Skip to main content

Full text of "Der Veter buoch"

See other formats


Google 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  prcscrvod  for  gcncrations  on  library  shclvcs  bcforc  it  was  carcfully  scannod  by  Google  as  pari  of  a  projcct 

to  make  the  world's  books  discoverablc  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  Copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 

to  Copyright  or  whose  legal  Copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 

are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  cultuie  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  maiginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  flle  -  a  reminder  of  this  book's  long  journcy  from  the 

publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  Steps  to 
prcvcnt  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  lechnical  restrictions  on  automated  querying. 
We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrain  fivm  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  System:  If  you  are  conducting  research  on  machinc 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  laige  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encouragc  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attributionTht  GoogXt  "watermark"  you  see  on  each  flle  is essential  for  informingpcoplcabout  this  projcct  and  hclping  them  lind 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  lesponsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  Copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can'l  offer  guidance  on  whether  any  speciflc  use  of 
any  speciflc  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  mcans  it  can  bc  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liabili^  can  be  quite  severe. 

Äbout  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organizc  the  world's  Information  and  to  make  it  univcrsally  accessible  and  uscful.   Google  Book  Search  hclps  rcadcrs 
discover  the  world's  books  while  hclping  authors  and  publishers  rcach  ncw  audicnccs.  You  can  search  through  the  füll  icxi  of  ihis  book  on  the  web 

at|http: //books.  google  .com/l 


Google 


IJber  dieses  Buch 

Dies  ist  ein  digitales  Exemplar  eines  Buches,  das  seit  Generationen  in  den  Realen  der  Bibliotheken  aufbewahrt  wurde,  bevor  es  von  Google  im 
Rahmen  eines  Projekts,  mit  dem  die  Bücher  dieser  Welt  online  verfugbar  gemacht  werden  sollen,  sorgfältig  gescannt  wurde. 
Das  Buch  hat  das  Uiheberrecht  überdauert  und  kann  nun  öffentlich  zugänglich  gemacht  werden.  Ein  öffentlich  zugängliches  Buch  ist  ein  Buch, 
das  niemals  Urheberrechten  unterlag  oder  bei  dem  die  Schutzfrist  des  Urheberrechts  abgelaufen  ist.  Ob  ein  Buch  öffentlich  zugänglich  ist,  kann 
von  Land  zu  Land  unterschiedlich  sein.  Öffentlich  zugängliche  Bücher  sind  unser  Tor  zur  Vergangenheit  und  stellen  ein  geschichtliches,  kulturelles 
und  wissenschaftliches  Vermögen  dar,  das  häufig  nur  schwierig  zu  entdecken  ist. 

Gebrauchsspuren,  Anmerkungen  und  andere  Randbemerkungen,  die  im  Originalband  enthalten  sind,  finden  sich  auch  in  dieser  Datei  -  eine  Erin- 
nerung an  die  lange  Reise,  die  das  Buch  vom  Verleger  zu  einer  Bibliothek  und  weiter  zu  Ihnen  hinter  sich  gebracht  hat. 

Nu  tzungsrichtlinien 

Google  ist  stolz,  mit  Bibliotheken  in  Partnerschaft  lieber  Zusammenarbeit  öffentlich  zugängliches  Material  zu  digitalisieren  und  einer  breiten  Masse 
zugänglich  zu  machen.     Öffentlich  zugängliche  Bücher  gehören  der  Öffentlichkeit,  und  wir  sind  nur  ihre  Hüter.     Nie htsdesto trotz  ist  diese 
Arbeit  kostspielig.  Um  diese  Ressource  weiterhin  zur  Verfügung  stellen  zu  können,  haben  wir  Schritte  unternommen,  um  den  Missbrauch  durch 
kommerzielle  Parteien  zu  veihindem.  Dazu  gehören  technische  Einschränkungen  für  automatisierte  Abfragen. 
Wir  bitten  Sie  um  Einhaltung  folgender  Richtlinien: 

+  Nutzung  der  Dateien  zu  nichtkommerziellen  Zwecken  Wir  haben  Google  Buchsuche  Tür  Endanwender  konzipiert  und  möchten,  dass  Sie  diese 
Dateien  nur  für  persönliche,  nichtkommerzielle  Zwecke  verwenden. 

+  Keine  automatisierten  Abfragen  Senden  Sie  keine  automatisierten  Abfragen  irgendwelcher  Art  an  das  Google-System.  Wenn  Sie  Recherchen 
über  maschinelle  Übersetzung,  optische  Zeichenerkennung  oder  andere  Bereiche  durchführen,  in  denen  der  Zugang  zu  Text  in  großen  Mengen 
nützlich  ist,  wenden  Sie  sich  bitte  an  uns.  Wir  fördern  die  Nutzung  des  öffentlich  zugänglichen  Materials  fürdieseZwecke  und  können  Ihnen 
unter  Umständen  helfen. 

+  Beibehaltung  von  Google-MarkenelementenDas  "Wasserzeichen"  von  Google,  das  Sie  in  jeder  Datei  finden,  ist  wichtig  zur  Information  über 
dieses  Projekt  und  hilft  den  Anwendern  weiteres  Material  über  Google  Buchsuche  zu  finden.  Bitte  entfernen  Sie  das  Wasserzeichen  nicht. 

+  Bewegen  Sie  sich  innerhalb  der  Legalität  Unabhängig  von  Ihrem  Verwendungszweck  müssen  Sie  sich  Ihrer  Verantwortung  bewusst  sein, 
sicherzustellen,  dass  Ihre  Nutzung  legal  ist.  Gehen  Sie  nicht  davon  aus,  dass  ein  Buch,  das  nach  unserem  Dafürhalten  für  Nutzer  in  den  USA 
öffentlich  zugänglich  ist,  auch  für  Nutzer  in  anderen  Ländern  öffentlich  zugänglich  ist.  Ob  ein  Buch  noch  dem  Urheberrecht  unterliegt,  ist 
von  Land  zu  Land  verschieden.  Wir  können  keine  Beratung  leisten,  ob  eine  bestimmte  Nutzung  eines  bestimmten  Buches  gesetzlich  zulässig 
ist.  Gehen  Sie  nicht  davon  aus,  dass  das  Erscheinen  eines  Buchs  in  Google  Buchsuche  bedeutet,  dass  es  in  jeder  Form  und  überall  auf  der 
Welt  verwendet  werden  kann.  Eine  Urheberrechtsverletzung  kann  schwerwiegende  Folgen  haben. 

Über  Google  Buchsuche 

Das  Ziel  von  Google  besteht  darin,  die  weltweiten  Informationen  zu  organisieren  und  allgemein  nutzbar  und  zugänglich  zu  machen.  Google 
Buchsuche  hilft  Lesern  dabei,  die  Bücher  dieser  Welt  zu  entdecken,  und  unterstützt  Autoren  und  Verleger  dabei,  neue  Zielgruppcn  zu  erreichen. 
Den  gesamten  Buchtext  können  Sie  im  Internet  unter|http:  //books  .  google  .coiril  durchsuchen. 


BIßLIOTHM 


DES 


LITTERARISGHEN  VEREINS 


IN  STUTTGART. 


LXXIL 


STUTTGART. 


SBORDCKT  AOF  KOSTBR  OBS  LinBIABISCHKR  VBRKISt. 


1863. 


PROTECTOR 

DES  LITTERARISCHEN  VEREINS  IN  STUTTGART: 

SEINE  MAJESTÄT  DER  KÖNIG. 


'VERWALTUNG : 

Präsident: 
Dr  A.  V.  Keller,  ordentlicher  professor  an  der  k.  nniversit&t  in  Tübingen. 

Kassier: 
Dr  Zech,  ordentlicher  professor  an  der  k.  Universität  in  Tübingen. 

Agent: 

F  u  e  8 ,  Sortimentsbachhändler  in  Tübingen. 


GESELLSCHAFTSAUSSCHUSS : 

Dr  Böhmer,  Stadtbibliothekar  in  Frankfbrt  a.  M. 

Hofrath  dr  Grimm,  mitglied  der  k.  akademie  in  Berlin. 

Professor  dr  11  a  ß  1  e  r ,  conservator  der  vaterländischen  kunst-  und  alter- 

thumsdenkmäler  in  Ulm. 
W.  freiherr  vom  Holtz,  obersthofmeister  Ihrer  Migestät  der  Königin  in 

Stuttgart. 
Dr  G.  V.  Karajan,  vicepräsident  der  k.  akademie  in  Wien. 
Dr  E.  V.  Kau s  1er,    vicedirector    des   k.    haus-   und   Staatsarchivs    in 

Stuttgart. 
Dr  Klüpfel,  bibliothekar  an  der  k.  Universität  in  Tübingen. 
Dr  0.  V.  Klumpp,  director  der  k.  privatbibliothek  in  Stuttgart. 
Dr  Maurer,  ordentlicher  professor  an  der  k.  Universität  in  München. 
Dr  Menzel  in  Stuttgart. 

Dr  Pauli,  ordentlicher  professor  an  der  k.  Universität  in  Tübingen. 
Dr  Wackernagel,  ordentlicher  professor  an  der  Universität  in  Basel. 

204541 


DER  VETEß  BUOCH 


NACH  EINEE  BEESLAÜER  HANDSCHBIFT 


HERAUSGEGEBEN 


TOI 


FRMAM  PALM. 


STUTTGAET. 

OEDBUCKT  AUF  KOSTEN   DK8  LITTEBABI8CHEN  VEREINS 
WAOa    BISOBLn«!    DM   AUSfOBOIIII    TOM   MHZ    1863. 

1863. 


n 


OHüOK    TOff    V.    tkVTT    m    T0BIV0IF. 


1 


•    •  • 


S  1.  Rosswejde  lib.  VU;  i;  ?,'A.  m,  44,  46.  49. 

Sysoi  heiz  ein  appet,  den  vragete:ei.H  bruder,  wie  er  in  siner 

Celle  leben  solde.    Do  sprach  der  appet:' •b.'Vot  vnd  salcz.    Dir 

sai  nicht  not  sin  eteswas  zv  sidene  oder  v^fre  ve'  zv  gande.    Do 

vragete   in   aber   ein  bruder  des  selben  vnd   spfajch-T.-Daniel    der 

5  wissage  sagete,  das  er  der  begirde  brotes  nie  nicht -h^Ke- gezzen. 
Ein  alder  sprach:  Man  vindet  einen  menschen,  der  vil  'izt^V  vad 
batet  sich,  das  er  icht  sat  werde.  Ein  ander  man  izzet  wenf&Vnd- 
wirt  sat,  vnd  het  der  me  lones  der  vil  izzet  vnd  nicht  sat  wirt, 
dan  der  Inczel  ist  vnd  sat  wirt.    Ein  alder  sprach :  Da  sali  nimmer 

10  das  gezzen,  des  da  gerst.  Iz  das,  das  dir  von  gote  gesant  wirt  vnd 
sage  im  gnade. 

§  2.  R.  VII,  1,  5.    III,  67. 

Ein  brader  bete  bekonu  ge  vnkristenlicher  gedanken  vnd  scha- 
mete  sich  des  zv  sagen,  so  er  zv  den  heiligen  vetern  kumen  was 
vil  dicke  darch  rat;  dannen  vnr  er  denne  angebichtet  durch  schäme. 

15  Nu  was  er  dicke  kumen  zv  rime  apte,  der  hiez  pimenius ;  der  sprach 
zv  im:  Sun  du  kumest  dicke  zv  mir  vnd  verswigest  doch  vor  mir, 
warumbe  du  kumen  bist.  Sage  mir  liebes  kint,  was  ist  dirV  Der 
bruder  sprach:  Der  tufel  stritet  mit  vnki-istenlicber  bekorunge  gegeh 
mir,  vnd   schamete  mich  das  zv  sagen;   vnd  zv  hant  do  ers  bäte 

sfo  gesait,  do  wart  sin  anvechtegunge  minre.  Do  sprach  der  aide:  Svn 
trure  nicht;  so  dir  die  gedanken  vf  kumen,  so  sprich:  Ich  bedarf 
dirre  gesachen  nicht.  Din  anvechtegunge,  die  blibe  vf  dir  sathanas ; 
dirre  sache  wil  die  sele  nicht,  vnd  swas  wider  die  sele  ist,  das  mac 
nich  lange  bestan.    Also  wart  der  bruder  getrost  vnde  vur  widir 

25  heim. 

Der  V)Bt«r  buoch.  1 


§  3.  R.  VII,  2,  1.  in,  67.  V,  14,  4. 

Ein  iungelinc  wolde  der  werlde  wider  sagen,  vnd  so  er  vz  dem 

hase  gienc,  do  qnamen  im  gedanken  von  maniger  hande  sache  vnd 

behüben  in  abir,  wan  her  was  rieh.    Eines  tages  gienc  er  vz.    Do 

komen  sine  viende  vnde  würfen  als  vil  stoubes  uf  in,   das  er  sine 

5  kleider  muste  ab  im  werfen ,  vnd  vloch  :ni  ein  kloster.    Das  tet  got 

einem  alden  kunt   vnd  sprach:    Stanfr.vf- vnd  enpfach  minen  ritten 

Der  aide  quam  engegen  im  vnd  j^npfienc  in  also  nacket  vnd  gab  im 

•  •  •  * 
den  Orden,   wan  er.  wüste,  .dÄs\tlSi'got  hate  also  gewinket.     Swer 

den  alden  sint  rates  v^a^gete  Vor  gedanken,  so  heez  sie  werltlich 

>o  gut  lazen  vnd  sprach-;  l^get  den  langen  bruder,  der  hat  me  gelazen 

dan  ich  selber.*.      '•./• 

m 
t 

§  4.  E.  VII,  2,  2.    in,  72. 
•    •  *.  • 

PaulW  der  appet  sprach:  Wil  ein  manch  in  siner  celle  icht 
iiali^ii^  darvber,  ane  das  er  nicht  lebn  mac,  so  mvz  er  dicke  von 
'sjnfe  Celle  gan,'  als  wirt  er  verleitet  vnd  betrogen  von  dem  tafele. 
15  Der  selbe  paulas  «lebete  eine  vaste  mit  eime  sester  linsen  vnd  mit 
eime  kleinen  vazze  wazzers  vnd  machte  eine  matten,  die  zerleite  er 
denne  vnd  vlacht  sie  aber,  das  er  nicht  muzic  were  vnde  in  der 
Celle  blibe. 

§  5.  B.  VII,  2,  3. 

Ein  brader  sprach  zv  eime  alden  vater:  Sage  mir,  was  sal  ich 

so  samcnen  in  miner  ivgende,  das  ich  an  dem  alder  habe?   Do  sprach 

der  aide:    Gewin  vnsem  herren  got  vnd  besorge  dich  selber,  oder 

da  stelle  nach  schacze,  das  da  nicht  arm  sist;    da  mast  got  behal- 

den  oder  gat. 

§  6.   R.  VII,  2,  4. 

Agathon  der  appet  sprach  zv  sime  langem:  Gewin  nimmer  des 
25  nicht,  das  da  dinen  brudern  vngerne  [geben]  wollest,  ob  er  sin  von 
dir  gert;  wan  got  sprich:  Swer  dich  bittet,  dem  gib. 

§  7.  B.  VII,  3,  1.  UI,  73.  V,  16,  6. 
Macharias  der  appet,  do  er  was  in  egypto,  der  gienc  eines 

4  dar. 


tages  TZ  siner  celle;  da  kom  er  wider  vBd  vant  das  ein  morder  in 
siner  celle  stal,  swas  da  was.  Nn  tet  der  appet,  als  er  were  ein 
pUgerim  vnd  half  im  vf  laden  vnd  half  imz  gedaldeclichen  dannen 
▼nren  vnd  sprach :  Got  gab,  der  nam.    Er  maze  immer  gelobt  sin. 

§  8.  B.  YU,  4,  1  Q.  2. 

5  Der  alten  sprach  einer:  Wir  vinden  von  lazaro  keine  tugende 
geschriben,  da  mitte  er  das  himelriche  erwürbe,  wan  das  er  sin 
armut  gedaldiclichen  truc,  so  das  er  wider  den  riehen  nicht  mur- 
melte, do  er  im  die  broseme  verseite;  da  von  wart  er  enpfangen 
in  abrahames  schoz.    Der  selbe  sprach :  Nieman  sol  gedenken  nuwen 

10  nach  der  gotes  vorchte ,  swer  betwungen  wirt ,  das  er  sorget  vber 
sine  notdmft  des  libes,  der  gedenket  iiimer  me  der  gotes  vorchte 
vor  ir  zit. 

§  9.  R.  VII,  5,  2.  m,'  170. 

Ein  bruder  vragete  einen  appet  also:  Ob  mir  ein  bruder 
Pfenninge  sol,  heizestu,  das  ich  sie  heische V  Der  aide  sprach:  Sage 

15  imz  ZV  einem  male  dematicliche.  Der  bruder  sprach  ob  er  mir 
nich  git  nach  der  ersten  vorderuiige,  was  sol  ich  tun?  Der  aide 
sprach:  Sage  im  nich  me.  Vnd  wie  sol  ich  tun?  sprach  der  iunge, 
min  hercze  mac  im  nicht  holt  sin.  Do  sprach  der  appet :  Vberwint 
dine  gedanken  vnd  mache  diuen  bruder  nicht  truric,    wan    du  bist 

so  ein  mnnech. 

§  10.  R.  VII,  5/8. 

Agathon  der  appet  machte  ein  sip  vmbe  hundert  phenninge  vnde 
einen  korp  vmb  drithalphundert.  So  man  wolde  von  im  koufen, 
do  saget  er,  was  man  im  soldc  geben,  vnd  swas  man  im  gab,  das 
uam  er  ungezelt,  wan  er  sprach:  Warumbe  sol  ich  kriegen  vnd 
»machen,  das  die  lute  swern?  Vnd  ob  mir  pfeuninge  vber  werden, 
das  ich  sie  den  brudern  gebe,  das  almusen  wii  got  nicht.  Im 
gevellet  das  opfer  nicht,  darnmbe  ich  iemau  laze  sundeu.  Do  sprach 
ein  bruder:  Wannen  sal  brot  in  die  celle  kumen?  Der  aide  sprach: 
Was  sol  dem  menschen  brot  in  die  celle? 


5  eiore  widir.        5  reine.        15  nitz. 


1 11.  B.  vn,  7,  2.  m,  7a 

Ein  broder  was  von  einem  andern    erzürnet  vnd  klagete  das 

eime  alden.     Der  sprach;  Was  gedenkestu  dawider  zv  tune?  Der 

bruder  wolde  dir  nicht  tun;   din  sonde  brachten  in  dar  zv,  vnd  ist 

er  vnschuldec.  Strafe  in  nicht  anders  in  dinen  gedanken,  wan  sprich: 

6  Ez  ist  von  minen  sanden  geschehen. 

%  12.  B.  vn,  7,  3  o.  4.  m,  79  n.  80. 

Pymenias  der  appet  'sprach:  Ybel  vber  windit  nimmer  ander 
vbel;  dammb  ta  dem  wol,  der  dir  vbel  tut,  so  vberwinden  die  gnt- 
tete  das  vbele.  Ein  bruder  was,  swer  dem  vbel  tet,  dem  was  er 
heimelich  vnd  holt,  wan  er  sprach:  Dise  gebent  vns  vrsache  zv 
10  vollenknmen  lebine.  Die  vns  wol  Mid  gatlichen  tan,  die  triegen 
vns  vnd  werfen  abe  den  stec.  da  vnser  vnze  vf  stat 

%  18.  B.  vn,  8,  1.  m,  82. 

Sysoi  der  appet  wart  gevraget  von  einem  bruder,  der  sprach: 
Ob  mich  morder  oder  beiden  wollen  morden  vnd  ob  ich  ir  gewaldic 
wirde,  sol  ich  sie  erslahen?  Da  sprach  der  appet:  Slach  sie  nich. 
16  Du  Salt  [nicht]  manslechte  heizen.  Geschit  dir  vbele,  das  enpfach 
vor  dine  sunde.  Geschit  dir  wol,  das  ergib  vnserme  herren.  Swas 
dich  angehe,  das  habe  von  gotes  gäbe  vnd  lobe  in  darumbe. 

g  14.  B.  VII,  9,  1.  V,  16,  11. 

m 

Ein  bruder  sach,   das   ein  man  einen  toten  mit  arbeiten  truc 
vnd  sprach.    Tregestu  toten?   Tu  bas  vnd  trac  die  lebenden;  wan 
so  die  vriedesamen  werden  gotes  kint  geheizen. 

g  16.  B.  VII,  9,  2.  ni,  86.  V,  16,  17. 

Moyses  wart  gebeten  von  brudem,   das  er  sie  eteswas   lerte. 

Do   hiez  er  zachariam  sinen  lungern   eteswas   sagen.     Der   legete 

sinen  mantel  nider  vnd  trat  dar  uf  vnd  knat  in  vnder  den  vuzen 

vnd  sprach:    Swer  sich  also  nicht  zvtreten  lat,    der  mac  ein  munich 

t6  nich  sin. 

§  16.  B.  VII,  9,^3. 
Sanctus  anthonius  der   prophetirete   dem   appte   ammoni  vnd 


sprach:  Du  sali  in  der  gotes  vorchte  vil  gebezzert  werden.  Do 
Turte  er  in  vz  der  celle  zv  eime  steine  ^nd  sprach:  Slach  vf  den 
stein  Ynd  tu  im  schaden.  Do  er  das  getet,  do  sprach  anthonias: 
Antwort  dir  der  stein  icht,  sint  do  da  in  singe?  Do  sprach  ammon: 
änein.  Sich,  sprach  anthonias,  also  salt  da  werden;  so  man  dir 
leide  tat,  das  saltn  nicht  zamen  ynd  salt  ez  nich  vor  vbel  han. 

g  17.  B.  vn,  10,  1.  m,  94. 

Motoys  der  appet  bnwete  im  ein  mnnster  an  einer  stat,  die 
heizet  aracheona.  Da  tet  man  im  leide.  Do  var  er  an  ein  andir 
stat  vnd  machete  aber  ein  monster.    Da  was  ein  brnder,  der  zvmete 

10  mit  im ,  als  ez  der  tnfel  schaf.  Dannen  var  er  wider  in  sin  dorf^ 
do  bnwete  er  onch  ein  monster  vnd  besloz  sich  da  inne.  Dar  nach 
giengen  brnder  von  der  stat,  dannen  er  vertriben  wart,  die  brachten 
den  brnder,  der  den  appet  hate  vertriben  mit  sime  zome  vnd  liezen 
den  selben  brnder  vnd  ir  kotzen  vor  dem  monster  vnd  giengen  sie 

15  zv  dem  appte.  Der  enpfienc  sie,  vnd  nach  ir  gebete  vrageter,  wa 
ir  kotzen  werin.  Sie  sageten  im,  das  ir  der  brnder  vor  dem 
mvnster  hntete,  der  mit  im  bete  gezvmet.  Do  wart  der  aide  vro 
vnd  zerhie  die  tvr,  die  vor  im  beslozzen  was,  vnd  lief  zv  sinen 
widerSachen  vnd  vmbe  vienc  in  vnd  bat  in,    das  er  im  sine  schalt 

fo  vergebe,  vnd  varte  in  in  sine  celle.  Da  het  er  dri  tage  vroude 
vnd  Wirtschaft  mit  den  bradem,  der  sine  vasten  davor  nie  gebrach. 
Damach  vor  er  mit  im  wider  heim. 

• 

§  18.  B.  vn,  11,  4.  III,  111. 

Moysi   dem  appete   erschiuen   vbile   geiste  vnd  sprachen:   Da 
hast  vns  vber  wanden.   So  wir  dich  mit  verzwifelnnge  wollen  dracken, 
25  so  hohesta  dich;  so  wir  dich  wollen  hoen,  so  nidersta  dich;  darambe 
vlihe  wir  alle'  von  dir. 

§  19.  B.  vn,  11,  5.  III,  116. 

Sysoinm  den  vragete  ein  bruder  vnd  sprach:  Vater  was  sal  ich 

tun,  ich  bin  gevallen?  Do  sprach  der  appet:  Stant  nf.    Der  bruder 

stont  of,   vnd  darnach  klagete  er  aber,   das  er  gevallen  was.     Do 

jo  sprach  der  aide:   Stant  aber  af.    Na  sagete  der  brader  dicke,   wie 

14  den  der.        21  daTon. 


6 

er  was  gevallen.  Do  rufte  der  aide:  Staat  alle  zit  widir  uf.  Der 
bruder  sprach:  Wie  lange  mac  ich  wider  vf  stan?  Do  sprach  der 
aide:  Als  lange-,  Tncz  das  du  wirdes  vunden  von  dem  tode  an 
gutem  lebine  oder  an  bösem,  vnd  swie  der  man  begriffen  wirt,  also 
5  richtet  vnser  here  vber  in. 

g  20.  R.  Vir,  12,  1.  III,  112. 

Ein  bruder  vragete  p>inenium,  ob  im  bezzer  were  bie  andern 
brudcrn  zv  lebine,  oder  sunder.  Der  appet  sprach :  Swer  sich  selber 
berespet,  der  ist  wol  an  allen  steten ;  hoet  der  mensche  selber  sich, 
der  bestat  nicht  als  die  schrift  seit  Swer  sich  eteswas  wenet  sin, 
10  vnd  er  nicht  ist,  der  verleitet  sich  selben ;  wan  vberhebet  sich  der 
mensche  siuer  gutete,  so  verluzet  er  alle  sine  arbeite. 

g  21.  R.  VU,  12,  3.  m,  116. 

Nesteron  der  gienc  in  einem  walde  mit  brudern;  do  sahen  sie 

einen   trachen    vnd   fluhen   allentsamen.     Nu  sprach  ein  bruder  zv 

dem  alden  vater:   Vorchtes  ouch  duV   Der   appet  sprach:    Svn  ich 

15  vorchte  nicht  vnd  vloch  darumbe.    Were  ich  hüben ,   des  bete  ich 

etesliche  hochvart   oder  vppige  vroude  in  deme  herczen  enpfangen. 

g  22.  R.  VII,  12,  6.   III,  171. 

£in  alt  vater  sprach  zv  eime  andern  also :  Ich  bin  tot  dirre  werlde. 
Do  sprach  der  ander  zv  im:  Getruwe  dir  selber  nich,  die  wile  du 
lebest.    Wenestu  tot  sin,  so  lebet  dfer  tufel  noch,  der  bette  liste  ane  zal. 

g  28.  B.  VII,  12,  6.  ni,  124. 

to  Sysois  der  appet  saz  bie  einen  andern  bruder  vnd  begonde 
sufczen  vnwizzende;  des  gewan  er  ruwe  vnd  sprach:  Bruder,  verkus 
an  mir,  das  ich  vor  dir  sufczet  han;  das  solde  ein  munech  nicht 
tun,  das  ez  ein  horte.  Der  selbe  hub  sine  hende  vor  andern  bru- 
dcrn in  sime  gebete  nicht  vf,   wan  er  vorchte  das  sie  in  darumbe 

25  lebeten. 

g  24.  R.  VII,  14,  1.  III,  168. 
Joseph   ein  appet   vnd-  ander  alden  giengen  samet  zv  pimenio 

19  leben. 


in  sin  celle.  Dar  kom  ein  manicb  mit  sime  kinde,  dem  bete  der 
tofel  sin  antlicze  missekeret;  der  saz  vor  dem  mnnster  weinende 
Tmb  sin  kint  Das  erhörte  ein  bruder  VDd  vragete  er,  warambe  er 
weinte.    Do  sprach  er:   Pimenias  ist  min  gebomer  mac,   vnd  bin 

5  knmen  zv  im,  das  er  diz  kint  sehe,  wie  im  der  tafel  bat  getan. 
Na  sibet  er  vns  nicht  gerne;  dammbe  bin  ich  her  zv  vch  kamen, 
das  icb  vwer  genieze  vnd  dem  kinde  genade  von  im  geschehe.  Liber 
vater  erbarme  dich  vber  mich  vnd  trac  das  kind  vor  pimenium,  das 
er  sin  gebet  ob  im  spreche.    Der  bruder  truc  das  kint  in  die  celle 

1«  vnd  bat  die  andern  alt  vetere ,  das  sie  im  ir  segen  wolden  gebn. 
Dar  nach  bracht  ers  vor  pymenium.  Der  woldez  nich  ane  sehn. 
Nn  baten  in  die  brnder,  das  er  sin  gebet  ob  im  spreche,  als  oach 
sie  beten  getan.  Do  ersnfezt  er  vnd  sprach:  Herre  helfe  din 
bantgetat,  das  ir  der  tafel  nich  gewaldic  werde!   vnd  gab  im  sinen 

15  segn.    Da  von  wart  das  kint  gesant  sinem  vater  wider  gegebn. 

§  26.  R.  VI,  2,  11. 

Man  vindet  in  dem  bache  geschriben  von  einem  appte,  der 
hiez  paulas  vnd  was  bie  egipto  in  einer  stat,  die  hiez  thebaida, 
das  er  eitergiftige  slangen  vnd  aller  slachte  warme,  die  vil  gar 
vbele  in  dem  lande  sint,  mit  sinen  henden  ane  greif  vnd  sie  zarte 
so  in  stncke ,  das  im  nicht  geschach.  Der  wart  gevroget  von  sinen 
bmdern,  wa  mite  er  bete  die  gnade  verdienet  vmbe  got.  Do  sprach 
er:  Lieben  brnder,  swer  Ivter  ist,  dem  muzen  alle  dinc  sin  vndertan, 
als  adame  in  dem  paradise,  e  das  er  gotes  gebot  vber  gienge. 

§  26.  B.  VI,  2,  12. 

Ein  keizer  [was]  zv  rome,  der  hiez  Jalianas.  Der  was  aptrannic 
25  worden  von  der  kristenheit  wider  in  die  iudenscheft  vnd  was  ein 
zonberrere.  Der  sante  einen  tafel  von  im,  das  er  solde  varn  in 
das  lant,  da  die  sänne  vndir  gat,  vnd  solde  im  dannen  mere  bringen. 
Der  bleip  zehcn  tage  vnd  zehen  nacht  an  einer  stat.  Da  was  ein 
einsidel,  vor  des  gebete  mocht  er  nie  vor  kamen  vnd  vur  wider  vnd 
30  vur  vor  den  keiser  vnd  klagete  im ,  das  in  der  manch  bete  girret 
mit  sime  gebete  zehn  tage  vnd  nacht  an  vnder  laz,  das  er  nie 
Stande  vor  in  mochte  kamen.    Das  was  deme  keiser  zom  vnde  swar 

5  dar.        25  Tor. 


8 

des,  so  er  wider  qaeme ,  das  er  in  wolde  marteni.    Do  wart  er  an 
der  selben  varte  von  eime  heiden  erslagen,  als  ez  got  wolde. 

g  27.  B.  VI,  2,  16. 

Ein  bmder  was  ein  einsidel  bie  dem  iordane,  der  gienc  in  ein 
hol  durch  schalen  abe  der  hicze.  Da  vant  er  inne  einen  lewen. 
5  Do  begonde  der  lewe  grisgramen  vnd  vngeberdic  sin.  Das  sacb  der 
alder  vnd  sprach  zv  dem  lewen:  Wie  ist  dir  so  angest?  wir  sin 
wol  beide  hinne/  oder  ganc  da  hinvz.  Do  mochte  der  lewe  in  nicht 
erliden  vnd  gienc  vz  von  im. 

g  28.  B.  VI,  2,  16. 

Ziner  zit  gienc  ein  einsidel  von  siner  celle  vnd  kom  zv  luten, 
10  die  sahen  das  er  made  was  vnd  brachten  im  win  in  eime  koppfe, 
das  er  tranc.  Do  wart  im  bracht  ein  mensche,  das  was  besezzen. 
Do  er  vor  in  kumen  was,  do  begonde  der  tufel  vz  im  schallen  vnd 
sprach:  Was  woldet  ir  mich  bringen  ze  disen  win  Ivderere?  Do 
sprach  der  aide  zv  dem  tufele:  Ich  gloabe,  das  da  muzest  von  im 
i5vam,  e  denne  ich  disen  köpf  wines  vz  getrinke.  Do  er  begonde 
trinken,  do  begonde  der  tufel  schrien  also:  0  du  brennest  mich, 
vnd  e  der  bruder  vz  getrunke,  do  was  der  tafel  vz  gevam. 

§  29.  R.  VI,  2,  17.  in,  28. 

Der  heiligen  veter  einer  sante  sinen  iungem  nach  wazzer.  Der 
kom  hin  zv  dem  sode   vnd  bete  vergezzen  des  seiles ,  da  mite  er 

so  solde  wazzer  schepfen.  Nu  was  der  brunne  tief  vnd  was  verrc  von 
der  Celle,  das  der  bruder  nicht  getorste  aue  wazzer  wider  kumen. 
Vnd  so  er  in  den  sorgen  stunt,  do  begonde  er  beten  vnd  rafete 
also:  0  wazzer!  min  appet  gebot  mir  vnd  sprach:  Brinc  mir  das 
vas  vol  wazzers.    Do  wiel  das  wazzer  oben  an  uf  in  den  brun,  vnd 

s6  der  bruder  vulte  sin  vas  ane  seil  vnd  lobete  vnsem  hem  vnd  gienc 
wider  heim. 

§  30.  R.  VI,  8,  3. 

Zwene  heilige  bruder  baten  vnsern  herrengot,  das  er  sie  lieze 
wizzen,   zv  welcher  maze  sie  kumen  weren.    Do  sprach  ein  stime: 

13  Z6  bringene  —  ladere.         18  elnre. 


Encbaristias,  ein  werltlich  man  vnd  sin  wip,  die  heizet  maria,  die 
siezen  samt  in  egipto  vnd  sint  vber  kumen.  Die  brnder  giengen  in 
egiptum  ynd  vnnden  nach  ir  Trage  ir  has  vnd  mariam,  da  inne  sie 
Torscheten  nach  dem  wirte.    Do  sagete  sie ,  das  er  schaf  hate  vnd 

3  Turte  sie  inz  hvs  vnd  bereite  in  ein  vuz  wazzer  vnd  einen  tisch. 
Do  kom  oach  der  wirt  mit  sinen  schafen.  Die  bruder  begonden 
Tragen  von  ir  lebine  vnd  erfuren,  das  sie  zwei  mit  ein  andir  ir  zit 
kvischlichen  beten  vertriben,  also  das  maria  dennoch  maget  was 
vnd  oach  eakaristius.     Nachtes  lagen  sie  sunder  vf  strosecken  vnd 

16  tmgen  tages  ir  gewant  vor  den  Inten,  dnrch  das  got  alleine  ir  gntete 
mochte  wizzen.  Ir  schaf  waren  recht  erbe;  swas  in  vnser  herre  da 
von  gap,  des  gaben  si^  ein  teil  dürftigen,  das  andir  teil  gaben  sie 
pilgerinen,  des  driten  teiles  begiengen  sie  zwei  sich;  also  würben 
sie  zwei  nach  dem  himelriche.     Des  waren  die  brnder  gar  vro  vnd 

16  raren  wider  heim  got  vliziclichen  lobende,  das  er  den  Inten  so  wun- 
derlichen gnade  git. 

I  31.  R.  VI,  3,  6.  m,  162. 

Do  sysois  der  appet  sterben  solde,  des  tages  sazen  bie  im  andir 
eppete,  die  sahen  sin  antlizze  schinen  als  die  sunne  vnd  sprach  zv 
in:   Sehet,  der  appet  anthonius  ist  komen.    Vber  ein  wile  wart  er 

20  schonre  vnde  sprach :  Die  apostolen  sint  komen.  Dar  nach  wart  er 
zwifalticlichen  schone  vnd  hegende  reden.  Do  sprachen  die  bruder 
ZV  im:  Yater  mit  weme  redestu?  £r  sprach:  Die  engele  sint  kumen 
nach  mir  vnd  bitte  sie,  das  sie  mich  ein  wenic  me  ruwe  lazen 
enpfahen.    Do  sprachen  die  bruder:  Lieber  vater,  du   enbedarft  ir 

25  nicht.  Des  antworter  vnd  sprach :  Werlich  ich  enweiz ,  ob  ich  ie 
begonde  zv  ruwen.  Do  wart  er  schonre  vnd  kom  vnser  herre  selber 
mit  grozem  lichte  vnd  enpfienc  sine  sele  mit  suzem  smacke. 

g  32.  R.  VI,  3,  7. 

Ein  appet,  der  hiez  or.  Von  dem  sagete  man,  das  er  nie  gelouc, 
noch  geswur,  noch  envluchete  keinen  menschen,   noch  redete  mit 
30  nieman  ane  sache. 

§  33.  R.  VI,  3,  13. 
£in    bruder   begerte    in   sime   gebete,    das   er    solde   sehen, 

20  begondeo.        23  in. 


10 

wie  des  rechten  sele  von  im  schide  vnd  des  vnrechten  von  im.  Do 
er  in  der  begirden  in  siner  celle  saz,  vnser  herre  sant  im  einen 
wolf.  Der  nam  sin  gewant  in  den  mont  vnd  zoch  in  zv  einer  stat 
vnd  gienc  von  im.    Der  einsidel  vant  in  einem  manster  einen  bmder 

5  an  dem  tode  ligende,  den  beten  die  lute  vor  gar  heilic  vnd  bereiten 
kerczen  vnd  anders,  das  man  solde  han  zv  eines  grozen  heiligen 
begrebede.  Die  late  heten  in  da  vnr,  das  ir  lant  von  siner  hei- 
licheit  stvnde  vnd  heten  grozen  iamer  nach  im.  Do  sach  der  ein- 
sidel, das  ein  tafel  vf  in  vi!  mit  einer  drizenchechten  gabelen,  die 

10  was  fnirin,  vnd  stiez  sie  im  durch  sin  hercze.  Mit  so  getaner  marter 
wart  die  sele  von  im  gezeret.  Damach  gienc  der  brader  in  die' 
stat;  da  vant  er  einen  pilgerim  sich  an  der  «trazen  ligen,  der  hate 
nieman,  der  ^n  pflege.  Bie  dem  was  er  einen  tac.  Do  er  sterben 
solde,  der  brader  sach,  das  michahel  vnd  gabriel,  die  hoen  vorsten 

15  eugele  nach  der  sele  komen  vnd  sazen  zv  itweder  siten  bie  im  vnd 
baten  die  sele,  das  sie  vz  varen  wolde.  Die  schiet  von  ir  lichnam 
vngerne.  Vber  die  engel  sante  vnser  herre  daviten  mit  siner  harfen 
vnd  alle  die  harfer  von  dem  himelischen  ienisalem;  die  brachten 
die  sele  alle  von  ir  lichnamen  mit  irme  suzem  sänge  vnd  fvrten  sie 

so  entsamet  zv  den  ewigen  vrouden. 

§  34.  R.  VI,  3,  16.  III,  172. 

Macharius  hiez  ein  heilec  appet,  der  gie  zv  einem  male  in  der 
wüste  vnd  vant  eines  toten  manes  houbet.  Das  kerter  vmbe  mit 
sime  Stabe.  Do  redet  iz  wider  in  also:  Du  bist  der  heilige  macha- 
rias  vnd  hast  den  heiligen  geist;   so  da  beginnest  beten  vber  die 

15  armen  in  der  helle ,  so  werde  wir  eteswie  vil  getröstet.  Do  sprach 
der  appet:  Wer  bista?  Das  houbet  sprach:  Ich  was  ein  priester  in 
der  heidenschefte  vnd  lebite  an  dirre  stat.  Do  vragete  der  appet 
also:  Was  gutes  mac  ach  geschehen  von  minem  gebete?  Das  houbt 
sprach :  Wir  stau  in*  fuire,  das  ist  ob  vns  so  hoch,  als  der  himel  von 

30  der  erde  vud  als  tief  vnder  vns.  Da  inne  sihet  nieman  den  andern 
wan  eteswene  van  dime  gebete.  Der  aide  sprach  aber:  Ist  noch 
grozer  helle  weicz?  Ja,  sprach  das  houbt,  vnder  vns  sint  lute,  die 
got  erkanten  vnd  doch  wider  sin  gebot  lebeten;  den  ist  vil  wirs. 
Do  begonde  er  weinen  vnd  sprach:  We  dem  tage,  do  der  mensche 

28  oacb. 


11 

gebom  wart,  der  so  groz  arbeit  liden  maz!  Ynd  zehant  begrob  er 
das  hoobt. 

g  35.  B.    VI,  4,  1. 

Ein  appet  biez  moyses,  der   sprach:   Ein  mensche   sal    sime 
gesellen  als  tot  sin,  sime  vmnde  sterben  also,  das  er  vber  sie  von 
&  iclicher  sache  nicht  vrteile. 

§  36.  R.  VI,  4,    2.  in,  84. 

Ein  appet  hiez  lohannes,  der  sAgete  das:  £z  waren  drie  buch 
meister  vmndc.  Do  der  einer  starp,  der  bevalch  dem  andern  sinen 
snn,  den  hielt  er  bis  das  er  wol  gewuchs.  Do  wart  der  iangelinc 
bie  sines  meisters  wibe  vunden.   Das  erkamte  der  meister  vnd  treib 

10  in  ¥z.  Dar  nach  geronw  ez  den  langen  vnd  bat,  das  er  imz  vergebe. 
Der  meister  sprach:  Ganc  vnd  blib  dm  iar  bie  den  verdampneten, 
die  in  dem  wazzer  arbeiten,  so  wil  ich  dine  schult  verkiesen.  Das 
tet  er  gerne  drv  iar  vnd  kom  aber  wider.  Do  sprach  der  meister: 
Ganc  aber  dm  iar  vnd  lone,   das  man  dir  vbelichen  tu.     Das  tet 

15  er  aber  dm  iar  vnd  kom  aber  wider.  Do  sprach  der  meister:  Nu 
var  hin  zv  der  stat  vnd  lerne  philosopie.  Bie  der  stat  pforte  saz 
ein  alder  buchmeister,  der  pflac  die  lute  zv  scheiden,  so  sie  in 
die  stat  vnren  vnd  schalt  ouch  disen  iungelinc.  Des  begond  er 
lachen  vnd  sprach:    Dammb  gab  ich  dru  iar  min  gut,  das  han  ich 

20  hie  vunden  vergebene.  Do  hiez  in  der  aide  vrilich  in  die  stat  gan. 
Das  bezeichet  vnsers  herren  tor;  da  sint  vnser  alt  vetere  mit 
arbeiten  vrolichen  in  gevarn. 

g  37.  B.  VI,  4,  11. 

Anthonius  hiez  ein  appet,  zv  dem  sprachen  sine  bruder:  Wir 
wollen  von  dir  boren  gotes  wort,  da  mite  wir  behalden  mugen  sin. 

25  Do  sprach  er:  Ir  habet  gebort,  das  vnser  herre  sprach:  der  dich 
slehet  an  das  wange,  den  halt  das  andir  dar.  Sie  sprachen:  Das 
muge  wir  nicht  erfüllen.  Do  sprach  er:  Muget  ir  im  das  andir 
nicht  gebieten,  so  lidet  geduldiclichen  vmb  das  eine.  Sie  sprachen: 
Des  muge  wir  ouch  nicht  getun.    Er  sprach  aber:  So  lat  vch  lieber 

»>ain,  das  man  ach  slahe,   dan  das  ir  woldet  slähen.    Sie  sprachen: 


20  ein. 


12 

Das  mac  oach  nicht  sin.    Do  sprach  er:    Ir  siet  gar  zy  siech. *  Ir 
enmuget  weder  einz  nochz  ander  getun ;  ach  myz  alleine  gebet  helfen. 

g  38.  a  VI,  4,  18. 

Der  appet  iohannes   sprach  zv  sime  längere,  do  er  vor  im 

redete  von  vbunge  kvischer  werke:    San  du  salt  mit  gaten  gloaben 

5  dine  were  vueren.    Ich  enwart  in  zwenczic  iaren  wazzers  oder  brotes 

oder  slafes  nie  sat.    Ich  nam  brot  bie  der  wage,   wazzer  bie  der 

maze  vnd  den  slaf  an  den  wenden.     . 

§  39.  B.  VI,  4,  80. 

Ein  ritter  vragete  einen  appet,  ob  vnser  herre  den  ruwer 
enpfahe.  Do  sprach  der  appet:  Nv  sage  mir  lieber  san,  wie  tasta, 
10  wen  din  gewantwirt  zezerret,  zertrennet?  Verwirfez  da  ez  hin?  Der 
ritter  sprach :  Nein ;  ich  machez  wider  vnd  han  ez  mir.  Do  sprach 
der  aide:  Ob  du  din  gewant  liep  hast,  so  enzvifel  nicht,  das  got 
sines  selbes  bilde  liep  nicht  habe. 

§  40.  R.  VI,  4.  33. 

Die  alten  sageten  das:  Do  moyses  in  den  wölken  gie,  do  redete 
15  er  mit  gote ;  do  er  yo  den  wölken  kom,  do  redeter  mit  laiten ;  also 
die  wile  der  manech  in  der  celle  ist,   so  ist  er  bie  gote,   vz  der 
Celle  vnder  den  tafeln. 

§  41.  R.  VI,  4,  87. 

Ein  brader  saz  in  der  waste,  mit  dem  waren  tvfele  steticliche 
vnd  gedacht  er,  das  sie  engele  weren.    Zv  dem  gienc  sin  vater,  das 

20  er  in  gesehe  vnd  truc  ein  bil ,  das  er  holcz  mit  im  wider  heim 
wolde  bringen.  Do  lief  ein  tafel  vnd  sprach:  Sich,  der  tufel  kämet 
in  dines  vaters  glichnissc  vnd  treit  ein  bil,  das  er  dich  ermorde. 
Da  salt  in  e  nider  slahen.  Der  brader  geloabete  das  vnd  slac 
sinen  vater  mit  sinen  bil  zv  tode.   Do  viel  der  tafel  dar  vnd  erwur- 

S5  gete  oach  den  brader. 

§  42.  B.  V,  17,  20. 

Drie  brader  giengen  samt  vnd  dingeten  eines  riehen  mannes 

* 

2  ermoget.         15  redeter  er. 


13 

kom  vf  sime  acker  abe  zv  sniden  Tmbe  Ion.  Der  wart  einer  siech 
vnd  gienc  i?ider  in  sine  celle.  Do  sprachen  die  zwene:  Wir  sullen 
diz  werc  vollen  bringen;  ynsers  braders  gebet  hilfet  vns  an  siner 
stat,   Tnd  grifen   die  arbeit  an.     Vnser  herre  sach  ir   andacht  an 

5  vnd  half  in,  das  sie  das  kom  heten  abe  gesniten  vor  dem  tage,  das 
sie  drin  bmdem  betten  vf  geleit.  Do  sie  das  Ion  enpfiengen,  sie 
santen  nach  dem  dritten  bmder  vnd  buten  im  sin  teil.  Des  wolde 
er  nicht  vnd  sprach,  er  hete  sin  nicht  verdienet,  vnd  wurden  dammbe 
krigende.     Nach  langer  rede  komen  sie  vor  einen  heiligen  appet 

Mvnd  legeten  im  vor,  wie  ir  kric  stont.  Der  appet  gebot  dem  siechen 
broder,  das  er  sin  teil  lones  muse  nemen. 

§  43.  E.  V,  17,  26. 

£in  bruder  diente  einem  appete.  Dem  alden  wachs  ein  loch 
an  sime  houbete,  das  wart  vnsnber  vnd  stanc;  darnmbe  gedacht, 
er  solde  von  im  gan ,   das  im  der  smac   icht  we  tete ,   vnd  wider 

is  den  gedanken  nam  er  wazzer  vnd  wasch  dem  appete  sine  wunden, 
vnd  swaz  dar  ab  vnreines  vloz,  das  tranc  er  vnd  gedacht  aber  do: 
Sint  ich  den  smac  nicht  wil  vlihen,  so  mac  ich  das  vnsuber  tranc 
doch  miden,  vnd  sprach:  Ich  wil  ez  doch  trinken,  das  ich  mich 
selber   vberwinde.     Dar   an    sach   vnser   herre   sine   stetikeit    vnd 

»machte  den  alden  gesunt,  durch   das  ir  beider  arbeit  minre  wurde. 

I  44.  R.  V,  18,  3. 

Ein  appet  hiez  anserius,  der  saget  von  einem  einsidel,  wie 
voUenkumen  er  was  in  sinem  lebine;  doch  gloubeter  nicht,  das  win 
vnd  brot  von  des  priesters  Worten  verwandelt  were  in  den  waren 
lichnam  vnd   das   wäre  blut  vnsers  herren  ihesu  christi.    Zv  dem 

ssquamen  zwene  heilige  eppete  vnd  sprachen:  Vater  du  salt  glouben 
nach  der  kristenheit  lere.  Got  machte  adamen  nach  sinen  bilde 
von  luterre  erden,  das  mac  nieman  wider  reden.  Der  selbe  got 
machet  ouch  dise  wandelunge  der  kristenheit  alle  tage  ze  tröste 
vnd   ze   helfe  eigenlichen   vnd  werüchen.     Der  einsidel  was  nicht 

»geleret  vnd  sprach:  Ich  muz  das  mit  den  ougen  sehen,  oder  ich 
mac  sin  nicht  glouben.  Sie  sahen,  das  ers  in  einvalde  tet  vnd  hiezen 
in  got  biten  in  siner  celle  ane  vnderlaz  acht  tage,  das  er  im  die 
heilekdt  geruchte  offenen.  Das  tet  er  vnd  sie  beide  mit  im,  vnd 
was  irre  drier  gebet  also:  Herre  ihesu  christe!  du  weist  das  dirre 


14 

brnder  von  siner  einTaltikeit  din  heilikeit  nicht  erkennen  mac;  laz 
in  sin  arbeiten  nicht  verliezen  vnd  gib  im  zv.sehene,  als  da  bist. 
Noch  acht  tagen  sazen  sie  drie  entsamet  bie  dem  altare  vnde  tet 
vnser   hörre   ir  ougen  vf  vnd  sahen  das   vnsers  herren  brot  ver- 

6  wandelt  wart  zeime  kindeline  vnd  lac  vf  dem  altare,  do  der  priester 
ez  teilen  solde.  Do  kom  ein  engel  mit  einem  mezzer  vnd  zersneit 
ez  vnd  cnpfienc  sin  blat  in  den  kelch  vnd  teilte  das  kindelin  darch 
aUe  sine  Ude  den  laten  zv  seheue.  Do  der  aide  solde  vnsers  herren 
lichnam  enpfahen,   do  sach  er,   das  der  priester  im  alleine  blatic 

10  vleisch  bot,  vnd  er  sprach  vorchtiglichen :  Herre  got!  ich  gloube 
mit  alle  miner  macht,  das  brot  vnd  win  in  dinen  lichanamen  vnd 
in  din  heiliges  blut  verwandelt  wirt.  Do  enpfienc  er  vnsers  herren 
lichnam  in  brotes  glichnisse  mit  grozer  andacht  vnd  varen  vrolichen 
¥ridir  heym. 

§  45.  B.  y,  18,  8. 

15  Ein  alt  vater  sach  in  dem  geiste  drie  munche  stan  vf  des  meres 
Stade,  den  rufte  ein  stimme  vber  mer  vnd  sprach:  Nemet  fvirine 
vitiche  vnd  kvmet  zv  mir.  Die  zwene  namen  vitiche  vnd  vlugen  hin 
vber,  da  in  gemfet  was;  der  dritte  bleip  vnd  begonde  weinen  vnd 
schrien.    Dar  nach  worden  im  ouch  vitiche,  die  waren  kraue,  nicht 

20  fvirin,  mit  den  vloch  er  ob  dem  wazzer  vnd  dar  vnder,  bis  er  kume 
hin  vber  kom.  Diz  bezeichent  die  voUenkumeuen  an  gotes  dienste 
vnd  die  lazzen. 

§  46.  R.  V,  18,  12.  111,  10. 

Moyses  hiez  ein  appet,  an  den  vacht  bekoronge  der  vnkvischen 
so  sere,  das  er  vz  siner  celle  gienc  vnd  klagete  deme  appete  ysidoro 

S5  sin  arbeit.  Der  bat  in  wider  in  gan.  Des  wolt  er  nicht  tun.  Do 
hiez  er  in  warten  an  den  himmel,  da  die  sunne  vnder  gat.  Do 
sach  er  vil  tufel  stan  trureclichen,  als  die  sigelos  weren  worden  an 
strite.  Do  hiez  er  in  vf  sehen,  da  die  sunne  an  dem  himel  vf  gat. 
Do  sach  er  gar  vil  wol  bereiter  engel  stan  vroiiche.     Sich,  sprach 

80  der  appet ,  dise  engele  sint  den  heiligen  in  der  werlde  gesaut  ze 
helfe  wider  die  viende,  die  wir  dort  sehen  halden.  Vnser  belfere 
sint  bas  bereit  vnd  ist  ir  me.  Das  hete  moyses  gerne  gesehen  vnd 
giinc  vrolich  wider  in  sin  celle. 


15 

# 

g  47.  R.  V,  18,  19.  vni,  41  u.  42. 

Basilins  ein  bischof  sait,   das  ein  maget  was  in  eime  kloster, 

die  nam  sich  durch  demut  an ,  das  sie  vnsinnic  were.    Mit  arbeitene 

in  der  kvichin  versmahete  werc,    mit  ezzene  vnzertlicbe  die  laste 

spise,   mit  lidene  von  den  swestem  spot,   swere  itewizze  vnd  ooch. 

5  siege  was  sie  geduldic;  sie  was  als  man  sprich  ir  aller  kezzel. 
Vier  hundert  vrouwen  waren  in  dem  kloster,  vnder  den  gesach  nie 
eine  dise  maget  icht  ezzen.  Das  von  den  tischen  viel,  vnd  das  sie 
abe  den  topfen  wusch,  das  was  ir  spise.  Man  tet  ir  vil  leides,  vnd 
tet  sie  nieman  leit;   sie  redete  nie  vil  noch  luczeL     Na   was   ein 

»heilige  in  einem  walde  lange  gewesen  in  gotem  lebine,  zv  dem 
sprach  ein  engel:  Warambe  danket  dich  dinre  heilikeit  so  vil,  das 
da  an  dirre  stat  bist  gewesen  darch  got?  Ganc  in  der  vroawen 
kioster,  da  vindesta  eine  mit  einer  kröne,  die  hat  alleine  von  alle 
dem  Volke   anvechtange  gehabet  tac  vnd  nacht  lange  zit,   das  ir 

»hercze  nie  von  gote  eine  stände  geschiet.  So  kamesta  vz  dem 
walde  nicht,  vnd  ist  din  hercze  dicke  vf  den  bargen.  Piterias  der 
heilige  gienc  vz  dem  walde  zv  dem  kloster  vnd  bat,  das  man  in  die 
swestern  alle  sehen  lieze.  Das  geschach.  Sie  giengen  alle  vor  iu, 
wan  die  arme  was  in  der  kachin.    Man  sagete,    sie  were  besezzen. 

20  £r  sprach :  Die  lat  mich  sehen.  Sie  sageten  ir,  das  sie  der  heilige 
piterius  wolde  sehen.  Do  gienc  sie  vor  in,  vnd  ir  hoabet  was  be- 
wanden mit  eime  swarczen  tvche.  Do  viel  er  nider  vor  ir  vaze  vnd 
sprach:  Segene  mich.  Vnd  sie  sprach:  Herre  da  salt  mich . segenen. 
Do  erschraken  alle  die  vroawen  vnd  sprachen:   Herre  sie  ist  toap. 

»  Er  sprach :  Ir  sit  alle  toap ,  wan  sie  ist  vnser  mater.  Do  vielen 
sie  alle  nider  vnd  veriahen  im,  was  ir  iegliche  leides  hete  getan. 
Er  gap  in  dar  vber  applaz  vnd  schiet  von  dan. 

§  48.  B.  V,  18,  20.  B.  IU,  167.  VII,  23,  2. 

Anthonias  hete  einen  innger,  der  hiez  paalas,  der  gienc  in  ein 
kloster  brader  sehen.  Do  wart  er  wol  enpfaiigen,  vnd  do  ez  zit 
»was,  do  giengen  sie  zvr  messe.  Paalas  hete  von  gote  die  gnade, 
das  er  erkante  der  Ivite  hercze  an  ir  antlicze.  Der  stant  vor  der 
tar  vnd  sach  sie  alle  an,  das  er  weste  mit  welchem  mnte  ir  ieclicher 
were.     Da  sach  er,  das  iecliches  braders  engel  mit  im  vrolichen 

33  dar. 


16 

gienc  vnd  waren  alle  gar  schone  ane  einen,  den  farten  tufel  mit 
schalle,  vnd  sin  engel  gienc  verre  nach  troriclichen.  Do  begonde 
paolas  weinen  vmbe  den  brader,  al  die  wile  man  messe  sanc.  Nach 
der  messe  nam  er  aber  war  der  brudere  vnd  sach  sie  alle  dar  vnd 
6. schone  vnd  reine,  [und  sin  engel]  forte  von  der  messe,  den  der  tufel, 
vnsnber  hete  dar  bracht;  des  wart  er  vro  vnd  vragete  den  bruder, 
¥rie  im  were  gesehen,  vnd  sagete  im,  was  er  an  im  gesehen  hete. 
Do  sagete  er  im  vor  den  brudem  allen ,  das  er  in  grozen  sunden 
kumen  was  zv  der  messe  vnd  horte  da  lesen  den  propheten,   da  er 

10  spricht:  Lavamini,  mundi  estote,  das  sprich:  Waschet  vch,  sit  reine; 

nemet  das  [abele]  vwerre   sele  von  minre  gesiebt;   leret  wol  tun; 

I         swie  vnrein   vwer  sunde  sint,    sie  werden  wis  als  der  sne.     Dise 

trostliche  wort  vnsers  herren  gaben  im  gancze  ruwe  in  sin  hercze, 

da  von  im  got  alle  sin  sunde  vergab,   vnd  globete  vnserme  herren 

15  kvischeit  vnd  reine  lehn  zv  haldene  vncz  an  sinen  tot.  Do  lobeten 
die  bruder  gemeinlich  vnseru  herren  vmbe  sine  barmherczikeit,  wan 
er  spricht:  Ich  wil,  das  sich  der  sunder  bekere  vnde  lebe. 

§  49.  R.  VI,  1,  3.  in,  16. 

Eines  males  sazen  bruder  samt  vnd  sageten  von  vnserme  herren 
mere.    Ynder  den  saz  ein  heiliger  man,  der  sach  geistlichen,  das 

«0  andern  mvnichen  verborgen  was.  Der  sach,  do  sie  redeten  von  gote, 
das  die  engele  hie  in  sazen  lachende  vnd  spilende;  so  die  bruder 
danne  sageten  von  der  werlde,  so  schieden  die  engele  dannen  vnde 
quamen  verher  dar,  die  vber  würfen  sich  vnde  wurden  gar  vro  von 
der  rede.     Das  begonde  der  aide  weinen  vnd  clagen  vnd  bat  die 

«6  bruder,  das  sie  gerne  von  gote  redeten,  wan  da  von  wirt  der  man 
tugenhaft  vnd  liebet  sich  den  eugelen  vnd  gote;  so  man  von  der 
werlde  reden  wil,  so  mvz  man  sich  die  wile  vnsers  herren  getrosten. 

§  60.  R.  VI.  1,  9. 

Ein  groz  heilige,  der  sach  ime  geiste  vnd  sprach :  Die  heilikeit, 
die  ich  ob  dem  toufe  sach,   die  sihe  ich  ob  des  munches  gewaude, 
90  so  er  den  orden  enpfehet. 

§  61,  R.  VI,  1,  10. 
Ein  bruder  sach  ime  geiste  einen  andern   bruder  in  siner  celle 

11  vor. 


17 

in  gaten  gedanken  siezen.  Die  wile  stunt  der  tafel  vor  der  tvr. 
Do  der  bmder  von  den  gedanken  sich  schiet,  do  gienc  der  tafel  zv 
im  in  die  celle. 

§  62.  R.  VI,  1,  12. 

Zwene  bmder  waren,  der  was  einer  eilende  vnd  was  an  gotes 

s  dienste  eteswie  vil  laz.    Der  ander  was  in  sime  gebnrtlichen  lande 

vnd   was  gar  vollenkumen.     Der   pilgerim   starp,   vnd  [ein]  appet 

was  nahen  da  bie.    Der  sach  ime  geiste,    das  die  engele  sine  sele 

uamen,  vnd  wart  gevraget  vrteil  vber  die  sele  vor  gote.    Do  sprach 

vnser  berre:   Vueret  sie  er  in;   er  was  enwenic  trege,  er  was  aber 

lu  eilende.     Dar  nach  starp  der  vollekumene  bruder ,    vnd    der    aide 

achtete  siner  sele.     Do  sach  er  nicht  engele  nach  im  kvnien.    Des 

nam  in  wander  vnd  sprach:   La  mich  wizzen,  was  diz  bednte,  das 

der  gnte  man  so  wenic  trostes  hat  vnd  der  lazze  so  vil.    Do  kom 

ein  stimme  vnd  sprach:   Der  eilende  sach  niemau   bie  im  stan  ze 

15  sime  tode,  von  dem  er  trost  enpfieuge,    den  tröste  got.     Do  sach 

der  ander  sine  vriunde  bie  im  stan ;  das  was  sin  vroude,  do  er  starp. 

§  53.  R.  VII,  1,  6. 

Moyses  der  appet  sprach:  Vier  diene  gebernt  bekorunge.  Das 
ist  vollange  der  spise  vnd  des  trankes,  sete  des  slafes  vnd  muzikcit 
vnd  schimpf  vnd  hoch  gezieret  gewant. 

§  54.  R.  VII,  15,  1. 

to  Antonius  der  appet  sprach:  Bedachte  der  pfister  dem  esele  die 

oagen  nicht,  er  vfezzc  alle  sinen  Ion;  darumbe  liat  vus  got  berich- 
tunge  gegeben,  das  wir  vusere  werc  nicht  uiugeii  gehoizon.  So  wir 
von  gote  in  boscn  gedanken  werden  verlazen,  das  geschiet  darumbe, 
das  wir  vnsere  werc  vnd  vnser  wicze  deste  vnhoer  nmgen  ge wegen, 

25  das  die  vnsubern  gedanken  vnser  kleine  guteto  gut  machen  vnd 
demntic  an  vns.  Der  mensche  ist  nicht  gut;  vnser  herre  sie  bie 
im.  Got  alleine  ist  gut.  Wir  muzen  vns  selber  werlich  schuldic 
gebn;  srwer  sich  selber  nicht  berespet,  der  verlviset  sinen  Ion. 

g  •55.  R.  VII,  15,  3.  III,  131. 
S.  pymenionem   vragete  ein  bruder  vnd  sprach:    Vater  was  ist, 

20  priester.         24  vnse  werc. 
Der  reter  baoch  2 


18 

das  der  apostel  sprichet:  Dem  reinen  sint  alle  dinc  reine?  Do 
sprach  der  appet:  Swer  zv  der  meine  sal  kumen,  das  er  sie  ver- 
neme,  der  mvz  sich  selber  vor  minren  achten,  denne  alle  gotes 
creature.    Do  sprach  der  bruder:    Wie  mac  ich  gedanken,   das  ich 

sminre  sie  dan  der  manslechtic  ist?  Der  aide  sprach:  Wil  iemant 
komen  zv  des  apostolen  meine,  sihet  er  einen  manslechtigen,  der 
mac  sprechen  zv  im  selben :  Dirre  manslechtige  hat  die  eine  sunde 
begangen;  die  selbe  svnde  tvn  ich  alle  zit  vnd  erslahe  mich  selben. 
Es  ist  des  menschen  recht,  das  er  sich  selber  berespe,  wan  er  wirt 

10  rechtvertic  da  mite ,  das  er  sine  sande  verdampnet 

g  66.  a  TU,  15,  4. 

Ein  bmder  sprach  zv  einem  alden  also:  Mine  gedanken  sagen 
mir  also,  das  ich  wol  lebe.  Do  sprach  der  appet:  Swer  sine  svnde 
nicht  ane  sieht,  der  wenet,  das  er  rechte  lebe;  der  aber  sine  sunde 
ane  sichet,  den  enmac  sin  hercze  nicht  getrosten,  das  er  rechte 
15  sie.  Es  ist  gar  not  doi'ftic,  das  ein  mensche  sich  selber  er  kenne ; 
wan  die  versumvnge,  vnser  gewizzen  vnd  verlazzenheit,  die  blenden 
vnsers  herczen  ougen. 

§  57.  R.  VlI,  16,  1.  m,  133. 

Ein  bruder  ^rach  zv  pymenio  also:  Vater,  wie  sal  ein  man 
vberwerden,  das  er  nicht  vbel  rede  von  sinem  eben  menschen?  Der 
so  appet  sprach :  Ich  vnd  min  eben  kristeu  sien  zwei  bilde ;  so  wirt 
mines  bruders  bilde  gar  erbere  schinende  vor  mir,  berespe  ich  min 
bilde.  Lobe  ich  mich  selber,  so  mvz  ich  mich  böser  dünken.  Swer 
sines  selbes  bresten  nicht  war  nimet,  der  versmahet  wol  vil  heilige  lato. 

§  58.*  R.  VII,  16,  2.  m,  153.  V,  1,  21. 

Ein  alt  vater  sprach:    Swas  du  hazzes,  das  tu  nimande.     Ist 

s6  dir  leit,   das  man  vbcle  von  dir  sait,   so  rede  von  nimande  vbele. 

Ist  dir  leit,  das  man  dich  versmahet  oder  schildet  oder  diu  gut  abe 

brichet  oder  ander  vngemach  tut,   des   tu   niman  nicht;    swer  das 

mac  behalden,  der  hat  selekeit  gcnuc. 

§  59.  R.  VII,  16,  3.    • 
80         Ein  heiliger  appet  sach  einen,    der  was  au  gotes  dienste  laz. 

2  reinikeit.         18  water.         21  elbere. 


19 

Ymbe  den  weinet  er  vnd  sprach:  We  mir!  dirre  snndet  hate  als 
tun  ich  lichte  mome.  Do  sprach  er  aber  zv  sime  iungere:  Tvt 
ieman  vor  dir  groze  sande,  vrteilc  in  darambe  Dicht;  gedenke  dir 
selber,  das  du  me  habest  gesundet,  ob  er  ioch  werltlich  sie;  er 
5  scheide  denne  got ;  wen  das  spulgent  keczer  zv  tvne. 

§  60.  B.  VII,  16,  4.  lU,  140. 

Thymoteus  ein  alder,  der  riet  einem  apte,  das  er  siner  bruder 
einen  vertreib,  vmb  das  er  nicht  vlizic  was  an  gotes  dienste.  Als 
er  vertriben  wart,  do  gienc  den  selben  thimoteum  ein  bekorunge 
an,  daramb  weinter  vaste  vnd  sprach:  Herregot!  ich  han  gesundet, 
10  erbarme  dich  vber  mich.  Do  antwort  im  ein  stimme  vnd  sprach: 
Thjmotee!  du  versmahetes  dinen  bruder  vmbe  sine  svnde,  da  von 
kumet  dir  dise  anvechtunge. 

§  61.  R.  VII,  17,  1. 

£in  bruder  vragete  pimenium  vnd  sprach :  Was  ist  der  gloube  ? 
Pymenius  sprach :  In  der  miuuc  allezit  lehn  vnd  in  demut  vnd  vnserme 
unehesten  wol  tun. 

§  62.  R.  VII,  17,  2. 

Theodorus  sprach:  Swas  man  tvt  durch  gotes  gebot,  das  mac 
heizen  der  seien  werc;  das  wir  tun  durch  vnseru  nvcz,  das  heizet 
der  heude  werc. 

§  63.  B.  VII,  17,  3. 

Apollo  hiez  ein  appet,  swelch  bruder  den  bat  an  sin  werc  gau, 
20  mit   dem   gienc  er  vrolich  vnd  sprach :    Ich  wil  hüte  gan  an   das 
werc   mit  minem  kvnige  christo   vor  mine  sele,   wan  der  Ion  wirt 
der  sele  zv  teile. 

§  64.  B.  VII,  18,  1.  III,  150.  V,  13,  8. 

Anachoreta  was  ein  apt,    der  saz  bie  eime  kloster.     So  die 

bruder  zv  im  vz  dem  kloster  giengen,  die  twungen  in  dicke,  das  er 

e  mit   in   az    wider    sine   gewouheit.     Do  sprach  ein  bruder  zv  im : 

Yater  machet  dich  truric,  das  du  mit  vus  izzest  wider  diner  gewon- 

22  Buude.         23  Auathoreta. 

*  j  ♦ 


20 

heit?  Do  sprach  der  iilde:   Mich  machet  truric,   oh  min  wille  vur- 
hrichet. 

§  65.  R.  vn,  18,  2. 

Ein  hrader  kom  in  scyti  vnd  hat,  das  man  in  lieze  sehen 
arsenium  den  appct.    Zv  dem  vnile  in  ein  hrader.    Do  sie  wurden 

5  enpfangen  vnd  nach  ir  gehete  lange  samt  waren  gesezzen ,  arsenius 
Bweic  vnd  redete  lange  mit  in  nicht.  Das  beswerte  sie  vnd  giengen 
wider  vz.  Nu  bat  der  vremde  bruder,  das  er  in  brechte  zv  Moyse 
dem  abbete,  der  was  bekeret  vz  der  mordere  geselleschaft.  Zv  dem 
vurter  in.     Der  appet  enpfienc  sie  gutlichen  vnd  liez  sie  liplichen 

10  von  im.  Do  sprach  der  bruder  zv  dem  gaste:  Du  hast  beide  eppete 
gesehen;  wederre  gevelletbas?  [Der  sprach]:  Von  dem  wir  enpfangen 
vnd  gespiset  wurden.  Das  wort  er  schal  vnder  die  bruder,  vnd  ein 
alder  bat  vnsern  herren  vnd  sprach  also :  Herre  got !  bescheide  mich 
des:    ein  man  vlühet  alle  lute  durch  dinen  namen,    der  ander  ist 

15  allen  luteu  gemeine.  Do  wart  er  gezucket  in  dem  geiste  vnd  sach 
zwei  schif ;  in  dem  einen  sach  er  den  heiligen  geist  varn  mit  arsenio 
in  einer  stillen  ruowe.  In  dem  andern  schiffe  sach  er  moysen  den 
appet  varn  vnd  vnsers  herren  engele  hie  im,  die  legeten  im  honec 
seim  in  sinen  mvnt. 

g  66.  R.  VII,  19,  1.  VI,  17,  18. 

to  Ein  bruder  vragete  einen  appet  vnd  sprach:  Zwene  bruder  sint 
in  einer  celle;  einer  vastet  sechs  gancze  tage,  der  ander  dienet 
einem  siechen.  Welches  werc  sint  grozer  vor  gote?  Der  aide 
sprach:  Henket  sich,  der  da  sechs  tage  vastet,  an  die  naselocher, 
er  wirt  dem  andern  vor  gote  nicht  gelich. 

g  67.  R.  VII,  19,  2.  III,  155.  V,  16,  4. 

25  Amoys  der  appet  was  zwelf  iar  siech.  Dem  diente  iohannes 
sin  iunger  mit  geduldikeit  alle  die  zit,  das  der  aide  nie  gutlich 
wort  ZV  im  gesprach.  Nv  kom  die  zit,  das  er  sterben  solde  vnd 
sazen  die  alt  vetere  vor  im.  Do  nam  er  sines  iungers  hende  zvischen 
sine  hende  vnd  sprach   ze  drin  malen:    Got  gruze  dich.    Darnach 

so  bevalch  er  in  den  bruderu  vnd  sprach:  Dirre  ist  ein  engel  vnd  nicht 

16  8wei. 


21 

ein  mensche;  er  hat  mir  manige  zit  geduldiclich  gedienet  vnd  gehorte 
nie  gütliche  rede  von  mir. 

g  68.  R.  VII,  19,  3.  VIII,  26. 

Ealogins  hiez  ein  huch  meister.  Der  liez  sin  gvt  vnd  sin  eigen 
willentlichen  vmb  den  ewigen  Ion.     Nv  kond  er  sich  siner  arbeit 

5  nicht  began  vnd  bete  breste  an  sime  liebe,  da  von  er  in  samennnge 
noch  in  der  einote  nicht  mochte  gesin.  Ymbe  das  behielt  er  im 
selbes  gates,  da  von  er  sin  notdurft  mochte  han  in  sime  husc.  Der 
vant  einen  vzsezigen  an  der  straze  ligen ,  der  hiez  elefantiosns  vnd 
hete  weder  nase  noch  hende  noch  vuze,  das  bete  im  die  vzsezikeit 

Mabe  gefvilet.  Er  hete  an  sime  libe  nichtes  gewalt  dan  der  zungen, 
da  mite  bat  er  das  almnsen.  Diesen  dürftigen  bat  eulogius,  das 
[er]  bie  im  wolde  sin  vnd  sin  notdurft  von  im  wolde  nemen.  Des 
wart  der  sieche  vro.  Dannen  fürt  er  in  in  sin  hvs  vnd  pflap  sin 
mit  spise  vnd  mit  baden;   er  hub  in  vnd  leite  in  mit  vlize  in  ge- 

15  doldikeit.  Das  tet  er  fvnfzehen  iar  gütlichen ,  das  er  den  siechen 
nie  betrubete  vnd  euch  nie  von  im  beswerct  wart.  Dar  nach  schuf 
der  tufel,  das  der  sieche  vngeduldic  wart  vnd  begonde  wider  von 
im  streben.  Dar  zv  schalt  er  in  vnd  sprach  also:  Du  abtrünniger, 
du  hast  din  hvs  vrezzen  vnd  hast  verstoln   vremde  gut;   das   mort 

fowiltv  mit  mir  decken.  Eulogius  sprach:  Lieber  herre  min!  rede 
also  nicht.  Han  ich  dir  icht  leides  getan,  das  sprich,  ich  bezzere 
dirz.  Der  sieche  sprach  zornlichen:  Ich  bedarf  dines  glichsennes 
nicht,  noch  diner  guttete;  wirf  mich  wider  vz  an  die  straze.  Eulo- 
gius sprach:  Lieber  vatcr!  zvrne  nicht;  wie  han  ich  dich  besweret? 

85  Do  sprach  er  grimmeclichen :  Ich  mac  dines  vngetruwen  spottes  nicht 
erliden;  din  karge  dürre  spise  ist  mir  nicht  ein  schimpf;  ich  wil 
vleisches  sat  werden.  Der  geduldige  eulogius  gab  im  vleisch  ze 
ezzen.  Do  ruft  er  lute  vnd  sprach:  Du  kanst  niemmer  getun,  das 
ich  vor  gut  muge  von  dir  genemen;    ich  mac   hie  dir  nicht  bliben; 

'^ich  wil  die  lute  sehen  vnd  bic  in  sin.  Eulogius  sprach:  Ich  bringe 
dir  vil  bruder  her.  Der  arme  sprach :  Ich  sihe  dich  alleinc  vngerne, 
wiltu  mir  diner  glichen  me  bringen?  Ir  sit  nuwen  brot  vrczzer,  vnd 
begonde  sich  selben  slaheu  vnd  sprach:  Wirf  mich  vz,  ich  blibe 
nicht  bie  dir.     Der  tufel  het  in  also  verkeret,    das  er  sich  selber 


24    ED. 


22 

wolde  hengcn,  ob  er  hende  ynd  voze  hete  gehabet  Nv  sach  der 
gute  eulogius,  das  der  dürftige  nicht  erwinden  wolle.  Do  gienc  er 
ZV  den  einsidelen,  die  nahen  bie  im  sazen  vnd  suchte  rat  vber  sin 
arbeit.    Die  rieten  im,   das  er  den  siechen  fürte  vor  den  grozen 

5  antoninm  ynd  nach  sime  rate  dem  siechen  tete.  Do  gienc  er  wider 
heym  vnd  vber  want  den  siechen  mit  guter  rede,  das  er  gerne  mit 
im  wolde  varn.  Enlogins  nam  sinen  bruder  vnd  vurte  in  in  eime 
schiffe  vor  antonium,  da  sine  lungere  in  einer  celle  warn.  An  dem 
andern  tage  zv  vesper  kom  der  groze  antonius,  des  gewant  was  von 

10  hviten  gemachet ,  vnd  nach  siner  gewonheit  vrageter  macharium,  ob 
dar  bruder  were  kumen.  Der  saget  im,  das  bruder  von  ihemsalem 
vnd  von  egypto.  Bie  dem  von  iherusalem  bedute  man  im,  das 
geistliche  bruder  weren  kumen;  bie  den  von  «gypto  waren  im  be- 
zeichent  ander  verlazene  vnd  vngeistliche  bruder,   die   siner   lere 

15  nicht  wirdic  weren.  Die  nacht  saz  antonius  vnd  hiez  einen  bruder 
nach  dem  andern  vor  sich  kumen.  Nieman  kvnd  im  gesagen,  wer 
eulogius  hieze,  vnd  er  selber  rufte  driestunt  mit  namen  vnde  sprach: 
Eulogi.  Der  schule  meister  sweic,  wen  er  gedachte,  das  eteswer 
anders  Eulogius   hieze.     Do  sprach  antonius  aber:    Ich  rufe   dir 

90  eulogi  von  allexandrie.  Eulogius  sprach:  Was  ist  din  gebot?  An- 
tonius vragete  in,  warumbe  er  dar  were  kumen.  Do  sprach  er: 
Wer  dir  minen  namen  sagete,  der  hat  dir  min  geschefde  gesait. 
Antonius  sprach:  Din  dinc  weiz  ich  wol.  Sagez  disen  brudern. 
Nach  sime  geböte  sagete  eulogius  den  brudern  vnd  sprach  also :  Ich 

25  vant  disen  elefantiosum  an  dem  wege  verworfen  ligende  ane  helfe ; 
den  vurte  ich  heym  vnd  globete  gote  vnd  im,  das  ich  sin  wolde 
pflegen  vncz  an  sinen  tot,  das  wir  samt  das  himelriche  mochten 
erwerben.  Nu  sie  wir  samt  gewesn  mit  vridelicher  liebe  fvnfzehen 
iar.    Nach  disen  iaren  allen  ist  mir  gehaz  ane  schulde  vnde  schildet 

so  mich  vnd  wil  nicht  mer  bie  mir  bliben.  Er  ist  mir  also  swere 
worden,  das  ich  in  wolde  wider  vz  legen.  Heiliger  vater,  dar  vf 
gib  dinen  rat  vnd  bit  got,  das  er  mir  helfe.  Do  wart  antonius 
zornic  vnd  sprach  grimeclichen  zv  im:  Eulogi!  werfestu  in  von  dir? 
got  verwirfet  sin  nicht,  der  in  selber  geschuf.    Wirfestu  in  vz,   er 

35vindet  im  einen  bezzem  dan  dich.  Got  erweit  einen,  der  den  ver- 
weiseten  enpfehet.     Von  der  harten  rede  erstummete  eulogius  vnd 

3  dem  einsidel.         11  das.         23  dinen. 


23 

enchraa  Do  kerte  sich  antonius  gegen  dem  dürftigen  vnd  sprach 
zomlichen:  Elefantiose,  da  bist  von  horwe  vnd  von  vnsvberkeit 
eislichen.  Da  bist  vnwirdic  himels  vnd  erden.  Da  wilt  nicht  cr- 
winden  an  ybeler  rede  wider  got?  Weista  nich,  der  dir  dienet,  das 

»ist  Christas?  Wie  getarsta  wider  christam  also  reden?  Dirre  hete 
sich  in  dinen  dienst  also  ergeben  darch  christam.  Der  sieche  er- 
schrac  von  sinen  werten  vnd  sweic.  Antonios  kerte  sich  zv  den 
bradem  vnd  antworte  islichem  nach  siner  vrage,  als  sie  dar  komen 
waren.    Dar  nach  kerter  wider  an  ealogiam  vnd  an  den  vzseczigen 

10  vnd  sprach  mildiclichen  zv  in:  Lieben  kint!  kerent  von  ein  ander 
nicht,  varent  mit  sament  in  vwer  celle  mit  vride,  da  ir  als  lange 
gote  gedient  hant;  leget  von  vch  alle  trarikeit;  got  sendet  schire 
Dach  vch.  Dise  bekorange  ist  gesehen,  wan  ir  sit  beide  kamen  zv 
dem  ende  vwers  lebenes;   ir  werdet  gekronet.     Tat  nicht  anders, 

unnbe  das  vch  der  engel  nicht  vinde  an  der  stat,  das  ir  werdet 
beronbet  vwerre  krönen.     Sie  beide  füren  mit  ganczer  liebe  wider 

.  in  ir  celle,  vnd  in  den  virczic  tagen  nam  vnser  herre  ealogiam 
von  den  arbeiten  dirre  werlde.  Nach  dem  dritten  tage  starb  ele- 
fantiosns.    Cronias  sach  vnd  horte  vnd  schreib  diz. 

§  69.  R,  VII,  19,  4. 

»  Dem  selben  Cronio  saite  antonias,  das  er  bat  got  ein  iar,  das 
er  im  zeigen  wolde  die  stete  der  sundere  vnd  oaeh  der  rechten. 
Do  sach  er  einen  risen,  der  was  lanc  vncz  in  die  wölken  vnd  swarcz. 
Die  ende  waren  im  vf  gespannen  gegen  dem  himele  vnd  ein  ce 
stnnt  enzwischen  sinen  vuzen,   der  was  zergozzen  als  das  mer.    Da 

25  sach  antonias  vögele  als  seien  vliegen  vnruwecliche.  Swelch  vogel 
vber  des  risen  hoabt  vloac  vnd  vber  siue  hende,  der  wart  bchalden, 
den  aber  er  gevahen  mochte,  der  mäste  ertrinken.  Do  saite  im 
ein  stimme  also:  Die  vligenden  vogelc  sint  der  heiligen  seien,  die  in 
dem  paradise  saln  ragen,   aber  swelche  da  vallent,   die  mazen  in 

»  die  helle,  die  waren  liplichen  wilen  gehorsam  vnde  waren  vngeduldic. 

§  70.  R.  VII,  19,  6. 
Ein  alder  sprach:    Weiz  ein  manch  ieman,   bie   er  dem  sich 


8  das.         16  ftirteD.         18  dirre  celle  werlde. 


24 

bezzern  mac,  let  er  dnrch  breston  siner  lipnar,  das  er  zy  im  nicht 
kämet,  der  munich  geloabet  nicht  das  got  lebet. 

§  71.  B.  vn,  20,  1.  III,  167.  V,  7,  16. 

Ein  heiliger  appet  sprach  zv  sinen  siechen  ianger:  San  tmre 
nicht  vmb  dinen  siechtagen,  ez  ist  die  groste  gnade  geistlicher  Inte, 
5  ob  sie  got  loben  in  ir  sichtagen.  Sistu  ysen,  das  fvir  nimet  dir  den 
rost  abe.  Bistu  golt,  ez  reinet  dich,  das  din  Schönheit  vil  schonre 
Wirt;  wis  nicht  angesthaft.  Wil  dich  got  an  dem  übe  martern, 
wer  bistn,  das  du  wider  sinen  willen  strebest?  bitte  got  gedaldic- 
lichen,  das  sin  wille  an  dir  geschehe. 

§  72.  B.  vn,  20,  2.  m,  168.  V,  7,  41. 

10  Ein  alder  was  gewonlich  dicke  siech,  imd  eines  iares  vermeit 
in  der  siechtvm.  Do  weinet  er  vnde  sprach:  Herre  hastn  mich 
verlazzen,  das  du  in  disem  iare  mich  nicht  woldes  gmzen?    . 

§  73.  R.  VII,  21,  1. 

Pyamon  wart  gevraget  von  sinen  ivnger,  warumbe  die  sele  gote 
nicht  wolde  verebten,  vnd  er  sprach:    Die   sele  wil  gote  verebten. 
16  So  ist  ez  nicht  zit ;  gotes  verebte  ist  ein  groz  vollekumenunge. 

§  74.  B.  VII,  21,  3.  V,  1,  20. 

Ein  alder  sprach:   Wer  demnt  gewinnet  vud  niemande  schaden 
tvt,  sin  almusen  gibet  vnd  arm  wirt,  in  des  sele  kumet  gotes  verebte. 

§  75.  R.  VII,  21,  4.  V,  3,  22. 

Ein  alder  sprach :  Hete  ein  mensche  berespange  in  sinem  herczen, 
das  er  berespet  sine  sele  vnd  spricht:    sele  gedenke,  das  du  mvst 
so  vor  got,  vnd  spricht:   darumbe  sei  ich  zvrneu  mit  dem  menschen; 
swer  also  hübet,  in  den  kumet  gotes  vorchte. 

§  76.  R.  vn,  22,  1. 

Pymenium  vragete  ein  bruder  vnd  sprach:  Was  ist  ruwe?  Der 
appet   sprach:    Ruwe   der   sunde   ist  nimmer   me  gesunden.      Die 
stimme  rufet  zv  dem  menschen  vncz  an  den  iungesten  tac:   bekeret 
S5  vch  hvite,  das  vch  der  gehe  tot  icht  begrife  als  ein  diep. 


25 


§  77.  R.  Vn,  23,  1.  ra,  166. 

Ein  bischof  horte  sagen  von  sinen  vndertanen,  das  zwene  vnder 
in  groze  sonder  weren  vnd  bat  got,  das  er  im  das  gebe  in  der 
warheit  zv  erkennende.  Do  er  sie  bewarn  solde  vnd  sie  zv  dem 
altere  giengen,   do  waren  den   sondern  ir  antlicze  swarcz  vnd  ir 

sougen  rot  vnd  vol  blntes;  der  rechten  antlicze  waren  schone  vnd 
hatten  wis  gewant.  Diz  erkante  der  bischof.  Do  sie  enpfiengen 
Tnsem  herren,  do  sach  er  vnder  der  rechten  ougen  lichten  schin 
vnd  anderhalp  vnyers  flammen.  Dar  nach  komen  die  swene,  von  den 
er  hete  snnde  vernvmen.    Den  bot  er  vnsern  herren,  vnd  des  einen 

10  antlicze  was  schone  vnd  erlich  vnde  was  bekleit  mit  wizen  kleidern ; 
der  ander  was  swarcz  vnd  eislich.  Do  sie  vnsern  herren  beten 
enpfangen,  den  ersten  vmbe  vienc  ein  licht,  den  andern  ein  flamme. 
Der  bischof  bat  aber  got,  das  er  imz  beschiede.  Do  sagete  im  ein 
engel:  Also  ez  ist  alles  war,  das  du  von  disen  hast  virnnmen.   Der 

15  eine  ist  abir  in  sonden  bliben;  darumbe  sehe  dv,  das  er  bran  in 
der  flamme  mit  swarcem  antlicze;  der  ander  was  im  onch  glich,  als 
dir  gesait  was;  den  sehe  du  mit  eime  schonen  antlicze  vnd  in  wizen 
kleidern  darumbe :  er  gedachte  au  sine  sunde  vnd  verlobete  sie  gote 
in  siuem  herczen  nimmer  me  zv  tvne   vnd  gerte   weinende  vnsers 

»herren  erbermede.  Dem  vergap  got  sine  sunde  vnd  gab  im  die 
gnade,  als  du  hast  gesehen.  Der  bischof  hate  groz  wunder  darumbe, 
das  got  den  sunder  von  vu  reinem  leben  hatte  als  kurczlich  erlost 
vnd  in  dar  zv  als  hoe  zirtc  mit  siner  gnade.  Des  antwort  im  der 
engel  also:  Dich  sol  des  von  rechte  wundern.    Du  bist  ein  mensche, 

»  vnd  vnser  herre,  vwer  herre,  ist  von  nature  gut  vnde  ist  menschlich. 
Den  die  sunde  lazent  mit  bichte  vnd  mit  ruwe,  den  vergit  er  die 
snnde  vnd  machet  sie  erenwert.    Got  hat  die  minne  zv  den  Ivitcn, 

• 

das  er  sinen  eiubomen  sun  gab  >  in  den  tot  vmbe  den  sundere.  Ob 
er  do  starb  durch  sinre  vieude  heil,  mac  er  sich  vber  sine  knechte 
sodanne  erbarmen  nicht?  Keine  sunde  sint  vbcr  gotes  gute,  ob  man 
sie  tiiiet  mit  der  ruwe.  Got  erkennet  menschliche  kränkelt  vnd  des 
tofel  craft.  Got  virgit  dem  menschen,  so  er  vellet,  als  ein  vater 
sime  kinde  vnd  beitet,  vncz  er  sich  bezzern  wolde  vnd  git  im  der 
heiligen  Ion,   so  er  ruwe  gewinnet  vmbe  die  sunde.    Dirre  gnaden 

27  machen. 


26 

lobete  der  bischof  vnsern  herren  vnd  sagete  alle  sinen  vndertanen 
was  [geschehen  was]. 

§  78.  R.  Vn,  24,  1. 

Ein  brnder  klagete  pymenioni ,  das  im  groze  sonde  geschehen 
was.  Do  sprach  der  appet:  Viaich  von  der  celle,  als  verre  da  in 
6  drin  tagen  vnd  in  drin  nechten  gegah  mvgest  vnd  vaste  ein  gaucz 
iar  alle  tage  vncze  nacht.  Der  brnder  sprach:  Welch  rat  sol  min 
worden,  ob  ich  in  dem  iare  sterbe.  Do  sprach  der  aide :  Ich  glonbe 
an  got.  Ob  da  in  dem  willen  von  mir  vz  gast,  das  da  also  wilt 
tan,  stirbesta  hvite,  got  enpfehet  dine  rawe. 

§  79.  R.  Tu,  24,  2.   in,  117. 

10  Ein  brnder  was  in  egipto  in  siner  celle,  der  was  gar  volkamen 
an  demvtikeit.  Er  bete  ein  swester,  die  was  allen  sondern  ein 
gemeine  wip.  Von  der  bete  er  vil  itewizze  vnd  beswerde  von  andern 
brndem.  Do  gienc  er  eines  tages  zv  ir  hase;  das  wart  ir  gesait 
vnd  lief  vz  gegen  im  mit  enttecktem  honbete.    Also  sprach  er  zv 

16  ir:  Liebe  swester!  entlibe  diner  sele;  da  hast  vil  Ivite  verlorn;  wie 
machta  erliden  die  bitterkeit  der  ewigen  marter?  Sie  begonde  snfczen 
vnd  sprach:  Weizta  brnder,  ob  ich  mac  behalden  werden?  Do  sprach 
er:  Ja  ob  da  wilt  Sie  vil  nider  vor  sine  vaze  vnd  bat  in,  das  er 
sie  wolde  mit  im  in  die  wnste  vaeren.   Do  sprach  er:  Ganc,  bedecke 

so  din  hoabt  vnd  volge  mir  nach.  Sie  sprach :  Wir  sallen  gan.  Ich 
wil  gerne  vngestellet  sin  vor  den  Iviten  mit  minem  honbete,  dan 
ich  wider  ge,  da  ich  svnde  habe  getan.  Na  giengcn  sie  darch  den 
walt  samt  vnd  horten  Ivite  gegen  in  vam.  Do  sprach  der  brnder: 
Swester,  alle  Ivite  wizen  nicht,  das  da  min  swester  bist.    Ganc  von 

25  mir  darch  den  walt ,  vncz  die  Ivite  vor  vns  kamen.  Die  vrouwe 
gienc  vor  im  darch  stocke  vnd  dnreh  stvmpfe;  ir  was  so  gar  ernest 
ZV  der  baze,  das  sie  steine  vnd  dorne  barfnz  vber  gienc.  Die  Iviten 
füren  irn  wec.  Do  rnfte  der  einsidel  sinre  swester.  Die  antwort 
im  nicht,  wan  sie  was  tot.    Er  gienc  nach  ir  in  den  walt  vnd  vant 

30  ir  vnzstappen  vol  blutes  vnd  vant  sie  tot  Das  legete  er  den  brn- 
dem vor.    Die  zwifelten,  ob  sie  behalden  were.    Do  tet  vnser  herre 


80  TUE  tUppet. 


27 

dme  alden  kant,  daä  ir  der  erneet  irn  lib  verlos,  den  sie  bete  ymbe 
die  sele,  da  von  ist  sie  behalden. 

§  80.  B.  Vn,  26,  1.  m,  173.  V,  16,  68. 

Ein  bmder  vragete  sin  appet  also:   Warumbe  striten  die  tufele 
wider  vns?   Do  sprach  der  aide:   Wir  haben  verworfen  vnser  ge- 
swefene,  das  ist:   ruwe,  geduldikeit,  demnt,  gehorsam  vnde  armat. 

g  81.  B.  VU,  26,  1.  V,  10,  63. 

Moysen  vragete  ein  bruder  also:  Wie  mac  ein  mensche  nach 
gotes  geböte  sich  getoten?  Do  sprach  der  appet:  £z  mac  nieman 
getan,  er  gedenke  im  denne  alle  zit,  das  er  drv  iar  sie  gelegen  in 
dem  grabe. 

g  82.  R.  vn,  26,  2.  III,  179. 

10         Pymenins  sprach:   Ein  mvnch  mac  dirre  werlde  tot  sin,   der 
zwei  diuc  vlohet:   libes  rue  vnd  vppige  ere. 

g  83.  R.  vn,  26,  4. 

Autonins  lerte  siuen  iungcren  also:  Yersmahe  dinen  buch  vnd 
der  werlde  notdarft  vnde  bösen  gehst  vnd  ere;  als  ein  toter  ge- 
winnestu  ruwe. 

g  84.  R.  Vll,  27,  1. 

i&         Der  selbe  sprach:   Arbeitet  ein  mvnch  luczel  tage  vnd  darnach 
trege  wirt,  der  schaffet  nicht;  er  mac  nicht  volkumen  an  geduldikeit. 

g  86.  R.  VII,  28,  1.  III,  180. 

Ein  alder  sprach:  ein  mensche  sol  arbeiten  vncz  das  ez  vnsernie 
herren  ihesum  christum  genahet.  Swer  den  zv  einen 'male  gewinnet, 
der  mac  nicht  gevallen.  Lat  in  got  arbeiten,  das  geschiet  im  da- 
»  mmbe ,  das  er  sich  deste  bas  hvite  vnd  verebte  habe ,  das  er  sin 
arbeit  verlieze.  Vnser  herre  fürte  israheles  kiut  virzic  iar  durch 
die  wüsten,  vmbe  das  sie  gedechten  der  hertikeit  des  weges  vnd 
nicht  wider  hinder  sich  vuren  in  egipten. 


3  Tarumbe.        19  leit. 


28 


§  86.  B.  vn,  28,  4.  in,  181.  V,  17,  19. 

Ein  brnder  fragete  ein  appet,   warumbe  gate   ivite   in   disen 

ziten   gnade   vmbe   ir   arbeit   nicht  enphahent  als  vnsern  vordern. 

Der  sprach:    Die  alden  betten  rechte  minne,    sie  zvgen  ein  ander. 

Nu  ist  die  minne  erkaldet,   vnd  aller  menlicfa*  dmcket  den  andern 

5nider;  darvnibe  verdiene  wir  vnsers  herren  gnade  nicht. 

8  87.  R.  vn,  29,  1. 

Pymeon  der  appet  sprach:   Wazzer  ist  von  natnre  weich,  vnd 

steine  sint  herte.    Lit  ein  steyn,  da  alle  zit  wazzer  dmf  tmefet,  ez 

machet  in  hol;   als  ist  gotes  wort  weich,   vnser  hercze  ist  herte, 

vnd  swer  gerne  boret  gotes  wort  vnd  dicke  darnach  gedenket,   der 

10  machet  gotes  vorchte  in  sime  herczen  enstan. 

8  88.  R.  vn,  80,  1. 

Ein  alder  sprach:  Ein  mvnch  sal  nicht  vragen,  wa  vor  man 
in  habe,  oder  wer  er  sie;  wen  er  vellet  von  der  vrage  ab  sime 
gebet  in  hinder  rede  vnd  vnnvcze  kleffe.  Nicht  ist  bezzer  dan 
ewigen. 

§  89.  R.  VII,  30,  2.  V,  11,  27. 

15  Ein  brnder  vraget  einen  appet  also :  Ob  mir  ein  bruder  vremede 
mere  bringet,  sol  ich  in  bitten  swigen?  Der  aide  sprach:  Sage  ym 
nichtes  nicht;  wan  wir  selbe  mvgen  nicht  verswigen;  hvte  das  dv 
dinen  brnder  ein  diene  icht  verboetes  vnd  dn  das  selbe  oder  ein 
bosers  tnes.    Swige  wir  zv  vnsers  bruder  meren,  da  mitte  nimet  er 

«0  wol  bilde. 

§  90.  B.  vn,  31,  1.  m,  186. 

• 

Ein  alder  sprach:  Saget  dir  iemant  von  der  schrift  oder  von 
andern  Sachen,  kriege  mit  im  nicht;  sprichet  er  die  warheit,  so 
gehille  im;  saget  er  vnrechte,  so  sprich:  Du  weist  selber  wie  du 
redest  Der  apostel  sprichet:  du  solt  nicht  kriegen  mit  Worten;  das 
25  behalt,  so  wirs  dv  demutic  vnd  vermidest  haz;  ^iltv  dine  rede 
schirmen  mit  kriege,  da  von  kumet  zorn;  wiltu  ieman  zv  vil  loben, 

18  Un, 


29 

da  kämet  kriec  von;  vmb  swelch  diene  dv  kriegest  swerliche,  da 
mite  vellesto  in  groze  schulde  vnd  mac  nicht  rve  gewinen;  habe 
tliz,  das  dv  swigest;  sorge  nich,  gedenke  hoch  gote;  wis  vm  T«d 
spate  in  gotes  vorchte,  so  darftv  viende  nicht  vorchten. 

g  91.  R.  VII,  33,  1. 

&  Theodoms  ein  appet  wart  gewihet  zv  dem  ewangelien  in  einer 
wnste,  die  hiez  Scyti,  da  was  vil  heiliger  einsidel  inne.  Von  den 
lief  er  an  ander  stete  darumbe,  er  wolde  nicht  dienen  mit  sinem 
ampt«  ZV  der  messe,  wan  in  duchte,  das  er  sin  vnwirdic  were.  Nv 
vurten  in  die  heiligen  vetere  wider  heym  vnd  baten  in,  das  er  da 

10  blibe.  Do  bat  er  got  also :  Herre  got !  ist  din  wille ,  das  ich  dir 
diene  mit  minen  ampte,  das  tv  mir  kant.  Do  wart  im  ein  fuirin 
snle  gezeiget,  die  gienc  von  der  erden  an  den  himel,  vnd  ein  stimme 
sprach  zv  im:  Theodore  macht  dv  werden  als  die  sule,  so  liez  din 
ewangeliom  vnd  dine  zv  dem  altare;    also  gebot  moyses   den   prie- 

15  Stern  vnd  den  leuiten,  das  sie  reine  mit  herczen  vnd  mit  libe,  mit 
vnsnndiegen  henden  vnd  mit  gar  reinem  gewande  ir  opfer  brechten 
vmbe  israhelis  kint.  Vmbe  das  wolde  theodorns  nie  kelch  in  die 
hende  genemen  noch  ewangeliom  gelesen. 

§  92.  R.  VIl,  33,  2.  111,  22. 

In  scyti  hiez  ein  appet  ysaac,  der  vernam,  das  in  die  alt 
» vetere  zv  priestere  wolden  wihen  vnd  begonde  vlien  in  egipten ; 
doch  bleib  er  vber  nacht  vnder  wegen  in  ernte  an  einem  acker,  da 
lac  er  vorborgen.  Dar  quamen  sine  brudere  nach  im  gcvarn  vnd 
bieben  die  nacht  vf  dem  selben  acker  vnd  liesen  sie  ir  esel  von  in 
vor  sich  gan,  der  suchte  sine  weide  vnez  an  die  stat,  da  der  aide 
»5  lac  verborgin.  Des  morgens  wolden  sie  ir  esele  nemen  vnd  funden 
im  bruder  in  dem  crute,  den  wolden  sie  haben  gebunden.  Do 
sprach  er :  Ich  weiz  wol ,  ez  ist  gotes  wille ;  swa  ich  hin  vluhe ,  so 
mvz  ich  priester  werden. 

§  93.  B.  Vll,  34,  1.  V,  17,  5. 

Arsenium  den  vragete  marcus,  warumbe  er  die  Ivite  vluhe.     Do 
N  sprach  arsenius:  Got  weiz,  das  ich  die  Ivite  miiine.    Allez.  himelisch 

21  croce.         29  yluheu. 


30 

her  hat  einen  willen,  die  Ivite  haben  maniger  slachte  willen;  da  von 
mac  niemant  mit  gote  vnd  mit  den  Iviten  gesin.  Darumbe  mac  ich 
got  nicht  verlazen  ynd  ble  den  Iviten  sin. 

g  94.  B.  VII,  84,  2.  III,  192. 

Von  tbebaida  Toren  brndere,  die  heten  vlachs  gekoafet  vnd 
5  sprachen  zv  samene :  Wir  suln  arseniom  gesehen.  Das  saite  dem 
alden  sin  ionger  daniel.  Do  hiez  der  appet  ervarn,  wammbe  sie 
von  allexandrie  kamen  werin.  Sie  sprachen:  Ymbe  vlachs.  Do 
sprach  arsenius:  Sie  mugen  mich  nich  gesehen,  wan  sie  kamen 
vmbe  kein  ander  geschefde  her,  vnde  sprach  zv  daniele:  Ganc  tv 
10  in  dienest  vnd  la  sie  denne  vam;  denne  sprich:  Der  aide  mac  zv 
vch  nicht  kumen. 

§  96.  B.  VII,  85,  1.  m,  196. 

Moyses  der  appet  sprach:  Vier  diene  sint  zv  behaldene,  swigen, 
gotes  gebot,  demut,   armnt.    Dar  nach  sint  drie  tvgende,  die  ge- 
winnet man  kvme;   das  ist  alle  zit  weinen,   alle  zit  an  die  sunde 
16  gedenken,  den  tot  vor  oagen  han. 

§  96.  B.  VII,  36,  2. 

Ein  alder^ sprach:  Gewalt  des  vnrechten,  liegen,  meineide  swern, 
das  machet  den  menschen  gotc  vremde.  Mit  vier  dingen  wirt  die 
scle  vlechaft.  Das  erste:  ob  iemant  vruntschaft  mit  gewaldigen 
Ivten  hat  durch  sines  libes  wollast,  das  ander:  ob  er  gerne  hinder 
30  rede  tribet,  ob  er  durch  ein  stat  vert  vnd  siuer  ougen  nich  hütet, 
oder  ob  er  keinerslachte  himelichkeit  hat  ze  wiben. 

g  97.  B.  VII,  36,  8.  UI,  38.  V,  18,  2. 

Arsenius  der  appet  saz  in  siner  celle.  Zv  dem  sprach  ein 
stimme:  Kum  her  vz  vnde  sich  der  Ivite  werc.  Do  sach  er  einen 
menschen    wazzer   schepfen   vz   eime  sode  vnd  schuttez  in  ein  lo- 

25  cherecht  vaz ;  dar  vz  ran  ez  wider  iu  den  sot.  Dannen  gienc  er 
vorbas  vnd  sach  einen  mor,  der  hiv  holcz  vnd  bant  ein  bürde,  die 
wolde  er  uf  heben  vnd  en  mochte,  wan  sie  was  ze  groz.  Do  leit 
er  me  druf  vnd  versuchte  sich  aber  dar  an.  Do  mochter  sie  nicht 
erwogen.    Dennoch  leiter  me  druf.     Do  wart  sie  aber  swerer.    Nu 

90  gienc  er  aber  vorbas  vnde  vaut  zwene  iungelinge,   die  riten  neben 


31 

dn  ander  vf  zwen  orsen  vnd  fürten  ein  groz  langes  holcz   vor  in 
nid  drangen  mit  ein  ander  wider  strit  in  eine  stat,  da  was  das  tor 
des  holczes  ienge  nicht  vollen  wit,   vnd  wolde  ir  einer  nicht  nach 
dem  andern  riten;  d^;nimbe  bliben  sie  vor  der  stat.    Bie  dem,  der 
^das  wazzer  schuf,  wart  im  bezeichent  der  mensche,  der  sin  almusen 
git  ynd  sich  dar  vf  lat,  das  er  sich  von  grozen  svnden  nicht  richtet; 
der  vcrlvset  sin  almusen.    Der  mor  bedvtet  den  menschen,  der  sine 
snnde  bichtet  vnd  aber  den  dar  vf  sundet ,   der  verlviset  sine  ar- 
beiten.   Die  vf  den  orsen  das  holcz  vurten,  die  bezeichen  hocfertige 
lolvite;   die   en  let  der  tnfel  so  demutic  sin,    das  einer  wolde  dem 
andern  wichen  an  dem  engen  gotes  wege;   darombe  bliben  sie  samt 
vor  der  hymelischen  pforten. 

g  98.  IL  Vn,  87,  8.  m,  201.  V,  17,  10. 

Pjroenias  sprach:  Swer  boret  böse  rede  von  sinem  ebenkristen 
vnd  sin  hercze  twinget,   das  er  im  wider  nicht  vbel  antwortet  vnd 
isers  wol  mochte  tvn,  der  hat  die  aller  grozte  mine. 

g  99.  R.  VII,  38,  1. 

Sanctas  anthonius  sprach:  Weinen  vnd  clagen  losen  die  Ivite 
von  Sauden;  man  gewinet  tvgende  mit  trenen.  Der  salter  vnd  ander 
gebet  ist  clage  sunde.  Ezechias  der  knnic  crwarp  gesvutheit  sines 
libes  mit  sinen  trehenen,    lengvnge   sines  lebenes    vanf  zehen  iar; 

»dar  ZV  sluc  got  sinre  viende  vnibe  sin  weinen  hvndert  vnd  achczic 
tvsent  vnde  fvnf  tvsend  zv  tode.  Petrus  gewan  wider  mit  weinen, 
das  her  hatte  verlorn,  do  er  verloukentc  vnsers  herren.  Maria 
magdalena  wusch  vnserme  herren  sine  vuze  mit  iren  trehenen,  der 
sprach:  Maria  hat  den  besten  teil  erwelit.  Die  vorchte  vnsers  herren 

»ist  ünerme  heilic. 

g  100.  B.  VU,  39,  2  u.  3.  III,  100.  V,  9,  8. 

Pjrmenium  vragete  ein  bruder  also:   Was   sol  ich  tun?   mine 

gedanken  betrvben  mich  in  minre  celle.    Do  sprach  der  aide:  Ver- 

smahe  nieman,  rede  von  nieman  vbele,  so  git  dir  got  rue  vnd  seczet 

dich  ane  bekorunge;  gedenke  an  din  ampt  vnde  nach  dinen  tagecziten 

sotac  vnd  nach.    Gotes  vorchte  kume  von  dime  herczen  nicht;   vber- 

m 
1  wigeD.         9  wiseo.      '  23  wuschs. 


32 

hebe  dich  dinre  gnttete  nich;  achte  dich  nicht  zy  den  rechten; 
hvte  mit  aller  diner  craft  das  dv  dinen  eigenen  willen  icht  vor- 
bringest. Die  vligen  geturren  zv  dem  wallenden  haven  nicht  kamen. 
Wirt  er  la,  so  siczcnt  sie  draf  vnd  machen  wprme;  also  vlihent  die 
5  tnfele  den  munch,  die  wile  er  ist  enzvndet  von  dem  heiligen  geiste. 
Er  leschet  er  an  der  minne,  sie  vallen  an  in  mit  grozer  craft. 

§  101.  R.  VU,  42,  1.  III,  198.  V,  10,  8. 

Agathonem  den  appet  yragete  ein  innger  bmder  vnd  sprach: 
Ich  wil  bie  brudem  sin.  Sage  mir,  wie  ich  bie  in  hüben  mnge. 
Der  aide  sprach:  Vor  allen  dingen  vlizc  dich,  das  dv  alle  dine  zit 
10  bie  in  vertribest  als  den  ersten  tac,  als  wirt  din  leben  mit  mwr 
er  vullet.  Nim  dich  geschefdes  oder  rede  nicht  an;  also  sprichet 
der  apostel:  Niemant  der  christo  dienet,  verwirret  sich  in  werltlich 
geschefde. 

§  102.  B.  VII,  42,  8.  V,  16,  30. 

Nesteron  der  appet  saz  in  eime  closter,  zv  dem  sprach  py- 
ijmenius:  So  sich  zorn  oder  arbeit  in  dem  kloster  erhebet,  dar  zv 
sprichestn  nicht  vnd  nimes  dich  nicht  dar  vnder  an.  Wa  von  hastv 
die  gnade?  Do  sprach  nesteron:  Ich  com  von  erst  in  diz  kloster 
vnd  sprach  zv  minen  gedanken  also:  Dv  vnd  dirro  esel  sint  alcin; 
als  der  esel  nich  sprichet,  ob  man  in  siebet  vnd  nicht  antwortet, 
so  ob  man  in  schildet,  als  tv  ouch  da.  Davit  sprichet:  Ich  was  vor 
dir  als  ein  vihe  vnd  bin  immer  bie  dir. 

§  103. 

Pymcnins  sprach:  [Sprich]  in  dime  herczen  nicht  mit  den  ge- 
danken, die  von  vukvischeit  sint  oder  die  sint  von  berespunge  dines 
eben  menschen.  Dv  solt  ir  vnreinikeit  in  diner  sele  niclit  gehellen; 
sft  wiltu  abir  in  dinem  Qierczcn]  vil  dar  nach  getrachton ,  dv  bevindes, 
das  dir  schade  da  von  kämet.  Ez  ist  ein  reizen  der  verliezvnge, 
das  saltv  vertriben  mit  gebet  vnd  mit  gnton  werken,  so  gewinestv 
rae,  das  din  lip  nicht  bewollen  wirt. 

§  104.  R.  VI,  4,  8. 
Ein  alder    sprach:    Mensch   dv   sprichest,    warumb  ist    vuser 

29  aide. 


33 

behalder  geborn?  Er  ist  kamen,  das  ty  werdes  behalden.  Er  wart 
mensche  vnd  bleip  got.  Er  wart  ein  kint,  dar  nach  ein  iesere,  do 
er  das  bach  nam  vnd  las  in  der  synagoga  also :  Gotes  geist  ist  vf 
mir;    darvmbe  hat  mich  gewihet  vnd  hat  mich  gesant,   das  ich  den . 

sannen  predige.  Er  wart  ein  subdyaconns,  da  er  mit  der  geiselen  vz 
dem  tempel  sluc  schaf  vnd  rinder  vnd  andern  koufschacz.  Er  wart  dya- 
conns,  do  er  sich  begurte  mit  eime  tvche  vnd  sinen  ivngeren  die  vnze 
twnc  vnd  sie  larte,  das  sie  ein  ander  ir  vuze  twngen.  Er  was  priester, 
do  er  saz  vnder  den  meistern  vnd  das  volc  larte.    Er  was  bischof, 

u  do  er  das  brot  nam  vnd  segente  vnd  ez  brach  vnd  ez  sinen  langem 
gab.  Er  ist  gegeislet  vmb  dich;  er  ist  gekracziget,  er  starp,  er 
wart  gegraben  vnd  erstvnt  an  dem  dritten  tage  vnd  var  zv  himel. 
Daz  nam  er  alles  an  sich  nach  der  gotlichen  ordenvnge  darch  vns, 
das  wir  behalden  werden.    Nv  salle  wir  kvische  sin,  wachen,  beten; 

15 wir  sollen. sinen  willen  tvn  mit  siner  helfe.  Josep  was  verkoufet 
in  egiptam;  drie  kint  waren  gevangen  in  babylouia.  Den  half  got 
in  dem  eilende  grozer  eren,  wan  sie  vorchten  got.  Swer  sich  gotci 
ergit,  der  hat  nicht  eigens  willen;  er  beitet  in  allen  dingen  gotes 
willen  vnd  blibet  ane  arbeit;    swer  aber  nach  sinen  willen  vert,  der 

»arbeitet  ane  nvcz. 

§  106.  R.  VI,  4,  15. 

Pastor  saite,  das  ein  alder  saz  in  egipto  in  sinre  celle,  dem 
diente  ein  brader  vnd  ein  maget.  Eines  ta^es  komeu  sie  beide 
spate  zv  der  celle  vnd  mochten  vor  nach  nicht  wider  heym  kamen. 
Do  leite  der  aide  ein  matten  zvischen  sie  zwei,  das  sie  solden  slafen. 

»In  der  nach  geschaf  der  tafel,  das  sie  samt  in  sande  vielen,  vnd 
als  die  sande  volbracht  wart,  des  morgens  giengen  sie  dannen.  Nv 
waste  der  aide  ir  sande  wol  vnd  sprach  wider  sie  nichtes  nicht  vnd 
gebarte  nicht  trariclichen  wider  sie.  Darambe  sprachen  sie  zv  dem 
alden:    Vater  hasta  vemvmen,  wie  vns  der  tafel  betrogen  hat?  Do 

»sprach  er:  Lieben  kint,  ich  weiz  ez  wol.  Sie  sprachen  aber:  [Wa] 
waren  dine  gedanken  in  zit  vnsers  todes?  Der  aide  sprach:  Min 
gedanc  was ,  da '  got  gekracziget  wart.  Da  stvut  ich  vnde  weinte 
mine  sande ,  vnd  got  der  hatte  mir  antlaz  globet.  Nv  rate  ich  vch, 
das  ir  vch  selben  helfet   von  der  snnden,   die  ir  begangen  habet. 

2  loBere.        13  man  —  Bach. 
Der  veter  Imoch.  3 


84 

l>ü  enpflengen  sie  mit  ruwe  von  im  buze  [vnd]  yerdienten  vnsers 
berren  holde. 

S  106.  R.  VI,  4,  36. 

Den  selben  appet  vrageten  bruder  also :  Ob  ein  broder  vor  vns 
sundet,  sulle  wir  in  berespen?   Do  sprach  er:   So  ich  vmbe  gan, 

ß  sehe  ich  einen  bruder  vbel  tun ,  ich  gan  vor  vnd  strafe  in  nicht. 
Nu  ist  also  geschriben:  Gebent  des  Urkunde,  das  iuwer  ougen  sehn. 
Ich  sage  vch:  Vberzviget  nieman.  Ein  bruder  wart  in  so  getane 
wise  betrogen.  Den  beduchte,  das  ein  bruder  hie  eime  wibe  lege 
vnd  stiez  mit  sime  vuze  dar  vnd  sprach:   Gedaget  der  sunde.    Do 

10  waren  ez  zwon  garben.  Darumbe  sprich  ich:  Des  ir  mit  den  henden 
nicht  grifet,  des  gebet  nicht  vrkunde. 

S  107.  B.  YII,  44,  2. 

Anachorete  waren  geistliche  vnd  wise  heiligen,  der  waren  zwelfe 
samt,  die  sageten  ein  ander,  wie  islicher  in  siner  celle  buzte,'vnd 
wie  ire  gedanken  waren  an  got.     Do  sprach  der  heldeste.    Lieben 

16  brudere,  sint  ich  begonde  ruen  in  der  celle,  so  habe  ich  mich  selben 
gemartert  mit  den  dingen,  die  mit  vz^n  geschefden  sint  vnde  ge- 
dachte, das  also  geschi-iben  ist:  Zerren  ir  baut  vnd  werfen  ir  loch 
ab  vf  vns.  Ich  machte  zvischen  minor  sele  vnd  minen  liplichen 
getcten  als  ein  mvre  vnd  gedachte  in  minen  herczen"^   als  nieman, 

toder  hinder  einer  mvre  stat,  mac  gesehen,  wer  vzerhalp  ist,  alsam 
saltv  nimandes  dinc  ane  sehen;  schouwe  dich  selber;  habe  begirde 
nach  gote;  halt  lose  gedanken  vnd  böse  gelvst  als  des  slangen  kint 
bie  dir;  wechset  dar  vber  in  minem  herczen  icht  vnreines,  so  zvme 
ich  mit  minen  libe  vnd  drouwe  minen  gedanken,   das  nicht   böser 

»  werke  da  geschehen  mac. 

Der  ander  sprach :  Sint  ich  der  wcrlde  wider  saite,  so  gedachte 
ich  alle  tage,  hvite  bistv  aber  geborn;  hvite  vehestv  an  gote  zv 
dinenne;  hvite  bistv  her  kumen;  wis  alle  tage  als  ein  pilgerim,  der 
morne  sal  werden  erloset.    Als  riet  ich  mir  selben  alle  tage. 

so  Der  dritte  sprach:  Ich  gan  vrv  an  dem  morgen  mit  minem 
gebete  vf  ze  gote.  Denne  lege  ich  mich  ^'f  min  antlicze  vnd  bichte 
mine  sunde  gote.     Dar  nach  bitte  ich  die  engele  vnd  die  heiligen, 

4  yngan.        23  wetchset. 


35 

dts  sie  got  bitten  vber  mich  ynd  yber  alle  creature.  So  ^denke 
ich  denne  in  die  belle,  vnd  als  die  laden  sich  zv  iherasalem  zerrent 
fnd  weinent  ir  vordem  tot,  also  gan  ich  vmbe  vnd  weine  mich  selben 
mit  iB  die  da  weinen. 

s  Der  vierde  sprach:  Ich  bin,  als  ob  ich  sieze  mit  vnserme  herren 
vnd  mit  sinen  ivngem  in  monte  olyneti  vnd  gedenke  also:  Dv  sal 
nimmenne  heimelich  gewinnen  imandes  werltliches;  wis  mit  disen 
heiligen  alle  zit  ein  nachvolger  himelisches  lebennes,  als  die  gnte 
marla  vor  vnsers   herren   vnpzen  bort«,  das  er  sprach:   Werdent 

11  hcilic  vnd  volkomen  als  vwer  vater,  der  in  den  himeln  ist,  vnd  lernet 
von  mir,  wan  ich  bin  milde  vnde  demvtiges  herczen. 

Der  fvnfte  sprach :  Ich  schonwe,  wie  die  engele  vf  vnd  abe  vam, 
das  sie  die  seien  nemen  vnd  beite  mines  endes  also  sprechende: 
Herre  got  min  hetcze  ist  bereit.  ^ 

IS  Der  sechste  sprach :  Ich  gedachte  alle  tage,  das  ich  horte  von 
gote  die  wort:  Arbeitet  durch  niinen  willen,  ich  gibe  vch  rua 
Stritet  noch  ein  Ivczel,  ir  gesehet  mine  helfe  vnd  mine  gvnst.  Minnet 
ir  mich ,  sint  ir  mine  svne ,  bekeret  vch  wider  zv  vwerme  vatere, 
der  vch  des  bittet.    Sit  ir  mine  brndere,  so  habet  schäme  vmb  mich. 

»Ich  habe  vil  vmb  vch  erliden.  Sit  ir  mine  schaf,  so  boret  mine 
stimme.    Sit  ir  tnine  knechte,  so  volget  vweres  herren  marter. 

Der  sibende  sprach:  Ich  gedenke  vnd  rede  alle  zit  mit  mir 
selber  den  gloaben ,  die  zwersicht  vnd  die  minne.  Von  der  zwer- 
sicht  habe  ich  vroade;   von  der  minne  mache  ich  nieman  trvric; 

»mit  deme  gloaben  Sterke  ich  die  Ivite. 

Der  achte  sprach:  Ich  warte  des  tvfels,  der  sachet  wen  er 
frezze.  Dem  sehe  nach  ich  mit  mines  herczen  ougen,  swar  er  gat 
▼nd  rufe  got  an  wider  [den],  das  sin  wille  nicht  vollen  käme  vnd 
niemande  angesige,  der  got  vorchtet. 

N  Der  nvende  sprach:  Ich  beschouwe  alle  tage  die  samenvnge  der 
heiligen  vnd  ir  aller  herren  en  mitten  vnder  in  schinende  vber  alle 
diene;  dannen  gedenke  ich  vf  den  himel  an  die  wunderlichen  schone 
ier  engele,  wie  sie  alle  stunde  gote  singen  den  svzen  sanc.  Von 
der  svzikeit  ir  werte  vnd  wise  kvm  ich  danne  an  die  schrift,  die 

issprichet:    Die  himele  sagen  gotes  ere  vnd  sinre  hende  werc  kündet 


S  welneten.         16  drv. 


86 

die  himel  Teste.     Von  den   vroaden  achte  ich  denne  vf  alle  der 
werlde  woUast  als  vf  ein  hör  oder  einen  vulen  mist. 

Der  zehende  sprach:  Ich  gedenke  alle  zit,  das  min  engel  bie 
mir  ist  vnd  hvite  mich  selber,  als  die  schrift  spricht:  Ich  vur  sach 

6  vnsern  herren  alle  zit  in  miuer  beschoawede ,  das  er  bie  miner 
zeswen  ist,  das  ich  nicht  valle;  ich  vorchte  in,  wan  er  hvtet  miner 
wege  vnd  vert  alle  tage  vf  vor  got  vnd  kündet  mine  wort  vnde 
mine  werc. 

Der  eilfte  sprach:    Ich  lege  in  minem  herczen   an   isliche  ta- 

10  gende :  menschliche  craft ,  mezekeit ,  kvischeit ,  demvtikeit ,  minne ; 
mit  disen  tvgenden  habe  ich  mich  selber  an  gevochten;  die  nim  ich 
ZV  mir,  swar  ich  gan  vnd  spreche  zv  mir  selber:  Wa  sint  dine 
geverten?  Verzage  nicht,  dv  hast  sie  bie  dir;  rede  von  tagenden, 
das  dich  gelastet;   sie  mvzen  dir  vor  gote  vrkande  nach  dime  tode 

15  geben,   das  sie  bie  dir  rae  haben  vanden. 

Der  zweifle  sprach:  Lieben  vetere!  Ir  habet  himelisch  leben 
vnd  himelische  wisheit;  ich  sehe,  das  ir  mit  werken  sit  vf  erhebet 
vnd  den  obersten  nach  volget.  Was  sage  ich?  Vwer  tagende  hant 
vch  gehoet  vber  alles  ertriche.    Ir  sit  der  werlde  vremde.    Sprich 

so  ich ,  das  ir  irdische  engele  vnd  himelische  Ivite  sint ,  so  Ivge  ich 
nicht.  Svlicher  gnaden  ergibe  ich  mich  vnwirdigem  Swar  ich  gan, 
da  gant  mine  sande  vor  mir  vnd  beidenthalp  neben  mir;  darambe 
erteile  ich  mir  die  helle  vnd  spreche:  Dv  blibest  bie  den,  der  dv 
wert  bist;   bie  diesen  zeit  man  dich  bie  kvrczer  zit.     Da  sehe  ich 

25  gliche  safczen  vud  immer  vremde  trehene ,  von  den  nieman  gesagen 
kan;  da  sehe  ich  die  grisgramen  mit  ir  zenen  vnd  mit  allem  libe 
springen  vnd  bibent,  von  dem  hoabete  vncz  an  die  voze;  denne 
valle  ich  vf  die  erde  vnd  vmbe  vahe  den  stoap  vnd  bitte  got,  das 
er  mich  ir  marter  vber  hebe.    Aber  sihe  ich  vwer  einen  mer,  das 

80  wallet  vnd  ist  ane  ende.  Des  vnde  slahent  vud  wofent  vmbe,  als 
mich  danket  an  den  himel.  In  das  mere  sint  ane  zal  Ivite  geworfen; 
die  sehe  ich  schrien  vnd  weinen  alle  mit  einer  stimme,  das  so  getanes 
vf  dem  ertrich  nie  gehöret  wirt.  Die  brinnen  als  dvrre  gerten,  vnd 
sehe,   das  sich  gotes  erbermede  von  in  keret  vmb  ir  vnrech.    Ich 

85  getar  nicht  gedenken  noch  gereden  mit  niemaude,  wie  vil  der  werlde 
vbels  ist  behalden.  In  disen  dingen  halt  ich  minen  mvt  vnd  klage 
menschlich  kvnne  vnd  achte  mich  vnwirdic  himelhches  vnd  ertriches ; 


37 

denne  kam  icb  an  die  schrift,   die  sprichet:   Mine  trehene  waren 
mir  brot  tages  vnde  nachtes. 

S  108.  B.  V,  1,  23. 

Ein  alder  sprach:  Bitte  got,  das  er  dir  gebe  weinen  in  din 
bercze  vnd  demyt;  sich  an  dine  sande;  vrteil  nieman;  wis  allen 
slTiten  vndertan;  wis  wiben  vnheimelich;  habe  mit  io  nicht  ymnt- 
schafb  noch  mit  kinden  noch  mit  ketzern;  wis  nicht  ze  halt;  habe 
gewalt^diner  znngen  vnd  dines  baches;  enthalt  dich  an  wioe; 
sait  dir  iemant  icht  von  einer  Sache ,  mit  dem  kriege  nicht ;  also 
gewinnest?  nie. 

g  109.  B.  V,  S,  1.  m,  163. 

I»  Man  sait  von  arsenio,  das  er  alle  zit  ein  tach  bie  im  trac,  da 
mite  wischete  er  sine  trehene  abe,  die  von  sinen  oagen  vlazen  nach 
der  begirde  des  ewigen  lebennes. 

9  110.  B.  V,  3,  2. 

Ammooem  den  appet  bat  ein  brader,  das  er  in  wolde  leren 
eteswas.  Do  sprach  er:  Ganc  secze  dinen  gedanc,  alse  die  ligen 
15 in  dem  türme,  die  vragen  alle  zit:  Wa  ist  nv  der  richter?  Wenne 
körnet  er?  vnd  weinen  ir  kvnftige  marter.  Also  sal  der  mensche  sine 
sele  strafen  vnd  sprechen:  We  mir!  wie  mac  ich  gestan  vor  gotes 
gerichte!  wie  sol  ich  rede  ergeben  vor  im  miner  werke!  Also  ge- 
denke alle  zit,  so  wirdestv  behalden. 

I  111.  B.  I.  Tita  sanctae  Tbaisis  meretricis,  pag.  874. 

M  In  einer  stat  [was]  ein  wip,  die  hiez  thasis  vnd  was  gar  schone 
vnde  mit  vnkvischeit  allen  Iviten  gemeine.  Darch  ir  minne  beten 
vil  ivngelinge  lip  vnd  gut  verlorn.  Zv  der  quam  pafuncius  in  werlt- 
licbem  gewande  vnd  bracht  ir  einen  schillinc  Pfenninge  als  ein 
minnere.    Den  schillinc  enpfienc  sie  vnd  varte  in  in  ein  kammer  vor 

ttein  schone  bette.  Do  sprach  der  appet:  Ist  hie  kein  inre  kamer? 
Sie  sprach:  Vns  sihet  niemant  hie  wan  got.  Vorchtestv  den?  Der 
rihet  dich  an  allen  steten.  Der  aide  sprach:  Weistu  das  got  ist? 
[Sie  sprach:  Ich  weiz  got]  vnd  weiz,    das  rechtvertigen  Iviten  das 

18  AminoueiD. 


38 

himelriche   ist  bereit  ynd  vnrechten   Iviten   die   helle.     Pafondiu 
sprach:   Warumbe  bastv  denne  als  manige  sele   yerlom,   das   dv 
beide  vor  sie  vnd  vor  dich  wirdes  verdamnet?  Do  viel  sie  nider  vor 
sine  vnze  vnd  sprach :  Vater,  ich  weiz,  das  got  rawere  enpfehet,  vnd 
6  das  mir  antlaz  wirt  von  dinem  gebete;   beite  eine  wile,  ich  käme, 
swar  dv  will  vnd  tvn,  das  dv  wilt  vnd   gebites.    Do  nam  sie  alles 
ir  gut,   das  sie  mit  sanden  hete  gesamnet  vnd  brant  ez  in  mitten 
in  der  stat    Das  liez  sie  alle  ir  minnere  an  sehen,   des  was  virzic 
marc  goides.     Dannen  gienc  sie  noch  dem  alden,   der  stiez  sie  in 
10  eine  deine  celle   vnd  versigelte  die   tur  mit  blie   vnd  liez  ir  ein 
deine  vensterlin,  da  ir  vazzer  vnd  brot  wart  in  geboten;   wan  der 
appet  hiez,  das  man  ir  gab  alle  tage  ein  wenic  brotes  vnd  wazzers 
von  einem  vroawen  kloster,  das  lac  da  bie.    Der  aide  wolde  dannen. 
Do  sprach  thasis:   Vater,  war  heiztv  mich  gan  nach  miner  natar- 
15  liehen  kränkelt?  £r  sprach:   Die  vnreinkeit  sol  in  der  celle  bie  dir 
sin,  des  bista  wert    Do  sprach  sie:   Wie  sal  ich  got  bitten?  Der 
aide  sprach:   Dv  bist  nicht  wirdic,  das  dv  got  nennest    Din  mvnt 
sal  die  gotheit  nicht  nennen.    Hebe  dine  [hende]  nich  vf  gegen  dem 
himele,   wan  din  mvnt  ist  vol  meintete  vnde  dine  hende  [vol]  vn- 
10  reinekeit.    Lege  dich  nider  vf  die  erde  vnd  sich  gegen  des  svnnen 
vf  rivnse  vnd  sprich  alle  dine  zit  also:   Dv  mich  geschofe,  erbarme 
dich  vber  mich.    Also  lebete  sie  drv  iar  in  grozer  mwe.    Do  er- 
barmete  sich  pafondns  vber  sie  vnd  bat  antoniam  im  sagen,  ob  ir 
got  ir  snnde  hete  vergeben.     Do  gebot  antonios  alle  den  bmdern, 
SS  das  sie  wacheten  alle  die  nacht  vnd  beten ,  das  got  eteslichen  die 
sache  wolde  knnt  tan,   dammbe  pafvndns  dar  was  knmen.     Die 
bmder  giengen  an  ir  gebet,  vnd  in  der  nach  sach  panlns  ein  iunger 
sent  antonii  in  den  himd.    Da  stont  ein   bette,   das  was  hoch  ge- 
ziret,  des  hvten  dri  megede,  die  waren  ane  maze  schone.    Do  sprach 
90  paulns :   Die  gnade  ist  vnserm  vater  anthonio  behalden.    Des  ant- 
wort  im  gotes  stimme  also:   Dise   gnade  ist  thasis  der  mwerinne. 
Das   saite  paolas   an   dem  morgen   den  brudem,   da  von   erkaute 
pafvndns  vnsers  herren  willen  vnd  vor  mit  vronden  wider,  da  thasis 
beslozzen  lac  vnd  brach  die  tvir.    Sie  bat  das  man  sie  lenger  lieze 
ssbeslozzen  sin.     Do  sprach  er:   Got  hat  dir  dine  sonde  vorgeben. 
Do  sprach  sie:  Ich  bihte  dir  vor  gote:  do  ich  her  inquam,  do  legete 

19  wmot.        29  die.         36  bitte. 


39 

ich  minne  svnde  vber  ein  ander  vnd  hatte  sie  in  dem  herczen  als 
den  adem  in  minem  mvnde  vncz  an  disen  tac.  Do  sprach  der 
aide:  Got  yergah  dir  dine  svnde,  darambe  das  dv  yorchte  batest. 
Din  bnze  ist  kleine  gewesen.  Danne  varte  er  sie,  ynd  nach  fvnf- 
siehen  tagen*  sohlet  sie  von  dirre  weide  vnd  vor  in  ewige  vroade. 

g  112.  B.  V,  3,  16, 

Sjncletice  die  heilige  ebtischinne  sprach:  Swer  sich  bekeret  zv 
gote,  der  hat  an  dem  ersten  arbeit  vnd  grozen  strit,  dar  nach  ge- 
winnet er  vroade,  von  der  niemant  kan  gesagen.  So  ein  man  fvir 
machen  wil  vnd  die  brende  bleset,  der  wirt  von  deme  roache  wei- 
M  nende ;  lat  er  darombe  sin  blasen  nicht  ab,  im  wirt  fvir ;  also  mvze 
wir  des  heiligen  geistes  fvir  mit  arbeiten  vnd  mit  trehenen  in  vns 
selber  enzvnden.  Die  schrift  sprichet:  Vnser  herre  got  ist  ein 
verswendenez  fvir. 

g  113.  R.  y,  3,  14.  III,  164. 

Athanasius  hiez  ein  erczbischof,  der  bat  pambum  den  appet, 
15  das  er  zv  im  qaeme  in  aliexandriam.  Do  quam  der  aide  vnd  sach 
eio  gemeine  wip  vor  der  stat  gan.  Da  von  begond  er  sere  weinen. 
Nv  vragete  in,  die  bie  im  waren,  warumbe  er  weinete.  Do  sprach 
er:  Mich  bewegen  zwei  dinc:  einez  das  die  verlorn  wirt,  das  ander, 
das  ich  so  grozen  vliz  nich  habe,  wie  ich  gote  wol  gevallc,  als  die 
Mhat,  das  sie  den  Iviten  mvge  wol  behagen.  ' 

g  114.  B.  V,  3,  15.  III,  205. 

Silvanns  der  appet  saz  bie  andern  bradern.  Dem  wart  sin  geist 
gezvcket  vnd  er  viel  nider  vf  sin  antlicze  vnd  stunt  vber  ein  lange 
wile  vf  weinende.  Die  bruder  sprachen,  warumbe  er  weinete.  Do 
sprach  er:  Ich  was  gezvcket  an  ein  gerichte;  da  sach  ich,  das  vil 
»bmder  von  vnserm  orden  in  die  helle  vuren  vnd  vil  werltlicher 
Ivite  in  das  himelriche.  Darumbe  weine  ich.  Vmbe  das  wolde  der 
aide  nie  vor  sine  celle  kamen;  wart  aber  er  betwungen,  das  er  vz 
gienc,  so  zoch  er  die  kvtten  vor  sin  ougen  vnd  sprach:  Waz  bedarf 
ich  diz  licht  zv  sehene,  an  dem  keiner  sache  nvcz  lit? 


5  Tuir. 


40 


S  115.  B.  y,  8,  20.  in,  216. 

Ein  alder  saite  von  einem  brudere,  der  bekarte  sich  wider 
siner  mvter  willen.  Sie  wider  riet  inu»  dicke.  Do  sprach  er:  Ich 
wil  mine  sele  behalden.  Nv  wart  er  ein  manch  ynd  vertreip  sine 
zit  vnnuczlicben.    Do  starp  sin  mvter,   ynd  er  wart  gar  siech.    In 

5  dem  sichtvme  wart  im  sin  geist  gezvcket  an  ein  gerichte ,  do  sach 
er  sine  mvter  vrteilen.  Do  in  sin  mvter  ane  sach,  die  erschrac 
sere  vnd  sprach:  Wie  nv  snn?  bistu  ouch  zv  dirre  marter  ver- 
dampnet?  wa  sint  dine  wort,  [do]  dv  spreche:  Ich  wil  mine  sele 
behalden?  Der  sieche  erschrac  von  der  rede  vnd  künde  siner  mnter 

10  nicht  geantworten  vor  schäme.  Diz  hete  er  gesehen  vnd  genas  von 
sinem  siechtvme  nach  des  barmherczegen  gotes  gesezzede.  Nv  ge- 
dachter, das  in  got  hie  mite  hete  gewarnet  vnd  besloz  sich  in  einer 
Celle.  Da  bozter  sine  snnde  in  grozer  rawe  weinende  vnd  klagende, 
das  er  sine  tage  hete  versumet.    Er  wart  im  selber  als  gar  strenge, 

15  das  die  bruder  vorchten,  das  er  sich  wolde  verterben  vnd  baten  in, 
das  er  im  selber  wolde  entliben.  Des  wolder  nicht  volgen  vnd 
sprach:  Ob  ich  miner  mvter  itewiz  nicht  mochte  erliden,  wie  mac 
ich  denne  an  deme  ivngesten  tage  vor  gote  vnd  vor  alle  sinen 
engein  vnd  vor  allen  Iviten  gestan  vor  schäme  miner  sunde? 

§  116.  B.  V,  2,  1.  m,  109. 

20  Anthonias  sprach:  Als  die  vische  sterben,  ob  sie  an  der  trncken 
sich  svmen,  also  geschiet  den  mvnchen,  die  sich  vzerthalp  der  celle 
svmen  bie  werltlichen  Iviten;  sie  Verliesen  geistliche  rae.  Davon 
solle  wir  in  die  celle  wider  keren,  als  die  vische  in  das  mer;  wan 
swer  in   der  einote  ruet,   der   wirt  drier  vrlouge  vberhebet:    des 

s5  ersten  von  der  gesiebte ,  des  andern  von  der  gehorde ,  des  dritten 
von  rede  vnd  blibet  im  nicht  wan  ein  vrloage,  das  ist  sines  herczen 
gedanken  wider  stan. 

S  117.  R,  V,  2,  7.  m,  65. 

Ein  vronwe  von  rome  was  gar  riebe  vnd  was  maget  dnrch  got, 

dem  diente  sie  mit  vorchten.    Die  quam  zv  eime  erczbiscbofe ,   der 

tez  Theophilas  vnd  bat  in,  das  er  sie  arsenium  lieze  sehen.    Theo- 

hilns  var  zv  arsenio  vnd  sprach:   Ein  maget  von  rome  wolde  dich 


41 

gerne  sehn.  Der  aide  wolde  des  nicht  volgen,  das  saite  ir  der 
bischof  wider.  Do  sprach  die  vrouwe:  Ich  getruwe  gote,  das  ich 
in  gesebe;  darumbe  quam  ich  von  rome,  da  ich  auder  Ivite  vil  hete 
fanden  zv  sehene.     Nu  vor  sie  hin  vnd   vant  den  appet  vor   siner 

s  Celle,  als  ez  got  wolde  vnd  vil  nider  vor  sine  voze.  Der  aide  hap 
sie  TDwirdlschlichen  vf  vnd  sprach:  Wiltv  min  antlicze  sehen,  das 
sich.  Do  schamete  sich  die  vroawe  vnd  sach  in  nicht  an.  Der 
appet  sprach  aber:  An  mir  lit  gotes  werc,  das  ist  notdürftige  zv 
sehene.    Wie  getorstv  als  verre  vz  gevarn?   Weistv  nicht,   das  du 

10  ein  wip  bist  vnd  soldes  nicht  vz  vam?   Nv  var  wider  zv  rome  vnd 
sage  andern  wiben,  das  dv  mich  hast  gesehen;  die  machen  den  das 
mer  zv  einer  straze,  das  vil  Ivite  zv  mir  kamen.    Die  maget  sprach :  • 
Wil  got,   das  ich  wider  heym  kvme,   ich   laze   niman  her  kamen;, 
bete  vber  mich  vnd  gedenke  min  alle  zit.    Do  sprach  der  aide :   Ich 

15  bite  got,  das  er  din  gehvgnisse  von  minem  herczen  vertilige.  Die 
vroawe  vor  heym  vnd  wart  leidic ,  vnd  quam  sie  ein  sucht '  an  von 
ir  trurikeit.  Das  virnam  Theophilus,  der  vur  zv  ir  vnd  vragete 
von  ir  sichtvme.  Do  sprach  sie:  Ich  bat  arsenium,  das  er  min 
gedechte;  do  sprach  er:  Ich  bitte  got,  das  er  dich  vz  minem  herczen 

»vertilige.  Von  dem  leide  sterbe  ich.  Der  erzbischof  sprach:  Dv 
bist  ein  wip;  der  tufel  vichtet  wider  die  heiligen  man  aller  meist 
mit  wiben;  darumbe  bat  arsenius  got,  das  er  dinen  lip  von  sinem 
herczen  vertilige;  diner  sele  gedenker  alle  zit.  Von  dem  tröste 
wart  die  vrouwe  gesunt  vnd  bleip  in  gotes  dienste  mit  vrouden. 

S  118.  B.  V,  2,  16. 

»  Drie  geselle  wurden  munche.  Der  eine  erweite  im  ein  lehn, 
das  er  krieg  vnd  vrlouge  in  svne  brechte.  Der  ander  sachte  sieche 
vnd  tröste  die.  Der  dritte  vor  in  die  wüste,  das  er  in  rve  gote 
wolde  dienen.  Der  erste  arbeite  sich  in  der  Ivite  kriege  vnd  mochte 
allen  Iviten  nach  ir  willen  nicht  gedienen.    Da  von  wart  er  vrdrvzze 

M  vnd  trege ,  gienc  zv  sinem  gesellen ,  dem  was  vn^er  den  siechen 
alsam  geschehen.  Die  beide  giengen  samt  in  die  wüste  zv  ir  gesellen 
vnd  vrageten  in,  wie  vil  er  sich  hete  gebezzert.  Do  goz  er  wazzer 
in  einen  köpf  vnd  sprach:  Sehet  in  das  wazzer.  Do  vur'ez  noch 
do  swenkende  in  dem  köpfe.     Noch  einer  stände  hiez   er  sie  aber 


1  dar. 


42 

in  [das]  wazzer  sehen,  das  was  do  stille,  das  sie  ir  antliese  drinne 
sahen.  Do  sprach  der  einsidel:  Das  tobende  waner  bezeidient 
menige  der  Ivcte.  Von  ir  ynstetikeit  mac  nieman  fnder  ir  schar 
[sich]  selber  erkennen.  Das  stille  wazzer  bedyiter  einote;  swer 
6  alleine  ist,  der  sihet  sine  sonde  wol  Ynd  mac  sie  gote  gdMizen. 

f  119.  B.  y,  4,  60  IL  49. 

Tperichios  hiez  ein  appet,  der  sprach:  Din  mYnt  sal  niemmer 
vbel  wort  vorbringen,  als  ein  rebe,  der  nicht  dorne  birt  Wen 
swer  sinre  zvngen  in  siner  tobeheit  nicht  gewalt  hat^  der  mac  ander 
anvechtynge  nimmer  yber  winden. 

f  ISO.  B.  y,  4,  44. 

10  Sysoias  sprach:  £in  mensche  hvte  sines  rnmÖM  vnd  mache 
sine  sele  stetelich  lebende. 

f  121. 

Pastor  sprach:  Gedenke  der  mensche,  das  diz  wort  geschriben 
ist:  Von  dinem  mynde  wirstY  recht  ynde  wirdest  yon  dinem  mvnde 
Terdampnet 

S  122. 

16  Ein  alder  ^rach,  das  ein  bmder  vragete  pambonem  den  i^pet, 
ob  gut  were,  das  er  sinen  bmder  lobete.  Do  sprach  der  aide:  Ez 
ist  bezzer  swigen. 

S  12S.  B.  V,  4,  27. 

Macharins  sprach  zv  sinen  bmdem:   Ir  sollet  nach  der  messe 

ylihen.    Do  sprach  ein  bmder:  War  solle  wir  vlien,  wan  her?  Der 

to  aide  leite  sinen  yinger  in  sinen  mynt  ynd  sprach :  Diz  ist ,    das  ich 

heize  vlihen.     Agathon  der  appet  leite  dry  iar  einen  stein  in  sinen 

mynt,  das  er  gelemete  swigen. 

g  124.  B.  m.  182. 

Ein 'bmder  yragete  sinen  appet  also:  Vater  erkennen  heilige 
hite,  weo  sie  gnade  enpfahen?  Do  sprach  der  aide:  In  allen  ziten 

I  ftdiüket. 


43 

nicht,  ynd  sprach :  Eines  heiligen  alden  ionger  tet  eine  groze  snnde. 
Do  wart  der  aide  zomic  ynd  sprach  Me  zy  dem  bradere:  Ganc 
Ynd  stirp!  Von  dem  worte  viel  der  langer  nider  ynd  starp.  Do  in 
der  aide  tot  sach,  do  qoam  er  iu  groze  vorchte  vnd  sprach  mit 
s  grozer  demyükeit:  Herre  ihesa  christe  hebe  in  wider  yf;  ich  ge- 
spreche nimmerme  so  getane  wort  ynbedechtidichen.  Von  dem  gebet 
wart  er  lebende. 

S  125. 

Ein  alder  sprach :  Sihestn  oder  horestu  eteswas  reden,  das  sage 
dinen  bmder  nicht;  wan  mere  sint  krieges  yrhap. 

g  126.  B.  y,  4,  82. 

10  Pastor  der  appet  sprach:  Als  der  rouch  binen  yztribet,  das  man 
ir  honic  genemen  myge,  als  yertribet  des  libes  me  gotes  yorchte 
Yon  der  sele  ynd  benimet  ir  alle  ir  tygende  ynd  ir  gntete. 

§  127.  R.  V,  4,  37. 

Ein  bruder  yragete  sjsoiam  ynd  sprach:   Was  sol  ich  tyn?  ich 
knme  dicke  zy  der  kirchen,  so  behabent  mich  die  bruder  durch  die 
i5minne.    Do  sprach  der  aide:  Ez  ist  ein  swere  sache. 

g  128.  B.  y,  4,  25. 

Serapion  der  appet  saite  yon  im  selber,  das  er  az  mit  sinem 
appete  in  siner  lügende,  ynd  yon  des  tufels  rate  nam  er  der  spise 
in  sinem  buzem  ynd  az  die  mychelingen,  das  ez  sin  appet  nicht  sach. 
Das  brachter  iu  eine  gewonheit,  das  er  sin  dar  nach  nicht  mochte 

90  enpem.  Ny  strafte  in  sin  hercze  alle  zit  ymbe  die  sunde  yud 
schemete  sich,  das  ers  dem  alden  nicht  torste  geblchten.  Ny  yugete 
der  barmherczige  got,  das  ander  brudere  quamen  yur  theonam  den 
appet  ymbe  ir  sele  heil  yud  yrageten  in  rates  yber  ir  gedanken. 
Do  sprach  er:  Kein  dinc  ist  einem  mynche  also  gar  schade,  so  das 

SS  er  sines  herczen  gedanken  yerswiget  yor  sinem  bichtegere  ynd 
yrouwet  den  tufel  sere,  ynd  predigete  iu  you  kyischeit.  Do  gedachte 
serapion,  das  iu  die  lere  an  trefe  ynd  warf  yz  sinem  buzeme,  das 
er  hete  yerstoln  ynd  yiel  nider  yor  theonam  siuen  appet  ynd   bat 

6  ▼mb«dechticlicheo.        26  prediget. 


44 

gnaden  vber  die  snnde,  die  er  bete  getan  vnd.gebetes  vber  die 
künftigen  snnde.  Do  sprach  der  aldef  San,  din  bichte  hat  dich 
erloset  von  dirre  gevancnisse.  Dv  hast  mit  dirre  bichte  den  tofel 
erslagen,  der  din  gewaldic  was,  die  wile  dT  die  snnde  verswige. 
&£r  kuroet  zy  dir  nimmerme,  wan  er  ist  offenliche  yz  dinem  herczen 
geslagen.  Nach  disen  Worten  vnr  als  ein  fnresflamme  yz  Serapionis 
buzeme,  erfullete  das  hos  mit  stinkenden  smacke,  als  ob  swebel  da 
brunne.  Do  sprach  der  appet:  Sich  lieber  syn,  ynser  herre  sait 
dir  mit  disem  zeichene,  das  dy  nach  minen  Worten  bist  erloset. 

S  129. 

10  Anthonius  sprach:  Mac  ez  sin,  so  sal  ein  mynch  bichten,  wie 
manichen  köpf  wazzers  er  trinket,  oder  wie  manigen  schrit  er  gat, 
ymbe  das  er  yz  dem  rechten  wege  icht  yalle. 

g  180.  B.  y,  4,  66. 

Ein  meister  ynr  von  scyti  in  allexandriam   zy  einem  bischofe 

ynd  kom  wider  heym.    Do  yrageten  in  die  bruder,  wie  yil  er  lyite 

löhete  gesehen  in  der  grozen  stat,   oder  wie  die  stat  were  gestellet. 

Der  prister  sprach:    Bradere  glonbet  mir,  ich  hyte  min  oagen,  das 

sie  nie  mensche  da  gesahen  wan  den  bischof. 

g  131.  B.  V,  7,  19. 
Sara  hiez  eine  heilige  maget,  die  saz  yirzic  iar  alleine  ob  einer 
bach  vnd  gesach  nie  durch  knrzwile  inz  wazzer. 

g  182.  B.  V,  4,  61.  III,  88. 

to  Ein  mynch  wolde  sine  swester  gesehen,  die  lac  in  eime  kloster. 
Ny  was  gar  heiliges  lebenes ,  da  yon  wolde  sie  nicht ,  das  er  yon 
ir  schulden  gicnge  in  der  yrouwen  kloster  ynd  enpot  im  also:  Ganc 
herre  ynd  bruder  ynd  bete  yber  mich.  Von  gotes  gnaden  sol  ich 
dich  sehen  in  der  kynftigen  werlde  in   vnsers  herren  ihesu  christi 

85  riehen. ' 


188. 

Ysidorum  yragete  ein  bruder,  warumbe  in  die  tufele  also  gar 
sere  vorchten.  Do  sprach  der  aide :  Ich  enliez  zorn  yon  dem  herczen 
yf  in  minen  mynt  nie  kumen,  sint  dem  tage  das  ich  mynch  wart. 


45 


§  134. 

Macharios  sprach:  Berespe  niemaD,  also  das  dv  in  zorn  vallest. 
Dy  Salt  dich  selber  nich  verliezen,  das  dy  einen  andern  behaldes. 

g  136.  R.  V,  15,  88. 

Ein  bmder  hate  baz  zv  eime  andern,    das  yernam  er  vnd  liez 
in  in  sine  celle  nicht.     Nv    saite  der  brnder  eime   alden  ir  sache. 

5  Der  sprach:  Da  salt  dinen  bmder  nicht  schnldic  geben  ynd  dich 
rechtyertic  machen  in  dime  herczen,  wan  dammbe  liez  er  dich  vor 
der  Celle.  Ergip  dich  im  schnldic  vnd  habe  in  vor  ynschnldic,  so 
git  im  got,  das  er  dir  yf  tat  ynd  din  yrunt  wirt.  Dar  yf  saite  er 
in  diz   mere  also:  Zwene  gliche  man  worden   samt   myniche,    die 

10  yolgeten  des  heiligen  ewangelien  lere  mit  ynbescheidenlicher  yer- 
nanft  vnd  sniten  in  selben  ir  gemecht  yz  ymbe  das  himelriche.  Das 
yernam  der  erczbischof  ynd  tet  sie  zy  banne.  Doch  waneten  sie, 
das  sie  rechte  heten  getan  ynd  myrmeten  yon  dem  bischofe,  das  er 
in  bete  ynrecht  getan  ynd  wurden  ze  rate,   das  sie  giengen  an  den 

15  erczbischof  yon  iernsalem  ynd  sageten  im  alle  ir  sache.  Der  tet 
sie  onoh  zy  banne.  Yon  dem  giengen  sie  aber  trnriclichen  an  den 
erczbischof  yon  anthjoche  ynd  clageten  im,  was  in  was  geschehen. 
Der  tet  sie  oach  zy  banne.  Ny  sprachen  sie  zy  samne:  Wir  sallen 
yam  zy  rome  zy  dem  Patriarchen ;  der  riebet  yns  ab  disen  bischofen. 

M  Dar  yaren  sie  ynd  legeten  yor  dem  patriarchen  ire  schulde  ynd 
was  in  geschehen  was  ynd  sprachen:  Dy  bist  ein  houbet  aller 
kristenheit,  richte  yns.  Do  tet  er  sie  ouch  ze  banne.  Die  mynche 
erzagiten,  do  sprach  einer:  Dise  bischofe  gehellen  alle  mit  einander; 
wir  sallen  yam  yuer  epyphanium,   den  bischof  yon  cypro,   der  ist 

SS  ein  heiliger  gotes  knecht  ynd  achtet  yf  arme  als  yf  riebe ,  wan  er 
ist  ein  prophete;  also  yuren  sie  gegen  der  stat.  Das  kante  ynser 
herre  dem  bischofe,  der  enpot  in,  das  sie  in  sine  stat  nicht  solden 
kamen.  Hie  hegenden  sie  sich  erkennen  ynd  sprachen:  Wir  sint 
bie  der  warheit  scholdic;    got  hat  disem  wissagen  ynser  sache  ge- 

90  kündet  Ny  wurden  sie  ir  schulde  sere  klagende  mit  grozer  ruwe. 
Das  sach  got  an,  dem  alle  herczen  offen  sint  ynd  kuntez  deme 
selben  epyphanio,   der  sante  do  yz   nach  in  ynd  gab  in  trost  ynd 

7  £rgab.         16  Mgete. 


46 

gemeinte  sie  der  kristenheit  vnd  schreib  dem  erczbischofe  von  alle- 
xandrie  von  in  also:  Enpfahe  dine  sane.  Die  haben  werliche  bnze 
enpfongen.  Also  qoamen  sie  wider  in  rechtez  leben.  6ot  wil  das 
der  mensche  sich  selber  scholdic  gebe  ynd  nicht  ander  Mte.  Von 
6  disen  Worten  erkante  sich  der  bruder,  dem  er  haz  tmc  ynd  wart 
Ton  im  liplich  enpfangen  vnd  hüben  vorbas  me  in  ganzen  vride. 

g  136.  B.  y,  4,  42. 

Syncletice  die  heilige  yroawe  sprach:   Eiter  tragende  wnrme 
werden  vertriben  von  dem  menschen  mit  scharfer  arsenie,  also  moz 
der  mensche  sine  vnreine  gedanken  von  im  triben  mit  vasten  vnd 
10  mit  gebete. 

f  187.  B.  y,  4,  47. 

Tperichius  sprach:   Von  vasten  ein  dvrrer  IIb,  der  hebet  die 
sele  vf  vz  der  vinstem  vnd  derret  boese  gelüste. 

S  188.  B.  y,  4,  40. 

Silvanus  der  appet  vnd  zacharias  sin  innger  qaamen  samt  in 
ein  kloster.  Da  baten  die  brader  ezzen,  e  danne  sie  von  in  schiden. 
15  Des  volgeten  sie  vnde  giengen  do  ir  wec.  Yf  der  strazze  vant 
zacharias  [wazzer]  vnd  wolde  des  trinken.  Do  sprach  der  aide : 
Zacharias,  vnser  vaste  ist  hvite.  Der  ionger  sprach:  Vater  wir 
haben  doch  gezzen.  Der  appet  sprach:  Das  ezzen  was  der  minne. 
Sun  wir  sollen  halden  vasten. 

§  139. 

so  Zwene  brader  qaamen  zv  eime  alden,  der  enpeiz  nicht  alle 
tage.  Nv  enpfienc  er  die  brader  mit  vroaden  vnd  sprach :  Vaste 
hat  ir  Ion.  Swer  aber  darch  die  minne  izzet,  der  ervaliet  zwei 
gebot;  wan  er  let  sinen  eigenen  willen  vnde  git  sinen  bradem 
ir  spise. 

§  140.  B.  V,  6,  37. 

26  Ein  einsidel  saz  in  egipto,  der  was  gar  heiliges  lebennes.  Nv 
schof  der  tafel,  das  ein  hose  wip  ir  minnere  gelobete,  das  sie  den 
guten  man  in  sande  vellen  wolde.  Dar  nach  gienc  sie  eines  nachtes 
vor  sin  celle  vnd  rufte  im,  als  ob  sie  were  verirret.     Do  nam  er 


47 

sie  in  den  ho^  ^nd  er  besloz  sich  in  der  celle.  In  der  nacht  rufte 
sie  aber  Tnd  sprach,  sie  vorchte,  das  sie  wolve  oder  tier  wolden 
▼rezzen.  Do  liez  er  sie  zv  im  die  celle,  wan  er  vorchte  gotes 
räche  ^nd  sprach:   Herre  got!   wie   ist  din   zom  vf  mich   kamen! 

»Ny  begonde  der  tafel  des  alden  hercze  stechen  vf  ir  minne.  Des 
wart  er  gewar  Ynd  sprach:  Des  tafeis  wege  sint  vinstemisse;  gotes 
landen  schinet  das  licht,  ynde  enzante  ein  lacerne.  Also  wart  er 
mir  enzandet  von  der  begirde  ynkvischeit  vnd  sprach:  Swer  die 
sonde  toet,  der  mvz  vam  in  die  wizze.    Versuch,  ob  da  das  ewige 

lofvir  mygest  erliden,  ynd  brante  sinen  yinger  vncz  an  den  tac,  das 
er  sin  wenic  enpfant  von  der  starken  hicze  der  ynkvischeit.  Das 
sadi  das  arme  wip  vnd  starp  von  ir  sanden.  Des  morgens  qaamen 
die  iongelinge  zv  dem  mvnche  vnd  sprachen :  Quam  ein  wip  nechten 
her?  Der  aide  sprach:   Ja   sie  slefet  da.     Sie  vanden,  das  sie  tot 

u  was  vnd  sprachen:  Vater  sie  ist  tot.  Dp  bot  er  vf  sine  hende  vnd 
sprach:  Also  hat  sie  mir  mine  vingere  verlorn,  vnd  saite  in,  wi^ 
ez  gevam  was  vnd  sprach  aber:  Also  heizet  die  schrift:  Oib  vbel 
nicht  wider  vmbe  vbel,  vnd  erbat  vnsem  herren,  das  sie  lebende 
wider  vfetant.     Die  bekarte  sich  vnd  bleip  kvische  vncz  an  irn  tot. 

§  141.  B.  y,  6,  82.  in,  40. 

10  Ein  brader  vragete  einen  alden  vnd  sprach:  Was  sol  ich  tvn? 
Mine  gedanken  sint  alle  zit  an  ynkvischeit  geneiget  vnd  mac  eine 
Stande  nicht  geraen.  Darambe  traret  min  sele.  Der  aide  sprach: 
Saeget  der  tafel  in  din  hercze  gedanke,  so  rede  mit  dime  gemvte 
da  von  nicht,  wan  ez  ist  des  tafeis   werc,   der  versuchet  also  die 

» Ivite.  Doch  mac  er  nieman  betwingen ,  ez  ist  an  dir ,  ob  dv  ez 
wolles  enpfahen  oder  nicht.  Madianite  hiezen  Ivite,  die  zirten  ir 
tochter  vnd  saczten  sie  an  die  straze,  da  israheles  kint  hin  füren; 
sie  twangen  aber  nieman ,  das  er  hie  ir  lege.  Die  hosen  vielen  in 
sande  vnbenoetet  vnd  wurden   erslagen;    die   biderben  versmaheten 

so  sie  aber  vnd  rächen  die  sunde;  also  ist  ez  vmbe  die  vnkvischeit 
gedanken.  Der  bruder  sprach:  Ich  bin  brode  vnd  vber  windet  mich 
min  bekornnge.  Do  sprach  der  aide:  So  dir  kume  in  din  hercze 
des  tufels  anvechtunge,   antworte  ir  ratin  nicht     De  an  din  gebet 


5  steigen.         16  minne.        28  saget.        27  füreteu. 


48 

vnd  sprich:   Herre  gotes  san!   erbarme  didi  Tber  mich.    Der  worte 
kraft  vertriben  den  tafel  von  dir. 

S  142.  B.  y,  5,  41.  in,  40. 

Ein  alder  einsidel  lebete  lange  in  gotes  dienste.  Deme  gab  der 
tafel  eine  bekomnge,   das  er  gedachte   also  in  im   selben:    €k>tes 

5  diener  soldcn  allen  Iviten  dienen  durch  got.  Na  dienen  dir  lyite, 
ynd  dinesta  nieman.  Na  diene  dir  selber  vnd  verkoafe  dine  karbelin 
vnd  kouf  dine  notdarft,  das  nieman  mit  dir  besweret  sie.  Also  riet 
im  der  tufel;  der  erbnnde  im,  das  er  mit  guter  rae  got  diente  vmbe 
sin  heil  vnd  andere  Ivite.    I^u  begonder  gan  mit  sinem  koufe  in  die 

10  stete  ZV  den  Iviten ,  vnd  vber  lanc  viel  er  in  sunde  von  der  Ivite 
heimeliche  von  einem  wibe.  Des  wart  er  traric  vnd  wolde  sich 
selber  han  ertrenket;  doch  gab  im  got,  das  er  gedachte  immerme 
ruwe  ze  habene  in  buze  vmbe  sine  sunde  vnd  besloz  sich  in  siner 
Celle.    Da  weinete  er  sine  sunde  steticlichen ,  als  man  toten  weinet. 

16  Diz  tet  ein  iar  vnd  vaste  vil.  Darnach  in  der  heiligen  oster  nam 
er  ein  licht  vnd  machet  ez  in  eine  kachelen,  nicht  enzundet,  vnd 
bat  got  vber  sine  missetat  gnaden  in  grozer  ruwe  vnd  studt  drie 
stunt  vf  von  sime  gebete  besehen,  ob  das  licht  enzundet  were.  An 
dem  dritten  male  bat  er  vnsern  herren,   das  er  im  wolde  trösten 

80  vmbe  sine  sunde  vnd  im  mit  sinem  lichte  der  sunden  ruchte  antlaz 
geben,  dar  vf,  das  er  sine  gebot  immer  vliziclichen  hielde.  Do 
enzunte  im  got  sin  lieh  vnd  vergab  im  sine  sunde.  Das  lieh  behiel 
er  brinnende  vncz  an  sinen  tot,  verdiente  zv  dem  himelrich  die 
gnade,  das  er  vf  ertriche  sinen  tot  vor  wüste. 

S  143.  R.  .V,  6,  35. 

25  Ein  alder  was  in  scyti  gar  siech,  dem  dienten  die  bruder  gar 
vliziclichen.  Der  sach  der  bruder  arbeit  vnd  sprach:  Ich  wil  varn 
in  egiptum,  das  ich  disc  brudere  nich  beswere.  Do  sprach  moyses 
der  appet:  Yar  da  hin  nicht,  du  vallest  in  vnkvischeit  Des  wart 
er  truric  vnd  sprach:   Min  lip  ist  tot,   vnd  redestv  also  mit  mir? 

so  Also  gienc  er  in  egiptum.  Des  vernamen  die  Ivite  vnd  brachten 
im,  swes  er  dorfte.  Dar  quam  ouch  ein  maget  vnd  diente  im  durch 
got.     Nv  begonder  gnesn  sines  sichtages   vnd  gelac  bie  der  iung- 

14  weinende.        28  wollest. 


49 

•  TTonwen ,  die  wart  von  im  swanger  eines  kindes  vnd  sagetez  alle 
im  geboren.  Die  glonbeten  ir  nicht  vnd  vrageten  den  alden.  Der 
f^iach  ynd  bat  sie  alle,  das  kint  behüten,  so  ez  wnrde  gebom. 
Die  yronwe  gebar  vnd  entwente  das  kint     Do  tmc  ez  der  aide  vf 

sim  ZV  einer  bochzite  vor  alle  sine  bmdere  in  scyti  vnd  sprach: 
Sebt  diz  kint;  das  ist  miner  yngeborsame  kint  Do  weinten  die 
bmder  allentsamt  Do  sprach  der  aide:  Lieben  bmder,  hvtet  ych; 
diz  babe  ich  an  minen  alder  getan,  dammb  betet  vber  mich.  Also 
¥iir  er  in  sine  celle  vnd  begonde  sine  sonde  buzen  als  von  erste. 

g  144.  B.  y,  6,  24.  ni,  14. 

M  Ein  mTnch  was  durch  got  in  der  wnste  lange.  Zt  dem  quam 
ein  maget,  die  sagete,  das  er  was  ir  mac  von  gebarte  vnd  bleip 
also  bie  im.  Damach  geschuf  der  tofel,  das  er  bie  ir  gelac  Xt 
was  in  dem  selben  walde  ein  ander  einsidel,  der  wolde  eines  tages 
eoen.    Do  viel  im  sin  köpf  mit  wazzers  ymbe.     Er  hnb  in  wider 

IS  vd  Do  viel  er  aber  nider.  Als  dicke  er  in  wider  vf  hnb ,  so  viel 
er  wider  ymbe.  Des  erschrac  er  vnd  vor  vz,  das  ers  wölde  sagen 
dem  alden.  Des  nachtes  quam  er  vf  der  straze  in  ein  wnst  betehas 
Tud  slief.  Dar  qnamen  tafele  zesamene  vnd  sageten,  wie  sie  den 
alden  baten  in  sande  geworfen.    Dar  nach  begonde  ez  tagen.    Do 

»  gienc  der  brader  vnde  vant  den  alden  in  grozer  trarikeit  vnd  sprach : 
Was  sol  ich  tan?  Min  krac  veliet  mir  alle  zit  vmbe  vnd  min  wazzer 
vnd  mac  nicht  trinken.  Do  sprach  der  aide:  Was  sol  ich  tan?  Ich 
lac  dirre  nacht  bie  einem  wibe.  Do  saite  im  der  brader,  das  im 
tufel   beten  gesait  vf  dem  wege.     Da  von   erschrac  der  aide  vnd 

&  sprach :  Ich  wil  vz  varn  wider  in  die  werlt.  Do  sprach  der  gast : 
Bmder  bis  gedaldic;  blip  an  dirre  stat  vnd  trip  diz  wip  wider 
bejm;  der  tafel  schaf  die  sande.  Na  besiege  din  hercze  vnd  dinen 
lip  vnd  Sache  gotes  erbarmede  vncz  an  dinen  tot,  so  erbarmet  sich 
got  vber  dich. 

S  145.  B.  y,  6,  89. 

