Skip to main content

Full text of "Der Nibelunge noth und Die klage, nach der ältesten überlieferung, mit bezeichnung des unechten und mit den abweichungen der gemeinen lesart;"

See other formats


Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scannod by Google as pari of a projcct 

to make the world's books discoverablc online. 

It has survived long enough for the Copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 

to Copyright or whose legal Copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from the 

publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken Steps to 
prcvcnt abuse by commercial parties, including placing lechnical restrictions on automated querying. 
We also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrain fivm automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's System: If you are conducting research on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of text is helpful, please contact us. We encouragc the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout this projcct and hclping them lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in Copyright varies from country to country, and we can'l offer guidance on whether any speciflc use of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search mcans it can bc used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

Äbout Google Book Search 

Google's mission is to organizc the world's Information and to make it univcrsally accessible and uscful. Google Book Search hclps rcadcrs 
discover the world's books while hclping authors and publishers rcach ncw audicnccs. You can search through the füll icxi of ihis book on the web 

at |http: //books. google .com/l 



Google 



IJber dieses Buch 

Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Realen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im 
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfugbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde. 
Das Buch hat das Uiheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch, 
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann 
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles 
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist. 

Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei - eine Erin- 
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat. 

Nu tzungsrichtlinien 

Google ist stolz, mit Bibliotheken in Partnerschaft lieber Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse 
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nie htsdesto trotz ist diese 
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch 
kommerzielle Parteien zu veihindem. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen. 
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien: 

+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche Tür Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese 
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden. 

+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen 
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen 
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials fürdieseZwecke und können Ihnen 
unter Umständen helfen. 

+ Beibehaltung von Google-MarkenelementenDas "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über 
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht. 

+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein, 
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA 
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist 
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig 
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der 
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben. 

Über Google Buchsuche 

Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google 
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser We lt zu entdecken, und unterstützt Au toren und Verleger dabei, neue Zielgruppcn zu erreichen. 
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter |http: //books . google .coiril durchsuchen. 



„Gooi^lc 



r 



,.i;osbvGoO'^lc 



3001671350 



3E. NlBlf 


h- 


U;li.1 



MODERN LANGUAGES FACULTY UBRARY 

TAYLOR INSTITUTION 

UNIVERSITY OF OXFORD 



Thjs book should be retumed on or before the 
date Ust inarked below. 



i. «hl. l>/4 

-3.;;™ m 
-9. (ijv. i;,2 

-V. OcC. f;92 



Ifthisbooktsfoundpieaseretumitto theabove 
address ■ postage will be Kfttnded. 



„Gooi^lc 



,.i;osbvGoOi^lc 



t^a^/{^k 



DER NIBELUNGE NOTH 
UND DIE KLAGE 

NACH DER ÄLTESTEN ÜBERLIEFERUNG 

MIT BEZEICHNUNG DKS UNECHTEN 

UND MIT DEN ABWEICHUNGEN DER GEMEINEN LESART 

HERAUSGEGEBEN VON KARL LACHMANN 



FfilTFTE AÜSflABB 



BERLIN, 1878. 
GEDRUCKT UND VERLEGT BEI G. REIMER. 




„Gooi^lc 



DKN BRÜDERN 

JACOB iiNi, WILHELM GRIMM 

ZUM FREL'NDtICHEN WILLKOMMEN" 
BERLIN DEN XIX. MEKZ 1841. 



,.i;.:sbvG00'^lc 



„Gooi^lc 



VORREDE. 



\ji3 gedieht von den Nibelungea ist nach der handschrift die es 
am weniKSteo überarbeitet giebt, nur zu zwei dritteln, weder sorg- 
fältig genug noch mit kritischer nachhüfe, in C. H. Müllers Sammlung 
C178'2) heraQSgegeben : das letzte drittel und die Klage sind in ihrer 
ältesten gestalt binher ungedruclit. die ausgäbe des freiherrn Joseph 
TOD Lafiiberg (1821) giebt die einzige zugleich alte und Eorglallige 
handschrift wieder, deren text indeld auf der willknr eines nicht un- 
geschickten verbesderers beruht, die übrigen drucke*) sind ihrer un- 
zuverlässigkeit wegen unnütz fär jeden gebrauch wobei es auf ge- 
nauigkeit ankommt, unter diesen umständen schien eine neue aut^abe 
nicht überflüssig, nnd zwar habe ich versucht den ältesten uns über- 
lieferten text der ursprünglichen anfzeichnung so nah zu bringen als 
es erlaubt oder thunlich war: es schien passend die ältesten Verände- 
rungen des ersten textes anschaulich geordnet hinzuzufügen. 

Das folgende verzeichniis der bisher bekannten hanÜHchriften und 
hrucbstücke soll andenten welche von mir benutzt worden sind und 
welche noch zu erforschen bleiben, [was weiter von 1841 bis 1860 
bekannt gemacht ist, gibt keinen gewinn.] die pergamenthandschriften 
des dreizehnten und vierzehnten Jahrhunderts habe ich mit greisen 
bacbstaben bezeichnet. 

A nenne ich die älteste unter den Münchischen, soust zu Hohen- 
ems, 58 blätter in quart, jede seite in zwei spalten zn 50 bis 52 lang- 
versen. die Klage fängt an s. 94. der gröste theil ist von zwei wenig 
sorgfältigen händen nicht schein geschrieben, von denen die zweite 
NN. 1659,3 beginnt, von einem dritten Schreiber ist str. 89: er lehrte 
den ersten die Strophen an fange auszeichnen durch weiteres einKiehen 
der zweiten dritten und vierten langzeile. ein vierter schrieb 16&4,4- 
1666,4 und 1904,1-3, ein fünfter 1767,2-1769,2. ich habe diese 
handschrift und D 1824 zu München sorgfältig verglichen; nachher hat 

•) Ton J. J Bodmer 1757, vod F. II. von der [lagen 1810, ISIR und iwei 1820, 



jvGoo'^lc 



mir Docen, üuf anfragen, über stellen wo ich meine geDauigkeit za 
bezweifeln ursach fand, mit freundschaftlicher aufopferun^ bescbeid 
gegeben. [AI. J. Vollmer giebt in seiner ausgäbe (1841}) einige andre 
verbesGerungen, von denen ich die glaublichen nachgetragen habe.] 

B, die handschrift des Ägidius Tschudi, jetzt in der stiftabibüo- 
thek zu Sanct Gallen, konnte ich mit gröster bequemlichkeit benutzen, 
die ich der höchst gefälligen fiirsorge des ehrwürdigen berrn Ildefons 
von Arx verdanke, in einem neuen bände sind der Parzival, die ftl- 
belunge, des Strickers Karl und Eschenbachs 'Wilhelm vereinigt, hinter 
dem Wilhelm steht von etwas neuerer band das bekannte gedieht 
Schult ih gotes hohiv wnder wercb. an div er bat geleit. (MS. 2,212"), 
fünf Strophen, unser Terk> dessen erste seit« stark abgeschabt ist, 
füllt 128 bliitter in folio mit zweispaltigen selten meistens zu 54 Zeilen: 
die Strophen sind abgesetzt, die Klage fangt auf dem 111 ten vorw. 
an. eine hand schrieb bis NN. 22, 1 geheizen, von da an die schone 
und sorgfältige dritte des Parzivals bis 380,4. die band von der das 
übrige ist, kann man weder schön noch gleichförmig noch genau nennen, 
auch verräth sie keinen gelehrten Schreiber, [a. anm, zu 571, 3.] 

6', die andere schöne und gute handschrift von Hohenems, eben- 
falls in quart, jetzo dem Freiherrn Joseph von Lafsberg gehörig, habe 
ich zu Eppishauaen nur sehen wollen: der abdruck vertrat ihre stelle, 
sie hatte 120 blätter mit 33 Zeilen auf jeder seile; von denen aber 
sechs verloren gegangen sind: es fehlt NN. 13<J0.3 - 1410,7. 1436,2- 
1531,3. 1557,1-1582,3. 

Z>, die zweite zu München, in grois octav, 168 blätter mit ge- 
spaltenen Seiten zu 32 zeilen. in den Nibelungen sind die atrophen 
abgesetzt, die Klage, mit abgesetzten kui'zen versen, von denen je 
der zweite eingerückt ist. beginnt bl. 144 vorw,, bricht aber mit z. 15(58 
ab. diese handschrift ist sehr schön, aber kaum noch aus dem drei- 
zehnten Jahrhundert. 

E, zwei blätter in klein quart, auf jeder seile 34 Zeilen, dem frei- 
herru Karl von Köder zu OfFenburg gehörig, enthalten NN. 2018-2396 
der Lalsbergiachen ausgäbe (250,3-296,4), mit ausgezeichneten aber 
nicht abgesetzten strophenanfäugen ; abgedruckt in J. Leichtlens for- 
schungen bd. 1, heft 2 (1820) s. 17-32. 

F, ein quartblatt mit gespaltenen seilen, deren Zeilenzahl nicht an- 
gegeben ist, zu KarJsbnrg in Siebenbürgen, NN. 16371-16453 I.alsb. 
(1004,1-1914,2), mit abgesetzten Strophen, von F. H. von der Hagen 
herausgegeben als nacbtrag zu seiner ausgäbe von 1820. 

G, ein zerrissenes doppelblatt, das im archive zu Beromünster im 
kanton Lnzem als bücherdcckel gedient hat, jetzt im besitz des frei- 
herrn Joseph von Laisberg, der mir mit zuvorkommender gofälligkeit 
eine eigenbändige höchst zierliche abschrift davon gesandt hat. mehr 
oder veniger erhalten sind die acht columnen zu 33 bis 34 zeilen fol- 
gende verse aus der Klage, nach kurzen zeilen abgesetzt, eine um die 
andre eingerückt, 1773-1792, 1H07-1821. 1840-1855. 1875-1892. 
2723-2742. 2757-2776. 2791-2812. 2826-2Ö45 Lalab. 



jvGoO'^lc 



VII 

H, vier blattef zu München in grols quart, sollen enlhalteo NN. 
1230,3-1283,2. 1500,2-1549,4. im morgenblatt 1816 n. 47 ist NN. 
1523, 5-11 daraus mitgetheilt, in Biischings wöchentlichen Dacbrichten 
für freunde der gelahrtheit des niittelalters 4, (1818) 179r. leaarten aus 
NN. 1256,4-1283,2. [daa ganze bruchstück ist in dem neuen Jahr- 
buch der Berlinischen gesellschaft für deutsche spräche 1, (1835) 322 ff. 
abgedruckt, woraus ich die lesarten noch habe vollständig in meine 
anmerknngen einfügen können, weder Strophen noch verse sind ab- 
gesetzt: die angäbe der zeileuzahl, die bei bruchstücken immer wichtig 
sind, finde ich nirgend. 

J, eine äuiserlicb vollständige handschrjft in klein folio oder grols 
quart, ans dem ende des dreizehnten Jahrhunderts, hat die königliche 
bibliothek zu Berlin im anfang des jahrs 1835 epA'orben. von den Ni- 
belungen giebt jede der zwei spalten einer seite zehn durch farbige 
anfangabuchataben bezeichnete Strophen oder vierzig abgesetzte lang- 
zeilen, eine zeile mehr wo Überschriften der abenteaer sind, in der 
mitte der rnckseite des 67 sten blattes fängt ein auszug der Klage in 
944 kurzen zeilen an, deren ebenfalls je vierzig in gedritten spalten 
stebn. von der rückseite des 61 sten blattea an haben die seilen wieder 
nur zwei spalten: auf der mitte dieser seite folgt der Winsbecke 
unter der Überschrift Ditze buoch heizzet der wertlich ra<t, und bl. 65 
rückw. die Winsbeckin, Ditz buoch sxi nv von der frawen werdikeit. 
die verse siud hier nicht abgesetzt, sondern nur die Strophen, jede 
mit einer besonderen Überschrift, die letzte füllt acht zeilen der ersten 
spalte des letzten 68sten blattes. 

K, zwei zusammen hangende blatter, Jede der drei spalten einer 
seite ursprünglich zu 52 Zeilen, mit abgesetzten atrophen, von Ernst 
Dronke im archiv zu Koblenz gefunden, [seit 1846 auf der hiesigen 
königlichen bibliothek,] in dem neuen jahrbucho der Berlinischen ge- 
sellschaft für deutsche spräche 3,1 ff. ei^t im Jahr 1839 abgedruckt 
und daher in meinen 1836 erschienenen anmerkungen noch nicht be- 
nutzt, erhalten ist, mit vielen meist wenig wichtigen abweichungen, 
and zum grolsen tbeil sehr verslümmelt, NN. 1712,3* 1774,1. 2254, 
3-2313,4. 

„Das museum zu Linz hat kürzlich . . . erworben ... ein brach- 
stöck der Nibelungen, das in Wels gefunden wurde; folioblatt einer 
schönen hs. aus dem ende des 13. Jahrhunderts, in gespaltenen colum- 
nen strophenweis geschrieben, die anfange der Strophen sind durch 
gröl'sere, der halbstropben durch kleinere majuskelschrift ausgezeichnet. 
das Fragment gehört in den zweiten theil, zur 23. abenteuer, wie Chrlem- 
hilt ir leid zu rächen gedachte." V. J. Mono im siebenten Jahrgang 
des anzeigers für künde der teutscben vorzeit (1838) s. 431.] 

a, eine papierhandschrift zu Wallcrsteiu im Rieis, klein folio, bis 
zur Klage, die überschrieben ist Ahentewer von der Klag, 191 blütter, 
von da bis zu ende 77. mit bl. 102 rückw. ändert sich die scbrift. 
diese nachricht erhielt nebst einem kleinen facsimile W. Grimm 1823. 
als ich 1824 zwei mahl danach in Wallersiein war, sollte die hand- 
achnft samt einer bessern des Hosengartens nirgend zu finden sein. 



jvGoO'^lc 



VIII 

der bibliothekar, geh. hofratti Kohler, sagte mir, die Klage habe er 
□och üieinahls gelesen, sie sei aber volistünd ig : den Nibelungen fehle 
der anfang bis an Brünbild, dafür versetze eine prosaische einleitaag 
die geschichte unter Otto den groisen*): die handschrift enthalte die 
Strophen die der ausgäbe von 1816 fehlen**), und sei aus dem an- 
fange des fünfzehnten jahrhanderts. 

b, die papierhandschrift ßemh. Ü undeshagens, 179 blattet klein 
folio mit 37 gemählden. angeblich von 1426, zu Mainz gefunden, am 
Schlüsse der Nibclungenoth um zwei wahrscheinlich rohe und unbe- 
deutende Strophen reicher. NN. 1022-1221 Lalitb. (127-150) ist in 
Böschings wöcheatl. nachrlchton 3, (ISIT) 99-102 abgedruckt, und diese 
probe erregt keine b^ier nach mehreren. 

c, eine pet^amenthandschrift, die er sehr alt nennt, fand Wolf- 
gang Lazios, der in seiner schrift de gentium aliquot migrationibus 
NN. 72-75. 1813. 1814. 1858,1.2. 1894-1900,1. 2072-2075,2. 
2076,1.2. 2106,3-2107,3. 2132,3.4. 2155,3-2156,2 daraus an- 
führt, die bekannten verse s. 353 halte ich für einen rohen versuch 
in der Nlbelnngstrophe, 

Doch palt hat jm verkfirczt sein starckes leben 

dschlacht, wie er war von Khayser llaynrich vertriben, 
vnd mit sampt den Hungern an jn gelan, 

war geschlagen so offt der Hewniscb man. 

sonst enthielt eben die handschrift auch andre gedichte, die nach den 
stellen s. 680. 682 zu urtheileo wohl nicht gedruckt sind, auch, wie 
es scheint, eine deutsche Übersetzung der Ungrischen chronik des 
Simon de Keza (vergl. Lazius s. 643 mit Büchings wöchentl. nachr. 
3, 172). 

d, eine Ambraser handschrift zu Wien, 237 bl. pei^ament in grois 
folio, bl. 215 mit der jahrzahl 1517 bezeichnet, enthält bl. 95-127 
die Nibelunge (aber es sind ausgelassen str. 7-12. 1756-1786. Ii!i58- 
1964. 2072-2316) in abgesetzten Strophen, und bl. 131-139 die Klage 
bis z. 2100. ich habe nicht leicht andern angaben getraut, als den 
wenigen in Büchings wöchentl. nachrichten 2, (1816) 344-350. 3,11- 
13 und dem facsimile bei Laisbergs ausgäbe (1408,4-1417,1). die 
handschrift wäre wohl einer sorgfältigen vergleichung werth. 

e, zwei pergamentblätter in klein qnart, auf jeder seite 27 lang- 
zeilen ohne atroph entheilung, fast vollständig NN. 1505,4-1532, 1, 
von Görres in Koblenz gefunden, von W. Grimm herausgegeben in 
den altdeutschen Wäldern 3, (1816) 241-246. 

/, mehrere pergamentstreifchen mit 32 ganzen oder verstümmel- 
ten langvereeo {zwischen Strophe 849 und 1016) ohne Strophen theilung, 
ebenfalls von Görres gefunden und in den altdeutschen wäldern 3, 
247-249 von W. Grimm bekannt gemacht. 

*) dies erinnert an die bekannte stelle des Bnii-hms de Laureaco et Pataiiu 
(iermanico s. 120. 
**) ich fragte ob er die aus C oder die aus rf meinte, darauf wüste er nicht 
£u antvorteu. 



jvGoo'^lc 



^, siebenzehen blätter papier in der Heidelberi^achea handschriit 
344 enthalten auf jeder seite 26 langzeilea ohne stroplieiitheilung, NN. 
1188,3- 1292,2. 1499,4-1551,2. 1577,2-1627,2. 2216,2-2229,1. 
[ich habe diese blatter im jähr 1830 verglichen. F. H. von der Hagen 
behauptet mit recht, sie seien aus e abgeschrieben. 

h, eine papierhandachrift des fünfzehnten Jahrhunderts, hat der 
freiherr Karl Hartwig Gregor von Meusebach im jähr 1830, ich kann 
wohl sagen mir und meiner ausgäbe zu liebe, gekauft, ich habe ihre 
lesarten nicht allein zum andenken an die damahlige freude, sondern 
weil einiges daraus zu lernen ist, in meinen aumerkungen stehen 
lassen, obgleich nachher leicht zu erkennen war dais sie nur abschnft 
von J ist. sie enthält auf 144 blättern zu 28 bis 34 abgesetzten lang- 
versen mit atrophen abtheilung die Nibetun^e, von verschiedenen han- 
den geschrieben, ganz, aulser daiid von dem ersten blatte nur ein 
Stückchen übrig ist und das zweite mit 28, 1 anfangt, die letzten 24 
blätter haben gespalteue Seiten: 33 spalten zu 28 bis 32 kurzen versen 
füllt der auazug aus der Klage, in 62 spalten folgt der AVinabecke und 
die Winsbeckin. 

i, ein werthloses papierblatt, in 32 und 30 langzeilen ohne stro- 
phenabtheilung enthaltend NN. 223,1-238,1, [seit dem juni 1850 auf 
der königlichen bibtiothek zu Berlin] hat H. HolTmann in den altdeut- 
schen blättern 1, (1835) 47 ff. abdrucken lassen.] 

Ob onter diesen handschriften B oder C älter sei, wüste ich auf 
keine art zu entscheiden: und selbst das urtheil Docens, dem ich doch 
nicht widerstrebe, A sei später als beide um 1250 geschrieben, möchte 
mehr auf diplomatischem gefühl gegründet sein als dafa es erweislich 
wäre, zum glück ist daran schwerlich etwas gelegen: wenigstens ist 
von dem alter der handschriften das verhültnifa der verschiedenen texte 
unabhängig. A steht allein allen übrigen handschriften mit dem offen- 
bar älteren text entgegen: unzählige eben so oft absichtliche als zu- 
fällige Veränderungen sind allen übrigen gegen A gemein, die übri- 
gen aber scheiden sich wieder in zwei klassen. denn ein kiitiker 
dem der veränderte und vermehrte text noch nicht genügte, unter- 
nahm eine neue Umarbeitung, die sich in CEFGa') erhalten hat: hin- 
gegen BHJKcdefgh sind rein von dieser Umarbeitung, Db") stimmen 
mit den letzteren, aber im anfang der Kibelunge (bis 268,1 = 2158 L.) 
und im anfang der Klage (bis 340 ^697 L.) auffallend mit CE, doch 
so daiä die Überarbeitung in Dh leicht die ältere ist. 



) von n Termute ichs aus der Überschrift ävtidiure über der Klage, die nur 
C bat, und aus dor ungelelirteD ajigabe TUn den ueuen Strophen, die band- 
Schrift C versläodig mit a zu vergleichen und au3 ihr zu ergänzen lohnte 
der msbe nohl; aber nichts könnte thöricbter sein als die an sich unbe- 
deutende und neue handacbrift ganz abzudrucken. 

1 was Ton D sicbei ist, kann von h als wahrscheinlich vorausgesetzt werden : 
denn in der abgedruckten stelle zeigt sie sich mit D sehr nab verwandt. 



jvGoo'^lc 



T.eichter wäre meine arbeit gewesen, wcdd ich den text der hand- 
schriften B{D')HJKcdefgh zum grunile gelegt halte: so wäre die ge- 
meine lesart des dreizehnten Jahrhunderts hergestellt und ein meistens 
verständlicher text geliefert, aber es schien mir nicht genug den ge- 
meinen text wieder zu geben, da uns in A ein itlterer überliefert ist: 
ich strebte nach dem ältesten der zu erreichea wäre, das bedenkliche 
war dafs er aus Einer handsclirift geschöpft werden muste, und zwar 
aus einer unsorgKltig geschriebenen und mit ziemlich wilder Ortho- 
graphie, zwar der grundsatz fand sich gar leicht: was Schreibfehler, 
was Willkür des Schreibers, was allzu barbarisch in der Schreibung 
oder zu gemeine form war, muste hinweg geschafft werden: aber ich 
will nur hoffen dnis ich bei der ausfiihrung nicht zu häutig gefehlt 
habe, wäre nur noch Eine handachrift näher mit A verwandt als mit 
einer der übrigen, so war die ülteste lesart weit seltner zweifelhaft, 
und es durfte ohne ein pedantisches regeln unnützer dinge, die Schreib- 
weise doch gleichförmiger gemacht werden, fehler welche die andern 
haadschriften mit A gemein haben, oder die sie in ihren quellen er- 
weislich auch vorfanden, sind in der rcgel von mir nicht verbessert, 
aber häufig mit krenz oder klammer [jetzt mit anderer schrift] bezeich- 
net worden, iibel wäre es wenn man mir nachwiese, ich hätte gute 
lesarten verworfen weil ich sie nicht verstand: ich habe es wenigstens 
nicht an mühe und fleiJi» fehlen lassen, um das zu vermeiden. 

Alle lesarten aus allen handschriften zu sammeln, wird nur einen 
sinn haben wo in jeder lesart die tchte stecken kann; nicht hier: denn 
hier hat jedes wort das nicht in A steht, keine grülsere beglaubigung 
als eine conjectur. alle andern handschriften wimmeln von augen- 
scheinlichen coujecturen : nur wo etwas für kritikcr solcher art wie 
wir die achreiber leicht kennen lernen, als vermntung zu gut wäre, 
darf es für mehr gelten aU blofse willkür. etwas weniges wird zwar 
der werth anderer lesarten dadurch erhöbt dafs der älteste text nur 
in einer handschrift erhalten ist: und nicht selten ist es wichtig zn 
wissen woran leser und Schreiber des dreizehnten Jahrhunderts anstols 
nahmen, daher habe ich geglaubt das rechte mafs zu beobachten, 
wenn ich nur die stellen anmerkte an denen keine der übrigen hand- 
schriften mit A übereinstimmte, wo sie unter sich zu uneins waren, 
dafs ich die älteste und echteste unter den lesarten der gemeinen tcxtr 
nicht mit voller Sicherheit austinden konnte, oder wo nur in einer das 
echte erhalten zu sein achien, habe ich unter dem texte der Nibe- 
luDge die zeichen der handschriften hinzugesetzt, so hoffe ich hier 
auch die gevieinen lesarten zu bequemer Übersicht gebracht zu haben, 
zuniahl auch für solche leser die geneigt sein möchten zu untersuchen 
ob wohl ein theii der lesarten und zusätze des gewöhnlichen textes 
mehr aus dem volksgesang als aus der willkür der gelehrten t^c- 
flössen sei. bei der Klage fiel diese rücksicht weg: daher ist hier die 
äulsere einrichtung anders, die Verbesserungen und zusätze in C{D)K 
FG^b) habe ich aus dem spiel gelassen, um die darstellung der ge- 
wöhnlichen lesart nicht zu verwirren, auch sah ich kein mittel das 
ganze wesen der Umarbeitung anschaulich zu machen, es war aber 



jvGoo'^lc 



XI 

auch nicht nöthig: dcon die ausgäbe des freiherrn von Laisberg liefert 
sie ja nach einer vortrefflichen handschrift gedruckt, es wird erfreu- 
lich und belehrend sein, sie mit den ältesten und den gewöhnlichen 
lesarten überall zu vergleichen: nnd ich habe, um die vergleichung 
zu erleichtern, über jeder seite die verszshi des LaJsb ergisch eu ab- 
d ruck es angegeben. 

Einzelne lesarten andrer handschrjften, welche bei dieser einrich- 
tUDg wegblieben, werden indeis allerdings in mancher beziehung wich- 
tig sein: auch die stillschweigend verbesserten fehler in A sollten wohl 
angegeben, manche lesarten und allerlei orthographisches oder sonst 
grammatisches näher besprochen werden: ein vollständiges Wortregister 
wird längst vermiist; endlich die vor zehn jähren begonnenen Unter- 
suchungen über die gestalt der Nibelungenoth vor ihrer aufzeichnung 
wieder anzuknüpfen, wäre die nächste arbeit jetzt da die älteste über- 
liefernug zum ersten mahl wieder hergestellt ist. aber ich bin jetzt 
das alles auf einmahl auszuführen nicht vorbereitet: und so mag die 
arbeit die ich hier liefere versuchen ob sie sich den beifall gerechter 
und nachsichtiger leser auch ohne jene zugaben verdienen kann. 

Bertin den 5. febrnar 1826. 

[Noch mehr, hoffe ich, wird die zweite verbesserte ausgäbe, in 
Vereinigung mit den anmerknugen die das versprochne zu leisten su- 
chen, wohlwollenden lefiorn genügen, besonders aber das Wörterbuch, 
mit welchem ein freund will meiner Unfähigkeit zu hilfe kommen, in 
die anmerkungen sind, gegen den ursprünglichen plan, damit niemand 
etwas vermissen möchte, auch aus den handschriften BCDEFGHJbc 
efghi sämtliche abweichungeii vom gemeinen text aufgenommen, so 
weit ich sie gekannt oder nichts versehn habe, nach Vollendung der 
kritischen Untersuchungen bat es mir zweckmälsig geschienen Jetzt den 
ältesten überlieferten text mit kritischen zeichen zu versehen, die 
zwanzig lieder von den Nibelungen sind beziffert, die fortsetznngen der- 
selben eingeklammert, einschaltun gen und jüngeres cursiv gedruckt, die 
jüngsten Strophen (wo es nöthig deuchte sie auszuzeichnen) zugleich 
eingeklammert, einzelne werter die verderbt oder überflüssig zu sein 
schienen, sind mit cursivachrift oder mit kleineren lottern gedruckt, 
und wo ein äul'serer grund für ihre Verwerfung hinzu kam, noch 
auiserdem zwischen klammern gesetzt worden, das richtigere für die 
verderbten Wörter ist, wenn es gemeine lesart war, auf dem unteren 
rande gesperrt gedruckt, sonst am ende des bandes in einer beson- 
deren reihe von Verbesserungen angegeben, so denke ich tbeils für 
forschende das Studium erleichtert, theils solchen die nur das älteste 
und echteste zu lesen wünschen, ihr vergnügen gemehrt zu haben, 
wer aber vorzieht, von kritik ungestört, alle Verderbnisse mit haut 
und haar zu geniefsen, der mag seinen genuls anderswo suchen und 
sich von glossographen und paraphrasten helfen lassen. Berlin den 
19. juli 184Ü.] 



jvGoo'^lc 



XII 

[Eia dankenswerthes geschenk August Wilhelms von Schlegel setzt 
mich ia den stand das verzeichniJs der bandscbriften zu berichtigen. 
die unter e und f aufgetührteD brnchstucke sollten mit dem buch- 
stabeo L bezeichnet sein, beide gehöruD, obgleich die blätter unter e 
mit et^'as anderen sprachformen und nach W. Grimms angäbe (altd. 
wälder 3, 252) [die ich jedoch bezweifle] von anderer band geschrieben 
sind, zu einer octavhandschrift des vierzehnten Jahrhunderts, die auf 
jeder seite 27 langzeilen hatte, vierzehn von Schlegel mir im letzten 
monat october verehrte pergament^treifen sind ebenfalls von Görres 
gefundene reste derselben handschrift und enthalten 98 ganze oder 
verstümmelte verse zwischen NN. 849, 3 und IU15, 4. sie sind in der 
teitschrift für deutsches alterthum von M. Ilaupt, 1, (1841) 111 iF. ge- 
druckt. 4. merz 1841.] [ich habe sie heute, am 19. juli 1850, nebst 
den bruchstücken e und /, die W. Grimm mir im mai 1841 geschenkt 
hatte, auf die königliche bibliothek gegeben.] 



Zu vorliegender ausgäbe stimmen einige der bereits 1836 erschie- 
nenen anmerkungen nicht mehr, die daher auf folgende art za berich- 
tigen sind. Nib. 57, z. 4.f] es ist ein m aus nimmer zu streichen. 
84, z. 4, irs hie A. 287, zu 4. nimmer A. Lamelet 300,2 mohte 

ABC. 892, z. 2. strach A. 947,2. nie en A, 1140, z. 4. 1121, 1. 
2:] aber auch A hat sold. 1199,2. gewinnen A. &. 163. was hier 
von der Klage gesagt wird, ist falsch: der tadel der seilen 1747-1762 
Eotlte auf s. 289, z. 9 stehen. herr Vollmer hat bemerkt dals ich in 
der handschrift A zwei verspaare der Kif^e äbersehn habe: wenn er 
sich auf die sache verstünde, so hätte er zugleich erkannt dafs 4320 
Verazeilen 144 abschnitte zu dreifsigen geben. 1659,3. si fuort A. 
1978,4. kunich A. 2022, 2. zara ABD, gezam CJh. Klage 969, 
eren AD, ere BC. 1057. der künec fehlt C. do AB, balde do C, 
fehlt D. nach 1093. Chom mit iamer C. äne] und mit D. 1147. 
do alle, nach 1357. Snmeliche-strebteo ABD, fehlt CG. 1411. den 

ABD, der C. J698. min herre bat in C. 190B. da AB, do C. 



[Die nachträ'ge und ergänzungen, die seit 1851 zu dem Verzeich- 
nis der handschrifteu nötig geworden sind, bleiben der vorrede zur 
zweiten ausgäbe von Lachmanns anmerkungen aufbebalten, 23. Sep- 
tember 1867. die von verschiedenen selten für die Klage bemerkten 
geringen versehen Lachmunns in der lesung von A sind zufällig auf 
bogen 20 nicht berichtigt worden, lies 71 triwe 100 zuo in A in 
der anmerknng 121 siz gön (die anmerkung fällt weg) 185 genäde 
271 «eben 363 gesinde 367 Hildebrant .den 16. october 1878. 

K. M.] 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT 



,.i;osbvGoO'^lc 



„Gooi^lc 



«Ml JkaMm IoMotm, voii grhKtr InmnkM, 

V0% «MifMIl tHid vwi fela^M, 



im» t« «Am lourfm «At tohcHMr« mohl« tlii. 

IMndUU «MM ri f dM«M mimI «dm «in «hniM lo^. 

dar v«ki MtwfM 4^«M vtt ««rUfM» rfm Hp. 

B D«r »imwclldMi« nmU« Irittim «)»t ynoM 

1» Miiota küMMT näkmt RiMim vmm W gram, 

du« mAm« idbdNW *4 «MM ir tid Up. 

d«- ^Mi^/rMHiiMi tafMdf »fertm cnM^ «d^. 

4 /r phU^M «» MfMg« «d«! Wurf« riofc, 

OMitlUr» wul« QtnM, Ht wAam MeUA, 

«mhI GUttkir d«r iuMj^ «in <U mw^tw i^m. 

dht fnmut «ciu ir momMt, db /^atm Um« in ir ffi»§Mi. 

b Di* Urmi «ArM mlU«, von arl« lUh gtitr», 

wU hr«^ wnnABM« Mma, di« rMftm Ab wkorfi. 

iä SM BmryMid«» at «oa« ir lant gtitmtt: 

•i frwUUii atttriUu «DtMdtr att ii» EIs«1m laut. 

6 Za IPbnHS N d«M Kaa ai «mmdaii mit ir hruft. 

in dianda M» ir londan ^i atoUw rUaradM/) 

Mit atai ri l d bM Itm uns m ir äiidaa xlt. 

ad al«trfta»a jdmarlloha von Miwiar adelan framMii tM. 

1, 3 von grdsfr vbait, 
3, 1 alD «dal magadln, 

3, 8 Krlanhltt [wM il B] gahaiaan. ii vaii (wta J) «In acon« wlp. 

18 DJi] ftUt BC. 

5, 8 mit Kraft nomiiaa knana, 

6, 8 mit loballebw «ran 

1» 



jvGoo'^lc 



4 DEB NIBELUM6E NOT. I. sö L^-b««. 

7 n» rtaU» Itbtigimu, fra» üoU Ir wtmoUr Ums 

W 9m$tr Um Dm««, itr i» Üu tiht K»t 

rit iMh jfaii Miu, mm rilmi« rtokir moh, 

ibr 91kK in fliur jn^mhI« 0rls«r Im» vü gnomt. 

S Dk irt hüntg» wärm, ob icft ^«Hvat Mn, 



«larik Mif vU Mm«, in mUmi xfritai Miiir « ^i < . 

8 Des «M« ««» IV«N^ Hm§nu, wni mUk itt hnuJ tr «ta* 

Dmewart «br bU miBt, und mh JK*I*m OrltviN, 

ilb Kwtn» M«nyrA«M Gin tMd Bn fcw wri L 

YMOr MN /4Im^ «tt |mum «Om «mI fcMDMii. 

10 lUbMil ibr KdktiMMbWr. «i» te ir«Mli«> Ayn, 

. Skubb tud Htevlt, diM MfTM w M MM w fßu§m 

in kMM wul dar Itm, ibr driar tflmp» mmk. 

ai k«to» M»dk «wiMy rariknt, dtr ich fM«uMa niftf wfcw 

11 DMfliMrf <br «M MTM fc i b t M «pos dar «m at« 

Imfcaaw daa Mwigat, «on ITatoM OrlüAi: 

MMdob dar «Ma atltanfca, «i» te a rwal l w dafM: 

tUoM «Ma k«nar*r*.- ai fcinidaii griatr tna pf l ^y M . 

13t Fm dM hwaa M^ «wl mm Ir «Um fcro/t, 

«•» ir «U MJmh warda Wl tmd «nm ir rtlaradko/), 

dar db Urrm ^Uya* mU /HhtdM al ir bbw, 



18 £■ tnmade KriamMlte lo tagcndeo &at i6 pfl«e, 

wta li »ia»a vilkeD wOdsn süge nM«g«B tac, 

du Ic cw6n «ni «Aniaiinen, das il du mnoate nhen: 

Ir anlnDd« In dbn wwld« nimmtr leldar sIi i^iebcbaii. 

14 Dm trom li dö Mg*te ir mootw UoMa. 

■1b kond» In ntlit bescheiden bu der gaoten: 

7, 8 Ir vttar dar Uea Deanit, 8, 4 in Morphn atiltei ummct 
9, 9 von HatiHD Ortwls, 

10, 4 dal iah ganaanan niana kan. 

11, 4 al knndan Uhar 4ran pflegen 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNOE HOT. I. lOl L. 



der Tflik« dm da zinbest, 
in weil« got iMhAeieii, 
16 'Wac saget ir mir tm innn«, 
lae reeken ninne 
■m sctuBoe wll ioh bllben 
du ieh loI voa mune 

16 'Nb Teraprleb ee niht s« lAre,' 

'lolt dn inmer harunliohe 
du gaaehfiit ron munei mini», 
obe dir got noch gefiieget 

17 'Dil nda m MO««,' 



wU IM« mit Wrf« 
iA miai »Mm UHt: 
18 b Jr «U MhM fnyMrfni, 
Mf diu «w«« «dele 



19 Der «oe der «Oe ««Ih, 
dm {r tMekM ir wmmUt. 
«■ Ir «afceleii mdf m. 



M IM wsoIm in NiderUnden 
(dei vatw Ues aigemnnt, 
In elaer bfirge riebe, 
nlden bt dem Sine: 

Sl loh wge io Ton dem degne, 
tlB üp ror allen sohuden 
■tark niide nuere 
hejr vu «r grAier Aren 

39 SUHt waa gebeUen 

er Teraooble Tit der rlehe 



U, 4 <A dir [noeh «1 get jnnafat 

%0, 9 (des Tkter der liei Bigeniint, 
B la c' *-'— *■= — 



du iit ein edel man: 
dn mnott in sehiere "riwen h 
Til liebin mnoter aitnr 
vi] iflh immer iIb. 
ans u mlnen tdt, 
nimmer gwianea keine nM.' 
^raoh aber fr maoter db. 
ler woride werden tri, 
da wint dn eahoene wlp, 
eine rehte guotes rlten üp.' 
fprec» elf vtwuw^ wta. 
vU dkifc* werd«« kMm 
se J MW gw * UiMii hm. 



dm «tiii'iwn teeld« ir 1^ 

•iM eil ftiotM fiten «e^. 

d«N n iN ir ImiMe iMfc, 

«ri« «fr« ei du rotA 

die in ahtefM riMl 

almrp vU Muefer nweler Umt. 

eins rtoben kflnages klat 
sin mnoter Slgellnt), 
wllen wcd bekaat, 
dia was se Saaten genant, 
wie sdicaae der wart. 
was *Q wo) bewart. 
wart dt der kflea« man. 
ze diier warlde gewanl 
der selbe degen gnot 
danb ellenthaflen moot 

sol gawlnnen nlramar nAt' 



_ ■ einer iteben bnige, 



SS, 1 der niUe (küen /) degen gnet. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜMGE NOT. I. i67 L. 



dnroh Ann Itbei stoA« 
lie^ wu n inallw degne 



nit er in mcDflgli luit. 
si den Boi^ndtn raatt 



• Mlbb «ildb«! mm^ 
I IreK a* im «rMwc 



9i Mw» sMb i» mU ibM ]I1m 



ia» Mum fai SS »Hm iimgm 

A« liN(« i« 9«rM «Mm.* 
Im «miiuekiMi Jm: «In tcilU 
festt «D^rm im §ttni9§n 
26 m Mllm dM ImeM 

1» MftB mit fcWiUr» sltrm 



«Oft S^^lde MfiR, 

iwd (Tb «oA«w «pw tfR 1^. 

«•» tiif«Nl er m fiak tum/ 

•toM voter I«nl> 

<« r«)Me frUdk» «mit. 

Am er M Imo« nit. 

MMfo /remee «Rd Numic mett 

1» itnmur MUga dar. 

dM tuwf der Mrre wel ^wimt. 

MM mm Um des MhI. 



37 W« «ei» er h der «teribe das er «b«I «ed/m fni««: 

eipse wr imr MUQ lederf^, de* [a$ m te« yM«M. 

er bi^mda wil eiiHw» teerhen edUiMN wip: 

die IrdlMi «cot mit Im dea adbenum AV^'fdM 1^. 

28 Dd Mes efM «nier Bigmwt Müde« ctee» wm, 

er «Mtde Uofc^esUe Mit Hebe» /riwideN Un. 

di« Ntore man it /icerte in ander Mtai^e I«it. 

den /remden «iide den fcmiden yap er re« wnde gnomt. 

29 Swd «um «an* defceinapi der ritler eelde ein 

e«» arte der Jtaen Mdfe, dln edeten Kndebn 

Ifldel man sao dem Imde dnn* die Mch^eslt: 

M» dcM ftm§ta hOMg» motrt fmdsien «le >tt. 

80 Fm der fcAsIte mm «mnder ««hte »agta. 

Sigmmmt aa* SigdM die ««Ibten wel bt^'a^en 

mit 9H«le wiAel In: d«c teilte vil ir kant. 

dee «sA Mwn «il iv «remden sne in rtten im in famf. 

SS, 4 alt oeo Bnrfonden fantl 
36, 8 dl UiU iD elken gMie: 
4 holt wwdoa im femu^: 

S7, 4 dei kteneB Stbidei Up. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. I. «t l. 



31 VUr hmnitrt mMiidtgH» 

mU $mnt Bifriit. 

«M wfrlb* WM mnmitaito, 

«il itr edeU aWM 
33 Oia ti mU fwrtM w«M«ii 

in» j un g m »ttlam iwIbM: 

4m- wirf 4«r )Ü« Jd «Mrim 

«■ tinwi «MMwmrfm, 
SS Mfi« M aiNu MiMtor 

umi «mie «M rWar. 



84 Ssl« man M «« <>rM 

4tf hnofi aiali «v« ^ UmIm 
4< *> M Htar wwcIm 
«il aM 0rfaNi Sn% 

35 8» IWiM M «i /«M^M 
in hoM Sif «mmi4w 
imm auM «rAtsM Urt« 

80 FM WIIM und «Ml tUM^M 

«Ml Mfliwgw rMftM fctwibi 
37 Dw wtrt Jm- hl* w Msm: 



) M fiMf «M wlrlM gmt» 
vil ibr aU» tflm 

mti mt$ iär mlUr Utt; 



dia aaldm traj)a» fclait 

«U «wMio aafcvMiii matt 

«MM «i im wiroN fcslt: 

itia /VoMWtfM Miau in ia* geü, 

Mmrkm üf ir wAt 

A— an w«f NiU rSt. 



AI SqWl riHara Iuhm» gttmam. 

«U Moni« rtdUr fcialtt 

(Ka «rfaan hala» rdU 

ala In WM i 9014«. 

tm4 »wek eU mnugar fnmim wtm. 



»Aafc riHarUcAar « 

(Im «wMtak w lm iar mA« «yj. 



dar Mkwr* wart ad atar o, 

patM «hmU aal. 

a* \Bt9i^ tfrosReha« aekal. 



8» Avia «il ai faimofla 
vV iar varaian diata 



jaiM dar Mba dte. 
/ttr da« ^oIm da» 
du wart mU flMt gelin. 
M sieh M» diu Moro. 
«il mofiaf« birekl aforo, 
gaeatlal if iam graa 
«0« karia das faaoaftai» w« 
dd nuM 1« aiiM» riat. 
at «Mi Ir «lAada aoMat, 
dar mcii In «il jalnMe. 
Ml num Arn dd jfantNM. 
pftAgn dl da» toc, 
ntowa aioJi bawooi 



98, i •( kttCD Innawlla 
88, 8 du d*r M«fU bTMlitn 



1 SlTrid wol rltara nunoa gsvMi. B4 



gal» dM IfifUn dAs. 



jvGoo'^lc 



DER MIB£LUNOE NOT. I. s»s L. 



in vmrt mit Mt fi*i«ral 
40 Dw Mm Mt» tth« 



di« «NM AI Höh voitt. 
oUm l 



da Mte im An ni-, 
41 IN« Ml^ott «MTla 
Siflfait ^i» rieb 



•i Iniiida « wsl g 
42 Fil »Ml «WM d0r vurnii» 



«Ic «r hat« ^ 9«Mii. 
dM 9«r iltf vU rt» huat: 



■1 Milta mbs gelt. 

iax k^ diu UMe «4rm Mt. 

oraun AI «■»*■ 

d«B f tmqt «N 00« rfir Iwnil, 

Nikt mir tpoit t inw» l«e. 



43 H» IcMdbm Awi 



UrM mu imI att 



44 Sn Jas ftocfc bMa M«m, 
«ikt «MMa Irrngm Mm 
rfoeh wvUir «MflMi Mm 



46 I>«B btoren iDa«l«ii lalten 
er horte e»g*n nHere, 
w»re fa Bargonden, 
TOB der er ilt t11 Maden 

46 Dia Ir anm&nn aehoeoe 
und ir hOhgemflete 
•B der jDBoftnowm 
es iBdete tiI der fest« 

41 Swu BKB der werbendeB 
Ktiemhilt ia Ir eiBse 



<br vüt 
mgHmnt mi SigOM, 
ir btUer UAt% Mut: 
für «Um dm gmemU 
dar dtgmi fciw tmd« Mt. 
t M #>»•■ kämmt. 

deheinln heneleit 
wie eis scbcBBiB Bwit 
u wBOeebe wol get&o; 
ande Brebeit gewBn. 
was Tfl wIUb koBt, 
xno der ulb«B ataBt 
eO maaio hell errBiit: 
io Ganihere« last. 
Dich ir Drinoe geiBob, 
ir aelber ie TetJBoh 
ä, 8 niht m<r deheinan tu. 



4 aA gniB»r inilte gapflw. 
43, 4 daa angarte nibt b«r Strrlt, 46, 4 tude oneh arbeit gawu. 
4fit 4 la daa fioatharea laet 
47, 1 nih ir minne aaek, 
3 ir aelbef ata Ta^aeh 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. I. m L. 



du si dehelnen wold« 
ar WM ir tU Tnmde, 

48 D« JikI «/ UM miMa 

M «■< ir «IW warfcm 
•r Mckia «Mtl vtriUiu» 
«U «DMl di« «M KritmMt 

49 Im rieten sine mftge 

■It er äf tbste mione 
du tr ein« dsnne wnrbe 
dA ipraoh der edel Slfrtt 
60 'INf adioRM ^MiM/r»M(ii«ii 

ihmfc Ir nmmmltek «dkana. 



ES triatenne hin. 

dem il wart eider midertin. 

<I«B Sif Hmb ttiml. 

a^umur fn m wm Dp. 

nnd ftnder sine awo, 

tragen wolde irilD, 

diu Im mShte zemen. 

'■ö wil Ich Kriemhilden aeman.' 



f U( I 



tm mmm* «eal «• miniia 

61 Dirin aelben mai« 

e* »ilan itne liste: 
der wUle iliiea Undes 
dfti er werben wolda 

62 Ek gefri«Boh onch SigUnt, 

ri heta grAia soi^ 
TU si wol eihade 
den gewerbt man sAre 

63 DA sprach der kSene SUHt 

fcn edtler ftonwen minna 
ich enwnrbe dar mtn hane 
■wu iemtn reden knnda, 
54 'Und wQ dn niht enrinden,' 
'b< bis ich dlnaa wiUan 
nnd wil din beUan enden 
dooh blt der kttnie äantiier 



d*r rfflkM MtHffiMw Up: 

g«hArte Signtiat. 

dA von wart im knnt 

[wj wu im harte leit, 

dl« Til herOehen melL 

des «d«ln kflnegna wlp. 

nmb ir Inndea llp, 

Qantharn nnd aina man. 

dem degoe leiden begui. 

'tH lieber vater min, 

wold ich Immer sin, 

grÖM liebe hit.' 

des wu d^einer alafate rftt 

sprach der künte dd, 

wmrilohen vrd, 

>o ich aller bette ku. 

rO mnnegeo hAobTertigen mu. 



17, 8 ■•ima trtte hbi. 
47, 4 ar was Ir noch vi) vramda, 

4S, 1 nnd gaaaoga alna bu, 
49, 8 das ar daa aloa wnrba 

4 da nraeh der kfieae 8trrit 
60, 3 datek Ir namiaiB aanna. 

4 fsi [an C] Bama wol cb mlaoeD 
BS, 4 den gawan bbb dam degoBa atra laidBn bagan. 

68, 4 das Ist dakaiaar alakU rit.' 



jvGoo'^lc 



10 



DER NIBELUNOE ^OT. L 4M l. 



56 Ob« «s mnder oiwcnaD «er« 
d»r bui mit HbermUeto 
du iA de« tAn Arbte, 
ob wir werben well«D 

66 *Wu lOftg nni -gewerrenr 

*nru ich friontilehe 

das mftc ins erwerben 

ioh tronwe u im erdwingen 

67 DA Bprecb der fOrst« Sigmmit 

wen wurden dtsin miere 
dtin dörfteit nimer geilten 
OonUter dode Otmftt 

68 Hit gewalte niemaD 

ad ipraefa der kflnic Sigmunt: 
wjl aber dn mit recken . 

obe wir ibt baben Monde, 

69 'Dei en Ist mir niht ze mnote,' 

'das mir afilen te Blne 

dnroh dehelne lierrart 

dft mit icb eolde ertwingen 

60 Sl mae wol bbs »rtwüig^m 

icb wil Belfae zwölfter 
dar anlt Ir mir helfen, 
dO gap man slnen degnen 

61 Do mrnem oiioh dteiw mmn 

*i ^wida trir«N 
dos fforU« «i mrliwan 



«2 mfrit d«r \im 

wUtr ttM nmoter 
'froutoe, ir nlt «Urf wfiiH 

jA WU bl\ in« MTgt 

«8 Vni Mf0t iKlr der rrit9 



wan Hagene der degeOj 
wol fadcbrerte pflegen; 
ea mtlg nna werden lolt, 
die hdrDchen mdb' 
spraeb d6 SUHL 
niht ab In erbit, 
mit eilen dt min liant 
beidia linte ande laot/ 
'dtn rede ist mir teit. 
te Rtne geselt, 
la Qnnthereg. lant 
die sint mir lange iMkant 
erwerben mac die maget:' 
'das Iflt mir wol geaaget. 
rllen in das lant, 
die werdeot schiere besäst.' 
sprach aber Slfrit, 
reken Tolgen mit 
(das wcre mir ril lelt), 
die fit hArllchen meit. 
dA min eines hant 
in Oantheret lant 
rater Sigmnnt' 
se kleidem grt nnde bnot. 
rin niieMr BigUitt. 
timb ir IMn Uit*.- 
een Oimihtnt man. 
M itn iMitMii kpM. 
fi« <U er ri taoh; 
«r gieiMtm mpnuh 
imrA toi wUIm mla. 
voi: tfllm vlrnden ttn. 
in BurgmitR IohI, 
hobw «Slok gMn»t 
>, S dar hAfavarte p^egn; 
gertten In das Unt. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUIIGE NOT. I. «m l. 

im* flW alvlM PMufcM mU «tm mA^m tni^M. 

4m «pU tdk in «mM« Mi« MmoM «wrttdMii raym. 

64 'SN J« «Ot tat} nwiiidM,* «prach /rvii Si^lint, 

'«« Mir kfc Jir ^ rriM, mbi «i«i0w Um«, 

Mi« 4m- Wtf w 4M>«« 4i« rt««r i* jrtnM t , 

Ar wt Amr gtUtlm: ir ni)( ir /ibrtii gmnt.' 

fl6 IM Mio dw UHifmiia Sl^ d<r jmga man. 

er «fTMolt 'ich teil m 4<r virti «ii M iii mtr« JUU 

«itioaii swtlif roakm: dm mI man Mwum «A«. 

iflit wU 4m f«nM aAtm trä* tHnk Krimditld« alAl.' 

(M IM rt— MhtHM /VmnMK »«kl miti* tme, 

im» Hm( tr itMmiit motM f«f )lflo, 

wua MM gmoarhie 4W SI/H4m toAt. 

•r tMhb «taar nte Ufcm 4dWMr afaifc«« riU. 

6t Ml MMr kitt Im *l«m •*■> rtt«rltdi ymi tf , 

(U Mil «r «wM* rAHMi 

mrf ir «« UAlM >rfli M> 



68 Dft nkht« In Ir raiie zfl d«n Bnrgoodan dan. 

nrnb si bagoDde m^b wlp ande man, 

ob ai Immtr kmiwii aolden beim wldw in ir lant 

dl« held« In Uesaa Bonmen beide wftfen o&d gewsnt 

69 fr re« Ai «pAtm «lidni«, ' ir f«r«i*« f «Mm rtfl. 

Ml i«MM »trmMtr, df «mpm tiik« Hdt, 

4aMU teare BIfHi und Üt «Im man. 
tH^Mkn sr lU gmrt* . xm 4m Bwgonitn ian. 

70 In tMriM «rArioltdM ätr Üktk und «to tei^. 

er tr*ala MteMoIlolU 4d ir Mdn- l)|i. 

■r <yr»db 'Ir ntU nikt tDWMH dürcA im tvitlM mIh: 

tiiiMfr 4m mrg0 mU »r «iMt M« jto.' 

TI Bi wu leit den recken, ex «eint« onob aunea meit. 

iob w«n«, in bete ir ben« rahte i»» geaelt 

dfti in a6 Til der frinnde dl von gelege tflt 
TOn eebnlden ai dft klageten: des gl« in wierUcben n6t 



CS, 6 des elad atole« heida 

M, 4 leb wil du adiao gara« 68, 8 [beim BJ wider in den hnt 



moobyGoOt^lc 



18 



DER MIBELIJNGS NOT, 



t3 Xn dtm slbcnden norgvn 
rtton dl« tO kflanen, 
wu Toa rAtome gold«, 
Ir RM in gl«ng«n »bne, 

TS Ir leliQd« wAmi nlova 

nnd TÜ i^aM ir beim«», 
SUHt der Til kfisne 
mma geBtch &n heMra 

14 Din ort dar iwerte giengan 
es ftiorten Mhwpfe gArm 
Btfiit d«r ftiorta Ir «inen 
dar se itiMn «ek«n 

T6 IXe goltrarwen sonme 
■Idlnlo TÜrbUcge. 
du Tolc Bi allenAalbeo 
dd liefen In enkegene 

T6 Die bftoh gennotwi rfoken, 
die gieagen bqo den hMren 
vnd enphlengen die gelte 
■nd nlmeo in die nare 

IT Dia res li volden dasnen 
Slfrit der <ril kSeae, 
'l&t nni lUn die meere, 
-wir wellen sohiere binnen ; 

T8 Swero ein knnt din m«re, 
wft ioh den kttnio rinde, 
Gnntfaera den tu riehen 
dft tagte ea iaa einer, 

79 'Welt ir den kflnle rinden, 

In jenem lale wtten 
l»I den Sitten beiden, 
dl amget ir bi Im rinden 

80 Nn w&ren deme kttaig» 

daa dl komen wvren 



ze Wormz Of den wat 
allez Ir gewant 
ir gereite «ol getfai: 
des kflenea SUHdea min. 
lieht nnde breit, 
dd ze boTfl reit 
in Gnatberee lanL 
nie «ö bArlich gewant, 
nider äf die apom: 
die riter fti erkom. 
wol aweier epannea breit, 
tU harte TrelsQeben aneit 
fDOrteni an dar hant, 
iu kAmeuB in daz lanL 
kapbea an bagan: 
tU der Gontheree man. 
rtter nnde knehl, 
(daa wa« miebel reht), 
in ir b&ren lant, 
mit den Bchilden von der hant, 
cieben «n gemach. 
wie anetle er d6 Bpraahl 
mir and nlnen man. 
des ioh gnotan willen bin. 
der sol mieb nibt rerdagen 
•daa sol man mir sagra, 
ftc Bnrgnndan lant' 
dem es rebte was bekanb 
daa mae rO wid geiebebe«. 
hin leb In geeeben 
dl mit ir hlne gin: 
manegen bMloben man.' 
diu mmn geeeit, 
ritter wol gemeitt 



90, a ilter Tll fwMit: 



jvGoo'^lc 



DES NIBELDKGE NOT. 



ew I.. 



difl faorton rtcbe brOBiw 
si derktads nimuui 

81 Dan küoic nam dM wuidw, 
die hMl«hea rM^vn 
nnd mtt b0 gnotan whildsn 
du Im dtz ugt» alenan, 

SS Dei Mitworte den kflneg« 
(ilcb asd» kfien« 
'ilt wir ir nfht «rknumi, 
nich mlatm ceh«iin "Hmgan: 

88 Oam ilDt kut dia liehe 
aln Im die htR« Unde, 
der kOoie bat in bringen 
mMi SKh in btrüehe 

84 Wu dn der kttnic wolde, 
'ex lint in nlme bflse 
die nlraien Ue Itekennet: 
des «dt dn mir, Htgne, 

86 'Du tnon ich,' iprMdi Hagn«: 
■In ongen er dt venken 
wol bebigte im Ir geverte 
■1 vAren im vil mmde 

86 Er tpruh, Ton emtaneR koemen 

ez mShten fKreten lelbe 
'ir roi diu eint Bobnne, 
von Bwannen ne komeat, 

87 AlflA iprach d6 Hagne. 

twie ieh nie m4re 

■d wll ich w(d geiouben, 

du ei tl der teolte 



nnd firU«h gewnnt: 
in der Bnrgnnden lut. 
ron wannen kamen dar 
in wnte liebt gerar 
niu niide breit 
das was Qnntbere lelt 
TOn Uetsen Ortwln 
moht er rü wo) sin) 
sd Bnit ir helMn gin 
den Bult ir li «eben Un. 
und elUa Tremdin lant. 
das tno er om bekanL' 
nnd die sine man: 
mit reken hin ae höre gta. 
des frigte Hagene, 
nnknnde degeae, 
habet Ire ie getriien, 
hie der wftriieit re^ehen.' 
aunem renster er dft gie, 
ano den gesten li». 
nnd onch ir gewant: 
in der Bni^nnden lant. 
die reken an den fUn, 
nder forsten boten dn. 
ir kleider harte gnot: 
li eint held» bAeb gemnot' 
'loh wil dei wol Tnjehen, 
Slrriden habe gesehen, 
awie ee dar nmbe stit, 
der dort so hAritehen gM. 



80; S di ftutrten wIm brvnne 

88, 2 dat im dl Uirea kSada, 
84, 4 dee anlt ir mir, Hagene, 
88, 9 ea nSUea aelbe fflnten 
4 Ton awanaon et farent, 
87. 3 swi leb SlnideB 



83, 2 moht «r wol iln. 

83, 1 und onoh din nemdea laai 
das tnot ar ona bakant.' 
dar rehten wArhelta Jahn. 

d aint kAh« gamnot' 
&i mir hab gaaebo, B 



jvGoo'^lc 



u 



DER NIBELUNGE KOT. 



86 Er Mimat iHwtK man 
Ütkümm UMmt» 
ScMUtmo wn4 N^lumtm, 
m frumt» rtorUii iwiii < ir 

8» M iw keU «Im« 

er VNNt wr «f «Mi barj;*, 

U miIwi0M Jwrd« 

fia w4ni HN i vU vrSind«, 

90 Bort itr NWmtgM 

Ak eim» Mm Itrg: 
WM «ff «doMm taÜMt 
ilax Hofc dar dtga» Stfriti 

91 £r fcom «w st» «1 mAJm«» 

*M< h«K«t «br atmrim B^Ht, 
vil wll — B in ouara 

92 Dm rAm wol «iphi«ig«i 

mit jMiMiMK r4l« 

d«M JChoS in MiM t«llM 

NHd 9«rlM ita mtl fÜM. 

93 Sr Msk fd oil jwMkm, 



Imt Im ditw lonl. 
•iMe te IbdiM heul, 
4m rtiAM HMffn Uta. 
mit fliMr kn^ «iiit. 
*m Mt itlft r«it, 
dl« mir wl §taei$, 
vÜ manegtH HUnm dum: 
•HU tr w Uiiul« Jd f moM. 
i«r waa gmr gatragt» 
ttM h«rfl «mwbr m|im, 
dar ViMiHif« msii. 
dm fcflt aa imindani htgmit. 
dam f iU Mit aatik, 
ir eima- draiidar afroclk 
dar halt von ffldarlM».' 
ar 0» dn Niktumgtm vaM. 
atMOnmo und imfclwia 
a» adalan f%vla« ^me 



naofc wl dat rUat yalda« 
dM asll in alias latla» 
H IM gJtbut ai IM » Mi«fe 
ai tndran mil dam düMta 
dm in dd Malan aalda 



96 5t helan dd ir fritutit 

ioB alorfca riaan «odrmt: 
di« ahM« aU mÜ xant« 
«Nd rafcm aft«! Mmdarl 

96 JWU dam j^wrla» «iDerta; 
durah dia ataHmt vorfcia 



89, 4 di wAran Im t nemdat 



dar Urra Ma» *<u kajtan. 

ad «air lioraii aa^aM, 

n Imtm «ifcl falraf)aRj 

vaM NiUimge laut: 

dM HaRa» Al/Tidaa hm«. 

das mUwipaa atcari. 

vil «M« gawan, 

«^ dar hall ^Ml. 

ai wdraH seraia gaMiiel. 

mwAf MUnar mbü, 

UMis kiMdas ai var«dii? 

di« Slfridaa lumt, 

tvMtig ar von NÜehtnga laut 

dos Mac Salm«««. 

vil Mwiie raoke ^mu^ 

^ 8 dia rlchwi Mnagas Unt. 

i mit ilner RrStaB kretta aint. 
, S (du iat aar v«! geaait) 
, S •« möhten uiht (atngan; 



jvGoo'^lc 



DES KIBELUN6E NOT. I. 7et L. 

A« «i M i$m «MTto MtoN «ikI mi dm ÜiMtm» wum, 

imM hmt am im MrgM c> im «Mm m»i«rUm, 

91 Dar «w 4b Hakm UMf» ü» «liMg tt ktU« MI. 

ar km «m JIMefc« M «• jrAn ndl. 

iw «dAmI« «Im Mtmi rtnfa i i it xAmmt, 

wuc «r A« frteM «Mrib M o« Sl/rU« ««»!. 

88 Dm hmi im itfkl pMlrttM dui «tartt gttvoan. 

■iMMt ib IraM wiM« «i M^m m dm Ws, 

iä tr iit tmnü tmp p» «M .^fibrfah« «i gt¥m». 

Umms im Imriu Um Blfri* i^ «riüHdM mm. 

tu DU U UntM nMm, ii» Uf«i alte anls^M. 

im «Aat* im Um «r boM« /itorM tiwda trojM 

i« •« 44 ««r «imM 4{« MH m i y «m». 

.^Arlofc 4«- «U «tarkf 44 4m imurm gnm», 

100 A- «KM i« awK-M ri4«^ «• 4itiita iai a4 rfn hwKl: 

<4)«- haii4t 4iNff «DU ar Im finkl.' 

«4 «prHfc «M n«i*ft ifagüti '4ui k4l ar f**4it: 

(rif4 frtsar Imft» «to mAr racfta fMPM. 

101 Nmk wi» Uih am Um mJN, iai mir M Moni. 



ar k«dal alak i« 4aM HiMta; tl« h» «Mrf ünnilit. 

4a« aiil4<t in fcai« «D4faii: 4» iai didk« tiw4Mi aOOm. 

108 Wir nilmi d«n jntifeB Mrren enpbihea deatar b«c 

das vir iht rwdleaai d«a i&slleo recken hac. 

■tn Up der iit b6 Bduen^ maa lol in holden iiki: 

er htt mit Binar kreAe td maoegin wunder getin.' 
108 Dft ipraeb der kttnee dai ludaa 'nn d nns wlDAomen. 

•r iit edel nade kflene: daz hin loh wol Temonen. 

des eol er genieien in Bnrgo&den laaL' 

d6 {le der h4rra Gonther di er StMdea rant. 

10t, 1 Wir rala den Mm B S dta Jnagan reeken bu. 

[K D« apiMh der Unee rleha 'an mäht wol habn wir. 

nn wbA wie degenllolie er lUt In etüttea Tii, 

n «ad dt atnan degene, der tQ Ueae nuii. 

wir BoUn in eafegene Üb alder mo dam reoken gfta.' 
9 1>aB mngt ir,' a^eeh 46 Hegeae, 'wol mh ton taon : 

er iat Ton adalem kfinne, eins rteken kSnegs snoa. 

er stM in dar gebsra, mieli dnnlut, wiue Krist, 

es anstD nlht ßetnln mnra der umbar her geriten i>t' BCD] 

lOB, 8 das sot Mioh «r genieian 



jvGoo'^lc 



16 DBB NIBELUNOE TSOT. I. sss h. 

IM Der wlii aod itne gute enpfien^n lö dm gast, 

du in «n Ir ztibttts nl lOiel fbt gobnat. 

dM begande Iq nlgeti der wtetüehe nuui, 

du al in hcten grttMM s6 rehte ubAn« gttAn. 

105 tGcb wandert diwr nnre,' ipraoh d«r kUnec xahmnt, 

'ron wanne ir, edel Blftft, ilt fcomeu ia dltM lant, 

oder Wftx ir wellet werben, z« Worms nn den Bis.' 
dAepruhdergnstzedemküBlge 'du sol ioeh onverdaget sUl 

106 Wr wart geuget nuer« ia mtnm rater last, 

das ble bi in waren (das bei« ieh gene bekaat) 

die fctl«nett«n recken (des hin Ich t!1 remomttn) 

die ie kftnec gewänne: dar nmbe bin ich her bekomea. 

107 Oneh beere ioh fn selben der degenhdte Jehea, 

du man kKnec defaelnmi kttener habe gesehen. 

des redent tu die Hat« Ober eliin dlsin lant: 

ntue wil iah niht erwlnden, nnz es mir werde bekant 

108 lob bio oneh ein re^e nnd solde krOne tragea. 

i«b wfl das gerne fflegea das si tob mir sagea 

das Ieh habe ron rehte [Mint] linte nnde laot 

dar ambe sol »In ftre nnd «neh min hoabet weaen phaat. 

109 Na ir tlt sO käene als mir ist geselt, 

nnne rooebe lob ist ex teman Uep oder leit, 

loh wil aa ia ertwfagen iwaa Ir mnget b&n, 

lant nnde bUrge, das sol mir werden nndertto.' 

110 Da« Mbwo h«ta wwwdtr, im^ «tos tNOA oImhi, 

wmh* «Aia nrn ra ob ar Ua «iniam, 

dos er d«f hffe wUm, tr iKem« im stoto Imni. 

das Urtai «Im Ayitc: ii «Dort in »flme» htkmtt. 

111 'Wit )mI t«fc 4« ««rdiMMl,' apraoA GimMmf der d«ym, 

'das ntt» Mt«r loNiT« «It Awn Ml gt pß tgtn, 



I Der wM and stae ceekea 



, S (das ket ioh gen aikaa^ 



106, 8 das leb habe Ton reht« 

lOB, 3 jas« (»ae B) mocb leb Ist •■ iemen 

HO. 2 anbo dIslD oiKre di er liie veniam, 

111, 8 ron iemaaoes kraftP 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. I. »3 L. 



112 'feit tu wlb iiUt « 

'ms mMti^ DM £«M» eÜM 
idt «rilf oOm miltM: 
tnokittt diu niU «Wka, 

113 IMn Mt« mmI mkIi dax mUu 

awtitr iMMr oiiur 

ia» toii&rrtdet Bo^m 
lU 'mr Un (Im nibt j«Imi0M,' 
'du wit ifct I«iid0 «nwins«», 
paligt vor fcaMw'baMint. 
A» AmmmI «m m nlile, 
116 MU frÜMMfiM iMHtt« atuBiidm 
M «DM (HMft d»r «mbr 
dar «priwh 'dithi noM 
i« Mt dw- «tarin «/Ttt 
116 Ob {r tMd iwir bmod«- 
und ob M* da»»« Ml« 
iek trMo wol •rtlrttoü 



apTmA dar Ibteiw nuw. 
dlii ImI da» ^^ U», 
und OH<A dw «rb« mfo, 
diu mImi dir imdarhntic ote. 



11t Dos «imda fcori« >4w 

M* opfHok '«idt mI u o r t u^ aw 
k* U» Ml fcüMio rtofce, 
ja» darfU» mAeh Ah ximIm 

1 18 NIch twerten rief 4fi s6n 

et mobtt HagDflQ Bweatennn 
du der sA luge digte, 
d6 nndenrtnont es QiruAt, 

119 Er spntch «10 Ortwlne 

ODB Ut der ihm Slfrit 

wir nflgeu noob wol Beheideo 

tmd hsbea In ze friande; 

120 DA eprsch der ituke Bagne 

allea dlnen degnen, 



di« Utite md oudt diu IomI-' 

dd ttuda eSnM m sahant. 

aprach d£ OSnöt, 

daz Umtn dnmtb* W 

wir Jutban rtcki« lonl: 

sa MiaMa« «int ai ku: bammt.' 

ii dla /riimda alii. 

eon ifetaa» OrtoUt 

iat Mir hart« latl. 

wovardiaN* «ildaraell. 

halat RUtI di« war, 

ahi goHMn him$gn h«, 

dax dar Uane «ui» 

eo» wAram aehwld«)» »Aaaa M«. 

dar ha» von iVidorfaiili 

iiiht widar mieh dkt Jtoal. 



11s, 2 und ob er duna horte 



mit atrila »hwatw baatdii,' 
Ton Meieo Ortwln: 
TOD Trotte tH wol Bin: 
doz wu dem MtMga leit 
ein itter ktlene ende gemeit 
'Mit [nvrer xUmen sdUu 
BolheB niht getin. 
mit sUhteo: dtit min riti 
daz nns notfb lobellcher stit' 
'nos fflftc wol weaen lelt, 
daz er le gerett 

L iprkoli aber der kfien« mu. 
L tmde 06mAt oehaot 
d& itaonden [die CJh] tHwoDde atu. 



jvGoo'^lc 



18 



DER NIBELUN6E KOT. I. 970 L. 



durah atriten her m Rtoe. 
int hetaa mlne btiren 

lai Des antwarte ^frit, 

'mKet ioflh dt», hAr Hagne, 
eO aol leh IftsOB kfuen 
wellent tU gcwaltie 

122 'Aas nl Icfc rä» wwdm,' 
«ItM «tafn d tgi i m 
Hu mit McrmiM« 
dt gadihU Mch S^t 

128 ''Wie Eteme ans mit ia ■trttcaT' 
'r«»i holde na dar ander 
wir hetens Idiel ina 
des antwnrt fme d6 Slfiit, 

124 'War umbe bitet Hagne 
du er niht gUiet stitten 
der er hie so manegen 
si fflDoaeD »de Termtden: 

126 7r Mtt NN« «MMK wiiUonMii,' 



wir ralen ta gtne diMe», 
it kies man Jan g—Un 

186 DA iprach der wirt dos laades 
genochet Irs nftcfateed, 
nnd tl mit in geteilet, 
d6 wart der hBrre SUrit 

127 Dd hiei man In bebalten 
die besten herberge 
Slfrides knehteo: 
dea gast man dt vil getne 

188 M«n Mt «M aiMwl 4rt 



doa lUle verteil da •Nm. 
i» nck «11 lAsel teiMii 



er Boldet haben Un: 

BOlher leide aiht getin.' 

der krefÜge man, 

daz ich gesprochen h&o, 

das die hende min 

hie zen Bürgenden stn.' 

apriMih ober QinM. 

rede» « wrUl 

dM im Ware leM. 

an dl« «il fcerllsfcM mmI. 

sprach aber GArnflt. 

müesen ligen t6t, 

und ir Til kleinen fnm.' 

des kflneges Sigemandea sau, 

und oneh Ortwin, 

mit den frionden sin, 

2« den Bürgenden hAtr 

da2 was Gemötes r&t 

§t tpraoh ia» Coim Uat, 

di« mit tu kesM» «tal. 

ie& imd du mig* mU.' 

tdukktK d«» Ountiwrw «rtit. 

'aliez das wir hin, 

das si in nndertin 

11p onde guot' 

ein Ifliel sanfter gennot 

allez ir gewant. 

man sachte, die man vaat, 

man scboef in gnot gemaoh, 

» den Bnrgnnden saoh. 

a »8A M mMiaf«n tagmt, 

doMRi iA iw tan gttagn. 

Er Mitt 9«to«k«i du«, 

d<r fan msTf Mfcoa. 



]S8, 8 wir heteas Itteel «re 
127. 2 man Bvochl« herbere, 



di besten di man vsot. 



jvGoo'^lc 



DER NIB£LUNOE NOT. 



loss L- 



129 Sich fliien kuriewtU 

bO was er i« der b«Bte, 

d«a enkonde m gerolgen nieman : 

b6 si den stein warfen 

130 Am) »i U dm frOHttwn 

kurzwUe fiklägat, 

dS Moeh man ie pil gfn» 

•r ImU üf Mn mwfia 

181 Stow Mon i« bqftmd«, 

er tmoc in atme «iNM 
Kud ouoh m «in diu /rsnM 
di« {«• in hriwIfcA« 

182 SwNHM 4/w luM «ddMm 

riter, und« fcneUe, 
Kriemkilt diirelk d«« omatar, 



188 ITMter ia» rikt $ahf, 
iilut §r bmmOt 
take» H «In Mgm, 
da» im i» dirre «wride 

184 Srnmier bi dnt Iwldm 
oM Ncdh 3i4 liitte 
»t etiwnl «0 NiiNMcUoke 
du I« mh fcerw H tte 

186 B* padAt Mcfc nuwajra Dt» 
dtu iA die magtt edd« 
Üt ick tin iUrsa mbMa 
dt« itt mir nodh oil frvmdtt 

186 M ie die Htugt rieh» 

a4 mooaan mmA dia raefcan 
dd «ile «MMt 0tuA SVHL- 
er leil e««fc um ir «iniw 

1S7 S«w immI er W den bAtwt 
iH GMBtfcaFM lande 



die kllnege und oach ir man. 
BweB man d& begaa: 
sd michel was sin litkft; 
oder sehnzen den Gehaft. 
ivrch ir lUi/echelt 
die rtter «il gemeif, 
den Mt «M Widarlonl. 
eine ainne gmeant. 
de« woa ein Up itrtit. 



die ar nodi nie getaeh, 
vif difca f ilettichan eprodh. 
apilen dd din Mnl, 
das anek «il diefce einf 
di« UnifiRM Ur; 
htdorfle et in den atten mir. 
die er in Aarsen truac, 
tmmar von gtmiov. 
icü wil wol wisaR d«x 
nimawr hind« werden box. 
Hf dam fcoca atwont, 
durch fcnr e airtt« tiwnl^ 
dae Siglinda irtnt. 
Mit» numio orowie aint. 
'wie ael das {reeoMten 
»il raffen müga idimit 
nnd lonjfe Üin jetdnT 
dea mnoc ick trfhrit gutim' 
rila» in ir tnnl, 
mit in oI sahtnt. 



dicke Miehe) nrkaU. 
(dox iel atwdr) 
veUeoHoh rim jir, 



■ niDOi ich trOrio atko.' 
2* 



jvGoo'^lc 



dl» «r il* tKinHMllckm 
di DM HR ftt vil tiabe 



DER NIBELUNGE NOT. 11. iiu l. 
di« etl »1« gtmA, 



n. 



138 JNh n&heQt f^mdia men 

Toc boten die in verre 
von Dnkandea reckeo 
d6 ai die rede TernAmeD, 

139 Die wil ich in Deunen. 

ftier Sabsen laode 

nod oach von Tenemarke 

die brAbten In Ir reue 

UO Ir boten komen wftren 
die sine Tleode 
dd vrftgte man der rotere 
man bies die boten balde 

Ul Der kOnec b) gmoate sobAne, 
wer incb ber babe gesendet, 
das snlt ir Iftten beeren,' 
dA Torbten al vil »Are 

142 'Welt ir, kttneo, erlonben 
din wir hl dA bringen, 
wir nennen in die bArren 
Lindgaat and LindgAr 

148 Ir habet br corn verdienet, 
das iu die bArren tteide 
ai wellest herverten 
In bilfet Til der degne. 

144 Inre cwelf wocb«n 

babet ir ibt gnoter frinnde, 

die in frides belfea 

Ue Wirt von in verbonwes 



140, 2 die itne «idenrianen 



137, 



in Gnntherea lant, 

wnrden dar geeant 

die in tmogan bax. 

leit was in wnrüebe da«. 

ez was LindgAr, 

ein rieber fUnte bAr, 

der ktlnic Lindgaat 

ril nunegen bArllcben gHL 

in GnntbeieB lant, 

dar beten geeant. 

die anknnden man: 

ze bore fUr den kfinic gAn. 

er spraob 'alt wUlekomen. 

dean bAu iob niht vernomen: 

sprach der kttnio gnot. 

den grimmen Gnatberes mnot 

das wir in mere sagen, 

Bon anlen «ir nllit verdageD, 

die nna bare habent geaant. 

die wellent incb anocheo Ins lant 

jA hArten wir wol daz 

tragent grösen bas. 

9» Wormz an den Stn: 

dea solt ir ge warnet aln. 

diu reise mnoz gesckebeu. 

das lAzet balde aeben, 

die bürge and Inris lant 

Til maoic belme ande ntnt. 

i unde unoh leide geacaob. 

hflten dar gesKoL ■ 
4 di wellent laoehen her enlant B 
4 das wisMt flf di Iriwe mta. 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. 11. ii74 L. 



145 Odfr weh ir mit in diogen, 

son rltent in s6 nUen 
der iwer Btarken v!nde 
di TOn Terderbes mUezen 

146 'Nu beitet ein« wlle 

DDz ich mich baz verBiDDe,' 
'bia ich gnoter iemon, 
disin Btarkan mnre 

147 Omihtn d«m riofcm 

•r W« gtwmntK Bagnm 

wid ist weA ImtI« baM« 

146 D6 Umm dar dta b«tl«n, 

«r »iiriiA 'mm wil wu wocImii 
Mit «Im-Imi WvarfM.- 
dM «Ktoiirl« Gfrflit, 

149 'Dos «Mf ot wir mil «Mrl«»,' 

'ii tttrimt UM» die vrigm: 
dor wnb« ick «iU ««rjcum 
dit iMMr Vlrntda 

150 IM «prceft oo» iy*M^ Voi;)!« 

iiiud^vil twd lÄndgtr 
wir Htu^m mu «iU hiMdm 
, «I «prack dir fctieiM rwfc«: 

151 Di« boten herbergen 

■wie Tl«Dt man in wsre, 
Qnnther -der rlche 
snt er emnt u Mnnden 
1E>2 Dem kflnege in slnen sorgsn 
d6 Bub in trfirende 
der nilit mohte vizzen 
d6 bat er Im der mere 



146, 8 hta ieb getriver ieman, 147, 1 

148, 1 D« Icöinen [ita CDJbh] die beiteo, 

150, 4 



dac enbiet In dar: 

nlfat die maaegen schar 

6f bersenllcbin leit, 

Til gnote rttt«r gemeit.' 

(ich kündin mlnen maot), 

sprach der kSnic gnot. 

die eol ich uibt verdageD, 

Bol Ich mlnen frinnden clageo. 

bida wart gmiMC 

ii» «flu* itrxt tnwe. 

•md ander tkie man, 

xe hooe Ȋeh Oirniten gAn. 

4VMS Man dar dd vant, 

her i« HMMT IimI 

dac Idl in (OMM Wl.' 

•i» rftor Hnu und« §mMU, 

»i sprach Oirndt. 

die Idsm Ugm tdt. 

mac der irnt min. 

siiint HM wülsloMMa sin.' 

'i0X mdonfcel mich iiiAlfHol. 

di« tragatt tüurwuiot: 

ia sd IburssK tagtn:' 

'ir rall KB Sl/rids saj|m.' 

bles m8n fo die etat 

ril schöne ir pflegen bat 

(daz was wol get&n), 

«er im d& wolde gest&n. 

was doch ril leib 

ein rltar ril gemeit, 

was im was geschehen: 

den ktlnic Onntber reijehen. 

so eobletet ei In dar: 
spfach der kflnec gaot, 
iah känd In mluan in not. 
wart leide gennoo. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. II. lass L. 



163 'Mich nimet des michel wnader,' 

'wie ir sd habet veAtret 
der ir mit ans nn lange 
des antwnrt ime dA Gnnther, 

164 'Jan mag kh alles lioten 

^e leb mnoz tongenllcbe 
man boI stieten friondea 
diu SUrldes rarwe 

1&6 Er Bpracb zno dem kfinige 
ich sol in helfen wenden 
weit ir frinnt inooben, 
nnd btwe ei wol volbring«n 

IM 'Nn Ms in got, b6r Sttnt. 
and ob mir nimnier belh 
ich ttüa mich doch der n«re, 
lebe ieb dabeine wUe, 

15t Ich wil inch fatsreo Iteen 
Ton boten miner «Inde 
das si mich wellent snooben 
daz geükten uns noch 

168 'Du lAt Inch ahten ringe,' 

'senftet iwer gemUete, 
l&t mich in erwerben 
nnd bitat inre degne 

169 Stcmn« wmt flarfca etailf 

drtSM MtMt df^M, 

und h«l ick fuJtf mw MmhI: 
ab «praclk d>r Mnk OunÜMr 

160 'So heieet mir gewinnen 
slt daz ich der mtnen 
Diwan zwelf recken: 
in sol mit triwen dienen 

181 Du aol UM helfan Bagne 
Dancumrt und Sindoll, 



sprach dO BlMt, 

die froBllcben sit 

habet alher gepflagen.' 

der Til sierilcfae degen, 

die Ewere nibt geiagen, 

in mime herzen tri^n: 

klagen herzendt.' 

wart dO bleich node tbi. 

'Ich bftn in nibt rerielt. 

ellin inrin leit 

der sol Ich einer ein, 

mit 6ren an das enda min.' 

diu rede dnnot mich gnot. 

iwer eilen getnot, 

daz ir mir Bit so holt. 

es Wirt wol omb inch Tereolt, 

war nmbe iob trflrio ettn. 

ich daz vemomen Uta 

mit herrerte hie. 

degne bie ze lande nie.' 

sprach dd ^Mt. 

tnot des ich inch bit, 

Sre an de ftnteeu, 

das Bi in ze helfe kamen. 

» Mf» mHihtm Mm 

mO woIditA st bcthb», 

das Ut iwA 4M mUk.' 

'äax dimi«!» t«nwr umht Aieh.' 

tftsent inr man, 

bl mir nibt enblUi 

g6 wer ich iwer lant. 

immer Slfrides hant. 

und ou(A Örtvotn, 

die Uebm rechen dte. 



167, 1 Ich wil inoh I&zbd hcereo 

i Am get(t«D aae noch degene 

168, 2 'Beeftet iweren mnote, 



3 mit hervertea hie. 

her (bis Jfi) zuo diieo Undan nie,' 

4 du ei in oacb ee helfe kämm. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. II. isoe L. 



«Hd» nl ii wM rttM 
il«r mI dm comn fHurwt*: 

162 Und ItU die boten liten heim 
• dai ii uns sehen schiere, 

«6 du nnser btlrge 

d6 hies der kftnec beaenden 

163 Die bot«n Lindigfina 

daz ai ze Imde solden, 
d6 bat in riebe gftbe 
nnd Bchoof in ein geleite: 

164 Tfn »get,' Bpraofa d6 Gnather, 

■i nag«iit mit ir reiae 
wellen tt mich aber snoehen 
mim leiiiine.MlHer Monde, 

165 Den boten riebe gib« 

der het In Be gebene 

die wolden niht reraprechen 

d6 sl nrlonp genimen, 

166 Dö die boten wAren 

and der kifinio Ltndgaat 
wie ale Ton Rlne kAmen, 
Ir starkes dbermfleten 

167 81 angten dai al b«ten 

onoh aihen ai dar nnder 
der was griietcen Süf^t, 
es leidste Llndgaate, 

168 D6 die Ton Tenemnrke 

&ti Uten ai der frinnde 
nnz daz er Lindgast 
zweioceo tdaent degne 

169 Do besuit sieh onch Ton Sabsen 

nnz Bi Tiertec tftsent 
mit den ai wolden ilten 
dö bete onch sieb hie beime 



rattfr ier fcwM aiBM: 

box xA* niemon «agm. 

io ir btrrea last: 

daz tno man in bekant, 

mdezen fride hftn.' 

beide mttge nnde man. 

se hoT« giengen da. 

des wftren ai tII rrft. 

Onntber der kUnis gnot, 

des staont in hAhe der mnot. 

'den starken rinden min, 

wol d& helme bId, 

her in mlaln lant, 

in wirt arebeit bekaot' 

man dö Kr traoe: 

Günther genuoe: 

die LIndgAres man, 

ai schieden Trcellebe dan. 

ze Tenemarken komen, 

bete daz Temomen, 

als im daz wart geaeit, 

was im wnrllofae leit. 

vll maneges kUanen man. 

einen reeken etin, 

ein belt Hz Niderlant. 

dft er daz mnre berant 

ditze harten aagen, 

deste mA bejagen, 

slner kttenen man 

te slner ralee gewan. 

der ktlene LlndgAr; 

beten nnd dannoeh mftr, 

in Bnrgonden lant. 

der kUnic Gantber besant 



164, 8 wella aber sl mich aDOeheo 

16.\ 8 dln« tonten nlbt Tertpreehen 1R7, 4 At er das mnre rebte errant. 

169, 1 Do besaut onoh aicb ron Sahsen 2 beten onde mir, 



jvGoo'^lc 



24 



DER NIBELUNGE NOT. IL i874 h. 



lYO JHit <Im riNm m^«M 

di« •{ uwMm ßtn» 

md mich dit Bagmm racfcM; 

dar vmhe mhom» äe(fM 
ITI st pixK«n tM» dm niM. 

dtm vanat mkm« M(m 

aUä M *Doh«n Htm 

Bagnt von TVonj« 

172 Di Mil« nit OKch Siwdolf 

dt« tml gtiienen Innien 
thmoBort Bagam bni<Mi«r 
die woMm «mI mÜ Avn 

173 'Her kanlc, elt Me heime,' 

'alt das mir iwer recbeo 
beßbet bl den froawen 
leb troa In vol bebUeten 

174 Die inch dft wolden Boooben 

du wil ifih wol bebileten, 
wir Bsl«n in gnlten 
du In !r ilbermllet«ii 

175 Von Rtne ai daroh Bessen 

gegen Sabaen landet 
mit ronbe nnd mit brande 
das ea den fttnten beiden 

176 ai Urnen if dt« mart«; 

Stfrit dar vA staHb 
'««r «»1 d«e gMl»d4t 
jine wart dan Sah*«n 

177 JSt tprdehm 'Ut di« ttimh»» 

dt» kBtHmt Damewartent 
(Dir |lie««ii ded« mitMtw 
IM in Hnd Örholn»» 

178 'So wQ leb aelbe Ttten/ 

'nnde wil der warte 



IT6, 3 mit ronbe nnd oacb mit brande 



und Hntr inadar msn, 
dwrcK wrliojr« dmt, 
dea gia den helde» iM. 
eider lAeeen den MI. 
d6 ei toeldeit da«, 
VoOiir der Icümu ma», 
«OK Womu m rfn Rht. 
der mNote <e&armeiit«r ito. 
ttnd der i^ene BSttatt, 
dae Ountlteree goü, 
und iMck OrhelM 
in dar bnurt« «te. 
sprach dA SlMt, 
wellent volgen mit, 
nnd traget bdben mnot. 
beide Are nnds goot. 
ze Worms an des Bln^ 
si mngen dH beime atn. 
sd n&hen in !r lant, 
werde ze sorgen bewant.' 
mit ir beiden riten 
d& wart alt gesäten. 
wnoBten ai dsK lant, 
wart mit arebeit bekant. 
dw htehte sagte» dan. 
«rdgen da» %»ga», 
ua» KM IWM«ii \ieV 
geritett aökediUAer ine. 
lA^en if d«» weg«!! 
der iet ein «iMlIm- degen, 
oon LiH<|f)2r«« «an. 
di« lUlchiHule hdn.' 
sprach Slfrit der degea, 
gSn den Tlnden pflegen, 

111, 8 TOD Wormes über Btn. 
172, 1 nnde Hdnolt, 
174, 4 »erde in Borgen erwaot' 
177, 4 hie die nAbhnoie hfta.' 



jvGoo'^lc 



DER KIBELUKGE NOT. IL i44s L. 



tu» i«h rehte nrinde 
M wart gOK&fent Boblere 
119 Dm vok bavaihn- ffo^nm, 

lU nil ar «in« Amm 

dn worl vo» toi imtIhmimmii 

ISO Dd lacii er her du grflz« 
du wider slner helfe 
dee was wol Tierzec tOsent 
BtMt In bftbem mnote 

131 DA bete sich onoh ein reeke 
erhaben fif die warte: 
den. lach der hfare SlfHt, 
leweder dd dei andern 

18S Ich aagiu wer der wsre 

ein Ijehter schilt von golde 
ez wae der kfinlo Lindgait: 
dim gHBt TÜ edele 

188 Nn faet onch In h6r Liadgaat 
dia roB si n&men beidin 
■i neigten äf die sohilde 
dea wart der künle rtohe 

184 Din rOB nAch stioheo tmogen 

beide flir ein «nder, 

mit zonmen wart gewendet 

mit awerten es Teranohtsn 

185 Dft bIooo der htore Slfrit 

dA Btonp Oe dem helme, 
die TiwerrAte vanken 
ir ietweder den slnen 

186 Onch alaog im hßr Liadgaat 

ir ieweden eilen 

dö beten dar gehüetet 

A dai Im die koemen, 



wA die recken eint' 

der scbcenen Slglinden kint 

dO «r woH« dm, 

dati vtl hÜMOt maa; 

in der Sa&wn loal. 

dw lo^M Moalc kalmhant. 

daz üf dem relde lao, 

mit nngefaoge wac: 

oder daanooh bas. 

saoh ril finslicbea das, 

gi» den finden dar 

der waa ze fltte gar. 

nnd in der kttene man: 

mit aide hüeten began. 

der der warte pfiao. 

im Tor der hende lao. 

der hnote einer aohar. 

Bprancte hgrllcben dar. 

vlentUche erkom. 

zen Biten mit den epom, 

die Bchefte mit ir kraft. 

mit grAien sorgen beb&ft. 

din riehen kttneges kint 

Barn b1 wBte ein wint 

Til riterllchen dan: 

dte zwAne grimme man. 

du al daz *elt erdOs. 

Ban Toa brenden gröz, 

von dea beides hant. 

an dem anderen raot 

TÜ manegea grimmen slae. 

üf Behilden raste lac. 

wol drieec atner man: 

den slo doch Slfrit gewan 



181, 1 DO bat onch sieh ein recke 

184, 4 dieswtnegrin 



nige grimniaBtwkeC>m 



jvGoo'^lc 



S6 



DER NIBGLUNGE KOT. II. itio L. 



187 Mit drin »tarkm •tuiuIm 

dunik ain« «tea britima: 
iax raxrt «in «Um tdten 
Sea mucM ämr kAiio lAudgatl 

188 Er bat sieh lebon I4sen 

and sagt« im das er wnre 
dd kOmen Blne nckso; 
«u d& Ton in beides 
169 Er «wU in ßtn» doHMii: 
von drtowi «Ih8N »ummmii: 
•liira tUk&tt jImI 
fli M tek^int Min 

190 Die drlzec er m Mde 

er lies Ir leben einen; 
nad sagte bin din m«re, 
oucli mohCe mans die w&rheit 

191 Den TOD Tenemarke 

ir hftrre «h gevangen, 
man sagte es einem bnioder: 
*ou nogefUegem zome, 

192 Liudg^t dar racke 

von SifrliM gtteaUt 
•r bwalclt In BagntH. 
das «r der hümic uwr«, 

193 Man hiez den Bni^ndra 

'wol üf/ spracb SlfMt: 
A sich der t«c verende, 
daz gemllet In Sahsen 

194 It beide Ton dem lUne, 

leb kan incb wol geleiten 
sA sehet ir belme honwen 
t daz <rir wider «enden, 
196 Zt roMM (rdkl M GinM 



die er dam hiinmgt «fawe 
diu MKra gml paiiMMi. 
fcrifcf fta wtiNdan Uwt. 
haben trflrijfaii musl. 
nnd bdt im slnin lant, 
Lludgast genant, 
die beten wol gesehen 
Qf der warte was geschehen, 
ild «mrt er an yarnnt 
da «Mrte ia haUec ItMl 
Mit im^B^oen «ia^an. 
dar siarUcIba dagm. 
Til werltohen ilnoc, 
balde er reit gennoc 
waz hie was geschehen, 
an Bim« rOten helmen Beben. 
was ril grimme leit, 
d6 in daz was geseit. 
toben er began 
wan im leide was getftn. 
wo« gefutnl ian 
zm Guntiterea man. 
d6 in iax «aort ^ciait 
id woa in masHchan laif. 
ir Tonen binden an. 
'hie wirt m6r gefAs, 
Bol ich haben den llp: 
vil manic WKtUchez wlp. 
ir snlt min nemen war: 
in Lindgfires schar. 
Ton gnoter beide bant. 
iu wirdet sorge bekant.' 
und die tina man, 
der fctiena apilnum, 
1 [Slfrit CO] dar [vil 8J\l Biarllobe degen. 



193, i das g-emäet io Sahten lande 
19S, 1 Cen roBBen gilit« GftmAt 



191, 2 da in das wart gesait 



Qode [oncb CD] alae n 
2 der starke splleman. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IT. istb L. 



(U WM «udi tku guhide 
196 81 faoiten doch niht mhn 
dar über swelf ncken. 
dia tnolte tod d«n Btr&ses: 
dd BMh man Ton In acUneD 
191 IM w^TM oHofc die Snht» 
mil •HMttm M)ol 0«wah«m: 
dna atosrl diu mU«» «fr« 
dft woldm ai den jMlm 

198 Der Urren Bchanneitter 

dfl vas ooch Slfrit komen 
die er mit im brfthte 
des tagei wart In Etarme 

199 Siadab tmd H^«M 

ii» ^mngm in dm «Mto 
J n rehK trfun^ 
doz MM«M «Id ftnMHtm 

200 VnXkIt vad ffojfae 

ImiAImi tn dem (Irlto 
mit iKcamdmi bluoM, 
dd warf von DofMUwl« 

201 Die TOD Tenemarke 

dO lidrte man von bniie 

nnd ODch von Bcharpfaen Bwertea, 

die BtilUdieneD SftliBeD 

203 D6 die ron Bni^onden 
von in wart erbonwen 
dd saoh man über satele 
sns wnrbeD nAcb den firen 

208 Man hdrt d* Ifite erhellen 
din Til EObarpfen w&fen, 
drangen nicb ir hfirren 
Bi körnen degenliche 



ät reit ar vor dar achar. 

se atrita frlfekm j^lr. 

niiran tftaent man, 

Bdeben dö began 

ei riten über lant. 

ril manegen hfirllcben raut. 

mit ir adtara komm, 

dos Um ick all oernomMi. 

dm hefdm o» iar hont: 

waren hürge und« lant. 

daz Tolc d6 faorten dan, 

mit den sinen man, 

Qier Nlderlaat. 

ril manic blaotigln hant. 

und «mA Gin\6t 

vtl managen helt t6t, 

wie Itftane vom ir llfi. 

vil manic woflMcbes totp. 

«nd owch Ortu4n 

vil fnantget hetmea acMn 

die aturmlläena man. 

Dil michel wunder gatiln. ' 

Tersnohten wol ir hant 

erdiezeo manegen rant, 

der man dft vil geslnoo. 

t&ten schaden dft geonoc. 

dmngen in den itrlt, 

vil manic wnnde vlt: 

vIEezen das blnot. 

die beide klteae nnde gnot. 

den beiden an der hant 

dö die von Nidorlant 

in die berten schar: 

mit samt Slfride dar. 



108, 3 da waa onoh Icomn Strrit 
199, 8 6 li das rebt erfkinden 
300, 8 die IsaotflD ime itrlt« 



t, 4 die riter köeoe nnde gnoL 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜN6E NOT. H. i«4e L. 



204 Volgeo der ron Blne 

man mohte kieBsn flieien 
dnrcli dlB Hebten helme 
ead her Lindgtren 

206 Dri widtfrM» 

durch dos k«r «m «uI<. 
der half im wol arvoHm 
dar mtun» ii tnUrh»m 

304 DO der lUrke Lladgftr 
□ad doz «r Bise hohe 
den gnotca Batmungen 
doB virt der btrra xornio 

aoT DO wart mlohel dringen 
Ak ir ingeBinde 
do TerBDohten aioh die recken 
die Bohar begnnden wichen: 

306 D«m vogU von in Soktut 

wo} «MNBr das ex tmit 
mtm sA ta Qfndlm: 

209 Die siege LlndgOrflB 

daz im underm Batle 
dO sich daz fob erholte, 
der gewan in dem tturme 

210 Dm iutif im Bagne 

DtMewart tmd VolkSr: 
Siniol* Md atwtH 
iU ItwidM in dem «trlh 

311 IH ttarm» MgeacMdM 
iS Nuh MM Mtr hehie 
dwnk die ImM«» «chiMe 
man Mach id var «iah Uuott 

213 Im tfflM itorlMH (fiirme 

ftijer eoN d«i roMMt. 

201, 4 ana er LlndagftrBn 

206, 4 des tagesmacMe enterben '. 

209, 2 du itti nnder eatele 

210, 1 Das half im wol HagiDe 



nieman man im aacb. 

den blaotigen baoh 

ron StMdoB hant, 

vor Btoen hergeaellen vant. 

fcet M* Hü gamma» 

HU w(w Hagtn IfeoitiaB: 

ia ftuma tinmt mhoI. 

oor i« mt maaic rf(«r jiwt. 

StMden rant, 

trnoe an einer hant 

und ir bO manegen slaoc, 

nnde grimmlc genooc. 

and grOzer swerte fclanc, 

zno ein ander drane. 

beide dester baz. 

sich hnop d& grotlteher haz. 

VMM da» iDol gttrit, 

daz tt>a§ im Ttart» Ut. 

doM Biglinde Mal. 

toot «nant er es tM. 

die w&ren alsO atarc, 

Btrtthte das marc. 

der ktlene Slfrit 

einen freiBlIohen sii 

uad euch Oirnit, 

^ lag ir vii dJt Ht. 

md Örtwta dar itgtn 

ztm tdde managen iiider Ugan, 

mim iia ftratan Mr. 

iUtgan managan gtr 

mm dar iMa hont: 

ti'il maiugan TtMieian rank 

arfteiat« moiiie awm 

eiN oader {Mfena an, 

, 4 vil wol «rrant er la sint. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. II. itu l. 



Slfrit der h^rna 

man Mch da mA^U cU^m 

215 Di fUtiK doc •cMIffMpmD« 

dm (ic fadUl «rwm^en 
an (Im kAanai Salti«», 
üey «OS li«b«r riRpa 
214 D6 het der h«m Liadgto 
gemUet eioe krOne 
wol weaaer du ee wnre 
der helt ido Blnea frinnden 

216 'Geloabet incfa des Btrltes, 

BDD den SiffiDDadeB 
Stfriden den starkea 
in h*t d«r Abel tinfel 

216 Die TNien bies er Iftsea 

fridea er d6 gertei 

doch moour werden gleel 

d«i het an Im betwnngen 

217 Mit gemeinem rto 

düAel TU der belme 

Bi leiten ron den banden; 

die Cmogen btnotes farwe 

218 St «imffM «WM ti «mIIm : 

OtnM wU Hagiu, 

ii$ «MHidMi ki«ZM MreHi 

gnangt» «w dem AttM 

219 Die siglAeen recken 

done beten oaab die Sabun 
das man in lobee jabei 
d6 wurden' onob die reigen 

220 Si Uexen Ir gewnfen 

es bete wol geworben 



«mI OHclt lAudgir. 

und vil ntaugt» warfr» gir. 

von Slfridat hant. 

itr kdt voK NiderUmt 

dm Man wunder eocL 

d«r McM Daitgwart Mbrodkf 

Of «Hiu schilte erkant 

vor SlfHdes bant: 

der kreftige man. 

Iflte ruohn began. 

alle mlne man. 

iob hie geseben b&n: 

bin ieb fale bekant. 

sm Sahsen gesant.' 

in dem atnrme nider, 

des werte man in elder. 

in Gnntberes lant: 

diu Sifridea tiant. 

BÖ liezen ei den strlt. 

nnd der Eohilte wlt 

Bwaa ad man der vao^ 

von der Bargondeu hant 

dea JmIm ai jfeuiHlt. 

fi« recIcM otl kalt, 

ai /tiortm mit in dm» 

fünf hundirl tnrtttoW maa. 

se Tenemarken fiten. 

B& höbe oibt gestriten 

daz was den beiden leit, 

von frinnden eSre gecleiL 

BOnmen an den Bln. 

mit den banden bId 



212, 4 nnd [oneh JA] muegen Boiipfen gflr. 

31S, 8 der man vü wuider Baoh. 

21S, 4 bei wu dA liehter ringe 215, 4 her oan Sahaea geaaat' 

216, 4 des kfisnen Slvridea haot 

S20, 1 Si hleien du gewKfea wider lonnan an dan Bln. 

2 mit den beiden ato B 



jvGoo'^lc 



80 



DER NIBELUNGE NOT. IL i778 l. 



Stfrit der recke 

des im jehea mvoeen 
221 Gtgm Wwmus mmde 

heim se ttium hmit 

wie jfAiHgeii «cvre 

es hefwi die oil UeRe» 
223 Die gtrzliae liefea, 

Ak freuten sicli roa liebe, 

dirre lieben innra 

d& wart TOD edelea fronven 
323 Wit gabingm wwra 

«UM Met d<r boleN «iflen 



WC» n hete d«r wuler 
221 Dö ai den boten koMnde 

KriemUlt din sebaBU 
■ 'an eag an liebio nuere: 

tnottnz ftne liegsn, 
236 Wie ecMet Sk dem ilrite 

wid Wider min» friund»! 

»der wer W da* beel«? 

d« «proek der bete ecMere 
336 'Ze ernste nnd se stitte 

vil edelin ktinlginna, 

■A der gut tU edele 

dA worhte michel wunder 

327 SwoE die rdtm (tili 

DaMowart tMtd flSDiie 
«MX ei «dd» ere« etrite», 
WM dleiMS StfrÜy 

328 St /htwloi in d«M atwme 

deeh nSht i« ditee wimder 



der liet ez gnot getia; 

alle Gontheret man. 

der him GiiMt. 

den friuNdeM er enUl 

im «nd efoe» ■mk; 

wo) H^h Jrei» gelte- 

ron den ez wart geseit. 

die 6 beten leit, 

din in dA wftren komen. 

michel frigen Ternomen. 

de* rfcheH liSiuget num. 

ßr SriemUlde gäm. 

jtm tontu Mer litt 

•IM liebes hersaR Mt. 

jilr kemenAt« BMh, 

tD gflflÜlcbeD ipradt 

ji gib icb dir mia golt, 

icb wil dir immer weeen holt' 

tnlR bmoder Gäütfl 

itt «me iemaM tM 

dos eett d« wir es^en.' 

'wir hetoi Rinder etiie» se^eM. 

reit nieman aXtb wol, 

stt ich ins e^^tn sol, 

tlxer NIderlaat: 

des kUenen SlMdes bant. 



der helde oil d«ralsfe»i 



393. 1 TOB den wart ea geeeit 
S3S, 3 di frentes ai«b roi liebe, SfiB, 4 li [ril SC] Uebea heroen trat 
336, 3 iet OD! ikt maiiegar tOtl 

237, 3 ewu ai [«triWn Bi] nicb «reo {nragen Jh], 
4 nee eine an StTridea, 

238. 3 doeb m6hte in dai wandar 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUMGE NOT. 11. is43 L 



«MX ii tDarht« Stfrit, 
imt frtMKtm an ir mS^m 

i Oaoh mooBt« d& beUben 
Bloe Bieg« man hdrts 
das si TOD wanden br&htea 
er laf an allen dingen 

) Siipu iA Ul b<9«igm 
MDox «r tr «mM« arloitgm 
A« RttHWMi «Dwif bellb«ii 
ti («1 Hoer bfiioder 

L IHm {HMwr m d«n «Mlrmen 
Mwm «ww der wärlwile 
fie elekoi BiiqfMdm 
dax M «VT alttN echiifulm 

i Jtfm jadk dA «m *r fcoitd«» 
lU eo» lidtle» fwartM» 
die reolben vom dem Btma 
doc ex *r nfaHde« 

i Die Iniene« lyonj^re 
d< mit mUee faxten 
dd /nnnt« mmMfm Mfen 
dee vil se ea j uiB «twre 

k Sindetl tmd Htotfli, 
•Md RimaU ixr Inime, 

ia% tr de« iura» *ä§vi 
i Btrlt des aUer htaliBtflB 
M jang«Bt und z«m Anten, 
den tat tU degenllohen 
er bringet rtdi« gtale 
i Die twane mit ilneD elUn 
des oncb der kttolc Lindgast 



MOMH er K» elrHe reit. 

let er diu grakUt^itn MI. 

TU maneger lh)aweD trflt. 

Af bebnen also Ifit, 

daz fliesende blnot. 

ein riter küene nnde gnot 

vom Jfatae Ortwiit. 

mit dem euierle ein, 

oder Meielec Ut. 

die «Her jfnBEiete* «A 

künde ein 



dem ds d 
(utbenl etf gevmm 
eiokl 

ffil mtHMge» eatel kfato, 
doa oelt «d Mie erdfte. 
die Jiabeiil »6 jerileti 
were besser venailes. 
die frumle» jr>^xi« teil, 
da« her *e «imiie reil, 
dee iküetuN ffa^nea hMt, 
.her ia BargOMdeii IomI. 
die GinUUM mea, 
die Itdnl eA vil g»tSm, 
nag Immer weeei» Mt 
H Btae widereeit- 
der Inder dJt geechach 
den ieman dA geaaoh, 
din SlfHdee baot. 
In Qnotherei lant 
der wsülohe man; 
maos den acbaden bin, 



4 ir <re konnea wol bewaraa. 
838, 4 bar ca Bargogdao lant 



), 3 den tat Til «illeoHohe 



jvGoo'^lc 



DER N[BELUN6E NOT. IL tiwe L. 



und OQoh Ton Sabsen luden 
tia huret miain mmn, 

287 81 hat geruigen beide 
nie Mb manegen glsel 
BÖ TOD bIimd aehaldea 
ir kandfln dlsln nuere 

238 'Man bringst d«r ^nndm 



wfll flkM« ritt hire 
di» mtmst HU MrhsmDffi 
289 Dia iank ttbenM«eta 



di« Mr^ RUM «if trrAMiM 
do milüett tr KAttw eono«^ 
24a Ir «oh<nus MtUtM 



ei nwife owA «i«)» *r /Kwid«: 
241 DA ipruh dia niDueollohe 
da soll dir ombe haben 
ceben maro Ton golde 
des mao man soUüu mere 
212 Han gap Im eine miete, 
dA gie an din Tenater 
li warten ftf die atrftse: 
tU dar hflb gemnoten 

243 DA kAmeo die gesonden, 

ei mohteo gTüesen beeren 
der wirt gAo dnen geaten 
mit vröaden was verendet 

244 Do enphie «r wol die sine, 

wan dem riehen kflnege 



sin brnodar LindgAr. 

edel kUnlginne hto. 

dia Slfirides hant 

man briht in diie tant, 

nn knmt an den Bln.' 

nimmer lieber gesln. 

fvnf \vniert edsr bu 

(irissl, frowM, da»} 

Iwr M tmssr Uutt, 

dn UsRS» StfridM hMl. 

iDidsrieitsM a» den Rtn, 

dis OwNihsr«« slii: 

km im Hat laut.' 

dtf si diu Hwre rshfs htnant. 

dos wart rtosardl, 

da s6 grOMtr mM 



das wo« von sdbaUsH gMn. 
'da hflst mir wo) geseit 
se miete rlobin oleU: 
die heiie Ich dir nn tragen.' 
riehen firouwen gerne sagen, 
daz golt nnd onch d«w cleÜ. 
Til maoic ■ohaeoin meit; 
rtten man dft rant 
in der Borgonden last. 
die wonden titen «am. 
Ton Monden An« acham. 
tU finaUchen reit: 
sin tU groeallchea leit. 
die fremdes tat er aam; 
anders niht enxam, 



288, 3 (fronva, wiaiat daa) 
388, 4 di meiatM hAt TarhODwan 

240, 8 dar v»tllelie reoka, IKrrit der junge man. 

341, 2 da seit habn dar umba 

S nnd Bahan narc ron golde: dia beii lob dir Irags.' 

242, 1 daa golt und oneh diu klait. 



jvGoo'^lc 



DER KIBELUKOE NOT. II. 1070 L 



w«D danken gUetllche 
doz ai deo aic oAch Area 
246 Oonthflr bat in mnr« 
wer Im ao der leiie 
dö taet er vlors nieiDeii 
Terklagen meo die mnose, 

246 Die gesnnden brUiteo 

und helme tU verBorAten 
doz Tolk erbeizte nidere 
M lieben antfang« 

247 Da hiez man faerbergen 

der kttiÜB slaer geite 

er hlex der wunden hüeteo 

wol man sine togeude 

248 Er apraeh xe Llndegaate 

ieh hin von iwren Mholden 
der wirt mir nn rergolten, 
got Iflne mlsen frinnden: 
340 'Ir mnget In gerne danken,* 
'alaA hAher ^aet 
mnbe schone hnote 
daa Ir geuedietteben 

260 'Ich wil ineh beide lAseu,' 

das mlne vlende 

dea wQ ich haben pfitgen, 

iht rftmen Ane holde.' 

261 Mm «rttto et %» nvmt 



M HMligar a«tle 



4i kern ker eil miMd« 



:, 4 di kom her niftede 



den die im wiren komen, 
in Btnnne böten genonen, 
von sinen ftinnden sagen, 
se töde wsre erslagen. 
niwan sehaec man. 
8Ö Bit TU helde aint getto. 
aerhowen manegen rant 
in Onnthetea lant 
fllr des kttaeges sal: 
man hdrte grasllohen schaL 
die recken in die stat. 
Til sohflne pflegen bat, 
nnd sofaalhn gnot gemaoh. 
an stnen Tleaden sach. 
'nn slt mir wlllekonen. 
schaden t11 genomen: 
ob ieh gelfloke h^. 
ai hafaent liebe mir getfa.' 
sprach dA LindgAr: 
gewan nie kfinic m6r. 
wir geben mlche) gnot, 
an iwren rleoden tnoi' 
spraoh er, 'ledec g6o. 
hie bl mir beatS», 
daa ai mlnin lant 
dea bAt dO LindgAr die hanL 
' wid •cktM/' im ir jfmuuk. 



Mimniar /roBokcr ata. 

MmI*m NMm ia tnwe. 

d<r wo« AA 0MIIM.* 

(loa uinnim niht diw wip. 

muMtgta gitotm rittei« Up. 
346, 1 bA alt DAoh halden iat getla. 
346, 4 man bÖrt« TKoltcbaD aeaL 
248, 4 ii hiot [mir CDJh] liebe geUn. 



jvGqo'^lc 



84 



DER NIBELDNGE NOT. H. 9088 L. 



2&S Oor fcüMS pjl«G ümr g$9$» 
d$r fremitn Md dar faHidm 
*r bal d«r «Av WHidm 
it W9$ w «kmMMm 

254 Di« «vml« IwidM, 

das ai ili« hald« »ntM 
dar XHO dar Mimc dm gu$m 
256 Di« w»d«r h«iM m M«« 
di« kdt «M noeh Mtbvii, 
d«r Mbiic gf« s« rdl« 

fi JMt«» «t|l«N WiII«H 

256 Dt «prod» d«r Mm QinM 



2&T DA g«rta ouefa ailoab«i 
dö d«r kflofc Oonther 
er bat in mlnnteUokeD 
niwan dnroli iln iwoster, 

266 Du no va« er m rtohe, 
er betei wol Terdleuet: 
aam wftren eine mlgeu: 
wu TOD sine« bandeo 

2&d Durah der aoboeDen willen 
ob er ai sehen mfihto. 
wol nlUtb stoem wlUan 
alt reit er thsücbe 

260 D*r wirl Mm m attm tUm 
dos M vH «rill«ill«AM 



vU 

diu tont tMlTM vol. 
Dil güttlMun pVItgmt, 
eil hart« rtnj« gthgtm, 
dm Mt mw» rtdkm «oll, 
dar «M diK Kakf« galt, 
•deh dra «Mfaa «tfl; 
gdb« graslfehen Mt. 
bta» iviM mH»f, 
»d maii /rlwtdm Put. 
iai«r Mut« Amm mim; 
adoft grtem frm giMii. 
'moii «el «i Htmt Ma. 
«1 i» dos Jb«Mt Mid» 



d«r »aA <awiid«r M.' 

Slfrlt von HIderlanL 

den willen sin errant, 

noch bl im bestte. 

söne wnres niht geUn. 

daz er Iht neme aolt. 

der kttnic waa im holt. 

die beten dus graeheo, 

in dem atrlte waa gesohriien. 

ged&ht er noch beatin, 

alt wart ei getAn: 

wart im diu maget bekant 

in Sigemandea lant. 

rUend^fU pfiagm: 

dt «umio fiMfifT itgmi. 



I, 2 w het daa wol TarAaaet; 

i waa Ton alaen kreftea 
', Sl ob er gl caaetaeD mdlita- 
>, S das tat (d4J wiUeolloban 



25S, 1 vil grtBBlIoha w«L 
S6ä, 9 aliA BoaD vriweadeD taot. 
2Ö6, 4 dar an tÜ Uf minder llt.* 
267, 4 id wnr ei nimmer gatia. 



[tU] manae Jaager dacn. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELDKGE NOT. II. 2o»b l. 

Sm totb Mas er tiJitM vor Worms «i dM «out 

im dk bm hörnen «oMm ii» der Bttrtuidai laiil. 

961 Im dan mKm ;i4tm, ifat «i «ti JoMw fcomoi», 

dtf IM Ab «(Attn« KHemMU diti nunv uwl oemoMM, 

ar wvUe Uk^Adle dlircli liebe frUmde hin. 

4d mmrt M «ich«! ]ltem 

962 jmi inrt« it»i m» gebende 

[Tofe dt« eil ritAe 
HS« deit «toLMN Vockan 
M wart to dar valda 
268 0mA ir Mufa liabe 
dt Mtla w4rf fazierat 
umd vU der jitngait racfcnt 
•i kiax such vif den fnmd» 



DON acAoman /romoa» jatdii 
dax ai dd Mtdan trojtati. 
diu «urra Urfa aa^ati 
dta di aoldaH koma«. 
tril rlohar fclaldar gntomoK. 
hias ai baraüan Mait. 
vil /rewwan <miit wait 
tfs Bur|;oMlan ta«t. 
brüeoan hA-Udi gmaant. 



in. 

264 Alan aach Bi tegillchan 
die »r h&hguite 
die dnreli doo kiltiogu liebe 
den bAt tava someKcben 

26& In WH ir geddele 

den höhsten und den twateo, 
nein and drisec farsten, 
dA ztflrten ricli cngegeDO 

266 El wu dA ril nomtiesec 
die gest« mit den kaaden 
die enphieag er nod OArnöt 
ji gTDoiten ai die degae 

261 Til goltrSter setie 
ilerltche sofailde 
brftbten si xe Rlae 
manegen nngenanden 



[h«] riten BS den Ria, 

gerne woldea Bta. 

kämen Id du iaat, 

ros aade gewaat 

allen wol bereif 

als nns das ist gea«it, 

d4 zer bOhgeilt. 

alle TTOwea wider stilt. 

Oiselber das kint. 

tU gUetllobea aint 

nnd oQcb ir beider mu. 

als es uAclk «ren was getln. 

ei fnorten in das laat, 

und tolicb gewont 

ZDO der b6bg«Blt 

saeb fflwt frcellcbeD slt. 



iKO, 4 Biu» dar BnTsondeD l«nt 
268,9 Til froven ont mBoeo meit VOB 
fi6B, 4 onob htet Bt rll dea Tremdra S64, 4 roia ond hftrlleh gewant. 

266, 4 di aecEnsD frouweo wider atrit M 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. III. aiäs l. 



248 Die in d«it betten ligeii 
die mnoaen dei vergezzeii 
die siechen nngesnnden 
ü TrOnten sfoh der niBro 

309 11% «t lakn aeUM 
wAm* Au miaß, 
IMm «I die tM4, 
in iMMp alA midkil fräui« 

270 An einem pfluketenmorgen 
geolejdet vflnneoUohe 
fttnf t&ient oder mAre, 
sieh haop die konevlle 

2T1 Der wirt der het die tinne, 
wie lehle heiMnllehe 
■Ine iweBter totte, 
der DWB ad gröHi teboBD« 

2T2 DO sprach >no dem kfinlge 
'weh Ir mit ToUen Aren 
sd solt ir llzen sehonwen 
die mit sfl grAeen 6ren 

218 Wm wasn munee wUnne, 
ee entnten sehnne meide 
Uut iw«r sweater 
der rU wH m liebe 

2t4 *DeB wU loh gerne rolgen,' 
alle diei ertanden 
embAt es froon Uoten 
du ei mit Ir meiden 

21& DA wut Hx den schrlnen 
■WU man in der Talde 
die boDg« mit den borten, 
elofa derte rlterllohe 



nnd beten wnnden nAt, 

wie herte was der Ut. 

mnosen >i TerUsgen: 

gfin der hAhgeilte tagen, 

^ X« der teirltckafl. 

mit frtvdM «berfcra/t, 

airu; maii ir ii vaiU. 

Aber oI dos OHether« laut. 

aaoh man tut gftn 

TÜ managen kiteuea man, 

d& »r faAhgexIt. 

an manegen enden wider atrft. 

im was das wol erkant, 

der helt Ton Niderlant 

die er noeh nie gesach, 

TOr allen JnacTroBwea Jacb 

der degen Ortwln 

« der hAehilte slo, 

dia wttnneelieben kint 

xen Borgonden sfnt 

des frönte eich du Up, 

nnd hfirllobln wlpl 

für iwer geste glUt.* 

TÜ manegem beide getAo. 

■praeh der Itfinto dO. 

wirena harte frO. 

nnd ir tohter wol gatim, 

tun ze hoTe Bolde gin. 

geanoohet gnot gewant 

der gnoten wmte rant, 

dai was in tO bereit. 

manlo wmtitchin meft. 



SW, 1 Vle si lebn woUan 



276, 4 lieh eierte ttaedteha 



971, 8 fwier ai niene eataoli, 
379, 4 lite een BnrgoDoaa etat. 
87t» 3 dl wlreu harte tfA. 
975, 3 der adalan wBte vant, 
8 daa WU In vfl bereit 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE KOT. HI. 2330 l. 



376 rü aimiie nekt Htmier 
iax tr am xe h^mm 
Au er da /Sr ni\t ttame 
n lÜM die vil j^amt 

277 Dd hlez der kOnic rtcbe 
die ir dienen Bolden, 
ir und siner mtge: 
du was dfts hofgednde 

378 Uoten die ril riehen 

dia hete echcener fronwen 

hundert oder mAre: 

oooh gie d& nftoh ir tohter 

S79 Von einer kemenftten 

dfl «art TU michel dringen 
die des gedinge hAten, 
du sl die maget edele 

380 Na gf« din minneellohe 

taot fls trfieben wölken, 
der d dft tnoe in heizen 
er saeh die mianeclloheii 

381 J& Ifihte ir Toa ir wete 

ir rdgenrAtin varwe 

ob ieman wttnechen Bolde, 

du er ze dirre werlde 

3S2 Sam der liehte mine 

der Bchln ad lllterllche 
dpffl atapnt sie nn getlohe 
des wart wol gehcehet 

S83 Die riehen kameran 

die h6h gemnoten degne 
sin drangen dA d sldien 
Stfride dem hfirren 

276, 
377, 

218, 
S76. 8 wol hundert od« m^ : 

282. 
383, 4 des wart dft wol gshcshet 



de« taget litte nnnt 



eint fUihtn IhinajM laat. 
die ti Ulm 6«fawt. 
mit einer eweat«r gftn 
hundert alner man, 
die tmogen swert eohast 
in der Bnrgooden lant. 
each man mit ir komea. 
gesellicllch genomen 
die traogen rlchin eleit. 
manic wntllchin melt. 
saeh man d all« gta: 
Ton heldeo dar geUtn, 
ob knnde du geecheheD, 
solden rraQoheii sehen. 
bIbA der morgenröt 
d& echiet Ton maneger nflt 
n&d lange hete getftn: 
na Tfl hArUchen ettn. 
til manle «del stein: 
ril minnedlohen schein. 
der künde nlht gejehen 
hete iht schanere geiehen. 
Tor den stemen stAt, 
ab den wölken g&t, 
Tor andern fron wen gaot. 
tU maneges hddes ranot 
sadk man vor in g&n, 
wolden des niht \ta, 
die minnecllcben meit. 
wart beide liep nade Idb 

4 di ■] Die boten, bakant. 

2 wol handwt ilner mu, 
4 TOD der Bturgonden ImaU 
1 di gaoh man mit ir komo. 
4 TiI manec WBtllchin meit, 

3 vor maneger fronwen gaaX- 
den slaren beiden dar mnot. 



jvGoo'^lc 



38 



DEB NIBELUNGE KOT. III. 9294 L. 



SM Br dibt« in stiiem mnote 
dftx ich dich minaea Bolde! 
BOl «ber ich äch framden, 
er wart ron gedaiduD 

286 Dö stoont bO miaaeellchfl 
sstn er oDtworfen wäre 
TOQ guotea meisterB listeD, 
i»x man belt nehetnen 

286 Ke mit der Aroawen gieogen, 
wichen allenthalben; 
diu höeh tragenden hereen 
man Bach In hfthen iflbtea 

387 D6 sprach von Bm^onden 

'der in einen dienert 
Ganther, lieber braoder, 
rot allen diien recken: 

388 Ir heicet SlMden 

daa in din maget grüeze: 
din nie gmoste recken, 
dft mit wir hfto gewnnnea 

389 D6 giengeoB Wirtes mtgen 

si aprAohen mo dem recken 
'in hAt der kttoec erlonbct, 
Bin Bwester sol lach grfieaen; 

390 Der bfirre in ^nem mqote 

dft tmoc er in dem henen 
das er sehen solde 
mit mtnnwrllcbM tagenden 
291 IM «1 JM Mcft gemwlM 
da n-UHidfl «ich H» oariM. 
'm vnUekomm, wr Slfrii, 
ii «Dorl im VOR d«m gnnxa 



'wie konde daz ergkn 

das ist ein tmnbcr wfta. 

bA wäre ich eaafter tAt' 

dieke bleich nnde röi 

du Sigllnde kint, 

an ein peraint 

sd man Im Jach 

aO sohoenen nie gesacfa. 

die hiezen ron den wegen 

das leiste manic degen. 

rrönten manegen llp, 

manic wstliohei wtp. 

der h6rre Gfirnöt 

tb güeülchen htt, 

dem snlt ir tnon alsam 

des riktes ich mich nimer geusham. 

BSQ miner awester kumen, 

des habe wir Immer fmmen. 

din sol in grUezen pflegen; 

den lierUohen degen.* 

dft man den helt rant 

ftier Niderlant 

Ir snlt M hOTe g&n, 

du ist zt 6ren in getAa.* 

wu des tU gemeit 

Uep ftne leit, 

der Bchmnen Uoten kInt 

ai gmoste SlMden atnt, 

twr ir «IJiwIe »m\. 

di« «dtoma meil apniclk 

•in ed«I riter gittt.' 



384, 4 »T wart ron den gediDken vil dicke bleich nnde rtt. 

386, 3 •!■& man im jaeh B 
286, 4 manec börilohet wtp. 

387, 4 des r&ts ich nimmer mich geaesm. 
388, 8 die uie gegraoite reokeD, 391, 4 tU wd gehvbet dsr mnot 



jvGoo'^lc 



DER KIBELUNGE NOT. HI. 9858 L. 



S99 Er neig ir miDneoUohen, 
b1 iwuie g^D ein ander 
mh lieben oagen blicken 
der htore nnd oocb dia frouwe : 

S93 Wut dft vrinnttlche getrintet 
von hersen lieber minne, 
doflh vil ich oiht gelonben 
zwei minne gemdin hene 

3H Bl der snnarzlte 
dorft er niht min 
BÖ nl bolier Tröode 
dö im din gie OS hend«, 

S9Ö DA dftbte msnii: recke 

dai ich ir gienge nebeoe, 

oder bl se ligennel 

ez gediente noolt nie recke 

996 Von ewelher künege lüde 
die nftmen slgellohB 
Ir wui erlonbet kllesen 
Im vnrt se dirr« werlds 

297 Der küneo von Tenemarke 
'dei Til bdhen graoiee 
des icb dt wol eapflnde, 
got Use in nimmer uAn 

398 H»D hiei dA allenthilben 
der lekcenen £ri«mhilde. 



genAd« er ir bAb 

der seneden minne oAt. 

ein uider s&hen «n 

du wart yü toogen getia. 

ir TU wizis hant 

dei Igt mir oUtt bekant. 

das ez wurde lAn.* 

beten uders missetAn. 

Dud gtn Ate meijen tagen 

in slme her» tragen 

86 er dA gewan, 

die er ze tritt« gerte bftn. 

hej wnr mir sus geaefaehea, 

als icb in hAn geseben, 

daz liez Ich Ane ha«,' 

nAch eiuer kilnigione bas. 

die geate k&men dar, 

waa ir zweier war. 

den wetUcben man: 

nie flö liebe getAn. 

sprach Ab sA xestunt 

llt vil maneger wnn^ 

TOQ glfridea hant. 

ze Tenemarke in das laut' 

wichen von den wegen 

manegen klicsen degen 



998, 1 Wart iht da MwentUehe 

8 doch enkaa ieh niht gelooban 
4 al het tm holdtn willen 
9H, S dorft ar in atae heroen 
aA t)1 der hAhea vreade 



bl der bende li in rie. 
er bl dar fronven giel 
4 das wart ril toogenlloh geULn. 

SetwDDgeQ wlain hant 
ai iat mir niht bekant; 



S96, 1 im wart In dirre weride 



997, 3 daa ieh vil wol aopAnda, 



knnt Til aoisre gatAo. 
nimmer mSr getragn (niht nitre tragen D) 
dann er dA gawan, 
4 di er ce tiüte wolde hAn. 
3%, 2 niwan b sweiei war. 

297, 1 der apraoh bA ceitnnt 

3 Itt maneger nDgeiont, 

4 koroen in Tenemarken lant D 



jvGoo'^lc 



40 



DEE NIBEHJNGE NOT. HL ««o L. 



sach mas ztlhteoUche 
Sit wart Toa ir geBcheideti 
290 DA j;!e Bi zdo dem mfloster: 
dö was ODch wol ge^ret 
das dft hAber wflDuhe 
bI was 26 oagen weide 

300 Til kflme beite SlMt 

er mAhte Btaeo atelden 
das Im diu was b6 wnge, 
oach was er der BobcBDen 

301 DA ^ dl dem mttiiBtre 

man bat den degen kttenen 
erat befand Im danken 
das er ror den recken 

302 'Nn Ifln In got, er SlfHt,' 

'dai ir dae habet rerdienet 
sA holt In gnoten trinwen 
do begnade er minnecUche 

303 'Ich lol in immer dienen,' 

'und en wil aia hoabet 

ich enwerbe nieb ir willen, 

das ranoz in se dienete, 
804 Inre tagen zwelTcn, 

Bach man bi dem degne 

bA ei M bore solde 

der dienst wart dem recken 
305 Frffnde nnde wllnne 

aaeb man tegeUebe 



zB kircbe mit ir gbi. 

der tU wntltobe man. 

ir Tolgete manlo wip. 

der Icünejpnne Up, 

maneger wart Terlom. 

manegem recken gebom. 

das man dl geaanc. 

immer sagen daiio, 

die er im hareen tmoe: 

holt von Bchnlden gennoe. 

n&eb messe kom geatAn, 

wider zno Ir gftn. 

dla minnecllfihe meit, 

b6 wlcltche» streit 

sprach das edel kint, 

daa in die reken eint 

sA ich si iKere Jehen/ 

an IVonn Kriembilde sehen. 

sprach SlMt der degen, 

nimmer A gelegen, 

sol Ich min leben hAn. 

aia fron Krlemfailt, sin getln.' 

der tage als iBlioh, 

die m^et lobilich, 

Tor ir frinnden gAn. 

durch gröie liebe getAn. 

nnd micbelen schal 

Tor Gnntheres sal, . 



