De peccatis electorum, in judicio extremo non pvblicandis... sub praesidio ... Balthasaris Bebelii

THE

WILLIAM R. PERKINS

UBRARY

OF
DUKE UNIVERSITY

/. N. D. N I. C.
DISPUTATIO THEOLOGICA.

PECCATIS

ELECTORUM, IN

JUDICIO EXTREMO

NON PVBLICANDIS.

Quamj
DEO FAVENTE,

SUB PR.&SIDIO

V I R I
zMAXIME <REVERENDI, AMPLIS-

SIMl *tQs EXCELLENTISSIMI

DN. BALTHASARTS BEBELII,

SS. Theolog. Do<5h ejusdemque Pro-

feiTbris Publ.
VN.PATRONI , FAUTORIS ET PR/ECEPTORIS SUUSUMHA
OBSERVANTIA &TATEM VENERANDl.
Publice defendet

JOHANNES MELCHIOR &$$W<tUtt/

Nordlinganus.
Addiem ff* Tebruarii M.DC.LXXVl, b.lfy.confuet,

Ut RGENTO RJTI,

TYPIS JOHANNIS WELPERL

LI BERyf REIPUBL, NEROLINGENSIS

PATRLE PATRIBUS

V I R I S
MAGNIFICIS , NOBILISSIMIS, AMPLlS-

SIMIS AT.gUE P RUDETtjriSSIMIS,

DOM IN IS

CONSULIBUS ET SENA-
TORIBUS,

Quique

VEL A CONSILIIS VEL A SECRETIS SUNT,

Nec non

ADMODVM %eV6R6ND0 , RSVSReN-

DIS , CLARISSIMIS ^AT,<9UE DOCTISSIMIS

DN. SVPERINTENDENTI,

Casterisque

Dniu MINISTERII ECCLESIASTICI

COLLEGIS VIGILANTISSIMIS,
ut &

Dnn.PR^CEPTORIBUS SCHOL^PATRL£

FIDELISSIMIS,

Drm.<zMECOENATlcBVS , PATRONIS>

VROMOTORIBUS AC VAUTORIBUS OMNl HONORIS
ET QBSERVANTL& CVLTV PROSEQVENDLS,

Mocjfecimen Academicum cum voto omnigen*
Projperttatit in fuj fuorum% Studioram
fommendationenfdemtfle infcribit
& offert

Joh. Melchior Schopperlinus.

(0

*.¥..******

«A» CA» CA5 CA9 CAS CA3 cA» CA!

, .4». .4 .4 .4 4 .4 * .4 4 4 .4

» cA» cA» cA» cAs cA» cA» cA» cAs cA» eAs cA»

& & & 4' * * * '*' * * '#' * * ♦ *' * * * * $

iiiiiiliiiiiiiliiiij

JgusdDEUS bene vcrtat l

De

Peccatis ele&orum in judicio extrem©

non publicandis.
/• i.
)U#ftio elt : Utrum fMcaufiorum,*-

)que ac impiorum > in judicio extremo fint pMi-
candal vel> utpreffius eamformat Hodofb-
phia Dannhavveriana : AnctiampeccataEte-
\clorum tunc revelanda ftnt ? Phaenom. VIILp»
;8i4. Elegit hanc quarftionero eximius Dn.
Refpondens nofter pro materia difputationis
Theologica?,- rogavitq; nos»ut eam fibi elaboraremus,& publice
venttlandam proponeremus; quibus honeftis ipfius defideriis
eo promptius gratificari voluimus > quo praeftantius eft theraa •
quodille> fpecimenftudii fuiTheologici editurus, fuafponte
delegit. Noviflimaenimmeditariunumquemquedecet , qui
in noviflimojudiciojudicem propitium defiderathabere! Deus
inftituto noftro clemen ter adfpiret!

§. z. Opus autem eft dijiintlionibus > ut illis praemiflls
ftatus controverfiae eo darius elucefcat. Dijlinguimus aute i. inter
fdeles & infidetes ; Quaeftioenim nuncnon eft deinfidelibus^
quippe quorum peccata in judicio extremo publicatum iri > u-
tiinqueinconfe(Ibeft> faltem inter nos> & eos, cumquibus
nobis nunc res erit. Licet igitur fuifle dicantur inter veteres
quosdam > La&antium lib, VIL inftit* cap. 20, Hieronymum

A i comxn»

♦&( + )©•

comm.inMich.cap.IV. Auguftinum ferm. XXXVIII. Grego-
rium M.lib.XXVI.moral.cap.io. Ifidor. Hifpal. defura. bon»
lib.I.c 17. qui ftatuerint > neque Haereticos > nequePaganos»
neque Judaros in judicium extremum addu&um iri > juxta di-
ctum Joh.III.28» cum his tamen lis nobis nunc non erit.

§. j, (2.) hnevf\de\esconJiantes8£ inconftantes , feuin-
ter electos Sc ^oaKcufnf, De peccatis horum qua?ftio non cft:
Largimurenim>horum» utpote deficientium,peccatain judi-
ciodivinopublicatumiri ; &itaquidem, ut eorum gratiafinc
condemnandi. Ezech. III. 20, XVIII. %6. Quofenfiiaccipimus
verbaLactantii poftrema : ludicabuntur»qui Deumfciverunr, &
facinora eorum > r. e. mala opera tum bonis coUata ponderabunfur :
ut >ft plura & graviafuerint bona» \uftaque , dentur ad vitam : fi
autem mala fuperaverint > condemnentur ad pcenam* SuperanC
mala>cum fubfinemvitaefuifineverafidehincdifcedunt > at-
que ita fine fua? fidei > vita arterna 1, Pet. 1. 9. deftiruuntur i»
Tim.I.ip. qualesfiintTfoWfo/» Matth.XIII.j.zi. Quarftioigi-
turnobis eftdepeccatisele6torum,quiadfinem ufquevitaefu*
in veta fide perfeverarunt. Matth.X.zj*

§.4. (5.) Intev operabona, feuvirtutes ; Scmala, feu
peecara; Non qua?riturdeillisj fedde his; Et porro inter pec-
cata remiffa (2 non remiffa„ Non eft quaeftio de peccatis nondurh
remiflis, nec unquam remittendis , ut erunt peccata reproborum
in die extremo >■ Cum enim horum peccatorum gratia pcenas i !-
/i daturi fint aeternas, opuserit, ea etiam publicari , ut & ipfi > &
aliiintelligant, jufteeos condemnari : uti patet ex proceflu ju-
dicii , defcripto Math. XXV. 42. feqq: Ced quaeftio eft de pecca-
tisinregnogratiaepridemremiffis > &iisquidem>quicredentes
ufque ad mortem fneru nt,ut erat v. g. Davidis adulterium & ho>
micidium. i, Sam. XII. 15.

§. f. (4.) Inter judiciutttintermedium & ultimum. In-
termediumeft > quod homo in regno gratia; adhucconftitutus
interdumfubit> fivecoram Ecclefiae miniftro fuoconfetfbre,i
quovitaconfitentis, & pcenitentis examinatur, peccata reprae-
fentantur , pcenae cxacuunrur, q.uale quid faclum eft inter Da vi»
dem regem pridem adulterum & homicidam> & Nathanem pro.
phetam> & Dei miniftrum. 2. Sam.XII. 7, fcqq: (ive imme-

diatc

• «@ ( 5 ) jgfr

diatecoram DEO, quandoinferiacontritioneconftiturushomo
agnofcitpeccata>&meditaturiramdivinam > & poenas peccatis
fuisdebitas j quali inftatueratAuguftinus »&alii, cumlibros
confeflionum adornaret ; De tali hominis ftatu h. 1. quaeftio no-
bis non eft,adeoque nec de judicio tali ; Fatemur enim in hoc re-
rum ftatu etiam fidelium peccata in judicium adduci , accuiari >
argui ; &confundi, velpotiushomines> propterpeccata ; fed
quarftio nobis eft de judicio extremo , quod finito regno gratiar
habendum eft»

§. £. (f.) Inter ludicium in genere , & diflinftos ejus ju~
dicii aclus. Non eft quarftio de judicio in genere , an electi in
illudadducendifint? Largimurenim & hoc> quodnempeet-
iam Electi judicio fiftendi fint > quandoquidem omnes omnino
hominescoram tribunaliChrifti judiciscompariturifint j Ec-
cleflll.i*. Math. XXV. 31.3*. Rom.XIV.io. Sed quarftio eft
de diftindtis, & nonnullis quidem» judicii iftius acti bus> an electi
eosfintfubituri?

§• 7» (6.) Intera&usjudicii. Hodofophianoftradiftin»
guit interjudicium computatorium, rationis redditorium > abfolu-
torium-» pramiatarium ; & ignominiofe condemnatorium. Brevius
nonnullidiftinguunt inter judicium difcufionis & condemnatio-
nis , vide Dn. D. Gerh. Loc. de jndic. extr. §.6. Non eft quaeftio
de judicio qua computatorium , rationisredditorium > abfoluto-
rium>& praemiatorium eft ; Tales enim adhis circa Electos fore
& nos ftatuimus 5 Ced de judicio qua ignominiofe condemnato-
rio; Etactibuscondemnationiconnexis. Adtnscondemnatio-
niconnexoseosvoco > qui illam antecedunt» ut funt peccato-
rum admillbrum mentio> examinatio, difcuflio» publicatio> con»
fufio ; Non tantum eft quaeftio ; imo non tam eft quarftio ( fi o-
mnino ullaeft) de actu condemnationis (quam diftentientes»
cum quibus nunc nobis reseft>ipfi non videntur ftaruere>) quam
mentionis> examinationis, difcuffionis»&publicationis>imo
etiamconfufionis.

