Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
■■■■■
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
^fSSE^TIONES
1 SABATHO IV*
fDJICO ET FESTIS CH^I*
ftianorum propofit* in dijpu*
tationem,
a
ISLicolao Hemminno
in OElobriyAnno
1569.
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
I.
Ominus de Sabatho hanc le*
\gem tulit : Memento Dt diem
i
Sabatbi/an&iftces.
2.
Vt huius legis ratio eft, quod -Deus
folus ftt& rerrnn conditor, erfonsom*
niumbonorum dator%: itaeiusfinis eft,
"yt proprtjs operibus emortui, yeram fan*
Hiftcationem operibus a (Deo mandatis
tneditemur, er ftnamus nos a Deo Jan*
Biftcari.
In huius legis explicatione hcec ordi*
ne funt fteftanda, quid Sabathum, quid
fanBiftcare,quidSabathumfanttif\carc,
quatenm abrogatu fit Sabathum, Synu
bolica Sabathi ftgnificatio , opera Saba*
thi, <<r hjpocritarum ( Pharifeorumq.de
Sabatho error cum defen/ione faBi T)o*
mini /anantis <egrotos Sabatis*
Saba*
::u.
tk
Sabathon proprie quietem feu ccflatio*
nem fignificat \ponde transfertur ad diem
Jeptimum in quo Dominm ceffauit ab o*
pere creationis 7 quod confumauit fex dic*
bm. Vnde Gcn: 2. /criptum eft : Et be*
nedixit (Dem dieifeptim* tsrfanfiificafi
uiteam } quia in ea ceffauit ab omniopere
. fuo quod creauit T)em 1?f faceret, <? hoc
Sabathon dierum dicitur. Et per fynec*
dochen inte^ra hebdomayS dierum Saba*
thon dicitur } Dt in illo ieiuno bis in Saba*
tho, 5.
Prrttcr hc dierum Sabathon apud
Iudrtosyfutt Sabathon annorum } £r Sa*
bathon magnum Sabathon primum,
6.
Sabathon annorum eft feptimus quifq.
annusLeuit. 25. Niwierabis tibi feptem
Sabatba annorum,id cji^feptemannos,
A 2 feptem
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
feptem VtcibwSy qui dies Septem Sabatho*
rum annoruytfficient quadraginta nouem
annos. Vt aute feptimo quo^a?ino quieuit
terra y ita Qumquagefimo quieuit feruitus
^rreddebatur libertas cum poffefionibus.
7-
Sabathum magnum y quod in fcriptura
Sabathon fabathi dicitur,fuit Sabathum
incidens in folenne feflum r magnum di*
Bum> quia proe reliquis fefti diebwsfiuu
Elum habebatur.
8.
Vt Sabatlfan primum fuit primus
diesinfeftoplurium dierum, t>t primus
dies fefti azjymorunty tptabernaculorum
ita £i\mfoTT$oiroiJ* fecundoprimum diSlus
efldLuca ^ltimus dies claudens feflum
plurium dierumyficappellatum qubd pari
honoreypari^ prorfus religione cum pri*
mo celebraretur y Dnde propter fimilem
religionem quafi primum erat fecundario
repetitum. San*
kk
SanElifcare ingenerc ejt aliquid fe*
gregare a communi propbano "v/ii, pu*
rum ferua v e, <sr diuino cultui jacro
y/ui deftinare zsr applicare.
10.
Hinc fanSiiJicare Sabatbon y ejl di*
em quam Sabatbon nominamm ab yjh
communi izrpropbano fegregare y eum pu*
rum tsincontaminatum Jeruando accom*
modarelpfui Jacro y boc eft y religionifeu o*
peribus y quibns !Dei(4 immediate colitur.
ii.
Hoc ludaicum Sabatbum abroga*
tum eji quoad circumjiantiam diei cer*
t* attincty idque propter dua* caufa* :
barum prior eji y qubd fuerit typus quie*
tis Cbrijliin fepulcro. Vmbra proinde
r c^Jlaredebuity cxbibitaDeritate.Tofte*
rior y yt b<zc abrogatio fit teftimonium li*
berationis credentium a iugo legis Mo*
faic* % A j Etfi
Etfi autemhoc Sabathum Tudaicum
nosin jfecienon obligat, tamcn quantum
adgenusattinet ip/a ptetat pojtulat, Dt
in fingulis /eptimamsDnum aliquem diem
fcgregemus d prophano ift, ac illum di*
uino cultuidejtinemws. Ouarepic fatium
eftab Apoftolisj qui primam /eptiman*
diemjin memoriam rejurreclionis Ttomi*
nidmortuisyin locum ^ltim^y fubroga*
runt^quam^ocarunt abeuentu k^kxkh^
Quantumautem ad fjmbolicam fi*
gnifcationem typum attinet , fcien*
dum ejl, qubd pro triplicis temporis ra*
tioneJpeSletur.