S dt er in hereen tmoe: 
■am er i het getto, 



898, 8 iah man gewgenttelie 
399, 2 dfl was oacfa id geelaret 

300, 1 Vit Mme arbeite Stnit 

301, 1 D4 Bi kom Si dam mnnstar, 
8 alrast begnad im danken 
4 du er vor manigem reokan B lO rabte htoltcbeu Btreit 

802, 1 »praoli du {tII AD] Bosne Unt, 
SOS, 8 s4 holt mit rahlan triwan alt ich st bare Jehn. 

806, 1 alB4 apraoh dar dago, 
9(M>, 4 das Ist DAob iwam hnlden, mtn fron ^lirabUt, get4ti.' 

806, 1 Tlk fKEsUcban bmI 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. III. 2«« l. 



dar Ace nod onoh dv inne, 
Ortwln Dad Hogne 

306 Swes temftn pflegan solde, 

mit TOllecOoher tnftse, 

des worden von den gesten 

dt Ton e6 wu gexieret 

307 Die äk wonde ligen, 

si woldeo koraewlle 
schiimed mit den sobilden 
des hnlfen in gennoge: 

808 In der hAobzn» 

Bit d«r besten aplee. 
aller siahte sehand» 
man sach in (liantllclie 

809 Er ipraeli 'ir gnoten recken, 

sd nemet mlne gibe: 
du icbi immer diene. 
daz wü tcb mit in tBÜeo: 

810 Die .von Tenemarken 

'«wir wider riten 
wir gern iteter inone. 
wir bAn Ton iwren degnen 

311 Llndgaat gebetiet 

der TOlt ron den Sahien 

etflllebe tdten 

dO gie der künic GnAther 

313 Er spraob zno dem recken 
nnier gelte wellent 
and gerent Btvter enone 
n HO, d^«n SlMt. 



Vit manegen kttenen man. 

grdzer wn&der tiI began. 

des v4ren Hijsereit 

die beide ril gemeit. 

die reeken wol tiekaot 

allez Qantberea lanb 

die sab man [lUj fUr gtn: 

mit dem gesinde hfta, 

und Bohiesen manegen sobaft. 

ai beten miobel kraft. 

der Wirt biet ir pblegen 

er bete sich bewegen 

die ie ItHnec gewan. 

zno s!n«n gesten gftn. 

h ix scheidet hin, 

alsS stSt mtn eis, 

Tersmishet niht mlo goot: 

des bftn ich Testen mnot.' 

sprAchen sA sehaot 

heim in noser lant, 

des ist nns reken nOt: 

muegen lieben Maat tdt* 

einer wnnden was: 

aftob strtta wol genaa. 

si Uesen dk xe lant. 

dt er Slfrideo vanL 

'an ttXx wie ich too. 

moi^s rlten ftno, 

an mich nnd [an] mine man: 

was des gnot al getAn,- 



305, 8 TOD maDeKem küenan mui. 
4 (ril BOJhJgttiMt vni 
yi, 1 die iah nan f3r gia: 



1 BOJh} gtiMt vnnder bsgan 



312, 2 die nDiern gaste wellent 1 



4 st betflD grcBsUcbe kraft. 
), 4 SQO den stnea gelten gio. 
), 1 e das ir iceidet hin, 

4 des hfcn ich willigen moot' 
L, 3 ai lieaeo dar aalant. 
rtten mo^eo vrao, D 

4 was dich de^ danke gnot gelAo. 80 



jvGoo'^lc 



42 



DER NIBELUNGE NOT. III. is» L. 



818 Wu mir die hArren bisten, 
iwu fUnf hnadert aum 
du gebeDt d mir gerne, 
dA sprach Stfrtt 

814 Ir Bnlt si ledteltoben 

DDd daz die rekea edele 

vlentUchez riten 

des I&t in geben Sicherheit 

815 Des rfttes «il ich rolgen; 

alneo Tieaden 

ir goldes gerte niemen, 

dft heim ir Uebea Monden 

316 Manegen schilt vollen 

er teilte es ftne wige 
bl fünf hundert marken, 
OernOt der ril kftene 

317 Urlop Gi dö nknen, 

dt sach man die gest« 
und onoh dft fron Uote 
esn wurden nie degne 

318 Herberge vnrden Inr«, 

doch bflBtnont dA heim« 
der kfinie mit de» sinen, 
die sach mau tegllcfae 

319 Vrlonp nemen wolde 

er wflade nibt erwerbea 
der kSnie sagen hdrte 
Gtselber der jonge 



das iril ieh dir sagen. 

goldes mttgen tragen, 

wU loh Bi ledic Iftn.' 

'daa w»r iibele getAn. 

hinnen l&iea <ram: 

f^rbaz bewam 

her in Iver laut, 

beider h&rren haut* 

dft mit si ilten dan.' 

wart daz knnt get4n, 

daz ri dd baten 6. 

was nAch den henntteden w£. 

man dar schatzes traoc: 

rinen frmnden gnnoc, 

nnd eteeUchen bat. 

riet Gnnthere daz. 

also si wolden dan. 

für Kriemhilde gAa, 

din küoiginne sas. 

mfire genrlonbet baz. 

dö si dannen riten. 

mit hArUchen siUn 

und manic edel man. 

Euo Krlemhllde gftn. 

oacb Stfirit ein helt gnot: 

des er bete mnot 

daz er wolde dan: 

von der reise in gevan. 



313, 1 dO Bpradi der starice (herr* C, dagea Jk) Stvrit 'daa w«re tU Abele getAn. 
814, SfOrbaa ni4 bewaran Jk 



Blfi, S den Blnen vtandea 

817, 1 Urtoap sl alle oAme 

818, S Boek bestnoiit di beime 



4 hie der beider hfinen baat 

815, 1 di mit si gieagan dan. 

816, 3 den vriwenden aln gaonoc, 
4 dar riet Onnlhara &■. 

318, 1 dO Bl TOD dannaii rlten. 



8 der kflaee mit staen mAgen, 4 sno frovwea Krtnhflde gAn. 
1 ürionp dO (ODohC) naman wolde Slvrlt der halt gnot: 
er trtwete nibt arweibao das er di heta mnot 

4 in TOB der reise gar gewan. 



jvGoo'^lc 



DEB KIBELUN(}E MOT. III. 3682 l 



820 'War woldet ir nn rlten, 
baäbet bt deo nckea, 
bl Gnsther dem kfinige 
Me aint vil' Mhoane flroDweii, 

391 Dd »pnch der eturke SlAit 
ieh wolde sin geriten: 
nnd traget hin di«. BchHäe. 
des hftt miob Glaelher 

333 Sub bflleip der kUena 

Jk mar er In den landen 
gewesen alse lufte. 
dsz er nn tegeUahe 



mit 

warn das in tw«M ir unitiu 

d«r «Mte M iar hinu 

3S4 IMniieiti hmt« 

MM MiM dds cU «NVre 
d(r 4JJ»(« iM t/M» «Mrbm 



edel SlIHtr 

tnot des ich inch bit, 

ond bl doen man. 

die man inch aol sehen l&n.' 

'sA lit dfu ros stAn. 

dos wil ich abfl gAo. 

ich wolde sin ze Innt: 

mit firen wol erwnnt.' 

durch Mande liebe d&. 

ninder anderswft 

dft Ton das gesctiach, 

die schoenen Kriembilde sacta. 

der }^rtt iA b«Ieif). 

MOM au di eJI oarlrsip; 

diu jfop im dicke »dt; 

\ws eil joaurbcben M(. 

wMt kMffbm über Rln. 
manio mogedi«. 
dw fcwiic Gwilhere mnol. 
and die Mrea «Ue jpie*. 



IV. 



3S5 XjC was ein ktttriginne 
. . . . ir gellche 
si was nnmiien schoene, 
ai Bch6s mit saeUen degaea 

336 Den stein warf si verre, 
swer Ir minne gerte, 

8S0, 4 hie ist vil secenei fronweD! 

an, : 

SSlr S ioh wolde hinnea ritea: 

8 and toagt anek Un di scUlde. 
de« UU mich hto Otaeaar 

331, ! 
S34, S der difat im eine erwerben 

d4 TOD begunde dem reckeo 
326, 31 ir getleh* eDhaiae 



gesezzen Über st: 
was deheinla ml. 
lU michel was ir kraft, 
nmbe minne den schaft 
dar nftoh si witen aprane. 
der mnose ftne wanc 

vil edel Slvrit? 

di aol men ineh aehso Ifca.' 

'dio roa [din 0t'] lAaet aUa. 

ich weit in mlo lant: 
mit grAaeo Iriwen erwant' 
> manec aotene magedlo. 
Onntfaer dar li&oeo gnot: 
rll afire hAben der maot. 
mea «eaae ainder mS. 



)vGooi^lc 



44 



DEE NIBELUNGE NOT. IV. 2643 r. 



dria apD an gewinoen 
gebrast im fto eime, 
32T Dm lUla dt« jvnefrmuM 
iat Mncn U 4am Uta« 
der mtnda «in« timn» 

dT amie Md» Vil MMMR 

328 Dö sprat^b der voit voa Sine 
hin tDO Prttnhilde, 
ich «il nmb ir minne 
den wil ich Terlieseo, 

829 l'Dw wil ieli mdtnitm,' 
'j* U$ diu HiiJffiHii« 
MPtr ä- mtmi« wirbst, 
an aHljft ir d«r nin 

880 'Si wil iah tu da» rtUm,' 
'ir biM «Vriib 
di« pil «tarii«M rtita: 
•a iMW dos i«l hhidN, 

S31 Er 8prscb '*ril dn mir helfen, 
die minnedtchen werbeal 
nnd wirt mir m trüte 
ich wil darch dlnen willen 



der TTOwen wol gebomf 

er het duz honbet verlorn. 

fmmABMi Dtl jf«tM. 

Mft rftM" uwl MnMii: 

a» dtut ickmu tetp-, 

tit wrliwM dm Up. 

'ich wil an den sA, 

awie ez mir ergO. 

wtgen den 11p: 

sine werde min wip.* 

apradi dd Slfrit. . 

»6 vrtiMUoktn til, 

dos n; in Mit« «Ut. 

habm ffHoten rdt.*] 

tprath da Hagana, 

mit {« w tmjfM« 

das if( BN mi» rit; 

wi« «E iMib die /roHwoi «t^t.' 

edel SlfMl, 

tno des ich dich bit. 

das mlnnecllebe wIp, 

w&gen «re nnde llp.' 



l nbrait im ko dem einaii, 
) du gehör» b1 dem Blne 
^ dtr umbe maoHn belede 



828, S ich wU änroh ir minne 



838, 1 

i9, S 

■wer nmb ir miane wirbet, 4 
D« •proob der knnie Qnnüier 
W) itaro ont oach lA knene, 
in iMte betwbigan 
'jpn <n iwl^V ipTMh da SttHt: 
Unt wnm iwer viere, 
von ir vil rtarken eilen. 
dM rit ich ia mit triwan. 
■one Ut Inch n&cb ir mloae 
'Nu al iwie itare •! walle, 
hin ano FrÖDbllde, 
durch tr wunauD lehteDe 
wu ob mir gut ganeget 
di vil eUrkeo ewttre: 
•It im dkl iat aft kBodee, 
«erbn die mluDacllcheD, BDJh 



er bete du honbet ala verloren. 

ein rtter wolKetan: 

ilt verlieaen [vil I>] den llp. 

'Ich wil nider an den ■«, 

wigeo mloan llp: 

•4 Traiellohe alt, 

[wol D) habo wmrllDhen i&L,' 

'nie gaboro wart ein wlp 

ioe wolde [wol C] ir Up 

mit mtn aelbea baot.* 

'in iat dia fronwe niht bekaot 

dine knoden niht genean 

ir Ifct den willan wean. 

weit ir Dibt Ugen tdt, 

niht EB afire weao nOt.' t'd] 

ine l&ie der reise niht, 

awu halt mir geachlht 

niDoa es gewiget atn. 

du al mir volget an den Rtnr d] 

wi ea om PrQnhilde atAt.' 
tnoatti des ich dich blt, 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 2710 L. 



333 Dee antwnrte SlMt 

'giBt do air dln Bwe§tflr, 
dla achoenM Kriemhüde, 
Bft gen ich niht I6ma 

333 Das lob« iob,' spraoh Qoctber, 
unde komet dis Bchceoe 
BÖ wQ ich dir le wlbe 
•A mUit dn mit ir 

384 I>«B BWaono sl d6 eide, 
dea wftrt Ir arbeite 
A du Bi die fronw«n 
du mooBen die küenefi 

SS& Stfrit muoBe ffleren 
die d«r helt kOene 
ab eime getwerge, 
Bich garten mo der verta 

SU [.4M d«r riwAe BQrit 
9$ Ittt »r Amt ixM 
MMif MMMM atarfca 
ar «wrp «U grfaM UrtM 

S8f Oiieft WM diu tendMf 
d«B dor tMiM «ortt« 

MDMI BT mA« «nU«, 

M Mit 9MMHHwr PrftiiUll; 
SS8 'Jr« Mg» «tr, d^nt Sl/ril, 
du wir wtf «albii im 



SiguiaadeB Buoa 

bA wil ioh es taon, 

ein kOnigiiiiie h6r: 

D4ch mtnea «rbelten m4r.' 

'Slflrit, an dlne haut. 

Prünbflt in dax lant, 

mlue BWBBter geben; 

immer mBUehen leben.' 

die reken tO hto. 

verre dester mfir, 

brAhten an den iUn. 

stt In grAzen nceten Bin. 

die kappen mit im dan, 

mit Borge gewan 

das hiea Albileh. 

reken kttene n&de rteh. 

dia \ainAaff» (nwc, 

linft» gtitnöe, 

SKo bIn mUw Up. 

i»M fcMleA« wip. 

«M g4Uim 

ritt iHlMMT maa 

dtas ia iiiBMaH taA. 

da OM Im l«td« f MchMkJ 

e Ulla «ort »rgi, 

ftoHMii aa dm s^, 

i» PrtmhOdt laut? 



aSS, 4 bA gar leb dekeinea lAaea 
8S8, S nad kmat din aetBna FrfinUlt 

4 eO Bahtn mit dar accenen 
834, 4 dea mnoaaa di ril kfianen 

3SS, 
S86, 4 aiek beraitan boo der rerte 

8S6, 

887, 1 Oaeb wu dln aalb« tamhflt 

4 nu gnwan er PrAnhiida, 

888, 8 anlen wir Ikt raokan fllaren 

5 'Swia tII wir Tolkea fBeren', 
'ei jlligt dtn kfinaglDne 



ker in ditsa Unt, 
immer rrcaltoha labn.' 
Bit in grOtea aoi^n aln. 

S mit Borgen gewan 
die reaken kflan nada tick. 

4 dai vil btrDttke wlp. 

8 du in dock niamao «ach. 

4 di vardaut Belara beaant. 
Bprack aber Slnit, 
■0 Traiallckar slt, 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. IV. 979s L 



889 'D«r gettlltm bi« toh «iiin-, 
itr drUe dos H ttagitt 
imr «UH« dos «1 Doncwait, 
MtMt nm mit Btrttfl 

S40 'Dl« «cre tiMiM ick g&tn§,^ 
'i «Dir kiiin«» /«lärm 
MMS «Dir fcMibr aoMm 
ii» ww di «M>) esMM. 

841 'KkU dw olbr bvtle 
fr«it owui zaUen xtten 
Jm raieji «Dir rtchiu U«id«r 



842 [Da tibdt ar »bttr nniter 
v»i itr dtgmt 8lfnt, 
d^} iett »iA diu achoNi 
das dt« himii h&mm, 

348 2Vii 100« OKcfc ir fft§Mt 
du fiirattn fcteim iOdt, 
dd tbiont n von dem Mdd«- 
dd «i dm fiMf oil «d«lm 

844 'St tfilbkoiiim mla bniod«r 
Ah man üA iMri« ff'nie,' 



dar aiidar «ofl« toMm, 



dar oil hütM mttn. 

gstarren nimaiBr «iu hefUbt." 

tpnush der Ubtio dS, 

(det vxtr ick Itart* fr6}, 

vor PritiiMld« hv^m, 

Si/iril, das eoU du Mir «19m.' 

das i« ma» braont, 

in Prünhild» lam%. 

vor d«r /romoen tragen, 

sd mun dt« m<Fra k*r« eage».' 

dos «r ■• tmU« »ftati, 

2 doz twu fiMoMkm, 

«« lob« «eol 9«Jblail, 

da« «w« ir «ueelleh«« l«it, 

9axi«rl aie im 0«Kam. 

dlt «l das vsmam, 

nvil cOhtcn «t dtf 9»« 

«tid OMoh ir brnodtr «iipU«. 

«nd dar j^AteHa ein. 



>, 1 di mäflsen doch enterbon 
ieh aol ineh fau bawiMD, 
9 Wir nlo in raokan wtae 
. die wil ich dir nennBD, 
■elbe Ti«rcle dejane 
■0 arwerbSD wir di fronwen, 
I, 4 ona eDdnrfeD udar HaiDt 
C 3 t dai wir btoDOD fSeraD 
, 1 'WU die aller beateo 
die trait man cäUeu clten 
6 IM ipraok der degen gooter 
mo ntnar liebelt maoter, 
daa ada ir Beaeiiaii meide 
di wir tragen mit ftreo 
9 D4 apraeii TOn Tronen Hagne 



'wea weit Ir iwer mnoter 



aO wirdet io ir dieneit 



von ir Sbermnot. 
degeo küeae Dode gnot 
vam Betel den S&a. 
di dai adeD aln. 
vam wir an den ■£: 
awi ea qdb dar n&ch ergfi. 
mit strlte nimmer beit&n,' 
4 d&t aoltn Onntbere aagen.' 
die ie man barant, 

'aö iril ich aelbe g|n 
ob ioli erwerben kao 
helfen prAeTen Ueit, 
för dl DSrllohen meit.' 
mit htellchea aiten' 
aölher dienita biteoT 
wea ir habet mnot: 
ino dirre boveteiae gno4.' 



843, 8 se wofliche wol 



ine gnot 
gekielt 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 3858 L. 



Ut ir uMk hmrm 
346 IM «prwk iie Uni« OwitlW 



fltt (r w ^M gi$. 
«Pia «B iw «Mm f-dbiH «Itt.' 
'/Tw m w, {«h «vifai i« tagen. 
H kttwa fflMol« fragm. 
«fm i« /rnmlw hiiit: 
habm siarlidb fMDMif.' 
a|»»cfc das tUmegm Mut. 
war (llc /roiHMn rmt, 
in «idar Un^a la»l/ 
fMM ti htiäe U iar Munt. 

idk wU «liaaHH da«! 
«itf ^Ma wal arhaba». 
«i M^ta» M rffli /rsiwan $vote lam^iAt hokan. 

348 rH wi ll l t fa Hiafa 

te M«kla «M i« hld wi 

ar Inw« i( i» dam itar j a i i, 

alt wMt diu ackoM KriMHMIt da« lltwiaii SiM« i^. 

349 M a^dk diu futefrmtum '»« aiarJbat «mu ick aagi. 

iefc Mb aiOa aldaii.* im ackifäl da» «mhi tngt 



«vir wallaN mW efcaw Htm 
«ir wi d a» siw dar rata« 

346 'JVii attsat, Habar knwdar,* 

'Ut Hiidk raMa haran 
dar ir ^art sa Minna 
dia As danoaltaM 

347 Si fia Mil daN Md»» 

tf Molraa» rfdta, 

mit fwtai Mdan, 



iMTla Dil j 

ai woa im ad dar 1^ 



34^ 4 dM Iftwt ir sieh koaras, «0 
344, I 'und (DB A) Ut miob raW* hnran 

5 dar b dt nrt m mtima 
4 di U «rwaltMi bald« 

347, 1 D4 gie ai Bit JD baldan 
3 Of matru din rlohan, 

348, 9 daa mohte dft [von D] Id baid'an 

6 DA aprMli der knnae rlolM 
•iw «le iMife 
wir mUen karswtlaa 
d» badorltotf wir oa babana 

9 Da aprftoh dia Jonefroawa 
awu dar mtnen heih 
daa bring ich Indi wol InnaD 
rarugt in sodar iameii, 

13 Ir nU mieh, rltw adala, 
ir anlt vir gebiatan 
•wu in TOB mir gvTftlla, B 
and tnoD «a willecHebe,* 

IT 'Wir wallan, Uebla awaatar, 
du aol halbn prflaTa» 
daa ToliIabBD iwer mageda, 
wnnd« wir der Tarta 



nun dfn fronwa bl dar hnnt 

loh wil wol wlisQ dni, 
nnt gAatUobea aahn, 

I dea aUrlcen Btrridaa wip. 
'vil tiabin awaatar min, 
knod es niht geain. 
in PrOnhilde Uat: 
vor fronwen hfirlioh gawnni' 
'ril lieber bnioder nitn. 



du w»ra lErlmhilde leit 
niht Borgende Uten, 
mit-htrU«heD aitflo. 
dea bin leb In bereit 
■prub din wAnneoIloblv malt 
trägn not gewant. 
iwer edelin unti 
du Bl nna rabta atit; 
b&n debelner alnbta rU.' 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUKGE NOT. IV. 3930 L. 



tt «wrjfcHi wir ii» fcMl.' 

md oHoh Sl/ril bwrif. 

«jn-soh di« Mffigfti, 

s« hotw mim UnV 

zveine mkit Man, 

2« hat» nl«ii wU mir gin, 

«O0X ich in a^r«, 

u vi«- 1«^ Irvfa 

mul aUi gw>t gewarnt 

rdmM IVwihiUa Icnt.^ 

di« Urrm «diiMlm ilaii. 

drtsac mäde gän 

diu mIumw Ubijf in, 

Iwtmi ffosUali«» >iii. 

tri« aUd itr Mi, 

dv ffriimm li der ftU, 

d« «mrdm ^NoftH kitik 

diu Mrlich» meit. 

htsoc wbl gttin, 

dm Iiiil«i» fnmia doii, 

■fi «i •! Midmi Intf«». 

van dtr UAtM wafa wfrM. 

und outk VON LiMti 

di« U mir jMMM 

d«- Um ti pmHoc, 

dfUE ai in fcoldm wiOm truot. 

hettm IM gtgtrt, 

dOOtn ai M wtrt; 

9tBiir» aUam M» ftol; 

«mm i« UcksUm woL 



du willm «KU dO 0wiA«r 

860 'IV«- tiitl dt« ffMtlm,' 

'die mit i« 0«leidrt 

M- aprodb 'ich iMe «ifrdt. 

Dmwwrl md II«|tM, 

861 FVoawa, HMrikrt r«ht« 

dflc ich ttlbe viard« 
ie drin- hoiida JiMdar 
tax wir Ale jchaiide 

862 Mil gMlem wrlmihe 

U hiM ir jmc/rotNMn 

<lc *r krauwltm 

di« XNO joSmm warib* 

863 Di« ifr^ifdbm tldm 



dar in *1 IdtM rtei««, 
mO« Mtil H KrUmhlU, 

864 Fm fnmdtr viadu hlMlm 
di« et «Am« wirm 
di« dflolm ai mU tiänt, 
HiM höret «wilder 

866 Fm Mnrroch dem Und« 
die «Her bmlm afdm 
deheiiMt MfaMge» Mmm, 
«wl lif dos Mhl«m KrieaihtM 

86(1 m ti d«- h«hm verle 



dar o6e pfiiU Utgm, 
dos Mch «HeNm heMe» 



860, i min [mit mir D] ce hon [mit mir B] gin. 
361, 1 Ir idU Til rakte merkao wu ioli in, fronwe, aftga, 

362, 3 Krlmhilt din künegin, 



864, 9 I« aahana rremden liotan, 

4 nn korst miokal vnndar 
866, 1 Ton bterradi fli dan Imndc 
366, 8 phllfl dar oba ligan, 



4 Ftfianda in hAkgaolten wol. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 2990 L. 



8S7 Vk 'ArAiti^m golde 
dar /Vomom mhiniuim 
iura «Am vmIuh 
dS tCM awA gaeaftH 

868 IM «i hnrft wdrm, 
goMMkil ]ll>dbUch«ii 
da» fi trapm tsU» 
im «dsl«ft jvncfr^uwtn 

359 [iTAih dm k«rf«MtlM 
flt ai woUm aolkwwMt 
ob M dtd fcflUMi «pora 

S60 FU mtcJMl daidkM 
dtf ||«i«» urlottbM 
M ff(«rlla)iM xAMm 
Jm «nifdm IMtht mijr'" 

361 [Si apnok 'd» IMm* bntoän-, 
M(l «nirbaf andm- frowttm 

\md 4i In MiJtl t|l«KMul0 

{r iRH0«t Uf fi4hm «ind«!! 
862 /ck «tWM In tagt da» Wm 

ti «WiHfM oJ J|*IfcA«, 

Ir 90I1 in mr dm &HMmi 

die <i)«)mi tu gtniU 
868 8m aprocfc 'n- StfrÜ. 

if Iriuwc twd 4^ gtndde 



Dil guMim toheiit. 

VOM hA* *« Main: 

bar«itM at diu Weit. 

dm 9Mfm ndfcm htnit.] 

db mu in af den Itt» 

•ift alarib« «cM^ 

ntdar an dm «2. 

wo« VM «rabfilm «rf. 

warf bot« «4 fMonf, 

Hiwcs ir 0MM«l, 

M tiirs od«r w laue. 

du a«lm «i dm /VoHwm donc.] 

wurt dd Rtftl Mrdrit. 

dt« rakm vü gemait. 

dia hirrm tdtm das: 

von iHiiMn trätb* und« na«. 

if ni0Mrt Moh bMldM, 

da« Mm (oft wol ^aldn; 

«H wd{)« ad dar %>. 

•in ala \Sdt gtbmm «dp.' 

das in dd tWN gMohwA. 

aiDox iaman gupraek. 

wart MM träkm wl: 

von dm (Higm xetal. 

ist i» h&eafhai alu 

dm Uabm bmodar mbi. 



867, 9 diD newu aSii U«io: 

357, 4 dA wu ouch ir gewehn SC 

SfiS, 5 Da aogte man don recken, in wBren na benit, 

din li dt ßereD Mldeo, ir aierUahett kleit, 

■laft si dA kwMd. das wm nn geUni 

done wolden ai niht langer bt dem BJoe beattn. 



369, 4 •■ waa in rabter m&ie: 

6 Für alte di ei körnen, 

du al oer werlde lieten 

dea mfibten li le gerne 

von beaer reokea wste 

860, 1 Til groesUahe danken B 

861, S d& in ao aSre enwAge 
3<i2, 1 loh WKD iu aagt ir hurce 



369, 1 wart ein böte geaant, BDJh 

di maoaen In des jetin 
betera niht geaalm: 
d& ae boTe tragn: 
knnde niemen nDit gesagn. 

ataende nibt der llp. 



jvGoo'^lc 



60 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 3068 L. 



dos im iht vem 

das lohte dtr vi? H«im 

S64 Od ipraeh iler ätg» rtdu 
$d iiitl ir olbr 99rgt, 
tofc Mnge {» in gtimätn 
iax vAnet ndttrVokm.' 

365 Ir goltrarwea schflde 
und« brfthte tn zao iId 
roi hiez mau in dehen: 
dA w&rt Toa icheaaep t^n««ii 

806 Dft Btaonäen in dln renster 
Ir sehif mit dem segele 
dt« stolzen Itergesetlen 
dö ipracb der kttoie Gonther 

861 'Dos w»l ich,' «rwdk S^fV». 
Mmmh vmi yfitorwt; 
4i« nfctm 



868 SlMt dd bilde 

TOB stftd« er BoUeben 

Oonäier der ktlene 

di haoben al«b ton Unde 

869 SI Itaorten ilebff aplse, 

den beat«D den nun knnde 
ir rof Btoonden ebene, 
fr sohif gleno oncb ebene: 
8W/re 
•i/We 



ir tlorlkn orintm 



in PrihihiUa tarnt.' 

In KiSmütiMe Aamt, 

'lA mir «ito Vp hetUtt, 

fronwe, hahmt rit. 

tridM- Ott ib» Ata: 

JU neig |ua[ iax mkoff« m^dl«.] 

mnn tmoo in flf den snnt 

alles Ir gewMit: 

ai wolden rlten du. 

michel weinen getAn. 

din minneoDehen kint. 

morte ein höher wint. 

aftien n den Ria, 

'wer eol Bchifineieter Btnf 

'idt htm «Hck ifäar fhitt 

Aas mut, hMt gntt, 

räii mir wel Mtonk' 

ix Burgomim Um*. 

ein schalten gewu, 

Tute b^an. 

ein moder selbe nam. 

die snellen riter lobesam. 

dar sno gnoten wln, 

rinden mnben Rio. 

■i heten gnot gemach. 

Itisel leides in geaehach. 

tmrdfM tu iiaHpab: 

tnd t» tnirda Mikl, 

«ider ^ai« daai »i. 



866, 8 Ir (din Jk) roea Uai man Id Dieben ; 

366, 1 Da ataoaflen in den Tenatem 8 di aiiss Of den Bln. 

i 'war aol nv sclIRnelatar atn7 
867, 4 fla der Bnryondan lanL 
868, S von Stade begande aehleben der kteftiga man. 

868, 8 Ir roas din stnooden scAne, 

1 Ir sotff du gla vi] ebene : S70, 3 * das es wnrde naht, 

1 tat att den bAbgemnoten w«. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 



371 An dem zwelften morgea, 
hetoo si die winde 
gegen Iseaatebie 
das wu nlemen m6re 

at2 [DS itr Uhu OunOur 

mmi Mtofc SU wltm markt, 
'Magvt mir, /ritifrf, Mr Slfrit, 

3TS Pm wlwHrM S|/Wl 

mkJ ttatuMm diu vmU, 
iä mtngtt Ir kiuU 
8t4 /ch wa itt luiUm rUm, 
W jAat gtliehe: 
MB mm wir «ock IUhI« 
•A ptitOMH wir mit aorgtn 

875 M wir ^ mlmwcltokm 

W mH ir k«Me mar« 
ChMthM* ri min Mm 
te «r Ml fi£)i;9M, 

876 Dm wdrm ai frnvile, 

Airelkir MermM« 
•t jÜMt MD« «r weMe; 
U i^r Mute Oimth«r 



Bft wir beeren Mgen, 
rerre dan getngen 
in PrfinhUde lut: 
ffu Slfrtde bekut. 
•4 «U der härga nnh, 
wie boMe er dd eproch/ 
itt bt dta kkml? 
wid dos UrUdM lantr 
'es bl mir wol MmI. 
Üirye iMde hm* 
flla ir miek lumt jOm. 
flchoMr fntmeit vit g ee e hn t. 
ir habet einm m««!, 
^ dimtel es midi yvef. 
I&r f^flnhilde ffd«, 
ver der iüml^mt Itäm. 
M ir «winde eifceM, 
WM einer rede j dben, 
Mfide iA ein man. 
dos wirf nOe« j^eUn.' 
dee er ei loben U«: 
ddMner ez niM He», 
da «0« in wol geedbcDÜ, 
FHwMIde ewA. 



877 bd 



eben in den venelreH 
de» er ei nifct orikwide. 



d4 wne ii; nkif gegiit 
it aucb der Mnio etdn 



ia% wae im warttcke leit. 



371, 4 du wu ir deketDem, niwao SlTride, bakut 

373, 8 'eett »ir, Mwent Slnit, 

4 wee dnt diee bärge 878, 2 Itnt nade lut 

873, 4 dt mnget ir noeh oiirte 876, 8 noda iek il eis mu. 
876, 4 dea «r d4 btt gediagsD, 876, 1 ewu (du Jh) vt «L loben hleit 
4 dE leamra PrOnbild* leeh. 



876, 6 'JuM leb itiia Dlbt eO verre 
■4 dnreb dlae eweeter, 
dia iet mir laa min eele 
ieb wil du gerne dienen 

tr*1, 4 du «T ir aibt erkude, 



dnrek die liebe dia, 
du aeeene uitedta. 
ogd a4 min lelbee Itpi 
daa ai werde mla wfp.' 
du vu Oiurtbef« wit 



jvGoo'^lc 



62 DER NIBELUNGE NOT. IV. 3i90 L. 

878 Er frtgh SlftUvm, dat ^mUm «iii, 

'M i» IM da Ttüni» *mh ^Ai magaÜ», 

iie iort nidtr «ofcoutonif gSii wm if ii» ihiotl 

mei» ir herr« gahtbie, «i aint vÜ UIm ^«mmoI.' 

879 IM fpraiA itt hem S^l 'kh tvlt ir tougn» apAaa 

WMbr to ^«c/nMiwaii, «mI mll mir daiuie jthtn 

tMik* Jr n«nm woUfli fcrtal ir* gmodlt' 

'das tMox ich,' «firack Omiher, sin rtlor lAono wiite Mt. 

880 'Ich «Ifc« ir «in« in itnm vmutw Mtäm, 

in MtiPlMr iiwt«: iHh i«l Mt wol ^atd«, 

di« uwUmit Mtniu ougw dwrch ir tAanm Jtp: 

ob iok jMoalt dn hit», ti müeaa worden min tnip.' 

381 'Dir häl erwlt M rAta Üntr ougm acktn: 

n M diu Wel I¥ftiihitt, iaz m^UMU magedbt, 

nM der Ün h«rjM rtn^et, A» «in wtd ovck diu wvof.' 

oU« ir geharda dOhte (hinAmv gwt. 

382 06 Itias diu l^nt^ntit 6z da» tMMlam sfo 

ir Writehe aiaid«: «in mldm di nifcl alAn 

dm /Vmulflt an M »dtMiM. du wfrnt al bnrnt. 

Mws du di« frauman Idtm, das iil wia «idar gaaait. 

888 Gdn dm mümmdan aPriekan *i ir Up, 

dm ia aUa W(m watiloMti telp. 

an diit atga» wnttor Umm li gagA», 

dA ai dia iaUe aä\an: dos wo« dürft «Aoihhii 9«M». 

87», 2 Ut In du ikt künde 

8 di dort bsr nider BOODwent 
4 iwl Ir bim heisa, 

380, 1 'Sd tihe icb ir aiae S81, 4 diu dOht« Gonthereu enot. 

882, 4 du iat uns «der oqco fwol Jh) gweit 
888, 8 dlQ wntllcbeD «tp. 

4 du wart durch aohoweD geUo. 

888, 6 Ir w&ren dIwu riere d{ kAmeD in du UDt 

Sthit der küene etn roa söch flf den eant, 

du akhea durch dia TQDat«r diu «BtUchen wlp: 

dei dflhte «cA setinret des kilneo OoDtheres llp. 

9 Kr hftbt im di bl zonme du lierllche mwo, 

gDOt aode BohoBDe, [vil BCJk] michel nnde {tU S] atarc, 

noi der könie Onather In den aatel geeai. 

oJaA diente im BifHt; dea er doch alt vU pu vergu. 

18 DA tAch er OQch das Htoe von dem achiffb du. 

er het aolben dienuat ril leiten A geUn, 

du er bt Btegereife natüende [ie CD] beide mtt. 

du aAheo dnrcli dio vebaLer di TNwen aohtsn ande bAr- 



jvGoo'^lc 



D£B NIBELUNGE KOT. IV. aaea L 



88i RAt9 to «iiur mixt 



du MfclM «m dm ImwImi 

885 fr aaUl ml puMiMt, 
ai ritm UrUdk« 
ifar <m h«Mjr<N fchallm 
«i Umm SUD dem lande 

386 MU iM fem <M DaiiMDorl 
«Dir harrM «ogm wor^ 
vM rafeamoftnar vorw« 
ir «aUMfl w4rM •iN«o<^ 

38t r«N IdM d«M lande 

dl* Ma M«» (m ir «Mifa 
» H«*M dne hMl« 
•iw fiten m« der bitrir« 

V8B Seha nnd shceo tarne 

drf palaa wlt« und «Inen 
TOD edelem mwnelBtelDe 
du iniu solbo Prttaliilt 

889 Diu borr wtP eatslozzan, 
dA liefen In enkegene 
and enphiengen die gesta 
b roa hlei man behaldeB 

3M (M frmdt ein tummwn 
und die tithttn brdme.' 
•proefc vm 7Ve»ye Hajpie: 
dtf fcegvnda Slfrit 

891 'f» d(rr« hiro pUiga mm, 
dw ndtejM jfeate 



den fceMe» eil gamM 
ir roe ond amh ir oleit 
ir aoMUe vol gtiän: 



ir firhütge am«I: 

/Ar PrAnkilda aal: 

von Hehfam poMe rA. 

aia es ir eHen in feUl.] 

■nd owck Hojtane. 

wie die depene 

imeiran rtiMm Uatt 

«ichd, gmtt, Wide brait. 

aooh man ai aMn* trafen: 

Vit hirtkkt» wagm. 

das jokilwl ht dtr ßwt ; 

die heida Man« «HNle gmt. 

ai afthea drinne sUn, 

aal wo) getin 

grttene alBsm ein gras, 

mit ir Ingeiinde wm. 

Tit wlte tt gettn. 

die Fninlülde man 

in ir l^oowen lanL 

nnd ir sohilde von der bant. 

'nebet «na dl« awwrt 



'wir weltena aatbe k^agm.' 



886, 6 Hit •peni niwealiffen, 

din ar di iporo giengeD 

dln horten dl ril küenaD 

du nch ollia Pränliltt, 

386,4 Ir iohilde «rftran acbone, 

889,3 unt eapflengen diaa geate 

890, 2 not OBch di HehteD ornoDe.' 

4 dA begoDda Im (in C/»} StTflt 
891, 1 'Ifan pfliget In oirre bArge, 



d» wil iaÜ in augmt, 
aalen wdft» tragen.' 

88t, 4 den vil wnUlotaan man; 

mit a werten wolgetio, 

den WBtlloben muit 

aeharpf oDt [dar ano CD] breit. 

din vU berllche melt 
387, 8 t[ lohiffel bt der ftnot: 
390, 1 'ir anlt nna geben die awiart 



di von din refaten mare aogen. 
3 Ue viffeo anlen trage d 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELÜNGE NOT. IV. am L. 



Ul a{ tragm Mmmm; 
in wUgU wttgtm» 



i» fÜnttUkar vaU 
ioa\ vart MidUt HÜeweM 
3S8 'Ir mU fliidi Umh Iwrm.' 
'wor & «Nlhm^ 

«iii([ durch «M> Kab« 
394 ZW «proclt «in ir gati»it 
ioK idi ir dAtiiu» 
«DO» ^rUejaUck« 
dm «ttit ir «n>I mpfÜlMiii 
SSö Di wprach Hu htM^as 
lind irt dar rtarfc« Sl/ril 
durch triUm «itner Mimu^ 
iok /Whla i» Nil»! Ml «*% 
896 [IVttiiMtt diu aofcoHw 
dtf j)if aiit ir dMHMM 



d«i; ial wol 0«ldi»/ 
Bagne Ovnlkert» man.) 
wid ttkaffnt guot gtmaäk. 
üioN M fcotM aodk 
aH«iilhattm giii; 
Ml dla fcüaiiMi grtto. 
aprock diu MtiiglH, 
relbaii mfl^an afai, 
«tf UrUdwN aJAi, 
dia halda h«r gnam hin.' 
'fnwwt, iclt Moo «nit ^alUii 
mtre ktlh» gutkani 
ainar dnnidar tUt. 
dos ial, /Vothh, «dx rU.' 
'*» briffo mir mfa gtmmt. 
toman ix mlti IokI 
ac 9^1 Im ax den Dp. 
dui Mik ttpard« aln «rtp.' 
«Dort acUara wvl uaUait. 



, 8 &n Ut ai trafM UnMn: 



2, 3 tU mftuiK«!! anaUan reokan 
6 DA wart Trowan Frfinhttda 
äu nnkniid« recken 
in htrllcher wnte 
dk Toa begonde nkgen 
S, 8 dl In ntner bOrge 
4, 8 wu galtelie Slfrlde 
fi Der SLdar der geaallan 
OD er gew^t dea hM«, 
ob wlten nnten Undeo, 
mxa aiht in b1 dan nndem 
9 Dar dritte der Reeellan 
nnt dook mit auicenein Übe, 
TOD awlndan ilaeo bllokeo, 
er Ut in etnen donen 
13 Der jaogeate du ander 
mftgtltcbar i&kte 
mit gnotem gel na e 
wir möhteni alle fBrhten, 
17 8wie bilde er pflege der xUtte 
er mökte wot enralneo 
awennar begoade BflmaD. 
er lat In allen tagenden 



99i, 1 Bflt aehaflfen [Ir COJk] gemaek. 



geaaget Bilt merai 

dt komen WBren 

nrloien üf der floot. 

ain maget akttne ande gnot. 

I dal I*t mit triwan min rit. 
der bt afi lobellch: 
wol war er k&uio rieh 
and makt er din kftn (gekko BJk). 
Bä rebte kflrllohe atin. 
der iat id greoUlBh, 
küneginne rloli, 
dar er b6 ril getaot. 
iok w«ne grimrae gemnot. 
der Iat ■« lobelteh: 
aibe ieh den degen rieb 
»6 mianeetteke at&n. 
bete im hi iemen ikt getko. 
und Bwi ahcene al als llp, 
ril wBtliobln wlp, 
aln Itp iat aA geaUlt, 
ein degan knene snde balt.' 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. a4io L. 



89T DA mite gitagnt ilq 

JVwihiM« ndm: 

/itaffc 

dO 
398 Dö dJH kUneginiie 

SDo d«iii gaste 

'•« wUlekomen hör Sifrii 

«ai nielMt Iwar reiaet 
89» Tu Midb«! gmMe, 

im» Ir «ick moolMf frAnm, 

90r MMW MMI rMHR 

«Mit d<r itt «i}ii Mm: 
400 fir Uf IAm« m BJm. 



9«i«rwt «MM tr lip. 
dlH wlUohm wip. 
d« ialont. 



dos WM dm 9«fl«i l«it: 

dM kilmM koMa ^aauU.] 

Slfriden sach, 

81 .tUhtecUchen ipnch 

ber iD ditze lant. 

daz het ieh garae bekanL' 

(rmt PHlnJUII, 

/WttM tojitn- MiU, 

dar Ma VW Mir <lAl: 

der irm hct ick gmn r4l. 

toox ml ick Mj)m «fr? 



«r «Dil di«k (fWM MJMMt, 



401 Er irt f*k«isM Oaather, 

erwarb er dlae minne, 
dnrcb dich mit im 
wierer nibt ndn h«rre, 

402 8i Sprech 'iit «r diu bftrre 

«il er min geteUtin 
behabe er die mebterschatt, 
gewinne aber *^, 



396, 4 •■ wolden leken di gelte 



fwiu im iA eo« fMckikI, 
er «rUt dick tu» iiikt. 
ein kilnec rloli ande her: 
Bone gert er nibt oi6r. 
ich her gGTam hAo: 
ich betei nimmer geUa.' 
nade da sin nun, 
■pil olaö besUkn, 
sA wird ich Aa wlp: 
ei gfit in allen an den 11p.' 



3 di PrnDhilde recken: 
2 nn mnget ir gerne h«ren {baren 
'elt «inakoaeo, SlMt, 4 

1 'Vil michel iwar genkda, 
L Er iat gaborn tod Blne. 
1 DB bedenke dichi bellte; 



din vil wntllohaD wtp. 
897, 1 mar (da «s MDJlii tilaot, 
4 die halda Uena ont gam«[L 
gama BJIi) .wi diu Biegt spiaoh. 
gama bat iob d«i bakant.'^ 



S je gebot mir her ce Tarne 
möht icb ea im geweigert b&n, 



403, 2 

4 



dla ipil din iah im taila, 
behebt er dea die meiBteraebaft, 
Iit ober dai ich gewinne, 



mte herre erliiet dich ea niht. 
401, 1 nnt iat ein küole her. 
3 aona gert er Dibtea nBr. 
der reeke wol getan: 
ich hat la gerne Terl4a.' 
tut biatn ein man, 
ont terter din beitAn, VD 



jvGoo'^lc 



56 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 8463 i« 



408 Dd apraeh obn TVen^i Bagne 
iver rpU jfvMIHw. 
GuHlW mfH htm, 
•r trmßet wol mwmhen 

iW 'Den stein boI er werfen 
den gfir mit mir acbiezen. 
ir mnget liie wol verliesea 
des enit Ir iaeh bedenken,' - 

405 Stfrit der enelle 

allen alnen willen 

gba der kUniginne: 

'Ich Bol dich wol behQeten 

406 Dft sprach der kttnlc Günther 

no teilt 8waz ir gebietet, 
ich bestttend ez alles 
min honbet ich Terlinae, 
40f Dd din kUnl^nne 

der spile bat sl g&hen, 
sl biec ir te etrlte 
ein brUnne von golde, 

408 Ein wAftnkemde aidto 

d«s In delMme aMIt 
COM pf»B4 imer LihU. 
Den portm li«Kt gtwür^ 

409 DW xtt wart dt» f«Ellmi 

DonctDcMl und Hag»» 

«ri e* dam MtiM^s trgitttgt, 

«i dihUn 'unter reite 



'fmivM, Ut %tu tehtn 

tnd iv mUtate jdkt» 

dd mdw w harl« aht. 

•in oIm jcknw IfcOnigto.^ 

und springen dar nAcb, 

Iftt fn sin niht te g&ch. 

die Are nnd oneb den 11p: 

sprach das minnecllebe wlp. 

sno dem kdnege trat, 

er in reden bat 

er sold ftn angest sin: 

Tor Ir mit den listen nln.' 

'kOneginne hftr, 

und wnres dannoch mir, 

durch iwren schcenen Hp. 

ir enwerdet min wlp.' 

sine rede remam, 

als ir das gezam. 

bringen ir gewant, 

nnd einen gnoten echUdes rant 

Ml« an diu meit, 

voife» nie oarnMU, 

«B WIM wol git&tt: 

tchtia Ueklt dar an. 

in gelfe eii gedrii%t. 

wirtn »ngefröut. 

des «n^te in der mtwl. 

itl wflJ gasten niht ae gvot." 



403, 2 iwer spU dln starken. B das in mfiese jehen 

4 ein alsA BcktsDe nagedln.' 

404, 4 des bedenket inoh vil ebene,' 

405, 1 älfHt der kOene 

406, 8 das bestüende Ich alles 

4 min houbet wit ich Verliesen, 
401, 3 aihiesir gewinnen (darbringen JA) ce ftrtte gnot gewant, 
eins brnone rdtes goldes, 

408, 1 daa leit an din moit, 

5 es was ?il wol gotftn. 

4 saob man sohloBn dar an. 

409, 2 di wiren nngefrent. 

4 ist noa recken niht c« gaot.' 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. aeis L. 



410 Die wll0 «sa oach SIMt, 

•od ei [enan wesse, 
dt er sin tarnluppe 
d«r Id elonf er sehfere: 

411 Er Ute htn widere: 

di dia kUnlginae 

dk gie er tongenltehvD, 

aller di At wAren: 

412 Der Hm wm bnoi^at, 

vor mantgem tiMm rsdkm, 



418 IM VM ttudk Urnen PritMltt 
tarn ei «i weMe «trllM 
i« tnuK el eb den Men 
dar unier mmnacUdie» 

414 M kam ir geAtie 
DO» «MtMl foM« 
mit aUIWiM «ixtnffeii, 
dar vndar apil«* tooida 

416 Der iii«i^ JcMIdraesxel 
dar 4/* U^m eieine 
tUr IMe maneger Uije 
er mfiwto »hm Um«, 

416 Ihr acMIt wo« widar bmilMii, 
drisr «paMMR dieto, 
tw« afdb und aiwj^ doh j^olda 



der wBtUche maa, 

Kuo dem schiffe gegfln, 

rerborgeo ligen vuit 

d6 was er alemen bekani 

dö Bteh er reellen t3, 

teilte ir hdhin spil. 

daz in d& aiemea aach 

TOD llstea das geachach. 

dd ntd«x «pil geevJuike» 

üe da» mMmi Mftm. 

each num wA/m trafen; 

das ti di« wdrMt tolden engen. 

ffwd/cnl man di« vmat, 

UM eUiu MtHflge« lanl. 

managen geUee ««in, 

ir Kehtin varwe adteüt. 

und truogen dar mekunt 

•iiMn »ekü^ rani 

micM unde hreit, 

diu eil MiiinwUofc« maU. 

«in «d«i horte teae. 

grüene aleatn «in j^ro«; 

mit «cMn« widerz geU. 

dem diu fromee wwrde keU. 

b(« ihm dos Ul geeeil, 

den tragen «elf diit meUi 

rieh er «um j)niHM!; 

edhe werde hhne gelruto. 



41<\ 2 t is lemen sirande, 4tlv 1 dA rant er roolcen tU 

411, 3 dar gl er tongenllche ; tod liiton das gescbach, 

' aller di di waren, das ia dA nieman enaack 

412, 8 m6r daana aibea hnndert 

4 Bvem au dem ipil gelange, das «a dl halde eolden sagen. 

418, 1 DA araa [dq V] komen Briioobilt: 

2 lam ob li seid« itrltan 8 vil maDigen goldea selo: 

1 fr minneUlatua varwe dar ander htrlloben ichein. 

414, 1 dl« tnogen dar oehant 
416, 1 Der vrowen Bcbiltraael 3 gtQeaa sam (all DJh) ein graa: 

8 dar Itthte maaiger liaade 
416, X wol drler apanDeD dioka 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELÜN6E NOT. IV. »57* L. 



417 ^1«« 4«r iigm Bagn» 

mit gritnmtit miwI« 
'vi mu, UMe OimllMr? 
ier ir iipm^ , 

418 D6 trnoc man dn fronwcn' 

ein«D vU acbarfen gftr, 
Stare nnd nng^efUege, 
der ze ataen ecken 

419 F<m 4« ffin$ amart 

vitrdtMp «MM 

dm tnttga» JWaM itim 

Owilhar dar mUI« 

420 IM «pnick Hm^imn bniodtr, 

'miok riuwt ifKwoltoli«» 
nu Masoi wir «< rMikm: 
tuht MM in dlMwi liHida 

421 Mich mütt tLtrU akre 

h«l« N^ brimlar Ho^mu 
««d mich ich i»M mIm, 
mil tr ühtrmiQata 

422 'IFir nidm ii»g»Mngp» 

•pf «di fto bruodfl- Bpgana, 
dm wir se «41 badw/M, 



den BchUt iar trojm xidk, 
dar fcalt von TVon*^« aprccfc 
wi vsrIiMm wir dan Vp! 
diu iai dM Hmela wlp.' 
aweere nnde grftz 
dens lallen zltea sohOi, 
inichel nnde breit, 
tII fretBllchen aneit. 
hctret vmnder Mgait. 
wo* der XU« j atla y a « . 
IVükMM« mui. 
dar HMi« mrga ptw«». 
der Mana flaitMMH-l, 
diai« hoff«v«H^. 
(oia fliuai» wir de» Up, 
n» eerdaröaii dt« w^. 
das ich keai in d«x loat. 
•iK wd/wi an dar hwl, 
Mt möhtan aamfte gin 
aüa PrAtthiM« hmm.' 
wsl rtima» ^s» loMf,' 
'h«l wir dax ßMoatU 
Kfld diu «wart vil gwt, 



417, 1 All« der aUrke Hagena 
2 mit grimm lg*m mnota 

4 der a d& gert et m Ion an, 
& Veroemt noeh von ir wate: 

Ton Awonc der ildee 

edel nnde rlcha: 

TOD der küoeginne 

418, 2 einen gti ril aeharpfea, 

419, 2Kolrlerdebelbinmeaaa(ndjaeClQ 
& Er dbhte in einem mnote 

der tinrel Aa der helle, 
iner ich >e Bn^ienden 
ai möeata hie [«U CDJk] lange 
421, 5 Daa wiaaat eicharlloheD, 
00t bnt ich Ueegt eide 
6 da> loh aterben iahe 
jA müaaan llp rerlieaen 

422, 



dar luete ai genuoo. 

einen wftlTenroo ei tnioe, 

ab des rarwe lebein 

TJl manie herllcher atein. 
4 [Til B] harte TreislleheD aneit. 
4 tvil BDJhi harte aorgan began. 

'wai Bol ditae veaenf 

wi knnd er Ak vor ganeaenl 

mit dem lebene mtn, 

Trt Tor (fon C) ntner minne atn.' 

■i aoldeni wol benni. 

ce einem vride geiwam, 

den tiaben hirren m!o, 

dal t11 ecfccnne raagedtn.' 
4 der ataAao rroven Abemaot.' Jk 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. S654 L. 



423 IFsl Urt Ov magtt «del« 

mit »mMtmitm mwtit 

'tut «r (hmtot iM tt Mmm, 

ir «U aeltarfm wifnt 

424 IM «i dtH «tMTt gemtmuitf 

itr Vit kAmw Doncwitrl 
'mt fÜmt «WM >i «mIIm,' 
'BiMÜttr Wt unWunD^n», 

425 BiÜnhUde Sterke 

man tmoc ir zap dem rioge 
grÖE DQd angefliege, 
fn trafen kftme zwelfe 

426 Dm warf «1 m mIU» sllcl^ 

itr BurgMtim t^rga 
'miftn,^ fraäk Bmgiu, 
jä mI ti i» Jer JmU« 

427 An ir vil wtze anne 

BJ begnade vazsen 
den g6r si höhe raete: 
die eilenden gMte 

428 Unde wnre im SlMt 

lA hete lie Qantlwr 
er gie dar tongenllohe 
Onnther stne litte 

429 Er sprach 'gip mir Ton handen 

■nde merke rehte 



vmz tbr iegait «prook, 

si iiW dhtd tank: 

a6 ttvgtt i% ir gtwuit: 

gtbet den hMt» am üe haut.' 

b6 dm «mt faUl, 

VON frmiie» wart fltl. 

fprecfc dar hi«M mmi.- 

*» ttrir iMun- wäftm Um.' 

groBiUcheo schein. 

einen Bwaren ateiSi 

michel nnde wel: 

der kttenen helde imde sneL 

wA ri im gir vwrwaktx. 

WM vil \arta gri», 

'was hSl dar hSmae « triti 

ata du «Mm tiwwU Ml.' 

ei die ennel waot, 

den aohilt an der haut, 

dd gie es ui den strtt 

Torhten PrÜnhflde nH. 

niht dt ze helfe komen, 

stnen fip benomen. 

ond mort im alne banb 

harte aorqllch erranb 

den BcbOt Ift mich tragen, 

was dn nüoh hoereet aagen. 



^6, 1 Diu PräDohilde sterka 



43i, 1 bIbA dia magat gebAt, 

3 Ton (vor X} TreTiden wart vil rAt. BD 
TU gnBillcbeD acbeiD. 

4 [der Jh] heUe käcna nnde SDeL 
426, 2 worden harte grAa. BC 

3 'wATeo,' apracb dA Hageoa, DC'Jh' 

1 AnrilwIiearmeCwlseiian *" 

4 GoDther not Slftit 

2 aA heta st dam kdnige 
6 'Was hat miah gerüeret?' d&fat der käane man. 

dA aach er allaaihalbeB: er tadI di niemeD at&o. 

er sprach 'ich piiia Bidii, der liebe Triont dln. 

vor der kQQegiane solto gar Ad angeat stg. 

1 Dos ahilt gip mir von hende ond Uae mich den tragen, 



jvGoo'^lc 



60 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 8729 L. 



na habe dn die geberds: 
dft er In bekande, 

450 D9 lehöz vil krefticlioboD 

6t einen lobUt nlnwen, 
deo trnoe an slner hende 
dai flnr ipranc von stftla, 

451 Des starken gftres solde 

das man du fiwer longen 
des sehazses beide fitrftcbtea 
•an dln tamkappe, 

482 SiMde dem kfienen 

tQ bald» fl]panB er widere; 
den gftr den si geBchozsen 
den sohAs dS bin widere 

488 Dax flwer stoiip äs ringen, 
den g«T Bohta mit eilen 
dne mohte mit Ir krefte 
ei eo bete nimmer 

484 Brünbilt dia achfleae 
'edel riter Gnntber, 
si wknde das eri bfite 
nein, bI bete gevellet 

48ö DA gie sl hin balde: 

den stein bnop ril höhe 



dIa wen wli ieh begin.' 

es waa Im liebe geUn. 

din hSrilobe melt 

miofael onde breit: 

daz Sigiinde ktnt. 

Bam es wite der wlnt. 

al durch den scbilt gebrach, 

(tz den ringen lach. 

die kreftige man: 

Bi wnren tdt dt boBtAn. 

ton nmnde braet dai blnot 

dO nam der belt gaot 

im bete dnrch den rant: 

des Btarken SlfrideB bant 

alB ob et tribe der wlnt. 

daz SlgmnodeB kint 

des scbDMs niht geaUa. 

der käale Ctnnther gettn. 

balde tl spranc: 

des Bchnsses habe danc' 

mit dner kraft getAn: 

ein Terre kreftiger man. 

sorolo wai ir mnot: 

din edel maget gnoL 



129, 4 dA er In (reht BJh] erkande, 

6 'Nn hil dn mtne liat«, dina Boltn nlenen »geD: 

■fi mao din ftSnegiane [tU a] IQcel rbt bejkgen 

an dir dabeioei raomea, d«a al doh willen bü. 

OQ iih ta «i din vrowe Tor dir nnaorcltahen atAt.' 

480, 4 alauD (ala SJh) ei WBte dar «int 

483, 4 den framte [aBCJh] dAhinwidare 

6 Br diht« 'ieli wil niht acbiesen dal sobtena msgedto.' 
er kftrt« daa gArea antda hindern rflcka alo: 

mit dar gtratangen er ibAi flf ir gewaot, 

du ei arklano vtl lAte von atoet ellentbafteD hant. 

49S, 2 den ahna [den All] ahAa mit allan 
8 eine mohte mit ir oratten 
4 ei enhnte der kSnio Ganther {an CDJ] triwen niemar getin. 

434, 1 wie (jü B) balde ai ttf gaaprane (.ipraac C) 

484, 2 'Qnctbar, rlttor adele, 

4 ir waa dar nich geallchen 
486, 1 DA gie ai hin tII balde: 



jvGoo'^lc 



DEE NIBELUNGE NOT. IV. 3786 L 



d iwanc in krefttoUche 

d6 sprauc d nAch den wnrfe, 

486 Der stefn wu geTal)«n 

den «nrf brach mit BpmDge 
dar gle der snelle SUrit, 
GoDtber In wegete, 

487 Slfrit wu kUene 

den stein warf er verrer, 
Ton alneu sduensn Usten 
das or mit dem sprange 

488 Zno ir ingeiiude 

dA >i ze ende de« ringea 
'balde komet her nfther, 
ir snlt kanio Ganüier 

439 DO leiten die tU kUenen 

al boten lieh >e nejwa 
Qnnther dem rieben, 
ai w&nden er hSte 

440 Er gmoitei minneeUche: 

dd atua \a bl der hende 
■i erloabte im das er solde 
des ftenten aloh die degne 

441 Ai bal dm rUer «M« 

!■ dm faUtt wUm. 

de nidt mam» dm rwkM 

Owicwert Md Bagnt 

442 Slfrit der «neUe, 

sine tamkappe 

436, 4 

486, 1 1 
43«, 8 dar sie der hfirre Slfrit, 

4 GnnUier in dd wegte, 

487, 3 
487, b Der tpraae [dar} wu ergaageo, 

DA «ach man ander niemen 

PrQaDhilt din achtSDe 

Slfrit luete geverret 
438, 3 'Vit balde kamt her aUier, 

irialtdeinkaaeo(kaaigeA)6natliQr 
4S9, 4 ai wAsten das er hüte 
440, 4 dei fraot« aieb dA Hageae, 

443, a 



verre von dw bant: 

daz Ifite eAlang ir gewant 

zwelf klAAer dan: 

din maget wol getAn. 

di der atein gelae: 

der Ml des wnrfee pflae. 

krefüc nnde lonc: 

dar ESO er witer aprane. 

bet er kraft genooe 

den kflnic Gnntber« traoc. 

«in teil Bi lüte Bprach, 

den belt geanaden Baeb, 

mtge nnd mine man: 

alle werden ondertlLn.' 

din wifen von der hant, 

ron Bnrgondea lant 

ri) manic kQeaer man. 

mit einer kraft din apil getin. 

Jft was er tagende itcb. 

din maget lobellcht 

haben äk gewalL 

tU kÜene nade balb 

mit Jr dowim gdn 

oltd dam wart gatä», 

mif dieMla dufr hax. 



wtae er waa gennoc, 
er ze bebalten tmoc. 



der helt in werfene pBao. BC 

■A bete er (er bete BJh) craft gennoc 

der atein [der] waa galegen. 

wan Onntbar den degan. 

(din BD] wart ia aorae rAL 

dea kflnio Gaotherea tAt. 

ir (min JA} mAge not mloe man: 

alia weBBD nndertAa.' 

dia ipil mit einer eraft getAn. 

der degea küene nnde balt 

er abe bahalUn traoe. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. ssöo L. 



dA f!ia er hin wldete 
ik er and ander degne 
448 '8ö wol miflh dine msr«,' 
'du iwer bAfaTerten 
du temeD lebet der tnwer 
nn Bnlt ir, maget edele, 



di manio fronw« aas, 

allei leldei rergaz. 

sprach Slfrit der degen, 

also fst gelegen, 

meister mflge iln. 

ona binnen rolgen an den Bln.' 



444 M tpnOi «« «wl 9<Mm 
es MftMm i hevliiim 
jMM müg ich alMt i&tt 
cU« flilM IttttK fritmie 

446 IM Mm ai bofm rUm 
ffl ftMoiida Ir /iritm^ 
die tot ai M /»nwItiM 
and Um i» y tew alfe* 

446 iSt rifaa ItgtMu 
A«akU(bMi9« 
'jorU,' apraDk Ho^mc, 
«Dir «rbait«N hie tiM« 

441 M ai MI mU ir kr^ 
(dir hiniginta arilla 
«B«» «1» ai alaA flinM* 
atttta» maga aM «m 

448 M apradb itr ttmke fl^Ht 



6 'W«i pttet ir min, bfirrel 
der in din kÜaegliiDe 
oat lU noa balde Kihowui 
iam an nibt enweaae B 

9 IM ipraeb din knnlginiie 
das ir babt, bto Blfrit, 
dhi Ue bftt «rniDeen 
dea aatwnrta ir Ilwaaa 
18 Er ipraob 'di het &, vroire, 
dA waa bt dem aebeffa 
ii der rogt ron Blna 
dea iat aa im nnkOBdie,' 

446, a der PrftanbDda bttf 

4 wir arbeitea bte ril nbala 

447, 4 ao iat ua dln magt adele 



'd«f mA mOU ergim. 



jferdmea nA$ mbt laitt: 
HuiBaeM wardaii I baaaal.' 



mAgt 1 



riok wwl Mrlkfc ^awottf 

tpiU «ada fno 

acbarfca/la soe. 

'was kibaa «nr ffalda/ 

dar »ekammt BrAdWde maa. 

kamaal ia dos loal 



da« 4Dir rfa varleml), 
» ^rdauB aoryaa j aia w .' 
'da« aal id» aadaralA». 
daa Maa iofc aiM argAi. 

t tat [ril BCJh] wtaltehe das. 



'ifi iat daa geaehaba 
der «pil aiht geaebn, 
din Qnntherea haatr 
flan Bn^nndeo laat. 
beträebet nna den mnet: 
Slfrit der balt gnot, 
dia aBÜ io aa gewann 
apraen der QnatheiM maa. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUN6E NOT. IV. SOTs L. 
iek mI i« Mfe hringm ler In iKIm laut 



* i» 



kik wil MwuM «am. 
dia cU «ol bMMm. 



dar ioli Miul« i« gumm»' 
■prMli dn- Uni« lU. 
MbdkM vrt." 



449 Ir mH «Mt Mir tA> vrigmt 
g»t m&t st i«Mr Ar« 

der aR«-tot«i d«gM 
460 'SmM «tt ot Mtb M loMtf*,* 
'wir «tu tvwr k«lf« 

•r «finuft 't«k bHM widara in vil fatrsM Ugm. 

d« ir Midk hcito ^«Mdfl, nill ir d*r Iflüi ji ii m MfMk* 

''' ma Mai'' «AA A« AUahaiym /bor. 

4Ö1 Dmhim p§ it a/Wf MT ^m-tm ^ dm mwI 

ift rfMT loraloppe, d4 tr «iit «cfc^l «mt. 

dar OH «t alvMt vil (mge» iax Bigwmnim Vmti 

tr fmnrt t» haUia dmnwit, aU ob n «mM itr wM. 

462 Om Mfct^«irt«r Miimm aoch: dos nhifW •*« «Ms 

«m Stfriäu knftm: di« wiroi olatf frts. 

■i wAmlni dos «s /tiorit «te Modw «tarfe«r tvinl; 



Miii, » fborf« atfrU, 
46S n dM tiyM X»« 

k«ai <r MtMt lood» 



464 DorMt^Mr alltiM 

dos MMf jfskoal oil Mda 
[•r fis n« «iaM brya, 



dar nhnim atgUmit fcM. 
(md U dar «Imm iiak« 
mit Mtdta i r» moU, 
«od doMioak lOta hu: 
dd ar da» frAnn kort haos. 
<f aiMaM «tart Wail: 
dar HIar vil fMRaU. 
dar itft ata fcorc ttmmt. 



466 IM loNi ar /Ik dia pertm: 
it kwtaa ai ir in», 
(MS lor bapmda Mem 
da« «Doa wttl baUalal: 

466 BiiwN iMtg^Utffm 



462, 1 Dan aakabiaiater sieh ntemen; 



«arslosaii ioi di« ttwairt. 
Mf MMJk dia liirta tarnt.] 
itr tHtiHHida ouM. 
d4 «aal ar iwwarHia ft aii atd« 
dar dar Wo pMoa^ 
a(K gtmmftn lao. 
4H>, 3 Til iriUleheii nA.' 

4 du mit Ir PrflonUlda aagSD.' 



453, 3 «ol bondart Ungar nuta nat daanooh pu: 

das hiai le (in S) NlbalBBge, 466, 1 dar dar böiga pflM, 



jvGoo'^lc 



64 



DER NIBELÜNGE NOT. IV. SMs L. 



dir apnuA '«mt i>l dar Mut 
ii «Mmdrit rill« ttimm« 

457 Ttid aprndk 'iA bbi •(<• nck: 
idi oradni« «IwUclim 
dar panif Mflip^ l»ge 
äoB nitofa dm portaiafv, 

468 Nu itU dtr ritt hütM 

tbi halmm üf rin hmibeti 
doi «ohilt M bald« stwl«, 
wi« nAfa gntnUehm 

450 in <r 9«lor«f« toeckiii 

dd «DUfdM St^n MD Ml 

d4 bgwid im «dtirMM 
dock müim/' dar porlMon 

460 Fm «iMT iMMhM^m; 

•iii teil i«0iinda ßrktt» 

dO itr porlMors 

dar Mwibt «nia tai «ra^a 

461 Si slfUa» bM atra 

d4 Urta Man du diasati 
ar tanuia da» pM-tamara, 
did NKtra MmrdaM hUnAt 
4Ö2 Dd Mrta du atrllan 
jllbriofc dar fcSaiM, 
«r wifMt aUA balda 
diaan gtut «II adala, 

463 ;4Hirt(A woa Maiia, 

Mm wida H«^ 
tmd aiiia jaiaal awora 
dd Ilaf ar luirU awiwda 

464 Sibm Jtii<p/a aw«ra 

ia mU er «mfc dia haiida 

46T| I Er ipruh 'leb pln ein recke: 



462, 1 DO hdrt du ^mine atrltea 
468, 1 Albrtoh waa vil ^mme, 
464, S di mit er vor (umb B) dir hu 



«I «oata am da» terT 

dar UaM Stfril dd «w 

anfaliiw 4^ dos lar. 

«weh hiHla dd eer, 

«■d Itafa ata fammik.' 

dd du« nfrit gatpraek. 

ai» «ne/rn m gtUn, 

dar ffti atorfca Man 

dox tat tr üf naitft 

ar dd an SlfHdaii Uaf.' 

ad managet) MaRa» ma«. 

VOM ataar Iwnt paldii. 

dar KMitAa giut. 

das im ate «panjfa gArul 

daa ffia dam halda «dl, 

dar Mt daH primMax Mt, 

ad fcra/led)<Aaii al«oo. 

dar Urra Slfrit getutoe. 

dos al diu hirc arachol. 

i* tnhhinga »ul. 

das ar i» alt gabottl. 

in «1 dar Hibhinge lant. 

oarra dura)» da« bare 

alM wildes jfatwarc. 

««d Itaf dd ar dd vwil 

dd ar den riae« «oata pabanf. 

dar tnio atura paitwoc. 

ar an dam Übe truM, 

vo» polda an einer hont. 

dd ar Sl/ridan «anl. 

Manpan vor dar m, 

den acbilt dem Uleiien man 

45S, 4 BT u SttKdeD liefl 

4fä, 4 du alt) gespenge cebnet 

460, S SlArit den [Krimmen D\ tAt, 

4 atn hArr« Slfl^it Kannoe. 

8 and tief d& er raot 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUN6E NOT. IV. «so L 



dttB im de$ «it sc^mI. 
dd der «xrtUclif gatl. 
gar «brochm «tDimc: 
•in viäftH, da» inu tone. 
vmU tr tUkt Odkm U(t: 
aU im lugmit iaz gMl. 
Uef er Jtbrfchan an 
■Im alljrrlMD «wi»; 
iax tr Vit Uf« «rtc&rJ. 

'nu liMt mich ge/uaen- 

in «iiMt» relmi «mm» 

ich war im vndn-IAt), 

«praclt dar Kctij)« mm. 

«am dm ri«m i: 

Ut%m im vil to^. 

'wi« *t( ir gMtanlT 

ich «Aide t«h mn-e in moi Maitt.* 

«finidk ^Ibrich Aaz getmere. 

dvt lUrVeh»» verc, 

muggt landaa hlm wmm 

doK tr lAxtt mich gmt—an.' 

'ir mll vil bolde gSn, 

rsfcM die mit Un 

dcu «idk di« hie ^wehm; 

Itaw hi< niht gMehatteit.' 

Uai tr lU diu bml. 

di «r ib« nchen eiml: 

d«r JVibltHtf)« mM, 

er apraA 'vol Af, ir ImM«, ir mtf m Sl/Hda gin.' 

472 Si «prmf«» etm dt» bcltrni utid «tärm «il bcrrit. 

Mtmt rttn- nwlt« dia wirdm wol ^l«it. 

465, 4 er ■honte iIdw cdhte, »U im din (ila CJft) tagaot du gebdt. 

466, I Ab rlane er bl dem [ürte 4 din tet Albrlohe wt. 

468, 1 kliun den riien «: 

469, a dln degeoIIcbsB wero, 
470^ 9 int bringet mir der recken, der beaten di wir hta. 

4 wenmbe er [dO B] dei gerte, dea hOrt io nlemeu Teijeheo. 
471, 6 er waoU sorgegde 

5 



•Ihm »6 bilterllchen, 
d^ lHbta ifcom in »org» 

485 Dm «charm ar «on der bände 
d0 •ticx er in die ecbeide 
•JNm tamo'ar^ 
•r achdNde •ItMr Kule, 

4S0 Mit «larkm ainen iMndm 
wnA Die U dem borte 
er »ngU in wn^e/Motfe, 
ZHhl dn fangen Mite 

467 IMe rief d«' Uini« 

«nd mikt ich iameiM eij|e«i 
(dem ewuor ich dee eide, 
ich diande in £ ich eturhe,' 

468 A- bont oHoh JIhrIchffi, 

di« St/Hdea hrtfte 

ioK tvere b^nd^ vrdjfan 

er «firach 'ich hei» jS^^: 

469 'At wo! mich dirre mara," 

'n» hdn id wol erfunden 
da» ir eon wdran achulda» 
ich twm ewa» ir ifebtelel, 

470 m epraeh der Wrre Sifirit 

und bringet mir dar beatm 
Maenl Niblunge, 
ai «Dil i'» Indee 

471 Dem riam und Jlbrtoh« 

dd Uef ^tbrich »aide 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 4ii4 L. 



•i §imgtm lU ai fimint 
6i Wirt «in «clunM gritam 

478 Fit fcn-Mii tOM msftiidel, 
das «t fcdmin nhwrfi 
<r «}ir«)t 'ir mII Jumim 
im vant «r vil WtiM 

4U [IF»I drisae M«mi1 neb» 
ta isn mwrSm MmmI 
dn» brAI« «Ml* fr Juln« 
«iHiii er ai füen» woUm 

4i1S) £r apracft 'ir gwetm rllcr, 
ir «wll eil rieht» ihtder 



dar Unit ntlt w %itnm 
470 An tinem mvTgm fruo 

was nuiUr gmmU» 

ri fmorUn tob ih» guoln 

•i Um« wmjfirHchm 
4t7 IM ttuMidM fo imt «wimii 

dtf a^aiilt A« Utnig'Htm 

dja loft dort «ifca jHasm 

•ia füartut ttgti »Im, 
418 IM apradt itr fcibuc oeii Bin« 

dia hfll ich Sil ilar «arl« 

dia hin ick haa«Kda(: 

itr UrUdMH saala 

479 IM anch man mfridm 

in ItirUdur wmtt, 

a aprach diu iünigituu 

ao) ich dta gaita frtlasan, 

480 & tprach 'k auU «ilwpaii in 

ob ir al adM gama, 

47S, 2 du al lUan kdmeD, 

B ar apraoh 'ir islt von blnaan BD 

474, 1 Wol drlB«o hondart reckaD 

471, 4 
478, 4 

479, 4 aol iob dl geate eoptUieii, 

480, 2 ob wir al tehen geros, 



80^*11 aMn: 
aiR laii mil «arta« gttSm. 
matt tdtancte im iMartrana. 
ar aait iaa dUem itme. 
mit aoMl wir OW fhut: 
di hM» Miam unda f uat. 
w^ran achiare fcamaN.* 
dar baatan dd gmumm. 
utti imdar ir gmvnmt, 
in dag BrOnUlda lauf.] 
das «Dil ic& tu aogan, 
a ca Jisüa frogan, 
vii mHmaoUckiu «t>)p. 
mit jrtiolar lotrta d«N Up.' 
huobaii ai aich doa. 
Sifrit dO gOBan! 
UHt hlrKck gttDont: 
in da» IV««liilda loni. 



'«■mIz iamiM war di aini 

ad earra if dam «l? 

dia ainl nodt telxar dann a an4.' 

'ac aini mtna man. 

hia jtdltan ht «arldn. 

dia aiitl na, /rowa, fcoman.' 

wart mit sühtan war ^anoman. 

vor ima acMjfä aldii, 

luid ondar man^^an man. 

'hir hüntc, ir autt mir aofan, 

odar aol idu t>arda|^?' 

für doK poloa gin; 

dnx ai daz wol oaratfo.' 



di aint noch wtier dMiiie dar (alo CJk) ai 
wwi Tfl KrAiB WM- ganomea. 
odar aol Tch grflaias ai vardafofit* 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 4im l 



Slfriden mit diM gntox» 



481 Mm »Awf {» JUrWj« 

d4 «MM «d vU JMlff 

rf(W si «ick aOmikMM 
ii woUtH dii «i( Mmm 

482 IM «procfc dtu UiugiMU 



litf anhmirfe Danewarl, 



'atoax iah nvM 
da% er mill« war«, 

484 DA «ich flMff'i''* bn»d*>' 
aA ma««g« rfcfc« 9^ 
ibr ntur «orc frl«, 
dos dt« arm«» aiU 

486 IFoI M iMndn^ p^mdM 
gMnaj« tfi riclMT tcdf« 
«Im hm di vor gtlnog»» 
du 9«(>rlweJk diu Uiivt": 

486 IM «pnwk diu UmvIihm 



Umn aifcl b<lA«ii.' 
d«nE Hoclk uiuUntätitde, 
4SI Dt apraeh «m TraiMf« B«jpu 
«B Ikll dm- fcänsc vim Blnc 
abd ttil es jcb«iiiM 
doü wir VON himim fitami 



oU ir dar Uiim rM: 

a[ DO« dM (tiidam wAt«!. 



•md hMdt i» ir gmnmt. 
fconn» i« doc la«t, 
druMgM Mit d«n aeltam. 
Mm sm Bvrgonimt vam, 
'iclk tooM im «nmh Jioll, 
intd ailW tmd «la golt 
dM ich ad oil M*.' 
dM ftdfltMM fflnlhar« amni 
Mt mich dar aUnI fßtgt». 
fproch dar U«m de^an, 
dia Ul min aixM al».' 
diui tat ir grmMliiAm aekbi, 
d«r alAala MidanDaNli 
Ut dM haldM JMttt: 
dan wart §i vil pig«^ 
miMMan fn^Ultn laban, 
jofc ar Ana aal. 
gitnga» wr da« mI, 
•d hA-lloMu ftlaif. 
as wot ir awora umie Mf. 
'Ur Mnac, iofc hat dw rd» 
Mir wil Mlnar wdl 
•r ammdat gar wi» galt. 
dam wold iefc immar waMn i 
'jVoutM, i« al 9««it, 
0olf mda JUail 



Ott i 



ir dM fcoban rd( 

r IVAnJiiU« wit." 



481, 3 dA wu aö vil dar gMta 

482, 1 du »ntinirto Danewart, dea künlc Olaalbar« man, 
484, S Bwar eiaer marke gert«, 485, 4 es wu Ir werlloha lait. 

4S6, 2 mir wll der mlaen wU 

466, 6 Er gtt lA rtoha giba, ih wanet du der degea 

leb übe gaaaut Dich tAde: ich «iia noch langor pflegen. 

onch tKlwe i'i wol verawaDdan, dai mir mto vater lie.' 

■A mtlteo kamermre gewan noch küoegiana nte. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. IV. «w L. 



488 'Iftin durch mliis lieb«,' 

'im Ut mir erfäUm 

VON gMt Hfid OHch «1dm, 

«d wir (Ibn* fcomm heim 

489 Mit eddem gmteine 

ir a«ner kamsron 

•in« leoM e« Rihl jtetrouwm 

490 IM sprach Jiti juh^rouiD« 

diu toi ( hie be«li/lan 
dd >]>rach ikr fefimo «iM« 
d«r {» dar xuo ^«ralla, 

491 £1« ir b«hil«i m^ 

{«r «DIU tr mwolcr 6ruodn-), 
'nii ?dl tu «in ievoOtat 
si rHilm «ich tw vnifl; 

492 Si fuorte mit ir donnait 

dar KIM hvnderf mcida: 
aim Mhnicn «ich nihl itmgar, 
dla äi dA lunm» licwii, 

49S I» tugmtUdun xtAt«» 

«i Inute ir nahilfM ^nda 
mit pdolaM iirloMbe 
siw ir satcr kmd« 

494 Ma» UtU Af ir ffcrt« 
oUar Jnmicwlla 
«Hch hom in sko ir reif« 
M /uoren tNm dem lande. 



«pra<A diu Hne^. 

«MidMc Mfoehrfti 

da« jfeben ao\ min hont 

in der Bor^onden tanl.' 

ladet man ir iliw eohrt«. 

AA mite mHoate Um 

dem Oteelheref man, 

dar «mbe lachen hegan. 

'wem Mje ich uiiniM lonl? 

ml« und iwer hant.' 

'au heiset her g&n 

iut au\ (Dir vi>^ wetan Mn.* 

iw frovM U ir «och 

SN« dem diu ma^et tfrmA 

mi» bürgt und Mich i> lonl." 

ntftn «ach ei rtlen Af den aont. 

adu und ahseo wlp, 

oii «chfMM troa der Up. 

>i wolden gäim dan. 

hei wox der weinen b^an.' 

diu fronwe rtet« ir tanl: 

die al U ir vant. 

si bhnen tf de» U. 

harn diu fnutoe nimmer mt. 

moneger hande epil: 

dwr hefen »ie oil. 

ein rehler wascerwinl; 

doc heweiitde monier m<ioier laut. 



488, 4 sA wir kom»D nbero 

491, {4 nute das hie rihte 
& D4 irelt li ir geriodei 
di« mit ir rarn soldan 
KDO jeneD tilaint reokeo 
■i rlnt«D sich car rerte: 

49S, 9 dar euo wol hnndert mEgdi 



in du Ountlieres luiL' 
491, 8 iDtDe(dieCinbarmaDtaaohd)n<da«C}Unt, 
d«i fcfloio OaDtWee hant' 
[wol D] aweinile hondart mao, 
■e Bargnndeii dan, 
Qa NlbelnDga lant. CDJdk\ 
man lach bI rftao flf daa saut. 

\, 1 ei rflmt« ir eigen laut; 



S kom in ino ir ralaa 



4 mit tII grdaeD vrenden alnt. 



jvGoo'^lc 



DER KIBELONGE NOT. IV. «86 l. 



496 [Doefc «wK «t dn kirmt 
n «Dorf if Imfmetta 
Z6 Wommt Kuo aar härgt 
4ar «i oil friida» riok« 



nüit MNuim 4f (kr «ort.* 

u«« in ir lid« 9M])«f 
o« rina htffcxft, 



^ »u 8f/Kt w tform» gtianl warf. 

'ö si gerareo wAr«n rolle oiun tage, 

dö sprach von Troneje Hagne 'nn hosret vaz ich sage, 
wir sOmen nns mit den mnran ze Wormez au den Rln: 



i[D. 



iwer boten solden 

497 D6 sprach kOiiio Gnnther 

uns wsre ze der rerte 
als ir, frinnt Hagne. 
unser horerelse 

498 'Sa bltct SlMdeu 

der kan sl irol gewerben 
T«neit er lu die reise, 
durch iwer swester liebe 

41*9 Er Bande n&ch dem recken: 
er sprach 'slt wir n&hen 
sfl Bold ich boten senden 
und oBch miner mnoter, 

MO Er sprach 'ir snlt rtteo 

and onoh durch Kriemhilde, 
daz ez mit mir rerdiene 
dö daz erbftrte Slfrit, 

501 'Eobietet swaa Ir wellet: 
ich wil es werben gerne 

4S6, 1 Dona wolde ■! den hörrtn 
497, t DO sprach der kBole Oaother 
5 Des aDtwttrt« Hanne 



un ze Borgouden dn.' 

'ir habet wftr geaeit. 

niemen so bereit 

nn dtet in ndn lant 

tuot in nieouui baz bekaat.' 

fUem die botschaft: 

mit ellenhafter kraft. 

ir BDlt mit gnoten siten 

der ferte in frinntllchen biten.' 

der kom, dO man In Tant. 

heim in mlnln lant, 

dar lieben swester min 

daz wir uAhen an den Btn.' 

durch des willen mtn ^ 

daz schaue magedln^ 

diu hArllche meit.' 

dö was der reke vll bereit. 

des wirt niht verdaget 

dnrch die sohoene maget. 

cainer hOefagezIt, 



'ich pin niht böte gnot 
beliben or der Boot 
bebfieteo ir gewuit, 
in der Burgande laut. 
493, 4 der bete in Triuntllohen piteo.' BD 
499, 6 Des ger ich an lach, Slfriti ld leistet mlDen moot, 

das ich es iemer diene,' ipracb der degen guot. 

dA widerredete is Slnit, der vil küene onan, 

BD« du In QnDther aBra riegeo begao. 

000. 4 dd das gehörte i.bOrt herD] Slfrit, 
SOI, 1 'Nn enbietet swas ir weitet; 3 doroh di vil ichteDen meit. 



jvGoo'^lc 



70 



DER NIBELÜNGE NOT. IV. 4688 u 



xwlu gol teh die renthen 
dunh i\, BWM Ir g«bietat, 

fi02 'BA saget üoten, 

du wir u dtire verte 
lit wixzen mlne bnoder 
ir mit ooeh anB« friood« 

608 JflDe sebffine siregter 
ir iDlt It BrflnbQde 
and oDcfa dem geeisdo 
dn nftch ie nno min heize, 

6H Und saget Ortwlne, 
dsB er heise riht«D 
and ander mlne mige 
ich wil mit Prttnhilde 

606 Und saget mtoer swester, 
das leb mit mlaen geatan 
dai si wol enpbfthe 
daz wll icb immer dtende 

606 SUHt dar hAire 

TTOBwen Pranhtlde, 

nod eallem ir geainde: 

ei enkoDde in dirre warlde 

607 Mit Tier and zweinzec reckea 

des ItUnegeB kom er kae, 

allei daz geainde 

si Torhten daz tr bArre 

608 Sl eibeizten tod den rosseo: 

acbiere kom in Glselbar, 
und G6m0t «In bmoder. 
dO «r den kttnle Gnntfaer 

601| S swia Bold ich di« TanUien 

4 swu tr Cdnroh ■[ ClUfc] gablet«t, 

609, 1 'So stgst mlner mnoUr, 



die lob in berzen hftnT 
das Ist allei getia.' 
der rieben kOnlglii, 
hohes rnnotee bId. 
wie wir geworben hfto. 
dlslo rnnr« huren l&n. 
snlt ir nibt rerdagea, 
und mlnan dienest sagen, 
nnd allen mlnen man. 
wol ich daz verendet hAn, 
dem lieben neven min, 
sidel an den Btn. 
die Bol man wiuen lAo, 
gröze höchgezlte bko, 
BÖ bI habe Temomen 
bI ze lande komsn, 
die triatinne min. 
nmbe KrlemhOde sin.' 
balde nrlop nam 
als Im dai wol gecam, 
dö reit er an den Bln. 
ein böte Jl>ezser nibt geslo. 
ze Wormz er dO reit, 
dd das wart geseit» 
mnote j&mers nOt: 
dort bellben wnre tOt. 
hOhe stnont Ir mnot. 
der jnnge kUnic gnot, 
wie balde er dd sprach, 
nibt bl SIMde sachl 



60i, S das er b«iia sidelea 
606, 8 das si mit Tllse eopAha 



606, 2 TOD rroon PrSDohilt 



ipniii 
iSa, 



■Dlt ir ir laMn, Jk 
l wi wol icb das verendet blnl 

se (vor D) Wormas an den Bta. 
L s6 ai dai habe varDoman 
1 balda niloap gaauD 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜKGE NOT. IV. 4ess L. 



509 'SU vUlekomen, hftr Slfril. 

war \t mtuD braoder, 

Prfi&Ulde Sterke 

■6 vnn Ir hAtaia minne 

510 'Die aogett l&t bellbeo. 

enbiatet einen die liest 
den lie ich wol gesunden: 
du ich sin böte wnre 

511 Ir Bolt du nbtea scble», 

du icli die kfinegiane 
die Bol ich Ifteen hoeren 
Osnther nnd PrilDhUt: 

512 DA spTAch der junge Qlaelher 

dft habet Ir mlner 8weat«r 
si treit TJI miobel loi^ 
diu meit eihet incb gerne: 

513 Dft spraob der berre Stfrit 

du Bol willeoUchen 
wer seit dd den fronwea 
des WKTt dö böte Olsellier, 

514 Giselher der jange 

nnd oncb ino einer swester, 
'ans ist komen Stfrit, 
io hit min brnoder Gouther 
616 Er bringet nns din mvre, 
nn snlt ir im erlonben 
er seit din rehten mnre 
Boeh WH den edelen fron wen 

616 Si spmngen nAcb ir wnte 

sl btten Sifriden 

du tet er wülecHchen, 

Criemhnt din edele 

617 'Stt willekomen, ht>i Stfrit, 

wi ist min bmoder Gnntfaer, 
009, 8 din Pröiuikild« sterka 
&1S, 8 al treit oneh mickel sarge filS, 1 'i 
5ia, S du Bol Til wllleclioben 
614, 1 Qlnlher der snella 

516, 1 < 



ir snlt mich wizsen lAn 

deo kftnie, habet get&n. 

in w»n nns habe benomen: 

DOS se gr&zra schaden komen.' 

in niid den mftgen sin 

der hergeeslle min, 

er h&t mich in geeant, 

mit mnren her in Iwer lant. 

Bwie bA du geschehe, 

nnd iwer ewester sehe. 

wu In enboten hftt 

Ir dinc in beiden hAbe st&t' 

'dft snlt ir cdo in gftn: 

liebe an gcttn. 

nmbe den bmoder nda. 

des wil Ich iwer bttrge sin.* 

'swft Ich ir dienen Ican, 

mit triwen sin getAn. 

das ich wil dar giaV 

der Til wetllche man. 

Eno Blner mnoter sprach, ' 

dA er s! beide sach, 

der helt fls Niderlant: 

her SB Kne gesant. 

wies nmbe den kilnio stA. 

du er ze hove gA. 

her TOn Islant.' 

michel trfiren bekant 

nnd leiten sich an: 

hin ze bove g&a. 

wan er ei gerne sach. 

EQo im TJl güetttchen sprsch 

riter loMlch. 

der edel küBic rtohT 



b/Goot^lc 



78 



DER NIBELUNGE NOT. IV. 4766 L. 



ron Prflnhilde atork« 
ow« mir anner mdde, 

618 DA sprach der riter käeas 
Ir Tü acfacene rronwen 
ich lie ia wol geanndeDi 
er hit mich Ia beld«D 

610 Mit MnDtltoher liebe^ 
enbiatet !n ir dlcDest 
ond lAt iver velnea: 
sie hete \a m&negen ilten 

520 Si bat den boten eitien; 
dd sprach diu minnecllche 
ob Ich ze boten miete 
dar zso g]t Ir se rlche: 

&Ül Ob ich nn eine hete/ 

so enphieng ich doch gerne 
dfi sprach din tagentrtche 
si Uex ir kaaemn 

622 Tier and Bwelnzeo bwge 
gap si im ze miete, 
er woldez niht bthaltes, 
ir ril aehcenen meiden 

628 Ir mnoter b6t ir dienest 
'ich sot in sagen mAre,' 
'wes inch der kflnio bittet, 
ob ir du, l^awe, leistet, 



den wen wir hAn rerloni. 

das loh zer weide ie wart gebom/ 

'gebet mir botenbrdt 

weinet Ane not. 

das toon ich in bek«iti 

mitten nueren her gesant 

TÜ edel kfinegln, 

er und dia wine ein. 

si wellest schiere komen.' 

so lieber mnre niht vernomoD. 

des was er vil bereit. 

'mir wnre niht ze leit 

in geben seit mtn galt. 

ich wll in snst weeen holt.' 

sprach er, 'drizec lant, 

g&be ÜB iwer hant.' 

'sA sol et ein get&n.' 

nftch der boten miete gftn. 

mit geeteine gnot 

bA stuont des beides mnot, 

er gab ez bA zehaot 

die er ze kemenAteo raut 

in ril gfletitchen an. 

sprach der kflene man, 

80 er knmet an den Rlni 

er welle in immer wnge da. 



518, 4 si babent mich Ia beiden 

519, 1 In enbiatet holden dienest 

mit TTiuntlloher Hebe, 
DB I&iet iwer waineD: 
6 Hit snAwiieD gftren 
wischte fli n&b trehenen. 
dem boten dtrre mnre 
ii was ir miohel brOren 



er nnt din wlne slD 
ril edelia kfineglD. 

ir engen wol geUn 

danken si began 

diu ir dl w&ren komen. 

UBt [ouch CD] [ir aCJIi] weinen beoemen. 
520, 8 In sotde gebn min golt. 

i ieh wil In [ans CJh'] immer wesn holt' 
631, 8 'na sol es stn getlo.' 



i ir nnhstem ingesiade. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUN6E NOT. IV. «26 L. 



524 SlDO rtohe geste, 

dax ii die wol enpb&het, 

das ir g6D im rlt«t 

d«8 Bit Ir TOD dem kUoige 

526 DA Bprach dia mlnnecUche 
8WU ich im kan dienen^ 
mit frinnülcbea trinwen 
dd mftrt« sich ir Ttrwe, 

526 Et enwort nie böte enpfaMigen 

getonte si in hftn ktiBset, 

anders minnecUchfln 

dö UlteD [die] BnrgondsD 

527 Der palaa nad die wende 

gederet gdn den gesten; 
wart tU wol bezimbert 
disia starke höohgeslt 

528 Dd riten allenthalben 

der drler kUneg« mtge 
das Bi den Bolden «arten 
di wart fiz der valde 
£29 Dö sehe man din rnnre, 
PrQnbilde rrinndei 
von dsB TolkeB krefte 
hei waz man kflcner degno 

024, 1 Di ^e rlofaen gaita, 



536, 1 
S2&, 2 Bwaa leh im kan gedieoeii, 
SS6, 2 getonte ■itDkfiflBeD(gekaBBeiii>), 
wi rehte minDekUehe 4 

6 Sindolt ODd Hdaolt 
▼il grAser nunaoie 
[ai D) rihten du geatdele 
de« kfloigee sclisSiBr« 
9 Ortirln ont 66re 
ei saBden D&ch den friandan 
b1 knnten in di höhEtt 
dA ciertflD aioh engegena 

628, 3 
&29, 2 di Praoiihllde Trioode: 

5 DA apraoh dla ahmne Oiimhilt 
di au dem autpfaDge 
dl aaocbea da den kiaten 
bA Wirt QDB TOD den geaten 



hdrte ich In gern 

and Bult in des g«wem 

fitr Wormez fif den eant, 

mit gnoten trinwen gemaot,' 

'des bin ich bereit. 

das ist aoTerseit: 

et sol es Hin getAn.' 

die si Tor liebe gewan> 

deheines försten bac. 

daz hete sl Ane hai: 

er von der Trowen sohlet. 

als in der böte geriet. 

was alles ttber al 

der Qnntheres Bai 

durch manegen fremden man. 

hnop dch til froIlcheD an. 

die wege durch das last 

hete man bOBant,- 

di Id d& Beiden komen. 

rtcher wate tu genomen. 

das man rtten aach 

dö haop sich nngemach 

in Bargonden last. 

dft ze beiden slten ranti 

des hArt icli in gern 
mit rehten triwen gemanL 
'des bin ich yü bereit, 
du iat im miTerseit: 
dia TTOwe tBte das. 
alB in Slfrit geriet. 
QDt Rflmolt der degeo, 



man mit arbeiten vaat. 

dine wolden das nilit l&n, 

alleothalbeD dan: 

din d& lolde bId. 

dia vil ahceaen magdin. 

di in d& wolden kumen. 

'ir mlnin magedtn, 
mit mir wellen sin, 
dio aller beatbn kteit: 
lob mit fire [ril J>] geacit ' 



jvGoo'^lc 



74 



DER KIBELUNGE NOT. IV. «ggs L. 



680 D«r kAiMn dd die reok«a 
htrUche aetd« 
die die vrowen loldea rlten 
beser phertgerelte 

£81 Hei waz dA llehtes goldes 
Iq l&fate Ton den zonmen 
die guldlsen aehamele 
die brUite maa den froaweD; 

682 Sehs nnd ahwo vronweD 

die gebende trnogen. 
kfimen die yü seb&ne 
dar kom oacb wol getieret 

683 Si trnogen riebe phelle, 

vor den fremden recken, 

dax ir achtsnen varwe 

er wxre in Bwachem moote, 

684 Von cobel osd ron banne 

d& wart Tit «q1 gelieret 
mit pongen ob den slden, 
in enkande diie fltten 

63Ö Vil manegen gUrtei spebe 
über tiehtia kldder 
Qf edel rOke (erntos 
den edelB Jnnofronwen 

6Sd Ek wart in fUrgespenge 
gennt vil minnecltche. 
der Ir liebtin Yarwe 
sd sehoeneg ingeeindeB 

680) 1 DA kOmen oncli dl reeken; 
di herilcken aUelc 

GHl, 6 uffa dem hove irtna 
den adeln JnncTrowen, 
dia analen RlTbnem 
von den beaten alden 

683, 4 di kom onoh wol federet 
6 FdmfosB node riere 
es wAr«D oaeh di hAhiteo 
di lach man valevahae 
dea e der kftDic gerte, 

538, 3 duirgeDnoceahrene SC 584, 

63fi, 3 dar ir lil Uebtin r«rwe 



Dod hiezen tragen dar 
ron rAtem golde gar, 
ze Worme an den Bln. 
knnde nimmer gesln. 
von den moeren aehelnl 
t11 manic edel stein. 
ob liebtem pbelle gnot 
si wkren froeltcb gemnot 
Bach man fUr g8n, 
Boo Erfem bilde daa 
nnd troogen richin kleit, 
tD manie wntlicbia laelt. 
die besten die man Tant, 
ab manic gnot gewant, , 
se rehte wol gezam. 
der Ir debeiner wiere gram. 
tU kletder man d& rant. 
maoeo arm na de hant 
di si solden tragen. 
Ee ende niemen gesagen. 
rieh nnde lanc 
manio hant dö iwanc, 
Ton pfelle Hz 'Ardbl. 
waa vü haher Trönden bl. 
manlc Bchtsnio meit 
oz raöbte ir wesen lelt, 
nibt Iftbte g6n der wftt 
nn nibt künegea kfinne bAt. 

di lüesen traigen dar 

diu TTowen pfbrt bereit 
als ieh in hin geaalt 
aaeb man dl mora tragen 
di Ton in iemen knode 



von Bni^nde Unt: 
dl man Indar vaot- 
nnder llehtan parten gin. 
dai wart mit vllBe getie. 
8 dl ii di Bolden tragen. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOl\ IV. 497o L. 



68T DA die rnlnneeUoben va trnogen Ir ^wrat, 

di il dl flieren solden, die kAmen dar sehaat, 

der hfich gemnoten recken efn tII michel kraft, 

m«) tnoo onch dar mit sohilden manegen eBchtnen lebaft. 

' _ iBr« firanilU m tfomt enpkcngeH wart. 



6SS ADderthalp des Btnes 

den kflnec mit einen gerten 
man ladi onch dft bl sonme 
die sl enpUhen aolden, 

689 M dt« mx iala*di 

mA DKck von mUwtj« 
•i fäMm nie dtm lande 
iä fwiK Jm IrfhMpM /Humle 

640 Na beert oneh disln mere 
Uoten der nl rieben, 
gefrnmte tod der bOrge 
da gawan ein ander künde 

611 Fil mmiagni Nfc«rl ricfcm 

vor Krimi kiMe dar Mchanwt 
dd hwtp mtm VON i«n morm 

642 Der kBnee was körnen übere, 
hei was itwker eehefte 
man hdn dft hnrtUohen 
h«i wu rlcher buckeln 

548 Die ril minsecllohen 

Oontber mü alaen gesten 

er ftiorte PrttnhUde 

dA Iftbte wider ein ander 



eacb man mit manegen seharn 
sno dem Stade rarn. 
leüen manic meit. 
die wftren alle bereit, 
ee» «oMjfm Urnen da«, 



(mtmOMiM wart (r hml), 
and«rllKilp ile* atodea vaal. 
von der ItUnigln, 
w{e b! din meidin 
dar b1 dft selbe rett. 
Til manic rtter ande melt 
aaoli man dan ^Iribaa 
(niht wo! war «z hUfoii) 
ZNO den ecUjfen diM. 
mauere ffrotom tcel jr''<'>>' 
nnd manio werder gast. 
Tor den frowen brastl 
von Schilden manegen stdz. 
vor gedrange Iftte erdAxI 
Btaonden an der habfl- 
gie Ton schiffen abe: 
selbe an siner hant. 
TÜ llehte steine nnde gewant. 



640, 6 Der heraoge OAre 

alwan fOr das bärgetor: 
der mnoat ir ffirbu dienen. 
des wart Im wol gelAoet 
9 Ortwin der kOene 
Til guellectteheo 
se ad grtaem aatpfange, 
wart nie sft vil der rrowen 



I, 4 de» stadea aadarthalben vant. 
ürtmbilt Bonmte den 
Sirrit der kflene nftn 
ai waa ein aobcsne kiat. 
ron der joDcfrowen aiat. 
bl froan Doteo reit 
manic riter nnde meit. 
deB wir wol mQgeo Jähen, 
''' -'q ander geaehen. 



543, 3 gie tOD den äbllTen abe: 



■ Goot^lc 



DEE NIBELÜNGE NOT. IV. «ms l. 



644 Mit tB grteen xtthtea 
dft si TTOon PrüQfcUde 
■DftD aach dft sohappel mcken 
dft si sich kosten beide: 

546 Db Bprach gesogenllcheii 
'ir Biüt SQO disen landen 
mir nnd mlner mnoter 
der getriwen Trinndc' 

646 Die Irowen eich beriengen 

sA ninnecllGb enpUÜwn 
e6 die nowen beide 
fron Fote und Ir tolitert 

647 DA Prttnhilde fhiutren 

dft wart mlnnecltcheD 
von wntUchen recken 
mMi sach die edelen meide 

648 fi dax Ir gmoz ergienge, 

JA wart dA gekaaset 

noch itnondeo bl ein ander 

dsE liebet an <e eehenfl 

649 Da Epehten mit den ongen 

das ei alsA schanei 
bA die frowen beide: 
man kbn an ir Ube 

560 Die frowen speben knndeu 
die lobten durch ir echoBne 
dA Hprftchen dft die wUen, 
man mAbte Eriemhi)de 

661 Wider ein ander giengen 
man each dft wol gtüieret 
dft Btnonden Eidin hütten 
der waa dft gar erfüllet 

644, 8 



vron KriemliÜt dA ^ 
und ir geainde enphie. 

mit wlsen he n den dan, 

das wart durch liebe getfta. 

Kriemliilt dax meidln 

nns willekomeu sin, 

nnd allen die wir hftn 

db wart dft nlgen getftn. 

mit armen dicke hie; 

gehörte man noch nie, 

der brinte tftten knnt, 

Ei kneten dicke ir sUezen munt. 

ToIkAmen tif den aant, 

genomen hl der liant 

manec wtp wol getftu. 

Tor Tronn Prttnhilde Btftn. 

daz waa ein len^o stnnt. 

maoic rAter munt. 

die kOnege tohke rieh: 

maoegen reken lobellch. 

die 6 hArten Jehen 

beten niht geaeben 

des Jach man Ane lüge. 

i^teitur alabte trüge. 

nnd mianecllcbeu lip, 

das Gantherea wtp: 

die betene bas besehen, 

fOr PrUnhUde jehen. 

maget onde wip. 

vil manegen achcencD 11p. 

nnd manio gnot gezelt: 

vor Wormes alles daz velt. 



549, 4 onch kAs man nn ir Ube HD 

&6I, 3 
.^1, 6 Von dea küoeges rnftgea 



muiic röiefarwer mnnt. 

di käDigea tohter rieh: 

du deheiaer alKlit« trüge. SD 

nad maueo rieb (hdb Jh) geielt: 

wart driogCD dft getftu. 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. IV. sioe L. 



562 Nn w&ren oach die gests 
ril manio rlchiTi tjoate 
du reit beende Btonben, 
mit loDge w«re eobniDDen. 

653 Dm di die reftm pUagnt, 
wich dunket dax er Sifrit 
«il vwnegt wülerfc^ 
tr fuart d«r ÜMungt 

564 Dö kom tod Tioneje Hagne, 
den bnhnrt minoeellcheD 
dazB nngeatonbet lieieo 
des wart dö von doQ gesten 

fi6& Der bnhort vas xergangeD 
da jpeogeD kanwllea 
die riter sno den Tronveo 
da Tertribea b1 di stunde, 

656 Tor ftbeude D&beD, 

nnd ez begaode knoleo, 
sieh hooben g6a der bürge 
mit ongen wart getrlntet 

661 Di wart vod gnoten knehtea 
TOQ den hflck gemaoten, 
bis für den palaa, 
dft wart gedienet rronwen, 

668 Dö worden onch geeebeiden 

fron Uote nnd Ir tobter 

mit ir ingerinde 

d6 hört mao allenthalben 

669 Oeribtet waa gesidele: 

ze tieohe mit den gesten. 



ze roBsen alle komen. 

darch schilde wart genomen. 

sam ob al daz lant 

äk worden helde wol bekant 

daz taeh eil manic nwil. 

mit atnen iege» reil 

für di« Mltm dan. 

(äienl vattteher man. 

als im der wirt geriet: 

dd der helt gesobiet, 

diu Til schcenen kint. 

gevolget gUetllchen sint 

über al daz reit. 

ander muiic hflcb gezelt 

ilf höher rrHuden wdn. 

biz man rtten wolde dan. 

dö die snnne nider gie 

niht lenger man dac He, 

manec man nnde wlp. 

Tfl maneger aohmnen rrowen Up. 

TÜ kleider afa geriten, 

nftch des landes siten, 

da der ktlnic nlder atnont 

BÖ helde hoch gemnote tnont 

die flohen künigln. 

die Stengen betde hin 

in ein tU wltez gadem. 

ze frSnden grcezllohen kradem. 

der künic wolde gAn 

dö sach man bl im stftn 



561, S dö htai man FrSnnhilda 

not mit in al die vroweD, 

dar br&hteo li dl dogene 
664, 5 DA epracb dar hfirre GeroAt 

■ns e> begiinne knolfln: 

dienen ahcenen wtben 

■o der kflnie welle rtten, 

666, 1 Do der bnhart wae cergiuigeD 

667, 1 DAwartvongnotenbeldeD (recken C) 8 der känlc [d& CO] nider atnont 
669, 1 äeribtat wart geiidete: 



not Oriemhild« gin, 
di man iobate *«nt. 
Acer Buren od an XuiL 
'dia roa Aiet stftn 
sA anl wir ana v&n 
für dan palu wtt; 
das ir rtl bereite alt.' 



jvGoo'^lc 



78 



DER NIBELUN6E NOT. IV. sie« l. 



die icbtBiieii PrUnhilds. 

In des kttneges lande: 
660 Des Wirtes kameiKre 

daz wMser Kr (rDogen. 

ob io daz iemao seit« 

se fllrsten höchgezite: 
Ml fi daz der rolt tos Rice 

dö tet der h«rre Slfrit 

er mKDde iu siner triawe, 

6 das er Prüuhilda 
662 Br sprach 'ir snlt gedeokoD 

sweDue daz vrou Prünhilt 

IT gsbt mir iwer swester. 

ich hAo an iwer reise 
646 D6 Bpraeh der kUnec te dem gaste 

JA «Ol nifat melntide 

ioh will ia helfen fUegfen 

dd bat «r Kriembilde 
664 JHil oil «ohnwn mttUt». 

4t tpraae Wt MMT ttit09» 

iMMrt wmUt Urm 
miK muftar mm ai^M 
666 IM hrSiit mm KrinMUt 



IcrOne d du tnioo 

jft was si riebe geuooc. 

TOQ golde in peken rOt 

des vnre lüsel nAt, 

daz man diende bas 

iob wolte nibt gelonbeo du. 

wazzer dd genam, 

als im dai gezam, 

wee er im reijach 

dft heiroe in tslMiöe sach. 

wes mir swnor iwer hant, 

kceme In diie lant, 

war aint die eide koment 

vil miobel arbeit geuomen.' 

'ir habet mich rehte ermant. 

werden des min bant: 

BÖ ich beste kan.' 

ze bove rrinDtltcben g&n 

«i jt<h»m /«r den mI. 

GiMihar Mtal 



i« dam taU witMt. 
ouiA WUM IVtliifcilt 
666 Du spraob der ktiDic Gtnnther 
dnreb dln selber tagende 
ich Bwnor dich eime recken: 
sfl bAsts mtnen willen 

669, ö Vtl maoio hflrgesidalo 
Tol iplsa wart geaetset, 
des si [daao] habsD soldeti, 
da sach mao b% dem känege 

560, 1 

668, 4 da hi« man Criemhilda 

664, 1 Hit ir *il lehoeneD mägdeo. 

S 'nn beiset wider woDden 

4 olwan min swsiter eio« 

666, 4 du was din frow« Präonbilt 

666, 3 



*e( U« U dem kütugt ehi,' 
dA man rfm kOmie vmt. 
mm mantger fürttm lonl 
fMM hies n still« st<bi. 
the» M tisclM gegim. 
'swester vil gemeit, 
Itese mloen eit. 
wirdet er dln man, 
mit grözen trinwen getin.' 
mit gaatoa tarelea breit 
als DOS das ist geseit. 
wi wfineo des gebrastl 
ril man igen börllchen gast. 
L io beekeo tod golde rAt 
ce hoTO för den künio g&n 



jvGoo'^lc 



DER »IBELUNGE NOT. IV. 6243 L. 



667 Dö sprach din magvt edele 
ir sdK Btioh nibt flogen, 
■wie Ir mir gobhtet: 
ich wil in lobea gerne, 

568 Ton liebe and oaoh roa Trönden 
» dienst« sich der recke 
mnn bat si sno ein ander 
maa rrAgte si ob si wolde 

669 In meitUchen zOhten 

doch bA woa gelttcke 
dai si in vtrtprmiik 
si lobte oaoh ze wlbe 

670 Do er si gelobete 

gfletlleben nmbeT&hea 
TOB SlIHdcB armen 
Tor beiden wart geküsaet 
571 mA Uill« das guinde. 
(M dax gagnuidsl« 
<luN Mi» KricaiMM«. 



'lieber bmader min, 

jft wil ich immer stn 

das sal sin getia. 

swen ir mir, hfirre, gebet ze man.' 

Stfrit wart röt: 

rronn Eriemhilde bot 

an dem ringe stAu: 

den Ttl wetUchen man. 

si schämte sich ein teil: 

und Slfrides hell, 

aldft nibt zehant 

der edel künec ton Niderlant. 

nnd oncfa in din meit, 

was dft ril bereit 

daz minnecUche kint 

din edel kflniginae siat.] 

olfld dos gttdtadt, 

■mm SJ/Kd«fi §a€k 

itt diMde nuwk mami 

mit Si/Hd> gi». 



V. 



672 Xlcr kfinic was gesessen, 

dA ii sacb Eriemhilde 

bl Slftide Bitaen, 

Über liebtio wange 
fi78 DA sprach der wirt des landes 

dat ir s6 Ifttet tmoben 



nnd Prünbilt din meit. 
(dft wart ir nie so leit) 
weinen si began: 
sacfa man TiUlen tr^en dan. 
'was ist in, frowe min, 
lichter ongen schtnf 



668, 1 Von lieber ongen blicke 

8 mau hiei si loo ein ander 

669, 3 iadooli W) wu gelQoke 
S das bI in nibt versprecheD 

oncb lobte sl oe wtbe 

571, S mit Criembilde litEeti. 

672, 2 dö sab Ii Onemhilde 

4 ir Tiel«D belle trähmic 



', 1 Wil lieber braoder m!n, 
4 den ir mir, htore, gebet o 
wart SiTrides rarwe rAt; 



wolds [al B] dA oehuit. 
670, 4 diu sbfBue kOniglnne siat 

4 mit lamt (aldft mit Jk) Slfrlda gta. 



aber liehtia «aoge du. 



jvGoo'^lc 



80 



DER NIBELUNGE NOT. V. &2m l. 



Ir sdU Eneh nCau balde: 
mla lant nnd mtoe bürge 

674 'loh mac vo] weinen balde,' 
'ombe dl De sweGtei 
dl sich Ich sizen nftben 
dKB mDoz ich immer weinen, 

b16 Dö sprach der känie Gonther 
ich wil in zanderen slteo 
war ombe ich mlne sweeter 
jft mac Bi mit dem recken 

5?ß 8i ijttaA 'mieh ritoet immer 
vtuick war ich nriit«, 
du ich i« nimmar wotd« 
im *ag»t mir tUl von Kri«mfciU 

677 IM »praA dar kütüe Gunthtr 

er hSt al« kli vaol hürge 
dos wisset «ichtrildien, 
dar amii gah ich im 20 iclbe 

678 Smui tr der Jntnic aeile, 

dO gAU von den tinken 
W httkvrt (oarl »0 harte, 
dm wirt bi ein«! gmte» 

679 Er dähfe er läge tanfler 

ü WM er de* gedwi^eH 
im müee« von ir •ohulden 
er htgwtia /HwitlichM 

680 BJterfchof) die gut* 

der fctiweo mit eime tribe 
«er dee ealee etiegeti 
KriemMlt und PrtinMl: 



in iBt Dndert&n 

ande macic wnüloh maa.' 

eprech diu achnne meit. 

Ist mir TOD herien leiU 

dem eigen holden dln: 

aol Bi BÖ verderbet Bln.* 

'ir solt dee atille dagen. 

dielo mere sagen, 

Slfride h&n gegeben. 

immer Tneltcbe leben.' 

ir ichtene und euch ir ZHkt. 

ich hele geriM /lufcl, 

g«ligm nahm bl, 

wtne StfnAea A^ 

'icfc tuMU iu wo! bdksHt. 

undf witiu lant: 

er i«t ein JEitnic rlcA; 

die »clutne» mrit lobelich,' 

doch hat« tl trüeben mvol. 

manio rUer gu»tt 

dos dl diu hure «rdtfs. 

hart« Min verdrDc. 

der achomm croweR U. 

HiM gar in hersen vrl, 

liebe vti gachehtni 

an ereun Prtbdiilde aelian. 

hat man aba ISn: 

zt bette tDolde gän. 

getamde» atoh dtf alt 

nocA «DM et beidenlhalp in i 



678, 3 ir mnget tBOh Trenn balde: i nnt maaic wBtItober man.' 

674, 4 eol li «lad verderbet sin.' 

675, 1 'tr mHgi wol lÜlle A»gaa 

676, 1 Si apraoh 'mich jAmert immer 4 din wiee Slnidea iL' 

677, 1 DAepmehderkÜDioedelefrloheC) 

3 er hlt als wol bOrj^ ale ieh not wttia lant: 

4 dar amb gab ieh im le miaDen 

678, I ai hete [doch D] trSebeo mnot. 

679, 3 liebee fil geachehee : 

680, 1 Ir rittersohaft di gelte 4 noch waa la &ii ir beider ntt. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. V. MU L. 



&81 D6 kom ir iagesiDde: 
ii riebe kamenen 
doh teOten M die recken, 
id Bach mui t11 degene 

582 DI« Mmn kAmen beide 

dö dibte ir iewedere 
deo metlloheo vroowen: 
SlMdes knrcwlle 

583 leb BSge In nlht mim 

DD hcBret disLn nuere, 
b1 fronWflD PrQnbilde. 
tr k»te dike aainfter 

584 la Bsbenwtzea hemde 

dO dUite der rtter edele 

des ich ie di gerte 

il rnnoB im dnreb ir achcDDe 

685 Din liebt begnnde bergen 
dA gie der degen kflene 
er leite sich )r nfthen: 
die tD minaeallchen 

586 äi »pradt 'rtttr mM«, 



ieb wil «oiA auil MftM 
ttf» kh iti« «ÜBT« sroiMk.' 
587 DA rüg er iiAcb ir miane 
dA greif oftcb etme gQrtel 

581, 1 d6 Hall DMn tU d«r degeoe 

58», 6 IM der htora Slfrlt 

ODt er s0 BÜmaellohe 
mit slaeii adelen minneo, 
er nam« für sl ein« 



die Bflaptfla siob des nlebt, 
die brtiilen in din lieht 
der sweier kOnege man. 
mit Slfriden ga». 
d& si Salden iigen. 
mit mianen so gesigen 
daz aenftet in den mnot 
din wart gnsslichen guot 
wie er der rroven pfiac. 
wie Qanther gelac 
zierlicher degen 
bl anderen wtben gelegen, 
si an daz bette gie. 
'na bftn ichi alles hie, 
In allen mlnen- tagen/ 
Ton grftten sobnlden behagen, 
des edelen kOneges hant 
dA er die rrowen Tant. 
sin frSnde din was grAs: 
der belt mit armen luubesluz 
ir attit «s IAmr utAti. 
Jan maget Hifct «r^iiM. 
(ir mit wol mark» dax) 
(Im warf ir OvalW ftfcas. 
nnd terfiiorte ir dia kleit 
din hSrllcbe meit, 

dan (ald& Jh) mit Sltrid« gin 
bt Criemhilde lao 
der jnDCTroweD pflac 
■i wsrt im ■£ bId lip: 
aiht taaent aodeiia wtp. 



688, S der aierllohe degea. 
588, 5 Daa Tola was im «ntwiehen, ttowod und« meo; 

d« wart din keniBD&te [tU Bit] bald« sno gatAn. 

«r wftade er lolds trintan ir minaeollelian Up: 

JA (dft DJl) was is ooeb tunkhen « [das CDJk] sl worda als wlp. 

ÖM, 4 voD gröiea ichnlden wol behagen. 
665, 6 HlDDekUobe trinten, des knnd er tU bagAn, 

ob In din edele vrowo beta lAien dai gatAn i 

dA mntde il b4 a(ro, daa in gamnete das, 

•r wAnde Tinden vrende: dO yant er ftntltchea has. 

6ö6, 4 da wart ir Qnntlier goltM. 




DEE NIBELUNGE NOT. V. m99 l. 



ebne itarkeD borten, 
ä6 tet ei dem künige 

688 Die fliese und onob die hende 
sf tniog in zeime nagele 
dO er si slftfes irte, 
jft het er ron ir krefte 

68d Dd begnndfi flAg«n 
'ItKBet miD gebeiide, 
ine troDwin, Hbtene vroave, 
nnd sol oooh harte selten 

SSO 's» Ktget Mir, ar GMitbr, 
oft tMft fehHidm einilMl,' 



iS «praoh «Ur ffter 0M« 
591 Owft IM idw wAiia 4rv,' 
'dwrch iiMr Im^m^ 
■U tu «Im MteM« 



deaa nuA Ir ilten tmoc: 
gröier leide geanoG. 
ai im nsimna bant, 
nnd hienc ia nn ein« waot 
minns ai lue rerbAt 
aftcb gewnnaen den t6t 
der meiBter aolde sin. 
ril edel kttnigln. 



in sA nfthen bl gel^n.' 
M iH dos Übt M, 
aprndi diu «vIkmm meit, 
«M eiMr vrMMH ItantV 
'daa vmr^ i» ikl« tMOWtt. 
«praoh d<r ecW ma«. 
Ul KW siw mii»k «m fiti. 
•tat «) rttulH Ml, 



692 D6 lAete li In bald«, 
wfder aa du bette 
er leite dcli id Tcm, 
dar oieh aetten niorte: 

698 DA kom auch Ir geainda: 
der wu in an den raoqien 
awfe wol man d& geblrte^ 
der hAite des UDdea, 



fif ai In TeiUa. 

er mo der Tiowea gie. 

du er Ir eehmne wAt 

oach wolde bI des li^>en rAt. 

die brfthlen niwe kielt: 

harte rfl bereit. 

trAric was Bin mnot: 

ir frOitde dAht in nlht ae goot 



B87, 8 daa WM ein itarker porta, 

688, 9 not hleDO ia an dl vant 
S di minne ai im TerttAL 
4 f il nftoh gewunnen den tAt 
&89, S 'du loset ntn gebende, 3 deeh aimiMr ao gen^n, 

6 Bioe mohte wl im «Kr«, want sl «il saufte Im. 

dort mnut er altes hangen di naht ans an den tao, 

nns der liebte moroen dnrii din Teneter ehein. 

ob er ie eraft gewnnna, din was aa alaem llbo klein. 

691, 1 spraiA der snelle ^ene CA) man. 

691. 2 'doroh iwar selber togwide, nn Ut mleh ino in gftn. 

slt das in min« miniM 4 almraer rfleren iwer Uelt.' 

692, 4 dar nkch ril ssltea niorte: das weld ondi si dS haben tftt 

668, 1 di brUteo ia niwia kleit: MO 
8 tarflrae was geouoo 
668, 4 der hfirre von dem tanda, BD swi er das tagee krdae trnoe. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. V. M9o l. 



694 Nich sitcD der ei pfl&gen 
GflDtber aade PrÜBUIt 
Bi fj^eogen cao d«m mtkiBtor, 
äu koin oasfa er Slfrit 

6fö Nleh kfloiktteben «nn 
■WM »i habm »oldan, 
dö wiird«B bI gewth«! 
M flfteh Baa nndar krtie 

696 Vil degen 8tr«rt dft oAmen, 

dei küoigea se trent 
dcb Imop micbel frend« 
nu hftrt« Mhfifto hellen 

697 D6 skioB In den VemtFen 

•i bUmd Tor In llobten 
dd bete rieh gMondert 
■wea ianUD dft bepud«, 

698 Im nnd Stfride 

wol «lite wu in wftrra 
er gfe tao dem kflnige, 
'wie Itt is hlBt griMgenf 

699 DA aprieh der wirt «en geate 

hMa ich an mtaer rronwen 
dd leh le wftade mlvnen, 
■i tnoe nlch Eebne nagele 
000 Di hieng ieh Hgestllehen 
t el mich enbande. 
das lol dtr MantUcbeD 
da Bpraeb der atarke SUHt 



und man durch rebt begie, 

nibt langer daa rerlie, 

dl man die mesBo Banc. 

dO baop sich uichel gedruo. 

was In dar bereit 

ir krfine und onoh Ir kleit, 

dA dac was geUo, 

ellin Serin schAne stftn. 

aeba bnndert oder baz, 

ir aalt wizien dax. 

io Bnrgonden laut 

an der awertdegea haut, 

diu Bchosnen nddln, 

maneges scbQdeB BcUt). 

der kttnao ron itnen man: 

man eaeh In trtkreode gkn. 

angelldu atnoit der mooL 

der ilter edelgnot 

nftgen er began 

daz aalt ir midi wiica IIa.' 

'laater nnde tehadea 

se bäae beim geladen. 

tO sAre ei mioh baat: 

ond Edeno mlah hAb an eine wanU 

die naht nni an den tae, 

wie aampbte ei dA lael 

tongen aln gekielt.' 

'daz tat mir warllohen 1^ 



6H 9 niht langer daa •■ lle, 

4 sieh ha^ d& gnetlioh gednoo. 

696, t d« sab maaf alle liere endet kiAne vroltcken Bttn. 

696, 2 ir aalt wol wiaaen du- 
696) S tiA hnop rll micbel Trend» 

697, 9 TU maniKOB Bebildea aohtn, 

697, 4 Bwee ieoMB aade* pll«g«f 

C96, 3 wol weaee waa im wäre der edel rttter gnot 

dA giene er ino dem kflnige, 

699, 1 'iob hin laater nnde aohadea: 
699, S leb hin den Qbeia tievel heim ee hflae geladen. 

OOÖ, 9 « daa •! nleh «abeade. 8 tt genide ein geUeit.' 

6* 



jvGoo'^lc 



84 



DER NIBELUNGE NOT. V. M46 l. 



001 Des briog ich iacb wol inosn, 
icb Bchaffe du si hloaht 
dsi Bi ineb Ir minoe 
der Mde wu dA Gnntber 

408 Er Bpracb 'ich knme noch hlnte 
also toDgenIlohe 
du sich der liste 
efi lit die ksmenere 

608 SA leicbe ieh den kindeo 
du ich si dtr inoe, 
das ich fa getne dleae. 
du ir ri hlnte minaet: 

604 'Ad du da iht trintert/ 

'mlne Heben «ronwen, 

sA too Ir BWU dfl welleBt 

du Bold Ich wol rerkleien: 

605 'Dm tneii ich,' tfnuk Stftit, 

daa loh Ir nÜtt sR rümm. 

iit mir «M- ik aUmi 

iril wot g^iibttM Omniktr, 
600 04 IM« VOM hrMtDÜ« 

huXwrt tMde «Aalltii 

d<l die orMtm mUmi 

dtf Mnm komerar« 
60T Fsit riMMN und von IMm 

<br erowM ülhtke 



ist ire kne alt 
b6 o&heD bl in Ot, 
gegflmet nimmer mtr.' 
nAch slnen arbeiten bir. 
se der kemen&ten In 
in der tarnkappe min, 
mao nleman wol TontAn. 
zuo den berbeigen gin. 
dln lieht an der haut: 
Bl In d* bl bekant, 
ich tiring in dai wip, 
oder ich rerlinBe den 11p.' 
sprach der klisic dO, 
(anders bin leb Tr6) 
and nnmeBt ir den 11p, 
ai ist ein angestlloheE wtp.' 
'if die h-twe mtN, 
diu IM« «MMtfar dlii 
a» kk hA it gttaek.* 
wmax it Stfirit (fetprwA. 
vrAida tmde ntt. 
■MW aÜM e»rM, 



Serünut wart ibr hef. 
/Moria em bifdko/', 



601, 6 D4 Bpruh dar h«rre SlMt 
iek wnne niii nngelteba 
mir ist dtn Bweiter OiloiUIt 
ei mnoB dln ttowb Frfiiuihilt 



606^ 8 diu iet nir vor in allen 



'in malit [ril 0, noob C\ wol geneeen. 
Unalit it gaweien. 
lieber deana der 11p. 
noeh hlnte werden dtn vlp.' 
1 ee der koDen&teD dln 



■DO ilr herbatgra gtu. 
60S, 3 du Bt dir di bl bekant, Jh 
80 twtnge leb dir dln Wlp, 

604, 4 Bi iet ein Treiillehes wtp.' 

605, 2 din Bhcene eweeter dln 
eiM, 9 alles mao verbot, 

1 di liute von dem wage etin. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. V. ssu L. 



^ «t VW Jm kinigtn 
te mI^ im imx gt tU tU 

608 D« kttnic belte küne 
die achsoen Prünhilde 
nnd onoh Krlemhllds, 
h«I was mu iiieUer depie 

am SlMt det b«nfl 

bl Blme Bohoencn »Ibe 
si trflte sine h«Dde 
nnz er ror Ir oogen 

610 DO sl mit im spute 

ino alme iogeslDde 

'mich hAt des michel wnnder: 

irer Ut dl ilnen hende 

611 Die rede li Ue bellben. 

d& er die kunemra 
dia begande er lescban 
du ez wnre SlMt, 

612 Vfei weise er waa er wolde: 

melde mide noDwan, 

der edel kOnec dO selbe 

starker rigele swAoe 
618 Diu Hebt ferbuger scblere 

eines spSs begnnde 

SiMt der Bbt^e 

d«s wu dem kSnege Gnatber 
614 Slfm <kk dt Uitt 

ai tfTMk 'mi Mix, «r Gwnlftn-, 



M Kf ofc« miitit g^. 



iax man von Üsobe gie. 

man dO komen Ue, 

b«lde an Ir gemach. 

vor den kUnigümen saobi 

TÜ miunecUohen lu 

mit TTfiaden Ane hai, 

mit ir 711 wlaen haut, 

sine wflsse wenne rerswant. 

nnd sl sin niht ensaeb, 

dlo kUnigJnne spraeb 

war Ist der kfinlo komeoT 

fti den mlnen genomeoF' 

er was bin gegftn 

Taut mit liebten stftn: 

den kinden an der bant 

das wart dö Qnntber bekant 

dd biez er dannen gftn 

dO das was getla, 

ril wol bflslfti die Ulre: 

warf er b^de derfUre. 

nnder die bettewftt. 

(des enwas niht ritt) 

nnd oocb din sohone meit: 

beide lieb ande leit 

dfl- hinigiiuu M. 

alt I«*p IN iat H 



607, 6 Der kflnie in gaotem w&ne d4 Traltoben saa: 

da> Im galobU Strrlt, 

der eine tae 1d daht« 

an etner vrowea dühdb . 
606, 1 Er erbdta ktime 
609, 4 ans« er fr ror den oogen 

610, 1 und li aln (nnt sie B) niht mär «niuh, 
8 war i1 der kfiaio komen. D 

611, 1 ät was er hin cegin' 
61S, 8 der riebe fcfinee [dö O] selbe 4 warf er ■nalU darför. 

