :
Co^OKXfJv, 0l\OKXflV.

— 13 —

Philodem. 0. A. pag. 149 e^)), 'Hbeiav, '€puiTiov, NiKibiov (sic
recte legitur Diog. Laert. X, 7. Apud Plutarch. non posse
suav. viv. 1089 C; 1097 D vulgo scribitur NiKrjbiov, sed con-
firmatur e Philodem. 1. c); Boibiov (Plutarch. 1. c), OiXaiviba
addit Cleomed. cycl. theor. II, 1 fin. Quibus muliercuKs factum
est, ut horti Epicurei ab adversariis magnum lupanar perhi-
berentur, in quo meretrices vulgatissimae cum cunctis Epicuri
discipulis rem haberent. Cf. Athen. Deipnos. XIII, 588 B al. ;
de eadem re satis disputavit Gassendus (Opp. tom. YI pag. 112
seq., al.), ut alios omittam **).

Metrodorum prae ceteris libidinosum fuisse indicat Plutar-
chus non posse suav. viv. 1098 B: TrjV |Liev tap MT]TpobiLpou
jLiTiT^pa Kai Tfiv db€X(pf|v, ibc uirepexaipov im toic T^jaoic au-
ToO, — Ik tujv pipXiujv br|7T0ij bf]X6v Ictiv. Ceterum suam
cuique discipulo mulierculam addictam fuisse, e Philodemi
fragmento supra citato elucet refellentis, ut videtur, quendam
calumniatorem: (0)puXu)V, oti AeovTio^v K)ai ^T^pa tic 6C..TH
[diri tQ?] 7TpaTjiiaTeia[i?] jLiVTHLioveiieTai Kai NiKibiov fi 'Iboineveujc
dpwjidvTi, AeovTeu)c bfe MaM|Lid(p)[i?]ov, 'epindpxou bk. AT]jiT],.A

[AT]jiTiTpia?] . . . rTu9o(KX)eouc TToXu[aivou?] . . . reliqua

desunt. Cf. Spengel. Philol. 1. c, pag. 534.

Nec vero infitiandum, hasce feminas, Themista, uxore
Leontei, excepta (quam quidem immerito Rossius comm. Laertt.
pag. 252 perinde meretricem facit), fuisse amicas, quas Graeci
dTaipac dicebant. Eas non ita raro omni litterarum genere
fuisse eruditas ingenioque mire versatili multum valuisse, eo-
que nonnunquam factum esse, ut a viris quam gravissimis
pro justis haberentur uxoribus, haud ignotum est. Cf. Athen.
Deipnos. XIII, 583.

Neque aliter Metrodorum cum Leontio egisse Diog. Laert.
X, 23 verbis hisce indicat: Kai AeovTiov 'Attiktjv dTaipav dva-
Xapdbv, elxe 7TaXXaKT|V. Quocirca non est, cur eam Metrodori

8) Spengel. Philolog. 1. c. pag. 534: „M(imiapov ist aus einer atti-
schen Inschrift gesichert".

•») Recte fere judicavit Steinhart. in Ersch. et Gruber. Encycl. v.
Epicur.

— 14 —

uxorem legitimam fuisse ponamus, quam opinionem unde de-
prompserit B. Hieronymus adv. Jovin. 317 ed. Vallars. (cf.
Joan. Sarisber. de nug. curial. VIII, 11), nescio equidem, mire
tamen placuit Gassendo 1. c.

Hanc ') feminam philosophiae admodum studiosam fuisse
Cicero scribit de nat. deor. I, 33, 93 : „non modo Epicurus et
Metrodorus et Hermarchus contra Pythagoram Platonem Em-
pedoclemque dixerunt, sed meretricula etiam Leontium contra
Theophrastum scribere ausa est: scito illa quidem sermone et
Attico, sed tamen — ^^ ubi interrumpitur oratio, cujus finem
sibi quisque suppleat. Ille „sermo scitus et Atticus" mulierem
indicat politiorem. Quod attinet philosophiam, suis se teneat
orator. Cum loco TuUiano cf. Plinii hist. nat. praef.: „ad-
versus Theophrastum , hominem in eloquentia tantum — scri-
psisse etiam feminam et proverbium inde natum suspendio
arborem eligendi". Idem Theo(do)rum pictorem Leontium
cogitantem pinxisse narrat hist. nat. XXXV, 144. Cf. XXXV, 99.

Inter epistulas ab Alciphrone rhetore relictas exstat quae-
dam a Leontio ad Lamiam intimam data (II, epist. 2) , in qua
queritur tractationem Epicuri ferme octogenarii, morosi, pe-
diculosi, morbidi velleribusque et panno contecti, cui se Ti-
marchum (cf. Metrod. scriptt. num. 18) juvenem pulchrum^
longe praeferre Kbertate quadam venusta fatetur. Ecquis,
quaeso, qui hanc epistulam legerit, eam neget facete et mira-
bili elegantia ac lepore conscriptam esse? Quin Passovio
(Vermischte Schriften herausg. von W. A. Passow. Leipz. 1845.
pag. 91 seq.) libenter concedimus, personas in hoc ipso epi-
stularum libro secundo quasi vigore et corporis et animi prae-
stantes descriptas esse. At si quaeritur, num ipsum Epicurum
ipsamque Leontium depinxerit Alciphron, equidem epistulae
fidem historicam nullo pacto tribuam. Etenim et res et perso-
nae locis hominibusque, qui revera exstiterunt, subjectis fictae
sunt. (Cf. Baylii Diction. v. Epicur.). Atque quibus rhetor

') In iis, quae jam sequentur, arctam Metrodori cum Leontio con-
Bociationem respicienti non longus videbor.'

— 15 —

fontibus usus sit ad epistulam conscribendam, ex Epicuri de-
scriptione petulantissime instituta facile coUigimus. Nimirum
poetas comicos Epicuri hortos carpere haud neglexisse, tam
per se est probabile quam comprobatur fragraentis. Cf. Hege-
sipp. Philetair. apud Athen. Deipnos. VII, 279 D (Meinek.
fragmm. comic. IV, 481), Damoxen. Syntroph. ibid. III, 101
seq. (Meinek. IV, 530seqq.), Baton. Androphon. ibid. VII,279C
(Meinek. IV, 500). Quod contra invenimus apud Philodem.
de pietate (ed. Gomperz. pag. 93. Cf. Zeitschrift fiir d. osterr.
Gymnas. XV pag. 731 seq,): dTidvTUJV bk. KU}|LiLubT]9€VTajv jLiovoc
'GniKOupoc a|Lia toTc Tvriciujc cujiipiuicaciv aiiTip — biecpuXaHcv
auT6v , dXX* oub' utto t6 jLiicoxpricTov cT6|Lia — ^necc Tfic kojjliuj-
biac, id philosophum Gadarensem non ad totam vitam Epicuri
eorumque, qui una cum eodem xvriciu)c vixerint, sed, ut ex
antecedentibus initio mutilis videtur ehicere, ad casum quen-
dam singularem retuhsse existimo ^).

Ad gloriam vero Leontii, mulieris sine dubio facetae et
ingeniosae, amplificandam nonnulli viri docti eam opinati sunt
eandem fuisse atque illam, cui Hermesianax poeta Colopho-
nius tris dedicavit elegorum libros (Athen. Deipnos. XIII,
593/597).

Quae opinio, si quis solum respicit tempus, stare potest,
licet, quo tempore diem supremum obierit poeta, ipsos scri-
ptores veteres fugisse constet. Nimirum Pausanias Graec.
descr. I, 9 Hermesianactem a Colophone oriundum ea tempe-
state, qua Lysimachus patriam poetae destruxerit (302a. Chr.n.),
jam mortuum fuisse inde conjecit, quod, si tunc adhuc vixis-
set, istam ruinam elegis conquestus esset.

Praeceptor Hermesianactis Philetas Cous, Ptolemaeum
Philadelphum circiter a. 306 natum educavit, unde, si vera
est Pausaniae opinio, illum multis annis Hermesianacti fuisse
superstitem, hunc vero natu non ita grandem vita excessisse

^) Cf. 1. c. vers. 8 seqq.: ^vfujv ixiv ^vkXtiO^vtujv inX tiu pitu kqI
Totc X6yoic q)iXoc6(pu)v , ^viiuv 6^ ndK Tfic 7r6X€U)c, tiviIjv bk Ka(i)K[V]Tf|c
cumuax^ac ^Hopice^vTtav Kal eavaTwedvTwv , dirdvTiwv bi ktX.

— 16 —

consequitur. Cf. Baylii Diction. v. Leont. Quod gaudent
Weberus (Elegische Dichter der Hellenen. Frkft. 1826. pag. 667
seqq.) et C. D. llgenius (Opuscull, philoU. I pag. 256) Me-
nagium sequentes, dolet tamen simul Weberus, quod aliis de
causis species veritatis desit. Scilicet ubique Leontium Epi-
curea vocatur AeovTiov '67riKOupou, i\ '6mKOup>€ioc, a qua
Myrtilus deipnosophista (apud Athen. 1. c.) Tfjv *6pjLir|ciavdKT0C
AeovTiov expresse distinguit. (Cf. N. Bachii Philetae Coi, Her-
mesianactis Colophonii atque Phanoclis Reliqq. Hal. Sax. 1829
pag. 93 seqq.).

Praeterea in Alciphronis epistula supra memorata Leon-
tium Epicuri puella exhibetur nondum longe adulta, viginti
fere annos nata, eademque ad levitates amatorias mirum quan-
tum propensa, contra Epicurus senex f[br\ tTfvc 6Tbor|KOVTa
T6T0Vibc ^TT]. Quae aetas quamvis jocose nimium producta
sit, tales tamen irrisiones, praesertim si Alciphron ex poetis
comicis jocos repetiit Epicuro aequalibus, merae fuissent
ineptiae philosopho aetatem integerrimam agente. Nec Leon-
tium facete ita loqui poterat, nisi Epicuro saltem quinquaginta
vel sexaginta annos nato. Eo etiam minus salis inesset in
Leontii horrore, quo ipsam natu majorem censeremus, in
triginta fere annos vergentem. Hermesianacte autem a. 302
ex Pausaniae conjectura morte jam absumpto Epicurus annos
quadraginta adeptus erat. Unde ista fictio satis aperitur.

Habuit e Leontio natos Metrodorus liberos duos, puerum
puellamque, quos moribundus Epicuro reliquit infantes, quod
ex Epicuri testamento a Diogene servato (X, 16 seqq.) disci-
mus, in quo quidem septem annis post Metrodori obitum facto
sermo est de filio educando et de filia nondum annos nubiles
assecuta. De quibus Metrodori liberis quid constituerit Epi-
curus, quamvis ex testamento satis liqueat, tamen non solum
amicis ibidem memoratis, Timocrati; Amynomacho et Her-
marcho eosdem commendasse videtur curandos, sed etiam
Idomeneo, sororis Metrodori marito, moribundus scripsit, ut
illorum res administraret. (Diog. Laert. X, 22). Cujus epistu-
lae partem Spengelius (Philolog. 1. c. pag. 531) fragmentum

- i1 -

Philodemi C. A. I pag. 128 sibi exhibere videtur, idque non sine
specie quadam veritatis. In illo enim epistulae fragmento de
distributione sumptus ad Metrodori liberos (xa Tiaibia xd Mt]-
Tpobuipou) coUati agitur. Tametsi Epicurus hanc epistulam
videtur scripsisse, tamen deficiente ejus nomine, ad quem
scripta erat (solum reperiuntur duorum Epicureorum, ut vi-
detur, praeter Id6meneum curatorum, Aegei et Diodori alias
incognita), rem in dubio relinqnimus.

Filio nomen erat Epicuro, filiae quod fuerit, certe ex
Diogene Laertio non cognoscimus. Sed Athenaeus (deipnos.
XIII; 593 B; cf. Schweighaeus. not.) e Phylarcho afltert nar-
ratiunculam de Danae, AeovTiou Tfic |li€t' 'Gttikoupou — cxo-
XacctCTic filia et Sophronis, principis cujusdam Ephesii, uxore,
quam fuisse illam Metrodori filiam quominus censeamuS; nihil
intercedit. Nempe unde Seilerus ad Alciphron. 11, 2, 1 cogni-
tum habeat, Danaen Epicuri e Leontio filiam fuissC; equidem
ignoro. Sine dubio Epicurus in testamento suam ipsius filiam
non neglexisset. Attamen permirum videtur, quod de Leontio
in testamento nil scriptum invenimus, nisi praeeunte Baylio
(Diction. v. Epicur.) eam jam antea exstinctam putemus.

Quo morbo Metrodorus consumptus sit, nusquam relatum
legimus. Eum hydrope affectum fuisse scribit Celsus de re
med. ni; 21 his verbis: „Metrodorum tamen, Epicuri disci-
pulum, referunt, cum hoc morbo tehtaretur" (agitur de hy-
dropicis) ^neque aequo animo ferret necessariam sitim, ubi
diu abstinuerat; solitum bibere, deinde evomere'^ Idem me-
lius esse ratus, quidquid receptum sit, evomere quam retinere,
Metrodorum indicat hoc morbo non esse mortuum. Quod de
obitu Metrodori et Polyaeni Suidas (v. Epicur.) refert, id
sumpsit ex Aehani de providentia libro (v. Bernhardyi not.).
Verba ejus sunt haecce: Kai MriTpobujpoc bk mi TToXuaivoc
fijicpuj Tib dTaipui auTOu KotKicTa dvGpcuTTWv dTT^Gavov. Quae
quanam mente sint conscripta, ex iis, quae subsequuntur;
emanat: Kai inevTOi if\c dOeiac riveTKavTO jiicGov oubaina ou-
bajifi jLi€|Li7rT6v. Ceterum Epicurus testamento cavit, ut et sui
et Metrodori memoriam discipuli vigesima quaque mensis die

DUENINO. i>

— 18 -

ceiebrarent (Diog.Laert. X; 18. Cic. de fiuib. II, 31, 101. Athen.
deipnos. VII, 298 D).

Quod ad Metrodori philosophiam spectat, quemadmodum
signa magistri secutus sit ejusque praeceptis obsecundaverit,
dilucidius apparebit, si, qualis discipulorum in universum co-
gitandi modus fuerit, satis eruerimus. Ne simus longi, duo
praecipue scriptores quid hac de re senserint, jamjam explo-
remus. Ac primum nobis afferendum est notissimum illud
Numenii, philosophi Neoplatonici, ex Euseb. praep. evang.
XIV, 5^), quod mente ab injuriis aliena scriptum videtur.
Judicium pari severitate factum nusquam alibi invenimus.
Quocum quidem plurimi vv. dd. comparant illud Senecae epist.
XX XT TT; „apud istos quicquid Hermarchus dixit, quicquid
Metrodorus, ad unum refertur. Omnia, quae quisque in illo
contubemio locutus est, unius ductu et auspiciis dicta sunt"
(cf. Octavian. ad Philodem. rhetor. praef. C. P. V, 1 § 11),
sed hoc illo Numenii longe lenius esse dictum neminem so-
brium fugiat. Immo Seneca Epicureos quodammodo laudavit,
qui quasi sub rege essent, ut etiam nobilissimi nil cogitarent,
nisi quod certis philosophiae Epicureae signis notatum con-
spicerent. Hoc non dubie vult Seneca, certam in philosophia
Epicureorum inesse mentem, qua ab sectis aliis facile discer-
nantur. Numenii vero judicium etiamsi ad magnam Epicu-
reorum turbam recte referatur, imprimis tamen ex ipsa philo-
sophi aetate repetitum atque in scholam universam immerito
translatum videtur. Atque usque ad Augusti aetatem fuisse,

Ed. Gaisf.: ToOto bi ol 'GTriKoOpeioi , oOk Ujq)eXov |li^v, |Lia66vT€c
6* oOv, ^v o06€vl [liv d[i<p6Ticav /EiTiKoOpiu dvavTia ed|Li€voi odbaimlic,
6)ioXoTr|cavT€C H clvai coqpCp cuvbeboYiii^voi Kal aOTol biA toOto dTti-
Aaucav Tfjc Trpocpfjceujc etKdTwc* OirfJpH^ tc ^k toO ^tiI irXctcTov toic
jHCTdwciTa '6TriKoup€(oic, |Lif| 6' aOTotc cliretv iriu ^vavTiov oOt€ dXXiriXoic
oOt€ 'GiriKoOpij) ]aii6^v €lc |liti6^v, ^tou Kal )iviic6f^vai fiEiov dXX*
^CTiv aCiTotc Trapav6|Liima, indXXov bk dc^^rma, Kal KaT^YvwcTai t6 Kai-
voTOjLtTjO^v. Kal 6id toOto o6b€lc oi)bi toXjh^, KaTd TroXXf|v bi €lpr\-
vr]v a^Totc r|p€|Li€t Td bdYfiaTa 0Tr6 Tr\c iv dXXfjXoic alei TroT€ cujLwpujviac.
*'€oiKd T€ i^ 'GiriKoOpou biaTpipyi TroXiT€i<jt tivI dXnOet, dcTaciacTOTdTij,
K0iv6v ?va voOv, fiiav YV*i^|LATiv ^xo^cij' d(p' fjc f^cav Ka( €iciv Kai, \bc
€oiK€v, lcovxai <piXaK6Xou6oi.

- 19 -^

qui Epicuri doctrinam sequerentur non quasi vincti et caeci,
sed in ea potius animo sui ipsius conscio versarentur et
magno ingenii acumine excellerent ad studia cujusvis generis
incumbentes novasque philosophandi rationes excogitantes,
Zeno Sidonius, Philodemus Gadarensis, Lucretius, alii satis
declarant.

Jam ea contemplemur, quae hac de re exhibuit Philode-
mus in eo libro, quem e Zenonis Tiepi Trap^T]Ciac commentariis
exscripsit. (C. P. V^ 2.) E tabulis mirum quantum mutilis
tantummodo haec depromamus: magistri existimentur impru-
dentes, qui conviciis injuriisque discipulos dissentientes cu-
mulant (fragm. 37); contra eorum, qui lenius mitiusque
castigant, monita plerumque libenter ab errantibus accipiuntur
(28); attamen qui audire noluerint, acrius aggrediendi (7);
sunt nimirum, qui maligni hortationes non audiant (30); di-
scipulis opiniones cum magistro communicandae eruditioque
petenda (40). Tales Philodemus ait magistros fuisse Epicu-
rum et Metrodorum (cf. Metrod, scriptt. num. 18. 19), neque
ejus personam, quem duci putassent errore, vituperasse, sed
aliis scribentes atque simulantes, quasi hi in opiniones falsas
essent delapsi; revera peccantes castigasse. Sic teste Philo-
demo (fragm. 9) Leontii errores in Oolotem contulit.