§. 8. Ex diclis formandus eft fiattu controverfia hic: An
futurumfit , utfidelium eleclorum peccata in regnogratit ipfis re-
miffa in judicio extremo in memoriam revocentur > txaminentur»
fublitentur, confundantur J Negant communiter Noftrates>

A j commen-

(<n

commentantesad Joh.III.i8. V. 24.19. Et in Loco de judicio
extremo;vide Gerh. M6.D. Dannh. hodof.l.c. Etquoscitat
Dn. D. Dorfch. in Bibl num. p.m.ad loc. cit. JohannH».

§• 9- N*£«*//r^efundamentum pia?beatfciipturafacra»ut-
pote in materia , qua? ex mera pendet revelatione. Non eft au-
temanimusomniaeafcriptuia?di£caexcutere»qua?hucfaciunt;
neque etiam opus eft $ fedea modo , quae jam cicavimns > ex ore
lefu Chrifti > ipfiusquondam judicisfupremi,piofe6ta»& ajo-
nanne (S-xvy.u><?a tm %pil>* xiyav ^ij^cciTKscAai adtnirando Chri-
fii verborum doftore , elogio Eufebii lib. II. adv. Marcell.c. 24.)
annotata, Piiusexftatjohan. c. III. 18. &hoceft: 07n^vav «>-
durov ( tjov 3-«w) k KeiviTtu; 0 <T«//.« 7rt^ivav , hS"n KiKpnau »6Vt p»
'7nifi^<iiKiv ets to ovouot, tb yovoyyiZs 1/« tx &u .- i e. Credetis in
ipfum ( filium DEI) non judicatur \ qtti vtro non credit > jam ju-
dicatus eft » quia non credidit in nomcn umgenitifihi DEI. Pofte-
rius occurrit Joh. V. Z4. ' A^.)v ' Ay.lv xiya Cutv , oV/ tov Koyov y*
KKvav 3 i£) <zri$ivav ro <wiy:«\oi>vTl y.i , \yti £aw a/aviov , %, ets K?io~tv
*K \pyvroj., oixxoc [s.iTU@i@tiKiv \k tb f3#v«,r* ets rtjv fyonv. 1 e. Ametl
Amen dico vobts> quodfermonem meam audiens , & credens mitten*
time (eiquimifitme) babeat vitam aternam » & in iudicium
non veniati fedtranfterit exmortein vitam, Verfionesalias nunc
omittimus.ftudio brevitatis» qua circumicripti fiimus.

§. 10. InallegatisdiiStisduo continentur I. Propofitae
quaeftionisnegatio: II. Negationisratio.

§.li. I. Propofita quaftionts negatio > nempe : Quicre-
dit in Filium DEl non iudicatur. Subjectum eft credens , fic di-
&us a fide» qua: credentem conftituit , & vera quidem & fal vifi-
ca> qua?conftatnotitia»alTenfu»arquefiduciafiliali. Probatur
idexpraedicatis. Nonjudicatur : nonvenitin judicium j habet
vitam aternam* a morte tranfivit in vitam : Non enim judicatur
feucondemnaturille» qui juftitiam Chrifti apprehendit » cujus
intuitupeccatacondonantur, & moLtemChriifi,quamcum i-
pfe exantlavit, nosliberosprasftitit : In vitamjeternamtranfit
ille » qui mortem Chrifti per fidem fecit fuam. Confirmatur ex
principio fidei , verbo DEI , quodinfinuatur Joh. V. 24. collato
cum Rom.X. 14, 17. Eft illud Evangelii verbum ; id quod Chri-
ftus innuit, quando vocat fuum verbum^ Nam Chrifti,ut me-

diato-

(7)1

diatoris & falvatoris verbum, eft verbum Evangelii. Efai.LXk
i . Luc.IV. 18. & i?. Ex illo Evangelii verbo nafcitur vera & fal-
viflca fides.eoquod reveletfidei fuumobje<5tum> principium,&
fundamentum, nempe gratiam DEI»& meritum Chiifti; Et effi-
caciflime (ficutinpraedicatione> vel leclione, itainfacramento
baptifmi Joh.III. f.) opereturfidem> &perfidem regeneratio-
nem. Confirmatur&exobje&o , quod eftpaterDomini noftri
JefuChrifti; Joh.V.j^ EtipfeJefus Chriftus. Joh III.18. Ex:
fingulisaclibus» quifunt : notitia. exverf. 10. ibi enim habe-
turejusoppofitum>quodeft nefcire* primusgradusinincredu-
litateNicodemi; &verf.n. voxipfa: fcimus j c\ux c\u\dem Qio~
■u^.Tsui eft accipienda, utpotedefcientiadivina perfe>5tillimaj
refpectum tamen habetadnotitiamfidei: q. d. Chtiftus: Tu>
tuiquefimilesincredulipharifei, nefcitismyfteriumhoc ; N05
vero , pater > ego , & Spiritus S. novimus illud probe. Ajfenfm
coIligiturexoppofitoverf.il. dumChriftusconqueritur, fuuna
teftimoniumnon recipi> fcil. aftenfufidei, utquidemdeberet:
Explicat mox verf. 12. quid per-ronon recipereintelligat> nem-
pe non\credere : Cujus oppofitum eft veif. lf. Credere > feu tefti.
moniumejusrecipere. ConfirmaturexJoh.V.24. ubihabetu^
phrafis: msivw isiy.*\.ocv]i Crederemittenti > quod vulgo deak
fenfuaccipitur, qui praebetur dielisalicujus> vel fa&is. Fiducid
deniqnecolligitur ex Joh. Hl.rr. ubi falvandusdicitur, T<*Vo<sr*~
tivav h( dvtfa. Omnis credens in ipfum. Credere/» aliquem oc-
dinarie denotatfiduciam, quae inaliquocollocatur. Dico:or-
dinarie; Nam interdumfolumaflrenfumdenotat ; Quodvero
h.I. non aflenfumfolum ^CeA etiamfiductamfignificet >indepa-
lam eft , quod fides intueatur Chriftum ficut in cruce pendet , Sc
mediu eftfiftendae mortis.&damnationis, &recuperand3?falu>-
tis : prtffigurataintuituillojquolfraelita* ferebantur in a?Eeun>
ferpertem>medium vita? fervanda? divinitns ordinatum.

§. iz. Obreclumfidei> eft JefusChriftus,in fuaperfonu>
fuoque ofiScicconfideratus. 1. lefw Chriftus. Nam dicit : en ow\&*
In ipfum Joh.HI. iff. quem verf 17. & 18. vocaverat DEI filiuro.
&verf. H.filium hominis: foliusChriftifitmentio>nontamen
exc\uCo patre. Nam&hujusfitmentio>Joh.V.24.quandomen-
tio fit ejus , qui filium tnifit » is vero eft pater, Sicut enimpater

•©(«)

$ft principiumortginationis > ita etiam eftprincipium miffionis
filit. Uterqueeftobjetfumfidei; & paterquidem, utprincipi-
um eft noftrae falutis. Pater enim eft , qui nos homines dilextt,
&:adeoquidemdilexit>jamaba?terno, utvel filium fuumdefti.
narit ab arterno , & in tempore miferit, tradideritque pro no-
biscrucifigendum. Joh' III. i<s\ id quod fiduciam infignemin
nobis generat, &fovet. Rom.VIII.32. Eftautem & Filius obje-
Chim. fingulari quodam modo, quatenus nimirum mediator eft
iofe B-idvSpatiriQ- inter Deum ofFenium, & homines ofFendentes,
Hocenimeft» quod fides vel maxime apprehendit , juftitiam ni-
mirumChrifti , qua legemimplevit, &mortem, quam lubiit»
pronobis» ut& a cqa&ione, &ama!edi<5tionelegis immuncj
prarftaremur. Quo refpedru Chriftus formale» proprium, & pro-
ximumfideiobje£him»&fundamentumeft.