90  Ein  alder  saite,  das  er  was  eines  heidenisches  priesters  san. 
Nv  gienc  sin  vater  dicke  in  ein  bethas  opfern  sinen  abgoten.  Dar 
sleich   er  darch   sin  Mntheit  toagenlichen  nach  im  vnd  [sach]  den 

82  BUch. 
Der  reter  baoch.  4 


60 

tufel  siezen  in  dem  tempel  mit  grozer  schar  siner  gnoze.    Do  quam  • 
siner  vursten  einer  vnd  stunt  vor  in,  zv  dem  sprach  er:  Wannen 
kumes  dv  ?  Der  ander  sprach :   Ich  kume  von  deme  lande ,  da  habe 
ich  geworbin  vrlouge  vnd  manslacht  gar  vil  vnd  kume,   das  ich  dir 

>  ez  sage.  Do  vraget  der  tnfel  in,  wie  langer  zit  ez  geschehen.  Der 
ander  sprach:  In  drizic  tagen.  Den  hiez  der  tufel  slahen  vnd  sprach: 
Da  hast  in  langer  zit  Inczel  geschaft  Dar  nach  kom  aber  einer 
vnd  sprach,  das  er  in  zwenczic  tagen  vf  dem  mcr  vil  luete  bete 
ertrenket  mit  schiffen.     Den  hiez  der  aide  tufel  ouch  slahen,   das 

0  er  nicht  mer  hatte  geschaffet.  Der  dritte  saite,  wie  her  zehen  tage 
in  einer  statbie  einer  bratlouf  manslacht  schuf.  Do  wart  brutegum 
vnd  brut  mit  vil  andern  lueten  erslagen.  Des  dachte  aber  den 
tufel  luczel  von  so  langer  zit  vnd  hiez  ouch  den  serigen.  Der  vierde 
quam  vor  in  vnd  sprach:    Ich  abe  in   der  wüste  virzic  iar  einen 

16  mvnch  angevochten,  der  lac  hie  nacht  bie  einem  wibe.  Do  stunt 
der  aide  tufel  gegen  im  vf  vnd  kuste  in  vnd  saczte  im  sine  kröne 
vf  sin  houbet  vnd  sprach:  Du  hast  ein  groz  dinc  in  kurczen  ziten 
geschaffet.  Dise  rede  horte  das '  kint  vnd  gedachte,  das  nieman 
achpere  ist  in  himel  oder  in  helle,   wan  der  gote  lebet  vnd  der 

80  werlde  nicht.  Da  vloch  er  von  sinen  vater  in  die  kristenheit  vnd 
wart  ein  munch. 

§  146.  R.  V,  5,  13. 

£in  bruder  hate  bekorunge  von  vnkvischen  gedanken.  Der 
gienc  ZV  eime  appete  vnd  saite  im  sin  arbeit.  Do  trost  in  der 
appet  vnd  hiez  in  wider  varu.    Darnach  begonde  in  der  tufel  strenge- 

S5  liehen  vnd  stetlichen  anvechten.  Das  clageter  aber  dem  aldcn.  Der 
sprach  zv  im:  Sun  verlihe  dem  tufel  dines  mutes  nichtcs  nicht; 
swen  er  dich  betrübet,  so  rüge  in  vor  mir,  das  vertribet  in;  wan 
dem  selben  tufel  tut  aller  wirst,  das  man  sine  anvechtunge  dicke 
sait,   vnd  swer  sie  birget,   der  macht  in  halt  vnd  vro.     Nu  quam 

80  dirre  selbe  bruder  eilf  stunt  zv  dem  alden  vnd  bichte  sine  gedanken. 
Do  sprach  der  aide:  Ich  sage  dir  sun,  lieze  got  minne  gedanken, 
die  min  hercze  treit,  vf  dich  Valien,  dv  enmochtes  sie  nicht  getragen ; 
ir  ist  so  gar  vil,   das  du  nicht  mochtest  bestan.    Dise  wort  sprach 


18  Beriten.         20  Ton  er  von. 


51 

der  appet  von  rechter  dematikeit  vnd  gap  den  bruder  trost,  da  von 
er  aller  siner  arbeit  ledic  wart. 

S  147.  R.  V,  6,  84. 

Zwene  bruder  hatten  so  grozc  anvechtunge  von  vnkvischeit,  das 
sie   wider  in  die  werlt  varen  vnd  namen  wip.     Darnach  sprachen 

i  sie  ZYsamne:  Was  habe  wir  gewannen  ?  han  cngelich  orden  ver- 
smaliet  vnd  sin  kamen  in  disc  viireinekcit  vud  mazeu  hie  nach  varn 
in  das  ewige  fvir.  Wir  sullen  wider  in  die  wustc  varn  vnd  sollen 
boze  enpüahen.  Also  varen  sie  zv  den  altvetere  vnd  baten,  das  sie 
wider  eupfemgcn  worden.     Die  aldcn  beslazzcn  sie  beide  ein  gancz 

uiar  Tud  hiezen  in  brot  vnd  wazzer  beiden  gliche  in  einer  nutzen 
geben.  Nv  waren  sie  beide  glich  in  einer  achte  an  sehene.  Nach 
dem  iare  namen  sie  die  aldeu  vz  der  bnzc  vnd  vunden  das  ir  einer 
schone  vnd  veizt  was,  vnd  was  der  ander  bleich  vnd  mager.  Das 
dachte  sie  wunderlich,   wan  sie  hatten  eine  spise  gliche  vil  gezsen, 

uvnd  vrageten  sie  den  trurigeu,  was  er  in  sinre  clusen  d&s  iar  hete 
betrachtet.  Der  sprach:  Ich  gedachte  alle  zit  an  die  marter,  die 
ich  in  miuen  sunden  hate  verdienet.  Die  vorchten  hat  mich  ver- 
sweudet  Do  vrageten  sie  aber  den  andern,  was  er  in  siner  celle 
hete  getan.    Der  sprach:   Ich  lobete  [got],  das  er  mich  hat  erloset 

»  von  dirre  werlde  vnreinikeit  vnd  von  der  künftigen  werlde  arbeiten 
vnd  mich  wider  hat  geladen  in  diz  engeliche  leben.  Also  gedacht 
ich  alle  zit  an  minen  got  vnd  vrouwcte  mich.  Do  sprachen  die 
alden,   das  ir  buzc  vor  gote  mochte  glich  sin. 

§  148.  R.  III,  16. 

Ein  bruder  vragete  pimenionem  den  appet  vnd  sprach:  Was 
2s  sol  ich  tan?  ich  habe  anvechtunge  von  vukvischeit  vnd  werde  ouch 
dicke  zornic.  Do  sprach  der  aide:  Dauit  der  wissage  saite,  das  er 
einst  lewen  ersluc  vnd  einen  bern  erwurgete.  Das  ist  also  ze  ver- 
stände: £r  sneit  den  zorn  von  sime  herczen  vud  verdrucke  vukvischeit 
mit  arbeitene. 

§  149.  R.  V,  5,  4. 
80         Ein  bruder  was  heiliges  icbeues,   deu  mute  der  tulel  gar  sere 

5  mir.         G  sie. 


52 

mit  anvechtnnge  der  ynkvischeit ;  darambe  gienc  der  zr  eime  alden 
vnd  saite  im  sine  gedanken.  Do  sprach  der  aide:  Swer  so  getane 
gedanken  enpfet,  der  ist  vnwirdic  manches  Ordens  vnd  wirt  Yerlom. 
Da  von  wart  der  bmder  zrifelnde  an  gotes  erbermede  vnd  vnr  Ton 

5  siner  celle  wider  in  die  werlt.  Na  yagete  ynser  herre,  das  im  yf 
der  verte  begeinete  ein  appet  der  hiez  apoUo.  Der  sach  in  traric- 
liehen  gan  vnd  Vragete,  wa  von  er  were  betrabet.  Do  schamete 
sich  der  brader,  ynd  nach  langer  vrage  saite  er  im,  wie  er  yon 
vnkyischen  gedanken  schulden  zr  dem  alden  was  kamen  vnd  wolde 

10  wider  yam  in  die  werlt.  Das  horte  apoUo  vnd  sprach :  Svn  yorchte 
nicht,  habe  keinen  zyifel;  ich  werde  in  disen  alder  yon  ynkyischen 
gedanken  gar  yil  ynd  dicke  angeyochten;  trare  in  den  arbeiten 
nicht ,  die  ane  got  nieman  mac  gebnzen  ynd  ganc  .hyite  dnrch  mine 
gebete  wider  in  din  celle.    Das  tet  der  brader.    Do  yar  der  appet 

16  yon  im  zy  des  alden  celle ,  der  den  brader  zyifelnde  hate  gemachet 
ynd  bat  yzerthalp  der  celle  ynsem  herren  weinende  also:  Herre 
got!  Herre  got!  dv  tast  alle  gute  dinc;  yerkere  des  langen  brnders 
anvechtonge  an  disen  alden,  das  an  sinem  alder  gelcme  den  Iviten 
gloaben,  do  die  so  getane  bekornnge  so  betrabet.    Nach  dem  gebete 

so  sach  er ,  das  ein  mor  stant  vor  des  alden  celle  ynd  schoz  darch  in 
manic  schoz.  Davon  wart  der  aide  rech  als  einer,  der  tränket  ist 
hin  vnd  her  loafende  vnd  vor  ambe  als  ein  tobiger  man.  Do  er 
des  nicht  me  liden  mochte,  do  gienc  er  vz  der  celle  vnd  wolde  den 
selben  wec  in  die  werlt  sin  gevarn,  den  der  lange  brader  var.    Na 

s5  verstant  apoUo  der  appet  wol ,  wie  ez  vmb  den  alden  gevarn  warn 
was  vnd  begegente  im  vf  dem  wege  vnd  sprach:  War  wiltv?  Was 
ist  dir,  da  von  du  so  traric  bist?  Do  waste  der  aide  wol,  das  den 
heiligen  appet  sin  dinc  was  vor  kamen  vnd  sweic  von  schäme.  Do 
sprach  der  appet:  Ganc  wider  in  die  celle  vnd  erkenne  vorbas  dine 

80  kränkelt  vnd  habe  dich  selber  da  vor,  das  dich  der  tnfel  nicht 
erkenne  oder  dich  vcrsmahe,  darambe  das  dv  nicht  wirdic  bist  als 
ander  heilige  Ivite  siner  anvechtnnge.  Was  sage  ich  von  anvech- 
tnnge? Nv  mochtestn  in  einen  tac  nicht  wider  striten.  Diz  ist  dir 
da  von  geschehen,  das  da  dem  iangen  bradere  verzwifelange  machtes, 

s&den  da  soldest  haben  getröstet  vnd  vergeze  gotes  gebotes,  das  er 
sprichet:  Lose  die  Ivite,  die  man  füret  zv  dem  tode.    Nieman  mac 

86  vergezzes. 


53 

des  tnfels  läge  vnd  der  wallenden  natoren  hicze  erliden,  wan  den 
gotes  erbermede  wil  behalden.  Na  solle  wir  beide  samt  got  biten, 
das  er  dir  abe  neme  die  geisele,  die  er  vf  dich  hate  gesant;  wan  er 
git  ire  ¥nd  wol;  er  siebet  vnd  beilet;  er  nidert  vnd  er  höhet;  er 
s tötet  ynd  machet  lebende;  er  vnret  zv  der  helle  vnd  wider  dan. 
Nach  der  lere  sprachen  sie  ir  gebet;  dammbe  wart  der  aide  von 
sinem  kamber  erlost.  Do  sprach  der  appet  zv  im:  Bite  got,  das 
er  dir  gebe  wishdt  ze  sprechen  sin  wort^  so  des  zit  sie. 

g  160.  B.  V,  6,  86. 

Ein   bmder  hate  anvechtnnge  von  vnkvischeit,   der   quam  in 

i^egiptnm.  Da  sach  er  in  einer  stat  eines  heidenischen  priesters 
tochter,  der  begonde  er  begem  in  sime  herczen  vnd  bat  den  beiden 
das  er  sie  im  ze  wibe  wolde  geben.  Do  sprach  er:  Ich  gebe  dir 
miner  tochter  nicht,  e  danne  ich  minen  got  darombe  gevrage.  Also 
giene  der  priester  zv  eime  tafele,   der  sin  ab  got  was  vnd  vragete 

15 in,  ob  er  dem  bmder  sine  tochter  solde  geben.  Do  sprach  der 
tofel:  Vrage  in  ob  er  wolde  verloaken  sines  gotes  vnd  sines  toafes 
vnd  sines  ordens.  Der  beide  gienc  zv  dem  bruder  vnd  sprach: 
Yerloakene  dines  gotes,  dines  toufes  vnd  dines  ordens,  so  gib  ich 
dir  mine  tochter.     Das  tet  der  brader  vnd  sach,  das  ein  tabe  vz 

so  sime  mvnde  vioac  in  den  himel.  Der  priester  var  aber  zv  sime 
tafele  vnd  sprach:  Dirre  mvnch  hat  drier  dinge  verlookent.  Do 
sprach  der  tufel:  Gib  im  dine  tochter  nicht;  sin  got  hat  in  noch 
nicht  verlazen;  er  hilfet  im  noch.  Do  gienc  der  beiden  zv  dem 
brader  vnd  sprach:  Min  tochter  mac  dir  nicht  werden;  wan  din  got 

e  hat  dich  nich  gelazen  vnd  hilfet  dir.  Diz  horte  der  brader  vnd 
sprach  in  sinem  herczen:  Obe  got  so  groze  gute  an  mir  enget,  vnd 
ich  vnselic  man  sin  vnd  mines  ordenes  vnd  mines  toafes  habe  ver- 
gezzen  vnd  verlonkent,  vnd  er  gater  got  mir  vbeln  menschen  noch 
hilfet,  warambe  wil  ich  denne  von  im  keren?   Also  qnam  er  wider 

so  ZV  im  selber  vnd  saite  einem  heiligen  alden,  was  im  geschehen  was. 
Der  aide  sprach :  Sieze  bie  mir  in  discm  hole  drie  wochen  vnd  vaste, 
so  bite  ich  got  vber  dich.  Na  begonde  der  aide  got  biten  vnibe 
den  brader  vnd  sprach:  Herre  got!  gib  mir  die  sele  vnd  enpfach 
sine  baze.    Das  gebet  erhörte  vnser  herre.    Nach  der  ersten  wochen 

S6 gienc  der  aide  zv  dem  brader  vnd  sprach:  Sehe  da  icht  sint.  Der 
broder  sprach:  Ich  sach  ein  tobe  hohe  an  dem  himele  ob  minem 


54 

honptc  stan.  Der  aide  sprach:  Na  hüte  dines  selbes  vnd  bite  got 
mit  andacht.  Noch  der  andern  wochen  yragete  in  der  aide  aber, 
was  er  hete  gesehen.  Do  sprach  er:  Ich  sach  die  tnbe  knmen  zv 
minem  houpte.    Der  aide  sprach:  Wis  wacker  vnd  bete.    Noch  [der] 

5  dritten  woclieu  vragete  er  in  aber  der  aide ,  was  nv  sehe.  Er 
sprach:  Ein  tobe  stnnt  yf  minen  hoabte,  die  wold  ich  vahen;  do 
tIouc  sie  mir  in  minen  mnnt.  Des  lobete  der  aide  got  vnd  sprach: 
Vnser  herrc  hat  dich  enpfangen.  Immerme  hvte  din  vnd  wis  sorchaft 
vmbe  din  leben.     Der  bruder  antwort  im  vnd  sprach:   Vater  ich 

10  blibe  bie  dir  vncz  an  minen  tot 

§  161.  B.  y,  5,  19.  in,  18. 

Ein  bruder  hate  leit  von  dem  geiste  der  vnkvischeit.  Der  gienc 
ZV  eime  gar  heiligen  appte  vnd  sprach:  Yil  seliger  vater!  bete  vber 
mich.  Mich  vichtet  der  tnfel  swerlichen  an.  mit  vnkvischeit  Do 
bete  der  apet  tac  vnd  nach  vliziclichen  vber  in.    Nn  qaam  er  aber 

15  vnd  bat  den  alden,  das  er  vliziclichen  vber  in  wolde  beten.  Das 
tet  der  apet  gerne.  Als  dicke  quam  der  bruder  vnd  bat  me  gebetes, 
vncz  der  aide  begonde  truren,  das  got  sin  gebet  vber  den  bruder 
nicht  wolde  erhören.  In  der  selben  nacht  zeigete  im  unser  herre 
ime  geiste  den  selben  bruder,   wie  er  saz  vnd  der  tufel  spilte  vor 

w  im  in  dem  bilde  maniger  hande  wiplicher  forme,  vnd  wie  der  mvnch 
mit  gelüste  des  achte  nam.  Er  sach  ouch  einen  engel  da  stan  mit 
vngutlichen  geberden  wider  den  bruder,   das   er  sine   gedanken  so 

•  lieplichen  hielt  vnd  sie  mit  gebete  vnd  mit  veme  nicht  von  im  triep. 
Do  erkante  der  heilige  man,  das  er  von  des  mvnches  schulden  vber 

S5  in  nicht  erhöret  wart  vnd  sprach:  Bruder  du  bist  schuldic;  du  wilt 
in  bösen  gedanken  dine  wollust  haben;  ez  ist  nicht  mvgclich,  das 
ieman  disen  tufel  von  dir  vertribe  mit  sime  gebet  vnd  mit  andern 
arbeiten,  du  wollest  ouch  selben  mit  im  arbeite  haben  betende, 
vastende  vnd  wachende   vnd  mit  weinendem  herczen  vnsers  herren 

80  erbermede  vnd  sine  helfe  suchende,  das  du  dinen  gedanken  mvgest 
widerstan.  Swelch  siehe  nicht  ezzen  vnd  miden  wil,  das  in  sin  arzt 
heizet,  der  mac  von  des  arztes  wiser  kunst  nicht  gnesen.  Als  ist 
ez  ouch  vmbe  der  sele  sichtvm.  Der  heiligen  hilfet  nieman,  der  im 
selber  nicht  helfen  wil.    Von  des  heiligen  aptes  lere  wart  der  bruder 

8  In  m*me. 


55 

erwecket  z¥  gaten  dingen  ynd  kestigete  sinen  lip  mit  vastende,  mit 
wachende  ?nd  mit  betenne,  vncz  das  vnsers  herren  erbermede  im 
sin  arbeit  abe  nam. 

§  162.  R.  V,  6,  1. 

Ein  bmder  wider  saite  der  werlde.  Der  gab  armen  Ivitcn  sin 
sgnt  vnd  behap  im  selber  ein  teil  gutes  an  sinen  nucz.  Na  gienc 
er  Yor  anthoninm  den  apet,  der  erkante  sin  dinc  wol  vnd  sprach: 
Wiltn  ein  manch  werden,  so  ganc  in  die  stat,  konfe  vleisch  vnd 
bringe  mirz  her  vf  dinen  blosen  rucke.  Der  brudcr  tet  also.  Do 
zerkrazten  im  hunde  vnd  vögele  alle  sinen  lip  nach  dem  vleische 
10  vnd  quam  also  blutic  wider  vor  den  appet  vnd  saite  im ,  das  in 
hnnde  vnd  vögele  nach  dem  vleische  also  beten  zekrezzct.  Do  sprach 
anthonius:  Swer  der  werlde  wider  sait  vnd  denne  gut  wil  haben, 
den  zerren  die  tufel  also  nach  dem  gute. 

§  153.  R.  V,  6,  20. 

Ein  alder  einsidel  was  vzzeczic ,  dem  bot  ein  guter  man  sin 
15  gut  vnd  sprach :  Habe  dise  Pfenninge  zv  dincr  zerungc ;  du  bist  alt 
vnd  siech.  Do  sprach  der  aide :  Kumestu.  nach  sechzic^  iaren ,  das 
du  mir  minen  furer  benemest?  Die  lange  zit  bin  ich  siech  gewesen 
vnd  gab  mir  got  mine  spise,  das  mir  nie  gebrast.  Also  truc  der 
man  sin  gut  wider  heym. 

§  154.  R.  V,  6,  7.  III,  148. 

ao  Johannes  persa  hiez  ein  einvaldiger  appet,  der  was  bie  egipten 

lande  in  arabia.  Der  heilige  man  entlehende  einen  schillinc  von 
einem  brudere  vnd  koufte  vlachs,  das  er  dar  vz  wolde  eteswaz 
wirken.  Do  quam  ein  bruder,  bat  in  das  er  im  vlachs  gebe  zv 
einem  gewande.    Dem  gab  er  sines  gckouften  vlachses  vrolichen  das 

25  halbe  teil.  Nu  bat  in  ein  ander  bruder  vlachses  zv  eime  deckelachen. 
Dem  wart  das  ander  teil.  Do  quam  der  im  den  schillinc  hete  ver- 
lihen  vnd  hiesch  sine  pfenniuge.  Do  sprach  der  appet:  Ich  gebe 
dir  sie.  Nu  hat  er  pfenninge  nicht  vnd  wolde  gan  biten  einen 
appet,   der  hiez  iacob  vnd  was  der  bruder  schaffere,    das  er  übe 

90  einen  schillinc,  das  er  dem  bruder  gulde.     So  er  vf  die  straze  quam, 

9'zertrazteD.         17  fuier. 


W        «.^     'W        \^      »-/      V 


v»^iii  tii'i'f,    ZV    üciii  si»rach  vv: 
liiic:    bc^'anc    die  iiiiiinc  vii<l  vra.irc  di'ir  \j'jr  an 

it'iiiaiit  lialu'  vcrlurii.  l)a^  trt  der  ajut  viid 
wcre.  Do  sprach  der  aide  iobannes :  Siut  in  Die 
gib  ich  in  dem  brvdere.  Ich  80l  im  einen  schil 
ich  her,  das  da  mir  betest  gegeben  im  z?  geh 
schillinc.  Do  wanderte  den  appet,  das  er  den  8< 
selben  bradere  so  lange  hate  gespart  darch  g 
bete  Ynsem  herren.  Den  selben  iohannem  bt 
ne,  das  er  lihe,  das  er  in  siner  celle  bete.    So  spi 

selbe,  also  vil  ir  bedarfet.  Wold  im  ieman  geh 
iCge  ez  wider,  da  da  ez  neme.  (}alt  man  im  ni 
le. 

g  165.  R.  V,  7,  8. 

ler  apet  was  in  scyti.    Da  bat  er  got  vierzehen 
die  tagent,  das  er  zom  mochte  vber  winden. 

g  156.  B.  V,  7,  4. 

r  apet  stont  virzic  nachte  zvischen  dornen,  daran 
fe. 

g  167.  B.  V,  7,  83.  ni,  98, 

was  in  samenange  vnrawic,  der  sprach  zv  im  selb 
e]  eteswa  bliben,  so  ich  da  nieman  habe  mit  d 


67 

Tnlter  in  aber  ynd  saczt  in  an  die  selbe  stat;  da  viel  er  aber 
fmbe.  An  dem  dritten  male,  da  vnlter  in  vnd  saczt  in  dar.  Do 
Tiel  ooch  vmbe.  Do  wart  der  bruder  zornic  vnd  sluc  den  knie, 
das  er  zv  brach.  Do  quam  er  wider  zv  im  selben  vnd  erkante,  das 
sin  sin  alder  vient  hate  betrogen  vnd  sprach:  Na  bin  ich  eine  vnd 
hat  mich  zom  vber  wanden.  Man  bedarf  an  allen  steten  gedaldikeit 
in  arbeiten  vnd  vnsers  herren  helfe.  Also  stant  er  vf  vnd  gienc 
wider  in  sine  samenonge. 

g  168.  B.  T,  7,  27. 

i#  Elin  bnider  vragete  arseniam  vnd  sprach:  Was  sol  ich  tan? 
mine  gedanken  sprechen  zv  mir:  Was  lones  wirt  dir?  da  macht 
nicht  vasten,  noch  arbeiten,  noch  siechen  pflegen.  Do  sach  der 
aide,  das  ez  des  tnfels  same  was  vnd  sprach:  Ganc,  iz,  trinc  vud 
slaf,   wise  in  diner  celle  vnd  ganc  dar  vz  nicht;  wen  stetikeit  in 

IS  der  Celle  bringet  manche  in  rechten  orden.  Also  gienc  der  brnder 
in  sine  celle  vnd  saz  drie  tage.  Do  bcgond  in  verdriezen  mvzic  zv 
siczene  vnd  hegende  vz  palmen  matten  vlechten;  so  in  begoade 
hungern,  so  schelter  vz  andern  bahnen,  das  er  az.  Do  er  hete 
gezzen,   do  sprach   er  zv  im  selben:   Ich   sol  eteswie  vil  salmen 

M  sprechen ,  so  izze  ich  denne  sicherlichen.  Also  bezzerte  er  sich  mit 
gotes  helfe  ie  me  vnd  me,  vncz  er  in  rechten  orden  quam,  vnd 
wart  sicher,  das  er  hose  gedanken  vberwant. 

§  169.  B.  V,  7,  1.  III,  106. 

Anthonins  der  heiUge  apet  saz  in  siner  celle.  Do  viel  sin  ge- 
mute  in  vrdrotz  vnd  in  schentliche  gedanken.    Do  sprach  er:  Herre 

»got!  ich  wolde  behalden  werden,  so  enlazen  mich  mine  gedanken. 
Was  sol  ich  in  disen  arbeiten  tun?  wie  werd  ich  behalden?  Nu 
[gienc]  er  vor  die  celle  vnd  sach  einen  in  sines  selben  glichnisse 
siezen  vnd  werken,  der  stunt  vf  abe  dem  werke  an  sin  gebet 
Diz  was  vnsers  herren  gotes  eugcl  vnd  larte  anthoninm  rechte  leben 

•ovnd  sprach:  Also  tu,  so  wirstu  behalden.  Da  von  gewan  anthonins 
groze  vroude  vnd  tet  nach  des  engeles  lere  vnd  erwarp  das  hi- 
melriche. 


14  Wisent. 


58 


g  160.  R.  IT,  40. 

Paoli^s  der  gar  heilige  appet  was  in  einer  gar  wüsten  einote. 
Da  lebete  er  nicht  wan  palmen  ymchten  vnd  eines  kleinen  garten 
vnd  mochte  anders  werkes  nicht  getriben,  des  er  sich  begienge,  wan 
er  was  wol  siben  tage  weide  von  den  Iviten,  vnd  vmbe  das  er  nicht 

5  mvzic  seze ,  so  nam  er  palmen  bleter  vnd  machete  dar  vz  matten, 
ieclichem  tage  sin  gesaczt  werc,  als  ob  er  sich  da  von  solde  began. 
So  er  den  sine  celle  hate  werkes  gefallet  vnd  ez  im  nieman  ver- 
koofte,  so  brant  ers  allent  samen  vnd  machete  aber  anders.  Diz 
tet  er  alle  iar,  also  lange  er  da  lebete  vnd  bewerte  da  mite,  das 

lo  ein  mvnch  an  keiner  stat  gehörten  mac  ane  werc  vnd  mac  an  ta- 
genden in  einer  voUenknmen. 

8  161. 

Ein  einsidel  saz  in  einem  walde.  Dar  qaamen  arme  Ivite  dicke 
wider  abent  nach  dem  almnsen.  Einer  nach  sliefen  sie  da.  Da 
hate  ir  einer  nicht  mc  wan  eine  matten ,  de  leite  er  halb  vber  sich 

15  vnd  halb  vnder  sich,  wan  ez  was  da  gar  kalt.  Nu  gienc  der  aide  vz 
vnd  horte  den  armen  snfczen  vnd  clagen  sich  von  dem  vroste.  Doch 
gap  er  im  selber  trost  vnd  .sprach:  Herre  got!  du  sist  gelobet  1  Wie 
manic  richer  tfv  lit  in  gevangnisse,  die  sint  in  isen  oder  in  holcz 
gebunden  vnd  mögen  durch  kein   ires  libes  not  vf  gestan,  so  bin 

20  aber  ich  als  ein  keiser.  Ich  strecke  min  arm  vnd  mine  vuze  vn 
gan,  swar  ich  wil.  Das  horte  der  aide  vnd  sagetez  sinen  brudem 
durch  lere,  die  wurden  davon  sere  gebezzert. 

g  162.  R.  y,  4,  5.  UI,  39. 

Daniel  der  appet  saite  von  dem  heiligen  arsenio,  der  machte 
korbe  vz  palm  bletem  vnd  leite  die  bleter  in  einen  zvber  vnd  liez 

85  sie  weichen.  Das  wazzer  wart  smeckendc.  Do  liiez  er  anders  dar 
vf  giezen.  Nv  baten  in  die  bruder,  das  er  vz  lieze  giezen  vnd  wol 
smekendes  neme.  Do  sprach  der  aide:  Ich  wil  disen  smac  liden 
vur  muschat  vnd  ander  maniger  slachte  würze,  von  der  suzen  smacke 
ich  dicke  an  der  wcrlde  nach  miuem  willen  genozzen  habe,  darumbe 

Bedas  mich  got  von  der  bittern  helle  smac  erlöse,   vnd  das   ich  mit 

2  Torchte.         10  tagender. 


59 

ddim  ridien  manne,  der  alle  tage  schone  lebete  in  wirtscheften,  nicht 
werde  Terdampnet: 

S  168.  R.  T,  7,  la 

Syndetice  die  heilige  vronwe  sprach:  Swer  in  dirre  werlde 
▼tnle  dine  tot,  den  leit  man  in  torme  euch  wider  sinen  willen;  also 

5  sidle  wir  vns  in  gevangnisse  legen  ymbe  rnser  snnde,  das  wir  mit 
Tnser  willegen  räche  die  künftige  marter  von  vns  triben.  Vastes 
du,  so  vint  dir  selber  nicht  ein  wort,  das  da  sprechest:  Ich  werde 
siech  von  vastende;  wan  die  nicht  vasten,  die  werden  oach  siech. 
Hasto  icht  gntes  begannen,  la  den  tafel  nicht  erwenden;  wan  der 

10  tnfel  Wirt  sigelos  von  diner  gedaldikeit.  Kämet  schiflviten  eteswenne 
widerwertie  wint,  die  entladen  ir  schif  darnmbe  nicht;  sie  enthalden 
sich  vf  des  wazzers  vnden  mit  bescheidenlicher  wer,  vncz  in  bezzer 
weter  kamt,  so  richten  sie  denne  ir  segel  vf  vnd  vam  dar  sie 
wollen.     Also  valle  etes^enne  in  gotes  dienste  in  bekorange  oder 

15  in  ander  arbeite,  so  snlle  wir  mit  gedaldikeit  vnd  mit  bescheiden- 
heit  bezzerange  warten  vnd  sallen  vnsers  herren  krucze  zeime  segele 
vor  onsers  herczen  engen  richten,  das  vaeret  vns  von  dirre  werlde 
arbeiten. 

§  164.  R.  V,  7,  81. 

Ein  alder  einsidel  saz  in  eime  walde.  Der  nam  wazzers  von 
so  siner  celle  vber  zwelf  mile.  Eines  tages  gienc  er  nach  wazzer ;  do 
gebrast  im  an  siner  kraft  vnd  sprach:  Warambe  lide  ich  dise  ar- 
beit? Ich  wil  bie  disem  wazzer  bliben.  Also  sprach  er  vnd  karte 
sich  vmbe.  Do  sach  einen  iangelinc  nach  im  gan,  zv  dem  sprach 
er:  Wer, bista?  Do  sprach  er:  Ich  bin  gotes  engel,  der  hat  mich 
z5  her  gesaut,  das  ich  dinne  vazstappen  sal  zeln  vnd  sal  dir  darnmbe 
Ionen.  Von  den  werten  wart  der  aide  creftic  vnd  saczte  snel  vnd 
saczte  sin  celle  vnnf  mile  verrer. 

g  165.  B.  V,  7,  10. 

Macharias  gienc  eines  males  von  sc3rti  vnd  gieuc  in  eines  hei- 

dens  grab  slafen,   das  was  an  sinem  wege  vnd  zoch  einen  toten 

90  beiden  vnder  sin  boabt ,  als  er  ein  pfal  were.     Na  nideten  in  die 


l  aide. 


60 

tafele,  das  er  so  beltlicheD  ane  vorohte  wider  menschliche  natifire 
getorste  tan,  vnd  woldenin  erschrecken  vnd  raften  einem  wibe  also: 
Nonna  lila!  kam  dan  mit  vns  inz  bat.  Do  antworte  in  ein  ander 
tafel  vnder  machario  in  dem  toten  ynd  sprach:  Ein  pilgerim  lit  yf 
6  mir;  ich  mac  nicht  kamen.  Sa  von  erschrac  macharias  nicht;  er 
stiez  den  toten,  in  dem  der  tofel  lac,  mit  dem  ellebogen  vnd  sprach: 
Stant  vf  vnd  ganc,  ob  da  magest:  Do  erschraken  die  tafele  vnd 
schrien:  Machari  da  hast  vns  vberwanden. 

g  166.  B.  T,  7,  12. 

Milien  hiez  ein  appet,  der  was  mit  zwein  sinen  langem  in 

10  eime  wilden  walde,  da  dienten  sie  vnserme  herren.  Na  »varen  eines 
keisers  sane  nach  ir  gewonheit  vz  lagen  vnd  vmbe  zvgen  des  selben 
Waldes  virzic  milen  ir  neczen,  vmbe  das  sie  erslagen,  swas  vnder 
den  neczen  wurde  vanden.  Also  giengen  sie  vnder  den  walt  vnd 
vanden  den  alden  vnd  sine  langem  innerthalp  den  neczen,  der  was 

16  aller  gehar  vnd  hate  ein  egebere  antlaite.  Do  vrageten  in  des 
keisers  snne,  ob  er  ein  mensch  were  oder  ein  geist,  vnd  er  sprach: 
Ich' bin  ein  sandiger  mensche  vnd  bin  her  )£amen  minne  sande  zv 
weinende ;  ich  anbete  vnsem  herren  ihm  Gbristam,  des  lebenden  gotes 
San.     Sie  sprachen  aber:   Ez  ist  kein  ander  got,   wan  sänne  vnd 

90  vazzer  vnd  fvir,  die  bette  an  vnd  opfer  in.  Do  sprach  er:  Das  sint 
gotes  Creatore.  Ir  irret;  bekeret  vch  vnd  erkennet  got,  der  mit 
disen  dingen  alle  dinc  geschnf.  Do  begonden  sie  spotten  vnd 
sprachen:  Da  saist^  das  ein  verdampneter  vnd  gekmczigeter  got  sie? 
Do  sprach  er:  Ja  er  hat  die  sande  gekracziget  vnd  den  tot  ertötet, 

25  den  hiez  ich  einen  waren  got.  Er  geschaf  himel  vnd  erde  vnd  mer 
vnd  swas  da  inne  ist.  Vmbe  die  rede  namen  die  beiden  den  alden 
vnd  sine  langer  vnd  taten  in  groze  marter  an,  vmbe  das  sie  nicht 
den  abgoten  wolden  opfer,  vnd  singen  den  zwein  bmdem  nach  vil 
martern  ir  hoabt  abe.    Zv  dem  alden  schazen  sie,  als  zv  einem  zile, 

80  ir  einre  gegen  dem  herczen,  der  ander  in  den  racke.  Do  sprach 
der  aide:  Ir  gehellent  samt,  das  ir  heilic  blut  vz  giezent.  Dammbe 
morae  an  dirre  selben  stände  ist  iawer  mater  ane  snne.  Ir  werdet 
vwer  blat  giezende  mit  vwem  schozzen.  Der  rede  spotten  sie  vnd 
vnren  des  morgens  vz  lagen.    Do  brach  sich  ein  hirs  von  ir  neczen, 

31  U'  82  darumbe  ir  morQe, 


61 

dem  iageten  sie  nach  yf  irn  rossen  vnd  schozzen  nach  im,  vncz  ir 
iedicber  den  andern  darch  sin  hercze  schoz  ynd  starben,  als  in  der 
aide  bäte  vor  gesait. 

8  167.  R.  V,  7,  87. 

Ein  bmder  hate  bekomnge  von  gedanken,   das   er   von  sime 

sUoBter  solde  yam  vnd  saite  ez  sime  appete.    Der  sprach:  Ganc  in 

dine  celie   vnd  gib  diner  zelle  want  dinen  lip  ze  pfiande,   das  da 

nicht  vz  wollest  gan  ynd  la  dinen  gedanc;  er  gedenke,  des  er  wolde, 

wirfest  dinen  lip  nicht  yz  der  celle. 

g  168.  R.  T,  7.  88. 

Ein  alder  sprach:    Eines  manches   celle  ist  als  der  oyen  in 
10  babylonie ,   da  dm  kint  gotes  sin  inne  yanden*,   ynd  ist  also  der 
welken  [sol],  in  der  got  redete  mit  moyse. 

8  169.  R.  V,  7,  85. 

Ein  brader  sprach  zy  eime  appete:  Vater,  wie  sol  ich  tan? 
Ich  lebe  nicht  als  ein  mvnch;  ich  ezze  vnd  trinke  vnd  slafe  in  einer 
yersomauge  vnd  ganc  mit  vnreinen  gedanken  von  werke  ze  werke 
IS  ynd  bin  in  manige  betrabange.  Do  sprach  der  aide :  Sieze  in  diner 
celle  vnd  ta  vrolich,  das  da  macht.  Dine  kleine  gatete  sint  nv  gote 
also  liep  als  vil  groze,  die  anthonias  hie  vor  tet  in  der  waste.  Ich 
^oabe,  das  swer  in  siner  celle  darch  got  siezet  vnd  sine  conscientie 
behütet,  das  er  neben  anthonio  in  dem  himelrich  wirt  siezende. 

§  170.  R.  V,  7,  28.  Ili,  107. 

20  Ein  brader  vragete  einen  alden  also:  Warambe  verdrazet  mich 
in  miner  celle  ze  siezende?  Do  sprach  der  aide:  Da  ensehe  noch 
der  darftigen  marter;  erkentes  da  die,  were  din  celle  denne  vol 
vnreiner  warme,   da  sezest  darinne  vncz  an  dinen  hals  ane  vrdraz. 

§  171.  R.  T,  7,  24. 

Ein  brader  clagete  eime  alden,  das  er  ein  stände  in  sinre  celle 

25  nicht  mochte  hüben.    Do  sprach  der  aide:  San  sieze  in  diner  celle 

ynd  arbeite  mit  dinen  henden  vnd  bitte  got  ane  vnder  las;  bevilch 

11  dem. 


gote  din  sele  vnd  gedanken  dine  vnd  la  dich  nieman  tz  der  eelle 
verwisen,  vnd  saite  im  also:  Ein  inngelinc,  der  was  werltlich,  der 
bat  sinen  vater,  das  er  in  iieze  in  ein  kloster  vam.  Das  erwarp 
er  käme  vnd  wart  ein  manch.    Nu  hilt  er  geistlich  lehn  gar  yoI- 

5  leclichen  mit  werkene,  mit  vastene  vnd  mit  allen  guten  dingen,  also 
das  sin  appet  vnd  sin  brudere  got  lobeten  vmbe  sin  gnt  lehn.  Dar- 
nach vber  lanc  bat  der  selbe  bmder  den  appet,  das  er  in  liecze 
vam  in  die  woste,  da  wolt  er  ein  einsidel  werden.  Das  wider  riet 
im  der  fippet  vnd  sprach:   San  bleip,  du  kanst'dich  in  der  waste 

10  gegen  des  tufels  tragenbeit  nicht  behaten;  vellesta  in  bekorange,  so 
blibestu  ane  trost,  ob  nieman  bie  dir  ist.  Das  dachte  den  brader 
nicht  gat  vnd  bat  den  appet  also  lange,  vncz  er  im  vrlop  gab  vnd 
hiez  zwene,  das  sie  in  in  die  wnsten  solden  vueren,  die  giengen 
zwene  tage  mit  im  durch  die  wüste  vnd  begonden  von  der  hicze 

15  müde  werden  vnd  [lagen]  vf  der  erden  ein"^  wile.  Do  streich  ein 
ar  vber  sie  hin  vnd  sloc  sie  mit  den  vechten  vnd  stunt  vor  sie  vf 
den  wec.  Hie  von  erwacheten  sie  vnd  sahen  den  vogel  vor  in 
stan  vnd  sprachen  zv  dem  iungen  brudere:  Diz  ist  ein  engel,  volge 
im  nach.     Do   schiet  er  von  in   zwein  vnd  gienc  dem  am   nach, 

20  da  er  stunt  Dannen  vlouc  er  aber  vorbas  vf  den  wec  vnd  stunt. 
Do  gienc  er  aber  nach  im;  also  vlouc  der  ar  drie  stunt  vor 
dem  bruder,  vf  das  er  im  aber  nach  volgete.  An  dem  vireden 
male  vlouc  er  ein  halp  in  den  walt  vnd  verswant  Darnach  gienc 
der  bruder  nach  im  vnd  vaut  dne  palm  boume  vnd  einen  brunnen 

SS  vnd  einen  hol  vnd  sprach:  Dise  stat  hat  mir*vnser  herre  bereitet 
In  dem  hole  az  er  der  vruchte  von  den  palmen  vnd  ti*anc  des 
brunnen  vnd  diente  gote  an  der  stat  sechs  iar,  das  er  nie  mensche 
gesach.  Eines  tages  kom  der  tufel  zv  siner  celle  vnd  was  glich 
eime  alden  appete  vnd  hate  ein  egelich  antiize.    Des  erschrak  der 

so  bruder  vnd  vul  nider  an  sin  gebet  vnd  stunt  aber  vf.  Do  sprach 
der  tufel:  Bruder,  bete  aber!  vnd  vielen  do  samt  nider  an  ir  gebet. 
Nach  dem  gebete  vragete  in  der  tufel,  wie  lange  er  da  were  gewesn. 
Do  saiter  er  imz.  Do  sprach  der  tufel:  Ich  habe  ein  mvnster  hie 
nahen  bie,  vz  dem  quam  ich  nie  in  eilif  iareu  wan  hvite.    Do  erkant 

86  ich,  das  du  hie  bist  vnd  gedacht  also :  Ich  wil  gan  zv  disem  heiligen 
man  vnd  wil  mit  im  reden  eteswas,  das  miner  sele  nvcze  ist.    Nv 

22  ales.         28  engel  ich. 


63 

spriche  ich  das:   Lieber  brader,   wir  bezzern  Yns  nichtes  nicht  in 
der  Celle  siezende,  so  wir  vnsers  herren  lichnam  vnd  sin  blut  nicht 
enpfahen,  vnd  verebte,  das  wir  vnserme  herren  vremde  werden,  ob 
wir   TDS  dirre  heilikeit  bewenden.    Nu  bmder,   hie  ist  ein  kloster 
s  vber  drie  mile,  da  ist  ein  priester,  da  salle  wir  ie  vber  zwo  wochen 
an   dem  snntage  gan  vnd  enpfahen   da  vnsers  herren  lichnam  vnd 
sin  blnt   vnd  keren   denne  wider  in  vnser  cellen.     Der  rat  gefiel 
dem  einsidel  wol  vnd  gienc  mit  dem  tafele  in  das  manster,  als  er 
im  hate  vor  gesait,  vnd  vielen  da  beide  nider  an  ir  gebet.    Nach 
10  deme  gebete  stont  der  bmder  vf  vnd  sach  hinder  sich ,  da  was  sin 
geverte  hinwec.     Na  sachter  in  in  dem  kloster  vnd  vant  sin  nicht. 
Do  vrageter  die  bradere,   ob  sie  den  appet  beten   gesehen.     Die 
sprachen:   Da  gienge  alleine  her  in.     Da  von  enstant  er  sich,  das 
in  der  tafel  hate  betrogen  vnd  sprach:    Sehet,  wie  schelclich  mich 
15  der  tofel  vz  der  celle  hat  betrogen ;   nv   sol  ez  mir  nicht  schaden, 
ich  enpfahe  vnsern  herren  vnd  gan  wider  heym  in  min  celle.    Do 
quam  aber  der  tafel  in  eines  werltlichen  iangelinges   glichnisse  vor 
in  geloafen  vnd  besach  in  von  dem  houbete  vncz  an  die  vuze  vnd 
sprach:  Ist  erz?  Er  ist  sin  nicht?  Do  sprach  der  brader:  Warumbe 
wbesihest  da  mich  also?  Der  tafel  6pra<9i:    Da  erkennest  mich  also 
nach  langen  ziteu  nicht?   Ich  bin  dines  vaters  knccht.     Heizet  din 
vater  nicht  also?  vnd  din  mater  vnd  din  swester  heizet  also?   vnd 
dv  heizes   also?   vnd  din  eigen  heizen  also?   Din   mvter   vnd   din 
swester  sint  vor  drin  iaren  tot;  so  ist  din  vater  nv  tot  vnd  hat  dir 
25  sin  erbe  gelazen  vnd  sante  nach  dir  vil  boten  vnd  mich.    Na  habe 
ich  dich  vondcn.     Da  von  beite  nicht  me,   var  heim  vnd  vcrkonfe 
din  erbe  vnd  gib  ez  durch  got.    Also  hiez  din  vater  tun.    Do  sprach 
der  einsidel:  Ich  wil  nicht  mer  in  die  verlt.    Der  sprach:  Kumestu 
nicht  vnd  wirt  diz  gut  verlorn,  das  vordcrt  got  an  dich.     Ist  das 
»  nv  ein  böser  rat,  ob  du  armen  Iviten  din  gut  gibest,  das  ez  bösen 
Iviten  nich  werde,  vnd  ez  mit  bösen  wiben  nicht  werde  verzert,  das 
armen  Iviten  gelazen  ist?   Ist  dir  swer,    das  du  groz  almusen  an 
legest  vor  dines  vater  sele  vnd  dine  vnd  denne  her  wider  kumest 
in  die  celle  ?  Mit  sulcher  trugenheit  fürte  in  der  tafel  uz  siner  celle 
S5  hin  ZV  der   stat ,  da   sin  vater  was  vnd   verswant  der  tufel.     Der 
brader  gienc  gegen  der  pforten.     Do  begegnete  im  sin  vater  vnd 

21  hiezet. 


64 

yragete  in,  wanimbe  er  dar  kumeii  were.  Do  schamete  sich  der 
brüder  die  warheit  zv  sagene'  vnd  sprach:  Ich  wolde  dich  gerne 
sehen  ynd  bleip  bie  im  ynd  nach  Inczel  tagen  viel  er  mit  wiben  in 
snnde  vnd  bleip  in  den  sunden  vncz  an  sinen  toi.  Da  von  sai  ein 
5  manch  durch  niemandes  rat  von  sinre  celie  gan. 

8  172.  B.  V,  7,  40. 

Ein  brader  viel  in  bekoronge  vnd  begonde  da  von  abe  lazen 
sin  gebet  vnd  andere  gutete,  die  er  da  vor  hate  getan  vnd  im  sin 
regele  gebot.  Nu  bete  er  dicke  gerne  wider  angevangen,  so  ge- 
dachter danne:   La  vam;  wenne  saltn  als  recht  werden,  als  da  e 

10  were?  vnd  bleip  in  dem  zvifele;  doch  gienc  er  zv  einem  alden  vnde 
klagete  im  sinen  knmmer.  Do  saite  im  der  aide  diz  mere  also:  Ein 
man  der  hate  ackere,  die  versnmet  waren  mit  bawe,  vncz  sie  dorne 
bramen  vnd  ander  vndinc  draffe  vberwachs.  Damach  gedachter  sie 
wider  za  buwende  vnd  sprach  zv  sime  sane:   Ganc  vnd  rate  die 

15  ackere,  das  sie  wider  schone  werden.  Der  sun  gienc  vf  das  velt 
vnd  sacb,  das  es  so  gar  vol  dorne  vnd  vnkrntes  was,  das  er  erzagete 
vnd  sprach:  Wenne  mochtez  dis  velt  alles  reine  gemachen!  vnd 
legete  sich  nider  slafen.  Also  tet  er  mangen  tac.  Dar  nach  quam 
sin  vater   vnd  wolde   sehen,   was  er  bete   geschaffet  vnd  sprach: 

so  Warumbe  hastu  das  velt  nicht  gerumet?  Do  sprach  der  sun:  Vater, 
so  ich  an  sach  dise  menige  der  dorne  vnd  holczes,  da  erzagete  ich 
vnd  begonde  slafen.  Do  sprach  sin  vater:  Sun  houwe  icliches  tages 
als  vil  abe,  so  du  ligende  vf  der  erden  die  breite  macht  bedecken; 
also  get  din   were  wol  vor  sich  vnd  erzagest  nicht.     Das  tet  der 

asiungelinc  vnd  wart  das  velt  in  kurczen  ziten  wol  gebuwen.  Das 
mere  behilt  der  brader  vnd  begonde  widir  an  vaben  gate  dinc  vnd 
leite  ie  bas  vnd  ie  bas  zv,  uncz  er  mit  gotes  helfe  wider  an  sine 
maze  quam. 

8  178.  R.  V,  7,  89. 

Ein  brader  leit  arbeit  nvin  iar  von  bösen  gedanken,  also  das 

80  er  verzvifelte  vnd  sprach:  Min  sele  ist  verlorn;  darambe  wil  ich  in 

die  werlt  vam.     Als  er  vz  vnr,   do  quam  ein  stimme  vnd  sprach: 

Bekorunge,   die  du  nvin  iar  hast  gehabet,  die  sine  dine  kröne  in 

7  slnt  gebet. 


65 

dem  himelriche;   ganc  wider  an  dine  stat,  ich  lose  dich  von  hoseu 
gedanken. 

g  174.  R.  V,  7,  43. 

Ein  alder  woi\te  in  eime  hole,  der  hate  einen  bewerten  iangen 
bie  im,  den  lart  er  nach  gewonheit  alle  nechte,  das  siner  sele  nacze 

s  if as ,  ynd  nach  der  lere  sprachen  sie  ir  gebet ,  darnach  hicz  er  in 
denne  slafen.  Eines  males  qnamen  gute  werlUiche  Ivite  zy  dem 
alden  vmbe  ir  sele  heil,  die  lart  er,  des  sie  yrageten  vnd  liez  sie 
vam.  Darnach  saz  er  aber  ze  lere  vber  sinen  lungern  vnd  entslief 
in  der  rede,  wan  er  was  nivde.     Der  iungelinc  gedachte  vor  im, 

10  das  er  onch  wolde  gan  slafen  vnd  wider  stant  dem  gedanken  siben 
sinnt,  wan  inz  der  aide  nicht  hiez  noch  geheizen  hate.  Nach  mitter- 
nacht  erwachte  der  aide  vnd  vragete  den  bmder,  warnmbe  er  nicht 
hate  geslafen.  Der  sprach:  Vater  du  hieze  mich  sint  nicht,  als  din 
gewonheit  was.    Na  sungen  sie  metten  samt.    Nach  der  mettin  wart 

15  der  aide  gezoct  vnd  sach  ime  geiste  ein  herliche  stat  vnd  dar  an 
einen  stal  vnd  uf  dem  stnle  siben  cronen.  Do  vrageter,  wes  des 
were.  Das  saite  im  ein  engel  vnd  sprach:  Got  hat  die  stat  mit 
dem  stnle  dime  lungere  vmbe  sin  gut  leben  gegeben.  Die  siben 
krönen  hat  er  in  dirre  nach  verdienet.     Der  aide  quam  wider  zv 

«0  im  selber  vnd  vragete  den  bruder,  was  er  in  der  nacht  hatte  getan. 
Der  saite  im  nach  langer  vrage,  das  er  durch  demntikeit  sinen 
gedanken  sibenstunt  wider  stunt.  Do  verstunt  der  aide,  das  im 
von  iclichen  male  ein  kröne  was  bereit  vnd  lobete  got,  das  er  vmbe 
kleinen  dienst  so  groz  Ion  git. 

§  175.  B.  V,  7,  44. 

25  Ein  alder  in  sinre  cellen  lac 

Siech  ane  helfe  manigen  tac. 

So  das  im  nieman  dienst  bot; 

Doch  hatter  in  der  celle  brot. 

Des  genoz  der  sieche  drizic  tage. 
30  Do  nach  der  alten  wisen  sage 

Sante  im  got  den  engcl  sin, 

Das  er  sin  diener  solde  sin, 

3  beswcren. 
Der  yeter  bnoch.  5 


66 

Der  gienc  im  siben  tage  vor 
Mit  guter  pflege  vncz  an  das  tor. 
Des  armen  yrande  komen  dar, 
Die  da  wolden  nemen  war, 
5  Ob  er  siech  was  oder  gesunt 

m 

Dem  engel  wart  ir  bösen  kant, 

Darunibe  er  do  den  siechen  liez. 

Der  aide  do  blieben  hiez 

Die  kamenden  geste  vor  der  tvir. 
10  Von  sime  mfe  drangen  vür 

.  Die  lieben  nakebaren  sin 

Vnd  giengen  zv  der  cellen  in. 

Gevraget  wart  der  arme  do,  * 

Warambe  er  rnfte.    Er  wart  ny  vro, 
15  Vnd  saite  in,  das  er  was  gelegen 

Siech  drizic  tagen  an  allen  pflegen, 

Vnd  wie  sin  do  der  engel  pflac 

Die  siben  tage  vncz  an  den  t4ic. 

Das  sie  dar  zv  im  waren  kamen. 
90  £r  sprach,  ir  hat  mir  in  benamen. 

In  disen  meren  starp  oach  er 

Vnd  var  nach  siner  sele  ger. 

Des  nam  die  brader  wander 

Vnd  lobeten  got  bcsander, 
25  Das  er  den  sine  helfe  ic  bot, 

Die  in  an  raften  in  ir  not. 

I  176.  R.  V,  8,  6. 

Thcodoram  den  appet  bat  ein  brader  drie  tage,  das  er  im 
gotcs  wort  wolde  sagen.  Das  wolde  der  appet  nicht  tan  vnd  liez 
in  truric  von  im  scheiden.  Nv  sprach  sin  langer  zv  im:  Vater 
sowarumbe  sagestu  im  [nicht]  des  er  dich  bat  Do  sprach  der  aide: 
San  er  ist  ein  schaffnere  vnd  wil  sich  mit  vremden  werten  var 
bieten,  darambc  larte  ich  in  nicht 

§  177.  K.  V,  9,  1. 
In  eines  appetes  samenunge,  der  hiez  elyas,  viel  ein  brader  in 

2  gutes.         10  Yor. 


67 

sunde,  danunbe  wart  er  von   der  samenange  gestozen  vnd  gienc  zr 

inthonio  dem  appete  vf  sinen  berc,  da  was  er  eteswie  lange.    Do 

saote    in    der  aide  wider  in  sine  samennnge.     Do   triben   in   sine 

brader  aber  wider  vz.     Nv  gienc  er  vor  anthoniam  vnd  sagete  im, 

»das  er  yz  aber  was  getriben.    Do  enpot  anthonius  der  samenange 

dise  wort  bie  den  brudere:  £in  schif  besonf  in  dem  mer  vnd  verlos 

sine  bürde.     Dem  leren  schiffe  wart  ze  lande  geholfen.     Diz  schif 

wollet  ir  an  dem  lande  ertrenken.    Do  verstanden  die  brudere,  was 

er  meinte  vnd  enpfiengen  den  brader  in  ir  samenange. 

§  178.  R.   V,  9,  2. 

10  EÜD  priester  treip  einen  brader  vz  eime  kloster  vmbe  eine  sande, 

die   er   bäte  getan.     Do  gienc  bysarion  der  appet  mit  im  vz  vnd 
sprach:  Ich  bin  ouch  ein  sondere. 

g  179.  R.  V,  9,  3*    III,  137. 

Tsaac  biez  ein  heiliger  appet,  der  qaam  in  eine  samenange. 
Do  vant  er  einen  bruder  in  sanden  vnd  vrteilte  vber  in.  Darnach 
IS  quam  er  wider  in  die  wüste  vnd  vant  vor  sinre  cellen  einen  engel 
Stande,  der  sprach:  Got  sante  mich  her,  das  ich  dich  vrage:  war 
heizesta  mich  den  brader  senden,  den  da  hast  vrteilet?  Der  appet 
viel  nider  vnd  sprach:  Ich  habe  gesandet.  Do  sprach  der  engel: 
Got  vergit  dir  diz;  vrteile  nieman,  e  danne  in  got  habe  vrteilet. 

g  180.  R.  V,  9,  6. 

20  £in  alder  sprach:  Sihesta  ieman  in  sanden,  schaldige  in  nicht, 

der  sie  tot.  Schaldige  den,  der  in  an  vichtet  vnd  sprich:  We  mir! 
dirre  ist  vber  sinen  willen  vberwanden;  also  geschieht  ooch  mir. 
Das  weine  vnd  suche  gotes  helfe  vnd  sinen  trost,  wan  wir  alle  mögen 
werden  betrogen. 

§  181.  R.  V,  9,  9.  III,  136. 

25         Eines  males  qoamen  brudere  zv  samene  in  scyti  vnd  redeten 

von  eines  broders  sanden.    Da  was  pyor  ein  appet,  der  gienc  von 

in  vz  vnd  vulte  einen  sac  mit  sande  vnd  leite  in  vf  sinen  rucke  vnd 

hienc  ein  kleines  korbelin  vol  sandes  vor  sich  vnd  truc  die  beide 

wider  in  vor  die  brudere.    Die  vrageten,    was  er  da  mitte  bednte. 

CO  Do  sprach  er:   Dirre   groze   sac  vol   sandes   bedutet   mine   swere 

5* 


68 

manicvalde  snnde,  die  habe  ich  zy  rncke  gestozen.  Diz  kleine  kor- 
belin  bedntet  mines  bruders  sunde,  die  spanne  ich  vor  min  ongen, 
das  ich  darnmbe  berespe  in  vnd  miner  snnde  vergezze.  Also  solde 
ez  nicht  sin.  Ich  solde  mine  snnde  vor  mich  legen  vnd  solde  vnsers 
5  herren  gnade  dar  vber  suchen  vnd  solde  mines  bmder  snnde  ver- 
gezzen.    Do  sprachen  die  alden:  Warlich  das  ist  ein  heilsam  wec 

§  182.  R.  y,  9,  12. 

Zwene  bmder  waren  in  einer  samenunge  also  heiliges  lebenes, 
das  itweder  vnsers  herren  gnade  sach  vf  dem  andern.  Eines  vri- 
tages  gienc  ir  einer  vz  vnd  sach,  das  ein  man  an  dem  morgen  az, 

10  ZV  dem  sprach  er:  Izzes  du  als  vm  an  dem  vritage?  Dar  nach 
sanc  man  messe  nach  ir  gewonheit.  Do  sach  in  sin  bmder  an  vnd 
sach,  das  im  got  sin  gnade  hate  gezacket,  des  wart  er  traric.  Nach 
der  messe  qnamen  sie  in  ir  celle.  Do  sprach  der  eine:  Bmder, 
was  hastu  getan?  Ich  sach  vnsers  herren  gnade  hvite  bie  dir  nicht. 

15 Do  sprach  der  ander:  Ich  habe  nicht  getan  noch  gedacht,  des  ich 
icht  wizze,  wan  gestern  sach  ich  einen  man  ezzen  vnd  sprach: 
Izzestu  als  vru  an  dem  vritage?  Do  sprach  er:  Von  der  snnde  ist 
dir  dise  gnade  gennmmen.  Vmbe  das  wort  bnzten  sie  beiden  samt 
vierzehen  tage  vnd  nach,   vncz  sie  die  gnade  wider   von  vnserme 

20  herren  erwürben. 

§  183.  R.  V,  9,  11. 

Ein  pricster  gienc  gewonlichen  zv  einem  einsidele  vnd  segente 
im  vnsers  herren  lichamen,  das  er  sich  bewarte.  Nu  wart  dem 
einsidele  gesait,  das  der  priester  mit  vnkvischeite  vmbe  gienge, 
darumbe  wolde   er   siner  messe   nicht   me   hören.     Do   qnam   ein 

25  stimme  zv  dem  einsidele  vnd  sprach :  Die  Ivite  haben  [in  mine]  ge- 
richte  genumen.  Do  wart  der  aide  gezucket  ime  geiste  vnd  sach 
einen  guldinen  sot  vnd  einen  guldinen  eimer  dar  obe  an  eime  gnl- 
dinen  seile.  Der  sot  hate  gar  gut  wazzer,  vnd  sach  das  ein  vzzecziger 
das  wazzer  schuf.    Nu  bette  der  aide  gerne  getmnken,  wan  das  im 

80  das  wazzer  von  dem  vzzeczigen  wider  stunt.  Do  sprach  aber  die 
stimme:  Warumbe  trinkestu  des  guten  wazzers  nicht?  Nu  schepfet 
ez  uuwen  der  vzzeczige  vnd  guzet  es  denne  in  ein  schone  vas,  mac 

25  Ime. 


69 

ex  da  TOn  vnreine  werden?  Do  quam  der  einsidel  zv  im  selber 
fiid  betrachte  die  bedvitmige  siner  gesiebte  vnd  sante  nach  dem 
pristere,  der  sanc  im  aber  vnd  bewart  in  vncz,  als  er  dar  bäte  getan. 

§  184.  B.   V,  10,  76. 

Elin  edel  romer  was  gar  gewaldic  vnd  riebe,  der  var  von  rome 

s  in  scyti  in  eine  stat,  da  des  landes  kirchc  was  vnd  wart  ein  mvncb. 
Ka  sach  der  priester,  das  er  siech  was  vnd  erkante,  das  er  bäte 
wirthschefte  gewont  vnd  sante  im,  des  er  von  der  kirchen  haben 
mochte;  also  was  er  da  mit  eime  knechte,  der  im  vor  gie  fanf  vnd 
zwenezic  iar,  vnd  wart  heiliges  lebens  also,  das  er  ime  geiste  sach, 

29  das  andern  Iviten  verborgen  was.  Zv  dem  herren  com  ein  mvncb 
Ton  egjpto  vmb  das  er  versach  sich,  das  er  herter  leben  solde  von 
im  leren.  Den  enpfienc  er  gntlicben  vnd  nach  ir  gebete  sazen  sie 
samt.  Na  sach  der  von  egipto,  das  dirrc  herre  gute  kleider  bäte 
vnd  ein  bette,  das  was  gevlochten  von  widelin  vnd  sine  knrsen,  dar 

ift  obe  da  mweter  vffe  vnd  ein  kleine  küssen  vuder  sin  houbet.  Da 
sach  er,  das  sine'  vuze  reine  waren  vnd  hate  schuo  daran.  Diz 
misseviel  im  sere  vnd  wart  geboret  da  von,  wau  die  gewonhelt 
was  in  scyti,  das  man  gar  hertcclicb  da  lebete.  Nu  wüste  der 
romer    des    muncbes  gedanken  wol  vnd    sprach   zv  sime   knechte: 

»  Bereite  vns  ein  gut  imbiz  durch  disen  appet  von  egipto.  Do  machete 
er  knit,  als  er  hate  vnd  azen,  do  sin  zit  was.  Do  hate  er  enwenic 
wines  durch  sine  krankheit,  den  trunken  sie  euch.  An  dem  abende 
sprachen  sie  zwelf  sahnen  vnd  sliefen  do.  In  der  nach  sprachen 
sie  aber  zwelf  salmen.    Des  morgens  sprach  der  von  egipto  zv  dem 

ö  herren :  Bete  vber  mich,  vnd  gienc  vz  von  im  nicht  gebezzert.  Nu 
wolde  in  der  romer  heilen  vnd  sante  nach  in  vf  den  wec.  Do  com 
er  wider  in  sin  celle  vnd  wart  wol  enpfangen.  Do  vragete  in  der 
romer  also:  Von  welchem  lande  bistu?  Der  aide  sprach:  Ich  bin 
von  egipto.   Er  vragete  aber:  Von  welcher  stat?  Der  bruder  sprach: 

»Ich  was  in  kleiner  stat  gesezzen.  Der  herre  vragete  in  aber:  Was 
war  din  hantwerc,  e  danne  du  ein  munich  wurdes?  Do  sprach  er: 
Ich  hütete  akere.  Der  herre  vragete,  wie  sin  spisc,  sin  tranc,  sine 
bette  vnd  sine  wat  weren,  do  er  des  veldes  huttc.  Do  sait  er  im 
also:   Min  spise  was  dürre  brot  vnd  salcz,   ob  ich  das  vant.    Min 

85  tranc  was  ein  bach ,  do  hatte  ich  inne  so  ich  wolde.  Min  bette 
was  die  bloze  erde,  da  vffe  rugete  ich.    Da  sprach  der  romer:  Das 


70 

waren  groze  arbeiten  vnd  saite  im  durch  bezzemnge,  wie  er  hatte 
gelebet  vnd  sprach:  Ich  armer  man  was  in  der  grozen  stat  zv  rome 
vnd  hatte  in  der  pfallenze  die  hoste  stat  bie  dem  kaisere.  Die  stat 
liez  ich   vnd  qaam  in  dise  waste.     Ich  hate  groze  hviser  vnd  vil 

5  gutes,  das  liez  ich  vnd  quam  in  dise  arme  celle.  Ich  hate  bette 
von  golde  vnd  waren  mit  gar  edelme  gewete.  Da  vor  hat  mir  got 
diz  bettgerete  gegeben  vnd  dise  korsenne.  Mine  klcider  waren  vil 
gutes  wert.  Da  vur  trage  ich  diz  hose  gewant.  Zv  minen  ezzen 
wart  vil  goldes  verzert.     Darumbe   got  mir  git  diz  kmt  vnd  diz 

10  kleine  winlin.  Vur  vil  Ivite,  die  mir  dienten,  hat  got  disem  knechte 
geboten,  das  er  mir  vor  gat.  Vor  edele  bat  habe  ich  ein  wazzer 
an  mine  vuze  vnd  trage  schuhe  vor  minre  krankeit.  Ynr  seiten 
spil  vnd  vor  vroude,  die  ich  hatte  in  minen  wirtscheften ,  Sprech 
ich  tages  swelf  salmen  vnd  uachtes  swelfe  vnd  bitte  diz,  vater,   das 

15  du  dich  nicht  bosers  durch  mine  krankeit  Do  sprach  der  manch:  Ich 
armer  man  bin  von  werlde  grozen  arbeiten  knmen  in  geistlich  lehn 
ZV  guter  rue  vnd  habe,  des  ich  e  nicht  hatte.  So  bistu  von  grozer 
rue  in  arbeit  ^llleclichen  kumen  vnd  von  wirtscheft  in  armut.  Also 
wart  der  bruder  vil  gebezzert  vnd  für  wider  heym. 

§  185.  R.  IV,  43. 

20  Ein  einsidel  hiez  heron,  der  was  virzic  iar  in  der  wüste  vnd 
hatte  svnderlich  herte  lehn  vnd  lac  steteclicher  in  sinre  celle  den 
andere  brudere.  Der  vastete  vnd  lac  an  sinre  heimeliche  so  stc- 
teclichen,  das  er  an  dem  heiligen  ostertage  zv  kirchen  zv  andern 
sinen  genozen  nicht  enquam,  darumbe  das  er  sine  vasten  des  tages 

25  nicht  wolde  brechen.  Von  der  vrefelichen  strenge ,  die  er  ane  be- 
scheidenheit  hilt  vor  alle  sine  brudere,  so  quam  der  tufel  zv  im  in 
eines  engeis  wise.  Den  enpfienc  er  gar  lobelichen  vnd  viel  von 
sime. geböte  in  einen  tiefen  soth,  das  er  wolde  versuchen,  ob  in 
sin  volkumcn  lebn  vz  dem  sode  vngeseret  wider  vf  brecht e.  Daunen 

30  vz  zugen  in  die  brudere  mit  arbeiten  vnd  starp  an  dem  dritten  tage 
ane  ruwe,  wan  er  wolde  nicht  glouben,  das  in  der  tufel  hatte  betrogen. 

§  186.  R.  V,  10,  10.   m,  21. 

Agathen  hiez  ein  heilic  appet,  zv  dem  giengen  brudere  vnd 
versuchten ,  ob  sie  in  zoruic  mochte  gemachen  vnd  sprachen  zv  im : 
Du  bist  agathon  der  vnkyische  vnd  der  hochvertige.    Do  sprach  er : 


I 


71 

Ist  ez  also?  Sie  sprachen  aber:  Du  bist  agathon  der  cleffige  hin- 
deredere.  Do  sprach  er:  Der  bin  ich.  Aber  vrageten  sie  in:  Da 
bist  agathon  der  keczer?  Er  antworte  do  vnd  sprach:  Ich  bin  nicht 
ein  keczer.  Do  sprachen  sie:  Warumbe  bistu  von  dem  werte  Tn- 
5  geduldiger  worden,  das  wir  sprachen:  Du  bist  ein  keczer,  denne 
von  andern  bösen  dingen,  der  wir  dich  zigen?  Er  sprach:  Ir  ziget 
mich  snnden,  der  gab  ich  mich  schuldic  darch  miner  sele  heil. 
Keczere  bin  ich  vnschnldic,  wan  das  ist  ein  scheidange  von  gote, 
von  dem  wil  ich  nich  gescheiden  werden. 

§  187.  R-  V,  10,  47. 

10  Pastorem  den  appet  vragete  ein  bruder  also:  Was  ist  das  got 
sprichet:  Wer  sinen  bruder  erzürnet  ane  sachc?  Do  sprach  pastor: 
Swie  dich  diu  bri^dor  beswereu  wil,  brichet  er  dia  oagc  dir  vz,  du 
znmes  denne  noch  mit  im  ane  sache.  Wil  er  dich  von  gote  scheiden, 
so  zume;  das  ist  nicht  ane  scha[den]. 

§  188.  K.  V,  10,  21. 

15  Effrem  hiez  ein  appet.  Zv  dem  gienc  ein  böse  wip  vnd  wolde 
in  han  in  vukvischeit  oder  in  zorn  gevellet,  wan  in  gesach  nie 
mensche  gezurnen  noch  gckrigcn.  Do  sprach  er  zu  ir:  Yolge  mir 
nach.  Also  quamen  sie,  da  vil  Ivite  samt  waren.  Da  sprach  er 
ZV  ir:  Hie  wil  ich  bie  dir  ligen.    Sie  sach,  das  so  vil  Ivite  da  was 

so  vnd  sprach :  Wir  werden  geschendet  hie  vnder  dirre  menge.  Do 
sprach  er:  Yorchtestu  Ivite?  du  salt  me  verebten,  der  alle  vinstenisse 
[der]  heimelichen  kan  offen. 

§  189.  R.  V,  13,  13. 

Ein  munch  hate  einen  armen  bruder,  dem  gab  er  von  sime 
gnete,   des  er  mit  arbeiten  hatte  gewonnen,   vnd   swie  dicke  er  im 

25  gab,  so  was  er  ie  armer.  Das  klagete  der  munch  eime  alden,  der 
sprach :  Gib  diuen  bruder  nicht  me  vnd  sprich :  Bruder  arbeite  selber 
vnd  gib  euch  mir;  ich  gap  dir,  do  ich  hatte  vnd  nim  von  im,  swas 
er  dir  gebe  vnde  gib  ez  armen  Iviten,  das  sie  vber  in  betten.  Der 
mvnch  redete  mit  sinem  bruder,  do  er  zv  im  quam,  als  er  geheizen 

30  was  vnd  liez  in  truric  von  im  scheiden ;  doch   begonde  er  arbeiten 

11  mineo.         21  vochten. 


72 

vnd  brachte  dem  mYnche  an  dem  ersten  krnt  vz  sime  garten.  Das 
nam  er  vnd  gab  ez  alden  brudern,  das  sie  vor  in  beten.  Dar  nach 
brachte  er  im  krut  vnd  dm  brot;  das  gab  er  als  da  vor  armen 
Iviten  vnd  gab  im  sinen  segen.    Do  gienc  er  wider  heym  vnd  brachte 

5  aber  do  vil  spise,  win  vnd  vische.  Da  mite  spisete  er  aber  arme 
Ivite  vnd  vrageten,  ob  er  icht  brotes  bedorfte.  'Do  sprach  er:  Herre 
nein;  swas  dines  gnetes  ie  in  min  hvis  quam,  das  verswante  min 
gut  als  ein  fvir;  sint  aber  da  mir  nicht  me  gebe,  so  wuchs  min 
gut  vnd  habe  von  gotes  gnaden  gar  nv  vil.     Das  saite  der  manch 

10  dem  alden.  Do  sprach  er:  Munche  gut  ist  als  fvir;  ez  kumet,  so 
verswendet  ez,  was  bie  im  ist.  Swer  armen  Iviten  von  sinen  ar- 
beiten hilfet,  deme  hilfet  got  von  armut. 

g  190.  B.  V,  13,  9. 

In  eime  lande  das  heizet  syria,  da  saz  ein  alder  bie  der  straze 
in  einer  waste,  vnd  in  ieclicher  zit,  so  ein  munch  zv  im  kom,  den 

15  hiez  er  ezzen.  Eines  tages  quam  ein  einsidel  zv  im ,  den  bat  er 
ezzen.  Do  sprach  er:  Ich  vaste  hvite  vnd  sal  nicht  ezzen.  Der 
aide  wart  truric  vnd  sprach:  Ich  bitte  dich,  versmahe  dinen  knecht 
nicht,  kum  her  beten  vnder  disen  boum.  Mit  swes  gebete  der 
boum  nige,   der  volge  dem  andern.    Also  giengen  sie  samt.    Von 

20  erst  viel  der  gast  nider  an  sin  gebet  vnd  wart  nichtes  gewar.  Dar 
nach  viel  der  aide  an  sin  gebet,  deme  neigete  sich  der  bom.  Da 
bie  verstunden  sie  sich,  das  der  rechten  minne  vor  gote  nicht 
glichen  mac  vnd  lebeten  got  mit  vrouden,  der  so  groze  wunder 
durch  sine  dinere  tut 

§  191.  R.  V,  14,  3. 

25  Johannes  hiez  ein  appet,  der  was  vnder  eime  alden  in  scyti, 
der  was  ein  krieche  vnd  hiez  in  vil  vbereger  dinge  tun,  vmb  das 
er  sine  gehorsame  wolde  bewarn.  Der  selbe  aide  stiez  ein  holcz, 
das  war  dürre  in  die  erde  vnd  hiez  in,  das  ers  beguzze,  vncz  es 
vrucht  gebe.    Nu  was  das  wazzer  verre  dannen,  das  er  ame  abende 

80  vz  gienc  nach  wazzer  vnd  es  des  morgens  brachte.  Vnd  vber  dru 
iar  grunete  das  holcz  vnd  gab  vrucht.     Der  fruchte  truc  der  aide 


13  Btrare. 


73 

in  ein  miinster  ?nd  sprach  zv  den  brndern:  Ezzet  die  fracht,  ez  ist 
ein  fracht  der  gehorsam. 

§  192.  R.  V,  14,  18. 

Ein  werltlich  man  hatte  drie  sone,  die  liez  er  ynd.Yur  zy  eime 
klostere,  do  wart  er  enpfangen.    Nach  drin  iaren  begonde  in  iameren 

5  nacb  den  kiuden  vnd  wart  traric.  Das  sach  sin  appet  vnd  vraget 
in,  was  im  were.  Do  sprach  er:  Ich  liez  drie  sane  in  einer  stat, 
die  sehe  ich  gerne.  Der  appet  gebot  im,  das  er  sie  dar  brechte. 
Also  TOT  er  nach  den  kinden  vnd  vant,  das  zwene  tot  waren.  Das 
dritte  vorte  er  mit  im  in  das  kloster  vnd  vant  den  appet  in  einer 

10  pfisteri.  Der  appet  grozet  in  vnd  vmbe  vienc  das  isint  mit  knssene. 
Do  vrageter  den  bruder:  Ist  dir  diz  kint  liep?  Der  bruder  sprach: 
ik.  Do  sprach  der  appet:  Wirf  ez  in  den  oven.  Der  bruder  warf 
sin  kint  in  den  brinnenden  oven.  Do  wart  im  der  oven  kule  als 
ein  tov  vnd  cnpficnc  sin  kint  gesnnt  wider  vnd  vnsers  herren  trost, 

15  als  abraham  der  patriarche ,  dem  er  glich  au  gehorsame  was. 

§  193.  R.  V,  14,  17.  III,  143. 

Zwene  vleischlicbe  bruder  vnren  samt  in  ein  kloster;  der  eine 
Tastete  gar  vil,  der  ander  der  was  gar  gehorsam,  also  das  man  vil 
saite  von  siner  gehorsam,  vnd  hatte  von  den  brudem  groz  lob.  Das 
uidete  sin  bruder  an  im  vnd  sprach  in  simc  herczen:   Ich  sol  ver- 

so  suchen,  ob  dirre  recht  gehorsam  ist  vnd  sprach  zv  dem  appete: 
La  minen  bruder  mit  mir  vz  gan.  Das  erloubete  in  der  appet. 
Do  vurter  sinen  bruder  zv  einem  wazzer,  da  waren  vil  inne  coco- 
drillen  vnd  sprach:  Gkinc  in  das  wazzer.  Der  bruder  was  im  ge- 
horsam vnd  gienc  in  den  bach.     Dar  komen    die  cocodrillen  vnd 

25  lecketen  im  sinen  lip  ane  sere.  Das  sach  der  vastende  bruder  vnd 
hiez  in  wider  vz  gan.  Also  giengen  sie  samt  vnd  vunden  einen 
toten  an  dem  wege  ligende.  Do  sprach  der  gehorsame  bruder:  Wir 
sullen  beten,  er  stat  vil  lichte  wider  vf.  Also  hegenden  sie  beten, 
vncz   der  tote  wider  vf  stunt.     Do  sprach  der  vastende  bruder: 

30  Dirre  tote  ist  erstanden  vor  mincr  vasten.  Nu  offente  got  [dem] 
appete,  wie  dirre  bruder  vnder  den  cocodrillen  versuchet  was,  vnd 
wie  der  tote  was  erquicket.  In  der  wile  quamen  sie  wider  in  ir 
kloster.    Do  sprach  der  appet  zv  dem  vastenden  bruder:  Warumbe 


74 

tete  du  dinen  bruder  also?  Erkenne,  das  der  tote  erstont  von  siner 
gehorsam  vnd  nicht  von  diner  vasten. 

S  194.  B.  T,  15,  25.  III,  99. 

Macharios  der  beilige  man  was  in  einer  wnste,   da  verkonfte 
im  ein  werltlicb  man  sin  werc  vnd  brachte  im,  des  er  bedorfie.    Da 

»nahen  bie  wart  ein  tochter  heimelich  eines  kindes  swanger  von 
eime  inngelinge,  die  wart  gevraget,  wer  ir  man  were  vnd  saite,  das 
sie  macharias  bete  benotet,  vnd  von  dem  trage,  do  vienc  ir  vater 
vnd  ir  vrnnde  machariam  vnd  hancten  im  hefene  vnd  krage  an  sinen 
hals  vnd  singen  in  von  gazzen  zv  gazzen  rufende  vnder  die  Ivite, 

10  das  er  hette  ir  tochter  genotzoget.  Vnder  andern  Iviten  lief  im  sin 
diener  noch  mit  grozer  schäme.  2v  dem  sprachen  sie  mit  grozem 
schalle:  Sich  her  wa  din  heilige,  den  du  hast  gelobet  vor  vns,  wad 
er  nu  getan.  Mit  so  getanem  schalle  singen  sie  in  vncz  vf  den  tot. 
Dar  erbarmete  einen  alden  man,   der  sprach:   Wie  lange  wollet  ir 

isdisen  eilenden  munch  marteren?  Do  sprachen  sie:  £r  muz  vnser 
tochter  ir  spise  globen  zv  gebene,  oder  wir  lazen  nicht.  Das  globete 
sin  diener  vor  in.  Als  gienc  er  wider  in  sine  Celle,  vnd  swas  er 
da  inne  bereites  vant  von  korbelinen,  die  sant  er  siner  gemahelen, 
das  sie  ir  notdurft  da  mite  gewunne  vnd  sprach  zv  im  selben:  Ma- 

20  chari !  Nu  hastu  ein  wip,  die  gewinnet  dir  lichte  ein  kint  von  einem 
andern  man,  so  heizestu  doch  eiii  vater.  Darumbe  wirke  me  danne 
hie  vor,  das  du  din  wip  erzihest.  Diz  leite  er  in  sin  hercze  vnd 
worchte  tac  vnd  nacht  vmbe  ir  lipnar,  wan  er  wüste  wol,  das  got 
vber  alle  dinc  richter  vnd  gezuc  ist.    Dar  nach  quam  der  tochter 

26zit,  die  begonde  quelen  mauigen  tac,  das  sie  nicht  mochte  gebern 
vnd  wart  gevraget,  ob  sie  ich  bete  getan,  da  von  sie  die  arbeit 
bete  verschuldet.  Do  sprach  sie:  Ich  habe  den  heiligen  einsidel 
angelogen.  Ich  trage  dis  kint  von  vnserme  nakeburen,  dem  innge- 
linge.   Das  vernam  sentc  macharien  diener,   der  lief  vrolich  noch 

so  machario  vnd  sprach :  Ir  vrnnde  kumen  vnd  wollen  dich  bitten,  das 
du  in  vergebest  ir  missetat.  Do  vorchte  der  heilige  man,  das  im 
von  den  Iviten  ze  vil  eren  wurde  erbotten  vnd  vur  von  dannen  in 
scytin,  da  bleib  er  vncz  an  sin  ende. 


8  krude. 


75 


S  195.  a  m,  26. 

Ein  manch  com  von  scyti  an  eine  stat,  die  hiez  cellia,  das  er 
die  brndere  gerne  sacb,  wan  da  was  vil  bmdere  in  maniger  celle. 
Nu  hatte  ein  alt  vater  da  ein  oede  celle,  der  sprach  zv  im:  Ganc 
in-  mine  celle,   vncz  dn  ein  ander  geraachet,   das  geschach.    Dar 

5  qnamen  bmdere  dicke,  das  er  in  gotes  wort  saite,  wan  dar  zv  hatte 
er  gnade.  Do  begonde  in  der  aide  niden  vnd  sprach:  Ich  bin  hie 
lange  an  dirre  stat  gewesn  vnd  kamen  die  bmder  nie  zv  mir  wan 
seiden,  do  hochzit  was  vnd  knmen  zv  disem  bnider  alle,  vnd  sprach 
ZV  sime  langer:   Ganc  heiz  in  vz  miner  celle  gan,   ich  bedarf  ir 

10  selber.  Der  iuuger  gienc  hin  vnd  sprach  zv  dem  vremden  brader: 
Min  appet  entpot  dir  sin  gebet;  enpnit  im,  wie  da  dich  gehabest, 
er  horte  sagen  du  sist  siech.  Do  enpot  er  im  also  wider:  Yater 
bete  vor  mich,  ich  bin  siech.  Der  lungere  saite  sinem  apte  also 
von  dem  bmdere:    Er  bitet  dich,  das  du  im  dri  tage  vrist  gebest, 

15  vncz  er  ein  celle  gemache.  Vber  drie  tage  sant  er  aber  sinen  langer 
hin  vnd  sprach:  Heize  in  vz  miner  cellcn  gan,  oder  ich  tribe  in 
VZ  mit  eime  stecken.  Der  bmder  verkerte  aber  die  rede  vor  dem 
bruder  vnd  sprach:  Min  appet  sorget  vmbe  dich;  empvit  im,  wie 
dir  sie.     Do  sprach  der  bruder:   Ich  bin  von  sime  gebete  gnesn, 

fo  sage  im  groze  gnade.  Der  langer  sprach  aber  zv  sime  appete:  Er 
bittet  dich  lazzen  in  blibeu  vncz  an  snntage,  so  gat  er  vz.  Nach 
dem  suntage,  do  er  nicht  vz  gienc,  do  nam  der  aide  einen  rigel 
vnd  gieng  zornlicben  hin,  da  er  in  wolde  vz  slahen.  Do  sprach 
sin  iunger:  Vater,  ich  gan  vur  vnd  besihe,  ob  da  bie  in  bruder  sint, 

ib  das  sie  nicht  geboscrt  werden.  Also  gienc  er  vur  in  des  bruder 
celle  vnd  sprach:  Min  appet  wil  dich  gesehen.  Ganc  vz,  eupfach 
in,  danke  im,  das  er  dir  gutlichen  tut,  wan  er  kumt  durch  rechte 
liebe  zv  dir.  Der  bruder  was  vro  vnd  lief  balde  gegen  dem  alden 
vnd  viel  verre  vor  im  nider  vf  die  erde  an  sin  gebet  vnd  sprach: 

30  Lieber  vater !  got  dir  gebe  das  ewige  gut  vmbe  die  celle ,  die  du 
mir  lihest  durch  sinen  namen,  vnd  bereite  dir  ein  schone  wonunge 
in  dem  himelischen  ierusalem.  Von  der  guten  rede  erkom  der  aide 
vnd  vmbe  vienc  den  bruder  mit  kvissene  vnd  vurte  in  hcym  in  sine 
celle,  das  er  da  bie  im  az  vnd  tranc  in  der  gotes  minne.    Dar  nach 

6  käme. 


76 

sprach  der  aide  zu  sime  ionger:  San,  saista  im  von  der  celle,  als 
ich  dich  hiez?  Der  iunger  sprach':  Vater  ich  bin  dir  schnldic  de- 
mutilceit  als  minem  herrn,  darumbe  wider  rede  ich  nicht  din  gebot; 
ich  saite  im  aber  nicht,  als  do  hieze.  Do  yiel  der  aide  sime  iunger 
5 ZV  vnzen  vnd  sprach:  Dn  salt  immerme  min  vater  sin  vnd  ich  din 
ionger.  Got  hat  mich  ynd  disen  bmder  vor  snnden  behütet  von 
diner  wisheit  vnd  von  diner  betrachtange. 

§  196.  R.  y,  16,  12.  m,  151. 

Pafoncias  der  appet  tranc  seiden  win.  Der  kom  eines  tages  in 
der  wüste  in  eine  samenonge,  da  waren  mordere,  die  tranken  win. 

10  Nv  erkante  ir  houbet  man  pafoncinm  vnd  waste ,  das  er  seiden  win 
tranc.  Der  vulte  einen  köpf  mit  wine,  den  bot  er  im  mit  einer 
hant;  wan  er  sach,  das  er  made  was,  vnd  hab  in  der  andern  hant 
ein  blos  swert  vnd  sprach:  Trinkcstn  nicht,  ich  slahe  dich.  Der 
aide  tranc,  wan  er  sach,  das  der  mordere  gotes  gebot  hatte  ervnllet 

15  mit  sime  wine  vnd  wolde  in  gote  wider  gewinnen  mit  dem  tränke. 
Nu  sprach  der  morder:  Vater  vergip  mir,  das  ich  dich  truric  habe 
gemachet.  Der  aide  sprach:  Ich  gloube,  das  got  vmbe  disen  win 
sich  erbarmet  vber  dich  in  diser  werlde  vnd  in  der  künftigen.  Do 
sprach  der  diebe  meister:   Ich  gloube,  das  niemmer  menschen  leit 

20  mer  von  mir  geschieht.  An  der  stat  bekarte  in  [der]  aide  vnd  sine 
gesellen  zv  unserme  herren.  Da  von  sal  man  durch  got  vblen 
Iviten  ires  willen  volgen,  ob  ez  zv  gute  in  ziten  kumeu  mac. 

§  197.  K.  VI,  2,  9. 

Emilius  der  appet  gienc  an  eine  stat.  Da  sach  er  einen  munch, 
der  was  gefangen  vor  einen  manslechtigen.     Nu  gienc  er  zv  dem 

25  brudere  vnd  er  für ,  das  er  vnschuldic  was  vnd  sprach  zv  in ,  die 
sin  hüten:  Zeiget  mir  den  crslagenen.  Das  taten  sie.  Do  gienc  er 
ZV  dem  toten  vnd  hiez  sie  alle  beten  vnd  er  sprach  zv  im:  Sage 
vns,  wer  slug  dich?  Do  sprach  der  tote:  Ich  gienc  in  die  kirche 
vnd  beval  dem  priestere  min  gut,   der  slug  mich  vnd  warf  mich  in 

30  dises  aptes  munster.  Nemet  im  das  gut  vnd  gebet  ez  minen  kinden. 
Do  sprach  der  aide:  Ganc  slafen,  vncz  dich  got  wecke.  Do  starp 
er  aber.  Also  wart  gotes  diener  sines  todes  von  in  da  vnschuldic 
gesait. 


77 


§  198.  R.  in,  24. 

Ein  heiliger  manch  was  in  eime  kloster  Mge  zit  siech,  so  das 
im  nieman  gehelfen  mochte,  wan  in  dem  kloster  was  nicht,  das  in 
gehelfen  mochte.  Nu  bat  ein  heilige  maget  den  apet,  das  er  den 
siechen  bruder  in  ir  celle  hieze  tragen,    da  wolde  sie  sin  pflegen. 

5  Das  hiez  der  appet  tun,  wan  sie  vant  in  der  stat,  bie  der  sie  was 
gesezzen,  vil  des  er  bedorfte.  Na  enpfienc  sie  in  gatlichen  vnd 
pflac  sin  gar  wol  vrobe  vnsers  herren  Ion;  sie  diente  im  mit  flize 
vber  dru  iar.  Do  sprachen  hose  Ivite,  das  des  alden  consciencie 
nich  Iviter  were  bie  der  megede;   sie  zigen  in,  das  er  bie  ir  were 

10  darch  bosheit.  Das  vemam  der  aide  vnd  sprach :  Du  herre  got 
erkennest  alleine  alle  dinc  vnd  sihes,  das  min  Siechtum  manicf&lt 
ist  vnd  min  arbeit  manige  zit  weret,  darumbe  ich  diner  dienerinne 
dienst  wol  bedarf,  den  sie  mir  tut  durch  dinen  namen.  Gib  ir  herre 
darumbe  Ion  in  dem  ewigen  lebene,    als  du  von  dinre   guete  hast 

15  gelobet  den ,  die  siechen  in  dinen  namen  gut  tunt.  Nu  begonde 
nahen  sin  tac,  an  dem  er  sterben  solde,  vnd  kumen  die  alt  vetere 
vnd  vil  andere  brudere  vz  der  wüste  vnd  von  dem  kloster;  zv  den 
sprach  er,  do  sie  vor  im  sazen:  Liebe  herren  vetere  vnd  brudere, 
ich  bite  vch,  nemet  minen  stap  vnd   steket  in  vf  min  grap   nach 

20  minem  todc ;  wurzelt  er  da  vnd  grünet  vnd  git  sine  vrucht,  so  glou- 
bet  denne ,  das  mine  consciencie  reine  gewesen  ist  bie  dirre  gotes 
dirnen,  die  mir  hat  gedienet.  Also  nam  in  got  von  dirre  werlde. 
Do  stiezen  die  alden  sinen  stap,  als  er  hiez,  vf  sin  grap;  der  stap 
brachte  loup  vnd  vruch  bie  siner  zit.    Darumbe  lobeten  die  heiligen 

25  alden  vnsem  herren  vnd  andere  Ivite  vil,  die  von  andern  landen  dar 
kamen  vnd  das  zeichen  sahen,  da  got  mit  sine  dineren  beide  samt 
vnschuldic  geruchte  wolde  geben. 

§  199. 

Ein  guter  einsidel  sagete  sinen  brudern,   das  er  eines  tages 

gedachte  zv  suchen,  ob  er  in  der  inren  wüste  iman  mochte  vinden, 

80  der  gote  da  diente.     Da  iune   gienc  er   vier  tage  vnd  vier  nach, 

vncz  er  vant  ein  hol.     Da  inne   sach  er  einen  menschen  siezen  vnd 

bozete;  do  antwort  er  im  nicht,  wan  er  was  tot.    £r  gienc  selber 


11  man.        26  dinere.        27  gernchte  ynde  wolde. 


78 

dar  in  vnd  greif  vf  in,  do  zerviel  er  gar.  Danne  gienc  er  vorbas 
ynd  vant  da  ein  ander  hol  vnd  sach  da  vor  menschen  vozstappen. 
Da  klopfeter  aber  nach  mnnchen  gewonheit  Do  antwort  im  nieman. 
Na  sinnt  er  vor  dem  hole  vncz  an  den  abent  vnd   sach   nrrinder 

5  gegen  im  gan  vnd  einen  alden  man  nacket  vnder  in  gan ,  des  har 
bedache  im  alle  sinen  lip  vnd  gieng  gegen  dem  hole.  Da  sach  er 
den  einsidel  stan  vnd  vorchte,  ez  were  ein  geist  vnd  segente  sich. 
Do  sprach  der  einsidel:  Vorchte  dich  nicht,  gotes  knecht,  ich  bin 
ein  mensche.    Sich  mine  hen'de  vnd  mine  vnze  vnd  mre  mich,  das 

10  ich  vleisch  vnd  bcin  habe.  Da  von  wart  er  getröstet  vnd  vurte  den 
einsidel  in  sine  celle  vnd  vragete  in,  wie  er  dar  were  knmen.  Da 
sageter  im,  das  er  gotes  dienere  da  hate  gesachet,  vnd  begonde 
ouch  in  also  vragen:  Wenne  qaeme  du  her,  lieber  vater,  oder  wie? 
wa  ist  din  spise?  wie  machta  nacket  lehn  vor  vroste  vnd  vor  hicze? 

15  Do  sprach  der  wilde  aide:  Ich  was  in  eime  kloster  vnd  wap  linin 
tnch ;  dannen  vur  ich  nach  ruwe  vnd  nach  grozerme  gotes  lone  vnd 
machete  mir  eine  celle  in  einer  wnste.  Dar  trugen  mir  Ivite  gam 
ZV  hantwerke  vnd  kouften  tuch  von  mir,  also  gewan  ich  gut  vnd 
gap  das  pilgerimen  vnd  armen  Iviten  zezzenden  in  miner  celle.    Nu 

20  begonde  der  tufel  niden,  das  ich  gote  also  min  gut  opferte,  vnd  leite 
mir  sine  läge,  wie  er  mir  gotes  Ion  mochte  gezucken.  Er  riet  einer 
heiligen  maget,  die  hatte  mir  da  vor  brach  zv  wirkene,  das  sie  mir 
aber.brechte  vnd  aber.  Die  kom  mit  sime  rate  als  dicke,  das  wir 
ein  ander  wurden  heimelich  an  ze  sehende  vnd  sament  ezzende  vnd 

25grifende  ie  naher  vnd  naher,  vncz  wir  samt  in  sunde  vielen,  vnd 
bleip  sie  mit  sunden  sech  manoden.  Do  gedachte  ich  her  wider  in 
mir  selber:  letz  stirbe  oder  niorne  oder  nach  langer  zit  vnd  valle 
denne  in  die  ewige  marter  vmbe  mine  sunde.  Nimct  imant  eins 
andern    wip,   der  wirt   vrteilet   zv   der   ewigen   marter;    wie    den 

30  vmbe  in,  der  got  sine  gemaheleu  nimet?  In  der  vorchte  liez  ich  ir 
min  gut  vnd  lief  her  in  dise  wüste.  Hie  vant  ich  diz  hol  vnd  den 
bninnen  vnd  den  palmenboum,  der  birt  zwelf  zit  in  dem  iare  sine 
vmcht  in  iclichen  manden,  das  ich  da  von  izze,  vncz  ich  aber  anders 
dar  uffe  vinde.    Nach  langer  zit  gebrach  mir  min  gewant    Do  wuchs 

85  min  har,  das  ich  bedacte  mine  schäme ,  do  er  kamen  ich  was  von 
erst.     Do  begoud  ich  siech  werden  an  der  leberen  also,   das  ich 

27  Ist.        36  den. 


79 

mdi  mochte  gestan  an  minem  gebete.  Do  lac  ich  vf  der  erden  Tnd 
rufte  in  dem  obirsten  gote;  also  lac  ich  in  dem  hol  mit  grozem 
sere.  Nn  com  ein  man  her  vber  mich,  der 'sprach:  Was  ist  dir? 
Ich  wart  von  im  ein  Inczel  kreftiger  vnd  sprach:   Mir  ist  an  der 

sieber  we.  Do  schiet  er  mir  den  lip  mit  sinen  yingeren  gegen  der 
lebem  als  mit  eime  swerte  vnd  nam  die  leber  vz  mir  vnd  zeigete 
mir,  wa  sie  ser  was,  vnd  vegete  die  vnreinekeit  dar  abe  in  ein 
iuch  vnd  leite  sie  wider  in  mich  vnd  sloz  mir  den  lip  dar  ober 
wider  zv  vnd  sprach:  Da  bist  gesnnt.   No  diene  vnserm  herren  jesn 

10  Christo,  als  billich  ist.  Als  wart  ich  gesnnt  vnd  bin  an  arbeit  hie.  Der 
einsidel  bat  sere,  das  er  in  lieze  bliben  bie  im.  Do  sprach  er: 
Dn  macht  der  tafele  bekomnge  nicht  erliden.  Des  selben  dachte 
onch  den  einsidel  vnd  schiet  von  im.  In  also  maniger  wise  wirt 
gedient  vnserme  herren  von  sinen  knechten. 

S  200.  R.  VIII,  83. 

15  Serapion  hiez  ein  brader,  von  dem  saite  die  heiligen  alt  vetere, 
das  er  sinen  iongem  hiez,  das  er  in  verkonfte  eime  heidene  vmbe 
zwenzic  Schillinge,  die  selben  Pfenninge  gehilt  er  bie  im.  In  einer 
stat  wart  er  gekonft  vnd  diente  also  lange,  vncz  er  sinen  konf 
herren  bekerte  zv  vnserme  herren  jesa  christo  vnd  sie  von  ir  abgote 

»  schiet  Er  az  nicht  andere  spise  denne  wazzcr  vnd  brot  vnd  laz 
steticlichen  die  heilige  schrif.  Hate  sin  konfherre  vnd  des  wip  mit 
ir  beider  gesinde  toaf  enpfangen  vnd  hatten  reine  kvisch  lehn  an 
sich  genamen,  dammbe  waren  sfe  dem  gotes  dienere  also  holt  vnd 
sprachen  zv  im:   Bruder  wir  geben  dich  vrilichen   vf;    du  salt  vri 

25  sin,  wan  da  hast  vns  erlost  von  des  tnfels  eigenschefte.  Do  sprach 
Serapion:  Ir  bedürfet  min  nicht  mer.  Got  hat  sin  werc  an  vch 
erfallet;  ich  sage  vch  na  min  heimeliche  sache;  die  ich  da  her  bare. 
Ich  qoam  er  vmbe  vwere  seien  heil,  die  ich  sach  in  grozen  irrode 
verworen.    Ich  was  ein  manch  vrijs  geslechtes  von  egypto  vnd  ver- 

30  konfte  mich  selber  vch ,  das  ich  vch  von  sunden  mochte  vrie  ge- 
machen, das  hat  vch  got  voUeclichen  getan,  des  bin  ich  vro.  Diz 
golt  gäbet  ir  vmbe  mich.  Nemet  ez  wider.  Ich  wil  suchen  andere, 
den  ich  gehelfen  mage.  Sie  baten,  das  er  bie  in  wolde  bliben,  sie 
weiden  in  haiden  als  ir  herren  vnd  ir  seien  vater,  des  wolde  er 

6  zeigerte.        7  das. 


80 

nicht  volgen.  Do  hiezen  sie  in  das  golt  [armen]  geben  durch  got, 
wan  sie  irre  seien  heil  da  mite  heten  gekonfet.  Das  betalch  er  in 
selber  zu  tnne  vnd  ynr  dannen  vnd  vor  lange  nmbe.  Eines  täges 
com  er  in  eine  stat  vnd  hungerte  in  sere,   wan  er  hate  vier  tage 

5gevastet  gar  ane  spise.  £nmitten  in  der  stat  was  ein  pahel,  da 
pflagen  die  besten  von  der  stat  dicke  durch  kurczwile  samt  ze 
kumene.  Yf  den  puhel  stunt  der  beilige  man  ynd  rufte  ymbe  sich 
nach  helfe.  Dar  quamen  aide  vnd  iunge  vnd  vrageten,  was  im  ge- 
schehen were.    Do  sprach  er:  Ich  bin  ein  munch  von  egipto  vnd 

10  bin  von  kindes  iugende  vf  gewesn  eigentlichen  in  drier  hande  herren 
banden,  von  der  drier  zwein  han  ich  mich  erloset,  der  dritte  heldet 
mich  noch  vnd  hat  nu  vier  tage  sin  gelt  an  mich  zornlicben  ge- 
vordert;  des  habe  ich  im  nicht  zv  geben,  darumbe  wil  er  mich 
verterbeu.    Die  bürgere  vrageten,  wa  die  drie  herren,  oder  wie  sie 

16  hiezen.  Do  nanter  sie  also :  Ir  heizet  einer  gizekeit ,  der  ander 
vnkvischeit,  der  dritte  vrasheit.  Von  der  gicikeit,  vnkvischeit  han 
ich  mich  erloset  mit  strengen  lebennc,  das  sie  ir  gelt  nicht  me  an 
•mich  wider  vordem.  Der  vrazheit  habe  ich  vir  tage  ir  gelt  vor- 
gehabet mit  vastene  vnd  wil  mich  hungers  sterben.    Nu  waneten 

soetesliche  buch  meister,  das  er  die  rede  durch  list  bete  zv  samene 
geleit.  Die  gaben  im  einen  schillinc,  da  mite  wolden  sie  in  ver- 
suchen. Den  gab  er  einem  pfister  vnd  nam  von  im  nich  mer  wen 
ein  brot,  da  mite  er  den  hunger  vertreip,  vnd  vur  von  der  stat  Da 
bie  erkanten  sie,  das  er  ein  heilic  man   was.      Dannen  kom    er 

25  in  ein  andere  stat,  da  vant  einen  gar  hoen  bürgere,  der  was 
slachte  keczer  lebene,  die  heizent  manichei.  Dem  selben  gab  er 
sich  aber  zv  koufende  vnd  bekerte  in  von  der  selben  secte  in  zwein 
iaren,  das  er  vnd  alle  sin  gesinde  gloubende  wurden  an  vnsern 
herren  jesum  Christum.  Den  gap  er  aber  sin  gut,  da  mite  sie  in  gekouft 

80  baten  vnd  schict  lieplich  von  in.  Dannen  gienc  er  in  ein  schif  mit 
vil  andern  Iviten  vnd  wolde  gegen  rome  varn.  In  dem  schiffe  was 
er  fünf  tage  ane  spise,  das  er  nicht  az.  Nu  wanten  die  schif  meister, 
er  bette  ir  eteclichem  golt  vnd  spise  bevolhen  vnd  vrageten,  wa- 
rumbe  er  mit  andern  Ivite  sine  spise  nicht  eze.    Do  sprach  er:  Ich 

35  habe  nicht  spise.  Sie  vrageten  in,  was  er  in  wolde  geben  zv  vert- 
schefte.     Er  sprach:  Ich  habe  vch  nicht  zv  gebene.     Darumbe 

m 
19  woneten. 


81 

achnlden  sie  in  Bere.  Das  eopfienc  er  gedaldiclichen  md  qnam  mit 
inne  gemeinem  almnsen  zr  roma  Do  vorscheter,  vo  der  aide  be- 
wertester mnnch  were  in  rome  gesezzen,  vn  vant  dominionem,  einen 
gar  heiligen  man,  bie  des  bette  worden  siechen  gesnnt  nach  sime 

i  tode ,  den  sach  er  vnd  wart  von  im  gebezzert  an  vollekomenem 
lebene;  wen  der  seihe  heilige  man  bete  hoe  knnst  von  der  schrift 
▼nd  bäte  gute  siten,  der  zeigete  im  do  nach  Trage  ein  maget,  die 
hate  sich  beslozzen  in  einer  celle  manigen  tac,  das  sie  nie  mensche 
gesach.    Der  megede  dienerin  er  Torscheter  onch  vnd  bat  sie,  das 

10  sie  der  klnsenerinne  von  im  siute,  er  voide  sie  gerne  sehen.  Die 
selbe  was  ein  aide  habe  vnd  sprach:  Sie  gesach  in  manigem  iare 
nie  mensche.  Do  sprach  er:  Ganc  bin  vnd  sage  ir:  Got  hat  mich 
ZV  dir  gesant.  Also  saz  er  drie  tage  vor  der  celle  vnd  wart  da 
knme  enpfangen,  das  sie  mit  im  wolde  reden.    Do  hob  er  die  rede 

u  gegen  ir  an  vnd  sprach  also:  Wes  sizesto  hie?  Sie  antwort  im  vnd 
sprach:  Ich  gan.  Er  sprach:  War?  Sie  sprach:  Zv  gote.  Er 
sprach  aber:  Lebestu  oder  bistu  tot?  Sie  sprach:  Ich  getmwe  gote, 
das  ich  der  werlde  tot  sie;  wen  swer  mit  dem  vleische  lebet,  der 
mac  ZT  gote  nicht  gan.    Do  sprach  er:  Wiltn  mir  beweren,  das  da 

» tot  Bis,  so  to,  das  ich  tun.  Ganc  her  tz  als  ich.  Sie  sprach:  Ich 
com  in  vouf  vnd  zwenczic  iaren  nie  vor  dise  celle  vnd  heizesta  mich 
nv  hin  vz  gan?  Er  sprach:  Ja;  do  spreche:  Ich  bin  dirre  werlde 
tot.  Du  lebest  der  werlde  noch,  vnd  die  werlt  lebet  dir;  bist  aber 
do  tot  nach  diner  sage,  sint  denne.ein  tote  Dichtes  enpfindet,  so  ist 

ia  dir  her  vz  gan  vnd  dinne  bUben  al  ein,  darumbe  ganc  her  vz.  Sie 
gienc  vz  von  dar  in  eine  kirche.  Dar  gienc  er  nach  ir  vnd  sprach: 
Wiltn  mir  nol  bewem,  das  da  tot  sis  vnd  nicht  lebest,  so  tu  als 
ich  tun,  da  bie  erkenne  ich,  das  dn  der  werlde  tot  bist.  Zach  din 
gewaut  gar  abe  dir  vnd  lege  ez  vf  din  achseln  vnd  ganc  nach  mir 

30  durch  alle  die  stat;  also  gan  ich  nacket  vor  dir  hin  an  alle  schäme. 
Sie  sprach :  Da  mite  betrübe  ich  an  alle,  die  mich  also  böslich  scheut 
gan  vnd  sprechen,  ich  sie  vnsiDnic  oder  mit  dem  tafele  besezzen. 
Do  sprach  er:  Was  schadet  dir,  swas  man  von  dir  sait,  Do  bist 
doch  der  werlde  tot;  ein  toter  achtet  nicht,  ob  man  sin  spotet  oder 

36  nicht.  Scheiden  vnd  loben  ist  im  glich,  wan  er  enpfindet  nichtes. 
Do  sprach  die  maget:  Gebiet  mir  anders,  das  do  will,  ich  bin  noch 

!M  d»  gi«nc        38  !□  tan.         SS  «wm  Hh*d*t.        86  {ahtt. 
Dw  nt«rlMiKh.  6 


82 

iMi  ^  ^vt)Mt  M^^«i»  vik%M  Dicht  knmeD  vnd  bitte  got,  das  ich  ete- 
^^iy.^11^  41^^  vtU  kttiueii  werde.  Des  gotes  diener  antwort  ir  des 
w^  i^^N^^'li^  Sw^'stor,  darumbe  hate,  das  da  dich  selber  in  dinem 
It^"^^  H^ht  hoho  träges  oder  achtes,  als  ob  da  heiliger  sist  denne 
f^^^l^^  )\ili\  Hume  dich  [nicht],  das  da  der  werlde  tot  sist.  Ich 
kAHk  >Ü  \\\^  der  werlde  tot  denne  da.  Ich  zeige  mit  den  werken, 
^  U'k  mit  dem  mande  sage.  Ich  ge  vnder  die  Ivite,  vnd  besweren 
miMk  ir  wort  noch  ir  werk  au  keinen  Sachen.  Ich  bin  ires  scheldens 
V4ld  ir  lobeues  ane  vroade  vnd  ane  leit  als  ein  tabe  vnd  bin  gar 

\^  MIO  schäme ;  also  bistu  nicht.  Mit  disen  Worten  brachte  der  heilige 
luau  die  maget  ab  einer  geistlichen  hochvart  vnd  sich  selber  erkante, 
das  sie  minre  was  an  geistlichme  lebene,  denne  sie  wanete.  Also 
vU  hater  sie  gebezzert  vnd  schiet  von  ir.  Anderswa  tet  er  vil 
grozer  vnd  wunnecliche  dinge,  da  mitte  er  er  zeigete,^  das  er  der 

16  werlde  tot  was.  Von  dirre  werlde  schiet  er  vnd  starp  in  dem 
gechzigesten  iare  vnd  vaer  zv  vnserme  herren,  von  dem  er  gekronet 
ist  vnde  vroade  hat  an  ende. 

g  201. 

Zwene  heilige  alt  vetere  giengen  samt  in  eine  waste  bie  sciti. 
Da  horten  sie  ein  stimme  vz  der  erden  marmeln  vnd   giengen  der 

so  stimme  nach  in  ein  hol.  Da  vanden  sie  [eine]  aide  maget  siech 
ligende,  zv  der  sprachen  sie:  Wenne  qaeme  du  her,  oder  wer  dienet 
dir  hie?  Do  sprach:  Ich  bin  alleine  in  disem  hole  gelegen  ane 
zwei  virczic  iar  vnd  as  nicht  wan  kruter  wurzeln  in  dienste  vnsers 
Jesu  Christi.    Sint  gesach  ich  nie  mensche  wan  vch.    Got  hat  vch  her 

S5  gesant,  das  ir  minen  lichnam  suUet  begraben.  Also  sprach  sie  vnd 
starp.  Do  begruben  die  alden  im  heiligen  lichnam  vnd  giengen 
wider  heim  lobende  vnsem  herren  jesum  cristum. 

g  202. 

Ein  alder  einsidel  was  in  einer  wüste  durch  got.    Da  macheter 
icliches. 
80  Ave  mundi  spos  maria! 

Ave  mitis,  ave  pial 
Ave  plena  gratial 

4  tafes.        23  in  TOsen  dienste. 


88 

Ave  virgo  mater  ehrisUt 
Taque  sola  meniisti 
Esse  mater  sine  Yiro 
Et  lactare  more  miro. 

5  Angeloram  imperatrix, 

Miseromm  consolatrix, 
Consolare  me  Ingentem 
In  peccatis  iam  fetentem, 
Consolare  peccatorem, 

10  Et  ne  tuam  des  honorem 

Alieno  ao  cmdeli! 
Precor  te  regina  cell, 
Me  habeto  excasatom 
Apad  Christum  taum  natom, 

15  Guius  iram  expayesco, 

A  furore  contremesco; 
Nam  peceavi  sibi  soll. 
0  maria  virgo!  noli 
Esse  mihi  aliena, 

io  Gratia  celesti  plena! 

Esto  custos  cordis  mei, 
Signa  me  amore  dei, 
Gonfer  vite  sanitatem 
Et  da  morum  honestatem. 

25  Da  peccata  me  vitare 

Et  qnod  iastum  me  amare. 
0  dalcedo  virginalisl 
Nonqoam  ftiit  nee  est  talis 
Inter  natas  moliemm 

so  Omniam  creatamm  rerom. 

Te  elegit  genitrioem, 
Qui  mariam  peccatricem 
Emundavit  a  reata. 
Ipse  me  tao  precata 

86  A  peccatis  canctis  tergat, 

Ne  infemiiB  me  demergat. 

16  coDoremesco.        80  creAtarftram. 


6 


84 

Eia  rosa  sine  spinal 
Peccatorom  medicina! 
Pro  me  natum  interpella, 
Ut  me  solyat  a  procella 
Higns  mondi  tarn  immnndi, 
Cujus  fluctus  fnribundi 
Omni  parte  me  inpingunt 
Et  peccata  me  constringunt 
Griste,  fili  dei,  splendor  patris, 
Per  amorem  tue  matris, 
Guins  venter  te  portavit 
Et  te  dulce  lacte  pavit, 
Te  per  ipsam  oro  supplex, 
Quia  tu  es  salos  duplex, 
Salus  rernm  mupdanarum 
Atqne  salus  animarum, 
ünde  precor  licet  reus, 
Miserere  mei  deus! 
Miserere  fili  dei! 
Miserere  christe  mei! 
Miserere,  miserere! 
Miserator  nam  es  vere. 
Tu  peccata  dele  mea 
Et  cor  mundum  in  me  crea! 
Da  spem  firmam,  fidem  rectam, 
Earitatemqne  perfectam, 
Et  concedc  finem  bonum, 
Quod  est  super  omne  donuro, 
Vt  in  corde  sie  compungar. 
Tibi  christe  ut  coniungar! 
Fac  me  digne  manducare 
Corpus  tuum  salutare! 
Ira  tua  ue  me  gravet, 
Sanguis  tuus  sie  me  lavet 
Extra  corpus  et  in  corde 
A  peccatis  et  a  sorde, 


in  mandL        18  dupplex. 


85 

Vt  cum  hora  instet  mortis, 

Angelas  asistat  fortis, 

A  te  datas  michi  custos, 

Qui  me  locet  inter  iustos. 
^  Mors  sie  carnem  meam  frangat, 

Mors  secunda  ne  me  tangat, 

Licet  caro  conputrescat, 

Spiritus  in  me  requiescat, 

Dum  resurgam  te  visarus 
10  Semper  apud  te  roansarus, 

Qui  vivis  et  regis  cum  deo  patre  in  omnia  saecula  saecolorum. 

g  208. 

Ein  gntir  mensche  begerte  von  vnserm  herren  zy  wissene,  wnr 
an  her  sich  vben  solde,  das  her  im  allir  nebist  were.  Do  wart  im 
geantwort:   Gip  einen  pfenninc  in  der  zit,   so  du  iz  genisen  macht, 

15  das  is  mir  Über  vnd  dir  nuczer,  dan  du  einen  hnfen  gebist  als  von 
der.  erden  bis  an  den  biniel  noch  tode.  Das  andere  ist :  weyne  einen 
trän  vmbe  dine  suude  vnde  vmbe  mine  martere;  das  ist  mir  über 
vnd  dir  nuczer,  dan  du  einen  ganczen  se  weines  vmbe  zurgencl\ch 
gut    Das  dritte  is:    lide  eyn  herte  wort  geduldecliche  durch  minen 

20  willen ;  das  ist  mir  über  vnd  dir  nuczer,  den  du  also  yil  ruten  yber 
dynen  rucke  zu  brechest  als  vf  einem  breyten  velde  gelegen  mochten. 
Das  yirde  is :  brich  dinen  slaf  durch  mich ;  das  ist  mir  über  vnd  dir 
nuczer,  denne  du  zwelf  ritter  sendes  vber  mer  zv  dem  heiligen  grabe. 
Das  vunfte  is :  herberge  eilenden  vnd  durstegen  vnd  tu  den  gut  durch 

25  mich ;  das  is  mir  liber  vnd  dir  nuczer,  dan  du  virzic  iar  dri  tage  in 
der  Wochen  vastes  zu  wazzer  vnd  zu  brote.  Das  sechte  is:  hinder 
rede  niman  noch  wane;  das  ist  mir  liber  vnd  dir  nuczer,  dan  du 
vil  vmbe  giengest  vnd  zv  etlichem  vor  treccen  din  blut  rertest. 

Finito  übro  sit  laus  et  gloria  christo. 

7  conprütrescat.        26  ^nd  der  wochen. 


SCHLDSZWOBT  DES  HEKAüSGEBKRS. 

Ite  Utr  iDin  mtenioale  bekuint  gemachte  inhd.  iprtehdenkintl 
tM  «inn  prrgunenthuidsehrift  entnommen,  die  sich  im  besitx  der  lurchen- 
MMKnhvk  lu  St.  MarU  Magdalena  in  Breslan  befindet.  Dieselbe,  69  bl&tter 
hl  4*  ttaik,  gehört  dem  ende  des  rieraehnten  oder  anfange  dea  fonfisehnten 
jfekTkttMlerta  an,  hat  weder  titel  noch  ugnaturen  und  erhielt  ihren  Qbrigeos 
«WkAIU  sehr  alten  einband  erat  spU,  vie  sich  aus  der  stark  renriscbten 
K^HA  der  enten  selte  ergiebt.  Ihr  inhalt  zerfUlt  in  zwei  bestandteUe. 
Dir  «tue  TOD  ful.  1  bis  13  ist  ein  dialog  des  b.  Anaelmue  mit  Maria, 
A*r  mntter  Jeia.    Der  anfang,  so  weit  er  lesbar  ist,  lautet:  >Maria  arbor 

Wu  ftnetnm  bonum Dese  worte  sprichet heire  Jesus  christnsc 

ft  Ist  eine  mitteilung  der  leidensgeschichte  des  heilanda  in  gespracäs- 
ftns.  Aoi  den  Schlußworten  auf  der  ersten  seite  des  ISten  blattea  er- 
ttknn  wir  den  titel  und  den  Schreiber.  Sie  lauten:  >Ezplicit  anselmus 
pf  ntnui  njco.  herbordi  de  olsna.«  Ein  Nicolaus  Herbord  von  Öls 
W  ■<»■(  nicht  bekannt,  indes  erglebt  sich  doch  daraas,  daß  die  hand- 
lArlft  die  arbeit  eines  Schleeiers  ist.  Auf  der  rOckseite  des  läten  blattes 
ftlgt  logleich  ohne  alle  angäbe  des  Inhalts  der  vun  uns  wiedergegebene 
tizt  dM  iweiten  Werkes,  es  ist  nicht  ganz  sicher,  ob  von  derselben  band, 
weh  In  ungespaltenen  zeilen,  während  die  des  ersten  teiles  gespalten 
fniea>  Der  Schreiber  schließt  auf  dem  rorletEten  blatte  mit  den  werten: 
Inito  llbro  ait  laus  et  gloria  cbristo;  dann  folgen  noch  von  ganz  andrer 
kand  und  mit  andrer  dinte  Wetterregeln  fQrs  ganze  jähr,  die  ich  im  7ten 
jthrgange  des  anzeigers  for  künde  der  deutschen  vorzeit  seJte  369  habe 
l^hdrneken  laOen. 

Bei  dem  rOUigen  mangel  jeder  angäbe  des  titeis  und  namens  galt  es 
■Ichft  au  entscheiden,  was  fQr  ein  werk  hier  vorliege.  Leicht  ergab 
ans  mancherlei  aszeicben,  daß  es  flberaetzung  eines  lateinischen 
Mb  Min  maße,  worauf  denn  auch  dieses  selbst  bald  aufgefunden 
d«.  Es  Ist  dies  nfimlich  eins  der  gelesensten  bQcher  des  mittelalters, 
■fltae  patnim4.    Über  dasselbe  sei  hier  kurz  folgendes  bemerkt 


87 

Seit  dem  ende  des  6ten  christiichen  Jahrhunderts  findet  sich  im  kata- 
logQS  librorum  ecclesiasticorum  der  name  dieses  wevkes,  welches  zngleieh 
dem Hieronymus  zugeschrieben  wurde;  so  heißt  es  auch  in  einem  decret 
des  Gelasius  vom  j.  494  in  decret  Gratiani  cp.  xy:  vitas  Patrum  Pauli, 
Antonii,  Hilarionis  et  omnium  eremitarum,  quas  Tir  beatus  scripsit  Hiero- 
nymus. Unter  patres  verstand  man  nach  Hieronymus  die  principe! 
anachoretarum ,  die  begrflnder  des  anachoretischen  lebens.  Dies  weric 
wurde  nach  der  Verpflanzung  des  mönchtums  ins  abendland  bald  aua 
dem  griechischen  ins  lateinische  übertragen  und  von  Cassiodor,  Benedict, 
Gregor  von  Tours  n.  a.  den  mönchen  zur  lectQre  dringend  empfohlen, 
ja  von  Benedict  sogar  zur  pflicht  nach  dem  eßen  gemacht  Der  umfang 
der  Sammlung  war  anfangs  nicht  so  bedeutend,  nahm  aber  allmählich 
zu;  neue  biographien  traten  hinzu,  deren  verfaßer  zum  teil  unbekannt 
sind,  zum  teil  genannt  werden,  wobei  freilich  die  ächtheit  ihrer  autor* 
Schaft  ebenso  in  frage  bleibt  als  die  des  Hieronymus  fQr  die  älteren  teila 
Darunter  sind  Athanaskis,  der  die  vita  Antonii,  Johannes  Damascenus, 
der  die  des  Baarlam  und  Josaphat  schrieb,  Ephrem  Syrus  u.  a.  m.  End- 
lich vereinigte  man  auch  unter  demselben  namen  andre  Sammlungen,  die 
früher  unter  verschiedenen  titeln  als:  verba  seniorum,  scita,  sententiae, 
sermones,  responsa,  apophthegmata,  gesta  senum  u.  a.  sich  vorgefunden 
hatten  und  schon  nicht  mehr  ganze  biographien,  sondern  blos  einzelne 
erzähluDgen  und  namentlich  aussprüche  einer  reihe  jenem  Zeitalter  zu- 
geschriebener männer  und  frauen  enthielten,  deren  zahl  nach  und  nach 
auf  viele  hunderte  stieg.  Auch  von  diesen  Sammlungen  laßen  sich  die 
Urheber  nur  teilweise  feststellen.  Einzelne  waren  zusammengetragen  aus 
den  institutis  und  coUationibus  des  Johannes  Cassianus  und  dem  dialogna 
des  Severus  Sulpitius.  Ein  andrer  teil  findet  sich  meist  unter  dem  titel 
historia  Lausiaca  dem  Falladius,  bischof  von  Hellenopolis  zugeschrieben. 

Die  lateinischen,  zahlreich  vorhandenen  handschriften  enthalten  ge- 
wöhnlich nur  verschiedene  teile  der  selten  ganz  vorhandenen  Samm- 
lung; ebenso  sind  die  ältesten  drucke  in  ihrem  umfange  und  in  der  an- 
Ordnung  des  Stoffes  sehr  verschieden.  Die  3  ältesten  lateinischen  ausgaben 
sind  ohne  angäbe  des  titeis,  jabres  und  ortes;  dem  alter  nach  folgen 
dann  eine  Kölner  von  1470,  eine  Ulmer  1474,  hierauf  die  Nürnberger 
von  Koburger  1478  und  1483  veranstalteten,  und  in  das  letzte  jähr  Wli 
auch  eine  deutsche  in  fol.  ohne  bezeichnung  des  orts  und  druckers.  Zahl- 
reich sind  die  ausgaben  und  Übersetzungen  des  16  jahrh.,  unter  welchen 
sich  nach  Verteilung  und  umfang  des  Stoffes  leicht  gewisse  familien  her- 
stellen laßen  würden.  Die  bedeutendste  und  sorgfältigste  veranstaltete 
1615  der  Jesuit  Heribert  Rossweyde  zu  Antwerpen,  die  1628  eine  zweite 
aufläge,  außerdem  auch  eine  Übersetzung  ins  deutsche  erlebte.    Der  alte, 


88 

schon  in  vielen  mscpt  und  in  fast  allen  älteren  ausgaben  flbliehe  titel 
des  Werkes  ist  übrigens :  Vitaspatrum,  fOr  welchen  accusativ  eine  sichere 
und  genügende  erkl&rung  nicht  vorhanden  ist,  dagegen  eine  nachamong 
in  dem  titel  eines  ähnlichen  werks:  vitasfratrum. 

Bei  der  Wichtigkeit,  welche  ein  buch  wie  das  in  rede  stehende  fOr 
die  klöster  hatte,  indem  es  die  tagenden  und  höchsten  ideale  des  mönchs- 
lebens  darlegt,  ließen  sich  außer  einer  starken  Verbreitung  auch  bear- 
beitungen,  auszüge  und  Übersetzungen  erwarten.  Gleichwol  sind  dergleichen 
erst  aus  den  zeiten  der  buchdruckerkunst  zahlreicher  bekannt.  Die  mhd. 
poetische  bearbeitung,  welche  das  werk,  wie  Pfeiffer  in  der  vorrede  zu 
den  Marienlegenden  wahrscheinlich  zu  machen  versucht,  vom  verfaßer 
des  passional  erfahren  hat,  ist  bis  jetzt  nur  zum  kleinsten  teile  verOffent- 
licht  worden  (cfr.  Gddeke  deutsche  dichtnng  im  mittelalter  s.  210).  Nach 
den  davon  bekannt  gewordenen  bruchstücken  scheint  sie  nur  die  eigent- 
lichen biographien,  den  alten  kern  des  werkes  zu  enthalten,  nicht  aber 
die  kürzeren  erzählungen  und  Sentenzen.  Prosaische  Übersetzungen  und 
auszüge  sind  seit  1483  hftufig.  Sogar  Luther  schrieb  eine,  allerdings  vor- 
sichtig gehaltene  empfehlung  zu  einer  ausgäbe  des  werkes  von  Georg  Migor  ^). 
Die  hier  mitgeteilte  mehr  oder  weniger  freie  Übersetzung  enth&lt  auch 
nur  einen  verhältnismäßig  kleinen  teil  der  Sammlung,  wie  sie  sich  etwa 
bei  Rossweyde  findet,  nämlich  jene  später  hinzugekommenen  aussprüche 
und  erzählungen,  die  meist  im  6ten,  6ten  und  7ten  buche  bei  Itossweyde 
enthalten  sind,  bis  auf  einen  kleinen  teil,  der  auch  dem  fleiße  dieses 
Sammlers  entgangen  zu  sein  scheint  Demnach  ließ  sich  der  name  des 
ganzen  werkes  diesem  teile  nicht  beilegen,  und  es  schien  angemeßen 
einen  entsprechenderen  titel  zu  wählen,  den  der  herausgeber  in  dem 
ähnlichen,  bei  einer  handschrift  der  poetischen  bearbeitung  begegnenden 
«der  Väter  buch»  gefunden  zu  haben  meint 

Die  benutzte  handschrift  ist  offenbar  die  abschrift  eines  älteren  Ori- 
ginals, dessen  abfaßung  wol  ins  13  jahrh.  gesetzt  werden  dürfte,  wie  die 
menge  guter  alter  werte  und  manche  grammatische  erscheinung  anneh- 
men läßt  Einige  ausdrücke  scheinen  in  der  zeit  des  leicht  ein  Jahrhun- 
dert später  fallenden  abschreibers  schon  so  veraltet,  daß  dieser  sie  nicht 
verstehend  sie  willkürlich,  so  gut  es  gieng,  änderte.  Dahin  zähle  ich  s.  31 
orsen,  wofür  zweimal  wisen  steht,  femer  s.  55  furer  =  nutritor,  woran  er 
mehrfach  gebeßert  zu  haben  scheint,  bis  er  endlich  das  sinnlose  fuier 
stehen  ließ.  Überwiegend  wird  noch  der  genitiv  ir  statt  des  possessiven 
Pronomens  verwendet,  und  die  selten  erscheinenden  formen  ire  im  iren 


1)  Eine  deatoohe  übersetzong  dieser  ausgäbe  erschien  160S  zn  Lübeck  von  Seb. 
Schwan. 


89 

möchten  wol  vom  abschreiber  eiDgeschw&rzt  sein.  Daß  der  flbersetzer 
sieht  Schlesier  war,  wo]  aber  der  abschreiber,  geht  aus  vielen  anzeichen 
hervor,  so  z.  b.  aus  dem  in  den  mittleren  und  südlichen  gegenden  Dentsch- 
landg  gebrftnchlidien  pfister  =  bäcker,  fOr  welches  dem  Schlesier  ganz  fremde 
wort  der  Schreiber  bei  der  ersten  begegnüng  priester  setzte  s.  17, 20.  Ähn- 
liche willkflrliche,  wenn  auch  unbedeutendere  ab&ndenmgen  laßen  sich  auch 
sonst,  namentlich  in  den  lautYerhftltnissen  wahrnehmen  und  erschweren 
die  bestimmung  aber  die  heimat  des  Übersetzers.  Diese  ist  nun  zwar 
ohne  zweifei  das  mittlere  Deutschland,  doch  mehr  in  seinen  Oberdeutsch- 
land zugewendeten  teilen,  wohin  manche  formen  deuten,  als  in  seinen 
nördlichen.  Vereinzelte  anklänge  ans  niederdeutsche  müßen  auf  rechnung 
des  tchlesischen  abschreibers  gesetzt  werden,  so  z.  b.  heez  =  hieß  s.  2,  9. 
H&ufig  sind  Ungleichheiten  in  der  Orthographie  und  besonders  nachl&ßig- 
keiten  durch  auslaßung  oder  Wiederholung  einzelner  worte,  weshalb 
an  vielen  stellen  nachbeßerungen  nötig  waren.  In  den  allermeisten 
Allen  gew&hrte  hiebei  die  vergleichung  des  lateinischen  textes  wesentliche 
Unterstützung.  Im  folgenden  sind  die  wichtigsten  dieser  verbeßemngen 
mit  den  lateinischen  parallelen  aufgeführt.  Dazu  fügte  der  herausgeber 
noch  eine  anzahl  solcher  steUen,  wo  der  dunkle,  weil  ungeschickt,  oder 
unrichtig  übersetzte  deutsche  text  durchs  latein  erst  licht  und  klarheit 
erhält.  Übrigens  haben  sich  die  verbeßemngen  nur  so  weit  erstreckt, 
als  es  das  Verständnis  unumgänglich  nötig  machte  und  sind  sorgfältig 
angezeigt,  Zusätze  durch  klammern,  änderungen  durch  die  angäbe  der 
ursprünglichen  lesart  unterm  texte.  Nur  ganz  offenbare  Schreibfehler 
sind  dabei  übergangen.  Die  in  gewissen  punkten  eigentümliche  Ortho- 
graphie dagegen,  ja  unzweifelhafte  fehler  in  der  flexion,  im  weglaßen 
von  consonanten  oder  verwechseln  der  vocale  glaubte  der  herausgeber 
beibehalten  und  sich  aller  änderungen  entschlagen  zu  müßen.  Nur  die 
Interpunktion  mußte  zu  beßerem  Verständnis  geändert  werden.  Zum 
bequemeren  gebrauch  sind  die  zahlen  den  paragraphen  beigegeben,  so 
wie  die  bezeichnung  der  entsprechenden  stellen  in  der  lateinischen  aus- 
gäbe von  Rossweyde  vom  jähre  1628.  Gehört  ein  stück  verschiedenen 
büchern  der  letzteren  an,  so  ist  das  in  den  nachfolgenden  bemerkungen 
angeführte  citat  stets  dem  zuerst  genannten  buche  entnommen. 

§  1.  Seite  1,  zeile  3.  oder  verre  zv  gande]  Die  lesart  vare  er- 
weist sich  als  falsch  durch  den  lateinischen  text:  non  sit  tibi  necessitas 
aliquid  excoquendi  aut  longius  evagandi. 

8.  1,  z.  5.  das  er  der  begirde  brotes  nie  nicht  hette  gezzen] 
lat:  panem  desideriorum  non  comedi. 

S  6.  s.  2,  z.  25.  das  du  dinen  brndern  vngeme  [geben]  wollest]  Lat. 
qnod  dare  te  pigeat 


00 

§  &  t.  S,  t.  5  wir  findem  fwi  Ltaro  keine  (st  reine)  tagende 
•••chrieb^n]  Lau  Kiktt  inTenimas  acriptam  de  Laiaro,  quod  aliqaam 
virtatiem  feottet  nisi  etc. 

a.  Si  I.  la  twer  betwungen  wirk,  das  er  sorget  über  sine  notdnrft 
des  libea,  der  gedenket  nimer  me  der  gotes  verebte  vor  ir  zit]  Zu- 
l«*«t  gana  aaverat&ndliGb ;  der  ganze  gedanke  lautet  im  latein.  anders 
•ad  tebeiat  tum  abersetzer  nicht  verstanden.  Nam  etsi  coaetos  fuerit 
de  eoi]MrmU  neoessitate  esse  sollidtus,  nunquam  cogitet  de  ea  ante 
iMipua. 

§  10.  a.  3,  z.  29  was  sol  dem  menschen  brot  in  die  celle]  Lat  quid 
••i»  pania  hominum  in  cella? 

§  i8.  I.  4,  z.  15.  du  Salt  [nicht]  manslechte  heizen]  Lat  ne  nomineris 
bomicida. 

§  17.  s.  5,  z.  21.  der  sine  vteten  davor  (st.  davon)  nie  gebrach] 
Lat  qui  nunquam  habebat  consuetudinem  ut  jejuninm  solveret 

§  19.  s.  6,  z.  3.  vncz  das  du  wirdes  vunden  von  dem  tode  an 
gutem  lebine  oder  an  bösen]  Lat.  Quousque  ant  in  bono  opere  aut  in 
»alo  deprehensus,  occumbas. 

§  28.  s.  8,  z.  12.  do  begonde  der  tufel  vz  im  schaUen]  Lat.  male 
dicere,  weshalb  man  versucht  wird  schelten  zu  lesen;  indes  läßt  sich 
doch  auch  schallen  ertragen. 

§  36,  s.  11,  z.  12.  die  in  dem  wazzer  arbeiten]  Lat  qui  metalla  in 
flomine  deponunt 

z.  14.  vnd  lone,  das  man  dir  ubelichen  tu]  Lat  da  mercedes,  ut 
iigurias  patiaris. 

z.  19.  Darumb  gab  ich  dru  iar  min  gut]  Lat  qui  tribus  annis,  ut 
iniurias  paterer,  dedi  mercedes  et  hodie  gratis  eas  patior. 

§  45.  s.  14,  z.  20.  mit  den  vloch  er  ob  dem  wazzer  vnd  dar  vnder] 
Lat  mergendo  et  surgendo. 

§  47.  s.  16,  z.  16.  so  kumestu  vz  dem  walde  nicht,  vnd  ist  din 
hercze  dicke  vf  den  bürgen]  Lat.  tu  autem  uno  in  loco  residens  neque 
quoquam  aliquando  progrediens  per  omnes  urbes  animo  et  cogitatione  vagaris. 

§  48.  s.  16,  z.  5.  vnd  reine  [und  sin  engel]  fürte  von  der  messe, 
den  der  tufel  vnsuber  bete  darbracht]  Die  nötige  erg&nzung  ergab  sich 
aus  dem  latein.:  sanctum  vero  angelum  juxta  ipsum  ambulantem. 

s.  16,  z.  11.  nemet  das  [vbele]  vwerre  sele  von  (st  vor)  minre 
gesiebt]   Lat.  malum  cogitationum  vestrarum  auferte  ab  oculis  meis. 

§  62.  s.  17,  z.  16.  Do  sach  der  ander  sine  vriunde  (st  vroude) 
bie  im  stan]    Lat  et  vidit  parentes  suos  flentes. 

§  54.  8.  17,  I.  20.  bedachte  der  pfister  (st  priester)  dem  esele 
die  engen  nicht]   Lat.  nisi  pistor  velaret  animalis  oculoa. 


91 

t.  17,  s.  22.  das  ?rir  vnsere  werc  nicht  mngeii  gefadsen]  Lftt  ne 
nos  ipai  beatificantes  possimns  extoUere. 

s.  17,  z.  25.  das  die  Tnsabern  gedanken  vnser  kleine  gatete  gnt 
machen].  Der  Übersetzer  scheint  das  lateinische  nicht  Terstanden  en 
haben:  et  ea  quae  sordida  in  nobis  sont,  illud  panmm  bonom  nostrum 
in  nobis  obscnrent 

§  55.  s.  18,  z.  2.  Swer  zv  der  meine  (st  reinikeit)  sal  kumea, 
das  er  sie  verneme]  Lat.  Si  quis  ad  hunc  sennonem  perrenire  potuerit, 
ut  enm  intelligat    Auch  z.  6  entspricht  meine  dem  lat  sermo. 

s.  18,  z.  9.  Es  ist  des  menschen  recht,  das  er  sich  selber  berespe] 
Lat  haec  sola  hominis  justitia  est,  nt  semper  semet  ipsum  reprehendat 

§  56.  s.  18,  z.  21.  So  wirt  mines  bruders  bilde  gar  erber e  (st 
elbere)  schinende  vor  mir,  berespe  ich  min  bilde.  Lobe  ich  mich  selber, 
80  muz  ich  mich  böser  dünken]  Lat  Cum  ergo  meam  imaginem  repre- 
hendero,  invenitur  imago  fratris  mei  apud  me  venerabilis;  qnando 
autem  meam  laudavero,  tunc  fratris  mei  imaginem  pravam  respido. 

§  63.  8.  19,  z.  21.    vor  mine  sele  (st  sunde}]  Lat  pro  anima  mea. 

§  64.  s.  19,  z.  23.  Anachoreta  was  ein  abt  der  saz  bie  eime  kloster] 
Dem  Übersetzer  war  Anachoreta  eigenname.  Lat.  Qoidam  anachoreta 
sedebat. 

s.  20,  z.  1.  Ob  min  wille  vnrbrichet]  Lat  quando  propriam 
fecero  voluntatem. 

§  65.  8.  20,  z.  11.    [Der  sprach]  Lat  At  ille  ait 

§  66.  s.  20,  z.  25.  Amoys]  Auch  hier  entstand  ein  falscher  eigen- 
name aus  misverständnis  des  lateinischen:  Johannes,  minor  Thebaeus, 
discipulus  abbatis  Ammonis. 

§  68.  8.  21,  z.  8.    Der  hiez  elefantiosus]  zusatz  des  Übersetzers. 

8.  22,  z.  23.  Sagez  disen  (st  dinen)  brudern]  Lat  ante  hos 
fratres. 

§  69.  8.  23.  z.  25.  vögele  als  seien]  Lat.  umgekehrt:  animas  tanquam 
aves.  • 

§  77.  8.  26,  z.  2.  [geschehen  was]  Das  ange  des  abschreibers  irrte 
vom  eisten  was  aufs  zweite,  lat.  quae  facta  sunt 

§  85.  s.  27,  z.  19.  lat  (st.  leit)  in  got  arbeiten]  Lat.  permittitur  tamen 
laborare. 

§  88.  s.  28,  z.  11.  wa  vor  man  in  habe,  oder  wer  er  sie]  Lat  qua- 
liter  Sit  ille  aut  quemadmodum  ille. 

8.  28,  z.  13.  nicht  (st  mvt)  ist  bezzer  dan  swigen]  Lat  nihil  est 
melius  quam  tacere. 

§  97.  s.  31,  z.  1.  die  riten  vf  zwen  orsen]  im  msc  steht  wisen,  hier 
und  unten  zeile  9.  Im  latein.  lautet  die  stelle:  juvenes  sedentes  in  equis, 


92 

^ui  Dfuum  transrersum  portantes,  ingredi  non  poterant  ciTitatem.  Ebenso 
ht^iÜt  s.  9  die  uf  den  wisen  das  holcz  ynrten  etc.  hi  vero  qaos  trans- 
verso  ligno  renitente  civitatem  non  posse  ingredi  conspexisti.  Es  ist  wol 
finiweifelhaft,  daß  dem  abschreiber  das  zu  seiner  zeit  entweder  schon 
▼eraltete  oder  landschaftlich  ungebräuchliche  ors  ganz  unTcrständlich  war, 
weshalb  er  wie  oben  pfister  in  priester  hier  willkürlich  orsen  in  wisen 
änderte. 

§  99.  s.  81,  z.  18.  der  salter  md  ander  gebet  ist  clage  sunde] 
Lat.  ipsa  laudatio  psalmorum  planctns  est. 

§  108.  Das  entsprechende  stflck  fehlt  im  latein.  Leider  ist  der 
deutsche  text  mehrfach  verderbt. 

§  104.  s.  88,  z.  18.  das  nam  (st.  man)  er  alles  an  sich  (st  sach)]  Lat 
omnia  propter  te  suscepit  in  se. 

§  106.  s.  84,  z.  4.  So  ich  umbegan  (st  nngan)]  Lat  Si  necesse 
est  transire  perinde  et  videro  etc.  praetereo. 

§  107.  8.  34 ,  z.  17.  zerren  ir  baut  Tnd  werfen  ir  ioch  ab  vf  vns] 
Lat  dirumpamus  vincula  eorum  et  projiciamus  a  nobis  jugum  ipsorum. 

s.  85,  z.  7.  dv  sal  nimmerme  heimelich  gewinnen  imandes  werlt- 
liebes]   Lat  nullum  agnoscas  secundum  camem. 

8.  85,  z.  28.  vnd  rufe  got  an  wider  [den]  das  u.  s.  w.]  Lat  Deum 
adversus  iUum  interpello,  ut  etc. 

s.  36,  z.  4.  Ich  vur  sach  vnsern  harren  alle  zit]  Lat.  providebam 
nostrum  dominum. 

s.  36,  z.  9.  Ich  lege  in  minem  hcrczen  an  isliche  tugende  mensch- 
liche craft  u.  s.  w.J  Der  nicht  recht  deutliche  sinn  wird  aus  unsrer  lat. 
bearbeitung  nicht  klar:  Ego  personam  imponens  virtutibus  velutsi  absti- 
nentiae  etc.  Erst  das  griechische,  was  Rossweyde  in  den  anmerkungen 
zum  Vn  buche  von    diesem   stücke  giebt,   gewährt   klaren   sinn :   'Ey(a 

nqoaumor  hit&ttg  (=  animum  advertens)  rm«  «^ra??,  oloy  rrpf  iyx^ftcry^  rrjv 
amp^uvrp^,    ir^  fjtaK^Sv/jCav  ^    rtjr  dyan^,    fU  f/ueavTor  ftmpa^    xvxXtaaai  juov 

cevrds.  Also  etwar:  ich  wende  in  meinem  herzen  an  jegliche  tugend  =  ich 
lichte  meine  aufmerksamkeit  auf  j.  t. 

s.  36,  z.  25.  da  sehe  ich  gliche  sufczen]  Lat.  Video  ibi  pares  ge- 
mitus. 

§  111.  8.  37.  vita  sanctse  Thaisis]  Zu  diesem  stück  bemerkt  Ross- 
weyde in  der  anmerkung  zum  lib.  I  pag.  875 :  «Vita  haec  in  quibusdam  manu- 
scriptis  separatim  ponitur,  in  aliis  inseritur  aliis  libris  ut  libro  n  cap.  XVI 
ratione  Paphnutii,  qui  eam  convertit.  Dedi  eam  separatim. >  So  mag  es 
kommen,  daß  sich  dieses  dem  ersten  buche  gehörige  stück  in  unsrer  Samm- 
lung befindet,  deren  bestandteile  den  späteren  büchem  jenes  großen  Sam- 
melwerkes entnommen  sind. 


93 

B.  37,  z.  28.  [Sie  sprach  ich  weiz  got]  Der  satz  maßte  ergftnzt  wer- 
den.   Lat  Cai  illa  respondit:  Et  Deum  scio  et  regnum  futuri  etc. 

8.  38^  z.  14.  nach  miner  naturlichen  krankheit]  Lat  nt  aqnam  meam 
effimdam. 

8.  38,  z.  29.    dri  (at.  die)  megede]   Lat.  tres  yirgines. 

z.  36.    Ich  bihte  (st.  bitte)  dir  vor  gote]    Lat  Testor  denm. 

s.  39,  z.  4.  Din  boze  ist  kleine  gewesen]  Der  sinn  wird  erst  deutlich 
aas  dem  Lat  Non  propter  poenitentiam  tuam  remisit  tibi  Dens,  sed  quia 
hornm  (peccatorum)  cogitationem  semper  habaisti  in  animo. 

§  113.  s.  39,  z.  16.    ein  gemeine  wip]   Lat  theatrica. 

§  121  u.  122.  s.  42.  Die  entsprechenden  lateinischen  stücke  scheinen 
za'  fehlen.  Das  erste  von  beiden  ist  im  deutschen  verderbt  und  be- 
durfte der  umwandelung  von  gedenket  in  gedenke. 

§  123.  s.  42,  z.  19.  Zu  wan  her  =  als  hieher  fehlt  aus  dem 
latein. :  ybi  habemus  fugere  amplius  a  solitudine  ista? 

§  125.  Das  lateinische  stück  war  nicht  au&ufinden,  ebenso  nicht 
zu  den  §§  129,  133,  134,  139. 

§  135.  s.  45,  z.  3.  Das  vemam  er]  Im  deutschen  fehlt  offenbar 
ein  zum  Verständnis  nötiger  Zwischensatz.  Lat  Frater  aliquis  contrista- 
batur  adversus  alium  fratrem:  quod  audiens  ille  venit  satisfacere  ei.  Ule 
autem  non  aperuit  ei  ostium  cellae  suae. 

§  138.  s.  46,  z.  16.  vf  der  straze  vant  zacharias  [wazzer].  Lat  in- 
venit  discipulus  cgus  aquam  in  via. 

§  140.  s.  47,  z.  5.  stechen  (st  steigen)]  Lat  coepit  autem  dia^ 
bolus  velut  sagittis  stimulare  cor  ejus  in  eam. 

§  141.  s.  47,  z.  23.  Saeget  (st  saget)  der  tufel  in  din  herze  ge- 
danke]    Lat  Quando  daemones  cogitationes  in  cor  de  tuo  seminant. 

§  143.  s.  48,  z.  28.  var  dahin  nicht,  du  vallest  (st  wollest)  in  vn- 
kvischeit]  Lat  ineursurus  es  in  fornicationem. 

§  151.  8.  54,  z.  19.  vnd  der  tufel  spilte  vor  im  in  dem  bilde  mani- 
ger  bände  wiplicher  forme]  Wahrscheinlich  fehlerhaft,  lat.  et  spiritum 
fomicationis  in  diversis  mulierum  formis  ante  eum  ludentem. 

§  153.  s.  55,  z.  17.  das  du  mir  minen  furer  benemest]  Das  wort 
furer  scheint  dem  abschreiber  undeutlich  gewesen  zu  sein;  er  schreibt 
foier.  Das  latein  läßt  keinen  zweifei:  venies  auferre  nutritorem  meum. 
Da  die  handschhft  so  oft  u  für  uo  hat,  so  steht  auch  hier  furer  =:  fuorer. 

§  160.  s.  58,  z.  11.  vnd  mac  an  tugenden  in  einer  vollenkumen] 
ob  richtig?   lat  nee  ad  perfectionis  culmen  aliquando  conscendere. 

§  161.    Das  enti^rechende  latein.  stück  fand  sich  nicht  vor. 

§  166.  8.  60,  z.  34.  do  brach  sich  ein  hirs  von  ir  neczen]  Lat  et 
contigit,  ut  evaderet  cervns  de  rete  eonim. 


''^  *'•■    "  '»'     -   "      *^ii!i«M    ilinon  Up  nicht  n  der  celJf    icci^m  ne 

t?  Hw  M  IM.  ■/  \i.  vnd  ist  also  der  irdlkni  isn.':  -  w-  jpi  irJete 
m.r  n„.x....i  s,„  va^'sou.lston  schien  «  aU  f-r.-r--  ^-^liir  sul  zu 
•u^»v.n.  Aa  rs  im  lateinischen  lam«:  Rec  *•  --xa  ridis  ^st,  ex  qua 

;  ;"  ^""'"^  '«  ^«^y^i-     Freilich  inirdf   da«  «.=  -^  -rtnderung  des 
1'»-:«iuUi>.   dvm  in   ätr  LMtic. 

_  \  '**    *    *■'-'  t   29.    vnd    halt   «r      .         :    «.  -nTelichi   antlitzo] 
'■^'    ^^■••- "  ^ Mixern  triTihnPir. 


5  :t^ 


''**•'*     »   >;       ü-*-    .-ii:     *:!^:t     -t  ■.-."::? a    <5t.   beswertenj 
■      ■'/•  '■^'   ^^     litti   p.:  iiA'r-    •.-■»•ija   j^crc/im  prbatum. 

>  -  '•  f..  i\i  5  if  T  ;  ^a*-  -IT-  irisi^'n  vür  (st.  vor)]  Der 
^*'^*-- ^'»t'T .  ▼■i.|  !i»oi-  .:^  Tr<*  j^t^i  rsa-a:«  n  haben  scheint,  änderte 
^--    «»(i«.r    rur     ;.    -p-r     X-     *:r  -4     •      :.»  i'K  20  luete  42,  8,  nuin 


i    iv;-.  ^    ,^      .  ,j     .:t    »i*    iii>n   :3  mine   (st  ime)   gerichte 
pftuiinv:       ..^     i.-,-iu«   '.  •     :k;:i^':>    u^ircium  znenm. 

r    >.     .  .er   >.  1  -  !    «•  a-nen'  bruder  erzürnet]    Lat. 

^^    ..  ..-      .ec  »*-:*    !us:*»-T5»^  [der]  heimlichen  kan  offen] 

•■t  .'.•...*  ..-  t..:ii->-  ^■-s*'  ■•-^'*  Ji^>  a^U^tir  betrachtet  werden, 
*-•-.   .'.^  -    .tfM  .tor*-*d   j-*r  vc^'sd^Ä-hou  Si*hrift.     Da  es  im  lat.  heißt: 

,.;.  ..  ..;;»  T-'.  i^.'-:'.^  >*>•  >=  .i:esc?  als  sul«stantiT  im  genit.  an- 
— ^.u*-  -u  .ci  w>.*.i  US  .i--'.:ik\*  VIT  heimlichen  wahrscheinlich, 
i      .  .^.      •    s.  ,  >.J   ii^>:*   a^h  häutige  Wegfall  des  artikels  im 

Huk,     -.     «^  ■    -»-^  '.oiMiättt  »lÄ«::   und  gewichten  gebräuchlich  ist. 


% 

X 


»^  >.     *      .  <     ••«*:    lAr.v*:«rn  im  hefone  vnd  kruge   (st.  krnde) 
si.  ^*juii  ?iu*.-    '-»"   -"*  AiJfv-i.t'zr.:«!   in   i*t>llum   meum  cacabatas  ollas  et 

s  :?o  ^    ■"    »^   '     ^■*-   *i*w<*n  ^»«^  bruder   nie   zv  mir  wan  seiden 
ci.   .»    xvJL.»s  **^'    ^**-    *-^'"   veniant  ad  me  nisi  rarissime  et  hoc 

^  ..^  ^  -f.  i.  ;>N  vri  da«  Zeichen  sahen,  da  got  mit  sine  dinerc 
^^  >».««  MiA-iif'^v  jKT*.u>.:e  vnde  wulde  geben].  Die  handschrift 
SU,  11^^  *••  '^  «' '^^  -''"^*''-  ^^***  *'*  scheint  hielt  der  abschreiber  das 
-j,;!^^  14..VA.  <v"«"»v>»v  t.:r  iAs  \crbum  geruohen  und  wüste  sich  nicht 
^,^^  W  *».vi  ^*  -^s  *"*  J«*»«  lateinischen  nicht  zu  verbeßem,  da  die 
iKV»»**»^*««i  jvt«  >.»*i*  tivL<sx  jcan«  andern  sinn  giebt  Lat.  nam  et  nos 
j^^^^  4.  ^«•*,u4i'«  *  A^»  *  «•«  IvaeiUxiwu*  l^ominuni,  qai  protegit  in  omnibus 
^  irfi^vi«*3vv  *%  *v*MA5ii'  *^^^  «'nwuu'i.  Hoffentlich  hat  die  vorgenom- 
w^v-^w^ii  ;  n  v,'\U'  :*3    *'««'  dir.^fre«  lu  l«on>  das  richtige  getroffen. 


95 


§  199.  Ein  lateinisches  stflck  fand  sich  hiezu  nicht,  ebenso  nicht 
zu  201  and  den  folgenden. 

Die  letzte  zeile  des  textes  ist  entsteUt.  Was  soll  vor  treccen 
heißen?  Eine  beßerung  vorzuschlagen  hat  seine  Schwierigkeiten.  Viel- 
leicht ist  also  zu  lesen :  das  ist  mir  über  vnd  dir  nuczer,  dan  du  vil 
▼mbe  giengest  (etwa  in  wallfahrten,  geißelfahrten  oder  processionen)  ynd 
zn  etlichem  [male]  vor  treuen  diu  blut  reitest  d.  i.  und  (dich  geißelnd) 
dein  blut  statt  der  tränen  öfter  vergößest.  Kommt  dadurch  auch  ein 
passender  sinn  zu  stände,  so  ist  die  ergänzung  von  male  doch  mislich, 
und  darum  wagte  der  herausgeber  nicht  seine  coigectur  dem  texte  su 
substituieren. 


96 


W0BTBE6ISTEB. 

Die  sahlen  beseichnen  seite  and  seile  des  itextes.    Die  mit  =  beseichneten  lat^ini- 
sehen  werte  geben  an,  welche  bedeatnng  das  wort  im  lateinischen  texte  bei  Boss- 

weyde  bat. 


ab  u.  abe  präp.  wegen  8,  4.  45, 
19.   von  57,  28. 

abgot  8t.  m.  plur.  abgote  götze 
49,  31. 

ablazen  c.  acc.  ablaßen  von  etwas 
39,  10. 

abvulen  trans.  durch  faulen  ab- 
trennen 21,  10. 

ach  per  e  a4j.  achtbar  50,  19. 

ahte  8t.  f.  art,  Verhältnis  =  visio 
51, 11.  ahte  nemen  aufmerken 
54,  21. 

ahten  vf.  beachten,  wert  halten 
36,  1.  c.  genit.  achten  auf  etwas 
17,  11. 

alein  adj.  einerlei  ^  par  32,  18. 

allentsamen  u.  allentsamt 
adv.  alle  oder  alles  zusammen  6, 
13.  49,  7.  58,  8. 

aller  menlich  adj.  jederman 
28,  4. 

als  adv.  ganz  10,  30,  die  ganze 
zeit,  immerfort  2,  4.  so  (als  ma- 
nige)  38,  2  also  2,  14.  84,  29. 
conj.  gleichwie  gleichsam 34,  19. 
weil  4,  14.  5,  10. 

al sam  adv.  so,  ebenso  34, 20. 41, 31. 

alse  conj.  wie  gleichwie  mit  ent- 
sprechendem also  37,  14. 

altvater  st  m.  51,  8.  princeps 
anachoretarum.  Die  ältesten  ein- 
Biedler  und  begrflnder  des  mönchs- 


lebens  heißen  aosschließlich  alt- 
vater. 
an  da  cht  st  f.  eifer  18,  4. 
anderhalp  adv.   auf  der  andern 

Seite  25,  8. 
a  n  g  e  s  t  h  a  ft  adj.  ängstlich,  in  angst 

24,  7. 
anlegen  anwenden,  rücksicht  neh- 
men 36,  9. 
annemen  refl.,  sich  einbilden  = 

simulare  15,  2. 
antlaz  st  m.  erlaß,  ablaß  =  pce- 

nitentia  33,  33. 
antluite  st  n.  angesicht  60,  15. 
antreffen,  angehen  43,  27. 
anvechten  =r  tentare  54,  13. 
anvechtunge  st  f.  19,    12.    = 

tentatio  47,  33. 
ar  schw.m.  dat.  arn,  der  adler  62, 19. 
arbeit  st  f.  strafe  51 ,  20  =  tri- 

bulatio  not  trübsal  33,  19.  57,  26. 
arbeiten    refl.    sich    abmühen 

41,  28. 
arsenie  st  f.  arzenei  46,  8. 
bach  st  f.  44,  18. 
balde,  halt  adj.  kühn,  dreist  50, 

29.    vertrauensvoll  37,  6.  schnell 

75,  28. 
ban   st  m.  ze  banne  tuon  =  ex- 

communicare  45,  12. 
bas  comp,  ie  bas  vnd  ie  bas 

mehr  und  mehr  64,  27. 


bednten  tr&nt.  andenten,  bezeich- 
nen 17,  12.   67,  29. 

beduituQge  Bt.f.  bedeutung  69,2. 

began  refl.  c.  gen.  sein  leben 
fristen ,  sieb  emäbren  tod  einer 
Bacbe9,  13.  21,6.  66,3.  dieminne 
beg.  ^  caritatem  oBtendere  66,  9. 

begegneD  u.  beg  einen  begegnen 
&a,  6.  36. 

begrebede  at.  f.  legr&bniB  10,7. 

begurten  umgürten  33,  7. 

behaben  festhalten  2,  3,  zurOck- 
behalten  43,  14. 

behagen  gefallen  39,  20. 

behaldeo  erretten  =  sahare  11, 
24.  57,  26  bewahren,  beachten 
18,  28. 

behalder  et.  m.  =  Bslvator,  hei- 
land  33,  1. 

beide  oeutr.  beides  36,  3. 

beidenthalp  adv.  auf  beiden 
Beiteo  36,  22. 

beidesamt  adv.  zi^leich  77,  26. 

beiten  warten,  erwarten  25,  33. 
83,  28.  38,  6.  56,  6. 

bekorunge  st.  f.  Tersuchung,  an- 
fechtUDg  1,  12, 18.  14,  23.  17,  17. 

beltlicheD  adv.  kQhn  60,  1. 

benoten  zwang  antun,  noUQchti- 

bereapen  tadeln,  anklagen  6,  8. 

17,  28.  24,  19.  34,  4. 
bereapuQge  8t.  f.  tadel  =  incre- 

patio  24,  18. 
bern  hervorbiingen  78,  32. 
beruren  c.  gen.  berohren  56,  1. 
beacheidenheit  at.  f.    ventfta- 

digkeit,  Vernunft  70,  26. 
beacheidenlich  a^j.  gebührend 

59,  12. 
beachouwede   st.  f.  beachaunng 

36,  5. 
bealiezen  einschließen  47,  1. 
beBorgen  refl.  an  äch  denken2,21. 
beaoafen   ^  naofraginm  ferre, 


verainken  67,  6. 
betehna  n.    bethns  st  n.    steU 

gOtzentempel  49,  17.  81. 
betgerete  st.  n.  =   stramentam 

70,  7. 
betrubange  at.  f.  :=  perturbatio 

61,  15. 
betwingen  beswingen  47,  2fi. 
be waren    das  heilige   abendniil' 

reichen  26,  8. 
bewellen  beflecken  32,  26. 
bewenden  refi.  c  gen.   uch  ent- 
fernen von  etw.  63,  4. 
bewern  &=  probare  66,  8. 
bewinden  nmwinden  15,  19. 
beieichen  bedeuten  11,  21. 
biben  beben  36,  27. 
bichtegereBtni.beichtiger43,36. 
biderbe  adj.  fromm,  gut  47,  29. 
hie  adv.  bei  62,  34. 
bieten  a  f  zeigen  auf  etwaa  47,  IS. 

refl.  sich  vurbieten  sich  snr 

achau  stellen,  prunken^  gloriaii 

66,  31. 
bilde  at  n.  mit  neme  nein  beispiel 

nehmen  28,  20. 
bin  Bchw.  f.  bleue  43,  10. 
biten  43,  28  u.  bitten  56,  26  c 

gen.  der  sache  bitten, 
bizen  eQen  46,  20. 
blie  aLn.  blei  88,  10. 
boaen  66,  6.    u.   bozen  77,  32. 

klopfen,  anklopfen, 
boaern  verachlechtern,  &rgem  == 

scandalizare  75,  25  refl.  aich  ver- 

achlechUrn  70,  15. 
brame  schw.  m.  dornatrauch,   mit 

dorne  64,  13. 
brechen  abe  ^  aoferre  18,  27. 
brennen   trans.  verbrennen,   igni 

aupponere  38,  7.  58,  8. 
brinnen  intrans.  angezOndet  aein 

44,  8.  78,  13. 
brea  t  e  Bchw.  m.  inangel  18, 23. 21,  S. 
b  r  0  d  e  adi-  gebrechlich ,    bindet 


!  \' 


V  *  *  <^^ 


^   - 


:.  / 


»     •  ..  • 


»  t .  . 


•  ♦ .-    • 


#    ■  •  •         • 


.  x.  • 


99 


erstammen  Terstummen 22,  36. 

ertrich  st.  n.  erde  48,  24.  vf 
ertriche  auf  erden. 

e  r  w  e  g  e  n  emporheben  30,  20. 

erwenden  rückgängig  machen 
69,  9. 

e  r  w  i  n  d  e  u  ablaßeu  22,  2.  23,  3. 

erwerben  erlangen  62,  3. 

er  zagen  verzagen  45,  23. 

erziehen  ein  wip ,'  ernähren  un- 
terhalten =  pascere  74,  22. 

e  t  e  8  w  a  adv.  irgendwo  56,  2G. 

e  t  e  8  w  a  s  pron.  irgend  etwas  55, 22. 

eteswenne  adv.  zuweilen  10,  31. 
56,  17. 

e  t  e  s  w  i  e  adv.  ziemlich ,  sehr  10, 
25.  17,  5.  57,   19. 

e  t  e  8 1  i  c  h  e  pron.  die  einen  oder 
die  andern  38,  25. 

geantworten  antworten  40,  10. 

geben   mit  partitiv.  genit.  53,  12. 

gebichten  beichten  43,  21. 

gebieten  darbieten  11,  28. 

geboren  aufregen  69,  17. 

gebresten  mangeln  55,  18. 

g  e  b  u  r  st.  m.  mitbtirger  49,  :'. 

geburtlich  adj.  heimatlich  17,  5. 

g  e  b  u  z  e  n  heilen,  büßen  52, 1 3. 42, 5. 

gedagenc.  gen. ablaßen  =  cessare 
34,  9. 

gedanc  st.  m.  der  gedanke,  das 
denken  37,  14. 

gedanken  denken  18,  4. 

gedenken  nach  etw.  =  cogitare 
de  aliqua  re  3,  9. 

gedienen  dienen  41,  29. 

gehaben  refl.  sich  befinden  75,  11. 

gehalten  behalten  79,  17. 

gegan  gehen  26,  5. 

g  e  h  a  r  adj.  behart  =  pilosns  60,  15. 

gehe  adj.  jäh,  plötzlich  24,  25. 

geheißen  rühmen  17,  22. 

gehelfen  helfen  77,  3. 

g  e  h  e  1 1  e  n  übereinstimmen,  zustim- 
men 32,  24.  45,  23. 


geberten  aosdaaern  =r  perdorare 
58,  10. 

gehör  de  st.  f.  gehör  40,  25. 

gehören  hören  21,  1. 

gehorsame  stf.  gehorsam 72,  27. 

g  e  h  u  g  n  i  8  8  e  St.  f.  erinnerung  41,15. 

ge irren  irren,  hindern  7,  30. 

ge  kr  igen  streiten  71,  17. 

gel  den  gelten,  vergelten,  wieder- 
bezahlen 55,  30. 

gelernen  lernen  42,  22. 

gelesen  lesen  29,  18. 

gel  igen  liegen  49,  12. 

gelingen  lügen  9,  28. 

gemachen  machen  75,  4. 

g  e  m  a  h  e  1  e  seh w.  f.  gemahlin  74, 18. 

gemecht  st  n.  testiculi  46,  11. 

gemeinen  in  gemeinschaft  auf- 
nehmen  46,  1. 

g  e  m  e  i  n  1  i  c  h  adv.  insgemein  16, 16. 

ge  nahen  nahen  27,  18. 

genemen  nemen  21,  29.  43,  11. 

ger  St.  f.  begehr,  wünsch  66,  22.. 

gercden  reden  36,  36. 

geruchte  st  n.  ruf  77,  27. 

gcruen  ruhen  47,  22. 

ge  Sache  st  f.  sache  1,  22. 

gesagen  sagen  22,  16. 

geschaffen  schaffen  22, 34.  88, 21* 

gescheiden  scheiden  15,  16. 

gesehen  sehen  30,  5. 

geselle  st  m.  41, 25.  plur.  geseUe. 

gesezzedest.n.  gesetz,  anordnung, 
Wille  40,  11. 

gesiebte  st.  f.  das  sehen,  gesioht 
40,  25. 

g  e  s  i  g  e  n  mit  an  und  dem  dat  obsie« 
gen  35,  29. 

gesin  sein  21,  6.  30,  2. 

gesprechen  sprechen  48,  6. 

g  est  an  bestehen  37,  17.  40,  19. 

gesunden  sündigen  24,  23. 

geswern  schwören  9,  29. 

getat  8t  f.  tat,  handlung  34,  19. 

getoten  todten  27,  7. 

7* 


100 


getriben  c.  genit  (eines  werkes) 

dem  latein.  nachgebildet  s=  operis 

exercere  58,  3. 
getroesten  u. getrosten troesten 

18,  14.  refl.  verzichten  auf  etw. 

