Ybr
?indar
BpcJidt, Pa-ul
De partic-ularw:: subiuncti-
varuni apud Pindarurj usu.
Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto
http://www.archive.org/details/departicularumsuOOIich
LGr
Ybr
DE
PARTICULARUM 8UBIUNCTIYARUM
APUD PINDARUM USU.
DISSERTATIO IFAUGUIIALIS
QUAM
AD SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES
AB AMPLISSIMO
PHILOSOPHORUM ORDINE LIPSIENSI
RITE IMPETRANDOS
SCRIPSIT
PAULUS BRANDT,
ANHALTINUS.
LIPSIAE
TYPIS B. a. TEUBNERI
MDCCCXOVIII.
// ^
J
MEMOEIAE
PATRIS CARISSIMI
Tabula argumenti.
p»g-
Caput primum. De particulis comparativis 9 — 18
I. «? 9—12
1, cag = ut (sine verbo) 9
2. log eI, maslTS, mg ots 9 — 12
S. tbg = OTtcog post verba v^vslv et 8siY.vvvcci 12
n. OTKog, 07ta 13
in. lOGTfSQ 13
1. cum verbo.
2, sine verb.
lY. Sts 14—16
1. c. verbo finito 14
2. c. participio 14
3. sine verbo 14—16
Y. &ts 16—17
VI. ^' 17—18
1. post comparativum 17
2. post verbum alQslad^ai 18
Caput alterum. De particulis temporalibus 18 — 30
I. otav, OTtotav^ ots, OTtots 18 — 24
1. otav, OTtotav 18 — 19
a. c. coni. praes 18
b, c. coni. aor 19
2. ots, oTtots 20—24
a. c. ind. imperf. 20
b. c. ind. aor 20
c. c. coni. aor 22
d. c. ind. fut 23
e. Tiv ots, ifty-d"' ots 24
II. aviv,a 24 — 25
1. c. ind. praes 24
2. c. ind, imperf. 24
3. c. ind. aor 25
III. svts 25—26
1. de re praeterita 25
a. c. ind. imperf.
b. c. ind, aor.
— 6 —
pag.
2. de re quae fieri solet {svr' av) 25
3. de re futura {svt ocv) 26
IV. imsi, BTtsl Ttd^TtQcorov , mg, stcsI rd^cc 26 — 28
V. f| ov, fg ovTtSQ, ag 29
VI. TtQiv 29—30
1. c. infin. aor 29
a. de re praeterita
b. in sententia generali
c. de tempore praesente.
2. c. ind. aor 30
Caput tertium. De particulis causalibus 31 — 37
I. STtsl, insidri 31
II. oti 32—34
1. c. ind. praes.
2. c. ind. aor.
3. c. ind. perf.
4. c. ind. plusquamp.
5. c. ind. fut.
6. oti explicativum.
in. ovvs%ci, Sivsnsv, tovvSKCc 34 — 35
IV. ora 35
V. «g 36
Yl. ats 36—37
Caput quartum. De particulis finalibus 37 — 44
I. «g . 38—39
1. c. optat.
2. G)g av c. optat,
3. c. coni. aor.
n. OTtcog 39—40
ni. 6q)Qcc 40 — 43
1. c. coni 40—42
a. post tempus praesens 40
b. post tempus praeteritum 40
c. fr. 128 (90) 41
2. c. optat 42—43
lY. lirj 43—44
1. c. coni. aor. post ind. praes 43
2. c. opt. aor. post imp. aor 43
3. c. opt. praes. post opt. praes 44
4. c. opt. aor. post ind. aor 44
Caput quintum. De particulis st {slnsQ, sl yocQ) dv {'ns) .... 44 — 56
A. De enuntiatis hypotheticis 44 — 55
l. De reali 44 — 55
1. sl c. ind. praes. — in apodosi 44 — 49
a. ind. praes 44
— 7 —
pag.
b. iij] c. imp. praes 45
c. nri c. coni. aor 45
d. imp. aor 46
e. iud. fut 47
f. verbum deest 47 — 49
2. sl c. iud. imp. — iud. praes 49
3. tl c. iud. aor. — iu apodosi 49 — 50
a. ind. praes.
b. ind. imperf.
c. imp. praes.
d. ^jrj c. imp. aor.
e. imp. perf.
f. verbum deest.
4. £1 c. ind. pert. — iu apodosi 50
a. ind. praes.
b. iir} c. imp. praes.
II. De potentiali 50 — 51
1. 8l c. opt. praes. — in apodosi
a. opt. praes. c. x£.
b. opt. aor. c. %£.
2. participium instar apodosis est.
in. De irreali 51—53
1. sl c. ind. imp. — ind. aor. c. ccv (x^) 51 — 52
2. sl c. ind. aor. — ind. aor. c. ■h^ 52
3. part. aor. — ind. aor. c. ccv 52 — 53
IV, De constructionibus ex duabus mixtis 53 — 55
1. sl c. ind. praes. — opt. praes. c. x£ 53
2. £1 c. opt. praes. — in apodosi 53
a. ind. praes.
b. ind. fut.
3. sl c. coni. praes. — ind. praes 54
4. sl c. opt. aor. — in apodosi 54
a. ind. praes.
b. verbum a quo pendet infin. c. %^.
er. futuri
§. aoristi.
5. sl c. coni. aor. — in apodosi 54 — 55
a. ind. praes.
b. iud. aor.
6. sl c. iud. perf. — oj)t. praes 55
B. De reliquo usu particulae sl 55—56
I. sl = num 55
II. SL = siquidem 56
III. SLTtSQ 56
a. sinsQ = siquidem.
— 8 —
pag.
1. c. ind. praes.
2. c. ind. perf.
b. v.ain£Q = etsi.
IV. st yccQ = utinam 56
Caput sextum. De particulis consecutivis et declarativis . . . 56 — 58
I. De particulis consecutivis 56 — 57
1. cocts 56 — 57
2. ©s 57
II. De particulis declarativis 57 — 58
1. oti 57—58
a. post verba dicendi.
b. post verbum stSivai.
2. ovvsyisv, sivE^nsv 58
3. cb? 58
Loci pluribus tractati sunt hi 59
Vita 61—62
Caput primum.
De particulis comioarativis.
I. i^g.
1, a>§ = ut (sine verbo).
Particula comparativa ag apud Pindarum plerumque in
sententiis primariis verbo non repetito usurpatur. O. II 95 fia-
d^ovr sg de M^qol TtayylGyOdCa^ xoQaxsg ag, axQavra yaQvarov
^ihg TtQog oQvixcc dstov. X 18. XIII 52. P. II 80 a^ditri^rdg
silii (peXVog ag vtisq sQxog a?,^ag}) J. III 42 (lY 24). fr. 123
(88), 8. Quater particulam ojg postpositam (Jog) videmus,
bis (O. X 18. XIII 52) antepositam.
2. o>§ ei, MOeixs, o>g ore.
O. VII 1 (pidAav cjg si rig dcpvstag aTtb %SLQbg s^cov svdov
d^TtsXov xaiMloLOav SqoGg) dcoQTjOsrat^ vsavCa ya^^Qa jtQO-
TtCvcov OLXod-sv oixads jtdyxQv6ov TiOQVcpdv xrsdvcoVy 6v^7to6Cov
TS xdQiv xadog rs rt^d^aLg sov sv ds cpCXcov TtaQsovrcov ^riKS
VLv t^aXcorbv b^ocpQOvog svvag' xal syco vsxraQ ;^t>rdi', MoLGav
do^Lv, dsd^^ocpOQOLg dvdQd<SLv Tts^ncov^ yXvxvv KaQitbv (pQSvog,
iXdaxo^aL 'OXviiTtCci IIv^ol rs VLx6vrsa6Lv. Videbatur mihi
totum locum exscribere, quippe in quo plura sint, de quibus
disseratur.
Primum. ag sl rig dc3Qrj(jsraL. Cum futurum hic omnino
ineptum sit, dcoQr]asraL pro d(OQ7JariraL babendum est. Non
igitur assentior de Jongbio (p. 409) dcoQriasraL futurum esse
dicenti. Comparat Hom. E 90 et 161. Neque vero iure, cum
1) Quae sunt tradita, integra sunt. Bergkius oftendit in repetita
particula tb? post uts: iniuria, videas infra.
— 10 —
illo loco i7tLpQL6r] legeudum sit, hoc loco a^ri^ Neque in
Homericis locis neque liic futurum ullum sensum praebet.
Comparatio enim est haec: sicut vir dives genero pateram
donat et donans efficit, ut hospites ei invideant, sic ego carmen
mitto et mittens victores mihi gratos reddo. Duplex igitur
comparatio est: sicat socer pateram genero donat^ sic ego
carmen victoribus ; sicut ille generum summo gaudio implet
(tanto gaudio^ ut ei invideant ceteri), sic ego victores. Ap-
paret futurum omnino ineptum esse. Neque enim Pindarus
carmen mittere vult, sed misit^ neque socer pateram dona-
turus est, sed donavit; accedit quod aoristus ^fJKS impedit^
quominus d(OQri6£taL pro futuro habeamus, nam si socer do-
naturus est non iam reddidit generum invidiosum sed reddet,
tum cum pateram donavit. Neque etiam cum Nabero daQri-
6ato scribendum videtur, cum d(DQ7]6stai, optime possit expli-
cari: est d(0Qr]6etaL coniunctivus aoristi correpta vocali. Quem
usum Homericum esse constat, cf. jt 70. 348 et ea quae Sa-
velsbergius ^) disseruit*, cf etiam quae infra de forma avSd-
(5o^Ev ip. I 7) dicam (pag. 45). Pindarum saepius particulam
EL cum coniunctivo coniungere infra videbimus (pag. 54 — 55).
Est liic quoque usus Homericus neque non communis elegia-
corum ut Tyrtaei Theognidis Solonis, cf Krueger. Di. 54, 12,
2 [3] et Thiersch. act. phil. Monac. I 2, 211.
Alterum. Apodosis versu septimo inducitur particula KaC.
Prorsus similis est locus O. X 91, ubi %a\ verbo hts (fi&)
respondet; cf. N. II 1.^)
Tertium. Tota comparatio paene Homericum induit co-
lorem. Memor sis, ut unum tantum proferam, exempli e 368 :
hq d' ave^og tarjg rjLCOV ^ri^cbva tLvd^ri TcaQq^alecjV td ^ev
ccQ te dieOocsdaG^ dlkvdLg dXXr]' ag tijg dovQata ^axQa dLe^xe-
da0\ Pendet a particula cjg coni. aor. tLvd^r] ut ab el hic
1) cf. Hermanni opusc. II 46, 9. Non minus false de Jonghius
p. 497) futurum defendere studet collato loco 0. X 10, ubi futurum op-
time se habet sed prorsus alio sensu, de quo infra.
2) 'die Aoriste EJSIKA E@HKA HKA in „symbola in honor. Rit-
schelii p. 508. — cf. Westphal., method. Gramm. d. griech. Sprache I 216.
3) P. VIII 93 est yiccl nihil aliud nisi „etiam" et comparatio parti-
cula ovrco intellegitur.
— 11 —
d(x)Q7]6sraL. lam constructione relativa iuterrupta demonstra-
tive poeta pergit: ta ^sv dLeaxsdaas. Plane sic apud nostrum
iv ds — d-rjjce. Apud Homerum comparationem relative ini-
tam constructione mutata demonstrative pergi tam notum est
ut vix etiam dicatur: volebam etiam Pindari hunc usum esse
admonere.
Bis Pindarus particula aeeixa usus est. P. I 42 avdga
S' eyc) xetvov aivi]6aL ^evoivcbv ekito^ai ftr) xalxoTtaQaov
axov^^ a)(?£t'r' ayavog ^alelv e^o nald^a doveov. IV 111 roC
^e xddos coOeCre cpd^i^evov dvofpeghv ev dcb^uadi, O"!^-
xd^evoi . . . XQvpda Tte^jtov xrL Videmus igitur apud Pinda-
rum G)6eCre adverbium non coniunctionem esse. Differt igitur
ab Homero, qui particulis cjg el' te quinquies verbum addidit
et toties particulis cog eC^)] ag el te sine verbo legimus sexies,
ag ei sine verbo decies.^j
Particulis C3g ore utitur Pindarus quinquies. Locutio ag
OTf sic explicanda est, ut ad orf ex verbo sententiae regentis
verbum suppleatur. Quod apparet ex locis in quibus verbum
additum est, ut Hes. sc. 421 riQLTte d' Sag ora ng dQvg riQiitev.
Quale exemplum etiam apud Pindarum babemus: N. VIII 40
av^erai d' aQerd , ^lcoQatg ieQCaig ojg orf devdQeov a66ei,
Naegelsbachius in adnotationibus ad Homeri Iliadem {B 209)
dicit: „zu cig in cog or£ ist jedesmal ein Verbum zu erganzen",
sed assentior Autenrietbio dicenti: bei ag or^, cog el fuhlte der
Grieche dies Bedurfnis gewiss so wenig als wir bei Vie
wenn'."^) Ad particulam or£ verbo omisso verbum suppleas,
cf. Hom. A 368 et Ameisium ib.*)
P. XI 39 7] fie tcg ave^og e^cD itXoov e^alev^ cog ot axa-
rov elvaUav. N. IX 16. — J. VI (V) 1. — Cum initio sine
dubio ad particulas cjg ors verbum suppleretur, tum tempore
progresso hoc neglecto particulae Sg bre sensu ^tamquam'
1) cf. L. Lange. der homerisclie Gebrauch der Partikel sl I 433 ss.
2) cf. Lange 1. 1. I 440. 11 538 ss.
3) cf. Friedlaender. de coniunctionis ors apud Homerum vi et usu.
Diss. inaug. Berol. 1860 p. 50.
4) Non plane igitur assentior Kuehnero II 581, 1 , neque persuasit
mihi Langius 1. 1. I 440.
— 12 —
usurpabantur.^) O. VI 1 iQvOiag vTto^zd^avrEg svtSList jcqo-
&vQ(o d'ccXcc^ov ^LOvag^ ag ozs %-arixov ^iyaQov Jtd^o^sv. Pos-
sumus sane cum Hermanno et Dissenio supplere TCrjyvv^sv,
vel cum de Jongliio Tcd^o^sv, sed sententia tumet: melius,
si cjg 0X6 iam sensu particulae Hanquam' accipiamus verbo
non suppleto, quanquam non nego locutionem sic explicari
posse et debere. ^)
cjg apud superlativum. Particula cjg superlativo addita
semel usus est Pindarus. N. IX 29 dva^dlXo^ai ayg TCOQ^Kjxa.
cf. P. IV 164 cog xd^og.
3, o>$ = o7t(x)q post verba vfiveiv et 6eixvvvaL,
Particulam ag sensu oitGig in sententiis pendentibus usur-
pavit Pindarus bis, post verba v^vstv et dsLXvvvac. Loci sunt bi:
N. V 26 aC ds tcqcjxl^xov ^sv v^vr}6av zliog aQxo^svai,
^s^vdv Qsxiv^ nrjXsa -9'', K)g xs viv d^Qa KQrjd^stg ^licicoXvxa
doXcp 7csdd0ai ijd^sXs %xX. Verbi regentis (y^vri^av) obiecti
{es^vdv 0sxiv Urilsa xs) alterum membrum {UrjXsa xs) rursus
excipitur sententia a particula dyg incipiente : ag xs viv.
Alterum cjg (v. 30) sensu particulae oxi positum est, de qua
videas infra.
O. XIII 75 dsi^sv xs KoiQavida 7Cd6av xsXsvxdv JtQdy^a-
rog, G)g t' dvd /Sco/Ltw d^sdg %oixd^axo vvxx^ dico xsivov XQt^^^iog,
wg xs Soi avxd Zrjvbg syxsmsQavvov itatg sjtOQSV da^aCicpQova
%Qv66v, Verbi dsii^sv obiectum {xsXsvxdv) in duo membra di-
viditur: monstravit finem, et quomodo — et quomodo.^)
1) Haec autem ellipsis verbi dum in aliis exemplis ex ipsa forma
sententiae quodam modo patet, in aliis poeta de verbo aliquo, quod
coniunctionem temporalem sequatur^ non iam cogitasse videtur et in his
quidem temporalis notio coniunctionis Zxs evanescit et ipsa paene coa-
lescit cum particula «g, ita ut iam coniunctae nihil amplius valeant
quam simplex mg vel wg irtSQ. Friedlaender 1. 1. p. 50.
2) cf. infra sativ ots.
3) Non possum non laudare de Jonghi adnotationem quam legens
risum vix opprimas. Quaerit enim vir doctus explicans illud Sa^ccGi-
(pQOvcc xQvaov: „ergone equis sunt mentes?" Non igitur intellegere potest
quam insignis his verbis insit pulchritudo, non intellegit quamquam
paulo ante (v. 68) Minerva frenum cpiltQov iTtitsiov nominavit! 'Wenn
ihr's nicht fiihlt, ihr v^erdefs nicht erjagen'. Goethe.
13
IT. "O.tioq, 6na,
Particula comparativa ojcas Pindarus usus est bis. Loci
difficultatibus vidui sunt lii: O. X 55 ro de aacpaveg icov TtoQGa
y.attq)Qa(5Ev^ oita xav TtoXi^oio doacv dxQod-cva dLelcov ad^vs
xal TtEvraetriQLd' OTtog aQa sOtaOsv soQtdv 6vv 'OXvintiddi
TtQata vLxacpOQLacOL ts. — fr. Gl (33), 3.
Neque etiam particulam 07ta Pindarus amavit. Praeter
locum iam laudatum (O. X 56) ubi primo oita deinde oitcog
legimus invenimus particulam oita semel: O. X 9 vvv tpacpov
iXLCaousvav 07ta Kv^a KatayiXv66SL qsov, oita ts kolvov loyov
(pikav xl6o^sv sg %dQLv. Locus immane quantum coniecturis
tentatus est, quas quidem non affero cum putem quae sunt
tradita optime posse explicari: curiosi adeant inprimis Momm-
senium (in editione et in suppl. ann. critt. p. 140 ss.) et Berg-
kium. Cum Hermanno supplendum est verbum s6tiv sensu
,Jetzt gilt es den Fall".^) Poeta usus est constructione para-
tactica ut saepius. In oratione soluta sententia Pindari sic
fere exprimenda est: nunc videamus quomodo, ut unda pro-
fluens devolvet lapillum volutum, communem sermonem iucun-
dam persolvamus in gratiam. Memor enim sis poetam ima-
gine lapillorum unda devolutorum debitum significare: ut unda
calculos devolvit sic carmen Pindari debitum delere potest,
praesertim cum foenus capiti addatur. Mirum est quantum
in hoc loco docti offenderint, cum omnia optime procedant
simodo memores sumus poetam paratactice loqui et verbum
iotlv supplendum esse.
