Skip to main content

Full text of "Der Babrii mythiambis [microform]"

See other formats


n 


^■s 


1 


A'' 


GA  TIVE 


NO.  93-81309 


MICROFILMED  1993 
COLUMBIA  UNIVERSITY  LIBRARIES/NEW  YORK 


as  part  of  the  .      t^    •    ^» 

"Foundations  of  Western  Civilization  Preservation  Project 


Funded  by  the 
NATIONAL  ENDOWMENT  FOR  THE  HUMANITIES 


Reproductions  may  not  be  made  without  permission  from 

Columbia  University  Library 


COPYRIGHT  STATEMENT 


oDvriaht  law  of  the  United  States  -  Title  17,  United 
^^   "  the  --aking  of  photocopies  or 

qhied  material. 


s   ^  ^ 


)C 


The  c 

States  Code  -  conc 

other  reproductions  o 

Under  certain    onditions  specified  in  the  law,  "ibraries  and 

reproduction.  One  of  these  sp.    fied  ^^^^^'^^^^^^ 
photocopv  or  other  reprodüc- on  «s  noUo  be^  used  for  any 
purpose  other  ^'  an  private  siuay,  sch^larsh  p,  or 
Kc^h      "  -  -.pr  makes  a  request  for,  or  later  uses,  a 
research.  ,  tior  -  r  purposes  in  excess  of  "fair 


photccoD-.   :.  .aprod 

use,    inat  user  may  be  Mab 


,  purposes 

lor  Copyright  infringement. 

This  Institution  reserves  the  right  J^  ref uf  to  acc^^^^^^^ 
ccDV  orae'  if,  in  its  judgement,  ful^'U^ent  of  the  order 
woU'^  -  ''ve  violation  :-    le  Copyright  law. 


A  UTHOR: 


.**■ 


ffvft" 


d 


I 


^»r-f     BP 


•r^-:   ,äi 


1^ 


«4.       US 


\ 


Jß--' 


1 1 


'■2?^^- 


I       I  I 


o 


..-^^       1^,       %f^,.-^' 


^lE!, 


F 


COLUMBIA  UNIVERSITY  LIBRARIES 
PRESERVATION  DEPARTMENT 

BIBLIOGRAPHIC  MICROFORM  TARGET 


Master  Negative  # 


Original  Material  as  Filmed  -  Existing  Bibliographie  Record 


Restrictions  on  Use: 


60B11 

BabriuG 

DZ 

Drogan, 

V.2 

.•.   Der   Biibrii  niythiambis»   abhandlunf,  der  Oberl. 

Drogan-«.    Berlint   Hayn,    1847 • 

24  p*        2bh  cm. 

1 

|-Programm  des^  K.   Friedrich-V/ilholms- Gymnasium. . 

• 

o 

TECHNICAL  MICROFORM  DATA 
REDUCTION     RATIO:    lO^ 


FILM     SIZE: £_ 

IMAGE  PLACEMENT:    LA    @.     IB     EB 

DATE     FILMED: d-UAi INITIALS___/iti^l11 

FILMED  BY:    RESEARCH  PUBLICATIONS.  INC  WOODBRIDGE.  CT 


p 

r 

V 


Association  for  Information  and  Image  Management 

1100  Wayne  Avenue,  Suite  1100 
Silver  Spring,  Maryland  20910 

301/587-8202 


Centimeter 


an 


4 

imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiil 


iliiiili 


TTT 


Inches 


I   I   I  TT 


I   I   I    I   I    I    I    I   I 

2  3 


1.0 


LI 


1.25 


9 

iliiii 


5         6         7        8 

liiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiil 


10 


11       12       13 

liiiiliiiili 


MIM 


M  |||||2.8 

5.0      '""== 

"       3.2 


■  63 


UUu. 


3.6 

40 


1.4 


I 


14 

iiiiiiliiiil 


2.5 


2.2 


2.0 


1.8 


1.6 


IM 


15    mm 


LÜ 


MPNUFflCTURED   TO   nilM   STfiNDARDS 
BY   fiPPLIED   IMAGE,     INC. 


i  iTiiiiiiifir-imMaiiMiate 


vva...w^«-,^3.„La.^c.riJ<A.-ai..ih.-  .,..  .....  ■~gg(|fi|||Hiatiii1VrtJ«W.iiaiii      -■■--^'^^^■^'"«^-'■^'^'^■'-'■'-■■--'■i^.-^"----^ 


^rvv 


'Jt  öwJvV  .K..  /a^ 


irif 


t 


s^ 


^ 


V&  ^z- 


"Vi^ 


Zu 


den  Schul-Feierlichkeiten, 


welclie  in 


dem  Könisfliclien 


Friedrich  -Wilhelms  -  Gymnasium, 


Montag,  den  99.  SeiBteniber  d.  J., 


Statt  finden  werden, 


ladet  ehrcrbietii!;st  ein 


der 


Director    Rauke. 


Inhalt: 

J.    De  Babrii  Mythiambis.  Abhandlung  des  Oberl.  Drogan. 
II.  Schulnachrichten. 


Berlin,  1847. 

Gedruckt    bei    A.   W.   Hayn. 


/ 


DE  BABRn  MYTHIÄMBIS 


xaLd  Babriiiin  cognosceiidum ,  quem  'unum  de  postremis  bonae  notae  scriptoribus' 
esse  Bcntleiiis  censiiit,  cum  paucissima  eaque  incerta  et  ambigua  aliorum  con- 
ferant  testimonia,  nunc  quidem  in  iis  potissimum  rebus  acquiescendum  est,  quae 
vulgatis  ipsius  Babrii  nomine  scriptis  contineantur.  Neque  vero  scriptorum  omnium 
illorum  una  vel  simplex  fides  est.  non  superstite  enim  iusto  opere  et  incognito 
auctoris  consilio  celebrari  laudarique  coeperant  mythiambi  sive,  quod  usu  venit  fre- 
quentius,  cboliambi  Babriani  undecimque  partim  conquisiti  partim  reficti  vcl  etiam 
conficti.  Etenim  ne  confingendi  quidem  negotium  cessavit,  postquam  Thomas  Tyr- 
whittus,  qua  erat  doctrina  et  investigandi  solertia,  Babrii  choliambos  ex  Aesopi 
fa^iili^  rcfingi  posse  ostendit?  Est  autem  metri  eins  ea  natura,  ut,  istud  si  agas, 
satis  niuUus  sis  apud  omnis  generis  scriptores  inventurus  sententias,  quae  aliquam 
irnitantes  apologorum  speciem,  admissa  praesertim  vel  lenissima  quaquc  mutatione, 
facilc  conccdant  in  legem  cboliamborum.  Hinc  est,  quod  ante  nostram  menioriam 
fabulae  Babrianae  maximam  partem  fragmentorum  titulo  venierunt.  Aliquot  demum 
ahhinc  aiiiiis  Fors  Fortuna  ila  nobis  consultuni  voluit,  ut  ipse  auctor  quid  sibi  con- 
silii  in  ujythiambormii  gcnere  coiuleiulo  j)roposucrit,  pleaius  ccrtiusque  aut  cognosci 
aut  couiectura  etfici  liccret.     Kern  paucis  absolvam. 

Ante  septcnninm  fere  Ab  eins  Villeinain  piiblicae  in  Gallia  institu- 
tioni  praefectus  Menoiden  Mcnan  bominem  gcnerc  Graecinü  literarumque 
band  metliot  rilcr  gnarimi  in  (iraeciam  miserat  ' Codices  manu  scriptos  investi- 
ii^atuniin  anJicjuitate  iiisigncs  et  iutegritate,  ineditos  praesertim,  quos  nomen  aucto- 
ris couunendaret  aut  aetas  aut  argumentum'.  Is  ergo  in  bibliotbeca  Sauetae 
Laurac  nioutis  Atbo  codiccm  inveitit  non  soluin  temporis  iniuria  sed  etiam  in- 
curia  boiinnmn    a  toiispectu   paeiie  oblitescentem,    qui  praeter  alia  scripta  nonnulla 

1 


«r  f  - 


—       2       — 


B.ifjrii  mvthiambos  contliiet  iiumero  ctnitrtni  visrinti  iiis.  xara  flrotyitov  ^isfioei- 
tos  practcreaque  iluo  prooemia,  altenini  a  principio,  altenmi  quo  ioco  litera  /i  in- 
cipit   positum,  (luuriiin  in  hac  scriptiuiie  [»raecipua  habebitur  ratio. 

lluius  inveiiti  apographiiin  efüiixit  Menas,  (pianiquam  non  ca,  iit  videtur,  qua 
par  fuit,  (liliireiitiii  negotio  illo  perfunctus.  Nolo  hoc  a  nie  ita  dictum  videri,  quasi 
aut  oinnino  tidcm  lUi  derojjcarc  aut  operam  eius  in  lualani  suspicioiiem  vocarc  susti- 
iiuerim,  sed  interest  noii  nihil  inter  rei  snbicciac  vcritatcni  et  probuni  hominis  con- 
silium,  quo  decipi  possis  salva  auctoris  prubitatc,  ([xuni  ne  accidat,  quantum  üeri 
j»otest,  providendum  est.  Xam  (juae  literis  consiguata  sunt,  recte  dici  possunt  quo- 
<hu«!no(h)  ortnm  dcbere  oculis,  manibus,  anribus,  qnarum  partium  ministcrio  quac 
nata  sunt  sive  suscopta,  ad  ea  pondoranda  ac  propai^anda  non  minus  temporis  mora 
opus  est  (luam  iue:-nio  et  doctrina,  scilicet  'velocitas  procunit  in  facialis',  quam  tu- 
lit  sententiam  PaUadius  in  simili  causa.  I>at  antcm,  ut  ipse  fatetur  auctor  apo- 
tcraphi,  non  uudtum  temporis  concessum  ad  codicem  exscribendum,  in  quo  iion  dc- 
cssent  vocabuhi  tarn  obliterata,  id  divinaudi  operam  desiderarent. 

Properatum  ii»itur  hoc  apoiirapliiim  priums  edidit  Hoissonadus  anno  1S44, 
sed  edidit  intaustae  obsecutus  festinationi.  VlM  saue  ubi  t'estinatio  aliquam  habeat 
excusatiouem,  sed  in  priuui  editionc  adonumda  periude  atcpie  in  examinandis  et 
describendis  codicibus  priscn  manu  exaratis,  si  tVstinavcris,  nequc  veniae  ueque 
excusationi  locus  est.  Ilaec  editio  gallica  gallico  ornatu  et  pretio  insii!;nis  cum 
principis  debeat  honore  censeri,  nostris  tamen  hominibus  probari  non  potuit.  cum 
uHiLHio  iiiitur  Habrii  emolumento  evenit,  ut  continuo  apud  Germanos  principum  in 
omni  üterarum  tccnere  virorum  studia  ad  aui^cndum  exornaudumque  rcnascentem 
iambo^raphum  iUum  concitarentur.  Viri  tutehires  exstiterunt  l  Hekkerus  GLach- 
mannus  GHermannus  AxMeinekius  alii.'j  A  quibus  quidem  qui  coi-iioverit  pa- 
trocinium  fuisse  susceptum  iUud,  is  nimirum  inteHiii;et,  quitl  sit,  cur  abstineatur  hoc 
Ioco  a  hiudaudi  consilio.  ne«pie  enim  cuilibet  concessum  est  mai^nos  viros  huuhire. 
sed  hoc  fieri  licet,  ut  cpui  par  est  modestia  dispicias,  sicidii  forte  Habriana  illi  ipso 
auctore  videantur  eti'ecissc  praestantiora,  iu  quo  ipsorum  placitis  obtempera])is  vir- 
tutem  adeo,   si  sit  damnosa,  recusantium.    licet  etiam  paucis  indicare,  (juid  nei^-otii 

cura  emendaudi  illa  exci^-erit. 

liabrii  mythiambi  haue  tuleruut  sortis  iniquitatem,  ut  ab  ipso  ortu  nuiligna 
vel  aeuudatorum  vel  imitatorum  numu  exciperentur,  ut  aliquanto  post  primam  edi- 
tionem  (juasi  curis  secuudis  vindicandi  ab  alieno  ornatu  vidcrentur,  qua  re  non  im- 
probabile  est  accidisse,  ut  priuiis  iam  temporibus,  qui  Babrii  essent  et  qui  ad  Ba- 
brii  exemplum  conformati,  did)itaretur.     Uuac  deinde  aucta  dubitatio  est,   cum  col- 


1)  Babrii  fabulao  Aesopeae  C  Lachmannu»'  er  ;unici  pmeiiditrunt.     Herol.  ISV"). 


—  ^  — 

ligi  coeperunt  et  in  ordines  redigi  pro  suo  cuiusque  iugeuio  et  consilio,  si  modo 
dici  possuut  dubitasse,  qui  omnia  sibi  aliisque  liccrc  in  vacnain  possessionem  arbi* 
trarentur.  Universo  enim  apoloiiorum  generi  quasi  fato  quodam  videtur  constitutum 
fuisse,  ut  pro  temporum  rationibus  hominumquc  usibus  ncgleclo  liuctoris  consilio 
diversas  induere  formas  ordinesquc  varios  sequi  cogerentnr,  Talium  collectionnm 
uni  alicui  deberi  videtur  codex  Athous.  Is  codex  luanifcstissima  ]>rodit  vestigia 
librarii,  cuius  aegre  statuas  utrum  negligentia  an  inscitia  maior  perniciosiorque  eva- 
serit.  Sed  ne  hoc  quidem,  ([ualis  est,  codice  ipso  uti  licuit  cditoribus.  apographi 
enim  fides  quam  sit  dubia,  supra  indicatum  est.  Hinc  imposita  illis  fuit  necessitas, 
ut  in  dis[)esceiHli,  refingendi,  transponendi,  deni(jue  mut.uidi  officio  plus  a  se  pas- 
sim  inqietrarenl,  quam  ipsi  fortassc  admissuri  fuissent  in  aliis  scriptoribus  iustisque 
instructi  praesidiis.  Neque  ad  singula  tautununodo  vocabula  siniiulas(}ue  dicendi 
fonnnlas,  sed  magis  etiam  opera  illa  ad  eam  pertinebat  deliberationem,  qu:i  t  on- 
textae  orationis  pnrtes  ad  (juaudam  spuria  a  genuinis  dignoscendi  legem  exiguntnr. 

llaec  igitur  Babriani  operis  coustitntio  magna  ex  parte  quasi  vicaria  est 
necpie  spes  deficit  futurum  esse,  ut  aliquando  integrior  ex  alicjno  librorum  thesauro 
Babrius  iu  lucem  cdatur.  (luam  spem  cave  dicas  inanem.  Nam  septuaginta  fere 
abhinc  aunos  Tyrwhittus  non  dubltarat  in  hunc  moduni  vaticinari :  'Observationes 
etiam  nonnullas  adiiciam  de  collectionibus  fabularum  tarn  editis  «juam  ineiütis  eo 
maxime  consilio,  ut  spem  meam  eruditis  approbem,  multo  plura  operis  !{abriaui 
fragmcnta  in  lucem  protrahi  posse  ex  codicibus  mss.  per  varias  Europae  bibliothc- 
cas  putrescentibus'.     At  codex  Athous  etiam  laetiora  spondet. 

Iam  vero  aggrediendum  est,  quod  propositum  no]>is  dlxinnis,  ut  duo  pro- 
oemia  illa  primum  emendemus,  passim  receptis,  quae  editores  novissimi  coniectura 
probabili  effccerunt,  ')  deinde  exponcre  conemur,  quae  aut  doccant  nos  illa  de 
auctoris  consilio  aut  docere  posse  videantur.  Quo  autem  facilius  ipsi  possent  le- 
gentes  emendatum  a  mendoso  diguoscere,  exemplum  exemplo  conferre  statnimus. 


IU  e  n  (!  o  s  u  m 
FfVf^  Si'/.idon'  riV  ro  ttqmtov  ui^Ooümun', 
w  Dody^i  ih^rov,  rju  y.aXovai  yovfitirjv' 
rQiTTj  6'  an'  avTcoi^  tf/c  tyevi]d-ij  x^Xxhji, 


Prooemium    primum 

c  m  e  n  (]  a  r  u  m 

FtPft]  Sr/.CiiitiV  TjV  TO  TTQUitov  avO-QüiTTon' 
cJ  Bqdyyj-  ik'/.rov,  rjv  y.akoicji,  yovüHJii'' 
8(fiV8i'  ix  yr^Q  Ticcvra  (jjjdtv  ahovdric, 
^i^TjTWP  6'  VTitjo/f  y.ca  ^%m'  ^^ronnftrj' 


l)  lieliquas  quoqup  Icctioncs  adiiciendas  diixi,  quae  osscnt  romnientarii  instar.  Quorum  io 
his  nomiiia  virorum  occurrent,  scripturao  Cümpeiidiis  signabuutur :  A  =  apograpluim,  H  =  Hoissniia- 
dus,  Br  =  Baiterus,  0  =  Duebnerus,  H  =  Hermaniius,  L  =  rjachmannus,  M  =  Meitipkius,  Seh  = 
Schneidewinus,  S  =  Sauppius,  c  =  coniectura. 


-;!' 


r 


k 


\ 


fiffiTTTT]  aidriQcc  Qua  xai  yevoq  xeloov.  5 

im  jriq  de  .  .  Grjz  xai  zd  XoiTid  tüjp  ^omp 
(fcoi'r^p  spaod^ov  dx&  xal   '/.öyovg  r^dei' 
ayooal  dk  zovrcov  rjdav  iV  iitaaig  vkaig' 
iXäXsi  öt  Tieroa  xal   id  (fvXXa  rijc  rrtrxT^c* 
iXdXsL  de  rtoviiog  iyj}vg,  Boäyye,  vrft  xal 

vavirj  10 
Gzoov&ol dt  avv^zd TTodgyeMoyovg ojfjiü.ovv ' 
i(fVfi'  6x  yrjg  rtavza  /jTjSt^'  aiiovcfrjg' 
■0-yf]Z(oy  ö'  vTiTJoye  xai  O-edov  evaioa'nj' 
fid^-oig  ö'  äv  ovtco  zavi'  tyovia  xai  yk'oir^g 
ix  zov  (jO(fov  ytooviog  ri^uiv  Alctiünov      15 
fii'^vg  (fodoapzog  zfjg  i/.  vi/8Qag  /xoi'rr^^c* 
(jüP  viv  txaazo^'  du  ^sirjg  i^fi  uvrjfj^y 
li&Xiaiaytg  coi  vm  zu  xrjoiou  0-ijr>o) 
TTixoiZv  tdußcüu  (jx/.r^nd  xco/.a  ^r^Xäcrat. 


4       — 

zoizrj  6'  an'  avioju  zig  iyevtjOTj  yaXxHtj, 
fied^  7]U  ytviadtu  (faoi  O^tlav  ^ocücov 
jit^nir^g  ßiör^qä  ()ita  xai  yevog  yHQOV 
im  Tilg  ö'  iTit^rjg  xai  zd  koiiid  zuiv  icooür 
(füjp^p  ivaqdqov  tlys  xai  Xoyovg  rjösr 
dyooai  6k  zovzcou  ^aav  iv  fjtfratg  iXaig' 

iXdXkt  db  ntioa  xai  id  (fvXka   zfjg  /ikvxrjg' 
iXdXki  6k  ^>uv\g  dyyi  rrjl  xat  vavzri' 
CzQOV^ol  6t  (Svvezd  jiqdg  yecooyovg  w/u'/oi'V. 
fidO-otg  6'  dv  oi'zo)  zavi'  iyovza  xai  yuoiTjg 
ix  zov  Goffov  ytoovzog  tj^mv  Alaomov 
jUfiVüi'c  (fQdaai'zog  zrjg  iXtvOkQag  iiovar/g, 
wg  pvu  ixaCiC  dv  ivi}Hr^g  iitfj  fJiPfj^fi, 
HkXiaiaytg  Gov  rw  zd  xriqiov  -^rjact) 
7iixom>  idußioi'  OxXriQa  xcioXa  O-fjXihag. 


Hüiiis  proocinii  carn  esse  coiiditioiiein,  u\  piirles  coiiiplures  imligeant  emeii- 
(latione,  inanifesto  apparet.  Oinittimiis  Icviora,  (jualia  vs.  4  ytriad^ai  (faai  et  vs.  5 
fif^uTiifj^  ubi  de  scitissima  Lacliinanni  coniectiira  noqiie  res  iieqiie  usus  scrinonis  ilu- 
bitare  sinit.  iaiu  a  irravioribus  ordieuduui  est. 

Ae  pr'nuuni  quidem  versus  12  et  V,\  ncscio  quo  casu  in  locurn  trausiccti 
suut,  (juo  tolerari  nun  possuut.  lllo  eniui,  (piod  postreunun  posuerat  auctor,  fcrreo 
saeculo  ue(|ue  res  naseuutur  e  terra  uüiil  poscente  uec  iani  iuter  deos  ipsosque 
iTiortales  prisca  illa  familiarltas  iutereedit.  llae  res  cadunt  in  teiupora  illa,  quibus 
[Ovid.  Met.   I,  lOl.   107.  149] 

ipsa  qiuxpie  iuiniunis  rastroque  intacta  nee  ullis 
saucia  vouieribus  per  se  »labat  onuiia  tellus 


et 


ver  erat  aeterniun  placidiquc  tepeutibus  auris 
niulcebant  Zepbyri  uatos  sine  seniine  flores 


needuu) 


victa  iaeet   Pietas  et  vir^o  caede  madcntcs 
u'tiuui  coelestuui  terras  Astraea  reliquit. 

Ad  haec  nibil  prodituiri  eins  i^enerls  est  a  Babrio  in  iis  quidem  mytbiambis, 
quibus  boc  loco  praefanteni  leginius.  Ubi  eniin  deoruni  utitur  personis,  non  dogiiia 
sequitur,  sed  usuni  fabulareni,  quo  nostri  quoque  poctae  deos  fingimt   actu   conspi- 


—       5       — 

cuos.   nee  debent   huc   refern  firdot  AiacoTTkioi,  quales  Nicostratus   composuissr  per- 
bibetur.     Cfr.  J^cbol.  ad  Ilenuotr.  p.  415  ed.  Aid. 