614, 1 BifHt liob lelt* nUen der JoDOTrowen ((ohaDSD vronwen O) bl. 

sl apracb 'nn UU is, OanUier, 



jvGoo'^lc 



86 



D£R NIBELUNGE NOT. V. 66to l. 



(tu if lU arthrile 

616 IM kil «• 1 

(hutihtr tnol htrU, 



Uitt aUam t: 



616 Er gebArt« bud «s wnn 

er nmbeaUi siit annm 
■i wtrf in tu dem bett« 
das Im Bta boubet 

617 Wider ftf mit beftei 

ar woldes bu Teriaoehaa, 
das er ei wolda twiafan, 
eolieb wer an froowen 

618 IM er HiM wsMa «rwMm, 

'tu atewi aib a^ttann 
ir M m $^tg»! 

619 SI beelfia mtt arm« 

nad wold In gabondea 
daa A an den bttta 
dai er ir wAt »rfkwfte, 

620 Waa balf d6 ala iteAe 

wan gi im anelgte 
■i tmoe ia mit gewalte 
nnd dneta in aageftioge 
6S1 'Ow«,' gedUt der recke, 
Ton einer melt Tedlesan, 
dar niob ioimer mAre 
gegen Ir manne, 

614, 4 Bit gstet diu nowe 

616, S du helBlleliar dinge 

617, 4 soioh «er deh-'lner vroweD 

618, 2 'in Bolt mir nlht uKeren 
8 ir Btt til uDgefGege: 

619, 2 dd wotde bI In gebaadea 



t«A* 



das tr ittkt »lUfnuk. 

ttoie «r aiM «iMch, 

mm i» ii mM gnAadn 

hart* BWnen gnw^ 

Gnntber der kflnte rieb: 

die maget iobellch. 

dl bl ftf eine bane, 

läte an eime ichomel erelana. 

Bpraao der ktteae man: 

dA ex dea began, 

dar nmbe wart im w«. - 

iok WRue aimmer ergA. 

di«. wtmgt tf «pnoM.* 

a^ iMmia t» Uwm. 

daa Bsl ia «Mrdaa UU, 

fraeh diu mriUelM ««it. 

den tiverlloben degen 

alaam den kfinia legen, 

bete goot gemach. 

din. vroBWe e« gnaallobea raeh. 

nnd onoh ein kraA^ 

ii Bbee meiatonehaftT 

(daa mnoB et alaft eis) 

bl dem bette m eine« aebrlB. 

'aol leh mitten Itp 

sA mngea ellia wlp 

tragen gelphen moot 

diu Bn« es nimmer getaot.' 

dem kfienen Blfiide w«. 
ieh wraa nimner mtr argA. 



, _ „ ._ „ 3 m&hte haben gemecb. 

690^ 1 Wai half aln IpitinBCJ] vterke nnt onoh bId miahel (grtain ■) ereftT 

il erceiget« den degene 4 BwiJchendarwande(diwant^iiBdaineBsehrla. 
621, t 'boI ioli un Hlaen llp 
621, 8 her ntob immer n^re 4 diu es bm oiDaMT getnot/ 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. V. 6780 L. 



633 Dez kdiuo ei wol hdrt«, 

Kfrit lieh achaiDM, 
mit iingflfil0g«r knfte 
TerauocheDde angertllehen 
623 Dm H«ic dAfcta !»«• 
«t inkU »Im Ifnia, 
daz Vvol v»fi *r fcnfta: 
4m irAkl <r OH «M loufM 

634 Ir tmgtpitgn «viHn» 

dM- fcd«w «I all« Mrti, 
•r AvMw an du b«lto, 
ir Ufa «iMfcn^ 

Ö35 D6 (reif ai nio der alten, 
■ad wold In Üb gebnadeo: 
du tr din Ut erkncbten, 
des wart derlaiM geaeheiden: 

9S» 81 apraeh 'kttnie edele, 
es «irt wol renttene^ 
ieh were mieh nimmeT mkn 
ich hin wol erftuden 

627 SUrit der ataoat duinen, 

•am ober roo im ziehea 
er zdoh ir ab der hende 
du es dA nie wart Innen 

628 Dar tno nan er ir gOtteh 

ioh enweis ob er dai täte 



er angeate nmb den man. 
Bfimen er began,' 
satzter ir aich wider, 
an troao Pritnhilde eider. 



iax Ab d«» tuighn upnne 



tu dH MrttefcM HMit 



htrU gnu^ldmt int. 

i& ü den portea vant, 

dö wertez aö eia hast, 

dar ano al dar Itp. 

d6 wart al Gniitherea irtp. 

da Bolt mieh leben Ua. 

BWBZ Ich dir bAn getAn. 

der edelen minne dln: 

daz da kanat rroawen meilter aln.* 

ligen lie er die mett, 

wolde alnin kleit 

ein gnldln ringerila, 

din edel kttnigln. 

daz was ein borte gaoL 

dnrch idnen hftben moot. 



623, 3 aaster lioh [ir CDJk] wider, 
1 er Tersnooht •■ angMUlahen 

1 Den knnio es dobte itaga 

3 ai draet im atne Iwada, 

5 du plnot im von ir ereft«: 

( att briUitar an ein Longen di tU bdrttohan owit 

624, 8 dai ai vil lüt eraohre: 
69fi, 8 oat ODCh al der Itp. 

1 daa W«t dar itrlt geacheiden: 

2 H Wirt tU wol Taiaflenet, 

B ich gewec mlob nimmer mtre 

1 ioh hlB daa wol erfaDdan BDJh 

2 asm er von im sieben 

1 das ai d«8 nie wart inneD, 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNOE NOT. V. 5bu l. 



«r gap in alnem wtbe: 
d6 Iftgea. bl ein »nder 

629 Dane was onoh si niht storker 

er trfitfl miniiflcltchfii 
ob ilz vetsDohte mtn, 
das het Ir Kllez Gonther 

630 IPi« rtkte initHMcbdU 

Mit vriwilllcW ImU 
im wa$ i«r Um A/Wt 
dA ar «ort wtt t»plm»g»» 

631 Br utUenhMKt ir vriff«, 

•r kol «i «» vU Im«« 
wu flt <Mi^ ferta« 
«wojb «r ^ jrabM mU«, 
682 0«r «i>ir» «mtI «ii ^mh «oiyM 

l« an«» im Immim 
dkm M Mm M«to, 
638 Di« UdoM tÜ« hmt!« 
dos ta «1 dw «rtlff 



dw Wirt im sider leü 

der kfinlo nod dia ichcBDe mi 

danne ein aader wtp. 

ir vil Bohcsaen np. 

wu knnd ex el rerrAnf 

mit Blnea minnen getAo. 

«r U d<r vrtuwm hw 

to M dM lidtlm tae! 

voidtr ix gegi», 

VM» aiflM- M-MMW twi grtdii. 

dn- fl hflU 9«Uhl. 

dos «r ir kta brM^ 

in tjaw lowlf gU. 

«Di« UmI ark Man H«/ 

vtrr« bas ynuiel 

dM ««rt dhi /Hfwd» «mI 



684 Dl» adrini wirl« mdfr«, 



fM tiiid d^ s«o aitter, 
di« Mtm dii dar Umm, 



d«n viart vU diMwf* fiMii 
dm vitrtttihmtdtH tae, 
nie dar aokil geUm 
der iMidw mM« pjl^Mt. 
«il hart» Mk» «mm^m. 
ab » dar kOiwe j)*M) 
Uaidar Md galt rdt, 
miMajfMi fcOmm moh. 
«cMcdm fn dU hm den. 



S Er pflBO ir mlnoacncheD, 
dA maoat« ti Tarkleaan 
von rinw beinliehe 
bej wu ir Toa dar ninne 



B ODS du al ander krAna 
3 danoa er d& vor w»re. 
3 In «Uan ■Inan landea 
S die fLhta dureli aln 6re 



i GnBther nnt diu aehtsnin mait. 
■la im daa geBam: 
Ir aotn uat oneli ir ahun. 
ai wart ein lütdl bleieli. 
ir tU gTdaea erefte entwelehl 
. 3 den ir ril eehcBDen Up. 
8 wu knnda [ai 0) du verriaf 
680, 1 ai dO bt im Im 



I, 1 naa an den rieroehenden tae, 
kleider unt golt vil (du DJh) rAt, 
3 maniKsn vamdea man. 
1 dl ahiadea vrallchea dKO. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. V. 8874 L. 
686 tr«4 d«r JHMe Slfrit tawr JVUnfoiil 



du fi d»r hriktm, Saz wmrt gar Mit gftkm, 

686 £ du «WK AU tUh» gibt (U vM-fWONo, 

du dd woMm « iMMdt, (Mhta iln eo laue. 

M m wart iim ^otivbt mAv hat gtffitgmi. 

at Mubtt «idt diu U«h«tt: « »ciel von dantun mmnit i«gm. 



. ' wi» St/Ht ** taHJt mil tbi*M wtie kern. 

68t M dt« gwH uirm all« dan 0«mni, 

dd «ffnidi jnw «tat gttimi« BiganmdM bant 

'imr ml« Muk tu» b«r«il«n M« ia ihubt Umt.' 

lüp «Bo« M 1»tm «dU«, dd «B d*« vroiM nkt» «tdunI. 

688 Di« finim «to h» giw f i imd iprdokaii alt« drl 

*wiH«l, Mtti« BlfirU, diu in tMur rf 

mit friwM» wt««r dimatt b«r«il «hu U d«* MI.' 

dt ntfif «r d«ii Urrcn, dd na» ims tt jfäattkh «rUi. 

689 'ITir min otidi mil i» Ml«»,' apradk OisiOtr du U«l. 

')■»( tmd« htirg» dt« ummt «ij|«R «iMt: 

twoM UM d«r tDtt«ii tnat wcwh tMd«rldit, 

d<r «tili ir t«{l ml ftiirt«» mU «om* KrMNiIufd« Mn.' 

640 AMI d«r Si^mmd«« nto da» /&r«(M «pracJt, 

dd «r d«r Mr«» itrfllm f«Url« »»d« 0«««oht 

'g9t Msl« tiMT wi« MHiMr (olk ri»; 

jd hwn idk ir M rdf« »lil dar IM«» trrotD«» mtit.' 



4 uit onoh dln roas mit aätelen; 

686, 1 E [du BD] mu dia riebe g&be »IIa di verawaDC, 

dio di ce lüde wolden, di dflbta dea ce laue. 

4 das wolde Gnother der degea- 

fi87| 6 Sl aprsoh ino lit muna 'wenoe hdI wir TUnt 

du ich aö barte g&ha, dai heia ich wol beirarD. 

mir anln S mtoe brnader teilen mit dia laat.' 

lait wu es SlAride, d6 en ao Criembild erranL 

638, 3 'du «liat das, hfir Bitrit, 

4 d4 neig er den degenaa (beiden JA), 

639, 3 airu [ddb 0] der wlteo rtche ans ist undert&o, 

640, 4 ant onoh die linte drioDo. Ja gatnot din Uebe wioe min 

Des teiles wol oe r&te, den ir ir woldet geben. 

di al aol tragen hrane, und iol ich du gelebeiii 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNOE NOT. V. 58S8 L. 



641 Da tproofc diu vrowe ErMmfcill 

wnb Burgondm d^fow 

ji lol «i «it nir Min* 

642 Dtf aprach der Mra OSraM 

die gerne mit dir rllni, 
Ac dr&Mo fcwidart raehm 
di« «ii* diu MMjiMimia.' 

648 JVdch HageiuM van Tronije 
ob dt« md ir mäge 
dar uwb« geKun Hagttte 
•r «firaoh 'j4 «109 ww Oitiilfc«r 

644 ^^ iü^amda 
waii ir wol 



'habel ir d«r erh» rM, 
w mfcl >d lAta «U^ 
fätntt in •!» Imt. 
miliar It«6«n bniodar Jwwif.' 
'(Min dir twm dw wU. 
der viiidMl du hi« otl. 
Mim dir td«int MMit 
KriMiüriU Mwl«! bapait 
und niA OrtvAn, 
KriemkOde wofdm «tu. 



wir nl» in langar di«H) 

645 Diu Iwzm ti baWm 

ir mUI (iijfwiiul« 
xwf «nd driBM mmda 
Bktwarl der grät» 

646 (7rlftp äi d4f «amm, 



«i rdmim vrattohoi 
647 0« bcMiM «1 (r m4«a 
man hies i» aOmOuMM 



■ U» 



der Tnni)»n sUei 
lue M bo« bnl4ii. 



tmd btreitm *idk d««. 
vrMt Kriamitib »r jmm«, 
und /%»/ himderf own. 
«e^^ KrimnUM« dMt. 
[»«Mal] rüer «mU fciMlrf, 
dox WIM ml mivlwl rM. 
wurd«» n gehuntt 
dea Uwio OuntUru latO. 
verrt äf dm muge». 



botm «Hrdm bald« 
640, 7 ti mnoa wttrden richer 
iwu ir loi gebietet, 



:, 3 TOD drlHO banden recken 



643, 2 ob di aot onah iz m&Ke 

3 do gtwsn du unbe Hagen« 



644, 1 Ander iiter geeinde 



647, 4 dO wurden boten bald* 



Stgemamde da» guantj 

duin lernen lebender tt 

dea pln ieh in dienatUohen bL' 

9 ea B« lihte aiht enatU, 

1 'nn nim dir aweu dn wll. 

wir geben dir tdaent man: 
1 Orienibilt dO aenden begnn 

ein lomllchei leben: 
1 ce (der O) wertde niemen gegebi 

daa (di B) IM In rolgen ndts; 
l den wir lither gevolget Un.' 
1 do bereiten al aioh dan. 
1 der volgete Eriembilds dan. 



jvGoo'^lc 



«Hd *r«NN EToIm Mut, 
«M ITorNiM aW Itta. 



DER NIBELUNGE NOT. V. im L. 
MS Dm ar triuM wUa, 

Kri«Nk*It iH« «il «hm», 



«49 'ir*l «ick,* apnOk i» SiffmiM*, 
4ax (liw tdkiBM SHonMI* 
to iiw Im »ii wal p tM wP irt 
nlii «NR 8t^ 

6&0 IM jap «« vrom Hfltal 



«i «rixte •iefc <lir mm« 
651 JMm Mit« «MT di fanw« 



dar nw ar fdbrJiwf 

dtf ritai m »f< g «w« 

i I«l i«Rum tax tn f kn ng mi , 



■Ul M WWi g T «ofcoiMII /TMMMK 

663 In «iMT taf««)«ida, 

di« hHKl«» «ad dir vnw i d i» 

«IHM«l«UmMI 

di« «MM fdMma fiwilaii; 
654 Afit )<wJMMl«ai «imd« 
fautai KriMuMM« 
Mid »««ft S^Ümt 

■Bcs M- gMNid« 
666 Man bat di« p««l« bri«^«« 



ml hi« ««U« Hm« dn.' 

tniNugM M»ll rA; 

«NM ir hotmArit. 

Hu «i dtf vtruam. 

mit (UM «wl «b i» (HtM'li' 

Mit iM i» das linrt. 

rifcl«« «d xehmmt, 

vor vriwtdm «old« «dti. 



( laut. 
KrtMiMIda gagmtnit, 
■wd« ritUm gemaU, 
da MO» di« gtt4 Mick. 



dd ri ItriM inogm M. 
ai^int iHid Sigmtm» 
dwrdh li«b« iMOH^ff« «Mwl, 
in WM ir Ml b«iiMMii. 
WM Hl graKUAmi «nDchmm. 
für Sigwuuti«» »al. 



648, 1 Du er du wiien aolde, uot onoh ttoo BigsUnt, 

du stn loD korasD wolde, 

649, 1 'So (Nq C) wol mieV apraoli d« Sigiiiant, 
4 mtD »D, der edel Slfrit, 

6&0, 3 aUb«r nat golt du (vil B) ifwre: du wu tr botenbrAt, 
eS&t 2 dan&e di heida mar* (worden C) 

3 Eriemhilt eogegene reit 

4 <ir rolgeten ritter gemeit), 
668, S Uli du ii kftineB 



jvGoo'^lc 



gS DER NIBELUNOE NOT. T. «03S L. 

tMtr «M i»» «MTM. äi «DM ntaiiic Num 

ibr im MÜMim «ulb«» mU fb*» ditnm htgt». 

666 Dte I» ir pnfMN Am aAsm *Md h«tM ffii«M, 

«u: goltffanofr gira» ir iiijwiiida Inwci 

b9^tn^ ihm! titl geaMna varwiwvt wel dar ki/ 

•wt p|liMi vltescbahM ir di» tiri Hnijttik 

66T IM fproah cor ^m friuudtn im \im jSi^Miiiil 

'dm» Xfridn mägtm too« ick alU» hMt^ 

•r fot Mr diM» rvobi» «^m IbrAu tragtii.' 

diK wtmn \ört9n gtnu dia wm Vidwlaml« «o^m. 

668 Br bMldk Im ttM hrAw, g«riltf«, tmd« tmt. 

alt woa ar tr Mm. dia ar sa rafcta miiiI 

«ad dar ar rifcta» mM«, das wart aUi gtid» 

dos Man Un «orkia dar acfcoMni KriamhUda nua. 

669 Jn diaa« ^rtea» tnm UMtr, da» iat w4r, 

and riUa wak ««dar IMr« a» dos sdtaiida jdr, 

das Um »Am u vrawK» aiaaii «hn gMaoa. 

ia» «mw daa tttaqaa mdgaa *&oK ir wiUatt tosl aryda. 

660 Dan lUa ataa i6 Uufm wid ^op im aiiiM «aaiaii, 

Guattar, adelt abum ofcaiai: daa dorft ar aiflk aiM «ekaaiaa 

garial ir aJdk daa aid^aa, 4a9 war im «mI «rgim. 

dd sdeh aiaa ia mit fHaa: dos «ku «aa aofciildaa gtUm. 

661 Ja im aalbaa aUaa alar|i vro« SifUa». 

dl aa« daa ffwwfl mt «IIa dar adalaa Talaa Mat, 

dar «1 rtiftaa ffraimaa ab loaJaa imI jasam. 

doc Ua^flaa gmuogt, dS ai dar Wt voa m faaaak 

6^ lfm kale aaak dort M Btaa, ad wir hoava aa^aa, 

I rtchea aiaaa «aa gttragm 



66fi, 8 di wu tU mouio mn, 
666, 4 dfl mRQ den aohcBDan vrowaa 

6 Swte grts ir hdbilt bl Biue wu bekmnt, 

noch gas nun hie deo haldio tu baser gernnt 
danoe b1 ie getrdegeD noch bt m1«d ir Ugeo. 

mui mäht« michal «nndar von Ir rlebeit« aagea. 

666, 1 DA n la ir h4h«i) iran 

8 perln (pralle i>} und ^del gaataiiiB 

1 aDB pflu Ir vlliekUehen Sigslint din «dal kflaaglii. 

668, 3 alt WM er ir aller meiatar. 

669, 2 uns &n du oahaada Jftr, 
661, 2 d« bat den gawalt nit alle 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. V. em l. 



PrflNMU A« «efcoM 



663 !M.»r« xalleQ tlteD 

wie Tehte lobellehen 
lebeten E«Uen Btandea 
nlsBin tet oach Oontber 

664 Diu lutt der Niblonge 

(lieber dner mAge 

und SobilbDDgeB recken, 

des trnoc der kflene Slfrit 
666 Hort den aller melaton 

tat diei 4 pflsgen, 

den er vor elme berge 

dar amb er ilnoc w tdde 
966 Er bete den «naieb der Aren: 

■d mfleee man tob scbnlden 

du er wäre der beste 

man rorhte eine tterke 

; ? mir e-nUer StfrUta ho dtr idSMt *ar. 

06f D6 dUte oacb alle dte das Onntbereg wip 

'wie trelt et alsA Utbe 

nn iit doch nuer eigen 

er büt nne nn lange 
668 Daz tmoc d In ir henen, 

dai st ir rremde wAren, 



in BitrgoKdm toiU.- 
worl »r SifrH gtnmtt. 

VI. 

wart BÖ tU ge^it, 

die reken wol geueit 

In Sigmandei lant: 

mit slnen mAf^en &z erkant, 

Stfride diente bie 

wart nelieiner nie), 

and ir beider gnot. 

desto bAher einen mnot 

den ie bett gewan, 

bete der kfiene man 

mit Blaer bende erstreit, 

maneges ilter gemeit 

and w»r dei nlbt geseheben, 

dem edelen reken Jeben 

der ie ttf ors geiai. 

nnd tet vü bilUehea das. 



TTOD Krlemhüt den lipT 
Blfrit ir man: 
laze] dienste getin.' 
nnd wart onch wol rerdeit. 
daz was ir harte leit, 



662,6 Wie rahte vltseoUoben man itn büeten bieil 

Gnntber der eäele im magesogan liei, 

di es wol knsden itebea ce einem bidertiem man. 

her waa ha ungeICeke alt der Trinade an gewan 1 

668, 1 der wart [dA D] ril geseit, 

3 di rekan vil gamett 
664, 1 Dal laat se Nlbelnage 

6 fnat ovob SO] Bchitlrangei rMkao, 

4 das traoe dw t11 kAeoa dasta hoher den mnot. 

666, 3 bete dd der kneoe man, 

4 vll mantgeo rittar gemeit. 
666, 8 daa er w«ra ein dar beata 

C67, 1 Nn dAht ODeh alla ölte 
4 er hU aas an tU lange 



jvGoo'^lc 



94 



DER NIBELUNGE NOT. VI. gi&s l. 



dai nun ir «6 wltan 
wt von du wen, 

969 8f rersiiohto aa den kilnic 
daz n Kriemhilde 
li raite ez h«im«Uch«, 
dö dflhte den b«mn 

6T0 'Wie möbtes wir ai bringen,' 
'her Eoo diaen lande T 
■i Biteent uns xe verrei 
dö sproob dlo vronwe 

671 'Swle höbe rlche were 

BWBi tm gebflte etn Mm, 

dei enraielte Qanther, 

em juhe Im nfht u diMite, 

672 SI epimch 'Heber btrrei 

Ulf mir dai ttfrlt 
komen no den lande, 
sone knnde mir se wire 
6TS Diner eweeter <flbte 

■6 iob dar an gedenke, 
wie wir enument aftaen, 
«f mac mit Area minnen 

674 Si gertee akö lang« 

'nu wiciet dai loh geita 
ir mnget mieb umfte Tilgen, 
nieh in beiden aenden, 

675 IM eprddt dto fcflnjglaei 
t ir «t watt teeeiKiM, 



diendfl slnin laat 

das bete et gerne bekant. 

ob das mOhte gegcheben 

BOlde Doeh geieben. 

dei li di bete mnot 

dln r«de mnallohen gnot. 

sprach der kSnic jich, 

das w»r Dunfigelloh. 

leb getarsee nfbt gebiten.' 

in tU bflebreften alten 

debeinea kfineges man, 

das 80ld er doeb niht l&n/ 

dA ai dat geapraeb: 

Bwie dieke er BIMden aach. 

durah den willen attn 

und dln eweater diu 

daz wir d Ue geaehen. 

nimer lieber geaebeben. 

nnd Ir wol gezogen mnot, 

wie aampkte mir daz toot, 

dfl leb wart dln wipl 

dea kiienen Slfridea. 11p.' 

nnae der küaie vpraob 

86 gerne aia gesacb. 

iob wil die boten nda 

daa ai her koawn aa den Bln.' 

'•4 mtU tr mir tMfm 

oitr 1h «mUm le^fK 

t»l» komm im da» laut. 

Ul mtrim mir Mmm*.' 



668, 8 du man ir aft leltan diente too BIfrldea lant 

wfc TOB das komen wsra, CDJh 
670, 4 dei antwurt im [*roa B, dfl D] FriiuiUlt lo tU Uaiigaa aitan 
672, 1 8i apraoh 'nl Ueber Mrre, 
2 bA hilf mir daa StfHt 
8 komen sno di8«m lande, 
678, 3 airenne (ala C) iob dar an gedenk«, 

674, 4 daa ai uns komen an den BSi 
676,4 di lit werde« .mir bekant' 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUN6E NOT. VI. 6218 L. 



676 'Du tnoB ioh* sprach d»r fBnte 
wil ioh dar UM rttoo/ 
U den enbdt er auera 
» Uobe gap lo PilhiMlt 

«77 IM wpndt der iMe OwitiMr 'Ir 
du Ich iai «nlMtB 
dem BtBifceB SSfiid« 
äta In darf ser werlde 

678 Und bltet daz ei beidis 

du wfl Ich nad min rronwe 
TOT diaeo snaweadea 
aehen kie yfl aiaiMgvn 

679 Dem Unle Slfmimde 

du ich nad mlne friosde 
and uget oach lalner swester 
Bin rite mo tr frioaden; 

680 PrQahflt nad Uote 

die enbnten Ir disii«Bt 
den minnaoUehen TTonwea 
mit des künsgea rite 

681 8! fnoren reiaUche: 

dax waa In dfl koman: 
in logte wol ir reite 
der ktlnie mit galelta 

682 Bi k6meD In drin wachen 

se mbfangea bltrge 
xe yonrege in der marin 
tOB and linte wftran 
688 Slftide nnd Kriembilde 
dac rlter koman innen i 



'drlsec miaer man 

die hiez er fQr aich gta: 

in SlfHdee lant. 

Til harte hftrlich gewant 

rekea anit von mir sagen 

(dea solt ir niht verdagen) 

nnd der awaatar mln^ 

wiBat f T liolder aln, 

nna komen an den EUa. 

immer diende iln. 

aol er and sine man 

der in gröier Area gan. 

saget den dlenBt min, 

im immer wvga als. 

dai ai niht lAaa das, 

ir mme i^ hflohät baz.' 

nnd si^ax man rrowen dft ruit, 

ia Stfridei lant 

and manegam kUenem man. 

die botan haoben eieh dan 

ir pfert nnd tr gevaot 

dd r&mten ai daa lant. 

dar ai dt voldea run. 

hies die boten wol bewam. 

geriten in daa lant 

(dar wiren ai gesaat) 

flinden sl den dagea. 

mUede tob den langen wegen. 

wart beiden d6 geseit 

die trilegen aolhia kielt 



677, i al du loh dar eablate S nnt onch der awMter ada, 

4 daa [ia BJh] endarf oe der werlde niemeD holder gealn. 

678, 1 IQ nna komen an den Bit. 



680, ä di enbataD Ule ir dicoeat 
B81, 3 daa wu in komaa allen: 
€82, 4 din roas den botan wftren 



4 der Im vll g 
679, 4 ir IUI nie hOfaatt bu.' 
680r 1 oai awae man dA vrawen rant, 



jvGoo'^lc 



96 



DER NIBELÜNQE NOT. VI. 6278 L. 



sam man xe BnrgondeD 
Bi tpranc von «iiteia hatte, 
68i DO b»t sl Mim« nngtor 

din Baoh den kfieneo GBren 
in nnd die geiellen 
gegen ir heruleide' 

685 Si sprach zao dem kUnige 

die mit dem stariien G4ren 
die aaa min brnoder OnnAer 
dfi iprush der starke Slfiit 

686 Alles du gealnde 

Ir lalich beennder 

du beste das si knndeo 

Slgmant der btore 

681 DA wart geherbei^ 

din roa mu hiez behalten. 

dt Ht surft 

in wns le bore erlonbet: 

688 Dar wIrt mit slme wtbe 
wol wart enpfaogen Gftre 
mit einen hergesellen, 
06ren den ril riehen 

68B 'Brionbet nos die botsohaft 
ans wegemllede geeta, 
wir anln In sagen mere, 
Qonther nnd PrttnhUt, 

600 I7«da «nw erw r«le, 



und iwMr Wtm migt 
iU ewUetatt itt ir dimMf 

691 'Nm Itn in gtt,' apTwA Slfrii 



dd der site pSao. 

dft si mowende lac. 

eine maget gin. 

an dem höre stAn, 

die wire» dar gesant 

wie liebln mnra ai berantl 

'sehet ir wi si atftnt, 

fif dem bore gfint, 

sendet nider Blnf 

'die anln ans wülekomen aln.' 

lief dA man ai saob. 

ril gtletUcbe sprach 

tno den boten dA. 

was Ir kttnfte harte vrd. 

Gftre nnd sine man: 

die boten glengen dan 

bt Krlmbilde sa>. 

dA ron afl titen el« daz. 

stnont flf st zebaot. 

A( Bnrgonden laot 

Gnntheres man. 

bat man an den sedel gAa. 

A wir aisan gtn: 

Iftt uns die wtle stAn. 

waz in enboten hftt 

der dinc ril zierliche atlL 

iwsr «uol«r> kar aiiMf. 

mnd ewck er Olntt 



I l<mt.' 

*iok geMiii$ i» «wl 
ahd m(M friwtit» ml: 



C81, 8 da 4er herre Sthit 688, S di Gontherea mu. 

689, 4 der dine rtl Utheoltohe atU; 
690, 1 Unt euch wai (min D] ttou TTote, 

8 di babent noa her geaMt, 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE >'0T. VI. 6342 L. 



tarn iKol oucfc ir MOMlvr. 
ük iA biMM <iM«r /Kumb 
t Sit »ir VON fa» aehit ä m, 



698 Dd Bpnoh der mucgrlTfl 
'si lint in ^lea tagenden 
it ladent inch xe BJne 
■i uehen inch vll gerne, 

89i Bittet tnlne rronwen, 
■nenne der winder 
vor iäna innnewenden 
d6 ipraeh der ftarke SUHt 

696 M apnA skr Gtr» 

'iwtr Mneter VtU 
ainM u»i OtoAtr, 
da» ir in fU «I Mrr*, 
698 'Prttnhnt nla vronwe 
TrOnnt sieb der mKire: 
du sl inoh noch sahen, 
dA dflhten disfn mnie 

697 Qtn was ir sippe: 

den gesten hie b er schenken: 
Ab kom onoh dar Sigmnn^ - 
der hArre IHnntllotie 

698 '8tt wülekomen, fr recken, 

alt du Krienbilde 



ma» ml hr« mSn mgm 

«M UStt MMtM tngM. 

Mt man in iltl ggti», 

mit ir miek wtexM Um. 

imwer Mfm tragm, 

mliiM dientf münnt hlagm,' 

GAre, ein rtter giiot, 

bA rehte hAh gemuot; 

an eine hAhgezSt; 

du Ir des Ane swlvel slt, 

si siil mit in dnr komen, 

ein ende habe genomen. 

wolden st inch sehen/ 

'daz knnde m&eHch geschehen.' 

von Burgtnim loat 

diu Mt iiudt ftmumt, 

ir eilt in RiM venmgtn. 

dos hart iA UgeUcKi üagM.' 

nod ir msgedln 

obe das mehte stn 

das gnbe in hdhen mnoL' 

die Bohceaea Kriemhilde gnot 

der Wirt In simo hiez. 

niht langer nun das lies. 

dA er die boten saoh: 

sno den Bn^^nden sprach 

Gtintheres man. 

se wtt>e gewan 



691| S aUam taot onch Ir awuter. 

ob nosar Ilebeo ninnde 
699, 3 den mfaira konanitgeD, 



ir Salt hds nitro sagen 
d& heime ibt hohes moote« tragen, 
du snlt ir mich wisan tkn. 
i den mloeB dienest mflesen kUgen.' 
698, 1 04re, «In reeke gnot, C 
8 oeiaer htehgeclt: 
G94, 1 Unde piteat mina nowen, 

9 swenne [sO CDJh'] [du BB] der winder 

W6, 1 nnt alle ir magedtn 

696, 9 di Trennt sieh der mare: 
8 das si ineh noch geSBhen, 

697, 8 dd wu onoh knmeD Slgemnnt 

7 



jvGoo'^lc 



98 



DER NIBELUNGE NOT. VI. 6398 L. 



StMt min BDne, 
hifl JD diu« Isnde, 

699 8i Bprflohen, iwenne «r mtlde, 

la wart mlehel mflvde 
die boten bat msn sitseu, 
der hiei d& geben Slfrit 

700 8i maoaeD d& bellben 

des beten endeltohen 
doB sl nlht wider rlten 
dfl bete der kttnio StMt 

TOI Er TTftgte wac sf rieten: 
'es hAt nkeb mir gesendet 
er and tlne mige, 
na. kam ich Im tU gent, 

T02 Si Uttent ErienhUde 
no TÜet, lieben Monde, 
•old leb berrerteu 
dA nlleee in dienen gerne 

708 DA iprlcben sine recken 
Un ler b&cbdte, 
ir enlt mit tttsent recken 
b6 moget ir wol mit Aren 

704 D6 spracb nn Niderianden 
'weh b xm hdcfazite, 
obez in nibt TersmUiet, 
Ich (liere tümnt degne, 

706 "Welt Ir mit nai riten, 
«pracb der kflene Sifiit, 
Inre tagen iweWen 
alle die m gerteo, 

706 Oö der Uolc edele 

dA hlez man wider rttan 



man aoldloeb dleker sehen 

wolt ir nns Trinntecltefte jehen,' 

n iidden gerne komeo. 

mit frenden benomen, 

aplse man fn trnoe: 

ilnen geaten gennoc. 

beT(dlfln ninn tage. 

die snellen rtter klage, 

solden In ir lant 

nAoh alnen Munden geaant. 

er BOld an den Rln. 

Qnntlter, der Mnnt ndn, 

dnnb eine hAehilt: 

An da* sin laut n verre Hb 

daa si mit mir ?ar. 

wie aol si komen darf 

dnroh ü in driiec lant, 

hin din BUHdee banL' 

'habet !r der reiie moot 

wir rAten was ir taot 

ilten an den Rln: 

dA aen Burgoodeo sin.' 

der bArre Sigmont 

wan taot ir mit das kontT 

sA rite icb mit in dar«: 

dA mite mAr leb iwer ediare.' 

lieber rater min,' 

'tU ttA Bol ich des An. 

sA rAme ieh mlnin laut' 

den gap man roi und oncb gewant. 

der reise bete mnoti 

die snellen degne gaot 

mit vrendea vit (gar Ji) benomen. 

rtt«D In Ir lut. B 
1 ob •! BOldm an den Bln. 
t waa das sId lant ea Terre 11t. 



70S, 1 Unt bitent Criemhüde 
8 ut aold leb barvertea 
704, 4 loh fBere bnodert degene, 706, 1 vil lieber vaUr mto,' 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT; VI. «463 L. 



slnen konemAgeD 
«r wolde hart« gerne 

TOT Slfrit und Kriemhflt, 

sO tII den boten giben, 
Ir mcen heim u lande: 
ir Btarken loimuete 

TOS Ir Tolk kleidete SUHt 
Bkewart der gr&*e 
TTonwen kleider aoochen, 
oder inder knnde erwerben 

TOd Die setel ebo den ichilden 
rittem nnde ? ronwen, 
den gap ma« »warn sl wolden, 
er biilde alsen Mondea 

TIO Die boten aogten sfire 

dO kom ron Bwg a nim laut 
er wart ril w(d enpbangen: 
von losaen and ron misren 

tu Die tambeB nad die wtua 
TrAgen ambe tatem 
'iwenne ich ai sage dem kilnige, 
er gie mit den geiellen 

712 Der kilaic ron liebe 

das Bi BÖ snelle körnen, 
Prttahilt dln sohcene. 
'wie gebiet sich Sifrit, 

TIS DO Bpraeh der kttene Qtn 
«r and iwer swwter. 
eO getrfwe nuere 
alt in der hfirre StMt 

TI4 Do iinaob se dem marcgrAren 
'aaget mir, kamt ana Kriemldlt I 

TOC, 8 den Btnan konemAgen 



enböt er an den Ria, 

b! ir hftchgeztte «In. 

ad wir beeren lagen, 

das es nibt mohten tragen 

er wae ein tloher man. 

treip man rroeKchen dan. 

und onoh Sigomnnt. 

der UeK an der stnnt 

din beetea dia man rant 

über SlMdeB lant. 

bereiten man began. 

die mit im solden dan, 

das in niht gebraat 

maaegea bfirUcheD gut 

ze lande tt dea wegen. 

Öftre der degea, 

do erbeistea ei setal 

für den Oantberes lal. 

giengen, bö man toot, 

dO iprach der riter gaot 

d& hoert ir ai cehaat.' 

d& er Gantberen vant. 

ron dem sedel sprane. 

des Seite in dö daao 

Qanther zen boten ipraeh 

Ton dem mir Hebe ril gescbach?' 

'äk wart er rrönden rOt^ 

nie Mnnden baz enböt 

deheiner slahte man, 

nad oQch sin rater hU getftn.' 

des riehen kflneges w^ 

hie nooh ir sebfaner llp 

4 4* sir hOehreelU sin. 
708, 4 aber el tOMdu laat B 
TOS, 4 da briht er slnen rrinnden 
710^ 1 Den boten söget* sAre 
S 40 kom een BOignoden 
TIS, 1 Der kinle ron grdser liebe 4 ron dem mir liebes ril geaehechT* 
714, 1 4es edeleo kOalges «>p 



jvGoo'^lc 



100 



DER NIBELUTJGE NOT. VI. esis r,. 



der Bi IniDd« pblegenT* 

Bpraofa dA Öftre der degfen. 

die boten fBr rieh ghn. 

harte wo! rerstSa 

was Kriemhflt noob gerant 

and das ef käme In kotier stnot. 

ze hove ntht verdeit, 

galt und oaDh dia kielt 

der diter kttnege tnui 

wart di danken getln. 

'tod fm BUDpfte geben: 

Bold er immer leben. 

beiloszen hftt stn hant 

komen in Borgonden UntC 

freute eich dar sno 

spftte nnde rmo 

der diter ktlnege man: 

man dö rihten began. 

mtd Sindolt <br itgm 

die «It •{ MHeMK pjbgM 



da —U in 0«MAar iatu, 
miU mH mr riikl« «H 

htf toui HMH i«r id vamtl 
df« di Ummii i» du( Itmf. 

' J leit li te Jtr Uelull fiwa. 

TSl AUa Ir snnioae Uxen wir na Bin, 

und sfegen irle Tron KriemhUt und ir magedln 

714, 8 der al wol knade pflegenf 
71^ 4 'ei kamt hi aloherllohan,' bA ipneli dO QAre der degen. 

IIB, S du meht Man in Ir vrlge 

8 das ei du ktote gerne, BD 
nS, l Oneh wart tob in dln gibe 

8 du brfthte man oe leheDe 

4 der ir tn grCHB milte 

717, 4 kej eold er knmen lemer In der Börgondeii lutr 

718, 4 Til manio ktrgealdela 

719, 9 die beten t11 nnmnoie. 

TtO, 9 dl Blnen nndertineol 731, 1 dt Itae wir na aln, 



behalten ibt der zflhte 

'u knatet setertlcheB/ 
716 Uote bat dA drite 

man moht An tr rrAge 

dax Bi bArte gerne, 

er Beite wler si ftmde, 
716 Ez wart ron in din gAbe 

die in gap er Slftit: 

brdhte man le sehenne 

ir Til grAaer milte 
71? lir mae/ sprach dA Hagoe, 

em knndei oiht rerawenden, 

hört der Nlbhuge 

hey Bolder Immer 

718 Alles das gesinde 

du si komen Bolden. 
wfaen ril nnmOesec 
manlo hArgeatde!« 

719 »«nett der Mnu 

hete«. eil wnmwm; 



de> Kai/' in owk Ortwta. 
720 Rdmolt At fcMbmneitter, 
atM nw diUJaai 
haotn, imda i^anMti, 
da baraitt mm den apIsa 



byGoot^lc 



DEB NIBELÜNGE NOT. VI bösü l. 



hin gAn Rlae fsonn 
nie getmogen moere 
T22 Til der Bonmschrloe 

dö reit mit alaeti frioDden 
und dhi kttnlgiDDe 
Sit wtrt ec in allen 

728 Di beim« si dd Uezea 

und Bua den ErlBmbilde: 

TOB ir boTereise 

tln Tater nnd sin mnoter 

T2i DA reit onch mit In dannen 
Bold er rehte wizzen 
HT hdohslt ergienge, 
im kimde an lieben fHonden 

1S6 Boten mu für sande, 
dt reit oneh In enkegne 
tU der Uoten Trinnde 
der wirt gta slnen geaten 

729 Er gie zao FrUnbilde, 

'nie enpfleng inch min aweatar, 

wun BDit ir enphAhen 

'daz tDon icli,' sprach si, 'gerne; 
ISfl M tpnA dar Miiio rloha 

weit ir n mipf&en, 

d« wir «■ mM Utm 

mir riitt in «Km xtfm 
T28 Ir meide nnd ir rronweu 

snofihen gootin kleider, 

dia fr ingesiode 

daz titen si doeh gerne: 



TOn Nlblnnge laut 

ad manic hOrlicb gawant 

man soUbta sno den wegen. 

SlMt der degen 

dar si klea Trfinden wIn. 

se grdsem leide getta. 

iSifrides Undelln 

das mnoa et alad b!q. 

wnohe Til miohel sAr: 

gesaoh das kindel nimmer mftr. 

der bSrre Sigmnnt. 

wie ez nAch der stont 

or het ir niht gesehen: 

leider nimmer geaoehen. 

die ouere edten dar. 

mit wwHlarllobar acitar 

nnd der Gnntherea man.. 

sich sftre vllien began. 

dA er si aizen vont. 

do ir k6met in das lantf 

Slftrides w!p.' 

TOn sehsldea boU ist ir min ttp.' 

'ei tovMxl «M mtrgm mw. 

dA grifft baUa mo,' 

i» dar Um \*». 

Mbtr gtatt fcomm» ni«.' 

hiez b1 Bft zehant 

din besten din man vant, 

Tor gesten aolde tragen. 

daz mac man llhte geaagen. 



723, S nnd otuh din kflneginne, 



7116, 1 di din mare sagten dar. 
3 mit wünneeliober shar 
7», 3 dai Sifrides wlp.' 

niht erblten bis. 

•0 rebte lieber gaste nie.' 
728, 1 blas si dA (aA BD] sabant 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. VI. «649 L. 



729 Ovq\ Uten dd Arnim 
all« HHe rwdwii 
M rät I 



dS wart oif «icb«i grün«» 

730 Mit wie getAneo TT0od«n 

si dahte daz TTOB EriemhOt 
so rehte wol enpbieDg« 
die ei io gesehen, 

781 Nn was onch komen SlMt 

man eoch die beide wenden 
dee reldee «Ilenthslben, 
dringen nnde stonben 

782 D6 der wirt des Inndes 

und ovch Sigmandeni 
*nn alt mir gröze wiUekomen, 
iwer horereise 
788 'Ns Mn In got,' epmoh Bigmnnt, 
'Bit dftz iacb Stfrit 
dö rieten mlne sinne 
dA apmeh der kOnie Gnntber 

731 l^frit (Dort npkiwgM, 

mit oil frAsm irt»: 

dn lailf mit §rtKM xiAttm 

nit U«bm gtat«» 

785 Nu nftbeten zdo ein ander 

dft wart tU setel Inre, 
wart Ton beide banden 
die TroQwen gerne dienden, 

786 Oö giengen sno ein ander 

des WM in grdzen vrönden 



di« Ottuthmn mm. 
dtr trifi xuo im geva». 
hSrtbihmt doN. 
die (tsbm gwta gttäm, 
man die geste eapbiel 
TTona PrÜDhüde nie 
'^in Borgenden lant. 
den wart tu bAber mnot bekant. 
mit den sloen man. 
wider nnde dan, 
mit nngefüegen scbarn. 
Itande nlemen d4 bewam. 
Stfnden sach, 
wie minoecllch er spraobi 
und al den Mnaden min. 
snlo wir bOheg mnotei ein.' 
der Are gernde man. 
ze frinnde gewaa, 
daz iob incb wolde seben.' 
'du Ist mir liebe dran geschehen.' 
al« im dax wol gexam, 
»iame» vm» im grämt, 
GUethtr «nd O^dt. 
niauK tO giktUeh «rMl. 
der zweier künege wip. 
maneger rronwen 11p 
erhaben üf das gras, 
was der d& anmüezee waal 
dja minnecllcben wtp. 
maneges rttera Up, 



729, 1 Onob Uten in dA dlaoeo S vil beiUohe daa. 

730, 4 di li « nie geaftban, 

783, 4 dar iwer bovereiie nl wir bähKemaote (höher frendeoJ} ■ 

783, 3 'ilt das iaoh min boo SlMt 3 daa ich iuch lolde ■ehep.' 

784, 2 im waa dt oiemen gram. 
734, 4 ich wieae maa ea geatea nie b6 gäetllch erbAt. 

T35, 1 DA nUiten too »in ander 2 maoiger ■ehoeoer vroweo Itp 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VI. am l. 



du tr beider giütxea 

dö Baeh man ril der recke% 

787 Das Urllch gesindfl 

in zühten gt6a nlgen, 
und kiiuen minnecHobeB 
daa was liep ze sehenne 

788 Si bitea dA niht langer, 

der wirt slnea gesten 
das man si gerne eshe 
manegen paneiz riehen 

789 Vxtr Trom^e H^gna 

Au «i gtwettM umre». 



«Ml i« worl mithat (fimeal 

740 Vil Schilde hArt man hellen 

TOD Btiahen nnd von Bt6zen. 
der Wirt mit einen gestm, 
jft gie in dfai stände 

741 Für den palas wlten 

manegen phelle spnhe, 
■ach man über setele 
allenthalben hangen. 

742 Die geste hiez man fBeren 

nnder wllen blioken 
an Trowen Kriemhilde, 
tr Tarwe gfin dem golde 
748 



d» btgumda tr iax gtmtda 

744 Dar äse nnd onch dar iiuie 

jft wart Tremder geste 

786, 

787, 
788, 



788, 4 vll maaiKen pnnaia rlchso 
741, 1 Für den poUs rtaheo 



sd minneoUeh ergie. 

der dienen Tronven dA nlht lie. 

Tle sieh bl der haut 

des man tU d& rant, 

TOD Trowen wol getiln, 

Günthers nod Slfrides man. 

ai riten zno der stat. 

wol erzeigen bat 

in Borgenden lant. 

man ror den joncfronwen vant 

uad euch Orfwlii, 

ioK UlM «i «el sckfa. 

Jm lorsM mam sikt Mr. 

Amt Mh»tt pe>(m gtitti. 

dft ze dem bürg« tor 

laage habt dft Tor 

6 si kftmen diin. 

mit grAzer knrswlle hin. 

mit ArOnden ei dd riten. 

gnot nnd wol gesnittn, 

den rrowflD wol getAn 

dft fctfiMii Onntheres man. 

balde an ir gemach. 

man Prünhilde saeh 

din sehmae was gennoc: 

den glänz vil herlldken traoc. 

se IVorauE m Aar atat 

ChmlW Ü U% 

da» M- tr mM» ph§it. 

harte gitalttdtm Itge». 

splsen man ai lie. 

baz gepflegen oie. 

8 lA BCböne wart getio. 

4 bt äan jonoTrowea sttn. 

1 dai *ie lioh bl der bant. 

3 dai wol erceigeD bat 



789, 8 das torste man niht Iftn. 



jvGoo'^lc 



104 



DER NIBELUMGE NOT. VI. sree L. 



alles des ai gerten, 
der kttaio «m aO ilehe, 

745 llan diende in friiutllehe 
der wiit dt ze tiaeh« 
man bat Slfriden bHud 
iü gie mit im ze sedele 

tie Zwetf hundert recken 
Ah M tiache sAzen. 
gediht du eigen holde 
ai was Im nooh ad wage 

747 An jeneme tttende, 

rO der riehen kleider 
dA die eohenken soldes 
di wart nl f oller dieneat' 

748 St mw M hftchzlten 

TKweii nnde melde 
awannen al dar kdmen, 
in gfieiUchen 6ren 

749 Dd dln naht het ende 

Üz den BOomBchilnen 
eii&hte in gnoter wnte, 
dd wart erfllr gesnochet 
760 fi ez Tol ertagete, 

tU Titer nnde knehte: 
vor einer Tmomease 
d& rlten Junge helde 

751 Hanee pnaftne lllte 

von trumben vnd von vloiten 
daz Wnmez diu ril wlte 
die hoch gemnoten helde 

752 DA hnop aleh In dem lande 

Ton manegem gnoten recken: 



dea was man in berolt. 

dai nlenun dA niht wart TerBsIt. 

nnd An allen has. 

mit slnen geaten aai. 

all er 4 hete getlo. 

tU manlc wstlloher man. 

an dem ringe ein 

Prtinhilt dln kfinigln 

niht richer knnde weaen. 

das si in gerne Hb geneaen. 

dA der kttnio aas, 

wart von wlne naz, 

ZOO den tiseben gAn. 

mit grözem flise getfcii. 

lange hAt gepflegen, 

hies man sohAne legen. 

der wirt in willen tmoo. 

man gap in allen genooe. 

und der tac eraoheln, 

manio edel ttain 

die ruorte Tronwen haut 

manic hArlioh gewant. 

d6 kAmen für den aal 

dA fanop eich aber schal, 

die man dem kfloege saue, 

dal ins der künio seite danc 

ril kreftecllch erdOz; 

der schal wart rA grds, 

der nAch Ifite eraohaL 

M rossen kdmen aber a). 

harte hdh ein apil 

der saoh man d& vil. 



746, 1 Wo) sweir bnndert reokeo 
7jL8, 8 TDD awiDDan ai dar kfimeo, 

760, 1 E* das e> toI ertagete, 

761, 1 Vil creflecllebe hlte 



744, 4 das d4 niemea i 



t vtrt Ttrsait. BD 



manic pusOn erdtti: 
3 wart dar ahal sO gtit, 



jvGoo'^lc 



OEB NIBELÜN6E NOT. VI. 6S30 L 

den ir tnrabia hene gtben höbeo mnot, 

der Bscb nan oader schilds nuaegeo ilenn ittar g^oot. 

18S In diu venster sinn dia hArllchen wlp 

und ril der schaDcn meide: ^zieret wM ir Up. 

81 BiheD kareewlle too mannen ktleaen mu. 

der wlrt mit bIdbd TTinnden selbe rlten d& begu. 

Ibi 8aa wrMkM *i di vUe; dia dflhte nibt lono. 

man bbrte dft um tnome maneger gloken klanc: 

dö kdmen in die meere: die vrowen riten dan, 

den edelen kfinigi&nen Tolgete manic kflen« man. 

Ibb 8i itnoadea Tor dam mUnster nfder ftf daz graa. 

Pr&nbQt ir getten dannooh wage waa. 

■i giengen ander krdne io daa mttntter irit. 

diu liebe wart [«Hj geecboiden: daa scbnof gneillcher ntt. 

T66 DA ei gehörten mesee, sl fnoren wider dan 

mit tU managen Aren: man eacb ei alder gAa 

ae tiache ntaUehe. ir rrttiide nie gelao 

di ser bdchgesite nnz an den einliften tao. 

/I i~ mi« tut Umiiämai rui Mrfrr leAalUH. 

767 Vor einer reeperzlle bnop sich grOs nogemach, 

das *on manegem recken bt dem bore gescbacb. 

■i piligen riterscbeAe dnrcb knriwlle win. 

dA liefen dar dnreb soboawea manic wlp nnde man, 

IbS Za samne dd geeizen die kUoiginne rieb. 

si gedihtep aweier recken, die wiren lobellcb. 

dö apraob diu ecbcene KriemhOt 'icb bin einen man 

das ellln diain riebe ano einen banden Boldan atin.' 

7fi9 DO spraoh dia rroawe Prfinbiit 'wie knnde daa gealnf 

ob ander nieman lebete wan dln nnda sin, 



756, 2 danoocb tII WBge vu. 

4 daa frnmt« gKBiUoher alt 

[166, 6 Do gediht dfn kfinigioDe 'ioe mae nibt langer dagn. 

■wie loh das gefäega, Kriemhilt mnoa aur lago 

war nmba um aUA laaga d«a itDe veteeeaen hU 

ir man derit noier elg». der Trige bin icb kaii 

9 Sn> wart« li der wll« aU es dar tinfel riet, 

die vrönde ant onoh dia bflbgeclt mit leide ei dfl lehiet 

das ir lac amm« heroea, le lieht ei nnoae koman. 

dei wart in mangeo laadeo roa ir jftmeri ril TaraomeB, CJik] 



jvGoo'^lc 



106 



DER NIBELÜNGE NOT. VI. 6901 l. 



bO möhten im diu riebe 
die wtl das lebet OnDther, 

T60 D6 Bpraob aber.Eriembilt 
wie rebte hSrilche 
B&m der liebte mAae 
des mnot icb toh scbnldea 

7SI Dd epracb die vrowe Priinbilt 
sni biderbe und swi 8<^kbm, 
Gantber den reckea, 
der mnos Tor allen kttnigeo, 

762 Dd sprach aber Eriemhllt 
du iob in ftne schnlde 
an *il manegen dingen 
geliwbest da du, Prtiohilt, 

765 'Jone Eolt du mirc, Kriemhilt, 

wan icb &ne scfanide nibt 
icb hdrtes Jeben beide, 
and dft des küneges wille 
IM Und dfi er tnlne mlnne 
dd Jach Sifrit 
des hin ich in für eigen, 
dA sprach din eobcene Kriemhilt 

766 Wie beten sft geworben 

daz ich eigenmannes 

des wil icb dich, PrUnbilt, 

daz dn lAtt die rede 

766 'leb mag ir nibt gelAcen,' 

'iiria BOld icb vei^esen 
der ans mit dem degae 
Eriembiit din rü Bch<ene 

767 'Dn mnost in Terkiesen, 

wone deheinw dienate. 



wol wesen nndertin: 

B& kandez nimmer ergfcn ' 

'stbeatn wie er stlt, 

er ror den reken gftt, 

ror den sternm tnotT 

tragen vrceUcben nmot,' 

'Bwie wetliob si din man, 

b6 soltn vor Im lin 

den edeln bnoder dtn: 

das wizze, wasrliobe sin.' 

so tiwer ist mtn man, 

nibt gelobet bftn. 

ist sin ere gröt. 

er iBt wol Oanthen genös.' 

ze arge nibt rerstln, 

die rede bin getAn. 

dö ichs firste sat^ 

an mime Itbe gescaofa, 

bO rlterliob gewan, 

er wsre Bkaneges man. 

Bit ich ina hörte jeben.* 

'sft w»r mir Ubele gesobehen. 

die edelen brnoder min, 

wine Bolde slnl 

TU frinntltchen biten 

darch mich mit gttetüchen Biten.' 

sprach des kfineges wip. 

b6 maneges riters llp, 

dienstUch ist nndert&n?' 

daz s6re ilimen began. 

daz er dir immer bi 

erst tiwerr danne b1 



7G0, 1 'nn libestu wi er stit, 
760, S aUarn der liebte mtee 761, 2 aO mnost tu ror im \ia 

762, 1 'li tiwer Ist wol min man, 

763, 3 wan loh oiht toe ichnlda Jk 

764, 2 dö Jach des selbe Blnit, 

766, 1 des du di rede litest '766, 4 [nlBO] sAre zSman began. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VI. esee L. 



GoDther min bnioder, 
iu Bolt taieh des erlisen 

768 und nimet mich imor minder, 
nnd du Über ans beldin 
daz er dir 8Ö lange 
diner tibermüete 

76U 'Da linbest dich Ee hAhe,' 
'nn wil ich sehen geiae 
habe se Bolhea firen 
die fVowen wurden beide 

770 Dö sprach din rrowe Kriemhitt 
Bit da mloea manne b 
BÖ mUeaen hinte kiesen 
ob ich vor küaeges wlbe 

711 Uu mHMl das kml« scfcomDM» 
und da* kIh man Ut (hmit« 
Ü mile wil ich tMbe 
du tti$ »och lilitU hetm 

772 Ze havt gi eer rMJkat 
ick wil «MSM (»»«rTe 



At lMi»fi «ich widn- 

773 D6 sprach aber PrtinbUt 

aö maost da dich scheiden 
Ton minera ingesinde, 
des antworte Krieinhilt 

774 'Na kleidet inch, min meide,' 

'esc mnoB ftae achande 

ir Bnlt wol I&sen Bchonwen, 

si mac sin gerne loagen 

775 IJan mohle in lihte r&ten: 

dt wart TÜ wol gezieret 



der TÜ edel man. 

daK ich Toa dir Temomeo bAn. 

Sit er din eigen tat 

8d gewaltio bist, 

den sibB Tersezsen hit. 

sold iob TOn r*ht« haben rit' 

sprach dö des küneges w^. 

ob man dlnen )ip 

so man den minen tnot' 

Til sAre Eomic gemnot. 

'das mnoz et on geBcheben. 

für eigen hftst gejelien, 

der beider künega man 

ED kirche tUire gagfto. 

daz ich bin aMftii 

dam** itr ifi» H, 

Nilil hfvMämn ^. 

me diu «ipMM di« A» 

ii» Biirffoiiiim U*t. 

rfafMM iMM« hak htkpmt 

diu krtn her it ^stmse.' 

grixt» niitt gtiuMC 

'wil dn oiht eigen sin, 

mit den rrowen dla 

da wir ze mfinster gftn.' 

'triwen daz sol sin get&n.' 

sprach Slfridea wtp, 

bellben hie min lip. 

habet ir iht riebe wftL 

des si hie veijehen h^' 

si anochten rtchin kleit: 

manec rrowe nnde meit. 



770, 2 für eigen b&it verjeheo, 

8 diu krOu ie her getnioc.' 
778, 4 'entriwen das lorstD getAo.' 
774, 4 des PrSnnhilt hie veijeheo hU.' 



jvGoo'^lc 



108 



DER NIBELUNGE NOT. VI. 7023 L. 



dO gifl mit Ir gealnde 
dd wart oacb wol gelieret 
776 Mit dri« wwl «ienw sMUm: 
die traege» UeMe p/elle, 



777 Die Unte sam dea wander, 

dftB man die kOniglane 

das li bi ein ander 

dft Toa wart maaegem degne 

778 Hie stoont Tor dem mOiuter 

dö hete knnwlle 

mit dea salmaen froDwen, 

dd kom dia sehmoe Kriemhflt 

779 Swas klelder ie getmogea 

wider ir geafnde 

si was bA rioli de« gnotea, 

ei mflhtea niht ertlogen 

780 Ob leman wOnacIifla lold«, 

das man b6 ricfaer eleider 
b6 dA ze Stande tniogen 
wan Frflnhflde ee leide, 

781 Ze samne ei dd kAmen 

et tet dia hfiantrawe 

si lüec ril fibeUiehe 

'Ji Bol vor kilnages wibe 
T82 Dft sprach din lolueae Eriemhiit 

Irnndesta noch swtgen, 

dno lifat gesollendet 

wie mähte mannes kebee 
788 'Wen h&stn hie verkebsetf 

'daz h&n iob dich,' sprach Kriemhflt. 'dlnen sohmaen llp 

778, 1 du GoDtheres wlp. 
778, 4 dO kom diu rrowe Grieinlillt 

779, 1 das tet Oriemhilde Up. 
780, 8 «UA Ak sa atonden tniogeo 

781, 8 Oriemhilde itille stAn: 
782, 3 de hftst geshendet ■alba 

788, 2 'dan dlnen sohceoeii Itp 



des edelen küneges wlp; 

der scboaeo KriemMMt itp, 

di hriktM SN de« Uta: 

gawoHa in ArAHn. 

die meide teel gtttm: 

aOe BlfTÜM m«. 

wi von dai geschasb 

alsA geBCheiden saoh, 

nIht ^engen alsam b. 

sid ril sorcQchea w8, 

GnnthereB wlp. 

Til maneges riters Bp 

der si dl nkmeo wäre. 

mit maneger hfirllehen schare. 

odeler liter kint, 

das was gar ein wlnt. 

daz drlzeo kttnegee wlp 

dai eine erzingte Ir llp. 

der knnde nibt gesagea 

gesiBbe !e mh getragen, 

ir meide wol getAn. 

ez bete Eriemhiit verUn. 

Tor dem münster wlt. 

dnrch einen grAsen alt, 

Eriembüde stAn: 

nimmer eigen dia geg&n.' 

(sornee wae ir mnot) 

daz weer dir übte guot 

dlnen schienen Up. 

immer werden küneges wipf 

sprach des küsegeB wlp. 



jvGoO'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VI. lom h. 



i inte Slftit, 
Ji wu ei nibt min bnodn 

784 "Ww kAnwD dtoe BlnneT 
du dn in Ile» miniMn, 
ich hcBra dich/ spnuih Kriemhilt, 
'briwen,' sprach d& Frünhflt, 

786 'Wm maß mir das gewerrenT 
dn bist mich m di«nate 
du wIbm aa rehten trinwen, 
getriwflr bdnllohe 

786 Prünhflt dfi weinde: 

Tor des kfinegei wlbe 

mit Ir ingesinde. 

dk worden Itohtin ougen 

787 Swie tU mu gote diende 

dei dfihte Prtnhilde 
wand ir wu tU trfiebe 
d6B nnoBte bU enkelten 

788 PrünbDt und Ir vroaven 

ü dUitfl 'mloh tnnoz Krlemhilt 
dea mich aö Iftte tihet 
hit er iloha gerttemet, 

789 Nu kom dln edel Srienhllt 

d6 apnch dni tdd Frfinhflt 
ir jfthet min ze kebaen : 
mir Jflt TOn Iwreo spiflchen, 

790 DA BprMh rron CriemUlt 

Uh enIngeB iqU dem golde 
du brAhte mb Slflrit, 
nie gelebt« Brflnhilt 



min vll lieber man. 

der dinen meitnom gewu. 

ec was ein arger tist, 

Bit er dln eigen ist. 

'Ane aehnide elagea.' 

'das wil ich Qonthere tagen.' 

dln Marmuol dich blt betrogen: 

mit rede dieb an gesogen. 

es iet mir immer leit: 

so! ich dir weeen ombereit.' 

Kriembllt niht lenger 11^ 

inx mfinBter bI dö gie 

di hnop sich grAser baz: 

starke trttebe nnde nax. 

oder iemaa dA sano, 

diu wUe gar se lanq: 

der 11p nnd onch der mnot 

manec helt küene unde goot. 

gle für du mUnster at4n. 

mAre hmren lAn 

das worbneie wlp. 

es g6t Im warlich an den Qp.' 

mit manegem kUeaen man. 

'ir snli noch stille atln. 

das anlt b Iftaen sehen. 

daz wiaset, leide geschehen.' 

'ir mflht mich lAsen gAn. 

daz ich enhende hAn: 

dö er bl in las.' 

defaeinen leideren tac. 

788) 1 der dir den msgetaom an gewaa- 
78i, 2 Bwin tlese du in minnea, 8 'in alle schnlde klagen.' 

1 'entriwen,' spraeb da FrtnnUlt, 
786, 4 des worden llebtin oomo vi) starke träeb onde nu. 

781, 1 8wi til man gote gedwade oder iameu dk geisDc, 

788, 1 PrflaUU mit Tr frowen 
78B, S dfi spraeb din Trow« PrOnnUit 
190, 1 Dfi sprach dln vrowe OriemUlt 

3 du ich an der hende hAn: 

S du btttte mir b«r Stfnt, Jk do er »rate bt hi lae.' 



jvGoo'^lc 



HO 



DER NIBELimOE NOT. VI. 71« L. 



T91 Si sprach 'da* ^It tu edele 
naä itt midi harte lange 
Ich Inun es an «d ende 
die nowen wftren heide 

792 DA sprach ober Erlembilt 
du mfihtoflt gedsg«t hin, 
Ich erzinges mit dem gdrtel 
daz loh niht Ihige: 

198 Tob Nlnnfr« der Bld«n 
mit edelem gesteine; 
dö den geiaeh Tron Prflrüiilt, 
daz mnoBta freisehen Gnnther, 

194 D(y epraeh diu kttnigimie 
den fttraten toq Rina. 
wie mich hb gebmnet 
■I nit hie offenKcbe» 

796 Der Mnic kom mit reckea. 
liiie trintione: 
'saget mlrj liebin Tronwe, 
si sprach zno dem kttnige 

796 Ton allen oünen firra 

gerne wolle scheiden. 

si gthot mich habe gekebeset 

Aö Epraeh der kttnio Qnather 

797 'Si treit hie mtnes gürtel, 

und oda golt dae rOte. 
das riwet mich lAre. 
der rO grftsen Bchaodau, 

798 DA iprach kUnie Gnnther 

hit er aichs gertiemet^ 



daz wart mir Terstoln 

ilbeie rarholu: 

wer mlrz hkt genomen.' 

in grAz nngemäete komen. 

'Ine wlie niht Wesen diep. 

WBT dir fire liep. 

den ich nmbe hin, 

jft wart SiMt din man.' 

si den borten tonoc, 

j& was er gnot geanoc. 

weinen si began; 

dar ZQO alle sine man. 

'beizet here gftn 

ich wil in bisren Un 

slner swwter Up. 

ich sl SllHdes wlp.' 

weinen er dfl saeh 

gUetUeb er d6 epraeh 

wer bftt la ibt get&nT' 

'ich maos nnIVcallcban stin 

mich din swester dla 

dir Bol geklaget stn, 

Btürit ir man.' 

'so bete« Qbele getAn.' 

den ich bkn Teriom, 

das ich ie wart gebom, 

«ha beredest, ktlnic, mich 

ich minne ititmer dich.' 

'er 80I ber für gtn. 

das sol er htarea lio: 



791, 3 vil fibela-ra^ln: 

793, 2 dn möblet wol gedaget bin, und wnre dir toe liep. 

8 dsB ich bie tunbe hta, 
i ji wart min SlfrH dla man.' 
793, 4 ond alle Bfiignnden man. 

794, 3 den nirstaa Toame EtiDe. 

797, 8 das riwet mich *il Mre, 4 das dien« ick immer nmbe dii 

798, 1 DO spraeli der hfinlo GnoUier 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VI. 7206 L. 



odtr atD mDoi lo^en 

da wart der kttene Slftit 
790 D« der hArre StMt 

em wflBte niht der mere, 
'w«t veinent dlM Tronwenf 
oder TOQ weihen achnlden 

800 Dö Bprtofa känio GuDther 

mir hftt min vrowe Frünhllt 
da hht dioli gerfiemet, 
s6 seit dlo wlp Kriemhüt: 

801 'Nein ich/ sprach Ab SIMt. 

end ich erwiode, 
nnd wil dirz gerihten 
mit mlnen höhen eiden, 

802 D» aprat* der U«o von «m 

iImi (il iIm iht hiiitMt, 



man radk «ho imn Hr^ 

803 A/Ht dtr vtt fc««w 

dt «pr«A d«r fcOtiie rieh* 

ttMT ^rte MiuduM*: 

da* (Mdk Niln MMatar MAet, 

804 Dö sprach aber SlMt 

das si bit ertrflebet 
daa ist mir ilcherltcheD 
dö sfthen mo afn ander 
806 'Man eol so nowen ziehen,' 
'dnx b1 üppeo sprQehe 

798, 4 Stfiit den starken 



der helt fiz Niderlaat/ 

harte balde dar beaanL 

die nngemnoten sach, 

balde er dö sprach 

das het ich gerne aiAant; 

Ich d& here st basant' 

'mir ist harte leik 

ein mar« hie geselt. 

da warst ir örster man. 

hftstn degen daz gettn?' 

und h&t sl das geeeit, 

das maoz ir werden leit: 

Tor allen dlnen man 

das ich irx nIht gesaget hin.' 

'dat nlttt ItMtn mhen. 

mae dar JUs guduhm, 

wU ich Üeh Mm Ua.' 

i6 dl« MK Burgondam ifJa. 

aam aide btt dia boal. 

'mir ist so toel Mtmt 

kkwäimeh hdto Un 

daz ir das «ai ImM getan.' 

'[uad] geidaaet des ir 11p 

dln Tit Bchffine wlo, 

Ane m&se lalt' 

die ktteiten rlttere gemelt. 

sprach Slfrit der degen, 

Iftzen Boder wegen. 



blas man bringen sA cehant. 
799,2 wi balde er dO sprach I 

4 mich dar kfioio habe basaat.' 
800, 1 Dö apraoh dar kflnie Gunthar 'dA ist mtr harte leit, 
8 da habat dich gerfiamat dai du ir aehcBDan Itp 

abtest Ctrste C) habest gemliinet: daz aait [fhiwa CDJk] Griemhilt din wtp.' 
801, 1 D4 spraah der b«ne (starke B degen Jk) »ifrit 

3 fi das iah arwinda, es aol ir werden leit; 



nad wil dir das enpfneren 



804, 2 das n htt betrüabet 



dl atoltea Bargondan stAa. 
~d04t 1 'ganiiuet es min wlp 
den Pffinnhilda Up, 
4 die gnoteo (atolaen Jh) rittar gemeit 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. V[. im l. 



verbiot «z dtnem wlbe, 
■olher Ubermttete 



der mlnen tnon ich Bftm. 
ich mich wnrUoheQ Hham.' 



vn. 



806 ißt nde trart geBchelden 
dd tiürte alsfi bA» 
daz ex erbvmsn maoBe 
dö kom TOD Tron^Je Hagoe 

801 Er vr$09 «dcs k mtn: 
AI mUs ti fw An mar«. 



808 Zno der red« k6men 
dft die beide rieten 
du HO kom onoh Gteelher, 
dö er ir rede gehörte, 

800 'Ir tU guoten recken, 
Jane gedleode SlMt 
du er dar nmbe aolde 
JA ist dei hart» llht«, 

810 'Snlo wir gonche xiehea?* 

'des habent Ittnl «re 
daz er Bieh hftt gerüemet 
dar nmbe wil iah sterben, 

811 Dd tpracJk d«- Maio mU« 

«iwaii f«el tmd fr«. 

wox Imic ob ich dem rMtkea 

«r «DO« i« getrimmt, 

812 DA sprach von Metcen 

'Jane kan in niht gehelfen 
erlovbet mirz min hArre, 
dd heten im die beide 



manio eohnne wtp. 

BrüohUde ir Qp, 

die Onntheres man. 

ano «hur «nwwmi gegftn. 

«wiK«Md« «r «i voal. 

sr leb^ tr «I jmIhmI 

Kri«mMM< memt 

dar «mb« ensUeli gntin. 

Ortwtn nad G«rii6t, 

den SUMdes tAt 

der BoluBnen Üotea klnt: 

er sprach getriwUcbeo aint 

war nmbe tnot ir daaf 

nie alBOlhen hai, 

Terliesen einen 11p. 

dar nmbe attment dio wtp.' 

sprach aber Hagene: 

aä gnote degene, 

der lieben noven min, 

Ol engt im an daa leben sli] 

'«ra Ul wt« »1kl gtti», 

man «el i» laben Ua. 

«ore au gtKuMf 

tmd M «U wUI«clliA«» doa,' 

der degen Ortwio 

din grdee Sterke bId. 

ich tnon im i^lez leit.' 

Ine Bchnlde wlderseit. 



», 4 }& ist ei harte llfate. 



S der Prilnabllde Up, 
807, S der OriemhlUa mu: 
808, 8 der «dalao Üotra klnt: 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VII. t330 l. 



815 Stu gerolgtfl nienwo, 

riet In allen zltoo 
ob Sifrit niht enlebte, 
vil der künege lande. 
814 I» Immr ns i6 blÜM: 

hay mu nun «torhr toktß« 
««r S^M" «^ 
Ji «odm Im HNiniwt« 

816 Der kflnio aprMfa 'lit bllben 

er ist QDs le ■aldea 
oQCh Ist b6 Btarc grimme 
wurde ei ein mnen, 
S16 'Nein er,* iiwacb d& Hagne, 
leb troQwe es beinltcbe 
d»z Britnbilde weinen 
Im eol Ton Hngnen 

817 DA epraob der kflnlc Günther 

des antworte Hagne 
hei»D boten rtten 
widenagen offenltche, 

818 Sfl jebet Ir Tor den gesten 

wellent herrerteo. 

lO lobet er In dar dienen : 

80 ernre ich an« din m«re 

819 Der kfinic Abel Tolgte 

die starken ontrinwe 
t ieman du erltinde, 
Ton nreier mmwen btgen 

/r^ mit Slfiil 

820 An dem Tierden morgen 

eaeh man ae höre rtten. 

«14, 1 DA Ueaen all beltbni: 
816, S imah iat M) grlninia itoro 
4 eb er etat Innen wdrde, 



niwaD d»z Hagene 
Oanther dem degene, 
sd wnrde im oudertAn 
der helt des trüren begao. 
tpit» HUM iO tniA. 
vor dorn münater ^«ch 
ai mo dem aula da«! 
gmtuog» Omthero «w«' 
den mortUehen aom. 
nnt ae Aren gebom. 
der wundemUlene man: 
lA tont in nieman bestAn.' 
'UU inez wol behagen; 
also an gatragen, 
■Ol im werden leit 
immer waien wideraeft.' 
'wie mShte daz ergfenf 
'Ich wQ iaohz hosren Ifto. 
xno HUB In das lant 
die hie niemen sin bekant. 
das ir and Iwer man 
alBö daz ist getfto, 
des filmet er den Up; 
an des kfienen reken wlp.' 
Hagnen slnem man. 
begnnden tragen an, 
die riter ftz erkom. 
wart TU mauic h^t Teriorn. 

vtrrdUti »tri. 

EwAn nnd drlzec man 
daa wart dA kont gettn 



816, 4 JA lol Im Ton Hagenen 

817, Z wir hefieo boten rlten 



819, 1 Der kfinto TOlget Abele 



81S, 1 'ir mnget wol etllle dages. 



81S, 4 ab dea kfienen reokaa wtp.* 



jvGoo'^lc 



114 



DER N1BELUN6E NOT. VIL 7389 L 



OBDthtr dem riehen, 

TOD läge waohs den froawen 

821 TTrIoup ei gewannen 

nnd jfthen d&n elt wann 
den 6 dt bete betwangen 
and in ze glsle bnehte 

82a Die boten er dd pnotte 
«Iner spraob dar ander 
nuK wir ge Ragen innre 
JA habet Ir ze vlnde, 

828 In wideraeit Liadegut 
den Ir d* wUen tAtet 
die wellent zao in rtten 
der kttneo begnnde tümea, 

821 Man id9z die meinneten 
wie möbte tlcb SlMt 
er oder ander ieman, 
da« wut std in atHoea 

826 Der kfioec mit einen friaaden 
Hagene von Trmije 
Boeb beten et geacelden 
ddne wolde et Hag^e 

826 £lnea tages ai Stfrit 
dö begnnde vr&gen 
'wie gU bA tr&reoUehen 
das bllfe i«b immer rechen, 

9S!J DA sprach kttnio Onntiier 
Liadgast nnd Llndgftr 
« weiten offenlloh« 
dft sprach der degen kttene 



im wer« wideraeit. 

grOnr jftmer ande leib 

dai b1 fllr seiden gftn, 

LindgArei man, 

SUrides hant 

In Gnntheres lanL 

nnd hies st gisen gin. 

'hSrre, 11t nna at&n 

din in enboten eint. 

das wiiiet, maoeger mnoter kint. 

nnd« LbidgOr, 

gremllchla eftr: 

mit her in diae lant* 

dA er dia mmn berast. 

len berbergen ran. 

di Tor dA bewam, 

da« ei dA tnogen anf 

xe grAiem leid« getta. 

rftneade gle. 

In nie gsmowan He: 

gennoge skttaegea man: 

nie des rttes abe gtn. 

rfinende TMit 

der MX TOn Niderlant 

der kDnec and sine man? 

hftt in lemui Ibt getia.* 

'mir Ist TOn schnlden lelk 

babent mir widerseit: 

riten In min lant' 

'das Ml Slftldes haafc 



6I0| 4 TOD Hge erwaohien frowen dia aller grtsiMten leit 

8S1, 8 din SUHdei kaot 
831, 4 nud in ee gbet brtbte in du Guntheree laot 

83S| 3 Ir einer apraeh dar ander 

888, 8 dia eremlli^n ite: 
824, 3 dA dA ror bawant, 
837, 1 DA sprach der kOnio Onather 

2 di hafaeot mir widanrit: 
4 'du lol dia StMdu hast 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. TII. 7Ma l 



828 Nich illeD iarfo 6r«D 

leh tDOD poch den degensB 
Ich lege In wflett« ir hütg« 
h dfti ich enrittde: 

829 Ir aad iwer rockeo 

und lit micb zdo La rtten 
du Ich in gen« diene, 
TOD mir Bol iwren rinden, 

880 '86 wol micb dirre mnre,' 
all ob er enuUebe 
in ralsehe uUg im tiefe 
d6 Bprub der hfirre Släit 

SSI DO Khikton si die reiu 
SUHde nnd den itaui 
dO liieK er aleb bwaibea 
SlMdes recken 

882 D6 sprach der Bfariu SUHt 
ir bbU bis beBben, 
glt Biu got gelicke, 
ir anit bl dem kflnige 

888 Din uiclten «I ane bnnden, 
dA wAren dt gennoge 
^e wesMn nlht der mar«, 
mui molrte griti gednde 

SS4 Ir heim« nnd ooch Ir brttone 
sieb bereite ron dam lande 
dA gie ron Tronic Hagne 
«r bat Im geben nrionp; 

886 'Wol mich,' aprach Krietnbilt, 
der mlnen lieben Tiinnden 
alM min h«r Slfrlt 
dee «Q leb fadites unotea,' 



mit fllse mdMvMn. 
als ich in « bAn $aUm i 

nod euch ir Unt, 

des sl min hontnt fw«r phant. 

snlt hie heim bestto, 

mit den die Ich bin. 

das lice Ich Ineh sehen: 

doz wizzet, leide geschehen.' 

•praeh der kfinio dA, 

der helft) wmre TrO. 

der nngetriwt man. 

'ir snlt kleine so^te h&n.' 

mit den knehtan daa: 

H lefaenna ei was gttAn. 

die Ton Nidarlant: 

anobten atittUob gewank 

'rater min, bSr SIgmnat, 

wir komen in knner stnot, 

her wider an den Bln. 

Ue tU TKellobcB iIb.* 

alsA si wolden dao. 

Qnntberes man, 

wi Ton ex was geschehen: 

dft bl Siftide sehen. 

si bnnden fif din marc: 

maaic titer itarc 

da er KriemhOde nitt: 

si wolden r^en dai Uot 

'das ich ie den man gewan 

■ö wol tar ror stAn, 

tnot den frinnden nln. 

aprach din Icttnlginne, 'sin. 



ras, S als ich hta ft U hin ») mtta: 
L, 4 die Stfrldes Ncten 88S, 1 '[min Bf^ raUr Sigemnat, 

>, l Mb (84 CA) wol mich,' »praoh CriamhUt, 'das loh 1« gvwaa den i 
S so wol tu Tor g«stAn, 

8* 



jvGoo'^lc 



116 



DER NIBELÜNGE NOT. VII. 7498 L. 



gedeok et an das, 

SDd noch nie wart gthaz. 

an mlnem lieben man. 

hab lob FrUnhilt iht getAa.' 

tpraolt das «W wlp. 

dar Kaib* mlmii Upt 



S86 Lieber ft'iuat^ er Hagene, 

daz ioh in gerne diene 

des Ifte mich genieeen 

ern sol des oiht enkelten, 
88t 'Ow M* mlolt M fferomom,' 

'»lufc Ul n* «I Mrbhwem 

Jim» iohs ie gertiU, 

d» Mt Vit «mI irrocfcm d»r dflym Umm iMd« ^o 

888 '(&«praek)'Ir werdet wolrersUenet her nftob diseu tagen. 

Kriemhilt, liebin Tronwe, jft solt ir mir sagen 

wie Ich in müge dienen an Slftide iwenn man. 

das taon ich gerne, froawe: bat iclis nieman engan.' 

889 'Ich wäre fta alie eo^e,' 



'daz im iemu name 
ob er niht wolde Tolgen 
bA wnre fanmer sieher 
840 'Vrowe,' apraoh Ad Hagne, 
das mu in mUge rersatden, 
mit wie gedben listen 
ich wil im u hnote 
Sil Si sprach 'da tüit min mAc, 
ich bevillie dir ftf trinwe 
daz dn wol briifletest 
aie seit Im knndin nuere, 
842 Si sprach 'min man ist kttene, 
äd er den lintdrachen 
jft badet dch in dem blnote 
dt Ton in ^ in atamen 
848 Idoob bin ioh in sorgen, 
und ril der gftrschflzEe 
dai ich dk Verliese 
hei wai ich grOzer sorge 

886, 1 Til Ueber Trinot Hsgene, 

8 du Ich in gerne diene 837, 3 du beewssrat ir den maot, 

MO, 8 ich du aftl (soI B) aodersUn. 
Sil, i nnd (aam C) bio idi der dtn. 

3 den lieben wine min, 

841, 8 dai tu mir wo! behüeteit den minen lieben (holden B) a 

4 diu beaier weren verlftn. 



sprach d6 daz edel wlp, 
in stnme stnen lip, 
siner Qbermnot, 
der degen kOeae unde gaoL' 
'nnd hatwt Ir dea wln 
ir snlt mich wissen l&n, 
sol iohz ondentAnl 
immer rtteo nade g4u.' 
-ad bin ich der dln. 
moaden Utbm min, 
nur den Üeben man.' 
din vil bezser wann rerlin. 
dar zno starc gennoc. 
an dem berge slnoo, 
der reke vil gemelt, 
dehein wAfen nie versneit. 
Bwenne er in strite stAt 
ron beide hande gftt, 
den mInen lieben man. 
dike nmb Sifriden hin I 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VH. 7663 L. 



844 Ich melds es flf genide, 

du dn dlns-triuws 

dk man dft mac Torhonwen 

das Iftie ich dich hoeren: 

845 Dö Ton des dnchen wiind«D 

dö badete In dorn blnots 

dd riel im zwischeo [der] herte 

dft mac man in Tennlden: 

848 DA ipradi Ton Trooeje Hagens 
mt ein clnaei zeichen, 
vi ich in mfige behUeteo, 
si winde den helt Fri§ten! 

84t Si Bprach 'mit kleines slden 
rin tosgenBchez orinze. 
ndnen man behäKten, 
Bweiine er In den stflnnea 

848 'Das tson loh,' sprach dd Hagene, 

dA wind onoh din rronire, 
dö was dft mite verrftten 
nrlonp nam d6 Hagen«: 

849 Des küneges ingeatnde 

ich wene nimmer redke 
bO grAce meinrate 
dfl sich an Hat triuwe 
860 Des anderen moi^eiu 
reit der hfirre SlMt 
er wftad er solde rechen 
Hftgene im reit sA nihen. 



Til lieber friont, dir, 

b^alteat ane mir 

den minen lieben man. 

d6Bt ftf gentde getan, 

tIAe das heize bloot« 

sich der riter gnot 

ein linden blat tiI breit. 

des hin ich sorge nnde leit.' 

'flf das Bin gewant 

dl bi iBt mir bekant 

ab wir in stfirmen stA».' 

ez was flf einen tAt getAn. 

am ich flf stn gewant 

di sol, helt, din haut 

80 ez an die herte gA^ 

Tor slnen rlenden Btftt' 

'rll liebio vrowe mlo.* 

ez BOld Im frome Bin: 

der Eriemhilde man. 

dA glt er Trmllchen dan. 

was allflz wol gemnot 

debeiner mfir getoot 

bA d& Ton im er^, 

din Bchffine kQni|^n verUe. 

mit tflaent einer man 

TU frcelichen dan. 

der Blnen frlnnde leit. 

daz er geschonwet diu elait 



der köene ritte r gnot, 
1 des ist mir Borgen ril bereit.' BCD 
(dft TOD h&a ich dicke leiL' Jh) 
i, 8 lA wir in itunne stio.' 



847, S dan mlneo man behSeten, 

848, 3 dA wftnd ODoh dea din ttowB, 
I& Das er revam bete, 

'd& wU ich die reise wenden: 
teh h&n Dn gar din mcre, 
rnnget ir du gafaegecf 
8<9, 8 ich wane immer recke <reckea C) 

4 Orienhilt diu kfloeglnDa *erlte. 
^din BcbCBDa Oriemhilt Terlia. f) 



bat Im iId hArre sagen. 

wir snlD rlten Jagao- 

wie loh in geirinnen eol. 

' das toon ich,' sprach der kacio, ' woL* CJM] 



jvGoo'^lc 



118 



DER NIBELUNGB NOT. VU. 769« L. 



661 Als er gessch du bilde, 
die utten andrht mtore, 
mit nide Mide bsBben 
and d bete LIndgtr 

862 Wie m^me Stfrit 

er enfaete A geroeben 
wta In det reise erwanden 
er reit no dem kfinige: 

868 'Nn IOd Ib got des wOlen, 
dac ir b6 wHleoBctieii 
d«t sol )di immer dienen, 
für alle mlne trinnde 

8öi Nn wir der faerrerte 
sd wH ich JBgen rtten 
bin le dem Waskem walde, 
du bete geraten Hagne, 

856 'Auen mlnen geaten 
ich welle (hio rtten; 
du ateh die bereiten: 
hübschen mit den rronwen, 

86e DA ipraob der stuk» 8ifHt 
'aWenne ir Jagen wellet, 
aA anlt Ir mir Üben 
nnd eteUoben braeken: 

867 'Welt ir nibt N«Nm einen f 

'leb Übe in, weit Ir, viere, 
der walt nnd onch die stäge, 
die ioeh niht rürewlse 

868 D6 reit zno einem wibe 

schiere bete Hagene 



dö seiet« er tongen dan, 
awAne rfner man: 
das Gnntberes laut, 
sno dem künige gesant. 
dö hin wider reit» 
slner nln&de leitt 
ril kflme Gonthers man. 
der Wirt' im danken began. 
rrinnt, h«r Sifrlt. 
tnot des leb inoh bit, 
als ich Ton reht« soL 
getronwe ieh in wot. 
ledec worden aln, 
ben nnde swin, 
als loh Til dike faAn.' 
der TU nngebiwe man. 
Bol man das an sagen, ' 
die wellen mit mir Jagen, 
die wellen ble bestftn 
das b1 liep mir getAn.' 
mit hfirllohen site 
di wH ieh gerne mite, 
einen anochman 
■A wil Ich rlten In den tan.' 
sprach der küneo »bant. 
den wol ist bekant 
Bwi diu tlsT gftnt, 
wider beim ritea lAnt* 
der riter tU gemeit. 
dem kfinige geseit 



663, 3 «TU het etevw errooben BDf 

3 wand In ril kflB anraadaD di Gnotberea man. 
dA reit er loo dem kQaig«: 

868, 4 lA getrflve ich In woL 

„., „ , 856, i (dan tn^Jh] ao) man das »acen 

866, 2 dBiwir(ichOvilYniortteii(titoO: 

4 dai at mir liaba gat&a.' 

Ir jagen rttet, 867, S iwft dia tier hin* giot, 

4 cen herbergen rtten Uat.' 

868. 1 der recke ril genalt. 



866, 2 'Bvenne ii 



jvGoo'^lc 



DKR NIBELUNGE KOT. VII. t«s3 l. 



vi« er gsvinnen «olde 
Biu siÖBBT antrinwe 



den tiwerlichen degen, 
Bolda nimmer mut gepfiegen. 



869 GoBÜiftr nnd Hsgne, 
lobetea mit nntrinwen 
mit Ir Bctmrpfen gAnn 
benn nnde wifeDde: 

860 Dg «il« ntt «wh a^rit 



Mm* •{«« fcoU«» hvuMM 

861 M fit d«- d«tr<H te«M 

dt WM tt« 4f ga n wma 
«mI omk dff y w llfiti 
i» MiurfH KrimfciMe 



Via 

die reken tu batt, 
ein pinen In den wait. 
Bi weiden Jagen swin 
w«x kande kfleners geelnT 
iii A4ldi«N tiit. 
Ha fuMi» man i» imt«. 
verMf er alil 4m Hp. 
Mute GmtAlTM w^ 
4a er KriamMUe tMMl. 
•hl «dal fingMtmUy 
H «wMm Ob«- Wk. 



'f et Um »kh dUeli, eraHwe, 
«nd mIA OHck äM» e«gm. 



868 IM diht— M dhi Mtm 
dte ei Hag»»» tlUi 



864 A eproek «•• dem reofceit 



fctwt er m dm mwil: 
gtt^ki» «eefc jetwtt, 
mif Mdeii «utir«» diu 
ine meo heiMe niU ycelii.* 

{ti enterel« ir nikt eu^e») 

dA higititia cl»ga» 

dos ei ie gewan da» Bp. 

das «il «nmdereehame tBip. 

'Ul iwer f»t»» flu. 

«Dia tNch «Mi wildi« ewfai 



(868, 6 DO die ril nogetriireD 
■1 wlatana a\ gellohe. 
«olden niht j>geo rlten. 
du ai in niht an nrendao: 



861, 8 alD nad dar geaallen: 
868, I Di atne triattiDne 

8 und ml eil diu dlnen ongeD. 

et 

868, 8 din ai d& He^ueo aagate: 



nr ga leiten alaeo Ut, 
Qtaelher Qod G«rnat 
lue weia dnrch weihen nit 
idocb enrneteD alt alt. Cldh] 
i waa möhte knenen Bealn) 
i dea kÖDio Onotheraa wtp. 



4 ioe meo hie helme niht geale.' 
, 1 (sine tarat ir nihl geaagan) 
4 das herren Stfridea wlp. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VIII. 77« L- 



jagete» über hMe: 
da» ich id itre «Min«, 

865 Ich fürhtt %ant »Ire 

obB »uiri dar dAeinafi 
cti« Biu füegen hmiim 
ht^tt, IMxr Utre: 

866 't/B» tiebtii Iriulinne, 

ins tMis Mb niftt dar Itvis 

ouch Un id an Jm d^itM 

mir troumto Mnf hU«, 

viel«» swlii« kfrjr«; 

wil dtt.voii «fa- «dMidm, 

868 Er Katbwl« mit ormm 

mtl mintitelieltmn fcHM« 
Mil wImA« «r d(MMm 
«im ^MBcft in l«id<r 

869 Dt rife» «{ «m Aanittn 

dmvk hwrzMtlÜt wUltn 
volgtten OwiASr» 
O/rnM «nd GforiMr 

8T0 ttetadm vÜ der rmn 

Jiti dm jeltgatlim fruo^m 
vIsMch mU dtn vwihmi, 
dm •(« Mnec «tf rfoh« 

811 Sl hlezeu herbergea 

gin ätt wildes Bb«loah 
d& si d& jagen Boldeo, 
d6 was oticb komen Slfiit: 

872 Ton den JeitgeseOen 

die warte an alles ende. 

066, B die DD! getflegen kanneD 
866, 1 Er flprun 'mlo triaUnae, 
868, 3 mit miaDSolIchem kttieeD 



di wurden bluomen rM. 

dea gH mW «imUche nM. 

»tettehen rAt, 

mitMclIeMl Mt 

vienUlohen haz. 

mit fritem r^ta ich iw da»,' 

ic)i htme in burMK hym. 

di« mir iAt Imssm troffm. 

«int mir j^mieit»« Mtt 

hie niltt widfr* ««rralf.' 

jA fMtticIt dbuK val. 

wU ob dir Mtol 

iok penok didk nimnur mh. 

daa l«ol Mir innenJlchM» w£.* 

da« fn^mtriohe u^, 

BT fräta ir adiamM Hp, 

*ohi«f in fcunwr ritinl. 

dar ndch nimmer mfr ^tml. 

in «inen liefen wall. 

Vit monio riler ball 

und SVride dan, 

die vnldt» dA heiine bettdn. 

jfcem vor in ober Wh, 

Mt «nde wfat, 

«Hid« ander mane^en rdl| 

karl« bililDAen Itdt. 

für den grilenoD valt 

die Btolsen j&gere halt, 

tt einen wert tu breit. 

daz wart dem ktlnlge geeeit 

wurden d6 beetin 

dd spraob der kttene man, 



873, 2 du wart« la (an C) allea enden. 



trOt er ir ochmaeD Up, 
8 nade ainen (ilna O) man. BD 
i di wftren dft heime bsattn. 
1 worden dA gar beattn 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. VIU. 7798 L. 



SUirit der ril starke, 
vtaen nfteh dem wilde, 
8t8 1!f eilen wir aas scheiden,' 
'6 das wir beginnen 
d& bl mögen bekennen 
wer die besten jKgere 

874 Liate nnde hnnde 

BÖ kAre isltoher 

der dann« jage beste, 

der Jäger biten 

875 D6 sprach der hfirre Slbrit 

wan einen bracken, 
das er die rerte erkenne 
wir komen wol ze Jeide,' 

876 Ob nam ein alter j%ere 

er brkhte den h6rren 
d& Bi vil tiere ftinden. 
dia eijeiten die geseilen, 

877 Swms ir dar bratt eraprmcl«, 

SifrU dtr feda««, 
*M ro» lief tu $tn, 
int lep ar vor in aHm 

878 Er va« an alln Angm 

atn t'ur dos trsta, 

WM ew alarfceci haIpMCUot, 

iU «idt n* ffil McMan 

879 Der brofee den «nprancf«.* 

ein« »c\ar{» etrile 

der lews lief nach dem ecfcuxM 



'wer 8(ri ans in den walt 

ir degne küene nnde baltl* 

spracb dö Hagene, 

hie se Jagene? 

Ich nnd die harren min 

an diser waitreise sin, 

Bolen vir teilen gar: 

dA er gerne rar. 

der eol des haben danc' 

wart bl ein ander nibt lanc. 

'Ich hfln der hnnde rfit, 

der sO genossen bit 

der tiere doroh dea tan. 

Bprach der Eriemhilde nuui. 

einen spür hont: 

in einer karzer stont 

Bwas der von leger stnont, 

80 noeh gnot« jeger tnont. 

di» elnoc mit afner Imit 

der ImU tWM HiderioMl, 

iax Er im ni&l enlrai». 

an dtm gejttd». gttoaii. 

biderbe gatuoe. 

dos er «e Mde alaoei 

mit der einer hant; 

ein wtgtfätgtn lewM iranl. 

er eohto i» mU dem booen. 

hete er in gexogen: 

lean irt» apr^uße tanc. 

Miten Bifiide dano. 

872, 4 ir heida kflene nnde boltt' 

873. S di bi wir mögen bekennen, 

874, 8 dei danoe jmb das beste, 

4 dö wart der Jeger btteo bt eia ander niht lano, 

876, S Diwan eioen bracken, 

878, 3 sId tier was das firste, 

3 ein tU itarlcea hslpsfll, 

879, 1 DA den der braoke ortpraacte. den shAs er mit dem bogen 

'i bet er dar in gesogen; 

4 di sinen JRgtgesellen 



jvGoo'^lc 



DER NIB£LUNGE NOT. VIII. ises L. 



880 Dar «JA «Inm «■ nUtn 

hin» «^ Warf* 

881 Binen aber grösen 

als er begande vUefaen, 
das gejflid«B meUter 
dM swln zoraecUehen 
883 Da bIdoc In mit dem iwerU 
ez bvta ein ander jegera 
do wn bete errellet, 
dA wut atn rtcii gsjelda 

883 Sie bArten allenthalbeB 

TOQ linten nad jon baaden 
das in dA tob utwort« 
Tier und iweinxeo rnon 

884 DA mnosen vll der tiere 

d6 wAnden de fliegen 
In den prls des jeldei: 
d6 der stariie SUrit 

886 Du Jeit wae ei^angen, 
die ser riweratat wolden, 
TU maneger tiere lünte 
bei waz man xe knoben 

866 DA biee der kSnie künden 
dai er enblsen wolde. 



aiMH wiamt wtd mMn «Mk, 
wid aiiMii grimman aoMd^ 
dos Im Nikt Mira«. 
hnul i« »Mo mU«. 
rant der ipBrfaant 
dA kom an der atniit 
«r Iwitnont in flf der bU, 
lief an den kflenen degen Hi. 
Krienbilde man: 
bA aanfte nibt gctftn. • 
man Tie den spUrbuit 
allen Bnrgonden knnL 
Indem nnd« dAi. 
der Bchal was lö gros, 
der bem nnd oach der tan. 
die Jeger hAten verlAn. 
reriiesen dA das leben, 
daa man aolde geben 
des konde nIbt geBcheben, 
wart ser TiwerBtat geeehen. 
nnde docb niht gar. 
die biAhten mit In dar 
and früdes gennoe. 
da« Ii^Binde tniocl 
den jAgem vol gebom 
dA wart Iflta ein hon 



881, 8. deB Belbea jeged«a meiaUr, 

1 du Bwlo t11 (lief I>)iotDecUabeo [lietSCJA] an den kaeaeD recken • 
88S, 1 der Ortemallds maa: 

882, 4 da wart ein jaget dai rtohe wol den BSmndeD bunt. 
*" 'mflgei mit raoge wuetti 



1 bere nnd onea den mit' 
r dflgen kflene nade balL 



bA lAt nna, h«r 8 
ir toot QBB hinte Inre 
das begonde amlalea 
883, 1 D« hArteDs allaatbelbea 
8H, 3 d4 wAadan ei daa ßlaj^an du maa in aolde gaben 

den prlB tod dem njagede: 
886, 4 he7wuman[deaACJA]cerknoken des kSnegee tngeeinde tmoel 
886, 1 den Jägern da erkon 
3 da wart t11 lAte ein hörn 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNOE NOT. VIII. nu L. 



Miser Btont gtblftaen : 
d«s mu den tUnteB adele 

887 DO sprüh der him SlMt 

Bin ros traoe in ebene: 

ei eripmnetea mit ir uhine 

aiaen benn wilden. 

888 'Ich «fl nni he^aelUn 

b ault den braken Uten, 
der lol mit nna hinnen 
em fliehe dnnne stre, 

889 Der brnke wart Twlkzm, 

d6 wolde in enlten 
er kom in ein gevelle: 
du etsrke tier dO wAnde 

890 DA apninc von atme nsae 

«r begonde oAoh lonftn, 

•1 enkuid im nlht entrioBen: 

§» nlle wanden 

881 Kragen noch geblxen 

•r bttnd «i z«o den aatele; 
er briht ei sa die vlwerattt 
feiner konwile, 

882 m* nlUaMrUek« 

alR 9«r «>M «d mUM 
MH M« «fai siir W^fM 



dft mite «nrt bakant 

SM herbergen rnnt 

'nn rftmen wir den tnni* 

ai Uten mit im das. 

tän Üer gremelieb, 

dA apraeh der degen Under aleb 

karswUe wem. 

Iflh aihfl einen bem: 

nn herbergen vani. 

em kan sioba nimmer bewaia.' 

der bere apranc von du. 

SrienhOde man. 

done knnd es niht wesen. 

Tor des jKgeren genesen. 

der Btol» riter gnot, 

das der was nnbebnot, 

dA lie «n sA aehant, 

der holt «I schiere gebant. 

knnd ez nlht den man. 

flf aan dar snolle aftn, 

dnroh atnen höhen mnot, 

der degen kUene nnde gnoL 

«t st 1t4 T h«r g t» nUt 

almn mitim IrtU: 

Mtr «t *i* t>»r*' 

dar Mva /bert« «tu foftini« hom. 



SB6, 8 di mit In wart bekut 

4 di een heibwgen rast 

'ktrr«, loh hin vemomen 

daa wir nn anln koneD 

antwartan leb dea wil.' 

dA wart oAeh den geaellen nntget btlaende yiX, 

887| 1 nn rttne onok wir den tanP 

887, 4 dai ww ein bar wlldt. 

88tt, 3 JA aih lob einen bem: (fwUA) 

888, 4 am rliahe dann« tu atee, 

889, 3 der CriemUlda man. 

4 vor dam Jigere (^naaan. 
880, 4 fta aller alakU müden 

893, 1 er oen harbargen reltt 
89S, 4 Ton tU rOtem gold* hört der h(ne ein achcene bora. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. VIII. 7978 l. 



NHd flliuN hvat eoi» xobtl«, 
h«i was or borim 

894 Von fim« paiit«l 

«in Wl ^rdt di« «««m. 
den moM mil antuwrk« 
der In «pamieM woM«, 

895 Ton einer hutnu» Wut« 

ooK koub«! «nc atut ende 
dx der IMilen rinhe 
xe beide» «Inen «tten 

896 Ottelt fuort er SalMiiii^en, 

daz VKU olcd etAerpfc«, 
Mod mone «Ihoc d^ Mme: 
der hirticfu jtgen 

897 Sld ich in diu mare 

im v(w ri» edel kodier 

von gtäHnmt Hlien, 

es Mvoele Saide erelerfcea 

898 nö rell der rIMr edele 

in arike» sm« i« fc«nie»de 

et liefe« im eiiJw^ 

dtf /iwrle er bl dem enlele 

899 Ala er gflstnoot ron loaa», 

TOB tatac nnd oach vod mande. 
vil lAte das gehUode, 
das tler ze wtlde wolde: 

900 Der bere ron dem Bchalle 

he; waz or kncheDknehte 
ril keaielfl wart gerüsret, 
bei waz man gaoter sptse 



ktfrt ich nie 9eeaj;en, 
•aek man in frafe«, 
der rtdke «aa gtnuo«. 
a» elme bdiare tnöcl 
«Doe dar itber gmogatk 
ouoh (»ort» er einen bo^en 
muoee xiekiii don, 
eni Iteles Mibe ^etdn. 
«DO« «Bec elR jr^^^anl. 
ffeefrtal man dnl/e twmt. 
ei) «Olli« foldet sein 



ei» xitn wift» breit, 
das es «i« vermeit, 
üIk dfce wiren giwt. 



I (ol, 
gooler elrdle voi, 
dia eolit ml fcende breif. 
•was er dd mit wreneit. 
ci) weidenlldie dan, 
GwHlMree «an, 



N dos m«ro. 
den ben» gr6% imde aforc. 
dd löste er im dia bant 
do ertöte e& »liant 
Bwaz es den bem saoh. 
des beten die Uote angemacb. 
daroh die kncbe geriet: 
roD dam rlwer schietl 
zerfüeret manic braut: 
in dem asohen ligen rantl 



89S, 2 eiasD rok tod awuoem pfellal 

4 bef «aa er richer porten 
897, 1 Bit das ich ia din rasra 

898, 4 eioan bem grAi nnde staro, 

899, 4 di linte heteii Dogemach. 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELÜNGE NOT. VIII. smü l. 



901 06 Bpningen tob dem wdele 

der b«re begnnde xürnen; 

allez das gehUnde 

nod wer es wol rerendet, 

902 Mit bogen and mit spiesen 

dar liefen d6 die «nellen, 
dA was bA ril der hnnde, 
TOn dea lintea Bcbiüle 

908 Der ber begunde TÜehen 
Im knnde nlht geroigen 
er erlief in mit dem swerte, 
bin wider sno dem rivn 

Wa Dd eprtoben die das aUteo, 
di« Stollen jeitgesellen 
U einen sohanen anger 
hei WM moa- rttersptse 

905 Di« «chMÜM Umtm wUs, 



lUtM «i dar wtiar 
«t «Bmrm unt dfa rtAm 
906. DO sprach der hfirr« Slfrh 
eld man nns von knohen 
war nmbe nne die sohenken 
man pflege bsz der Jegere, 

907 Ich lute wol virUmtt 

im' kfifiec von dam titAt 
'man toi in gern» Mmsm 
dx ift von HagiMt nMdoK: 

908 IM tpradk vom IVoiwj« Bagn* 

ich to4ndt dos fWat» 
ii KM apakttlkartt: 
«1» «Dir MhI ungtmuikm, 



die herren und ir man. 
der kitnio hies dA Un 
daz an aeSen lac, 
b1 heten ncsllchen tao. 
(niht langer man daz lie) 
äi der bere gie. 
daz dft nie man sohös. 
daz gMrgt allez erdOs. 
Tor den hnnden dan: 
van Kriemhilde man. 
ze tOde er in dA slnoc. 
man den beren truoe. 
er wsr ein kreftio man. 
hies man ze ÜBolie gAn. 
saz Ir dA gennoc. 
den stolzen Jegem dö troocl 
die trage» oMe» w4k. 



niht tt volfdiM muot. 



'wander mich des hAt, 
glt sA manegen rAt, 
dar zno niht bringen wln. 
ich wil niht JeltgeBSlle sin. 
Jox «UM min nanu war«.' 
•pntcA (M vaUche dar« 
twM wir 0«brs(t«K Mn. 
d«r wil «M( «niArat«« Mn.' 
lUhar hSm ml», 
KuU mM« «Im 
dofi <riM d«ii »and ic\ dar. 
wie w«I iiA mtr« daz bwar.'' 



SOS, 2 dA lieffen dar si snelleD, 908, 4 man den bem dO triuo. 



904, 4 he; was man rlcher splae 



I, 2 ich winde dai dai pirecn 



den adeln jegeren dd troocl 
I, 8 bringen niht den wln. 
', 4 der wil nni gern erdäriton l&n.' 
I, 1 'ril lieber bGire mld, 



jvGoo'^lc 



126 



DER NTBELUNGE NOT. VIII. siu l 



909 DA aprach der Niderlende 

Dum 8old mir tlben ionme 

haben her gef&eret 

üb told mui nna gesidelet 

910 DA sprach voa Tronje Hagoe 

ich weiz hl« ril nttaa 
(daz k nflit enzürnei): 
der rflt «ut nunegem degne 
»11 OfHim dM redhm 

dM tiaA «r ilMt«r tMer 

Af WM dar r4t wU «wili« 
912 Dhi IMT M«C aiM 4/ ivd^NMi 

di« dd fcite vmUimm 

«M* jadk (m urtesr Sn», 

Eagmt «Im Mihm 
918 D6 ■! widden daonen 

dA apraoh ron Tron«je Hagoe 

das Biht gevolgea Inind« 

•wenner welle gihen: 
9U Da spraeh tod Niderlande 

'das moget Ir wol Tenoocbea, 

se wette aoo den brann«B. 

man Jehe den gewmnea 
916 'Nu well« oach whs renoocben,' 

do eprach der itariu SlfrU 

Ar inwer fQeze 

dA er das geharte, 



'ir 11p der habe oodaac. 
met and l&tertranc 
dA des niht mohte ein, 
haben nAher aa den Ria.' 
'ir edeles liter balt, 
einen bninnen kalt 
di Bnl wir hine gAn.' 
M grdiea sorgen getftn. 
twofia ita JhmlM iM: 
mltm doH gMt: 



DM» dm ne k am gatim. 

wad ßirm in da» ttmt, 

SlfridM hutt. 

Mfwr n i< gtnek. 

»tntm SlfVidakMfc. 

zno der lindea hielt, 

'mir ist des tU geselt 

dem Krlemhilde maa, 

wold er obb du aehen Iftal' 

der IcUeiw SißrU 

weit Ir mir rolgen mit 

b6 das bt gettai, 

den man tiht gewaanMi faAo.' 

■praeb Hagne dar degen. 

'sO «0 loh mloh legen 

nider an das gras.' 

wie liep das QoothAre waat 



809, 1 DA eprach der htee Stntt 

(910, 6 0(Ht* het* niht der sinae der knen« veige man, 

das er steh ir utriwe knnde hla rsntAn. 

er was la gaaiea tageodsa alles vdsohes blOe. 

stni tAdes awose angelten elt der sin nie niht gsoAi. CJ4k] 

OlS, 1 nei«n in das tut, 
9 diu aiMdes hast. 
4 vU sCre an Slfriden braeb. 
918, i swson er wolde gUen; ker wolde er bsh das sehen Uaf 

911, 2 weit ir Mir loulbn mit 
914, 4 dem sei mea l«ben dsoae 
916, 8 mr di iweAi Aese 



jvGoo'^lc 



DEB N16ELUMGE NOT. VIIL ano L. 



nt DA ipnch der degga kOeu 
■llu Bdn g«w»te 
dcH gftr no dam Bchflde, 
den koeber no dem swerte 

»17 Dd Kiig«D Bi diD klelder 
in Bweln vtzen hemden 
um zni wildin pantel 
doch Badi man bl dem bninnen 

918 Den btii ron nllen dingen 

das Bwert lögt er Bohlere, 
den itarkeo gAr er leinde 
bl de« bronnen flute 

919 Die Stfridei tngende 

den sobDt er leite nider^ 
evle bart« lA in dnrBte, 
t der kflneo getninke. 

920 Der bnmne wat kflele 

QontbAr eich dd neigte 
als er bete getrunken, 
alsam bet oneb gerne 

9S1 Do engalt er abier lOfate. 
du tnoe alles Hagne 
nnd Bpraite dl bin widere 
er sneh nfteh einem Ulde 

922 Dd. der b«rre SUHt 

er lebAi in dnnh du oriue, 
das blnot ron dem honen 
iolber miiaewtnde 

9S9 Dm ffr JM 9*1 d*M barsm 
«Myriainwelkk 



'lob wil in mfire aagen, 

wü leb mit mir tragen, 

und min pir^evant.' 

achter er nmbe gebaot. 

TOn dem Übe das: 

aaeli man al beide atin. 

si liefen dnrcb den klfi: 

den kfienen StfHden 6. 

trooo er Tor manegem man. 

den kooher lait er dan, 

an der linden ast: 

atoont der hArltche gast 

wftron harte grAa. 

dA der bmnne Uz: 

der helt doch niht entranc 

des lalt er Im TU iKsaen dano. 

Iftter nnde gnot. 

■tider ano der rlnot: 

dd rihte er aiob von dan, 

der kaene Slfrit getftn. 

den bogen und daa awert, 

Tou im danwert, 

da er den gftre vant 

an dea kttenen gewant 

ob dem bmnaen trano, 

dac Ton der wanden aprane 

vaate an Hagnen w&t 

ein helt nn nimmer begit 

«l«fcM ar dtf Jm. 

Me ßtOOt Bagne »i$ 



9IG, S und al min plragewaat' 
1 t11 MkiaT er nnae gabant 
91S, 1 D«o prla an allen dingan 

S das awart dai Iflet «r aeUare, 

919. 9 aldt dar braane Tltai 
919, 4 6 das dar könie getmoka. 
9S1, 3 dA aprang «r Un widen 
923, 4 ad ^ae mlaaawende «in helt (na C] nimmer mtr begtt. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. VIII. um L. 



gM$f i» itr «MrMff 
dt «krh dn- atarb S)/H( 

921 Der h6rre tobeUchen 

im rftgete tos den herten 
der flirste wAnde rindeo 
■6 mtteste weeen H^ae 

926 D6 der abn wunde 

doDe het et er niht mAre 
er xact In Ton dem bmnnen, 
done kund im nlht entrinnen 

926 Swie want er was xem tdde, 
daz &zer dem sehilde 
des edelen geateineg: 
Bich het« gerne enoolien 

98T Dö ««8 getrAohet Hagne 
TOD des slages krefte 
het er sin Bwert eabende, 
sfire snrade der wände: 

928 Brbliehen wm sin rarwe; 

Eine* Ubea Sterke 

wand er des tddes zeichen 

Gtt wart er beweinet 

929 Dd viel In die binomen 

daz blaot tob siner wanden 
AA begnnder aebelden 
die üf in gerftten 
980 Dö Hpruh der verchwnnde 
WBz helfent miain dieneit, 
ich vas in ie getrinwe; 
ir habet an iwren firlnnden 



vor dshmum umm. 

dar $rt%m Knutdm vtnam, 

TOD dem bmnnea tpraoo: 

ein gftrstange lue. 

bogen oder swert: 

nlLch Birne dienste gewert 

deB Bwertes nIht earant, 

w&n des scLildes rant: 

dö ilef er Hagnen aa: 

des küaic Qantbtres hhid. 

bA kreftecllch er slooe, 

drote gennue 

der schilt rU gar zerbrast. 

der ril hBrllohe gast. 

vor siner hant xetal. 

der wert tD lUe erbal. 

so wer ez Hagnen tAc 

dos t?ano in Ahaftln nAt. 

ern mohte niht gestta. 

mnoste gar urgAn, 

in liehter rarwe tmoe. 

ron Bch<anen nonwen genaoc. 

der Kriemhilde man: 

Bach Dum raste g&n, 

(des twanc In grAxin nftt) 

beten nngetriwe den tot. 

'Jft ir bffiseD tagen, 

atd Ir mich habet erlagen 7 

des loh enkolten h&n. 

leider ttbele getln. 



923, 3 gelief nooh (ofe Jh) in dar warlde 

934, 2 im ragete toq dem bereeii 

927, 3 het er [das BCD] swert enhend«, 

i lA sBre lornt der wandet des gie im werltolien nOt. 

928, 1 ern knode nilit gusteo. 

929, 4 heten den iDgetriwen tOt. 
980, 2 das ir mlob habt enlageal 

930,4 ir habt aa iwero mftgen 



jvGoo'^lc 



DJBR NIBELTJNOE NOT. Tm. 8S»0 L 



982 JN« «M di «0» tMdUMn 
br «Aoft Amr «tiM. 

»SS Die rttarill* UaUra 
ts wu ir gennoKSB 
dl« Iht triwe \t>t»a, 
d«i hflte oach «ol TardleBet 

988 Der kUnM tob Bnrgonden 
d6 a^ftvdk der Terehwoade 
du der aAeh üadeii weinet 
der dienet nlehel «ehelden: 

S8i D4 Bpreeb der grimmi Hegne 
ei \tX m dies ende an «na, 
vir TÜuleB Ir ao wtnle 
wel nieb du l«k dei heldea 

0U *Ir mget laeb Bhte rflemen/ 
"ktt ieh u in erinuinet 
ich biie wol behalten 
m!«h riwet ntht a6 eftie 

938 Nn atteie got erbermen 
dem nuu itewteea 
du ilae iskM ieauu 
«Ohte leba rereaden, 

9IT DA ipraeb Jamarllcfae 
.'weit ir, kOaie edel«, 
ta der werlde an lernen, 
ftf iawer gentde 

988 LIt sl dea feniexen 

dareh aller Ittreten taf ende 



Mnw ir Wirt gA^rn 
fa- Aeta ftetnt <on» 



dA er erel&fen lao. 

ein nöndelflier tae. 

TOB den wart er geldeit: 

nmbe alle Ifnte der helt genelt. 

klagte oaeh einen tot 

'daa iet ftae not, 

der in di Mt getln. 

es wnre besaar Tertftn.' 

'Jan weis Ieh wu Ir kleit. 

■orge nnde lelt: 

die getanen nni beetin. 

hin xe rite gettn. 

•praeh htr Slftit. 

den DortUeben alt, 

Tor in mloea Up. 

i6 TTon KriemUlt min «Ip. 

das icb ie gevan den auon 

■ol das her nteh taon 

morOleh hiot erelagmi. 

du aold Id bnUehea Uagen/ 

der Temhwnnde aun 

trlwen lU b^^ 

[«A] Iftt In berolben itn 

die liebes trfndnne min. 

du d iwer sweiter sl: 

wont Ir mit triwen bl. 



981, 4 mit Iwter Ir geoebeldwi 
tat, 4 dea hat w»l nedtenet 



«•It 9 es hlt mi allei an4« 
8 wir Tlnden fr vll wCni«, 
4 wol miek deiek bIrw henobaft 

986, 9 'bet ich an in eiktonet 

MB, 9 dem BUUA das itawtsan 
4 Btftht lob,* lA spraeb 81fH^ 

986, I Oad lU Bl dee geatMaB 



nit TOB gneten nokan iln. 
der rittar (helt Jk\ kflen und gentit 
tau, 1 kleete atnea t^t 

BSBer aorge nnt naaer lelt; 



985, 1 apraob d« Slfrlt 
■ol nth Jen itten tuen, 



JyGOO'^IC 



130 



DER NIBELimaE MOT. YIII. SS58 L. 



wui mir wartnit lu^;» 
ex eDmrt nie li&itv 

S3fl Di« bloomea aUeathalben 
dd njig er mit dem tMe: 
wftD dee tddea aelohen 
Mm mnoat enterben «idt 

940 DA dte bftrren Ohcu 

ci leiten In flf elnn achOt 
nid worden de« le rftte, 
d» nun es verbale 

Ml I>6 sprachen ir g«Bnog« 
tr mit «s beln nlle, 
da er Jaffen rite nlaine, 
In ilDesen tohtebwre, 

M2 DO BpTMh Ton Troneja Hagne 
mir Ist tU nnnuere, 
dhi t6 bftt betrflebet 
ei abtet mieh rü ringe, 

Wim M/HtiMtft 

M3 Dft Uten d der nabte 

TOD beiden knnde oisnnar 
ein tler das et di abMCWi, 
Ja nnuMten itn enkdtau 



mtn rater und rnlne nun. 

an liebem nlande geUtn.' 

von blnote w&ren nu. 

nnlange tat er das, 

ie se atre aneib 

der reeln kflene nnd« geroelt 

dai der belt was tAt, 

(dar waa tm golde röt), 

wie dac aolde ergftn 

dai ei Hagne bete getta. 

'nna ist ttbfll geacbchen. 

and anlt gellehe Jrten, 

Krienbildc nui, 

dA er (Ben danh'dan tan,* 

'ieb bring in In das lant 

«irt ec ir bakan^ 

den Brttobilde mnot 

■waa al nn weinena gatuot.* 

wmJ tt gr mttm ma r t 

nnd fnoren Ober Bln. 
wlra g^Jaget atn. 
das weinden edeliu «^ 
Tü gnoter wlgasde Uf. 



IX. 



944 T OD grAiar ttbermfiete 
nnd Ton eiallolwr riebe. 

988^ 8 mit «fiesen warten leage 

4 «sen wart nie nowan laMei' 
989. 8 «aat dea todea wtbn 
4 d« »ohte reden nibt mtn 
Ib Tob dem aelbea bmanen, 
•Bit Ir dU rebtao wlrhrit 
vor den 'Otemralde 
da tat BMb dar aelb« biniuie. 
9U.4 da er rite Jagen ein«, CJk 



948, 1 Do arUtan al der nahte 



ea hiez Hagne bages 



dt Btfrtt wart aralagen, 

Toa mir hcam aaga. 

ein dorf Ut 'OteoWni 

da« iat cwtfol deliefn. CJü] 

d«r CrieuhUde man, 

4 awaa äl weinana ntnot' 

~ ' edelin kiat. 



4 tII goote wlgande aint. 
844, 9 d« feiei Higea tragaa 



byGoot^lc 



DRB NIBELüNaE NOT. IX. mm l. l 

Stfrides aU4 tdtes, von Nlblon^ Itat, 

nr aüifl ksmeBUen d& man KriemUld« nuit. 

Mft Sr Mn In tongmtlelM legon an die tSn, 

. du bI In di Tioden aolde, lö li gieoB« dnflln 

hin M nlettln^ « du m wnrde tM. 

dm diu froawe Kriwnhilt tD Mlten tüw varia«. 

MS Man lOto di sa dam mflnatar nick gewoBthaÜ. 

Kriemhilt £■ tU acboBiw warte minega maitt 

ein lieht bat at Ir bringen and onch b gewaat 

dA tann ein kaaenere di er SUHden raat 

MI Xr fach in blootei löten: iJn wtt wag alUn nai. 

dai ai itn Urre w»ra, niene weaser dac. 

hin za dar kenantten dai liebt trnoe an der hant 

U dem Tfi laidia mmre vzMiwe KriemUlt errant. 

M8 DA if nie ir nonven n kirdie woUa gftn, 

M tpnuih der IcamanBre 'rrowe, ir nlt stille atAn: 

ca 11t Tor den gadene afai iHer t6t «rslagen. 

'snwA,* ipiach nott EriemfaÜt^ 'was wD dn aoQiar mftre aagen?* 

M9 A «I reM« erfimdM dos m wan ir mM, 

«» dia Sagiun träge dmim «i byar, 

R)b CT aoU« k» fntimi tnt U tmrt ir MC 

ffo» ir MMW «nrn vWtadm mtt slnu Md« widmaU. 

950 JSf niD MW d<r «iImi, doc «i »Of «upnA/ 

du «duHMn «rifüdaMam ^jm nw» d« mi*. 

XrbmMMc ^dmar w«rl wmid«Mt yrte: 

4» «dbral af «dafc «dbr^/tm, dos oI di« bcmi«« mite. 

961 DA apracfa das ge^de 'was ob ea Ist sId gastf 

das bluot irAz dem munde Tor hensea JAmar brast. 

M sfr-k H 'mIr, m fflt aVVit, min eü MiAm mont 

as Mf tfcraim SHbiAiU, dos «s Bm^a» \A\ «eldn.* 

M5, S hin Mr metttoc, 4 tU aalten kein« Tarlac. 

9M, S mm Crlemhilt dln ubnna 

(M7, 4 von dem ril laidin mni« diu non Oriambtlt «irant. 

M6t 1 eem mflnstai wold« gtD, 

a 'Ir nlt stille stto: 

948, 4 dA baconda Criemhjlt tH harte immastlelw klecan. 
M9, 1 B* da« A nht «rftuiAe 

8 vi er In solde Tristan: dd wart Ir Irst« lalt 
950^ A do arsebrt si iiAoh onerailte (nnoraftea i>), 

A01, S dA ipraeh sl 'es ist SUrit, der min vil lieber man: 



JyGOO'^IC 



18S 



D£R NIBBLUNOE NOT. IX. «Mi L. 



953 JNu vrotM hmt «(ojk vfnn 

»i kiiop «ta «cfcon« ko«ibtt 
iwift rAt M wu von blnota, 
dA Uc Til JiBintrilcIte 
968 D6 ri«f trOTMllalieD 
'wh mir dUsw Iwdca. 
mit iwarten nlht vetlKHiwen: 
waai ieh wer m hat gvttn, 

954 Ali» ir gtiiade 

mit ir lisbeo TronwM : 
ninb ir ed«Un htrren, 
ferochea bete HMgene 

956 Dt ipnolt diu jinierfaafte 
«nd wcket hart« bald« 
Ir «ilt oocli Sigavnda 
ob n mir litUeii well« 

966 m Ii«f tin bot« bildt 
81Md«8 beide 
mit dei TU leiden numn 
■i woldeu nilit gelcmben, 

96T Ihr hat» kawi antk »tkUn 
Sigmnml itr htm 
kk «WN itn fcers« tm «all« 
4mt ar »firkim 

968 'WMbet, h«rr« Sicmuit. 

EriemUIt mla fromre. 
du ir Tor »llen leiden 
ämt iitit ir Uftfea helfen, 

969 tt rflit« defa d6 Sicmant; 

der eehcBnen Krfemlitlde, 



a H imluU eoNf. 

witirva tetoM luM. 

■I het in seUer erkest 

der hell von Nibelange lant 

dia ItUneglnne mdt 

na i«t dir doeli dta sebih 

da bist ermofderdt. 

id riete in immer dnea tdt' 

Itlairate onde ler* 

waad in wae tII wfl 

der dl waa reriom. 

t11 Abele BreabQde sora. 

'ir flnlt hiu gin, 

die Slfkidee man. 

mlnen Jlmer sagen, 

den küenen SUHdan Uagan.' 

dA er ei 1^^ ruit, 

Ton Niblonge last, 

Ir TrOnde er in benam. 

i man du weinen Temen. 

H ätr fcwrie lee. 

isi «M/W kWh« pUmct 



miob bat ntch in gin 
der ilt dn ]dt getftn 
an ir faene git: 
wen ei Ȁra inob iMstlt.'' 
er apracb 'waa dnt diu lett 
s6 da biet geedtr 



965, 9 *ow< mir dlnea leldei. an iat dir dtn lUIt 

964, 3 wende In wei harte wA 
6 den ai dA beten Tdom. 

965, 1 ')r keoierare, Ir nilt Ua cAr, 

966, 9 df SUHdei heida 

967, i era BShta ilDea lieben enn nlnmer mtre geaeheB. 

968, 4 wuid •■ fneh a«re beaUt' 
959, 3 alt du mir hAat Kaaeitr 



■ Goot^lc 



DER NIBELUKGE NOT. IX. suax. 



•r tpruh mit wflfn«n 
JA kt TOB IfidBrlandeD 

060 DO ipneb der kdiile Bigmant 
and aIiO bcHin mar» 
d»B ir Mffet Ubmi 
VW) du kond i«li aianer 

Ml 'Welt i» nOit gcloi)b«D, 



ond allM ir gatfndfl 

vil sAr» lebne d6 Signont; 

982 Hit fanndert sln«r manne 
ti noIvB »vo den banden 
•I lief» XBO den wnofen 
M körnen tftient recken, 

908 IM «i etf jimtrUAi 

U iDdndm «NnuHrihe, 
ßtm» m e fc l w »{ d«r «iwie 
^tl Kwrf mioM Moar« 

9M Dö kom der kttnio Sffvant 
er epraeb 'owft der reli« 
wer hAt nlek mtnee kindea 
\A aliA gooten Trinnden 

006 Sold ieh dea bekeanen,' 
'ioH werde Im nimmer 
ich riete in alee leidea, 
TOD ^nen eohalden 

066 Sigmsnt der hOrrc 

dö wart Ton itnen niandea 



'ine kan ina nlbt Terdafea. 
der kOaiM SÜHt enlagen.' 
'lAt das ■chinpfba itn 
dnrek den willen nla, 
das er et «ralagen: 
vor mime tdde reAlagan.* 
das tr nkih boeret engen, 
Krlmbllde klagen 
den StüHd« t6t' 
des gle im waritebea nOti 
er Ton den betten epranc 
dia aehnrpben wdfen lane, 
JmnerBebea dan. 
dea kflenen SlMdaa man, 
dfm ffuuwm \trtmi klafai. 
•i ««Mm fcUMer in^u», 
«er jdfmrr iittf gtluAmt: 
In ir berat befrok». 
da er KrienUtde vait 
kere ia diie lanL 
nnd ineb de» Iwren man 
alsM mortlleb Ane getAn V 
aprach das ril edel wip, 
mtn berce notdi min Up: 
dai al die Monde Do 
mOeaen Immer klagende ila.' 
den fbretan nmbeslöa. 
der JAmer alaö gros. 



SBO, 8'der böte apnwb mit wcIbm 'in* ken fa albt verdmea, 

soft 8 Ana fr das [aa MM) uget Uinen 

Ä wand ine kund in olnraer 
Kl, 1 'Welt fr mk nibt galonban 

8 bA äuget ir lalba bAran 
OOB, 8 fli liaCaD eno dam wnoffe 
968, 4 In wart tu ntofc«! iwKre (/'■« 



866, 1 'Hej' aold ieb den bekeaaeaT 

S leb garleU In aliA leide, 

raa dea nlnen iobnldan 



ril Jftneriteha den. 
4 laa mordlebe fcna gatAnT* 



■ Goot^lc 



184 



DKB KEBELUNOE NOT. IX. im« L 



daz TOD d«m starken waoffl 
*niid dia itat x* Wonue 

Mt Do «Bknad« niwoaaa bniten 
nan xAob 11s deo kleldani 
Dod «ooich fiB Aat wunde, 
dA wa« Blaea Itntm 

9S8 Bb iprloh«!! ttnc recken 
'ia lol Immer reohen 
•r ist In ditem Mm, 
dA Uten lieh wlfea 

H8 IMe fix «nretten degne 
elulif bmndert recken: 
BlfmoBt dflr rtehe. 
wold er gen» reehen, 

9T0 Sine weseen wen d soldea 
d «ntteten Chuthteen 
ntt den Ur SlMt 
EriembUt laoh A gewftfent: 

•Tl Swle mlohel wmr Ir Jlntr 
dodi TOrbte ala harte 
ron Ir bnoder mannen, 
al warnt ri gtteUlcke, 

9T9 Is aprach dln )tmen ileke 
we> w«U tr betonen f 
Jt bK kOnie Gunthto 
Ir weh laab llle Tlieaen, 

978 Mit «f cibnndan ecUldeo 
din edel kOnlgfnne 



palas nnde u1 

H beiden itten Htfe «rsebal. 

SlftUei wtp. 

■Inen lebonen Up 

nan lette In Af den rt. 