III. 'S^ajtBQ.
1. cum verbo. J. VI (V) 47 rdv ^sv ccQQYjxtov (pvdv,
^OTtsQ t66s dsQ^a ^is vvv itSQLitXavataL d-rjQog xxL
2. sine verbo. O. VII 77 xod-L Xvxqov Ov^cpoQccg oixxQag
yXvxv TXaTtols^c) 'iaxaxaL TLQvvd-icov dQjaysxa,^ c)07tSQ O-fco,
^TJlcjv ts xvLadsaaa Tto^Ttd Tcal XQiaLg d^q)' dsd^XoLg. — P. I 91
i^isL 6' cbansQ xv^SQvdtag dvijQ iatiov dvs^dsv,
1) Paullo aliter Boeckhius (nott. critt. O. XI 9 p. 409) ut iam Ph.
Melanchthon. De imagine cf. Schmidtium id. 102.
14
lY. i2rf.
^iire est particula Dorica pro gxjts: ate ZlcjQLKag avzl
Tov G)&XB scliol. N. VI 47. De forma particulae cf. Apollon.
de adverb. 591, 20 (p. 179, 20 Sclm.). Ceteros grammaticorum
locos invenies in Stepliani Thesauro sub Gi6xe. Praeter Pin-
darum qui particulam coxs novies usurpavit unum tantum
locum laudare possum ubi hta reperimus, fragmentum adi-
07COXOV in Bergkii lyricis IIP p. 742. Non nescio in Cra-
meri anecdotis Oxoniensibus I 446, 22 postulari, ut apud
Homerum M 433 ojxs scribatur, sed iniuria: cf. quae adno-
tavit Spitzner.
1. (hze c. verbo finito.
Unum exemplum extat. O. X 86 «A/l' cjts TCatg s^ dXoxov
TtatQi Ttod^SLvbg iKovtL vsotatog ro TtdXiv ridrj^ ^dXa ds foi
Q^SQiiaCvsi cpilotatL voov %al otav TcaXd J^SQ^aig doLdag
dtSQ j ^AyricCda^ ^ slg ^ACda (jtad^^bv dvriQ LKrjtaL, xsvsd jtvsv-
6aLg STtoQS ^ox&G) ^Qa%v xl tSQitvov. Libri praebent aGts
quod cum apud Pindarum semper consecutiva particula sit
cum Boecl^hio in Doricam formam cbra mutacdum esse nemo
negabit. Particulae ats respondet (v. 91) xal sensu: ut — ita.
Quam responsionem iam supra (p. 10) vidimus et infra in-
veniemus dxs — • 'KaC {O. XII 13). cf. Dissenium ad O. XII 7.
Adde scholiastam s6xl ds r] dnodo^Lg xy]g jtaQapoXfjg sig xb
xal orai/ . . . dsov yaQ ovxcog sitcslv' co^itsQ o^Cyovog italg
Ttod^SLvbg xc5 jtaxQl ovtco Kal %tX.
2. (bzs c. participio.
Bis apud Pindarum reperimus particulam cots cum parti-
cipio coniunctam. N. YI 26 (29) sXTto^iaL [isya fsLJtcov 6xo7tov
dvta tviSLv cot ditb rdlov isCg. VII 62 vdatog G)ts Qodg (pCXov
sg dvdQ^ dycov xXeog stijtv^ov aLvs6c3: quasi ducens.
3. a>T6 sine verl)o.
Quinquies Pindarus particulam cots substantivo addidit
verbo omisso sensu ^tanquam'. Affero primo locum ubi cod.
— 15 —
Vat. B g)6te praebet libris CD omissura et a Bergkio iure in
fox8 mutatum: P. IV G4 17 iidXa dij ^£Ta xal vvv, ojts cpoivi-
xavd-euov tjQog dx^a, Tiaiol tovtOLg oydoov d-dXXsi, ^SQog ^Aq-
xsGClag. X 53 iyxco^ccov ydg dcotog v^vov iic' dlXot dXXov
Gits nsXL06a d-vvsL Xoyov ubi rectam lectionem 6r£ liber Got-
tingensis servavit libris Vaticano (B) Mediceis (DE) c)6xs
praebentibus. — N. VII 70. 93. Difficilior est denique locus
J. III 36; sic traditur libris manuscriptis: vvv d' ai) ^sxd ysi-
HSQtov noLKiXov ^rjvav ^6q)0v %'9'G91' cjxs (D, dxs B) cpOLVL-
XS0L6LV dv&ri6s (B, dvd^og D) Qodoig 8aL^6vcov ^ovXatg. Lectio
codicis B dxs falsa est cum trochaeum metrum requirat.
Pauwius igitur axs scripsit, quo cum apud Pindarum non
legatur reiecto codicis D lectionem g3Xs retineam. Christius
Hartungi coniecturam x^l^sqlcov jcoLKtXa recipiendam esse dixit
quod non probo quae tradita sunt explicari posse ratus. Prius-
quem autem lioc demonstrare eoner Disseui explicatio etiam
lectionem traditam retinentis refutanda est. Intellexit enim
Dissenius jtoLXLXav sensu TioXvavd-siicyv et copiam exemplo-
rum affert in quibus similia attributa veri tribuuntur. TtOLKdog
hoc sensu intellegi posse non nego quanquam malim verbo
id^iov quam ^rjvav hoc tribuere. Sed hoc parvi momenti est.
Gravius est hoc: neminem qui hunc locum opinione non prae-
sumpta legat facere posse dico quin coniungat ^isxd %sliisqlov
t,6(pov 7ColklXc3v ^rjvav quod ineptum sensum efficit. Sed Dis-
senius noLKLXov [irjvibv explicat analogia genitivorum temporis
ut d^sQovg ijQog aliorum quod quanquam per se fieri potest
tamen ut nunc verba posita sunt rectum esse non adducar ut
credam. Qui in voce jtOLKLXog illam significationem inesse
volunt ad coniecturas refugiunt, quorum Hartungius x^l^sqlcov
TCOLKila^ Rauchensteinius TtoLXLXcog lenius coniecit. Quibus
coniecturis verborum collocationem obstare puto. Non pos-
sumus verbum tcolklXcov inter isliisqlov et ^rjvav ^6cpov po-
situm ab his verbis secernere et ad sequentia trahere. Neque
vero opus est ut explicationem vel coniecturam probemus in
verborum ordinem peccantem cum tradita optime possint
explicari. Memores simus eorum quae in v. 18 poeta dixerat
aiav ds KvXLvdo^svaLg d^sQaLg dXX' dXXox i^dXXa^sv ubi scho-
liastam adeas: ag TCOLXiXaLg xQoo^isvcov xvyaLg, Si addas vv. 23s.
— 16 —
34 s. 51 invenies semper eandem sententiam in vita humana
omnia fluxa esse. Puto igitur in verbo TtoiTiClav eandem sen-
tentiam latere et verba tcoltclXcov ^rjv&v Mezgero duce expli-
canda esse ^^wechselvoller Monate" eo sensu quem in scho-
liastae verbis iam allatis cog TtovKikaig %Qco^ivG)v tv%aig esse
videmus. Etiam cum explicamus %ec^£Qcov Ttoomlcov ^Y^vav
^ocpov ^^hiberna variabilium mensium caligo'^ magis tenori
Pindarico mihi videtur respondere. Accedit quod lectio tcol-
TiCla difficilius in TtoLmlcov mutari potuit quam TtoLxCXcov in
TtOLxCla. Nam lectio TtOLxCla facilior intellectu est quam
tcolkCIcov neque putari potest lectionem faciliorem in diffi-
ciliorem esse mutatam.
T. 'Ars.
''Ate neutrum pluralis pronominis o6te quod pro adverbio
neque apud Homerum neque Hesiodum-^) invenitur a Pindaro
saepe usurpatum videmus. Particula ats comparativa significat
"^tanquam', causalis inducit causam obiectivam ^utpote'. Quae
significationes particulae are etiam apud Pindarum insunt^
quarum hic comparativa tantum docenda est^ cum de causali
in capite HI agatur.
Particula comparativa ats a Pindaro semper substantivo
additur; uno de loco P. lY 30 infra videbimus. O. I 1. XII 13
vCb 0LXdvoQog, ijtoL Tcal ted xev, evdo^d%ag dt dXextcoQ, (Svy-
yovco TtaQ e<5tCa dxlerjg tL^d TcatecpvXXoQoriOe Ttodav xtL
Intellegas: fili Philanoris, profecto tuus quoque pedum honos
sine gloria defluxisset tanquam intus pugnans gallus, vel com-
paratione compendiaria sublata tanquam honos intus pugnan-
tis galli. — N. VII 104 tavtd de tQlg tetQdxL t d^TColetv
ditOQCa teled^eL texvoLOLV dte ^a^l^vXdxag ^Log KoQLvd^og.
Legimus iam particulam dte in fr. 241 (280) TtotCxoXXov
dte ^vXov TtaQa ^vXco.
Restat unus locus P. IV 29 (pLlCcov d' iTticov dQ%eto, ^et-
votg dt eXd^dvteo^LV eveQyitaL detjtv iTtayyiXXovtt TtQcbtov.
^Amicisque verbis orditur hospitibus quomodo adventantibus
1) Cf. Kuehner. U § 506 d. 580, 1.
— 17 -
benefici coenam offerunt primum' Boeckhius vertit; similiter
Dissenius Mezger. Quae verba quanquam bonum praebent
sensum tamen corrupta esse videntur cuius iudicii argumenta
ab editoribus allata sunt. Quibus accedit quod particula ats
cum verbo finito coniuncta displicet, quae a Pindaro semper
substantivo addita est; cf. etiam exempla apud Kuehnerum II
§ 489; 2. Itaque facere non possum, quin ate hoc loco acc.
neutr. plur. pronominis o0t£ esse statuam: ^amicis verbis^ qua-
lia etc' cf. Hom. A 779 ^SLVid t sv TtaQed^rjx^v a te ^eCvol^s
d-£fiig £6tLv (nimirum jtaQad^etvaL). Tum vero verbum detjcva
non potest esse rectum. Neque placet verbum iitayy ^klovtv
quod apud Pindarum aTtai, eiQr^^evov esset cum verba ayyi}.-
kSLV ter et ayy^Xia decies usurpata sint. In praepositione £% —
suspicor latere — £q et fortasse mecum verbum avdQ£g resti-
tues. Legendum igitur puto: (pLXCcav d' iTtecov aQ%£to ^^Cvotg
at iX^6vt£66Lv £V£Qy£taL avdQ£g ayyilXovtL TtQobtov. ^Amicis
verbis ordiebatur qualia hospitibus adventantibus viri benefici
nuntiant primum.' £V£Qy£tr}g dvijQ Pindarus etiam O. II 104
dixit. Metrum non laeditur, cf. vv. 54, 108. 145.
De particula ats in locis P. II 84. 79. J. VI 51. fr. 145
(109) videas infra (pag. 36 — 37).
YI. '7/.
1. Ponitur particula ij comparativa post comparativum
saepius nude, semel particula ag addita: O. XIII 112 xal
TtaCav xatd ^EXXdd' £VQiJ6£Lg Jq£vvc3V ^d66ov' ^ cog Cdi^^v.
cf. p. 57. Verbum quod traditum est Idi^^v vix aptum vide-
tur. Nam Piudarum dixisse: ^per totam Graeciam invenies
ampliora quam quae videre possis' nunquam ut credam ad-
ducar. Si invenio video quoque. Accedit quod verbum vi-
dendi de victoriis in certaminibus reportatis non apte usur-
patur. Christi igitur coniectura dLC^i^v accipias. ^) — P. IV 209
dCdv^aL yaQ £6av fwat, xvlivdiaxovtd t£ XQaL:tv6t£QaL 7] /3a-
QvydovTtav dvt^av QtCi^g. N. VII 20. fr. 89 (59) tC xdULOv
dQxo^8voL6Lv ij xata7tavoii£voL6LV 7] pad^v^cjvov te Aatcj xal
1) Bornemaiinus (Bursian. 1887 I p. 32 No. 24) Idsiisv retinere vult.
Neque vero I8slv significat '"ubersehen'.
Brandt, Dissertation. 2
— 18 —
d-occv LTCTtcov iXcctSLQav dsi6ai; ubi in primo versu disiunctivam,
comparativam in altero habes particulam. fr. 107 (74), 6
ilavvBig xC veatSQOv rj TtccQog; fr. 280 non affero quippe quo
non Pindari verba habeamus.
2. Post verbum aiQstad^ai, quod comparativi vim habet
semel apud Pindarum particulam ij usurpatam videmus. N. X 57
iTtsl roi5TOi/ t) Ttd^jcav d^sbg s)i^svai oixsiv t ovQavp siXst
al&va (pd^i^svov IIoXvdsvTcrig Kd^tOQog iv TtoXs^c). Hanc
vitam maluit quam omnino deus esse et in caelo habitare
Pollux Castore in bello occiso. Verbum aiQsted^ai sensu prae-
ferendi non saepe usurpatur, saepius povXs^d-ai cf. Krueger.
Di. 49, 2, 3. Kuehner. II § 542, 2, sed etiam in soluta oratione
invenimus hunc usum : cf. Xen. Ag. IV 5. Non raro additur ^aX-
Xov: cf. Plat. apol. 38 K Gorg. 469 c, saepe. Ceterum con-
iungo tovtov ai&va^ non ut Christius explicat aicbva: ^tempus
sempiternum'. Nam Hempus sempiternum' deum esse Pollu-
cem noUe non de industria dicere debebat poeta post verba
Ttd^Ttav d^sbg s^iisvat, qui enim omnino est deus, etiam tem-
pus sempiternum in caelo habitat. Neque alobva a verbo
sXXsto secerni potest.
Caput alterum.
De particulis temporalibns.
Coniunctiones temporales a Pindaro usurpantur hae: or«i/
oTtotav ots ojtots dvixa svt dv svts insl iTtsid^ s^ ov i^
OVTtSQ dg TCQiV.
I. "Orav djtorav ors djrore,
1. ozav ojtorav.
a. c. coni. praes.
Particulas temporales otav ojtdtav a Pindaro septies cum
coni. praes. coniunctas videmus, cum coni. aor. quater. Ubi
cum coni. praes. coniunctae sunt de re agitur quae solet fieri
et habemus in apodosi quinquies indicativum praesentis. Duo
sunt exempla orationis obliquae.
— 19 —
O. II 21 iaXav yccQ vtco xaQ^dxGJv nfi^a ^vdOKSc TtaXCy-
xotov da^aad^ev^ oxav d-sov MotQa Tts^TCr] avsxag oXpov vifjrjXdv.
Retineo cum de Jonghio Christio aliis codd. BCD lectionem
7ts(i7trj aliis ns^il^ri cum A scribentibus, cum praesens multo
aptius videatur : eodem tempore moritur malum quo fatum
felicitatem mittit.
P. V 1 6 TtXovtog svQvad^svrjg <^s6tLvy ., otav tig aQSta
xsxQa^isvov xad^aQa pQotTJaiog dvrjQ itot^ov TtaQadovtog avtbv
dvdyri Ttolvfpilov STtstav, II 11. 13. II 86.
Duo exempla orationis obliquae sunt haec : O. XIII 79
svvTtVLG) d' a tdiL6ta 7tL^s6&aL xsX7]0at6 vlv, otav d' svqv-
6%svsL XQataCitod' avsQvr} raLaoxa d^s^sv iTtTtsCa ^co^bv svd"vg
'A^dva}) N, I 67 xal yaQ otav d^sol sv TtsdCc) OXsyQag FLydv-
ts66LV fid^av dvtLd^(o0LV, ^sksav VTtb QCTCataL xsCvov (paLdC^av
yaCa 7ts(pvQ0s6%^aL xo^av svs7tsv. Quoniam vidimus etiam de re
futura Pindarum coniunctivum praesentis usurpare (O. XIII 81),
non opus cum Bergkio scribere orav dvtLd^coaLv ^ etsi alias
Pindarus aoristo de re futura usus est (cf. P. VIII 96. J. II 47).
Nam Tiresias oQd^oiiavtLg (61) optime scit pugnam illam certe
futuram esse, cum autem eodem tempore quo Gigantes proe-
lium committunt eorum coma pulvere collinatur, non est cur
praesens recte traditum esse negemus. Coniunctivum aoristi
de re futura usurpavit poeta, ubi sententiae vis condicionalis
inest, cum hoc loco sententia tantum temporalem sensum
habeat: tum cum pugna erit quam futuram esse constat.
b. cum coni. aor.
Ubi Pindarus particnlas orai^ et b^iotav cum coni. aor.
coniunxit, in apodosi habemus bis indic. praes., semel in-
dic. aor., semel imper. aor. Ter agitur de re quae fieri solet.
P. Vni 96 «AA' otav afyla dLoadotog sXd^rj , Xa^TtQbv (psy-
yog STCSOtLv dvdQav xal iisCXL%og aCcov. ibid. 8 tv d', 67c6-
tav tLg d^sCXLxov xaQdCcc xotov ivsXdorj , tQaxsta dv6^s-
vscjv V7tavtLd^aL6a xQdtSL tLdstg v^qlv iv dvtX(p. O. X. 91.
1) Verbum traditum ccvccqvtj quod sensui non respondet neque ante
Hippocratem et Cratinum invenitur a Boeckhio iure in avsQvr] mutatum
est. CCVCCQV7] defendere studet Mommsenius (annott. critt. suppl. p. 173 s.).
2*
— 20 —
J. II 47 tavra , NcxdeiTCTt' , dTtdvei^ov , otav ^stvov e[ibv
Yjd-atov sXd^rjg.