Uuae  cum  ita  sint,  versus  illi  revocandi  suut  in  sedem  ab  iiiitio  tertiam  et 
quartaui,  quae  ipsis  debentur  re  üaititaute.  Sed  buuc  quoque  ordineui  sequeuli 
versus  quintus  ainissani  aliquam  videtur  parteni  arguere.  Patet  euiui  ab  aureo  sae- 
culo praefantem  nullo  argentei  indicio  trausire  ad  aeueuiu,  quae  res  uotaui  saue 
habet  incouciuuitatis,  sed  ita  tarnen,  ut  aut  tollendae  aut  elevandae  triplex  {|uaedaui 
ratio  suppetat.  Priuunn  enini  videri  potest  opus  esse  enieudandi  periculo,  quo  in 
treuere  apograpbi  prave  scriptum  zf^g^  unde  ztg  elicuerunt,  eo  ducit,  ut  proclive  sit 
ex  avziov  zTJg  refiuffcre  aQyvoJjg.  De  metrica  huius  loci  ratione  dubitari  [>osse  vi- 
detur, sed  causa  uondum  confecta  est.  ubi  enim  de  hoc  potissiuuuu  cboliainbo- 
rum  corpore  ab  onmi  parte  quod  factiun  est,  pleue  coustiterit,  tum  deunun  tutius 
arbitror  ferri  ücebit  de  eo  genere  sententiam.  l|uamquam  hoc  ipsum  agyrgr^g  pro 
depravationis  indicio  haberi  debet,   ut,   sequente  altera  quadam  leni  uiutatione,   le- 

gendum  vidcatur 

T(jiz7j  6'  an'  äqyvQOv  yki't^Xtj  yaXxtiT^. 

Uaec  scriptura  praeter  reductam  argenteam  aetatem  id  quoque  habere  com- 
meudationis  videtur,  quod  sie  quidem  proxiuuuu  ykviid^ai  a  qiuidam  vicinitatis  mo- 
lestia  liberatur.  At(pie  d{)yvQov  ykVk^Xtjv  facile  poterat  iambographus  trausferre  ex 
llomerica  locutioue  [II.  2,  857]  eamque  in  eum  modum  resolvere,  quo  soluta  legi- 
tur.  Neque  and  impedimento  est,  sequitur  enim  formulas,  qualis  est  apud  Uerodo- 
tum  17,  129  dnö  6kini'0V  ykukr^ai  'ab  ipsa  coena',  vel  Hippocratea  illa  and  zov  aiziov 
nU'kiv  'ab  ipso  cibi  usu  bibere'.  Ceterum  quae  hoc  commento  cfficitur  brevitas  di- 
ctorum,  duas  illas  quae  haue  excipiunt  aetates  considerauti  non  poterit  esse  offensioni. 
Sed  tarnen  atrocius  si  cui  videatur  hoc  remedium  ob  causam  metricam,  altera  iuiri  ra- 
tio potest  quam,  si  rectc  memiui,  novissimi  quique  cmendatores  aujplexi  suut.  Statiie- 
ruut  eniuä  unum  alterumve  versum  excidisse  inter  illos,  qui  auream  aeueaujfjue  re- 
l'erunt  aetalem.  Ac  potest  saue  id  eodem  casu  illo  factum  videri,  cpio  probabile  est 
versus  modo  revocatos  sedibus  suis  cessisse.  Verumtameu  subit  tertio  loco,  ut  sine 
emeudationc  aut  cladis  suspiciouc  ita  removeas  illam  sive  difticullatem  sive  dubita- 
tiouem,  ut  ponas,  hoc  sibi  indulsisse  Babrium,  ut  ex  antiquiore  orieutalium  com- 
putatione  duas  aetates,  secuudam  et  tertiam,  hoc  est  argenteam  et  aeueam  tanquam 
coaevas  unius  nomine  complecteretur.  Id  quo  iure  facturus  fuerit,  coguosci  licet 
ex  illis,  quae  Goettlingius  exposuit  ad  Hesiodi  OD  !09,  doctissimam  seeutus  ISutt- 
nuiuui  disputationem.  Non  omnino  iuununem  fuisso  Babrium  eins  discriminis,  quo- 
dammodo  testatur  initium  aherius  prooemii.  Neque  illud  morabitur  conciliantem, 
quod  avid  sie  quidem  positum  sit  pro  ixk7va.  posse  enim  illam  subesse  vim,  non  est 
cur  exemplis  demonstretur.     Hanc   igitur  qui    acceperit  opinationem,   eins   crit  fere 


<^ 


^    ^    — . 


/ 


>cr 


—       G       ~ 

in+erpretatio:   Sain  vero,  qiiac  tertia   ab  aurei  sacculi  reruin   conditioiie  vocari  oon- 
suevit,  nata  est  aenea\ 

Multum  porro  negotii  exbibuit  laciina,  qime  est  vs.  0.  dt  .  .  (t^g]  XQ^'^V^  ^^* 
6'  emryrjg  L.  6'  fTif^rjc:  c.  .  , 

Duhnerianani  coniccturani  vere  aiireani  dixerunt  Turicenscs, ')  ipso  fortasse 
vocabulo  invitati,  cjuibus  taiiieu  eij;o  ut  assentiar  aihluci  iion  possmn.  Miilto  veriiis 
certe,  id  quod  aiiro  est  pretiosius,  doctissiimim  Lachinainii  coiiniientuiii  dici  nieretiir. 
Nam  X(?*'ö^??  ^^^^  solum  Babrii  consilio,  sed  ipsi  adeo  rei  refragatiir.  Xequc  enim 
aurea,  sed,  ut  ita  dieain,  Aesopea  aetate  e  fabiilonis  iudicio  post  buniaiiain  indoleni 
reliquis  qiioque  aniii  antibiis  atque  aliis  etiain  rebus  potestas  loquendi  poetaruin  iu- 
genio  couciliata  est.  Lude  apparet  aptius  illud  eftici  Lacbniauni  emendatioue:  'bac 
vero  [ferrea  aetate],  ex  aequo  reliqua  quoque  aniuiantia  voceni  articuhitarn  sortita 
sunt',  boc  est,  uou  i>obnn  lioniines  Kiquendi  facultate  pracditi  erant,  sed  etiain  re- 
liqua aninudia  ratione  careutia.  iVibik)ininus  in  eo  perstandum  videbatur,  quod 
conieccrani  ante  coirnitain  ilhini  lectionein.  Leve  est,  quo  baec  nititur  coniectura, 
sed  est  tanien  aliqui  '  debcntquc  niininui  quaequc  dcfendi,  ul)i  in  iudicandi  discrimen 
venitur.  l|;itur  utrobique  cot!;itatione  repetendum  est,  (juod  verbis  expressiun  non 
est.  id  est  auteni  tile  quid:  boniinum  ca  est  natura,  ut  voce  articulata 
utantur.  id  aiiteui  aliquanto  facilius,  ut  videtur,  ad  xai  (juani  ad  tmatjg  repe- 
titur.  lonicam  forniam  ut  praeferreni,  nietri  ratio  suadebat,  quia  vis  aspirantis  non- 
nibil  inipedit.     Tfr.  T/ctz.  ad  Lycopbr.  424. 

Qui  deciiHus  in  apof;rapbo  versus  est,  in  depravalissiniis  est:  t/.d/.fi  dt  7i6v- 
fiog  ix^i'Q  i'fff  ycd  ravnj  Sir  d'  [?].  xai  növuo"  Ix^vg,  Bodyx^y  ^^*  ^«^  vavrri.  B.  [sed 
excndi  iussit  tXdlti  6i  dt)jfig,^BQdyyf,  }'fjl  y.al  vavrjy  voUiit  etiain  raviii\'  tldXsi  dt 
Ttöviog,  Botcyxs  vtjl  X(xi  icerrTj  S.  BQdyyt,  rioviiog  r/^vg  vr^iii]  Abrens.  i/.d/.ti  dt  nov- 
log,  Bodyx^,  vrfi  xccl  vavrr^  H  L  M.    t).d),ti  dt  O-vvvig  dy/t  vrjl  aal  vavrri  c. 

Ne  miruui  videatur,  quod  novcog  placuit  conipluribus,  j^atrocinio  est  tabula 
71,  ul»i  niare  seruiocinatur  cum  rustico 

rjxovat  d'  ?j  !}d'/.aa(ja  y.al  yvvaiy.fuji' 
/.aßovcja  (fcovrjV  tlrca. 
Sed  «unnes  ilbie  lecliones  non  satisfaciunt  propterea,  (juod  non  docent,  quo  pacto 
TTÖPiiog  r/J/ig  ilbitus  videri  possit.  S)icani  quod  sentio:  coniecturae,  quam  proposui, 
bas  babeo  rationes.  xhn'vig  nomen  piscis  valde  celebratum  poetis  aptissinium  videri 
iamboi^rapbo  poterat  ex  iis,  <juae  enarrjivit  Atbenaeus  V  II  07-  Sed  librarius  ali- 
(juis  male  doctus  dusutari  possc  existimabat,  ^'hi'vig  porcus  marin us  sit  an  pi- 
sciculus.  poterat  idem  meminisse  scriptum  de  tbynnis  aStrabonclII  p.  215:  th'ai 


•«< 


7TaQadt(?.dtuoi^  10  Coioy  xovio,  sive  ut  nraluit  Casanbomis  (kcXdviun>.  lüde  |-.ro  Inter'. 
pretamento  apposuit  ndvuog  h^vc,  ne  quid  de  snc»  soUicet  iuvidlsse  vulcretur. 
S^im'ig  deinde  et  lyßvg  alteri  cuidam  oscitabundo  sonum  reddebat  satis  similem,  ut 
omisso  nomine  iremiino  simpliciter  scnberet  rrornoc  lyßig.  Neque  dyyj  inepte  Ba- 
brius  posuit,  qui  meminisset  scriptum  ab  Atbcnaeo  VI  6;{:  xca  twg  utu  dy  syr,  ^uxpd 
xvr^ara,  dvad/.coiog,  oiav  dt  ^ti^co  ytif^ai,  did  idy  oiGiqov  d/Jaztim  et  04  |  Aristotcle 
auctt)re]  xai  ToTg  idoloig  7wlldxig  tfimiicovair.  Ut  autem  ex  dyyL  noayy/  eftingerent 
librarii,  scripturac  compendia  uescio  quac  suadere  facile  potuerunt.  Qui  postea 
BgdrAf^  propagarunt,  non  satis  videntur  expendissc,  quod  iteratum  nomen  Brancbi 
non  tam  meutern  quam  sensum  legentis  offendat.  Ceterum  recte  iam  Boiss.madus 
persenserat,  iterato  nomine  non  indigere  sententiam  et  tcuphop  iyO^p  glosscnmtis  in- 
star pro  nomine  piscis  ;dicuius  irrepsisse  in  contextam  oratiouem,  sed  eo  tarnen  de- 
ceptus,  (|uod  delpbinum  mabiit  quam  tbynnubuu  recipere.  Ys.  11  ytiüoyovg]  ytuiQyov  L. 
Non  minus  biboris  est  in  extrema  prooemii  parte.  Molestum  fateor  non 
minus  scribenti  quam  les^enti  crebrius  eadcm  verba  iterari  tum  scriptione  tum  le- 
ctione.  sed  emn  vim  vindico  probationis,  quae  posita  est  in  usu  oculornm,  ut,  ({uae 
per  partes  excussa  b)C0  distant,  nno  quasi  conspectu  releiras.  iniqnum  praeterea 
est  vel  minimas  res  emendautium  tacendo  obscurare.  Itaque  partim  ob  bjmc  rem, 
partim,  ut  nei^^otio  singubi  redargnendi  etiam  molestiore  supersedere  liceret,  cou- 
textas  subiicere  varias  lectiones  non  dubitavi. 
A    mv  vvi'  txaaiov  dv  &eu^c  ti-ifi  (xii^ri  c     «g  vvp  sxatTz*  av  iv.%ir^g  a^ji  ^rtj^rj. 


lithaiaytg  aoi  voi   lo  xr^gkn'  dr](j(ß 
mxo(Zv  IdußüüV  axÄtjod  xujXa  ihjXäaaL 

D    cüV  vvv  ixaaiov  dv  Iva  n^g  8V  rrj  fiPrj^iji, 
iitAiaiaytg  aoi,  Xu)ait,  xr.qiov  (^rjaü), 
mxQioy  Id^ißüJi'  ax'/.JiQd  xoU'  d(fr^dvpag. 

B    Mg  vvv  exaaiov  dv  ^sirjg  iv  rfi  tivrniri. 


fitÄiaiayk  aov  vm  id  xTjoioi'  .'///fTw 
nixQLüV  idfjßiov  (7x/.T]od  xu)Xa  dT^Xtvag, 
oiv  vvu  txaaro)'.  dr  xHXrig,  h'l  ^y^fJiJi 
iitXiaiaytg  Coi  ViJüVii  xr^qiov  dfjcto), 
mxoon>  idußon-  axXrjod  xwXa  ^/.vi^ag. 
Menas  proposuerat  f*'  Ttfj  firTJ^ifj. 


])  Biibrii  fabulae  iambicao,  cJ.  Orelliuü  rt  Baiterus.     Turiri  18-^5. 


B  pro  ^Xd(jm  mabiit  ^T]Xd(raca,  deinde  idem  cogitavit  de  ^«;..'>«crö-fir  et  ^Xvvai. 
S  wv  VLP  txaaiop  ocfQct  Mr^g  tv  ^prjfxt]  |  ^itXiaiaytg  ap  i'cp.  \i\tmx  ocfoa  ^^^fig  ay  ifj  ^uvjjufi, 
Iam  i^runmu  MV  txaaioy,  (juod  plerisque  omnibus  probatum  fuit  excepto  Bois- 
sonado,  ideo  vix  potcst  ferri,  quod  praefautis  consilio  adversari  videtur.  Xeqtie 
enim  potuit  necjue  vobiit  Babrius  cunctas  Aesopi  fabubis  versibus  concinuare,  sed 
delectum  molitur,  qualem  sive  casus  intulerit  sive  eins  opera,  cuius  se  couuuodo 
protitetur  iüas  expositurum.  Ad  baue  rem  ea  dicendi  ratio  requiritur,  qua  aut  in- 
certmu  rei  eventum  aut  fortuitam  aliquam  successionem  enuncianms.  ciii  rationi  wg 
respondet  a  Boissonado  repositmn.  Sed  ne  sie  (juiden»  apoii:raidii  oratio  constat. 
corruptionis  orii2;o  latet  in  txaaroy,  quod  bomo  aliquis  suo  obtemperans  iui^enio  ad 
ipsos  /it-^ot'c   retulit.      Atqui    scriptum    band   diibie   fuit    a  Babrlo    ^xcxai'  dv.      Sunt 


-^ 


i 


^J 


— ■     s     — 

autcin  Ixarrra  argumenta  ilia,  quae  indicantur  verbis  ^d&oig  d'  äi^  ovzco  ravt'  s^ovia^ 
quibus  verbis  iion  solam  loqiiendi  illa  potestas  briitis  qiiofjiie  et  aliis  rebus  con- 
cessa  iiivolvitur,  scd  etiam  omnis  sapientia  ac  civilis  })rn(lentia,  «piac  arte  illa  sive 
inateria  fabiilari  expo  litiir.  Quod  sequitur  äi'  \\\  iv  traiisforinatnm  coniiuiiii  debet 
cum  ^flr^g,  ut  sit  ii'd'iirjg.  Hoc  auteui  si'O-Hi'cd  ii  f^^jjfjrj  quid  slt,  docere  possuut, 
qualia  sunt  svd-t(Sx}at  ^^v^o)  seu  (fQfrl,  comparato  usu,  qui  est  apud  Aristopbanem 
Eq.7l7*.  TU)  litv  o/Jyop  eim^eig.  Ex  bis  similibusfjue  effeceris*.  rem  iuducere  in 
memoriam  sive  memoriae  subiicere,  rei  memorifun  excitare.  lam  de  metro 
dubitanti  satisfecisse    sibi  videbatur  editor  Parisinus  allatis  aliquot  excmplis,    velut 

f.  27,  7  TOiovTOi'  w  —  w.   O/j  2  TTQOqrroiTid^eiq  —  w .   103,  5  TTQOgTTOirjTa  _  w  —  w.    Poterat 

idem  tacilem  buius  licentiae  excusationem  adiicerc.  Etenim  dipbtbongorum  oi  et 
SL  pars  posterior  eiusilem  vocis  vocali  praevia  capax  est  proclinationis,  qua  mitti 
polest  etiam  cum  sequente  ita  ut,  metro  postulante,  ai'O^iir^g  quantitate  nibil,  pronun- 
ciatione  nou  multum  differat  ab  iv^stjg,  ipso  i  praesonante  literae  scquenti.  Eadem 
lege  continetur,  (juod  de  mensura  nominis  lid-r^vaiuiv  ex  Atticorum  exemplo  coniico- 
rum  Meinekius  monuir  ad  Seymnum  Cbium  p.  57. 

Uui  sequitur  versus,  et  ipse  mendo  foedatus  est.  Nam  quod  ediluni  apo- 
grapbo  est  aoi  vm,  cum  pleriscpie  improbetur,  tuendo  vix  locum  fecerit,  (piamquam 
non  deesse  oinnino  videtur,  quo  utcuncjue  nuuiiatur.  lam  vero  medicinam  quaereuti 
illud  potissiuHim  agendum  est,  ut  scriptura  vulgata  cum  dicentis  consilio  rede  con- 
cilietur.  Lacbmanni  emendatio  ut  reliquis  est  lectior,  ita  magnam  balset  a  litera- 
rum  iiguris  coimnendationein  tollitque  dubitationem,  si  qua  est  de  articulo  i6.  Ve- 
rum eadem  tamen  boc  parit  iucommodi,  quod  cumulandi  notione  illum ,  ciii  seri- 
psissc  putandus  est  IJabrius,  non  discipulnm  sive  Iccturmn  fabnlas  aliquem  vldea- 
tur  effecisse,  sed  fabularum  coactorem,  ipsi  band  dubic  auctori  im|iro])abilem.  nc- 
que  dv  O^tXrig  quidem  caret  difbcultate,  si  ipsius  spectes  scribentis  conditionem. 
Omnis  illa  vitatur  ambiguitas  aoi  mutato  in  cov^  qua  nuitatione  no  servatur,  quo 
aeii:re  bic  careas  ad  consilium  praecipientis.  Articuliis  autem  lo  tlefendi  [botest 
illis,  (juae  siibtilissinu^  exposuit  Kruegerus  Synt.  gr.  p.  93,  n.  4. 

Denique  Or^).ca>ca  improbam  scioli  cuiuspiam  manum  prodit.  quamquam  nou 
rh/.äoca  scriptum  in  codice  suspicor,  sed  (}r^Xixi>ai.  quod  qui  scripsit,  suum  dun- 
taxat  ingenium  Babrio  largitus  et  consilium,  mytbiambos  illos,  iie  quid  erres,  pro 
nutriculis  bal)uit  melütiuis,  quae  quasi  maumiam  prael)ereut  legentibus.  Noverat 
[iraeterea  verbum  O-rf/.au'eiv ^  quod  idem  esset  cum  xhjXccC,&a',  undc  effinxit  -^rj/.cxi^cti. 
Kelicjua  praestabit  Kusterns  ad  IJesycbii  ,'})j?.ai'ro,  boc  loco  sufficiebat  dubia  illinc 
repetisse  in  librarii  censuram  (juippc  bominis  depravantis.  Fuit  ille  autem  ex  eo- 
rum  numero,  quormn  stilus  non  abborreret  ab  boc  iuHnitivi  usu,  qualis  placuit  Ca- 
briae  sive  Ignatio  insulsissimo  tetrasticborum  torneutae,  velut  f.  15  [cd.  Venet.] 


*        — 


9(^or 


vafi 


TTQdg  />V(jkxy  irrjv  elg  rhoi'g  oh'ui'  ßXvaai, 
Nihil  opus  fuit  igitur  Hoissonadi  artilicio,  ut  edcret  Orfldar^ai,  cum  pracserttr»  n.-  con- 
stet  quidem,  quid  codicis  iUius  auctores  de  ultima  choliambi  sede  cognitnm  perceptum- 
que  babucrint.  pcrtinet  ergo  buc,  quod  F  AWolfius  praecepit  ad  Uesiodi  Theog.l%: 
'editoris  esse,  auctomm  texta  emendare,  non  glossarum  fraudes  corrigendo  cclare'. 
Nimuim  ab  apograpbi  scriptura  recedit  Dnbneri  coimnentum  xi^X'  ihfr^Ötvag 
fini^^entis,  iam  eam  ob  causam  minus  utile,  quia  codem  fere  redit,  quo  nostri  edito- 
res  conspirant  propius  ab  elemcntorum  similitudinc  coniicientes  .VtV«c,  quod  me- 
rito  in  textum  recepit  Lacbmannus.  Haue  igitur  prooemii  partcm  hoc  modo  inter- 
prctamur:  ^lam  ut  singula  quacque  in  memorimn  induxeris  meam,  singuli  cuinsquc 
favum  eflingam  mcllifluum  ingenio  tuo  subigendum,  duris  acrium  iamborum  coli, 
mitigatis  subiecta  materic  fabulari'.  Fortasse  aliquantubmi  haec  interprctatio  con- 
firmabitur   in  altera   buius   scriptionis   parte,   ubi  de   ipso  Babrii  consilio  quaeretur. 

Prooemium   alt  er  um 


ni  e  u  d  u  s  a  ai 
Mvrhg  .uH ,  w  jhu  ßcmXmc  lüt^dvögov 

Ob  TiQiv  jfoi'  fiaav  ml  Nivov  it  xal  BrjXov, 
JlQdüiog  dt  Jiäan'  eCm  natalv  '^EX?,rjVU)V 
AXi^umoc  ö  (jO(fdg-  i-lo:  -/xti  Aißvg,  itvog     5 
Xöyov  Atßvöarig.    liXX'  f/'w  vtij  ^ovaji 
diS(üniy  xaxhtQU)  yova^ia  yaXtmaag 
tov  ^ivd-ia(ißov,  oSgmo  innov  onXitfir, 
'V'n'iiiov  dt  /wMiov  rrjg  ^'JvQr^g  ärotx^eiorjc, 
ilöriX3vv  d)J.oi,  xcu  aocfuntqag  fJOViJTjg       10 
yqiqoig  ofiolag  byjji{)ovm  7T0ifj()ftg^ 
^a^vtsg  ovötr  nXtiov  ij  (.if^  ytPiüaxtir. 
""Eyu)  dt  Xovy.il  uvO^id^onai  ^^(Jtt, 
xal  tdüv  Idußiür  lovg  oSöurag  cov   '%(t}. 
liXX'  tv  nvQcSo'ag.  tv  St  xtviqa  nQfivmg, 
sx  dtvitQOv  aoi   iTjpdt  ßißXov  dtiSo). 


p  m  e  n  d  a  t  u  DJ 
MtOi}c  ^ev,  w  Txai  ßaCiXswg  AXe^avdqov, 
^V^cöV  jiaXatwP  taitv  tiotfi'  dvdQCü:iiür, 
(U  iTQiy  noi*  fjaav  im  iSivov  vt  xal  BpXov. 
fiQtöiog  d'  snäatv  tlia  natctv  '^E)l  ri' v u) 
Al(Sui7iog  6  aocfog-  dne  xa\  Aißvg  ipiXovg 
XoYOVg  Aißtx^CTig'   dXX'  iyiü  vtr^  iiovrjr^ 
didco^n  xaoxccQM  Xvxm  x^Xtvcodag  * 
rov  ^v^ia^ßov  (xtgneq  Innov  onXiiriv. 
V7f  8110V  dt  TiQoÖTOV  ifjg  d-vQr^g  di'Oix^tiiJi^g 
tlafjX^ov  dXXoi  xal  üoiiontoag  nov(Jfjg 
YQkfOig  oiioiag  ixcftQOVüt  uoitjatig, 
paOvrtsg  ovdiv  nXttov  ruii  yivujcJ-^Hi'. 
fyco  dt  Xfvxfj  [xvfhd^oimi  oridei, 
xctl  kZv  idußü)P  Tovg  odöprag  ov  O^yu). 
dXX'  tv  nvoMaag,  tv  dt  xeviqa  nor^zvag 


ix  dtvuQOV  aoi   irivde  ßißXov  dfidu). 
"  Ad  legem  metricam:  kvxo)  didioui  xctoxcUno  xcdtyuJöug. 
Ts.  2  ^laXaicüP]   iXLiXaiöv  L.     Ys.  4  TrdGiV^  ndvxm>  B  (/«(T/v  Scb  indatv^   c. 
Uuod   a  Lacbmanno   receptum   e^t   ^aaiv,    durius   boc  loco   dictum   videtur. 
aegre  euim   per   interstitem  hanc  collocationem  verbum   illud   suscipit  fint  significa- 
tione  coi;natuu..  id  certe  cavcndum  est,  ne  voluisse  Babrius  videatur  tanquam  (lu!>i- 


^ 


'    i  . 