16,  27. 
getruwen  trauen  41,  2. 
getun  tun  21,  28.  27,  8. 
geturren  dürfen  23,  5.  32,4. 
gefallen  zufalle  kommen  27,  19. 
g  e  Y  a  r  e  n  fahren,ergehen  41 ,9.47,17. 
ge Tragen  fragen  53,  13. 
gewachsen  heranwachsen  11,  8. 
gewaldic  adj.  g.  werden   c.  gen. 

mächtig  w.  4,  13. 
gewat  St.  n.  kleidung  70,  6. 
g  e  w  e  f  e  n  e  St.  n.  waffenrüstung  27, 4. 
ge wegen  veranschlagen  17,  24. 
gewizzen  st.  n.   das  bewustsein, 

hier  das  schlechte  18,  16. 
gewonlichen  adv.  nach  gewohn- 

heit  68,  21. 
gewont  St.  f.  gewohnheit  69,  7. 
gezuc  st  m.  zeuge  74,  24. 
gezucken  entziehen  78,  21. 
gezurnen  zürnen  71, 17. 
gizekeit  st  f.  habgier  80,  15. 
g  1  i  c  h  n  1  s  s  e  st.  f.  beispiel  57,  27. 
glichsenen  heucheln  21,22. 
glouben  geloben  76,  19.   glauben 

76,  17. 
gnadestf.  g:sagen  danken  75, 20. 
gnoz  st  m.  genoße  50,  1. 
graben  begraben  33,  12. 
grisgramen  knirschen   36,   26. 

brummen  =  fremere  8,  5. 
gruzen  besuchen  24, 12. 
gutlichen  adv.  freundlich  20,9. 
guttat  st  m.   plur.  guttäte  gutes 

werk  17,  25. 
habe  st  f.  besitztum  81, 11. 
haben  mit  vor  vorenthalten 80, 18. 
hangen  schw.  praet  hauet e  hän- 
gen 74,8. 
haut  ZV  h.  sogleich  1, 19.  11, 1. 


hantgetat  st  f.  geschöpf  7, 14; 

han  twerc  st  m.  werk  für  die  bände 
78,  18.  gewerbe  69,  31. 

harf  er  st  m.  harfner  10, 18. 

hafen  st  m.  topf  32,  3.  74,  8. 

beiden  schw. m. s=r barbarus 4, 13. 
beide  53,  18. 

hei  den  Schaft  st.  f.  heidnisches 
Volk  u.  land  10,  27. 

h  e  i  1  e  k  e  i  t  st.  f.  frömmigkeit  15, 11 . 
sacrament  des  abendmals  13,  33. 
.  heimelich  a^j.  hold,  befreundet 
4,  9.  adv.  insgeheim  74,  5. 

heimeliche  st.  f.  Vertraulichkeit 
48,  11.  ort,  wo  man  verborgen  ist 
=  secreta  70,  22.  71,  22. 

holdeste  älteste?  84, 14. 

helfen  c.  gen.  der  sache  wozu  man 
hilft  38,  16. 

her  pron.  er  2,  3.  50,  10. 

herbergen  c.  dat.  herberge  ge- 
ben 85,  24. 

herteclichen  adv.  hart  69,  18. 

hertikeitstf.  Schwierigkeit  27,23. 

hie  nacht  adv.  hinte  diese  nacht 
50,  15. 

himelichkeit  stf.  Vertraulich- 
keit 30,  21. 

hinder  rede  st  f.  Verleumdung 
28,  13. 

hinderredere  st.  m.  Verleum- 
der 71,  1. 

h  i  n  w  e  c  adv.  fort ,  von  dannen 
63,  11. 

h  0  c  h  z  i  t  st.  f.  festzeit  49, 5.  75, 8. 

h  0  e  n  höhen,  erhöhen  5, 25.  36, 19. 

h  0  1  st  m.  62,  25.  st  n.  77,  31.  höhle 
53,  31. 

bor  St.  m.  kot  23,  2.  36,  2. 

h  0  u  b  e  t  m  a  n  st.  m.  hauptmann, 
anföhrer  76,  10. 

huiten  u.  hüten  hüten  27,  20. 
c.  gen.  54,  1. 

ich  =  lebt  irgend  etwas  74,  26. 

i  e  adv.  immer,  ie  me  vnd  me  57,  21. 


i  1  e  n  eilen  47,  33. 

i  m  b  i  z  Bt.  m.  eßen  69,  30. 

i  m  m  e  r  m  e  ndT.  immer  31,  25. 

i  r  1 0 1  st  n.  irrtum  79,  26. 

i  s  I  i  c  h  pronominal  adj.  jeder  23, 

8.  34,  13.  64,  22. 
i  t  e  w  i  z  z  e  at.  f.  Torwnrf,  strafrede 

15,  4,  26,  12.  JO,  17. 
itweder  jiron.  jeder   von  beiden 

68,8. 
j  &  m  m  e  r  0  nach  etw.  Behnlich  ver- 
langen 73,  4. 
joch  adT.  auch  19,4. 
kachele  stf.  topfgeschirr 46 ,  16. 
keczere  Bt.  f.  ketzerei  71,  8. 
kercze  Bchw.  f.  =  cereum  10,  6. 
kestigen  kasteien  castigare 56, 1. 
kezzel   bL  m.    aller  kezzel    sein 

spricfaw.   =    Bpongia    aniTersae 

domuB  esse,  von  allen  genüsbraucbt 

werden  15,  6. 
klcf  fe  St.  f.  geachwfttz  26,  13. 
cleffic  adj.  geschwätzig  =  ver- 

bosus  71, 1. 
kneten  treten  4,  2:j. 
kokodrillBchw.ia,crocodiIuB73,'22. 
conBCieutie  et.  f.  gewißen  61, 18. 

77,8. 
köpf  Bt  Dl.  ^  cnppa,  tassenkopf  8, 

10.  41,  33. 
kotze  schw.  m.  grobes  k)eld,niünchB- 

gewand  =  melotis  (jailmrij]  6,  14. 
kouf  at  m.  kaufware  48,9. 
kuufBchatz    stm.    handelegut, 

wäre  33,  6. 
kriec  st  m.  streit  13,  10.  2S,  26. 
kriegenstreiten3,24.  13,9.26,22. 
q  u  e  I  e  n  notleiden,  sich  quftlen  74,25. 
kuisch  adj.  enthaltsam  12,4. 
kujscbeit  st  f.   entbaltsainkeit 

43,  26. 
k  n  n  D  e  st  D.  geschtecbt  36,  37. 
knrbelin,  korbelin  st  n.  kOrb- 

chen  46,  6.  67,  26. 
knraen  st.  f.  pelzrock  69,14. 


kosien  st  n.  =  upitale,  köpf* 

1  a  a4j.  lan  32,  4. 

läge  st  f.  kinterhalt,   läge   legen 

53, 1.  78,  21. 
lancailj.  vberl&nc  ^  poat  stiqnod 

tempus  "62,  7, 
Ibz  adj.  nachIaQig  17,6, 
leben  c.  gen.  wovon  leben  68,2. 
lebere  schw.f.  leber  78,36. 
1  ei  d  i  c  adj  .betrabt,beun  ruhigt  41,16. 
1  e  n  g  n  n  g  st  f.  verl&ngening  31, 19. 
leren  impf,    larte  lehren   67,  29. 

Verwechselung  mit  lernen  16, 11. 
lesere  st.  m.  das  geistliche  amtdei 

leclors  33,  2. 
lichnam  n.  lichame  schw.  tn. leib 

des  herrn  14,  9.  68,  22. 
lieben  refl.  c  dat  sich  angenehm, 

lieb  machen  16,  26, 
ligen   mit  an    n.   dem  dativ.    an 

etwas  gelegen  sein  41,  8. 
lihen  mutuum  dare  55,29. 
linin  adj,  leinen  78,  15. 
liplichen  adv.  freundlich  20,9. 
lipnar  st  f.  leibesnahrung,  unter- 
halt 24,  1.  74,  23. 
lit  st  n.  glied  14,  a 
liugen  an  jem.  nnwahres  auf  jem. 

lobelichen  adv.  tu  preiswürdiger 

weise  70,  27. 
locherecht  adj.  Ifichericbt  30,24. 
lucerne  schw.f.  =  Incema 47, 7. 
luczel  a4j.  wenig,  klein  27,  15. 
luste  B(lj.  zusagend  15,3. 
hiiter  adj.  laater  77,  9. 
macachw.m.  blutsverwandter  49, 11. 
manot  schw.  m,  monat  78,  26. 
manslabt  st  f.  todUchUg  60,  4. 
m ansiechte   Bt.  m.    tndtschlilger 

4,16. 
manslechtic  st.  m.  todtachlAger 

18,  5.  76,  34. 
mttce  Bt  n.  »  Uhra  88, 9. 


102 


matte  schw.  f.  decke  33,  24.  67,17. 
maze  schw.  f.  maß  51, 10. 
m  e  für  m  e  r  adj.  comp,  mehr  67, 21. 
meine  st  f.  meinung  18,  2. 
meintat  st.  f.  missetat  38, 19. 
menige  8t.  f.  menge  42,  8.  64,  21. 
mensche   in    der  Verbindung  nie 

mensche  wie  nieman  =  numquam 

quisquam  71,  17. 
mere  st.  n.  wiedererzählen  Ton  ge- 
hörtem 28,  16.  43,  9. 
m  e  1 1  e  schw.  f.  messe  66,  14. 
m  i  1  e  St.  f.  meile  69,  20,  dagegen 
*        schw.  f.  60,  12. 

m  i  n  e  r  comp.  adj.  minder,  kleiner, 

geringer  18,  3. 
m  i  n  n  e  r  e  st.  m.  liebbaber,  lieben* 

der  38,  8. 
m  i  r  =  mer  adj.  mehr  47,  8. 
missekeren  verkehren  7,  2. 
missevallen  misfallen  69,  17. 
mite  praep.  mit  58,  9. 
m  0  r  d  e  r  st.  m.  r&aber  3,1=  fu- 

rans  20,  8  latro. 
m  0  r  t  St.  n.  diebstahl  21,  19. 
muchelingen  adv.  heimlich  =r 

occulte  43,  18. 
müde  adj.  müde  65,  9. 
m  u  n  c  h  2, 12,  m  u  n  ec h  3,  20,  mu- 

nich  4,  24  st.  m.  mönch. 
m  u  n  s  t  e  r   st.  n.  =  monasterium 

73,  1.  meist  in  der  bedeutung  ein- 
zelwohnung,  einsidelei  5,  7.  62, 33. 

murmeln   u.    murmen  =  in- 

dignari,  murren  3,  7.  45,  13. 
m  u  s  c  h  a  t  muskatnuß  =  mnscata 

58,  28. 
muen  quälen,  =  turbare  51,  80. 
nacht  häufig  nach  männl.  (eines 

nachtes)  46, 27.  weibl.  (einer  uach) 

68,  13. 
nahen  adv.  nahe  62,  34. 
nakebure  schw.  m.  nachbar  66, 1 1. 

74,  28. 

n  a  s  e  1 0  c  h  st.  n.  nasenloch  20,  23. 


n  e  c  h  t  e  n  adv.  gestern  nacht  47,  IS. 

nemen  e.  genit.  59,  19. 

n  0  n  n  a  lat  nenne  60,  3. 

n  0 1  d  r  u  f  t  st.  f.  notdurft  8,  11. 

notdurftige  adj.n6tig=necesBe 
18,  15.  41,  8. 

notzugen  notzQchtigen  74, 10. 

n  u  w  e  n  adv.  nur,  nichts  als  8,9. 
21,  82.  68,  82. 

0  b  conj.  wenn  40,  20. 

ober  praep.  Aber  56,  4. 

oder  —  oder  coiy.  entweder  — 
oder  78,  27. 

offen  öffnen  71,  22. 

offenliche  adv.  öffentlich  44,  6 
=3  in  aperto« 

o  r  d  e  n  st.  m.  Ordnung  67 ,  15.  Or- 
denstracht =:  habitus  monachilis 
2,  8.  39,  25.  mönchMtand  62,  3. 

or  s  st  n.  ross  31,  l. 

o  s  t  e  r  schw.  f.  ostem  48, 15. 

Oven  st  m.  =  caminus  61,  9. 

0  u  g  e  n  zeigen ,  vor  äugen  stellen 
5;h,  26. 

palmeu.  balme  schw. m.  palmen- 
zweig  57,  17. 18.  pa]mbaum62,  26. 

pfal lenze  st  f.  wohnung  des 
königs  s=  pallatium  70,  3. 

pfenninc  u.  phenninc  stm. 
Pfenning  3,  21,  25. 

pfister  stm.  bäcker  17,  20. 

p  f  i  s  t  e  r  i  e  st  f.  bäckerei  73 ,  10. 

pflegen  c.  dat  sorgen  für  jeman- 
den 57,  12. 

p  f  u  1  st.  n.  pfühl  =  plumarium  59, 30. 

pilgerim  st  m.  =  peregrinus 
17,  6.  34,  28. 

predige  st  f.  predigt  56,  10. 

prophetiren  ^  prophetare 
prophezeien  4,  26. 

p  u  h  e  1  st.  m.  hügel  80,  5. 

räche  st  f.  strafe,  büße  59,  6. 

rat,  es  wird  rat  c.  gen.  hilfe  ist 
für  jem.  vorhanden  26,  6.  ze  rate 
werden  beschließen  46,14. 


T  e  b  e  Bchw.  m.  rebe  42, 7. 

re  chtve  r  tic  adj.  rechtscIialTeD, 

uDbescbolten  18, 10.  37,  38. 
regele  Bcbw.  f.  Ordensregel  61,  8. 
reren  rionen,  fallen  laßen  S6,  28. 
rieben  r&cben,  Tindicare  45,  19. 

47,  SO. 
richten  sich  abwenden  3t,  6. 
r  i  g  e  1  Bt.  m.  =  TCctiB  76 ,  22. 
ritter  st.  m.  k&mpfer  =:  &thteU 

3,6. 
ruchen  a.  ruiren  ruhen,  geru- 
hen 46,20.  69,  15. 
rngen  anklagen  28,29.  60,27. 
rocke  8t.  m.  rQckeu  67,  27.  zv 

rucke  zurfick  68,  I. 
r  u  m  e  a  aufr&umeD  64,  20. 
r  u  o  w  e  gt.  f.  ruhe  20,  17. 
r  u  ren  antasten,  fühlen  78,  9. 
ruteu  reuten  ^  purgare  64,  14. 
ruwe  St.  f.  reue  9,23.  70,31. 
ruwer  st.  m.  bQßer,    der  reuige 

12,  8.  38, 4. 
r  u  w  e  r  i  n  st.  f.  boßerin  38,  31. 
«ach  e  Bt.  f.  Ursache,  grund  9,  ^0. 
aaegen  säen  47.  2a. 
salme  schw.  m.  paalni57,  19. 
«alter  st  m.  pBalter  31,  17. 
B  a  m  e  n  e  n  sammeln  2,  20.  36,  7. 
B  a  m  e  n  n  n  g  st,  f.  Versammlung  = 

conyentu8  2l,5.=  ecck'Bia  85,30. 

=  congregalio  66,  3Ü, 
schaffen  part.    geschafft  za 

wege  bringen,  liervorbringcn  49, 

12.  50,  7.  64, 19. 
schaffen  prt   schuf  schöpfen 

68,29. 
8  c  h  a  f  f  e  r  Bt,  m.    =  dispensator. 
scbaf f  ner  Bt.  m.  =   negociator 

66,31. 
scheiden  =:  bluphemaie  19,6. 

tadeln  81, 1. 

■  chelklich  adv.  liiüg  63,  14. 
Bcheidangestf.  trennnDg71,  8. 

■  chifliutfl  bL  m.  sehiffer  69, 10. 


acbillincM.m.  zalilvon  12  oder 
30  Pfennigen  87,  24.  6S,  21. 

s  c  h  i  m  p  f  at.  m.  ei^ötzung  =  ju- 
cundns  21,  26. 

ichire  adv.  bald  23,  12. 

schoß  Bt  m.  geschoß  =  sagitta 
52,  21. 

ichulemeis 


I.  ^  Bchola- 


s  c  h  D 1 1  Bt.  f.  ureache  T  0  n  —  s  ch  u  1> 

den  um  —  willen  44,  22.  62,  9. 
schuldigen  anklagen  67,20. 
S  c  ;  t  i  name  eines  teils  der  ultrischen 

woste  44,  13  u.  o. 
segel  St.  m.  Begel  59,  13,  16. 
sagen  st  m.   beEeidinung  mit  et 

kreuEesegen  geben  =  signare 

7,  16. 
ser  Bt.  n.    schmerz  78,  26.  79,  3. 

73,  25,  adj-  leidend  79,  7, 
serigen  =  flagellari  60,  13. 
seBter  st.  m,   =   Bextatius,  maß 

fflr  flüchte  2,  16. 
Bete  stf.  Sattheit,  B&ttignng  17, 18. 
sibenBtund  adv. siebenmal 65, 22. 
sicherlichen  adv.  rnhig,  secure 

67,20. 
Biden  kochen  1,  3. 
siech  tag  st  m.   krankheit  ==  in* 

firmitas  :J4,  4.  48,  32, 
sigeloB  adj,  verlustig   des  siegeB 

14,  27,  59,  10. 
Bin  reflex.  genitir  beim  verb.  sein 

er  ist  Bin  nicht  =   er  ist  ee 

nicht  63,  19. 
sint  coDJ.  cauB.  da  66, 11, 'adv.  seit- 
dem 63,85. 
filachte  Bt  f.  gattung,   art  SO,  1. 

80,  26. 
smac  St.  m,  geruch  (abier)  13,  14. 

44,  7  (BQßer)  9,  27.  =  oder  sna- 

sm ecken  riedien    (Abel)   foetere 

68,25. 
so  cooj,  als,    einem   vorangehen- 


104 


den  also  entsprechend  43,  24. 
sollen  schuldig  sein,  schulden  3, 

14.  66,  12. 
sorchhaft  =  sollicitus  54,  8. 
sorgen  c.  Ober  3,  10. 
Bot  St.  m.  brunnen,   quelle  8,  19. 

30,  24.  68,  27. 
spannen  ausbreiten  68,  2. 
spulgen  pflegen  19,5. 
8 tan  bestehen,  beruhen  10,8. 
stat  st  m.  geStade  14,  16. 
stat  St.  f.  locus,  statte  10,  27.  23, 

21.  37,  27. 
stellen  prt.  g  e  s  t  e  1 1  e  t  beschaf- 
fen, gestaltet  44,15. 
sterben  transit  tödten  80,  19. 
stetelich,      steteclich     u. 

s  t  e  1 1  i  c  h  beständig  42,  11.  50, 

25.  70,  21. 
stetikeit  st.  f.  best&ndigkeit  = 

perseverantia  57,  14. 
Strengelich  adv.  strenge  50, 24. 
stunde  st.  f.   mal   50 ,   30.   nie 

stunde  niemals  7,  82. 
SU  f ze  schw.  m.  seufzer  36,  25. 
8  u  1  i  c  h  pron.  solch  36,  21. 
s  u  m  e  n  refl.  morari,  sich  verspäten 

40,  21. 
Sunden  sündigen  3,  27. 
sunderlich      adv.      besonders, 

außerordentlich  70,  21. 
s  u  n  e  St.  f.  friede  41,  26. 
sunne  als  schw.  masc.  die  sonne 

88,  20. 
s  w  a  n  g  e  r  adj.  c.  genitiv.  schwanger 

womit'  49, 1. 
8  w  e  b  e  1  St.  m.  Schwefel  44,  7. 
s  w  e  n  k  e  n  intrans.  in  schwankender 

bewegung  ^sein   =    turbulentum 

esse  41,  34. 
swerlichen   adv.   beschwerlich, 

lästig  29,  1. 
tage  weide  st  f.  tagereise  58,  4. 
tagezitstf.  canonische  betstunde 

81,  29. 


Thebaida  die  Thebaische  wfiite 
in  Aegypten  30,  4. 

t  i  1  i  c  n  vertilgen  25,  31. 

toben  stark  bewegt  sein,  Tom 
waßer  42,  2. 

1 0  b  e  h  e  i  t  st.  f.  wut,  leidenschaft- 
lichkeit  42,  8. 

1 0  b  i  c  adj.  tobend,  wfltend  52,  22. 

t  0  u  St.  tau  73,  14. 

1 0  u  f  St.  m.  taufe  53,  18. 

tougenlichen  adv.  heimlich 
49,32. 

t  u  0  p  adj.  stumpfsinnig  15,  24. 

traben  u.  trän  st.  m.  träne  86, 
25.  85,  17. 

trucke  schw.  f.  trockene  stelle, 
trockenheit  40,  20. 

t  r  u  e  f  e  n  triefen  28,  7. 

trugenheit  st  f.  betrugerei  62, 
10.  63,  34. 

trunket  =:  trunken  52,  21. 

t  r  u  r  e  n  trauern  =  deficere  52, 12. 

truriclichen  adv.  traurig  45, 16. 

t  u  0  u  part  getan  mit  s  o  =  so 
beschaffen  =  higuscemodi  35,  7. 
52,2. 

t  w  a  h  e  n  waschen  33,  8. 

über  werden  übrig  werden  3, 
25.  tüchtig,  föhig  werden   18, 19. 

u  b  e  r  e  c  adj.  übrig  72,  26. 

ubergan  übertreten  7,  23. 

überheben  c.  gen.  trans.  ver- 
schonen 40, 24.  reflex.  sich  rühmen, 
sieb  viel  dünken  6,  10.  31,  30. 

uberkumen  übertreffen ,  weiter 
kommen  9,  2. 

überwachsen  wachsend  etw.  be- 
decken G4, 13. 

nberziugen  zeugen  gegen  jem. 
=  testificari  34,  7. 

u  f  r  i  u  u  s  e  st.  m.  aufgang  =  oriens 
38,  21. 

unbedechticlichen  adv.  un- 
bedachtsam 43,  6. 

unbenoetet  adv.  ohne  not  un- 


gezminKen  47,  29. 
u  n  c  K  adv.  ferner  C9,  3. 
UDde  Bt  f.  nada,  woge,  welle  86, 

80.  59, 12. 
n  n  d  i  D  c  St.  D.  bQBes,  unudtzes  diog 

64,13. 
ungehorsame  st.  f.  inobedientia 

49,6. 
it  D  g  e  B  e  r  e  t  adj .  DOTerletzt  70,  29. 
iiDgestellet     adj.     ungeataltet 

26,  21. 
un  giitlichadj. unfreundlich 54,22. 
nnheimelicliaclj.  lucht  vertraut 

37,5. 
nnhoch  adJ.  niedrig  17,24. 
u  n  k  i  Q  sc  b  e  St.  f.  14, 33.  unkeuBch- 

heit  ^=  fomicatio  47, 11. 
n  D  s  u  n  d  i  g  adj.  Bündlos  a'J,  16. 
unwirdischlicheu    ajj.    un- 
wirsch =  cum  indignatione  41,  6. 
nnzertlich  adr.  nicht  weichlich, 

rauh  15.  3. 
üppig  adj.  eitel  =:  TanuB  27,11. 
u  r  d  r  u  t  z  st.  f  aberdruß,  ekel  57, 

24.  61,  23. 
urdruzze    adj.    uberdrQßig    = 

taedio  victus  41,  29. 
urhap  st,  m.  anfang  43,9. 
u  r  k  u  u  d  e  St.  f.  zcugnis  34,  6, 
u  r  1  o  u  p  st  D.  erlaubnb  zu  gehen 

62,  12. 
u  r  1  o  u  g  e  St.  D.  krieg  40,  24. 
II  rri  D  t  St.  n.  waldstier  T6,  4. 
urteilen  verurteilen  :=  condem- 

nare  19,  4.  67,  14. 
ussezic  u.  uzzeczic  =  leprosus 

21,8.  55,  14. 
u  s  s  e  £  i  k  e  i  t  Bt.  f.  aussetzjgkeit 

21,9. 
T  a  r  c  h  3t.  n.  ferkel  16, 2ü. 
varen  prtc  mit  sein  ei^eben  47, 

17.  53,  25. 
vart  Et.  L  dat.  verte  fthrte,  weg 

52,6. 
vas  St.  n.  gefäß  68,32. 


vaste  adr.  sehr  19,  9. 
TechtpLvechtez 

zogen  auB  vetech  fittich  62, 16. 
veizt  adj.  fein,  gemästet  61,13. 
vollen  zu   falle   bringen,   fkllen 

machen  46,27. 
reme  st  f.  strafe  54,  23, 
verre  adj.  fem  59,37. 
verdampnen  damnare  42,  14. 
verdruzen  verdrieüen  61,  20. 
verdrucken  verdrftngen,  nnter- 

drQcken  =  afHigere  61,  28. 
vergebene  adv.  umsonst  II,  20. 
Terjehen  =  oonfileril5,  26. 49, 8. 
verkereo umkehren 21, 34.  75, 17. 
verkiesen  verzeihen  6,  21. 
verlazenheit  Bt.  f.  frechheit ica 

relaiatio  IB,  16. 
Verliesen  tr.  zu  gründe  richten 

27,  1.  47,  16. 
verliezungst.  f.  verderben  32, 26. 

V  e  r  1  i  h  e  n  ^  concedere  nachgeben 
50,  26.  verleihen  56,  27. 

verloben  geloben  26,  18. 
vcrloukenen  verleugnen 31,22. 

c.  genit  53, 18. 
versehen  reB,  hoffen  69,11. 
versigeln  versiegehi  =  zignare 

38,  10. 
versmahen  trausit. geringBchätzen 

18,  23.  72,  17. 

V  e  r  B  t  a  n  refl.  merken,  wabniehmeQ 
72,  22. 

vcrstelen  stehlen  21,  19.  43,28. 
versiimunge   Bt  f.   veraäntnnis 

=  negligeutia  18,  16.  61,  14. 
vertiligcn  vertilgen  41, 15. 
verswenden  schwinden  machen 

=  conaumere  3fi,  13.  51, 17.  72,  7. 

V  0  r  w  i  s  e  n  wegweiaea  ™  Beducere 
62,2. 

V  i  n  B  t  e  r  Bt  f.  finstemia  46, 12. 

V  i  t  i  c  b  8t.  m.  (vrgl.  oben  vedit)  B^ 

ttch  14,  19. 
vi  ach  3  3t  m.  flachs  80,4.  66,22. 


106 


V 1  e  c  h  a  f  t  a^.  befleckt  80, 18. 

▼  leischlich  a^.  carnalis,  leib- 
lich 73, 16. 

yliziclichen  ad?,  eifrig,  mit  Sorg- 
falt 54,  14. 

volleclichen  adv.  perfecte62, 4. 

ToUekomen  vollst&ndig  zum 
ziele  kommen  27,  16. 

Yollekumenunge  schw. f. yoll- 
kommenheit  24, 15. 

Tollenbrin  g  en  yollbriDgen  13,8. 

Tolgen  mit  c.  genit.  der  sache 
41,  1  u.  dat.  d.  person  76,  22. 

Torbas  (st  vOrbaz)  adv.  weiter, 
vorbas  me  fernerhin  46,  6. 

vorbringen  Tollbringen  32,  2. 

Torchten  schw.  f.  furcht  40,  29. 
51, 17. 

▼  Order  schw.  m.  vorfahr  85,  8. 
vorkamen    c.    dat.    erscheinen, 

offenbar  werden  52,  28. 
forme  st.  f.  gestalt  54,20. 
V ragen   mit   urteil   =   quae- 

stionem  facere  17,  8.  mit  von 

nach  etw.  fragen  41, 17. 
vrazheit  st.  f.   gefräßigkeit  = 

gula  80,  16. 
vrefelich  a^j.  kühn,  vermeßen 

70,  25. 
vriedesam  adj.  friedfertig  4,  20. 
vrilich  u.  vrilichen  adv.  frei, 

ungehindert  11,  20.  79,  24. 

V  r  0 1  i  c  h  e  n  adv.  fröhlich  55,  24. 
vroude  st.  f.  freude  17,  16. 

V  r  0  u  w  e  n  erfreuen  43,  26. 
T  r  u  0  h  t  St.  f.  frucht  62,  26. 

V  u  1  adj.  faul  86,  2. 
Yullen  c.  gen.  fallen  58,  7. 

T  u  1 1  u  n  g  St.  f.  anfüllung  17 ,  18. 
Tur brechen  zu   nichte  werden 

20,  1. 
für  er  st  m.  ern&hrer  55, 17. 
Tursehen  vor  [sich] sehen  36,  4. 

▼  urst  adj.  superl.  höchst,  vor- 
nehmst 10, 14. 


V  u z s  t a p pe schw.m.  fußstapfe 26, 

30.  59,  25.  78,  2. 
wacker  a^j.  s=r  sobrius  54,4. 
wallen  kochen,  sprudeln  8,  24. 

82,3. 
w  a  n  conj.  denn  18,  9.  praep.  außer 

75,7. 
wannen  u.  wenne  fragew.  von 

wo,  woher  8,  28.  50,  2.  78,  18. 
warten  acht  haben,  sp&hen  14,  26. 
w  e  d  e  r  r  e  pron.  welcher  von  zweien 

20,11. 
weicz  stf.  art  10,82. 
weinen  tr.  beweinen 88, 32. 48, 14. 
wen  sas  wanne  conj.  wenn  42,  24. 
w  e  r  st  f.  Verteidigung,  kämpf  59, 12. 
werben  mit  nach  streben  nach 

etw.  9, 18. 
werliche  a^j.  od.  adverb.  wahr- 
haft 17,  27.  46,  2. 
werltlich  adj.  saecularis,  nicht- 

mönch.  19,  4. 
werken  arbeiten,  handeln  57,  28. 

62,5. 
wi  cz  e  st  f.  klugheit,  verstand  17,24. 
w  i  d  e  1  i  n  st.  n.  Weidenrute  69, 14. 
wider  praep.  zeitl.  gegen  58,  13. 
widersagen  absagen,  entsagen 

3,1. 
widerstrit  adv.  um  die  wette 

31,2. 
willentlichen   adv.   freiwillig 

21,4.    • 
w  i  1 1  i  g  adj.  freiwillig  59,  6. 
w  i  n  1  i  n  st  n.  weinchen  70, 10. 
winluder[erej  st  m.  weins&ufer 

8,  13. 
wirken   weben  55,  23.   arbeiten 

74,  23. 
w  i  r  s  comp.  adv.  schlimmer,  übeler 

10,  83.  wirst  superl.  50,  28. 
w  i  s s  a ge  st  m.  prophet  1, 5.  45, 29. 
Wirtschaft     st    f.    bewirtung, 

schmaus,  gastmal  5,  21.  59, 1.  69, 

7.  80,  8$. 


V  i  s  E  e  sL  f.  hOlle  =  tormeuU  47, 9. 

VDfen  klagen,  brOllen,  toacD  von 
den  meerea  wellen  ;=  mngire  86,  SO. 

warte  >t  f .  gewQn  56,  28. 

zekreazeii  nnd  lerkratten 
serkratcen  66,  9,  U. 

E  e  ■  w  e  sctiw.  f.  die  rechte,  dextn 
36,0. 

zergießen  dnrch  gießen  ausbrei- 
ten 23,  24. 

■  erren  n.  secerten  seneißen 


la,  10.  84, 17. 
■  ernng  akf.  uagoben ,  ezpeuu 

66,  16. 
tihen  (prtiige]  bescboldigen  71, 

6.  77,  9. 
c  n  b  e  r  iL  m.  «aOergeftß  =  pdrli 


zocken   in  enUDcken   ' 
20, 16.  89,22.  eDtretßen,eDtsiebea 
68,  la. 


BIBLIOTHEK 


LITTBRARISOHE^    VEREINS 


IN  STUTTGART. 


i,xxin. 


STSTTOilT. 

BEDKUCKT  AUF  KOITRH  DKI  LITTKRAHItfCHRN  VKRRIXfl. 
1863. 


PROTECTOR 
DES  LITTERARISCHEN  VEREINS  IN  STUTTGART 

SEINE  MAJESTÄT  DER  KÖNIG. 


VERWALTUNG: 

I'räsident: 
Dr  A.T.  Keller,  ordentlicbtTprofessoraiiderk.universitftt  iiiTftbiiigen. 

Kassier: 
Dr  Zech,  ürileiitlicher  professor  an  der  k.  Universität  in  Tübingen. 

Agent: 
Fues,  sortimentsbucliliflndier  in  Tübingen. 


GE^SELLSCHAFTSAUSSCHUSS : 

Dr  Böhmer,  Stadtbibliothekar  in  Frankfurt  a.  M. 

Hofrath  dr  Grimm,  mitglicd  der  k.  akademie  in  Berlin.  • 

Professor  dr  Haßler,  conscrvator  der  vaterländischen  kuubt-  und  alter- 

thumsdcnkmäler  in  Ulm. 
W.  freihen*  vom  lloltz,  obersthofmeister  Ihrer  Majestät  der  Königin  in 

Stuttgai*t. 
Dr  G.  V.  Karajan,  vic^präsidcnt  der  k.  akademie  in  Wien. 
Dr  E.  V.  Kausler,    vic^dii*cctor  des  k.  haus-    und  Staatsarchivs    in 

Stuttgart. 
Dr  Klüpfel,  bibliothekar  an  der  k.  Universität  in  Tübingen. 
Dr  0.  V.  Klumpp,  director  der  k.  privatbibliothek  in  Stuttgart. 
Dr  Maurer,  ordentlicher  professor  an  der  k.  Universität  in  München. 
Dr  Menzel  in  Stuttgart. 

Dr  Pauli,  ordentlicher  professor  an  der  k.  Universität  in  Tübingen. 
Dr  Wacker nagcl,  ordentlicher  professor  an  der  Universität  in  Basel. 


i 


PAUL  FLEMGS 


LATEINISCHE   GEDICHTE 


H£RAUSG£GEB£N 


VON 


J.  M.  LAPPENBERG. 


STUTTGART. 


GEbBUCKT   AUF  KOSTKN  DES  LITTEBABISCHEN   VEBEINS 

HACII  BMCHLl'SS  DB8  AVSSCBOMU  TOM  ROVKMBBK  lt6*' 

1863. 


• 


DIUOB  TOM  U   F.   PUBS   IM   TÜBIMailf. 


PAUII  FIEMINGI 
aERMANI 

POEMATA    LATINA 

ANTEHAC  HON  EDITA; 

AD  INCOMPAEABILEM  ET  MAXIMUM  TIKDM 

CA8PAREM  TBASUEOM, 

rOCTAU   BT  MBDICUH. 


Incomparabili   Et  Haximo  Viro   Caspar!  Barlso,   Podts 

Dlnstrisaimo,  Et  Doctori  Medico  Publico  Indiciaam  Officio» 

Colins  Testandteqae  Observantin  Poemala  Hso  Mea  Latioa 

Conaecro  OSeroque  Paulus  Flemingos  Oermaaos. 


SYLVARÜM 


LIBER  I, 


IN  QQO 


HEXAMETRL 


Clarissimo  Et  Maximo   Seni   Canrado   Bavaro   In  Alma 

Lipsia   Doctori  Publico  Veteri   Erga   Ipsam  Observanti» 

Testand»  Consecro  Paulus  Flemingus. 


SYLVARÜM  I.    HEXAMETRI. 


HEXAMETRL 

1.  Qaot  domino  servi,  tot  bestes. 

Nempe  fides  constricta  metn  dominisque  coactom 
legibus  obsequiuin  paacos  durabit  in  annos. 
Invitns,  qnodcnnqne  facit,  renuentibus  orsis, 
aggreditur  mancosque  manns  modo  serva  labores 

6  efficit  et  segnes  non  ynlt  dediscere  mores. 
Forte  qnid  affectant,  domino  spectante,  ministri 
et  se  Teile  probant  incsBpUs  pergere  coris, 
non  operae  parcnnt,  nil  non  superabüe  credas, 
quam  notat  expressus  constantia  mnnia  sudor. 

10  Afit  fades  nbi  cedit  heri  fervensqne  verendi 
hortamen  monitoris  abest,  mentita  fathisdt 
cura  suisque  cadit  simulatos  nisibns  ardor; 
infectom  marcescit  opus  perjnraqne  sponsam 
frangit  turba  fidem.   Nam  libertatis  amorem 

15  ingenium  vel  vile  seciuens  se  snbtrahit  nitro 
servitiis  vetitoqne  silens  sese  eximit  ansu. 

Scilicet  imperio  libcrtas  fortior  omni  est, 
flnxus  amor,  quem  jora  ligant.  Res  libera  amara  est 
alterins  nee  spontis  opns.   Qase  mntnns  unit 

so  sensus,  in  setemos  possnnt  durare  nepotes. 
Qnod  si  dira  Ines  hostisqne  marita,  marito 
segre  napta  sno,  est;  qoanto  crndelior  hostis 
serms  erit,  qui  lege  timet  paretqne  coactns. 
Libera  vita  placet  cnivis,  matemns  alnmno 

25  hnmor  hoc  immolget,  non  velle  snbesse  secondo. 
Egressom  rimator  ayis  sub  carcere  clausa 
et  redit  ad  primam  dimissa  cateja  fignram. 
Ipsa  Diana  nihil  canibos  venabitur  segris. 
Imperiosa  rannt,  rigidnm  dorabile  non  est 

so  et  cadet,  invito  qnkqnid  snsceperis  orsn. 


18  lies  amore  est. 


1* 


STLVARÜM  L 

Qnod  metuis,  quid  amare  potes?  qtdd  ameris  ab  illo» 
quod  timnisse  soles?  Qnare  contraria  cessent. 
Unus  amor  canctis  et  honor  siet  omnibns  unus! 

'  2.  Summum  jus,  somma  injaria. 

Jostitiam  non  stricta  sequi,  non  torva  taeri 
fas  licittun  rigideque  suo  mens  dedita  jori 
exiget,  ut  landem.  Longe  felicior  lila  est, 
quse  &cilis  josto  placidnm  coigunzerit  sequam 
5  nee  genio  dabit  omne  suo.  Qu»  pacis  amore, 
temporis  ingenium  cum  canss»  pondere  librans, 
provida  de  proprio  nonnunquam  jure  remittit, 
hsec  novit  servire  suo  pro  moribus  8Byo, 
nee  sibi  sola  sapit.  Concordia  pnevalet  Uli, 

10  quffi  positis  junctum  cum  legibus  ssquat  honestum, 
et  malit  nocuisse  sibi,  quam  defleat  alter. 
Qui  totum  sub  parte  capit,  fraudatur.  At  audi: 
Non  satius  perferre  dolum,  quam  inferre  videtur? 
nee  frans  haec  nocitura  tibi?  Contentus  abito, 

15  dimidium  sortite  boni.  Non  exige  cuncta 
ad  Caput.  Utilitas  non  est,  qu»  visa  videtur, 
et  damnum  non  raro  juvat.  Mihi  certior  audit 
pars,  quam  possideo,  dubio  quam  quod  pede  totum 
insequor  et  fluxis  propero  comprendere  palmis. 

20  Lubrica  Maci  namque  altercatio  talo 
nititur  et  certo  nescit  lis  poplite  stare. 

Radit  avarus  opes;  opibus  fraudatur  iisdem, 
dum  veram  non  novit  opem,  queis  gaza  paratur. 
Hie,  velut  iste  canis,  potiundi  fervidus  auri, 

26  auriparam  cum  truncat  avem,  spe  &llitur  omni 
et  fatuum  se  sero  gemit.  Dedisce  sitire, 
cymbia  stant  vacuata  mero.  Miserere  dientis, 
qui  dare  plus,  si  possit,  avet,  dum  subditus  urget, 
ulterius  se  posse  negans  soluisse  tributa 

80  et  sua  regali  deponere  debita  fisco. 
Dimidium  rex  demit  opum,  quas  incoladebet. 

8  liea  exigit 


Libers  Hat,  non  presea  manns,  &onB  atqoe  datoris 
Becnla  satnenti  prodit  veoientia  regi. 

3.    Chreia. 

QoaDtns  Aristoteles  fiierit,  qaod  mentis  acmnen 
traxerit  a  saperis,  (]iio  fortonatior  omni 
eztitit  et  cnnctas  naturee  exhaosit  abyssos, 
Aonio  liqnet  onrne  cboro,  monnmenta  loqanntar 
b  et  pleni  deitate  libri,  qaeis  nescius  unue 
cana  perennavit  redivine  stecnla  fanup, 
phcenicis  simnlacra  gerens ,  qui  viTOre  lassns 
pne  senio,  juvenes  ex  se  Bibi  procreat  annos. 

nie  sciens,  quid  nosse  deos,  quid  habere  parentes 

10  et  qnce  ntroaqne  pio  deceat  reverentia  nato, 
non  teve  Bit  mortalis  opiu  benefactaque  patnim 
com  JotIb  feqnali  librans  in  lance,  fatendo 
asserit,  ingenuos  tantam  debere  nepotes 
patribua,  indigenis  qnantnm  debebimns,  ipsis, 

IS  qnosqne  patrom  decet  esse  vicem.  Pede  currit  eodem 
et  patris  et  doctoris  opus.  Quod  ducimns  anram, 
üle  dedit,  sed  hie  irc  tacit  melioribns  ansis, 
eradit  et  totam  meliOB  tradncere  vitam. 
Qnaliter  infonnis  facies  incondita  glebfe 

tu  nil  splendoris  habet,  jacet  abjectissimus  aori 
primos  amor,  latnlenta  memm  qunm  terra  nitorem 
obtegit,  et  toUs  ainit  haut  radiaaccre  geimnis, 
donec  iners  torpem  deponat  massa  figoram, 
artißci  tractata  mann.  Tone  splendor  in  arttu 

li  immigrat  et  daria  fnigent  ancesa  pyropis. 

Sic  nbi  primtevas  paer  haurire  indpit  auras, 
est  informe  Intnra,  nide  corpne  et  omuibns  espers, 
qnse  facinntqne  decentqne  liominem.  Levis  balitns  ori 
insidet,  bunc  prteter  nihil  est,  quo  vita  notetnr. 

30      Post  nbi  doctricoE  obeunt  sua  munia  cur» 
et  Studitun  natura  jnvat,  doctrina  fidelem 
pneBtat  opem,  tacitis  animos  capit  ignibns  anrnra, 

4  linqnet  Ha.      10  et  qaU  U«.      18  lies  mgonuii.      31  Uai  honor. 


6  STLYABUH  I. 

disBimilisqae  sibi  radiat,  gavisa  nitorem 
mirator  mens  ipsa  sniun  perfectaqne  demmn 

35  molliter  Aonio  ridet  natura  fiävore. 

Sic  Clariis  mage,  quam  vitae  debebimus  ipsi. 

Hoc  saperum  pia  cura  &cit.  Quid,  nate,  rependes 
indigenis,  quod  vivis  homo?  Qdd,  nate,  parenti, 
quod  genitos?  Bene  quod  vivis,  quid,  docte,  magistro? 

40  Primus  bonos  datur  ergo  deo,  genitoribus  alter, 
tertius  ingenuis,  qui  te  excoluere,  scholarchis. 
Par  tribus  bis  gratae  reverentia  danda  juventae  est 
Hisce,  quod  est,  est  tota  tribus,  tribus  incipit  Ulis 
felicique  tribus  vita  decedxt  üsdem. 

4«  Satyra. 

Splene  magis,  num  bile  agitor?  Sic  fervere  totus 
occipio,  calor  et  tremulos  percursitat  artus, 
et  tamen  in  medio  cogor  ridere  fnrore. 
Rideo,  ridebis  mecum,  quicunque  cerebrum 

5  non  in  calce  geris.  Sed  et  indignabere  mecum 
stercoreo  genio  vervecum  de  grege  Bruti 
aut  potius  miserebere,  si  liceat  misereri. 
Sed  quid  enim  multa  te  ambage  moror?  Hibi  verba 
praepediunt  calamum,  in  satyram  jurata  petulcam. 

10  Audi!  —  Sunt  quidam,  pepo  queis  pro  corde  vacans  est 
scrutaque  pro  cerebris  et  pro  ratione  Midae  vox, 
et  tamen  usque  volunt,  titnlo  ceu,  sie  quoque  reipsa 
esse  magis,  quam  tres,  cum  tres  borum  asinorum 
non  faciant  unum  aurito  cum  bregmate  mulum. 

15  Hos  ni  delectat  mea  Glio,  ut  quae  nimis  Olsce 
ac  Yolsce  et  casca  cum  matre  Evandri  loquatur  — 
quod  mirans  potius,  quam  noscens  Marculus  oncet  — 
verbaque  de  priscis  emendicata  tabellis 
me  proferre  ferunt,  ad  quae  quidem  opus  retegenda 

20  Sit  Nomenciatore  Junii  seu  filo  Ariadnes. 
Vix  unos  licito  delumbo  pectine  versus, 
amodo  stentoreo  ructat  pulmone  Baraenus 

8,  39  gemitus  Hs. 


HEXÄMETM.  ' 

istud  herile  sacnun:  Procnl  antiqiuriiu  esto! 

Quid  sibi  cum  prtods  voll  ista  ¥aoem  latrinis? 
■s  Publica  forma  loqui  placoit,  placet  alqne  placebit. 
Edepol  egr^as  hoc  pro,  reverende  magister, 

aoWo  tibi  grates:  qais  enim  te  doctior  alter? 

8ed,  domine,  ignoBcae,  ei  panilo  liberiDs  rem 

tecom  agito.  Bigidnm  qnis  to  posoit  censorem 
so  ant  dedit  offidam  veneraudi  grande  SinoniB, 

nt  me  pnbliotiu  per  tetrica  nwtra  notares? 

Sit  tarnen  I  At  qnidiiam  reria  mema  esse  loqnnttun, 

Pacavii  vomitns  redolena  vel  scyphala  Matti? 

Die  age,  nimpe  morast  Ungoes  qnid  rodis  adancos, 
t5  strigoaam  et  narea  ad  ^ontem  contrahis  amplos? 

Fare  agel  Sed  mntea,  C^nicOB  canis?  Ast  ego  nomquam. 

Sic  decet  averenm  immeritis  prosciadere  sanniB? 

Scilicet  bic  mos  est,  si  qnis  qiue  proferat  irnquain, 

quffi  noß  e  triTÜs  tonstrinarnmqne  tabernis, 
10  sntonim  et  drcis  oUdisqne  petita  catastiB, 

barbarns  extemplo  est,  monstnun  Instroqne  piaadum  et 

portari  dignmn  in  terraa  a  plcebe  remotas; 

omne  tibi  similiqne  tui  (horam  larga  fuit  merx 

horno  annoqae  satis),  qnod  prima  fronte  resistit, 
ii  carnoBomqne  capnt  vestrum  fibrasque  Bnillas 

cea  fato  refiigit,  certe  est  emortaotn  et  Olscnm. 
0  ter  aanctse  onima; ,  o  exortes  Amere  manes 

lAyi,  Lncreti,  Maro,  Persi,  Apnl^e,  videte, 

quid  vobis  jam  fata  tonent  (si  fata  beatis 
bo  imperitant.) !  Lngete  malnml  Sic  gloria  veatra 

(HnniB  in  Oceano  inscitie  jam  mergitiir  amplo. 

£t  tn  Castalidnm  decima,  o  mi  Plante,  valeto, 

D  OS  Aonium,  per  qnod  latiare  Novbqid 

QOB  puduere  loqui,  qoem  nunc  damnaris  ad  orcuni, 
äi  pulsufi  ab  orchestra?  Quis  ad  hnnc  uon  nauset  ut  bircntn? 

Tempos  erat,  quo  Planlos  erat  bona  regnla  lin^ee 

et  princepB  Latie.  Sed  qaantnm  distat  ab  illo 

hoc  nostmm,  superi!  Jam  si  quis  forte  loqoatar 

30  Uta  SimoniB.      S4  aduncM  Hf.     66  palgot  Ha. 


8  STLYABDH  L 

com  Plaoto,  statim  Bdsdt  dominus  fenüamm: 
60  »Unde sed istadhabes?«  Ego:  »Plautos habet«  »Qids  atistunc 

te  jossit«,  rndit  ille,  »sequi?  Non  omnibos  aator 

hie  valet.«  Ast  ego:  »Sed  quid  ni?  Melioribus  autem.« 

»At  qui  sunt  isti  meliores?«  oneat  Oberns. 

»Scaligeri,  Taubmannus,  Barthius,  Heinsius,  inquam, 
65  et  reliqoi,  queis  rite  salit  maniiTiilla  sinistra.« 

nie  tarnen  contra:  »Sed  quis  mihi  noverit  istos? 

Hie  extranens  ordo  virum  quid  pertinet  ad  nos? 

Nostra  sibi  propria  claros  Academia  nutrit 

laude  vires,  hi  dnx  nobis,  hi  regula  sunto. 
70  Si  fneris  Rom»,  Romano  yiyito  more. 

Quid  moror  eztemos?  Invisus  his  quoque  Plautus. 

Hi  tantum«,  Baubanus  alt,  »mihi  sunt  meliores. 

Anne  scaturit  enim  Lati»  fons  iste  loqueln 

fedbus  ex  Plauti  vel  quisquilüs  Apuleii? 
75  Tersior  hsec  «tas,  nostro  dioente  decano, 

reidt  et  a  priscis  emendat  nomina  nsevis. 

Noster  erat  et  erit  Geero.  Ciceronis  enim,  paz! 

sola  triumfatriz  sermonis  pahna  latini  est. 

H»c  gerit  incmctas  setema  laude  capronas; 
80  Ausonios  hinc  disce  modos  formamqne  loquendi. 

Hunc  praeter  nuUus,  cui  tuto  fidere  talo 

possis  atque  styli  succos  haurire  maritos. 

Noster  hie  est,  hie  noster  erit  nosterque  maneUt, 

audiet  et  nostri  hie  sola  unica  norma  Lycd. 
86  Tute  moletrinam  cum  Plauto  verre  et  apludam 

pinse  meram;  nos  farre  sumus  saturi  Ciceronis.« 
Dixit  et  adspiciens  transversis  me  Dacus  hirquis 

ibat  et  averso  mussabat  pluria  labro. 

Monstriferax  »tas,  bardorum  fertile  tempus, 
fo  quas  paris  exsuvias  hominum,  quos  tauricerebros 

progeneras  Faunos,  qu»  pectoris  indiga  corda! 
0  Caput  Anticyris  quatuor  non  resütuendum! 

Quorsum  tarn  properas?  ToUutim,  blenne,  badiza! 

Qu«  tibi  suffidet  staphis  agria?  Quod  piper  omne 
95  tarn  multam  poterit  capiti  detraxe  saburram? 

Bessibus,  unce,  tribus,  si  non  magis  assibus,  hoc  nam 


HEXAHETBI. 

pnestat,  emae  pyretmin;  pitiiitam  dcglce  cribro 
belleboroqae  Uta  pleno  raaeore  cenbro, 
ant  t6  saffocat,  b1  kbitnr,  iste  catarrtiw. 
100  Pharmacopoee,  sali,  venibiB  singibeT  omoe. 
Cras  lidtabitiir  hlc  cniictnm  cum  [^de  tiiririth. 

6,  Gratiamm  Actio. 

1688.  Hai. 

Jamqoe  premit  res  noBtra  scoptun.  Solennis  honorum 
t«la  T^fcondia  nobis  est  tezta  flgnru. 
Prendite  noa  Tolgare  decns,  qaos  pnblica  patnun 
inter  bonoratos  nmnerant  suffiragia  ceaauB. 
5      Sic  media«  inter  dades  atqne  Inäma  belli 
liscera,  quo  nnlliiin  vidit  prodnctiaB  ninqnam 
s(d  pater  ant  cmdele  magis,  bhub  artibm  exttat 
secnria  com  BpeboB  bonor.  Fnriosa  qoiebe 
irapladtU  Glariie  derident  fnlmina  Martis 

iD  nee  Pbcebo  nocet  ille  fiiror.  Diffusa  per  orbem 
sangniiiolenta  nibris  Bellona  Boperbiat  armis 
atqne  (mentatas  evibret  Uarapiter  bastas, 
lenia  dnm  placidnm  tranqoillant  otia  Pindmn 
festaqoe  pacific»  tradncont  tempora  Mose. 

i&      Hoc  tiU  dementia  dedit  indulgentia  cceli, 
Misnia,  tarn  grandee  potnisBe  domare  pbalanges 
et  victrlz  andire  glolu,  quem  tenita  factis 
fama  per  omnigenas  inrictnin  sparserat  oras. 
Tot  popnH  timnere  Timm,  tremaere  pavendnin 

to  nomen  et  advento  parebant  cnncta  TOloni. 
Hie  fastOB  cmn  Borte  jacet,  tot  fausta  per  amioa 
tarma  cadit  cagsiaqne  rannt  ezerdtoB  amüs. 

Et  ta  chara  deo,  tellnriB  ocelle  Hisente, 
Upsia ,  ferales  niminm  bis  passa  fnrores, 

»  bis  lacrymiB  madnere  gens ,  bis  largior  inde 
risDS  ab  exterso  nitnit  tibi  Inmine  fleto. 
Thnra  cni,  cni  liba  paras?  Agnosce  sahiteml 
nie  pater  patrie,  cni  nil  antiqninB  onqnam, 
quam  pietaB  et  plelöB  amor,  tibi  pnetolit  eiueB, 


iO  STLYABÜM  I. 

30  atque  toi  certnm  statiiit  sabüsse  periclnm, 

coigungens  com  rege  mannni,  com  rege  Trionam, 

quem  nunc  inferior  fanctnm  quoqiie  lacrymat  orbis. 
0  salvete,  pii  sanctissima  nmnina  regis, 

sive  salntari  maTnltis  nomine,  manee, 
3&  o  salvete  mihi!  Si  quod  post  bta  meretor 

tanta  decos  pietas,  tacitissima  gaadia  carpent 

ossa  nee  egelidom  faerit  sine  corpus  ovatu! 
Jam  soles  meliora  nitent.  Fnror  ivit  ad  Orcom 

atqne  tmces  ceddere  min».  Redit  inoola  pagis  • 
40  notaque  dispersi  properant  ad  mcenia  dves. 

Aorea  laddolis  paz  nos  drcnmyolat  aus. 

Fertiliora  Libnmeo  stant  pota  cmore  * 

mra  grayesqoe  olim  spondeni  sata  jngera  meeses. 
■^  Ver  redit  et  com  yere  novo  decor  integer  anno 

45  et  Mnsis  anjdqans  amor,  qua  Lipflda  folyom 

miscet  in  astra  capnt,  pandis  se  Flora  rosetis 

explicat  et  pictis  vindt  nova  prata  fignris. 
Lsetior  hie  sellam  conscendit  Apollo  comlem 

et  redoces  repetont  anabathra  relicta  Camoene. 
50  Legibns  hie  priscis,  qnas  nolla  coactio  frssnat, 

prinußvo  sab  jure  vacant,  nihil  hosticos  ensis 

troncavit  meritis,  nil  libertatis  ademit. 
Hie  lanros  Pindus  tilüs,  hie  Castalis  almas 

com  Plissa  mutavit  aquas.  Sophns  ipse  sophonun 
65  CjnQthins  ex  merito  delegit  jure  decannm 

teque  snam,  Bayere,  vicem  jubet  esse.  Soromm 

qnselibet  in  doctos  transfert  soa  nomina  PhoBbos. 
Aospidis,  Homschuche,  tuis,  nunc  sistimur,  ante 

quos  Schumana  fides,  qnos  et  Corvina  suada 
60  et  Charis  afifinis  Clariis  Aviana  deabos, 

censnris  obiere  sois,  quos  PoUia  vidit 
'  Terpsychore  tantisque  pares  Olearins  aosis 

censnit  et  toto  soa  fert  suffiragia  Pindo. 
Mnneris  hoc,  deos,  omne  toi  est  Te  vindice  sumit 
65  imperinm  schola  nostra  snum.  Tibi  patria  tota 

gandet  et  alta  canens  vacais  agit  otia  bellis. 

Perge,  pater,  patnasque  patrem,  qni  proyidos  hiyas 


SEXAHETBI. 

altor  Athenni,  qoi  non  muUJjdle  nomen 
asserit  et  cnnctlB  est  cAncelluiDS  aoois, 

19  incoloinem  tamn  dia.  Dedit  ille,  quod  hoc  est, 
MarüsbiiTgiftca  concLosam  nempe  cathedra. 
Hinc  ambit  noB  pronoB  honor.  Sit  gratU  facto 
taqae  piuin  tege,  Jova,  dacem,  rege  prlndpis  aalam; 
in  javenes  attende  dnces,  qao  Misnia  fceliz 

7&  gaudeat  et  taoto  nmnqti&m  ridnetnr  ovata. 
Jun  tibi,  magnificn  gestator  epomidiB  abae, 
CastaUi  decns  omne  cbori,  Mttllere,  btsmiu, 
et  grataa  d&iuiiB  ore  preces.  Tu  seria  reram 
et  grandes  animi  cnitu,  qneia  publica  volvis 

M  coimnoda  et  Aoiüas  Bapiens  modenris  habenu, 
ad  tempos  poeoiBBe  potea  ftdgenflqne  videri, 
inter  hontHiatoB  pan  es  celsisaiina  patres. 
Fandimus  biDC  mentis  tibi  pro  mercede  Beqaelam. 
Te  nostree  celebrant  Cbarites  memoreeqne  favoriB 

Bb  lenia  snscepti  spODdmt  titii  mania  Bceptri. 
Et  tu,  nobüiDm  flos  illibate  Tiromm, 
electoris  amor,  nosbree  decor  aoreoB  orbis, 
bae  gratea  agnosce  tibi,  qnas  promitsuB  omnes, 
qnod  pneaens  et  noater  adea.  Memorabimns  illod 

DO  et  magni  pendemns  opuB  nee  tanta  favoris 
escidet  e  nostrifi  pnestantia  mentibiis  imqaam. 

Nbdc  TobiB  referenda  charis,  radiosa  Benatoa 
Inmina,  diverBam  consal  Täafete  per  orbem, 
D  TOB  plebtB  amor  et  honone  gloria  gentis. 

9S  Vos  qnaiDTis  gr&Titun  moles  pranat  ardoa  remm, 
attamen  hos  noatros  spectastis  amanter  honores, 
hoc  Teslri  candoris  opns.  Desomite  grates, 
qaas  ferimos  pnegnante  mann.  Jam  sohere  verbiB, 
qnod  quondam  re  forte  juTat,  SalTete,  patroni, 
■DU  vestraque  felicis  defendite  commoda  coTEe. 

Nee  taceam  vos  theoLogn  clora  astn  tiaraa 
atque  Dtces  medidqne  simnl  pia  nomina  Pbcebi, 
vos  Sparte  grave  qoisqne  etub  decns  estis  et  astn. 
Mie  volns  debetnr  bonos,  btec  gratia  vestra  est, 

los  in  tantnm  nostro  qnod  jun  Btndoifltis  honori, 


12  STLYABÜM  I. 

taraqae  freqnens  nos  ezhilarat  consessio  vestri. 
Hie  vobis  debetor  honos,  h»c  gloria  vestra  est, 
quam  qoia  cor  nulli  patet,  ore  btemur  aperto. 
Dmn  füerit  nostri  pars  nlla  superstes  in  orbe, 

110  non  capient  fiu^  nos  ulla  oblivia  tanti. 

Sed  ne ,  Mnsa ,  nimis  campo  spatieris  aperto, 
coetera  mnlta  brevi,  qo»  restant,  contrahe  gyro. 
Hornschacbi,  gravidas  ferimns  tibi  carmine  grates, 
jora  magistralis  qnod  jnre  vicario  honoris 

415  Omnibus  in  solidmn  nobis  hac  Ince  dedisti. 
Cniqae  modo  Janas  dedit  ille  Oeorgius,  heros 
Saxo,  potestatem  vioecancellarii,  adesto, 
Schamane,  Aoni«  non  oltima  gloria  tarbsß, 
acdpe  perpetoas,  vicecancellarie,  grates. 

ISO      At  TOS,  quos  Teneror,  Pamassia  sidera,  proles 
Palladis,  ezcalti  virtate  ac  arte  magistri, 
profectas  »qae  nostros  qai  nostis  et  seqaa 
•    librastis  tratina  mores  habitasque  decentes, 
qaas  vobis,  proceres,  tanto  pro  munere  grates 

JS6  solvamas?  Qaae  dona  seqaale  valentia  demas? 
Viyite !  nam  dignis  par  est  componere  votis, 
qaod  facto  res  dara  negat.  Salvete  perenne 
et  seri  sapereste  patres.  Academia  tantis 
clareat  aacta  viris  pariatqae  qaotannis  honorom 

180  pignora,  qaeis  stadiis  totam  sibi  demeret  orbem. 
Vosqae  professores  reliqai,  vos  atqae  magistri 
et  qaicanqae  alii  domina  venistis  ab  arbe 
aat  peregre  varüs  hac  conflaxistis  ab  oris, 
arte  boni,  virtate  graves,  qaos  palpita  circam 

185  conspicor,  intensi  certissima  gloria  patris, 
vos,  inqaam,  nostros  visam  venistis  honores, 
et  vestra  javistis  ope,  queis  testibus  olim 
stabimas  et  seris  tati  defendimas  anuis. 
Larga  perennanti  vobis  sit  gratia  censu 

140  pro  &cili  accessa,  promptes  pro  mauere  mentis, 
aoris  et  officio  pladd».  Vos  asserat  omnes 

114  honores  Us. 


HEIXAUETRL  18 

incolomes  p&nactea  dei,  cni  sacra  probaatia 

offioo  pmeent«.  F&Tor  tob  almiu  Olynqii 

protegat  et  canie  felicea  sospitet  anniB. 
IIS      Denique  Toa  jnveiii  pobentia  nomina  San, 

nobilitads  honoe  et  apes  non  infima  Pindi, 

ite  salntati.  Pnesens  testameii  hoDoris 

stummus,  at  grati  memorique  reponimos  tero. 

Tempos  erit,  vobis  qao  par  debebirnns  olim 
ISO  grats  mentis  opus.  Nee  enim  delebitor  amqnani 

ex  animo,  qnod  vestra  bonnin  prtesentia  Toltam 

atttüit  et  finem  sie  ednravit  ad  ipanm. 

Ite  salntaü  simnl,  ite,  quod  obeecrol  Dixi. 

LipBie  in  panegjri  promotionia  magifiterialis, 
MDGXXXm.  m.  Hajo. 

6.  Epithalamiain. 

1634.   Nov.  37. 

Felices  aninue,  qnamm  conamina  finnat 

ipBe  parena  antorqne  potns  1  Connnbitis  ambfe 

fiKig(it«r  et  dextrl  concnrritia  omine  fati. 

Non  Amor  et  turpis  mater  magis  improba  nati, 
&  non  fictns  voB  jungit  Hymen,  proCDs  exit  Olympus 

et  Tobis  TOS  ipse  tigat;  übi  pronnbns  a^r, 

sponse,  favet,  facüisqne  tuis  in  amoribos  ignes 

exdtat  et  sacras  pralncet  ab  »there  tsedaa. 

Nee  minos  est,  qnod,  sponsa,  tao  Iteteria  amore. 
10  It  pador,  arcanns  secreti  pectoris  inbus, 

virgineasqne  sno,  parri  Satttraina  orbis, 

perploit  imbre  genas.  Laadanda  modestia;  bellaa 

rara  comes  form«,  medio  tibi  dnlc^  in  ore 

regnat  et  in  roseo  residet  rererentia  vnlta. 
IS  Prffi  foriboB  famnli,  video,  famnlteqDe  morantor. 

Qnis  dominam  pnlcra  tarn  pari  in  pectoris  »de 

Tirtutem  n^tet  esse  domi?  Prodoceris  ergo, 

Tirgo  mox  moritora,  viro,  qnod  et  ipse  yeretnr 

nomen  adbnc  prinueqne  timet  qnasi  pnelia  soctia. 
M  Este  bonia  animis]  Si  corpora  nnda  ferendam  eit. 


14 


STLVABÜM  I.    HEXAMETRI. 


heic  etiam  nodiB  tantom  pngnatiir  in  armis. 
Principiom  mon  ilk  nov«  est  et  janna  yite. 
0  utinam  moreremnr  item,  qnilms  unas  et  alter 
annns  abit,  vitse  nee  ennt  tot  mortibas  nllffi  1 
s5  Vivantes  morimor,  morientes  vivirnos.  0  vob, 
0  quam  vos  nobis  agitis  fodidos  seynm! 

HDCXXXIV.  d.  y  Kai.  Decembres, 
qoad  nuptialis  erat  Hosciue. 


SYLVARÜM 

LIBEB  II, 

IN  QUO 

E  L  E  G  I  j:. 


Viro  Excellenlissimo  Et  Maxime  Claro  Ädamo  Oleario 
Theologo,  Philosopho,  PoIiticOf  Rhetori,  Poetae,  Hath»- 
malico  [TndiqDaqae  GonsnmmatOf  Itineris  Asiatici  Comiti 
Nanqnani  Non  DelectabQi,  Tenerrimi  Affectos  Pignua  L.  M.  0* 
Offero  Panlas  FlemingDS. 


16 


STLYABUH  H. 


E  L  E  G  I  ^]« 

1.    66orgio  Glogero  meo. 

Um  1680. 

Quid  valeat  spes  fnlta  Deo ,  quid  fidere  coelo, 

exprimis  ezemplo,  chare  Ologere,  too. 
Jam  post  charomm  Ingabria  fiata  parentam, 

immo  post  patrue  fonera  moesta  tu», 
5  non  tibi  de  merito  gazse  solvontur  avitsB 

et  testes  patri»  sednlitatis  opes. 
Omnia  fiscns  habet,  sed  nee  tibi  copia  tato 

ad  consangoineos  visere  posse  Lares. 
Relligio  parit  exsiliom.   Sic  indigos  omnimn 
10      polsos  in  ignotom  cogens  ire  solnm. 
Sat  misero  licet  esse  tibi.  Tibi  desit  abonde; 

ezsol  quam  nnll»  conditionis  homo  estl 
Sed  neqne  te  minor  es,  neque  te  sinis  esse  peridiun 

majns,  in  ingenti  fortior  ipse  malo. 
15  üna  tibi  totom  foldt  fiducia  pectus, 

opponis  tantis  mascola  sensa  malis. 
Matorat  spes  fixa  moras  com  tempore  cnidas, 

hsec  lentam  stabilis  accelerabit  opem. 
Omnia  sab' dubia  gaudent  vertigine  lona. 
so      Non,  male  si  nunc  est,  sie  male  semper  erit. 
Frigida  degeneres  male  desperatio  mentes 

argoit,  in  fortem  non  cadit  illa  virom. 
Spes  fovet  ingenuos.  Felix  spe  divite  dives, 

hac  feret  »quanimis  fata  noverca  fibris. 


2.   Dedicatio  Disputadoiiis  de  Carbunealo  ad  Philippum 
Halleram,  V.  CL  Medicam  et  Mathematicam. 

1681.  April  20. 

Ne  dono  üallare  meo !  Carbancalns  hie  est, 
non  sed  in  arcano  gemma  comsca  die. 


ELEQIM.  17 

Nee  donum  vereare  meoml  Carbnncalns.  hie  est, 
non  sed  in  abstroso  qui  necat  igne  Tiros. 
&  Nnlla  sab  exposita  celantor  toxica  peste 
nee  com  tarn  celebri  nomine  dantor  opes. 
Artis  opns  sine  firaade  damns  nadasque  papyros, 

chartaque,  qua  faimus  terror  amorqae,  fiiit. 
Csßtera  torba  snos  gemmis  sibi  qoserat  achates, 
10      non  foit  hoc  nostrse  conditionis  opus. 
Mors  quod  erat  mnltis,  per  idem  mihi  spero  salatem, 

sie  vel  ab  ingrato  fonere  gratns  ero. 
Non  prodesse  volo,  volo  nee  nocoisse.    Qois  ausit 
noxia  pro  gratis,  pro  mala  ferro  bonis? 
15  Maxime  vir,  mihi  fautor  eris,  mihi  nnlla  nocebont, 
fantor  eris,  solam  sie  mihi  dives  ero! 

Lipsi». 

3.    Ad  Geor^nm  Glogernm,  Amicum  nnnm,  nt  secum 

domnm  concedere  velit. 

1631.  Juli  12.  13. 

Ergo  veni,  nostrse  pars  o  porissima  mentis, 

delicies  cordis  prima,  Glogere,  mei, 
ergo  veni,  quo  vota  vocant  non  viüs  amici, 

quem  sneras  animam  ssepe  yocare  tuam ! 
5  Dum  jubet  ad  notos  me  patria  litcra  fines 

visere  et  indigen»  sacrificare  Lari, 
te  sociom  mihi  junge  yise.  Non  ardua  res  est. 

Pignos  amicitiflß  gratificare  tu». 
Jam ,  memini ,  plenum  digessit  Cynthius  annum, 
10      hunc  super  instaurat  comua  quarta  soror, 
qnum  comitem  mens  esse  meum  te  Mulda  videret, 

Mulda,  secans  vitreis  arva  patema  yadis, 
cum  varios  curvo  legeremus  littore  flores, 

quas  tibi  servarat  gemmea  Chloris  opes. 
15  Ut  mea  jucondi  recreabant  pectora  calles  i 

Ut  mihi  ridebaat,  te  comitante,  vi», 
quando  levi  comes  manabant  ore  lepores 

misceresque  tua  risibos  arte  jocos  i 

o 

nmiiig.  ^ 


18  STLYABUM  H. 

Ipsa  mihi  via  visa  fnit  contractior  iri. 
so      Prsepediit  prsBcox  TOta  viantis  iter. 

Jainque  veni !    Te,  chare,  vocat,  qm  me  vocat  idmn, 

quem  poteras  patrem  jure  vocare  meo. 
Blanda  profectiiris  roseo  &Tet  aethra  lepore, 
coendus  enitait,  sed  sine  nnbe,  polns. 
s5  Temperat  ignivomiim  genialior  hora  Leonem, 
Sirius  et  viduos  mitior  mit  agros. 
Non  metoas  nequam  stratagemata  tecta  latronis, 

Lar  pacat  socüs  lene  Tialis  iter. 
Non  via  longa  nimis,  non  est  ingrata  meanti, 
so      sed  quam  crebro  refers  tarn  {dacoiBse  tibi. 
S«pe  per  irrigois  homentia  prata  pnrinis, 

ssepe  per  orbatos  frngibns  ibis  agros. 
Neo  tremnlos  deerit  natante  vertice  Incos, 
lenibus  hospitiom  Incos  Etesiolis. 
t6  Hio  javat  algidula  foveamos  membra  sub  ombra, 
membra  sed  infensam  non  dolitora  viam. 
Vemam  vidni  Cererem  dabit  incola  pagi, 
et  qnse  coxit  anus  mstica,  zytha  feret. 
Hnnc  licet  edums,  Dithyrambe,  nei^exeris  orbem, 
40      non  solns  landem  fertilitatis  habes. 
Frigida  pampineo  prostat  cerevisia  suoeo, 

qnando  calor  sitiens  debile  corpus  habet. 
Eine  ubi  sol  prono  delabi  cemitur  orbe, 
occiduis  piropior  jam  modo  factus  aquis, 
45  vespera,  post  grat»  solamina  blanda  quietis, 
rursus  ad  explendum  nos  revocabit  iter. 
Ibimus  et  paucas  emensi  gressibus  oras 
fabimur  alterna,  voce  fluente,  yioe: 
»Hsec  nostro  stat  meta  pedi.  Jam  cemimus  anra, 
60      fumat  ubi  seris  Mulda  Variscns  aquis. 
Hie  Wechselburgos  distinguit  terminns  agros. 

Una  dies  patrias  nos  stitit  ante  fores.« 
Gemis,  nt  amplexum  properat  pater  entfaeu  amboa 
et  mihi  matema  juncta  noveroa  fide, 

* 

88  natanti  Hi.        68  proporet  Hs. 


ELEGIiE.  19 

55  at  lassant  in  vota  manns,  nt  fratris  amore 
snssilit  et  noti  Iffita  Sabina  sni. 
Hnc  intra  vüemqne  cam  non  sperne  Fecessom, 

üagea  nee  nigr»  limina  temne  foris. 
Non  hie  Assyrio  bdnata  tapetia  mnre 
60      velaque  non  Tyrio  tineta  colore  vides. 
Regia  sie  textis  resplendent  atxia  telis, 

sie  sua  Tarpei  prsesidis  anla  nitet» 
orbicns  hie  mos  est,  pago  non  notos  agresti. 
Villa  soa  tantom  simplidtate  valet. 
65  Rosticus  es  mecnm.  Nihil  hie  regalia  corat 
nee  soa  divitibos  invidet  ille  yiris. 
Nos  jnyet  in  molli  non  grandem  sternere  mappam 

gramine  et  ad  pronas  aecaboisse  dapes. 
Sie  eonstat  cradas  ingentem  Gssara  rapas, 
70      salgama  sie  magnos  lingere  snesse  duees. 
Forsitan  hie  adenint  nostro  sapitnra  palato 

et  sua  paganns,  qneis  epoletar,  habet. 
Proderit  exemptns  vicino  flnmine  sabno, 

qnamque  tnlit,  Juvenis,  eanla  paterna,  eapra. 
75  Indigeme  pnlli  plenisque  ex  cortibos  ova 
et  sapidoRi,  quod  dat  patrios  hortos,  olns. 
Nee  deerit,  nostra  sed  non  natalis  in  ora 
Bacehns  et  ex  Tema  pingnia  zytha  vasa 
dignaque,  pauperibns  qn»  desnnt,  nngoina  ferelis 
80      fors  poternnt  lepidi  restitnisse  sales. 
Non  tibi  sit  tanti  mrales  spernere  mensas, 
ut  nonqnam  locnples  rosticns  esse  velis. 
Tnrba  beata  haee  est  et  amico  proxima  oodo, 
qnod  pora  gaudet  simplieitate  eoli. 
85  Scilieet  immensl  villas  eoluere  monarchie 
nee  pudnit  magnos  ras  habitare  viros. 
Jngibos  arrident  viridantia  prata  po^tis, 
non  loeos  Aonüs  gratior  nllos  heris. 
Rare  dadit  edebris  victora  potaiata  Flaocos^ 
•0      favit  et  Anaonio  vüla  qoiete  metro. 
Me  qnoqae  Lipiiacii  paallom  seoedere  moria 
Phoebas  et  ad  p«tolaa  josrit  aUra  nsmos. 

2» 


20  STLYABUM  H. 

Mollia  dam  placidi  carpebam  monera  somni, 
nuperas  ante  meuin  constitit  ipse  tonuD, 
95  hsK;  referens  avido  tibi  qoffi  narrabo  novamin, 
quffi  nisi  visa ,  mihi  non  habitura  fidem. 
Est  locus,  in  geminos  nbi  cornua  porrigit  amnes 

Molda,  Grimse  vitreis  conduplicatus  aqois. 
^ternns  tremnlo  prsemunit  Tortice  locos, 
100      templa  natatricnm  cserula  Naiädom. 
Circnm  lata  jacent  gemmantis  prata  vireti 

perpetnoque  Pales  gramine  vestit  hnmom. 
Bacchus  ibi  semper  matura  pampinat  nva 
et  legit  ex  hortis  Flora  perenne  decos. 
105  Lubricus  e  scopuüs  riTorum  murmurat  error, 
garrit  et  in  resona  yalle  modalis  avis. 
Non  canis  immiti  premit  ErigonSius  asstu, 
non  densat  sterili  firigore  bruma  solum. 
Lene  sed  ingentem  Ter  hie  se  temperat  annum. 
110      Coelitibus  sacram  dixeris  esse  domum. 
Moz,  ubi  primo  suis  resciscet  Apollo  ministris, 

nos  bene  vix  patrias  jam  tetigisse  fores, 
transferet  huc  totum  bifido  cum  vertice  Pindum, 
hie  quoque  Pegaseas  ire  jubebit  aquas. 
115  Huc  Zephyris  blandum  nos  invitabit  amicis 

Phoebus  et  ad  dictum  poscet  utrumque  nemus. 
Stat  gravis  in  medio  viridante  cacumine  prato 

laurns  et  erectas  jactat  ad  astra  comas. 
Hinc  pater  setemo  decerptum  pollice  ramum 
120      cirdnat  in  serti  Schema  teres  nitidi, 

huc  adolescentes  umbrans  mihi  fronde  capillos 

proferet  hos  binos:  esto  poSta!  sonos. 
Dixerit  ut,  claris  ferietur  ut  aethera  verbis, 
quffilibet  ut  panso  fayerit  ore  dea, 
1S5  totus  honorata  tumulabor  Daphnide  sicque 
deferar  ad  patrias  non  sine  laude  fores. 
Tu  quoque  nosoenti  bona  verba  precare  poSt» 

atque  vove  vati  prospera  qusBque  novo. 
0  animo  nostro  nullis  delebilis  annist 
180     0  mihi  Nis»a  plus  adamate  fide  i 


Ne  tibi  Bit  tftnti  caros  sprcvisse  precatus, 

ut  noUes  Pyladi  voce  favere  tuo, 
ut  uolles  tiostram  voto  mulcere  Thuliani; 

cojufi  MOA  autor,  jam  quoque  testis  ertj. 
135  Te  duce  laurigeria  cwjii  noteseere  musis, 

te  daee  Fimplens  favit  Apollo  mihi. 
Salveat  ista  dies,  qnte  te  milii  cernerc  prima, 

qnjB  dedit  alloquinni  primn  bibisse  tnum ! 

Salveat  et  iiireis  reduceni  vldisse  qoadrigis 

up      sffpe,  sed  incoUimem,  me  mea  Parca  sinatt  •' 

Ut  raibi  fantoris  facies  fuit  aurea  cteli, 

ut  mihi  fortuiiEe  proUiga  Cypris  erat, 
qnuin  rata  conjuiict»  pepigerant  f<edera  dextne, 

foadera  Tataü  non  violauda  diel 
14S  Viderat  hiprentcs  seris  amplexibus  ubas 

et  decussalas  Phtebns  Apollo  manus, 
Vidit  ut,  at  saiiit,  ut  stevnuit  Omina  destra, 

nutans  intonsis  terqiie  quaterque  corois, 
mox  ter  tres  blaudnm  uubis  risere  sorores, 
i&o      qua;libet  et  votum  voce  mannqne  dedit. 
Audiit  lioc  Lachesis  Tbeseaque  ßla  maritaus 

nevit  Piritbo»  vellus  aiuiciti^ . 
0  mihi  si  tecuui  prima  licnisset  ab  liora 

vivere,  cum  poteras  Lipsica  nosse  solal 
ISS  Ut  vellera,  ut  votis  oplarem  pleims  aubelisl 

Obsteterunt  fato  sidera  tarda  nieo. 
Jamque  semel  nlvei»  disccssit  bi'Uma  favilUs, 

adfoit  et  flava  spiüs  secmida  uonia, 
ex  quo  contigui  tibi  me  junsere  Penates. 
tag      0  leiäs  animte  delidosa  mewl 

lüde  quot  et  qualcs  borai'um  rumino  mecum! 

Qaot  mihi  purpurei  sunt  iu  amore  dies] 
Qua.'  non  docto  alui  tecum  coUudiaJunctu? 

Qui  juxtim  Clarii  uou  micuere  sales? 
lii  Tot  Ucuit  uitidos  tecum  mihi  fallere  soles, 

ducero  tot  placuit  pervigiles  Hecatas! 
Te  niyese  Vencres,  te  casti  pectus  boueäti 

dives  et  abs  omni  crimine  über  amor 


22  STLYABUM  U. 

et  studia  stodiis  primimi  contraria  noBtris 
170      nnanimi  mecum  constitaere  Lare. 
S»pe  mihi  libuit  Mosis  certare  latiniB 

teqae  rndi  ad  numeros  Bollicitare  metro. 
Quam  bene,  quam  doctas  elexi,  nimiina,  gemmai 

proque  meis  tetricis  anrea  verba  toli  1 
175  SsBpe  etiam,  genio  nimiom  ne  turpidiu  easein, 

falleret  et  caras  mens  agitata  suas, 
in  mea  Teutonicas  lassayi  vota  Novenas, 

Opitio  genitas  perpetoante  deas. 
Materiem  dabat  ipsa  Yenos  nitidiqne  lepores, 
180      sed  neque  scriptarom  destitnere  jod. 
Nee  rata  saccessom  fallebant  ordia  sponsiim, 

Cypripor  antorem  yisub  amare  fiiit. 
(Quisquilias  qui  laude  meas,  ignosce,  BodaUs, 

qüüibet  a&nias  quid  putat  esse  snas.) 
185  ABt  nbi  vestra  meis  coi^janxi  seria  nngis, 

langoit  ad  majos  parva  nitela  jabar, 
.qualiter  albentis  sab  prima  crepaseala  mane 

com  choreis  tabet  pallida  lona  suis. 
Singola  dnnameos  halabat  vocola  nares, 
190      abloit  in  numeris  se  lepor  ipse  tois. 
Te  sortes  stant  stante  me»,  te  prsesole  fido 

tendont  üiespiades  ad  graviora  meae. 
Tu  mihi  Pffioniam  pandisü  primos  ad  arcem 

limina  et  intonsi  fana  severa  dei, 
196  sive  salntiferam  privns  mihi  pnelegis  art^n, 

siye  doces  medicos  publicas  inter  heros, 
sive  foris  dominas  fatomm  dispids  herbas, 

nee  podoit  lateri  me  sodasse  tao. 
Plissiades  nosti  formosaque  nmnina  vallis, 
100      dignae  a  Psestanis  nomen  habere  rosis. 
0  liceat  conctam  tecom  mihi  vivere  vitam, 

0  ocolis  caris  carior  one  meis! 
Per  mare,  per  terras,  per  inhospita  tesqna,  per  Indos, 

horribilesque  Alpes  Sarmaticamqae  niTcm, 

198  PmmiMn  Hb.        199  nostis  Hi.       204  Salmatioam  Hs. 


ELEOLE.  2 

tot  qnoqae  suas  potoit  victor  po»ii86e  colomnu, 
te  seqiur,  o  aniini  dax  cynoanrs  mei! 
IndiTulsa  tnü  luererem  greuibas  ombra, 

Etve  npis  Stygio  Inrida  oaala  seni, 
Bive  crepas  mecum  vocali  cumim  sistro, 
110      carmina  Phoebeis  emodolata  tonis. 

Qnicqnid  erit,  quod  fata  mihi  noo  Improba  miscent, 

qnod  fabricat  sortis  regia  steUa  mete, 

donec  erit  docto  notiiB  Flemingas  in  orbe, 

te  mihi  conjancUim  poetera  seeda  scient. 

HS  Scilicet  in  nostro  tu  creber  habebere  versu 

teqne  vehet  iiiTeis  Candida  faoa  rotis. 

Tn  mihi  cannen  eris ,  dilecU  sero  loqnetar 

Glogeri  nomen  molle  papyroe  onus. 

Scriptnm  Lipsin 
d.  12.  et  13.  Jnlu,  AtDCXXXI. 


i.   Hieremin  Aeschelii  Encoiniaaticaro. 

lesi.  Sipt.  M. 

AescheU,  Clariea  sidna  pnclnstre  catervee, 

quem  Tocat  indigenam  Pallas  honora  snam, 
cd!  dedit  aqnanimie  geminata  nitela  Tbemist« 

parpnreos  inter  nomen  habere  patres, 
s  sive  severa  sacri  diribis  molimina  jnris, 

invidiam  Bummis  qno  paris  nnns  herä ; 
sive  comes  domiofe  tarn  magni  CneariB  aabe 

digeris  officio  mnnia  tanta  gravi; 
sive  baronaleB  felici  nnntine  caras 
10      snsdpiB  et  Tacnas  «ib  sinis  etse  tni : 

nil  nisi  summa  tibras,  constantii  strenuus  aqni, 

Promos  et  ingentis  prodigns  arbitrii. 
TaüB  erat  &cies,  jnsto  saturata,  Qtiirini, 

qmun  Latio  prininm  mascnla  jnra  daret. 
it  Sic  stetit  in  rlgidis  cordatni  Sdpio  rostri«, 

6  IJH  dirigii?       8  digeri  Ua. 


24  STLVABÜM  IL 

sie  andax  Btrepemm  Tallins  ante  forum. 
Te  Themis,  assestrix  metaendi  prima  tonantis, 

te  judex  Nemesis  vindicat  esse  snum. 
Gaudet  et  a  tanto  defensom  vindlce  Jnstom 
so      explicat  anratom  Iffitins  orbe  decus. 
Jam  fugitiva  Fides,  profligatom  exal  Honestnm 

et  pulsi  redennt,  te  revocante,  dii. 
Tot  desolatse  jam  jam  solcantor  eremi 
et  qaod  nonc  foditur,  lima  yepresqae  füit. 
25  Te  gravidae  messes,  te  pleno  Copia  cornu 
prsedicat  in  Hysio  non  sine  lande  solo. 
Anspiciis,  vir  magno,  tnis  res  publica  surgit 

Debentur  studio  nostraque  nosque  tuo. 
Patria  per  sibi  te  rediit,  te  suspicit  nnum 
30      et  Yovet,  ad  coeli  sidera  tardus  eas! 

Scriptum  MDCXXXI. 
post  cjectum  militem  Tyllicum. 

5.   M.  Michaeli  Vogelio  lanrum  poeticam  gratulatur. 

Wechtelburgi  ad  Maldam,  MDCXXXII.  Sept. 

Dum  geris  Aonia  frondentia  tempora  lauru 

et  merito  viridis  crine  superbit  honor, 
omnia  nascenti  gratantur  numina  vati 

acclamantque  novum  non  sine  laude  decus. 
5  Qua  montosa  cava  consurgunt  culmina  valle, 

Wechselburgiad  culmina  grata  jugi, 
sublimis  vario  conspergitur  area  flore 

Septembrisque  novo  germine  frondet  humus, 
aurea  splendidulum  superinduit  sethra  nitorem, 
10      vemns  et  autumno  spirat  ab  orbe  lepor, 
terra  favet,  &vet  aura  tibi.  Tibi  pulcrior  errat 

lubricus  anguineis,  ceu  puto,  Mulda  vadis. 
Pboebus  adest,  soror,  omnis  adest  cata  condo  Phoebi, 

Pindus  et,  et  docta  Castalis  amnis  aqua. 

6  Übenchrift:  Unram  Hs. 


ELEGiaJ. 

15  Uagnifico  nipenun  sie  agmine  drcnmfiuna, 

clarns  honorotos  Bisteris  ante  deoe. 

Lumina  Cesare»  folgene  Aeschdins  snUe, 

QtfBGias,  cuTTO  pollice,  verba  Jobet 
Sorgia  et  in  media  divini  fronte  aenatns 
to      lene  verecandi  diBseris  oris  opas. 
LnbricB  verbosam  pendit  Eacnndia  raentem 

nee  nünoB  in  tali  more  disertns  eras. 

SlTe  plaoet  prosa  cita  Bolvere  labra  loqoela, 

sive  sedet  Tinctis  Terba  ligare  modia, 

ts  promptoB  eras.  Tibi  Suada  decns ,  Lepor  ipse  l^orem 

applnit  et  mnndnm  Oratia  pectit  epoa, 

Hinutnr  saper  ista  dei ,  dum  flomine  sacri 

larga  poetifico  mellis  ab  ore  eadont. 

Ter  Cbarites  risere  tibi,  risere  Gamoen» 

30      ter,  ter  et  intonsis  Phoebos  Apollo  comis, 

qoaliter  in  nostroa  applandebatnr  amores, 

cnmsimilie,  Phoebo  donte,  daratnr  honor. 

'  Andiü  feBtine  vocalia  jnbila  tnrmfe 

et  tremo ,  dnm  aacri  nescio  facta  gregis, 
SS  donec  in  ingentl  medium  te  cemere  pompa 
sor6  dabat,  et  finis  porüo  aera  fni. 
Qnis  plansns,  qnis  acerba  tibi,  qtds  vota  negaret? 

Floxit  et  8  noatro  lietior  anra  aono. 

Si  mea  post  ipsos  tibi  noo  saut  irrita  divos 

10      carmina,  canninibus  splendii^  esto  raeis, 

vel  mereo  si  taie  nihil  potoisseqne  gratos 

esae  vetor,  nobia  ait  voloisse  satis. 

6>   Ad  ADiicnm. 

1633.    Angiut. 

Audio  dispositttm,  regalia  nomina,  tempos, 

decretnmqae  vite  aignificaase  dion 
jamque  deease  nihil,  quam  quo  sitd  qnilibet  adait 

et  latus  ad  tantam  cingat  ntmmqoe  Tiam. 


8TLVABDM  n. 

i  Ue  qnoqne  spes  animot  socio«  «Üiugen  cakei, 
Bpea  ud  in  ftcxülo  tot»  reposta  tao. 
Fallet  et  omnimodiB  mea  me  tpea  emet  aoeis, 

aiudliam  nisi  ta  consiliniDqiie  feras. 
Per  mihi  me  tantnin  DBinqnaiti  pnHuisaro  caltma 
10      taleve  per  merititm  concäliaro  decu. 
Tu  potea  optatom  nobis  trauBcribere  finem, 

nostra  tna  froitor  dexteritate  fidea. 
l^cquid  in  instaiiti  bonos  ant  nalut  asseria ,  acta 
conoilioTe  probas  Tel  gravitate  negas; 
ift  iUnd  honoratos  negat  ant  probat  omne  senatot, 
sabscribont  domini,  te  moderaitl«,  viri. 
Nee  jam,  qood  türbw,  bcit  addnbitMio  gmmub: 

toUbns  eripiiint  me  tna  verba  Btrophis. 
Ipsemet  ingenti  spenntem  calcare  mentem 
K      offidü  potenu  exBÜmiilare  tso. 
Qoe  mihi  mens  animi,  qns  tose  foit  anrea  cora, 

qoando  darea  fidei  Candida  signa  tos. 
Fac,  qnod  agis,  lideiqiie  snnm  bonos  addito  epouie 
pondna  et  in  nivenm  candidns  esto  capat 
■s  Siye  per  ambvBtas  eita  sea  frigore  terra«, 
sive  procelloei  per  freta  raoca  marii, 
te  seqoar,  et  qaaacimqne  dator  comes  ir«  rab  oraa, 
pars  fnero  lateris  non  inbonora  toi. 

7.  L.  V.  Adamo  Oleario  fi. 

I6SS.  Aagait. 

ünica  Caatalüs,  Oleari,  cnra  NoTenis, 

quem  vocat  indigenam  Cyntbins  ipse  (ntim, 
nnperns  ille  tao  KretschmaruB  ab  ore  Ealatam 

detolit  et  certoiu  tignificaTit  iter. 
h  Tn  memor,  nt  petii,  pront  instipnlatiis  ee  ipse, 

non  potes  optantiB  Msre  rota  tai. 
Sol  Tetit  aat  magnos,  Pindnm  qnl  serrat,  ApoUo, 

nt  cito  snccena  res  flnat  aact»  sno. 
Sistar  et  ad  dominom,  te  disponente,  seuattun, 
■0      nee  tali  sapfdex  frtutrer  inaniB  ope. 


ELEGIE.  S7 

Sdt  Ptter,  Ingenno  colimtu  qoem  peebne  vctes, 

qnod  anmen  noitnon  Mere  nemo  veUL 
Tempestiva  tibi  congeasi  mnnera  gratns, 
qtue  tarnen  od  dictos  nsqne  silebo  dies, 
li  si  non  illa  tibi  Cretscbmanu  prodidit  o)iia, 
interpres  lidef  cooseitu  ille  m«». 
NoD  TOCtUB  diBitu  st  inania  cannina  tolvam, 

qvs  Bols  Clanis  esse  putantor  opes. 
Est  aliqnid,  anavi  aapiat  qnod  daldu  anro, 
tu      gratioB  ex  jnncto  snrgit  ntroqne  melos. 

Namque  meres,  aninüB  et  opom  vi  qnicquid  in  hac  eit, 
serriet  ad  natu  et  flaet  onme  toot. 

Salitio  Lipslam. 

8.  Ad  Hartmannam  Gramaimuni  Legatioiiis  Peraic»  magn« 
MedicDm, 

16BB.  Angnit. 
Fiet,  nt  eztentaa  tectim  concedat  in  oras 
Flemingns,  vestri  non  inbononu  amor. 
Ta,  Gnmanne,  decoa  cbymid  rodiatile  co^ 
et  mos  captandie  doz  medidna  vi», 
i  esto  bvanB  partemqne  tai  mibi  solve  laboris, 
nonnihil  et  coro  corporis  hnjna  habe. 
Tot  per  mille  vias  t«rrea,  per  miUe  fretomm 

te  sine  secnro  non  licet  ire  mihi. 
Namqne  potes  dalns  bene  conEoInisse  salnü, 
lü      res  raÜoduSo  non  caret  ista  tuo. 

Inter  bn>crboreoB  hiemes  mihi  discnte  mootes 

et  pladdo  wies  pennoderare  gek. 
Partior  hoc,  qnodconqae  memn  est,  Gramanne,  meiqne, 
do  tibi  dimidinm  dimidiunqne  deo. 
i&  Corpaa  habes,  deos  illnd  habet,  qnod  corpore  majus, 
qoo  sine  nil  prteter  triste  cadaver  abit 
Nempe  tnom,  cen  Jova  snnm,  defende  dienti. 

Sic,  quod  stnimqne  cnpit,  vester  nterqve  gent. 
NoD  pnto  minores  a  me  tfl  poscere  cnitos, 
10      si  mihi  poet  Jcratn  proxiiniu  ene  potes. 


»  STLVABDH  IL 

9.  Phib'ppo  Cnuio,  IGT.  Legationis  HoscotHic»  Persics- 
qne  Capiti. 

16SS.   Oetober. 

Uagne  vir  inganio,  doctrioa  mAJor  et  asa, 

maiimas  eloqnio  sec  gravitate  minor, 
me  tnoB  ad  gnndes  aniniftt  favor,  optinn,  cona 

et  jnbet  obseqoio  liberiore  tnü. 
i  FinibnB  e  patrUs  et  dnlci  rnre  relicto 

in  vestram  visi  rnsticos  hospee  hnmain. 
Matenue  jnTeiiein  tedebat  scilicet  anro, 

inqne  nno  rebar  sat  latnisse  loco. 
Men*  erat,  externnm  vel  tandem  visere  «elimi, 
10      et  qtue  non  nno  flomine  mra  natent 
Adde,  qood  optantem  felix  occasio  mentem 

foTit  et  infractam  Jnsait  habere  fidem. 
Prieatitit  hoc  docti  vindez  Olearins  oris, 

ille  wxlalitii  fama  decnsque  tui. 
15  PneBtitit  et  Testram  secoiti  dednxit  in  urbem, 

qnsm  Ceres  et  Nerens  Mercnrinsqne  colunt. 
Tn  bonns  ad  Tisnm  componis  lomina  vatem 

et  nobia  aliqnid  cordis  inesse  pntas. 
SuBcipia  et  hdles  peregrino  dividis  ffides. 
10      Nnlla  peregrino  gratia  m^or  erat. 

Nee  satis  hoc,  patrii  das  Candida  eigna  favoris, 

Gubaidiis  inopem  consilioqne  lerana. 
Spemqne  foves,  qiue  me  patriis  exemerat  oris,  ^ 

et  comitem  pronn  me  cnpis  esse  vie. 
it  0  mihi  prs  cnnctis  fautor  niemorande  patronis, 

prindpium  voti ,  finis  o  nne  raei, 
(antores  agnoBco  poIos  dominosque  polonun, 

qni  sivere  mea  me  pietate  frui. 
Sidera,  perpetui  custodia  conscia  pacti, 
SD      irbitrio  qnomm  sabdita  tnrba  snmns, 
TOS  per  inextinctos  setemi  Inminia  ignes, 

lumine  Tel  miyns  si  qnid  faabetis  adhnc, 
TD6  jvro,  si  poms  abit,  si  crinunis  expers, 


ELEGia;.  S 

ei  mihi  pneaentis  canssa  ealntis  erat, 
SB  hiinc  BElTum  eervate  vinim,  sen  marmorn  findet 
DBiita  Tel  ignotam  tandet  eqnestris  humum. 
NoB  opus  est,  vestroffl  mihi  quo  precer  ipse  faTorem, 
a  TObis  alind  hie  mihi  Bldus  erit. 

Hamborgi. 

10.  Ad  Timothenm  Swirsenm,  V.  Ampliss. 

168S.  Ootober. 

ObtinniSBe  quidem  tadtoa  mihi  gratulor  illud, 

qaod  fnit  in  votie  nocte  dleqne  mei§, 
posBQ  Tidere  plagaB  alio  aub  sole  jacentes 
et  mores  bominam  com  regioae  Beqni. 
b  Et  jam  Tiz  patrüs  exiTi  Isatus  ab  arvis, 
nescio,  quid  dori  mens  mea  passa  dolet. 
Hie  nOTUS  faospes  ago ,  charorum  cura  parentom, 

qui  se  perpetua  snepicione  necant. 
Nunc  snbit  insani  fades  sgevisBima  ponti 
10      atqne  procellosi  mobilis  ira  maria. 

Quam  leve  sit,  pereat  tarn  longi  temporis  bjeres, 

et  fioto  uimiitm  teteriora  Üment. 

Nunc  iter  et  longi  crescontia  tsdia  tractus 

provida  soUidta  pectora  mente  rotant. 

IS  Mille  nuNli  miserie  et  adhuc  quoqne  mille  tinentur, 

a  qnibns  excidinm  oatus  habere  qneat 

TemporiB  inccepit  jam  poenitnisse  prioria. 

Tnnc  erat  in  Faullum  Üben  onra  anom. 
Incnaant  stolidn  prsepostera  momiaa  mentis, 
to      tarn  nimis  in  praesens  prona  fuisse  malum. 
Jam  non  permisiase  velint.  Tot  vota  remittnnt, 

tot  revocatrices  et  sine  fiae  precea. 
Ipae,  velut  dnbia  pendens  ambage  viamm 
inados  iofidum  Cursor  anbelat  iter, 
n  jam  snbit  expreui  veetigia  publica  eallia, 
jam  magia  obecori  momina  velle  sequi. 
Exieo  nee  dnbiam  satia  est  oompescere  mentem, 
inter  et  anc^tsn  dirigo  sensa  fidem. 


so  SYLYABÜH  n. 

Non  leve  matemas  spreyisse  tenactter  iras, 
80      grande  parentalee  postbalmisse  minas. 
Sed  qucKine  sosoeptom  foerat  culpabile  mnniis 

deserere  et  vani  nomen  habere  virL 
Ta,  decas  Astre»,  cnstos  sanctissime  legoin, 

quem  vocat  indigenam  curia  vestra  Baum, 
85  mascnla  magnanimo  snades  prsecordia  sensu 

atque  aliqnid  juTeuem  majus  habere  jubefl. 
»Perge«,  ais,  »et  tautae  non  sint  discrimina  moUs, 

ut  retrahant  animum,  te  trepidante,  tuum. 
Sit  grave,  sit  daUum  &to  nee  inane  laborum^ 
40      pluribns  et  niminm,  quod  meditaris  iter, 
omne  quod  excellens  decua  est  et  dnke  futonon, 

triste,  quod  indi^mus,  sensibiit  onen  habet 
Quanta  per  audaces  snrgont  tibi  toedia  motas, 

tanta  revertentis  gloria  vatis  erit. 
46  0  quis  amor  patrüs  regnabit  in  oribns  olim, 

quando  redux  dolcem  filius  intrat  humum! 
Tunc  iter  et  quicquid  peregre  tibi  nobile  Visum  est, 

quod  mdibus  sie  m  auribus  esse  solet, 
expones  avidis  conviva  Yocatus  amids, 
60      tota  stupens  docto  pendet  ab  ore  cohors. 
Inter  honoratos  orator  habebere  mensas, 

cum  taceant  magni,  te  referente,  yiri. 
Perge  tenax  animi,  tanti  mihi  digne  decoris, 

nee  patri»  quondam  &ma  pigenda  tu»  t 
66  Gratior  adyenies,  quo  suspiratior  exis. 

Inferior  tantis  est  dolor  ipse  bonis. 
Quid?  Ttttts  in  tantum  dissuasor  certus  Olympi  est, 

desperet  reditus  ut  sua  Fata  tut? 
Quis  sdt,  an  imEeunis  popularia  Signa  grabati 
60      dum  premit,  effossam  non  prior  intret  humum. 
Adde,  quod  ambiguo  dnbium  magis  eximat  fSYO, 

grande  mei  sodum  pignus  amoris  habes. 
Hie  mens,  hie  moest»  tantum  non  unicus  hssrss 

matris  in  ignotam  te  eomttatnr  humum. 

M  jiiTi&e  Hs.      61  Uas  hoBoratM. 


ELEGiai  Si 

<t  Qnod  ei  tanta  forent  vestro  diflcrimiiia  viüe, 
misanri  nostras  noo  fitenuimB  opes. 
Tu  coram  comituitig  habe.  Tibi  credimu  flUmn. 

Ite,  pans  tantas  confidtote  vias. 
%  qua  Bubest  alias  redevntibiu  Ire  sab  an» 
70      vidnasque  magis  ^sere  cnn  plagas, 
wnuis  ad  exactnm  via  saltoB  habebitnr  orbem, 

Domen  et  esigoi  rix  merltura  gradnt.« 
Bec  ais.  Hmc  dabin  teDebrosa  crepuraila  menlit 
diBcoBsere  buo  Candida  verba  lUe, 
■ji  qoalifl  nbi  roBeo  soi  matntinas  in  anro 
Eoo  tiqnidmu  Mdit  ab  orbe  Jnbar, 
Dulla  vaporoue  remanent  restigia  diw 

et  rnbet  in  pleno  lomine  ma&e  nonim. 
Ibo.  Sed  0  sapemm  non  tiUb  amicfl  deomm, 
u      qni  trabis  ad  fosaB  nnmina  prona  precea, 
dum  petis  emJBBo  fidns  pater  optima  nato, 
illins  et  Bocii  tarn  memor  esse  velis  I 

Script  Hamborej  XXXm.  m.  8br. 

11.  Pro  Amico  Patrono,  ad  Patres  conscripU»  Academi» 
Lipsieosis. 

168B.  Oct.  —  Not. 

Qua  frnitnr  fotutn  felid  Bortte  anore, 

qna  foret  oternoe  poBse  ralere  dlea, 
hasc,  proceres,  vobis,  Raleorina  llle  Balaton, 

Ole  schöbe  veetrta  pars  qnotacnnqne,  rovet. 
&  nie  procnl  pstria,  dold  procnl  ille  liceo, 

cemit  in  arctoo  pnwpera  fota  flolo. 
Et  quamvis  maniniBse  qneat,  quid  liqoeiit  iUnc, 

qnani  bene  sors  mvela  flnxerit  alba  rotia, 
teteriuB  tarnen  hie  nihil  evenisse  &tetnr, 
10      qnasqne  reliqnit  opeB,  hie  qnoque  cernit  opet. 
Xostis  adhnc  (monorea  nee  enim  non  esM  potesUaJ 

qne  pia  mntate  canSBa  snbijuit  homi. 
Pleoa  peregrinas  viaendi  oopia  tems, 

qnicqnid  et  optati  nominis  lequor  babot, 


32  STLVABUM  H. 

15  et  decus  et  Stadium,  cnivis  laudabile  docto, 
qnicqnid  et  agnomen  prosperitatis  habet, 
edoxere  virom,  charos  sprevisse  Penates, 

dicereque:  Indigen»,  paullo  valete,  Lares! 
insuper  interni  per  mntaa  crimina  motos 
20      quodqne  Dovom  semper  Mars  feros  omen  habet. 
Adde,  quod  armato  mors  oonjurata  GradiYO 

Tastet  inexplidta  moenia  vestra  lue. 
HiG  tatos  mihi  spero  dies,  hie  iaastias  sevam 
polliceor  genio  snstiniiisse  meo. 
2&  Allexit  capidam  feliz  occasio  mentem, 

qua  sine  nil  sapiens,  qaod  bene  cedat,  agit 
Inter  honoratos  non  nltimus  audio  patres 

et  parent  magni,  me  monitore,  yiri. 
Tempus  adest.  Dnbiom  jangam  sulcabimus  lequor, 
so      ibimus  in  portos,  indyta  Riga,  tuos. 
Bussia  nos  capiet,  capiet  nos  Persis  opima, 

meta  vi»  nobis  Arctos  et  Ortus  erit 
Quicquid  ibi  lepidum,  prseclarum,  nobile,  doctum, 
quodque  sua  nobis  utilitate  placet, 
*        86  tale  notatrici  mandabimus  omne  papyro. 

Hinc  memorem  condet  dextera  gnava  librum. 
Si  pietas  nos  ire  jubet,  si  faustius  omen, 

quod  pro  Christicolis  turba  profecta  snmos, 
Jova  secundantem  prospiret  ccelitus  auram 
io      et  juvet  optata  posse  redire  yia. 

Temporis  interea,  varias  dum  versus  in  oras 

dividor  a  vestro,  nomina  clara,  choro, 
este  mei  solitumque  mihi  servate  favorem 
et  yeterem  nobis  non  removete  locum. 
45  Sic  pia  jurato  servent  tos  lata  favore 
et  fluat  in  vestras  sors  cupienda  domos. 
Deliciae  salvete  me»,  Philyrea  valete 
pulpita,  philosophi  vivite  fauste  patres! 


48  faastA  Hs. 


12.  Propempticom  Gl.  Oleario  scriptDm. 

I68S.   OcU  — Not.   -«-t*.>^Y'^    '^ 

Dam  p&vet  et  certte  non  est  sdcara  Balatis 

patria,  nee  misera,  qaod  vereator,  abest, 
Bed  sab  Yicino  trepidat  male  credtUa  Marte, 

ah  I  niinis  a  fato  credula  &cta  ano, 
s  jam,  modo  quas  passa  est  clades  per  ferra,  per  igaea, 

torribus  et  saxis  tota  sepnlta  gemit. 
Divitiis  gemit  orba  snia ,  gemit  orba  decoris 

raptaque  non  lua  commoda  parta  die; 
Bolvitor  in  lacrrmas  qoisqnis  videt  advena  flentem. 
10      Et  magia  boc,  qnanlnm,  qaod  timeator,  habett 
Tn  decos  Aonidnm,  patrite  solamen  et  ultor, 

constitnis  charoa  deseroisse  Larea. 
lila  quidem  prono  tibi  porrigit  oscala  vultu 

teque  putat  madida  flectere  posae  prece. 
li  Et  modo  bia  paaste  tristiasima  fata  raiiue 

oggerit  et  vidaam  ae  gemit  eaae  nimia, 
et  modo,  quod  soperest  sievoqae  remansit  ab  host«, 

in  gremiom  apondet  depoBHisae  tunm. 
Aorea  non  ano  preestat  tibi  manera  censn; 
10      quoque  magis  moreat,  nil  nisi  blanda  refert. 
Virginenin  jnbet  Ire  decns,  coi  caacta  ligantur, 

sed  nee  eras  tali  vir  retrabendns  ope. 
Tu  moBBtse  sua  vota  negas.  Tibi  apemimur  ultro 

oec  tua  nataljs  aensa  retardat  hnmaa, 
15  Ergo  sub  extremas  statuis  secedere  teiraa, 

qoaa  et  opes  Oriena  et  tenet  Arctos ,  adis. 
Hie  tibi  aecnram  spcras  cum  nomine  vitam 

atque  negata  domi  quxris  amcena  forig. 
Eligis  iguotas  peregrioas  abire  per  oras,    . 
30      quam  tolles  patrite  cernere  fata  tnse. 
Ito  bonis  aviboB,  melioriboB  atque -redito. 

Qniqne  abeuntia  erat,  ait  redeontia  amor. 
Sed  qaoqne  ait  patrite  meliaa,  cni  oempe  aereni 

temporia  in  redltn  pars  bona  posta  tno  est. 


34  STLYABUM  n. 

13.  Ad  Legates  Holsati»,  qaam  Rigam  Livonam  appidissenL 

1688.  Not.  22. 

Qu»  fnit  irati  Binnosa  feroda  ponti, 

quam  fremerent  sociis  TentuB  et  nnda  minisf 
Unice  millenis  tum  circomfosa  peridis, 
una  sed  et  totidem  navis  habebat  opes. 
5  Yos  viridis  glaac»  yidit  pater  eminns  und«, 
vos,  0,  qneis  niveos  sors  facit  alba  dies, 
vidit,  et  »Hi,  snperi,  nostiis  morientur  in  nndis, 

qui  mihi  ventorse  canssa  salutis  enint? 
Non« :  ait  et  valido  ter  aquas  polsasse  tridente 
10      fertur  et  effi^nes  increpuisse  Notos. 
Flamina  serviles  posuenint  ilicet  Euri 
et  faror  insanse  desiit  omnis  aquae. 
Vivirnos  et  vestra  salvi  pietate  fraemor. 
Incolomem  per  vos  se  probat  esse  ratis. 
15  Per  terras,  comites  quid  non  speremos  itori? 
Dant  famulas  vobis  sequor  et  aura  manas. 

XXin.  Xbris.  MDCXXXni. 

14.  M.  Adamo  Oleario,  Legationis  Secretario  V.  CL.  S.  P.  D. 

1684.  Mära  10. 

Hactenns  immeritas  segnes  negleximns  artes 

et  procol  a  Qarüs  ivimns  hostis  aquis. 
Spemimos  et  doro  damnamns  lomine  Pymplam. 

Naosea  peijoris  Aonis  nnda  mera  est. 
5  nind  ego  qnondam  sanctis  adamabile  Mosis 

nomen  et  intonsi  cnra  seconda  dei, 
vix  dominas  jam  nosco  meas;  vix  noscor  ab  illis; 

qnod  solet  a  nimia  sffipe  venire  mora. 
Ac,  licet  antiqnos  redeat  sab  pectora  Pboebos 
10      et  fastiditi  tarba  novena  jngi, 

non  primi  fervore  somos:  tepet  ignis  amorom, 

cen  tegit  effoetam  pigra  favilla  focam. 


'  7  lies  XXII.  IXbris. 


/ 


ELEGLS:.  35 

Non  Becos  artifids  post  otia  tetrica  plectri 

desaetom  radior  psaltria  tractat  ebur. 
15  Scribimus,  at  primo  vix  non  arescimos  actu, 

non  floit  ad  calamos  libera  vena  suos, 
sie  übi  mnscosi  cariosa  foramina  tabi 

obBtruit  annosus  consolidatqne  sitos, 
stillantes  promuntor  aqase ,  nimpente  canaii, 
so      gnttatimqne  cadit,  qui  foit  ante  latex. 
Nos  iter  et  dnii  fastidia  tetrica  tractns 

distnlernnt  animo  non  renuente  sequi, 
donec  ab  infidis  per  tesqua  Livonica  Lettis 

cepit  in  hospitium  regia  Narva  snnin. 
s6  Vidimos  hie  tent»  tranqnüla  per  otia  vit« 

Ivanogrodeae  nobile  robnr  hnmi. 
Mox,  quoties  placoit,  mirantes  inter  ocellos 

Labile  prsedpitis  nos  stitit  agmen  aqose, 
sique  qoid  hie  alind  nostris  optabile  terris, 
80      qnod  stapet  in  longis  hospes  avaros  agris. 
Per  jnga,  per  saltos,  nive  tecta  per  Ingridos  arva 

Tenimus  in  gremium  jam,  Novogroda,  tnum. 
Hie  nbi  transmissis  se  Yolgova  comiger  nndis 

in  Ladogsenm  volvit  agitqne  sinom, 
85  stamos  et  ingratis  suscepti  dvibus  »gri 

poscimus  hei!  surdos,  agmen  herile,  deos. 
Clandimur  et  vetita  Über  non  exitos  urbe 

nee  datnr  in  patola,  qua  übet,  ire  via. 
Suspecti  sine  frande  sumns.  Gens  libera  servit. 

4 

40      Sic  dominos  famnlis  snccuboisse  sdas. 
Publica  clamosis  jadunt  convida  labris. 

Dnrior  hospitibus  non  locus  esse  potest. 
Tu  memor  optantum,  si  quid  prodesse  laboras, 
urge  viam  rupta  continuare  mora. 
45  Jam  Tocat  hybemi  &des  aptissima  coeli, 
vix  melius  vestrum  tempus  anhelat  iter. 
Quod  si  forte  meis  aliquid  damnaUle  votis 

aocidat  et  seqnior  tos  yetet  ire  deus, 
quam  miser  et  vultn  par,  sors  quos  damnat,  eodem, 
60      perdidero  vitse  tempora  fluxa  me« ! 

3» 


36  STLYABUH  n. 

Mos  corpus  sine  mente  snmus,  sine  remige  (^ymba, 
uostra  viget  yestra  tota  salate  salos. 

X.  Mart  MDCXXXiy. 
NoYOgardia  Narvam. 

15.  Oarlefum  Laders  S.  salvere  jubeL 

1684.   Bfän  17. 

1 ,  Über ,  et  dominam  volocri  pete  remige  Moscham, 

dum  sinit  optatnm  fluxile  firigus  iter. 
I  celer  et,  magni  yeniens  in  principis  anlam, 

die,  ubi  Sit  medici  nupera  turba  chori. 
6  Est  ibi,  quem  seris  ardemos  amore  medolUs, 

qni  solet  ffiqoali  nos  redamare  fide. 
Non,  reor,  ignoras  dilecti  nomen  amid, 

quod  numerat  claudo  vix  elegia  pede, 
et  charo  mea  verba  refer:  Dulcissime  rerom, 
10      Fiemingi  mactus  vive  salate  toi! 
nie  sed  impatiens  (nostis,  pia  nomina,  vatem,) 

quam  procol  est  lateri,  dulcis  amice,  tno! 
Jam  redeont  actaß  dulcissima  tempora  vitse, 

quam  flnerent  pictis  prospera  fata  colis, 
15  qaum  sibi  se  totom  novas  indulgeret  amicus, 

hei!  brevis,  at  longos  res  dolitora  dies. 
Sive  comes  lateri  per  amantis  moenia  Nary«, 

seu  fueram  doctse  pars  qnotaconqne  domus 
et  yel  inaccessas  animis  yulgaribüs  artes 
fo      panderet  et  docti  prodigas  oris  erat, 
seu  tereti  tractaret  ebar  tornatile  scalpro, 

quod  Polycletas  opas  dizerit  esse  suam, 
siye  yerecandos  mensam  conyictor  ad  anam 

Meret  hibemam  non  sine  nocte  diem, 
25  tone  felis  sibi  noster  erat,  tanc  risit  in  horas, 

tanc  prsB  se  miserom  dixerat  esse  Joyem. 
Nanc  miser  antiqoi  tantam  memorator  amoris, 

dalce  qaid  ex  ipso,  dam  m^tatar,  habet. 

^«  Hes  fuerat? 


ELEGUE. 

Sic  jnvat  atnlssi  repetita  scientia  pnlcri. 
10      Est  aliqoid  faustoi  dicere  posse  diea. 

Est  qnoqve  Bolamen,  Bi  qas,  qnom  perdidit  mtu, 

andierit  de  se  dicere:  Pulcra  fult. 

Tn  comes  egr^o  per  UoGcha  Üieatra  medenti 

Donc  potcB  optati  prinöpis  ore  froi. 

si  Et  tnns  es  simnl  atqne  tue,  quam  diligiB  nt  te, 

qtue  Testro  pariles  snnt  in  amore  vlces. 

lUa  qoidem  primas  velnt  ainbitiosa  colsmnas 

coüBtriDgant  hedene  brachia  lenta  mee, 
inter  amatrices  tibi  blanda  vocabnla  nezas 
«0      siUlat  et  loDgas  dacit  in  ore  moras. 
Talis  in  amplezo  formosa  Neeera  Tibnllo, 

qmuD  peteret  Strozzam  Cynthla,  talis  erat 
Utere  longtevos  horia  felicibiu  annos. 
Sis  tibi,  Bis  domin«  hnstna  abnnde  tue. 
ti  Interea  noster,  tantos  gratatns  amores, 
vix  deaiderio  non  perit  nsqne  tni. 
Ut  stetit,  nt  volnit  vestris  comes  oribns  ire! 

Teadit  ut  ad  sardos  bracliia  lenta  deos! 
Narviades,  nostis,  si  qnid  meminisse  poteatis, 
M      et  toties  trit«,  conscia  turba,  nives. 

NOD  tarnen  invtea  Jam  niuic  agit  bospes  in  urbe. 

Misit  eom  lento  nistica  Naira  sinn. 
Jamqne  capit  Neogradis  enm ,  qno  missns  ad  horas, 
jam  dominos  nimios  langnet  abesse  dies. 
bi  Hie  nova  sab  veteri  tabescunt  tiedia  pica. 
Utque  magis  doleat,  se  dolor  usqne  noTat. 
Frangit  eom  soclae  male  cara  domestica  tnrb», 

nam  datus  est  rigido  rector  adesse  gregi. 
Scis,  reor,  ingeninm  pladdis  habitabile  Ifusis, 
«0      talia  qoam  genio  sint  aliena  boo. 

Quid  cicnr  agrestes  tnrtor  regat  ordine  milvos? 

Quid  dornet  hostiles  debills  agna  Inpas? 
Sic  perit  ad  crebmm  sorgens  Anthora  Napellam, 
marcet  et  in  densa  rara  Camüla  vepre. 
•G  Sic  mecom  die  fidos  agi,  sie  Tivere  uarra; 

siqne  qnod  hoc  aliad,  qnod  memoretnr,  erit, 


88  STLYABUM  n. 

hsec  refer,  ut  facüem  moveat  compassio  mentem, 

qnoqne  minus  dolegm,  condolaiBse  velit, 
inque  mea  nihil  esse  mihi  prece  crebrins  isto, 
70      quam  celer  in  valtiis  posse  venire  soos. 
Adde,  Sit  interpres  voütsb  canssa  salntis, 
quam  famolo  toti  mittimos  ore  domo. 
Insnper  optatom  Sperling!  congere  nomen, 
quem  secom  parili  vivere  sorte  precor. 
75  H«ec  nbi  finieris,  vnlta  reverenter  abacto 
die  ter  et  hoc  nostra  non  nisi  yoce:  Yale! 

Perscriptnm  d.  XVII.  Mart  XXXIY. 
NoYOgorodIa  Moscnam. 

16.  Adamo  Oleario,  V.  Ampliss. 

1684.  Mars. 

Quod  si  yestra  meis  qois  conferat  arbiter  illis 

plectra,  camoenali  plectra  sonora  melo, 
Phryx  erit  ille  Mydas,  Greta  mendacior  omni; 

vincet  et  intonsum  Pan  novns  ore  deum. 
5  Ne  tibi  Indibrio,  quod  abest,  videamor  haben, 

sis  os  in  landes  parcins,  oro,  meas. 
Noster  honoratos  Phoebus  non  ambit  amores; 

est  satis  affectu  non  sine  posse  legi. 
Casta  verecnndos  amicto  syndone  vultus 
10      velat  et  immerita  lande  Thalia  mbet. 
Adspice,  quam  passis  yeniens  elegia  capillis, 

quam  petit  informi  limina  yestra  pede. 
Hie  gradus,  hi  miseri  de  se  tegtantur  amictus, 

rustica  quam  sub  se  nil,  quod  ametur,  habet. 
15  Non  equidem  stolido  nobis  praesumimus  ausu, 

quod  noster  yestro  certet  Apollo  deo. 
Quid  rudis  artifici  concertet  Marsya  Phoebo? 

Altius  humano  concinit  ore  deus. 
Est  sua  yox  lituo,  sonus  est  suus  acris  ayen«, 
so      sed  facit  ad  daras  ille  nee  ille  tubas. 
Ssepe  sub  umbrosa  prostrati  risimus  alno, 

quum  melos  irapariles  concinuistis  aves. 


ELEGIS,  S 

Nos ,  qnod  in  arentl  Bioco  mib  sid«ra  pnUo, 
Btridet  in  ezprMsnm  rauca  cicada  mebi, 
II  tongimus  impnmni  testantia  canniiui  gnttor. 
Non  ulit  ad  latices  languida  vena  taoa. 
Tn  facis  ambroaio  perfiunm  nectare  Carmen, 
tn  potes  ad  somptam  corda  morere  lyram. 
Sed  tarnen  est  aliqnid,  qnod  condonemtu  amioo; 
so      error  et  in  cnipas  non  cadit  iUe  grares. 
Dnlcins  a  diaro  patiamor  nomine  landes 

nee  sna  dilectis  gloria  rebus  abest. 

Td  Bodns  densis  atabas,  festivior  ipse, 

ImiboB  et  crebri  drcnmiere  joci, 

ii  com  tibi  forte  mete  ferrentnr  in  «ede  salatea, 

in  Balibus  medlos,  com  l^erentnr,  eru. 

Ezcepere  levea  pnelecta  Tocabola  risiu. 

Landasti  numeros,  feste  cachinne,  meos. 
Sic  Venus  et  nitidi  de  me  sensere  lepores, 
4D      jndicinni  blandos  tale  ferebat  Amor. 
Ursit,  nt  a^ii^^eree  Stadium,  Polybymnia  pnesens, 

et  me  responso  proseqnerere  tuo. 
Calliope  calamnm,  cbartam  dabat  obvia  Clio; 
inspector  digiti  Phoebus  arantis  erat. 
«s  Abstolerunt  jnsste  signatoa  ocyus  anre. 
Advolitent  Isette  sie  mihi  scepe  notie. 
Tive  meos  Inter  nomen  venerabile  fastoa, 
ntqne  queam  salva  mente  valere ,  fove ! 

£x  BoBsia  Narvam. 


17.  Ad  V.  N.  et  Magnificos,  Pbilippam  Cnisiiim  et  Otthonem 

Braghemannm,  quam  primo  e  Rnthenia  reveni,  ReTalia 

solvereot. 


Inter  anutridB  votiva  vocabnla  tarbn 
et  densas,  nimiua  quas  TOmit  ordo  pr«oaa. 


U  loci  Hl.       «Tu 


40  STLYABÜM  n. 

itis,  0  Holsati»  gemini  sargenüB  ooelli; 
TOS  sequitnr  duplex,  cea  menuBÜs,  honor. 
5  Ipsa,  yelut  tantum  sibi  pergratata  &Torem, 
ter  jacit  ad  patrinm  brachia  plaosa  polnm, 
ter.salitet,  solvens  Tocalibiis  ora  cachinni», 
dulce  qtiid  in  resonas  vodferatar  aqoas. 
Prodit  amor  popoli,  dvx  Cymber,  et  oris  amoenns 
10      porrigit  ad  redaces  brachia  l»ta  viros 
et  charis  h»c  yerba  refert:  »Yenistis  amati 

et  bene,  qaod  voloi,  sustinaistis  onus. 

Expediistis  opus.  Meriti  damns  omen  honoris. 

Hanc  fidei  dextram  pignos  habete  me».« 

16  Talis  ad  optantes  Jason  yeniebat  amicos, 

quam  croceum  fiÜTffi  vellas  haberet  oris. 

Sic  et  ab  Oenotrüs  exceptns  patribos  Hermes, 

qoi  retolit  Latio  Pergama  vieta  sno. 
Inter  honoratos  primo  super  ordine  patres 
so      didtis  attonito  jura  sequenda  foro. 

Et  Themis  et  Maja  genitus,  cum  fratre  deoomm, 

Jure,  Student  vestris  numina  tanta  bonis. 
Itis,  amor  superum.  Ceu,  quod  superavirnus,  actum  est, 
sie  reliquum  reduces  perfidetis  iter. 

MDCXXXV. 


18.   In  nominalem  Parentis;  Pro  filio. 

1635.  Mai  1. 

Si  decet  et  par  est,  genitor,  coluisse  parentem 

hsredemque  susb  non  male  velle  domo, 
candidus  ingenuos  hodie  tibi  testor  honores, 

mi  pater,  et  tibi,  qu»  debeo,  vota  fero. 
5  Nam  quod  erat  nostris  aptum  magis  usibus  isto 

tempore,  quod  studio  se  probat  omne  meo, 
adspids,  ut  tenera  redivivus  imagine  mundus 

ludit  et  in  facie  Signa  procantis  habet. 
Fertilis  SBtherea  Isetatur  in  indole  campus, 
10      cespitat  in  viridi  mobile  crine  nemus, 


ingemmant  Titreos  hiacynthina  fitaniiia  gestiis, 

snssilit  et  madidi  muta  caterva  gregis. 
Gramma  gramen  amat,  segetem  seges,  omnia  rident: 

nee  tarnen  ad  versns  hoc  ÜEicit  bmne  meos. 
15  lUa  dies  oritor,  Iseti  quo  consda  partns 

mater  in  hnmannm  te  dedit  alma  genas. 
Tone  velnt  illa  tibi  risit  Isetissima  nato, 

sie  tibi  nunc  natns  dnlce  cachinno  patri. 
Hinc  meret  illius  jubar  imperiale  diei, 
so      ut  merito  dignnm  te  celobremos  epo. 
Ac  qnamvis  meliere  cani  virtnte  merebas 

et  tibi  Pierinm  conyeniebat  epos, 
qoale  novem  docta  recinont  sab  nipe  sorores, 

quam  pater  Ismariom  poUice  tentat  ebnr, 
»5  non  tarnen  hsec^paerilis  inertia  carmina  plectri 

spemere,  nam  pater  es,  filios  oro,  velis. 
Qaod  si  prima  radi  mihi  jam  nimis  obstitit  astas 

et  mea  possibili  yota  vigore  carent, 
nee  mihi  Castalides  faveant,  nee  dexter  Apollo, 
80      nee  Charis  in  versa  yivat  adolta  meo, 
tempos  erit  qaondam  stadiis  laetabile  nostris, 

qaod  tibi  de  nobis  gaadia  mille  feret. 
Det  modo,  det  saperam  pater  et  bonitatis  origo, 

snbscribant  voto  prospera  fata  meo. 
9&  Unice  canctarnm  sospiratissime  rernm, 

0  basis,  0  nostrse  certa  colamna  domus, 
vive  meis,  mihi  yive  dia  natomqae  parenti 

ssepias  officiam  solyere  tale  yide. 

19.    V.  Ampi.  Adamo  Oleario  S.  D. 

1635.  Juni. 

Ta  fraeris  dominis  gratissimas  oribas  hospes 

et  socias  Isetos  vir  agis  inter  heros, 
über,  ovans  anhnis,  tibi  dam  novas  oritar  hamor, 

atqae  recens  veteri  sargit  ab  igne  focas. 
5  Sit  foeliz  Galemanda  sibi,  sit  in  axe  beata, 

delidas  vario  scis  saper  orbe  novas. 


42  SYLYABUM  n. 

MoBcna  te  vidit,  vidit  te  NtrviB  amantem, 

ReTaliam  dofriex  te  raper  urget  amor. 
Quid  non  Biga  boni,  quid  non  tentant  honomm, 
10      nt  fieres  pnlcra  virginitate  potens. 
Nunc  tibi  MitaTium,  Moos  nunc  tibi  Begios  instat, 

Dantiscom  et  oelebres,  qoas  oolit  Hanno,  domus. 
Sea  quam  Plissa  pneit,  sen  quam  rigat  Amrtelfa  nrbem 

ingrediare,  taum  cernis  atrimqne  decna. 
16  Dia  qnidem  veterom  si  te  memor  optat  amomm, 

hsec  magis,  ot  primnm  te  tueator,  ayet, 
sis,  nbi  sis,  comitante  venia  acceptoa  amore« 

Indoit  eloqnio  M  Venös  ipsa  tno. 
FortunatoB  agis  nee  te  Rhamnnria  fallit, 
so      dum  venit  in  casses  Jam  noya  prada  taoe. 
Gratnlor  hnnc  snpemm  tibi  congandendo  fiMforem 

m 

et  bonns  in  fato  sponte  qniesco  meo. 
Sie,  qnod  eras;  sia,  oro,  qnod  es,  qnod  amavirnos  in  te. 
Perge  meis  posthac  addere  rebus  opem. 
s6  Sic  tibi  perpetnos  sors  imperet  alba  cachinnos 
et  cadat  ad  natus  optio  crebra  tuos. 

MDGXXXY.  IL  Jnn. 


20.  Snper  diitu  Barbar»  Voigti»,  V.  N«  Philippi  Crasi 

Conjügis. 

1685. 

Fletejoci,  plorate  sales,  lacrymate  cacbinni. 

TristitisB  fades  vestra  sit  apta  noT«. 
Barbara,  magnifici  coiyax  dnlcissima  Gmsii, 

fertor  in  Hannoniis  occnboisse  plagis. 
5  lila  decus  generis,  sexns  rosa,  cnra  mariti, 

et  geminse  prolis  mater  ainmna  fait. 
Heul  fuit,  heu!  ceddit  properantibus  obmta  fatist 

Quam  fuit  in  molles  Parca  severa  colos! 
Ite,  pharetrigeri  per  busta  jacentis  Amores, 
10      ite,  verecundas  spargite  yeris  opes. 
Dnlcis  ab  eoo  drcumpluat  imber  amomo, 


ELEGLE.  4S 

halet  et  AsByrioB  fbsflii  onu  crocoi, 
«t  nunoor  signate  mann,  qoun  tinxerit  annm, 
scripta  nee  in  panas  sint  mala  magnt  notas; 
Barbaris  hie  tegitar,  qnn,  qnod  Bonat,  hoe  fait  nno^ 

raptaqoodbeit  propera  morte  peremptajacet 
Hoc  vestri  Bit  honoris  opus,  Bit  amoris,  Amores, 
DOster  erit  vidao  dicere  blanda,  labor, 
Nisi.  Inaigniter.  Properas  Asta.  Sis.  Tiator.  Et.  Me.  Audi.  Sed. 
Per.   Lectionem  Hoc.   Te.   Volant.   HaneB  Barbare   Toigti».   Domo 
Hatrimonio  Cnuin,  Q(ue.  Dum.  Haritm  Apnd.   Hoschnm.  Legatas. 
Agoret  Occabnit  Uli.   Desideriom  Natu.  Quo«.   Duos  Diyersi  Svxns. 
Reliqnit  Dolor.  Et  PlSDctiu  ExaviaB.   Amiconm.  Tunali  Receper«. 
Philippna.  Cnuins.   Ict   E.   Bathenia.    Be.   Optime.   Oeita.    BedtB. 
Conjngi.  Nonq.  Non.  Carib.  Fon.  Iius.  Jam.  Ad.  Penat.   Abiens 
Tantam.  Est  Nnnc.  Quo.  ViB.  HoBpes.  Ir«.  Per.  Ue.  Licet. 
HDCXXXV. 


21.   Nomine  alleriog  In  Phillppi  Crnri,  V.  N.  Natalein. 

1636.  Hai  1. 

ma  dies  domino  Inzit  dlTina  PhUlppo. 

Dulraa  Pieriae  carmina  ferte  deae. 
M^na  adest,  pnlcri  dux  formostssimns  simi, 

qaem  Venu  et  Veneria  tnrba  pttsilla  cnpit 
i  Partnrit  omnigenas  ager  incnlpabilis  berbas, 

moltos  et  e  picta  jam  color  exit  bumo. 
UdUor  in  plaiädas  s6r  essolvitnr  anras 

et  vitrenm  tepido  motat  inaue  flabro. 
Rns  saht,  nrba  feato  bibalas  pede  tnndit  arenaa 
10      et  domns  et  domini  sunt  in  amore  domns. 
TemporiB  omne  tibi,  quod  habet,  debetnr  amoennm, 

magne  vir  et  tanti  dignos  honoris  apex. 
Credibile  est  illom  te  propter  Inire  nitorem 

hocqne  decoB  pro  te  BOStinnisBe  solnm. 
IS  Lnx  toa,  lux  bilaril,  festi  lux  plana  cachinni 

imperat  ingeunis  jubila  mixta  Jocis. 
Imperat.    Imperiom  nOBtri  qnis  tale  recoaat, 


44  STLYABÜM  H. 

qui  vocat  assidaos  in  toa  TOta  deos? 
Nos  qnoqne,  ne  meritos  tibi  non  tribnamos  honores, 
so      solvimos  exigao  debita  magna  melo.  ■ 

Qnod  damos,  aoceptom  sit,  nt  est,  qnod  yovimiu  astris 
.  sponte  ratnm:  Foeüz  hone  cole  s»pe  diem! 

22.  Timotheo  Polo  Suo  S.  D. 

1686.  Mal  30. 

Ipse  tibi  mallem  coram  quam  ferre  salntem, 

tristis  ab  Othiysia  mittere  oogor  hämo, 
Pole ,  pnellaris  dignissimns  inoola  Pindi, 

qui  geris  e  Qario  tinctile  fönte  capnt 
6  Mens  erat  excelsso  post  Tisa  palatia  Moscse 

ceitns  ad  Ositios  Teile  redire  Lares. 
Nee  mihi  jam  redibat  iter,  sna  sive  Rnthenos 

commoda  seu  locuples  Persa  tonaret  opes. 
Jam  quoque,  qni  patria  me  primns  abegerat  ardor, 
10      Teile  calens  aUo  Tisere  sole  solom, 
qoicqnid  et  insoliti  peregre  mirantor  eontes, 

cesserat  atque  brevi  tempore  nallos  erat. 
Temporis  observans,  qnod  non  revocabile  floxom 

prssterit,  effasnm  labilis  instar  aqnse, 
15  dnlcins  in  reditn  meliasque  quid  esse  putabam, 

qoam,  mihi  de  viso  qnod  foret  orbe,  decos. 
Nescio,  qnffi  nostro  nimis  adversaria  voto 

in  placitum  rapoit  nos  Abeona  snom. 
Pergo,  sed  inTita,  qnod  negligo  nomen,  Hygeia, 
to      pergo,  sed  «tatis  non  sine  C8ede  mese. 
Adde,  qnod  Ascreae  mihi  succensere  sorores. 

Hinc  liquet  et  duro  non  bene  Teile  mihi. 
Sdmns  hoc  hestemi,  quam  forte  sub  Aonis  antro 

spe  simul  ac  omni  dejiceremur  ope. 
s5  Carmina  poscebam  nostro  debentia  Polo; 

nna  nee  e  mihi  tot  blanda  deabus  erat. 
Quid,  qnod  in  innnmeras  per  tristia  somnia  noctes 

pallidus  haut  Tana  terruit  arte  senex ! 
Hinc  pater,  hinc  soror,  hinc  cum  matre  stetistis,  amid. 


ELEQIM. 

so      plnraqne  dictnii,  TiimoniilBtifi :  Abil 
Qnicqnid  eritt  qnod  fata  mihi  non  cogoita  n 

non  itat  in  arbitrio  velle  rediie  meo. 

Hec  tibi  snfficiant  fidam  dizisae  snb  aurem, 

fidere  plvra  sibi  penoa  licere  negat 

>E  Sic  ab«o.    Dnlces  inter  mihi  prime  sodalea, 

Pole,  per  innnmeros  vive  valeqne  dieel 

Moscpa  BevslJam,  [vt^nidie  Kai.  Janiaa 
MDCXXXYI. 

23.    Ad  AmicDaif  qoem  besisse  andiverat 

Sim  mlser  et  toti  damnabile  nomen  Olyinpo, 

jugit«r  advenos  experiarque  deos, 
si  landi  studiosa  toK  me  plectra  rotasse 

pejero  nee  soniptatn  non  crepnisse  lyram. 
i  Carmen  eras  nasceus  dnlci  sapientioa  isto, 

qnicquid  Hymetten  depopnlaotnr  aves. 
Nescio,  qnlB  revolans  malns  ad  prfesej^  fncos 

inficit  exBtroctoa  feile  nocente  favoe. 
Crede  mihi,  mnlti  de  nohis  falsa  loqnuntor, 
10      qnoqne  magls  fallant ,  hoc  magis  artis  babent. 
Candor  in  hoc  toto  est  res  intermortna  coeta, 

exsolat  a  nostra  plebe  fngata  fides. 
Cceca  per  obscnras  coennt  mendacia  lingnas, 

cnm  clandestino  fraas  It  aperta  dolo. 
16  Crevimus  invidia,  foria  retinemnr  eadem. 

Gens  snmns  hant  alia  dissolnenda  mann. 
Temporis  observans  aliquid  non  credere  disce, 

neve  per  insidiaa  decipiare,  cave. 
Scis,  reor,  bunc  animnm  nnlla  tibi  fraade  notatnm. 
10      Deme  semel,  reliqnus  vir  sine  frande  fni. 
Ciyns  ego  memor  ora  tego  pndibnndos  et  intus 

mordicat  nnqnam  odii  causa  Msse  toi. 
Candidas  ignosti.   Kec  enim  peccavirnus  nitro. 

Error  ab  alterios  venerat  ille  malo. 
n  <lnis  tibi  menütor  per  inania  soninia  Uorpbeni 

credtila  somnifero  palmite  corda  feriit, 


SYLTABÜH  n. 


ftnt  qiue  Tana  tum  ccepit  perrenio  mentem, 
IM»  tibi  BvblMtani  pone  fovere  fiden? 

Si  qnid  amiciti»  tribnis,  ei  tu«  fttenti, 
4      nee  minis  in  dnbis  nupidone  nUes, 

noBter  eris  motunqae  premes  In  pecton  bilem, 
nt  nova  rab  reterl  regntf  amore  dbaxia. 


SYLVARUM 

LIBER  III, 

IN   QUO 

0    D    iü. 


Ernditissinio  Viro  TImolbeo  Polo  F.  L.  Dexterrimo  In  6ym- 

nasio  Revaliensi  Doctori,  Desideratissiino  Heo,  Affectai 

Redproci  Teaseram  Fono 

Faulos  Flemlngiu 

Variscns. 


48  STLYABUM  HL 


ODE. 

1.  Epicedion  in  Jo.  He.  Scheinium. 

1630.    Not.  19. 

Ut,  qoando  prester  folgorivit  Yejoyis, 

et  fragore  nabimmpo 
fecit  tremere  fando  tenus  Ceraonia 

mannor  et  pavere  sateom, 
5  lapsnra  pallidis  minans  viris  sola: 

sie  ego  terrore  pletos, 
qaom  Bubo  clari  fonerarins  necem 

Scheinii  exclamat  Ingendam. 
Primas  lyr»,  Madulsa  mosid  cnori, 
10      Orpbeas  nostratis  aßvi, 
gelascis?  an  clepsammos  exerat  tau»    . 

glomeris  vita  qnod  ante 
boram,  nefariter  nimis  filom  tu» 

Moera  mmpit  non  movenda. 
15  Moeras  Meditrinam,  qnod  ipsa  non  potis 

tam-malo  malo  mederi. 
Vireis  oporinom  comest  tabnm  tuas 

et  tibi  jam  dat  foisse. 
Abitoriyit  spiritos,  poli  scios, 
fo      exbodnm  nactos  cupitam. 

Nee  post  meridiaberis  com  coiynge; 

divides  nee  post  soave 
snavium  natis  vel  nnicom  tuis ; 

nee  merendabis  fideli 
15  com  Corte  amicom,  qui  toam  circammeant 

ore  tecto  lacrymantes 
amara,  tnmbam,  prodigi  bejolataum; 


OD^.  49 

uec  sonare  templa  suetam 
melisma  post  doccbis  in  laudeis  dei, 
30      uec  scliolse  prsesesse  carse 

ti  post  licebit.    Heu,  jaces  virtutium, 

fanerate,  omnium  columna! 
Sed  quod  novi?  Meremns  impiatibas 

solda  nostris  hsßc  verenda. 
35  Necessibns  parere  fatis  hinc  damur, 

pbtharmatis  intoxicati. 
Heic  haut  valet  nevelle,  quem  poscnnt  mannm. 

Nos  sumns  comire  tenti. 
Hoc  tantnlum  vit»,  quod  est  nobis,  tarnen 
40      sevitemae  caussa  viUe 

qnit  esse.   Nanque  simas  inpeccabilcs, 

nonperimos,  quem  perimus. 
Lethate,  dormi.    Plissa  noster,  donicam 

Plissa  erit,  te  non  tacebit. 
45  Salve!  valel  nos  soaveolenti,  quam  tibi, 

qoi  toi,  stiont,  acerrse 
hos  clandisyllabos  jambicos  damus 

et  rotatileis  trocbs^s, 
qnos  jnxta  lacrymas  evaporando  dolor!  fondo. 

Panl  Fleming  Hartenst. 

2.    In  fiisum  Tillydis  exercitum. 

1631.   Sept  7. 

Qois  mngientum  fulmine  nubiom 
non  usitatus  coucrepuit  fragor? 
Quod  insolens  coelo  toiiitru 
perfurit  et  latus  ieit  orbis? 
5  An  prava  laesus  Jupiter  ignibus 
quassat  trisulcis  Acroceraunia 


2.  Titel.    So  im  Drucke  v.  J.  1631.    fusum  hostilem  exercitum  ohne 
Datum  Hb.       1  mugieutiam  Hs. 

A 

Fleming.  ^ 


50  STLYABÜM  m. 

feralibasve  jostus  armis 

sacrilegos  domitat  Qjrdopos? 
Quis  sie  adoltam  pone  meridiem 
K)  infuscat  aoris  Ecnephias  nigris? 
Quis  turbo,  qais  tiHDoltaosas 
polveream  quatit  Eoros  oram? 
Quid  ille  clamor?  Quid  properanünm 
istnd  viroram  fiumen  et  inflatim 
i&      flictu  reluctanti  rotamm 

dilayiam?  Cecidisse  tanta 
tarn  pneliosi  miUia  Tyllidis 
credemus  ergo?  Credinms;  ooddil 
late  payentis  terror  orbis, 
to         ocddit   Opposuere  laxa 
formidolosi  terga  Carinthii 
versique  pronis  niyrid  Gothis» 
Segnes  rccesseront  Salassi 
et  refugi  propei'ant  Triogri. 
15  Instate,  Vindi,  pergite,  Sazones! 
Yitoita  flexos  plamba  petant  Styros» 
ferratns  atqae  sons  merentis 
grando  capat  fodiat  Liburni. 
Caduca  jussis,  turba,  tonitroa 
90  jactate  flammis,  ningite  spicolis, 
rorategesis,  oncinatos 
volnifica  plnat  imber  aura. 
0  bellicosi  martia  gexis  soll, 
Germana  pubes,  jam  toa  patriis 
35      seqnata  vezillis  tropasa 

per  dnplicem  celebrantnr  orbem. 
ResQScitatos  cemo  Toisoonas 
priscosqae  fiAastis  Arminios  globis 
bellare;  jam  sui  Narisc» 
40         Maoritii  rediere  terr». 


17  milli»  militu  Ha.      29  toDitrab  Ha.      87  Toiscones  Hs.      88  Anni- 
■iiu  H«. 


ODiE.  51 

3.  Ad  Joannem  Georgiam  Electorem  Saxonicum,  com 
Tyllic»  copi»  Misniie  finibus  ejicerentor. 

1631.  Bept 

Magne  dux,  magno  sociate  regi, 
Sazo,  perjoro  metnendns  orbi 
ultor  et  late  simul^ntis  horror 
panicus  sevi. 
5  Namque  victrices  Bona  Caussa  lauros 
ante  prostratom  religavit  hostem 
et  toi  vindex  tibi  destinavit 

gratia  recti. 
Sume  debentem  tibi,  some  firondem 
10  ac  trinmfali  meritos  racemo 
impedi  crines  et  bonora  Isetus 

imbibe  verba. 
Ut  tu»  testes  animositatis 
efferi  late  ceddere  Carni, 
15  ut  Sclavi  tristes  et  inefficaci 

robore  Tongri! 
Sensit  ultorem  Cbaritinas  ensem 
et  levis  sero  sibi  digna  Yilzns 
üata,  cristatos  loit  insolentes 
so  Dalmata  ÜEUStos. 

Perge  solantem  cohibere  Martern, 
prseque-datricis  domitare  torbas. 
Perge!  Conceptis  tibi  gratolator 
Misnia  votis. 
85  Te  bonsB  foelix  sociata  sorti 
faustitas  albis  sequitor  qoadrigis. 
Prona  to  flexis  redacem  coronat 

gloria  palmis. 
Pone  Tictores  saliunt  trlumfi 
so  et  graTis  densis  spolüs  jayentos; 


8.  Titel.  ..  Electorem,  Fatri»  Patrem  cum  hoBtioiQ  oopi»  ..  Ha.     6  Ua- 
TUB  Hb.        15  Slari  Hs.        80  tenBO  spolio  Hs. 

4» 


r  ,         STLVÄRUM  III. 

poae  TDcali  strepitftnt  renüsta 

gaadia  riBi. 
Jam  ndit  nndi  Boror  «qua  jnstl, 
candor  et  passiB  amor  tmos  olis 
»•■  et  fides  et  pax  et  opima  proma 

copia  corns. 

<!.    Laudea  Gustari  Adolph!  Magni,  Sueonnni  Regia. 

16S1.  Sept. 
Et  0  cadaci  gloria  seecnli, 
Gsstave,  regam  inazime,  maxiine, 
Gngtare ,  victorom ,  o  üremeutJB 
terrificus  domitotor  eevi 
a  et  grandis  horror,  to  gelidos  Tyras 
et  hirta  Colchi  litora  PhaBidia, 
te  cana  Vistol»  nivosi 
ora  tremniit  HTpaniaquc  faaces. 
Victoriosas  poplitibns  minor 
lu  Buraa  Gelonna  kmbit  et  efferns 
MoBchns  catenatiqno  viactis 
Sauromatie  sinDaiitiir  ulnis. 
Jam  DOBter  adstas.    Non  tibi  Teutoois 
bnliinnB  anri,  non  Alemaunici 
ib         BitJcaloBUB  sris  ardor 
Incrificas  Btimnlat  mednilas. 
Non  ampUtuidJ  blandiloqaentala 
pmrigo  regni ,  non  ri^dis  honor 
mercandoB  armis,  non  cnientiB 
1»      gloria  concilianda  pngais 
bnc  te  citavlt.    Te  superum  favor 
tandemqne  lenis  supplidbus  Tonans 
TOtia  refulciit  cadivo 
snbBidium  colunieoque  mundo. 
*i  Te  cniTa  duris  relligio  jugis 
fatale  vicit,  quo  caperes  sagnm. 

4.  Tital:  L.  O.  Adolph!  Chrutianitsiini  Regis  Suecoram  eto.    Odo.  Dr. 


ODiE.  33 


Suspirioso  ignota  folle 
lassa  fidcs  tibi  cndit  arma. 
Quem  cara  sacroe  provocat  infola;, 
so  is  scuta  fausto  snmserit  omine, 
Ute  renitontmnqac  cciia 
robara  contnderit  sarissa. 
Qoam  gestienti  snssiliit  pedo 
Sazo  Yisurgis,  quam  placidas  Suevas] 
35  Quam  fautor  enari  volentcis 

disposoit  tibi  Mcenas  iindasi 
Tibi  severi  Neröos  Albidis 
iri  paratom  supposuit  latus, 
tibi  verecandi  snpina 
40      detonmere  flnenta  Salsß. 
Jam  gloriosis  densus  honoribus 
viikdex  Lutberi  diceris  ordinis, 
pronis  salutarisqae  palmis 
Teatoni«  tibi  liberatse 
45  assertor  ingens.    Te  Diveis  vebit 
orbi  loquendum  fama  jugalibus. 
Gadesque  Sercsque  et  remoti 
te  per  aprica  frcmunt  Sicaiii. 
Tantam  scvcris  intimat  accolis 
50  bellator  undis  Mosa  crepacibas 
adoream  ridetque  victom 
duplidbos  titolis  Iberom. 
Jam  ter  mitrati  te  vada  Tibridis 
et  ranca  sacri  littora  Namici 
55  Almoqae  Sarnusqae  et  flnenta 

Enganei  trepidant  Timavi. 
Insiste,  victorl   Te  cupidus  tni 
suspirat  Osns,  te  veteres  Qnadi 
et  obvii  crebris  anhelant 
«0      Lntibnri  Lygiiqne  votis. 
Flexis  amicnm  fluctibns  annuit 
Potator  Olae,  dnm  refluns  pavet 

59  ebrii  Ha. 


M  SYLYABUM  HL 

prsetervolutis  Oenns  nndis 
et  Savns  et  tremebondos  Ellas. 

5.  Ad  D.  Pacem,  pro  Misnia,  qnum  ejus  incol»,  a  turmis 
hosticis  magnam  partem  dispulsi,  post  profligatum  Tyllidem 

qnisque  ad  sua  redirent 

1631.  Sept 

Diva,  pacato  dominata  coelo, 
Albidos  tractns  et  aprica  MuldsB 
mra  digneris  &cilis  benigno 

yisere  ynlta. 
5  Te  repercnssse  modalantar  anr», 
pensiies  te  zinzilalant  cavern», 
te  boat  jacchans  casa,  te  sonornm 

balat  ovüe. 
Te,  pater,  &nstiiin  meditatos  omen, 
10  heic  diu  seram  jabeat  morari 
et  revertenti  placidam  colono 

commodet  «vum. 

6.  Godofredo  Guilielmio  libertalem  commendaL 

1632.  Juni  26. 

Nnnqnam  tarn  varinm  ganierit  melos 
angostis  merala  clausa  cavemolis 
captivssve,  sonos  «mala  liberse, 

vox  auditur  aSdonis. 
5  Dam  risa  simalat  dolcia  masico 
et  gavisa  cayis  saltat  in  angalis, 
impostara  radi  blanditiis  hero, 

pronam  dissimolat  fogam. 
Qaod  si  caata  param  lex  aviarii 
10  per  rimas  tenuem  saaserit  exitam, 
pennaram  volucri  remige  se  potens 

servis  eximit  e  dathris 

64  Hellni  Ht.  5.  Titel.  . .  profligatnm  militeni ..  Hs.   6  zinzinulant  Dr. Hs. 


et  mox  ad  patrinm  leeta  Toians  nemns, 
se  consangnineo  restituit  gregi 
15  «t  late  dominum  concinit  aSrem 

et  Ter  na  s  nemornm  Lareis. 
Libertatis  amor  cancta  fovet  aua. 
Est  in  pulvcrds  Tis  ea  TermibM. 
Indignans  tencbris  impedientibns 
xn  legte  musca  recesserit. 

Evolsum  patria  vidimus  area, 
ut  moly  vitrico  marcaerit  flolo. 
Nee  tninco  vidute  transltus  oscnlo 
corni  fnu^cat  stolo. 
3s  Nonquun,  qnod  leve  sit,  miacaeris  gran. 
Sic  et  congenereni  cuncta  petoDt  lociu». 
Far  nnbit  Bimili,  nee  qnadraplex  sdo 
hOGti  caossa  migrat  loeo. 
Gnttam  gutta  capit ,  flamma  coit  foco. 
10  Regnator  domiaas  ignia  amat  domos, 
bic  peadcre  vagia  »s  gravc  nnbibus 

vano  nititar  impetu. 
Qno  natura  sua  quodquc  trahit  manu, 
hoc  promptnm  aequitor.  Celsa  subliniibus, 
35  imis  ima  patent,  cerea  mollibus 
et  dnro  rigidum  favet 
SnStentat  eibi  jus  quodque  domoBticnui 
nee  paret  peregre  nee  bene  habet  foris. 
Materno  rovalet  compositum  dnu, 
*»  quod  distaboit  extere. 

Tu  post  sollicitie  fata  Silesie 
tnrbantis  recolis  ctilmen  Ositiee 
mercatorque  senis  ranca  Coi  qualis 
doctffi  pnlpita  Lipsi». 
ti  Nee  te  patritia  postbabitum  plaga 
snbmovere  suis  &ta  pericnlis, 
nee  te  Pieriam  protinus  advenam 
arrisit  ClarioB  Pater. 
0  quam  dara  novi  conditio  Tiri, 
M  qai  se  Castalio  consociat  gi-egi. 


56  SYLVARÜM  ÜI. 

imberbis  jnvems,  serös  amor  patris, 
matris  cordoliom  grave ! 

Hone  a  se  petdans  turba  studentium 

tricamm  vaiio  spernit  acomine; 
55  fiistidita  yelat  noctua  plomeo 

est  sacrom  generi  scelns. 

Pudendse  tibi  nmic  prsetereunt  vices 

infamesque  dies,  annnus  et  pador: 

jam  nunc  liberios  prodideris  capat 
60  spectariqae  volens  latns 

ostendes  popnlo.  Jam  juvenis  tibi 

abblanditor  bonos  et  titnlns  puer; 

libertoqne  merens  additua  ordini 
primo  redderis  aßri. 
65  Irritata  maris  cea  soboles  eqni 

■ 

et  frena  et  stapedes  et  phaleras  radi 
cum  sessore  ferod  excutit  impete 

infrsenasque  procol  jnbas 
et  tergns  vacnam  jactat  ephippiis, 
70  nos  natura  parit  libera  liberos. 
Qui  servit,  spurii  congener  est  soll 
hseres.  Pamerint  nothi 
et  nano  steriles  corpore  Spiritus 
et  curvse  üarnulo  Stent  animae  jugo, 
75  sublimis  patrio  mens  propior  polo 

terrae  nil  bumilis  sapit. 
Mutet  morte  suam  mancipium  vicem. 
Tunc  felix  fueris,  si  firueris  tua 
übertäte  tuus;  ipse  tibi  satis 
80  liber,  si  tibi  crederis. 

Lipsise  d.  6.  Cal.  Quinctil.  MDCXXXH. 

7.  Ad  Garlefum  Luders  Novogorodia  Moscuam. 

1634.  Juli. 

Sic  tibi  longi  faveant  cachinni, 
sie  perennantes  sine  flente  risus 
et  Salus  et  sors  et  amoena  blando 
gratia  vultu, 


0D£. 

5  nt  tote  constans  vigor  ille  viUe 
ot  comes  fanstie  Bona  Mens  salnÜB, 
anxie  vestri  cupidum  viden^ 

moTit  amicDm. 
Qninqnies  fluxnm  vsga  Inna  Tultum 
10  irretardsto  variavit  astro, 

qnaudo  te  feirena  Abeona  nostris 

tolleret  nlnis. 
Interim  nostr»  Taluere  sortos 
et  tibi  lenes  velitantiir  anne, 
ib  dum  per  amborum  pia  lemuntiir 
nomina  vota. 
Ble  Vetos  prinue  rotat  axis  anre 
et  Bolens  Bueto  flnit  onda  tracto, 
dnm  pigmin  dnrant  iter  et  severe 
»  Bervitii9  aulfe. 

Aula  cnramm  domns,  anla  frandum, 
lititun  satriz,  necU  officlna, 
anla  besnris  inimica  coelis, 
invida  rectis. 
H  Heic  metos  denso  trcmit  in  timorc, 
heic  vigent  belli  comitcs  tamultus 
et  dolns  et  vis  et  iniqua  crebra 

c«dc  dnella. 
Hallt  extremis  socius  Siberis 
»  intcr  ffitemaa  habitare  sylvas, 
qoisqnis  ingrati  timet  immlnentem 

principis  iram. 
Gdetub  optantmn  comes  otionun 
änxiles  lento  pede  Biatis  lioras, 
sb  temporis  cnstos,  inhibes  volantem 
sedulos  annnm. 
Te  Gtiis  mlsti  salibus  cactiiani 
et  jods  jimcti  comitant  Icpores, 
qnando  fonnosas  tibi  blanda  strii^it 
10  Mai^aris  nlnas, 


•"^ 

^^1 

^^^^^ 

■ 

.^^^^^H 

s 

- 

fl 

■ 

H 

^ 

'  * 

.^^^^^1 

s 

"■ 

^^^^^1 

fl 

^ 

_ 

^^^1 

■  ■ 

^^1 

"  *™ 

■  H 

^^^^^1 

Int 

■* 

^^^H 

w* 

mm^^ 

fl 

1      all      ■ 

^H 

__. 

' 

^^H 

1 

S« 

-  ^ 

w 

»fji«0  jJr^AH 

vS^W  l^i^M^H 

•' 

ft.» 

-.— 

J 

ETI 

"■ 

1 

••aa^kM 

»- 

r^i.^*  -^ 

3 


58  STLVABUM  IH. 

Margaris,  Persa  magis  nnione 
et  peregrinis  radians  lapillis, 
Margaris,  cordis  cor  amorqne  vestri 

serös  amoris. 
45  0  ter!  0  foelix  qnater  et  beatus! 
Qni  saus  blande  sinit  ire  soles, 
qui  suns  polcro  videt  axe  dnlces 

correre  nocteis. 
Sive  Padanas  cadit  inter  nndas, 
50  sen  dies  Indo  redit  e  flnento, 
dormit  ad  votom  vigilatqne  secum 

aequa  volnntas. 
Liber  semmnis  vacüusque  cnrse 
nobilem  vivit  sine  mole  vitam, 
55  nobilem  novit  sine  labe  tandem 

carpere  mortem. 

8.  Ad  Garlef  Luders  S.,  qunm  arcu  lusums,  manuum  po- 
tiorem  ipse  graviter  Isesisset.    Moscnse  MDCXXXIV. 

1634.   Sept  2. 

Risom  sat  fdit  hactenus 

et  tecum  placidis  sat  salibus  datom; 
posthac  flebimus  invicem, 

exemplom  miseris  triste  sodalibus, 
5  dum  fortuna  tibi  tonat 

et  mutata  novis  fata  rotis  eunt. 
Jam  tristes  fugiont  poli, 

jam  nubes  subitas  prsedpitant  rotas, 
insneto  celer  impetu 
10      snblatus  madidis  rex  aquilonibus 
totum  perfurit  aörem 

et  Sudans  pluvios  Auster  cquos  rotat. 
Toto  sol  abiit  polo 

et  victum  jugulant  nubila  Cyntbium. 
15  Nee  natura  patet  sibi, 

5  Hier  stand  früher  sonat      1 1  per  fiirit  Ils. 


OHM. 

dum  fascns  medimn  vespcr  init  diem. 
Tntnm  naper  erat  mare 

inseditqae  pigro  NerCos  squori. 
Nunc  ardente  calens  mina 
»0      rizosos  tnmjdo  cum  Borea  KotUB 
toto  militat  in  salo 

et  nantis  trenmlam  viniiB  in  os  Jacit. 
Hestemi  qnod  erat  joci, 

effnsffl  qfloi  erat  IntitiiB  nimia, 
16  htales  hodie  min» 

compensant  odiis  acrios  et  malo. 
Portendnnt  locrymas  sales, 

Hnrgit  snb  medio  nienia  jnbilo. 
Sic  remro  voliut  pater, 
30     Sic  hmnana  anas  aors  agitat  vicea. 
Hac  dum  sie  fieri  Tides, 

mores  mobilium  discito  tempomm; 
et  qose  tarn  celere  jnvaut 

nozam  poaao  breTi  gignere  tempore, 
3S  et  qiue  tarn  subito  nocent, 

htßc  prodease  pari  posae  pnta  mora. 

9.  Georgio  Guilielmo  Pcehmero,  Nobili  javenlatia. 

I6S4.   Sept.  9. 

Fhcebos  optato  mibi  risit  ore 
et  sois  jnnctee  Cbarites  NoTenis 
et  Salus  et  lux  et  amans  volantom 

mater  Amontm. 
5  Festa  sors  albas  ^tans  qnadrigas, 
ibat  apricis  couiitata  fatis, 
millo  centeno  sociata  pone 

gaudia  risa, 
qunm  tno  primi  fmeremur  ore, 
10  care  dilectis,  Ouilielme,  Musis, 
et  mihi  tecam  socias  liceret 

jüngere  Toces. 
Ocyus  savi  topuere  soles, 


60  SYLVABUM  IH. 

ocyus  blandis  bonns  annns  horis, 
15  ocyns  polcer  stetit  in  pndids 

Julias  herbis. 

Risit  in  pronnm  ter  honora  littns 

borbarse  niater  Neogardis  aorse, 

adns  nlvosis  ter  item  Chesinos 
80  risit  ab  antris. 

Jonximns  dicta  bis  in  orbe  dextras, 

bis  mihi  totas  Heliconis  arces, 

bis,  procnl  terra,  mihi  yisns  omnem 
cemore  ^ymplam. 
25  Jam  licet  jonctis  magis  esse  nobis, 

jam  magis  firmo  licet  ire  gressa, 

anit  optanteis  habitata  longis 
Moscoa  vids, 

sen  pigri  propter  vada  lenta  Mosqme 
so  seu  vagom  flexi  greminm  Ncgliua> 

imos  et  blande  sodi  fagaces 
sistimus  horas. 

Dieet  circum  salinnt  cuntes 

fratribos  mistl  salibus  lepores 
36  et  jocis  risos  et  agens  cacbinuos 

mille  voluptas. 

Hie  mera  Incens  Aganlppis  unda 

inter  ombrosi  cadit  antra  Inci, 

hie  statim  surgont  duo  fabulosi 
40  comua  Pindi. 

Tu  caballini  sitiens  flaoris 

ilicet  totas  patris  ebibisti 

Aonis  venas  et  avams  omnem 
helluo  Cyrrham. 
45  Yirgo  pubentes  tibi  forma  malas 

lacte  confuso  violayit  ostro, 

in  tuo  blande  juvenilis  ardet 
gratia  vultu. 

14  Vir  in  Annas  Ha.     15  in  suporbis  IIs.     17  primum  Druck.    37  —  40 
gehen  in  der  Ha.  den  33—36  voran.  38  umbros»  —  sylvaD  Üb,  46  priognato  Ha* 


Docta  focondo  tibi  snada  melle 

bo  ÜToit  accepbe  geniom  loqnete ; 

foECinat  menteis  plavins  diserto 

nectare  sermo. 
TaliboB  ridet  lepor  ex  oceUis, 
Phfflbns  a  tali  fadt  ore  verba, 
M  qmsm  refeit  festns  sna  candidatis 
carmina  Uu^ 


pectoris  pnlcram  cni  replet  arcem, 
leti^  admitüt  capieate  totnm 
so  pectore  Phcebnm. 

Inter  excelsas  similes  Camenas 
patrios  blande  videt  ire  mores 
et  genns  splendens  et  orans  ayito 
stemma  trophteo. 
e&  Qoicqnid  ontiqni  meraere  patres, 
cum  wrecnndis  bonos  omne  Mnsis 
dividit  jndex,  vetus  et  recenti 

oblinit  anro. 
Sic  meris  jnnctos  onyges  bcrj'Uis 
10  mutniB  scimos  radiasse  flamtnis, 
alba  sie  rabris  nitnisse  jnxtim 

Ulla  bultns. 
Gelsa  BQblimeis  secat  atcs  auras. 
Ros  amat  gnttam,  capit  ignis  ignem. 
7&  Piima  virtutem  trabit  hoc  Becundam 
fcedere  virtus. 

MoscuK,  V.  Eid.  VII  br.  MDCXXXIV. 

10.  Philippi  Crasi  Legati  Ad  Exteros  Magni  liberalitatem 
cannine  satis  extolli  non  posse. 

1635.   Herbst. 
Pura  Incenti  fnge  lymfa  gestu, 
cnrre  confnais  ainuosa  gyris, 

61  SimnleaHs.    63  jnstini  Hs,    67  censor  Ba.    68  perlioit  Hi.  69  ony- 
ekw  Dr.      14  IgneU  Dr.     Dai  Datam  Ton  Nro.  9  febh  im  Dr. 


62  STLYABUM  m.  ODiE. 

sancta,  sed  paaper  flaor  inter  omneis 
Pegasis  ondas. 
5  Si  sacer  doctse  foret  usus  odse, 
sedulus  vestro  linerem  madore 
Carmen,  seternum  sapiente  nectar, 

dulcios  Hybla. 
Hoc  dedit  vestri  mihi  pneses  alvei, 
10  liber  ambabus  super  ire  ripis 
et  suum  tQtus,  quoties  labescat, 

lambere  fiumen. 
Prodigas  remm  nimiusque  dando 
vincit  optantis  geninm  Philippns, 
16  creber  ostendens  sua  liberalis 

mnnera  dextr». 
Ormus  hone  multo  gravis  unione, 
hone  ruber  folva  Tagus  omet  unda, 
scribat  hunc  digne  pretiosus  aurei 
20  humor  Hydaspis. 

£x  Ehstia  Hamburgum  missom  MDCXXXY. 

G  Sedolas  Hs. 


SYIiVARÜM 

ÜBER  IV, 

IK  QUO 

nENDECASTLlABI. 


Incoinparabili  Hedico  Hartmaono  Gramaimo,  Haga.  Mos- 

coviie  Docis  Archiatro  Felicias.  Fraterno  Capiti  Statuo 

Paulus  Flemingas  ex  terra  Advocatomm. 


SYLTARUH  I\\ 


HENDECASTLT.ABI. 
1.  Ad  RetMffva  Ibw«uara  S. 

IM«,  Js£. 

Salve,  gnaif  t»  ikv»  ^itvi. 
0  Bcincro,  Rwi  »e^Mb  vvntis, 
ant  si  qoid  «ük  «.Moit»  est  mednlla 
optatun  nui^  <n  lU^ü  petitnm, 

Ihm  Mm»^  Kk  Awplicata  ncza, 

nM-  ntr^u  «liwi»,  uoc  oro  trisüs, 

Kims'«»»  nKv>iktn  striugit  ulnos, 

Ki3ji»»,'ttta!t;«<'  «iuu!>  ouus  pnsillum 
it  fswr  K»xvli«lubs  jiatris  clioreaa 

«ilt  i»,>iv>«  htUnt  iKirente  lallos 

mtlKIW^i  ivccns  cacliinnat  hsres; 

w.»  iwlw  \lhnil  carendo  mcntis, 

(K^^  m>Ws  üiniUes  paresve  primia, 
1»  uil»  |K>rt»i  M-iova  turbulente, 

milU*  ntilo  llOmcD  ofGcinis,  ^ 

\t<nttuu  lUiniuro  pigenda  s^clo 

inUv  harboricos  procnl  Rathenos 

AurtoiUs  bona  pcrdimns  jnvente. 
t«  EUti  Siwrtto  tuu  damna  ta>dioBn 

fbrventlHliio  molestias  ly cei 

Jneundo  tibi  discntis  cachinno; 

Hill  turpos  mihi  Berioris  «vi 

la«uro  notat  unguo  cara  rugas, 
n  latfl  por  Jnvonom  Icgcnda  frontem. 

Salvü,  Kraiitle  tni  dccas  l^cei, 

u  Ituliicrfi  etc.:  ut  ab  initio. 

Nisna  Revaliam  M.  Jol.  MDCXXXVl. 

T  lurl)M  Hi.    11t  oaoliintitllB.   SO  lua  11s.    S3  leriorM  Ha.   28  Jnn,  Ht. 


HENDECASTLLABI.  6i 

2.  Timotheo  Polo  S. 

1686.  Sept 

Promissi  memor  et  memor  decentis, 

inter  scriptariens  heri  Cameoas 

Pympleo  medins  jago  sedebam. 

Jam  primffi  mihi  sitis,  inqoiebam, 
6  doctae  nnmina  doctiora  Cyrrh»; 

ad  Polmn  mihi  literas  arandum  est 

Ridebant  &ciles,  rogando  rursum: 

»Quem  sed  miseris  hinc  tabellionem?« 

Stabant  Hexametri,  sed  abnnebant 
10  Adstabant  Elegi,  nee  hi  Tolebant, 

Hippona]^,  Epigramma,  Jambus,  Oda. 
Quid  Mus«  facerent?  Quid  ipse  porro? 

Sed  vahl  Unicus  omnium  Phaleucus, 

andax  ille,  laboris  ille  durus, 
15  nee  rectus  pede,  nee  potens  loquela: 

»Quid  non,  inquit,  ego,  quid  haud  hoc  ausim?« 

Mirabamur  ego  deseque  valgum 

et  promptum  patiebar  ire  ketus. 
Quod  si  loripes  ille,  blsesus  ille, 
20  nee  firmus  bene  crure,  nee  disertus, 

et  nuUo  lepidus  nitore  lator 

te  conyenerit,  alpha,  Pole,  vatum, 

ne  ridere  velis  nee  improbare 

hunc  nostrum  miserum  tabellionem, 
25  sed  cernens  Vitium  pedis,  putabis 

tarn  longo  male  claudicare  tractu. 

Astrachana  Revaliam,  m.  Septembr.  MDCXXXVI. 