Ex quibus fragmentis Epicuro etiam vivo dissentientes
fuisse discipulos patet. Memorantur erroribus impliciti Leon-
tium (9), Heraclides (20); Apollonides (73). Colotem ad
Hegesiam TTeiciGdvaTOv inclinasse ex Plutarcho notum. Ce-
terum Cicero de finib. I, 20, 66 Epicureos quosdam amicitiae
notionem dilatasse tradit (cf. Jacob. Prolegg. ad Lucian. Toxar.
pag. XV), sicut Diog. Laert. X, 31 refert, nonnuUos Kpirripia
Tfic dXT]9eiac non modo ut Epicurum duxisse idc aicG^ceic xai
7TpoXViv|)eic Ktti rd TrdGr], verum etiam idc cpavTacTiKdc ctti-
poXdc TTic biavoiac adjecisse, quod num sit verum, dubitare
possis ex Diog. Laert. X, 38. Philodemus autem, quamvis
saepius ad fjYejuovac et KaGriTei^ovac recurrat, graviter affir-
mans, se non aberrasse a vero doctrinae Epicuri, Metrodori
et Hermarchi ingenio (cf. de ira ed. Gomperz. pag. 144, de

2*

— 20 -

vitt. virtt. oppos. 0. P. III col. 12, al.), se tamen longe aliter^
atque sectae principes de sophistis sentire profitetur C. A. IV
pag. 93 = Ox. II pag. 101: oi bfe TfjV aipeciv KTicavrec f||uiuiv
dvTiq)UJVoOciv. (Vid. quae ad Metrodori Tipoc touc coq)iCTdc
librum coUegi.) Ne longior evaderet expositio, eos dumtaxat
locos; quibus distincte notatur dififerentia, attuli, alias e re
ipsa consequentes discrepantias hic praetermittens ™). Propter
meram vero sentiendi discordiam e schola Epicurea nemo
discessit praeter Metrodorum Stratonicensem; qui ad Carnea-
dem defecit; causa quidem ipsi Diogeni (X, 9) non plane pa-
tente. Rem accuratius sciremus, si fragmentum incerti auctoris
C. A. II pag. 185 seqq. in integrum restitutum esset. Verba
piou iLieTaXXaTTi , sicut nomina Metrodori et Carneadis, quam
saepissime invenimus. Pag. 187 leguntur uno, ut ajunt, te-
nore: MiiTp6buipoc be 6 CTpaTOViKcuc jLi^Tac Kai piiw Kai Xotiu
T€TOvdic (cf. Spengel. Philolog. 1. c. pag. 535).

Jam de Metrodori ingenio explicare nobis pergentibus
occurrit locus Senecae epist. LII, unde, quid de discipulo ipse
judicaverit Epicurus, discimus. Dixisse magistrum philosophus
refert, quosdam ad veritatem sine uUius adjutorio contendere
et facere sibi ipsos viam maximeque illum hos laudasse, qui-
bus ex se impetus fuerit, qui se ipsi protulerint. Quibus
verbis succedunt: ,,quosdam indigere ope aliena, non ituros,
si nemo praecesserit, sed bene secuturos: ex his Metrodorum
ait esse, egregium hoc quoque, sed secundae sortis ingenium".
Tertii coloris, cui non duce tantum opus sit, sed adjutore et
— coactore, Epicurus ait Hermarchum exemplar fuisse.

Quod Epicuri judicium non dubitamus, quin rectum sit,
praesertim^ cum ex iis, quae de Metrodoro traJdita exstant,
idem facere liceat. Attamen cum hoc magistri judicio de di-
scipulo illud Metrodori, de ipso magistro factum, comparare
juvat, quod apud Plutarch. adv. Colot. 1108 E reperitur: €i
jif| 7rpoKa9T]Tr|caTO ATiiuoKpiTOC, ouk fiv 7rpofiX0€V '€7TiKOupoc

") Cf. Philodemi de poesi cum principe discrepantiam not. ad Metrod.
fragm. num. XXXI. De Lucretio ab Epicuri placitis discedente cf. Bind-
seil. quaestt. Lucrett. Anclam. 1867.

— 21 -

erri ir\y coq)iav (cf. Metrod. fragm. num. XXXII et not.). Ge-
terum talis fuit magistri sectator MetrodoruS; ut a Cicerone
de finib. II, 28, 92 ,;paene alter Epicurus" nuncupetur. Cf.
TuscuU. Dispp. II, 3, 8. Atqui, nisi Metrodorus aliquid mo-
menii gravioris ad ipsam doctrinam habuit, cur, quaeso, ejus
dogmata laudaverint scriptores? Quin Plutarchus cum vi qua-
dam illum his verbis inducit (non posse suav. viv. 1094 E) :
Trapa6rico|Liai jiova rd MriTpobdipou, et (adv. Colot. 1127 B):
S bk MT]Tp6bu)poc — T^Tpaq)ev, ouk i&|lit]v beiv TrapeTvai (cf.
Philodem, de vitt. virtt. oppos. C. A. III col. 27 ; de rhetor.
C. A. V col. 22), perinde ac Seneca epistt. LXXXI. XCIX.
longus est in Metrodoro refutando. Praeterea Philodemus com-
mentationibus persaepe intexuit explicationes Lampsaceni, sed
casu quodam accidit, ut argumentum fere omnium, quas ex
ejus libris attulit, interpretationum, summum ingenii acumen
majori ex parte frustretur, quod verba nullius expUcationis
supersunt integra.

Cogitationes vero ab Epicuro sive scholis sive libris tan-
tum adumbratas Metrodorus non solum confirmasse expla-
nando"), sed et illustrasse consequentiis, nec minus varias
rerum circumspiciendarum rationes excogitasse novasque pro-
tulisse argumentationes sententiarum magistri fulciendarum a
Philodemo de vitt. virtt. oppos. C. P. III col. 27 traditur, quo
loco scriptor se non sine auctoritate principis Trepi oiKovo|Liiac
exposuisse ait additque: fjjLiiv jiev iKavoc ji€T' 'ETTiKOupou Mt]-
Tpdbuipoc dTTiCT^XXuJV Kai Trapaivifiv Kai bioiKt&v ^iTi|LieX^cT€pov
Kai |iexpi jiiKpOTepwv. Quod attinet genus scripturae, fragmen-
tis longe plurimis ciertus modus certaque exprimendi species
inhaeret, argumento ab Epicuri doctrina omnino non diflfe-
rente. Namque inest in iis, quae restant, dictis, atque haec
est causa, quod Metrodorum ab inimicis creberrime citatum
videmus, vis quaedam sententiam exacuens vocabulorumque
notionibus vehementius quid injiciens, qua fit, ut magistro

n) Cf. Cic. TuBCuU. Dispp. V, 9, 27: „Quod idem melioribus etiam
verbis" (quam Epicurus) „Metrodoru8" cet.

o«

longe asperior appareat discipulus. (Praeter Cic. de nat. deor.
I, 40, 113: „Metrodonis vero, qui est Epicuri collega sapien- .
tiae, multa impudentiora recitabat" cf. Metrod. fragmm.
num. VI — Vni.) Quae modo breviter tantum attigi, ea ipso-
rum, quae coUegi; Metrodori fragmentorum comparatione cum
dictis Epicuri instituta planius patescent. Jam vero si quae-
rimuS; quidnam de doctrinae discipuli expositionibus, utpote
quibus interdum in alia omnia discessisse videatur (cf. annot.
ad Metrod. fragm. num. V), magister judicaverit; utrum ei
placuerint, an ceciderint in vituperationem, id decernere nequi-
mus. Quale enim fuerit argumentum libri Epicurei Tipdc Mt]-
Tp6bu)pov scripti (Diog. Laert. X, 28), nescimus. At aetate
Philodemi circumferebantur Epicuri uiroGfiKai eic MriTp6bu)pov
dvaq)€p6|Lievai, ut discimus ex fragm. C. A. I pag. 152:

uTrovpiav Tiva ^[?]jLipaiveiv ujc Trepi tivu)v dTTicToXujv Kai

Tfjc ei[?]c TTu9oKX^a trepi |ueTeu)puJv eTriTO|Lif]c Kai toO Trepi d

Kai TUJV elc MTiTp6bu)pov dvaq)epojLievu)v ukoOtikujv ktX. **). Re-
fert, ut videtur Philodemus, ab aliquo in suspicionem vocata esse
Epicuri; quae enumerat, scripta, quorum recensioni succedunt
verba: iH^XeEev be .... Reliqua desunt, quibus haud dubie
opera ab illo judice critico pro genuinis habita continebantur.
Nunc autem nobis inquirentibus, qualis Metrodorus in defen-
dendo exstiterit qualesque sibi proposuerit adversarios libris
aggrediendos, contentio cum Timocrate fratre ofifertur. Huic
quidem primum Epicuri philosophiam amplectenti (Diog. Laert.
X, 6: jLiaGTiTfic hk auToO) atque assidue ad sapientiae studium
incumbenti de quibusdam magistri placitis scrupuli injicie-
bantur. Qui quales fuerint, tibi ex Metrodori fragmentis ad
hanc controversiam spectantibus coUigere licet. NonnuUa ta-
men propter orationis perpetuitatem hic praeoccupare libet.
Dissentiebat scilicet Timocrates de causa eubai|uioviac nascen-
tis. Nimirum Epicurus quemquam posse malum recte fugere

o) Spengel. Philolog. 1. c. pag. 534/5 ait: „eine fur die echten und
angezweifelten Schriften Epicurs nicht unwichtige Stelle". Modo caput
loci esset servatum ! Prae ceteris notanda suspicio de epitome irepl iiie-
T€U)piuv missa ad Pythoclem, quae exstat Diog. Laert. X, 84 seqq.

— 23

negabat; nisi ipsa maloruni; quae perpessus esset^ memoria
ex animo ejecta et earum; quibus antea fructus esset, volupta-
tum conservata novarumque spe concepta. Ipsam vero vo-
luptatem cuique philosophus non minus ducit appetendam ac
firmam validamque corporis constitutionem tuendam, quo per-
fectior nascatur tam voluptas, utpote quae tota referatur ad
corpus, quam illa ific vpuxfic dTapaHia (Oiog. Laert. X, 128).
Quamobrem Metrodorum animadvertimus ad corpus potissi-
mum Timocratem revocare atque gloriari, se ab Epicuro op-
01&C tacTpi xapilecOm (vid. Metrod. fragm. XIII) didicisse. At
istam bonam firmamque corporis constitutionem ad eubaijno-
viav necessariam non servabimus nisi bene viventes, edentes
jucunde et bibentes vinum. Circa ventrem est bonum, Trepi
TacTcpa t6 dTaOov. Quam sententiam ut ferret Metrodorus
crebrius vocem TttCTrjp usurpans, idcirco factum existimamus,
quo melius declaret, penes nosmet ipsos causam esse €u5ai-
]i0viac adipiscendae principalem, nec idem valere res extemas,
quamvis et ipsae ad corpus pertineant.

Haec tamen Timocratem dubitasse et potius sensisse, plus
valere eubaijiioviav; quae in rebus extemis; quam quae in no-
bismet ipsis esset, tum ex Metrodori enunciationis gravitate
patet^ tum ex illo, quo Timocratem alloquitur, vocabulo cpu-
cioX6toc (vid. Metrod. fragmm. num. VI. VII); significante eo
quidem; illum plus tribuisse rebus extemis; quam corpori.

Hoc ipsum Metrodoms exposuit in libro, quem inscripsit
TTcpi Tou jLieiZ^ova eivai Tf|v Trap' fjindc amav Trp6c e(f5ai|Lioviav
Tf|c ^K Tiwv TTpaTjLidTUJV (vid. Metrod. scriptt. num. 8), unde
eum contra Timocratem fuisse compositum facile conjicias.

Nescimus autem, num haec differentia fuerit sola, an ex-
stiterint plures. Etiamsi enim Epicuri liber a Diog. Laert. X,
18 laudatus Ttepi TraOoiv b6ia\ 7rp6c Ti|uiOKpdTTiv inscribitur (ut
sint conjungenda; quae nonnulli putant separanda); tamen de
perturbationibus quaestio cum illa de causa eObaijLioviac arcte
cohaeret; siquidem rebus extemis magister perturbationes au-
geri censebat. ^

Neque nova inest discordia in eo, quod Metrodorus

— 24 —

Timocratem nimis patriam curantem ad curam revocat ventris
(fragm. num. XVII), quippe dTapaHiav ific ipuxfic dciJ|uipXTiTOv
elvai Taic |ui€TdXaic f]T€|uioviaic arbitratur (fragm. num. XX).
Solam vero acerrimae, quae exorta est, contentionis causam
illam fuisse in philosophicis^dissensionem (cf. Cic. de nat. deor.
I, 33, 93: „cum Epicurus — Timocratem, quia nescio quid
in philosophia dissentiret, totis voluminibus conciderit"), re-
spectu eorum, quae ceteroquin de Timocrate tradita exstant,
facile negaveris. Namque huic homini acri pronoque ad iram
etiam cum Actoride fratre fuit rixa, a quo quidem eum male
acceptum scribit Philodemus de ira ed. Gomperz. pag. 48
(col. 12): dviOT€ Kai Ttapd ttoXu [?] cu|uipdXXouciv icxupoT^poic •
ou Tttp tqi biaKpiV€iv 6 Oujuoc • ibc Kai TijiiOKpdTTiv cpriciv 6 Mti-
Tpobujpoc Ttu TipecpuTdTUJ Tiuv db^XqpiDv 'AKTopibrj. Adde etiam,
quod maximum ejus odium exstitit in magistrum ipsumque
fratrem, sicut indicat Philodemus 7T€pi 7raj5pT]ciac C. P. V, 1
col. 20 his verbis : ibc TijmoKpdTTic Kai cpiXeTv lcpri tov dbeXcpov
ibc oubeic Kai juiiceiv ibc oubeic.

Discessit igitur e schola Epicurea (Diog. Laert. X, 6), quo
facto librum foras dedit sub titulo GiKppavTd, cujus quale fue-
rit argumentum, ex Diogene constat (1. c). E trivio arripuit
objurgationes Epicuri quam spurcissimas et huc atque illuc
circumcursavit magistrum calumnians. Testis est Alciphron
epist. II, 2, 10 (ed. Seiler.): ti iroieTc '€TriKOup€^ ouk oicGa,
OTi biaKU)jLiiub€T C€ TijuioKpdTTic 6 MTiTpobiupou (sic!) em tou-
Toic €v TaTc ^KKXiiciaic, ^v toTc OedTpoic, Tiapd toTc fiXXoic
cocpiCTaTc; (Cf. Diog. Laert. X, 4.) Fortasse, quo magis ei
crederetur, se Epicuri opiniones quam maxime noxias dolere
simulavit. Scribit certe Suidas (v. 'EiriKOupoc art. 2, cf. v.
KXdeiv) subjecto omisso haec: €?Ta dv^Oopev '€7nKoupt}j Kai TaTc
boHaic KXdeiv X^t^J^v, quae probabiliter ad Timocratem existi-
mes referenda. Quibus objurgationibus commotus Epicurus
scripta edidit adversus illum calumniatorem (Cic. de nat. deor.
I, 33, 93) , unde Diog. Laert. X, 28 libros memorat inscriptos
TijuiOKpdTTic et Tipoc TijuiOKpdTTiv. Item etiam Diogenes X, 24
Metrodorum ait composuisse librum Trpoc TijuiOKpdTT]v et X, 136

25

laudat Metrodorum ^v tiu Ti|uiOKpdTei. Eundem Plutarchus
(non posse suav. viv. 1098 B) edidisse narrat dvTiTpacpdc ad-
versus fratrem, quem respondisse discimus e scholio Procli ad
Hesiod. opp. 284 (cf. Plutarch. fragmm. ed. Duebner. pag. 22
num. VII): Ti|uiOKpdTTiv Kal Mritpobujpov toOc '€TriKOup€iouc
dbeXcpouc dvTac Kal ttpocKpoucavTac dXXriXoic ^KbouVttl Kttt*
dXXrjXu)v cuYTpd|LAjLiaTa. Timocrates autem propter continuas
calumnias ab Epicuro tandem in jus vocatus in Asiam elapsus
est. At misit ille teste Plutarcho (adv. Colot. 1126 C) touc
Ti^OKpdTCi XoibopT]cojui^vouc Kai TTic paciXiKfjc dgeXetv auXfJc t6v
avOpumov, 8ti MriTpobiuptu irpoceKpoucev dbeXcpoc ujv. Cete-
nun, quis fuerit ille paciXeuc (Lysimachus, an Seleucus?)
quaeque f] ^actXiKf) auXfi, non liquet, nec omnino hac de re
quidquam amplius traditum est. Nihilominus fuerunt, qui rei
finem imponere conati sint pulchriorem quam veriorem. Nempe
illum, quem instituit Epicurus testamenti eTTiTpOTTOv (praeter
Amynomachum) Timocratem, Demetrii filium Potamium, Jon-
sius et Fabricius eundem putant atque fratrem Metrodori.
Immo ex Timocrate Atheniensi (TToTa^dc est pagus Athenien-
sis) de Metrodoro Atheniensi argumentantur. Epicurum autem
Timocratem rursus schola sua recepisse quominus ima cum
istis vv. dd. credamus, cum nimis exigua veritatis specie, tum
silentio Plutarchi et Diogenis prohibemur. Quare, postquam
duo Timocrates Epicuri discipulos fuisse jam dudum Bruckerus
hist. philos. I pag. 1250 exposuit; recte istis Jonsii et Fabricii
fictionibus refutatis, plus quam mirum nobis videtur, quod
Steinhart. in Ersch. et Gruber. Encycl. v. Epicur. , sicut Pauly.
R.-E. V. Timocr. ista commenta^ vera rerum ratione plane ne-
glecta; repetunt. Sed jam certum quendam ordinem sequentes
Metrodori; quos confecit, libros recenseamus.

I. Scripta ad Epicuri doctrinwi spectantia.
a) liibri in uniTersam de philosopkia eonscripti»

1) TTepi Tfjc ^TTi cocpiav Tropciac.
Laudatur hic liber a Diog. Laert. X^ 24. Non idem est
atque qui Trepl cpiXocoqpiac inscribitur (num. 2), uti Menagio

- 2« —

visum est parum rationem habenti titulorum minime idem
declarantium. Quod ad argumentum pertinet; contendas Diog.
Laert. X, 117. 122.

2) TTepi qpiXocoqpiac

Hoc opus a Plutarcho adv. Colot. 1127 B memoratum
Menagius etiam adv. Colot. 1108 E: 6 be MiiTpobojpoc dvTi-
Kpuc Trepi cpiXococpiac eipriKev laudari suspicatus est, quapropter
scribendum proposuit: dvTiKp. iv Tifi Trepi cpiX. eip. At non
est, cur verba vulgata reprobes, ad quae modo mente concipias
uomen 'Ettikoupou, nam de Epicuri philosophia hocce loco
agitur. Cf. Metrod. fragm. num. XXXII. Ceterum Metrodorus
omnes philosophiae partes tractasse videtur atque ex libri frag-
mentis a Plutarcho (vid. fragmm. num. XVIII. XIX) servatis
eum etiam de republica capessenda quid philosopho cogitan-
dum sity disseruisse constat.

b) Libri physica eontinentes*

3) ITepi |LieTapoXf]c.

Citatur haec scriptio a Diogene Laertio X, 24 et Philo-
demo de pietate ed. Gomperz. pag. 137. 138 (bis, Cf. C. A.
II pag. 122. 123). Librum Metrodorus scribere instituit, ut
fragmentO; quod apud Philodemum (vid. Metrod. fragm. num. I)
reperimus maJe servatum, confirmatur, deiis, quae mutentur,
quaeque nequeant mutari, quae solvantur, quaeque semper
maneant eadem. Atque his de rebus quaestiones cum gene-
ratim antiquis philosophis^ tum imprimis Epicuro ex atomorum
agitatione et concretione universum deducenti gravissimae ex-
stiterunt, quippe cujus de diis^ de anima, de mundo, ceteris
doctrina inde illustretur. Cf. Diog. Laert. X, 40. 54 seqq.
Lucret. de rer. nat. I, 584 seqq. II, 478 seqq. (cum Munr.
annott.) et quae nos ad Metrod. fragm. num. I annotabimus.

4) TTepi GeiDv.

Laudat hoc opus Philodemus 1. c. pag. 137 apud Gomperz.