§. 15. Obje&umautemfideiilleeft (2.) quoad fuam perfit-
ttam* Perfona fua eft 3-e»v0/»»4r©- : id quod clare ex textu dedu-
citur, Joh. III. 1$. utraque natura, divina, & humana indigitatue.
Etd/'p/«<*quidem» defcenfudeccelo. DefcenditChiiftus decce-
lo in fua incarnatione ; Defcendens erat ao>®- ; Nam K&y&
o-ciip^ iyiviroi vtrbum carofattum eft. lllud ipfum verbum, quod
in principio erat, & apud Deum erat, & ipfe Deus erat. Vocatur
alio nomine» & eft» Filius Dei unigenitus verf. 16. fi Filius eft.E,
ejusdem fubftantiaecujuspater; fiDEIfilius» E.Deuseft. Sicut
paterDEUSeft; fi unigenitus filiuseft. E. naturalisDEIfilius
eft : Namfecundumgratiamgenitos » &adoptivosfiliosDeus
non unum folum , fed plures habet. Pater & Filius ficut unus
funtDeus»ita ejusdem funtoperationisadextra,potentia?,glo-
riae & majeftatis. Joh.V. 17. (eqq: Humana etizmnatura innui-
turin Filio bominis. Joh.III. 15. Hominisenim filiuseftfecun-
dum naturam» quam ex homine > Maria » alFumpfit -, ea vero eft
humana: Particepsenimexeafa&usefttf4r«»cV/4«£tfi«j»\ Ebr.
II. 14. quae natura eft filiorum omnium hominis. Utramque
naturamhancamplectiturfides; Et<iw«4«f quidem : Filiuse-
nimhonoranduseft>perindeut Pateripfe. Joh. V. ij.utpotee-
lusdem, cujus pater, natura?> & majeftatis. llumanam vero, ut-
potefecundum quam pependitincrucetanquam ferpens , in
cjuem>cjui intuerentur,aeternam vitam confequerentur,

§.I4-

(9)

§. i4« OjJ/iV/«w Chrifti eft obje<5tum , quofidespraeci-
pue fruitur : utpote ratio formalis * qux fidem adtuat , animat »
fovet» & perficit. Pertinet illud ad nomen Chrifti Joh.III. i 8 •
Quippe quo non folum naturae intelliguntur > fed etiam \vt?yi~
H&t* & ianrT<iki<r{t.oe,T# naturarum : Ea quaeChriftus praeftat ia
officio fuo propberico » quando Dei voIuntatem& arcana homi-
nibusrevelat. Joh. III, 1. (alutaturtanquamdoclorexDeopro-
grelfus.quodquidem verumeft > fed non ex alle ; Nam &PrOr
phetae erant do&ores ex DEO profe&i , qui tamen non erant ta-
lesDo£tores»qualisDEIFilius, Isenim infinu Patriseft»&ex-
inde nobis enarravit > quae nemo unquam hominu cogitaverat »
vel novei ar. Joh. 1. 18. Unde altius afcendit Chriftus Joh.III. n,
dicens : Loquwiur* qutfcimus; & teflamurtqu* vidimus: nempe in
ipfo adyto , & fecreto (andtiflimar Trinitatis>in quo trium perfo-
narum una eft fapientia>& fcientia>di verfus licet habendi morus*
Pater enim a nullo habetjFilius autem & Spiritus fanctusa.Patre
habent ; ille quidem peraeternam generationem ; Hicveroper
proceflionem ab urroque>Patre nimirum>& Filio.

§. i f . In officto Caofacerdotali conftitutus erat Chriftus»
quando pependit in crure. Joh. III. 14. Nam in cruce CeCe ob-
tulit DEO fuo Patti > ficut facerdos ofFert victimam. Hebr. VII.
17. 1. Pet. II. z4 Obtulit autem CeCe pro hominibus» ab inferna-
liferpentelethalitervulneratis > imo interemptis ; cujus figu-
ram geilerant Ifraelitae a ferpentibus in deferto laefi. Joh, III.
14.1;. Finis igituriftiuseft,falvare>quodperierar. IdquodChri-
ftus prseftitir, dum CeCe ipfe obtulit pro nobis > & fuftinuit , qu«
nos fuftineredebebamus , nempe acerbiflimam paflionem &
mortem. Hacmorteplacavititam fui patris adverfus nos » ut itt
gratiamfuamnosreciperet, &aeterna vita dignaretur, Atque
hoc eft> quod maxime apprehendit fides > & in fuum quafi iuc-
cum& fanguinemconvertit > quintara quafi eifentiam emnis
fpei> folatii* & fiduciae.

§. 16. Cum hoc officio connexum eft officium regium-%
fecundum quod Filius DEI fuos tuetur adverfus hoftes > & gra-
tiis beatin Ecclefia* & pleniffimealiquandoliberabit ab omni
malo > bono vero quocunque in aeternum beabit. Probatur ex
Joh. III, \6. ubi credences dicuntur non perituri eife > nempe in

B fuis

(10)

fuis peccatis» in mortcinferno. Sub tentationibus camis > &
inundi , Sc infidiis fathana? ; fed habituri vitam aeternam > quae
compendium eft omnium bonorum. Et Joh.V.24. ubi non ven-
turie(Tedicunturinjudicium,fedcxmortc, hoftiumultimo 1»
Cor.XV.26. penetraturi in vitam aeternam.

§. 17. Pradicatum propofitionis negativa» §. 9. formatac
eft: nonrudicAtur.]o\\.lll.iS, Et: in iudiciumnonvenit. Ver-
bum fimplex eft : xf»W,/«<//V<i»7, Et interdum fumitur procom-
pofito : KxlotKflvnv conAemnart > ut Rom» XIV. $. »0» eAens eden»
tem t*n xfiviTo ne fudicet* i. c. necontemnet.Joh. XIL47. Chri-
ftusait > fe non veniffe (fm wva) ut juAicaretti.e. condemnaret
mundum : Hancenim elle fignificationem verbi,patet ex oppo-
fito: fvct Qa<ra,utfalvarem\ Salvationienimcondemnatioop-
ponitur. Atque hoc fcnfu vocabulum */>iW judicare, his qui-
aem in locis flimitur. Joh.IILi8*V.i4. Namin priorelocojudi-
catus e(Te dicitur ille , qui non credit : Qui autem non credit >
condemnabitur. Marc. XVI. 16* Judicari igitur eft condemna-
ri. Qui credit> non perit > (ed habet vitam aeternam : Joh. III»
16. quare, quinoncredit, isperit, nechabetvitamapternam :
i. e. judicatur, feu condemnatur. Deus mifit Filium fuum> non
utmundum> inquem mifit,judicaret,fedutmundusper ipfum
falvaretur.Johan.cap.III. 17. Inquibus verbis judicare&falva-
re fibi inviccm opponuntur : judicare igitur eft condemnarc.
In pofteriore diclo Joh. V. $4. eadem fundamenta Cunt.Iuditio
cnimfubordinaturH/07\>*> Scopponhur vita. Adjudicaturigitur
morti,qui in judicium venitj' Et contra» qui in judicium non ve-
nit> morti non adjudicatur, fed vi tae,

§• 18. Arripiunt explicationem hanc Pontificii, utdc-
clinent vim argumenti > quod noftrates ex his verbis faciunt ad-
verfus purgatorium> & hoc eft : Qui credit in Qbriftum>non judi-
catur>necvenitinfudicium. E. necinpurgatorium : Regerunt
enimilli: N.C.non venitinjudicium. E. necin purgatoriumj
ratio >quod judicium intelligaturcondemnatorktm, qualepur-
gatorium non eft, utpotein quo homo non condemnetur. Sed
vanum eft effugium. Etiamfi enim purgatorium > juxta Ponti-
ficios, nonfitcondemnatioconfummata & perfecta , qualiseft
ininferno , Eft tamen inchoata > & quodammodo imperfe&a»

quac

M

quaea confummatanondiffertfpecie, fed gradu folum, Quis-
quis condemnatur in carcerem ad dies decem > arque conderana-
tur > quod fpeciem aftus atcinec > ac ille , qui adperpetuos carce-
res condemnatur. vid. ChamrPanftrat. t.$. de purg.f.XXVI.c.itf.
§.ir. feqq. DiclumChriftifidelesabfoJvitabomni judicio, E,
etiam a judicio purgatorii, fi quod tale ellet.

§. 19» CompIeSitur autem judicium iftud non a&um
folum condemnationis, fed etiam connexa, Patet ex Joh. III,
19, ubi haec leguntur verba : Hoc autem ejtjudictum > quod lux
yenerit in mundum , & homines plut tenebras, quam lucem dilexe-
ttnti operibtts ipforum malts exiftentibus. In quihus verbis /udici*
um denotat caufam meritoriam judicii feu condemnationis : di-
citur enim efte contemptus lucis » qui eft incredulitas & impietas:
Propter incredulitatem mundus judicatur>feu condemnatur. Jo-
kan.XVI.p. Caufae meritoriaeconnexaeft/orfw*/», quar pluribus
actibus abfolvitur > citatione , accufatione , examinatione »
manifeftatione , convi&ione > confufione>objurgatione>fen.
tentia; latione , Sc executione. ConferLuc.cap. XVI 1. feqq,
Matth.XVIII.15.feqq. cXXV.24.feqq.41.feq. Dn.D.Glaii:
Rhet. facr. §, 19. p. m.iory. fubfinem : Neque habemus cauf-
lam»cur Joh,X,i4. negemus injudicio omnes iftos ha&enus enu-
meratos actus intelligi; Qui non judicatur.neq, injudiciumve-
nit» isetiamnon citatur» necaccuiatur»necexaminatur> neccon-
vincitur»necconfunditur, nec objurgatur»neque condemnatur»
neque punitur. Obfervamus hoc adverfus Voflium difp.Theol»
XIV. thefi 4. pag. zoh quidiftinguit \nttr Kflw fumptam ge-
neratim>& <rwiK$o%iKaf ; dicens : nempe Kplo-tf nunc generatim
notatjudicii aftumx nunc tn/vexi^xw; accipitur pro fola condem-
natione, uthocloco, Noftra fcntentiageneratim h.l.fumitur»
& Kxr Ifyyw quidemfignificatcondemnationem» non tamea
exclufive; fedinclufiveSconnotansreliquosa&us» quicondem-
nationi connexi > & analogi funt.