3.  Francisci  Murreri  S.    Nominalis  a  vicesimo  septimus. 

1636.   Oct.  4. 

Octobres  tibi  gratulando  Nonas 
ad  pronas  fere  feriamur  Eidus. 
Si  nostrsB  memor  es  sodalitatis, 
0  nostri  melior  meduUa  cordis, 
5  nee  faustam  tibi  spemis  ipse  sortem, 


66  STLYARüH  IV. 

hanc  mecam  Genio  diem  oelebrans, 

Ticinam  comes  Ibis  Astrachanam, 

qua  se  comigeri  fiaenta  Yolgse 

Hircano  dividant  bibenda  ponto. 
)o  Non  nnis  patct  ambitus  cachinnis, 

binc  qua  flumineo  tumens  Tigore 

tellas  in  mcdiis  rigantis  alnis 

fatorom  dominas  tot  edit  bcrbas, 

clivosa  super  ambnli  salebra 
tQ  nanas  Tattarid  casas  NagoH, 

rem  tIsu  tenoem,  gravem  relatu. 

Qaod  si  festior  esse  boq  recosas, 

pergamus  lepidum  fugare  solcm 

sognes  guaviter,  otiando  stronni, 
^  et  miras  salium  tot  officinas, 

quos  fervor  coquit  ignei  tonantis, 

ceniamus  mediis  natare  stagnis. 
Natales  alii  vorando  perdant 

nltöresque  vomant  mero  Penatcs. 
25  Nos^  omnem  simul  exucndo  curam 

nee  plenos  nimis  aut  nimis  yacivos, 

frugali  juvet  assidere  mensse. 

Et  doctas  xarie  ciendo  lites 

de  rebus  vel  iis  vel  bis  vel  istis, 
80  quas  blanda  bonus  audit  aure  Baccbus 

et  leni  Ceres  sequa  ridet  ore 

et  plausu  üaciles  probant  Camoense, 

concordes  moveamus  usque  rixas. 

Sic  vivas  decet  enecare  mortes, 

85  quas  mortalibus  absque  fine  rebus 

lortores  generaut  abunde  cur« : 

natalcm  mihi  sie  tuum  celebra, 

natalem  tibi  sie  tuum  celebro. 

Sic  faustus  rediens  is  ipse  crebro, 
40  felici  tibi  grande  prosit.  0  sit! 

Anno  MDCXXXVI  in  classe  cimbrica. 

1 7  fcsBior  IIs. 


HENDECASTLLABI. 

4.  In  Albo  Olearil 

less.  Oot.  le. 
Hfpc  s^HEDS  Olearlo  Flemingos 
indocta  dabat  exarata  crena, 
qua  ae  barborici  flncnta  Volgs 
fnndimt,  Tattarico  vonuida  i>oiito. 
s  Qme  Bi  nil  tepidnm,  nihil  Tennstmn 
et  quod  flore  sno  placcre  possit, 
tarn  paira  dederint  scheda  legendnm, 
hoc  bqjas  dominns  faTens  libelli 
et  qnisqalB  legit  bnnc  amans  libellmn, 
10  noB  tarn  soa-nocoo,  precor,  poCts, 
quam  ccelo  nimiB  artibns  neglecto 
et  plane  nibil  ac  silere  docto, 
discretis  velit  impntare  sensia. 
Qao  scribit  radios,  colore  nollo, 
IS  te  flagrat  ma^  hoc,  Adame,  Panllns. 

In  Volgffi  ostio  ad  lacoin  Casp 
HDCXXXn  m.  Octobri. 

6.  Laadea  Urbani  lEL  Pont  Opt  Hax. 

(1687.  Not.  1.) 
Prsesol  maxime  Christianitatia, 
qni  sablime  Dei  tribnnal  onanB, 
dictator  faolis  Bapremus  levi, 
salvaudo  pia  jura  dicis  orbi, 
b  te  flavi  vada  curva  Ty beriui 
Tyrrheno  celebrem  Yebont  profnndo, 
vicinie  decus  andiens  quod  undte, 
plaadenB  Hadria,  littas  inter  omne 
trans  Mempbui  procnl  ultimosqae  Thracaa 
10  facondis  loqaitnr  diserta  lymfis. 
Uiuc  ruptoB  remeans  per  ongiportos, 
pneter  sideream  volnta  Calpen, 
ingenti  comes  it  sonatqae  ponto 

11  term  —  aefleolB  Hi,      13  docin  Hi. 


68  SYLVARUM  IV. 

URBANUMque  ter  opiimam,  ter  almom» 
15  circam  qnadraplicem  natando  mnndain, 

diversis  placide  salnlat  Indis. 
Servati  moderator  ampli  mundi 

tantanunque  merens  adorearum, 

boc  gestes  diadema  serös  et  spes 
20  optantum  remoreris  angeloram, 

qui  desiderium  tui  per  omnes 

stellantis  recinunt  caTi  plateas. 

Placatam  miseris  putamos  sethram 

donec  pncerit  orbe  BARBARINUS. 

Ex  Perside  Bomam. 

6.  Salomoni  Pelrso,  Legationis  Peraic»  Sac^oti,  Con- 

civi  et  Amico  veteri. 

1637.  Dec. 

Facundissiine  Teutonom  sacerdos, 

Petri,  Petre,  nepos  et  arrha  petrse, 

cai  Tivns  basis  est  et  ara  CHRISTUS, 

in  ctgus  Polycarpus  ore  vivit 
5  doctoromqae  suada  Lipsicorum, 

Mayems,  movet  inter  eloquendum, 

qaem,  qna  Misnia  terminat  Yariscos 

trans  Mxüdam,  mihi  joncta  patriarum 

conciTem  fadt  urbium  üacnltas; 
10  nos,  dum  prima  siit  juventa,  eadem 

idem  Cynthius  edueavit  sede, 

idem  Cynthins  ampliavit  orbe, 

quam  Parus  rigat  et  procax  Elyster 

cpoto  bibit  undiqaaque  Plisso, 
15  tc  Sacra  faciens  in  »de  mystam, 

me  vatcm  medicumque  prsestitams, 

si  justas  mouitis  daremos  anres. 

Sed  perversus  amor  foras  eundi 

yisendique  novas  libido  terras, 
20  tarn  polcros  mihi  praepedivit  ansus. 

17  ampla  Ha. 


HENI}£CASTLLABL  <9 

Jam ,  mecnm  gemitn  doles  qnod  odo, 
poet  tot  müle  molestias  Tiamin, 
tot  post  mille  pericolositateB, 
qoas  nobis  freta,  qtuts  hamns  creamut, 
ti  post  visos  Li?ones,  Getas,  Ruthenos, 
CircasBOS,  Ceremissios,  NapKos 
et  si  qaod  genns  altemm  Scytbsrvm  est, 
inter  barbaricos  agenda  Afanros, 
fato,  nescio,  quo  simul  coaod, 
M  tot  totoB  ranimos  perire  tMnses. 
Testes  sidera  consolesqne  stdUe, 
lex  immobiliB  astrici  senatns 
et  qnicqnid  anpera  potens  ab  aola 
008  et  nostra  regit,  bvete  tandem, 
a  et  tanüs  miseros  levate  cniisl 
Taato  namqne  erimns  beatiorcs, 
'  quanto  longius ,  exeando  retro, 
quam  mox  abfiierimus  Hisphahano. 

In  ea  ipsa  Persicoriuu  regaonim  metropoli 
m.  Decembr  MDCXXXVU. 

7.  Ad  Venerem  Stellam  mataUnam,  in  Nominali  Pfailippi 
CnisU  heg. 

1636.  Mai  1. 
Salve,  Cnisia  Stella,  bella,  salve, 
qua!  sera  radians  serena  nocte 
e  picta  gloDierantis  arce  cteli, 
majonuQ  minnis  jubar  nitorum, 
5  salve,  Crosia  Stella,  bella,  salve. 
Te  blandi  recubans  senls  protervis 
mater  MemnoDis  aurei  sub  aluis 
vidui  prope  nondam  dioi, 
pnemittit  tacito  sopore  mundo. 
10  Te  circnm  liqnidee  jocantnr  anrie, 
intcr  dum  Charites  et  inter  Horas 
gemmato  super  cxplicata  currn 

■  b«llk,  »ivk  H». 


70  STLVASUM  IV. 

albentes  agis  hinc  et  inde  bigas, 
quBB  qua  sidereos  per  astra  gyros 

15  alato  niveum  dent  rotatn, 
calcatnm  liqnidis  inane  idantis 
exsudat  tepidas  repente  gnttas. 
Hinc  anni  genialis  architectus 
vernales  fabricat  Cnpido  rores, 

80  qnos  plebs  non  nnmeranda  pasionnm 
udis  disjidont  in  orbe  palmis. 
Hi  Nymphas  snper  amnicaa  cadivi 
gignont  millia  mille  mox  nitoram, 
gignnnt  millia  mille  mox  leporom, 

25  Nymphas  hi  super  aridas  cadentes, 
jam  qunm  mascoleo  tnmens  yalore 
Aprilis  homus  in  sinns  recombit 
et  tot  Schemata  pnlcra  filiamm, 
natamm  simolacra  tot  pndica 

80  per  Celles,  per  aprica,  per  recessns 
Migis  partnrit  invicem  calendis, 
Majis  bhmditer  educat  calendis, 
Majis  elocat  nnice  calendis. 
Qneis  fratmm  comites  Favonionim, 

85  a  Phoebo  Zeph}Ti  cadente  missi, 
molles  inter  aSdonnm  querelas 
cantricumque  salnbre  quid  Prognarum, 
quotquot  finierant,  choros  recentant 
Sed  quid,  Crusia  Stella,  Stella  bella, 

40  prorsus  siderea  beata  forma, 
prorsus  siderea  refusa  turma, 
nobis  dulce  nihil,  nihil  serenum 
Hyrcani  latus  ad  ferox  profundi 
ausis  a  refugo  rogare  coelo, 

45  emergis  Scythia  benigna  ponto? 
Nos  feralis  odentis  ira  fati, 
heu!  justum  nimis  induens  furorem, 
arctayit  dolor!  Bis  dolor  Mseandris, 

25  aridiB  Ha.     32  bUndila  Hs.     40  sideria  Ha. 


HENDECASYLL&BL 

et  certnm  uisi,  namen,  o  ntereate 

50  vix  placabile  morte,  äectis  oueo, 
vidno  brevi  destinavit  orco. 
Uinc  mentes  paror,  ora  pallar,  artua 
Letheo  tremor  inficit  veaei». 
Quid  tanto  dea  talis  igiie  flanune 

K  Gxesos  lacrjma  feris  oeeUos? 
Pompa  quid  comitata,  diva,  taiiU 
in^atis  niiseroa  Buoque  pridem 
datnDatos  capulo  mori  retardasf 
Non  lux,  non  radii  dieave  Budofi, 

M  noQ  divi  Teiles  placeiuTe  quicqaan 
nostr»  conTenit  ondiqnaqoe  Borti, 
heil  dune  niinis,  b^il  nimia  nudigo», 
sed  nox,  Bcd  tenebne,  sed  atra  forvi 
Ditis  regia  prffificteqne  voces 

ea  et  quem  strix  fer»  sibilam  noccutem 
Docturnis  mate  tertiat  sab  autris. 

Oliro  folscris  ista,  cum  paveuteu 
fcelix  Cnisius  ibit  in  HoBÜlam, 
oUm  fulseris  isU,  quando  primam 

TU  et  miraos  ot  omans  RosUla  nocteu 
evicto  superavei'it  pudore. 
Tnnc  mater  Tolncrum  tot  Ida  proliuiu, 
tnnc  andsx  Hymeu  et  liceus  Cnpido, 
tnnc  misti  nitidis  Joci  Cachiuiiis 

95  et  IUbub  teuer  et  Lepor  YeDiistns, 
Lnsus,  DelJtiae,  Sales,  Gradin, 
tuuc  festiva  Libido ,  taue  Voluptas 
pulcraruraque  cbori  Laben tiarum, 
tone  pugnax  Bitbfranibas  et  Bione, 

M>  Sileni,  Salisabsuli,  Penates 
et  fansti  Lemures  Laresque  fidi 
interpresque  Chorea  snaviorum 
et  festi  Sacra  tox  Tbalossionis 
et  blaudas  GeuioB  Bequutus  Iloros 

Ö5  ocullea  Hv.      08  duanktos  Hb, 


72  STLYABÜHIV.    HENDEGA8TLLABL 

85  et  quicquid  saper  est  polo  deomm 

et  quicquid  super  est  hnmo  deomm, 

delectabüe  hmno,  polo  yenustam, 

tone,  tone  Cinzia  Jnno,  tanc  Juventas, 

fansto  fasdna  diyidens  precato, 
90  tone  qoffi  per  thalamiiin  naoes  jngalem 

foecandis  Cnba  seminet  pugülis 

et  qoicqnid  deitatis  est  &cetae 

et  qnodqaod  snpemm  licenttomm  est, 

tone  omnes  simal  advolate  cnncti, 
95  tone  omnes  simal  advenite  concti, 

tone  omnes  simal  assidete  cancti 

ad/oelix,  ad  ovans,  ad  invidendom 

victricom  decas  Aphrodisioram. 
Nanc  sed  vana  venis,  yenis  molesta, 
100  0  et  nostra  salas  et,  Ida,  fotom. 

Ergo  lenis  abi  yaleqae.  Sommom 

nil  nostram  miserante  fonos  aare 

hanri,  mater  honora,  mater,  haori; 

qoffi  sera  radians  serena  nocte 
106  e  picta  glomerantis  arce  coeli 

majoram  minois  jubar  nitoram, 

salye,  Grosla  Stella,  bella,  salye. 

Infra  Tarcoyiam  Tagostanensiom  inter  miserias  castrenses 

Kai.  Majis  MDCXXXÜX. 

Ol  facondis  Us. 


73 


SYLVARÜM 


LIBER  V, 


8EU 


IIIPPONAX. 


NobiUssimo  Et  Magno  Viro  Wendelino  Sibelistio, 

Magn.  Moschorum  Principis  Archiatro  Supremo 

Ex  Societate  Meliboeo  Dicat  Florianus  F.  Ipsius 

Flemingus. 


74  SYLVARÜM  V. 


IIIPPONAX. 

1.  Saper  nebola  miranda  in  triamfali  obita  Gustav!  Magfiii. 

1632.  Not.  6. 

Fatdis  e  Septentrione  tempestas, 

ooeli  tonitru,  fulmen  orbis  irati, 

minax  rebellis  judicator  Europ», 

ferocientis  acre  Sannatse  froniun, 
ft  Romse  capistrum ,  grandis  Austrisc  lomm 

roagnoque  major  laude  rcx  Alcxandio 

abivit  orbe.  Misnicas  stupet  Titau 

vidcre  tanti  frigidum  ducis  funus 

ncc  hoc  sub  ipso  ccrnit  o^gcr  obtuta. 
10  Scd  mcesta  cano  condit  ora  sub  pcplo 

totoqae  tristes  induit  sinn  pallas, 

ut  qni,  sui  qua  muneris  recordatur 

cunis  ab  aevi,  so  neget  parem  tanto 

vidisse  regi  nee  parem  seni  speret 
15  orbi  futurum,  jam  ncc  emori  cernat. 


2.  Wendelino  Sibelist,  Magni  Moschoyi»  Principis  Archiatro. 

1634. 

Sagax  poteutum  distributor  herbarum, 
Phoebi  sacerdos,  mysta  disciplinarura, 
artis  medulla,  cura  corque  natur», 
quicquid  recondit  intus  aut  dedit  luci 
6  aeterna  mater,  ter  peritus  intorpres 
iidusque  doctor;  occupamui*  iu  vobis 


HIPPONAX. 

sitnqne  pntre,  Bqnalidmn ,  p 

torpente  vix  reamnimaB  mann  plectnun, 

dum  mite  (ansto  penditor  tibi  ccelnm 

10  totusque  se  vobis  olTinpiis  indnlget. 
Attende  lenia,  matiliiiii  damas  Carmen 
Scazontibusqne  fluctnamos  infirmis. 
Frnstra  renitor,  lantins  quid  nt  promam. 
Non  in  bicorni  BomniavimaB  Pindo 

IS  sacroqne  Eicci  fönte  tinzimns  labra 
cantora  vöbiB.  Nnper  hoc  solebamna, 
quam  noster  esset  cma  eororibns  Phrnbns. 
Nunc  qnaDdo  vixi  coltor  infreqDens  MoMs 
et  parcDS  hospes,  desnSvinins  plectris, 

»  raucedo  vocem,  torpor  obsidet  mentem 
et,  dcljcatain  qnicqaid  est,  fogit  retro. 
Te  fautor  «ther  ntberisqae  ciistodes, 
qni  fota  scribont  temperantqae  viventam, 
beoignitalis  affluuro  sqk  civem 

S6  omniqne  divitem  salute  fecerunt. 

Quod  si  qois  est  habendus  omini  plattsos, 
sie  esse  fertnr  allocota  nasceDtem 
benigna  tcUns:  Vivo,  cslitum  germcn 
et  nostra  proles  quodque  patritun  spirans, 

M  debende  ccelis,  mutnataa  ex  iisdem, 
sed  canns  olim,  sed  tua  sator  vitea. 

Te  blanda  bella  Comitas,  soror  Fomue, 
Facetia  cni  mater  et  pator  Risus, 
excipit  nliiis  labilemqao  ducendo 

8&  Javenta  pnso  mobiles  gradus  firmat. 

Hinc  com  tenellas  pecteret  dies  Aetas, 
matnra  libris,  lenibus  datur  Mosis 
dilectns  hseres,  spes  parentinm  grandis 
amorque  serns  temporum  fnturonim. 

«0  Ars  ipsa,  docto  dives  et  tmneiiB  lacte, 
admovit  ober  nectaris  eititori, 
seni  qnod  Uani  cocsTa  Doctrina, 
inimiscet  et  labris  Scienti»  fnndnnt 
volentibnsqne  basiando  propinant. 


76  SYLVAEÜM  V. 

46  Sic  quam  pndicos  virginem  diem  Phoebus 
salutat  et  stertens  resoscitat  punctum, 
in  ronüentis  ebriom  genis  mane 
hiscentis  arvi  floreas  premit  fauces 
noYomque  pronis  robur  implnit  culmis. 

50      Eine  Pergamamm  sanctos  artiam  pra^scs, 
Apollo  Phoebus,  ingenii  sdens  tanti, 
adscripsit  inter  se  colentiam  üasces 
et  te  salnbri  contnlit  Meditem». 
Hygea,  qoicqnid  extat,  omne  morboram 

65  et  omne  cor»  dox  Medela  monstrabat. 
Miratur  Hermes,  Hippocras  tacens  ridet, 
ex  disputante  qnando  celsos  orchestra 
doces,  refdtas,  asseris,  probas,  snpples. 
Probaris  ergo  publicos  schol»  toti 

60  duldsque  gratolantimn  patrum  yoces 
honoms  audis.  Stantiom  procul  plaudit 
vocalis  ordo,  dam  per  obsitas  vulgo 
orbis  plateas  inter  enites  torbam, 
conchyliato  porparatns  amjectu 

65  auroque  fulges  infolaqne  doctore. 
Lsetator  omne,  qnicqoid  aadit  segrorom. 
Te  cana  praxis  erudit;  senex  usus 
virile  judicantis  insidet  menti 
lentumque  firmat  obsequendo  successus. 

70  Foelix  mederis:  alma  se  salus  jungit 
duldsque  vita  pharmacis  tuis  miscet. 
Quotidiano  Porthmeus  sibi  frendet 
tot  naula  demi,  rarius  vocant  umbr», 
quas  Husa  mittit  Holsatumque  Gottorpum; 

75  vacansque  pigram  littus  incutit  navem. 
Hinc  frater  omnis  exulat  dolor  morbi, 
vespillo  moeret,  pneficse  quiritantur. 
Et  jam  diumus  sat  polo  videbaris 
fuisse  Cimber.  Dicitur  dies  divis. 


53  lies  Meditrinie.      72  Porthrlcua  Ha.      78  Tidebatis  Ha. 


HIPPONAX. 

SD  SoTS  SDTgit  ante  coelitnm  tnam  Patrem 
dictum  caossam.  Spea  latus  dese  dextroin, 
fidadale  ftdcit  altenun  munen. 
Plebs  densa  drcnm,  poUicem  videns  jactam, 
silendo  paret  illa,  prodit  orator 

tb  et,  -Nostis«,  inquit,  »coacta  qai  dii  nostis, 
hqjiiB  labores' ,  teqne  vultibiu  monstrat. 
>Hac  inunerentis  nsqaa  vota  finutravi 
iniqna  jndex,  nee  taliatis  innti. 
Jam  Ei  quid  oro,  glorie  qaod  est  nobis, 

90  levate  noatrom  dii  deteqoe  moerorem; 
Sit,  quod  dedistis,  libemin  mihi  munns, 
mesque  digno  fanstios  rotte  corrant« 
Rotamqne  socco  tundit.  Ocpa  dicto 
occasionis  aliger  globns  Tolvit 

95  et  ipsa,  qne  stat  mobili  super  Circo, 
firoDtem  comata  virgo,  post  capat  glabra, 
Ticina  Sorti;t>Nam  per«,  inqnit,  >lioc  funam 
hesterna  novi;  Moscbici  procol  cives 
Optant  medentem  meque  postnlant  isthnnc. 

109  Qnid  si  placeret?«  Nee  dabatnr  eSiari. 
lUiudt  stber,  annnit  Pater  sceptro, 
Afitrsea  ridet,  Fas  Decensqne  Bectnmqne 
nictant  probantes,  plandit  omne  coelomm. 

Nee  tu,  faventis  sidernm  qnod  est  pacti 
106  conclnea  fallis,  haut  sequutor  ignarus. 
Meus  teqoa  fatis  liberum  sinit  pasaum 
prodensqne  vitat,  astra  qaod  volunt  osnm, 
volensque  porgit,  qnaudo  precipit  nomen. 

Dolent  Jutie,  Saxoues  toi  moarent 

110  moItuEque  denso  Cimbor  in  Foso  plorat. 
Stat  fida  conjos,  maacnli  comes  cordis, 
manere  prompta,  nee  timeas  iter  tantnm; 
sed  fixa  dolcis  bteret  in  viri  vultu, 
sequi  parata,  quo  maritus  inclinet. 

11»      Parere  coelo  dod  pigenda  res  cuiqnam; 
nil  laciTmarani  proflui  Juvant  imbres 
cbaroqne  neue  mcestiter  manns  coli». 


78  SYLVAEÜM  V. 

Vivant  amid!  Desinant  qaerelarom! 

Stat  yelle  suasores  iter  sequi  cobIos. 
ISO      Jam  cemo  prssens,  creditor  qnod  o1)8Ciinis 

vix  non  negassem.  Testis  ipse  jam  in  me  snm. 

Te  principantis  RussisB  susb  Magni 

Fayonionim  mobiles  levant  ake. 

Miratur  urbs,  salatat  aiila  prasentem 
1S5  tibique  cum  regente  vnlgas  inclinat 

manusque  lambit  c<£litesqae  collaadat 
Divina  virtns  qno  snb  orbe  non  floret? 

Hanc  landat  Indus,  hanc  Iberns  extollit, 

Gates  adorat  Aeihiopsque  miratur. 
ISO  Amatur  omni  virtuosus  in  terra. 
Sublimis  inter  copias  theatrales 

stat  plausus  et  vocalibus  strepit  palmis, 

Honosque  Lausque  Dignitasque  Cultusque 

certanter  hoc  et  hoc  tibi  latus  stipant. 
135  Sequuntur  ingens  pone  turba  donorum, 

lucentis  et  pecunise  chori  mille. 
Amice  coali,  quid  tuis  abest  yotis? 

Goelum?  Sed  et  mundus  memm  tibi  coelum  est. 


8.  Reinero  Brocmano. 

1635. 

Nos  ille  yester,  ille  melleus  totus, 
heri  relectus,  ter  relectus  hipponax 
suayitate  perpluit  sua  totos 
et  efficaci  &scinayit  obtutu, 

5  ceu  plena  yirgo,  flammeo  micans  yultu, 
haerentis  orbum  percitat  proci  pectus, 
quum  prompta  tangi,  basiando  nil  cedens, 
fatale  totis  mel  subingerit  labris. 
Adjuro  Musas  prsesidemque  Parnassi 

10  aequale  posco,  sed  tamen  minus  yestro 
donum  brabcjo;  sed  precator  abjectus 
inane  surdis  murmur  oggero  diyis. 


Silet  C)^eKin,  irritoB  tacet  Phoelnis, 

nnUmnqne  toto  nnmen  in  jngo  rettat 

15  Agnosco  canssam,  non  redirerant  a  te. 


4.  Friderico  Menio,  ffislori»  borealid  Parenti. 

1686.   Sept.  2. 

Ingens  enntimi  coramorator  annonuD, 

qoi  vectns  letheris  snper  patris  pennas 

Bonis  volantem  fortis  impcdia  alam 

manaque  sistis  graiide  flamen  annormn; 
b  qni  magmia  oris,  e  patente  saggestu 

obliTiosum  pronoa  incropos  orbem, 

facunde  Meni,  Bfficnli  tni  ^dex 

prisciqne  moris  espeditns  assertor. 

Quas  solvet  Arctoa  gratias  tibi  dignaa 
■0  hoc  pro  laboris,  quando  noctibns  soles, 

noctes  dicbus  jongis  et  rigil  mimdas 

cano  sepnltoa  tempornm  sita  faaceis 

sibiqne  reddis  eeqnns  ultor  onnales? 

Qnin ,  qnod  snpiniB  impedivorat  trids 
15  aunoBOB  error  et  fide  cadens  minor, 

dext«r  resolvis  et  fidelis  illastras. 

Agnoscit  EBtha  rester  et  feroz  GothoB 

et  Jflta  miles  atqae  heiliger  Fosus 

ovatque  seris  esse  cognitus  terris 
tu  et  neEcieutis  cripi  mann  mnndi. 
Avare  landis  nee  tni  capaz  toü, 

qno  pergis  ultra?  Qnin  sapersedes  factis, 

ter  magne  vatain.  Cemimusne,  qnod  proles 

prKsens  honoret  et  fhtora  miretor? 

Scriptum  RevaliiB  postrid.  Eal.  Vllbr.  UDCXXXV.  - 


80  SYLYABÜM  Y. 

5.  Ad  Gebhardom  ffimselium,  AmieuiiL 

1685.  Not. 

Qoi,  grande  yasti  qoicqaid  abdit,  ant  monstrat 

Volumen  orbis,  onus  omne  comprendis 

ingensqne  maghi  sub  tiuB  sina  mentis 

mondi  theatnun  contueris  in  temet, 
6  consnltos  aethrsB,  siderom  pios  yates, 

sommi  sacerdos,  flamen  orbis  inferni 

et  malUformis  jure  mysta  nator», 

felix  Gebharde,  qnando  poblicns  scribis 

solis  labores  et  molestias  Phoebes 
10  docesqne  polcer,  qosB  sit  in  jacens  ponctam 

costodientis  cora  pervigil  coeli, 

nobis  stupendtim,  consdo  tibi  sane 

vulgare  prsestas,  creber  höspes  es  cceli 

multusque  calcas  siderom  pavimentom. 
15  Hinc  cuncta  doctis  enidiris  a  stellis 

teque  ipsa  per  se  se  subinstmont  astra. 
Amice,  tantis  vive  commodis  üaustus; 

miramor  in  te,  qnod  pater  stnpet,  coelom. 

M.  IXbr.  MDCXXXV. 


6.  Pro  Conjuge  Brocmani,  primam  mox  paerpera. 

1636.  Mai  87. 

Lncina,  namque  snpplid  tibi  voto 
advolvitor  tais,  genn  minor,  sacris 
insons  poSta,  pums  oris  et  cordis, 
quem  gentium  cultum  probatis  Aetemi, 
6  ades  vocata,  sed  benigna,  sed  lenis, 
et  has  paventum  prona  coigugum  voces 
fidelis  audi;  seu  maritus  exoret, 
rudisve  partus  sera  te  rogct  coigunx, 
dum  prima  solvit,  quod  secunda  mox  debet, 


Fleminf. 


HIPPONAX.  81 

10  accede  mater,  maneris  memor  tanti, 

tnomque  fcssis  blanda  nitmen  acdina. 
Te  Prorsa  foelix  Nascioque  ter  firasta 

pronse  sequantnr  Nixiique  solennes 

et  obstetricom  qnicqnid  incolit  coelos. 
15      Hucusque  sie  qnod  poUicemor  obscnri, 

sen  mascolini  schema  prodeat  vultns, 

sen  foemininse  forma  blandior  frontis, 

utnunque  qnse  pari  parentium  censn 

seqnet  vigore  mentis,  exprimat  vulta, 
20  gayisa  fanstse  pnlcritadinem  prolis 

Levana  tollet  et  parentibns  tradet. 

Mosciue,  XXVII  Ma^.  XXXVI. 

7.  Martiiio  Opitio  Sseculi  Maroni. 

1636.  Jnll  21. 

Aeterno  vates,  ipsios  toi  vindex 

et  certos  ultor,  qoando  juge  mortali 

Carmen  papyro  condis  et,  legi  pulcer, 

stupentis  omne  commoves  genostgentis, 
5  blandns,  facetns,  acer,  ardnos  verbo, 

grandis  coihumo,  nee  modernus  ad  soccom, 

sen  Tento  scribis,  cigas  es  parens  plectri, 

qnod  hsee  adorat,  gens  fatora  mirator, 

sen  lege  liberam  loqni  facis  Bomam, 
10  ipsos  triomfas  Cecropis  senis  patres 

pronumque  victor  Ansonem  stylo  dncis. 

Stnpere  pergas,  Galle,  Belga,  mirari 

victoque,  Baetis,  invidere  cnm  Pado. 

Mens  mente  Tostra  migor  emicat  nobis 
15  nostrseque  vestris  altins  flnnnt  lymf». 
Germana  Seiren,  ore  Nestoris  major, 

amnssis  artis,  norma  disciplinanun, 

compendiosse  plena  lex  vennstatis, 

0  dulcor,  0  fatale  nectaris  flnmen, 
80  0  insolentis  non  sequenda  vis  mentis, 

quo  nos  yaloris  impares  toi  linquis? 

Mosco»  Xn.  Kai.  Sextil.  XXXVI. 

6 


82  STLTABÜM  V. 


8.  Ad  Crasiam  tempore  sie  Tolente. 

I6ft8.  April  — llai. 

QuoQsqae  lento  senriet  übi  tempus 

gens  nata  nullis  mandpare  se  sceptris, 

sibi  creata,  paritora  neoqaicqaam, 

8i  durius  quid  imperet  pater  ooeliim? 
5  Ego  salatis  artifex  me«  pridem 

vitaeqae  pneses,  onine  ego  mihi  dives, 

omne,  omne  tatum  naper  et  mens  totns, 

qnid  hie  üamelicosos  esuritoniin 

dapes  adoro,  quas  inanitas  replet, 
10  turpisqne  meroenariiun  quid  indinans 

herilitatem  miror  nsque  eeryOem, 

joco  seyeram,  conspicabilem  foco 

suaque  tantum  vanitate  torgentem. 
Hie  ille  pictus,  üle  totus  anratos, 
15  sodesta  pestis  seculi  venenod  etc. 

multa  dedderantor. 


Tone  über  artis,  liber  oris  et  vita 
illique  primo  congruns  mihi  totos, 
80  in  perduelles  jnstos  ultor  aadaces 
armabo  Jambos  yindidque  Scazonte 
qninqaenne  sngillantium  nefias  nna, 
sed  strage  seria  verendos  oldscar. 
Tone  plaude,  Cmsi;  nunc  sed  obtice  mecum! 

Tarcovi». 

9.  Amico  nommalem  celebrantL 

16d9.  April  8. 

Sodalitatis  iutimnm  men  robur, 
per  integrumque  dnlcis  arbiter  lustrum, 
ostende  sudo  liberum  caput  codo 

9.  8  BudoHs. 


HIPPONAX.  8S 


et  ille  totns,  qualis  ante  sex  messes 

5  mitteilte  mecom  patria  foras  ibas, 
Tisuras  orbem,  quem  Fayomos  noster 
snspirat  e  cadentis  balneo  Phoebi 
ipsisqae  permittit  cabilibns  Solis. 
Redimos  Austro  fervidamque  torpente 

10  meridiem  Arcto  temperamus  optati. 
redimos  ergo  polpitis  tarnen  nostris 
abonde  sero,  par  Apollini  chamm 
et  dnlce  Pindo.  Prodit  arbiter  mortis 
vitseque  custos  Hippooras  et  amplexn 

15  solvi  negante  copulat  diu  fratres 
et  jam  cor  nnum.  Posteri,  comes  dulds, 
loquentur  anni,  si  quid  astmit  viyax 
omni  Thalia  nostra  morte  ter  nujor, 
ipsiqne  mundo;  posteri  scient,  inquam, 

80  quam  mens  dnobos  ona  jugiter  nobis 
fiierit  eritque.  Ck)rpas  istad,  hanc  pellem, 
has  terra  nobis  terreas  dedit  partes, 
matremqae  seqnatoras  vel  ocyus  dicto; 
sed  Spiritus,  sed  mens,  sed  intimi  motos, 

25  per  quos  amamus,  erudimur,  optamus, 
aequale  patri,  qui  dabat,  Deo  perstant, 
queis  vivitur  digne  suum  super  fatom. 
Exnltat  ordo  diligentium  littns, 
quod  verberante  musicum  nemus  pulsu 

so  oberrat  undis  et  Novensiles  potat. 
Impende  nobis  hunc  tibique  procura 
diem,  rogando  coelicum  prius  numen, 
ut  üaustus  omes  patriam,  velut  fceliz 
illi  redibas.  Quod  deinde  restabit 

35  tempus,  Yoyenti  collocabimus  Baccho 
ipsique  pro  salute  seriös  nostra 
ducemus  haustus.  Hoc  Diespiter  mandat, 
hoc  imperantis  est  yocabulum  coeli. 


9  RodimuB  Hs.        10  opUti  Es. 


6* 


84  STLYABÜH  Y. 


10.  Scazontes  Reinero  Brocmano  a  professione  gymnasii 
Revaliensis  ad  Tristferensinm  parocbiam  abennti  a  Paulo 

Abrahamide  Flaminio  exarati. 

16&9.  Mai  8. 

Pridem  tenellse  foxnperator  sefatis, 

Tirtute  multos,  arte  totos  et  Pboebo, 

nunc  mysta  coeli  qmnqoies  vocatoris, 

Reinere,  nostri  sera  pectoris  cara 
5  et  dulcis  ardor,  si  qoid  luec  manns  posset, 

quod  posse  qaondam  tix  recordor  et  plango, 

nee  aroisset  omnis  hnmor  in  nobiSy 

quem  Cyrrha  potat,  inter  Asi»  sieoos 

flagrantis  sestos,  unico  tibi,  joro, 
10  totas  vacarem,  largas  oris  et  crense, 

dum  mitis  aether  reddidisse  nos  nobis 

tandem  qnievit  teque  fanstios  fatnm 

bonore,  censa,  stirpe,  spebns  et  vita 

potenter  anget  indiesqne  perditat 
15  Ignosce  fasse,  langoidi  rogant  versns, 

testes  snpremi!  diximus  yale  Pindo, 

inutilesqne  nanseamos  ad  Musas. 
Novelle  Mysta,  Virise  recens  sidos 

tnaeqne  certa  Tristfer»  salos  et  paz, 
so  exponge  blandns  laerymas  Revalee» 

siccante  labro  snavüsque  non  paucis 

desiderantis  te  cor  Harridis  mnlce 

abiqne  praesens  et  suus  tuis  semper! 

Septemplid  vir  eruditos  a  Pboebo, 
25  Lege  loquentis  audiens  favos  lingo» 

Reinerinmque  mel  potenter  immitto, 

avarus  aoris,  oris  atque  conspectos. 


1  novellfe  Dr.  8  Asiie  duros  Dr.  14  sablimat  Dr.  16  rale  Pboebo  Dr. 
18—23  in  dem  Dr.  =  21  —  26.  18  Novella  H«.  21  tepeiite  Dr.  26  tais 
•ans  Dr.      24  =  28  Dr.      25  — 27  im  Dr.  =  18  — 20. 


HIPPOXAX.  85 

Qni  nnper  imboebat  arte  tot  mentes, 
naoc  mysta  £acttis  nndiqtuqae  BalYabit. 

Fedt  Revali»  postrid.  nonaa  Maii  1639 
Panlu  Flaminiua,  Varisciis. 

11.   Viro  incomparabili  et  sopra  exempltun  magno 
Daniel!  Heiasio. 

1639.  Oot. 

Äet«rne  vates,  «ecali  tni  nunstram, 

Stupor  fiitiri,  cvlmen  artis  et  Irngnse, 

qnas  Hellas  olim  posthumo  dedit  Remo, 

dum  se  tot  ora  gentiam  salotantam 
&  tibi  sopinant  iiocqno  dezierte  numen, 

quo  figis  orbem,  slstis  aetra  magnaraqne 

te  snstüies  sufflamiuando  natoratn, 

vix  noa  adorant;  extenun  tno  ctalo 

admitte  nomen,  fonan  hoc  et  indignom 
10  minnsque  parvo  nee  sni  capax  voti, 

sed  impotente,  sed  morte  radi  nisa 

toi  videndi  pronns  omne  sncccDStun 

flammanaqae  totam.  Pande  lenis  et  prudi, 

pater  Soronun,  CyiTha  qoas  uovem  potat. 
IS  Dum  Grotiom,  dorn  Barthitunqne  Bachneruiuqae 

et  si  qnod  his  par  altenim  collt  nomen 

diversuB  orbis,  Eestimator  haut  vanus 

illos  in  nno  miror  Heinsio  cunctos. 

Lngdoni  Batavorum  m.  Octobr.  MDCXXXIX. 

13.  Id  novam  ediüonem  poemalum  Caspar!  Barltei. 

1S39.   Nov. 

Victrios  ingens  Belgii  tui  lumcD, 
rhtebi  Bacerdos,  sive  carmeu  optamus 
sen  vim  mcdeudi,  dnplici  pot«iis  arte, 
utrimqne  totna  nescicosqae  majoris, 

2S  =  27  Dr.        6  detcne  Bi. 


86 


STLYABUMT.    HIPPONAX. 


5  Barlaee  vates,  ede  virginis,  semper 

foetns  Minerv».  Coelibi  qaot  ampleza, 

nee  impotente,  condidistis  hoc  nsqoe, 

tot  prolinm  parentibns  yenustaram, 

tot  prolibos  parentiomqne  tarn  divuni, 
10  minor  genu,  mirator  orbis  applandit 

manosque  tractat  oscolisque  perfondit. 
Maro  Latine,  Bomnli  nepos  Naso, 

suis  nterqne  non  sequendns  in  plectris 

hncusqne,  qoi  vos  sßqaet»  nnns  hie  tandem  est 

Amstelodami  lOXXXXIX  m.  IXbri. 


SYLVÄRUM 

ÜBER  VI, 

IN  QUO 

J  A  M  B  I. 


PrEecellentissimo    Viro   Dd.    Joanni  Origano  Hedico  Ha- 

thematicoque  Absolab'ss.  Patrono  Nuper  Heo  DomesUco 

Gratitudini  Testand»  Dico  Paulas  Flemingus. 


86  8TLTARÜM  VI. 


J  A  M  B  L 

1.    Francisco  Morrero  Suo. 

1684.  BilnSl. 

Frandsce  dnlcis,  one  peetoris  calor 

et  oordis  intimum  mei, 
quid  esse  dicam,  quid  vel  ominer  ratnm 

primo  futnmin  tempore 
6  ex  hac,  subinde  quam  doles  mecom,  mora, 

abomioabili  mora. 
Fmstra  solutos  increpat  senex  Notes, 

quom  spumeum  torbant  mare. 
Sinamns  hom,  differamns  in  dies, 
10      quod  mille  parturit  neces. 

Et  omne,  quicqaid  est  abique,  lacrymse, 

et  fletuom  quicqaid  cadit, 
misertor  annus  plumea  tegens  manu 

ab  humida  tergit  gena. 
16  Annosus  eyaporat  ad  nullum  dolor 

et  cum  senecta  deficit. 
Utamur  aevo,  cura  pluribus  levis, 

sed  invidendi  plurimis. 
Dum  multus  otiatur  ad  latus  comes, 
20      vino  rubet ,  somno  perit, 
studet  fritillis,  acer  aleam  jadt, 

par  simus  hinc  prudentius; 
vel  aureorum  segreges  voluminum 

meridiemur  incubi, 
s5  vel  eruditis,  docta  quod  solet  cohors, 

sermocinationibus 
Mamus  omne,  quod  dierum  prseterit, 

Mamns  omne  noctium; 


JAMBI.  8 

papyriim  vel  omno  terranim  via 
jo      lento  pererremns  pede, 

vel  exteris  nos  [^)plicemn8  oribss, 

Gallo  JüDgeiites  ItBlnm. 
Et  si  veniifitatnm  quid  esse  noii  negas, 
ambobna  addo  tertinm. 
n  Quid  illnd?  illnd  nosse  qnod  javat,  pigri 
hie  dum  moramor  hospites, 
qnod  si  fiUhücat  segra  spebiu  mens  siüb, 

quid  restat  egrimoniffi, 
relecta  denso  discntit  palam  pede 
10      NoTce  platea-Gardic. 

Quid  dum  velimns  evenire  fanstins, 

quid  acddiBse  Uetios? 
Contentos  anfer,  fata  qnem  misccnt  sUtom. 
Opinione  perdimoi. 

Neogard.  Rathen.  prid.  Kai.  Apr. 

2.   Philippo  Crnsio  Legalo. 

1G34.  Aprl)  13. 

Facnnde  Crosi,  qno  disertins  nihil 

quicqoam  vel  eruditjtis 
sol  ipse,  si  mittatur,  anditom  refcrt, 

visiini  rel  affirmat  redux, 
&  ArpiDJano  mel  potenlina  favo, 

qnod  rostra  perplnit  sna, 
iafariqnB  nato  ncctar  oris  dulcias, 

qnod  Ätticnm  biblt  Bolom, 
ignosce  fassis,  ei  quid  impares  tue 
ip      andemns  ore  gloriie 

carmeuqtie  moUe,  dissoaom,  clandnm,  levc, 

non  rore  potnm  musico, 
conornnr  illis  applicare,  Ulis  tnis 

0  delicatis  anribos. 
1»  Non  siderales  tnta  tcutabit  vlas, 

3  jagoQtM  Us.        Sa.  36  qugd  IIa. 


90  SYLVABÜM  VI. 

qnas  armiger  Jovis  secot, 
columba  mergens,  patrii  tenax  soll, 

et  hospes  aSris  sni. 
Sic  parva  magnum  cjmba  pervicax  fretam 
so      com  non  veretur,  intorit 
0  dulce,  forte,  robor  o  vods  grave, 

valore  mascolo  potens, 
hseremos  ore,  mente  labimnr,  manu 
regi  vetante  perdimur. 
s5  Sis  blanda  nobis,  sis  diserta  vox  diu: 
sie  lande  non  eges  mea. 

d.  Xm.  Apr.  XXXIT  Novogorodia. 

3.    Jan.  Adolpho  Rasdiio,  super  nomiiiali  ejnsdem. 

1684.  Joni  24. 

Si  largientis  omne  monemm  manos 

totomqne  quod  damus  tibi, 
avams  festimator  et  dnms  nirnis 

rigente  mcnsu  supputas 
5  et  hinc  vel  affectum  tuornm,  qui  sumus, 

stricto  libras  examiuc, 
vel  curiosi  siccos  hellno  lucri 

metiris  ad  virgam  trahens, 
fatemor:  Erras,  consul  improbns  tibi 
10      nobisque  censor  non  favens. 
Non  sere  fulvo  ponderanda  merx  amor 

nee  mentium  venit  favor. 
Qnodsi  snbiret  causa  ditandi  toi, 

possisque  semper,  qnod  yelis, 
15  daremus  illa,  plebinm  quse  fsex  amat 

et  quod  rogator  Dispater. 
Non  hanc  faventi  Nis^us  pressit  pede, 

dulci  saliva  roridus, 
infusa  largns  snmeres,  si  sint,  mera, 
20      reposta  clavibus  decem. 

Nos  Pan  agrestis,  Pan  ovilium  vigil, 

2.   24  valcntc  IIa.        4  monsa  IIa. 


JAMBI.  91 

Pan  Rnssiffi  pneses  säte, 
beavit  agno  barbaroqae,  sed  bono 
ex  osse  Chesinos  pater. 
i&  Hs  panperig  Septentrionis  Bnnt  opes 
NoTKqae  gazs-Gardife. 
Sic  nie  danti,  si  locom,  tempus,  taos 
agnoBCis,  igoosces,  reor. 

Norogorod.  HD(XSXXIV. 

4.    Sab  adventnm  Le^tomm  NoTOgorodiam. 

1634.  Jnll  38. 
Lffitamur  ore,  mente  plandimna  mera,  * 

nee  pes,  nee  absistit  mauos, 

qnotqoot  fatjgata  delÜBciiiins  mora 

TSovK  Bnb  orbe  Gaidiee, 

s  desneta  cnnctU  bactenos  gens  risibus 

speiqne  aon  capax  ante. 

Valete  cnne,  mentiam  tortor  genus, 

et  omne ,  qnicqaid  est  crads, 
et  quicquid  tegrimoniae  sabtus  gemit 
iD      et  ossa  perfnrit  pigra. 

Illuxit  ortus.    Umbra  dissili  nigra, 

imbres  iaUto!    Sol  adest. 

Abite  Inctns,  interite  nenia;, 

nt  priBtini  vivant  salea. 

ift  Florate  planctns,  (tinlate  lacrymie, 

Cacbinnns  in  risa  natat. 

MDCXXXIV.  M.  Jul. 

Dedicatorinm  carminis  propempUci  Georgio  Guilielmo 
Föhmero,  PatriUo  Norico,  scripli  ffloscae. 

1634.  Sept. 
Excelse  aangnis,  gennen  heronm  patmm, 
qtioB  etemma  ciarat,  sed  magis  virtns  levat, 
debemns  omne,  qnicqaid  eet  nostrum,  tibi, 

d.  I  BlarniM  telUt  Im  Dniok  vom  J.  1634. 


92  SYLVABUM  VI. 

si  quid  tenellam  pr«ter  est  nostmm  melos, 
5  quod  serös  sestimas  ainator  et  probas ; 

favoris  omne  fructos  illad  est  toi. 

Hoc  namque  toto  Jure  fedsU  taum. 

Abibis  ergo,  patrise  novnm  jubar 

mox  additoms,  quod  negatores  polos 
10  desidcrante  poscit  bactenus  prece, 

hucusque  fimstra.    Facta  respondent  suis 

jam  Vota  spebus.    Pronus  immines  viae 

iterque  totom,  versus  in  tergus,  paras. 

Dolemos  SBgri.    Dulcis  abscedis  comes, 
15  vocate  s»pe,  post  vocaude  ssspius. 

I  sospes  inter  mille  coelitnm  choros, 

illuc  reductus,  quo  tuorum  te  vocat 

devotus  ardor.    Nos,  quod  in  nobis  ames, 

pro  te  viales  tbure  placamos  Lareis, 
20  papaverinas  atqoe  Termiuo  dapes 

cum  lacte  nüstas,  lance  libainus  cava. 

I  nostcr  et  vatis  tui  scmper  memur 

foelicis  a!vi  candidos  vido  dies! 

MDCXXXIV. 


6.    Alterins  cujusdam  nomine  in  NobQis  et  Magnifici  Viri 

Philippi  Crusii  nominalem. 

1635.  Mai  1. 

Diserte  Crusi,  principis  manus  tui 

et  cor  meum  pii  ducis, 
si  dona  spcctas,  Irus  est  cliens  tuus, 

si  Vota,  Croesus  est  potcus. 
5  Nam  mentis  omne,  quicquid  est,  debet  tibi 

et  omne,  quicquid  est  manus, 
qu(e  tota  sumptus  solveretur  in  tuos, 

solvendo  si  par  jam  foret. 
Scd  scimus,  istis  ipsc  dives  non  egcs, 

7  im  Dr.  vor  6.      9  additurc  Dr.      12  Jam  fucta  Dr.      22  tui  longum  Dr. 


JAMBL 

10      sie  ftccipis,  qnod  possomna. 
Patrone,  sospes  ccelites  inter  greges 

abBolve,  quam  tractas,  viam 
rediqoe  faustus.   Interim ,  dum  sie  abes, 
pro  te  deomm  qnicqnid  est, 
IS  namen  precamur,  semper  nt  fdiz  eat 
et  nox  et  integer  dies, 
nt  hoc  amoenam,  qaod  tibi  grator,  Jabar, 

Tel  centies  cenias  idem 
meisqne  rebns,  bactenus  quod  est  rotam, 
to      benignus  accllnes  opem. 


Super  nomothesia  Gytnnesii  Bevaliensia  Henrid  Vulpii 
Gymnaaiarcfaffi,  ad  eundem  Gatalecticl 

Dom  libero  vinctum  jogo  lycenm 

septemplici  Novensilnm  catcna 

per  pablicos  Tidemns  ire  vicos, 

pnecedit  Ordo;  Recdtndo  dextram 
b  IfEvamqae  Nonna  Lexqne  Fasqne  Josto 

juncti  tnentnr.    Hinc  pediaseqnanun 

centom  seqnnntnr  artinm  catervae 

et  tota  magni  plebs  diserta  Pindi. 

Sed  pone  retro  jogis  inter  altas 

la  nocUa  tenebras  afiremqae  crassom 

confosa  plorat  et  mdit  aupinnm 

inerndita  tnrba,  Frisciani 

et  mista  densis  menda  barbarismis 

et  error  exlex  et  licentiossa 
15  GOßdormientis  Mienades  Vaciuw. 
De  Volpio  sDTgant  ntrisqne  Toces: 

Debetur  omne,  qaod  valemne,  nnit 

Debetor  omne,  qnod  dolemns,  onil 

T.    lö  UmnsdM  Ha. 


94  STLYABDM  TL 

8.   ChrisUano  Cassio  Politico  V.  CL  et  Magno. 

1689.  JqIL 

Faconde  Gassi,  prindpis  toi  decns 

et  nnivers»  dnlds  ardor  Qjrmfarte, 

miraxDur  illud  eloqaentiBß  jabar, 

per  quod  cornscos  emicas  terris  apex, 
5  ceu  plena  toto  noctiluca  sidere, 

com  sados  aethram  nralcet  a6r  et  soli 

sarsuin  videntis  pnrns  admittit  globom. 

Admitte  Totom,  vir  qaod  extemus  fiacit 

novosqae  forsan  omne  per  Pindi  nemns; 
10  et  dum  merentis  indies  crepant  finres 

tot  Grotiis,  tot  Heiiisiis,  tot  BarthiiSi 

pnlsantis  ad  mei  mannm  flecti  mdem 

non  obde  pessom;  cominns  stabo  tibi, 

hoc  corpus  absens,  mente  nee  quicqnam  procnl, 
15  hujusque  nectar  entheum  lingose  bibam 

avams  oris,  quod  Diespiter  probat, 

Minerva  landat,  prsßdicat  plaudens  Venus 

et  omne  coeli  vulgus  ebrium  canit 

Eytinum  M.  QuintU.  HDGXXXIX. 

2  ardo  Üb.         7  videnti? 


SYLVABÜM 

ÜBER  VII, 

llf  QUO 

GYMNASIUM  KEVALIENSE. 


96  SYLVARÜM  VII. 


GYMNASIÜ3f  REVALIENSE. 

1.   Ad  Gymnasii  Revaliensis  Professores  Dedicatorimn. 

1635.  April  5. 

Hactenos  obticai,  nunc  pigra  silentia  rampo 

et  vos  Aosonii  scribere  more  paro. 
Ille  professores  patriae  celebraverit  tirbis, 
urbs  me  vestra,  licet  sim  peregrinns,  amat. 
5  Ac  licet  ad  tantnm  neqnäunus  sorgere  colmen, 
in  magnis  qnsedam  est  lans  voloisse  tarnen. 
Qnod  pietas  illum  fünctis  prsBStare  jobebat, 
hoc  mens  in  vivos  tos  mihi  snasit  amor. 

Scribb.  Non.  Aprilib. 
Anni  XXXV.  supra  M.  et  DC.  Revelse. 

2.   Ad  Calliopam. 

1635. 

Tandem  molesti  sit  modus  otii. 
Vacuna  cessit,  Murcia  transiit. 
Creber  vocate,  jam  benignus 
in  m^  Yota  venis,  Agoni. 
5  Nunc  rumpe  plausae  per  sonitum  manus 
somnos  inerteis,  pollice  nunc  levi 
sopore  pressis  terge  turpem, 
mens  vigil ,  ex  oculis  yetemum. 
Cedo  Latinam  conscia  barbitum, 
10  regina  Thressae,  Calliope,  lyr«, 
diu  sat  spgre  feriatum 
sollicitis  ebur  hsesit  uncis. 
Quiritet  aar  mollia  saudus 
pulsante  dari  verbere  pectinis; 

» 

2.   6  nun  Hs. 


GYMNASIUM  REVALIENSE.  97 

ictuqae  vocmn  TulneratOR 
dulce  quid  illacr}'mentar  aursp. 

3.  M.  Henrico  Valpio,  Gymnasiarch» ,  Theologo  et 

Philosopho. 

Ille  labor  tnus  est,  schola  quod  Revalensis  in  isto 

flore  nitet  celsisque  altnm  caput  inserit  astris. 

Rostochium  tria  lustra  tibi,  trcs  Revelis  annos 

favit,  utraeqae  toi  dominse  candoris  amantes 
5  et  stadii,  quod  abunde  probas.    Hnc  quando  yenires, 

barbaries  tuQS  hostis  erat,  fera  bestia  Musis 

et  gravios  nocitura  suis  Livönibos  olim. 

Dia  Mycensea  pestis  tracnlentior  Hydra 

Esthoniam  late  pavidumque  ferissima  Nereom 
10  termerat  refugasque  metu  tremefecerat  auras. 

Tu  novus  Aleides,  Aretes  septemplici  scuto 

tectus  et  Aonidum  radians  face,  flebile  monstrum 

aggrederis  pugnasque  diu.    Cruor  infidt  artus. 

Nunc  Caput  hoc,  nunc  illud  hiat  de  vulnere  ferri. 
15  Quotque  cadunt  capitum,  generata  tot  ora  videres 

ocyus  et  duplices  sumsisse  a  sanguine  vires. 

Nil  trepidas;  quod  ab  ense  feris,  picis  oblinit  ardens 

humor  et  obductis  co6unt  vibicibus  ictus, 

donec  ovans  doct»  prosternis  robore  dextr» 
so  fortiter  et  stygio  pestem  submergis  Avemo. 
Sic  olim  innumeris  tumidum  Pythona  sagittis 

Thymbrseus  sanctis  legitur  necuisse  poetis. 

Fac,  quod  agis,  cresccnsque  tua  pietate  Lycenm 

temperie  moderare  bona.    Tibi  prsescius  sether 
25  officii  dedit  hoc  animoque  et  corpore  vires, 

volvere  Sisyphium  scholico  sub  pulvere  saxum. 

Cemis,  ut  invidia  rumpens  ringatur  Aällo 

atque  colubrini  distentus  feece  veneni 

livor  ab  impuro  foeda  evomat  ilia  ventre. 
so      Dulcia  laurigerse  post  niceteria  fam» 

28  diBtenta  Hs. 
Fteming.  • 


98  STLVABUM  YH. 

hoc  qaoqne  Carmen  habe,  cerü  grave  pigmu  honoris, 
qnod,  majora  licet,  possum  donare,  merenti. 
Non  moriere  omnis,  nee  te  Cocytia  mergent 
flumina,  sed  serus  gratis  eris  incola  terris. 

4.   Timotheo  Polo  Poet». 

Tu  linis  letemas  vivad  carmine  Chartas 

jugeque  mortali  poUice  scrilns  opus. 
Ingenium  natura  dahat,  labor  impiger  artem, 

pallidus  et  madido  sudor  ab  ore  pluens. 
5  Quum  comes  insomnis  nox  pervigilata  diei 

mutatis  toties  iret  et  iret  equis, 
Bilblid  redoles  genium  fietcüesque  salinas, 

Oxonii  lepidum  vatis  acnmen  habes. 
Hunc  gravitate  studes,  illum  superare  nitore; 
10      vincit  utrumque  tuus  sub  brevitate  labor; 
quodsi  grande  magis  mentem  tibi  perculit  oestrum, 

ingentes  simili  res  animare  tuba, 
et  yel  in  heroo  numero  yel  in  impare  sudas, 

Pieriumve  feris  musicus  autor  ebur, 
15  Mantna  te  stupeat,  miretur  Sulmo  canentem, 

abilciat  Flaccus,  te  modulante,  lyram. 
Adde,  quod  ingenuos  dilectse  matris  honores 

nobiscum  studio  sds  reparare  pari, 
Grermanum  modularis  epos,  quod  Opitius  ipse 
so      approbet  et  simüem  me  cecinis^e  velim. 

Singula  si  referam,  referam  tarn  omnia  numquam. 

Est  rudis  ad  Phoebum  noster  Apollo  tuum. 

5.    Henrico  Amingo  RhetorL 

Diserte  Rhetor,  eloquentise  latex, 

Pithus  cor  et  SuadsB  jecur, 
quid  ausus?    Ipsos  inter  hsereo,  tuas 

dum  tento  laudcs ,  limites 

15  Qulmo  Hb. 


GYMNASIUM  REVALBENSE.  99 

5  et  mentis  anceps,  qua  yiariim  prodeam, 
tot  inter  ambages  tremo. 
Confimdor  omms.   Hinc  toamm  me  vocat 

callis  serenus  dotium, 
hinc  doctos  ardor,  quo  javentuti  &Tes, 
10      me  semita  acdamat  soa, 
amoenos  illinc  trames,  ut  seqnar,  Tolens, 

amoris  invitat  toi. 
Et  hinc,  et  captos  illinc  ambigo, 
qua  primos  inflectam  gradom. 
15  Densi  tot  elegantiamm  te  chori, 
scientianim  tot  greges 
viYont  in  ono.    Cnncta  te  virtos  amat 

et  hospitem  vocat  sunm. 
Hinc  ignis  ille,  totns  in  te  quo  flagro, 
20      virtotis  accensos  &ce. 

Nil  addo  landis,  hiyus  impar  et  minor, 
ne  te  levans  prenuon  magis. 

6.    Reinero  Brocmano,  Historico,  et  Lingaär.  Prof. 

Te  mihi  cnm  primos  hac  in  nrbe  jnnctos  est  amor, 

ille  doctos,  ille  polcer,  ille  virtotis  puer, 

hie  adoltas  inter  alte  corda  radices  agit, 

indicens  magis  magisqoe  pollolans  robostior, 
5  vitis  instar,  qoem  sepolcro  vemos  evocat  tepor. 

Die  blanda  laetos  aora  molle  prominet  capot 

atqoe  solis  ad  salobre  cor  apricator  jobar, 

pingoe  donec  hoc  et  illoc  pandet  osqoe  brachiom, 

et  posillos  oscoletor  ovida  botros  gena. 
10  Tone  qood  assolent  amantes,  serio  volens  dedi 

omne  mentis,  omne  cordis,  omne  pignos  dexterae, 

scilicet  yirtos  amicom  te  mihi  fecit  toa. 

Mel  sob  acto,  mel  sob  ore,  mel  sobest  scriptis  tois; 

mel,  qood  exsodant  Athenae,  mel,  qood  a  Roma  ploit, 
15  qoale  noster,  noster  ille  largos  haosit  Maxios. 

Meileos  die  joventse,  sis  mihi  dolds  dio. 

Sic  tibi  dio  soayis,  sie  dio  sit  mellea, 

7  ♦ 


100  SYLYABUM  TU. 

illa  soavis,  illa  dolcis,  illa  tota  xnellea, 
cai  Yenos,  Juno,  Cupido  florenm  strannt  tomm, 
so  candidatus  miptiales  prsBparat  facea  hymen 
et  Medaseum  canoms  inchoat  RiQelras  melos. 

Scriptum  tum  temporis  sponso. 

7.   Alhardo  Boendelio,  Grammatico. 

Te  versu  memoramu  mfieeto, 

candidissime  candidissimomm, 

quem  Phoebus  colit  et  colttnt  Noven« 

et  mater  Yenus  et  puer  Cupido. 
5  Ac  quamris  memoremus  inficeto, 

quum  nobis  sit  iners  Minerva,  Terso, 

non  tarnen  memoramus  infioetum, 

sed  doctum,  sed  Apollinis  ministnmiy 

sed  curam  Charitom  Novensilnmque 
10  et  decuB  Yenerum  Cupidinumque 

cunctammque  cor  elegantiarum. 
Quam  dispar  ratio  mei  tuique  est, 

qui  te  scribere  non  verebar  ante, 

tanto  pessimus  omninm  po^ta, 
15  quanto  tu  optimus  omnium  docentauu 

8.    DaYidi  Gallo,  Mnsico. 

Ter  docte  Oalle,  pulmo  Musid  coetus 
et  suave  guttur,  infimo  tibi  scribo, 
qui  primus  inter  principes  scholse  patres 
poni  merebas.   Ordini  locum  debes, 
5  ambo  tibi  se,  quos  serenus  illustras. 
Amamns  illud  diligentia  culmen, 
quod  eruditus  inscii  gregis  doctor 
impendis  omne,  quicquid  est  opus  üactu. 
Doces,  refutas,  sublinis,  redintegras 
10  fidique  prseeeptoris  omne  fers  punctum. 

Agnosce  meutern  te  colentis  a  dextra, 
quod  illa  sentit,  haec  fidelis  obsignat. 


GYffiNASIUH  SEYALIENSE.  101 

9.    Ad  Studib^bji  Javenes,  ibidem. 

Nee  vestnun  reticens  decüs  :  /  :\ 

sospendet  vetito  muta  silenti<f  :  /  .* 
Cleio,  laadis  apex  me»,  /    .\.. 

qnae  pridem  per  epos  mc  vetuit  morL    *  * *•'?.•*/> 

5  Vestras  audierat  minas  "  •  ••';  .-. 

nuper  soUieiüs  fervere  jorgiis«  '  .']*  \. 

Dat  qnivis  specimen  soi, 

qnantas  barbariei  prodeat  in  necem. 
Tone  nee  eedere  eeream, 
10      nee  vinci  üacilem,  qnod  decuit  viros, 
€  Yohis  videt  anicnm. 

Est  ennctis  similis  par  animi  vigor. 
Hsec  affert  eomitnm  ehoro 

et  pulcro  juvenis  de  studio  gregis, 
15  testis  non  simulans  rei, 

toto  facta  redux  prsedicat  in  jogo. 
Ergo  dissiünnt  citxe 

directore  novem  com  patre  virgiues 
et  lauri  rapiunt  comam 
so      et  victora  pari  serta  plicant  mana. 
Ne  parv«  pigeat  morsB, 

si  tarn  certa  manent  pignora  glori». 
Quod  Tobis  Hodie  negat, 

pendet  cam  duplici  foenore  Cras  decus. 

10.    Ad  Aeternam  Sapientiam,  Votum  pro  Gymnasio 

Revaliensi. 

Heic  eqninarum  memor  angularum 
molle  iadentis  fugit  agmen  undse, 
doctos  hie  Aon  saht  eruditas 
subter  arenas. 

6  Frater  agnati  procul  Otbrys  ^.mi, 
inde  Parnasso  socins  Cjtheron 
annnunt  pinis  et  hiulcus  alte 

Pindos  Olympo. 


102 


STLVABÜM  Vn/-. 


Diva,  stellato  residens  inaqi, 
10  innnbo  patris  generjtU'ptuRM^ 
coßlibi  patris  ges^^da  semper 

fiiilt  parttL : '* 
da.sGrenl^ntd,  dea,  da  favore, 
'.cQi^'wternis  ea  Ijrmb  rivis, 
,  /  \  "^y^,  ^udeant  illi  vireantque  docfci 

jngia  Saltos. 


<    # 


»   •      •  • 


Y  L  V  A  R  U  M 

LIBER  VJll, 

IN   QUO 

S  U  A  V  I  A. 


lirUS«O.MlMATIKU\. 

TtSrai  ocA ,  u  KMfux ,  fifm ,  oot  'iura  tvA)i}ii, 
[>r,Ti^C  n)  Y^UKEpov  7:ciiSäpibv  Y^uxEf^f. 

ALLOCUTOUriiM. 
I  IIU  fero,  Cythera,  tib[,  tibi  caniccroquo  illa, 
n  dnlcis  uiatria  pnsio  duiciealn. 
Ante*  qna  nobii  docointis  SuBvia,  Undem 
ad  duminoi  redcant  Bponto  auapte  laol. 


t04  SYLVABUM  VIII. 


S  ü  A  V  I  A. 

Joanni  Michaeli,  Medico,  Sponso,  PauUus  Flemmingias  D.  C.  Q. 

Medio  lactai  laetnm  quid  derepente  snpeirenire,  ab  hac  rerom 
vicissitadine  momentanea  dependet.  In  qnod  argute  poetator  Sarbie- 
vius  meas: 

Alterno  redeant  choro 

risQS  et  gemitus  et  madidi«  prope 
sicci  cum  lacryinis  ioci. 

Nascantnr  mcdiis  gandia  lactibos. 
Sic  fatis  placitum;  bvlib 

tempestiya  flannt  fata  pericalis. 

Mensis  est,  cam  naturse  debitum  exsolvebat  Georgias  Glogerus, 
bomo  citra  simnlationem  mibi  amicissimas.  Qaod  cum  qua  animi  mei 
convulsione  quantaque  fselicitatis  iactura  factum  sit,  nemo  persentit  ac, 
qui  naufragatus  sum,  ego.  Ex  amore  et  sestimatione  amissi  grandescit 
dolor  dilcctionisque  geuerositas  desiderii  Tebementiam  intendit.  Ami- 
citüe  et  neccssitudinis  nostrse  perfectionem  non  tango,  quam  tot  publica 
cxercitia  commendant,  tot  alba  loquuntur,  tot  amicorum  suffragia  de- 
prsedicant  et  quam  adhuc  iuxta  suspiria  mirantur,  qui  norunt  illum  Sile- 
sium  et  me.  Genii  utrimque  nostri  testimonia,  sed  illa  Pboebi  ApoUinis 
et  Gratiarum,  quse  illud 

foecnndum  pcctas  amoris 

singulis  ferme  boris,  ex  debito  quasi,  ab  illis  exigebat,  scrinia  nostra 
pulsant  —  et  yincula  mordent.  Quod  si  noster  Amor  hucusque  intra  pri- 
vatos  parietes  latuit  perque  publicum  conspici  nimis,  quod  fieri  solet, 
verecundatus  est,  faciam,  ut,  qui  paucis  bactenus  et  per  transennam 
apparuit,  iam  cum  animo  liber,  orbem  literarium  nudus,  ceu  solet  Ve- 
neris  ille  puer,  ineat  seque  videndum  cuique  exbibeat. 

Dumque  sie  super  defuncto  et  me  fleo,  de  nuptüs  tuis  cogito,  mi 
spouse,  hoc  est,  moestus  de  Isetis.  Quid  facerem?  Jocari  solebam  inter- 
dum,  yivente  adhuc  mea  et  suaviorum  bominum  suavitate,  animoque 
levando  poematia  quaedam  amatoria  ludebam,  sed  casta  et  non  nisi  quas 


SUAVIA.  105 

Gratiis  probarentuf.  Sdmus  oainque,  quod  Germanse  poesios  Maro  alt, 
deum  illum  ingeniomm  quasi  cotem  esse,  quo  sensus  stringere  et  acuere 
possnmus,  et  res  vitii  expers  est.  Equidem,  inquit  iudidosissimus  Hein- 
sius,  quemadmodnm  in  vita  numquam  mihi  placuit  philosophus,  qui  num- 
quam  risit,  ita  in  scriptis  eos  probo,  qui  eum  Musis  Gratias  coniungunt 
et  lepores  salva  verecundia,  venustatem  citra  obscsenitatem  amant 
Amare  simulamus  propter  fatalem  illius  dei  vim,  qua  vel  sola  cogitatione 
vegetiores  animos  reddit  et  ad  motus  diviniores  animat.  Tum  neque  de 
tituk)  neque  de  patrono  quicquam  constabat.  Jamque  et  ipse  monebas 
de  carmine.  Ex  eo  lusus  illos  meos  liberales  tibi  nuncupare  apud  ani- 
mum  constituebam  eosque  Suaviorum  nomine,  ex  üacto  summorum  poe- 
tarum  Secundi,  Douzse,  Lemutii,  insignire  Teile  definiebam.  Sed  tum 
nimis  pauca  erant.  Mox  de  augendo  eorum  numero  sollidtus  pluria  ad- 
debam,  sed  qu»  meam  segrimoniam  sapiunt.  Tu  et  similes,  id  est,  docti 
facile  internoscetis  Mus»  mese  foetus,  qua  quisque  constellatione  et  con- 
ceptus  et  partus  sit.  Qui  ingenui  magis  vobis  Tidebuntur,  eos  primam 
tempestatem  tnlisse  ex  re  augurabimini.  Interea  in  seculum  prodeuntes 
moestus  parens  sie  alloquor: 

Snavia,  delities  luden tis  festa  TlialeisB, 

et  otiantis  ingeni  Icnis  iocus, 
dam  nimitf  andaci  gcstitin  vadcre  planta, 

»Ti  patentis  introituri  domos, 
5  DOD  metas  intati  est  per  tot  vada  lubrica  callis? 

Vestri  comes  non  it  Favonii  lepor. 
Sed  modo  tarn  blandam  mataritis,  aarea,  nomen, 

dum  suayitatis  snavitas  vestrsa  perit. 

Hisque  bene  nube,  mi  amice,  et  hunc  favorem  mihi  perenna. 
Dab.  Upsiae,  prid.  Eidus  Novembres,  Anno  Christiane  MDCXXXI. 

Suo  Flemmingio. 

Osculor  Ingenium,  tua  SuaTia  basio,  Paulle, 
queis  tibi  concilias  oculos,  os,  labra,  medullam. 
Ipsa  mihi  N3rmpha  es,  mea  Phyllis  Amorque!  Quid  ergo  * 
defit  Isetitise?  Prtesto  mihi  Phyllis  et  ignis! 
6  Quando  mihi  laquei  veniunt  et  tormina,  cur», 
mollificantis  habent  enplastri  Suavia  vires. 

* 
4  iturituri  Dr. 


106  SYLYABÜM  Vm. 

Qnando  venit  livor^stimulat  dentatus  et  aasos, 

oppono  stimolis  tua  Suayia,  frango,  retundo. 

Non  mihi  Dianam,  palpari  nmnere  saetam, 
10  optarem  pr»  te,  fiico  minioqae  rubentem, 

usqae  adeo  magna  est  nostri  discretio  amoris, 

castus  amor  nostri,  sacer  est,  ex  asse  padicus. 

Ulatebratus  enim  venit  de  cannine  primom, 

quod,  simol  at  legi,  membris  infüdit  amorem, 
IS  nesdo,  quam  digne,  si  farem  dizero  talem. 

Inde  toi  totos  nunc  giisco  inoensns  amore; 

nee  mihi  yitalis  sine  te,  o  mea  gandiai  yita. 

Vive,  meom  robnr,  decns,  et  disfjangere  nümqnam. 

Soaviar,  amplectar,  venerar  te  marmorenmqne 
so  efficiam,  ipse  meis  licet  ossibns  oesens  instes^ 

Soffidt  httc  animo  coris  j^ctnra  meisqne. 

Ast  simolacmm  alüs  nitido  de  marmore  ponam. 

Sed  qoid  pictoras  meditor  vel  quid  simnlacrom? 

Ipse  mens  Flemming  se  est  impressoms  in  aoras, 
25  qneis  dabit  in  solide  conctis  sese  orbe  videndom. 

Johan.  Nicolaus  Thomingios  D. 

Dedicaüo. 

Dum  teretes  alii  lassato  pumice  versus 

in  thalamnm  nitidant,  optime  Jane,  tuum, 
nos  juvat  ad  parvi  non  grandia  litora  PlisssB 

ter  tres  in  lusus  soUicitare  deas. 
6  Si  placet  et  juvenes  tibi  non  spemuntur  amores, 

huc  ades  ad  facilis  pegnia  prompta  lyr». 
Non  decet  in  leni  re  grandes  esse  poetas, 

et  sua  magniloquus  fata  cothumus  habet. 
Horrida  fulmineis  iactantur  dassica  verbis, 
10      acer  ^t  elogium  grande  Gradivns  amat. 
Non  sie  blanda  Venus,  cui  rident  lenia  quaeque, 

grandisonum  curat  nil  levicellus  Amor. 
Mollia  nos  humili  quatimus  proscenia  socco, 

luxuriant  agili  Suavia  nostra  pede. 
15  Non  crepat  aut  trepidat  nostra  vicinia  calce, 

sed  placet  in  tenui  molliter  ire  via, 


SUAVU. 

qaalig  amans  graditnr,  forsan  com  nocte  sUenti 

cernitur  ad  charas  talipedare  fores. 
Scilicet  absconsis  constuit  Aphrodysia  sacris, 
10      non  niai  per  tadtnm  discopit  Ida  coli. 
Heic  teneri  losoa  et  circQin  frondea  mille 

templa  loci  molliB  teditnentur  hene. 
Leeüti»  favet  ipsa  polns,  favet  atira  lepori, 

ganit  et  in  plansus  letior  nnda  novos. 
ift  Hdc  ubi  Yariflco  se  Plissa  maritat  EÜHtr», 

exsilinnt  pacto  federe  Naiadea. 
Arrident  danun  Satyri  de  monte  Napsis, 

jacchat  et  in  molta  Fannns  Hamadryade. 
Ipsa  per  hmnentea  cytisos  et  rosdda  mtütum 
w      gnunlna  cnm  pneriB  disailit  Ida  deis. 

Hnc  qnoqne  pnlchiipedes  nnmero  venere  Noveiue, 

penonat  bic  resonum  FegasiB  nnda  nemns. 
Qdffiqne  auos  docto  vibriBsat  pollice  nervös, 

pars  patpant  anres  illice  voce  leves. 
aa  Ipseque  flavicomns,  tarn  belli  pnesnl  honoris, 

nrnbratns  festa  fronde  cboragus  adest 
Diis  scatet  omne  solum,  nil  non  Itetabile  cernes, 

indefiniti  gasdia  finis  emnt. 
Heic  tna  sit  tecnm  ventnri  temporie  axor, 
40      cni  dant  pnrporeum  nomen  babere  gen». 
If  e  ductcre  potes  tanüs  te  sistere  festis, 

cninsvis  non  est  hnnc  reperire  Larem. 
Ipsa  locom  cedet  vobis  Amathnntia  primnm 

Unegeminumque  Venns  cinget  ntrimque  latus. 
45  Heic  mera  qnae  vestris  sacravi  Snavia  tiedis, 

sffipins  alterno  pangere  jore  licet, 
Snavia,  qnie  lepidis  non  snnt  incognita  divis, 

qmeqve  tna  nosti  crebra  dediase  des. 
Dia  qnidem  rennit  primis  parere  petiüs, 
&o      Indigetnm  tanto  territa  facta  choro. 

Siepe  t^t  poata  pndibnndom  syndone  vnitam, 

sKpe  parat  celerea ,  sed  sine  Marte,  fogas. 
tienticos  hie  mos  est  illanun,  nolle  videri 

se  comptis  minimiun  posse  bvore  prods, 


HO  SYLVABÜM  Vm. 

non  aliter  domin»  capinnt  placoisse  poetis. 
Heinsiadi  sie  Bossa  £avetf  sie  Barbara  moUis 
Barlffiom  venerator  hemm,  sie  compta  perennem 

so  Asterie  capit  Opitium,  sie  Belga  Neara, 
insigni  üavitora  proco,  sofBamen  amoris, 
flammea  pandebat  popolari  labra  Secnndo, 
officii  stadiosa  sni.  Te,  Douza,  Secondiu, 
te  genium  poscente  sunm,  bis  a^juTit  in  ausis, 

85  quam  tna,  qaum  domin»  mellita  patrata  Bosill«^ 
Ticturis  memori  mandares  poUice  cbartis. 
Me,  bone  Dooza,  java;  parili  percellor  ab  oastro, 
et  verum  simnlo,  ficta  SGripturos,  amorem. 
Non  mea  amatrices  ndaront  labra  saliva, 

40  virginis  atqae  mdes  mecnm  drcnmfero  malas. 
Intentata  cano,  sed  non  ignota  poetis, 
qvos  amat  ales  Amor,  primis  qoibns  indere  conis 
non  vulgata  solet;  sed  opinio  fingere  amorem 
me  jubet  innocnnm.  Fadles  da  posse  facetis 

45  ingenois  miscere  jocos.  Jocnnda  papyros, 
non  lasciva  siet  Primo  faui  spiret  ab  orsn 
larga  Yenos  et  mnltns  Amor  plaososqne  sonores 
tempera  in  egreginm  vocali  pectine  Carmen. 
Tu  sacri  teueres  juvenis  moderabere  lusus, 

50  dux  operee,  Bouza  une,  me».   Te  prseside  nostrum 
surget  opus  meritamque  ferent  mea  pognia  palmam. 

Fabola  Saaviomm. 

Ibat  Acidalium  spatiatnm  Gypris  in  hortum 
tempore,  quo  yario  germine  vemat  humus. 

Floriparis  gratum  zepbyris  levis  aura  tepebat 
et  Phaethon  sudum  jusserat  ire  diem. 
5  Convolitant  circum  volncres,  nana  agmina,  divi 
cunctaque  gens  pictis  est  catapbracta  sagis. 

Pars  strinxere  leves  per  inania  ccerula  cannas; 


28  Hcnisiadi  Dr.         33  fui  Dr.         3  temebftt  Dr. 


SÜAVIA. 

])ar3  Bimnlant  fictis  pnelU  ven  Jocis. 
Et  modo  Tocales  gemimmt  ex  more  cachinnos, 
10      mosre  atrepnnt  manais  etridola  vert»  labris. 
Ploriina  psrs  late  diffusa  per  herbida  Tempe 

saaciat  aadad  poUice  veris  opes. 
Hie  venetnm  vario  snimnat  do  flore  qnasillnin, 

lilia  cum  oiTeis  carpit  hie  alba  rosis. 
16  Hiuc  SQper  expansnm  stementes  omne  tapete 

in  medium  matrem  ver  posnere  deam. 
Risit  et  ingenno  tomnlata  Cytiieris  odore: 

convenit  bic  nobis,  pignora,  dixit,  honor. 
Albividam  nitido  libabat  forte  roBellam 
IQ      nare  Yenns  (mbras  nnllus  alebat  ager). 
Hanc  dea  eanta  pamm  primori  deute  remordens, 

fotalem  tepido  flabat  ab  ore  sonnm. 
£n ,  rosa  snaTicrepo  totnm  capnt  alba  Hnsnrro 

pnrpnrat  atque  raber  mox  alabastnis  erat 
li  Qnod  Cypris  minita  iterainque  itemmqne  recentat. 

leulter  admorais  sibila  blaoda  rosia. 
Embuere  omnes.    Javenes  hoc  täte  videntes 

staut  dei,  in  Idalias  ffimala  tnrba  technas. 
Erolitaat  aimiliqne  modo  snb  vepre  sepnltas 
30      infidont  jogi  hinc  inde  mbore  rosas. 
Uinc  mbre  ccepere  rosae,  sie  consda  facti 

nil  niri  sangninenm  Spina  notata  tnllt. 
At  dea  mirificoB  etemo  nomine  loans, 

qnod  memit  fadnna ,  perpetnare  Tolens : 
SS  Suave  rosa  eat,  snave  ejna  odor,  jam  snavior  iUa  est; 

nos,  qon  feciaÜB,  Soavia  Bitis,  ait. 
Sic  inter  soaves  annt  edita  anavia  Insns. 

Hactenus  ignotom  snavia  nomen  erant. 
Hec  jnvenea  docner«  dei.    Qanm  mellea  pangunt 
40      rirgineis  tadto  soavia  dente  genie, 

lacteolK,  pndibnnda  mbent  dto  cen  rosa,  maUe, 

suaiia  nte  preter  soavia  nulla  foTent. 
Post  BW  per  totnm  narrabat  pegma  «elnm, 

com  pneria  epnlans  Ida  Cepidinibits. 


«2  SYLVABÜM  Vni. 

Snavium  L 

Soavia,  nectareis  mulcentia  sensa  sosorris, 

Fige  mihi  labiis  millia  dena  tnis, 
Basia  mellitis  dulcantia  corda  salivis 

tot  tibi,  quot  mihi  das,  ploria  bisqae  dabo. 
5  Atque  alternantes  bellis  longo  agmine  bella 

soavia  basiolis,  basia  soaviolis, 
confudisse  juvat  nnmerum.    Sic  losibns  istis 

deficient  cunctis  milüa  myijadibus. 

Suayium  IL 

Dimicemns,  o  Rabella,  dimicemns  oscnlis 
atqne  rem  Unguis  gerentes  combinemos  halitos 
morsicationibusque  vinolis  venastnlis 
labra  nostra  veUicemns  et  premamns  invicem, 
5  quäle  turtur  os  marit»  monnolyssans  circumit. 
Dimicemus,  dimicemus  basiationibus, 
nee  pili,  quid  hie,  quid  iste,  quid  Tel  ille  garriat, 
sestimemus ,  bessis  omnes  sestimemus  unius. 
Dimicemus,  o  Rubella,  dimicemus  osculis! 

Snavium  III. 

Labra  tuis  quoties  mea  glutino,  vita,  labellis, 

deficis  in  partes  ipsa  nee  ipse  meas, 
clam  mihi  surripior  fixisque  amplexibus  hserens 

sentio  me  sensim  dememinisse  mei. 
5  Exspiro  lentus  mentemque  trahens  paullatim  hie, 

immiscet  yestris  halitus  halitulis. 
Concido  solvanima  sie  tandem  morte  peremptus, 

nee  tamen  in  lapsu  vellor  ab  ore  tuo. 
Tale  yidens  animam  prius  imbibitam  ocyus  efflas ; 
10      suscitat  exstinctum  nobiUs  aura  procum. 
Inde  revivisco,  tamen  haut  mea  sola  redivit 

mens  animi,  mistam  hanc  arbitror  esse  tua. 

HC 

ni.   5  hie  paullatim  Dr. 


SUATU. 

LtDgneo  diniidim,  Bemisai  corde  valesoo 
et  sine  te  bene  me  totos  habere  retor. 
i&  Snffic«,  qn«  toa  snnt  in  me,  mea  Tita,  tnnmqne 
eese  decne  repnta,  qtueso,  valere  memo. 

Me  tepidiB  BufSge  labrig ,  tibi  calda  repandam, 
jngibus  hinc  unbo  TiviiuiB  haUtibtu. 

SaaTinm  IV. 

E  natatilibos  tniB  ocellis 
^isdt  lai^,  Rubella,  larga  Sanuna, 
qnaqne  fortior  acriorqne  fiamma. 
Hkc  6bra8  mihi  cordis  mit  imas, 
6  anedoUat  et  ossinm  caTemaa. 
Sed  malnm  poteris  oavere  tantum. 
Hlos  4a  geminoB  tnoe  ocellos, 
illos  flammiTibroB  tnos  ocellos 
Tigern  saaviolis  freqnenter  ndis. 

Saaviuin  V. 

Snave,  Rnbella,  nibes  malas  et  Boave  labella; 

erobet  Idalias  illa  nitela  rosas. 
Qoaliter  e  picto  Incet  Uatnta  cadorco, 

talis  es  in  mnndo,  bella  Bubella,  tno. 
6  Mox  rosa  marcescet,  raro  est  Aurora  Uhoris. 

Utere,  donec  habes:  sie  tna  forma  perit. 

SaaTiam  VI. 

Si  me,  te  qnotieB  soaTiabor, 

non  Tolea  iternm  snaTiari, 

si  me,  te  qnotieB  mihi  applicabo, 

non  Toles  itemm  tibi  applicare, 

s  non  Bnbella  mihi,  sed  es  rebellis. 

SaaTiiim  VII. 

Te  veneficü  ream 

accBSO ,  mea  Inx.    Nam  quoties  tnoB 


114  SYLYABÜM  VIIL 

halantes  animam  booam 

afiBatos  avidis  honrio  motibiUy 
6  an  later  magis,  an  gemam, 

captas  vexanimis  nescio  fascinis. 
Mox  anne  rade  cor  nov» 

fatali  insolitam  sussilit  impeta 
et  fervens  snbitam  genas 
10      per  pictas  loquitot  betitiain  jeenr. 
Toto  corpore  ferveo 

et  pnlsos  positam  fortios  aoctior 
tondit  cum  sonita  manom. 

Est  ignara  sacri  mens  mea  flaminis, 
16  admirata  celerrimam, 

quantam  vix  licoit,  ferre  potentlam, 
ingenti  quatitnr  meta 

et  contacta  cito  dnx  ratio  rogo 
confosis  hebet  ordiis. 
so      Hinc  malas  tremnlos  pallor  obambolat, 
totos  dissimilor  mihi. 

Qoantum  luctificis  vagio  planctibnsl 
Quantum  lancino  crinium 

et  pectus  nocua  pulto  gemens  manu ! 
s5  Solum  non  miser  enecor. 

0  tantsB,  mea  lux,  sons  malehabenti», 
quei  sie  immeritum  feris? 

Quei  sie  innocuum  discrucias  caput, 
tantum  non  capitis  rea? 
80      HeusI  aut  perpetnis  perpetoantibus 
auris  da  mihi  suavium, 

aut  a  me  penitus  post  tibi  tempera. 

Saavinm  VIIL 

QusB  vitam  fadunt  beatiorem, 
cuncta,  cuncta  latent  tno  sub  ore, 
ore,  nectare  dulciore  duld, 
cuncta,  cuncta  sub  hoc  latent,  Rubella. 
6  Quum  me  nexilibus  recondis  ulnis 


SÜATU. 

et  tenadbns  implicu  lacerÜB, 
fhior  tTiinitii»^  beatitate. 
Ast  qnnm  soaTls,  Btuvia  illa  veetn, 
qnoris  melle  mihi  &TDqiie  quOTia 

10  et  mellita  mogiB  ma^sqae  gnts, 
me  fotaUbiu  imbnnnt  boUtIs 
et  snffluit  genialilptis  Bomnia, 
qua  Bom ,  Jniriter,  in  beatitate  t 
Non  ipnm  Indlgetnm  beatitatem 

IS  MBe  poMe,  reor,  beatlt>rttii 
illa,  qaam  mlU  dant  beatitatem 
illa  BoETia,  nana  illa  Teetra, 
qnoria  melle  mihi  faTOqne  qsoria 
et  mellita  magie  beatitate, 

M  qati  non  Jnpiter  est  beatua  mna, 
qua  cnnctiqae  dei  de»qae  euncte 
creduntiir  mage,  quam  claent  beiti. 
Hl«  suATia,  Bnavia  illa  sola, 
pra  qneii  non  capiam  beatos  ean, 

M  Titam  mi  ftuaimt  beatiorem. 

SoBTinm  DL 

Hirari  modo  desine, 
qnid  tam  continnas  toa 
baeiare  labellnla, 
OBColom  catns  bellno, 
b     optem,  bella  Rabella. 
Nnnqnam  mellilegte  snam 
odenint  volncres  Hyblam, 
arra  nee  streperis  carent 
ronilenta  cicadis. 
10  Soccosas  juTenis  »per 
in  dapem  saliceis  amat 
et  nanas  capra  Temnla 

exalburnst  ti&na. 
Altores  aninua  tna 
1*  nnt,  Bnbella,  me»  labra. 


116  STLVABUM  Vm. 

Non  ta  snayia  das  mihi, 
sed  necesse  alimentom. 

Saaviam  X 

Effigies  Rabellffi. 

Fallor  an,  an  dominam,  veram  yideone  Rabellam? 

Brntave  perversnm  fallit  imago  procnm? 
Hoc  Caput,  lii  crines,  Iubc  frons,  hsc  tempora,  nares, 

labra,  gen»,  mentom,  bradua,  coUa,  manns, 
6  omnia  sunt  domin».    Quin  ipsa  procator  amanti 

semper  ad  adspectns  pupnla  versa  meos. 
Semihiolca  rubris  connivent  oscnla  septis 

soaviter  admoto  labra  datnra  labro. 
Fare,  age!   Qoid  düfers?  Qnid  stas?  Quid  inanibns  ausis 
10      tendis  in  amplexns  brachia  lenta  meos? 
Fare,  age,  sea  domina  es,  domin»  sea  nobiüs  ombra. 

Sed  palpatnram  diffiagit  ombra  mannm. 
Non  domina  es,  non  fando  probas;  nee  sola  tabella, 

nam  vitam  spirant  os  ocnlique  meam. 
16  Qoicqnid  es,  o  nimiom  nostr»  res  üascina  mentis, 

0  nimis  in  sensns  imperiosa  meos! 

Saaviam  XL 

Ad  Stellas. 

Dei  minores,  aoreum  poli  germen, 

JoYis  Qoirites,  lads  ignei  firatres, 

nmbrarom  alumni,  noctis  excubatores, 

»vi  senentis  temporomqne  cnstodes,  » 

5  patentis  impigri  notarii  mnndi 

summ»qae  digni  con»  senatores, 

qni  com  parente  temperatis  ingenti 

Volumen  universitaüs  immens» 

rerumque  testes  »qua  iura  libratis, 
10  si  quid  beatum,  consdi  me»  sortis, 

X.  6  popula  Dr. 


8UATIA. 

TMtri  minantur  non  malo  mihi  &(om 
menmqae  veUns  parca  nerit  haut  don, 
qnid  invidetis  auream  mihi  Imuua, 
qaando  volens  mihi  Rubella  jongetor? 

IE  Gabemionea  striosqae  fortame, 
originis  ncordor  ex  bono  Testra. 
Tos  ipae  festiTiiB  Capido  prodnxit, 
qnando  feriret  baalis  deas  moltis, 
nee  compntare,  qnot  dedisset  iUomm 

10  Valens,  rei  indices  polo  notas  fizit. 
Hinc  TOB  rotantes  exstitiatis  Empma. 
Faveta  amanti  basiare  neo  aanum 
Bemper  mibi  uegate,  bosüB  natil 

SaBTimn  SIL 


Qaod  mihi  Tirgineo  digeBtnm  poUice  i^tim 

misslcnlas,  teneri  lene  favoria  opus, 
accepi,  mea  Inx.    Stactem  fragrabat  et 

flnzit  et  ambrosio  dnldor  anra  mero. 
B  Scilicet  boc  avidis  admob)  oaribos,  omnes 

ebibi  inexplidti  creber  odoris  opea. 
Pora  per  adsperBOB  rorabaut  anavia  floreti, 

BOftTia,  te  Bodo  digna  datrice  tno. 
Has  fesüna  Bacras  lingebat  lingna  salivas; 
10      anavia  müle  toll,  anavia  inille  dedi, 
Nil  sapnisae  magia  dico  quam  rosdda  mella, 

ni]  et  odoratnm  flore  ftiisae  minna. 

SnaTinm  XIII.  % 

Tot  basiationee, 
qnot  Pnblio  Coriona, 
qnot  Leabia  Catollo, 
Ueasala  q:aot  Tibnllo, 

XL  19  qnod  Dr.        Zm.  •  Lwbie  Dr.      4  ^aod  Dt. 


118  SYLVASUH  YIIL 

6  Nenra  qiiot  Secnndo, 
BosUU  qnot  Dome, 
quot  Margalis  Moreto, 
qnot  Hebio  Diona, 
quot  Barthio  Newra, 

10  Rosina  qaot  Helisso, 
Propertio  Licyima, 
Hannosine  Grutero, 
Borbonio  Rnbella, 
Blypurgio  Rosalba, 

15  Bathyllmn  Anacreonti, 
qaot  Anna  dat  Sabino, 
quot  Tyndarisqne  Flaoco, 
Lernutioqne  Hyella, 
Camilla  qnot  Mandlo, 

so  Diana  qnot  Gyraldo, 
Leonora  Bnchanano, 
Cott»qne  qnot  Lycoris 
Lalage  Schönhovioqne, 
qnot  Heinsioqne  Rossa, 

s6  tot  basiationes, 
tot  nna  da  mihi  nni, 
Rnbella,  snaviatns, 
qnin  basiationes, 
qnot  a  snis  pnellis, 

80  cnncti  petnnt  poet«, 
cuncti  femnt  poet»; 
tot  atqne  suaviatns, 
qnot  a  snis  poetis 
cnnctffi  petnnt  puell«, 

86  cnnctsB  femnt  pnelln, 
tot  basiationes, 
tot  nna  da  mihi  nni, 
Rubella,  snaviatns. 
Nee  tot,  Rnbella,  solnm, 

40  qnot  qnseqne  dat  poetis 

21  Leorina  Dr. 


BÜATIiu  110 


dbi  puella  charis, 

mihi  da  snaTiatiu; 

nee  tot,  Rnbella,  soliim, 

qnot  qnisque  dat  paeUis 
46  BiU  poeta  charis, 

mihi  da  soaTiatos: 

sed  centies  mihi  da, 

ter  centies  qnaterque 

plores,  Rabella,  conct» 
50  quam  dant  BoaTiatns 

amasiaB  poetis. 

Ter  ndUies  mihi  da, 

sex  millies  mihi  da 

plores,  Rubella,  conoti 
66  qnam  dant  snaTiatos 

«masüs  poet8B. 

Agesis,  at  ex  pnellis, 

ex  Omnibus  pneUis, 

agesis,  at  ex  poetis, 
60  ex  omnibos  poetis 

ipsis  soayüsqae 

depneliando  victis, 

Yictis  soaviando, 

agamos  ambo  dämm, 
66  Rabella,  fac,  triomfam! 

Snavinin  XIV. 

Ex  imitatione  Scaligeri  P. 

Qaos  mihi  transmisit  varios  nollo  ordine  flores, 
perpetoi  indidom  grande  fayoris  erant. 

Vidit  in  Idalüs  carpentem  Cypripor  hortis 
nee  yetoit,  matrem  dorn  potat  esse  soam. 

Snaviiim  XV. 

Non  sie  cmentis  saados  ictibos 
per  tesqoa,  eaates,  ayia  rapiom, 


lao  STLTABUM  vm 

fatale  dyctamnom  doloris 
lenificom  tadtamque  cnram 
6  cursura  anhelat  cenms  in  aiuda; 
ant  falminatas  giaadiboB  igneb 
nrsos  peütns,  vulneri  ndnm 
quffisitat  insemisse  mosciim: 
ut  anxiosis  adpropero  toa 
10  sactom  labella,  lax  mea,  nisibiis, 
labella,  qoBß  semper  doloris 
sensit  anodinon  impotentis 
mens  fracta  cniis,  morbida  mens  toi 
vel  tamdem  habendi.    Sat  rigido  datnita 
15      dedisce  jam  semel  fororem. 
Perdere  servitiis  paratom 
iigariosnm  est    Quid  jnyat  in  meom 
ridere  lethnm?    Non  metois  deos? 
Observat  nltor  onme  coelnm, 
20  odit  et  interimit  superbos 

forente  vindex  igne  Diespiter. 
Mollesce,  dura!    Non  mage,  quod  ne&s 
Adrasti»  irritat  flagrum,  quam 
snpplidnm  miserere  noUe. 
85  Ignosce  forto,  sie  puto,  non  male. 
Num  bina  tanti  snavia,  qoBe  tibi 
non  prorsas  invitSB  labello 
snrripui  bene  temperato, 
nt  seviternos  zelotypa  manu 
50  discordiamm  in  me  jacnles  globos 
solesque  tot  crnda  misellnm 
bile  plnas  capnt  immerentis? 
Non  imber  sethram  continans  nigrat, 
nee  semper  anreom  Ojmthios  essednm 
85      fomante  foscari  vapore 

sivit.    At  expedit  heic  necessis 
necessitudo.   Frange  vicem  semel 
nobis  molestam.    Discnte  nubilse 

3  dyctamam  Dr. 


STATU.  IM 


3G.nate,lMe!    Ooiaiteaad, 


»  ,diMbo! 


Td  psaUni  ayriari 


45  AgBOseo  crinau    Dcfrceor  n  gon, 
Robdll,  fosis.    Fntcre  icgin  eit 
Begim  nostne  o  vui  fits. 


Enmortnli  üncta  nbigme 
50  ndhi  on  firoil,  figik  secii  cirtwiii 
vi  mortulis  linm  oberro. 
InUdenUk  te  cirere. 
Quid,  lenta,  tardas?    Noa  alki  est  mon», 
moTenda  nnDis  nee  prece,  nee  fide? 
55      Queis  febrois  es  expianda, 

o  nimiiim  nimimiiqiie  seva? 
Ab  Tultiiosa,  quid  Yitflitigas? 
Me  Tel  Tbemisla  jndice  Libero 
tantoqae  pleetendom  Tel  imqiiain 
60         jaro  patrasse  nihil  rigore. 
Qaod  8i  sat  inaons  non  Tideor  tibi, 
hens!  esto  judex  Aeacos,  ut  Tolee, 
qni  lite  Tix  primom  relata 
me  absolnet,  tibi  aed  deoentem 
«5  poenam  irrogabit,  qno  mihi  ter  tria 
nolens  TolensTe  snaTia  pro  meis 
statim  rependas.    Sic  mbebis 
ante  tribunal  heri  seTerom. 
Sed,  bella,  nictas?    Ssbtob  ero  minns. 
70  Mox  ipise  rixam,  si  pote,  dirimam. 
Gnpido  judex,  testis,  actor 
Sit.    Quid  enim  rabulas  moremur? 
Non  paret  nllis  Qypria  legibus, 
nee  e  rubricis  Tems  amor  sinit 

74  ditrimam  Dr. 


in  STLYASUM  vm. 

T5      M  jüdicare.    Damnet  hio  me, 
damnet  et  ulteriiiB  fiitiget 
me  jure  Teno.    Poen»  mihi  placet 
Cedo  labeUom,  lux  mea,  blanditer 
et  nexoosas  coUa  circom 
90         stringe  manns  mea,  more  vinctt 
canli  procantis.    Tone  ego  Jus  meom 
amitto  IffitUB,  si  tibi  soaTia 
nefrendibus  sabinde  labria 
millia  mille,  Babella,  figam. 

Saayimn  XVI. 

Tota,  tota  BubeUa,  tota  pukara  ea. 
Onmes  deUcü»  Inbentiaaqae, 
omnes  blanditias  Caoetiasqiie, 
qaeis  rorat  Cypris  et  madent  Amores, 

6  prsBStat  nna  Rubella,  prsBstat  nna. 
Qnicquid  est  Yenemm  Cupidinimiqae 
in  toto  genio  Catolüano, 
quicqnid  est  Gharitiun  Novensünrnqne 
in  toto  genio  Secondiana^ 

10  illanim  quid  et  est,  quid  est  et  harnm 
in  toto  genio  Douziano, 
Tindt  una  Bubella,  vincit  una. 
Aspectus  probat  hoc  probantque  mores 
et  ifflbuta  lepore  lingua  largo, 

15  pne  qua  non  lepidus  lepor  vocandus. 
Hsec  uno  mihi  iasdnare  yerbo 
et  potest  animam,  potest  et  anrem. 
Quando  gutture  disserente  diYum 
blanditim  fluidas  amieat  auras, 

90  non  sie  setherium  sonat  melisma, 
cum  moUeis  Hecate  yagans  dioraas 
leni  digerit  in  meloda  planta. 
Non  sunt  bis  gemini  Uli  ocdli  oceUi, 

18  diMerenÜ  Dr. 


SÜATIA.  in 


Bed  sunt  aranim»  ftees  gemeO»» 

86  qniB  Yitam  mihi  dant  necantque  nmam. 
Non  sunt  anreoli  comsB  capüli, 
sed  sunt  moUicul»  comie  nmnelte, 
qneis  me  dolcacidiis  paer  catenat 
Nee  gen»  geminsB  gen»  Tocandn 

so  confiisaB  potins  roB»  vocand» 
et  diyergia  Una  florisucca, 
qnie  sna  allicinnt  amoenitate 
mentes  inretereantinm  prooomm. 
Quin  nee  ista  labella  sunt  labeUa, 

96  sed  sunt  propatnl»  labella  portie, 
per  qnas  extroit  introitqae  mrsnm, 
transmissore  corallino  canall, 
flamen  lene  soaveolentiB  am«, 
anra  messibas  emol»  Sabseis. 

40  Quin  nee  turgidula  Ula  sunt  papillss, 
£astu  tarn  nitido  sororiantes, 
sed  sunt  marmorese  pilse  Toeand», 
queis  pellax  Amor  inter  osculandum 
jussit  ludere  pendulos  amantes. 

45  Dlos  laeteolas  manus  diserte 
tamnos  dixeris  esse  nexuosas, 
queis,  velut  peridymenos  eolumnas, 
cireumnexat  amantium  laeertos. 
Sed  quid  cuneta  referre,  cuncta  pergam, 

60  quum  nee  cuneta  referre,  cuncta  possim, 
nee  ausim  quoque  vulgitare  cuncta? 
Heee  externa  fuere.  Sed  quid  intra? 
Intus,  intus  habet  Venus,  quod  opto, 
quod  meeum  teneri  petunt  amantes, 

66  pne  queis  extima  nulla  sunt  putanda. 
Pulera  et  extus  et  intus  est  Rubella, 
tota,  tota  Bnbdla,  tota  pulera  est. 


84  OTMiiiiMB  Dr.        4$  tamot  Dr. 


It4  STLYABÜM  Vm. 

Snavinm  XVE 

De  BnbelliB  effigie. 

Quioqnid  ad  ezterniun  potnit  fedsse  nitorem, 

Parrhasiana  tibi  contalit  omne  maniis. 
Csetera,  qnie  neqaeont  aiti  parere  magistno, 

qoBß,  nisi  qnisqae  ipse,  pingere  nemo  potest, 
6  ipsa  Rabella  mihi  corde  effigiavit  in  imo, 

impressans  animn  suayia  fixa  me». 
Sic  dominam  qaoviB  drcumfero  nomine  totam, 

extima  sub  braccis,  intima  corde  gerens. 

Snayinm  XVIIL 

Marmorei  digiti,  maniinm  par  noUle  qninnm, 

Yosqne,  alabastriyidmn  par,  o  ntneqne  manns, 
B»pe  qnibns  dabii  färtim  loqnitantar  amantes. 

Oris  inora  snam  sont  in  amore  vicem. 
6  Qois  pntet  in  Yobis  tantom  latitare  fororis, 

qusd  tarnen  adspecta  nil  nisi  mite  datis? 
Qaam  sua  forte  mese  firactoms  labra  Babellffi, 

labra  Cytheriacis  ebria  delitüs, 
ora  nimis  C!q>ido  conor  süffigere  sacta 
10      nnaqae  sat  menti  est  pangere  snaviola, 
snrgitis  et  totis  me  contra  viribus  ns», 

frostratis  timidis  labra  capidinibns. 
Sffipe  suis  etiam  mea  provocat  oribns  ora, 

poscit  et  amplexQS  me  mea  vita  meos. 
16  Gaudeo  moxque  capidineos  paro  circomplexos 

jamqne  mihi  videor  os  tetigisse  sacmm. 
Nee  metos  est  yestri.  Roitis  tamen  impete  ssbyo 

osqne  insons  trudbas  carpitis  ongoiculis. 
Virgineo  plos  sie  abspnlsns  Marte  üathisco. 
>o      Tota  cadit  spebns  mens  retrojacta  suis. 
Invidnlffi,  mea  quid  sunt  vobis  snavia  nox»? 

Sic  licet  immeritom  vnlnüicare  labmm? 
Jamqne,  qnid  in  tantas,  sdo,  yos  armaYcrit  iras: 

deboeram  vobis  snavia  prima  dare. 


SUA7IA.  iS5 

Snayinm  XDL 

Ut  tibi  oontinno  dem  ingia  soarn  labro, 

ezpetis  immiti,  chara  BobeUa,  prece. 
Quomodo  nam  dederim?  Com  me,  sea  deprocal  abstem, 

ex  ocolis  feriant  fulgura  dira  tuis. 
5  Sideror,  at  grandi  calamos  levis  attremit  icto, 

nee  capit  insabitas  pnpola  tensa  faces. 
Ergo  voles  a  me  tibi  talia  snam  figi, 

qnalia  vis,  petere  qoalia  sola  potes: 
deme  tnis  ocolis  feralia  fdlgnra,  ni  me 
10      sseva  voles  ocolis  exocobre  tois« 
aot  »terna  tegat  flammantes  palpebra  drcos, 

sdlic^t  imperio  res  caret  illa  gravi. 
Sic  tibi  parenti  dabo  talia  soavia  labro, 

qoalia  vis,  petere  qoalia  sola  potes. 

Snaviam  XX. 

Nil  ego  som  sine  te,  com  te  mox  omnia  fio, 
ilicet  es,  mea  los,  omne  nihilqoe  meom. 

Saavinm  XXI. 

Ista  soavia,  soavia  ista  vestra, 

qose  pr»  nectare  macteisqoe  conctis 

et  qoavis  dape  mattiaqoe  qoavis 

sestimo  magis  et  magis  petisco, 
5  ecqoando  negitare  sopplicanti 

desines,  mea  vita,  qoando  fiet? 

Cessa,  bella,  negare,  bella,  cessa, 

qood  nolli  negitant  amanti  amantes. 

Orexi,  videsis,  laboro  dira, 
10  orezi,  repota,  soaviorom, 

qoam  to  sola  domare,  sola  qoibis. 

Da  mihi  ovidolis  tois  labellis 

ad  jostam  satiem  firoi,  Robella. 

Sic  semper  satiabor  oecolando, 
16  sed  nonqoam  ezsatiabor  oscolando. 


136  STLYABUM  YHI. 

Quin  semper  sator,  esuribo  semper 
in  summa  sator  esoritione. 
Hoc  nnlli  negitant  amanti  amantes, 
et  hoc  tu  negites  amans  amanti? 
to  Post  tot  snavia  et  hsBC  et  ista  et  Qla, 
post  tot  snavia  mOle,  mille,  mille, 
dii  dent,  smnisatnr  nee  esoritor 
istis  immoriar  tois  labellis. 
0  quam  suaye  foret  mihi  perire! 

Suayiiim  XXIL 

Audiat  ipsus  Amorl  Modo  vana  quenmtor  amantes: 

»Cor  mihi  fiirari  suayia  nulla  queunt.« 
Vii  hie  &llacem  sorbfllat  ab  ore  liquorem, 

quem  alleyere  rudis  rustica  labra  proci, 
5  mox  clamat:  »Mea  yita,  meum  mihi  cor  rapuistil 

Hoc  tna  nempe  yalent  rosdda  basiola!« 
Fallitur  et  fallit  Yirguncula,  credere  noli. 

Et  iecur  et  cordis  omne,  quod  ante,  tenet, 
omne  sibi  omnis  amans  yult  credi.  Scilicet  hoc  est, 
10      si  yis  mendad  credere,  crede  proco. 
Yerba  ministrat  Amor  yolitantia.  Luditur  ille 

et  ludit  ficto  fictus  honore  deus. 
Mimm,  basiolis  si  perdi  corda  putantnr: 

aspectn  rapuit  mi  mea  yita  meum. 
15  Jam  sine  me,  sine  corde  meo,  sine  sensibus  erro. 

PersonflB  yeteris  mobile  Schema  yagor. 
Quod  si  forte  meis  sua  suayior  oribus  ora, 

sensa  mihi,  mihi  cor,  me  redeunte,  redit. 
Sic  ego,  sie  cor,  sie  sensus  unita  manemus, 
>o      unitus  maneo  donec  ad  ora  de». 
Quin  unita  tarnen,  quum  yellor  ab  ore,  manemus: 

sie  poteram  domina  totus  abire  mea. 
Ast  ubi  me  rursum  fatalibus  angit  ocellis, 

sensa  mihi,  mihi  cor,  me  rapit  atque  mihi. 
9ft  Denuo,  me  yacuus,  me  quaesito  nee  prius  ad  me, 

ad  domin»  labia  quam  redeo,  redeo. 


SUAYIA.  197 

Quid  blatiat  vaesaniu  amans?  Non  Mere  qvibo: 

»Cor  mihi  forari  suayia  nulla  qneont.« 
Cor  rapinnt  ocnli,  non  snavia.  Credite  mecum, 
80      oorda  ocnli  rapinnt,  snavia  restitnnnt. 

Soaviiim  XXm. 

Me  redama,  te  primns  amo:  yd  dOige  saltem, 
?el  modo,  si  non  vis,  mi  male  ydle  cave. 

Saayiam  XXIV. 

Oflcnla  roriflnis  totnm  stillantia  gnttis, 

ddides  aliis,  sed  mihi  s»Yitfa, 
qnid  fallendo  nimis  misemm  cmdatiB  amaatem, 

sponsa  negatnra  sobrere  snaviola? 
6  Tnqne  dolorifico  sdndens  me  lingna  snsnrro, 

lingna  medullitrahis  yiscida  glutinibos, 
quid  differs,  quod  Toce  dabas,  re  tradere  firma? 

Scilicet  altema  dasque  negasque  fide? 
Ergo  negare  dare  est?  Date  sed  modo,  qnod  negitatis, 
10      et  negitate  itemm,  mi  quod  abunde  datis. 
Hoc  dare  sit  negitare  modo.  Contentns  abibo: 

quod  mihi  sat  fodet,  istud  et  illud  erit 

Saaviam  XXV. 

Bubella,  qua  pol!  expolitins  nihü 

decentiusqne  sol  vidit, 
ut  illa  tracturit  favere  me  tibi 
nitoris  elegantia, 
6  inebriata  tota  gratiis  meris, 
placensque  castimonia; 
quod  unicum  magis  magisqne  te  probat. 

Pudica  pnlcra  foemina 
inusitato  cemitnr.  Nee  haeo  quidem 
10      in  una  millibus  datur. 

* 

XXY.   4  nitores  Dr. 


128  SYLYABUM  VIIL 

Decore  Cyprin,  ore  Palladem  pmis 

Charinqae  moribaB  refers. 
0  alma,  si  daretor  hsBC  licentia 

serenitate  com  tua, 
15  at  illa,  quffi  snbinde  melle  fascino 

amor  venenat  oscula, 
mihi  integmin  meo  Bit  ore  lambere, 

et  arbitratibas  meis 
modo  liceret  involare,  cea  libet, 
so      labella  vestra  ccelica, 
nee  nlla  temporis  seyeritas  mall, 

nee  imber,  sBstos  ant  geln, 
nee  expetenda  nox  amantibiiBy  nee  hoe 

dies  Yetu*et  improbns, 
n  gerensque  bella  lositantiboB  labiis, 

gerensqne  bella  dentibns, 
nihil  yerente  tale  te,  tnnm  sinnm 

protervoB  inderem  manu, 
Inbentiisqae  Yolverem  meis  eas 
ao      sororculas  papillolas. 

Sed,  0  padica,  qnid  rnbes?  Qnid  et  feris? 

Quid,  0  Bubella,  diffugis? 
Mane,  mane:  pudere  yocis  hinc  subit, 

amor  quod  extudit  mihi. 

Saaviam  XXVL 

Quid  me  transversis  stimulas  tarn  crebriter  hirquis, 

0  nimis  elato  diya  supercilio? 
Quid,  quoties  conor  propius  te  cemere,  dura, 

me  male  disposito  poUice  retro  fiigas? 
6  Ah!  mihi  quando  iavent,  si  sunt  cita  fulgura  oceUi, 

iratos  esse  fulmina  nonne  putas? 
Et  si,  quum  tecnm  licet  esse,  animam  traho  vix  vix, 

non  metuis  meme  te  sine  posse  mori? 


28  mAnam  Dr.        XXVI.  1  orebiter  Dr. 


SUA7IA.  129 

Saaviam  XXVII. 

Ut  meos  yestris  ocolos  ocellis 
blanditer  pascam,  mea  lax,  adesto, 
nee  tuum  plnres  aditnm  proterya 

differ  in  horas. 
6  YoMtor  tempns  dubio  rotatn 
cnmque  nos  illo.  Rigidns  dietim 
tnrbo  grandesdt,  tenuis  minatar 

mmpere  nervas. 
Prata  gemmatis  Yiduantar  herbis. 
10  Qoffiqae  matnra  segetes  arista 
dolce  ridebant,  yaco»  qaerantar 

napera  damna. 
Jam  vibrant  segros  sylose  capiUos. 
Mox  senex  flocco  rigidns  gelato 
15  obrnet  terras.  Morietnr  omnis 

firogifer  annns. 
Et  gravis  lentas  hyemes  senect» 
et  malos  formsB  patieris  annos, 
ora  flaccescent,  ocoli  rnbebnnt: 
so      tota  senebis. 
Dom  yegent  yires,  salit  et  mamiUa 
Iftva,  yivamas,  mea  yita,  jonctim 
postque,  sed  sero,  moriamor  onA 

et  tomolemiir. 

Suavium  XXVm. 

Ex  Oermanico  Opitii. 

Ad  patriam  Rabelle. 

0  locns^o  flayiis  gelidoqae  tenerrime  fönte, 

quo  se  Ifietificom  contulit  omne  decos, 
quo  conctse  stabolantor  opes,  quo  dulda  qaseqne, 

qo»  Phaöthon  mnquam  despidt  esse  bona, 
6  0  nrbs,  delidosa  domns  reginaqae  mumm, 

imperio  prestans  diyitüsqae  potens, 

11  qaerantar  Dr.        19  flaooeiaent  Dr. 

g 

Flonlng.  ^ 


180  SYLYABUM  Ym. 

sed  mage,  qnod  nostri  gennisti  cordis  asylnm, 

cui  gazffi  neqaennt  »quiyalere  Ditis. 
Patria  progeniei  ignosdte  mcBnia  yestm, 
10     .yerna  mihi  post  hdc  dvis  habere  labet 
Heic  mihi  post  placet  esse  domi,  cor  hoc  animumqae  hac, 

huc  solom  posui  resqae  fidesqae  meas. 
Quod  licet  haut  nollis  angar  sab  pectore  coris, 

te  mihi  tarn  canim  deseroisse  Larem, 
15  prae  tamen  illa  ipsam  potios  te  linqaere  malo; 

patria  namqae  mea  est,  quo  mea  vita  domi  est 

Snavium  XXDL 

Quid  fagis  ah!  semper,  YBBsana  Rabella ,  Beqoaiifteiii, 

quem  tamen  haat  potis  es  oorde  fogare  tuo? 
niatebravit  Amor  nostrom  cor  fibritas  iUnc. 
Sic  capis  in  media,  qaem  fagis  ipse,  faga. 
6  Siste  fdgam.  Fugis  ipse,  fogis  quem,  pectore  tecam. 
Sed  fuge.  Te  fagere,  dum  sdo,  nnlla  potes. 

Saayiam  XXX. 

Amoris  impatientia. 

0  Amor!  0  glacialis  Amor!  0  labrica  &tal 

0  niminm  &llax  virgine  nixa  fides ! 
Qu»  mea  tam  blandis  allexit  pectora  yisds, 

mi  male  diflexo  pollice  dizit:  Abi! 
6  Ah!  memi  talem,  perjora  Babella,  repolsam? 

Sic  licet  in  fidom  sssvins  Ire  capat? 
Quid  cmdor?  Moriar!  Certam  daplicat  mora  mortem. 

Ohara  venit  misero  gratia,  posse  mori. 
In  lacrymas  fimstra,  torrentior  amne,  resohror. 
10      Sabmergar  lacrymis  protinos  ipse  meis. 
Quid  javat  infidis  suspiria  credere  yentis? 

Floxilis  ah !  ammam  ventilet  anra  meam. 
Mille  modis  morior.  Tamen  hant  exstingoor  in  Ulis. 

Sic  spissa  lentas  transeo  morte  neces. 
15  At  dea,  qna  sine  nee  morior,  nee  viTere  possam, 

redde  mihi  vitae  libera  iora  mes. 


SUAYLL  131 

Ant  mecun  morere,  aat  cnidelem  dejioe  mentam. 
Vivere  si  sine  te  debeo,  malo  mori. 


Bnaviuin 


♦.♦« 


Rabella,  palcritadinis  coagulom  miiyers», 
referta  pixis  enthei  firagrantia  padoris, 
madulsa  nectaris  meri,  nitoris  offidna, 
mednlla  castünonise,  placentiss  spedllam, 

6  amnssis  Aphrodysie,  Cnpidinnm  theatmm, 
cor  omnis  elegant!»  jecnrqae  Gratiamm: 
tibi  Javenta  virgines  per  ora  pingit  annos, 
at,  edacata  yemnlo  Fayonii  tepore, 
niyale  simplid  capnt  mbore  temperatoin 

10  rosa  ezplicat;  yelat  pati  fayoris  ülecebra 
serena  bellis  igneo  snperbit  in  corymbo: 
labella  sie  corallino  cmore  yulnerata 
genaeque  discoloribns  repnrpnrant  capHlis. 
0  ampla  gaza  prodigi  fayentiis  Olympi, 

16  Rubella,  quo  tuo  rapis  nitore  sideratum? 
Inebriatus  eyolo  tu»  madore  laudis, 
ut  Impedita  crapula  grayi  parens  Amomm 
remissa  crora  yix  trahens,  labella  semipansa 
repente  cum  natatiU  sono  sopore  linquit. 

Suayiom  XXXIL 
De  serto  Bubell«. 

Ex  Sarbieyio. 

Ipsa  Corona  rosa  est  Chariü?  Charis  anne  ooroiUB 
ipsa  rosa  est?  Charis  est  ipsa  Corona  rosse. 


««I 


Saayiom 

Bobellfie  capilli. 

Viderat  ut  domin»  zephyros  in  crine  Jocantas, 
confnsisque  auram  luzuriare  comis, 

quäle  tremit  pinus  summis  agitata  capUlis, 
quäle  seges  lubricis  nietat  etesiolis: 

9» 


183  SILTABÜM  Ym. 

6  trayolat  et  nitidam  Teilens  ait  Ida  eapronam: 
Gomptior  h»c  potent,  polcrior  esse  neqnit 


XXXIV. 

In  eosdem. 

Anreoli  radii,  rntilos  qnos  dedalas  ignes 

spargere  de  fdlvo  vertice  iossit  Amor, 
qaaliter  ostrinis  gemmans  Tithonia  malis 

fdlgurat  £00  gurgite  mane  noTnm: 
6  Yos  maturato  semper  flavetis  amicto. 

Heic  calet  SBstates  broma  medinma  mens. 
Sdlicet  ut  patolos  non  noto  semine  campos 

Cypria  virginei  sevent  ocdpitis, 
»Cresdte  perqne  annnm  bene  matnrescite  totom, 
10      YOS  decor  »ternns  ooncomitetnr«  ait 
Dixerat  et  tepidas  halabat  ab  oribos  aons, 

qaaliter  a  zephyris  mollibns  ann  tremit 
Has  paer  in  vitreas  mirans  concrescere  gnttas, 

gemmatom  dominse  dum  videt  esse  capnt, 
16  anrea  cnm  claro  solvebat  labn  cachinno: 

0  dea,  splendidnlffi  firactos  hie  esto  com». 
Hos  procos  uvidolo  domin»  de  yertice  lingit, 

com  premit  irriguis  snayia  sen  comis. 

Lacidnlffi,  rores  mihi  non  negitate  potentes. 

90      Qnod  yestros  ignes  tempent,  homor  habet 

Saavium  XXXV. 

Lax  toa  porporeas  color  obsidet  on  genasqae, 
iUe  sed  est  gelidi  sontica  canssa  mei. 

Suaviam  XXXVL 

Oculi  Rubelke. 

Mortale  sidos,  terrenm  duplex  astmm, 
flammiyolffi  facnl», 
gemella  cristalli  yitra, 
sororinm  par  luds,  aorei  frontis 
6  marmoresB  yigües; 


SUATU. 

n  Tera  promulgat  medeiu 
obtatniqne  Jodid  fides  credit, 
dlBColor  estia  aqua, 
princ«ps  volata  Inddis 
10  tot  Ijmfa  TalviB,  efficax  flaor,  psm 


Sed  qnas  flagrare  tnin  Pharos, 
quo8  cerno  sontUlare  flammeos  ignes, 
TOS  nbi  contmtn 
b      tenace  Instro,  papnln? 
Salvete ,  venee  genB  amica  natnna, 
qnoi  elementa  perempto 
faoBtes  amicat  jnrgio. 

SaaTinm  XXXVU. 

Diva  tace,  sen  docta  fides  percmris  ebnrnaa, 

BflD  canis  argnto  gnttnre,  diva,  tace. 
Fing  tna  me  magico  comimpit  gvttore  lingoa, 

ezcantant  animum  fasdna  verba  menin. 
i  Qois  patet?  in  blandis  acor  est  concenUbnB  »ger, 

Sic  aloa  miscet  sacchara  scceTns  Amor. 
Desine,  dUanior  cntciabilitatibas  atris. 

Hnc  mela  sunt  aninua  camificiita  mes. 

Interea  fiiscam  singoItanB  Carmen  hiolco 

10      et  bibolis  Ucrfmis  ora  genasqae  rigo. 

0  ego  Bi  ]afeTyma  te  sie  inovisse  Talerem, 

oen  per  me  modnlos  confids,  Ida,  tnosl 

SDRTiom  XXXVm 

Lax,  efauT  Attalicmn  vincont  tos  colla  nitorem; 

pectora  sunt  S^Tthica  candidiora  nive. 
Scilicet  illa  tois  respondent  omina  sensis; 

dorior  ah  I  ebore  es  frigidiorqse  niTe. 

fiDaviam  XXXIX. 

0  i^Tiifnm  fnjmn  mera  mete, 
cd  Taleo  bene,  eai  male  pereo, 


134  SYLYABUH  Vm. 

es  nbi  bona,  bene  mihi  fit; 

ubi  mala,  male  gemo,  misere  orador. 
6  Gemina  gena,  gemini  ocoli, 

labiola  gemina,  gemina  brachiola, 
gemina  nitidivida  manne, 

niveola,  rigidnla,  lepiditomida, 
gravidnla  gemina  papnla, 
10      dnplida  mihi  mala,  bona  dapUcia, 
pront  ea  bona  malave  snnt, 

nbi  vagor,  nbi  lateo,  nbi  edo,  nU  bibo, 
nbi  lacrymor,  nbi  taceo, 

nbi  cnbitnm  eo,  nbi  rerigilo,  parinnt 

Snavinm  XL. 

Ecqnid  mendad,  refiracto  sdiemate,  vitro 
credifi ,  in  adspectns  officiosa  tnos? 

Si  tibi  non  tanti  est  Mad  fidere  fonnft, 
Pandiaris,  bis  oenlis  te  speculare  meis. 

Qnalis,  cnm  medios  emensns  Osrnthins  orbes, 

snbteijacentes  despidt 
marmor  et,  et  terras  volncremqne  dtatior  nrget 

loris  qnadrigam  flammeis 
6  et  radios  contra  refractos  seevior  igneam 

polo  meridiem  jadt, 
virgo  minora  fiirenti  opponens  Inmina  Phoebo 

andad  Instrat  pnpnla, 
degener  in  liquidas  ocnlns  flnit  nndiqne  ripas 
10      hirquiqne  lacrymis  plnnnt: 

sie  tna  vidno  cnm  Inmina  contnor  ansn, 

ab  ef&cadbns  rogis 
obtenebror  validoqne  oenlis  exdtns  ab  igne 

amams  emanat  latex. 

XLI.  8  «adaoe  Dr. 


SÜAYU.  135 

15  0  mea  quam  largis  distingoitis  imbribiis  ora, 
crudsB  doloris  fili» ! 
Stringite  prob!  flammas,  lacrym»;  lacrymaaye  potenter, 
0  flamma  fortis,  ebibe! 

Saayiam  XLII. 

Frigeo,  sndo  simnl;  gemo,  rideo;  oonddo,  rabsto; 

langneo,  convaleo;  somnio,  sterto  Tigil; 
demorior,  redeo;  jngi  vertigine  gyror. 

Autor  tarn  varii  torbinis  ona  Chans. 

Snaviom  XLIIL 

Marspiter  omni 

8»7it  in  orbe; 

Bffivit  in  orbe 

Cypripor  omni. 
5  nie  sariseis, 

iste  sagittis, 

fohninis  ambo 

igne  potentes, 

ille  tonitm, 
10  hie  ocolorom. 

Fare»  Bnbella, 

cni  damus  homm 

nomina  nostra? 

üsque  triomfEit 
1»  vnlnere  cmdos 

ille  mncronis; 

bic  labiomm 

ynlnere  mitis 

nsqae  triomfat. 
to  Fare,  Bnbellai 

cni  damos  horom 

nomina  nostra? 

Trox  scatet  atra 

morte  Oradivns: 

ZLI.  17  Btriognite  Dr. 


136  SYLYABUH  Vm. 

t5  borte  Gnpido 

dox  flnit  ampla. 

Mors  iU  certa, 

heic  mera  vita. 

Fare,  Rubella, 
so  cui  damos  homm 

nomina  nostra? 

Anne  Oradivo? 

Fare,  Babella! 

Saaviiun  XLIV. 

Merace  jambe,  csBcnbis  merador  merads 
nitente  delicatior  canicoli  cocollo, 
glabri  flnente  IsTior  caticula  sdnri 
et  anseris  tenellola  venostior  medulla, 

5  genii  madnlsa  Donzici,  madnlsa  Barthiani 
amorque  primns  Heinsise  Yennsque  prima  landis, 
cui  per  impares  grados  Cupidines  jocosi 
lenesque  Gratise  exprobrant  pedesque  daadicantis 
fayis  plannt  Hymettiis  et  Eyü  saliva, 

10  iambe  pure,  pnrimis  super  nivemqne  daris 
yennstnlse  mannscnlis  adsemnlns  pnellsB 
beryllinisqne  concolor  labellnli  RnbellsB, 
adesto,  solitndinis  levamen  higos  nnnm, 
videre  dum  meam  diu  nimis  vetor  salutem. 

15  Abi  meamque  millibus  salutibus  salutem 
revise;  sive  patrios  thymum  legat  per  hortos 
domive  pingat  aureas  acu  valente  telas 
vel  involuta  fessulos  toro  redinet  artns, 
pecuüare  suaviter  meridians  grabato. 

80  Abi  redique  millies,  sublatus  et  revedius 
Yolucribus  jocantium  rotis  etesiarum. 

Saaviam  XLV. 

Nexuit  hos  mea  lux  crinali  vimine  cirros 
indnxitque  meis  crinibus  ipsa  suos. 

XLIV.  3  soicuri  Dr.        XLV.   1  scirrhos  Dr. 


Sdlicet  angiuto  non  deficit  onüne  fiwtiim: 
Bic  ero  csptiTus  illini ,  iUa  mei. 

8nnima  XLVI. 

Jamqne  sat,  pnto,  sat  soaTiatnm  ett. 
Et  quid  soaTÜ,  quid  Juvant  amantea, 
sola  Boavia,  euaria  »Titerna! 
Ant  quid  sunt  ea  Bttavia  nritArna? 

b  Dapea  Tantalece  Hidsqve  gaze, 
quo  lentaa  modo  commoTent  Balivaa 
nee  pacant  anininm  nec  fBBophagnnL 
Sic  Bont  snaTia,  Bi  negatnr  illod, 
prtb  quo  Boana  BUSvia  haut  TOcauda, 

it  pne  quo  non  mage  snavitaB  mans. 
Htec  pnelndia  sunt  snaTitatnm, 
qnoB  pne  BoaTiolis  amant  pnelle, 
quae  pro  BtuTiolis  petant  pnelli. 
Biga  vinnla,  meUiplena  biga, 

IS  vos  non  degener  ille,  coecns  ille 
Baadavit  Amor,  nec  indecenti 
Cypris  proseda  volneraTit  ictn. 
Non  frans  callida,  non  libido  aporca, 
qnffi  mentes'  tnrianB  levis  jnTflntn, 

»  cogit  tramite  deviare  jnsto, 
Bed  mens  ingenni  tenax  padorls 
et  parere  Dei  parata  pacto. 
Jamqne,  sponse  noTelle,  ter  Tennit«, 
jam  cnncti  tibi  dii  {avent  denque, 

ib  jam  licet,  licnit  qnod  ante  nnmqnam. 
Jamqne,  sponsa  novella,  ter  veniuta, 
et  cnncti  tibi  dii  favent  deaeque 
et  tibi,  licnit  quod  ante  nnmqnam, 
jam  licet,  magis  atqne  post  lioeUt, 

10  qnod  tnto  tenerä  licet  maritia, 
qnod  Eibi  jnvenes,  qnod  ei  pnelln 
noctes  atqne  dies  imaginantnr; 


138  SYLYABt»  Vm. 

qvod  Tis  fix  JoooBerü  Fhaleiiei 

audebont  potenmt?e  mlgitare, 
85  istud  nempe,  qood  ex  prods  maritos 

liberisqne  noTOs  &dt  parentes. 

Ite  vintila  Uga,  Uga  casta, 

parentom  decus  et  decos  nepotom, 

0  yestne  nihil,  o  deeste  parti, 
40  nee  Yos  Callere  spes  decet  nepotom, 

nee  tot  YOta  patromqiie  patri«qiie. 

nie  snavia,  snaTia  illa  casta, 

tot  sospiria  pora  gandiomm 

et  f ervenB  genialis  iUe  lecti 
46  omni  crimine  liber  appetitos 

YohiB  pignora  patri«qiie  dfes 

non  yano  meditantnr  aognntii. 

Dithyrambus  in  pompa  miptialL 

Nnnc  jüvet,  Thaleia,  docto 

otiemor  in  recessn, 

qua  per  arva,  qoa  per  hortos 

garriens  anfractaoeis 
6      Plissa  nanfiragatnr  nndis, 
qoa  Roseta  perlabasdt  amne  pnro  Lipiica. 

Huc  veni  nntante  festam 

impedita  fronde  fronteoL 

Ginge  zonam,  some  soccom 
10      atque  tota  nuptiales 

imitata  veste  pompas 
enite  conchyliatis  nndiqnaqne  snpparii. 

Linque  Pymplam,  linque  FhoBbuni, 

mitte  bis  quater  sorores. 
16      Farce,  yirgo,  Flaodana 

temperare  lege  diordas. 

Pendeant  ad  tempns  nnco 
coriosa  diligentis  plectra  SazUerii. 

Blandiora  delicati 
to      Bistra  nos  decent  CatoUi. 

Sponte  fasos,  arte  nolla 


SÜATLL  ISe 


ditbyraxDbiis  optat  hymnoSi 

cuins  argatom  canora 
voce  saltom,  prata  coius  ore  penonaUsniB. 
t5      Ergo  dum  decliviori 

libra  pendit  lance  solem, 

dum  Dovercalis  Novembreis 

BCorpiaB  remordet  horas, 

dum  sagittator,  senentis 
80  canns  imperator  anni,  lora  firenal  tempori, 

insolenter  aora  Temo 

spirat  auctomnalis  ore. 

Lene  confnsi  Britannis 

tortiles  ApeUotiB 
86      stridnlis  illimis  sethrsB 

eremigant  alis  apertas  tramites  FaTOniL 

üt  tepentis  aura  Miji 

cespitantes  crispat  undas, 

sie  maritandis  Eljrster, 
40      obyius  Plissn  flnenUs, 

ore  corriTator  udo 
mille  gerris»  mille  mansis  oolloqnans  BingoltUms. 

Vitreom  cacuminosa 

verrit  alnus  fronde  coehun. 
46      Omus  omnm  complicatis 

oscolator  in  racemis. 

Omnis  arbor,  tota  silva 
inquieta  tertiatis  nuptorit  siuvirüi. 

Lubricnm  reyerberatus 
60      cespitem  cespes  flagellat. 

Saltos  omnis,  cuncta  mra 

tinnnlis  etesiamm 

perstrepunt  late  cachinnis. 
Tota  nil  Novembre  spirat  nniversi  macUna. 
66      Sie  fortis,  seqons  ille 

fhlminantis  pr»tor  aal», 

arbiter  deos  deonun, 

ille  suayis,  ille  blandni 

pnsionnm  dux  Amomm, 


140  SYLYABUH  Ym. 

60  ille  nanomm  pnsillos  sigiiifer  Gapidiniim, 

qua  sepnltas  Indiano 

ponit  mtioiie  plantas, 

ilicet  veniistat  omnem 

Viva  Chloris  offidnam, 
65      ilicet  tellore  rompit 
mille  culmig,  mille  bulbis,  mille  Flora  florOms. 

Hinc  amasios  padentes 
*    albicat  nardssiu  inter 

anemonas,  inde  folvo 
70      fulgurat  crocos  galero, 

inde  calthsB  nnpta  bellis, 
inde  ridet  omne  pictis  pnrpnrans  tapetUa. 

Ipse  totns  invidendo 

Bericatns  ardet  ostro, 
75      totos  adspid  serenos, 

dum  rabro  prognata  cono 

crista  snrgit,  dum  jabamm 
margines  ttunoltuosis  ventilantnr  Afrids. 

Nunc  jocatur,  nunc  cadiinnat. 
80      Nunc  ph)terva  geetientem 

calce  Iffitns  tondit  oram. 

Nunc  volucres  sponte  flexa 

cnspides  Berit  catcga, 
ynlnerans  resibilantem  dara  gesis  niheram. 
85      Pone  pmnilam  novdlas 

ludit  inter  agmen  herbas; 

ipsa  pone  füsa  drcmn 

mille  tormis  gaadiomm, 

ludiorom  mille  castris, 
90  alites  adnrget  albas  tot  parens  infantiom. 

Sponse,  prodi,  belle  sponse, 

quo  verecandsB  sorores 

dodius  nil  arbitrantnr; 

sponsa,  prodi,  bella  sponsa, 
85      ona  rari  norma  polcri, 

68  niter  Dr.       SO  poterra  Dr.       87  ladis  Dr. 


SÜAYIA.  141 


ipsa  qua  nihil  venustas  pnedicat  venastiiis. 

Cernnus  vobis  vegentem 

annns  indoit  javentam. 

nia  vobis  spirat  anra. 
100      nie  canas  congelatis 

mjrstacas  vobis  pmin» 
Enras  abradit  resompta  veris  almi  forpice. 

Floricondas  fauce  picta 

MoItis  ractat  proinas. 
105      Alba  cipentis  ligostara 

deplannt  ab  ore  Cauri; 

ocimisque  pro  procella 
pFoqae  nimbo  rorulentis  niogit  Auster  liliis. 

Ite,  qua  jaconda  polcher 
110      castra  metatnr  Gapido, 

militat  qua  pmniloram 

imperatriz  filiomm; 

ite,  qoa  snperba  vestr» 
consecrata  dignitati  dismicant  tentoria. 
116      Qoam  supina  copnlandis 

calce  flactuant  Amores, 

ut  mbentes  fronte  prona 

excipit  Diona  sponsos, 

ut  volentes  arte  nota 
190  federans  dexteas  mariti  jora  cedit  ordinis! 

Sudos  acta  ludibundsB 

voltas  approbavit  eethrsB. 

Rore  pota,  rore  coeli, 

stridolo  fritinnit  ore 
115      lubricum  dcada  Carmen. 

Dil  per  arva,  dii  per  anras  grez  hiolcat  alitom. 

Cnrrit  applansum  natatrix 

amne  collisn  petramm 

Nais  eloquentiore. 
ISO      Gandiomm,  lodiomm, 

posionum  vnlgns  omne 

181  pafionam  Dr. 


149  SYLYABÜMTm.  SUAYIA. 

mutiiis  aggratnlaator  baaiatioiiibiu. 

Filias  Empanda  dives 

messis  hörn»  fert  placentae, 
185      expedit  Pomona  fniges. 

Eachyus  sabporpnrantes 

dividit  matonis  uvas. 
Qua  videtis,  stat  referto  plena  oornu  Copia« 

It  jocantis  anra  Tenti 
140      per  vireta,  per  roseta 

atqne  lasdvo  remordet 

snpplicantes  ore  flores. 

Qoaque  panditnr  cabile, 
spargit  omne  santolina,  spiorgit  (HDUie  toUpii. 
145      Jamqne  sat  diu  morantem 

pellit  hespemgo  solem. 

Fessultt  foscantnr  aar». 

Candidata  noctUacom 

ordinat  regina  vnlgas. 
160  Prona  scintillat  serenis  nox  abiqne  orinibns. 

Snsatensis  sidas  orse, 

magne  Galeni  nepotom; 

Lipsiffi  Corona  pnbis, 

strenui  propago  Baldi: 
155      par  padicom,  par  venostiim, 

par,  qnod  »quales  maritant  jngiter  InbentiiB, 

itis  et  vobis  dicatam 

occapatis  ambo  noctem. 

Interim,  qnod  expedibit 
160      atqne  Yobis  atqne  vestris, 

qnod  negatis  atqne  ynlüs, 
Biderale,  sed  latenter,  temperat  qr&odrinm. 

184  fort  Dr.        186  frogaa  Dr.        168  oeapatit  Dr. 


143 


SYLVARUM 


LIBER  IX, 


IN  ODO 


MISCELLANEA. 


Clarissimo  Yiro  Henrico  Arningo  Rhetori  Et  Doctori  Glas- 

sico,  IntimflB  Admissionis  Amico,  Pro  Mei  Absentis  Amore 

Ubivis  Et  Semper  Exhibendo  Veteri  Yotoram  Forma  L.  M.  Q. 

Inacribo  Paulas  Flemingus  Hartensteinias. 


144  STLYABUM  DL 


MISCELLANEA. 


1.   Are  Scbönburgice  ezstnictaD  a  Paulo  FlAming, 

Harttensteiii.   BIDCXXX. 

1.    Ad  Charitas. 

Qnis  dabit  tristi  mihi,  triste  damnom 
foneris  flenti  properi,  melisma 
triste,  qnis  Carmen  dabit  in  canentis 

flebile  guttor? 
6  Nympha,  non  tnrpi  generata  Yolgo, 
njmpha,  baronis  Jove  rapti  Hagonis 
nata  Schönborgi,  yidoata  viv» 

protinns  aar»  est 
Ibis  ad  primos  properans  Eoos, 
10  ibis  ad  serös  (labet  hoc?)  Britannos, 
hoic  parem  doteis  snperas  paeUam 

non  reperibis. 
Hanc  vennstabat  facilis  Venustas, 
hoic  bonse  moltom  Veneres  favebant, 
15  hojus  e^Yoltn  nitido  Cupido 

crebrior  igneis 
flabat  accensos,  nee  eos  inaneis. 
Sensit  hos  Schönborgiacse  nitela 
Janas -Henricos  radiosa  gentis, 
to  sensit  amicas, 

sensit,  at  sensit!  facalas  Amoris. 
Jam  nil  heroi  snperest  dolenti, 
qoam  at  sosb  tristis  gelidos  amic» 

dadat  ocellos. 


HISGELLANEA.  145 

s5  Ergo  Bi  Yobis  Venus  et  Vennstas 
usqne  sunt  cordi ,  caput  atque  charum 
poenitet  tos  et  lacrumse  vocantis 

si  qua  potessunt, 
huc,  rogo,  trinsB  Charites,  venite, 
30  lachrymis  nostris  sodee  venite 
vosque  nostris  induitote  threnis 
numine  prompto. 

2.  Sponsus  ad  Sponsam. 

Animnla  mea  nitidivida,  rosida,  tenerula 

animitraha  mea,  Yenere  nitidior, 
fngis?  abis?  ahl  ah!  penetnjecora  fiiga  tua,  tnus 

mihi  cerebrimovus  abitns  obitns  est. 
5  Tumuli  socius  ego  tuus  ero,  mea,  mea  qu»  eras 

dto  thalami  socia.  Lacrumorl  abeol 

3.  Idem  ad  Hyemem. 

Dive  frseniger,  horrido 
frseniger,  pelagifreme, 
asperis  Aquilonibus 
vecte,  torvituens  bruma, 
5      quoi  liquor  niveus  paret, 
qusß  gelu  tremulum  paris, 
qu8B  fluenta  nivipluo 
spiritu  glaciabas, 

seu  plagis  borealibus, 
10  sive  Sarmaticis  jugis 
hac  mis,  dubise  comas 
arbori  tremulanteis 

stemis:  adtuanumina 
omne  terrirepum  genus 
15  contremiscit;  ad  \mc  stnpet 
latipectora  tellus. 

Ver  venit,  fugiens  fügis. 
Heus !  senex  male,  quid  mihi 

FtaniQf.  \Q 


146  SYLVABUM  EL 

ver  meam  rapis?    Ah!  mihi 
so  ver  meam,  rogo,  redde! 

4.  Ad  Parcas  Sponsns. 

Qaom  mea  vita  gravi  macerata  dolore  medulliB 

languesceret  sub  intimis,  vix  et  polnm 
itarientem  animam  jarnjam  moritnra  trahebat, 

nee  fongeretur  lingoa  muneris  soi; 
5  quam  poteram,  calide  flens  plnrima,  Bospirabam: 

0  Parese,  amasise  mese  compercite! 
Nolla  sed  a^jatom  veniebat  Parca;  Maria 

efflabat  aegrom  Juiiana  spiritom« 
Tale  videns  a  me  extemabar  et  ezdamabam 
10      iratas  atqae  tristis  hone  vocis  sonom: 

Parea  mihi  quoque  nolla  mihi,  volo,  parce,  sed  aaffer 

hoc  qniequid  est  languentis  in  me  spiritns. 
Quid  facitis,  Parese  fatuse,  qaom  parcere  jastam  est, 

non  parcitis;  sed  parcitis,  qaom  non  placet? 

5.  Ad  Mortam. 

Dementis  anne  Morta  ?  Morta  dementis? 

Yel  csecatis  tnrpata  visnm  amaorose? 

Torpeis  vetellas,  fas  erat,  podagrosas, 

cachecticas,  pleariticas,  vetemosas, 
5  edentalas ,  bronchasqae  gramiosasqae 

attasqne  ragosasqae  lasciosasqae 

et  laridas  tabo  vel  incita  torpeis, 

qoeis  invocare  millies  dio,  nocto, 

ad  qoas  tamen  nee  advocatus  odcedis, 
10  te  perseqoi  bidente,  fas  erat,  dico. 

Econtra  sed  poellolis,  sacris  Idse 

poellolis,  rosilloKs,  papiUatis, 

lascivientibos,  protervolis,  aptis 

dissoaviationibos,  toris  aptis, 
15  amasiis,  amasiis  venostillis, 

qoid  indolgere  fas  erat  joventotis 


MISCELLANEA.  147 

te  longioris.   Ast,  maligna,  denonnas 
sequi  refractor  ordinisque  normseque. 
Quid  jadid  de  te  feram,  sat  band  noTi, 
so  dementiasne,  Morta,  niimTe  CACultes. 

6.  Ad  Auroram  sponsus. 

Matata  mater,  aoretun  poli  decos  rabentis, 
pertsßsa  qu«  refolgido  toi  senis  cubili 
exis,  taos  et  millibus  per  »theram  capülos 
anfractibus  spargis  levem  toisqne  porpurillis 
5  ocellulis,  pnelliil»  labellolis  colore 
simillimis  venustolffi,  fastu  snperbis  alto, 
fruBtra  venis:  Tbanmantidem  nomquam  meam  yidebis. 

7.  Idem  ad  Solem. 

Sol,  Clara  mondi,  clara  celsi  fax  poli, 
decnrsitator  coemli  coeli  celer, 
auriga  lucis,  Imperator  tempomm, 
qni  mane  summo  tincta  molto  tempora 
5  auro  protendis  e  salo  et  tao  essedo 
snbTectos  aorigas  per  setbr»  semitas, 
adasque  coeli  concavi  cacomina 
rursusque  mergis  fessolos  aquis  eqaos, 
cras,  cras  redibis:  at  mens  sol  non  item. 

8.  Ad  Lunam. 

RosddsB  regina  noctis, 

quam  mutoata,  non  tna,  non  propria 
luce  Instras,  Noctilnca, 

perennidiva;  tu  satellitiim  taga 
5  saltitantium  diorea 

stipata  latus  moUe  surrigis  caput, 
flebili  et  per  omne  canta 

stans  triste  oceli  oompitom  spftrgis  jubaor. 


148  SYLYABUH  IX. 

Quäle  nee  foisse  credam, 
10      imaginosa  quem  saom  Thisbe  jecor 
ense  percolit  jacente. 

Tu  rore  lacnunas  novo  prodis  tuas. 
Pallor  ora,  pallor  omne 

corpus  colorat.    Qosere,  quere;  non  toi 
15  invenibis  osqoe  canssam 

paUorä:  auffogit:  mauetns  pallida. 

9.    Sponsns  ad  Venerem. 

Noctinnncia  vespemgo,  puro 
longe  splendidior,  Cytheris,  anro, 
cunctis  lacidior  Cypris  smaragdis, 
Omnibus  radiantior  beryllis 

^6  et  concüs  mtilantior  pyropis; 
tu  levi  peragrans  cavata  planta 
per  cacomina,  singulis  soporeis 
snades  moUigrados  snb  axe  vivis. 
Squamosnm  pecus  a  vagatione, 

10  accnbans  scopolis,  snave  dormit. 
Tu,  tu  plomipedeis  vag»  phalangeis 
torbse,  carmine  fessolas  diomo, 
tu,  tu  sylyiyagos  tenebricosis 
hinnolos  reficis  favens  sab  antris. 

15  Te  grandseva  parens  comas  mbente, 
mtris  saucia,  scissa,  fissa,  fossa, 
ab  ama  fodicante  feriatnr. 
Te  sndoriflaos  vocat  colonos 
et  qu8B  perdia  rosticella  rorat: 

so  Audi,  mater  amata,  mater,  audi! 
Deleri  pateris  tunm  nitorem 
et  com  lomine  nomen  impediri? 
Quis  reddet  tibi  Jnliam  Mariam, 
a  qua  ceu  radiantior  nitebas, 

t5  ejus  et  propriam  facem  ex  ocellis 
augebas?    Age,  diva,  diva  mater, 
£ac,  quod  optat  amore  mens  flagrante 


MISCELLAITEA.  149 


sancia,  ebria.    Quam  micare  terra 
hactenns  Yenerem  meam  stapebam, 
30  cras  mirer  mtilo  nitere  coelo. 
Ejus  condnplicata  Ince  folge. 
Sic  toam  mage  sie  üacem  Jnvabis: 
sie  meam  mage  sie  cracem  levabis. 

10.  Ad  Violas. 

Romificanda  soli 
vos  decora,  vos  recentis 
veris  recentes,  bellul»,  yennstol» 
filiolse,  violae, 

5  mane  sommo,  mane  primo, 

qnom  nigricantis  Phosphoms  crepnscnla 
noctis  abire  fadt 
et  colore  porpurissat 
matüta  msso  pervii  yalvas  poli, 
10      vos  vigilatis  item 
ebriaeqne  ronilento 
hiascitis  madore«  noctis  iBlio. 
Quam  toties  toties 
Bvavitate  fascinantis 
15  sneratis  inyitare  odoris  illice, 
Yos  bona  virgo  fagit. 
Hoc  honoribos  supremis 
fayete,  tympo  pnrporate,  cnrrite. 

11.  Sponsus  ad  Aedones. 

Levipes,  aligenila  cohors, 

nemorivagnla,  varia  loca  peragrans, 
agite,  hilarisona  melea 

cito  dto  reprimite,  rogo,  reprimite. 

6  Alia  dato  melea,  tener», 

gemitipara  date ,  date  lachrymicia, 
tremnla  date,  date  qnemla. 
Abiit  animula  mea,  abiit,  abiit! 


150  SYLYABUH  DL 

Avium  agite  alia  genera, 
10      fugite,  refagite  remigiolo  agili. 
Rnite,  melea  cmeribos 

canite,  recinite  melea,  gelidulis, 
melea  pia ,  gemitipara, 

melea  qaerala,  lacrymida  melea. 

12.    Lncas  ad  apicnlas. 

Rorilegse  Cereris  paell», 

stimnliferse ,  aligerulse, 

qnom  caput  Oceano  rosidom  vago 

diva  pndoricolor 
5  extnlit  et  radiispuis 

anreas  aurea  Cynthins  eqnis 

lora  adaptat, 

vos  süscitata?  Inmine  roscido 

adusque  moltam  stertere  nescisB 
10  solem,  sargiüs  eqne  sacciplenis 

mellificinis 

proditis.    Aut  Trinacris  ad  cacomina 

vioUcoma,  thymogemla,  rosifera 

Ryhhß  vel  ad  Cecropii 
15  jaga  Yiridia,  nitidula  juga 

volitatis  Hymetti, 

e  patnlis  alabastris, 

rore  tmctis,  rore  coeli, 

snave  nectar  sagitis. 
so  Imprsegnatse  taU  sncco, 

sncco,  suaTiore  vino, 

halantiore  nardo, 

domidlia  repetiüs  agiles 

et  dolcem  evomitis  dtsß  madorem 
25  atque  iternrnque  itenunque  itenunque  itemmqae  volate 

totiesque  revortimini  celeres 

torgidulffi,  ebrioke,  gravidute. 

* 

26  reyortimi  Dr. 


MISCELLAKEA.  151 


MeUisugnlffi  volncres, 

vestras  figite  mellis  officinas 
so  vestras  ponite  nectaris  favissas 

hoc  ad  MariaB  Joliaß  marxnor, 

nidificate, 

mellificate, 

et  si  qais  est  virorom, 
85  si  qnsß  vel  est  virarum, 

qui  lacrometar  nitro, 

qnse  lacrometar  nitro 

Jnlise  Mariffi 

exuvias  miseras,  gelidnlas, 
40  hoic  largipromsß  nectar  istod, 

nectar  istnd  invidend» 

dolcedinis  donate. 

1 3.  Ad  Zephyros  sponsns. 

Satellites  seri  tenelli  vesperi, 

mollicnli  zephyri,  zephyri  leviceUi, 
qni  termino  blandimini  mitissimnm 

soUs  ab  hesperio,  per  et  omne  snsnrro 
5  eremigatis  vemnlo  terr»  solnm; 

vos  pavidos  piceee  tremnlo  pede  crineis 
cacnminosse  tnnditis  vel  roboris; 

yos  trepidis  trepidantia  mille  flnenta 
anfractibns  distlngvitis.    Yos  obsecro, 
10      ^olise  soboles:  violas,  satnrejas, 
thymos,  lavendnlas,  onralas,  tnlipas, 

ocima,  Ulla,  pnrpnreos  amaranthos 
spirate  floridis  citati  e  fandbns 

atqne  meam  rosnlis  rosnlam  tnmnlate. 

14.  Idem  ad  Gharontem. 

SeptempUds  navarcha  lintris  sqnalide, 
laboriose  maninm 

36  lacrumentur  Dr.        89  exanriu  Dr. 


152  STLYABUM  IX. 

yector  locus  payentinm  flnctos  Stygii 
abominabileis,  Charon, 
5  audi:  sacri  post  pancalos  manes  dies, 
(nam  sunt  profecti  pridie) 
manes  puellulse  volentes  travehi, 
te  convenibunt  heic,  Stygem; 
rogo,  petituris  sis  exorabilis 
10      eosque  prsefer  coeteris 
cymbamque  solve.    Dira  sed  celeusmata 

ructes,  cave,  ne  Cerberi 
trifaucis  ad  frendicrepum  tremant  sonum 
nee  ad  tribunal  Aeaci. 
15  Prseter-que-vecti  fdmidam  Proserpin» 
Plutonis  atque  regiam, 
immunibus  concede  piscatoribus, 

hos  qui  beatos  ad  Lareis 
du  vehant.    Hunc  interim  naulum  tibi 
so      victoriatum  sumite. 

16.    AUoquutio. 

Viraginum  virago  virginissima, 
Maria  Juliana,  quoi  vitam  tuam, 

cuojus  exitus,  exitus  querendus 

desideria  jam  tui  relinquit, 
5  putabimus  parem,  parem  censebimus? 
Heus!  sie  puella,  vita  sie  erat  tua, 

eeu  Stella,  ante  diem  nitore  priva; 

pulvis,  qui  furiente  surgit  austro; 
ventus  suavibus  tepens  odoribus; 
10  suspirium  sub  corde  pressum  nobili; 

Eos,  nunda  Cynthii,  bihoris; 

nox,  quse  jam  venit,  at  eito  reeedit; 
nix,  quse  soluta  sole  verno  non  stetit; 
vox  Clara,  presse  tertiata  gutture; 
15      flos,  stans  staute,  cadente  sole  marcens; 

frons  solo  data  sseviente  Cauro ; 
Iris,  nitore  dives  et  coloribus; 


inSGELLANEA.  153 

com  Bomninm  somno  inchoans  et  desinens; 
catacl3r8mü8  adhnc  pluente  nnbe; 
so      vitmm  fragile,  non  redintegrandnm; 
falgetmm  ab  occidente  pellucens  polom ; 
testffi  gela  concret»  ad  iBthontis  jabar; 
qnestns,  qui,  quod  habet,  nequit  tenere; 
risus  carnifici  dolore  closos; 
s5  ros  mane  lacrnmatos,  ad  solem  cedens; 
dies  qaidem  serena,  sed  nimis  fugax; 
nnbes  sole  fugata,  sole  daro; 
nmbra  corpore  facta,  dempta  eodem; 
famns  Noto  confosus  ingruo  levis; 
30  echo,  sequens  vocem  vocantis,  post  nihil. 
Vita  sie  tua,  qase  cito  recessit, 
erat  nil,  nisi  Stella,  pulvis,  aora, 
Süspirium,  matata,  nox,  nix,  vox,  rosa, 
frons,  zona,  somniom,  catacUsmns,  vitrom, 
s5      falgetmm,  glacies,  qaerela,  risus, 
ros,  dies,  Qebula,  umbra,  fumus,  echo. 

16.  Deutsche  Elegie. 

17.  Deutsches  Epigramma. 

18.  Der  klagende  Bräutigam. 

19.  Epicedium. 

Julia  num  jacet  hdc,  quaeris,  Maria?  Haud  jaoet.  Hoc  est: 

tellus  tellurem,  terrea  terra  premit. 
Exuvias  modo  tymbus  habet,  exscendere  docta 

mens  super  eetherios  se  penetravit  agros. 
5  Transdere  colla  jugo  cuncti  neds  usque  tenemur. 

Mens  modo  cum  tumulo  non  tumulata  fuat 


19.  8  EzsutIm  Dr. 


IM  STLYABUH IX. 

20.  Ad  Yiatorem. 

Heus!  quisquis  es,  viator,  hoc  ne  travia 

marmor,  siste  pedem,  rogare,  siste. 
Amas  Tenostateis?  Cupidineis  amas? 

Insculptffi  lege  littersB  tenorem, 
5  Calles  Latina,  sive  non,  nihil  refert: 

pnellam  modo  qiuere,  qiuere  yemam, 
si  non  loquetor,  lallet  hoc:  Hac  sab  scrobe 

condontor  pietas,  venös,  lepores. 

21.  Posterit.  Sacr.  Diva  Maria  Jnliana  Domo  Schoenborgica 
Yirgo  Virginissima  Divi  Hugonis  a  Schönbnrg,  Et  Catharin» 
Comitiss.  Wild.  Et  Rhenaiue  Filia,  Illias,  Dtim  Yiveret,  Deliciom, 
HoiuB  Jam  Lacruma.  üluatris  Jan-Henrid,  Baronis  a  Schönburg, 
Sponsa  Desideratisdina,  Paellamm  Decns,  H.  S.  T.  Tristi  Fato 
Erepta  Et  Cmdelissimis  PuBtolis  Enecta  Qaom  Viziaaet  Lustra 

Plus  Quattuor. 

0  Matris  Langnor ! 
0  Sponsi  Angor! 
0  Fratmm  Mosror! 
0  Soromm  Dolor! 

Tnom,  Lector,  Adde,  Qoisqais  Schcenburgicos  Amas, 
Imo  Qoisquis  Yenereis  Et  Leporeis  Amas,  Qaomm  Ista  Thesanros  Erat, 

Abi,  Floreis  Sparge,  Si  non  Lacmmas. 

2.  Jesu  Christo  S.  Natalitium 
Paulli  Fleming!. 

1631.   Febr.  1. 

Yirgineom  partum,  miri  cunabnla  mira 
infantis,  mens  plena  Deo,  mens  ebria  coeli 
Ambrosia,  festo  pro  tempore  pangere  soadet. 
Hac  etenim  fini  venistis,  summe  Themistis, 
5  magnificos  cm  nostra  tnlit  academia  faseeis, 
vos  volo,  Preibisi:  fini  venistis  eadem, 
Ck>rvine,  o  nostri  spectande  decane  lycei, 
et  vos,  theologaß  fulcimina  firma  cathedra, 


MISCELLANEA.  155 

yosqne,  rabricamm,  meditrin»  vosque  camilli, 
10  vosqne,  professores  Clarii,  vos  atque  magistri 

eximii,  vos  et  iavenes,  quos  polpita  circtun 

ordine  conspicio,  bgagis  spes  optima  mentis, 

hnc  venistis  eiiim  cuncti,  quo  musica  nostrsB 

aure  perattenta  hiberetis  plectra  Thalc;}». 
15  Sed  lepidi  nil,  nil  nitidi  mea  musa  sonabit. 

Ardua  materies  hsBc  est,  qu»  supprimit  in  se 

sensa,  ruinosom  gradli  quid  nuncia  tergo. 

Hanc  gravis  omnisdo  moduletor  BartUus  ore, 

hanc  canat  Heinsiades  vel  grandiloqaos  BarlflBUS. 
so  Quos  ego  si  meditor,  rnbeo,  quod  tantolos  ausiin 

tanta  Tel  bis  tantam  sammis  aadenda  poetis. 

Et  parum  abest,  quin  binc  abeam.  Bevocor  tarnen  atque 

erigor  a  vestris,  o  magni,  voltibns  omnis, 

bis  dum  tranqniUas  adbibetis  vilibns  aureis, 
S5  vilibus  baut  in  se,  sed  Tili  scripta  poeta. 

Pergite.  Sic  deamet  pulcber  tos  semper  Apollo, 

sie  bene  pacatum  marmor  mea  prora  secabit. 
Et  tu,  nate  Deo,  placati  pignus  olympi, 

federis  arrba  noTi,  lapsi  miserate  popelli, 
80  pone  jubar  radiosque  Dei.  Da  cemere  Toltum, 

qualis  erat,  cum  pusus  eras.  Si  Tirginis  alTi 

non  puduit  te  intrare  sinus  nascique  boTili, 

buc  propera  üadlisque  meis  illabere  Totis. 

Cemere  te  mibi  da,  maguam  da  tangere  dextram 
35  atque  sacros  palpare  pedeis.  Tibi  supplico  supplex 

et  parro  magnum  sub  corpore  numen  adoro. 

Ecce  tuis  natalitiis  operabimur  boris 

tbure,  mero  vilique  melo.  Sis  numine  prompto 

praesens  et  timidi  firma  conamina  Tatis. 
40  Pbatna  mibi  tua  Carmen  erit.  Tibi  noster  Apollo 

incipiet  clausoque  idem  tibi  desinet  ore. 

Tempus  erat,  quo  prima  Dens  promissa,  suborsa 

jam  juTenescentis  telluris  utrique  parenti 

primseTO  paradeisiacis  in  Tallibus  acta, 
45  semine  de  Tetuke  tritore  viraginis  Hydr» 

solTore  debebat.  Qsod  abinde  abemtibas  aanis 


156  STLYABUH  IX. 

tot  patriarchanim,  tot  reges  totqne  prophetn 
in  YOtis  habnere  suis,  hoc  atqne  videndi 
languentes  animis  optare  capidine  anhela. 

50  Sdlicet  et  primam  Lndnam  experta  faventem 
Heva,  recens  a  voce  Dei,  com  coigoge  lapso 
exclamabat  OTans:  Dominique  viriqne  potimurl 
Sed  frnstra.  Tmx  fratris  erat  spretorque  Jehoy». 
Mens  erat  Autori,  tanta  non  secola  prima 

55  adfolsisse  &ce,  sponsam  sed  in  nltima  mnndi 
tempora  decrepiti  tamdem  misisse  salutem. 
Jam  pene  exdderant  hasc  talia  mentibus  omniom, 
nee  Pharisaeos  enim  (rigidi  servator  honesti 
hie  erat,  inflatns  fasta  frontisque  sevene, 

60  qoique  Moysaeas  tone  temporis  ore  crepabat 
legeis  yentoso  atqne  ampnllabatiir  in  illis,) 
noverat  haec  bmto  rite  exposusse  popello 
aut  poterat,  nolebat  iners.  Yel  Terins  hoc  est, 
scripta  pntabantur  de  Christo  fabnla  nacc». 

65  Hffic  erat  in  Tolgns  cnnctantis  opinio  Ihoy», 
sparsa,  mora  magis  et  crevit  crescentibus  annis. 
Hoc  tarnen  illomm  perversas  cogere  menteis 
ccepit,  abhinc  aliqnid  potuerunt  credere  fatis; 
regna,  potestates,  sceptrom  cnm  fascibns,  omne 

70  cesserat  in  vetemm  dominantia  jnra  Qniritom. 
Nil  tribus  imperii  Judee,  nil  juris  habebat 
Urbs  regnata  diu  tot  regibns,  aucta  triumfis 
tot,  tot  facta  potens,  servire  ignara  vetustis, 
parebat  Latio  jam  prsesuli,  ad  omnia  serva. 

75  Hsec  bene  ventumm  norant  sub  tempora  Christum. 
Sed  turmis  regem  mundanum  armisque  valentem, 
qui  spreto  tritavi  surgens  de  stemmate  David 
posset  ab  extemis  patrios  reparare  Penateis 
gentibus  et  proprio  tutari  miüte  regnum, 

80  hunc  sibi  sperabat  plebs  libertatis  avitse 
plus  studiosa,  secnturee  quam  provida  vitse. 
Sed  fallebatur  proprio  male  credula  turba 
ingenio,  secura  Dei,  secura  peridi. 
Pax  erat  in  toto  terrarum  purima  Circo. 


MISCELLANEA.  457 

86  Nempe  quadrifrontis  ter^'om  jam  Caesar  lani 

duserat  et  posita  mnniverat  objice  templnm. 

Convenerabantur  famulantia  Caesara  regna 

Angastam,  parili  vivebant  federe  gentes, 

qua  mare,  qua  terraß,  qua  sidus  carrit  atmmqne. 
90  Cuncta  ferantor  amicitias  contraria  primo 

tone  bene  composita  nexisse  animalia  lite. 

Scilicet  ipsa  saun  sibi  gratabatur  bonorem 

terra,  qaod  exdperet  mansor»  pacis  asylom, 

qnando  sub  ombrosa,  bramali  tempore,  nocte 
95  moUia  virginei  transibat  danstra  pndoris 

Pansiüs  ille  Dens,  rex  regam  Christas  lesos. 
Interea  BethlehenuBus  nil  tale  topardia 

somnint;  urbs  densis  dormit  conTincta  tenebris. 

Nulia  puerperii  famulatar  gnara  Mari», 
100  ipsa  sibi  obstetricabatur  et  ipsa  tenellum 

gestabat  paerum,  lactabat  et  abere  parvo. 

Dumqne  alii  plenis  haurirent  coecaba  gnttis 

et  grsecareutur  laute  in  condavibns  amplis, 

impia  vix  poterat  stabulom  concedere  cascom 
105  hospita  parjenti  Maris  Mariseqne  marito. 

Nee  tarnen  in  stabulam  quaesitom  venerat  oUus: 

Qoae  molier?  qais  partos  ibi?  qnis  parvolos  inüans? 

ni  pner  ipse  snom  volgasset  miriter  ortom. 
Moenia  circnmeunt  urbis  confinia  prata, 
110  prata  rigata  soi  fecondo  flamine  rivi, 

grata  snburbano  pecori  peconimqae  magistris. 

Heic,  qua  natos  erat  Salvator,  noctis  eodem 

lanigerom  pavere  pecu  pastoria  torba, 

acria  fomanti  pellentes  frigora  ligno. 
115  Ecce!  repentinam  lux  flammam  larga  vibrabat 

ccelitus:  ipsä  dies  poterat  nox  iUa  videri, 

nt  qoando  qoassa  flammantia  folgora  nube 

ejacnlant  plenos  in  terram  largiter  igneis. 

Diffugere  trepidas  pecodes,  pallere  comscnm 
ISO  singulos  ad  lumen  pastorom,  singolas  ima 

* 

96  ChritTUS  Dr. 


458  STLYABUH  IX. 

exanimis  petere,  tremor  hoc,  timor  illnd  habebat 
Semineceis  adstans  tarnen  erigit  angelos  atqne 
Clara  tuens  et  mite  loquens  sie  ora  resolvit: 
Desine,  torba,  metns,  modo  desine,  torba,  tremoris, 

125  mazima  cantatom  vobis  ego  gandia  yeni, 
gandia  terrigenom  cnnctaa  gandenda  cohorti. 
Scilicet  baec  vestri  nox  est  natalis,  amid, 
soteris,  quem  Jesstei  celsissima  ^atis 
regia  nominitat  Christom  dominomque  &tetor. 

ISO  Ite  modo  Betblchemseam,  qaam  nostis,  in  nrbem. 
Dicto  adhibete  fidem.  Vobis  hoc  snmite  sign!. 
Invenietis  ibi  puerom  pnerique  parenteis 
in  stabulo,  (nanque  hospitinm  condaye  negabat,) 
non  pretiosa  ligat  divinum  &8cia  natom, 

135  horrida  sunt  Uli  nitid«  praesepia  conae. 