(C. A. II pag. 122): Kai MT]Tp6(bujpoc) TUTxavei (ouk iv)

Tij» 7T€pi 6e(aiv ou)b' iv Tib 7T€(pi |ui€Ta)poXfic, ubi Trcpi Oediv
non dubie reposcitur. In universum cf. Cic. de nat. deor. I. 11.

— 27 —

Diog. Laert. X, 123 seqq. Pseudo-Metrodor. fragmm. in C. P.
VI; 2 (vid. Metrod. scriptt. num. 11). Lueret. de rer. nat. V,
146 seqq. cum Munr. nott. Schoemanni schediasma de Epicuri
theologia. Gryphisw. 1864 (ind. scholL). E loco Philodemi
supra citato facile coUigas, Metrodorum ad Epicuri de diis
doctrinam comprobandam in hoc libro rationibus disputasse
ex iis, quae de mutatione concretionum sentiebat; repetitis.
Etenim; uti ex Philodemi de deorum vivendi ratione commen-
tario (C. P. VI, 1 col. 6) patet, fusius explicavit Epicuri de
deorum sanguine opiniones, negantis quidem (Cic. 1. c. I, 18,
49. 25, 71) „esse corpus deorum, sed tanquam corpus, nec
sanguiuem, sed tanquam sanguinem^^. Locum Philodemi, ut
videtur, ad hunc, de quo agimus, librum spectantem Scottus
sic restituit: |ui(dXiCTa bk Trcpi toO cdi^)aTo(c 'Xpa)meov k [pro
Kai] b(€KT^ov bia 7r)avT6c a!jLi(a auTiw^v ou 7Tav(Tax60€v) 7Ta(v)
cu^TrTUJjLia Ka(Td t6)v MiiTpobujpov (^K(p)avi2l€iv ov toioOt(o ibc
|Liil)b^7roT€ €TKupficov aWoic (p6op(ioic Tf]c vp)uxfic. Supple-
menta inde a verbis ai|uia auTiuv illata pro certis habemus. —
Verisimile est, universam scholam iisdem fere hic usam esse
argumentationibus , quas videmus auctorem illius commentarii
adhibuisse, quem Scottus editor, leviori suo judicio fretus,
Metrodoro attribuit (C. P. VI, 2 col. 17. 18).

Namque sanguinem deorum affirmantes, cum ab adver-
versariis in angustias compellerentur, facere non potuerunt,
quin , qualis ille sit et qua ratione corruptionis sit expers , ex-
planarent. Idcirco plerumque provocabant ad duo concretionis
genera, alterum subtilius solaque mente perspicuum, alterum
crassius et dissipationi obnoxium. Praeter hanc distinctionem
qualem induxerit Metrodorus, ad fragm. num. I dicemus.

Huc quoque pertinere videntur verba Philodemi de pietate
(ed. Gomperz. pag. 107. C. A. II pag. 77): .N.OYTOJl [ev
TOUTqj?] bt^aKpdv dcpecTiiKaci toO (|uin) t6v d(TV€u)ovTa X6tov
iv ToTc 7T€pi Gcaiv X^t^iv (&ct€ Kai CujKpdTTiv MriTpdbujpoc

aUT6v 7Tp6c €u0UCppOVa t6v TTXdTWVOC €l7T€p d7T6(€l) touto

KaTa|Lid(^(p€)Tai .... Quae verba quamquam non video, quem-
admodum inter se ita conjungam^ ut.facilis evadat atque ex-

- 2() —

visum est parum rationem habenti titulorum minime idem
declarantium. Quod ad argumentum pertinet; contendas Diog.
Laert. X, 117. 122.

2) TTepi qpiXocoqpiac.

Hoc opus a Plutarcho adv. Colot. 1127 B memoratum
Menagius etiam adv. Colot. 1108 E: 6 b€ MiiTpobojpoc dvxi-
Kpuc TT€pi cpiXococpiac €tpTiK€V laudari suspicatus est, quapropter
scribendum proposuit: dvTiKp. iv Tifi Trepi cpiX. eip. At non
est, cur verba vulgata reprobes, ad quae modo mente concipias
nomen '€7riKoupou , nam de Epicuri philosophia hocce loco
agitur. Cf. Metrod. fragm. num. XXXII. Ceterum Metrodorus
omnes philosophiae partes tractasse videtur atque ex libri frag-
mentis a Plutarcho (vid. fragmm. num. XVIH. XIX) servatis
eum etiam de republica capessenda quid philosopho cogitan-
dum sit; disseruisse constat.

b) Libri physica eontinentes*

3) TTepi |Li€TapoXfic.

Citatur haec scriptio a Diogene Laertio X, 24 et Philo-
demo de pietate ed. Gomperz. pag. 137. 138 (bis. Cf. C. A.
II pag. 122. 123). Librum Metrodorus scribere instituit, ut
fragmentO; quod apud Philodemum (vid. Metrod. fragm. num. I)
reperimus male servatum^ confirmatur^ deiis^ quae mutentur,
quaeque nequeant mutari; quae solvantur; quaeque semper
maneant eadem. Atque his de rebus quaestiones cum gene-
ratim antiquis philosophis, tum imprimis Epicuro ex atomorum
agitatione et concretione universum deducenti gravissimae ex-
stiterunt, quippe cujus de diis, de anima; de mundo, ceteris
doctrina inde illustretur. Cf. Diog. Laert. X, 40. 54 seqq,
Lucret. de rer. nat. I, 584 seqq. 11; 478 seqq. (cum Munr.
annott.) et quae nos ad Metrod. fragm. num. I annotabimus.

4) TTepi ecujv.

Laudat hoc opus Philodemus 1. c. pag. 137 apud Gomperz.

(C. A. II pag. 122): Kai MTiTp6(buipoc) TUTxavei (ouk iv)

Tip 7T€pi 6€(aiv ou)b' iv TilD TT€(pi |Li€Ta)poXfic, ubi TT€p\ Qetjjv
non dubie reposcitur. In universum cf. Cic. de nat. deor. I. 11.

— 27 —

Diog. Laert. X, 123 seqq. Pseudo-Metrodor. fragmm. in C. P.
VI; 2 (vid. Metrod. scriptt. num. 11). Lueret. de rer. nat. V,
146 seqq. cum Munr. nott. Schoemanni schediasma de Epicuri
theologia. Gryphisw. 1864 (ind. scholL). E loco Philodemi
supra citato facile colligas, Metrodorum ad Epicuri de diis
doctrinam comprobandam in hoc libro rationibus disputassc
ex iis, quae de mutatione concretionum sentiebat; repetitis.
Etenim, uti ex Philodemi de deorum vivendi ratione commen-
tario (C. P. VI, 1 col. 6) patet, fusius explicavit Epicuri de
deorum sanguine opiniones, negantis quidem (Cic. 1. c. I, 18,
49. 25, 71) „esse corpus deorum, sed tanquam corpus, nec
sanguinem, sed tanquam sanguinem^^. Locum Philodemi, ut
videtur, ad hunc, de quo agimus, librum spectantem Scottus
sic restituit: |ui(dXicTa hk TTcpi toO cdi|ui)aTo(c Tpa)TTTeov k [pro
Kai] b(€KT^ov bid 7r)avTdc ai]ui(a auTU))v ou 7Tav(Tax60€v) 7Ta(v)
cu|ui7TTU)|uia Ka(Td t6)v MT]Tp6bujpov (^K(p)avK€iv 6v toiout(o ibc

|Llll)b^7T0T€ dTKUpfjCOV aiTlOlC (p6op(lOlC Tfic ip)uxflC. Supplc-

menta inde a verbis ai|ia auTiuv illata pro certis habemus. —
Verisimile est, universam scholam iisdem fere hic usam esse
argumentationibus, quas videmus auctorem illius commentarii
adhibuisse, quem Scottus editor, leviori suo judicio fretus,
Metrodoro attribuit (C. P. VI, 2 col. 17. 18).

Namque sanguinem deorum affirmantes, cum ab adver-
versariis in angustias compellerentur, facere non potuerunt,
quin , qualis ille sit et qua ratione corruptionis sit expers , ex-
planarent. Idcirco plerumque provocabant ad duo concretionis
genera, alterum subtilius solaque mente perspicuum, alterum
crassius et dissipationi obnoxium. Praeter hanc distinctionem
qualem induxerit Metrodorus, ad fragm. num. I dicemus.

Huc quoque pertinere videntur verba Philodemi de pietate
(ed. Gomperz. pag. 107. C. A. II pag. 77): .N.OYTGOl [iv
TouTt})?] btjLiaKpdv dcpecTriKaci ToO (|uif]) tov d(TV€u)ovTa X6tov

iv TOTC 7T€pi GCOIV X^T€IV (&CT€ Ka\ CuJKpdTTiv MT]Tp6bujpoc

auTOv TTpdc €u0u(ppova tov TTXdTUiVoc €i7T€p d7T6(€i) toOto
KaTa^d(|Li(p€)Tai .... Quae verba quamquam non video, quem-
admodum inter se ita conjungam, ut^facilis evadat atque ex-

— 28 —

pedita conformatio P), tamen sententia Philodemi acuta Gom-
perzii vocis dTveuovra restitutione, quae etiam simplicissima est;
sua sponte intelligitur. Ait scilicet philosophus Gadarensis^
quosdam (subjectum verbi dcpecTrJKact lacuna absorptum) ]ihns
Tiepi Oeujv conscriptis a ratione, qua sibi sanctitatem parent
homines coinlliefciumque cum diis instituant (dYveuwv \6toc),
accuratius describenda longe abfuisse. Quod Metrodorum in
Socrate, cum Euthyphrone hac de re disserente apud Plato-
nem in dialogo, qui inscriptus est Euthyphron, reprehendisse,
e loco nostro satis perspicitur. Nimirum apud Platonem 1. c.
Socrates vatem, a quo nomen libello inditum est, rerum divi-
narum; ut ipse putat, valde peritum, simulata rei investigandae
sedulitatC; eo perducit, ut primo quidem definitionem propo-
sitam, pietatem idem valere atque to OeocpiX^c, accipiat, tum
vero, Socratis demonstratione erroris convictus, mittat mis-
samque postremo iterum imprudens recipiat. Abit vates dispu-
tationis pertaesuS; Socratis de pietate opinione nondum ad
liquidum explorata. Quam rem Metrodorum in libro Tiepi Geiliv
composito attigisse non male quispiam conjiciat. Ceterum hic
locus non praetereundus judicaturis de auctoritate Euthyphro-
nis dialogi. Quam maxime quidem reprehensiones conferuntur
ad fidem dialogi in suspicionem adducendam^ utpote in quo
de natura pietatis nihil sit diligentius expositum, immo ne
significatum quidem; quam vituperationem licet a Metrodoro
videamus anticipatam^ tamen hic dialogus nihilo secius a Pla-
tone confectus censetur.

c) Libri ad etliicam pertinentes.

5) TTepi |i€TotXo\jiuxictc.
Memorat hoc scriptum Diogenes Laertius X, 24 et videtur
Philodemus laudasse loco lacunis admodum perplexo libri iTepi
KttKiujv in C. P. III col. 7 (Ox. I col. 8), ubi de superbis agitur
sapientibus. Legimus verba: (oiou)c 6 MiiTp6buj{po)c auTo(uc
elv)ai (p(Ti)civ, ut explevit qtddem Sauppius (Philodemi de

P) Copulari possunt verba in hunc modum: ujct€ MriTp66. Kal aO-
t6v Cu)KpdTr]v KaTa|uid)Li<p. einep toOto ^frdei irpdc €O06<pp. toO TTXaT.

-- 29 —

vitiis liber decimus Lips. 1853. pag. 15). Compares potissimum
col. 15: Ktti biaipeiv |ui€TCiXovpuxiav uTTcpiicpaviac , dXXd jnf) cujlx-
cpupeiv ibc tv Kai TauTOV biacpepei yap 8cov Kai dni tou cu)-
lnaTOC oibric€U)c eu€Hia* Kai fcTi toO jli^v jiieTaXoipuxou t6
KaTacppoveTv tiwv Tuxriptuv, uirep^xovTa tiu Tfjc vpuxfic 6tkiu*
Tou 5* uTrcpr](pdvou t6 bid KOucpoTtiTa TauTr]c dKrrveu|LiaTOU|Lievov
u7t6 KTrjceojc uirepopqiv ^Tepouc. Cf. Aristot. eth. Nic. 11, 7.
IV, 3, ubi ]uieTOtXov|iuxia medium tenet locum inter piKpoipu-
Xiav et xauv6TTiTa.

6) ITepi ttXoutou.

Citat hoc opus praeter Diogenem Laertium X, 24 Philo-
demus de vitt. virtt. oppos. C. P. III, 1 col. 12 (ed. Goettling.
Jen. 1830 una cum Aristot. Oeconom.), Trepi ttXoutou in C. A.
III col. 6. Quod ad priorem Philodemi locum spectat, eum
diligenter consideres sic a Goettlingio restitutum: OiXococpuj
5* ^CTi ttXoutou |LiiKp6v, 5 TTapebiuKajLiev (TrdvTa Ka0)ujc [Neap. :
euKaipiuc] ToTc KaGriTepoci boKcT [boKeT deest in Neap.] iv toTc
Trepi ttXoutou Xotoic, ujctc Tfjv oiKOVojLiiav ttic tc toutou KTri-
ceiuc Kai Tf]c toutou qpuXaKfic (Trapab)ib6cOai [Neap.: jneTab.].
KeTTai toivuv ev tiu TTcpi ttXoutou MnTpobiupou TOiaOTa 7Tp6c
t6v TpoTTOv ev Tuj XoTiu Tiu 7Tp6c dpoOvTac icujc 6ti ttoXu kou-
cpoTaTTiv Kai ^(jicTTiv oi KuviKoi biaTiuT^v (iroioOv^Tai [Neap.:
PioOvTai] TTav auTUJV Trepi(q)^pov)Tec [Neap.: TTepi^XKOVTCc] eic
TO buvaT6v, 5 jLifev (d|i)eXf] [Neap.: euTcXfi, cf. Epicur. apud
Diog. Laert. X, 145. 146: TravTcXfi] napix^x piov eipr^viKov tc
[Neap.: bfc] Kai jLidXiCT* de6puPov, cppovTiba b* Jjc dXaxicTtiv
|ui(6vo)v [Neap.: ^eX^Tr^v] Kai TTpaTfittTeiaV.

Tum Philodemus libri procedentis col. 21 persaepe ait
evenisse, ut philosophi de qoibusdam rebus verba facerent
parum perspectis, tracti illi quidem (dXKUcOfivoi) loquendi usu
vulgari, progrediente vero expositione cum multitudine dis-
crepantes hanc ipsam redarguerent. Deinde STrep, inquit,
'ApicTOTAric ^TraOev KttTd t6v dv T(b Trepi iroXeiTiKfic X6tov
[Neap. .perperam: dv tCD TTepiTrdTip bidXoTOV, quem ipse se
nescire confitetur Javaronius editor] utt^p toO t6v pfcv dTaG6v
fivbpa Kai xpnM«TiCTr|v dTct06v elvai, t6v bk cpaOXov Kai XP^-

— 30 —

|LiaTicTf]v qpaOXoV; ibc 6 MriTpobuapoc dnr^beiHev [Neap.: Trepi-
beiEev?]. Cf. Aristot. eth. Nic. IV, 1 et Goettling. aniiot. ad
1. c. Philodem.

Jam contemplemur Philodem. Trepi ttXoutou 1. c. coll. 10
et 16 (col. 6 laudatur Metrodorus Trepi ttXoutou). Col. 10 re-
perimus haec (antecedunt litterae inexplicabiles) : auTfjv Trpoc
tiv einainev Tteviav KaiTTA...CA [iTapouca?] KaTr](To)peiTai ire-
viac ibc eXXemo(u)cric ttXoutou Tfic dXriGeiac ujc 6 MriTpdbuj-
poc fcpr] KaTdipeuciad t* kTi K..ATONAIA [Kai jiid tov Aia?]
ou jiovov 6TT..0YCIN.... Verborum conformationem non satis
perspicio; haud scio an legendum sit: (Trapoucric) Treviac KaTri-
TopeiTai ttXoOtoc t. dXriG.

Videntur ipsa Metrodori verba allata esse, sed quoniam,
quorsum spectent verba ujc 6 MriTpob. eqpri, non liquet, utrum
ad antecedentia, an ad sequentia (cf. duplex ojc Plutarchi
laudantis Metrod. fragmm. num. IV et XI), hunc locum in
fragmentorum numero ascribere non potui. Sententiam vero
in libro suo Metrodorus videtur hancce exposuisse: sapientiae
inops revera pauper (ireviav Trpdc iiv eTna|uiev); etiamsi divitiis
caret sapiens, tamen veritate (sapientia) adeo se praestat
abundantem, ut paupertas plane abesse videatur (Treviac ujc
eXXeiTroucT]c). Cum imagine ttXoOtoc Tfjc dXriGeiac compares
e. g. Plat. Euthyphr. 12 D: ttXoutoc tiic cocpiac (ubi vid.
Stallb.). De re cf. Sen. epistt. II. XVI. XVII. XXI, al.

Qua eadem argumentatione si Metrodorum malum pau-
pertatis maerentes consolatum altero loco col. 16 traditum
fuisse censueris, non multum, ppinor, errabis. Verba sunt:
(TTevi)av [?] 6vo|Lid2;o(v)Tec (o)6k dKwXuovTO XeTeiv KaKdv
6.0.A.AI0Y [bi' oij?] (Tr)apa|iue€Tc0ai toic im TauTAI [ij]
XuTTOUjLi^voic ^bu(v)aT* 6 MT]Tp6bajpoc ktX. '€ttI TauTij intellige
ex libri argumento Trevia. Verbis (TTevi)av dvojndCovTec —
KttKOV Philodemus fortasse Platonicos et Peripateticos aggre-
ditur, qui, quamvis hominem pauperem non negarent sapien-
tem atque beatum esse posse, tamen non impediti sint (ouk
eKU)XuovTo), quominus malum dicerent paupertatem. Cf. praeter

— 31 —

alios locos Cic. Acad. II, 43, 134; de finib. V, 27, 80 seqq.
28, 84. Tuscull. Dispp. V, 23, 55 seqq. 31, 89. 35, 102.

7) TTepi oiKOvo|ui(ac.

Metrodorum librum singularem de administrandae rei fa-
miliaris scientia (ut ait Sen. epist. LXXXIX) condidisse,
Philodemus de vitt. virtt. oppos. col. 27 videtur verbis hisce
indicasse: ei bk KaiaiuiejicpeTai tic fjiuiiuv Trepi oiKOvojuitac dva-
Tpaq)6vTU)v , fijLiiv iikv kavoc jiieT' *€mKOupou MriTpobujpoc, im-
CT^XXujv Kal Ttapaiviuv Kai bioiKuuv eiri^eX&Tepov Kai |uiexpi
|LiiKpoT^pu)V Kai TTOiujv auTOC. Sin quis Metrodorum dixerit in
libro Tiepl ttXoutou col. 12 citato hanc rem tractasse, non re-
pugnabo. Me quidem meam in sententiam traxerunt verba
^TTi^eX. K. juiex- jLiiKp. De re cf. a Philodemi exposita.

8) TTepiTOujLieiZova eivai TfivTTap*f|juiac aiTiav
Trpoc e^jbaijLioviav Tfjc €k tujv TrpaTMOiTUJv.

Commemorat hoc scriptum Clemens Alexandrinus strom.
n, 417 C. Vid. Metrod. fragm. num" X. Ad argumentum
adhibe, quae supra enarravi de causa contentionis , quae Timo-
crati cum Metrodoro intercessit.