§. 20. Quae ut ulterius illuftrentur & confirmentur, ad-
ducenda funt ea fcripturae dicta » quar in eadem materia occupan-
tur. Rom VIII. i.negatur «//«»« KotrxKpiucc ejfe in iit > quifunt
inChriftolefu. Siigiturnullaeft fidelium condemnatio» quae
eft materia > vei finis judicii condemnatorii, E. nec actus aliquis

B * ante-

(U)

ancecedaneus , & formalis erit» cui fideles obnoxiis fuerint ; coo*
firmaturex verf. i. Ubi docetur , quod lex fpiritus, i.e. Evange-
lium . quod obedientiam & juftitiam Chrifti revelat , &TofFert ,
& confett > fidelem reddat liberum a jure peccati, & mortis. U-
bicunqueenim legisdominium, &peccatum noneft, ibi nec
eft accufatio » examinatio» propalatio , convictio > confufio , ob-
jurgatio de admiflb peccato : Ex verf. j $ . j 4. ubi interrogat A-
poftolus: Ouutntentabit crimina adverfus electosDei ? Deuseft»
quijuftificat. Quti itte > qut condemnet ? Cbriftus eftt qui morttm
efti&c* Conjungunturaccufatio, &condemnatio> tanquama-
dtus connexi, & negatur de eledtis , & fidelibus » quod ullum ti-
mere neceile habeant. Cum Deus hominem ad tribuual fuum
citat> ibique accufari finit, con vinci, confundi>& confufum ob-
jurgat; tum meminit peccatorum ipfius ; At peccatorum noftro-
rum.quifidelesfumus» DEUSnonamplius vultrecordari. Je£
XLIII.if. Jer.XXXI.j4. Ezech.XVIII.22. CumDeushomi-
nem > propter peccata fua in judicio fiftit > tum peccata ipfius in
confpe&u habet, Pfalm. XC. 9. At fidelium peccata poft ter-
gumfuumprojicit. Jef. XXXVIII. 17. E. propter ea hominem
fidelem in judicium non vocat, Confer Dn. D. Gerh, Loc. de
judic. extr,§.(»3.feqq.

§. 21. Sequitur hinc.quod nec peccata ele&orum in extre-
mo judicio fint publicanda. Nam Deus peccatorum noftroru non
amplius recordabitur. Jef.XLlII.2f. utpote quaepofttergum
fuum rejecit. c. XXXVIII.I7. Et delevit ut fol nubem. c.XLIV.
2*. Probatur ex noftro propofito textu. Johan. V. 14. Credens
dicitur tranfiijfea morte invitam : Liberatus igitureftamor-
tej fiamotte, E. etiamapeccato , cujusftipendiummorseft.
Rom. Vl.ult. fi a peccato. E. etiam ab actibus » qui circa pecca-
tum verfantur , judicialibus, ut funt , quos dtximus : accufatio»
feudelatio» citatio» manifeftatio, &c. Sublatoenim fubje&o>
toljitur adjunctum > vel actio» circa fubjeclum, vel obje&um oc-
cupari folita.

§. ii. Noninfuperhabendumeftetiam/ww^vocabu-
U KfiWot : judicatur* feu condemnatur. Prarfentisillud qui-
deratemporiseft» &adliteram fignificatur > quod in pra?fenti
non judicetut credens j In hoc vero tempore non ita prscife in-

haeren-

('3)

harendum eft > uc non etiam adfuturum extendacur , hocfenfu :
quicunquecredit> illenonfolum nuncnoncondemnatur» feu
in judiciumcondemnatorium venit, fednec in futumm , dieni-
miruraextremo. Ratio fumiturafide,ubicunqueillaeft> vel
perfeveranterfuit, ibi eft effectus ejus, nempeliberatioa pecca-
to>ira Dei>accufatione & maledictione legis> & condemnacione:
Perieveranteraucemfuicpenesele&os > utpocequos in errorem
finalicerinduci , impoflibile eft- Matth.XXIV. 24. Quare&
frudtusejusconfequetureos>nempe,utnon pereant>fedhabeant
vitam aeternam. Quiperfeveraverit>credendonimirum>usqjad
finem>falvuserit. Matth.X.zz. c.XXIV.ij, In his dictis falus ad-
fcribicur ei.quiadfinem ufq; vitae fua?,vel feculi, perfeveraverit:
falusautemnon folumiri fpe>/ed etiam inrej non folumnunc>
fed etiam tunc ; Nullum enim tempus excipitur. Quisquis habet
vitam a?terna> & a morte in vitam tranfiit,is habet iftam» & tran-
fiitintuitu fua? fidei,quainJefumChriftumcredit,velcredebat.
Johan. III. 1 8. V. 24. Jam vero> qui in die extremo non judica-
buntur> habebunt vitaro aeternam, & tranfiverunt a mortc in vi-
tam; E habebunt hanc felicitatem ex fua fide. Atqueexhoc
fundamentofa&um elle>credo,quodHab. II. 4. Roman.I.17.
Gal.III. n. Heb.X,$8. dejufto& credentedicatur infucuro:
»VtfV>> '(runrtu, vivet, fcil.nonfolumdepra?fenci,in regnogra-
tiai > fed etiam de futuro , in regno gloriae. Liceat etiam prattri-
rum referre : hoc fenfu : quicredit > ab xterno non eft deftina-
tusad judicium condemnatoriuro. Sequitur ex oppofito: qui
noncredit, jam judicatuseft> nempein decietoreprobationis,
quodfactumeftab aeterno , quando incredulitas>6Yfinalisqui-
dem>prjevidebatur. Atque hoc fenfu accipio, quod ait Voffius
l.c.p.zo>. Sermotft (Chrifto) de ordinatione decretoque divino> ac
merito condemnationu. Decretumenim fadtum eftabaetemo.
Eph.I. 4. EtfiChriftusilludipfumin tempore revelavit. verf.

?• feqq.

§. 15. Cogitari pofiet etiam de hoc > annon vocabulum
xflvdcu dthabitUi vt\ftatu commodeaccipi pofiec> hoctenfu:
Qui credic non judicacur. j.e. judicio condemnatorio non eft
obnoxius> non eftineoftatu, in quoreusfitcondemnationis:
quo fenfu Roman. cap. VIII.i. Paulusait, in juftificatis ij\v

B 3 Kurx^

ifi4)

KXTccKpiy-*» Nullam effe damnattonem » feu reacutn , cujus gratia,
homo condemnationi eflet obnoxius. Neque obftat , quod de a-
Om verbum illud loquatur ; Namapud Hebraeos verba actum
fignificantia nonnunquam accipiuntur kx7 'ivifynxv } vel kx&
tfyv > feu non effeclivtftmper >fed quandoque habituaitter > uti
loquitur , Sc exemplis illuftrat, Dn. D. Glaf. gram. facr.canon.
XXI.de verb.§.i85>. &canon. XXIV. §.507» Itah.l.nonjudi-
cari eft non judicabilem efle , non condemnabilem , fublato fcil.
reatupeccati,&>indieextremo»ipfopeccato. Congruitexpli-
catio harc cum tempore, de quo §. praeced. verba fecimus : Habi-
tus enim eft omnium temporum & momentorum, Bene D.Ja-
cob. Andrea? ( allegatus a D. Ofiandro not. marg. ad Joh.III. 18.)
fcribitadl.c. DEVS igitur pro inexhaufta fua bonttatt, & clt-
mentia,ante feculi fundamenta in filio falvandos elegit » cum ht-
minem peccaturum vidtrtt\ ut jam cnto,qui crtdittdtcert Poftit>ft
in libro vivtntium & eleclum effe.

§. 24. Hadtenus difputata eft propofita? quarftionis ne-
gatio : fequitur II. negationu ratio : Quaejoh. III. 18. totidem
quidem verbis non exprimitur ; attamen in oppofito confequen.
tium verborum fatis manifeftiindicatur : Quinoncrtdit (^ita
habentconfequentiaverba) \am /udicatustfi: quare?^«w«o»
creditin nomen unigentti Vilii DEl. E. qui credit , non judicatur»
quiacreditinnomen unigeniti Filii DEI. Confequentiajufta
eft» quia fcriptura facra nullam aliam rationemrevelavit» &
condemnationisquidem» quaminfidelitatem ; necfalvationis
aliam >quamfidera : maxima Chrifti nota eft : Qui crediderit»
& baptizatus fuerit » falvabitur » qui veio non crediderit » con-
demnabitur. Marc.XV. 16» Quarecumadajquateoppofitorum
fint oppofita confequentia , re&e infertur : Qui non credit.con-
demnabiturideo, quianon credit. E. qui credit falvabitur (in-
ftrumentalitet ) ideo,quia credidit.