2. OTS OTtOTS.
a, cum indic. imperf.
Particulas ots et bjtdts cum ind. imp. quater coniunxit
Pindarus. Non agitur de re quae fieri solet neque de re
iterata sed tempus indicatur quo ea quae in apodosi dicuntur
fiunt. In apodosi reperimus ter ind. aor., semel infin. praes.
a verbo (pavtC pendentem.
O. I 69 TCQog svdvd^s^ov d' ots (pvdv Xdyvai vlv ^ilav
ysvsiov SQSipov^ stot^ov dvsipQOvtiOsv ydjiiov. IX 97. fr. 88
(58), 2. O. VII 54 cpavtl d' dvd-Qc^TtcDv Ttalaial QTJ^isg, ovTtco ots
1^6va datsovto Zsvg ts Kal d&dvatoi^ (pavsQav sv TtsXdysv
'PodoV S^^SV JtOVtiC) Ktk.
b. cum ind, aor,
Multo saepius (terdecies) particulas ots et oTtots apud
Pindarum cum ind. aor. coniunctas videmus. Non opus est
locos exscribere, satis puto structuras afi^erre. Semel (O. I 41)
apodosis particula tots inducitur. Ind, aor. habemus in apo-
dosi octies (P. II 26. IV 224. J. VII 10. O. I 21. IX 72. P. VIII
41. XI 18. O, I 38, ubi structura est: (pd^sy^o^ai . . . oitots
sxdXs0sv tots dQ7td<3ai Neptunum), indic. imperf. verbi dtsiv
bis (P. III 90. XII 10), indic. plusquamp. s^s^vavto sed sensu
imperfecti semel {J. VIII 27 [VII 30]). Uno de loco admo-
dum difficili J, I 24 pauca dicenda sunt, de quo viri docti
multa disseruerunt neque vero dici potest litem esse diiudi-
catam. Quod doctissimis non contigit a tirone non postula-
bitur, tamen dicam quae sentiam. Sermo fit de Castore et
lolao, quorum virtutem et gloriam in certaminibus reportatam
poeta praedicat. lam pergit (22): Id^itsi 8s dafpiig dQStd sv
te yviivotat (Tricl., yv^votg BD) (StadCoig 6(pC6iv sv t d^iti-
dodov7toi0iv dTtlCtaig dQd^otg. Quae verba clara sunt sed iam
legimus: old ts (olg ts D) j(^SQ6iv dTcovtC^ovtsg aCx^alg (sic
codd.) xal li^Cvoig bnots dCaxoig Xsv.
Boeckhius aCx^atg scribens vertit: *utque fulgebat mani-
bus iaculantes hastis et saxeorum quando in ludo discorum
— 21 —
iaciebant'. Similiter Dissenius: ^ut splendebant manibus iacula
mittentes quumque discis certarent'. Quorum explicationi ob-
stat quod Castora et lolaum ^manibus splendere' frigide di-
ceretur neque quisquam qui verba legit facere potest quin
XeQ6lv cum dxovti^ovteg coniungat. Neque vero Mezgero
assentiri possum scholiastam secuto explicanti: „und wie
schleuderten sie mit ihren Handen^ wenn sie mit Lanzen
warfen und mit steinernen Diskusscheiben." Suppleri igitur
vult uv etiam ad verba old te quod fieri posse nemo cre-
det. Ter enim in his paucis verbis notionem iaculandi ha-
beremus: olci ts Xav — dxovtC^ovtsis — b:t6tB uv. Buchhol-
zius^) non bene supplet eXa^jpev dQetd 6cpL6iv: immo propter
nominativum dxovtL^ovteg supplebis old te eXccinl^ccv. lam in-
terpretum alii aixiidg scribi volunt, ut Pauwius Hartungius
alii, Christius al%^a\g et mox h&LVOLg dC^xoLg pro accusativis
Aeolicis haberi vult. Graecos potuisse dicere dKovtit^eLV ai%-
^atg constat: cf. Hom. x 121 xeQ^adCoLdLv ^dlXov, Similiter
noster iV. I 18 TtokXcbv eite^av xaiQbv ov xl^evdeL ^aXdyv. O. X
72 idLxe TcetQa (ubi Christius non recte explicat), cf. Dissen
ad N. I 18.^) Sed dxovtC^eLv cum duobus dativis x^Q^'''^ ^^
aix^atg posse coniungi vix putamus. Neque vero locutionis
dC6xoLg levaL certum aliud possum afferre exemplum.
Restat igitur ut accusativos esse putemus aix^ialg et Kl-
d^Cvoig dC6xoig: cf. quae Christius hanc sententiam ut tueatur
dicit. Nostra plus interest quod sequitur; xal XL^CvoLg ojtdte
dC6xoig XeVy quod peccat in metrum quod hoc esse debet:
— Wv^ — Wv^ — i^iJ — wW.
Apud Pindarum enim ad exemplum Homeri vocalem e fina-
lem vi caesurae esse productam ut nonnulli censuerunt, non
est cur credamus, cum nullum aliud exemplum exstet. Varia
igitur conati sunt viri docti: bitot av Kayseri non placet,
oTtbt iv Boeckhius coniecit, cuius locutionis nullum certum
inveniri potest exemplum. Ego Bergkii coniecturam probo
ojtot ix^ ix x^Q^y tfv ut ipse explicat. Quae coniectura lenis
1) Anthologie aus den Lyrikem der Griechen. Heft II.
2) Cf. Theocr. V 88 ^dXXsL xai iidXotGL xbv ccinoXov cc KXsaQicta.
ib. 49 §dXXsL Sh xal a Ttirvg vipdd^s v.divoig.
- 22 —
est et imaginem iuvenis discum e manibus mittentis optime
nobis depingit.
c. cum coni. aor.
Particulam oirf cum coniunctivo coniunctam iam apud
Homerum saepe reperimus: cf. Kruegeri synt. 54, 17, 4 (3) et
Friedlaenderum de coniunctionis ots apud Homerum vi et usu
p. 69 ss.^) Ex Pindaro Krueger ille yQa^^arixmratog nulla
attulit exempla quanquam fortasse duo exstant. Unum est
fr. 75 (45) a Dionysio (de comp. verb. 22) servatum, ubi
codex F (Laur. LIX 15, saec. XII) banc lectionem praebet:
iv aXyea xE^icov xe ^dvtiv ov lav&dvsv (poivL%o0dcov 6jt6ts
ol%d^6vtBg cjQUv d^dXa^oL £v6a^ov iTtdyoi^tv eaQ cpvtcc vsTctdQsa.
Addam Parisini 1741 (P. saec. XI) lectionem: iv aQyia vsiiea
(vel vs^ico) ^dvttv ov lavd^dvEi cpoiVLKog iavcjv bitot olxd^iv-
tog 'SIqccv d^ald^ov svod^ov i7tatco6tv saQ cpvtd vsKtdQsa. Vides
verba admodum esse corrupta. Heynius scripsit: iv ^AQysCcf
Ns^ia ^dvtiv ov Xav^dvsi cpoCviXog SQVog^ quam lectionem
Boeckbius quamquam se subtilitates spernere dicit (expl. p. 578)
tam argute defendere studet, ut hae argutiae ipsae Heyni
coniecturam falsam esse declarent. Neque etiam Dissenius
vero propius accessit qui Boeckhium sensum illorum verborum
eximie enucleavisse dicit. Usenero demum debemus ut lectionum
Dionysiacarum notitiam ita praeclaram verborum corruptorum
emendationem. Scripsit enim vir doctissimus^) ivaQyia tsXicov
odiiat ov kav^^dvsi et mox i7tdyri6iv. Etsi igitur hic coniuncti-
vum a particula ojrdrf pendentem coniectura restitutum vi-
demus tamen alterius loci auctoritate firmatur neque post
praesens Xavd^dvsi non aptus est. Illi 67t6ts respondet
mox t6ts.
Alterum exemplum est fr. 225 (247) 67t6ts d^sbg dvdQl
xdQ^a 7ti^i{jrij 7tdQog ^iXatvav XQadCav i^tvcpili^sv^ ubi Berg-
kius ex schol. Yindob. 67t6tav recepit. Praeter hos duos locos
nullum apud Pindarum invenitur exemplum particulae 67t6ts
cum coniunctivo coniunctae neque neglegendum fragmenta illa
non sine ulla dubitatione tradita esse.
1) Neque non apud Herodotum et tragicos: Krueger 1. 1. 54,17,6 (3).
2) Mus. rhen. XXEI 149.
— 23 —
d. c. indic. fut.
Unum exstat exemplum. O. II 33 traditum est: ^rot Pqo-
rcbv ye xtxQLtai :tBiQag ov n d-avdrov, ovd' aavxi^ov a^sQav
6;rdT£, jtald' cceXloVj drsiQ£t 6vv dyad-a rsksvrdao^ev. Lis
exstitit inter doctos de particula bitors. Dicit poeta haec:
terminus mortis hominum incertus est. Ergo mors incerta
est et quando et quomodo obituri simus. Quae duae senten-
tiae et *quando' et ^quomodo' verbis inesse possunt. Mor-
tem incertam esse non admodum mirum est, sed in vita ipsa
omnia incerta sunt.
Putamusne poetam dixisse etiam hoc esse incertum,
quando tandem unum diem plane iucundum atque felicem
peracturi simus? Numquam ut credam adducar. Quando
peracturi simus illum diem, nihil omnino attinet. Accedit
quod, si quaeritur ^quando' sine dubio praeiudicatur nos illum
diem peracturos esse. Quae sententia a poeta aliena est: plane
contrarium vult dicere. Sunt enim in vita mortalium omnia
incerta; ergo poeta debet pergere: etiam hoc incertum est^
num quando talem diem peracturi simus. Quam sententiam
optimo iure Boeckhius postulavit sf^tors exspectans. Sed quae
iam addit non probo^ poetam enim voluisse etiam de tempore
dicere: incertum est quando obituri simus, simul tamen id
admiscuisse an tum quando obituri simus, integra affutura sit
felicitas. De morte omnino non iam sermo est, verba nihil
dicunt nisi 'unum diem plane felicem peragere'. Et putat
poeta plane incertum esse, num quando hoc nobis contingat.
Duas igitur habemus sententias in Pindari verbis (vv. 33 — 36);
primam: mors mortalium incerta est; alteram: atque etiam
hoc incertum est, num (donec vita fruimur) diem peracturi
simus, qui plane faustus vocari possit.
Cui sententiae cum particulam traditam ojtors non satis-
facere appareat, Boeckhianum sfjtors vero propius accedit neque
tamen verum est, cum in metrum peccet, quippe quod tri-
brachyn poscat. Proposuit autem Herwerdenus TtdrsQa quam
ingeniosam et lenem coniecturam Christius iure recepit. lam
difficultas sublata est neque debeo enumerare, quomodo
Thierschius ^) Dissenius Hermannus^) Mezger Karstenius de
1) Act. phil.. Monac. I 2, 207. 2) Ad Viger. p. 918.
— 24 —
longhius alii particulam oTtote explicare studeant. A Pin-
daro igitur 67c6rs cum ind. fut. non coniungitur.
e.
Restat ut dicamus Pindarum semel locutione ^v ote usum
esse cum indic. imp, fr. 83 (51) ^v orf 6vag ro Bot6tiov
£V£7tov (sic Strabo VII 321, Usyov schol. Pind. 0. VI 152).
Locutione £6d'' ots verbo omisso Pindarus usus est bis.
fr. 180 (172) f^'9'' ots TtiGtotdta Giyaq 6d6g (sc. sCtCv), si Syl-
burgius recte coniecit. O. XI 1 £6tiv dvd^QcoTtoig dv£^G)v bts
nX£l0ta iQfiGig, £6tLv d^ ovQavCcov vddtcov TttX.^ id est £6tLv
bt£ nX^Cota XQij^Cg <^£0tivy dvs^cjv^ £6tiv d' bt£ ovQavCiov
vddtcov (7tl£C6ta %QriaCg £6tLvy. cf. Hermannum ad Viger.
p. 919.
II. ^Avi^aa,
Particula ^vtjca quae apud Homerum semel {% 198) re-
peritur^) Pindarus sexiee usus est, semper cum indicativo
coniuncta.
1. cum ind. praes.
fr. 218 (239) 1 dvC% dvd^QcoTtcjv xa^atcjd hg OL%ovtaL
ILBQLiivaL 6tri%^£(ov h^co {£^cod-£v Athen. XI 782 d), 7t£Xdy£L d'
£v 7toXv%Qv6oLO (TtoXvxQv^ov Athcn.) (jrAovTOv 7tdvt£g l'6a vso-
^£v jp£vdfj TtQog dxtdv. Non licet pro certo affirmare apodosis
utrum in verbis sequentibus bg ^lv dxQ7]^(ov usque ad 7tXov-
t£ovt£g lateat an in verbis quae ante fragmentum nobis tra-
ditum fuerunt. Utrumque potest cogitari. Malim tamen
putare apodosin in versibus non traditis fuisse et a versu
quarto novam sententiam antecedentia illustrantem incipere.
2. cum ind. imperf.
Exempla sunt duo; in utroque in apodosi indic. aoristi
positus est.
O. IX 29 £7t£l dvtCov 7tcbg dv tQtbdovtog '^HQaKXdrjg 6xvta-
kov tCva^£ %£Q6Cvy dvCz^ d^g)l TIvlov 6ta^£lg riQ£Ld£ no6£Lddv
^q£l8£v t£ VLV dQyvQ£G) t6^<p 7toX£^L^(X)v Qot^og , ovd' 'ACdag
1) Ergo corrigendus est Krueger. Di, 54, 16, 1.
- 25 -
dxLV7]tav E%s Qcipdov; P. I 47 r] xev a^vdaeLSv^ oXaiq iv itoXi-
fiOL6t ^dicctg xld^ovL '^via 7CaQi^SLv\ avCx evQL^xovro dsobv
jcald^aLg xi^dv xxk.
3* enm ind. aor.
Tria sunt exempla^ semel (0. VII 32) in apodosi ind. im-
perf. reperimus, bis aoristi.
O. VII 35. J. VII (VI) 1 sq, P. IV 24 dvLX dyxvQav Ttoxl
XaXxoyEvvv vaC XQrj^vdvxcjv iitixoCGs^ d^oag ^AQyovg %alLv6v.
Apodosin malim in verbis antecedentibus quaerere quam ver-
bis dcodsxa ds usque ad dv67td66avxsg d^otg pro parenthesi
habitis apodosin a v. 28 incipere putare particula xovxdxv in-
ductam quae a poetis usurpatur pro vulgari x6xs vel xrivCxa:
cf. Theogn. 842. Ar. pac. 1045. Apud Pindarum etiam P. IV 255.
IX 14. fr. 320 (283). xrjvCxa non est apud Pindarum.
III. Eire.
Evxs sensu particulae oxs apud poetas tantum et Hero-
dotum invenitur: cf. Kuehner. II 506, 3 e. Pindarus particula
svxe sexies usus est.
1.
Ac primum quidem usurpat particulam svxs de re prae-
terita duobus locis, quorum in primo particulam svxe ind. imp.
sequitur, in altero aoristi. In utroque apodosis indic. aor
habet.
a. c. ind. imp. O. III 2Q sv^a Aaxovg i7t7to66a d-vydxrjQ
di^ax' il^6vx* (sc. Herculem) ^AQxadCag d7to dsLQdv xal Tto-
Ivyvd^Ttxcjv ^vx&v, svxi ^lv dyyslCaLg EvQv6d-iog svxv' dvdyxa
xxX.: cum eum necessitas impelleret.
b. c. ind. aor. N. VI 50 (57) paQv d' ^^7ts6i 6cpL vstxog
Xa^al xaxa^dg 'AxLXsvg dcp aQ^dxcov^ cpasvvag vibv svx
svdQL^Ev 'Aoog dxna iyxsog tjax6xoLO.
2.
Deinde particulam svxs videmus a Pindaro usurpatam
cum de re agitur quae solet fieri, ubi habemus svx' dv c. coni.
aor. Huius quoque usus duo exstant exempla; in apodosi ind.
praes. reperitur.
- 26 —
P. III 106 oXfiog ovx ig ^anQov dvdQ&v eQ%Etai Gojg (? coni.
Emperius, codd. 6g), TCoXvg avt av sTtritat. fr. 123 (88) 8 «AA'
iyc) d^sag sxatL, KriQog G)g dax^slg sla lqccv ^sXl^Occv, tdxo^ac,
evt dv l'dc3 Ttaidbg vsdyviov ig ri^av (si Schneidewini et
Bergkii coniecturas sequimur).
3.
Denique svt dv c. coni. aor. bis usurpatur de re futura.
O. VI 65
fWa ot G}7ta6s ^Yi^avQov didv^ov
^avto0vvag, toTca ^sv cpcovdv dxovsiv
il^svdscjv dyvcoGtov , svt dv 8s d^Qa^v^d^avog iX^cjv
'HQayilsYig, 6s^vbv d^dXog 'AX}ca'Cdav, jtatQl
soQtdv ts %tt6rj 7tXsi6t6^^QOtov tsd^^ov ts ^syi^tov ds^Xcov,
Zrivbg iit d%QOtdt(p pco^cj Tor' ai> %Qri6triQi0v ^sod^ai xslsv6sv.
Videmus cum ea quae interiecta sunt longa sint^ apodosin
particulis rdr av incipere, quae illis svt^ dv respondeant. —
P. IV 75
tbv ^ovoKQ7]7tida Ttdvtcjg iv (pvXaxa ^xsd^siisv ^sydla,
svt dv aijtsivcbv drtb ^tad^^&v ig svdsCsXov
%^6va }i6lrj %Xsitdg 'lolTiov.
In utroque exemplo habes orationem obliquam. Apodosis
est infin. aoristi a verbo iicsXsv0sv sive a voce ^dvtsv^a pendens.
lY. 'Ejtsl, sjiel Jtd^JtQoyrov , <hg, sjtsl rdfa*
Agamus bic de particula iitsX temporali, de causali infra.