Ten ttarkem Jlmer rÜ wfi. 

fla Nlblnnge lant 

mit willen nneer bant 

der M blt fettn.' 

alle Slftidee man. 

mit sebllden kAnen dar, 

die bete an rfner lohar 

•Inef sonea tAt 

aU fan rin triwe das gebAfc 

mit gtiU« do beitAn, 

nnd onob eine man, 

an das g^elde reit. 

dai wae fr ander benceleit 

nnd Kwle etaro Ir nA^ 

der Mlbbinge tAt 

du ■! es nnderatnont 

■A frinnde liebe Trinnde tsmt. 

'*dn htr Slcmnnt, 

in let nfbt rehte knnL 

sA manefen küenen man: 

weit ir die recken beitlA.* 

was In ae etrlte aAt. 

■1 bat nnd oncb gebAt 



966, 1 nnd owA diu itat c* Worgtse ron Ir welaea ersekiü. 

967, 1 du SlMdee wtp. 

flST, 8 man wnosch ito ilne wunden snt Uli Ia df den rt. 

i von crtaem Jfcmer etuke wA. 

_ TOB Nibalnngc bot 

1 dii» borg«, 

4 dö Dl««' afteh den wilTaB 

969, S SlKemant der htm. 6 Am cle im wniUchan nAt. 

970, 2 etD« tmtens GantUr nad [die Jk. alU D] tine maa, 

Qiit den der bttre 8UHt 4 du wu ir frcsBlteae leib 

911, S dodt ToAte el eA <tU D) harte 
973, 1 DA enraoh dln Jlmen Hohe 

8 Ji W der künk Ouitkto »78. S [die »] bat nnd eaeh gebAt 



byGoot^lc 



DEB NlfiBLÜNaE NOT. IX. b«u L. 



185 



An »m mldmi solden 
du volden •! nfht Uzen; 
S?4 Si »pneh 'min k«r Sigmao^ 
Bin M deh b«a tOagt'. 
Innner mft in reebni. 
wird ich d«i bewUet, 

975 Bb ist der Obennttaten 

di TOD ich in dea atritei 
ti hsbent widar einen 
gel U» in galligen 

976 Ir ault Me beUben, 

nnt ei tagen beginn«, 
tb helfet mir beteiken 
dA iprftohm die degne 

9TT In «nknnde niemta 

von ritren nnt von noairen, 
aft du renn dei wncfea 
die edelen bnrgBre 

978 SI klagten mit den geaten: 
StfHdea aohnlde 
durah wiz der edal recke 
M wtlnden mit den mawen 

9t9 Gnide btec mnn gUtan 

nn iOber nnd TOn golde, 
ond Ues In TMte apengen 
dfi WM al den Unten 

HO Dia naht wna e^ajtgen: 
äi blas dia «del Tronwe 
BUHt den hteren, 
•▼u er dA frfnnde htte, 



(Ue reken vll gemalt. 

d«s dA Ir hene vol dnrcliaieft. 

ir anlt ex liten ttia 

aA wfl teb mtnen mta 

der -mir In hit benomen, 

es nn« Im achedllehen komen. 

hie bl Bin« tO; 

rtten nfkt enwll. 

1« vol ditseo oina. 

nie al« nssb nna gedienet Mn 

and doh mit mir dhi Isit, 

ir bald« rll gemelti 

mlnen lieben man.* 

*nowe Ilep, dta al gettn.' 

des wnnder rolngen 

wie man die hMe elagen, 

wut in dar etat gewsra. 

kAman gUiende dnre. 

nn In wu hnite leit 

in wtren nlht gaael^ 

▼erlda di alnen Up. 

der gnoten barg»re «Ip. 

wnifcen einen aar« 

micbel nnde atare, 

ndt atAle der wna gnoL 

harte trtric der mnob 

man Mhe ea woldt tagen. 

cno dem milnater tragen 

Ir tII lieben man, 

die BKh man weinende gln. 



99S, 4 M (du D) «is nikt lis«ti volden, d«a itm ir «nrttchan lait. 
9T4, 1 Bi apneh 'htm Sl^muDt, 



S ona as lieh bu nfSef « 
9T6, 4 nn IIa la |ot falitigea 
976i 3 all ia tagaa btfiDD«, 

9T8, 9 die <du B) SIlHdaa ichnM« 

•n, S man biw tn tmI* apeosan 



4 Is lal fan »oUiUlioh* komen. 

5 dsn mlnen Ifaban man.' 

4 dnc iol werden getin.' 
ta nlemen ^t gaaeit, 

5 vertM den elnea Up. 



jvGoo'^lc 



IM 

981 



HER KIBELUNOG KOT. IX. 87i4 L. 



IM «i« MM MfiAttvr MMm, 
iA Mrl man Mamtkalim 
ithitm i»r letMe «imtUr 

und MMk ^ IP^MUM Btl§€IUI 

Br fraA *UM« «mttor, 
dflc wir «a» «Mhtm Am 
lolr «fljsM imM«r U«9«h 
'dos l««l k 4m aofcKM«,' 

'Ifcr i« iar umM§ UUm, 
ir ImM mfa Mff MSMi. 
M i«k ^ mtrt f MoJbiim 
•i waU« f«( d«r wir», 

A hilm VMM ir iMf •»■ 



4w mI nw itr iän 
ii AMC MUK A« w^JMt 



•0 fcItwiMi im Ha wmnia»; 
iS vtn «UM S« «ekiiM« 
( IH« wamim flttsM «Av, 
^ iUtin fclafffm, 
M apTMclt Uni«) OmiiMr 

' 'Mir xliil dl« «oUtAor«,' 
Ml Um m §at mrtcitn 
OmnMr «ml F«f«i^ 
At SlfVIdM dcfiM 



dar mU «AiMt «um, 

dl» warw i 

wt dar Wdc An, 

•tf frtow * B l b«d«i «fa. 

St/rtd« %.* 

«Mt H«r w «iht fwoUb». 

dM m»§ iA «wl ^Am, 
ma «A Kaiar mwi. 
«OM- as aattar wir gttimP 
Kritmkat htgvmA itkm 
dar Um i 



k«rl« «dbien U «artlAK.' 
djfceas NAofcyaMMM. 
H dam Man «Ukali 
an« OBcfc dd f Mofcodij 
ii M H«faiiM f aMdk. 
oltMi H Utitn t. 
im wmrt nu miAü mL 
'Mk «vUs fwafc «ffiuwn Mr. 
ÜBf an« U( as nOt yald«.* 
«prodt at, 'sil «mI Mfcoal. 



kal«* d4 MIO •frftawtfn- 



vll dar riokei 
Til »aovM I 
Bit das alBai 



^okea kUiH). 

_ ■ ptkffBB HM. 

i alBaa aoMi 
1 dam «noffa («gtA. 
owA dar Uida dta, 
I de« Rteaa aotudaB iS». 
dan aifrlda« Itp,' 

!'w«r ai mir wlbar gatABf 
dar llsa d»i faaahaa. 
haxf aobiBia raraUn.' 
[ ril diok* aa noch (Mokiht, 
il ala oneh ik faacltwh; 
986, S d«ipraebderlc5aieOiuth4r967, 3 ataar vrinida hut 



981, 1 Kr apraeft 'tÜ liaUn avattor, 

9 wir nfiMan klagaa inmar 
989, 4 du wold« gaV apruh OriamUlL ' 

994, 4 dl b1 nao «u di wbhait 

986, 1 



■ Goot^lc 



D£B MlBELimOE NOT. iX. 1770 L. 



I XriMiMIt twame grtx jimw. 

mU «rtom jI 4« Un^atai: 
» Si MiMJm ifuwrelklU 

NMH »ofab ««W« «HfNlI 

fii Hl ii allMilAcOmi 

ira «nrato AA nJcfc (W^ 
wir wdla» iidu aryAtem 



L Sin wn w«> WflM 

awtt ktMp im 9m dtr hin, 
fa» w«U« ««db Um fntmm 
da» wattM» «I 4.it UmU 

I I* «iMN HdUit p^U* 
ich WMM iMM ii imua 
^ ckvl* WwMlIekc 

I IM man gehftrto 

uid in bwaAet Ute, 
doreh vUIm iliier M» 
hw het« U den rlBdcn 

L Krieaddit dta him 

'Ir kslt dnreh ndiw liebe 
dU im gootM gfioaen 
dBnh StMdet ril« 

» Defeeln Idnt wu tA lüelne, 
u amoM gCn le opher. 



dd «{ tn /imdm M, 

«Nd (MMflUr de*. ItiMl. 

Ir eiycN tmirdwi naamn Witt. 

KrimüUU« mm. 

MM itm mAn«!»- den 

WaR Mfid« irtp. 

di weijidm A^vIm Hp. 

»pTtehmi 'MDwCtr ml», 

«If w idMft www ate. 

di« wti« wü- bfcm.' 

Mtt tufcmiMii f^aim. 

wal «mft «iffen loa. 

dd m »ft bio. 

Uhu «im UgrtAm, 

mloM «rMl« hafcM. 

MMi im. Mim wollt. 

diM webMR wmf. 

ref^ «bi »det w^ 

M/WdM wattclUii Hf. 

du mu cem uflntter un« 

dö haop sieh frdi fednae: 

was mu opfert tmoel 

doeh faotar rrinsde ipemioa. 

ztr kameneren ■pneh 

Ilden msemaeh: 

lud mir weiflB holt, 

■ol man teilen iln (olt.' 

du witM mohu haben, 

h er «Drde befrabea, 



I diee baid« 

', t man aald« »••■« itng»: 

\, 4 d«ae koade Ir uAit dahelnen 
[, 1 twd allM ir geeled* 
I, 1 Da awa du («Urt« 
; 3 'il anla dareh mhw liab« 
8 dl in Iht fast« gAnnaa 



4 mit ^ 

1 dea Crtnhllde ntan. 

8 [aua CJ wtp [maa S\ ande Uat, 

4 di walfltaa 8lMd«a liat 

aar werlda alemaa ganbea.. 

dan itDaa wntHahea Up. 
8 wae opfari mwa d6 tnee! 



jvGoo'^lc 



188 



DER NIBBLUKGE MOT. TX. u» L. 



wol hundert meiH 
TOn StfrtdM IHud«n 

996 DA nun het gMnngvn, 

dö sprMih TTon KriemUlt 
blnte mich bewachen 
ez iit «» itme IIb« 

997 Dit nah* und dri tajr« 

wu ieK «ich fntlfte 
«m «b go» f «UmM 
«tf iiwn «wl vennM 

996 Ze herbergen glencen 
plUhn nnde mflniche 
nnd allez ein SMinde, 
•I beten naht rfl arge 

999 An «SM vni Ai MtihM 
dl« es fiemen waUen, 
dos MM» U*» de» ee ilm g«h: 
dfl tpoc d«M mUtu^tn 

1000 Swas man vut der armea, 

die bies man doeh sem opher 
fix ila eelbei karaen. 
nnbe ^e Mle 

1001 Crbor AT der erdeo 

•wt ad man kldatar 
■Ober gKp man nnde wit 
ai tet dem «ol geUobe 
109S Ab dem dritten morgen 
•0 was bl dem münater 



man dee tagst nnc 
wart dO grOser gedrane. 
du Tolc sieh hnop daa. 
'im solt niht eine I&n 
den t% enrelten d^^en. 
al mtn rrOude gelegen. 
wU (dklA Um« tiin, 
miiw vU IM«n man. 
dm» mich euch HiaMT dir Mt? 
nto armtr KrlemUUe nH.' 
die llDte rOB der Mat 
■i bellben bat, 
da2 d«i heldes pbU& 
oad tU mflellchen tic 
Meib dd iiunile nun. 
dm «Dort dos hmt gttäm 



«U »ichd arcMtolHMl. 

die et nOit mobten bAa« 

mit golde gin 

dö er nibt solde leben, 

wart maaie tdient mare g^eben. 

t^lea in dia lant» 

nnd gnots llnts Tsat 

den amen dh gennoe. 

das lim holden wiDeo fmoe. 

xe rehter neaMslt 

der kirehhof alaO wtt 



996, 8 baa dasae handert mesM 

996, 1 du Tole hnop lich dan. 

996, 9 da luaeb diu ttoit« Crl«mlült 

997, 1 Ott Uge und AA nahte 
996, 1 Oea herbarfon ^enfen 

999, 6 Di drle tanolt«, UV wir hcsrea sagen, 

di di kandea ilngao, d«s li mnosan trägen 

fil der ubalte. vai man In opfere tno«I 

df Ttl arme wiren, di «■rden rieb« gianoo. 

1000, S nU dtm golde gta 
1001, 8 •«& ad man div MAstar 

8 tilbcr (silbera B) nnde wate gap mu» den wnea gennoo. 



)vGoo<^lc ■ 



DES OTBELUNGB NOT. IX. hid l. 



TOB dan luitlfnteD 

ai dtmd«! im nieb tMe, 

lOOft In in tafw vitrM, 

M drtow IdflMtl maribeii 
vor* 4«rdk tlM «A« 
<d (MW fria^Mi rinj' 

lOM DO gota wart gadtoiiet 
mit nnseflltgsm Itide 
man Um bi ftx d«m mflnstar 
mui Tint di niht ander* 

1005 L4ta aortmde 

TiA enwu di alemen, 
t man la begrflebe, 
]i«7 wai gaottr phaflbn 

lOM fi M dam grab« kama 

dA lane mit lolhcm Jimer 
dai man sl mit dam bmnnan 
as wta ir nngamfieta 

lOOT Ka wai mleli«1 waader 
mit Uaga Ir halAmde 
dd ■praoh din kflnlgtuae 
ir tnlt dureh iwar triawc 

1006 Lit mir nAch mlma laide 

dai ieh ata Himna honbet 
dft bat ■(• alaO lange 
dai man aebreoban mno« 

1000 DO brihte man dia vronwen 
n knop Bin scheenei hoobet 
und knate In alaO tOtao, 
Ir TJl liebten ougen 

1010 £in jsmerttehea acbriden 

dO tnioo outn ai von daoneni 



«lad Tol: 
ala man lieben vrlnnden viH. 
man Ut f—agtt ioM, 
•der duHtsek boa 



■te yrMu MkoHM imd eiiek it» l 

ond man toI gaaane, 

Ttl dea Tolkea rana. 

mo dem grabe tragen 

wan ein weinen nnde klagen. 

daa lint gle mit im dan: 

wader wlp neck man. 

man eanc nnde laa: 

xe slaer perllde iraat 

Slfridea vlp, 

ir getriwer Itp^ 

dike di bagOi. 

tH karte nnmailleben grAs. 

das ei ie genas. 

di manle Yroawe waa. 

'ir Slfiidea man, 

an mir genide bagia. 

ein kleine Hep geaebeheDf 

nock einat aifleBe aehen.* 

mit jimera ainnen. atare, 

dan TU hirllehen auc. 

di d in Itgen vant 

ndt Ir tU «laen kant, 

den edelen rttar goot, 

ron leide weinden dft blnot 

wart dA di getin. 

alne knnde ntht gegia. 



lOOi, 1 ant dftS man toI gaiaiM), 
100^ 4 di*tBnngerB(niiBaDfti))BiibinD, di sab mafi wcfnan ande klagen. 
100b, 1 Vil Mt» ■ehrtands 

8 e da> man tn bsgrAeb«, 

1006, 1 C das s«B grabe koama 8 vll di«ke di begAs. 

1007, 1 Ks was ein mickal wandw 

1009, 4 T»r leide weinten [dA q blnot 



g™o::b,GoO'^lc 



140 



DER SIBELUNGE HOT. IX. am L. 



dA •not nwt ainntlAt« 
m» Idd« mSbi ersurben 

1011 D4 voMB dep «delw hftmn 
lelt An« mite 
die Ddt im koai«B vtno 
TÜ Miten IhBlIoIwn 

leia D6 vu staUehcr 

Tor dsm grftstn Mde 
dft mohton si dtm übe 
■i nnt» rieh oAeli sorgen. 



dkl htrllcbe wlp. 

tr Til wtlDRecUoher Itp, 

htt/a nn b«p«ben, 

etah man die alle btbfln 

vOB Niblange last 

ntui d6 Sigmand«!! rant, 

der drter tags Uno 

nOit u noch entnnc. 

Bfi geawleheo oibt: 

■A noch gennogeo geaoUhC 



X. 



wtt SigmamS w<i 

1018 Der iweher Erieaihilde 

er B|»ruh m dcc kdnigloite 
wir wane nanusre gette 
Kriembilt, rfl liebla rragwe, 

1014 SM das UM wUrimM 
Us in iitt» Untitm 
in «Mit k- «AI «nJMtm: 
dvrofc tai«n mvtiiM IM« 

1010 Ir ibU oacji, Trouwej habea 
den in tet ft Slfrit 
das lant nad oaeh diu krODO 
ia aolen g«m« dienen 

1910 DA irit« man den kaehten, 
dö wart miohel gUien 
U Ir itariien Ttnden 
mnren nnde meidoa 



gle di er d« vant 

'wir anln ia saier laat. 

b! dem Rlne »In. 

00 Tart ir ine dem lande min, 

Ana Ttit gtUm 



kk (RMt Im Mim» mH* 
tuida daa eid«» feMsf «In. 
allen den gewalt 
kon^ der degen balt 
■1 In nndertia. 
alle Stfridec »an.* 
d lolden itten dan: 
oAeh rouen getia. 
was in dai leben leit. 
hiea man inoekeB dla kielt 



lOlS, 8 lA gar geswleheo nlht: 

1014, S ieh wil in wage sta 

1014, 4 dareh ntaes isiii lieb« und dnrek dss edcln kiades IIa. Jf 

1016, 1 Ir mit oaeh haben, nowc, 

2 den JD s tet k&nde Slfrit der degea balt 

1016, 8 d6wart«iB(oeh»)mleh«lgthra 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELÜNGE NOT. X. som L. 



IDIT Dt d«r kOnle Sipnimt 
d8 begmida Xrltmbnt 
das ai bl Ir ntgtn 
db ipraelt dfa vrSaden «nne 

1018 Wi« mSiti ieh dso Immar 

von den nir kihh wtbe 
dA ipnwh dar Jnn(« GtMibtr 
dB loh dnreli dloe ttiamt 

1019 Die dir hftnt banneret 

der bed&rita nlht ee dienite; 
ei epracb no den recken 
Tor leide nfiee ieh eterben, 

lOiM 'Dee tnon ieb dir f rite, 
da eolt bl dliiem bntodw 
JA wil leb dieb ergietieD 
dO iprach dfai potei ame 

lOSI 2W c» ir der fangs 

it bffimde ocfc fUgtn 



#i ket« MmI Menei 
10S2 'A atel te.aO« erifmde,' 
'ulMiien Übet ad al«rfc«r, 
des itdtkktt, 1»Mm iwttttr, 
betOt* U ita vrlmidM; 
10S8 St lebete Oleelhfire, 

dla TOB gesogen wtren 
ale ei volden rtten 
ei was fif geeonmet 
lOM DA gie Mr Signont 

er ipreeh no der Troawen 



wvlde sin gerlUD, 

ir nturter biten 

aolde dft beiUm. 

'du konde mfirilah ei|ffln. 

mit ongee an gesehen, 

sd leide ist geseiheben T 

llebiu twester min, 

Ue bl dlner mnoter itn. 

und betrfiebet dlnen mnot, 

du sere min eines gnot' 

'jene mag es nlht getebehen. 

swenoe leb Hagene solde sehen.* 

tU liebln awester ndl. 

Olselbtr« ein. 

dlnei mannes ML* 

'des wmre EriemUIde nOt* 

$6 fMlfofc «rMt, 

I7el« mi airfM 

d MiM« da besidat 



M sprodb Olmtft. 
er» mAcm Ufee tdt. 
Mit troMlef iwmvi» mvet. 
es mrt im «wrUehM guM.' 
■1 wolde dt bettln. 
Sigmunde! nati, 
ae Niblnnge lant: 
al der recken gewant 
IQr Kriembfid« sttn: 
'SlMdes man 



1017, 9 d« begnndoB OrlemUlt 
im sTbt Ir snotar 
1 d< Sprach die Trem ht 

10S8, 4 d« (m n was 
lOM, 1 DA |ia dw bl 



ir mlge blten 



1018, 8 'tH lUbiu ■ 

1019, 1 nnd« betrSebet ittk meo^ 



den aigenandes man, 
'di StMde« man 



byGoot^lc 



14a 



DER NIBELÜVaE KOT. X. 



«aitBot \A den ronen, 
was ich n\ iiDgera» 

1025 Da sprach nou Kriemhflt 

twai d«T tet getriam^ 
leh htbo alemen mig« 
[«11] 1«it was «t Slfannd«, 

1026 IM apiach kfinifl Sigmaot 

Tor a]l«B mlnes mlgeB 

tU gemltaollcbea, 

In tnlt i»u niht eakdten 

lOST Dod TArt mit nu widere 

dai «BiDlt Ir Ilsen, Troawe, 
«mano hrer sna gowahirt» 
dl «Ue Ml In dienen 

lose 81 ipiach 'nitn hh Sifmmt, 
leh nOM Ue bd!b«B, 
bl mlnwt micen, 
do begnaden dM« nusn 

1030 Sl sprleheii al gellche 
dax nai trrta wäre 
woldet &■ bellben 
so gerltea bomelae 

lOSO *Ir flolt Aae Mrge 

man glt iu gnot gvleito 

xno luwtnne lande. 

du wl tl gn&de lu gaoten 

1081 Od si v>al vtmämm, 

ta wtbiitn al gtlieht 
wie rahfa J^mtrUdia 
von tmm KrtmAÜdMi 



1094, 8 in warteiit bl daa 
103S, S swax [cb Un der 
lOM, " - - - 



nn snlen «b ritea bin, 

hie bt den Bnrgonden bin.* 

'mir rttonl rrinnde min, 

loh IUI hie bl In ifai: 

in Nlbhuge lant* 

dt era an Küemhdd« Tant 

11t iu« aiamaa ngen 

•nlt ir kr&ne tragen 

all ir habt t geUa. 

dat wir den halt T«rlom bin. 

durch Iver kindeltn: 

niht Terweint ein. 

der traitet in den rooot 

manie ktlen» degen gnot.* 

Jan« mag ieh rltsn niht 

■was halt mir gvteUh^ 

die mir halfen klag».' 

den gnoten reken mieaehagen. 

'•A möbtea wir wol Jehen 

leide geaohehen» 

bl nnaeren vlnden hie: 

noch beide lorcltcher nie.' 

got bnolhen vam: 

(jeh helE iooh wol bevam) 

mtn Uebei UndeUn 

reken wol berolbea aln.' 

da« «{ ftiM «Mlib doR, 

SUgnnutim man. 

KftW dd /HgmuBt 

df VHU 



ibln.' 



1 IM sprach der kOnie Slgcnumt '[daa CDJh] IU In idCBien Hagen. 
8 all ir * habt getin. 
lOST, 3 daa enaatt Ir [sA C] niht, nowe, TerwtiMt Itaen iln. 

i manie bell kftene mde gueL 
10% 1 81 spraob 'bflire Slgeuant, 

1099, 3 dai um «Her Snte wäre Ult fwebehen, 

1080, 4 da« flol flf ges&de fo reofctn wol b«ronien efa.' 

lOSlfS di SigMnsDdM nan. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. X. am L. 



VUa 'M w« der hAehztu,' 

'«K gMdiiht von kanwll« 
kflnege nook tliwa mflgin 
man wl uns ntmnw mtn 

1033 M ■prAehen oflbnlkhe 

•I mShte noch dia »Im 
'du irir iHwb dm (bodan 
d Mnt TOD ifaieti ailgvn 

1034 Xr fallt« KrienUIde: 

d6 fli bdtlmi wold« 
'nn ilttn TrOndcn Ane 
au* min« torg« 

108S Si ritsD fln g«1rfl» 

>i mohton voi d«i muotei 
ob si !■ TleatMheft« 
das «Ich wenn wolde 

1036 Shu §trH» wtl&Am 

M Moft man etrtMm 



in hrthU» to «ol ImwK 
1037 JM tpruA fno^MlIdb« 

'fot «Mfs wol mm ftfiMl«^ 
fMDon \A lAta^vMtt 
. wtr Im M« «teilt wttr*. 
1088 IM fop (m fwl 9ri«U« 
er h'i^M« JM9«n int, 
im VSuue ot jfcMn nokni 
wif UmI nw» (br mif • 
1030 in« it nn gafttenn, 

miii Mrt hie «Ile tfto 



iprub dn kllnle b4r. 

Aribas nimmor mir 

das ODB ist K««ebeben. 

U« B« den Bnrgonden s«h«n/ 

Stfrid«« mao, 

In das lant ergin, 

d«r aas den hAmn slnoe. 

starksr ilnde gennoo.* 

J«m«r1icb «r ipraeh, 

und er das r«bt« «rsac^ 

bdm In nofcr lantl 

El&t mir «nt an b«1(aat' 

Toa Wonni fiber Atn. 

8lebeiilch«n slii, 

wnrd«& an gsrant« 

dtf kttenen Mlblnng« bant. 

AA M» htinm man. 

vnd GttelUnn gän 

t» «HU sfai Mchai» Ml: 

dit Mi» M«w und« gnuU. 

der ßnt» GtmOt 

a» SlfiUt$ m 

ich Mrt« oncb nir gamgm 

i(A Mt In hitttdiM Uägm.' 

OUMJrin Mnti 

die nocb U Mde riii^ 

luim me mderlanC 

der IniM vnrllDhe tonti 

d«e kan Ich nfht | 

Kriemhnde klagen; 



1038^8 Mt wir den reht erfimdea 



1088, 8 bin fitr nimner mtr 
1088. 1 die SlTridee mea 
9 la die lant ergfta, 

1084, 1 wl* JMnerlldi er «praeh, 
10B6, 1 Ton Wormea an den Kln. 



1087, Sgewaa khaie di (ke1iiD}Bohald«, das iah i.. . ... . 

1088, 8 er bribte lorfende de dem lande etnt 

d«B kdale mit einen reskea 
1038^ S man hOrt Ue lallen eltea 



jvGoo'^lc 



144 



DER NIBELUNOE MOT. X. nn l. 



du hene loeh den maat, 
der wmi i;atriwc nnde (Mt. 



dfts ir ni«ffl«D trAat« 
•s entBte OltelbAr: 
1040 PraMlt iim wAmn» 

amm» ftwtbtit KrimtüMt, 

fiM wart ir g*9ttr triuMm nimiMr mi Wdl 

«Id «tM •!(«& ir vTM XrtmMU »» kmwiillAiii M». 



■ mu ir da». 



IMl m di« fldri XriMÜdl« 
M ir iRM Iwtdt 

lOtt Z« ir*nM* M d 

«u «»d «u MiAd, 
dl «t mtt ir gmin i i 



UM D4 un bafrwip tr Trtodel, 
aU tHtrifam mnot« 
ud bftt got dtn footon 
tU dike w«rt b«w«i&tt 

IM« ü^ «ud ir fMindf 
dtf M< ir Aw Imtm 



«i )Mt iidA Utimi »riHMb 
1046 Die niA titkm «iwm« 

Mwn m^ ir mi«M tiigMtd« 
•i fcUf«!« «M« «K ir Mda, 
äd raOi >ick «Ml «4( dm 
1046 8tu tu il nAeb b Itid«, 
«ich IT n»Baas tOde 
du vi ze Gnnditre 
md fr ftant Hafnen 
104T IM Jprwdi mm TVmy« Bs^m 
du fr tofr MMrtar 



d«r yrdva Efctwr* 

der diciid« ir m «Hm t^f« 

^MH UhvH diW ela|«i> 

f4«h wtda frd«, 

«Id du« friiidf MW. 

md («t vB wiUttiMm das. 

(wit Mltoa li du lial) 

•i alle lU dar |fe 

ilaer rfl« phlcg«». 

mit grOMn triwen d«r dag 

b-Mwu sUa #tKiU. 



MMs WM fr WrtM Ut. 

di« «Jbr^TMMM »dl 
i« mf wip f«0«i. 
MsMii imI dar mi. 
di« wDs MMrta ir Ifp- 
is» Vkmm atftÜM «Ip. 
das Ut alwfa, 
Tol rierdhalp JIr, 
ni« kain trort gaapraeh 
in dar slta ida gaaaoh. 
'wi t f it ir d»* IrafM» «*, 
a« fiimia mfkM ]U«7 



1041,4 dar(«rl»)lMKoa«k itaarnawM 

1048. 3 ri bat got den gaottm 1044, 1 il t 
1044,8 •■ koad« alkt TAnthan, 1046, 8 wol viard«^. ,_, 

1048. 4 ut Meh tr vtMt HKata 1047. 1 'aUt Ir das tragaa aa. 



II (trOataa ri B) > 
labilbaa JIr, 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE KOT. X. 9246 L. 145 

•tf fcoM WD 4ifMt la«da cbr JSiMtngt gM: 

4t$ mSJii ir vil gtwimmt», wurie wu iliw Mhiif imic koll.' 

1048 Er •prcdi 'wir «hIm MmwchM. mIm bnio^ >i«t ir M: 

A« mIm wir Ulm w«riM da« ai «Mir vriMl «1, 

mni ith wir üi p«wiwiM, iax H im» gtnu mAc* 
'ku trMHMt «ikl,' aprack Hogiu, 'das ra iaiMir gsfcMti:' 

1U9 IM Mm «■ OrhrtMM Ttin w hwa g^ii 

wkI (bn «onyrAMM Olnii. d4 il4w wh 9<Un, 

«um k-ifcta owek OtnMa ini OUMir das Mnl. 

«I MTmolitau vrimMdkM on «tm« KrimlNU« «int. 

1050 M apraali «m Bwriroiidm ibr Mmw OA^I 

'vremn, Ir Uagtt m lauf« dtm SlfrUu Mt. 

iv wil dfr fc««io rjMM, du «■ «to ttiht Ml «rafavMk 

MW» hart Huk soIIm xltm «4 nhU gnnUcham olagm.' 

1061 8i iftoA 'dtu xflM in mttmamt in «hwo ilii0iwii kwt. 

w4 man bt «mücmdm mM^ do «r da« o« Mir «rvoal, 

wi« mttl tdb dM MhMH da« «■ i« Mhyi )M«f 

idk IM« w«I idrikM,' iprodk di« ktM^me, '4m^ 

1A62 Do« wk vrmMtt Ule aUum scIuMim Up. 

at Un4 isb nh aifei w«i«w, idk «U anus wtp. 

Üb wird idi i» niMMiT, du « dd Uitt «rtd«.' 

do WsiMd* lUgam OtMlMr^ d«- vif «MelRcks moit. 

1068 'lA wil dm Haie giitum,' dd «i in dci imjatk, 

wil fltMH UrtM «riMxdtn mo» 1« wr ir *adk, 

d« 9«l»r«l« HofM /W «i nih« «aydiii 

w»l wMto ir ■)«• w ibw ld«, m- h<to ir Mds jsldii. 

1064 IM ri vmMnam mUa if OmtMr d«R ha«, 

«b «r ai WMi« «»Id«, « S0M« ta dwhr W«. 

1017, 3 du NibalnngM golt: 
1018, 9 dl nl win piton warben M 

8 ob wtro Ir ao gavinnen, B 

1061, 1 fa dno« dln Hagsaan bul. 
106S, 1 Da« ieb niht ramwldat bM« 

{6 8i ^raeb'ioh mno« ia grtaaea: tro w«lta aiieh oiht eiUn. 
ir habt «• ntaa tOnda. dar kOaio UU mir geUn 

aO tU der Saroas amsi« nt i&a mtoa •eholt: 

Otto wnitt Im gllit dar •aonei fm «Irt da« beies nimmer liolt.' 

9 'Dar nfteb wlrt at baiaar/ apritehen Ir fHaada dO. 
'waa obar ir an 'rardiaiiat aai >t noch wirdat vrA? 
ar B«e ai wol a^ataea,* apnch Gtenfit dwr halt. 

da aprack dia jfanafa rleltB 'iaht, on tatn iob »»> ir «aH. C/dk} 

10 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. X. bsis l. 



r ir MH >ln« rite 



1066 El «Dwut ni« snons 

g«(Ueget onder Maoden. 

Bi Terkös ftf si »lle, 

Id hete erelagen nlemen, 

1066 Dar nSoh tU nnUnge 

das din fronwe Krlemhtlt 
Ton Niblangea lande 
ei waa ir norgragU)«, 

1067 Dar »SA /wr i» OtaOitr 

aktxOi hwdwl mmmtm 
iax ti tN ImIm a ri itm 
M a^iar iagt» AOriel 

1068 D6 man dl« tod BIm 

Albriob der i11 kfiene 
*«Ir tnrren ir dei bordes 
eU sin as norgeagftbe 

1069 Doch eoiniidez nimmer/ 

niwan daa wir fibele 
mit ssmet SUHde 
wan die tmoc alle die 

1060 Na lat «t SUride 

dai nns die tarnkappen 
and daa In moose dienen 
dO gifl der kamerwre 

1061 Ea ataoaden tot dem berge 

nnd onob do teil ir mftge, 
saa dem lAwe 
den Awrte man tt Unden 
1068 Ir NM^ im di« Ur*f 



difca ^ an* k gtgim. 

mit sA Til tr&ben mA 

ir tet ir acbade tA w#: 

wan flf dea dnon man. 

het ea Hagoa nibt getiku 

dfi tnogen ai daa an 

den gntaen b«t gewan 

Dnd fnorte in an den Bln. 

er sojd ir bülttdien sin. 

«ad Muh OAwA. 

SnamkUl M ffakU 

ii tr w fienwt lao, 

mit «tiMM fct rt wt oriitadaN pjbc. 

nftcb dem anbatae komen sacb, 

ano Blnen Trionden apracb 

vor gebaben niht, 

din edel kilaigiuie gibt. 

spraoh Albridi, 'getAn, 

dA Terlom hin 

die gnoten tamhftt: 

der sebcenen Kriemhüde trAt 

leider ttbel komen, 

der helt bete benomen 

allea ditie lant.' 

dA er die slttaaele sebiere raot 

Eriemhilde man 

den sebas si tmogen dan 

an din gnoten BobiffeUn: 

nna ae berge aa den Rln. 

tmuubr hctrm tagen. 

mriat mohtmt trag»» 



1064, 4 sno [noan B] Oiiwnliildo gta. 
1060,1 dA sr di (dee bordu CB) itfin 
1061, 1 di QriamUld« man 

8 d«B Äaa Uaa man dan 
1061, 8 tragen ino dan aSwe 

i den fdort man flf den finden 
1063, 1 Mu mflgat ir ron dem borde 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. X. 988S L. 



tM niar tnpm mi »dkU» 

1068 Em «m« vwA hiU sit^ar« 
umi «k man nl tfi« «mU« 
■fci wvr« Mimwr mfct 
jmn» Itet w Ana nJkiiM« 

1064 Der Miuntoh lae imr tm^ar, 
dar das hol «rinMfwl, 
wol Im ol dar wärtda 
te JUrlohat Mdj)e 

1066 D6 li den hört behielteD 
lud sich diu kUniginnfl 
ksmer« nnde tUrae 
man geh&rta nie daz wimder 

1060 üade mer sta tdwat Btant 

QndB lolda Slfrit 
M im wnn Eiiemfailt 
getriwer «IbM bttniie 

1061 IM ai da« hert mw h^, 

ott HRftwidar fwdfcan. 
du M«« «it gr»»n milta 
ri p|lao «U ffrilMtr tugtnin 

1068 Den armen not den riehen 
dai d6 reite Hagene, 
noch dflheine «lle, 
in ir dienst gewünne 

106B DA eprach k&nio Gnntkfir 
iwin lol ioh du wenden 
Ja erwarb ioli du tQ k(bie 
nn anmoalien war sl teile 

1068, 1 Bwn wu niht uden 
8 itae Ware niht mioDar 

[1064, 6 DO lieh der hArre 0«rn4t 
dee hordea anderwiuidni, 
dei Undea not der bOrga 
die msoateD in alt dleoMi 

1068, 3 nnt Krtt der Mrre SUHt 

1069, 1 DO apraA der Ubmj GantbOr 



von dam bar;ga dafi> 
ie§ taget drltliMde gSn. 
«KM gettnita und« galt. 
hfte »araalt, 
•itiar morfce «wrt. 
Hagne gar niht gegart. 
OMt goide ein ritateljii. 
dar MfihI« Maiatar ato 



ibom vH «U Oimeie dwi. 

in GnntbtreB lut 

des alles nnderwut, 

sin wnrden toI getragen. ■ 

von gnote mAre gesagan. 

noch alae tQ gewesen, 

genmt sin geneaen^, 

hendablÖB besttn. 

ein halt nie m«re gewao. 

M h-Alaa t» dos Iml 

jd gup Ser wtnmem hm» 

mire nie geaaok. 

des man dar hknl^nne jaek. 

bftgonda si nn geben, 

obe d aolde leben 

du ai a6 managen man 

du ei In Idde mtteste ergAn. 

'Ir ist Itp nnde gnot: 

du «i ik mite tnotf 

du si mir wart holt 

ir steine nnde ir rdtez gtrit.' 

3 het di TOD Tersolt, 

4 nIht gar Hagene gegart, 
nnt OlaalhOr du Uni 
dO nnderwonden ei sieh tint 
gut mantgeB recken balt: 
bOdin durah vorbt« nnt oneh gewalL CJdk] 
geannder sin gewesaD, 

5 Bwu ai dft mit getnotT 

4 [bedin CIA] ir silbar and [oneh D] ir golt' 



jvGoo'^lc 



148 DER NIBELUMGE NOT. X. mo L. 

lOfO Hagvne sprach se dem kflolg* 'm aold ein ftunter rud 

dahnnem rinon wlbe olht dM hordw lin, 

■i bringet es mit gibe Boeh anz &f den tae 

deti Tfl wo! geihtwen die kfienen Burgoadea mae.' 

lOSl DA ipraeb kttnle Onittbtr 'iob smior ir einea dl^ 

das tob ir getete nimer nfira lei^ 

and vHi fflrbai bfleteni bI irt dfa aweater ntn.* 

d6 ipraidi aber Hagene 'llt mich den seholdigni ala.* 

Wli Ir BomeHdier elde wlren nnbehnot. 

dft nimea li dn wftwan das kreftige gnot: 

Hagne akdi der tlQile aller nndcrwant 

das xnrade Ir bmoder Oimtt, dd er das rehte beranL 

Vm Dft ipraGli der Mrre OltelbSr 'Hagene talt geUa 

Tü Iddes adner iwetter. leb wldei «nderatin. 

wmr er nlht ml» mAo« ei gieng im an den Kp.' 

iteniwes welnea tet dd SlMdei wSp. 

Wl* Dt «pnieb Wr OAw« '* wir immar «fei 

gmitt RH dam 0eU^ «eir mUmu in dm Bbi 

•Uu bfllHii ewib « a, Mm wwi§ «Iwawi.' 

«I ^ eil VUgMkt ßr OUtlUr b- bnied^ täm. 

1076 SI Bpraeb 'lieber bmoder, dn goH gedenken bIb; 

llbee ude gnotei eoU dn ndn reget iln,' 

dd ipracb er no der Tnrnwen 'das lol ein getAl^ 

als wir komen vldwe; vir haben itteanei wts.' 

10T6 Der kttneo nnd sine migen die tfinteD du lan^ 

die aller iMsten dmnder, die man inder rant: 

idvan Hagne doe bdelp durch hu 

den er tmoe Kriemhllde, nnd tet tü ichedilMien dac 

107T fi der künic rtohe wider wme komen, 

die wUe bete Hagene den lehu rQ gar genomnt 



1071. 1 0« emeh der kdsle Oulbtr 

1074, 1 D« iprub der bAite GtnAt '« dai wir imaer ebi 

B dela wurde nimmer man,' 

1076, 1 81 iKMih 'rU Uiber braod«. 

1076, 1 [die DI rtmtan dA du lan^ 
8 der beieip dl doreb hu 
4 nnd tet VU «iUeoUehe du. 

1077, 1 B* du der kOai« riebe 



jvGoo'^lc 



DEB MIBELCNGE NOT. X. m» L. 



er sanete io di m Lftebe 
er wtsd« ar aold Id nieEen: 

1078 DI« nnten kAmeo widen, 

Eriemhilt ir grSien sohsden 
mit Trowen und mit meiden: 
gene war Ir GlselUr 

10T9 DA sprkhen bI gemeine 

•mtwdek der Anten lome 
nu er gerno ir holde. 
dOne kaads im KriemhUt 

1080 tdMivtm TrMui» Hagnt 

(M hHtm «is t»M»tmit 
itm «r efffcefai wmre 
M mümn i m aie in mAm 

1081 lOt itanlwen leUea 

oinb b maonM ende, 
abd g» beoAmen. 
dee llbeg nimmer mfin, 
1083 Niak aifrUm tMe, 

«1 «MHb i» mmtu§mn »tt» 
du ei dta nktm t6du 

•1 VM tM 9*MtmM} 



allen in den Bln. 

des enknnd« M nibt geatn. 

mit in tQ nunlo man. 

Uo^n dO began 

in was harte lelt 

aller trinwen ber^ 

'er hftt tU ttbel getln.' 

aUO lange dan, 

si UewB in genesen: 

nnnmer rtnder geweteo. 

itm nihate aM ««iare, 

mit Mm aM atars, 

wu ir fiMr ««hM M«i: 

»eck raJar niaauii fsfaiea. 

beswBret was ir mnot, 

not dd sl ir das gnot 

dO gestoont ir klage' 

nnx an ir Jnngisten tage. 

das Ut »Ußir, 

MmahM jJtr, 

tmgtMtat iunii mM. 

(bt ir Am «aift« «eaigg fAl. 



XL 

1088 X)aE waa In einen dtan d4 Tron !%lche erstarp 

nnt der kfinle KIxel nmiM ander rronwen warp: 

dA rieten' rfna vrinnde in Bnqp>nden lant 

xno einer stolzen wltwea, din was rron Erlemhilt genant 

1084 Bit itm sraloriM «mts itr wktnMa flsIckM Uf, 
•i fprMaR 'weit ir imnur 



1078, 8 CrisBiUK ir sdkadea grAsM 
8 adt Beiden ut alt Trawea: 

1079, 1 'er h« flbde gMftn.' 
1080^ 4 alt ankanden al Ins salbon 
1081, 8 alsd gar gaatoen- 1068, 2 onb «in ander nowea warp 



jvGoo'^lc 



150 



DER KIBELTJUGE NOT. XI. sess L. 



•d MMl A« mAw wmmdmi 

1085 IM fprack (tsr Mhiio HcIh 

«td ich Uh UmIm 

•d M Au orvMD« krUtMt 

«c wAms ata aiii «HHubr, 

1086 nd aprilolMii dU Mullm 

ihirclt hMTii KMRaN Ukm 
ad >oI Huuis doch vartnoAm 
ir nutft «il 9«nM wla m ii 

1087 IM gpracb der kftnie «del« 

imder ia bl Biite 

ä& gprack von BeehUren 

'ieh hiu erkant Ton klnde 

1088 ChtOkar wid ainM, 

(itr drin« helMt OlMibr). 
MMu ir baftar In» 
•Hflfc haba*t ir olla miga 

1089 Dd sprach «bor BtMl 

ob d in mime Isnd« 
nnd bt b 11p lO sehouie 
iiilaeo b«Btmt Triaad«n 

1090 '81 gellobet »ich mit Bohome 

Hdcfaea d«r tU iloh«n. 
in dlser weilde scfattner 
d«n ai lobat m ninnde, 



A< fctaio la gtwam, 

dar atnrla BIfrit «mw k «u.* 

'«rif nCMa dos argdM, 

trad daa totrfta »iM UaT 

daa axlobal rix itikl. 

ob <s immer gneMt.^ 

'«DOS ok aU UMte Nwfl 

md fuMT MioM 0Wl 

a« dcM «il «dal «4p. 

ir «U «dbM)Im)i lip.' 

'wem ist an bekant 

die Unte und oneh du lantT 

der gnote Rfl«dig6r 

die TU edele kUnege bAr. 

die adala« rUar gmt, 

Ir iaBAar taol 

•md Htgatät noa htg4mi 

•eck dos —Jha W gttin.* 

'rrlnnt, dn aalt mir tagvn 

krAne aolde tragen. 

bA mir ist geeeit, 

BOl ez nimmer werden lait' 

wol der nonwen min, 

Jane knnde lübt gealn 

deheines kUnegei wlp. 

der mac wol Crmaten slnen Up'. 



1091 Er spraoh 'sA wirb ea, Rüedegftr, als llep Ich dir sl. 



und Bol leb Krlemhilde 
dea wil ich dir lOnen 
nnd hAst onofa mlnen willen 
1092 User miner kamere 

daa dn nnd ^ne gesellen 



geligen Immer bt, 
bA loh beate kan, 
sA rebte rerre getAn. 
bA heil ich dir geben, 
Trcellchen mttgen leben, 



1086, 3 alt ioh pin ein heiden 8 d& «on lobt aia nihk 

1066, 1 D4 aprfchen aber dl auBllen A den ir tu wntllobep Up.' 

1067, i di fldelan kSnefta bflr. 
1066, 8 Bwai er der beatcn firen 
1069, i den Bloen beitan vrinndea 

1091, 3 itnmar geligeD M, 
1091, 1 aO biatn nhien willen 1093, 3 vrtellohe mügt IsbaD, 



jvGoo'^lc 



DER KIBELUNGE NOT. XI. sToa L. 



roo ratnii and Ton kleldern 
dea heile ieb in beniten 

1093 Des «ntwnrte Baedegfir, 
'gerte ieh Aatt gootee, 
lA vfl diB böte gerne 
mtt atn sdlm gnote, 

lOM IM <y>ra<ft iw Mhiio ridt« 
rM itt MtoMMNdbM? 

lOK IM «fnMh (Aar mtiegtr 



lOM SwA MW» Miafc M BttrgMii* 



ak Mm &(u ffMond« 
10» IM ek Aw, Mteie «(«U, 



lOM M a|Nw* ftflnk BImI 
Wt «NM imI idMf Mmmt 

rfarcfc tr eil grte« «hcnw 
lOM Dtf aproiA d«r Iwaraffrim 
das «ir «u Mm Mmmn 
itäi tnbW« OSleliada, 
dosUk »4eh KH«mUM» 
1100 Hin n Beobliren 

d6 wnt diu BurtgrtTinne 



allei d«x dn wil. 

no der botsobefte vll.' 

der mwkgrtlre itoh, 

das wmtfi nnlobeUch. 

weien an den Bin 

dAB icb bin von den benden dln.' 

'hh ißnuu wdt tr vom 

001 mI hufc imPM» 

ttni »nok di« vrmMitMl ml», 

iax ri tmä gw nn lh Miwa rfn.' 

'i «rtr rdiMM da« laut. 

«dA/w «irt jeiDMt 

vor /kr*l«i »«9«« Uii. 

/^f kHubrf «MrtItiA«- mwi; 

«txd db mlHO safco, 

doM« «el dM ^iho 

abd moRifi^ »M 

diiit dH w JUne IMoit jotd«. 

dar timi« fi4M wU M«, 

Stfride widorlAi, 

dm UrtH MopaodbMi 

H» wdrlMt« >lwii.' 

'toa* ff dM rvfcm «olp, 

dM fdol« firttm Uf, 

ad gmelUt *i mir «not.' 
'od «Bit ieh hl das oa^n» 
in vior «nd nmiHcee tagmt. 
Aar lUbt» oromom mIn, 
aett« beM «mHo «hl.' 
dd aande Rfledegdr. 
trOrlo nnde bftr. 



109S, 1 das ieb bfta ron der bend« dln.' 
10B6, 4 iefciril M Btie Rereo 
1096, 1 Bvft nu can (m D) Borgonden nioh not dl mtna aehe, 

1097, 4 mit rahtar wArhoite Jehon.' 
low, 1 IM apraeb der kttnto fiteel 
4 dnreb ir ^len aehceae 



1&8 



DEB NIBELUNGE KOT. XI. 97M L. 



«r eubAt Ir das er wolde 
Bi gcdlbt« mtoneoUolten 

1101 D6 dia mwogrATlDiie 

eia (eil wu ei ir leide, 
obe Bi gewinneD aolde 
Bd sl dihte an Helcben, 

1102 lOädaglr van Üngm 

4m WM MMo Bttd 
ii M itr ttal «e IPiaiw 
iS MeU« er «taer relM 

1108 DA le BeohUnn 

not dla jDDga marcgrirtn, 
SKch ir Tater gerne 
dA wart ein liebet Uten 

1104 t der edel BUedegftr 
Ol der eUt H Wiene, 
icbte ToUeellchen 
die ftioren In der mize 

1106 DA «1 u Becbliren 

die einen reiaegeiellen 
derwiit TU minnecUche 
«llifil dm rIoK 

1106 Ala M ^ IMiH (•Mn-, 



tntt iMbendea mnoto 
1101 '81 nni frAM willekomen 

dA vart ein BchoBne denken 
der Jungen markgrATinn« 
wol wette QAtlint 



dem kfinege werben wlp: 

an der tebanen HelohcD Bp. 

die botaohaft Temam, 

welnens ei gecam, 

Tronwen aUam A, 

das tet tr innerellchen wA. 

im attM iagm rell, 

vrd wil ewcfc fMutt. 

Wall »um In die wdl. 

flikl bii^er fca t ea rit. 

warte Im OAtelint, 

BttedegAre« kint, 

nnd die alne man: 

Ton Behwnen rronwen getin. 

z« BeehlAren reit 

dA wAren in dlo kleit 

flf den Bonnien komen : 

daa in wart wAnIc iht { 

kfimen in die etat, 

herbargen bat 

nnt BOhnof in gnot g 



Ü» jtHtS* wiangrMnt 

•Ir keme« VAtr «tu. 

wie 0inw ei >1 aacA/ 

din edel Jonerronwe apracb 

nun Totar snd eine man.* 

mit fUse dl getan 

Toa edelei» riller gnot 

dee bAneti BfledegAiM mnob 



llOa, 8 era b«t Ir dae er aolde 
1101, S ein teil wae Ir leide, 

1103, 2 dee wu der künee Eoel 

HOB, 1 Im warte Ootetint: 
1108, 3 dln Jnng« marcgrATinne, 

1104, 1 S' dae der edäl BAedefar 
1107, 1 'Na Bl nu grAn willekoman 



4 tO woI waiae Oateliat 



8 Toe mantgam ritter geot 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNOE NOT. ZI. 989« L. 



1108 DA ü dw oabtM 

wl» gOotlleh« Trigen 
war in geundet hAte 
«r ■praoh 'min ttoq OOtllnt, 

1109 DA ■<d leh mime Mmn 

atd din bt derstorben 
ich wil nloh Eriemhilde 
dfai Bol Ue sen Hlna«i) 

1110 'Du woldfl got,' apnch GfitUnt, 

■Id wtr Ir lA mueger 

n erg»Eto nna mlner nonweB 

wfr nttbtaa d sen EQaaeD 

IUI IM qmMli dar Markgr4w[<BnAf«t] 
db Mtt Mir «Kln rHtm 
im nlt ir mümmUekt 
i» IMe mrail rtcfti, 

1112 Si fnA *Mt i«l mMmt 
icfc äug 

dt apnaft dar wuinftiet 
1118 Bai «nu MM rtofcar pfaK« 



b! Rttedegflra lac, 
din mucgrArlune pflwi, 
der kttoec tod Hinnen lantl 
loh taooz in gerne beksnt. 
werben ein ander wlp, 
der Bohenen Hriehen Dp. 
riten an den Rln: 
rrows JÜ gewaltec sto.' 
'raOhte das geacbehenl 
firen hören Jeben, 
noch Uhte In alten tagen, 
gerne Usen fcrAne tragen/ 
'triulimiu mtm, 
AiN«a a» im Btn, 
ilehm itotr gtmt. 
t/t «int ai ÜA« ^amNot.' 
i&n genu von Mir «imt, 
iax im «el (lasiMl, 
«iid mck idwr msii.* 
'dos M mW Hab yaUit.' 



VM Mae «Ml if dk aponi. 



dfa Im d«r «fc gnitim, 
1114 Am den ifbendeB morgen 

der wiit mit einen recken. 

ToortsB fi den ToUen 

b1 worden äf der strAie 
1116 Inre tagen awelfen 

done knadea diain m«re 

IlCe, I Oft ai dea naktw nUan 

HO«, 8 ■» das lat antoriwi 

1H€ 
IIU^ 8 att das wir Ir ■« meoigar O 

4 «Mh »«Ate wir et gera« 
1118, 8 Im gab« Ir iataltdieiD 

8 4 daa ir Uanaa acheldat 
1118, 8 arrailat TttaaeUahaa 

4 di im dar aso garlelen, 



von Beehl4ren reit 

wdfen nnde Ueit 

doroh der Beire lant, 

dnrob ronfaen selten an geraat. 

al riten an den Rln. 

niht verholen dn. 

4 gewalUe [laniginDe CDJk] aln.' 
I, 1 'nnd m&bta du geaebeheDl 



IIIA, 1 al kteen an dan BId. 



jvGoo'^lc 



IM 



DER NIBELUNOE NOT. XI. 9S94 L 



«WH «rite AB d«n Mmtge 
ii kam«« vrqR4« gmtt. 

1116 Ob iMKa« «i itkanda, 

man «ocfc tr «omKor« 
dae Bi <rfl rieh« wiren, 
maa sehnof in beiberge 

1117 D& die tu wakaaäea 

dö wart der selben hfirrea 
si wnndert wsane» ffleren 
der Wirt Hftgnea nftgte 
ms Dt apfwA der kelt vo* TVoiiifs 
ob Mrfr •! im janAeiHOM, 
von MDOfuiMi tis rttm 
•i «uln «fat cilersMd«, 

1119 Jim j)Mtfli Jurbtrgs 

in vü ridiMi kMd«- 
«nil tiu TurgnMt»: 
ri fwrfM ffwrtiti Ueiil«-, 

1120 Da BprMh der gnells Hagene 

wand ich den lifirren lange 
ei Tarent wol dem.geBehe 
TOn Hinnieohea landen 

1121 'Wie aol iclt dai geloDben,' 

'das der tob Bechellrea 
aU der kflnle Günther 
Hagne der kttene 

1122 Er and eine vrinnde, 

ät Bach man tob den rouen 
dd wurden wol eaphangen 
boten nie getmogen 
1128 DO Bpraoh hart« litte 

'on bId gote wfllekoDten 
der regt von BeoheUren 
der antfaiMS wart mit tren 



uttd dm «Am» imbii, 
der wM iS wAgm (ffMi 
das MMH» i« aöläa tagm. 
iMrttt itMre trafen: 
das wart At. wol bekant 
In der wlten atat lehant 
wiren in bekomen, 
raste war genon^en. 
die recken an den Bto. 
wer die bfirren möhten üln, 
'idt Ml tr nAt qttAtm. 
ich fcoR i« «od vnjAim, 
W in iliM Im«, 
■M kab« «1 «Aiare befcmil.' 



K9 kow «i iO rilm; 

eil karte «pake gtMMt». 

'ala ich mich kan rentfta, 

nlht geaehen h4n, 

eam ez b1 BOedegdr, 

der deges kOeoe nnde hfir.' 

aprach der kanec aehant, 

kome In dise lant?* 

die rede Tolsprach, 

den gnoten Btledegtren sark 

si liefen alle dan. 

fünf hundert riter atto. 

die von Hiimfln lant 

aleA htelieb gewaot. 

Ton Troneje Hagene 

dise degene, 

nnt alle alne man.* 

den snellen ffinnen getfto. 



1116, S aA rehte aware trann; 
1117, 1 der wirt aioh Hagen aaade, ob ai im kflndee moktaa 
11», 1 lieffea aUe du. 



jvGoo'^lc 



DER N1BELUN6E KOT. XI. imt u 



n» Dm Mm 

Oiiwtii tw» Mite« 

'wir hotM i» all«r «rtli 
jmM stf 5«ni«i 

1126 Des Kraoiu si d8 danctan 
mit den hwgedndes 
dA 8t des kdoie fnodea 
der börre ataont tob sedele: 

1126 Wit raU« eOkUoMm 



t mil t 



dit ilngta i4 Mm Uuk, 



Am wU ifllk HorUshe jAm.'' 

den reken Aber bL 

ei glengen in dea m1, 

bl mangem kUenen nu. 

das was dorch gr6H übt gotlo. 

0r «HO dm iMm gU.' 



HMH, aU Im w«I itmwmi. 

dtn gnotat » W t j toe m- M dar Imm!« ««mm. 

1127 Er brUt te nw dm a*d«le , dA er ulbe su: 

den geetw U«i er Bohenken (ril gerne tet nuui du) 

mete den lü gnoten nnt den beaten wln 

den man kaode rinden in dem linde al am den Bln. 

1128 StMlW Mid aire die v>Srm Uüa kcMM, 

DoMtDarl wd FoftAr di« IwtMi edUere «eniMim 

mi&e iiae gtle: ti wdrm vM j|mimI, 

ti MpMMifM «or dem Uni^« dto rtler «Me imdi gutA. 

1139 D# «invok «o «tote h^rrm «on IVeMJe BagtM 



dM WU dir MeHbprdce 

de» Mit« Mn mpAAm 
IISO DA spnch der künlc Qonther 

wie ai süh gefamben beide, 

Bsel nnde Heiehe 

da sprach der marogr&Te 
IUI DA BtaoDt er von dem aedele 

er apneh boo dem httnige 

dsi fr mir, ftlrst«, erlonbet, 

dla nuere dln loh bringe 
1182 Er eprach 'awaz man nna masre bt in enboten hftt, 

die erlonbe ieh In se sagene, Ine Mnnde rftt 

1124, 4 geete hi (tl Jk) ■« gene: 
1137, S den gelten hiei man ehaBkeD 



der MhtMM ( 

'ine kan das niht rerdagen. 

das antt ir mir aagen, 

ta der Hinnen lant.' 

'ich tnoni in gerne 'bekant' 

mit allen slnen man. 

'and mac daa atn getAn 

eA wil loh niht verdagen, 

Bol ich in willecltehen aagen.' 



jvGöO'^lc 



1Ö6 DER NIBELÜNOE ITOT. XI. loOM L. 

ir Hilt A Iftten bceran mich oad min« nuD, 

wan Idh in allar tm hie se wertMon« kml' 

1188 Dfl ipraoh der bot« bideriM 'in enbiolet an den Bin 

getriwAÜchen disneit der gröse voget min, 

dar sao aÜMi frinndca die Ir mnget hin: 

onch ist diain botiohaft mit grAMD triDwen g«Un. 

1184 In bat der kflnic edele clagen sine odt. 

ün Tole iat.Aae rrendet mia vrowe din iet tAt, 

Heiehe diu tu itehe, mlnes hfaren wlp. 

an der Iit nn rerwaleet tU maneger Juncfronwen llp, 

1186 Kiat imr »Um fkntm, Ü< «i ggey Uf; 

dl Mn is tanM loatb vU jaa n riltfcea eUU. 

Am fcJat M («Um- »Iimm in- ir mit lri«««i fkUg*. 

in «DMi Mck Mick ott aria« d*> Ha^fM nrgt gtUge,' 

1186 'ATh Ito im ^1,' <|»«dk OaadMr, 'da» «r dM di«Hl ala 

ad «dUI«oIM mUiiM arir aat daa /rimidM «ita. 

d«i ri««N fnwa lak gmu Uc reraMwa hia; 

da* nrita panw 4Imm» Uids mdf« «ad mtae auw.' 

1187 D« epvsk iwa BKisaad« dar rrte 0Aa« 

'dia «Mit mm imatar riaaiaM dar teha»9it Hakhaa IM, 

darofc k vil auMie itigmit dar ai fcaada |>)l6|ra».' 

dar rtif ^aa t waal im Ua^aa^ dar d^gaa. 

1188 DA sprach ab« BfledegSr, der edel bots hAr, 

'alt Ir mir, kfiaee, erlonbet. Ich lol in aagn m6r 

wai In min lieber hArte her anboten hftt, 

■It im sin dinc aleb Heleh«» bA nhte kammerilchan atAL 

1188 llan ugete mloem htrren, Crlemhilt d ftne man, 

hto SlMt'st eretorbeo. nnd Ist das sA getia, 

wolt ir ir des gnnnen, hA sol ai krdne tragen 

Tor Btaelcm raeken: das fales ir nln hArre sagen.' 

1140 DA sprach der kttnee riche (wol gezogen was sin mnot) 

'si hoerat mlnea villen, ob sl ex gerne tnot, 

den wll iah in Uadan in diaen drten tagen. 

« icb es an Ir hnde, sirin sold Ich Etzelen Ttiaagenf' 

1184, 4 an der nn iat rarwetaet 

1187, 4 dar vi! aiarUehe degn. C 
1189, 1 Uaa sagt mtaan Urren, 



jvGoo'^lc 



D£R NIBELUKOE NOT. XI. looBS l. 



IUI Di« vä» Mm iIm fattmt 
im wKTt M at tftAMMt, 
imM tr Ulu^ vriaiub 

1143 Alias belflip dö Rfiedlgfr 

dar kflneo lüloh rftte Band« 
und ob es dne rnftge 
du Kii«nliflt ncrnen lolta) 

1145 Sl tieteas algemelne: 

der apneh mo Giinth«r, 
lubt Ir nlite aine, 
and ob cb rdg» weite, 

1144 'War mnbe,' ipraeh dft Qnntber, 

■wu der kfiidgliuie 

dei lo) l«h Ir wol gumen: 

wir Boltesx selbe «erben, 

1146 DA ipraeh aber Hagae 

het ir Ezolaa k&nde 
■ol «I ia danna mlnnen 
lA iet lo alreste 

1146 'War mnbe V «praek lU ChMtW. 
das ich im fcom aA aihe 
TOB fme dohen mfieee, 
dfl sprach aber Hagne 

IUI Maa IUm aidt GinMt 
•b dta Urrm Wide 
4m KHmnMII mM« Mmm 
aadk HMemUes 

1145 D6 spraeh tod Borgondea 

'nn Eonget ir, Maat Hagne, 
ergeiet si der leide 
an Bwiu ir wol ^lange, 
1149 Vi IkoM ir «Ihm- twuttr 
$t tfmk abM- GlMlfcer, 



dos RBaAfffr dn yaek 



«r lutim i elcmn 9<Uh. 

nnz an den drlten tac. 

(ril wlsttoh er pftac), 

dfthte gaotgetito 

den kOnic edrlea setnrai mao. 

niwaa Hagene 

dem kfienen degene, 

sA wirt es wol bebnot, 

daz in dooh nimmer getnot' 

'solt ichs Tolgen nihtf 

liebas aoeh gescblht, 

wao si Ist din swester min. 

ob ei Ir Ate m&hte da.' 

'na Ikt die rede stAn. 

als ich sin kfinde hAa, 

als loh hieb hcere Jehen, 

Ton sehnideB [m] sorgen geaoheben.* 

'Uh hau vQ wol b4waren dat, 

dai ich deheinen lua 

nod wnrde sl sin wlp.' 

'das genetet ntnuner mla 11p.* 

«M^ GlMlhnf gJa, 

dOkt» guet gitim 

den rfathrn h««lc Mr. 

HafM tmde «JeMao mSr. 

GIselber der d^^n 

aoeh der triwen pflegen: 

and Ir Ir habet geUla. 

dax soldet ir M&t» Ilo.* 

gttin ad Mdaegia Uit," 

dar rdba eil j aaiai l , 



1U8, i den U^e Beela ce mao. 
1144, 8 ai ist dla awaater ailn. 
9 das Orienihtlt aolde minnea BJk (oameD aolda CO) 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUKOE NOT. Xt. ioi«6 L 



'ivf H 4u ket« 9thM» 



1160 'Dm ick äA iMt Mm««, 

U«i mI >i MHW» Etsal, 

jd «rirl ir U (li«nila 

1161 Ow aalvwrta d* 

'b «do al«tf bdOM 
da» wir «Utl tonm 
wir wlft ir ri« ^efriww«! 

1162 IM Mpnok ahv Hagn« 

aol dia edel Eriembilt 
ai getaot ans leide, 
ir snlt ez lAa beUbeo: 

1168 Hit Borne sprach dA Qiselher, 
'wir snln doch niht alle 
Bwas 6reD Ir geschnhe, 
awSE ir geredet, Hagne, 

1164 Dö du gehArte Hagne, 
GinM and Olselber, 
ond QnDther der rtehe 
ob ez lotnte Krieoibflt, 

1166 DA BprMh der fUrste OAre ■ 
dax si ir den kttnle Etsel 
dem ist b6 mutlo recke 
er mac st noch ergetxen 

1166 DA gie der snelle reche 
si enpfle in güetllohe: 
'Ir mnget mieb gerne grABien 
ineh wll geläoke scheiden 



dos fi iM won gram. 

vrihtd« mfra tmom.' 

iax tUM iA ia fctmt. 

wid geMe* «i im di« «tmil, 

«Dia th g0lTag9% m. 

«il MMto «twificiwr mo».' 

der küme OinM 

UMX an ir Md«r fW, 

i« JBteibn Iwil. 

deifl UM cm freu ^Mmmf.' 

'mir mac dm nieman gesagen. 

Heichen krAne tragen, 

ewie si gefttege daa. 

das tlmet in rri;en miehel bat,' 

der Bohonen Uoten anon, 

meineellchen tson. 

ttA Bolten wir dea sin. 

ich diene ir darob die triawe min.' 

dA wart er nngemnol. 

die BtoUen rtter gnot, 

te JoDgist reiten das, 

si woltenB liten Ane bai. 

'ich wilz der vronwen aagen, 

Ilse wal behagen. 

mit Torfaten ondertftn: 

BWae si leides ie gewan.' 

da er Kriemhilde saeb. 

wie balde er dO spracbl 

nnd geben botenbrdt 

flz atler Inwerre nAt 



1119, 4 nie mao deebatear vrowen noch min frende benam.' 

liao, 8 si getaet nas {noeb t11 BDJh] leide, 

4 Ji wIrt ir dieneode 
1161, 1 Das antwute HBoenan 

8 das wir gerltan Dlmmer (nlnmer koBen D) 

4 das ist md firen nns gawanL* 
115S, 1 'mir roao niemcD das gesagen. 
1169, a und sol din adele Oriemhilt 
116A, 4 er nae al wol «rgeUen 



jvGoo'^lc 



DER MIBELUKGB NOT. XI. losse L. 



llöY Bz fait dank iwor miiine, 
ein d«r «Uar b«te 
gcwu mit ToUeo Aren 
ei wsibeat ilter edele. 

1158 D6 spnah diu jAman riebe 
und allen mlnen Moaden, 
an mir nnnei äebm. 
der le henwUebe 

1169 81 WMbrreil «c *£r«. 
airmit W Um^itr 



ti ri da» feÜMM gmutme, 

1160 übervinden knnde niemsn 

des ■! raian«! wolle 
dA bton ü die degae 
ob ir MiderB niht getnot, 

1161 'Das vil ich niht renpredien, 

'ich eniehe tU gerne 
dnreh dns manege tngende. 
swarE ander boten vnre, 

1162 81 sprach 'ir aalten morgen 

ino mlD« kemeoAten. 
TÜ gar den mlnen willen 
ir wart eritenlnwet 
1168 DA gert oieb niht anders 



•r weata sfeii aH wtse, 

das ai sieh den iw^en 
116A Des anderen moi^ons fr&eje, 

die edelen boten k6men. 

die mit RUedigdre 

der SBch man dl g«Ueidflt 
1166 Criembilt diu lohone 

■t warte BfiedtgAre^ 



TTOwe, dA her geaast 

der ie kflnegee laut 

oder krAne Bolde tragen: 

daa hiez in iwei bmoder sagen.' 

'in Bol Terbieten got, 

daz si deheinen epot 

waz Bolt loh einem man 

TOn gnotes wlbe gevanf 

M fcdauH abmr atnt 

*mt auaktr d«w Mal. 

uni trtfftea k dm wiiol: 

doa toar ir iDorUdieM gitot. 

dA daz edele wtp, 

deheinei mannes 11p. 

'na lizet dooh geiehehen, 

daz ir den boten raochet sehen. 

e6 sprach das edele wlp, 

den Kttedegfires Up 

[muf] wer er her niht gegast, 

dem wnr leh immer nnbekant.' 

heizen her gAn 

loh wil In beeren lAn 

sol ich im selbe sagen.^ 

das ir vil gnssUche klagen. 

der edele BüedigAr, 

die kflneginne hAr: 

ob ez imnwr knnde ei^Aa, 

Überreden mOese lAo. 

dö man die messe sano, 

dA wart dA grAz gedrano. 

aao hoTO woltan gAa, 

vil manegan hArilcben man. 

and TU reine gemnot, 

dem edelen boten gnot. 



1167, 1 TTOwe, her geuat 
1168, 8 ob et tmer sold ergAo, 
1166^ 1 Oriemhiit die litoe (edel* Jh) nod ril trflree gemnot, 



jvGoo'^lc 



160 



DEE NIBELUKGE NOT. XT. losM U 



der TaDt b1 In der wate 
dA bt trnoc ir gesinde 

1166 Si gie Im epgegene 

and enpfieno tU gOetllche 

nfvMi selbe swelfter 

man bOt in grdMD dieneat: 

1161 Mao hiei den faUren sitzen 
die zrAne maregrAren 
Ekewart nnd Oereu, 
dnrcli die hftsfroawea 

1168 Si «Mm vor ir «UsM 

49 ffac itiiMM jiman 

ir wM mu mr in iriMai 

iar 4dtlt mmngrim 

1169 DO sprach der böte bAre 

mir snt adaen gesellen, 
snlt ir dax erionlwn 
nnd In sagen din msre, 
1110 'Na Bl ID erlonbet,' 

'swai Ir reden wellet. 
das ioh ez gerne bore: 
die anderen dA wol hflrten 

1171 DO apraeb *on Beebeliren 

'mit triwen grftse Hebe 
lifet In anboten, rronwe, 
er bü nftch Iwer minne 

1172 Er «nbint la minneeßabe 

8t«ter friantsobefte 
als er 4 tet nonn Hekhen, 
jA bit er nich Ir tagenden 
11T8 DA ipracb dIn kttn|ginne 
wer iemaa der bekande 



die si alle tage trnoc t 

itcber oleider genooe, 

ESO der tfir stAa 

den Btaelen man. 

er dar in ino ir gle. 

lo kOmen hober boten nie. 

nnt die dne man. 

die saeb man vor Ir stAn, 

die edelen rtter gaot. 

si sAben oleman wol gemvot 

mi wMmeg» soluaiis awil. 

diu «roMM üil ]f«MsU. 

VM( ImImIi trehen hos, 

«wl ttuA m* KrismMM« das. 

'rIL edel kttneges Unt, 

die mit mir komen slatf 

du wir Tor In stAn 

war nAcb wir her geriten hAo.* 

sprach din kUnegln, 

also stAt min sin 

Ir Sit ein böte goot' 

den ir nngwIlU|ren mnot 

der fDrste BfiedigAr 

Bael tän kaaic hAr 

her In dise lant: 

tD gnote rekea her geiaat. 

liep Ane left: 

der st OT in bereit^ 

din im le herzen lac. 

vil dike anTToltobeD tao.* 

'nuregrATfl BfiedigAr, 

NitMii Bohaipben itr, 



116S, 1 Til maaie sehmne wlp. 

8 der (froiiD M) priemhild* llp. 
1170, 1 ir (den O) nDvilUgea nraot. 
1178^3 mloin (diu mlnen &') seharpfBu air. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XT. loasa L 



der bMte mieb niht triaten 
Ja TerlÖB Ich tmmt 

1174 'Waa mac erge»B laides/ 
'wan fHvtitUßlie liebe 
oDt dar dao elBsn kiiu«( 
ron henenSotwr leide 

1176 Unid geraochflt tr h minaeB 
twelf ril richer kröne 
dar uo glt in min b6rre 
din dÜD h&t betwangea 

1176 Ir snlt oncb werden rronwe 

die mlner vronwen Helchea 
und über m*nege TToaweu, 
TOn hßher fUnUn kltnne,' 

1177 'Dar ino git in min hBire 

ob ir gemocliet kröne 
gewalt den aller boehsten 
den Bnlt Ir gewalteollchen 

1178 Da Bprach din kUnlginne 

immer dee gelüsMn 
mir h&t der löt an eime 
des iob nnz an ndn ende 

1179 Dö Bprichen aber die Hioaen 

inwer leben wirt bt Etnl 
dai ea incb immer vünnet^ 
was der kttnic riebe 

1180 Heichen Jnnanronwen 

aolteu di bl ein ander 
d& bl mShten reeken 
lit ez in, rronwe, ritten: 

1181 8i ^nwb in ir silhten 

noa morgen vrilej«. 
ich wil in «itwnrteu 
des mnoBen dö volgen 



noch debeinen man, 

dm rronwe ie gewan.' 

sprach der ril kttene man, . 

Bwer die kan begftn, 

der im xe bene knmtT 

nibt BÖ groellcben fnimt, 

den edeten htrren nun, 

anlt ir gewaltio ain. 

wol driae« füntea laat, 

sin Til ellenthaAin hant 

über manegen werden maa, 

wiren nndertAn, 

der si het gewalt, 

sprach der kUene degen balt 

(das beicet er In Bagen), 

bt dem künege tragen, 

den Belebe ie gewao: 

haben vor £(zeleii man/ 

'wie möhte mlneo lip 

deich wurde beldea wipf 

BÖ rebt« leide getin, 

muoz nnihBllohen Btin.' 

'kOniginne rieh, 

BÖ rebte lobeUoh, 

Ist daa ec ergAt; 

ril maoegen eieren degen hAt 

and inwrin megetln, 

ein geginde Bin, 

werden wol gemnot 

es Wirt in wnrllohen gnot' 

'nn lAt die rede st&n 

BÖ Bult Ir her g&n: 

des ir dA habet mnot' 

die recken kQene nade gnob 



1178, 4 Ja TBrlAa ich •in den beaten den i 
1174, 3 der ii 
11T4| 4 ror hercrilcber leid« 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XI. i0436 L. 



1182 IM n cm htritrgn 

M hin; ii» mM« vtcmm 
und oveh «ick tr MNof«-. 
ias «i gtzamt mkuiu 

1188 Do aprach ir brnoder Gtselher 
and will onch wol geloabeo, 
der ktiuic Gtnl weud«, 
BWaz ander ivmao rite, 

1184 'Er mac dich wol ergetieD,' 
'tod Roten zna dem Rloe, 
bA iat kllnec deheiner 
da mäht di«h vreaven balde, 

1186 Si sprach 'liebar braoder, 

olagea ande wei&en 
wie 8old lob Tor re«hen 
wart m!a Dp ie sohmne, 
1188 Di tpradt diu vtomm Vat» 
'»was £m br«Mi<r rdlni, 
«elf« dtera vrbMiimts 
ich hdn didi dodk ad lamgt 

1187 Mhat H got ril diok 

MSI i m ir mmtuu, 
ü paMi« dodk HiMMM- 

1188 Si jTMUh«« in ir riniu 

in mtfos idk mt «parlla 
jHt "' aiir olÜ» rieh«, 

1189 D* mit sie lie bellben. 

diu vroawe an ir bette 
dia ir tu Hebten ongen 
nnz Bi aber den morgen 

1190 Z« rahtar mMM*^ 
<M hetix ober «f nDwIar 



allf htfmm da», 

»idt dwUter« gän, 

de» b&l«R «o^i *i dac, 

«nde MiM aodcr* bns. 

'sweBter, mirst geseit, 

das allin dlnin leit 

und nimes dnn zeinem man. 

b6 danket ex mich gnot getin.' 

sprach aber Otselber. 

Ton der Elbe nnx an das raiar, 

BÖ gewaltic oibt 

BÖ 6r din se konea gOiL' 

zvin ritestn mir dacf 

mir immer sieme baz. 

dA se hoTe ginT 

des bin ich Ane getAn.* 

ir KAm loKt&r xtto 

li«bn kmt, dos tno: 

«t mao dir wol peiclukm. 

mit griKttn jimar getAt».' 

ftitgam *r dm rdl, 

jfolt ritker «ttda wH, 

dd «r abch wo« gtmtt: 

mär m «nsUcAe itimt. 

'imd ml ich flfhim 1^ 

(idi bin ein criflm iDl]t) 

•mnwr cchand« Un. 

M iat von mir HnpetdH.' 

die naht nnz an den tac 

mit Til gedaaken lac. 

getmckenten nie, 

Mn ze mettloe gie. 

dia Inintge tnlrm itmini. 

Ufidar dia heode ganeMM.* 



11B7, i li gelebte doch nimmer mAre bH n) vrtellobe staut. 

1186, 4 gnb er mir »lUa riebe, es iat von mtr iramar (tU BJ^k) nngattB.' 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XI. io494 L, 



ji rietflM «r %» MiwMii 



1 191 Dö hiez man dar gewinnM 

die DU mit nrloub« 
gevotbeu oder geacheiden, 
ra fcona Ibmi (U Ritdigir. 

1192 Duz mm rsfcf« «r/üerw 

tMil (<rtM dos U zH«: 
ir v)€ge wann vnrt 
man brAhte RUedigAnn 

1198 Vil minneolloben bitten 
die edelen kttn^nne, 
waz sie enbieten wolte 
er wsn an ir niht anders 

UM Da« ri iiimn«r «{mmii «mII« 
dt «praBh cbr imrcgrivt 
xwiw «roMrt k twdffim 
ir nuigat ««ch mil irmt 

1196 Niht half daa si geblten, 
gesprach h«inllohe 
er wolte li ergeteea 
ein teil begnnd Ir Bflmftei< 

1196 Er sprach ter käB^mne 

ob ir aen Hinnea hfitat 

getriirer miner mftge, 

er iDüeB et sAre engelten, 

1197 Dft von wart dö geringet 

si sprach 'sd swert mir eide, 
daz ir alt der nnhste 
dö sprach der marcgrA?e 

1198 Hit allen einen mannen 

mit triwen immer dienen, 
ir nimmer niht rersageten 
des sl 6re haben sötte. 



da» iütfc mn Binmm UM. 

iMzel vroHcfcsr vmtt. 

die Etzelen man, 

gerne wnreu daa, 

«Ulis »z dd mSkU sta. 

die h«ld( mlM widsr in, 

des adalm fmntnt m«o(, 

das dimktea aUe pwX; 

wider in ir laut. 

dft «an KnentbUten rant. 

der reke dö began 

si solte In hoeren Iftn 

in Etzelea laat 

niwan longen envaat, 

mir dsMiMii laai». 

'dac «mrro m^a^ rt ili. 

siRsH oM »Amtt» Upl 

wentm guote» mmmut «rip.' 

nns das Raedigfir 

die ktlnigintte hfir, 

swas ir le geschacb. 

dö ir grözer nngemach. 

'Iftt inwer weinen sin. 

nieman danne min, 

und onoh der minen man, 

nnd hei in ieman ibt getfin.' 

wol der TTowen mnoC. 

Bwaa mir ieman getnot, 

der bfieze mtnin teit' 

'des bin ich, rrouwe, ril bereit' 

Ewnor ir dö Rüedigdr 

unt das die reken h6r 

Az Etzelen laut, 

des uchert ir Rttedgftres huit. 



1190, 4 IQcel vrttllche vaat. 



)vG00<^lc 



w 



DER NIBEUINGE NOT. XI. iomg l. 



1199 Do gedttit« cHa getrinwe 

ftlsA tO genaDiBD, 

die lint« bw«z li vellent, 

was ob noch wIrt erroohen 

1200 81 gedible 'At du EUel 

Bol ieh den gobietcb, 
er ist ODoh wol b6 dohe 
mich b&t der leidege Hsgeae 

1201 Si tprach » Bütdiyin 

da» «r itlkt wart «U hMdm, 

Moor er IM« «riOeti, 

d6 wftntch dar mvrkgrdv« 

1202 Er Mt lAvU der rwtfceM 

dox i« U itm Uxi]fe 
was el Jr da» vtrdmtt 
dtt mitget tr gtmt teenlM 
ia08 M i^vacA tthtr tr bnioder 
i»wtr iM^emAet« 
■i hittn» altS lungt 
loh»te »er iut ktUem, 

1204 Si sprach 'iob wil in Tolgen, 

daz ich tu se deo Hinnen, 
Bwenn ich hftn die Mnnde 
des bAt dft vor den beiden 

1205 DO flpr*ch der marcgr&Te 

dar BDo hAn iob ir mbns 
das wir ioob wol nAch Aren 
im solt nibt langer, vronwe, 

1206 Ich hin fttnf hundert nuuine 

die enln in hie dienen, 
TTowe, swie Ir gebietet. 
Bwann ir mich mant der maere, 



'sIt ich rrinnde hin 
bA boI iob reden Ita 
leb Jftmertiaftea wip. 
des mtaen lieben mannes Upl' 
der reken h&t sfl tO, 
8Ö tnoD ich BWM ich wiL 
das ich ze gebene hftn: 
mtnes gnoteB ine get&n.' 
'het idk dnE oenivmm 
Mt »(ET ich gsnt» hommt 
und nantt in seiiMiii ■Md.' 
'die rtd» MtU ir, ereiMM, Uit. 
in kriattmt k km- i, 
■imMer winltt wt. 
dm fr teufet ainnt Upl 
diu hüHtga EtMUn Wip.' 
'n« lebet«, MMtter Mta. 
das flult ir Um» «tn.' 
WM doa dttdi ir trtfrio Uf 
ai «nmle Efcwien «)p. 
iefc TU armin kltnigln, 
s6 daz na mac gesln, 
die mioh fUeren in sin Imu^' 
din Bchcsne KiiemhÜt die baut 
'habet ir iwine man, 
ez wirdet wot getAo 
bringen über RiB- 
hie zen Bnrgoaden ein. 
and onch der mAge nln: 
nnt dA heime sin, 
ich tnon in selbe alsam, 
I, das ich miohs nimmer geacham. 



[laoi, B Ern ist nlU gar ein beldaa : du mit ir «eher sin. 

er WM ril wol beUret, der liebe hBrr» min, 

wan das er sieh widere venialjieret Ii4t. 

weit Ir in, frone, min&eo, sO dum «in noch werden rU. O/A] 

12<)4, 4 diu Bobotne Criemhilt ir haut. 
1206, 4 im snlt nilit, rrowe, langer 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE l^OT. XI. loeie l. 



120T Nn hslset In bereiten 
(die Baedigeres rete 
und a^et ez invera magdon 
jft bunt niis flf der Btrflse 

1208 Si beten noch g«Bmlde 
bi SlMdes atten, 
mit Aren mohte (Ueren, 
hei w»E mui guofer Betele 

1809 Ob Bi 1« getrttegen 

der w«rt sno slr Terte 
wan in Ton dem kflnige 
8i iluHD tt äe klBten, 

1210 Si wiiwi eil wMihuM 

•i «MftkiM US im VttttM 

Kri«Mkill Ir ftaMerm 
A «mU« Mochm rtoh« 

1211 ffi Hafe rmA d« joUm 



iwer pferteleit 

in nimmer werdent leit), 

die Ir dft föeren weit. 

Til maDeger 6t erweiter helL' 

dos man dl vor reit 

das Bi tU manege melt 

swean si wolde dao. 

den schceoeD vronwen gewaal 

debeinia richin kleit, 

Til maaegez sn bereit, 

BÖ ril gesaget wart. 

die 6 BtQondeD wol besparL 



oI ixt Büt^in* w 
DOM JViUwif« laat.- 



I \wmitii miata 
Am üMTf h4trta Bagnt 

1213 B- epradb 'jtt wir oro» Sriemm* 

at MM« evdi U« Mtten 
xwi« «eU l«fc mImh vtadfM 
ie& «Mia Sil losl tDoa Kr i— Ai l l 
121S M ei in bralkle IMumi, 
er «mrde d«r]k aertail«! 
fitt JMeat mkA «iht dfr 
ia «vil Mkoltm !!«;•«, 

1214 I» ai piUrt A« more, 

«s «wrt aack dea MiiijMi 



IMidl^A-^eMe 



dofHim nihl patro^m. 

dd twa KrirniMMe n^n». 

aiaiMer «rfrdrt i«Ai, 

itut StfriäM goU. 

Ma I» «i«M giielT 

aül A«iiia «cüalss gttmQt. 

iah «ril 0ai0abM dos, 

if d«M mIaBK Jms. 

dk in aeltM (rt^n. 

doa «ol maa EriemiMU tagm.' 

ia» waa ir j^rimm« Ml. 

aUe» dria fMeil. 

dt im n&A §eaehaA, 

barf« eraUcbe» aprocb 



1311, 3 teÜeD lolde ir buit. 
lUIl, 3 iiB IniDdao hnodert niara 

1314, 1 da (as Jk) au ir grim 



jvGoo'^lc 



166 DER NIBELUNGE NOT. XI. imm r.. 

1215 '«lol»» Hinijtoi«, ■"'" *«•• '' *" «*' 

Witt itr Khi« EtsA 96 gnxOtAm \M: 

j>»lMi<t ineli rti •«»«, «■«»•••« »11 

dai in MTfviiiiM »i»«»i dm i«t hn*, cnmiii^ 4i»™i •».' 

1216 IM fjwad»*« [n7.rf.I] fc*llsiiMW *ü« «toi«- Wlf%A-, 

m gnmt «i« Mm^m nAkr rtMuonw mir 

iliiai» dir mi«» Hoj»« "< J«« «•»*•.' 

d« him 4r Immitr Otni« W" «» fci»«J« S«J*>. 

1217 AK*pMtialldMMneJ«[rfm]#H*M«* »»»«« w «t di« Htr: 

(Oll doi Kr»i«KW« <•"" "«« dof*', 

« de«« «•••I «■•■*«" »d« du»««* k«. 

w lUn n «iiMii üe galt: "V "" «"•»« da». 

1218 0« ■!»■•* •» !>"*•«>■•• *» G.»H«d. «iw 

'ni •> iiilii miM KrixK« •"" »«*•• >*> 

»n .iii !< «arl ».filml •«" »!«<»«• I«'. 

lt. filta U«l rü»«. »1« »d«- d«- HngiUM WM. 



1219 Vu iMiM* 

jd /Wl k.» !»• ta"d« i"" •*" "" '"• 

du »ira df dn' «ird»« *»*" 9""" •* 



Süd 1 



hart* k^rilclM <MI.' 



1220 D« ror in •ll«« wIIbh gellUlrt «wulef aobitii 

des aUer besten goldes da« Inder mohte sin, 

beten die ir magede: das horten ei von dan, 

und geaierde tU der Tronwan, da« ei ser Terte eoltan lUn. 

1221 e«""» dse Irtmmm Kl«a< d«»>< ti n Um. 

■1 M ir .|*«»olde. ••'* "»• "~< "<««• 

,i Mll« «!««■ •«•, " •« "*" ""•■ 

du ddkl« MediJ»». "il «"•«» IH»«»« 9«ld«. 

1222 DO spnMh din tlajend. Irtlnlgin '»« sint die Tlinnde min, 

die dnroh mino liebe wellent eilende eSnl 

die snln mtt mir rtlea in der Hlauen last: 

die aemen sckatt mlnen nnd konfen res not oneb fewaat.' 

1215, 4 dei loh ia, vrowe, ewerea wü" 
«16, 1 DO «praob dio [edolB] küeociaie »11 edel Böodttr, 

' 2 rtoaelte mer 

1220, 1 Da »ot ia aller wllo 
1222, 1 DO iproob diu klsgeodo ttowo 
i dl DoMoa abaa den mloon 

D.q.i;os bv GOOI^IC 



DER NIBELUNGE NOT. XI. lo?« L. 



1223 Dö iprach zer kttnigiiuie 
'bU du ich oller Arste 
■6 Un ich in mit triswen 
'und wil QU an min eade 

1234 Ich wil onch mit mir fiieren 
der ich in ze dienste 
wir stn Til imge«cheldei), 
der r«de seic im Criemhilt: 

1226 Da zdch man iju- di» mcere: 
dl wiit tU nichel weiaea 
UoU diu «U rtolM 
di« ««^im du Mt «MM 

1226 SiMdnl rtaku mägit 

die wwrdm at ^Mkidd 
dA Tielen in die trehne 
si gelebet« vil der vreodea 

122T Dihmdf k£m CHmOm- 
mit tr gWMid«, 
A> »ellM <i bbilMi 
^ /««riM «If tr nAM 

1228 IM km dw «xall« Qin 

RAmoU dar hicJMMMivtM- 
«i nhw/ni die wiJitMM« 
dA rail mkt pMm OtuiAer 

1229 £ «i «M Rhu fuonm, 

vr kifM JUrt« Mdb 
du dam Ir#ii0i «ogtei 
M «pA* hei« «w«rb«i 



1280 Oic beim Ukm rUe»: 
wie diw H»if{Mu 
ed«r wd «Ml tr asIiiMbi 
fi Man ir jfadimet 

12S1 FM! an dia TiMfMMiwa 
ai bq^daii «riauba« 



der mucgr&TO Blwwut 

Iwer geslnde wart, 

gedienet,' sprach der degeo, 

des MJbeu immer bt in pflegen. 

fünf bondert miner man, 

mit rehten triwen gan. 

eten tno danne der tAt.' 

des gie ir wnrliohen nOt. 

tä TDlten vaieo dan. 

TOD Trioaden gettn. 

vmd mmne achtHM «eil 

ndcJk frotm fHamUUa U». 

fMort «i «il ir daai 

«1« in dw vo\ jfason. 

von Uehten ongen nider. 

onch bi Etxelen sider. 

wid oodi QAwM 

ob in ir f»riirf> jaML 

tr liaban awaater dan: 

«mt tdwnt «Mlltahar mam. 

v*A Dualt Ortwla: 

dd mile miMM rin. 

uns (Hl THonMPa alnt. 

«an ain Msel /itr di« ahil. 

A hatm ßr gumtt 

in der Hiunan loat, 

dos im Rüedigir 

di« «dal«» Mnijfinti« Mr. 

wir «hI» i« fiMM bafconl 
gefuor durch im lont, 
GUelher und tümat. 
ala in ir friwe dos gebit. 
%» Fergen ri dO ril«n. 
di« fcÖNigimM Uten, 



1337, 2 •!> iD ir iaht (trenne U) gebM. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNOE NOT. XI. losss L. 
wi4«r «mIIm nttn am iIm Rta. 



1283 Otaalher der snoll« 

'Bweane du da, froaw«, 

ob dir iht gewerr*, 

tt rtte fob dir « dfenest 



tprfteh ler Bweatar bIi 
bfldflrfeD woHeB mta, 
du tao mir b«kant: 
In dwE BtMlea lant' 



1288 IK« ir mig» wirm. 



M f¥Tt Um MMfiMN« 
1284 Hmimi wi «Im; 

von gtmUt r^ o hm pftlUm. 

fuMti man U i»r vrsmMR 

U Urta «OH Ir Aammn 
|1286 8\ aagUm b«U< d«mwM 

iA aagUt man diu mar», 

«U iiiihiiii«r gut». 

u»i U ia» I» mM ßtuau 

1286 In (br ttal w PiUMiHoa 

A* »orys «nfnbN lar«, 

«b IUm um» 

44 dtt linW Pag0rtm 

1287 Om nfcM mm imt laiida 

d4 «i ir volfm >Jkm 

di tritt IHM Mit WffM 

fw«t« ikarWrpa 

1288 i»(r UMiMf wil rfMT Hi/i«! 



Ja« M fc«M KrinnMb, 
dw «wri «•! mphtngtn 
1289 Dm« «i Mttm mitai, 

ii tfnelt dar Mra Omoart 

1988, 
18M, 3 hftrt nto bt dan Trowao 



hulaM m dan MWit. 

aaoli man an dar ahml 

daa awr^^iiaH mMi. 

vi) waMya hmU «mI fU», 

dt« traojm rfcfct w elaU 

vü dar aekttla fcrail 

«dtta» üf daa «ajaii 

vif mnti« MrUdkar dijaii. 

«Idar durak Balar iMt. 

dd «Daran /llr panuil 

dd Nodb ai» aldatar atdt 

in dia INiMaMM gdt, 

a«« ain hUAvf. 

ma and» daa flkrgtnt Iff: 

if in Baiar Ual, 

dia aeftmMii KriamMIda mm 

«M dtf «iU M Ml, 

ad Mma^ « db i t a maU. 

dar adabn rttar UhI. 

§af «HM dan yaalaii allaR aj 

JM AwuiHM raü. 

DM dar atal «arl yaai t , 

da* pbr$t€n awaalar MmI, 

DON dan fcat^HtitaH aiiri. 

dar biadU/ hat daa wdn. 

'd« iat «HfaM». 

1 knates wi den nsiit 
a 'ai iat u|retta> 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XI. losio l. 

«Dir hiAmm VMTm miien in RUtdigSm lant. 

«M w r i w rt v(l itr degm»: won «> W in all« imI bdboiit.'} 

1240 Dfai war* n« «m1 wa«M di« tehant OttMmi: 

«i bir«Ctt «idt mtf ]ft» ««d« ir «U wd$lt Muf. 

in IM MbolM RiMigir d« In diu dMt« gu»! 

dM •! «Im- MMffiMia di m« trMa dm hhmI, 

1211 D« «i ir rila mg^M« Mit dm ftam m«» 

^ «MO drr Ehm. U d<w wart gtUn, 

M Mtfc WMi a ll ml fc ti l twt di« wa^ «HMSatmi «tAi: 

«i UgMüdwi 9f9*ii dm ^Mtm baida rttm «iid« ^Ai. 



1242 I M wai dm Hntgituie 
gnaoge fix Beier Isnde 
den roab ftf der strflzen 
$A beten b1 den gesten 

1S43 Dftt V» wol ondentMiden 
er fnorte tAsent riter 
ät WM Mch komen Gotelin^ 
mit ir kom bfirilehe 

12A4 Di a aber die Trftne kdmen 
dA snoh man 6f gespannen 
dA die geste solten 
din kost d!n waa den reeken 

1246 Ootelint din Behwne 
binder ir bellben. 
mit kllnginden sonmen 
der nn^hnno wart tU Bcbcsne: 

1246 Di« in m beiden ilten 
dl« riten lobeilobe: 
ri pfligffi Tltersobefte: 
e> vas der kSneginne 

124T Dö sno den geeten kdmen 
Til der 



tW), 8 Ir hat enbotea BAedrtr 

131S, 4 
1914, 4 dia kort« [din D] wu des gMtan 
ISM, 4 oneh wm dar kniilgiitne 



ze Ererdingen komen. 

■ölten bin genomen 

nAcb ihr gewonehelt: 

dl getftn Til übte lelt. 

Ton dem marcgriTon hArr . 

nnde dannoch mftr. 

Rttedigfiret wip; 

tU manegea gnotea reken Bp. 

bl Enae ftf daa reit, 

bUtten nnt genlt, 

die nabteelde bin. 

dl TOn BäedlglTe getln. 

die berberge lie 

ftf den wegen gle 

manic pferit wol getin. 

llep was es Rflediglr getan. 

kdmen flf den wegen, 

der wai tu manie degen. 

das aaeb tH manie melb 

der riter dienest nibt lelt 

die RfiediglreB man, 

saob man m berge gln 

Til manifM »dein recken Up. 
der rimr dieaeat nfkt le leit 



jvGoo'^lc 



no 



DER NIBELUNGE NOT. XI. i09M U 



ron der rekea heude 
dt wart wol ao prls« 

1248 Daa Ueaen d beUben. 

tU gUetUche ein uidsr, 
die Bchcenen Gotelinde 
die vroDwen dleoeo kondeu, 

1249 Der Togt toq Bechelirea 

der edetea marcgriTinae 
der er bO wtA gsannder 
ir was ein teil ir ewnre 

1260 Oö Bin hftte enphaagen, 

erbeisen mit den rroiiwen, 

dft wart TU nnmüetec 

den mmwen wart dO dienest 

1261 Do Bach dln vronwe Kriemhilt 

mit dem fr geBinde: 
daz pbert mit dem zoome 
und bat sioh snelleolicben 
[1262 Dm ftiachof *a«h mim tricM 



dA wart «il mickel wich«! 

1?68 D6 sprach ril minneeUohe 

'nn wiri mloh, liebe vronwe, 

hin in diaem lande 

mir etikonde an dlsen aiten 

1264 'Nu I6d In got,' sprach Oriemhitt, 

Bo\ ich geiant beHben 
ex Wg In komen ae liebe 
in beiden waa nnkdnde 

1265 Mit zühten ino ein uider 

d6 wluren in die recken 
Bi atsen nkoh dem graoae 
ü gewonnen maneger künde. 



mit riterlichen siten. 

Tnr den rronwen 

dA gmozte maaio man 

dö Aorten ai tob dan 

dft si Eriemhilt Bach. 

die beten aleinen gemach. 

le aime wlbe reit 

wa« das niht ae teit, 

Ton KIne was koman. 

mit grözen rreaden banouaen. 

er hiei b1 üf daa graa 

Bwas ir d& mit ir waa. 

manic edel man: 

mit grdaen fliae get&i, 

die marcgrilTlnn« Ma 

si lie ntht nUter gtn, 

snoken si began, 

ron dem aatela heben dan. 

rintr «WMlfr hM, 

BW Ootelinde fi«t. 

Hfl rffr «elSm ahmt. 

an Gfftt«Iifub Mwri.] 

dea BUedigArea wtp 

daa ich Inwren Bchansn Up 

mit ongen mlo geaehen. 

nimmer lieber geaehehen.' 

'tU edele Ootelint 

nnd BoÜnngea kint, 

daz ir mich habet gesehen.' 

das Bider mnoae geaehehen. 

gie vil manio melk 

mit dlenste ril bereit, 

nider Qf den cM. 

die in tU Tremde wlien A. 



13U, 8 daa er iO wol Beannder 
135S, 8 bin in diaan luden 



1363, 4 ao den Oot«llDda i 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XI. uo49 L. 



1266 Man hiez den Tronwen achenkea 
du edel ingealnd« 
si riten dft ai Tnnden 
dft was den edeln gestan 

136t Die naht ai faeten rnowe 
die TOD BeohelArea 
irie ai behalten aolten 
wol bete gebandelt Büedig&r 

1258 Din renfter an den mflren 
din bnro se Bedielftren 
dÖ riten dar in die geate 
dea IdeE der wlrt ril edele 

1260 Din BtiedigAiea tobter 
dft li die küueginne 
d& was onefa ir mnoter, 
mit lieb« wart gegrtteaet 

1260 8i vlengen nch behanden 

in einen palaa wltan: 

dA din Tnonoowe 

•i aiien gftn den lüften 

1261 Wtt HM min ffUs^ 

da» i» «6 aktl «001«, 
dia KrimMldt nektm: 
Im «MS M giuiUr ndmt 

12S2 Va ndunecfioben dienest 
dA gab din kUn^^inn« 
der Gotlind« tobter, 
daz li nibt bezsera briht« 

1S68 Swie ir genomeo wäre 
alle ^e ai geeibes, 
noch mit dem kleinen goote 
dea Wirtes iigeainde 

1284 Dl wider b6t dö ftre 

den geaten ron dem Bin« 
dae man der nemden 
■In trüegen ir geateht« 

1260^4 ai atean gegen dem Inft« 



ez wae wol mitter tac: 

dA niht lenger lae. 

manegB hfltten breit: 

Til micbel dienest bereit 

nnz an den morgen Tmo. 

bereiten aich dar eho 

tII manegen' werden gaat 

du in di wftnio iht gebrast. 

aach man olfen st&n, 

din wae flf getin: 

i^e mnn vil gerne aach. 

Schäften gnoton gemach. 

mit ir geeinde gie 

vU minnecüoh enpbie, 

dea marcgrtren wlp. 

ril maneger jonenowen iip. 

nndc gieogen dan 

der wae tU wol getftn; 

nnder bine 8bz. 

nnd beten ktirsewUe gröa. 

d«Mit hon ich niht gamtgan. 

dorn Mrt« m« M hlaga» 

iMtiJ *a «MM im Ml. 

mU ia WM B k U 4rm Mtl 

Bttod^ in b6t 

avelf annbongen röl 

nnt alaA gnot gewant 

in das last. 

der Niblnnge golt, 

die mähte si ir holt 

dai d d& nobte h&n. 

dem wart grOda gftbe getftn. 

dhi Troawe Gotlint 

ad gttetltclten sint, 

harte wftnic rao^ 

oder ir hfirlioh gewani 



jvGoO'^lc 



172 



DER NIBELUNGE NOT. XL mu L. 



lütffi DA ai enblue» wftren 
TOQ der hflgvroowsn 
^triwellelMii difloeat 
di wart t{1 getrintet 

)26fl Si Bpneh bw kflneginne 

Ich welz wol du «s gene 
daz «r mich sbo sin lendet 
äau Ir getriwe wen, 

126t Dia TOS bereitet vlren 
d6 het din edel kfinegio 
TOD Bfiedigfaes wlbe 
dft seiet oDcb sich mit gmoze 

1268 BId ander ti lil eelten 

fteer Medüleke 

manle goltTU itche, 

den gesteD ido der itr&ze: 

1269 Ein wIrt was dA geeesieD, 

der iHnte ■! die striz« 

gegen UfttftreD 

dt wart TU wol gedlanet 

1210 Dm- WadUf «HwitUdb« 
tax tl rieh «mI gchabtfte, 
hmI dos «1 fr Ir« häuft«, 
hei «DOS ri grtsM Avn 

1211 Zoo dw Treisem brUte 

ir phtAgen vltieolichen 
nai das die HJaoen 
d6 wart der kttnigjaite 
1272 m d»r TVwiMM Wu 



nnt daz bI solten dao, 

wart geboten an 

daz Etielen wlp. 

der schtsnen JaneTroDwen Bp. 

'swenne Inch an dnaket gnol^ 

min lieber vater tnot, 

in der Hhinen lant.' 

wie wol das KriemhHt wrantt 

nnt für Becbellren komen. 

nrloap n« gnonea 

nnd der tohter sin. 

tU jnanle sehcana i^gedln, 

sUten sich den tagen, 

wArt ftf banden tu getragen 

dar Inne briht mu wln 

si mnoaen willekomen itn. 

Astolt genaat: 

in das österiant 

die Tnouowe nider, 

der sohaaen kttnigione lider. 

veN ttmtr ni^Mn sdtM. 

wie v««f er ir du riet, 

•« Heleh« iMle f**Ji»/ 

Mk9 im HiWMa «mmk/J 

B«n die geste dao. 

die BfiedlgArei man, 

liten Ober lant 

Til miohel ere bekanb] 

der ktmte dz BHum laut 



wl f$m9 el yrdser hifMde 






19S5, 8 getriweU^er dienert 1988, 



1 gesihen nlsh den tagaa. 

S At banden wart gatnjrw 

1 Artalt wa* der maanti 

4 der[rleheBCtfJfI,adelBB]Uineglinai(d«r. 



1270, 1 Der biiiekof mlaDeolloha 8 all Heloha bet ml 

ia7S, 1 der kflaie tm miaea lant 



jvGoo'^lc 



DER MIBELUNGE NOT. XI. iiits l. 



Emh M« dmuu KriMnJiill, 
>i HwMf nJdk ir Imb 

dtr M «M gr4*en volU» 



diu «1(4 kuiMU joim, 
ihu Üap w»t 9«Mm 
di« EIuIm mm, 
U 4m fc«Mni jfMHM. 



XIL 



1274 EbelsD hinohaft 

du nun %t lUsn zlten 
die kQeneit«ii reck«o 
imdsr erlsUita and« hetden: 

ISflb Bl im wu all« Bits, 
krlstsnlteher ordea 
in iwie gcUnem lehne 
du MfaDof d«8 kUieges milte 

in> W MH Hfmu 

1ST6 (Si wu M Zdsenmfire 
din motte üf der atrftze 
si enetttbe, aun ea brttnae^ 
di riton dnrch Osterrlche 

1S71 06 was dem kfloige 

dea im ron gedanken 
wie Uriichen Kriemhilt 
der kUnec begnnde glhen 

12)6 VoB ril mueger apriohe 
vor Btaelen rlten 
Tod kriateo und ron beiden 
di ai die fronwen fnndeo, 

1270 Tob BinseD and von Kriechen 
den Pcelio and den Tlichen 
roe din TU gnoten 
swaz ai aita h6ten, 



wa« wlten erkant, 
in atme hoye rant 
von den ie wart Teraomen 
die w&ren mit im alle komea. 
daz wntlich mAr erg6, 
ant ouch der beiden A. 
aicb isllcber tmoc, 
du man in lülen gap genoo«. 
■ «w «^«,«. 
onz an den rierden tae. 
die wlle nie gelac, 
allenthalben dan, 
des kttnio Etaelen man.] 
ril rehta na geaeit, 
awnnden alnin leit, 
koeme dnrch din lanL 
di er die minneoliehen vant 
saob man Qf den wegen 
manegen kiienen degen, 
manege wlte schare, 
ai kOmen bflrliehen dare. 
reit di manie man: 
Bach man awinde gin 
ai mit krefte riten. 
der wart vil wAnic vermiten. 



1S74, 1 Din Seelen MnehaR 

4 ander eriaten und ander heiden: 
IS75, 1 Bt im waa aallen illeD, 
1377, 1 DO waa oneh dem kflnige 
1279, 3 ir roas din ril gaoten, 



wa<' ad (tu Jgk) «tt erkant, 



dfc (die Jgh) ai mit creBle riten. 



jvGoo'^lc 



174 



DER NIBELUNGE NOT. Xn. 1123* L. 



1280 Von dem lande e« Kiewoa 

nat die wi)d«n Pesnere. 
mit bogea Bcbiecen 
die phtle nie sftre 

1281 £in >tal U Tuomo^wt 

Sin ict 9«h«s«i Tidni: 
ott miHiK *it« frtmde, 
•i mp&tmf m da gtiMoge 

1285 Vor Sielen dem künige 

tfA and tD ilobe, 

wol Tier nnd iweinxek fUrsten 

das si !r rroweii tiben, 

1283 Der herzig ZUmanc 

mit Biben hundert mannen 

satn fliegende TOgele 

dO kom der (Unte Gibeke 

1284 Homboge der snelle 

kerte Ton dem kUnige 
?il Iflte wart geschallet 
Ton der Hinnen mtgen 

1286 DO kom von Tenematke 

nnt trinc der vil snelle, 
ImTiit von DOringen, 
ei enphiengen Krieohilde 
1286 Mit swtif huHdOT-t mtHMun: 
M fcm dM- b£rr« Btod«! 

imhomvil UrRolM 
1281 Dfi kom der künic Etzei 

mit allen stnen geiellen. 

manic riter edate 

des wart rronn Criemliilde 
1288 IM •fM-od» x<r InhiiirHHia 

'vrotM, iek wi) mpMkOT Utf-dcii Htik \ir. 

13A0, 8 mit den (dem AS) bogen toUaMn 

1 die pfUe ii vU ifire 1283, 3 fiO ClUh} aah mn ■! (die be 

1886,3 not Irnfrit too DdriDgaD, 

1237. 4 tII wol gefateliat der muot. 



reit dft mauic degen, 

dft wart vil gepfiegen 

zuo voglen dft si fingen. 

EDu den wenden vaste zagen. 

lu Ml Ö^erlata: 

dA wart ir hdumt 

ien »i t nüi geiaeh. 

deH ald eil bit eo» ir yeeohMch. 

ein ingeainde reit, 

bübsck nnd gemeit, 

rieb nnde bSr. 

dft von engerten si niht mfir. 

fixer Tlftohen laot^ 

kom er ftir si gerant: 

aaoh man ei alle varn. 

mit TÜ hArlichen schäm. 

wol mit tflseat man 

gein siaer vrowen dan. 

oich des landes siten. 

wart oncli dft ebn geriten. 

der kttene Hdwart, 

vor Tausche wol bewart, 

ein wntücher man : 

das sis Are muosen hftn, 

di« fuortnu m ir adtar. 

mit dri» MUnt dar, 

teer l5witM loiil: 

d^ er di« fcAni^iim« vomI. 

nnd onoh hAr Dietrich 

dA was TÜ löblich 

biderbe nnde gnot. 

ril wol gehoebet ir mnot 

der Urr« Räedigir 



jvGoo'^lc 



PER NIBELUNGE NOT. XII. 11302 L. 



MOM ick ivck kcüw kütM», 
JMi Mti|^ ir mJtl f tUck« 

1289 Dö buop mu tod dem moare 

Bz«l dar vil rtcl» 

er staont ron alme roese 

man sacb la rnnllche 

1290 Zwaoe fijnten riebe, 

bl der TTOuwen gfinde 
it ir der küDio £tzel 
Ak si den filrsten edele 

1291 Vf Tveta ir gaiMiai 

•Kv idkto «r Os Jmi peld«. 
«i jikmi ims vm Salefc« 
d4 U •« «ttMiit «il «4Jm)i 

1292 Dm Mes ei MUm» WMifffr, 



4ir rafcM ibüfto swd^« 

da mp/MM <i nu mit gmte 

1298 AI die wUe nnd £tzel 
dO titen die tambeo 
tO mknegen biuieix rlcbeo 
du tftten ciiitea beide 

1291 ITMnkt« rifarilsfcfli 

di« wAäfU WuMi «Im^m 

fcA«afc«r nUll«, 

von de» Hiiflch«! ywlM 

129fi D& wwt ron Bcbefte brechen 
dft «Aren von dem luide 
nnd ooeb dee kUneges geste, 
db gie der kttnlo riebe 

1296 Si Bfthen bl in attnde 

ron httttea wu erffillet 

Ak u solten riMiren 

ron beiden wart gewleet • 



diu: toi «ta p*Mn: 

9r#«HM «1 ifw Ecrin man.' 

die küniginne hAr. 

enbeite dö nUit mAr, 

mit manegen mmn: 

gegen Kriemhilde gAn. 

Als nne dRi irt geseit, 

traogen riebe cleit, 

hin engegen gie, 

mit küssen gUetHoh enphie. 

tr varwi m>til jriUtn 

dj «DOS «il moHMi Man: 

nikl ickMiar künde g attm. 

Ata käna^ Iniedar WadJUnt 

im mangrine ffoü, 

iä •tHo«t dmIi Ur DiA-toh. 

dojc Bterim tv^: 

Nuniq^M rillar« 1^. 

bl Bj-ienhllte Btoont, 

als DOoh die Unte tnont: 

aach mnn dk geriten. 

and onch die beiden nicb ir ritea, 

die DMrtahM man 

mit tmiutfnm ian 

guoltr rtttr hmtt! 

wart dürfe»! managai «chtidw ront. 

tU michel dAz reraomen. 

die reken alle komen, 

ril manifl edel man: 

mit rronn Kriemhilde dan. 

ein ril bArllcb gezelt. 

alnmbe das reit, 

Qftcb ir arebeit 

dar ander maato aobmne neit 



1989, 3 mit nanigen kflenen (werden Jk) i 
1391, 8 di jähen du rron Helob« nfht aohttDcr Imada tin. 



jvGoo'^lc 



176 



DER NIBELUN6E NOT. XII. imo t. 



1291 Mit ttar Mniffl««, 

äf rtohe ttwtlgne^tt. 
h«l0 wo) gMokofftt 
äoK gitidtU KriMihilt. 

1298 Wo» dd Ttdtl Bt»d, 

i« dt «bxr »MIMM 

ai pMdXMt «iHMClIck« 

1299 Od hi«s mu lin bdibea 

mit Ann wart verendet 
dO giengen sno den btltten 
man gap in beiberge 

1800 Der ta« der bete na ende: 

nni man den liebten norgea 
d6 ww zno den rosten 
bei wu mu karzewUe 

1801 Der künee ex nAcb den tren 

dA riten ei von Tnlne 
dA fanden ai gezieret 
n «npbiengea wol mit Aren 

1S02 Hit bart« grözem vollen 
Bwax Bi U^en Bolten. 
•icb rr«ate gBn dem schalle. 
des kUneges höhge^te 

1808 Sin moMtn nUtt gtknitrgm 
dia nikt jwla «Arm, 
Jmx ei ktrbarge 
iofc wo* Mwi aiU nie 

1804 Dm UrrM DMrtohMi 

•i ImIm eich dar nttM 
d«trch das ai da» ^aataii 
Rwadiger hmI atiia «riwula 

1306 Din böhzlt w&b gevallen 
dft der kdnlc £Uel 
in der atat ze Wleoe. 
bl ir Anten mann« 

1397, 



da ai all gemut 

der marogrJha dos 

dax MB» mhI vH ftiel 

da« frnt atck Etaala» »iMt. 

dos iai mir «wtitgwl; 

lao ir wtoi« ftonl. 

dd AüadifA- dir dtgtn 

GriaaiUIda Mmtklu pfkya». 

den bnhnrt über nl. 

dA der gröie schal. 

die Etzelen man: 

tU wlten alleotbalben dan. 

si lobnofen ir gemaefa, 

aber aohlnen aacb. 

komen manlc man: 

dem künege m Aren begant 

die Hinnen schaffen bat. 

ze Wtene ino der etat. 

?il maneger rrouwen Up: 

des kttnic Etseten wjp, 

b6 nart in bereit 

fil manio helt gemeit 

faerbergen man began. 

hnop sich tU frcellcbeo an. 

«IIa M dar «fal.- 

RÜtd^ir dia bat 

w aw» i» dmg Iwit. 

U Jtm KrtaMiMde «Ml 

aad andar maittgtH daya». 



hataii hmnevO» guat. 
an einen pbinztac, 
bl Krlembilde lac, 
■i wgen bO manegen man- 
nie » dienste gewan. 
3 daa man bb nnt ril gnot. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUN6E NOT. XII. ii44S L 



IS06 Si kaode sich mit g&be 
TÜ maoeger dar ander 
'wir winden das rron KriemhUt 
na ist hie mit ir gAbe 

1807 Din hftobilt« din werte 

ich wen man tod deheinem 
des hdhctt groaer wen: 
alle die dft wiren 

1308 Si WKn in Ntderlande 

mit 8Ö manegem recken, 
was SlMt rl«he dei gnotes, 
hA mauegen reken edele 

1800 Oaoh gap kttneo nie Mmwr 
BÖ lAanegen rtohen mantel 
noeh sO gooter clelder, 
die dorch Eriembllde wUlen 

1810 Ir Trinnde ont oneh die geate 

das 81 d& nikt engputes 
Bwea ieman an si gerte, 
des gestnoDt dd tU der degene 

1811 Wie si ae Bloe snse, 

bl ir «delem manne: 
•i hetes vaate hsle, 
ir was nkch manegem leide 

1312 Smms itmam M mU mOU, 

MW JM Diefrtck«: 

otMk i»^ (U *wi)m1 «nMtdM- 

1313 Dmt [7«fwI«Hl« 

dar liiM dA Utn waoli«» 
DM «Über und von goUt 
MW »aA (Im hAiugu kM» 
1814 ITarW tmi» StennHn, 



dem der si nie gesach. 
xno den geBt«n sprach 
gnotee nibt mtibte hin: 
tU manic wander getftn.' 
sibenzehen tage; 
künege mbe sage, 
das ist ans gar TerdeiL 
tmogen ir niwe kleit. 
dft vor nie gesu 
dA bl gelonb ich das, 
daa er nie gewan 
ad al Back vor Bieln stAo. 
zno sin aelbes hAohgealt 
tief nnda wU, 
der si mohten ?11 hAn, 
worden alle Tertio. 
heten einen mnot) 
deheiner slabte gnot: 
des «Aren si bereit 
ron mute bldz Ane deit 
Bl gedlhte ane das, 
ir ougen worden Dax, 
daz ea ieman knnde eehea. 
aö rü der Sren gesokefaeB. 
ilas WM gar eia wtmt, 
naas BellwijM tM 
Au WM «M gar varMMMt. 
d— mültm BSaiigtnt JmmK. 
dar f^TwU StoMto 
vil mottio MIkIiHr 



n) refcla vroiBoha tebm. 
dn htintgu «pilmoii. 



1307, 4 dt trnogeD iteoiwe kleit 
ISOO, 1 Oneh gap [ir Cl nie deheiner 

1S13, 8 das wart dft hin gegeben. 
12 



■ Goot^lc 



DER NIBELUKGB NOT. X[L usio L. 



<U Au Mltnu CritmhUt 
ISlfi An dem ahtuheadea morgen 
dA wart 1b rUanebeftca 
VOTi spenn die dA fDorten 
BUS kom dm ktlnlc Btoel 
131S Ze Haimbon der atten 

done konde alenen «iiien 

mit wie getlner krefte 

M waa nan Bdusner vnmwea 

1817 &l Uiseabare der rickea 

da2 wauer wart terdecket 
alunt ei erde wer«, 
die wegmüedea Tronwen 

1818 Ze aamne waa geilozxen 

das in alht enMibadete 
dar über was gespannen 
Bam ob si noeh btten 

1819 Dd kAmen diiln nuere 

dö rreateo sieb dar inne 
dea CIkoIm iageBinde, 
gelebteD alf bi Eriemhüt 

1829 D6 itoont dl wartende 
die ofteh Belchen Ude 
Bibea fcOnege tohter 
T(Hi den WH gezieret 

1881 Diu Jnnenoowe HerrU 

din Heloben Bwester tohter, 
diu gomabele DietrioheB, 
diu tohter Nentwtnes: 

1822 Qegen der geBte kllmfte 

onch wa« dar mo bereitet 
wer kande in da> beacbeiden, 
si gelobten d& sen Hlnneo 

1828 De dw Mmm k» Omt vAe 



U8t,S ww iMUebtu wnre, 



1888,1 



bl Entt iMd«r ftria« ta%. 

Toa Wiene il dA riten. 

BdiOde tU reruiten 

die reken an der faaot. 

BDI In dax HIaaiache lant- 

■1 «ftren fiber naht 

wol dea Volkes aht, 

al riten fiber laat 

in Blme heimnote rantl 

di lehiften aie aicb an. 

Tou rota and oaek von man, 

awas man stn tUeien aadL 

die beten samfte nnd <HM)h gemach. 

manic schef vtt gnot, 

die finde noch din flnot. 

manifl gnot geselt, 

beide lant ande reit 

ze EcelenbBTO tob dan. 

wip nnde man. 

des 6 din ttow« pfiao, 

manegen TnaSeben ta«. 

tU manie edel meit, 

beten man^a leit. 

CriemhUt noch dl vanti 

wol alle« Etaelea lant 

noch des ^aindes pflac, 

an der tÜ tngende lao, 

eins edelen kUneges kiA^ 

din bete vit der tien slnt. 

Trente sieh ir mnot: 

tU oreftige« gaoL 

wie Bit der künee geisat 

nie mit [dir] kttnigione bai. 

«m dm sladM rtU, 

ibe «wrt it ml «Miil 

TOD dam stkde reit^ 



jvGoo'^lc 



DER NIBELIINGE NOT. XII. u58E l. 



a» aith» SriomUll«: 

1821 GMritiBdM dtMMiM 

da foill üv Intni^iiiM 

Mi* Ir MN Hiwtfli fcrdttt«, 
1826 Oach wsrdsD ir mit dienate 
al des ktlDeg«B ml^ 
dfts dla Troirfl Helch« al« 
BÖ bI DD mnoBeD dieneo 
13S6 Dö BtooDt mit solben 6ren 
das mftD dft ze allen ilten 
awar nAob iegllcbem 
diirob d«s kttQeg«B liebe 

18ST HU eU i^Hlcm A-M, 

(mmIm «i mit «iii ondar 

A Sit diu fcHNifuiw 

dM tmid« dar Miito £teri 

1828 Sm w«Ua «iM «ncwdm, 
das p*i«H^ ttiird* 
Mck JtritfMUdbcM rdil«: 
dw «OArt «il mielMl eniid« 



ai ril M flalt-hM «M gMOs/ 

tDarl ir Vit Mwit. 

DttU Md mich piwaiif, 

•WfU fi dw \Awr Jtbi 

doz muoM gar »Tg^m «to. 

BJder aadert^D 

BDt kUa sine mkQ, 

Bo gewaltetltebe gebot» 

niUE u den Krlemhflto tdL 

der bof not oaeb dis laut, 

die knnewüe vaat, 

das beiw trnoc dea moot, 

ont der kDnigimte g^ot 

( §*di>U M mkn. 

ia» lil alwdr, 

«IIB MX dos aihntd* jdr. 



ainmer «nsltcifi«- «tum. 
«itM mirb« «Ml 
ia* £lB<{m hi»f 
Ortltop «Mii OS fMiHil. 
M«r ■! dm Btsda* Uimi. 



xin. 

1828 owas ie gnoter tagende an rronn Heltdicn lae, 

dervleUBicb[tiii]TronKrieiahilt dar niob tU manegen tas. 

di« «U« ei Url« Btrr&%, diu «Urndfl Mfil. 

dt» bei« U^nUAm ndch HBldkm grasUA M<. 

1380 Om ifwadwi md dm fciMd«n «xu •! «il wel behwif. 

dw jdiwii ddB Mi* oroiHH bMO« Inlii^^ lont 

buunr «nd* miliar; das IMm <i ^ «fdr. 

dac W «i fmec wa JViwim ««« «» daa drit»» hwid t jdr. 
1881 tfa ktl« >i «mI ir h iw a al das fr nitMoa widantiivat, 

^at »Mk /Vr<tM «rtbe UiMfM raha hMal, 

1326, 4 not di kÜDegioDe gnot 

12» 



jvGoo'^lc 



180 



DER NIBELUNGE NOT. Xia n«M h. 



tut* iaa wi aXh sMt 

•i gtdiht mch mamtftr IM« 

1882 8i dAt imA mantger inti 
dar tl toot JMsallw 
m» Stfrida tdie 
oh im da» oucli imMcr 

1SS8 'Dax gwchahe, ob ich in bring«" 
ir tnuHtte dax ir giattge 
OteaUter Ir imodmrs 
Dil »fit in lemfltm ASfe. 

1884 Joh «WM dff- M«l vdlMl 

it» »i Airdk moiie fciMl« 
if> bf^Mid ir aW «ohoM 

IS86 £s Ina {r M rfmn Wmm 
wi« man ti Am m)wM« 
dos «i «noM mi wwt 
au »At iU Itt kr SoffM 

1S86 Dm «dWm fa» ir Imk« 

•i gaUHa 'idi Mn ttf «IcIm 

^x iah mlnm «tMlan 

in vor» «t iofc iwn TVoni^ 

1887 yjloh <lM goMtM» ^4in«rt 

di« mir (U Ifid« td»Mi, 
Ml «Mnb «mI arrocJian 
d«> iah Mnw «rbail«,* 

1888 Z« Hob« M AA mm 

dii KriamMkb rwokm: 
der knmereii pfltc Eckewart, 
Ericmhilde willen 
1839 Si dUite esUen iltan 
du er ir des gOnde 
daz man ir nfande brehte 
dei argen willen niemen 

1333, 4 ob im du soth immer 

13.38, 8 der kamem dtr p9ae Bokewart, 

4 den OrlrahUde wlll«n 
1889, 4 den a^en wllleD nlamen 



«Mlf i^ntgt vor ir weh. 

d«r ir dd Mm» gtmAa^- 

«M fftblnnja lant, 

nnl die tr Hngnan hont 

iMfa gar banontan, 

se laida «Ata fcomon. 

miliU in diM l<ml.' 

tri} difca OM dar kinf 

ai fcw( in M aller alwit 

«II «ort in «rhfila fewni. 

KriMHÜill Am gaitt 

eon etnikert adUal, 

in BwyMidan lont. 

mm haise» trehe» »r tr^MWl. 

apdl Wide vme, 

broht« dsr nw 

aiiiaH MdMiachan man. 



jko« «i vil aeU« «b«, 
iMl U» ad 0rte* IwH 
giß»g» «och ei» laU. 

diha da« herse mfn: 
mdtle ioh bl den elii, 
minae vritmdea %; 
aproeh dos £f salan wtp. 



doK «OM oil «ool ireMn. 
dA TOn er rrinot gewan. 
knnde nieman nnderatin. 
'ich wil den kOnic biten' 
mit gÜetUohen eiten, 
in der Bittnea lant 
an der kttneginne rant. 
ouob ce leide mSbte komeo. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XHI. ii7i* L. 



1340 Dd «i «iüM mUm 

mU arm»» wnbaomgmt 
du tddem «towwmi triiilens 
dO gcMit tr bIimI« 

1341 Si sprach eqo dem IcSDige 

ich wolt incli bitten gerne, 
daz ir mich Beben liezet 
ob ir den ndnen Trinnden 
1042 Di a|>raefc dar Mmie rio&a 

dt» rtdiM viätrßvn, 
tMHd idk tiM «4bw «imM 

1343 D4 sprüh dio kfiniginne 
Ich b&n TU hAhe tnflge; 
das mich die ift selten 
loh han min diu Hat« 

1844 M tpraoh 4«r Wnw Bm( 
Attfct ex ai RJAt «■ Mire, 
Mcal ir di gent wt^tt 



134fi Si »praeh Wolt ir mir trinwe 
bO Bult ir boten senden 
Bo enbinte ich mtnen vrinnden 
so faunt nns her ee lande 

1346 Br sprach 'swmm ir gtbutet, 
im fc«ttd«( ttuMT vriiHid« 
als icjl si gtatAe, 
midi tmM das Aorle atr«, 

134T 'Ob es dir wol geralle, 

8& wold ich gerne senden 
die mlnen videlnre 
die gnoten Tidelnre 

1348 Si Uten harte balde 
bl der kttnig^ae. 
ri solten boten werden 
d6 biez er in bereiten 

1840, 4 



U dm» küntgt Im, 
hat «r si, als sr pfkur 
«i vtu im s4t sfa ^. 

das «tl watUeh» v%). 
'tu lieber h6rre min, 
möbt ez mit bulden sin, 
ob Ich dai bot rersolt 
wceret hmecUcben holt' 
(jfstritos toas ^ onwl) 
tttA Kap unda ffuot 
das mä«ss i^ «Fsad« Mm, 
nia bcKwr vritNid« jawaii.' 
'in Ist daz wol geseit, 
dar nmbe ist mir sA leit 
mochent bie gesehen, 
niwan fllr eilende Jehen. 

'«a HabiH PTMHD« Ml», 

atf lüeds icJi üb«- Bin 
vom bar in ailn famt.' 
dd si dan «mllen ria «rvaiit 
leisten, hftrre min, 
se Wormz ttber Bln. 
des Ich d& habe maot: 
tU maoic edel rtter guot.' 
sd Us at s« pssdbelisN. 



dar «dalaa I7olan Unt. 

das si uns stf lon^e cremd« stitf. 

TJl liebe vronwe di!d, 

nAch den vrianden din 

Id Bnrgonden lant.' 

hies er bringen sfta tebaiit. 

dft der künic saz 

Pf saget in beiden daz, 

in Burgondea lant. 

harte bfirliob gewaut. 

du 7il berlloba «tp. 



)vGoo<^lc 



DER NtBELÜNGE NOT. XHI. htm l. 



1849 Fmt HNt ximImmo ndkm 

ONdk wart im «o» Jim Wwi p t 
«ü «r (U lo^m «oUa 
SHcmUU £m «roMM 

1850 Do epnah der känie rtche 

Ich flnbiate mlnen Trlandsa 
duz ti rnochen riten 
ich hin aO lieber geat» 

19S1 Und ob ai mtnea willen 
die Kiiemhilde mAg«, 
ai enkoroeo u disem Bomere 
wuid tU der mlaen waone 

1352 Dd aprAoh der vtdelasre, 
'wenne Bol inwer höehEtt 
dai wir iutrem rrhudsn 
dö gprsch der kttoic Btssl 

1358 'Wii tnon swu Ir gebietet,' 
Ib ir kemeoAten 
briDgen tongenllclien 
di TOD rfl muegen degiw 

1364 81 BprMh »n boten beiden 
du Ir mlnea willen 
und saget ewaz ich enblete 
ich meclie inoh gnoteB rt«be 

1356 Und Bwu ir mlner Trinnde 
c« Wonnez bl dem Itine, 
dai Ir Docb le geishet 
und Bi^et ndnen dieseat 

1856 Bittet du si teilten 

nnt mich di mite aobelden 
die Hlunen wellest wnnen 
ob leb ein rfter «nre. 



bentl« «HM M Ueit. 