§. 2f. Participia» ficut& adjecliva, apud Hebrajos 8c
Graecosfaepe funtcaufialia »i- e. continent in fefecaufiam , vel ra-
tionem praedicati- Et talia partici pia putamus & ftatuimus eile
vtww crtdtfis \ Joh.III. i8.&V.*4. Et «x««v : audiens : l.c.
In negati va res clariflima eft » ex voce on » quia » quoniam > quac
fua natura eft velcaufalis, vel ratiocinativa : Infidelitas igitur

con-

(15)

condemnationiscaufTaivelratioivel utrumqueeft: Dicimus nos»
uttumquee(Ie> &cau(Iam, non folum meritoriam, quatcnus
peccatum eft» fed etiam formalem » in quantum formaliter & im-
mediaterefpuit cauflas&mediafalutis; Etrationem» quiame-
diumterminumprarbet» ex quo pra?dicatum » &conclufiotan-
quam confequens infertur. Inaffirmativa eadem locum ha-
bent : Arfirmativacft : Quicrediderit in nomenunigenkiFi-
lii Dei, non condemnabitur, nempe ideo, quia credit. Dicimus»
fidem elle cauflam & rationem iftius abfolutionis > & (alvationisj
Cauflara, non quidem meritoriam » ut eft infidelitas condemna-
tionis ; Namfidesh.l. nonconfideraturutopus ; attamen or-
ganicam feu inftrumentalem > per quam homo apprehendit gra-
tiamDei&meritumChiifti; Etrationem» exqua abfolutio&
falvatio validi/fime inferri poffit > tanquam confequens & effe-
&us ex fuo antecedente & caufla.

§. z6. Probatur >& confirmatur haec noftraaftertio i.
ex i\\is fcriptura locis , inquibus fideiinabftra&oadfcribuntur
juftificatio.&falvatio. Rom.III.28. Apoftoluscredit, hominem
<ar/s-« fiKcuxoty fidejuftiftcari, c. IV. f. non operanti , credenti au-
tem in eum, qui juftificat impium , hoyl?neu » trlsu elvrx w fuceu-
ea-uvnv» imputatur fides fua injuftitiam. Etquoloco (utobiter
illud obfervemus ) patet> participia>interdum faltem, & quidem
in hocjuftificationis> & falvationisnegocio> complecli inCcfs
caullam > vel rationem rei , imo utrumque ; Dum enim credenti
fua fides imputatur ad juftitiam > E. ideo juftificatur credens»quia
credens eft. Abraham credidit DEO > & ipfi imputatum eft in /«-
ftitiam. verf 3. fcil. fuumcredere . feu fua fides. Eadenfratio
eftfalutis: Nam&haecfideiinabftra&oadfciibitur. Epb.IL 8.
Gratiaipfm (Chrifti) eftit @t<ra<ruivoi £ix t«V 7r!?ia< falvati per
fidtm. Matth. IX. 22. » ^u C* $**** <rnfides tuafalvam tefe~
cit. Salvamnonfolumcorporcfed &anima> deletis peccatis»
mali iftiuscauffis. luftut Ix irktas fotrtu exfide vivet : Hab. II.
4. Rom. 1. 17. Partim in regno gratia? > in quo peccata, & pce-
na? peccatorum inruitu fidei remittuntur. Gal.II.io.partim in re-
gno gloria? , in quo homojreporcat finem fidei fua? , neropeani-
jnsefalutem.i.Pet.l. 9.

§. 27. 11. Ex analogia fidei. Fidesunicumillud divini-

tus

(l«)

tusordinatum medium & organum eibpcrquod homo gratiam
DEI, Sc meritum Salvatoris fui JESU Chrifti apprehendtt»
fibiapplicat» &appropriat. Probatur ex Johan.cap.V.verf 24.
ubiChriftus mentionemfacitejus, quifemiferit» i.e. Patris»
ficutilledilexitgenus humanum , & illafua dileclioneimpulfus
mifit fuum ipfius Filium : ita enim refpeclum huncexplicavit
ipfeChriftus.Joh. III. \6. Circa huncpatrem, quisa&usverfa-
tur? Fideiaclus; Nam dicit : <&wuav credens » quodfttfide,
Eadem fidesefta<5tus,qui etiamcirca Dei Flium,Chriftum>occu-
patuseft: Nam&dehocdicitur: 0 istsivav ett dvrov credens in
tpfum, Joh. III. 18. Pra?terfidemnihilappellatChtiftus» quod
operofum fit in attu judicii divini» & vita? xternx. Utrumque»
& affe<5tum Dei patris > & meritum filii» ficut ohjeclum » funda-
mentum, virtus fidei funt, complexus eft Chriftus in aureolo
Joh. III. 16- SicDEUS dilexitmundum , ut unigenitum Filium
iiium daret» ut omnis , qui credit in ipfnm > non pereat » fed ha»
beatvitamarternam. Fru<5tusigituriftius amorisdivini»6cme.
riti Chnfti , ( qui eft , non perire > fed habere vitam arternam )
derivatur in mundum per fidem , qua* gratiam iftam Dei» Sc me-
titumfiliiapprehendit. Hincfequitur: ubicunquedeprehen-
diturliberatioa peccatis» morte >inferno> judicioDeicondem-
natorioj & vice verfa,juftitia?> & vita?a?temat donatio» ibi pra>
fto eft > vel fuit,fides liberati & falvati , tanquam organum gra-
tiae divinae impetrandse>& confervandse. Unico fcripturae di<5ro
hocprobafrefufficiat; EftilludRom. //1.21.25.24. ze. in ha?c
verbiconceptum : luftitia DEl per fidem IESV Cbrifli (venit)
in omnes,& fuper omnes credentes ; No« enim eft difcrimen; Omnes
enim peccaverunt , & deftituuntur gtoria DEl : juftificati gratu e-
)us gratia , perredemptionemyqua eft in Chrifto Ufu : quem propo»
fuitDEVS propitiatorium , perfidem in fanguine e\us > ad demon-
ftrationem \uftitia e)us , per remifiionem ante commifiorum pec~
tatorum. SermoeftdejuftitiaDei»nempeea, quaecoramDeo
valet>&confiftitin remiffionepeccatorumantefacTrorum : Hanc
habent homines non ex fe ( utpote peccatores » & per peccata de-
ftituti imagine Dei ) Ced ex Deo ; non ex fuis meritis ; fed ex me-
ritoChrifti,quiipfosredemit j dum fanguinemfuumpropec-
catoribusfudit» &obtditjuftitiaedivina?placanda!: Hujusfan-

guinis

3j(i7)jfr

guinis & meriti vis> nempe Dei propitiatio & reconciliatio>qu«
medioderivaturin hominem? ficc t£V irmat perfidem : ubi E.
Deusplacatur.ibiprsftofitfidesneceiTeeftj Etubi a&us Dei»
qua placati,deprehenduntur> ibi praefupponenda eft fides in eo,
cuipropitiuseft : Adeoq; &ineo>quiinjudiciumnon venit.

§• i8. Qua? haclenusdiTputatafuntproIixe>contrahamus
inargumenta > utconcludamus id> quodin quarftioneefbnem-
pe hoc : Elettorum trgo peceata in die extremo non publicabuntur.
Efto autem hoc argumentum noftrum : Quicunque non judica-
buntur in dieextremo> illorum necpeccata in illodiepublica-
buntur: Ele&i non judicabuntur in dieextremo: E. necele-
clorum peccata publicabuntur in die extremo, Conciufio eft
oTtif^H cT«|iu>id quod demonftrandum erat. hdajo r per fe cla-
raeft : Sublatoenim finerei>qui h.l.eftjudicatio,etiama£Ho-
nes propter finem fufcipiendae tolluntur; Talis eft publicatio
peccatorum, utpotequa? eofinefit>utfecundumeajudiciumin-
ftituatur. Sin mavis judicium facere genus, vel totum , publi-
cationem autem fpeciem > feuaclum formalem > valebitconfe-
quentia: a fublationegeneris>veltotius, ad fublationem fpe-
ciei , feu aihium fbrmalium > rotum illudconftituentium : nem-
pe, afublatione judicii totius , ad fublationem etiam publica-
tionis peccatorum > tanquam actus alicujus formalis. Minor
hocprofyilogifmoprobatur: N. credens venit in judicium. E-
ledti funtcredentes. E. ElefH non veniunt in judicium , feu non
judicabuntur. Major eftChrifti ; Minoritidem , uti colligitur
ex Matth. c. XXIV. z+. & Apoftoli Ephef, 1. 4. feqq. & A&or.
XIII. 48.

§ 29. Ex his rationibus patet> quodmeritumillibene-
ficio divino fubfternamus > nempe meritum unius Filii Dei ; cu-
jusgratia fit , utele&orumpeccata in judicio divino non fint
publicanda : Atque ita diverfiffima {ententia noftraefta fen-
tentiaeorumPontificiorum» qui B, Mariam virginem>&volun-
tario pauperes a judicio extremo eximunt. Hos enim & iftam
illi eximunt non idco > quod Deus fuaipfis peccata imputare
nolit>intuitumcriti Chrifti> quodvera illifideolimapprehen-
derunt , & perfeveranrerretinuerunt; fed propter intrinfecam
fui perfeftionem» & inharentem juftitiam propriam > cujus

C grat**

4B(i«)8»

gratia fiat»ut in judicio non fint comparituri. Hanc nos Evangc-
Hci neq;fententiamprobamus,neq;rationem allegamus>utpote
ftatuentes» B. Mariam virginem fuis quoque peccatis & origi-
nali &a£tualibus laborafle» & beatam evafifle ex gratia Dei »
quaeintuituJefuChrifti » vera ab ipfafideapprehenfi, fua ipfi
peccata&fupplicia meritanonimputarit : Ettantumabeft,ut
ftatuamus» illos voluntario paupeies, qualesvulgo funtin Pa-
patu» intuitu fuasillius paupertatis a judiciodivinoexemplum
iri»utcontra credamus » illosobopinionem meriti , & cultus
de ea conceptam > in judicium condemnationis adductum iri,
Non enim falus eft, nifi in nomine JESU Chrifti, A6tor,cap.
IV.verf.iz.