Quamquam non semper facile dictu est, temporalis an causa-
lis sit. Primum eos locos afferam, in quibus iitsX sine dubio
particula temporalis est, deinde de dubiis verba faciam. In
his exemplis ubi iitsX sine dubio temporale est, habes in pro-
tasi semper indic. aor., in apodosi indic. aor. duodecies, im-
perfecti quater.
1. knei c. ind. aor. — ind. aor,
Semel incipit apodosis a particula t6ts (P. III 38), semel
apodosis ipsa pendet (N. 1 35), semel in apodosi indic. aor.
- 27 —
praesens ksItccl sequitur (N. VII 35). Non omnes exscribam
locos.
O. VI 57 rsQTtvag d' ijtd iQv0o6XB(pccvoio Xa^sv xaQTcbv
H^ag, ^AXcpecj ^s66<p xaxa^ag SKdls66s IIo6SLdav^ svQv^Cav.
P. III 38 aXX' STtsl xsC%si %-s6av sv ^vXCva 6vyyovoi KovQav^
aiXag d^ d^cpidQansv kd^QOV ^AcpaC^xov, %6x ssntsv 'AjtdkXcov.
O. VI 47. P. IV 188. ig ds 'IcoXkov iitsl Kaxi^a vavxav dcjxog^
Xi^axo ndvxag i7taLV7]6ai,g ^ld^av. O II 87 (79) ^Aiillia x
svslk\ insl Zrjvbg fjxoQ kLxalg sitSLCs^ ^dxriQ. O. VI 14. X 26.
P. IX 80. XI 33. N. I 35. VII 35. X 14. In his locis iTtsl par-
ticulam temporalem esse non facile quisquam negabit, sed
restant quattuor loci^ de quibus dubitari potest. In apodosi
semper ind. aor. legitur. O I 25 xov ^syacd^svrjg iQda^axo ya^do-
log no6sLdav, iitsC vlv Ka^-aQov Xi^rjxog s^sXs Kkod^co ikicpavxt
(paCdL^ov G}^ov KSKadpiivov. Boeckhius de Jonghius Rumpelius
alii particulam temporalem esse dicunt^ plures ut Dissenius
Rauchensteinius Schmidtius Mezger alii causalem. Si cum
illis vertimus: Neptunus amavit Pelopem^ postquam eum
splendido lebete exemit Clotho ebore in nitido humero orna-
tum (Boeckh.), hoc mihi fere ridiculum videtur, nam ante-
quam eum Clotho ex lebete exemisset, id est antequam natus
esset Pelops, neque Neptunus eum amare potuit. Neque vere
supervacanea sunt verba si ea causam continere putamus, cur
Neptunus Pelopem amaverit. Amavit enim Neptunus puerum
propter colorem et pulchritudinem, qua inde a prima infantia
splendebat. Nam utut de illo humero ebore splendente censes,
sive humerum eburneum fuisse sive candore eburneo nitidum
fuisse mavis putare^ id constat his verbis pulchritudinem pueri
formosi intellegendam esse. Et propter hanc pulchritudinem
Neptunus puerum amavit. Particulam iTtsl igitur causalem
esse censeo.
O. VIII 37 ykavKol 8s dQdKOvxsg, iitsl xxC^d^rj viov, TtvQ-
yov i^alXo^svoL xQstg, ol dvo ^sv Kditsxov^ avd^L d' dxv^o^ivco
ipvxdg ^dXov. Agitur de muro Troiano a Neptuno Apolline
Aeaco aedificato. Oritur iam quaestio, utrum iitsl KxCad^ri
viov, an iTtsl KxCa^r]^ viov itvQyog sit legendum. Illud prae-
bet cod. C, quem secuti sunt Boeckhius dicens ^viov pertinet
ad verbum KxC6^r]^ quum recens condita esset turris', Rum-
- 28 -
pelius (p. 309) Mezger Hom. 7t 26 q 112 laiidans. Apud Pin-
darum aliud huius usus exemplum quanquam non invenio,
tamen poetam sic esse locutum vix negandum est, cum Grae-
cos saepissime neutro adiectivi pro adverbio usos esse constet.^)
Accedit quod sententia melior esse videtur voce veov cum
verbo coniuncta. Nam murum illum ^novum' esse poeta non
de industria addere debet, nam hoc de omnibus muris vix
perfectis dicendum est. Neque vero putare possumus Apolli-
nem Neptunum Aeacum diu post aedificatum murum mansisse,
sed ubi primum aedificatus est murus, tum prodigium fuit.
Quod optime exprimitur si eTtsl KtLGd^rj viov coniungimus.^)
P. V 57 xstv6v ys %al PaQvxo^TtoL Xsovxsg tisqI dst^atc
cpvyov , ykQb06av sitsC 6q)LV ajtsvstxsv VTtSQTtovxCav. ^Leones
prae timore fugerunt, vocem quando ipsis attulit transmari-
nam' Boeckhius vertit. Contra Rumpelius et Christius par-
ticulam snsl causalem esse censent. Habemus iam exemplum
eius usus particulae STtsl quo et temporalis et causalis esse
potest. Sane Battus prius clamare debuit quam leones fuge-
rent: particula temporalis est; sed etiam quod Battus clama-
bat, causa erat, cur leones fugerent: particula causalis est.
Cuiusmodi in exemplis particulam ijtsl melius voce ^cum' ver-
tendum esse puto, quae et temporalis et causalis esse potest.
Similis est denique locus P. V 83 Gvv 'Elsva yaQ fidAov,
xaTtvcod^st^av TtdtQav STtsl J^Cdov sv "Aqsl.
Semel invenies apud Pindarum snsl Ttd^TtQCJtov: P. IV 111
toC ^\ ijtsl Ttd^TtQotov sidov (piyyog^ . . . KQv^da jti^nov
07taQydvoLg iv TtOQcpvQiotg: ubi primum lucem vidi.
Particula cag temporalis semel apud Pindarum reperitur:
O. I 47 hg d' dcpavtog STtsXsg, ovds ^atQL itoXXd ^atd^svoL
cp&tsg dyayov, svvsTts KQvcpa ttg KtX.^)
1) Cf. Krueg. 46, 3, 2.
2) Mominsenio (suppl. ann. critt p. 104 s.) non assentior explicanti:
'recens assaltantes tres, deciderunt duo, unus vero rem obtinuit.' Hoc
niliil attinet, sed vix erat constructus murus, tum prodigium fuit. Etiam
verboruni ordinem Mommseni explicationem vetare puto.
3) insl tdxa in fr. 51. Schneidewinus (Beitrage zur Kritik der
Poetae lyrici Graeci p. 82) ex coniectura restituit.
- 29 -
V.
Locutione s^ ov relativa nusquam usus est Pindarus, semel
dicit £'S ovTieQ c. ind. imp. O. II 42.
Praeter hoc unum exemplum i^ ov apud Pindarum bis
demonstrativo sensu videmus: O. VI 71. IX 76.
Coniunctiones £6xs aiQv ^bxql apud Pindarum non in-
veniuntur^), serael usus est particula fcj^, nimirum Dorica
forma ag: O. X 50 TtQoCds yciQ vcovv^vog, dg Olvo^aog ccqxs,
PQSxsto nolXa vccpddi.
YI. Hqiv.
IIqIv apud Pindarum et coniunctio et adverbium et prae-
positio est. Nobis tantum de coniunctione agendum erit.
Apodosis semper affirmativa est. Saepius tiqIv con-
iunctionem cum infin. aor. coniunctam videmus, ter cum indic.
aoristi.
1. cum inflii. aor.
UqIv ubi cum infin. aor. coniunxit poeta aut de re prae-
terita agitur aut sententia generalis exprimitur.
a. de re praeterita agitur. P. III 8. 1X113. iV. VII 73.
VIII 50 rjv ys ^idv STtLxa^Log v^vog dij jcdXaL xat tcqIv ysvsad-aL
tdv ^AdQdcxov xdv xs Kad^sCcav sqlv. IX 26. Habes in apo-
dosi semper affirmativa quater indic. aoristi, semel imperfecti
(^t/, N. VIII 50).
b. sententia generalis exprimitur. Duo exstant exempla.
J. III 49 (IV 31) S6XLV d' dcpdvsLa xv^ag xal ^aQva^svcjv, tcqlv
xskog dxQOv LxsGd^aL. — P. II 90 6xd&^ag ds XLVog sXxo^svol
7iSQL<36dg ivsTCa^av sXxog 68vvaQov sa TCQO^d^s xaQdCcc^ tcqlv
o6a (pQovxCdL {irixCovxaL xv%slv. Pauca dicenda sunt de boc
difficili loco. Loquitur Pindarus de invidis atque malignis,
quos dicit antequam quod cupiant impetraverint volnus cordi
suo infligere. Quae sunt clara, sed quid volunt verba axdd^^ag
ds XLvog slxd^svoL 7CSQL66dg varie ab editoribus explicata?
Ego quidem Boeckbianam probo sententiam quae supplenda
est eis quae Hermannus disseruit (op. VII p. 121 s.). Dicit
1) Particulam bcpQu quam apud alios de tempore non semel stare
notum est, Pindarus non nisi sensu finali usurpavit.
- 30 —
poeta invidos immoderatis laboribus nihil nisi sibi ipsis dam-
num afferre. Similes sunt invidi puerorum dLslKv6tivda lu-
dentium. Donec uterque paribus viribus funem trabit, nihil
damni accipit. Si alter paullo fortius attraliit victoriam re-
portat neque ipse laeditur. Ubi vero studens victoriam repor-
tare subito omnibus viribus funem attrahit vincet fortasse
sed ipse damnum accipiet quod adversarius banc ingentem
vim non exspectans trabitur ita ut victor ipse cadens vul-
neretur. Funis longus brevisne sit niliil omnino attinet, quam
vehementer alter attrahat, interest. Quae si recta sunt sequi-
tur lectioriem JtsQLGCag falsam in TtSQiC^&g mutandam esse.
Ut puer si nimis intente funem attrahit sibi ipsi nocet sic
invidi immodicis laboribus nihil aliud impetrant, nisi ut ipsis
cordi infligant volnus. Haec est comparatio, sed verbis skKog
svsTta^av sa TtQo^d^s %aQdCa noto usu comparationem relin-
quit poeta.
c.
Semel etiam de tempore praesente usurpatam videmus
a Pindaro particulam TtQlv cum infin. coniunctam. N. VIII 19
L0ta^aL dri 7to66l xovcpotg a^Ttvscov ts TtQiv tt cpd^sv.
2. cuin indic. aor.
Ter invenimus particulam TtQiv cum indic. aor. coniunctam;
apodosis affirmativa est. O. IX 57 itQlv 'OXv^ittog ays^hv
d-vyatQ^ djtb ydg 'ETtst&v ^Ojtosvtog dvaQTtd^atg sxaXog ^tx^V
MaivaXCaiOiv sv dstQatg xal svsltcsv Aoxq^ xtL Boeckhius
TtQlv manifeste ^olim' esse putat neque non Dissenius.^)
Mommsenius recte TtQLV coniunctionem intellegens ad verba
antecedentia (56) retulit. De ceteris difficultatibus quibus
locus laborat, hic non est dicendum. — O. XIII 63 bg tdg
dcpiG)dsog viov Ttots FoQyovog rj TtoXX' d^(pl xQovvotg Udyaaov
^sv^ai Ttod^scDV STtad^sv^ JtQCv ys /ot ;^()v0afLi;rt;xa y.ovQa %aXi-
vov ILaXXdg ijvsyKSv. N. IV 25 ^vv a Ttots TQotav TiQatathg
TsXaiioov TtoQd-rjes . . , ov tstQaoQCag ys jtQlv dvadsKa TtstQco
7]Q(odg t STts^fispaatag iTtitodd^ovg sXsv dlg t6(5ovg TCtX.
1) Adverbium nglv habes J. VIII 68 (VII 75). fr. 79 (47) 1. P. XI 39
{toTiQLv). Praepositionis loco habes Tr^ti; semel: P.IV43. cf. Viger. p. 442.
- 31 -
Caput tertium.
De particulis caTisalibus.
I. 'Ejiei,
De BJtsl particula teuaporali diximus in capite altero,
nunc de causali agendum est. 'EtisI aut novam sententiam
affert: paratactica est particula, latine 'nam', aut sententia a
particula ijtsl incipiens ab antecedente pendet: hypotacticam
habemus particulam, latine 'quod, quandoquidem'. Pindarus
coniunctionem ijtsl semper cum indicativo coniunxit.
Ac primum quidem de paratactica particula stcsI dicam,
quam in his locis reperiri censeo. De exemplo O. I 25 iam
supra p. 27 pluribus disserui. O. I 81 quaerit Pelops victoriam a
Neptuuo STtsl tQstg ts xal dsK avdQag ols^aig ^atfJQag (Berg-
kius, ^va0tfJQag codd.) ava^dlkstai yd^ov d^vyatQog. X 88
STtsl jtXovtog 6 Xayhv itoi^iva ijtaKtbv dXXotQtov ^vdoxovtt,
CtvysQatatog. P. III 34 (jts^il^sv xa6Lyv7]tav ig AaxsQStav.)
ijtsl jtaQo. BoL^iddog XQrj^votijLv axsi jtaQx^ivog. IX 108 ijtsl
d^arjtbv sldog sjtXsto. N. IV 31 ijtsl QS^ovta ti xal jtad^stv
soixsv. O. II 108. III 6. IV 15. VII 90. IX 37. N. VI 23. 46.
VII 22.1) 93 X 51. 57. J. 1 10. 45. II 45. VIII 64. 67 (VII 69.
74). fr. 169 (151), 5. Ante particulam interrogativam videmus
sjtsl positum bis: O. IX 29. P. VII 5.
Non potest negari non semper inter particulam ijtsl
paratacticam et hypotacticam certe diiudicari posse. Neque
magni momenti est, cum magis interpunctionis quam sensus
sit. — Hypotacticam particulam ijtsl malim his locis intelle-
gere. O. VI 25 xstvat yaQ f| dXkav bdbv dys^ovsvdai tavtav
ijti6tavtaiy 6tsq)dvovg iv 'OXv^Jtia ijtsl di^avto. VII 61. XIV 4
xAvr', ijtsl svxo^ai. P. II 35 svval ds jta^dtQOJtoi ig xaxotat
1) Voce ipsvdEOLv non vult vitupernre poeta Homerum. Recte ex-
plicat Christius neque vero illum locum attulit, ex quo maxime appa-
reat, quid significet illud ipsvdog: Hes. theog. 27 (Musae loquuntur) 1'Siiev
ipsvSsa TtoXXci X^ysiv itv^oiaiv oyLola. Cf. Hom. r 203. Theogn. 713.
- 32 —
ccd^Qoav E^alov tcoxX xottov I6vx\ STtel vEtpeXa TtaQsls^aro^
^8v8og yXvKv ^sd^i^cov^ aidQig avy]Q. IV 122. J. VIII 31
(VII 33).
Particula ys addita est semel(O.IX 37), tol semel (f7.II45).
Tempora si quaeris, coniungitur ijtsl cum ind. imperf. semel
(P. in 34), praesentis terdecies, aoristi sedecies. Particula
ijtSLdr} semel usus est Pindarus: J. VIII (VII) 7 7tav6d^EV0L
d' dTtQaxtav xax&v yXvxv tt da^coeofisd^a Tcal ^std jtovov^
ijtsidri tbv vjtSQ Kscpakag ys Tavtdkov Xid^ov jtaQd tig £tQSjf;EV
II. 'Ori.
Particula otc causalis apud Pindarum saepe invenitur, sed
praeter unum exemplum, ubi post verbum affectum exprimens
posita est, semper post alia verba reperitur causam addens
eius quod in antecedentibus dictum est. Illud unum exemplum
est N. V 46 xaLQCo d\ oti i6Xoi6i ^dQvatac jtsQi 7td6a TtoXig.
Ceteros locos a Rumpelio nullo ordine allatos secundum
tempora distribuam.
1.
"Oti c. ind. praes. invenitur ter, in apodosi babes ind. praes.
semel (O. III 39), semel probibitivum iiri c. imp. praes. J. 11 43,
semel coni. aor. adhort. (P. X 69).
ort c. ind. aor.: quinquies. In apodosi ind. praes. bis
(O. I ^2. P. VIII 58), imp. praes. semel (J. VIII [VII] 5), ind.
aor. semel (O. X 31), ind. perf. semel (P. II 73).
3.
on c. ind. perf.: semel (P. V 20); in apodosi ind. praes.^)
4.
oTt c. ind. plusquamp.: semel. O. VIII 33. in apodosi ind.
aor. Particula ort postposita est: '^v ott, viv TtsjtQco^svov.
1) De P. V 15 videas infra p. 33).
- 33 -
5.
ort c. ind. fut.: semel. fr. 107 (74), 18. In apodosi ind.
praes.^)
6.
Non tam causalem quam explicativam esse particulam
OXL censeo in his locis: P. II 30 au dvo S' cc^TtkaKiai (pEQS-
Ttovoi xsXi^ovxi' xb ^sv ijQcog oxi i^cpvXiOv al^a 7tQG)Xi6xog
ovx ax6Q xiyyag iitiyn^E d-vaxoig' oxi xa ^EyaXoytav^ie66iv ev
TtoxE xtaXd^oig ^ibg axoixiv i:t£iQaxo. Verba non causam
afferunt, cur illa duo delicta Ixioni poenam intulerint, sed
explicant quae fuerint at dvo d^itXaxiai: duo delicta, alterum
quod — quodque. Nam verbis xb ^ev oxi non respondere xb
dl oxi sed oxi xe apud Pindarum non est mirum.
P. V 14 6£ d' iQi^iiEvov iv diTca itolvg oXpog d^cpivi^Exai'
xb iiEv oxi ^aCilEvg iool ^EyaXav TtokCov . . . ^dxaQ ds Tcal
vvVy xkEEvvag oxi Evxog 7]drj ^aQa Uvd^iddog XnTtoig iXcav SidE-
|at xovdE xa^ov dviQcov, ^AitoXlcoviov dd^vQ^a. Prius oxi ex-
plicat verba TtoXvg oA/5og: 'magna te amplectitur felicitas, quod
rex es magnarum urbium'.