9) TTcpi eut€veiac.

Citatur hicce liber a Diogene Laertio X, 1 et 24. Loco
quidem priore ex eo aflferuntur, quae de Epicuri parentibus,
patria, familia cum lectore communicantur. Unde Metrodorum
concludam, magistrum, si non libro toto, certe illa commen-
tationis parte a Diogene laudata contra vexationes Timocratis
et Herodoti ^) defendisse, qui Epicurum civem esse legitimum
(irvT]ciu)c dcTOv) negaverant (Diog. Laert. X, 4). Quam senten-
tiam si approbaveris, facile, opinor, perspicies, quonam modo
Metrodorus de Epicuri origine disseruerit. Philosophum nostrum
obtrectatores ad nobilitatem veram non tam in gloria majorum
(dp€Tfi t^vouc Aristot. hist. an. I, 1; rhet. 11, 15. Cf. Platoii.
Theaet. 174 E) falsisque fortunae bonis, quam in sola recte
vivendi ratione constantem ex Lucretio colligere licet stultos

'I) Fortasse et hic Epicuri amicus postea magistrum deseruit.

— 32 —

despiciente, qui ,,nobilitate eontendere^' studeant. Vid. de
rer. nat. II; 11 seqq. et cf. v. 37 seq.:

„nil nostro in corpore gazae
proficiunt, neque nobilitas nec gloria regni".

10) TTepi TTOiriiLidTUiv.

Plutarchus (non posse suav. viv. 1094 A) secundum lectio-
nem vulgatam exhibet irepi ttoititujv. Genuina vero inveni-
tur apud Philodem. de rhetor. C. A. IV pag. 99 = Ox. II
pag. 107. C. A. V pag. 38: MriTpobujpoc ^v Tijj TrptuTOj Trepi
7T0ir||LidTUJV (Plutarch 1. c: ^v toTc tt. ir.) Cf. Gomperz. com-
ment. „die herculanischen Rollen" in ephemeridibus, quae
inscribuntur „Zeitschrift fiir die osterr. Gymnas.'^ XVI pag.
824 seq. De argumento vid. quae ad Metrod. fragm. num.
XXXI annotabimus.

In primo hujus operis libro Metrodorum quaestionem ex-
plicasse, utrum ars sit poesis necne, Philodemus 1. c. hisce
indicat verbis: Kai MriTpobajpoc ^v Tqj ttpiLtuj irepi TTOirijLidTUJV
kavujc loiK€V TTapejLicpaiveiv t6 Tf|v coq)icTiKf|v priTopiKfjv t^xvtiv
uTrdpxeiv • biaXetojLievoc Tdp 7Tp6c Tiva tiuv Trepi 7Toiri|LiaToc cut-

TeTpacpdTUJV (reliqua desunt). De arte sophistarum rhe-

torica sine dubio in libro de poesi composito non disseruisset;
nisi disquisitione sua eo adductus fuisset. Cf. scriptt. num. 14.

d) Liber ad philosophiae partem cauonieam pertinens»

11) TTepi aicOr)C€U)v.

Laudat hanc scriptionem Diogenes Laertius X^ 24. A.
Scottum fragmentorum colunmas XXI, quas in C. P. VI, 2
edidit, hujus Metrodori reliquias duxisse, in prooemio com-
mentationis nostrae memoravimus. Praemunivit quidem vir
doctus fragmentis commentario instructis argumentationem,
qua suam de scriptore conjecturam fulciret, argutiis exoma-
tam. At ipse se „ divinatione " quadam titulum refinxisse con-
fitetur (§ 5). Ceterum, ut paucis diluamus Scotti argumen-
tationem fallacem: omnis divinatio, ut videtur, iis evertitur
verbis, qiiae col. 15 reperimus ad notissimum illud Erato-
sthenis spectantia. Sunt autem haecce: Btuivoc toO KaTci

— 33 —

e.O0PACTONrT..TOY qpiXocoqpiav dvGivoic KOCjiiricavTOC cet.
Scottus restituenda restituit GeOOPACTON nOHTOY (= TTOin-
ToO). Quibuscum conferas Diog. Laert. IV; 52: bid hx] ouv
t6 TravTi eibei Xoyou K€Kpdc0ai cpaci X^y^iv in' auToO (Bion.)
Tov 'epaTOcGevTiv ibc irpujTOC Biujv Tf)v cpiXococpiav dvGivd
dvebucev et Strabon. geogr.* I, 15: 'AireXXfic Te auTUj (Erato-
stheni) ttoXuc kTi Kai Biiuv , 6v qpTici TrpuJTOV dvGivd TiepipaXeTv
cpiXococpiav. Ceterum dictione dvGivoTc KOC|uieTv melius, opinor,
exprimitur illud Diogenis TiavTi eibei K€Kpdc6ai , quam vocabu-
lis TiepipdXXeiv , ^vbueiv. ,,Floribus enim^'; inquit Bemhar-
dyus Eratosthen. pag. 189, ,;jam dudum Plato philosophiam
exornaverat inque amoenissimam redegerat formam; non igi-
tur primus Borysthenita floribuS; sed flosculis orationisque
ampuUis, quales dicteria apud Diogenem servarunt, genus
illud litterarum decorasse dictus ab Nostro est censendus.'^
Cf. Welcker. prolegg. ad Theogn. pag. XCI. Koc|uieTv idem
ac sermone germanico ,, ausstaffieren^^ De Bione vid. Mul-
lach fragmm. grr. philoss. 11, 419 seq. Verumtamen, quoniam
testes modo citati Diogenes et Strabo illius dicti auctorem
Eratosthenem geographum perhibeiht, idem etiam scriptorem
hujuS; de quo agimus, commentarii spectasse illumque eadem,
atque Diogenes et Strabo, laudasse ratione manifestum est.
Eratosthenes autem fere a. 275 natus a Metrodoro non potuit
laudari, quippe qui jam a. 277 diem obiit supremum. Mirum
quantum Scottus a vero discessit, quod lectori persequendum
relinquo. Equidem commentarium non nego ab Epicureo quo-
dam scriptum esse, quia id argumento satis comprobatur.
Sed de ejus nomine conjecturis abstineo. Quo quidem eviden-
tior fiat consensus locorum inter se comparatorum , Pseudo-
Metrodorum sic expleo : Biu)VOc tou KaTd GedqppacTOV ITPCOTOY
9iXoco(piav dvGivoTc KOCjiiricavTOC (cf. Diog. ujc irpujTOC Biwv,
Strab. 6v qpr]ci irpiUTOv). Verbis scilicet KaTd Oeo^p. scriptor
significare voluit, Bionem Theophrasto fuisse aequalem. Cf.
Bemhard. 1. c. pag. 187 seq. Ceterum de Metrodori libro tt.
oicG. nil constat. De argumento cf. Diog. Laert. X , 31 seqq.,
Sext. Empir. adv. math. VII, 210 seq., al.

DUICKING. y

— 34 —

II. Scripta, quae fuerunt de doctrina ac rebus sectarum

singulorumque hominum.

a) Libri, qnibas Metrodoms sectas aggressus est.

12) TTpoc Touc larpouc.

Diogenes Laertius X, 24 tris memorat hujus operis libros.
Scholae Epicureae principes etiam rem medicam ad dogmata
sua studuisse revocare, indicibus comprobatur scriptorum, quae
de illa edidisse traduntur. Atque Metrodorus cum ipsos op-
pugnasse videatur medicos, Epicurus suam de morbis doctri-
nam suscepit exponendam in libro, qui fuit irepi v6cu)v (vid-
Diog. Laert. X, 28). Sed, numquid valuerint ad suae aetatis
artem medicinam, si roget quispiam, certi nihil respondere
possumus (cf. Sprengel. Versuch einer pragmatischen Ge-
schichte der Arzneikunde. Ed. Rosenbaum. I pag. 450). •In
universum ^^medicorum scientiam non ipsius artis, sed bonae
valetudinis causa'* (ut ait Cic. de finib. I, 13, 42) videntur
probasse. Cf. Diog. Laert. X, 138: ujcirep Tf|v iaTpiKf]V bid
Tfjv uTieiav (aipeicGai); sijput Marc. Antonin. IX, 41. Morbos
seminibus casu coortis gigni, quae sint morbo mortiquC; qui-
busque aer fiat morbidus, uberius docet Lucretius de rer. nat.
VI; 1090 seqq.; ubi vid. Munr.

PrimuS; quoa sciam, ad philosophorum atomisticorum,
praecipue Epicureorum dogmata rem medicam accommodavit
Asclepiades, medicus Bithynius (circa a. 110 ante Chr. nat.),
de quo plura exposuit Isenseeus in libro, qui inscribitur 6e-
schichte der Medizin, pag. 109 seqq. (ubi vid. pag. 111 § 5).
Quod spectat ad rationes, quibus posteriores Epicurei scholas
respexerint medicorum empiricam et methodicam; vide librum
Philodemi Trepi crmeiujv Kai cr||Li€iu)C€UJV in C. A. IV (ed.
Gomperz. Lips. 1865. Cf. col. 38).

13) TTpoc Touc biaXcKTiKOuc.

Citat hunc librum Diogenes Laertius X, 24. Quinam vero
sunt dialectici? Menagius hoc nomine Metrodorum voluit Me-
garicos denotasse, quod libro quodam Epicuri (7Tp6c touc

— 35 —

MeYCipiKOuc biaTTopiai Diog. Laert. X, 27) confirmari videtur.
Cf. Ritter. et Preller. hist. philos. ed. III § 228 not. Primus
Euclidis sectatores vocavit Dialecticos Dionysius 6 Kapxribo-
vioc*) testante Diog. Laert. II, 10, 106 bid t6 Tipoc ^piJUTTiciv
Kai dirdKpiciv touc X6touc biaTiOecGai. Attamen Metrodorum
omnes voluisse philosophos dici, ocoi Trepi Tf|v Tiuv X6tujv
TcpGpeiav KaTaYivovTai (Diog. Laerfc. prooem. 17, cf. Philodem.
Tiepi 91X0C69UJV fragmm. in C. P. VIII col. 17), multo veri
est similius secundum A. Octavianum praef. ad Philodem.
rhetor. C. P. V, § 11, Salv. Cyrillum praef. ad Philodem.
nepi Tou KaG' "OjLiTiPOV dTaGou XaoO in C. P. VIII, § 2, Gas-
sendum de vita, moribus et doctrina Epicuri VII, 10. Eam
philosophiae partem, quae est quaerendi ac disserendi, ne-
glexisse scholae principes et supervacaneas duxisse definitio-
nes, refenmt Cicero de fiLnib. 1, 7. 11, 6al. Acad. 1, 19. 11. 30 al. ;
Diogenes Laertius X, 31 : ttiv biaXeKTiKrjv ibc irapeXKOucav drro-
boKijLidJouciv dpKeiv t«P touc qpuciKo6c x^P^w KaTd touc tujv
TTpaTjLidTUiV q)06TTOwc. Tamen concludi de incertis ex iis, quae
cognosci possint, necesse esse non negarunt apud Diog. Laert.
X, 32 : irepi tujv dbr)Xu)v dTio tujv cpaivojLie'vuJv XP^ cr||uieiouc6ai.
Quin Zenonem et Philodemum istam cogitandi rationem dili-
genter coluisse docet Philodemi liber irepi cTijLieiujv Kai cri-
^eiwceujv in C. A. IV (ed. Gomperz. Lips. 1865. Cf. praef.
pag.XIseq.). Vid. Prantl. „6eschichte der Logik" I pag.402seq.

14) TTpoc Touc cocpiCTdc.

Diogenes Laertius X, 24 laudat novem hujus operis libros.
Plutarchus (non posse suav. viv. 1091 A) ex iis deprompsit
fragm. Metrod. num. IV et Galenus (de libr. propr. 17) se
narrat librum irepi tujv irpoc touc co^iCTdc evvea MriTpobuj-
pou ^) scripsisse. Ceterum praecipue quidem e Philodemi rhe-
toricum reliquiis constat, de omnibus propemodum philosophiae

^) Cobet. exhibet XaXKr]66vioc , sed in indice Kapxn^' Rossius comm.
Laertt. pag. 8 seq. XaXKrib. scribendum censet propter locura Strabonis
geogr. XII, 566, ubi Dionysium t6v 6iaX€KTiK6v e Bithynia ait oriundum.

") Vid. Joan. Jonsii de scriptor. hist. philos. I, 20, 4.

:5*

— 36 —

partibus Epicureis cum sophistis controversias intercessisse,
sed cunctae ferme contentiones ex illa manarunt disserendi
ratione, qua sophistae et in litteris et in rebus publicis diju-
dicandis utebantur. Cf. Gros. praef. ad Philodem. rhetor.
Paris. 1840. Tametsi vero de controversiarum materiis nos
faciunt certiores creberrimi Philodemi in sophistas incursus,
tamen cave opineris, philosophum Gadarensem idem sensisse de
ipsa rhetorica adversariorum atque scholae principes Epicurus,
Metrodorus, Hermarchus. Differentiam exprimit Philodemus
in C. A. IV pag. 93 = Ox. II pag. 101 hisce verbis *) : vOv
in* dKcTvo pabiZiajjLiev , 6ti tcxvtiv oux fijneTc X^TOjLAev Tf|v co(pi-
CTiKfjv, 01 be Tfjv aipeciv KTicavTec tijliujv dvTiqpujvoOciv ....
quae sequuntur, vid. in annott. ad Metrodor. fragmm. num.XVII
— XXI. Artem sophistarum rhetoricam quamvis idem narret
Metrodorum „iKava)c" inquisivisse in primo irepi iroiTiiLidTUJV
libro (locum quidem lacuna interruptum supra num. 10 ex-
scripsi), tamen in his libris adversus sophistas conscriptis
illum neglexisse istam quaestionem, ecquis sibi persuadeat?
Iterum laudatur haecce, ut videtur, Metrodori disquisitio
C. A: V pag. 58 (Philodem. rhetor.), quem quidem locum
aliis relinquo enucleandum.

b) Libri, quibus res sin^lornm hominnm traetantur.

15) TTpoc ArijLioKpiTOv.
Testis hujus scripti est Diogenes Laertius X, 24. Epicu-
rum physices Democriteae, quod certe ad universam hujus di-
sciplinae rationem attinet; heredem fuisse ex ipsa de rebus
physicis placitorum comparatione satis superque apparet. Dis-
crepantias autem notaverim hasce notissimas: declinationem
atomorum Democrito ignotam (Aristot. de coelo III, 2) ab
Epicuro coustitutam (Lucret. de rer. nat. II, 216 seqq. Cic.
de nat. deor. I, 25, 69; de finib. I, 6, 19 al.), atque sensus
veritatis KpiTf)pia a Democrito negata (Sext. Empir. adv. math.
VII, 135 seqq. ); sed ab Epicuro probata (Diog. Laert. X,

*) Vid.Gomperz. in „Zeit8chrift fur die osterr.Gymnas." XVI pag.825.

— 37 —

31 seqq.). Cf. opinioms Democriteae , singulas animae partes
singulis corporis partibus esse conjunctas, refutationem Lucret.
ni, 371 seqq. Ab adversariis de illo in physicis cum Demo-
crito concentu, utvidetur, asperius appellati, Epicurei summo
studio discrepantias, quae iis cum philosppho Abderita inter-
cedebant, exposuerunt. Atque ipse magister adversus Demo-
critum libros edidit, si quidem verba Philodemi irepi TrappTjc.
C. P. V; 2 fragm. 20 recte sic leguntur: uj(c) ev .. toTc (Trp)6c
At]jli6kp(i)tov icTa(Ta)i bid TeXouc 6 'eTTiKOupoc. Cf. Metrodor.
fragm. num. XXXII et annot.

16) TTp6c TijLioKpdTTjv.
Liber a Diogene Laertio X, 24 commemoratus de re eadem
scriptiis erat atque

17) TljLlOKpdTTlC.

Hoc opus laudat Diogenes X, 136, cujus verba omnino
haec sunt: ^Ojiioiujc be Kai (paulo ante scriptor libros com-
plures citavit; in quibus Epicurum ait voluptatem et animi et
corporis statuisse) Aiotcvtic Iv t^ ^TTTaKaibcKdTT] tujv dTriXeKTOJV
Kai MTiTp6bujpoc dv Tuj TijLioKpdTei XeTouciv outojc* vooujui^vtic

b' f]bOVflC TTIC Te KaTd KlVTjClV Kai TflC KaTaCTTlJLiaTlKTic.

Etsi ea, quae hic legimus, verba: vooujLievTic — KaTacTT|-
jLiaTiKfic directa oratione Diogenem induxisse Meibomius et
Huebnerus recte existimant, .utri, quaesO; tribuantur? De rebiis
Timocrateis supra disserui.

18) rrp6c TijLiapxov.
Huc spectat Plutarchus adv. Colot. 1117 B: dXX' ojuiujc 6
jui^v MT]Tp6bujpoc t6v TijLiapxov TrapaKaXiuv 9T]ci ktX. Vid.
Metrod. fragm. num. XIV. E voce TiapaKaXujv non minus,
quam e numeris ttXtiGuvtikoTc in ipso fragmento usurpatis:
TTOiTicuj|Liev , KaTabuvTec, dTraXXaTevTec, perspicue cognoscimus,
Timarchum ab Epicuri schola non ita alienum fuisse. Quasi
molli brachio videtur objurgari ut in nimiam rerum Epicu-
rearum incuriam delapsus. Sine dubio idem Timarchus est
atque ille veavicKOC formosus et Epicuri aemulus KricpiciaGev
oriundus, quem Alciphron II, 2 inducit Leontii amatorem.

19) TTpoc MevecTpaTov.

AflFert, ut mihi quidem videtur, hunc librum Clemens
Alexandrinus strom. V, 614: M^jlivtjco, Mev^CTpaTe, bi6Ti Gvr]-
Toc (puc ktX. Vid. Metrod. fragm. num. III, unde Epicurum
Menestratum satis intelligimus eadem, ut videtur, ratione atque
Timarchus a schola alienatum esse.

■

20) TTepi TTic 'eTTiKOupou dppu)CTiac.

Hunc librum a Diogene Laertio X, 24 commemoratum
Metrodorus dignitatis magistri, opinor, defendendae causa ad-
versus eos conscripsit, qui aflfectam ejus valetudinem pessimam
perhibere studebant. Ipsa enim mala, quibus philosophus
vexabatuir, morbi scilicet vesicae ac viscerum (cTpaTTOupia Kai
bucevTepiKd n&Qx] secundum Diog. Laerfc. X, 15. 22. et Sen.
epist. LXVI al.), adversariis ansam dabant commentorum, qui-
bus prae ceteris Stoicos excelluisse Oicero ad Gallum (epistt.
ad famil. VII, 26) ita scribit : „quorum alterum morbum eda-
citatis putant, alterum etiam turpioris intemperantiae". Quod
genus morborum commode sibi oblatum duxit Plutarchus, Epi-
curo is quidem amicissimus, unde ad ratiocinandum de corpore
hominis ex animo, etviceversa, sese sagacissimum praeberet.
Vid. non posse suav. viv. 1089. Omnium vero longe disertissimi
Aeliani de providentia librum exscripsit Suidas v. 'eTiiKOupoc
(ubi vid. Bemhardyi annot.).