—       10      — 

tanter  ponere  Aesopiim    apml  Graecos   aiictorem  fabnlarum,   (jiiac  in  geuere  esscnt 
apoloL^MMini,  ca  cnini   res  vulgo  constabat,  ne({ne  omnino  cum  spectat,  qni  prinins  in 
Ciraecia   usus   sit   apologis,    quod   si   fecisset,    aut   Ilcsiodi   aut   aliorum    uti    debuit 
exeniplo,    sed    cum   praedicat,    qni    primus   solis    nudisque   apologis    rectum, 
hoc    est,    prudentcm   vitae    usum    doccre    institucrit.     is   autem    communi 
oumium    consensu     fuit    Aesopus,    quare    nou    tarn    aptc    potuit    ille    dicerc    cfaciv^ 
quam  tnäCi-y,    in  i[vo   si  quis   de   aui^menti   apud  Babrium  usu  ambigat,    cum   iubet 
securum    esse    Knocbius')   p.  108.  117,    quantumvis    rechunante   Boissonado  p.  72. 
252.    255.      lam    qul    tnädovci  [.iv&ov<;,    suavissime    demulcent    animos    audientium, 
hoc  nomine  diversi    ab  illis,    qui  simpliciter  recitant   ieiuna  vel    exilia   aliorum   in- 
vcnta.    (jui   verbi   usus    ne   a   pedestri  (juidem   orationc    alienus  est.    est  cnim  (cdsty 
suaviter   narrare,    cnarrando   dcmulcere   apud  Lucianum   in  Hcrodoto   c.  1: 
ir/miaii^^  ^0/A\uTiio)i>   jccoer/ev  kcvrdv  adoiV  t«c  Wioqiag  xal  xr^XcoP  rovg  naqöi'iaq,    Non 
dubium  est  autem,  (^uin  hoc  loco  praccipuam  iüam   hiudem  Pbrygio   fabubitori  Ba- 
lirius   conciliatum    iverit.    cui   vero   tTiaüev  probatum   fuerit,    is    Facerc   non    poterit, 
quin  pro  ^^t^  legat  dm,   (juod   bic  quidem    abesse  vix  potest.      Id   agitur   enim,  ut 
incrementa   apologorum    per  temporum    intervalki    paucissimis  quidem  verbis,    (nani 
utrum([ue   prooemium   sententiarum  brevitate  insigne  est),   sed   ])erspicnc  tamen  si- 
gnata  exponantur.     Primi,    ait,    bomines  Syri    auctores  exstiterunt   mytborum,    sed 
primus  de  in  de  apud  Graecos  Aesopus  auxit  id  genus  illorumque  ad  mores  excobiit. 
Vs.  5  >-ißvc,  Tivoc]  Aißvauvog  D.  Xißv&ni'oig  Scb.  Alßvg  Oivog  Br.  Aißvg  ipUovg  c. 
Ut  ipdovg  scriberem,  duae  me  causae  permovenint,  primum  ut  Aißvg  serva- 
retur,    deinde  ut  qul   sequitur,   iivlhic<iJißog  oKTTfo  'ijiTiog  dn/.iir^g  orationis  tiguram    ba.- 
l>eret    excusabilem.     Atque  Aißvg   (luidem    ut   muniatur,   argumentum   suadet,   quod 
memoriae  prodidit  Tbeon  Aelius  sophista  Progymn.  c.  :{:  Acdovvica  dt  [fii^oL]  AI- 
6W716101  y.ca  Aißvf>iiyjn  ^  ^vßcwiii'Aoi  if-  xal  Oovyioi  -/.cd  Küixioi   v.cd  Kaoixoi   xcd  Aiyv- 
Tiiiüi  xcd  KvTToioi.     ioviü)V  (U  rrdvTMV  ^lia  tüii  dicafond    i6  TToogxtifxet^'O^   avi(yn>  txdaiov 
\dioy   yh'og,    olov    Aiüomog   finet^   rj  Aißvg    uptiq   rj  I^ivßaolrrig   P^  Kvnqia   yvp'?)  xcd   lov 
civror  TooTiov  tni  id)>J  cHImv.    (juae   post  cnov  relata  sunt,  babenda  videntur  pro  ver- 
bis conceptis,  ut  non  rectc  diceretur  sermone  vulgari  idTct  Aißvdiivog,   sed  tint  AI- 
ßvc  cu'io  sive  AiSvQ.    Possunt  cum  bis  conciliari  non  sobun  quae  Hesycbius  scripsit 
V.  Aißvxol  /.öyoi,   sed  etiam  quod  Tlieon  deiuceps   retulit  Kißvaad^'  tx  Aißvrjg  aucto- 
rem    t'abuhirum,    quae    essent  Libyci  cob)ris.     Sed  in   Ilesycbii  verbis  mcndmn  est. 
scriptiun   enim  legitur:    Aißvxol  koyoi'   A«/Jca/6wr  (fr^ai,  Aißvv  roi'   nnmv  rovg  Xoyovg 
TOVTOVQ.   imn  vero  luv  cum  manifestum  teneat  indicium    corruptionis,    alii   coniecta- 
runt  uyd,  alii   lov  ivc^ovra.     atqui  credibilius  videtur  scriptum   fuisse   ab  llesycbio: 


I  I  Knhrii  fabiilao  et  fabiilarnni  fraginenta  e*!.  Knudiius.    1835. 


11        — 


l 


I 


XctpmXemv  <ffiai,  Aißvv  nqmov  eigiZv  Toiii  UyotK  tovtovc.  niun  (.rior  syllaba  poste» 
i,li,|uo  casu  ,-vanirissc  putanda  ost.  itaq.ie  Aißvi  comiiiuiu  usii  vocatur  auctor  fa- 
iH.larnin  Libvsll.\nin.  .ni  rei  non  repii^M.at  ülo  K,ßimdc  h  A.ßv^?.  K.ßvaadi  emm 
xvQ'mc,  Aißvg  autem  eif-vixo:;  ilici  cousuerat. 

Consulcnduin  acindc  aicl)ain  nö  iw»iaf.ßM  o,;nfQ  Ittto^  irrUrfi,  ne  in  boc  ge- 
rcrc  insolcntiori  usus  tig..ni  Babrins  vidcatur.     Polest  saue  baec  .liccn.li  figiira  a<l 
ilhmi  referri  rationcni,  .p"'  cnrrinn  dici  pociis  Naekins  dociiit  ad  Cbocrihun  p.  lO'.t, 
sed  pracstat  ex  ipsa  argnn.cntornm  conditione  ali(|.ia.n  repetere  connnendationom.  lam 
primnm  i//./ds /o>«  est  oratio  pedestris,  proinde  yM).o<  y.öro,  scrmones   pedc- 
strcs    cinibus  vidcri  potest  Babrius  significasse  apob.gos  pedestri  oratione  concepto., 
„ni  opponerentnr  fabnlis  metro  incb.sis,  qnales  a  se  effortnatos  gloriat.ir.    Nequc  vero 
in  sola  diccndi  forma  discrimen  ilb.d  cernitur,  sed  potest  rd  tpddv  ctiam  des.guando 
argninento  inservire.   qncmadmodum  cnim  ol  il.dol  (yvi^voi,  rw'wc,  yv/ivi-ua),  qn, 
iiden.  äron).o.  dicuntnr  Herodoto  IX  63,  et   generc  snnt  viiiores  et  vil.ora  sequnn- 
tur  ne^otia,  ita  ipdol  Uyoi  tanqnam  avonloi  causam  agunt  levioris  momenti.     Uicti 
m.tcm°videri   possunt  ^„lo\  Uyo^  apologi  illi  propterea,  quod   in  argumentis  versa- 
rentur  sobun  vob<ptatem  spectantibus,  quibus  aut  pueri  aut  nmlierculac  deleotaren- 
tur     His  ergo  quasi  Icviter  militantibus  in  onmi  vitae  usu   sive  ävoTri^i  oppon.tur 
m.*.'««(9o;  («"OT^?  'innoi  hnXixni,  q"'.  "<l  cvinceudas  graviore«  vitae  rationes  eontendat 
nierito  autem   id  negotium   »uiic  praecipue  militantium  generi  (™  <T7(.«T,a>r,x«  j-«'*') 
datum  esse  non   inficiabitnr,    quicunquc  n.eminerit,    quantum  dignitatis  obtinuent  , 
'.mr«;.    Confer,  si  tanti  videtur,  Waobsmutbi  H.  A.  1  p.  388.  11  p.  29T. 

Vs.  0  Uyov  Aißvodrig]  yoV«  s.  yöro,;  D.    /.öz«  [poctice  'de  popu.o  ]  B.   /.o- 
rov;  hßvaaiv  M  Uyovg  K.ßvaaö?  H  Scb.  Xörovg  K,ßvö<!n?  As.  Xoyon  Aißvaarn  c. 

Syri  antiquitus  iivOof  invenerant,  quae  Babrii  .-rat  opinio,  quo  generc  apparue- 
rit  ingcnimn  et  consuctudo  orientalium.  Aesopus  dcindc  apologos  accinebat  invcn- 
tuti  Graecorum,  .p.od  tamen  noli  ita  dictum  putarc  a  Babrio,  .piasi  mcra  puerorum 
ludicra  tribucrit  Acsopo,  quum  iUo  potins  sensu  dixissc  cxistimaudus  sit,  quo  puer.s 
res  gestas  cnarramus  scribimuscpic  viris  dcmum  intelligendas,  ac,  si  iieri  possit,  aut 
imitandas  aut  refugicndas.  A  genuino  fönte  iüo  deflexerat  genus  levidensc,  cu. 
opcram  darcnt  nutricubic  hoc  unuu.  scctantcs  consilium,  ut  tempus  suaviter  terere- 
tur  cuius  notac  fuisse  videntur,  quae  Aißvi  A.ßvacmi  s.  Aißvmr,g  ludcbat.  >on 
con'stat  enim  fides  iUorum,  quae  refert  Isidorus  Uispaleusis  1  39:  'Sunt  autem  fa- 
b.dae  aut  Aesopicae  aut  Liliysticac.  Aesopicae  sunt,  .-um  animalia  muta  inter  se 
sermociuassc  finguntur,  vcl  .luae  animam  non  babent,  ut  urbes,  montes,  pclrae, 
flmnina.  Liiivsticac  autem,  dum  bomimim  cum  bcstiis  aut  bestiarum  cm.  bom.ni- 
bus  fiM«itur  vocis  esse  commercium'.  Sopbistarum  bae  snnt  captationos.  (  eterum 
baud  ineonsuUo  ^,-,^.<T<T«,  videntur  positae  iuxta  ncädaam"o>"  '"1  !-'<•"<•>•"  "Po'"?»- 


^^^     f  ü 


—      12      -► 

rum  distin^enda,  qnae  inex-plorata  reliquit  Theon  dicens  i6  uQogxtifjtemr  avtar  ixa- 
oiov  Uwv  yivoc.  A  reliquis  ergo  oiiinibus  fiv^ufißog  Babrianus  discriuiinatur  tan- 
quam  relator  quidam  caiisac  gravioris  aliquando  virorum  studia  excitaturae. 

Vs.  7   didMf.1,  xa^Q(ü  XQi'(^^('j]   XQV<rUo  B.    <fakdo<o  xQVfT^m  I).    adco   Atx^JVifdhü 
X(^<7^   L.   didwfit  xagyctüto  Ävxoi  c. 

Doctuiii  scitinnque  fateare,  quod  scriptum  a  Lachmanno  esl ,  scd  paullo 
longius  abest  a  vulgatae  lectionis  similitudine  praetercaqiic  oruatiim  infert  cum 
hoc  loco  vix  cüiiciliaudimi.  \on  iiego  sane  ad  [»octicam  pacne  in  bis  laudcm 
surgere  iambogiaj.bum,  scd  ideni  tarnen  mytbiambis  praet'atur  certis  natiiram 
eorum  siguis  expositunis,  quac  suadebant  rationcs,  nt  scribcretur  didcofit  xaQxdQ(ö 
kvxw.  Vident.ir  auteia  vcrba  illa  hoc  modo  abissc  in  depravationem:  »linus  perspi- 
cue  cum  exaratum  fuissct  xaoxaom,  librarius  aliquis  scriptum  Icgcbat  xa&aQcoi.  quod 
quid  Sit  cum  alter  (juidam  dubitarct,  auri  splendorem  cummentus  est.  Neque  vcro 
incügnita  poetis  erant  aurca  lupata,  velut  Martial.  1,  105,  4:  'mordebant  aurea  quod 
lupata  i'crvi',  quorum  facile  memiuisse  poterat  bomo  dubitator.  ad  postrcmum  idem 
accidit,  quod  priori«  proocmii  versu  12  cxposuimus,  ut  vocabula  genuina  cedcrent 
Jnterpretmnento,  um\v  xa,7cw(o  xQVotoi,  quod  exbibet  apograpbum.  i>e  xi^xcd  autem 
dubium  (.ssc  nou  potest.  Hcsychius:  Arxoc  —  y.ca  ro  h'  toi,  x^Uiyolc  md^Qwt^.  Plu. 
tarcb.  S.  Q.  2.  8:  irrTovc  Auxoa.idöac  oi  utv  und  tun'  ;^a//ra;i'  luw  Ivxmy  ^(pacfar  wVo. 
fida^cn  did  /o  :}i'noitdec  xa,  dvcrxct.Ufxfoi'  oi'to,  ooMfQorov^ti^oi,:  — .  neque  xdQxaqov 
abludit,  q.uMl  idem  signiticarc  cum  t^ayv  vel  ?)h-  discimus  ex  Uesycbii  xdQxaqoi  et 
xd^ixcwo^.  >^imilc  est,  ,,uod  legitur  apud  Oppian.  de  pisc.  I:  xaltidod^i  xdgxaQoy 
t(jxoc.  Est  autem  Hgura  illa  ad  Habrii  meutern  aptissima,  utpote  comparantis  zdr 
fivmaijßoy  cum  /.XTfo  otÄIu^,  qui  per  se  (juidem  u<uioy  promitlit,  quem  proprie  vo. 
camus,  quare  addeudum  ab  illo  iuit,  qu(>  mitigaretur  figura,  quod  non  aptius  fere 
potuit  Heri,  quam  tVeuis  Inpatis.  bis  enim  acrior  roercetur  ecpuis  et  animosior, 
quominus  irruat  iusto  terocius.  siguatur  autem  yMoxdim  kvxio  materia  tabularis' 
ducta  a  coercendo  seu  mitigaudo  similitudine.  uam  ea  (|uidem  re  imprimis  cautum' 
ille  voluit,  ne  cvaderent  carmiua  Arcbilocbi<'a  sive  IJippouactea,  (pu)rum  prc^priuiii 
fuit  n)  lafißufn:  denique  bis  verbis  apprime  respoudcnt  id  xi-yi^a,  quae  profitetiir 
a  se  auctor  mitigata.    Vs.  12  rj  fif]  ,>.U..    Vs.  i;}  /or^,;  |  /.rxr]  B.    \  s.  M  aoi\  oi)  D. 

Transeo  ad  alteram  partem,  qua  utriiisipie  prooeujü  argumenta  sie  expo- 
iiere  institueram,  ut  appareret  inde,  quid  consijii  secutus  esse  Babrius  videretur 
in  condendo  mytbianiborum  genere. 

Quicunque  aitiquitus  commenti  sunt  de  rcnnn  primordiis,  du])liccm  potissi- 
luum  in  prisca  generis  bumani  conditionc  debnienda  iuierant  rationem,  per  initia 
quidem  dissociabileu),  sed  in  ipso  fine  ut  videtur  congruam:  aut  enim  rüdes  primum 
bomines    et   iucuriu   silvestri    non    niuitiim    a  feranuu    asperitate  dissimiles    memora- 


—      i:i     — 

banf-  quihus  non  is  quo  postea  uti  coepcrunt  victus  t'nerit,  sed  (pii  sero  demmu  spc- 
rarint  de  sulcis  alimoniam,  aut  ita  bngebant  exordium  rerum  et  ipsins  bnmanae  ori- 
-inis  ut  aurea  primum  saecula  fuisse  indeque  natura  per  nietalla  viliora  degene- 
rans  ferro  saecula  postrcma  foedasse  crederetur.  Cfr.  Macrub.  Som.  Nc.  2,  10. 
Sed  varia  t'uit  ac  di versa  apud  vetcres  et  de  numero  illarum  aetatum  et  de  natura 
sin«^uiarum  opinio.  l|nam  llesiodus  exposuit  OD  108-209,  ea  numerinu  comple- 
ctitur  quinarium,  a  quo  numero  discrepat  Ovidins,  cui  (piatuor  placuerunt  Met.  |, 
89—150,  Aratus,  cniiis  smil  tres  IMuieu.  100,  Vii'giiius  Georg.  1,  125  c(dl.  Aen. 
8  314  et  Tibnllus  1,  :{,  To^  quibus  duae  sutticiebant.  Ilcsiodeae  autem  <«.mputa- 
tionis,  quam  conflatam  e  j)luribus  c«miicias,  auctoritas  phirima  fuit.  iiaiu-  B;ibrius 
tarn  religiöse  secutus  est,  ut  ipsa  adeo  verba  illius  pressisse  videatur. 

Tarn   orta    ücueris   biunaui   depravatione  illa   [Ovid.  Met.   1,   128] 
Protinus  irrurnjut   venae   peioris  in  aevum 
oinne  nefas.    fugere  pudor  verunnpie  bdescpie, 
in   quorum   subiere   locum  fraudesqne  dolique 
iusidiacquc   et   vis   et   amor  sceleratus  babeiidi. 

His  insigne  vitiis  ac  notabiic  esse  saeculum  ferreum  comnuinis  hivalucrai  «.piiiio, 
ipsa  bumaua  indole  testante  (^omnienta  poetaruui.  bae  improbae  artes  erant  illae, 
quarum  atrotitates  deiuceps  per  tcmpora  uon  solum  ferro  sed  etiam  aur(»  foedatu 
aut  arcere  a  se  aut  profligare  aut  intlectere  vel  mitigare  aut  deui(pir  aecpu»  auimo 
sustinere  cogerentur,  si  cpii  non  ad  iufereudas  scd  ad  fercndas  iniurias  uati  vide^ 
rentur.  depravatns  ille  rerum  bmnanarum  status  taufpuun  fous  cxstitit  et  iniuria- 
rum  et  malorum  inde  nasccntium,  e\  quo  fönte  suscipiendis  vitac  ccusillis  aut  mo- 
dum  repetere  aut  quasi  fpiaedam  prelia  sibi  quisijue  statuere  coepcrunt,  binc  ut 
aliis  nocendo  sibi  consjüercnt  iniuriosi,  binc  ut  se  suasque  res  ab  iniuriis  tneren- 
tur  fortnnatis  vadati.  quid  nmlta  ^  ferreo  saeculo  vis  coepit  et  necjuitia  excitare 
ingenia  et  acuerc  tarn  in  fraudcs  (juam  in  tutandi  ac  dcfendendi  pcricula.  quorum 
aut  res  essent  angustiores  aut  fortuna  duiior,  illi  videlicet  usu  expcriri  coepcrunt, 
quod  noH   fuit   fere  nisi   fabulonibus  concessum   fateri   |  Fbacdr.    1.  O] 

Contra   p<»tcntes  nemo  est   uuiniius  satis. 
si  vcro  accessit   consiliator  maleficus, 
vis   et   uequltia   (juidcjuid   op]>ugnant,   mit. 

Istud  muniendi  negotimu  ubi  prinunu  non  potuit  {luniana  oratione  transigl  nisi  cimi 
periculo  pracsentissinio,  bruta  animantia  in  patrociuium  vctcata  sunt,  quae  prima  vi- 
detur ac  Vera  fuisse  origo  apologorinn,  eamquc  secutus  est  Bjiltrius.  Non  magno- 
pere   mihi   prohatur  Tuiiani   opinio.    qui  (Or.  Vll)  jirimam    ponit   faluilam    fuisse  ex- 


—      14      — 

coi;itcitcim  tccT;  nZr  naidiwr  tfivymc,  qua  iiutriccs  oblectarent  parviilos,  cxindc  inven- 
tum  apoloiriiiii  in  usus  viroruiii:  lov  d&  wioviov  [rov  ^vOvv]  nooßaivovioz  xcci  iragd 
roic  "EUr^aiP  fidoxitioiiTo;  f-üxvaccv  evxtv^sv  ol  noiTjval  roy  ah'ov,  ög  lov  iivf)-ov  dia- 
tpe^ti  reo  siTj  TtQog  naidag,  d)M  noog  ävdoag  mnoijJG&ai  xcd  {a^  xJjvxayMriar  novov, 
dXXd  %di  naoccU'sour  t^HV  xivcc  ßoiXsTai  ydo  inixovTiTÖ fierog  nagaivsTv  re  xal 
didäaxeiv^  07 ov  i  Hyu^v  lo  (favf.QUj;  tlntXv  fvXaß^tat  iTJv  Ttagd  lüiv 
uxovövioiv  v(fooojn6Vog  dixi/jy^iav.  quippc  tempore  prior  fiiit  sui  cuiusque  tii- 
tandi    cura   quam    ptierilis    institiitionis.     seil    postrcma  verba   ad    nostram    causam 

faciunt.  •) 

Est  autem  falnila  res  ratioue  gesta  a  personatis  slve  hrutis  animantibus  sivc 

rebus   iiuuümis,    (jua  re  cogitata  diceutis  animique  seusa  aperiantur  audientibus  iii- 

terposita  aliena  opera,  uude  apparet,  Hesycbii  interpretationem,  cui  /ir^og  est  etiam 

Uyog  H-Ad'lixw  rr^v  dXt^^Hca',  sie  demum  vermn  esse,  si  cogitatis  illis  auimique  sensis 

verum  coutiueatur.    Tribuitur  autem  iuternuuciis  illis  oratio  humana,  ut  aut  pericu- 

lum  miuuatur  diceutis    aut   rei    perspieuitas  augeatur  sive   etiaui  voluptas   audientis. 