Potuit sane poeta sic fere pergere: xb d' bxi Ev^og didE-
^ai, ita ut baec verba xb d' bxi illis xb ^ev bxi accurate
responderent, sed dicit ^dxaQ ds %al vvv bxc: iam hoc alterum
bxi non tam explicativum quam causale est. Latine bis ver-
tamus ^quod', sed nostra si utimur lingua, quid intersit inter
duas particulas etsi minimum est cognoscere possumus. Nam
sic fere vertam: Dicb aber, der du vt^andelst im Rechte , um-
giebt Gliick in Menge: einmal namlich, dafs du ein Konig
bist grofser Stadte, selig aber bist du auch jetzt, weil du usw. —
Restat exemplum, ubi dubitari potest, pronomen o Xi an par-
ticulam bxi intellegamus. J. VII (VI) 39 dEiCo^ai yaixav <Sxe-
(pdvoi6iv aQ^o^av 6 d^ dd^avdxcov ^r] d^Qa^oixco cpd^ovog^ bxi
XEQTtvbv icpd^EQOv dicoKcov ExaXog sitEi^i yfiQag ig xe xbv [i6q-
Gi^ov alciva. Plane falsam puto illam explicationem, qua
verba 6 xi (sic) xEQitvbv xxX. obiectum verbi d-Qa<36ixc3 esse
1) Nihil mutandum est, cum poeta dicat: quidquid facturus est,
nihil querar, quoniam non solus patiar sed una cum omnibus. — Cete-
rum hic locus Rumpeli lexico addendus est.
Brandt, Dissertation. 3
— 34 -
Yoluerunt nonnulli ut Sclineidewinus, Mommsenius^) Rumpe-
lius alii. Nam ^Qd66eiv nihil aliud esse potest ac taQd668LV,
id est ^conturbare, beunruliigen'; sic apud aequales Pindari
verbum usurpari notum est, ut apud Aeschylum.^)
Si autem verba o rt xeqtcvov ktX. obiectum esse verbi
d^QUij^Erca putamus, significatio conturbandi non apta est sed
exspectamus verbum ut concidere.^) Quae significatio cum
apud posteriores demum inveniatur*), illa explicatio falsa est.
Sed utrum construere: ne conturbet invidia quod ('weil')
sector, an ut Christius Bergkium secutus voluit post qjd^ovog
puncto posito 0 tl tsQitvov iatLV intellegere debeamus, vix
certis argumentis diiudicari poterit. Cliristius nullam causam
cur sic explicaverit aiferre potuit nisi quod dicit boc esse
suavius. Mihi hoc non suave esse videtur propter asyndeton:
malim in verbis oti usque ad ai&va causam invidiae deorum
cognoscere quae ne se conturbet poeta optat. Itaque virgula
post verbum cpd^dvog posita oti particulam causalem esse puto.^)
III. OvvsTia siveTtev tovvBKa.
Particula ovvsxa (^ovvsxsv) apud Pindarum saepius signi-
ficatione ^quod, quandoquidem' invenitur; bis est particula
declarativa ut saepe apud Homerum^), neque vero praeposi-
sitionis loco ponitur, quod apud tragicos saepissime fit."^)
De formis harum particularum hic mihi non dicendum
est ubi tantum de usu agitur. Multa etiam de determinatione
formarum disseruit Mommsenius.^)
O. XIV 15 Avd(p yaQ ^A6(x)7Ciiov iv tQOTtc) iv iisXstaig t
dsidcav fftoAor, ovvsk ^ OXv[i7ti6vixog d Mivvsia 6sv J-sxati,
1) Ubersetzung 1846 p. 184.
2) Prom. 627 Kirchh.
3) 'Zerschmettern' Mommsenius vertit.
4) Cf. Buttm. lexil. I 211.
5) Si mecum consentis, hunc locum Rumpeli lexico sub oti 2) ad-
das. — In fr. 139, 9 on quod traditum erat ab Hermanno optimo iure
deletum est.
6) Cf. Ameisium ad «216.
7) Cf. Krueg. Di. 68, 19, 2. Mommsen. ann. critt. suppl. p. 202.
8) 1. 1. p. 197 ss.
- 35 -
J. VII (VI) 12 {xivi tG)v TtccQOg ^dlLOxa ^v^ov xeov evtpQavag
rj . . .) rj zJoQid' aTCOLxtav ovvsxev oQd^a EGxa<5ag iTcl 0(pvQ(p
AaxedaiyLovCcoVj eXov d' 'A^vxkag Aiyeldai 6ed-ev kxyovot ^av-
xev^aGi Uvd-iOig; Codices BD ovvex praebent quod Thier-
schius in ovvexev mutavit, quem secuti sunt Bergkius Christius
alii. Sed Heynius avCx ccq' coniecit Hermanno probante,
postquam iam Schmidius^) particulam temporalem postulavit
scribens avCxa dQd^cj hiatu intolerabili. Utraque lectio et
Heyniana et Thierschiana defendi potest. Heyniana his causis
fulcitur: scholiasta particulam temporalem videtur legisse cum
explicet: t^ OTf triv zlcoQCda tav 'HQaxkeidcov xccd^odov iit
dacpaXovg 6tr}vai 7caQe6xeva6ag.
Accedit quod Pindarus in hac enumeratione bis tempo-
rales usurpavit particulas: avCxa (4), ora (10). Tamen malim
Thierschi coniecturam probare quod lenior est et quod sic
sermo optime variatur. lam enim habemus hunc variatum
sermonem: tCvi tav ncKQog ^dXi6ta evcpQavag; yj Qa dvCxa
avxeilag^ i] de^a^eva, rj d^Kpl ^ovXatg^ iq d^cp' ^loXaov^ rj UjiaQ-
tav, 7] 0T£ a^Tte^xl^ag, ij ovvexev e6ta6ag; Vides in uno quoque
membro structuram variatam. Quae variatio Heyni coniectura
deletur^ cum iam supra dvCxa legatur. Accedit quod particula
ccQa addita superflua est. Thierschii igitur probo coniec-
turam.")
J. VIII (VH) 19. N. IV 20.
Semel apud Pindarum particula ovvexev sensu demonstra-
tivo usurpatam videmus. P. IX 93 ovvexev^ el cpCXog d^tav^
ef tig dvtdeig^ to y iv ^vva TteTtovrj^evov ev ^rj Xoyov
pXdjttcjv dXCoio yeQOvtog xQVJttetco.^)
IT. Vrs.
Particulae ote causalis apud Pindarum duo tantum ex-
stant exempla. O. IX 83. P. II 27 ^axQov ov% vTte^eivev oX^ov^
[laivo^evatg cpQa6\v "HQag ot' iQd66ato.
1) TlivddQOv TtSQLoSog. 1616.
2) Dativos nvv.Lvalg §ovXaTg non debuit mutare Bergkius. De in-
dustria poeta a^cpl cum dativo coniunxit cum sequatur ancpl c. acc.
Pindarum enumerationem quam maxime voluisse variare apparet, quae
variatio Bergkii et Heynii coniecturis deletur. Cf. Kuelan. II § 449 g.
3) Correlativum quod dicunt xovve-ncc semel reperitur. O I 67.
3*
- 36 —
y. £iq.
Particulum ag apud Pindarum bis causam indicare voluit
Rumpelius, N. VI 4 et O. XIII 45. Videamus locos. N. VI 1
*€V ccvdQ&v^ ^v %^EG)V yivog' sk ^cccg de Ttvso^sv ^arQog a^(p6-
TSQor disiQySL ds 7ta6a TcsxQL^sva dvva^ig^ cjg tb ^sv ovdsv,
6 ds %dlKSog d6(paVsg alsv sdog ^svsi ovQavog' Sine dubio
particula cjg causalis est, cum sententiarum conexus hic sit:
^unum est hominum, unum deorum genus, utriusque commune
est quod utrumque ex eadem matre oritur, sed dirimit duo
genera vis quae cuique est, quoniam genus bominum nihil
est, dei autem sempiterni'. Boeckhius igitur non recte 'ut'
(consecutiva vi) vertit, rectius Dissenius. Nolo silentio prae-
terire Christium TCsxQc^sva acc. neutr. plur. esse putare, quod
addita voce 7ia0a vetatur, quae non sensum habet nisi cum
verbo nsxQL^sva coniuncta, ut sensus sit Vis tota diversa'.
O. XIII 43 o^Jo^oj r sv ^sl(pol6iv dQLGtsvGaxs ri8s x^QtOLg
sv Xsovrog drjQLO^aL tcoXsOlv tisqI jtkTJd^SL xaXcbv., cog ^dv (5a(psg
OVK dv sldsLrjv ksysLV TtovtLav ^d(pc3V dQLd-^dv.
Quibus verbis poeta enumerationem victoriarum a Xeno-
phonte eiusque cognatis reportatarum claudit. Quot Delphis
et Nemeae facinora praeclare fecistis, contendo cum multis
de multitudine, nam non dicam numerum marinorum calcu-
lorum. Sed etiam comparativo sensu particulam intellegere
possumus: contendo cum multis de multitudine victoriarum
sic ut non possim dicere numerum calculorum. Quamquam
sensus causalis aptior videtur.
YI. 'AtB = utpote.
a. participio vel substantivo additum. Tria sunt apud
Pindarum exempla. fr. 145 (109) dsbg dts itXsov tt lai^bv.
P. II 84 Ttotl d' s^d^Qbv dt sx^Qog sbv kvxoLO dLxav vjto-
d^sv6o^aL. J. VI (V) 51 siitsv ts (pcjvT^aaLg drs ^dvrLg dvriQ.
Christius dicit: ^fatus qualia vates, non tamquam Herculem
ipsum divinandi arte praeditum crediderint'. Sane Herculem
non crediderunt vatem, sed tum cum ei vota de Telamonis
filio loquenti deus aquilam misit puto Herculem divino quo-
— 37 -
dam animo motum iu hoc temporis momento vatem fuisse
poetam voluisse. Ergo non opus est cum Mezgero doctius
quam verius admonere Herculem in fabulis Boeotiis cum
Apolline Ismenio coniungi. Errat etiam Mezger negans verba
posse significare ^wie ein Seher', cum comparativam parti-
culae ccte vim supra viderimus, cf. p. 16.
b. ats genitivo absoluto additur. P. II 79 ats yaQ Elvd-
Xiov Tcovov ixoL6as ^ad-v 6x6vag et8Qag, a^dntiGtog ei^o (peX-
Xbg cbg vtcIq SQxog dk^ag. Apparet hoc quoque loco parti-
culam dts sensu causali esse positam. Non satis accurate
puto Boeckhium vertisse: 'velut marinum enim laborem habente
cetero instrumento in profundo mari, non immergor suberis
instar supra rete, salsis undis'. Imagine se uti Pindarus tan-
tum particula G)g admonet. Comparat se suberi in aequore
natanti cetero instrumento in profundo mari laborante. Ap-
paret in hoc altero membro particulam comparativam prorsus
abundare. Immo: utpote cetero instrumento in mari profundo
laborem habente non immergor suberis instar, vel nostra
lingua: „denn wahrend ja das librige Gerat tief im Meere
arbeitet, bin ich wie der Kork iiber dem Wasser, unbenetzt
vom Meerwasser". Coniecturas quibus hic locus tentatus est
repellere non opus est, cum verba tradita optime posse ex-
plicari demonstrasse mihi videar.
Caput quartum.
De particulis flnalibus.
Particulam Xva Pindarus non usurpavit nisi significatione
primaria^), quae est ^ubi'. Quo sensu tVa decies invenitur:
videas Rumpelium. Finalem particulam 'iva quam ne Aeschy-
lus quidem saepius quam bis usurpavit apud nostrum non
invenies. Quibus finem indicat, sunt particulae ag oTCcog oq)Qa
1) Cf. Kuehn. II § 553, 1, 1.
— 38 —
f*if, de quorum usu iam quae habemus dicenda sunt. Dispu-
tavit autem de sententiis finalibus Graecis Philippus Weber
(Entwicklungsgeschichte der Absichtssatze, in ^Beitrage zur
historischen Syntax der griechischen Sprache', herausgegeben
von M. Schanz. Bd. II, Heft 1. Wiirzburg 1884). De senten-
tiis finalibus Pindaricis egit in capitis tertii paragrapho prima
(pp. 72-74).
I. S2g.
Particulam cag finalem non admodum adamavit Pindarus.
1. cum optat.
O. X 26 iTtel IIo^SLdccviov jtscpvs Kriatov cc^v^ovcc, TticpvB
d' EvQVTOv, cjg Avyiav IdtQiOv aiKOvd'' ixGyv ^L6d-bv vniQ-
pLOv TCQccaooito. Sine dubio particula ag finalem sensum
habet: interfecit Hercules Molionidas, ut ab Augea mercedem
exigeret.^) R IV 7 ag particulam non finalem (ut Weber) sed
declarativam intellego: videas infra (p. 58).
2. o>g civ c. optat.
O. YII 39 tdts Ttal cpav^iii^Qotog dai^cov ^TjtSQtovidag
^ikXov svtsiXsv (pvXd^a6^ai %Qiog jcaiGlv (pCloig^ hg ccv ^'sa
TtQcbtoi 7cti6aisv ^cj^bv ivaQyia, xal 6s^vccv Q^vcCav d^i^svoi
TtatQC ts d^v^ibv idvaisv TCOQa t syysi^Q^yiCi, Quod apud Pin-
darum unum exemplum est particularum cag ccv cum optat.
coniunctarum. Neque vero video, cur cum Kaysero Vaticanum
scholiastam secuto cjg ta d^sa scribamus, quam coniecturam
iam Mommsenius^) iure repulit neque Weber probavit. Neque
structura postulat ut corrigamus. Nam Graeca est: apud
Homerum saepe reperitur.^) Multa invenies exempla apud
Kuehnerumll §553,5. cf.Hermannum de part. ccv III 4, 151 ss.
1) In Christii editione mendum typographicum corrigas: non Paus.
V 25, sed Paus. V 1, 9 ss. in adnotatione ad v. 26. legendum est. Addo
locos Paus. Vm 14, 9. II 15, 1.
2) ann. critt. suppl. p. 76.
3) Cf. V 402 et quae adnotavit Ameisius (^Anhang'). Adeas etiam
Kruegei-um Di. 54, 8, 4. Cf. Hdt. V 37. VII 176. Xen. Cyr. I 6, 13.
- 39 —
3.
N. VIII 35 xsXsvd^OLg aiiXoaLg t^oag icpaTttoc^av d-avav mg
7tai6l xXsog ^ij rb dvdcpa^ov TCQOodil^G) , ubi 7tQo6dil>co malim
coni. aor. quam ind. fut. intellegere^ cum hic a particula cjg
pendens perraro inveniatur. cf. Kuehnerum II § 553, 4. cf.
p. 44, adnott. 1.
II. ''Ojtioq,
Neque etiam particulam ojtcog videtur amasse Pindarus.
Bis usurpavit OTtc^g sensu adverbii relativi in quaestionibus
pendentibus, quo de usu consulas Rumpelium. Particula finalis
est oTtcog semel, cum opt. aor. coniuncta ab optativo aoristi
pendens et ipso a particula bcpQa pendente. N. III 59 bq)Qa
^aka66CaLg dve^cjv QL7tai6L Tte^q^^elg vjtb TQOiav doQLXtvTtov
dXaXdv AvKLCJV te 7tQ06^svoL xal ^Qvycov zlaQddvcov ts, nal
syisGcpbQOLg STtL^L^aLg Ald^LO^sGGi iSLQag sv (pQa6l Ttd^atd^^
OTtcog 0cpL0L ^ri xoLQavog OTtLGco TtdkLV ofxad' dvsi^Log ^a^svrig
^EksvoLO MsiLvcov libkoL. Verba si recte sunt tradita quod
equidem puto sic intellegenda esse censeo. Achilles missus
est Troiam, ut cum Aethiopibus congressus praecordiis suis
infigeret <(curam>, ut eis ne dominus Memnon domum rediret.
<(Curam)> inserui, nam tale aliquid animo suppleas ut parti-
cula finalis bitcog (^ri) clara fiat. Quod Bergkius nescio an
neglexerit Ttd^au d^ditog coniciens, quae coniectura a Webero
probata iam ob id refutanda videtur, quod d^dTtog non analo-
gia alius loci fulcitur. Bene Dissenius: 'ut manus cum Aethio-
pibus conserens eam animo infigeret sententiam [malim ^curam'],
ne Memnon rediret, h. e. ut pugnans cum Aethiopibus inpri-
mis curaret hoc, ne Memnon rediret'. Christius ad Heyniorum
et Huschkiorum ^) perversam sententiam rediit, verbum %£r()a?
cum his iv (pQa6l (praecordiis inimicorum nimirum) Ttd^avto
esse coniungendum, quae explicatio iam ab Hermanno et in-
primis a Dissenio tam bene repulsa est , ut iure mireris
virum doctum foedam istam imaginem nec non plane ineptam
1) Albii TibuUi elegiae tres. 1840 p. 30. et in editione Tibulli
ad I 3, 4.
- 40 -
rursus e£fodisse. Locus N. VII 26 a Christio laudatus plane
alienus est^ cum hic Aiacem gladio pectus percussisse dica-
tur. Sed ut manus hostium praecordiis infigeret Achilles
Ghironem optasse et suasisse putans ingenti iniuria laedes
diTcaLOTatov KevxavQov.
III. ''OcpQa,
Saepius Pindarus particulam og)Qa usurpavit, quae inde
ab Homero epicorum et lyricorum poetarum communis neque
a tragicis spernitur.
1. cum coni.
a. post. temp. praes. P. IV 1 6d^sQov ^sv xq'»] <5b TcaQ^
dvdQl (pCX(p Gxa^Bv^ . . . ocpQa xco^d^ovtL 6vv ^AQTiBGCXa^ MotGa^
AatoCdaL0Lv 6q)SLX6^svov Uvd^cbvL t av^rig ovqov v^vcdv.