Ah itOtckafi yne», 

fiwMfcer «iid Hm» ■hm, 

« mmler «predMii begtu. 

'ich tage wie ir toot. 

lieb nnd «lies gtto^ 

her in mliüa lanL 

harte wtaie noch bekuit. 

wellen Iht begAn, 

daz bI dftB nlfat lAn, 

zao mlner höehgeitt; 

an mlnen konem^en Ut* 

der stolse SwAmdln, 

in dlsen landen atnT 

daz kflnaeu dort geaagen.' 

'cen nnhaten siiDwenden tagett.* 

apraah dd- Wftrbelin. 

bat dlQ kttn^a 

[ii] die boten ai geapraoh; 

Btd wAuio Hebea gMchtek. 

'nn dient aalehel gnot, 

tO gdetUebeB taot, 

heim In nnaer Unt 

und gib in h«rlicb gewant. 

immer mnget geaehen 

den anh Ir niht reijehen 

betrflebet mlnen mnot: 

den helden küene nnde gnoC 

das BtMfffr in enbAt, 

von aller nlnar not 

das leb As rrinnde al 

ich ktsme In ettewenoe iL 



lUB, l baralta man dln kMt 
1849, S ooeh vmrt in von dem köntg« 
8 wi al dar ladea solden 

1860, 1 'ich aage in wi ir teot 
1363, 8 daa wir das inrw frinnileD kaoDeii dort g«Hg«D.' 

186B, 9 tmt Bl diu kflMgta 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. Xni. usss L. 



ISfil Uad saget oneh 6«raöte, 
d»K im Immh mäge 
bitet du er mir bringe 
onser besten vrioode, 

1868 81 «ytf owk OladUre 

dst «>fcm JM oU gtrne 

ioh ft«lM JU« «il f MIM 

1869 &v** •"«'^ o**)^ mmattr 

wU «ft «M IVm^ Hmgw 

iMt «i iImim w iw» 

tei ^ lUt wq« «m Uiiib 

1860 0if Mm rIm iMMMi 

4as ai «OB TV«MJ« Bmgtmt 

itrtUimm JUm, 

mit HR <PU MMIf|)«M AagM 

1361 Brieve ande botsefasft 
■i ttaoreo gnotes riebe 
orionb gab in BUel 
in wu TOB gaoter wnte 

VI« »^iel nrfe 8» 
1863 D4 E%A ümt Mn 



dem edeln faraoder min, 
» der werlde holder slitt 
ber !d dlie luit 
delt one ze Aren A gewanL' 



mi» \Mu mikl gemiH: 

hi» Hu ONjin ml«: 

dunh 4m fr6wM UriunM «In. 

iiBtrtdiekk Mm. 

d«r( «Wk hiMH, 

mUa iwcfc di« tarnt: 

her M» IfiNMM «wf MkeiU.' 

wi tNm il«x MUt gtUm, 

«ifct MlbM aoltm Mh 

<s 1««^ i« «ider Ml: 

XMi jrimm»» (Adi «eideraiil. 

«M 1d nn gegeben. 

nad mohten sehdiw leben. 

nnd OQch ein ecbcna wip. 

wo! geztaret der llp. 



mil ba(M hnrtofmDM 
nt» aiMr Mt k gtMlt e, 
1868 Die ketm dsiMt /mtm 



er Wf HMd emA jftUf 
4« Ikoll« mM«9«r di im l*t. 
teer HluMN lowl 
dar «D^ren >1 guant; 



1364 raaie Be«Ulren 

dft diente man in gerne. 



def mM dd gShm, k^M. 

kAmen ei geriten. 

das enwart dk nlht Teni!t«a, 



1861, S du ta ler werlde aleuen (holder B) holder (nlemas B) mflge ein. 

S [mit In CJh, TU »Mi D] in di> Uat 
13W, 4 dem idnt die wege von kinde 

1860, 3 nlht eolden lin 
1860, 8 bellben bt dem Blne. 
186S, 1 DA Bcel no dem Blne eine boUo ■aada, 



jvGoo'^lc 



184 



DER NIBELUNGE KOT. xm. uns L. 



Btledgfir ilnen dieneBt 
bt in hin le Bin«, 

1866 Sitte tinau äiu gjbi 

dw! dMtor hott gt fU mv n 
ÜoUn «imI ir KmitK 
«ins IwtM in ti «wjf« 

IS6Ö Si'nbHiM «Meh PHt«lMM< 



d4 <i 4i< fWa VI 

•i« hat iiu mi 

[1867 t iaz dia boten fcnMi 

WOrM dar «il msHs 



enb6t nad GotUnt 
naiv oneb Ir brider kint 
vm In nIM ttHuÜM im», 
Ha Bbsdm «hm. 
mUI dd lUtftli^fr, 
ddMaffi MiiKyrivm mtr. 



dia balM «mUmi ear»; 



wt ihirol» B0i<r laM, 



dos *«( «ir iiikt jiMrimm: 
1868 Gab «r «b» hrtM m miwiNi, 



M» s« Ufa« «mM, 
«IwM fta 0«lt «M rtfl 
rUsR M-si li«. 



ifat tfr€u^ dar Ufdwf Pil^arim '«nd mII idi« MltM U«, 



p oH i 



1869 Weibe wege ■) fUerea 

des k«i ieh nlht bewheldwi. 
das es n*m in nienan; 
ji wu tU g«weltie 

1810 lore tsgM zwelfen 

ee Wormes sno dem lande, 
dtf Mfft mmm Um Mors 
dj ftomM hatmt vrimda; 

18T1 Dd apracft der vogt v<m Rfae 
fNm «DWHMM diee vf-eiiideH 



Bo^eiie «e» IVenja 
1872 Tm fcwmiit «{«tM mon^ 

die Ezelan «idelsre 

ei Mt iiHMr («witer 

ti min WM dttrefc ir ktmn 
18t3 Si rilen ol bereite 

es gtfvorm nie hMlcher 

U7i, 4 



«DO Kiit fcome» m den mn.*] 
z« Blne dnroh dia \sat, 
ir ailber not gewuit 
man Torhte tr hflrren som. 
der edele kOnlc wol geboni. 
kdmetu an den Rtn, 
Werbel and Swemlln. 
d«M fcflwe j eit aad ir mmh, 
Owither dtf vrigm itga». 
'wer iHOt «M das Mk«t^ 
riten in dos l«iil?' 
Hwt das ei $tok 
at Gwnlltere it eprscfc 
dea w» i«k 1» geijJbe a . 
die Mm Mt Ma geeAeii. 



griz« witlefcomM ata.' 
/8r den fxrlae dm, 
fSrtitH >)ittemm. 
dA la Ganther« apraeh 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIIL 11990 L. 



dei ktlneges iageBiDde 
man gftb io herberge 

1874 Ir rtiakUier «oAm 

ji mAI«» «1 mit frM 
«in voll«! ir nikl min 
ak ir iMHiM gunukt», 

18T6 In i» ttlhm mix» 

Aa M «3 gent mImm: 
i« Mim OK a* 9«ta 

1876 IM ffi« Mi» wlffiiba, 
dos EImIm 9m{»&: 
Bagmw sftktMitcfc« 
tmt Mp)!« «i miNMcIliA«. 

187T Dtmk Am fcwMiM m«r« 
wii «idk »mI« pdMif 
4< «pTMh ^ «idsitnv 
hmA «ft vrA di« liüt«.- 

1878 81 giengeQ zno dem wirte. 
do enpUe man die gelte 
g&etllehen grüeze» 
Werbel tU der recken 

18?B Der kftnM gesogenllche 
'dt wülekomen beide, 
ond inwer ben;eselleD. 
Esele der riebe 

1880 Si nigeu dd dem künige; 

'dir eabintet bolden dienest 
und Criembilt dln Bwester 
81 habent ans in recken 

1861 IM upraeh i»r fiirgte rlcüc 
wia gthohtt tidt EtBtl,' 
'nad Krimkill «du <WM(er 
'At »pra<^ im- videUtn 



enphie si gft lebanti 

nnt bles bahalten ir gewant 

rbsh tmä tS «ol sttin, 

fikr de» hhiic g^t 

iä M hev« IriipMi: 

it» beim Morni dos Hffm. 

«um ouofc Umte vant 

im «Dorf n f«MK(. 

«err« hmatr wAt, 

ze tragen» Urtkke etil. 

di der friMe eam, 

gerne eack ■)«( ifau. 

xe den hoten •pnHM 

da tagten im die kiwippeii il«iic 

vrige» er hegnn, 

n»d di« flu«»«!. 

'dos laut geehten* «te hat, 

HU «IsmI mdellclM da».' 

der palu der was toI. 

BÖ mau von rebte boI 

in ander kttsegelant 

dA bl Onnthcre vant 

b1 grfleien began, 

ir ffinnen gpüeman, 

wea UU luoli ber gesaat 

zno der Bnrgondcn lantT' 

dd spraeb WerbUn 

der liebe hfirre min 

her in dise lant 

fif gnote triwfl ber geeant' 

'der man Un ich vrd. 

»6 vrA0e der degen di, 

iser HiiM«» laKt?' 

'diu mar« t*on ioJi m heliant. 



187ß, S ^gm den boten aprane 
1878, 1 graeaea ai bagao, 



)vGoo<^lc 



186 



DER NIBELUNGE NOT. Xm. imss t. 



1S82 Da* MA Mefc «i« ^«kabtm 
ilra «i aM fdMmf fcaUe 

•i vrmrfm «ich tf«r v«rt^ 
1888 'OmM« ^«r Aaiul«, 



(MMiM Umte hm», 

{ir •tili «wl wisMii <«>) 

A« mdg« «ii<i [•«4] olh ir mmr. 



das «1 libmit «if orewlm, 
wand Icü dodi dsr ««v 

1884 IK« h>Am j'wifm fc«»%e 
•i Ik ti tm iMtt wuwn 
tfimfc «tafr MBMier IMa 
OlvaUar ^ jmh;« 

1886 'Ir botcD snlt uns grün 
ob ir djker woltet 
ir nindet Ue die rriande 
in solte hi« se lüde 

1386 Wir triwen ia aller «reu,' 
'ine knnde in aiht betiateo 
wie rehte mimiecUetw 
not inwer edele sweiter, 

1381 QeoUe nnde triawen 

tmt das ir fe waa wnge 
Dot ze TordreGt dem kUnige 
das ir geruochet rtten 

1888 Om wir tKch det bcchn, 

Ee«I dar richa 

ob ir iMck war MMtlar 

Mt «Mtl ar dach pariM ipkuaii 

1889 Dos Im alfd vramdaf 

oi (■ diu fcitmgiiMM 

•d mdhi ar deck «ardianeii 

ataaiMa das argl a ii^i t 

1890 Do ipraoh der kttnlo Gantber 

afl kOnde i'a diu awre, 



dia tr mir anbataii Kit, 
ril as oM «MI 



dia w4r*N «wfc fiv lb>Mii> 

almfa d» «anteM». 

dia befm f ar»a Mck 

«M «in dd MiMMoUdU» aprmA 

wülekomen iln. 

her rlten ao den Bin, 

die ir gerne mObtet sahen: 

Ti] wAnic leldea geashahea.' 

aprach dö SwemUn. 

mit dea Binnen raln, 

in Ezel enboten Ut 

der diM in hdfaen tren atlt. 

mant Incb dea klinegea wlp, 

Iwer lierse ont iwer Up. 

at wir her geeant, 

in daa Etaelen lant.* 

eil tpoatfl MIM doa gMt 

In «Hau dos enMt, 

»ÜU »An «oltaf Mm, 

WIM er im küu gMHy 

mmt «uek ataiv IcmI. 

«wr »i« ai4r hakamt, 

d«a ir im g tmaektt »Amn 

ad war Im Uabe a 



1S89, 8 di inftge and [oneb MC] Ir man. 
1889, 3 warb ni (nie war« mto D) bakant, 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XUI. 



mit im mtDen Trinoden. 
In inww herberge, 
1391 DI «praoh lAer WarhUn 



VnUn ii« tu riofcm, 
OlMihff- d«r aiaU 
1S93 'Oax Mtei {« «Umm tenwleii. 
ir luAtt Min«- mwaMr 
«MK «i Mtt imck gen» 

1898 «aA«r ti hrOtU 

Ha Utm »avk ai ^«rM 
•i gnottn KtowoeUdk« 
4» MjTtM Jr Aw mor« 

18M 'Ai miWkM i« Mto vraiHM,' 
'iimut Mit Mmm. 
«Uk ti weh diohe mk», 
«t w«r0 ir tn dir «mtU* 

I39Ö M f^neh di« ]b6ni{)i<iite 
wi« gtnie itik dkfe« meIm 
ao itt Mitr Mir w iwrrv 
mi«l tMM«r mUe 

1896 Ir mit aiisk Uhm «isMii, 



di« Itntpfan ir dfl lobslni 
1891 Zen herberen faoren 
dö het der kUnic rfehe 
Gnnther der edele 
vie in dln rede geriele. 
1898 Daz er wol mfihte rlten 
du rietou im die besten 



die wile snlt ir ^n 

und «bU tA gsot« mowe hftn.* 

'umt nfiM« < 



i «^ mMM/Im «im fftmackT 
vü fcofla xiih UM kmt apnioh 
Md «Mit ir ^ «1 gi», 
willeit gar gHin: 
dnreli dl* j 



von der IRim«» tanti 
durch ir tugatABfUn ttval. 
die befeii hMuek Wide fiwl. 
«A «prseh SweMlto, 
«Bhfe d«u> 9MtR 



1396, 
1896, 9 nrie {«nie ieh dieke lafae 



Mit 

'dM mae «w ulkt geahi. 

dii liebM fohl«r mbi! 

dt» tidm kimeffe* «elp. 

Ir wid £lMleK Up. 

S W* gtrümut Ma, 

Ina guadh «8 (fariM itl« 

danaa iek iMofc hdii fMclM».' 

das »i da» lies«M gmckAm. 

die Ton Hinnen laut 

a&eb Trinndeu sin geaant. 

der vr^e sine man 

ri! msneger sprechen dd began. 

in Etzelea lant, 

die er dar nader raot, 

2 konden 6 gMekeo, 

i da Til sfibteellchan sprach 

1 weit ir fOr ■! xAn, 

4 ir «alt Ir willekomea aln.' 

1 'de* niao niht Kestii, 



1391, S VTigte iln« man 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XlII. 



in« HsgotD eine. 

«r apracb « dem kflnige ttm g tn 

1399 No iat in doch gewixzen 

wir mögen immer sorge 
WBD tob elnoe se tAde 
wie gotonten wir gerlten 

1400 m fraeh iw Mmmi richa 



dem was ei grimme lelt: 
'ir li^t la selben «ideneit 
waz wir hAben getitn. 
zno Kriembiltfl hin: 
ir man mit miner hant 
in das Etzelen lantT 
'mjR Moart«' lie ian %on. 



a% «üri «I, HsfiM, 

1401 Nu Iftt indl nlbt bekriegen 

die boten tou den Hlna«n. 
ir oitiget wol dft variiesen 
es let lü lancneebe 

1402 DO sprach eno dem rite 

'bU ir von schnlden 
in Hinniscben rieben, 
wim stehen nneer swester, 
1408 B» «priKA dar füräh OUelktr 
'•II ir iiwh nhwMM wizztt, 
■a mit ir Mlb«N 
mni Usal di« gttintiffe» 

1404 D» Ug^mie t^nw» 

'«» wtl »Ot ((» ir fiunt 

dar galirr» rilni 

•U ir nihl tealt «nDindn, 

1405 DO sprach der kuobenmelster 

'der rremden nnd der ksnden 
nflch iwer selbes wQlen: 
leb wane nibt das Hugmt 
1400 Welt ir nibt volgen Hagnen, 
wand ich in bin mit trinwen 



•procli Eoßna iwes si halt Jehen, 

weit ir Crlemhtlte sehen, 

die Are nnd onob den Itp. 

des küneges Etselen wlp.' 

der fttrst« 06rnOt 

fOrbtet dft den tOt 

selten whrs dar ombe Iftn 

daz wer vil ttbele get&n.' 

xHo d«m dsffeM 

mvimt Bagmu, 

u»A xuek vil «eol bewun», 

mo winm tvaatw mit tnia «um.* 

VM Tnnja dar dagam: 

•MMN if de» mngtn, 

mit iu M hoee baa, 

*di mI hl «H>l arxrigeit doc." 

Rftmolt der degen 

m0ht ir wol heizen pflegen 

wand ir habet rollen ritt. 

inob öoob rerglselt bit, 

in netet R&molt, 

dieostUeben holt, 



1400, 8 du wir tr ie getAion, 
4 esen st st, Hagan, dknae 

1401, 1 sprub Hagen«, 'swes sl jehen, 

1408, S U) BDlt ir hl ballben 
4 und Iftaet di getörren 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XIIL 18398 l 



das ir hte salt beUbeo 
nnd Ut den ktlnie Btteln 

UOt Wie kund in in der werlte 
ir maget Tor hinn Ttnden 
Ir aalt mit gnoten oleidmn 
trinket wln den besten, 

1408 Dar no gtt «um i« apt^ 

in ier imlte Mmo iAtiiUT. 
ir MbH flodb MOm 
tirti UmtUeU 

JiOi Des rU ich in bellben. 

man mac in bu erltsBen 
dune d& Mn Hinnen. 
ir anit beOben, htrre: 

1410 'Wir wellen niht beOben,' 

'alt d&i DBfl min aweater 
nnt Büele der itehe. 
der du niht gerne welle, 

1411 Des utwnrte Hsgne 

nine rede dar nmbe> 
ieb rit in an den trinwea, 
ad anlt ir zno den Hinnen 

1412 AH «r aiM «Mll «rtniulm, 

4i« U«*M ^ ir vMa 
»a wa iek ix i» oOm 
MM« mof i« ttikf gnmrrm 

1418 "Dea wil ich gerne Tolgen*, 
dö hiet er boten rlten 
dO brAhte man der beide 
dn winden niht lerwerben 

1414 ai rit« vraReb 

MUM lU» i» oIIm 9«^ 

4i« ii vartn «ellM 

dar Mmm mit gwttmt wttlMt 

1406, 8 dai ir anlt bi bellben 



dsrch den willen min, 
dort bl BJiembilte ein, 
immer samfter wesenf 
harte wol genesen, 
zieren wol den 11p: 
nnd minnet wnüiehia wlp. 
dt« btdm iia ie gtwan 
ob dM iiiU rnSüto «sin, 
durch i«Mr »duan» vflp, 
Mllel vigm dm 1^. 
rloh eint iwer lanti 
hie heime din pbaat 
wer weis wie ea dA atitf 
daa ist der RtUnoldes ritt.' 
aprach do G4ra6t, 
■A nlnntUflhe enböt, 
Ewin soltfl wir daz lAnf 
der mac hie heime bestAn.' 
'14t lach nnbüden niht 
awie halt in gesehiht 
weit ir incb bewam, 
TU werltchen varn. 



«ler iaderl mt^at U». 

tiae»t ritar guati 

der argt» Krimnüiltc HhwI.' 

apracb der kflneo seliaaL 

wlte in eioin lant: 

drin tflaent oder mir. 

also grcezUchla afir. 

in Qmt i htr u lowf. 

rM uMd ewcfc gamutt, 

von Btirgoadm Ia»l. 

dd vU auHugam gtuttan rUsr i 

t TÜ gawSrtlehe van. 
t von BOrgondflD dan, 
t der TJl managen gawan. 



)vGoo<^lc 



190 



DER NIBELUNGE NOT. XIII. lasso L. 



U16 DA hi«B TOD Tioqje Hagne 
ir bsider nken ahtec 
die kdmeii rtterllolu: 
fborten di« tU «teilen 

U16 DA koiD der kflene Volkftr, 
zao der borereiie 
die beten eflleoh gewnte, 
du er sen Hinnen wolte, 

141? Wer der VolkAr wcre, 
er wae ein edel Um: 
v!l der gnoten recken 
dnrcb das er ridelen konde, 

U18 UagM mmH« f^Mfit; 

«WH M ctortai rt fln w 
»i»r noMM ti i« higitngm, 
i«n hntda amitn iiicmMi 

1419 Die boten Kriemhüte 

wu Ir ToAt se ir hftrren 

bI gerteo tegeliche 

det «ngond« In nibt Hagene: 

I4S0 Er spraeli ano dme Urren 
das wir ei lizen ilten 
dar nAob In slben nahten 
treit DU lernen argen «Dien, 

1421 Son mafi onofa aich rron KriemhUt 

das nni dnreh ir r«le 
bAt aber li den wUlen, 
vir fttern mit nns len Hinnen 

1422 Schilt nnde setele 

das d lUeren wolten 
du WH na gar beratet 
die boten Krtembate 
1428 DA die boten kAraeo, 

'der kllnic wll des volgea 



Dancwart den bmoder ila 

(Seren an den Bin. 

hamas nnt gewant 

in das Qnniherea Unt. 

ein edel spibnan, 

mit drfzec einer man: 

et m&hte ein kBnte ttugen. 

dai hiea er Gnatinre engen. 

das wil i'ncb wiasmi Mb. 

im wae oneh ondertin 

in Bolzenden laaL 

wae er der Bpilman genant. 

die kl er «wl Maul, 

hale ga/rihnM ir hwtl, 

i4» kat er vit gt n kMt. 



vil aAre di verdrAs: 

din was harte gr&s. 

urlonbee Ton dan. 

du was dnrcb litte getftn. 

'wir Boln daz wol bewara 

A daz wir lelbe Tara 

in Etaelen lanb 

du wirt nns dester bas erb»*. 

bereiten nlbt dar ano 



ei mag ir leide ergia; 

sd manegen Ax erweiten man.* 

ant alles ir gewint, 

in Eteelen laut, 

TU manegem kfienem man. 

hiez man für Gnntheren gin. 

dA sprach G«roAt 

das nne Etzel her enbAt. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNOE NOT. Xni. 13398 L. 



wir wellen fcomen gerne 
Dod üben nnaer iweeter; 

l£i4 DO sprftcb der künic Onother 
weDDfl et dJD hAhiit 
wir dar komeo aolden I* 
'len lUBhGteD laiieweDden 

1426 Dtr VMa f» KUuhts 
ai n «doIIm ^ariM 
i»M n /ür <i mUm 

1426 'Jm üt min orawM PrAiihiil 
tax ir «i rnugtt mImmmii,* 



USU DA lies der ffirate rtche 

durch ein selbes tagende 
td den breiteo icliiitai): 
onch wart in rlcbln gftbe 

1428 OMW Httd GinM, 

(las H mnk «ilfa wAwi, 

aMTfeÜM g»t 

i»M tu ver ir kimK 

1U9 IM «pTMlt n« dmi fcttni^c 
'W Unm, UI tawr (fM« 
teir an^eii Ir ionK iiiht /üUtmi: 
ifäs «Dir Iht g4b« üainm.' 

1480 ZW wart Jer vojfl von SIm 



ias M mit i» f^rtm 
1481 « «MllM aehm PelM 
OlMlh«r dir imv 

U 
1481, 1 DA hie« der fEnte rlolM 



mo alaer hdfagezit 
daz ir des Ane swlnl elf 
'kniuiet ir uns one gestgen 
oder In weihen tagen 
dd Bpraoh Swemtln 
sol b1 t{| wnrtichen sin. 
{da tDoa iio<A tüht gt ukt hm), 
vrotm IV4iiktlte tekm. 
Mit aliwm «Dilln gitt, 
das wo« ir lieb« geti». 
nu miht 96 «wl guMtoi, 
apfwA dar rtler ovef. 

at Ut MltM Mich MhMI.' 

dtnt fcuiulM niÄI gewfcefctw. 
(er was den boten holt) 
tragen dar §]b golt 
der mohter ril hän. 
Ton nlnndeo getftn. 
Qin «ad Orhrta, 
<fiu MfM ti »et nbto. 
*i bülta die belM an, 
Nie ^Mlorilm mpU«. 
der bofe Sweailta 
Ua w laad« ria. 
■^ Urre «c wia verUt, 
euch iaf ea kirl« Htxel wtl.' 
d4 eea «S aagMniioli 
•tf ridkaa hta^M §i»ti 
riH jfeU wul «In gmcaml, 
M ia £l«leii laut. 



briht die «pileiRaii 

l könnet ir nng geaweo 

l aol ii wBrIlDha a!a. 

L von. «Inen rrinndeo ^tAn. 

l niht getonten «nplln. 

L der böte WüballD 



jvGoo'^lc 



192 



DER NIBELUNGE NOT. XIII. mea L. 



ßr ito« Nitwl«- Votmt. 

naa* ai im UM, 
1482 IM hin dM 1*nigiM* 

f«fr«n dvriA KrinnMIda 
■Nt diirdi dw Mmo Eta«!« 
ti mohtnu^anw MifUJMM: 
1488 tTrlonp genomen Uten 

lai] faoren ma in SwAben 
[j{] bflleitea ilne heida), 

1484 Da siob die Ton ia schieden, 
din Stielen hinchnft 
des ennun in nieoun 
ti Uten hüte bftlde 

[1486 SiMl ri /HnmI* «MrtMi. 
Aw Üa MM BdffMiiM 
towa»! kar «•» Rtna 
(lam biadMf PHigrfiia 

1486 DO sl Ar Beohlftrea 

mnn seit ei Rttedigtra 
nod nonn Gotellnde, 
das si aalta» solde, 

148t GAhen mit den mvren 
EhIob sie ftuidea 
dtenst Aber dlenste, 
Betten si dem künige. 

1488 Dö din kttnlginne 

du Ir bmodere solden 
d6 was ir wo] ze mnote. 
mit tU püzet gftbe ; 

1489 81 aprodt 'w »agtt baida, 

«ealha «Im mäge 

dar t aa l aw dia «Dir )«dalan 

■tu aMffrt) was radat Hagn», 



diu WMKM aiiMl d< 4m 
daz mtr ir Uaba gttäm. 
tr boflaii NJid if goH 
(wo» dar tew st hoU) 



tz «wa mit trimmii g»Um. 

die bolan n» 9on dam 

als ioh iu sagen knn, 

(dar hies ai GAmAt 

das « in niemen missebfft. 

die ir d4 striden phlegen, 

Bi nidete flf allen wegen: 

ros noch ir gewant 

in das Stielen lanl. 

dos Mta» ai dm hwO, 

in ril fcHTsar ataat 

i« dar fliuMK loal. 

«ort iax mar owelt J A a al .] 

die atr&Ee oider riten, 

(das wart niht renniten) 

des marcgrftTfla wlp. 

des wart vil Trcelich ir Itp. 

saeb man die apilraan. 

in Blner itat se Gran. 

der man im ril enbAt, 

vor liebe wart er vrenden ritt. 

din rnnre rebte erraat, 

komen in das lant, 

si lOnde den apilmaa 

dais wae ir 6re getAn. 

ITarfol «Nd jStMmllR, 

«ar kOektU waUaa aii^ 

Ittr iü diM lant. 

dt w dim «ara imantT 



14S8> 2 TOS wlben and von mannea. 

4 slnfl heldfl [st 0) beleitw, 
1486, 1 SwA ai dar Trinnt ibt weaaea, 4 wwt onok das nusra bakant. 
i486, 4 das ai ai (ts D) aahan «aide. 



)vGoo<^lc 



DER NIBE!,UNGE NOT. XIII. 



14A0 '£r kom mo tier aprlcb« 
UjmI gwOtr tfrüA» 

ioK «eoa dmn giimmtn Hmgn» 

1441 Sk fcMMNt *tMr brUtier 

M UHIcImiN MHOt«. . 

(J«r «um iok MdMÜch« 
M lobte mit In fUm 

1442 'Dm «nbor ich hart« Ittfi,' 

Bagium bin k& «DOKr«.- 

4as wir m M« aeftm mwaBen, 

1446 Dö gle dia kODigione 
wie nhte minnecUche 
'wie geTftUent io din msre, 
dea ie mta wiUe gerte, 

1444 'Dia will« dent min mnde,' 
'iae wsrt min selb«! mAge 
ob si immer komen BoIt«n 
durch Hebe dlner ninnde 

1446 Des kUnegee ampUInte 
mit geridelen rtcheD 
gen den lieben geeteo 
■It wut von in dem kttnige 

wi» dii UrrtH all 
1446 Np Um itM htObm. 



ai Man mms n «notte«, 



OK einm morgnt fr*o: 

rtdtt «r dar sho. 

hmr M abHUK iant, 

gar Kern Ude paumt. 

iia MiHDe alle drt 

MMr mir dar Mite «i 

wisMM iMM kan), 

FoIJfcA- d«r «pilemoN.' 

•proek des hünagu wip, 

dMi FoIUtm I^. 

der ül «in kell giuit: 

de» »tat UJM mir der «tiol.* 

dft gi den künic each. 

TToa Kriembilt dA spraohl 

tQ lieber btrre mluT 

na lol daz gu lerendet sin.* 

eprack der kOnie dA. 

nie sA rehte rrö, 

her in minin Unt 

so ist min sorge Terewant' 

die biezen Über tl 

palas an de sal 

die in dl Bolten koinen. 

tU michel weinen Temomen. 

' HH Btamm /kam, 

wie ti gAärtn Me. 
di« gafiiorm nie 
in d«heiiHt küntgt» innl. 
beide w&fm tmt gniMmt. 



XIV. 

1447 X)er irogt von dem Rlne oleidete stne man, 

sebzoc onde tfieent, als ich Temomea b&o, 



14i&. 2 mit geeidele rlhtan 



1441, i Tolk4r der kGeoe •pileman.' 

1442, 4 dee eUt mir hOhe der maot.' 
144S, 4 dM Bol DU [wol A] verendet w 

4 vll michel «einen banomea. 



b/Goot^lc 



194 



DER NIBELÜNGE NOT. XIV. 



DOd nian tftaeBt knehte, 
die si dA heime Ue»n, 

1448 DA tmoo man das geraite 

dd sprAch d& toq Splre 
EQO der scbcenea üotea 
g6n der höfazite: 

1449 Dd sprach zno zir tcinden 

'ir soltet hie beliben, 
mir Ist getrotitnet hlnite 
wi« allez das gefUgele 

1460 'Swer sieh aa troome weodet,* 

'der enweia der rehten mnre 
wenae ee tm zen Sren 
ich wil daz min htrre 

1461 Wir Bula rü gerne rtten 

dA mag woi dienen känige 
dt wir dft Bohoowen müesea 
Hagne riet die reise: 

1462 Er hetes widerrftten, 

mh nogefboge 

er roaot in Slfrldee, 

er sprach 'dft von wil Hagne 

1463 Do sprach von Troneje Hagae 

awenne ir gebietet, helde, 
jA'rite ich mit ia gerne 
alt wart ron im veiiioBwen 

1464 Diu aMf hermM »Arm. 

flw«: «i cMiar kUmtf 
•i wdnm vÜ wimAisaG 
«i htwben tick aoii kite 
1466 Di* gnM und mte\ die hüttm 
anderthalp de» Rbiu, 
dm IMtMC bat iMcft Mifrnt 
«i trüU nuA i— noUw dm rtnm «MlUchm l^t. 

1448, 4 got mäet ir «re dft bawara.' 
1461, 2 <ti nao wol dieneD kSnegen 

1466, 2 da dai geaahehen waa, 



gflo der hdhalt. 

die beweinten ea slt. 

ze Wormez über den hof, 

ein alter blschor 

'unser nionde wellent nra 

got mflese sie dft bewam.' 

din edele Uote 

helde gnote. 

von engestllcher nAt, 

in disme lande wtere t6t.' 

sprach d6 Hagene, 

niht ze sageae, 

ToUeellclien stA. 

ze hove nAch nrloabe gS. 

in Etielen laot: 

gnoter helde hant, 

Crietnhilte hAhilt' 

idooh geronw ez in alt 

wan daa Q«mAt 

Im alad misBBbftt: 

Tronn Kriemhilt« man, 

die grAzen bOTereiee Ita.' 

'dnrch Torbte Ich nibt entno. 

bA uilt ir grifen zno. 

in Etzelen laot' 

manio heim o&de rast 

dd wai oil numl« wmi.' 

di« (moc M«» dar am. 

vor db«Nd«a slf. 

vi! \atU tmeildie «II. 



d& da» getost wat. 



i grae 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. 



1456 BnBQnen, floitieren, 

du si Taren lolden: 
8«er liep hete %a kntte, 
des achtet slt vil mit leide 

1467 DId kint der Bchosnen Uoten 

küeae und getrinweo: 

dö Bsgt er dem kttnege 

er spraoh 'dei maoz ich trCtren, 

1468 Er wts geheizen Rftmolt 

er sprach 'wem weit ir Iteen 
dai nleman kan erwendeo 
Kriemhilte msere 

1469 'Du lant al dir berolhen 

Dnd diene wol den rrouwen: , 
■wen ds Bebest weinen, 
JA toot uns aimmer leide 

1460 Diu roB bereitet w&ren 

mit minueellchem knaee 
dem in hdhea moote 
das mnose slt beweinen 

1461 DA mu die inellen recken 

dd k6s man tU der vronwen 
du ir vil Issges scheiden 
üf grAnn sehnden se komene; 

14fö Die snellen Bnrgonden 
d6 wart in dem luide 
beidentiiBlp der berge 
awie dort Ir vole täte, 

1468 Di« NUhmg- Mi» 
in läaMil haluptrftit, 
NUMpR achone vrootetn. 



hnob sich des morgens frno, 

d6 grilTen d dd luo. 

der trftt« Trlnndea 11p. 

dea kUnegea Etielon wip. 

die heten einen maii 

dA si dd wolteo das, 

tongen einen moot, 

daz ir die hoveteifle tnot.' 

nnd WM ein helt zer haat. 

linte nnd ouch dia Uutl 

in reken iswern mnotl 

nie gedUhten raiob gnot.* 

nnd onoh min Uodeltn. 

du ist der wille ntn. 

dem trcDsta alnen Up. 

des kflnic Btsele« irtp," 

den kttnegen nnd ir m«t. 

sohlet TÜ msneger dsn, 

lebete äü der Up. 

vil maitic wctiicb w!p. 

aach ze» rossen g&v, 

tr&ricltohen at&n. 

sefte in wol der maot 

du berze nitmatl aainpfta tnot 

sich Az hnobeo. 

ein miohel noben: 

weinde wtp nat «ml 

si Aioren TKsUebe dan. 

Muten mit in iam 

du Mnm JmIm Um 

dts »i gn^tm «itRmtr mt, 

*Atm ÄriemMIde wS. 



1468, 4 diu Oriemhilden i 
1460^ 3 mit minnecltchem kflsaen 
146B, 4 di Stfrides waadan 



4 TJI maeio watllehei wtp. 



b,Goo<^lc 



196 



DEE NTBELUNGE NOT. XIV. 



1164 Dfl lohictea ai die reise 
Af durch UBtermnkeo, 
du leitet« sie Hagne: 
ir muvchale wsa Danewut, 

1466 DA ai ron österrranken 
dl mohte man d Idesen 
die RlrsteD ond ir mAge, 
u dem Bwelftea morgea 

1466 DA reit Ton Tronje Hagne 

er WM den Niblnngen 

do erbelBte der degen küene 

Bin res er horte balde 

1467 IHz waxzer wu engouen, 

ei ergie den Nihlangea 

wie al kennen übere: 

do ertwiite no der erdea 

1468 'Lnd«,' ib gprack Uagma, 

Vogt VM dem Rtiu. 

jA «mm «Dir Ut MrUaMn 
1468 'Wm triMi tr «ir, UasrttV 



g6a dem HBane dan, 

die Gantheres num. 

dem WOB es wol bekant 

der helt TOtf Borgenden lut. 

g6n SwaneTelde rlten, 

ma herllchen siten, 

die helde lobeaam. 

der kttnee aer Taononwe quam. 

uUer Torderdst: 

ein belfitcher trAat 

nider üf den sant, 

BQo elme boome gsbant 

din Bchif rerborgen: 

zen grdien aorgen, 

der Uta WM In le breiL 

tH manic ilter gemeit 

'fNoo dir M« wel gwAAm, 

«w mbJU im t^a mAm, 

«U iloro i(t iM jU Jhw*. 

Mo«k kiala aMMffaN nbn fmk' 

■praoh ^ Mmk Mr. 



4«i /Wrt Mdt ir 
du wir sMi Mum» Miiyeit 
1470 'Je m ist mir,' epriwlt Bi^n«, 
ias 1(4 midi wrfl« ertTMlwii 
I m1 «m mlMii honde» 



meelie» Mn über m doa I«il, 



1471 Bellbet bt dem waxaer, 
Ich wO die rergen anochen 
die uns bringen tibere 

dO nun der atarice Hagne 

1472 8r WM wo] gewUent 

atnen heim flf gebandeo : 



1478, 1 Br WM vll «ol gewUTent 



'MIN Mm iriM •« btt, 

i« diMN «adw brettJ 

■r i lwtüi «aaic mm 

dM i<A eil 0iH>t«t willfN Um. 

ir etolzea riter gnot 

selbe bl der flnot^ 

in OelpMtea lant' 

einen gnotea schildeB rast 

den sehflt er dannen tmoc, 

lieht WM er genuoc 

) le grOaen sorgen, 

l 'nao dir {wol B) hi nackekeD, 

I ooeh falote mauj^en helt gnoL' 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUN6B NOT. XIV. 



dö trnoc er ob der brilnne 

du ze beiden ecken 
1173 DÖ HQohte er nfth deo vei^n 
er hdrte wuter gieten: 
io einem EcbceDen bnmneD 
die wolteD sieb dt kUelen 
Uli Hagoe wart ir lauen, 
dö si daz TennaneD, 
dftz ai im entmnneQ, 
er nun in ii gewete: 

1476 DA Bpracb du eine merwtp 

'edel ilter ^agne, 
aweniie ir noa gebet widere 
wie in sc den Hinnen 
14T6 Si swebten sun die Togele 
dea dAhten in ir alone 
EWU si im sagen wolden, 
dea er do Unse fo gerte, 

1477 5i apracfc 'Ir mnget wol itten 

dea aetce icb in ze bürgen 
daz beide nie gefnoren 
nAcfa also grfizen 6ren: 

1478 Der rede was dö Hagne 

dö gab er in ir kleider 
dd ai an geleiten 
dA aageten aim rebte 

1479 D& sprach du ander merwip 

'icb wil dich warnen, Haigne, 
dnrcb der wiete lieb« 
komatB sen Hinnen, 

1480 JA soltn wider kören: 

wan ir beide kttene 

U72, 4 

1473, 8 

1474, S 
1475, 8 awenne ir nna, degen kSene, 

1476, 8 
1480, 1 H aoltn k«reD widere: 



ein wAfen alafl breit, 

Til harte Treislicben aneit. 

wider nnde dao. 

tosen er began. 

t&ten das wlsin wlp: 

nnde badeten Iren 11p. 

er Bleich in tongen nAch. 

dö was in dannen gftcb. 

des w&ren sl ril bCr, 

der belt enschadete in aiht mtr. 

(Hadbnrc was al genant) 

wir tnon in hie bekant, 

unser gewan^ 

iwer horereise argiia.'' 

vor im flf der flnot: 

staro unde gnot: 

er gelonbte in deater bax. 

wol beacbieden si im das. 

in' Etzelen lant 

min triwe hie zebant, 

in deheinin riebe bu 

nn geloabet wnrliohen daz.* 

in alme heraen hSr: 

und sftmte sich nibt m6r. 

ir wanderlicb gewant, 

die reise in Etzelen lant 

(din Mee Slglint) 

Aldriftnes kint. 

hftt min mnome dir gelogen: 

so bistn sere betrogen. 

du ist an der ctt; 

alaO geladen slt 

harte vrois Hohen snelt 
das Uten wleln wtp; 
da wart In dannen g4oh- 

Sebet widar nnser w&t, 
iain hovereiae e^&f 
er gslonbtei desta bez. 



)vGoo<^lc 



198 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. 



dus Ir BteitMn mäezet 
•wellw dar gwltent, 
1481 IM «prock oW Hmgn» 

•oMm dA hOAm 
•i h«guttdmt Im Mm wtmn 
US2 D6 «prm* ob«- An cifi« 
doc kotr abur 

^ kwnt jr"***' wU«r« 
1488 Dft sprach in griinitwm nnote 
'd«z ntere mlnen harren 
du wir zen Hiunan lolden 
HD zeig nni Üben waBMr, 
1484 81 tprach 'sit da der Terte 
■wA oben bl dem wuur 
dar ioDe lat ein verge, 
der innre der er nftgte, 

1486 Dem an|^mDoteii recken 

'ns bltet aoehj er Bagone: 
vememet noch baz din nusre, 
iim mank Urr« 
1488 Oh bnudor dant gtMtm 
ein Mm i» B«i«r laudt. 
w«ll ir durch sin« wafb. 
nnd Bnlt ooch mit dem rergen 

1487 Der ist lA grimmea maotes, 

im velt mit gaotea Binnen 
weit ir das er ineb fitere, 
her hUetet disseB landes 

1488 Und komet er nibt beette, 

nnt Jehet it heizet Amelrlcb. 



in fitaelen lant. 

dio habent den tAt an der hant.' 

'ir tritgal iM mM. 

dwB «rir all« t6t 

durA iffnaKM« hmxT 

tagen hüntliolur kos. 

Iran dJ HÜU pMMHIl, 

das iil IHM wol UumU 

in Gunthens lant.' 
der kflene Hagene 
mflellch ze ugene, 
verlioBen alle en 11p, 
aller wlsesto wlp.' 
niht wellest haben rAt, 
ein herbe^ attt, 
nnd nindert anderswl.* 
der geloobet er sich d&. 
sprach diu eine nAch 
jA ist in gar ze gftch. 
toi« ir iwmtt Mb«r tont. 
dar 1«1 EIm genant, 
der degem Gatpfr&t, 
eil inü«nak m hi ttät, 
ir Bult JDch wol bewam, 
Til beBcheideaUchen Tarn, 
der lU loch niht genewn, 
bt dem helde weaen, 
BÖ gebet ir Im den solt 
nnt lat GelMte holt 
t6 rUefet über flnot, 
der was ein belt gnot, 



1462, 3 du iwer deheiaer 4 in das afintheree laut' 

1486, 1 StD braader Ist gekeiiea 

1487, 1 er Ut iach oiht genesen, 
3 lö gebet l|n den BolL 
1488, l Unde kam er uibt betlte. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. 



der durch flntsohefte 
b6 kiim«t in der Terge, 

1489 Der Ubermtteie Hagoo 

er ea reite nibt >n6re, 
dft gie er bl dem wazeer 
dA er anderthalben 

1490 &■ begmde ntofe» 

'im kel mkk hie, vtrge,' 
'at gib ick dir xt wMe 
ja Ut mir dirf« vtrtt, 

1491 Der vergt was «4 rlche, 

4i wm tr Um vW mII«» 
Mwfc wStre» ata« hnahU 
■«<h attiottt kUos Bagn» 

1402 DA nioß, er mit der lonft« 
Ton des beldet Bterkft: 
'na hol mich Amelrichea: 
der durch atKite Tlatsefaaft 

14S8 TU hUie aame ewert» 
(lieht node schoene 
du mui in Aber ftiorte 
der Obermflete Terg-e 

1494 ODCh wu der selbe echiftlun 

din gir nftch grftzem gnote 

dd wolt er rerdienen 

dea leit er tob dem degne 

1495 Dar ««rpa fwr ffmMa 

ileii ar d4 nniMii Mrl«, 
dd SMUt ar anullahaH, 
eil harte jp^mMaetoDhan 



rflmte diso luit. 

Bwena« im der Dame wiit erkank' 

den noawen dd neio: 

wBü du er atiUe sweic. 

höher an den auit, 

eine herberge Tant 

voata «har dfa /hat. 

apriich iter itgtm gvats 

von j;«Ms aitt bonc vU rM. 

dac «rixMal, worilchaN «dl;' 

dos ar «iht dieiian «am; 

VOM iamati AI geitam.- 

vtl Mfca gamtiot. 

hw diahalp der fkmt. 

daz «1 der wfto «ddz 

dia «u mlohel nnde grds: 

ich bin der Elsen mui, 

von disem lande entoan.' 

ein hone er im d6 bftt 

was er m1 goldee rdt], 

in Oelphrfttea lant 

nam selbe dea moder an die haut. 

ninlloh gehit. 

vil bffiaei ende glt. 

daz Hagnen golt vil röt: 

den swertgrimmegeii Wt. 

Jtin äter am dan «ml. 

dd er dea «ihl eNvaiit, 

äA er Bagitvn »aA, 

ar dd «HO dam Mde sprach 



1488, 4 aweDneimdernamwirtgenaDtCbekuitl».' 
1490; 1 Er begonde roofan vute hin über den (die wilden D) flnot 

S einen bonc ron golde tbi. 
1491, S [du tao D] Til {narte B\ hAhgemaot. 

4 [al 0] eine [U />] diaehelp der floot, 
1493, 2 WM er von golde rfit), 
14H, 8 das Hagenen golt bO ritt: 
1496, 3 ala (aad dA D] er Hagsnan aacb. 



)vGoo<^lc 



200 



DER NIBELÜNGE NOT. XIV. 



1499 'Ir mnget wol bIu geheiun 
im ich mleh faie rerwena, 
Ton Yater nnd roa mnoter 
nn ir mich betrogen bftt, 

149T 'Nein dsrch got den riehen,' 
'Ich bin ein Tremder recke 
QQ nemt Mn «rUtniMu 
du ir mich über fOeret: 

lti>8 IM «praoh ahar iw vtrg» 



•i IM Ar al « M«iM, 
1499 'Stmtm9tdn*iht,'fraAHag»ne. 
fumt vm wür m «Umim 
Mt füart wu Uir Mmn* ro« 
d6 »praA iar gri mm t virge 

1600 Er hoop ein itarket rooder 

er Blaoe ftf Hagenea 
du er in dem BohilTe 
■6 rshte grimmer nrge 

1601 M imU «r bas mrxiirtu» 

«r ilmo im ein« a^Aatitm, 
BAgnm Ab«r hmibrt 
iA von an EImh vtrge 

1602 Uit grimmegen muot« 

tO bald« Ee einer tehelde, 
er slnoe ün ab du honbet 
din mtere wnrden schiere 

1603 In den eelben itonden, 

das sshif flAi enonve : 
k erz gerihte widere, 
lU Efich TU krefteollahe 



bi luunea Amelrioh: 

dem elt ir ungeHeh. 

WM er der bmoder min, 

ir mttezet diahalben sin.' 

spraoh dd Hagene. 

nnt Borge ftf degene. 

mlnen tolt, 

ich bin in wnrilcben holt,' 

'dfsm «M «ihl gui». 

dia Hab«» Mmn min; 

/<&«- in A» hml. 

«d trll eU htMa As ■» den «aiil.* 

'If^ric iai mI» MHel. 

dis« gelt eil giiott 



'd«w «irdat HiauMT falAi.' 

miebel onde breit, 
(des wart er nngemelt), 
gtrfthtfl an itnln knie, 
kom zno dem Troqjnre nie. 
da» UfnaSalM goMt: 
da* dim gar «erbraal, 
(<r WM ein <larl«r man); 
den gr&KM «dkide» gmoa», 
greif Hagene aehant 
d& er ein wlfen Ttot: 
nnd warf et «i den gmnt. 
de» Bnrgonden kont. 
dö er den sefalAnan alnoe, 
das waa im lelt gennoe. 
mUedea er began : 
des kflnJo Onntfaerea man. 



1497, S hinte (herre B) mlnsD lolt, 
1600, 1 kom dem TrunegBre an. 

1601, S Hagen Qber dai honbet 

1602, 4 den atolien Bnrgonden knnt. 

1503, 3 dai ihiff dai vito «n owe: 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XTV. 



1604 Mit zttgen hart« BviodeD 
DDB im <I«K starke raoder 
er wolde ino den recken 
dd was dfl heiDx mfire: 

1606 ÜTit time nhilUMixd! 

it vaitd M" rfMN h^m 
44 fia im M« «nlMffmB 

1606 Mit gruoie in wo! enphiengeo 
dd sAhens in dem Bcfaiffe 
von einer starken wnnden 
dd wart TOD degnen 

150T Dd dtr Mnic GuntUr 
naebai in il«m «chifei 
'lagtt mir, h/r Haj)««, 
twsr «tarlfcn ellm 

1508 DA spraofa er longenUcbe 
bl eiser wUden iridea, 
ich hAn debeinen rergen 
ez ist onch nlemen leide 

1609 D6 sprach TOn Bnrgoiiden 
liiDte mnoz ich Borgen 
•tt wir der BcUflinte 
wie wir komea fibere. 

IfilO LAte rief dÖ Hagne 

ir knehte, dai gereite. 

der aller beste verge 

jft tronwe loh iocb wol bringen 



körte ei der gast, 

an ainer hant lebraBt 

Oz an eisen sant: 

bei wie «cbiere en gebant 

das tciM iin Wt* «ml. 

lUrle «■ lUn sOdl. 

im dem itada ttin: 



die edelen rlter goot. 

riechen dax blnot 

die er dem Te^^n Blnoo. 

Hagne geTrtget gennoc. 

das ktixe UkoI tnaeh 

haldt er dd tprad* 

war tat dar varge hmn? 

«w» im dm iMwen Ut beiMMm.* 

'dA ich das scbif vant, 

dt Idotez min hant. 

binte hie gesehen: 

Ton mtnen ecbnlden geschehen.' 

der b6rre Gftmöc 

&r Heber vrlnnde tAt, 

niht bereit bAn, 

des mnoz Ich ttfirio gesl&n.' 

'leget nider flf daz gras, 

ich gedenke daz ich was 

den man bi Blne Tant; 

über in Gelfr&teB lant.' 



1Ö04, S AD itoer hende brast. 

1S04, 4 d* WMB dehelnai mfire: he; wie sohier er dai (en d& B) gebaot 

1606, 4 vil msoto wutltofaer mao. 

1606, 1 di iaellen litter gvot 
1606) 1 dO wart ton den daKenan genAgat Hagane gennoc 

1607, 2 wie bald« er d6 Bpraehl 
1607, 8 'wuaagtirmir,[herreO] Hagenet 

4 wen in dai leben bU benomen.' 

1Ö08, 1 'd» ich du ehif d& vaat, 

1609, 3 berette nin« hfto, 

4 dM onoa loh Irtrie beetla.' tg 
1610, 1 VU late rieff dO Hagaoe 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. 



1611 Du n d»8(e bsid« 

din roB u an slDOgen: 
wu der starken Qndeii 
etUohei oawet, 

1612 D6 traogen sl n sciffe 

elt Bi der rerte 

Hagne der was meisttir: 

tQ manegea aieren recken 
1618 Zem Ersten brAht er Ubere 

dar cno eine recken. 

nlon tflsent Imehta 

des tagea was namOesIc 
1614 IM «r >t wol geamie 

ä6 gedAht» vnmim mar« 

diu Ml i Mtlm 

dt» litte A— li&Mgu fca|MUR 

1616 m dfl» ioftUowm» 

iea mottle n niM jfenüsM: 
dar gotet arme |>rf«fer 
1610 Er niHiii« in «s dem titeg»: 
d6 riefen ir gmnioge 
Qüilher der junge, 
em «eotfftc dedi nAt Msen, 

1617 Bi eprach eon Bur^unitm 

'wae Ail/et Utdt ntt, Bagne, 
tatee ander ieman, 
wnbe wlha tohiiM« 

1618 Dar pfaffa evam gmite: 

ob im {«ma» Mlfe, 



kernen über flnot, 

der swimmän das wart gaot, 

deheinz in dA benai». 

als im din mttede geeain. 

ir golt ant onch ir wAt, 

niht mobtea haben rü 

des tnorter ftf den sant 

in dai nnknndc lant. 

tÜBent riter b£r, 

dennoch was Ir mftr: 

fnort er an dos )«nt. 

des kUenen TzoitJcreB baat. 

br^Ua aber vtnet, 

der ntelle degen guot, 

ditt wtidm MwrtD^. 

adelt wrloni den Hp. 

er den pfafen vaali 

er leinte an tlner hont. 

dd in Bngne aatk, 

mueee tiden »ngemaA. 

dar stM itwrt iai gAA. 

'nu vMA, Itirre, viek.' 

zürnen er* iqati: 

«ren ket im ktA getin. 

der Urra Oimdt 

du ttapOdnee ml 

es aolt in weeen Mf. 

habet ir dm prieeter ¥)ideruitV 

er wotte tln gentetn, 

dei mehte dA »ikl «mm«: 



1611, 
1511, 4 etellcliei owete verre, 

[6 Dai BChef wae nngefSege, 
rünf hnadert imde mfira 
ir geiiodei mit der aptae, 
ao riemen muoBe sieben 

1612, a Sit du li der verte 
8 Hagen was d& meleter: 

1613, 2 du Dftch stae reokeo. 1614, 1 br&hte über die (den B) flnot, 

1614, 8 din im 6 d& lageteo 



S in deliein ei di benam. 
all ei ir mQeda gesaai. 
atarc, nnd wtt genaoc: 
ei wol sem&le truoo 
ir gewBreo über float, 
dei tages manio ritter gnot Bi\ 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XIV. 



«Dan dtr »larhe U^gtu 
er aUftB m xao dmt gnmie. 
1&19 IM dar am» pfafft 

44 tM tr viidtr viert; 
evi« er h 



1620 IM ttuont iLet wm« priMtsr 
ifd U satA wet Hagne 
dos im /W mar« <ag(«n 
«■ dähta '«Jim iagette 

1521 M xi dax whi/' enftwdm 

(waz dar Ajf« Ulm 
Bagne « «Ikoo m «ludkm 
Ate h«ta Mkih«! tomider 

1522 'Zimu tuol ir duz, bniodcr?' 

'wie aul» wir famim übtra, 
ri(«n VON dm flinnm 
Sil dA angl im liajpM 

1628 Dd apracfc txxi TVon^ HotfM 
ah wir K» diacr reia« 
def «IM antrinnan «wH« 
dar mHoa: an diaam woiga 

lfi24 5i /ti«rtaii mit in «inan 

ZNO alnefi hondan einan Italf: 
dar reil« a|whaUcfc« 
•MM« ia bq^ Hagne, 

1525 Ir ru baratlal udran, 
«i hat«» Ofi dar varla 

J&19, 4 dai er wol kom geBnader 
1528, 1 IM ipvch dar halt Ton Troaege 
[6 DO am küDigas k^ppelAn 
bin wider übers waszer 
'ir morder &□« trive, 
du ir mioli Aue schalde 
9 Des uitwnrt im Hsgena 
mir ist leit af min toiwe 
hie vor inliieD hatideD, 
da sprach der arme kappel&u 
13 leb färbt iach vil kleine, 
na vart ir ino den Hianeit: 
got IIa inoh nimmer mBre 
dsa wünicb ich ia vil eöte: 



(otl xonäe wu ata nuot), 
daz an ddhta Niaman ffltet. 
der lulfe nikt eHMoch, 
daa leit er ungemaek. 
im half din gotee )mmI, 
Mn leidar As an dta laut. 
und aiAulle alna vät, 
iax ein «iht wora rdl 
diu uiÜden merWip. 
die ntiiasen clieaan den Up.' 
und gar geintogen dan 
dar drlar fcünage man, 
und warf ex an di« fhuA. 
die racfcan feüene iinde guot. 
•A eprack Baiutoart: 
»6 vAr die teidervorl 
te laude a» den BinT 
dia dea künde nikt geria. 
'ick hionx if den wdn, 
daheinen tagen M», 
durcft xegUeke ntit, 
Uden «cbemncha» MI.' 
4k Burgonden iant, 
der via» Volker genant: 
allen einen muot: 
daz ddhle den oidalere guot. 
ir aoufliar tiut oetodan. 
noch dAainan eckaden 

4 doch Ildeo iohameüch« Ut' 

das aohef lerhoiten aach, 

er se Hagene sprach 

w&i bet loh ia geUn, 

hinte ertränket woldet hiaV 

'an lät die rede wesen. 

daa ir alt geneaen 

dai wliiet Ana epot' 

'dea wil iah immer loben got. 

dea Bnit ir aicher aln. 

SO wil ich aber den Bln. 

s« Bine wider komen. 

ir het mir aftcb den t^ benomen.' Hd\ 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. 13387 L. 



genome» der ti tnifOte, 
dar mmi» if riam /Bnin» 



1626 Di n tm «Arm all« 

der MnM ft^ftmd« vriga% 

die ritUmt wege wJ*m, 

dd §praeh der alarbi Fatt^ 

1&2T 'Sü eabalt inch,' epraeb HagaOj 
maa boI rrinuden volgen: 
TU nagefäegin rnnre 
wiren komen nimmer min 

1628 Dax raj)!«» mir mm merwlp 

diu wir »Ulf hmtan vAAan. 
daz W iuA «ndfwl, Mde. 
wir habe» M« «lorfe« vliid«; 

1629 icfc wAid« liH lü^e oindm 

«i jdhm «tos gntaidar 
ainuMT M ianda hsm«, 
dar utnb« ieh in id jfenie 

1680 Dö flngea diun maere 

dea wurden saelle 
dd Bi begnndea sorgen 
an dirre hOTeteJBe: 

1681 Di xe Marmgen 

6ä dm £lMit verge» 
M «praoh ober tfa^ns 
MnUeiHl A/' d«r ttr&xe, 

1682 ick ahioc den »Mt» vergtn 

•i «Dizem wo( diu man. 
«A Oal/rdt wid £1« 
iMMT MigetMd«, 



wan dM Mnf^M ika|MMii, 
kin witbr sim dem JUiw jfäH. 

Gel{HtM tl»oc. 

jkMMn Af ^ >aAl, 

'(HT m1 un« durch diu laut 

ioK wir RiAl irre vom?' 

'dojE mI ic& eiH« bnram.' 

'ricter nnde kneht. 

jft danket ez mich reht 

diu tooD ich in bekont: 

wider Id [dtr] Bargonden lairi 

fciulc morgen frw>, 

aw r^l icli was man tuoi 

ir tuU vtdt wo) (rnooni: 

äax wir j^swm-QoJwii vam. 

diu wiMA merw^t. 

tMiw ddteiiwa 1^ 

niwaa dar IcappeUn; 

woIfe Mute trtrmket Xä».' 

TOQ Bcbare baz se schare. 

beide miseeTarej 

flf den harten tot 

des gle in wnrUcben nftt 

ai w^«ii über komm, 

dar tlp wo« jfencNiait. 

'all da« ich vinde ]i4n 

wir werden achiarUck« ieetttn. 

Mute morgen frme. 

"u grtftt haUe zu«, 

Mute hia best« 

das BE in »che^Ueh ergi. 



16St6, S 'wer lol nni durch daz laot 
i6S9, 8 wider se lande kceme, 

4 dar amb ieh in wolde lA gerne hiat ertreakat bin.' 

I6S0, S dea worden aaelle beide vor leide miaaevar, 

1681, 2 der 11p waa benomen. 
1633, 3 ob Oelpfr&t und £lae 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. XIV. 13377 L. 



1Ö38 Itik trhmM » »6 hum, 



'dm rittä «Dil idk volgm,' 
1684 'HTtr mIk geainit wl$m 

M ■prdehm 'dtw Im Volkfr: 

tUgt vmd« atfAsa; 

i tax matu oaUmt gnie, 
1636 Dm nMm «MricEn. 

i« hA-ltokr «oni» 

■■ b«iif ottek £4)M tdiii/)« 

alt km er ml* te lOtniftm 
1686 IM WM Ml in imgett 

«il gwotww ntoTM: 

SU» dn- vU alarb. 

«{ mkiIm «Jck ir Mdm; 
163T fH vil fcwsm ;idt«i>, 

a«k moii «K« zif» rfta», 

In «iMtoi Hrbagm, 

d«- Imi Srip^ilM 
1638 IM ri ir frimnuM DtadM 

>< bitn «i ir Mitm. 



1639 tUhft vmt TVontfe Ifojr*« 

(wia «Dikt« tbur m^ 
w i^loc dar nia k knolt 
iMi Dattovmrl rtn br«04f«r: 

1640 tn WM d«* to^M MmMMM: 

•r eorfct an iIm» vrtandnt 
•i rilM Wulff- «oltillai» 
iar niolk i» Tmrmtr wtl« 

1641 BridmUialp der alriM 

«i Mrlw fcfi«« Uoffmi 

168S. 2 diu roai dlD snlt ir Uien 
1534, 1 'Wer aol du gasinda 

1536, 
1687, 4 der kAnen Oelpfrit« 1541, 



«e wird«! NiAl verUn. 

iettar aamfltr gin, 

wir fMun 6f dm viegm.' 

$6 tfraok GlMÜMT äer degtn. 

1ü« über Utntr 

drai iit [M] hi« w«i Mbottl, 

d«r Ums tpilmaii." 

Man «mJi woI gewifml tU» 

dm halm «r df ^otrt: 

WM rix wbgMDanli 

•in micImii dos waa rdl. 

in atM vnitUehe Mtl. 

fMpfriU hm*» 

dd fcal as oHch oantomm 

ax woa In baidm l«it. 

di« wdran vil aoliiara hrail. 

icA wil inoft koran Un, 

dia achodm JMan ^aldn 

Vit ungtpUge aofcor; 

woi aibm JtmdTi M Mf< ^'■''> 

bagmdm rttm ndeh, 

doH WM ain lail m gMt 

«i waUm onda» [A-] svm. 

aidar m^ «arlwn. 

wol g^äaget dos 

ain Mt gAüttt» Ital), 

«il dan «bian «an, 

dns WM vU winicUoft getim. 

daaan kalm ai «ikl mAt. 

lailnndaafr. 

dwrdi dar BOtr lamt: 

dia kalda wvrdm an f arnnl. 

und Mfldan VMta ndcK 

dam livla wm ad gSA. 

[hiD J>] wtaen Obor lantr 
4 ai wAren achiera bereit 
3 doD] linte «u M g*ob. 



jvGoo'^lc 



206 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. i83« L 



Sd tprodi dar hUtne Danowarl 

Uli UndM 6f iB« k«lM<: 
1642 Si IU«I(m ab ir vtrte, 

11 «Am in der vinattr 

idtit iDolta Hagma 

'teer jagt om 0/ War «friimf 
1M3 IM «prach im marvgrAve 

'wir «wchM» (IM«- ctiHle 

ich ntoflis NiM «rar mir Juufe 

d«r tDM «m kell SM konJm.- 
1544 IM aprvdk vaii TVWf* fioirn« 

der (Mit« wiu itiltt fitrm. 

ii ihioe ich dm rwfeMi. 

iok h«H V» »liMn luiiidfn 
1546 /oft Ml im » mUl« 

dos «r «M ilW /'«orle, 

das xwmd«- «I ^t, 

mit ciiMr «forkm «ehallm: 
1646 IM fcom iok xim dm Miwrle 

mit «fiMr «larfc«» wwidM; 

dos bring» *cft iw s> «wmm 

dt gU ts a» «in ati^lM»: 
1641 '/ch tesMfl «ool,' sprach Oeipfrät, 

6wHtk«r «xd (Jtt (fOTHida, 

Ragna von Tronje. 

ptr det vtrgan tnde 

1548 8i fi«ig«l«i übM" JcUltt 

Qalpfrdt md fio^M.- 
EIm und« OoKtwart 
M MTnodil«)» tcn- ti mirm: 

1549 ITi« mAim •*(& (OTMOckM 

«M siH«r «taribn tfiMl« 

Uagn» der JMenc 

im ira«t das ßrHtge: 



'man loil uiu U« bavMn. 

dos irt rtftUek getin.' 

aU «ts mwoM «In. 

dm l(«fct«N «^ilde «ohta. 

iiihf langer ri «erdo^en, 

dox miiM im Qelpfrit i» tag0n. 

üxtr Beier Im! 

«md haben her ndch getmnt. 

mitten oerjre» ehuw. 

dee iil mir leide fe»iiM.' 

'wa« der verye dlii? 

d» i*t di« adUiMe mtn: 

dcimo^r dee ^ mir nSt: 

M^oh de» ffriotmigeit ttfl. 

goU und oiioh gmnant, 

hell, ifl diu bml. 

da« er mich dd ehtoc 

dee warl ich grimme gemtoc.' 

Bild wert im efiMn sont 

da« worl dar hell verlorn. 

•uräe iHch diHihel gnot.' 

ti teirm hart« gmnuol, 

'dt hie ßr gmil 

das WM hete Ml 

H« *ol ar Mihi peneaen; 

der hefl m«t«E Me btir^ «Deaeii.' 

se eKcha» nit di« cpar, 

in (ooe xe ein «»der ifer. 

eil hMlchen rileii, 

di «Mrt «U 0rimme feelrilen. 

immer h e l de hoc? 



UM Getphr4lea h«il. 
daa wart im jfrfcm hefconf . 



1644, 4 Dich genoBDaii den lAt. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. I34is L. 



1560 Fm tr ingninit 

ic arfcelt« «Hol» nA dort UaguMy 

ifcoaifli «m (fem aiich« 

er «D0IM iiiiMmi)t/ile« timotta 

1661 Wmr i» diu na MuelU, 

«i w4rM SM« dar «rdm 
Hagn« tmde Gdpfril, 
dt$ ktäfm ir getMUn, 

1662 Swi< bittM-Hclim Bagtu 

dn- >dah mor^rdo« 

•t» «tt niteh«! »tuofc«, 

JM voa vil nJk T Jl ortm 
1668 De htgunda «■ n»A" 

'Ml/a, lM«r bnwd«-. 

•M h«ll xuo aliMN handm: 

(U ijirock d«r Mm« Dancwarl 
1664 Dar Iwtf d6 «pfanc dar »Aer 

mit «HM «ofcarplMi» wAfm, 

Ein «olt« ffom« 

«r md t)n jr«>iiid«: 
1666 Im «im «^100«» d«r bmoihr, 

wot aksec «bwr dspii« 

«It d«m 



1666 tu ii» wm Bmm- («•((< 

M hM DKM njek li«It«)i 
d6 jagten die um IVm»)« 



1567 D6 »pnek m ir fMU» 
'wir ««Im loidar w«iid»ii 
und lixe mr «1 rttmi 



der erach d«r eckefta »efcal. 

di er wo« z«faf 

iiider üf ioK grae. 

wider Oetplrälen via». 

dax i«l mir ttubAant. 

komm if den eoM, 

ein Mtd«r hefena am. 

daa in wart »Mte» leunt geU 

Buo OelfräU epranc, 

dee «chilta« Mn im awane 

dass fiur dräte dan. 

dee hSrnie Gvnlkerea muat. 

BmtvarltH «tJ «u/r an. 

ji hU mich bnUn 

d«r«n Ul mioJt niAt jr«ii«>m.' 

'd«* mI ick aeluiiare tneMii.' 

imd «Ikcc im eiiwft «loc 

dA von er tit g«l«o. 

rcchm dd den man, 

•i «chivdan «cfc«d«ltefc«B dan. 

eelie wart er vmnt. 

teUfren dd CMhinl 

d«r hirre nuio&e dam 

vom dem Ounihert» »an. 

vielwn Hz den veeg«, 

die fMeUAen elage: 

im ttmden «doA, 

d«« toM atten » gdck. 

Doncworl dar d«{)m 

ftuld« tf dieen wegen, 

ei «i«! M» Ww)f« fMts- 

icfc rdf« worlliA«!! dos.' 



1660, 2 der e WM oe Ul 

S nider m dMMmM. 
Iß61, 8 «In and« lieffto w. 
1668, 1 Duewutan «n. 
1664, 4 C^le D] BeUadaii ikadellelie d 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. 



1668 IM >i kill wi<br Umm 

ä6 $praeh mm Tmtje Hagne 
(DM MM ftie gthntU 
hie in diaam »Mf 

1669 St hetM elorn «i«r«: 

üa wirM vol vergolttn: 
(br DMi Bel«r loiula 
Am wirM JM von IVonfs 
1600 R» Ml nMn ix dm «eoftM 

dra «änra liabm ÜAtm 
Ut ai WH moff« 

1661 Dtf «[ N« fidd» in Urnen, 

M M d«n itt^ftfinda 

'«ü lange ral wir rltaiir 

M tprac\ dar Uten« Danowarf 

1662 IT Mäcwf aUa riten 

roUMr d«r «mH«. 

bot Jm MWfchiilc vr^M 

da gtrattut unnr mor« 

1663 Di «prnch d«r jb««ne UanoHMrl 

(Dir mugan ntiil gsniowiii 
Med «Dirs dawM «indan, 
dtf «i diu mmv Itdiim, 

1664 8i bttibm mMraridtt 

«Mi dax diu timiM 
dnn fflai;(|m üW berjfi, 
diu fi jMlrtfm hAan. 

1666 'Wit HU, /rtMMt fiajp"' 
dos kh tu U wer« 
MW «mmb» DO« d«m kluol«. 
<r «praclk 'dos M EIm: 

1666 Dureli «inm vergt» 
M alufc Gd/rdlm 



da d«r fcfcod« wo» ^efchabcN, 
'hMt, Ir tult kM«lim 
«der «mh wir Uli o«rleni 
dwck dm Gelfirätu tont.' 
di« mHOMn «i wrilagMt. 
dA wider «mm erdagtm 
huttderl oder bos. 
tr »dMte fntebe und bhwtee n« 
dea liafctai mdiieH pnknt. 



was wir fci« hobm fel4ii: 

ins aorge baatdn.' 

di dorl alrileR i, 

diu mflade horte wl. 

dM vrdgte manio man. 

'wir Ntupan mht harWjfe» hin. 

uiu es werde lao.' 

der de« geeindae pfitu, 

'wA eul wir Unle aht, 

und «weh die Heben hlrreii mlnr 

'tdi en hone tu niht gaaagmt. 

•nds beffiiiM« tagmi 

dd Ifgen mm a» ei» ^ro«.' 

wie leit in tAnu&ehm watJ 

dee haisen Uiwlea rU, 

jr liahtes Mhlnen hdt 

dag n dar Umc jreeaoh 

dar hell cü e«r«acllch«R aprach 

IM wiMe vareMdhet doc, 

dil t« du ritijre MM 

«wr hdl das getAnf 

der hei tau nahfan healdii. 

wir wurden an peranl. 

Mtaae br««der hont; 



1D64, 3 du ei der kfinic aach 



)vGoo<^lc 



DEB NIBEHJNGE NOT. XIV. 



M «itrsM «R« SIm. 

i» huuUrt tmd «m «i«ra 

1561 Wir kaanen niht bwcheiden 
al dl« laotlint« 
daz xe bore nteren 
bI wurden wol enphugea 

[1568 Der «Um Miiig« oMm, 

dam voart oil «ool s« MNofa^ 
mit aUt vil rscfcm 
d« «r in wifUe wer«, 

1S69 8i WHrdM wal mpkMgm 
di u AuuMratM 



d4 Wwd«» tff pMpMIlM 
1610 8i MUMM d4 MftM 

tmd ouah di« mJU «tt voHcx. 
dw Ndcfc •{ mHOMn rifm 
dmi WHfdeN «Mit di« Mcnv 

1671 D6 die wegemlledea 
nnde ai dem lande 
dft fsndena üf der marke 
dem TOD Tropeje Hagne 

i&Tü JA wa« ftlMÜMt Ebwiirl 
«r gmoan dar «mbf 
dos «r MrMa dos tB4/ini 
di» KA«di0^rM muirke 

1678 'Owft mir dir» Bcbauda,' 
'j& riwet mich tU sfire 
Bit ich verlöa Sllriden, 
ouw6, bftrre RUedigfir, 



det twdtic in midMl Mflt 

M«&m dj in ttiUt tSt.' 

wft bI Biob leiten nider. 

die gefrleaeben sider 

der edelen UotoD ktot 

dt ze PaxzovM sint. 

d«r hiaclkof Pilffrbi, 

iO die nn«» alii 

fahnm i« daa laat. 

diut wart in «ohiar« 6«kuit. 

MN vrinadMi d^ dm »«gm. 

■MM hindfr niht gephlegan 

dd ai /iMde» vaU: 

Ultlm «Hid« rieh gestU. 

allm «iHfN too 

wi« acMa« man ir pPa«.' 

in RäedigirtM imt: 

dA ndcA ackiav b«fca«t.] 

mowe genAmen 

na nUier qaftmeD, 

sIAfende einen man, 

ein Btarkei wUen an gewan. 

d«r »«Um rlt«r guot. 

ffU Mh-ijrm MNol, 

von d«r IteMa «ort: 

fumdm ti üM« bmoart. 

sprach dd Ekewart. 

der Bnrgonden vart. 

Btd was min vreude ergftn. 

wie b&Q ich wider dich get&u?' 



, S ai maoaeD äbera i 



1673, 4 dt march BQedegArea 



1666, 4 beliben in dem »trite Ut' 
n-, 1 [beida DJ6] bötteo onde gesalt. 

1570, 4 d» nieb nl ecblare bekmnt. 

1671. 2 o&bar qatoen, 

1672, 1 der analle ritter gaot 
3 r^iaen BJh] trflrlgen nmot. 



di hndan» übel« bewart. 



14 



)vGoo<^lc 



310 



DER NIBELUNGE NOT. XIV. 



UH Wo] h6rt« Hi«M 

er gai) im «id«r bIq wftfSD, 
'die habe dir, helt, » mfonen, 
dD biet ein degen kUeoe, 

lb16 'Got lAne in inwer bouge,' 
'doch riwet mich tU s6re 
ir slaoget SIMdea: 
du Ir Ineh w<d büetet, 

1576 'Nu mSflze ddb got behüeten,' 
'Jan hAnt niht mfire sorge 
vftn am die herberge, 
vft vir In disem luide 

1677 Din tos rint uns verdorben 
nnd spti« zerrannen,' 
'wb flndenz ninder reue ; 
der nni falnte gebe 

1578 DA sprach aber Bkewart 
du ir ze hflse selten 
In deheime lande, 
ob Ir snelle degne 

1679 Der sizet bl der strAze 

der te kom ze atrial. 
alsam der stteze meie 
»6 er Bol heldon dienen, 

1680 DA sprach der kflolc Gnnther 

ob nns welle behalten 
min Heber rrtant Blledigtr, 
das wil loh immer dienen 

1681 'Der böte bin ich gerne,' 

mit tH gaatem willen 
nnd eelte Bttedlgfire 
im was In langen ziten 

1674, 1 DObOrttTilBDIwolHagsDe 4 

1676, 4 du ir ineh wo) bebfietet, 

1677, S ont der epUe earannen,' 
4 der na« noch hlnte gnbe 

1678, 4 ob b Til snalle d^na 
167», 9 der ie kom ee hflee. 
U61, 4 ta WM In mutgen sltaD 



des edelen reken n6t: 
nnd B^B boDge rfit 
das dn min frinnt slit 
Bwie eine dn ble llsL' 
sprach Ab Ekewart. 
zen Hinnen iwer Tart. 
man Ist In hie gefaaz. 
in triwen ritt« loh In dai.' 
sprach dA Hageno. 
dise degene, 
die ktlnige and Ir man, 
noch hlnte nahtselde hin. 
ar den Terren wegen, 
sprach Hagene der degen: 
nns w»re wirtes uAt, 
dnieb sine tngent dai br6t' 
'lob zeig in einen wirt, 
bat komen birt 
als in hie mac gesohehen, 
wellet BttedigAren sehen, 
nnd iflt der beste wirt 
sin herze tngende birt, 
daz gras mit blnomen tnoL 
s6 Ist er rrcelioh gemnot' 
'weit Ir min böte sin, 
durch den wlUen ndn 
min mige nnd nnser man 7 
BÖ ich aller beste kan.' 
sprach dfi Eokewart 
hnob er aich an die vart 
als er hete venunnen. 
niht sA lieber miere komen. 
•wi alne dn Uffe der maifce llst' 

dnreh eine tagende bIb brM.* 



)vGoo<^lc 



DER NtBELUNGE NOT. XV'. i3674 l. 



xv 

1682 M»D iMh » Bechlftren 
gelbe erkand In BUedigAr: 
dort her gUtet Ekewart, 
er wAade du die Tlade 

1688 D6 gie er (Ur die porte, 
dfts Bwert er ftbe gurte 
diD rnnre dla er brttite 
den Wirt nnt stne rriuade: 

1&84 Er spraob sem msrogrtTeD 
OnntMr min hArre 
nad GtsflMr tln braoder 
der reken ieilicher 

1686 Das selbe fai( onob Hagene, 
mit triven fllzeellchen. 
du in des kttnege« nwediftlo 
dac den gnoten koebten 

1688 Mt Inchendem moote 

'uD wol mieb dlrre mnre, 
gvmöohent mlner dieostc, 
koment si mir se bflse, 

1587 'Danewart der mareebalc 
wen Ir » h&se 
sehsao sneller recken 
und ninn t&aeat knehte.' 

1668 'Na wol mlob dlrre gest«,* 
'du mir koment ze bfise 
den leb nocb tII wlten 
nn ritet in enkegene, 

1689 D6 Uten uo den roasen 

swu in geb6t ir bfirre, 
do Uesena in der dienst« 
M wesae nibt rron GOtalint, 
U6i, 8 OBnthar in h«ii« 



llen einen degen. 

er sprach 'bt dtsen wegen 

ein Kriemhilde man.' 

im beten leide getto, 

d& er den boten rant 

nnd leitez Ton der baot. 

wnrden nibt verdaget 

ez wart in sobiere gesaget 

'micb bftt zno in gesant 

von Bnrgonden lant 

and onch Gfirndt 

In einen dienst her enbftt 

dar zno Vo1k8r, 

noch sag lob in m6r, 

bl mir daz enb6t 

WKT inwere berberge nOt.* 

antwnrte RUcdigfir 

daz die klloege bfir 

der in wirt aibt verselt 

des bin icb vrcellch gemeit.' 

hiea incb wlaien Iftn 

mit in soldet bftn; 

und tflBent ilter gnot 

dfl wart er Trmlteh gemnot. 

■praob dö RUedigAr, 

dise reken hAr, 

ibt gfldienet b&n. 

beide mige ande man.' 

ritter nnde knebt 

du dftbtea die rebt: 

sogen deste bas. 

dla in ir kemenAten bu. 

lfi8^ 1 nnde Völklr 
168«, 8 dn Wirt In aiht varaoU: 
4 des pin leb ttA nnd gvmeib* 
1689,4 BOohaDweateMnlhtTronOöteliM, 

14» 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELUK6E KOT. XV. I3T83 L 



1600 DA gie der mangrikTe 

atn wlp mh dner tobter, 

dhi Ueben m»n 

du In ir TronweD brQeder 

1591 'Vn liebia trfaitiDD«,' 

'Ir nlt fÜ wol aopfUien 

BÜ il mit Ir geslnde 

ir mit onch Bcfadne grileEen 

1692 Mit in kämet oneb einer, 
der ander beizet Tolker, 
die lebse anlt ir kflaaen 
and galt oncb l>t den reeken 

1698 Dat lebeten dö die rronwen 
d mobten fti den bieten 
der tnne ei beg^^ene 
dA wart vU micbel flisen 

1604 Oereleebet Tronwen varwe 
8i tmi^a flf ir bonbten 
(dai wAren sobapel licheX 
zerftiorten niht die irinde. 

1696 In Bolben nnmaosen 

ble wart tU mtebel gAhen 
Ton Btledigtree rrianden, 
et wurden wol enpbengen 

1696 D6 ei der marcgrAve 

le einen lieben gesten 
'elt willekomen, Ir bftrrea 
bte In mime lande 

1697 DA oEgen Im die recken 

da> er In wllUe wnre, 
berander gmozter Hagenen: 
aam tet er Tolkflren 

1600, S dln vU Ueben ni«ra 
1694, 3 el tfwtgen llf Ir konbeto 
Uee, 3 BfledKto dar eoell«. 



dt er die vronwen rant, 

not selte In xebant 

dln er bete Temomen, 

dar te bfise eolten komen. 

aprach dfl Rfled^r, 

die edelen kSnege bte, 

her ze bore gAn, 

Hagenen OnntbArea man. 

der beizet Dancwart: 

an zflbten wol bewart. 

snd din tobter min, 

In zUbten gQetBohen sin.' 

nnd wAren sin bereit 

din herllcbea kleit, 

den reken wolden gtn. 

von acbrnnea wlben getAn. 

ril llfael man dA vanb 

TOn golde Uebtin bant 

daz In ir sobtsne liAr 

ai wAren bflbaeb nnde elAr. 

sol wir die rrowen lAo. 

Über Telt getAn 

dA man die fttrsten rant. 

in des marcgrAven lant. 

•no im komen aaeh, 

vrcellcbe er- d6 apracb 

und »i {wer man. 

ril gerne leb incb geeeben hAn.' 

mit trlwen Aae hai. 

wol erselgt er daz. 

den het er S bekanl: 

ftaer Bnrgoadeo lant. 



4 du iat an den trlwan wAr- 

▼il (wie CJ^) VKBtlch ar dfi spneh 
a und oneb (ir nnd Jk) iwar man. 
1697, S tII wol enaleter das. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XV. 18789 L. 



1598 Er enplil« onolk Xtencwutsn. 

'tit Ir ODS weit benoaben, 
deg ungeTeB ingesludes, 
dA sprach der marccfrftve 

1599 Spannet flf, ir knehte, 

Bwas 1t hie. verlieBet, 
stehet abe die zonme, 
dAE bet in wirt deheiner 

ItfOO Des freaten sich die geate. 
die bftrren riten dannen. 
über al die knehte: 
ich w«n in an der rerte 

1601 Din edel marogrftvinne 
mit ir schoenen tohter. 
minneoUche vroaweu 
die traogen ril der bonge 

\&ii DaE «dele gesteine 

dz ir tD rieben wnte: 
dö kdmen ouch die geste 
bey wai man grdzer zObte 

1603 Sex not drizec meide 

den WBB wol ze vnnsche 
die giengen in enkegene 
di wart schöne grüezen 

1604 Din ^jwig«] marcgr&rinne knsti 

alsam t«t ir mvotmr. 
Ir vater Uez in kttsien: 
er dAbte si b6 vorbtliob, 

1605 Doch mnoste si dft leisten 

gemiachet wart ir varwe, 

1698, 6 Und alles iwer geilDde. 
habt mit io generet, 
dem ihaff« ich lölhe hnote, 
dac in i« ichsdeD brioge 

1601, 

1601, 3 di miDiiecllcbeD vrovren 



dO Bpraeh der küeoe degw 
wer sol danne phlegen 
das vir haben brIhtT' 
'ir snlt haben gnote naht 
die htttten an du reit 
des wil iob wesen gelt 
din ros l&zet gfta.' 
ik Tor tU selten getAn. 
d6 das gesehaffet «SB, 
sich leiten in das gras 
si beten guot gemach, 
nie B& samfte gescbaeb. 
fllr die bnrc was geg&n 
d& aaoh man bt ir stin 
und manic Bchoene melt: 
nnde hArUchin kielt 
lobte Terre dan 
si «&ren wol getAo. 
nnd erbeizten sA zehant: 
an den von Bnrgouden Tuitl 
nnd ander mauie wlp, 
geschaffen der lip: 
mit manegem küenen man, 
von edelen wiben gettn. 
e die kilnige alle dil: 
dft stoont Hagne bt 
dö blicte si in an: 
das ei es vil gerne bete )&n. 
daz ir der wirt gebdt 
ei wart bleiob nnde röt 

swaz ir in du laut 
roBs und oncb gewuit, 
d«i bId niht wirt Tsrlom, 
gegen einigem sporn. 

1 wu tär di boro geg&n 
4 und onch (ril Jh) b6rliohiu kleit, 
4 SU den Bnrgonden vantl 

von edelen rrowon get&n. 

2 dA Btuont oaob Hagen bl. 
2 bleich nnde r4t- 



)vGoo<^lc 



S14 



DER NIBELÜNÖE NOT. XV'. i3»67 l. 



bI Itoit« oooh Danewarten ; 

dDrch BlOM llbei eilen 
1606 Dia jange maregriTinne 

GUelUr den jnnBen 

tiavB tet ir mnotar 

si gieagen mit den helden 
1601 Der virt gie bl GSrnOte 

rtter nnde fronwen 

dö iiies maa balde Hhenken 

Jl endorften nimmer 

1608 Hit lieben oogen blicken 

Bfiedegfcrea tditer: 

Jft trfltee in den Binnen 

dax knod oncb ai verdienen; 

1609 Si gsiikiM awm ei wUm: 

Uh HHd her «pidera 



d& nich den apilmao: 
wart Im das grfleien getln. 
nam bt der bant 
von Bnrgonden laut: 
Oanthär den küenen man. 
tU harte vroelichen dan. 
in einen wlteo sal. 
geeftsen dt Mta). 
den geeten gnoten wtn. 
beide bac gehandelt iln. 
wart gesehen an 
dia wae a6 wo) getla. 
vil maaic riter guot. 
si waa tQ hOhe gemnot. 
d«* «UHOht «t * 
•oarl id eil II 



dar edd «idebare 

1610 Nfteb gewonheita 

rittere nnde vionwen 
dO riht« man die tieche 
den nnknnden geatm 

1611 Darcb der geate liebe 

din edel mangrtTinne. 
beliben bl den kiaden, 
die geate ir nilit enaUien: 

1612 DA ai getranken beten 

d6 wUete man die sohoenen 
gemeUcfaer aprtlehe 
der reite vil dfi Yolkfir, 
1618 DA sprach offenllcben 
'tU rtcher maregrftve, 
tU genKdicIlchen, 
ein wip aA rebte scbcene. 



aA adkieden ai alcb dl: 

die giengen anderawft. 

in dem aale wlt, 

man diend« bArtlchen elt 

hin ae tiache gie 

ir tohter ai dA IIa 

dl al von rehte tat. 

ai mnote imrlioben das. 

ant gezzen über al, 

wider in den aal. 

wart dl nibt verdelt: 

eia degen kUene nnt gemett. 

der selbe spilman 

got hit an in getln 

wao er in hIt gegeben 

dar sno ein wdonecüebez leben. 



1606, 1 [dto BJh} nam [d« CDg] bl der bant 
1613 1 dar adel gpilman 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XV'. i»w l. 



1614 Ob ieb ein ftinte wen,' 
'aad solde tngen krön«, 
iw«r schase tohter: 
äin iit nioDeoUeh » seheno, 

1616 Dm a%l¥mrt9 Ointöt, 
'iMti tM isk lri«MMW 
ii «mM iefc <«1Am wA« 
du oAtaMri« Eagnt 

1616 'Vn sol mtn h«m OtMlhftr 
u Ist bA Mher mlge 
dai wir geriw dlendeD, 
and M^dBi nnder krAoe 

161T Din rede RttedigSreD 
nnd onch OoteUsde: 
ild traogen %a die helde 
Glulhfir dar edele, 

1618 Summ aidk «et /thym. 



■prach d«r degen ata, 

ze yiihe wolde ich hia 

des wtlaBohflt mir der iDDOt. 

dar ZDO edei und« guot' 

d&r «Dol jfMWfM« na«, 

mSek niInmn wiIIm U«, 

tMMM* «pardmi vf«.' 

]iarte EÜMidfahw ^ 

nemen doch etn wip: 

der marogrAvinne lip, 

ich onde dne maa, 

dA ze den Bnrgonden gftn.' 

d&ht« harte guot, 

ji TTeote Bi in den mnot 

du gl H wlb« nam 

als ez Icünege wol geaain. 

war Mac dos WMleral^? 



a mMot oiM im m wlbi ia» «ÜRtwollefc« «d^i: 

dJ lefcta »Mit ar za miiimh ir «il mimmao\»c\m Up. 

1619 JHa« batelM«! dar ^«ncvnmweM bürga «ad« Uzt. 

dM lidwrt dA «it «id«» dw -adai« Um^^ ImmI 

«zd dar Mrr* GA^f, dzz wurda daz gatAn. 

dtf aprorit dar ztaro^dM 'ald ich dar hVrgt nifcl »nUn, 

1620 Stf aol icli iz ziil Vrvtw9» imm» «Deaaz )mII. 

ick fib zzfl zilzer («Uar tilbar xnd« gaU 

H humiuti numan maUl orilagaz Iragan, 



1614, 1 eprseh der Bpilmzn, 
1614, 3 'nnd eolda ieb tragen kr6ne, 
8 di Iwem ishcenen tohteri 

b Dt iprzeh d*r nwrgrftTfl 'wi mölit« du geatn, 

dza Anmer könea garta der liabaa tobter mloT 

wir Bin bl eilende beide Lob nnd min wlp. 

waz hiirat grdain aohana der gnotoD JnnoTranwen 

161&, S immer weeen ttA.' 
4 bart« gäetltcbeo dO 

1618, 1 8waa dob aol ^atBagen, 

8 da iwaor man in se gebtoe 

1619, 8 nnde oaeb der fatora GSrndt, 

1620, 4 das il deB beldee mtgeo 



)vGoo<^lc 



DER NIBELDNOß NOT. XV. 13989 I, 



I Dö bi« nu m beide 
nioh gewonbelto. 
in Troeltohem mnote 
si gedUten in ir sinnen . 

t Dß man begnnda vrAgon 
ob Bi den nken wolde, 
dooh dAhte si ze aemene 
st Bohunte Bich der Tr&ge, 

) Ir riet ir Tnter Büedig«r 
not das b] in gerne anme. 
mit Blnen wlten bnnden, 
Ohelbto der jnnge; 

I Da spraofa der isarcgriTe 
als ir nn wider ritet 
beim se Borgonden, 
daz ir ai mit in ffleret' 

i Swu man di BCbaHes bdrte, 
man bles die Jnnovronwen 
und oaeh die geete allfen 
do bereite man die aplse; 

B DA ai enbizen viren, 
gfin der ffinnen lande. 
Bpraoh der wirt edele: 
wan icb «6 lieber geste 

1 Des antwnrte Dancwart 
wft unnet ir die eptse, 
daz ir s6 aumegen reeken 
dA du der wlrt erhörte, 

e ICne TU lieben bOrren, 
JA gib ich io die spiie 
mit allem dem gesinde 
mir hit der Icflnic Etzel 

:0 Svie BAre si sioh werten, 
nni an den vierden morgen. 



BtBn an einen rino 

TÜ manic Jnngelinc 

ir legagene stnont: 

eft noch die toraben gerne tnont. 

die mlnnecUohen meit 

ein teil was ez ir leit: 

den wBtlichen man. 

bA m&nlc meit btt getin. 

daz si Sprache jft 

TÜ schiere dA was d& 

der si nmbeilöx, 

swie lüzel gl sin doch genös. 

'Ir edeln kUnege rloh, 

(das ist gewonllch) 

sO ^b ioh In min kint, 

du gelobeten sie gint, 

den mnosen si doch l&n. 

ze kemenftten gftn, 

mit mowe an den tac. 

der wirt ir gaetUcbe pblao. 

si weiden dannea ram 

*du beiz ich «Ol bewam,' 

'ir snlt Booh hie bestAn; 

selten iht gewnnnen hin.* 

'des mae niht gesln. 

daz brAC nnd oneb den win, 

noch hlnte mfleset hint' 

er sprach 'ir snlt die rede Un. 

ir snlt mir niht rersagea. 

le Tierzehen tagen, 

das mit tn her ist komen. 

noch TÜ w6nic iht genomen.' 

si mnosen dt best&n 

dA wart di get&n 



16S3, 3 not d«hU dooh oe nemene 
1626, 6 apraeh der wirt vil edele: 

1627, 1 'jaoe mag«* »ilit gttio. 



)vGoo<^lc 



DER MIBELimGE NOT. XV. 14057 L. 



ron des wirtos mllte 
er gap dnen gesten 

1680 Er künde langer niht gewem, 

RüedegAr der [ihlm«] Innde 

Ton liser milte: 

dus Terseiter niemen: 

1681 Ir edel Ingesinde 

gSMtolt TU der nusre. 
▼il TTemder recken: 
«an si wolden rtten 

1682 Der wirt dd sine g&be 

4 die edeien gesto 
er kuade mlltUcfae 
sine tobter lohoeiie 

1693 DA gab er 08möte 

das er iH in Btflnnen 
der gibe im wol gunde 
doeb lerlds RfledigAr 

1684 IM «ab er Omikirem, 



Mric MÜm «■ g46e 
M nidt ««ie Gumlhir 
) GMint Ut Hagnen, 



eo» tr «ttl vom* mM«: 
1 'Alles des ich ie gsiacb,' 
'bo eagerte leb hianen m6re 
nlwao jenes acbildes 
den wolde ich gerne 



das Terre wart geseit: 

beidin ros ande kleit 

si mnosen danoen Tarn. 

w6nic ibt gespam 

Bwes lernen gerte nemen, 

ez mnoB in allen wol gezemen. 

bribte für daz tor 

dA kom ma in dk vor 

ei trnogen schilde eabaat, 

in das Etaelen lant 

bot über al, 

koemen fUr den lal, 

mit grOaen Aren leben. 

het er Qlselbfir gegeben, 

ein wifea gnot gennoc, 

yU bArltoben truoo. 

des marogrireo wlp: 

dA Ton eider den Up. 



(Im- mM IbÜMie HA, 

«ia miftmtkk gtwamt. 

iu edalM RiMigSrM kaaf. 

ab ir hwI gaxam, 

M ei der ihlaio lutm, 

Kuo im UolifetElt 

doch widamlte er es H%. 

sprach dA Ha gen e, 

nibt le trageae, 

dort an jener want: 

flleren in Etselen laot* 



1680, 1 Esen knoda niht wern Unger, 

1681, 8 TU der Ttemden recken: 

1635, S « das <U edelo gaste 
16S8 Mck 1684. 

16SS, 8 der rUm im vil (do JA; wol gonda 

4 d4roDdargaote(edelO)Rüedger Sit mnose rliesen den Itp. 
16S1. 4 du Dih Dato Ab GnDther 

1636, 3 'aene gert loh nibt mAra hiunan oe tragane, 
4 den wolda ich gerne füeraa io daa ^eelan lant.' 



)vGoo<^lc 



218 



DER NIBELUNGE NOT. XV'. uut l. 



168T D6 dfn marcgrftTinne 
es mande sl ir leide: 
dd dUte si vil tinre 
dea het erBlagen Witege: 

16&8 Si apncb zno dem degene 
du wolde got *0D hlmele, 
der in di trnoo en hendel 
den mnOE ich immer weinen: 

1689 Din edel msrcgririnne 

mit Ir TU wlzen huiden 
dia vrowe truoe in HagDeo, 
din gftbe was mit ftren 

1640 Ein hnlft von lichtem pfelle 

besseren sohilt deheinen 
Ton edelem gesteine, 
u konfen, an der koste 

1641 Dm «cMtl hi*M M H«viie 

dt hggunit DvMwsrt 
dm gaf vil rkhim oleMar 
Ah m«c er dd sm Wmnin 

1642 Alles das der gftbe 

in ir deheinCB hende 

wan dnrch des wlrtes liebe, 

sid wurden si im so Tient, 

1Ö4S Volkftr der tO anelle 
gie gezogenllflfieD 
er Tidelte ettese doene 
dft mit nain er nrlop, 

1644 Ir hies din marcgr&Tinna 
(von vriootlleher gtbe 
dar flz nam si zwelf ponge 
'die snlt ir hinnen fUeren 



Hftgnen red« Temam, 

Weinens si gezam. 

an Knodnnges tdt. 

Ak von bet si jAmen nOt. 

'den schilt wil ioh in geben. 

das er noch solde leben,' 

der lac in storme tdt. 

des gfet mir armmr nAt.* 

Ton dem sedel« gie, 

si den tohiH gerie: 

er Dam in an die hant 

an den reellen gewast 

ob einer varwe lac 

belfihte nie der tac. 

der sin hete gegert 

was er wol tQsent marke wert 

«ON im tr»gmt dm. 

Uh m tove gd», 

die maregrSvm Untt 

ffU vnMkM «iMl. 

Ton in wart genomen, 

wer ir niht bekomen, 

ders in sA schöne bftt. 

das si in alahen muosten f6t. 

mit ainer vldelea dao 

fUr Ooteliade stfto. 

ond sanc ir stnin liet: 

d6 er von Bechliren sdiieb 

eine lade tragen: 

mnget Ir beeren sagen) 

nnd iplen ims an die baut 

In das Etselen lant. 



1636, 4 das gftt mir armen wlbe nAt' 

1640, 8 iwer iln hete gegert 

1641, 4 ril harte nalicfaen sint 
164S, 4 das li in maoseo ataben lAt 



)vGoo<^lc 



DEE NIBELUNGE NOT. XV. uiM l. 



1646 Und anlt dorefa mlneD willen 

■Vena ir wldw wandet, 
wie ir mir habet gedleoet 
des die TToawe gerte, 

1046 Dö aprub der wirt hd gelten 
icb wil inch gelbe leiten 
du in ftf der ettizf 
dö worden ilne soame 

164t Der wirt wut wol bereitet, 
mit Toasen und mit Ueidem. 
tU bute frtellchett 
der einer mit dem llbe 

1648 Hit koBse minueellcben 

ab6 tet onob Glielblr, 
mit nmbetlozen armen 
du mnoste alt beweinen 

1649 DA wurden allentb^en 

der wirt mit stoeD mannen 
ich wen Ir her» in aeite 
di weinde manic rronwe 

1650 Nftch ir lieben frinnden 

die b1 ze Bechei&ren 
doch riten ai mit Trendeo 
zetal bl Tsononwe 

1651 Dö sprach le den Bnrgonden 

RfiedegSr der edele, 
weaen anser mere, 
im h4t der kflaic Btsel 

1652 Zetal dnrch österlofae 

den Unten allenthalben 
das liie beide ktemen 
des kilneges ingesiade 



si ze ho*e tragen; 

dsz man mir müge sagen 

d& ze der böcbzit.' 

vil wol leistete er das stt. 

'Ir anlt dest samfter Tarn: 

Dnd heizen wo! t>ewam 

niemeu mdge Bchaden.' 

harte schiere geladen. 

mit fünf hundert man, 

die fnort er mit im daa , 

zno der hAcligettt; 

kom nie ze Beehllren alt 

der wirt dA dannen aeblet: 

als im bId tngent riet 

si tr&ten achmoia wlp. 

TÜ maneger jancrronwen llp. 

din Tenster fif getAa 

ze rosaen wolde gtn. 

diu kreAecIlchen leit: 

nod manic wetllehlii meit. 

geonc^ beten afir, 

gesUien nimmer mfir. 

nider über aant 

in dai Hinolsebe lant 

der rtter Til gemeit, 

'jft Bolen wir niht verdeit 

daz wir ae den Hinnen komen. 

nie bA liebes niht vemomen.' 

der böte balde reit: 

wart das wol geaeic, 

von Wnmwz Ober Rln. 

knnd ez niht lieber gesln. 



1647, 4 der eiaer mit dem lebena 



1646, 3 iiiamao möge geaokadaa* 



1651, S 'ja inlD [dir D] niht verdett 



)vGoo<^lc 



220 DEB KIBELDNGE NOT. XVK uau u 

XVI'. 

1658 Die boten flir strichen mit den meren, 

du die Niblnoge le den Hinnea WBren. 

'da Bolt ai wol enpb&hen, KiimhUt, rronwe min: 

dir koment nich grAeen Aren die tu lieben brfieder diD.' 

1654 Kriemhilt diu rrooire in einem venster Btnont: 

ai warte nftch den mftgen, sd vriunt n&cb frionden toonb 

von ii TAter lande sacb ei manegen man. 

derkUneoMeEchuaobdinmnTe: vor liebe er locben began. 

1056 'Nn wol mioh mloer TrOuden,' 85 sprach Kriemhilt. 

'bie briagent mlne. mftge tU manegen niwen eobilt 

nod halsperge wUe: sver nemen welle golt, 

der denke mluer leide, und wU im immer wesen holt.' 

XV'. 

kömen in das laut, 

der alte HUtebrant. 

ez was im harte leit: 

die riter kOene unt gemeiL 

hieK bringen din marc. 

vil manio degen starc, 

zuo in an doz velt. 

vil manic hSrllob gezelt. 

Tenüt rlten sach, 

geBOgenllch er epraeh 

Ton dem sedele stAn, 

die lach ää «ellent hie enphftn. 

daz ist mit wol bekant 

TOa Amelnnge lant 

si sint vil bAcb gemnot, 

sw2 man in hie dienst taot' 

(daz was michel reht) 

(moiiü;] ritter onde kneht. 



1650 Dö die Bnrgonden 

do geniesoh ez *on Beme 
er seite ez slme bfirrss. 
er bat In wol eopAhen 

1657 Wolfhart der snelle 

dfl reit mit Dietriche 
äi er li grUezen wolde, 
dA heten si Of gebnnden 

1658 D5 si von Troqje Hagne 

zuo den einen htrrsn 
'nn sult ir snelle recken 
und gfit in hin enkegeue, 

1659 Dort knmet her ein gesinde, 

ez sint vil snelle degne 
der von Beme se flieret: 
and Iftt in niht Tersm&hea 

1660 DA stnonden von den rossen 

neben Dietriche 



U)&4, 1 in eis venster slnont: 

1658. i di laeb di (hie C) wellent «apüii 



)vGoo<^lc 



DEE NIBELUNGE NOT. XV^. i48i3 L. 



ri gtengan mo den gesten, 
■i gnotiea minnecUehs 

1661 D6 81 der hfim Dietrich 

hl* nnigflt ir hosren gmie 

Boo den Votm klnden. 

er «ftnd ex weste Rüedeg^r, 

1662 'Sit irDtekomen, ir hSrreD, 

QimOt nDde Hagne: 
oad DsDCwart der snelle, 
Kriemhilt Doch sBre weinet 

1668 '61 msc tu iMge weineD/ 
'er Ut vor manegem jAre 
den Icfintc ron den Hinoen 
Strrit kninet niht widere, 

1664 'XHfl Stfrides woadeo 

«ol leben ttod Crlemhilt, 
a6 redete von Berne 
'tTttfit der Niblnnge, 

1666 'Wie so) iah mich behaeteor 
'Ezel oDB boten ssnde 
du wir ZBo Im solden 
oneh hftt nns manlc mnre 

1666 'leb kan In wol gerftten,' 

'bittet In din orare 
den h«rren Dietrichen 
daa ai inoh Iftcen viazen 

1667 D6 glangen annder Bprftchen 

Onntb«r nsde GemU 
*nn lag nns, Ton fieme 
wie dir st gewiaaen 

1668 D6 sprach der volt tob Barne 

ich hosre alle morgen 
mit JfBmerÜohen sinnen 
dem rtchen gote von hlmele 



dft man die beide rant: 

die Ton Bnrgonde lant 

gfin im komeo saofa, 

wa2 der degen sprach 

ir reise was im leit: 

das er ins hAte geseit 

OnnthAr and GtselbSr, 

sam Bl hftr V<AUt 

ist in daa ntht bekantT 

den helt von NIbInnge lant' 

sprach An Hagene: 

ze tAde erslagene. 

Bol b! An holden haben: 

er Ist nn lange begraben.' 

Iteen wir an atkn: 

sfl mae schade ergtn.' 

der hSm Dlettieh. 

di Tor behJiete dno dich.' 

sprach der kttnio hftr. 

(was Bold ich Mgen m^rf), 

itten in daa lant: 

min swester KrlemUlt gesant.' 

sprach aber Hagene. 

baz xe sagene 

und sine beide gaot, 

der TTOwen Erlemhilte muot.' 

die drl kttnege rieh, 

and och h6r Dietrich. 

▼n edel ritter gnot, 

nmb der kttoiginne mnot' 

'waz Bol ich in sagen f 

weinbn nnde klagen 

daa Etselen wlp 

des starken SlMdes Up.' 



1664, S noch mag schade ergAn.' MC 
lem, 2 (wei lolt ich viigao mftrT). 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XV^ i«80 L. 



1669 'Bk Ist et onerwendet,' 
TolkSr der tidelnre, 
wir Baln *e bore rlten, 
«at vne snellen degeoeo 



spracfa der kQeoe maii, 
'du wir TemomeQ bfto, 
nnd Biiln lizea sehen 
intige Ben HiDoen geeohehen.' 



1670 Die kOenen Bnrgondeo 

ai köm«D belieben 

d6 wandert d& zen Hlonen 

amb Haftnen von Troneje, 

1671 Dnrch das man seit« mmre 

das er TOn Nlderianden 
aterkeit eller reoken, 
des wart miohel TrAgen 

1672 Der helt waa wol gewahaeo, 

gröz waa er un bruBten, 
mit einer grtaen varwe, 
eiBlich Bin geBinae, 

16T8 Dfl biet man herbergen 
Günthers gesinde 
(das riet diu kUnlginne, 
d& von man Bld die knehte 

1614 Dancwart Hagen braoder 
der kflnec im sin gerinde 
das er ir wol pflnge 
der helt von Bni^toaden 



bin ze bore riten; 

nib ir landea siten. 

vil manegen kfienen man 

wie der wnre getftn. 

(des was im genaok) 

StiirideD alnok, 

rrona Kriemhilde man, 

te hOTB nib Uageoen getin. 

das lat alwAr, 

gemiachet waa ein h&r 

diu bein w&m in lanc, 

er bete b6riIohen ganc. 

die Burgonden man. 

wart geanndert dan 

diu im tU baaea tmoo); 

SB der berberge sluoc. 

der waa marBohaloh: 

vHzicllcb beralch,' 

and in gelM geunoe. 

in alien holden willen traoc. 



xvn-. 

107& Kriemhilt dio schcene mit ir gesinde gie 

dft si die Niblnoge mit talscbem moote enpbie. 

si knate Otaelhfiren nnd nam la bl der bant. 

das aacb Ton Troneje Hagene: den heim er vaeter gebanL 

1676 *NAch. ans get&nem graose/ bA sprach Hagene, 

'mngen alcb verdenken anelle degene: 

1614, 4 Id sHeii gnotra willen traoe. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVU". m« l. 



mw grOeist Bunderilohen 
wir haben nlht guoter nlet 

1617 Si spneh 'dd slt wülftkomen 

durch iwer selbM TrlnntBcbaft 
sag«t wai ir mir bringet 
dar nmbe ir mir sd gWt» 

1678 'Waa liot dlua nuere,' 
'daz in gibt lolden 
ioh weBse inch wol bO riche, 
dai ioh in mtner gtbe 

1619 'Nn mit fr mich der m«re 
bort der Miblnnge, 
der waa doch min eigen: 
den soldet ir mir bringen 

1680 'Entriwsn, min vron Kriembilt, 

daz ich der Ifiblnnge 
den bieten mine harren 
dt mnoz er wnrUche 

1681 Od tfraA diu Muteten« 

ir ^tihet mir« aooh mI wMc 
•wü V «In tigen «wra 
dw Mk ich stt vil twmn 

1682 'loh bring« ia doo ttarel,' 

'ich h^ an ndme sdiflde 
nnd an mlner brflnne: 
daa Bw«rt an mlner bende: 

168S DÖ i^aeh diu kttniginne 
'man aol daheinin wUm 
fr helde, ir nlt mlra flehen: 
'entriwon,' apraoh ab Hagne, 

1684 Jane ger Ich nibt der «ren, 
daa ir *t den herbergen 



die kttnige nnd ir man: 

ino dirre böhzlt get&n.' 

•wem indi gerne aiht. 

grfleie Ich Inch nibt. 

TOS Wormz (iber Rtn, 

Boldet willekomen sin,' 

Bpraeh dd Hagene, 

bringen degene?, 

ob ich mich bai Am Mraliii, 

her ze lande nibt gifimt Mm.' 

vatn wizaes Un. 

war habet ir den get&nf 

daz iet in wol bekant: 

in daa Etzelen lant' 

des lat manic tac, 

hortoa dI« gepflac. 

Benken in den lUn: 

anz 8B daz jangiate Bln.' 

'ic* iSiu ««k trat giim. 

W se Umde MJU, 

umi tek rti «4lMt |AIm. 



Bpraoh Hagen«. 
80 tII ee tragene, 
min faelme der ist Uebt, 
des enbringe ich la nieht' 
te den recken Über al 
tragen in den lal. 
ich wils behalt«» IIa.' 
'duz wirdet nimmer getftn. 
fBrateo tohter müt, 
traget mlnen aohUt 

L awer loch nme elU. 

) alB ich mfeh kan varatka, D 

vil manlMD trOrigen tao.* 
L Bpraeh abar Hagene. 
1 raraten wln« milt, MC 
t trfieget mlDai> aeUlt 



)vGoo<^lc 



DER NIBEL:tIN6E NOT. XVII\ i«i3 l. 

nod ander mJn gB:RiBto: ir alt tin kttniglD. 

daz eniertfl mich min Tater nilit: ich wU selbe kamerare sin.' 
> 'Ow6 miner leide/ spraoh rron Kriembilt. 

'var smbe wil min bmoder nod Hagne stnen schlU 

nflit Iteen behalten f sl Bint gewamAt. 

und wease Ich wer daz tnte, Ich riete Im immer slueo tAt* 
I Des antworte Ir mit zome der htm Dietrich 

'ich bins der hAt' gewamet die edeln tfinten rieh 

und Hagnen den kUenen, 

Dn ano, TUandlune, 
I Dee schämte sich ril sAre 

d Torhte bItterIloheD 

ei gie TOD fm balde, 

wao daz bI swlndo blicke 



i Bl henden aich dH Tiengen 

das eine was hAr Dietrich, 

dö sprach geeogenilohen 

'iwer komen ze den Hinnen 
i Dank iax dlti Wni^iMfu 

di aprod» «e« Tnntje Hagnt 'da« »irl «ool allaa rif.' 



den Bnrgandea man. 
da Bolt miha niht 
das Etzeien wip: 
IMetrlebes llp. 
daz sl aiht eoeprach, 
an ir Ttende aach. 

XVI*. 

zwftne degene: 
daz ander Hageoe. 
der reke ril gemelt 
tat mir wterllchea leit 



Ua.' 



n» nifm Mit eia aadar 
dflja aach Atr Uaic Ehwt; 

I 'Din mKre ich weste gerne,' 
'wer jener reke wnre, 
a6 TrinntUeh enptthet. 
Bwer sin Tater wmre, 

1 Des antwnrte dem kUnege 
'er iat gebom TOn Trou^e, 
Bwie bilde er hie gebtre, 



iie stoina IMsm « 

dar HMba «r vrigen haga». 

sprach der kßnto rieh, 

den dort her Dietrich 

er trelt vil höhen maot: 

er mac wol sin ein recke gnot' 

ein Kriemhilde man 

sin TBter hiez Atdrifto, 

er Ist ein grimmio man: 



ich l&ze inch daz beechonwen daz Ich griogen nteae hftn.' 
2 'Wie sei irh daz erkennen daz er sA grlmmic istf 

danach er niht weste s6 m&uegen argen list 

1665, 1 Bpraoh d« [vron B] CriamUlt. 

1687, S den (hem Jk) Diet«rlehea Hp. 
', 3 da gi si TOn im (In CD) bald«, 

1691, 3 er Iat «In griinmai' man: 
., 4 ich l&ae lach das wol beschowen. 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELÜNGE NOT. XVI». U676 l. 



deu Bid diu kÜDiginne 
du si ir nie deheiMn 

1698 'Wol erkud iah AldrUnen: 
lop and« michel tn 
ich machte in x» rittor 
dvh daz er.gvtrin waa, 

1994 Di voD tob wol «Aenne 

•C w&rn wol 

er und Ton SpAn« Waltber: 
Hagen land ich wid«r heim: 

169& Er gedUite lieber man, 
einen rrlnnt Ton Tronjje 
der In in staer Jngende 
etd ftwnter im in alter 



1896 Do Bohleden eieb die sw6n* 
Hageni^on Tronjje 
dd bllkte aber ahael 
nleh elme hergeaellen, 

1691 DO aach er Tolhtren 
den ipshen Tidalsre: 
wan er tU wol erkasde 
w was an allen dingen 

1698 Noeh Ueien il die hfirren 

niwan u cwtae aleine 
über den bof vil rerre 
die ta erweiten degne 

1699 8i gesiun tot dem bOse 

(der was Efiemhilde) 
dO Iftht in vor dem Übe 
gennc^ die daa eUen 
ITOO Alaam tier dln wildeo 
die ttbermfleten beide 



an ir mtgen begie, 
TOD den Knnen komen lie. 
waa er was min man. 
er hie bt mir gewaa. 
und gap im mlB goh, 
, des maoa teh Im weien bolL 
alles Hagnen siat. 
zwei watUehia kiat, 
die wnohaen hie ae man. 
Waltber mit HQtegnnde entran.' 
din wftm 6 geschehen, 
bete er rebt ersehen, 
t11 starUn dienst bot. 
tU manegen lieben Trinnt tAt 

fSH ü- ifstMmf. 

renken lobeSeb, 

not oneb hSr DIetrteh. 

•in QnBtheres man 

den er t11 schiere gewaa. 

bl Gtaelhere Btftn, 

er bat in mit im gfin, 

sinen grimmen mnot 

ein ritter kttene nnde gaot 

&f dem boTe Btto. 

sach man danaen gAa 

für einen palas wlt 

Toriitea nienaanea nlt. 

gein eime aal 

flf eine bano cetal. 

ir btoUeb gewant 

beten gerne si bekaot 

gefcaphet worden an 

TOD den Hinnen man. 



1698, i dnreh daa er was getriwe, B i* was ieh im von haraen holt D 
1691,2 eswtro[mliieglielBC/*l 1696,5 der Onntharu man 

1697,3 (den CD] bat er mit im ff«ii, 

1699, 8 dfi Mhta in vor ir IIb« 

4 gDBOg« di li sUiea 1700, 1 wurdea gekapffet aa 

15 



JyGOO'^IC 



836 



DEE NIBELÜNGE NOT. XVP. um L. 



A enaeh durch ein venater 
des wart aber betriebet 

1701 Eb mando si ir leide: 

dei bete michel wnnder 
WBK ir sA reht« ewn» 
8t sprach 'dgx hU Hagne, 

1702 Sl sprAchen soo der vroawen 

was vir inoh ninUcbe 
nie niemen wart sö ktieoe, 
ieiiet in ans rechen, 

1703 'Daz wold ich immer dieiua, 

alles des er gerte, 
ich blnt mich in te fOezea/ 
'iMhet mich an HagDen, 
llOi Dd garten sich ril balde 
durch Kriemhilde willen 
and woldon alahen Hsgnen, 
und onch den videlere. 

1705 IM diu kiHnginiu 

{» eÜM grimm^K mtnte 
'du ir (U hofccl g»^ng», 
ja mdnrfnt ir id ringt 

1706 Swu ttark mt mait Itüau 
' floofc i«l v«m ttmrk&r, 

VoOtir dar «tdolare: 
ja MMull ir ÜB hM* 

1707 IM ti das ^ktrtm, 

ein- hmd«rt rMfctn. 
•DU da« «il gmiatt 
dd VHi (oorl «M dm dqiMM 

1708 DA si ril wol gewifent 

zno den saellen recken 
'ns bltet eine wUe; 
ich wO mder krdoe 



«in Etselen wlp: 

der aohoenen Kriemhilde 11p. 

weinen ai began. 

die Etaelen man, 

verrihtet bete ir mnot 

ir beide kttene nade gnoL* 

'wie iat daz geschehanT 

haben ttö gesehen. 

den in hftt getln, 

ez aol im an sin leben gio.' 

fiwer raehe minin lelt: 

des war ich im bereit. 

sprach des kUnegea wtp: 

daz er Terlieee den tlp.' 

sehzeo kUener man: 

si wolden hin gin 

den TU kUenen maa, 

daz wart mit r&te getftn. 

ir ichar ai itMiM aaeik, 

ai M dm hcldM ifM-Mk 

At* mtl ir ab« gin. 

Hagnnt mmMor bestd». 

von 1)niug§ BagnM «1, 

der im dd ttizd bt, 

d«r itt mn üM nuM. 

nikt «d Hüte batUn.' 

dA garlt sicfc ir mir, 

diw kUiügimtu lUr 

iax si in tmt» Ml. 

mioM MTfls h»ftU. 

Ir gesinde saoh, 

din kUnIginne sprach 

JA snlt ir stille st&n. 

zno mlnen Tlenden gAn. 



1700, 3 si ersah ondidarch »in faoster du Ecalo wtp: 

1701, 8 waa ir sA s^ier« betröebet (besweret) bete den [im 0} u 

nob, 1 Dtmcner Hagenan bestte. 
1707, 3 vier haadert sneller nekee. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVI". u708 l. 



170fl Cad beeret iuwtu, 
Hftgne voD Tronf]«, 
icb weiz in sd i 
•ä ist oncb mir nnmBre 

ITIO DA Bftcb der Tidelnre, 
die edeln kliaiginne 
older abeme bflee. 
VolUr der kiteae 

1711 'Nn aobowet, Triaot Hagne, 
din uns ine triow« 
io geskoh mit kttoeges wtbe 
die gwert euheode trüegeo, 

1)12 Wiizet ir, vriDnt H»gne, 
ad wil ich ia da« rftten, 
des llbei nnt der Aren, 
als icb mich TCFBlime, 

itl8 Und rät oaob BoinelSche 
Bwer sIb lelbM büeten 
iob wnae ei die liebten 
wen si dft mit mefueii, 

Uli DA eprsoh in zornes mnote 
'ich weix wol daz ei &llez 
du bI dis liehtea nftfen 
vor den mfiht icb geraten 

1115 Nu saget mir, niont VolkSr, 

ob mit mir wellent strlten 
dai Ikiet ir mich hcarcn, 
ich won in immer mftre 

1116 'Ich hfife In sicherllohen.' 

'ob iob noB hin engegne 



WBB mir hkt getin 

QnnthereB mut. 

dai er mir longent niht. 

Bvu im dar nmbe gescbiht.* 

ein wnaderküene man, 

aJa einer stiegen gln 

dfl er das eraach, 

zno idme hergeBellen Bpraoh 

vi si dort her« glt, 

int lant geladet hftt 

nie Bd maaegen man, 

alsd Btritlicben g&n. 

ob b1 In Bin gehaal 

ab hUetet deste baz 

Jft dnnket ez mich gnot. 

si eint tU zomio gemnot, 

zeo broBten also wtt, 

wil, des ist wol ztt 

brünne an in tragen: 

daz enboer ich niemen sagen.' 

Hagne der küene man 

ist üf mich get&n, 

tragent an der baot. 

noh in der Borgonden lant. 

ob ir mir weit gestin, 

Eriemhilde man. 

lals liep als ich in et. 

mit triwen dienatliofaen bt.' 

s6 sprach der spilman. 

Bnhe den künic gftn 



1709, 9 der GfintbereB nwa. 

I71(^ 1 ein küene ipilmui, 
1710, S niin von dem bflia. als er dai enach, 

1713, 2 ir hüetot deate baa 
171S, 2 awer sin selbei hfieta, der tao dms enalt 

ich wsn si di liehten brfiune du dar ooder tragen: 

1715, 2 dl Criemhtlde mu. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVI'. u?« 



mit allen Btnea reckea, 

BO flDtwlcbe ioh In darb Torhte 

1T11 'Nn 16n ia got roa himele, 
ob 8i mit mir strttCD, 
dd ir mir helfen wellet, 
bA BBln dise rebken 

1118 'Nn Bt6 vir toh dem sedele,' 
'd ist ein kttniginne: 
bieten ir die hm 
dt mite iet onob getinwert 

171fi 'Nein dnrch mSn« liebe,' 

'bö wolden aich Teninnen 
dai ichi darcb forbte tete, 
ich «nwil dnrob Ir debeinen 

1720 JA limet ei nnB beiden 
iwin Bold leb den tren, 
dai getaon lob nimmer, 
oncbenmoob lob was miob nldet 

1121 Der fibermUeta Hsgne 
ein rü liebtex wAfen, 
ein tU llebter jMplB 
wol «rk*nd es Kriembilt, 

1732 D6 Bl du Bwert eitaode, 
das geliilt wai goldln, 
ex müde si ir leide: 
leb w»ne es bete dar nmbe 

1128 VolUr der anelle 

einen ridelbogeo starken, 
gelteb ein» «werte 
dd sftien onerrorbten 

1724 Nn dObten eicb so h«re 
das ei nibt wolden 
dnrcb niemaases Torbte. 
din edel kUniginne 



die wtle loh leben mnos 

nimmer &i helfe einoD fiios.' 

tU edel Volkftr. 

wea bedarf loh danne mkrl 

alB ich hän Tomomen, 

TÖ gewerilchen komen.' 

Bpracb der epllman: 

nnd Ut si flUr gin. 

si ist dn edel wlp. 

onser tetweden Dp.' 

sprach dd Hagene. 

dise degene 

oad Bold ioh bin g4n. 

nimmer von dem sedet sttn. 

KwAre Uzen bas. 

der mir ist gehaal 

die wlle ioh hin den Qp. 

des kttnlo Etxelen wlp.* 

lelt Über slain bein 

da des knophe Bcbeln 

grUener danne ein gras. 

dai ei Slfrides was. 

dft gie Ir trftnas nOt 

din Boheide da bort« rOt 

weinen b1 begau. 

der kttene Hagne getAn. 

sAb nAber Af der baae 

micbel nade laue, 

sobArf nnde breit 

die swAne recken gemeit 

die zwAne kUene man, 

Ton dem sedel stAn 

des gieag in an den ftu» 

ood bot in TtntQehen groos. 



1716, 4 [dB helfe Clfi nimmer einaa fboi* 
1719, 1 [aOOJiprMhtabarBCIIBngen«. (KwfoJ, 
1728, 4 di svAne deg«ae (halaa O) gemeit 



)vGoo<^lc 



DEE NIBELÜNGE NOT. XVI«. U83« L. 



1T2& Si apneh nn taget, hAr Hagns, 
das ir gatontot rtten 
nnde tr dac wol erkandst 
hetet Ir goote bIbd«, 

1T2S 'Nich mtr rasaode Di«meii,* 
'man ladat« her n lande 
dte beizest aüa» Mmn, 
deheiner hoTeniM 

1721 Si sprach 'du saget mir nitre, 
dac It da« habet rerdlenet 
Ir iliu^t Slftiden, 
dei Ich nna an min ende 

1T28 Er tpraeh 'waz soI des m6reT 
ich bini et aber Hagne, 
den helt ze slnen banden. 
das dln nt>w« KriemhiU 

1T29 El ist et Ane loagea, 

ich bta des aOea lobalde, 
nn reeb et awer lA welle, 
ieb enwold ta daone liegen, 

1780 Bi ipraeb 'dai hceret, recken, 
aller alner leide, 
das ist mir tA nnrnrnre, . 
die flbermfieten degne 

17S1 Swer den stilt da hflebe, 

dal man den aweln geaellen 
wan slz in AOnnen bMen 
des nah Jene rermtun, 

1782 DA spniflh elo d«- leeken 
das leb e dl lobete, 
dnreb niemaDnes ^be 
JA wil WM Tsrleiteii 



wer hftt nlh In geeast^ 

her In dItsrJant, 

was it mir habet getial 

ir soldets billicben [kahm] Ud.* 

Ipraeb dfl Hagen«. 

drle degene: 

BÖ bin ich ir man: 

M« ich seiden binder In gestftn.* 

iwin tttet ir das, 

daz ich In bin gehaiT 

mtneo lieben man; 

inuner mtr ae weinae h&n.' 

der rede ist nn gennoe. 

der SiMden slnoc, 

wie sAr er des enkalt 

die schcenen Prfinhilde schaltl 

kflniglnne rieh, 

des soiiaden schedelSch. '' 

n st «!p oder man. 

ich hin in leides tÜ getio,* 

w& er mir longent niht 

Bwaz im dt von geachfh^ 

ir Etzelen man.' 

sAhen alle ein ander an. 

sd wäre di geschehen 

der Aren rattese jeben, 

dike wol gel&n. 

dnrh Torfate mnosen st dax Iftn. 

'wes seht ir mlcb an? 

des vll leb abe ggn, 

Tcrliesea mlnen 11p. 

des künic Ettelen wlp.' 



1726, i bin leb selten bieder in bestAa.' 
1737, S den mlnen lieben man; 

4 imnar gonoo le velneo hin.' 
1799, S iah bftn m alias lehnlde, 
8 nn recbei swer der «eile, 
I78(ti i 8t spraeh 'das hcsTt, tr reeken. 



)vGoo<^lc 



280 DER NIBELÜNGE NOT. XVI'. U900 l. 

1788 DA spraob d8 bl «in ander 'des »Ibeo bis leb mnot 

der mir gebe tttme Ton röten golde gnot, 

disen Tldeliere wold loh nibt beitAo, 

dnrii stn« awinde bücke, di ich an tm gesehen bin. 

ITSI Och eAenne loh Hagnen von ilnen jangen tagen: 
dea mao man tod dem reeken übte mir geeagen. 
in zwein and iweiniik stürmen htn iah Is gaaehen, 

dft TÜ manegan rronwen ist herselelt ron Im geicbehei 

1786 Er and der von Spftne trftten manegen atlo, 

dd b[ bie U Etiel v&hten manegen wie 

■e firen dem kttnige: des ist vil geachehen. 

' dar nnbe wl man Hagneä der ftren billlohen jeben. 

1786 Dannooh was der recke slner jAre ein kfnt. 

daa dö die tomben wftren, wie grlae die nn datl 

na ist er komen ae witaen and ist ein grinunic man. 

oeh treit er Balmnngeo, daz er tibele gewan.' 

1787 Di mite was geacbeiden daz niemeo dA enstreit. 

dfl wart der kUniginae vU heiaealtohen leib 

die beide körten danoen; j& Torhton ai den tM 

ron d«in «id«I«rra.- dee gie In sieberltoheB n6t 

1788 D6 apraeh der Tideleare 'wir hin dat wo) ersehen 

daa wir hie finden rinde als wir 6 hdrten jehen. 

wir snlQ sno den hünigen hin ae hon gAn: 

80 entar aoaere harren mit atrlte niemen wol iMetAa.' 

1739 Wie dlke ein man dnreh rorbte manegin dinc rerltt, 

BwA b6 Trinnt bl nioade gSetllchen atlt, 

nnd hAt er gnote sinne, daz er ein niht entaot 

schade ril maneges mannes wlrt von sinnen wol bdioot 

1740 'Nu wit ich i» volgm,' ipraak dd Bogatt*. 

ti gieng«n di *i fwtdt» die xierea iegttu 

in grixm omtoamg» an dem hoM tti», 

Voüiir der Uuiu e» Utt «predUi hgaii 



17S4, 4 [von im O] ist herceleit gesohehen. 
178&, 4 dar nmb maos man Hageoen 

1736, 4 das er ril äbele gewan.' 
1737, 2 das wir ii ytnde vindaD 4 mit strit» niamea beattD. 

1739, 2 frinntllohea ittt. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNOE NOT. XVI'. \i9U L. 



1T41 Zwo (Im riMx Urm 

md karal in dmi Inuijfa 
(U mik ma» aieft jfSMltait 



'«Di« huig» mit fr vtAi, 



£« IifUa Umm Mai^ 9«ot. 