21) 'eTTicToXai.

a) Epistulae ad Timocratem fratrem secundum Athenaeum
VII, 280 A; Xn, 546 F et Plutarchum non posse suav. viv.
1098 0. D. (Vid. Metrodor. fragmm. num. VI. XIII. XVH.)

b) Epistulae ad sororem secundum Senecam epist. XOIX.
(Vid. Metrodor. fragm. num. V). Quae hoc loco laudatur epi-
stularum prima, ea sine dubio eadem est atque epist.XOVin ci-
tata: „Metrodorus — in ea epistula, qua sororem amisso optimae
indolis filio allpquitur'^ (Vid. Metrodor. fragm. num. XXVIII.)

c) Epistula incerta, cujus mentionem» facit Seneca epist.
LXXIX: „Hoc Metrodorus quoque in quadam epistula confi-
tetur^'. (Vid. Metrodor. fragm. num. XXX.)

- 39 —

Pars n.

Antequam ad* ipsas accedam operum Metrodori reliquias,
certis quidem fragmentis necesse videtur pauca praemitti de
iis locis, qui tum aliorum sunt Metrodororum, tum specie
quadam probabilitatis Epicureo attribui queunt. Omittam ta-
men locos vel diserte vel certis indiciis cujusvis generis alios
Metrodoros prae se ferentes scriptores, veluti fragmenta, quae
exstant apud Solinum, Lydum, Scholiastas ad Virgilium, Ly-
copbronem, alibi.

Prae ceteris placita de physicis memorata velim Metrodori
nomine instructa apud Pseudo-Plutarchum de placc. philoss.
(Pseudo-Galen. de philos. histor. , Euseb. praep. evang.) et Sto-
baeum eclogg. physs. Quorum fragmentorum plerisque solum
nomen Metrodori impositum est; quattuor vero exstant nota
pleniore insignita haecce:

1) Stob. 1. c. I, 10, 14: MriTpobiwpoc , GeoKpixou, XToc.

2) Plutarch 1. c. II, 15. Galen. 1. c. 13. Euseb. 1. c. XV,
846 D: 'AvaHijLiavbpoc, MnTpobojpoc 6 XToc, KpdtTiic.

3) Stob. 1. c. 1, 22, 3. Galen. 1. c. 7: MriTp6bwpoc 6
KaGnTirrflc 'eTTiKoupou.

Postrema verba 6 Ka0. 'Gir. alium designare nequeunt
nisi Chium , modo alibi quidem inusitato, minime tamen inepto.
Desunt haec verba apud Plutarch. 1. c. I, 5, 5 et Buseb. 1. c.
842 A, par placitum afferentes. Ceterum non est, quod vo-
cem KaGTjYirnic mendo corruptam putemus (cf. Zeller. inlibro:
Geschichte der Philos. d. Griech. ed. II; tom. I pag. 662 not.).

4) Plutarch. 1. c. 11, 1 (cf. Cyrill. c. Julian. 11, pag. 46.
Opp. tom. VI ed. Aubert. Lutet. 1638) : Arm^KpiTOC
Kai 'eTriKOupoc Kai 6 toutou |Lia0riTf|C MriTp6bujpoc
dTieipouc KOCjLiouc dv Tijj dTreipuj Kai KaTd Trficav
TrepicTaciv. Quibus verbis Metrodorus Epicureus
dilucide denotatur, idemque dictum a Galeno 1. c. 11
hoc modo affertur: A. Kai '6. Kai 6 toutou KaGri-
THTfic AeuKiTTTroc drreipouc kocjli. iv t. drr. Keviji.

i

- 40 —

Nusqum alibi Leucippus vocatur KaGnTITilc Epicuri.
Ecquid vero de lectione genuina contendamus? Una
enim altera nihilo probabilior. Reliquorum autem
placitorum facile praetermittes auctorem Epicureum,
si haec tantummodo cognoveris:

a) Ubicunque Metrodorus una cum Epicuro laudatur, huic
antecedit, plerumque Anaxagora, Parmenide, Democrito, aliis-
que, qui multo ante Epicurum floruerunt, philosophis circum-
datus. (Cf. Schol. ad Arat. 940.)

b) In universum dumtaxat philosophi citantur, quibus
maxime rationum declaratur progressio cum omnino philoso-
phandi, tum imprimis de physicis; nonnunquam modo sectae
laudantur Platonicorum , Stoicorum; Pythagoreorum.

c) Ipsa Metrodori placita, fere omnia ab Epicuri una
laudatis nonnihil discedentia , singularem in physicis ostendunt
mentem. Adde, quod plane in contrariam abit sententiam
Metrodorus inter Democritum et Protagoram illatus apud
Joannem Damascenum in Morilegio (vid. Stob. Flor. ed.
Meinek. tom. IV pag. 147 seqq.) , quippe cui ipeubeTc eivai toc
aicGrjceic judicanti paullo post adjungatur Epicurus (ibid.
pag. 234) TTdcav aic0T]Civ — dXT]0fi existimans. Cum his tamen
quisque confiisionis cognoscendae cupidus comparet Euseb.
1. c. XIV, 766 A. B : touc KaTa MrjTpobujpov Kai TTpujTaYopav
jLiovaic beiv cpdcKOVTac TaTc toO ciijLiaTOc TiiCTeueiv aicOViceci.
Ceterum utri illa tribuenda sint placita, Chione Metrodoro,
Democriti auditori, an Lampsaceno , Anaxagorae discipulo, aut
quae utrique, equidem dubito, num unquam certis argumentis
possit comprobari, neque hujus quaestionis disceptandae hic
est locus idoneus.

Jam Athenaeus IX, 391 D scribit haecce : Kai MnTpobwpoc
b' dv T^j Trepi cuvT]0eiac dvTOpxoujLievouc cprjciv dXicK€C0ai touc
CKWTrac. Quae Schweighaeuserus (in indice) verisimile habet
ad Metrodorum Epicureum pertinere, sed hujus opinionis cau-
sam addit nullam. Menagius vero, qui (ad Diog. Laert. VII,
198) e libri Chrysippei inscriptione KaTCt cuvTi0eiac TTpdc Mn-
Tpobwpov (cf. Plutarch. de Stoic. repugn. 1056 C) Chrysippum

— 41 —

illum Metrodorum ab Athenaeo laudatum oppugnasse conjecit,
locum adjiciens Schol. ad Nicandr. Ther. 613: Kai MriTpobu)-
poc iv Tui Trepi cuvTjGeiac dpxaiOTaTOV eivai qpTjci qpuTOV Tf)v
|uiupiKT]v Kai Touc AiTUTTTiouc dv T^ ToO Aidc TTOjLiTT^ ecTeqpa-
va)C0ar jLiupiKri, Kal Trapd Mrjboic touc MdTouC; licet, sicut
Jonsius , Chrysippi adversarium multis libris impugnatum (vid.
Diog. Laert. VII, 189. 191. 199) Metrodorum fuisse Acade-
micum (cf. Augustin. c. Academ. III , 18) vel Theorematicum
(vid. Diog. Laert. II, 113. V, 144) recte videret, valde falsus
fuit. Nimirum invenimus apud Strabon. geogr. XVI, 775: "A
bk CKViiiiioc XcTei MriTpobajpoc ev tiu Trepi cuvTi9eiac pipXiiu
jLiuGoic foiKe Kai ou qppovTicT^ov auTUJV (cf. ibid. pag. 609).
Huc etiam accedit, quod argumentis locorum inter se compa-
ratorum satis comprobatur, Athenaeum, Scholiastam ad Ni-
candrum et Strabonem eundem librum laudasse. Sed jam ad
genuinas Epicurei reliquias transeamus.

4

A. Fragmeutum physicum.

I.

Philodem. de pietate pag. 138 ed. Gomperz. (C. A. II

pag. 123).

Kai 6 MrjTpobwpoc be Tf]v TOiauTTjv 7T0ieT(Tai) biacToXfjv

(dv Ttu) Tiepi iLieTa(poXfic) Kai (prjciv C... [elvai ?Gomperz.],

(cuv)Kpiciv Twv (KaT* d^piGjLiov ou jLi6v(ov a(p)eapTOV dXXct (Kai

0ei)av [? Gomperz.] 6p0ujc (|Lie)v[TOi? ouv?] Kai (piXaXrj^iuc —

Restitutiones vocum elvai et Kai 0eiav elegantes sunt,
quamquam dubiae. At bene convenit hoc cum loco superior
pag. 137, quem necesse est ascribam cum Gomperzii supple-

mentis: Kai MTiTp6(bujpoc) TUTX«vei THCGCJCTCl)! (ouk

^v) [?] Tqj Trepi 0e(wv ou)b' iv tui Tre(pi jLieTa)PoXfic t6 juifi
(|LieTe'xov) Tou Kevou (dcp0apT)ov fitracav (be cu)vKpiciv (p0ap-
(Trjv)* Sic reparati loci hoc fere sonant: Minime Metrodorus
in libris; quos conscripsit de diis et de mutatione, eo pro-
cessit, ut solum vacui expers, scilicet t6 jLiecT^v, ipsas atomos;
corrumpi non posse, omnem vero cuvKpiciv (sic!); corporum

— 42 —

concretiones, corrumpi arbitraretur. Immo corrumpi negavit
concretionem eorum; quae ad numerum concrevissent, cuvKpi-
civ Tujv Kar' dpiGjLiov, quam non modo corruptioni non ob-
noxiam, verum etiam divinam existimavit. Quae distinctio
quid tandem sibi voluerit, equidem ignoro, nisi forte Metro-
dorus hoc senserit: alterum concretionum genus revera con-
stare in qualitatum ( TioiOTiiTec ) mixtura atque esse cpGapTov,
quippe cum omnis ttoiottic immutetur. Alterum genus, con-
junctio atomorum qualitatibus non mixtis, k^t' dpi9|Li6v solum
facta, vocatur cuvKpicic tuiv k^t' dpi9jLi6v ,(i. q. fi k^t' dpi0|Li6v
cuvKpicic pag. 118?). Sed manum de tabula. Quemadmodum
Metrodorus hac distinctione Epicuri sententias de deorum
corporibus dqpGdpToic defenderit, nobis nequaquam liquet. Cf.
Metrod. scriptt. num. 4 et Diog. Laert. X, 39 seqq. 54 seqq.

B. Fragmenta ethica.
n.

Sext. Empir. adv. math. I, 61.
AuTfj jLiev tdp djLiTTCipia Tpiprj ecTi Kai dpydTic, aTexv6c tc
Kai fiXoTOC, dv ipiX^ TrapaTripricei Kai cuTT^Mvacia Keijn^VTi — d(p'
fjCTTep dvvoiac Kai 6 MTiTp6bajpoc fqpri • jLnqbejuiiav aXXriv TrpaTjLid-
Tiwv djLiTreipiav to lauTfic TeXoc cuvopqtv, f| (piXoco^iav, toOt'
lcTi |uiribe|uiiav Texvriv. ^

Fabricius ad h. 1. in scholiis ad Dionysium Thracem idem
ait reperiri fragmentum. Quae scholia tunc inedita (primus
ed. Villoison. Anecd. II) secundum Bekker. Anecd. gr. II
pag. 731 sunt haecce: "GTepoi be outiw qpaciv oti to Tflc djuiTrei-
piac SvojLia TeTaKTai Kai im Tfjc T^xvn^ dbia(p6piwc [utto] toO
piou , Toiv auTUJV djLiTieipiujv tc Kai TexviKoiv 6vo|LiaZ!o|Li^vuiv, uic
(pr]ci TTOu Kai MriTp6biupoc' |Liribe|Liiav fiXXrjV irpaTjuidTaJv ^junrei-
piav TO teuTfjc TeXoc cuvopqlv f| qpiXoco^iav, toOt* &ti jLirjbe-
jLiiav Texvrjv.

Scholiasta hausit e Sexto (vid. Bejtker. 1. c), cujus verba
explicantia toOt' ^cti ktX. a Metrodoro addita putavit. Sen-
tentia per se perspicua auctorem Epicureum satis prodit: Ex-

— 43 —

perientia in solo fortuitorum.usu fortuito versans consilio earet
atque industria. Arte ex rebus elicit experientiam eique certum
proponit finem philosophia; quae, dum ipsa est experientia,
omnem eo studet rerum experientiam conferre, ut vita quam
maxima repleatur jucunditate. Quare definiri potest philoso-
phia experientia arte instituta. Of. Diog. Laert. X, 122. 144 seqq.
et Sext. Empir. adv. math. XI, 169, cujus verba haec sunt:
'GTTiKoupoc IXeT€ TTiv (piXocoqpiav ivipfeioiv elvai' Xoyoic Kai
biaXoTicjLioTc tov eubaijuiova piov TrepiTTOioOcav.

III.

Olem. Alexandr. strom. V, 614:

'AqpiKOjLievoc o3v im Tf)v dXriGfi |Lid0Ticiv 6 PouXojiiiEVoc
dKOucTUj jLi^v TTapjLievibou toO 'GXedTOU — MiqTpobuipou tc KaiToi
'eTTiKOupeiou TCvojLi^vou dv0€'iuc TaOTd T€ eipriKOTOC*

M^jLivTico, Mev^cTpttTe, biOTi 0vt]t6c ^uc Kai Xapdjv piov
ujpicjLi^vov, dvapdc T^ M^uxfl; ?wc dm Tdv aiujva Kai ttjv dTiei-
piav tOuv TTpaTjLidTUJv KaTeibec Kai „Td t' eccojneva TTpo t'
eovTa".

Nexus verborum hic est: biOTi dvapdc t. ip. ?ujc ktc., sen-
tentia 0vtit6c qpuc — djpicjLievov interjecta. Quod bene intellexit
Potterus, aliis (e. g. Sylburg. ) de verborum conformatione
secus judicantibus. Offendat quispiam in voce bi6Ti post jlii-
juivricKeiv illata una cum participio dvapdc. Sed statuenda est
duarum locutionum confusio, quali usum esse videmus Thucyd.
IV, 37: Tvouc — oti — bia(p0apTicojLievouc pro 8ti bia(p0apr)-
covTai auToi (cf. Popp. ad h. 1. et ejusd. comment. de elocu-
tione Thucyd. pag. 198) et Platon. Gorg. 481 D: alc0dvo|Liai
cou OTi — ou buvajLievou dvTiX^T^w. Quae sequuntur, sim-
plici nexus ratione liquent. Praeterea verba Td t' dccdjneva kt^.
sunt hemistichium Hom. II. a, 79, ubi de Oalchante vate illud
legitur:

8c ijibr\ Td t' lovTa, Td t* ^lccdjLieva, Trp6 t' lovTa.
Nec fugiet Clementis verba perlustrantem, eum vocabulo Kai-
TOi significatum voluisse, dictum, quod laudet, Metrodori a
consueto Epicureorum more multum abhorrere, immo dv0^u)c

~ 44 —

prolatum esse. Quare Hum vir doctissimus veram Epicurei
intellexerit opinionem, addubitem. Videtur potius illa verba
accepisse de vita post mortem futura si non inscite, certe con-
sulto. Cf. Gentian. Hervetum ad h. 1.: „admopens Menestra-
tum, ut cum sit mortalis — anima ascendat et contempletur,
donec videat seculum seu aevum, id est aeternitatem" cet.
Non KaiTOi, sed quoniam fuit Epicureus, haec dixit verba
Metrodorus/quorum sententia non ita judicanda est elata, ut
ea philosophus dvGeiwc fecisse videatur. Etiam Pythocli prae-
cipit Epicurus apud Diogenem X, 116: juidXicTa bfe ceauTuj
dTiobiJ&ceic Tf|v Tiliv dpxwv xai dTieipiac Kai tujv cuyt^vwv tou-
TOic Geojpiav. Perscrutandae rerum infinitatis finis in eo est
positus, ut nosmet ipsi expediamus ex fabularum metu, qui-
bus vitam post obitum, quam (^cunt, futuram homines inepti
compleverunt. Neque enim ex rebus terminatis homines angore
cruciati voluptatem perfectam capere possunt. Cf. Diog. Laert.
X, 142. 143. Menestratum vero, quamvis animo ascendisset
usque ad res rerumque causas accuratius cognitas, neque ha-
buisset eis cognitis, quod metueret, denuo futurorum timore
videtur fuisse obstrictus. Cf. Metrod. scriptt. num. 19.

IV.

Plutarch. non posse suav. viv. 1091 A.

"Qc CpTjCl MriTpObOJpOC iv TOTC TTpOC TOUC COqpiCTdC UJCTe

toOto auTO dTaGov ecTi t6 qpuTeiv t6 KaKOV fv9a Tdp TeGrice-
Tai t6 dTa96v, ouk ^ctiv, OTdv jnri^ev ?ti uTreHir) ixf\T' dXTeiv6v,
jLir)Te XuTtrjpov.

Optime Metrodori fragmentum verbis Epicuri illustratur
a Plutarcho deinceps allatis: fijnoia be Kai Td 'Gttikoupoij, X^-
TOVTOC; Tf)v ToO dTa9oO qpOciv eS auTfjc Tflc qpuTfic tou KaKOu
Kai Tfic jnvriiLiTic Kai eTriXoTiceojc Kai x«piToc, 6ti toOto cujLipe-
pHKev auTif» T€vvdc9ai • ;,t6 Tdp ttoioOv"; qpnciv, ,;dvu7TeppXr]Tov
Tfi9oc t6 Trap' auT6 ireqpuTjuievov jiieTa KaKOV Kai amx] ^ucic
dTtt9o0; dv Tic 6p9a)c dTTipdXXr); lireiTa CTa9fi Kai jiifi KeviLc
TrepiTrdTr) Trepi dTa9oO 9puXujv". Si .quis, miratus, quod ex
hoc Metrodori dicto t6 dXTeivov et t6 XuTiripov necessarium

— 45 —

videatur ad bonum efficiendum, hoc placitum cum illo Epicuri
apud Diogenem X, 139: opoc toO |LieT€9ouc toiv f)bova)V i\
iravTOC ToO dXToOvTOC UTreHaipecic (cf. supr. UTreHii;)!), pugnare
dixerit, ille duplex negligit genus voluptatis bonum efficientis

(cf. Epicur.: auTTi f| ^ucic — opGujc ^TripdXXr] ^treiTa

•

CTaG^), namque hic agitur de voluptate in motu, qua con-
tinentur xotpd et euqppocuvT). Cessante vero causa cessat ef-
Fectus: deficiente igitur molestia atque tristitia deficit gaudium,
quod ex istis evitatis evadit. Unde, quo pacto Metrodorus
bonum in fuga mali posuerit, facile patescit. Perperam deni-
que Cicero summam voluptatem Epicurum ipsam mali amo-
tionem censuisse opinatur de finib. I; 11. II; 3. Cf. Nemesian.
de nat. hom. 18 et Metrod. scriptt. num. 14.

T.

Senec. epist. XCIX, 22.

,,Illud nuUo modo probo, quod ait Metrodorus, esse ali-
quam cognatam tristitiae voluptatem: hanc esse captandam in
ejusmodi tempore. Ipsa Metrodori verba subscripsi:

MTjTpobiipou dTTicToX . a' Toiv TTpoc Tfjv dbeX(pr)v ' f ctiv Tdp
Tic fjbovfi Tfi XuTTi] cuTT€vf)c* GTjpeuTeov TauTT^v KaTd toOtov
TOV Kaipov^^

Cf. § 25: „Est aliqua, inquit, voluptas cognata tristitiae".