Pro   bac   igitur  cousiliorum  diversitate  diversae   suut   causae,    quibus   impelli  queas 

ad    inveniendos   apologos.    aut   euiui   cousilium   subest   simpliciter  doceutis  vel   per- 

suadentis  [Liv.  2,  32]  aut  delectantis  aut  utrumque  molientis  aut  deniquc  castigan- 

tis  sive  reprebeudentis.    uude  tria  uascuutur  geriera:  didacticum,   poeticum,   repre- 

hensoriuui.     Quae  eousilia  cum  et   carmine  et  prosa  oratioue  persequi  possis,   oon- 

sentaueuui  est,  ut  ipso  geuere  apologos  aeque  ad  poetas  atque  ad  pedestris  oratio- 

nis  scriptores  pertinere  statuas.   praeter  ipsos  ergo  proprie   qui   vocantur  fabulones, 

apologorum  auctores  exstiteriut  necesse  est  tum  poetae  tuui   omnis  generis  scripto« 

res   pedestres.    quocirca   muUifarie    damuosa   evasit   solertia   eorum,   qui    nin»ii    fue- 

runt  iü  couimunibus  apologorum  auctoribus  investigandis.    cuius  rei  testimonio  mul- 

toruiii  iustar  esse  possunt  qui  de  Arcbilocbi  fabtdis  copiose  disseruerunt.     Ea  enim 

cum  sit  uatura  apologorum,  ut  iidem  ad  rem  quideui  verbis  expositaui  siuiiles,  ipso 

tarnen  cousilio  esse  possint  diversi  vimcjue   babere  diversam,   facile  fieri  potest,   ut 

quemadmodmn  positi  iu  imitatione  propriaui  vim  quandam  assumunt  a  veri  auctoris 

inveuto,  ita  per  ementitam  auctoritatem  eius,  qui  utitur,  seutentiam   aut  pervertaut 

aut  corrumpaut.    Exeuiplo  reui  illustrabo.    Fabula  apud  Habriuui  ^2  de  mustela  est. 

'Mustela  virum  adaiuarat  iusigui  auctuiu  pulcbritudiue.    eupieutem  Veuus  uuitari  si- 

nit  in  femiuaui.  eaptus  deiude  venustate  uxorem  ille  ducere  trausformataiu  iustituit. 


1)  Etiam  minus  probabilis  est  Husrhkii  pxplicatio,  fjiii  de  fal.ulis  Archiloclu  dissorons  'tpfp, 
ait,  mihi  videor  adtirmare,  ori^ines  fabulao  ab  antiquivssimi  saeculi  opinione  repeteiidas  Päse,  quum  lo- 
qui  animalia  Pt  rationis  aliquem  habere  usnm  facile  crederent  homines  iiiter  bestias  bestiarum  more 
passim  vagantes.  Quod  quum  aiiimadverteret  iiescio  quis  ceteris  ingenio  pollentior,  qui  prodesse  do- 
cendo  veller,  usus  hac  credulitate  fecit  fabulae  fundamenta'. 


_      15      »- 

lam  vero  epulis  dum  accuuibuut,    praeterlabcnte  umsculo,   s[mnsa  stratis  relictis  (n- 
gientem  persequitur.     Amor  rideus  abiit'.     üaec  res  simplicit^M-  iiarrata  nihil  aliud 
quam  docet:   varium   mulieris   ingcuium   uou   enieudari   aseita  veiiustali-. 
Sed  eiusdem  fabulae  vim  iuunutavit  lulianus  epist.  59.     Diouysio  enim  sycopbantae 
postquam  vitaeaute  actae  crimina  iguaviae  exprobravit,  ita  pergit:   lo^^  iivO^or  äxrjxoag' 
^ycdrj  TTOC  (h'ÖQog  ivnqmovg  tqnaOnaa.  id  öi  dlla  tx  rov  ßiß/.iov  iidvO^art.    Ita  vero 
ipse  locus  et'ticit,   eadem  fabula  ut  auimum  iegeutis  mordeat.    bic  auctor  ipse  alie- 
uum  iuventum  voluit  siguificatum  effecitijue,  quod  (pii  figurate  Io(|uuutiir.    loutra 
vero    qui    cum   lluschkio    [fah.  Arcbil.   p.  2411    i^abrium   fecerit    al>  Archilocbo   mii- 
tuautem  vulpecubu^  iugeuium,    frustra   erit:    'quaecuuque   fiibula  vnlpeculam    ita   re- 
praeseutat,  üt  desideretur  lo  y.tqöaXtoi>  et  TTor/AXo^  ab  Archilocbo  ei  tribiitiim.  ea  vel 
spuria  est  vel  iuterpolata'.    Nempe  Arcbilocbia  vulpecula  tautuui  differi   a  Hahrlaua, 
quautum  Bahrii  iugeuiuui  al>  Archilocbo  distiit.    Diligeutissima  ii:itnr  cautio  est  ad- 
bibeuda   iu   apologis   a   ju-iucipc    ali(|uo    iuveutoi-e    derivaudis.    eacdeui    ouini   causae 
cum  eundem  fere  baheaut  effectum,   cousequeus  est,   ut  eadem  res  gesta  persouati 
ireneris  temporibus  diversis  a  diversis  bomiuibus  aut  simili    aut   diverso  consilio  iu- 
veuiri    potiierit.    iui«[uissiuu'    autem    negaveris    fieri    potuisse,    ut    eiusdem    apologi 
complures  exstiteriut  auctores,  ut  ue(|ue  uarraudi  opportuuitate  ucque  usu   lilerarum 
opus  fuerit  ad    propagaudum  iu   aliorum  coguitiouem.     \ulluiu    l'uit    onurnu»  tenijtus, 
quo  Universum  genus  buuuuuuu  solis  constiterit   bomiuihus  bardis,   quonim   uou  pa- 
tueriut  iui^euia  vel  uotationi  miturae  vel  uecessitati,  efficacissiuuie  artium  magistrae. 
Similis  videtur  Strahonis  opiuio  fuisse,  qui  1  p.  18  scripsit:  —   y.cu  7TQo,ior  on  loig 
livO^ovg  dvtöt^civio  ovx  ol  Troiijial  ^lopoi',  dXXd  y.ca    (ä  .roXfig  jtoXv  7nmitQ0i>  y.al  oi  vo^ 
HoD^tua    rov   yorfii^ov   yäQi^.    eodem    illa    redit   occasiu,    (jua    celebratissima  Meueuii 
Airrip[»ae  fabula  iuveuta  est  a  Livit»  couuuemorata. 

Uuud  tarnen  cum  ailtluhitasse  videautur  sopbistae,  (piorum  band  raro  pluris 
iiitcrerat  iH>visse,  quis  dixerit,  quam  quid  dictum  sit,  rectae  apob>g(.rinu  co- 
ü;nitioni,  quam  quidem  auctam  ilios  voluisse  patet  ut  plurimum,  plus  uocueiuut  (juam 
profuerunt.  Melius  certc  rei  consuluissent,  si  non  tarn  conununem  aliquem  tahula- 
rum  auctorem  «juaesivisseut ,  quam  siuguli  cuiusque  generis  ciiiu  argiuuenta  tiun 
consilia  ratiouesque  exposuisseut.  sed  uuiluerunt  illi  |>artlm  in  andjiguis  acquie- 
scere,  partim  abire  in  absurda.  aud)iguum  est  enim,  ({uod  Theou  sophista,  ({iiocum 
alii  fere  conseutiunt,  loco  supra  conunemorato  [Prooem.  11.  5]  retidit.  onnsit  enim, 
id  quod  praecipuum  fuit,  amplius  docere,  tö  .ioogy..^iiJf-1'Ok'  r/.uarov  }'dioy  yti'oc  in  qui- 
bus tandem  rebus  positum  fuerit.  sed  plane  absurdum  est,  quod  llenuogeues  com- 
mentus  est  Prisciano  interprete:  'Nominantur  autem  ab  inventoribus  fabularnm  ahae 
Aesopiae,  aliae  ryi)riae,  aliae  Libycae,  aliae  Hybariticae.  onuies  autem  comnmuiter 
Aesopiae  dicuntur,    quoniam    iu    conventilnis    fre<{uenter   solebat    \esopus 


■"^  V._    .-/ 


—      16      — 

fabulis  II ti'.  Imo  vcro,  coniiminiter  dici  Aesopiae  consiievcranl  non  quia  Vcso- 
piis  freijnentcr  uti  fabulis  solitus  esset  in  conventibus,  qiiod*  ipsiim  insiicne  liario- 
landi  docuinentmii  est,  sed  quia  vulgus  sophistariim  omncs  proinisciie  apologos 
Aesopo  tribuere  (juain  smini  cuiiisque  generis  auctorem  invostigare  et  consilia 
cxcinplis  dem  011  st  rare  satius  putavenint.  Cantius  eitit  iluintilianns  \  11,  9: 
**Illae  quo([ue  fabulac  (juae  etiainsi  originein  ab  Aesopo  aceeperunt,  iiam  videtnr 
earum  priimis  aiictor  Ilesiodus,  nomine  tarnen  Aesopi  maxime  cclebrautiir'.  qnoeum 
fere  consentit  Tbeon  Prog.  c.  3,  p.  29.  eetenim  eonfer,  si  res  tanti  est,  Isidornm 
Hisp.   1,  39.   Vossii  Inst.  or.  2,  15,  2. 

Aesopi  fabdas  eomparantem  eum  iis  rebus,  (}uas  partim  Vitac  aucfo- 
rcs/)  partim  alii  scriptores  ad  ipsum  referunt,  recta  ratio  docebit,  Phrvgium  t'abu- 
latorem  illum  ex  eorum  fuisse  bomiiium  <'ensu,  (juibtis  prudentia  cum  honore 
etiam  fructum  sap^cntiae  largitur.  Constat  enim  Aesopum  in  sapientum  nnmero 
censeri  iam  apud  antiquos  solitum  et  non  solnm  ab  Herodoto  aliisque  rerum  scri- 
ptoribus,  sed  ipsis  adeo  viris  in  pbib^sopbia  prineipibus  Piatone  et  Aristotele  non 
obscure  boc  nomine  laudatum  fuisse.  Unain  tamen  rem  eave  simpliciter  dictam 
accipias.  aliter  enim  sapiunt  bomines  ingenui  et  liberales,  aliter  servitia  iiqne, 
qui  potentiorum  dominationi  arbitrioque  obnoxii  aut  sunt  aut  esse  sibi  videntur. 
A  gcnuina  sapientia,  cuius  pars  praecipua  in  invicto  veritatis  studio  posita  est,  dis- 
oerni  debet  imitatr  x  illa,  quae  non  tarn  recte  tpiam  eircumspecte  agendo  vires  as- 
sumit,  civilis  ista  eem]>tiorque  Providentia,  qua  utimur,  cum  aut  salvas  aut  fortuna- 
tas  res  nostras  cupi'uus,  deniquc  ambigua  illa  servilis  ingenii  sapientia,  quam  me- 
rito  dixeris  prodigiosam,  si  vulgarem  eins  proventum  ad  masculam  virtutem  ex- 
eajeris.  banc  ambiguam  sapientiam  bomo  Pbrygins  non  mediocriter  eallnisse  ex- 
istimandus  est. 

Non  dcfueriint,  qui  Aesopum  eiindem  fuisse  cum  Locmano  o[>inareiitur  [cf. 
De  Furiae  Proleg.  ad  Aesopum  p.  XII],  in  qua  opinione  per  sc  satis  inepta  illud 
inesse  verum  videri  potest,  quod  utrumque  prae  ceteris  insignem  reddidit.  Ferunt 
autem  Locmanum  interrogatum  a  quodam,  cpio  pacto  ex  bumili  conditione  ad  lae- 
tiorein  fortunae  statum  pervenerit,  eo  respondisse,  quod  didicisset  vera  dicere  et 
ea  tacere,  quae  sibi  prodesse  non  possent.  Pulcbre  cum  bis  conveniunt, 
quae  Aesopus  suas'.sse  Soloni  dicitnr,  cum  una  essent  apud  Croesnm  regem  Lydo- 
rum.  Solon  enim  in  longiorem  ingressns  orationem  apud  regem  illum  cum  ca  ute- 
retur  dicendi  libert-ite,  fjuae  non  multum  abesse  a  periculo  videretur,  ^esopus,  ut 
homo  prudens,  (jui  satis  diu  scilicet  vixisset  inter  auücos  bomines  cognitosque 
haberet    mores    iilorum    neque    ignorarct    veritatis   insolentiam,    decere    admonebat 


I)  !*rnetpr  Plüuudeam  (jico  illa<.  quHA  edidit   Westermauiius  BruQSvig.ie  1845. 


cum    regibus  agere  tag  rixidta  rj  cog  7JStr>Ta.   cui  tum  8olou,    m   vir   sajnens, 
auctori    tarn    scito   respondisse   fertur:    versandum    utique    esse    cum    im  gibus 
(ag    fjxi(7ia    rj   cog   (xqkUcc.^)    quo    praecepto    ac  response,    a  regibus   si  causam    ad 
communem  vitae    usum  et  consuetudinem  transtuleris,  luculenter  apparet,  in  qua  re 
unum    et  gravissimum   omnis  7]3i)7toUag  momentum   positum  sit.     Solon    cniui  ubique 
obtcmperandum.  recto   veritatis    studio,    non    facto    rerum    bominunupie   discrimine, 
Aesopus  vero  cum  regibus  qnidcm  quam  suavissime,  cum  reliquis  autem  bominibus 
promiscue  agendnm  censuit.  nam  erat  idem  ob  insigne  quoddam  ingenii  acumen  ad 
reprehcndendum  deridendumque  proclivis,  unde  apud  Plutarcbum  [Conv.  S.  7]  fA^r- 
xTixog  vocatur,   cui  studio  scitissima   apologorum   argumenta  debentur.    derisoreui 
celebratissimum  illud  AlaMnov  yüolov  testatur,  quod  passim  detorsum  est  elq  to  nai- 
dctQmdug^   unde  aut   imperiti  aut  maligni   scurrilitatein  ei   affmxerunt,  quibus   tarnen 
non  annumerandus  est  Lucianus   buius   generis  iudex  argutissinms,  qui  V.  II.  2,  18 
Aristippo   et  Epicuro  Aesopum  adiunxit  risus   auctorem:  rovrco  dt  oda  y.ai  yday- 
ronoico  youn'iai.   est   ibi  eniin  ad   partes  eins,   qui  'aniara   lento  temperet  risu",   quo 
sensu   TÖ   Ahumov   yUoTov    ubique    pensitandum    est.      Ceterum    bene    cordatiis    ille 
fuit,-)   sed  pro  vitae  statu  suac  cautus  idem  ac  providus,   qui  praestare  intellexis- 
set  apologis  et  facete  deridendo  vel  emendarc  improborum  mores  vel  reprebendere, 
quam  'fortiter  irascendo'  ac  frustra  offendendo  incurrere  in  odiuin  iuvidiamque  ad- 
versariorum.  •^)     Ilaec   animo    complexus  Aesopum   babebis,    qualem    artifices   effin- 
xerunt   apud  Pbilostratum  Imag.  3:  cfoncodip  ol  Mv^oi  Tiagd   top  AXao)7ror  ayano'vrsg 
ctmov,  ou  aviiZv  mi^sXstrai.   ^aÜTjcTs  ^Iv   yäo   xal  "Oiitiqu)  ^Vr%v  y.ai  'HaiöÖM   xal  14qxi- 
h)X(o  Tfoik  Avy.cqißtiv,    ccXX'  Aiaumoi    mivia    lu    tiZv   uvOQumon'   tyM^nvi)i*ii(xi    xal   Xöyov 
ti'txa.    nltovttiM'    if   ycw   tmy.ömei   xal   vßoiv   t/.avr^i   xal  aTiäir^i'   xal   rama   '/Jmv   zig 
aiiio   hmxQiyeiai  xal  a/.wTir^^  xal  innog  vi^  Jia,  xal  ovöt  //  xüm'r^  cafon'og.   hf  wv  zd 
natdia  (ja^rjal  yiroviai   ran'  rov  ßiov  TTQay[idion\    tvdoy.iijovvieg  ovv  ol  (av^oi    dia  top 
Al'aomov  ifoiw'iiiv  im  idg  ^vnag   rov  aoqov  raiviaig  aviuy   dradr^cjoyzeg   xal   ar&ffavo)- 
aoi'ug  avior  daX/.ov  aisffdrM.  6  db  oi{iai  ziva  v(fatv8i  nvd-or.  zoydq  [.leidiaiia 
Tov  TTQoaMTTOV  xal  ol  o Cf  S^a Xf^iol   xazd  z^g  yrjg  tarolrsg   zovzo  ör^/.oixrn:   ocd^v 
6   ^(jüyQdifog^    on  al   zu)V  iiv(>m>  (fgorziöeg  dvfiiispr^g  zrjg   ipvx^g  öeoriat.     üOffi^n   öt  ^ 
yoa(pi  xal   zd  zwr   tivOün'   üMiiaza.   ÜTjoia  ydo   ai\ußd/2ovaa  äyO^ocoTioig  mQuarr^ai  yoQOV 
zö)  Aiaumtp  and  ztjg  txHVOv  (Txr^ifjg  (»vnnldaada,  xoovqaia  St  zov  /ooor  ^  d/.MTiril 


1)  Fhitarch    Sol.  28. 

2)  Vit.  ed.  West.  p.  58:   oföd'Qa  tvytvrjq  ytuo/ufyo;  rolg  rgofioig.   qui  p.  7  f/avX6y  n  xal  (fnyor 
noog  xaxovQyiuv  voluerunt,  dcrisurein  pro  lioiiiiiip  iipfaritt  habuerimt. 

3)  In  qua  re  excusatorem  nactus  est  lulianum  (Or.  VII):  w  ytcQ  6  ro^o?  ov  ^tudWov  nc.QQt}- 
oictc,  TovKo  Ti{)ogrjKutf  ^y  ir.g  av^ußo).(<g  xtd  TTtnot/.il^it'iKg  >]J'o>'>j  xcti  yuQin  nunuffioHP. 

3 


/ 


I 


_       18       — 

ijüQ7T6o  h  y.ojacodifc  rw  z/aoj. 

Ex  hoc  iiiuenio  ({iioil  proposiiimus  et  quod  aiictor  iiiiaii'mis  illiiis  tribiilssc 
Aesopo  videtur.  (l.'tiniciul'ui!  est,  (jnod  Babrius  Aesopiim  aoifoi'  iioiuinavit,  hoc  est 
scituni  prudentiae  au  et  o  rem.  ex  eodem  inirenio  fahuhie  Aesopiae  eiiiri  dii- 
xeruiit  colorem,  ({no  pertiiiciit  ad  gcnus  r eprehciisorium.  Sunt  autein  omniiio 
rcprehendendi  rationcs  «hiae  ipso  irenere  iiiter  se  diversae,  altera  modesti  ac  pru- 
dentis,  altera  iinmodcrati  et  jKiTMim  coiisulti.  lianini  ratioiiuni  alteram  dici  conveiiit 
uiusieam  sive  vemistaiiK  alteram  vero  rusticam  sive  iiieleii;aiitein.  (|uaruni  (juae 
Musis  utitiir  aiispifibiis,  eani  secutus  est  Heslodtis,  eniiis  se  discipidnin  prohtetur 
Aesopiis, ')  altera,  «piae  Satyronun  imitatur  procacitatem,  Arebiloehus  et  Uipponax 
iiiclaruenmt  praestantissimi  lamboiiraphoniin,  *)  inter  (juos  priiiuiin  lociirn  teiiiiit 
Arebiloehus  teste  Uiiiiitiliano  X,  1,  59:  'ex  tribiis  rceeplis  Aristarcbi  iiidicio  seri- 
]>toribns  iandjoruiu  ad  thv  maxiine  pcrtincbit  uuus  Arebiloehus.  suiiima  in  hoc  vis 
eloeutionis,  cum  validac  tum  breves  vibranteH(jue  sententiae,  plurimum  sanguinis  at- 
([ue  nervormn,  adeo  ut  videatur  quibusdam  «[uod  quoquam  minor  est,  materiae 
esse  non  inirenii  vitium'.  Neqne  vero  in  sola  materia  id  positnm  est,  quod  hanc 
iambicam  pocsin,  juae  musicae  opponitur,  genere  seeundariam  dici  convenit,  ^)  sed 
ctiam  in  traetandi  rationc.  In  distingnendis  autem  bis  gencribus  nt  babeas  (jno 
tirmiter  insistas,  locus  repetendns  est  ex  Aristotele,  u])i  docnit  philosopbns,  'natam 
esse  poetieam  ex  imitandi  studio,  ipsius  autem  imitationis  causam  exstitisse  di- 
seendi  seu  eognoseendi  studium  universo  hominmn  generi  innatum  ipsamqne  illam 
coi^nitionem  per  ne  esse  iucundissimam  non  sobim  philosophis,  sed  etiam  ceteris 
boiiiiuibns,  (juamquam  bis  pro  otii  et  consuetudinis  diversitate  aliam  aliis  iueundio- 
rem.  imitantiuin  ^enera  esse  duo,  altcrum  in  landando,  alterun»  in  re- 
[trehendendo  oiuMipatum.  ad  ^enus  laudatorium  pertinere  ingenio  ex- 
eelsiores  gravi  oresque,  ad  ü  en\is  repre  benso  rium  hnmi  liorcs  vi  liores- 
que.  alteri  generum  iUorum  subiectajn  esse  materiam  pnlchre  et  ho- 
neste  factorum,    alteri   prave   turpiterijue   factornm.    ex   altero   genere 


1)  riutarch.  Com.  S.   W:    dlk'  Haiödoü  uti^  tfxol  öoxtl   dixctwiHwi-    Aioamog   «vihv  ihiotfcärnt' 

i^v  ccrjdüi'cc  köyog  tov  UQC./.og  naoid/rixty. 