1^42 Der fiinte tod Berae 

OoBtlitrn den vfl riehen 
ImTTit nam Okrndton, 
d6 BMb man Rfledegeren 

1743 Swie iemen eich g«getlet 

YoMr nad Hagne 
niwtn Id aiine Sturme, 
daz mnoeen edele vronwen 

1744 DO Bach maa mit den kUnigen 

ir edelo ingetindeB 
dar aber eehiik recken: 
die hete tn elme lande 
1145 »»wart vni Irinc, 



I Wtlfhart, 
Üt aoek man wol ir tugntie 

1746 D6 der TOget von Bine 

Esel der riebe 

er iprane Ton elme eedele, 

ein gnua afi rehte sohcene 

1747 'Bit wUlekomen, hfir Gunthar 

nnd iwer brugder OIselhAr. 
mit toiwen willecltchen 
nnd allez dae ge Binde 

1748 Nu ett nni grAie wlUekomen, 

Tolkfa der rU kUeno 
mir nnd miner rronwen 
al b4t Ib boten manigen 

1749 Da sprach von Troneje Hagne 'dee hftn ich vil Ternomen. 

wer ich dnrch mlne harren zen Hinnen niht enkomen, 
1747, 1 lol mir wülekomeo itn. 



xvir. 

der nam an die hant 

ron Bnrgooden laut: 

den TU küonen maa: 

ze hoTo mit OlaelhAre gftn. 

und och se bove gfe, 

geeohieden eicb nie, 

nnz an ir endee zit. 

beweinen grcezllohen alt 

hin le bore gftn 

töaent kUener man ; 

di wftm mit in komen, 

der küene Hagne genomeu. 

xmint üx amwlt« maa, 

H d»n fcftee^M gäa. 

ei« tkatrUekar dtgmt, 

vor den amlereii pkle^w. 

in den palaa gie, 

das langer niht enlio, 

als er in komen eacb. 

von künege nie m6r geschacb. 

nnd och bfir Q6rn6t, 

min dienst ich In enb6t 

ze Worms Aber Bin. 

daz BOl mir wülekomen Bio. 

ir zwßne degene, 

nnd onch Hageue, 

her in dltse lant 

hin ze Blne gesant' 



jvGoo'^lc 



DEE NIBELUNGE NOT. XVIP. 15083 L. 



lA mnr loh ia m «rsa 
da nun der wlrt edele 
1160 Er brttite si se dem sedele, 
da 



In irlten goldee aoballen 

nod btt die elleDd«n 
IT&l D« Bpnwh der kflnic Etnl 

mir enkonde in dim werlde 

dann« nn In heldm, 

des iit der känlginne 
1762 Miob uimflt det immer wuder, waz ieb in hab getln, 

sA muegen gut vU edel« den ich gsrnnaen hAa, 

dfts 1t nie gemohM komen ia odnln l&nt 

das ich Inch nn geiehen hin, das iat m Trflnden mir gewant' 



gerlten In daz lani' 
die lieben geste bl derhiint. 
dt er A selb« aac. 
(mit rllce tet nan das) 
metfl mbras nnde wln, 
grti« wOIekcKnen sin. 
'dea wil ich in Teijeban, 
lieber nibt geschehen, 
dai ir mir dt befcomen. 
Til mlchel ' br&ren benomen. 



1163 Des aatwnrte BfledegAr, 

'ir mnget al aeben geroe: 

ndner noven nige 

al bringent in ze h&ie 
1764 An annewenden ftbent 

in Eteln hof dei riehen. 

von ahfl hdhem gmoae. 

nn wae och eisennei zlti 

1766 Bin wlrt bl etnen gesten 

man gab In TOlledlefaen 

allea dea ai gerten, 

man liete tou den beiden 

mi* li der tekiUieakt fkUftn. 
I7M Der tae hete sn ende nnd nihet in din naht, 

die wegemtleden recken ir aorge an Taht, 

wann ai Boidea moven nnd an ir bette gin. 

daz bereite Hagne; es wart In achiere knnt getlo. 

1767 Gnntbftr apraoh ze dem virte 'got lice iaeh wol gelelwn. 

vir weilen vam alftfen: ir anlt tuu oriop geben. 



ein ritftc hdch gemnot, 

ir triwe din iat gnok 

der ftren knnnen phlegen: 

manegen WBtllcben degen.' 

die hflrren wftren komen 

TU selten ist Temomen 

als er die beide enphle. 

der kflnec mit in eb tiaohe gie. 

schöner nie gesaz. 

trinken nnde naaz: 

des waa man in bereit 

tII micbel wnader geaeit. 



1749, 4 dA aam der wirt nl edela 

1763,8 der mtner rrovan mige aA icliOii« kanneo pflegen 

1766, 1 Der tao der bete na eode 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. XVIP. JMw l. 



BveDB ir das gebietet, 
er aeUet Ton afaieo geet«ii 

ItttS DringeD allenthalben 
Volker im kflene 
'wie getnrret ir deo redten 
nnd weit ir iaohs nlht ndden, 

1769 SA ilah ich eteHUshen 
hU er getrfwen iemen, 
wan wichet ir ana reekenf 
et heieent alles degne, 

1760 DU der ridelere 
Hagne der kttene 
er sprach 'in ritet rehte 
ir Krletnhnde helde 

ItSl De« ir dl habet gedingen, 
weit fr ibt be^nen, 
(nnd IM ans ellendfln 
jk wen ez ron beiden 

1762 Di brUte man die gelte 

den fanden sl beribtet 
rah TÜ riehen betten 
in tiet vroo Eiiemhilt 

1763 Manegen kolter spnhe 

der ril liebten pfelle, 
TOn Arftblacben slden, 
dar ftfe Ugen Itsten: 

1764 Deelachen heraün 

and TOD swaizem zobele, 
des nahtes eebalTen solden 
ein kllnec mit slme geainde 
1766 'Ow6 der nabtselde,' 

'lud owA mlaer Trlnnde 



■A kome wir morgen frno.* 

harte ncellehen doo. 

die geste man dA sach. 

xno den Hinnen sprach 

fttr die fUe« ginl 

b6 Wirt in leide getftn> 

so Bweien glgen eine, 

dai en' beweinen mac. 

Jft danket ex mteh gnot. 

nnd afait geBnhe niht gemoot.' 

aA KOmeoHohen sprach, 

hinder alch ä.6 sach: 

der kflene apilman. 

ault te berberge gin. 

ich wnne ez iemeo tno. 

sA komet nna morgen rmo 

blnt haben gemaob): 

mit eolhem willen ie geaefaach.' 

in einen wtten saL 

den reken über al 

laac unde breit. 

din alier gnssdaten teit 

TOD Arraz man dk aacb 

nnd manio bettedaeh 

die beste mohten atn. 

die g&ben hftrllcben achln. 

tH manegin man dA aach, 

dar ander si ir gemach 

noE an den liebten tac. 

nie sA hftrllch gelac. 

sprach Glaelber daa kint, 

die mit nna komen sint. 



1760, 4 ii snlt cen barbergen $ia. 
17«, 1 Des Ir dft babut willen, 

3 weit Ir ibtes baglnDSD, 
176S, 4 in riet diu rrowe Orfmhilt 
1768, 1 TU maolgen kotier spähe 
17G4, 1 Dio declsokeD bännio 



)vGoo<^lc 



234 



DER NIBELUNGE NOT. XVIP. i5im l. 



Bwle et ez mim aweBter 

ich fllrht i*x wir rnttmea alle 

1166 'Sa llt Iwei sorgen,' 
'ich wil noh hint Mibe 
Ich trowe fach wo] behtteteo 
des elt gar An Mgest: 

1T67 Dd nigen d im ^« 

Bi glengen eho den betten, 
das sich gelelt hfitea 
Hagne der kfiene, 

1168 Dö Bpraoh der vldelnr«, 

'rersrnftheteB in niht, Hagoe, 
hlDt der eehfltwaefae 
der helt rtl minaecUchen 

1769 'Nu 16n in got fon himele, 
ze allen tntnen eorgen 
niwan inch aleine, 
loh sol ez wol verdienen, 

ItlO DA garten ei sich b^de 
dft nam ir ietwedere 
nad giengen üi dem h&se 
dö plilftgen Ei der geste: 

1111 Volker der enelle, 

einen schilt den gnoten 

dö gie er hin widere, 

dd diend er einen vrinnden 

1172 Under die tttre d«B h&see 
kfiener Tidelsr« 
dö im der selten doenea 
die stolzeo eilenden 

1118 Dd klnngea stne seilen 
Bin eilen zno der ftaoge 



s6 gtieüteh erbot, 

ron ir scbnlde ligen tAt.' 

sprach Hagne der dege«. 

der BchlltiTMhe phlegen. 

nns nns kinnet der tao. 

BÖ wend es d&sne swer der n 

nnd selten im des dano. 

din wUe was nIht lane, 

die wetUcben man. 

der belt eich w&fsn began. 

Tolk6r der degen, 

sA wold ich mit hl phlegeo 

nn2 morgen ttoo.' 

dancte Volkere dso. 

Yil lieber Volker. 

BO engerte ich niemen mtr, 

swft ich hete xktt, 

mich enwendes der tdt.' 

in lichtes Ir gewaat. 

den schilt an tdne hant, 

ftlr die tOr stAn. 

das wae mit trinwea getftn. 

EDO des sales want 

leint er Ton der hant. 

sin gtgen er genam: 

als ez dem beide gesam. 

sae er ftf den stein. 

wart noch nie debein. 

aü sflezltch erclano, 

die Beit«nB Volkere daae. 

daz al d«E hflB erdAs. 

din wftrn beidin gros. 



1766, 4 ieli ffirbU du wir mflesan tod ir Bchntdeo ligen tot* 

1766, 1 BO ganeae danne Bwer dw mao. 

1768, 3 der schiltwache htnta 

1769, 2 aon gert ich oiemena mir, 
1771,3 di »idaln er ganan; 



)vGoo<^lc 



DER NIBBLUNGE NOT. XVIP. 16848 l. 



gfleier nnde genfter 

do eatsweb«t« er an den betten 

1774 DA fii entslifen wiren 

d6 Bua der degen widere 
nnd gle tz dem gkdme 
md hnote der eilenden 

1775 Dea nshtea wol enmitten, 

du ToIk6r der käene 
TCrre üe einer vlnster. 
wolden nn den gestes 
1T76 Dö apfftch der videlBre 
nns simet diain aoi^ 
ioh albe gewftfeot llnte 
als ich mich Yerainne, 

1777 *86 BwtgeV sprach dö Hagne, 

t tA mieer werden innen, 
Tenncket mit den swerten 
Bi Werdent Krlemhilde 

1778 Ein der Hinnen recken 

du dfn tttr waa bebitetet: 
'dea wir dt beten willen, 
ich albe den videlere 

1779 Der trett 6f eime hoobte 

nter nnde herte, 

oneh iahent im die ringe, 

bl im atfit onch Hagne. 

1780 Zehant ai kertea widere. 

wider alnen gesellen 

'nn Ut mich sno den reoken 

ich wil Trigen mnre 



giges er begnn: 

ril maaegen sorgaaden man. 

nnd er das errant, 

den acbiit an die bant, 

flir den tnm stAn, 

Tor den Krlemhilde man. 

ine wetz et 6 geachach 

Bchlnen helmen aaoh 

die Kriemhilde man 

schaden gerne Ik&a getAn. 

'vrinnt, hfir H^ene, 

enaamt le tragene. 

vor dem hftse aMa: 

Bi weltent nnaieh beat£n.' 

'lAt bI her n&her baa. 

BÖ wlrt hie helmCTU 

von unser eweier hant 

hin wider ril Abele geaant' 

t11 achiere daz geaach 

wie balde er dö aprachl 

ja enmag ea oibt ergin. 

an der Bohiltwache atftn. 

einen helmen glaai, 

Btaro nade gana: 

aam daz viwer tnot 

dea alot die geet« wol behnot' 

dö Yolktr du eraaoh, 

er zornecllohen sprach 

von dem höae gin: 

der rrowen Krtembilde oan.' 



1773, 3 videhi er begaa: 
1776, 2 einen heim aeUnen aaeh 
177Ö, [6 E daa ii Krienhilt liet al dar geaaat, 

'ob )ra alaA vindet, W) alt durch got gemuit 

du ir dA alabet niamea wan den einen nun. 

den nogetriwan Hegenen: die andern aalt ir lehn lAo.' Cf4] 

1776, 4 ich WVB ai wellent ani beatAn.' 

1777, 4 bin wider Abele geaant.' 



)vGoo<^lc 



836 



DEB NIBELUNGE NOT. XVIP. issi« L. 



1T81 'Netn dnrii min« Hebe,* 
'k<MDe( ir tom dem btUe, 
bringeat iBeb mit Bwerten 
du Ich In mfleBe helhn, 

1788 80 wir dRone beide 
ir zw«ne oder riere 
sprangen loa dem hftae 
an den sltfendeB 

1T8S Da ipraoh aber TolkAr 
du wir Bi bringen fnnen 
du deB Ibt loagen 
du et nngetrfnllehe 

1784 Zehant d6 rief ta Volkto 
'wei gU Ir ans gewtfent, 
weit Ir Bchleben riten, 
du atilt Ir mich m helfe 

1786 Del antwnrte im nlenen. 
"pU, ir ugen boase,' 
'wolt ir altfende 
d»B ist eö gnoten beiden 

1786 Dö wart der kttniginne 

du ir boten nibt enwnrben. 
dö ftiogtft ai ei enden: 
dea mnoaen slt rerderbeB 



aprach da Hagene, 

die andlen degene 

llhte In Bolhe ndt, 

[imii] wen aller miner nige tAt. 

kcamen in den atrlt, 

in einer knnen cl( 

nnd tiBten nna din lelt 

din nimmer worden ferkleit' 

'bö Iftt du gesehehei 

du wir si hin geaeben; 

Kriemhilde maa, 

tO gerne bhni gette.' 

hin engegene 

snelle degenaf - 

Kriemhilde ma&T 

nnd minen beigesellen hftD.' 

sornifl was sin maot; 

Bpraob der helt gnot^ 

ona ermOTdert bftnl 

noch rü selten her getla.' 

ril rebte daa gaseit, 

Ton BChnlden wsa ir Itüt. 

Ttl grimmeo wu ir mnoL 

beide kttene nnde gnot 



1787 [^Mir knolent so die ringe:* 

'JA wcne diu nabt welle 
icb kinaea tob dem lafte, 
dö wacten sl der sanigen, 

1788 IM «dM» der IMM m*^ 



wir *t %t Urdkit fiatgtu. 



ob si «vo dfm MitautH' 
ii4c& «il*» trislMlldkM 



1763, 8 das des iht beben loi^n 
1784, 3 *wl get ir sQe nwAffsnt, 

_ ... .. j jj^j w«ll« 

e morgan 



1784, 3 *wl get ir aQe nwAff« 
1787. a 'j* WBD dla nabt noe 
1768, 1 OaachelnderDflhUii 



ad apraeh YolkAr: 
nns nibt wem mtr. 
ei iat Til acUere tao.' 
der noeb sltfende lae. 
den gMitn in den ral. 
di« ritifn ühtr al, 

M MMSM W9tdeH pdl». 

aioit eil litKm ftfgofi. 

di Crlemhildfl man, 
S tr Crienibilde maoT 

DD Dtht warn mtr. 
8 cer DieaBB wolden gks. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XVII. i&380 l. 



1189 a ran^m M^rftelU. 
fcrMlm mi» Mim 

«i mbn von i«ii Mim 

1T90 DA iuet«D aioh dl« recken 
dax nl« beide min 
w besser Uelder brUiteu. 
er apraeh 'JA aalt ir beide 

ITdl Jft ilnt 1d dooh gennogen 
na traget fllr die rösen 
flir icbappel «Ol gesteinet 
alt wir wol eAennen 

1792 Wir mUeien hhita atrtten, 
Ir nit fllr aldln hemde 
nnd fllr die itcben mentel 
ob leinen mit In sfime, 

1798 Mm> »U IMm t^miti 
k «Mit vil mttnUkU» 
tMd Magtt feto dm rtvhm 



Am di «il «mI Mthrä, 
OwiAlree mwi: 



1794 Ir* mll ewok iilht vfrgasxm 
HMd mll «U «HwsllelbM 
du wil icfc indt «mnwcii, 
M «hmII> gvt «Ott fclwi l «, 

1796 Boa glengen ino dem mUnater 
if dem TrAnen ynthove 
Higne der kflene, 
er apmoh 'JA weljc noch olenMi 

1796 I^agat, «dto« wimtd», 

mU Ma^Ni wrdtWHndmi: 
dw ir «4 WN-drt /mdm 



in alaö gnot gewann 
in deheines küaegea lant 
daz was Hagnen leit: 
bia tragen ander kleit 
din mare wol bekaat. 
dia wtfan an der bant, 
die liebten hrime gaot; 
der argen Kriembilde maoL 
das wll icb In sagen. 
balaperge tn^n, 
goote aohllde wlt; 
das Ir vU weriloJwa alt 
dar MW mtga mmI mim, 
cue dar H r d taii gim, 
t»rgt wid iwtr «41^ 
dos HM ndbt dM- m. 
MDw ir b«kl fleUhtf 
dd gtm 9«la atäm, 
nktm vil Ur. 



die ffiratea and ir man. 

dl bles si stille at&n 

das si dcb aebleden nibt 

was ans Ton den Hinnen gescbiht, 

di« toUlda für im fkoMy 



da» iat dar Ha^iian rJlj , 
tum M in hheJkikm aUl.' 



1789, 8 di QnnthMa mu: 

1790, 4 bi tngen uderin kielt. 

1795, 8 dl gnotau aofalide wlt; 

1796, 4 wfts voD den HinneD ans gasehihL 
1796, 4 dM (Bla O) «s in lobelieheu lUL' 



)vGoo<^lc 



DEK NIBELUKGE NOT. XVU. i6M4 l 



1797 Volkftr ande fiftgoe, 

fttr du wite mUiuter. 
du « daz wold«ii wizien 
mflese mit in dringen: 

1798 Dö kom der wirt des londea 

mit ilobem gewKiide 
der TU enellen recken 
d6 kfle man hfihe stonben 

1799 Dö der künlc riebe 

die ktluege uod fr geainde, 
'wie sibe ich Triande mlne 
mir iat leit &f nln triowe, 

1800 leb B0I2 in gerne bUezen 

hb iemen 8l beBwnret, 
des bringe ich bI woI innen 
Bwax sl mir gebietent, 

1801 De8 antvnrte Hagoe 

ez ist aite mlner bfirren, 
H allen bAbgazlten 
8WU man nna faie tnte, 

1802 Til wol geborte Eriembilt 

wie rebta vlmtltebe 

■Ine wolde doeh nibt melden 

Bwie lange si den b(te 

1803 Swie grimme and swie starke 

bete iemen geseit Etzeln 
er bete wol nnderBtanden 
dnrcb ir nl starken übermnot 

1804 Dö gie tII grözin menige 

do enwolden dise zwftne 
Eweier bände breite. 
JA mnose si sich dringen 
1806 Bseln kamenere 

Jl beten si den recken 



die BwAue giengen dan 

daz wart dnrcb daa getAn 

daz des küneges wlp 

jA was Tü grimmiß ir 11p. 

nnd oncb sin scbinne wlp. 

geüeret was ir Ilp, 

die mfui saob mit im *am: 

von den KriembOde sebam. 

sns gewAfent saeh 

wie balde er dö spracbl 

nnder belmen gAnT 

nnd bAt in iemen iht getAo. 

Bwie si danket goot. 

das herze und oncb den mno^ 

daz es nur ist tU leit. 

des bin lob allea in bereit.' 

'ans bAt niemen nibt getAn. 

das si gewAfont gAn 

ze rollen drin t^en. 

wir soldens Etzelen sagen.' 

waz Hagne geipiaeb. 

si im nnder d'ovgen sachl 

den Site tob ir lant, 

ce den Bnrgonden erkant 

ei in rtent were, 

din rehten mnre, 

das doch Bit dA geschach: 

ir deheitMr Ime reijaeh. 

mit der kitniginne dan: 

idocb nibt höher st&n 

daz was den Hianen leit 

mit den beiden til gemeit. 

die dflbtfl daz nibt guot: 

erzürnet dft den maot, 



1796, 8 di mra su:b mit Ir vam 
1800, 8 hU iemen in beewaret 
1802, 1 ViIwolhl>rt«(erliArtal>)Oriembilt 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVU. ifisis l. 



wan d«i A eatontoD 

dft wu tU nichel driages, 

1806 Dö man dA got« gsdleode, 
tD bftlde kom M rossen 
d6 wu bl Erlembilde 
wol a{b«a tflseat degne 

1801 Eriemhflt mit ir Trflnwen 
Eoo Ezelc dem riehen; 
si woldes ichonwen- rlteo 
hej waz Tremder recken 

1808 Di «Mu (wek ■!«• «ari«baIo 
DonnDort ibr vU fettme 



in« »■ MM ttwl gtimttUt 

1809 DA le rosse körnen 

VolkAr der starke 
ai Holden bnhiirditran 
des wart tod den beiden 

1810 Der helt het in gerAtes 

der bohQrt UDt daz schallea 
af den hof TU vlten 
EmI nnde KriembUt 

1811 tri den bnhnrt kOmen 

Dietrtehea redken, 
si wolden knrEwtte 
hrt er ins gegnanen, 

1812 He; w^ gnoler recken 

dem hftrren Dietriche 
mit OuDtbAre« mannen 
er Torbte doer manne: 
1818 DA dlae Ton Beme 

dA kAmen tod Bechlftren 



vor dem fcüoege h6r. 

nnde doch niht anders mSr. 

ant das si wolden dao, 

manie Binnen man. 

fil manic seboene meit: 

bl der küntginne reit 

in dia vesster gesät 

liep was im daz. 

beide ril gemeit 

vor in fif dem bore reiti 

mit dan fcaelUn fcemm: 

iMifl xwB im gtOMM» 

von BvrgoniMt taut. 

d«n JMmm S&Utngmt etfNk 

die künege und oach ir man, 

riten dai began, 

nAb ir landes aiten. 

Sit vil herllcb geriten. 

des d dob niht TerdrAs. 

worden beldia grds. 

kom tU manic man. 

daz selbe scbonwen began. 

sehs hundert degene, 

den gesten zegegene. 

mit den Bnrgooden h&n: 

sl beteni gerne getfto. 

in di nAch reitI 

wart dac geseit. 

das spi) er in verbAt. 

deä gie im Bicherticbeu not. 

gegcheiden wären dan, 

RUedagfirea man 



leOS, 1 IM ■! M NMa kameot 



1807, S Vit llnD was im das. 
8 di haldfl tU gemelt 

1808, 3 der (er C) het no si 



)vGoo<^lc 



840 



DEB NIBELUNGE NOT. XVII. 16668 l. 



fitnf handelt nnder echildfta 
llep wnre dem mucgT&TeD 

18U 06 reit er wisliohen 

nnd seite doen imnineD, 
dkl! in oamnote wBren 
ob sl den bnbnrt Uezen, 

1816 DA TOQ in gescbieden 

dA kOmen di« too Dürlngen, 
nnd der ron Tenemftrkea 
von sücben sacb mui vliegen 

1816 Jrmirit mit Btowt 
ir Wm di« DM fBiM 
Mi iute» Kciuga tjuU 
itf vtvt VOM ilieJiM dMbtt 

IBll D6 kom der btrre &l«del 
BxbI nnde Kriembilt 
wan for In beiden 
din ktinigfn ez gerne 

1816 BcbrftUtn nnde Oibeke 

RAmnno nnd HomJMge, 
al hielten gtin den beiden 
die Boheftfl draten bAbe 

1819 DA wu ir knrzwUe 

daz dnreh die co?ertinre 

Ton den gnoten rossen 

li Tersnohtenx an die Hinnen 

1820 DA sprach der ktteoe Volkfir, 

'icb w«n DUB diee reekea 
ich bArte ie sagen mar«, 
sn enknnd ei sich gefUegen 



für den aal geriten: 
das sfs bAteu Termiten. 
zno in an die sobar 
ai weren des gewar 
GanthAres man; 
es wer im liebe getlo. 
die beide Ttl gemett, 
als ans daa ist geseit, 
irol tfisent kflener man, 
vil tmaiflne dui. 
M den Mwrt nie«. 



dm «0» DiTMtfM hmt. 

«UMie U^HoW rant. 

mit drin tflsent dar. 

nlmen sin vol war, 

din rittersabaft geaebach. 

dnrb leit der Bugonde sacb. 

üf den bnbnrt riteo, 

n&eh filnnisolieu siten. 

Ton Bnrgondea lant. 

über des kttnegas salei want. 

sA micbel nnde grAi, 

der blanke «weis dft tIAb 

din die beide riten. 

mit TU hftcbTerten Uten. 

ein edel spllma.i, 

tflrren nibt beatAo. 

si wnren uns gehss: 

swAre ninder in bac." 



. . „ „ . 3 dl QnntbArei maai 

1615, 1 Du ai TOD In Kesohiedan, 

1816, 4 t)1 nanio Urtlflber raub 
1818, 6 Swea dA iamen pflen, ad was ei niwan sekaL 

man bArte Ton aobilda staisen palaa nnde aal 
liarto Idt erdiessan von GnnthArea man. 

den lop das ein geaioda mit grdaan Area gewaa. 

1820, 1 der werde ipllman, 
1 awire ninder bas.' B 



)vGoo<^lc 



DEK NIBELUNGE NOT. XVII. um* l. 



1821 'Ze herbergen füeren,* 

*ao) m&a udb die mtere, 
bio gein abend«, 
«u ob dio kfloiglnne 

1822 D6 sAheoB einen riten 

das ex al d«r Hfonen 
j& moht er in den Klten 
er foor bö wol gekleidet, 

1828 D6 sprach aber Volktr 
jener trftt der froawen 
et kon Diemea geBcheiden, 
j» enmocb iob ob e« attrnet 

18M 'Ifti» ättrA M.lH IMe,' 
'« «pIsMt w» iU« Itota, 
Ul «• Mm «t Wmmii: 



'iok wit 4mi hih«rt mtraii,' 



«pte wir Mmumi rltM. 
«wn gU doch l«p MtOMM 

1826 VolUr der tU enelle 

daa wart elt mueger Tronwen 
er Btaeh dem ilohen Hioaen 
dai Bach, man ett beweinen 

1827 Vii harU kwleaHokM 

mU tduuk atoer dajjfne 
•JcA iUm mMMre, 
£nl «mda KrieMMt 

1828 Done tooMw dt« drt kimcir« 

dA wart «oti M)*mf JmMm 
ai t4l«R da» •• woUm, 



Bpraoh aber Volkftr, 

und riten dann« mtr 

BÖ es wirdet alt 

den lop des Bugonden gilt* 

ed weigarllchen ble, 

getet neheber nie. 

wol haben herten trftt 

aara ez w»re ein edel brftt. 

'wie noSht ich daa verUn? 

mnoB ein gepinae bin. 

ez gilt im. an den 11p. 

des kUnlc Etxeten wlp.' 

rpraek dar IritoiM «in. 

oh iBir ti iutS», 

ioM ßtget liA novk kra.' 

U dar hi»igbiiu ww. 

tprwrft 4tf HagaiM. 

tmd 4m «bpM«, 

da« itl pMot ^fUn: 

dM Mtiia G%nihim mum.' 

den bnhnrt wider ndt 

groBzUchen leiE. 

das aper dnroh den 11p. 

beide meit nnde wlp. 

BajrM wtd «ine ma», 

rttm «r bqan 

d4 diu tpü j^MOhaofc. 

ta ienhMdmHokM Mck. 

dm M«iMt «pÜNUHi 

■übt An« kuoM Un. 

«It fciHMtUah j^sritm. 

in eil Uiik««rt<n «ilm. 



1821, 8 gegen Ibende, 



■d dei wirdet slt 
1822, 4 Baal eioea edelo rittora prdt. 
1828, S «a knode Diemen gsBcheiden, B 
183i, 8 ir (nn JA) lit ta heben di HianeD : 

1826, 8 das aper dorob lineD Itp. 
1B28, t den Ir •pilamau 

16 



JyGOO'^IC 



S42 



DER NIBELÜNGE: not. XVII. 16700 L. 



1039 DO d«r riebe Hlnne 
nan hörte atne mAge 
do TT&gt« al das gesinde 
'das hftt d«r vldelnre, 

1880 NMi MDfl-tn und» aeUUtn 

dn tnarcr^om mj^a 

•i (o«Mm VaUOrm 

der Wirt 4s «nu «•Mf«r 

1881 Dö liaop Bioh Ton den Iflonen 

die künege tind ir gelinde 
dia roi se tncke etiezeu 
dA kom kUalo Etiel: 

ISS2 Ein de» BitMM ix4fs 
«i« eU fdbor/M w4fM 
<U «11105 *** '"' widtn: 
'wi« licta ich «Mmr dimeat 

1888 'Ob ir bt mir hie BlBeget 
apraoh der kttoic Etzel, 
ich saoh vil wo) aln rtteu, 
daz es An ein sebnlde 

188i Ir müaxt «Im geti* 



die ia mit vHw wJtm 
1686 Der wirt mit alnen Triaaden 
com er mSr deheinen 
dft rihte man die tüche, 
4i beten die Ton EUne 



ze tfide wae eralagen, 

rllefea nnde klagen. 

'wer h&t ei getAnT' 

Volker der küene Bpüman.' 

ri$fm da »honl 

von der BiuaMi tml: 

X» Uda tnlag«» hä». 

vU hart* gHun iMgan. 

allenthalbeD schal. 

erbeizten fBr den aal: 

die Bnrgoaden man. 

der hftrre ez scheiden began. 

dm «r M Ini «aal, 

brach erm Ab der honl; 

toon im «mm eil «em. 



disen ipilman,' 

'das wi 

dO er den Hinnen stach, 

von ebne str&cbe gesdiacb. 

erida Msea Um.' 

di« rea xAch man dm 

ei IMe» managtn kmM, 

Z9 ulbm diMUle oereftt. 

in den palaa gle. 

d& alht werden lie. 

dat wazier man in trooo. 

der atarkeu rinde gennoo. 



1880, 1 NKdi swerteD aad akah aoUlden 

1881, 1 DA hnob Biah von den Unten 
1 dA kein der köneo Hosl- 

1636, [6 Swi« Uit BE Baeln wcre, gawUeut niBnige eeher 

D o&cb rüratsD dringen, not vol le Tllie gar, 



aprach dar wirt aea landeB, 
awer aber mtnan geaten 
M git im an als hoabet: 



dnroh der gast« has. 

ob Bioh geraegen knnaa au. 

eaaat danna blAi,' 

'dla nninht tat ■• grAe. 

bie tnot daheinia leit, 

daa aie io Hionen geaeft' CMti] 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNOE NOT. XVn. 15773 l. 



1886 £) die h6rren gesezen, 
diu Kdemhild« sorge 
ri tpruek 'fUrste too Berne, 
helfe QQd genAde: 

188T Des antwurte Ir Hiltebnuit, 
'swer sieht die Niblonge, 
dorfa deheinei achatzes liebe, 
li lint ttoh nnbetwnngeo, 

18SS Dd spneh in Bioen tühtaa 
'die rede Ut beliben, 
mir habent twer mllge 
d&z ich die degeae küene 

1889 Din bete iaob lüze) firet, 
dsi ir ivero migeo 
ai körnen flf genAde 
SUHt tat nnerroohea 

lUO Dd ai der nntrinwe 

dö lobete al «lao balde 

eine wlte marke 

alt dd slnog in Daaewart, 

1841 Sl Bprach 'dn aoll mir helfen, 

j& sint in diaem h&ae 
die SlMden slaogen, 
Bwer mir d«c hilfst rechen, 

1842 Dea aotinirt« ir Bleedei 

ja entir ieh 1d Tor Btiel 
wua er Iwer mJige 
tat loh in Iht M leide, 



des was harte lanc. 

ai ee siretwanc: 

ieh snoche dlnen rit, 

min dino mir augeatllche atftt' 

ein reke lobelich, 

der tnot ez ftne mich, 

ea m^ im werden lait 

die anellen ritter gemeit.' 

dar ZOO hAr Dietrieh 

künigiDDe rieh. 

der leide niht getlb, 

mit atrlte welle beatftn. 

tU edel ftiraten «Ip, 

riUet tn den llp. 

her In diae lant. 

von Dietndiea tianL' 

au dem Baner niene rant, 

in BladeUnes bant 

die Nnodnnc 6 beaaa. 

daz er der g&be gar Tergai. 

h4rre Bloedelln. 

die vie&de min, 

den mlaen liebeo man. 

dem bin ich Immer nndertto.' 

'nonwe, nn wizaet daz, 

gerites keinen hai, 

ttA vil gerne eiht. 

der kflneo rertrOege mir iIs ni 



18S6, S ich anochea dtnen rftt, 
1887, [6 'Ich weit et Diwan Hageoaii, der mir bU leit getin. 

er moite Slfridan, "" " — "*" 

der in Ob den aoderD aohiede, 

eognltaa ander iemen, 
9 DA aprsoh aber HiltebnDt 

dai man in bt in alnegeT 

ob man den helt baatfieade, 

das arme und« rloha 
1836, 8 'di bete IM baUban, 



den mlnen lieben mao- 

dem war mtn golt bereit 

du war mir inaekltchen leit.' 

'wie koDile das geaoheliii, 

iob tieie ioob das geaeha, 

■ieh hüebe liht ein not 

dar nmba maeaan ligen tAl' OJik 



1843, 8 wände er dlne mige 



), 4 Ton der Oietriohaa bant.' 



)vGoo<^lc 



344 



DER NIBELUN6E NOT. XVII. um L. 



im 'NeloA, Um Blodel, 
JA ffib leb dir M miete 
DQd eine miget BchcBDO, 
bA m&ht du gerne triatea 

1S44 Daz liDt zDo den bUrgen 
aö mabtn, ritter edele, 
gewinnesta die marke 
•wu ich dir lobe hinte, 

1846 DO der herre Blodel 

nnt du im durch ir Bchmne 
mit Btrlte wind er dieaen 
dar nmbe mnose der reoke 
1840 Er fprcch mt MiriffimH 
i «f wMni «D«rd« iMia, 
W Mtios «raniM Bagnt 
kh oHlmirt iv gahoidm 

1847 'Nu «ftfent ioeh,' spraeb Bladel, 

wir anln den Tlenden 
dee wl! miob nibt eiUsen 
dir nmbe sola wir beide 

1848 Dd diu kOniglnne 

in des BtilteB willen, 
mit EtelD dem künige 
■i bete Bwinde mte 

1849 DA der sblt niht eadeta 

(Erlembilt lelt du alte 
M biez si tragen le tisobe 
wie kund ein wlp dnrcb r&obe 
1860 Dar giengen an der stände 
b1 taiiogen Ortlleben, 



ieh bin dir inuner holt 

Silber ande golt, 

das NnodnngeB wlp: 

Ir TS mlnneclteben Hp. 

wU ich dir alles geben: 

mit TTÖnden immer leben, 

dA Nnodunc Inne sac. 

mit triwen leiste ich dbr dat.' 

die miete Ternam, 

dln vrowe wol getam, 

das minnecllcbe wlp. 

dfl verliesea den Itp. 

'0it «Dwler *N den ttL 

a« JUb« ich «DM niml, 

d4M «r iw Ml gttdn: 

i— htmit GtMiMret mum.' 

'alle die ich hlUi. 

In die faerberge gftn. 

das Etzelen wlp. 

alle wigen den Up.' 

Blcsdellnen lie 

Ee tische •! dJt gie 

and onch mit stnen man, 

an die geste getAn. 

konde Bin erhaben 

in ir herzen was begraben), 

den Etzelen snou. 

immer rrelBlIcher tnonf 

Tier Etzelen man: 

den jungen kUnic, dan 



1844, 4 swai ieh dir gelobe hiote, 
1S4S, [5Wie ei ze tische giauge, 
mu sach di ktaige rtoh» 
vil manigeD heben forsten 
aaoh man tII grAser sflhte 
1849, (1 DA die fOrsten gesesseu 
nnt DU begnnden essen, 
tr^eo BDO den Ueehen C/iU) 



du wil iah in eagan. 

kröne vor ir tragsn. 

nnt manigen werden degn 

vor der künfginne pflegen. C/iIfc] 

wAm fiberal 

d« hl«! Krfmhilt in den sei 



)vGoo<^lc 



DER MIBELUNGE NOT. XVU. igo28 l. 



tBo d«r nnten ttiobe, 

de« mnoie d«s kint «nterben 

1861 DA der könio riahe 

ino Blnea konem&gsn 
'na Htaet, Trinnde mlne, 
nnd onoh iwerre Bweeter: 

1S62 Oerftht er nioh dem kflnne, 
licfa und tA edele, 
leb« leb debaitte wUe, 
■6 mng in wo) gedlenen 

1858 Der anbe bit« iob gerae 
■weBn fr n lande rltet 
id aalt ir mit ia tHeten 
nnd snlt oneh an dem Unda 

18U Und alebet in le «ren, 
hit In ^ den landen 
das hiifet er in rechen, 
die rede bfirte oncb Eriembilt, 

1866 'Im loldsn wol getronwen 
gevüebae er w manne:' 
'doeh iat der kttolc Jnnge 
man boI micb sehen selten 

1866 Der kfinic an Hagnen bliote: 

swle niht dar ambe reite 
■ ez tmobte im das herM 
dd WH Hagesen ville 

1867 Ez tet den fttraten allen 

du Hagne von dem Unde 
das ifi vertragen Bolden> 
aln weisen niht der rnnre, 



d& oaob Hagne saz. 

durch slaen mortBchea has. 

alnen snn ersach, 

er gBetUehen sprach 

das Ist min einlc snn, 

daz mag in allen wesen fnu. 

er Wirt ein k&ene man, 

Stare ande wol getAn. 

ich gib im awelf lant: 

des jnngen OrtUebes baut. 

ineh, lieben ninnt min, 

wider an den Bin, 

■wer B wester snon, 

TU genndicUehen tnon. 

ans er werde man. 

lernen Iht getAn, 

gewabset Im dn Itp.' 

des kfinic Etsalen wlp. 

diee degene, 

sA spraeh Hagene: 

sA TeicUch getln. 

ze bore nAh Ortliebe gio.* 

dia rede was im lelt. 

der fttrat« gemeit, 

nod swftrte den mnoL 

niht ze korawile gnot 

mit dem kttnege w(, 

bete geEpiooheu A: 

daz was in nngemach. 

waa TOB dem recksn stt ge»chacb.] 



1861, 8 *nn leht Ir, friimde min», 
1866, S gswöehsar ealnem Maotw:' 

1866, S dar fürst« Til gemeit, 
18M, S es betrfiebate im du haree aot b«Bwirt im dsn maot 
dA was der HageDan will« 



jvGoo'^lc 



346 



DER NIBELUNGE NOT. XVIII. um» l. 



xvm 

v£« Bltnt*lbi tnUfm vtrt. 

18S8 BlndellaeB recken die wAm alle gar; 

mit t&aent halspergen hnoben ei lioh dar 

dA Ducwait mit den knehteti ob den tlBohen eaz. 

dA haop sich ander beiden der aller grceziste boz. 
1869 AlaA der hOrre Blsdel 

Daaowart der mareohalc 

'wUlekomea her ze bAee, 

jft wandert mlcb der nuere: 

1860 'Jane darftu micb nibt ^ezen 

'van k«M«ii min 

dnrch Hagnen dlnen bmoder, der SlMden bIooc. 

des enkiltflBtn zen Hinnen, nnd ander degne gennoc* 

1861 'Netni, h«rre Bitedel,' 

'b6 mübi nna bald« riniren 
leb waa ein wAnie kindel, 
Ine weis nibt waa mfa- wlzet 

1862 'Ja enweU ich dir der unn 

ec tAten dlne m^e 

nn wert Inob ril eilenden: 

tr ratteset mit dem tAde 
1868 'So enwelt ir nibt erwlndenT' 

'sA rlwet mlcb min rltgen: 

der snelle degen kttene 

er zdch ein acharfez wlfeo: 
IS64 D6 einog er Blndellne 

daz Im daa bonbet Bcblere 

'das it dln morgeagUe,* 

'zno Nnodnngea brinte, 
1866 Man mao si morgen mehelen 

wil er die brätmiete, 

ein vil getriwer Hlnne 

das in die kUniginne 



fOr die tiscbe gle, 
in vllaeclicb enpbie: 
min bAr Bloedeltn. 
waa sol dtain rede sinT 
' ad sprach Blcedelln: 
mnoa dln ende t&a, 



apraoh dO Duiewart , 

diafu borcTart. 

dö Stfrit vlda den Up: 

des kfinie EJtaelen wip.' 

nibt m6 ze aagene: 

Günther und Hagene. 

Ir knnnet nibt genesen, 

phant daa Krtembilde wesen.' 

sprach Danewut. 

daa wmre baz gespart' 

roB dem tiscbe spranc: 

daz wae micbe! nnde lano. 

einen Bwinden ewertea alac, 

Tor den fbesen lae. 

sprach Daaowart der degen, 

der dn mit minne woldest pblegen. 

einem andern man: 

dem wfrt alsam getftn." 

bete im daz geseit, 

riet BÖ grazUcbin leit. 



Ii 2 'waa dii konan daa mtoe 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELUNf JE NOT. XVm. iGoeo L. 



1866 Do sUwD Blcedellnes niftn, 

dooe wolden sl den geit«n 
mit flf erbfirten swerten 
in grimmen maote. 

1867 Löte rief d6 Dancwut 

'ir sehet wol, edel knelite, 
DU wert iach eilenden: 
ewie QDB dia edle KriemhUt 

1868 Die niht swert enhftten, 

and hnoben von den füezen 

der Bm^onden knehte 

d& irart von giroren atUelen 

1869 Wie grimme sich dA werten 

si triben Ax dem bfiie 
doob beleip Ir tAt dar inne 
dd wu dsx iDgeBinde 

1870 Disia atarken m«re 

£tseleD recken 

du erslageu weare 

du kete Hignen bmoder 

1871 £ ez der känic erfSade, 

der guten sich zwei tüaent 
Bi giengen zao den knehten 
and llezen des geiindeB 

1872 Die angetriwen br&hten 

die eilenden knebto 
WM half ir bildez eilen? 
du nAoh In korien standen 

1873 Hie mnget ir beeren wnnder 

ninn tftsent knehte 
dar aber ritter zwelfe 
■DSD sach in alterseine 

1874 Der eobal was geswiftet, 

dfl bltcte über absei 



ir b^rre lac «rslageni 
niht laogei das Tertragen, 
81 Bprtingen flir diu kint 
daz geroD vil maoegeii eint, 
das geainde alles an 
wi« ez omb uns wil gftn. 
dfisw&r dea gAt ans not, 
sft rebte gtietlScb enpflt.' 
die reihten für die baoc 
manegen scbamel laoc; 
wolden niht vertr^n: 
binlen harte vil gesl^^n. 
din eilenden kinti 
die gewifendeo slnt: 
fllnf hundert oder bas. 
von blnote rAt nnde naz. 
wurden d&n geseit 
(ez was In grimme leit), 
BImdel und sine man: 
mit den koehteo getio. 
die Hlunen, dnrh Ir haz, 
oder dannoob baz. 
(daz maos et alad wesen) 
Hindert eineu genesen, 
fürz hüa ein micbel her, 
stuonden wol ze wer. 
si mnosen ligen tAt; 
sieh buop ein TreisUcber nAt. 
bi ungefnoge sagen, 
die l&gen tAt erslageo, 
der Dancwartes man. 
noch bt den vlenden sUn. 
der döz was gelegen. 
Danawart der degn: 



1 mnote. 
1667, 1 Viriflte rief dA Danewart 

1868, 2 Til maoegen ehamii] Ibd 
1870, 2 den Bceln rfloken 



)vGoo<^lc 



248 



DEB NIBELÜNGE NOT. XVni. I6IBS L. 



er ipnch 'owt der ninade 
an mnoz ich leider eine 

1876 Diu BWert ^nAt« Tielen 

dM mnose ilt beweisen 
den schilt den mote er bfiher, 
dO vmmte er tu der ringe 
187« '86 w6 mir dirre leide,' 

'nn wlehet, Hinnen reoben, 

du der Inft erkllele 

dö laeh man den recken 

1877 AlsA der Btrltemttede 

WM iteoiwer awerte 
die ofht gesehen hAten 
die Bpmngen hin enkegene 

1878 'Sa wolde got,' Bprnch Danowart, 

der mlnen brooder Hagnen 
daz ioh 70r disen reeken 
er hnlfe mir von hinnen, 

1879 Dö BprAchen Hinnen reeken 

a6 wir dich tragen töten 
ab libet im träte leide 
du hftst dem kflnige Btiel 

1880 £r Bpraeh 'nn Iftt du drOuwen, 

Ja getnon ich etealtchent 
ich wil din mere selbe 
ond wil onoh minen hßrren 

1881 £r leidete iloh s4 sftre 

du si in mit den eweiten 
d6 schnsien si der gftre 
das er in dnrch die swKfe 

1882 D6 w&ndens In betwingen, 

hei was er äefer wnnden 
des mnose ror im strAchen 
dar nmbe ]<yp til grdzen 



die ioh rerl<»n hin. 

bl ninen ttenden stAn.' 

fif Bin eines Up. 

7)1 maneges beides wtp. 

den TeBsel nider bat: 

von blaote rlfeaende nai. 

sprach AldriAaes kint. 

ir lU mich an den wint, 

mieh stännmtteden man.' 

tU harte Drallofcm g&n. 

fiz dem httse Hprano, 

fif slme helme erklanci 

waa wnnders tet sin haut, 

dem Ton Bnrgonden lant. 

'm&ht ich den boten hin 

knnde wiazen Iftn 

at*n In efllher nfltl 

oder er gelnge bl mir tÖL' 

'der bot« maostn sin, 

für den bmoder dln. 

der Gnntheres man. 

s4 grdaen schaden hie gettn.' 

nnd wichet hdher baz. 

noh die ringe naz. 

hin se höre sagen, 

mtnen grAzen kumber klagen.' 

den Etzelen man, 

torsten niht best&n: 

eb TJl in dnen rant, 

mnose l&zen Ton der hant, 

dA er niht Bchildes tmoc. 

dnrch die helme alnool 

mante kUener manj 

der kfiene Dancwart gewao. 



1875, 4 mit blnote rllesende nai. 

1876, 4 Tfl bart hArllohe ftfut. 
1882, 8 Til maoic kdaoer «ao; 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVIII. mm L. 



1888 Ze beld«D stnen ett«D 

Jl kom jr etesllchw 
dA gie er vor d«n vtnden 
te w«lde tnot Tor banden t 
1884 8tn Ttrt dln wart ernlnwet 
wie kond ein «inle recke 
mit Blnes vinden, 
man sach Hagoen bmoder 

1886 TrabsBien nnde schenken 

ril maneger dA das trinken 

nnde etellohe splie, 

dA kom im ror der itlegen 

1889 'Wie nn, ir tmhsnienl' 

'jt Boldet ir der geste 
and eotdet den herren 
and liezet mich din m«re 

1887 Swelher dnrch ein eilen 

der Blnoc er etelleben 
daz «1 dnrch die Torhte 
ez het lin starkes eilen 

itit rfü MKr§oHJtn i 

1888 AliO der küene Bsaowart 

daz Etzeln geelnde 

mit blnote waa bemnnen 

ein j'A ichorfez wAfen 

1889 VD lat» rief dA Dancwart 

'ir sitzet alze lange, 
in und gote von himele 
rlttere nnde knehte 

1890 Er rief im hin enkegne 

'das h&t der b^rre Bicedel 
onch hAt ers sAre enkolten 
ich b&n mit minen banden 



epmogen ai Im sao. 
in den strtt ce mo. 
alsam ein eberswJn 
wie mttfat er k&ener geslnf 
TOn heiaem blaote naa. 
gestilten immer baz 
dann er bete getAnT 
ee boTC iiArllcben gin. 
die hörten swerte Ueno. 
TOn der liende awanc, 
die man se bove trnoc: 
der etaiken Tlende geonoc. 
sprach der mfitde degen, 
Tii gfietÜeben phlegen, 
gnote splse tragen, 
minen lieben hArrea eagen.* 
im für die stiegen tprauc, 
BÖ 6w«ren swertes swaac, 
6f bAber mnosen stAn. • 
tII michel wnnder getAn. 

i( Jtm Bimu» ttrifH. 

nnder die titr getrat, 

er bAber wichen bat 

aOez ein gewaot: 

trnog er blAa »n einer tiant. 

■00 dem degene 

bmoder Hagene. 

klage ich anaer nAt; 

eint «n den herbergen tdt' 

'wer hU du getini' 

nnde eine man. 

daa wil iob la sagen: 

im stn honpt ab geelagen.' 



1S88, 4 tio Til sUrkes wAlTeD 



)vGoo<^lc 



260 DER NIBELUNGE NOT. XVm. isses l. 

I8dl 'DsK ist ein schade klein«/ aprftch dA Hig«n«, 

'd& mKQ Sftget mtere von efme degsne, 

ob er voQ roken handen verilnset einen Up: 

in snln deste ringer klagen wntllchln wlp. 

1892 Ifv »a§et tntr> bruoder DoiKWarl, teia f» ir »d rdtf 

ich wcma fa- »Ott wwidai B&t grAea lUtt. 

tsl n> «Rd«r itiiR« lan^ <Iaf ax iu Ut ^aUit, 

in amar dar itbal liuiwl, « rnwos im a» atit Mm gi».' 

1898 7r MÜat «ich vol pefundeti; «nin «Nil {«f Uuotea imx. 

non offdar mnwia vntnimi r«l mir flaaclMan das; 

dar ick slatf waiMgati. hiwta hä» trdagm, 

ok ieb d«f «wani «oUe, iit« fctmdaz «imMar gtiagat.' 

1894 Er spraoli 'braoder Dancwart. bA hUctet ans der ttir, 

Iftt der Hlanen einen komen nlbt derflir. 

ich wil reden mit den recken, nls uns des twinget ndt 

nnser ingeslnde lit vor in nn¥erdienet tftt.' 

189& 'Sol iob sSn kamersere,' sprach der käene man, 

'also riehen kttnigen ' ich wot gedienen kau: 

Bd pblige ich der stiegen näh den £ren min.' 

den Kriemhilde degnen knnde Isider nibt geBln. 

1896 'Mich nimet des michel wnnder,' sprach aber Hagene, 

'fräs na hie inne rftnen die Hinnen degene. 

si wnn des llhte enbaeren der an der tbr dA stU 

nnt din hoTemere geseit den Bnrgonden hit. 

1897 Ich b&n Temomen lange von B^iembilde sagbn 

daz si ir herzeleide wolde niht Tertragen. 

nn trinken wir die mione nnd gelten sküneges wln. 

der jange Toit der Hinnen der mnoE der aller firste sin.' 

1898 Dö elnoc daz kint Ortlieben Bagen der helt gnot, 

daz im gein der hende anme swerte vldz das blnot 

nnt der küniginne daz honpt spranc in die Bfikdz. 

Ab hnop sieb ander degenen ein mort tU grimm« nnd« grdz. 

1899 Er slnoc deine meizogen einen sirindea swertes elac 

mit beiden ^en benden, der des kindes phlac, 

1891, 1 [lAfl] sprach [aberüCIA] Hagena. 
1894, S onde Iftt der EiDoen einen 

1898, 8 aot dai der käaeginne 

1899, 1 Dar D&oli aluog si dam magiogeo eiaen ewinden aUc 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVIII. lesss L. 



du im das hoabet schiere 
ei TU «im Jsmerlloh 16n, 

11100 Er 8Kh ror Knla tisohe 
HagD« in fllme Ecme 
er slnog im fif d«r glgen 
'daz habe dir se botsohefte 

1901 '6ö w6 mir miaer heade/ 
'h6r Hagao tod Tronüe, 
ich kom ftf grtoe trinwe 
wie klenk ich an die dtaae, 

1W2 S«pM aht» riagt, 

dt «fNMl« fr fiMW hiM 

MI dm Btsdm racltm, 
iä h-ikU «r in dmn Mu 

1908 Volk«r der ril enelle 
iln Tidelboge im Iflte 
dt ridelt« ttngefiioge 
hey waz er im ze rtode 

1B04 Ooch Bproagea von den Üachen 
ai woldena gerne scheiden, 
sine mohtenz mit ir sinnen 
dö Volker nnde Hagene 

1906 DA aaoh der Tolt von Bin« 
dd slnoc der fUrste selbe 
duh die liehten ringe 
er wu ein helt sen banden : 

1906 D4 kom ooeh sno dem strlte 
ji Tiiunte «r der Hinnen 
mit eine scharfon awerte, 
den EUelen recken 



Tor tische nider lac. 

den er dem meiiogen wac. 

einen apilman: 

g&hen dar began, 

abe die leswen iiant^ 

in der Bnrgondeu lant' 

sprach WSrbel s&n. 

waz h&n Ich in gettn? 

in iwer harren lanL 

sld ich verlorn bAa die hantT' 

gioidelU er niMMer mfr. 

diu vßnhgrimtutit air 

der tr at vil arahio«. 

der ncftnt %t Udt g«itme. 

ron dem tische sprano: 

an cdaer hast erklanc 

Gnnthers spilraan. 

der küenen Hinnen gewani 

die drie ktioege h6r. 

t schade geschnhe mSr. 

dd niht nnderatän, 

sd sßre wüeteu began. 

nngesoheiden den atrlt: 

manage wnnden wlt 

den Tlenden sin. 

das tet er grcezUchen schln. 

der starke Gfirndt; 

tII manegen helt tAt, 

daz im gap RUedegtr. 

tet er din gremllcbeu sSr. 



1900, 8 er tlaoo im üf der ridalen 

1901, 1 aprach Werbal dar ■pilman. 

2 was hei ich tu geUn? 
1903, 4 ce Uide recken geDnoc. 

1905, 2 an Bloer heuda erklanc. 
1901, 2 6 das ahaden gesehafae mer. 

1906, 4 tet er dIn grosltehan aAr. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVIII. 16395 L. 



1907 D«r Junge snn Tronn UotM 

bId wtfea Mrlleben 
dea Etselen recken 
dA tet tU mlohel wandet 

1908 Swie rrain ef ftUe w&ren, 

doch saeh miD vor in allen 
gein den rlenden 
er vrnmte mit willen 

1909 Onch werteo sich tU sfire 

da itcta man ooh die geate 
mit des tu liehten swerten ' 
üian hArte aüentbalben 

1910 DA wolden die dar ftze 

die nAmen an den tarnen 
dA wenn die dar boe 
Danawart lies ir deheinen 

1911 Dei hnop eioh ?or den tttrnea 

nnde onch von den awerten 
des kom der kfiem Dancwart 
daz beeorgete aln bmoder, 

1912 Vil Iftte rief dö Hagae 

'sehet ir dort, geselle, 
Tor HhmlBolien recken 
rriont, aert mir den bnioder: 

1918 'Daz tnon ich richerlMim,' 
er begnnde ridelende 
ein hertez awert Im ofta 
die reken von RIne 

1911 Tolk«r der kdene 

'ir habet erliten hinte 
mich bat Iwer bmoder 
weit ir ns Bin dar &ze, 



zno dem «trtte spranc: 

durch die helme rd«o 

flzer Hinnen lant. 

des kflenen Qlselheres haat 

die künege und onch ir man, 

OUeOurm BtAn 

«E i*t «in helt goot. 

manegen rallen In daz blnot. 

die Etzelen man. 

honwende gftn 

dnrh des küneges eaL 

von wQofe grcezUchen schal. 

zno ir rrlnnden sin dar in: 

vil kleinen gewin. 

tU gerne Kr des sal: 

die stiegen df noch »tal. 

TU starker gedrano 

grOzer helmklanc. 

1d eine gr6» ndt: 

als im sin trinwe gebOt 

YoIkAren an. 

mlnea bnioder stAn 

nnder starken elegenf 

wir Terlfesea des degen.' 

sprach der BpUman. 

dnrcb den palas gAn: 

an stner hant erklasc. 

Im selten gnnzUchen dane. 

ZDO Dane warte apraeh 

tU grOsen ongemach: 

dnreh helfe ino in gin. 

BÖ wil Ich innertbalben stiko.' 



1906, 4 «r Ihuat dft mit wnaden 
1909, 4 da bOrt man allenthalben 



1907, 2 durch dl heim arklaac 

1908, 8 er wm ein helt gnoL 



1913, 4 dl recken tob dem Blea 



191S, 1 e wir Tlleeen den degen,' 



jvGoo'^lc 



DEB MIB£LUKGE NOT. XVUI. leu» L. 



Iftlfi DtDOVKrt der snelle 
sr verte Ja ir Btiage, 
an bdrt man w4feD helleo 
SUD tet oneh innerthilbeQ 

1916 Der küene ridelere 

'der Bftl Ist wol beslonen, 
j& iBt bIbA verschreoket 
Ton Eweier beide handen 



Btaont flserhalp der tttre: 
•wu li kom dA tUre. 
den beiden an der hant. 
TolkAr von Bürgenden laut. 
rief über die menege 
Triuat, htr Hegene. 
diu Btselen ttire: 
d& gAttt wol tftsent rfgele füre.' 



191T IM «on lYuMJe Bagtu 

im fckiU uwcf M » rudb« 
almt htgu»i «r radtm 

dt h«tM rtM «JMd« 

1918 IM d*r veU eoa fflW« 
iax Bmpu der atark 



dfT iNor« fc«lt 0«et.- 
doa i« 4d WM f «14*. 
»« Mtt« ddMiwr •loht« wi«. 
rriti« da» tnaek, 



er «procl» 'M« «cfcwifcti Hagna 

1919 Der wirl hat gr^at aorg«, 

(was ttiaa i«i IMer erimtde 
wo» «r VW «toM vfadMi 
«r MS oil angmtUAts 

1920 KHMiMIt dhi rIoiM 

'kOf mir, rittw eieU, 
Atrk atttr fiktim htgmdt 
wa» nrrieht mich Hagn», 

1921 'ITb mI ich iH 0A«l/m,' 

'«bl HnifriiuM? 

ax fial <d alr ertMnut 

doa iofc ON dum sUm 

1922 'Nn«U, Um DMrloft, 

Uz4 Mute adäM« 
das im mk IM/iMi kiMiHn: 
midk IwtMjiel jimera aofo«: 
1928 'Das «il ieh «aTWOcItaii, 
woH ich in lang«» cUaa 

1918, 8 der kfineo von Aoeliuige 

1991 
19S3, 1 dar sorge gle Criembilde 



«proM tf aiM hmut 



ab iM dos gnam 

vor tlnM tugm »amt), 

vU feteu ii giMt. 

was half ta da* ar fc«Hi«r woa? 

riaf DiaMcfcan •» 

aiil dam lOa daa, 

As ,lmalHN|ra loott 

ich Un da« Mt ON dar honl.' 

apraeh Ur Oieftriah, 

mt aorfa ich MMfca «nl«k. 

OuMtharaa moa, 



«dtl rUlar gnat. 



odar kh baltba IM. 

«z gil mir an das lAaa aA.' 

ot kh i« jfafcal/m hm; 



8 di GnDtharea man, 

[▼il B lurU grcealtcba aAt Bit 



)vGoo<^lc 



354 



DER NIBELÜNGE NOT. XVIII. 16527 l. 



«tf biffcrifch erzünei 

ji aihe ioJt duHt dit halme 

1924 Mit krafi hegunde rütf»* 
dta rin •limme «rUt« 
wil das diu hure «U vHI« 
diu »lerkt DielarbAe» 

1Ö25 D6 gehSrte nie/m 

iK d«M eil feflim atitriMi 



manM)«f( riUcr guot. 
«Oll ««wrl«* Mpringen dal 
dtr rititr Ab erfcvrn, 
oUam «m totmlM honi, 
von riiMr km/t ordA*. 
WAf wtmiesllclM» j^nfs. 
Qu»Gmt iiam man 



[«■ vraei) 'l>MlrtchM «timtM ttt iii ml» 6» fcoMm: 



1926 fo& «ifc in Hf dam ti«oh« 
«Html HHd« m&g» 
h«b«t i)/' d» «Irttm, 
«Mtx Ma d«in d^if« 

1931 Ui der Uinio Owntiwr 

•i KahU» üf mit «ufTtm 
das ¥>at gneaU vil grdstr, 
•r er^t« d«n doh Ibnie 

1928 £r «proch 'vil «dal DietriaK 

von Mlnan oriKiidmV 
bMsfl mid« «ttoM 
amiB i« iMMH ttrta, 

1929 Dd «prach dar Urra Diatrioh 

1<» «ildfc «X dam hUa 
mm diMM iMoiMii ttrUt 
du «Hl ick «ekarUdim 

1980 'in« vlUmt ir <« «ohur«?' 

V4 Ut dar «idaltfr« 

wir •«tt*U«BHi M *4 «oUa 

'»« «wie,' apraek Mr IN«trid»: 

1981 IM ajtraA dar Mmo Gmlhar 

/&arl äs dam fcAaa 

in« MtM vtnde: 

ai hSmt mir «an Hiunm 



1934, 1 dar deffeD Ab arkun, 

1B3&, 1 Da jfeoijrte Oüntber nioffeD dlmn tnu 
1908, 2 voD d«a mlBaa TrinndAnT 

1980. 1 apnoh [dO BGIk} Wolfharl. 



winfcaii mil der haut. 

von Burptmdatt laut, 

Ut htom und« aaftan 

oox mliieii maniMti af pwoikaJM«.' 

bat wul OMoft 0«Ml, 

in da« ahrttaa udt. 

das dd ntaman aluao. 

d«r mitra «chüra gantioc. 

was if I iu iie jaMn 

willati ich da« lidn, 

dar Un ioh i« barail. 

das vm- mir innarcKdMi ML' 

'mir i«( nUil g«f4n. 

mit iwrma «rida gim 

mit dem jfatlnda mta. 



tpnok Mr ITol/Wt. 
dia tilr ni« at vmrapart, 
das wir dar fikr gda.* 
'du hdat dM (iaval gtlim.' 
'arlouban ich tu wif, 
witüo oder vil; 
di« autn hia bealdn. 
«A rtMe laida galAn.' 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNÜE NOT. XVIIL i66W L 

1982 Dttria* n-lUrt«, rndtr arm tr hmldz 

a» «l«l» kämfinner ir torgt wu «tl grSs. 

i6 fuwri T anäm^uUhm Esflln mll im dan. 

- auch {TM aüt Diatrtoh« oil monic vxttUekw man. 

1993 04 •pracft dar sdri« morcr*)« RiUrfe^ir 

'»I «bff- Ab dow Mm wmm fcm 

dl« in doch jT^TM dtmMt, das Ut « 

** »I /ridfl «I«t0 (fueUfi «TMiiidfln «sm«».' 

18S4 D«* anhoMTM mUOw «oh Bw^HdM lowl 

'vrlde Hiida tiuMM ^ itt eo» um Moni, 

•11 *r <fl trttMR ftoU, tr und« iw«r man. 






Mit iurrn vriimdnt AiiMun ^^k.* 

1936 IM itr Mm Bäti»g»r gvAmU Am $a\, 

finf kawbri odfr mtn ün os^tm Hier al, 

das wat von d«ii hirrtn dwe\ trüuae gatin; 

dl von d«r Jhiiii« Oumthtr tit grixmt tohaäM gawan. 

1986 IM Mflfc ein Bitutm rtdet Etttlm gin 

W DtaMoh« fiA«n; ^«noxtieii weld «ri Mn, 

ämi gap i&r iiid«IiBr« »in»» «AlAcn «lac 

ita im ia% hotiM «oAi«» twr Extln ßaxM gtiao. 

1987 IM d«r wirl da* lond«« Itom /w da« Ma gtgi», 

M Url« ar «iok Un «oidarv tmd «aofc Fotfc^rm an. 

'ew< mir dim s«al«; dil« ül ein grimm« itöt, 

das «He «in« rask«M vor {n auln It^an MI. 

1988 .<4iA w^ dar UAsl»«,' «pracfc d«r Minie Vr. 

'd^ vAM aingr tnn«, d«r M»«* relUr, 



idt dankt» mtm» itO» dojE foh dam ««oal «nlran. 

1989 Sfn letcfc« M(«nl «M«, ah sA«« mt r«; 

/i ooUanl «Ina dm« mMH^an fc«» M». 

1883, S ir aorge wtrn (dln wu ffCiA) gr«B. 
.AA» . r,. ■ . * '*''* Sondert wetltoh» nu. 

19BS, 1 DA ■pnoh der mftrgriTS, der edel RSedgör, 

4 ad sol onoh Mda der itata (n. ateter B) 
1936, 1 DA Biiedag«r der Mm 

8 dar von B&chetiraii, VTinDt nnde atner raui, 

,no= ^ V*^ *'" ^"' '^""^ Günther eröieD achadea ait genan. 

19S6, 4 du im rar Boelo fDeadD du honbet aohiere gelao. 

1089, 1 alue iQge dl aint t6tt 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT/ XVIII. ig665 L. 



ine von» »tht vmx wu vAstt 
uwn ich gtui rm «ittm 

IMO 8i )M(m du •( woUmi 

<i4 fcuop «ieh ifiMrliatt«N 
die gßtU »in rdoh«« 
FoIUr (tar «il Ums, 

1B41 Sich Urfa «riN ibm «chaH« 
'horl fr dia divM, Hk^m, 
»tddl tnil dM BiHiWH, 
«s i«l «in ntlar anatricH, 

1942 'Mich riw«( dna hiAm,' 



<tf r«ii(« Mrfan jfMOMi.' 

U»ii für dm «ol: 

0r(niIich«r «cJmL 

(lax «A ^ QHclutch. 

fccy urax «r &*!»« sAnuft/ 

Oimtkir der fciitio Ur. 

die dort Folfcfr 

Koer xHo d«n fümen gdt? 

doi er sem oidetbofren Uf.' 

«A (jirocfc Hagent, 



'daz ich ie jjenu in dem ItAee cor dem degent. 



ieh ¥Mu «in ge«alle 

fcom wir immer vider Itmn, 

1943 S» «ehowe, Mnio lier*, 

er dimi tDiUMÜiAm 
ein «ideUoff« mld«! 
er bricbel if den Jieimen 

1944 fn gtaadt nie «tdei«ra 

oled der d^m Folfctr 
•In« MdU hellen» 
jA eol er rifen j)«atii> roa 
1946 Swax der Hiunm mäge 
der enwoe nn deheiner 
d«e wrae der «chal gemnifM, 
di« «HMrt von handm kilen 

1946 Dl« hAran ndch ir mitede 
Folfc^ «ide HujfM 
«idt leinden nker »childa 
di wart dd rede apohe 

194T DA Mpraeh von Bitr^onden 

'Jane mugel tr, lieben oriuride, 
ir eult di« Mten liute 
wir toerdm »oek bealunden, 

1989, 4 wud ich gut ni deheioan H 
1946, 4 d« wut ih rede vil apahe 



und« oNch er der mln: 

dos atd wir «och mU Iriwen t 

FoIUr iat dir Jwtl: 

dl» aUbar «nl din gtilt. 

durch den hartm atdJ: 

diu Uahl «chtMMidm mil. 

m6 hirUche atia, 

hiuU hdl {|e*dn. 

durch heim «nl diiroh ranl. 

vnd tragen hirlich (fewanl.' 



dax ntmim mit in alreif; 
die hAenan raohm gemM, 

gnäx«» dd Betal. 

die gienge» für den aal. 

di« ttbarrnüatan mun: 

von tu beiden vtl getdn. 

OlaeUMT der d^en 

noch ruowe niht gephl^ifm.' 

iis dem Ua« trayen. 

ich lotix tu tocrrUclMn aiyan. 

von in foeideo goUo. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XVni. 16739 L. 



1948 Birne auln hm «mtlar /Smm 
i SoM utit di» HiwiM 
wir hMMK nocA dit wund«» 
du Un iofc,' «pracfc dd Oto aM«r, 

1MB 'S« «Bol «ich «olbw hnrei«,* 
'(br rSt «wHnna nianiM 
dM WH« iMm junger tihre 
dat mugt ir Utirgofid«» 

1950 2M volflclM äl dmi rJto 

«um «dMiil Wim 

vor Aw »oIm *lt«gm 

lU Tutop tiek vm W- mdgM 

1951 Et «DM *r «tUcktr 

dar rin samftar pfioft, 
dar v«N dam Mtan vaUa 
da% klagtam ai ir wiunda: 



'im himaa ich daa dia wBrknt, 
dia Hintan «tat iaaa, 



1958 IM vtind ain marariaa, 

«r «ock «iiim ilnm mik 

ar iaaldz tx mII dm oraim 

dan aokOx ot im »e Itda 
1964 Od dia andam das ««km, 

•t b«j|iiiidro aU* vIvmAmi 

«wm jtir ar ^ XMUlfl 

dar DM «w« Hiwim 
1966 Dan aA$k ar WaftitAckan 

A«r dnz eah varra. 

0«b «r karharge 

atn «il «tarib» «Um ( 

1966 {IM «hwiilm vor <I«m M>« i 

VaMr und Hagne i 

1961, 4 au klngetna d0 Ir frtUDde: 
1963, 3 dt Hinn«n d! ilnt boeae, 

4 ini (]A ") lold«!! ai bamonhen 
18D6. 3 fibw du TOlOTil Terra. 1966, 1 i 



&j« nikt lanper Kfa«. 

Mit «l«im< Ml gaaigan, 

diu mir vil aanfla tuat. 

'«Mm MtwUgan «uot.' 

«prach d« Hagma, 

«KM «im« dagana, 

hiula kU gatdn, 

aUa vraltefcm itAn.' 

»Ht truogan fitr dia t*r 

vmrfan ai darßr. 

vialtt «i «alal. 

«in Ott k\ngiU^kar avkal. 

at mmMUekan imnt, 

tr würda noA gaaunt; 

mwo«« ligan Ut, 

daa gla in wmrltokan Hjtt. 

FoIWr, «to lialt ««Mail, 

ola mir icl gaaaU: 

ai Üagant «wn diu wlp. 

der Dil «tr« wutdan Üp. 

ar railax durek guot. 

jfaeallm in das bliiof; 

«hmJ wsU t» Iraf m dan. 

ilar «it häana a^^lmnn. 

dm fMtt fctiop «icfc VM dm 

dam aalbam apümien. 

vil adwrf unda kart, 

%U9 im dar if gaackoKsan « 

düTck dia bitro dm 

de» El»dan num 

kikar v&n dam aal. 

dt« liNla vftrttm Mar A. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XTni. ist» l. 

Mit EmIh imi hiniga «IIm ir mutL 

itt Umn a» in $orge (He Md« Ma» md« ^mo*.} 



XIX 

I9&7 £i iteme,' e6 sprach Hagne, 'rfl vol rolkes trAst, 



d»! die herren rshten 
f\%i der mlnen bArren 
die hoireBt durch die heim«, 

1968 Esel was der kUene, 
'na Tart gewMÜche,' 
'ond bietet ir den rffoken 
mn erreicht inob Bagane, 

1060 Der kUnlc was afi küene, 
dai von BÖ ttfihen fUrsten 
man omos in bt dem f es»! 
Hagne der grinune 

i960 'El was ein Terrin sippe,' 
'wie Eiel ande Slfrit 
er minnete EriemblldeB, 
kUnic tU bceae, 

1961 Dlse rede bdrte 

dei wart In uDgemtlete 
das «r il tonte sebeldea 
dar nmbe si aber ritui 

1962 81 ipracb 'der von Trontja 

■nde mir itn honbet 
dem ftilt leb rittaa goldes 
dar ISO g«b i'm ae i^ate 
1968 'Na e'nwelx Ich wea al bltent,' 
'ine geaaob nie beide mt 
dA man taArta bieten 
Ji enaold in Etael 



ze aller rorderAat, 

hie iallcber tnot: 

das nftcb den awartan TÜoiet blaob* 

er Tftzte alneo sebilt. 

apmoh TTon Kriemhüt, 

das galt Aber nnt: 

Ir habet den t6t an der bant.' 

er Bold erwinden nUtt; 

Beiden na geaebibt: 

liehen wider dan. 

in aber hoeoen began. 

apraob Hagse der degen, 

xe aamne btt gephlegan: 

£ si ie geaahe dioh: 

war nmbe rfttaat ane mlobr 

dea edeln kOnegea wlp. 

KriemUlde Qp, 

Tor Etcelen man; 

an die grate began. 

Hagen Blflege 

her für mieh tiöega, 

den Etielen rant^ 

Til gnote bUrge nnde lant.' 

Bpraoh der apilman. 

b6 zageBchen stAn, 

alad höhen solt 

dar nmbe nimmer werden bolb 



19&T, 4 [daa D] nAoh awarten rliuet dax ploob 
19G9, 1 er wold erwlndaD übt; 

oeaamne hiot mpS»ma: 
1961, a dar OrlamUlda Up, 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELÜNGE NOT. XIX. 16»67 L. 



1M4 DitkUa iMtsrIldM» 
uHda im n% gatviehmt 
itr mIm mA Iti« Mon^pMi 
«ml wtUmf AaA *Im Iktim«. 

1066 DA rief ron Tanemirke 
'ich hin M fin lA»ii 
nnd hJu in rolksi stlbmen 
biingnt mir tnln 0«wi»fM: 

IfiM 'Dat wU loh vlderritea,' 
'ed h«ii öf hflher wichen 
geapringant iwer svfine 
die send loh ongeBBiuie 

1M7 1>n nmb« Ichs niht enlite,' 
^h bAD ODoh A Terenoobet 
\k wil Ich mit dem awerte 
wsE hilft dln übermäeten, 

1968 D« wart gewAfent balde 

nnde Inmrlt ron DOringen, 
and Hftwart der atarke, 
•wea trlnc begonde, 

1969 D6 saeh der Tldeltere 

die mit triug« 

■i tmogen flf g«biu)den 

d6 wart der kfiane TolkAr 

19T0 'Sehet ir, niunt Hagenei 
der hioh mit dem swerte 
wie lioNt beide Uegeof 
« gtnt mit Im gewtfent 

1971 'Nn U« t% Midi wikl Utym,' 
'iah wi) fftntM WftM 
imnk itMm «or&ta 
«wie griwli c fc RW cl flaj^R«, 



in der jfrmitfm «A, 
Dil Möglichem rtSu, 
•1 nriUcM« imuMT aelkaiide U».' 
«rilagtn wart 
der marortre Jriao 
nn lange min in dino 
dei betten rU gebki. 
Jft wll ieb Uagoe bestin.' 
apruih dd Hagene. 
die Uinoen degene. 
oder drl in den aal, 
die Btiegen widere aeta),' 
apraoh aber Irinc, 
aam lorcllohia dl&o, 
eine dich butAn. 
das da mit rede bAst getlnf 
der degen trlnc, 
ein kttener Jangelino, 
wol mit tflsent man; 
al woldena alle Ime geattn. 
ein vü gr6zG sobar, 
gewAfent kämen dar. 
manegen beim gnot 
ein teil t11 xoralc gemnot. 
dort tringea gAn, 
lobet« eins bestAnT 
ich wll nmbilaen das. 
t&sent rekea oder baa.' 
«proeli Binfiati— «um. 
iax UA, tfalebal i4», 
wil iaht ak« Un: 
id» wU •» a^M ^mUi».^ 



1964, 1 esaeat dea rSratan brU 

196& 4 nn brino (nn briseet D) mbt mlu gewaffan : 

1966, 1 Si ttlecen wider bin ce taL' » 
1970, 4 wol tflaent reokea oder bas-' 

1971, % *iob will gerne leilton 8 wl) iebea abe gftn: 

17* 



)vGoo<^lc 



DER MIBELUNGe NOT. XIX. leass L. 



1972 Ze fSezen bflt lieli trinc 
du siD eine Ueua 
daz tAten si nngecne: 
der übenniiete Hagne 

1918 Doch bat er si bö lange 
ab daz ingeilnde 
daz er warp nAh firen, 
des wart ron den beiden 

1914 irinc tob Tenemaricen 

sieh tacte mit dem scbilde 
dö llefer.tif eno Hagnen 
dö faaop sieb TOB den degnen 

1976 DA schauen si die g6re 
darb die Testen Behüte 
daa die gftratangen 
dd griffen zno den awerten 

ieT6 Des icflenen Hagnen eüen 
doch Blnog U in Irinc 
palas nnde tOrne 
done knnde niht rerenden 

i9t1 Irinc lie Elagnen 
zno dem Tidelere 
er wtod in mngen tvingen 
das Itonde wol iMBChermen 

1978 DA slooc der Tidelere 

dnete daz geapenge 
den liez er dö bellben: 
dö lief er GonthAies, 

1979 DA was ir ietwedeie 

■was OanthAr and trine, 
daz brUte niht Ton wanden 
daz bebnote ir gnrmtoe; 

1975, 2 
1978, 4 da« wart Ton in beiden 

1976, 8 
1976, 8 

1977. 8 «r wAad« n mSbte in twinnn 
1978, 4 
1978, 8 



m&gen nnde man, 

den recken bestftn. 

wan in was wol bekaot 

Ozer Bnrgonden lant. 

daz es slt geechsch. 

einen willen aach, 

dd liezeDB in gin. 

ein grinimez strlten getAn. 

bähe tmoc den gAr, 

der tlwer degen b6r: 

vaate für den etl: 

ein TU groezlicher scba], 

mit krefte toq der bant 

fif liehtez ir gevant, 

höbe dneten daa. 

die zwfine grimme kfiene man. 

daz was Starice grAz: 

daz al daz hfts erdta. 

hntlen ntch ir siegen. 

Eines willen der degen. 

nnTerwnndet stAn, 

gUen er began. 

mit einen starken siegen: 

der tQ sierllehe degen. 

daz aber dm scbildes rant 

ron Volkfires bant 

er was ein fibei man: 

der Bnrgonden kfineo, an. 

ze strite staro gennoc 

üf ein ander slnoc, 

Tlietendez blaot. 

daz was Bchoeoe nnde guoL 

den willen etn eraacb, 

Tit bähe dr»t«n du. 
erhollen nAch ir siegen. 



)vGoo<^lc 



. DER »IBELCKGE NOT. XIX. iß995 l 



1980 OanfhAm er lic beltben 

du wlwtt fis den rinpn 
dö bete roa Borgonden 
dfla kfleiien Irii^D 

1981 Da ipranc er tod dem fllFsten: 

der 'Snrgondfln riere 
des edeln ingesindeB 
do enknnde GkelMre 

1982 'Got weiz, Ur trine,' 

'ir müfliet mir die gelten 
gelegen sn den etonden.' 
er ilnoc den Tenelender, 

1988 Er 8o1iAb ror ilaeD banden 
dai al alle winden 
ze Bbrtte nimmer m^ 
trino doch Ane wunden 

1984 Von des helmes dftie 
wiren sine wlUe 
dai sich der degen kttene 
das hete mit ^nen kreften 

1986 Dö im begnnd entwichen 
den er h dt dolte 
er dihte 'Uät bin noch tebendeo 
nn ist mir alferste 

1986 Er fafirte beldenthalben 

wessen si din msre, 
ODfib het er Glselhftren 
er dUtte wi er solde 

1987 Wie rebte (obdlohen 

einer snelhtit« 

dd lief er fls dem hflse 

nnd eluog im siege sffinde 



nnd lief GMmdten an, 
bonwen erm began. 
der künlc GAnöt 
erslagen nehllchen' tAt. 
snel er was gennoc. 
der helt vll balde slnoc, 
von Worms fiber Rln, 
nimmer aomer gesln. 
sprach Glselh^ das kint, 
die TOn in tAt sint 
dd lief er in an, 
daz er mnose d4 butAn. 
nlder in dae Uoot, 
das der belt gaot 
geglUege keinen slao. 
hie Tor GlselhAre lao. 
nnd Ton des s wertes klano 
worden harte kranc, 
des Iflbens nibt rersan. 
der stalle OlselbAr getAn. 
Ton honpte der dAz, 
Ton dem slage grda, 
ttsde oneh nlnder wnnt: 
daz eilen Gtselhtres knnt.* 
die vlende stAn. 
im wier noch mb getAn, 
dA hl im Ternomen. 
Ton den rlenden körnen, 
er Ab dem blnote spraool 
er mähte sagen dano. 
dA er Hagnes rant, 
mit slner ellenthafter haut. 



19S0, 8 dar itaike (h«rre A) QtnIU 
iSSa, 8 fwlegea U oe >tiiiid«i.' 

1986, 8 «r difcttt 'leh ptn noch labande nnds [bin JA) ninder «ant: 
1986, 1 Dd bOrt er beidaotbalbea 



)vGoo<^lc 



863 



DER NIBELÜMGE NOT. XIX. ito69 l. 



1988 M diht« Hsgnfl 

dicb «DTiids der tlnvl, 
doch wnndflt trlno Hagnen 
daz t«t der hell nüt W^sken: 

1B88 DA der hArre Hipie 

do erwegte Im nogeftioge 
al dt mnoBt Im «ntwlohen 
sbe Ton d«r stiegen 

1990 tilnc der vU kttene 

Dnd wer dfn selbe stieg« 
die wUe lie In Hagne 
hey was rdter rankea 

1991 Wider ino den slnes 

dd vnrdeii disls miere 

was er tm Tronejfl Hagoeo 

des fan dia kttnigiime 

1992 'Nn 16ne dir got, trinc, 

da Ust mir wol getnsstet 
HD elhe leb r6t Ton blaote 
Kriemhilt nam Im selbe 

1998 'Ir DDget im m&ien daokeD.' 
'wold ers DDoh TersnocheD, 
kcsm er dann« widere, 
din wtiQde fminet 1q kleine, 

1994 Dax ir Ton miner wanden 
das UU mlob erreiset 
leb bin tnte enflnet, 
mir hllt der degen trinc 

199fi Dd Btnont gein den winde 
er kaolte sich in rlngetti 
dö sprtohen al die Hnte, 
des bete der marorAre 

1968, 3 dlek emld* der Gbtl Unbl, 



'dn mvost des tddes weieu. 

dnne kanat nOit genasen.' 

dnreb den faeluehaot 

dac was ein wAfen ril gnot. 

der wnnden enpbaa^ 

das Bwert an stnsr bant 

der HAwsrtea man: 

Hagne rolgen Im began. 

den eebUt Aber [fcMM] flwaac. 

dtier stiegen lanc, 

nie slaben einen slae. 

ob sin» heim« gelacl 

kom trinc wol gesnnt. 

KriembOdfl knot, 

in strtta bete getls-, 

ril bdhe danken began. 

tU mnre helt gnot 

das bene nnd onofa den mnot 

Hagnen iId gewaot' 

den sobllt tot liebe tob der haoi 

sO epracb Hagene. 

das Sterne degene: 

lA w«r ein kttene man. 

die leb von im enpliangen htm. 

die ringe sehet röt, 

fif maneges maoneg t6L 

wan ich lAcei sohadea kAa. 

noch tU kleine getin.' 

trine TOD Teoelant: 

den heim er abe gebant 

sin eilen wibt« gnot. 

einen rieh hoben mnot. 



1989, 4 hin nider voa der stiegen 

1991, 
1998, 

199«, 3 ich pin aM ' ~ ' 



4 Boob vil wenle ikt getio.' 11 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜN6E ITOT. XIX. nm l. 



1906 Aber aprseh dö trinc 

du ir mich wflfent schine: 
ob ich mUge betwingen 
sla schilt WM rerhoawen: 

199! Vil schiere wart der recke 
einen gte vil starkea 
da mite er eber wolde 
dö warte im rtentllobe 

1998 Sin mohte niht erblten 
er lief im hin enkegne 
die stiegen an ein ende: 
trine slner aterke 

199» Si aaogeu dnreli die schDde, 
Ton Tiwerrdten winden, 
wart, von Hagnen swerte 
doreb schilt nnde helmen; 

2000 Dö der degen trinc 

den Bohilt er bai d6 mcte 
der schade in d&hte der rolle, 
■tt tet im aber mfire 

2001 Hagen ror stncn Aiecen 

er Bchöe Of Iringen, 

das Im TOn honbte 

im hete der reka Hagne 

2002 Irino mnoat entwichen 

d man dA dem degne 
man brach den gAr ron honbte : 
dai weindan sine mAge: 
2008 Dö kom din kUniginne 
den starken Iringen 
al weinde sine wanden: 
dö sprach tot slnen mftgen 

1996, S ob leb noch mlige batwlngen 

mi, 4 
1996, 2 
1996, 8 dl stiegen tU an da eoda: 
1999, 4 darb iohtlt (behn Jh) und dnreh 
3001, 8 das im von dem honbte 
3003, 2 « du man dft dem- degne 



'mtne Trinnt, wixzet das, 

ich wüz rerauochen bai, 

den ilbermfleten man.' 

einen bezser er gewan. 

d6 gewUant baz. 

nam er dnrcb den bac; 

Hagnen dort bestto. 

Hagne der ril kfiene nan. 

Hagne der degen, 

mit sohüzsen nnde slcgea 

sin lümen das was grfts. 

dO tQ wSnic genös. 

duz ex longen began 

der H&wartes man 

kreftecDohe wnnt 

des er wart nimmer mi geaant. 

der wnnden enphant, 

über din belmbant. 

den er dft gewan: 

des kdnic GnntbArea mao. 

einen gtr ligen raot: 

den helt von Teaelaot, 

din Stange r^te dao. 

den grimmen ende getin. 

sno den Ton Tenelant 

den heim ab gebant, 

dö nfthte im der tot 

des gie si werilcbe not. 

über in gegkn : 

klagen si began. 

es was ir grimme lelt. 

der kttene recke nnde gemeit 



der mortgrimmige sum. 
mit ■bösen nnde mit sl^aa 



jvGoo'^lc 



264 



DER NIBELÜNGE NOT. XIX. 1T187 L. 



2004 'IM die klage bellben, 

was hllfet iwer veineoT 
Terliesen tod den wnnden 
der tdt «il mleh niht laafer 

2005 Er sproob zno dea toh DtiringeB 

'die gäbe boI enphfthen 
ron der küoiginue, 
ande beetfit ir H&geneii, 

2006 Sin varve was erblichen, 

Irinc der vil kflene: 
genesen nlbt enmobte 
dA maos es ui ein striteo 
2001 IniTrit unde HAwart 
mit ttUent beiden, 
bdrt man aUenthalben, 
Itey wftB mui ichsrfer gjbn 

2008 Imvrit der kOe^ 

dei er acbaden gr/tsen 

der edet ridelsn 

durch einen beim veiteo: 

2009 D6 sIdoc der hArre Ini?rit 

dat im mnosen breiten 
nnt du sieb besohntte 
doeh TJel der laotcrATB 

2010 HAwsrt nnde Hagne 

er mflhte wonder Ueieo, 
dio Bwert genöte fielen 
Hftwart muoste sterben 

2011 [IM] Die Tenen nnt die Düringe 

Ab tanop sich vor dem bftse 
ft sl die tttr geiriinnen 
des wart dA rerbonwen 



Til bftrlieliet w!p. 

JA mnot ich mlnen 11p 

die ich enpbangen b&n. 

in and Stielen Ifto.' 

nnt den Ton Tenelut 

iwer debeines hont 

ir Uebtez golt vll röL 

ir milexet kiesen den Utt.' 

des tddes »loben ftnoo 

daz was in leit gennoc. 

der HAwartea man: 

von den von TenemaAe gin. 

sprangen fUr das gadem 

tII nngefttegen kradem 

kreftek nnde giAx. 

ino den finrgonden sebdzl 

lief an den spilmaa; 

Ton alner baut gewan. 

den lantcrAren slnoo 

jft was er grimme gennoo, 

den kfleneu spilman, 

diu ringes gespan, 

din brilnne TfirerröL 

vor dem videlnre tftt. 

uumne wAren komen. 

ders bete wu genomen. 

den beiden an der bant 

TOD dem Ton Bnrgonden laoL 

ir hOrren sAben tot 

ein rrelsltcber ndt, 

mit ellentbafter bant 

muic beim nnde rant 



2004, 4 tu und Eceln dlraen lia.* 
)t beiden. 
it ersterben ron dem Üb Bn^onden laot. 

2011, 3 ein Treisllohin nAt, 

4 TU mueo heim nnde rant 



)vGoo<^lc 



DER NIBELDNOE NOT. XIX. nasi l. ! 

2012 'Wichet,' apraeh 46 TolUr, 'nod lAt si her In gfto. 

«I ist SDBt onnreDdet, des al dll habeDt wAo: 

Bf müesen drinne eterbeo in tu karier zh. 

si arneot mit dem tddo du in diu küniginne glt.' 

2018 DA die übennQeten kAm«a In den lal, 

tU Dwnegem wart das hoabet genelget so «tal, 

dae er mnost ersterben ron ir swlnden Btegeu. 

wo) streit der küene OAmdt; sam tet onoh ObelhAr der d^n. 

2011 Tftseat nnde viere körnen in daz hfla: 

TOD iwerten saoh man bücken tU manegen swtnden sfts. 

■It wurden doch die recken alle drinoe erslagen. 

man mfihte miehel wnnder TOn den Bnrgonden lagen. 

2016 Dar nftek wart ein itUIe, dft der schal Terdöz. 

dai blnot allenthalben dnrcb dla lOcber Tide 

nnd dt M den rigeliteinen Ton den töten man. 

dM heten die ron RIne mit starkem eilen getln. 

2016 Da sftaen ^ler rftwen die tob Bnrgonden lant, 

din vtfen mit den lohlldan al leiten von der hant 

dö atnont noeh Tor dem hflae der kUene spUman; 

er warte ob lemen wolde noch zno in aii strite gfln. 

2017 Der kllnic klagte akm sam tet onch sin vSp: 

melde nnde rronwen qneiten dt den lip. 

Icli wnne des daz bete der tAt fif si geawom. 

des wart noeh ril der recken TOn den gesten dA Teriom. 

Amtäir »(t diu Ubägbi dn mI vtrtUn hin. 

2018 'Nn bindet ab die helme,' sprach H^ne der degeo. 

'loh nnde min geaelle ssln iwer phlegen- 

nnd wellent et veranochen noch die Eseln man, 

aö warn Ich mlne hfirren sA ich aller schierst kan.' 

2019 Do entvAfende das bonbet manio ritter gnot: 

A sizen ttf die wunden, die Tor In in das blnot 

wären sno dem töde Ton ir banden komen. 

dt wart der edelo geste tu boase gönne genonen. 



2019, 4 TJl übet gonina genoman. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XIX. IT3I& L. 



2020 Koeh vor dem Abende 

ande onefa din kllniginDe, 
die Hinnlsohea reekeo. 
noch wol Bweineic tttsent: 

2021 Stell huop mn »tum Jk*r(« 

Bttttcwart UagiteH bntodtr, 
tpranc von «Inm Urrm 

2022 Der herte strit werte 

dd werten sich die geate, 
der Ettelen manne 
hey was gnoter degne 



scbnof der kitalc du, 
dat es Teranoehten bu 
der saoh man ror In stAn 
die muoflQn di xe strtte gtc. 
xHo dm gttut «Ai. 
dar vU tnalt« wum, 
sm vindm /lir Ae lOr. 
er kam jfMiMl wol iarfVv. 
Dm iaz din naht benam. 
tt> gnoten heldeu sam, 
den enmerlaogen tac. 
vor In Teige gelael 



XX. 



2025 ^e einen sanewenden 

daz die vrowe Kriemhilt 

an ir nnhaten mftgen 

dft von der kUnlc Etui 
2021 In was des tages zernnnen. 

Bi dAhten doz in bezser 

daune lange dA » quelne 

eines nides d6 gerten 
2086 6i biten das man bnehte 

die blnotrarwen beide 

triten Aa dem hflae, 

si enweasen wem Be Uagenne ir tU grmiQohla sAr. 

2026 Esel nnde EHemhUt kbmen beldln dar. 

das laut was ir eigen: des mArte lieb Ir aohar. 

er sprach sno den gasten 'nn sagt, waz weit Ir mlnT 

ir went rrlde gewinnen: das kande rnttelloh gestn. 



der gröse mort gesvhach, 

ir herzeleit erraoh 

nnde an t11 managen man; 

vrOnde nimmer mA gawaa. 

dö gie in sorge nAt 

war ein korser Mt 

Of nngefilegla lelt 

die stolzen rittere gemrib 

den kflnic zno in dar. 

nnd oDcb bamasobTar 

und die dil kftn^e bAr. 



9092, 1 Der herto strtt der (dA Crt) werte 

2 ili gaoten beiden sam, 
S den EmIo maaDen 
4 bej was noch gnotsr dagaaa 
2034, 4 eines rrides si dA gerten, 

8086, 8 dl drie kaoege b«r. 

4 dia ir vil graillobsn tbt- 



jvGoo'^lc 



DER KIBELUNGfi NOT. XX. itstb l. 



2027 tt schaden rIbö grtaen 

(ir ult es niht g«9iez«D, 
min kint du ir mir slnoget, 
Tride an da snone 

2028 Bb8 antwarte OnnÜier. 

ftDei min geainde 
an dmr heifocrg«: 
ich kom xno dir üf triowe, 

2029 Do Bprach tob Borgonden 

'ir Etielen held«, 

waz wiaet ir nir recken T 

wan leb MnntQche 

SOSO Sl •prftchfln 'dlner ^t« 

mit J&mer, zno dem lande. 
daz dn nie komen wärest 
daz laut hAt ir verweise^ 

2031 Oö ipraeh In somes mnote 
'weit ir ditM sUirit 
mit uns eilenden reoken, 
fli ist gar Ine schulde, 

2082 Dö sprach der wirt een gelten 
dla sint nngdlehe. 
des schaden eno den sokanden, 
des sol iwer dahelner 

203S Dö sprach no dam kttnlge 
'tö idl in got gebieten 
slaht nns eilende, 
hin nider an die wite: 

2084 Swax nos geschehen kflnoe, 
ir hapt so tU geinader, 
daz si nns ttormmttede 
wie lange eul wir ncken 



als ir mir habet gatAn, 

lol ich min leben hin) 

nnd tQ der mige min, 

sol in TU gar versaget atn.' 

'des twaog ans gWtiin bH. 

lae TOT diaen beiden tdt 

wie het« ieh das Tereoltf 

ich wind du da mir wfereBt holt.* 

Glselher dae k)nt 

die noch lebende aint, 

wu het ich in geUtnl 

in ditie lant geriten hin.' 

ist bI dta baA toI, 

jl gnnde wir dir wol 

Ton Warmz ttber RIn. 

du and die brtteder dto.' 

Qanther der degen 

» einer soone legen 

deist nas bsideuthalben gnot 

8waz nns Btcel getooL' 

'min nnd iwer leit 

diu starke arefaeit 

die ich hie hin genomen, 

nimmer falnne komen/ 

der starke QteoOt 

das ir MnntUchen tnot 

nnd llt uns sno ia gin 

daz ist in Ire getln. 

daz llt dl knrs ergin. 

nnt tnrrens aas bestin, 

llsent niht genesen. 

in dlseo arelMitea weeenf' 



90S8, 1 Dea antworte Onather 

2099, 2 di noch bi (di Jk) lebende siat, 
9080, 1 da nnt onoh dl braoder dlB'' 

2081, 3 'weit ir die stark» haHO 8 deist beldentfaalban gnot. 

9082, 8 diu mickel arbeit 
9084, 1 das liiet knrs argta. C 



)vGoo<^lc 



DER MBELVNOE KOT. XX. 17MS L. 



2086 Di« Btzelea reck«Q 

du il si wolden Iftmi 
du gehArtfl Kriemhilt: 
des wart d«n eilenden 

2086 'Ifelnl, tiere reeken, 

ich rite an rehten trinwen 
daz ir die mortneEen 
ti6 maflBen iwer ro&ge 

2081 Ob ir du niera&n lebte 

die mlnen edelen brooder, 
erknolent io die ringe, 
ein wurden kttener degene 

2088 DA eprach der Jnnge Olielher 

dei getrost ieh tII Obele, 

Isdetes ber t» Innde 

wie hin ieh an den Hinnen 

2089 Ich was dir ie getrinwe, 

üf Bolben gediogen 
daz da mir holt wienat, 
bedenke an ans genAde: 

2040 'Ich enmag in nibt genAden: 

mir hdt von Tronge Hagene 
es ist vil nnversttenet 
ir mUeztes ^le engelten," 

2041 'Welt ir mir Hagen einen 

sone wil ieh niht rersprechen 
wan ir slt mtne brlieder 
bO red ichi nlch der enon« 

2042 'Naae welle got von himele,' 

'ob nnser täsent wnren, 
der Sippe dlner mAge, 
g»ben hie ze glieL 



die helen ez nAeh getin, 

für den palas gAn. 

ez wa* ir grimme leti 

fHde gAhes widerseit 

des ir dft habet nmot, 

dai ir des niht entnot, 

iht Iftzet für den sal. 

llden den bntltohen raL 

wan dln Uoten kint, 

und keemens an den wiat, 

sd Bit ir alle Terloni. 

zer weride nie gebom.' 

'vll seticeain swegter min, 

dd dn mich über Bin 

in dis« i^se nOt. 

hie rerdienet den tOtf 

nie tet ich dir teit; 

her le bore ieh reit, 

fil liebta sweBter min. 

ez mac niht anders gestn.' 

vogenide ich h&n. 

BÖ grdzin leit get&n, 

die wlle leb hAs den Itp. 

sprach das Etzelen wip. 

ze einem gieel getMn, 

ichen welle loch lAsen leben: 

onde einer mnoter Unt: 

mit disen beiden die hie sint' 

Bpraeh dO GAmOt 

wir legen alle tOt, 

tf «ir den einen man 

ei Wirt nimmer getAn.' 



2068, 1 'HeioA, Hinnen reelran, 



9066, 4 der nid« gAhes widerselL 



2081, 1 ni eer werlde gebom.' 
2089, 9 ich hei es hove reit, 



)vGoo<^lc 



DER NIBELUNGE NOT XX. 17507 L 



2048 'Wir mQeBea doch erataibeo.' 

'oDB enacheidet niemSD 
Bwer gerne mit nns vehte, 
Iran ich deheinea minen friant 

2044 IM ifrach der ktim< Danotoatt 

'jA uuUt niht rine 

dia fct« d«ii vridi v«r«praot«nl, 

(Im hringt wir iwik tMi«: 

2045 Dö Bprach dia kttntginne 

DU g6t der stiege n&her 
du wil Ich iauuer dienen 
der Hagen übennUete 

2046 LIt einen ftz dem gademe 

sA heil ich Tiern enden 
ab werdent wol errocfaea 
dl« BUelen recken 

2047 Die nob hie flze atnondsn, , 

mit siegen and mit Behflzzen: 
doch «olden nie gescheiden 
Bine knnden toq ii trinwe 
204S Den ul den hiez dö sttnden 
dd qnolt« man mit flnre 
das hfiB TOn einem winde 
ieh Wien« Tolk enheines 

2049 Qennoge riefen drinoe 

wir mehten michel gemer 
ez mehtB got derbarmen: 
nn riebet nngeAioge 

2050 Ir einer Bpradi dar ione 

waa hüfet qdb das grüeaen 

mir tnot ron Btarker hitae 

das wisne min letwn 

904S, 1 

9044, S 

8016, 1 L*t «in« «■ d«m hOae 4 

2047, 9 
3047, 4 iln» kondeo tob ir triwan 

2048, 3 
SOIS, 4 Iah wana das toId enheinei 



BÖ sprach d6 Qlselber. 

Ton rtterUeher wer. 

wir sin et aber hie; 

an triven nie verlie.' 

(hm Same «ikt w dttgene) 

min fcruodor Hagme. 

«E mfiftf ifl «D«rd«ti l«tt. 

daz fi ia warlkh gettU.' 

'ir helde tu gameit, 

and rechet mlnia l«it. 

als ich von reht« sol. 

der gflloea ich im wo), 

niht koman Über al: 

zänden an den aal: 

eilia mtnln leit' 

die wurden alle schiere bereit. 

die tribens in den sal 

des wart grOa der BchaL 

die fUraten nnd ir man; 

an ein ander niht verlAn. 

daz Etzeien wlp, 

den beiden d& den Up. 

tU balde al erbran. 

gnnier angest ie gewan. 

'owfi dirro nOt 

Hin in stonne tot. 

wie sl wir alle Tlornl 

dia kaniginne ir sorn.' 

'wir maecen ligeu tot. 

daz ans der klineo enpfitf 

der durat aö rehte wfi, 

in diaea Borgen Hchier sergA/ 

■praeh dO Olselher. 
01 nuu) in werden leit. 
die wurden acUera bereit, 
des wart tU grti der sohaL 

den raeken dt den Up. 



)vGoo<^lc 



SnO DEB NIB£LUNGB NOT. XX. i7&7i L 

2051 DA ipTKch TOD Trongea ^>S0Di d*' >^t*f 8"0^ 

'Bwon twJDgr« dftntsBneB nftt, der trinke hie du blnot. 

dai ist KD aolber hitxe nofa beuer deane wln. 

es en mM et m ditm xHw nilit («Mr geeln.' 

2062 Dft gie der recken tiner da er ^aeo tdten rant; 

er kniet im edo der wnnden, deo heim w abe gebaat: 

dt> begnade er trinken daa Aiesende blnot. 

Bwie nngewon ers wnne, es dfihte in grteillohta gnot 

SOfiS 'Nn lAne in got, bftr Hagane,' sprach der mfiede man, 

'dai kh TOB iwer Ur» lA wol gatrenken hte. 

mir h't noch gesehenket ril aeiteB beaaer wln. 

lebe ich deheine «tle, ich aol Iv immer weg« atn.' 

2054 DA die andern dai gehArten dai ec In dflhte gnot, 

dA wart ir mlohsU ntAre die trunken oneh dai blank. 

di Ton gewaa vil krefte ir etQohea Up. 

dea engalt an lieben Munden alt «il wntllcbei wlp. 

S0&6 Du &nr viel gendte ftf ei In den aal: 

dA leiten alx mit adiilten ron in hin Mtal. 

der ronch nod oncta die taltie in titen beldlB wA.- 

ioh wen sA grteer Jtoier an beiden immer mAr eigA. 
8066 DA apracfa von Tronge Hagene 'atAt zno dea aalea want, 

Ut niht die brande ratlen ftT iwer heimbant, 

tret it mit den fSeien tiefer in das blnot. 

ra iat ein Übel bOchzlt die noi din kttnigtnne taot.' 

2067 In lA getftnem leide in dooh der naht leran. 

noch atnont ror dem hAae der kttene apilman 

nnd Hagen ain geaetle, geleint Uber rant: 

Bi warten schaden mAre ron den fli Btselen lant, 

2068 DA sprach der vldelare 'nn gA wir in den sal. 

eA WBoent dea die Hinnen dai wir aln Uber al 



2061, 1 DA sprach von Trouege Hagene 'ir «dele ritter gnot, 
swen twlngo doratas nftt, 
S dai ist in lolher hioe 

4 •> en Biac an difen itten [et B] an nikt beser gealn.' 

3068, 8 mir iat noch vil «elteD geakeaket beier wtn. 

2064, 4 stt ril maneo watitokea wip. 
9066, 4 ich WBoa der jAanr Inner mtr an beiden arge. 

9061, 1 la sna getaaaa Uld«n 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜKGE NOT. XX. weag l. 



tdt TOD dtm qnUe 
Bi sebent nna noeh begegene 
2069 Dö Bprmoh von Bargtnden 
'ich wna es tagea welle: 
nn Iftz nna got tod bitnBle 
HOB hlt min sweiter Erlemhilt 

2060 DA sprach «her elnw 

Btt du ei tUB na beiser 
aA wUent ir lach, helde, 
JA kmnt ans aber schiere 

2061 Der wtrt wolde wnnen, 

TOS Ir «rbehe 

d6 lebt tr noeh dar inoe 

das nie kttoec deheiner 

2062 Der eilenden hnote 

daz noeh die geste lebten, 
M Bohaden nnt ze l^ide, 
man Baoh si wol geeande 

2068 Man sagte KriemhUte, 

d6 Bpracb din Ufniglane 

dai Ir deheiner lebte 

'ich wU dea b«B gstronwen 

2064 Noch gennaeo gerne 
ob noch ieman woltt 
das en knnden ai niht Tiaden 
da rftohen ai ir ateriMR 

2066 Des tagea wid» morgen 
mit berteoi nrllnge: 
d4 wart MO in gesobozun 
sich werten itterUehe 

2066 Dem Etzeln geeinde 
daa ai w<dten dienen 
dar zno ai volden leiates 
di moose maneger Bohiere 

S063, 4 nao aaeh si In dem gademe 
30U, 3 dtne kondan ai nifat Tlndan 
8066, i dei nmoat maneger aoblers 



dia an nna ist get&n. 
in atrlte ir etealichea gfta.' 
GlBfllher das Unt 
aich bebet ein küeter wint. 
noeh lieber zit geleben, 
ein arge hdhgezit gegeben.'' 
'ich kinae nn den tao. 
wesen niene mac, 
gedenket an den Ilp. 
dea ktinic Etzelen wip.' 
die geate weeren tAt 
nnd von dea flnre ndti 
aeba hnndert kilener man, 
bezaer degene gewu. 
bete wol eraehen 
8 wie vll in waa geachelien 
den harren nnd ir man. 
nob in dem gademe gAn. 
ir wäre vil genraes. 
daK mfihte nimmer wesen 
Ton des flnra adt: 
das ai alle ligen tOt' 
die ffirates nnd ir man, 
genftde an in begftn. 
an den ron Hione lant: 
mit Til wliligw hant 
grüeaen man in b&t 
dea körnen helde in ndt 
TU manie starker g6r: 
die recken küen nnde bSr. 
erweget waa der moot, 
das KriemhUte gnot{ 
daz in der künec gebot: 
von Id kieaen den tAL 

noch w\] wot geaande gto. 



)vGoo<^lc 



DEE NIBELÜNGE NOT. XX. nm L 



2087 VoD gehei» nod oocb von gftbe 
ü bitz golt du röte 
si gab «E Bwer sin rnoohte 
Jane wart Die gnuser sotden 

2068 Ein michel teil der reokeD 

dfi epraoh der kflene Volker 
ine gegach af vehten 
dl daz golt des kUnlgos 

2069 Dö riefen ir genuoge 

daz wir dl soln Terendea, 
hie belibet niemen, 
dd Bach man schier ir schilde 
solo Was mag ich sagen nflref 
di Tennochten ea vil sSre 
dö knolten mit den vnnden 
eaeo mofate nieman Bcheidea: 

2071 Von wehtitfm WMiid«ii: 

wljcbm Ndcft d«ii fnutiim 
di$ hidvhtn ihirbm all« 
dM lutm Mdt miga 

tfmifnir loit itr martfrAi 

2072 Be beten die eilende 

wlne dec Gotlinde 

dO sach er beidenthalben 

daa weint« inneollohe 

2078 '86 wft mich,' sprach der recke. 
du disen grftEcn jftiner 
Bwie gern iehE frlden wolde, 
wand «r der einen leide 

2074 IM sant an Dietriche 

ob rix nocb knaden wenden 



man möbte wooder sagen. 

dar zno mit BCbildea tragen: 

nnde es wolte enphln. 

Of Tlende mfir getto. 

dar sno gewAfent gie. 

'wir sin et aber hie. 

nie beide gemer komen, 

ans se v&re hAnt geDomen. 

'niher, beide, baz. 

an tBon bisti» daa. 

wan der doch sterben aol.' 

stecken gftrscbUEEs voL 

w(d awelf handert man 

wider nnde dan. 

die gest« wol ir moot. 

des sacb man ftienn dl das blnot 

dtr wart da eil gaalagtn. 

Urle malt di Itagut, 

dtm riehem küntgt 6 fr. 

tt&dt in ^raMtUckiu aSr. 

RBedegir trilegtit mr(, 

wider morgen gnot get&n. 
kom Ee hove gegAn. 
diu grceillohen tht\ 
der Til getriwe Bttedegfir. 
'dax icb den lip gewan. 
kan niemen underttADl 
der kUnee entiiot ea niht, 
le mftr nnde mfir geaiht." 
der gaote RÜedegfir, 
an dem künege h&r. 



3087, a dar [in B] mit feUldeD tragen: 
i nitr ftf finde gat&o. 
aoes, 1 BId Klchel kraptl (aehar A) dar reakao 

9070, 4 des sach aian Tlleaen daa plaot 
9078, 1 'BO wt mir,' spraek der reoke, 

9074, S an den kfintgan (.kSnlc DJtk) Ur- 



jvGoo'^lc 



DEB NraELUNGE NOT XX. wtbt l 



do enbdt im der von Benie 
es «DvU d«r ktlnio Et»l 

itOtb J)b sacb ein Hinnen recke 
mit weinnaden ooges, 
der Bpracb ler küoigüiDe 
der doch gewalt den meiiten 

2016 TTot dem ez alles dienet, 
wie iBt sA rit der bürge 
der er von dem kttnige 
er alnoe in disem stnrme 

2077 Mich dnnket ern moche 

sU das er den rollen 
m«n gibt Im, er it käener 
du ist in disen lorgen 

2078 Mit tr&rigem moots 

den er du reden bOrte, 
er ged&ht 'dn solt es wnen. 
da bist din dinen mwre 

2079 Die tttt begnnder twingen: 

nnd slaog ab krefticliolie 
das er Im Tor den tUezen 
dd WM Bver gemfiret 

2080 'Hin, dn s^^ mere,' 

'lob bftn doch gennoge 
das ich bie niht enribte, 
Ji WKT leh den geaten 

2081 Und tlles du tob mühte 

niwftn du ich die recken 

jft w«a i<^ Ir geleite 

des eneol mit in nibt strlten 

2082 DA epraeb lem marcrftren 

'wie bebt ir nni geholfen, 
WSD wir bO ril der veigen 
wir bedorfen ir nibt min. 



'wer möbt ez nndersttaf 
nieman scheiden Ita.' 
RfiedegAren stin 
ont betes rll getAn. 
'nn seht ir wie er etit, 
hie bl Etzelen bAt, 
'Hut nnde lant 
«n RIfedegAr gewsnt, 
vil manege haben macl 
noch nie löblichen elac. 
wie es hier smbe gftt, 
nftoh stsem willen hik. 
daone lemao müge sin: 
worden bossilnhen scbln.' 
der vil getriwe mu, 
der helt der bliote in an. 
dn gibit ich ü verzagt: 
ae bore se l&te gesagt.' 
dA lief er in an 
den HinnisoheD man, 
lack vil schiere tdt 
des küuic Etzelen nOt 
Bpracb dO RUedegfir. 
leit nnde herzen sAr: 
cwin wlseat dn mir dazf 
von grOsen sobnlden gebaz, 
dai hei ich In get&n, 
her gefUeret liftn. 
In minee bfirren lant: 
min vil eilendes baut.' 
Ezel der künic bfir 
vil edel RüedegOrl 
bie se lande bin, 
ir b^t vil Übels get&n.' 



3077, 1 wie es hi nmbe gU, 
3080, 3 leit nnda s<r: 
wir bedorften ir nibt mere. 



)vGoo<^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XX. 17836 L. 



I IM tpraek dar ritter «kl« 



dM ««h «M ^M hmMim 
iaz tri dam lägmutr» 

2084 D6 kom dln küaigiune 

das von des beides corne 
b1 klagt ec aagefnoge: 
81 sprach zdo RüedegSre 

208& Daz ir mir nnt dem ktlnige 
nn habt ir, edel Rü^g6r, 
ir woldet durch ddb w&gen 
Ich hdit iii vil d«r reoken 

2086 leb mime inch der gen&dea 
do ir mir sno Etzeln rietet, 
daz ir mir woldet dieDen 
der wart mir armeo wibe 

208T 'Daz lat iae loogen, 

daz loh doreh inch wAgte 
dac ich die gel« fliese, 
ZDO dirre hAcbgodte 

2088 Sl sprach 'gedenke, Rfledeg«r, 

der stete, und oaoh der eide, 
Immer froldest reehea 
dA sprach der marogrAre 

2089 Eiel der ilohe 

sl bitten sich m fnote 
den edeln maregrlven 
der tU getriwe recke 

2090 'OvA mloh gotes armen, 

aller miner firen 
triwen ond« sflbte, 
owfi got rOD himele. 



Mir im mvot 
in mtd« jptot, 
lO Ott Mit gmowtM: 
Mit MI M wtriAten L-omm.* 
und faet ez oncfa gesehen, 
dem Hinne was geschehen, 
ir ongen wurden nas. 
'wie habe wir verdienet daz, 
mtoettinier leltT 
nne alles her geaeit, 
die ftre nnt das leben, 
den bris vil grcezltchen geben, 
and Ir mir hint geswom, 
itter Ab erkom, 
nnz an nnser eines tot: 
nie b6 grceaUchea nfit' 
ich ewnor In, edel wtp, 
die fire ande onch den llp: 
deaen hin ich nibt geawom. 
br&ht ich die fttriten wol gefaom.' 
der gr6zeu triwe dln, 
das dn den schaden min 
und eUln mlnln lelt.' 
'ieb bAn In A selten iht Terselt" 
SOgen oncfa began. 
beide für den mati. 
nnmootes man dA saeh. 
harte Jnmerkllche sprach 
daz ieb ditz gelebet hftn. 
der mooi ich aba stAn, 
der got an mir gebot, 
daz mihs nibt wendet der tot. 



8088, 8 hin ■« vil ganomfln: 

90B6, 3 di ftre nnde oneb du Itbea. 

S086, 4 des wart mir armeo wtbe 

9088, 4 iek bin In selten ibt verseif 

3089, 2 d« baten si dob e» ISeien 

2090, 1 Owt mir got« annan, 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. XX. 17899 l 



l Swelbez ich du 1&» 
a6 Ua icb bcsstiche 
Iftz aber ich ei beide, 
nn ruoche mich bewlseo 

! DA bUen si geodte, 
des maoBen »der reckea 
von RUedegfires hende, 
ir mngt daz hie wol hceren 

t Er westa schaden gewianan 
er faet« dem kttnige 
nnd oncb der küniginne. 
ob er ir einen slUege, 

l DA sprach xoo dem känige 
liAr kUnec, nn aemt hin widere 
das lant mit dea bürgen: 
Ich wll of ndaes fflczen 

> Dö apraob der kUnlk Btiel 
daz laut ZOO den Unten 
das dn mich reches^ BUedegAr, 
dn Bolt ein ktineo gewaläe 

i DS Bpraoh aber Bttedegfir 
beim le tninem hAie 
trinken nnde aphe 
nnt gab in mlne gftbe: 

r Din Unte «»neot lüite 
debelnen mineo dieneat 
den Wl edeln fOntea 
oaeh riwat mich din frinntechaft 

} Gtaelher dem degene 

aine konde in dirre werlde 
üf inbt node onch Of Are, 
ine geaacfa nie kttnie jnngen 

i Do sprach aber KriemhUt 

nn Ift dielt erbarmen 

S091, 8 

3003, 4 

S09T, 8 

i, 4 ioe gessoh nie köoec so jnogan 



ont daz ander begAn, 

and Tfl Abel getAn: 

mich aebendet ellin diek 

der mir se lebene geriet' 

der kilneo and oach sin wlp. 

fliesen den lip 

dft oneb der helt erstarp. 

das er ril JameroUchen varp. 

nnd nogefOegis leit 

vi) gerne rerstit, 

rll sAre vorht er das, 

din werit trAege im dmmbe hai 

der rit kAene man 

awaz loh ron in bin, 

der sol mich nibt beatAn. 

in das eilende gfin.' 

'wer bAlfe danne mirf 

daz gibloh otlez dir, 

an den rinden min. 

bl aeben Etzelen sin.' 

'wie sol icbz ane v&nf 

ich si geladen hAo, 

ich in güetUcben bAt 

wie sol leb rAten in den tAtf 

das ich el verzagt. 

hftn ich in versagt, 

nnt OBoh ir man: 

die ich mit in geworben hAn. 

gab ich die tohter min. 

niht bai verwendet sin 

ftf criwe und« ftf gnot. 

sA rehte tngentUolie gemnot' 

'vil edel BAedegAr, 

nnser heider sAr, 

mich sohlltot ellin diet. 
dsi im dia warit trfiege has- 
ant den irea man: 



)vGoo<^lc 



276 



DEE NIBELUNGE NOT. XX. i7»76 L. 



mla uDde oneb des kttnlges. 
du nie wüt deh«iner 

2100 Do sprftoh der fflargrAve 

'tx mnoE hinte gelten 
iwu tr and onch mlc'htrre 
dw umbe maoc iob sterben: 

2101 leb weit wol du noch hiate 

fn aiflesen l«d«c werden 
Ich berilbe in AT genftde 
und onch die rÜ eilenden 

2102 'Na 16n dir got, Bttedegfir,' 

er nnt diu kfiniginne, 

'nns snln dlne linte 

onch trowe ich mlnem belle 

2103 DA liei er kb die wAge 

dö begande weinen 

er sprach 'ich mnoz in leistes 

offA der mtnen ftinnde, 

2104 Man i&ch in von dem kUnlge 

d6 *»nt er itne recken 
er sprach 'ir gnlt Inch wftlIeD, 
die küenen Bnrgonden 
2106 S[ hieeen balde springen 
«E der heim wnre 
Ton ir iagesinde 
sld hOrten leidin mere 

2106 Oewlffent wart dö Rüedegtr 

dar Über 2 weif recken 
die walten prle erwerben 
ai en wessen niht der nuere, 

2107 DO sfech man RQedegfire 

es tmogen swert din scbarpfen 

dar zno ror ir honden 

daz saeh dar Tldelnre: 

SlOO, i 
2101, 1 
3103, 4 
S106, 2 



gedenke wol dar an 

a6 leide geste mit gewan.* 

wider das edel wlp 

der RUedegfires lip 

mir liebes bapt getin: 

das kan nlht langer bestb. 

min bärge ande och min lant 

ron ir eteslichea bant 

min wlp nnd ndnin kint 

die ae BeoheUren sint.' 

sprach der kUnic dO. 

si worden beidin vrA. 

tII wol enpholhen wesen: 

daz da mabt selbe wol genesen.' 

stie onde ilp. 

daz Etceleo wip. 

als ich gelopt hAo. 

die Ich DDgerne bie bestAn.* 

tU trflriollohen gftn. 

Til nihen bl im stAn : 

alle mlne man. 

die mnot ich leider bestia.' 

dft man ii gewnffen vant. 

od des Schildes rant, 

wart ez in dar getragen. 

die stolzen eilende sagen. 

mit fümf hundert man: 

Bsch man mit im- gAn. 

in des stnrmes ndt: 

daz in sd a&beut der tot. 

nnder helme g&n. 

des margrAven man, 

die lichte schflde breit. 

ez was im grceiUehen leit 

das mag oiht langer baiUn. 

mlae borg« node mtnin lant 

di ich vil (sä Jh) Dngtme bla bestia.' 

M aelf» ar dö gawan. 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELUNOE NOT. XX. is<m I. 



2108 OA MCh der joDge Qlsellier 
mh ^ gebnndem heim«, 
wu or dl mit meiate, 
des wart der kUDic edele 

^lOB 'Ha wol mich aolher Munde,' 
'die wir hin gewannen 
wir nilD TÜ wol gentexen 
mir iat liep 4f min ttlawe 

2110 'Ine weix wes ir lach tröstet,' 

'wl sAht ir ifl dnreh inone 
mit ftf gebanden belmen, 
ta nns wU diesen RUedagAr 

2111 Bedu der Tidelnre 

RttedegOm den edelen 
fllneu schilt dm gnoten 
d6 mnoa er slnen frianden 

3112 Der edel msrgriTe 

'ir kflene Nibelnnge, 
ir Boldet min genleien, 
t dA wkr wir IHnnde: 

2118 Do eraehrshtan dirre mcre 
wan ir dehelner Made 
du mit in wolde strlten 
ai heten TOn rinden 

S114 'Nnne welle got Ton himele,' 
'du ir fnofa genftden 
UDt der tII grösen trinwe, 
isb wil in des getronwen 

2116 'Jane mag icba niht gelizeo,' 
'leb mnoc mit In strlten, 
na wert laeh, kttene beide, 
mieb enwoltea nibt erliten 

3108, 3 

St09, 3 

3109, S wir enln Bleee wlbw 

3110, 3 'wft gMthet ir le darb aaone 

3111, 1 
8118,8 
3113, 4 al beten von Ir vtanden 



sinen sweber gfin 

wie mobt man dö ventAn 

nlffaa allez gnotl 

BÖ rebte frcalleh gemnot. 

sprach GtseUier der degen, 

nn flf diaen wegen. 

mlnea wlbea hie. 

daz ie der birAt argie.' 

apra«h der spileman. 

aA managen belt gin 

die trflegen swert enbantf 

sine bflrge nnd sinln lant.' 

die rede dö rolspracb, 

man Tor dem hüse aaob. 

den satzt er fiir den ftaoi. 

versagen dienst nade gnioz. 

rief dd in den aal 

nn wert lach Aber nl. 

nn engeltet Ir min. 

der triwe wü ich ledie iln.' 

die ndthaften man; 

nie d& TOn gewan, 

dem ai dt wftren holt 

tQ micbel arbeit gedolL 

sprach Otintber der degen, 

sOlt an nns bewegen, 

der wfa- doch heten maot 

das ir ea nimmer getnoL' 

spraob der kttene man: 

wan iobz gelobt UUl 

so lieb in sl der lip. 

des kttnic Btzelen wlp.' 

wi mobter do Teratta 

tt disen wegen. 

Til wol genleten Ue. 

di rede velspraeh, 
dft TOD gewaa. 



jvGoo'^lc 



278 



D£R MIBBLUNGE NOT. XX. tsio? L. 



2116 'Ir widersBRt uns mi se apAte,' 
'DO mOes in got reigelten, 
triawe imde mlnne 
ob ir ez an den end« 

2UT Wir BoltenB immer dieaen, 
ieh nnt mlae mAge, 
der hSrllcheD gAbe, 
in Eseln hwt >en Hinnen, 

2118 'Wi« wol ich in de* gnnde,' 

'daz teil in mtne gibe 

alsA willeciiclie 

■one wurde mir dar nmbe 

2119 'Erwindet, edel RfledegSr,' 

'wan es wlrt deheiner 
b6 rehte mlnnecUchen 
du aalt Ir wol geniezea, 

2120 'DaKWoldegot,'BprMliR(ledeg«r, 

du ir ze Rtne wäret 
mit etlichen Aren, 
ez wert an eilenden 

2121 'Nd Idne in got, liftr RfiedegAr,' 

'der TU riehen gtbe. 
8ol kn in Terderben 
hie trag Ich iwer w&lfen, 

2122 Das iet mir nie geiwiohen 

nnder ^en eeken 
et ist l^er onde atnte, 
ielt wan s4 rlohe gU>e 
2128 Und weit ir niht erwinden 
Bläht ir mir ibt der Monde 
mit iwer »elbea swert« 
86 riwet Ir mich, BfiedegAr, 



spraob der kttnlo hSr. 
TU edel ROedegftr, 

die Ir nns hnpt getfai. 

woldet gaetUoher Ifto, 

das ir tma hapt g^eben, 

ob ir nuB liezet leben. 

dft ir nns bribtet h«r 

dea gadenct, vil edel RttedegAr.' 

sprach BQedegftr der deges, 

mit rollen solde wegen 

als ich dea het« wAnI 

nimmer eohellen gettn,' 

sprach d6 CWmAt, 

geaten nie erbot 

als ir nna faapt get&n, 

ob wir bl lebene beatin.' 

'vil edel OSmAt, 

und ich wer« tdt 

Btd ich Inoh sol bestAal 

TOn Mnsden noh nie wlrs getin.' 

sprach d6 OAmdt, 

mich riwct iwer t6t, 

aA tngentUcher mnot 

daz ir mir gkbet, helt gaoL 

in aller dlm ndt: 

11t manlc riter tAt. 

htrltch node gnot, 

ein reke aimmer mBr getnot. 

im weit ino uns gin, 

die lob hinne hAn, 

nim ich in den Up: 

node iwer bSrllehec wlp.' 



8117, 1 in E«elD lant mit trlwan, des gedenket, edel Böedgto.' 

8120, 4 esen wart noch nie eo helden win von frioDden getAn.' 
'2121, 1 apncli eher GArnAt, 
2133, 3 dl ich noh tÜDoe bin. 



)vGoo<^lc 



DEB NIBELÜNGE KOT. XX. 18171 L. 



2124 'Daz woide got, h«r Oera6t, 
das aller iwer wille 
und daz genmeo irera 
JA Bot in wdI getrfiweB 

2126 Dö spraoh too Bnrgonden 

'wie taot ir iö, her BUedegAr? 
si siot in alle waege. 
die iwer Bohtene tohtor 

2126 Swenne ir nad iver recken 
vie rebt nnfriontUche 
das ich in wol geMtwe 
dA von ich ze wibe 

2121 'Gedenket iwer trinwen, 

gesende inch got von hJnne/ 
'\6t die Jnncrronwen 
dnrch iwer Belbea tagende 

2128 'Dae faet ioh billlche,' 

'tUe höhen mlne mAge, 
sulii die von in sterben, 
dio vil Biete frinntschaft 

2129 'Na mSez anB got genlden,' 

dd haohen si die Bchilde, 
strlten.zao den gesten 
dft rief vil läte Hagene 

21S0 'Belibet eine wUe, 

alsd sprach dö Hagene. 
ieh and mtne hSrren, 
waz mack gehelfen Etiela 

2131 'Ich Htftn in grAsen Borgen,' 

'den schilt den mir vron GotUot 
den habent mir die Hinnen 
ioh fnort in MontUcfae 

2182 Daz des got Ton hlmele 
daz ich schilt so gnoten 



nnd meht es ergAn, 

wnre hie getAn 

iwer firinnde lipl 

beidia min tohter nnd min wip.' 

der Bobonen Uoten Unt 

di mit mir komen sint, 

ir grifet übel ino. 

weit ir rerwitwen le fno. 

mit strite mich bestAt, 

ir daz schinea lAt 

f&T alle ander nun, 

iwer tohter mir gewan.' 

vil edel kiinio b6r, 

BÖ sprach B&edegAr. 

niht eagelteo mlo: 

■ö mochet ir genedtc dn.' 

sprach Giselher daz kint: 

dl noch hier inae sint, 

aö mooz .gesoheideo stn 

zno dir nnde der tohter din.' 

sprach der küene man. 

also si wolden dan 

In Kriemhilte aal. 

TOn der stiege bin zetal 

TÜ edel Rfledeg^r.' 

'wir wolden reden m6r, 

als nns des twinget not. 

nnser eilender cAtf 

sprach aber Hagene. 

gab xe tragene, 

eerhoawea tob der haut 

in das Etzelen lant. 

moohen wolde 

noch tragen aolde 



2136, 4 di TOD ich leinem wtbe 



3124, 1 and möhte du ergAn 

I, i zuo dir and ouch der tofaler dlo. 



)vGoo<^lc 



280 



DER NIBELÜNGE NOT. XX. isaa» L. 



Bb deD du hAst vor he&de, 
so bedorfte Ich in dem itiinne 

2188 'Tfl gene wer icb dir gao% 
getOrst ich dirn gebieten 
doch nim dn in hin, Hsgene, 
hef soldest da In fOeren 

2134 Do er im so wUlecUehen 
d6 w«rt gennoger oagen 
et was dia legte glbe 
bdt deheinem degene 

2186 Swie grimme Hagen were 
ja erbwmet im diu gftbe 
^ bl alnen lösten siten 
tU manio ritter edele 

2186 'Nn Ifloe in got TOn himele, 
ez Wirt iwer gellohe 
der ellendeD reeken 
si so] daz got gebieten 

218T 'SA w« mich dirre mnre.' 
'wir heten (Inder swKre 
sol wir tnit frinnden ibtten, 
dA sprach der marcgrAve 

2138 'Nn lAn ich ia der gftbe, 

swie halt geln in geb&ren 
daz nimmer ineh gertieret 
ob b si iOe slfleget, 

2139 Des neig im mit Etihten 

s) weinten allenthalben, 
niemen scheiden kuDde^ 
* Tftter aller tagende 

2140 DA sprach von dem hfise 

'stt ml» geselle Hagene 
den snlt ir slsA State 
daz hspt Ir wol rerdlenet, 



vü edel Rttedegfirl 

dehetner halsperge mAr.' 

mit mlnem Bchilde, 

Yor Kriemhilde. 

ont trag In an der faant 

in der Bnrgonden lantl' 

den schilt ze geben bAt, 

Ton heieen trehen rAt, 

die rider Immer mfir 

TOn BecUAren Rüedegftr. 

nnt swie somlc gemnol^ 

die der helt gnot 

sO nAhen het get&n. 

mit im trflren began. 