O. XIV 18 ^slavtSL%sa vvv do^ov 0SQ6E(p6vag slv%-\ 'Axot^
TtatQi Tclvtdv (pSQ0L(3^ dyysXCav , KXsoda^ov 6(pQ^ Ldotd* vCbv
sl^Tcrjs KtX. O. VI 22 g) OCvtLg^ dXXd tjsv^ov i]drj ^ol ad^svog
r}(iL6vc}v, a tdxog, 6(pQa TisXsv^^^p t sv ocad^aQa pd^o^sv 6x%ov^
'ixca^aC ts TCQog dvdQcbv Tcal ysvog. Caveas pddo^sv ind. fut.
esse putes non quod negandum sit particulam 6(pQa cum fu-
turo posse coniungi, sed quod vix verisimile est Pindarum in
tam brevi sententia sine causa tempora variasse. Restat locus
P. XI 9 %aXst ^vvC^iBv 6(pQa @s^lv LSQav Ilvd^&vd ts xal oq-
^odCxav yag o^cpalbv %Bla8ri(5st (sic Heynius, libri KsXadfits)
dxQa 6vv sGTtSQcc %rA. 5 ubi Heyni coniectura KsXadTJastE coni.
aor. non ind. fut. est; cf. Weber p. 74. Cum coni. praes. con-
iuncta invenitur particula 6(pQa semel: P. I 71 XC66o^aL vsv-
6ov^ KqovCcjv, d^sQov 6(pQa xat' oixov 6 ^otvL^ 6 TvQ6avG)v
t' dlakatbg Birj.^)
b. post tempus praeteritum. Coniunctivus in sententiis
finalibus post tempus praeteritum iam apud Homerum exstat,
consulas Krueg. Di. 54, 8, 2. Ameisium ad y 16. Hermannum
ad Viger. p. 850, not. 350 et de emend. rat. Gr. gramm. II
21, 212, de aetate Orphei 812. Kuehn II § 553, 3. Brun-
ckium^) errare putantem 6g)Qa c. coni. post praet. coniunctum
1) Cf. Madvig. adv. I 187.
2) Ad ApoU. Rhod. argon. I 17.
- 41 -
particula av uon addita soloecum esse idein Hermamius de-
monstravit. ^)
Apud Pindarum liabemus exempla particulae o(pQa cum
coni. post tempus praet. coniunctae duo: P. IV 90 Tfal ^iav
Tlxvov ^iXog '^Qte^idog d^TJQev^s XQatTCvov , i^ avindxov cpa-
QixQag oQvvy^svov, ocpQa xig xav iv dvvaxa (piXoxdxav ijti-
Tpaveiv BQaxai. iQaxai enim est forma Dorica coniunctivi, vide
Krueger. Di. § 39 sub iQaiiat^ Ahrensium dial. II 313. Con-
iunctivus meo iudicio hoc loco stare potest, quod verbum
d-rlQ£v66 plane eandem significationem habet ac perfectum, dico
actio necandi perfecta est, vernacule ^das Geschoss hat ihn
erlegt', non ^erlegte ihn'. cf. Krueg. Di. 54, 8, 2.
Alterum exemplum est O. VII 13 xao vvv VTt^ d^cpoxiQCJv
6vv ziiayoQa xaxi^av xdv itovxiav v^vicov icatd^ ^AcpQodCxag
^AeXiOi^ XE vv^cpav, ' Podov^ svd^v^dxav ocpQa TCsXaQiOv dvdQa
TtaQ' 'Akcpsia GxscpavcoGd^svov aiviGco. Primum de forma alviccx)
dicendum est, quam coniunctivum aoristi correptum haberi
volo. Quamquam enim apud Pindarum in ceteris aoristi for-
mis verbi alvslv littera H invenitur^), tamen in aivida vo-
calis correpta esse potest sic ut indic. fut. aivi(5G) legimus
{N. VII 63) quanquam infin. fut. aivtj^siv scriptum videmus
(iV. I 72).^) Accedit quod nostro loco coniunctivus multo ap~
tior videtur quam futurum. xaxi^av enim nihil aliud est ac
Mescendi' vi perfecti. Actio descendendi iam perfecta est. Igitur
^adsum'. Quae cum ita sint coniunctivus aiviaco optime et
sensui et grammaticae videtur respondere.
c. Restat locus singularis, de quo pluribus erit dicendum.
fr. 128 (90). In Athenaei codice, qui fragmentum servavit
(X 427 D) sic scriptum videmus: XaQixag r' 'A(pQodi6i(ov
iQcbxcov^ ocpQa 6vv iSi^aiiaQC} ^sd^vcov ^Aydd^covi ds ^dXco xox-
xa^ov. De particula o(pQa et verbi ab ea pendentis modo et
tempore nihil certi dici potest. Apud Boeckhium invenies
fragmentum a ^censore' in Ephem. litt. Jen. 1806 n. 249 p.
142 ^correctum'. Cuius coniecturis fragmentum meo iudicio
1) Viger. p. 793.
2) alvriaa O. X 99. aivi\6sv P. III l.S. ccl'vr]6ccv fr. 216 (235). ccLvrj-
accLs O. IX 14. ccivfi6cci P. 1 43. IV 140.
3) cf. P. X 69.
— 42 —
difficilius factum est quam antea. Quid enim significant illa
^ut cum torrente ebrius aestuem'? Laudat quidem Dissenius
Anacreontis illud ^) fisd-vcov SQcotL neque vero intellegens,
quantum intersit inter duo verba: illud enim Anacreontis in-
tellegere possumuS; baec 6vv xsl^ccqqo) ^sd^vcov minime. Neque
video ullam constructionem in verbis ab illo censore restitu-
tis. Quam emendationem plane esse spernendam puto. Meo
iudicio, si quis de boc fragmento verba facturus est, inprimis
caveat, ne verbum pdlcj mutet, cum pdXlsiv in ludo qui Tcot-
tapog vocatur vox sit usitatissima. Bergkii igitur coniecturam
xaXa non probans cum Cbristio quod metrum spondeum re-
quirere videtur /3«AAg9 scribam. Neque nego coniecturam Xsi-
^ccQO) {Xi^dQG) Bergkius) minime mibi placere. Cum enim
nomen Agathonis usitatissimum sit, illud nomen non nisi
apud recentiores ^) et in inscriptionibus ^) reperitur. Itaque in
corrupto verbo xsL^a^aQC) nomen proprium latere nego. lam
puto in %SL^a^aQG) aliquam vocem latere qua dicatur, qua re
poeta se ebrium esse dicat. Si litteras ^a per dittographiam
ortas delemus habemus %si,^aQC), unde paene sese offert f^SQC)
quod iam a nescio quo coniectum sensui optime respondere
non erit qui neget^ cum poeta paullo ante de gratiis Venere-
orum amorum locutus sit. lam apte conferas illud Anacre-
onteum ^sd^vcov SQoti. Accedit quod imago pulchrior est poe-
tae desiderio ebrii. Ergo bona coniectura LfiSQO) a doctis non
erat 'reicienda. Neque vero plura hoc de loco dici possunt
cum verba nimis pauca tradita sint.
2. c. optat.
Particulam o(pQa coniungit Pindarus cum optativo post
tempus praeteritum quinquies.
P. V 60 6 d' ccQxaystag sdcoK ^A%6XIg)v ^'YiQag alva cpo^cjj
o(pQa ^Yi taiiLa KvQavag dtsXrig ysvoLto ^avtsv^a6LV. J. III 71
(IV 53) 7tQO07talaL0ov i]X^^ dvriQ^ tdv TtvQOcpoQOv AL^vav^
xQavLOLg ocpQa ^svov vabv UoGsLddovog SQScpovta ^iid^oL^ vlog
1) fr. XVII in Bergkii editione anni 1834.
2) Cf Polyb. XXIX 1. Suidam sub 'E7rt;^a()fto? qui filius 'Chimari'
fuisse dicitur.
3) Cf. CIG. III 5769.
- 43 -
AkKyLYivag. P. IV 217 kttccg r iTtaoidag ixdidd6Krj6sv docphv
AiiSovCdav ^ 0(pQa MrjdsLag toxecjv acpiXoit atdw, Ttodsiva d'
^ElXag avtav iv (pQaal xaio^ivav dovioi ^datiyt IJsid^ovg,
P. XII 19 . . . TtaQd^svog avX&v tsvx^ Ttd^tpavov ^sXog, o(pQa
tbv EvQvdlag ix xaQJtah^av ysvvcov xQi^cpd-svta 6vv svts6c
^iy.7]6ai t iQixXdyxtav ydov. N. III 59. Hunc locum iam
supra laudavi (p. 39), ubi exscriptum invenies.
In tribus exemplis primo loco allatis et in apodosi et in
protasi aoristum babemus*, in tertio (P. IV 217) in locum
aoristi (dcpsXoito) praesens successit [dovsot). In ceteris exem-
plis in apodosi imperfectum legimus, a quo pendet oipQa c.
opt. aor. coniunctum.
IV. Mn*
Hic tantum de coniunctione finali /tii) dicendum est, quae
usurpatur sensu ^ne' 'ut ne'.
1.
c. coni. aor. post ind, praes.
P. VIII 29 Si^l d' a6%olog dvad^s^sv na6av ^axQayoQiav
IvQa ts xa\ (pd^syiiati naXxtax^p^ [ii] x6Qog il^cov xvi6rj.
c. opt. aor. post imp. aor.
Unum exstat exemplum. P. IV 154 td ^sv dvsv ^vvag
dviag Xv6ov d^(iiv ^t] tt vscbtSQOv i^ avtobv dva^tair} xax6v.
Traditum fcst in libris manuscriptis dva6t7]6r}g dvaatTJari dva-
ataCri (a sclioliasta). Optime Boeckhius (nott. critt. p. 466)
refutavit eos qui dva6tri0ri legunt, neque tamen assentior
doctissimo Hermanni coniecturam dva6t7]r] recipienti, cum
lectio dva6taCrj ab Alirensio probata scholiastae verbis magis
commendetur neque 'ut Boeckhius dixit grammaticae repugnet.
Facile enim optativus potest explicari: „zuweilen steht der
Optativ ohne dv in einem Nebensatze nach einem Haupt-
tempus im Hauptsatze, um eine unentschiedene Moglichkeit
auszudriicken". Kuehner II § 399, 7, ubi exempla invenies.
- 44 —
3.
c. opt. praes. post opt. praes.
P. V 119 dLdott' . . . s%Eiv^ ^ri , . . da^aXc^Oi. Cmn modi
recte traditi sint, non est cur de criticis huius loci difficulta-
tibus disseram.
4.
c. opt. aor. post ind. aor.
O. IX 60 evevnsv Ao%Qip (sc. luppiter Protogeniam) iiij
xad-eXot viv aicjv jcdt^ov scpd^aLg oQcpavov ysveag.^)
Caput quintum.
De particTilis sl {slne^, el ydq) ar.
A. De enuntiatis liypotlieticis.
Quarum sententiarum apud Pindarum inveniuntur formae
quattuor: Realis potentialis irrealis constructiones ex duabus
mixtae. Disputavit autem pluribus de sententiis condiciona-
libus Pindaricis Gildersleevius (the American journal of phi-
lology III 1882, p. 434-445).
I. De reali.
1.
a. Prima et maxime simplex forma est haec:
el c, ind. praes. — ind. praes.
O. I 66 £i ds d^sbv dvTjQ ng sXnetai XsXad-afisv sQdcoVy
d[iaQtdv£i. P. I 87 £i ti xal cpXavQov jtaQaid^vO^^i, fisya toi
cp£Q£taL TtaQ cdd^EV. P. II 58 £l d£ tig ijdrj Kt£dt£66i t£ xal
7C£qI ti^a }i£y£i £t£Q6v tiv dv ^EXXdda tav itdQOid^^ y^vi&d^av
1) Negantur coniunctiones finales particula ^ii] hae: 6(pQu P. V 62
(p. 42), OTCcog N. III 62 (p. 39. 43), wg N. VIII 37 (p. 39). Non potest ne-
gari huius loci explicationes posse cogitari duas. Altera, a me pro-
bata, est: wg iir] (cf. Bernhardy, Synt. p. 461) tb dvaqxx^ov TiXsog naiGl
itqoadipG}. Altera, cui Christius favet, est: wg naLGl v,liog, firj tb dvacpcc-
fiov TtQoadipco : articulo praeposito adiectivum vim substantivi induisse
Christius putat. Sed haud scio an Pindarus, si talem esse voluerit sen-
tentiam nri$E dixerit, cf. O. XI 18. Articulus tb facile potest explicari:
optat Pindarus, ne liberis tb dvacpuiLov v.liog relinquat, id est illam
famam inhonestam, quae iure omnibus vitanda est, vel tale quid.
— 45 —
v7t8QT£Qov, xoivva TtQaTtidL 7caXai[iovsi xsved. P. III 80 Si ds
kdyav 6vvs^sv xoQvcpdv, Isqcov^ OQ^^dv STCiGta, ^avd^dvov
olod^a TtQotSQCov. P. IV 145 MoiQai d' d(fi6tavt\ sL' tig s%d^Qa
Tcsksi b^oyovoig^ atdw KaXvxpai. O. III 42. J. 1 67. VI (V) 10.
P. IJI 103. VIII 73. In N. X 83 respondent verba s6ti aot
tovtav Idxog verbis antecedentibus st d-sXsig: mox (85) indi-
cativis si ds ^idQvaaai et voslg respondet structura potentiaiis
nqiLiOv ^sv xs itvsoig xtL De his et aliis constructionibus ex
duabus quasi commixtis infra plura erunt dicenda (p. 53 — 55).
Restat fr. 107 (74), in quo indic. praesentis 6ko(pvQo^ai re-
spondet indicativo praesentis cpSQSig a particula si peudenti,
cuius in locum iam (v. 16) indicativus futuri succedit d^ijasig.
Ergo hanc babemus formam: si (psQStg tj sl %ri0sig — oAo-
(pvQo^ai,
b. Transeamus ad eam compositionem, in qua protasi a
particula sl incipienti respondet apodosis probibitivum con-
tinens :
ft c. ind. praes. — ^i] c. imp. praes.
Cuius usus apud Pindarum legimus exempla duo. Unum
est O. I 3 Si d^ asd^ka yaQvsiv sXdsai, cpikov rjtoQ^ fiT^xfV
dsXiov ^KOTtSi dXko ^aXnvotsQov sv d^SQcc cpasvvov d^tQOv
SQ7]^ag dt' aid-SQog, ^tjd^ 'Okv^TtCag dy&va cpSQtSQOV avdd^o-
lisv. Discrimen illud, avddao^sv utrum sit coniunctivus
aoristi an indicativus futuri mihi videtur posse diiudicari, si
particulam larids spectemus, qua non potuit uti Piudarus, si
voluisset dicere 'nec poterimus canere'. Habemus igitur con-
iunctivum aoristi sensu prohibitivi: Boeckhius Hartungius alii
sic iam recte explicuerunt. Homerum vocales saepissime cor-
ripuisse nemo nescit; apud Pindarum non tam saepe corri-
piuntur, sed habemus exempla, cf. O. VII 3. VI 24, supra p. 10.
40. Boeckh. metra p. 289. Ergo formam habemus hanc:
eI c. ind. praes. — ft?] c. imp. praes. /X7]^£ c. coni. aor.
Alterum exemplum est N. V 50 al ds 0spii<5tiov iKSig^
c)6t dsidsiv^ {iriKSti Qiysi.
c. bI c. ind. praes. — ftrj c. coni. aor.
Praeter illum locum O. I 7 de quo iam dixi Pindarus hac
compositione usus est nusquam, cum carmen Olympicum quin-
tum, in quo (v. 23) sic legimus, Pindari esse plerique iure negent.
- 46 —
d. 8l c. ind. praes. — imp. aor.
Exempla exstant duo. O. I 77 ^tAta d&Qa KvTtQiag ay
£i Tt, IloOsCdaov^ ig %dQLv tEXXstac^ Ttsda^ov syxog Oivo^dov
xdXxsoVy i^s d' iTtl tayvtdtav TtoQSvGov aQ^dtcov ig 'Aliv
XQdtSi ds 7tsXa6ov.
Multo difficilior est alter locus N. IV 79 si 8s rot iidtQU)
/i' sti KaXkLKXst TcsXsvsLg 6tdXav d^s^sv UaQLOV kC^ov Xsvxo-
tSQav 0 %Qv6og s^oyisvog avydg sdsL^sv djtd^ag^ v^vog ds
t&v dya^cbv iQy^dtcjv pa6LXsv6LV L6odaC^ova tsvySL cp&ta'
TCSLVog d^g)^ ^A^sQOvtL vaLStdcjv i^dv yX&^oav svQStco TcsXadi}-
tLV 'OQ6otQLaCva, %v iv dy&VL ^aQvatvTtov d^dXXrj^s KoQLV&Cotg
0sXCvoLg. Oritur iam quaestio, unde incipiat apodosis. Eras-
mus Schmidius constructionem non recte intellexit dicens
subintellegendum esse verbum ^Yi^a. Construit igitur: si vero
sane avunculo me etiam Callicli iubes columnam ponere Pario
lapide candidiorem <(ponam). Non potest dubitari, quin pro-
tasis in verbis sl ds tOL usque ad verba XC^ov XsvaotsQav
exstet, sed apodosis utrum a verbis 6 %Qv6og sipo^svog an ab
his xsLVog d^cp' ^A%SQOvtL incipiat inter viros doctos lis est.
Huic explicationi favent Heynius verba 6 %Qv6og — tsv%si
(pcjta in medio esse TtaQsvd^sta putans, Boeckhius baec verba
cum antecedentibus coniungens ut causa addatur, cur Calli-
clem cani velit, Cliristius dicens his verbis rem in protasi
significatam confirmari. Sed dissident Godofredus Hermannus
(diss. Pindar. IV p. 373) Dissenius, qui cum in sua tum in
Boeckhi editione multa neque vero bene hac de re disputat,
Mezger alii. Qui docti omnes apodosin iam a verbis 6 %Qv6bg
incipere volunt, in apodosi rursus Hermanno antecedentem et
consequentem sententiam esse putante. Quorum rationem esse
falsam videbimus si sic construemus ut illi voluere. Nam pro-
tasi SL ds Tot usque ad verba UaQCov kCxtov IsvaotSQav re-
spondebit tum apodosis quae ex duobus membris constans in
soluta oratione sic fere exprimi debeat: scito, ut aurum coctum
splendidissimum est, sic hymnum facinorum praeclare gesto-
rum virum regibus aequalem reddere. Haec cogitari posse
non nego. Sed iam verba sequentia sine ullo conexu cum
antecedentibus sunt, cum sententia quam continent ex ante-
— 47 —
cedentibus sequatur: ^ergo inveniat'. Quod etiam Dissenius
sensit vertens: quare ille ad Acherontem habitans vocem meam
invenito. Neque vero haec per asyndeton a Pindaro solent
exprimi. Quae cum ita sint, mihi videtur apodosis incipere
a verbis xetvog a^cp' 'j4%8qovxl^ ut hanc formam structurae
habeamus :
bI c. ind. praes. [parenthesis] — imp. aor.