§. jo. Sententia harcnoftra duo habet extrema» defe-
Ctum > & exceflum. In defeclu peccant Pontificii ,ftatuentes,
quod in judicium non venturi fint i, Mariavirgo,utpoteim-
munisabomnipeccato. z, Voluntarib pauperes. j. Infantes
non baptizati. Alios autem fideles etfe in judicium venturos.
In excejfiu illi» qui ftatuunt > omnes eleclos & fideles efle judican-
dos > ita ut ipforum peccata manifeftanda > illiquerationem pro-
pterea fintreddituri. Cum defeclu nobis nuncquidem resnon
erit>utpote quod extra fcopum noftrumfit : fed cum excejfut
& quidcm non adverfus omnes , fed unicum Gerardum Johan-
nem voflium , & ejus di fputat. XIV. part. i . thef. 4. de judicio
extremo : Etquidem ejus materia> quam ftatuit fore omneso-
mnium bonorum malorumque hominum aclus > tum bonos > tum
malos.

§. $1 Hujus expendenda funt I. fententia. II. argu-
menta. LSententia* quaecolligitur partimex dictis>quaeallc-
gat; partim exteftimoniispatrum> qua?piofefeadducit, par-
tim ex amithefi > quam format. Inter alia dicta allegat etiam
di<5tum» Matth. XII. 3 6. dicens : Sane etiamjufiorum peccata re*
velanda ac difcutienda ejfe , fatu docet fcriptura , cum dicit Mattb,
Xll. $ 6. Omne verbum otiofum , quod locuti fuerint bomines > red-
dentrationemde eo in diejudicii : In dictis Patrum laudatetiam
verba Auguftini ex c.4. medit. Ecce coram tot miUibtts populorum
nudabuntur omnes intquitates mea > tot agminibus Angelorum pa-
ttbunt univerfafcelera mea , nonftlum acluum , fed etiam cogita-

tionum*

tionum* (imulque locuttonnm. In antithefi notatLombardum
lib.IV.dift.XLIII. Cujusverba itafonant : Si quaritur : utrum
ftccata, quafccerunt electt, prodcant tune in notitiam omnium*fi-
cutmala damnandorum omnibus crunt nota , non lcgihoc cxp\tf-
fum infcriptura ; Vndc non irritationabilitcr putari poteft, pcc-
cata hic per pcenitentiam tecla > & deleta > tUic etiam tegi aliu > a-
lia vero cunclis propalari. Huic fententia? > tanquamfua? con-
trariae , contradicit Voffius > & fundamenta ejus fubruere al-
laborat.

§. jz. Ex allegatis diclis patet Sententia Voffii > quod
harc fit : Elcftorum peccata > in regnogratia ipfts jam olim remif-
fa > in judtcio cxtremo ita publicabuntur > & manifeftabuntur , ut
rationem propterca tllt /int reddituri > camque in tonjpctlu Angc-
lorum &omnium hominum. Atq; ita fententia ejus etiam bonorum
hominum aftus non boni folum > fed etiam i«4/i >erunt materiaju-
dicii > fi non condemnationis> faltem difcufTionis > examinatio-
nis> redargutionis. Contraria eftnoftrafententia ,nempe haec :
Peccata fidelium & eleftorum > ipfts jam olim remiffa , non addu-
centur in judicium extremum»eo fine, utrationem eorum DEO
reddant , manifeftentur omnibus , & ipfi propterea confun-
dantur.

§* $?• Argumenta Vofllipro ifta fua fententiaaliafant
defumpta ex S. literis > alia ex di&is Patrum $c nonnullorum
(cholafticorum. 1. ExS.Uterts allegat (i.) Ecclef. XII. verf. ulk
Omne opus DEVS adducet in judicium , quod erit fuper omni occul-
toifivebonum,fivcmalum. (i.)Matth.XII. 36. Omne verbum
otiofum > quod locuti fucrint homines > reddent rationem de eo in
diejudicii. Cui addi poteft > quod Ambrofium ait adducere. (?. )
Matth.X, 16. Nihil eft opertum, quod non revelabitur, (4.) Rom.
XIV. 10. Omnesftabimus ante Tribunal Cbrifti. & (f.) verf. 12,,
Itaque unusquuque noftrum profe rationem reddct DEO. & (6.) z.
Cor. V. i o. Omnes nos comparere oportet coram tribunali Cbrifli,
ut unusquuque reportet > qua in corporc fecerit, congruentcrzd id,
quodfecerit>vel bonum > vel malum» (7.) 1 . Cor. I V. f . ne an-
te tempus quicquamjudicate > ufque dum vencrit Dominus > qui &
iUuftraturus efi occulta tenebrarumt& manifefta faciet conftita
cordium. (8.) Apoc. XX, 1 1. Et vidi mortuos > magnos Cr fuftl-

C z tos

(«>)

hs,/lantes in conjpettu Dei > & libri aperti funt : Et alius libtr a-
pttuseft, quieftvita : judicatique funt mortui % exiu*qu*fcri-
p/4 erant in libru ,fecundnm opera ipforum. Hactenus didta fcri-
pturar a Vo/Iio objedra.

§. 54. $i. Adi.ipfe Vofliusfatetur» nondeeffe, quilo-
quieum(Ecc\eCu&en)maltntde/udicioinhac vita»quoper mvi-
dentiam aliter commfjfa > tandem a Deo deteguntur : Atque iu
argumentum abluderet a ftatu controverfiae » qui non eft de ju-
dicio hujus.fed alterius vitae. Loquatur autem diftum de judi-
cio extremo» nobis tamen non obeft : Nec enim Ecclefiaftes di-
cit : fivebonum, fivemalum elettorum; fedfivebonum, five
malum-jbonum nempeelectorum; ;»<*/#/» vero reproborum : Et
feccattrescoguofcent in conjpettu fuo fua delicla ; &/ufli manife-
jlevidcbunt femina juftitia fua, ad qualem eos perduxerunt fi-
nem : ait Origenes homil. IX, in diverf.idque congruir proceflui
judicii extremiMatth. XXV $4. feqq. ordinedefcripto. Juxta
eum in judicium quidem adducentur , & bona & mala ; fed bo-
nafolumele&ortim »ma!a folum reproborum. Sicutigiturre-
proborum fides temporaria, vel bonaopera» aliquando&ali-
quandiupraeftita, non publicabuntur, autin memoriam revo-
cabuntur tum , fed plane oblivioni tradentur» eoquodin illis
non perfeverarint 5 fic vice verfaele&orum peccata quondam
commifla non publicabuntur, autinmemoriam revocabuntur,
fed oblivioni tradentur, ideo,quod in illis non perfeverarint» fed
a&a pcenitentia»6VpraeftitafidefinaIi,veniam eorumaDeo im-
petrarint. Ezech. III.20.11. XVIII.11.12.

J^.ada. §. $f. Ad (z.) dictum eft legale, quod non ferit ju.

ftos , utpote a lege accufante » arguente > maledicente liberatos,
Rom.VIII.2 fed injuftos,2.Tim.I.9. quales funtquorumcorda
malo thefauro funt referta » Matth. XII. J f • Ut inde verbaetiam
otiofa egrediantur»quorum rationem propterea illi ipfi mali ho-
mines in extremo judicio reddituri funt.

$i.adj. §. %6. Ad ($.) Nihilutiqueeft»quodnonrevelabitur»fed
diftributive; Nil nimirumfceleris&injuftitiaeabimpiisadver-
fuspioscVinnocentescommi/Ii; nihil etia innocentiae & juftitia?
piorum ,ututaliquandiufupprefrum,erit,quod inapricumnon
proferendujfit. ContinentigiturverbaiftaChrifti partim com-

mina-

i

r«)

minationem adverfusimpios> quod ipforumclandeftinaadver-
fuspios confilia,machinationes,injuria?,perfecutiones>inlucem
iint emerfura>dignisafficienda pctnis: Viceverfaconfolationem
propiis,quod ipforum innocentia,& juftitia aliquandorevelan-
dafit>& dignispia?miisafficienda 2.Thef 1.6. &7.

§. 57. Ad (4 )abludit aftatucontroverfia! : Nec enim ^.ad4,
qus-ftio eft : An ele&t fint conftituri ante tribunal Chrifti ? U-
trinque hocin confeilioeft : fed : An coram tribunali Chrifti
poccata ipforum > olim remifla > fint publicanda > ita ut rationem
propterea fintreddituri ? Nec(f.) verf.i^. obftat; Electi eniro i^,ad$\
rationem quidem funtreddituri pio fefe 5 fednon profuispecca-
tisi olim perpetratis> veriim pro talento bene collocato. ld
quod parabola Matth. XXV, i^.feqq. clare docet. Servus enim
bonus&fidelis, qui quinquetalentaacceperat > &benecollo.
carat > rationem reddituruseft, de bene adminiftratis& in lucro
pofiristalentis -, Contrapiger&malignusfervus>qui benecol-
locarenoluit > redditurus eftrationemdere maleadminiftrata;
Dubiumnullum eft> quin fervus illebonusin readminiftranda
nonfemper&exafleofficiumfuumfecerit ; omnesenimfumus
/sao/ ctyjeiQi Luc. XVII. 10. neceft> quinon peccetaliquando.
i.Jph.I. 10. Neque tamenille ea propterad rationes vocabi-
tur; vice verfa, aliquidboni &malus feivusin eo,faltemfibi>
videbatur prarftitiiTe , quod noluerit periculo commilfum ta-
lentum exponere ; &tamenhujus fuae juftitiae fruclum plane
nullumtulit.