Til edel KüedegBr. 

deheiner nimmer mtr, 

sA hArllohen gebe. 

daz iwer tngende immer lebe.' 

sA sprach ab Hagene, 

so .TÜ ze tragene : 

daz Bl got gekielt.' 

'das Int mir inneollobe leit.' 

Til edel Rfiedeg^r, 

dise reken bAr, 

mit strite hie min hant, 

die von Bargonden lant* 

der gvote KUedegAr. 

daz disin heizen sAr 

daz was ein michel nAt 

lag ao Kfiedegere tAt. 

TolkAr der Bpileman 

dea rride hU getAs, 

haben Ton miner hant 

d6 wir kOmen in das lant. 



3184, 4 gebot deheinem degaoe 
2136, 4 KOt lol du gebiateD 
2187, 1 80 wl mir dirre msre,' 



sprach sber Hagsns. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XX. isaw l 



9141 Tfl edel maxegTive, 
dise rdte bonge 
das ich Bi tragen Bolde 
die mögt ir selbe Bcbonwen, 

3143 'Du wolde got der riebe/ 

'dftz in dia margrtTlone 
diu mffira sag ich gerne 
geeihe ieb st gesnader: 
2148 Ale er im dae gelobte, 
des mnotes er ertobte: 
dfi lief er suo den gesten, 
muMgeD rIm fil swinden 

3144 Die swene staonden höher, 

won ez im t gelobten 
noch rant er als ktlenen 
doi BtledegAr dee etrUea 

814fi Dnreh mortneehen wiUen 
Qnather and GfirnOt: 
dft Btaond höher Glselher: 
er Tereaob eich noch des lebenee ; 

3149 DA Sprunge» zno den rinden 
man sach si n&oh ir hArren 
dia sDldnnde w&fen 
des bnut d& ril der belme 

2141 DA sinogeo die rü mileden 
den Ton Bechel&ren, 
durch die veiten ringe 
si tAten in dem starme 

3148 Das edel Ingesinde 

Volker nnde Hagene 



ir enlt min böte sin. 

gab mir din margriTln, 

hie zer hAohgeslt: 

das ir des min gezinge sIt' 

spraeb dA Kttedegfir, 

noch solte geben m£rl 

der trintinoe min, 

des Bult ir Aue zwlfel sin.' 

den schilt hnop RfledegAr: 

do enbtit er dA niht mftr, 

einem degen geltch. 

slnoc der margrftve rieb. 

VoIkAr und Hagene, 

die zw6ne degcne; 

bl den tümen stAn, 

mit grOzea sorgen began. 

sA liezen si du in 

si beten beide sin. 

zwAr ee vas im lelt 

dA von er RUedegAren meit 

des margrAven man. 

TU tugentllchen gAn. 

si tmogen an der hant: 

und manie bfirlleber rant. 

TÜ manegen swinden slao 

der eben unt tiefe wac, 

TBst nnz Af das rerch. 

diu TÜ hArllcben wercb. 

was nu komen gar [dar inj: 

die Sprüngen beide iä hin. 



314fi, 1 
3145, 8 dO stnont flf höher Gtselhari 



2147, S daroh di iiehten ringe 



di kflenaa (snallen C) degane: 

bl dem tnnie itio, 

■0 besen [il C] In dar in 

t dar Dmb ar BüedgArD mait. 

t Vit dagenllehe gie. 

l [onch 0] manegen swinden slae 



2148, 2 di sprangen bald* bin. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELÜNGE NOT. XX. 18359 L. 



Bios gtbeo frid« nlemen, 
TOD ir beider hende 

2149 ~Wle rehte gremliche 

tU der scbiltapange 
des reis ir ichiltateiDs 
si Tftbt«D also grimme, 

2150 Der vogt von Bechelnreo 

alBö der mit elten • 

dem tet des tagei Bfledegdr 
du er ein rekhe wnre 

2161 Bie alKMilM diM rwfcm, 

•f sluogtn im dtm afrtta 
eUeOur MNt DMOtMT*, 
in fr« mim n «il matugt» 

2162 VU «Ol leigte Bfiedeg6r 

küene, oud wol gewftfent: 
daz sacb ein Bnrgoode: 
dft Ton begnude nAheo 

2155 Ofiroöt der starke, 

er sprach zem mu-grtreo 

niht geDCBen IftBen, 

daz mbet mich ftoe mAce: 

2154 Nq mag in iwer gUe 

alt ir mir mtner Arinnde 
na wendet inch her nmbe, 
iwer gUw wirt Terdieaet 

3156 fi daz der margrftTe 

des muoseo liebte ringe 
dö Bpmngen sno eis ander 
ir ietweder ichermeD 

2156 Ir Bwert so Bcbarpf w&ies, 

d6 alnoo GArnAten 

2118, 
2149, 3 de« rei« Ir Bchiltgesteine 

2160, 
2151, 
3163, 
2154, 
2156, 



wao dem einem man. 

das blnot nider durch helme ran 

vil Bwerte driane eAlanct 

<ti den siegen sprane: 

nider in daz blnot. 

das maus nimmer mftr getnot. 

gie wider nade dan, 

in stnrme werben kao. 

harte wol gellch 

TU kiteoe nnde lobeHch. 

Günther uni Oirik: 

vU vmwge» ImM Ml. 

die sw<bM es ringt leac; 

Mnt» üf dm jtwjisto» too. 

das er was Btai^ gennoc, 

he; waz er helde slaoel 

zoros wa« im not. 

des edeln BSedegSreB tdt 

den helt den rief er an. 

'ir weit mir mtner man 

tQ edel Btiedegär. 

ichn kaas nifat an gesehen ntftr. 

wol ae Bchaden komen, 

hapt b6 Til benomen. 

nl edel kttene man. 

Bö ioh fa aller hoshste kan.' 

ESO im Tolkceme dar, 

werden misse var. 

die dren gemde mau, 

für Btarke wunden began. 

Bine knnde niht gewegen. 

Bfledegftr der degen 

4 du plnot dorh helme nider ran. 

TSrhowen in das plnot. 
4 vil kQeDe nnt onch tU lobaltok. 
4 UD> Af ir jnDgeiten tac. 
8 lomei gie im dAL 
4 >a ich »Uer hdhrt« kan.' 
1 ei eakDDde [io Jrt] niht gew^n. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUKOE NOT. XX. mss L. 



darcb fllnibertea belmen, 
das v«^^t Im sci«re 

2151 Di« Bttedeg«reB g«be 

swie want er wer zem tAde, 
durch den Bchitt tU gaoteo 
dft Ton maoa ersterben 

216S Jaae wart nie wira K^ldnet 
dö vielen beide erslagae, 
gellch in dem itorme 
alreet ersornde Hagce, 

21&9 Dö sprach der ron Trooge 
wir babes an in beiden 
den wir nimmer flberwinden, 
die BUedegAres beide 

3160 'Owe mich mlnes bmoder, 
waz ndr der leiden ouere 
oncb maoz mich immer rinwen 
der schade iaC beidentbalben 

2161 Dft der Junge Otselher 

die dft dar inne wlren, 
der tot der raoobte B6re 
der Ton BecbeUren 

2162 GMtfher mnS§ GUOkvr 

Daaewort umie Vtiklr, 
dU gitugm di n fimiM 
da wart (U OM dw keMm 
3108 Dar tAt nna sftre roobet/ 
'nn Uzet iwer weinen, 
das nna die ringe erkuolea, 
jt wnn naa got hie langer 



daz ntder fiOz daz bloot 

der rtter kfian onde gnot 

an bende er bdb ervao: 

er aluog im einen sIm 

nnz nr din helmgespan. 

dt der Qotellndan man, 

b6 rlcber gU>e mftr. 

Gernöt and Rttedeg«r, 

von ir beider hant 

d6 der den grdsen achaden berant. 

'ez ist nna Abel konwn. 

aö grAien schaden genomen, 

ir list nnd onoh ir lant. 

aint nnser eilenden phaat,' 

der tdt ist hie gefhimt. 

ze allen stten komtl 

der edel RUedeg6r. 

nnt din groezllchen sfir.' 

sach einen bmoder tdt, 

die mnosen II den nAt. 

d& sId geilnde was. 

dö langer einer niht genaa. 

«Md oHoJi Hafftnt, 

die ^uofm dtgtnt, 

lig»» die xwint mm: 

mil jSmar toniM« ht§in. 

sprach QiseUter daz kint. 

nnt gö wir an den wint, 

nna strümüeden man. 

niht ze lebene gaa." 



2166, 8 dnreb baln TUuherten, 

2167, i dt von iO mnos ersterben der sobCBoen Ootalinde man. 

2158, 4 dO er den grösen sobaden nu 
3169, 1 DA sprach dar helt von Tronege 
8 den nimmer ibendndent 

2160, 1 'Owö nlnei bnioder, 

2161, 1 D« Gleelhar der btrr« 

S163, i mit jamer weinen getAo. 
3168, 4 ji WKO uns got niht lenger hl ce lebene gan.* 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XX. iM9i L 



2164 Den situn disen leinen 
si wfaen aber mtteBio: 
die RüttdegAree beide. 
BÖ luge wert dia stille 

S166 'Owft dirre dlenste/ 

'dinB unt nibt b6 sUete, 
tätigt des engelten 
er wll si vlder bringen 

2166 Wu bilfet, kttnie Etzel, 
mit Im iwu er woldef 
der nnB dl sotde reoheo, 
des «Dtwurt tr dö Tolkir, 

2161 'Der rede en ist %t nibt leider, 
getörst leb beieeii liegen 
b6 het ir fäeTelUoben 
er ant die alne degene 

3168 Er tet sA willeoUcbe 

das er not stn gasinde 
nn Bebt kI ombe, Kriemblit, 
ia bftt nns an den ende 

2169 Welt ir du nibt; gelonben, 
dnrcb ir herzen sBre 
man tmoc den beU Terbonwen 
den Etselen degenen 

3170 D6 ei den nurgHtren 

ex eninnde ein Bobilber 
die manegen nngvbnrde 
din sieb tod faenen jAraer 

2111 Der Btseleo jftmer 

als einea lewen BtiMme 
mit herzeleidem wnolfe: 
si klagten nngeftioge 



Bacb man manegen degen. 

dl wiren t6t gelegen 

zergangen was der dAi. 

das Bin Etzeln TerdrAs. 

spracb des kttneges wtp: 

daz nnser vlnde Up 

von Rttedegfires bant. 

in der Bnrgonde last. 

das wir geteilet hia 

der belt b&t misEetln. 

der wil der snone pflegen/ 

der tU Eierücbe degen, 

vil edelB küneges wlp. 

alsns edelB Itp, 

an Bfledeg6r gelogen. 

eint an der anone gar betnigen. 

das Im der kttneo gebAt, 

iBt hie gelegen tAt. 

wem ir nn gebieten weit. 

gedienet Rttedegtr der belt 

man boI inebz Beben lln.' 

sA wart dno das getln, 

di in der kfloic aaeb. 

bO rebte leide nie geacbaeb. 

töten slhen tragen, 

gebriefta nob geiagen 

TOD wtbe ande oneh tod man, 

aldl seigen began. 

der wart alsA grAs, 

der liebe kttneo erdOa 

alaam tet oueb sin irtp. 

dea gnoten Btiadegirea Bp. 



3164, S vergangen waa der dta. 
2166. i dea antwarte (ir CD] Tolktr, 
3169, 3 durch ir faercen leiaa 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUN6E NOT. XX- issss L. 



wfa Um DitiUlft iMi 

21T2 Hb hflrt nan aUenttudben 
das palaa nnd« tttne 
dÖ hArt « ooh tod Bwd« 
darch diBfn itarkeD msre 

2173 D6 apneh er eno dem ftlTgten 
iwaz ich noch ber gelebt hAn, 
gebftrt icb klige nie mAre, 
ich vsne der kfinle aelbe 

S114 Wie mehtena aDden lUe 
der kfinic oder Kriemhilt, 
TOS den küenea (^esteD 
es weinet nngefaoge 

2176 DA sprach der rogt von Beme 
Dl) gibet niht ze «Are. 
die eilenden recken, 
nnd lAt b1 des genienn 

2176 Dö sprach der küene Wolfbart 
nnd wil der nusr« TrAgen, 
nnd wilz In sagen denne, 
«Ib Icbz dort errinde, 

3171 D6 Bpraob der hfirre Dietrich 
ob nngefUegln rrige 
daz betrflebet recken 
icben wU niht, Wolfbart, 

31T8 DO bat er HelpMche 
und hiez das errinden 
od« an den geaten, 
don« bet man Ton Unten 

S179 Der böte begonde irftgen 
dA Bpraeh einer dmnder 
Bwas wir frenden htten 
hie Ijgt erslagen RüedegAr 



jimer alB6 (^dx, 

TOn dem wnof erdfiz. 

ein Dietriches man: 

wie balde er gfthen begani 

'beert, min h6r Dietilcb. 

so rebte anmtigeliob 

als Ich nn hftn Temomen, 

Ist ZOO der höhgeelte kernen. 

haben aoihe n6tF 

ir einez daa ist tot 

dnrch ir nlt gelegen. 

TU maalc ilerDcber degen.' 

'mine tu liebe man, 

swae hie h&nt getAn 

des gAt in michel nftt. 

da* Ich in minen fride enbAt' 

'iob wil dar gAn 

was al hAnt getAn, 

Til lieber hSrre mto, 

was diu klage mflge sin.' 

'bwA man somes sich Tersiht, 

dann« dA gescbibt, 

übte ir mnot. 

daz ir die vrAge tnoL' 

balde dar gAn, 

an Btselen man 

was WKre dA geacbehea. 

b6 grösen jAmer nie geseben. 

'was let hie getAn f 

'dA ist tU gar xergAn 

in der Hinnen lant. 

Ton der Bn^onde haut 



317S, 4 ich wen der IcBneo Ecel ist selbe bdo dem flchnden koiaen. 

9176, 1 DA sprach der faelt tod Beme 

3177, 4 Jane wil ich niht, Wolfhart, das ir dl rrftge geia in tnoL' 



jvGoo'^lc 



DER KIBELUNOE NOT. XZ. iS6i» l. 



2180 Die mit im du ia kdnWD, 

do enknnd« HelpMolie 
j& gehört «r mere 
der böte ze Dietriohe 

2181 'Wu hiqtt ir uns erinndeDr 

'wie weinet ir so E6re, 
dö sprach der edel recke 
den gaoten RUedegftre 

2182 D6 iprsch der belt Ton Beme 

das war ein starkin rftche 

wA mit het RQedegAr 

jft ist mir du wol kfinde, 

2188 Des utwarte Wolfhwt 
id lolt es in alleB 
ob wir inn Tertrttegen, 
JA bAt nni t11 gedlenet 

2184 Der TOgt der Amelooge 
tO harte seneUcbe 
dA bat er Hilprande 
das er an In erfOere 

S1S6 Der stnnnkUene r«oke, 

weder sebilt noch wftlhn 
er wolde in rinen sUhten 
ron slner swester kinde 

8188 DA sprach d«r grimme WolTbart 
sA mag ei in ein schelte« 
■A mfiest ir lestorllebe 
kont ir dar gawifent, 

2181 DA garte sieh der wIm 
« dai ers ino« wurde, 
alle Dletrlehei recken 
dem beide waa «a leide: 

8188 Er Trftgta war ai wolden. 

wai ob TOB Tronge Hagene 



der ist einer nibt genesen.' 

nimmer leider wegen. 

sA rebte ongeme nie. 

tU sAre weinende gi«. 

sprach dA Dietdob, 

degen HeljrfMcbf 

'Ml mag wol bald« klagen: 

h&nt die fiorgonde erslagen.' 

'des sol niht wellen got 

nnde ooeh des tievds spot. 

an in dai Teteoltl 

er ist den eilenden holt.' 

'und beten eis getfto, 

an daa leben gto. 

des wnr wir gesobanL 

des gooten RtledegArea hant.' 

hiez ea erram bax. 

er in ein Tcnitar saz: 

EDO den geeteB-gin» 

was di w»re getAn. 

meieter HUpraat, 

troogar an der hast: 

BQo den grnton gfto. 

wart im eis itr&fen get&o. 

'weh ir dar blAier gAn, 

oimmer wd geatAa: 

tnoD die widerrart; 

das ir etesUehar wol bevart* 

dnroh dea twnlwn rAt 

dA Wim in ir wAt 

nnt traogen swert enhant 

TÜ gerne hAt era erwant 

'wir wellen mit in dar. 

deste virs getar 



I, 8 Jane geaaget er a 



jvGoo'^lc 



DER MIBELUMGE NOT. XX. lees? l. 



^in ia mit spotte spreehen, 
dd er das geb&rte, 

2189 Nn Bftch der kttene Volktr 

die reikea Ton Beme, 
begQrtot mit deo eweften: 
er sagt ex einen hfirren 

2190 Dd epraeh der ridelvre 

sfl rehte rlntliche 
gewftfent ander helme: 
ich w»a es an daz Übele 

2191 In den selben dtea 

dA satster lUr die fSese 
er b^vnde IrAgeo 
'owA, ir gnote beide, 

2192 Mich bftt min b«r Dietricb 

ob erslagen hAte 
den edeln maregrAren, 
vim knnden nibt MarwimlM 

2198 DA ipraob tod Tronge Hagoe 
wie wd ich in des gnnde, 
dnroh BUedegAret liebe, 
den Immer mflgen weinen 

2194 DO «i dal rebt «rb6rteD, 

d6 klagten in die recken: 
den Dietriches reeken 
über hart nnd über kinne: 

2196 Der henoge Acer Beme 
'nn hlt gar ein ende 
den nns hie ftiogte BfiedegAr 
Mode eilender diete 

S196 DA sprach Ton Amelnnge 
'ond ob ich hinte sähe 
mir enwvrde ninuner leider 
ow6 wer sol nn trcasten 



des er wol kan gephlegenf 

dd gestnont las der degen. 

wol gewUFest gtln 

die Dietrtohea man, 

ei traogen schilt enhaot 

iUer Bargonde laat 

'ich stbe dort her gAn 

die Diatrfobes man, 

ai wellent nna beatin. 

nna eilenden welle g&n.' 

kom oneb Hildeprant. 

BJnea aebildes rant, 

die Gnotberes man 

waz het in Rfledegfir getlnt 

her zno in gesant: 

iwer debelnes hant 

als ona das ist gesoit, 

din tH grazllohen leit.' 

dac mter iat nngelogen. 

het lach der böte betrogen, 

daz lebte noch slo Up, 

Iwidin man nnde wipP 

daz er wmre tdt, 

ir triwe in daz gebflt 

den saob man trebne gftn 

in was vil leide getin. 

Sigestap äA aprach 

genomes der gemach 

otb nnsem leiden tagen. 

Ut TOB in beiden Ue erslagen.' 

der degen. Wolfwln 

tAt den vater min, 

denn nmbe alnen Ilp, 

dea gnoten maiegrftTen wtpf 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XX. j87&5 L. 



[ DA sprach ia Eomes maote 
'wer wlset nu die recken 
alsd der marcgrftTe 
owt, Til edel RBedegftr, 

I Volfbrant und Helfrich 
mit Allen im frianden 
Tor siaftcD mobte vrAgen 
•r sprach 'du tnot ir degene 

) Gebt uns Büedegereo 
an den gar mh jftmer 
nnd tu uns an im dienen 
an uns vil gröse trinwe 

> Wir Bin oncb eilende, 
wes lAeet ir ans bitenf 
tragen, daz wir uAob töde 
wir beten ei vil billtohe 

1 EM sprach der kUnic Ganther 
8Ö den ein frinnt Monde 
daz heiz ich stete trinwe, 
ir loenet im von eebnlden: 

i 'Wie lange snl wir fi^enf 
Bit nnaer tröst der beste 
nnd wir sin leider mfire 
l&t nns in tragen hinnen 

9 DeB antwnrte im VolkAr 
nn nemt in in dem eale, 
mit (larok wanden 
so ist ez ein voller dienest 

i Dd sprach der kUene Wolfhart 
in dnrft nns nlht reisen: 
ttfrst ich ror minem hfirren, 
des müeze win l&sen, 

^, 4 wir heteni pilttohe 
t, 4 Iftt in uns tragen hinnen 
l, 1 Des antworte Volkflr 
2 nn samt in in dem hdaa, 
8 mit starcb vercbwooden 



der degen Wolfhart 

sft manege hervort, 

Til dike bftt getftnT 

das wir dich bds riora hin.* 

nnd oncfa HelmnAt, 

si weinten slnen tot. 

nibt mtre Hilprant: 

dar ii&ch min Urre hftt gesant 

sIbA tAten üz dem sal, 

Ut anser frönden Tal: 

daz er ie h&t getAn 

nnd an ander manegen man. 

al86 Bttedegftr der degen. 

Ut in nns after wegen 

loenea nob dem man. 

bl slnen lebene getAn.' 

'nie dienst wart sA gnot 

nAcb dem töde taoL 

swer die kan begAn. 

er hAt in liebe getAn.' 

sprach Wolfhart der degen. 

TOD in ist tot gelegen 

megen nibt gehaben, 

dA wir den recken begraben.* 

'niemen in In ^t 

dA der degen 11t 

geTsllen in daz bluot 

den ir hie RUedegAre Caot' 

'got weis wol, her spilman, 

ir hapt nns Übel getAn. 

b6 kmmet in in nAt: 

wan er nas striten hie TerbAt.' 



i -*got weil, htr spilman, 
\ ir habt nna lait getAn. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELTINQE NOT- XX. isbm l. S 

3306 Dö sprach der vldelare 'd«r rorht iit al M ril, 

awBi man im Tetbiatst, ders allex Iftten wii, 

das lun ieb nibt geheisen rebten beides nnot' 

dio red« dUite Hagsaen von itn«m hergeullen gaot. 

3800 'Dea«D Ut inch nibt gelangen,' tpraoh aber Wolfhart. 

'ich entrihte ia lö. die selten, evenn ir die widerrart 

ritet gelD Blne, dac In wo) mnget sagen. 

Iwer flbermflete mag leb mit Area nibt rertragen.' 

2207 DO sprach der vldelsre 'swenne Ir die selten siia 

TeiJrret gnoter dmne, der iwer faelmscfala 

mnoz tU trttebe werden TOn der mlneu hant, 

ewie aber leh geilte In der Bugonde laut" 

3308 DA woh er <no iai sprii^teD, mui daa In niht «nlie 

ffildebraat ein cebeim in Taete ce im gerie. 

'ieh WKD dn woldest wiieten dniwh dtaen tomben sorn, 

Bslaei htrren hnlde da bvtnt Immer m6r Terlom.' 

3309 'Ltt ab d« leweo, meiater: er itt sfl grimme ^emiiot. 

knmt er mir cen haadeD,' sprach Tolktr der degen ^wl, 

'hat «r die werit aHe mit «tnw . baat ertla^en, 

Iflk sUbe In du an wldenpel aiffloer mtre darf gesagen.' 

8314 Des wart vll sOre ercflmet der Bem»re mnot 

den tchUt gemote Wolfhart, ein snelltt helt gnot: 

aliam rin lewe wilde lief er vor in dan. 

im wart ein gnbez volgen ron slnen fHonden getin. 

3311 Swle witer eprange er pflege für des sales waot» 

doch «gibt In tot der stiege der alte BlldebraDt: 

er wolt in tot im Iftsen niht kernen in den strit 

sl fanden dat ei laoebtan an den elleaden stt, 

8313 Dö spranc ano H^gene melster Hilbrant: 

din awert man li£rt eiUingen ao ir beider hant. 

si wiren ttn enßmet: das mobt man kiaeen sint. 

TOS Ir aweier swerten gle der &nrrOte wint. 

3318 Die wurden dO gescbeiden ' in des stritea nOt: 

das Ütten die von Barne, ala in ir kraft gebOt, 

230K, 1 'der vorbt« ist gu ob vil, 
3901, 4 aanl halt loh Rntte 
3310, 1 Dea wart ril harte anflmet 

3 dea achilt fteivet« Wolfbart, «in anellar dagan gnot; 

19 



jvGoo'^lc 



990 



DER NIBELUNGE NOT. XX. I8B99 L. 



aehuit dA meiBter SJdebnnt 
d6 lief der Btarke Wolfhsrt 

2214 £r glaoG den videlnre 
dae des «wertes ecke 
du vergalt mit eilen 
dO alnoc Wolfharten, 

221fi Des finrs üz den ringen 
haz ir isUoher 
die Bohist dO tod Beme 
ob ez ein helt nlht wnre, 

2216 Onnther der degen 

enpbie die helde masre 

Gteelber der bAm, 

der tramt er dft vil mwiigez 

2217 DBiHUwrt BagM brwdor 

•wu tr it wr kk «Mlc 
iIm EtKtIm mfcM, 
MW ffohl vil tablkke 

2318 Ritsohart nnde Gfirbart, 

die beten In managen stürmen 
des brftbten ai wol inne 
dd Bach man Wolfprande 

2216 Dft vaht aliam er «uote 
TU dar gnoten racken 
mit tftde mnoae vallen 
BQS r&ohen BöedegAren 

2220 DÖ vaht der bArre Sigstap 
hei »az er in dem strite 
den Blnan rlenden, 
er knnde in dem stnrme 

2331 TotkOr der Btarke, 

daz Sigeetap der kiltae 



want ron Hagen dan, 

den köenen ToIkSreo an. 

flf den helmebnot, 

uns üf di« Spange wnot 

der klie&e spUeman 

daz er stiebea begao. 

blniren et gennoo. 

dem anderen tmoc. 

der degen Wolhrtn: 

daz konde nimmer gaatn. ' 

mit Til wütiger haat 

TOS Ametnnga lant 

din liebten helmTaz, 

TOn bluote rdt nnde naz. 

WIM abi grimmiM mo*. 

dat was gar «in vtktti 
dt» iüMm JtdrUnM fciHt. 

HelpMch und WIkhart, 
selten Bieh gespart: 
die Oontherea man. 
in stitte b6rl!chen gftn. 
der alte HItdebraat 
Tor WotAartea haet 
TOB Bwerten fn daa blnob 
die reken kUene nnde gaot 
als im Bio eilen rieb 
der gnoten beim Terschriet 
Dietriches si^etter snoot 
nimmer bezzers ntbt getoon. 
dA er daz ersach 
den blnotigen baeh 



2318, 8 Behaut dO wände HUdebrant tod Hagenen wider daa: 
2314, 2 HUB an di Spangen wnot. 

3214, 4 d« sinog er Wolfharten, 

221&, 3 CdO 1>] dem aadeTO [di «, raat« C\ U 

3316, 1 Qäather der recke 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. XX. 18966 L. 



hin fiz horten ringen, 

er apranc im hin engegne. 

S Ton dem ridelnn 

er begnsde im Btner kttnite 
das er TOn stnem iverte 
das räch der alte Hüdebnnt, 

l 'Ow6 liebes hftrren,* 
'der hie llt erstorben 
nnne boI der Tidelnre 
Hfldebrant der kiiene, 

L Dö Blnoger Volkeren, 
Btoben «Uenüuüben 
Ton heim nnd ooh ron adiüte, 
dA Ton der Btarke Tolktr 

> Dö dmngen zno dem stdte 
Bi Blnogen dai die ringe 
uat das man ort der swerte 
Bi holten fiz den helmen 

i Dö sach Ton Tronge Hagene 
das was xer höchgealte 
die er dl het gewonnen 
owft wie harte Hagene 

[ ITo eneol aln nlht geniezen 
min helfe Ut erelagene 
der beste hergeselle 
den sehnt den nioter hAher; 

9 HOpfriA dar starb 
ffwitJier «weis OUtÖMr, 
dtf li tu vott** S^b«N 
er JM wM rtuii honden 

B Die wlle gie ooh Wolfhart 
atiez hoawende 
er was die dritea Icftre 
dt fiel Tor sloen handea 



2229, 4 d& viel ^ 



2236, 3 
2229, S 
1 stneu huden 



das was dem beide lom. 

dO bete Sigestap verlorn 

ril schiere das leben: 

al solhen teil d4 geben, 

mnoae ligeu tdt 

als im sin eilen daz gebAt. 

sprach meister Hildebraat, 

vor YolkAres hant. 

lenger niht genesen.' 

wie knnde er grimmeger etat 

das Im dia helmbant 

zno des sales waot 

dem kflenen spileman; 

dA den ende dft gewao. 

die Dlebiehes man. 

ril verre ^wten das, 

TU höhe fliegen sach. 

den heis fliesenden baeh. 

TolkAren tAt. 

sin aller groastin ndt, 

an mftg and och an man. 

den helt dö rechen begani 

der alte Hildebrant. 

von des beides haut, 

den ich ie gewan.' 

dA gie er boawende das. 

DanimwU» shwe. 

dm «M» SS leid psiMieo, 

IM der rtvitn ndt. 

irol vergoUm «Im» tM. 

beidin wider nut dao, 

die Qnntheres man. 

na komen dnrch das wal: 

vil manic recke xetaL 

vil Bohiere d& das laben: 

von Tolköres hant 

aln aller meiaüa oAt, 

komen darch das wal; 



„., b/Goot^lc 



DER NIBELÜUGE NOT. XX. IMSS L. 



I D6 rief der hOm Glselbei 
'owA du i<di Bd grimmen 
edel ritter küene. 
Iah wU ez helfea enden i 

L Ze Gteethere kfirte 
dd Blnoc ir Jetwedere 
bA rehto kreftifiBehe 
d&c imc blaot andern (Heien 

! Mit Bwinden siegen grimme 
enphie Wolfhftrten, 
B»le stark der degen ««re, 
esD dorfte kfloeo 86 janger 

t Dd elaoger Wolfharten 
das im roa der minde 
er minte eho dem t6de 
eten het In etnen recken 

L AIsA der kflene Wolfhart 
den Bchilt den lies er vollen, 
hnop er ein' starkes wUen: 
dnrch heim nnt dnroh ringe 

i 8i beten b6de ein ander 
do enlebt oob nn niht tain 
Hüdebrant der alte 
im wen vor einem tAde 

I D6 wAren gar erstorben 
nnd onch die Dietriebes. 
dft Wolfhtrt was gerollen 
er QmbMtdE mit armen 

l Er weit In ix dem hAie 
er vas ein teil ze sware; 
dd bliote itz dem blnote 
et sach wol du Im gerne 

) DA sprach der tÄtwnnde 
ir mngt an diaen ttten 



Wolfharten oa 

Tlent te gewan. 

nn wendet gegen In. 

es mak niht anders geeln.' 

Wolfbart In den strtt. 

tQ m«iege wiudea wlt 

er ino dem künege drsne, 

a) flberi honbet sprano. 

der BchtBMB Uoten kint 

den kOeneo helt, sint 

er knnde niht genesen. 

nimmer kQener sin geireeen. 

dnrch eine brttnne gnot, 

nider Bchöz das blaot. 

den IMetrtches man. 

swire niemen getAn. 

der wanden dö enpfaont, 

faAher an der hint 

das was seharpf gennoo: 

der heh d6 Gtselheren slnoe. 

den glimmen tot getta. 

der DietrtcbeB man. 

Wolfharten vollen Boch; 

«0 rehte leide nie geBahacb. 

die Gantheras man 

Hildebrant was gegfto 

nider in das blnot: 

den reken kfien nnde gnot 

mit im tragen don: 

er mnose In l^en lio. 

der rAwnnde man: 

sin neve het geholfen dan. 

'tII lieber oehrim min, 

mir niht Ihun gesln. 



9886. 4 er bealAa mit armen 



23S8, 2 nider tIAi du plnot 



jvGoo'^lc 



DEB NI6ELUN0E NOT. XX. i9ioo L. 



Da hQetet ineh Tor Htgene: 
er tnlt io iIdaid herzea 

2289 und« ob miob mine mftge 

den nahstoD not den bftiten 
du ■! oAoh mir ibt weinea 
Tor rines kttnegee banden 

2340 Ich bftB oneh Uer inae bA 

du es wol mngeii beweinen 
ob ioch des lernen rrftge, 
TOr min elneg huden 

32il Dd gedUit onch Hagene 

dem der kttene Hüdobrant 
dd Bpracli er «so dem degene 
ir h^t naa hlnne erbonnet 

3242 Er sluog 4f Hildebrande, 
Palmongfl diesen, 
Bagen der tu kttene 
dft werte lieh der alte: 

2348 Der Dletrtohea recke 

&f den belt ron Tronge, 

do enkunde er niht verwanden 

dd Blnog aber In Hagene 

3244 D6 der alte Hlldebrant 

dfl Torht er achaden min 
den «chllt warf ttber mkke 
mit der starken wnnden 

234S DA was on nleman lebender 
niwaa die awAne alelne, 
mit blnote gle beninnen 
«r brUite leldin mere 

3340 DA Back er trftrißllcben 
der leide mioheli mfire 



jA dnnket ea micb gnot: 

einen grimmigen mnot. 

nAoh tftdfl wellen klagen, 

den Bolt ir ron mir eagen, 

du b1 Ane not: 

lig ich hie h^rliohen tdt 

rergolten mtnen llp, 

der gnoten ritter wip. 

bA mngt ir balde s^^d, 

Ut wol hnndert erslagen.' 

an den Epüman, 

sin leben an gewan; 

'ir gelt mir miniu leit 

Yil manegea recken gagnit.* 

das man wol Ternam 

den fflfride nam 

dA er den belt elnoa 

er waa och kQene genDOC, 

Blnog ein wAfen brett 

daa och tH ahn aneit. 

den Onntberea mant 

darb eine brflnne wol gelAn. 

der wanden reht enpbant, 

von der Hagen hant: 

der Dietrtobes man: 

der belt dA Hageaeu entran. 

al der degene, 

Gnnther nnd Hagene. 

der alte Hildebrant: 

dA er Distiiohen rant 

Bitzen bie den man. 

der fUrate dA gewan, 

iu itt Id« oAt: 



3339,8 
3340, 1 loh bftn ooeh aA hier Inne 

324 1, 3 

3343, 4 
3218, 1 Der reeke Dieteriahes 

2244, 1 der »aaden eopfnot, 
334K, 1 Di «aa alemen lebende 



'ir geltet minia leit. 

ja was er küeoe geDooo. 



jvGoo'^lc 



SM DER NIBELUNGE NOT. XX. isiM L. 

er BBch och EBlbraode io stner brttniie rAt: 

dA Mgtor in iet nuere, &!■ Im diu Boq^ gebot. 

2347 'TSu. sagt mir, melBter HOdebnnt, wie elt ir lö nas 

TOS dem verchbluotef oder wer tet in duf 

ieh weene ir mit den gestSD zem hflae biyit gestriten. 

ich TOTbdt ez In eA a«re: dO bot irz büllch Temften.' 

2218 Dd aagt er einem bfinwn 'ez tet Hageae. 

der alnog mir diae wanden in dem g&deme, 

d6 loh TOD dem recken wolde wenden dan. 

mit mlnem lebne ieh kftnw dem tierel entran.' 

2240 Dfl apraob der Bemnre 'tQ rebt iat in geaabeben, 

Ab Ir micb 'Montacheft« den reken hdrtet Jeben, 

dai ir den flride dd brlobent, den tcb In het gegeben. 

bet Icba nät immer aobande, ir soidet flieaen du leben.* 

2260 'Nn enzilmet niht a6 aAre, min hfer Dietrich. 

an mir nnt mlnen frinnden der schade Iat alze rieb. 

wir wolden RttedegOren hte getragen dan: 

deaen wolden nna niht gnn&en dea künio Onntberea man.' 

22fil 'SA wg mir dirre leide. iat RUedegAr doch tAt, 

den mnoz ich immer klagen: dea gfet mir grAdn not 

Ootelint diu edele iat miner baaen kint. 

acb w6 der annen weisen die dt ze Beehelftren eint' 

2252 Biwen nnde leidea mant in dA ein tot 

er begnnde weinen: dea gie dem beide nAt. 

'owA getriw«r helfe die Ich reilom hAn. 

Jane überwinde ich nimmer mSre dea kttnic £zeln man. 

22fiS Hegt ir mir, melater Hüdebran^ dln reliten m«re aagen, 

wer der reka WKre der in dA hftt erelagen f ' 

er aprach 'das tet mit ln«ften der starke Gtmdt: 

Tor RüedegArea banden Ist oach der halt gelegen tat.' 

2264 Er aprach ze Hüdebrande , 'db sagt ntlnen man 

daz ai aioh balde wUTen: wan ich wll dar gAn. 

und beitet mir gewinnen min liehtez wUcgewaut 

leb wll selbe frAgen die beide üs Bnrgonde lant.' 

2348, 4 mit dem (and ooh mit^A) mlnan lebene [ich 8] dem tinfil [leb B) kttm» 
2249, 3 du ir den rride brAcbet, [aniAI entna.' 

2251, 2 das mncw mir eta ein jimer ror aller aloer nOt. 

2252, 2 er begonde Harke ireiDeD: 4 des knneo Boeln nan. 



jvGoo'^lc 



DEB NIBELUNGE NOT. XX. ima L. 



2S5fi D6 spnusb mdster Hildebrant 
■ww ir hapt der l«b«i)deD, 
du bin ich ftltonnine: 
do encbriote er dim mnre: 

3256 Wan « lett lA grOzM 

er sprftob 'ont sint erstorbea 
66 Ut mlD got Td^zsen, - 
ich was ein kttueo gew&ltio 

2257 Wi« knnde ec ilch gefUegen,' 
'du Bi slle Bint entorben, 
von den stritmQeden, 
wbh durah min ungelttekhe, 

2368 SU du es Dun nnsnlde 

fld BKgt mir, Ist der geste 
dd sprach melBter Hildebrut 
niwan Hsgen «leiae 

935B 'Owh, lieber WoUhart, 

fO mag mioh balde rinven 
SigBtap nnde WoIMq 
wer sol mir denne helfen 

3SW HeIpMeh der ril kOene, 
' G«rbart nnde Wlkhftrt, 
du ist an mlnen frenden 
ow6 daz TOr leide 

S261 DA um der htm DIetrioh 
Im half, das er Bieb wtfent, 
dA klagt ^sö bAt« 
dax dac hfts erdiesen 

2362 Do gewan er aber widere 
in grimae wart gewifeat 



'wer sol ano In gfiof 
die seht ir bl In Bt«n. 
die andern die sint tot,' 
des gie im wsTltchen n6t, 
ser werlde nie gewan, 
alle rnlne man, 
ich armer Dietrich. 
hAr nnde rloh. 
sprach aber fatr Dietrleb, 
die beide lobellch, 
die doch beten nötT 
in war noeh Mmde der tAt. 
niht langer wolt entwesen, 
noch ieman dft genesenf 
'du weiz got, nieman mAr 
nnd Ganther der kUnlc bOr.' 
sol ich dich hin veriorn, 
du ich ie wart geboro; 
and onch Wolbrant 
in der AmelnDge lantf 
and ist mir der ersimen, 
wie Bolde ieb die rerklagenf 
mir der leste tao. 
nleman wol sterben mac' 

I amdt KrtmAOl wmntn n-jfafn. 

selbe sin gewsat: 
der alte midebrant 
der kreftige man, 
TOB einer stimme liegan. 
rebten beides mnot 
d6 der degen gnot, 



9866, 4 ich wu ein kiae« htn, nt gewaltie luida rieh. 

2257, 4 in wnre Tremde aooh der tAt. 
2268, 3 soeh ieman geoesenf 
2960, 4 Diemen aterHo ne nac' 

9361, 1 DA nooht der h«rre Dieteri^ 

3 neister Hildebrant. 

3363, 1 DA gewan er widere 



jvGoo'^lc 



DER KIBELUNOE NOT. SX. 19384 L. 



fllnm sehDt tU TMten 
li giengen balde dansa, 

2268 DO BpTMh Ton Trange Hagme 
dfla hfimn Dietilche; 
nAoh ilnem starken leide 
man lol du hlnte kiesen 

2264 Jane dnnket «ch TOn Beme 
Die tb stark des llbea 
nnd wil en an nns rechen 
alift redeta Hagene, 

3266 Dise rede hörte 

er kom dA er die recken 
Qzen an dem hftn 
■Inen schilt den gnotan 

33M In leitUcfaen sorgen 

'wie habt ti lA geworben, 
wider mieh eilenden f 
alles mlnes trOstes 

2267 Inoh endöhta nibt der volle 

dö ir uns Rtledegftre 
na hapt ir mir erbnnnen 
Jane het ieh in beiden 

2268 Gedenket an Inch selben 

tAt der iwer frinnde 
ob et in deren recken 
ow6 wie r«bt nnsanfte 

2269 Ez geschaoh ae dirre werlde 

Ir gedtbtet Qbele 
swai iob frenden hAte, 
ja enkon ich nimmer mfire 
22T0 'Jane sl wir nibt sA tebnldio,' 
'ez giengen soo dem h&se 



den nom er an die hant 

er nnde melster BQdebnuit 

'iob sibe dort ber g&n 

der wil nns best&n 

daz im ble ist gesehehea. 

wem man des besten mflge Jefaen. 

der berre Dletrloh 

nnd sd grenlloh, 

daz im Ist getAn,' 

'idi getar In harta wol bestlo.* 

Dietrich nnd Hildebrant 

beide BtAnde vaut 

geleinet an den sal. 

Batst bftr Dietijcb setal. 

apraeh hte Dietrloh 

Ooutber, kfinic fleb> 

was het ich in getint 

des bin ich eine bestAa 

an der grAzen sAt, 

den helt erslnoget tAt: 

aller miner man. 

Bolher leide nlht getAn. 

nnd an iwer leit} 

nnd och diu arbeit, 

t)eswlrt Iht den mnob 

mir td( der RQedegAres tnotl 

nie manne leider mtr. 

an min nnd iwer sir, 

iHn liget ron in erslageo, 

die mlne mftge Terklagen.' 

q)raoh dd Hagene. 

die iwer degene, 



3264, 2 nnd oneh i4 gremeltch, 

4 ich tar in rehta wo) besUn.' 

2266, 8 Aien Tor dem bnse 4 den saste Diatsrloh Mtal. 

2966, 1 Bprsoh dA [h«r 0] Dieterfeh 
2367, 3 den belt slaoget t4t: 

2268, 8 ob es in gnoteu recken beiwvret Iht den mnot. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNOE NOT. XX. 19318 L. 



gewAfent vol ze fllse, 
mich danket das diu innre 

2271 'Was Bol loh m«r gelonbenT 
db mlne rekea gerten 
daz ir In Büedegtr« 
da bfltet ir nivan spotten 

22T2 Dd sprach dar vogt too Rlne 
RUedeg6r von htnne: 
£txelD ze leide, 
uns daa dd Wolfhart 

2278 Dd sprach der helt von Beme 
Gnnther, kttnjc edele, 
ei^tse mich der leide 
and Büene es, tlter kttene, 

2274 Ergip dich mir ze gisel, 
Hfl wU ich behUeten, 
dat dir hie zen Hlaneu 
da Bolt an mir niht vinden 

2276 'Daz enwelle got roo himele,' 
'daz sioh dir ergnben 
die noch sA werltcha 
und aooh sfi ledicUche 

2276 'Irn snlt bs niht versprechen/ 

'Gnnther nnde Hagne. 

BÖ stre besiTKTet, 

nnd velt ir miohs ergetzen, 

2277 Ich gibe in oilne triawe 

daz ich mit in «ider heim 
iah geleite iaoh nftoh den Area, 
and wil dnich inph Tergeszen 

2278 'Na enmnotet sin uiht mAre,' 

'von nna «naimt das mere 

2270, 4 
2371, 1 'Wa> aol tch gtlooben mereT 

22TS, 4 
2S74, a 
227e, 1 
^76, 4 weit ir mich ergatten, 
2277, 2 das ich mit in rite 



mit einer schar b6 breit. 

in nifat rehte sint geseit.' 

mir Bagt Hildebrant, 

ron AmelnngB laut 

gBfaet flz dem bbI, 

den rainen rekeo her aetal.' 

'b1 jfthen wolten tragen 

den biet Ich In versagen, 

nnd niht den dinen man; 

dar nmbe schelten began.' 

'et moose et also sin. 

darch die sühta dln 

di mk TOD dir sint geschetien, 

daz Ich dir des mege gejahen. 

dn nnd diu man; 

so ich aller beste kan, 

temcN niht en taot 

nivan Mwe nnd alles gnob' 

sprach dd Hagene, 

sw6ne degene 

gewAfent gelo dir ptdnt 

vor Ir vienden gSat* 

BÖ redet liAr Dietridi, 

ir beide hapt mich 

daz herze nnd'och den moot, 

daz iiz vil bUUchen taot. 

aad sicherliehe hant, 

rlt« in iwer laat. 

oder ich gelige tAt, 

der mlnen grcBBllohau nüV 

sprach aber Hagene. 

niht wol ze sagene, 

in niht rebte alo geBeit.' 

dai ich dir dei künoe jähen. D 
Diemeo niht entnot. 
iA redete Dietericb, 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XX. iMia i,. 

daz sich In ergeben zw6n shd ktiene ttum. 

nn siht mu bl in niemen wftn eine Bildebrande aUn.' 

) DA sprach meiater Hildebrant 'got weis, bfir Hagene, 



der in den vride bintet 

es kamt noch an die stunde 

die snone mlnee harren 

) 'Jft onme ieb i die snone,' 
'6 icb sd leaterllobe 
fiUhe, melster Hüdebrant, 
ich wftnt ftf min trinwe, 

L Des ontffnrte Hildebrant ' 



mit in Ee tntgene, 

daz ir in möbtet nemeii, 

mebt ir in lizeo zemen.' 

Bpracb abtT Hagene, 

äz einem gademe 

als ir hie bapt getAo. 

ir bandet baz gein vlnden etto.' 

'zwla renrliet ir mir dasf 



na wer was der äfen sohilde vor dem Waegensteine eaz, 

dft Im Ton Spalte Walther et tH der mftge slnocT 

ocb bapt ir aoeh le eefgen an in selben geuaoo.' 

2 Dö sprach der b£ne Diebicb 'daz entimt aiht beide Hp 

das ai rdIb sohelden sam dio alten vip. 
!cbTerbiatefa,melsterHildebrant, das ir ibt eprechet m6r, 

mich eilenden recken tvinget grcezltdiia eftr. 

t L&t beeren,' spraeh hbr Dietrich, 'reke Hagene, 



was ir beide spriUihet, 
dA ir mich gewftfent 
ir jftbet daz ir eine 
'Ja enlongent in des niemen,* 
'lob enirelleB hie renaoduE 
ezen sl daz mir nbreste 



Tü snelle d^ene, 

zao In s&bet gftn. 

mit Btrlte woldet miob bestla.* 

spraob Hagen der degen, 

mit den starken siegen, 

daz Nibetnnges swert. 



mir ist zom da« nnser beider hie z« glsel ist gegert' 



> Dö Diehriob gehörte 

den schilt tU balde znct« 
wie balde gein Im Hagne 
Nibelnages swert das gooto 

) Dö wesse wol bfrr Dietrich 
vil grimmes mnotes wcre: 



dea grimmen Hages mnot, 
der snelle degen gooL 
Ton der stiegen sprancl 
TU Iftte 6f Dietrich erklanc. 
daz der kttene maa 
schirmen im began 



S879, 4 möht ir in UU«n ^lenen.' 
2280, 4 ich winde das ir kondet baa «ein Tlandan stto.' 

3281, S sA TU der friiuide dnoeT 
3282, 3 iob Terbiot in, Hildebrant, 
^288, 1 Lftt hcerea,' sprach (d« DA] Dietertch, 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XX. 1947G l. 



der htrre tod Beme 

TU wcA erkinter Hagenen, 

3387 Oaeh Torht er Balmsnge, 
nnder wllen Dietrich 
nu du er Hftgenen 
er slnog im eine wunden: 

2288 Do ged&ht der bArre Dietrich 
ich hftns Itttzel «re, 
ich vU «X ens rereaoohen, 
dich mir m einem glse!.' 

228d Den Bchilt liec er vallea: 
Higen von Tronge 
des wart dö betwangen 
Gontlier der edele 

2290 Hsgn« baut dö Dietrich 

die edeln kän^nne, 
den ktteniBten reeken 
oAoh ir tU starkem leide 

2291 Vor liebe nrig dem degne 

'immer at <Ur snlic 

dn biet mich wol ergeteet 

dftz aol ich immer dienen, 

2292 DA sprach der hflrre Dietrich 

edeUn kfinigiaae. 

wie wol er hieb ergetset 

er aol dea niht engelten 

2298 DA hiea si Hagen (Seren 
dft er lac beilozzeo 
Ganther der kllnic edele 
'war kom der helt toh Bemef 

2294 Da gie im hin engegene 
Onntherea eilen 
do enbeit och er niht mfire, 
Ton ir beider swerten 

2286, 4 wol erkand ar Haganen, 

3391, 1 
3398, 1 

S2M, 3 das G&ntberes «llen 



Tor ongestüchen aiegen. 

den tD ziertlchen degen. 

ein wftfen staro gennoc. 

mit liaten wider alnoc, 

mit Btrtte doch betwanc. 

diu was tief nnde Ibdc. 

'da biet io nAt erwlgen: 

Boltn tAt Yor mir geligeo. 

ob ich ertwingen kan 

daz wart mit soi^en getftn. 

sin aterke din was grAa: 

mit armen er bealAz. 

von im der kfiene man. 

dar Dfflbe trOreo began, 

nnd fiiort in dA er rant 

and gab ir bl der haut 

der ie swert getmoc. 

dA wart li vrollcb gennoc 

daa TÜ edel wip; 

din faerae nnd och dln llp. 

aller miner nAt, 

mich enatlme der tAt.' 

'Ir snlt in Iftn geneaen, 

DQd mag daa noch geweaen, 

das er in hit getAnl 

das ir io gebnuden sehet etitn.' 

an alnen nngemaeb, 

nnt d& in niemen saclt 

riiefen dd began 

der h&t mir leide get&n.' 

der hSrre Dietrich. 

daa vas ril lobellch: 

er lief her für den aal. 

hnob sich ein grcazUcher schal. 

das Ecflln nlp: 

an sin nDgemaofa, (K wi* A) 



jvGoo'^lc 



800 DER NIBKLUNGE NOT. XX. iKU L. 

2206 Sw» tQ dir hArre Dietrich IsDgs wu gelobt, 

Ganther wu bA bA» erzürnet and ertobt: 

was er n&ch starkem leide dd slo rlent vu, 

man sagt ea noch ee wonder daz dd hftr Dietrich genae. 

2206 Ir eilen and ir «terke beide wftrn gröi. 

palaB nnde tttrne von ir liegen dte, 

dd ei mit den Bwerten hinwen &f die helme gnot. 

ez het der kUuic Günther einen hfirllchen mnot, 

2207 Sit twanc In der TOn Beme,' alB Hagen A geschacb. 

daz blnot man dnicb die ringe dem beide fliesen Bach, 

von einem starkem Bwerte: daz tmog htr Dietrich: 

doch het gewert h6r Qnnther nftch mUede loblleheu eich. 

2298 Der hArre wart gebnnden von Dietrich« haut, 

ewie kUnege olene aolteu liden solhin bant. 

er d&ht, ob er Bt lieze, den kUneo nnd einen man, 

alle die ei fllnden die mficBen tftt Tor in boBtAa. 

2299 Dietrich Ton Berae der nam in bl der bant: 

dO tnort er In gebunden da er Kriembilde Tant- 
al fproclt 'wiUekomen, Günther, ein helt &e Bvrgtnit Ia*l.' 
'na löne In got, Krlemhilt, ob mich Iwer triwe des 

2300 Er sprach 'Ich Bolde in nlgen, tH liebln swester min, 

ob iver grUezen mehte gensediclicher sin. 

ich weis inch, küniginne, b6 zomic gemnot, 

daz ir mich nnde Hagenen ri) iwachee grtiesen getnot' 

2801 Do sprach der helt von Beme 'ril edels kttneges wlp, 

BZ enwart nie gleel mAre b6 gaoter riter Hp, 

als ich in, Trowe tafire, an in gegeben hin: 

na salt ir die eilenden min tU wol geniezen Uo.' 

2302 Si jach si tst ez gerne. dö gie hAr Dietrich 

mit weinenden ongen Ton den beiden lobellch. 



2296, 3 dA d mit Bwerten biwen 



9fi, 3 BtD bercevient «u, 
, 1 um HageoeD 6 gaschadi. 



, 3 TOD einem Bharprsa iwerte: 

', 3 si Bpraeh 'willekom, Gauthet tod Boi^tiaden Unt. 

ich Un inch hie lao HiDoen tu gerne bekanC K 

(dö wfts mit ainem leide BCD ir Borgeo rit erwaot. 

si ipraob 'willekomao, GSother llsec Bargouden laut.' MD) 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XX. JM04 L. 



Bit nch lieh grimmicltche 
den fli anreiten degnen 

280S Si li« sl Bnnder ligen 
du ir alt dewadere 
sDi bI Ir braoder honbet 
, der Kriemhilte rftohe 

2304 D& gie dia kflolginne 
wie refatfl Tlntllohe 
'weit ir mir geben widere 
■0 m^ ir noch wol lebende 

2505 DA Bpnch der grimme HBgne 

tB edelin kUDiginne. 

dac loh den hört ifat xeige 

dehelner miner htoren, 

2506 'Ich bringes an ein ende.' 

dö hiez si ir brnoder 

mu Blnog Im ab daz honbeti 

fUr den helt Ton Tronge. 

280T AIbö der nngemnote 
wider Kriemhilde 
'dn bist ee niefa dinem willen 
und ist oeh rehte ergangen 

2808 Kn lat ron Bnrgonde 
Olaelher der Junge, 
den echati weis na nieman 
der «tri dich vilentinne 

280« 81 Bprach 'ad habt ir Ubele 
sA wil Ich doch bebalten 
ätz troog inln holder Medel, 
an dem mir herzen leide 

8S10 Bi ateh ez von der echelde: 
a dihte si den recken 



daz Btzeleo wipi 

nam ai beiden den Itp. 

durch Ir nngemach, 

den andern nie gesaeb, 

hin für Hagen tmok, 

wart an üi beiden genuoc. 

dA si Hagen Bach. 

b1 ino dem reken spraehl 

daz ir mir ba^t geodmen, 

beim zno den Bnrgonden komen.' 

'din bete Ist gar verlorn, 

Jft bftn Ich des geswom, 

die wUe das si leben, 

so enwirt er nieman gegeben,' 

bO sprach dac edel wlp. 

neuen ik deo Up. 

b! h&re st ex tmok 

dö wart im leide genaofc. 

slnes bfirren bonbet sach, 

dö der reke sprach 

M einem ende br&bt, 

als ich mir hAte gedAht. 

der edel kUnlc tdt, 

nnd 00h GArnAt. 

wan got nnde min: 

Immer gar verholn sla.' 

gelt«B mich gewert. 

dai SÜHdee swert 

dd ich in jungiBt aaob, 

Tor allem leide geschach. 

daz knnde et nibt.erwern. 

des letienes hebern. 



08, 1 Bi lie ai ligan mmder 



3806, 4 lA SQl ieh in etamen geben.' 

2806, 2 nemeo den (U den K, slneo BD) Up. 

8808, S und« oach hlr Otmflt. 

4 Immer (wol CDJKk] verkohl Bln.' 
S809, 1 TOB Iwero sbaldeB gesohaoL' 
2310, 1 das kand *r niht erwern. 



jvGoo'^lc 



DER NIBELUNGE NOT. XX. i967fl l. 



ei haob ez out ir hasden, 
daz «ach der kOoie Bteel: 

2311 'W&ffen,' sprach der fllrate, 
Ton einei wlbcB handen 
der ie koin ze stnrme 
swie vlnt ab ich im wnre, 

2812 D6 sprach der alte BQdebnuit 
dai 81 in Blähen torste. 
twie er mich selben br4ht« 
iedoeh so wil ich rechen 

2318 Hildebraat der alte 

er slaog der kUnigioDe 
jt tet ir dia sorge 
was mäht d gehelfbn 

2814 D6 was gelegen über al 

ze stDckhen was gebonwen 
Dietrich and Etzel 
si klagten innecUoh« 

2816 Dia tu michel 6re 
die Uate heten alle 
mit leide was rerendet 
als ie diu liebe leide 

2816 loh eakan in nifat bescheiden 
van rfter ande vronwen 
dar zao die edelü knehte, 
hie h^ daz nwr ein ende: 



daz hoapt si im abe slsoe. 

dd was im leide gennok. 

'wie ist nu tOt gelegen 

der aller beste degen 

oder ie schilt getmocl 

ei ist mir leide gennok.' 

'Ja geniniet eis nih^ 

Bwai halt mirgeschibt, 

in angeatUche nAt, 

des kUenen Trongeres t6V 

ze Kriemhilde aprane, 

eines s wertes swanc, 

Ton Hildebrande w6. 

daz si tU gnszlichen achrAT 

dft der Taigao Up. 

db daz edel wlp. 

weinen dö began; 

beidln mtge onde man. 

was dA gelegen tAt 

JAmer ande nflt. 

dea ktlneges hdhzlt, 

te aller Jnngiste glt. 

was sider d& geschach: 

weinen man dA aach, 

ir lieben Irinnde löt. • 

ditse ist ma NuaLtmcs nAt, 



S einen swertes awano. 
4 du ai [e6 C»JKh\ grosllohen shrtf 
3814, 1 DA wu [über al D] geiegen [aller BC} 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE 



„Gooi^lc 



„Gooi^lc 



DITZE BÜOCH HEIZET DIU KLAGE. 



xLifl heret sich eio man, 
and wBir oaoh gaot le sagoe, 
dao linten allen gesimt. 
der maoK ez jiemerllcheii klagen 
hat ich nn die sinne, 
hston die ez eifnndsDl 
her rll wsrllch geaagt 
der Bol ez lAzen toe faax 

ditze alte msre 
an ein bnoch Bchrlben. 
ez ensi ooh dt von bekant 
bl ir zlten and bl ir tagen 
Dancr&t ein kUnic hiez, 
den stolzen beiden gnotao, 
din dA krtne mit im tmoc, 
Dax riebe kfinege solden 

si beten onob ine win 
din nam alder einen man; 
tU maneges gnoteo beides not 
gewan von «taar tibermaoL 
flz HinniBchem riebe, 
nieh ir jjtmer alt gesaz. 
tibten an dem mnre, 
din rede iat gunoe wiszenlicb. 



daz «sr t!1 redebsre 

nliraD daz ez £e klagne 

Bwet ea rehte Temimt, 

und JAmer in dem bsrzen tragen. 

daz siz gar ze minne 

es ist von alten standen 

ob ez lernen miesebagt, 

and boer die rede fUrebaz. 

bat ein tibtare 

deaen kandea nibt beilben, ] 

wie die von Bnrgonde lant 

mit 6ren beten sieb betragen. 

der in din wlten lant liez, 

nnt ocb der Hcbonen üoten, 

Bi beten alles des gennoc 

haben oder wotden. 

eine sweeter wol getAn. 

dA TOS sieb prtteCen began 

nnt das er selbe den t£t 

alt nam si einen belt gnot i 

mit dem ai bArllche 

der rede meister biez daz 

wie rieh der küoic were. 

er bet aller t&gellob 



2 wer oneh A: wKre B, «neb tII CB, 10 deieo Bt de A II ooh da tob 
At onob noeb da von BB, onob da von oooh C. 14 shceDeD A: »delen Jt. 
34 wiianlich Bt «iueolioh d. 



jvGoo'^lc 



306 



DIU ELAO&. 83 L. 



zwelf ktloige ander im. 

er pflftfl gr6tvt 6ren: 

nDder Iieideii nnd nnder kiisten. 

die rit«D ano Im in du IadL 

BotelDDc Bin rater biez, 

n&cb sinem tAde uns an die stont 

Das er het le wlbe ein wip, 

bl ir Jftren nieman vant 

Ton der acbied er sich mit nftt: 

der nam im alne wünne. 

. an TTOvea Erlmhilden, 

ta ist wel geselt das 
alt diu edel Helcbe i. 
das sf din eHende hies, 
ftemowen lelten keinen tac, 
wie si TerlAs ir wtinne: 
bflt ir ir lieben man benomen. 
das f rowen üoten Und« 
dient As Hlnoen rieben, 
als d Tronn Helohen tAten 6. 
dsnne in ir TaUr lande: 
Hute ai TU gröse kraft: 
din ir ongen alben. 
ir weinten ftne longsn 

Bit dno brftbte bIz dar an, 
das li ftn nnderBprftcbe 
wnbe Bifride ir lieben man, 
ir braoder Gaatii6r den Bp 
Ton dmi er doch den t6t genam. 
TOQ debeinea rekben bant; 
mit einer bant verkAret 
beidin bei» and och der mnot. 



Too der wftrfaeit Ich das nim, 25 

man gerrioich nie man sd bAren 

gennoge, die das wisten, 

er was Etzel genant: 

der im tu gewaltea lies 

das mtere tnot nns von im Innt 30 

das tngenfflcber Trowen Itp 

Helcbe sft was din genant. 

der ril gewaltige tot 

alt riet im sin kflnne 

die edeln nnt die mildea. 36 

wie si zen Hinnen geeax 

doch tet ir se allen ztten wd 

wan ■! der Jfaner olbt enliez 

wan Ir in dem hersen lao 

ir nsheatez kttnne 40 

dd was ec an die rede komeo 

alles das geslnde 

nnd als gewalticllobeu 

si bet och d& Trowen micbel mA 

der gnoten wlgande 46 

tägeücfae rttersobaft 

das enknnde nibt TorTftbea, 

alle tage ir ongen. 

d6 gl den gewalt gar gewan, 

ir gedftbt einer rftehe SO 

dem TÜ Übel an gewan 

nnd Hagen nnt des kfinegea wtp, 

dem beide atarben nibt ensam 

wan er tuet wol allin lant 

dt Ton was ir Terafiret 56 

es dfibte ai rll selten goot 



» groser Ai tU groser B. 82 din A: ai SCB. 88 ilob A: MB. 36 die- 
die J: der-der B. SS iia A: di BJk, ftUt CD. 40 aebstei As aller 

DKhNtes aCDJk. 43 gewatticliltfllien J: TOrhtliohen BCDJk. 44 Ale A: 
■am BCDM. mtchel A: f*kH BJk. 47 diu] die ABCDJk. 48 tage A: 
ctt BJK. 60 ir eedaht Ai gadaht ir B, gedaht A. 58 «uam A, San At 
(tesam B. 66 baot At ebraft BCDJk. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 139 L. 



ewu msQ frBad« knode pfiegea; 

avie diok« se ietweder hant 
KrimhJlt diu hfire 
das was ir allez ela wint 
Brftht mit dienste dar zno 
gedUt an Sig«liade, 
hrt rrönde nude wBdiw. 
den willen nie enrenden, 
ob si mShfe sin ein mu, 
eitocben njanege Stande, 
«an ri bete vrowen Up. 
den willen in dem mnote, 
roB des el den sehades nam; 

des ensol sf nlemaa sobelten. 
der rehter triwen fcnnde pblegen, 
das er mit refaten dingen 
dflhein getriwilehen mnot. 
dln machet mannes werden Up, 
daz ir znht noch Ir mnot 
Als nonn KrlmhHt geaehaoh, 
tnItBeliche dehein man. 
der sagt nneohnldlc gar ir 11p, 
t«te nAoh Ir trinwe 

in ist dai dicke w<ri gesagt 
Arstan löbliche 
darch eise gtöi» Wirtschaft, 
woH beieigen slnen prta. 
das iix aliA ane rie 
die ai dt gerne i«be. 
oder wt tH dar wtle wnre, 
oder wie sl keemen in dax lant, 
Bsel der vll riebe. 
ktaien die herres Über Bln. 



bI hntes alles sich bewegen, 
gekrcente kQoege bt ir vant 
sehen oder mbn, 
si bet das Sigemnndes kint 
daz si spb nnde IVno 
wie si mit ir kinde 
esen konde ir beider kflnne 
sine hnte mit ir henden, 
ir schaden, als ich mleh rentAa, 
geschehen ez niene konde: 
ea bet diz Jftmerbafte wlp 
' das enkom den ulht ze gnote, 
wan ez ir rechen gezam. 
eolt er des engelten, 
der biete schiere sich bewegen 
mehte nlht Tolbfingen 
triwe dln ist dar ino gnot: 
nnd Art och alaO sdusnin wlp 
nUch schänden nimmer iriht entoot; 
der TOn sohnlden nie gesprach 
swer dax mere merken kan, 
wan daz daz ril edel wlp 
Ir rAche in gröser riawe. 
wie Bzel bet betagt 
bein in slnln rlche 
dA er mit slner beide kraft 
dd was TTon KilmMlt s0 »Is, 
das d der dehein beliben lie 
wenne daz gesohsbe 
jftne wela ich ntht der mnrs, 
die dft htete besant 
s<t rehtfl hfirllehe 
daz mnose In gröier schade sin 



09 sehen oder Jt sehen« und B, 67 dis At das BCDJk. 68 den A: ir 
BCDJh. 74 mamies «erden A: werden (wert das CD, weides ife) manoes 

BCDJk. 74. 76 Also übt du i. 75 ontnot J: getuot BCDJk. 7G vrona 
M, ron A, tna Jk-, onoh CD. 80 betwet C, belagt AB, bereit D. 8S) da Jt 
das S. 8S baseigea Co, selgen Si beiegea A. 66 k*t Mt ftkU A. 

20* 



b/Goot^lc 



308 



DIU KLAGE. 801 L. 



an maaaea und bd migen. 
Krlmhilt die itchen, 
zeo Hlaaen komen wAren; 
ntch frenden solt ir der mnot 
maD BÖ manegen ni« berant, 
bet gefüent Oantiiftr 
nnt der berre GfimOt. 
beteo Bi M Blne l&zen. 
dai §iB ie gewonnen kUnde. 
eugulten, ond nibt inAre. 
kom fnslicb sin gegangen, 
wurden In steem liohe, 
sinen dienest gebiet, 
Erlmbilt diu edel ktiniglD. 
dac st die beide te geiacli; 
maneger mnoter binde. 
Sieb frSnte geln in ain: 
nn bdbe wer erstanden, 
Til harte jtemerllcb geUe. 
körnen nn ae nfthen. 
dax was iedocb ein grAiio adt 
BWle gem in gedienet bete 
Esel der Icflnic riebe, 
dienst Boiden brii^n, 
TOD einen alten acholden. 
geworben alsA ahn 
daz sie Iftaea nibt eaknnde 
reoben alles das Ir was; 
die dl w&fen mohten tragen. 
6 starben rierdc tüsent man. 
Krtmbilt din kflnlgln, 
Dd lie siz als ez mobte, 



des endorft« niht betrtgen 90 

das bI bA lobtiehen 

it von dö geblren 

sfl wol gezognen belt gnot 

als tz Bni^odo lant 

und ocb i!a bmoder QiaelhSr 96 

Krlmbilte gott rOt 

din zlt b1 verwftsen, 

ich «cn Bi alter sttnde 

der-'wot gdobte btee 

Ton dem sl wol enpbangen 100 

der in ril frinntUcbe 

den in leisten niht volliei 

dac mtiese got geklagt sin 

dft Ton TU leide geschacb 

dai Eseln Ingesinde 105 

Bi wluden das ir toe 

din Btder in den landen 

in was Ir nrtaÜflB tac 

die Bi dft gerne sAben, 

das BI Ton den gelAgen tM. iiO 

und es tU gerne tnte 

dem oob si billlabe 

dö mnose in miaselingaD 

ez bet wider Ir holden 

Hagen der fibei^mit«!«} hAre, 116 

sine müese bi der stände 

di von Til wAnio der genas 

A Hagen eine wurde ertlagen, 

Bwie gern In bet gesohelden her dan 

des enlnnde nibt gesln: 130 

waa es niht anders tobte. 



ih B: lach J. 96 ünt A: and oecb B. OhriatUlt 
97 Sit A: wlle BCD. 98 alt«r At Ir altM BCB. 
109 nme bi 

in gelagen tot CD. 111 es BCD; ftUt A. 

MDJk. bet gMoheiden Ai gescheiden het B. 
wan es A: wan ir BOJk. 



119 Tierziob A: wol Ti«nacll 
121 SIS Ai ds gen BCBJK 



jvGoo'^lc 



DIU ELIOE. S3T L. 



309 



dal k(»i TOB Krtmhilt Blone. 

dl« dA starben Bolden, 

ob liz gslaben kaDden. 

den de bA rem geaomen 

TOD Krimhnde mnnde, 

»Iht knnden Boheldea her dso; 

di aller graxtitma abt 

le gewan »d alnem Übe. 
dia enhet «in also nlht gediht. 

d6 ili bHlefen began, 

den Dp hate Terlorn. 

di mit gar renwanden : 

nleaan arges nlbt geUn. 

■tabemo, mit denerdarwaa komen! 

Dai leben ze den ztten, 

des fanden mit den geaten, 

den kriBten mo den beiden, 

den herren sao den knehten. 

die Terren nnt die nftben, 

isUcher einen Mant tdt. 

man meht et llbtf erwendet bftn. 

TOD Arst diu rebten mnre, 

barte Rbteeüch erwant, 

lleiena dnrh ir abermnoti 

mit liatfloltcben) rinse, 

des wart im dö der scbade bekant, 
dita hiez man allei scbrlben, 

worden dA geecheiden, 

Tor Jtmen leben allen. 

TTnd och ir berze Tolgen: 

den stolzen lUnTianken; 

Etzel der kQnek mvre, 

ab wie ez dem kfinge lelL 



der tm bet ir ndnne, 

die doob frflnde haben wolden 

dA bet ooh in den stunden 

der rAt der d& was bekomen 125 

dax ei eich zno der stunde 

d& TOn dA Etzel gewan 

die ein kflnick Ane tAt 

daz kom Toa slaem wibe. 

si het ez gerne dt zao br&ht, 130 

dsz Diwan der eine man 

sA wer Ir Bwere nad ir som 

80 enw»re onoh ino den atnnden 

done wolden in nlht sieben lAn 

des wart in allen eant benomen 135 

dA si begnodea strlten, 

den bossen sam den besten, 

den lieben zno den leiden, 

si begnnden alle vebten, 

dA b1 Tor in ligen sfthen 140 

ditz was doch Ane nAt: 

der Etzeln bete knnt getAn 

sA bet er di starken Bwiere 

die Toa Bnq^nde lant 

dA bet och Krimblltwol behnot 145 

d«z ers nlht wart Inne: 

den er alt nimmer Uberwant 

nnd was ir Toa den llben 

and wie in begonde leiden 

jA mnosen el der gallen 150 

si wnrden stark erbolgen 

als ob ins aolte danken 

ob ez sId wnie were: 

ei was In allen bereit 



123 OhtimUlt Ä! ohranohem B. IM Hleman At da oiameQ B. 138 m A: 
di lieben von den leldeo B. 199 ino J: sam B. 141 soe A: alles an BJh. 
148 di Starehan svnre BJh; din sUreban aere A. 144 llbteohlich Bs Übt A, 
Ilht wol A. 146 wo] A: fthii BJk. 147 im do der achada B: iodar schade 
da A. 152 ob in A, ob si in BD, ob In sin C. 



jvGoo'^lc 



310 



DIU ElAOE. 387 L. 



itf eioen TeleDehen tae. 

Amx enkunde olht mrlhen. 

and fhBlteb bl In |^«ngea 

dt lAgen dder mit in ttk 
rtir wunder gol mans Immer sagen 

TOn eines wlbes sorne. 

die ie wftni tO werlloh^ 

mit im briht in dae lant 

der starben sebs bnndert d&. 

in Tolkes st&rmen bertan 

beide dlse nnde die, 
DA flos der harr« Bloedefio 

dri»c bnndert slner muL 

doreb eines wlbes Ifite, 

in deo triwen wart Terlom. 

der dient er nfth ir bnlde 

alrfirst« moose wesen pfanl^ 

sieb werten also afire 

der benage Herman, 

nnd SIgebBr Ton Walloben 

der edeln KrIembOde lelt, 

si brUiten xno der wirtsebaA, 

dt alle wnrden Terswant. 

brftht tx TUrkle 

xwelf bnndert slner man: 

swas ir ron Kriechen was bekomen, 

Des KÜembllde goldes 

den dienten ü «U swinde. 

wart sU geweinet s4re. 

nnd würben ntht wan den tOt: 

bet den sig an In genomen. 

Etseln dem rieben, 
der wil Ich in nennen drl, 

das ibt kttenera drinne wnre, 



ewie wol ir dar wirt pUae, 156 

die In d4 stsen niben 

und sl ft wol enpUengen, 

das was ein ndt vor aller ndt. 

daz sA Til beide wart erslagan 

die reckben fix erkome, 160 

die der berre Dietilcb 

und der kttene HUdebrant, 

Bwle btrltoh si anderswA 

sieb dicke wol erwerten, 

des gennszen si tU Übel Ue. 166 

der btabsten nnd der besten sin 

er rienges bmsHeben an 

slo Hb and ocb sin in 

din im ae wlbe was geevom, 

alsA das er der sebnlde 170 

wan die von Bnrgonde laot 

daz mans in gibt fllr Are. 

ein fttrste üeer Fcel&n, 

tO flisecOcben rieben 

iwei tftsent rtter gem^ 176 

die TOn der edeln geste kraA 

dar bet dnrb Erieetalscbia lant 

Walber der edelMs 

die mnoeen alle di bestAa, 

nnd swaa die dft beten genomen 180 

und fitselen eoldes: 

Ton ir t11 maneges Unde 

bI winden weiben bn, 

din tU scbedeUebin not 

die ttf gnAde wftren komen 185 

die dienten Kngestliohea. 

daz elliu lant des wAren nl 

danne Ircfrit der mere 



166 nbal 4; läoel >. 169 «ibe d: TTOven BC. 170 er der B: dar «raten A. 
171 alrerate C, alerste B, der erste D: fiUt A. 174 fllsecblieheo A: wlUech- 
liche BCD, 160 da hetoD A: baten da CD, heteo (daU«(«r da übtrgtackrirlitn) B. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 3es L 311 

and HAwftrt nnd Irlne. das reckben wAm Ma dine 

Toagn>ienHhnldenh4li(MfcvM**9m«i, das ai ins rlches nbte «i4m» komen. 
doch wart des dicke slt ged&ht du man ri gerne bete brAht 



ZOO des keisen fanlden: 
nnzen ir Hbet ende. 
EUel brUit dar xoo 
titen Bwas er wolde: 
Der schcsuBD Krlmhüde leit, 
man sagt als iehz hftn Temomen, 
Irnfrit der helt üx erkant 
dA er A lantgrAre hiex. 
HAwart der degea starke 
trink der degeu fis erkorn 
nnd was ein star« kUener man: 
HAwart das er wart sin man. 
•i baten da gesnndert 
d brAbten mit in In dos lant 



deck beUbeng In den sobnlden 

si hKt mit gebender bände 

daz si na spAt nnde frno 

äi mü reeben soIde 

des wAn sl willic nnde bereit 

Ton wanDe si dar wAren komen. 

der het ger&met DUrenge lant, 

A man in dA TersÜez, 

was TOgt in Tenemarke. ! 

was zfl Llitrlnge gebom 

mit gröaer gAbe im aa gewan 

SOS ist ans daz mnre komen an. 

drin ant dilaec liundert 

der wart joa VolkAres hant ! 



b6 maneger in dem stonn erslageo, daz msnz immer wol mac sagen. 



oeh slaoo der belt mere, 
ImMde den riehen 
d6 slaog Ton Tronge der belt 
Ton Ltttringe tringen. 
Daz teman kUeaer solte leben 7 
den er dA slaben wolde tdt, 
bestaunt nns hinz dem lösten 
HAwarten den slaoc Dancwart, 
in dehelner alabte »öt. 
ie getorste.bestAn: 
daz man daz aagt ae nuere, 
alsA kllenen gesohehen, 
ron Bwanne si dar wAren komen, 
mit botBchaft in den landen, 



der spefae Tidelere, 

in dem Btanne hArllcbon. 

den ktlenen nnd den 6z erweit, 

iw het des gedingeo S 

doch het Im TOllen 16a gegeben 

Hagen, der slt In der ndt 

bl den werden gesteo. 

des eilen selten was gespart 

mich wandert des du in der t0t 2 

waa er het dA getAn 

ob es Bwelfen wnre 

das mans mUeat für wander jeheo. 

swA man si het genomen 

zer Borgenden banden 2 



192 ino A: 70a Rom« in B. 193 nntEeo ir liebe A, ans id fr Übe* B. 

191 brsht A; vi) wol brsht BC, 199 e man in A: do in der cheiser MC. 

201 ae-gebom A; voo-erbom B. 90-2 US A: er fl. 203 uos du mer A: 

das mere nos B. 206 In dem stnrm A.- loatanne BCD. 211 in aCD: 

feilt A- 21a stahen wolde A : wolde slaheo BCü. 218 roaoie fiir wnoder 
At tax «oder mueie 6'D, (W nnder mohte B, 220 boUhsft A; bolsberten 

BCD. ler BC: ■• AD. 



jvGoo'^lc 



312 



DIU KLAGE, *lb L. 



wmna al alla geborn. 
TOD der GMniAtai baii^ 
gflftiesch wol dln nuen, 
der Bloog ooh BfledegAreo, 
dA Bi tm atnnn« wAren. 
Rfledegfir den riehen, 
den starken Gftrnöte elnoc. 
ir beider m^ nnde man. 
brfthte mit im KüedegAr: 
für das si In den Btnm Bpmngen, 
bt Etseln dem riehen, 
die Ton Bni^nde laot, 
dneten Ton den averten. 
die werten atoh ti) afire. 
den heitbinotigen buh 
in den selben atandea 
ewaz dea schaden fiindea wart, 
Ken Snnea genftmen, 
das waa nOt Über ndt 
nie man knnde erwenden, 
Nie deheioe Bchult gewan 
man klagt onch OftmAten, 
von BttedegArea hant 
dft tU Jiemerltchen lae, 
het gelebt am an die stonde. 
beliben in der achalde. 
knade Gnntber niht erwerben. 
BtMt mnose, ir Krater mam 
Bit Ton ir desto raster. 
wurden beidin dA genomen. 
das Ir kint was erslagen: 
die es dA rechen solten 
Bteeln dem rieben. 



dea lintee wart aft Til Terlom 

dai man dorefa drtaeo kSnege lant 

weih ein eilen were. 

den margrAven hfiren, 

dA flach man aö gebAren 226 

daz er vil löblichen 

ir starb dA beidenthalb gennoo 

fünf hundert riter wol getAn 

der lebt deheiner mAr, 

awie dicke in was gelangen SSO 

die slnogen gewaltioUchea 

86 das dln stfellnea hant 

die Bi dA twingen gerten, 

Olielher der hAre, 

nngeme er fliesen Mch 285 

von BOedegAres wanden. 

den si von der hoTevart 

die Btaelen kAraen, 

dae den OlsflibArea tot 

der mit rAte noch mit henden 240 

an SUHt Krimhilde man. 

den si dA aAben tAten 

dar belt As Bnrgonde lant 

der mit Aren manegen taa 

got im nlht engnnde S4ö 

slner b wester holde 

JA riet er daz ersterben 

dA Ton er den achaden gewan 

beide schade und laater 

es was leider dA zno kernen 260 

dai enwolton niht rertragen 

nnd oeh dienen w<rit«n 

das geschaeb tU leltHehen. 



291 Wnren 4: ntna BCD. 224 Bnedegtra-heraa Ji Hnedegere-here BC. 

23fi im J: in BCD. 327 Oemot J: Oernoten BCD. 229 mer Ai laager 

mer BCD. 230 fiir dea li J«, far das CD. 238 Btaeln Ai se Eeeln BCD. 
213 Ton .1.- TOD der BCD. 248 ibaden At bas BVD. 250 was Ji waa 

ovcb BCD. 253 läitliclieD Ai leidechlichen B. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 488 L. 



313 



wie moht nu d«8 getronwen 
■elbsr tterbes dft gesehMhl 
Bet gepraoft ir selber munt: 
die WKnn gerne noch genesen, 
dai ti lu^;er leben iolten, 
ir selber libe Tagt wesen: 

awfts mu jAmers dft rant, 
dnrh einen herzegrlminen zorn 
da ec Bxel der kttnec saeb, 
ndder aller der dlete. 
sin hcehster staol gesetset. 
dA tO maneger TTOwen llp: 
den mnose Ir wQnne entwloheo. 
sach man tÜ JiBmercllohen stAa. 
daz di ze tnonne wae, 
die dl wUsn torsten tragent 
nnd t6t geralUn in das blsot 
Die mit Mndeo wAnden leben, 
wan man dft anders oiht enpblae 
niwan weinen ttnde klagen. 
In der diu not gescluBhe, 
des edeln Slfrides Dp; 
Ton li^e wart gaseheidea. 
beiden nnde kriaten, 
also leide getlo, 
gelooben wll der mare, 
habe von solhen schaldeü, 
geworben hab ett rerre 
tr sAla niht enwolte. 
der mttese zno der belle rarn: 
das ich nAch dem mnre 

des bnoches tneister ipracb das A. 



daz KriemhOde der rronwen 

das leit and den angemaeh 266 

nn wart ir sterben mit in kont, 

des enmoht leider nibt wesen 

die dt rieben nnde wolten 

der ankoode einer nIht genesen. 

dd der alte Hlldebrant 260 

slnoo die TTOwen woi gebom 

dl hnob sieb Arste sngemach 

dem Jlmer wart ze miete 

an frOnden wart geletzet 

es wäre maget oder wlp, 265 

Ezeln den kUnle rieben 

ez was an allea das getAn 

sIt Ir deheiner genas, 

die Ilgen alle dA erslagen 

des was beswnrt in der mnot, 270 

die swere bet in got gegeben; 

bAdin naht nnde tao, 

man sol nadank der wlle sagen 

ond daz Ertmhilt ie gesnhe 

dl Ton Til manlo schoene wlp 275 

ez wart den namen beiden, 

TOB Ir einer listen 

daz beidin wtp nnde man 

das si der belle swKre 

das sl gein gotas hnldes 280 

daz got unser herre 

der daa erTam solte, 

daz biet och lob rü woi bewam 

zer belle der böte. wnre. 

dem getriwen tnot nntriwe wA. 286 



366 salber sterben BCD: Sslbs enterben A, Selb ■eiterban Jfc. den O, der 

A: du flC/A. 257 warn gern Ät game waren BCD. 259 selber Ifbes At 
iribes libe B. 261 sioea berse grimmse A, ilns rrimraeo bercea BCOJh. 

269 tragen BCD: Ketragen J. ^73 oiwan BCOJk; Niht A. 382 er ram A: 
bewnm BCn, bewarn D. 2S8 hias ■; hals CB, wll Jk, ftUt A. och A: 

aber BCDJh. 



jvGoo'^lc 



314 



DIU ELAOE. M3 L. 



•n gotes bnld» i 

got h&t DD« atleo dai gsgeben, 

dai der dem bimelricbe gecimt 

Tor got er sich versandet, 

verteilt, wie msg er witeea du 290 

ntemea dnnke sich sd gnot 

em bedürfe wot daz fm got si 

bA bud ans allen tön gib 

ob den rekeu «Uen, 

dem Wirte gie din zit bin 296 

bIq böbes lob nnd hn 

mit sioften Teste bet geaomen 

vil jsmerllcbez smenen. 

getrUebet wart bU liebter tae. 

icb wiene im atne snnnen WO 

die fVflnde dl dft eoUen 

der mnoBer ftoe nn genesen; 

wan masegen blaoUgen back 

die im in knrsen atanden 

fix Blnen ongen was bekomen 806 

Tondea t6des scbolt wasdaz gescbeben 

er begnnde honbt nnde bant 

dacx klinge nfe min 

er bete leit nnd nagemaeb; 

man mobt Exeln des jeben 810 

wurde mit der wirbeit 

wie late er wüefen begul 

dem edeln fUrsten fti eikom 

erdte in der stunde, 

dai di Ton erwagte 816 

swie Itltel frOudta t di wai, 

er bnt verwandelt den öo, 

986 in A: doroh BCD, von ik. an At in BJ. 388 dem At cam BCD, in Jk. 
390 den modera 1: dem »ndsr S. 390. 391 wiiien vor du A, ««t dai B. 
393 vor Ai von B. wol At ftUt B. 396 diu At si B, sin CO. 800 in 
seine A: in liBem B- 301 Die frisde A; Ül vrenden B. 806 peanen J.- 
benomen BCO. bechomen A: im chamen BVD. 308 das A, du m BVD. 
809 hnt«} hit A: hete B. SlO Dm aiiost A: des mobt« B. mu moht Ar 
■i>D mnse BV, man moos D. 813 ns erchorn At wol geboro BCO. 



81t si in triwe tdt gelac, 
sol si le bimel noob geleben. 
BWes Bp mit triwen ende nimt, 
diu wirbeit uns das kUndet. 
Bwer den andern dnrcb haz 
was got mit im getnotl 
und sA gar vor sflnden vri, 
genedjo an der lesten slt, 
daz hfls daz lac geralles 
die dnrb strlten körnen drin, 
mit leide und och mit sftre. 
wftren beid« nider konwn. 
in des fllrsten bersen 
an dem le tU Aren lao, 
(Winde Im was terannen. 
Nibt m£r BcUnen wolten. 
im in dnem berzen wesen, 
wan er andere aibt eaaacb 
fliesen 6b starken wanden, 
fWiude bnton geoomea. 
tU minnecncbes ao sebeo: 
daz er Ir Iflzel bl im rant. 
winden also sdre, 
weder stt nocb 6 gescbacb. 
des mnost man wunder von im Beben. 
das alBA lAre gekleit 
nimmer von debeinem man. 
■am man bOrt ein wisenthorD, 
diu stimme fta sinem munde 
dd er BÖ B«rfl klagte 
Beide tttme und palas. 
ir was an verre deat« min. 



jvGoO'^lc 



DIU KLAGE. 658 L. 



315 



dai «t bl der atande 
ob «s Im laster wvn. 
ril man«ger itcbe weise klagen. 
■ft merket nnbeicheidenheit 
du was alles her ein wlnt. 
klagea nie begnnde, 
bt Eseln n einende Tant. 
mit winden wart zebrooben. 
niwan ach nnde w6. 
die TTOwen Bchriren alle mite. 
■wl einem leit ze herzen g&t, 
sam wart dft Mode Iftsen. 
die klage ie grazer machten. 
Ad maneger joncTfowen hont» 
das lantTolk Ilende dno 
d6 b1 geborten m»re 
beidln dnrb icbowen nnde killen, 
eteallcb durch Mnnde reeben, 
was dJk debelner slabte ii6t: 
die Mande mit der vlnde schar. 
daz si eich nibt «nifbuten 
ein Btriie geln dem ul 
von den die man hie Ose fan^ 
and Hagen bet le tOde enlagsn: 
alafl rerre hin dan 
ZOO dem aale mehte komen. 
aleft TÜ ir wttnne, 
bl dem stclte gewesen, 
Die wnm tH gerne mit in tAL 
ziehen ron den wnnden; 
tU maniok dfltkel helmrns. 
aft ww alles ir gewaot: 



wlzzen niht enknnde 

dö half im eine awnre 

weit ir na wander haaren sagen, 320 

swaz ie zer werida wart gekielt, 

sA maneger werder mnoter kint 

alsA man dA lestonde 

maaeger joncrroweD hant 

dA wart selten Ibt geaproeben BS& 

Bwie tttte ie der künik schrB, 

ez ist noeb der llota dte, 

daz der ander Mnd« bl Im lU: 

daz Tolk Ine mizen 

din Ude tU t&te erkracbten 880 

die man rQ sftre Uagde rant. 

UeT allez weinde zno, 

wie ez ei^angen wmre, 

sUmeliobe kflmen dnrh bejagen, 

sieben nnde ateaben 3S5 

si l&gen fto ir arbeit tot, 

man gebflt dem voike alaA gar 

nod mit den töten rOmten. 

si begnnden rämen über ti 

die din Volktoes hant 840 

die hiez man Ton dem httae tragen 

daz ein isllcber man 

der tAt bet in dft benomen 

was ir deheines kUnoe 

die noch dft «Iren genesen 846 

man saoh tU manegen Hnc r4t 

TOD in wart enbnnden 

röt blnotio ende naz 

manic herllchea rast 



320 maniger riebe As maseoh riober BCD. 827 alle J; alles BCtt. noh A: 
oneb aoeh BCD. 881 klagde Ai cbla^ade B. 882 Itenda dao B: ilten 

do A. wiinde A: weiDende it. 3S4 klagen A: onch ohlagan B, dorcb obla- 
gen CD. 836 lagen A: waren B. 840 bi« A; da B. 346 wern vil A: 
warn nn BD, waren V. 347 von dea Äi ab den BCD. 849 manieb b«r- 
lichar J, manegen b«tUoben BVD. 



jvGoo'^lc 



816 



DIU KLAGE. TiT L. 



ueb man bt in rwsehröten. 

der Wirt sA lü von danne getragen, 

du b1 des michel wander nam 

in kllem dem lande. 

tQ «6nlc mnot awaa iemen sprach. 

mit grftsflm jftmer das hir: 

tU l&te Bcbriende gie, 

daz blnot in ir gfiren. 

wAren aUA gelegen 

bI bet gemaohet alle nas. 

da« ti den ongeannden 

Das waa nnwlpltebet mnob 

der hdrte Iflte rflefen: 

hArt er daz Ingeainde. 

lae bie einen ror dem sal: 

brach di Ine loogen 
daz WOB dia kUnlginne, 

het erslagen Hlltebrant, 

Hagen 6 le tftde enlnoo. 

d& ?on noch se sagene, 

Btorbe Ton einem wlbe, 

sA tU wnndera het getftn. 

noch dal ea ein Ifige el: 

das in des twanc her Dietrich 

in Blnen banden gelaei 

mit ir hant des kUnegea wlp. 

Ton HQdebrant tat ndt. 
- delawir von allem rehte: 

die tfttena {»lllahe. 

wurden alle die man rant 
nn kom der herre IHetrlch 

di er EriemhOde vut. 

du ai dorch got ir wetuen Uezen. 

iedoch entUen bIc nibt: 



die rieben werden tAten, 860 

alle dies hörten sagen, 

ob leman firdnde iht gezam 

die gnoten wigande 

TU manick magt roa bonbte brach 

vil manegee trintinne kltr 356 

din Ton wnnden enphie 

die armen no den Uren 

daz der blnotige regen 

sweih wlp da> vereaz 

beweinten niht ir wanden, SSO 

Bfldebraat der helt gnot 

kreftedloben wttefen 

der acbtnnen Uoten kinde 

von des wnnden aetid 

tU trihen Az schtenen engen. 866 

dl mit nnslane 

wan bI von Bnrgonde lant 

doB hit man immer gennoo 

wie dat kem du Hagene 

wan er mit alnem übe 8T0 

die Unte redent sonder wftn 

b6 Ist das der wftrbeit bl 

du der degen löblich 

dö Blaog Im einen awertes slao 

Am ambe rlfts oob il den Op 876 

man klagt der kOnlglane tU 

itter onde knehte 

jimers iübA riebe 

Über alles Etieln lant 

mit einem mnote Uegelleh 880 

er bat die linte aehant 

swle tD bI im des gehiezen, 

alsd grOz was dfn geBohifat 



362 ftced« A: tnnAm Bt'D. 364 iemeo Ai man B€D. 866 chlar 4: dar 
Jtt'O. 357 ia A.- aa BCD. 378 d«geD Ai helt ril BCD. 876 dar amb« 
A • dorh das Bü. 379 alles Ai du D, «Uia t\ <tei kOnech B. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 787 L. 



317 



die si fasten geaeben 
daz üch d& niemao kaode 
d6 sprach der hem Dietrich 
Tfl geeeheo bl mtaen tagen: 
Ton Bohaeaerme wlbe, 
der tot bA schiere aoide komen. 
min aller beatex kttnne, 
Klagen mich nnde dich; 
mit alsA grdcer rinwe, 
mht Bol lAn cDgelten. 
Teraagt dea ich dich ie gebaL 
dai ich ez, vrove, dienen sol. 
■WBZ ich nftch dinem tdde tao.' 
snd biea si achiere b&ren 
dft man ai lett il den rA, 
Boo dem Übe getragen, 
der ai alnc^ mit einer haut. 
Siel der jAmera riebe, 
nnde als ea im tohte. 
gel&ien ern hnlf im klagen. 
Einem grAzen nnheüe: 
sn worden angelUckea hört. 
Hete bi ir Übe, 
fiel er an die bmatei 
Til aenUehe er klagte. 
Dietrich dln rehten mnre. 
sprach £zel der wol geborn. 
beidin min kint nnd min irtpf 
fls mlnem höhaten küane, 
an mlnen kfinmAgen, 
die wUe und ai mohten leben, 
in alsna grAze rinwe f 
an ir werden Ilbe erkaut, 



nnd din dt waa Tor In gesohehen, 

geftenn bi der stände. 885 

'JA hin ich fOrsten mftge iloh 

ich gehdrte nie geiagen 

dw6 daa dtnftm llbe 

Bwie mir dtn rAt hAt benomen 

ich mnoz mit nnwUnne 890 

deiawlr daz taoo ich 

daz ich dich dlner binwe 

dn hftst mir tU aelteo 

na ist ea komen an die stat 

dA mit enwirt mir niraer wol, 896 

dö greif er ellenthafte cno 

die linte die dt wtren. 

der forste het ir honbet B 

dfl hftrt man Hüdebnutden Uageo, 

dO kom ftser Hianen lant 400 

dem jtmer wol gellche 

ror jtmer nieman mohte 

Undank begunde er sagen 

wan Im was te teile 

din ie nnralacbia wort 406 

dnem werden wlbe 

ir wlzen hende er koata, 

alrest dem kttnge aagte 

'ftwfi min er swsre,' 

'wie htn ich arm man rerlom 410 

nnd dar zno manegen wwden 1^ 

nnd miner ongen wUnne 

die höher firen phltgen 

wie bin ich mUedink gegeben 

het ich die gancea trinwe 41ö 

ich het mit ir eltin lant 



884 da wai Tor in At ror in da was B, da vor ia waa C, tod in waa D. 
SM ei BCüJk: fehlt A. 8DB lait Ai geleite BCDJ\. 402 im Ai im do 

MCDJh. vor iamer Dtenan Ai niemen vor iamer BDJh. 411 und der lao 
Jj dar aao BDJk. 412 hofastan At hohem BDJk. 413 hoher A groier 

BCDJk. 414 OD Ai daa BCDJk. 416 an ir Ai an ir tU BVOJk. 



jvGoo'^lc 



318 



DIU KLAGE. SSI L. 



gerftnt A ich n b«t Teriwn. 
Ton dehelner mnoter »«re. 
GaDtbAr nnt die brtieder tia, 
miD bnioder und min inAgs, 
Wonderltdie sint besligen. 
die ril gnoMn w^ande, 
tno mltwr h6bzit her gevanf 
die loh Dibt kan beaohelden, 
von dea mto Are te raste stelc' 
als ob er were eatalftfea. 
TOn Berne ber Dietrteh. 
das ir Bit eio «Ise man. 
das lAt: das ist ndn Itre.' 
sprach der degen gnoter, 
min w6nigei Undelln.' 
dA il OrtHebeo ftuden 
ia dem blnote llgen hooptida. 
an Im der grftmi Arel 
dehein nlrt solhe nAt. 
Der Wirt ooh dA gadAbte: 
tM te dtseo briden. 
ooh was aerbamen itmbe lä». 
wüefens nnde actutens pfalae. 
BlBOgen ia dfai werdea wlp: 
wae mit grOzeii leiden 
stni gebotet si wol gedAhtes. 
äi In der kllaic selbe saeh, 
'AwA, lieber bnioder min, 
gellgent nn tII eine, 
siht man in du Tiehea. 
tU Uaber lanoder, ane mir. 
das dn mtnen gesten, 
ie erznmdeBt den mnot, 
di TOQ se tftde hAot ersl^üeoT 



getriwer wSp wart nie gebom 

öw£, flirBten hfire, 

und die höhen reken mfai, 

die mit des tddes Iftge ^0 

wie knnde ich immer TerUagen 

die ich Ton raanegem lande 

dar SDO alle mlae man, 

ander kriaten und nnder beiden, 

nAh der klage er nider seic, 4S6 

dft von begnnde in strUen 

er sprach 'ir taot dem nngeUcb 

das iach aiht TerT&hen kan, 

'nn «naflmet ineh nibt mere," 

'traget xe slner mnoter 480 

die boten {fangen dA dar in, 

mit einer starken wunden 

Awt was Ktael verlAa 

ez gewinnet nimmer mftre 

an den Blisdelinea tftt 436 

er Bohnof das man in fortfate 

swie Bi wAren beiden, 

das linte dort onde hie 

Ti) manegen grösen bmatalac 

tU manio minneoUcher Hp 440 

TOn vrAnden gescheiden. 

dA sl Bloedellnen brAhten 

der snn Botelnnges Bpraeh 

mlnia laut nnd dtn dln 

die herverte aeio 445 

da tnt nngUetKoben, 

wie Bolt ich getrflwen dir 

degnen aller besten, 

das Bi dich, mterer hett gnot, 

die selben beide mnoz ich klagen, 460 



419 ein A: din BCDJh. 4K da tod A: dar nmb BCDJ%. 438 wu BCDJkr 
das J. 4B6 whi d: kSnüeli BCDJK 438 0«h was enebarmen 'l.- doeb was 
(,« barmen <aerbaraen C) BC'D. 441 vrooden A: lieb« BD, lieb« slda C 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 919 L. 



319 



Wfta leb in tote getint 

du li mich whsa lolden. 

and mir gatrin wolden wsaen, 

and Bolden si nnalten bin. 

die vil werlleh winn Is, 

die beide enwerten oeh alcbf 

das kom von ir übermnot 

daz bie iht getoheben wmn, 

Bi vil bilUeb hin Terbom. 

üf li trnog dal edel wlpf 

dar ombe nibt gewiget biu. 

dea wette icb wtd diu mRre: 

leb bet in nimmer docb ertUgen. 

Bolte bin geelifhn, 

ulmer fiber in erlogen. 

Dia TU tnmpUober mnot 

'daz iob ie wart gebom. 

ao in und an den mlnenl 

wnre mir gestanden 

allet dei icb wolde; 

40 gnten reken hin gegert 

na «nist dee leider niht geaohehen. 

wolde der rebten mere, 

Krimhflt ir awester. 

dia Bist beide wol b6 grdjs, 

nn verdrinzet mich ad sAre 

gerne letM deheinen tae. 

über mich ergangen: 

die Bin gewalt betwongen bit. 

dai leb In niht ensolte 

Nn BcbOte ieb mlnla «bgot, 

gezQmet bit aO atre. 

die Maabmet nnd Haebasfin 



mlne boten In ir Inot, 

die triwe haben wotden 

dl Bolden si lin hin genesen 

wie solden ai dö bin getftn, 

dd man si Btritea nibt erlie, 456 

dai st daa verdagten mleh, 

icb bat daz tu wol bebaot 

oob Boldeat dn, helt m«re, 

was denne ob ein alten tom 

dnae aoldest fire nnde Up 460 

das er Hagen bet getin, 

Bwie liep ai mir docb w«re, 

ob ei rttf all M tftaeot tagen 

so enbet ich min wiffen 

braoder, nn bit diob betrogen 466 

wAflen,' apraob der helt gnot, 

was ieb trAstes bin T«rlom 

Onntbftr mit den einen 

mit willigen banden 

swes mn kttnie aolde 470 

des war lob too In wol geweit: 

Awft das nfeman mir Te^etaen 

das In aA Tlent wäre 

der schade nnd min laatar 

Bwie mleh le leben nie rerdrAc, 4T6 

das leb nimmer mirs 

wan ei ist der gotas slao 

nn Ugent b1 geraagen, 

icb wotte des ie baiMO rit 

fUrbten noch enwolte: 480 

■It des gewütigen gebot 

wa iat na dia miobel ire, 

ad lange liezen her geatAnf 



4&3 lan han As hss lu MC, lu D. 459 eii 

461 er Ji ir MCD. 463 dooh J.- ftUt BCD. 
471 Toa In wol J: wol an in Bt'D. 476 nimi 
weit dea if 4i le wold ieb daa BCO. 



alter J, einen alten BCD. 

466 helt Ai kSaeeh BVD. 
■er BCD; immer A. 479 leb 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. SS6 L. 



swaa ioh emiten kund«, 
alle« gar ?od mir b«d!et. 
dar ZDO Jndeu imd kristea 
biez erschlnen den tack, 
sam ich Bio eigen weere. 
ob er mlo mooheQ woide, 
ob er mir helfen wolt dA zao: 
wan ich oeh in t betronc. 
siner starken gotheit, 
da> ist toe awlfel wir,* 
doch geschnofen si daz gider 
und wart in als 4 undertin. 
Kristen leben nnt die rehten fi, 
wott ich hin mlcb nnervorht 
das er mto leider niht enwil. 
an min elneB iwnre. 
?on dem aller hosten Inft 
gpvoltic iwes er «olte. 
für den getrow ioh nimer komen. 
ftrOnde nnd allen höhen maot: 
sA mit den ligenden Itte der t6t.' 
miehelB Ifiter er schrft. 
dem fürBteo von Beme: 
er und meister Hildebraot 
als er den küDic dA geaaeh, 
Btm im niht arget wnie. 
geftretscht man din in dos lant, 
Stat als ein blmde wip, 
nftota frianden iftre hit geBent. 
daa ir anmanllchen tnot 
trasten MnntUehe 
er sprach 'wie Bolde ich geben trdBtf 
d&E ich zer werlde ie gewan. 



das was bi miner stände 

der mir se lebene geriet, 485 

mit gotliehen listen 

mit den Bloen er min pfaloek 

an riet mir min swBre, 

doz iah mich aber bekfiren solde, 

on fUrhte ioh das ers nikt entno, 490 

mloiu apgot schaofen das ich Icno 

daz ioh lie die kristenheit 

ioh wag kristeo fümf jfir: 

das ioh mich vernoijierte wider 

ob ich nn gerne wolt eapfftn 493 

das enwirt mir wider nimmer mh: 

Bd 84re wider in rerworht, 

tAtent künge faeten ril 

leb weit wol dos er wäre 

nnz in die nideriaten gmft 600 

dem ich dA dienen solte, 

ditse leit hftc mir benomen 

mich endOht nn niht bA goot 

der kllno erBinft: des gie im n6t: 

das tet Dietriche w«, 50b 

er hOrt es tO nngeme. 

giengen di er fitseln ront 

dem geUeh er dt» sprach 

'anh dwb dirre mnre, 

daz ir mit wlntender hont 610 

din ir saht nnd ir Up 

des si wir von in nagewent, 

an solt ir, edel küaec gnot, 

mich armen Dietriche,' 

J* bin ich alles des erldst 616 

niwan dos ich den 11p noch hio 



484 eirdten A: errtten BCD. 491 ook ine ä: 
BDt A vtrtrtMt Mt htmiiUthi*m Mdtr vtrtt. 
606 er lohre A: er «nhre BC, er do scfare D. 
BD. 608 äva kaacb do Ai Eoaln BD. 



1 onch « BB. 493. 493 •• 
193 famf A: wol fünf BD. 
607 Etielo Ai den ChSnaeh 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 1036 L. 



Ane guote aioie. 

der goteB hai bestaoden. 

gnrallik node riebe: 

reht aIb ela um man 
dO Bpneh der Ben vre 

and tDot dem gellehe 

wellet helfen von der nOt. 

die mir lielfen selten 

wider an min Are. 

Die nötgaitnUen mlne. 

ri] wol flberwioden: 

der dich niht ander wegen Ut 

ale da hie aelb mäht icbonwen. 

gefallen tief in das bluot, 

«atsten tt die vig». 

der tAt f il giepillehe komen 
der kflnec spraeh 'des wD iob geheo, 

nnd sagen von Til grftser nOt, 

den gewalt nie qiA gewaa/ 

beidin ein kint nnd sin wlp 

die worden gepftiet ttt den rt. 

die es mit im lUen. 

noch ril maneger reiger lac, 

daa leben bete di benomen. 

Dtk er trii^n rant, 

des maotes nnrerdioBsen 

di er im angeitUob entran. 

wol strite mit dem degene 

Ton im wnnt weie, 

het den helt ae töde erslagen. 

mit Btseln dem riehen 

der forste TOn Beme: 

die sin ril tiefen wunden. 

der alte meister ffildebrant 



522 Ir BD, ir mir Ci ir weit A. 
Ai mit da BCD. 599 hi« selbe mäht 
mäht Hlbe C. 681 nf äiner Ai an ein 
tief A, tleBta MCO, 



mich hftt mit nnmisne 

ieh was in minen landen 

nn et£o ich JamerUche, 

der nie hnobe gewan,' fiSO 

'her kttnlc, Ut iwer swnre, 

ob ir Dietriche 

si aint mir alle erslagen tAt, 

nnd gerne bringen weiten 

j& riwent li mich ■Are, 6S6 

JA mäht dn, kttnc, die dlo« 

da mäht ooofa maaegen rinden 

nmbfl mich es leider anders itAt, 

JA ligent si Terbonwen 

die doreh mloh Üb onde gaot 680 

in ist ftf einer lAge 

nnd IiAt si alle mir benomen.* 

ieh bin gehflsrt und gesehen 

das der gemefnUoher tAt 

der kGneo hiei dA tragen daa 685 

nnd sloes Teigen braoder 11p: 

den Unten den wart alleo wA, 

Tor dem hfise nAhen 

den ir Teicllcher tac 

nu was ocb der kttneo komen 540 

den mit williger hast 

Hagen het erschoasen, 

Bwie der HAwartes man 

nnt swie der starke Hagene 

der küene Trongere 646 

den tMgande dd klagen 

alsA klegeliohen 

bI sAhen Til nngen», 

ooh klagte in an den stunden 

also daz manz wol. errant. 660 

wellet Ctt, wanet B t fiUt A. 524 taix 
A: msht hi selbe B, selb faie nacht 0, 
•r BCD. 689 TelntUohar A, 549 tII 



^vGoot^lc 



DIU KLAGE. 1127 L. 



ooeh hülfen klagen in din wlp 
den klagte mao tos scbnlden: 
eilender man nie baa gerano. 
dai er bO hArllchen warp 
Ter maneges reken engen: 
Dax er Hagen getortte bestAn. 
b6 mehter eta wol genesen, 
jfl warea anders mir geaeit 
ket ich wol nDderatAiL 
Gunthare nnt den einen f 
aller samt enbnnnen: 
des lebens nnt der Are.'* 
dea starken Irlngea eilen 
in bies der wlrt och tragen dan, 
die bl Im zno den etnnden 

dA man gl gebArdt 
dA vant der kfinee hfire 
Qnntberen den riehen 
di Imz bonpt was ab geslagen: 
als in der kOnek Bael saoh, 
'öwA, lieber Bwftger min, 
wol geanaden senden I 
bete daa errohten, 

'des wold Ich imer weaen iit,* 
Iter kOnc, Ton etnen achnlden. 
ranc ich alsd s6re, 
niht wol gesparn mohte, 
d6 si uns aller naaer man 
da schalt mich von dem aal 
se allem mtaem eere, 
leider knnde rertragen. 
nad in, herre, iwer man, 



des tU kfienea Iring« Up. 

nlii Bcheaner wtbe bniden 

och mnoa man im dee sagen dank 

nnd alad gnendicUob erstarp 

sine weiten nlht gelongen 665 

het ez der helt sider IIb, 

dfl sprach er 'es eolde weaen: 

ir tot nnd m!n arbeit 

herre, waa het ich get&a 

no habent si mir der minen 660 

nn ist och in zemnnen 

der kflnie klagte sAre 

an de slner bergeaellen. 

nnd mit im drlalo einer man, 

ocb tAte wurden fanden. 565 

danne tmog als er gebAt, 

noch der rekeo mfire, 

Ilgen Jamerllchen 

den begnaden ai dA klagen. 

der fltrate eenllchen sprach 670 

seid Ich dich wider an dea Blii 

das Ich von mlnen henden 

dA si selbe niene mohtaa.* 

Iter l>taMiih spraA dA, 

nih iwem grAzeo hnlden 6t5 

das Ich den helt mfere 

wan ez mir niene tobte. 

beten &ne gelAn, 

Hagen der übermAet« h6r zetal, 

das icfai in aibt mfere 580 

dA mir min rolk lag erslagen 

den kfinc Ich vlfigen begaa 



Ul Irlnge A: Teaen MC, toten D, 566 weiten -gelongao Ai weldans-gvloubea 
aca. 666 getorsta J: torate BO. 661 sie «ol Ai Mi C] wol wia BCD. 
er A: der kfinech BD. 666 tot A.- not BCO. 569 Het ich wol A: ich ket 
ii wol all« B, Hette wol aUes B, du het ieh alias wel C. 668 den A: dea 
kanecli BCD. 670 dar chnnk Esai A: Bcel dar käaeeh BD. saalieha ACV.- 
BnalleDlioben A, 572 tod A: mit BCO. 674 epraoh A; der epraok MC, 

aprach aber D. 676. 677 mere. Nlht At nlht mere BCD. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 110? L. 



dsz m reite ze eioer sfiene. 
des frides nibt enwtdte: 
Bit daz die beide legen töt^ 
Vod dac min her Hilprant 
Volkton » tAde enlagen. 
du im Hildebrant entraa 
wan die slnog Im Hagene 
darb flinsherte ringe, 
dö bat ieb GanthAre 
gednbt« an alle mine oAt, 
dnen flride imer btere, 
nitd ocb, kttnk, der mkt», 
gesnnden wölbe bringen, 
er lieae niesian bie geaesen. 
wtere geraalet im sin hant 
das wlitet, drlitande oider, 
eHiolte mich mit mtaer kraft, 
nnd min w(d gemotia hant, 
Wt einer TerobwoBdea 
Eitm&ilt miner nciawen. 
daa ai den helt bieie ilknf 
dai ioh In gnbe in den tAt 
TOn ilner «»ester tont. 
dw kfink dö weinende spraeh 
rala grUeian, im nnt ilnra man. 
d mtiesen alle dn genesen, 
ninder ftf der erde: 
■d nutnlc lAener wlgant 
ta Jteier und In freiie. 
di beim« in ir rieben, 
mit frOaden solten enpbkn. 
nibt den mtnen rlaot' 



Hagen der kflene 

er sprach swln er im solte, 

GIselher nnd Otenöt, 6i 

het Ton Bnrgonde laut 

er begnnde ez sAre klagen 

dft er die wanden gewan: 

hie flie TOT dem gademe 

dem käenen getetinge. fit 

dai er dnreb sin fire 

da« leb tun an mlnon tot 

das er di» g^el wmre 

daz ioh in zuo dem Btne 

da bet er des gediagen, 51 

das raSbt och nl wol sin gewesen, 

jl slaog mich der wlgant, 

BÖ daz ich ril kflme wider 

dd oerte mich min meistarsobaft 

daz ich den fUntea gebant 61 

ich berileb in ano den staadeD 

wie mohte ioh des getroawen 

ich het nngerne daz getin 

ez wart gemSret na sin nAt 

hie llt der wol geborae.' 6l 

'6wh daz ez ie gesohaob, 

war ez mir £ koat getta, 

tinrr beide knnnan weeen 

ez w«ne oaob immer werde 

des ligent ellhi minin iHrt 6'. 

dft ist vil maaie weise 

die si ntt piUIcben 

nn eamag ich angeklagt lln 

dfl sprach meister Hildebrant 



666 her A: «Iter B, neve B. 587 Tolkera z« tode A ■ Zu tode Totkera D. 

mm Ai ftUt D. SSß an alle mine BC: aller miner D, an alle itae A. fi98 imer 
Ai f*Ut BCn. gisal BtO- geselle A. S97 alnog C, alach BD: slnege A. 
698 driattudeu A: dris stontXD. S99 aerta B; marte J, emert CO. 600 ga- 
mownU A, garwoettn BC, gamoU D. 605 dar BCD: diu A. 606 ebnnne 

Ai ehoaden BC, ebnode D. 609 m.A BCBi fMt A. 611 da Ai du D, 

la m. 



b/Goot^lc 



324 



DIU KLAGE. 12ÖS L. 



'herre, du \tatt iwer klagen, 
D& sprach abor der herre Oietrtoh 
Wien De ie wflrde geborn 
and cnwirt ooh nhner min: 
dA sprach der Botelnnges snon 
du mir zfl schaden ist bekamen 
dA si worden beetanden 
nn riwent d mieh beide, 
ambe mlne reken Dode [umbe] sie, 
het die ez Terdagteo, 

d6 aprach meieter Hildebrant 
ligt, der ex alles riet 
das iit Ton Hagen Bchnldea. 
mShteo st wol sin fcomea. 
harte wol dln mnre. 
tU wol naderRtaadeiL 
Des wolde rechen Blcedella. 
hie iet Übel gebonwea. 
das aleö manie ktlene man 
CM StMdee tAt, 
in iwerm hove eolde ergAnT 
wan daa die helde &z erkom 
nn lange her Ter^eset hAn. 
aber ir sit einen tae: 
Oden dnroh Ir fibemniot 
der In manegem etnrm berte 
und slnt nn bie erBtorben. 

d( epraoh der kttnik riebe 
'pno heilet balde Hagen 
ond zno den anderen hin. 
das mehte got erbarmen 
Leben nn ntht raAre 
dae mich Meme der tdt: 
dÖ die Uote Hagen sUien, 



andhelztdenflirstenhlDnetragen." 616 

'holt iie6 lobBch 

BÖ der edel fix erkom, 

des riwet er mich sAre.' 

'leider Jt mooBen ei daa tnon 

(och hftnt Sil eetbe kleinen frnmen), 630 

von minen wlganden. 

TOS Bofanlden ist mir leide 

das ich Bd manegen helt hie 

das ei mlrz niht en sagten.' 

'nn seht wA der vUant 626 

dac maai mit gnote niht enschle^ 

le miner frowen hnlden 

her IcUne, JA het wir vemomen 

wir beten iwer swmre 

miner Trowen aaden 680 

des soU niht geschehen sin. 

wer m<dite des getrouwea 

hie den Itp solde llo 

nnt das din nngefttege nAt 

Ich enkanmpu anders nIhtTerstAn, 

den iVelsBeben gotee aom 

do enknndea langer niht gestin 

dd mnosen si den dac 

des Ugi lue muitc helt gnot, 

sieh dicke wol erverte, 

daz falot si In selbe erwori>en.' 

in leide gfietllche 

sno GnntfaAr dlnein herren tragen 

Aw6 deich iader lebentie bin. 

und lieze mich tU armen 64fi 

in disem grftsem sAre, 

des wer mir,' sprach der kflnek, 'nfit* 

si begnnden edo im gAhen: 



686 



«40 



616 der herre Ar her BD, ftUt C. 
628 Höhten ai A: sl mShten Bü. 
dareh den B, dnreh hem D. 636 
eawerte A^ emerte 0- 



690 beehomea BCB. baaomoa A. 

ckomen Äi beohiuneD BD. 684 Ten A: 

■lach A: gotes slach BD. 640 erwarte *.■ 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 1361 L. 



im wart g«floo«lMt sfire. 

der wu tQ ron im Torloni. 

u »nr TOD Blaen ichuldeo. 

het er ä4 niht getAu, 

daf Bi BloedeäaeD 

» tAds uilit het heizen sUa: 

dd werte aich der wlgftnt, 

mnoaten komen in den stri^ 

aider «art gehonwen. 

Ton des tiereis Bohnlden. 

kiudeo Bi ge werben: 
mft' der rede gieogen dan 

Mit wüefeadein iQt«, 

muogea reken ligen vaat. 

aach er elaea belt ligen: 

wftren tod dem blnote. 

'Hildebrant, wer Ist dasT' 

lierre, das igt Volkir, 

h&t mit ilnen huiden 

«r bit gadieoet b0 iva solt, 

wol werden aiene mak. 

tLf die mioe ringe, 

Bern lebne wai tu kleine. 

ich het och in beatsnd«i. 

Tidelni nie m6r began. 

HelpMch, das wil Ich In sagen, 
'6w«,' Bpraoh der kllaee rieh, 

Dar SDO vi! manltoh gemoot, 

daz er noch Botde ersterben, 

Etzel dö Mgte mar«, 

dA sprach melster Hildebruit, 

mit Gonthere besezzen: 

was von Alsej gebom. 



ir fMinde and ooh ir Are, 

die linte reiten dnrch ir zon, 660 

wider siemana holden 

het dia kfioIglD d«z eine Iftn 

Hagen den bmoder slnen 

so enwMre et allei niht get&u. 

daz die fli Bnigoade lant 666 

dt Ton tU manege wanden wit 

et was also gsbroQwen 

nAch nlemana hnlden 

des mnosen si erBterlwn. 

der kOnek and die swAna man 660 

d& her Dietrich slner trflte 

ftsen an des Bales want 

sine ringe dorchalgen 

d6 sprach der helt gaote 

er antwnrt im ftne bac &6ö 

der nns diu groezesten sBr 

geMmt In dfsen landen. 

daz Ich der aOle Immer holt 

er slaog mir einen nltslak 

daz der nun gedinge 610 

der lielt bestsont mich eine: 

kUener helt Ken banden 

het mich geeoheiden niht her das 

Bö hete Volker mich eralagen.' 

'ein saht was sA lobeltch, &16 

das ea mir Immer wA tuet 

BÖ gUea verderben.' 

[vm] wanne er gebom were. 

er het bl Rlne daz lant 

'der helt tII venneizen 680 

sin maaheit tt erkom 



6H het BD: ftUi A. 665 «■] sno A, tod BD. «66 madge wundea A; 

maneeh wnda BD, 660 Mit BCD: Sit A. 662 an A: ror BCD. 668 helt 
A: U BCD. 6^ immer At oimmer BCD. 669 niene mak Jr nemach BD. 
nit Blüh BCDi slMk A. 676 wu A: din was BB. 678 von SD: f*Mt B, 
660 belt fthlt A. 



jvGoo'^lc 



DIU ELÄ6E. 1433' L. 



dia iit alze Trno gelegen." 
dnroh ein getrlelloheD mnot 
'wac kl^ ir?' spraeb Hildebnuit: 
gescliftdet Ue bö sSre, 
knanen überwinden, 
er eine h&t wol swelf enlagen. 
dftz er langer niht genas. 
b6 ain werte sieh der degen, 
idoch Terhinw ieb In a!t: 
Im slnogen mloe hende. 
Tor ndr veiger tot gelegen, 
und ieb ooh «Uende bin. 
der aebadet nns nie mtoe. 
dorcb daz er rideln knnde, 
hiei einen spOman: 
er was ron rrien liden körnen 
dai er diente schonen rronwen. 
86 nunle edel wlgaat, 
das wnnder mS geworhte, 
in disem Btnnne hftt getln. 
der kUnee hiez in danne tragen, 
dort bt den andern was. 
der stolzen beide gnote, 
die fanden ei dar inne. 
Oie dd der Bern»re 
der Srete den er dö rant, 
Hagen bmoder Danowart, 
gemaobet het dar lone. 
Ton Tronge Hagen wer Aber al : 
Danowart der degen aiere 
'er riwet mich,' spraob Dletrlcb, 
ob es ein küneo wnre, 
niht bßrllcber bAn getftn.' 



dft klagt her DieWeh den degen : 

weinet in der belt gaot 

'ans hU diu Tolkeres bant 

daz wir ez nimmer mtre 686 

der dinen logesbiden 

got wil ich des danc sagen 

dfl ieb bt im in stnrme was, 

ei d6z alsam Ton donerslegen, 

diee wnnden alsA wtt 690 

doz er in eilende 

des mnoz ich aiaften omb den degen, 

der sin tQ b6bTer%er sin 

er warb nAob ganzer Are. 

daz Toik Id ze aller etnnde 695 

als Ich in w<ri geiagen kan, 

nnd het sieb das an genoniMi 

nn llgt TOn im rerbonwen 

das nie videlnree bant 

als der nnderrorhte TOO 

des mnoz ndn berze frCnde lAn.* 

di der woof nnd da« klagen 

bej waz man ir stt las, 

dar oSeh üs dem blnotel 

mit leide In nneinne T06 

nnd schowet sine swere. 

der was ron Bnrgonde lant 

der tU manegen rink schart 

man sagt daz tu grimme 

doch alnog ir tbt in dem sal 110 

mftr danne Hagen viere. 

'aln mnot der waa tngentUoh: 

son möht der belt mmre 

'ir mngt In nngelobt \ia 



69S Und 

ich och A: wanJ onh iob BD, fmaio oneh C. 694 nie A.- nimmer D, Imner 

BC. 696 metA: hieienSC, hies niwui D. 707 dnuMA: dmt m» BCD. 
710 von Tronge H^gea war« A: tob Tninege wnre B, Der trojnere «er D. 
tot A: fehlt BD. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 1601 L. 

tU wol,' apraeh dö Hildebrant 'gesebt ji waz ia sin hant 
hftt gedient in einen lesten tagen, so maoE in deste wirs b«hsgfln 



duz er eilen ie gevan; 

ob {r debeiner mSre 

der künk dö balde daz enpbalcb 

du man in se den andern tnioo. 

Die den helt Bftben, 

ein iteniwes rttefen, 

d6 spraoh man nnde «!p 

den sobal der kUaec bArte: 
ditEe wttefen nnde klagen, 
er trat in den palas, 
dA Tant er l^n einen man: 
im Iftbten tx dem blnote: 
rerhowen dnib die riemen. 
niwan Dancwart gettn. 
nnd wai geheixen Wolfbnutt 
der edel Bemnre. 
der gebfiget er di bl: 
die ein berse ie gewao. 
weinen ellin einio sfir: 

£tsel für Dietrtobe apraeh 
geligen disen belt tftt 
s6 dicke frttmoUcb genesen. 
der mObte gnoten trflst b&n.' 
ai enweintes harte ain. 
leb vnne geklagt s4 grimme 
ad wart geklaget Wolfbrant 
Sigatap den rieben 
den herzogen von Beme: 
Im lühten Btebie durch die wAt. 
sprach her Dietrich, 
getriwer degen tII gnoter. 
die wArn elnea vater kinL 



wan ich weisen niemen kan 

nna habe geschadet a6 s6re.' 

TD& Blne nnibe den maraelialch, 

do begnnde weinen der gennoo 

Bifib bnob in allen g&hen 

Tü gremellohez wltefen. 

'der nam Blcedelln den Itp.' 

Bin trllebez herze im erstArte 

bie mngt ir wnnder hcern tagen. 

dA dln nAt gewesen waa. 

atne ringe wol get&n 

im waa der heim gnote 

das enhet im ander niemen 

ez waa ein XHetrlebes man 

do erfcaot In der wlgant, 

aller sSner swnre 

er wart och aller frenden Tri, 

der belt mit leide began 

dea half Im der kUnec btr. ' 

'AwA dai ich Ie gesach 

er ist in maneger atnrmes nOt 

In a#ea helfe er eolte wesen, 

si enkonden niht verlftn 

ez enwirt nimmer mftre ' 

noch mit bA läter stimme, 

bl dem reoken man dA rant 

ligen JamerUßhen, 

lieht alBA die steme 

'wer was der dich erslagenbAtr ' 

'belt, nn riwest dno mich, 

mlo Tater nnt ^ mnoter 

wie tief dir dtne wnnden sint, 



717 w&lBBen niemen Ai des wiisen nine BD. 