TSLamfi pr<eteritum tempus rejpicis
Sabathumfuit injlitutum in Memoriam
quictis tDeipoft rerum creationem y Tmde
M^oVu^ rerum creatarumfuit, deinde
adum*
fjk
fr<et?r
ism
fttn
i
ftuif
(tCCitt
initfv
mfm
•
H
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
adumbrabat requiem populODei in terra
Canaan y poJl multos inMoipto <ts dejer*
to exhaujios labores y quemadmodum ex
tp/almo, Epifhlaad Hebrxos indicat,
(Prxterea Sabatum fuit typus /abatifmi
domini quiefcentis in fvpulcro peraclis no*
jlr<e redemtwnis laboribu*.
*5-
Sipr^fens tempws refficimus y Saba*
tbum fuit typws quietis confcientiarum d
peccatorum procellis poft libefationem d
regno \Diaboliper Chriflum ducem y De*
indefignum fuit qubd (Deus/it qui homi*
nem fanclijicet iuxta illud: Sabatha mea
dedi eisf^t eJJent ftgnum interme <tsr eos y
yt fcirent qubd Jim lehouah qui fantlifi*
co eosJPr^tcrea manetVttamJanclorum
perpetuo Tfr meditatione quietis coelejlis
tranfigendam efte.
16.
Huc AuguJlinidiEluin pertinet:EJl
A 4 autem
autem facramentum Sabathiantiquisno*
Jlris patribus prteceptum, quodnos Chri*
Jiiani Jfiritualiter obferuamm y yt ab
omni jeruili opere <isab omni peccato
(quia Dominus ait : Omuis quifacitpec*
catum feruivs eft peccati)abjiineamus nos
ishabeamus quietemin corde noftro, id
ejly tranquillitate Jpiritualem , tsquanu
uishocfeculoid conemur, ad eamtamen
requiem perfe£lam,uon perueniemus nji
cum de hac yitaexierimus.
Si tempm futurum rejpicimus, Saba*
thum fuit typus confummationis mundi.
Quemadmodum enim fex dies creationis
rerum adumbrabant fex annorum millia
iuxta diBum domus Eli<e:ita Sabathum
fignifcat tternitatem quietis in cctlo, <s
Jabathifmum illum beatorum, perpetub
duraturum, quemfancli expeftant.
Obedi*
18.
Obedientia Dera Sabathi apud Iw
dceosfoa erat in ^acattone ab opertbus
JeruilibuSyin ceremoniarum {jr /acrtjicio»
rum obferuatione,intra£lationei? me*
ditatione doElrin* cceleftis in ftdei er
Charitatis exercittjs.
Geterum W Hypocriu femper b<e*
rent in cortice fcriptur* : ita ettam Sae
bathiDera opera <jr Jpiritualia non tnteU
lexeruntytantum^acationem ab opertbtts
fimpliciter intellexerunt Sabatht quiett
20.
Hincejl qubd Chriftum^iolati Sa*
bathi accufam Tharifei^eo qubd jgrotos
fanaret die Sabathi , non tntelltgentes
quantumfecerit iftajanatto ad ^ertSa*
bathi meditationem. Trimttm enim tlla
fanatio non fuit feruile opmjegetnterdu
BumSeddiuinum plane quo gloria <Dei
j 5 illuftra*
illujlrabatur inter homines multo pr#*
jlantim omnibm ceremonijs <s facrifc
cijs: quo Meftitfftn quem tota lex Mojis
refbiciebat)pr#fentia fignficabattir : quo
doclrina Cbrtfti conjirmabatur : quo
fides in muhis accendebatur : quo cha*
ntas erga proximos ajjltclos declaraba*
tur: < Dentq.quo Ipera Sabathijmi ratio
indicabatur.
21.
HaBcnus de Sabatho Iudaico: nunc
quxdam adtjctcmus > de fejlis nojlris
ceremontjs.
22.
Noftra fefta tripliciafunt^idelicet,
(Dominictis dies } fejta Jaluatoris } memo*
ri<e JanElorum.
fDominicus dies exemplo Apojlolo*
rum a nobis, non fuperftittonis, jed minu
Jlerij.ordtniSy di[ciplin*> <& exerccnd*
pietatis caufia objeruatur. Fe*
M0)
J/dai
Kt
htfti
U
hk
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
m
ir: p
0, iw>
jftiflp
2 4- r r
Fe/?d faluatoris ideo tn Ecclefta fer*
uantur,W ordinedifcatur hiftoria^t fi*
gillatim beneficia mediatoris ffettentur,
yt beneficijs eiufdem reSte ^tamur in
gloriam (Dei noflram falutem.