Apparatum criticum ad h. 1. magnopere vexatum Fickertus
composuit. In aliis enim codd. verba graeca omnino non ex-
stant, in aliis partim litterae inanes reperiuntur, quas in verba
integra commutare Gruterus, Scaligerus, Dalechampius, Gro-
novius, alii frustra conati sunt, partim saltem verba KaTd
TOUTOV Tov Kaipov satis bene servata sunt. Clariorem tandem
lucem huic loco attulerunt codd. Bamberg. et Argentor. a, et
ii quidem antiquissimi. In quibus haec legimus MHTPOAQPOY
eniCTOAAQN TPOC THN AAGAOHN CCTIN TAPTIOCHAONH
AIK YTTHCO YTTCIN KATA TOYTON TON KATPON. Mirum
sane, quod verba MT]Tpdia)pou — dbeXcpfjv exhibentur Graece.
At fortasse Seneca dictum a Graeco quodam scriptore citatum
descripsit. Sed ad rem nihil interest. Diu vero multumque lectio

— 46 —

fcTiv t' fipTioc codd. optimis probata mihi arrisit, praetuli
tamen f&p tic cum Sdiweigliaeusero, Fickerto aliisque Senecae
secutus interpretationem. Quaerestant enucleanda AIK YrfHCO
YTTGIN, iis verba comprehenduntur a Seneca obliqua oratione
allata: cognatam tristitiae, hanc esse captandam. (Cf. directam
orationem § 25). Variarum conjectu^arum mihi pessima esse
videtur Schweighaeuseri, ante i\bovr\ lacunam statuentis, ver-
bis XuTir) cuYY^vric replendam. Quod miror Fickertum appro-
basse, praesertim, cum ea, quae inter fjbovri et KaTcx leguntur,
duobus verbis ¥{v KUvriTCTCiv exprimere velit. Mihi locum re-
sarcienti ob oculos versabantur litterae reliquae, quas potissi-
mum secutus neutiquam opinor, me mera refinxisse commenta.
Qua usus sum reficiendi ratione, eam propemodum ipsae lit-
terae postulabant, id quod maxime patebit, si restituta sub-
scripsero restituendis :

AIK Yrr HCO YT TGN

THIAYnH(l)CYrreNHC0HPeYTeON TAYTHN

Unde elucet; similis aequalesque litteras in unum contractas
esse: YHHC = Yrf— HC, GYTCON = AYTHN, oculis libra-
riorum inscitia turbatis. Quod spectat ad 0ripeuT^oV; Dale-
champius correxit ZHTHTGH, quod, quamvis multis placuerit,
propter minorem litterarum concentum amplecti nolui. Prae-
terea vi in verbo captandi posita impersonaliter -eov scriben-
dum putavi. Imagine haud inusitata Gripeueiv idem valet,
quod venari seu quaerere. Of. Epicur, fragmm. de nat. in
C. P. X col. 27: Gripeueiv Tfiv dpxi^v. Isocrat. ad Demon. 5:
Totc fjbovdc GripeueiV; cujus generis plura vide apud Boissonad.
ad Philostr. Heroic. pag. 608 et C. G. Jacob. quaestt. Lucian.
cap. I.

Declarat hoc enunciato Metrodorus, voluptatem in ipsa
tristitia latentem, eique adeo cognatam reperiri. Nulla potest
cogitari tristitia, nisi cui aliquod voluptatis momentum sit in-
natum. Ergo illam captare voluptatem non est idem atque
aKunde quaerere tristitiae remedium, si forte minuatur vel
compensetur cum laetitia dolor. Cf. dictum Epicuri ap. Diog.
Laert. X, 22 (Cic. de finib. U; 30): dvTinapeTdTTeTo bk Trfici

— 47 —

TOUTOic (doloribus) Td KttTd ipuxrjv xo^^pov ^tti t^ tujv t^to-
voTUiV fijLiiv biaXoTiCjLiwv |LAvri|Lir|. Nec Metrodorus idem sensit
ac Torquatus ap. Cic. de finib. I, 10, 32: „Neque porro quis-
quam est^ qui dolorem ipsum, quod dolor sit, amet — sed
quia nonnunquam ejusmodi tempora incidunt, ut labore et
dolore magnam aliquam quaerat voluptatem" cett. aut Epi-
curus apud Diogenem X, 129: Ka0d7r€p Kai dXTrjbdjv rraca
KaKfj, ou Trdca b' dei ^euKTr) ire^uKuTa et pauUo ante: Kai
iroXXdc dXTrjbovac fibovujv KpeiTTOuc vo|LiiZojLiev, erreibdv jLieiZujv
f]jLiTv f|bovf| 7TapaKoXou9^ rroXuv xpovov uTrojuieivaci Tdc dXTTi-
bovac. Sed potius, qua ratione Metrodorus a magistro di-
gressus sit, ex locis laudatis satis apparet. Hicce enim et
nonnuUos dolores propter insequentes majores voluptates per-
petiendos statuit et praesentes dolores cum voluptate com-
pensari voluit ex memoria praeteritarum simul cum spe futu-
rarum repetita. Metrodorus vero ex ipsius tristitiae quasi
loculis absconditis depromit voluptatem, eam maxime quidem
exiguam, attamen, quae aliquid afiferat solatii, idoneam. Quo
quis est philosophia eruditior, eo facilius voluptatem tristitiae
cujusvis generis innatam reperit. Tali modo fragmentum recte
intelligi, ex ipsa Senecae refutatione elucet: „Quid enim tur-
pius, quam captare in ipso luctu voluptatem?'* — ,;Utrum
est — inhumanius, non sentire amisso amico dolorem, an
voluptatem in ipso dolore aucupari?" — „Utrum honestius
dolor ab animo submovetur, an voluptas ad dolorem quoque
admittitur? Admittitur dico? captatur, et quidem ex ipso". cett.

TI.

Plutarch. non posse suav. viv. 1098 D.

Kai irdXiv rrou ^riciv iv toTc auToTc TP«MMOiciv — Kai
„7repi facTlpOi Tdp, (b (pucioX6T€ TijLidKpaTCC, t6 dTa06v".

0ucioX6toc est, qui rerum naturam exquirit. Vox primum
ab Aristotele usurpata de anim. III; 2; metaph. I; 5; de gen.
anim. I, 1. Ceterum Metrodorum in modum magistri usur-
passe iepd dvaKpauTdcjLiaTa (Cleom. theor. cycl. 11, 1 fin. Diog.

— 48 —

Laert. X^ 5 cum Casaub. not.) et scribit auctor dialogi de cla-
ris oratoribus cap. 31 § 9 et his fragmentis confirmatur.

vn.

Athen. deipnos. VH, 280 A. XII, 546 F.
Kai MriTpdbujpoc dv TaTc dTTicToXaic ^rici ;,TT€pi YOiCT^pa,
iL qpucioXoTe TijnoKpaTec, Trepi TctcT^pa 6 KaTOi qpuciv pa8lZ!ujv
XoTOc Tfjv aiTaciv i\e\ CTroubr|v". *

vin.

Cic. de nat. deor. I, 40, 113.
Accusat enim Timocratem fratrem suum Metrodorus, quod
dubitet, omnia, quae ad beatam vitam pertineant; ventre me-
tiri, neque id semel dicit, sed saepius.

Cfr. quae jam supra exposuimus de causa contentionis,
quae Metrodoro cum Timocrate intercessit. Tria, quae modo
attulimus, fragmenta aperte inter se cohaerent. Non est bo-
num, nisi cui venter sit substratus. Corporis motiones vo-
luptariae onmis generis sunt boni ftmdamentum, quae quid
conferant ad beatitudinem, cogitari nequit nisi suavi inter-
posita corporis affectione. Quare non legimus in corpore, sed
circa corpus bonum, referatur igitur quodlibet bonum ad
corpus; sicuti scribit Epicurus ap. Athen. deipnos. VII, 280 A;
XII, 546 E : dpxf) Kai piCa TravTOC dTa0oO fi Tfic TOi.CTpdc fibovi^
KT^. Cf. fragmm. num. IX — XII cum annott. Idem 11. cc.
et apud Diog. Laert. X, 6: ou Totp ifiJJfe buvajLiai vof]cai t'
dTa9dv, dqpaipujv jiiev Tdc bid x^^^v fibovdc, dcpaipujv b^ Kai
Tdc bi' d^pobiciujv, (d(paipu)v bk) Kai Tdc bi' dKpoajLidTUJV,
(dqpaipuiv hk) Kai Tdc bid jLiopcpfic k^t' Sipiv fibeiac Kivfjceic.

Non sentit magister, tales corporis voluptates esse solas,
ut Cicero interpretatur de nat. deor. I, 40, 111; de finib. 11,
3, 7; TuscuU. Dispp. III, 18, 41. 42, sed potius se ignordre
fatetur bonum, nisi ex ejusmodi, quales afferat, corporis af-
fectionibus oriundum idque cum corpore semper aliqua ratione
cohaerens. Quas motiones voluptarias si quis abstulisset vel
detraxisset, nos non habituros esse causam nascentis voluptatis

— 49 —

bonumque vocem fore prorsus inanem. Vid. Cic. Tuscull.
Dispp. III; 18, 42.

Per corporis ansam voluptas e rebus externis excipitur,
in corpore causa ipsa nascitur voluptas. Epicurus et Metro-
dorus voluptaten# ipsi corpori innatam ea majorem duxerunt,
quam per corpus e rebus capiamus, unde dissensio cum Ti-
mocrate exstitit. Ergo ratio secundum naturae normam boni
originem accuratius exploratura non potest non e corporis
afifectionibus principium. sumere (6 KaTct cpuciv pabiZiiwv X6toc
ktX.). Tterum sequitur, ut, quo validior corporis sit consti-
tutio, eo plus poUeant sensuum motiones ipsi corpori innatae
(quas quidem in fragmentis allatis praecipue proponit ne-
glectis aliis): ventre metitur bonum. Sed jam ad fragmenta
alia pergamus.

IX.

Cic. de finib. II, 28, 92.
„Ipse enim Metrodorus, paene alter Epicurus, beatuni
esse describit his fere verbis: cum corpus bene constitutum
sit et sit exploratum, ita futurum".

Eundem Metrodori locum denotat de off. III, 33, 117:
„Vita omnis beata corporis firma constitutione ejusque
constitutionis spe explorata, ut a Metrodoro scriptum est, con-
tinetur^^ — Cf. TuscuU. Dispp. II, 6, 17; V, 9, 27 all.

X.

Clem. Alex. strom. II, 417 C.
*0 bk MriTpobiwpoc dv tiI» TTepi toO jLieiZiova eivai Tfjv irap'
fjjLidc amav irpog eubaijioviav Tflc ^k toiv TrpaTMaTOJV 'ATa96v,
qpTici, ipuxfic Ti fiXXo, f| Td capKoc eucTaOtc KaTdcTtijLia Kai t6
Tiepi TauTTic TTiCT^v fXTricjLia;

XI.

Plutarch. non posse suav. viv. 1087 D.
OiovTai bk Tiepi TcttTepa dTa06v etvai Kai touc fiXXouc
TTOpouc Tfjc capKOc airavTac, bi' Obv fibovfj Kai |Lif| dXTtibdjv
eic^PXeTai Kai TrdvTa Td KaXd Kai cocpd ^HeupfijuiaTa Tflc Trepi

— 50 -

YacT^pa f|bovfic ^vexa TCTOV^vai xai ific tJTifep xauTTic dXTriboc
dtaGfic, djc 6 cocpoc eipTiKC MT]Tp6bajpoc.

xn.

Plutarch. adv. Colot. 1125 B. •

KaGdTTCp oiCTai beiv 6 coqpoc MnTpobiwpoc XeYUJV • Td xaXd
irdvTa Kai coqpd Kai TrepiTTd Tfic ipuxfic ^HeuprijLiaTa Tfic KaTd
cdpKa f)bovfic 2veKa Kai ttic eXtriboc ttjc ^tt^p TauTTic cuvecTd-
vai Kai Trfiv eivai Kevdv fpTov, 6 jLifi eic toOto KaTaTeivei.

Sicut magister ventris voluptatem dpxfiv Kai piZiav cujus-
que boni judicat, ad quam Td coqpd Kai TrepiTTd sese referant
(cf. Athen. VII; 280 A = XII, 546 E et Cic. de finib. II,
30, 98) et TTdcav x^tpdv Tfic vpuxfic oiCTai inx TrpujTOTraGoucT)
TTJ capKi T€vec9ai (Clem. Alex. IT, 417), sic Metrodorus quo-
que ex suavibus corporis aflfectionibus (junguntur YacTrjp et
fiXXoi TTopoi Tflc capKoc fragm. num. XI) nasci scribit animi
bonum, inventiones, laetitiam; quin idem ait esse animi bo-
num atque bonam corporis constitutionem fragm. num. X.
Quasi fundamentum uTrepeibeTai t6 f|b6|Lievov Tfic capK6c t(|i
XaipovTi Tfic ipuxfic (Epicur. ap. Plutarch. non posse suav.
viv. 1089). Huc accedit, quod Metrodorus non solum prae-
sentem bonum corporis statum fontem existimat voluptatis
animi, sed et futurum, spe, quo certiori, eo majorem aflerente
laetitiam, assequendum: to Trepi TauTT^c ttict^v fXTricjna, ^XTriba
dTa0f|V. Revocat Epicurus beatitudinis studiosos etiam ad
voluptatum praeteritarum recordationem. Cf. Cic. de finib. I^
17, 57: „sed ut iis bonis erigimur, quae ^exspectamus, sic
laetamur iis, quae recordamur". Res satis patet multisque
locis haec sententia comprobatur. Minus vero liquet, quibus-
nam rationibus variae animi voluptates ad corporis voluptates
referantur vel quonam pacto ex corporis affectionibus volupta-
riis prodeant animi gaudia, qualesque denique affectiones me-
diae sint inter singulas animi-voluptates et corporis. (Eadem
est quaestio de dolore, id quod per se manifestum.) Tantum
recordationem praeteritarum spemque futurarum corporis vo-

— 51 —

luptatum causas esse naseentium animi affeetionum cujusvis
generis parum est verisimile. Cicero hac de quaestione nihil
scribit, immo de recordatione modo et spe disputat atque ex
Epicuro quaerit, quid ad corpus referat ex commendatione
liberorum Metrodori , per se egregio officio. Vid. de finib. 11,
30; I, 17 all. Sine dubio rem non satis habuit cognitam;
quare , numquid haec fragmenta cum Epicuri sententiis diffe-
rant; decemere non licet. Inter Epicureos illa: euciaBfec
KaTdcTrjjLia, eucTdGeia capKoc, ^Xiric dTaGri, JXTriCjiia ttictov
similiaque dabantur quasi tesserae. Quamobrem eucTdGeiav
capKOC Plutarch. san. praec. 135 C vocat ujivoujii^vTiv, quippe
qui in libris, quos conscripsit adversus Epicureos, sexcenties
illa usurpet vocabula eadem atque Epicurei significatione. Cf.
Clem. Alex. 1. c. 412. Gell. N. A. IX, 5. Vox eucTdOeia una
cum nominibus cognatis €ucTa0r|c et cucTaGeTv ante Epicurum
apud poetas tantum proprie de rebus bene stabilitis dicta
invenitur, sed inde ab Epicuro usu metaphorico frequentatur.
Vid. Phryn. ibiquef Lobeck. pag. 282 seq. Thom. Mag. pag. 301.
Cleomed. cycl. theor. 2 ed. Bak. pag. 107 ; 427 seqq. ''GXTricjiia
nomen admodum rarum hic primum, quod sciam, adhibitum
ac fortasse ab Epicuro fictum est.

xin.

Plutarch. non posse suav. viv. 1098 C.
Kai irdXiv ttou ^ticiv ev auToTc toTc Tpdjijiaciv ibc Kai
^Xapnv Kai ^8pacuvdjLiT]V , 6ti fjuaGov Trap' *e7riKOupou 6p6ujc
TacTpi x«pi£€c6ai.

Antecedit fragm. num. XVII ex Metrodori ad fratrem
epistulis depromptum.

XIV.

Plutarch. adv. Colot. 1117 B.
'AXX' fijLiujc 6 jufev MriTpobujpoc tov Tijuapxov TrapaKaXuiv
9Ticr TToiricujji^v ti KaX6v ^tti KaXoic, jiovovou KaTabuvTCC TaTc
6jLioiOTra6€iaic Kai dTraXXaTevTcc ^k toO xctMoi piou eic Td '6711-
Koupou ibc dXii6ujc ^ed^avTa opTia

4*

-- 52 -

Ridicula eademque auctorem clare prodens Epicuri ad-
versarium lectio est Kaxdv im KaKoTc (vid. Reisk. ad h. 1.).
De Timarcho cf. scriptt. num. 18. Vocabulum Oeo^avToc vi-
detur a Metrodoro compositum esse, certe nusquam alibi in-
venitur. "Ojnuic spectat ad Epicuri sententiam modo 'ante-
gressam: if\h b' i(p' fibovdc cuvexeTc TrapaKaXuj Kai ouk in*
dpcTdc Kcvdc Kai juaTaiac f\ Tapaxiubeic exoucac tujv KapTTi&v
Tdc dXiribac. Cui quanam ratione Plutarchus obstare putet
dictum Metrodori; equidem non dispicio. Virtutes inanes eae
sunt, in quibus nihil inest, quod ad corporis voluptatem per-
tineat. Metrodorus bonum omnibus bonis pulchrisque rebus
praestans atque omnia continens Timarcho Epicuri rationem
beatitudinis adipiscendae verbis sane quam tumidis commen-
dat. *OjLioi07rd9eiai similes sunt aflfectus atque Epicuri secta-
torum, quorum princeps ipse Metrodorus Timarchum ad
aflfectuum communionem revocat, utpote quae, quasi mjsteria,
vulgo profano sit incognita. Vulgus degit xajnai piov, res quae-
rit vanas sentitque humiliter (xajuaiCTiXov Isocrat. epist. 10) ").
Verbis opTia — ibc dXrjGujc Geo^avTa Epicureus homines ridet
superstitionibus obnoxios; fortasse ipse, quem alloquitur, Ti-
marchus ejusmodi se dederat religionibus. Cum voce opYiot
haud raro ampliorem significationem adsciscente coUata velim
neglectis aliis locis verba Marc. Anton. III; 7: opYia Tfjc

dpeTflc.

XV.

Stob. floril. 116, 42.
MriTpdbuipoc'
Ou jLiaKapieTc Tdv T^povTa KaG* 8cov tiPoickujv TeXeuT^t*
dXX' ei ToTc dxaGoTc cujHTreTrXripujTai • eveKa Tdp xpovou irdvTec
^cjufev fiujpoi.

Pro fiujpoi vulgo legebatur fibujpoi; quod etiam Gesnerus

«) Cf. Platon. Euthyphr. 14 D : x«Mol irccetTai S,ti dv eTTriuc. Schol.
ad h. 1. Pindar. Nem. IX, 7: |Liri xoMoi ciT^ KaXOipar eecTrecia 6' ^tt^uiv
— doibd. Saepius apu^l scriptores recentiores , inter quos Vet. et Nov.
Testam., t6 x<im^^ reperitur. Vid. Steph. Thes.

- 53 -

exhibet, sed ferri nequit. Perbelle Wyttenbaehius correxit
auipoi.

Cf. Epicur. apud Diog. Laert. X, 126: — outu) Kai xP<ivov
ou Tov jLirJKicTOv, dXXot Tov fibiCTOV KapTriZcTai (6 co^oc).
Lucret. de rer. nat. (ed. Munr.) III

938 Cur non, ut plenus vitae conviva, recedis?

959 seq. mors ad caput adstitit ante ,

quam satur ac plenus possis discedere rerum.
1004 seqq. atque explere bonis rebus satiareque nunquam
quod faciunt nobis annorum tempora , circum
cum redeunt fetusque ferunt variosque lepores ,
nec tamen explemur vitai fructibus unquam.
Horat. Satt. I, 1, 118 seq. Philodem. de morte tab. I,
fragm. 2 in 0. P. IX: ujCTe TiXTicGfivai tiIiv dTaOuiv — voOv
IXovToc ecTiv dvGpiwTTOU. Buecheler. Conjectan. critic. (Rhein.
Mus. N. P. XV) pag. 293.