724 im etatorta A: Im (in B) atorte BCD. 

ohuDiJeD A: neoboiideDi B, eDohandeDS D. 745 die aUine J. 

dar herte BCD. 747 Oetriver Ai tiwer BD, vil tiwr C. 



jvGoo'^lc 



S88 



DIU BXAOE. 1671 L. 



edel nckt bftrel 
aber rnbe hfat getragenl' 
Sprech meiiter Hlldebmtt: 
icb ttnont dA bl in beiden: 
Diwan mit dem ende/ 
Bpraofa d6 der Benuere. 
b6 bet got wol le mir geUki, 
fHimdel delz got erbsnue/ 
er Sigstabe nemen hioB. 
Dietrich und Hildebrant: 
mit im an dez minnisl 
wan nogefttegin lierun str: 
do bflkaat er Wolfwlne 
den der belt flf tamoo. 
DU was er nac Von blnote. 
t«t geraHen an die vsnb 
'berre, deist der nere min 
Sara dei kttenen Nftren. 
hin leh gesehen U ndner dt 
dai bhiot Von tlneD wanden, 
an deheiner slafate sagebeit. 
wo) einem degne gellch: 
Olnllite der Junge, 
der ilnog och Nitigfir«. 
do er 8i erralte beide, 
er aprane aao Qftrbarten. 
dla eeharphn wilFen an d« bi 
böhe in rAtem ftare, 
■Int^ die beide aile drL 
der Til kflese Wleoant: 
der berre As Borgenden. 
dhi belA aller dlner man, 
Oeb ilaog er Sigbtre, 



wie tU dn miner Are 
'in Ult Volker erelagen, TM 

'dar nmhe elnog ocb In ndn baut 
Ine knnd ez nfitt gescheidea, 
'Aw« min eilende,' 
'daz lAh eratorben wBrel 
was loh armer man rerlom bAo 16b 
den sehnt von dem arme 
maaegen trlthen nider liai 
Szeln frOnde was gewant 
■in beten anders keinen liet, 
dane was nlht kartwUe mfir. 190 
Too eines faelmes aehlne, 
der «Dst Iflter genaoc: 
Jt was der degen gnote 
dft spraeb meister Hildebrant 
lUtt der barogritTO dtn, TOS 

nie belt bA gar nnhAren 
nn Bebt wie den flni; glt 
der reke wart nie ftinden 
in disem Btarm er Ue streit 
do ilnog in der degen rieb, 7tO 
der Togt der Kiblange. 
der edel und der hAre, 
(er tet nna tu le leide) 
die beide niht eneparten 
it: do stoben in dfo helmbant TT6 

GlielhAr der ongehinre 
oob liegt in hie neben bt 
in sinog din GonthAres han^ 
daz enknnde niht erwenden 
du er wäre komea dan. 180 

einen degen «utre, 

7S1 Sprach Jt apraob da BC, epraeh abr S. 766 wol n mir A.- vil wol JTCD. 
756 dels a, du 1> D- das A. 769 im J.- In BD, iamer C. 767 Hau ich 

?esBbeD A. Ich [noch C] Kesaoh BCD 770 der degen A: der knoeoh BCV. 
74 OerharteD A. 776 staben A: ringen BC», 777 neben A: benaben C, 
benebem B, enneben D. 176 in A den BCD. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 16« L. 



nad den kflenen Wlkharten. 
in Btnnue dt« hende. 
mnoi! Ol» imer pich gAn.' 
mit Jimer dA her Dletrleh. 
den BfiA mit tftte erBohofte: 
mit kraft ersehal ad afire, 
Ton sluer klage der Testen 
dö^ai gennoo geklagten die 
dA aihens das der palai 
TOn den verohwnnden. 
dannen faiei ai tragen Dietrich, 
nnde aA grOi Ir klagen, 
hie ftse veloten dia wlp: 
atoont nh gtdmm Iride 
Es was ein wnnderiieh geichiht: 
die dl toten zflgen fix der vAt, 
nn aeht, wl erverte das Ir Itp, 
entwiffen mnoaen die t6tenT 



si beide IQtzel aparten 
ir bdder eilende 
ril di<:ke rinfte» began 
Ezel der künek rieh 186 

sin wftefen gein dem Infte 
dat ob dem kOnge b6re 
daz bfia mpbt nider breiten, 
die al fnnden beten hie, . 
gemflret allenthalben waa 790 

Bvft s! wnrdsn fimden, 
ir leit das wag eö jmnerlleh 
daz in das nisman knnde sagen. 
Tü maneger Jnncfrowen llp 
gela trfleber ongeawelde. 796 

dane was ad rU der manne niht, 
die man di veige ftinden hit. 
das aehcene meide nnde wlp 
rine röteiy 



•aeh man ron rrowen ab gezogen, der melster seit das angelogen 800 



afai dialn mnrei 
nnd mit Jimcrhaften siten. 
der d niht enstiiclran künden. 
daz al ai anllan fli der wit, 
dai waa alles noeh ein nOit. 
siner ungetelltMi apU. 
die dar kAmen dnrh die nAt, . 
die Btrifte der kflnek alre. 
das wlp mit tAten nmbe gin^ 
die ei pfillehen t«ten?' 
Die reeken As den ringen. 
daa TOik le grAien aoi^n ; 
vil berten dienst in ir dank. 
wie ai si bmhten As der wit. 
von in gie er si sehant 



dln herzenlloben aw»re 
die riemen vrowen flf snlten, 
dA der künk du het erfanden 
fwas er her geweinet hil^ 
nngemflete hete pfliht 
er saeh gesunder manne ril, 
di d ir mige fhnden tAt: 
'weit ir daa haben Are, 
nnt' das hie gesunde etint 
er g6h6t daz si entnHten 
der Wirt der knnde bringen 
ji mnoaen si im borgen 
ii witse wiren di zno krank 
der klinek bet niht zomea rit: 
di er Dietrichen rant 



798 chnnd« ssgen Ai chaa (mac B) geaagsn BCB. 798 ahona J. ao bIkbd« 

JID. 801 din lienentiohen aere J, in beraenlieher awvre BCD, 605 nnge- 
ainete BVD: Dotnnot A. 810 pillielien J; piUicber BCD. 816 da er A: d& 
er aber MCD. 



jvGoo'^lc 



880 



DID ELAOE. 1711 L. 



aiun(i«Bio was her Dietiinh: 
der linte Bam der stöns. 
die Borge der ron Beme: 
Binea schaden ftlsd gr6z. 
durch din rlgelloch her nider: 
ti fanden niwsn Uten: 
8wh man von den wnodeD. 
wurden Bieeh Ton der klage: 
gewflefet al«ö tbre. 
wAren ir nn fia gebagen. 
Du nobte mebter HUdebruit, 
alB er slnen neven eaoh, 
'nu Beht, tU edel Dietririi, 
mit kreften UU gebonwen. 
du eins BÖ tnmben mannes hant 
alfiege disen Tolkdegenl 
der kOnc and och der neve min. 
das Bi in Btamnes Btonden 
her Dietrich schowte Blnen maa: 
s6 each er Wol/barte 
gevallen bider in das blaot: 
aller slner leide, 
in angeetUchen sorgen, 
man dA an Etzelen vant: 
hio hi Dietriche 

Wolfhart der wtgant 
daz Bwert in Btarmherter n6t, 
das Diebloh nnd Hüdebrant 
kooden niht gebrechen, 
nns du sii mit Eaogen 
mnosen kloexen dem man. 
'bwb,' sprach her Dietrich, 
an als6 hfirllchen tragen T 



Jk sach er llgen nmbe floh 

iedoch entmog niht eine 

der küno saoh nngeme 

du blnot alienth^en jltz 

si gieogen her nnde wider, SSM 

den sal mit blaote rdten 

die vil wol geBondan 

et enwart nie be delieiuem tage 

aiit hundert oder mhn 

dfthnop sich sunderniwei klagen: 826 

dO er WolTharten vant 

zuo Blnem bSmn er dd sprach 

wie der tAt nmbe sich 

wie sold ich des getronwan 

als Olselher der wlgant 880 

nn «int si beide hie gelegen, 

daz müeze got geklagt sin, 

ie ein ander fanden.' 

wie liarte in Jftmem begani 

mit rtetelehtem harte 886 

dO manter den helt gaot 

dO weinten aber beide 

die helfe unTerhorgen 

der Btnont mit wfaitender haut 

in klage, der kttneo ttebe. 8U 

het Terknimmsn In der hant 

Bwle der helt wnre tOt, 

im dai swert tte der hast 

dem zommnotes rrechen, 

fts slnen nngera langen 846 

dd mans w4ffen gewan, 

'gnot swert, wer sol dioh 

dn wirst nimmer mA geelagen 



820 und At oder BCD. 831 Si-oiwui J: ■inenUtt wao BCD. 93i oder 

fMt Ä. 881 Btnsge BC: Slaooh A. 8a4 sioen MCOi sine A. 8S6 mut«r 
d: nuDt M BCD. 897 wftioten A: weiDUns BCO. 889 der A: da BCD. 
810 inobUge Bd inohlsgt A, ia oUagt« D. 841 verohrommui A: TNotünm- 

ueD BCa. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 1781 L. 



■ft tQ bt kOngen rteben, 
hftt gealagea Wolftirt 
wie mir mlo helfe Ist benomtDl 
WolAut TOr den wlgaaden 
nooh lae In dem blnote. 
heben üs dem uchen: 
nnd flenn flz den ringen. 
Vu im Til an im gelegen, 
sin tot Im J&mer brflbt«. 
de« im gedtenet het der muil 
'Aw6/ iprach her Dietiieh, 
bringest nn nlmer m6ro 
90 dn mleh dicke hist brftht 
du er dich leben niht enUe. 
dft w»re dn le neben min : 
leider nimer mfire. 



als dleh ril lobD«h«u 
wb du ich le geborn wart 
war B{A ieh eUender komenT 
mit dnrhblczeD ztnden 
man hiez den helt gnote 
aln herre bat In wMchen 
TU grflfes gedingfln 
dd Btnont er ttber den degen: 
hef wac er dA gedUit« 
dt Toa er reden d6 begaa. 
'mieh mttet dai du, bell, mich 
Ee storm In solher Are, 
got hAt Obel mieh bedAht, 
ewA es «n die hSrte gie, 
no getriBBte loh mich dln 
Etsel der fcttoek her* 



hAt manegei sie ron dir genomen : nn ist ei leider alaA komen, 



dln helfe ist nng geswichen. 
Ton OUelhfirea wnnden. 
an wem iehz rechen eolde, 
dienen, tagenüiafter man, 
dea eomag et leider niht gesln. 
Der Ut hie aa dem ende. 
hAt Tante sieh gemAret 
daz ich le BcUet von Beme. 
mine mAge nnd mine man: 
des hnlft ir mir gemeine: 
d6 sprach neiater Hfidebrant 
wan lAt ir iwer weinen stAoT 
so klagt loh immer n6n 
er was mtner swester anon. 
Ton JAmer wendet iwem mnot 
den reoken mu d6 hin tmoe: 
von den lantUnten. 



dln Torwe tat dir erbliehen 
weat Ich an dieen standen 
wie gern ich dir nn wolde 
als dn mir dicke hAat getAol 
aller der trdet min 
min langen eilende 
der tack b1 geonAret, 
ir wAret bl mir gerne, 
Bwu ich se tnon i* gewan, 
an atAn loh altera eine.' 
'Ow6, TU edel wlgant, 
B<dt wir dea fmmea bin, 
dlaen degen bAre: 
herre, ir snlt ato niht entnon: 
klage diu Ist nleman gnot.' 
er wart gesohonwet gennoo 
bI begondw trlatea 



849 dich BCD6: diofae Ä. S&3 hiei f>Ml A. 8M de A; der BOO. 

866 d«n Ai den werden AG, den iongeD J). 860 Bringast nn At Dubriogut 
BD. 863 neben J. baneben BCBO. 866 iat ii BCDG: tat A. 877 wäinen 
Ai oblagen BCDQ. 



jvGoo'^lc 



332 



DIU KLAGE. 1M7 L. 



den hfllt nftch slDem eode: 
Wut der hslt gegriffen u. 
die in A beksnden, 
Weinten sl in sftre. 
dar nftch t6d« wiA gekleit, 
6nu tU ervoFben. 
vil maneger awinder Bwertea ewank. 
bA mtlest nmns doch rergezun. 
nnder di6 tflr in das blnot: ' 
daz in nlemMi tnestan knnde. 
fanden der edel wtganl^ 
äi er dA Wolflurton slnoo. 
die er och het erslagen. 
her Dietrich und her Hübrut. 
Toa dir erbel&a« Dt 
nn niemta satn dn tnte. 
doz dich des nie dfihte tU, 
der werite knndeat mMben. 
Komen oni nn dSn ende, 
der leide hie s6 vil getin, 
eich rechen sisö sftre. 
sIdoo mir din eilen nusre 
öwt w«n war du i ergftn 
der küene degen Volkerl 
worden der manHevinne nun. 
d0 si M BecheUren 
er lobte si ze wlbe 
ee tr&te lobt ooh si den degen. 
ir gedlnge nnd din frönde min: 
Ton klingen immer mkt9, 
din DUTcneTinnfl GOtlint 
dft Ten erbet ei mi«h an. 
Terwitwet leider alae fhio. 
Ich enbitte ez got TerendeA." 

88& in a baeliandea MCD: bBohftnden in 
8% het hilbruit Ai hildebnut BCDO. 
erbloME BC, dq arbloiet D. du di 
gednhte BD, dnhta nia (oiht C) CG. 



TOD maneger wlien hende 

ei wnre wtb oder man, 

mit gedmhten banden 886 

sol des ieman haben 6re, 

aö het er mit der wftrlieit 

an im iao verdorben 

klagt man tflsent jir lanc, 

der Wirt der was geeezcen 890 

■A aAre klagt der helt gnoi^ 

alt wart In kurzer stunde 

Otselhfir fon Bnrgonde lant, 

bi im lae ir noch ^ennoc, 

do begnaden si ir rient klagen, 896 

si sprichen 'AwA da« din Uot 

Awe, das golt git 

du wer sA Aren itaete, 

swaz da ze Moden nnt ze apISl 

da bist ron höhen saehen '990 

ans habent dlne hende 

das nie tnmber heli begao 

diizec oder mAre 

der küenen Beruera. 

als im riet der gpünun, 906 

■ö wnre der Jai^[e kSnek bAt 

mit lAte froogen ai da* «a, 

bl BäedegAren «Aren: 

ae liebem lancUlw: 

an ist rO (Ibele gelegen 910 

ich BOit tQ onTertribeo sin 

ob lebt der degen hAre. 

din ist mlnei baaen kinti 

nn ist dia magst wol getln 

nnne weiz ieh anders waz ieh tno, 916 

mit kraohenden henden 

s A. MtnlttaB Ai m gadmeton BCn. 

897 erbeloaa Ai nao arbelos O, m 

das din aCDQ. 899 nie dnhta At nie 

90& fl. A: ftUt BD. 916 laidar f«Ul A. 



jvGoo'^lc 



DIU ELAG£. issfi l. 



mm hnob deo belt nuere: 
er »nphiel In wider to du waL 
Ton wlben and tod mannen. 
dft man Krfanhilde vant 
Ues man zeeamne bringen. 
dnrch dax ai wiren kristen, 
war Ir Me solten komen. 
Ton henienllchem leide, 
die krieten tut die Iieiden: 

d6 raat man GAmOten 
mit einer Terohwnnden; 
was si wol eilen wlt geslagen. 
der recke alnes idilldeE ranli 
verwundet aUd eftre, 
Der wanden mobte genesen : 
wan in het bestanden 
Bfledegtr von BechelAren, 
ocb bet er KIledegAm erslagen, 
M diir« werlde knnde 
dd aaeh der alt« HUdebrant 
die Im het RfiedegAr get&n. 
wai ob er wnre genesenT 
danne der berre GAmAt 
Ton blnote nac an Blner bant 
nicfa dea Bwertes ecke: 
«T di ninder ane vant : 
knnde wanscbllofaen geben, 
gefliuen sieb 6f ftre : 

dö sprach der kUnek rtche 
'Solte dirre belt leben, 
aa mloen snne wol gewanL 
bet das kiot gerkten, 
sam bet ocb min ann getSn. 
der wtsre wot eO ilche, 
beten trArt an dea de'gen. 



er was ein teil se swnre, 

TOT wnofe erdAs do aber der eal 

idocb tmog man in dannen, 

diu Idnt TOD Bnrgonde lant 920 

dsz gescbacb Af den gedingen: 

ir eogel tu wol wisten 

wart 6 wnohs iht Temomen 

daz tAten nn die beide, 

ir klage was nnbescbelden. 025 

BÜ gftre TeracbrAten 

gein den bmaten an den 

Bwie wol ze scberme knnde b'agen 

in het din Rfledeg&res haut 

das der belt niht mftn 980 

dl Ton mnoae er tot wesen. 

ein belt sno einen banden, 

dt ei in atnrme wkren. 

den num oünmer verklagen 

anx an die leaten atnnde. 936 

die g&be in OAmötea bant, 

het ee der helt verila, 

nieman dorfte ktlener wesen 

man aacb im noch daa Bwert rAt 

dA saeh meleter Hlldebrant 040 

scharten noch flecke 

wan din Bfledeg^res bant 

er hsBt allea sin leben 

man klagt in deste mfire. 

ano hem Dietriche M6 

sA bet ich alles min geben 

ntch den von Bnrgonde lant 

die le dac beste tAten: 

dem het ich nünin lant Iftn: 

das el alle geQcbe 660 

DQ iBt ein ktinne hie gelegen, 



I wol fcUl A. 915 BDO kern A .- sam harn Mf aem heirao C, an dem kerrea 
H7 minem enna B, mine snone A, mtnen snn CD, 



jvGoo'^lc 



834 



DIU KLAGE. 1991 L. 



daz beste das er ie gawM. 
dln wnodeo nnde dtaen t6t, 
das mnoz mir min leben leiden. 
CrfnihUt Hagvn Ton in drin, 
die lenge f(lr die spanne gftt 
ed hlitt Bi nnn« mit» 
sinne httrten kDDde. 
an ndaer trintiane Bchln, 
das mit Bittse ein Ithter man 

D6 fatei er GAmQten, 
wegen ftf mit banden, 
het gewendet alnen mnot 
da man la solde tngeu dan. 
Ol grase and an lange: 
di man die tMen &z trao«. 
der edei ont der ttuere, 
dd Bl in brlbtea &s der «ir, 
iie Aren gerenden nouwen, 
fix «nre ia A geitmen baz 
dd er bete nocb daa leben: 
dai In daz lieb geBchmhe 
bl geanndem ainem llbe. 
geklaget harte sftre. 
Diwan weinen nnde klagen. 
Klagten mit den wlsen, 
klagten alle gemeine, 
mohteu klieben her dao. 
verrer an die wlte. 
d6 rant man RüedegSre, 
ser werlde nie mit wart geklwt 
rerlom der warlde wQnae, 
»0 Til eren nie verdarp 

na lAxea sin dfe swsre 
waz na redete Dietrich, 



öwe daz ieh niht wenden kan 

vil tngeatiwfter 06ra6t: 

es hste wol gesobeiden 

niwan daz lilzel wlbee sin 965 

an ir tnmben herzen rftt 

denne leman der üf Are 

daz ist an dirr» stunde 

daz ei also wlse wolde sin, 

het ein bezzerz getin.' 960 

den EcUnldebaften tAten, 

der TOD allen eohaadeo 

dd gebAt der kfinek gnot 

wol gewabsen wag der man 

din tUr wart im ae enge, 965 

i dd was er anel genooc, 

Bwle swxre ab er on wnre. 

zao fan giengan dar für 

die in di wolden aebonweo. 

(rDnscbnldenwUiebsprerJtendaa); 970 

got der wottM in alht gaben 

daz in dehelDin snhe 

er wart tod manegem wibe 

da enwaa et an niht mAr» 

die tamban, dac wil ich in ugvn, 975 

die tAren mit den grtMD 

daz Blch die mflrateine 

dO brAht man den köenen man 

dar ntck in knrzer zlts 

daz ein belt b6 Btoe 980 

an dem was mit wirtielt 

daz tx einem ktinne 

als dö der marcrire erstarp. 

and sagen in diu mvre, 

dd er den margrftTen rieh H5 

954 Dai i: dei BCD. hat A, het BCB. 966 Grienhilt BOB: Qrimer A. 
969 also A: ao BCD. 968 gebot J: gebot ii B, gebot onch D. 964 in 

Bolda tngBn At in iftUt D) tcagen aolda BD. 96T ab «r It, abw er Ji er ab 
C, ei abr D- 919 verrec B&-- Tatr* A. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. SD69 L. 



in Blnem scUIte ßgeo TWit, 

dfl Bpruh der von Berne 

gtn Tor zwelf JAren tOt. 

das mir bener wnre begraben. 

min aller beste kflnoe, 

Ist an dir flinem gelegen. 

und wnne och ttt der erde 

dai bäte dn mir tQ wo! scUb. 

mnose rftmen mlnia lant, 

wsn an dir einem, BfiedegSr. 

WM mir eö Tlentlicben gram/ 

der mir daz gehleie 

dA reit ioh fif den trAgt dln 

d6 lobteB da das, BfledegAr, 

dioh A mfieie hiben, 

do srwnrbe dn mir tmlde, 

alad grAiei vergas. 

dn hmte mto oob loogen 

bl dir TÜ dicke albei. . 

helt, fn dlner liaote, 

Dia edel kflniginne, 

du dn entUelte mloli in not 

das Bi rieh imer mAre 

wie il das bedi^te 

mit dir, ril tngenÜuJter man. 

hin M Btial dem rldien, 

in sine htüde mich snphie. 



gebrast in eilende, 
ttten mir ein aUea bnos. 
sO Terre nn gefromt htt, 
fix miner kamere genomen. 
mir TÜ elluidem man. 
het er dich leben lAzen.' 
ab Ifite erwfllnte Dietrich, 



er nnd melster Hildebrant. 

'nn meht ich als gerne 

dn h&Bt mich l&sen in der not, 

sno wem sol ich nn trAat haben I 

min fMnde nnd min wOnne, S90 

es wart nie getriwer degen 

nimer deheiner werde. 

dA ich den Tländen min 

die triwe ich ninder dA vant 

GUel der kUnek hAr S9A 

das ez nieman ensam, 

daz er mich leben liese. 

zno den wlderwinuen min. 

das £U«1 der kfinek hAr 

A dn mieh liesest rAhen. 1000 

das Etaei miner sehnlde 

mit triwen t»te dno das. 

den die mich mit ir ongen 

ich was Btseln nthen, 

nnz fron Helche dln gnole, lOOA 

aa. dir wart des inne 

der rrowen ir tagent dai gebAt 

begnnde filzen sAre 

daz si mich ze hnldes brttht«, 

alles trttege dn das an 1010 

dsz er gewaltloliehen 

dar sno Terlieze da mieh nie 

■wes mir nnt den mannen mla 

dln mute und dlae heade 

AwA der mir dlnen gmos 1A16 

der hflt mir allen mlnen rit 

dln sterben ist tU ttbel komen 

got der hete wol geUln, 

mit schrien ine mtsen 

daz Btzel der kUnek rieh 1020 



999 lobste dn Ai lobestn BC. 1000 liesest BCD: aihest J. 

ticbllehen A: geoBdeohlioben BCD. 



lOJl gewal- 



jvGoo'^lc 



336 



DIU KLAGE. 8141 L. 



Dft Ton tU gftre oncbrabte, 
d6 spncli an fOnte bftre 

nüt In tH pflliche Uageo. 

algam die Teder taot der wint, 

bO rebte gar notriwelOs. 

dehdaen kdeneren mHn. 

bO miBBenet er mir nte. 

Bwea mleh der belt d&ano bat, 

dsz iBt DB zergugea: 

mit mMieger bände swsre, 

ad wer er nol bö mOte, 

Bwoz tüsent klinge möhten hftn, 

AwA dai nieman Bterben mM 

%6 wnr o£b ich m tot gelegen, 

ble toten Tor mir slhe. 

Dm erblsiea bint die leven. 

die mir ie wtren gram: 
dö Bprach der berre Dietrich 

oicb dem grdsen dienst sin 

nnd KD ZUedegCreB Unde, 

dir M 6ren wfaea 

dö spraob der Botelnngee enon 

nnd b»t ir des niht, Dietriob. 

gedingen, ttaa lob b1 ir rfttar.' 

du er den belt gaote 

wnnt waa selbe Hitdebreot 

m Bioh neigte der man, 

das mnote den belt mere': 

RQedegte der lobes rtobe: 

dö er in brikhte sno der tUr, 

Tor nnkreften briogen. 

mit Bolbem dlenete einem man. 

dem was sin kraft eatwieben 

er Beig tno BUedegAre. 

1023 Salt A, Bol BCa. 102S ie chimk 
nen rat J; mine epraoha BCD. 



alB er tod scholden niidite. 

'JA Bolt ieb BttedegSre 

bIb trive b&t mioh enbor getragen, 

ea enwart nie mnater kint 

icb WBne ocb ie kfink rerUa 1026 

alt icb bIq künde ie gewan, 

Bwenne er an minen rAt gie, 

daz mnoBe ich leisten aa der stat 

mtn hene deiet bevangen 

ob er noob lebende wnre, 1080 

dai in itimmn niht berilte^ 

das bet er eine wol Tertftn. 

nnz im knnt sin leater tac: 

slt ioh bA manegen Üwem degeo 

li llgent rehte als daa Tlbe 1085 

ei megen nn Übte mir gedrtwen, 

deni Un ich allen worden lam.* 

'edei künk, verdenke dteh 

an der lieben niftel min 

die in dlnem bof gealnde 1040 

und dir lobes tQ' gebAren.* 

'daz soll ich pllBcbe tnon, 

ai BQln imer ane mieb 

HUdebraaden d6 bater 

btiflbe 6z dam bloote: lOtf 

(das tet dea grimmen Hagen haut): 

Bin wände falnoten began. 

im was ein t«U le Bwnre 

er tmog In «ngeatOebe. 

in konde der belt niht derfdr IMiO 

•s meht nooh mlsselingea 

der klink der aach den recken an: 

nnd och din Tarwe erblichen: 

des erkom ril 'sftre 

A: knneeh ie (nie B) BCD. 10S7 ^• 

debeinea J: d.«B BCD. 1086 na lOit« 

IMl u Jt een BD. 10G3 «hiiak 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. S316 i;. 



der edel Beriinre: 
Dich WMier man d6 BUide, 

slner knfte hälfe wider. 

200 im kniet in du blnot: 

siel) arschamt Hildebrant: 

harte Bweliigec lae. 

der dient im no tOd schaldeii. 

ril dicke harte wol geriten: 

das Etzel hcte getftn. 

«tter offen den eal. 

hie Ase TOB dem mnre, 
Si eotfimteii «eh aibt m^. 

Tater aller tagende, 

getrlw uieman vaa bekomen. 

t!1 maneger mnoter kiade; 

mit wigellchem mnade 

■i moften alle geUche, 

gar Aue fröndehaften lio, 

sieh mehte haben hl getfta. 

die klagten Rtted^tre 

das tUme nnde palas 

antworte tod dem schalle. 

TOD herzen dö den finz tmok. 

tO der Bohcenen wibe: 

was in serizsen atre; 

Ton ir bonbet brach das fakr. 

Ober haot gewonnen. 

naoo antliUEC mao d& TSnt: 

gein herzen geswtoigen. 

wnoften also sQre' 

wirt Toa linten Ternomen, 

■ehrleode in daa riebe. 

den wart gemfiret d6 Ir leit 
M faiez man bAren zehant 



es was im harte swaie. lof 

das man Hildebraade 

der kanec Etiel d6 dernider 

do rergöa er den belt gnoL 

sin honbet fif des kUngea haat 

dem er dt diente manegen tac, 1(M 

er het nftch ainen haldeo 

ez w»r Qbele Termiten, 

BUdebrant -der bat dO Uka 

sich hnob nngefUeger sdial 

db man sagte wac dA were. IM 

dö trnog man Kitedegdre, 

daz in alter von der jngende 

dl wart swlgen gar beiMwen 

allez daz gesinde 

schrien dt begsnde. 101 

beide arm nnd rlche, 

das din erde ander ia 

magde wlp nnde man 

BÖ herzenllcheB thn, 

nnd Bwaz geminres dA was IW 

der ongen grün tv alle 

man sacb dA sümeldB genook 

dia wAt Ton ir Ubo 

TÜ manegin magt bAre 

ir het der nngeoAden TAr lOf 

mit blnote bemonen 

dA wart TOB maneger «iaen haot 

die alten zno den Jongen 

daz es nimmer mAre 

als ob kraaohe wnren komen 101 

Etsele not Dietriche 

mit Bobedellcher wArbelt. 

Bwaz man der besten dA Tant. 



1066 da 4: do BC. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE, sass L. 



der wart dd fts besnndert 
kriBten nnde heidea: 
warden gelegt fif deii r6. 
dai WM alles gar ein niht 
TOD manegem edelm Uade. 
mit Jftmer An« wAnoe, 
der kom dar mit leide 
Die rrowe Helohe het gesogen, 
mit frÖDdeo waa gebonwen. 
das BJ 8Ö nlder soltea komen? 

ein teil leb in der neiue, 
wut d an geBcbriben BiDt 
fron Herrit dinrlohe: 
■tn angenegia hersen afir. 
deB kfinec Mltigfira klnt, 
dar kom darch leide sohonwe 
«neB kttngea tohter hör. 
nnd Baz le Franorlohe: 
Helciie ereogen slo kiot. 
kdmen Hildeboro nnd Berlint, 
Rildebnrc diu sohanden Tri 
Herlint was von Kriecheo. 
Under den achcenen nowen rant 
diu hertoginne Adeliot, 
den helt man wol bekande: 
ein h&B an üsgermarke Bt&t: 
dft wnohs Ton Unde diu magt 

sine eint oob alle niht erkant, 
nnd Krimhitde kftmen an. 
and Helcben ce 6ren. 
man in allen landen rant, 
er lies ir gerne dar Bin kint. 
kdmen cno dem schalle. 



albencehen handert 

die lieben zno den leiden 1090 

■was dft wart geklagt £, 

dft wider nnd nn hie geBchihC 

das riebe bofgeBinde 

der höhen kttnge kttnne, 

wol lehs nnd ahzec meide, 

den 6 äfen regenbogen 1006 

wer mehte des getronwen 

in waa Ir trÖBt gar benomen. 

die Ich TOQ sage erkenne, 

dar gie tnmn Helcfaen awester Unt, 

dfl mBrt sich Dietriche 1100 

noeh kom der hdhgebomer mftr; 

din mlnnecltche Sigelint: 

GoldrOn din fronwe, 

der was geheisen Lindiger 

dem het minneoUßhe 1105 

mit der JoncCrowen sint 

sweier rieben ittrsten kint. 

was geborn von Nonnandi: 

TOn klage man tu der Bleoben 

nftoh den kom do sft sebant 1110 

des kaenen Sintrams kint. 

er het bt dsterlande 

Fttten noeh den namen hftt: 

von der ich hie bin gesagt 

die Belebe zdch In Hianen lant JUS 

Ezeln man d sande dan 

nieman alsA bfiren 

dem Heichen togende waa bekant, 

wol ahisee grftren tohter slnt 

die Witwen kOmen alle, 1120 



) erohenne Ä! beoheoDe BCO. 



1091 wart Ji wm BCD. 

gia A: oMtefnaga BCD. chomen A. 1106 se Ä: in BCO. 11(A Ton 

ohlaga BCDt da tob oblagt Ä. 

1119 het J« aas BCD. 



1101 nngeAw- 

IIW TOD 

1110 iokcBneo] aohoUo Ai ionob C, frMt BO. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 2357 L. 



339 



der mao ond mAg« Ikgen tdt 

die man ter werlde ie beraat. 

sHei fröaden Inre. 

fanob sich dar diu lanUchaft 

BeidiD spU nude fmo. 

si giengen saocbonde 

allenthalben fif dem wal, 

sam xe markte darcb die kribaen. 

gesKt tU wtt«n in din iant. 

BWl er older vaa geslageD, 

ir frlonde fiz dem bluote. 

ir klage an den etunden, 

ir triwe man bl JSmer Tant. 

nnd von manegem edelm wlbe 

manie wol gezieret klett: 

dem golde geamue. 

die toten ein den Unten, 

sach man dft manegen tßten 

eilsret was d«t palai, 

Do enknnde nieman troeaten 
Bwas 6 iemaa bAt geklagt 
oder nocb geklagen kK&de, 
WAB ailea üf ein aader komen. 
der aobanen Herr&ten mnnt: 
doch erbwmet im ir leit 
mnoieu taon da« er gebot: 
er bat «i leiten tob dan. 
her Dietrich nnd Hildebrantl 
die drt kflnge riebe 
dos tr die triwe l« gewan 
die edeln nnd die rtohen, 

der kttnek gle dö sft zehant 
nnd Bin Idnt an dem r6. 



sich hnop von klage din meiste oöt 

des wart daz Etzelen lant 

Ton disem grimmen nuere 

mit vil klegücher kraft 

daz lint seig alleuthalben zno: 1136 

ir friande zoo der stimde 

Tor dem h&se nnd in dem ul, 

der tot het einen aAmes 

dfl islloher den einen rant 

gennoge aaeh ilkan danne tragen 1130 

do hnoben frowen gnote 

um als ft nie begnaden. 

man sach ton Jnnefrowen haat 

gebrochen TOn ir Übe 

■ine wolten nibt das ir leit 1186 

■wie rebte nngenmne 

küuen Dade trinten 

ze Terhe Terachrdtea. 

der 6 sfi toI der velgan was. 

die besten and die bcssten. 1140 

oder von klage her gesagt 

der klage nrgritnde 

nn het her Dietrich rernomen 

ewie vil Im leides wnre knn^ 

ai and ander maaio meit U4& 

ein teil sohlet et st von dar aftt, 

wie ((rdae nnmnoze dA gewaa 

si hiezen sarken ai zehant 

harte hfirilche. 

daz li snnderten dan 1160 

das tat man pilllehen. 

dA er sin wlp ligen vaat 

Tor jftmer wart im alsd wA 



1121 man nn mage Ä : man nad nage da 11, mage ont ^aa da CD. hnop ftVU 
A. 1133 Wirt A. 1136 Munde BCi frade AD. 1133 an A: tu BCD. 
1148 nn Ji do BCDJh. 1U9 hart« herliohe Ai Oot lone [hem D] Dratertohe 
BDJK llfiO das li nnderUn A i da* laan ai (Do man do D) noderte BBJ%. 
116S dtf Ai ftUt BBJk. 



b/Goot^lc 



S40 



DIU KLAGE. 3499 L 



du er Ti«l en nsraabt. 
Das im ido der itnnd« 
begQDde breaten dfts Unot. 
das es ein grbn wnnder was 
wer knode klage di gedagenf 
die dea jftmer maosea scboavea. 
in jAmer klägliche 
das er den tip iht iö rerlür 
du wer in beideathalben gnot 

dO was bereitet in eia aaro, 
dA man* in legen solde; 
tincT Qnde rtohe, 
Teire brftht üi beiden lant, 
beidin sin kint ond atn wtp. 
stob hil&klichen Aren: 
ai b&ten got der stle phlegen. 
Des werden Botalaoges bood. 
wan als es triwen tobte i 
die meaie aoldsn Bingen, 
alaO kond en di Bcbalfeni 
den beiden, der och dm geaam. 
den gooten RItedegAre: 
geleit mit tAd« In aln grap. 
dl den pfaffen an der bant: 
die bAten alle geltobe 
ond den gapten aande MichabAle 

die ik fünten bieMn, 
sine brsbttD sl ler erde: 
bestat in manegem eaAt. 
nnd sin geselle Volkfa, 
die worden dd alle drl 
H&wart der stark«, 



in het der Jfcmer dt zoo brAbt 

&z ören and fix mnnde 1155 

sO B^re klagt der belt gnot, 

dai er der klage ie genaa. 

si beganden alle mit im klagen, 

riter nnde fironwen 

bftteu den ktineo riebe 1160 

ant dac er bezsem tröst kfir: 

do getrösten sl dem künge den mnot 

der was wit nnde starn, 

ein phelle von golde 

geworbt Til spebliche, lUS 

dft man si beide In want, 

do bestatet man ir beider Up 

dnrcb ir heil ae mftren 

aam tet man BlcedoHn den degen, 

wai moht her Dietrich na tnoa, 1170 

awu man der Tindan moht«, 

die hiex er balde briogen: 

er gewan die phaffen 

dar nAch nan ab sehant nam 

mit dem wart vil mishel 6re 1116 

doch aach man manegen krtoastap 

awaz man Ir utder atfile vant, 

got Ton bimelrtnbe 

geniden )r aller sfila. 

niht langer si das Ueien, 1180 

die fcAit^« worden werde 

Hftgen der starbe, 

ont Dancwart der reck« btr, 

ir berren gelett nlfaen bl. 

der kGnk Ton Tenemarke, 1186 



lies ebnoge Ai heida BD. IIU von BDJk: nud Ton J. 1166 in want 

BJ: Uine wBDt A, iane Taut oh. 1178 8r gewan die Ai den CMatea (heiden 

O ir BCD. 1174 hiiden ABD: kristea C. 1176 wart A: ftktt BCB. 

I17B Oaleit mit tode A: wart geleit BCB. 1119 den gnoton At fMt BCB. 
g«naden A.- ce genadni MID. IISO da BCBJh: f*Ul A. du Ai di BC. 

do », da A 



jvGoo'^lc 



DID KLAGE. S463 L. 



341 



Jrink sod IrntUt, 

befltRtet bArUoben. 

xno der höbztt wftren komen, 

mit gfietllcben diogen: 

die knnden ant die geste, 
du volc dö raoveng niht eaphlao. 

b tnaa begrnob die h9ren: 

i die Mider wuiden begnbeD. 

Eteel nnde Dietricb 

ein kund Bicb niht verendeii, 

^e besonder begraben: 

■6 tief ond aisb wlt, 

wol verenden konde. 

das die lautiiute dno 

Und graobeo eise gmobe sSt 

ind alsfl tiefe in d'erde. 

mit solhem jftnMr mir begrdwn. 

du geiind« von dem Rlne, 

■it in brttaten Id du lut, 

ftn den slcli intA hoob din aftt 

dnieb ir eilende 

man ituot dft reiger mftre. 

als iftb in dick« hAa geeelt, 

dA ei all ze itete w&ren komen, 

von den äie giengen von dorn grabe 

dar ai ae dahnaen etonden 

M was ebi grimmea acheidea 

die klagten alsA aAre 

dft TOQ m«re lagen mac 
81t in Made nibt gesam, 

der die noeb lebende wlr«D. 

ril angUetlloliB vant 

der gnoten recken nibt «neaeh, 

den fUrsten von Beme, 



die drt worden och dA mit 

die dar fla andern rieben 

der wart oeh di war gonomen 

man Utea alle bringen, 

air laDgen betterest«. 1190 

ditae werte nu an den driten tac, 

ir mOede mooie mAren, 

die mnoeea oeh Ir rebt haben. 

die berieten d6 sieb, 

wolt man die eUeodea 1195 

ai mUesen ein grap baben 

das man ae etsUoher itt 

der kfink lohnof bA aeatnnde 

grUTen alle samt zno 

siben Bperachefte wlt 1200 

loh wnn« imer werde 

die knehte worden 6f etbabeu, 

du Gnathtr ont die sine 

slwen tdeeat man der Tan^ 

den lintea JAmer du geb«t, 1205 

ei wnnten tr beade. 

mit leide nnd och mit »Are 

sO wnrdeni in du grap geleit 

dd wart Arate vernomen 

din aller melsts nngehabe 1210 

noch ie her faegnnden. 

von kriften nnd von beiden. 

daz man immer mAre 

nnz an den jnnglsten tao. 

nieman des andern war nam 1216 

Etzels man gebAren 

dd er ES iedweder slner bant 

wider Dietrich er dd apracli, 

'jA bet lob noch jü gerne 



UM berAitin A. 1195 eich niht 4: alemen MD. 1197 etalichar MCO: 

ifllieber Jt. 1208 das gnother J: dt QflDther aCBJk. 1201 oiowen C, 

Niwan JD, a'ma B, Zehen Jh. laiO die ^«o^en BCO: die da gieoKea A. 

ISll DO^ 1«. her A: da ror noch ie (noch e 



B gieogeii 
nla D) i 



jvGoo'^lc 



M2 



DIU KLAGE. S6S3 l. 



mangen des ich n^oh ftiMB maoz. 

sller frflnden getAn.* 

iwer p6z na gehaben, 

di ia ze dieaste sint gewant: 

mit helden noch beeetBen. 

genedicilah der leide. 

■»Ich and Hüdebrande, 

'wu hllfet dasf apraeh er dA. 
nnd aolt ioh tfisent Jftr leben: 
oder «Ter loflht min gerAtenl 
Die sint leider gelegen t£t 
oder deheiner Blähte rtohtoom? 
doz ist an mir rerdorben: 
dar ZDO kint nnde w!p. 
Zepter, oder kröne, 
atnont in allen mlnen tagenT 
frOnde «re and werdez leben 
nnd wilc alles dder le^n, 
Sit et mir allez mlBseEiml 

Bi wolden tnasten tm den maot. 
van er het le tU Teriom. 
alnee Dbes nnheil: 
slner nngentden komeo; 
daa er dee besten ie gewan. 
gam d6 en aller firste phlak. 
Hern Dietriches Tester maot: 
■Ich in ein venster leinte nider. 
dem herren Dietrlehe tno 
Sit Terwfleat^ Ist dai lant,' 
'was aal wir dar iniie? 
in gab, tQ edel Dietrich, 
dft mit rAme wir das lant. 
die beide snln berftten 



mir hAt min nngeltlcke biioc 1S20 

Dietrich at>raeh 'j& snlt ir Iki 

sine sint niht alle noch begrabao, 

her kUnec, Jfl mflgt ir iwer lant 

got mag inoh wol ergetna 

Ir habent noch nns beide, 1225 

bl in in dem lande.' 

'ichen knnde nimer werden yt6, 

wer ktmde mir den mnot geben 

die daz mit wülen t&ten, 

was sol mir nn min golt rdt 12S0 

gewalt, werltllober mom, 

mlne man die slnf erstorben, 

war zuo solte mir der Ilp, 

diu mir i tu schAne 

die enwü ich nimmer getragen : 1286 

daz wü ich allez ftf geben, 

des leh aer werlde solde phlegen, 

ichen mofih wenn mich der tAt nfanC 

dal eawas dehein gnot: 

über in het geswom 1S40 

im was der aller meiste teQ 

wan es im allez was henomen, 

der ktlnek weinen began 

ein teil oeh nidere gelae 

Tor mUede der helt gnot 1245 

Hildebrant der sprach sider 

'faeire, wea hlt ir nno? 

alsA sprach der wtgant, 

daz Helche din künigiane 

dsE danket mich nn raUiak, 1250 

iwer eilen nnd min hant 

mlne Trowen HerrAten, 



1332. 23 ftUt* A. niht alle Dooh B; alle ooch C, noch nicht alle D. 1235 ha- 
bent noch A: habt doch (onch C) noch MCU. 1338 aol A. gaben A: gege- 
ben aCU. 1232 die A; ftkU BCD. 1233 aolte A.- sol BCD. 1335 oiainiar 
A: nimmer m«r BCD. 1248 <a A: Da rat ich sprach der wi gast sit verw'faiMt 
ist daa lant BD. 1249 waa soi wir A: iras suin (aiUa D) wir nu BCD. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. MOS L. 



343 



WKD wir sin swaorfiB beide. 
der tri«« nilit veigeHen. 
Iwer frflnde not diu mtn, 
die eteter triwe Itünnen pflegen.' 
'wie Bol ich TOD diBen leiden 



wir boId durch nnier leide 

swie nider at gesessea 

doch anln wir immer die Btn 1265 

'das tnon ich gerne,' sprüh der degen. 

mit 6r«n min geacheiden, 



■It ich den schaden hin genomenT Awfi woi leider mere komen 



mnoE hin wider Af den wegen, 
Reit sno dine hAhidtl 
herrenlöB in diaem biI, 
die enwizxea wir wem nn geben, 
die si A Übt getragen! 
du ioh sO manegen w«den man 
'wir BDln,' sprach dö Hildebrant, 
beiaeu waschen fta dem blnote 
b^en wol behalten, 
ei mag im Ilhte noeh gefrnmen 
dA der künek das verniun, 
und ensümte sich niht möre, 
hie« er gehalten du gewant, 
hiez er d6 behauen tragen. 
vil edel kfinek rlohe, 
tmn nicb grAxem leide, 
loh and melBter HUdebrant, 
snlt wider den weiaen senden 



von danne ein islloher degen 

aob w6 waz gnoter swert dft tit 

bränne and helme &ne call 

daa die aiht solten leben, 

got wil iohz immer klagen» 

mnoi tdtea hie betiben Itn.' 

'der gnotan reeken gewant 

nnt din lieren wUTen gnote 

wO Etzel witse walten, 

nnd le gröaen atatea knnian.' 

den rit er für gnot nam 

nieh ir beider I6n 

nnd dln besten swert dia man vant 

her Dietrich epraob 'ich wü in Mgen, 

weit Ir nn lobllohe 

bO r&te wir in beide, 

das ir in Istleh lant 1276 

(des enl&t in«h nieman wenden) 



1360 



1206 



1210 



swat Ton ir landen her gl komen, die der tot Me hit genomen. 



des gewinnet ir noch Are: 
gethimen denn diu tarwU 
dO spraeh der Botelnngea anon 
nnd Tolge in sin ron rehte.' 
Ues man alrerste bringen. 
As den oogen aetaL 
dben nnd niht mere. 
'swie Ir nn wel^ her Dietrich, 
Un ce BeobelAren.' 
} aweit da A: awerte BC'D. 



die jungen mngen iu mAre 
die hie der tAt erloeaet hAt,' 
'das sol ioh pilltehe tnon 
die BUedegArea knebte 
den Bach man zeher dringen 
ftto Bteel kom ir Ar den sal 
dA apracfa der klinek hAre 
BO enpiet der maregrArinne rieh 
alle die dA wAren, 



i du Ai alt du BCD. 



1368 e. Ai da 



» BCD. 18«6 blnote-gaote] blaot-goot ABB. 1211 gehaiten A: behalten 
BCD. IST? landen At laada BCD. 1380 der BCDt des A. 1381 Tolge 
in Bin Ai volgeB in MCD. 1383 ohom ir Ai ir chon D, ir ottenieD B. 



jvGoo'^lc 



344 



DIU KLAGE. M81 L. 



den beswirt es deo mnot: 

RQedegfin awert nad bId gevaat 

biez mwt balde bringen. 

Harter frowen Übe, 

dA man Ir sagte tnsre 
dd Bprftoh mriator Hlldebrant 

diire msre böte veaeo, 

der rlter noeh der knehtef 

atn selbe« boten Über Bin 

apraoli der kttnek daehant: 

dar ano lohnof man im awelf man, 

mit dem Tldeliare, 

in atnrme b«t«n getr^^n, 

da se Blne man 
die berren «arden des en ein, 

lieze nibt beUban, 

mit den nueren habn ae lande 

dai die Teigen tmogen 6. 

Sam ^en i was tob klage. 

flwHdwn, das din wirtachaft 

ndt tAde hnt geMiet. 

8waK si frflnden selten bin, 
die dA aolteu an den Bin, 

fBr Btnin den kttnek atAa. 

irn aagt benbeidenlioben 

wie es aJlea al ergangen, 

min lant mit grdaem atre, 

getUen virt b6 leide. 

nibt engelten,' apracb der gaote, 

er Bpraeb 'Ir anlt ocb nibt rerdagen, 

den beeten d& ae Btne, 

nie verdienten aeibe ndt; 

nnd tet tu «illeellcben dact 

Swa« ieb des scbaden bin genomen, 



Idocb tet es der belt gnob 

und sin roa, d4 man das vaat, 

wie möbte mlBBellngen 

d&nne slnem aebcenem wtbe, 1290 

wie ea ergangen wnraf 

'wer Bol In Bnrgonde lant 

att ir nkman ist genesen, 

der kttnek aolt Ton rehte 

senden.' 'das id Swemmelln,' 1296 

'dem eint die wege wol bekaat* 

die du mit In ftiorten dao 

daz die beide mara 

nnt das die boten aolden sagen 

wie es gesebeben wnre. 1800 

das man der boten al debeln 

man aante sl ir wlbep 

snd oach mit dem gewaode 

ir Monden wart dort ala wA 

jft mobteni inuner dem tage 1806 

alsd manegei beides kraft 

b1 wnrden gar entsetiet 

den ea knnt wart getto. 

mit den gie dd SwemmeUn 

er apraob 'nn snh ir nibt IIa, 1810 

Prflnhilt der rieben 

nnd wie mir al beTanges 

nnd nie geate mfcre 

dea ensoln al doeh beide 

'PrOnbUt nnd ma Dote.' LSlfi 

ndn nnschnlt anlt ir in Bag«n, 

daa icb nocb die mlne 

wan icbz In gfletUob orb^t, 

d& wider neigten al mir baz: 

daz istocbln» scbaden komen,' ISSO 

I [ooob C] aine BC. 129i aolt J: sol 

^ er I». mit ia Jr gnttta BCD. 

180S es fMt A. 1818 nn 4: nnt 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 9756 L. 



345 



dd apraeb der Tldelvre 

diu gehört ich nocli sie mtm. 
dfti iet na gtr Tenwnnden. 
wol Jetrtn imde EohAae, 
mit frösden diit gegai^n, 
b6 swlade disiii botachaft, 
bin mleliel lorge dar zao 
du ich den Hp mäge bewarn/ 
mit den Ton Beoiielftreo.' 
H> iprach her Dieferlcli 
din Buus Icli leider unden. 
mit ntn selbei übe 
ir lieixenlelt enbieten soll 
Ir mit heln,' apruh Dietrich, 
AUentbilben fif den itriian, 
dea icheden werden Innen, 
■d müeten sl iuAh atre. 
niemwi t^en alnea tdt 
■weane ez in rebte wirt geaeit: 
d«r nieh weinen muegen tac. 
der anlt ir aagaa den dienit ndn, 
Bwle ndr geUntet Ootellot 
oda niftel dln btre. 
weane er m hflsa welle komen, 
der känk welle in niht kamen Un, 
das er dft mlleie bttan 
■It Ir geaoge an dM Bta: 
das M In mlnem atnaa^ 
ntt aamt Kfledegde aehen. 
Ilnt ob des nlht mttge ato, 
gesehen in tU knrsea tagen, 
in ir beraen manege awm«.' 



'als nnwerdin mere 

der lande frtfnde and Are, 

die ie mit wünne knides 

die dicke nnder kr6ne 

Ton den wirt eaphaogeo 1826 

das, ich in mlaer aiane kraft 

wie Ich den nueren a6 getao 

der kttaek apraob 'Ji anlt Ir varn 

bereit ai achiere wfaen. 

'nuBre all irafrinntllch 1S80 

6wA mOht leb wenden 

das leb den edeln wlbe 

dA mit enwirt mir nimer wol. 

'dlsin mere Jnmerlleb 

ir anlt daz lint nibt llMen 18S6 

a0 ir US sebaidat hinnen: 

ir anlt ron Rlledegfira 

ei wirt doch eia lange wemdin nAt, 

b6 mtlezen ai mit artielt 

din min Ie gttetUcben pblac, 1S40 

nnt das ich Imer welle aln- 

nnd och dea marcgrlven kint^ 

Mgeo ai von BUedegtre, 

ad asgt, Ir bapt ron im Temomen, 

nnt d»a st di von getAn 1846 

uns daz die geste geriten 

der gelalte müei er dn: 

Bd wil ich die marcgrftrinue 

ir anlt oob DIetellnde Jeben, 

aA welle Job doch die alAel min 1860 

al mnoi doch immer m^re Ka§en 

den boten lie der Bernnre 



IBM ander »BJk, bt der COi ftft» A. 1881 loh wenden 4: Uk erwenden D, 
ich et WBodan C, ichi erwendra BOJk. 1336 Da* Bohsdan inaeo werden, so 
ir na achiidet tod den werdsn, A. 1S37 aera At le aare BCD. 13fi0 ob 

das niht BD; et A. 1851 «i miioz doch immar nai« olilagen Ai \a ir hercen 
was bagrkbeo BDJks Die boten Dinseti do trsgaa C WC& In ir hersao nsniga 
ACs dsD boten mueoh BDJK den boten lia Ai do lie BCDJk, 



jvGoo'^lc 



SM 



DIU KLAGE. 3S19 L. 



mit UMMgMi hmeMdeo 

ocb liezeD si di hisdw In, 
KtrgamgM» irflane, 
binnd« nad« alge 
anoellcbe die noch l«bten 
mit triefendea bftren, 
die sDder wAtod na begrftbeo. 
M liezenB och den m&rcmaii. 
Til Ifkte ftae mtao 
dA ai dft ritea fiber IwiL 
rehte, waz in wnre. 
gBseit vi) ofte gerne: 
VerhoWD isUchem knehte: 
iifamu wart m noch geteilt 
das RfiedsgArg geslode. 
wart g&bflii dnnsfa gewonbeit 
el winden der mBrei 
oder Bfledegfir der rioh«i 
frttgtfl ä6 den spilnuii 
dd Bpraob der ridelcre 
noch in Blnetn lande 

dos geloabten die di wolten. 



and mit jAnter Ton im scheiden. 

des snit ix t11 gewis «in, 

ril jftmerhaftez künne, 1866 

in dea tAdea lAge 

nod mit dem töde ettebten, 

die noch niht tdt wAren ; 

des moos ir herse jAmer haben. 

man sfteh achriende dsn 

Bin KM flf der stiAae, 

mit vrAge et nieman errant 

JA beten ai din mtere 

d6 het ez der tod Beme 

dd lieien aiz von rehte< 

nna in österlohe reit 

Ton manager mnoter kinde 

dA der ridelmrs reit) 

daz ez der kttnek wäre 

daz Tolo gemeinltche 

'wA habt ir den kilnec lAnt' 

daz der herre wnre 

mit maoagem wtga&dei 

die m«re trtgtn eolten. 



1890 



1866 



mo 



der wBH ab ril noch hl dem wage, daz heidia bmke nnde stege 



WBH allez bettandea. 

sl ze Wlene k6men In die «tat 

^ ftvwe sac dar inne, 

laaldef.ein t11 achiBirin magi 

An den boten sht errant. 

nnd 86 trttrie gemnot, 

drvtfl fls ir moade. 

■i den boten dhre iagel 

eraehid ez Bit wlten. 

in der atat über al 

die armen mit den riehen, 

wol mohte, bö si JAhen, 
1868 OD mit iamer J.- dt boten BBJk. 1366 Zi 
M 4. 1376 Waa allaE A; Mn «•■ BCD. II 
in .Al an 9C, kt D mathgttrafftm. 



Ton Sioniachen landen U7fi 

mit ztthten ai ce hlhe bat 

din liehe herioginne 

die enknndea werden nibt verdagtl 

b1 wart ad JAmerk sahant 

daz Ir von herzen daz blnot II 

aoh wA wie abel gnnde 

Ton der JoncA-owan klage 

man begnnde in allen aiten 

üebea alafi grAzen aohal, 

das sich din klage gelleben II 

die dort die klAge aAheti 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. SBSS l. 



347 



und och mitklKge sehleden dan. 
du Bi nn hör mit breiten schanL 
do erBchal ditze mnre 
and undtr [dbi] kooflinte Unt. 
eHfa dieer miere vol. 
Ton WienoD logeD fix der Bteto. 
Duauifte leleten Bi dar an; 
Wideireit if der atrftse, 
inüeBe helfen tragen ir leit. 
nnz hin so TreiBemmflre; 
nie gerant dia mmn, 
ce Beofalftren zno reit 
nooh n&oh ir altem rehte 
riten in die marke, 
du lii Terawlgaa sotten 
tt bl Tttononwe 

die Btrfae lange wol bekant, 

da Bi dA Tor tU dioke Ir man 

mit der maregrftriniie 

was tU maalc Bchcenin meit 

Bi d6 die boten sUien 

das ei ein Btonb erkanden 

Ntcb alter gewonlwlt 

lob Bl dir, herre tr&htln. 

irir eehen dort linte rtten 

dft knmt unser herre.' 

dft z«n Hinnen bestanden 

nnd TU It faeraen wflnn«. 

kdmea niwan slbeD man 

die fborten aln gezoawe. 

bet onoh din nuere nn Temomen: 

nnde «Anden beide 

enpbUen, als 6 dicke, 

do enpfiengeni nlwan herzen leit 



din klage ir helfe dfl gewan, 

die boten knndeaa niht bewam, 

ander die bnrgnre 

dio-gnote Btat diu wart Bint 1890 

d6 liecen in die boten wol 

bem Dietrtchea bete 

wan in dd rO manio man 

der in geHeber rnftse 

BUS ftiorenB In der arbeit 1S9S 

rlter noch gebdre 

nns daz der videlere 

nIht nloh gewonhelt 

die BfledegArg knehte 

JA müete si tO starke IMO 

daz si doch sagen wolten. 

bet Gotellnt din Tronne 

A« boten ftioren in ir lan^ 

saoh nxeljchen rtten dan. 

gestanden an die zinne MOS 

rlten In grdser arbeit 

dem hAjge alsA nfthen, 

In BfiedegArs landen 

dö sprach tU manik eobcenia meit 

nn achowet, vrove marcgnevtn. 1410 

von den hfthalten: 

der trÖBt was in tu rerre 

TOn G^mAtes banden, 

der lautlinte künne 

von dem marcgrilTen dan; 141& 

Gotelint din rronwe 

si was zno ir tohter komen, 

Heb Ane leide 

von lieben ongen blicke; 

und lange wemde arbeit. 1420 



1890 diu A, ftklt B: der CD. 1S91 dlser mer« J: nngemaetea B, eines todai 
C, Til gar tronrens D. 1397 gaTant Ai bevuit BD. 13SS naoh^: nkoh Ir 
BD. 1410 vrowa BCD; ftlHl A. 1118 Unda vainte A. 



jvGoo'^lc 






DIU KLAGE. 99G3 L. 



die kn^ip«D wflren in den titeD, 
du li fDoreo «Ue 
d«n was es nn tO nngellcb. 
Nider gedraekst flf du muc: 
das d aibt singen knoden 
Rftedegfira ros Foimnnt, 
gie ez den! knekte an der hank 
■o es Eines faema nilit ensub, 
twd lief wider fif den wegen: 
der et bete dat geriten 
ab Ton rebt« ein edel man. 
der knappen gebcre: 

dd Bpnwh du BUedegAres kint 
du ist doch teltcn geuhehen 
her bl mkien litea 
Bwenne aber ü her kAmen, 
du il w&reo wol gemaotl 
gewesen mlner rroDwenl 
Dd spracb dia alte mansgrftvtn 
in alln nnscbedeüoh ergftn; 
erliten ril der rtre. 
■ach leb blnte gai grl 
daa het bevaUen gar «In anA: 
dt von wnrdena alle nu. 
mtn hoBbet waa so bArblAs, 
ndnee rabaet nfht entraoe. 
dt hiez er mich in gin. 
iDO alAs er dd die tUr. 
nageme «u leb drinne.' 
dd sprach RUedegdree kint 
■nmelich* senfte, d'ander atare. 
in tronme sAre springen 
sine oorerÜDre Bilberin. 



8Ö bI e« Becbel&ren riten, 

mit MndebafMm schalle: 

es het alßb IrlBÜcb 

wan Ir jAmer was ad atarc, 

sam h le manegen stunden. 1425 

wider sefaendo sa der atnot 

der alte was an Im bekaut, 

daz es vii ofte den zonm brach 

nn was er leider gelegen, 

nnde dicke dräf geatriten 1480 

a!n tohter gonmen began 

do ersftfte si xmean. 

'tII Hebln mneter Goteliot, 

du ich bA wAnio bAn gesehen 

tnlnes Tater boten illen : 1436 

wie wol wfa: du vemfanen 

wi wnr et d(n hobslt gnot 

dea mi^c leb Übel getronwsn.' 

'raocbt ea got, so ad ai aln 

niwan das Ich von {rünmen bin 1440 

dlnen rater Rttedegdre 

Bin geslnde bt Im di 

Ton einem regen wart in w4: 

dn Bolt mbr, tohter, glonben das, 

das ich eines hlres grda 1445 

ein gadem rinster gennoe, 

ich rant in tnnerhalben aUto: 

»imur kdmen wir mAr dO dft fUr: 

ans Bpraoh dln marcgr&TJnae. 

'liebin mnoter, trennre sint 1460 

ich aach mlnes ratar marc 

nnd Iflte an im erklingen 

nn merke, liebin mnoter min. 



1422 li faoren SDJhi TiiortAn A. frovdehaftes A: vrolicbem BJk, Trendan nnds 
mit B. 1437 «e Ai fthtt BCDJi. 1444 mir tobter gelooben At tobtar ga- 
loDbBD M, gelonbo tocbter O. 1446 ao bar bloa Ä: von htre bloi BCD, 

1448 mar do da tat Ai jilsr (der 0, bar Jl) tat BCD. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 8031 L. 



34» 



Kines m&tMvn »z gatraoc: 
ein ander ai aibt »Are 

bI glengen beide enumt das. 

die boten kamen »ö oAlieii, 

ZDO ir mWBtalle b{ dö riten. 

gebArten d0 die knehte: 

die rtter f^ei^n gegen in 

den Etzeln fidelore. 

die bot«D Von der Hinnen lant: 

ir herreo ingesinde, 

hOrt man si aatwnrte phlegen. 

di von si beten hAhen mnot: 

TOD der wirtMhaft gresagen. 

die knebte von den rosten dan. 

der kn«i^a gebiren; 

me sd trfiric gemnoL 

niht für diu mnre, 
dd spraob der beste ander in 

genAde and miohe] Are 

nnd holden willen sUete: 

b1 er in imftr bereit 

ocb enbiDtet in ndn herre, 

em vnre in doch mit tariwen U. 

In holt vor allen wlbeo, 

an einen jnngeeten tac. 

wider heim io langer Elt. 

er leit im eine hervart 

die ist min herre na gerara.' 

nnd allAi himeüache her, 

iwelhen ende er kAre, 

MUeae in Erlst behtteten, 

mir niht enhdnne mloea man.' 
sag mir, böte gttote, 

mlnem rater RUedegdref 

1454 eit-ee BCD: ar-or J. 1467 

Sbere A. wtreu A: wart BCD. 
SO littet AB, leite C. Er snile 
diu Unfa S BCD. US« S^-bote 



sA se State ez rersank.^ 

sagten, wan mit »Are 1466 

dfl wftm, als ich gesagt hin, 

daz si al die linte sihen. 

ninder nAh ir alten siten 

aber nAh dea hores rehte 

nnd bAten willekomen ein 1400 

wol gmojsten helde va»n 

dar nAob enphiengen si aehant 

mit gedrehten worteo swinde 

jA was ex allei gelegen, 

Jane knndea sl deheio gnot 1466 

barnaecb sach man d6 tragen 

Gotlint erblicte lAn 

sine wAm in maoegen jAtea 

si spraiefa 'lob n«ne debein gnol 

dai ich weite wie in w»re.* 1470 

'in enbintet tifwe Iiemden «In 

BUel der kttnek btre, 

der werke nod och der rete 

das wieset mit der wArheit. 

ern kiem in nie ad verre, 1416 

ir ault wissen daz er il 

nud wil alsA beSben 

er enweiz niht ob er komea mao 

der künk im allex an Ut, 

din na lange gesproehen warti 1480 

si sprach 'nn mtteze in got hewarn 

er var lant oder mer, 

dnrch sina gewaltei Are 

das Etaein finde wfleten 

din maget d6 nAgen began 1486 

wie lat nn sO ae mnote 

das mflet mich harte sAre; 

den BCO! fMt A. 1468 gebare BCD, 

manigeo isren A: manegem iare BOB. 
im leiten ein hemrt D. die on Unga Ai 
Al Mgt<boteQ BCD. 



jvGoo'^lc 



»0 DIU KLAGE. 30S9 L. 

w&nmirzeTordersV^P'^'^'^iii»^'*! '^'o tix"* wardeo gesell:, 



swenne er saade ia sin Unt. 
mir enkoamsD sinio mnre. 
din m&gt dd weiaen began: 
und erveiDten dd beide, 
ennante dö Ir berze: 
der böte epncb 'Ut iwer klAgeu: 
din in tu frinnUtcbe 
eint enboten in doi lanL 
bt d«n slaen holden 
in sftgteD den dienest stn. 
Lieb nnde alles gnot, 
im dilrft des nibt vrlgen 
bolder ie wurde man: 
(du snl wir in, Trowe, sagen) 
wfl hie se BeohelAren sehen.' 
sprach diu maiegriTinDe, 
ttmt es harte sich min mnot.' 
'sagt uns der msre mftie, 



e6 tomio leb in nie faul, 

Ton Bobnlden ist mir awore.' 1490 

dfi saeh li ir mnoter an, 

ich wnne li der leide 

in n&hent grfizer «merze. 

ich Bol in m6r m»re sagen, 

Toa dem bem Dietriche 1495 

uns gebot der wigant 

dai wir von vlren Bcholden 

er enbint in, edei marcgriTlii, 

trive nnde stnten mnot; 

ob in ander iwem mftgen I&OO 

nod heilet ineh das wiszen ]Aa 

das er inch Inre xwelf tagen 

'dac wolte got, meht das geschehen I' 

'TOn allem mlnem liane 

dA sprach din magt gaot 1505 

wi« frca Eilmhllt diu hftr« 



enpfieno ir iHUoder nnd ooh ir man; oder wie wia der gmos getbi, 
den ei spraeb gein Hagenef wie gebftrt si gegen dem degene 



oder gein GnntbtreT 
znrnde hin ze in beiden: 
der böte sprach 'din kttnepn 
nnd enphie si minnecliche: 
das 81 in holt wnre. 
der enpOe die beiren alle ed 
er nnd alle eine man: 
der in trfiege deheinen hu.' 
11« daz der kUoek Öiselher 
her wider bi in nibt enbdtl 
stt er mir niht enboten hftt, 
ich gesehe in nimer m6r. 
er wolde mich ze tröte h&n.' 



ob si noch ibt sOre 

oder wie ist das geschddenr 

f^e mit (Mnden gegen in 

si tet dem wol geüche 

Etzel der kftnec mere 

sam er ir komens wnre Trö, 

nieiMD ieh it gesehen bin 

si sprach 'nn sagt mir, nmbe waz 

das mir der Jaoge fllnte bht 

der Trtge mich twlnget n6t: 

ieh fllrhte. awi es dar nmbe stU, 

jft sagte mir der ktlnek bSr, 1580 

'die rede snlt ir, rrowe, lin. 



1610 



1516 



1488 ce TOrderst nach mir BD: la Toderat <Mdb dia mer A. 1489 Tant äi 

bsTani BCD. 1500 darft A: dOrTet onoh BCD. 1608 meht das A: möht es 
MCD. 1Ö06 magt J; ionge magt BCD. 1606 Srowa Ai ftHt BCD. 

1518 in BCD: tB A. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 3161 L. 



wir liewR io wol gemnt. 
(du wisset, edel marKr&Tin), 
du oinbe salt ir toi^n niht. 
swenoe er nn rit«t in ain lan^ 
mit im fderen ttberRia: 
dirre IflgeUcheD mnre 
du tet ir eiüsm kIbA w4, 
Terdültsn io alneai heraen 
Im erweinten d'oagen, 
du okch enreint ir mAre. 
b trchne nider fliezen BACb. 
'«eb wi, vil Uebin maoter min, 
TOD MndeD Dod oeh von wttnM. 
leider tO Übel enpfangen. 



sl koment her ia kaner stant 

sA si wider rttent aa den Bio. 

der kOnek loch ril gerne siht, 

sA »il er Iseh, rrowe, alEehsnt 1626 

dtl snlt ir kflniginDe ein.' 

ce lehermen in Ir swnre, 

dkl er niht lenger mohte m6 

des Bohaden ant den amerzen: 

swie gern ers bete lougen. 1&&0 

djn mucgriviDae bfire 

ir tahter dd sefatint spraoh 

lob w«n wir gu geacheiden tln 

min Trowe bUt ir ktlnne 

en iat ona Übel ergangen: IU6 



wirmegen wol weinen ronrehterndt: aiand ndn rater eint WBtQob tAt. 



ir einem, dA ai dai apraeh, 
mit ino getinem munde: 
dA mit rerbeln fflfihte. 
das das rerewlgea knnde: 
das BcbrlMi mit dem Uoote. 
Ine dank aA Iftte eraehrt, 
das ei erweinten aUe gellehe. 
Sprach 'AwA mir, armez wlp, 
was ich nn Terlom bAn 
dln mnos na mit dem leide ndn 
Ir boten, dnreb iwer trinwe 



ela wnof tx alnem halse braob, 

er wtnde ei dA »stunde 

nehehne herxe tflbte 

d& brach Os alnem mande 

dA der knappe guote 

dd wart den andern lA wft 

din marcgrA rinne rlohe 

das ich ie gewan den 11p. 

der frönden der ieh bete wftol ] 

gu von mir geacheiden sin. 

Ut mich nilit in der rinwe, 



Ich enwiw ven aobuldea nmbe was. aagt mir beschejdenllchen das, 



wie schiedet Ir TOn mlnem man V 
dö aprsoh der ridelnre, 
'nowe, wir wolten inoh rerdagen 
wan es nieman rerbeln knnde, 
den marcgr&ten Rfiedegdre 
ril lint« hArt man sA dd klagen, 
er epraeh 'das tet GAroAt. 



dA mnoat dln 1^ ein ende bin. 

SwemmeUn der rnttre^ 15fi0 

das man in doch mnoa aagen, 

im gesebt nAch dirre stände 

lebentic nimmer mAre.' 

'herre, wer hlt in eralagenl' 

ai alnogen beide ein andu tAt.' 1665 



lASa «Ol A: vll wol BCD. 1686 Lttdei vil nbel 4* leider awaebe BD, vUnbel 
habe C. l&SS'waUiohe B, weriieh AD, alle C. 1687 sprach A: gespraeh 
BCD. 1639 hert« Ji henen •■ BCD. 1664 liut«>B0 Ai Inte-ai DVD. 

1666 det Ai tet her BCD. 



jvGoo'^lc 



DIU KL&GE. 333& L. 



dd sehrt diu maoter oad diu m«it. 
mSr, d«z ist mir oiht bekut. 

oder ilt kom *so dem aehaUe, 
D& ses BiDnen ninbe der beide tdt 

TOD dem Jimer ftlsft veatea 
begsud TOD maode daz bloot, 
* Bi TieleD beide id DDkrsft, 
Terg&E tU ger der sinne. 
«ordeD wol der wkrheit 
des gesatit b! ditze mare 
ir herzeD JAmer wart bA gros, 
DDd Datztese nnden ODgeo, 
ob ai rehte sinse ie gewao. 
nnd aHe die dA wAren 

TOD den andMn man ai traoo. 
beide marcgriTinna. 
man hArt DDrebte Ittts 
Gotelint die rieben. 
Sprach diu tobter ir beider 
Wirt DD meide nimmer mfire. 
bflBben in dem riebe, 
die 6re tragende <-int gelegen. 
Bwenn ir geswlehet diu kraft f 
nun lieber Tater RlledegAr. 
wH Bolhem wnnedie getragen, 
der tAt der faU die naznhtt 
ino slnen (Händen haben lU, 
das er entwiobe gerne. 
aiir «Ol genert den vater min, 
dA spraob der ndelare 
■iDt in Ton sinne wol bekant. 
die Bint alle samt tot 



wart ie atcb friandea gekleit 
Bwaa man bl in linte Tant 
die erwaoflien alaam alle, 
wart nie grcBier din nAt. 
der marcgrATinne bresten 1560 

nnd och ir edetn tobtet gnot: 
eA das ir zoht meuterBcbaft 
die Ifnte wftren inne 
Bwas in nuere !e wart gMeit, 
Oc ft-Bndeu in alle awcre. 1Ö6& 

daz man ai mit brannen veigAs 
ir Dp begnnde longeu 
das beweinte wlp nnde man 
in der Btat ae Beebelftren, 
dA wAni oAthaft genaoo 16Y0 

bI Ugen in nnalnae: 
haben nAch ir trftte 
TÜ erbärmeoUcbeii 
ach aoh nnd leider 
Ja enwil siln vrowe £!re 1576 

sld alaA jemerliebe 
wer Bolt sl d&nne widerwegen, 
des hat gar die meiatersehaft 
Trowe filre din wirt nimmer mAr 
als er d tmog b! ainen tagen. 1680 
daz er nieman debeine floht 
Hwenne es an die rede glt 
JA het der TOn Beme 
möht man dem tAde wider sto.' 
'elHa BBsrin mnre 1&85 

die Ton Amtinnge lant 
JA genaa mit grAier nAt 



1556 nnd dia aoit BDJk: unde m&it A. 15A6. 57 ohleit Her Äi mer Cme VJ) 

geebteit BCDA. 1659 din Ji e tun BA, ftUt D. 1565 fronden di frende 
BCD. 16A6 mao >i mit bnumen At maa mit pranaen (weaier D) A BCB. 

1576 ia «nwil Ai wa wll BCA. 1577 lolt Ai wl BCJh. 1578 geewtebet din] 
gaablobet din At gesiget din IJk. 16B4 laaii Ai iameo SCjk. 1686 bIdm 

Jj BtoDen MC. , 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 8301 l. 



353 



iwer neve her Dietrich: 

Etzeln ZQO dem atrite Uo, 
Bi Eprach 'ua sagt mir, SwemmellD, 

aomde wider GSniOteD, 

BÖ wir in gftbeD hier en lant, 

jl was des in beiden 

et mit r&te solte, 

er Bpraoh 'magt vil hAre, 

wu der kttDigione Gp. 

eogolten Also wlteu, 

uns an deo joDgisten tac 

gerUea alsA swiadei rftt. 

wan Bi ligt selbe drombe tOt, 

geicbaeb in Hlaneo riohe. 

die DOS dft frOnde eolten gebeo. 

TÜ managen fnslleben tao. 

Die ze den Hinnen sint erslagea, 

wan got der weisen rater itit. 

nnd it mtne binwe 

mftzet node solber Uage. 

die in got noch leben lAt, 

den in dA acbnof Büedegdr.' 

mit sinften vol durobbroch die klage. 

wie es alles was ergtn. 

•in trfiegen Rüedeg6rs gewant, 

dA mans behalten solde. 

der Bach dA blnotigen glftns, 

das was na dUrhel nnde Bchart, 

dem BUedegfires wlbe 
nn hnob sieh Arste annder not 

weder es waszer noch den wln. 

Sprach der Tidelnre: 

din edel marogrVTinne, 

ez nieman wol gebieten mai.' 

1693 ie B: im 4- «" B: feUi A. 
fthtl B. 1609 da ahnof A: lohaeffe E 
Ai dnrok bracb ir BC. er äffest BCi 
1691 tablataD Ai •iblat« BC. 



nnd bete man den künek ilch 

den mUee vir ocb Twlom h&n,' 

wie kora das der Tater min 1690 

BÖ man e gen bonc röten 

nnd in dem willen er si vantl 

niht gnot daz ieman sobei'len 

der triwe haben weite.' 

das entet nienjan niAre 1&9S 

dee hftt man nnde wlp 

daz von den ersten slten 

nimmer mfire werden mac 

ril kleine ez ei gefromt hU: 

von der dia luige werndin nfit 1900 

Bi ligent alle geUche,- 

doch megt Ir, vrowe, nooh geleben 

swaz iwer flrOnden an den lao 

die mUest ir alle rerblagen, 

Trowe,ich rBtin &n [all«»] argen Ust 1606 

das ir lach iwer linwe 

der küak gibt, alle die tage 

er welle in Babaffen al den ritt 

der edel marcgrftTe h6r 

dO was eroffent gar din sagSi 1610 

die knehte wolden daz niht lAn, 

Bwaz sin was hin beim gesaat, 

Bwer das dft schowen wolde, 

d4 4 die ringe wAren ganz : 

dar iune ir tröst erslagen wart 1616 

nnd ander manegem Übe. 

den gesten nieman niht enböt, 

'wie lange welle wir hie Blnf 

'ez ist in solher swRre 

daz si vor nnsinne 1020 

daz rolc dl anders niht enphluc 

1593 des A: SB B. 1606 slleo AC, 

), Behoff« 6 V. leiO durch brabt diu 
ir offen J. 1616 dem BCi Der A. 



b/Goot^lc 



354 



DIU KLAGE. 3376 L. 



in der bnrc üb«r al: 

Dnd oefa der steis dir ander. 

in der etat zt Bedielftren 

ale li des nAt gie. 

mit starkem jflmer der ir was. 

den tao toI an das ende. 

den 11p der vftt gemachet blds. 

ab man mähte kiesen di: 

daz maneges henen braunen 

din fVowe senllchea bat 

Etteln boten gttetllchen. 

ir sinoe d6 vil gar gebrast, 

Noch nieman eikande. 

die boten üf an den Bln. 

ria teO noeh ir sinne: 

enbOt si BrUafailten, 

si enböt och das rronn Uoten 

wie si im geveetent vtere, 

das allez ende habe genomen: 

si enböt Ir och das OAmSt 
nrlonb die boten nimen dan, 

dft er sine wege Taot^ 

wan dft gie sin strise hin. 

noch ein altiu bnrc sttt: 

ii saK ein riebe biachor: 

wiren witen bekant 

dem kttmea dieia men. 

Wlren atner svester kint: 

wie ez den wlganden 
die boten riten über daz In. 

und woitea sagen fo den hof 

Bio neren solle enpb&hen. 

als er des bot gedank: 



daz h&s allenthalben schal 

och hflrte man besnuder 

die linte alsd geb&ren 

din marcgnerlnne nmba gie 1626 

wander ist dai d ie genas 

ez beten ir selber hende 

nie wart jkmer alsA grftz, 

diu man och hogten anderswft 

mit trehen tts oi^n mDoes. 1680 

herbergen in die stat 

der marcgrAriniie itchen 

das d den Mast noch den gast 

d6 wolden von ir lande 

d6 bet din jnnge marognsTla 168& 

frinntUche misne 

der edeln ont der mllten: 

nmbe CKselbtr den gaotea, 

und mit welker swtere 

es möht in nimmer wirs kernen: 1640 

Ir Tater bet erslagen tM. 

Swemmel itten dd began 

üf in derBeier lant: 

swtBoheB Tnonowe not dem In 

Panowe den namen hb: 1616 

stn lob, sU 9m, sla bof, 

der was Pilgrim genant: 

die stolzen Bargondnie 

TÜ wol erfnor er da« sint, 

ergie in Hinnen landen. 16&0 

die linte liefen ror in Am 

das der gnote biscbof 

die enwftrn niht b6 nflhen 

es wart tu maneges tages lanl^ 



:6 nmbe gie. Mit atarohen iamer der A: 
_ .. ___ . . 1638 gw BCi ftUt A. 1640 habe 

AI C, hkt Af B. cbomen A.- ain ctiomen B. 1612 Swimmel B: Swamallo A. 
Ifi4& dra Ar ai den BC. 1646 bId hoff Ar iiada ain lioff B. 1648 Bnrgon- 
dare Ai BnrKondanara B. 1660 Hinnan Bt beoniaeheii A. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 8436 L 



355 



du er 81 Bit Die jpea«olL 

'DD soll ir Alle gAheo 

dn isllch mlit amptmui, 

der enphlhfl mtovr zweiter Uot: 

den Ut nlht gebrestoa.' 

saDfte nahteelide geb»: 

ten tUnnen ende het ganoineii. 

im «tfre immer deete bu. 

d&E 81 wiBren eUe eralageD. 

Ez dfihte in gar anglonplieh : 

du erz geIoiib«ii wolde. 

den boten schaffen tr gemaeb. 
'nn ist zen flianen begraben 

■n den rerbmAgsn mli. 

die «ile lofa nn gelebeo msc, 

ieh gedUtei vil wol lit, 

dai ir BtxeL ie began, 

sA jemetlleh I*t tflt gelegen,' 

wie h&§ttt zno mir dsd getAn?' 

Swemrael der videlnr*. 

frftgen dö begonde. 

wie ez was allez guehehen: 
M erweinte der biadutf: 

wae tQ grAatn qngehabe. 

Darob klage tU Ir tagealt: 

die leim nit den phaflea. 

der gnote bieebof PilgertB 

'icb kan ndoh dea veninnei], 

mit weinen and« mit Uages, 

nn« mir minsr iverter kint, 

In Btzelen lande 

in gnoten trinwen erslagen, 

miiesea alle werden wider.' 

nfteb mllnohen nnd nieh phalfen: 



zuo den rltem er dö sprach ie&5 

nnd mlne fHnat enphUtan. 

der mir deheioes gnotea gan, 

nnt die mit in komeo Bint, 

jS möht er ttnm gesten 

er weue niht das ir leben 1660 

w«r im doch ir einer komeo, 

schiere s^te man in daz, 

dsz mnre kaode im niht behagen, 

idoch bediht er des sieh 

dd schaof er daz man solde 1666 

mit grösem Jlimer er dA B{vach 

diu (Winde die teh solde haben 

des mnoa leb immer trürlo sin, 

nnz an mlnee endta tao. 

Terflnochet at din hdbstt, 1670 

di von sA maalc werder man 

er sprach 'bimeliscber degen, 

dfi kom dar ino im gegln 

nficb gmoze er in der nuere 

er seit im, als er knode, 1675 

wan er het ez wol gesehen. 

fiber allen slnen bof 

die phiüTen moosen Ifasen abe 

wan di weinten wider vtrit 

dar nfcch begnnde schaffen 1680 

das si ir klage Uecen sin. 

möbt ich si wider gewinnen 

ich enwolte nimmer mfir gadagen, 

die mir b6 jsmeiliche eint 

mit m&negam wlgande 1686 

die ich nlmer kan rerUagen, 

dö sant er allenthalben sider 

der herre begnnde ez schalTen 



1661 ende fast A: hst ende ff. 16fi4 des Ä.- fthlt B. 1667 bc^rabaD Ai 

arslegeo B. ulde Ai wände B- 1673 zno mir also Ä: also in mir B. 
1676 was alles J.- alles ««■ B. 16S1 cbiwe di cUagea BC. 1688 Uit A: 
beide nlt BC. mar »i fMt BC. 1687 Unosea sll« Ai alle moisa O. 

33» 



jvGoo'^lc 



S66 



DIU KLAGE. 3477 L. 



n&ch kristennohem ordeo. 

hüz ar messe aiages : 

»UeDtti«lb«n iB d«r stat 

i^ dem opfer was d& giöi gedranc. 

I^t ton himel it firen, 

ÜDt Ee helfe ir afile diu 4i ledn) tot 
dS dA got gedienet wart, 

sldft teh&Dt rlten. 

spraob zno in etn iutppellfUi. 

der bftt mich In sagen das. 

bl in anbieten an den Rln 

nmbe ir gröze strKre.' 

fär den gnoten blschof. 

mit sollier not cei^aogen, 

Krtmhilt, ^Q Bitte} min, 

si mOhte bai faftn geUn 

Qlselb6r und 0«rnöt 

nnd betena die engolten, 

wan in slnog doch Hageae. 

nftch ftinnden immer m6r gennoo. 

Daz mÜBze got sin gekielt, 

nnd alsd grimmin nuere 

von im ist erstanden 
Svemmel, nu sagt der iwuter min 

si «teren doch d& beime tdt 

beten ai das Tenniten, 

ano ir swester mit ir bnlden. 

nnd ron ir starken übermnot 

Terlom alle gellohe 

und sagt der kfiniginne 

ir nibt bexzers rAten kan, 

daz si klage ze mkzen. 

die nns der tAt tegeltcb nimt; 



den die dA wAm für worden, 

die gloggen hftrt man klingen 1690 

ee den mUnetem, alser bat: 

der blschof och selbe sanc 

der kristen heil w mftren 

der bisebof leit vor jAmer ndt 

die boten wolten äf Ir rart 1695 

'ir enlt noch lenger btten,* 

'ir snlt zno mlnem herren gAn: 

ich wnne «r eteswaz 

Tronn üoten, der aweater sin, 

dö gie der ridelttre 1700 

er sprach 'nnd Ist Btzein h(tf 

sA hAt yD tlbel enphangen 

ir bmoder nnt die recken atn, 

nnd bet doch genesen lAn 

die ir da Slrriden sinogen tdt, 1706 

ab vnr sla nobeseholten. 

des habe wir ze klagene 

du in sin mnoter ie getmoe, 

daz ans lange wemdez leit 

nnd ooh b6 vil der sw«re 1119 

sA wlten in den landen. 

du si ir klage lAse iln. 

der Nibelnnge golt röC, 

aü mObten si wol Bin geriten 

von ir selber schnlden 171Ö 

sa bAn wir die recken gnot 

in Etzeln künecrtche. 

daa ich von minem sinne 

wan icb ir wol gaotes gan, 

man mnoz die vam lAxen, 1720 

wan im anders nibt enzimt 



1690 Hiei er A: di priesttr bc (die C) BC. 1691 alsar A.- als dar biaMboff 

SC. 1698 loh wene er Ai Er wil wnne iah BC. 1705 da As ftUi BC 
l'W woradai J: waradin B. 1712 DU Ai ftUt BC. obtsge Ai chlagen BC. 
1711 ohoDChriche Ai riebe B. 1731 dar tot teKallchan Ai tägelicli dar tot B. 
wände Bi too d. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 35C7 L. 



357 



wan ach«idaa liep mit sAr». 

and sagt och GoatUres man 
Wie ir der kOnek ie pblac 
QDt du 81 taoti Ir friwe Bchlii 
du Bio t1) wMg9 kint, 
not den ziehen ze eiDem man: 
Swemmel, lobt an mine hant, 
des bite Ich, Iriast, du ir 
ez enao) albt sft belllien: 
die stÜTDie not die grösen not, 
wie u iIgIi hnob nnd wie es kam 
Bwu ir des wftren habt gsBehen, 
dar ZOO wU iob rrigen 
es et «Ib oder man, 
dar nmbe sende ich nu zehant 
dl rinde Ich w<d din nusre; 
ob ez behalden würde niht. 
Diu zer weride ie geeehach.' 
'swea ir, herre, an mioh gert, 

die boten riten batde dan, 
•i baleitea &f den wegen, 
mit iplse nnd mit gewaiheit 
Ton den wart In oibt getin 
wao du ein ir gebe g&ben. 
mit dlaen mtsren an den Ria, 

d6 8w«nmel Af dareb Belrea reit, 
diu m»re b! den str&zen: 
er entagt die jemerllchen ndt 
alle di ter hdbiltf 
dem benen Elaen geeeit 
dei enkan ez aber niht geain. 
du wil ich immer klagen. 



ez enlet niht aaders mftre. 

du d gedenken wol dar an 

mit ganzen Aren manegen tac, 

nnd in berolfaen Idzen sin 1726 

des nn dio erbe atnt, 

des mflezeni fanw Are bin. 

so ir wider rltet dnrli din lant, 

danne kCrt her ze mir. 

Ich wll heizen sehriben U80 

oder wie ei sin gelegen tAt, 

nnd wie ez allez ende nam. 

dee snlt ir danne mir Teijehen. 

von isDchei mftgen, 

Bwer iht d& ron gesagen kao. 1786 

mlne boten in Binnen lant; 

wan ez rfl ttbel waire, 

ez iet din groBZiste geacbiht 

Swemtaelin cehut sprach 

des snlt Ir werden gewert' 1740 

dö hiec der lilschof sine man 

86 Terre und er ir mobte phlegen 

ewer in In Beiren widerreit, 

(daz mooBt man darch ir herren l&ii), 

dd kfirten li dorch Swlben 1746 

Swemmel nnt die geaelles sin, 

dd wurden och ron im geseit 

wie knnde er du geilten, 

nnd wie ei wftrn gelegen tM 

d6 wnrden disin nwre wlt 1750 

der sprach 'ez solt mir weaen leit: 

dat bI Ie kOmen über Bis, 

min bmoder der wart erslagen 



1793 mH Bi nä J. 173« nn A: doch nno BC 1780 wil Ai wils B. wils 

alias C. 17U iob BC: ich ia J. 1780 an «■- in A. 178» äwemme- 

ÜB Ji fiwimmel B. 174S in in S.- in A. 1749 lemerlicbea dt iaaiari>«ro H 
gelegen As beliban B. 1760 wit A: stt JB. 1761 •■ toi mir A, mir aoMe 

B. 1763 sie ia Jt: si a A. 1763 Immer Ät immer gote 0. der wart Af 
wart mir Jl. 



jvGoo'^Jc 



DIU KLAGE. 8&&I L. 



Von ir hoTAraise hi«; 

des Bi mir selbe mSeara Jehea. 

als d«2 alM Sprichwort ipricbet: 

der ist erroahett vitb wol, 

sprach der m&rcgr&ra rtohe. 

'got der all gelobt 

der kond« stilts nie werdto sat; 

doz uns sin grAzin ttbennoot 

die rede Ibe vir ou ein. 
hio se Wormi wftren komfiiif 
ein teU min li bekaode 
du woe apBhe geiolten 
dö wnndert die burgnre 
TOD wHiiBea sie wnren komeo 
Oanth^rs roe dez gaste. 
Den Unten hart« ammn, 
reht« dft veroftmen, 
die Terre «Itren dar gegant. 
roe onde gereit«: 
mao sagt ze hon mare 
der tUnten wiffen nnd ir mare. 
Ton Prflnfaüde der riehen: 
'der mir d!n nuere rehte seit, 
wft die boten haben Iteen 

altJ) dai geschehen was, 
die botisn wftreo komen nider. 
dnrch rr^n der mnre, 
(JhinthAr der fUrste rlohe. 
aatwnrt« der rideinre 
Banderllsges nibt sagen: 
H'iyiAa di ich sl sagen soL 
da ich si Ton rehte hoI sagen: 
d6 gie ein Onntfaßres man 



dax Ich doch verdiente nie; 

nn ist min rftehe an in geschehen 176& 

swen der wolf richet, 

das maas niht fürbaz rechen sol/ 

dd sprft<^hen etlniellahe 

daz et Hagen hftt vertobt. 

er ist nn komen an die stat 1760 

na tII kleinen schaden tnoi' 

ät die boten über RSn 

di wart ir vaate war genomen. 

bl dem Ir gewand«: 

nih den ir Hlnniscben siten, 1T06 

dirre frSmden mmti, 

oder wfl si heten genomen 

dö was ein tcU ze mnote 

« das si dia ntere 

Af den hof A6 ktoen 17T0 

dem geslnde was wol bekant 

nibt langer man dO beite, 

das dt komen w«re 

dö wart din MIade «Isd storc 

ei sprach minnecitchen 1776 

dem ist min miete vil bereit, 

die herrcD U den Striaen.' 

ffir der kttnii^nne palas 

daz geelnde gAtite eider 

wft der kflnek were, 1780 

ein teil ril blftcltohe 

'Ja en so! Ich din mere 

ich sd sl pUltch Terdagen, 

bringet mich (ad tnot ir wol) 

dan wil ich Ir niht rerdagen.' 1785 

für die kfiniginne sAn, 



1759 der d; ?od binele der B, von himel C. 1760 strltea nie A: at atritea B. 
1761 VtxAt da M. grosia A, ftkU B. 1765 irA: fMt BCJk. 1768 ein 
t&il le A: in dem B, in Ir C. 1769 Deo liat«o harte Ai eia teil d«n tinUn 

BC. ■IT'2 beite BCt Ulte A. 1781 vil bleich Hebe J, bi<>wechliche BCJh. 
178S diu Ai der BCJk. 1186 tod ralite aol Ai sal tod rehta BJh. 



jvGoo'^lc 



DIU KlsKQK. seei h. 



and traget sl der tnere, 

ob die boten für gleogeo, 

der ist qdb einer niht beksut: 

nnaer herren girwftt. 

der Etzelea Bpilman.' 

ich bet DD gerne Temomen 

SwemmellD der goote 
mit den reiegeseUen wia, 
dö Bi si für sich kamen Mob, 
'ir berren, on Bit wlllekomen. 
wA hspt ir lAzen mlnen mani 
die ich dar nmbe geben soll 
Dns ir mir ringet ein teil, 
ob irz kÜTEllohea toot, 
des Wunders wird ich nimer Vit 
du er mir niemen hit geBut 
daz getet er mir nie mfae; 

dö Hprncfa der videlnn 
kilDgiDDe riebe, 

Bwu mir der mnre ist beksnL 
du ez mir Aae Bcbaden tV 
du dir hie leman iht tiio. 
du er die boten leide.' 
din WKD ze Terra mirat enpfim.' 
Ei eaweinte 6 der mnre, 

'in eobintet lieb nnde gnot 
Az Hinnisohem riebe. 
Ist in oeb dienest her bekomen. 
du in alles iwer leit 
In eobintet ocb den dienst atn 
und belset In du, rrowe, ssgen 
aül ein iellcbek leit: 
mit werken nnd mit l6re, 



ob ir du tieb wiere 

'die wir dfl vor enpbiengen. 

idoch bringents in daz lant 

Swemmelln dft bl in Btftt, 1790 

Bi Bpracb 'nn beiit bI her g&n. 

wenn die berreu solten komen.' 

ein teil in Bvsrem mnote 

fli giengea fUr die kfinigtn. 

dln frowe gttetllehen sprach 1196 

ich het gern von in vemomen, 

wie wol ich in der miete gao, 

min hene daist mir sorgen toI: 

das ist Iwer fmm und min b«l. 

gerne gib leb in min gnot 1800 

die wlte, wie das komen al 

der slnen, den ich het bekant. 

du mttet mich harte s6re.' 

'erlonbt ir mir dio nuere, 

b6 Bftg ich baltllohe 1805 

ich dinge bie an ineb zehant 

si sprach 'dn golt des wesen fil 

d& h&t och nlemsD lebt sno, 

bI apraoh 'min oogen weide 

sine knude daz niht bewarn, 1810 

dö sprach dar videlnre 

der kttnek höhe gemnot 

von dem hem Dietriche 

wir haben du ril wol Teraomen 

ist soi^ ond oocb arbeit. 181& 

der gnote bischof Pllgrtii 

du man maiUchen klagen 

er b1 In alles des bereit, 

du in an framen nnd Are 



1188 Ob A: das BCJk. Air Ä: für si BCJh. 1196 fbr ilch Ai Kr si BA. 
1199 riaget Ai ringet des BC. 1803 baohaiit Ai enihaot Dt'. 1810 mit ist 
Ai iat mir S, si mir Jh. lin ohonde 8 t line chnoden A. 1811 bid« weinete 
e der mere BCJk: 8i «awaintiD e. die mere X 1818 ieBlkhes BC: islich A. 
ii BCi ist A. 1819 nod ere ßC: od ad ere A. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE.« 3786 L. 



ze dirre werlte mSge komea. 

er bittet alle dea kOng«! mu, 

du sl Ineh and iwer klDdeÜD 

na iwor man der ist tdt: 

megsn bie krdoe niht getragen: 

Hi^n ande To1k6r 

die siot mit in bestandeo 

dit flf mit frOnden wtoden veseii 

ir gesindes über al,' 

Der zen HioneD ie gewhaeh. 

btnot fts debeiaem mande, 

tflt Ton grözam leide, 

die ze Beohelfcren 

die enklagten nie eö ein, 

klagt wol in ir mftzen. 



ocbh&nichdaKToniraTflmoiQeD, 1820 

die ib( trive wellen bftn, 

in wol euTolbeo lAsen ein. 

Giaelbfir ond Gtrn6t 

Bt aint alle drl enlagen. 

nnd Danowart der degen b6r 182& 

tot in Bhumehm landen, 

es ist einer nibt genesen 

sieb hnob der aller mdite schal 

so gfths Ton faenen nie gebrach 

als ir dft »Btnnde 1330 

die DjarogrATinne beide, 

och mit klage wftren, 

Prttnhllt din bAre 

dln TT^e was nn lUien, 



du tno den boten nieman sprach. Swemmel anders niht ensaob, 1886 



waa mit wlntenden banden 
klagteni alle gemeine, 
des kttnges QantbAres w]p 

der klagenden der was m6re. 
ae LArge in ir hftse was, 
an ir salter alle ir tageslt, 
dea ei von erste d& began. 
waz ae Wormz was gesett, 
Vü manic angeetltcber muai. 
Ton ir lieben kinden. 
bet man mfire Temomen. 
swie g6 das geschnlie, 

schiere brUit man ei dar. 
du Tolk mh l&tem mofe. 
knnde niht gellcben, 
geMesohen och din mtere, 



ir jiner nnd ir anden 

Jane was n nibt eine 

din d& qaalte den 11p: 

Uote din TTowe bfire 

d& ai renjete nnde las 1840 

in einem milnster (daz ist wit) 

d6 si des kttnde gewan 

von soi^n sO wart ir bereit 

dln msere enwtren fa- niht gnot 

nie TTOwen wnof s6 Bwtnden 1845 

glhes wolte ai dA komen, 

daz sl PrUnhilt snhe. 

d6 was en wige nnd och en tIt 

ir nnt der andern wnore 

die armen zno den riehen 1860 

waz din klage wnre, 



1821 wellen JBt'r welle A. 1833 enTolhea A: berolken BCJK 1834 hie 

ehrone niht J; hie nibt eron JA, ohroae nibt hie B. 1827 ei Ai ir BJk, 

1829 geachsch CJh: geaach AB. 1833 aa A: da as BCJk. 1S3& sno BJh, 
t% C: dqJ. SwSmmel AJA.- Swemmebn JC. alle gelnetne^l; alMmeiDe ff C/A. 
1838 chQDgea..«; kiaeeb BCJk. quälte .4. • qnelt« Jtt'. 1840 da ai Teoiete BJ* 
duai«uaie<<. IMl ir Ugsit .4.- tageait ÜJA. iat J: waa J)J1. 1847 du 
ai BJhi do ai A, 



jvGoo'^lc 



nsi L 



361 



in vil knrzeD ziten: 

klagten wtp nnde kint, 

wol beklagen ir leit. 

und och der bni^eere wip, 

daz man mit frönden nieman vant. 

erkrachte ofte sSre, 

wan daz ir klage nie gelac, 

Die besten soch die bcesten 
du kom dar diu lantschaft, 

der drier edeln künge man. 

der tombe machts ie m^re. 

bt staole nider gesezzeii: 

daz si dS klagen solden. 

vergezzen nibt ir trinwe. 

Prfinbilt der riehen, 

vil macic wip von leide. 

Prünhilde höher mnot: 

des man ir rfiten knnde. 

des künges schenke Sindolt. 

als och da von im geachach. 
'vrowe, nu müzet iwer klagen. 

wol dem andern den tut. 

Sin wurden doch niht lebhaft. 

müese doch ein ende hin. 

ir megt noch vil wol kröne tragen. 

iwer ann bi iu gekrtenet sin: 

und uns der grüzen leide. 

m^ ir noch hie vinden: 

wir dienen sam vorhtJichen 

si sprach 'nu löne in Krist, 

daz iwer sin und iwer r£t 

wan solde ich immer genesen, 
alrest hiez man dö ffir gfin 

daz »i sagten diu miere, 



in Wormez der witen 

si halfen Prnnhilte sint 

vil manic vronwe gemeit 

die senten also den Up, 1853 

in schffinem hfire manic hant 

waz mag ich sagen m€re, 

line werte nnz an den driten tac? 

knnde nieman Irmsten. 

der gnoteu beiden ein michel kraft, 1860 

der nise ez senften began, 

jH was des landes ere 

da voD was nnvergezzen 

die besten die enwolden 

si senften vil ir rinwe 1865 

nnd schieden wislichen 

idoch was vil vreide 

wan si dühte lützel gnot 

dö kom och sä zestiinde 

der diente dicke triwen solt, 1870 

zuo der künginne er do sprach 

Jane kan nieman entsagen 

ob nu wert immer disiu not, 

der klage diu iingefüegiu kraft 

im Sit so eine niht bestSn, 187.') 

vrowe, ez sol in kurzen tagen 

so ergetzet iuch daz kJndclin 

vil liebe ougen weide 

iu und iwem kinden 

so bi Günther dem rieben.' 1880 

der aller dinge gwaltic ist, 

min herze also geringet hat, 

daz müese von disem rate wesen.' 

die boten ze antwurte stSn, 

wie ez ergangen wsere. 



1839 tr<eslen A; getrccsten BC. 1863 unTergeiien BCJh: yergezita A. 

1$73 ob nu werte imiofr A; n«rt quo immer B, Wer nu immer ja, wer n 
ner c. 1B8I nu Ion iu A: nua nüeze iu lonan BC. 1882» sol Bd nm 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 3859 L. 



den jungen kunk man bräbte dar. 
er begonde in diu mtere sagen, 
'da von si all nu ligeiit tut.' 
'ist mir min vater dfi gelegen?') 
Ze leide ainem wibe: 
durch ir räche dort gescheiden. 
als in diu vrowe geleit hBt. 
daz ichz in künde wol gesagen. 

daz was min her Bloedelin: 
ze tüde sluog in Dancwart, 
an der herherge bi den knehten. 
beide junge und alte; 
in daz hüs gewunneo an: 
dS ir berberge was. 
weder gröz noch kleine, 
vil balde er Ozem hüse dranc: 
hin ze bove der helt mfere, 
sinen herren da si säzeu 
d6 sluog Hagen des wirtes kint 
Daz ez für den tisch schöz 

da mit Sprüngen in den strit 
des muosez gün über al. 
von den s werte klingen. 
Bach man die beide zuo der nüt: 
jene dort unt dise bie, 
zer werlde m£r gevohtea. 
von Alzeije Volker 
mit willigen banden: 
der lielt sü gvemlichen nich. 
du künde nieman bi gestän, 
der müese gewert imer sin. 
BÖ uiuosens alle striten. 



Swemmelin staont vor der schar, 1S85 

daz Sivrit wilen wart erslagen, 

(gennoge sprächen äne not 

'den sluog Hagen der degen 

des sint si von libe 

ich engefriesch nie haz so leiden 1890 

min sin der krefte niht enhfit, 

des kunges bruoder wart erslagen: 

der was der erste under in. 

dS der helt bestanden wart, 

si maosen alle vehten, 1893 

wan si mit gewalte 

wan ez was verre her dan, 

der knehte einer niht genas, 

wan Dancwart aleine. 

du gie an ir aller danc 1900 

unde sagt diu miere 

ze der h&hzit und fizen. 

ze siner angesihte sint, 

und im daz bluot sin hant b^6z. 



iwer dri künge Sit: 

da wart vil micbel der schal 

Til nngefuQge dringen 

des lägens alle samt tat, 

ez enwart sü herter stürm nie 

die wU si leben mobten, 

tet vil micheliu sir 

iwer m^e anden 

vil micbel wunder d& geschacb. 

der iht eren wolte hin, 

durch den künek unt die künigin 

in vil sDgestlichen ziten 



1905 



18ä5 Swemmelin A: Swümniel BC. 188S gelegen A: belegen BC. 1889 von Ai 

von dem B, vome (.'. [S^-I chunde A; kunne C. daz icbez iu wol cbünne sagen. B. 
ltJ97 in b: Im A. Iä9» aläine A: alterseine B. läOO dranch A: spranch B. 

I9Ü1 » A: biuze bove der chuene helt mi^re. und nagK wi im gelungen ««re. 
A. ncor nm rntrr hand, aber auf roMerttm ip-¥ndt «m cbuens M( Vxre. 1907 dg 

.1: der bv. 1908 beide Ai recken BC. 1910 iner A: noch €. fehU b. 1913 

Kemlichen A: griweliebe B. 1915 gewert b: geunert .*. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 3913 L. 



363 



wart gcsebeiden doch her du 
dar TOgt dft TOn Berne: 
BftldeDtlialp die Siran, 
lie och bflBb«n deo hax: 
er het geveatnit im An kint: 

wand al BÖ tU der Triant TBrlon 
dd griffens algemeioa zoo: 
nmoBe strttea dnrb dJ nöi 
das nao rscha im dn kint 
mit bete ao BüedegMe, 
mit Btrlte oeh mooae beitAn: 
in dem storme ligeo tAt 
beide ein ander ilnogen; 
die kQeneB Bemare. 
ü woldm rechen Bäedigfire. 
den alnen doch her Dietrich: 
das er eie niht wolt erUn, 

fi ez her Dietrieh dA berant, 
der was einer nibt geoeten, 
alwan der alte BUdebrant 
deheinen lebende mfire, 
nnd Hagen den Trongnre. 
mit einer wnnden mnoBe sagen 
dk TOD er k&me sSt genas, 
des erkom tU stre er Dietrich: 
an mkgen nnd an slnen man, 
d& er die recken beide TUit, 
mit jftmer nnd mit B«re. 
noch genert si beide : 
nftcb den andern nifat genesen: 
sich enneohe dd her Dietrich, 
bestnont in mUeder. als ein degen : 
JUsA der Beranre, 
ze einem gisel gewan. 



her Dietrich nnd atne man, 

wan er sach tU angeme 

Rfiedigftr der helt nuere 

doreb Glselh6r tet er das. 1920 

das lialf in doch vil wfinio rint. 

aat den grOzen schaden kam, 

daz Totc allenthaiben doo 

Esel bat nnd onch gebAt 

oneh warp din kttneginne Bint 1936 

nnz er die degen hAie 

des mnoB er und die sine man 

er nnd der herre GftrnAt 

dft Ton in haz tmogen 

dft BprAchen die beide mare, 1980 

dd het ez verboten ahn 

dö was Wolfhart sfi grMmUeh, 

sin mUesen iwer toUe bestAn. 

der Ton Amelnnge lant 

der in schade mbhte weaen, 1986 

ivem Volkes man oeh rut 

niwan den kttnk GaathAre 

BQdebrant disis Bi«n 

(die het im Hagene geslagen), 

dA daz alaö ergangen was, IMO 

wan sin schade der was freisUch 

zehant dA gie der helt dan 

er nnd meister Hildebraat, 

JA het der degen hAre 

do enwolten si vor leide 1946 

do enmohtes anders niht weaen, 

Gnnth6r der küoek rieh 

Sit twang in mit swertelegen 

das er den belt mnre 

dar nAch bestnost in sin man 1950 



1917 ber aso BC: der du A. 1021 E 

1983— 36 I« aCi ffhltm A. 1939 hu A 
lit weide nibt B. 1941 er] ber ABC. 



A: der BC. *i) A: ftUt B. 

has do BC. 1983 Bit Diht wolt A: 
1947 do A: dota B. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 3981 L. 



HageD in korun Btooden. 

dae beten In nimer I&d gsDOMn, 

wan ü beten d& ror geTOhten 

die zwtne srnnerlange tage. 

die tttrsten and fr recken h6r, 

bftt tr eilen dA verswut. 

der besten wigande 

dem kttnige Etzeln wtmn komeo, 



daz bU man wol erftanden, 

Bolten b1 gemowet wesen: 

dae b1 niht tatt enmobten, 

ez ist w&r das Ich in sage: 

vlerzeo tflsent oder m6r II 

««raz ir heim ie üf gebaut, 

die TOD manegem lande 

die b&nt ir end Toa in genomeo. 



Tor den Hinnen werens wol geneeea, wem die krieten niht geweeen: 



die brftbtens in die arbeit, 

daz li ein ander slnogen, 

dei maoBene alle d& bettln, 
Hagen and ooh Onuthte 

Dö twank si Dietrich beide. 

antwnrt er si der kQnig^; 

und räch siob frebHoben, 

hiez sl beiden nemon den llp; 

Bloog och meister HUdebrant 

die dA aterben aolten: 

mit den anders weses tftt. 
von den ich her bin getaut.' 

TOa klage harte grdzen wuof. 

ei gedthten eohaden nnde ndt 

Uote din tu riebe, 

ir tU lieben kladeo. 

daz si trcasten knnde iz klage. 

din vrove lac Tor leide tOt. 

genas dt diu künigina«: 



als ich in 6 bAn geseit, 
wen ei in niht vertroogen. 
nnz an dlse zw Ans man. 
mobten dd niht stitten mto: 
in TÜ grözem leide 
din hlez d beide faeren bin 
den reken löblichen 
dar nmbe dA daz edel wip 
nieman man d& mfire Tant 
etesllche die wolten 
alsns lie ich d in adt, 
ir linte hoobeu «4 aehant 
ir j&mer es dö al«6 sehnof^ 
fli klagte nnz ftf den tdt, 
nlk;h den beiden jnnietUche, 
niemea moht errinden 
dar nick aber siben tage 
tH k&me von der selben n6t 
wan si lac in nnsinne, 



Um daa nan si mit waser Tergdz. des Tolkea klage wart §6 grAz 

in allem dem lande. der Krlmhüte ande 1980 

was errochen sAre. Prflnhilt din hfte, 

d4 si sprechen began, dA ged&hte d dar an 

wie wol üi erholte, dai leit daz li nn dolte. 

was Krlmbilt Iht leit «, ir tet ditze leit nn als wfl. 

IS.;:^ loldf.!! ai gerwet B: iolt i<c getrawat A. 1956 heim ie A: te heim B. 
1959 wereai A: el ircren B. l'jttO 6 £; ie J. 1968 ocb A: ftklt B. 
mftD Ai fthtt B. 1970 in uot A: 1d dar not BC. 1979 das mu ai mit 

wBser A: ta^a mit wesser ai BVJh. 1981 all we Jk, also w« Bi alwe Ä. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 4037 L. 



diu vrowe Jamerllcben epraob 
der edelD KrimhilM 11p. 
mit rede ennnide mir den mnot, 
üaz leben, SlfUt, ir mui; 
dst ir frönde Ir wart benomeo, 
wer kande frOnde dl behabeoT 
ze Lftrse bl ir sptel. 
din Tor beiden kröne tmoe. 
beidiD magden and vlben: 
Ton breben naz ir gewant. 
mit jAmer vat berangen. 
die boeeten nnt die beHt«n: 
dat riet das ingesiode 
dar sno dei lande« tr«. 
•« ißre klagt din kttnlgin: 
langer Aoe TOgt beitfta. 
man maohte ittw daz kint. 
ein teil ir nngefllegon klage, 
daz wir iht ftae kUnek sin.' 
wol bereiten dar zno. 



'owB dai ich !• gesach 198fi 

dö daz 6re gemde wip 

des verlfia der bolt gaot 

dft Ton ich DU den Bcbaden bftn. 

daz ist mir na her beim komeo.' 

diu edel üote wart begraben 1900 

ir bracb daz lelt ir berze «luwei, 

dö was leide gennoo 

dft was den sobtenen Üben 

allez GnntbSres lant 

dfi.kömen ae bore gegangen ISfiS 

swaz si des besten weetAn, 

der vrowen nnd ir kinde, 

Bi eawolten daz niht m6re 

oeb wolden ei übt ander In 

daz Tolk dO r&tea begaa, 2000 

d& muOBe erlescben Bint 

'wir wellen daz er krAne trage, 

dö biezen ai daz Idndelln 

der kröne IngeBindes dno 



wolbttndertknappenmandarcnovant, den man des tages Bwert nmbe baat. 



dft waa onob Rdmolt nn körnen: 
dt heim« in Blnem lande. 
daz Bin Til lieber berre 
Was Üz Blnem r&to komen. 
daz er in holt wnre: 
klagter Benllohe. 
daz ieb le wart gebornl 
niwan von Hagen ttbermnot; 



der het din mtere och Ternomen 
mit trlweo was Im aode 
mit Bcbaden aUÖ Terre 
wir haben dicke wol reniomen 
die stolzen beide mssre 21 

er tpraok 'berre got der riebe, 
min herren hin iob Terlom 
din dicke grdzen schaden tnoi 



do er vrowen ^rlemhilt nam ir man and ir ir gnot an gewan 
in grözen nntrinwen, ich saeb ez an ir rinwen, 2016 

awie sIi an getrtiege, daz man bI drambe sldege, 

Ewenne ez och gescbtthe. Hagen ir manege amebe 

ze ir schaden &n Ir schnlde erbot ze allen zlten &ne not; 
1990 bebaben A: gehabeD KCJh. 1992 Dia A: die 6 BCJi. 1997 jo A: 

dpr frowsD nad ir klode. daz riet in Am (in ir C) geiinde BCJk. 900t da A: 
da Ton BVJk. 2012 Hin lierren bao ich ./&.- mioen herren hao Ä, mine herren 
die han leh BC. 2014 Troen chriemblU Äi Icriembllt Jk, Crietnhllda BC. 
W18 an Ir .i' an« BJ\, 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 410Ö L. 



des er niht tnon Bold«, 
wftD des wu im gar » -rll; 
«u het BtArit, tr man, 
der v»Tt ftne scfanlde enoort; 
vu denne ob dorch ir torn 
GeKsrnd«!! in ir tompheit? 
and aolt in fa&a geneaen I&d. 
und si Ben BioMa rrove wart, 
haben pilUobe llM. 
ais ieh im mit triweo riet 
ao euwKr er mht eretorben. 
die besten wlguide 
kUnge ie gewunneti 
die dort mit im dnt eralagen. 
die ia diBMi lande «int, 
die rieben zoo des armen, 
daz konde helfen niht min rftt: 
Made ond maneger in. 
niht gehelfen nuer klage: 
nnser herre der junge." 
Gab gdlche dA den ritt. 
doB wir noch «eraomeo haben, 
in alaö kurzen tagen 
ein alaO grOrin höhKtt. 
wart gar itA der geate, 
■nt grösen trfaiwen getln. 
den Jottgea känefc itcbe: 
tr leben tob dem kinde. 
wfan rin teil ia frSade komen. 
nrlonb heim ae lande: 
«nder die Bargoadsre, 
808 koffi er wider in Hinnes lant, 
ant den tierren Dietriehe. 
wie er wider wtere komen: 



ob man» merken wolde; 

dar nmbe iche ir nibt wlxen wil. 2020 

im ze leide get&nf 

das bftn ich aider wol gehört 

die fFOven b6de wol gebom 

das atät man bin h&n geleit 

dA aber des niht moht ergftn 2025 

dno solden si die hoverart 

bete min harre getin 

dö er von disem lande sehiet, 

mit im sint verdorben 

die in deheinem lande 2030 

oder gewinnen knnnen, 

■1 enknnnen niht rerklagen 

mao wtp unde kint, 

nn mllea es got erfoamea 

d& von dac lant nn Ine etAt 20S5 

noB maek doch iaider m6re 

na Bchaffet et du krOne trage 

ir gemeinta songe 

nieman ans geeagt bU, 

daz bA herlich wnrde erhaben, 20i0 

als wir din linte beeren sagen, 

Wormes diu stat wlt 

JA baten si das beste 

dt saeh man nnder krAne stls 

si enpSengen gemeinliehe S0A6 

der hof nnt dai gesbde 

nn het ooh Swemmel genomen 

dar in dA Ton im sande 

dem s^ er disin rnnre. 

d& er noch Etseln vant 2060 

B frAgten alle gelicbe 

Bwaa er geeehen het oder Temcnnen. 



M82 im A: in BC. si enohvnnen Ji eine eboDden BC. 2017 Swemmel J.- 
BwSmmelin MCJK 3019 Bargonder« At Barodenftre B, Borendenmre C. 
90A2 oder Ät nnd M. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 4167 L. 



das BAgt fr Big er kand«. 
Fronde nlemaa enrut. 
her Dietrich von Beme : 
TTon Hen-it ond HUdnbrant 
daz ai nifat wollen di beaUn, 
so geachaiA im nie lA leide. 
Hildebrande nnt D!etrlcben: 
ett ich mtn toUc verlorn faHn F 

dö sprach der Bemnre 
ta helfe oad in die mloef 
bt in T» pilltchen h6L 
ich ant dlo trintiaDa min 
swas Etael flehen knnde 
dar nmbe woltep sis niht Uta, 
■i fliuen tieh der reise. 
bettben mnoseD biitder in. 
Ton diieo starken leiden, 
als man ans gesagt hAt, 
dai ir dla kUnegln Helche lie. 
wan sia ninder bringen knnden: 
mit in (des het si gegeit) 

frou Henftt srioab dö aam. 
nhran weinen onde klagen, 
•in satel, der was riebe, 
TTOw« Helolie bet geriten. 
der aUer beat« sigeUt 
ja enkan ich in besonder 
vie dem werke wer«; 
ond TOn eitlem gesteine. 
bessern sUel nie germt 
nider hiengea uns Af das gras. 
Zoo ir rerte als ai Inste, 
alle gemeine. 



2055 



an Eseln alt der stunde 

dö wolt och wider in sin lanl 

das sAhen dö tU gerne 

dö der künek das errant 

Bwaz im ö leideg was getin, 

er mant si triwen beide, 

'weit ir mir nn entwichen, 

wie Bol ich eine nn besttar 

'wie wolt ir das ich wnre 

ein isHch man die alne 

ir seht wol wie min dink BtAt: 

snln bie niht eilende sin.* 

oder gebitan sno der stunde, 

er rnnow Ine ai beatftn, 

manie witwe and weise 

Btsel wandelt den sin 

dö si Ton in w<dteD acbeidm, 

dö nam diu nowe HerrAt 

dö mnost sin tU bellben bie, 

dooh fuorten sia an den ■binden 

wol alizeo tüsent marke wert. 

den rrowen dö niht andere um 

öl der kamer wart getragen 2075 

den dicke werdecUche 

(d den waa gesniten 

den ieman in der werlde hAt. 

gesagen niht das wunder, 

TOn golde waa ez swnre 3080 

küneges wlp deheine 

din tU sobmnen phertkleit 

dö al na gai bereitet waa' 

die vrowen ai dö kuste 

done waa ir defaeine, 20S6 



20S5 



2010 



a064 hia nifat Ai niht mar ia M, nibt «er C. 3065 gebiton Ai pitten B, biten 
C. S06B Dinoaen A.- nnoae B. 2069 In Ai im BV. 207t do mnost ain 
Tll biliofaan d: doh mnoaea vil bellbea BC. S072 doh AC- do A. 3077 het 
— nf den A.- hete — of den sat«! BC. 9080 ei A: er BC. 3063 «boeaen 
At riehen BC, S083 Mlder hfeagen A: hiannii nider BC. SOSö Alls A 

alle tU B. 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. 4227 L. 



8i emrflinten aleO s6re 

mit t6dfl wu Ton ia komsD. 

in deheJaem hOTe tüd vronwen: 

dA ri Sem wirte urloap geD&men 
der kUnk riel nider für tbt, 
dai er den aia oUit belii«lt 
du er onTerBunneD Uc. 
des bet er doch. tQ kleioea fnunett: 
dia rlve übö muiioTolt, 
BDd lie selten s!t goBprechon wort 
ern vm t6t noch enlebte, 
dar nftch io weiz wie maoegBa tac. 
dar mo was er na gedigen, 
Und nlemaD niht üf in moA«. 
du hftt noB Dieman noeh geBeit, 

dA ai so w&iaa ftf den wegen, 
HQdebrant den gtisen 
gegen Bechelbeo, 
ir gezoges was niht mfire, 
nnd die einen Bwfine man) 
trnoo vrowen HeirAten kleit 
durch diu laut her Dietrich, 
mit jAmer nnd mit so^en. 
dise geat« komen wiren 
die linte Trieschea mare, 
der heire tob Berne. 
al sagteat Dietlinde, 
din WM ooeh in grdser not: 
Dft Tor in den drin tagen, 
nmbe ir liebes mannes Up; 
TOn dem tU starken leid«. 



aam dno Helohe din hfire 

sd swinder nrlonb wart genomen 

dai moht man dö wo! scbonwen. 

nnd 6 ai &z dem hove kirnen, 

im gab d«r jAmer Boihe nftt, S090 

und BÖ kranker witze wielt 

lebt er alt deheinen tac, 

wan im waa an sin hene knmeo 

daz in daz lelt nider schalt 

em was weder hie noch dort, 20B5 

In einem twalm er awebte 

Bwie grftzer hörsohefta er pblac, 

das b1 in eine lieien ligen 

wie eri slt bedfthte, 

dd her Dietrich danne gereit. 

dA hiez der hArllche degea 

sine vrowen wlaen 

dA Am mftge wftren. 

niwan din magt tiAre 

nat daz ein aoomer mit In dan 

mit grAzem jftmer d6 reit 

si glhten allez fBr sich 

an dem sibenten morgen 

zer burk ae Beohelftreo. 

daz dA komeo wasre 

das Tolk ez hArte gern«. 

dem Räedegfires kinda. 

wan ir mnoter din was t&t 

si mohte tnngen niht der klagen 

des Btarp daz 4ib«re wtp 2116 

die Jnncfirowen beide 



2100 



2100 



3110 



3087 olioinen.Ji bechoman BC. 2088 Td deUinem A.- nie in dem B, man 
BC: fiUt 4. 2091 dem sin A: der (di B) sinae BC. 20M. 96 nider satt. 
Und Al mit gewalt BCJh. 2098 sl ftUt A. 3105 di einen Ewene BC- 

die swene ohaeoe A. 2106 Durch vroen A; der tmoch frowan B. 8111 ez 
horte BCi ia harte A. 2113 ssKtenK B: Bsgtan A, 2114 ia den drin A: 

inner drien B. enma dritten tage C. tongeo oiht das erehlagen Ai ir toogen 



jvGoo'^lc 



DIU KLAGE. «Oft L. 



mu dd sMaBame brftfate. 

Mnde und grAur Mn. 

etD ander d dA knateo. 

Dietallnt fraa HeirAt. 

fi<ri leb«n tni» frinnt her Dietrieh. 
dö Bpraob u 'min wol gehaben 

aa vatar and an mooter. 

lob wen« rerltlr noch nie m^t' 

T«t d ä6 her Dietrich. 

trflst er ala d& fHnnt iol. 

dnd senfte dlner leide. 

diu mnoter nad der vster dln: 

Klagende nnz an ndaen tAt. 

nnd knm ich immer in mln'lan^ 

daz ioh dich gerne sehelde 

■A ich Tcrrlate kan.' 

ron dem Bemnre. 

*ioI loh debeine vlle leben, 

der mit dir iwwe dinin lant.' 

mit bete ir vater mannen: 

lachende cb niht geaehaelL 

Herrtt dia marcgrerinne, 

erbibente bI nl ««re, 

an li eine was knnen. 

als ir Aren gesamt 

der ir tmte deheln leit. 

mh trlwea nnd mit stete, 

Der berre dl Ton Beme, 
roB Pazowe der bischof PUgrrtD 

Uei aehilben dlein nuare, 

mit Latlnfaehen bnochataben, 

iwer ei dar nftch erfände, 



2126 



21S0 



isJlchin dd gedihte 

in ifibtieUeher Are 

dA twank sno den bmsten 

aiBprach'dJnmacnoohverdenri^ 2120 

du BtAt wol gehaben dich.' 

dai ist alles na begr^ten 

ril frlnode bö gnoter 

in klXgellcher arbeit 

die Jungen magt lobellch 

'niftel, nn gehabe diob wol 

JA riwent si mloh beide, 

diu maoE ich Immer mb iln 

äbenrinde aber loh mlne nOt 

dai lob ich an dlne baat 

Ton Jftmer nnd ron leide, 

des wart ir sloherhelt gette 

bA sprach der helt mmre. 

ieb wil dich einem manne geben, 

hie mit beralh er si sebant 218fi 

dA schieden b1 ron dannen, 

dd Ton b rtten aaflh 

Ton allem Inn Binne 

das dia rtl grAse bn 

doch wart ir sider war geDomen 2140 

Im was nieman bA gram, 

alsDS warte din meit 

als ir gelobet hnte 

des erbeite ei ril gerne. 

darch liebe der neven sin 2145 

wie es ergangen wmre, 

das mans Ar wftre solde haben, 

Ton der alrftrsten stände, 



Slld Ao Un ander ei do J: li [diohe G} rin aadar MC. 3188 mooter and 

der rater Ai Tater aad din m lotar BC 2139 aber ich A; loh immer B, ich C. 
3186 bowe dniit A, b<>«et d nla BC. sl .J: da B, sa C. 3186 Kit bet* Ai 
di nagt BC. 3187 riten A: rfteade SC 9140 Ir fMt A. S141 Ali •- 

Ssan J: ala « — lau 8C. 21^ taU doeh ein ii t«U <Ut C) dehelnlu BC. 
46 dlsia A: dli B, dlue O, dln Jk. 3147 Hit A: fo BCJh. 

24 



jvGoo'^lc 



DIU KLAQB. 4U0 L. 



wie e» sich hoob und wA bsgui, 
Ton dflr gBoUn noIUB oftt, 
du hifls er allet schrtben, 
wm im flelt der vldelnr« 
wie «z erdenk und geubseh; 
«r aDd mftnle «nder mu. 
ein eebrtbw, meicter KnonrAt 
dkk« In Tlnselier iaDg«D; 
erkeanent wol dlo mnre. 
leb In nB Diht mkn skge. 



Bnd wie ez ende gewan, 
nnd wie tA alle gelten tdt 
«rn lies «Id nfht bellben: 
din kOntücblD nuere, 
wMt er ei bdrt« nnd« ludi, 
du DUM dfl brfefen begtn 
getibtet man ez ilt faftt 
die «Itea nnd die jnngeii 
TOD fröad nocb Tcn Ir aware 
ditce Ilet beiit diu klaoi. 



S160 Ton J: unb« MCJh. rwkea J: knthta BC, Orietan Jk. 9U4 mn 
do brief« Ji man primi (srnhii Clfc) da BCJk. SIW Bin Ji iln BCtK 
SIU mS dU J: mit das BCll. 3157 din As du «CV*. fronde Äi ir frevdl 
■CJk il68 dln obläge BCJk: ein ehiege A. ' 



3U» Wl •■ Berin sIt argienKe 
dA her Dletrieb von im reit, 
hl Boh elemeo ^eMgen. 
M> epreohant lanallob* nein. 



and wi ar ein diuo an rienge, 
de« enku leb der (die C) wlibelt tltt 
■fim^lebejahant er wftrd enlagea; 
nnder dlten dingtn iwaln 



der läge nfht gedagw 
( dft hMcet STiFel M. 
weder tr lion vwfienge, 
oder lebaDde wflnTe begaben 
oder ob er As dar biete trtllbf 
in iSohK der etelnwande, 
er TOB den IIb« qemme, 
ob er fSere in dai »pgrflnda, 
oder ob ar nie >1 TanwflDdan, 

ona leitd« tihtwe, 

et ea «ara von im me nifat bellben, er hat ii gerne geaohriban, 
d«B BWB wiete diu nare, wl es im ergsotgen wäre, 

wmn C] is im Inder sno honen, oder bet etx ina raniomaa 
in der wailda ron [tenaD. dA von weis nodi nieman 

werderknBieBielieDeqaem. C1>C. 



oder in der Ivft enpbienge, 
oder s« bimrie it erbnbeB, 
oder (ob er C] iloh TerslW« 
oder mit welbem ende 
odarwulnEBsimgenrnmeCsnoImneMeC), 
oder ob in der tiaret rerslfiod«, S170 
du enhit oiemen ooh • ' * 
der nni tihta d 



jvGoo'^lc 



VEBBEBSEBimaEN. 
(4U iltM, mlob« Utk MkoD la kwdadulftMi Sadn, liad nit atMaan bttelokaal) 



KIBBL. SS, 4 sao 

ST, 1 Man Am* 
Hfl; S dtgese 
127, 4 nw 
188,S4«r* 

181, 1 TOB* 

IM, 4 ii* 
314. 1 m« 
S84, 2 Vttklr 
204, 8 Gintlwn 
3T4, 8 iftn, 
SM, 4 mBsstUoli« 
826, S nincl«r 
88T, 2 friMcfc* 

4 4» 
841. 4 <N- 
818,2 ku 
888, 8 d 
888, 2 dria 
898, 8 du ieh 
898, 8 'sl 

401, 1 ipimch 'Ue irt 

402, 4 ich Ir «iMt, 
48«, 4 beide 

448, 4 i»wwri» 

476, 1 f4Mm 

417, 4 ••sab, 

494, 4 aiNl.* 

d64, 2 «imKh 

669, 8 venpiecben wolde 

617, 4 im* 

681, 4 dasDea g8a. 

688, 4 der hit * 

648, 4 »imm«r nimitii 

677, 1 Der kllnio aprach 

4 niemer niemea 
704^ 4 swei bBDt 
110, 2 Norwege 
122, 8bet 
741, 4 erbeiiton 
764, 



776, 4 Prttnbflde 

786, 1 mnot 

797, 8 dB* 

4 niemer min 

806, 4 einer iprlobe 

821, 4 w«nt 

828, l'iclu ondentta. 

841, 3 &r triowe dir den «ine 

867, 1 nlwu 

811, S g«u 

886, 4 nr das 

90S,4biixfl* 

989, 4 vnA aaoate aftn «rrterben 

962,8 er* 
1083,8 an 
1042,4 hOMu» 
, 1068.4 J«r 
1107, 8 rittem edel 
1124, 1 (Trinfm iar 
1187, 1 Rfiedegtrvn 
1146, 1 ioh k«B,' apraeb Onatlwr, 
1148, 4 ia lieben 

1162, t 'Hlr uae das,' apracbHagae, 
1164, 2 Öftre 

1118, 4 eine mftn deane 
1198, 8 In* 
1208, I fraAm* 
1222, 1 riebe 
1288, 8 KrlMiUU* 
1286, 2 iMrbarpe 
1262, 4 in dac Etseien* 

1808, 4 M ^M 

1809, 1 einer 
iSlO, 8 Helabea* 
1328, 8 te* gnttm* 
1384, 2 GiMlkara* 
1866, 1 der künic* 
1361, 2 nlemen 

1862, 2 Iml 
1816, 8 MthmiU. 
1406, 4i«Bwa 



jvGoo'^lc 



1420, 4 bewsQt. 


2064, 4 mülc 


148S, 1 TOR wltwaimdroii null* 


2148, 2 dir. 


2 dia boUs Trollcbe, 


2192, 4 Tirwinden 


143«, 4 dnii 


2203, 8 aurken 


1461, 4 oleioet 


2209, 1 erwegen. 


1475, 4 sl M gewut.' 


2299, 8 erkabt.' 


1498, 2 UDd KLAGE 20 eluar 


1497, 3 vriontllche hio 


63 diu 




190 aliO komeii, ,i irl 


4 dldt» 


192 do 


1502, 4 dO diu 


210 »er 


1S08, 4 doob 


551 Teigen 


1637, 4 timl 


674 sprub ber Dletrleb 


1649, 4 M*lM, 


593 mlD 




594 diiie, 


mf9it 


684 nmbe 


IM«, 4>4 


762 >•■ • 


1507, 4 Bnbllm 


781 btn. 


1679, 2 gnsn. 


1031 eiD e< 


1604, 2 tohlai. 


1150 der 


1688, 4 ann«r maoter 


1174 die 


167S, 8 reriu. 


1181 degajM 


4 gewAD. 


1260 wntUeh,* 




1848 rt« well' 


1737, 4 den iweio dogenen: 


1861 trigea« 


176Ö, 8 mir min* 


1366 xergangen fr 


1876, 4 TTBTallfah«!! 


1890 der 


18S9, 1 lims* 


1403 dia die 


1904, 2 Bobtdea 


1482 iware.- 


1007, 2 druo 


1448 bien 


1908, 2 VolMreo 


1488 awr t 




1661 In 


1918, 1 .»bierilehm. 


1698 er welie 


1918, 1 S<n»> 


1826 Hianaa 


2081, 2 itrlhn 


2099 IIa gedlbte. 


2061, 4 Dibt bau« u dlaai liun 





b.Gooi^lc 



„Gooi^lc 



„Gooi^lc 



I 



„Gooi^lc 



„Gooi^lc