2)  T/etzos  i:i  prolep:.  aJ  Lycophrniioni :  dmnQtmU  di-  iaußoynä'foi  rong'   Ariiviog ,  '-/(»/* Äo/ot;, 

3)  Cfr.  Naokms  ail  Choerü.  p.  l'J.j  et  Hartun-iiis  ii)  oo  libro,  qui  inscriptus  c!.f:  -LehreD  dpr 
Alten  über  uie  Dichtkunst'  p.  70. 


-        lÄ        -~ 

ortam  esse  primnm   epicam   pocsin  et  dcinde  tragicam,   ex  altere   pri- 

mum    ianibicam   ac    deinde   comicam*. ') 

üinc  apparet,  iambicae  poescos  materiam,  cuius  esse  vitium  Uuintilianus 
censuerat,  si  qno<iu;im  Arcbib>cbus  minor  sit,  ad  res  pertinere  prave  tnrpiterque 
factas,  qnas  qnident  duplici  posse  ratione  repreliendi  diximns,  aiit  mnsica  aut  iam- 
bica.  Mnsicam  viam  praeivit  Hesiodns  Ol)  274,  quo  loco  fratrem  ad  iustitiam  co- 
lendam   bortatnr,  snmpto  a  nativa  boininis  indole  argnmcnto: 

^Si  n^ücrfj,  m)  db  cavra  fjtzd  (fgeal  ßdUeo  aficji 
y.ai  rr  Olxjjg  inäwve,  ßitjg  S'  imki^O^eo  jidunar, 
Tovdt  ydü  dvd-Qomoi(yi  vopov  disrcc^s  Kqovimv 
ilOvai  fitv  y.ai  O^rjoal  y.ai  otün'oTc  TTfTtrjyoTg 
^ü^HV  a/lrilovq,  tml  oi'  di/r^  sGuV  h'  avioT;' 
dy^Qumoiat  6'  töcoye  diy.r^v,  ^  tio'/Jmv  äoicfzij 
yiyvetai.  fl  ydq  rig  x'  ideXri  id  öiy.ai'  dyoofVfiV 
yiyvok'AOdy,  zio  iitv  i*  o/.ßor  öidol  evoroTTct  Zevg' 
ög  08  xf  i^LccQZVoirifji  sxcuv  imooxor  oiiuaaag 
ifff-vatrai,  bi'  dt  dixriv  ßldipag  rrix&üTOV  daü&l, 
10V  Ss  7'  diJC(iH^)onor^  y&vsri  nsromads  XsXennai, 
dvÖQog  d'  tvooxov  yn'871  fisrÖTiKjO^sv  dfisivcov. 

Ea  lege  ferini  qnoqne  homimim  mores  quasi  arte  (juadiiiii  mnsica  der.Hjl- 
rcndi  putanfur,  si  hoc  pacto  sint  abituri.  V  idetur  id  sensisse  Proelus,  cum  verba 
illa  iV  dt  öixr^r  ßldxpctg  bis  volnit  illnstrata:  y.dlhma  ro  (fdöao(fOV  r^^og,  oUv  ti^nv, 
eins  öid  tovuov  6  nloviaqyjjg  öriXovad^ai.  töv  ^itv  Hqyiloyov  xal  "Inmovaxva  ßXaCifiimag 
ftryyiHal'cu  y.aid  iu)P  /.VTiriadvicov  —  dXXd  tov  oviwg  iiordixor  "Hfrfodor  [iTjötv 
TOiovio  nar)-f:v.'^)  Urne  est,  quod  in  praecipno  semper  bonore  fuit  poeta 
Ascraeus  apnd  omnes.  qui  suavilo(|nenliae  laudem  quaererenV,  cnni  de  Arcbilocho 
licet  et  ipso  poeta  per  onmem  antiquitatem  celebratissimo  in  diversissima  abierini 
indicia  pro  sno  ((uisqne  ingenio  et  vitae  consilio.  alii  cnim  prorsns  damuandum, 
alii  etiam  llomero  j»raeferendum  existimarnut.  lain  quo  magis  fiat  perspicmim, 
quid  fuerit  illud,   quo  compulsus  videatur  Halirius  ad    iambicam  illani  pocsin  mate- 


1)  i\)et.  JV,  7:    öuonda'drj  öi   xarä  lü  oixhcc   ypfj  >;  noirjCtg-   oi  fitv  yc<Q   cfuyouQoi  rag  xaUg 
ifituodyro  riQd^ng  xal  rag  rwv  roiovrojt^,  ol  öt  ivrtUou(^oi  lui  tu)U  ijaChoy,  TJQvnoy  il'oyovg  noiovmig ,  uis- 

mo  tii-not  viiuovg  r.nl  tyxw/^t«. 

2)  iNe  soius   in   hac   parte  Hesiodus    videatur  rclioius,    accedat  Schol.  Aphtbon.  p.  18:  oHy 

xal  noilovg  oQamey  ni>6g  inmyoy  -S^l.ovg ,  ov  fir^y  xai  UQog  rpöyov ,  iog'O^unooy  xcd  JUydaooy.  hhnvg  rov^ 
ratni'ov,  tog  ruy  ^Anj(il.o-/oy. 


—      20 


i'ia  fiibulari  initi-aruljim,  ex  iiiaicnji  de  Arcbilocho  testhnoniornm  imiltitnUinc  paiica 
qiiaedam  proponan:,  in  (|U0,  quantuin  ücri  poterit,  ipsis  testaiitiuni  vcrbis  utar,  quo 
certior  constet  lidts  dictoruin.  Est  aiitcm  de  Arcbilocho,  qui  mnis  propcmodum 
tütins  iicncris  iambici  iiidolcin  pracstat,  copiosius  expoiieiidum,  quam  de  lli[>po- 
iiactc,  (pii  nou  est  uisi  cius  uietri  causa  attiuireudus,  quo  usus  est  Habrius. 

Arcbilocbuui  a  duriore  fuisse  fortuna  profectuui  ad  carmina  paiii:;cuda,  con- 
cepta  auinio  accrbitate  (puidam  et  aniaritudinc  ideoquc  a  grata  Auacreoutis  lacili- 
tate  a]»borruissc,  auctor  est  lulianus  Misopogoucni  bis  ver])is  exorsus:  .Vmx^£0)^T* 
TW  7ioii]Trj  TTO/.kcc  tTiou^J^  [jü.rj  (jffim  xcä  ;(«^t£rr«.  TQVffur  yuQ  t'/.ccj^^y  tx  Movümv.  Ak- 
xccio)  ö'  oixtit,  oid'  ^rlQyjXöxM  1(0  Ilaouo  t^v  ixovGav  töorAiV  6  O^fdg  iig  tvifQOOvy'ag  xcu 
^öoicig  TQtipcu'  iioyJhXv  ycw  «//ort  cuXo)g  avayxa^ö^ipot  tfi  iiovaixri  Tigog  lovio  tyqulyto 
xovifoieqa  noiovvi^g  avroTg,  uüa  o  öctiint^v  tdlöov^  ifj  sig  lovg  adixovyiccg  '/.oidoqiq.  Non 
caret  aliqua  nuilij^uitatis  suspicionc  impcratoria  baec  notatio,  quae  uolit  fere  uisi 
iu  lenieudo  iuiuriaruui  dolore  posituin  vidcri  iusectaudi  et  couviciandi  studiuui,  cum 
tarnen  vel  sobi  possit  indii^natio  factorum  turpitudiue  cxcitata  versum  facere.  est 
autem  baec  notandi  ratio  una  ex  iis  artii)us,  (juibus  abutuntur,  (pii  in  iustorum  in- 
opia  arirumentoruni  invictas  probationes  adblbita  vuliri  opinione  in  nuibim  partem 
proclivi  amoliri  cupiunt.  itaquc  cum  ob  banc  tum  ob  alias  causas  imperatorias  ali- 
quanto  severius  in  Parium  poctam  animadvertit.  in  iHo  enim  fragmento,  (piod  dubi- 
tatur  oratiouibus  sit  an  epistolis  accensendum,  post  verba  [p.  529  ed.  Pet.]  y^itl 
dt  TüV  'itoaiixov  ßioy  eh'at,  yo^  rov  ttoXiuxou  üeavöitooi',  axitov  tnl  lovcov  xal  öiöaxitoi', 
quae  verba  satis  aperte  docent  ipsius  consiüum,  bis  igitur  aliis(pie  nonnullis  expo- 
sitis  p.  549  baec  edixit:  tithata  wiivy  icciv  iifiTt^  7icaca  id  kfiayj)ii  (r;<o)/<fi«r«,  näatt 
dt  icat/.yrjg  ofu/.ia.  xta  örcoig  tiötvca  tyrig  o  ßovÄofiai  (foct^tiv,  Itnwi^v^wg  ng  i^rjrt  Aqyi- 
'/.oyoi'  Livayiypuiaxtio)  iLr.it  'iTiTiiävcixia  fttjif  c(/J.oy  iivci  ccoP  ravca  yQaifovion'.  Hoc  edi- 
ctuiii  est  vcre  imperatorium,  cui  nuilti   obtemperarunt  de  Arcbilocbo  iudicantes. 

Sed  operae  pretium  est  cognoscere,  contra  baec  quid  unus  de  i]>so  'ttQiüvv- 
/uwr  ü:enere,  auctor  non  sperueudus,  statuirit.  Dio  enim  Cbrysostomus  [Or.  Tars. 
pr.  p.  3S6  D]  uon  dubitavit  ita  hiudare  iand)ograpbum,  ut  Arcbilocbi  nervös  ab 
iUo  Fiomericae  venustati  {)vaebitos  appareat.  AVa  ^ji^i'  ödo)  ro  XoiöoQtlu  xcd  iri^  iißtX- 
Ttüicci'  rr^v  txt'cCiov  xal  rr^i'  Tiovr^QUiV  TWtth'  xotliiöv  tdri  rov  yaoi^tcjOta  diu  koyo)^  xcci 
Tolg  tyxMfiioig  0^ov:TitiP  toig  Cixorovrag,  ovy  TJxicrrct  txt7!J-tv  tiata^^t.  ovo  yclq  noir^uoi^ 
yeyoroioiV  t'S  ci.iavrog  rov  aioh'og,  olg  ovdh'cc  tojp  cUAmv  'S,v^ß(ütlu  ti'^iov,  \)(^i)j(J0v  n 
xallrlqyi'/.oyov'  toviwv  X)ijr^oog  fitv  aytöov  TTCtvia  tVfxo)^ic((yt  xcd  (fvid  xat  vd(ß)0  xcd  yfji^ 
xcd  o7T/,ci  xcd  tJTTiovg.  xcd  ovöh'  tcL^'  öiov  /ir^cTc/ttc  ycooig  tnaii^ov  it  xcd  rififjg,  wg  «*^ 
tlnoi  Tig,  mtüij'/.d^ty .  tv  yovv  ^orov  tS:  ccTiciVmv  tßkaacf^ijir^cre,  Otqülir^r,  xcd  iovtov  hyvv 
thc(L  cfTjoli^  ctyoqrjrji'.  Idqyiloyog  ö'  tm  vr^v  tvavciai'  rjxfio  iptytiv  oqo}V,  ol^ica,  loviov 
licV/lov   öiOfxevovg   lOvg   c^i-'l^qcoTiovg   —    ojg^'    v/.mc    XoiöoQtlv    'ixctiog    x«]   xa<ht- 


—      21      — 

Titiöd'ai  xal  (paPfQu  koyio  noislv  zcc  aftagTtj^ccTa  df/Xop  ort  xqsitrcxiv  ia%l 
xal  Ttqo-Ac/.uii  ai,  rdov  irraivovvrcdv.  Uuiui  igitur  danmaverat  lulianus,  eundcm 
Cbrysostonuis  ipso  Homero  fuisse  praestantiorem  iudicavit,  ut  qui  compertuiTi  ba- 
buerit,  pbis  valere  ad  mores  emendaudos  censuram  graviorem  et  castiirationeni,  <{uam 
auditu  suaviores  rerum  bominnuHjue  laudationes.  Ad  elevandam  baue  iudiciorum  di- 
versitatem  tertius  acciundus  testis  est  Lucianus,  bomo  si  quis  alius  in  bac  re  tide  di- 
gnus,  qui  totmn,  qualis  fuit,  Archilochum  paucis  vcrbis  repraesentavit,  in  Pseudologista 
sie  allocutus  Timarcbum:  lo  dt  lov  liqydoyov  txtXvo  rjdt^  aoi  )Jyco  oti  tstv ya  rov  ms- 
QOV  avvtiXriifccg,^)  httfq  tivä  7roirin]v  limßujv  ctxovtig  liqyO.o/OP  Jlc'iqiov  zo  ytvog,  äv- 
dqa  xofjidfj  tlevd^sqov  xal  Tcaqqr^öict  avvövia  iiijdti^  dxvovvra,  el  xal  özi  fjd- 
Äioza  /Lvni^atty  kfis^Xf  zovg  nsqinsieXg  taoiitvovg  zf^  xo/.fj  rcfli'  tdfißcüi^  avzov. 
Propter  libertatem  illam  (jnam  ipse  confitetur  bis  verbis:  tV  d*  tmazanat 
(Jitya,  ZOP  xaxcog  rt  doiovra  dtii'oTg  dvTantißta^ca,  non  solum  cum  Hipponactc  poetis, 
qui  vebementiores  ingenio  acrioresque  essent,  pro  exemplo  tuit,-)  sed  etiam  in 
consciorum  proverbium  abiit.  •')  Oanc  iambogra[dii  iudolem  comparanti  cum  placida 
et  mansueta  llesiodi  mente  OD  209: 

dcfqo)^  d'  dg  x'  tO^tXot  Trqog  xqtiaaovag  dvzKftqi'itiv, 
vixrjc  zf  nztqezai  Trqog  z'  aiGytaiv  ci/.yta  rcdcr/ti' 

non  obscurum  erit,  unde  viri  vere  musici  landen»  invenerit  Uesiodus  et  ob  «iuam 
causam  Arcbilocbus  non  solum  proverbio  illo  nuile  notante  nudcatus,  sed  praeterea 
etiam,  ne  nibil  intentatum  sit,  in  adulterii  et  ignaviae  criminationem  proiectns  fuerit. 
Sed  admodum  ego  vereor,  ne,  ([ua  lege  Aesopo  corporis  deformitatem  et  scurrili- 
tatem  et  maledicentiam  afbuxerunt,  eadem  lege  Arcbilocbo  illarum  rerum.  quas 
AcUanns  10,  13  memoriae  prodidit,  maculas  asperserint  aul  improbi  calumniatorcs 
aut  bomiues  dira  credulitate  tumentes,  aut  denicjue  censores  nimia  morositate  no- 
tabiles,  ([ualis  exortus  est  Ueraclitus,  qui  Homerum  pariter  alque  Arcbilocbum 
a  certainijiis  loco  fuste  arceudos  censuit.  Eins  band  dissimiles  evaserunt  iudices 
Lacedaemonii  carmina  Arcbilocbi  e  siui  civitate  ciicienda  rati,  '(juod  eonim  [>arum 
verectmdam  ac  pudicam  Icctionem  arbitrarentur*,  teste  Valerio  .Maxiiui»  \  il  c.  3. 
Atque  iutempestivmu  illud  verecnndiac  pudicitiaeqiic  Studium  effecit,  ut  fragujenta 
tantuuuuodo  Arcbilocbi  ad  nos  perveueriut  diversissimis  scriptorum  consiliis  servata. 


1)  Jpse  explicat:    tixäCioi'  hh^toi/   tm  Ttmyi   6  UQ/iko^og ,    ff  ich  {.dv  hlX(o  orn   y.cxt    avfv   nv6g 
itmyxtj?,  orröiai'  öl  xcl  rar  m^fjuv  ^.r/fi^rjj  yi-yioi'oitQOi'  ßochnt. 

2)  Sext.  Emp.  c.  M.  1.  p.  282:  ol  öt  v^yiloi,  'lnm6vaxm  xal  \4oyiUyov  ahimag  >x°vai  iPj?  m^i 


avTovg  xuxiug. 


;{)  Eustath.  1.  JIl    p.   1084;    ^^  yuq   [l4oxiloxog\   o  di'^q  iSnvig  i'ßqiiHi'.   o^tv  xal  nctqoi^ia   ^nt 
iMf  ovT.o  cxwnmv  tv'fi'ün'*  to*/  Aqx^^^^X^^  nincfitjxag,  log  h  ng  htioi  axö^ntoy  ^  xaxtjy  uxay&ny. 


£>•> 


Hlppoiiax.  nuein  loci  llrslodei  intorpres  altenmi  corislitucrat  in  parte  non 
ninsicoriHii,  sl  (juid  est,  «jiumI  proprium  sil»i  viiulicet,  illud  est,  cpiod  iiii^eniiini  inaiiis 
etiaiii  (piani  reliqui  ianihoitraphi  acerbiiin  violentinncnic  prodidit,  ciii  violentiac  re- 
spondet  oratio  plenior  aeiilcorum ')  et  nietriiin  satirieo  ireneri  aptiiis,  eni  de  auetorc 
iioiiieu  indituin  est  Iiip[)onaeteii'Jii.  non  j>otest  eiiini  (juid^piani  excoiritari  ad  sensinii 
leijccntis  «piasi  distorcjuendum  lacerandunive  aeconiiitodatiiis,  qnani  antis[»astiens  ille 
versmnn  exitus  eontinno  ordine  reeiirrens,  in  (pio  sinirnloniin  eola  extrenia  non  ob- 
seure  elanuii  o'^lrrTfuivcc^.  Hoe  usus  metro  est  IJabrIns,  (jni,  si  consnlto  enni  ei»;issc 
statuas,  vel  niaxin.-e  iüa  rc  videri  potest  indicare  vobiisse,  in  reprebensorio  sc  fj:cnere 
vcrsatnni  esse,  qnod  gcnus  Aesopi  apologis  mitiaanduni  sibi  snnipsisset.  Dixiinus 
qnideni,  Aesopi  fabubis  et  i[)sas  veraere  ad  aenus  repreliensorimn,  sed  iideni  ob- 
servavinHis,  posse  oninis  apoloiii  in  iniitationc  positi  vini  ininuitari  pro  eorum,  «jui 
eodeni  ntuntur,  aiit  inii;enii  ant  eonsilii  diversitate,  cjuo  iieri  potest,  nt  apob^iius  a 
satirieo  bomine  invenhis,  ul)i  niitiori  eoepit  ingenio  servire,  tan«juani  mansuetioreni 
armnani  naturam  assmnpsisse  videatur. 

V  entinn  eo  est,  iil,  (juae  bacteuus  a  nobis  sini::idatini  dispntala  eiiarrataqiic 
sunt,  hl  unum  eoienda  videantur,  nnde  perspieienti  partes  illas  easijue  in  \u\uu\ 
<|uas!  iiiieni  «lireetas  ciini  dnobus  prooeniiis  supra  expositis  coniparanti  eluceat, 
Babrio,  Jjuod  paneis  verbis  eoniprebendinHis,  id  fuissc  consiliuni  in  anspi- 
canda  poesi  niyt  bianibica,  iit  iamliieac  aeerbitateni  niitiiiaret  adbi- 
bita  niaterie  apologornin,    ne    non   musica   illa  videretnr. 

ProiJ!:ei)uer  't  depravata  bominiini  natura  poesin  reprebensorian),  *juae  maturc 
videtur  discrevisse  in  trenus  niusicuni  et  iainineuui,  in  (juo  brevitatis  causa  lieeat 
dieaimis  satiram  luusicani  et  satirani  ianibicam.  Musica  relicta  erat  et  con- 
cessa  poetis  pbilosopbis,  landTica  auteni,  sccretis  sillonnn  suiiii]ari<»uibus,  niauci})ata 
fuit  iainb()iiTa])liis.  .'uusica  nt  erat  taufpiain  in  ditlone  urbanitatis,  ita  iui[>ar  visa  est; 
eins  atroeitati.  (jUi  non  '"culturiie  patientein  jiracbeat  aurem',  iand)ica  cum  in  rccto 
incessendi  studio  non  dcclinaret  acerbitatem,  in  invidiam  inoidit  et  odiuui  hiesorum 
inde<jue  irliseentem  infamiam,  non  cessaute  ]>ericub">.  (juemadmodum  exem[dum  lio- 
cuit  Arcbib>cbi  et  nip[)oniictis.  Tauijuam  in  medio  [)ositus  obiinuirat  apologus, 
iitri([ue  paratus  ireneri,  ab  utroque  ducturus  colorem.  Sunt  antem  bhindimeuta 
cjuaedam  a}»ob>irorum  et  (juasi  lenoeinia,  (juae  iniperitiores  in  ludicra  j>iierilia  de- 
torserunt,  (juorum  boc  loco  lujlla  est  ratio,  doctiores  partim  ad  temperanda  varia 
poeseos  ii;enera,  j'artim  ad  cansas  suasorias  adbibuerunt,  alii  rarius,  alii  toto  i:;c- 
nere,     Rariorem  feeerunt  usum,  quos  biuihit   lulianus  [Or,   VH]:    llomcrus,    Ilesio- 


1)   EiistTth.  ad  0(1.  .\l   p.  lOS^:    on  dt  Gxionrdhji   ra   nouircc  6  Icußo^,    dqkoi  xal   6  my.Qoc;  "^In- 
rnZya^.     Cfr.  W'clcker  in  Hipp.  fr.  p.   't. 


dus,  Arcbilochns,')  Pbito,  Tbucydides,  quoruin  ai;incü  cbmdit  Aesopns,  cui  'nävia 
Td  TiiSp  cly^QomMy  txfiqiv^ouca\  iJabriiis  vcro  ingenii  Hcsiodei  admirator  ab  eiusdem 
discipulo  IMirvi-e  pergit  ad  l'arium  casti-atorem,  atcpic  ex  Aesopi  ^tJ^w  et  Aichi- 
locbi  Id^tßM  coiidit  iivi}ianßov,  quem  instruil  Hipponactis  xMAid^ißo). 

all'  iyu)  PSfi  [lovari 

TOP    iivd^iciußov    (ScTTfQ    ITTTTOV    OTTAkr^V, 

Tcstimoiiio  est,  (piod  ab  aurea  actate,  (jua  omnis  aberat  iniuria,  deornm  interce* 
deute  cumbominilmsfmniliaritate  ac  praesente  consuetudine,  terraijue,  quae  advictum 
cultum(iue  esseni  necessaria,  sponte  subministrante,  exorsus  iK'r  grathis  depravationum 
contendit  ad  ea  tempora,  nuibus  aptum  fuit  bomini  musico  dicere,  ex  Aesopi  mvtbis 

luhaiayk  aov  vio  lo  y^rjqiov  i'}rj(r(x) 
jTiyMiov  h'iußiov  ay.hjoa  /Mla    'hßvrag 
in  quibus   myuwl  l'außoi   iambicae    poeseos   acerbitatem    et  oylr.Qu  xoUcx  rigi- 
dum  Hipponactis  metrum  indicant. 
Testimonio  sunt  vcrba: 

iyü)  dt  kfvxj'i  livOia^Oiita  {>rja^i 

y.al  TMP  läußMV  roh  ödöimcg  ov   iJ-ijyo), 

all'  fV  7iVQ0)(j(xg,  c^v  dt  'Atpiqa  iiQr^vvag 

SU  ö&VTkQov  aoi  Trjvdt  ßißlov  ihiöw. 