XYI.

Plutarch. non posse suav. viv. 1088 B.
MrjTpofeiupoc jiev X^t^jv, 6ti TtoXXdKic TrpoceTTTucajLiev Taic
ToO ciujLiaTOc fibovaic.

Apte haec illustrantur verbis Epicuri apud Stob. floril.
17; 34: BpudCu) Tijj KaTd to cujjiidTiov fibei, libaTi Kai dpTU)
Xpiuinevoc Kai ttpoctttuuj TaTc ^k TroXuTeXeiac fibovaic, ou bi'
auTdc, dXXd bid Td ^SaKoXouGoOvTa auTaic bucxepfi. Cf. eundem
apud Diog. Laert. X, 129: — oO Tiacav fibovf|v aipoujieOa;
dXX' lcTiv OTe TToXXdc fibovdc uTreppaivojiev, 8Tav irXeTov fijiTv

t6 buCXeptc ^K TOUTUiV ^TTIlTai.

xyii.

Plutarch. non posse suav. viv. 1098 C; adv. Colot.
1125 D.
(Priori loco antecedunt: — Td MT]Tpobu)pou Trpoc Tdv dbeX-
96V Tpd^ovTOc)

OObev (loco posteriori adduntur : oOv ?ti) *beT ciuZeiv touc
"6XXTivac, oub' ^TTi C09i(jt CTe^dvujv (adv. Colot. 1. 1. -ou Gen.

— 54 —

Sing.) Trap* auTuiv TUTX<iv€iv, dXX' dc0i€iv Kai iriveiv olvov,
(b Tiji6KpaT€c, dpXapiuc t^ TCtCTpi Kai Kexapic|i€VU)C *

Fragmentum; quod attinet alteram partem, inde ab dXX'
€c0i€iv, ad superiora fragmenta num. VI — VIII speetans, pro-
pter partem priorem huc retuli, quae ad rempublicam non
capessendam pertinet. Beliqua ad eandem quaestionem spectan-
tia jam adjungam. Vid. notam fragm. num. XXI subjunctam.

xvm.

Plutarch adv. Colot. 1127 B.
^'A bi. MTiTp6bujpoc dv tijj 7T€pi 9iXocoqpiac ^Hopxoujnevoc
7ToXiT€iav fifpa(pev, ouk i&|litiv beiv TiapeTvar XcTei bfe 6ti tuiv
co^ojv Tivec UTTO baipiXeiac tu^ou outuj KaXu&c cuveibov t6
epTov auTTic, ujct' oixovTai 9ep6ji€voi 7Tp6c toic airrdc Au-
KOupTUJ Kai C6Xujvi d7ri0u|Liiac KaTd touc Tiepl piujv X6touc Kai
dpeTfjc.

Reisk. cuveibov, Wyttenb. ^veibov.

XIX.

Plutarch. adv. Colot. 1127 C.
Kai Xoibopujv 6 MTiTp6bu)poc ^TriXeTei toic eipTijLievoic- Aio
Kai KaXujc fxei tov dXeuGepov djc dXTi9ujc T^XujTa T^Xdcai ^tti

T€ bfl TTficiV dvGpuiTTOlC Kai ItTI TOTc AUKOUPTOIC TOUTOIC Kai

C6XuJCiv.

Hoc fragmentum etiam apud Metrodorum nuUis, ut vide-
tur, verbis interjectis, excepit antecedens.

XX.

Plutarch. adv. Colot. 1125 C.
'AXXd Tivec elclv oi TauTa cuTX^ovTec Kai KaTaXuovTec Kai
dpbTiv dvaipouvTec, oux oi TToXiTeiac d^icTdvTec a^Touc Kai
Touc TTXncidCovTac ; oux oi t6v ttic dTapaHiac CT^qvxvov dcujn-
pXT]TOV etvai Taic iiieTdXaic f)Te|Lioviaic XeTovTec; oux oi t6
paciXeueiv djLiapriav Kal bidTTTUJciv dTToqpaivovTec Kai TPd^ovTec
auTaic Xe&civ X^T€iv bei ttujc [tic] dpicTa t6 Tfjc q)uc€ujc

— 55 -~

leXoc cuvTTipricei kal ttujc tic eKibv elvai jif) Trpoceiciv ii ipXHC
im Toic Tiliv TrXTiGoiv dpxdtc:

Post hoc fragmentum Plutarchus dumtaxat verbis Kai in
TauTa Tipoc Ikcivoic praemissis affert fragm. num. XVI, unde
patescit, etiam fragmentum modo exscriptum (X^y^iv bei ktX.)
Metrodoro tribuendum esse. rpdq)OVT€C, dTToqpaivovrec, X^-
Yovrec ceteraque participia numero plurali usurpata cunctos
in universum significant EpicureoS; quorum unum, ut videtur,
Metrodorum Plutarchus etiam verbis Tdv ttic dTapaSiac — fiYe-
jLioviaic (t6 paciXeueiv — bidTTTUJCiv?) laudat, quae Metrodorus
verbis fragm. XVII : oub' eTii coqpia CTeq)dvuJV TUYXdveiv aperte
opposuit.

XXI.
Stob. floril. 45; 26.
MriTpobujpoc •
'6v TToXei iLiriTe ujc Xeujv dvacTp^q)ou, ^r\Te ibc Kix)VUJi|i' Td
jLiev Tdp dKTraTeiTai , t6 be KaipoqpuXaKeiTai.

Passiva verborum dKTraTeiv et Kaipoq)uXaK€Tv nusquam
alibi invenio.

Epicurus teste Laertio X, 119 in primo de vitis libro sa-
pientem exposuit ou TioXiTeucecGai, oubfe Tupavveuceiv, hoc
quidem consilio, ut prohiberet, ne quis beatitudinem assecu-
turus honoribus reipublicae capessendis imperiisque ambitione^
vitae a perturbationibus liberae plane contraria, obtinendis
sese dederet. Cf. Lucret. de nat. rer. V, 1129 seq.:

ut satius multo jam sit parere quietem,
quam regere imperio res velle et regna tenere.

Itaque in his Metrodori fragmentis eos irrideri legimus, qui
baipiXeia Tucpou excitati eadem atque Lycurgus et Solon con-
tentione moveantur; quos omnium legumlatorum^ qui ad suum
ipsorum tantum arbitrium et nutum reipublicae gubernacula
tractari velint, exempla homini libero ridicula proponit. Cujus
ambitionis causam Lucretius V, 1120 seqq. verbis hisce ad-
umbravit:

- 56 —

at claros homines voluerunt se atque potentes

ut fundamento stabili fortunJi maneret

et placidam possent opulenti degere vitam.

Quibuscum conferre licet Plutarch. de tranq. 465 C.(Stob. floril.
29, 79): 60€V oubfe 'emKOupoc oieiai beiv ficuxct&iv, dXXd t^
(fucei xpflcOai iroXiTeuojievouc xai Trpdccoviac id KOivd.TOuc
91X0TIJL10UC Kai cpiXob6Houc ibc jiiaXXov uird dTtpaYjLiocuvTic Ta-
pdTTCcGai Kai KaKOucGai Tteq^uKOTaC; av u)V opdYOVTai jufi TUTXct-
vuiciv. Eadem de causa Metrodorus Timocratem nimio honorum
a civitate impetrandoruni studio incensum ad naturam recte
sequendam revocat. Neque tamen nos oportet Epicurum et
Metrodorum ab omni patriae amore alienos fuisse existimemus,
cum Brandisio consentientes '') , Timocrati de amore patriae
asperius appellato patrocinante. In judicium vocemus Dioge-
nem Laertium X, 10: — Kai Tipoc TiaTpiba ^iXiac aXcKTOc f]
bidOecic* iJTreppoXri xdp ^TrieiKeiac ovbk TroXiTciac finjaTO. Testi-
bus ipsis adversariis Epicurus in opprobrium vertit cognomen
exOpoc Tfjc '6XXdboc (vid. Diog. Laert. X, 8). Praeterea legi-
mus apud Senecam de otio sap. cap. 30: ,,Epicurus ait: non
accedet ad rempublicam sapienS; nisi si quid intervenerit".

'£E dpxfic igitur a rerum publicarum cura non avocatur
sapiens , modo auream teneat mediocritatem — juiiTe Xeujv, jirJTe
KU)VUJi|i — non excedens modnm in partes contrarias. Inter-
dum enim fieri potest, ut sapiens ejusmodi perturbationes
subeat, videlicet civitate in periculo versante. His igitur
cognitis tibi non mirum videbitur; quod TroXiTiKrj a principi-
bus certe Epicureorum icTopia Kai TrapaTrjpricic cuvriCKTiji^VTi
vocatur, ut ait Philodemus de rhetor. in 0. A. IV, 93 (Ox.
II, 101), qui quidem ipse dissentit: — Kai Triv TroXiTiKfjv icTO-
piav Tivd Kai irapaTripriciv cuvrjCKTijLievTiv oux ni^cTc, dXXd Kd-
Keivoi (caput hujus enimciati vid. scriptt. num. 14). Cf. 0. A.
V, 58 (rhet. Philodem.). Neque curae reipublicae modum
videtur sapienti eundem imposuisse ac principes, de qua re

") In libro, qui inscribitur „Geschichte der Entwicklungen der
griech. Philos.", 2. Halfte 1864, pag. 50.

- 57 —

vide Lucignan. ad Philodem. de gratia col. 10 in C. P. X.
Cf. Gassend. animadvv. in Diog. Laert. lib. X pag. 1642 seqq.
sicut Angel. Scotti praef. ad Philodem. rhetor. in C. P. IV.
Ceterum apud CiceroneUi, Plutarchum, 9.1ios de Epicureorum
contemptu reipublicae loci exstant permulti.

Sequuntur varia fragmenta ad vitae moderationem spe-
ctantia.

XXII. -

Sen. epist. LXXXI, 10.

Metrodorus certe ait, solum sapientem referre gratiam
scire.

His verbis succedunt: „Deinde idem admiratur, cum dici-
mus: solus sapiens scit amare, solus sapiens amicus est". —
„Deinde idem admiratur, quod dicimus, fidem nisi in sapiente
non esse, tanquam non ipse idem dicat^^

Cf. Epicur. apud Diog. Laert. X, 118: jliovov tc xc^P^v
eEeiv Tov cocpov 91X01C xai TrapoOci Kai dTroOciv 6jlioiujc. Ab
Epicuro grata bonorum praeteritorum recordatio maxime ur-
gebatur (Cic. de finib. I, 17; 57) idemque teste Seneca de
benef. III, 4 assidue querebatur, „^od adversus praeterita
simus ingrati, quod, quaecunque percepimus bona, non (in
memoriam) reducamus , nec inter voluptates numeremus : cum
certior nuUa sit voluptas, quam quae jam eripi non potest'^.
Cf. Lucignan. praef. ad Philodem. de gratia compluribus locis,
quem librum potius restitutor confecisse videtur, quam Philo-
demus.

xxm.

Philodem. de ira tab. 68 in C. A. I (Ox. I pag. 81).
Ed. Gomperz. Lips. 1864. pag. 148 seq.'^) (= col. 45)-

Kai fOLp 6 *€7riKOupoc ev TaTc 'Ava^ujviiceciv biacaqpei
(T6,)Te 0u|Liuj6ricec0ai Kai t6 jaerpiiuc' Kai 6 MTiTp6bopoc, £1

*) Cf. Buecheler. in „Zeit8chriffc fiir d. ost. Gymnasien" XV pag. 591.
Spengel. in „Philologo" 1863 .Suppl. 2, pag. 520.

— 58 —

Ku(p)iujc XeTer TTN6YMACO90O 8u|u6c, cuvejiq)a(ivei) t6 Xiav
ppaxeujc •

Sic locum puto resarciendum esse, supplemeutis Spengelii,
Gomperzii, Buecheleri conjimctis. Vocem TTN6YMA ipse re-
stitui conjectura, opinor, haud improbabili. Recepi Spengelii
TO post biacaq)eT, Gomperzii KYPICJC pro KYICJC exempli
Oxoniensis; cuve|Liq)alN6l t6 optime restitutum a Buechelero,
verborum sententia acutius perspecta. Ipsa vero Metrodori

verba onmes relinquunt lacuna hiantia T 0OY0YMOC.

Voluit demonstrare Philodemus, sicut ipse, etiam principes
scholae de irae brevitate sapientis judicasse. Epicuri dictum
quamvis ei esset in promptu; maluit tamen ipsa Metrodori
verba laudare Kupiiuc ac significantius loquentis et imagine
una cum mediocritate irae brevitatem depingentis. TTveOjiia
idem, quod apud nos ;,Hauch; Windhauch". Nostrae con-
jecturae neque inter litteras reliquas prima T obstat; neque
lacuna sex fere litteras capiens praeter CO ante 90O restitu-
tum. Vocem Taxuc jam reprobavit Buechelerus, ne tautologia
non ferenda cum t6 Xiav ppax^ujc evadat.

Quo magis intellig^tur fragmentum; qua ratione Philo-
demi oratio ad Metrodorum deflexerit, quam brevissime refe-
ram, praesertim; cum usque ad has philosophi Gadarensis
columnas repertas, quid Epicurei de ira senserint, nobis fere
ignotum esset. Sapientem quidem dpff} posse obnoxium esse,
haud negat Philodemus, modo sit 6pff\ q)uciKr|; quippe quae
alterius infesto nocendi conatu vel facto provocata animi af-
fectio perinde oriatur atque beneficio gratia (col. 46). Quod
si opT^ ejusmodi causa non praecesserit, ista rejiciatur oportet
sapienti parum conveniens, Sti d7r6 biaG^ceujc TiveTai TrajiTro-
vripou (37. 38). Licet autem opTil actionem sapienti infeste
illatam extemplo subsequatur eademque interdum acerrima
existat, tamen non est sapientis, ultionem petere tanquam
rem suavissimam (iTriOujiieTv TfjC KoXdceujc KaGdttep dTioXaucToO
Tivoc ibid.). Immo ira non diu perseverat, ou jievTOi t^ Ta-
paxfiv dvab^X€TC(i juieTdXTiv (42 init.) , ttiXikoOto bk juovov ocov

— 59 —

PepXaiTTai, TrdvTUJC jnfev dpTicGnceTai , ppaxeiuc be bid t6 jHTibe-
TTOTe iLieTdXTic ejLicpaciv pXdpric Xaiiipdveiv, oubev eTvai Trapd jneTa
Tujv iHujGev fiTOUjLievoc (47 fin.). Verum tamen non est, qui
eam eflfiigere queat (40); quin quisque habeatur vir pravus,
qui ut dbidqpopov irdOoc objurgationem vel detrimentum ex-
cipiat (38). Tum exponendi finem facturus laudat Epicurum ~
et Metrodorum principes et eum, quem hi dixerint Gujnov, ab
illa, quam ipse dixerit, bpVi neutiquam diversum esse de-
monstrat (43 seqq.).

Duplicem scilicet in voce ffujnoc vim inesse, alteram fiTTOu
CTTi t6 KoivoTaTOV eiu)0a|Liev q)epeiv TauTTiv Tf|v TipocTiTopiav,
alteram fj im t6 cuvtovov KaTd t6 jneTeOoc fj ^tti Tf|v ibc Trp6c
dTToXaucT^v 6p|Lifiv, prioremque illius nominis significationem
usurpasse priricipes. Denique Philodemus adversarios quos-
dam differentiam prorsus negligentes reprehendit (45). Cf.
Buecheler. 1. c. Aristoi Eth. Nicom. IV, 5. Cic. Academ. II, 44.
de oflf. I, 26 cum nott. Muret. Tuscull. Dispp. IV, 19 seqq.
ibique interprett. Sen. de ira cett.

XXIV.

Plutarch. praec. conjug. 142 A.

Oijuai bfi Kal Tq cu)q)povi judXicTa beiv Trp6c t6v avbpa
XapiTU)v, iv', ibc IXeTe MrjTpobuipoc, fibeu)c cuvoik^ Kal jLif|
6pTi£o|Li^VTi , oTi cuicppoveT.

Wyttenbachio verbum dpfilopiivr\ non satis aptum videtur.
Quod exhibent Cod. A. (Paris. 1671), E (Paris. 1672) et T
(umebi) 6pKi2ojLievri , a «orrectore quodam profectum esse puto,
cui illud corruptum visum est. _

Recte Wyttenb. laudat Plutarch. Amator. 735 C, ubi
eadem exstat Metrodori sententia: al be ciI)q)povec oubfe a6-.
CTTipdv Kai KaT€TpuTr6jLievov dTr.axO^c Kai bucKapT^priTOV ?xov)ci
Kai TToivdc KaXouciv auTdc Kai toTc dvbpdciv 6pTi£o|i€vac , 6ti
cu)q)povoOciv.

60 —

XXT.

Stob. floril. 62, 44.

MTlTp6bUJpOC •

AoCXoc dvaTKaiov iiiev KxfijLia, oux f|bu be.

De servitute quid Epicurei existimaverint, hoc fragmento
illustratur. Cf. Epicur. ap. Diog. Laert. X, 118: outc KoXdceiv
oiK€TaC; ^Xefjcai jnevToi Kai cuTTVU)jLir|v Tivi eSeiv tujv cttou-
baiujv. Epicurum cum servis amice vixisse Diogenes tradit
X, 10: 7rp6c t€ touc oik^toc f)|Liep6TTic, u)c bfiXov k^k tujv bia-
Otikujv auTOu. Cf. X, 21 fin. Praeterea Philodemus de ira
col. 23 seq. dominos dicit servos male tractantes magnum aditu-
ros esse periculum. Cf. ejusd. librum de vitt. virtutt. oppos. in
C. P. III coU. 9 et 10. Verba dvaTKaiov KTfijna Metrodorum
declarant de jure aut injuria servitutis non dissensisse a Platone
et Aristotele, qui servum vocat JjLiipuxov SpTavov, KTfijLid ti
?jLii|iuxov. Eth. Nicom. 1161 b; de rep. 1252 b seq. Servus
est malum necessarium, oux fibu bd, nam miseruit eorum phi-
losophos minus aspere sentientes. Cf. Philemon. fragmm.
pag. 364. 410 Meinek., Becker. Charikl. Excurs. VII; ubi, quid
veteres de servitute judicaverint, fuse explicatur.

XXYI.

Plutarch. de tranq. an. 476 C.

'0 fovv eiTTibv TTpOKaTeiXTijLijLiai ce, ui twxiI; Kai irdcav
Tfiv cfiv dqpqpTijLiai Trapeicbuciv.

Convertit haec in Latinum Cicero Tuscull. Dispp. V, 9, 27,
additis tamen nonnuUis, quae Graece non servata sunt: „Quod
idem melioribus verbis Metrodorus: Occupavi te, inquit, for-
tuna, atque cepi omnesque aditus tuos interclusi, ut ad me
aspirare non posses".

Nonius s. V. ^occupare" corrigendus, utpote scribens
,,occupavit'^, quod verbis TipoKaTeiXTijLijLial ce evertitur. Moseri
conjectura ^possis^^, pro „posses" inanis.

Gl —

xxyn.

Maxim. Confess. eclog. in opp. ed. Combef. 11 pag. 638.
Ed. C. Gesner. loc. coramun. Serm. 72 (Aurel.
AUobr. 1609).

MriTpobiupou •

Mf| 2riT€i TivecOai Ta Tivojueva ujc GeXeic, dXXd GeXe ibc
av Td Tiv6jLieva T^VTiTai.