§. $8. Etficetiam ^. ad (6.) Omnes quidem manife- ^.adtf.
ftabimurcoram tribunaliChrifti > utunusquisqueaccipiat.qua?
in corpore fecit > fi ve bon um > five malum ; fed illi omnes diftri-
buenrur induasclafles, unam bonorum , qui bene egerunto-
lim; alteram roalorum > qui male egerunt: quibene egerunt,
repoirabuntprarmia fua ; quimale > fupplicia. Matth.XXV.
46. Dicas .- tlnusquisque reportabitfimul & bona & mala, bo-
na pro bonis, mala pro malis. ^. Elecli igitur tum punien-
tur? daronabuntur? inignem aeternumrelegabuntui ? Idqui-
dem neceile erit,fi fecundum mala fiia opera judicabuntur; utpo-
te quod ftipendium peccati mors fit : Roman. VI. ult, Hoc

C ; vero

m 22 ) &

vero ipfe Voliiusnoluent ,quandofcubit : Doloremmiu (ele-

Gl\s) nonbabiturum tunc locum >multumque eos gavifuros» quod

ex peccatorum remifiione tanta appareat divina clementu magni-

tudo. Quare manet » diftributive etiam ha?c verba eflTe accipien-

da>ut»ficut funt duse claires hominum manifeftandorum, & ope-

rum hinc bonorum > indemalorum , fic etiam futura? fint duae

clallcs eorum,quae pro openbus reddentur »altera praemiorum»

pro piis ; altera fupplicioruro pro impiis, utraque diftinc~te&

inconfusc

^.ad7, §. $?• ^.ad(7-) Abluditaftatucontroverfiar. Non e-

nimquaeftio eft debonisactionibus» an publicandaefinc in die

extremo ? Sed de malis ; Dictum vero Apoftolicum de bonis lo-

quitur; Nam ait : exfiuv©-' laus umcuique continget ex Deo ; lau-

dem autemaccipimus non promalis» fed pro bonis,nempe pro fi-

de in minifterio praeftita.

• « §. 40. 31. ad (8.) N. C. judicati funt ex libris fecun-

' dumopeta. E. Ele&orum peccata revelabuntur ; Ratio* quia

funt duo libri , alter vitae , alter mortis j in libro vitae (cripta funt

nominaele&ocum > &tantumeorum> quae benegeflerunt.i.e;

fides>&> quae fidei fruclus funt, bonaopera: In libroautem

mortis nominareproborum,&incredulitasipforum> & hujus

confequentia peccata alia : Prius probatur ex Roman. VIIT.r»

ubi iS\v KccroiK^yLot nulla condemnatiot velreatuselle diciturin

iis t qui funt in Chrifto ]ESU » is vero eft liber vitae , in quo ele-

£U> & fcripti» fumus. Ephef. 1. 4. Pofterius forte nec ipfe Vof-

fius negaverit, nifi dicere velit, aliqua reproborum bona o-

pera in libro mprtisicriptaefle» quorumfructumilli tumrefe-

rant: idquodclarereclamaretverboDEI. Ezech.j.quoomnes

reproborum , vel impcenitentium juftitiae perpetua oblivione

damnantur.

§. 41. II. ExP4m£a»-profefeallegatVoflIusEphra?m.
lib. de extremo judicio c. 1 . & lib.de poenit. C 4. Ambrofium in
Pfalm.XLIII. tom.IV.p. f^g.edit. Bafil.xfrf. Hieronymum
inDaniel.c.VII. Auguftinumc.4,meditat. Olympiodorum in
cXII.Ecclefiaft*.

§. 4». m. I, Ingencrt Patrum de hac materia fenten-

tias

&(*)

tias ipCe Voflius non omnes, nec omnino probac : Ut videre eft
exexamine inftitutodcfententiis La&antii» Hieionymi, Au-
guftini, Gregotii M. Ifidori Hifpalenfis» quorum loca fupr. $. 6.
«itavimus. II. Injpetie» quod Epbremi fcriptaconcernit»notum
cft» quod Criticorum Ecclefiafticorum, etiam Pontificiorum, ju-
dicio, indubium vocentur, utpotequod non refpondeantelo-
giis veteruro de praeftanria fcriptorum Ephremi genuinorum:
dequonosin Antiquit Ecclef. Cec. IV, artic. i. §. 104. agimus.
Sintautemgenuina illa Ephremiopera ; non tamen nobis ob-
funt,quaedejudicio extremoc. i.habet: dicit quidem : Futu-
rum eft, ut unusquuque noftrum propna facla ac diclaanteincor-
rupti at% tremendi iudicu tribunal deferat ; & paulo poft : omnia
ibi manifeftanda erunt» quaunutquuquein occulto & obfcuro hi(
gefferit. Sed diftributive harcipfum intelligere » verba fequen-
tia daredocent , quando omne hominumgenus diftribuit in
duasclafles ; piorum » Sc impiorum» quorum illi fruflum re-
laturi fint pietatis, hi mercedem impietatis : lufti fruftum bo-
num & deleftabilem proferent ; fanfti fimiliter fruftum pracla-
rumacvegetum : Marttres fruftum gloriofum pattentia ex tor-
mentu & voenu fuis fecum afferent : monachi fanfta converfa-
tionu fua , conttnentia » vigtliarum & orationum fruftus profe-
rent. Homines autempeccatores > impii > atque profani fecum eo
fruftus deferent turpiftmos » acmarcidos > plenos igvominia> lu-
ftu>& ululatu-, cum vermibw non dormientibus » /» tgni in extin*
guibili. Infermone l de pcenitent. ( Huncenim videtur in*-
digitare Voifius ) p. 146. loquitur quidem deratione peccato-
rum in dieextremo reddenda , dicens : Et nos dilefttfttmi ratio-
nem de huomnibusfumutredditurutanquam\cientes bon*,cy fa-
cientesma!a, bicque contemnentes>ibi crutiabimur ; quontam di-
leftioni DEl , & regno ejus pratulimus terram » & omnia qut in ea
funt. Sed in hisverbis hominem confiderat fnb lege , & in
ftacu peccati . fecundum meritum peccatorum fuorum ; No-
bis veroqua?ftioeft, dehonjjne confiderato juxta Evangelium»
fub ftatu gratia? > fub quo homo |non habet timere futuros
eruciatus.

$. 45. Ambrojii verba nobis non obfunt , quia fenren-

tiae

(2+)

tiarnoftr* non comradicunt : ftint enim h,-rc • Domimu in die
fudicii illuminaturus affetitur occulta tenebrarum • quia cor u-
muscu/iuqtte manifeftabttur » ijuodante occultum erat-> foli qui-
demChrtfto cognitum , qui fciens judictifiui gratiam » ait: Nibil
eft occultum* quod non manifieftabitur, Sic ille fol.m. 57 j. A.
Non dicit : oc c ulta piorum peccat a manifeftatum iri , dequi-
bus tamen qiueftio eft ; fed potius occultas eorum virtutes ; Si.
cutipfe fe mox explicat » dicens: Sunt autem multa % qu& pro-
pter verecundiam premimus » &>ut impleamus coelefle mandatum »
tacito apud nos tenemus affeclu , ne videamus in iu > qutt noftra
funt gloriari » & eorutn firuclum vulgando tncipiamus amittere :
Etpaulo poft: utrumtfa de bonis ejfe credamm:quta fcriptum efi: co-
gnofcit Dominus » qui funt ipfius ; juos ergo cognofcit » & eos eo-
gnofcit > qui cognoficunt DEVM : Addit : Ignorat autem eos >qui
ignorant DEVM. Ouienim ignorat, ignorabitur. Iraigiturco-
gnofcet Chriftus fuorum occulta > quomodo impiorum occul-
ta noncognofcet ; Non cognofcet autem horumocculta » ut
probet , & remuneretur : E. fuorum occulta ita cognofcet»
utea probet» & remuueretur» notitiafcii. pra&ica; Quarve-
ro funtifta fcerte bene ipforum fa£ta»non mala : quare& bona
ipfbrurcij non mala» faita manifeftabuntur.