Testimonio  est  ipsa  apobigorum  natura  et  ratio,  «pialem  in   Vesopico  genere 

demonstravimus.     Xon   meditatus   est   Babrius   iüas   tabelhis,    (piae   ipsi   'priscorum 

hominum  Syrorum  inventum'-)  dicnntur,  non  Libyens,  quae  in  nutricum  essent  ob- 

lectamentis,  sed  Aesopi  apob)gos,  i\\\\  iuventiiti  Graecorum  commendabiles  videren- 

tur  viris  olim   profuturi.     liuius  non   omnes  (juidem  mytbos  singulos,  «piod  tieri  non 

potuit,    sed  totum  genus   aggressus    est  Babrius  in    usum   novaizTig  ponoiiag,    cuius 

spcciem   formauupic   acceperat   ab  Uesiodo.     Proinde   varios   mytborum   usus   recte 

cxegeris  ad  baue  pro  anctormn  diversitate  positam  rationem:  Hesiodus  docendo 

leniter   quasi    reflectit,    si  quid    illatum  sit   iniuriae,  Aesopus  ridendo 

eludit    prava    bominum     consilia,     Arcbilocbus    et    llipponax    graviter 

irascendo  insectantur  ^omnc  nefas':   \tv  6'  tTiicrTa^at  ^ityct,  to*^'  xaxa^g  tl 

dQOji'Tcc  ö^ii^otg  ccVTai.ifiß6a0^arl  Babrius  novellam  gravioris  disciplinae 

musam   äuget   mytbiambo    ab   utraque   parte   tem])erato. 


1)  P.  388:   ,]drcuara  ravia  [ruJ,/  /iiv^m']  nagCc  r^S  noninxijg  MoCa,;?  /(f^*.;.«r«  xat  na^ti^rjxt  ys 
r.vTk  xovjov  y/^^H' ,   oncg  ^u^  oilkoyQÜ^oc;   ng,   dU.a   7ror,}r^g   youia^fl^. 

2)  Niiii  tempora  et  l?eli   ob    eam  videtur   causam   posuinse,    quam    perhibuit  Macrobius  Soin. 
Sc.  2,  10:  -supra  Niuum  —  uihil  praeclarum  in  libros  relatum  est\ 


f 


—      24      — 

Pro  duplici  illa  consüii  ratloue,  qua  niythiim  aiictor  conciliatum  ibat  cum 
iambo,  propositum  babucrit  necessc  est,  ut  mythiambiis  iitriusque  4;eneris  par- 
tibus  iis  rcsponderet,  quac  in  utroque  praecipuae  iutlicantur.  Coutincntur  auteni 
praecipuae  virtutes  illac  cum  argumenti  simplicitate,  quam  lirevitas 
pariat   cum    pcrspicuitat c,    tum   sermonis   clegaiitia,    quae   sit   immunis 

ab    ornatu   poetico. 

Itane  vero  factum,   quaeris,   a  Babrio,   ut  factum  sumpserim?     Ncscio,  sed 

crcdo,   quia  sie  rei  convenieutissimum  reor.     N'on  nego,   fieri    potuissc,   ut  Babrius 

iii  corum  fuerit  numero,  qui  Acsopi  fabuhis  aut  in  vilibus  piicrorum  ludicris  mulie- 

rumve  oblectationibus  poncrcnt    aut  in  cxercitationibus   metricis,    sed  maxima   pars 

mythiamborum  ingeuium  prodit  a  levioribus  istis  negotiis  alicnum.  quamquam  haruiii 

fabidarum,    quae  Btibrio  tribuuntur,   ea  est  conditio,   ut  fides  non  possii  per  onmia 

certo  constarc.  non  ilesunt  enim  inter  illas,  c^uae  nee  legi  respondeant  supra  consti- 

tutae,   neque   aut  Babrio   aut  ullo   omnino  bonae   notae   scriptorc  dignae  videantur. 

Huius  ireneris  est  f.  34.    'Sacris  Cerealibus,  tauro  deae  immolato,  mensas 

circumstat   turbn  rustica  carnibns   instructas.    unus  pncrorum,   qui  in- 

temperantius  degustaverat,  'pingui  tentns  omaso'  donuim  repetit  con- 

flictatus  iutestinorum  torminibus.  ibi  tum  matrcm  amplexus:  bei  mibi, 

inquit,    quid  de    me   futurum   est^    misellus   ego  disperii.     visccra   enim 

omnia  nituntur  exitum.    Cui  mater:  bono  sis  animo.  missa  fac  ista,  neu 

tu  parcito.  nam  taurina  sunt,  non  tua,   quac  vomitnrus  es.    Si  quis,  bo- 

nis  orpbani  cocsunjpt is,   postmodum  illa   laborat  rcpendcre,   adversus 

illum  abuti  possis  bac  fabula.'     Ad  haec  Menas:  ' Bahßqiaq  xrAV.ui  avoir  souf- 

fert  de  la  part  de  son  mouvais  tuteur.    Autrement  il  ne  dcvait  pas  retreindrc  Tidee  de 

la  fable  dans  cette  seulc  circonstance  que  son  affabulation  designc'.  Uermannus  versus 

illos  epimytbios  delendos  censet  ob  causam  metricam,  sed  per  argumenti  tractationem 

tota  fabula  cum  affabulatione  digna  est,  quae  deleatur.  aut  enim  rem  commendat  im- 

probissimam  aut  gripbo  est  simillima.    Videtur  ergo  cum  aliis  compluribus  pro- 

fecta  esse  aut  ab  aliquo  Babrii  imitatore  aut  a  librario,   ([ui  Babrianos  mytbiambos 

x«r«  ciroiiHOV  in  unum  corpus  conscrere  singulasque  fabulas   epimytbiis   tum   prosis 

tum   cboliambicis   augere    instituerat.     Ipse   autem   testatur   Babriiis,    vulgatis   a   se 

primo  mytbiambis  continuo  exortos  esse  imitatores,  qui  novum  genus  iilud  occuparent: 

{'TT'  tiiov  db  7100)101'  itjg  ^i'Qcc;  äroii&HüTjq 
ii(yfj).0-or  coloi  xal  aoffayiwag  iiov(yrjg 
yoiffoig  oiwiug  ex(ftoov(ji  Tiotr^crtig, 
ya(/6vng  oiöti'  Trhlov  rjnt  yivokjxtu'. 

Uroäau. 


Scliiiliiaclirichteu 

von  Michaelis    ISiü    !>'>   Mifiui.'li-    IS'iT- 


h 


A.    Aligoiueiüs'  l.eiirM'iiiibMHiä  <i«"^  ti}  nuiasiüins. 

Ordiuurius  der  Directür. 

».„tcir.l.r!,      !„,  Winter:  .ine  Auswahl  von  Satiren;  im  S«nm,er    , uu  liriefen  des  Horatius. 

ist.     Uic  freien  lu.ciuiscl.en  Aufsätze.     I  St.     Zusammen  3  St.  der  11.  re  clor,     im  «n.ler 

lungere   Al.schnitte   aus   Tucit.  lüst,   dann    aus   Cic.Aerrin.:   im   ^^'«^."- ;'"'J;'f.~ 

\I  )-'Ai.    dau«  aus  Cie.  Brutus.     3  St.      In  Leide«  Semestern:   l.tem.sche  Styl-tebaugen. 

2  St.     Zusammen  .5  S!      I'iof.  lüitticlicr.  ._  , 

Criccliiscl..     im  Winter:    Sophokles   .Antisonc:    im   Sommer:   Oed,,....   uex.     -St. 

Der  l»ireclor.      »aneiien   im  Sommersemester:    Homers  llias   IaU.  -'>''»-^\'-     \  ^     ""• 

Botticher.    Im  Winter:  l'latoi.'s  !'rotap;oras ;  im  Sommer:  dessen  Gorgias.    .5  St.    1  ro  .      xem 
Weutsch.    fieschichte  der  deutscheu  National-Litteratur,  ua  Winter:  von  l-J;«-!»-^"' 

nn  Som.ner  von    17',(.-17-»..     ii.mH.rilunsr  der  deutschen  Aufsätze.    LebuuRen   :n,  mundheheo 

\ortraffe.     3  St.     l'rof.  Yxcm.  , 

llehriiisch.     Im  WinUr:   l»ie  Cenesis  von  Cap.  II   cursonsch,  und  l's.  -.O-Oü.     Im 

Sommer:   Ps.  1-30.     Als  ha«slici,e  Arheiten    wurden   selicfert  Kxercitieu  und  tommentar.eu 

über  aus.'cwahlie  !'sa!nien.     2  St.     i'rol.  !)r.  Ijhlemann. 

Vrauzosisch.     .Mi^'.ut.   hisloire  de   la  revolution  tran.:aise,   von  de,   \<vc  des  üten 

|,is   .a-eu   das  Knde   des  Sten  kai.itels.     Kxercitien    nnd   Extemporalien.     ■-  St.      I  rot.  Hey- 

''""'""Reli.,ion       Sm  Winter:   die   (irmulzüge   der  christlichen  Giauhens-   und  .Sittenlehre, 
zueile  Hälfte.'    Im  Sommer:    l'anlinisch«   Briefe,    au  l'hilemon,    an  die  Rmner.     v   St,     Der 

""'""üeschichte.    Geschichte  der  neuen,  Zeit   w,m  Knde  des  15leu  Jahrhunderts  bis  zum 
Beginn  der  tVauzösischcu  Revolution.     3  St.     Prof  Uejdemaun. 


V 


/' 


—      20      — 

Mathematik.  Im  Winter:  Kescelschnitte.  2  St.  Theorie  der  Reihen.  2  St.  Im 
Sommer:  Zahlenlelir«».     2  St.     F*rof.   Schelibach. 

Physik.  Im  Winter:  Astronomie.  2  .St.  Im  Sommer:  Hydrostatik  und  Aerostatik. 
2  St.     Prof.'Schellbach. 

IMiilosojjhische  Propädeutik.    Die  Logik  nach  Trendelenburjr's  Leitfaden.    1  St. 

Prof.  Yxem. 

Zeichnen.  Freies  Handzeichnen  (Die  Schüler  aus  Prima  his  Unter -Tertia  Im  Win- 
ter in   \,  im  Summer  in  2  wücheutiichcn  Stunden  comhinirt).     Maler  Asmus. 


IJii  t  e  r  -  !Pri  IM  a . 

Ordinarius    Professor   Vxem. 

Lateinisch.  Im  Wintersemester:  Sallust.  bellum  Juirurth.  t'ap.  1 — 65,  dann  Cicero 
de  officiis  mit  Auswahl;  im  Sommer:  Sallust.  bellum  .higurth.  bis  zu  Ende,  dann  ausgewählte 
.Abschnitte  aus  Cicero,  de  Nat.  Deor.  3  St.  In  beiden  Semestern:  lateinische  Styl-Cebungen 
in  freien  Aufsätzen,  Exercitien.  Extemjioralien  und  Einübung  von  Locis  memorabilibui.  «>  St 
Zusammen  0  St  Prof.  Hötticher.  In  beiden  Halbjahren:  Horat.  carmina,  Lib.  I,  I!,  IV  und 
Epoden  mit  Auswahl,  dazu  Satir.  I,  0.  Kiiizelne  Gedichte  wurden  auswendig  gelernt.  2  St. 
Prof.  B  res  emer. 

Griechisch.  Im  Winter:  Homeri  llias,  Lib.  I  — VI;  im  Sommer:  Lib.  VII~X!I. 
2  St.  Prof.  Bottich  er.  Im  Winter:  Das  Leben  des  Demosthenes  von  Plutarch;  im  Sommer: 
die  Demosthenische  Rede  über  die  Angelegenheit  des  Cherroues,  statarisch.  o  St.  Uebersez- 
zunn   des  Nepos  ins  Griechische   und  Einübung  grammatischer  Regeln.     1  St.     Prot.  Yxera. 

Deuts  c!i.  Geschichte  der  deutschen  National -Litteratur  von  den  ersten  Anfängen 
bis  zum  Ende  des  siebzehnten  Jahrhunderts.  Beurthcilung  der  deutschen  Autsätze.  üebun- 
gcü  im  mündlichen  \orirage.     •>  St.     Prof.   Vxem. 

llebräiscli.     Mit  Ober-Prima  vereinigt. 

Französisch.      Wie  Ober-Prinia. 

Reliirion.  i"»  Winter:  Einleitunti:  in  die  Schriften  des  N.  T.;  im  Sommer:  Kirchen- 
geschichte.     2  St.     Prof.   Dr.   Fhlemann. 

Geschichte.      Wie  Obcr-Priina. 

Mathematik.  Im  Winter:  Kegelschnitte  und  Stereometrie.  2  St.  Combinations- 
lehre.  2  St.  Im  Sommer:  Theorie  der  Reihen.  2  St.  Sphärische  Trigonometrie.  2  St. 
Zusammen    \  St.     Prof.  Schellbach. 

Physik.  Im  Sommer:  Elektricitätslehre.  2  St.  Im  Winter:  Astronomie.  2  St. 
Zusammen   i  St.     Prof.  Schellbach. 

Ober-l§eciiii(la. 

Ordinarius  Professor  B  res  cm  er. 

Lateinisch.  Im  beiden  Semestern:  Ciceronis  orationes  pro  L.  Murena,  pro  d.  Li- 
gario,  pro  rege  Deiotaro:  Livii  lib.  IV;  einige  Scenen  aus  der  Andria  des  Terentius  wurden 
übersetzt  und  gelernt.  4  St.  Wiederholung  des  etymologischen  wie  des  syntactischen  Theils 
der  Grammatik,  Styl-Uebungen  iu  Exercitien,  Extemporalien,  im  üebertragen  einzelner  Stücke 
aus  Xenoph.  Memorabb.  ins  I.ateinische,  einigen  kürzeren  freien  Arbeiten.     Uebungen  im  müud- 


—      27      — 

liehen  Cebersetzen  aus  dem  Deutschen  nach  Zumpt's  Aufgaben.  3  St.  Zusammen  7  St.  Prof. 
Bresemer.  Im  Winter:  Virgilii  Aeu.  VII;  im  Sommer:  einzelne  Abschnilte  aus  dem  1— 3teu 
Buche  und  das  5te  ganz.     2  St.     Prof.   Böttichcr. 

Griechisch.  In  beiden  Semestern:  H(»meri  Odyss.  lib.  XMI--X\IV,  I— H.;  Xe- 
noph. Memorab.  aus  Lib.  III  und  IV.  4  St.  Wiederholung  des  etymologischen  Theils  der 
Grammatik;  die  Lehre  vom  Gebrauch  der  Casus,  Präpositionen,  Genera  >  erbi ,  sowie  die 
Hauntren-eln  über  den  Gebrauch  der  Modi  eingeübt  in  Exercitien  und  Extemporalien.  2  St. 
Zusammen  0  St.     Prof.  Bresemer. 

Deutsch.  Deutsche  Aufsätze,  Erklärung  deutscher  Gedichte;  Uebungen  im  Dispo- 
nireu,  im  freien  Vortrage,  im  Declamiren.    2  St.     im  Winter:  Dr.  Sengebuscb;  im  Sommer: 

Prof.  Bresemer. 

Hebräisch,  in  beiden  Seme.stern:  Repetition  der  unregelmässigen  Zeitwörter  und 
das   Buch   Josuah.     Als   häusliche   Arbeiten   wiirdcn   Exercitien  aufgegeben.     2  St.     Prof.  Dr. 

ühleinann. 

Französisch.  Leetüre  ausgewählter  Abschnitte  aus  dem  Handbuch  der  französi- 
schen Sprache  und  Literatur  von  Ideler  und  Nolte,  3ten  Theil.    Exercitien  und  Exteniporalieu. 

2  St.     Prof.  Ueydemann. 

Religion.  Im  Wintersemester:  Kv.  Lucae;  im  Sommersemester:  die  sogenannicu 
katholischen  Briefe  in  der  Grundsprache:  daneben  wurde  Einiges  aus  dem  Katechismus  Lu- 
ther's  wieder  in  Erinnerung  gebracht  und  von  Zeit  zu  Zeit  eins  der  inhaltsreichsten  Kirchen- 
lieder dem  Gedächtniss  eingeprägt.     2  St.     Prof.   Bottich  er. 

Geschichte.     Geschichte  der  orientalischen  \  ölker   und  der  Giiechen.     3  St.     Prof. 

Heydemanu. 

Mathematik.  Im  Winter:  ebene  Trigonometrie.  2  St,  Die  Gleichungen  der  er- 
.sten  zwei  Grade  und  die  arithmetischen  imd  geometrischen  Reihen.  2  St.  Ebenso  im  Som- 
mer.    Zusammen  \  St.     Prof.  Schellbach. 

Physik.     Im  Winter:  allgemeine  Physik.    2  St.     Im  Sommer:  Elemente  der  Chemie. 

2  St.     Prof.  Schellbach. 


tsitcr-j^eciiiiila. 

Ordinarius  Oberlehrer   Drogan. 

Lateinisch.  In  beiden  Semestern:  1)  Liv.  lib.  H.  3  St.  2)  Virg.  Aen.  lib.  III  bis 
IV.     3  St.     3)  Syntax,  verbunden  mit  Exercitien  und  Extemporalien.     4  St.     Zusammen  10  St. 

Oberl.  Drogan. 

Griechisch.  1)  Wiederholung  des  etymologischen  Theiles,  Präpositionslehre  und 
Exercitia.  2  St.  2)  Hom.  Od.  lib,  XV-~XVII.  2  St.  3)  Arr.  Exp.  Alex.  lib.  III.  2  St.  Zu- 
sammen 6  St.     Ober!.   Drogan. 

Deutsch.     Dedamation  und  Censur  schriftl.  Ausarbeiinngeii.    2  Si.     Ober!.  !)rogau. 

Hebräisch.  In  jedem  der  beiden  Semester  ein  vollständiger  grammatischer  Cursus. 
Leichte  Uebungen  im  Uebersetzen  wurden  als  Exercitien  gegeben  und  von  Stunde  zu  Stunde 
Vocabeln  auswendig  gelernt.     2  St.     Prof.  Dr.  Uhlemann. 

Französisch.     Wie  Ober-Secunda. 

Reli.rion      Im  Winter:  das  Evangeli(.un  des  .lohannes.    Im  Sommer:  Ausgewählte  Stel- 

4 


^      28      — 

lea  aus  den  pauliuischen  Briefen.  Dabei  wurden  zu  jeder  Stunde  die  gancfbarsten  Kirchen- 
lieder als  häusliche  Arbeit  aufgegeben.     2  St.     Prof.  Dr.  U  hie  mann. 

Geschichte.     Wie  Ober-Secundn. 

Mathematik.  Potenzen,  Wurzeln,  Logarithmen.  Gleichungen  des  ersten  und  zwei- 
ten Grades.  J5  St.  Die  Lehre  von  der  Aehnlichkeit,  Kreismessung.  Geometrische  Aufgaben. 
2  St.     Zusammen  .">  St.     Oberlehrer  Dr.  L  uchterhandt. 


Öfter- Tertia. 

Ordinarius  Oberlehrer   Böhm. 

Lateinisch.  Caesar,  de  hello  civil!,  lih.  1 — III  mündlich  und  zum  Theil  auch  schrift- 
lich übersetzt.  \  St.  Ranke's  Ciirestomathie.  2  St.  Einzelne  Stücke  daraus  wurden  aus- 
wendiüT  gelernt.  Lateinische  Syntax  nacli  Zumpt  C'ap.  77  —  83.  Repetition  der  Casuslehre, 
Extemporalien  und  Kxercitien.  \  St.  Benutzt  wunleu  dabei:  Aufgaben  zur  Einübung  der  lat. 
Grammatik,  von  Otto  Schulz.     Zusammen   10  .St.     Oberl.  Böhm. 

Griechiscl.  Xenopli.  Auab.  lii».  M,  VII  1—-)  und  Üb.  I.  'i  St.  In  der  Grammatik 
wurden  die  \  erba  auf  ui  und  anomala  gelernt,  und  mündlich  und  schriftlich  geübt,  Wieder- 
holnuir  des  frühern  Pensums.     2  St.     Zusammen  f»  St.     Oberl.   Böhm. 

Deutsch.  Ausarbeitungen  über  vorher  besprochene  Themata  und  Hebungen  im  De- 
clamirrii.     2  S(.     Im  Winter:  Dr.  Bredow,  im  Sommer:  Cand.  Wilsky  tOberl.  Böhm). 

Französisch,  ('ursorische  Leetüre  des  Charles  Xll  von  Voltaire.  1  St.  Einübung 
der  wlc]!tio:sten  syntaktischen  liegeln  durch  Exercitien  und  Extemporalien.  1  St.  Zusammen 
2  St.     Prof.   Walter. 

Reli"-ion.  Im  Winter:  Das  Leben  .lesu  nach  den  vier  Evangelien.  Im  Sommer 
Das  Evaun;elium  des  Marcus.  Als  häusliche  Arbelt  wurden  ausgewählte  Bibelstellen  und  Kir- 
clienlieder  aufgegeben.     2  St.     Prof.   Dr.  Tb le mann. 

Geschichte,  hn  Winter:  Geschichte  der  Griechen  und  der  asiatischen  Völker  des 
Ai[eriiium<:  im   Sominfr:   Geschichte  der  Römer.     2  St.     Prof.  Walter. 

Gcoivraphie.  Ewro|(a  nach  pbvsischen  und  politischen  Verhältnissen  in  einem  jähri- 
gen Cursus.     2  St.      Pr.>i.   Walter. 

Matlteuiatlk.  Die  vier  Grundrechuungeii  in  algebraisciicn  Summen:  Gleichungen 
des  ersten  Grades.  2  St.  Die  Krcislehrc  und  Ausmessung  geradliniger  Figuren.  Leichtere 
jireomeirische  Aufgabeu,     2  St.     Zusammen   \  St,     Dr.  Luch  terh  and  t. 


Cttot.   !.     Or(li[iaiius  Obcrlehrei    Rehbein. 
Coet.   n.     Ordinarius  Oberlehrer  Dr.  Geisler. 