Apte conveniunt haec fragmenta cum Epicuri opinioni-
bus, qui; horainen^ a dira necessitate vindicaturus „principium
quoddara'^ constituit, „quod fati foedera rumpat'^; liberam
quandam voluntatem, qua ille externis materiae viribus ob-
stare posset regeretque motus ex „materiai copia" in se de-
fluenteS; quam sententiara Lucretius de rer. nat. II, 216 seqq.
257 seqq. fusius explicat, maxirae illara quidera a Deraocriti
placito discrepantera.

Taraetsi horao sui ipsius raodo quopiam habet facultatem
(t6 hk rrap' f||LiTv db^ciroTOV Epiciir. ap. Diog. Laert. X; 133),
ut libera quadam voluntate agere possit, taraen „rerura sura-
raara" non „potest coramutare ulla vis" (vid. Lucret. 1. c.
V. 303). Cf. Epicur. ap. Diogenem X, 133: bid to Tf)v jLiev
dvdTKTiv dvurreuGuvov elvai et apud Schol. ad Aeschyl. Prom.
624 (ed. Dindorf.): S he\ T^vecGai, toOto Kai TCvrjceTai. Id-
circo Metrodorus sapientem negat id contendere, ut ex sua
fiant voluntate, quae ex natura rerum modo quopiam per se
fiant, neque aliter fieri queant; immo illum docet semper id
acturum, ut quaecunque tempora afferant; cum iis consentiat
voluntas, ne spe vana decipiatur; res enim ex nostra volun-
tate non p.endentes secundum illam non futuras esse^ nisi
forte fortuna (Tf|V be Tuxiiv dcTaTOV 6pqtv Epicur. ap. Diog.
Laert. 1. c); ex vanis vero incertae fortunae exspectationibus
anirai perturbationes gigni sapienti quam maxime evitandas.
Quapropter magister sapientes ait d^dpouc Ttpdc Tf|v Tuxnv
(Diog. X, 131) tQ TuxiJ dvTiTd£ec0ai (ibid. 120), KpeijTOV enim
elvai euXoTiCTUJC dTuxeiv, f| dXoTiCTUJC euTuxeiv (ibid. 135).

' _ 62 -

Unde etiam, qua ratione Metrodorus se elandestinos fortunae
ad se introitus praeoccupasse edixerit, satis intelliges.

xxvni.

Sen. epist. XCVm, 9.
Egregie itaque videtur mihi Metrodorus dixisse in ea
epistula^ qua sororem amisso optimae indolis filio alloquitur:
Mortale est omne mortalium bonum.

V. L. : omnium. Quod cum sententiam reddat nimis ob-
tusam, equidem praetuli cum Fickerto „omne^^ Quod addit
Erasmi editio Basil. 1515: ;,contingit immortale immortalibus",
glossema.

Muretus ad h. 1. Metrodorum dictum suum ex Euripide
ait hausisse: Gvtitujv bk Gvrjidc oXpoc. Indicat hisce verbis
Euripidis fragmentum a Stobaeo in floril. 105, 8 servatum
(Matth. Eur. fragmm. inc. trag. 68. Both. pag. 314, 42).
Verba sunt:
vers. 1. ou XPH ttot' 6p0aic dv Tuxaic peprjKOTa —

vers. 5 seqq. GvrjTUJV hk GvriTOc 6Xpoc* oi b' uTiep^povec

Kai Tu» TrapovTi TOUTridv TTiCTOUjievoi
^XcTXOV ^Xapov t^v tuxiIV ^v tuj iraOeiv.
Sed ut taceam de verborum dififerentia („omne" deest et 6Xpoc
i. q. bonum), ejusmodi de rerum fragilitate dicta apud veteres
permulta invenimus. Cf. e. g. fragmm. reliqua ap. Stob. 1. c.

XXIX.

Stob. floril. 16, 20.
Mr]Tp6bu)poc*
'eToijLidZovTai Tivec bi& piou Td irpdc Tdv piov ibc Piu)c6-
jievoi p€Td t6 XeT6jLi€vov 2fiv, ou cuvopuiVTec ibc Trficiv f||iTv
Gavdcijiov dTK^x^Tai t6 ttic T^veceujc q)dp|iaK0v.

Ante piu)c6|i€V0i v. ibc addit Hirschig., olov Jacobs. An-
thol. XII pag. 233.

Compares Epicur. ap. Stob. 1. c. 28 (Apostol. Cent. V,
30 C. Arsen. XIV, 67): T^T^vajLiev aTraE, bic ouk fcTi TCvdcOai'

— 63 —

b€T bk Tov aiiliva jnrjKeT* eivai* cu bt Tf\c aupiov ouk ujv Kupioc
dvapaXXri tov Kciipov • 6 bfe TtdvTUJV pioc jieXXTicjLiiij TTapairoX-
XuTai Kai bid toOto ^KacTOC fijin&v dcxoXoujnevoc dTroGvricKei-
Adde Diog. Laert. X; 65: Xuojn^vou toO SXou dGpoicjLiaTOC r\
ipuxfi biacTreipeTai. Lucret. de rer. nat. III, 952 seq. Philodem.
de ira col. 43 : Kai ^uciv GavdTou — f^c — Tidc SXujc fiv9piu-
TTOC |LieTecxr|K€V. Cf. Zeller. Philos. Graec. III, 1 pag. 254 ed. II.
Buecheler. Conjectan. critic. in ephemerid. q. inscrib. Rheini-
sches Museum, 1860. N. F. XV pag. 291. •

-Locus hic est fragmenti de morte subjungendi, quod Sto-
baeus floril. 118, 33 Metrodoro ascripsit: Ttpdc jitv Td fiXXa
buvaTov dc^dXeiav TiopicacOai, x&pxy bk GavdTou TidvTec av-
GpujTTOi TToXiv dT€ixiCTOv oiKoOjLiev. Quoniam autem Maximus
Confessor eclog. II, 627 idem fragmentum Epicuro tribuit,
de auctore dubii haeremus. Neque Philodemus huic quaestioni
lucem affert, licet illud dictum orationi inseruerit de morte
col. 19: (Trd)vT€C T(ap)«Ti[?](xic)Tov (ttoXiv) Trpoc 6d(v)aT0v
oiK(o)OjLiev.

C. Fragmenta yariis argamentis inter se disjuncta.

XXX.

Sen. epist. LXXIX, 14.
Hoc Metrodorus quoque in quadam epistula confitetur,
se et Epicurum non satis enituisse, sed post se et Epicurum
magnum paratumque nomen habituros apud eos, qui voluissent
per eadem ire vestigia;

Optt. codd. praestant „ enituisse ", alii emicuisse vel emi-
nuisse. Lipsius pro „paratum" proponit „pacatum", i. e.
extra calumnias et detrectationes.

Antecedunt huic loco verba Epicuri a Seneca ita servata:
„Multis itaque jam annis Metrodoro suo superstes in quadam
epistula, cum amicitiam suam et Metrodori grata commemo-
ratione cecinisset, hoc novissime adjecit: Nihil sibi et Metro-
doro inter bona tanta nocuisse, quod ipsos illa nobilis Graecia
non ignotos solum habuisset, sed paene inauditos".

— G4 —

Epicurus et Metrodorus quid sibi hie voluerint; cave se-
cus dijudices Bruckero assentiens , illos principes scholae suae
principia denotasse (pag. 1234). Immo cum Epicureos aequali-
bus philosaphis prorsus fuisse ignotos cogitari nequeat, quando-
quidem hos ab illis vehementer vexatos esse, sat est exploratum
testimoniisque confirmatum; aliam ignobilitatem intelligi non
licet; nisi popularem (Epicurus igitur eipiuviKUJC ait: illa no-
bilis Graecia). At Epicurus, nobilitatem spernens, noluit pro
populo condonari et quae sentiret, perscribere maluit (cf.
Diog. Laert. X, 119 seq. v), namque praecepit illud XdGe piui-
cac. Vid. Plutarch. de lat. viv. *). Huc accedit, quod Epicuro
vivo populus rebus publicis valde turbulentis ad ipsa tempora
diligentius observanda adigebatur. Nec queritur Metrodorus
de ignobilitate, sed potius de eo, quod non ita multi Epicuri
rationem vivendi revera gloriandam secuti sint, rebus publi-
cis distracti ; idemque Epicuri cognitionem temporibus ad phi-
losophiam magis propensis accuratiorem fore praedicit.

XXXI.

Plutarch. non posse suav. viv. 1094 E.
TTepi b^ Tf]c icTOpiac, iva ifiv fiXXiiv dviiKotav ddcuj, irapa-
GricojLiai jiiova rd MriTpobubpoU; TPd^ovTOc iv toTc Trepi ttoui-
ludTUJV • "OGev ixr\bk eibdvai ^dcKUJV , jueTd iroTepuJv fjv 6 "eKTiup,
f\ Touc TrpiJTOuc cTixouc Tflc 'OjLiripou TToirjceujC; f\ TrdXiv Td ^v
M^cui, m Tapprjcric.

Quae ad h. 1. annotabo, ea simul ad scriptt. num. 10
relata volo. Ab Epicuro principC; qui solum ajebat sapien-
tem de musica et poesi recte judicare posse (Diog. Laert. X,
121), de ipsa poesi inter discipulos haec opinio divulgabatur
verbis quam paucissimis expressa (Diog. Laert. 1. c.) : TTon^jiiaTd

y) Epicur. ap. Sen. epist. XXIX: nunquam volui populo placere,
nam quae ego scio, non probat populus; quae probat populus, ego
nescio.

' «) Epicur. ap. Diog. Laert. X , 120 in. : eOboHiac ^ttI tocoOtov itpo-
vof|cec6ai (sapientem), ^qp' Scov |ni^ KaTa(ppovif]cec0ai.

- 65 — .

t' dvepTeiv ouk av Tioificai, quae cum universae Epicuri phi-
losophiae fundamento cohaeret. His enim verbis magister
poesim commendat maximi aestimandam^ tum quod ea vel vi-
tae vel naturae rationes dilucide doceantur unicuique ad vitam
bene instituendam animumque recte erudiendum utiles; tum
quod eadem, quamvis homines et res fingat, tamen fictis
exempla proferat nobis cum commodo imitanda. Hoc est
dvepTeiv poemata, quod Lucretius I, 26 latine reddidit „pan-
gere versus". Contemnit igitur Epicurus ttohitt^v in meris
fictionibus, ut ipse putat, inanibus vanisque versantem, etiamsi
ingenio praeclarissimo et imaginatione splendidissima praeditus
sit. Postponit ergo artem poeticam, anteponit poesim jucun-
dae utilitatis effectricem, atque eum ipsum ^upidbac versuum
in laudem Metrodori composuisse Plutarchus tradit de lat.
viv. 3. Excellentissimo autem exemplo Epicuri sententiam
tota magistri philosophia carmine de rerum natura descripta
Lucretius illustravit, eandem professus de fine poesis opi-
nionem «).

Contra Philodemus -in alia omnia discessit, quippe in
fragmentis irepi TroiTijiidTUJV (in C. A. H. Ox. H) in ipsa arte
praestantissimam poesis dignitatem positam esse edisseruit
ipsamque poetae imaginationem , quam nos dicimus phanta-
siam, prae ceteris laude eximia omavit. Idem praeterea ob
argumentorum gravitatem litterarum studia versibus circum-
scribi posse negat. Omnium autem Epicureorum irrisionibus
exploduntur poetae argumenta e fabulis et historia fabulari
repetentes. Ipse Epicurus teste Heraclit. Allegor. Hom. cap. 4
(ed. Mehlen pag. 6. Matrang. Anecd. 1 pag. 298) Siracav 6jio0
TroiTiTiKf|v ujCTiep 6Xd9pujv jiu9ujv b^Xeap d^octoujiievoc fuit.
Fabulas tameii non videtur rejecisse nisi scelerosa atqiie im-
mani materia animis metum et terrorem injicientes, quales de-
signat Polystratus Tiepi dXoTou KaTa^poviiceuJC col. 6 (C. P. IV),
quocum conferas Lucretiura „veteres Grajum poetas" casti-

«) Cf. I, 25 seq. I, 916 seq., laudem Ennii 1, 117 seq., Homeri V, 1037,
nitidos versus V, 1379 seqq., carmina in deliciis vitae habita ibid. 1460.

DuBNnro. K

— 66 —

gantem, de inferis canentes poenasque impiis ibi solvendas
depingentes I, 80 seqq. III, 978 seqq. V, 405 seq. VI, 754 al.
Etiam Philodemus omnibus de pietate fragmentis deos poe-
tarum ridet TrdGeciv humanis implicatos et sive ira sive ultio-
nis studio fervidos homines multo imbecilliores punientes. Cf.
de ira col. 16. Epicur. ap. Diog. Laert. X, 138. Sed ha6c
hactenus. Homerum prae ceteris fabularum plenum in ean-
dem incidisse vituperationem , non est, quod amplius com-
probemus. Cf. Lehrs. de Aristarch. stud. Hom. pag. 200 seqq.
ed. II. Unde apparet, quod a Plutarcho (non posse suav.
viv. 1086) scriptum est de Metrodoro: dv fp&ixixcLc\ tocoutoic
7T0ir|TQ XeXoibopriKev, a Reiskio injuria pro glossemate habi-
tum esse. Altera tamen ex parte Homerum laudibus ornatum
atque etiam Epicureum vocatum esse „laudantem statum quie-
tae civitatis et inter convivia cantusque vitam exigentis",
Seneca epist. LXXXVHI narrat. Unde inepta fluxit sententia,
quae exstat apud Heraclitum 1. c. cap. 79: 6 (Epicur.) Tracav
TTOiTiTiKfiv acTpoic cr|jLir|vdjLi€voc , ouK ^HaipcTUJC jLiovov "OjLiripov •
fip* ouxi Kai Ta09* S jLi6va tuj pliu Trap^biUKev, aicxpOuc dTvori-
cac Tiap' 'OjLirjpou K^KXoq)€v; & Tdp 'Obucceuc UTroKpicei irap*
'AXkiviu jLifi cppoviliv eipeiicaTO, TaO0* ujc dXr|0€uujv d7Toq)rivaTO
Td\r| piou/*).

Praeterea Metrodorum calluisse Homeri carmina, ex ipsius
fragm. num. III probabile videtur. Adde quod Lucretius lau-
dibus excellit Homerum,

vid. I vers. 125 — semper florentis Homeri

III vers. 1037 seq. Adde Heliconiadum comites, quorum unus

Homerus
Sceptra potitus eadem aliis sopitu' quietest.

Philodemi certe de pietate, de ira, de morte fragmenta verbis
Homericis abundant; quin etiam sihgularem composuit librum

fi) Cf. Schol. Harlej. ad Odyss. i, 28 ap. Cramer. Anecd. Paris. I,
pag. 457: rvuiGi 6ti KaXiIic Xifei Kal '^TTiKOupoc 6 (piX6coq)oc Tib ^auToO
&6T|naTi, fipicTov TdXoc elvai ircivTiwv tV]v i^bovV^v, ki '0}XY\po\) toOto
Xapibv, Kal dirl ircivTiuv aOT6c ^KTeivac t^v Tf\(; i^bovfjc TeXei^TrjTa.

- 67 —

de bono viro , qualem descripserit Homerus (in C. P. VIII).
Ceterum, quamvis de arte poetica aliter sentiat Philodemus,
uti jam supra memoravimus, atque Epicureorum principes,
hoc tamen libro se non prorsus abhorrentem praestat ab illa
Homeri legendi ratione, qua explicationem criticam et gram-
maticam negligentes poetam pro philosopho habebant non
modo Epicurei, sed etiam sophistae; de qua „morali inter-
pretatione" vid. Lehrs. de Aristarch. stud. Hom. pagg. 39. 246
ed. II. Idcirco Plutarchus hoc fragmentum, de quo agimus,
minime proferre debebat tanquam singularis cujusdam inscitiae
documentum, verbis, ut assolet, e contextu ereptis iisque
omissis, quibus excerpta illustrabantur. Profecto ignorare,
fueritne Hector Tros an Grajus, idem est atque omnino Ho-
merum ignorare. Quid vero? nonne omnis inscitiae species
statim recedit verbis fragmenti duce Seneca 1. c. enarratis, ut
hoc fere dicatur: Quid ad rem pertinere existimas scire, utrius
gentis fuerit Hector; quid, ex memoria recitare posse versus
Homericos ubique scriptos? Haec scientia sola pro nihilo pu-
tanda — immo attente eos perscrutare versus, unde tibi ali-
quid commodi enascatur, sive quod animum juvet, sive quod
modo quopiam ad beatitudinem spectet. Omnino enim „haec
fuit communis florentis Graeciae opinio, poetas docere". —
„Sed fuerunt alii elegantioris judicii, qui defendebant poetae
officium non esse — bibacKaXiav, sed i|iuxaTUJTiav. Horum
princeps Eratosthenes (Strabon. I pag. 6. pag. 25)"- Vid.
Lehrs. 1. c. pag. 246.

XXXII.

Plutarch. adv. Colot. 1108 E.
*0 bt* Mr|Tp6buipoc fivTiKpuc irepi q)iXoco(piac eipriKCV ibc,
€1 lix] TipoKaGriTilcaTO ArijLiOKpiTOc, ouk Sv TrpofiXGev 'Gttikoupoc
im Tfjv cocpiav.

Cf. annot. ad scriptt. num. 2 init. Fragmentum valde no-
tabile, utpote cujus luculentis ipsius Epicurei nobilissimi verbis
de gratia Democrito ab Epicureis habita certiores fiamus. Cum

— 68 -

eis contendamus, quod Plutarchus hoc ipso loco narrat, et
ipsum Epicurum longum per tempus se professum esse De-
mocriteum, et teste Leonteo Democritum in singulari habuisse
honore. Quam ob causam, etsi postea Epicurus suis propriis
philosophandi rationibus usus est, quod quidem ad ethicam
pertinet, (nam in physicis non ita longe discessit; vid. Cic.
de nat. deor. I, 26, 73 al., de finib. I, 6, 17 seqq.) scriptisque
dogmata Abderitae pariter impugnavit ac Metrodorus (cf.
scriptt. num. 15), tamen non est, quod istas calumnias et de-
trectationes ridiculas , quibus Democritum Epicurus cumulasse,
teste Diog. Laert. X, 8 adversarios vehementer repellente, in-
simulatus est, pro veris habeamus.

Praeter Cic. de nat. deor. I, 26 conferas Epicuri gloria-
tionem, se auTobibdcKaXov eTvai Kai auiocpufi (pi\6cocpov (Sext.
Empir. adv. math. prooem. 13) ipsumque sibi fecisse viam
sine uUius adjutorio (Sen. epist. LII), id quod ad ethicam ab
eo propositam eique carissimam maxime referendum. Praeterea
nec Lucretius Democritum locis multis oppugnafum unquan^
insolenter reprehendit (cf. III, 372: „Democriti quod sancta
viri sententia ponit ") ^) , nec in illis Epicureorum scriptis,
quae Voluminibus Herculanensibus continentur, ulla, quod
sciam , Abderitae vituperatio deprehenditur ore impudenti pro-
nuntiata. Sed haec hactenus.

y) Lucretium adeo magistrum pietate erga Democritum superasse
arbitratur Munro ad III, 1039 seq.: „Lucr. by placing Democr. here
would seem to give him rank next to Epic: he thus displays a more
thankful sense of obligation , than his master is recorded to haveuione".

This foook Bhodlil be retumed lo
the Library on or belore Ihe lost dnlc
atamped below.

A fine of five oents a day is inoarr«d
hy retBining il beyond the speeified