Ite  volucripedes,  nee  enim  som  vana  loqaatas. 
Nee  mora:  finitis  bis  talibus,  angelos,  eccel 
militia  circum,  mox  coeüte-stipabator, 
soavisono  liquidom  findentibns  aera  canta: 

140  Jugis  in  excelso  celso  sit  gloria  JROYM^ 
pax  rediviva  solo  cnnctseque  volentia  genti! 
Hocque  tribns  vicibns  repetens  sacra  tarma  melodom 
omnis  obnmbratas  mox  evanebat  in  aoras. 
Yanuerat.  Nox  prima  redit.  Lnx  cesserat  omnis. 

145  Yix  habnisse  üdem  poterat  cors  rustica  fiactis. 
Somnia  nnm,  nom  vera  sieut,  sat  nosse  neqnibat, 
hocque  magis,  nam  nollus  erat,  qni  noverat  hilnm 
historiee  de  nascenda  post  sBva  salute. 
Sinpnla  erat  plebes,  reram  nil  talia  corans, 

150  nescia  scripturse,  sapiens  nil  pascoa  praeter. 
Jamque  reducebant  dispersas  nndique  Ince 
insolita  pecndeis,  rimantes  visa  snbinde 
atque  audita  sibi.  Tamdem  praestantior  annis 
onus  et  in  reliqois  primnm  quem  fecerat  ordo, 

155  >Scilicet  hoc« ,  inqnit,  »socii,  disqnirere  nostrom  est. 
Qnid  dubitamus  enim?  Yisu  res  dara  patescet. 
Ibimos  et  mirom  contabimor  undique  partum. 
Non  iteris  nos  tantilli  distaedeat,  nrbs  baec 


MISCELLAKEA.  159 

e  regione  jacet,  quam  mandabamor  adire. 
160  Ibimns.«  Haie  verbo  parebat  qoislibet  atque 

vimineis  pecudes  consepti  cortibos,  uno 

saltim  pro  vigili  rellicto,  protinos.ibant. 
Jamqae  dtatigradi  certatis  cnrsibas  alm» 

moenia  Bethlemi  poterant  condnsa  tuen. 
165  Advolitant  piütantque  foreis  vigilemqae  lacessont 

Pandnntur  valve,  mox  irruit  apilionom 

omne  simol  yolgus.  Platea  fit  rumor  in  omni. 

Discnrsabat  enim  plebs  passim,  prodiga  yods: 

Rex  ubi?  Rex  aU  jayi  natos?  domos  illan'  an  iUa  est, 
170  conscia  qosB  tauti  dubüs  nos  eximat  ortns? 

Rex  ubi?  Rex  jam  natos?  locus  illen'  an  üle  est? 

Omnis  in  urbs  somno  coecisque  sepulta  tenebris 

evigilat  strepitu,  quem  mstica  turba  movebat 

Interea  tadto  pastores  numine  ducti 
175  introiere  domum  patulam  patulomque  bovile, 

quo  puer  et  pueri  genitrix  genitorque  jacebant 

Non  aderant  cunsa,  varüs  non  picta  figuris 

stragula,  non  niveum  remicante  colore  cadnrcum. 

Unica,  nee  sine  scissuris,  lodicula  bellum 
180  in  se  volvebat  puerum.  Pnesepia  cunas 

Joseph  adomabat,  paueo  turgentia  eordo. 

Musica  turba  boves  ibi  eraut  asinique  rudentes. 

Haec  ubi  vidisset  gens  rustiea,  mirabatur 

plurima,  jam  poterat  coelesti  credere  türm». 
185  Cumque  melos  tenera  varium  lusisset  avena, 

ibat  ovans  animis  ad  pristina  pascua  totis 

proque  novo  Jov»  solvebat  munere  grateis. 
Nox,  qua  terricolis  felicior  altera  nulia 

eontigit  hautque  habitura  parem  est  dedivior  »tas, 
19Ü  0  salve,  salve,  nox  luce  clarior  omni! 

Nox  sine  nocte  tamen,  genuini  proma  nitoris, 

te  sine  perpetu»  noctis  nos  umbra  tegebat 

0  salve,  salve,  nox  luce  clarior  omni! 


181  JoBep  Dr.        191  Non  Dr. 


160  STLVABUM  IX. 

Exupen^  spes  nostra  modnm;  sapenta  tenemiu, 

195  qoae  sperasse  nefas.  Sospendite  parta  tropaea 
victriceisque  aquilas.  DominoB  nos  funa  loqnator. 
Rapimas  hoc  noctis  trads  ardna  vinda  colubri, 
yincüla  non  8olyenda  prins,  jam  ropimos  illa. 
Yicimas  atque  trinmfiBitos  jam  ducimas  hosteis 

200  ante  trinmfanteis  de  nobis.  Yidmiis  orcom. 
Yicimas  et  Teterem  spolüs  spoliaTimus  angnem. 
Hffi  vicere  manus,  dextra  sed  coelite  jut». 
Libera  torba  snmos.  Patrüs  jam  reddimor  oris 
cognatoque  pole,  populari  reddimor  aorsB. 

S05  Sic  Pharios  olim  gens  JosephsBa  Penateis 
liqnit  et  in  media  long»vi  nocte  redibat 
libera  servitii,  spolio  nee  inanis  et  amro, 
ad  proprias  nrbeis  yeteromque  haUtacnla  patrom. 
Libera  torba  somos,  nomero  lox  nostra  reloxit. 

910  Jam  rompont  nobes,  jostom  jam  deploit  sethra. 
Jamqoe  salotiploo  ccelorom  rore  madescit 
terra  Deosqoe  merom  destillat  ab  »there  Christom. 
Jostiti»  jam  terra  ferax,  jam  fertile  pads 
germinat  omne  solom,  jam  secola  vivimos  aorea. 

215  Terra  coit  coelo:  procos  est  telloris  olympos. 
Dis  scatet  omne  solom.  Soperindoit  ipse  Creator 
Schema  creator»,  de  nostra  came  fibrisqoe 
terrea  partidpat  miseroqoe  simillima  poso 
est  »qoseva  Dei  soboles.  Qoi  par  venerando 

220  majestate  patri,  nee  ei  deitate  secoudos, 
jam  fit  matre  minor,  conis  et  volvitor  arctis. 
Terrarom  pelagiqoe  potens,  antistes  olympi, 
cceli  primos  apex ,  secli  melioris  origo, 
principii  finisqoe  carens,  antiqoior  omni 

225  tempore  temporibos  paret  Cceli  antidpator 
exsolat  a  patria.  Non  facti  sermo  parentis, 
a  genitore  prios  genitos,  qoam  coeperat  ssTom, 
nasdtor  et  verom  vero  de  lomine  lomen 
editor,  omne  Deo  similis,  Dens  ipse  cosvos 

2S0  com  Grenitore  Deo,  tamen  et  sine  semine  semen 
procedens  moliebre  viri ,  sine  sangoine  sangoen. 


MISCELLAfiEA. 

Omne  viro  similis,  nostri  sed  criminiB  exsorB, 
criminis  ut  genas  omne  fnget.  Jörn  facta  parentnm 
fatall  meliorantnr  diapendia  pomo. 

i»b  Di  snmns,  haut  homines,  hierade§  atqne  deorum 
et  Bnperiun  dves,  nÜBeroB  dtun  vindicat  orco 
Enunannel  sontiqne  parat  vadimonia  genti. 

Ei^o  Tenis  tamdem,  mi  mellitisBime  Jesa? 
Ergo  venis,  tellnriB  amans  porensqae  parenti? 

MO  Sed  qois  in  luec  sdasia  inamoena  mipalia  tectis, 
ecqnis  in  hoc  stabalnm,  qnis  in  hnc  pnesepia,  belle 
posole,  te  carioea  tnlit?  qnis  carice  dura 
et  Btrepera  tenemm  capnt  boc  tibi  et  boc  latus  nlva 
ntmmqne  indupedit?  qne  mollia  transvla  Cauro 

H5  et  nive  bsda  membra  ligat?  qxm  panpera  sanctnm 
tegmina  bramali  defendnnt  frigore  corpus? 
Scilicet  hoc  valnit  non  TiUs  amatio  nostri, 
qnod  patrios  arceis  et  Testri  mcenia  coeU 
posthabuisse  solo,  magalibns  hisqne  volebas. 

iM  Dignus  eras,  qnem  rnmificent  Babylonia  civem 
rostra  sunm ,  quem  dlara  snnm  Roma  amphitheatris 
excipiat  vel  si  quid  habet  mage  pnlcrins  orbis. 
Sed  natale  Bolnm  tibi  dat  Bethlense  bovile. 
Dignus  eras  cnnis  puro  stellantibus  aoro 

iii  et  nitidis  smaragdis  sinntillantiqae  pyropo 
et  PolTcleteo  tractatis  tindique  ctelo. 
Sed  cnnie  pnesepe  tit»  est  asininaque  pbatne. 
Dignus  eras  Tyria  velari  syndone  &cto 
tegmine,  dignns  eras  peregrinis  membra  ligari 

iM  fosciolis,  qoaleis  mnlier  pertexit  lava, 
et  lemniscata  velari  timpora  mitra. 
Tile  sed  involncmm  vix  est,  vix  &scia  scissa. 
plnmnla  te  decuit  molli  mage  mollis  olore, 
pltunula  cassareis  forctari  sueta  cadurcis. 

les  Serica  te  lodix,  te  condecnere  nitentes 
pnlTilli  et  piotis  contezta  toralia  filis. 
Nil  sed  ftdest  bonnn.  Pro  sdipea  matta  torali, 

3S2  exon  Dr.       260  BobyloaU  Dr.       166  o<b1<i  Di. 


162  SYLYABUM  IX. 

pro  plunut  cespeg,  pro  cervicalibns  ulva  est. 
Nil  geniale  locus  resonat  Gasa  sibilat  Euro. 

270  Gormitura  nigri  dubüsque  fragoribns  antri 

tigna,  Typhone  forente,  magis  magis  atqne  vacülant. 
Nil  geniale  locus  resonat.  Yagitat  abnnde 
pnmilos  atqne  boant  tanri,  reboante  bovilL 
Nil  geniale  locus  resonat.  Bona  nabla  süescunt. 

275  Non  resonant  litni,  prseter  quod  rustica  agreste 
decantent  odea  melos,  flat  crembala  nota 
illus,  bic  utriculos,  calamum  hie,  crotalnm  ille  ministrat. 
Nil  geniale  locus  redolet,  quem  Flora  decebat 
spargere  cceruleis  admista  stoechade  nardis. 

280  Nil  geniale  locus  redolet,  quo  fumlget  assa 
foscns  Arabs  duld  stactemqne  accendat  odoram. 
Nil  geniale  locus  redolet.  Male  foetet  olente 
buccerda,  vel  si  quid  adhuc  mage  fosdius  heic  est 
Divitis  heic  nihil  est,  nihil  est,  nisi  copis  egestas. 

285  Nnlla  crepundia,  nulla  pupa,  crepitacula  nulla, 
queis  pueris  gerulee  blandes  movisse  cachinnos 
suerunt,  heic  tibi  sunt,  strcpti  nee,  nee  melimela, 
insipidse  panco  sed  pultes  unguine  tinct». 
Non  domus  officiis  strepitat,  non  calce  ministra 

290  turba  crepace  casam  circum  discursat.  At  ipsa 
forda  suum  flexo  veneratur  poplite  plastam 
et  tepido  geüdas  spiramine  temperat  auras. 
Quin  delinificum  nialesueto  murmure  lallum 
psallitat  innocuus  Joseph  vetulasque  marita 

295  fasciolas  stertente  lavat.  Sic,  pusule,  donnis. 

Huc  modo  flecte  gradum,  tritavis  titulisque  süperbe, 
principe  quique  crepas  nataleis  stemmate  ductos. 
Kex  regum  spreta  procedit  virgine  natus 
fitque  suse  suboles  matris,  quam  fecerat  ante. 

800      Quique  peregrinas  erecto  vertice  cristas, 
muricibusque  geris  collaria  tincta  Sabsais 
atque  capillatus  miris  anfractibus  in&rs 
astra  caput  sublime,  fragrans  ambramque  crocumque, 

276  crembala  Dr. 


MISCELLANEA.  163 

majestas,  adtende,  nihil  fert  coelica  mundi 
306  mundani,  non  capsnlam  ölet,  non  flamina  moschi. 

Nott  Cois  ornata  capnt,  non  tergora,  teils. 

Divitiffi  fiont  inopes,  opolentia  snmma 

deficit  ipsa  sibi.  Dedisce,  puella,  tnmere, 

patritia  jactata  stola,  fdcare  capillos 
910  docta  galericnlis,  annos  mentita  virenteis 

fronte  oolorata  tmnidisqae  snperba  calyptris. 

Qu»  pictnrato  metiris  syrmate  vicos 

tardipes,  auratis  imitans  crinalibns  astrom, 

torque  gravata,  manns  onerata  monilibns  ambas, 
916  quid,  rossata,  tnmes,  turgens  spurco  pede  paya? 

Ecce  Deum  matremque  Dei,  quam  pauper  nterqne  estt 

Hsec  tarnen  immens!  genitrix  audire  tonantis 

debnit  et  veras  mundo  peperisse  favissas. 
Antoni  dapibns  prolizis  saetos  et  anctls 
9S0  Cleopatrse  coenis  olidseqne  domesticns  aal», 

suga  coquinarom,  mappse  convolvolns  uncte, 

Inrco,  nepotator,  patrimoni  termes,  hirudo 

tmllffi,  fertonim  calo,  nex  juris,  adarca 

camis,  adimplet»  concorpor  gluto  culin», 
926  lixa  diffitarum  fumique  peritus  haruspex, 

quique  merum  jugulas  noctesque  diesque  meracum, 

mane  novo  madidus  nee  sero  vespere  siecus, 

disce  tuam  frsenare  gulam,  desuesce  diumis 

luxibus  assiduus  et  bmtam  vivere  vitam. 
330  Esurit  ipsa  Empanda,  sitit  sator  ipsus  lacdii. 

Agmina  qui  aligerum,  qui  examina  muta  natantum, 

qui  quadrupes  pecus  omne  eibat,  jam  lacte  dbatur, 

quod  tarnen  ipseprius  dederat  Fit  matris  alumnus, 

quam  tarnen  ipsus  alit.  Nonne  hffic  mirissima  dictu? 
995      Paupertate  premi  durum.  Tarnen  ipsus  egebat 

orbis  thesaurus  ditisque  »raria  coeli 

non  exhausta  prius,  jam  defedsse  feruntur, 

qualiter  immiti  furibunda  canicula  sole 

stagna  siUt,  Lycus  et  tostas  rellinquit  harenas. 

* 

306  Coais  Dr. 


164  STLYABÜH  DL 

S40      Disdte  mortales,  quam  sit  res  prozima  codlo 
paupertas,  quam  dolce  pati.  Panperque  miserque 
heic  jacet  ipse  Dens,  cnnctse  bona  regula  genti. 
Ipse  creatorem  locus  ignorabat,  inante 
qui  spatiosa  soll  fundarat  moenia  lau, 

S45  Yix  gnrgastiolam  jamjam  pariendus  liabebat. 

Cuncta  tegens  non  tcgmeii  habet.  Qnem  roscidns  ssCher 
et  tremulae  cceli  facalse,  quem  consda  fati 
sidera  cnncta  canont,  positus  vagitat  in  antro. 
Qui  qaondam  effreni  crepitaute  fragore  cohorti 

950  legifemm  sonoit  Sine  de  vertice  mormnr, 
jam  jacet  atqae  infans  nesdt  madidam  lingnillam 
in  certos  formare  sonos.  Contraria  forti 
compingens  elementa  mann  plasmataqae,  magni 
pondera  ponderibas  librans  seqnalibns  orbis 

855  et  superis  iuferna  ligans,  jam  robore  cassns 
udola  fasciola  non  grandi  membra  ligator. 
Quiquc  potentirega  superse  velocibus  aal» 
cardinibus  dextra  motum  moderatnr  et  anrei 
flammea  distinuit  Uyperionis  esseda  qaondam,  - 

360  jam  jacet  in  conis  et  poUice  vortitar  ano. 

Parvc  puer,  sed  magno  Dens,  qais  credidit  umqaam, 
posse  Deum  cemi  sed  para  virgine  natam, 
virgine  post  partum  quoque  virgine,  ut  ante,  manente, 
immortale  bonnin  forroaB  sie  posse  caducse 

865  uniri?  quis  posse  sibi  contraria  jungi? 
Hoc  majus  ratione :  fide  migora  valemus. 
Ad  sacra  caecutit  ratio.  Ratione  caremus, 
cum  summe  rationis  opus.  Sed  simpla  beatur 
prse  ratione  fides.  Probat  hsec,  quod  pemegat  illa. 

870  Mirari,  non  rimari  mysteria  tanta 

nos  decet  et  veris  scripturse  credere  verbis. 

Terra  füre,  freme  mors,  caro  ringe,  diabole  frende, 
qu»,  quid  in  orbe,  mali  est,  gens  sacrilegissima,  patraa^ 
frende  diabole,  ringe  caro,  freme  mors,  fare  terra. 

875  Perge  venenatas  liventi  deute  salivas 
exspuere  et  rabida  nos  tenta  perdere  bile. 
Quid  laceras  homineis,  yind  perimique  paratos? 


MISCELLANEA.  165 

Ecce  sed  has  conas,  vagitantem  ecce  puellam! 

Quid  tremitis,  fari»?  Puer  est!  Palletis,  hysenaB? 
880  Yincere  res  fadlis  paemm  virtatis  inanem. 

Vos  prostate  vilros.  Satana,  tu  signifer  esto. 

Extentate  modo,  si  quid  sivisse  neqoitis. 

Sed  fdgitis,  larvse?  Yetulum  qais  syndpat  istad, 

excetra  casca,  tibi  tarn  forti  contudit  icta? 
885  Qnis  te,  Morta,  fagat,  Talidae  qais  spicola  nuchae, 

intorquet  propriaque  tuum  crns  falce  cruentat? 

Munde,  cadis?  inferne,  mis?  peccata,  faistis? 

Fallor  an  haec  potuit  miranda  pnellus,  ut  omnis 

indufemm  tremefacta  phalanx,  hoc  principe  viso, 
890  alter  in  alterius  male  providus  irruat  enseis? 

Quisquis  at  interea  nostram  peregrinus  in  urbem 

ire  paras,  noTuli  laceras  visure  puelli 

cunas,  non  moveare,  nee  offendare  misella 

conditione  loci,  pueree  non  paupere  partu, 
S05  ne  seras  olim  irritato  numine  poenas 

perrersa  cum  gente  luas.  Sic  fata  volebant. 

Magnificum  quod  erat,  quod  erat  regale,  Jehova 

sprevit,  ut  hinc  fieret  stolidi  sapientia  mundi 

stultitia  proprioque  ruat  glaucomate  strata. 
400  Non  alio  falli  stratagemate  mundus  et  orcus 

debuit.  Hi  sancto  jurabant  federe,  teste 

atque  sacramento,  cessuro  tempore  nullo, 

in  Caput  huius  heri.  Jamque  ignarissima  vinci 

hsec  sibi  biga  videbatur.  Jam  sidera  coelo 
405  detrahere  inque  gravis  sublimia  tollere  ponti 

aßquora  et  ablato  confundere  senuna  rerum 

ordine  tentabat,  chaos  atque  inducere  primum. 

Sed  risere  nefas  coelestia  numina  tantum. 

An  poteris,  dixere,  tuis  imponere  finem 
410  ausis,  gens  confisa  tibi,  contraria  nobis? 

Fortean  et  nostrum  conabere  perdere  regnum, 

et  nos  hoc  turbare  throne!  Quo  duceris  iris? 

Desine  ventosi,  gens  o  temeraria,  nisus, 

desine  flagitii:  mage  te  majoribus  instas. 
415  Pergis?  At  ecce  brevi  dabis  argumenta  fuiioi\&. 


166  STLVABUM  IX. 

Te  leve  perdere  erit,  vili  peritabis  ab  icta. 
Jam  cadit  a  solo  gens  bellacissima  nata 
imbellis  paeri ,  porrecto  et  poUice  piisi 
coimit,  ut  qüando  nutans  ad  flabfa  Favoni 

4to  fulmineo  calamns  com  cespite  sternitnr  icto. 
Sic  nobis  reparata  salos,  reparata  superbo 
libertas  titnlo.  Sic  pax  occisa  revixit. 

0  stabulum  princeps,  angosta  bovüia,  macta 
sitis  honore  novo!  Yos  non  pretiosa  roperbi 

425  templa  Solomonis,  non  vos  capitolia  fidsmii 
Ausonüs  mentita  Jovem,  non  anrea  fid» 
mansolea  vir»,  non  picta  palatia  Lydi 
prseveniant  splendore  buo.  Non  regia  Cjri 
.  regia,  si  spectem  vos,  est  Non  vester  abundat 

480  aulseis  paries,  operosns  aranens  omne 

cassibos  obnnpsit  laqnear.  Tarnen  ipsa  potestis 
boc  placuisse  Deo,  qnod  eratis  vilia  mundo. 
Sab  vestri  nigris  olidisqne  recessibos  antri 
dissimnlata  jacet  Deitas.  Yos  coelica  circum 

485  torma  strepit,  vos  plena  poli,  yos  nnminis  estis. 

Heic  Tagos,  heic  Pbison,  beic  Pactolos  Dnriasqne  beic 
exonerent  dites  hnc  verso  flnmine  merceis. 
Concha  snas  baccas  et  nada  corallia  marmor 
bnc  vebat,  bnc  Indus  gemmis  auroque  superbus 

440  sera  deanratis  advectet  munera  cistis. 

Persa  Camelus  opeis  et  aromata  pinguia  portet. 
0  me  felicem,  si  tunc  me,  Phoebe,  beasses 
munere  vitali!  Vestros  ego  virgine  lauru 
umbrassem  posteis,  tunc  vivaces  amaranthi, 

445  tunc  et  amatrices  eder»  vincaeque  procaces 
verbenseque  sacrse,  curvo  mihi  poUioe  carpt», 
vestra  venustillis  velassent  tigna  coronis, 
omnis  et  in  vobis  spirasset  copia  naijum, 
mite  decus  veris.  Mopso  et  Lycid»  pbonascis 

450  tertius  ad  teneras  adstans  ruralia  cannas 

carmina  lusissem.  Nee  nix,  nee  bruma,  nee  imber, 

* 

448  copiam  Dr. 


inSCELLANEA.  167 

nee  Boreas,  molta  aut  vigilato  tempore  noctis 
hoc  Caput  a  vestris  vidissent  cedere  tectis. 

Salvo,  qa£e  poteras  nobis  hunc  mittere  partom, 

465  alma  Dei  genitrix,  geniti  quoqne  filia,  salve. 

Tu  paris  incorrupta  Deum,  patrem  et  patre  natom, 
ingenitom  gignis,  non  factum  eniteris  heroa. 
Incircamscriptumquo  incomprsßhensibilemque 
intemerata  capis  Dominum.  Tu  virgine  nutu 
460  blandiris  puero,  parvis  nunc  uda  labellis 
oscula  snfißgis,  nunc  pusum  bella  papillis 
porrectis  vagire  vetas,  modo  das  suayiandum 
non  yero  risura  patri,  modo  blanda  cachinnos 
vel  bkeso  teueres  inyitas  murmure  somnos. 

466  Tu  benedicta  Tira  es.  Sola  tu  laude  beat» 
augelico  mactata  mclo:  tibi  £avit  Olympus. 
Donec  erunt  celebranda  tni  natalia  nati, 

te  memori  grate  cantabunt  camüne  gentes. 

Jamque  venis  puer,  alme  puer,  ml  pupule  Jesu? 
470  £ja  irenis?  Quid  at  occipiani?  quo  munere  vestras 

excipiam  cunas?  qu»  thurea  dona  novabo? 

Ima  tibi  nostri  sacro  meditullia  cordis. 

Hsec  nitidare  tibi  juvat,  bserc  omare  laboro. 

Sunt  aulsea  fides,  precibus  tibi  sufSo  puris. 
475  Yerro  scopis  legis  nostrsB  penetralia  mentis 

et  veterum  ejicio  verruncamenta  malorum, 

ut  vitii  tibi  pura  domus  mea  suppetat  expers. 

Christo,  tuis  si  rite  sacris  operabimur,  intra. 

Amplexura  tuum  languens  hsec  brachia  moUe 
480  tendo  latus.  Puer  o,  puer  o,  quo  surpior  a  me? 

Non  homo  sum,  sed  in  Elysiis  mihi  vallibus  esse 

jam  videor,  sie  vestra  mihi  praesentia  toti 

immortale  quid  insinuat,  me  additque  deastris. 

Ah!  oculus  fiam  totus,  quo  fixa  reflexis 
485  lumina  luminibus  mea  vestris  momine  quovis 

pascerc  pupiUasque  sat  inspexisse  flagranteis 

possiem  et  bis  omnis  flagrans  obtutibus  urar. 

Ah!  auris  mera  sim,  quo  sat,  teneriUe,  potessini 

vagitoB  andire  tuoi,  qui  ooelitos  auri 


168  STLYABUM  IX. 

490  angelicis  modnlata  tonis  Bunt  mosica  nottm. 
Ah!  08  sim  ctmctiis,  sat  nt  osculet  obcaUt  vestra, 
oscnla  nectareo  totnm  stUlantia  rore. 

Sancte  paer,  te  non  gennit  vis  mascala,  te  non 
Inxnriosa  maritati  coigonctio  lecti. 

406  Fseta  Deo  tna  mater  erat  gravidataqae  ccelo. 
Obstupet  arcano  repleri  viscera  parta 
virgo  saumque  solique  rubel  progignere  patrem. 
Tc  non  uupta  parit,  prios  ac  est  facta  marita, 
et  facilem  perpessa  virom  te  enixa  puella  est, 

500  coelite  distenta  flatn.  Te  parturit  sether. 
Tu  patri,  pnmille,  places.  Tu  numina  nobis 
propitias.  Smnmo  per  te  placoisse  parenti 
possomos  et  Isetos  ad  ccelom  tollere  voltns. 
Tu  reseras  daustrum  omne  poli,  tu  janna  codi  es 

505  et  callis,  quo  turba  viat,  quse  tendit  ad  astra. 
Tu  decus  omne  poli,  per  te  prius  invia  mundo 
nunc  est  ad  veram  remeabilis  orbita  vitam. 
Tu  lapso  spes  sola  solo,  tu  potio  vitse, 
tu  ratio  consusque  Dei,  tu  splendor,  imago, 

510  OS,  verbum,  genius,  sapientia,  filius,  ara, 
yirtus  et  brachium  patris  es.  Tu  ludfer,  ortus, 
Stella,  Salus,  lumen,  radius,  fons,  genuna,  columna, 
!  fax,  pax,  rex,  dux,  lux,  lex,  spes,  res,  laus,  caro,  cor,  vir, 

i  gaza,  gigas,  rabbi,  judex,  sol,  sponsus,  amator, 

\      515  pastor,  Ovis,  vitnlus,  gallina,  leo,  pater,  autor, 
i  vinea,  vitis,  oliva,  lapis,  radix,  amor,  aura, 

Emmanuel,  mediator,  honor,  salvator,  amicus, 
protector,  custos,  vigil,  indupcrator,  asylus, 
anchora,  praeceptor,  solator,  propitiator, 

5X0  angelus  arcani  pacti  librique  sigillum, 

Melchisedech,  unctus,  levita,  propbeta,  sacerdos, 
pascha  piis,  aegris  medicus,  panacsea  fideli, 
mors  mortis  primae,  vitas  spes  una  secundae, 
viperii  medicina  mali  stygiiqne  veneni 

525  unus  alexicacon,  verae  daps  vesca  salutis, 
immarcessibilis  decus  immortale  coronse, 
mas  una  sub  fironte  duplex,  homodivus,  A  atque  0 


inSGELLANEA.  160 

Messias,  Gibbor,  Schiloh,  Zebaoth,  lehova, 

omnia  solüs  et  onus  ades.  Te  vesper  adorat, 
530  te  veneratnr  nterque  polas,  tibi  supplicat  ortos. 

Te  Cherubim  Seraphimqae  caunnt,  tibi  militat  omois 

ffither  et  canis  vernat  tibi  terra  capillis. 

Te  veniente  fugit  nimbosos  Orion  oljrmpo 

nee  stricto  fidit  gladio.  Te  Plejades  udae, 
535  te  gelidns  metuit  Cepheos  Cepheiqne  marita. 

Canos  Atlas  tanta;  tremnit  sub  pondere  molis. 

Liqnitur  omnis  hyems,  frigns  tepet  omne  Decembre 

et  nivibns  geniale  fuit  ver  bruma  solutis. 

Te  pater  Oceanos,  te  vasti  machina  mtmdi 
510  natum  mirantur,  roseis  matuta  quadrigis 

vecta  pudoricolor  vitreas  nitidissima  coeii 

pictorat  valvas  promos  condosqae  diei 

te  nascente  snum  triplicat  jubar.  Ipsa  parentem 

obstupoit  natura  suum.  Jam  vinea  mirum 
545  hac  mandante  dabat,  quod  Romula  terra  fateris. 

Hie  stygiis  stat  meta  doHs.  Offucia  cessat 

imposttisse  viris,  nigrum  non  itur  ad  antrum 

Pythiad»,  jamjam  Euboicse  responsa  Sibyllae 

defidunt,  jam  Chaonise  siluere  columbee. 
550  Jam  Nasamoniacos  mendax  non  fasdnat  Ammon 

inducolas,  jam  lymfatus  non  somnia  in  hulmo    ' 

flamen  habet.  Deserta  dolet  delubra  camillus 

vittatusque  senex  suetis  discedere  luds 

luget.  Fatato  marcent  oracula  tabo 
555  et  pueri  laudeis  invita  loquuta  Hebrsei, 

fossa  Deum,  se  fassa  dolos,  elinguia  mntent. 

Fat  Romana  ruit,  ne  posthinc  temporis  umqnam 

pacem  alio  gentes  peterent,  quam  pads  ab  ipso 

prindpe  jam-nato.  Coelo  monitore  rcjjedt 
560  Augustus  titulum  dominantis,  ut  hinc  dominantum 

solus  habereris  dominans  solusque  monarcha. 
Pamit  ipse  suo  Domino  velitabilis  aer, 

ipsius  in  laudeis  pransus,  in  jussa  paratus. 

546  ccssit  Dr. 


170  STLTABÜH  IX. 

Materiem  mfttente  solo  vel  ptbula  coeb 

5«5  suppeditante  fad,  mirando  lumine  atellam 
in  sc  ardere  fadt  Tidni  dote  caloria, 
etellam,  quie  poterat  Phcebe  jam  lampada  n  non 
vincere,  sed  parili  tarnen  sequayisse  nitore. 
Nempe  novo  insolitus  debebat  sidere  paitns 

570  cnncüs,  qoas  ambit  polns,  innotescere  terris. 
Viderat  hoc  gens  docta  Magam,  qnos  Perrica  dar» 
fecerat  astromm  gnaros  academia  Suse 
et  snperas  novisse  rotas.  Hi,  sidere  rectam 
prselncente  viam,  veniunt  orientis  ab  ora 

575  atque  taas  proni  cnnas  venerantur  et  aumm 
et  thos  et  myrrham  triplid  pro  mnnere  donant, 
belle,  tibi,  tibi  Sacra  parat  gavisa  Juventus. 
Sisteris  in  templo ,  resonat  tibi  cannina  laadmn 
Anna  senez.  Yeteri  de  federe  fftctus  Apella 

580  conspiceris,  patriis  sie  legibus  omnia  pares. 
I  nunc  atque  aliam  venturam  crede  salutem, 
cassa  animi,  non  cassa  oculis,  plebs,  corporis,  exspes, 
ceme  diem  medium,  Messiam  cerue  renatum, 
quem  te  snspirare  crepas.  Quid  fercula  mantas, 

585  non  libanda  semd?  Tandem  dedisce  rigere. 
Persa  superstitiose,  tuis  fac  soiibus  igneis. 
Aegyptus,  tua  porra  fove,  crocodilon  adora, 
flecte  genu  canibus,  bobus  tua  fumet  acerra, 
fide  cato,  cole  barbigerum  Mendesius  hircum. 

590  Gcepe  Babel  voncrare  tuum,  strue  Panibus  aras 
semicaprisque,  lita  furiis  erro  Inde.  Deorum 
Romula  terra  ferax,  quod  non  pro  numine  monstrum 
suspicis  et  venerare  Deum,  quod  damnat  oiympus? 
Hoc  non  immortalis  eris,  non  multa  deastrum 

596  millia  vos  rediment.  Puer  hie  mihi  suf&dt  unns. 
Non  dublis  numen  coi\iecturamus  in  extis. 
Non  IflBvas  tenebras  üatui  non  fata  camilli, 
flaminis  atque  logos  Jovis  aut  oracla  moramur, 
obvia  non  omni.  Nos  veri  conscia  cultus 

* 
597  enebras  Dr. 


MISCELLANEA.  171 

64)0  pagina  ad  hunc  paemm  legat,  cd  nnmiiia  juncta 

vestra  Mephitis  eront  vel  nigri  fabola  cygid. 
Sed  Sit  meta,  posille  puer,  mihi  dicere  laadeis, 

queis  non  meta  tameu.  Sat  sit  primore  labello 

nectareum  gastasse  merum ,  quod  manat  habonde 
605  ex  oculis  atque  ore  tao.  Nam  terrea  jaste 

lingna  Deum  cecinisse  qaeat,  cni  coelica  mutet, 

angelas  et  nou  digna  caiiit?  Te  digna  canemos, 

quam  similes  nos  esse  Deo  et  tibi  feceris  olim. 
Sed  dum  sacra  tibi  facimos,  dam  tora  litamus 
61V  mascala,  mague  puer,  servos  non  sperne  precatos. 

Respice  nos  patiiaeque  statnm,  proh!  pene  roinam. 

Non  poteras  nobis  mage  tristi  nascier  sevo, 

quo  pietas  cum  pace  jacet,  quo  Martins  borror 

et  Bellona  forit.  Coeunt  diademata  pognis. 
H15  Vivitur  ex  spolio.  Tentat  regalia  sacnpn 

perdere  sceptra  nefas.  Trucibns  sudascitur  armis, 

insidiis  irisque  novis  et  fratkde  nocendi 

terra  tumet,  paritura  dolos.  Non  c^dimur  uni. 

Callida  justitiam  vis  supprimit,  akna  vadllat 
620  relligio,  casura  brevi,  nil  nomine  terris 

rarius  est  fidei.  Libertas  exsulat  orbe. 

Omne  navifragum  mare  fiunt,  omnia  nimbus. 

Fata  suprema  solo  minitantar;  in  omne  ruinas 

truditur  et  propriis  franguntnr  singula  tecbnis. 
6X5  Christe,  juva,  si  pacis  amans,  si  pacifer  ipse  es. 

Parce  tibi,  non  parce  solo,  quod  plura  dietim 

non- bona  patrando  non  volt  sibi  parcier  a  te. 

Turba  misella  sumus,^  nocumentis  callida  nostris 

et  studiosa  mali  ceraqne  seqnacior  omni 
630  in  Vitium  flecti.  Mori»,  maxime,  tantse 

ignosce  atque  magis  fatui  miseresce  popelli. 

Hactenus  in  mediis  tranquiUi  yiximus  armis 

vidnosque  rogos  et  multffi  incendia  terr» 

vidimus  intacti.  Fac,  si  quid  vivere  restat, 
635  vivamus  tutam  pacato  tempore  vitam. 

* 

608  quam  Dr. 


179  STLVABÜM  IX. 

Dinge  soeptra  dncam,  socio  £ac  torbida  multom 

litibns  absumptiB  finnentor  federe  regna. 

Snspirata  dia  redeat  pax.  Semina  verU 

fac  florere  toi,  nostras  defende  cathedras. 
«40  Fac  termitratam  nobis  mitescere  patrem, 

si  tot  Tota  valent,  si  tot  tibi  sospiratiu 

frangere  cor  patriom,  qaos  gens  m  tertiat  heia. 

Annos  in  ploreis  defenset  dextra  verendi 

DOS  Rutensigeri.  Sab  froDdibus  h^jus  et  nmbra 
646  Pierias  fiic  habere  deas,  mea  noinina.  Greecat 

curia  nostra  boniB,  eeqiias  dent  rostra  secorrä. 

Inqne  choro  inqne  foro  inque  toro  ooncordia  oonstans 

mnniat  setateis,  si  qua  speranda,  fotnras. 
Qaod  saperest,  vobis  demisso  lumine  grateis 
050  offero,  magnifice  gestator  dignse  tiar» 

philosophaqae  mitrat»  mitra  reHqiueqae  caterv», 

quam  Sion,  Astrsea,  Hygiea  decasque  Sophi« 

picturata  yehit  per  sidera  famine  jagi 

virgineoque  choro,  vobis,  inquam,  offero  grateis 
665  pro  facUi  accessa,  prompt«  pro  monere  mentis, 

anris  et  ofSdo  pladdse.  Sit  vester  lesus, 

cujus  in  optatam  longo  venistis  honorem 

ordine.  Sic  vobis,  cen  coeptom  est  oscine  fausto, 

omnis  eat,  votis  respondens  omnibns,  annos. 

Dicebatnr  Lipsise  in  anditorio  philosophico 
Kalendis  Febroariis  anno  Messiano 
MDGXXXI. 


Christo  hodie-nascenti  hyporchema. 

660  Varia  varios,  alius  alia  tibi,  puerole 
tenemle,  nitidivide,  novule, 
melea  rednat,  nbi  noviter  es  hodie  genitus; 
brevibos  at  ego  brevia  pedibos 


658  fautfte  Dr. 


i 


MISCELLANEA.  173 

tibi  mea  yoIo  canere  canimina.  Puere,  breyis, 
665      brevis  opera  mea  tibi  placeat. 

Mea  fadnora  mala,  fateor,  ea  male  mala  sunt. 

Macet  animula  mea  sceleribas; 
medice,  toa  medicifera,  polirega  manus  eam 
juTet  et  ea  yitia  füget  ab  ea. 
670  Misera  miseria  mea  mibi  miserolom  hebetat  animom, 
lacryma  bibula  tribnlat  ocolom. 
Ego,  nisi  mala,  facio  nihil,  ita  male  mihi  fit. 

Bona  Video,  neqneo  sed  eadem 
facere.  Yidet  animula  mea  mala  et  ea  renuit, 
675      ea  tamen  odia  sna  seqoitor. 

Nevolo  mala,  tamen  ea  fado;  bona,  licet  ea 

facere  capiat  animnla,  sino. 
Som  ita  mahis  ego  mihi,  mihi  noceo,  mihi  pereo. 
Utraque  latera  diabolns  adit, 
680  facinoribos  ego  latibola  mereo  Satanica, 
patris  odia  mereo  quoqne  tui  bis. 
Quid  itaqae  sapererit,  abi  refagere  potuero? 

Adco  miser  homo  toa  stabnla, 
hominisate,  policole,  dcigenite,  solivene, 
685      nitidnlipaenüipaenile, 

memoria  mihi  cor  hilarat  epulisapida  toi, 

ocolitos,  animitns  ego  te  amo. 
Tuns  uti,  Dens,  ego;  rogo,  Dee,  mens  at  ita  sis. 
Ita  similis  ero  tibi,  mihi  tu. 
690  Homnlos  es,  nt  ego;  Dens  at  es,  ero,  abi  volaeris, 
meus  auimalas  ita  taus  erit. 
Fac,  at  opera  mala  male,  bene  bona  miEi  placeant, 

merita  tna  merita  mea  sint. 
Ita  propitia,  benivola  bonaque  tna  bonitas 
695      snpera  domicilia  mihi  meret. 

Ita  miseria  mea  fdgit  et  ita  ero  novas  homo, 

taus  ita  genitor  amat  iterom 
me,  ita  diabolica  dominia  nihil  ego  facio, 
adjrta  nee  opica  timeo  Erebi. 
700  Sit  ita,  tenere,  pladde,  lepide,  nitide,  rosee, 
fiayiflaide,  meole  puerole. 


174  8TLTABUM  IX. 

3.    Teds  SdicenburglGe  PaolH  Flemmiiigi. 

1631. 

niustri  Domino,  domino  ChriBtiano  L.  B.  a  SchSnburgk,  jam  sponso, 

Sine  manere  et  voto  sponsiu  a  me  salatari  non  debebas,  domine. 
Bignom  erat  ei  gratnlari,  de  c^jus  favore  et  beneyolentia  jom  olim 
mihi.  Sed  mnnera  abi?  Taliom  ego  egenns,  nee  ta  egens.  Qn»  vero 
habeo,  heic  habe!  Et  hijas  et  illios  vicem  explere  debent  hec,  qoe 
bis  diebas  tibi  scripsi,  epithalamia,  hoc  est  losns  artis  minime  severe. 
A  Fescenninis  ^  fortean  hant  nnlla  mutao  sunpsisse  videbimns;  sed  ideo 
male  fedmus,  si  fecimos?  Non  pnto.  Arcendo  üascino  olim  canebantor 
illinsmodi  compositionis  carmina;  concedator  et  mihi  hie  prsetextns. 
Respice  hanc  «tatem ,  qo»  propensior  est  ad  amatoria.  Javenis  snm 
et  concessam  pnto  alladere  ad  concessas  Yoluptates.  Gelebritas  nnptialis 
non  adeo  rigida  est,  qo«  jocos  non  admittat.  Yerbomm  petulantiam 
notns  vetere  institato  ludns  Ansonio  admittit.  Absit  antem  a  me,  nt 
tibi  offeram  mere  Fescennina,  hoc  est,  talia  qo»  a  theologo  vel  in  vir- 
ginom  choro  non  possint  debeantve  legi.  Di  prohibeant  talem  impuden- 
tiam!  Revereutior  snm  twe  sablimitatis,  illomm  sanctitatis  harumque 
castimoniffi.  Sed  et  epithalamia,  inqoit  magnns  Grotius,  habcnt,  qaod 
excusent,  snam  nimimm,  id  est  nnptialem  lingnam,  sine  qua  ne  epitha- 
lamia qnidem  sunt.  Qnodsi  fortassean  et  nostris  jocis  alicujus  severita- 
tem  lacessiverimus,  nuptias  severa  non  amare  sciat.  Legat,  nt  yxp)^) 
nt  eadem  probet  et  ignoscat;  sin  minus,  ne  limis  quidem  obtueatur. 
Omni  jndido  heic  non  satisfacitur.  Nolit,  velit,  perinde  est;  aliter  han; 
non  fiunt  nee  debent  Tu,  sponse,  cum  Junone  tua,  utere,  quod  per 
setatem  et  tempus  licet.  Deincipem  tuam  faventiam  mihi  poUiceor,  qni 
snm  tuus  humilis 

P.  Flemming,  Harttenstein. 

(1)  Ad  Musas  et  Amorem,  Ithyphallicom. 

Tripla  triga  yiraginum,  fletis  invidenda 
jura  mortis  adhuc  trucis?    Juüam  Mariam 

1  Fescennüs  Dr. 


MISCELLANEA.  175 

lacnunatis  adhac  poli  sedibas  receptam? 
.    Dedolete,  rogo,  a  feris  temperate  Tobis 
5  planctibas,  volo,  lacrymis  abstinete  tandem. 

Non,  ut  ante,  mihi  dabit  Bcriptionis  ansam 

lugabris  Libitina,  non  squallidom  feretrum. 

Nee  Jovis  tonitrn  crepam,  nee  canam  Oradivom. 

Quid  boni  inde  faat?    Deum  sed  potentiorem 
10  Omnibus  mage  dis  canam.    Quem?  Copidinillom. 

Higns  oranimas  üaeeis  atqne  factiones 

expedibo.    Sed  bens,  mesf  te  volont  Camen«, 

magne  pnsio.    Si  Yoles  scribier,  venito 

et  prsei  melos.    Hoc  qnidem  si  nevis,  taoebunt 

(2)  Dis  nuptialibuB  S. 

Nomina,  qnie  vestris  ardentem  natibus  orbem 

dacitis  atqne  tori  jura  capita  datis, 
si  joTat  alterno  dare  mollia  psegnia  versu 

blandaque  lascivo  carmina  ferre  pede, 
5  si  fas  splendidnlas ,  ea  vestra  negotia,  tsedas 

dulcisonis  uoviter  rumiferare  modis, 
hoc  faciies  dta  ferte  pedes.    Nam,  cernite,  vestra 

res  agitur.^  Vestris  rebus  adeste,  rogo. 
Nempe  nihil,  vestro  nisi  fotum  substat  ab  igne 
10      tactaque  de  vestro  cuncta  caiore  calent. 
Impetus  ille  datur  vobis ,  quod  amare  vocamos. 

A  vobis,  quod  habet  semina  amoris,  habet, 
^quora  connubent  terris,  ambos  perit  aer, 

huncque  vocare  queunt  illa,  nee  iila  suum. 
15  Sidera  sideribus  nictant;  quod  carus  amanti 

prsßstat  amans,  stelke  lucida  Stella  facit 
Excipit  Auroram  Phaeton,  Phaetonta  crepusca 

nox,  noctem  sequitur  mrsus  amica  dies. 
Scilicet  omne,  quod  est,  ad  amorem  aocline  videmus 
so      et  socias  in  se  cuncta  teuere  faces. 
Cemis,  amatrices  ederte  redamentur  ut  ulmo, 

ut  tenerae  fago  vinca  procetnr  amans. 
Solsequium  sequitur  vultum  fugientis  amici 

et  rosa  nardssum  basia  blanda  petit 


176  STLTABÜH  DL 

t5  Consoda  Phflomela  sna  (quid  nu^jns  amore?) 
cum  Viva  vivit,  com  pereonte  perit 
Tortur  item  raprema  sni  post  lata  mariti, 
triste  taens,  vite  non  saperesse  capit. 
Qois  docoit  lepores  et  amantes  agmina  oervas 
90      coganimo  certis  igne  &vere  viris? 

Quin  pecns  andivagis  squamosum  fluctibiu  errans 

in  mediis  stimnlos  sensit  amoris  aqnis. 
Pnrpura  porporam  amat.    Sodo  munenola  gandet 
et  similem,  qua  se  tmtta  maritet,  habet. 
85  Omnia  adunat  amor.    Frons  frondem,  gottola  gottam 
deperit  et  flammam  fiamma  oomsca  capit 
Anspiciis  fiont  hsec,  maxima  nnmina,  vestria 

omnia,  qose  soavi  jungitis  igne  froi. 
Plena  boni,  res  plena  favi,  res  coelite  plena 
40      ambrosia,  tenero  tactos  amore  capi. 
Sdlicet  astrimici  laqucata  palatia  cobU 

ardentem  nequennt  rettinnisse  Jovem; 
nunc  anri,  nunc  comigeri  sub  schemate  tanri, 
nunc  arsit  visas  falsa  Diana  viras. 
46  Coeligena  plebs  omnis  amat.    Quin  plurimns  almo 
dicitur  illomm  factos  amore  deos. 
Vcijovis,  Hippotades,  Salisabsulas ,  Evios,  Orpheus, 

Leucadius,  Siculus,  Plutus,  Apollo  dupiei, 
Fan,  Hymen,  Nereus,  Satyri,  Sylvanus  et  omnis, 
50      qui  fnit  aut  nunc  est,  fertur  amasse  deus. 
Juno,  Ceres,  Cybele,  Thetis,  Ida,  Diana,  Calisto, 

dicier  hoc  almsB  commeruere  de». 
Solus  homo  irigeret  et  insociabilis  esset, 
quem  penes  est  hujus  fiamma  sat  aucta  foci? 
5A  Hinc  grandseva  parens  £abrefecit  opus  mirandum, 
cui  dedit  in  cunctos  fortia  jura  viros, 
cui  dedit  indomitos  juvenum  domitare  lacertos 

et  cicni'are  feri  sensa  severa  maris. 
lUud  opus  virgo  est,  illa  blandissima  plebes, 
60      qu»  solo  mentes  fasdnat  intuito. 

* 
47  Saiifubsalus  Dr. 


MISCELLANEA.  177 

Yirgine  quid  potios  nos  nobis  surripit?  aut  quid 

externat  nobis  corqne  animumqae  magis? 
Aspice  vincentes  clarorem  solis  ocellos, 

an  poteris  visos  compos  adesse  toi? 
65  Mala  vide  malas  mutantes  picta  pndicas 

et,  qoflß  non  poterat  comptior  esse,  comam, 
lactea  sed  taceam  modo  coUa  mannsque  tenellas 

atqne  leves,  docta  qnos  movet  arte,  pedes. 
Kec  pallas  Afiro  büs  tinctas  mnrice  dicam 
70      qofleve  tegont  nivenm  snppara  picta  femnr, 
qneis  alias  moltmn  cceci  capinntnr  amantes; 

gratior  ornata  yirgine  glisdt  amor. 
Aspice  divinae  venerandnm  frontis  honorem, 

bsec  est,  jurabis  protinus,  ipsa  Yenns. 
75  Tantus  ab  aspectu  si  solo  raptos  amanti  est, 

qoam  dabit  illios  ecstasin  alloqniom, 
a  collo  cum  pendet  amans  dominssque  opponit 

ignea  defixis  lumina  luminibus, 
qnando  mednllitraho  jungunt  ferrumine  languidi 
80      udttla  semhiulcis  ambo  labella  labris? 
Et  quei  non  arderet  homo,  cum  dsBdala  cuivis 

congenitum  dederit  mater  habere  jecur? 
Fomes  amoris  hie  est.  Quod  si  prolexerit  ignem 

ex  oculis  Yeneris  pusio  yirgineis, 
85  incipit  extemplo  sdntilla  latere  sub  isto 

innocui  juvenis  parva  parenchjmate. 
Hffic  quotiens  tacitis  impulsns  motibus  aurea 

conspicit  in  blandis  sidera  luminibus, 
fiamma  fit;  hinc  sumptis  immensus  viribus  ignis, 
90      quam  dominae  solo  pasdt  ab  intuitu. 

OfSdperdus  erit,  redamet  nisi,  quisquis  amatnr, 

talis  et  haut  hominis  nomine  dignus  erit. 
Et  qui  non  stimulos  sentisdt  amoris  amicos, 

is  quoque  se  nullum  credat  habere  jecur. 
95  Enge  sagittipotens  Empusa  deique  deseque, 

qui  üadtis  soda  cuncta  flagrare  foce, 
huc  faciles  cito  ferte  pedes  et  vestra  canent^n 

munia  vosque  ipsos  igne  juvate  sacrol 

Fkmiag,  \% 


178  STLYABUM  DL 

(3)  Lusas  ad  Amorem. 

Jamqae  pnelliilanim 

blandida  condo  nobilium 

Cerere  abstinait 

cjrmbiiflque  Jaccho 
5  spnmantibiis  trimo  Javenaiii  chonu 

modom  posiyit  inclitus. 

Hac,  paraoymphale,  MandaU,  yinniito, 

bellole,  pamüe,  delicate, 

veni  dtnsque  virginellas 
10  nitentiore  visu, 

decentiore  riso, 

placentiore  niso, 

aosn  procadore, 

plaosn  ezpeditiore 
15  Isetifica  roseas 

hillaritadinibiisqae  lepidis 

onera  tuos  dientes, 

sexusqae  masculini 

sexosque  foeminini 
to  onera  taos  dientes. 

Quin  et  impera  choreas, 

quin  et  ipse  dac  choreas, 

audactdas, 

venostolas, 
25  jocnlarias  cboreas 

et  comitate  duld 

et  procadtate  moUi 

et  protervitate  grata 

et  loquadtate  colta  et 
80  saltatione  molta, 

redprocatione, 

adlositatione, 

dissoaviatione 

snpparasitare  paellolis, 
35  donicnin  summo  redeonte  mane 

nibor  pceniceos  coloret  aare- 


MISOELLANEA.  179 

»  Anrorse  roseam  azem. 

Quin  et  novam  maritnm, 

quin  et  novam  maritam, 
40  ambos  novos  maritos 

prsenobiles  maritos, 

et  viimiilos 

et  melleos 

et  mnsteos  maritos 
45  tuosqne  candidatos, 

in  geniali  conde  toro, 

socinmque  braehiali 

compar  hoc  ferromina  nexa. 

Ibi  mille,  mille,  mille 
60  dissnayiationes 

süsnrmli,  cachinni 

amabilesqne  losos 

petentor  et  dabontor, 

dabontor  et  petentor. 
55  Ibi,  qnos  yocabolonim 

partitadine 

jocos  novdla 

Serie  sacer  sat  ancta 

Tarreens  expedivit, 
60  omnes,  ad  nnnm  omnes 

dabontnr  et  petentnr, 

petentor  et  dabontor. 

Sed  st !  Hymen  faces ! 

(4)  Hyporchema.  Sponsos  ad  sponsam. 

Toripeta  mea,  mea  torivena, 
animiclepa  mea,  mea  meola, 
yide,  jobarivomos,  ocolipotens 
maria  sobit  aqoifrema  Phaethon. 
5  Roit  ocolitega,  radüneca, 
opica  tenebra  pede  citivolo. 
Pelagigena,  nitidiooma  dea 
jobare  placidola  radiimieo 


180  STLVABDM  IX. 

domicilia  repetere  saUgit. 

10  Hilaricana  viridia  nemora 
celeriter  ayicala  repetiit 
Latibulicola  latera  simumt 
frutice  pecua.  Venus  age  mea, 
age  Venere  nitidividior 

15  pnenila,  puenila  tenerior 
Helena,  age,  choreiseqnnla  ifiiaa 
mea.  Agilia,  dta,  strepitipeda, 
rapida  tripndia  dare  lepidnm  est 
Canere,  petere,  joca  dare  pata, 

10  labiola  dare  veneribibola, 
rosidola  repetere  labiola, 
properiter  hoc  agere  lepidnlnm  est. 
Vocat  ibi  barybromios  Evios, 
femorigena,  dea  fretigenita, 

s6  pharetrigerulos  Amor  ibi  vocat, 
abi  redprocipeda  tripadia 
iterum  et  itemm  et  itemm  et  itemm 
repetierimus,  adhibuerimiis 
itemm  et  itemm  et  itemm  et  itemm, 

80  meraqne  ubi  labiola  labiolis 
tepidula  dederimas  ebriolis, 
celerifagere,  properimere 
decet  epnlithalamisociolos 
in  ea  loca,  babitat  abi  reqnies 

36  tenemla,  calidola,  pladdula, 
benivola,  Venere  data  reqnies. 
Toripeta  mea,  tibine  placet  hoc, 
animidepa  mea,  meamenla? 

(5)  Ad  Solem. 

V»ga  perennidrcolator  »ther», 
Inminis  dator,  tenebr» 

destmctor,  aar»  Ventilator  parime, 
anas  arbiter  diemm, 
5  qnid  non  penetriangulo  cemia  tao, 
qoidve  non  lastras  ocello? 


MISCELLANEA.  181 

E  quom  Uoertis  mane  oonjngis  tarn 

exsilis  et  flammiconda 
metiris  aerem  citigradas  face 
10      ad  meridiem  usque,  donec 
rab  vesperaginem  quadrigam  divita 

ablois  fessam  flaento, 
hsßc  non  videres,  qoando  cras  rediveris, 

yirginem  ftdsse  sponsam. 

(6)  Ad  serta. 

Coloribns  corollal»  diyitibns  nitldse, 

qnas  variis  varie  pingit  puella  floribos, 
et  iDdicinam  band  mortose  virginitatis  eas 

flammeolis  capitis  comis  adaptat  anrei, 
5  lugete,  flomm  fili»,  vos  uti  sponsa  gemit 

Condocefedt  Amor  yittam  decere  foeminam. 

(7)  Ad  Morbonam  et  Senectam.  Molossicum. 

Mnlto  tarpat«  corpus  tabo, 

larvae,  mga  molta 
torvffi,  macratffi,  tnrpifrontes, 

spisso  tardse  gresso, 
5  qxod  tandem,  qaicqoid  restat  nobis, 

exsorbetis,  succi; 
heic  quid  vobis  vultis,  ianrales, 

ezestote,  itote  hinc, 
ezpagnatrices  vitse,  vitse 
10      exstinctrices  nostrse. 
Heic  sponsam  sponsi,  sponsas  sponsun 

snaves  pascnnt  nntos. 
Heic  risus,  heic  saltus,  heic  Bacchus, 

heic  daps,  heic  Empos» 
15  partrix,  heic  yafri  comu,  telom 

cum  telomm  theca. 
Quid  vobis  com  sponsa,  cum  sponso, 

com  salta,  com  risn? 


182  STLVABUH  IX. 

Exestote  hinc,  perturbatrioes 
so      rifios,  omnis  risus. 

Sic  flBgrotabnnt  nnmquam  sponsi, 
sie  nnmquam  canescent 

(8)  Ad  Mortas. 

Varipediclandffi,  confracticmrigradiT», 

gibbeidorsigene,  pellidraconifer», 
hydrivenenilabne,  basilisdferocilacerttB, 

tabidilnmbimaniB,  collicbinuerimite, 
h  Inminitorvitn»,  liventicolnbrisnsnrraly 

rancisonibanbse,  Hngnibisnlcifibne, 
horricerasticomse,  tnrpissimibnsticolonaB, 

imimednllivorae,  crndicrnoribibfle, 
laneifilisecse,  contortibipennitenentes, 
10      nullivirimiserflß,  cuncthominyngnke, 

appagete,  appagete  hinc,  pestes,  cstote  nee  nmqnam 

christianagnesisponsivenustinecae. 

(9)  AlcfieuB  ad  Famam  pro  perennitate  Schoenburgiconiin,  in  quo 

reflexio  fit  ad  illustrem  sponsum. 

Qnse  ssecnlomm  perpete  volTitas 
cnrsnm  rotatn,  diva  loqnax,  citnm, 
quas  Clara  tempomm  mbricis 
vindicibns  memoraris  acta, 
5  per  te  vetnstnm  non  latnit  Chaos, 
nee  primns  imber,  nee  bona  saecola, 
nee  qni  Diespitrem  volebant 
pellere  sede  sua,  Gigantes, 
qnod  cana  mundo  nota  Semiramis 
10  et  Victor  omnis  dux  Macetum  soli 
celsisque  Mausolea  tectis 
et  Pharus  et  Bhodius  colossus 
per  nota  te  sunt.  Nempe  perennium 
fostos  deorum  promis  et  unica 
15  eliminare  gentis  ausa 

CKlitenentis  habes  patrata. 


mSCELLANEA.  188 


Si  yirtaosis  proyida  mentiboB 
es,  nt  feront,  qn»  caltibns  additis 
laxaqne  tendemnt  habena 
10      vivere  post  soa  fata  firm»; 
Schoenbnrgicomm  longa  sapermanet 
heroa  virtus,  serös  et  incinta 
nepos  eomm  com  futoris 
nomina  partidpabit  annis. 
9b  Nam  mens  avomm,  sen  toga,  seu  sagum 
virmn  poposdt,  prompta  tamen  sequi, 
sexcenta  nil  pavit  pericla, 
nee  Lare  marcnit  expiato. 
Sic  ferrifrangus  non  catolnm  leo 
30  gignit  latracem,  non  tonitmcrepi 
ales  ministra  motacillam 
progenerat  Joyis  imbecillam. 
Volttls  nepotes  namqne  parentium 
veri  snonim  non  referont  modo, 
95  simol  sed  alma  adfiemulantor 

aetheri»  simulacra  mentis. 
Christiane,  tantis  digne  parentibus 
propago,  pomm  sanguen  et  inclattmiy 
miracolum  fam»,  juventn 
40      delidom,  Clarüs  voluptas, 
testor  Camcsnas  et  laüces  sacros, 
quam  multa  dotnm  divitiom  penns 
et  entheatas  in  te  favüla 
emicoit  bene  larga  mentis. 
46  Tu  non  secnndus,  stemma  quod  attinet, 
Ollis  avomm,  qood  Veneres  toas 
et  dona  de  prioritate 
com  tritavis  atavisqoe  certas. 
Jam  post  tot  annos,  qoos  stodiis  Tigil 
&o  raris  dedisti,  dorn  loca  disoita 
moresqoe  moltee  disoolores 
gentis  alacri  animo  videbas, 

42  dotinm  Dr. 


184  STLVABUM  DL 

adoriosQS  tecta  reverteria 
paterna  et  hseres  dignos  et  integer 
bb         ad  -  Bubditos  -  nata  gabemas 
almiüe  patriaqne  cura. 
Nunc  intimaris  totns  amoribos, 
dorn  dncis  almam  stemmate  de  tao, 
avi  sinistra,  virginellam, 
60      dotibos  eximiis  poHtam. 
Hsec  Ohara  vitam  Caja  deindpem 
dolcoret,  oro,  cordoliom  tibi 
futora  soave  prole  yincat 
hiec  Hecabam,  Masinissam  et  ipse. 
66  Porro  celebris  sie  Calipyrgia 
magmenta  snmet  plurima,  plnrima! 
Bispellio  nee  funerabit 
nomina  vestra  rigente  cippo. 

4.  Ad  quendam  Schillin^nm  Respondentem. 

1631.   April  20. 

Est  aliqoid  magni  suboles  andire  parentis 

et  javat  a  patrio  nomine  natns  honor. 
Vivida  yis  genii,  patrios  snrgentis  in  aasos, 
snscitat  hseredem  non  sine  lande  snnm. 
5  Te  stimulat  lans  cana  patris,  non  nulle  meorom^ 
patre  patrissando  par  eris  ipse  tao. 

5.  Propempticon  Johanni  Marco  Med.  Cand. 

1681.   Mai. 

Johannes  Marcus.  Is  Machaon  In  Re. 

Janas  Marens  xvorfp.         Ao  Mars  In  Usu. 

Martis  et  Artis  honos  in  te  sat,  Marce,  Tigescit, 

nominis  ut  prodnnt  ipsa  elementa  toi. 
Et  Machaon  in  re,  Mars  et  signaris  in  osn. 
Qnam  bene  contingit  glona  bina  tibi ! 
5  Nobilitat  Mars,  ars  itidem.  Sic,  clams  ntroqne, 
nobilior  dnplici  nobilitate  eines. 


lUitidf 


«LANEA.  185 


Exsere  vim  dnplam  mentisque  maniisque,  ndc  nmqualii 

frandet  te  ellogiis  illa  vel  illa  tois. 
Arte  bonam,  te  Marte  marem  da  cernere  cunctis, 
10      illud  honorem  animi,  corporis  istad  habet. 
Hinc  patrios  invise  Lares,  redimite  tiaris, 

quas  texnnt  anlmis  Marsqne  Coosqae  suis. 
Cinxia  te  Juno  mantat  volncerqne  Cnpido. 

Se  tibi  tranquiliam  spondet  amica  Qaies. 
15  I  pia  cura  Denin  foelici,  Jane,  volucri, 

i  memonunqae  memor  sis  maneasque  tui. 

6.  Nuptiis  M.  Constantini  Waltheri  etc.  ErotopaBgnium. 

£rgo  posthac  blandililli 

conjnges  vocaberis 

par  beatum,  par  tenellnm, 

par,  quod  in  Cnpidinis 
5  jnra  juravit  deastri, 

se  ne  velle  disrimi. 

ludet  arbiter  jocorum 

dolce  posus;  sossilit 

docta  doctrix  basiorom 
10  gensqae  cnncta  ccelitom. 

Bella  sponsa,  sponsa  bella, 

quid  yerecondaberis? 

Sponsa  ride,  lüde  sponsa 

chrysalisco  com  tao. 
15  Hole  snbinde  nnta  ocellis 

savii  procacibns, 

molle  moUibos  trementem 

volnerans  obtntibus. 

Posce  pendnlom  choreas 
f 0  collo  ab  isto  ebumeo. 

Hinc  snbinde  bella  belUs 

jnngite  oscnla  oscnlis 

et  quasi  fermminati 

mntois  amplexibiis, 
25  mille,  mille,  müle,  mille 

dimicate  baaiis, 


186  STLYABÜH  IX. 

domeom  ndo  steUflooR 

diva  snrgit  «qnore; 

raadeat  et  nocticrepiuca 
90  Yos  tenebra  stertere. 

Moz-marita,  moz-maritum 

prende  casta  vinolnm. 

Juno  lectum  molle  stravit, 

heic  cabare  vos  Cnba 
35  addocebit,  heic  pudicus 

sulijagabit  Sabjugns. 

0  fathiscentes  amore 

conjuges  noyelluli, 

quid  rabetis?  Imperate 
40  impetracibus  jods, 

alma  quos  cupiscit  Ida, 

qnos  jabet  Thalassins. 

Sic  amate,  sie  cubate, 

jnre  cras  dicemiui 
45  hie  maritos,  hsee  marita, 

fors  nterqne  mox  parens. 

7.  OermaniiB  Exsolis  Ad  Suos  Fflios  sire  Proceres  Regni 

Epistola. 

1681. 

Pax  Romaua,  ipBorummet  RomaDonim  judioio ,  nullo  vinoulo  fortios  oon* 
neotebatur,  quam  Garmanornm  inter  so  odio;  nt  Tacitaa  solenne  Totnm  in  h»e 
▼erba  oonoeperit  (in  de  morib.  Qennanor.):  Maneat,  qnnsOi  doretqne  gentibai 
si  non  amor  nostri,  at  ccrto  odinm  sni,  qiiando  nrgentibat  imperii  fatis  nihil 
jani  prcatATO  Fortuna  majna  potcst,  quam  hostium  diaoordiam.  Lantins  Orat. 
pro  Germania  p.  140. 

Si  qua  mei  vobis  cora  est  et  gratia,  nati, 

pignora,  si  gcnitrix  jam  qnoqae  restra  voeor, 
soinite  non  grandem  sperata  fronte  tabeUam, 

snmite  materna  pancola  scripta  manu. 
5  Qua  vomit  horrisonos  spumanti  gorgite  flnctas 

oceanus,  de  me  qoi  sibi  nomen  habet, 
heic,  procol  a  vestro  cogebar  limine,  moesta 

plangere  flebilibas  tristia  verba  modis. 


mSGELLANEA.  187 

Non  ego  ocmnnani  pingebun  elementa  madore, 
10      non  erat  ex  c»sa  penna  volncre  mihi. 
Penna  levis  mihi  canna  fait  lacrymaeqae  flnores, 

qnos  gleba  in  rorem  miscnit  atra  nigrom. 
H»c  pinxi  carvata  genu  cortezqae  papyri 
scriptors  potnit  fageus  esse  Yicem. 
15  Hei!  regnis  ezpolsa  meis,  beic  erro  misella, 
in  patriae  jacior  extima  poncta  meae. 
Nabilar  ex  veteri  compactnm  carice  parvmn 

incolo,  loxuries  imbribos  atque  Nothis. 
Nee  secnra  tarnen,  sed  dreumfusa  peridis 
2u      millibns,  hinc  terror  me  fent,  inde  fene. 
Sola  Tagor,  üamulabns  egens  ignaraqne  mundi, 

sdssa  comas,  lacera  vestc,  squalore  nigra. 
Daps  mihi  radices  et  traetns  ab  arbore  mnscns 
curvaqne  turbatam  palma  ministrat  aqoam. 
ro  Pendula  carnivoro  flaccescnnt  membra  marasmo 
coraque  tabividam  me  fera  fedt  anom. 
Horreo,  strigosos  dun  specto  corporis  artas, 

rnga  nt  callosum  plurima  corpus  aret. 
Frons  senuit,  densis  horrescunt  tempora  canis, 
30      nee,  quo  condatur,  dens  gelasinus  habet. 
Ah  mihi,  qualis  eram!  Sed  qualis,  heu  mihi,  nunc  sum! 

Hei!  ceddi  miseris  regia  nata  modis! 
lila  ego  bfs  senas  inter  pnlcerrima  nym&s, 
illa  ego  delidum  matris  amorque  mese, 
35  quot  reges  invicta  tuli,  quot  Gsesaras  armis 
reppuli  et  a  nostris  finibus  esse  dedi. 
Non  ego  bellicrepse  metuebam  dassica  turm». 

Tunc  levis  Ausonii  militis  ira  mihi. 
Non  animum  fregere  meum,  quae  Caesar  habebat 
40      praemia,  blanditüs  non  ego  falsa  fni. 

Foeinina  sum,  sed  quoque  nro  mage  fortior  adsto, 

foemina  foemineum  nil  nisi  Schema  tuli. 
Non  timui  yario  stipatas  Marte  phalangas, 
cuncta  putans  gestis  inferioni  meis. 
45  Roma  nihil,  nil  Cigus  erat,  cui  paruit  orbis, 
hunc  stravi  meritis,  Arioyeste,  tuis. 


188  STLVARUH  IX. 

Trum  mihi  legio  Varo  com  principe  capta 

Termit  Arminiiis  hostica  lata  mens. 
Libertatis  amor  fimueqoe  capido  tuend« 
50      me  fodt  «temoe  vivere  posse  dies. 
Sed  cecidi!  ceddi  lenta,  regina,  minaf 

Hostibns  aht  cecidi  vel  miseranda  meis. 
Ecce!  meis  me  jam  sobdoxi  sedibns  ipsa. 

Non  poteram  in  tantis  longins  eiwe  dathris. 
53  Momine  qooque  meas  lassabat  sabditns  anreia, 

fimestis  olnlans  querqnera  verba  sonis. 
Jam  Ligins,  jam  Saxo  snos  mihi  lacrymat  «stot 

et  sna  Marchiacns,  que  qneritetmr,  habet. 
Vidimns  infectas  liventi  sangoine  ripas 
60      fluminaque  innnmeri  mbra  craore  viri. 
Vidimns,  nt  yiridem  mbeo  macnlarit  aboUam 

ahna  madore  parens,  quam  gemat  omnis  ager. 
Commntant  elementa  viceis,  non  onica  hnmandis 

par  fnit  ant  nnnc  est  terra  cadayeribns. 
<5  Qnot  mea  letbatos  absorpsit  Mnlda  volones! 

Qnot  satnra  evomnit,  qnam  Sala  sallit,  aqoal 
Parva  qneror,  totse  perennt  cum  moenibns  nrbes. 

Fnmat  ab  hestemo  plnrima  terra  rogo. 
Deserit  excoctos  vastatos  incola  pagos. 
70      Nee  vacna  antiqnnm  jam  casa  novit  hemm. 
Aegre  neglectis  otiantnr  jngera  dorsis 

et  dolet  invitum  segnia  mtra  solnm. 
Heic  nbi  prima  novis  stabant  viridaria  soIcib, 

flomit  et  variis  area  plena  rosis, 
76  horrida  jam  rigido  crevit  labmsca  racemo 

et  premit  antiquum  spina  vepresqne  decos. 
Fatato  snm  plena  odio,  qno  Inmina  flecto, 

ezitüs  Video  cnncta  parata  meis. 
Me  mea  non  faosto  concepit  mater  olympo. 
80      Juraront  omnes  in  mea  damna  dei. 
Omen  erat,  folso  raperetnr  nt  a  grege,  tanro 

mater  (et  hoc  retolit  ssepras.)  Omen  erat. 

79  Ne  Dr. 


inSCELLANEA. 

Mole  mea  binc  fceta  foit.  Sic  protiiHU  hiereB 
bOalis  misera  conditioiiis  erani. 
ti  Diripior,  quatior,  vellor,  hinc  jactitor,  illinc. 
Invideor  popnÜB  Indificorqae  meis. 
A^na  lapo,  milvo  pollns  lanioqne  colnml», 

orbi  ego  carnifid  pneda  cnpita  samns. 
iDscia  serTitii  qnondam  jam  seirio  sem. 
K      Qnos  ego  non  genni,  dutt  mihi  jun  daces. 
Tot  Joga  me  lapaam  procemm  dissenaio  tnmcat 

rimaqne  de  triplid  relligione  triplex. 
Non  nnis  Bom  flenda  modiB,  tot  passa  furores 
sortis  et  in  tantis  territa  facta  mims, 
95  PestUitate  meie  totieiiB  vidnabar  amicis. 

Qnam  crepnit  feretris  tniz  Libitiiia  nigris  1 
Hinc  et  emendanun  graviora  incendia  rernm 

vaaUnmt  miseria  horrea  nostra  pyrie. 
Per  totieB  tot  dncta  vicea  modo  defiiit  unom: 
100      jam  qnoqne  debebam  Hartia  jussa  Beqni. 

Hei!  seqnor,  heit  rapior,  sed  non  qao  bellica  virtoa 

mc  vocat,  ad  (miseram !)  dvlca  bella  trabor. 
Sic,  nnllis  devicta  viris,  jam  concido  ncta 
per  me,  per  tenias  concido  viucta  meas. 
105  Ut  rnerem  graviore  modo,  tollebar  in  altam. 
Sic  ego  Insoris  snm  pila  facta  deis. 
Sic  Bna  non  fractam  fregit  diBCradia  Romam. 

Confondont  totmn  dissona  seuBa  soltun. 
Sic  ^t  in  fatis;  quonun  vi  fneta,  fotlsco. 
110      Vindidbns  Bolia  stantque  cadootqne  deis. 
Temporis  invidia  celebres  ceddistis  AtfaenB; 

postqne  tot  infeatoB  Fei^iama  celsa  dies. 
Cormit  ABsyrid  robnr  regnnmqne  tyranni 
et  merainit  lapens  Persia  victa  sni. 
HS  Gmcia  prostratos  luget  ssbTerss  monarcbaa. 
Foraitan  et  nostre  intenta  roina  nd  eit. 
Celsa  manent.    Soa  fata,  Boe  stant  omnibos  hone. 

Qnis  dnbitat?  Pereo,  sed  qnoqne  celsa  foi. 
Fortis  eram,  non  jogii  eram.    Jam  founina  princepi 
IM      assodor  bntis  proftig»  facta  fnis. 


190  STLTARUM  DL  ' 

Sic  qnoque  de  patrüe  prolcs  Nimrodia  sede 

polsos  in  inBuetam  didtur  esse  nemns. 
Heic  mea  milleiiis  vario'  lamenta  figuris. 

Heic  soll,  heic  misene  jam  licet  esse  mihL 
iS5  Rupibus  in  nigris,  inter  spelsBa  feramm 

vagio  luctificis  foemina  mcesta  modis. 
Me  lepus  audad  ludit  per  gramina  saltn, 

proYocat  et  lacrymas  impia  pica  meas. 
Invida  contractis  spernit  me  firondibus  arbor, 
180     odit  et  adventus  arctior  umbra  meos. 
Scilicet  est  aliqnid  lacrjmis  habnisse  sodales. 

Nas!  gemitns  socii  moUe  levamen  habent. 
Qois  mihi  coUacrymat?  Toto  jam  deaeror  orbe. 

0  qoam  snm  patriis  invidiosa  deiat 
1S&  Delphini  nostrora  miserati  ssepe  dolorem, 

quod  mihi  condoleant,  signa  diserta  femnt 
Quin  mea  compass«  modalantnr  fata  volncres. 

Quaevis  et  hoc  loquitor  tilia  c«sa  malom. 
0  quot  cgo  qnondam  felix  stipabar  amids! 
uo      Ipsa  nee  anxilio  jam  mihi  mater  erit. 
Non  mea  Germanas  augunt  tormenta  sorores. 

Forte  quid  aoxilii  condoloisse  fnit. 
Ignibos  ipsa  suis  me  prima  Bohemia  adnssit. 

Inde  fuit  tant»  prima  favilla  pyr». 
u5  Tot  menses  combosta  flagro ,  tot  concremor  annos 

perque  vices  nostmm  crescere  cemo  rogom. 
Hei!  cur  dives  eram,  nitido  cor  splendida  Tolto? 

Cor  placni  dominis  regia  nym&  prods? 
Jam  vitiata  mese  snm  nansea  facta  parenti. 
130      Deseror  iugratis  polsa  marita  viris. 
Cur  regina  foi?  cur  has  diademate  folvo^ 

Enrope,  decuit  praeradiasse  comas? 
Cor  sceptris  pnerasse  manus ,  si  bma  nepotum 

non  erat  in  canctas  continoanda  dies? 
xbb  Me  miseram!  miseram!  Qnis  me  solabitor  Hector? 

Qu«  bona  prsesenti  stat  medidna  ned? 
Qois  mihi  Manritiom,  Fridericos  qois  mihi  reddet, 

queis  stetit  infractom  stantibus  imperinm? 


MISCELLANEA.  191 

Qois  dabit  Albertum,  Tarpeji  dextram  regni? 
160      Qnis  mihi,  qois  reddet  Hectora  Teatonicum? 
Jane  redi!  Joachime  redi,  redi  o  inclyte  sangois, 

nomine  qni  merito  dignos  Achillis  eras! 
Quid  &citis,  nostri  carissima  pignora  lecti, 
qoffi  genni  cmcÜB  acta<paerperüs? 
165  Quid  facitis?  Nil  dira  movent  yos  tormina  matris? 
Sic  licet  in  tantis  segnibus  esse  maus? 
Per  patrioB  vos  juro  deos,  per  libera  regna, 
per  jus,  quo  genitrix  audio  vestra,  menrn 
Tentonicarnque  fidem,  namqoam  qiue  yota  fefellit 
170      gentibns,  indigense  haec  jam  mihi  praßstet  opem; 
corrite  suppetias  patriae  matrique  labanti, 

hei!  Bi  non  casis,  corrite  suppetias! 
Namque  potestis  enim,  qaos  heroa  entheat  aora, 
queis  quoque  ceu  tritavis  Martia  corda  dedi. 
176  Saxo,  tibi,  tibi,  Brenne,  tibi,  Palatine,  faeront, 
qneis  stetemnt  meritis  ara  focasque  suis. 
Inclyta  magnanimis  heroibns  Hassia  stabat, 

noster  et  a  Gnnelpho  sanguine  crevit  bonos. 
Stirpis  Anhaldinae  cara  est  mihi  bellica  virtus. 
180      Ex  Heneto  clari  germine  dantnr  avi. 

Quot  Badena  dabat,  quot  Wurttenberga  celebres 
Hectoras!   His  celebris  Tentona  mater  eram. 
Cemite  concordes  bene  nexo  federe  Beigas. 
Erubet  immensum  terra  pusilla  solum. 
185  Divitis  exspoliant  aeraria  fnlva  Philippi, 

qnas  et  opeis  gemiuus  miserat  Indus,  habent. 
His  inyicta  caduut  et  tanto  principe  rinci 

laudibus  apponunt  moenia  tanta  suis. 
Hos  imitabimini,  si  libertatis  avitaB 
190      pectora,  si  patriae  vestra  subibit  amor. 
Vos  uni  spes  una  mihi,  spes  una  salutis, 

pignora,  credimini,  Teutona,  Teutonicae. 
Numina  per  vestras  mihi  propitiantur  acerras. 
Restitui  patriae  sie  quoque  quibo  meae. 
195  Dielte  Caesario,  Fernando  dicite  nostro, 
cui  dedimuB  patrii  regia  sceptra  soli, 


193  STLYABÜM  IX. 

quas  patiar  non  digna  cmcea,  qnas  inno  mortei. 

Sit,  precor,  in  matrem  mitior  iUe  siuun. 
Has  vobis  laeryinas,  haec  moesto  cannine  TOta 
»uo      misimos,  o  decoris  dara  decora  mei! 
Misinras  et  fid«  libaTimos  ultima  fkgo 

oscula,  matenue  symbola  certa  spd. 
Ordine  nil,  nil  arte  dedi;  mihi  pnepedit  angor 

mentem  animi,  cfdamam  conflna  yerlm  smim. 
S05  Rompite,  quseso,  moras,  mora  mors  sperantibaB  ipsa  eat, 

nee  patitor  nostnun  pharmaca  lenta  malnm. 
Pnestolor  anxia  opem ,  ventnr»  forte  salntis 

mitigat  exsiliam  spes  sibi  fisa  meum. 

8.  Promas  miscellaneomm  Epigrammatam  et  Odaram,  Omnem 

nnperorum  dierum  historisB  penum  abandanter  extradens. 

Lipsi»,  Mense  Septembri,  Nobis  meritissimo  sacro 

MDCXXXI. 

OlorisB  cbrUtianissimi  invictissimiqiie  8ueoorom,  Qothoram  ac  Vanda- 
lorum  regia  GuMtavi  Adolph!  et  JoannU  Gcorgii,  eleotorii  Sazonici,  patris  pa- 
tri»;  jaratornm  fidei  dcfensonim,  triamfatonini  angoatoram  sacrat  intimatqne 
antor  GermanaB. 

(1)  Cum  defensionem  patrise  elector  Sazonise  meditaretur. 

Ut  pater  ensigerens  patriae  defenderet  oras, 

stringere  suasit  amor,  condere  ferra  timor. 
Hie  jubet,  hie  prohibet  pngnas,  hie  certat  et  ille, 

iile  snis  validus  uisibns,  ille  suis. 
^  Stringit  amor  sua  tela,  ümor  sna  stringit;  amoris 

excipit  arma  timor,  arma  timoris  amor. 
Quo  patriae  tandem  tegeret  pater  ensiger  oras, 

Mart«  timor  cecidit,  Marte  redivit  amor. 

(2)  Federatio  invictissimi  Suecorum  regia  et  potentissimi  Saxoni» 

septemviri. 

Stabat  et  adjectis  tidei  concordia  votis 

optabat  geminoB  jüngere  posse  duces. 
Stabat  et  adversis  crepitans  discordia  rixis 

obstabat  geminos  jüngere  volle  dnces. 


MiSOELLAHEA.  i 

i  Hec  capit,  htec  renait,  rerbis  tuec  pngnat  et  Ula, 
UIb  dis  Toluit,  nolnit  illa  din. 
Ut  facUes  ambo  tandem  placidique  coierent, 
illa  ToIenB  cnpidam  jimxit  et  illa  mannin. 

(3)  In  fusam  Tyllidia  exercitum. 

9.  SylT.  m,  2. 

(4)  Clades,  utvocant,  ligiatica. 
Et  poterat  tanü  sie  sterni  roboris  hostiB, 

qni  popnlis  »ado  nomine  temr  erat? 
Dicite  Tentoniti  victores  atqne  Latini, 

an  BtrageB  fonue  par  fiiit  nna  mes? 
t  Qmuito  m^jor  erat  neqnam  trncnlentia  Uartis, 

hoc  merui  tdtolo  nobiliore  cani. 
Non  ego  prinueras  eqoaTero  sanguine  palmas, 

plus  mena  in  reprobos,  quam  mucro,  terror  agit. 

(5)  Rez  fortissime  pugnans. 
Qni  ma  Tylliacis  rnctobat  classica  tormis: 

Vidmus,  0  Socüt  forte  Gradivns  ait 
Andiit  et  medios  pronna  res  ivit  in  hostes 

atqne  suis  contra  Candida  signa  dedit. 
b  Vidit  nt,  ut  tremnit  verteutibna  obvias  armis 

Marspiter.  Hnc ,  bocü  I  clamitat  atqne  fogit. 
Sic  Victor  rictus,  victns  sie  victor  abivit; 

dedecns  hinc  rictor,  pnemia  victna  habet. 

(6)  Landes  Gustavi  Adolpbi 

8.  Sylv.  m,  4. 

(7)  Germania. 
Est  ita!  Divinn  non  emanet  nltio  destne, 

etat  revolubilibos  son  fogitiTa  rotis. 
tot  Bnm  moesta  dies,  tot  Ungnida  valneror  annoe, 
nee  potnit  nostri  quem  miserere  mali. 
:.  Nunc  relevor  vetereaqne  siniint  snb  corde  dolores, 
antor  et  intentnm  jam  mihi  Tnlnus  habet. 
Quam  bene,  quam  joste,  quam  non  sine  nnmine  factumi 
Qnam  mihi  non  poteriuD,  feit  mihi  Snecus  opeml 


194  STLYABDM  IX. 

DeatschlamL 

Ja  freilich  ist  es  so,  Gott  last  nichts  migerodieii, 
das  glatte  Olflcke  steht  anf  einem  leichten  Bad; 
so  lange  hin  ich  krank,  so,  so  alt  ist  mein  Schad. 
Und  niemand  hat  mir  Trost  im  minsten  zugesprochen. 
6  Kein  Beileit  war  nmb  mich.  Itzt,  flihl*  ich,  Iftst  nicht  wenig 
der  alte  Schmerze  nach.  Der  nach  mir  zielt'  auf  Blut, 
hat  nun  die  Wunde  selbst.  Wie  wol!  wie  rechtl  wie  gut! 
Kan  ich  mir  helfen  nidit,  so  hilft  mir  jener  KOnig. 

(8)  Mersebnrgnm. 

nia  ego  prima  tmces  peregrini  passa  forores 

milltis  in  regno,  Saxo  verende,  too. 
Qo»  mihi  tarn  cmdam  tnrbavit  Tyllidis  iram, 

caossa  patet,  si  vis  noscere,  sacra  fdi. 

5  Sic  nocet  integritas  sanctiqne  faventia  recti, 

heu!  fdit  exitio  nil  memisse  mihit 
Prima  fdi,  qua  fracta  minis  hostilibos  hisco, 
sed  quoque,  quse  redeo  libera,  prima  foi. 

Merseburg. 

Des  frembden  Feindes  Grimm  in  dem  ChurfOrstenthumb 
hab'  ich  zuerst  gefflhlt;  das  ist  mein  erster  Bhumb. 
Wil  jemand  wiüen  denn,  warOmb  ich  ward  gestOret? 
Weil  ich  auch  habe  mitt*  ins  Geistliche  gehöret. 

6  Ich  war  ein  reicher  Stift.  Von  wegen  Frömmigkeit 
und  daß  ich  nichts  verbührt,  geschach  mir  dieses  Leid. 
Ich  stehe  fornen  an,  was  uns  der  Feind  entnommen, 
doch  bin  ich  auch  zu  erst  ins  Freie  wieder  kommen. 

(9)  Hala  Saxonum. 

Sex  ego  continuos  iram  fero  Csesaris  annos, 

nee  potuit  tanti  terminus  esse  mall. 
Interea  varie  quam  spe  dilndor  inanil 

Quam  mea  sunt  lubrids  vota  beata  deist 
6  Ut  conata  me»  sum  consuluisse  saluti, 

inde  fui  grayius  ferre  coacta  jugum. 


MTS'TKIJjA.WK*  1 

Jamqne  jacent  TireB  et  jam  despero  aalntem, 
asseror  externa  llbera  bcta  mann. 

(10)  Magdebargam. 
Pasaa  tonun,  non  passa  idnun,  de  nocte  trinmfb, 

qiue  Bnprema  men  visa  pndidtie. 
Visa  ftüt,  sed  visa  fnit,  non  Inu  raveni. 
Qaei  potej  virginenm  jus  rioUre  senem? 
6  Jam  mihi  Bolicabs  redennt  com  tempore  Inn», 
dorn  meoB  ex  merito  volnera  raptor  habet 
Kon  mihi  dedecori  sabigi  potoiBse.  Ferennat 
laodes  iunocDam  pOBse  redire  meas. 

(11)  Lipaia. 
Qoi  modo  se  nnde  jactabat  nähere  Bpoose 

atqne  indotato  concabniBee  toro, 
Lipeia,  resUtaes,  ait,  hnjns  Uedia  damni, 
hinc  venlet  dominn  dos  sat  opima  mese. 
G  Dizerat  et  voti  plenoB  veniebat  habendi, 

jam  procns  ipse  tamen  nadns  inopsqne  fagtt. 
Nnnc  redit  atqne,  o  bi,  dicit,  mea  nnpta  maneres, 
panperiem  reprobo  noUnB,  amata,  toam. 

Von  dem  ergebenea  imd  wieder  abgenommenen  Leipzig. 
Der  newlich  sich  vermaß,  er  habe  sich  vertrawt 
nur  einer  nacketen  and  unbegabten  Brant, 
sprach :  Leipzig  boI  mir  schon  den  Mangel  bald  ersetzen, 
daran  wir  Liebenden  nns  woUen  wol  ersetzen, 
s  kam  drauf  Begierde  voll  und  meint',  er  hett'  es  schon. 
Itzt  flencht  der  Freiersmann  selbst  bloß  und  arm  darvon; 
nnn  lAoft  er  zn  ihr  zu  and  spricht:  Idi  wil  sonst  keine; 
ich  würfe  dir  nichts  vor,  bliebst  da  nnr,  Arme,  meine. 

(12)  Ad  Joannem  Georgium  ode. 
8.  Sylv.  ni,  3. 

(13)  Snb  adventum  electoris  Lipaiam. 
Hoesta  sab  orbanis  stabat  Philyrea  caminis, 
ezitiabilibna  ftnoida  meta  ^bis. 

13» 


106  SYLYASUlf  DL 

Mligniim  erat  horribili  drcamvallarier  hotte, 
magniun  erat  in  proprüs  velle  perire  pyrb, 
6  magnam  erat  infenso  cogi  dare  moenia  Marti, 
majns  erat  domino  passe  carere  sno. 
Ingemuere  sales,  madidi  flevere  cachinni, 

in  lachrymis  navit  risos  et  ipse  sois. 
Jam  dum  pertnso  redüsti  victor  ab  hoste, 
10      visis  et  ad  famolfe  moenia  chara  tiue, 
dememinere  soi  plaadentia  gandia  Inctos 

et  negitant  lepidi  se  lacrymasse  jod. 
Depreciat  &8sum  genins,  se  jndice,  damnum, 
audet  et  expressos  diSsimnlare  rogos. 
15  Te  reduce,  princeps,  qois  non  Isetetnr  ovali? 
Si  salit  excidiiim,  gandet  et  ipse  dolor. 

(14)  In  symbolum  electoris. 

Mille  mihi  intentent  pr»senti  folmine  mortes, 
haeresis,  invidia,  Marspiter,  indoferi. 

Sto,  feriant!  Non  cnro  pili,  non  sestimo  stloppi. 
Christas  enim  vitse  meta  scoposqne  mee. 

(15)  In  aurum  effigie  regis  donatum. 

Hffic  sunt  ista  toi,  Grermania,  vindicis  ora, 
vnltns  hie  Augusti  deboit  esse  toi. 

Nil  heic  non  regale  vides,  non  Gsesare  dignom. 
Qois  neget,  heic  aoro  vilius  esse  nihil? 

(16)  In  eumdem  ad  vivurn  depictom. 

Post  unom,  Germane,  tnum,  tnus  est  deus  alter, 
quem  viva  pictom  cemis  ab  effigje. 

Hone  veniens  prono  venerare  supinus  honore 
atqne  abiens  aliquem  die  toitnm  esse  deum. 

(17)  In  eumdem  cingulo  tenus  seri  insciüptum. 

Adspice  dimidio  snrgentem  corpore  regem, 
quem  penes  auzilium,  Tento,  stat  omne  tuum. 

18.   7  ingemuer  Dr. 


MISCELLANEA.  IST 

Integer  haut  poterat  tarn  cnrto  schemate  Bcalpi. 
Si  capiee  totnm  cernere,  mnndiu  habet. 

Anf  Ihrer  KönigL  May.  Bildnüss,  so  biß  zur  Oürtelstette  in 

Kupfer  gegraben. 

Schaw  diesen  König  an,  doch  nur  in  halbem  Bilde, 
der,  Deutscher,  gegen  dich  mit  Hfllfe  so  ist  milde. 
Ihn  hat  der  schmale  Raum  nur  halb  hier  Torgestellt; 
wüst  da  ihn  sehen  ganz,  so  schawe  durch  die  Welt. 

(18)  Sab  efifigie  electoris. 

Martia  Maoricii,  Friderici  bellica  virtus, 

fulgorat  ex  oculis,  Jane  George,  tuis. 
Quam  si,  ceu  £acie,  plenis  imitabere  ÜEtctis, 

tunc  mihi  Mauridus,  tone  Fridericus  eris. 
5  Sed  fetcis  et  primis  propriam  virtatibus  sequas, 

fortibos  0  proavis  fortior  une  tuis ! 

(19)  In  regem  victoriosissimum. 

Subdita  car  famulis  regem  Bellona  triumfis 
obruit?  Horroris  desine;  Belga  fnit. 

(20)  In  domum  vespillonis  ominöse  Tylli  se  contulerat. 

Iverat  ignaros  modo  vespillonis  in  «des 

Tyllins,  ut  Phyliram  vellet  habere  suam. 
Intremnere  patres,  vicinum  stare  tyrannum, 

et  tam  contiguo  moenibus  esse  loco. 
5  Non  venit,  nt  noceat,  dixi;  confidite,  cives, 

oonductum  forsan  propria  busta  venit. 

(21)  In  seriem  cupediarum  exponendarum ,  urbi  immissam. 

Plurima  poscebat  largo  bellaria  censu 

Tylliades  Phyliro  contribuenda  penu. 
Vesper  erat  poteratque  rei  nil  taüB  haberi; 

cras  feret  ex  voto  cuncta,  senatus  ait. 
5  Mane  novo  vicina  tonat  dux  classica  vema^ 

cogit  et  Bä  cmdam  Tjilida  Saxo  dttpem. 


198  STLYABÜM  IX. 

Ferrea  contentos  pntaTit  fercnla  Tylli. 
Lipsia,  nam  satnr  est,  mattia  oonde  tua. 

(22)  In  enses  decossatos,  sternma  electoria  optimi 

Fidas  Amor  patrie  geminos  conspezerat  enses, 
qaos  gravis  in  celebri  vellere  Saxo  gerit. 

Et  quid  nuda  valent,  dextm  sine  vindice,  fem? 
Qois  vetat?  Arbitrii  sint,  ait,  illa  mei. 

5  Mos  capolom  dens  armipotens  prendebat  ntnunqoe 

atque  saom  tenuit  dextra,  sinistra  snnm. 
His  mihi  foedifragom  snbdam  mocronibiis  »vom. 
Sic  ait  et  prima  Tyllida  stravit  humo. 

(23)  In  regem  gloriosissimuxn. 

Certabant  nivei  nnper  de  rege  sodales, 
plenns  amoris  honor,  plenos  honoris  amor. 

Hie,  mens  est,  ait  ille,  mens;  ferit  aera  rumor; 
dnmque  mens  triplicant  est,  ait  aora,  mens. 

6  Conticnere  dei  celeresque  sub  astra  levati; 

est  tuus,  inquit  amor,  est  tuus,  inquit  honor. 
At  magis  est,  ait  anra,  mens  citinsqne  profatu, 
distnlit  in  gemino  principis  orbe  decns. 

(24)  De  landgravio  Hassise  bene  rem  gerente. 

Dum  cadit  et  totis  disjectus  viribus  ora 
Tylliades  Misa,  nee  bene  sanus,  abit, 

interea  tacito  proserpit  robore  Gattus, 
asserit  et  patrios  non  sine  laude  deos. 
A  Pergite  Fuggerides,  infames  pergite  türm». 
Qui  vos,  cen  Saxo  Tyllida,  stemet,  adest. 

(25)  In  effigiem  regle. 

Talis  Adolphus  erat,  duce  quo  Germania  sumsit 
scissa  decus,  pacem  turbida,  falsa  fidem. 

(26)  De  rata,  stemmate  electoris. 

Sederat  in  viridi  mater  Victoria  campo, 
qua  piger  ad  Philyra  Plissa  tom^  toiisctl. 


inSGELLANEA.  199 

Pone  tritimfantis  veniebat  turba  caterv», 

qoffi  mare  Tylliacos  fiiderat  ense  globos. 
5  Coilibet  emeriti  decernebantor  honores, 

coilibet  et  datos  est  ratens  inde  stolo. 
Ipsaque  rntatis  teniis  redimita  capronas 

dicitar  et  rammn  diva  vibrasse  manti. 
Tunc  fleylsse  fenint,  victrida  nomina,  laoros, 
10      tunc  pabnas  playiis  ingemnisse.comis 
et  plorasse  deae:  »lüßserse,  sie  spernimor  a  te? 

Hei!  fngit  a  nostro  palmite  priscos  honor!« 
mox  aadisse  deam,  qnernlas  matasse  sorores 

et  ratie  titnlos  imposuisse  novos. 
16  Sic  pronum  sinuasse  capat  contrazeqae  tnmcam 

fertor  et  arbor  bmni  nana  stetisse  fratex. 
Jam  noTa  victricis  noteseet  adorea  rutse, 

dum  pabnse  et  lanri  nobile  mnnos  obit. 
Qnaque  per  ingentem  regnat  Victoria  mandam, 
so      vincenti  tribuet  mtea  serta,  fenint. 

Qois  tibi  non  bene,  rata,  velit,  si  gloria  prisoa 

deponit  stirpi  seqae  saumque  tao? 

(27)  In  leones  et  Coronas,  stemma  regis. 

Et  qoid  est  animosius  leone? 

Quid  fnlvo  pretiosios  metallo? 

Quid  prsestantios  elegantiusqne 

bis  jonctis  poterit  dnobns  esse? 
5  At  robostins  expolitiusque 

Sneco  vellere  nil  potest  haben. 

Hoc  annun  gerit  et  gerit  leonem, 

anro  prsevalet,  imperat  leone. 

Uno  dimicat,  altero  gnbemat. 
10  Forsan  vellera  delicatiora, 

raro  vellera  somtnosiora, 

nnmquam  vellera  forüora  oemes. 

(28)  in  insignia  electoris. 

Dum  vigiles  alüs  versant  sna  pectora  corao, 
gnei  valeant  reprobos  imminuiBae  ^o\Mfi^ 


200  SYLYABÜM  DL 

8temma  malos  tibi,  Saxo,  domat,  leo  oorripit  hostem, 
rata  ligat,  dandit  cassida,  mncio  necat 

(29)  In  leones  ensiferos,  stemma  regia  et  electoria. 

Yiderat  in  clyi^eo  Snecas  leo  Saxones  fratres, 

qnos  tarnen  ad  pagnas  nallos  habebat  amor. 
Assillt  et  forti  nadnm  qoatit  ungae  decossem, 

quo  pater  elector  Saxo  vocandas  erat. 
5  Et  qoia  vox  deerat,  prseibat  mnrmure  seines 

perque  Bolom  binis  ferra  vibranda  dabat 
Preesole  sie  monstrante  yiam  firemnere  seqnentes. 

Yse  qoibos  iratas  contigit  esse  ferasl 

(30)  In  tres  Coronas,  stemma  regia. 

Nam  qnse  triga  nitens  adoreoram, 

sdntillantibas  hinc  et  hinc  pyropis 

et  gemmantibas  hinc  et  inde  baccis, 

in  auri  radiantis  ardet  igne? 
5  Nempe  triga  flagrans  adoreoram 

Suecffi  gloria  fertor  esse  cerse. 

Non  sie  tergemina  corasca  classe 

sommi  tempora  prsesidis  sacrata 

puris  prseradiat  Corona  flammis. 
10  Non  sie  Csesaream  refalget  aoram, 

non  tali  cupido  tribnta  censu 

exsolvunt  Arabi  fluenta  gemmas. 

Non  tantos  legit  Ormns  oniones. 

Non  tarn  dives  aquis  rabris  metallom 
15  Pactolosve  Tagosve  Doriasve 

aut  Ganges  locnples  feraxque  Bsetis 

ant  flavns  vehit  Hermus  aut  Hydaspes. 

Non  gazas  similes  tegit  favissis 

dives  Americe  PeraTianis. 
so  niis  divitiis  adoreisque 

usquam  par  nihil  est,  nihil  secundum, 

29,   1  Säxone  Dr. 


HTSCELLANEA.  301 

fdiit  par  nihil  est,  nihil  Becnndnm 
hnredi  triplicdB  dacl  coronee. 
Phcebna  suffictt  itnicns  die!, 
n  trinnm  oni  diadema  va  Adolpho. 

(31)  De  dato  Pliasenbargo. 
Qmd,  vnsana  cohors,  capto  de  robore  gaudes? 
Non  capis,  ut  capias;  at  capiare,  capis. 

(32)  Saper  visa  imagine  TyUidis. 

TantuB  eras  poterasqne  loco  mansisBe  aablimi 

et  clams  foosti  laadihos  esse  dncis. 
Art  com  secnros  hÜ  ambitiOBior  ires, 

dismit  ex  merito  te  mala  canssa  tno. 
i  I  nunc ,  nee  posthac  Gennanos  vincere  coge, 

f allere  vel  sl  via,  falle,  Boheme,  toos. 

(3S)  Ad  BaUvoB. 
Vivite,  Cattonim  soboles,  jo  vivite,  Belg«! 

Grata  Bolet  fratri  &mtre  renire  salos. 
Non  male  congmiinnB  foctis.  Hostilia  famü 

Tiadtis  arma  salo,  TincimoB  anna  solo. 

(34)  In  leonem  ensiferum,  qui  supei'  armis  atans,  trea  coronaa 
tuetur.  Stenuna  regia.  Scazon. 

Hie  imperator  sammns  ille  brntomm, 
(jni  Martias  aadax  obatnbnlabat  pnedas, 
cetraaqne  tboracasqne  et  eraginatas 
secnriboB  plantis  acioaces  ealtat 
i  pandoqae  fance,  dentibos  renodatOB, 
Inctante  lingna,  flactuantibne  villig, 
et,  ongne  rectns  daplid,  coronati 
ambonis  adstat  irretortos  aasertor 
vBltnmqoe  jactat  eribratqne  romplueaiii, 
10  in  perdnelles  fniminaaa  dnellator. 

S4.  e  äiaotaatibuM  Dr.        10  fttlminai»  Dr. 


t02  STLYABUlf  IX. 

Non  ille  crates  drcoire  balantes 

famelicosns  esnritor  assuerit, 

non  innocentea  frandolentiu  invasil 

latro  feras,  non  otiator  in&mis 
16  (retola  segni  pressit  nngue  spelaa, 

ignotoB  orbi,  non  tarnen  capi  passns 

et  hinc  et  inde  fageo  vehi  dathro 

saltator  andit  Indios  theatronun, 

mirantis  et  pugil  jocosns  orchestr». 
80  Sed  Marte  fama  compotitos  et  regno 

infractns  Arctoas  migravit  in  ceras, 

Danisqne  terror  Sarmatisqne  Moschisqoe, 

magno  tuetnr  Scandiana  Onstavo 

mncrone  sceptra.    Jamqne,  provido  coelo, 
S6  severns  ille  veritatis  Angnstse 

Tntanns  inftdseqne  parma  Lnther», 

jnvamen  orbi  coepit  esse  Germano. 

Tot  mra,  vicos,  castra  civitatesqne 

prsedone  vindicavit  a  cathedrali, 
so  iiynrisß  timendns  nltor  illat», 

trncesqne  serio  phalangas  aggressos 

adoriosns  dispnlit  trinmfiator 

pergitqne  torvns  acrinsqne  Victore 

flageUat  ense  syndpnt  Libnmornm 
35  inglorilque  versa  terga  Tanrisci. 

Ut  dnm  cmentns  instat,  igneo  vnltu, 

trementibns  toris,  jnba  relnctante, 

per  et  resibilantis  areas  anrsß 

et  intremiscens  pensilis  latns  terrae 
40  minax  furente  miles  ense  bacchatnr, 

qnis  jnre  qnaerat,  an  tnebitnr  sceptrom 

birostris  ales  an  leone  jam  victa  est? 

(35)  De  symbola  regia.    Cum  Deo  et  victricibos  armis. 

Cnm  Deo  victridbnsqne  fanstos  annis  prsslior. 
Pro  Deoqne,  pro  fideque  me  menmqne  depnto. 

30  oompotina  Dr, 


.KiiA.  «es 

Stat6|  todintptonH ,  omnlom  morttliniii, 

qnot  faere,  Hnnt  erantre,  stote,  pOHtremisaiinl. 
5  State,  State!  Ditnicemnst  Experiri  jam  licet, 

an  Bit  extra  prieliantiB  territorinm  Dei, 

an  Bit  extra  Dostra  castra  sors,  salos,  Victoria. 

State,  neqnami  pneliemnr!  jacUtemns  aleam! 

Sic  ait  rex  T^llianis  torvus  ira  copüB 
m  moxqae  bellatnra  jusso  signa  movit  dassico, 

moxque  Bensit  <guB  esse  sjnnbolam  valentite. 

(36)  De  capta  Erphordia. 
Non  capitnr,  capitnr  qme  Erplior^a,  libera  sed  fit 
Kon  fait  ante,  pnta,  libera,  capta  fnit. 

(37)  De  Tyllide  transfoga  ad  Halberstadium,  ab  eo  obsidione 
liber&tnm. 
Liberat,  vt  Aigiat;  lenis  Tidt  inde  videri. 
Crede,  nisi  Äderet,  libera  nnlla  forea. 

(38)  In  efßgiem  I^mionis. 

Snm  ScritofinnoB  ego ,  gelidam  bene  notoB  ad  Arcton, 
jam  qnoqne  Teatonicis  non  male  notos  agris. 

He  timidvB  refagit,  vel  solo  nomine,  Camm. 
Staret  et  assererem  nomen  acinadbns. 

(39)  In  efligiem  Lapponis. 
Lappionem,  spectator,  habes,  quem  vota  libnmi 

terrigen&B  mmqaam  progennisae  velint. 

(40)  Iq  cladem  teri  dandam,  nt  datam. 
Fatales  ades  et  inextricabile  danmnm 

militis  Ausonü,  dispice,  posteritas. 
Heic  veteres  sentit  rediriTls  Tentonas  armis ; 

prodigus  heic  Sneones  sangoinis  esse  deos. 

(41)  Ad  Pacem  pro  Miania  Ode. 
S.  87IT.  m,  S. 

(89)   1  SÜoßnaaa  Dr. 


304  STLYABUM  DL 

9.  Ad  Johamem  Hidiaelis  D.  Bfontmm. 

1681.   Not. 

S.  Manes  Ologer  1.  m,  6. 

10.  Aliud  Doptiale.    Omnipoteiia  Amor. 

Et  quid  Amore  vacat,  qu»  non  hoc  nmiiiiie  plena 

rimala?    Canctipotens  r^^  nbiqne  paer. 
Dielte,  plumipedes,  examina  mnta  natantom, 

dicite,  no8  socio  foedere  jongit  Amor. 
5  Hinc  homines  dedicere  &cds ,  hinc  matua  cospit 

flanuna,  per  letemas  non  peritura  vioeis, 
inqae  saos  medio  sentiscit  Tillicns  igneis 

mre,  nee  ingrato  rastica  torre  flagrat. 
Lasciyire  videns  mcechos  com  matribus  hoedos 
lü      atque  salax  misto  jnre  coire  pecu, 
ipse  sose  prsdnx  sit  flamme  pastor  et  inde 

com  socia  sodam  ynlt  aloisse  Cacem. 
Primas  Amor  roralis  erat,  mox  alta  subibat 

moenia,  pnrpureos  nee  metnebat  heros. 
15  Jam  regit  omne  solom,  totnm  hoc  ÜEunulatnr  Amori, 

vincere  qnod  non  par  Marspiter  onus  erat. 
Sac^,  saeer  venerator  Amor  quo  sanctius  est  quid, 

hoc  propios  gaudet  Gypripor  Ire  comes. 
Credite,  theologos  medias  arsisse  per  aras 
io      vidimns  et  sacras  sustinoisse  faceis. 
Instar  testis  eris,  nostr«  jubar  omne  cathedra, 

dum  te  tam  blande  jure  maritat  Amor. 
Et  quei  non  tibi  blandos  Amor?    Fabram  tibi  jongis: 

ipsns  ab  hoc  ortnm  stemmate  ducit  Amor. 


11.   Ad  Reginam  Opt  Max. 

1681.   Deo.  16. 

Indyta  dox,  Brennosata  stemmate,  regia  conjunx, 
hactenns  Aretois,  nunc  qnoque  noster  bonus, 

qnod  tuos  Ositias  tibi  rex  aperiverit  oras, 
Veneris  et  Philyros  jam  toitora  Lares: 


G  tirbs  tibi  tots  vftcat  missa  com  plebe  vidende 
et  Btnpet  ad  tantom  Lipsia  prona  decoa. 
Solos  ego  torpeeco  domi.    Quid,  diva,  videret, 

lacryma  quem  longis  euwnlaTit  aqniB? 
At  tibi,  dnio  noetros  non  negligis  omnis  honoree, 
10      sidera  dent  nitidos,  regia  nyinpha,  dies. 

UiUtis.  tue  bamillimus  P.  F. 

12.    Epithalamiam   Nobili   Et  Amplisaimo   Viro  HieremiB 

y£schelio,  Com.  PaL  Cnsar.  L.  L.  B.  B.  A  Schcenbarg: 

CoDsiltario  Ac  Capitaneo  in  Wecfaselbnrgo,  Et  Eleffantissinw 

Vir^  Anna  SibiU»  Sitsmans,  Donatmn  A  IL  Panllo 

Flemingo  F.  L.  C.  C.  MDCXXXUI. 

less.   Augnit, 

Dedicatorinm  Spomo  V.  N.  &  Conmltiss. 
Debitns  ad  thalamnm  noster  tibi  serrit  ApoUo, 

et  leve,  sed  fcelix,  admodnlatur  epos, 

ille  memor  stndii  Teteris ,  quam  tempore  primo 

staret  inomatis  ad  tna  tecta  comis. 

s  Tu  decnB  et  magtüs  debentis  vatibns  athia, 

lanrea  de  sancto  aüpite  aerta  dabaa. 

Hec  in  crine  ndens:  ea  non  mihi  nilitat,  inqnit 

Ida;  decet  coltue  ista  corona  meos. 
Et  dedit  hanc.  Uinc  prima  comis  tna  demsit  Apollo 
10      et  pro  laoreolis  mjrtea  aerta  gerit 
Utraqae  sed  poteras  hodierao  ferre  poM«; 

lanrea  aerta  comea,  myrtea  aponans  babes. 
Sic  tibi  confanduDt  agDati  nomina  frondes ; 
laurea  mjrrtas,  item  myrtea  lanroa  erit. 
IS  Tam  iKtas  probat  ipaa  vicea  Cytherea  canitqne: 
Laaree  rive  comes,  myrtee  sponse  ralel 

Lipräs  d.  IV.  Mon.  Sextil. 

Sidera,  qneis  hominnm  data  non  bllenda  poteatas, 
mitiua  excelaa  profandnnt  lomen  ab  anla 
et  veteres  poHure  minas.    Tandem  astr»  rraldent 


906  8TLTABUM  DL 

per  calidas  placata  preces.    Nee  thiiris  honorai, 
5  nee  lastrata  sacro  toties  Ubamina  fönte 
in  cassos  accensa  Nothos  abiere.    Qaereltt 
seriaqae  efiractas  rapere  Toeamina  nobes 
nee  snrdis  sunt  missa  deis:  bis  libera  l||ate, 
bis  mea  victriees  monstravit  Misnia  pompas, 

10  nee  veteres  sinit  ire  pares.    Craadete,  javentiis, 
et  patriae  ridete  nuros;  repetnntnr  amores. 
Yindicat  interitnm,  qnod  tarn  malus  inridet  hostis. 
Ridet  Hjrmen,  Cytherea  salit,  Istantnr  Amores. 
Yiderat  ad  proni  vexilla  raentia  Hartis 

15  Saxonicos  trepidare  vires  Amathontia  mater 
atqne  sao  migrare  loeo.    Vaeoatiir  afaunnis 
Misnia  jam  depleta  suis.    Fogit  inoola  pagis 
et  rari  pallent  per  inania  mcenia  dves. 
Com  patribns  nati,  natse  com  matribns  absnnt 

so  Qnisqne  sno  sibi  calce  cavet,  dun  mentibns  hment 
fixa,  sab  hoste  sibi  qu»  sint  affeeta  priore. 
Et  fiacto  vix  annns  abest.    Majora  timentor. 
Jam  Vit»  fuga  sola  patet.    Dea,  pr»via  Marti, 
alitibns  proveeta  suis,  per  Misnidos  oras, 

25  per  totam  cito  fertur  humum ,  visura,  quid  obstet, 
quo  minus  immaneant,  et  solatura  paventes. 
Jam  Philyras  vicina  parens  dea  substitit  urbi, 
quam  patriam  velit  esse  Cyprum,  propiusque  morata, 
diffluere  insano  totam  videt  «gra  tremore. 

so  Pars  timidum  pede  carpit  iter,  pars  tristibus  instat 
curribus  acceleratque  fugam,  jam  certa  per  omnes, 
qua  datur,  ire  vias,  aut  quas  gravis  imperet  horror. 
Sic  ubi  fatalem  conspexerit  eminus  bestem, 
lanigerum  tremit  omne  pecu  pauUumque  moratur, 

35  quod  subitus  pavor  obstiterat;  cito  dissilit  inde; 
et  vel  anhelanti  vicina  cubilia  cursu 
impetit,  aut  primo  nemoris  se  condit  in  antro. 
Quo  fugiant,  ratione  caret,  mit  orba  Juventus, 
jam  patribus  non  cura  suis,  incurva  senectos 

40  insequitur,  quacunque  potest,  caret  ordine  fatum, 
nee  cogens  ulla  tardatur  lege  neoessum. 


MISGELLAHEA.  ) 

Et  jam  tota  buis  foerat  vidnata  pnellis 

Lipeia,  nee  pnlcmm,  qnod  jam  motiBtraret,  habebat; 

cntn  seram  captnra  fagam  de  millibuB  nna 

IS  adstat  et  exceesnm  pronU  in^dt  amicis. 
Hebc  ,  qnamvie  tenerofl  nndanti  tegmine  voltos 
anreolumqne  peplo  sepeliverat  nndiqne  crinem, 
cDDcta  profectnne  simiÜB,  tarnen  aureus  oria 
divini  prolncet  honor  vsna  aiib  apertse 

&D  eindoniB  invidia,  qoalem  rix  tenoiiis  ollam 
e  fibris  net  arachna  suis.   Sic,  nocte  serena,    - 
rara  Boporoso  nabes  obvelat  amictn 
et  tadtn  tegit  ora  de»,  com  comibns  Bstram 
alba  rabenB  coiit  plenoqne  rotatnr  in  orbe, 

ts  neacia  tota  premi,  blandos  intermicat  ignea 
foscnla,  nee  canctom  vnlt  abdere  Della  Tvltom. 
Hanc  dea  conapidens,  htam  miserata  pnetUe, 
imperinm  laehrymiB  dsbat,  at  quam  debile!  proniB. 
Divinse  madnere  genee.    «Quid,  Japiter,  ergo 

CD  non  poteramns,*  ait,  >nofitra  timoiBse  sub  aola, 
si  puicrum  nihil  ease  jnvat?   Noa  fallimnr  nitro. 
Kil  fadt  ad  minitnam,  licet  integra,  forma  salntam. 
Nee  tntn  licet  ease  mihi,  credeUa,  amice, 
talia  ai  pallere  ladt  faror  improhiiB  ora? 

6&  Kon  patiar.    Capit  illa  fngam.    Hatnra  redncam, 
si  saperis  quid  posae  licet.'    Sic  fata,  jngales 
increpat  et  teretem  tmdit  per  inania  myrtnm, 
et  Martern  complexa:  »quid,  ol  qnid,  amice,  morarla 
hoc,<  ait,  »emigrare  solo?  qne  canssa  fororem 

To  impnlit,  nt  tantas  feraa  armareris  in  iras? 

NU  tibi  peccatnm  est  et  habent  aoa  ntunina  pngn». 
Ne  nimium  confide  tibi.     Nisi  jnata  snpersit 
caoasa,  per  imbellem  miles  cadit  acrior  bostem. 
Priaca  tibi,  metao,  repetat  ne  vincola  fattun. 

1»  Alter  adhnc  Epbialtna  adest,  nee  defidt  Otaa. 

Vincendns  qooqne  victor  erat.    Potes,  indTte,  qnondam 
fdemineie  meminisae  manns,  nbi  gnara  dnelli 
stemcret  in  longam  Sazo  te  Pallas  arenam. 
Non  molier  tibi  bella  geret    Si  oredim»  otis. 


a06  STLYABUlf  DL 

M  neido,  quid  levi  tnrbalos  mimet  anupei. 
Cede,  rogo,  rogo,  oede  looo.    Yoeat  «nra  Notenbris 
no8  alio.    Nee  Tana  olim  tünuisse  patabiB.« 
Die  fidem  dabiiu  momtoribas  addere  Terbis 
tardat  opus.    Mox  idtor  adest    Pugnatar;  ot  aoor 

H5  ante,  levis  snlrito  nimc  milea  vnlneris  kio 
ooncidit  et  campoa  hnmeris  metitor  apertoa. 
Non  aliter  dnct»  quondam  prope  nioenia  Tnii» 
proBtratnm  videre  Phryges  Diomedia  ab  baata» 
sancios  a  cseso  cum  volnere  venter  biaret 

90  terreretque  gravi  late  tentoria  voce. 

Fit  fragor  annomm.    Retro  pudibiinda  moventur 
infam!  vezilla  manu.    Vix  ipse  levatm 
dnctor  abit;  sequitnr  memor  omni  dedecaa  «vo. 
Libera  sie  itcmm  luxalos  oollocat  artua 

95  Misnia  dispersosque  nimis  vocat  undiqoe  civea. 
Interea  quoque  Nympba  redit,  redit  anrea  Nympba, 
matris  serus  amor,  dnldssima  cura  Qjtber». 
Tunc  Venus  in  pleno  snperum  veneranda  senatu 
considet  et  toti  taciturna  silentia  coslo 

100  innuit  et  sie  verba  focit:  »Concedite,  divi, 

ut  vobis,  sed  pauca,  loqnar.    Nam  vestra  putanda  est 
cura,  quod  iigustas  vicit  pia  Misnia  turbas 
et  patrios  est  ulta  Deos.    Jam  naviger  Albis, 
cujus  inerme  latus  pron»  timuere  phalanges 

105  et  retro  cepere  fugam,  victricia  pandit 
brachia  et  auratis  innectit  comua  sertis. 
Pax  redit  et  cum  pace  novo  decor  aureus  anno. 
Imprimis  qua  Mulda  pater  fnmantibus  nndis 
dividit  objectum  nemus  atque  licentior  errat 

110  per  virides  campos,  per  opac»  jugera  Schildse 
migoremque  rotat  factus  jam  grandior  alveum, 
late  ridet  humus,  crebras  vidnia  villas 
prodit  et  in  pagos  sese  diffuudit  opimos. 
Tutus  ab  boste  locus ,  uec  enim  procul  abfuit  iUe. 

11  ft  Magnanimus  sed  prseses  erat,  cui  fervor  agrestis. 
flexus  in  obsequium,  ferales  distulit  ignes. 
Blitior  doquio  tam  fidi  pnssulis  bostis 


inSCELLANEA.  Zt 

bamdo  coDCesdt  hero  toüeBqae  represait 
amu,  nee  in  miaeroB,  hoc  avertente,  fdrebat. 

IM  Ipsamet  boB  hominis  vidi  mint«  labores, 

qnoB  tnlit  in  patriam.    Quid  enim  anperare  patarem, 
hoc  Bine  si  fiient?    PnesesB  füt  omne,  salutem 
hqjns  ope  crerisBe  snam.    Jam  pnesidet  aolee 
grandis  amor  domlui;  leges  Jam  dividit  orbi 

IIB  jnraqoe  composito  pladdissima  temperat  eero. 
Ferte,  patres,  haic  digna  viro  totttinqne,  qnod  oro, 
imperio  donate  meo.    Jam  provida  vidi, 
Bolamen  Bibi  qnale  Teilt.«    Rnpere  loqnentis 
verba  dei  outoqne,  simal  plaoBoqae  probabant. 

ISO  Uox  dea  de  medio  pnernm  le^t  agmine,  vnltn 
pneBtantent  reliquia,  facibosqoe  et  Tnlnere  certom. 
Hie  qnoqne  divino  qnondam  violaverat  arcn 
Aescbeliom,  fodes  dum  miraretor  Halenses, 
et  niminm  tarn  IteBQS  erat.    Cni  protinns  Ida: 

iM  >Hen8,<  ait,  >.£schelinm,  pner,  has  cito  qnnre  per  oraa 
et  certa  pete  pcctos  acn,  sen  Uolda  Variscns 
cyaoeis  hanc  molcet  aqois  letasque  vagatar, 
sen  noTos  angosta  reaidet  dictator  in  arce, 
et  popnlom  sennons  trahit,  sen  qnicqnid  ubiqne 

uo  poblicna  ant  pmatus  agit.«    Sic  dizerat  illa. 
Die  Tolat  misBO  eitior  per  inania  telo, 
viBuros,  qnos  ante  Lares  bene  noverat,  ales, 
Aeschelii  lustratqne  domnm.    Sedet  ille  snpinns 
atqne  mann  recline  capnt  Enffnlcit  utraqne. 

lu  VoWerat  amissi  felices  temporis  horas 
prieaul  et  illius  placidisaima  manera  vitn 
et  secnm,  Bed  mntns,  ait:  »Qnain  nescivs  hornm 
et  pacia  secnnia  eram,  dnm  blanda  licerrt 
jnter  amatrices  consnmere  molliter  sloas 

ISO  otia,  nee  qnid  triste  queri.    Sl,  mitia  nuptis 
numina,  aineero  äemper  tob  peetore  mori, 
qno  Tldunm  potoisse  thomm  menüsae  pntabor?' 
Jamqne  reenirebant  felitia  eoiyagia  ora 


Dr. 


SlO  STLYABUM  IX. 

et  lepor  et  primn  duldssima  gaudia  noctis, 

156  Cialis  adhnc  qooque  pignos  habet.    Jam  peetos 
snbsensit  sibi  Teile  noYOs,  com  protiniiB  ales: 
»Esto;  novas  tibi  snme  fiacea«  ait  atqae  remiMo 
creber  in  ezpoBitnm  sna  tela  cor  injidt  arca. 
Nil  nnmn  nisi  vnlnns  erat,  nee  vnlnns  id  nnum; 

160  qoffiqae  secatoras  eractat  rimnla  flammas. 
Soave  dolet  vnlnns,  flagrant  sed  dnidns  ignes. 
Nee  dolnisse  dolor,  nee  flanuna  nocere  potalor. 
Sancins  ipse,  tarnen  ridet,  probat  avcta  dolore 
gandia,  nee  fatnm,  foelix  sibi,  mitins  optat 

165  Indpit  hine  ttedere  Timm;  qnodconqne  gnbemat 
consilio,  non  primns  agit.    Non  Gnsaris  anla, 
non  solitns  gravitatis  honor,  nee  porpnra  joris, 
nee  Schönbnrgiacfle  sibi  credita  eora  salntis 
ingeninm  sensere  prins.    Stndet,  imperat,  nrget, 

170  dimidia  modo  mente  faeit,  langnescit  enndo, 
iUe  animns  vasti  spatiosior  hospes  olympi 
terrarumqne  capax  doctrinammque  tot  ingens 
patria,  jam  sibi  fit  miser  ipse  domesticns  eznl. 
Miserat  interea  quemdam  qnoqne  Gypris  Amonun. 

175  Hie  mdior  facis  est,  feriente  nee  acer  in  aren, 
qnalibns  ad  primos,  dnm  snsdtat,  nütnr  ignes, 
qnom  velnt  obscnro  Simplex  monitore  pnella 
incipit  hant  male  Teile  Tiris.    Hie  debile  comn 
molliter  addncto  sinnabat  pollioe  filo, 

180  extentans  totas  imbelli  in  Tnlnere  Tires, 

et  dominffi  cor  laedit  item.    Mucro  cospidis  beeret 
et  natat  in  snmmo  male  fixnm  pectore  telnm. 
At  simnl  ^schelins,  langnenti  sandns  «stn, 
nesdns  ipse  sni,  nee  habens,  qno  mite  r^poseat 

185  pectoris  anxilinm,  majori  laesns  ab  aren, 
adTehit;  illa  Tidet;  Tidet  iUe  moTctqne  faTülas 
Tnltus  et  afflatse  Terbis  tepnere  mednlto. 
AdjnTit  dilecta  manus,  qnse  labile  femun 
fortins ,  inTalidns  pneri  qnam  nerTns  Amoris 

190  fixerat,  in  penitom  formosee  peetos  adegit. 
Jam  Tictos  ferrore  pndor  sna  Tincola  rampH 


HISCELLAKEA. 

et  mdaa  se  prodit  amor.    Non  cesstt  ntenive 
angores  aperire  sno«  totasqne  per  tedes 
formosi  duplidB  celebrantnr  pectoris  ignes. 

IM  O  ntum  Don  TnlgsriB  amor,  quem  miKBit  ntker, 
quem  non  hnmann  jiusenmt  correre  mentea  I 
Die  dia  Tidnnfl ,  thalamo  deanetna  et  ager 
igne  noTO,  Jam  aana  trabit  noms  otia  bpooboh; 
otia  si  diceadns  amor.    Ltetator  amicam 

«w  inveniBse  sibi,  steriUs  cnt  ttedia  vitie 

atqne  recens  nlntiB  cnpidiB  enarret  in  olnis. 
Sic  t«ner  Andromedam  Fersens  amplezns ,  aperto 
Tirginis  in  gremio  calidos  redtavit  amore§. 
Taliter  Alddes,  dulcem  qoiun  vigeret  Hebern, 

Mt  inter  adhnrentes  retolit  soa  pnelia  nextu. 
Ipsa  verecondte  mater  Itetisdtna  prolis 
fert  Bocero  bona  verba  novo.    Gratantar  amici, 
lieta  dotnoB  streift  offidiB.    Nunc,  anrea,  prodi, 
prodi  formoste  fivmosa  pareotis  imago, 

tio  0  decoB  Ositin  mnltmn  venentbile  pubis, 
hoc  matris  te  vota  vocant.    Pnlcerrima,  prodi, 
^^ectl  te  verba  TOlnnt.    Cape  pignns  amoris, 
tali  digna  viro.    Tibi  pronubu  adstitit  tether 
optatamqne  diu  jam  protolit  Hespenu  horam. 

IIS  QoiB  nnnc,  JEscheli,  pne  te  fellcior  alter? 
Fortnnata  dies,  qiue  te  e  discrimine  tanto 
eripit  et  dubio  nnbentem  mbtraMt  nro. 
Jam  aortes  agnosce  tnas ,  nee  differ  in  horaa 
mollia  qua  tenerlB  debentur  gandia  nnptis. 

IM  Invidiam  tibi  nempe  fads,  ai  «egnior  inataa 
et  te  non  toü  indnlgea  eftuus  amori. 
Dia  decoB  generis,  factes  puloerrima  remm, 
amplexna  petet  una  taoa.    Dabit  oscnla  soll 
et  sperata  diu  mnltis  tftä  gandia  pandet 
--I»  Falix  coQjnginml    Quid  eoim  voreamus  amid, 
quod  non  aura  brens  Jam  pnepedÜBse  videtnr? 
Qnod  Baperest,  primo,  nee  desperamas,  in  anno 


312  SYLYABUMIX.  lOSGELLANEA. 

foecnndate  tomm.    Patrio  soccrescat  honori 
flemulds  et  similis  matenii  imngniniB  hmes. 


18.   Ad  Olastriss.  Dads  Holsati»  Legatos  0dm  Oermmdcm 

Dedicatio. 

1688.  Oot 

Hec  ea  sunt,  regnm  sacra  cora,  dientis, 

qo»  pia  pro  vestra  vota  salute  fadt 
Ac  qnamvifl  meliore  queant  hsc  cannine  condi, 

bis  majora  tarnen  nemo  voyere  poteat. 

5  Qnte  bona  Christiad»  Vobis  abeonübiis  optanti 

illa,  sed  in  parvo  cannine,  magna  loqnor. 
Snmite,  dorn  sacri  puter  esse  vicarins  orUt. 
Non  alio  poterat  scilicet  ore  loqnL 

14.  PropempticiiiD,  Hartmanno  Gramamio,  Medice,  acr^tum 

Revali»  MDCXXXV. 

1685.  Mai. 

Ezperientissimo  utriusque  Medicin»  Practico  Dn.  Hartmanno 

Gramanno,  p.  t  Magn»  Legationis  Moscovitic»  Persicfleque  Me- 

dico  Ordinario,  Mox  Magni  ßussi»  Imperatoris  Archiatro,  M.  P. 

Flemingus,  Fcelicem  Gennaniam  versus  Abitom  Reditumque 

precor. 

I,  comes,  et  pingnem  revide  vetns  aocola  Salam; 

sed  quoqne  die  patri»  dulcia  verba  me». 
Hec,  yelut  nnitis  socios  discedere  dextris 

vidit,  ad  hunc  rednces  nos  putat  esse  modnm. 

6  Sed  cbarsB  mea  verba  refer:  Tnos  iUe,  quod  optas, 

vivit,  at  in  reditn  Signa  morantis  babet 
I,  comes,  at  sine  me  facilique  revertere  fato, 
et  nova  Istiti»  sis  mibi  caussa  novee. 

Scr.  Revali»  Xn.  KaL  Jnnias,  KDGXZXV. 


PAULI  FLEMIN6I 


MANES  GLOGERIANI. 


AD  ILLUSTREM  YIBÜM 


AÜGU8TUM  BUCHNERUM. 


313 


IncomparabOi  Et  Sammie  Famie  Viro  Ao^sto  Bachnero 
In  Celeberrima  Witebergensi  Doctori  Pablico  Rhetori  Et 
PoeliB  Seculi  Primario  Devoti  Affectus  Tabulam  Hanc  Ipsam 
Manes  Meos  Glogerianos  In  Pablico  Orbis  Theatro  Suspendo 
Paolus  Flemingns  Inclyti  Viri  Virtntam  Hirator. 


314 


MANIÜM  GLOGERIANORUM 


LIBER  I, 


IM  QUO 


A  M  0  R  E  S. 


Venerabili  Et  Sancto  Fatri  Reinero  Brocnuaino,  Trittfereii* 
sium  In  Viria  Livoni»  Episcopo,  Fie  Docto,  Docte  Pio 
Hatui  Amoris  Monnmentiim  Canilid«D  Ulios  Aninm  Deaf- 

PaahuTlnemliigiia. 


MANIUM  GL06EBIAN0RUH  I.    AMOBES.  315 


MANIÜM  GLOGEBIANORÜM  L 

1.  Ad  LibraiD  Hnnc. 

I,  über,  et  dabii  constans  pete  limina  mundi, 

jndicis  et  &mse  ludda  tecta  sabi. 
Dissona  diversse  de  te  bibe  nomina  linga», 

dam  popnli  lusus  prsetereuntis  eris. 
5  Improbus  andaces  ynlgos  male  sdndet  amores 

et  nimis  effosi  molle  favoris  opus. 
Displiceas  mundo,  placeas  modo  lembas  astris. 

Jndiciam  rutilant  sidera;  terra,  taoe. 

2.  In  annulam  incisom. 

1630.  April  28. 

AMOREM  quem  per  hoc  levidense  per  utmmqae  me  Meo  Ologero 
Flemingos  mea,  h.  e.  bona  fide  ABtemom  Toveo.  Signab.  Ups.  MDCXXX. 
Ipso  nominali  D.  Georgi. 

3.  In  vitro  Veneto. 

1681.  Juni  12. 

In  Ipsa  Fragilitate  Dnrantissimun  Affectom  Georgio  Ologero  Pan» 
Ins  Flamingos  Amicns  Amico  Unas  Uni  Manu  Magis  Animo  Obsigno. 
lips.  Proprid.  Eid.  Junias  MDCXXXI. 

4.  Omninm  Remm  Vidssitodo. 

Terent.  Eunuch.  Act.  11.  So.  2.  Symb.  J.  Q.  Bohilaohi  M. 

Qnserebam,  canctis  an  sit  Constantia  rebos, 
dnm  mihi  plana  säum  machina  pandit  opus. 

Mirabar  mnndnm;  fors  hie  sine  clade  maneret, 
ast,  Amor,  igne  tamen  nil  erit  omnis,  ait 
5  Begna,  voluptates,  homines,  miracola  croTi 
invenique  soas  omnibns  esse  yices. 


316  MANIDM  OLOOEBIANOEÜM  I. 

Omnia  qoierebam  vidique  ex  omnllnu  mram : 
quis  credat?  —  Levitas  non  vaga  sola  fldt. 

5.  Idem  Alfter. 

Omnia  per  totmn  qnae  snnt  ezstantia  mmufaim 
ante  meos  ocnlos  jnssus  adegit  Amor. 

Omnia  qnserebam,  sed  erat  nee  in  omnilros  unun, 
qnod  non  altema  mobile  sorte  foret. 

5  Phoebos  ait:  »Pereo.«  Polos  hoc,  hoc  et  astra  fatentnr. 

Terra,  salnm,  tempos,  regna  loqanntor  idem. 
Uuica  prse  reliqois  tnlit  Inoonstantia  palmam. 
Firma  soa  levitas  in  levitate  manet. 

6.  Idem  itenim  aliter. 

Pnlcer  in  erecto  statoit  me  monte  Gitpido, 

qua  patet  ingentis  visio  plena  poli. 
»Qaos,  Amor,  seternos«,  dixi,  »mihi  detegis  orbes, 

hoc  opns  haut  ipsi  mobile  credo  Deo.« 

6  Die  manu  coelnm  leviter  tundens,  pede  terram, 

ilicet  in  celeres  egit  utrumque  rotas. 
»Et  si  tam  facili  vertigine  tanta  vacillant, 

quas«,  ait,  »haud  subeant  corpora  parva  moras?« 

7.  Inter  medias  preces  deficienti. 

Jamque  preces,  jam  vota  sinunt,  jam  lingua  remisit 

et  pia  sub  media  stant  labra  panda  nece. 
Quam  moritur  foelix  animam,  cui  numine  plenam 

fusilis  assiduse  provehit  aura  preds. 
6  Quis  negat,  arentis  dum  deficit  halitus  oris 

ultimus,  in  primum  mens  migrat  acta  polum. 
Omnia  sunt  prsesto,  gemitus,  jumenta  precesque, 

rheda  fides,  calcar  spes  bona,  vector  amor. 

8.  Homo  Bulla. 

Forte  liquata  cava  commiscens  smegmata  testa 
plurimus  in  denso  stabat  agone  puer. 

* 

7.   S  EDimA  Hb.         8  rhed»  Hm. 


AMOBES.  SIT 

Mox  et  KTOBdlneiB  lasciTB  canalibiu  eetai 
Indenti  Titreom  flabat  ab  ore  dectu. 
i  Stm[dt  hoc  in  prino,  medio  perit  Ulnd  in  tai, 
omnis  inanis  erat  baUa,  nee  oUa  manens. 
Cernis,  Amor  mihi,  cernis,  ait,  tna  nomina  vits? 
Bulla  breris,  brevia  ea  tn  qnoqoe  InciB,  hämo. 

9.  Godofredo  GaOlelmio,  Zadiari»  Poeplero,  SQL 

Dividor  et  ternoB  ex  me  sibi  blanditer  uno 

omnipotens  leni  segmine  findit  Amor. 
Prima  mei,  Goliehne,  Übi,  tibi,  Chare,  secnnda 

cedit  et  inde  md  pars  mihi  sera  manet. 
i  Improbat  boc  mde  rolgns  opns  ridetqne  loqnentam, 

TatibnB  et  mendax  omne  licere  pvtat 
Nil  r^ero.  Qoi  me  qnondam  dnplicavit  anüco, 

nnm  minuE  is  Mnis  jam  tripllcarit  Amor? 

1<K  Super  Synbolo  ZacL  Sommeri  SQ.: 

Pativndo  vinco. 

Scindebant  me  forte  trucis  coDvicia  Ungute, 

edndebam  parili  gaimlitate  reos. 
Terba  dabam  dantl,  data  verbere  verben  losi. 

Ib«t  et  altenüB  fervida  riza  vüs. 
i  Sic  ego.  >Non  sie«  inquit  Amor.  »Victoria  Inao 

non  tarn  vincendo ,  qoam  patiendo  venit 
Fer  patiens  et  vince  ferens :  rea  fine  probabit 

vincere  posse  virom,  vincere  Teile  bonnm.* 

11.  Natali  Hatthie  BerUchi  IcL 

Dum  tibi  natalee  monitns  congrator  amores, 

cogit  Amor  gressns  ferro,  referre  Pndor. 
Hie  movet,  hie  remoret  gressoB,  hie  nrget  et  Ole, 

ille  niiB  acer  motibns ,  ille  anis. 

10.  Sf  mbola  Ha.  3  pwi  garriliUti  U».  7  cm  Ute  Hi.  8  riaoat»  tu- 
iwe  ...  Tineere  nolle  Ht.  11.  I  nonitti«  graUrw  Dr.  >  nftrre  Tinor  Dr. 
t  niij  pMMtu*  vjribnt  Dr. 


118  KANIDM  OLOOEBIANOEDM  I. 

5  Hie  glftdfaim  Tibnt,  illa  Tihrat,  oertal«;  Anorii 
fem  Podor,  Indit  fem  Pudoris  Amor. 
Ut  tibi  Jatales  ttndem  gntarer  aoiores, 
marte  Pndor  oeddit,  Harte  redtrit  Amor. 

12.  Super  Symbolo  Pcsplari: 

Ur«  Dem ,  ne  uns. 

Ure,  Dens,  Dens,  vre  tois  mea  scrinia  flammiB, 

volt  mea  diviiras  corda  precentur  Amor. 
Mandat  Amor,  cor  audit,  hero  cor  paret  Amori 

prosUiensqne  soimi  damat  hoc  ante  Deom : 
5  Ure,  Dens,  Dens,  ure  tois  mea  scrinia  flammis, 

iiam  sidereo  victima  grata  rogo. 
Fert  properas  Dens  ipse  faoes,  cor  ardet  et  ipmim 

ne  flamnuB  poBsent  nrere,  flamma  fidt. 

18.  In  Nominalem  Joannis  Pratorii  00. 

Ut  tibi  natalis  soleunia  festa  diei 

gratarer  gracili,  mellee  Jane,  melo, 
obtinuere  suis  vix  dolda  nomina  votis, 

illa  sodalitii  nomina  chara  mei. 
5  Obtinuere  tamen.  Tot  Amor  quid  Amoribu  onoa 

certet,  amatrices  non  fogit  ille  precea. 
Omnia  sunt  prsesto,  quibus  hac  te  luce  ligemua 

fila  fides,  teni»  carmina,  nodus  amor. 

14.  De  Symbolo  Godofredi  Goilielmi: 

Nil  disBOCiAbile  firmum. 

Fastidire  meoe  simulans  Amor  almus  amores, 
dum  puto:  jam,  mihi  jam  se  sodabit,  abit 

Ahne,  fugis?  fugis  ahne?  queror.   Amor,  abdis  Amorem. 
Sunt,  ait,  ast  apin»  quod  lacrymere,  merse. 

* 

U.  5  Tibr«t,  pagUAtur  Dr.     6  Timor  ...  Timori«  Dr.     12.  8  p«ro«t  Dr. 
18.   2  melle«  Hs. 


i  Et  fagiL  Et  fogio.  Qua  perrolat,  infleqaor;  itqw 
^jo  tenens,  tamn  hie  me,  pner  «1«,  klei. 
Bidet  Amor  pentatqne  volens.  Fuge,  dühge,  dico. 
sed  mihi  caosn  fngt,  tgoo  Moitris,  eria. 

16.  In  Albo,  cajas  Symbolam: 

Gato  fidolU  luqua  ad  mortsiD  et  dabo  tibi  ootohbih  viUt. 

Stabat  Amor  plantaqDe  solam  c<slnmqtie  sinistn 

tandebat  focills  pensile  moUs  onus, 
et  lemniscatnm  dextra  diadema  propinans : 

■Hoc  erit  hqjitB,  ait,  qni  mihi  fidns  erit.« 
t  Fida  erot  damabat  Telloa;  ero  fidns!  Olympn. 

Kec  diadema  tarnen  illa,  nee  iUe  tglit 
Fem  ego  pneteriens,  qnid  ego  ai?  soBpirabam! 

Ahl  «Tis,  4etet  et  diadema  dedit 

16.  B.  Glogeri  Febria. 

Caldor  Amorqne  paris  certant  de  munere  palmie, 
'  morbidoB  ille  Calor,  ille  polaris  Amor. 
Caldor  ait:  fixis  expogno  corpora  flammis, 
expogno  faciboE  corpora,  reddit  Amor. 
fi  Pins,  ait,  evaleo  vestris,  Calor,  acrior  annis, 
peidit  et  ignitiB  cor  jarenile  gUtUs. 
Ast  ego  plus,  alt  almns  Amor,  Javenem  snUimaiu 
mentem  ego,  ta  dneres  corporis,  inqnit,  habe«. 

17.  VigUiiB  B.  GlogerL 

FlammeoB  ardentes  jnvenis  calor  obsidet  artns; 

inde  faoes  tadtas  Igneus  anget  amor. 
Seria  sollidtos  prohlbeut  snspiria  somnoe, 

at  magis  letberli  pellit  amoris  amor. 
5  Nulla  qnies  egnim  Uto  medicamine  corpus 

snblevat,  inBOmni  cedit  amore  qnies. 


B  IsraiiüeatuD  dextra  moBatrante  eonBam  Dr. 
IS.  7  JnTanemqna  &. 


SM  MANIÜM  OLOOEBIANOEDM  L 

Qoei  reqniascat  enim?  Sopor  anfiigily  impedit  srdor. 
Intal  amor  Tigflat,  excabal  eztai  amor. 

18.  B.  Ologeri  Scriniaiii. 

Sanguinolenta  meom  raperent  com  bta  Ologemm, 

it  phu  in  primum  sponte  Copido  nemaa. 
Arbor  adest  et  adest  Empns»  prtBsto  Upennia, 

mncina,  pendicnlum,  norma,  terebra,  Inpna. 
5  Hinc  noYüs  oblongam  dto  matenarins  arcam 

asciat  et  juvenem  condere  mandat  ibi. 
Ab!  Amor,  baat  opos  est  bac  fiincto,  lacrymo,  capea; 

capsa  cor  boc  faerit,  bac  mibi  conde  meom. 

19.  B.  Glogeri  Bnstuni. 

Lnstrat  Amor  totnm,  tarnen  nno  nomine,  rnnndnm, 

(quid  non  omnipotens  fingere  possit  Amor!) 
canniferam  vacuo  pbaretram  snspenderat  onoo 

proqne  suo  palam  tendine  dextra  tulit. 
5  Frigida  dum  gelidi  juvenis  turanlabimus  ossa, 

dl,  monstrate  locom,  quo  tnmolemas,  ait. 
Andiit  et  celeri  mihi  prosiliit  cor  hiatn. 

Dumque  pntaret  bornnm,  cor  mibi  fodit  Amor. 

20.  De  Symbolo  Christenii. 

Cnncta  mibi  Glogeros  erat,  dum  carperet  »vom, 

sed  tamen  et  Jesus  tnnc  mibi  cuncta  fnit 
Audit  et  baut  binos  poteris  tua  dicere  cuncta, 

debueras  uni  fidere ,  dicit  Amor. 
5  Alme  puer,  non  pecco,  loquor.  Mea  cuncta  Glogeros, 

et  mea  cuncta  mihi  Jesus,  uterque,  fuit. 
Glogerus  mihi  Jesus  erat,  dum  carperet  »vom. 

Jesus  Glogerus  nunc  mihi  totns  erit. 

21.  De  Symbole  Possessoris: 

Spes  meA  in  Deo. 

Spes  mea  post  unum  fiieras,  Glogere,  Jebovani, 
spes  mibi  post  unom  te  mibi  Jova  foit. 


AHORES.  931 

Quam  trana,  tnm  dnplici  spe,  teaiporft  bnatus  agebaml 

QnuB  tanc  ex  onmi  parte  beattu  erun ! 
E  Jam  fallit  spea  fisa  Bibi.  Spes  fisa  Jeb<me 

fallit  et  ambabos  spebas  imtniB  eo. 
Ab  mihi]  quis  mibi  noD  ex  hoc  ogganiüt  in  aorai: 

Desperabnndie  conditioniB  homo  esl 

22.  Redditio. 

lest.   Deo.  3. 
Andit  Amor,  TeUensqae  coüum:  Quid,  vane,  qniritM? 

Non,  qnod  deBperes  impiiu,  inqnit,  habe». 
SpcB  toa  post  nnnm  ftaerat  Glogems  Jovun, 
Bpea  tut  poBt  nniun  Jon  Ologeriadem. 
i  Hase  et  adhoc  ntramqne  tenes.  Spes  fiu  JeiboT» 
DBSQt  iD  atemos  fhliere  powe  dies. 
Atqne  Thomii^dem  monstnuiB,  hoc  nidtttr,  inqnit, 
altera  jam  tna  spes,  ceme  Glogeriaden! 

Qnod  testando  amori  C3.  Jano  Nicoiao  Thomiogio,  Pal.  Med.  D. 
Fantdri  et  Amico,  ac  pro  tempore  Contabemali  ad  latus  nnid  iai !  qnos- 
dim  mei  Glogeri  Berio  moestns  et  jnxta  lacryinaB  appono  Lipaie  qnarta 
Non.  Xbr.  MDCXXXI.  Fanlns  Flemlngus  Hartensteinins. 

23.  Super  amicitia  cam  Conrado  Boltenio  Sondensi  inlta. 

Jussit,  nt  exigna  sibi  quid  meditarer  ab  arte 

nOBter  amicitis  coujugialis  Amor. 
Quid  meditarer  enim?  dixi.  Ueditaberis  ipse, 

digmi  tibi  nemo,  tn  tibi  digna  focia. 
t  Risit  et  Ktherea  pner  actus  in  aera  ploma 

Boltenium  volncri  cor  redimivit  ope. 
Hie  tacet  et  proprio  vetns  approbat  illiid  in  nsn, 

hoc  magis  nrit  Amor,  qno  msgis  Ule  tacet 

3<l.  Albo  Ghristiaiii  Brehmi  Ups. 

Volvo  libmm,  nee  fronte  Ubri,  nee  calce 
cemo,  qnod  ingenal  symbolon  esset  heri. 

SS.   6  r«dllilTh  Hc        14.  Hm  ...  via  Di. 


932  KANIUM  OLOOERIANOSÜM  L  AMDBES- 

Bidet  Amor  canBamqae  rogst.  Qoid  qoerera  pergb 
anxias?  Ipee  libri  Bymhcim,  inqvit,  ertm. 

5  Miror  boc.  Ergo  too  si  symbola  more  odebrts, 

hoc  poteras,  inst»!,  me  celebrare  modo? 
0  quid  ego  vestrM  jam  non  celeliraTeio  kndes, 
symbolon  o  shnilis  dnlce,  k>qiiebar,  keri! 

25.  Nominali  Ernesti  DelmL 

1689.  Mira  18. 

Fülserat  in  verno  toa  lux  nittdiuima  eodo, 
certa  voleiis  tadto  me  pfsabire  pede» 

ivit,  at  extremas  dum  se  demittit  in  «nbras 
Vesper,  Amor  Inoem  damat  aUre  tnam. 

6  Qnid  tibi?  qnid  £uerem  lad  tarn  leto  sileBti? 

Hec  gratanda  tibi  toqne  Ugandas  eras. 
Solvo  diei,  tibi  solvo  tanm,  sed  sero,  qnid  obstat? 
Tu  mihi  sab  media  nocte  serena  dies. 


MANIÜM  GLOGERUNORÜM 

LIBBR  II, 

IN 'quo 

C  ü  P  I  B  I  N  E  S. 


Nobilissimo  Jnreni  Nieolao  Heiiisio,  Blax.  Danielis  F.  Fatritt 

FerfectioniB  Idee  ExpresaiflsimiB ,   Fro  Redprod  Amorii 

Indtamento  Hos  Meoa  Capidines  Relinquo  Alois  Logdnno 

Abiens  X.  CaL  Febr.  MDCXL  Panhu  Flemingns. 


SM  MANIDM  GLOGEBIANOBUM  IL 


CÜPIDINES. 

1.  B.  Glogeri  Febris. 

Dum  lassns  posito  jayenis  recnbaret  amicta 

fatalisque  sunm  lectos  haberet  onus, 
tabifico  liqnidie  feryebant  torre  mednU« 

et  jecnr  insolitns  coepit  inire  rogus. 
ö  Irrnbnere  gerne,  pa^idis  calor  innat  oceUis, 

fomes  et  in  toto  corpore  sangnis  erat 
Quid  mirer  juvenem  tadtis  flagrasse  caminis? 

Miror  in  adspicuas  non  abiisse  pyras. 

2.  B.  Glogeri  Somniom. 

Lecto  üompositns,  pnlmono  jacebat  anbelo, 
ibat  et  ad  reqoiem  mens  levisomna  snam. 

Visa  fnit  jnveni  niveomm  tnrma  irolonam 
et  pngnatori  candidns  ordo  gregis. 

5  Gerne,  ait,  et,  mea  vita,  veni?  Sic  sueyerat  ad  me 

dicere.  Et  advento  somnia  cara  refert 
Alter  Ego,  confide,  loquor,  res  nnmine  plena  est. 
Sunt,  quibos  in  ccelom  totns  agare,  duces. 

3.  B.  Glogeri  Frons. 

Dsedala  syndpitis  laquear  com  Iseye  magistra 
Sterneret  et  nive«  nobile  frontis  ebur, 

errabat  digitis  plastes  frontemqne  paranti 
massa  figorando  pectore  prensa  fnit. 

6  Yidit,  aitqne,  menm  nee  quicqoam  corrigo  plasma. 

Sicqne  volens  mimm  vivere  jussit  opus. 
Pectoris  instar  erat  jnyenis  frons,  frontis  ad  instar 
pectns.  Candor  erat  pectore,  fronte  fides. 


CUPIDINES. 
4.  B.  Glogoi  Poeais. 

Risit  nt ,  nt  genitom  poterst  spectare  pnellnm, 

snstulit  nt  patria  dia  poesis  hämo  I 
Cresce,  ait,  alme  paer,  gemiDansqne  labella  Ubellis 

in  pnaom  tepidas  6at  celer  artis  opes. 
i  Plerit  ot,  nt  Juvenem  Jam  viderat  esse  peramptuin, 

at  doluit  floldas  ter  qnatiendo  comasl 
Ast,  ait  et  jnvenis  Tictnra  poemata  jactam, 

haat  poteras  vitam  Tivere,  vive  necem ! 

6.  B.  Glogeri  OcnlL 

Sidera  fnlTicomis  nqnale  nitentia  stellis 

et  gemina  nnper  astra  pndica  face, 
quam  capitis  conveza  sacri  decoratis  epbebo 

inqne  meri  pladda  fronte  natatis  heril 
s  Sed,  facnlte,  Testraa  quo  nunc  restingoitlB  ignes? 

Que  perit  arüfids  nanfraga  cymba  vitri? 
Qnid  fiet  stellis,  quid  s^nibos  accidet  astris, 

si  mea  tarn  sabita  Eidera  morte  cadunt? 

6.  De  Febre  et  Morte  B.  Glogeri. 

Ut  JuTenem  patrio  posset  snperaddere  ccelo 

i,  Febris  i,  siste,  Uors,  mihi,  mandat  Amor. 
Parebat  dominee  fatalia  biga  Honette. 

Ibat  et  ad  dictos  nata  parensqae  Larea. 
t  Lenlter  adstantem  Febris  invadebat  epbebnm 

et  pladdo  facilis  Mors  in  agone  fiiit. 
Horte  quid  ingemimos  jnTenem  cecidisse  febrili? 

Uli  mater  «rat  illa,  sed  illa  soror. 

7.  B.  Glogeri  Manns. 

0  manus  infracti  bene  conscia  federis ,  inuno 
autor  inabmpti  pignoris,  alma  manus, 

ergo  tnos  sublesta  meis  sabdnciB  amores? 
Ergo  toam  lubricam  cemo  Aüsae  fidem? 

4,   1  gemitnm  Hb. 


226       ^  IKAMIDM  6L00ERIAN0BUM  IL 

Sic  qneror.  At  divinu  Aflior,  TeUendo  capilloSy 
noD,  alt,  in  Umtom  quod  querilerii,  habe«. 

Fancta  probat,  viveni  saiudt  qvod  dezftera  pignu. 
Qu»  yita  nexoit  foedera,  morte 


8.  Salyor  Gratis.   Symbol  SebasL  Onmawari  SO. 

Beatni  loqaitnr. 

Prostantem  nuper  preüo  licitabar  (dymporn, 

dicebam:  Qnanti  das  mihi,  Ghriste,  polnm? 
Annun  solyebam,  sed  veadere  ndnit  anro. 

Divitias  totias  nil  moror  orbis,  ait 
5  Me  meritomque  meam  ponebam  callidiu  empftOTi 

nil  ego,  nil  meritnm  sed  valoere  meom. 
Debile  quid  pretiom,  meritom  qnid  inntile  Jactai? 

Si  quid,  ait,  gestis  Bolvere,  solve  NihiL 

9.  Ad  M.  Christenium, 

Moestns  eo,  charo  viduatus  morte  sodale, 

qois,  qneror,  bei!  mihi  nnnc  ibit  amore  comes? 
Didt:  amabo,  solum;  sed  amor  mihi  displicet  orbis. 

Didt:  amabo,  salnm;  qno  mihi  salsns  amor? 
ft  Didt:  amabo,  polns;  nee  amor  mihi  ridet  oljmpi, 

donec  Christenios  didt,  amabo,  mens. 
Inqne  solo  inqne  salo  inqne  polo  dnm  rimor  amorem, 

nnins  invenio  pectore  Christenii. 

10.  B.  Glogeri  Sodcnv 

Dnm  jacet  et  fessnm  langnenti  corpore  lectnm 

sidereo  jnyenis  seger  amore  premit, 
nrge,  ait,  nrge  gradns,  Dens,  nrge,  adeamns  oljmpnm, 

nrge,  age,  age,  nrge  tnos,  nrge,  age,  age,  nrge  meoa. 
fi  Interea  toto  largns  de  corpore  torrens 

mmpit  et  in  salsas  liqnitnr  »ger  aqnaa. 
Qnid  jnyenem  jnyat  astra  dto  pede  oarpere  yelle? 

Jam  celer  in  proprio  nayigat  ipse  freto. 


11.  B.  Glogeri  Crines. 

nie  ^0  virgineo  demessos  verUce  oriniB, 

delicies  domim  Inxnrioaa  mei, 
qiuero  meom,  sed  qtuero  meom  sine  vindjca  cunpum. 

Sed  mihi  natalis  syncipnt  ora  fiiit, 
B  Bfndput  ingenid  Jnvenis,  qood  tiiplias  f^ont 

feira  iete  ralnda  pneBecuisse  mann. 
Gnin  natale  mihi  pnedderit  Atropos  amun, 

me  UM,  meaeor,  habe,  dum  mihi  campns  eris. 

13.  B.  Glo^  CoroDa. 

FdItus  inanratjfi  qni  ^lendot  crinibm  orbis, 

concolor  et  domiiue  flammat  in  igne  com», 
hsnc  tibi,  äos  JaTennm,  pietas  pertexere  josBit, 

oecUt  cnm  digitis  gratia  blanda  suis. 
i  Carpsit  Apollo  rosas  et  fila  dedere  Borores, 

imposnit  meriüs  jam  Decor  ipee  comis. 
FloB  omamen  erat  jnvenia ,  sed  majna  üsdem 

ornamen  juTeais  floribos  ipse  ftiit. 

13.  De  Eadem. 

Non,  reor,  halantis  foecnnda  rosaria  Pnrti 
hisce  rosis  Bimiles  gignere  posse  rosas. 

Hesperethosa  sniB  tales  non  edncat  hortia, 
pulcra  nee  omatis  partnrit  Hybla  jugls. 
s  Floribos  orbis  habet  nihil  bis  fonnorins,  at  qnid? 
Polcrior  Üb  Jnvenis  floribos  nnna  erat 


14.  Awimilatio. 

QnaliB  erat  tnos  üle,  tam  charissimns  iUe? 

ijebat  naper  tnrba  pro&na  mihi. 
Dextn  Binoo  stjdniii  diartamqae  prehendo  aintatra 

miUeqne  penfo  deos  pingere,  mflle  deas. 

15* 


228  MANIDH  GLOSEBU^i 


#•" 


Fingo  Sales  et  non  niunenibile  TolgoB  Amonim, 
fingo  Fides,  Charitas,  Oaadia,  DeUttas. 

Pictnramqne  notans,  mens,  heus!  chaiteiiiint  1116, 
qnalis  erat,  capitis  cernere?  talis  erat 


15.  B.  Glogeri  Preces. 

Qaale  sab  immiti  morientia  Ulla  soIe 

flacddalo  plavias  ore  precantor  aqoas,  ^ 

sie  moribanda  pios  prteoordia  lassat  ephebos, 

in  media  velle  pransos  obfare  die. 
5  Singoltat  tremalos  saspirans  pv)mo  vocatos, 

tone  et  bialcat  opas  langoida  lingoa  sacrom. 
Forte  dent  frastra  morientia  lilia  rores, 

taboit  atqae  meam  sab  prece  liliolom! 

16.  B.  Glogeri  Cändor. 

Aemole  lacteolo  mihi  cor,  o  amate,  ügastro, 

semole  splendidoke  cor,  o  amate,  nivi, 
ah!  fagis,  ah!  nitidi  fagis,  ah!  fagis,  albor  oloris! 

Ah!  fagis,  ah!  ovo  par  fagis,  ahne  nitor! 
5  Palla  padica  cygni  nigro  tarpabitar  amne 

ovaqae  flaminibas  infidentar  atris, 
sola  ligastra  cadant,  leni  nix  tabet  ab  sesta. 

Heil  taas,  hei!  candor  febre  liqoatas  abit. 

17.  Connexam. 

Attamen  infect»  sabnascitar  altera  pennn 

et  redit  ad  primam  Schema  serenas  olor. 
Forte  sois  mendis  teres  emacalabitar  ovam 

et  dabitar  facie  posse  nitere  saa. 
5  Edacat  asqae  tepor  vemas  de  lege  ligastra, 

partarit  atqae  novas  bnuna  noyata  nives. 
Hei!  taas,  hei!  solom  taas  omnibas  exddit  annia 

candor,  o  setemam  non  reditare  mihi! 


18.  Ad  Caniciiliim,  Amores  Otogen. 

Lnge,  belle  cntücnlille,  luge, 
nie  gemmens ,  uiriplenns  ille, 
Qle  mollis  et  ille  delicatas, 
delicatior  itle  molliorqae 
t  ille,  ille,  iUe  tno  magis  cociiUo, 
fiitali  tibi  febre  raptns  mdit. 
Cui  post,  abl  cni  post,  placente  Iubd, 
delectamine,  dissilitione, 
gratias  dabis  et  dabis  Leporea? 
10  Cni  jocoB  paries,  cni  cacUnnoB? 
Luge,  belle  ctmicnlille,  luge. 

19.  Ad  Stellas. 

Agmen  serenum,  folva  Sammaniiii  cohon, 

per-nox  caterra,  plebs  tenebranmi  vigil, 

anrte  Quirites,  Titrei  civea  fori 

castiqne  csernl»  camilli  curife; 
B  dum  vos  padicoB  ore  Noctnmus  mbro 

prodndt  orbi  candidoqne  Cyntbia 

invecta  cornn  vnlgoB  ordinat  yagtim 

mandatqite  jussis  ire  semitis  tIss, 

VM&ntis  ffithffe  pamili  statls  dei 
10  froi^eEtiae  pnris  impeditis  crinibuB 

anroque  tob  flladitis  totos  mero. 

Qaid  hie  chorete,  musico  quid  hi  pede 

Baltns  canori?  quid  tripndia  tinnala? 

Silete  pnlcri,  tale  non  volo  melos. 
IS  Sonate  lessum  vel  migrate  de  polo. 

20.  Anrora. 

Qnaliter  ingennos  mirainnr  in  an  lapilloa 
ludere  flanuneoÜB  binc  et  et  inde  Ubris, 

Burgit  in  anreoliB  Matuta  pndica  capilliB, 
pnrpnreiB  nee  mit  tot»  latere  genia. 


230  HANIUH  GLOOERIANOBUM  n. 

5  Impatiens  radii  properat  Noctarniui  ad  Indos, 

nietat  et  in  roseo  lomine  nana  dies. 
Sed,  dea,  quid  castos  niminm  dto  oondii  ooellot? 
An,  qnod  amans  ocolos  condidit  ante  meos? 

21.  Ad  Carbonem  Catellum,  Delitias  Glogol 

Nigro  nigrior,  carbo,  oor?o, 

ipso  sed  tarnen  in  nigrore  pnlcer, 

quid  salta  lepido,  quid  ore  Uando, 

gestibos  nitidis,  movente  canda 
b  et  dives  yario  canum  lepore, 

occorsas  domini  toi  sodaM? 

Heu  moesto  domini  toi  sodalil 

Parce  Isetitüs,  catelle,  parce. 

Higns  desine  Inaitatkuiia. 
10  Istos  mitte,  miselle,  mitte  gestns* 

Voltam  supprime,  conde  caadiceDam. 

Corrnga  capnt,  implica  lacertos 

et  quiqoi  miseros  decent  catellos, 

explica,  miser  o  catelle,  mores. 
15  Occombit  taos  heil  tnosl  Quid  %jam? 

Occombit  taos  heit  taos  patromul 

22.  Ad  Rores. 

Qua  sed  o!  homectem  cineres  aspergine  siocoe, . 

qnos  miser  ah!  nimio  cemo  snb  igne  qaeri?"  * 
Arida  pnlvereis  marcescont  ossa  faYÜlis 

gutta  nee  est,  illum  qose  premat,  nlla,  rogom. 

6  Vos  cani  rores,  genitivi  pignora  veris, 

ibitis  humidolo  per  mea  busta  pede. 

Ibitis  et  madidis  mnlcebitis  oribos  nmara. 

nia  refrigeriom  lene  fdroris  habent. 

23.  Ad  Autanmiun. 

Ferox  tyranne,  ccgus  insolenti 
corvator  annns  et  senesdt  ira, 
tibi  seyeri  prsliantnr  Enri, 


CD?n)iKES.  2; 

ta  prata  pictiB  enis  tapeüs 
s  canaqne  toims  perplois  prnina. 

Te  calva  crines  arboreta  logent 

nndisque  Baltos  ingemnnt  racemia. 

Te  noxiosa  prsnnni  quadriga 

paricnloBte  comeqnantnr  anre. 
10  Freqneiu  catarrhus  crebriorqoe  febris 

dolorque  mnltiu  plnrimsqDe  pestM 

et  longa  miUe  mortiain  caterva 

densis  eontem  commorantiir  amis. 

An  semiTiTam  me,  cruente,  linqsis, 
ib  dtuQ  me  per  nnid  mortem  trnddas? 

24.  In  Medicamenta. 

Ne  desit,  qnod  po6se  queat  prodesse  dolenti, 

tota  patet  cistis  pbarmacopcea  snis. 
OmnJa,  qtue  poterant  medicamina  tnta  vidfiri, 

ipse  sna  medicos  miscet  Apollo  nuinn. 
s  Cana  sno  saBom  probat  Experieotia  nuta 

qnemqne  bibat,  calicem  porrigit  abna  Salin. 
Et  tarnen  ille  perü  Hedicäna  (qnie  andiit  omqnam?) 

ipse  sibi  jnTenls ,  ne  revaleret,  erat 

25.  B.  Glogeri  Verba:  Per  Te  Me  Fama  Loqaetur. 

Ergo  cnpis  cnrtam  fama  protollere  vitamt 

Abt  potina  mecom  vivere  perge,  manel 
8ed  tibi  snb  calido  gracUis  moret  hepate  virtoi, 

ranu  et  in  tepido  Bpiritos  ore  natat 
i  Ergo  tnam  prodoc  toa  per  tibi  carmina  vitiun, 

hoo  tibi  pnecipitis  sed  negat  hora  neciB. 
Immoreris.  Qnod  aveG,  per  me  te  Fama  loqofltnr, 

rectins  at  per  te  me  pla  diva  feret. 

26.  Ad  Flavios  et  VentoB. 

Quid  Bimilem?  Nostraa  oalide  oompaasa  nünu 
Umft  repercnsaU  Tociferator  aqnia. 


232  HANIUH  0L06EBIAN0BUM  IL 

Lacryinat  et  trancos  mecam  revomit  Bmgaltiu 

rauca  flaentisonis  nnda  crepidinibiis. 
5  Flamina,  quid  tremitis?  NotoB  hac  mit,  Africus  illac. 

Canssa,  mihi  magis  nt  condoleatis,  ero. 
Flamina  flaminibus  mea  dem  suspiria  yestris 

et  lacr}7na9  vestrls  flunina  flnminlbiui. 

27.  Ad  Avicalas. 

Lubrica  vos  liquid!  gens  setheris,  hospes  nfaiqne, 

nbique  civis  et  domi, 
dmn  late  volncri  populäres  cmre  aecatis 

commnnis  auras  patriae, 

5  conscia  non  legitis  socii  vesUgia  nostri? 

Tacetis  ?  At  proles  Jovis, 
in  tantom  üeunles  miseris  miseresdte  noins! 
Volate,  jnssmn  quferite! 

28.  Ad  Arborem  Notam. 

Tu  quoqne  post  sevnm  nostros  testabere  planctns, 

post  gemitos,  risus  ante,  loqnntor  eris. 
Si  quis  ad  hanc  ponet  piscator  retia  ripam, 

si  quis  in  hoc  hospes  rare  colonos  erit, 

6  hffic  leget  inciso,  si  possit,  cortice  verba: 

Hanc  qnoqne  Flemingi  lacryma  pressit  humum. 
Non  satis  est,  nostros  solus  quod  conquerar  lestus, 
dicet  et  elingujs  tam  fera  fata  stolo. 

29.  In  Annulum  B.  Glogeri  MarL  Christenio  Meo  datam. 

.  Quod  damus  aureolum,  Christeni  mellee,  mnnuB, 

hoc  formosa  mihi  solverat  ante  manus. 
Glogeri  manus  illa  mei,  quem  fecerat  olim 
patria  terra  tuum  vitaque  morsque  meum. 
b  Dono  donatum,  mtgus  quid  pendere  palmsß 
nil  potucre  mese,  nil  voluere  tu». 
Glogerum  pro  parte  tui  tibi  porrigo  totnm, 
dimidium  mecum  divido  Ghristenium. 