25.
MemorU fanciorum hos fines ba*
bentDtiles : W cognofcatur EccltJUhi*
ftoriaf^tcogitentur benefictaDei erga
membra EccleJU^tgratixDeo pro ip*
fis agantur, W yartj Jantlorum cajus
perpendantur^t fantlos imitemur m p<z*
nitentia, vita, cultu, confefiione, conjl an*
tia,patientia &r alt/s Dirtuttbm, Wpt/s
fufjnrijs expetamm fanBorum conjortui.
26.
Hi finesomnes ftruiunt glorU Dei
faluti noftr*. Fmes autem feftorum
Ethnicos <&r Papifticos excecramur , Vt
indignos quorumlpel mentio fiat tnter
Cbriftianos. ^tbnu
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
2 7-
Ethnicorum fefka non animabm pie*
tate Dirtute exhtlarandisjed corpori*
bm explendis deftinata erant^nde Gr<e*
cisebrtetas /xih dicitur, eo qudd peraSlis
facris invurgitationiyacabant, qua re pu*
tabant fe /uis fDtjs, hoc eft> (D^monibtis
remgra tam facerc y <y dies mox a fejto
fequens \m££a ajferadicebatur, eo qubd
ex crapula pofi fejhm laborabant. Vtu
nammultiqui Chrtftiant cenferi ^olunty
Ethnicos Gr<tcos tn potandi certamine
id% praecipue in feflis non fiiperarent.
28.
^Papiftarum fefta potifiimum defan*
Bisydejiinantur turpijJtmce IdololatrU,
^tdelicetftnuocationi /a?iBorum ? quam
(Diaboltis in mundum tnucxit>potiJli*
mum propter tres caufas, yidelicet
Chriftum iviicton mediatorem fuo honore
fpoltarct, K)t ignominia ajficcret demor*
tuos
1 31 1
miftjk
nknl %
fmnkl,
iwtom
wm
wrt
m
tuos SanBos , Dt perderet Idololatras
quifanElos inuocant, baberetq. ipfos /o*
cios <eternarumpomarum.
29.
Qaritum autem ad ceremonias atti*
nety diftinguamus inter diuinitws ordU
natas humana autoritate introdu*
Bas y illas perpetuo retinendas iudicamus
propter autoritatem inftituentis fjr eas
fu<z comendantis Eccleji*, bas quatcnus
Jerutunt decoro ordini retinemus ? nec
ojjfendimur fi alt<t nationes dnobis ince*
remontjs hifce yariant. Nam fcimus Ec*
clefiam (Deiefte omnem cxtum quiiuxta
yerbumDei !Deum colit,etJi magna eji
difitmilitudo ceremoniarum.
jo.
^fugujlinus Z? Ambroftus non of*
fendunturex eoqubd alU ^om<t y alt<e
Medtolani effent ceremonU y nam interfe
iunguntur ptjjpmtu Chrijli non htifofc
nis ceremontjs.
I
T 'Wl
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
Vt pios gubernatores Ecclejiarum
^elim magnojiudio cauere y ne ceremonia
fcandalojint infirmis, itapriuatosnolim
quicquam mutare in ceremonijs y graui
autoritate a maioribm infhtutis l? ap*
probatis.
Neque ejl qubd exaBiflima ratio
fingularum ceremoniarum inquiratur,
viodb non manifejlam fuperfhtionem
impietatem redoleant.
Quidam ojfenduntur ceremomjs no%
flris quas clamitant Tapifhcas efie, dU
cuntnos habere facerdotes, altaria, De*
fles, candelas, imagines, exorcifmos^Jig*
natioms crucis planeV apijhco more. His
e^orcjpondeo, Eccle/iamDeram d falfa
djhnguendam efedoStrina O" cultunon
ceremontjs^uxper fe adiaphor* funt.
Neque
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
II»
?4-
Neque enim cemnonias adiaphoras
tanti momenti efie iudicamm^t propter
illas /chifmata moueantur inEcclefia.^
tineatur dottrin* Jincerita* , retineatur
purus 3)ei cultus , alia /eruiant partim
tranquillitatiy partim injirmitati bo*
minuniyZ? relinquamus pruderu
ti<t gubernatorum, Dt de
his rebus dijji*
ciant.
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)
Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC.
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen.
Hielmst. 361 8° (LN 783)