F.ateinisclK  Coet.  I.  Caesar,  de  hello  Gallico .  lib,  VI!  und  \  IH  mündlich  und 
scbriftlicii  übersetzt.  Aus  Lib.  M  wurde  von  Cap.  l;>  — 21  auswendig  gelernt,  wöchentlich 
1  St.  Wiederb(>lun'\  des  Datames.  der  unregelmässigen  \  erba  und  mündliche  und  schriftliche 
E'ebersetzungen  au.< :  ..Auf-^abeis  zur  Einübung  der  lat.  Grammatik"  von  Otto  Schulz:  wörhent- 


—      20      — 

lieh  2  St.     Einübung  der  Casuslehre   nach  Zumpt  Cap.  69  —  70:    das  Wichtigste  aus  Cap.  78, 
79  und  SO  in  mündlichen  üebungen,  Exercitien  und  Extemporalien.     Zusammen  10  St.     Ober! 
Rehbein.   —    Coet.  IL     Caesar,  de  hello  Gallico,   lib.  iV  und  V  mündlich  und  grösstenthcils 
schriftlich    übersetzt,     'i  St.     Wiederholung   der   ganzen  Formenlehre,     l  St.     Candidat   Bor- 
chard.     Im  IJehrigen  wie  in  Coet.  I.      Zusammen  10  St.     Oberl.  Dr.  Geisler. 

Griechisch.     Coet.  I.     Vollständige  Wiederholung  des  Pensums  von  Quarta.      I  St 
Einühiutf''   des   regelmässigen   \  erbums   nach  Buttmann's    Grammatik    in   mündlichen    Celiungeu, 
Exercitien   und  Extemporalien.      Gelesen  wurde   aus  .lacobs*  Elemeutarbuch   von  S.   170  — 187. 
Zusammen    "»   St.      Oberl.  Rehbein.    —    Coet.   II.     Wiederholung    des    l'eusums    von    Uuarta 

1  St.     Cand.  Borchard.      Im  IJehrigen  wie   in  Coef.  I.     (ielesen  wurde  aus  Jacobs"  Elemeu- 
tarbuch S.  Oi — i07  und  S,  12'i — 137.     5  St.     Zusammen  i»  St.     Oberl.  Dr.  Geisler. 

Deutsch.  Coet.  I  u.  11.  Ceusur  der  Aufsätze;  Wiederholung  der  Satzlehre;  Hebun- 
gen im  Declamiren.     2  St.     Coet.  1.  Oberl.  Reh  bei  n.     Coet.  II.  Cand.  Borchard. 

Französisch.  Wiederholung  des  Pensums  von  (luarta  und  Einübung  der  uiiiegcl- 
mässi«-en  \erba:  daneben  Extemporalien,  I  St.  Leetüre  der  Erzählungen  der  Hermaun'schen 
Grammatik.     1   St.     Zusammen  2  St,     Prof.  Walter. 

Religion.  Coet.  l.  Erklärung  des  Evangeliums  des  Matthäus.  Wiederholung  des  luth. 
Katecliismus.      Auswendi2:leruen   der  wichtigsten   liibeistelleu    und   ausgewählter   Mrchf  nlieder. 

2  St.     Oberl.  Rehbein,  —    Coet.  II.    Erklärung  des  Evangeliums  des  Markus.     Im  IJehrigen 
wie  in  Coet.   I.     2  St.     Ober!.  Dr.  Geisler. 

Geschichte.     Wie  Ober-Tertia. 

Geo^-rriubie.     Im  Winter;    Afrika  und  Amerika;   im  vSf>mmer:    Asien   und  Australien 

s  1 

ti;:<h  pliysischen  und  politischen  Verhältnissen.     2  .S:      I>r(*t.   Walter. 

Viathematik.  Anfanosj^ründe  der  8*uclistai>enrechnung.  Quadrat wnrzelausziehung. 
2  St.  Con^ruenz  der  Dreiecke.  Paraneliinien,  Parallelogramme.  Gleichheit  der  geradlinigen 
Fio-urcu.     2  St.     Zusammen  ^  St.     Dr.  Luch  terh  and  t. 


•r> 


Coet.  l      Ordinarius  Oberlehrer  Dr,  Strack. 
Coet.   11.     Ordinarius  Lehrer  Dr,   Rückert. 

Lateinisch,  Coet.  1  Ausiübrlicb  erklärt  und  wörtlich  eingeübt  ward  Cornel.  Da- 
tames: ausserdem  wurden  gelesen  die  vorhergehenden  und  folgenden  Feldherren  bis  Eumenes 
inci,.  mit  Ausschluss  der  in  Coel.  il  gelesenen.  Die  grammatischen  Pensa  der  früheren  Clas- 
sen  wurden  m  iederholt,  vervollständiszt  und  «lurch  Exercitia  und  Extem[M)ra!ia  eingeübt ;  ausser- 
iU-m  das  Wichtigste  aus  der  Casuslehre.  10  St.  Oberl.  Ur.  Strack.  —  Coci.  iL  Re[.eii. 
tion  des  Pensums  von  Quinta.  Cebersetzt  und  gelernt  wurde  Cornei.  Datames:  ausserdem 
übersetzt  Cornel.  Epamlnondas.  Peiopidas,  Agesilaus,  Die  V  erba.  irregularia  um\  uns  Hich- 
tirrste  aus  der  Casusiebre  wurden    durch  wnchenflich.;  Extemporalien    u.id   Exf-rcitieu  eingeübt. 

lii  St      Leiircr  Dr.   Rüokert. 

Griechisch.  Coet.  I  und  II.  Declination  der  Substantiva,  Adjectiva,  Nunjeralia  üud 
Pronomina:  Conju^ation  dv:^  regelmässigen  V  erbi  nach  Battmann's  Grammatik.  Zur  Einübung 
des   e^elerntcn    wurden    enlsnrechende   Stücke    aus   Jacob?'    Hlementarbuch   übersetzt   und   Wi- 


—      30      — 

chentlicli  schriftliclic  Arbeiten  angefertigt.  5  St.  Coet.  I.  Oberl.  Dr.  Strack.  Coet.  II.  Leh- 
rer Dr.  Rückert. 

Deutsch.  Coet.  I.  Aufsätze.  Declamationen  und  Leseübungen  mit  daran  geknüpf- 
ter Wiederholunsf  und  Erweiterung  des  grainmat.  Pensums  von  Quinta.  2  St.  Im  Winter:  Dr. 
Menzel;  im  Sommer:  Dr.  Eliselen.  —  Coet.  II.  Repetition  des  grammatischen  Pensums  von 
Quinta  und  Anwendung  desselben  auf  grössere  Satzverbindungen,  Declamationsübuugen.  Auf- 
sätze.   2  St.    Lehrer  Dr.  Rückert. 

Französisch.  Coet.  1  und  II.  Wiederholung  des  grammat.  Pensums  für  Quinta, 
mit  Ero-änzung  durch  die  wichtigsten  Ausnahmcregeln,  bis  zu  den  unregelmässigen  \  erben 
excl.  besonders  der  Lehre  vom  \  erb.  und  Pronom.  Aus  Hermann'»  Cramm.  Abschn.  2.  wur- 
den Anekdoten  gelesen  und  gelernt.     2  St.     Im   W.  Cand.  Hoffmann;  im  S.  Dr.  Eiselen. 

Religion.  Coet.  I.  Die  drei  ersten  Hauptstücke  des  kleinen  Katechismus  von  Lu- 
ther Lieder  und  iJiiielverse  wurden  erklärt  und  gelernt.  2  St.  Oberlehrer  Dr.  Strack.  — 
Coet.  II.  Biblische  Geschichte.  Die  zehn  Gebote,  die  Glaubensartikel  und  das  Gebet  des 
Herrn.     Lieder,  Bibelverse.     2  St.     Lehrer  Dr.  Rückert. 

Geographie.     Coet.  I  und  II.     Südwesteurojja.     2  St.     Oberlehrer  Dr.  Strack. 

Geometrie.     Anfanefssfründe  der  Geometrie.     1  St.     Oberl.  Dr.  Luch terhandt. 

Rechnen.  Decimalbrüche.  Wiederholung  der  Proportionsrechnung.  2  St.  Oberl.  Dr. 
L  u  c  h  l  e  r  h  a  n  d  t. 

Naturn-eschichte.  Botanik.  Tcrminolosxie,  besonders  Demonstrationen  an  leben- 
den  Pflanzen-Exemplaren.     2  St.     Oberl.  Jacoby. 

Zeichnen.  Halbschattirte  .Ausfuhrung  der  verschiedensten  Gegenstände:  auch  Köpfe 
in  Umrissen.     In  jedtr  Abtlieilung.     2  St.     xMaler  Asmus. 

Schreiben  ScliuelUchreiijübungen  nach  dem  Metronom,  Coet.  I  und  II  combinirt. 
Lelirer  Meyer. 

Quinta. 

Ordinarius  I.,ehrer  Dr.  Gerber. 

r^ateiuiscii.  Repetilion  der  Dedinationen  und  Conjugatiunen.  Die  Gcschlechts- 
re<^'*eln  nach  Zumpt.  \  erba  anomala,  unregelmässige  \  erba  der  vierten  Conjugatiou  und  der 
Deponentia  nach  dem  Tirociuium  von  Otto  Schulz,  üebersetzt  und  zum  grössteu  Thcil  ge- 
lernt wurden  die  Stücke  70  — 119,  die  rahelu  Jind  l>zäli!ungen  aus  dem  Tirociniusn.  Exlem- 
poralieu  und  Exercitien,  die  letzteren  aus  der  Militia  von  Strack.     H)  St.     Lehrer  Dr.  G  e  rbcr. 

Deutsch.  Die  Rede-  und  Satzlheile:  der  einfache  und  erweiterte  Salz.  Lese-  und 
Declamations-Cebungen,  Dictate  und  Aufsätze.     '6  St.     Lehrer  Dr.  (ierber. 

Französisch.  Repetition  des  Pensums  von  Sexta.  Die  vier  regelmäs.sigen  Conju- 
crationet;,  das  Wichtigste  aus  der  Leiirc  von  den  Pronoms.  Üebersetzt  wurden  passende  Ab- 
schnitte  aus  Hermann'»  elenient.  Vorübungen.  2  St.  Wintersemester:  Caudidat  Hoffmaun. 
Sommersemester:   Lehrer  Dr    Rückert. 

Relisfion.  Der  erzählende  Tlteil  des  Neuen  Testaments;  das  zweite  Ifaup-tstück , 
Lernen  einzelner  Sprüche  und  Lieder  aus  dem   Gesangbuche.     2  St.     Lehrer  Dr.  Gerber. 

Geographie.  Im  Wintersemester:  Asien,  Afrika  und  .Amerika:  im  Somnicrsemestcr; 
Europa,  namentlich  ia  oro-  und  hydrographischer  Beziehung,  im  \^'intcr:  Lehrer  Dr.  Senge- 
bus eh.     Im  Sommer:  Leiircr  Dr.  Rückert. 


—      31      — 

Rechnen.  Repetition  der  Bruchrechnungen.  Resolviren  und  Reduciren:  die  Kegula- 
d'e-tri  und  Gesellschaftsrechnung,      i  St.     Lehrer  Dr.  Gerber. 

Naturgeschichte.  Zoologie.  Die  Insecteu  im  Allgemeinen.  Specielier  die  hie- 
sigen Koleopteren;  zuletzt  die  Apteren,  Dipteren  und  Hymenoptereu.     2  St.     Oberl.  Jacoby. 

Schreiben.  Nochmaliges  Durchübeu  der  Current-  und  Cursivschrift.  Schueilschreib- 
übungen  nach  Audoyer.     3  St.     Lehrer  Meyer. 

Zeichnen.     Zeichnen  einfacher  Cmrisse.     2  St.     Maler  Asmus. 


I^exfa. 

Ordinarius  Lehrer  Dr.   Dittrich. 

Lateinisch.  Die  ersten  sieiizig  Stücke  ans  dem  Tirociuium  von  0.  Schulz  wur- 
den übersetzt  und  gelernt;  nach  demselben  Buche  wurden  die  Dedinationen,  die  regelmässige 
Conjugatiou,  die  Comparation,  die  Numeralia,  Pronomina  und  Präpositionen  eingeübt.  Extera- 
poralia  und  Exercitia,  die  letzteren  nach  der  Miiitia  von  Strack.  9  St.  Im  Winter:  Lehrer 
Dr.  Dit  trieb.     Im  Sommer:  Lehrer  Dr.  Gerber. 

Deutsch.  Wiederholung  der  Formenlehre.  Der  einfache  und  einfach  erweiterte 
Salz.     Dictate  und  Aufsätze.     Lese-  und  Dedamir-Üebungen.     4  St.     Lehrer  Dr.  Dittrich. 

Französisch.  Die  Dedinationen,  Zahlwörter  und  Pronomen;  avoir  und  etre  und  die 
reo-elmässige  Conjugation.  Mündliche  und  schriftliche  Uebersetzungen  aus  Hermann's  Vor- 
übuDo-en.     Im  Winter:  mit  Sprecliübungeu,   Lehrer  Hoffmann.     Im  Sommer:  Cand.  Wilsky. 

Religion.  Die  Erzählungen  des  Alten  Testaments.  Die  zehn  Gebote  nach  Luther's 
kleinem  Catediismus.  Passende  Lieder  aus  dem  Gesangbuche  und  Bibelverse  wurden  auswen- 
dig- o-elernt.     2  St!     Lehrer  Dr.   Dittrich. 

Geograpliie.  Allgemeine  Kcnntuiss  der  fünf  Erdtheile,  besonders  nach  Gebirgen 
und  Flüssen;    Anfänge   im  Kartenzeichnen.     2  St.     Im  Winter:  Cand.  Menzel.     Im  Sommer: 

Cand.  Wilsky. 

Rechnen.     Die  vier  Operationen   mit  Brüchen   in   uubenannteu  Zahlen.     4  St.     Leb- 

rer  Dr.  Dittrich. 

Naturo-eschichte.      Die  Säugethiere   beschrieben   au    einigen   ausgestopften  Exem- 

piareu  oder  Steinzeichuungen.     2  St.     Oberl.  Jacoby. 

Zeichnen.     Anfangsgründe.     2  St.     Maler  Asmus. 

Schreiben.  Die  Current-  und  Cursivschrift.  Zahleuschreiben.  Dictat-Uebuogen 
nach  dem  Takte.     3  St,     Lehrer  Meyer. 


Gesang  -  lliif  erricht. 

Erste  Gesangklasse,  gebildet  aus  Schülern  aller  Klassen:  Vierstimmige  Choräle,  Mo- 
tetten  von  Haydn,  Rink,  Chöre  und  Solosätze  aus  der  Schöpfung,  Messias  u.  s.  w.  Sopran 
und  Alt  1  Stunde,  Tenor  und  Bass   1   St.     Der  vollständige  Chor  1  St. 

Prima.    Coet.  I  u.  II.    Zwei- u.  vierstimm.  Choräle  und  Psalmen  für  Männerstimmen.   1  St. 

Secunda.  Coet.  I  und  II.  Zwei-  und  vierstimmige  Siugübungen  von  B.  Klein, 
zwei-  und  vierstimmige  Choräle.     1   St. 


;V2 


Tertia  a.  wurde  im  Winter  l  St.  im  Choraigesang  besonders  geübt. 

Tertia  b,  mit  Quarta   comb.     Zweistimmige  Singübungen  und  Tboräle.     *2  St. 

(Quinta.      Vorübungen   zum    zweistimmigen    rbytbmischen    Gesänge,    Lebre   von    den 
Tactarteo  und  den  Tonleitern.     Ein-  und  zweistimmige  Clsorälc  und  Frieder,     2  St. 

Sexta.     Allgemeine  Begriffe.    IJebung  der  Stimmen  und  des  (»ebörs      Kenntuiss  ihr 
Touzeiclieu  und  kleiner  einstimmiger  liiedersiitze  und  Cboräle.     2  St. 

Musikdirector  Hr.  Habn. 


Turn  -  liiterricht. 

Der  Turn-Ünterricbt  ward  ununterbrorl.en  Mittwochs   und  Sonnabends.    Nacbmittags, 
unter  der  I^oitung  des  Prof.  Walter  und  Turulelirers  Fedderu  rrtbeilt. 


B.    Chronik   des  G  viunasitniis. 

An  die  Stelle  des  /eiclicnlehrers  Carl  l^udwig  Francke  trat  Micliaeli!<  des  vori- 
gen Jahres  der  .Maier  Herr  Hein  rieb  Asinus.  yofwapucüuialer  Im  ^Ministerium  des  Kiiniii- 
liclieu  Hauses,  weicher  bereits  früher  i\m  Jüachimthalschen  l»ynänasium  den  Zeichenunterricht 
übernomnieu  hatte,  und  seitdem  bei  uns  auf  sehr  erfolo-reiche  Weise  zu  wirken  beafonneu  bat. 

Die  Zaiil  der  klasseu  ward  Michaelis  v.  J.  wieder  um  eine  vermehrt,  indem  eine  Fa- 
ralleiklasse  iu  Quarta  nothwendig  wurde.  Das  Ordinariat  der  Sexta  übernahm  Herr  Dr.  Dit- 
trich,  welcher  schon  seit  längerer  Zeit  an  dem  Gymnasium  und  der  Realschule  tbätig  ge- 
wesen war.  Leider  erkrankte  er  bald  nach  Ostern  und  konnte  im  Laufe  des  Sommers  seine 
Wirksamkeit  nicht  so  kräftig,  wie  er  es  begonnen,  fortsetzen.  Günstige  Anzeichen  iim  Ende 
dieses  Semesters  stellen  uns  in  Aussicht,  dass  er  von  Michaelis  an  in  hciner  früheren  Rüstig- 
keit \^le(ier  zu  arbeiten  im  Staude  sein  werde. 

Als  Proiiecandidalcu  sind  Dr.  Sengebuscb,  Dr.  Menzel.  Dr.  SSrcdow,  Dr.  Balsam, 
Dr.  W' ilskv.  Dr.  Bcrirmariu,  Dr.  Felf*-entreu  beschäftiirt  «z-eweseu  und  liabeu  sich  durch  ihre 
treue  Mitwirkung  für  das  Wohl  der  Anstalt  unsern  herzlichen  Dank  verdient.  Dr.  Hredow  bat 
bereits  in  Sciiwedt,  Dr.  iJalsam  in  Stettin  am  (»Munasium  eine  Ansteiiu ug  eriiallen. 

Das  Sciiuljdlir  i»egaun  am  12,  October.  Am  V).  Octoher  feierten  wir  das  Geburtsfest 
Sr.  Majestät  des  k()ni!2fs.  Nachdem  sich  zuerst  die  Leiirer  und  die  SchiÜcr  der  oberen  Klas- 
sen iu  ihren  von  d  mi  Damen  des  Hauses  mit  Lauhgewindeu  verzierten,  mit  der  bekränzten 
Büste  Sr.  Majestät  gesciimückten  Räunjen  versaittraclt  äiud  das  Preussische  \  olksiicd  gesungen 
!iatien.  hielt  der  Direclor  die  Festrede,  in  welcher  er  an  die  \\ Orte  des  eben  gesungenen  Lie- 
des ankcüpfenci.  den  Begriil  der  waiiren  Liebe  zum  \;iterJande,  in  welcher  sich  K(»nig  und 
^  oik  ;ils  ein  eioiiices  Ganze  fühlen,  eutwickelte  und  die  Wohithateii  und  Auliiu;nternn2:en  vor- 
lührte.  weiche  die  Anstalten  insbesondere  und  W  issensciiaft  und  Kunst  im  Allürciaeinen  dem 
Könige  verdanken.     Mit  dem  Choral  ..Nun  danket  alle  Gott"  schloss  die  Feierlichkeit.     Iu  den 


;^3 


unteren  Klassen  des  Gymnasii.  welche  sieb  später  in  derselben  Weise  mit  ihren  Lehrern  ver- 
sammelten, hielt  Prof.  Walter  die  Festrede,  in  welcher  er  sieb,  seiner  Stelluug  gemäss,  vor- 
zugsweise die  Beleuchtung  der  Wohlthat  zur  Aufgabe  machte,  welche  den  Anstalten  durch  das 
Geschenk  des  Turnplatzes  geworden  ist. 

Am  2.  November  feierten  wir  in  gewohnter  Weise  das  Andenken  an  die  Hinführiing 
der  Reformation  in  der  Mark  Brandenburg,  bei  welcher  Gelegenheit  die  vom  hiesigen  Magi- 
strat daau  bestimmte  Reformations- Denkmünze  an  Schüler  der  obersten  Klassen  des  Gymna- 
siums und  der  Realschule  vertheilt  wurde. 

!n  den  Tagen  des  0..  7.  und  8.  Mai  begingen  wir  die  Säcularfeier  der  KöuiglK-hen 
Realschule  und  der  daraus  hervorgegangenen  Anstalten,  über  welche  wir  das  genauere  Referat 
dem  Jahresbericht  der  erstgenannten  Anstalt  vorbehalten.  Vielfache  Theilualime  ist  uns  von 
allen  Seiten,  in  Berlin  besonders  von  Seiten  der  Hohen  Cuterrichtsbehörden  au  diesem  selte- 
nen Fest  zu  Theil  geworden.  Ausser  den  Glückwünschen,  welche  wir  von  denselben  erhiel- 
ten, ward  nicht  nur  sämmtlichen  Lehrern  und  Beamten  eine  für  das  Ganze  bedeutende  Grati- 
ficatiou  gewährt,  sondern  aucli  die  Anstalt  durch  die  Krnennung  des  zweiten  Lehrers  der 
Realschule,  Dr.  Huberdt,  zum  Professor,  und  des  Dr.  Strack  und  Dr.  Luchterhandt  am 
Gymnasium,  des  Dr.  Spilleke  an  der  Realschule,  des  Dr.  W ernicke  au  der  F:iisabethschule  zu 
Oberlehrern  geehrt,  wofür  ich  ölVentlich  unseren  Hohen  P.ehördeu  den  innigsten  Dank  darbringe. 

Unter  den  ehrenden  (ieschenkeu.  welche  das  Gymnasium  von  aussen  erhallen  bat,  ge- 
denken wir  hier  zunächst  nur  der  gelehrten  und  geistvollen  kleinen  Scliriil  eines  frühern 
Schülers  der  \nstalt,  des  Herrn  I'rof.  Koberstein  zu  Pforta:  ..Zu  und  üher  Göthe"s  Ge- 
dicht ..Hans  Sachsens  poetische  Sendung",  welche  uns  wegen  des  verehrten  \  erfassers  und 
der  theuern  Anstalt,  aus  der  sie  kam,  die  grösste  Freude  bereitet  hat.  Für  Alles  Cebrigc,  na- 
mentlich auch  die  Theilnahme,  welche  uns  unsere  hiesigen  Scbwesteranstalten  geschenkt  ha- 
ben, behalten  wir  uns  den  Dank  für  den  künftigen  Bericht  vor. 