30.  Ad  Annolom. 

Annale,  dilecUa  d«cns  iDtemerabüe  palnue, 

annsle ,  fonnoBie  pars  pretiosa  manas, 
annale ,  snpremi  mansunun  pignas  amoriB, 

annale,  letitite  triBtititeqne  men, 
s  annale,  post  JuTenem  sirailis  tibi  contigit  beares. 

Annole,  post  Ulum  contigit  iste  Bitnm. 
Annale,  nanc  meos  es,  domlnl  post  fata  prioris, 

annale,  cam  moriar,  annnle  cqjns  eris?  . 

81.  Ad  Vallem  Roaanun. 

Vallis  amoena,  meis  nemoralis  amoribns  aola 

et  commilitü  Sorea  mappa  mei. 
ta  memor  es  blandn  per  mntaa  foedera  vite. 

tu  joca ,  tu  nOBtroB  scis  sine  fraude  sales. 
b  Anritee  novere  rubi  fmticesqne  loqaaces, 

snb  qoibnB  umbroB»  nos  tenuure  com». 
Fallor,  an  antiquos,  dorn  tranaeo,  cUcis  amores? 

0  qnot  sunt  frondes,  sint  tot.Bt  ora  tibll 

'  32.    Ad  Prata. 

Sive  per  herbosos  spatiarer  amabilis  artus 

atque  comes  juveni  non  inhononis  eram; 
sive  sab  agresti  reeupinas  fronde  jacerem 

et  coujiiz  juvenis  non  inamtsnos  eram; 
ü  qnam  mibi  prata  fuit  vestris  incedere  snlcis, 

quam  fait  in  vestro  dulce  jacere  sinal 
Ab!  quod  nou  pereo,  per  eo  dum  gramina  vestral 

Abt  quod  non  jaceo,  dum  Jacuisse  vellml 

83.  Ad  Violas.  Becordationem  B.  Glogeri  com  hamin  odoris 
snavitate  comparat 

In  Bua  virgineas  carpit  vob  gandia  poIlex, 
n«c  potraat  talis  tos  plgntee  neois. 


,fS4  XAMIDM  OLOGEfilANOBÜM  D. 

Pfurpin  cytaum  noper  eonftua  labeDls 
liyet  in  aridnlis  fiiflcala  &cto  genis, 
5  dolce  sed  ambroBlAs  halant  ea  fonara  baoet^ 
vividus  e  vestra  morte  resorgit  odor. 

Cum  Yobis  a  morte  mens  fit  gratte  heras 
vestraqae  de  memori  fluidttor  anra  rogo. 

84,  Ad  Deo8  Agrestes. 

Syltani,  Satgrri,  Priape,  Funi, 
Tenninns,  Dryades,  Diana,  Pales, 
ite,  nnmina  mris  iniverMi 
Ite,  cnrrite,  saltnnm  monarch», 

5  arbomm  genns  omne  penrolate, 
frondes  carpite ,  complicate  fascea, 
ramos  sternite,  coUigate  thynos 
et  breyem  jnvems  Jacentis  nrnam 
drcomnectite  dnctili  racemo. 

10  Tun  late  virides^pper  colnmnas 
et  Btrictas  hedera  trabes  procad, 
Butües  bene  coQodie  pcmipas, 
nt  Sorgens  foliaceo  nitore 
snspici  qaeat  eminis  cacnmen. 

15  Ite,  cnrrite,  prindpes  agronim. 
Qnod  nisi  properaveritis,  ipsa 
cnrrent  robora,  fraxini,  cnpressns. 


35.    In  Charites. 

QoaB  tria  foemineis  apparent  corpora  peidis, 

Corpora  flebilibns  consp&cienda  modis? 
Lndor,  an  Aglajam  video?  videone  Tbalcgam? 

Fallor,  an  Enphro^ynen  tertia  fronte  refert? 
&  Est  ita.    Dilecti  lacrymantur  fonns  ephebi 

comque  sorore  soror  flet  juvenile  decns. 
Fortnnate  dnis,  quem  sie  pia  nomina  eorant! 

Dom  gemnere,  dolent;  dorn  dolvere»  gemuat. 


De  febre  ardente  et  sudore  B.  Glogeri,  Ad  FIorianDm 
SiriUkij,  Sil. 

Pugna  fuit  flanmias  inler,  foit  inter  el  untlas, 

utne  vexarent  cor  juvenile  magis. 
Prestamus,  Etonait  aqun  ranco  vortice,  flatumis! 

Prxstamus  flammte,  flamma  strepebat,  aqois! 
i  (jnin  libeat  ccrtare,  fremuut,    Pugnatnr,    At  »ger 

in  mediis,  niediis  ignibua,  exit  aqub. 
Wiacipium  fuit  hoc,  änis  fuit  illa  dnelü. 

Die,  quK  victrices  obtinnere  maiius? 


37.    De  Ijsdetn. 

Spnniea  cserolei  quid  abhorres  flnmiiia  ponti 

et  vicina  times  membra  locare  rogo? 
Qnisqne  sinu  sna  fata  suo  gerit.    Omnia  lethi 

sunt  exempla  domi,  nos  et  ubique  premunt. 
i  Quem  gemimus  javenem ,  procul  tgue  miser,  procol  nnda, 

debnit  in  mediis  igne  fretoque  mori. 
Älla  paves  frustra,  frnstra  fugis,  hospes,  ab  igne; 

ipse  sibi  moriens  ignia  et  unda  fuit. 


38.    B,  Glogeri  Halum  Citreum. 

Aarea  snb  juvenis  rutilescunt  pollice  mala, 

aurea  mala  niteut,  aurea  dextra  tenet. 
Aureus  ipse  micat.    Sed  quee  sunt  aurea  mala, 

aurea  quie  similjs  dcxtera  gestat  heri  ? 
i  Fertilis  bis  eirailes  uou  partnrit  India  fructus, 

tale  quid  Ilesporiis  non  generatur  aquis. 
QDum  nnllaH  babeant  uatales  talia  torras, 

quis  neget,  e  fulva  mala  renata  manu? 


De  Insignibas  B.  Glogeri. 


Quffi  corrunt  hyalis  amcena  ripi 
per  latc  nitidos  änenta  eaiupos? 
(Jun  totum  uiveis  serena  plumis 


S36  MÄNIDM  OLOOEBIANOBUM  n. 

ftles  tnrgidnlafl  flagellat  undas? 
5  Qoffi  racemifeiis  snUime  villis 

in  celsam  capiitj|^t  arbor  sethram 

ad  volventis  inane  littos  amnis? 

Geras  indlgitas  Ologerianas? 

Seite.    Moribns  hse  per  omne  rariB 
10  8iii  conyeniont  heri  rabric». 

Mare  flomen  id  est  scientiamm. 

Candor  ?iTit  olore,  bma  palma. 

40.   Ad  Lectum  B. 

Deme  verecundo  variate  toralia  textii, 

lectale,  deme  toi  plnmea  fiücra  srnns. 
Abstrabe  teztilibas  vdaria  oonsita  filis 

et,  focit  ad  mnndiim  quod  peristroma  tauiL 
5  CSrcamfande  tno  gansapia  pallida  collo, 

fiiscns  inomatum  stet  oolor  ante  pedem. 
MoUia  viyenti  peperisti  gandia,  ftmcto 

jam  quoque,  ceu  pax  est,  exeqaieris  hero. 

41.   Imago  B.  Glogeri. 

Bunt  ea  cssiolis  canentia  lomina  cirds? 

Sunt  ea  coccineis  prozima  labra  labris? 
Qno  vivax  roseo  migrayit  pnrpnra  vnlta? 

Qno  fronti  tenerse  jam  cecidere  nives? 
5  Pendula  csesaries  fnlva  pallescit  in  nmbra. 

Per  fadem  totam  frigida  serpit  biems. 

Desiderator  clausula. 


18:   In  Libellnm.    Die  Geistliche  Wasserqafille. 

(}e8tat  aquas  juvenis.    Sed  quas  gerit  aureus  undas? 

Quffi  tenet  in  yacua  flumina  sicca  manu, 
flumina  Castalio  non  prosilientia  clivo, 

non  Aganippsis  prsedpitata  jugis? 


b  Qnffi  gerit,  haut  faciunt  ntevosis  Sumina  mcmbris. 
lila  Iftvaut  animte  menda  flaenta  piie. 
0  liomo,  quo  Inteam  possis  abstergere  meutern, 
Sit  Über  anda,  preces  spongia,  flamina  fidea. 

43.  Joanni  Christophoro  Lobhartsbergero  PropempÜcon. 

Ne  tibi  Dost«r  Amor  posBit  male  fidus  baberi 

atque  aliqnid  dabiffi  snspicionis  alat, 
snme  fidelanimam  testantia  symtiola  dextram. 

Carmen  amicitiee  pignus  liabeto  mete. 
t.  Sala  cftpit  te ,  Plissa  vetus  me  vinch  et  una, 

c|Uod  foret  in  votie,  improbuB  Ire  vetat. 
Solos  eas?    Non  solus  eas.    Comes  illa  perenma 

litera  contigoi  teseera  cordis  erit. 

44.    Cajn  somniaret  se  a  J.  G.  Scbilacbo  S.  Pyropo  donari. 

Grata  per  illunem  Indebaiit  somnia  noctem 

et  mihi  com  Scliilacho  fabula  longa  futt. 
nie  fidelanimem  c«ntestatunis  ainorem 

ferre  milii  Visus  genunea  doua  fnit. 
&  Evigilata  suo  sc  mens  lietaminc  falsani 

sensit  et  nmbrosas  esse  dolebat  opes. 
Omen  at  est,  dixi.    Bacca  pretiosior  omni 

ipse  mibi  Scbilachus  uuio  totns  erit. 

45.    Albo  Joannis  Sibelii,  Westphali,  super  symbolo 
ejusdem. 

Sub  persona  poBseBsoris  loquitur  Veritas. 

1633,  Febr.  7. 

Cor  mihi,  qnod  volvat,  conatanti  disBerit  ore, 
03  mihi  cum  simili  corde,  quod  ajat,  agit. 

43.    3   Sumia  amatoTB  ...  dextr«   Dr,         44.    3   Ille  pe  renn  untern   Ur. 
Q  STigiUniqns  De. 


J 


938         MANIÜH  OLOGEBIANOBDH  U.    CUFIDINES. 


Cor  taoet;  ob  r^oet.    Loqidtiir  eor;  et  ora  loqnitnr. 
Offidnm  ooDoon  Ohid  et  üb  tenent 
i  Ob  sine  eorde  nilifl,  sina  nil  hdi  ore  cor  apCmiL 
Ob  in  eorde  gerit,  qid  cor  in  ore  gerit 
0  me  felicem,  tali  qn»  manere  pEKsto! 
0  te  felioem,  qoando  seqniftor  snil 

HDGXXXm.  Lipe.  YII.  Eid.  Febr. 


MANIÜM  GLOGEßlANORÜM 


ÜBER  ni, 


m  QUO 


VOTA. 


Nobili  Et  Ad  Perfecta  Nato  Casparo  Hertranftio  Losuto 
Nomini  In  Batavia  Mihi  Duldasimo  Et  Aetatem  Deaiderabili 
Pro  Contesseratione  Amoris  Plus  Qaani  Fratemi  Gerni^ 

Fido  Inacribo  Paulus  Flemingua. 


Ulb  HASIDM  OLOOEBIANOBÜIC  m. 


VOTA. 

1.  Invocatio  ad  Poerim  nmuB. 


JMya,  soperstitibüs  rnnltam  vaKtiira  mhricit, 

can»  perennitatis  assestrix  comes, 
Bi  juvenis  genins  potnit  placnisse  &Tenli 

castisqne  lenis  astitisti  Tocttms, 
&  esto  comeB  manesqne  toi  snper  impliie  vatia, 

docto  madore  nectaris  yolens  meri. 
Sis«  dea,  viyifioans  tarn  diri  Aineria  lütrix, 

86  jamqae  victa,  discat  ipsa  mon  mori. 

2.  Vox. 

Nox  erat  et  medias  cogebat  lona  tenebras, 

stabat  et  in  nitidis  plnrima  Stella  comis. 
Sargit  et  ad  patnlas  conyertens  faunina  valvas 

miratar  juvenis  nobile  plasma  Dei. 
5  Dmnqae  cavi  Tempe  fladimantia  dispidt  orbis 

et  nictare  rnbris  sidera  fnlva  genis: 
Quin,  ait,  evolito.    Sit  Amor  mihi,  Christe,  sapemus 

actor,  ubique  cyclus,  tu  poIos,  ignis  ego! 

8.   B.  Glogeri  Votum. 

Atoere  me  gratesque  tme  cantavero  dextr» 

atqne  memor  meritom,  Christe,  sonaro  melos. 
Sic  alt,  in  medüs  ubi  ferveret  ignibos  seger 

et  jayenb  dnbiam  credere  posset  opem. 
5  Andiit  et  prono  Christas  nutabat  olympo 

et  sadse  juvenis  amodo  mentis  erat. 
Si  vetar  in  terris,  pangam  tibi  carmina  codlo. 

Sic  ait  et  cupido  scandit  in  astra  gradu. 


VOTA. 
4.  Ad  PUlippam  Holenun  Hed.  L.  V.  Cl. 

Quam  inoboarat  HmnoB  Qlogerianoi. 
Grande  mathematicie  sidos,  Unllere,  caterrK, 

sed  qaoqne  Poeonü  portio  prima  chori, 

si  mea  t«  pietas ,  si  Manibns  teqnos  ApoUo 

et  nimia  in  eineres  obseqnlosDS  Amor 

b  poBse  meret  bene  velle  mihi,  mihi  candidiu  adäU 

atque  toi  nascens  Biucipe  vatiB  opm. 

Hinc  poterit  seri  genins  censere  nepotte, 

non  Tenit  a  Tita  vivere,  morte  venlt. 

6.  Somnia. 

Tot  mihi  formoue  de  te  sunt,  unice,  noctes, 

quam  hat  ad  liqaidom  spissa  tenebra  jubar ! 
Viz  levisomna  snam  carpit  pnpilla  qnietem, 

ilicet  ante  meum  stare  videre  tomm. 
&  Ladis  et ,  et  solitis  charam  coniplecteris  ulnis, 

tergis  et  ex  ocnlia  flamina  salsa  meis. 
Gandia  si  mlbi  tot  pariunt  pnelndia  mortis, 

gandia  qnot  fnncto  mors  dabit  ipsa  mihi? 

6.  Querela. 

Bnm  mens  aoratas  transit  Gl(^enis  in  arces 

exuTiasque  sni  me  male  linqnit  hnmi, 
sospiro:  Kea  Mnsa,  mihi  mea  mella  miniatral 

Redde,  solnm,  mea  mi  Bacchara,  redde,  salmn, 
G  mitte  menm  mihi,  manna,  meom  mihi,  munde,  remittel 

Aura,  poli,  stellffi,  mittite  missa  mihi! 
Omnia  dnm  neqnennt  mea  mi  omnia  reddere,  reatat, 

omnia  vel  taao,  vel  nihil  omnis  ero. 

7.  Ad  SomnaoL 

Non  tenebrat  vigiles  mortale  papaver  ocellos. 

Fronde  qaatia  fnistra  tempora  sicca  tna. 
Kec  mihi  Thebaicns  fadt  nlla  crepnscnla  Boceu 

IjmphaTe,  Istheo  qow  fnit  haiuta  lacn. 


242  HAXa'M  GLOGEBIANORUM  IH. 


6  Dormk),  aed  vigUans.    Nm  absqoe  qviete  reeedit, 
absque  qaiete  dies,  neatn  quiela  siln. 
Si  dens  es,  te  lominibiis,  pater,  indne  nostris, 
aut  mea  luninibos  Inmina  deme  tuis. 


8.  Ad  Ccelestem  Hentem. 

Cbara  sepolcralem  fadunt  me  fanera  vatem, 

nee  desiderii  lex  erit  alla  meL 
Aurea  xnagnanimi  soboles  Jovis,  anrea  virgo, 

qiue  regis  e  supera  pectora  nostra  domo, 
6  Bis  bona,  sis  facilis  laerymisqne  iUabere  nostris, 

ad  darum  mollis  rnunos  adesse  velis. 
Flagitio  jacet  ille  necis,  tacet  ille  peremptos, 

Officio  juvcnis  vivit  ovatque  tuo. 

9.  Ad  Sororem  Meanu 

Non  tibi  sit  tanti  fraternos  spernere  fletus, 
nt  nomquam  nobis  aggemnisse  velis. 

Ac,  quamvis  Romana  tuos  ha>.c  litera  sensos 
de  nostro  nequeat  cominonuisse  malo, 

5  nostra  tarnen  coram  si  non  tibi  fata  reclosi, 

h»c  tibi  jam  poterit  explicnisse  parens. 
Forte  peregrinnm  noUs,  germana,  Glogeram, 
at  plores  Paullom,  qo^eso,  ^bina,  tnom. 

10.   Ad  Manes  B.  Glogeri. 

Quas  dainus  inferias,  vestris  qoas  ponimus  aris 
lances,  qn«  solita  mystica  farra  dape, 

smnite,  sed  faciles,  vestris  devotaqne  jostis 
carmina  de  nota  non  reprobate  mann. 

6  Hoc  ipsi  voluistis  opns,  dam  vestra  cadocum 

Corpora  mortali  vimine  vincta  forent. 
Jam  laorymas  libo,  mox  et  libavero  mentem. 
Ah  mihi,  quod  jam  non  mortuas  esse  qoeol 


VOTA.  243 

11.   Pepo,  ül  Feram. 

Mens  mea,  quid  doleas,  lacrymes  quid,  qnidve  fathiscas, 

dariter  humanis  sancia  valneribas? 
Quin  magis  exsnltes,  plaudas  et  dara  cachinnes, 

moUiter  seternis  rorida  chrysmatibas. 

5  Omne  necis,  sine,  ynlnus  habet,  habet  omne  salutis. 

Chiysma,  qnod  excellat,  illad  et  illud  erit 
Edura,  dum  scire  potes,  qnod  atrimqae  probentnr, 
Tokiera  chrysmatibus,  chrysmata  vulneribos. 

12.  Aliter. 

Abstine,  quse  bona  sunt,  mea  mens,  bona  sola  videntor. 

Snnt  bona,  qnse  mala  yult  pessimus  ipsus  homo. 
Sostine,  qnse  mala  sunt,  qnod  et  h»c  mala  sola  videntor. 

Sunt  mala,  qnse  judex  sons  bona  censet  homo. 

6  Sunt  bona,  qnse  mala  sunt  perverso  credita  mundo, 

semper  at  electis  sunt  bona,  qufle  mala  sunt. 
Sis  patiens,  potiens  et  eris,  mens  enthea;  coeli 
tunc  potiens  j  mundum  si  patieris,  eris. 

13.  AUter. 

Mens  mea,  quid  fatuis,  stolidum  quid,  mora,  moraris, 

molliter  humanis  tacta  libidinibus. 
Quin  sape,  patritios  et  suspice  luminis  orbes, 

suaviter  seternis  capta  cupidinibus. 
5  lUa  cupido  trahit,  trahit  illa  libido  volentem; 

hsec  perit,  illa  manet;  hsec  fovet,  illa  necat. 
Sperne  solum  speraque  polum,  coelestibus  olim 

plena  cupidinibus,  plena  libidinibus. 


11.  1  qnidqne  fatiBCas  Dr.  3  magis  ezultans  com  plaasibas  ede  oa- 
chinnoB  Dr.  6  ezpellat  Dr.  12.  2  mala  qo»  bona  Dr.  7  patiens  et  Ha. 
18.  1  yana,  moraris  Dr.  8  Quin  magis  ad  patrinm  sastoUas  Inmina  coelam  Dr. 
6  illa  beat  Dr.    8  plena  lib.,  plena  cnp.  Dr. 


244  MANIUM  GLOGERIANORÜM  IH. 

14.  Aliter. 

Hac  mihi  tristiiias,  lacrsrmas,  8ii8i»ria,  mortem, 

tormina,  Gehemiam  sistit  amicus  Amor. 
Hac  mihi  teütias,  risus,  cantamina,  vitam, 

gandia,  coelum  ipsam  ponit  amoenas  Amor. 
5  lUa  pias  terris  infestant  fulmina  mentes: 

hsec,  ait,  in  coelis  &ta  morantar  eas. 
Ah  patiamur,  Amor,  dixi,  patiamnr  nt  olim! 

Quam  patienda  lubens,  si  potienda,  feramt 

15.   J.  Michaeli  Sponso. 

16B1.  Not. 

Nubis  et  optata  fraoris  cum  sorte  puella 

sudaque  coi\jiigii  tempore  Letns  agis. 
Fausta  precator»  latom  strepit  ordo  caterr», 

cemis  et  in  plausns  quemlibet  Ire  tuos. 
5  Jnngo  meum ,  sed  jungo  meom  sine  compare  votom, 

compare,  quo  mage  par  post  mihi  nullus  erit. 
Forte  pares  eritis,  si  nos  in  amore  prseimus, 

0  nobis  nnmqoam  disparitate  pares ! 

16.  Michaeli  Scholtzio  Sil.  Prope  turbas  Lipsicas  MDCXXXII. 

1632. 

Quassa  procelloso  velut  intremit  aequore  navis 

ant  movet  ad  rabidom  summa  labmsca  Notom, 
hinc  iUinc  jacimnr,  timor  hac,  pavor  irmit  illac, 

trudimmr  et  variis  hinc  et,  et  inde  viis. 
5  NoUa  mihi ,  tibi  nuUa  patet  via  tnta  salntis. 

Dif&dit  misero  qnilibet  ipse  sibi. 
Tota  licet  natara  mat,  tria  me,  tria  firment 

te:  bona  canssa,  Dens  lenis,  amicus  homo. 


14.  2  Angores,  oroum  Dr.  3  risns  et  jabila  Dr.  6  morantar 
ail  Dv.  7  Ahl  inquam :  patiamar  Amor,  potiamar  Dr.  16.  4  Trudimur  in 
labricis  Dr» 


VOTA.  S45 

17.  WendelinoDahindenSDperSyinboIo:  DensAdjatorHen«. 

Qaando  tnns  Dena  est  adjutor,  amice,  fateris, 

CUJUS  in  ambigiia  Borte  preceris  opem, 
ficilicet  hie  tatmn  AigientibHa  exstat  asylnra; 
hie  timor,  hie  fallaz  non  habet  hora  fidem. 
B  lUe  snara  cai  pnedxt  qpetiL,  ^em  suaeipit  iutro, 
mollia  secone  tetupora  pads  agit. 
Qui  juvat  et  jnvit  semper  nmperqtte  javabit, 
est  tuns-sdjo^r.    Quid  trepidare  velis? 

lu  Albo. 

18.   Saper  Punere  Ct^usdam. 

.  Seo  lapidosa  trads  cradnm  tonnenta  podagm, 
sen  necat  invalida  curra  seDocta  nutna; 
sive  per  hostiies  üxXas  trepidare  ttunoltiu, 
attonitia  poteras  saccubuisie  minis, 
s  fortunatus  obi8  et  in  jpso  fnnere  fcelix 
tata  perennaiitiB  fata  qnietis  habea. 
0  bona  moDs,  qnn  te  tot  mortiboa  ezimit  ana! 
Vivere  quo  possea,  debnerasqae  luori. 

19.    Ad  MusBS. 
Segnia  DOleutes  carpebanl  otia  Masie, 

nuper  abi  Pindi  non  gravis  hospea  erani. 
Qiuarebani  caassara,  reddebant  uumioa  cauaaam. 
Nam  nihil,  «jehact,  gaod  fitceremus ,  erat. 
i  Ah!  non  dura  mihi,  dicebam,  nnmina,  sitis, 
materies  operis,  quod  peragati8,  ero. 
llicet  hos  illiug  tradeUam  fandere  leüaos. 
Naiiiina  sie  dociü,  sie  didicere  de«e. 

30.    Ad  Medilrinam. 

Et  seqtior,  a  Sdo  cum  sim  dnctore  rrlictus? 
(juam  pavet  igiiota  pcs  dabiosus  buiuoJ 


24»  HANIUH  6L06EKIAN0BÜM  m.    VOTA. 

Tu  tarnen  e  sommo  trepidanlem,  dhra,  theatro, 
ut  seqnar,  assidoa  sedolitate  mones. 

5  Qua  seqnar  ant  abeam?  Dea,  die,  dea,  defc^e  caUes, 

sponte-seqnntores  non  retinebo  pedes. 
Andio,  nee  video,  seqnar  ast    £rit  ipse  vaganti 
ad  te,  qno  veniam,  vel  mens  error,  iter. 

21.  Ad  Famain. 

Snrge,  volatnras,  dea,  snme  volatilis  alas, 

snrge,  loqnntnras  indne  tota  tnbas. 
I,  Yola  et  hac,  socinm  Pyladis  qna  dicis  Oresten, 

Glogeridis  lingna  £are  Flemingiaden. 

6  Qnicqnid  erat  veteris  per  te  memorabüe  mnndi, 

hoc  refemnt  nostri,  te  memorante,  dies. 
Congma  diversi  snmns  exemplaria  ssedi, 
ille  vetnstatis,  posteritatis  ego. 

22.  Ad  Masas. 

Ut  hdles  nostro  sitis  snb  carmine  Mns», 

hoc  petit  a  vestro  nnmine  noster  Amor. 
Natns  Amor  Charitnm,  blandns  conyiya  lepomm; 

Vota,  de«,  civis  non  reprobate  dei. 
5  Hos,  mihi  qnos  latias  calamos  acnistis  ad  aras, 

illius  e  vestra  nomine  snmo  mann. 
Nomine  scribo  dei.    Dens  est  Amor  omnia  nobis, 

hnmor,  arena,  stylns,  pagina,  scriptor,  opns. 


MANIUM  GliOGERIANOKUM 

ÜBER  IV, 

IN   OÜO 

DESIDERIA. 


Vincentio  Fabricio  Cimbro  Foete  Supra  Seculam  Et  Aelatem 

lUustri  De  Facie  Nondum  Noto   Pro  Amicitia  Fundanda 

Lubens  Offero  Paulas  Fiemingns  Eo,  Quo  Heinsium  Ulrumqne 

^sUmo,  Animo. 


348  HANIUM  6L06EBIAN0BUH  lY. 


DESIDERIA. 

1.  B.  Glogeri  Eadiaristia. 

Lurida  macrabant  misemm  jejania  corpus, 

aruerant  longa  langoida  membra  siti. 
Clamabam:  Esorio!  posoit  mihi  mattia  tellns. 

Non  poterat  nostram  tollere  terra  üamem. 
6  Clamabam:  Sitio!  fadit  mihi  pocola  pontos. 

Nostram  non  potenmt  illa  fogare  sitim. 
Tandem  rauca  meo  flayi  sospiria  ocelo 

jam  prope  deficiens:  Esnrio!  aitio! 
Audierat  meque  in  snspiria  pora  liquatom 
10      ad  rutilas  sedes  coelicns  egit  amor. 

Ah  mihi!  qnalis  eram,  qo»,  qoantaqne  gaudia  sensit 

Tn  mihi,  Christe,  cibas,  tu  mihi  potus  eras. 

2.  Eadem. 

Sternite  divitibus  convivia  pingoia  mappis, 
Cffisares,  ambrosias  ponite  lantitias. 
.    Quid  juvat  ex  epolis  vomitoros  tendere  ventres? 

Quid  juYat  Ausonia  nausea  mota  dape? 
5  Ite,  utres  tensi,  vos  non  jejania  linqaent. 
Gras  sitietis  enim,  ceu  sitiistis  heri. 
Esurio  te,  te  sitio,  mi  mellee  Jesu. 
Te  satur  ingesto  jagiter  esse  queo. 

3.  B.  Glogeri  Medicina. 

Cesserat  ingenoi  torrens  facondia  Celsi 

et  tibi  Galenus  cinxerat  ora  yigor. 
Prsescia  manierat  capat  experientia  Coi 

coraqae  Pseoni»  jadidosa  deae. 
5  Sennerti  genias  magniqae  Moneta  Borossi 

formarant  manibos  cerea  sensa  suis. 


Hoc  potenmt  vivo  tanti  snperesse  medenteB, 
hei,  tameD  et  potermnt  hoc  moriente  mon. 

4.  B.  Glogeri  Pietas. 

Fertnr  isezplidto  pietas  risisse  cachinno, 

pulcer,  nhi  rabida  demeterere  noce, 
mos  adTenUntem  lento  plicoisfie  lacerto 

et  preasisse  meris  obvia  labra  labiis. 
B  Dicitor  et  similem  uiveo  velasse  sodalem 

eyrmate  et  in  dominnm  deposnisse  tonun. 
KU  pietat«  maglB  colnisti  vivas,  amice, 

te  recolit  fonctnm  nil  pietate  magis. 

5.  B.  Glogero  Vitffi  meEe. 
Te  aine  nnlla  dies  potnit  mihi  leta  videri, 

te  sine  ciucta  fnit  flebilia  hora  mihi. 
Me  aine  nnlla  dies  potnit  tibi  Ueta  videri, 
me  aine  cnncta  fuit  flebilia  hora  tibi. 
B  Tn  aine  me,  sed  ego  aine  te  nnnc  cogimnr  ire. 
Tn  aine  me  raperia,  te  aine  linqnor  ego. 
Ah  moreris  sine  me,  aine  qno  nou  vivere  qnibam. 
Ah  vivo  sine  te,  quo  sine  functna  eram. 

6.  Hora  lEX.  Promeridiana. 

Jam  ciet  Octobres  frigena  Matnta  qnadr^aa, 

jam  stat  ad  octava^  spissior  nmbra  notam, 
jam  mens  extremaa  Glogerus  eubbibit  anras, 

jam  levis  e  patulo  apiritns  ore  vokt 
B  0  mea  8pest  mea  lux!  mea  mena!  mea  cunctat  du 

Omuia  sunt  nno  nomine  rapta  mihi. 
Qnot  mihi  millene  parient  discriminis  hör», 

nüica  millenas  si  parit  hora  neceal 

7.  Solitudo. 

Felix,  qni  tntiun  terra  sabvectna  olympom 
riserit  srmicrepi  pmlia  longa  soli. 


250  MANIUM  GLOOERIANOBUH  lY. 

Fax  ibi  tranqnillis  sanctnm  drcomvolat  alis 
et  fovet  in  moUi  tegmine  festa  qoies. 
5  Hac  Sita  pernices  juvenis  mens  enthea  pennas 
strinxit,  inexposita  docta  volare  via. 

Non  qaeror  implacido  javenem  cessisse  profondo; 
heii  vidunm  miserom  me  snperesse  qaeror. 

8.  Inforbmia  GIogerL 

Tot  miser  esse  modis  poteras  sentireque  largos 

infortonati  &ta  noverca  viri. 
Pauper  eras,  virtute  tarnen  cordatior^itms, 

dnm  frogalis  eras,  sat  tibi  dives  ens. 
5  Exsiliom,  morbi,  fores,  iigoria,  l€|gBa 

qoassarant  miseris  sensa  snbacta  modis. 
Hoc  modo  restabat,  quo  dejectissimns  essea, 

pravus,  qoi  potoit  te  jng;alare,  medens. 

9. 

Omnlgenas  jnvenis  discendo  exhaoserat  artes, 
jam  nee  in  arcanis,  ars  qnod  haberet,  erat, 

hole  septemgeminse  nihil  occulnere  sorores, 
nil  Charis  et  vario  Suada  lepore  potens. 

5  Phoebus  Apollo  snam  tandem  dabat  ipse  medelam, 

pronus  et  in  juvenem  plurimus  ibat  honor. 
Omnia  dum  studuit,  neglexit  in  omnibus  unum, 
discere  debuerat  non  potuisse  mori. 

10.  B.  Glogero  Virtuoso. 

Pauper  erat,  tarnen  esse  virum  duratio  suasit. 

Fortuna  major  seque  Glogerus  erat. 
Exul  erat,  sed  firma  mari  constantia  sensu 

Ausonios  fecit  ferre  valere  dolos. 

6  Aegcr  erat,  valido  sed  erat  patientia  talo 

nixa  deditque  ipsam  vincere  i)osse  necem. 
Quicquid  erat  miserum,  juvenis  fuit  uudique,  virtus 
sed  tarnen  et  juvenis  uudique  quieque  fuit. 


DESIDEBIA. 

11.  B.  Glogeri  Patientia  et  Constanlia. 

Qoicqnid  agebat  opna ,  constans  Glogeros  agebat, 

instabat  patiens,  qnicqnid  agebat  opus. 
Scilicet  ipsa  Eibi  javenem  patientia  constans 

officüs  similem  fecerat  esse  snis. 
t  Scilicet  ipsa  snam  patiens  constantia  vernam 

imbaerat  dnbiaB  spernere  posse  vices. 
Quis  negat,  ipse  Mt  javenis  patientia  constans 

et  patiens  javenis  robnr  is  ipse  fnit? 

12.  Ad  Solem. 
Cynthie,  com  fesso  tna  snbtrahls  esseda  mnndo, 

pronns  et  Hesperias  laberis  inter  aqnas, 
nil  nisi  forra  nigrse  premit  omnia  noctis  imago, 

nil  nisi  ecbema  trade  omnia  mortis  habent. 
t  Tnnc  et  cuncta  velint  seternam  stertere  noctem, 

Tita  nisi  ledeat,  te  redennte,  sibi. 
Dolce  moH  cnuctis,  si  snrgere,  Pboebe,  recnsos, 

dnlce  mihi  Pbcebo  non  Oriente  mori. 

13.  Ad  Floram. 

Flora,  verecnndum  quid  pandis  nbiqne  rosetnm 

et  milii  Bnaveolens,  qna  vio,  sterais  iter. 
Hdc  crocns ,  heie  castis  variantia  lilia  malis, 

hie  diversicolor  tnltpa  pingit  hnmum. 
B  Farce  tnis,  dea,  parce  rosis.  Vereamur  iniqna 

calco  verecnndas  pcrdcro  veris  opea. 
Non  mihi,  diva,  placee,  tua  non  viridaria,  flores, 

dum  tibi,  dnm  cecidit  floribus  omne  decus. 

14.  Ad  Noctem. 

Una  meara  miserata  vicem,  dea,  sni^  et  omne 
blanda  jnbes  lenem  molliter  ire  tomm. 

Solus  ego  vigilaro  mihi,  mihi  temsero  somnos, 
qnosque  din  lessuB  laciymO)  nocte  qnerar. 
&  Tu  mihi  sola  faves  amicimine  pnlla  fluenti, 
tn  milii  fnnerco  congruis  una  melo. 


252  MANIUM  GLOGfiRUORUH  IV. 

Sed  cras  albenti,  dea,  mane  reoesseris  a  me. 
Nil  &ci8:  aeternaos  me  premit  ambra  tarnen. 


15.    Dies. 

Jainqae  soporosos  extergens  Phosphorns  hirqnos 

semivigil  creperam  fulgorat  orbe  juiMur« 
Mox  ubi  stertentem  lux  excitat  anrea  mondam, 

Phcebns  et  Eots  pkirimas  exit  aquls, 
i  plena  dies  niveis  orbem  circumvolat  alis, 

irrigat  et  pignun  lux  generosa  solnm. 
Plena  dies  mundo  cedditqne  reditqne  vidssim: 

hei!  mea  dnm  cecidit,  non  orietor  item. 

16.   Ad  Vesperam. 

Yespera,  nam  fessmn  solari  cerneris  orbem 

et  misera  fractis  grata  venire  die, 
demit  arator  opus,  cogunt  mulctralia  vaccas, 

Tema  strepit  circnm  pensile  passer  opus. 
5  Lenia  sollidtse  trauqaillant  dda  noctis 

omnia,  me  solom  negligit  seqoa  quies. 
Jam  toties  totiesque  redis  totiesque  redibis 

vana.    Yen!  vitse  vespera  sera  meael 

17.    Lessas. 

Immorior,  nece  nee  tarnen  hac  me  vita  relinquit. 

Continuus  viTo  continuosque  necor. 
Mors  fugit  et  morior.    Fngit,  et  tarnen  exprimo,  vita. 

Sic  redit  altema  vitaque  morsque  fuga. 
b  Mirom  posse  mori,  constans  cum  vita  supersit! 

Mirius,  in  media  vivere  posse  nece. 
Quam  mihi  lethifcrum  est,  invitus  vivere  cogi! 

Ah  mihi  sit,  noUe  vivere,  posse  mori! 

17.   5  tum  H». 


DESIDERIÄ. 

la   Ad  VeDtos. 

Instabtlis  onimte ,  nam  tos  dedit  AeoU  virtitB 

in  snbito  celeres  ire  per  omne  pede, 
aola  Joris  tob  tot«  capit,  tos  integra  Juno. 

Ad  TOS  immotaiii  coDtremit  orbis  opus. 
6  Hos  ractate  citi  gemitns,  hos  tollite  lesaos 

et  mea  qnadraplid  didta  damna  plagte. 
0  ego  TOS  fiiuD,  quo,  qoi  modo  nnllibi  nnnc  snn), 

nee  qaeo,  nee  cupio,  totiu  nbiqae  siem. 

19.  Glogeram  adhac  vivere. 
Chams  eras  Mnsis,  Mnsie  tibi  chsra  rependont, 

cum  gemitn  lacTymaa  ad  toa  btista  cient. 

Cynthins  indolmt ,  lacrymas  et  roris  in  amnes, 

in  Zepliyroa  gemitns  jossit  abire  sacros. 

6  Arida  terra  bibit  rores.    Sic  ebria  fiomm 

gignit  opes,  drcam  myrtea  sylva  riret. 

Qae  Zephyris  percnlsa  sonnm  dat  jogiter  istom: 

ViTe,  decDs,  Mnais,  Tive,  Glogere,  tibi. 

20.  Super  Cantus  Philomele. 

Lenis  nbi  TSrie  qnemlas  discriminat  odas 

Daolias,  in  vernis  dispatiabar  agris. 
Dicebam:  Mea  chara,  meos  mihi  concine  qnestttsE 

Ahl  mea,  singnltns,  al  mea,  finge  meoa, 
E  0  ego  Bi  tu  Bim,  qnam  miris  flexibns  ntar, 

quam  mea  miUemodo  cannine  damna  flsam  l 
Sic  ego.    Snspendit  primas  mox  illa  qnerelas. 

In  me  mntari  forsan  et  illa  cnpit. 

21.   In  Huseum  Sanm. 

Aureolnm  qnondam,  nonc  detestabile  nobls 
nomen,  inofibnsi  nempe  valete  Laras. 

Hospttinm  mihi  molle  fiiit,  mihi  flebile  vestmia 
canssaqne  coqjngii  disddüqne  foit. 
i  Vidistis  jüTenem  sannm,  Tidistis  et  agmm. 


354  HANIÜM  GL06ERIAK0BUM  IT. 

Sic  erat  in  vestra  Tifaque  monqae  domo. 
Sic  erat,  at  qoia  jam  refagit  mors,  Tivida  nobis, 
sciücet  lianc  alibi  qosero.    Valete  Lares. 

22.   De  Lacrymis  Et  Saspiriis  snis. 

Qualis  Hyperboreo  rapidus  forit  Africas  imtare 

et  Nothus  illapsas  verberat  asper  aqnas, 
sie  et  ab  orali  tomidi  mihi  cardine  Cauri 

discQtinnt  fletas  prsedpitanter  aqoas. 
5  Fnndit  aqnas  ocnlns,  venti  de  pectore  snrgont 

Snfficit  in  partes  illnd  et  ille  snas. 
0  ocoli  nobis,  o  tot  sint  pectora  tantom, 

quot  ploimas  lacrsnmas  evomimnsque  Notos! 

23.  In  Tabülas  Medicinales ,  qnas  imperfectas  ^di  vetait 

Mirabantor  opus,  Pamassia  nomina,  Mos», 

qaod  juvenis  lud  mox  positoms  erat. 
Jam  sinuosa  suse  Senuertus  lomina  divse 

in  gracili  poterat  fronte  stupere  brevi. 
5  Viveret  Hippocrates,  quos  non  risisset  amores! 

Ipse  fuit  facti  plansor  Apollo  novi. 
Cum  domino  perit  ille  labor,  quod  numina  primnm 

tam  mirabantur,  nunc  lacrymantur  opus. 

24.   Ad  Henricum  Ebeniam  SiL 

Se  nomquam  dedolitomm. 

Esto !  meis  aliquid  decedat  tempore  curis, 

fiat  et  ex  senio  mitior  ille  dolor. 
Quse  mihi  totalem  tamen  exuet  hora  querelam? 
Quodve  meo  vacuum  funere  nomen  erit? 
5  Nulla  mihi  totum  dement  hunc  secula  luctum, 
nee  smet  bic  fiido  natus  amore  dolor. 


25.  Ad  Fata. 

Fata,  quid  arguimus  vestros  in  funere  fasces 
divinumque  nimis  sollicitamus  ebur? 


DESIDEBIA. 

Si  trahitis,  trahimnr  merito  seqoimnrqne  coacti: 
sin,  quivis  proiue  se  trahit  ipse  neci. 
(■  Invisom  properamos  iter,  dum  nolninns  illad, 
cnmqne  scopum  premimas,  tos  ea  culpa  manet. 
Ast,  Iiomo,  te  |iriimin  semper  semperqae  deinde, 
nt  poBsiB  nomquam  fata  timere,  time. 

26.    Ad  Se  Ipsam. 
SoECeptam  de  ponis  opus  damnasqne  litmis? 

Illud  erat  votnm,  lente  posta,  tuom? 
Adde  maDQs,  animom  reroca  Galamnmqne  resnme 
promisaamqae  diia  manibus  urge  fidem. 
&  Yita  volatilibas  fugit  irrerolnbilis  aus, 
prona  repeDtiaum  Parca  minattir  it«r. 
Cras,  qaod  faeri  poteras,  poteris  snccambere  fiüo. 
Pergito:  jam  capitis  pars  perit,  ecce,  toi. 

27.   In  morlem  Glogeri  Hei. 

1631.    Oct.  IG. 
Fulva  colorato  gj'rabat  stamina  fuso 

nee  Lachesis  juveni  visa  severa  fnit. 

Vidit  et  invidit  uitiduin  gravis  Ätropos  aunmi 

fonnosutnqac  truci  poUice  rapit  opus. 

b  Perfida  contracto  subrisit  tertia  naso, 

nee  Lacbesi  &cinu&  tarn  capitale  fuit. 

Si  vobis  modo  iiostra  joci  sunt  fata,  severtp, 

cor  seniel  abmptum  non  iteratis  opus? 

.  Omnia  Glogeram  qaienint  in  omnibus.  Ego 

In  libris  Clarise  vatem,  Meditrina  cathedris 

mystam,  per  herbae  misata  filinm  Flora; 
delitias  Jocds  ipee  snas,  Lepor  ipse  lepores 

et  omne ,  qnicquid  nnminom  pneest  coelis, 
&  anxia  disquimnt  jaTenem.    Magis  anxins  ipse 

meum  per  omne  rimor,  omne,  Glogerom. 
QuEerimns  anÜBsam,  sed  nos  amittimoB  ipsos. 

In  perditia  se  perditi  (dolor  1)  qiuenmt. 


'% 


356  MANIUM  GLOGERIANOBUM  IT. 

29.   Ad  FortunaiiL 

Omnibus  instabilis,  nobis  durantior  onis 

diva,  velut  fixis  «s  solet  esse  petris. 
Yidimos  immotum  constanti  lominetergns, 

hinc  mihi  caussa  mali  tarn  diutama  folL 
5  Hebdamas  hebdomadem  premit,  opprimit  annus  et  annoraf 

ex  quo  continao  mergimas  imbre  genas. 
At  dea,  tarn  certo  com  te  mihi  tramite  sistas, 

credam,  quod  volacri  fluxa  ferare  rota? 

30.   Ad  M.  Andream  Voigtum,  obitam  Patris  lagentem. 

Pone  pusillanimes  molli  sab  pectore  cnras 

snmeque  cordati  mascola  sensa  viri. 
Sic  moneo ,  dum  sera  toi  fies  fota  parentis, 

dissuasor  justi  sie  tibi  moris  eram« 
5  Tu  mihi:  Sed  proprios  cur  non  sinis,  optime,  questns, 

quodque  doces  alios,  non,  ais,  ipse  potes? 
Vera  refers.    Sic  disce  meo,  mi  candide,  more, 

quam  leve  consilium  sit  dare,  ferre  grave. 

31.  Ad  Phoebum  Apollinem. 

Sive  salntiferam  primus  sator  excolis  artem, 

sive  Meduseffi  prseses  es,  alme,  lyrae, 
tu,  deus,  es  titulo  mihi  bis  quoque  flendns  utroque, 

iraque  sub  lacrymis  non  levis  esse  solet. 

5  nie,  cui  duplicem  pandisti  providus  artem, 

nunc  obit  et  media  me  male  linquit  ope. 
Nee  poteras  prohibere  malum?  Quei,  Delie,  possis 
iras  cum  lacrymis  nunc  prohibere  mihi? 

32.    Ad  Virgines. 

Non  mihi  vester  Amor  blandis  arrisit  ocellis, 

nee  gratus  poterat  Cypridis  esse  favor. 
Quem  Jonathanseo  modo  complexabar  amore, 

dulcior  hie  vobis  omnibus  unus  erat. 

6  Hunc  Charites  junxere  mihi,  rapuere  vidssim 

iUeque  post  raptum  durat  Amoris  amor. 


DESIDERIA.  257 

Dnrat  et  »ternis  non  immatabitor  annis, 
prffi  quo  putris  erat  naosea  vester  amor. 

33.   Ad  Genium  B.  Globen. 

Die,  serene  flammeorum  parpurate  sidenun, 

qua  celer  non  indicata  noster  ille  gemmeus, 

ille  noster,  noster  ille  transyolayit  semita. 

Nulla  plant»,  nolla  noti  calds  est  super  nota. 
5  Die  mihi,  desiderate,  die  beate,  quo  sciam, 

qna  repentina  levatos  ayolaverit  via: 
an  solens  per  flomlenta  divagatnr  jugera ' 

et  salotares  perita  oondit  arte  cespites 

discoloribosve  prati  mollis  infiisos  toris 
10  ad  propinqoi  lene  Plissi  mannnr  et  planum  latus 

fabulantibus  Roseti  colloquentis  Africis, 

semifessus,  semisomnis,  semitectus  sie  jacet 

millemnnis  millepictis  Chloridos  tapetiis. 

Ut  meum  junctis  sodalem  vinciam  complexibus, 
15  te  per  herbas,  te  per  hortos,  te  per  anra  florea,    . 

per  rubeta,  per  fruteta,  per  vepreta  persequar. 
An  securiore  cnra  musica  necat  diem 

et  Tel  entheos  diserti  pervolat  Celsi  libros 

atque  düigente  grandem  sublimit  penna  Coum 
20  yel  merens  GaleniansB  candidatus  infol» 

mente,  gestu,  voce,  nutu,  pnetor  acer  imperat 

eloquentibus  diserti  pulpitis 

Ut  docentis  a  sonoro  pendeam  discens  labro 

atque  praesens  ore  tentem,  te  per  auditoria, 
2ri  per  musea,  per  cathedras  perque  scamna  persequar. 
Au  juvaturas  clientcs  morbidi  tremunt  fores 

isque  densum  septus  inter  vulgus  «grotantium 

recta  mandat,  tuta  scribit,  sana  miscet  pharmaca 

et  barathrali  solutos  navit»  malos  rapit. 
so  Ut  meum  festina  Phoebum  sistat  hie  mihi  mora, 

per  vias,  per  angiportus,  per  suburbanas  casas, 

per  forum,  per  offidnas,  per  plateas  te  sequar. 

26  Mosea  Hs. 


258        MANIUH  6L06EBIAN0BUM  IV.    DESIDERIA. 

An  gravis  scveriora  cnra  linqait  pectora 
et  valente  lassus  ffigro,  fcssula  ponens  manu 
95  nauseosi  taediosa  Pergami  volumina, 
sponte  mota  deücato  plectra  vibrat  pollice, 
quäle  Müsse,  quäle  Phoebus  ipse  non  possit  melos. 
Ut  mcum  prouis  inhierciis  anribus  Tätern  bibam, 
ie  per  Aemum,  te  per  Ossam,  tc  per  Otbrjn  iusequar. 

34.    De  Gravi  Peslilentia, 

Lipsiam  MDCXXXII  depopulantc. 

Ibat  in  egregias  formosae  Lipsidos  oras 

Mors,  tenult  stivam  dextera,  keva  boves. 
Sdlicet  hie  grandis  lati  patet  area  campi. 

Quin,  ait,  hanc  vcrtet  vomer  bic  oncos  humam. 
&  Sic  arcana  serit  secreti  semina  morbi. 

Plcna  yenenatis  arva  stetere  comis. 
Dum  morimur  metimur:  quivis  fuit  omnia  Morti» 

vomer,  ager,  tauri,  semina,  messis,  bomo. 

35.   Ad  Parentem  Menm 
sub  obsidionem  Lipsise  MDCXXXIL 

Tu  sed  ab  immiti,  genitor,  dispelleris  hoste. 

Perjuro  spolium  sunt  bona  nostra  globo. 
Exul  es.    Ahegosimt    Densa  condudor  ab  urbe, 
qois  dubitat,  trudbus  preeda  füturus  heris. 
&  Adde,  quod  in  veteres  reeidat  mens  prona  dolores, 
nee  sinat  antiquus  non  doluisse  dolor. 


MAIOÜM  GLOGERIANORÜM 

LIBER  V, 

IR  QUO 

SUSPIRIÄ. 


Excellentiaaimo  Hedico,  Historico,  Rhetori,  Poet»  Andreie 

BiTino  In  IllDsfrbs.  Lipsensi  Publico  Professori  Veteri  Quo 

niom  Prosequor  Amicitin  Studio  EUanmom  Exprimendo 

Addico  Paulas  Flemingns. 


MO  MANIDM  GLOQEBIANORUM  Y. 


SUSPIRIA. 

1.  Easebio  Lasmano,  Desideratii^iiiUD  reeiN^alloiifau 

Qaalis  ad  alyosom  proles  Stheneleia  Tolgam 

prsecimt  ipsa  sibi  flebile  mortis  epoe, 
talis  ad  ipse  tuain,  remm  charissiiiie,  tombam 

hoc  mihi  fanereo  canneii  hinloo  tono. 

5  Ite,  meffi  lacrymffi,  super  ossa  natate  jacentis. 

Ite,  mei  genitus,  me  geminate  sequi. 
Non  opus  est,  mihi  post  lapidem  statoatis  amid, 
ipse  sepnlcralis  mox  mihi  tophos  ero. 

2.  In  Harmoniam  B.  Glo^ero  ante  obltam  aadilam* 

Traxerat  insomnes  quatuor  per  bidna  limas 

et  vaciiffi  juvenis  nsque  qnietis  erat. 
Jamque  leves  subito  cupiebat  carpere  somnos, 

vicinus  Inbricum  pergere  mortis  iter. 

6  nicet  harmonicas  audiyit  coelitus  odas. 

£xqaesoporatus  taüa  verba  fadt: 
0  divinus  Amor,  si  me  cnpis  esse  beatum, 
musica  totus  eris,  totos  et  auris  ego! 

3.   B.  Glo^eri  Eacharistia. 

iBtherio  juvenis  jam  suspirabat  Amori: 

Es  mihi,  Christo,  &mes;  es  mihi,  Christo,  sitis. 
Moxque  dapes  aderant  et  rorida  mattya  coelo, 

qualia,  Christo,  tuis  te  potuisse  soles. 
5  Heic  bibit,  heic  comedit  placidus  conyiva  deorum, 

fructus  et  hinc  tadta  spiritnaüs  ope. 
Paucula  sie  reparant,  ait,  segras  fercula  vires, 

Paade  mihi  totum,  dia  coquina,  penumt 


4.    B.  Glogeri  Fhflogophia. 

ObTÜ  nnper  ent  pull«  ndhi  tetrica  palU 

laxaqne  confosis  philosophia  comis. 
Batra  Teavcunde  titababuit  mcesta  Eororee, 

ilmt  et  in  nigris  an  namerow  mitris. 
■  Ajo:  den,  tanti  atJmalnm  memorat«  dolori§, 

qn»  tarn  loctifici  sontioa  catua  grsdns? 
At  pei^:iuit  miaensque  tacent    Sed  noane  taoeaeant? 

Pansophie ,  jnvenis  cor,  labra,  lingna  Bilet. 

5.    B.  Glogeri  Hnsic». 

Vident  ingeniniin  vldo»  mortis  ephebom 

et  jam  solTanima  Moslca  Btare  ^a. 
gnavia  fntmeo  stupendlt  barUta  davo 

et  rancam  tremulo  poUice  pressit  ebnr. 
s  Tnno  mieenim  dedioere  fides  reeonsre  BHpinv 

et  Btridere  vagam  fila  remisea  melos. 
Dum  mens  in  Inctns  pulmo  mihi  defit  hinicos, 

anne  singnltaDt,  ejnlet  atqse  sonns. 

6.   Joachimo  Elsnero  Sil. 

nie  toDS,  tans  ille  mens,  mens  ille  Glogerns 

nostri  deliciee,  nostri  ntrinsqne  decos, 
ille  Qtrinsqne  salns,  ille,  ille  ntringqne  Tolnptas, 

ille,  ille,  ille  memm  cor  ntriusque  fnit. 
s  Die  tnns,  mens  ille  fatt,  fiiit  illel  0  qnid?  o  qnidf 

Qnid  snmns?  ant  faimos?  ant  eiiinns?  faimusl 
Heil  fnininBl  foiinnst  ta,  diun  ftiit  Ille ,  fnütil 

hei  fhimns,  fnininal  dam  foitille,  fall 

7.   Ad  Snspiria  Sdb. 

HomJdns  imbriferis  amplexibns  itnplicat  Auster 

et  pIuTio  madidoB  basiat  ore  pdoe. 
Uda  dti  dant  ora  poli,  mera  deddlt  nnda. 

Exhilarat  gitiens  iUa  saliva  soloni. 
5  Ah !  prtesaga  mei  semper  snspiria  Inctns, 

0  ocnlis  Aostri  tnrbo  Taporqoe  meis  I 


262  MANIÜM  GL06ERIAN0BUM  V. 

Lumina  continiias  mea  poscite,  poscite  gvttas, 
terra  sitit    Qofld  sed  terra,  rogatis?    £!go. 

8.  In  Herbatione,  quam  vocant,  Ad  Flores,  qni  monstrari 

ac  distribni  solent 

Pendnla  labenti  demittitis  oscda  vntta, 

aarea  matemo  pignora  rapta  sinn. 
Candida  firontis  hyems,  niveomm  bmma  labrormn, 

marcet;  in  ostrinis  ver  geniale  genis. 
6  Sangnis  abit,  lac  onme  perit,  color  interit  omnis 

totaqne  flacoesoens  corpora  langoor  habet 
Ab  vos  felices  et  ab  ipsa  morte  beatoa! 

Ast  ego,  dam  morior,  tabeo;  vivo  tarnen. 

'9.    Ad  Fratres  Beati,  Petnmi,  Davidem,  Nicolaum. 

Omnis  in  hoc  ono  vestr»  stetit  anchora  navis. 

Navis  hie,  hie  vestrse  prora  salntis  erat. 
Et  jam  tota  bonis  solvebat  carbasa  ventis 

mnseumque  pia  marmor  inibat  ave. 

5  Quam  sed  ol  insabita  ratis  interit  icta  procella! 

Infelix  Clario  mergitor  ille  salo. 
Non  solos  perit  ille  sibi.    Periistis  et  ona. 
Quin,  ego  nanfragii  portio  quarta  foi. 

10.   Ad  Album  B.  Glogeri. 

Parve  über,  sed  magna  toi  possessio  vatis, 

non  minns  heredis  nunc  pia  cnra  toi, 
ah  qooties,  quoties  madidis  te  basio  malisl 

Humidus  ah  qooties  mandat  abesse  dolor! 

6  Non  sed  abes  omqoam,  bona  crux,  et  acerba  voluptas, 

non  sine  melle  tni  fellis  amaror  erat. 
Nam  dominum  mens  nostra  tunm  sibi  fingit  adesse, 
in  vultu  quoties  hseserit  illa  tuo. 


9.  8  quanta  Hs. 


■^x 


11.    Ad  Silesiam. 

FiBConda  mater  prolium  TCDttstorotn 

et  crndita  principaliom  Fboiba 

nutrix  virornm,  qualibns  graves  nmqnaun 

stabant  Athens;,  docta  vd  pareus  Roma 
i  supcrbiebat  in\idcntjbns  Grsjis; 

tulissc  Bat  Sit  cntbeam  tibi  prolcm 

et  clegantis  testimouium  veras 

refcrre  pubis ,  gentium  qnot  in  vnltn 

et  orbe  coram  pablicomuB  ingeuti. 
lu  Tai  quod  est  nati  super,  tuum  uon  est 

Uax  ossa ,  nostra  vendicat  sibi  Lipsis 

landemquo  mvDdns,  spiritum  pater  coelani. 

Tuns  rodibit  filins  tibi  nnmqnam. 

12.    Ad  Animam  BeaÜ. 

Sacer  o  anime,  novitic  socie  sapeium ! 

Qnibus  ego  misere  gomo  latebris? 
£a  nova  nitida  domiciiia  tna,  meis 

inibiqne  tna  levia  Eola  gravibnfl 
G  premere  aveo  pedibus.    Ubique  vagor,  ubiquc  alo, 

nbiqae  Tocito,  nee  nbiqoe  reperio. 
Celer  abit  in  ca  sapcra  loca:  nmdido 

quod  cgo  pede  nequeo,  sequar  oculo. 

13.    Dolor. 

Ah  railii!  te  saper  ab!  qnas  ahl  nos  seutio  plugosl 
Qnas  miscr  ab!  patior,  sed  sine  morte  neces! 

Asjtera  continuos  crnx  liec  ednrat  in  ictus. 
Me  vcuiGDte  die,  mß  fugient«  fcrit. 
b  Ili'il  ncqno  seit  dolor  ille  modnm,  dolor  llle  duloios 
millü  novos  siniili  cum  feritatc  parit. 

MaxiiDQS  bei!  dolor  est,  non  doluisse  satis. 


364  MANIDM  6L0GEBIAN0BUM  Y. 

14.   Hominis  Vita  Dolor  et  Labor. 

Ambo  neces  hominis  pngnant  de  miinere  palmn, 

de  potiore  dolor,  de  meliore  labor. 
Hie  ait:  a  primo  nascentem  yindico  partn. 

nie,  sed  a  prima  vendico  loce  mihi. 
5  Hie:  sum  te  potior,  qoia  m)n  in  morte  reoedo. 

Hie:  ego  te,  qoia  nee  morte  recedo,  prior. 
Ck>n8ererentqae  manas,  ona  nisi  voce  probarent: 

et  dolor  et  labor  hoc  sunt  in  agone  pares. 

15.   Ad  Octobrem. 

Sangninolente  pater,  langnenti  morbifer  anno 

idemque  crebr»  sontica  caossa  necis, 
ergo  meis  etiam  cmdelis  amoribus  obstas 

et  mihi  tam  charom  corripis  ense  capnt? 
5  Hoc  nee  docta  tibi  juvenis  florentis  imago, 

nee  vetoit  nostr»  nexns  amidtiffi. 
Qnicqnid  agis,  cmdelis  agis.    Gradelins  in  te 

haec  mea,  qnicqnid  aget,  penna  yibrabit  opus. 

16.  Ad  XVn.  Kai.  Novembres,  Glogero  meo  exitialoiiL 

Et  tn  fnnra  dies,  qnalem  non  credo  fhisse, 
quam  ceddit  £atnm  Pyramns  ante  snnm, 
non  te  felid  Titan  aspexit  ocello, 
sed  grave  fatalis  stygma  fnroris  habes. 
5  Tempora  te  reprobent,  cnnctus  te  nesciat  annns, 
rejiciant  titulnm  secnla  cana  tnnm; 
at  mihi  fnnesto  roordeberis  ore  qnotannis, 
nee  mea  tam  nomen  Charta  docebit  atrox. 

17.    Ad  Lanam. 

Umbramm  ocelle  noctinmqne  pnpilla, 
serena  pnro  qnse  nites  in  argento 
et  promiconda  Inminis  peregrini 
major  minorque  facta  fratris  obtntn, 
5  diversa  semper,  nnllibi  tibi  constans, 
calliginosis  immines  poli  valvis, 


•-^  SUSPIRU. 

et  immotata  loce  cuncta  profundis. 

Quid  imperatrix  miUiam  catenaruin, 

quid  aureonim  niille  militnra  tannis 
10  stipata,  plenum  jiorrigis  iiolo  vnltuni 

cnrsuquc  lassa  languensque  quierendo 
0 inane,  discolor  tibi,  quatis  coelum? 

Abi  misella;  vixit  ille,  qui^m  qni:eris. 

18.    Ad  Suavia  Mea. 

1631.    NüT.  12. 
Sylv.  VIU.    Vorrede. 

19.   In  Liliam,  Amores  Jani  Georg:  Schilachi. 

Rideo  cum  lacrymis,  nostros  ubi  rimor  amores. 

Sic  mihi  bisgemiiias  res  parit  nna  vices. 
Lactea  ceesiolis  tibi  Lilia  ridet  ocellis, 
parpnrea  quondam  fronte  Rubella  mihi. 
t  Quam  mea  lethifero  füdiunlur  pectora  telo, 
Rf)V  *   ~    dum  frneris,  fmctam  me  quod  inante  Gcio,         '.  tt 
Mox  madido  sicci  saliont  c  lumine  liüus. 
Ne  rairere:  libi  rideo;  ploro  miliL 

20.    De  lisdem  Ad  Eamdem. 
Et  memini  placuisse  pari  mihi  mure  Rnbellam, 

jam  velut  est  oculis  Liliii  chara  tuis. 
Sed  meminissG  nocet,  doniiaKt  dum  lutniua  niulces, 
quodque  tenes,  quondam  me  tenuis»<c  piget. 
.1  Absit,  ut  invideiun.    TaiiU)  tibi  numina  place, 
quam  cupiam  fato  possc  priore  fnii. 
Hoc  uaura  perpende  velim,  quam  moi'bida  res  sit 
cernere  prs  pedibus  dulce,  nequire  sequi! 

21.    M.  Sleyero  Propempticam. 

1631.  Kov. 
Ifi,  o!  ol  et  mea  vita,  valcl  Mihi  linquis  iuaue, 
nee  retrabunt  dominum  brachia  notg  suum? 


266  MANIUM  GLOGERIANORÜM  V.    SÜSPIRIA. 

Sic  lacr3rmat  tna  sponsa  Ubi,  sie  lassa  qniritat, 

jugera  dorn  patruB  ChloridUs  Ire  paras. 
5  Ajo,  sile,  mea  virgo,  sile,  mea  desine  qaestns, 

non  etenim  tantum  qaod  lacfyineris  habes. 
Ibit  et,  et  tua  vita  pia  cum  sorte  redibit; 

ivit,  at  seternnm  npn  mea  vita  redit 

22.   In  Obsidione  Lipaica  MDCXXXH. 

Jam  mcestse  rediere  yices,  i^iere  phalanges, 

omina  qu»  nostro  Isva  fuere  solo. 
Fortior  imbellem  magis  ignous  bosÜB  in  «rbem 

barbara  tartarica  grandinat  arma  mann. 
5  Fnlminat  et  totis  intentat  fiinera  mnris. 

Quis  vetat,  nrbs  nnnm  pulcra  cadaver  erit? 
Sffiva  novo  me  fata  malo  damnant:  mens  ille 

mnrns  abest:  nndns  prsesto.    Tyranne,  feri. 

23.   In  obitnm  Danielis  Rndigeri,  Medid  campestris  regii, 
qni  paucis  a  redita  in  patriam  diebns  febre  petechiali 

occoboit  Lipsi«. 

1682. 

Blandos  amor  patrise  javenem  mnlcebat    Is,  o  jam, 

jam  nunc  te  cernam,  patria  Lipsis,  ait 
Venerat;  at  patriam  patria  quffisivit  in  ipsa. 

Fände  mihi  patriam,  dizit,  Jova,  meram. 
5  Fände  tnam,  dixit    Goelnm  mox  pandit  Jova. 

£t  tibi,  quo  venias,  mors  erit,  inquit,  iter. 
Dicite  jam,  socü,  patriam  dum  lassns  anhelat, 

non  obit  in  patria,  verum  abit  in  patriam. 

MANIUM  GLOGERIANORÜM 

LIBER  VI, 
IN  QUO  LACRYMiE. 

Fehlt. 


-MANItJM  GLOGEIJIANOKÜM   ■'.  .1 


T  U  M  U  1  I. 


Devolissimo  Palri  Mnrtiiio  Miinslcrbergcro  Ecclesiarum 
EtVangelicarum  Per  Russiam  Prolodidascalo  Pricposito 
Pio ,  SJDcero ,  Inciilpabili ,  EpJscoporum  Exemplo  Nato 
Inviolals  Necessitadinis  Obgidem  Librum  Hunc  Inscribo 
Paulus  Flemingus  Sanctiss.  Capitis  Cultor. 


M8  KANIUM  OLOGEBIANOBUM  TU. 


*.■■" 


T  ü  M  U  L  L 

1.  Sta,  Viator,  et  lege,  hoc  te  volnnL  pii  Manev^^^llibo- 
dori  HcDrteKi,  J.  U.  D.  Electoralis  Scabinatiis  Asraib.  et 
Sctploris,  Viri  magnm  dexteritatis  et  antbritatis,  oai  Lipsi» 
obetuti  Ao.  iGtaL  .  • .  Mm  Christian»  HDGXXDL  Herili 
honoris  caossa  EL  P.  V.  P.  Flemingw. 

Legisti?  bene  est;  abL 

MoBSteliiis,  snmmi  nomen  pnelustre  senatos, 

famosi  similis  filius  ille  patris, 
quem  coloit  princeps,  et,  dolcia  nomina,  cives, 

hoc  posuit  magni  corporis  exsayias. 
ft  Curia  triste  gemit.    Patronnm  Inget  ad^ptnm 

fervida  clamosi  caussididna  fori. 
Ovis  dabitat,  merito  felix  potietur  olympo? 

Ante  Denm  canssam  nunc  agit  ipse  sniun. 

2.    Mari»  JoUanie  L.  Baronis  Schcenbnrgi»  Tnmnhis. 

1C29. 

Exoe  terrenam,  coalestis  Joüa/Bortem, 

indae  coelestem,  terrea  virgo,  statun. 
Nil  tibi  solvit  hnmiis.    Tibi  se  debebat  olympns, 

terra  tibi  coeli  pignus  et  obses  erat 
5  Quem  dat  Amor  thalamom,  tomulimi  tadt  improba  Clotho. 

Hoc  Erycina  tibi  iit  Libitina  modo. 
Qnem  cupis,  i,  pete  sponsa  torom,  sed  sola  marito, 

Viva  coi  mors  est  non  dto  posse  sequi. 

2.  Der  Dr.  fOgt  hinsu:  Obiit  in  irce  Hartensteinii  patria  MDCXXIX. 


TUMÜLI. 


36» 


Eosebius  Lasmannns  . . .  Tfaeologi   et  . . .  Fil.  patriw 
»rofeasionis  »mulns  juvenis,  mortalitatem  exueb.  Lipsise 
d.  ..  M.  ...  A.  MDCXXIX. 

Consanguineis  et  atnicia  serio  flenduh,  ex  Itis  maxime  S.  P.  Fle- 
qoem  nuura  prie  alüe  singolariter  colebat.    Qui  clebiti  amoris  •; 
iUi  p.  ' 

O  i-iu  longK  viiibu»,  boiiia  brovi«^ 
1629. 

,  Trinilat.  0.  M.  Sacr.  Balthasar)  Hilschero  Theologo  exiniio 

B  singularis  zeli  concionatori,  quod  ipsa  pietas  et  audi- 

toram  desideria  Qagilant,  hoc  monumentum  observanti» 

ergo  P.  Fleniingua  exslruit. 

Justi  fulgebutii,  Hicui.  stellr, 
1630.  Süpi.  13. 
Si  quis  erat  vatum  longo  dignissimus  revo, 

hoc,  Hilsclicre  sacer,  tempore  dignus  eras. 
Honida  prccfractie  taxabas  crimina  geuti^,  -  ^ 

facta  fait  monitis  mitior  illa  tuis. 
&  Jam  Bed  obis,  ubi  summa  tui  (oret  asto  nobia. 
Directore  dies  non  caret  illo  Deo. 
Nos  ne  pceniteat  per  te,  pater  alme,  melorum, 
puniat  et  nostrum  s^vius  ille  capul. 


% 


5.  Famie  Ac  Perennitati  Nobilis  et  Ingeniosiss.  Viri  Joannis 
Hermanni  Scheinii,  Musici  incomparabilis ,  quam  per  haue 
tabulam  orbi  intimat,  seculo  indicit  P.  Flemingus,  Jnclyti  viri 
virtutam  tnirator.  Obibat  Lipsite  Anno  Messite  MDCXXXl 
d.  • .  M. ...  annum  agens  XLI.  Ora  pro  eo,  Viator,  et  abi. 

i63\).   NüT.  19, 

EspresBissä  tuam  te,  Scbeini  splendide,  nomen, 
quis  fuit  in  nostra,  quem  iataiseet,  bumo? 

Dulcia  EuaTisoni  prostant  tot  cormina  plectri, 
queis  Serie  monstruui  posteritatia  eria. 


4  Lies:  MDCXXX. 


^S7ft                    XANIL'M  GLOGEKlANüUUM  VII.  ^^H 

f.  Nunc  rnUiatiiibus  radiatilin  i])scmet  asti'U  ^^^^^M 

ailditns  tethcrium  spargis  nbundö  decus.  ^^^|^H 

Post  mortem  merituin,  post  ftmera  fama  probantur.  fl 

Ingenio  partus  uescit  obire  decor.  ■ 

6.   Juveni  Nobili  Et  Polito  Watlhso  Paullo  Vezero,  Norico, 

magna  quEeque  spiranti  ingenio,  (piom  in  medio  sludiorum 

cuTSu  mors  rapuit  Lipgife  P.  Flemingius  amico  capiti  Pos. 

Ul  vivaa  icmel,  inori^ro  »cmpcr. 

i 


Mgn  kboiifera!  quid  amas  tarn  temiiora  vitte? 

Ijuin  magig  in  nüstros,  o  homo,  tende  dies! 
Flnzus  in  ancipiÜ  trepidat  discrimiQe  mnudus. 

Hie  boua  dnrantis  finna  sulutis  balies. 
Me  juveni,  propero  pede,  jurit  abire  snb  seto, 

nee  potuit  i'ttcli  pcenltuisse  mei. 
Fac,  qood  ego,  memor  atquc  mei  lege  verba  sepnlcri, 

ut  docnmeuta  tibi  t^iut  mouumeuta  inea. 


7.  Sacr.  Christo  Redemptori  Et  Felicilj.  Manib.  Georgu 
Glogeri  Sil.  Juvenis  Omni  Virtt.  Gencre  Politiss.  Cui  In 
Manib.  Exspiranti  Paulus  Flemingus  lucredib.  Luctus  Desi- 

derique  Plenus  Incomparabilis  Amicitite  Sign.  IL  Pos. 

Visit  Hos  Ilomiiiuni  Aiiuos  Non  Totos  II.  De  XXX  Obiit  Lipsiffi 

D.  XI.  CaL  IXbr.  Anno  Safutis  MDCXXXI. 


8.  D.  S.  Bartholoniffius  Mayerus,  Theologus,  ad  D.  Nicolai 
Diaconus,  Vir  singularis  doctrince  et  pietatis,  postquam  in 
vivis  fuisset  annos  AXXUX.  beate  excessit  Lipsiee  Anno 
gralise  3IDCXXX1.  d.  19.  M.  Oct.  relicto  post  so  sui  Omni- 
bus desiderio.    Frteceptori    dexterr.   debens   merenti  pos. 

P.  Flemingus.  J 

BcaÜ  Uites.  I 

k  Theologe  palmare  decus,  Mayeros,  arenee  ^^^H 

illa  cavernosie  moenia  moles  iiabct.  ^^^^M 

m 


TUMULi. 


Stal):it  oraus  digiiosqiic  Dco  solvobat  Uouorcs; 

ibat  in  tioc  unu  Liiisia  lieta  viro. 
Nunc  stat,  acerba  gemens,  simili  miseranda  dolore. 

Dum  fltotit,  illa  stetit;  dum  cadit  ille,  cadit. 
Nl-  fle,  ciiara  parcns.  l'lucabat  uumina  vivu«, 

mortuQs  officium  lum  siwct  ille  suuni. 

9.  Epitaphium  Godefredi  Baspii. 

'"■•-■  Aiiiiiiie. 
Ductus  iier  omnes  dignitatum  fornmlaB, 

quffi  musicum  dcci-nt  viruin, 
mortalitatis  Itaspius  ftuccs  sme 

hou  ingcri  jussit  cado. 
Tu  quisiiuis  astas  et  vidcndo  me  legis, 

Icgeudo  foi-sau  et  gcinis, 
allacrjinarc  guttulam  fletus  tni. 

Hoc  siccuü  liuiaor  te  rogat, 


'  10.   D.  0.  M.  Anna  Genere  Liscka,  Malrimoiiio  Scliilactia, 

Petri  Conjunx  Opt.    Septem  liberorum  niater  facta  Marilum 

prtBcessit  Torgse  XVI.  Jan.  Anno  MDCXXXII.  Nala  Annos 

Duodequadraginta. 

P.  Flemingus  Matri  desideratiss.  Joiiu.  Georg.  Scliilachi,  Amici 
Veri  St. 


r 


Mortua  quam  bene  siin,  potius  sed,  quam  bonc  vbd, 

vel  bene  tarn  positi  dixcrit  uma  cadi. 
Qui  bene  decurril,  boue  qoi  quoqne  transigit  iBtiim, 

ille  meret  placidam  poEt  sna  fata  scrobeni. 
■  Quieris,  aniice,  mute  modulnm  vitxque  necisqne? 

Eloquar,  ut  vivas,  ut  moriare  bcae.  '"'*' 

Tota  mihi  uiea  vita  l'uit  meditAtio  mortis; 

et  SBBiel  ut  morerer,  mortua  SÄpo  fui.  ,   ^ 


i 


272 


MASIÜM  GLOGERUNORÜM  VH. 


11.  ß.  Deor.  S.  Petrus  Schilachios  Torganus,  Civis  et 
Senator  primarias^  conjugem  desideralissimam  sequebalar 
in  patria  quadragenarias    A.    incarnati  verbi  HDCXXXIL 

VI.  Cal.  Febr. 
P.  Flemingus  Pos.  in  gratiam  J.  Georgii,  B.  Petri  F.  Amici  unici. 

Ccetera,  qaeis  homines  mortalia  nomina  parent 

coguntnrque  trnd  snccaljuisse  neci, 
OBsa ,  cai'o ,  sangius  totuniqnc  solnbile  corpus, 

hac  sub  saxosa  coiidita  mole  jacent. 
i  Ast  lionor  in  superos,  amor  in  pia  nomiiut,  oves, 

in  patriam  meritam  pars  meliorqnc  viri 
non  Ulla  claudODtnr  bumo.    Sint,  qneris,  ubi  nam? 

Singula  si  salagks  (luserere,  quKre  polo. 


13.   Gostavi  Magni,  Sneconun  Regis. 

1632.    Nov.  6. 

Alma  cni  Ei  vita  duci,  si  nobilis  ulli 

alma  fuit,  fuit  et  nobilis  illa  mihi. 
Faosta  cni  si  mors  itidem,  si  vivida  regi, 

vivida  mors  itidum,  fonsta  ftiitque  mihi. 
i  Vixerat  iu  toto  me  vix  animosior  orbe, 

me  Undabilior  non  cecidisse  potest, 
ConfudJt  se  vita  neci,  nox  vivida  vitie : 

die,  potuisse  mori  me,  neqniisse  tarnen. 


I 


1 3.  D.  0.  M.  S.  Samuel]  Michaeli  Dresensi,  Lips.  ad  D.  Nicolai 

ab  Organia,  Arti  ficieui  seeculi  primario,  Amiciti«  et  honori 

teslando  Pos.  P.  Flemingus. 

Obiit.  Ä.  Salvat.  MUDXXXU.  M.  . .  D.  . .  ^tat.  . . . 

Vi»e,  Vistur,  ut  vivas. 


Non  vilem  tegit  nrna  virum.    Sta  cominna,  bospea, 
et  lege  vicince  tmematu  pauca  graplue. 

nie  per  insignem,  solos  qua  polluit,  artem, 
credibile  est ,  ipsi  complacuiue  Deo. 


i 


TüMULI. 


5  Hic  nbi  non  miiltos  ccepit  florere  per  annos, 
ivit  ad  »therias  Uetus  al)  orbe  domos. 
Tinnula  vocalis  unnc  temperat  organa  uoeli, 
qaodque  solo  cecinit,  nunc  canit  aule  Deum. 


14.    Tumulus  Matris. 

Hoc,  tibi  quod  statuit  dilecti  gratia  PauUi, 

chara  parens,  summi  stilfer  bonoris  opus. 

llle  SDi  dum  pancta  pius  reaiiniscitar  mvi, 

non  valet  officii  oon  nieiDOr  esse  sui. 

&  Ac  qaanvis  ignota  täte  signacula  (ormte 

defleat,  in  cineres  nou  minus  *quus  erit. 

Quam  imer  invisam  queritnr  se  perdere  matrem, 

cenierc  se  vjvani  nunc  in  amore  pntat. 

Clirislo  Vivificatori  S.  Elisabetha  Fisebera,  Fcemina  ad  exemplum 

pia  et  honesta,  Abraami  Fleming!  Tbeologi  C-onjunx  exoptatiss.  moritur 

A.  salntia  MDCX.  Mens.  ..  D.  ..  JEtat.  ..  Matri  deslderatissirate ,  de 

facie  non  not«,  Pietatis  et  nienioriffl  ergo  posuit  P,  Flemingus  justo 

dolore  plenos  filius, 


15.  Foeliciss.  memorite  Ehrenfredi  Scriboni,  Sil.  Juvenis 
specie  el  cniditione  politiss.  qui  e  vivis  abscessit  Lipsite, 
quo  sludiorum  caugga  migraverat,  d.  ..  M. . .  Anni  salutiferi 
MDCXXXII.  Ouuni  agcrel  a;tatis  XXII.  F.  Flemiugus,  eo, 
quo  Silesios  suspicit,  alTectu  L.  M.  Q.  P. 

Quem  Deu^  diligil,  jiivf^nia  moritur. 

Si  quis  erat  facie  mollura  speciosus  Qt  arte 

atque  probans  veram  per  pia  facta  fideni, 
bic  erat,  Imc  tenut  qui  condebatui'  in  urna, 

quem  procul  a  patria  Parca  iiecabat  bumo. 
s  SoUiciti  Bpes  Gera  patria,  genitricis  amores, 

quam  longe  a  cbaris  concidit  illc  genis! 
Qute  Bed  nterque  parens  morituris  oscula  labris 

debuit,  hma  votis  coufer,  amice,  tuis. 


274  HAinUM  GLOGEBIANOBUH  YIL 

16.  Seni  Doclo  et  DUigenti  Qeorgio  Etigtiammo^  OrgwlMüi 

academico  et  urbico,  bonie  memorw  ergo  statnit  P.  Flendagü. 

Vixit  annis ...,  devixit  Lipaiie  A.  Christiaiio  MDGXXXD. 

Morere,  ne  moriare. 

Angelicos  similis  comes  Engelmanniis  in  orbes 

nunc  satis  optafto  foiHBre  raptvs  ovtt 
nie  satur  mondi  solum  sitiebat  olympum, 

solum  Celestes  esnriebat  opes. 
6  Dolcia  sideresB  gnstat  Jam  fercola  meoa» 

siccaque  nectareo  proluit  ora  merol 
Nee  deerit  tanti  dulcissima  musica  feste, 

ipse  potest  melid  pars  gratis  esse  chori. 

17.    Nisi  nimis  properas,  yiator,  me  intaere. 

Optimus  et  magni  nominis  senex.  ...  Bütneros,  Ictos  nobilis,  e 
vita  abiit  Lipsi®  MDCXXXQ.  Natas  aimos  L. . . 

Commnni  civitatis  et  consangnineonim  nomine  hffic  Uli  posoit  Paolos 

Flemingos. 

Licet  modo  abe«s,  hospes,  huo  tarnen  aliquando  redibii. 

Joris  honor  Bütneros  erat,  spes  certa  dientom 

mentitiqoe  salos  non  revocanda  reL 
Cana  fides  albo  niveom  de  vertice  folsit, 

se  pietas  ocolis  indoit  ipsa  viri. 
5  Tanto  nonc  toti  fonestior  illios  orbi 

mors  foit,  hie  qoanto  diarior  esset  ei. 
Nomen  in  orbe  volat.    Patriam  mens  occopat  lethnun, 

hie  soa  consompti  corporis  ossa  cobant. 

la    0.  Deo  8. 

Si  pietas,  si  plebis  amor,  si  vota  mariti 

et  nimis  ob  matrem  pignora  mossta  soam, 
qoicqoid  et  est  hominom,  soprenue  jora  diei 

solyeret,  hoc,  hospes,  non  tomolala  forem. 
ft  Nil  fadt  ad  minimam  vis  olla  ddnsve  salotem, 

provida  nil  medid  praxitdea  fori. 


TUMULI. 


875 


Quurn  tibi  tarn  rigidte  Eint  cogoita  pectora  moitis, 
<im<l  Dimis  in  t'ato  fidie,  homolle,  tuD? 
Matronie  pientiss.  Joannte  Crefla-,  Eduardi  Becueri,  Senatoria  et 
Kegotiatoris  primarii,  conjugi  aniablliss.  laudaUe  in  maritum  et  liberog 
observantüe  foemintp,  libera  volnntate  erigit  P.  Flemingus  Lipsi». 

Me  vivam  fuisse  memini:  tu,  hospcs,  aliqnando  moritutum  te  re- 
cordare. 


19.    Heös,   hospesi    Vox  (e  vocat,  sed  per  scriplionem. 

Lege,  et  audieg.    Aiidrese  Bretschneideri,   Picloris  cele- 

berrimi  umbra  sum;  ine  tibi  loquenteiii  fecit  Flemingus. 

Tantum  scias,  ne  nescias. 


Hie  jacet  Andreas,  Misii  Rabenins  orbis, 

nobile  I'arrhasia  noraen  ab  arte  mercns. 
Vidimus  artificia  pra^stantia  pignora  dextr» 

«luasqnc  labor  nientis  nun  tulit  unus  opes. 
s  Miratnra  saiun  faerat  jam  Grsccia  Zeiuem 

parcius,  antiqnte  vilmt  artis  honor. 
At  tu,  quid  crudis  oppones,  nisUce,  fatie, 

si  tam  divimc  nil  babuere  manusV 


^^ 


I 


20.  Chrislophoro  Schürero,  PalrUio  Lipsensi,  maximse  spei 
juveni,  in  familia:  ornamenlura  nato,  sed  nitnis  quam  propere 
denato,  ubi  ardenlefebriseptiduum  decubuisset  Lips.  d...  M... 
A.  »rte  ...  ^tat.  ..  ex  volo  consanguineorum  P.  Flemingus 
Pos.  Prteivi,  vialor;  tu  sequere. 

Transitus  est  uiodg,  nii>rtales  fjuod  obire  vocainus, 

nee  mors  tam  dura  voce  uotanda  fuit. 
Kxitus  est  gemitus  et  ünia  sana  malonim, 

introilus  veri  principiumque  boni. 
s  Hie  nec  obit,  aed  abit,  vitrico  quid  cedit  ab  orbe, 

sed  migrat  ad  patrios  et  redit  inde  polos. 


&  Teuxeiii   Dr. 


27«  MANIUM  GL06EBIAN0BUM  YIL 

Qaimi  poBsis  hospes  reditnmm  tun  Jtctm— , 
hone  abiiaae  quidem,  non  olniaM  pota. 


Nox  Mt  omnibof  nnft  donnicBda. 

Qoioqidd  ait,  ne^igenter  ait,  de  nomine  moftb 

esse  sab  hoc  poütom  fleUle  qnodqne  piitans. 
In  nece  nil  neds  est,  pneterqnam  nomen  inane, 

nee  mors  tarn  rigidi,  qnod  paveator,  habet. 
6  Fessa  velnt  placido  mergontnr  Inmina  somno, 

sie  artos  sepelit  lon^^or  ille  sopor. 
Hoc,  hospes,  reverenter  habe,  nee  tonde  nepokrua^ 

nee  dormire  situm,  sed  vigilare  pata. 

D.  Exerdtaam  S.  Samael  Seidelnis  VratiflIaYiu,  JmraniB 

6  Marteque  Nobilis,  Daum  Pro  Recoperanda  Aroe  Plis- 

barga  Excnbias   Agens,   Strenue  Omnia  Prospiceret, 

Obsesso  Milite  Sciopeto  Petitus,  Obiit  LipaicD  HOL 

KaL  Jan.  Anno  JEm  MDCXXXIL  iEtatis  Sa» 

Circa  VI.  et  XX. 

Quei?  cum  Mars  timnit  per  apertnm  cemere  campnm, 

hac  qnoqne  mortalem  se  ratus  esse  mann, 
heroas  invidit  opes  juvenilibos  ansis, 
purpureum  sparso  sanguine  ferro  decns? 
5  Insidias  tuto  struit  ignarumque  dnelli 
turpiter  in&mis  dam  necat  tere  g^obi. 
At  tu,  cor  juvenum,  magis  hoc  cadis  indytns ,  in  te 
quo  magis  imbellis  perfnrit  ira  Dei. 

P.  Flemingus  P. 

23. 

Cemite  me  pueri  juvenesque  viriqne  senesque, 

cemite  virgineis  cum  Caciebus  anns. 
Non  tumulus ,  speculnm  sed  hoc  est,  qnod  adesse  yidetis. 

Me  Tobis,  mihi  tos  una  tabella  refert 

21.  4  rigide  Hs. 


s  Lncet  in  omnigenas  fax  ilia  reciproca  vnltus, 
qnilibet  hie,  placeat  qnod,  quod  oditqne,  videt. 
Sancta  fui,  sed  ab  orbe  fni.    Discedite,  docti, 
mendaque  per  usvos  rudite  vestra  meos. 

24. 

Vita  quid  est  hominum,  Disi  continnatio  mortis? 

Et,  nisi  natDS  eras,  »oii  moriturus  eras. 
Una  tibi  mortis  roors  canssa,  ealutis  et  ima. 

Una  tibi  viUe  vita  necisque  na. 
&  OiQDia  HUI)  tiiiit  pereuntis  terminus  te\i. 

Est  ali(|uid,  quod  habet  post  taa  fiita  moram. 
Esto  memor,  dum  vivis  adhac,  quo  vivere  possis, 

disceqne,  dndi  moreris,  ue  moriare,  niorl. 

25.  Tumulus  Polycarpi  Lyseri,  Summi  Lipsensium  Episcopi. 

Et  tu  pi'jelereas,  bospes,  tam  nobile  saxnmV 

Qaod  vctct  in  eineres  relligiosns  lionor. 
Hnc  posnit  doiniuif  facunda  tonitrua  liugufe 
Lfserus,  catbedree,  Lipsia,  suada  tute, 
b  Ümnia  jain  disi,  sed  ut  omnibus  ommajnugam, 
addam  marmoreis  carmina  bina  notis: 
Si.  Pietas.  Candor.  Dodrina.  Modestia.   Snada 
Oppeterent,  Omnes  Uac  Tegerentur  Humo. 
Obdonnivit  In  Domino  XIIX.  Cal.  Februarias  Anno  Grati«  XXXIH. 
Bapra  DC.  Et  M.  ^tatis  XL^II. 

26.    Obitus  Jani  Günther!  Medici. 


Occidis  et  placido  componis  lumina  Bomno, 

sancte  senex,  pätrite  lausque  deuusquc  tuie, 
nee  aubitum  remorantur  iter  cum  conjuge  natns, 

nee  Cous  et  medici  praxit«lea  fori, 
i  taiec<|ae,  peregrinie  solers  prodesse  salntt, 

detidt  inörmte  languida  dextra  sibi. 

unür,     8  FGr  ObdurniivU  InDomvau^Li.V.Vlv.XÄ^v»- 


278  MANIÜH  6L0OEBIAN0RÜH  TU. 

Sancte,  jace,  Victore  brevi,  quam  danxerit  olim 
ultima  sidereo  bacdna  lompta  choro. 

27.    Epitaphiam  Joannis  LcMim  Jnniorb. 

16S3.   Aug. 

Loeserus  ciibat  hie  magna  de  stirpe  Joannes, 

Misniacse  celebris  nobilitatis  amor. 
lUe  tener  primis  puer,  hei  puer!  ocddit  annis. 

Ah!  quam  planta  nimis  solstitialis  erat! 
5  Loxerunt  Charites,  tenerse  Severe  Noveme 

atqne  cupidinei  cum  genitrice  chori. 
Domqne  gemimt,  simnl  illa  sonant:  Paer,  ceddis,  ingens, 

setas  coi  similem  non  habet  ista  vimm. 

28«    Georgii  Ossie,  pii  et  fimgalis  Stttecionis. 

1Ü35. 

Sancte  senex,  puri  simplcx  servator  honesti 
et  nihil  atqne  tunm  doctns  amare  Deom, 
postqnam  fractns  eras  annis  et  mole  labomm, 
orbis  et,  et  vitaB  jam  satur,  sequns  obis. 
5  Primns  evangelicnm,  patiente  Rathemde,  Christum 
fassus  es  in  mediis,  pulcer  ab  ore,  Scythis. 
Quam  statuisse  tuus  tibi  debuit  accola  tumbam, 
hanc  peregre  veniens  sie  abeundo  loco. 
Doeuit  Moseuse  annos  retro  bene  multos,  officio  tandem  ex  senio 
inutilis  üactus ,  communi  eleemosyna  allcvatus  occubuit  MDCXXXV. 

29.    Epitaphium  ElisabethsB  PaoUsB.   Revalite. 

1685. 

Posse  potes,  si  volle  velis.    Sta  cominus,  hospes, 

et  lege  mannoreis  paucula  scripta  notis. 
PauUa  toro,  Müllera  domo,  tegor  intus  Elisa, 

occubui  quarto  fracta  puerperio. 


* 


27.  1  magna  virtate  Dr.    2  Misen»  Dr.  7  simul  ista  Dr.     29.  3  Paula  .. 
Molhn  Dt. 


Tuuüu.  tn» 

6  Chara  patri,  dilecta  viro,  gratiBsima  natis, 
nime  com  patre  viro  pigiioribnsciiie  dolor. 
Vir  mnlierre,  mee  sdtis  qni  tempora  Tita, 
diBdte  de  vestra,  fcemlna  nasqne,  neee. 

80:  Jacobi  Andrea  Granlii,  Patroni  qnondam  domestid. 

l6Se/8G. 

Cedifl,  o  eloqoii  ter  dare  professor  Ebrtei. 

Ingemit  Ofiltite  mitBicnB  ordo  Bcholie. 
Consona  pneterlena  hoc  andüt  aora  mihjque 

ilind  in  Esthonlds  significaTlt  ogris. 
fi  Te  snper  liant  potoit  Lipsis  qnem  cemere  fientem, 

vidit  in  Harriacis  nrbs  lacrymare  Jngia. 
Et  mcerens  merito  memoris  tibi  mumoria  instar 

hoc  in  apollinea  carminis  tede  Uno. 

31.  hier  Beatos  Felici  Jano  BnrcardOf  Medicinamm  apad 
Hevalienses  Patrono. 

1686.  IfHn. 

Vis  egressos  enun  vestra  peregrinns  ab  nrbe, 

egressus  qnoqne  tu  diceris  nrbe  toa, 
sed  pede  diverse.    Solmn  orbs  mihi  vestra  relicta  est, 
nee  tna  te  nnnc  utba ,  nee  mens  orbis  habet. 
i  Nil  medicum  bene  certa  snum  panacaa  lerabat, 
deserit  artifices  ars  ita  Biepe  anos. 
Qni  prior  in  terria ,  coelo  nnnc  phamiaca  miacea. 
Ut  seqnar,  hfec  prompta  moz  mihi  trade  manu. 

Amieo  Capiti  Morenti  Ucereas  Remingiu  Pob. 

32.  Tamnlns  Ursula  Colera  Noverca. 

1637/88. 

Matronale  decns,  moliebria  gloria  sexos, 
foemina  landaUe  simpUdtatia  amans, 

31.  7  anno  neoUre  pottu,  J«iie,  BHataro  pr«Ube  DtoUc  idem.    Amieo 
oaplti  Flamiagtia  Poi.  bene  muite  mareu.    MDCZZ3LVI. 


yHSXV  '■.LC-TrEBaSOHni  TU. 


*:  .inm/iiuni  laCä  m^Fite.  ihub  qood  obä, 
.Jtr.^:>1n4  Mar.  ^aaai  zbt  üdb  oigo  »—"'ilTr, 


.siiie  ^uirnlen  ä:  rigsisM  petrain. 

33^    Jeti  Upsäf  viri  üumitabilig. 

.'-t!^3=  ü  -Js^ßSUi  deces&it  Lipsins  orbe. 

'-fia  TTQ  aperi  jasU  panta  Dei, 
T*iiä->  <i  ±13  ett.  ntperoa  qnoqne  jasta  pmrc 

ü  3b  *s  ipcia  jnsU  paiwe  iliia. 
;  tjxo^xil  'm  ctemo  ecelesU  rigebat  0)7^0 

:xamfi&äü  daaiit  ine  amne  siml 
Iz;ü  <it  niai  rox,  hiHpes,  aisi  dm,  Cuerer. 

sorUleiD  snb  ea  aerobe  jacere  Dnm. 

34.  Jnlii  Ccsnts  SoGfcri. 

SUret  ad  lafernnni  Sealamis  ilms  jiHTJcag  umem 

Jamqne  Cbaronteui  ^eHn  3iir«  ncHii. 
ilicet  rnnbroae  niOi«e  Mpertiter  £üi^. 

nee  memor  oßim  au^  mt  :fRst  ?<[i. 
3  Dia  pater  obeCapnit.  TTti^  41141»;  lusarontt  dBgnix. 

Cerbens  ad  nübit  ^».7r.t  S!k(itK  m^is. 
Splendet  in  El»sw-  v-larw.  s^i  ws«.  j^mpo. 

Fnlgmc  3I1K  'i-iKora»  'vsa.T  ji^üL  aierms. 

<,^^irwt  <->>«'    ^'4;^  i'^'"*  V*ü sankiDt. 

riiMtnwiM»  jione«  wn-rr  iaOns  habet, 

jttm  tvj.  »  ttiK'.  iw  >3üipa-.  «ödfc  »ro. 

v;   A^ -*  -j:»»- »US  V»^*f  *' 


,  j^      Qnie  cadit  et  tecum  moritur,  domus  inclyta  Berni 
surgit  et  a  fato  vivit,  ut  ipse,  sao. 

36.   Jodoci  Hondii,  Geograph!  celeberrimi. 
ÄrcticQs  ingemuit,  flevit  Aiitarcticus  axin, 

ivit  et  in  madidia  orbis  uterque  genis. 
Nee  solam  iioa  ille  tui  doloi-,  Ilonde,  peremit, 

prcs8it  et  antipodas  ci'iix  ea  steva  tuos. 
5  Quas  pede,  quas  calamo  per  huraos  üt  Hondia  eura, 

esse  menior  tamalum  sensit  ubique  snnin. 
Terra  jacet  vasio  complexa  sepultaque  ctelo, 

UondiDH  in  terra  se  legit  ipee  sua. 

37.   In  Funus  Soceri  Cujnsdam  sub  generi  persona. 

Absaraus  et,  charis  disimlsi  finibus,  »gri 

triste  per  ignotas  cogimui'  ire  vias. 
Cbare  socer,  veneraude  sejiex,  morientia  clandis 

lumina,  nee  reditus  fata  morare  mei. 
s  SolTiDiur  in  lacrymas  et  biuleas  findunus  auros;      - 

sie  tua  mors  genero  digna  gemenda  sno, 
Tara  mihi  prseaentes  figunt  tua  fnnera  mortes, 

quam  procul  absenti  me,  super  orbe,  eadis. 

38.  Ad  Hospilem  Sepullus  Loqaitur. 

tG40. 

Fortnnam  vnlta  geminam  cordatus  eodem 

Ecqoanimis  didid  Eustiimisse  fibria. 
IHves  inopsqnc  fui  rcbusque  extoiTis  avitia 

esilium  patria  pro  pietate  tuli. 
i  Phcebi  totus  eram,  nulli  malus,  omnibns  roqui» 

etjDvisse  bonos,  uec  uocuisac  malis. 
Immatnrus  huino  cessi,  matnros  olympo. 

Ex  me,  quo  posais  vivere,  disce  mori. 

39.   In  Mortem. 

Scilicut  egi'egiuni  meniisti,  clafa,  tropheum, 
aqne  triumfato  nobilis  hoate  redis, 


38t  KANIUM  GLOGEBIANORUM  YIL 

Ifauiift,  qnfliii  ttfotw?  juToneiD.    Qoflm  stoniift? 

Quem  jngnliB?  pteimiii  pcctm  imoro  moii. 
5  Non  hostis,  sed  amicos  erat    Quid  tda?  quid  treos? 

Dofoiimi  sabigiB  ssocftbiiitte  latvB. 
Didte,  nam  meroit,  jnveiies,  io!  carmiiia  mortL 

Scilicet  a  victo  dum  redit,  ipia  perit 

40.   Ad  Floren. 

Vos  qnoqne  f oBCsnd»  nascentia  pignora  matris, 

cara  Terecnndi  deUdosa  patris, 
ite,  croci,  viol»,  nafft,  ^y^«  UUa,  spics, 

ite  libanotis,  tolipa,  rata,  ros». 
ft  It6  p6r  6t  laciTinoM  mel  AMMiiinittM  aepvkri, 

moesta  per  et  vestri  biuta  tütete  dnds. 

41.    Cenotaphiam. 

Torgida  r^;alem  sostollat  Garia  tmnbam, 

jaotator  celebret  nobile  Nilns  opus. 
Splendida  marmoreis  strnat  amphitheatra  colmmiis, 

cedet  et  in  magnas  nomina  jassa  petras. 
5  Hoc  fadat,  quicnnqne  Yolet    Tna  nomina,  chare, 

qnodqne  toi  reliqitam,  fida  papjfas  habet. 
Saxa  sitn  chalybesqne  cadont,  stat  terminns  aoro. 

Jogia  quod  nequeont  carmina,  diarta  potest 

42.    Epitaphium. 

Flos  pietatis,  apex  fidei,  canon  artis,  honesti 

tnitina,  candoris  regalsL^  norma  spei, 
virtotom  fades,  morrnn  gena,  lingna  leporis, 

pectns  Aristotelis  Hippocratisque  jecnr, 
5  08  Heliconiadom,  Venerum  cor,  ocellns  Amor  um, 

fiama  juventutis,  laus  patris,  nrbis  honor, 
nex  neciB,  infomi  tovtnra,  salutis  origo,  — 

plura,  viator,  aves?  Hie  qaoque  plora  jacent. 


43.  Ad  Lectorem. 

Plurima  tarn  vorii  lastras  moDUDenta  sepalcri 

et  legis  EenimnEe  nomiiia  mille  meie. 
Nomina  mille  legis,  sed  iiomina  mille  aupersunt. 

quiG  vox,  quieque  loqui  litera  nuHa  potest. 
&  Hdhc,  lector.  qnoqae  cerne  tliolum,  qaoque  cerno  ßguram 

et  cape  pmaenti  verba  uotata  grapha. 
Heic  jacet  iofausti  desiderium  Pleniingi, 

cum  desideviü  rwlitis  ille  suo. 

44.  Ad  Apiculas. 

Rorilegce  volucres ,  rosei  gens  civis  Hynietti, 

Dectaris  artificea  ambrosisque  deie; 
Enna,  vel  Etna,  vet  Ilybla  suis  vos  cnret  in  arvis, 

linqnite  et  in  meÜQs  priesto  venite  soluiti. 
b  Alvear  hie  vobis,  hie  mel,  liic  cella  parata  est. 

Heic  decus ,  beic  fcett  mris  abundat  odor. 
SiqQe  qnis  egelidnm  mecum  dcficbil  cpliebuin, 

hnic  celeri  vestroa  proinit«  dote  bvoe. 


EPIGRAMMATA. 


EPIGRAMMATÜM 


C  (E  1  I. 


Alras    Matri    Uiiiversilatj    Lipsiensi    Devolissime   Rav«- 
rentiffi  Pignus  Sacro  Paulus  Flemingus  VariacDS. 


CCEU. 

4.  Adspicite  volatilia  csli. 

Qua  patet  ambigoi  rariabilis  orbis  olymiii, 

omne  volatilinni,  nieiis  niea,  cerne  genus. 
Nulla  serant  et  nulla  metnnt,  tameu  omnia  vivunt. 

Nee  voiat  e  minimis,  quod  cadat  ante  diem. 
5  Ängeris  atque  truci  iniDois  Ina  pectora  cura, 

DQde  velis  Titora  snstiimisse  tnain. 
Stnlta,  tace.    Qui  pascit  aves,  «loi  plumea  vestit 

BgmiQa,  dilectfQ  non  det  )b  illa  tibi? 

5.  Adspicite  Oores  agri. 

Qna  patet  expans»  v'ariabilis  arca  t«rree, 

mens,  TegetabUitun  per  gcnns  omne  vide. 
Candjila  locteolis  hin«  adspice  lilia  maus, 

hinc  rubra  aangnineis  gramina  tcrne  genis. 
G  Non  texunt,  ncc  fila  trahnut,  neqac  defit  amictun; 

tu  male  de  vita  rodens  a^gra  tua. 
Mora,  sile.  Qni  vestit  ogros,  qni  florea  pingit 

gramina,  dilectse  non  det  is  illa  tibi? 

6.  Ego  peregrinus  ille. 

Hactenns  ex  ilüs  unus  sum,  Cliriste,  novenis, 

qui  tua  non  grata  <Ioiia  tolere  manu. 
Corporis  antiqua  tabcbant  omnia  psora, 

nee  latum  digitum,  qnod  valuisset,  erat. 
j  Mortis  eram,  nisi  Clinste,  mihi  mcdicina  fnisscs. 

Couvalui;  medico  neu  tibi  sostra  dedi. 
Sis  faciüB,  jaui,  Christe,  fero,  qua  deb«o,  taudem. 

Tardas  ero,  Ecd  euim  non  male  gratus  ero. 

7.  Luc»  X. 

Ipse  ego  sum,  Jcrichuin  SoljTna  petiturus  ab  alU, 
ipse  ego  sum,  muho  mfaiiiG  ab  hoste  ferens. 

Desenii  ccelos  et  tartara  s»va  subivi; 
hinc  moriens  stjgii  prieda  latronis  eram. 
^  Priet^riere  sacri,  me  prsetericre  profan), 

Nullns  erat,  luedicani  qui  milii  ferret  opeui. 


988  EFIGBAM3IATDM  L 

Christe,  Teais  Tinoqiie  ktis  oleoqne  pcmgift 
vnlnen,  non  alia  oonfaBtaim 


a  Ego  kpnms  flk. 

Kam  vcBentUeoemit  nkiliipiie  memha^ 

rngosam  acahieB  tnrpat  adolta  coleni, 
et  modo,  ni  lateat  nugiis,  minu  ipse  doteroB. 

Ifens  qnoqiie  sab  vitio  vix  hiat  «gra  no. 
ft  Nil  mihi  fatomm  domin»,  ooodndtis,  horte, 

non  bdt  ad  nostrom  soocos  otnsre  mahmL 
Christe,  üu,  «t  Taleam,  qnia  ta  paaaoea  sapreaui  es; 

iure,  seca,  mnnda,  frigefius,  noge,  liga. 

9.  Grosras  amissiis. 

Gtossos  eram,  nttidi  localis  serratos  o^jmpi, 

in  paradeisiaco  grata  moneta  foro. 
Qrcniere  diu,  donec  me  firaude  Talentes 

dam  domino  fores  snrripuere  Stjgis. 
5  Clam  patre  snrripior,  me  filios  invenit  vltor, 

invenit  et  jHrimo  reddit  honorns  hero. 
Ite,  procol,  fores;  ego,  gaza  reperta,  triompho; 

porroque  ne  timeam,  vos  perüsse  sdo. 


10.  Ovis 

Pastor  ovcs  unmerat,  sed  qui  tenet  aera,  pastor 

Compotat,  at  nnmero  deficit  nna  sno. 
Pasdte  uonaginta  mese,  dam  qasrimas  onam, 

inqait  et  andssom  qnserit  obiqoe  pecas. 
ft  Qaanit  et  errantem  sab  eremi  sentibas  agnam 

bfl^jolat  in  proprinm  pastor  ovlle  bonos. 
Una  OTts  iHa  ego  som,  stygiis  male  perdita  tesqois; 

qood  redeo,  stodio  debeo,  Christe,  too. 

11.  Hosianna. 

Christe,  Tenis  et  eontis  eqoes  male  poloeritfelli 
Carmen  oüvifem  nobile  polris  habes. 

7.  8  oo&Tsliiiii«  Dr. 


C(ELI. 

lUa  salutigera  cousperserat  omnia  palma, 

omnia  substrata  spM^erat  illa  toga. 
Hie  nitor,  hiec  species,  decus  hoc  te,  Cbriste,  decebat. 

Tale  tibi,  Jesu,  conveniebat  epos. 
Rex  pie,  rex  focilts,  rex  rege  fidelior  omni, 

mirus  ut  es,  tibi  sie  nil,  nisi  mira,  placet. 


12.   Nicodemus. 

Falleris  et  atoUdi  aimilis  gregis  ipse  magister, 

doctor  es  et  fidei  vix  cloiiieuta  tenes. 
Anscultaate  pium  tarnen  aurc  fateris  amorem, 

nee  placet  inscitiam  dissimulare  tnam. 
Sacra  agitas,  divina  rogas,  mysteria  iiu^eris. 

Nil  nisi  de  magnis  mens  loa  rebus  agit. 
0  bene  discipulo  tibi!  Te  docet  ipsa  Sophrone. 

Qnain  tibi  perpetuum  nox  dedit  illa  dicm ! 

13.  Jesu  Christo  desiderio  meo. 

Lingnaqne,  mensque  tuo  certanl  super,  Optime,  culm, 

hsec  gemit,  assiduis  vocibns  illa  vocat. 
Hinc  pretiom  laudis  majus  putat  illa  mereri 

{IQum  vocet;  liiec  tacita  vix  prece  mota  fleat. 
Hoc  nbi  non  tiori  videt  illa,  sileactt  ob  irani; 

dumqne  tacet,  gcniitas  daplicat  ista  saos. 
Cbriste,  tuo  nihil  liinc  periit,  niliil  asse  peribit. 

Ctamitat  hoc  magis  faiec,  quo  magis  illa  tacet. 


14.  Resipiscentie. 

Et  piget  et  pudet  et  tsedct  vixisae  nocenter; 

cujus  vcl  solum  me  nicuiinisse  necat. 
Nee  super  est  aliud  pesaum  solamen  cunti, 

quam  si>es  in  merJto,  Cbriste  Jehova,  tuo. 
s  Fac,  precor,  ut  salvcr,  uam  tu  solvatio  mandi  ea, 

ipsa  perit  per  se  te  sine  cuucta  Salus. 
Quid  nisi  peccassem,  mihi  tu  concedere  posses, 

Christe,  redcmptorem  me  redinieudo  proba. 

0«.  ^^ 


MO  EPIGRAIOIATÜM  I. 

15.  CcBDa  DommL 

Hei  perii!  Com  sedncto  Bom  pransns  Adamo. 

Ut  beer,  ad  coenam  transeo,  Ghriste,  toam. 
Pastos  eo  vacao,  tiiabo  bene  potoa  inaiii, 

ebrius  inde  siti  smn,  satur  inde  fune. 
5  Hinc  sitis  h»c,  binc  ista  fames,  qo»  clamat  olympo: 

Te  sitio,  atqne  toi  mens  fiune  pressa  gemit! 
lUa  mihi  nisi  daps  banc  incossisset  orezim, 

defioerem  tantas  non  sapitoros  opes. 

16.  Advealiu. 

Sospirate  dio,  tarnen  ezpectate  per  »wd, 
neoqoicqoam,  tandem  Jam,  jne  Chriate,  Tento. 

Cbriste,  venis:  Yenit  abom  soli  salTatio  tecom 
et  polos  et  qoicqoid  seit  geniale  polos. 

5  Nempe  venis  ad  nos,  ad  te  veniamos  ut  omnes; 

nos,  nt  te  per  te  nos  adeamos,  adis. 
Ab!  bone  non  sat  erat  monstrasse  viantibos  orbem, 
ipse  venis  ad  te  doctor  et  ipse  vial 

17.  De  Jesu. 

Magnos,  at  in  parvo  vilesdt  corpore  Jesos, 
parvns,  at  in  magno  nomine  Jesos  adest. 

Magnos  adest  animis,  sie  nos  defendit  ab  orco, 
sie  redimit  miseros,  corpore  parvos  adest. 

6  Talis  erat  primo  patri  prsevisos  ab  sbvo, 

ot  posset  nostras  ferre  patiqoe  vices. 
Adspice  nascentem,  morientem  conspice;  dices: 
nie  foit  minimos,  maximos  ille  foit 

18.  Ad  latronem  dextr». 

Sancte  latro,  pendens  salvandi  tabola  mondi, 
qoam  caderes  felix,  ni  paterere  ndser. 


I  Dr. 


I 


19.  Sinislrv. 

Ast  tu  Schema  ferox,  specimen  Stygi  pensile  sacrum 

et  jamjam  Firnis  dilaceranda  cnti»; 
gaadia  Tisyphones  et  Alectas  jobilos  atne, 

jacchat  in  exitioin  Iieta  Megeera  tuam. 
t  VUe  cadaver  obis,  stelus  orbis,  Krinnia  pestia, 

debita  jejano  ccena  fatora  cani. 
Luditur  liic  tecum:  nihil  lisc  criu,  hie  dolor,  hie  mora: 

ille  dolor,  dolor  est,  qui  sine  morte  necat. 


^^^«ctoi 


20.  Psan  paschalis. 

ir  ab  inferno  rediit  Ueus;  exere,  Tilan, 
dulce  Caput,  radiis  lux  micet  orta  tuis. 
Orta  micat  lux  omaia  liuiui,  lux  omnis  ol>'Dipi, 
propulsat  tenebras  lampadis  igne  su». 
B  Ite  polo,  BtellK,  nee  enini  iiox  uUa  redibit, 

post  erit  una  dies,  Cyntliia,  cede  polo. 
juiu  magis  ipse  veni,  pole,  post  novus  incola  terne, 
cnmqne  tuo  rediens  nos  fer  in  a8tra  Deo. 


21.  Triumphus  Christo  resurgenli. 

Hie  Sit  bonos  stygii  concti Itatoris  Avenii! 
Hoc  Sit  epos  Erebum  diripieutis  bcri! 
F'date  tnbis,  pueri,  juvenes  inera  cymbala  dextrte, 

tinnnla  virgineie  sistra  rotate  nianus 
1  atqne  tonos  miscete  sonis,  queis  gi-andior  setas 
ora  pneil,  dominum  vociferando  decas. 
Hie  Sit  bonos  stygii  conculeatoria  ATernil 
Hoo  Sit  epos  Erebom  diripientis  beri  I 

22.  Amore  Jesu  langaeo. 

0  amor,  o  quantis  torres  mihi  viscera  flammia! 
0  amor,  o  soboles  et  pater  ipse  Dei! 


S2.   !  A  Bobulea  De. 


EPIGRÄMMATÜM  I. 

Lan^eo,  nee  reticis;  pereo,  ncc,  dure,  moveris. 
Hei  mihi!  Qua  morior,  vivere  conor  ope. 
B  Ah!  modo  respiceres,  modo  noD,  te  nolo,  referrcs. 
Quam  foret  ad  placidnm  mors  mihi  blanda  tuura. 
Sed,  reor,  ore  taccs,  ideo  faciemque  recoiidis, 
ne  trepidem  sponsi  lumine  sponsa  mei.  m 

23.  Surrexit,  non  est  heic. 

He,  piffi  ite  nnrus,  neque  enim,  quem  quieritis  hie  e; 

Rapit  humi  domiims  mollia  clauatra  sute. 
Rnpit  et  ietliereas  abüt  rcdivivus  in  auraa. 

Ite,  piffi,  frustra  quteritis,  ite  domnm. 
B  Angele,  quid  miseras  tarn  tristi  voce  remittia? 

Angele,  die,  cliari  quo  pes  abivit  beri. 
Sed  bene:  si  vivit,  totum  peragrabimus  orbem; 

aat  dabit  inveutimi,  s\  ueget  ille,  polns. 

24.  Dies  dommica. 

Tbure  crepet  domina;  coelo  mens  plena  dici: 

emicat,  at  festo  lumine  lustrat  linmiun. 
Hundanis  aliie,  curis  vacet  illa  beatis 

ad^ne  sunm  rapiat  libera  sensa  Deum. 
&  Tu  prior  liimc  animum  divino  percute  tbyrso, 

It  manns  in  jussas  utraqne  juncta  precea. 
His  ea  lux  veniat,  lux  bis  ea  trauseat  actis. 

UffiC  pia  Sit,  reliquas  si  cupis  esse  bonas. 


l 


25.  Pcenitudo. 

0  pie  vas,  cruce  qui  niea  debita,  morte  luiatl, 

debita  prob!  alio  nnlla  luenda  modo, 
adspice,  me  stygins  male  denuo  creditor  nrget, 
nescio  cbeirographuni  quam  recitando  novum. 
5  Benno  aubacripsi,  prohl  nam  male  denno  vixi, 
qnotqno  modia  cecidi,  tot  loqaor  ipae  notis. 


893       1 


Yr  mihi,  tu  nisi  siB,  pie  mi,  pie,  subliiie  pactum, 
linea  quod  diriiuGt  sangaine  ducta  tao. 

26.  Excnbie  ad  seputchrum  dominj. 

Kxcate  startentein ,  iBtUargicn  turba,  vetemum 

il  ad  jussuni  sta,  quod  obitis,  opus. 
Pea  aec  ad  hoc  alius,  ncc  ad  hoc  tnaiius  advena  buBtnm 
proniat,  aut  genimie  fraus  necct  tdla  fidem. 
s  Stnlta,  quid  exanimi  tarn  sedula  prospicis  urn»? 
8i,  qnod  tomba  liabuit,  non  habet,  ito  vigil. 
^^Ngin?  Quid  vacuarii  ciugia  vigil  eusibua  mnbrani? 
Credere  te  corpus  vivere,  faota  probant. 

27.  Ascensio. 

ToLere,  nostra  salus,  patrioqoe  remittere  ceelo, 

cvolat  et  tecuin  noster  oTabit  amor. 
Jaiii,  Deus,  ffitemo  quam  inunere  dirigis  aroni, 
nunc  Cape,  diviiio  numine  pienus  liümo. 
i  Astra  super,  snpär  at(iiie  polos  et  quicquid  iu  alto  est, 
Victor,  amans  tibi  nos  quo  tuearis,  ovas. 

28.   Votum  pro  Volo. 
Recta  monea,  mens;  jnsta  mones,  ineoa  enthea;  vovi 

et  atatoi  magno  debitor  esse  Deo. 
Approbet  omnipotens  poudusque  precantibus  addat; 

nee  sibi  quod  placuit,  diapHcutsse  sioat. 
NuUa  supcrstitio,  simuktio  nnlla  aub  hoc  est, 
i      neacit  bypocriticos  optio  nostra  dolos. 
Fac  motiitum,  mea  mens,  totoque  avertere  mundo, 
quodque  tuo  debea  solvere,  solve  Deo. 

29.  Epitaphium  redemplori  meo. 

Snb  aerobe  qui  jacet  hat,  mora  nt  nioreretur,  obivit; 
ncc  tarnen  c  vita,  eum  moreretnr,  iit. 


4 


F:%M  EPIGRÄMMÄTÜM  I. 

Canssa  Decis  foit  hoic  diens  caussa  s&lutis, 
hac  nisi  non  poterat  vita  redire  necc 
G  Mnnde,  qmd  is  procnl  hiiic?  Lege  cominns  btud  el  ora; 
coDBtat  in  boc  vitani  te  jogulasse  tnani. 

Crede,  revivisces.  Et  tu,  inea  litera  perpes, 
die  potnisse  Denm  Bic  hominciiKine  mori. 

30.  Pater  peccavi. 

Et  quid  diffitear,  cam  frons  mea  plena  lotinatur, 

qnotqnc  quibusque  tibi  sim  reus,  almc,  niodis? 
Stigmata  sunt  scelemm ,  qaie  »ingula  fecimUB.  Ustom 

his  autmam  finjstra  diuiinulflndo  tegain. 
t  Intima  scrutaris,  ncque  telatet  ubditus  error. 

Omne  tibi  patnlum  cOrdis  abyssos  habet. 
Ah  paterl  ah  pater!  ah!  peccaTi  mnltus  Pt  atvox 

ah  pater!  ob  geiiituin  paroe  beui([ne  tunml 

31.  De  profundis  clamaTi. 

Mersns  ab  instabil!  saperobmor  undiqne  coeno, 

luhrica  EoUicitum  fallit  areua  pedem. 
Jamque  bibit  sabulam  faux  suspirontis  hinlca, 

e  vasto  surgnut  gurgite  thar»  pTecom. 
ft  Nalla  manus  bomiDis,  genii  manus  est  propc  unlla, 

audit  et  obtasam  nemo  lorynfps  opus. 
Ob  cadit  officio,  nieus  Yociferatur  et  iostat. 

Quam  beat  iii  vigilis  clamor  hie  aure  Dei! 


l 


33.  Miserere. 

Certiua  iiiteritn  nihil  est,  nibil  seqnius  in  me, 

in  me  cum  toto  Bit  nihil,  unde  beer. 
Unde  beer,  nihil  est;  satis  est,  quo  damner,  abnnde! 

Et  bona  qnip  mihi  sunt,  sunt  mala  tota  Deo. 
E  0  Dens,  o  aciera  deflecte  henigniter  istam! 

Sit  potior  tenebris  lax  tua,  magne,  mels, 
0  Dens,  o  miseri  misererc  misertor  et  in  me 

moz  nihil,  nt  damner,  sed  beer,  omne  cadet. 


» 


33.   Eucharistia. 

Ite  me«  Cliariteä  volacremque  per  acris  auram 

hffic  mea  Gidereo  sistite  vota  Deo. 
Et  natum  placata  patris,  qnos  spiritos  ainbos 

nnas  inexposita  sab  dcitate  fovet. 
5  Bidte:  Te  noster  colit  ille  coletque  perennis, 

ille,  trias,  epuli  pars  Lodierna  tui. 
loterea  mea  mens  Uqnidaa  comea  ibit  in  aoras, 

ipsa  Charis  Cbarisiu  coiisociata  sais. 

34.  Parce  mihi,  domine. 

Flecto  genu,  decnsso  nianus,  iniserandas  et  excors, 

bcret  et  in  fixa  vtütiis  amarus  humo, 
dnm  cadit  nndautnm  lacr^'niabilis  imber  aqnamm 

et  salit  ad  pnbnm  cordis  tiiulca  larynx. 
»  Ab!  adeo  miserum  Iqb  me  facit  ira,  creator. 

qnam  memit  vitiis  vita  scelesta  sais. 
Parce  mibi,  mi,  parce,  precor,  nam  parcere  justnm  est, 

sive  mei  memor  es,  maxinie,  3ive  tni. 

35.  Misericordias  (iias. 

Nallus  eram;  tnns  es  niliilo  nie  serrao  creavjt. 

Parvos  eram;  crevi  sedalitate  tua. 
Stultns  eram ;  lua  me  forniavit  ad  optima  cnra. 

PraTOs  eram;  norma;  me  inonuere  tnie. 
3  Mortis  eram;  viUe  quo  redderer,  ipse  peristi, 

et  nisi  ta  üieras,  jam  Stygis  bospes  eram. 
Tot  loa,  tot  boua,  tot  pia  jagiter  aoxero  facta. 

Si  mibi  quot  bene  sant  facta,  tot  ora  sient! 

36.  Ad  lapidem  in  sepnichro  salvatoris. 
Dare,  sed  Uebrieis  lapls  undique  mollior  cxtis, 

die,  tamnlo  qua  te  seposoere  manus? 
Nulla  resignavit  ceram  vis  fransve  sepulcbrum, 

te  cingant  vigiles  nocte  dieque  viri. 


296  EPIGRAMMATUM  L 

s  Sed  tarnen  a  foribos  juum  wemo^m  es  mnm^ 
et,  quam  debaeras  daadere,  pandii  fanüpi. 
0 !  qnia  tarn  mimm  tacet  ant  n^gat  omtm  apeDa, 
OS  fieres,  totmn  qnod  bibat  anre 


37.  Cradfizo  mori  iii60« 

0  mea  lux,  quid  in  hac  te  conspioor  arbore  pensnni? 

0  mea  spes,  huc  te  qo»  posoere  manu? 
Cerno  pedes  fossos,  video  latus  ense  peremptnm, 

iutueor  capitis  spinca  serta  sacri. 

5  Tende  manus,  amor,  atque  veni.  Sed  o!  beret  ad  unoos 

veraque.  Vffi  anim« ,  te  lacrymante,  mese! 
0  mea  lux,  mea  spes,  mea  vita,  quis  es,  qois  et  es  non? 
Nam  mihi  quo  fias  omnia,  moia  qkoqne  fis. 

38.  Michaelis  ardiangeH  pssan  triomphalia. 

Snrge  tuo,  pole,  surge  duci,  prosternere,  terra, 

et  date  confusis  carmina  justa  tonis. 
Didte:  lo!  salve,  vetcris  pie  victor  byense, 

quem  per  ovant  hodie  sidera,  quem  per  bumus. 

6  Gaudia,  Iffititi«,  risus  festseque  obere», 

nectite  plaudentes  circumagendo  manus. 
Magne,  triumpliantum  meriti  cape  Carmen  honoris, 
utque  tibi  comites  nos  coovemus,  oya. 

39.  Venite  ad  me  omnes.  Mat  XI. 

Omnibus  ex  illis,  ad  te  quos  ire  volebas, 

unus  ego  quoque  sum,  qui  tibi,  Cbriste,  venit. 
Non  mo  rejicies,  quum  blande  vocaveris  omnes. 

Fac,  rcferam,  quam  das  omnibus  unus  opem. 
ft  Eu!  magis  hoc  propere,  quo  me  magis  nrit  hie  angor, 

quo  magis  ut  veniam,  concitus,  ipse  vocas. 
Caussa,  quod  accurram,  quod  conquerar,  est  tua,  Cbriste; 

quod  rcficis,  quia  sum  langnidua^  illa  mea  est. 

40.  Nonne  decem  mnndi  facti  sunt? 

Sed  male  sunt  mundi;  solo  nam  corpore  prsestant, 
mens  scabie  veteri  rancet  oletque  nova. 


H^                                     C(ELI. 

^ 

H               Ibiüs  ingrati,  veeternon  tbit  iaultus                                              1 

*                     error,  ab  interna  qui  male  labe  flnit.                                             J 

3  Vivitis  liinc  melius,  pejus  quo  morte  cadatis.                                    ■ 

Nam  trahit  lioc  secum  mors  (juoque  vestra  malura.                      M 

Mgn  salas,  misernm  vita  quce  corpus  oberras,                      ^^^| 

morbo  Valens,  animum  qute  ^ine  morte  necaa.                     ^^^^| 

■  ■                           41.  Noveui  autem  ubi? 

^B                    Bcis,  nbi  deliteaiit  dispercantque  loci. 

H                Sed  simnlos  yel  tantumque  ncfas  ucscire  videri 

H                     vis,  0  iiigratam  ianguide  ccnsor  limtium. 

■               i  Quam  sedet  sA  solem,  qui  sie  latet!  Ergo,  redemtor, 

sis  bonus  et  nuniero  ter  tria  deme  tuo. 

Vah,  quid  hoc  est  sceleris?  Toti  Deus  insidet  orW, 

de  proprio  decimas  vix  capit  atque  suo.                               ^^_ 

42.  Paracleto  meo.                              ^^M 

SuBCipe  me,  Irepidi  solamen  et  ara  clientis,                             ^^^ 

qui  timet  ex  merito  jndicis  ora  suo.                                              1 

Kloquor,  ipsa  matam  mca  so  tibi  caussa  fatetur.     .                           1 

Nam  bona  si  fuerat,  quid  tibi  dnms  eram?         .'*                         1 

5  Dicqne  Deo:  Putat  ille  reum  se  mortis  et  orci,          ,.                       1 

aed  patercs,  (ratcr,  filius,  obses  ego.                   "            M 

^^.  QcjTis  absolvai-,  neque  euiai  patietur  iudex,                          ^j^^^l 
^^ ^  nt  cadat,  agnatum  quem  vocat  ipse  suuin.                          ^^^| 

43.   Cor  mundum  crea  in  me,  Deus.                ^^H 

Quod  increaras  carueum  mihi  primo,                                     ^^^^| 

_                      cor  ferreum  factum  riget.                                                   ^^^| 

H                Resistit,  obstet,  si  quid  enthenm  conor.                                  ^^H 

B                    afflatus  auriB  vi  tute.                                                           ^^H 

' '             h  Quin  pestilentein  eic  rubiginem  traxit,                                     ^^^| 

ut  taro  putrescat,  quam  grave  est.                                      ^^^H 

Creator,  heusi  camemque  reddc  pro  ferro                              ^^^| 

Uoremque  vivum  pro  situ.                                                   ^^^| 

^^^1 

298  EPI6RAMMATÜM  I. 

44.  Jnbiliis  ascendenti  Jesu  Christo. 

Scande  tuos,  homo-dive,  polos  et  ovanta  volata 

ultima  sublimem  te  super  astra  loca. 
Excitat  attonitnm  damor  longissimus  orbem, 

ille  quidem,  geniis  qui  sonat  inde  tuis; 

5  inde  triumphatis  qui  frendct  ab  hostibus  ille, 

dum  rudit  in  proprio  carcere  carcer  hians. 
Nunc  sceptrum  bscesque  pater  tibi  tradit  in  omne, 
subsit  ut  imperio  terra  redempta  tuo. 

45.  F.  nativitatis  Christi  MDCXXXII. 

Ille  sub  agresti  recubans  puer  aureus  ulva, 
nnmen  in  eziguo  corpore  grande  fovet 

Gernis,  ut  imbellis  trepidat  vaga  dextra  pusilli, 
illa  sed  boc  magnum  dextera  versat  opus. 

6  Ut  teuer  argutis  resonet  vagitibus,  audis, 

detonuit  leges  os  hoc,  apella,  tuas. 
Quicquid  id  est,  parvum  quod  in  hoc  audisque  videsque, 
in  puero  panrum,  quam  sua  forma,  nihiL 

46.  Votum  ad  almum  spiritom  MDCXXXIIL 

1633.   Augnst. 

Sancte  Dens,  veri  spirabile  numen  amoris, 

08  patris  et  nati  lingua  diserta  sui; 
cor  patet  hoc,  cor  hoc,  eccel  patet,  venerabilis,  intra, 
hospes,  in  hospitium,  quod  facis  ipse,  taum. 
5  Omne  tibi  vacat,  omne  meum,  sacer  igniB,  ut  mra»; 
flamma  fit  a  flamma,  sim  maneamque  tua. 
Ut  flagrem,  prior  ipse  flagnti  prior  ipsemet  nre. 
Te  sine  mortifemm  hob  srnnua  igne  gdu. 

SaUtü. 

47.  Ad  enndom  aliud. 

1688.  Angiut. 

Exere  yim,  Bis  atque  mihi,  quod  es  omnibus  segris, 
cum  patre,  cum  nato,  par  Dens  ipse  Deo. 

Et  precor  et  voveo  meliorem  vivere  vitam; 
tu  prece,  tu  voto  sis  mea  lingua  meo. 


I 


5  et  «elis  mea  verba  refer;  Deua,  uro,  Deorum 
eveniat  Eupplex  quod  rngat  iste,  bonum. 
Actor  o!  0  testisl  judex  o!  o  atqne  patroiie, 
canssa  patrocinio  stat  mea  tola  tuo. 

48,  Ad  Deutn  0.  M.  Heam. 

103.1.  Anfjiiat. 
Qui  mirabilibus ,  mirabilis  ipscmet,  nuris 

hoc  iter  ad  mirum  me,  Deus,  ire  jubes, 
spotile  sequnttiras  venkiis  indulgco  plontas 
atqne  gradu  cupio  non  rcnnente  sequi, 
s  Diic,  pnter,  et  varii«  peregriiiiim  iirotege  Wrris, 
et  tandem  solita  pro  bonitate  reduc. 
Sic  tibi,  qnod  l^nto  poscis  pro  muneif!  munus, 
mirando,  simili  carmine  gratas  ero, 

Tangermnndie  nd  Albim  MDCXXXUI.  M.  . 

49.  Calend«  JanuDrii  MDCXXXIV. 

Christ«,  decos  rerum,  aine  tempore,  temporis  autor, 

exordium  veteria  principiuraque  LO\i, 
sis  velat  elapsi,  venientis  et  arbiter  anni; 

serviet  ad  nutniii ,  quod  dabis  omne  tunm. 
i  Gaudeat  ad  placidam  mundus  tranquiUior  auram 

adveniensque  malo  tit  fugieiite  tiouuin. 
Eripe  nos  iiobis.  Tibi  nos,  te  reddito  aobis. 

Nulla  salus  aberit,  tn  modo  iioster  eris. 

50.  Super  prima  Pentecostes. 


Qnis  celer  ottonitas  cito  tarn  Notus  impulit  tedes? 

Qute  per  apnstolii'^ii  dammea  Lingua  canitV 
Ille  replet  vacaum  ctelesti  murmuro  tectum,  * 

illa  pares  unguis  lingua  dat  csac  nuvis. 
b  Spiritna  est  hoc  ntrnmque  Dei ,  Dens  ipse  perennli, 
bic  sonat.  htc  inirffi  flagrat  in  igne  facia, 
Sum  vacuus,  me,  sancte,  reple,  te  flamiiie,  vente, 
801)1  nidis,  ah  liiiguam  dux  rege  lingua  meam. 

MDCXXXV. 


EPIGEAMÄiTUM  I. 

51.  Ferüs  utaliliis  MDCXXXV. 

1635.    [^rccmber. 

Disotte  laDKnentem,  mem  esperrecu,  TeternBm; 

exoritnr  medio  lomine  plena  dies, 
nie  mihi  Dens  tsi,  teoeriB  qni  nfpt  in  ilnit, 

ille  puelltfis  Earcina  grata  manos. 
f  i,  bige,  corre,  vols,  redncis  jabar  excipe  soUs, 

i,  fer  et  has  adole  non  iias  ttiare  rosas 
et  ulTe,  die,  cfaan  dies  materqoe  diei, 

>)iieis  sine  rebas  emt  nox  nigra  plena  dies! 

52.  Oratio  pro  incolumilate. 

Nemo  mei  curam  gerit  lue  et  nemo  meomm, 

to  tiisi  sis  vüx  custos  et  alpha  mcs. 
Sis  bonus  et  heilem  pra^be  singnltibus  aurem, 
pondns  et  assiduis  fletibos  adde  suum. 
&  Te  dace  stnn  peregre,  dnce  te,  i)ftter  alnie,  redibo, 
omne  metun  natn  statqoe  caditque  too. 
Jam  iiovua  incipio  tuos  esse  et  solrere  totnm. 
Me  tibi  da  Deus,  boc  posse  plac«re  modo. 

In  Tartaria  post  factam  absolntiooem. 

53.  Revalesccntis  a  preecipiü  el  gravi  morbo,  in  itinere 
Persico. 


Priina  tibi  grates  fauaü  ferat  hora  diei, 

conditor,  ansilü  pro  pietate  tui;  ^^ 

altera  thure  crepet  pro  prosperirat«  fiitnra;     t  V^  ■ 
ut  rcdcam ,  iirecibus  tertia  plena  vacet; 
t  qnarU  vocet  lietos  ad  amicu  Tocabnla  cives ; 
qnintft  sit  upposita  sextaqoe  Iota  dapis; 
qnod  snperest  lucis,  salibus  consninere  (as  Bit, 
nostraijne  si  ptacet  boc,  pars  bona  noctis  erit. 

AdSodalea. 


&4.  Feslo  angelonun  MDCXXXVII.  Isfahanie  Peraarum. 

1637.  Novemliei'  I. 
Officiosa  cohors,  iincc  Etas  vigil  ante  tonantetn, 

prompta  ministeriis  nocte  dieqne  tuis, 

lande  tibi  tuerita  vocales  paugimns  bymnos, 

devotoE  stndii  pro  pietate  toi. 

i  Mille  per  iosidias,  per  mille  pericola  nostmin 

dncis  itcr,  toto  nos  comitando  pede. 

Sis  bona,  sis  porro  rednd  dnx  prievia  Cimbro, 

qai ,  nisi  tu  faeris,  iion  reditu'us  erit. 

55.  Nalalibus  domini  MDCXXXVII. 

1537,   Deccmbcr  26. 
Mascure,  siiunsa  salus  optanti  nasccro  mundo, 

0  desiderinm  cordoliunKjue  piis!  ^ 

Tu  patrio  miseros  olim  hob  reddis  olympo 
restttuesqae  vctuE,  quod  tulit  hydra,  decus. 
5  Este  leven  animi»,  jamjam  penetrabile  c<elum  est. 
Dux,  via,  porta,  vigil,  janua,  clavis  adeat. 
0  sacer,  o  saavis,  nihil  et  nisi  nobile,  Jesu, 
quam  mihi  cunctus  eris,  si  mihi  Jesns  erisl 


fc 


^  56.   Deo  Deorum. 

IR3B.    Mai. 

nie  sab  arsuris  iteratua  anhelitns  extis, 

ille,  caleu9  nsti  pectoiig  ille  tremor, 
guttnris  ille  pavor  suspecto  inisans  oljinpo, 

indicinm  nostra  de  pietate  ferat, 
i  dum  per  inansnetas  sacris  nostratibus  aras 

iinus  et  obBcuris  Btamns  ad  ora  diis. 
Sit,  licet,  externos  cogauiur  ponei-e  vnltus, 

non  potent  fictos  cor  simulare  deos. 

57.  Christo  resurgenti. 

Sparte  Caput  violis  et  ovali  cingere  lauru 
raptaque  victrid  concute  Signa  mann, 


Inter  barbaroi. 


»2  EPIGRAiaCATUM  L 

GhriBte  rednz,  rediTive  Dens,  victm j^erenniai 
et  pede  calcatum  com  nece  tonde  Siegern. 
6  Seria  salvato  consurgnnt  gaadia  mundo, 
efficit  «ternoe  miiciiB  ille  dies. 

Si  vivis,  quo,  Christe,  modo  non  ^vere  poBsim? 
Quomodo,  si  snrgis,  Ghrhptei  Jaeere  qneo? 

58.  Super  culta  barbaronuii. 

Absit,  nt  ad  vestras  veaiam  non  entheos  aras; 

sie  poteram  magni  nnminis  esse  r^is. 
Non  adeo  gens  crada  snmns  secnraqne  codi; 

nos  tarnen  a  vestris  cogitis  ire  saeiis. 
&  Vana  tnis  prohibeto,  licet,  nos  Bnssia,  templis: 

Christe,  modo  coelo  ne  prohibeto  too. 

ff 

50.  Charismata  almi  Spiritus  in  itinere  per  barbaros 

MDCXXXIIX.  M.  Majo. 

Muneris  hoc  est  omne  toi,  spirabile  nomen, 

nos  qood  in  hostili  sie  eomitaris  hnmo. 
Jnrat  in  ezddiam  passim  gens  barbara  nostrom, 

für  S^tha,  sol  rabidos,  tnix  via,  plena  fiunes. 
6  Snf&cis  has  aiümis,  has  das  in  corpora  vires, 

hactenns  nt  taMvn  snstineamns  onus. 
Porro  jttväi  vlrtatis  obex,  defensio  vito. 

^Sgn  valent  per  te,  te  sine  firma  cadunt. 

]0.  Pentecoste  anni  MDCXXXIIX.  In  itinere  Dagostanensi 

ad  Coisam. 

1688.  Mai  18. 

In  nobis  sator  ipse  toi,  mondissime,  cultos, 

0  jnbar  ardoris,  lumen  o  ipse  toi, 
fessa  viis,  enecta  ftme«  oonfosa  pavore 

et  vel  snpplicüs  jam  miseranda  suis 
5  tnrba,  tnos  damor  ante  pedes  snper  arida  füsi 

et  gemimus  coeliun  snspiciendo  taom. 

'\  Tittt  Dr. 


Duo,  Gacer,  et  quie  jam  fessia  v 
cernis,  in  elogio  sunt  moritura  tuo, 

6t.  Januarius  anni  MOCXXXIX. 

Jane,  duplex  gemina  qui  tempua  fronte  tueri 

diceris,  undcuis  patribus  nne  prior, 
Claude  vetus,  reclude  iiovum  dux  clariger  tevuiii, 

cum  similjque  novum  tempore  pande  decus. 
.    i  Lenia  felici  concurrant  sidera  c(e1o, 

letheream  melior  sentiat  orbis  openi. 
Follor,  an  optatos  priedicanl  sidera  risus 

festaqoe  de  fausta  dote  c^chianet  humns? 

62.  Pentecoste  anni  MDCXXXIX. 

Ifi39.    Apri!  14. 

Excute  te  totosijue  tuis  peuetralibus  amaes 

ingere,  mens,  lacrymia  qtios  t'acis  ipsa  tuis. 
HoEpes  adest,  mens,  liospes  adest,  heosl  limina  putsat. 

Fände  fores  cita,  mens,  i,  Inge,  curre,  vola. 
&  Sterne  toros  violis  et  odora  iiube  reiiide. 

Sic  tnuB  introeat,  qni  stat,  ut  intret,  tierus. 
Quod  si  tota  tibi  penitns  permiseris  illum, 

die:  Pie,  doncc  eam  te  eomiterque,  mane. 

63.   Xn.  Junü,  dies  Poenitentialis  et  RogationuiDf  per  um- 
veraas  ditiones  Suecicas. 


Hos  tibi  contrit«  ruptos  e  pectore  luctus 

mittimus,  has  laceras  niente  gomente  preccs, 
0  pater,  o  Uli,  saccr  o  noe  spirituR,  audi, 

ut  propera  miseris  auxilieris  opc. 
B  Ac  qnamvis,  dum  flemus  adhnc,  peccare  sciamuB, 

nam  Bcelos  est,  liomo  quod  cogitat  et  quod  agit, 
attamen,  alme,  tua  nostros  tege  luce  reatus, 

quippe  malom  nihil  est  pro  bonltate  tua. 


304 


EPIGSAMUATUM  I.   (XELI. 


In  hone  librum  pertinent  qaoqae  seqaentia  Epigranmata, 

qaiB  in  anücoram  manibns  sonL 

1.  Pascha  anni  MDGXXXVU.  Ardebil«  Penarim. 

2.  Festumin.  Regnm,  Sab»  Penamm  odebratom  MDCXXXnX. 

3.  Pascha  anni  MDCXXXVlll.  in  Media. 

4.  Super  flnmina  Babjlonis. 
6.  Confitebor  tibi. 

6.  Sjmaxis. 

7.  BegiosUle. 

8.  Pharisffiiis,  PnbUcaniuu 

9.  Probate  Spiritus. 

10.  In  silentio  et  spe  fortitado  mea. 

11.  Integritas  et  rectom  costodiant  me. 

12.  0  temporal  o  mores! 


EPIGEAMMATUM 

ÜBER  U, 

SIVK 

S  I  D  £  K  Ä. 


Ampliasimo  Uagnteqne  Aactoritatis  Viro  Bernhardo  Torbecio, 

Senatorii  Ordinis  Et  Secretario  Urbico  Bono  Publico  Nato 

Fratenti  Affectns  Publice  Testandi  Caussa  Adscribo 

Paolu  Fleoiingiu. 


306  EPIGRAMMATA  U. 


S  I  D  E  R  A. 

1.  R.  P.  Ambrosio  de  Angelis  ord.  Erem.  D.  AogastinL 
In  Georgia,  qui  ScbamacbisB  ad  nos  üiTisebaL 

1637.  M&n. 

Certa  Georgiacsß,  pie  mi,  conyenio  teme, 
quam  per  et  Albamis  credit  et  orat  Iber, 
rem  üads,  Armenum  dezter  qnod  schisma  refdlis 
atqae  Biarbedos  det^^is  ore  dolos, 
ft  Inde  Mahmneticiun,  grayls  ore,  refringis  halysmom 
Christiadumque  reples  ethnica  fana  Deo. 
Tot  tibi  pagani  coelnm  debere  &tentiir; 
ipse  tibi  coelam  debet  Joya  sunm. 

SchamacMffl  in  Media.  Ao.  37. 

2.  Effigies  Mari»  Magdalena  Plorantis  apad  Aagastinianos, 

in  regia  Isfahana. 

1637.   AugOBt  29. 

Diffloit  effasis  sensim  dum  Magdalis  undis, 

indoit  et  liqoidas  uvida  corpus  aquas, 
sicque  recens  mare  stat,  sna  qnod  £acit  anra  yerendum, 

qa8B  forit  a  gemitu  mota  fluenüs  her«. 
ft  nicet  apparet  cracifizus  ab  «there  Christus 

et  micat  insoliüs  axis  uterque  strüs. 
Este  mihi  comites,  socii,  Mari»qne  natanti: 

tam  procnl  orcus  abest,  quam  prope  portus  adest. 

3.  S.  Katharin»  sepultnra  in  eodem  templo  elegantissimo. 

Quam  super  aspersum  milleno  flore  cadurcum 
bajulat  angelicus  celsa  sub  astra  chorus, 

^  6  fMßA  Dt. 


SIDERA.  307 

non  alia  meniit  sepeliri  Candida  pompa, 

non  alio  fnit  bnc  digna  ministerio. 

fi  MoBcnla  perpessos  nunc  despice  virgo  dolores 

camificemqae  Bota  tnta  relinqne  cnicL 

Tita  tibi  peperit  mOlenas  nnica  mortes, 

miUenas  Titas  mors  parit  nna  ÜU. 

l.  CoDTiTiom  apad  eoadem  Patres  religlosog  Lnsitanos, 
XXIX.  Aa^ati  MDCXXXVII. 

^t  prior  fethereas  orans  LndoTicoa  ad  aras 

et  &cit  boepitibns  nnmina  blanda  suis. 
Explicat  interea  firatmm  manns  hospita  nappas, 

moz  sedet  ad  podtaa  plarimnB  ordo  dapes, 
»  dnmqne  legont  Tariam  Gererem  Bacchumqne  salatant, 

adspergBDt  saliboB  prandia  sancta  püa. 
Uortales  epole,  Celestes  jnre  vocandee, 

qiue  BStnrant  animam,  dam  bene  corpns  alaut. 

6.  IniBgo  Dir.  Ang:Dstiiii  ibidem. 

Sancte  aenex,  venerande  pater,  cai  patet  olfmpos, 

pro  misera  qnotieB  pleba  precaris  opem  I 
Lans  tna  per  magnom  viget  ezcelsissima  mondam, 

ipse  tna  loquitor  de  pietate  polas. 
»  Tita  dedit  ctelom  mnltis  tna,  ploribos  at  mors, 

dam  tuus  ad  nonnam  nos  beat  ordo  tnam. 
Monica,  sis  tanto  foelix  saper  ethere  parta, 

pignora,  sed  ccelebs,  tot  generaute  polo. 

R.  F.  Lndovico  de  Bono  SncoesBD,  8.  ord.  Fr.  Erem!- 
tamm  D.  ADg:D9Üni  Priori. 

Lndo  Tices,  LodoTicos  alt  patriaqne  profectns 
Dil  mare,  oil  terniB,  nil  fera  dmcta  timet. 

Ergo  procul  Maorom  venit,  nt  beet  acer  ISonm, 
a  Tartessiaco  progrediendo  Lobo. 


106  EPIGBAMILLTDM  n. 

• 

6  Et  venit,  nt  beet,  et  vero  r^et  ethofam  Chiiito 
corda,  nee  nlteriiis,  qaod  magii  oyM,  taabtt 
Lüde  Tices,  Lado?ioe,  dia.  Placet  ondne  ummi; 
nam  tibi  mooessas  antor  es  ipee  booL 

7.  R.  P.  Josepho  de  Rosario,  Cjfasdeiii  ordinui. 

Öre  gravis,  pietate  sacer,  bonus  arte,  nee  ollo, 

sive  velis  animos  eloquiiimye  minor, 
nil  negligis,  pandas  popolis  nt  aventibns  axem, 

qoi  coennt  densis  te  Todtante  gloMs. 

5  Utqne  magis  moyeas,  oe  indofs  flhid  el  illid, 

barbariceqne  loquens  barbara  eordft  IraUs. 
Si,  Josephe,  tds  meritils  oqnaUa  poseis, 
posce  aninitt  codoni,  posce,  Joseplie,  DettL 

8.  R.  P.  Vincentio  de  Bono  Saccesra,  ejittdem  ordinis. 

Missns  ab  Hesperüs  Vincens  Orientis  in  oras, 
monstret  ut  extremis  gentibas  astra,  fenit 

Conveniont  populi,  pladdasqne  benigniter  aores 
dam  prsßbent,  supera  sie  sahiantur  ope. 

6  Quid  pietatis  amor,  fidei  quid  zelos  et  ardor 

dogmatis  in  sanctis  non  potoere  viris? 

Vicit ,  jo  1  vidt  Vincentios !  Addite  lanrom, 

quam  capit  a  solo  prsemia  dante  Deo. 

9.  R.  P.  Philippo  de  Rosario,  fluidem  ordinui. 

Sanctos  es;  hinc  bseres  fueris  mox  certos  oljmpi. 

Fitras  es;  hiie  Aento  te  pivs  oaads  «mat 
Doctos  es;  «tberias  dextre  sie  djgeris  artes. 

Blandos  es;  hinc  pladde  oorda  profana  moves. 
6  Panper  es;  et  tarnen  es  sie  dirite  ditior  «mni. 

Paryns  es;  at  magni  grandis  in  ante  Bei. 
Omnis  es,  esse  tds  debes  qni  Candidas  istris; 

astra  qnod  hinc  toa  sint,  nemo,  PUIippe,  negat. 

6,  7  PUeeat  Djr.        9.  7  tui  Dr. 


10.  R.  F.  Petro  de  Saoctifl,  ^asdem  ordluifl. 

Digntu  es  elogio,  Dwmores  qood  dDC«t  in  annOB, 

vir  pie,  vir  pnrffi  ümpUdUtii  muuib. 
Kam  qnod  liic  eloqtiio ,  spede  ta  lenis  in  iata 

offlcii,  nt  TcruB  Hunu  idwet  hemm, 
s  Non  opus  wt  dieto,  beto  mioet  enthena  ardor. 

Pins  pine  ezemplo ,  quam  grayis  ore  movet. 
Sed  ta,  dnm  Titam  sanctis  sermonilraB  eqoas, 

amUganm,  moreas  qua  nuigis  arte,  fiicifl. 

11.  Ad  eosdem  patres  qninqne  nnmwo. 

Qoinqoe  David  lapldes  jadebat  in  ora  Gigantis: 

qninqne  libris  Uoses  Jos  habet  onine  Dei : 
miHia  qninqne  Dens  satnravit  qninqne  placentifl: 

qninqne  redemptorig  Tnlnera  corpus  habet: 
i  qninqne  decens  Initnun,  totidem  itat  ol^mpiM  annii: 

qninqne  Ui  in  dnplld  fers,  Uoae,  verba  petra. 
Qninqne  patres  nnia  habitatia  in  edibna,  o  Tos 

Bidera  qnintnplid  pnwperltate  beenti 

12.  Landes  D.  AognstiDl. 

Orandis  Afer,  patri»  «Bio  fax  plena  Tagastn, 

nee  minns  Hippon»  lox  radiosa  tne ; 
umqne  Murnnhanm  pede  Tindice  conteris  astui 

sduemaqne  Bonati  Pel&giiqne  ne&s ; 
B  cnlmen  es  et  iidei  perfectio  tota  beantis; 

nee  qnid  in  hos  dneres,  tniz  Trasemnnde,  potes. 
Lang  tna  eit  mea  vis,  qna  salver,  o  antor,  o  InBons, 

0  pia  Kalvandie  lex  et  amnssia  hnmi  1 

13.  Sibyllie  in  eodem  monasterio. 

Vatidicffi  spedes ,  anirnns  qnibns  inddei  angnr 

atqne  tnment  ipso  pecton  plena  Deo, 
didte  paganis,  atheia  hoc  didte  Atanria, 

qnod  popnlOB  doctUt  qneelibet  ante  snoa. 


310  EPIGRAIOIATUM  IL 


I,  noe  ledimat  qood  opus,  que  Tiigo,  qois  infim, 
didte  daamando  thema  salnbre  gregL 
•  Codfistes  animiB,  moltis  tos  praftiii  oMm, 
▼estra  sed  hie  spedes  ploribiiB  iDa,  reor. 

14.  R  P.  Blasio  de  Nantes ,  Gapncmo,  in  Penia  lEissio- 

nario,  a  febre  convaleacentL 

Sorge,  pater,  moestmnqiie  diu  jam  descre  lectoin, 

qoi  tibi  &tali  febre  molestiis  erat 
Clande  tomm  foribns,  masemn  pande  rednsnm 

Enseblamqne  nova  flecte  salitte  toam. 
6  Ne  dubites,  ?itam  post  vt  tibi  sidera  firment, 

qoi  jam  prssenti  te  rapnere  ned. 

15.  R.  P.  Valentino  Capucino,  Hissionario,  in  Persda 

febre  decumbentL 

Fugerat  a  sancto  febris  emaciata  Blaseo, 

nee  levis  invalidam  moverat  ira  deam. 
Abna  salos  illam  langaentis  abegerat  extis. 

Ergo  firemens  tota  dum  capit  sede  fagam, 
6  forte  Valentinnm  cemens  fera  corripit  ultrix. 

Hie  jacet  et  ssv»  jam  crepat  igne  de». 
Victa  semel,  cladem  quid  amas,  dea  stulta,  seeandam? 

Ipse  Yalentinus  mox  tibi  Victor  erit 

16.  Melchior!  a  Regibus  R.  P.  Carmelit»  discalceäto  in 

Persia. 

Melior;  mel  ori. 

1637.   October. 

Mellificffi  volncres,  roseus  qoas  nutrit  nymcttus, 

en  vocat  indigenas  floridus  Hybla  soas. 
Quid  vaga  per  nimias  grex  ire  volatilis  herbas 

indeque  fatales  tarn  juvat  esse  dapes? 
6  Parcite  sudori,  propius  cibus  iste  paratur, 

quem  labor  «thereee  conficit  artis  ibi. 

16.  6  artas  Dr. 


.  Os  hoc,  hoc  Ol  Clariam  vestro  mel  imi^et  ori, 
praferat  unbrosita  Juno  qood  ipsa  Btua. 

Ad  A^cnlu. 

&)  hoDC  libnim  perüaenl  qnoqoe  seqaeiitia  Epi^rammat« 
qDB  in  amiconuu  manibns  sunt 

1.  B.  P.  Joanni  de  Hesqnita  S.  ord.  Fr.  Eremit  D.  P£r.  Aug. 
in  OrieDtali  Goa  Provinciali. 

2.  S.  Teresie  Carmelitanun  diBcalceatonun  Patrone,  ciyiis  feati- 
Titas  5.  Oct.  HDCXZXVII  in  IsEiluui  celebrabatur. 

3.  B.  P.  Balthasari  a  S.  Maria,  Cannel.  diacalc. 

4.  B.  P.  Dionysio  &  Corona  Spinea,  Carm.  diso. 
&.  B.  P.  Hnberto  a  S.  Carolo  ^nsdem  ordinis. 

6.  B.  F.  Dinue  a  Crace  Qjiudem  ordinis. 

7.  Consecratio  noTi  temidi  Carmelitamm  in  Ishhan  HDCXXXTU. 

8.  8«ries  regom  Pereicoinin  apttd  Patres  Capudnos  in  Is&üian. 

9.  B.  P.  Hermanni  Hugonis  Difina  Poesis. 

10.  Capucinomm  In  IsEahan  et  Bagadad  religloso  (vdini  Gall. 

1 1.  Carmelitaram  religioBO  coUegio  in  Schiras  et  Balaan. 


9» 


EPIGRAMMATUM 


LIBER  in, 


SITE 


C  0  R  C  U  l  A. 


Reverendo  Et  Venerabili  Patri  M.  Erico  Van  de  Becio 

Ecdesiasto  Apad  Reraliensea  Primario  Devotissfano  Capiti 

Ex  Bona  Voluntate  H»c  Corcala  Mea  dedico 

Paolus  Flemingns.  Germanus. 


314  EPI6BAMMATUM  IIL 


CORCÜIA. 

1.  Poesis  Jani  Stephan!  Verbesii,  ApoUinis  PhcBbi. 

1680—1881. 

Qois  müii  nectarese  sapor  ondat  in  ore  saliysB? 

Qnod  mihi  sidereum  tinnit  in  anre  melos? 
Dolcor  0,  0  veneres,  quid  gosto,  quid  audio  coeli? 

Ambo,  qnod  obstupeant,  os  et,  et  anris  habent 
6  Jam  sdo.    Yerbesio  pulsom  salit  indice  plectnmu 

Hinc  hie  in  ore  iepor,  hinc  hoc  in  anre  decos. 
Nil  melius,  snperi,  satins  nihü  ilicet  optem: 

OS  ego  sim  totos,  totns  et  aoris  ego. 

2.  Ods  yemacul«  dedicatoriam  in  nnptiis  IL  Sam. 

Steuer!,  Sil. 

1681. 

Qnod  mea  me  pietas,  tua  qnod  sors  Candida  poscit 

et  tibi  sollicitns  scribere  snadet  amor, 
accipe  Tentonico  Stridens  de  fönte  meUsma, 

non  tamen  Opitia  fasile  Carmen  aqua. 
6  Hoc  dabit  Arctoi  popnlaris  vena  Maronis, 

quem  tua  fatali  Bresla  favore  tenet. 
Sunt  bona,  quse  mala  sunt,  sunt  plurima,  pauca,  foventi. 

Plura  negat  tempus,  nee  meliora  sinit. 

3.   Agneti  Schoenburgi»  Baron! ,  dominae  me«. 

1631. 

Certa  CamoBuarum,  quse  nil  aliunde  rogando, 

et  cor  et  os  et  opes  sufficis  ipsa  tibi. 
Si  noYUS  antiquum  qms  agat  Paris  arbiter  actum 

tuque  deabus  eras,  o  dea,  juncta  tribus, 


COBCÜI-A.  3 

5  diBpereaiD,  primn  ferrea  nisi  landis  honorem, 
Juno  geniis,  meutern  PallBS  et  ora  YenoB. 
Tres  nnam  qnondam  palmam  meraere  deamm, 
tu,  dea,  diTanun  fen  decos  una  trinm. 

4.  QuirinD  Scbachero,  Joris  antistiti. 

Curia,  rostra,  fornm,  veteri  vidnata  nitore, 
nnper  in  incomptiB  mceita  stetere  comia. 
Fagerat  Aatre»,  Themidos  difingerat  nrbe 
munen,  in  Oaitiam  Harte  tnente  plagam. 
s  Jam  redit  A^tre»,  Theoiidoe  redlt  ilicet  orbi 
nomen,  nbi  versiB  Mars  fngit  a«tnB  eqois. 
Knmina  qo»  redennt,  redennt  dnctore  Qnirino, 
hoc  ddce  lieta  nitent  coria,  rostnt,  fornm. 

MDCXXXI. 

5.  Isaco  ConlTelio,  amico  jarentatte. 

1681. 

Isace,  quem  coUmns  jnveni  cnpienter  ab  »to, 

durat  adhoc,  nos  tum  qui  fuit  inter,  amor. 
Hinc  fit,  at  asBidois  aveam  cito  noscore  cnris, 

quse  tibi  sors  qnales  det  dederitqne  vices. 
s  Qnod  Bi  reda  tuia  favit  Rhanmnsia  votiB, 

has  pro  te  nostras  Bcito  fniEse  preces. 
De  teXis  nihil  addo  meis,  quibna  hactennB  ntor. 

Qnod  dolct,  hoc  dolnit  semper:  abesse  tibi. 

6.  Ccslestioo  Sohneero  Elysio. 

1681. 

CoclosUno,  mei  calor  ardentissime  cordis, 

quid  poteB  in  nimias  sie  tacnisse  moras? 
Quam  Bsper  hoc  abiens,  memini  mihi  tradere  desLram, 

illa  Gilet,  fidei  &cta  pro&na  dat». 


EPIOBAiaaTDM  m. 

s  rimn  tiM  (MBcu  wonfBi  leiDiigii  lamt 
orit  in  kmimo  oor  i^acble  geh? 
Hoc  quateiM,  qoantam  potti  cb.    Miwürn—i  la  hoc  mX; 
te  ineiis,  Igne  soo,  dm  fiorel,  vgci 

7.  Zicharte  Pcspteo  SB. 

16S1. 

Nesdt  habere  meim  PcqilenB  seilioel  flhi 

qnod  probo  qvodque  probet  ipeenet  eei 
Qnomodo  aed  ^alet  eeae  meom?  Qao  soBMero  jne, 

qnod  nego  qaodqae  negat  ipsemet  eeae  bmoh? 
5  Same  tmm,  Pttplere,  tmuB  qnod  vlerqte  Toeaantt. 

Jure  meo  careo,  jure  carebo  tno« 
Nempe  fit  immeritis  b^nria  maadaut  boUi. 

NO  mihi  debetor,  nil  mihi  linqne  meom. 

8.  Ad  Sponsos  Andream  Baaenim  et  Hagdalenam 

Blamiam. 

16S1. 

Nescio,  quid  lepidum  vestro  meditabar  amori, 

Teutonica  solitas  plectra  movere  manu. 
Glamo ,  nee  ad  Jnssos  mea  Pieiis  advenit  orsns, 

tota  vacans  operi  tone  foit  ipsa  novo. 

5  »Castra  seqoor;  Yenos«  inqoit  »abi;  Yenos,  oro,  recede. 

To  qoondam,  jam  nnnc  Mars  mihi  Carmen  erit.« 
Sic  ait;  invitam  sie  non  &s  cogere  divam. 
Sint  mea,  Christenios,  qo«  canit,  ore,  mens. 

9.    Oodfrido  Vibigio,  Sflesici  candoris  aramlo. 

1681. 

Me  tibi  dilectom  fedt  divina  poesis, 

te  mihi  dilectom  fedt  Apollo  pater. 
niios  ifle  pater  natse,  coi  militat  omnis 

Pindos  et  omne  so»  mormorat  agmen  aqoiB. 

6  Unos  amor  nobis  caossa  sorrexit  ab  ona, 

simplice  sie  doplex  ignis  ab  igne  foit. 


Qnalisconqno  boiiiis  memor  esto  poeta  poette, 
tfl  rogat  hoc  pro  me  Cynthins  ipse  taos. 

10.   Anns  Catharfnae  PlacentUe. 

leai. 
Virgo  potena  bcie,  nee  abhinc  rndia  arte  pUcea£, 

cni  Btnülcn  uullain  totna  Elister  habot, 
quam  Yenns  adipicieBa,  dolet,  hoc  Bspenbilis  ore, 
et  velit  ifn  pttdeiu  hob  adüate  ChBris. 
6  Forma  senas,  nitor  ora,  nanoB  lepor,  Ignis  ocellos, 
tot  Tirtns  asimat  mentü  ab  nde  deos. 
Quid  iiiir«r,  Bimilem  «inod  nesäat  orUs  ElTSter. 
Par  nihü  est  easio,  coelica  forma,  tni. 

11.    Stanislao  Clogio,  SUeriomm  lutegemmo. 

1681.  Not.  . 

Nnnc  tragico  nÜBeram  oohibe  diellii  ilioet  nneo, 

0  cor  amleitiBe,  Stasisda«,  menl 
Ocddit  iDe  tam,  mens  oocidit  iSe  Ologems, 

quo  tSA,  quo  mihi  non  oharior  alter  ent. 
i  Vffi  tibi,  qnod  cadit  is,  mihi  im,  qnod  is  inteiit,  eheu! 

iUe  toi  genioB  pectoris,  ille  meL 
Dt  moriar,  »oriare  eimol:  sed  lU  KqsiiH  ^tem, 

nnus  ego  moriar,  to  modo  plai^  duoB. 

12.  Paolo  Christopfaoro  Lindnero,  fido  Siledo. 

16S1.   Not. 

iFlenmna,  at  fletn  medii  defednnu  ipso. 

Jamqne  gtamnt  tacrynin  ae  laoTmasse  pairam. 
Canssa  tiU  »eeam  ounmiiDis  et  n»  Glogenu, 

hei  nihil  tam  flette  cstisaa  Glc^erDS  aquet 
i  Nam  potes;  Ui  ocnlii,  Üb  fontibna  ingeme  tchmd, 

Panle ,  cnptfiMi  nitiUB  ima  <inL 
Fac ,  qnia  per  mea  se  lacrymabilis  aniit  sma, 

diacat  Bt  a  laorma  Be  nora  flere  toa. 


318  EPIGBAMHATDM  HL 

13.  Godefrido  Sduldbido  Glacen». 

1681.  Not. 

Aggemis  his  lacrymis,  his  nna  fletibos  affles» 

par  gemitos  gemitu  tüU  taos  ire  meo, 
gemma  Silesiac»,  Crodofride,  tenerrima  terrae, 

quo-mihi-coin  nivei  tot  nitaere  dies. 
5  Confndere  suas  simol  ora  et  lamiiia  sortes, 

it  pariter  sociis  imber  et  anra  tüs. 
Aggemuisse  potes,  potes  afiBeTisae  dolenti, 

sed  qois  erit  fletos,  qiüs  gemitiuqiie  modus? 

14.  Sebastiano  Gninawero,  desiderabOi  meo. 

1631.   Not. 

Te  mihi  dUectum  vox  fedt  amica  Glogeri, 
me  tibi  vox  eadem  jonxit  amore  pari. 
*     Nunc  ea  yox  periit,  periit  qnia  morte  Glogeros, 
hinc  timor  est  veteri  te  cecidisse  fide. 
5  Sentit  amor  trepidumque  gravi  fagat  ore  ümorem. 
Ille  fugit,  snbit  hie  pectos  in  isthoc  ovans. 
Hie  sedet,  hie  habitat;  nee  ab  hac  amor  «de  recedet, 
donec  amans  odium  diliget  ipse  säum. 

15.  Christiano  Trallesio,  Silesic«  integritatis 

exemplo. 

1631.    Not. 

Carmen  aves,  gelidi  lacrjrmans  ad  bosta  Glogeri, 

scribo  tibi  paacis  hoc  epigramma  notis. 
Da,  precor,  hoc  yenia.    Nimios  mihi  piuria  languor 

denegat,  ex  damno  qnem  traho  lentus  eo. 
5  Ah  mihil  sed  motom  prostat  componere  luctum. 

Non  facit  ad  nostras  planctos  et  ira  craccs. 
Mitte  quid  extincto,  te  mitte,  quid  obsecro  dignom. 

niud  amans  debes  hocque  poeta  potes. 

OUoe&Bi  Dr. 


CORCULA. 
16.   Aoguslino  Ricbtero  Heo. 

1681. 
Quam  mihi  mnltiplices  amor  imas  amicat  amores, 

illo  tni  BitieDS  luiiia  amoris  amorl 
Crevimus  a  pucris  simul  et  Eimnl  arsimns  annis, 
Marte  parcs  stcümos ,  ivirnus  arte  pares. 
G  Risimiis  una  ambo,  sed  et  ambo  flenmus  una. 
Sic  mca  Bors,  tua  Gors  qiue  foit,  iUa  fuit. 
0  amor,  o  si  mente  sumos  tarn  jugiter  ani, 
corpore  cor  geminos  tarn  Binis  eBse  din? 

17.    Stephano  Colero,  amico  homiiiL 

1682. 
Kamqne  tibi,  fateor,  fidei  stun  debitor  htgns, 

te  qaod  ais  totis  me  peramare  fibrisl 
Credo,  nee  ambigoom  super  hoc  trabo  nomine  mcntcm, 
frans  nigra  tarn  nivea  unlla  sab  lede  latet 
5  Forte  parum  facerem,  si  me  redamare  bterer, 
forte  parum,  cnltom  si  simnl  addo  menm. 
Te  redamo,  colo  te;  super  htec  majora  volenti 
Phffibns  ait:  Versos  qnatnor  omne  dabont. 

18.    Amico  aabtrisb*. 
Pone  Catoninam  ragoso  Inmine  frontem 
et  fades  hilares  pandat  aprica  genas. 
Anrea  pallidulis  intersita  poma  corymbis, 
lactea  sanguineis  lilia  juncta  rosis 
s  sunt  lepor  atque  maris  non-f<Bmina  gratia  vnltiis 
et  tempestlTis  seria  mista  Jocis. 
Omnia  fert  tempua,  tempns  rapit  omnia  nobis. 
Qni,  quod  adest,  redpit,  cor  sapientis  habet. 

19.    Thoms  Domisio. 

Note  per  nndenos,  Domisi,  mihi  blanditfir  annos, 
tempns  in  omne  meam  poet  rn^i  cliaras  eris. 

Nescio,  quid  post  se  trahat  anrea  notio  firnuun, 
qnw  foit  in  prima  oontiliata  eohola. 