§. 44. Hieronjmus perinde , ut Ambrofius , diftinftede
revelatione fa&orum Ioquitur, quandoadDaniel. c. Vll.^.io»
verba: ]udicium fedit , & libri apertifunt ; Ha?c verba appo-
nit. ConfcientU & opera fingulorum in utramque partem , vel
bona vel mala» omnibus revelantur. Bonus liber ille efi , quem fit-
pe legimus , liber viventium. Malus liber » qui in accufatoru te-
netur manu : qui eft inimicus & vindex : de quo & in Apocalypfi
legimus : accufator fratrumnoftrorum* Liber ille terrenus eft, de
quo & Propheta dicit : in terraficribantur. Dicit : Opera ftngu-
lorum inutramque partem velbona, vtl mala omnibus revelatum
iri : BonaautenVunde? Ex librovita?,inquonimirumnomina
e\ecV>rumfcriptafunt ; Malaunde? Exmalolibro» quieftli-
ber mortis » in quo fcriptaftmtnominareproborum. Sicuti-
gitur in libro vita? (cripta funt nomina non malorum » fed bo-
norumj ita ineodetn libio non mala piorum opera , fedbona

fcripta

[»)

fcriptafunt > & inde manifeftabuntur. Ex malo libro accufa-
buntur tum > fcd qui ? anne ele&i ? abfit : Quis enim accufabit
electos DEI ; fed reprobi > in arternum ignem relegandi, Dia-
bolus accufat quidem ele&os 8c fideles > fed dum ad huc funt in
regno gratia?> obnoxii fuis infirmitatibus ; At nufpiam fcriptu-
rarum dicitur , quod coram tribunali Chrifti etiam in dieex-
tremo eosdem fit accufaturus.

§. 4f. Auguftinus legaliter feipfe confiderat> quidfu-
turumellet> fiDEUSjuxtapeccatafuafecumagere vellet : ira
enim fonant ipfius verba : Ecce coram tot miUibus populorum nu-
dabuntur omnes iniquitates mea , tot agminibus Angelorum pate-
bunt umverfafcelera mea» non folum aftuum>fed etiam cogitatio'
tium> fimulque locutionum. IV. medit. Fac> Auguftinum fuppo-
nere > CeCc eile ele£tum> & fentire > quod in die extremo DEUS»
infuper habita ipfius pcenkentia > omnia& facla, & cogitata> &
dicraeomodofitpublicaturus, ut pateant omnibus&homini-
bus>&Angelisj Etille propterea nuncintemporeadhuccon-
ftitutus> doleat > &conteratur , annon ftatueret Auguftinus>cum
ignominia & dolore ea publicatum iri ? Quod tamen Voffius
non vult > dicens > dolorem in iis non babiturum tunc locum. EV-
angelice igitur fe Auguftinus h. 1. non confidcrat , fed legaliter.
i.e. verba ipfius extra controverfia? ftatumfunt > quinoneft:
quod DEUS> G fecundum legis rigorem nobiicum agere vellet»
peccata publicare pollet : fed quod>Evangelice nobifcum agens,
ea non fit re velaturus.

§. 46. Olympiodori verbaharcallegatVoffius: DEVS ad-
ducet omne opus bumanum in judicium>rattonem a mbis exigens eo-
rum > qua gejferimus in vita > qu<e etiamfacere omiferimus , five
tUabonaftnt > fiveetiammala. Sine dubioOlymp. loquiturde
univerfo genere humano , quod tribunali Chrifti fiftendum ali-
quandoeft, & in fefe compleditur bonos» &malos: Abhis
DEUSexiget rationem eorum, quaeinvitageilerunt, velnon
gefterunt ;' fed quomodo? An a bonis> feu ele&is exigetra-
tionem fimul bonorum &malorum? HocOlympiodortrsnon
dicit : fubje&um de quo loquitur, eftuniverfumgenushuma-
num: ab ejus aliqua parte , nempe piis > rationem Deus exiget

D bene

(26)

beneadorum, abaliapaite , nempeimpiis>ratinem malea&o-
luro: Hocvero eft,quodipfimetfentimus.

§. 47. Scbolafltcorum 8c Pontificiorum auctoritate, fi qui
fecus ftatuerent, non movemur : Quippe qui fuae hypothefi fa-
vent. Statuunt illi quosdam fidelium , & plerosque quidem» ex
hac vita cum peccatis,venialibus faltem> 6c reatu eorundem»di£.
cedere, cujus gratia particularia fuafingulifubeantjudicia, &
perfolvantpoenas in purgatorio : Cuierrori afHniseft illa fen-
tentia» quae ftatuit, peccata ele&orum indieextremo publica-
tum & notatum iri ; Nosvero, utftaruimus, perfidemfideles
ifi hac vita obtinere remi/Iionem & peccatorcim» & poenarum :
ita etiamftatuimus > eosdem in judicio extremo proptei illa fua
remifla peccata ad rationes non vocatum iri«

Faxit mifericordiflimus vivorum & mortuorum judex, JE-
SUS Chriftus , utintereos^fimus > quicoram tribunaliipiius
non audiantaliam, quam hancrocem : Venite benediftiPatru
mei > popdete regnum, quod \>obu paratum eji d conjiitutione mun*
di ! Amen !

Praeftantifs. Dn. Refp.

Amico perdile&o.

QU&T>eus eleclis quondampeccata remifit ,
Nefeietima diescommemorare, mala.
Sic validopercujjafugit nubeculafole ,

. Et perit ,utdelet crimina nofiraDEUS.
H&e tamen ipfet dies fuprema , videnda piorum,

Hattenus in tenebrts abdita ,facla dabit^
Ut, velut e chartis citrem micat humor , ab igne

Proditus, afaciefic eafacla DEI ,
Fadorumque fides , fideique amplifiimanofir&
Prtmia , qua nunquam terminet ulla dies.

Beney. E.
accinuit

Exercitii Praefes.
Ut

;(°)i

UTpriusEoisradiis Auroracorufcat,
Quamlumen , Phcebusvibratinorbe,fuum.
Virtutis liintprima Tua? haecdilucula J plenura
Mox vidcat lunaen Patna , Templa , precor,

ln bonorem Pereximii Dn. Refpondentts
Amici perquam dtletti/fcrib,

Nicolam Kobel , Nerolinz>

Ad Praecellentem atque Docftiflimum

Dnum. Refpondentem»

3=

W \<\t mcitt §rcunb / nicm&&in : bcr 9>a(m Qtkfyut bit :
3cbfcd)fcn>icbcr£ufff/ unbjicr)' auffSOBinbsu gclbc.

23crfud)e srcar ;$erf?anb / unb aflc itunft afljjicr ?
S)od) fd)ma^f fnad)$infaffmcf)r/af*it(uaj)<if / n>a*id)m<lb<.

3* f cnn< bctncn $(cifj I bcncf ' an bic (£mbft$f ctf /
£)a»on t>ic(3<u)r' unb $aa/ uub fpaf<2ftad)f< fagcn/

£M< icijf bic ^(jaf crnxiff j bi< aud) fcbon m<()r af* ()<ut
SOfid) madxn n>i< crf?aun'c : in ©cttam unb DCdfjx jag<n.

3d) bcncfciroarauff <2Bort7 unb rcbc / roa* idb fan j
@o mug bic <5d)rrtttcfcbpd).b<r ©cfcrifff f<tjn un&errtffcn.

©o fca/f mid) b<inc j?unf? in Q5anb' unb ^cjfcl an/
Unb r)ctf? btc fcbwacnc €0?ad)< bcr gunscn nicbf e mc|?r roifftn.

#tlfF ©=033 ! ^ompf sorer ©cricfof : bu fjacfcr £)onn<r bu/
€olf u ntd:f £cri$en/ btc roi< $<(fcn ftnb crfdjuf fcrn :

S53o basf ©efctj' attd) fdJlaa/ f mtf taufcnb QMtscn 5u /
2Bcmmnf5fcor2tn$fiunb2ld) nidjf ©cift unb <ge<( ctjtff crtt ?

£}arumb / mctn ^rcunb / gar a,crn : bcn ©ica, frcfjalrc bir/
Un b ftcpc bicgc ©dmfff fctfj tn b<n iobt jtt r<f f cn.

£)tc ©unb ifl 6in3<(<3'f / t>era,cff<n fur unb fur /
£> SBorf < / bic m ^otf unb Scuffcl un* *>crftcffcn !

fciefce fjat feinem tecrt&efien 5teup"
£u Cf f>tten aufffffjcn folhn
beffcn Opponens

©eorgipcinrt^S5lu^m. ss.Th. s.

Ad

aAd Pereximiumatcy Doclifiimum Dominum

Re/pondentem*

Dllmpeccata tegisSan&orum FautorAmande,
QuasTibidonarunt Numinaprodisopes.
Taliadumtra&as, Te fortemfimsAchillem,
Quem magnifaciuntCuria,Templa,Schola;.
Hinc quoque, ceu par eft, cape Prcemia digna labore,

Et Patrix felix crefce , virefce Tux.
Immortale Dccus tulit olim di&us Achilles j

Tu pariter vitam non moriturus age,
Quam DEUS Ele&is mira duicedine plenam
Hic ubi per Chriftum culpa remiiTa, dabit.

Gratulabundm fcripfit
]oh.<^4ntonius Strxlinm , RatiJ}.

THeiologumfatagis confcendere , Amice, Cathedram
Teque Virumftr&ftas difcutiendo bene.
De fatlumyatione doces , quajudice coram

Chrifto efl danda bonis , eft quoque danda malts.
Hoc , digna cximios ftudiorum laude coronas

Aufus , & mentis docla probanda tu<e.
Jnfraclis Sanclus ftudils benedixit Apollo ,

IdtTibi vel Patri* commoda multaferas.
Ergo Tuis aufis meriib congratulor , atque
Exanimoprecor , ut digna brabeaferas¥

Hifce paucis
Do&ifllmo Dno. Refpondenti Amico honorando,
&Conterraneo fuo perdilectoacquifita?
multa induftria eruditonis fpecimen
gratulatur»

Georg, Heidenreich , SS. Th.St.

:o:'