C.    \ei  ordfuiiigeii  clei    iiehorüt  d 

L  Vom  1'^.  December  1841».  Die  MichaeHsferien  sind  stets  so  anzuordnen,  dass  am 
15.  Octobcr  eine  angemessene  F>ier  des  Geburtstags  Sr.  Majestät  des  Königs  möglich  ist. 

2.  Vom  22.  December.  Die  Ausführung  der  Verordnung  vom  28.  Mai  184()  (Gesetz- 
Sararoluna-  S.  214  fl«-..  den  Pensions -Anspruch  der  Lehrer  und  Beamten  an  den  höheren  ün- 
ierrichls-Anstalten  betreffend,  soll  vom  L  Januar  1847  an  in  das  Lehen  treten.  Dir  Ponsions- 
beiträge  der  einzelnen  Lehrer  wurden  zugleich  bestimmt. 

3.  ^'nm  S.  October  184(>  und  20.  Juni  1847.  Die  Modelle  des  menscbliscbeu  Auges, 
Gehörorirans  u.  s,  w.  vom  akadem.  Künstler  Müller,  und  die  pbvsikalischen  und  akustischen 
Apparate  des  akadem.  Künstlers  Lange  werden  empfohlen. 

4.  Vom  23.  August  1847.     ^  erfügung  über  die  Frequcnzverlhillnisse  der  vereinigten 

Anstalten, 


—      34      — 


D.    Statistische   Xachrichteii. 

Am  Schlüsse  des  V()riLi:eii  Schuljahres  betrug-  die  (iesammtzahl  der  Schüler  des  Gym- 
nasiums 'iTO:  im  Sommeriialhjahre  d.  J.  518,  voo  denen  sich  in  Oher-Frima  2S,  in  Unter- 
Prima  '27,  iu  Ober-Secunda  i9.  in  Unter-Secuuda  5U,  in  Ober-Tertia  00.  iu  Unter-Tertia 
("oet.  I.  :]S.    Uoet.  1!.    'lU.    in    Uuarta   Uoet.  I.    '{3.    Coet.  W.  50.    in  Uuinta   O^K    in   Sexta   58 

befanden. 

Zur  Universitit  i^incen  mit  dem  Zeup^niss  der  Reife 

Michaelis   I8i0. 

1)  AuiTUst  Liipke.  aus  Berlin,  evauü^eüschcr  Konfession,  18.^  Jahr  alt,  7]  Jahr  auf 
dem  Gymnasium,  2  Jahr  in  Prima,  studirt  Piiilolugie  in  lierliu.  2»  Friedrich  Uassenpfiuc; 
aus  Uassel.  evanu-.  Coiif.,  ISV  J.  alt,  5  J.  auf  dem  Gymnasium,  Z  J.  in  Prima,  studirt  Jura  in 
Greifswald.  3)  Theodor  Pfeiffer  aus  licrliu,  evaug.  Uonf.,  19  J.  alt,  8  J.  auf  dem  Gymn., 
2J.  lü  Prima,  studirt  Theoloi^ie  in  llerüu.  4)  Wilhelm  v.  Kardorf f  aus  Xeustrelitz,  18^  J. 
alt.  5',  auf  dem  Gymn.,  2  J.  in  Prima,  studirt  Jura  in  Heidelberir.  5)  Franz  v.  Diicsher«- 
aus  IJerlin.  kathoi.  Uunf..  17^  J.  alt,  1»  J.  nui  dem  Gymn.,  2  J.  in  Prima,  studirt  Jura  in  Hei- 
delberir,  0)  Ferdinand  Ziegler  aus  Hanau,  cvanrr.  Conf.,  18j  J.  alt.  7^  J.  auf  dem  Gymn., 
i  \.  in  Prima,  studirt  Jura  in  Berlin.  7)  .Max  Uhlemann  aus  Berlin,  cvanj^.  Uonf,  17  J. 
alr,  •>',  J.  auf  dem  Gymn.,  2  J.  in  Prima,  studirt  Philologie  iu  Berlin.  8)  Oscar  v.  Schme- 
lino-  aus  Berlin,  eva'ug.  Uonf..  184  J-  ^'^t,  3.^  J.  auf  dem  Gymn..  2  J.  iu  Prima,  studirt  Jura 
in  iicrlin.     *h  Gustav"  Theremiu  aus  Berlin,  18  J.  alt,   8^  auf  dem  Gymn.,   2  J.  iu  Prima, 

studirt  Jura  in  Berlin. 

Ostern  iS'iT. 
l)  Paul  Hey  sc  aus  Berlin,  evang.  Uonf.,  17  J.  alt,  9  J.  auf  dem  Gymn..  2  J.  iu 
Prima,  studirt  Philologie  u.  Philosophie  iu  Berlin.  2)  Wilhelm  Kirchner  aus  Berlin,  evang. 
i  unf.  19  J.  alt,  iO^  J.  auf  dem  Gymn.,  2i  m  Prima,  studirt  Theologie  in  Berlin.  3)  Hans 
V,  Schierstadt  aus  Madlitz  hei  Frankfurt  a.  d.  0.,  evang.  Uonf.,  19  J.  alt,  7  J.  auf  dem 
Gymu..  2  J.  in  Prima,  studirt  Jura  iu  Heidelberg  und  Berlin.  4)  Ferdinand  Schulz  aus 
Berlin,  evang.  Uonf.,  18  J.  alt,  7a  J.  puf  dem  Gymn.,  2  J.  in  Prima,  studirt  Jura  iu  Heidel- 
berg und  Berlin.  5)  Max  Kreuz  we  u  dedich  von  dem  Borne  aus  Berneuchen  hei  Neu- 
tlamm  iu  der  Neumark,  evang.  Uonf.,  20  J.  alt,  U^  J.  auf  dem  Gymn.,  2  J.  in  Prima,  studirt 
Mathematik  uud  Naturwissenschaften  In  Berlin  und  Heidelberg.  Ol  Robert  Feiler,  aus  Ber- 
lin, evang.  Uonf.,  10  J.  alt,  9.1  J.  auf  dem  Gymn..  2  J.  iu  Prima,  studirt  Medicin  In  Berlin. 
7)  Rein  hold  v.  Thadden  aus  Triegiaff  hei  Greifenberg  iu  Pommern,  evang.  Uonf.,  20  J.  alt, 
0  J.  auf  dem  Gvinn.,  2  J.  iu  Prima,  studirt  Jura  in  Berlin  und  Heidelberg.  8)  Leopold 
T eisler  aus  Freienstein  iu  «1er  Priegnitz,  evang.  Uonf.,  18  J.  alt,  9  J.  aut  dem  Gymn..  2  J. 
!ü  Prima,  studirt  Jura  in  Berlin.  9)  Albert  (iedike  aus  Berlin,  evang.  Uonf.,  18  J.  alt,  9  J. 
auf  dem   Gymn..  2  J.  in  Prima,  .studirt  Jura  und  Uameraiia  in  Berlin  und  Heidelberg. 

Ausserdem  sind  abgegangen: 
ii  aus  Unter- Prima:  Albert  Kolbe    nach  dem  Kloster,   Fritz    v.    Schiers  tädt   zum   Pri- 
vatunterricht: 
2)  aus  Ober-Secunda:   Albrecht  Kunowski,  um  die  Schiffsbaukunst  zu  erlernen.  Adolph 
Tzchirner  auf  das  G\muasium  nach  Züllichau,  Richard  Menzel,    um  sich  der 
Musik  zu  widmen,    Adolph  Gurit   nach    dem  Real-Gymnasium .    Fritz   v,   Wan- 


I 


I 


—      35      — 

geuheim  zum  Militair,  Alexander  Burchardi  auf  ein  anderes  Gymnasium, 
Heinrich  v.  Hagen  auf  das  Friedrichs -Werdersche  Gymnasium,  Hermann 
Heyne  zur  Landwirthschaft,  Uarl  Neuhaus  auf  die  lateinische  Schule  des  Wai- 
senhauses zu  Halle,   Theodor  Schröder   zur  Landwirthschaft; 

3)  aus  Unter-Secunda:   Albert   v.  Cranach; 

4)  aus  Oher-Tertia:  Theodor  Bülly  zur  Oekonomie,   Hermann  Kryuitz  zur  Handlung, 

Adolph  Schweder  auf  das  Joachimstharsche  Gymnasium,  Max  v.  Brauchitsch 
auf  das  Gymnasium  zu  Erfurt,  Uarl   Wlnckler  zur  Handlung; 

5)  aus  Unter-Tertia:    Hermann    Noscke    zum    Buchhandel,    Theodor  Empfinger    und 

Amand  Zauritz  auf  das  Friedrichs-Wcrdersche  Gymnasium.  Otto  uud  Gustav 
Starck  nach  Texas,  Eduard  Hirsch  auf  das  Gymnasium  iu  Braunschweig, 
Max  Neu  manu  und  Wilhelm  Urban  nach  der  Realschule: 
0)  aus  anarta:  Mortimer  Graf  v.  Maltzan  nach  Putbus,  Eduard  Stavenhagen,  Paul 
v  Lentzke,  Edm.  Wühlisch,  Franz  Rauer,  Ed.Lcntz,  Georg  v.  Kaffka, 
nach  der  Realschule,  Oswald  v.  Hertzberg  und  Rudolph  v.  Wartenherg 
nach  dem  Uöluischeu  Real -Gymnasium,  Hermann  Fiedler  nach  dem  Fnedrichs- 
Werder'schcu  Gymnasium: 

7)  aus  duinta:  Paul  Nickel  nach  der  Realschule,  Albert  Block  nach  einer  Uadetten  Au- 

stah-  Max  v.  Arnim  in  eine  hiesige  Privatschule,  Leo  Fischer  auf  das  Gymna- 
sium  nach  Münster.  Uonstans  v*;  Prondzynski  nach  Glogau,  Louis  Titel 
nach  Breslau,  Hugo  Kölher  «ach  dem  Luisenstifte,  ErhardtHolzthiem  nach 
dem  Friedrichs-W^erderscheu  Gymnasium,  Hans  W^illmüUer  auf  das  Pädagogium 
zu  Halle,  Gustav  Wittenburg,  Karl  Ziegelmann,  Ernst  Glaser  und 
Eduard  Pfuhl  nach  der  Realschule; 

8)  aus  Sexta-   Emil   Tepper  seiner  Gesundheit  wegen   aufs  Land,  Herrmann   Cochius 

nach  Oranienburg,  August  Scholz,  Wilhelm  Müller,  August  Uaspar, 
Otto  Mchler,    Oscar  Meyer,    Wilhelm  Drewitz    nach   der  Realschule. 


E.     VernieliruHg  des  Lehrapparats. 

An  Geschenken  erhielt  die  Lehrerbibliothek  von  Einem  Hohen  Königl.  Ministerio: 
Ternite,  Wandgemälde  von  Herculanum  und  Pompeji.     Hft.  6.  r-        ^• 

Durch  Ein  Hochlöbliches  Königl.  Provinzial-Schul-Uollegium:  Monhemn.  Gatechismus 
vii  Sack  Bonnae  18'i7.  -  Riedel,  Novus  Uodex  diplomaticus  Brandenburgens.s.  Erster 
Hauptth.  Bd.  0.  und  zweiter  Haupttb.  Bd.  i.  -  Köster,  Poetische  Literatur  der  Deutschen. 
Giclsen  ISU».  8.  -  Gerhard,  Archäologische  Zeitung.  Jahrgang  1840,  nebst  IJ^P^'^tern  zu 
den  Jahr-änoen  18'i3-18'iÖ.   i  -  Haupt.  Zeitschrift  für  deutsches  Alterthum.    Bd.  0.  Htt.  1. 

^"^'"°  Für 'die  Münzsammlung  durch  den  General-Direktor  der  Königl.  Museen,  Herrn  von 
Olfers,  die  bei  Gelegenheit  der  deutschen  Aufführung  der  Antigone  .geprägte  Münze  des 
Sophokles. 


—      3G      — 

Ausserdem  wurden  augescLafft:  Manilii,  Ästronomicon  libri  \.  ed.  Jacob.  Berol. 
1846.  8.  —  Taciti  opera  ed.  Orcllius.  Turici  1846.  Vol.  1.  —  Ciceronis  opera  ed.  Orellius 
et  Baiterus.  Turici  1845.  Vol.  l.  u.  lii.  —  Prodi  Commeutarius  in  Piatonis  Timaeum  ed. 
ScLu eider.  Vratisl.  1857.  —  RLetores  graeci  ed.  Walz.  Vol.  I.  — IX.  Stuttg.  et  Tubinirae 
1832—1836.  8.  —  Eusebii  Pamphili  Uistoriae  ecclesiasticae  libri  X.  ed.  Heini  eben  Vol.  I.— 111. 
Lipsiae  1827.  28.  8.  —  Eiusdem  Praeparationis  evangelicae  libri  W.  ed.  Heini  eben  Tom. 
1.  11.  Lipsiae  lSi2.  43.  8.  —  Eiusdem  De  vita  Constautini  libri  IV.  et  Panegyricus  ed.  Hei- 
nieben. Lipsiae  1830.  8.  —  Bibliotbeca  Patrum  ecclesiasticorum  latiuorum  ed.  Gcrsdorff 
\o\.  I.— Xlii.  Lipsiae  1838  —  47.  8.  —  Corpus  Inscriptiouiim  graecaniiii  od.  Hoeckb  Vol. 
1.  H.  1.  2.  Berolini  1827.  u.  1843.  Fol.  —  Uuast,  Nammlung  von  Dcnkmaierj]  der  Arcbi- 
tektur,  Mculptur  und  Malerei  vom  4tcü  bis  zum  16ten  .labrhuüdert,  Text  uud  Kupiertatelu  ge- 
sammelt von  d'AgiüCourt.  Fraukf.  a.  M.  Fol.  —  Orellii,  de  Fato  quae  suporsuot.  Tiirici 
1824.  —  Graevii.  t)ratioües.  Lugd.  Hat.  1717.  8.  —  Hellcrmanu.  Auouymi  de  Musica. 
IJcrolini  lS4i.  4.  —  Creuzer,  JSvmbüHk  und  Mythologie.  Leipzig  u.  Dannstadt  1830  —  43. 
4  Bde.  8.  —  FortgesPtzt  wurdeu:  Stepbani  Thesaurus  liugnae  firaccae  cd.  Diudorf 
\(>1.  \  Fase.  N.  \ol.  \i.  Fase.  u.  7.  —  Erscb  und  Gruber,  Eucyclojtadie  der  Künste  und 
Uisseuscbaften  JSekt.  I.  üd.  43.  44.  Sakt.  11.  Dd.  25.  Sekt.  111.  Bd.  21.  22.  —  Ritter.  Erd- 
kuiide  \(>ü  Asieu  TLi.  13,  llnrl'm  1847.  8.  uud  die  dazu  gehörigen  karten  i  Arabien)  von 
Zimmermann.  —  »'iscber.  (iriechiscbe  und  Römische  Zeittafeln,  4te  Lieterung.  Altona 
iNi6.  4.  —  Räumer,  Geschiohle  der  Pädagogik  Tbl.  3.  Abth.  1.  Stuttgart  1847.  8.  — 
Poggeudorff,  Aunalen  der  Physik  und  Fhemic.  lid.  i\0.  Stück  3.  4.  Bd.  70.  Bd.  71.  Bd.  72. 
Stuak  i.  —  Crellc.  Journal  für  die  reine  uud  augewandte  Mathematik  Bd.  32.  Hft.  3.  4. 
Bd.  a>.  Uh.  {—-j.  —  Spruuner,  Historisch -geograpbisciier  Hand- Atlas  Lief.  iif.  Gotba 
1846.  —  Winkelmann's  Werke  Lief.  4. 

\.>n  Verfassern  als  Geschenke:  Encke,  Berliner  astrouom.  Jaijrbucb.  Jahrgang  1841»- 
S,  —  k  oberstein,  Zu  uud  über  Göthe's  Gedicht:  Hans  Sachsens  poetische  Sendung.  Naum- 
burg iS'i7.  N.   —  Horae  Aramaicae.     Scr.  Paul  Botticber.     Beroliui  1847.    8. 

Der  Zeichnen-Lehrapparat  ist  durch  den  Ankauf  von  7  Gypsabgüssen  antiker  Köpfe 
und  durch  litbographirte  uud  iu  Kupfer  gestochene  A  orlegeblätter,  welche  unter  93  Nummern 
im  Verzeichnisse  des  Lehrapparates  aufgeführt  sind,  vermehrt.  Durch  Geschenke  ist  derselbe 
bereichert:  vom  Genera! -Direktor  der  Königl.  Museen,  Herrn  \nn  Ol  fers,  durch  5  Gyps- 
abgüsse  vou  Antiken:  \ou  Herrn  Dr.  Gerber  durch  einen  Gypsabguss  der  3Iaske  des  Dante. 

Der  naturhistorische  Apparat  hat  sich  auch  in  diesem  Jahre  durch  Geschenke  von 
Lehrern  und  Schüleru  der  Austa!»  um  viele  Nutiuiiern  vermehrt.  Es  schenkte  Dr  "li er- 
ber 2  Gypsmaskeu  vou  Negern:  Oberlehrer  .hicoby  folgende  brasilianische  Vöi^el: 
Pteroglussus  macuiirostris,  Bucco  fuscus,  Picus  coronatus  Mas  et  Fem.,  Trochilus  moscbitus 
Mas  et  Fem.,  Trochihis  Laugsdurüi,  Lanius  cayanus,  Pipra  erytbrocephala.  Euphone  violacea, 
Tanagra  brasilia,  Tanagra  cristata.  Tanagra  sayaca,  Tanagra  leucofthaea,  Svlvia  cyauucephala, 
'»'uudus  brasiliensis,  Frex  cayencusis.  Der  Oljcriertianer  Saibacb  schenkte  2  grosse  Ge- 
weihe von  Fervus  AIces:  der  Quartaner  Woltemas  Laras  eauus  und  Sterna  hirundo.  Die 
Uiüutauer  \  Wol ff  Hombycilla  garrulus:  Deppe  ein  Hemde  aus  Mexico,  angefertigt  aus 
Eiugeweideu  des  Baren  und  genaht  mit  der  Faser  der  Aloij;  die  Sextane»-  Werner  Psittacus 
Gritliacua  und  Marb einecke  eine  Koralienstaude. 


—      37      — 


F.    O  eil  ein  h  cüe    Fruluiig. 

Vormittags  von    8^  Uhr  an. 

Choral. 
J,    Ober-Tertia,     a)  Julius  Caesar.    Oberl.  Böhm,     b)  Geographie.   Prof.  Walter.        . 

2.  TJntcr-Secunda.     a)  Mathematik,   Dr.  Lucbterbandt.     b)  Gescbicbte,  Prof.  Heyde 

mann. 

3.  Über-Secunda.     a)  Livius.     b)  Homer.   Prof.  Bresemer. 

i.    Ilnter-Prima.     a)  Deutsche  Litteraturgeschichte,    Prof.  Yxem.      b)  Cicero,  Prof.  Cot 

lieber. 
5,    Ober.Prima.     a)  Mathematik,  Prof.  Scbellbacb.     b)  Religion.  Director  Ranke. 

Der   achte  Psalm   von   Hahn. 

Entlassunsr    der    Abiturienten. 

Das    Vaterunser    von    Rink. 


Nachmittags  von  2^   übr   an. 

1.  Sexta,     a)  Latein,  Dr.  Gerber,     b)  Geographie,  Dr.  Wilsky. 

2.  Quinta,     a)  Französisch,  Dr.  Rückert.     b)  Latein,  Dr.  Gerber. 

3.  Quarta.     Coet.  H.     Naturgeschichte,  Oberl.  Jacoby. 

Coet,  I.      Geschichte,  Dr.  Strack. 
4     Fnter-Tertia.     Coet.  I!.     Mathematik,  Dr.  Lucbterbandt, 

Coet.  I.      Latein,  Oberl.  Rehbeio. 


Zu  diesen  Schulfcierlichkeiten  lade  ich  mit  ehrfurchtsvoller  Ergebenheit  ein:  Sc.  Ex- 
celleoz  den  Königl.  Wirklichen  Geheimen  Staatsminister,  Chef  des  Ministeriums  der  geistlichen 
Unterrichts-  uud  Medizinal-Angclegeoheiten  etc.  Herrn  Doctor  Eichhorn;  den  Königl,  VVhk- 
liehen  Geheimen  Ober-Rogierimgsrath,  Director  im  Ministerium  der  geistlichen  Angelegenheiten 
Herrn  v,  Ladenberg;  die  sämmtlichen  Herren  Rathe  dieses  Hoben  Ministeriums;  den  Königl. 
Wirklichen  Geheimen  Ober- Regierungsrath,  Ober-Präsidenten  der  Provinz  Brandenburg  etc. 
Herrn  v.  Meding,  alle  Herren  Rathe  des  Königl.  Consistoriums  und  Schul- CoUegiums  der 
Provinz  Brandenburg,  die  Eltern   und  Pfieger  unserer  Zöglinge,   so  wie  Alle,  welche  an  dem 


Wohle  der  ölfcütlicben  Bildungs- Anstalten  Antheil  nehmen 


t\  Ranke. 


i 


—      38 


Zur   Nachricht. 

Der  Winter- Cursus  beginnt:  im  Friedrich -Wilhelms -Gymnasium,  Donnerstag,  den  14. 
October,  Vormittags  9  Uhr:  in  der  Elisabethschule  Sonnabend,  den  9.  October,  Vormittags 
um  11  Uhr;  in  der  Realschule  Montags,  am  11.  October,  um  8  ühr  für  die  oberen,  um  9^  Uhr 
für  die  unteren  Klassen;  in  der  Vorschule  an  demselben  Tage  um  11  ühr,  mit  der  Einführung 
der  Neueintretenden  durch  den  Director. 

Zur  Aufnahme  neuer  Zöglinge  werden  während  der  Ferien,  mit  Ausnahme  der  Sonn- 
tage, Vormittags  von  8  — 12  ühr  bereit  sein;  für  das  Friedrich -Wilhelms- Gymnasium  der  Di- 
rector; für  die  Elisabethschule  Herr  Prof.  Müller  in  der  Anstalt;  für  die  Vorschule  Herr 
Oberl.  Ernst,  gr.  Friedrichsstr.  No.  212;  für  die  Realschule  der  Director  und  Herr  Prof.  Ka- 
iisch, Anhaltstr.  No.  10.  Aber  nur  eine  sehr  geringe  Vermehrung  der  Schülerzahl 
ist   möglich. 


l2i