EFIOEAMMATUH  HL 

i  Dnrat  et  oternas  nnmerat  feUdter  hckrai. 
semper  ab  angmento  grandior  ipsa  soo. 
Ci^^re,  &c,  nt  perstet  yeteris  oondnaio  diett: 
Non  male  defidet,  qni  bene  ooepit  anior. 

20.  Joanni  Nicoiao  Thomiiigio,  ApoIUnia  fflio. 

16B1. 

Lene  canens  et  dnloe  medena,  sie  atQe  aoayl 

Janas  in  expositis  ndsoet  ntrinqne  modls, 
Qt  dnbitet  pater  ipse  meli,  pater  ipse  medete, 

grandios  elogiom  qna  saper  arte  ferat. 
&  Sed  soper  ore  saperqae  mann  dorn  pendotos  bnret, 

anas  atraqae  seqae,  wA  alt,  arte  valet 
Utile  sie  dald  miscet,  sie  aoave  salnbri, 

OS  et  apoUineam  nam  gerit  ille  manam. 

21.  In  gratiam  Davidis  Haxii,  anper  Panegyrico 

ejasdem. 

.Slmolas  Heinsiad»  facondos  Maxias  oris 

disserit  invicti  nobile  regis  opas. 
Qoseqae  Camoenali  digessit  Narsias  arte, 

Maxias  in  presso  carmine  disposiit. 
5  Et  modo,  qaod  camit  migori  mente,  reponit, 

aasa  modo  calamo  fervidiore  refert 
Face  toa  loqoar  boc:  Si  te  transfdndis  atrinqae, 

Heinsias  eloqaio,  Narsias  arte  caret 

i.  Joamue  Gomannae  Poetriae  Miijäii  Tragioomcedia. 

0  dea,  qase  Charisin,  Qariis  trededmqae  Sibyllis 

arte  taa  nnmeram  non  sinis  esse  saom, 
ergo  Seneceo  germanica  scena  oothamo, 
ergo  tonat  mariam  virgo  yirilis  ebar? 
ft  PaidoB  errsvisse  dole,  Levitioa  Miijam,  ^ 

exoQBal  oi^^aa  fcenana 'doota  taam. 
Qoen  tiU  plaoandt  Moyses,  jam  reddit  anicom, 
oere  nata  ?iro6  firgo  deosqoe,  'Dtmu 


COECULA.  3 

33.   Aogosto  Buchnero,  MDBamm  Fhcebo. 

1681.  ApriL 
Omne  tue  foeram  simul  appositnros  arezi, 

si  tibi  de  mensa  mens  foret  etat  mea. 
Plena  Mednseo  Hpimiarent  cymbia  jaccho; 
nee  foret  a  nostra  Cyrrha  dbc  Hybla  dape. 
6  Tu  bibis  ambrosiam,  Ganymede  beatior  omnL 
Nectar  it  a  calamo,  sacchar  ab  ore  too. 
Hec  mea  ne  bibe  bis,  tna  nee  prior  anrea  gnsta. 
Post  mel,  fei  mea  sunt  cnncta  probata,  tunm. 

24.   Jacob!  Graii  reminiscitar. 

168!. 
Inter  Elystreas  medins  considere  Dymphas 

et  lepide  mccom  snete,  Jacobe,  loqni, 
dam  neqne  Plissa  Pales,  neqne  Pardia  Kais  abesset, 
flaret  et  in  nostros  Ponis  amndo  jocos, 
&  fanstofi  eram  mihi  tunc,  neqne  erat  me  Uetior  nllns, 
delicias  per  te  te  camnlante  meas. 
Nanc  abes  et  tecom  fnerat  mihi  qoicqnid  amoeniun. 
Quam  minor  est  mnbra  Inx  mihi  facta  ena! 

J5.    Georgio  ErDesto  Kademanno,  competitori  titoV. 

163!.  Hlik 
Ast  ego  snm  dominam  tibi  corrivaliB  ad  onam 

raeqne  cnplt,  t«  qns  tam  cnpienter  amat. 
Turpis  it  et  sacer  est  alieni  raptor  amorie 
nnbere  nee  binis  nna  pnella  poteat. 
D  Non  tarnen  hinc  tibi  snm,  nee  to  mihi  trisÜB  et  oitor; 
quie  fuit  inunnndis  zelotypia  procis. 
Sanctns  ut  est  noster,  sie  est  non  inTidns  ignis. 

Quur?  Qoia  nil  minaB  est,  quam  velnt  andit,  Amor. 

26.   Geor^o  Eberhardo  Hartmaimo  Joanms  FiL 

I63S. 
Non  tibi  mens  charos  premere  ant  tenebrare  labores 
velleqoe  iiiBpimiiia  filios  case  patri. 

oiiIdi.  "^ 


EPtGBAMXXTfH  UL 


csb4mv 

rnqne  tao  fsper  Us  evB  ICdacfe  ItgL 
i  FYi'i;«  toam  nerito  Tebfi  letn  per  nntft  patmi, 
aiv-ra  te.  eoniiteiB  tertia  iuBa  tiHB. 
WxH  dio.  vir  smice  Deo.  vir  anabilb  octt, 
iK/ifii-D  et  krredis  poRo  taere  piL 

27.   Matthie  Zacharw  Gielzio. 

1633. 

lAuVn  et  flffndae  sock)  stodiosior  oami 

Liffsiem  Aoofat  oat  poer  inter  aqoas. 
(Quinta  Novenamm,  mtilis  qiue  presidet  astris, 
lioc  Tidid  et  tacitas  indnit  anme  manos. 
f.  l\\f  nat,  illa  trahit,  vocat  hie,  tenet  acrios  flla 
et  madidi  tepidum  fandit  in  ora  sinam. 
Kt  vocat  ad  socias;  veniontqiie,  vocantqae  TOcaUe: 
I,  Amor,  et  seniper  sie  abeondo  redL 

MDCXXXm. 

28.  Marie  EUsabelh»  BecceroB  Epithalamium. 

1C33.  Frübling. 

Quod  nisi  me  percgre  nimius  ferat  ardor  enndi, 

prsetulerim  ta^das,  Elisabetha,  toas. 
Mc  nee  erat  propior,  qui  carmine  fascina  sancto 

polieret,  in  thaianium  disjiceretque  nnces. 
ft  Nunc  sed  enim  mnndem  coi  talia  munus  agendi. 

Xube  modo  studio  cassa,  Maria,  meo, 
ut,  qoflB  Tirgo  nequis  a  me  nee  sponsa  Yocari, 

te  rodiens  matrem  jure  vocare  queam. 

29.    M.  Garroaimo. 

16a3.  8ommer. 

Garmane,  nobilium  felix  ordire  magistrum, 

sustenture  meas,  quas  tibi  cedo,  vices, 
te  favor  indigense  dilectum  mulccat  aorse, 

ornet  et  in  dulci  patria  blanda  sinu. 


GOSCDLA. 

5  Nos  alio  pia  bu  Tocant    Has  abdko  tatte, 
hospes  Hyperboream  ROn  brevia  inter  hmnnm. 
Tu,  qnod  agis,  liqnida,  noatn  memor,  atere  sorte, 
dam  pot«B  ad  partem  debitor  esse  meiu. 

3(K   Ad  Amicom  Caass»  Fatronum. 

Cfetera  Dam  reliquo,  sderis  boims  arblter  ex  te; 

qam  licet  obticeam,  ae  tarnen  ipsa  notant 
HiGC  tibi,  qtue  cruciant  et  in  hoc  aipiil  ore  legontor, 

anffifiaiit  metiicia  ezposiiiss6  modis. 
5  Hacteuns  ingesoa  quem  diflaimnlarimm  arte, 

nimpit  et  hoc  graTina  ae  dolor  asqoe  gemit. 
Non  legis  hie  solom  tamenta  mei  moeroris, 

cernis  cnm  veno  rectins  ipse  meo. 


31.  Jano  Phllfppo  Crnsio,  Charitnm 

163S.  Herbat 

Cresce,  pner,  studüe,  pner  anree,  crcBce  sdendo. 

Natns  es  iiigemo  claadere  cnncta  tao. 
Polcher  in  bis  quid  stiaTe  tremlt  tibi  crinibuB  Othiys; 
Castalis  in  labiis  navigat  ipsa  tnis. 
s  Et  lepor  et  Charis  et  bocUs  Tenus  addita  Uosis 
approperant  digitis  te  nitidare  biüb. 
Fac,  pner,  ut  facias,  qnod  af^.    Sic  namqne  valebiB 
iiiagnifico  simiils  filins  esse  patrj. 

Hamburg  UDGXXXIH. 

82.    Godfridi  Deaerlini  PhUyrei  desidetio. 

1633. 
Ultimus  Hannonia  mihi  consplciendos  in  orbe, 

sems ,  at  hinc  nostxi  m^or  amator  eras. 
Diximos  ambo  vale,  dlscesslmns  ambo  neo  ana. 

Euros  erat  mihi  tone  dox  ZephTrnsque  tibi. 

31.  B  nignifico  Dr. 


324  EPIGSAHMATUM  m. 

&  Sic  iiroiis  totis  diTersi  spebiiB  amantee; 
dissociabUias  par  qaod  in  orbe  fdl? 
Vertere;  vertor  ego;  redudqae  fi&c  obvins  adstes: 
Par  sociabilias  non  erit  inter  bamam. 

33.   Hartmanno  Gramanno  Med.  Noyogrodia  Nanram. 

1684.  Mftrt  10. 

Yicimus  infidas  secura  mente  palodes, 

iidimiis  assnetis  frigns  inerme  trabis. 
Et  jam  iios  NoYO^da  tenet    Quam  fiuna  salntat 

aoreolam,  tastn  est  lignea  tota  rao. 

5  Enecat  bic  magis  atqne  magis  mora  Testra  morantes, 

quam,  Dens!  in  votis  estis  abonde  meis. 
Ite,  venite,  videte  Tiros,  loca  cernite  tanta, 
qiuß,  simui  ac  fiierint  Visa,  neglecta  velis. 

X.  Mart.  MDCXXXIY. 

34.    Excellentis  ingenii  et   docbrinae  Garlef  Luders  cam 
ipse,  arca  lusurus,  manuum  potiorem  gpraviter  tosisseL 

Od»  romanaß  dedicatorium. 

1634.   fiept  2. 

Qase  sors,  qaod  noctiis  fatnm  te  vidit  in  hirqois, 

tarn  miseras  insons  ut  paterere  yices? 
Accusem  snperos,  verear  msi  nnminis  iram. 

Liber  agit,  dominus  quicquid  oiympus  agit. 

6  Sed  tamen  infausto  damus  hoc  solamen  amico. 

Hinc  Tide  nos  lacrjrmis  collacrymasse  tuis. 
Non  licet  bas  proprio  partiri  corpore  piagas, 
mente  licet:  gravis  est  condoluisse  dolor. 

MoscoYi«,  postrid.  Kai.  Vllbr.  MDCXXXIV. 

35.  Sao. 

1634.   fiept  2. 

nie  tuus  mens  est  bestemi  testis  laccbi, 
quem  quereris  tota  voce  dolere,  dolor. 


CORCULA.  32t. 

nie  toBB  meuB  est,  neqoe  enim  non  plangere  possam, 

0  aninue  meditim,  te  lacrym&nte,  mtm. 

s  Sis  memor  et  sie  disce  aliqaid  prodeese  nocendo. 

Sic  fdgimns  tectas,  qne  pnpngere,  rowu. 

Cantior  i  nocaosqne  nimis  bibe  cantiof  igavs, 

dum  perit  in  Tobie  pars  bene  mogiu  mei, 

Inter  Bntbenos. 

86.    Eidem. 

1684.  8epL  S. 
Non  tarnen  inunoreriB ,  licet  hoc  ais  esse  Ümendnin, 

0  mihi  de  culpa  noUe  dolende  tut 
Hcsternam  redolent  Cererem,  qoas  egeris  anras, 
et  vespertiniim  prodit  ab  ore  memm, 
b  Flende  tibi,  ridende  mihi,  ladende  cnivie, 
sie  meriti  pradom,  qood  cniciaris,  babes. 
Firma  dole,  dolitora  dole,  mihi  riBiu  et  omni, 
et,  magis  nt  doleas,  sit  dolnisse  minna. 

37.    Hipponactia  Wendelino  Sibelistio,  Mag:ni  MoBchoram 
Principis  Arohintro,  scripti  nancapatorioiD. 

IGSi. 
Immemori  veteres  gererem  Bi  corde  bvores, 

et  decns  immerito,  te  tribnent«,  datum, 
dignns  eram,  raperer  mcritos  inbonestns  ad  ignei 
doraqae  frons  digno  sUgmate  Ueea  foret. 
b  Hactenna  exignas  potni  tiU  reddere  gntea, 
Carmen  hoc  a  memori  non  leve  pignns  habe. 
Anrea  dona  tnns  tibi  FedoroficiuB  offert, 
monera  sunt  Phoebi  paaperis  ista  mei. 

38.   Joanni  Michaeli,  Hedifrinse  Myal». 

16SS/B4. 
Jane ,  chymiatricn  nomen  venerabile  landiB, 
maxima  per  minimmn  qü  mala  toUis  opem, 


326  EPIGRAHUATUH  m. 

vidimiis  edideras,  Hasso  qnm  condita  FhoebOy 
Harrla  Bevaliam  quo  iocal  orbe  mm. 
5  YidiniüB  et  ianstis  feUcia  basia  chaitis 
fixeratin  fieunam  lingna  diaarta  tuauL 

Scripserat  HartmaiiniiB  pfritus,  ta  imbüeos 
Si  tibi  non  major,  par  tibi  dandns  homv. 


39.   Reinero  Brocmanni^  ^  Dorotfae»  TemmiiB  Sponsis. 

1685.  April. 

Jnngeris  optat»  felici  sidere  fonoffi, 

atque  tn»  mentis  fit  Theodora  dea. 
Sponse,  cor  Aonidom,  charitcij»  0uidia  trige, 

quem  Yenos  et  Veneria  torba  puailla  colit 
5  Arridere  tibi  fas  est,  qoia  risit  Olympus, 

atque  tuum  thalamum  dnlce  caohiimas  habet 
Nubite  felices  ambo,  c^nnubite  fausti, 

in  vestroqne  salus  excubet  ipsa  toro. 

•  ... 

40.   Ad  Harlmannam  Gramännimi  Medicoro,  qmrai  Revalia 

solyeret 

Silv.   IX,  14. 
1635.  Mai  81. 

41.    Henningo  Grossio,  costaneo  sno. 

Kescio,  quid  rerum  capias,  quid  tractet  agonum 

Grossius,  ardoris  fax  radioea  mei. 
Forsan  et  ipse  mese  nescit  molimina  yitae, 

absumos  in  mmias  dum  sine  fine  moras. 
5  Sed  tamen,  ut,  quid  agam,  sdat,  hac  iegat  indice  Charta: 

vivo,  nee  illius  ientior  urit  amor. 
Jam  quoque,  quid  rerum  tractet,  sdo,  melleus  iUe 

vivit  et  in  veteri  flagrat  amore  mei. 

MDCXXXV. 


42.    Olearium,  ot  scribat  sspius,  rogat. 

i«a6. 

Md  bibo,  te  qnoties  logo,  somen  amabile  nobis, 

mclleve  ei  quid  ent  dolcliu  atqne  favil. 
Nat  Icpor  in  calamo,  CliariB  nndst  in  lequore  creiite 

et  lavat  in  plnteis  se  Veons  ipsa  tuis. 
b  Nam  tnos  est  Helicon,  taus  Othrya  et  ardnos  .Xmns, 

Phoebos  et,  et  Plitebi  concio  tota  tna  est. 
Qoando  Toles  nobis  nihil  inridisae  videri, 

qaod  placet  in  noetra  crebrior  anre  Bona. 

43.  Henrico  Arningo  et  Elsabn  van  Schoten  od» 

vernaculse  inacriplio. 

1686.    Aofang. 
CredibJle  est,  ipEum  leve  quid  lacrynmre  cachiniium, 

cnm  oova  sub  prima  nocte  raarita  gcmct. 

lila,  Bdas,  madidnm  qaid  ab  istis  fhndet  ocellis, 

et  qaod  siccabiB,  sponse,  rigabit  Amor. 

6  Sponse,  nibil,  nil,  sponsa,  tfme.    Feliciter  itis 

vestraqne  Bidarens  gaadia  riBOS  amat. 

Quos  nox  sera  rndes  timido  se  condere  lecto, 

doctius  e  thalamo  Bürgere  mane  videt 

Reyaliaa  Hamdis  Esthonicn  UDCXXXVI. 

44.    Philippo  Crasio,  Viro  Nobili  et  Jureconsalto ,  ejus 

SpoDSEB  Qomitialem  gratalalur  Pasabnlcie  Buthenorum,  d. 

VIII.  Kai.  April  MDCXXXVI.  in  ilinere. 

Dormieram,  vir  magne,  toi  aworns  amoris, 

ncc  Clariie  tantom  snstinoere  nefits. 
Scd  dea  nulla  meam,  uec  Teuere  QjoithiuB  anrem 

tnnc  Toluit,  toti  Üb  fait  indc  jogo. 
6  Coiiveninnt;  proqno  anre  pcdom  qni  deute  luoneret, 

missus  ad  oblitnm  me  Taracanus  abit. 

44.  \l.  Kai.  Dr. 


338  EPIGRAMMATÜM  IH. 

Admonet    Evigflo.    Sed  ab  hoc  iit  horrar  in  artns. 
Hinc  adeo  versus  obrigoere  meL 

46.  Liter»  Basileii».  S. 

1686.  August 

Fnlmina  sunt,  quot  sunt  elementa  notata  papyro, 

quam  mihi,  sed  tristi,  mittis,  amica,  manu. 
Jure  tuo  fads  hoc,  dignas  quod  coudpis  iras, 

et  mihi  quid  Joyio  s«Yius  igne  tonas. 
5  Sum  reus,  arbitrium  jurandi  transeo  juris, 

sed  mora  me  quoque,  te  qu»  necat,  usque  fodit. 
Discote  fulmineas,  sol  mi  clarissime,  nubes. 

Dum  loqnor,  occurro  me  soäoque  tibi. 

46.   Ad  Amicam  Oleariuin. 

1636.  Not.— Dec.  * 

Sum,  quod  es,  o  animi  decus  et  favor  unice  nostri, 

te  mihi,  me  tibi  dat  cor  sociale  pareuL 
Sim  tuus,  ut  meus  es.    Neque  enim,  quod  aduler,  in  hoc  est. 
Ni  tuus  esse  queam,  non  meus  esse  velim. 
5  Sum,  quod  eram,  fueroque  tuus,  tuus  atque  manebo, 
dum  tuus  esse  potes,  dum  meus  esse  queo. 
Sis,  quod  es,  eduresque  meum  cor  fertile  amore; 
sie  nihil  ambobus,  quod  querulemur,  erit 

Niasabat«  Medorum. 

47.    Israeli  Ilgenio,  Lipsensinm  charissimo. 

1637/38. 

Mel  sapit  et  cuncto  melius  memor  halat  amomo 

usus  amicitiflß  per  duo  lustra  tuse. 
Hinc  iUum  redolere  putor  mihi  semper  odorem, 

semper  et  illius  mel  sapuisse  fayi. 
5  Jamque,  licet  toto  nimium  dii^ungimur  orbe, 

Asius  Europ»  sum  tamen  usque  memor. 
Sum  memor  usque  tui;  cui  si  semel  unica  reddam 

Oscula,  di,  peregre  uil  sapiendo  petam. 


48.   BrigittB  vm  Acken,  Arpenbecu  amoribns. 

1688.  Febr.  I. 
Forma  per  Estiumicam  multiB  opUMUfl  Harrin, 

sola  tamea  Jano  pnedft  fvtora  too, 
vana  teris  misens  niminm  spectaado  feneetns, 
vana  radeB  toties  itas  ^gU  ante  forea. 
s  Hei!  ninuB  heil  is  abeet,  ocnlis  qnem  qmeriB  aTaris. 
Fle  tarnen.    Ast  illmn  jam  properare  scias. 
Si  tümis  est,  a  te  tres  illa  qnod  abfhit  aimos, 
te  penes  eternm  mox  erit;  hoc  magis  est 

Ex  Peraide. 

49.    BasOene,  cordolio  meo. 

1688.  Jonl. 

Qiue  sed  imqaa  mei  mihi  te  rapit  tütjo  fati, 

vir^,  potens  animie  vitaqne  moraqne  mee? 
lUnd  erat  mihi  morte  mea  diacedere  pejus, 

pejus  at  est  omni  jam  redüsse  nece. 
&  Desero  jam  victas,  quam  liber  stepe  reliqni. 

Fata  negant,  duo  qnam  corda  dedere  fidem. 
Volle  mori  poteram,  sed  mors  mea  mortna  dodnm  est, 

vivis  enim,  mortis  Tita  dolenda  pete. 

50.   Jano  Burcatdo  Bresleo  amicissiino. 

1688. 

Mens  erat,  Elysiam  primo  pede  tnndere  Testnun, 

Jane ,  Vratislayise  gemma  contsca  tue. 
Obstitit  advenis  Hars  stevns  enntibns  armls, 

inque  feros  pepvlit  nos  jadendo  Stytbas. 
b  Hie  mihi  tres  toti  periere  maligniter  anni, 

Fersarnm  qnarttun  mox  jngidabit  hmnns. 
Mens  erat  et  nnnc  est,  tantton  licet  occidat  tenm, 

visero  vos,  vento.    Jane,  paranda  para. 


5(1.  T  Henerat  Dr.      S  rrnio.  Jane,  Tarknde  Dr. 


330  EPIGRAMMATUM  m. 


51.  A.  HDCXXXm.  IL  Jan.  Sabin»  Abrahavidi 

Flemings,  raspirio  meo. 

f^jnsdem  meeom  soror  altera  sarcina  v^ntris, 

quam  dedit  Abramo  dnlcis  £3isa  rab, 
quid  Sabina  tao  factum  male  rebere  Paulo, 
quod  nimias  alio  nectit  in  orbe  mofas? 
5  Aocasandns  eram,  sed  et  excnsandns  eodem. 
Quam  volui,  potoi  non  removere  vicem. 
Vivc,  nee  in  nostra  nimiam,  sorör,  angore  cara; 
sat  cito  nam  redeam,  si  veniendo  Vales. 

Ex  Hyrcania. 

S2*   Brocmanno  meo. 

1688.  JnnL 

Conscie  caramm,  felix  Beinere,  mcamm, 

qoas  mihi  ÜEitalis  concüiayit  amor, 
mitto  tibi  geminos  ejusdem  pectoris  ignes, 

mitto  cupidineas,  tormina  bina,  faces. 
5  Quod  Basilena  rogat,  petit  hoc  Anemona  perinde. 

Unns  in  ambanun  mentibus  ardor  inest. 
Hei  mihil  nam  peream  quo  certios  aeger,  hoc  onum 

dnplus  amor  gttiina  cor  mihi  pnngit  acn. 

53.  Rosilla  seu  Saavioram  Liber  II.  amoribus  Crusianis  sacer. 

1639.  Mai. 

Suavia  tarn  lentae  mulcentia  tsedia  mortis, 

dum  via  per  nimias  tenditor  segra  moras, 
illa  mihi  totom  pnetermississima  lastrum 

sesqui,  tnis  recolo,  vir  generöse,  toris. 
5  Sentit  opus  streperisque  deus  poer  annuit  alis 

et  nimis  in  matrem  me  probat  esse  pium. 
Quisquis  amas,  ruditer  teneram  sis  leuis  in  arten), 

inter  inhnmanos.scribitur  illa  Scjthas. 

51  MDCXXXVI  Dr. 


In  htmo  Wanm  pertinent  qnoqne  seqnentia  epigrammata, 

de  qnibos  io  manibas  amicornm  extantibns  inscripüones  sal- 

tem  mihi  relicbe  sant 

1.  JaDOBsii  Radärilii,  PmcipiB  jnventatis  landeB.  1629. 

2.  Abrahami  Bibrani  Hemori»  felici. 

3.  ChriEtlaii  Becmamii  Origines. 

4.  Joanni  Gerardo,  Theologomm  DOstratinin  Origeni. 
6.  Marin  Modalen»  Pnetorise. 

6.  CaspariB  Banhini  Anatomica. 

7.  Casparis  BarÜiü  Nemora. 

8.  Ernesto  Stidie. 

9.  Petri  Calvisii  tumnlus. 

10.  Salomonis  Petrii  Jonas. 

11.  Oleario  p.  t.  ord.  Eremit.  D.  August.  1637. 


EPIGRAMMATUM 

LIBEB  ir, 

IN  QUO 

0  C  E  1 1 1. 


.  F.  Q.  RevalieDsl  Paulus  Flemlngos  Ocellos  Hos 
D.  D.  D. 


334  EPIGRAMMATUM  IV. 


0  C  E  L  L  I. 

1.  Matlhi»  Plihero,  pueriti»  mee  formalorL 

Tu  mihi  primsevis  fueras  fbrmator  ab  annis, 

per  mihi  Pierise  te  pataere  fores, 
vir  pie,  docte,  gravis,  rigidi  dictator  honesti, 

strenuos  assidoa  sedolitate  pater. 
5  Hajos  in  hac  setate  nemor,  qoaB  judicat  acta, 

hoc  tibi  pro  veteri  Carmen  adorno  fide. 
Quod  si  forte  tibi  placeat  minus,  artis  egenom, 

discipolo  placeat,  quod  venit,  oro,  tao. 


2.  Joannse  Eduard»  Bßccer»,  Masices  et  Liiiffaaram  ali- 

quot  scientissimcB  Vi^gini. 

Pulcra  genas,  animnm  formosa  tot  artibus  anctnm, 

temporis  et  sexos  sidus  honosqne  toi, 
Jana,  comes  Yenemm,  Charitom  comes  aurea  Jana, 

quse  Clarüs  numermn  non  sinis  esse  snom, 
5  qui  venit  auditum,  spectatom  qoi  venit  ad  te, 

auribus  atque  oculis  captus  amator  abit 
et  mirans  et  amans,  nee  habens  in  utroqne,  quod  optat, 

mortalem  rediens  jorat  adesse  deam. 

3.  Joanni  Ruperto  Sultzbergero ,  Styro,  Hippocratis  Genio. 

Doctor  eras  medici  nuper,  Ruperte,  lycei, 
nunc  vodtat  medicum  Saxonis  aula  suum. 

Mutasti  terram,  servasti  providus  artem; 
antoa  quem  tenuit  Lipsia,  Dresda  capit. 
5  Flevimus  hunc  abitum,  quotquot  veneramur  Hygeam, 
quotquot  ab  eloquüs  hsesimus  ante  tois. 

1.  8  1.  oro,  a  tuo. 


OCELLI.  335 

I  tarnen  et  melius,  quo  djgnu  es,  utere  fatnm. 
Laos  in  Elf  strea  stat  tua  scripta  scbola. 

4.  Felro  Joanni  F&bro  Gallo,  redivivo  Hermeti. 

Sculpsit  in  Kternas  Hennes  qiue  mlra  smaragdos, 

scripsit  in  ingeninni  sol  pater  illa  tnom. 
Primns  es,  abstruses  arcani  Inminis  ortas 

qui  capis  et  radios  spargis  in  omne  taoa. 
b  Jamque  patet  natura  sibi ,  patet  ordo  magistnB, 

fixa  volatilibus  qua  jaget  arte  snis. 
Prodis  hoc  ingenuuH :  quee  lana  toa  sola  patanda  est. 

Nada  stat  in  tabolis  arsqne  pliysisque  tnis. 

5.  Danieli  Sennerto,  Galeno  nostro. 

lesi. 

Magne  Tir  ingenio,  meritis  vir  maxime  tantis, 

congeris  in  medicum  qaie  sine  fine  bonnm. 
Ore  doccs  scribisque  mann,  qnod  atnunqae  probaudo 

hoc  amat  et  reniens  tempns  amaudo  colet. 
B  Urbs  tna  tc,  scbola  te,  te  SaxoniB  anla  fniontor, 

nee  seit  apollineam  certior  alter  opem, 
Qnod  medicando  doces,  prtGsenti  bonsnlis  Kvo; 

qnod  scribis,  cnrani  posteritatis  habes. 

Andres  Rivino,  FbüosopbOf  Fhilologo,  Foete,  Rhetori 
el  jam  Medico. 

Prodit  Hyantete  dnx  encfdopKdia  ttirnue, 

iUa  GcientiScffl  roscids  matcr  aqn«, 
dam  Tidet  Aonii  vada  propter  enntia  ri-ri 

Rivinnm  nimias  ire  redire  vices. 
i>  ProEÜiensqne  cava,  qna  se  TelATorat,  nlva, 

insubidam  pltivia  spargit  ab  amne  mann 
et  fogit.  Hoc  lepidas  Bivinoa  rore  papyros 

quo  mogiB  nsqne  Unit,  hoc  magia  osqae  madet 

E.   G  inmbitnin  Dt. 


336  EPI6BAHMATUM  IV. 

7.  Friderico  Zamelio,  PoeUe  lepidissimo. 

Audio  Zamelinm,  nee  eun  mihi  Geroere  &8  est. 

An,  quod  abest  ocolis,  aoribns  illnd  adest? 
Hoc  quam  snave  venit,  nühi  tarn  venit  illud  acerbnm. 

Anribos  binc  ocoli  certa  duella  parant 
5  Sffipe,  nisi  prim»  starem  Tigil  arbiter  Ire, 

consererent  avidas  in  mea  domna  maniu. 
Nomina,  Zamelinm  mihi  mox  concedite  totnm, 

non  erit  in  sensu  pax  prius  ulla  meo. 

8.  GoiUelnio  Alardo,  Divino  Spiritui. 

Delidas,  Guliehne,  meas,  tua  carmina,  vidi, 

carmina  Pegaseis  ebria  tota  favis. 
Ut  vidi,  ut  salii,  totis  et  hiando  labeUis 

mella  bibi  Jovüs  eximiora  scjrphis. 
5  Aurea  sopitos  ligat  hsec  mihi  crapula  sensus, 

Bomniat  ambrosiam  mens  epulata  meram. 
Ne  mihi  tam  dulcem,  socii,  rogo,  rumpite  somnum, 

denuo  dum  similes  mittat  Alardus  opes. 

9.  Cunrado  Bavaro,  Historico,  anüqaario  et  doctori  publico. 

Arte  gravis,  sermone  potens  calamoque  perennis, 

quicquid  agit  Bavari  gloria,  numen  habet. 
Orbe  super  patrioque  volat  sociabile  ccelo, 

coecutit  tanto  terra  supina  gradu. 
5  Linquite  me,  socii.  Bavarae  oomes  additus  al» 

ibo  per  sethereas  nil  trepidando  yias. 
Ibo ,  volabo  mei  sub  hiantia  comua  Pindi. 

Pegasus  est  Bavarus,  quem  mihi  qusero  meus. 

10.  Matlhi»  Casimiro  Sarbievio,  setatis  nostrcB  Flacco. 

Cernis  Hymetteae  plenum,  puer,  alvear  Enn»? 

Cemis  Hjblearum  nobile  murmur  apum? 
Mella  bibis,  nam  verba  legis,  quibus  ista  papyrus 

humet,  ut  ebriolffi  rore  cadente  lothi. 
5  Qneis  mihi  deliciis  avidas  pluis  undique  fauces, 

0  Casimire,  meri  ros  genitive  favi! 


Linqne,  melissa,  rous,  thTma  lioque,  meÜBn,  veniqae, 
09  tibi  flu  rnellia  qnilibet  istad  erit 

11.  Hagoni  Grotio,  Secoli  hajas  Varroni 

Sive  velie  dare,  sive  neges  sibi  manns  habendi, 

ambit  amidtiaui  mens  mea  tota  toain, 
qiue  licet  icta  toi  radio  fiilgorlB  hebescat, 

ales  nt  ad  medium  noctis  alonma  diem. 
b  Hoc  magis  ad  tantnm  tfunen  erolat  acta  nitorem, 

ipsa  volens  radüs  esse  cornsca  tnis. 
Ipsa  Bnam  sibi  quam  non  est  par  demere  noctem, 

hoc  simnl  a  Grotio  sperat  habetqae  diem. 

12.  Julio  Gailielmo  Zincgrefio,  Lingn»  Patrie  viodid. 

Mercnrins  cerebrnm ,  mentem  tibi  Jupiter  implet, 

saada  per  eloqninm  disserit  ipsa  tunm. 
Dia  severa  jods,  Venus  illa  jocosa  sereriB, 

temperat  in  calamo  se,  velnt  ore,  tno. 
b  Plandit  ovans  tanto  genitrix  Germania  nato, 

filins  in  laudem  matris  hoc  omne  fmt. 
Tive,  tni  vindex,  prisci  reparator  honoilB, 

hnjas  es  tetatis  lans,  venientis  amor. 


13.  Danieli  Heinsio,  Literanim  Patrooo. 

Omne  tnse  fuenun  landi  meritisqne  datoms, 

si  qoid  apollinemn  posset  Apollo  mens. 
Tn  capis  ingentem ,  sed  pectore  major ,  olympnm, 

mortalisque  ipsis  es  prior  arte  düs. 
b  Nil  peregre,  petis  omne  domo,  tibi  snffitis  ipee, 

nemoque  te  melius ,  te  celebrare  potest. 
Nou  tarnen  hoc  vereor  docto  mde  sistere  mundo, 

cni  latis  est  landea  non  tetigisae  toas. 

II.  B  die  Di.        IS.  Pationi  Di. 


388  EPIGRAMMATUM  IV. 

14.  In  gfratiam  J.  Georgii  Sdulachi  ad  coratorea  ejosdem 

od»  Germanica  dedicatoriiuiL 

Annans  exActos  confecit  Cynthius  orbes 

atque  novom,  Teno  tramite,  pergit  iter. 
Det  pater  emensi  ter  magnns  temporis  antor, 

arbiter  et  cnrsns  non  minns  ipse  novi, 
5  mollia  pacata  decnrrant  otia  mundo, 

snrgat  et  ex  veteri  jam  nova  Marte  qoies. 
At  TOS,  qoina  mei  vos  tutelaria  Jani 

nnmina,  tarn  nivenm  s^epe  videte  diem. 

15«  Leonardo  Domisio. 

Ne  mihi  primseynm,  rogo,  subtrahe  dnrns  amorem, 

0  Leonarde,  mei  serie  cordis  amor! 
Namqne  siles.    Hoc  nempe  manes  dorn  longns  in  acta, 

nomen  amantis  habes,  oiQen  odentis  habes. 
5  Non,  reor,  est  res  nlla,  minis  qoffi  vincat  amorem, 

quseque  magis  dnbise  sospicionis  alat. 
Scribe,  quid  occipias,  neqae  enim  mihi  dnldus  opto. 

Mei  erit  a  calamo  linea  ducta  tuo. 

16.  Valeriano  Theodoro  Clementi. 

Magno  laborandi,  sed  major  in  arte  medendi, 

inclytos  in  chymicis  concelebrare  scholis. 
Nee  te  Sala  tuos  tantum  miratur  et  ornat, 

te  qnoqae  dum  recolit,  noster  Elyster  amat. 
5  Quod  licet  invisns  mihi  sis  discentibus  annis, 

creber  in  aore  tamen,  creber  in  ore  mores. 
Hoc,  mihi  ne  solnm  scirem,  tibi  scribere  doxi. 

Sat  mihi  sit,  modo  me  nil  referendo  probes. 

17.  Epigrammata  Guilielmi  Pa&ii. 

Pafhios,  ille  salis  lepidi  possessor  acntos, 
quam  jacit  in  Boocam  spicola  digna  tracem! 

16.  8  manetDr. 


OGELLI.  889 

Ridet  et  arcannm  risns  sapit  ^as  acetum, 

temperat  ille  leves  serietate  jocos. 
5  Cynthios  ingenium  tarn  docti  nobile  vatis 

approbat  et  Clariiim  quo  sciat  omne  jugnm^ 
Pa&e  merens,  mea  post  dngat  toa  tempora  Da&ie. 

Pafnius  band  posthac,  Dafhius,  inqnit,  oria. 

18b   Erasmo  Schmidio. 

Hellada  cum  Latio  patrium  qui  jongis  ad  Albim, 

magne  senex,  sancti  prsestQ  bonore  jagi, 
et  vel  epos  nnmerans,  Tel  habens  ad  pulpita  prosam, 

Actsßos  superas  Ausoniosqne  patres. 
5  Ars  te  septemplex,  sed  prima  mathesis  bonorat; 

se  debet  calamo  Pindaros  ipse  tao. 
Clauditor  angosta,  quöd  babes  ex  orbe,  sab  urbe; 

se  librat  in  vacuis  libera  fama  polis. 

19.   D.  Christine,  Buecaruin  ditionum  Regino. 

Te  natalis  byems  et  patria  brama  Trionom 

ceu  genuit,  dominam  sie  colit  »qua  suam. 
Nunc  quoque  te  Zepbjms  noster,  velut  Auster  et  flurus 
lene  vebendo  suam  trans  sola  vectat  beram. 
5  Nil  seterna  tuse  glacies  nocet,  ignea,  fonnsB, 
spirat  et  e  specie  gratia  vema  tua. 
Nata  puella  viris  regnare,  üftc  »qua  ferendo 
omnia,  quam  patiens,  regia  virgo,  regi. 

MDCXXXm. 

20.  Ad  Suam. 

Suscepere  mei  melos  boc  qua  fronte  patroni, 

boc  similis  simili  susdpe  fronte  melos. 
Nam,  quamvis  nullo  tibi  sum  conspectus  ab  »to, 
duds  et  in  vnltu  signa  faventis  babes. 
5  Hinc  tibi  post  illos  nostras  transcribimus  artes, 
nempe  vel  inprimis  tu  quoque  primus  eras. 

* 

18  8mido  Dr. 


340  EPI6RAMMATUM  IT. 

Si  qaod  inest  Vitium  nostri,  reor,  omne  sab  hoc  eit| 
Ulis  ipse  mana  iiorrigo,  mitto  tibi. 

21.  Ad  Pafronos  daos. 

Hsec  ea  snnt  vestri,  regum  pia  cora,  clientis, 

qose  pia  pro  yestra  yota  salute  facit. 
Ac  quamvis  meliore  qaeant  hsBC  carmine  condi, 

bis  migora  tarnen  nemo  Yovere  potest. 
5  Qnse  bona  Gbristiad»  vobis  abeontibos  Optant, 

illa,  sed  in  parvo  cannine  magna  loquor. 
Snmite,  dum  sacri  puter  esse  yicarios  orbis: 

non  alio  poterat  scilicet  ore  loqoi. 

22.  Amico. 

Qnod  si  lecta  prios  tibi  non  b»c  oda  fnisset, 
ut  faceres,  plena  porrigeremns  ope. 

Sed  fhit  et  bona  pars  vestr»  debetnr  amnssi. 
Non  minor  a  vero,  qoi  probat  anctor  erat. 

5  Ac  quamvis  ad  te  timidi  remoremur  ituram, 

se  tamen  iüstanter  clamitat  esse  tuam. 
Istam  patronis  nostris  inscribimns  artem, 
se  tibi  patrono  dedicat  ipsa  tno. 

23.  Augerii  Gisellni  Busbecii  Turcica. 

Hujus  ad  eloquinm  Solyman  mitescere  gestit, 
barbara  mansueto  verba  lepore  pluens; 

cui  mea  nunc  primam  debet  Germania  palmam, 
quod  minus  Ottomanos,  quam  fnit  ante,  timet, 

6  prodit  hie  arcani  secreta  momenta  senatus, 

qua  stet  hoc  imperium,  qua  cadat  arte,  docens. 
Credite,  condves,  oculato  credite  testi 
iteque  victores,  quam  prsit  ille  viam. 


21.  8  oarmina  Dr. 


24.  Fabricil  Poetioa. 

Diva,  viret  gemini  dominane  cai  ciupia  olympi 

et  flnit  ad  nomemm  Castalis  nnda  sanm, 
indne  fronde  manns  et  virgine  eiligere  laoro 

Bcandeqne  Pegaseom  regia  mater  ebur. 
i  Jam  tibi  vatidici  divina  potentia  regni 

traditnr  et  toto  libera  jara  jugo. 
Duinque  sodes,  hominis  remintscere,  dira;  deamm 

qao  sine  si  fneras,  ultima,  jaro,  fores. 

30.   M.  Opitii  VeBüTins. 

163S. 
Non  Hegla,  non  Lipare,  non  Uecla,  nee  igneus  ^toa, 

aiqne  qnis  in  Ly bica  mona  flagrat  alter  Immo, 
qnicqnid  in  adversom  mendax  sibi  Grscia  credat, 
m^ns  Veanvio  nomen  in  orbe  tnlit. 
ft  Aidet  bic  et  quantas  non  omicat  igne  per  oras, 
grandios  a  calamo  vindice  lamen  habet. 
Dum  Tidet  indigenaa  timeat  Campania  flammas, 
tatina  bic  reliqnnni  cemit  aditqne  solom. 

36.  Ferdinando  III:  Secoodi  Ciea.  Augusti,  Magni,  Felicis, 
Aastrii  filio,  imperatorio  bnredi,  HuDgaris  Re^. 

1683. 
Pannoniffi  regnator  bnmi,  cui  con&nit  Ister 

et  Savos  et  Trams  et  nante  Tibiscos  aqua, 
nomine  Csaareo  par,  cen  virtate  parenti, 
duciB  ab  Auatriaca  nomen  herile  domo. 
i  Hesperis  thalamom  debes,  sed  pignora  nobia, 
pignora  tarn  divo  nnlla  minore  patre. 
Qnam  pins  ingentem  regnando  tneberis  orbem, 
barbara  si  tanta  concutis  arma  mann ! 

27.  Joanni  Rhenio,  rediviro  Vall». 

isas. 

Libromm  tot  o  nne  parens,  doctissime  Bhent, 
edis  in  Aonlmn  qaM  sat  «bände  bcnnm. 


942  EPIORAMMATUM  lY. 

trina  Chans  grates,  grates  ter  trina  Oamcena 

et  gngo  et  latio  datqne  dabitqae  sono. 
5  Et  tibi  concurrens  operabitnr  ore  Juventus: 

Vivat  bonor  nostri,  vodferando,  chori! 
Vivat!  ait  nitidi  crocens  pater  aeris  et  sie 

in  proprüs  Rhenium  vectat  ubique  rotis. 

28.  Joanni  Belovio,  Hyge«  flaminL 

leSS.  December. 

Jane ,  ter  eximii  successor  honore  Raici, 

qui  fnit  in  vestra  prima  nitela  schola, 
quam  mihi  sit  meminisse  tui  dulcissima  cnra, 

quatuor  haud  elegis  explicuisse  queo. 
5  Nee  tamen  est  animus,  tibi  longius  edere  Carmen, 

quippe  quod  ad  tantas  nil.fodt  omne  yices. 

Plenior  hoc  amor  est,  quo  se  minus  explicat  a  se, 

non  fluit  in  laxos  unda  profunda  sinus. 

Tarpatum. 

29.  Friderico  Henio,  poet®,  hislorico,  antiqnario. 

1688.   Deoember. 

Ingenii  solertis  opes,  Phoebeia  dona, 

porrigis  effiosa,  mi  Friderice,  manu. 
Miror  et  ingenuum  laudo  donantis  amorem, 
sed  nihil  ex  merito  reddere  posse  pudet. 
5  Forsan  erant,  Clarium  de  me  testantia  cantum, 
non  rudis  Aonio  potor  in  amne  fui. 
Vile  foret,  paribus  si  aequem  tua  munera  donis, 
pro  donis  melius  me  tibi  dono  tuis. 

Tarpati  Livonorum. 

SO.  Ad  se. 

Fortonatus  eras  et  multi  diyes  amid, 
creber  et  in  denso  stabat  amante  petens. 

Nunc  sterilis,  nunc  solus  agis  vidnumque  sodale 
hoc  et,  et  hoc  quereris,  nulle  poeta,  latus. 


OCELLI.  9tö 

E  Quid  bdas?  quid  non?    Tacnas  veoaberia  auru, 
dum  tibi,  qui  minor  es,  raagnns  amatnr  amor. 
Contine  te,  nee  quere  foris,  quod  non  capis  intra. 
Si  modo  te,  tibi  sie  sofficienter  habes. 


81.  Pro  amioo  jarene. 

Chore  meo,  quoqne  chsre  mihi,  tox  blanda  dnobns, 

is  comes  in  tantnm  non  inamoeniis  iter, 
sed  quoqne  pari  nostne  non  postremissina  oona, 

qnse  solet  ad  Oariam  pertinnisse  Tiram. 
b  Sit  tibi  non  pigre  stodiOBa  yolentia  mestls; 

cea  potes,  ad  stadinm  serriet  omne  tnnm. 
Consule,  quere,  roga,  pete,  ecribe,  loqaalor,  adito, 

noa  poteria  animo  promptior  esse  meo.  - 

32.  S.  P.  M. 

Parva  loqoar,  bone,  te  al  nomine  digner  amici, 

si  Teri,  tamen  et  sie  quoqne  magna  loqnar. 
Nnnien  amiciüa  non  majos  in  orbe  pntamns, 

nnmen  abosiva  sed  levitate  seqaens. 
b  Magnus  et  in  parro  defecerit  ille  tmnnltn, 

parvus  et  in  magno  non  abit  ille  malo. 
Tu  qnia  stas  audesqne  seqoi,  quod  msjua  amico 

nomen  habes,  quod  habes  nomen?  Es  alter  Ego. 

33.  Adamo  Oleario  NuTam. 

1634.   April. 

Indignabar  heri,  neqne  enim  quid  tale  pntassem, 
bospes  cnm  Pindi  forte  bih<»is  enun.   ' 

Vranie  dominis,  Poljhjinna  vacabat  amiös, 
bis  Charis  bsc,  Ulis  illa  secnnda  fnit. 
i  Flectra  Thalia  movet  vemacnla,  romnla  Cleio, 
officüB  stndnit  sed  dea  nulla  tois. 


344  EnGBAUHATUM  IT. 

Obseqnor;  anriculam  yenens  sed  AjKdlo  Binistram. 
ünos,  ait,  nobis  omnibos  ille  prior. 

NoYOgrodiie  Bathenomm.  H.  Apr.  HDGXXXIV. 

34.  Georgio  Guilielmo  Pcehmero,  nobili  juventatis,  od« 

roman»  dedioatorimiL 

1684.   Bept.  9. 

Par  erat  Aonium  digno  tibi  mittere  Carmen 

inqne  Mednseo  tinctile  fönte  melos, 
flos  jayenum,  nam  tale  mores  qoi  saBpins  ipee 
elicis  Othrysias  ad  toa  plectra  deas. 
6  Ast  inimiciis  obest  tepidis  Septentrio  Hnsis, 
sie  hyemi  nnllfle  mellificatis  apes. 
Adspice,  qnod  ferimns,  nihil  est,  nisi  firigns  et  algor. 
Ut  caleat,  Veneris  est  opns  igne  Um, 

MoscovisB.  V.  Eid.  Vllbr:  MDCXXXIV. 

35.  H.  Gramanno  meo,   cam  juxta  horologiam  ipse  iDe 

Sterteret. 

Solveris  in  somnnm  blandique  per  otia  soles 

cognatis  satagnnt  noctibus  esse  yicem. 
Spiritus  altemas  exhaorit  et  ingerit  auras; 

Gramanno  reliquom  se  modo  mortis  habet. 
5  Corpus  habet  reqoiem;  dulcem  mens  Morphea  fingit, 

pro  domino  vigilat  «es  sine  fine  suo. 
Chare  deum,  dormi;  pro  te  sie  vigilat  SBther. 

Quam  steteris,  salvos,  quumque  jacebis,  eris. 

86.   Sebaldo  Gramanno,  Halensium  Machaoni. 

Magna  Gramannomm,  Sebalde,  propago  medentum, 
queis  patet,  arcani  quicqoid  hie  orbis  habet, 

fecit  hoc  Hartmanni  blandissima  gratia  fratris, 
cognitns  ignoto  sis  nt  in  ore  mihi 

88.   7  ourionhim  Dr.        84.   8   atqoe.   Dr.   t.   1684.     4   Othysiu   Dr. 
86.  4  Qramano  r.  te  Dr.  86.  1  Qramaoomm  Dr. 


OCELLI.  M» 

a  miiu  «t  frons  btec,  tit;  hoc,  tat,  Süm  ntt  cor: 

ipse  Teint  te,  sie  Ule  fidelia  amat. 
Chore,  quid  addabitem?  Sed  enim,  «inid,  Olympe,  moraris, 
perdis  et  invidi»  gandi»  metra  tna? 

37.     Mart:  MnnsterbergiOf    evangelid  ocBtns  in  Hoscna 
Pasloris,  in.  Eid.  IXbris.  MDCXXXIV. 

HU.  Not.  11. 

Cum  toties  Boster  Testroe  Andltne  omorea 

Benserit,  in  reliqnis  fratritnu  Ira  fnlt. 
Ol&ctns  ToMt,  Tolnit  te  Gnstns  adesu; 

Visus  Bit:  renlat!  Tactos:  o  addtt  ait 
i  Jam  Tjdit  Visoe;  tetigit  t«  Tactns;  avara 

GnstuB  in  eloqnio  prolnit  ora  tno. 
Hansit  Odoratns,  strophio  tandem  obeide  misBO, 

balantes  anirate  lene-bventiB  opes. 
0  fovoF,  o  animna,  qni,  ne  dnbitetnr,  obaddit 
iB      omnibos  infractam  senBibni  Ipse  fidamt 

38.  Levino  ab  Harthanflen,  DobiUssirao  jnTenom. 

1634.   Kay. 

At  tn  floa  juvennm,  lucenti  flammens  ostro 
ecandis,  eqneB  tanti  non  inhoDorns  eqni. 
Sentit  onns  dominnm  generosi  s^na  caballi, 
anre  minator,  ovat  gnttnre,  calce  ferit. 
t,  Sic  et  abis,  nova  cnra  tnis,  nova  laorma  nobii, 
cura  tnis ,  nobis  lacryina  tristis  abis. 
Sed,  qaod  ab  hnmenti  viz  (nndirnns  ore:  seqnemnr. 
I,  qnod  agis;  noBtrnm  perfidemns  iton, 

In  diaccBsn  e  Uoscoa  U.  IXbri  MDCXXXIV. 

39.    Jano  Mollero,  jaTeaum  ocello. 

Jane ,  Kovenanun  epea  jam  qnoqne  certa  BOromm, 
quem  Yenna  et  Ghaiia  et  nh  L^xrr  eeae  nram, 

87.  V.  Eid.  lIXbrU.  Dr. 


S46  EPIGRAMlfATUM  IV. 

Tidimofl,  nt  totag  eiliaiiserU  Aonis  undas, 

fecit  eqninomm  qiUB  gravis  ira  pedun. 
6  Quo  magis  eUberas,  magis  hinc  sauere  madores; 

gaudia  ter  tribns  hado  magna  deabus  erant 
Perge  caballinnm  sie  evacuare  liquorem: 

ebrios  hinc  nisi  sis,  sobrins  esse  neqais: 

40«    Ad  Amicam. 

Excosare  jnyet;  neqne  desperare  reUctAm  est» 

nostra  qnod  hestemo  tox  tibi  Gressa  ML 
Obfoit  alterios  &yor  offidosns  amid, 

si ,  qnod  amicos  agit,  Signa  nocentis  habet 
5  Sis  tnos  et  motam  calido  snb  pectore  bilem 

discnte  risibili,  noster  amice,  Jooo. 
Fogit  Heri,  dnbüs  Ic^ye  Cras  volitayerit  anris, 

yix  Hodie  yolncres  fluxile  fronat  eqnos. 

41.    Bernardo  Goilielmo  Nuslero,  Sflesi»  decori. 

1685.   April. 

Si  potis  ignotffi  non  spemere  yocis  honores 

admittisqne  libnun,  quem  peregrinos  arat, 
hanc  ab  amantis  habe  missam  tibi  pollice  chartam; 

movet  enm  genii  fama  secunda  toi. 
5  Hoc  si  forte  tibi  videor  temerarins  aoso, 

ignosces  yitio,  qnod  mihi  seryo,  meo. 
Qu»  colo,  qoe  veneror,  fatali  concitas  oestro, 

estis,  0  Elysii  dolcia  corda  soli! 

42«    Elisab»  Henricae  Nihnsi»,  virginäm  eraditissimsB. 

1635. 

Stirps  patris  Hannonii,  Cimbri  flos  integer  Albis, 
nympha,  per  te  Esthonicam  nunc  tenet  Harrin  amor. 

Sen  fide,  sen  tenera  resonnm  qnatis  aere  yoce, 
yelaye  penicnlo,  linaye  pingis  aca, 

43.  3  to  fehlt  im  Dr. 


OCELU.  84T 

i  nomen  babes,  nova  Pallas  in  hoc,  non  DsdaU  seelo, 
et  Teniu  e  labüB  spirat  aperta  tala. 
Tirgo  potens  bde,  sed  virgo  potentior  arte, 
ars  tna  viTifioat,  qaos  toa  forma  necat 

43.  Ferdinando  Ü.  Cns.  Angosto,  Aastrio,  Viokwi  Perpelno. 

1635. 
Ginge  Caput  violi«  et  odora  fundere  nardo, 

Cffisar  OTana  olea ,  daphnido  Cnsar  oTam. 
Victor  es  ingentis  per  atrocia  prtelia  maadi, 
prtelia  po8t  clades  non  habitnra  pares. 
&  Mollia  placati  dimittont  prtelia  coeli, 
pax  per  inoffensos  libera  lodit  ogros. 
Ferdinande,  Deo  datos  et  debendns  eidem, 
non  poteraut,  nisi  te  Cesarä,  tanta  geri. 

41.   Tlfo<Kfün<iK  Super  nominale  Timolhei  Poli,  V.  C. 

IGSe.  Jan.  16. 

Pnesto,  pnesto,  Jod,  Sales,  Cachinni, 
pnesto  cnm  Salisubenlis  Lepores, 
RiEna,  Gaudia,  Jabili,  Venastaa, 
Liber,  Come,  Venns,  Cnpido,  Lnsns, 
s  et  beonda  cobors  Lnbentiumn, 
et  plebs  risibiUB  Faeetianun, 
et  genB  mobilimn  frequens  Amorom, 
pnesto,  pnesto  du  deteqne  cnnctte, 
et  quicqnid  lepidnm  per  astra  vivit! 
10  Hac  Polos  Oenio  litabit  bora. 

BevaliiB.  UX.  Kai.  Febr.  HDCXXXVl. 

45.     Marin  Joannidi  Hollene  spongie,   cum  rerelesceret 
Revalni. 

16S6.   An&ng. 
Tertia  tergemino  fsbris  nrget  in  igne  Mariam : 
deaerit  ast  qooqne  nonc  tcrtia  febris  eam, 

44.  3  SaliinbMÜii  Prodr.    Sdiku  mU*  Dr.     6  rUlbiUi  Dr. 


348  EPIORAMlfATüH  IT. 

Nil  nocaere  metas,  tadt»  nil  frigora  flanmuB, 
iUam  nee  timor  est  hie  potoisse  morL 
6  Nonnisi  Bevalia  potoit  revalesoere  terra. 
Quis  medicam  dnbitet  nomen  inesse  loeo? 
At  tibi  qnod  triplid  demptum  est  in  eorpore  morbo, 
aeeedat  Titse,  nnpta  Maria,  tarn. 

46.  Salntat  Magni  Moscovicb  Prindpis  Archiatrnm.    Snb 
ingressiun  urbis  capitis  MDCXXXVL  proprid.  KaL  AprOis. 

1686.  Mftn  80. 

Nil  nisi  te  salyere  volo  präsente  papyro, 

0  desiderii  febris  adulta  mei! 
Nam,  qnamyis  non  panca  forent,  qn»  seribere  possem, 

ardeat  in  cnltnm  mens  mea  qoanta  tnom, 
6  sed  qnia  sospect»  non  fidimns  omnia  chartie, 

libera  nee  coram  jüngere  verba  licet; 
differo  secoras,  licet  band  invitos  in  horas, 

cnm  tibi  me,  mihi  te  dox  Adeona  dabit 

47.  Bernhardo  Torbedo,  Secretario  nrbico,  fraterno  capita'. 

1636. 

Heic,  nbi  tergemino  distinctam  flomine  Moscom 

jactat  obaoratom  ceisa  per  astra  capnt, 
snm  memor  et  maneo,  te,  dilecttssime  renim, 

nomen  amidti»  dolce  dedisse  meae. 
5  Cen  mihi  te  Revalis  fedt,  retinebit  amicom 

Moscoa,  nee  Leth»  flomine  Persa  trahet. 
8im  modo,  sim  qnoconqne  hominom,  qaocunqne  locorom, 

inter  amicomm  nomina  primus  eris. 

48.  Jano  Paalo  Crellio,  fraterno  nomini. 

1686.    Juni  25. 

Pone  memm,  dispone  dapes;  nihil  absit  amornm, 
qnod  bonns  hospitibns,  quo  ferat,  hospes  habet. 

46.  MDOXXXIV  D.     1  rolo  salyere  Dr. 


OCELLL  84» 

Unüca  conT«niftt,  cqjnB  pan  ipee  aat  un^  w; 
nee  carekt  dald  Tirginitate  chorns. 
E  Nam  neret  illins  hoc  Udos  geniale  diei, 
qoi  tibi  ena  rosenm  pisgit  In  aze  jobar. 
Hoc  fiicis,  hoc  Tideo,  doleoqne,  n^ando  qnod  butas. 
Non  ero  letitife  pars,  qnia  cedo,  tnie. 

8nb  entnm  e  Hoflcsa.  HDCXXXVL 

49.  Vi  excellenter  doeto,  sie  stranao  Oleaiio,  le^rionis  ex 
tribos  meditB  Ticedad,  com  pw  Russiam  ad  Penss  iremiiB. 

1686.  Aag. 

Dax  erat  Aonioa  Olearins  ante  per  agtot ; 

nnnc  gerit  alta  tboli  signa,  OradiTe,  ttiL 
Nee  Bolnm,  qnam  Cyrriia  Mint,  aitit  igneuB  ondaai, 
jam  qnoqae  barbarico  sangninB  flnmen  amat, 
&  Sic  bene  qoi  docoit,  minus  hant  bene  dimicat  idem, 
illins  officii  cntanen  et  bitjus  apez. 
Qare  toga,  metaende  sago,  beae  Pallada  Harti 
jnnzeris:  hec  esdem  nam  cataphracta  doc«t 

In  Tolgn  ripa. 

50.  PhUippo  Crnsio,  re^i  NorregUe  hseredis  et  Holsaüe 
Dncia  Friderid  legato  et  apnd  Persaram  Regem  Schah 
Sefi  oralori,  admiaso  XXIV.  Aagosti  MDCXXXVll  in 

regia  Hisfohaaensi. 

1987. 

Fare,  dioerta  sacra,  tandem,  bcundia  lingiue, 

dnm  eedet  et  tota  rez  favet  anre  tibt 
Nam  qoid  ab  hac  timeas  tibi  m^Jestate  tremendnm, 

qni  toües  ipsos  sds  nxinnisse  deos? 
(  Spendet  amor  procenun ,  facies  clarigsima  cteli, 

aora  silens,  Bpondet  tanta  per  acta  fidem. 
Fare  Tolens,  faconda  eacre  pnestontia  lingoe: 

quid  n^[et  hnic  bomo  rex,  cni  nibil  ipse  Dens? 

«•.  DnoU  Dr.      60.  MDCXXXir  Di.    4  qa»  De. 


353, 


EPIGRAMMATÜM 

LIBER  V, 

•IVK 

A  N  I  M  j:. 


Veneraliili    Et  Exeellenler   Clara   H.   Sslomoni    Matthie 

Gennano  In  Indyla  Livonorum  Tarpatensi  Doetori  Fublico 

Et  Ecdesiasttt,  Affini  Intimo  Inviso,  Sed  Neu  Inviso 

VoIeDs  loBcribo  Paulas  Flemingns  Medicas. 


«84  EPIGRAMUATDH  Y. 


1.    Sidonie  coqngi  Sdieiniuue. 

AlUs  «fflor,  FhSjriqne  decos,  Sidonia,  Plisil, 

fiuiere  quam  rapnit  Lipgia,  Bresda  dedit, 
Bic  fngiB  et  medio  langaeu  Intercidis  «ro, 

foemiDB  Solpitios  vivere  digna  dies, 
t  Flet  pater  et  gemina  mcestoB  com  prole  maiititB. 

Congemit  agnatis  lacryma  nostnt  tnia. 
SiduB  eras  terriB :  hinc  te  nitor  abetolit  ethro. 

Sidera  Sidoniam  jam  roperere  ananL 

9.  JSatia  Joliaiue  Baronis  8chaabmpm  tanaloB. 
Man.  vn,  2. 

3.  Joanni  Sanraeli  Sdieioio. 

1630. 

Spes  patriB  et  brevis  hei  I  morientia  araatio  matm, 

quam  seqneris  njmio  proniu  in  astra  pede, 
Ter  erat  ilia  tue  bcies  blandiBSima  fbrmn. 

Heil  tarnen  et  citins  sie  qnoqne  vere  perit 
t  Candida  per  roseas  miscens  se  gratia  malas 

livet,  nt  in  violis  serior  albet  byems. 
Belle  pner,  sie  atqne  toi  flos  integer  «vi, 

floB  perit,  in  sicco  viTit  odoris  honor. 

4.  Ad  Animam  Simonis  GrypIüL 

Die,  jncande  mete  qnondam  coamice  jarent», 
^00  pede,  qoa  tadta  pergis  ad  astn  via? 


ASIMJE. 

8tD  Cornea  et  tcatimi  neo  iter  nee  aUiomo  tnotun, 
promptos  ad  obsequinm,  qua  fngis,  ire  tanm. 
i  Chare,  siles?  dilecte,  fogis?  dalcisaime,  cedis? 
Solns  in  inTisa  te  sine  linqnor  humo, 
o  tibi  ter,  quater  o  tibi,  felicieaime ,  fansto, 
hinc  sed  o  infansto  terqne  qoatorqae  mihi? 


lo  pareDtaL 

Debeo,  namqne  meres,  meritam  tibi  scribere  laadem, 

0  pater,  Ascree  nobiüa  anctor  aqote, 
Qaantnm  divino  concessit  Kaso  Maroni, 

tanttim  Nasoni  proximna  esse  potes. 
s  Namqae  etat  in  te  lans  elegis  ad  summaqne  dodi 

snbBistnnt,  nee,  qno  progrediantur,  habent. 
Qua  tener  ingentem  celebrator  Naao  per  orbem, 

hie  Bua  StigeliK  portio  landia  erit. 

6.   Nicodemi  Frischlini  memorin. 

niepidoB  Lepor  est  flenti  simiüsqne  Cachinnoa, 

torvus  It  a  nlmla  aerietate  Jocub. 
Nee  seit  Apollo  lyram ,  nee  Amor  tractare  tagittaa, 

Signa  vennstatiH  non  habet  nlla  Venna. 
»  Cnr?  qnem  canssa  latet,  nisi  quem  latet  ipse  Cftiieron, 

annnns  in  planctns  cui  perit  iste  dies? 
Nomina  cnl  fecinnt  hnc  nsqne  heec  jnsta  qnotannis, 

qnem  qnalemqne  putas,  Mome,  fiiisse  Tinun? 

7.    Ttumüns  Pauli  Helissi  ScbedÜ  Frebci. 

Conde,  melissa,  bfoa  et  olenti*  Agere  mella, 

mella,  meUisseo  Ungere  digna  lahro, 
hncqne  fer.    Hie  jacet  hie,  aoa  quem  cen  mella  favosqne 
Mtimat  EniM,  dator  meUls  et  Hj-bla  hvi. 
6  Alvear  bic  tibi  Bit  domos  bnc,  qnam  dndter  ingens 
Flora  coloratiH  amhtt  et  omat  agris. 
Siqne  quis  ista  legens  tautnm  colet  advena  vatem, 
hak)  aliqsid  cito  br  mellis,  alanma,  tni. 

«4» 


S56  EPIGBAHMATUH  V. 

8.     Theophrasti  Bombasfi  Paraeebi  etc.  raooniiuii. 

Unice  mortalem  transgresse  per  omnia  sortem, 

digne  deas  did  tnnc,  homo  qnando  fores, 
et  Stupor  et  magni  gravis  admiratio  miindi 

Enropseqne  decas,  qn»  tibi  mater  erat, 
6  Auster  et,  et  Boreas,  Zepbymsqne  Enmsqae  fittentor 

majus  ab  ambigno  te  nihil  esse  polo. 
0  sacer,  o  seri  ter  certe  salntifer  sevi, 

por  nihil  est  laodi,  cen  tibi  nemo,  tu». 

9.   Davidis  Chytrei  ohitns. 

Sande,  nee  ad  vnlgi  descendens  friyola  yates, 

nnmen  habet,  qaodqnod  scribis  et  edis  epos. 
Ipse  salntaris  &ctas  sibi  plandit  Olympus, 

te  per  et  Aonüs  perplacet  esse  piis. 
6  Ergo  tuum  terrae  pertsesus  inanis  ad  Othrym 

scandis  et  a  summo  despicis  axe  solum. 
Sic,  quas  ante  procul  mulcebas  carmine  Musas, 

cominus  alloquio  jam  meliere  beas. 

10.    Obitas  Frid.  Taubmanni. 

Albi  pater,  miseris  huc  arrige  comua  villis, 

littoris  interiit  gratia  prima  tui. 
Taubmanus  occubuit.    Meriti  cape  Signa  doloris. 

Muldides,  Albidibus  tristia  flete  pares. 
6  Saxonis  Ositias  huc  coUige,  Flora,  Napseas. 

Huc  Sala,  vidnis  huc  flue,  Plissus,  aquis; 
flumina,  non  lacrym»,  plorent  debus  illud  ademptum 

proque  toro  flores  flos  meret  ille  meros. 

11.    Epitaphiam  Godfridi  Raspii. 

Man.  VII,   9. 

12.    Rogerio  Colandro  epitaphiam  ponit 

Chare  vir  Albidibus,  quse,  dum  modnlatus  es  illinc, 
luxnriasse  suis  sponte  femntur  aquis. 

8.  BombastU  Dr.      9.  Lies:  Nathanadia  Chytrai«      10.  6  Flore  Dr. 


Nunc  htgeöt,  madldis  qnatientee  peetora  palmts, 
proqne  tno  l»to  dant  tibi  triste  meloB. 
t  Ipse  pater  Adtü,  nataroin  iractos  hinldB 
pUnctibnB,  attonitas  per  boat  asper  aqnas. 

Aodit  hoc  et  ttunidas  patienter  enndo  aab  oitdas 
aggemit  infaostis  littas  ntnunqnB  dels. 

13.    JoanniB  Barclaii  exspiratio. 

Uaxime  scriptonim,  qooa  serior  extolit  »tas 

primtevieqiie  styli  fecit  faonore  pares, 
atere  sorte  tna,  tua  quam  tibi  cnra  paravlt, 

Tiveqne,  dum  moreris,  stansque  perenne,  oade. 
5  Ärgenis  alloqnitor  totmn  tna  nobilis  orbem, 

nomine  de  domini  non  tacet  ille  Über, 
nt,  celebrem  popolis  qaem  fecerat  antea  viTtun, 

jam  fadat  cooctis  gentibas  indigenam. 

14.  Ambrosü  Lobwasseri  recordatioiii. 

0  pietatis  «pex,  ars  in  quo  culminat  omnis, 

an  piuB,  an  doctns  eis  magia,  In  dubio  est. 
Nam  tibi  Bacranim  ainnosa  volnmina  legnm 

tota  patent,  animis  tota  recepta  tnis. 
B  Sed  magis  Getherete  qiiod  doctor  es  entheus  artis, 

cogis  et  in  nnmeros  cantica  sancta  taos, 
docte  pie,  pie  docte,  aniaus  sit  leniter  isti, 

ensetne  mera  qnie  delitifeqne  foit 

15.    Delrectatori  soo. 

Nomen  adbac  taceo,  licet  haut  sim  neadns  (jjoa, 
idqae  Tolens,  donec  te  premis,  Ipte  premam. 

Hoc  scio,  qnod  nobis  magis  adTersarins  alter, 
quemqne  minns  timeam ,  non  sit  in  nrbe  mea. 
t  Sls  inimicns,  ut  es,  sed  eris  mihi  semper  amandna. 
Utqne  magis  placeas,  sis  magis  ille  mihi. 


MS  EPIOBAMMATUM  Y. 

Si  bonitate  malos  yineo,  pietate  fMroAmoa, 
in  me  nil  livor,  qnod  reprehendat,  habet 


16«    BeatsB  Hariae  McDSteli»,  que  mediam  tedifioii  tabalatum 
dam  scandit,  inopinato  casa  ad  terram  data  et  conddentia 

parietiiiiB  mole  obrata,  expiravit 

1682. 

Morbida  dun  scandit  cariosi  limina  tigni 

et  nntatoram  virgo  Beata  domnm, 
fracta  renitentem  fallit  tabnlatio  plantam, 

nee  facit  ad  vitam  virginis,  esse  levem. 
6  In  subito  niit  illa  gradn  pariesqne  cadivns 

moUe  snperlapsa  mole  trnddat  onus, 
nia  Deom  vocat  et  socüs:  »Ne  flete  cadentem, 

non  feror  ad  terram,«  didt,  »in  astra  feror.« 

17.  Ad  ChristophoruiD  Preibisium  pro  füneratione  Hencelü. 

Sis,  nt  eras  vivo,  jam  nunc  pater,  optime,  funelo. 

Filius  est,  sacra  bc:  es  pater,  infer  humo. 
Quem  pia  sponte  tua  tibi  fecit  adoptio  natum, 

nunc  tumulus  faciet  rectius  ejus  eum. 
5  Yixit  ut  ille  tua,  sie  est  quoque  mortuus  in  spe. 

Ut  vegeti,  curam  sie  morienüs  habe. 
Qui  generat,  pater  est;  pater  est,  qui  susdpit  ortum. 

Rectius  ambobus,  qui  tumulat,  pater  est. 

18.   Ann»,  Magdalena  et  Jadith»  von  Wirthiis,  uno 

funere  abreptis  virgioibus. 

Flete,  piffi  Charites,  vestrse  periere  sorores, 

aut  si  flere  deas  grande ,  dolete ,  dese. 
Si  Tel  et  hoc  nimis  est,  TOtis  ignosdte  justis 

Tosque  bonffi,  lacrymis  induitote  meis. 
5  Anna,  decus  generis,  flos  Magdalis  integer  sevi, 

gratia  virginei  blanda  Juditha  chori, 
ite  sub  halantes  violis,  pia  triga,  cavemas, 

quodque  polo  indpitis,  desinite  esse  solo. 


AKIU2L  SA 

19.  Joanni  TMrcIao  TUlyo,  sapremo  ci^ianim  dad. 

1683. 
TillTUS  est,  boipes,  tomnlo  qoi  cUoditnr  isto. 

Fama  viri  nnllo  clouditor  ampla  loco. 
nie  tot  ezsTüfl,  raptü  tot  ab  hoste  tropktaiH 
aoreuB,  haue  nmam  polrenilentiu  habet 
i  Harte  parem  toto  qoi  viz  vidisset  in  bto, 
.  norte  aibi  onoctoe  jam  videt  esse  pares. 
HoBpes,  hoaorato  votis  excede  sepnlcro, 
in  Martern  morti  nil  licnisse  patam. 

20.  Papenhemio,  caBtromm  CEBsareoram  Mamcballo. 

ISS!. 

ClaniB  RTü,  Tlrtate  mea  sed  clarior  ipse, 

morte  mea  mortem  cogo  perire  meam. 
Major  Uljrgsea  mea  dexteritate  triomphat, 

maJQE  Achilleo  robor  ad  arma  fnit. 
i  Belga  seit  et  noatraB  felix  Soeo  cauBsa  raiiue; 

rectior  e  casn  stat  mea  äuna  sao. 
Sumite,  posterhas,  noBtmmcine  recondite  nomen, 

sangnine  tnuucribo  qnod  pins  ipee  meo. 

21.    Ingewaldo  Crosio. 

Credite,  Fieridea,  nee  enim  non  visa  reporto. 

Hoc  Boper  omne  qoidem,  nnmina,  nostla  opna. 
Stabat  inonato  me  Joxta  (äiuias  ore, 

qualis  in  Aoguti  fonere  regia  erat 
5  Stabat  et  inftasti  qno,  nesdo,  munniire  somoi 

raptor,  in  has  grave  quid  Aabat  ab  ore  genaa. 
Didte,  Pierides,  nee  enim  color  Iste  recedet, 

dnm,  quid  agat  Cnu^,  quid  vileatqne,  Bciam. 

22.    Ad  Legates. 

1688. 

Qla  Bob  indocto  Btridentia  cannina  plMtro, 
carmina  CutalÜB  naoaea  tota  düs, 

90.  4  fkii  Dr.        t>.  1  Mnnine  Dr. 


am  EPIORAIDIATUM  T. 

bas  nostns,  bas  rnriB  opei,  T06,  gaiidiä  r^gom, 
snmite,  sed  bdli  ramite,  qiUMO,  maaiL 
6  Fonan  erat  mdios  tenehris  damnata  rfleri, 
tempns  at  offidi  ncw  moiiet  esse  reos. 

Qaum  mens  omne  visB  yoUs  ferat  edtas  oUm, 
illins  introita  velle  sUere  probmm  est 


28.   Ad  NobOisaimiiiii  Smiin. 

1688.  Aug. 

Gresce,  paer  patrios  ancture  potenter  honores, 

h»res  tantomm  degener  hant  es  avom. 
Dnm  nimis  abfnero,  breyis  bei!  tibi  dactor  ad  artes, 

indne  sub  prima  scbema  yirile  toga. 
6  Oscolor  ingeninm,  dotes  dissoavior  istas 

et,  nid  ta  fiieras,  non  abitnms  eram. 
Longior  at  pronis  prsesim  tibi  doctor  in  annis, 

debneram  brevior  jam  comes  esse  tibi. 

24.   Hermanno  Samsonio. 

1688. 

Summe  caihedramm,  qnibns  indyta  Biga  beator, 

Riga,  salatiferi  coraqne  corqae  Dei, 
vidimos  in  facie,  scriptis  qnem  legimns  ante, 

andiimnsqne  tno  fulmen  ab  ore  potens. 
6  Vidimns,  andümns.    Quo  non  felidor  alter, 

seu  doceat,  doctom,  sen  qnoqne  scribat,  agit 
Qnando  doces,  nni  dontazat  consulis  nrbi, 

qnod  scribis,  eoram  totios  orbis  babes. 

26.  Ad  Candidmn  S. 

1684. 

Qnod  libet  Othrysios  propins  Instrare  Triones, 
qnique  per  Eoas  imperet  Enms  aqnas, 

is  oomes,  integrum  mibi  vix,  Felidorde,  per  annnm 
note,  sed  infracta  jam  mihi  note  fide. 

35,  4  aota  Dr. 


i  Teetam  ego  Tel  mlseri  Livoim  mapelis  Letti 
vel  poteram  RoBsas  Intns  Binare  casas. 
Hfec  maneat  tibi  mens,    übi  nbi  nos  Himns  amantes, 
patria  pectoribni  terra  dnoboB  erit 

26.  Secam, 
les«. 

Rideo ,  Bi  petrias  memini  reditnnis  ad  oras, 

si  Bpatinm,  qnod  abest,  sappnto,  triste  Seo. 
Tedet,  nbi  pleni  per  iter  reminiscimiir  anni, 

Bed  piget:  ad  reliqnaa  non  &cit  ille  moraa. 
G  Ridentes  flemoB,  flentes  ridemos  et  mta 

lacryma  sab  siccis  risibns  nda  cadit 
Bjsero  sed  fnutra,  fmatra  sed  flevero,  donec 

Jos  habet  in  sensas  ille,  neo  üla  meoe. 

27.    Amieo  quasi  non  certo. 

Est  tarnen  a  vulgo  stans  fama  remotior  omni, 

BtunmiiB  ab  infemo  quam  procol  azlt  abest. 
Est  tarnen,  est  aliqidd,  qno  non  tnna  esH  viderls, 

qnod  sab  amidtia  fei  aia  esse  mea. 
t  Kalla  sibi  similes  nunpet  discordia  mentes, 

pnesda  qnod  statnnnt,  fortiter  astra  regonL 
Sidereos  ergo  de  nobis  consnle  fascea, 

hinc  tibi  sim  similis  dissinülisre  refer. 

2a  Eidam. 

Sit,  qnla  lis  adeoqne  mei  te  tndet  amoria, 

et  tibi  Jam  nostro  friget  ab  igne  cator  I 
IpBS  qnidem  doleo,  nos  falBis  illita  apefatiB 
pectora  de  aostra  aollicitasBe  fide. 
b  Sed  seiet  OmniacinB,  qnod  in  boc  sim  crimlnis  exyero, 
iuToco  jtiratOB  in  mea  vert»  deosl 
* 
IT.  1  and  I  Et  Umoi  Dr. 


SM  EFIOBAmCATUK  V. 

8H,  qd«  li»,  41b  dum  M»  llectiqM  rwanni, 
i  Urnen  et  voM^ut  die  tu  facto  Deo. 

M.  Pbfl^ppo  Cnnlo,  lolo  et  Legito,  obitam  xmait  IngaBÜ. 

Stot  Pietw  et  houoni  Fldea  socininqae  Decoro 
Fu  et,  Dt  stqne  tfH  «oUaeiTBiemar,  amit, 
magne  vir  et  U&tn  upat  exoptatnle  cuuua, 
vnde  silri  HoAchos  Peraftque  Eomet  opon. 
t  Interit  heil  mecüoqiie  osdit  toa  Bwbarls  ibto, 
Buteris,  offido  non  caritor»  meo. 
Hoe  gemni  gendtna,  bu  fleri  luguldni  tmdai, 
In  qntboa,  nt  moveatit,  lUne,  queao,  tnai. 

MDCZZXIT.   Temtcnll  dediefttortnm. 

80.  MDCXXXIV.  V.  Hartii,  quam  NoTOgiodiam  üitraret, 
'    acddente  vesperi  ecUpd  Innari. 

Sed  tarnen  ingrediar,  frutra  rementibu  astris, 

astromm  domians  pei^e  qmmdo  jnbet 
Presda  Biupech»  confondtuit  aide»  fiueeB, 

aed  nihil  innooni,  qnod  rereantnr,  habeoL 
t  SnbBamns  inftnii  superis,  t«git  oinoia  eaalnm. 

Astra  regont  hominee,  dliigit  utra  I>eiu. 
Aatnmun  eet  lomen,  qno  ei  iiradiabor  ab  Bstro, 

eolipsia  fnerit  nalla  nocim  mihi. 

81.  Bngialao  Rosen,  NobOi  LItodo. 

lflB4. 

Flm,  patar,  abeomptam  pmcool  hnen  natom, 

qua  genU  vlnun  oriiüa  instar  erat. 
Non  fult  in  nedfam,  non  in  veniantibna  asalt, 
invida  cntdeUa  Birtoe  fiiU  den. 
t  Omnis  ad  eseqalaB  teenm  pfa  conAdt  Harrii, 
4>phiit  et  \MtijaSt  flnmlna  nlaa  tala. 
* 
M.  7  qaed  Dr. 


Fb,  t«t«r,  et  iittai  geoeniae  mimuAo  cadlmto, 
qnffi,  ttid  de  caderet,  quam  nuda  itaret  hnmol 

Accnsat  moram,  qaam  a  sfdeniin  disposilloiie  oriam 
Bupicatar. 

leSi.  Jnli. 
Coeca  sll«u  qninton  Jus  comu  uotibns  abdlt 

et  toües  plena  CTnthia  Inee  nitet. 
Nos  Tetas  infiab  reünet  Neogardis  in  tünia, 
hei !  nimis  hospiübiu  lenta  miniBtra  Biiis. 
G  Arbitror,  erenit  ric  diBpositorilnu  sstriB, 
cum  innlos  ageret  forra  TKaoa  nigros. 
Ah  mora,  fotaU  si  nos  ex  lege  btigas, 

heit  mihi  quid  tttam  tarda  morare  menm? 

13.    Iq  Hicbadem  Borissoviciiua  fichein,  copiaram 
Hosdücarain  snpremam  Dacem. 

1SS4.  Aof. 
Doctor  eraa  tanti,  atatnente  Bottaenide,  Uaitii, 

mon  rapit  ad  tmpem  Jam  toa  colla  necem. 
Se  earm  dabat  illa  tae ,  necat  illa  Becori, 
lecnre  corfs  nam  geria  arma  an». 
a  Yah  psdorl  hoatilefl  quid  erat  tuaniase  Folonoa? 
Quam  fngit,  in  patria  ta  nutnat  hora  domo. 
Vivere  qui  poteraa  omni  laadabilia  bto, 
mwte  peria  omni  dira  mcrent«  die. 

34.    HeaoricB  Tobi»  Hau 

Snpe,  meo  mihi  te,  Tobia,  refsrente  Gramaimo, 

Tnlneror  ad  nomen,  nomen  herile  tmuu. 
Tnhieror  et  doleo,  ll^jo  qm>d  florii  in  ii»o, 

Maje,  enb  unbrosaB  iveris  orbe  donoa. 
s  Heil  deoia  ingenü  tantis  matorioa  annial 

Hei!  cor  ApoUitui,  iL^  panmpta,  obBsil 
Si  qnis  honorati  dneriB  asb  pnlTere  Bflnsas, 

leaiter  a  bland»  Toce  recnltu,  xn. 


M4     .  EPIGRAHMATÜM  Y. 

85.  Snper  symbolo  Henrid  Araingl: 

Beat  serrata  fides. 

1686. 

SaBCta  fides,  servata  beans  servansqne  beata, 
serva,  quo  Server,  qno  beer,  ipsa  beal 

36.   ChriBtiaiie  Timothee  Pol». 

1686.  Mai. 

Parva,  quid  e  nostro  properas  ita,  filia,  mundo? 

Qnoqne  venis,  vix  non  sola  recedis  eo. 
Sed  modo,  dorn  properas,  dnlcis  Timothctja,  parentes 

tednm  tracta  trahis,  qno  tua  &ta  trabnnt 
5  Ceme  patris  subita  oonfosos  morte  cachinnos, 

oeme  brevis  risos  matris  in  ore  notas. 
Pergis  at,  et  tarn  vile  negas,  ne  forte  morando 

maxima  pro  minima  gandia  sorte  looes. 

37.   Baptismus  Beate  PhiUppin»  Nigrin». 

Indne  candidnlum,  Nigrina  tenerrima,  Christom, 

ntque  beata  sies,  some,  Beata,  polnm. 
Non,  nisi  sunt  tenebr»,  nisi  sunt  damnata  Oehennae, 

qum  damnata  tibi  suadet  et  optat  hunns. 
5  Qua  sed  aqua  nigra  jam,  jam  quie  damnata  lavaris, 

discatit  has  sordes,  httc  ea  damna  beat 
Vae  tibi!  nam  damnata  fores,  si  nigra  maneres. 

0  tibi  Sit  bene  nonc!    Alba,  Beata,  mane. 

88.    DedicatoriniD  Od®  Germanica  super  obitu  Elisabetse 

PauUse  Revaliffi. 

1686. 

At  tu,  terreni  mnlier  pertsesa  laboris, 

tendis  in  asthereas  facta  beata  domos, 
et  vitam  pro  morte  tenes,  pro  Marte  qnietem, 

pro  lacrymis  risns  proqne  labore  decns. 

$70  1  Isde  Dr.    8  nuuiM  Dr. 


ANmM.  36S 

»  Hm  procnl  a  üusbo ,  quod  habes  nnnc  «Dtbea,  ooelo 
iLter  anhelantes  fleTimns  ista  piagas. 
Sis  felix,  eis  semper  ovaiiB  et  in  axe  beata 
consortesqae  tue  nofi  dto  Inda  habe. 

39.  Ad  eandem  a  qnarto  pnerperio  excedeatem. 

Faasta  poris,  tnox  festa  peris,  bis  sextaqne  nato, 

qme  Inz  ad  vHam,  nox  tibi  mortis  erat 
Pro  genito  genitrix  vitam  ter  fida  relinqaens, 

pergis  in  ElyBias,  dolciE  Elisa,  domos. 
s  Pulcra  cadifl.    Farit  ille  poli  tibi  gandia  partos 

et  nimiie  laudem  fertilitatis  habes. 
Hoc  peperisse  JnTat,  jnvat  hoc  perüsae,  sed  opto, 

ereniat  natis  longior  hora  tnis. 

40.    Epitaphiam. 

Man.  vn,  29. 

41.  Tnmnliis  Georgii  Ossie,  pU  et  frugaliB  Benedorm. 

Man.  TU,  28. 

42.  TdiddIos  Jacobi  Andre»  Graulii,  patroni  qaoodam 

domeslici. 

Man.  TU,  80. 

43.   Henrico  Moriano,  mercalori  doctisnmo. 

168ft/S6. 

Uercnrins  nentem ,  lingoam  tibi  temperat  Hermes, 

hinc  geniu  ad  vitam  mercnriale  geris. 
TradittiB  es  primo  Mnsis  felicibns  »to, 

nnde  tibi  potent  sm^ere  pnlcer  bonos. 
h  Ast  nbi  plena  Tirl  Lacheais  tibi  doonvt  anno«, 

pro  plnteis  abacom  convenienter  amas. 
Callidas,  ex  genio  divi  tibi  preesidls,  herolel 

ne  sis  eere  malus,  fis  prior  arte  bon». 


r  Pdäc  loaaaä  Vmremci». 


?*iuMu  t:  OMiiUK  tE  toa»  A-jnähm  ordti 
K  Ijtfiir  fG  ii;«M  ftncis  jncsa  Jooo. 

tiuüu  r.uiü-fsiKHfn  iriatdr  raUiniHt  Anwr. 
lu  iirpm)   vuH  m  guicquid  idiiqiip  bveBtiH 
jHU  pumii  «icif  düqvr  deipqH  sw. 

46.    TriMn  aoTflke. 

^wm  nftni  Hjvms  Asiens  %»  «ycs. 
<^<b;w  ikdMv  ttuxi^.  VC  fem»  «oh  |«! 


ASIMffl  S<T 

48.  Poit  coBTalesemtiam  a  febre  Schamachi«  fn  Media. 

1B8T. 
Langoeo,  nam  calnl.    Hec  adhne  focra  ossa  rdinqnit, 

fervet  adfanc  tadtis  tnU  mednlU  rogis. 
Sorgere  collapeaa  tarnen  imdiqiie  seotio  jint, 
pnrior  et  melins  Bpirittu  epar  init 
6  Promptior  ad  landea  ae  meiu  qnoqae  sbtlt  et  orat, 
forlitiB  innlidas  naa  pncando  man« : 
conditor,  es  hdUs  totamqse  remitte  Balotam 
et  finet  in  grates  corpos  boc  «nne  meraa. 

49.  Sandenonio  nostro  inler  hiacynthos  tnmnlalo. 

.  teST.   Hin  37. 
Uortnns  inveneris,  cnm  vitte  redditm  eBoea, 

qnamqne  febris  neqniit,  dat  tibi  langnor  hmnam. 
Sic  perit,  ad  medinm  qni  flos  8t«tit  integer  lestom, 
qnnm  glomerat  tepidos  Tesper  opacns  agr(H. 
i  Uortne  sorte  toa,  nostra  cape  sorte  Bepnlcmm. 
Canssa  netis  molti  mon  tna  Soris  erat. 
FuneriB  boa  sodoB,  comitea  boB  acdpe  tnmbn, 
dum  nostram  toto  qoferimua  orbe  scrobein. 

Semidni  itinere  a  Schamadhia  in  Paitia. 

50.  D.  Ferdinand!  II.  Rom.  Imp.  aemper  Aagmti,  Anstrii, 

Püf  Felicis,  Triamphaloria  perpetui,  excesana  iDterMaaros 

nimoiataa. 

1687. 
Ferdinande,  deoB  jam  nnnc  aBsaeBce  TOcari, 
cnJQB  eraa  species  hactenna  atqne  gsnna. 
Sit  licet  imperio  tna  transmatatio  toti 
flebilis,  auiünm  certias  inde  feret 
G  Qnod  divinoB  bomo  ea  vario  tntatns  ab  hoste, 
jam  detiB  etlieraa  semper  obibia  ope. 
Victor  o,  0  patrica  pater,  o  Oennane,  triian^ii^ 
inspira  genito  patri»  oancU  tno. 

40.  4  meliu  Dr.        H.  7  trlompbe  Dr. 


EPIOSAMMATUM  Y. 

51.   ^dflniB  sacris,  in  qnibiis  pw  ParodHOi  AnMomi  • 
foriis  Indomm  tutiui  asservabar  bfidmii 
VH  Aug.  MDCXXXVn. 

Maure,  quid  hos  super  hoc  dispenos  limiiie  flores 

miraris,  quid  in  hac  haec  perarata  trabe? 
nie  mihi  sacer  est,  sacer  est  velut  Die  JehoY», 

proque  mea  stetit  is  ipse  salute  locus. 
6  Bum  fnrit  Indus  atrox,  fuit  iUa  paventis  a^iiva, 

intus  alor,  multns  dum  comes  extas  ohit 
Orata  mihi,  sis  chara  tuo,  dcMUUs  indyta,  codo, 

c^jus  eras,  morti  me  removendo,  Yicenu 

52.    Parentat  itineris  oomitibiia  pw  tonniltiini  ab  Indis 

interfectis. 

Insontes  animie,  Junctflß  felidbus  umfaris, 

quas  sceleris  juyit  nullius  esse  reas, 
si  desiderio  vestri  nimis  nror  et  aptnm 
scribere  me  proprius  non  sinit  angor  epos, 
6  condonate,  precor,  vestroque  favete  sodali, 

qui,  fera  dum  crepitant  arma,  qnod  hie  stat,  agit. 
Sanguinolenta  cohors,  vestro  maculata  cruore 
livet  et  ad  meritas  se  trahit  ipsa  cruces. 

Ipso  interfectionis  die 
Vn.  Aug.  MDCXXXyn.  in  Persarum  metropoli. 

53.  Jano  Rudolpho  Statlero,  Helvetio,  a  Manns  ob  con- 
fessionis  perseyerantiam  interfecto,  vere  Hartyri  hodi^mo. 

1637.    Oot  8. 

Missus  ad  egregium  lictor  diversus  lanum, 

dejiceret  patria  qui  cor  herile  fide; 
major  ad  hsec  animis  semper:  »quin  debeo  regi,« 

martyr  alt,  »cames  has  animamque  Deo.« 
5  Truz  fremit  ergo  cohors  et  adnace  vulnera  stricto 

quatuor  in  sanctum  fert  rabiosa  caput 
Nil  dolet  ille  cadens.    Qnod  si  dolet,  hoc  dolet  unum, 

plures  se  vitas  non  habuisse  ned. 

58.  8  So  am  Oleariat*  Reif«  p.  899:  habaisM  dolet  Dr. 


ANIM^.  369 

S4.    Mulieres  ad  scrinium  plorantes. 
Luctificie  epecieB,  quibns  humor  it  omnia  in  ora 

et  cadit  ad  gemitum  Iscryma  larga  saam, 

parcite  defoocto,  vobis,  rogo,  parcite,  lassse. 

Kil  juvat  hie  illnm,  v09  dolor  iste  uecat. 

a  Pergitis  ast  capitisqne  pie  tot  vnlnera  cfaari 

perploitis  salsis,  quas  gemuistis,  aquis. 

Pci^ite,  dum  vultia,  me  dum  repatare  sciatis, 

quot  videam  lacrjuias,  tot  cecidisae  rosaa. 

55.    Beatus  loquJtur. 
Quid  mihi,  qaod  vivo  tam  snadebatis,  amici, 

dam  morior  tali  fiinere,  detrahitis? 
Vivero  debueram ,  ric  qaando  Uceret  et  ore 
me  potuisse  viria,  corde  placere  Deo. 
5  0  male  persnasil  Qnid  nomine  fallitis  isto? 
Torpior  est  Maaro  dogmate  vestra  fides. 
Si  mea  Christicolis  mors  noD  placct  omnibns,  teque  est; 
salvor  ab  hoc ,  Christo  qaod  placet  illa  meo. 

56.    Epitymbium. 

Cernitc,  consortcs  fidei,  me  ceraite,  Manri, 

qaeis  cgo  Itetitiie  tristitiffique  fni. 
Ilis,  qnia  pro  patrio  neglexi  vivere  Christo, 

illis,  qaod  moricns  martyris  instar  eram. 
b  l'Cirsan  utriqne  meo  poteratis  discere  facto, 

vita  quod  haud  nulti  post  sit  habcnda  ned. 
Plauditc,  consortes;  Mauri,  trepidate,  qaod  hie  snm. 

Vindicias,  qnas  noa  posco,  Jchova  parat. 

57.    Sermo  funereus  anper  diclo  Apocalypsis:  Eslo  fidelia 
asque  ad  mortem  et  dabo  tibi  coronam  vil«  ffilernee. 

Clamat  olympus:  >ades!«,  se  clomat  adesse  Budolplms. 
Quam  bene  qnierentes  se  reperere  dno. 

56.   1  Ceniite,  Chrisyani,  pMiler  Oleariu»'  Reise  p.  399,  wie  auch  t.  7 
Plnndile,  Christjani. 


370  EPIGRAMHATÜM  Y. 

»Fare,«  Bodolphitt  ait    »Quin  bbor,«  oljiiipBs:  »ad 
818,  qaod  es,  et  vit»  mox  diadema  dabo.« 

5  »Ah  ero!«  martyr  ait.    Mamisqae  ad  fiita  voealis; 

»cffidite  me,  iiam  mox  pidcrior,«  inqoit  »ero.« 
Occidere  simul  dixisseqne  vera  sdenuit, 
gemmüla  nam  qiuevis  gntta  craoris  erat 

58.    Tres  candel»  super  foniis  ardantM. 

Quid  notat  sethere«  triplici  sab  imagine  flamm« 
splendor  ab  extineti  fdnere  lapsos  beii? 

Hoc  notat:  in  Triadem  cecidit,  cen  credidit  aaam, 
gni  jacet:  ardentem  £az  notat  iUa  fidem. 

6  Sic  nitet  in  snperis,  velnt  hie  micat  anrens  iHe 

totaqne  perpeto«  commoda  Incis  habet 
Fortis  0,  0  constans,  o  perfectissime,  salve! 
Claras  es  ante  bomines,  daras  es  ante  Deom. 


59.  Processio  Annenioram  Archiepiscopi,  qoi  foneri  obyiam 

veniens  benedixit 

Bajnle,  siste  pedes;  pie  bigale,  pone  feretram; 

bajale,  depositi  detege  claastra  cadi. 
Obvios  ipse  sao  procedit  Christas  amico, 

atqae  »mei  coeli  dalcis  es  hospes,«  ait. 
&  »Credite  semen  agro,  messis  venit  obvia  qaondam; 

hinc  ego  mülecaplo  foenore  dives  ero.« 
H»c  ait,  et  sanctam  secam  saper  sethere  mentem 

Christus  habet.    Placida  condite  corpns  hämo. 

60.    Ut  redeat  in  pabriom,  optat 

Inter  Hamadrjades  et  amantia  nomina  montes, 

me  memini  blandis  saepe  faisse  modis. 
Malda  parens  aderat  bene  maltaqae  Nais  et  her», 
quffi  legerent  pictis  commoda  vema  vadis. 
6  Hie  medios  varioqae  comans  a  flore  sedebam, 
nee  pudait  tantos  me  nitidare  deos. 


Si  qua  md  vobia  est,  patria  nnmiiw,  con, 
0  mihi  pneteritaa  mox  renovate  Tices ! 

61.    Pstris  se  obUvisci  non  posse. 

Nais  amoeni,  soll  patrii  fonnosa  Napna, 

pnlcTa  Pales,  Chloris  colU,  serena  Drjta, 
Pan  fere,  Faune  salox,  Satire  improbe,  crade  Priapi, 

Muldaqae,  SodeUe  tmx  procus  Herdnise, 
i  dum  voco  TOS,  nee  adesüs,  ad  htec  modo  vota  favete, 

0  deaiderio  muniiit  lassa  meo  I 
Hie  licet  inteream  Testriqne  capidine  fnngar, 

vivo  tarnen,  vestne  qnando  recordor  hnmi, 

62.    Angitar  desiderio  patrüe. 

0  dea,  me  prünis  amplexa  fideUter  olnis, 

hei!  ntibi  continana  perpetnnsqne  dolor, 
nam  qaid  abes,  nimis  bis,  nimia  adversaria  TOtis? 

Ab  Beqaarl  ab  dncta  me  trabe,  nympba,  tno! 
s  Quid  siuis  indigenam  peregrina  morte  perire? 

.^nins  in  facie,  diva,  peribo  toa, 
at,  quem  prima  pio  nascentem  more  levasti, 

ultima  niaterao  contnmnles  tnmnio. 

63.  Patrüe  desideriom. 

0  qne  perpetnaa  facitis  in  vallibus  ambras, 

MnkUdes,  o  patri»  nnmina  chara  mete, 
TOS  TOlo,  TOB  cnpio,  TOS  nocte  dieqoe  salnto, 

nt  liceat  Testro  ninns  amore  frni. 
»  Nam  quid  erat  melins  blandis  amplexibnB  illii, 

in  qnibuB  banc  aniin&m  seraper  obire  Telira  ? 
SciÜB  boc ,  0  donünte,  licet  boc  to«  Bcire  negetis, 

hinc  rubor  est  Tobis,  pallor  in  ore  mihi. 

64.  Patriam  desiderat 

Perpetui  saltns  immortaleaqne  Sndeti, 
qoi  tegitis  ralles  rora  comaque  meas, 

'.  T  etUH  Dr.  64.  3  dogltit  Dr. 


Sn  EPIGRAMMATÜM  V. 

Maldaqnc  continuis  defensns  opaciter  mnbrifly 

ferrida  qui  salubri  dilois  arva  geht, 
5  quid,  nisi  vos  mcditer  dicamqae:  piissima  rernm 

nomina ,  me  Tobis  reddite  Tosque  milri. 
Nomina,  nam  dabiiis,  quod  filios  expeto  doDmn, 

jugiter  binc  eritis  tos  mea,  vester  cga 

65.  iEmoIaUo. 

Hoc  Tolo,  qaod  rcprobo.   Mea  mc  mora  prfnnoyet  ipsa. 

Assidavs  fngia  coutinaosquc  seqnor. 
Siste  param,  raea  mens.    Quid  te  cnpis  ipsa  fugiente? 

Quid,  quod  odisse  libct,  tarn  capicntcr  amas? 

5  Te  trabe,  te  per  te  tibi  redde,  nee  urige,  scd  asta; 

obTia  nam  renuis,  dissita  qnando  petis. 
Ibta  cadunt,  aliena  fluunt,  peregrina  fatiscnnt. 
Hspc  tna ,  nam  tua  sunt  propria ,  certa  manent. 

66.    Patrias  amor  forlior  pere^ini  regni  possessione, 

ex  Persico. 

Nescieram ,  qaam  fortis  amor  patinie  foret  orsB, 
Ergo:  vale,  dixi,  mater!  abique  Tolens. 

Per  mare  transibam:  mimm  maris  nnda  placebat; 
per  terras:  terrae  quin  xjlacaere  magis. 

6  Nee  mibi  divitüe  deerant,  nee  houora  potestas; 

nam  suberaut  solio  jam  quoqae  sceptra  meo. 
Cum  memor  hos  patriae  tot  amor  citus  uuns  amores 
dispulit:  binc  pati*ia)  redditus  opto  nibiL 

67.    Amico  se  reconciliat. 

Primus  es  et  vctcri  nihil  iinmutatus  ab  iilo, 

tu  modo  me  prlnmm  siveris  esse  tuom. 
Deprecor,  crravi.    Sed  apud  fuit  error  amicuau 

Si  modo  vis,  culpa  mox  caret  ille  sua. 


♦ 


65.  3  fngente  Dr.  CG.  2  abiiquc  Dr. 


Kovirnus  iuter  noa,  hinc  non  mihi  dara  lot|fleris. 

Indt!  milii  veniatn,  4|Ham  fore  E]>ero,  ft^rfitn. 
Quam  dto  lanluntur,  cito  tarn  placantur  amid. 

Usor  amor  sed  bic  est,  qui,  quod  aniatur,  amat. 

C8.    Somniat  se  palriee  rediisse. 

Itidco,  quo  laci'jniier?  quid,  ciiidelissime  Mor)ilieu, 

sipvins  nt  crnties,  re  sine  teste  ftivcs? 
Qualis  erat  fticies  patricp  nitidissima  vivm, 

cum  iieque  Kris  notmn,  Hars  necine  nomen  erat, 
b  iiec  mihi  mens  erat  hntc,  ut  sie  pcregrinus  abircin, 

ante  ineani  talis  Tisa  stetisse  torum  est. 
O  vafer,  o  fallax,  o  mendacissime  Morjiiicu, 

improbus  hoc  mngis  es,  quo  niagis  lequus  cras. 

69.    Tumulus  Ursulse  Colene  noverctc. 

Man.  VII,  32. 

70.    Ad  parenteiD  super  obitu  ejusdem  bealie. 

1637/ae. 
Suppositns  stellts  nnnqnam  sabeuutibos  nquor, 

mitto  getnens  flenti  filins  ieta  patri, 
quam  procul  a  patrüs  dilectra  Misuidoa  oris 
inter  inliumauos  audio  dura  Scythas. 
i  Conjagis  interitum  velato  coi^ore  flestt 

Fleiiius  in  l)oc  obituui  nomine  matris  ttcni. 
Ergo  tibi  nostros  tiunscribimos  online  Actus, 
chare  pater,  gemitus  ut  modcrere  tuos. 

71.  Ad  Martinum  CbristeniDni,  excessoni  matrig  scribentem. 

1637/38. 

Risimus  in  fletu,  tna  com  mihi  litcra  venit,   ' 

ÜcviniDS  in  risn,  cam  mihi  lecU  foit. 
Vivis  amicorum,  Christcoi,  primc  meoram: 

occnbuit  tristi  fnnere  nostra  pareus.  - 


874  EPIGRAHÜATUM  V. 

6  Ah  hiUr»  tristeeqae  vioes,  qoibiis  erigor  um 
et  premor,  o  &li  mobilis  ordo  mei! 
Quid,  rogo,  responsi  saper  hoc  tibi  dranuita  ecaribiiii; 
nuUa  volo  nolens  scribere,  nolo  YoleiiB. 

72.    Dilecto  rao. 

1688.  Juli. 

8ic  te  digna  fiicis,  sie  te  landaverit  omnis, 

qui,  quod  als,  facto  perfids  omne  pari. 
Improba  composita  suffers  convitia  mente 

et  placida  pungens  imbibis  aure  neCas. 
5  Dedecus  hoc  decus  est,  quod  ab  isto  fonditar  ore, 

ore  Theonino  liyidiore  labro. 
Mordeat;  edura.    Rodat;  fer:  inaniter  instat 

Baabantes  negligit  celsa  Diana  canes. 

73.    Olearium  conMlatnr. 

1638. 

Sis  tnns  et  validam  cordati  pectoris  arcem 

objice  üatali,  nil  trepidando,  malo. 
Cum  furit  Oceanus,  nihil  asper  abinde  Gaphareos, 

nil  timet  omns  ovans,  cnm  firemit  ira  Noti. 
5  Nil  tibi  foeminenm  condnsa  virilia  frangat, 

stans  cade,  nee  sorti  da  male  terga  tarn. 
Fer  mala  Tir,  molli  neqae  bis  miser  esto  dolore, 

ne  cito  ventnris  prsemoriare  bonis. 

74.    Roderioo  A  Castro  medico. 

Quis  noYus  est  adeo  per  castra  medentia  miles, 
ignoret  castmm  qni,  Roderice,  tnnm? 

Snrgis  et  ezimios  educis  ad  arma  volones, 
anna  Machaonia  condpienda  mann, 
ö  Bfilitat  hie  tecom,  qnisqnis  capit  esse  celebris, 
ille  nee  in  cassas,  te  dnce,  pognat  opes. 

73.  t  trepitaudo  Dr. 


Castra  mOTe,  Boderice,  moTe,  victom  nostra  est, 
Stat ,  cadit  arbitrio  Titaqne  morsqne  too. 

75.    BDchanani  tamnlas. 

1689/40. 
Snb  Panuusiace  felici  tegmine  myrti, 

qua  pia  perpetanm  laonis  opacat  bamani, 
(loi  cabat,  est  vates  tali  diKnissimns  umbra, 
ille  CaledoDÜ  dux  Bnchananas  agri. 
5  Hie  Veneri  Phoeboqiie  aacer,  saa  fata  seqnntus, 
debuit  haut  alia  fremde  jacendo  top. 
Myrt«a  üraras,  ova,  freme,  lanrea  royrtns,  ovando! 
Pro  tomnlo  qnia  non  hie  videt  esse  tonun? 

76.    Tomalas  Hanrltii,  AarosionenaiDm  protopriocipis. 

1689,40. 

Mauritius  tegor  hie,  tremnit  cui  Vesper  et  Ortus, 

cnjna  et  ad  tamulnm  proniiB  odorat  Iber. 
Obraor  exign«  fugitiTo  pnlTere  terr«, 

fama  per  ingentes  sed  volat  alta  polOB. 
s  Te  tamen  band  tmniilimi ,  sed  ovaus  vidisse  trophteam, 

et  nihil  hie  mortis,  qui  legis  iata,  pata. 
Esse  meis  didicit  meritis  angutior  orbis: 

Quei  capiat  tamnlniD  terra  Batava  meoiii? 

77.   De  Sacerdote. 

Stabat  et  Ansonio  latus  tmdiqne  et  tmdiqne  septos 

milite,  magnanima  mente  Renatus  erat. 
Et  jam  nulla  fnga  misero  via  tnts  patebat, 

latroni  fns«  nee  valuere  preces. 
s  Qaa  spectaret ,  erat  certisEima  mortis  imago. 

ille  uecem  gladio  strinxerat,  ille  globo, 
ille  sed  iniinorieiu:  Toto  conclndar  ab  orbe, 

Dil  moror,  excessom  roonstrat  olympas,  aiL 

75.  3  perpalnam  Dr. 


378  EPIGRAMMATUM  V. 

78.  Tomali  Donsamm  inscriptio. 

Dousa  pater  Doas«qae  patris  cognominis  hsres 

intus  agnnt,  domos  hffic  snstinet  niia  dnos. 
Ambo  pares  Clarinm  Pindo  dedacere  cannen, 

at  qnoque  sint  tamulo,  par  erat,  ambo  pares. 
'   5  Magne  pater  solisqne  minor  patre  filios  annis, 

digna  sab  «ternis  biga  jacere  rosis, 
ladite  felices  inter  Pamassia  Tempe, 

dam  locas  hie  vestro  sanctas  honore  süet 

79.  Dominici  Bandii  exspiratio. 

Molserat  eloqaio  micantem  Baadios  axem 

jamqae  erat  omnigeni:  Vivat!  in  ore  Dei. 
Nee  Lacbesis  Clotoqae  negant;  modo  defoit  nna 

Atropos,  in  properam  foemina  ssva  necem. 
6  Ergo  stat  a  foribus  procal  omnipotentis  olympi, 

damqae  librat,  vatis  rumpit  iniqoa  colam. 
Caassa  qaod  abfaerit  coelo  tone  Atropos,  hffic  est, 

ne  fieret  lingaa  mitis  et  ipsa  Tiri. 

80.    Oweni  exspiratio. 

Attica  cai  salibus,  cui  c^dat  acamine  Koma 

et  cadat  evictis  Bilbilis  ipsa  jocis, 
melle  placens,  nee  feile  nocens,  gravis,  acer,  apertns, 

grandeque  prolixa  sab  brevitate  potens, 
5  dam  patrium  decorat  Tamesin,  pias  interit  hseres 

et  sua  miranti  scripta  relinqoit  hämo. 
Magne  poeta,  vale  regnaqae  labentibus  ombris, 

te  sine  qase  Isetas  non  habaere  yices. 

In  bunc  librum  pertinent  quoque  sequentia  epigrammata, 
qu»  in  amicorum  manibus  versanfur,  dubinm  an  periere. 

1.  Romani  Smidi  Poematica. 

2.  Corbiano  Brodkorbio  Icto. 
Olearii  margaritaram  piscatio. 


/ 


4.  PalaÜum  es  santalo  et  acere  in  hortis  regiis  Arsaciee. 

5.  Corpas  Chymicom  perfectissimi  operis,  donum  Illnstrissinii  ad 
Regem. 

6.  Acinaces  Damasceni,   snccineis   vaginis  inclnsi,   t^Dsdem   ad 
enndem. 

7.  Candelabrnm  horologio  ornatnm  ibidem. 

6.  Cantharus  criBtallinoB  auro  geinmisqiie  coDSpicons,  ibidem. 

9.  Arcnlie  et  borologia  e  sncciuo,   laboriosissime  perfecta,   in 
eadem  donatione.  '  * 

10.  Tres  cataphracti,  post  mnnera  regi  obeqnitantes. 

11.  Rninffi  BabjrlonU  jnxta  Bagadad  Arabiffi. 

12.  Ludis  eqneEtribus,  in  quibns  nobilissimns  Mandelslovios  victor 
pocolo  aureo  potiebatar  Isfitbani. 

13.  Effigies  Illastrissimi  cristallo  iudnsa  adamantinoque  monili 
appensa,  donum  Lcgati  ad  Begem  Persarom. 

14.  Tentoria  Persamm  in  venatione  Regis. 

15.  Calendulte  et  liiacyntbi  Novembrcs  iu  Persia. 

16.  Tonnenta  bellica  juxta  Portam  regiee  lafahanensis. 

17.  AUa  Capi,  Asylom  totins  mnndi  in  Perside. 

18.  Apad  snos  esse  efflagitat. 

19.  Cererem  Rnssise  pnesidem  saintat,  ex  Perside  reduz. 

20.  Anemons  Adamas. 

10.  obequitKnte« ,  «x  ^ntdem  douo  Dr. 


EPIGRAMMATUM 


F  L  0  R  E  S. 


DoTOto  In  Domino  Et  InBigniter  Spectabili  Viro  Fatri  H. 
Ludovico  Dnntio,  Doctöri  Aniinaram  Singnlaris  Zeli  Theo- 
logo, Amiciti»  Caussa  Hone  Flornm  Libellam  Sacmm 
Volo  Fanlna  Plenüngiu. 


380  EPIGRAMMATUM  VL 


FlORES. 

1.    Jacobi  VL  BritaDnicanuH  Insulanuii  Monardw 

laadibos. 

Divide,  Doris,  aqnas  et  aaitbüis  Orc^de  nnilta 

circiter  Allrionein  lade  natando  tiiam. 
Cantaber  oceanns  Batavique  malacia  ponti 

affavet  et  pigri  Tbetjs  aqnusa  polL 
&  It  dea,  qase  triplici  diademate  fiilget,  et  ondis 

V08  velati,  festis  sie  benedkit  agris. 
Annua  sit  vestro  lux  baec,  bsec  pompa  Jacobo, 

coi  decuplent  istos  numina  blanda  dies. 

3.   In  Bestiam  Anradinalem  Mari  Rincardi,  Theol.  et  PoeL 

1630.   Jani. 

Nempe  qaod  Ammonia  trax  est  crocodilns  in  alga, 

hoc  in  amndlneo  bestia  nostra  vado. 
Repit  et,  et  tecto  specolatos  lamine  pnedam 

eminus  invadit,  lancinat  atque  vorat. 
5  Hoc  ferior  fera  nostra  tarnen :  gemit  ille  vorando, 

baec  perimendo  sacrum  clara  cacbinnat  opus. 
Nee  mora:  nipturls  Ichneumon  saevit  in  extis. 

An  perit  ab  simili  bestia  nostra  nece? 

3.    Ad  N.  Innocentium  ab  Einsidel,  Equitem  Misnicum. 

Si  fas  est,  bomini  post  Ilioyam  üdere  posse, 

fidere  non  alii,  quam  tibi,  pure,  velim. 
Vita  qnod  est  bomini ,  Ubertas  aurea  viUe  est. 

Hac  sine  non  vivit,  nee  sine  vivit  ea. 

1.  Jacobi  IV.  Dr.         2.  1  ^monia  Dr. 


FLORES.  38 

f.  Creilito ,  scrvilis  nece  vila  molestior  omni  est. 
Nam  (lomino  faniulas,  iion  silii  vivit  liomo. 
lova  mihi  cnrtam  poterat  protendere  vitam: 
tu  libertalcm  rcstitutssc  potes. 

4.    Wendelino  Dahindenio,  snper  symbolo: 

Deus  adjutor  raeus. 

Hau.  III,  17. 

5.  Albo  Christiani  Brebmii  Lip9. 

Man.  I,  24. 

6.  In  Nominalem  Krnesti  Dehnn. 

Mao.  I,  25. 

In  gratiam  Joachimi  Burgen  de  actionnm  cessione 
disputantis. 

Cedit.   At  excessn  persUt  loachimos  in  ipso, 

liocqne  magis,  qnicquid  ilispotut,  esse  putat. 
Scjlicet  hoc  varia  munitatn  FaUade  mentcin, 

pectoris  immotas  arguit  lllnd  opes. 
i  IIoc  vii-tute  poteiis,  gravis  arte  putatnr  ab  illo. 

Possidet  et  juvenis,  quo  caiucre  senes. 
IIu.'sitat  ars  rudior,  constantia  flnxa  vacillat, 

si  juvoüis  repctit,  quod  fnit  ante  suuml 

8.  Besoldi  laoflaUvum. 

Qui  totidem  jiopulos  bis  senis  ducere  lingnis 

diceris  et  Baldt  posthmiias  esse  tui, 
te  tuus  in  prinium  celebrein  I.aaus,  inclyte,  RlieDum, 

Klicnas  in  ociani  vocifcrator  aqnas. 
b  Inde  quater  geminum  tua  lans  circumnatat  orbein, 

cujus  apcx  daplicos  tangit  lu  axe  polos. 
Catte,  trinmphatitis  victrix  Oermauidis  instar, 

tot  Bubjgis  populos  oro,  qnot  illa  manu. 


EPlGBJJOtATÜM.  YL 

•    rmipcpi«  ocnffUm 

Spuroe,  nee  ad  parat  hominim  trartaMBi  anm, 

quid  easta  mentiiim,  ne&s  libri,  tutet, 
mentala  Sileni,  Sa^  tentigo  petaki 

Panitqne  penit  Marsueqiie  pniritat? 
5  Te  tporca  Alecto,  te  foeds  cmmiit  Adlot 

tnrpisque  nu^  Phryx  puer  terat  duL 
I,  scelnt,  i,  taiito  sobolet  dfgwiiwima  patre, 

i,  conde  flammat,  qoeit  flagretit  «ternL 

10.   Ananue  Wewero  Garmina  Fl6fluii(i  S.  P.  tfcuL 


Qnod,  vir  honore,  toat  Teniendo  raliivim«  «det, 

non  adeo  TOüt  ret  erit  iBgra  tnit. 
Yenimiu  ad  domini  mandaiitit  eantia  jutuii, 
fonitan  ipte  tibi  non  bene  notns  erit 
6  Hinc  fit,  ut  absentit  praesens  tibi  cannine  sdiona 
sistens,  nos  Pbilyra  miserit  ille  siia. 
Gerne  Timm,  qnod  et  orat,  ama.    Nihil  ampttot  optat. 
Litenüis  potes  hoc  omne  notare  ^  tribnt. 

^Sit 

11.   AUmm  amicomiD  alicoi  tnuuuiiiiL 

Blande  über,  dUecte  Über,  liber  anree,  fade, 

qno  volo,  qno  Toti  stat  sna  meta  mei. 
I,  fuge,  corre,  vola  charas  citos  ales  ad  ssdes, 

scande  domnm,  dominnm  vivere  vove  domus 
6  et  facili  mea  verba  refer:  Dnldssime  remm, 

scribe  manu,  crebro  quod  geris  ore  decus. 
Sic  faciet,  sie,  chare,  redL    Sed  ut  sequior  in  te 

sim,  modo,  dum  veniam  te  referamque,  mane. 

12.    Constantino  Waltero  Cy^eo. 

Nomen  (Morin»  ter  amabile  Jugiter  urbis» 
qrgnus  es  ingenio,  qrgnus  es  arte  toa. 

II.  A  -^ttm  Dr. 


FLOBES.  38S 

Lact6ii8  in  niveo  regnat  tibi  pectore  oaador 
parqne  canis  Sthend»,  cmn  modularis,  avi. 

5  Sic  olor  ingenio,  cygnus  arte,  probandns  utrimqiie, 

Bis  in  amicitia  cygnns  olorqne  tua. 
Hocqne  diu  sis,  hocqne  cito.    Modo  lentiis  in  nno: 
Cygnns  ad  exeqoias  concine  sero  toas. 

13.    Ad  Amieam  lamim.    Die  Adolarii. 

Scribimns  offenso  snspecta  Ince  sodali, 

suspectoB  faciet  nos  simnl  illa,  reor. 
Lnxit,  Adolari,  Inx  hsBC  tibi,  sive,  qnod  est  res, 

rectios  a  posito  diceris  ipse  dolo. 

6  Prima  snis  ratio,  mihi  militat  altera  Jnste, 

ilk  minns,  tanto  convenit  ista  viro. 
Convenit  ista  bonis.    0  si  qnid  inesse  patares 
ominis,  offensa  tristis  amice  meal 

14.    Joanni  Baptistae  Sittingero,  AustriMO. 

Desine  continnos  scribendo  tacere  per  annos, 

incipe  me  digito  nnnc  animare  tao. 
Charios  nt  calamo  nihil  est  et  amoenins  isto, 

tristins  est  mihi  sie  nil,  nisi  qnando  taces. 
5  Si  tibi  materiam  sterilem  facit  nndiqne  canssa, 

noster  amor  fuerat  canssa  sat  ampla  tibi. 

Aut  tua  si  tibi  res  vetet  esse,  qnod  andio,  longo, 

^  haec  tria  fac  tota  Stent  elementa  scheda. 

^  Arno. 

15.    MatUiiiB  Englardo  medioo« 

Creber  es  anditns,  sed  non  mihi  visns  es  nnqnam, 

magne  vir  a  fama ,  nee  minor  arte  toa. 
Incolis  Ascaniam,  sed  rectins  incolis  orbem. 

Te  capit  haec,  istnm  tn  capiendo  tenes. 
ft  Hospes  es  astromm,  Innonis  et  hospes  es  im», 

te  Yocat  hospitinm  sie  sed  oterque  snnm. 
Non  habitas,  vir  magne,  velnt  male  diceris,  orbem; 

in  te  yerom  habitat  rectins  ille,  puto. 


384  EPIGRA3IMATUM  TL 

16.    Andendam  est   Sjmbohiii  Hevid  RiDUTii,  ele. 
SaUü^  d.  2.  Aog.  MDC: 


Quid  moror?  audebo.    Neqne  emm  Fortmia  reoedet. 

Diligit  audC'Dtes  lubrica  diva  viros. 
Et  tarnen  audebo,  licet  horreat  Auster  et  Enrns. 

Audaces  viitas  promovet  alta  manns. 

5  Audeo.    Sors  faveat,  faveat  sors  fortis  eontL 

Nullius  potitur,  qui  nihil  ansns  erat 
Mß  rnea  nobilitas  animat,  feror,  andeo,  eonor. 
Sit;  uihiio  potiar,  sed  tarnen  aosus  eram. 

17.    Ad  hospilimn  NoTOgorodue. 

1634.  Man. 

Parva,  sed  ad  magnos  mihi  jam  domns  ntüis  usus, 

lignea,  sed  domino  non  minus  nqua  sno. 
Ks  felix,  CS  chara  mihi,  dum  fata  moramur 

et  nimis  a  domino  cogimus  esse  choro. 
b  Barbara  composito  transit  tibi  Volgova  cnrsu, 

aura  tibi  verno  mista  tepore  tremit. 
II ic  hilaro  licet  esse  mihi,  licet  esse  quieto, 

liic  meus  est  Uelicon,  hie  mea  Cjrrha  salit. 

18.    Petro  Crusbiomio,  Viro  generoso  et  illastri,  S.  R. 

Maj.   Suecicie   ac  in  imperiali  Moscna  Resident!  Legate, 

Filioli  obitum  lugenti,  Odae  germanicae  dedicatio. 

Scribimus  cxcquias  dilect^  jugiter  umbrse. 

Me,  pater,  et  gemitu  concutiente  voca. 
nie  quidcm  dudum  mortales  exuit  artus, 

sed  iiovat  assidue  sc  pariendo  dolor. 

6  In  fucie  Icgimus  lacrymas,  quibus  humidus  undas. 

Stagnat  in  cffietis  nostra  papyrus  aquis. 
Indue  nobiscum  lugubres,  obsecro,  vultus, 
qui  legis,  et  cineri  blanda  precare  sacro. 

* 

'^*    6  sorii  HortiH  Dr. 


19.    Super  adventn  Farenb'g  siii  loage  desidentissimi 
Joannis  Molleri  Joannis  F.  Bona  Verba. 

Quando  venis,  dilecte  parens,  venit  anrea  tecmn 

Bors  et  in  hoc  variiis  pectore  regnat  amor. 
Hactenos  agrestes,  Batis  est,  qnod  Bmareris  herbag, 

sed  quid  in  nrbe  sna  blandine  ^arriB  habet. 
b  Jam  tibi  dorn  grator,  mihi  gandeo  fanstns  et  istboc 

Bim  facili  gratDs  fillos,  opto,  p^ri. 
Dolcis  ades  Tenieos,  sed  dnldor  lueseris  nrbe. 

Utqne  queas  posthac  raro  venire,  mane. 

20.   Horologiam  qninqoeDDalia  laboris  rariqae  artificii,  qnod 

pro  Persamm  Rege   dederat  Dlustrissimns,  naofragio  ad 

Hohlandiam  amisBain. 

163&/SG. 

NereoB  aadierat,  Cimbrte  qnid  inesse  carinse, 

quo  careat  toto  Japiter  ipBe  polo. 
Ergo  laborantem  cerneBB  in  flnctibos  alnoin, 

carbasa  cni  dederant  Holsates,  innat  aqnis. 
6  Innat  aquis  certnsqoe  rei  movet  acrius  nndas 

alliditqae  petris  fragile  nans  opns. 
Kanc  dolet  Hippotadea,  tandum  sievisse  fnrorem, 

dam  peiitt  nocnis  fluctibns  artis  opus. 

21,    Arlharo  Thee,  Anglo,  medico. 

TLee,  Xheophrasti  vivum  morientia  acnmen, 

qaod  tuB  sub  primam  flavit  in  ora  necem, 
Par  celebri,  servante,  patri,  nos,  filius  arte, 

nömen  Apollineo  grande  snb  orbe  geris. 
b  Fecit  id,  ut  qnamvis  mea  non  sit  notio  tecum, 

mittere  lene  tibi  sim  tarnen  anEns  epos. 
Sors  mihi  commanis  tecnm,  par  gratis  Phoebi  est: 

anius  est  lyra  dos  et  medidna  dei. 

19.  7  h»>erU  Dr. 

FltmlBf.  *S 


36«  EPIGRAMMATUM  VI. 

22.    In  Vdgv  ostio,  ad  lacnn  CweybrnL 

Plandit  et  aastrinis  Tolat  obtia  Persia  rdis, 

et  favet  affasa  Caspia  Tbetys  aqua. 
Hinc  pater  Hyrcana  slabat  vocalis  ab  ulva, 
binc  quid  arundiiieiiin  sibilal  mda  Buynz. 
6  It  ratis  a  Borea  feliciter  acta  secundo, 
ante  per  baut  cvrsas  Iseta  aatare  ims. 
YicimaSy  o  socii,  spes  tot  mieat  aurea  ngnis. 
Nobiscam  fadt  boc  faotor  olympns  iter. 

M.  Octobr.  MDCXXXYI. 

23.    Insignia  Hartmanni  Gramanni. 

lUe  planetanuD  medias  cor  et  aiis  ocellus, 

lila  caducileri  martia  Iseva  dei, 
queis  melius  toto  nihU  est  et  amantios  orbe, 

quam  subeunt  ceras  digniter  ambo  tuas  l 
5  Gramane,  sol  merus  es  medicia  et  Atlantios  astria, 

mortis  et  iovidise  spicola  nulla  timesw 
Phoebo  dam  oomes  is,  alas  tibi  subdidit  Hermes. 

0  bene  cui  socio  sie  licet  ire  tibi  1 

24.  Therm»  Persarum* 

1637. 

Nomina,  virgineum  vincentia  corpore  raarmor, 

queis  seqoale  nitens  nil  alabaster  habet, 
ludite  diTersis,  coUudite  Najades  undis 

et  calidam  gelida,  frigida,  sparge  manu. 
5  Sparge,  calens^  gelidam,  mistisque  in  prselia  lymfis 

ludite,  confusum  ludite  rons  opus^ 
dum  layo,  dum  nato,  dum  bibulis  pluor  imbribus  omnis 

et  vehor  in  vestros  fusilis  unda  sinus. 

25.   Magno  Schuwarto,  Electoris  dextrie. 

1637. 

Quffi  de  visenda  mera  somnia  Perside  quondam 
scribere  te  memini,  jam  \igilando  probo 


FLORES.  38T 

Vera  qoidem  video,  neqae  jam  modo  somnio  Persas; 

sed  quoqae  quid  somni  nescio,  sterto  vigil. 
5  Non  ea  sunt,  quae  tanta  qoidem  speravirnos  esse. 

Sic  sequitnr  visum  nausea  prona  decus. 
Qoicqaid  in  hmnanis  yel  amor  Tel  opinio  snadet, 

somnia  sunt,  nihilo  grandia  sola  suo. 

26.    Pyramides,  qu»  conspiciuntur  Sultani»  Persaram. 

1637.    Jani. 

Nubifer»  moles,  nimbos  adversas  et  auras, 
quse  sie  perpetaom  statis,  ut  estis,  opas. 
Si  quid  in  «terna  divinum  laude  putatis 
jugeque  gesütis  nomen  habere  solo, 
5  ite  sub  imbeUem  depicto,  qoseso,  papyrum, 
qua  manus  ad  vivum  vos  ea  pingit  opus.    , 
Stabitis  SBtemse  specie  fortassis  in  ista, 
perpetuse  sed  in  bac  stabitis  usque  scheda. 

Icones  earum  apud  L.  B.  itineris  comitem. 

27.  Rudera  Persepolis  juxta  Scbiras,  versus  aquilonem. 

1637. 

Nympha,  per  setemos  immota  putabilis  annos, 

et  simul  ingentis  terror  et  orbis  amor, 
nunc  pudor  et  tant«e  molis  non  grande  cadaver, 

ipsa  tui  tumulus,  ipsa  putredo  tui, 
5  hei!  regina  soli,  ccelo  metuenda  vel  ipsi, 

tantane,  quo  fieres  ultima  talis,  eras? 
Firma  stat  et  tantas  facit  infima  terra  ruinas; 

inde  tibi,  coelum  mobile,  jure  times» 

28.  Sepulchrum  Lazari  baud  procul  a  Bendar  Gamron, 

in  Kirman  Persiae. 

Credula  posteritas  mendad  primitus  ^yo 
faüit  et  errores  ampliat  ipsa  suos. 

26.  2  Btratis  Dr.    4  i  fageqne  Dr.     7  fortallia  Dr.        27.  1  putabilis? 
6  tanta  ne  quo  Dr.        28.  in  firma  P.  Dr. 

25» 


im  EPfGEAXlfATnf  TL 


jlk  Us  is  fte,  tH^  Ml  ilp 

Vil  UfnX  a4  eertam  re§  4aliio» 
Viu  dn|4#irs  tibi  mm  feerit.  mmn. 

in  iluiAh-iftn  tanwlnn  posce  merere,  reor. 

29.   De  qaodam  Leone. 


Mafaianimiun  sollta  Iiodo  ceperat  arte 

Teualnce  diu  nobills  arte  Dodo. 
hestid,  pruiii|ita  sequi  jussas  concedit  ad  Jpdes; 

blandiis  in  egregiam  sie  fiiit  Üle  ferani. 
6  Mox  DihIo,  factos  egens,  alio  cum  migrat  alamno, 

exque  fame  misori  belloa  ladit  beri. 
Quid  regale,  Dodo,  tarbas  ad  frivok  robnr? 

Vivit  in  Leroo  mors  toa  dente;  time! 

30.    Hendacia. 

Fraus  tua,  iion  tna  res  tibi  me  tarn  fecit  ainiciiin, 

ut  qur^que  jurares  te  bene  vdle  mibi. 
Nonif^n  amicitiae,  the.sauri,  census,  honores, 

ftiquc  qui^l  bis  \t\euo  grandios  ore  dabas, 
r,  ornnia  sunt  vacuas,  quod  erant  qnoqae,  sparsa  per  anras, 

fluxior  et  dubio  vox  fuit  amue  tibi. 
C'rcdite,  sed  tardi,  quoUjuot  gandcre  voletis, 

nil  rnagiK  e»t  incndax ,  quam  peregrina  fides. 

31.   Reditus  ad  lacum  Caspium  1.  Febr.  HDCXXXIIX. 

CaKpiaci  lutices,  et  tu,  sahissime  Nereu, 

vt*l  quoquo  nunc  auimis  noniiua  saeva  meis, 
quo8  modo  traiiquillo  crispatis  in  aequore  crines, 

quHH  vitn^as  placido  tingitis  amne  comas, 
ft  nup(T  cjraiit  golid«  funes  mihi  mortis  et  orci, 

cuju«  in  hoc  vel  adhuc  ccrnitis  ore  notas. 
( 'rebrn  veni ,  sed  crebra  redi  de  littore ,  Nais, 

tutius  amplexus  hinc  colo,  nympha,  tuos. 


FLOBES. 
32.    Pro  lentpore. 

1038.   ApHt. 

Mars  inilii  iiuiiien  erit.    Mu^e  valeatis  iiicmies. 

Militat  ingenio  nil  innlielirc  ineo. 
Qua  prius  inil)plles  tractabam  leiie  libellos, 

i'giica  fuliiiiiien  grandino  [iluutbu  mauu. 
!,  Sumo  sagum,  üci>omi  togaiii:  pi't'nie,  laiirus,  ulWam! 

Ast!  juTet  in  Ciarias  Iciiior  esse  <1g«s. 
tSul  arcu  et  ptiarctra,  cl.vpeo  fera  Pallas  et  hast«  est. 

Quadrat  atrimquc  aiiiniis  nomeD  utruiiiqae  ineis. 

33.    Ferlililas  lerr»  Usminensis  Comnicorum. 

16B8.    April  14. 
Hinc  diversa  Ceres  varüs  assurgit  in  arris, 

quam  rigat  nffosa  plarima  Nais  aqua. 
Inter  Hamadrj'aduin  choreas  et  Oreades  iiiter 
mulcet  oberi-autes  Panie  anindo  greges. 
i  Hei  mihi !  sab  heta  tracnlenti  Lumina  larra 
tristia  lerribili  corpora  more  necant! 
Corpora  tuta  clialybs  et  uil,  oisi  ferrea  ineiites! 
Qaomodo  conveniunt  gens  fera,  mitis  liumus? 

34.  Sarcasnii. 

)G3H.    April, 
ttratutor,  interitnm  dtgno  mihi  gratulur  istum. 

Jure  perit,  qnisqnis  sponte  soapte  perit. 

Suilicet  cgregio  vid  mala  taiiW  trininplio 

ingeutuinqae  redux  audio  victor  opam. 

a  finge  comas  liederis  et  ovai»  pete  compita  plausn, 

digne  tholis,  merita  digne  poeta  cedro. 

Pro  medico  mendax  nieudicus  et  arduus  aiinis, 

iiilqtle  minus,  vatea  optime,  vate  redis. 

35.  Soliludo. 

1638.   Uli. 
Qnod  si  iata  piam  niveo  cum  patre  sororem 
abstnlerint,  matrem  cen  rapuere  Beueoi, 


EPlGRAJOfATUH  Tl. 

dii,  intihibete  nebal  qiulla  qaantBiTe  merUr? 
Sola  Bamw  Ucene  hob  tria  fukn  dornt 
B  Tempoa  amidtiu,  rapoit  mihi  tempM  hCHures, 
tempufi  hebes  tanUe  qood  male  dann»  vte. 
Quin  qooqoe  jam  redeo  fido  Tidut«  Achate, 
jam  miser,  hei  potero  quam  mai^  aase  mtswl 

Infira  TarooTianL 

36.    biqaies. 

1616. 
Te  mihil  qnei  ccelo,  patrite,  genitoribiu,  arü 

MTota  sexennis  fteta  profaabo  fog«? 
Sidera  sacrilegtun,  profngiuii  sola  patiia  elamant; 
degener  a  patrlbtu,  perfidns  arte  notor. 
5  Nil  nego.    Quid  änwleiD,  cum  Tnltus  hie  omne  loqnator, 
nee  sceluB  hoc  titolnm  coavenienter  habet? 
Qaod  si  damnatiini  i>enea  est  electio  mortis, 
parcite;  sopplicio  uon  graviore  luam. 

Inter  monu  itineris  PersicL 

37.    Execratio. 

lese.    Mai. 

Ad  desiderium  mortia  me  Tita  fatigat. 

In  Tita  graTins  qoam  mihi  Tita  nihil. 
Sordihiu  hie  olidos,  pntido  Bqoalore  renidens, 

tnrpia  sab  macro  Tix  rego  m^nbra  situ. 
a  His  essncca  äunes  in  Toltibos  elangaesdt 

et  jecor  a  pota  debile  stagnat  aqua. 


Hoc  qnoqae  mens  Vitium  UaIiM 

indiga  facta  vigoris. 

Tivit  in  hac  vita  nil,  nisi^ 

^u.. 

Tar^H 

■iter  iniserias  campeatres. 

^M 

ko  MDCXXXIIX. 

JE^M 

r    .^ 

Nunc  quid  agal  pator  ^^^M 

^^^m 

fota  mihi  niutrem  I^^^^| 

WM 

FLORES.  381 

Sanc  bona,  qiue  peretmt,  mala  nunc,  quibtu  iutns  et  extns 
sndique  carnificis  seeTius  axe  rotor, 
6  tot  (liversa  simul  lacerant  examios  mentem, 
estar  M  occolto  totos  ab  igne  vigor. 
Ilei  mihi!  qaod  vivo  tot  mortibas  tmqae  superetes^ 
Hei  miliil  quod  laorior,  sie  oiea  cuncta  jacent. 

Eodcm  I«o  «t  tempore. 

39.    Comparatio. 

lese. 
Naso  suie  BCripait  bene  conv«uientia  sorti, 

Kaso  Xoraitani  cum  foret  exul  agri. 
Ipse,  raeo  facicns  oon  adversaria  fato, 
scribo  Tagostanffi  flebilia  hospes  hunii. 
b  Tristia  de  Ponto,  Scythico  de  mamiore  Dura, 
nosqne  Scjlbas  inter  scribiroua,  ille  Getas. 
Sorte  mihi  Naso  tarn  par,  quam  dispar  es  arte! 
Die,  tibi  sim  similis  dissimilisne  magis? 

Ktlam  ibidem  et  tuua. 

40.    Epitaphium  Sibi  vivo. 

lUe  ego  per  medicam  hctuB  venerabilia  artem, 

ille  ego  per  ntelicum  factas  bouoros  ebur, 
hie  medicus  melicusqae  cnbo.    Quid  atrimque  juvabar? 

Nil  medicum,  melicnm  nil  mihi  fata  stlUt. 
*  Sed  quid  ab  arte  jnver?  nihil  ars,  nihil  ipse  putaudus. 

Omne,  quod  est,  nihil  est,  orbis,  olympos,  homo, 
vita  niliil,  mors  nil.    Quid  obire  verebor,  amici? 

Nil  oibilo  nibilnm  posse  nocere,  scio. 


EPIGEAMMATÜM 

ÜBER  VII, 

SIVR 

C  0  K  0  S  A. 


DevotisBimo  Et  Pio  Dno  Chriakiphoro  HiobMÜs,  ^gilau- 

tiswmo  Chrteti  Ovium  Paflori,  Tlieologic  Orthodoxae  Candtdo 

Ezemplari,  Honoris  Ergo  Insaibitar  ffic  Über, 


EPIGRAMHATUM  YIL 


CORONA. 

i.    LodoYko  Xm,  Chrigtiapiflghiio  Galfivm  et  Navarr» 

Monardue. 

1631. 

DiTe,  per  oppontom  regiuis  qoi,  maxiiiie,  pontam, 

qiii  paris  Mnc  flariis,  Alj^bns  inde  metOBi, 
eloquar,  at  res  est,  sine,  rex:  caoalmU  debes 

Borbonüs  fiunam  Borboniiqiie  tilii. 
5  Tot  docoere  muue,  docuere  toi  aim,  triimipliL 

MaDdus  ovat  factis  plenus  nterqae  tois. 
Lade  dia,  Ladovice,  vices.    Tibi  debita  palma  est, 

pro  patriaque  domo,  pro  patrioque  solo. 


2.    Pbilippo  Midlero,  Upsenmini  EiididB. 

1631. 

Det  Dens  exactae  post  prospera  tonpora  vit», 

optantis  fias  Stella  serena  polL 
Hoc  tibi  jure  tuo  debere  fiitetur  olympns, 

qoi  geris  in  cerebro  sidera  cancta  tao. 
6  Sed  magis,  sstheream  quod  in  hoc  agis  ordine  Titam, 

quam  tibi  siderei  proposuere  libri, 
fiat  hoc,  at  senim.    Te  pulpita  nostra  finantar, 

angelos  angelico  donec  in  sere  tonet. 

3.  Super  symbolo  Zachariae  Sommeri  Sil.  Patiendo  vinco. 

Man.  I,  10. 

4.  In  Albo,  cujus  Symbolum  erat:  Eslo  fidelis  osqne  ad 

mortem,   et  dabo  tibi  coronam  vitse. 

Man.  I,  15. 


CORONA.  395 

5.    Fero  ut  feram. 

Man.  m,  11. 

6.   Aliter. 

Man.  m,  12. 

7.   Iterum  aUler. 

Man.  m,  13. 

8.    Tumulas  Bretschneideri. 

Man.  VII,  19. 

9.    Dedicatio  Odae  Germanica^  Henrico  Sagittario  scripl». 

1632. 

Hoc  tibi  gratatum  revalentem  carminc  matrem 

venimus  et  ^1cta  mollia  tcla  necis; 
tum,  per  nt  expressam  tenui  uiodulamine  mentcm 

omne  tibi  cnltos  snbjiceremas  opus. 
6  Sol  Telit,  aut  magnns,  Pindmn  qoi  servat,  Apollo, 

quod  volo,  quod  mecum  tu  qnoque  velle  soles, 
hospes  ut  ad  vestrum  vivam  mox  junctior  Albim. 

Tunc  tibi  gratabor  plenius  atque  mihi. 

10.    Atlas  Mercatoris. 

Cemuus  in  lapsum,  nee  onus  par  tale  ferendo 

amplius,  ad  mundi  moenia  stabat  Atlas. 
Stabat  hians,  quanturoque  seni  fessoque  licebat, 

ferte,  du,  misero  ferte,  vocabat,  opem. 
6  Extimuere  dii,  se  jam  cecidisse  putantes. 

Non  erat  in  toto  vis  valitura  polo. 
Audit  et  imbelles  Mercator  sustulit  ulnas. 

Quam  fuit  hie  vere  tum  vir  Atlantis  Atlas! 

11.    Georgio  Mochingero  Med.  abeiuiti. 

Prime  Pmthenomm,  de  quo  spatiata  per  orbem 
fama  tui  similem  non  reperisse  refert, 


396  EPIGRAHMATUM  Vn. 

qni  per  Apollineam  &ct08  cdeberrimns  artem, 
palmam,  sive  doces,  sive  mederis,  habes, 
6  i,  quia  te  revocat  patriae  dilectio  terrae, 

i,  qnamyis,  quod  abis,  lipsia  triste  gemat. 
Qu»  tibi  chara  toam  tellns  dedit  antea  Titam, 
par  hnic  est,  vitam  quo  toeare  suam. 

12.    Fracastorii  tamulus. 

Sterte  toa  sab  scrobe,  mihi  venerabilis  mnbra, 

tataque  tranquillflB  fota  quietis  habe. 
Ante  fores,  liceat,  Tigilem,  sed  mutas,  et  ore 

sospendam,  tibi  qaod  mente  loqaace  gemo. 
6  Scaliger  hie  aderit,  longns  cni  faverit  ordo, 

ordo  poetantum  sed  sine  voce  vimm. 
Eis  ego  pace  toa  miscebor  oloribos  anser, 

ntque  tegar  latitans,  ore  premam  strepitam. 

13.    Joachimi  Camerarii  P.  honori. 

Scanderat  in  snperos  Gamerarios  arduns  »vo, 

illud  Elystreae  sidus  et  Alpha  scholae. 
In  plnvias  iemnt  Plisseides  ilicet  auras 

et  stetit  in  madidis  noxqne  diesqne  stolis. 
5  Mox  polos  enitnit,  tanti  qaom  nominis  haeres 

int^er,  a  Inctn  vix  bene  siccus  oyat. 
Yivis  in  egregio,  pater  expressissime,  nato. 

Nil  tibi,  nil  mundo  mors  toa  demit;  obi. 

14.  Hadriani  Turnebi  apotheosis. 

Tumebos,  Ausoniae  pariter  Grajeeque  loqnelse 

regola ,  qno  Latius  sermo  Cecropsqoe  placet, 
quo  simol  Oenotrii,  simol  enitnere  Pelasgi, 

quotqaot  in  Arctoum  scripta  dedere  solum, 
b  Tumebns  ille  gravis,  facandus  Tomebus  ille  — 

plangite  Pierides,  Cynthie,  plangel  —  cadit. 
Sidera  terrenom  coluere  quod  hactenus  astnun, 

nunc  vere  &ctum  sidus  adorat  humus. 


15.  BallhssariB  Heisneri  excessns. 

Sidcra  qu»  certas  vibrant  sup^r  fetliere  flaminaR, 

litec  aliqnando  graves  credo  fnisEe  viros. 
lila  velDt  toto  radiant  illustria  ccelo, 

lii  jubar  in  labini  dijaculantur  Immum. 
ti  Et  quia  snb  varia  niliil  est  Don  labile  luna, 

quando  cadant,  stabil!  scribit  in  ase  Deus, 
Cum  fnerit  toto  celebria  Meisnerus  in  orbe, 

quis  ni'get,  in  stellis  jam  meruisse  locum? 

16.  Friderici  Batduini  B.  manibus. 
Sidera  quod  ccelo,  qood  Bunt  pia  genDiiia  terrte, 

hoc  Buut  egregii  polt  super  orbe  viri. 
lila  velut  flamniant,  Telut  illa  coloribns  ardent, 

bi  per  tiunium  late  nomiiüs  igne  micaiit. 
A  Germina  dura  perennt,  durant  in  jugia  stellie. 

Hi  mortale  nihil,  (jDam  breve  corpns  habent. 
Flus,  Fridcricc,  soli,  Balve,  nunc  factos  in  »tbra 

sidus;  ut  liiyns  erus,  sie  eris  biijus  honor. 

17.    Crucior  in  hac  flaninia. 

Sunt  flammse,  uon  sunt  homines,  qujbus  arsilis  tiror 

inque  favilliferos  coiicremor  usque  rogos. 
Verba  caminali  snccendnut  ignca  lingua, 

qiieis  feqnale  nihil  Ileda  vel  ^tna  flagrat. 
s  Hffic  anitnam  jaculantar  in  banc.    Furit  ardor  in  ossa 

et  micat  in  tosto  sangnine  vita  crepans. 
Sic  flagro,  sie  anicior,  fomes  ipse  perennis,  nt  iUi 

ignis  alens  tautos  t«mpDs  in  omne  pyras, 

18.    Epitaphium  Joannis  Loeseri  Junioris. 
Man.  Vir,  27. 

19.    Timolbeus  Schwirseus:  Sum   luus,   o  Jbesu  Chrisle. 

I63S.    Oct. 
Die,  melagramma  teres  coeloque  rotundiuB  ipso, 
nnde  tibi  tanti  nominis  omcn  hubes? 


3tß  EFIGRAMHATCM  ML 


A  pieUle  räi,  qao  uam  siaeerior  aller 
aot  oolit,  aot  eolBit,  aat  eolet 
s  SalTe,  Tir,  ex  ipso  Td  nomiiie  dkte 
certior  est  nvlli,  quo  tibi,  eerU 

Sed  quid,  otimpe,  dabis?  dedil  Imie 
Nil  kaperest    Ccefaun  terrem  iDe 


20.    babeDs  Cln  Eugeoie,  HiiyiMMi  laCuli, 


9 

1631. 

Heq^eric  dcA  mgiMi  pl^'^«  ^n  gnuidii  £oi^ 

qaaiB  eolit  in  nimüs  Indas  «tnqoe  loch 
et,  foret  mdversi  Boreas  ne  nesdas  Aastri, 

Uadis  irtnqae  dmt  nimcäa  £uBa  polo. 

5  Dax  peUgi,  r^giaa  soli,  toi  hcmon  deonm 

mater  et  omne  düs  par,  nisi  Tira  fofcs. 
ViTe  tarnen,  dea,  rive  dia,  nee  in  astra  reeede, 
ipsi  sibi  societ  donec  iAympos  hamam. 

21.    Laorentio  Lodeiiio  Icto,  Poetae,  Rkelori,  Doctori 

PobL  V.  CL.  TarpaÜ 

1633.  I>eeembcr. 

Ludere  Ladenimn  totas  snper  Aone  noctes, 

Tidit  enm  tolos  hidere  Mnsa  dies. 
Ergo  per  ingentem  mater  Tolat  arüs  otympain, 

nada  sinns,  palmas  libera,  festa  oomas. 

6  Qoaqae  Tolat,  iaconda  vocat:  Dii,  i^aadite  mecom, 

quam  yalet  in  nisa  losor  hie  atqoe  sinn! 
Ladeniomqne  notat.    Begerit  mox  omnis  olynqMis: 
Lude  din  nisa,  vir  pie,  lade  sina. 

22.  Ultra  Rntbeiiica,  donam  Leg.  CnisiL 

Cingere  barbarioo,  coma,  cingere,  cingere  calta. 
Barimra  barbarioo  non  eris  ipsa  peplo. 

SO.  4  atriqoe.    Vermotblioh:  ntroqae,   oder  Ist  fSr  clait  so  sebraiben; 


CORONA.  399 

Pone,  quod  indigense  te  circumiere  tiarae: 
pompa  peregrinae  jam  facit  ista  tibi. 

5  Hie  Scytha  mus,  hie  Turea  procol  nitet  undique  murex. 

Tarn  eoit  in  nostras  dissitus  orbis  opes. 
Cingcre,  donantis  simul  advenerando  favorem, 
qai  tibi  per  donum  se  dedit  ipse  tnom. 

23.    Georgio  Pio  Pcehmero,  nobilitatis  Noric»  flori. 

1635.   December. 

Fratris  ab  igne  tni  focus  est,  quo  flaromeus  in  te 

ardeo,  per  flammas  arsilis  ipee  meas, 
0  Pie,  qui  tantam  meenm  capis  ire  Tiarum, 

quantnm  vix  alias  nos  prior  ivit  iter. 

6  Lando,  quod  in  me  vix  ereber  non  criminor,  in  te. 

Sed  sileo.    Nostrsß  nil  facit  inde  rei. 
Fratris  ab  igne  tni  focns  est  aceensos;  hie  ardet: 
et  quei  non?  tali  follis  es  ipse  rogo. 

24.    Bernardo  A  Sprecelsen  Livono. 

Sume  manns,  oen  mentis  habes  immobile  pignns, 

0  mihi  de  primo  mnltus  amate  die. 
Est  deus  in  nobis,  qui  nos  movet.   Illius  acta 

in  tacitis  animse  motibas  intns  ennt. 
5  Te  Themis  et  magni  totas  eonsessas  Olympi 

omnibas  efficiunt,  qnem  capieuter  ament. 
Quam  tibi  sunt  Charites,  tarn  sit  Yenas  sequa,  nee  umqoam 

excidat  ingenio  nostra  Moneta  tuo. 

25.  Nisovae  Medorum,  ubi  navis  Cimbrica  gravi  tempestate 
allisa,  salvis  excepta  se  omnibas  appalerat, 
MDCXXXVI.  XV  IXbris. 

Depressae  valles,  qaas  hiue  Hyrcanias  homor 
verberat,  hinc  celsis  claadis,  Olympe,  jagis, 

pallor  in  bis  faciebas,  in  bis  macer  artabus  horror 
Yos  moveat,  mutas  dam  tenet  ora  timor. 

23.  4  Lies:  Quantum  aliui  nobis  rix  prior.     8  rogi  Dr. 


400  EPIGRAMMATUM  Vü. 

5  Tendimus,  in  vestras  madidi  contendünus  nlnas« 

Tollite ,  quos  glauci  projicit  onda  dei. 
Nos  odiam  ftitale  tanm  premit,  inyide  Neren: 
sed  quoqae  fatali  Chloris  amore  leyat. 

Novell»  e  patria,  ScamadiisB  in  Media 
M.  MarL  MDCXXXVIL 

Thura  prius  placitara  diis  adolete,  sodales. 

Hie  juvet  Hyrcanos  eTacuemos  ntres. 
Fax  volat  aaratis  per  Ositia  jagera  pennis 

victricesque  vibrat  Cassar  ovalis  aves. 

6  Sparge,  paer,  violis  et  olente  sedilia  myrto 

et  fluat  effuso  florea  mappa  mero. 
Tu  modo  tarn  laeti  revolans  dea  nunda  fati, 
die  patriae  medüs  nos  coovare  Medis. 

27.    Mausolea  Regum  Persarum ,  qu»  visuntar  Ardofilas  in 

planitie  Medi»  Intratanrinae. 

1637. 

Caria  quod  stupeat,  miretur  Nilos  et  omnis 

Roma  theatrali  dives  honore  colat, 
culmen  hoc  intus  habent  ingentia  nomina,  reges, 

et  Sefus,  et  Tamas,  et  Ismael,  orbis  amor. 
5  Hospes,  adoratis  sub  marmore  manibus,  ezi, 

tarn  firmaeque  stupe  parcius  artis  opus. 
Quse  tantos  reges,  quse  te  rapit  hora,  fatetur 

insimul,  hsec  atomos  mox  fore  saxa  meros. 

28.  III.  August!  MDCXXXVU.  quae  introducebat  nos 
Isfahanam  Persarum  metropolim. 

Salve ,  cara  dies ,  quatuor  mihi  pulcrior  annis, 

te  propter  vitae  quos  male  demo  mete, 
Sem  venis,  sed  grata  tamen,  sed  dulcis  aventi, 

tergis  et  ex  oculis  t«dia  mille  raeis. 

* 

26.  2  Hinc  Dr.     8  Lies:  in  roediis.       27.  1  Cflsria  Dr.     4  Safot  Dr. 


CORONA.  401 

^  Tot  per  amara  nse,  üUß  per  acerba  tot  segrffii, 
sistimor  ad  magni  regia  tecta  Sefi. 
Cum  violis  caream,  quas  in  tua  gaadia  spargam, 
sufüciat  YOto  te  ceiebrasse  pio. 

29.   Patriam  revidere  posse  desperat 

1638.  Anfang. 

Ergo  modo  querimur  nibil  adjatricibus  auris 

totque  preces  surdis  auribus  osqae  damas. 
Tot  toties  venere  dies,  abiere  vidssim, 

morbida  nee  minimam  mens  mea  sentit  opem. 
h  Exedor  serumna,  curis  valor  onmis  hebescit 

spemqne  sibi  toties  imposuisse  timet 
Mulda  pater  Dryasdesque  meee  et  Oreades  alm», 

jam  mihi  supremam  nempe  iraletel  Necor. 

30.  Terrores. 

Me  Scytha,  me  Geta,  me  tmx  aocola  Phasidis  ambit, 

jui'at  in  exitiom  Ck)lchas  Iberqne  meum. 
nie  ferox  jaculis,  hie  aeinace  tristis  et  hasta, 
nil  nisi  letifemm  qmsqne  minator  opus. 
£  Adde,  qnod  hine  Seythici  rabies  furiosa  profiindi, 
('aucasos  hinc  nimio  Mmine  ssevns  obest. 
Publica  pnvatas  Ticere  pericoia  clades. 

Quid  tua  fles?  Mala  per,  mens,  aliena  peris. 

Tarcoviae  inter  moras  afflietissimas 
M.  Aprüi  MDCXXXIIX. 

31.  Dubitatio. 

1638.  April. 

€oelum,  homines,  terras,  mores,  jus  corporis,  annos, 

omnia,  dum  peregre  sie  ago,  mnto  domi. 
Otia  pro  studiis,  pro  Incris  damna,  quiete 

turbida,  pro  risu  flebile  sector  onus. 

4c 

29.  4  ne  Dr.         80.  9  Tarrorin. 

FlMDtag.  ^^ 


402  EPIGRAMMATl'M  VIL 

6  Sea  redeam,  sen  non,  vegetam  vidistis,  antfcL 
In  me  DÜ  Teteris  TiTit  (Mratcpie  mei. 
Certom  nil  magis  est,  qvam  mors,  aocila  ooactBt. 
Nil  magis  est  dubium ,  quam  ^iolenta  salvs^ 

Ibidem. 


32.    Amico  barbnrici  ilineris  coimtL 

1637/38. 

Nanc  hexametro  pentametrora  svbüge^ 

Carmen  bis  quadrans  qnerdis, 
tibiqne  pango,  misicEm  meenm  eaput 

particepsqne  sortis  biQiis. 
b  Post  has  triumplians  aegrimonias,  fide 

&iista  feriabor  apta.  ' 
Tanc  cespitantes  metiar  jambos  pede^ 

et  rotatiles  trochseos. 

33.    Fac  me  sicut  unoin. 

0 !  quibos  est  patrii  cultns  mandatns  agelli, 

digni ,  queis  felix  inrideatur  onus. 
Prandia  jentatos  snbeant  seqoitnrque  merendam 

ooena,  die  varios  qoadmplicante  cibos. 
5  Hie  satnrata  fames,  hie  me  sitis  ebda  vexat: 

ditor  in  hoc,  quod  inops  non  satis  esse  qaeo. 
Vos  Incra  alont,  ego  gratis  agens  nnnc  omnia  perdo. 

0  liceat  vestra  conditione  mori! 

84.    Erasmi  effigies  Roterodami  in  ponte  publico, 

Sancte  yir  officio,  vir  magno  totnplice  Phoebo, 

quo  superas  omnes  retroeundo  patres, 
hoc  tibi ,  quod  statoit  grati  düectio  dvis, 
setemi  monnmen  nominis  instar  habes. 
5  Scripta  tase  iegimos  nanquam  morientia  dextr«, 
cei-tat  hoc  ingenio  stando  perenne  tuo, 

* 

33.  3  Sequilar  merendam  Dr. 


ut,  qui  scitnr  adbuc,  cecidH  tarnen  ordine  faü, 
feiTCt  in  fetemos  nomen  et  ora  dies. 

MDCXXXIX.  M.  Octobr. 

Classis  Batava  Hispanorum  victrix  dootu  Trump», 
M.  Octobr.  MDCXXXIX. 

Dil  maris  indigetes  et  ta ,  vastissime  Neren, 

qvi  Boa  magnanimis  jnra  tueris  aqnis, 
ponite  cordatos  victo  snper  eqnore  fluctas ; 

graDdiufi  hie  vestro  flumine  fulnien  adest. 
s  Cernitis;  immensos  pelagos  defiagrat  in  ignes, 

vaatat  et  ingentes  flammens  ardor  aqtuu. 
Nnmina,  sie  opus  est;  terris  matate  profondoni; 

imminet  liinc  vestro  tota  mina  salo. 

86.   Isacii  Caasoboni  memoris. 

A  nece  vive  tna,  doctie  pater  artis  et  oria 

gratia,  qnam  eonstat  non  hnboisse  parem. 
Non  moritnr,  docti  quisquis  colit  ardua  Pindi, 

nnde  liqnor  Titn  noa  perenntiB  abit. 
B  Sunt  ibi  vivaces  in  jngia  sectila  cedri, 

non  obennt,  quotquot  nomina  scripta  gernnt. 
Scriptus  es  in  longa  nuyoribas  arbore  sigoia. 

EmiiiDs  a  toto  sie  potes  orbe  legi. 

37.    Thomn  Erpenio. 

Tradia  in  Occasnm  qnod  opes  Orientis  et  Enmm 

aasoefacis  Zepbjro  conciliasqae  tao, 
Anater  et  adverso  Boreas  stnpet  asper  in  aze 

invidiamque  noTis  prodit  ijterqne  minia. 
6  Dumque  tni  Belgie ,  qnibos  axis  et  orbis  nterque 

iiUlitat,  Qt  dJrimant  prselia  tanta,  volant, 
nttmor  interea  parto  tibi  mnnere  tuti 

et  petimas  Batavis  proapera  bella  tuis. 


404  Et>IGRAttMATCM  Vif. 

38.    KxcdBSVts* 

Ergo  supreiiMi  dies  et  ineliictabilis  hora 
te  premit,  o  fati  meiis  üaber  ipsa  toi ! 
Cede  labens  superi»  et  ayito  reddere  coelo. 
Corpus  adit  matrem  sponte  ssapie  soam. 
6  Terra  polusque  sanm  de  me  sibi  siünat  aterqae^ 
relliqaus  ingentam  per  ferar  ora  vinmu 
Quod  cado,  oaftiirffi,  quod  sie,  mihi  debeo.    Sed  quid? 
Quod  cado,  quod  cado  sie,  detnr  atnunque  Deo. 

In  hanc  libellum  pertinenl  sequentia  Epigratnmata,  de  qaibos 

mihi  inscripliones  saltem  restanL 

1.  Acidalii  et  Bncretii  Poemata. 

2.  Joacfairoi  Beustii,  Eqoitis,  Jurisconsiilti,  Poetae,  laadibus. 

3.  Ccenobio  S.  Brigittensi. 

4.  Mehebbeli  Molla,  Olearii  desideriam. 

5.  In  peplos  Persicamm  mulienim  pasquinus. 

6.  Imaum  salutat,  ci^us  prsecipitia  Isfahano  imminent 

7.  Palatium  miUe  portamm  Cassanse  Persamm. 

8.  Dactylom  alloqaitur,  sab  qua  itinere  fessns  sitiebat  in  Persia. 

9.  Ad  pnnicam  arborem,  ci^us  flores  et  fractus  simiil  decerpebat 
Cassanae  in  Persia. 

10.  Ad  nucem  arborem. 

11.  Olearii  Aagnstiniatns. 

12.  Narcissi  lutei,  qni  mense  Novembri  ex  Gilano  in  Persidem 
üfeportantur. 

13.  Hecatompylos,  nunc  Mahan,  Persamm  metropolis. 

14.  Moschea  sea  domns  precationum,  argenteis  portis,  mannoreis 
drcomdrca  parietibas  et  stagnis  alabastro  contentis  in  foro  publico 
Isfahanensi. 

1 5.  Vinom  Scbirasiannm  inter  Persica  prsestantissimom. 

16.  Ad  fontes  et  flomina  patriae,  in  qoatridoano  aqaamm  ntiliom 
defecta  in  itinere  per  deserta  Tartariae  Crimeae  MDCXXXIIX.  M.  Jan. 

* 

Deperd.  16.  Jul.  Or. 


405 


EPIGRAMMATUM 


ÜBER  VIII, 


SIVB 


G  E  M  M  M. 


Piissimo  Devotoque  M.  Nicoiao  Von  Hcevelen,  Ecclesiastici 

Ordinis  Viro  Placidissimi  Spiritus  Homini  Et  Concionalori 

Perfecto  AfGni  Sincero  Benevolentisß  Signum  Gemmas  Has 

Chartaceas  OfTero  Paulus  Flemingus. 


EPft^fijüOUXTM  TBL 


G  E  M  M  i 


1.  hmdes  nOffi  IT. 


res  paler  et  genuni  nomea  berik  poG. 
s  ex  te  Boeee  Demi,  qpi,  daa  s«i  ttmfenX  astim, 
te  dommoB  toUI  penszüs  esee  ^obL 


^aem,  regst  vt  p<^«los  tat,  regit  ipse  Dess. 

2.   Eosebio  Lasaunino  desidentissiaHe  recordaüoiiis. 

Man.  V,  1. 

3«  Joannis  Friderici  Doctoris  paMid  Upsiani  fimeratio. 

1629.   Dec.8. 


Magne  tnos  inter,  cdebernma  nooima,  Francos, 

magne  meos  inter,  nomiiia  clara,  Mjsos, 
te  scbola ,  te  merita  Philjreiim  laode  iTceom 

erehit  et  doctis  Plissa  disertns  aqids. 
&  Vita  tibi  lapidosa  neces,  mors  saxea  Titam 

dorn  repetit,  concta  nos  vidnamnr  ope. 
Raras  eras  nrens,  fractns  per  acerba:  cathedris 

mortans ,  haod  plane  postmodo  nollns  eris. 

4.    De  Henrico  Friderico,  foederati  Belgii  defensore. 

Jamqne  ladt  dabiam  generosos  Araosio  palmam, 
jure  800  thtavi  quam  meraere  soi; 


GEMALC  407 

pagnat  hians  et  viiicit  ovans,  tarn  buatus  nt  acer, 

sie  virtus  juDcta  Prosperität«  duk, 
R  Quoqae  magis  Batavus  sub  tarn  dace  vindt  orali, 

hoc  magis  et  magis  iioc  angitur  teger  Iber. 
Angere,  victe,  miaiia:  miDos  liinc  fore  vicerit  Ule. 

Aut,  magis  ut  vincat,  augere,  victe,  magis. 

5.    Nalali  Cfarisliani  L.  B.  A  Scbonburg. 

Man.  1,  11. 

6.    Fero,  nl  feram. 

Man.  III,  11. 

7.    Cum  sonmiagset,  se  a  J.  G.  Scbilacho  suo  pyropo 
donari. 

^aii.  II,  44. 

8.    MedilaÜo  Sacra. 

Sulis  eraiii  dumituitnqne  taceiis  nieditabar  Aiiiorem, 

»Blite  qai  saiictas  evibrat  igne  faces. 
Vidit  Amor  sohini  vacuasqne  illapsas  in  »des, 

*me  meditabai'is,  te  meditabar,«  ait. 
0  l>ixit  et  a  teaso  jacnlnm  penetrabile  filo 

strinxit  inexfdicila  cor  hoc  inerme  via. 
Cor  dolet  et  memorem  magis  bioc  meditatur  Amoi-em. 

Ol  quid,  Amor,  nostri  quo  mediteris,  agaui? 

9.    De  Divino  Amore. 

Hiu  jaceu  totus  puero  coiifossus  Amore. 

Vulnera  qnis  paenim  figere  tanta  pntet? 
Nee  cessat  ssevire  dcus,  ferit,  atterit,  iiistat. 

Nee,  licet  ante  nihil  eim  niBi  vulnas,  abit. 
b  Victm-us  morior:  moritaros  vivo,  nee  seger: 

quoqne  magis  morior,  vivere  pergo  magis. 

9.  6  vivoto  Dr. 


408  EPIGRAMMATÜM  Vm. 

SM  tamen  iirge  tiias,  pver  o  ssviBsiiiie,  ccdoK. 
Yulnera  vnlneribas  sunt  medidiia  mos. 


10.  Philippo  Apiano,  JnruiB  amimsL 

Bärtolus  oocaboit,  peiüt  qaoqne  fonere  Btldbu, 

vivit  in  ingenio  fonctos  nterqae  imtK 
Nee  Themis  ipsa  sins  mdiiis  defendere  leges, 

quam  potes  ad  dobias  ^e  probare  Tires. 

5  Stat  rens,  exsangui  damnans  soiis  ipeemet  ore, 

quum  loqueris;  kKa  stat  tuos  anre  diei». 
Bartole  jadido,  dictamine  Bälde,  Talete: 
Bartolas  bic  alios,  Baldos  bic  alter  adest. 

^11.    Henrico  HcBpfhero,  Theologomin  mietL 

AngelQS  in  cathedris  es,  es  angelns  in  monomentis, 
qose  genii  calamo  stant  bene  molta  tao, 

sancte  vir,  Elstrani  coelo  par  fama  Ijcei, 
dignos  in  angelicnm  qoi  nnmerere  diomm. 

6  Sublinis  hsereticos  digito  meliore  papyros, 

mox  cadit  a  proprio  labile  schisma  dolo. 
Qois  neget,  angelicam  quod  in  boc  geris  orbe  fignram, 
angelns  angelids  cnm  fadebns  eris? 

12.    Joanni  Hartmanno,  Hedicins^  vindici. 

Dsedala  quadrnplici  quicquid  dea  digerit  orbe 

et  capiunt  regnis  Junoqne  Disque  snis, 
omne  tenes,  omne,  omne  potes.    Tibi  militat  aer 

ingenteroque  capit  mens  tua  dia  Deum. 
&  Dant  famnlas  elementa  manns,  tibi  figitnr  nnda, 

sudat  et  ardentes  bumidns  ignis  aquas. 
Te  doctore  rudis  quis  nolit  et  insdns  esse, 

te  medico  qnis  non  langnidns  esse  velit? 


11.  7  in  hac  Dr. 


GEMM^.  409 

13.    Parodien  Rothii. 

Regnat  in  bis  tibi  dorn  genoinus  Horatins  odis 

subqne  tua  vivus  voce  Catullus  amat, 
te  deamant,  Flaccum  quot  amant,  quot  amantque  Catullum 

et  geniom  nostri  temporis  inde  colunt. 
5  Grande !  tuo  sed  erat  siniili  patrabile  cordi, 

grandia  tarn  numeris  nomina  posse  sequi : 
ast  simul  ex  atheis  tarn  sanctas  fingere  mentes, 

grandius  boc  et  erat  non  nisi,  mysta,  taum. 