Sic etiam Gildersleevius (1. 1. p. 439) constructionem in-
tellexit.
e. ft c. ind. praes. — ind. fut.
Cuius compositionis apud Pindarum invenitur exemphim
unum. P. IX 50 £i ds xqyi xal TtccQ 6o(pbv ccvti(pSQih,ai, sqsgj.
Restant exempla eius usus per quem verbum omitti pot-
est, sive in protasi sive in apodosi.
f. Ac primum quidem invenimus st c. ind. praes., cui ver-
bum non respondet. J. III 1 sl' tig avdQcbv svtv%ri6aig t) 6vv
svSo^oig dsd-Xoig r) 6^svsi itlovtov xats%Si cpQaolv aiavrj %6-
Qov^ a^iog svXoyCaig diStcbv ^s^txd^ai: nimirum a^iog s6tiv.
Similiter s6tlv supplendum est J. YII (VI) 43 td ^axQa d' sl'
tig TcaTttaivsi^ ^Qa^vg s^ixs^x^ai laXnoTCsdov xtsav sdQav.
Difficilis est locus tertius, de quo nunc est agendum.
O. II 62 (56) sl ds viv (sc. :ncAoi)roi' dQStatg dsdaidaX^svov v.
58) sxcov tig Oidsv tb ^sXXov^ oti d^avovtcjv ^sv svd^dd' avttg
(codd. avtiK) dTcdXayivoi cpQSVsg itoivdg sti6av^ td d' sv tads
^ibg dQxa dXitQa xatd ydg dixd^si tig s^^^Qa Xoyov cpQaCaig
dvdyxa. Sine ulla dubitatione protasis est st ds viv s%cov
tig oidsv t6 ^sXXov. A verbo oldsv pendet sententia a par-
ticula oti incipiens in duo membra divisa, quorum alterum
est d-av6vtc3v ^sv svd^dd' avtig ditdla^voi cpQSvsg itoivdg sti-
6av, alterum td d' iv tads ^ibg dQ%a usque ad verba cpQaaaig
dvdyxa. Haec nemo negabit sed iam quaeritur, ubi sit apo-
dosis. Schmidius et Heynius scribunt si ds viv s%si tig^ oidsv
tb ^sXXov. Quae lectio sine dubio falsa est, nam si quis
illas divitias de quibus dixit poeta habet idcirco non etiam
quid sit futurum scire debet. Ergo haec quoque explicatio, verba
si tig s%c3v idem valere ac sl' ttg s%cov s6tiv, cui Boeckhius
favet, falsa est. Hermanni tam dura quam acuta explicatio
iam a Boeckhio optimo iure refutata est, qui ipse sl' ys
— 48 -
scripsit: divitiae virtuti iunctae optima res liomini est, si-
quidem qui eas teneat futurorum non est immemor quae
post mortem liomines maneant. Cui coniecturae a Christio
nuper receptae obstat quod Pindarus tantum coniunctioni
tcqIv addidit particulam ys (cf. O. XIII 65). ^Siquidem' apud
Pindarum est bI^tcsq vel simplex sL Accedit quod illa coniec-
tura recepta tota sententia non modo claudicat sed etiam
plane perversa redditur. Quae enim Pindarus de illis divitiis
praedicat liaec omnia sine ulla condicione dici possunt, sive
qui eas liabet ignorat, sive scit futura. Videamus. Dicit poeta:
^divitiae virtutibus iunctae occasionem facinorum pulcbrorum
praebent': sine ulla dubitatione. — ^graves curas opprimunt':
nemo negabit. — Viro astrum splendidissimum et lux veris-
sima'. Quam sententiam Pindarum saepissime profiteri non
est quin sciat. Quae omnia de illis divitiis possunt praedi-
cari etiamsi qui eas habet t6 ^ikkov ignorat. Quae cum ita
sint apodosin in versibus antecedentibus latere {(piQsi) ut
etiam Gildersleevius censuit nego. Sed iam poeta novam
addit sententiam: si ds. lam sententiarum hic est conexus:
divitiae virtutibus ornatae praeclara res est, neque vero hoc
satis est, sed si ad eas (sl ds viv s%(ov) accedit quod qui eas
habet oldsv zh ^sXlov iam hoc praeclarissimum est. Haec vel
similis apodosis omissa est, quod poeta iam sententiam xov
sldsvav t6 ^slXov in partes singulas dividit (usque ad v. 85).
Tum demum apodosin non iam bene stare posse intellegi-
tur. Puto igitur apodosin a poeta esse omissam propter
disputationem de rebus futuris, quae inter protasin et apo-
dosin interposita cum longa esset effecit, ut apodosis non
iam exprimeretur. Sic Boeckhi coniecturam refutasse mihi
videor nec non Mezgeri explicationem, qui apodosin a verbis
iQ* sv ds incipere statuit, quod rectum esse iam propter hoc
nego, quod qui alteram partem xov ^sXXovtog scit etiam al-
teram habet, ut poeta eum de hac altera parte non ex in-
dustria admonere debeat (^so vrisse er andrerseits'. Mezger).
Haec hactenus; de ceteris difficultatibus, quibus locum
hunc pulcherrimum abundare valde est dolendum, hic ubi
tantum de particula st verba facio non mihi est dicendum.
Bis a Pindaro in protasi verbum s6rLv omissum est:
- 49 —
P. XII 28 £L ds ng oA/3o? iv ocv^QcojtotGLV, ccvsv xa^atov ov
fpaCvExccL N. IX 28 si dvvazov^ Kqovlcjv, Ttelgav ^lv dydvoQa . . .
dva^XXo^aL tog 7i6Q6L6ta^ fxotQav 6' svvo^ov aLxio 6s naLolv
daQov ALZvaCcov oTcd^SLV.
2.
eI c. ind. imperf. — ind. praes.
Unum exemplum. N. VII 74 sl Jtovog ^v, xb xsQitvov
^Xsov 7ts8sQ%sxaL.
3.
Eo saepius coniungit particulam si cum indicativo aoristi,
in apodosi varia inveniuntur tempora.
a. bI c. ind. aor. — ind. praes.
J. VI (V) 42 st Ttox' s^av^ g) Zsv ndxsQ, d^v^ci Q^sIcdv
ccQav dxovCag, vvv 6s, vvv sv^atg vito d^s^Tts^CaLg^ XC66o^ai
xxl. P. XI 54 q)d^ovsQal d' d^vvovxaL dxaL^ sl' tcg dxQOV sXcav
ri6vxa xs vs^o^svog aivdv v^qlv aTCScpvysv xtX. O. VI 77: pro-
tasis si sdcDQrj6av, apodosis xstvog XQaCvsi. N. VII 75 vt-
XG)vxC ys %dQLV^ SL XL TtsQav dsQd^slg dvsxQayov^ ov XQa^vg si^t
xaxad-s^sv. Hunc locum difficilem et ad interpretandum et
ad interpungendum esse non ignoro-, neque vero de his rebus
verba facienda sunt mihi, quippe quod verba a me afferenda
luce clariora sint.
b. sl c. ind. aor. — ind. imperf.
Unum exemplum. O. I 55 sl ds 67] xlv' dvdQa d^vaxbv
^OXv^Ttov 6xo7tol sxC^a6av, rjv Tdvxakog ovxog.
c. £t c. ind. aor. — irap. praes.
O. I 17 dkld /lcDQCav ditb (pOQpiLyya 7ta66dXov Xd^pav\
sl' tC toL nC6ag ts xal OeqsvCxov %dQLg voov vitb yXvKvxdxatg
sd^YlXS CpQOVxC^LV.
d. el c. ind. aor — ftirj c. imp. aor.
O. VIII 54 si d' syco MsXrj6Ca s^ dysvsCcov xvdog dvsdQoc-
^ov vpLV(py ^^ §aXsxci pLS lC&c) XQa%st cpd^ovog.
e. el c. ind. fut. et ind. aor. — imp. perf.
iV. XI 13 si ds XLg ol^ov £%C3V (lOQcpa 7taQa^sv6sxaL dk-
lovg, sv t' ds^XoL6Lv dQL6xsvG)v £7t£dsLh,£v ^Cav^ ^vaxd ^E^vd^d^cj
7tSQL6X£lX(OV ^iXrj xxX.
Brandt, Dissertation. 4
— 50 —
f. sl c. ind. aor. — verbum deest.
P. XI 41 MotCa^ t6 df xe6v^ eu ^L6d-oto 0vvi^£v itaQBxsiv
g)(ovav vnaQyvQOV^ aAAor' aXla raQa06s^sv mX. N. III 19 el
d' Ecov xaXbg sQdcov t ioLXOta ^OQtpa avoQeacg VTteQtdtaig
BTte^a Tcatg ^^Qi6t0(pdvevg, ovKeti TiQoteQCj d^dtav aXa xcovav
vjteQ 'HQaxXeog JteQdv ev^aQeg (sc. e6tiv). Nostra lingua ad-
damus verba haec: ^so moge er niclit vergessen' vel tale quid;
Graecos et Latinos liaec omittere et statim apodosin ad-
iungere notum est.
4.
Cum particulam ei cum indicativo perfecti coniungit poeta,
in apodosi invenimus aut indicativum praesentis aut prohibi-
tivum.
a. £t c. ind. perf. — ind. praes.
J. I 41 £1 d' aQeta ^ vtetataC tig 7ta6av oQydv, d^g)6teQ0v
dandvaig te koI 7t6votg, %qi] viv evQ6vte66cv dydvoQa %6^7tov
^Yj (p%^oveQai6i (peQeiv yvco^aig. Locus desperatus est; Christii
lectionem recepi.
b. sl c. ind. perf. — ^r} c. imp. praes.
Huius quoque structurae apud Pindarum unum exstat
exemplum. J. V (IV) 22 el de xetQaTttai -O-foddrcov eQycov
TceXevd^ov dv otad^aQdv, ft^ (pd^^vec }c6^7tov tbv fotxdr' dotda
KiQvd^ev dvti 7t6vcov.
II. De potentiali.
Transeamus iam ad eas structuras in quibus particula et
cum optativo coniungitur.
1.
Ac primum quidem agendum erit de enuntiationibus con-
dicionalibus, quarum in protasi particulam ei optativus sequi-
tur, cum in apodosi optativus cum particula xe coniunctus
locum habeat.
a. sl c. opt. praes. — opt. praes. c. %£,
Cuius simplicis constructionis habemus unum exemplum.
Solet enim Pindarus simplicibus formis constructionum con-
dicionalium non saepe uti, sed constructiones ex compluribus
commixtas adamavit, de quibus mox erit dicendum. Unum
— 51 —
quod dixi exemplum est N. VII 89 el d' avzb xal d^sbg dvexoc,
iv xCv K id^eloi, rCyavxag og idd^aoaq^ svtvicog vaCstv ktX.
Lectionem av 6%ol ab Heynio Dissenio Hermanno receptam^
ab Heynio perverse explicatam falsam esse iam demonstravit
Tbierscbius. Neque etiam Bergkii coniectura opus est^ quippe
quod avijoi bonum sensum babeat quod quidem Gildersleevius
(1. 1. p. 444) negat, sed cf. Hom. t 111 evdiKCag ave%ri6iv.
b. el c. opt. praes. — opt. aor. c. v.i.
Huius quoque usus apud Pindarum unum reperitur ex-
emplum: O. VI 4 ei d^ etiq ^}v 'OXv^TtiovCxag., ^coiia te ^av-
teCa ta^Cag /Jibg iv nC6a, 0vvoLXi,6t7JQ te tav TcXecvav ZlvQa-
xocoav^ tCva xev cpvyoi v^ivov xetvog ccvtjq; P. VIII 13 xeQdog
de (fCXtatoVy exovtog e'i tig ix do^ov cpiQOi. Supplendum est
i6tlv vel elri av.
2.
Restant exempla in quibus optativus potentialis aoristi
absolute positus est neque vero sine participio^ quod instar
protasis est. Sunt baec: N. IV 30 aTCeLQO^dxag iav xe (paveCrj
Xoyov 6 ^ri ^vvieCg (= ei [iri ^vvLeCrj). O. X 20 d^y^^aig de ks
(pvvt aQeta Ttoti jtekcoQiov oQ^ddai xXeog dvriQ ^^eov 6vv
TCaXd^a {eC d^rj^ai). P. X 29 vav^l d' ot;t£ Jte^bg igjv av evQOcg
ig 'VjceQPoQeov dyova d^av^ardv bdov {ovte el vavdiv ovts
el Ttstbg loig, evQoig dv). P. X 61. N. X 39.
III. De irreali.
Hoc nomine eas sententias condicionales intellegi volo^
quarum in apodosi indicativus temporis historici cum parti-
cula dv (xe) coniunctus ponitur.
1.
Ac primum quidem invenimus banc formam :
bI c. ind. imp. — ind. aor, c. dv (xe).
N. IV 13 si d' eti ^a^evet TciidxQitog deXCcp 6bg (?) Ttat^Q
i^dXneto^ jtoixCXov xid^aQC^cov d^a xe rade ^eXet 'xkid^elg v^vov
xeXddrj6e xaXXCvixov xtX. N. VII 24 ei yaQ '^v e rdv dXdd^eiav
idi^ev^ ov xev OTtlcov %oKco%^elg 6 xaQreQbg Aiag eTta^s did
4*
— 52 -
(p^vG)v Xev^bv ^Lg)og. P. III 63 sC de GcjcpQcjv ocvtq^ov svai^
£tC JCSLQCDV^ XCCL Xl J^Ot (pCktQOV £V d^vfia ^sXiydQVEg v^voi
a^stSQOi tid-ev, Latrjgd toi %£V vlv Ttc&ov %aC vvv ioXot^L TcaQu-
6%£lv avdQdGiv d^£Qfiav vo^cov iq tiva Aatoida %£xlri[i£vov tJ
TtatBQog. KecC xsv ev vavGiv ^jloIov 'lovCav ts^vcjv ^dla66av
^JiQ£%^ov<3av £7tl XQdvav TtaQ' Aitvalov ^ivov . . . tc5 ^£v di-
dv^ag idQLtag £l Tiati^av vyC^Lav dycov ^QvOdav n&^ov t
ddd^Xcjv Uvd^Ccov alyXav 0t£(pdvoLg, tovg dQi0t£vc3v 0£Q£VLXog
£/l' iv KCqqo, Ttotiy datSQog ovQavCov, cpa^C, trjlavy£0t£Qov
7C£Cvcj cpdog £^Lx6^av x£ fia&vv itovtov jt^QdoaLg. Tres habemus
sententias condicionales, priorem £l d£ GcxpQCJV — rj 7tat£Qog,
cuius apodosis est TtCd^ov %£v, protasis ex duobus membris con-
stat: £L £vaL£ X^Cqcdv %al v^vol tCd^^v, quae protasis etiam in
sententia sequenti %aC %£v — TtattJQ animo supplenda est, tum
liabemus structurum condicionalem £l %ati^av dyov — £^l%6-
^av %£v.
2.
st c. ind, aor. — ind. aor. c. %£v.
P. III 73, quem locum iam attuli (cf. v. 65). P. lY 43
£L yaQ OLKOL VLV ^dk£ TtaQ id^^vLov^ALda 6t6^a %tX. . . . t£tQd-
tcDV TtaCdcjv z' £7tLy£Lvo^£vcov al^d foL %£Cvav kd^£ 0vv Aa-
vaolg £VQ£Lav dit^LQOv. O. XII 13.
3.
Protasis loco participium posuit Pindarus bis. N. XI 24
va\ \jid yaQ oq%ov^ i^dv ^djai/ TtaQa KaOtaXCa %al itaQ^ Evdiv-
dQG) ^oXcov oxd^G) Kq6vov %dXXLOv dv drjQLd)vtcjv iv66trj6'
dvtLTtdXcOV (= £L £^0X£V).
N. IX 34 Xqo^Cg) %£v v7ta67tC^c3v TtaQa 7t£^o^6aLg iTtTtOLg
t£ vacbv t iv ^d^aLg £%QLvag dv %Cvdvvov 6^£Cag dvtdg. Locus
admodum difficilis est. Oritur enim quaestio, 'AN (v. 35)
utrum sit coniunctio an praepositio ex dvd apocopata. Illud
dicunt Scbmidius (p. 215) Dissenius (cum in Boeckhi tum
in sua editione) Christius (in priore editione) alii, hoc Hey-
nius Kayser Bergkius Mezger Christius (in maiore editione).
Ergo quid est iudicandum? Si Hcv coniunctionem esse putamus,
sensus est hic: ^si Chromio armiger adstitisses, cognovisses
discrimen acris proelii'. Quae dicere poetam voluisse nego.
— 53 —
Nam discrimen illucl pugriae etiam si non Chromio sed alii
cuivis armiger adstitisses cognoscere potuisti. Discrimen
pugnae quicunque ei interfuit cognoscere potuit. Neque vero
pugnam periculosam fuisse facile potuisse cognosci poeta di-
cere vult, sed hoc dicit Chromium fuisse bellicosissimum atque
fortissimum. Hoc enim significant verba av Ttoli^cy xsLva
d^ebg (sc. Aldcjg) svxvev avxov ^v^iov at;^^arai^ cnivvsiv Xovyov
'EvvccXlov. Unde autem licuit cognoscere, Chromium sic fortem
fuisse? Ex discrimine acris proelii: nam quo est maius peri-
culum pugnae, eo fortior est is, qui in tanto discrimine for-
titer pugnet, vel ut poeta dicit ^propulset exitium Enyalii'.
Quae cum ita sint apparet av praepositionem esse. Facile ex
antecedentibus particula xsv ad sxQivag ducitur. Participio
apposita est.
lY.
Quoniam de usitatis formis enuntiationum hypotheticarum
dixi, restat ut de constructionibus ex duabus mixtis verba
faciam.
1.
sl c. ind. praes. — opt. praes. c. -ksv.
iV. X 85 si ds xaGiyvT^Tov TtSQv ^dQva^av itdvxov 8s vosig
d%odd(5(ja6^ai J^i&ov , ij^iOv ^sv xs Tcvsoig yaCag vitsvsQ^sv
SG)v^ Ti^iGv d' ovQavov sv xQv0soig d6^0i6iv, N, VII 86 si ds
dsvsxai dvdQog dv7]Q xi, (pat^sv xs ysixov' s^^svai v6(p cpiXt]-
<5avx^ dxsvsi ysixovi xaQ^ia Ttdvxcov sitd^iov.
2.
In protasi sl c. opt. praes., in apodosi ind. vel praes.
vel futuri.
a. sl c. opt. praes. — ind. praes,
J. n 33 ov yaQ jtdyog^ ovds 7tQ06dvxrjg d KsXsvd^og yCvs-
xai, si xtg svd6^c3v sg dvdQcbv dyoi xi^dg ^EkiTcoviddcov.
b. sl c. opt. praes. — ind, fut.
O. XIII 105 si 8s daCfiov ysvsd^hog sQTCot^ zfl xovx^
'EvvalCc) t' ixdcj^onsv 7tQd66siv.
— 54 —
3.
sl c. coni. praes, — ind. praes,
J. Y (IV) 12 dvo ds toi ^coccs acozov ^ovva Ttoi^aCvovri
tbv aX7CVL6tov svavd^st 6vv oA/3a3, et tig sv 7td6xG)v Xoyov
ioXbv dxovrj.
4.
Plura sunt exempla eius constructionis cuius in protasi
£L c. opt. aor. ponitur; in apodosi aut ind. praes. locum habet
aut verbum aliquod, ex quo infinitivus pendet cui ksv parti-
cula addita est.
a. £i c. opt. aor. — ind. praes. P. I 81 TiaiQbv £l cpd^ey-
lato, TCoXkcbv 7t£iQaxa 6vvtavv6aig iv ^Qa%£i .^ ^eCcov ejtstai
[iGifiog dvd^QcoTtcjv. J. V (IV) 14 Ttdvt^ ^X^^^S^ f^' <?£ tovtcov
^oIq' ifpiKOito nalcjv.
b. O. I 111 £i dh ^rj tayy Hitoi^ hi ykvxvteQav %£v
£X%o^ai 6vv ccQ^ati ^oa %X£i%£iv. In boc Pindari loco par-
ticulam ic£v cum infinitivo coniungas, ut iam Boeckhius recte
construxit. cf. Baumlein. p. 351 ss. Kuehner. II § 398, 3. Sen-
tentia non pendens haec est: £i d£ ^ii ta%v kiitoi^ £ti yXvxv-
t£Qav %l£i^co %£v. P. III 110 £i di ^oi Ttkovtov ^£bg d^Qbv
oQi^ai, iXitid^ i^co xliog ^VQi^d^at X£v vil^rjXbv TtQO^G). cf.
Baumlein. p. 349 ss., de infinitivo a verbo iX7ti^£iv pendente
p. 350.
5.
Pindarus cum in protasi £i c. coni. aor. coniungit, in apo-
dosi ponit ind. aut praes. aut aoristi. Est autem bic usus
particulae £i cum coniunctivo aoristi coniunctae (pro idv c.
coni.) Homericus, nam £av apud Homerum non invenitur,
saepissime vero coniungit particulam £l cum coniunctivo: cf.
Krueger. § 54, 12, 2. Kuebner. II § 398, 2 d. Gildersleevium
(1. 1. p. 441 ss.). cf. supra p. 10.
a. 8l c. coni. aor. — ind. praes.
Huius structurae multa sunt exempla. O. VI 11 7tolkol
d£ ^i^vavtai, xalbv £l' ti ^tovad^fi. ^i^vavtai enim formam
perfecti, sed praesentis vim habet: "^memores sunt'. O. VII 1.
Verba exscripta et explicata sunt supra (p. 9 — 11}. P. IV 273
aAA' iTtl %G)Qag avttg £66ai dv^Ttakeg drj yiv£tai, i^aTtCvag £i
— 55 —
^tJ dsbg ays^6v£06L xv^eQvatrjQ ysvrjtai. ib. 263 €l yccQ XLg
ot,ovg o^vxo^c) TCsXexsL i^£Q£LipaL x£ ii£ydlag dQvog^ aL^xvvrj ds
foL d^aritbv eidog, xal (p^LvoxaQitog iolOa dLdot ipatpov tteq'
avxag. Verba i^sQSLjpaL x£ Hermannus, quamquam olim^) de-
fendere conatus est, postea optime mutavit in i^sQsC^ri ^iv.
Neque enim ullus hic est locus optativi cum particula x£v
coniuncti; coniunctivo opus esse quod sequitur al^xvvri ds
ostendit, cui praeclare respondet i^EQ£Lipr] [liv. — N. VJI 14.
IX 46 £l yaQ a^a xx^dvoLg itokkoLg iitCdo^ov dQt]xaL xvdog^ ovx
€V£6XL TtoQOoj d^vaxov £XL OxoTtLag dXXag icpdipaijd^aL Jtodotv.
J. m 58 (IV 40) xovxo yaQ dd-dvaxov cpcova£v £Qjt£L, £l' xLg £v
fsLTtrj XL. fr. 42 (171), 4 £l di XLg dvd^QcjTtoi^L d^£668otog dxa
7tQ06XVXri (j' 1- ^QO0XVXOl)^ XaVXaV 6x6x£L XQV7tX£LV £OLX£V.
b. bI c. coni. aor. — ind. aor.
Unum extat exemplum. N. VII 11 £l ds xvxij tLg £Qdcov,
li£XCcpQov^ altCav Qoat6L MoL6av ivi^ak£.
6.
Particulam £l cum ind. perf. coniunctam invenies semel: in
apodosi habes optat. praes. N. V 19 bl d' ok^ov iq x£lqg3v /3tW
ri CidaQCtav i:taLvr]6ai 7t6k£^ov d£d6xr]taL, ^axQd ^ol avx^d^Ev
dX^ax' VTioCxditxoL XLg.
B. De reliquo usu particulae £l.
I. si = num.
cf. Kuebner. II § 587, 21. N. VII 68 ^iad^Giv di xLg dv
iQ£t, sl TtaQ ^iXog EQxo^ai. O. VI 89 yvcbvaC t £7t£Lt\ aQ^atov
ovBLdog dlad^i^Lv X6yoLg £l cp£vyo^£v, BoLcotCav vv. O. VIII 2 . . .
Lva ^ccvtL£g dv6Q£g i^%vQOLg t£X^aLQ6[i£V0L 7taQa7t£LQG)VtaL ^Lbg
dQyLX£Qavvov^ eI tLV £X£l X6yov dvd^QCOTtCOV 7tiQi xtX. cf. O.
XIV 4. P. IX 93. P. IV 163 ^£^dvt£vpLaL d' iTtl Ka6takCa,
sl ^£tdXXat6v tL.
1) Ad. Viger. p. 830. cf. de part. av III 11.
— 56 -
II. d = siquidem.
0. IX 25 . . . dyysXiav Tts^if^cj ravtav, si 6vv xlvl ^olql-^
diGi %aXd^a i^atQstov XaQLzcov ve^o^ai KccTtov.
P. III 85 kayixav yccQ tOL rvQavvov dsQxerai^ st rtv^ dv-
d^QaTCcjv, 6 ^syag Ttotiiog (= si quern hominum).
III. eYjtsQ,
a. siTtSQ = siquidem,
1. c. ind. praes. P. I 89 evavd^st d' sv OQya naQ^svcov^
sItcsq n cpikslg aKodv ddstav aisl xXvsiv^ ^ri xd^ve Xiav da-
Ttdvatg. cf. Kuehner. II § 510^ 5.
2. c. ind. perf. N. II 6 ocpsCXsi d^ sti, TtatQtav etiteQ %ad'^
b86v viv ev&vTto^Ttbg aicov tatg ^eydXatg dedcoTce x66^ov ^A^d-
vaig d^a^d ^ev ^le&^iddcov dQSTtso^at xdkki^tov dotov xtX.
b. y.ccl'7CSQ = etsi.
N. IV 36 s^Tta^ xatTtSQ s%ei ^ad^eta Jtovtidg dX^a ^eOGov^
dvtiteiv eiti^ovlicf. cf. Kuehner. II § 578^ 2 — 3.
IV. Bi yaQ = utinam.
Kueliner. II § 395, 6. — P. 1 46 et ydQ 6 Jtag xQ6vog
bXdov ^ev ovtco %a\ xtedvcov d66iv evd"vvoi^ xa^drcov d' fW-
Xa0iv 7taQd0%oi. N. VII 98; est una periodus: utinam aptans
pertexas, filii autem teneant.
Caput sextum.
De particulis consecutivis et declarativis.
I. De particulis consecutivis.
1. ifiare.
Particula a6re quater usus est Pindarus, semper cum in-
finitivo coniuncta. Est usus Pindaricus particulae G>6re quo-
dammodo singularis ut iam videbimus. Usus vulgaris maxime
Di
similis est locus iV. V 1 ovk ccvSQiavtoTtoLog £l^\ w^r' aXivv-
Covxa J^s^yd^SiSd^ai aydX^az ' sjt' avrug ^ad^^iidog iotaota.
O. IX 74.
Singulariter particula a)6tE posita est post verbum xata-
vsvsLv^ post quod aut accusativum (cf. Hom. 0 175) aut in-
finitivum- (cf. Hom. B 112) invenire solemus. iV. V 34 6 d'
s(pQd6^ri xatsvsv6£v ts foi OQOivscprjg s^ ovgavov Zsvg dd^avd-
tcov pa^iksvg, cbct^ sv td%Si Tcovtiav XQv6aXaKdtcov tivd Nrj-
Qstdcov TtQd^siv aKOitiv. Pindarus ipse N. I 14 post Katsvsv6sv
infin. fut. sine part. a^ts posuit. Dissenius particulam &6ts
post KatsvsvOsv explicare studet ut non sine vi additam esse
dicat. Audias ipsum: „Iuppiter magnopere probans castitatem
et iustitiam Pelei ita voluntatem suam [significavit, ut baud
cunctanter divinam se ei uxorem paraturum affirmaret." Con-
fert etiam in sua editione Tliucyd. VIH ^^ iTCayyslXo^svoi
G)6ts fioYid^SLV. — cf- Krueger. 65, 3, 1 et ad Tbucyd. I 119.
II 2, 4. Kuehuer. II § 473, 2, 6.
Vis finalis inest particulae co6ts N V 50 sl ds ©s^i6tiov
iKSig co6t dsidsiv ^rjKsti Qiysi.
2. 'aq,
Etiam particula hg cum particula ?j coniuncta apud Pin-
darum eemel reperitur post comparativum. O. XIII 112 Kal
TtaCav Tiatd ^Elkdd^ €VQrj(5sig s^svvcov ^d66ov\ ») a)g dii)isv
(cf. p. 17) t) ctg pro rj a)6ts post Homerum, qui neque ri d)g
neque -») a6ts post comparativum posuit, non raro invenitur
cf. Krueger. 49, 4.
II. De particulis deelai-ativis.
1. "Ort.
Usus particulae declarativae ort apud Pindarum simplex
est, cum non nisi post verba dicendi et sciendi babeat. Bis
posita est particula or^ post verbum Sidsvai, semel post Xs-
ysiv, post ivvsTCSiv semel, semel post diayysXlsiv.
a. post verba dicendi.
O. XIV 19 . . . ddftov 0SQ6scp6vag sXvd'\ ^Aiol^ TtatQL
xXvtdv (pSQOiG^ dyyskiavj KXsoda^ov ocpo' IdoLc' vlov stTtrjgy
— 58 -
otL J-OL vsav 7i6XitOi6i TtaQ^ 8v86i,ov Uiijag i6teq)dv(D0E Kvdi-
jicov aa&Xcov ittEQOiCi yaitav. N. V 3. 0.1 48 EvvEite KQvcpa
tig avtiKa cpd^ovEQCiv yEitovcov vdatog ott 0£ JtvQi ^EOiOav sig
dx^av iia%aiQa td^ov Katd ^eXt} KtL
b. post verlbum sldivai.
O. II 62 (56): verba exscripta et explicata sunt supra (p. 47).
N. IV 43 ev J^oid^ oti xQ6vog sQTtov TtETtQco^evav tElE6Ei.
2. Ovvsxsv, eivexEv,
Duo exempla particulae ovvekev (eiVEKEv) sensu declara-
tivo usurpatae habemus. N IX 36 Quoniam de hoc loco quae
putem supra (p. 52) exposui, liic tantum laudare eum debeo.
Cum dv (ante Kivdvvov) praepositionem esse putemus parti-
cula ovvEKEv sensum declarativum habet: ex periculo cognos-
ses, deam ipsam eius animum incitasse.-^) Ergo corrigendus
est Kumpelius. Eandem vim babet eIlvekev J. VIII 31 (VII
33) EiTtE d^ EVPovlog iv ^£60i6i @£^ig, eXvEKEV TtETtQC^^ivOV
rjv KtL
3. i2g.
Eodem fere modo quo oti etiam particula atg sensu de-
clarativo locum habet apud Pindarum post verba dicendi.
P. IV 6 xQrj^Ev (sc. Pytliia) OiKi^trJQa Bdttov KaQitocpo-
Qov Ai^vag^ iEQav vaOov hg ridr] Xiithv Kti66£i£v E^bdQ^atov
%6Xiv iv aQyivoEvti ^a6ta Kal tb MrjdEiag ETtog dyK0^i6ai
KtL De constructione usitatissima qua subiectum enuntiati
pendentis (Kti66EiE) obiectum regentis (xq7J6£v) factum est,
cf. Cbristium ad h. 1. Nitzschium ad Od. I 300. II 65. —
Krueg. 61, 6. — N.Y 30 6vvE7ta^E Ad^ov, cog aQa vv^tpEiag
ijCEiQa KEivog iv XEKtQOig ^AKd6tov Evvag. N. I 33 iyc) d'
^HQaKliog dvti%o^ai^ TtQocpQ^vcog iv KOQvcpatg dQEtdv ^Eydkatg
dQialov otQvvcjv k6yov , cog ijtEi 6KXdy%vcov vTto [latiQog
avtiKa d^aritdv ig alyXav Ttatg ^ibg d)dtva q)Evycov didv^c) 6vv
Ka6iyvrjtG) ftoAei/, cjg ov AaO"»!/ ^Qv^^d^QOvov 'HQav KQOKCotbv
6jtdQyavov iyKati^a.
1) Ovvsyia sensu declarativo etiam alias usurpatur, cf. Ameisium
ad Hom. s 216. Soph. OR 708. OC. 1397.
Loci pluribns tractati sunt hi:
pag.
01. I 3 45
„25 , 27
II 33 23—24
„ 62 (56) 47—48
VII 1 9-11
„13 41
„39 38
VIII 37 27-28
X 9 13
„86 14
XIII 43 36
Pyth. II 79 37
„90 29—30
IV 29 16—17
„154 43
V 14 33
„57 28
pag.
Nem. I 67 19
III 59 39
IV 79 46
V 34 57
VI 1 36
Vn 89 51
IX 34 52—53
X 57 18
Isthm. I 24 20—22
III 36 15—16
VI (V) 51 36
VII (VI) 12 35
39 33—34
Fr. 75 (45) 22
„ 128 (90) 41—42
„ 218 (239) 24
T i t a.
Natus sum Paulus Brandt Cothenae Anhaltinorum a. d.
IV. Idus Apriles anni h. s. LXXV, patre Hermanno matre
Maria e gente Schilling. Fidei addictus sum evangelicae
Primis litterarum elementis tres per annos in ludis Bernbur-
giensi et Dessaviensi imbutus in gymnasium Carolinum Bern-
burgiense receptus sum patre carissimo directore florens, in
quo quattuor annos peregi. Postquam mihi puero tredecim
annorum pater optimus praematura morte ereptus est, cum
matre Dessaviam migravi, ubi in gymnasium Fridericianum
receptus sum quod floret Gustavo Kruegero directore. Sem-
per pium in praeceptores servabo animum, inprimis nunquam
obliviscar, quanta benevolentia puerum orbum praeceptores
Fr. Ballin et F. Seelmann adiuverint. Maturitatis testimo-
nium adeptus vere anni 1894 Bonnam me contuli. Do-
cuerunt me viri humanissimi Brinkmann, Buecheler, Litzmann,
Loeschke, Solmsen, Usener, Wilmanns. Exercitationibus ar-
chaeologicis ut interessem Loeschke benigne permisit. Per duo
semestria proseminario philologo Bonnensi adscriptus eram
Buechelero et Usenero moderantibus. Qui viri doctissimi stu-
diis tironis semper maxima cum benignitate faverunt.
Duobus semestribus Bonnae peractis Lipsiam transmi-
gravi studia absoluturus.
Scholis interfui virorum illustrissimorum de Bahder, Bie-
dermann, Heinze, Holz, Lipsius, Ribbeck, Richter, Sievers^
Wachsmuth, Wundt. Lipsius, Ribbeck, Wachsmuth benigne
me receperunt in seminarium philologum, cuius sodalis ordi-
— 62 —
narius fui per tria seraestria. Ribbeckii humanitate per duos
annos societati philologae adscriptus eram. Praeterea Ricardus
Richter seminarii paedagogici ut essem sodalis summa cum
comitate mihi permisit. Etiam proseminario Germanico per
duo semestria interfui Sieversio regente.
Quibus yiris optime de me meritis pium gratumque ser-
vare animum nunquam desinam.
u
o
•-5
00
co
C\2
H
CD
cd
0-1
-P
1
cO
O
-S
d! i
9 !
c1 H
o
•H
-P
oi
o
■4-» ^
D-,
Oniversity oi Toronto
Library
DO NOT
REMOVE
THE
CARD
FROM
THIS
POCKET
Acme Library Card Pocket
LOWE-MARTIN CO. LiMlTED