14.  Arndi  Theologia. 

Lecta  placent,  audita  movent,  bene  credita  servant 

&ctaque,  qnse  coeli  vis  docet  illa,  beant. 
Spiritus  ipse  Dei  tacitis  illabitnr  auris, 

unde  suos  motus  os,  cor  et  anris  babent. 
5  Tauleri  genios,  pia  mentis  idea  Lutheri, 

regnat  et  expressus  te  movet,  Amde,  Dens. 
Utirour  arte  tua,  qua  teqne  tuosque  beasti. 

Fallere,  quse  via  sie  est  bene  trita,  nequit. 

15.  Zuberi  Poemata. 

Vos  nativns  amor,  patrii  vos  gratia  vnltos 

et  genitiva  sni  floris  idea  probat. 
Libera  composito  snccedunt  carmina  nexn, 

nnllus  in  innata  cernitnr  arte  labor. 
5  Tale  sales  nadi  longiqne  a  feile  cachinni, 

tale  lepor  simplex  Idaqne  Carmen  amant. 
Vivite,  cordati  stirps  expressima  patris, 

iUius  in  vobis  vis,  cor,  imago  sedent. 

16.     Augusto  Buchnero,  V.  CL.  dedicatio  hymni 

passionalis. 

1682.  Man. 

Flevimus  et  planctu  tristes  infecimus  auras 
bactenus  ob  sodi  funera  moesta  mei; 


410  EPIGRAMMATUM  VUL 

jani  lacrymse  duplicantur  aquis,  duplicatur  anhelans 
les^us  ob  ipsius  funcra  dira  dei. 
5  Ile\iiiios  et  flemns  mortesque  flebimos  ambas; 
hfec  gemitus  mandi  postulat,  illa  roeos. 
Dum  legis  hffic,  nihil  hie  lepidi,  vir  clare,  Tidebis. 
Gaudia  sub  lacrymis  quserere  veile,  ne&a. 

17.    Gustavis  Venceslai  Clementis. 

luvicti  grave  regis  opus,  cui  militat  Arctos, 

quicquid  et  Mnetß  par  super  orbe  gerit, 
unde  i)ereimantem  felix  sibi  Mantua  laudem 

asserit,  in  siiuiles  Teuto  recondit  opes. 
5  Quamquc  ferox  meruit  dextra  sibi  vindice  palmam, 

scribit  et  est  ole»  conditor  ipse  su». 
Nil  superest,  posthac,  Teuto,  quod,  Martie,  vincas, 

et  necis  et  vitaß  victor  es  ipse  tu®. 

18.    Ad  Christophoram  Spitemacberam,  V.  ampliss. 

Germanica  in  nativitatem  Christi  odse  dedicatio. 

1631.  Dec.  24. 

Dum  ferimus  domini  placitura  crepundia  cunis, 

mulcet  et  infiantem  fusilis  oda  Deum, 
magne  vir,  ad  festos  mecum  concedito  lusus 

et  mea  cum  populo  judice  sistra  proba. 
5  Jam  Sacra  solemnes  tranquillant  otia  dves, 

jam  sinit  officii  cura  remissa;  venu 
Snbmissas  non  speme  preces  vatemque  repelle. 

Non  mihi,  sed  puero  gratificare  Deo. 

19.   Tumulos  Polyearpi  Lyseri^  samini  Lipsiensiiim  episoopL 

Man.  Vn,  25. 


16.  7  Dikil  heio  nitidi  im  EiDMldnick  16S2.         17.  GosUyus  Dr. 


UEHM£.  4il 

>.    Alberti  Eaaebü  Fridlandü,  exercitaam  imperatoriomm 
liuperatoris  tnmulus. 

16S4.  Febr. 
Ctesaris  arma  gereiis,  sed  CKsaris  arma  lacessens, 

ipse  niei  mcrui  Cicsaris  arma  pati. 
Morte  tarnen  cecidi  cuncto  meinorabilis  sevo. 
Plus  sica  pertidüe,  quam  meus  error  Labet. 
s  Consilio  promptus,  felix  conaniine  Uartis, 
deue  semel,  reliquus  dux  sine  fraado  fui. 
Deiiipta  meo  tna  sit  excandesceotia,  Cifisar, 
sangoine,  nil  Deitas  inajuB  adorta  velit. 

21.    Araico  lento. 

Iuro  Fidera,  Cliaritnni  triadem  Clariasqne  aoTenas, 

Bique  quod  bis  majoB  nomeu  adorat  hnnms, 
si  mihi  post  unum  superat  te  cbarior  alter: 

dnlce  perit,  tecom  quod  mihi  teiopns  abit. 
s  Tq  tarnen  optantis  votnm  frastraris  ainid 

et  cupis  a  dnro  nomea  habere  novom. 
CoUige,  8)8,  quam  jostus  agas,  quam  codscIub  obstes. 

Si  volo,  qnod  non  vis,  hei!  qnis  amicDS  ero? 

23.   Erlando  Flemingo,  Soedicse  nobilitatis  ideie. 

Qdk  tna  Parrhasüs  se  Snedia  sabjicit  «rctiB, 

qaa  finnam  BOciaat  Eorns  et  Auster  humum, 
le  levat  et  jnsto  ccelo8  super  ingerit  axi; 

Celsius  hoc  vasti  nil  habet  orbis  apei. 
5  Major  es  hoc  animis,  quo  rectius  inderiB  astriB 

vicinoqne  volat  mens  comes  alta  polo. 
Quicquid  ait  durl  vulgus  de  gente  Triounm, 

geus  propior  celso  nulla  nee  ora  polo. 

33.    Effigiem  B.  CatbarineB  sno  Oleario  transmitb'L 

Virgo  ego  virgineo  venienB  cum  mnnere,  monas 
transfero  virgineo  virgo  poela  viro. 

22.   I  l'arrhuiuB  Dr. 


412  £t>I6RAMHATÜM  Vni. 

Tn  memor  EBthonue,  nostro  monitore  dfttiTO, 
dalce  quid  ex  ipso  nomine  Yods  habes. 
5  Ac,  licet  baut  opus  esse  qneat  monoisse  videri,  — 
nam  nihil  acer  amor  dememinisse  solet,  — 

mitto  tarnen  memori  memor  at  dem  calcar  amori, 
qni  magis  ardorem  dissimulando  flagrat 

24.   Salomoni  Petrio  nostro. 

Nomine,  doctrina,  genio  rationeqne  vit«, 

nndiqnc  perfecti  dona  docentis  habes; 
illins  es  placidos,  prndens  et  ab  omine  constans: 

conveninnt  animis  nomina  tanta  tois. 
5  Ista  tuis  radians  excelsior  emicat  annis, 

dnmqne  doces  vitam,  vivis,  nt  ipse  doces. 

25.   Jano  Nihusio,  adolescentis^  flori. 

Yix  tibi  bis  Septem  numerantur  ab  omnibns  anni 

et  totidem  linguis  pene  disertus  agis. 
Teutonicae  Esthoniam ,  Rom&e  confiindis  Athenas, 
te  stopet  in  verbis  Syrus,  HebrjBUS,  Arabs. 
5  Ars  quoqne  te  totuplex  decorat.    Quid  judico  de  te, 
Jane,  Meduseae  magne  sititor  aquse? 
A  facie  puerum ,  juvenem  te  verus  ab  annis 
arbitror,  arte  virum  judidoque  senem. 

Moscna  Revaliam  MDCXXXVI. 

26.    Hoc  falam  meuin. 

Quid  frangar  gemitu  nihil  effectore,  quid  ira 

atterar,  in  nuUam  quse  mihi  prosit  opem? 
Vanus  inutilibus  vitam  consumo  querelis, 

seu  fleo,  seu  taceo,  cor  grave  perstat  idem. 
5  Nil  loquar  in  superos,  dominis  bonus  obsequar  astris. 

Misceat  arbitrio  sors  mea  cuncta  suo. 
Quod  miser  aut  felix  tibi  sis,  id  opinio  prsestat. 

Qui  suus  est,  summum  nse  tenet  ille  bonum. 

25.  3  Roma  Dr.         26.  2  prosis  Dr. 


GEMM^.  413 

27.   Vestringi  Superintendentis  lacrymsB  super  poeta  in 

somnio  fas». 

Me  super  ah !  super  ah !  me  quam  dignissima  flesti, 

0  pater,  et  quicquid  sit  patre  suave  magis. 
Flos,  vigor,  ingenium,  species,  doctrina,  facultas, 

omnia  cum  vita  disperiere  mea. 
5  Persia  jam  mouet  hoc,  coi  yix  dabat  Esthia  mentem. 

Hei!  quis  alt,  semper  somnia  vana  loqui? 
At  tibi  dent  faciles  tot  amantia  sidera  risos, 

has  quoties  lacrymas  defleo,  chare,  toas. 

28.    Alexandri  Sabinidis  Raonanzocovii ,  Magni  Moschoram 

Autocratoris  nobiscuin  Legati  ad  Persarum  regiam,  Nomi- 

nalis  Schamachi»  celebratas,  M.  Martio  MDCXXXIIX. 

1638.    Mars  18. 

Paude  domum,  reclude  fores,  disjunge  fenestras. 

Liber  in  aprica  sol  micet  sede  tua. 
Jussa  tui  Borese  cupido  confessus  es  Austro. 

Jam  simul  ad  patrias  tendimus  inde  fores. 
5  Vina  jube  fundi  plenis  spomantia  cymbis, 

ad  lituosquc  Medos  evacuare  scyphos. 
Ter  bibe  pro  gestis,  bis  ter  pro  coelite  festo, 

ter  tria  pro  comitum  pocula  sorte:  sat  est. 

29.   Port»  Caspiae  Derbenses,  in  Lycaonia. 

1638.   April  7. 

^terna  moles  et  creabilis  tantum, 
nee  defutura  seculis  sequutnris, 
cui  longus  imber  et  Jovis  diutumnm 
inefficaei  fulmen  imminet  ira 
5  edentulumque  tempus  hseret  ingratis ; 
0  laus  perennis,  o  superstes,  o  Tiyax 


28.  2  ede  Ur. 


414  EPIGRAMMATÜM  VTH. 

sologoe  ooncism  sero  com  muido, 

nam  sUre  perges,  qoauido  eormel  codam? 

Ibideiii,  in  ipas  fofSftD  TheopUl  puvntni 
cdibiis,  Act.  Apoü.  e.  14  ei  16. 

30.   Frmies. 

nie,  mihi  Persas  qai  sie  laadahit  et  lados, 
quam  milii  plomidi  crimims  mntor  eni! 
Patria  desemi,  per^rina  seqmftas,  al,  olie! 
quam  dolor  et  seins  nunc  notat  ora  psdor. 
6  0  scelos,  o  mores!  vita  soos  plecüdDr  error: 
liic  qnoque  qaod  male  ml  aadeo  Teile,  neoor! 

81.   Oleario  a  latronibus  Tagostaab  libero  IC  Apiüb 

MDCXXXIIX. 

Cnra  Bei  vigilis,  genä  custodia  magai 

et  uniTersi  seriös  coeii  favor, 
qui  faeras  nobis  longe  carissimns  ante, 

pericnlis  nunc  charior  Oactiis  tais, 
5  digna  tue  superis  sospende  tropb^a  triompho 

risuque  tutos  libero  laxa  genas. 
Nee  ventara  time,  mala  nee  pneseutia  cora. 

Assertus  ipsi  jain  supenrivis  necL 

32.    Jubflate,  Cantate  inter  Tagoslanos,  MDCXXXIIX. 

1638.    April   16—23. 

Naenia  fit  cantns  noster ,  fit  jubilos  eben ! 

et  natat  in  lacrymis  risns  amorqne  suis. 
Ergo  fleant  gemitn  nnmqnam  cessante  cachinnos, 

quotqaot  in  infanstas  sie  coiere  piagas, 
5  qnotquot  in  infestas  abiere  proterviter  oras, 

lene  suum  plancta  non  pereonte  gemant. 
Pax!  et  obe!  sileant.    Evoe  babaheque  tacescant: 

ah !  ntinam !  prob !  bei !  vse !  sine  fine  tonent. 

33.   Assimilabo. 

Nasonem  celebrant  de  ponto  Tristia  Isevo, 
de  Scytbico  referant  me  mea  Dura  lacu. 


nKMlLG.  415 

nie  (letas  inter  passDs  sfevissima  plaDxit, 

intcr  ego  rigidos  vix  leTJora  Scythas. 
E  Camiina  Naso  suffi  fecit  concordia  sorti, 

ipse  patro  fatis  non  aliena  meia. 
Sic  cauimns  cadimasqae  Bimol,  sed  diapare  fato. 

l!)jas  ovant,  mecnm  sed  mea  Bcripta  cadnnt. 

34.  Hasügi  meo. 

Mastix  pessime  sordidissimoram, 
qnl  vel  sunt,  vel  erant,  vel  et  faerant, 
qnid  spurce  Tomia,  ut  bibos  venennm? 
Quid  fiede  bibis,  at  Tomas  venenom? 
t  Sic  jngis  Tomis  et  bibis  perennis, 
inmiandus  simul  et  simul  roodestus, 
dam  p&rgas  cito,  qnod  cito  rejectas, 
mastix  optime  sordidiasimomin. 

35.  .fEgrimoni«. 

Incendor  extus,  intns  exuror  foco 

coiiibDstiouis  nescio. 
Qai  cuncta  perdit,  durat  ignis  in  vices 

et  ortns  et  finis  sni. 
h  Flammans  gelasco ,  palleo  totns  rabens, 

enectns  at  vivo  tameo. 
0  flamma  frigidans,  o  ignitnm  gelu, 

0  mors  GoperEtes,  nsque  qno? 

PhÜippii  Crusii,  legati  et  oratoria  Cimbrici,  Nominalis 
quadragesimns,  etc. 

lt>3S.    Mni  1. 

QuatuorMntegros,  qnoa  bic  jngnlaTimiis  annos, 

dum  properata  pigruui  vota  moratnr  iter, 
illa  tute,  Crusi,  lux  uns  resonätat  anra. 

Hoc  tot  in  aoaorum  jus  babet  ona  dies, 

34.  Mutygi  Dr.,  lowie  anoh  1  und  6  mBBtjri. 


416  EPIGRAMMATUM  THI. 

5  ac,  gwunris  doleun  Untam  pernwe  diem, 

liBtitia  tarnen  hac  est  dolor  iUe  mnor. 

I^abere,  blanda  dies,  (adliqve  rdabere  üMo» 

damqae  redis,  patri«  dos  redüne  Tide. 

37.   Ad  Calendas  Majas,  MDCXXXIIX. 

Kon  rosa,  non  yioIs,  inlvo  non  concolor  anro 

caltha,  nee  alba  rubris  lilia  joncta  suis; 
Bed  rnbas  et  nullo,  bene  raraqae  Tinea,  corjmbo 

hie  sedet  et  dorae  eardnns  hirtns  bnmi. 

6  Inter  inexcnltos  nihil  ignoratnr  Iberos, 

qnod  nocet,  nt  sdtnr  nil,  qnod  oblectet  agros. 
Maje,  nihil  damns  hie,  tibi  demos  at  omnia  qnondam, 
qnom  tibi  de  patria  crinis  olebit  hämo. 

TareoTite  in  Tagostania. 

38.    Exc69sus   Alexandri   Sabinidis  Ramanzocovii   Nim» 
Rathenorum  ad  Volgam,  MDCXXXIIX.  M.  Octobr. 

Sole  Ruthenonim,  genio  qui  majos  aTito 

numen  habes,  in  qno  desiit  esse  rndis 
Russia.    Nam  docilis  te  fecit  idea  Latinum; 

te  simul  Euclides  et  Ptolomsens  amant 
5  Ergo  cüi  toties  peregrina  pepercerat  sestas 

Persidis,  a  patrio  frigore  Tictos  obis? 
Occide ,  sincenun  germani  pectoris  instar. 

Noster  in  Allemanis,  sed  sine  morte,  jaces. 

39.  Martini  Opitii,  Germanorum  Maronis,  epitaphium. 

1639.   AngQBt. 

^temi  Tates,  queis  post  obÜTia  remm 

contigit  eetemas  nonc  babitare  domos, 
sorgite  felices,  Tenienti  surgite  Tati, 

grandior  ad  Testros  non  Tenit  ombra  Lares. 
5  Callimachi  genins,  florentis  imago  Maronis, 
sique  quid  his  Latiam  majus  et  Hellas  habet, 

* 

30.  G  latitia  Dr. 


"GEMMJE.  4lt 


Tizit  in  bac  specie:  meriti  date  Bigna  f&Toris 
inqoe  capnt  virides  exouerate  sinns. 


40.    Paopertaa  dives. 

Non  Dt  ab  bis  apnd  hoc  aumm  mib?  coUncrer  etqih, 

carnüna  continua  sedula  scribo  vasaa. 
Absit  hoc  nt  mediter:  quid  enim,  rogo,  torpioB  isto, 

qni  canit,  nt  stipem  vilis  Apollo  ferat? 
b  Sanctias  est  nomea ,  numen  mihi  sanctina  (gns, 

qai  regit  ore,  noTem  noa  locat  ore  deas. 
Quid  mihi  dlvitiK,  quid  opes  mohendo  relictje? 

Est  mihi  lans  co  actis  carior  ona  bonls. 


In  banc  libram  perttnenl  seqnentia  epi^anunata,  quie  inler 

amiconim  manas  sunt    De  qoibns  iascriptiones  sattem 

apnd  me. 

1.  Lipfiia,  Lis  pia. 

2.  CyDOmfomachia. 

8.  Jacobi  Aagoati  Thuani  memoria; 

4.  EfBgies  Schach  Abbas,  glorioasiflsimi  Persamm  Regia,  m  ru- 
pibus  ad  vicum  Nathans. 

5.  Elephas  candidus,  qai  pnetcreqnitantem  Persam,  nna  com 
mnlo,  cui  insidebat  ille,  proboBcide  elevans  in  pdlverem  pnecipitabat, 
Isfabani. 

6.  Dyllidis  Annense  concnbitas. 

7.  Biscessus  Je  Pebre  Aqnitani  Chimrgi  ah  Ishban  in  Bagdat. 

8.  Pauli  Cellarü  Bai  recordatar. 

9.  Leopardi  et  Lynces  Teoatici  Persarnm. 

10.  TuBchlacb  mons  inter  Comum  et  Sabam. 

11.  SylvK,  bombycnni  circa  Reschtam  Hyrcanlffi,  nanc  Gihim. 

12.  Desiderium  aquanim  dnlcintn  in  desertoMogan  Uedin  Areo* 
patiffi. 

13.  E  preesenti  vite  pericolo   diviiue  manaB  iqjectione  erepU 

3.  CjnoQiiimiacbim  Dr. 


418 


EPIORAMMATUH  Vm. 


4  Jnnii  MDCXXXUX.  in  discessu  a  Terki;  ad  nobOiaaimaiii  eonutem 
Imhofiom. 

14.  Etesias  adorat  in  fnrentissimo  sestii,  cum  tranairet  deserta 
Circassensia  M.  Jnn.  1638. 

16.  In  discessu  a  Ghisdari  flomine,  MBGXXXIDL  ad  illod  ipaom. 

16.  Ad  Hygdam,  ci^us  sacra  peregrinando  violaverat. 


EPIGBAMMATUM 

ÜBER  IX, 

SIVB 

L  E  P  0  R  E  S. 


Viro  Amplissimo  Et  ConaaltiBsimo  Domioo  Jobanni  Schle- 

buscbio  J.  U.  L.  Reipub.  Hamburgensis  Senatori  DigDiasimo, 

Sacri  Soato  Lepores  Hei;  Mana  Testor  Faulaa 

FlemingDs,  Uagia  Anino. 


430  EPIORAMMATUM  IX. 


lEPORES. 

1.    Attende. 

Qais  doctus  non  esse  co]^,  Bon  esse  disertns? 
Ab !  aliquis  saltem  gestiat  esse  bonos. 

2.  De  Joanne  Secondo. 

Nobilis  est  plastes  idemque  poela  Seciindns. 
Kolnle  pingit  opus,  nobOe  fingit  epos. 

3.    In  ▼irginem  tenebrionem. 

Qanr,  quoties  peteris,  toties  fagitiva  recedis? 
Non  fogiSy  nt  fhgias;  nt  fogiare,  fogis. 

4.  In  qnemdam* 

Simon  es,  es  simns  simioqne  simillimas  imo. 
Si  me,  Sime,  probas,  non  tibi  nasos  erit. 

5.  In  Qaaiiam. 

Sensns  abest  cunctis,  qn»  scribit  cannina  Qnartns. 
Non  miror,  Qnarto  nam  qnoque  sensns  abest 

6.    In  Cridanom  imposlorem  et  le^ejom  Ferratnm. 

Non  amo  Caldannm;  Ferratnm  non  amo.    Canssa  est: 
Tendidit  ille  mibi  Terba,  sed  ille  dedit^ 


4.  1  Bimillimusque. 


LEPORES. 

7.  De  Amoeiia. 

Omnia  non  vendit,  licet  hoc  dicatar,  Amceika. 
Nam  facietn,  reliqvnni  que  Bibi  vendat,  eroit. 

8.  Ad  Amiann. 

Kmantii,  me  veHe  tnee  licet  affore  coenee 
jurarim.    Kimios  ncmpe  poeta  fni. 

9.  Ad  Zoilura. 

Fi'ustra  tc  lando;  ledis  rae,  Zoile,  frustra. 
Nemo  mihi  potent  credere,  nemo  Ubi. 


Caussidico  Boccs  fallacem  pnefero  Plannm. 
Ilic  dare,  verum  istbic  vcndere  verba  solet. 

11.    1d  Crassam. 

Ut  reddam,  das,  Crosse,  mihi,  pro  vilibns  ampla. 
Die  mihi,  sis  fadlis  diflicUisve  magis? 

12.    Rosa. 

Qui  modo  conifernm  flos  explicat  iste  galervm 

rubra<ine  Eatali  tempcrat  ora  nivc, 
MUas  est  hujns  polcemmas  iste  diei 

et  cadit  lioc  ipso,  quo  veoit  ipse,  die, 
fi  Ilci !  quod  in  hoc  nihil  est  longeevam  tempore  polcminl 

Quam  mit  in  Vitium  nobile  qaodque  snum! 
Carpe,  pnella,  prius  quam  se  necet  ipse,  nitorem. 

Dum  memor  es,  vitam  sie  properere  biani. 

13.    Pro  Stadioao. 

Surge,  puer,  dum  mono  rnbet,  dum  roBddns  est  »1 
et  hibalo  javeocm  basiat  ore  diem. 


EPI6RAMMATDM  OL 

Anrea  sangoineo  Pallaiitlas  aidet  ii  ort«, 

rnixtns  et  in  vario  parponl  azB  eolor. 
»  Sqoamiger  bine  popnliu,  volocnui  goM  flm^oi  inde 

in  matntinis  sunt  sine  fine  jods. 
Textor  agit,  faber  uget;  opus  facit  hk  boe«  ia  flfeid: 

Aouinm  pudeat  non  Yigilare  Timm. 


14.    Optione  facta. 

Ernbni  convictns  beri  sab  respere  sero, 

qnnm  noz  famoeis  fdsca  reniret  eqrä. 
Nunc,  ab!  poniceiia  rediit  TitboBU  in  ama, 

matntinalia  plns  ferit  ora  color, 
•  captas  eo,  fateor.    Qoid  enim  mea  crimina  Telem? 

Enroris  caossam  viz  Madagaaoor  babeL 
firictom  quid  at  esse  nocet?  pax  caossa  dndli  est; 

tela  Sales,  Risns  signifer,  bostis  Amor. 

15.    De  eadem,  ad  amicanL 

Blanda  sab  beatemis  ibant  certamina  nobis, 

ntraque  siderens  bella  movebat  Amor. 
Mc  prius  annabat,  mox  te.    Tentavirnns  bostes. 

Vix  mibi  victns  eras,  som  tibi  victas  ego. 
>  Noc  mora,    Secretas  ridens  paer  ibat  in  aoras, 

r^lUnquens  vinctos  me  tibi  teqne  mibi. 
Quam  vinci  cnpias  tali  non  rams  ab  bostel 

<iuam  capiam  tali  creber  ab  beste  capi! 

16.    Alia  cum  suo. 

Ktonte  ftimosis  daplices  fornidbus  ignes, 
«fCUina;  favilUferos,  Heda,  ter  aoge  focos. 

Violiim«  iuvictum.    Meriti  date  signa  fayoris. 
Natalt  p<»r  nos  statis  aterque  loco. 
k  Junit^  manui,  ut,  amice,  ligem.    Quid,  amice,  moraris, 
nulHtort«  laurigero  bracbia  senra  jngo? 

^  anrlt  Pr.         l^*  ^  ▼inoto».    Lies:  vietoi. 


At  tibi,  quam  sodo  fnero  non  Jnstos  amore, 
JGthna  prins  Thnlen  nret  et  Hecla  Uonam. 

17.    Soper  illa  jpsa. 

Adde  qnod  aadaci  te  non  errssM  profotn 

asseris  et  culpam  nil  tüs  esse  tuam. 
Ladis  et  arbaoo  lapsum  petis  usqae  cachiimo. 

Longoa  et  in  molta  sum  tibi  voce  jocns. 
6  Promerni :  culpam  sed  gratia  prima  faXen  est. 

Te  tamen  excusas  fortiter  osqiie  Übi. 
Kideo,  si  rides:  si  mordes,  mordeo  dictis. 

ScUicet  errantia  nomeD  nterqne  Homoa. 

18.   Super  aranea. 

Parva ,  sed  ingentis  strnctrix  Binoosa  figarn, 

et  nimig  ex  operis  ingeniosa  tois, 
nnde  stnüs?  die,  artificam  tennissima,  vati, 
materies  thalami  qofe  sit  et  nnde  toi. 
ü  Aat  animse  sit  opns  vel  alendi  portio  ventris, 
materiam  snperat  an  operosa  mam. 
Non  opns  est,  mireris,  homo,  qnod  grande,  qnod  tltam  e 
s  in  minimis  autor  abiqne  patet. 


19.    Amico. 

Oregoris  apriles  nt  epbemeris  ire  calendas 

admonet,  assnetis  t«mpns  hoc  abde  jocis. 
Mittimus  immemorem  memori  tibi:  Ubera  res  est, 

mittere  quando  voles ,  qnoqne  qnibnsqne  tDodis. 
s  ista  die  comes  it  festivo  Ubera  Bacchot 

Hunc  sibi  risibilis  jnre  Cactiinnas  babet 
Lndicra  sint  aliis  male  respondentia  pnnctis: 

hoc,  pnto,  Gonveninnt  seria  nolla  die. 

19.  S.  alid«.     TieUeiobt  add«.       S  lud  8  dia  ...  boo.     Vielleiobt  dfM 


434  EPIGRAMMATDM  DL 

20.    In  PedamuB  gntwiii, 

liagnificom  pvUt  esse  div  donnire  pedamu; 


forte  sab  appicto  quando  leone  eobat; 
grande,  satellitilifVB  stipatom  ineedere  nndtis; 

ferre  preces  tota  plebe  Tidente,  phmL 
i  Dextra  mioat  gemmis,  aoro  riget  mdiqiie  oorpns. 

Qnod  fiicit  aiit  loqnitor,  nil  nisi  signat  opes. 
Sordidins  tunidnmque  magis  stolidomqae  pedano, 

sacrilegnm  magb  est  panperiasque  idhiL 

21.  Edaardo  Beccero,  patrono  veterL 

Nestor  es  in  rostris,  propriis  es  in  aedibiis  Hermes 

camque  tois  alios  reqne  fideqne  javas. 
Hinc  te  civis  amat,  colit  hinc  te  mellea  proles. 

Nee  minus  ac  pvoles  te  ^ocat  ille  patrem. 

5  Ipse  ego,  si  pateris,  nee  honor  tibi  displicet  i]|e, 

non  nisi  te  poteram  jnre  vocare  patrem. 
Si  pater  est,  isthanc  genitus  coi  debeo  vitam, 
et  pater,  bsBc  cui  se  mens  mea  debet,  erit 

22.    Libnim  saam  transmittiL 

Dnm  madet  et  novns  est  et  tntus  ab  nngne  libellos, 

litera  dum  tangi  non  bene  sicca  timet, 
i,  puer,  atque  recens  veteri  fer  monns  amico, 

qni  memit  nostros  primns  babere  jocos. 

6  I,  fer,  at  hpc  monitus:  non  desit  spongia  libro, 

spongia  mnneribas  sit  quoqne  ^'uncta  meis. 
Carmina  non  posRunt  multas  mea  ferre  litoras. 
niomm  satis  est  una  litnra  neci. 

23.    Pcenitet  euni  facti,  quod  carminuip  ^Qoriipi  sat  malta 

prfficipitanter  exasseHt* 

Seu,  quod  adhuc  rüde  Carmen  erat  totumqne  litor», 
seu ,  quod  eram  Ciarias  pene  perosus  heras, 

* 

SJil.  5  dcfit  Dr. 


LEPOKES.  435 

B  insoDtes  fer^ter  igne  papyros. 
Maiciber  teternas  improbus  hansit  opes. 
E  Hei  mihil  qnis  fhror  hie?  lenea  ignoscite  Mass. 
MiUia  miUenis  metrft  piabo  metrls. 
Plaadite,  carminei  fatum  hoc  non  plongi^  Uanes; 
aarea  sors  vestra  est:  igne  perire  ueqtiit. 

94.    In  qnemdam,  ne  mihi  quideo)  saus  notubir 

nie  pot«na  furtis  et  nobilis  arte  nocendi, 

incnlpata  boni  quam  gerit  ora  nril 
Credo  parum  fomue,  femse  Teint  otnnfa  nunqnam, 

hsBc  speciem,  faciem  niiitat  at  illa  snam. 
6  Fonna  viri  Bit  f^a  viri.    Scd  ab  ntraqne  cera  est. 

Hanc  hie  at  tecfanis  aptat  ntramque  buib! 
Vane,  qnid  intns  habes?   Tibi  candor  it  omois  in  ora. 

Htec  t&a  Inx  tenebris  fniget  opaca  merifi. 

S5.    Ad  Cynthtam,  com  NoTOgorodia  solveret. 

t6B4.  Jnli  31. 

Dura  dia,  jam  blanda  meiB  noctambola  fatis, 

corre  favens  pnlcne  nobile  noctiB  iter. 
Cmre  fayens:  renormaos  iter,  qnod  obhesit  in  actn, 

t«  meditUD  nimüB  impediendo  moris. 
B  Plena  nitens  totum  convertiB  eantiboa  orbem; 

fortnnte  faciee  htec  melioris  erit 
Sic  tibi  perpetno  famoleiitar  in  online  meoseg 

et  stet  ad  obsequium  tempns  et  hora  tunin. 

86.    Snper  incendio  in  nrbe  Hosco ,  qno  quadraglnta  millla 
domuDin  absumla  perhibentur  MDCXXXIII. 

1634.  Angntt 

Soevit  in  insont^m  Tolcanas  iniqniter  nrbffln, 
ipsa  sibi  canssam  reddere  canasa  neqnit 

25.  4  impediendo.    Vermnthlicfa:  iinpediuDtc. 


EPIGRAIOCATUM  EL 


It  Steropes,  ^onti  sochis  sociiiqpe 

it  oomes,  in  taatiB  ignem  tata  pjnt. 
f  Qua  pede  stant,  cäo  flamma  odcal,  coier  enflit  ardor, 

tolTitnr  in  nimios  nite  nüsermda  ro^on. 
Die,  des,  cor  tanUs  in  te  deas  arsit  in  iras; 

an  qood  amat  Teneren  Man  tns  «qne  naa? 

27.    Ad  Mosquiii  muiml 

Njnftluii  cni  ssrgit  cognoadnis  ardnns  nrina 

fiilgor  ei  es  tante  Tods  origo  plags, 
labere,  tr^püdlN»  per  orantin  nMBma  mois. 

labere  oon^ooto,  labere  para,  aina. 
»  Kee  N^g^ina  soaa,  nee  aqnas  Toeet  Isan  mergeos» 

nomina  senritös  Una  parata  tois. 
Hac  pnto  sab  spede  patrinm  me  oemere  Ptissun, 

coi  ^merant  Cunifais  Par  et  Eljsler  aqnas. 

28.    Gewgio  Goflielmo  Poemero,  Ndnli  Norioo. 

1634.    8epL  9. 

Garmina  sint  scombro  dbns  et  sint  pnndia  bbttis, 

coenet  in  bis  termes,  mpsca,  teredo,  coIol; 
et  Tel  aroma  tenax  binc  vestiat  institor  emptnm, 

sive  nates  olidas  randda  tergat  anna. 
ft  Tn  tarnen  Aonio  perfnsis  neetare  diartis 

lenins  estiminm  mitior  boepes  babes. 
Conde  fotaronim  testes  boromqoe  papyros. 

Cannina  forte  aliqnid,  me  -moriente,  manent 

29.   Effigies  Michaelis  FedorovicU^  Rossornm  Aulocratoris, 
apad  Phiiqiipiim  Sdiedingam,  Estfioniis  SatrapaoL 

1684.   Sept.  17. 

Qnem  mea  Barbaricom  ra  non  Germania  credis, 
mitia  Bntbeni  Ciesaris  ora  Tide. 


LEPORES.  437 

Regia  quam  dominie  micat  hie  rererentia  form«  I 
Digna  magis  tanto  principe  nnlla  fdit. 
t  Ceo  Venns  in  fade  Indit,  sie  blanditer  borrens 
fdlgnrat  ex  animis  cnlmea  h«rüe  magis. 

30.   Jano  Bartholomieo  Henslero,  in  discessmn  ejus. 

Preteriere  tibi  primse  laonginis  anni 

mattirainqne  hcit  prima  jnTenta  Timm. 
Nee  mibi  forma  prior  mdi  manet  int^pra  mente, 

sed  comet  in  dabüs  Ter  geniale  genis. 
n  Linqnis  iter  comitesqne  viie  patrlamqne  rerisif . 

Pargo;  nee  od  cbaros,  dnm  qneo,  tendo  Laras. 
Fiet,  nt  boc  doleam,  quod  non  redenndo  dolendna 

Bim  mibi  dissimilia  distimilisqne  tibi. 

81.  NoToa  Annas  a  HDCmo  XXXVlns  NoTogorodl«  inter 
RnSBOB  celebratas. 


Anne,  nova  dotob  ipee  mitii  celebraberis  nrbe, 

congmit  anspidls  quam  locus  iste  tuis  I 
Tlinra  renascenti,  comHes,  adolebinma  hto, 

nee  pia  tarn  tetricnm  sacra  raoretw  it«r. 
h  Nam,  licet  hnc  prohlbet  pmsens  übi  Hlvere 

ipse  monet  cnltua  nos  locaa  esae  reoa. 
Forte  potest  alio  clandi  felicior  annna; 

non  alio  capitar  dignins  iUe  loco. 


':.    Senno  panegyricns  Olearii  super  fado  ejns  ad 
Hohlandiam  naulragio  MOCXXXV.  U.  IXbr. 

iaS6.  Jnl.  61. 

Fregerat  Holsaticam  Nerd  vis  improba  concham, 
Btabat  et  in  mediis  Cimtter  anhelas  aqnis, 

qunm  snog  et  satagens  in  spes  Olearios  omnes 
eoBÜit.    Hone  comitnin  qniaqne  seqantna  ovat 


B  Dr. 


428  EPI6BAHMATDM  DL 

5  Qnotqnot  erant  comitnm,  tot  erant  qnoqoe  noniiia  vibe. 
Omnibus  nniiis  canssa  salntis  erat 
Dm  pie,  senratls  dox  civilms  iiidyte,  Titam 
qneis  dederas,  famam  sie  redtando 


33.  Ad  Pojrtas  Caspiaß,   qu»  instar  ini|iiiini  candentinm 
navigantibus  Hyrcanum  lacum  emiiias  se  aperiunL 

Caucasei  montes,  et  ta,  grandissime  Corax, 

primns  Am^onue  nobilitatis  apex, 
quos  Scytha,  qnos  Asias  posoit  sibi  Sarmata  fines, 

qua  procnl  Albanus  Golchin  adorat  Iber, 

5  qui  genüs  ex  ipsia  prodncitis  Alpibps  nsqae 

canaqne  perpetaa  tingitis  pra  nive, 
ha!  salyete  miM,  jnga  Gordia,  Pontica,  vasta, 
dorn  noyns  ad  vestmm  transfreto  Teuto  latus. 

JL  IXbr,  MDCXXXVL  in  classc  Cymbrica. 

34.  Respicit  jnga  Ararath,  in  confiniis  Medi»  et  Armeniie. 

1636.   Nov. 

Qu8e  jnga  despiciunt  cceios  jam  altius  ipsos, 

haec  aliqnando  putem  lenta  fuisse  yada? 
Hoc  vetus  affirmat  creditque  recentior  orbis; 

res  in  originibus  scripta,  Moyse,  tuis. 

6  Disco  vices  rerum.    Quod  erat  mare,  jugera  nunc  sunt, 

jamque  rates  sulcant,  quse  prius  arva  boves. 
Conscia  nanfragii  primi  juga,  quam  mihi  vester 
mollior  est  durus,  quo  cubo,  clivus  aquis! 

35.  Alteram  legatorum  nanfragiiim  in  Caspio  laca  ad  Hediam 

perpesso. 

1636.  Not.  14. 

Naufragus  hie  alüs  iterum  lassatur  in  undis 
Cimber.    Eant  furise,  Baltica  Dori,  tme. 

3A    8  duris  Dr. 


LEPORES.  420 

Caspia  BoH,  tue  lecerant  nos  savias  ine. 

Dnm  gemimus,  geminie  disperiere  rates. 
ft  0  genas,  o  lenem  vincentia  munina  seznm, 

(inam  mihi  fanereie  ferme  fnere  deee ! 
Dii  maris,  este  mares;  neqne  post  hoc  credite  regnnin 

tatiboE ,  in  proprios  quse  fremnere  viros. 

86.    November  classi  Cimbrictt  infeslus. 

168«.   Not.  14. 

Crcdaris,  fdix  aliis  sis  atqne,  Novembris 

Cf  nthia.    DiTersnm  nos  docuere  vlces. 
Prima  procellosls  desperatis^ma  nimbis 

nos  agit  in  Rigias  pnedpitanter  aqnas, 
t  altera  Yenedlcis  allidit  inbospita  saxis, 

mergit  in  Ujrcanis  t«rtia  sava  vadis. 
Nvmina  dent,  aiia  findamiis  marmora  Inna: 

prodidit  invidias  isla  t«r  ipsa  enaa. 

37.  Ad  Lectorem.    Id  albo  Gramaniu. 

1636.   Dm».  9. 
Lector,  al>  adversa  doctus  potes  esse  tabella, 
qaor  Über  hie  maculas  gestet  et  nnde  snas. 
Hei!  Über  bei!  nee  aqua,  nee  humo  sat  tutus,  iniquos 
inde  notas,  fores  passns  et  inde  manaa. 
t  Sis  bonns  et  bibnlfe  mendu  ignoBce  papyro 

grandeque,  qnod  potes  bas  jam  revidere,  pnto. 
Hoc  faciens,  iatum  reduci  fac  mite  libello 
et  domino  melins  qnodqne  precare  soo. 
Ad  parietem  hominis  poebe  mihi  semper  coltisaimi  *,  teatandfo  Isti' 
lis  super  ove  hac  perdita  redacta,  possessori  inter  meos  itineris  hnjos 
amiclGEimos  nonqnam  postremo,  appeudebam  Misows  Medqrnm.    IV. 
Non.  **  Xbris.  MDCXXXVl.    Paulos  Flemingos  mann  propria. 

*  Timotbei  Poli,  V.  C.  FoeL  Lanr.  et  Piof«Hi  Id  G;Diiuia  ReTalieDsiam, 
qui  hoc  lequBDS  epigrtimiDS  ad  ckloein  tibi  Oiamumiui!,  cni  meum  e  regione 
loCftTi,  eiarRTorst.         •*  VI.  Non.  Dr. 


?  ^^iian  «[^^fssw  ibnni  ^leairi 

?U;mrai  -^aieanc    Tibi,  ^rnoa» 
9IMI  nneeaCBie  Mimu  3oa 


rtiiKf$|)ii6t  Juv;  (liv^flv&iiaai  «aßaea,  vuem  Sk  ib.  As! 
ftranKUHi .  Jfa«ii«t  r..A^tmraB.  fweai 
*l  l^mt»  wttaflrü.  allHn.    IT.  F«&r.  1434. 
l^UßMMTBH  <tam  «üHnttm  ad  BddüttiifiBaL 


iMft  jnUi  ftitieiKi—  Uttm  Mim  lOm 


Itt  Iro0l6  WM  rM0iMii 


40I  dolor  Ml  dOBiiao  nme  pd!  ei  ira  mo. 
Qmib  ptter  OoMBOf  npidft  bis  tnudt  ab  rndii, 
cai  toUaa  farle  malU  pqwrdt  bamas, 
•  hr  m$Mim  ai  taal«  soa  aoeaaanda  rai^n» 
Tis  aoa  •pedaiitl  calUda  demtt  bero, 
1»  libar,  et  mtoenim  crMeens  aldacere  fratrem; 
iptf  lal  rtodei,  rirlbai  aactss,  erit 

NisoTfB  Medoram  MDGXXXYL  M.  Zbr. 


39.     Id  lados  cameloram,   qaos  adornabat  Nonns  Beg, 
mercator  regias,  apectaDtibns  Legatis,  Nisove  Hedornm. 

Excitat  ingentes  audaz  dum  cntpnla  vires 
stentoreusque  femm  vociferatnr  agon, 
fertnr  in  hostiles  incondita  bestia  Inctns. 
Fumens  bombill  spomat  ab  ore  fnror. 
i  Cernere  tnnc,  vinctos  rabiem  egre  infringere  rictUB 
et  lanata  cavoa  steraere  colla  pedes. 
Mirer,  in  immeritaB  sie  bnita  rigescere  dades, 
in  se  aic  bomines  com  nktione  furent? 

VI.  Xbr.  MDCXXXVI. 

40.  Sibi. 

Fama  mihi  rebna  prior  est,  prior  omnibas  «na, 

homida  quam  Glario  dat  mihi  crena  vado. 
Non  moriar  cnactua ,  aed  sera  per  ora  Tiroroin 

orbis  in  exeqniis  noster  ovabit  honor. 
t  Rem  dabit  et  qnicquid  vnlgo  facit  esse  beatom, 

et  Venus  et  Coi  pnesens  Apollo  fori. 
Sin,  bonos  excedam,  nnlli  malus,  oronibns  equos. 

Iros  an,  an  foerim  Craeans,  ab  arte  colar. 

41.    InvidoB. 

Invidus  in  Tita  mors  est,  in  morte  venemiin, 

invidos  inTita  nil  nisi  mente  facit, 
invidns  infido  merz  venalisslma  mundo. 

invidos  in  fida  non  habet  nrlse  locnm, 
(  invidns  infidas  it  las,  et  qoicqnid  honeatnm  eat, 

invidns  in  fiiciniis  labilia  omne  mit, 
Invidna  in  vitiia  perit,  nt  perrlzit  in  lUIs, 

invidua  invidia  mippitur  ipse  sua. 

42.    SUtdiom  lingaaran  ezotioamm  Olcaril 

Hactenns  Acteas  Latio  confondit  Athenas 
et  spollnm  quaris  artis  ab  arte  tuUt. 


4ii  £PI6RAMMATÜM  IX. 

Nund  magis  excelsos  hanres  tnus  ardet  in  aosttt, 
Saxonia,  ipse  novum  quo  sibi  steniat  iter. 
6  Quot  vidit  terras,  quot  non,  idiomate  prodit 
Hunc  stapet,  ationita  com  bibit  aore  soniuii 

Lettos  et  Estha,  Carelos  et  Inger,  Pena,  Bntheniis, 
Turca,  Medus,  Scytha,  Thrax^  Tartaros,  IndoB,  Arabs« 

43.   Intimo  sno^ 

Ttt  noYus  Aonidum  mereator  et  institor  artis, 

pansophis  toto  qoseris  in  orbe  deciis. 
Per  freta,  Riphae«  per  inhospita  frigora  bi1im»| 

diceris  ad  magnos  visere  yelle  sophos^ 
6  Tantanun  licitator  opom,  mibi  dolcis  Arnjuta^ 

i,  precor,  et  toto  duc  Oriente  decns. 
Relliqua  suppedltat  pretiosas  Asia  bacoas, 

venales  sed  habet  Persia  sola  soi^os. 

44«     Cyrum  Mediae  alloquitur,  in  cujus  ripa  deambuIabaL 

1637.  Mftrz. 

Hic,  ab!  molta  öütim  vel  adbac  gemit  Hellas  fiestom, 

Hellas,  arborea  conspicienda  coma, 
Te,  Cyre  populifer,  Germanas  ab  ore  saluto, 

qnod  genus  alloquii  scire  tacendo  negas. 
6  Gurre  favens  nostrseque  volens  assuesce  loqueüe^ 

Clmber  in  Holsatiam  te  feret  ille  suam. 
Sic  electra  tibi  Phaetusa  perennia  sudet 

Lampetieque  sinus  umbret  in  seva  tuos. 

45.  Ad  confluentes  Cyri  et  Araxis« 

1637.    Mars. 

Hactenus  unius  discors  prosapia  lectl 
coiTitis,  hic  fratres  jungitis  ambo  manus. 


42.  4  Sazonis  . . .  sternit  Dr.  44.  3  ab  orbe  Df. 


Tanrigenee  soboles  socioqae  TOlumiDe  hgam 

juDCta  sab  Hyrcannm  conditis  o»  simmt. 
i>  Didte,  Caspiaco  crudeli  didte  ponto, 

^Qs  ia  bis  nt  adhnc  palleat  ira  genis. 
Qnod  ai  fors  alias  redenndo  subibimos  oras, 

illius  hoc  fierl,  qnaso,  refeite  metn. 

46.  Amicitia  cum  Oleario  ad  eoadem  conflaeotes  oontractii. 

Jnpiter  e  fousto  nocti  ridere  Leone 

cceperat  et  missis  Lima  silebat  eqnls; 
egressi  Btetimas  coram ,  qna  Cjra  Araxem 

indoit,  alterios  dum  bibit  alter  aqoaa. 
s  Nddc  sed  amatricum  mores  indtemiir  aqnartuo, 

inqnk  Amor,  media  stans  ad  ntmmqae  loco. 
Et  bibit  et  bibimus  fratresque  Tocamnr  abind«. 

Quam  mihi  sobrietas,  qnam  placet  iUa  tlbil 

47.   Vinnm  an  poetarDm  eqmia. 

Non  pato ,  nee  fas  est  sanctas  ita  lodere  Muaas, 

qnn  sua  frngali  nomine  festa  eolnnt 
Sobria  Bit  ratio ,  qme  sacra  poetica  tractet; 

Meenae  agat  thyrsos  ebria,  Bacche,  tnos. 
h  Qiiis  cnior  avanmi  Ciarias  Tiolaverit  ans? 

Para  flnit,  nitidus  qnam  bibit  Othrys  aqoun. 
Scripserit  bic  madidns,  mihi  sicca  poemata  ridenL 

Pagina  per  ntium  difflnit  ada  snmn. 

48.   Cdide  in  jagis  maxime  priecipiübas  Tanri,  tatni 
Tanrisiom  et  Ardo&Iam. 

16ST.  Hai. 
Nympha  per  ingentem  decftntatissinia  Taorum, 
plorima  per  c^Jns  lodlt  Oreas  aqnaa, 

48.  2  ladet  Dr. 


434  EPIGRA3iMATUM  IX. 

biuc  coi  Niphates  nive  candidus,  inde  Coatfaras 
sargit  et  inde  petris,  tu,  asper  Oronta,  taii« 
5  Sive  lavas,  tacitas  aperis  tibi  siTe  caremaSj 
sive  salatifene  digeris  agmen  aqne, 

sis,  ubi  Bis  et  qnicqoid  agas,  dea,  snscipe  grate«, 
Cimber  in  hac  tibi  qoas  advena  c«do  petra. 

49.    Conviviuin   regium,   qaod   apparabat  Persaram  Rex 
Legationi  Cimbric»  XV.  Aug.  MDCXXXVII  Isfabani. 

Jupiter  e  Titrea  prandentes  viderat  anra 

tot  species,  coelnm  qam  decuere  snum. 
fogo  putans  aolito  se  Teile  comesse  sub  axe 

assidet  et  ooelo  nalla  minora  sapit 
»  Inde  deoe  Tidet,  inde  deas  et  nectar  et  aurom. 

Dnmqne  bibit,  mediam  se  yidet  inter  bnmiim. 
ÄTolat  hoc  totique  refert  bene  potos  olympo, 

qui  bene  conyivis  hinc  Jovis  esse  vovet. 

50.    Pellices  regi»  in  iisdem  epulis. 

Bacchos  adest  et  opima  Ceres  et  amcena  Yoluptas 

et  Chorus  et  Jocos  et  Ladas  et  omnis  Eros. 
Hie  Yenerem  qais  abesse  velit  Yenerisque  pueUum, 

qai  faciant  hilari  Talnera  blanda  gregi? 
5  Ergo  sedent  spedes  divinse  sortis  et  oris, 

damque  vident,  magis  nt  sie  videantor,  avent. 
Deme,  qaod  est  hominam:  nihil  hie  nisi  ccelica  cemis. 

Tot  faciant  homines  diiqae  desqae  deos. 

51.  AgonistaB,  qai  ante  conviviale  theatram  congrediebanlor. 

Ergo  cadaca  vides  redi?i?8e  tempora  Rom«, 

cum  streperent  unctis  plena  theatra  Tiris. 
nie  ferox  animis,  tot  qai  prostraverat  hostes, 

qaam  farit  et  plarcs,  qaos  ita  yincat,  avet. 

48.  4  tu,  fehlt  im  Dr.         49.  2  colam  I>r. 


LEPORES. 

B  Sandas  k  nimiis  reBouans  gemit  ictiboe  aer 
motaqne  fanereum  reddit  areoa  diem. 
Persa  geret  qoanto  posthac  Boa  seria  zela, 
ladicra  si  tanta  Berietate  gerit! 


52.    Effigies  juvenis  et  virginis  Europefe  in  eodem  palat'm. 

DilecUe  spedes,  patrin  felicis  imago, 

jam  mihi  <päi  Bapei  est?  NQ  nisi  Tolnns,  agon. 
Qnam  movet  hnnc  animum  vestra  mera  gratia  formiG. 

Sed  qnoqoe  quam  parit  luec  vis  mihi  müle  neeea. 
6  Foraitan  est  pladtnm  vobiB  hac  »de  locari, 

daldor  est  patria  sed  mihi  nalla  donuia. 
Statis  at,  et  fixis  me  visibus  angltis  ant  me 

vos  fieri,  fieri  tos  vel  avetis  ego. 


BS.    Grunaiuio  jam  vidna 

IGST.  Oct 

Blande  comes  doo  per  mihi  plena  biemda,  dorn  fles, 

flet  sinml  ad  lacrTmas  laoTma  nostra  toas. 
Dolce  tnum  transit,  qiiod  ta  velut  expetis  ipsom 

et  fadt  in  tecso  te  gemoisM  toro. 
5  Crede  mihi,  taas  hlc  meoB  est  ^oqne  Inctns,  et  idem, 

qnod  tibi  dat  vnlnns,  dat  mihi  casos  idem. 
Fer  tarnen,  nt  decet,  et,  velat  hoc  ego  snffero  fatnin: 

sie  abiit,  quod  abest,  nt  redüsae  qneat. 

64.   Fralernitas  com  eedeiD. 

16S7.   OoL 
Pone  Tereenudos  niminm,  comes  optimef  marea 

et  mihi  jam  pleno:  frater  esl  ore  roca. 
NoTimuB  inter  noa,  et  totoa  qnatnor  amtoa 
nnina  comiteB  didmnr  esse  via, 
5  Nos  LiTo,  noa  Eussob,  nos  Persa  probaTit  et  nnan 
sab  geminis  semper  sensit  inesse  fidem. 


436  tIPIORAMMATUM  IX. 

Frater,  atnor  tuos  hoc  iter  et  mihi  qüicqnid  amamm  est 
diluit  ambrosio  nectareoque  mero. 

55.    Olearii  reditus  ad  Gramannum. 

1687.   Oet. 

Jam  tibi  solicubse  pereant,  dalcissime,  lun«, 

jain  redeuDt  niVei  sola  nltente  dies. 
Abfuit  ad  t^mpos  tecom  quem  jure  dolebam, 

nunc  redit  atque  tnas  se  tibi  reddit  opes. 
h  PoIIice  stringe  fides  et  ovante  fac  ardua  saltn, 

nox  eat  in  vigilem  dimidiata  diem. 
Som  comes  et  nuUi,  nee  sie  tibi,  voce  secandns, 

dum  rabet  ad  nostros,  qnos  merct  üle,  sales. 

56.    Ad  PIejades  ut  oriantur;  in  itinere  Persico  noctorno. 

Seu  sitis  septem  seu  sex,  grave  germen  Atlantis, 

nil  numerus,  numeri  nil  facit  ordo  mihi: 
Taygete,  Alcjmoe  Steropeque,  Electra,  Celeno, 

cum  Meropeque  toi  Maja  marita  Jovis. 
5  Vos,  decus  agnati,  vos  pnlcer  Orionis  ardor, 

PIejades  aut  Hyades  sitis,  utrasque  voco. 
Vos  voco,  quem  miserse  vigilata  molestia  noctis 

exedit,  ut,  vos  dum  conspicer,  inteream. 

57.   Iter  per  Portas  Caspias. 

Fama  poli  geminos  evecta  sublimis  in  axes, 

vecta  per  Eoas  Hesperiasque  domos, 
hal  salvete  mihi  durantis  claustra  metalli, 
o  tanti  plus  quam  nobile  regis  opus. 
5  Ad  Zephjrrum  nostrum  vestro  properamus  ab  Euro : 
pande  tuos  fociiis,  regia  porta,  sinus. 
Nil  minus  in  vobis,  reor,  est  durabile  ferro, 
ut  nihil  est  vestro  nomine  £arte  magis. 

KDC      HOL  Mens.  Aprili. 


LEPORES.  4ST 

58.   Concentos  corranm  Tagostanorum. 

I63B.  April. 
Panibns  et  Faunis  placeas  Satyroqae  tncorni 

saltet  Gt  ad  iiioduloe  capripes  ordo  tuos: 
me  perünis  et  id  hac  qnot  hinlcas  anre  figurai, 
tela  tot  horribili  figis  acuta  crnce, 
b  mnsica  tacta  tmd  coUidens  sidera  pnlsa; 
cai  ferim  stygia  frangitm-  aura  rota. 
Ferge  tarnen;  dum  pergo  domnm,  didcescit  amarum. 
Utqoe  magis  placeas,  sis  tracnlenu  magis. 

59.   Stativa  Legationia  Gimbricse,  in  transita  Tartarin 
Tagoslante  Comuiconun. 

lesg.  April  14. 
Barbare,  quid  seriem  miraris  et  agmen?  etedeni, 

qnte  ditant,  Cimbram,  cerne,  tueDtor  opea. 
Cingimus  egregio  teutoria  turgida  vallo, 

qn»  Venoa  et  Veneria  Mors  soboleflqne  tegaiit. 
i  Hinc  tonat  incensi  flaiDmabilis  ira  melalli : 

fnlmen  hoc  absentem  DOn  probat  esse  Jovein. 
Si  quffi  nos  extna  ciogunt,  defendimus  intus 
nnmina:  Fluton,  Arin,  Cfprin,  Erota,  Jovem. 

60.    Oleario  galeato  et  loricalo  HartmaDno  meia. 

1688.  Uki  1S. 
Prodit  nterque  comes/sed  dispar  prodit  uterqne 

pngnatnms  eqnes  ille,  aed  ille  pedea. 
nie  ferox  galea,  framea  fenis  ille  miuatur; 
liic  cor,  at  liic  cerebrum  ninnit  ab  hoste  suum. 
i  Ite  triwnphantam  par  ante  daella;  sab  artuia 
Hectoris  hie  vigor,  hoc  robor  Vl^asis  erat, 
Dum  Fortuna  parat  vobie,  dqm  prEemla  Virttu, 
ombigaam  faciunt  Soraque  Valorque  decns. 

Cum  iremos  per  Tartariam  Tagostanam  Sultania 

Habmnti,  predonis  inter  Caspioa  famosisBimi,  M. 

M^o,  MDCXXXIIX.  ipaa  pentecoetes  prinu. 

b'J.  T  dufnndimus  Dr. 


438  EPIGRAMMATUM  IX. 

61.  Damencoin  Tercae  Circassensis  Rnthenonim  ad 

Caspiom  lacam  salataL 

1638.  Mai  16. 

Intnrbatos  abi,  sacri  pater  enthee  fluctns,  * 

^    et  Caput  Hyrcano  dilne  dnlce  salo. 
Jam  satis  est  lymphas  nbicanque  bibisse  profeuuis: 

fände  pias,  sacer  o!  lande ,  bibamns  aqoas. 
5  Qnod  si  quid  sordis  contraximns  inde  maligna, 

emenda  sana,  lympide  Mysta,  mann 
nosque  novsB  dispone  Ti»  componeqne  vitse, 

quBB  flnet  ad  nntns  ntraqne  faiista  toos. 

62.  Tercam  ad  Dumencam,  terminale  ad  meridiem  Rnthe- 

norum  munioipium  in  Circassia,  alloquitnr. 

1638.  Mai  20. 

Ultima  Ruthenise,  tepidnm  qua  dimovet  Austmm, 

0  decus  Hyrcani  prsesidiumque  Dei, 
quam  tibi  de  pelago  transmisimus  ante  salutem, 

jam  reduces  coram  sistimus  inter  humum. 
5  Sint  tibi  perpetu»  felicia  tempora  pads, 

nympba  salo  nobis,  nympha  benigna  solo. 
Quemque  tuis  trepidare  yides  jam  gentibus  Aü&trum, 

cum  Zephyro  yideas  mox  famulare  suo. 

63.  Ad  Nymphas  Praesides  confluentium  Teroae,  Chisilaris 

et  BistrsB,  in  Gircassia. 

1638.  Juni  6. 

Numina  concordes  sub  aquis  glomerantia  rixas, 

0  inimicitiis  semper  amica  suis, 
Terca  rubens,  nigra  Bistra,  albens  Chiselari,  sorores, 

junge,  trias,  tantas  junge  potenter  aquas. 
5  Junge  manus!  timet  binc  miseri  gens  tristis  Averni, 

hinc  favet  irato  Kassia  cura  Deo. 

62.  2  praeciiliutn  Dr. 


Andiet  EridaDus  vobisqae  libeuter  Oljmpo 
cedet,  et  boc  Piscea  flumeu  et  Hjdra  bibent. 

64.   Inscriplio  aU>i  SiineoDis  Cretschmari,  Lipiiuu. 

1688. 

Quisqnis  adis,  ne  forte  pnta  te  cemere  Ifbmm. 

nie  foi,  fannin  aanc  vocor,  Ida,  tnom. 
Qaot  mibi  sniit  Charte,  toi  faiiiant  jngiter  tr». 

Triiia  Charia  Testam  se  vocat  ipsa  meam. 
s  Nee  verbena  deest  nee  aqua  gravis  iafala  sancta: 

banc  Amor,  ast  Ulam  mysta  nmiiEtrat  Eros. 
Ite  procnl  Frandes,  Astns,  Glaaeomata,  Fuci, 

stat  sacer  ad  sanctas  Candor  In  »de  forei. 

65.    F.  M.  S.  nomiaalem  celebrat. 

1888,    Oot,  7. 
Sb  memor  illios,  noster  Frandsce,  diei 

et  genio  Itetas  gratificare  tno. 
Hactenns  es  fessoa ,  nee  iter  fuit  otia  passurn ; 
nnue  licet  appoüto  eor  recreare  mero. 
a  Duriter  hestenias  renuit  tibi  gaodia  Fhoebus; 
craBtinus  ad  solitnin  fora  rerocabit  iter. 
Sis  hodie,  quod  es,  oro,  tniis,  aia,  oro,  tacmm, 
Dam  potes.    Hand  etenim  cras  hodiemos  eris. 

In  hunc  librum  pertinent  qnoqne  seqnentia  epigrammata  in 
amicorum  manlbus  versantia,  qui  rogantur,  nt  typographo 
transmjtlere  velint,  suo  hnic  loco  reponenda  io  alia  editlooe. 

1.  Similffi  Sibilenses  Misnic«. 

2.  Nebne  ad  Unstrutain. 

3.  Ad  caprificoB,  in  montanis  Persi». 

4.  Ad  Myrtnm. 

5.  Strathiocamelus  labhanl. 

<>.  Amico  polygamo  in  Persidc. 
7.  Bendemm  Isfabaoi  alloqnitar. 


440  EPIGRAMMATUM  IX. 

8.  Pons  lapidens,  elegantissimi  operis,  super  Bendennn  Isfahairi 
itratns. 

9.  Horti  regii  ibidem. 

10.  Du»  pyrotedini»  in  area  Mahaueiisi,  qnibtts  donatos  est  Rex 
ab  expognatione  Eroani  rediens  MDGXXXY. 

11.  Olearii  Monachatos  Is&hani. 

12.  Susanna  lavans,  cera  formata,  apad  Oleariom. 

13.  Autorganon  Olearii. 

14.  Ludi  venatici,  quos  adomabat  Persarom  Rex  Legatis. 

15.  Onagromm  venatio. 

16.  Cervus,  hinnnli,  grues,  anates,  cdunbe,  quibos  a  yenatione 
Legatos  donabat  Rex  Persi». 

17.  Ad  R.  P.  Melchiorem  a  Regibus,  Carmelitam  discalceatnm, 
de  ejosdem  carmiue  in  albo  Olearii  scripto. 

18.  Theatmm  specolis  undiqoaqne  conspicaum,  in  quo  lautissime 
excipiebat  legatos  Echtema  Toflat,  cancellarius  r^^  Persi»  magnns. 

19.  Pictorae  virginom  Germanse,  Tnrcic«  et  Persic»  in  eodem 
palatio. 

20.  Hydrotechnise  ibidem. 

21.  Chore»  molierom  saltantiom  in  iisdem  epulis. 

22.  In  quandam  Saram  Rasam;  ad  amicum,  qoi  Uli  faverat. 

23.  Casmini  in  Carabanom  mutatio,  ne  proderetor  barbaris. 

24.  Fictom  Hartmanni  crurifragiom  propter  importonos  Tagosta- 
nomm  insoltos. 

25.  Oleario  suo,  duplici  scorpionis  ictu  vnlnerato,  de  nocte  feriae 
secundsd  Paschalis  MDCXXXTTX.  in  Schamachia. 

26.  Domino  de  casa  lutea. 

27.  Jentaculum;  jenta  cnlum;  i  ante  culum;  ad  Morum. 

28.  Merenda;  en  merda;  ad  Glaucum. 

29.  Coena;  ah  noce!  o  neoa!  ad  Socium. 

30.  Splendida  miseria. 

31.  Ad  lacus  aquse  insalubris  deserti  Astrachanensis,  in  rabidis- 
simo  »stu,  die  solstitii  »stivi  MDGXXXIIX. 

* 

24.  ixnportUDas  Dr.       29.  Rocoum  Dr.       31.  AstrachanennenBis  Dr. 


EPIGRAMMATUM 

LIBER  X, 

SIVB 

I  G  N  E  S. 


SanctisB.  Et  Reverenter  Docio  Salotnoni  Felrio,  Tbeologo 
Jam  Cimliro,  lUneris  Asisfici  Mei  Solatio,  Palientie  Et 
Inle^itatis  Ghristianie  Speculo,  Pro  Herita  Amicitia  Et 
Salalarifer  Jacuada  Quadrienoali  Conversatione  L.  M.  Q. 
Dico  D.  Paulas  Flemingas. 


443  EPIGRAMMATUM  X. 


I  G  N  E  S. 

1.    Ad  Sextum. 

Ut  faciam  breviora,  mones,  epigrammata,  Sexte: 

ut  ^las  moneo,  tu  breviora  simul. 
Ut  scribam  meliora,  doces,  epigrammata,  Sexte: 

at  scribas,  doceo,  tu  meliora  simul. 
6  lila  mones,  moneo:  liceat  remonere  monentem. 

nia  doces,  doceo:  discere  nempe  potes. 
Tunc  meliora  tibi  brevioraque  carmina  mittam, 

si  meliora  feres  et  breviora  mihi. 


2.    Snper  Symbolo  Zachari»  Pcepleri,  SU. 

Ure  DeuB,  ne  uras. 
Man.  I,  10. 

3«    Martino  Schoerkelio  et  Margarethae  Putscher». 
Epitbalamii  donati  dedicatorium. 

1632.  Frühling. 

Uda  renascentis  propter  tilieta  roseti 

Insimus  ingenuis  seria  tanta  jocis. 
Audiit  hoc  Plissus  et  Plissi  frater,  Elister, 

et  consanguineus  Pardus  utrique  vado. 
5  Audiit  et  patrio  quivis  de  flnmine  Sorgens 

ter ,  quater  attonita  risit  amoenus  aqua. 
Sumite,  quod  cecini,  solo  par  tempore  dispai*, 

et  placeant,  magnis  quse  placuere  düs. 

4.    In  Liliam,  Amores  J.  6.  Schilachi. 

Man.  V,  19. 


6.    De  iisdem  ad  eandem. 

Man.  V,  20. 

6.     Barbare?  Joannidi  Ursinie,  Veneria  (wcalo. 

Face  tna  fateor,  qnod  sentio:  uomina,  dolciB 

Barbara,  barbarie  barbariora  geris. 
Agnomen  feritas,  feritas  cognomen  iniqnat: 

regnat  at  in  &cie  nil  niii  mite  tna, 
(•  Consolis  arcanas  agnoeco  Cnpidinia  artes : 

hac  fi^at,  hac  rednces  allicit  arte  procoB. 
Effere  mansneto  sie  nomina  corpore  frogit, 

ot  fngerere  minus,  quo  peterere  magis. 

7.   EL'sabethe  Joanns  Westonife,  poetris  nobilissims. 

Nympha  per  ingeaUnn  decantatiseima  Fiodom, 

nata  viris  palmam  prseripmase  snam, 
et  stnpor  et  noBtri  nimis  admiratio  sedi 

in  sexaqae  tao  non  habitnra  parem: 
b  Bi  pudor  hoc  Bineret  nee  hoc  ipae  timeret  Apollo, 

solTerer  in  landeB,  mnsica  vii^,  tnas. 
AbaolTisae  sed  hoc  non  i&cepisee  Sit  ausom, 

ne  pereom  &tao  com  Phaetonte  palam. 

8.    Henrico  Stephano. 

Fauste,  cui  primam  merito  ferat  ordine  palmam 

artibns  inferior  Cynthius  ipse  tibi. 
Qnos  facit  ipse,  snos  non  edit  is  ipse  libellos: 

imprimis  ipse  taos ,  qnos  fads  ipse,  libros. 
G  Qnod  si  po'petae  crednntor  Apoilinis  artes, 

qnas  tarnen  ipse  Boa  figere  nescit  ope, 
jnro,  toae  (ignosce  DeoBl)  magis  e 

hac  stabili  condls  qnas  prins  ipse  mann. 

9.    Theophilo  Landgrario. 

Ne  tamen  obliti  damnea  me  justns  amoris, 
ipse  mens  per  cpos  se  tibi  sistit  amor. 


444  EPIGRAMMATUM  X. 

Farce ,  precor ,  titolo,  quod  epos  pnto  tale  yocandnm, 
quod  breve  yix  numeros  seit  nomerare  saos. 

5  Adde,  quod  a  tenni  rade  sit,  nee  amabile,  texta: 

caussa  fait  vitiis  una  duobns  Amor. 
Do  breve:  nam  verbis  effert  sua  plnrima  pauds; 
do  rade:  nil  pictam  candidus  ambit  Amor. 

10.  Joanni  Christophoro  Lobharlzbergero,  propempticnm. 

Maa.  n,  43. 

11.  Michaeli  Scholtsio  Sil.  prope  tarbas  Lipsicas  MDCXXXII. 

Man.  Ul,  IG. 

12.    Butei  Charitilla. 

1632. 

Venerat  ad  Charites  festivi  uiater  Anioi^s; 

audierat  factas  quatuor  esse  bi  cvi. 
Fiderat:  in  choreis  nectentibus  undique  palmis 

stabat  et  in  medio  parva  puella  cboro. 

6  Proruit  abna  Venus,  tres  dissiüere  sorores, 

cum  niveaque  manet  sola  puella  dea. 
Admovct  hanc  superis,  quibus  est  Charitilla  vocata: 
fertur,  eam  Charites  tres  peperisse  sinml. 

13.    Tychoni  Jessenio  Cimbro. 

1633.   Jan. 

Mellea  Teutonici  confers  mihi  carmina  Pindi 

et  partem  memoris  me  cupis  esse  libri. 
Ingenuam  cognosco  manum  menteroque  volentis; 

illud  honoris  opus,  illud  amoris  erat. 
5  0  duplici  mihi  chare  fide,  quo  tester  amorem? 

Me  tuus  atque  mens  te  ferit  igne  focus.  ^ 
Hie  ferit,  ille  ferit:  feriunt,  feriuntur  ut  ambo. 

Me  ferias  semi>er  sie  feriero  mihi. 


lONSS.  445 

1 4.  In  albo  Joannts  Sibeliif  Westphali,  snb  persona  Fossesaoris 
ex  symbolo  ejosdem  loquitnr  Veritas. 

Man.  II,  45. 

15.    Jano,  amioo  adolescenti. 

Accipe  dispositas  concessi  temporlB' boras, 

quo  volnmns  studiis  coDBalnisse  tnia, 
Jiuic,  piffi,  qnod  abes,  nemen  lacrymabile  matri, 

et  patria  et  Bostii  Boria  cura  UeE. 
G  Sic  fac,  et  assiduam  Musis  bonuB  arrige  Dientem: 

perfideat  aninnim  namina  tanta  taum. 
Sic  iter  et  quicquid  pariet  tibi  ttedia,  frauges, 

Eic  potes  ad  petrios  comptior  ire  lares. 

16.    Aleclorandri  Musieus  vernaculos  factns^ 

16S3. 

NoD  legis  hie  mersam  sub  aqais  Atbamantidoe  Hellen, 

qaamTe  dia  Pbrixo  BospbornB  asper  erat, 
Sestus  Abfdon  ainnt.    Sed  sie  quoque  Scstus  Abjdniu 

odit,  in  oppositas  Ista  geinensqne  vices. 
a  Meit  Leandre  miserl  loiige  sed  amarior  Herol 

Flebile,  sed  toti  iiar  pia  faina  solo. 
GriECia  tos  geuiuit,  Latice  äevero  pnelLie: 

'l'eutoües  exeijuii»  jam  coiere  iianu. 

17.   Zacfaarite  Jaro,  amico  scholico. 

Seit  pater  Aonidnm ,  mea  qui  mihi  pectora  retdet, 

iit  valeam  tenis  altior  ire  meis, 
quam  tua  me  pietas  et  boaesti  candor  amoris 

tangat  et  assidui»  angat,  nt  ante,  focis. 
s  Tot  periere  dies,  laciti  periere  tot  anni: 

tempore  qaod  periit,  crevk  amore  tni. 
Sed  quia,  nnnc  nbi  eis,  quid  flgas,  mibi  noscerc  dann»  est, 

lone  Bit  ad  votum  flectero  fata  tuuin. 


446  EPI6RAKMATUM  X. 

18.  Audendom  est  Symb.  Henrici  a  Bfinaw. 

1688.  Ang. 

Andendum!  andendum  est!  sie  forte  Bunavios  haBres 

ansnras  medium  damitat  inter  opus. 
Audit  et  approperat  celeri  dea  lubrica  cursu, 

quam  penes  audentes  Timgue  decasque  locant. 
6  Ac  adolescentes  cernens  in  corpore  motus, 

quos  juvenile  velit,  qnosqne  virile  decos: 
quantns  erit  juvenis,  vir  qnantos  hie  audiet  olim, 

si  puer  est  ausu  jam  quoqae  talifi?  ait 

19.    Ad  qaehdam  itineram  saoram  comitem. 

Ambo  per  ignotas  joncti  proficiscimnr  oras 

et  niminm  eomites  indpiemns  iter. 
Tu  memor  es  fidei  per  mntna  foedera  nostr». 

Hanc  mihi  eontinua  ceu  tibi  servo  fidem. 
5  Nnmina  dent,  tina  servemor  ut  ambo  salnte; 

qn»  tibi,  fata  mihi  non  meliora  precor. 
Prosper  abis,  redituros  abis:  reditums  eontem 

inseqnor.    An  pereont,  qui  rediisse  quennt? 

20.  Timotheus  Schwirseus:  dum  taus,  o  Jhesa  Christe, 

1638.  Oot. 

Si  quod  erat  toto  metagramma  notabile  coelo, 

nominis  illud  erat,  Schwirsee  magne,  toi. 
Terra  stat,  at  placeat:  stat  olympos,  ametnr  ut  a  te« 
Sum  tuus:  o  Jhesu  Christo!  rotundus  ais. 
5  Non  tibi  terra  placet,  tibi  non  arridet  Olympus, 
dum  quid  habet  nomen  majus  utrisque  tuum. 

Hamburgi. 

21.   Andre»  Virginio  TheoL 

1633.    Deo. 

Candida  surgentis,  Virgini,  fama  Lycei, 
unde  potest  verum  discere  Livo  Deum, 

so.  Swirseus  Dr. 


..M\r>. 


Livo,  patefiU'ti  serus  calcatijr  Olyiniu. 

M'ii  <iu()(iii(^  jam  iKjljis  rolligiuiio  prior. 
r.  1  uliniiui  ^uIlt,  nun  verba  doces,  quibos  impia  tcrres 

corda  nee  ad  jussam  se  per  itara  polmn. 
Hsereses  interennt,  atheismos  et  eUmica  quaeyls, 

Livonica  radial  fax  Pomerana  schola. 

22.    Super  Tertiana  Manie  MoIIersB,  desponsaUe  PhiL 
Crusio  J.  U.  L.  Consiliario  et  Legate  ad  exteros, 

ad  illam  ipsom. 

1636.   AnfaDg. 

Corde  dolet,  qaod  anh^os  opem  negat  artubus  sestus: 
qaod  dolet  igne  tao,  lux  toa  corde  dolet. 

Et  dolet  et  calet  et  dolor  et  calor  undiqae  sorgant 
osque  calore  dolet,  corque  dolore  calet. 

5  Fer  medicas,  Gramanne,  manus.    Calor  et  dolor  instant 

Instant:  fer  Qyprias  sponse  Philippe  manus. 
Ast,  0  sponsa  jacens,  in  utroqne  quiesce  medentom. 
Hie  et  hie  a  gemino  cor  levat  hoste  taom. 

23.  Joannem  Abrahamum  Merdam  alloqui  desiderat 

1637. 

Lapsus  abit  quintns,  qnod  nil  tibi  coUoqaor,  annns. 

Hei  mihi!  qnot  tristes  res  parit  illa  dies! 
Dispolit  Ositiis  nos  Mars  metaendus  Athenis, 

Nesdo  nunc,  ubi  sis.    Me  fera  Persis  habet. 

6  Persis  amor  quondam  noster  tarn  serins,  at  nunc 

et  dolor,  et  quicqnid  nomen  odentis  habet. 
Persia,  qoid  lenta  es?  quid  ICsnia  tarda  vocanti? 
Tu  sine,  tu  cape  me,  quo,  coi  vivo,  loqoar. 

24.    Amygdalam  salutaL 

Indne  me  yiva,  morior  nam  langoidns,  ombrai 
grata  to»  Venen,  stirps  pia,  grata  mese, 

22.  1  Cor  dolet  Dr. 


448  EPIORAMMATUM  X. 

Dum  Caput  occidose  crispaot  tibi  molliter  aoM 

basiat  et  bibnlum  suctilis  unda  pedem, 
5  prsesidio,  dea,  nostra  tuo  dabo  membra  sopori, 

qoas  mihi  non  minuant  »stiu  et  Auster  opes. 
Quod  si  dormierim  nimius,  dum  transeat  ardor, 

suscitet  e  tepido  sibilus  ore  tuus. 

25.   Marmoricidiiiffi  jaxta  Arsaciani ,  flnnc  Ceswin. 

1637.  Juni. 

Transeo,  8ed  tristis,  sed  amoris  plenus  et  ine. 

Tarn  mihi  diversse  jam  nocuere  yices. 
Tarn  procul  atque  diu  dilectis  absumus  anris, 

nee  minus  urget  iter,  nee  minus  urit  amor. 
5  Non  rogo,  Dii  lapidum,  moUes  mihi  sitis;  ut  ultra 

durem,  me  vobis  assimilate,  rogo. 

26.    Oleario  ad  jentaculam  vocantL 

Intere  bis  tostam  Cererem  Persamque  Lyaeum, 

divite  Bandanse  pulvere  sparge  nucis, 
cinnamaque  et  nitidas  quiequid  redolere  Moluccas, 

fiugere  quiequid  Hyblam  possit  in  ore,  para. 
5  Fercula  ne  ponas,  nisi  quse  grave  tingat  acetum, 

multaque  sint  epulis  c^epa  piperque  tuis. 
Hestemo  mihi  quam  movisti  sidere  picam, 

non  alia  poteris  jam  removere  dape. 

27.  Olearium  Gramannamque  suos  pretiosissimis  quibnsdani 
in  Indicis  turbis  spoliatos  consolatiff. 

1687.    AogoBt  7. 

Par  comitum  ter  dulce  mihi,  quibus  aggemo  juste,  — 

nam  mihi  vobiscum  risus  abunde  fuit  — 
rem  fadtis  vestris  animis  et  nomine  dignam, 

si,  quod  abest,  »quo  scitis  abesse  Deo. 

2r>.  C/A«pii]  Dr. 


5  Annmi,  tliefiMiras,  gemmas  et  talia  qaeqae 
Sors  dat,  nt  luec  ttentm  dlripniBse  qaeat 
Perdere,  nandad,  doo  aant  Tnlgaria  vits, 
Ula  sed  est  cnnctia  anteferenda  bonü. 

28.   Neogamo  suo,  in  Persido. 

lesT.  oot. 

Diceris  Armeme  certus  DopeiBee  pneUn. 

Dare,  quid  est  aurea  prseteriiaae  meas? 
Scimus  hoc  ex  aliia,  quos  me  minus  anta  colebas: 

aSaernnt  festis  hi  tarnen,  ecce,  tois. 
t  Sed  bene  nesdero:  aatins  tibi  namqne  fatomm  eit, 

me  nihil  ex  labüs  lale  Ubisse  toi*. 
Fac  tarnen  hoo,  alüs  ütjnnge  ailentia  UngoiB, 

nam  magis  hoc  sdero,  qno  magis  ipae  aüet. 

39.   Derelictia 

I6ST.  Oot. 
Quo  fngis?  0  eomesi  o  veteram  cifnosara  Tiarami 

ingrediar  tantnm  te  sine  Bolns  Iter. 
Qniqne  tuo  Clrobris  abU  stipatoa  ah  arris 
pectore,  nunc  vacans  corde  redibo  too? 
£  Hd  mihil  cor  saperest,  sed  cor  sine  corpore  cfaaro: 
cor  gero,  sed  sola  cor  gero  mente  tnnm, 
Tnqne  menm.    Misert  quid  non  timeamne  amantes? 
Hei!  perüt  vitea  fons  ntriusque  aimoL 

30.    Infellcitates. 

16S7. 
Hoc  poterat  tristi  prEesagns  ab  arbore  comu 

omen  et  attrit»  me  monnisse  rotte: 
venimuB  ad  restim  neqae  tox  mihi  condriet  tdia: 
me  vocat  artificem  sortis  et  illa  febrnm. 
G  Non  eqnidem  meditaber  opes,  non  discolor  aamm, 
fania  mihi  tantnm  inasit  inania  onns. 

28.  6  namiiue  tibi.         SO.  2  mannita«  Dr.     6  iiwvlt  Dr. 


452  £P1GRAMMATUM  X. 

b  Ac  modo  servirem  Oetic«  sors  capta  raiiiiuif 
proinptior  obseqoio  dexteriore  forem. 
Mancipor  atqne  meo  plus  quam  male  pareo  dvi: 
quam  ferus  ingenio  fit  homo  ssepe  suo! 

In  Tagostania. 

37.    Martino  Mansterbergero  Theologo  obilom  filioli  unici 

deflenti. 

Ex  Oriente  redox  Bore»  glacialis  ad  axem 

dura  suoque  nimis  audio  digna  polo ! 
Patria  fatales  nondnm,  dolor!  exuit  iras: 
cum  patribus  patrii  disperiere  Lai*es. 
b  Quem  tot  passa  vise  mala,  quem  patienda  tot  angont, 
atteror  serumna  perditus  usque  noTa. 
Hoc  gemo  filiolo  Carmen  tibi  flebile  functo: 
caetera,  qu£e  minus  hoc  sunt  tua,  ploro  mihi. 

Astradiame  Moscuam  M.  Sextili  MDCXXXIIX. 

38.  Abrahamo  Paulo  Flemingo  parenti,  tertium  sponso. 

1639.  Mttrx  24. 

Ventilat  effoetos  Yeneris  puer  integer  igues, 

et  tibi,  chare  pareus,  tertius  ardet  Hymen. 
Me  piger  Arctophylax  et  tardi  torpor  Olyrapi 
vix  sinit  in  scythica  membra  movere  nive. 
.*>  Frigore  totus  ego,  tu  totus  adui'eris  »stu: 
dissimilis  toto  fiiius  asse  patri. 
Sed  triplici,  pater,  igne  cale,  sociseque  tibique: 
debetur  reduci  tertia  flamm a  mihi. 

Tessavise  ad  fines  Moschorum. 

39.    Anemonae,  suavio  meo. 

1639. 

Erupere  suos  meus  et  tuus  ardor  in  ignes 
conjunctisque  micat  mutua  flamma  rogis, 

37.   1   Borece  Dr. 


IGNES.  4! 

ona  mihi  cnnctia  pretiosior  noio  gemmis, 

o  radians  aniiDffi  Inz  Anemona  mese. 
b  Cernit  hoc  et  pi'operans  extioctos  Buscitat  ignes, 

hinc  Amor  acceDSis  ignibns  ipee  perit. 
o  Anemona,  novos  semper  redeamaa  in  ignes: 

qua  perit,  hac  renovat  ae  mea  fiamma  uec«. 

40.    Joanni  Nihusio  meo  peroranti. 

1639.    Hai  9. 
Sit  tibi,  cor  jnvennm,  durabilis  illa  facultas, 

quam  pius  in  patrie  ponis  honore  ttue. 

Dissens  orbis  opes  pariter  Cimbriqne  laborea, 

qnoB  snbit  et  toto  poscit  ab  orbe  decns. 

i  Qniere  sovos  calamos ,  msjores  scribe  papyros, 

spiret  et  eloqnimn  vox  taa  grande  magis. 

Tantus  ad  ingentia  snrgis  primordia  cum, 

qnautuB  in  expleti  fine  laboris  eris. 

In  Livonia. 

41.    Gramanno  meo  Felix  nubere  precor  Flaininius. 

1630.   Juni  28. 

Qualia  in  amplexas  iret  tibi,  candide,  conjnz, 

biesit  in  andpiti  mens  toa  dla  dia. 
Vidit  hoc  nltor  Amor  medinsqne  favoris  et  irte 
secreta  tacitnm  cor  tibi  tiesit  acu. 
6  Ilicet  arsisti  certo  combnstilis  igiie 

et  stetit  ad  thtdamom  Fonna  serena  tnum. 
Stet,  precor,  et  jaceat,  teoumqne  diutina  sorgat, 
Et  ferat  hie  fractus  motua  abunde  suos. 

Reralise.  IV.  Kai.  QnintUes. 

42.    Pbilippi  Sidaei  laodibus. 

Albionis  radins ,  teme  lux  tota  Britannee, 
qui  procnl  Orcadibus  Hebridibasque  nites, 

40.   1  isla  faculUu  Ur        7  ad  incixpite  Dr. 


454  EPIGRAMMATUM  X. 

qui,  Latiam  quot  habet,  qnot  habet  Tetos  Hellas  amores, 
Galüa  qaot  Veneres  Hesperisque  colimt, 
6  omnes  unas  habes;  genas  arduns,  inclytns  arte. 
Migus  habet  caiamo  nü  toa  terra  tuo. 

Stemma  crepent  alii,  quibns  est  nihil  amplins;  in  te 
nobile  nil  minns  est  nobilitate  toa. 

43.  Meiirsii  honoribas. 

Et  tibi  sunt  f aciles  oondendo  in  nomine  Mos», 

jam  memores  coltos  in  soa  regna  toi. 
Stat  gravis  in  medio  frondente  acnmine  Pindo 

palma,  corymbifene  palma  propago  dese, 
6  qnaque  oomas  aperit,  statnont  super  arbore  Carmen, 

ipse  qaod  anratis  fecit  Apollo  notis. 
»Menrsios  banc  memit:  pignus  defendite,  natie; 

donec  is  ad  nostras  evolet  ipse  domos.« 

44.    Heroica  Casparis  Barlaei. 

1639/40. 

Est  aliquis  tandem,  quo  com,  Maro  maxime,  palmam 

jure  queas  merito  dimidiare  tuam. 
Quffi  vetus  ad  Latios  cecinit  Partbenius  amnes, 

haec  novos  ad  Batavas  Barlaeus  audet  aquas. 
5  Rura  canit,  crepat  arma,  tonat  fera  prsßlia,  cuncta 

Yirgilio  similis,  re,  gravitate,  stylo. 
Mantua  Yirgilium,  Barlaeum  praedicat  seque 

Amstelis,  et  palmam  prsedicat  esse  suam. 

45.    Petro  Scriverio  XXIII.  M.  Januar.  MDGXL,  in 

disputatione  inaugurali. 

Hei,  ubi  magnanimus  generosa  Volumina  Rhenus 

sistit  ad  excelsse  moenia  pulchra  Dese, 
publicus  ad  Batavas  tandem  sermocinor  aures, 

amplior  a  medica  certus  abire  schola. 

42.  3  Cui  Dr.         43.  4  colymbifcr«  Dr.         45.  disupuUtioue  Dr. 


a  Da,  Pater,  hoc  venise,  ai  vox  male  bltesa  Bobhieät: 
quis  coram  PhiBbo,  qiueso,  disertns  erit? 

In  huQc  libniiD  pertineot  seqaeDtia  epigrammata,  qaorum 
titali  salfem  apud  me  remanserunl. 

1.  DiluTium  Crinue  ad  Sfntdam, 

2.  Hagdffiborgi  infelicisaimum  fatum  X.  Maji.  MDCXXXI. 

3.  Desolatio  uobilissimi  fortalitii  ad  couflnentes  Hold»  et  Albis, 
prope  Dessaviain  Anbaltiiiorum,  comiüs  Tillfi  jubsh. 

4.  Wurzeuffi  ad  Mnldam  in  fuga  commuoi  MDGXXXII. 

5.  lu  Momam. 

6.  Houoa,  ODDS. 

7.  Calnmniatori  sdo. 

8.  Zoilo  Buo  banam  mentem. 

9.  Thyrei  araores  Puteani. 

10.  Olearii  Astrolabium. 

11.  Incendium  Mitveidse  m&e,  MDCXXXV.  ad  Ciopum. 

12.  Tres  tmiones  in  crinibus  pendulis  Basilene. 

13.  Annulo  bonte  memorin. 

li.  Ad  Astracbanam,  terminale  Rutheuoruui  ad  Eurnm  eiuporium 
in  Tartaria  Nagajemi. 

19.  Ad  montana  Volgte. 

16.  Matara  leute :  festina  lente. 

17.  Area  Nohte  reducta;  ad  nob.  H.  Gramannnm,  Med. 

18.  Bibliotbeca  Carmelitarnm  Hisfohani. 

19.  Sepnlcrnm  Domini  nostri  ligno  «mnlatuin ,  apnd  eosdam 
ibidem. 

20.  Fanum,  qaod  in  honorem  falconia  de  aquila  triumphantis  in 
jngo  maxime  edlto  jaxta  opidulum  Nathans  estrni  caravit  Schah  Tamas. 

21.  Theophilo  a  Schonberg,  Legato  Polonite  ad  Persaram  Re- 
gem, obviam  nobis  in  Parthia  facto  HDCXXXVU.  H.  Dec 

22.  Areas  mirs  altitndinis  in  Gilano,  opus  thesanrarii  regii. 

23.  Pons  nanticus  underiginti  cünbarom,  paulu  infra  conflnentea 
Cyri  et  Araxis  ad  oppidulnm  Schabath,  qui  jnugit  Uyrcaniam  cum  Me- 
dia, nunc  provtncias  Schirran  et  Mogan. 

Dop.  1.  DilvLuutn  Dr.         9  »Dixris  Ur. 


456 


EPIGRAMMATUM  X. 


24.  Inamculibeg  Escagesi  SnltaniB,  Legali  ad  lUaatriasimiim  no- 
■tmm  regii,  adTentua  Schamachiam,  fer.  2.  paschalL 
26.  Dir»  in  Lyeom. 

26.  Meo  mastigi  meüorem  menteiu. 

27.  Homo  homini  Inpus,  diabolus»  gehemia. 

28.  Territffi  yirtotis  posillaiiimitas.    Ad  Olearinm. 

29.  Extrema  unctio  Basilii  BasilidiB  Propori  Rutheni  XYII.  Maji. 
HIKXXXIIX.  infra  TarcoTianu 

80.  Amiee  deficienti. 

81.  Anemone  gemitns. 

82.  Palriam  videre  geslit 


EPIGRAMMATUM 


E  P  ü  L  iL 


Doctiflsimo  Joanni  Nihosio,  Samma  Qiueq.  Capienti  Ingmio, 

Af&Di  Chariss.  Lnbenter  Assigno  Pmdus  Flemingus 

Doctor  Medicm. 


458  EPIORAMHATUM  XI. 


E  P  ü  l  K 

1.  ChristiaDi  IV.,  DaBicarum  Insularoni  et  Nonre^ 

Laades. 

Magnus  avnm,  virtnte  taa  rex  magiuis,  at  hseres 

illioB  es,  dominus  sie  pol l  es  hnjns;  ave. 
Faustos  ova:  toto  taranqnillas  Nerea  ponto, 

paret  et  imperüs  Tethys  aqnosa  tois. 
6  Qoa  natat  oceano  pladdnm  tna  Dania  magno, 

jora  tot  in  terras  tot  popolosqne  geris. 
Balthice,  Victor  aqvis,  Norveg^ce,  Scandioe,  terris 

Victor,  io!  gestes  hoc  diadema  diu. 

2.  In  gratiam  Godefridi  Simmeriini,  Sil.  de  anima  disputantis. 

Vis  animiB  dent  certa  inte  snffragia  nostne, 

sed  nesds  animam  disperiisse  meam. 
Non  vivo,  non  spiro;  mea  non  sentio  vita 

nee  vaga  nos  primae  sostinet  nmbra  Dese. 

5  Quod  sed  adhuc  animer,  reliqnos  £acis  inter  amicos, 

meqne  moves  anima,  mi  Godefnde,  toa. 
Anne  animse  det  Signa  sose,  cni  propria  nuUa  est? 
In  nobis  anima  se  probat  ipsa  taa. 

3.  Poesis  Christophori  Bulei,  Masarom  delicii. 

1632. 

Lac  ab  Acidaliis  quod  in  hoc  salit  ore  papillis? 

Mel  ab  Hymettseis  quäle  pitisso  favis? 
0  sapor !  o  epulum  jovialibus  utile  mappis! 

Nectar  in  ambrosia  navigat  omne  mea. 

6  Sunt  ea,  sunt  lepidi  bellaria  dulcia  vatis, 

mattya  Bulsei  sunt  ea,  juro,  mei. 
Sim  conviva  tu«  creber,  precor,  aunue,  menssß. 
Non  mihi  sidcreas  amplius  opto  dapes. 


EPUUE. 

4.  Amicom  invitat 

Jam  soll  licet  esse  mihi,  licet  esse  quieto 

et  mediam  liqnida  Miere  mente  diem. 
Chare,  veiii,  stiniuliiB  si  te  memor  orit  amici, 

et  bouiis  optantes  ketus  inito  fores. 
s  Non  deerit  placidi  delectans  copia  verbi, 

materia  variOB  excutiente  ainos. 
Hie  solo  cam  solns  agea,  tnns  incola  semper 

dictator  reditns  quin  eris  Ipse  sui. 

fi.  Horti  amoris  Blyenbnrgii. 

Astra  Jovem  capiunt,  Neptunnm  marmoia:  tale 
tolibos  hospitiom  convenit  bospitilnu. 

Horte,  potens  per  te  dominisqne  potentior  illis, 
qni  venit  ingrediens  osor,  amator  abit. 

6.   Poesis  Joannis  Heermamii,  nobilis  in^enii. 

Cyothie ,  qaod  resona  mihi  tinnlt  in  anre  melisma, 

Tbreido  ineliiu,  jnro,  melisma  melo? 
Die  pater  Ascroi  sacrosanctissime  vatis, 

die  Dens.  At  renuens  qnur  abenodo  taces? 
6  Arbitror,  invidiam  sonus  hie  in  pectore  diti 

moTit.  Hoc  insolit»  me  docnere  vices. 
Jane,  licet  taceat,  abeat  licet  teger  Apollo : 

se  melius  te  quid  posse  tacendo  probat. 

7.  Libri  Epidorpidum  ScaU^eri  patris. 

Legit  Apollo  Ubnun,  divini  munns  luli, 

cum  saperent  jovias  düqoe  deieqne  dnpes. 
Legit  Apollo  Ubnim:  silet  tiospes  et  abstinet  omiiis, 

cumqne  libri  quisquis  fine  repletus  abit, 
&  Fertur  et  ambrosia  pater  abstinaisse  deorum 

hactenns  et  naUns  nectar  Bmasse  deus. 
Lantia,  delitiffi,  bellarla,  vina,  valete! 

Hiec  saturant  ipsos  feicula  lecta  deoe. 

6.   6  iDBoIita  Dr. 


480  EPIGRAMMATUM  XI. 

8.  Sabin!  Poesis. 

Gompta  nee  ad  fitstom  peregrino  tnrgida  fbep, 
sed  sua,  sed  proprio  frons  ab  honore  potens, 

qualis  erat  iacies,  cum  snrgeret  sequore  C]rpri8, 
qualis  in  erepto  flos  Ganymede  fiiit, 
6  nuda  snos  Pindo  profert  dea  eoelite  voltiu. 
Yilia  sunt,  emptns  qiue  Unit  ora  eolor. 

9.  Tarrsei  Hebii  XXX.  libr.  Epigrammatum 

Stringit  in  obscoennm  violentns  carmina  Scoppnm 

Hebius,  impori  seriös  oltor  epi. 
Seoppe,  priapismo,  tentigine,  Scoppe,  laborans, 

Seoppe,  nibil  nisi  pns,  nil  nisi,  Scoppe,  sitns, 
ö  da  capnt  immandnm.  Lixivia  digna  parantor: 

toUitnr  band  alio  smegmate  tanta  Ines. 

10.  Adversaria  Barthil 

Qoffirit  in  pmnigenos  scriptorum  Barthia  censns 
cnra,  potens  genio,  dexteritate  potens. 

Explicat,  illostrat,  confert,  defendit,  abarcet, 
a^jicit,  obsenrat,  corrigit,  apta  ponit. 

5  Crescit  ab  adversis  rirtos.  Sibi  qusesitat  hostem, 

somit  et  a  magno  grande  labore  decos. 
Sol  liber  est  tantas  removens  tot  noctibos  ombras: 
qoo  magis  bse  tenebrant,  boc  magis  ilie  micat. 

11.  Super  defluvio  folioram  ex  arboribus. 

Ibitis  in  nihilum,  genitivi  pignora  Maji; 

de  vestra  spoliom  dote  November  habet. 
Nam  potris  aotomnos  nocoa  vos  conspoit  aora. 

Mortifer  hei !  vobis  halitos  ille  foit. 

6  Vos  phthisis  et  falso  vitiat  scaber  oteros  aoro; 

dorn  tremitis,  sie  vos  prima  remordet  hiems. 
Hei!  homo  qood  folio  nihil  est  felicior  segro! 
Jam  valet,  ot  jam  mox  langoeat  atqoe  cadat. 

9.  Tarrhaei  Dr. 


12.   Super  Ciipidinis  effigie. 
I  ilius  liic  noctis,  cseco  prognatus  ab  ovo, 

bruta  quod  excelsum  namen  adorat  hmniis, 
omnimodi  dux  caussa  mali:  pater  ezstitit  error, 

stultitiam  matrem  non  negat  esse  suam. 

5  Jnrgia,  frans,  odiom,  lacrym»,  jactora,  simnltas 

sunt  consangoinei  nomina  joncta  tai. 
Si  tales  in  amore  vices,  qnis  amare  peroptet? 
Qnam  miser,  a  misero  qni  sibi  sperat  opem. 

13.  Culina,  quam  vocant,  frig^ida. 

It  Ceres  et  pleuos  aperit  reserando  canistros: 
ad  patnlas  dominns  conflnit  ordo  dapes. 

Stant  reliqni  rigidiqne  geln  comedenüa  laxant 
ora,  focnm  stomacho  fert  sibi  qnisqne  sno. 

6  Tnnc  celeri  jnvat  esse  mann:  nocet  esse  morantem, 

Bacche,  Ceres,  vestri  qni  memor  esse  velit. 

Cmra,  manns  video  penetrante  rigescere  bmma: 

cnr  sed  hiems  solo  flagrat  in  ore?  Comest. 

14.  M.  Adamo  Oleario. 

1688. 

Mellea  Tentonico  nascentia  carmina  Pindo 

totaqne  Castalio  tincta  liqnore  metra, 
has  patriae  felicis  opes,  qnas  denuo  gignit, 

vis  mihi  sint  animi  pignns,  amice,  tni.     . 
6  Yive,  mihi  primos  inter  non  nltime  vates, 

qni  poterant  tantnm  restitnisse  decns. 
Nil  vnlgare  canis,  leve  nil;  sed  si  qnid  amamm 

hie  latet,  hoc  tanti  fnnera  regis  erant 

15.  Oleario,  prodi^aliter  liberal!. 

Digna  tnis  animis  et  convenientia  tanto 
spiritni,  qnod  opes  nil  ais  esse,  facis. 

Sic  Epicums  habet  magniqne  Keronis  alnmnus, 
sie  cratem  Crates  abjicit,  nt  sit  ovans. 

15.  prodigaliter  Dr.       4  Cratem  Dr. 


408  EPIGRABOIATÜM  XI. 

5  Fortiter  hanc  meutern  defende,  nee  esse  quid  usquam, 

quod  tibi  prffiferri,  crede,  valore  qneat. 
Tu  tibi  divitise,  tilü  CroBSOS  es,  omneque  dives, 
quo  nüBus  est  extas,  hoc  magis  intiiB  habes. 

16.  Wernero  Calmio,  itineris  ex  parte  comiti. 

Vertere  dilecto,  Wemere,  revertere  voto, 
qood  pater  et  pro  te  patria  mittit  humas. 

Sit  satis  incoltos  toties  Yidisse  Rathenos; 
hinc  poteris  arbi  carior  esse  tu». 

6  Sive  vocet  fatiim  sea  mens  noTitatis  avara 

imperet,  a  patria  longios  ibo  mea: 
i  prior  et  charse  de  me  die  dulda  terrse: 
primos  es,  in  redita  qnem  revidebo  meo. 

17.  Jano  Adolphe  Raschio. 

1634.  Juni. 

Quod  si  l»va  tnis  fnerat  Rhamnosia  votis, 

et  mihi  sors  junctis  alba  foisset  eqnis, 
panperior  faerat  tna,  sed  mea  ditior  arca 

pelle,  Siberiaco  quam  Scytha  mure  trahit. 
6  Sed  satis  est  uno  nobis  vicisse  triompho. 

Palma  fuit  pngnae  prsßda  sat  ampla  meae. 
Adde,  quod  in  dubias  foret  optio  facta  favissas. 

Jam  quod  habes,  habeo.  Nos  quod  habemus,  habes. 

18.  Invitatio. 

Si  potes  ad  blandos  non  surdos  adesse  vocatos, 

ne,  rogo,  te  coense  snbtrahe,  chare,  mese. 
Nil  nisi  de  vetnlo  comedes  pigra  ferctüa  gallo, 
qoodque  mbens  acidnm  serva  ministrat  olns. 
5  Nee  deerit  cum  lacte  novo  cerevisia  vema, 
illa  sed  oesophago  vix  sapitara  tno. 
Hoc  tamen  ignoscas:  vinis  prohibemnr  adoltis; 
quse  licet  abfderint,  largior  nsta  bibas. 

Apud  Ruthenos,  MDCXXXIV. 


19.    Cinirado  a  Waiij^ersen.  Eloqnenlia'  filio. 

(  ;ir('  Livo,  ]>ulcni*  «icniien  nun  degener  urbis, 

s})es  patris  et  niagnse  sola  columna  domus, 
\erba  facis,  quibus  alta  ducis  moHmina  Cimbri, 

nos  per  in  extremo  quae  gerit  orbe,  probas. 
6  Obstupuere  tois  nostrse  sermonibus  anres, 

et  juvenem  senii  te  quid  habere,  liqaet. 
Nestor  es,  octodecim  vix  et  tibi  digeris  annos: 

octo  quis  octodecim  cnm  nomerabis,  eris? 

20.  Hadriano  lUyrico. 

Cor  juvenom,  qnos  Harris  amat,  qaos  diligit  omnis, 
quisquis  avet  juvenes  semper  habere  dies, 

me  vigor  ille  toi  capit  et  flos  integer  aeTl, 
candor  semicitise  plus  trahit  ille  tase. 
6  Forma  placet  Yeneri,  Gharisin  mera  mentis  idea: 
hsec  animsß  üaciem,  corporis  illa  gerit 

21.  VernulaDi  Apolog^ia. 

Defensor  Senonom ,  qaos  nobilis  Austria  coelo 

sequat  et  ad  mägnos  scribit  in  orbe  deos, 
rem  fads  setemis  et  cedro  et  baccare  dignam, 

qnando  deos  astris  asseris,  astra  diis. 
6  Jupiter  e  patrio  reprobos  fiigat  axe  gigantes 

fülmine,  tu  calamo  tnrbidiore  tonas. 
Japiter  in  superis  par  nil  habet,  Austria  mundo: 

par  nihil  est  paluisß  propter  utrumque  tuae. 

22.  Inscriplio  in  diversorio  publico  Persico,  caravansera 
Kaskeru  inter  Caswin  et  Saba:  Benedictus  Oxenstirna,  1617. 

1687.  Jtüi  16. 

Cläre  Sueco,  duce  quo  tua  Scandia  crescit,  et  augmen 

sumit  ab  ingenio  terra  Livona  tuo, 
te  lego  jam  peregre,  quem  vidi  cominus:  isthsec 

quam  renovat  faciem  linea  ducta  tuam ! 

21.  Apologi»  Dr.       1  Semonum  Dr.         22.  Caspin  Dr. 


464  EPIGRAMMATÜM  XI. 

6  Hinc  tibi  snbscribo.  Legat  alter  et  explicet  ambos 
advena.  Kos  peregre  tarn  bene  junxit  Amor* 
Dissociant,  sociant  bomines  sna  Cata,  neo  Ulli 
sat  licet  et  firmum  est  dicere:  stabo,  cadam. 

23.   Hieronymo  Imhovio. 

Vidimus  Opitiom;  sed  imagine  vidimus  illoiiL 
Non  sed  ea,  qaalem,  Laca  Myronve,  facis, 

non,  sed  ea,  qualem  per  inania  somnia  Morpbens 
dadt  in  a^rea  mobile  scbema  scbeda. 
6  Quam  tibi,  cui  referam  Uetom  tarn  triste  secondo, 
Imbove,  tam  long»  doxqae  comesque  viae? 

Triste,  Dii!  laetnm;  nos  boc  qnod  acerbius  angit, 

qao  snmns  a  tanto  longius  usque  viro. 

In  Parthia. 

24.  Cornelio  et  Ottoni  Murreris,  Francisci  mei  uterinis. 

1638. 

Par  Murreriadnm,  qnos  tres  scio  vivere  fratres, 

quos  mihi  Francisci  solios  nnit  amor, 
vivitis  et  socia  forsan  vel  in  urbe  vel  SBde 

mntna  contignis  jungitis  ora  labris. 
b  Me  comitem  dux  vester  habet  per  tanta  viamm, 

vester  is  ad  tantum  dux  quoque  noster  iter. 
Hie  dum  nos  juncti  morimnr,  vos  vivite  juncti. 

In  Tita  vestra  mors  qnoqne  nostra  movet. 

25.  Coisum,  Tartarise  Dagostanss  Comuicensium  alloquitur. 

Nais ,  Hamadryadum  genialis  alumna  tuarum, 

barbara,  Comuicis  sed  satis  «qua  tuis, 
ille  genn  minor  et  caput  bis  tibi  tinctile  lymfis 

qui  proicit,  faveas-ut  sibi,  Cimber  avet. 
5  Sis,  Dea,  sis  facilis,  dubiumque  natatilis  undse 

agmen  ut  objiciat  iiil  furiale,  cave. 
Utque  niagis  moveat,  minus  audet,  ut  instet  avendo: 

ad  miuimas  pia  sunt  numina  magna  preces. 

XIV.  Maj.  MDCXXXllX.  feria  U.  pentecostaU. 

* 

22.    7  Dislociant  Dr.       26.  Coisu  Dr. 


26.  Displosio  Tormentonini  Inter  pocnla  TOtiva  Hoschorum 

Äatocratoris,  re^s  Persarom,  nostri  illustrissitm,  et  Schem- 

chalis   (nobis  Scbafgalis)  parentis  SoltaDis  Hahmadi,  in 

castris  ad  Coisum. 

Hie  fragor  a  tonitnt  te  non  perterreat  isto, 
magne  Dagestan»  prsBses  et  nltor  huini : 
Jupiter  baec  vobia  dedit,  tuec  dedit  arma  GradiTus, 
niüla  sibi  siroileB  liedere  docta  viros. 
6  Quam  bibit  ambrOBiam,  snpenun  sie  fulminat  antor; 
IfGtitiam  magni  sie  colnere  du. 
Com  nihil  hie  desit  coelis  et  nomine  dignnni, 
jare  qnis  hie  tonitra  nolit  adesse  Joris? 

XV.  M^i,  MDCXXXIIX. 

37.  Musica,  qute  Schafgali  DagesUDOram  protoprincipi  ana 

cum  muneribas  producebalur  a  legatis,  terlia  Pentecostes, 

in  campia  ad  Coisum  flumen. 

1638.   Mai  16. 
Digne  saluteris  qoi  rex  tot  gentibns,  in  quo 

si  quid  barbariem,  nil  nisi  cnltus  habet. 
Cimber  otodb  pelago,  teniB,  nive  mf^or  et  KSto, 

Cimber  in  imperio  jam  nOTns  iUe  tuo, 
Cimber  ad  bormonicas  Plutom  tibi  dlvidit  odas: 

cosTenit  hoc  animo  manns  ntnunqne  tuo. 
Non  satis  est  ocnlos,  locolos,  et  quicquid  ab  extra  est, 

ut  repleas:  auimoe  jam  qnoqne  junge  tuos. 

28.   Eodem  die.    Pan,  in  donatione  ovinm,  agnorum  et 
capellamm  Schafgalia,  ad  legatoa. 

ISSe.    Mai  16. 
Somite  mris  opes  et  qnicqoid  amabile  rillis, 

chara,  sed  ad  lingnam  nomina  dura  meam. 
Hos  nihil  invitis  exemi  matribos  agnoe, 

hoc  medio  toUs  e  grege  domo  pectis. 

S6.  1  MiMohooiam  Dr. 


EnORAKKATUH  XL 

8  Twter  «rit  (hie  jiusit  berw)  pemn  ille,  ose  fll 
»Ina:  in  hone  totnm  jos  faslntota  gregem. 
Tilüi  dant  inopes:  pagi  ne  spernite  manu: 
Bspe  tenet  miignoa  rostici  ccena  deos. 


29.  Valedicil  Coisa  flumiiii  XVL  Majt 

16S8. 

Hn  tibi  perpetiue  moreant  in  crinibns  mnbne 

snbter  eatqne  tnog  jogis  arena  pedes. 
Nee  tibi  triitia  aper  nee  eaa  hitnlenta  nee  nrsBS 

tnrbet  aqnas  sacmm  prosütutqne  tnnm. 
&  Lenis  es  et  peregrina  &tven>  in  Tota  rogantom : 

qna  bibis  anre  precea,  hac  teg^  ausa  mann. 
Pei^imns  et  memores  Cimbros  referemos  ad  anuMi, 

et  flnet  ad  laodeB  Albis  et  Eidra  tnas. 

80.  Adamo  Oleario  sao. 

1639.  April  16. 

Inter  amicoram  primos  nnmerande  meomm 

prime,  sodalitii  snnuna  corona  mei, 
dnlcig  Adame,  tnos  uobis  Bnbdnds  amorea, 

et  noBtras  alio  fers  peregriniu  opes. 
B  IJuisqniB  es,  hoc  posthac  me  fortnnatior  ore 

qui  frneris,  noBtri  non  minna  eato  memor: 
ille  snum  nostro  cor  cordi  hac  liqnit  in  ora, 

nostra  peregrinos  oorda  per  arra  trahit. 

31.  Annillfe  Anemones. 

Et  decns  et  timnl  es  miaero  mihi  dedecoa,  aorom. 

Nempe  ligas  qnas  tarn  BCis  nitidare  manns. 
Libera  serrili  derincia  brachia  nein, 

qua  Bed  obes,  nobis  non  minu  arte  ^aoaa. 

* 
S9.   8  Biduft  Dr.         BO.   7  fano  Dr. 


EPÜLiE.  407 

t  Kympha  sciat,  coi  eponte  mea  sie  mandpor  omtüi, 
nil  mihi  captora  dnldns  ease  sna. 
Sdt  Urnen;  et  me  dum  per  te  sie  oectit,  eodem 
se  capit  et  proprio  complicat  ipsa  jago. 

B2.  Snper  symbolo  amioi:  Sopientia  condimentnm  vitce, 
i'd  albo. 

Fercnla  cinnameos  qnod  sunt  faalantia  rores 

et  dapicifi  &agrans  misaus  aromatibiie, 
hoc  ego  mista  reor  sapienti  poUine  Masis 

esse  solent  mentis  aal  aophieqne  tiue. 
&  Conditura  sna  commendat  dote  saporeB, 

non  aapit,  admisto  qn»  caret  eeca  sale. 
Vita  quid  insipidoni  est ,  qnam  ni  Sapientia  joste 

condiat,  jnsniso  consnl  asellas  erit. 

33.  Respice  finem. 

^thereum  mihi  dax  aperit  Sapientia  Indom; 

Sic  docet  illa,  novo  sie  ego  disco  modo. 
Inversa  docet  illa  via;  caret  ordinis  ordo, 

finis  origo  rei,  terminns  ortns  erat. 
t  Hac  felix,  ut,  esto  via.  Lex  illa  beatnm, 

qood  meditetnr  opns,  qnod  &ciatqne  regit. 
0  bona  confusi  metbodns  conaminis,  in  quo 

regnla  simpUdtas,  error  amoasiB  erat. 

bnnc  librum  referenda  sunt  seqaentia  EpigTaminala,  qua 
inter  amiconttn  maons  Tersantnr. 

1.  Inacriptiones  Orbis  Gniteri. 

2.  Eobani  Uesei  meritis  laadibns. 

8.  Fossa  Engeniana,  sive  S.  Marie. 

4.  Tamerlanis  Basilica,  ad  Achtnbnm  flnmeit,  trana  Sarizam  Vdg». 

6.  Gfnsceum  reginm  in  circomdsiODe  Eliaabed  Armenl. 

6.  Ad  caataneam  arborem. 

81.   7  aad«m  Dr.         83.   8  Tielleiobt  ioinbiu. 


468 


EPiaRAHMATUH  XL    EPUIJE. 


18  M.  DOnr.  a  Schiras 


7.  Mala  anrantia  et  dtarea  primse 
in  Ispahan  missa. 

8.  Olearii  galea  in  ovipane  nidnm  oon?er8a,  sigmun  snperati 
discriminis. 

9.  Baccho  düsqne  alomnis  Penanim  yaledidt. 

10.  Calicum  importonitas  canciabilissima  in  itinere  «stivo  per 
Bnssiam  et  Tartariam. 

11.  Oieario  in  Ydgse  ripa  naofrago,  inter  torbas  nauticas  scriptum. 

12.  Invisio  ad  Hartmannum  Gramannum  nanfragun^  inter  iliceta 
Tartari»  Mordavinensis  ad  Yolg»  littns  Orientale  MDCXXXnX. 

13.  Pnlchellfle,  sea  Gramanni  castis  amoribus. 

14.  Florella  9  sea  Soavionim  lib.  III.    Oieario  sno  felices  tsedas 
prtBlacens. 

15.  dandio  Salmasio  Lngd.  Batav. 


7  in  Spfthan  Dr. 


EPIGEAMMATUM 

ÜBER  XU, 

na 

C  A  C  H  I  N  N  I. 


Excellenti  Et  Felicissim^  Ides  Adolescenti  Henrlco  Vnlpio 

Henr.  Fil.   Uti  Nominis,  Sic  VirtQtum  Paternarum  Ingenoo 

Hsredi,   Ad  Perfecta  Qnsvis  Nato  Et  Edacato  Affectas 

Tesümoniam  Adscribo  Paulas  Flemings  P.  L.  Phil. 

Et  Mediciuar.  D. 


EPI6RAHUATUU  Zn. 


CACHINKI. 
1.    l^itqiluDm  CaÜ. 

Heiiuins  hie  jaceo,  viiidi  catas  integer  bto, 

ddidn  domini  letititMtse  mei. 
Vix  miser  infanatam  faeram  Bpatiatns  in  horttun, 
FaacäboB  Interimnnt  Torcaqae  Orypsqae  canes. 
t  Fecerat  ioTidiam ,  qaod  berili  tntoB  in  nlna, 
snasor,  at  insontee  percnterentor,  eram. 
Qnisquis  es,  exitio,  cate,  cantior  esto  meopte, 
et  fnge  longipedes,  ne  laniere,  canes. 
Heinzio,  Feetivi  Tngenii  Cgtoncnlo,  DebiUe  In  Henun  Obsecrantiie 
Ergo  Posni  Eljns  Crnentam  Mortem  Nimiom  Qnantnm  Condolens.    Ex- 
•pinbat  VI.  Cal  Aognat.  MDCXXXIH  Sub  Vesperam,  Hei.    Sibi  Vere 
Teaperam. 


2.  Allomodo,  mediie  statnr»,  lepidi  spiritns  esni^  ccesio, 
Tersicolori,  ad  Tocem  saltatori  et  geBticnlatori  ridicalo; 
cai,  quod  sni  generis  aliis  dedecori,  cauda  anresqoe  ab- 
scissn  singulari  ad  genium  domini  ornamento  eniDt  Qui, 
iter  oam  ephippiario,  cai  ex  possessione  parebat,  in  Per- 
sidffln  nanta  fadens,  dam  propler  Cossacos,  classem  Cim- 
bricam  de  dilaoolo  adoriri  falso  pntalos,  et  ipse  vigil  et 
Bangninis  hostici  ex  ira  fiiroris  masculi  sitieDs,  proximo 
sibi  remigum  Rassonun  dente  croris  involacram  obiter  ledit, 
edicto  nescio  cujus  plas  quam  prtetoriano  modo  rigido  in 
Volgam  prfficeps  datns  et  aqnis  Doo  obversis  ad  pnppim 
itemm  manibaa  pedibosqne  remigans,  a  tubicine  Blanco 
sdopetario  globo  per  medium  ventrem  trajectus  a^  vulnere 
jieotorali,  quod  in  similibos  tnrbia  nescio  a  quo  accepmt 


CACHOnn.  4T1 

I  obiitf  h«t  Tiolenta  morte,  quam  placidus  ipse 
Don  meraisse  omnibas  vIsdb  est  Fido,  frugali,  vigili,  ca- 
num  exemplo  nalo^  P.  C.  Patres  canum  conscripti,  ob  in- 
;enii  elegantiam.  Parenies  nesciantur ;  inopioa  enim  morte 
prteventus  nee  genus  nee  reram  saarnm  cnram  cnipiam  ex- 
posuit,  qaod  male  neglexisse  dolet  sero  beras  possessor, 
In  TJndictam  serio  cogitantisaimus. 
Epitaphiam. 

Flete,  qaod  exequias  socio  hod  ire  potcstis, 
qai  celeri  raptaa  mergitar  aouie ,  canes. 
Flete,  canes.   Noo  iste  pias  fnror  irmit  nndu, 
at  TaperSDt  veetnim  morte  flaente  decuB: 
B  fedt  hoc  igniTomi  displosio  plnmbea  nitri. 
Caoeu  sed  in  miseri  non  fait  nna  necem. 
Dicfte,  qaod  venieiu  merito  minbitnr  ntas: 
qnl  jacet  in  medÜB  igne  peribat  aqois. 

D.  XXVn.  Sextil.  MDCXXXVI.  Sapra  Saratoviam. 

3.  Geoti,  heroiciB  fadei  molosso,  a  conticinio  prims  brn- 
malis  in  Mediie  pago  ad  Gaspiam  lacum  litoraU  Niasabalh 
dnobas  sclopelarirs  globis  capat  trajecto,  quod,  quia  inva- 
serat  obiter  haat  nuUos,  insania  correptus  aliquibas  vide- 
retar,  q;uod  ipsnm  alü  ejus  in  dominum  fidelilati  dandum 
rati,  virlnoso  alü  ejus  animo,  qui  columellam  et  cateaas 
pati,  quippe  generosas,  ipsa  morte  dncere  poterat  acer~ 
biuB,  Collegü  canini  dictatori  perpetuo, 
Slrenuo,  Severo,  Vivaci. 

ieS6.   Dooembor. 

Hic  ego  QenB  recabo  prisca  de  genta  MoloBsa, 

Aoglicos  Holsatici  tator  et  oltor  heri. 
Regia  teiribilem  facies  me  fedt  et  wdor, 

payit  ad  eloqniom  virqae  canisqae  meam. 
E  Martiue  occaboi :  neqae  enim  mors  dignior  nlla, 

■trenaitate  snam  soa  capiento  necem. 


472  EPI6RAMHATUM  XIL 

Eminitt  i,  neo  eimte  reoens  pede  concute  bastam, 
sin  minus,  e  fovea  me  n^  in  raUem. 

4.  Nobili  Catelloram  vere  nobili,  86a  8pecieDi  spectes  seo 
genas  sea  mores.  Dia  qaideai  totas  nitidos  erat,  qaippe 
Candidas,  empasa;  isto  ex  nobili  Livonicoram  canam  san- 
gaine  ortais,  quem  una  cum  heris  suis,  famosus  ille  per 
Asiam  Europamque  Mosdiorum  tyrannas ,  natali  solo  secnlo 
saperiore  secum  in  Roxolaniam  suam  abduxerat;  bis  ex  in- 
genio  ad  amussim  lepidas ,  jocalarias ,  cajas  vox  supra 
commonem  canam  sortem  jacunda  erat. 

5.  De  Lastio  et  Mavia,  in  itinere  amissis. 

Chare  canis  felisque  yigil,  quo  teaditis  ambo, 

biga  per  ignotas  interitura  vias? 
Tu  fares  terrere  vigil,  tu  callida  mures 

fallere,  sie  miseros  destituistis  heros? 
6  Itis  at  et  socio  sola  per  mihi  nescia  calle 

tenditis  hostiies  exuitisque  minas. 
Qnisque  videns  sie  vos  mirabitor  hospes  euntes 

et  dicet;  liti  quam  bene  pax  comes  it! 

6.  Saltanus,  severas,  corpulentas,  coloris  plns  quam  ni- 
gri,  Yultus  plane  serii  canis,  domino  fidus,  eique  ramm 
inter  canes  exemplum  soll  ad  piagas  quoque  obediens; 
ad  ictam  sclopeti  industrius;  sagacis  nasi,  natator  aadax, 
qai,  dum  perdicem,  plumbo  semivolatilem  factam,  nimis  per- 
sequeretur,  viarum  errore  captus,  emansit,  dubium  est, 

an  perierit. 

7.    Memori»  Grimmii,  Boickes,  Suitanis. 

Sicdne  vos  tabula,  pia  triga,  iegemus  in  una, 
quos  totuplex  rapuit  Parca,  quot  estis,  beris? 

8.  7  raoens  Dr.      8  eapis  Dr.        7.  1  legemor  Dr. 


GACHonn. 

Orimme,  deont  fldei  «1  damerit  Hjari»  cudam: 

lyni  CDte,  Hart  fadB,  Boicka,  lewu  mlnia, 

G  tnqne,  Rlger  SiilUn  nee  aqwe  mdia  aitiB  ensda, 

barbanu  in  lolas,  qoas  berns  Idt,  ara. 

Stertitfl  gub  foveiB,  qtue,  sint  abi,  newsio  v«6tris; 

stertäte:  nam  vigil«  non  magis  cms  licM. 

8.   Ämorosnle  poeqierinm. 


MaJDs  adest:  pars,  bella  canu,  pore,  bella!    Sad  ob») 

Ne  nimis  in  trinnm  Bis  dta,  ventris  onni. 
Dnm  propenu  primnsqne  tibi  üß  perditnr  bnm, 
vagit  in  occnlto  par  geniale  sinn. 
6  Cantior  i,  genitrix,  timidooqne  enitere  naad, 
vivet  in  ambomm  tertiiu  iUe  pari. 
Nam  quoties  niTei«  Indes  comee  ipsa  gemellia, 
amissnm  toties  disaimnlando  genes. 

Artoflle  in  Media. 

).    Falanidi  in  pnnctisHHo  separattonis   decüDEe  Decembris 

ab  undeoima,  Lana  falcata,  felidler  primom  pnerpena, 

delldis  Olearii. 

Prorsa,  veni,  Partnnina,  fare,  sta,  Nasdo,  jnxta, 

solve  laborantes,  Nlxia  Inno,  sinas: 
partnrit  et  nitido  Falanis  amcena  pnello 

doDEt  hemm:  lepidam  tolle,  LoTona,  feram. 
i  Stqne  quod  est  aliad,  cauie  qnod  lene  ministret 

numen ,  ad  offidnm  qnodlibet  ite  Baum. 
Ite,  nee  hoc  opera  genninte  demite  proll, 

cni  decns  est,  nnllnm  non  habiÜBse  patrem. 

10.    Ex  persona  Sdnri,  laqnM  sollboati. 

Ezieratis  beri,  dum  claosis  nndiqne  rimia 
Fnmens  in  vacna  Unldber  «de  farit 

8.  3  Tflstiu  Dr.        9.  1  QrorM  Dr. 


474  EPiaSAHMATUM  Xn. 

Anziitt  hinc  anüiii  nee  in  hoc  piger  arthmate,  11901» 

pendeo,  dnmpropero  dissiliendo  fagam. 
6  Pendeo.    Ne,  domini,  tos  qiueso,  patate  reveni, 

farca  qnod  luec  fortiim  forte  üt  olta  meom, 
nee  mala  soasit  eam  mihi  desperatio  mortem : 

me  laqneo  jngolant  ignis  et  anra  meo. 

11.    Epitapbiiini  GiiHci8,  alaoandihio  vino  perempti. 

Dom  bibit  et  roseo  vates  8e  tingit  lacho, 

et  circom  bibnlas  liBtos  oberro  genas, 
gutta  cadit,  rapit  lila  sinral  me  gutta  cadifun 

et  necat:  ad  tantam  sat  ftiit  nna  necem. 
6  Ecqnis  erit,  nostro  qni  condol^  adyena  letho? 

Non  poteram  &to  nobiHore  mori. 
Hoc  tibi  sim  gratos,  vates:  mors  semper  abique  est. 

Qnis  sdt,  an  ex  cyathis  non  bibat  illa  tois? 

In  hone  libram  referenda  sunt  sequentia  epigrammata,  qu» 
amicorum  manibus  tradita  hactenus  ad  me  non  redieront 

1.  Tmntdns  alaud»  Christenii. 

2.  Testamentnm  lasoini». 

3.  Colombi  a  marita  proclosi  nsenia. 

4.  Onagri,  quem  Persarum  rex  aciuace  dissecuerat  uno  ictu. 

5.  Aius  jaculo  frontem  transfixi  ab  eodem. 

6.  Falanidis  Olearise  apotheosis. 

7.  Caspith,  Falanidis  Oleari«  primogenitus. 

8.  Casbini  inter  novem  unins  partus  absolutissimi  catelli  natalis. 

9.  Fratribus  ejusdem  duobus  ob  infantiam  errore  yiarum  amissis. 

10.  Casbini,  Falanidis  filii  superstitis  unici,  eodem  quo  mater  de- 
siderabatur  die  sublati,  tumulus. 

11.  Testudinis  Imbofian»  tumulus. 

12.  Leporis  epitaphium. 

18.  Suprema  yoluntas  cuniculi. 


Deperd.  6  L«g.  Ahus. 


CACHOnn.  478 

14.  Triompbas  vnlpecule,  cni  in  venatione  eattdam  canea  abstra- 
xerant,  ipsa  liberante  se  foga. 

1 5.  Galli  a  Tolpe  abrepti  ad  matres&milias. 

16.  OniBci  a  leone  contriti. 

17.  Palli  a  matre  soffocati. 

18.  Geinitns  raiue  viridis  febricitantis. 

19.  Pisticnli  in  littore  aiti  exBidrantls  epitapbiom. 

20.  Pedlcnli  laue  euecti  ad  patres  mendicomm  conacriptoi. 

21.  Epi^^blom  pnlidfl  saltna  errore  in  patenin  lapsi. 

22.  Harsnpii  cloaca  absorptl  epitaphiom. 

23.  Qnerelae  vii^inis  Benio  vicdn». 

24.  Oleario,  castronun  nratatorl  in  itineribu  barbaridi. 

25.  Hartmanno,  pedeitH  in  itineribot  Tagostania. 


m  ämSESKXmG!ES. 


ANMERKUNGEN. 

Wenn  gleich  da^enige,  was  zu  dieser  Ausgabe  von  Paul  Fle- 
mings Gedichten  im  Aligemeinen  über  den  Dichter«  sein  Leben  and 
die  Abdrücke  einzelner  oder  gesammelter  Werke  desselben  zu  sagen  ist, 
am  zweckmäßigsten  in  der  folgenden  Abthdhing,  welche  die  deutschen 
Gedichte  enthalten  soll,  zn  vereinen  sein  wird,  so  dürfte  doch  einigen 
Yorbemerkongen,  welche  sich  aosschließäch  anf  diese  Sammlang  der 
lateinischen  Gedichte  beziehen ,  ihre  passende  SteUe  hier  schon  anzu- 
weisen sein. 

P.  Fleming  wird  als  der  geist-  und  gemüthsvoUste  Schöpfer  der 
neueren  deutschen  Dichtkunst  anerkannt;  weniger  bekannt  ist  es,  daß 
er  einer  der  letzten  Deutschen  war,  welche  vorzügliche  Gedichte  in  latei- 
nischer Sprache  zu  schaffen  liebten.  Er  selbst  hat  mehr  seiner  latei- 
nischen Gedichte,  als  der  deutschen,  nämlich  nur  einige  Gelegenheits- 
gedichte gedruckt  gesehen.  Daß  er  nicht  etwa  lediglich  durch  latei- 
nische Verse  Gönnern  und  Gelehrten  sich  empfehlen  wollte,  zeigt  ein 
Blick  auf  die  zahlreichen  kleineren  Gedichte,  welche  er  neben  den  deut- 
schen nicht  nur  in  den  Universitätsjahreu,  sondern  auch  auf  seinen 
Rdsen  jedem  Anlasse,  jeder  Stimmung  zu  widmen  pflegte.  Zu  den 
größeren  lateinischen  Jugendgedichten,  welche  er  in  den  Jahren  1630 
und  1631  drucken  ließ,  gehören  die  Hochzeitsgedichte  auf  einige  Mit- 
glieder der  von  Schönburgischen  Familie,  das  Natalitium  Jesu  Christi, 
die  Rubella  oder  Suavia,  so  me  die  Sammlung  von  Oden  und  Epigram- 
men auf  die  kriegerischen  Ereignisse  in  Leipzigs  Nähe  im  Jahr  1631. 
Er  beabsichtigte  die  Herausgabe  von  Sammlungen  seiner  lateinischen 
Gedichte,  wie  der  deutschen,  und  hatte  beide  in  großen,  nach  Gegen- 
stand und  Dichtungsart  geordneten  Abtheilungen,  älteren  Yorbildem 
folgend,  vereinigt.  Bei  den  deutschen  scheint  dies  ztun  größten  Theil 
schon  früher  zu  Reval  geschehen  zu  sein,  weshalb  später  von  ihm  ein 
bnnt  zusammengewürfeltes  Neues  Buch  poetischer  Wälder  an- 
gefügt wurde;  die  lateinischen  aber  sind  erst  kurz  vor  seinem  Tode  für 
den  Drack  geordnet,  wie  sich  aus  der  sorgftltigeren  Einschaltung  der 


ANMERKUNGEN.  477 

Gedicbte  anB  seiner  letzten  Lebenszeit  and  einigen  der  Widmniigen  zu 
ergeben  scheint.  Wahrend  seine  Handschrift  der  deutschen  Gedichte  seit 
dem  nach  seinem  Tode  von  seinem  Frennde  Adam  Olearios  besorgten 
Dmcke  verloren  gieng,  bat  sich  diejenige  der  lateinischen  Gedichte  mit 
einigen  Ausnahmen  erhalten,  nunmehr  in  der  Wolfenbttttler  Bibliothek. 
Diese  Handschrift  war,  nachdem  Olearins  die  in  deren  Inhalteverzeichnisse 
noch  anfgeftthrten  znUf  BOcfaer  Epigramme  zum  Behofe  des  im  J.  1 649 
erfolgten  Abdruckes  aus  der  Sammlung  abgelftst  hatte,  dem  bekannten 
Gottorper  Regtemngsratb  und  Bibliothekar  Marquard  Oude  (f  1669) 
durch  den  jfingeren  Olearius  geschenkt  0-  Sie  gehörte  zu  den  Hand* 
Schriften,  welche  bei  der  im  J.  1706  zu  Hamburg  gehaltenen  Verstei- 
gerung der  Gndianiscben  Bibliothek  keinen  KSofer  fimden,  auch  nicht 
bei  der  im  J.  1709  versm^ten.  Sie  war  aber  nnter  der  bedeutenden 
Anzahl  anderer  SVIanuscripte ,  welche  im  J.  1710  fOr  die  Wolfenbattier 
Bibliothek  unter  der  Hand  um  den  Preis  von  8000  Thlr.  erstanden 
wurde.  Sie  enthält  jetzt  240  beschriebene  Blatter  in  4.  mit  Einschloß 
einiger  gedruckten.  Beziffert  sind  sie  erst,  nachdem  zwei  Werke,  nOm- 
lich  außer  den  gedachten  Libri  XU  Epigrammatum  auch  das  f Qr  nns 
verlorne  sechste  Buch  der  Manes  Glogeriani,  die  Snsinria,  abgetrennt 
waren.  Das  Inhaltsverzeichniß  der  Handschrift  &iai  nach  AnffDhmng 
jener  Epigramme  fort:  Qnibus  accesaemut  ex  bibliotheea  Flemii^: 
Georg.  Glogeri  Sil.  Poematia,  Guflielmi  Pafnii  Epigrammeta,  et 
Persici  Regni  Statns,  Italico  idiomate.  Von  diesen  drei  Werken 
ist  nnr  noch  das  erst  genannte  in  dem  US.-Bande  S.  322 — 240  voi^ 
banden.  Der  Gedichte  des  Pafnins  bat  Fleming  in  dem  Epigr.  IV,  17 
gedacht.  Von  der  italienischen  Schrift  bemerkt  Job.  Holler,  welcher 
die  Handschrift  kannte,  in  der  Cimbria  literata  ü,  196  aosdrOtAdich, 
daß  sie  von  einem  Ungenannten  verfaßt  sei. 

Die  Sammlang  beginnt  mit  der  Widmung  an  den  berOhmten  Arzt 
und  Dichter  Dr.  Caspar  Barlffivs,  welcher  zn  Flemings  Lehrern  in 
Leiden  gehörte.  Es  folgen  dann  die  neun  libri  Srlvarum  und  H. 
110 — 150  ein  Lib.  X  sive  adoptivns,  waches  letztere  von  mir  nitiit  in 
diesem  Bande  abgedruckt  ist,  doch  mit  anderen  an  Fleming  geriditeten 
deutschen  imd  lateinischen  Gedichten  im  Anbange  dee  folgenden  Bandes 
den  Gedichtes  von  Flemings  Freunde,  G.  GHt^er,  angescbloBsen  wei^ 
den  HolL  Zum  Lib.  HX  »in  quo  Soavia«  ist  anstatt  des  Textes  nur  der 

1)  Vgl.  dm  Catdog  w)n«r  BiUiothek.  Eiel,  1700,  4.  S.  66b. 


478  AinfESKDNOEN. 

Nachweis  gegeben,  daß  sie  zu  Leipzig  gedruckt  und  yerlegt  seien  von 
Herren  Elias  Rehefeld.  Das  Titelblatt  von  üb.  IX  »in  quo  MiaceUa- 
nea« ,  unter  welchen  Fleming  die  meisten  der  von  ihm  bereits  cn  Leip- 
zig and  zu  Reval  gedruckten  lateinisdien  Gedichte  mit  Ausnahme  der 
im  Lib.  YIU  enthaltenen  Suavia  begreift,  gibt  folgende  Notiz: 
NB.  pro  typographo.  Hierinnen  gehören  allerhand  Carmina. 

1.  Auf  H.  .£schels  Hochzeit  in  folio  zu  Leipzig  gedruckt 

2.  In  H.  Meyfarti  sein  Florilegium  bei  H.  Götzen  zu  Leipzig. 

3.  Hymnus  mens  in  natalem  Domini  cum  appositis  carminibus. 

4.  Varia,  domi  apud  parentem. 

6.  Alia  quam  plurima,  Revali«  in  meinen  Kuffem. 

Am  Rande  sind  bemerkt:  iEsdielii.  Schflreri.  Oleario  Od.  Varia 
domi.   Coena. 

Nach  diesem  Titelblatte  sind  eingeheftet  mit  der  Vorbemerkung: 
»Diese  folgenden  Carmina  sind  auf  den  Fall  hergesetzet,  da  sie  in  den 
andern  lateinischen  nicht  zu  finden«  —  die  unten  im  Lib.  IXal^edruck- 
ten  No.  6.  S.  185;  No.  5  und  4.  S.  184;  No.  9.  10.  S.  204;  No.  13. 
S.  212;  sodann  gedruckte  Exemplare  des  Natalitium  Christi  (S.  154 
bis  173),  des  Epithalamium  für  Hieremias  .Sschel  (S.  205),  der  Taede 
Schoenburgic«e  (S.  174 — 184),  und  des  Propemptacum  für  Dr.  Gra- 
mann (S.  212.  No.  14).  Es  fehlen  also  die  Gedichte  an  Schfirer,  an 
Olearius,  die  Coena,  und  was  im  väterlichen  Hause,  zu  Reval  in  den 
Ko£fem  und  in  Meyfarti  Florilegium  enthalten  war.  Ein  lateinisches 
Gedicht  an  SchOrer  ist,  da  das  vorhandene  Epigramm  in  den  Manes 
Glogeriani  VII,  20  hier  nicht  gemeint  sein  kann,  uns  nicht  bekannt 
Ebenso  wenig  ist  eine  lateinische  Ode  auf  Olearius,  vermuthlich  bei  dessen 
Verlobung  gedichtet,  auf  uns  gekommen,  was  um  so  aufbllender  erscheint, 
da  Olearius  dieses  Manuscript  selbst  lange  in  Händen  hatte.  Auch  ein 
Gedicht  »Coena« ,  mag  damit  nun  ein  gewöhnliches  Gastmal  oder  das 
h.  Abendmal  bezeichnet  sein,  hat  sich  allen  unseren  Nachforschungen 
entzogen.  In  Reval  haben  die  Nachforschungen  der  Verehrer  unseres 
Fleming  die  Originaldrucke  einiger  deutschen,  doch  kein  uns  unbe- 
kanntes lateinisches  an's  Licht  gefördert  Die  Erkundigungen  nach 
Handschriften,  welche  aus  Flemings  väterlichem  Hause  in  Sachsen  sich 
erhalten  haben  könnten,  sind  vergeblich  geblieben.  Die  Sage  von  Hand- 
schriften von  Fleming  in  der  dem  Wohnsitze  seines  Vaters  benach- 
barten Stadt  Zwickau  hat  sich  als  unbegründet  erwiesen. 

Was  unter  »Meyfarti  Florilegium  bei  Herrn  Götzen  zu  Leip- 


ANUEREÜNOEN.  4T» 

rig«  Terstanden  wnrde,  ist  dorchans  dunkel  ^).  Job.  HatthAoa  Meyftrt 
ans  Jena,  Doctor  der  Theologie,  Director  des  Lyceamg  za  Coburg,  her- 
nach Professor  zn  Erfort,  geb.  1690*),  gest.  1642,  var  der  Yertasser 
öner  1634  zn  Cobnrg  in  8.  (anch  Frankftirt  1654  in  12.)  gedrnckt«!) 
>TeaUcben  Rbetorica.«  In  diesem  Buche  finden  sich  keine  Terse, 
«dche  wir  dem  F.  Fleming  zuschreiben  könnten.  Er  selbst  hatte  seit 
1627  eigene  dentsche  Gedichte  heransgegelien:  »das  himmlische  Jeni- 
salem«  *),  auch  ein  »Jttngstes  Gericht«  und  ein  >BOUischeB  Sodoma«. 
Andre  geistliche  deutsche  Gedichte  von  ihm  haben  sich  in  einiges  Oe- 
BangbQchem  erhalten*).  Im  J.  1627  veröffentlichte  er  sein  Hellifi- 
cinm  Oratorium  zu  Leipzig  in  zwei  OctavhAnden,  von  weldiem 
mehr&cb  aufgelegten  Werke  unter  seinem  und  des  Melchior  SteinbrOck 
Kamen  zu  Frankfurt  1701  eine  nene  Ausgabe  erschien.  Dieses  Werk 
beabsichtigte  er  in  die  deutsche  Sprache  zu  flbertragen,  auch  eine 
»Oratoria  spedaUter  sie  dicta«  zn  schreiben,  sowie  ein  Mellificino 
Oratorium  ecclesiasticnm  zn  sammeln^). 

Man  wttrde  irren,  wenn  man  die  Angabe  J.  Mollers  in  der  Gini' 
bria  Uterata,  daß  der  vorliegende  Bond  autographns  sei,  dahin  ver- 
stände, da[l  derselbe  von  Fleming  selbst  geschrieben  worden.  DaC  äim 
nicht  der  Fall  ist,  zeigt  die  VM^ldchnng  mit  der  Schrift  der  von  Fle- 
ming in  das  noch  vorhandene  Stammbuch  des  Olearins  eingetragenen 
Gedichte  (Sylv.  IV,  4.  Epigr.  VI,  32).  Wenn  der  Abschreiber  der 
lateiniscben  Sprache  auch  nicht  ganz  unkundig  war,  so  trennte  er 
doch  häufig  Silben,  welche  zn  einem  Worte  gehören,  wie  ite  ratU 
für  iteratis,  me  is  fllr  meis,  time  re  für  timere,  are  a  für  area.  Eine 
andere  Hand  erscheint  auf  einigen  Seiten,  fol.  57^  und  58*,  fol.  162*. 
Eine  dritte  findet  sich  fol.  86*.  Doch  kann  die  Flemings  in  einigen 
Correctnren  erkannt  werden,  in  welchen  einzelnes  Falsche  durch  grade, 


1)  Hkoh  einer  briefliohen  Hittheiluug  Mauminni  lobriab  FBnt  Lndirig 
Ton  Anhall-KSilieD  nach  dam  20.  Dco.  1610  in  Betreff  dei  AbiatiM  der  in 
KStfaen  für  die  nene  Lehrart  gedrnokten  BHcber  in  Leipilg  und  Pimnkfnrt 
■obon  von  einem  BaehhSnd  1er  OOUra  in  Leiptig.  —  Zftofaftriaa  Sohflrer  nad 
Uatthiaa  Q&tie  draoktea  rereint  in  Ltipiig  in  den  awaiiugar  J4bien.  Ist 
der  HMtbiu  Saohariat  GStte,  *a  den  E.  III,  37  gerichtet,  mit  dleaem  Biuh- 
draokei  Terw«ndt?—  3}  Qrliiegiebt  ihmdMQahnrt^ahr  1608.  — S)  8.  Aber 
dtuielbe  L.  Beahateln,  deotaehaa  Diehteihaah,  Bohottel,  6,  1177.  — 
4)  S.  Bambaoh,  ohriill.  Anthologie  II,  81S.  —  S)  B.  den  BeUnfi  de*  I,  Bseh« 
dal  dentiohen  Rhetorik. 


480  AmiERKUNOEN. 

einfache  Buchstaben  beriditigt  wird.  So  fol.  7».  7^  39^  44'.  117K 
184».  186».  186»».  190*»  u.  a. 

Es  ist  aafiiallend,  daß  Olearius,  weicher  seinen  Freund  noch  mehr 
als  30  Jahre  flberlebte,  von  den  lateinischen  Gedichten  nnr  die  Epi- 
gramme, und  diese  auch  erst  im  J.  1649,  nachdem  kurz  vorher  seine 
eigene  Reisebeschreibung  im  Drucke  vollendet  war,  herausgegeben  hat. 
Die  Epigramme  mögen,  nicht  den  gehofiften  Bei&ll  gefunden  haben,  in 
einer  Zeit,  welche  sich  entschieden  den  Dichtungen  in  deutscher  und  an- 
deren modernen  Sprachen  zuneigte,  vielleicht  wenig  verstanden,  da  die 
personlichen  Beziehungen  aus  den  Jugend-  und  Universitätg'ahr^  den 
Verhältnissen  zu  Reval  und  den  Ereignissen  der  Reise  mancher  Er- 
Uuterungen  bedürfen,  und  jene  noch  dazu  durch  Überschriften  und 
Anagramme  nicht  selten  möglichst  versteckt  werden.  Der  Vorwurf  der 
Dunkelheit  trifft  die  tlbrigen  Gedichte  nur  selten,  doch  mochte  Olearius 
besorgen,  daß  manche  derselben  dem  Ruhme  seines  Freundes,  dessen 
deutsche  Gedichte  erst  langsam  die  verdiente  Anerkennung  fanden, 
durch  ihre  Unbedentendheit  schaden  könnten.  Unser  Standpunkt  ist 
ein  anderer.  Wir  erkennen  den  großen  Werth  vieler  derselben  an, 
welche  den  besseren  deutschen  völlig  gleich  kommen  (z.  B.  Sylv.  U,  3) ; 
in  andern  findet  sich  doch  immer  der  Geist  und  die  Behandlungsweise 
des  deutschen  Dichters;  sie  erläutern  häufig  die  deutschen  Gedichte, 
mit  welchen  sie  dieselben  Gegenstände  behandeln:  alle  zeichnen  uns 
seinen  Bildungsgang  und  geben  Stoff  und  Belege  für  seine  Biographie. 

Vielleicht  besteht  der  größte  Werth  der  lateinischen  Muse  Fle- 
mings in  dem  Einflüsse,  welchen  sie  auf  die  deutsche  ausgeübt  hat:  es 
ist  der  klare  Gedanke,  der  gedrungene,  meisterhafte  Ausdruck,  den 
die  Übung  nach  großen  Mustern  in  diesen  Eigenschaften  seiner  Sprache 
verlieh.  Es  war  für  Flemings  Ruhm  ungünstig,  daß  seine  lateinischen 
Gedichte  in  den  Wendepunkt  des  Geschmacks  an  denselben,  vielleicht 
der  Möglichkeit  derselben  fielen.  H.  Grotius,  Owen  hatten  vor,  D. 
Heinsius,  in  den  Jugendtagen  unseres  Fleming  gedichtet;  Sarbiewsky 
starb  an  demselben  Tage  mit  ihm;  Barlseus  und  andere  nur  lateinische 
Dichter  sind  nicht  weit  über  ihre  Schulen  und  Kirchspiele  hinaus  be- 
kannt geblieben.  Zeitgenossen  Flemings,  welche  jene  neueren  latei- 
nischen Dichter  noch  viel  zu  lesen  pflegten,  haben  sogar  seine  ihnen 
bekannten  Gedichte  bisweilen  getadelt;  was  diesen  Kritikern  mis- 
fiel,  war  meistens  die  Latinität:  sie  bedachten  nichts  daß  die  Aus- 
drucksweise einer  todten  Sprache  nach  den  Versuchen  ihrer  großen 


ANMEREUlfOEN.  4SI 

Kenner  im  Laufe  von  mehr  als  einem  Jahrtausende  sich  eiBChitpfen 
mußte.  Fleming  bat  bewnndernngswOrdig  die  hergebrachten  Reminis- 
cenzen  aas  den  classiBchen  Dichtern  zn  vermeiden  gewaßt;  nar  znfiülig 
scheinen  ihm  solche  begegnet  zo  sein.  Er  bereicherte  seinen  Sprach- 
schatz vorzüglich  ana  dem  Plantus,  sowie  ans  dem  Fereins  und  dem, 
was  von  den  ältesten  Schriftstellern  Roms  aaf  nns  gelangt  ist  Wir 
werden  erstaunen,  wenn  wir  beacliten,  mit  welcher  Gelfiafigkeit  der 
gelehrte  Dichter,  fern  von  allen  literarischen  HDlfsmitteln ,  in  der 
Waste  nnd  unter  allem  Ungemach  der  Reise,  sein  poetisches  Tog^ 
bnch  —  denn  so  läßt  sich  der  grüßte  Theil  seiner  Werke  bezeich- 
nen — ,  in  beiden  Sprachen  fahrte.  Man  wird  ihn  in  dieser  Beziehang 
weit  flber  den  zn  Tomi  dichtenden  Rttmer  stellen,  man  wird  ihm  gern 
die  Tergleichnng  gönnen  mit  dem  auf  seinen  italienischen  Reisen  anab- 
l&ssig  fortdichtenden,  glücklicheren  größten  Nachfolger  nnter  seinen 
deutschen  Landslenten;  man  wird  nur  beklagen,  daß  ein  früher  Tod  es 
Terhinderte,  zu  zeigen,  ob  er  den  großen  Camoens,  dessen  Lebenslauf 
in  Europa  und  Asien  wir  gleichfalls  in  seinen  schönen  Sonnetten  ver- 
zeichnet  finden ,  nicht  auch  in  einem  Heldengedichte  erreichen  konnte. 
Von  Flemings  sprachlichen  nnd  literarischen  Studien  geben  seine 
Gedichte  hinlängliche  Belege.  Leider  fehlt  uns  ein  wesentlicher  Beleg 
für  die  wissenschaftlichen,  wenn  seine  Sachkunde  und  Beobaditung^ 
gäbe  auch  häufig  genug  nicht  nnr  aus  seinen  Gedichten  zn  erkennen  ist, 
sondern  selbst  aus  dem  Reisewerke  seines  Gefährten  Olearlus  durch- 
blicken mochte.  Es  ist  mir  nicht  gelungen,  irgendwo  die  Doctordisser- 
tation  des  Fleming  zu  Gesicht  zu  erhalten,  sogar  nicht  zu  Leyden.  J. 
MoUer  führt  freilich  seine  Dissertatio  medica  inaugaralis  de 
Lue  Venerea,  Lndg.  Bat.  1640,  4.,  bestimmt  an,  doch  sdieint  es 
nicht  unmöglich,  daQ  die  Dissertation  bei  Flemings  Abreise  von  Leyden 
noch  nngedruckt  war  und  es  bei  seinem  gleich  hernach  erfolgten  Tode 
stets  blieb.  Allerdings  kann  sie,  so  manche  neue  Beobachtungen  er 
seinen  Reisen  verdankt  haben  wird,  neben  seinen  poetischen  Werken 
damals  noch  schneller,  wenn  gleich  mit  weniger  Grund,  vergessen  sein, 
als  die  pfaüosoi^isch-medidnische  Abhandlung  Friedrich  Schillers. 

Manche  Nachlässigkeiten  in  Sprache  und  Metrik  sowie  Undent- 
Uchkeiten  sind  in  seinen  Gedichten  gewiß  zu  tadeln.  Doch  ist  wol  an- 
zunehmen, daß  er  vielen  derselben  bei  dem  beabsichtigten  Drucke  ab- 
geholfen hält«.  Im  Allgemeinen  wird  man  in  denselben  viele  BChftne 
Gedanken  in  kunstgerechtem  metrischem  Ausdruck  finden.  Seine  häa- 
rtanlM.  ^^ 


483  ANMERKUNGEN. 

figen  sinnreichen  Oxymora,  selbst  die  nnflbertroffenen  Anagramme  (f. 
B.  Timotheos  Schwirseos:  som  tnos,  o  Jesn  Christe«  Epigr.  YU,  19. 
X,  20)  bekunden  eine  eigenthOmliche  Gewandtheit. 

In  dem  Abdrucke  der  Gedichte  bin  ich  ganz  dem  Wolfenbüttler 
Manuscript  gefolgt  und  den  demselben  eingeschalteten  oder  nachgewie- 
senen ersten  Drucken.  Wo  das  Ms.  von  einem  vorhandenen  Drucke 
abwich,  ist  jede  nicht  lediglich  auf  einem  Schreibfehler  beruhende  Ab- 
weichung stets  bemerkt,  ebenso  wenn  eine  Verbesserung  erforderlich 
schien.  Zu  den  Manes  Glogeriani  mußten  besonders  noch  die  Epi- 
gramme verglichen  werden,  unter  welche  manche  der  in  jenen  ^t- 
haltenen  Gedichte  mit  nicht  ganz  unwesentlichen  Abweichungen  aufge- 
nommen sind. 

Von  den  Epigrammen  habe  ich  in  deren  Sammlung  diejenigen 
nicht  wieder  abgedruckt,  sondern  lediglich  unter  der  gehörigen  chrono- 
logischen Anordnung  nachgewiesen,  welche  sich  schon  in  der  augen- 
scheinlich älteren  Sammlung  der  Manes  Glogeriani  fanden;  zu  diesen 
aber  die  abweichenden  Lesarten  und  Berichtigungen  der  Epigramme 
hinzugefügt.  Da  die  letzteren  in  der  Wolfenbüttler  Hs.  fehlen,  so  laßt 
sich  nicht  mit  Bestimmtheit  nachweisen,  wie  die  Wiederholung  derselben 
Gedichte  entstanden  ist.  Die  Abänderungen  sind  jedoch  zu  bedeutend, 
als  daß  wir  sie  dem  Olearius  zuschreiben  dürften.  Wahrscheinlich  ist 
es,  daß  Fleming  die  dem  Andenken  an  seinen  verstorbenen  Freund  G. 
Gloger  gewidmeten  Gedichte  später  mehr  auf  ihren  eigentlichen  Inhalt 
beschränken  wollte  und  andere,  welche  in  der  Zeit  des  Verkehrs  mit 
ihm  entstanden  waren,  in  die  Sammlung  der  Sinngedichte  hineinzog. 
Unserem  Zwecke  schien  es  aber  angemessener,  das  ursprünglich  Zu- 
sammengehörige bei  einander  zu  lassen. 

Bei  dem  Charakter  und  der  Entstehung  der  meisten  Gedichte 
Flemings  ist  es  nicht  nur  für  ihre  Würdigung,  sondern  auch  für  ihr 
Verständniß  häufig  unerläßlich,  die  Zeit  ihrer  Abfassung  zu  kennen. 
Diese  läßt  sich  aus  einer  genauen  Kunde  seines  bunten  Lebensganges, 
besonders  aber  der  Aufzeichnungen  des  Olearius  über  die  Reise  nach 
Rußland  und  Persien  in  der  Regel  mit  vieler  Wahrscheinlichkeit,  in  den 
meisten  Fällen  sogar  mit  großer  Genauigkeit  und  Sicherheit  feststellen. 
Es  ist  daher  besonders  störend  bei  diesen  Gedichten,  sowol  den  la- 
teinischen als  noch  mehr  bei  den  deutschen,  daß  sie  von  den  früheren 
Ordnern  und  Herausgebern  so  durchaus  unchronologisch  durcheinander 
j:ewflrfelt  sind.    Es  wäre  möglich  gewesen,  die  sämmtllchen  poetischen 


ANIiERECNaEM.  4B3 

Werke  Flemings  in  der  mnthmaßlicheii  Ordanng  ihrer  Entetehongszelt 
abzadmcken;  doch  hätten  dann  die  Gledichte  in  beiden  Sprachen  nnter 
einander  gedruckt  werden  mOssen,  nnd  selbst  wenn  nur  die  Scheidung 
nach  der  Sprache  beibehalten  nSre,  so  würden  doch  sehr  verEchie- 
denartige  Gegenstände  aneinander  gereiht  sein,  was  der  Uehi2abl  der 
Leser  unbehaglich  gewesen  sein  durfte.  Ich  habe  mich  daher  darauf 
beschrankt,  bei  den  lateinischen  Gedichten  den  vom  Dichter  selbst  be- 
absichtigten Plan  rücksichtlich  der  Eintheilung  in  Bücher  beizubehal- 
ten,  jedoch  in  jedem  einzelnen  derselben,  sowie  in  den  angehängten 
Listen  der  verlorenen  Epigramme  eine  möglichst  genaue  chronologi- 
sche Reihenfolge  herzustellen.  In  des  Anmerkungen  ist  jedoch  die  alte 
Reihenfolge  in  der  Handschrift,  sowie  in  dem  Drucke  der  Epigramme, 
denen  ich  die  dort  fehlenden  Nmnmem  beigefügt  habe,  von  mir  nach- 
gewiesen. Die  Daten  nnd  arabischen  Ziffern  vor  den  Gedichten  sind  von 
mir  hinzugesetzt,  die  in  rOmischen  vor  oder  am  Schlosse  derselben  sind 
aus  der  Handschrift  oder  den  alten  Drucken. 

Anmerkungen  zu  den  Gedichten  durften  wegen  der  geschichtlichen 
Begehungen  auf  so  viele  längst  verschollene  Personen  nicht  fehlen.  Sie 
sind  jedoch  gleich  denen  über  die  bekannteren  stets  kurz  gehalten,  und 
in  beiden  Fällen  ist  nur  dasjenige  hervorgehoben,  was  zum  Terst&ndniß 
und  zur  Zeitbestimmung  des  vorliegenden  Gedichtes  erforderlich  schien. 
Das  Weitere  Über  Flemings  nähere  Freunde,  denen  die  deutschen  Ge- 
dichte mehr  noch  als  die  lateinischen  angehören ,  wird  die  Lebensbe- 
schreibung im  folgenden  Bande  enthalten.  Dieser  wird  auch  die  be- 
treffende Bibliographie  angehängt  werden ,  sowie  ein  allgemeines  Per- 
Bonenregiester  über  beide  Sammlungen. 

Der  Druck  dieser  Sammlung  ist  durch  mancherlei  Hindemisee  ver- 
zögert ,  von  denen  die  bedeutendsten  auf  die  Schwäche  meiner  Augen 
zurückgeführt  werden  mögen.  Die  Nothwendigkeit ,  in  welche  ich  da- 
durch gesetzt  bin,  nicht  ohne  eine  sachkundige  Hülfe  meine  vor  Jahren 
begonnenen  literarischen  Arbeiten  fortzusetzen ,  ist  bei  dem  Wechsel 
der  Persönlichkeiten,  besonders  durch  die  UmsteUnng  der  Gedicht« 
und  deren  Nachwü-kung  in  den  Erlftutemi^en  der  Gedichte  lästig  ge- 
worden. Hoffentlich  findet  der  Leser  in  denselben  hinlänglichen  Ersatz 
für  andere  Mängel ,  sowie  die  etwas  erheblidie  Zahl  der  bereits  ent- 
deckten Drnckfetder. 


484  ANMERKUNGEN. 


ANMERKUNGEN  Zu  EINZELNEN  STELLEN. 

ErklAruDg  der  Abkürzungen :  Sy.  =  SylT» ,  M.  =  Manes ,  E.  =;=  Epigrammata, 
Dep.  =  Deperdita,  P.  W.  =  Poetische  Wälder,  Üb.  =  ÜberBohriften ,  Od. 
=  Oden,  So.  =  Sonnette,  Ol.  =  Olearius  Reisebescbreibaug  1647. 

Widmung  der  Sammlung  (in  der  Wolfenb.  Ha.  Bl.  1). 

Caspar  Barlsus,  dem  Fl.  seine  lateiniscben  Gedichte  widmete,  geb.  1684 
IQ  Antwerpen,  zuerst  Prediger  und  Professor  der  Logik  zu  Leyden,  als  Armi- 
nianer entsetzt  und  zur  Medicin  Gbergegangen,  lehrte  spAter  wieder  Philo- 
sophie zu  Leiden  und  Amsterdam,  wo  er  im  Jahr  1648  rerstarb.  Seine  PoS- 
mata  füUeu  zwei  Bände,  1628.  1631,  Ton  denen  eine  neue  Ausgabe  Sy.  V,  12 
im  Jahr  1689,  Nov.  besungen  wird,  deren  vierte  schon  1645.  1646  erschienen 
war.  Auf  deren  ersten  Theil,  die  Heroica,  bezieht  sich  E.  X,  44.  Schon  1681 
Febr.  nennt  ihn  das  Natalitium  Sy.  IX,  2,  19  grandiloqnus.  Die  WidmuBg 
ftllt  1689^1640. 

Sylvarum  1. 1.,  in  quo  Hexametri  CHs.  S.  3*— 11^). 

Die  Eintbeilung  der  Gedichte  in  Silvn  stammt  schon  von  Statius  her,  dem 
darin  außer  unserem  Fleming  Hugo  Grotius  (Sylvarum  1.  III),  Joseph  Soaliger 
(Sylva  variorum  carminum),  Joannes  Dousa  (Sylvarum  libri  duo,  Antw.  1569), 
H.  Junius  (Sylva  carminum,  Lugd.  1576)  und  Johannes  Secundus  (Sylvarum 
liber),  J.  Bälde  (sylvs  lyrics),  Nicolaus  Borbonius  (Sylvula),  Georg  Bucha- 
nan  (Sylvarum  liber,  s.  PoSmata,  Lugdun.  1628)  folgen.  Sylva  ist  gleich 
dem  griechischen  CXt]  eine  Bezeichnung  für  eine  buntscheckige  Sammlung, 
eine  verworrene  kunstlose  Masse  geworden,  in  einem  Sinne,  welchen  das 
deutsche  Wald  nicht  hat.  Daher  erscheinen  Opitzens  und  darnach  Flemings 
poetische  Wälder,  wobei'  an  das  Naturwüchsige  im  Gegensätze  zur  Kunst 
durchaus  nicht  gedacht  ist,  übertragen,  und  diese  Bezeichnung  ist  auch  auf 
Sammlungen  wissenschaftlicher  Art,  wie  die  Altdeutschen  Wälder  der  Brüder 
Grimm,  angewandt  Wie  Fl.  als  Sylvarum  1.  V  Hipponax  und  im  1.  IX  als  Nr.  1 
Am,  unter  den  Manes  als  1.  VI  und  VII  Lacrymn  und  Tumuli,  femer  unter 
den  Epigrammen  als  1.  II  Sidera  hat,  so  tbeilte  auch  Jul.  C»s.  Scaliger  seine 
PoSmata  in  Hipponax,  Sidera,  Lacryma,  Tumulus,  Manes  und  Ar«  u.  s.  w. 

Widmung  (Hs.  S.  8b). 

Cunradus  Bavarus  (gcrmano  et  proprio  nomine  hie  est  Cnnrad  Bayer, 

bemerkt  Gudius  im  Mscr.)  in  Halle  1571  geboren,  schrieb  1609  das  Carmen  auf 

das  Jubelfest  der  Leipziger  Universität,  war  1611  Rektor  derselben  (s.  Tobias 

Heydenreiohs  Leipzigische  Cronicke,  1635,  im  Index  Rectorum),  früher  Prof. 

poeseos,  seit  1680  auch  grsc»  et  latin»  lingu»,  f  im  Jahr  1648.  Eine  Ode  von 


STLVARÜU;  I,  1—4.  48S 

ihm  aleht  Tur  Heyäenraioh«  eben  angefflhrter  Cbronlk.  Fl.  beaingt  Ihn  E.IV,9, 
erwähnt  iba  Ry.  I,  6,  5&  im  JahT  16S8  ■)■  Pbabn*  StsllTertreUr,  nnd  widmet 
ibm,  dem  Greise,  Teterl  obiervsoüa  tsstandB  dieiea  Baob  nooh  im  Jahr  1640. 

1 — 3.  (Hs.  8.  <■ — 6»)  DJMB  drei  Gediohto,  die  nater  BinaDder  lehr  iha- 
liob  «ind,  guhürea  gewiß  Flemiogs  frObester  Dichtung  >d.  Alls  lind  Ubi- 
b«ft,  die  beiden  enten  behandeln  lateiDi*che  Sprich  warter.  AU  Hnster,  dem 
er  Jedoch  nirgend  aklavisch  nachfolgt,  achwubt  dem  Dichter  wol  Horai  tot. 
Et  aolieut  sich  nicbl  vor  gans  neuen  Wortbildungen  wie  Tadiaacere  3,  32;  die 
angewi>halioheren  HanptwCrIer  orsum  und  orana  hat  er  1,  3  nnd  30,  anium 
und  ftuaiiB  1,  16  und  3,  17,  wie  in  den  SnaTÜa  vom  Jabie  1631,  a.  Sy.  VIH, 
Ad  Gen.  Donaaa  34.  *6.  Snav.  10,  9;  daa  aeltenere  AdjeotiT  fluiu  1,  IB  und 
3,  19  wie  M.  IV,  29,  6.  An  Unter  Stelle  bemerk«  tawa  S,  18.  30.  31  di« 
gleiohfUrmigen  Bilder.  Der  Titel  Ton  Nr.  3  und  der  unbeholfene  Anadrnok 
konnten  dieses  noch  als  eine  SchnlQbnng  eracbeinen  lasseu,  woaD  der  am 
Schlnaae  aqch  den  SchoIarcheD  ansgeaprocheiie  Dank  atimmen  wOrde. 

1.  Qaot  —  bottea  (Ha.  S.4>).  V.  18.  19  amara  acfaien  sinnlos,  wUrend 
die  Beaaerang  in  amore  folgenden  Sinn  in  den  Sata  legt;  Frei  nnd  keines  An- 
dern Werk  iat  die  Sache  durch  die  Liebe. 

1,  27.  Die  CBieja,  d.  b.  ein  an  einen  Strick  befestigtes  Geschoß,  losge- 
ichnellt,  kehrt  turQck  in  seine  erste  figura,  d.  h.  Lage. 

2.  Snmmnm  —  injuria  (Ha.  8.  4b).  V.  t— 3.  t.  2  enthftlt  da«  Sobjekt, 
r.  1  iat  Ton  landem  abhSngig.  Statt  dea  unbeatimmtea  exiget  iat  eztgit  wabr- 
SChBinlicber. 

2,  12  fraudari,  betriegen,  ntbrt  aacb  Foroellini  auf,  aber  ohne  Baiapiele; 
die  gewöhDlicbe  Bedeutung  bat  es  r,  22. 

!,  24  cania  steht  Tericbilicb  fflr  bomo,  denn  ein  aoloher  eohlaobtete  tbS- 
Ticbt  seine  Henne  nach  Aesops  Fabel  153;  *Opvi(  XF'^'F'^i"'^- 

3.  Chreia  (Hs.  8.  &>).  V.  I  ff.  ArUtotelei  behaoptet  in  den  Elhio.  Kioa- 
mach.  IX,  2,  heranageg.  von  I.  Bekker  2,  S.  ll6Öa  nar:  xdt  Ti{ij)*  Sl  TOviOm 
xaOafftp  Ot«i(,  oiJ  nasav  6i.  Eine  Qleiohatellang  der  Lehrer  mit  Jenen  iat  not 
nicht  ana  dem  Aristoteles  bekannt 

8,  14  indigena  hier  wie  *.  88  fllri.  dU,  d.  b.  LaadesgOttar,  Tgl.  Bf.  II, 
11,18.  3,6.   Oderindigetls? 

3,  14.  15  paCribue  ipai»{et  iia)  qnos. 

3,10.  21  amor  gew&brt  keinen  paae enden  Sinn;  tritt  bonoidafOT  «tu,  ao 
bedentet  die  Stelle:  so  nie  luerat  (primua)  die  oder  anoh  die  bOobst«  Zier  dt« 
Goldes  ganz  TernacMäasigt  daliegt 

4.  Die  Satjra  (Ha.  8.  I0>),  gedruckt  in  J.  Owen!  libeDaa  ed.  Ebert  S.ftl, 
Terspottet  schon  den  pedantischen  Hohnlmeiater  (Tgl.  t.  36.  69.  64  K),  tmd 
die  elnseiligen  und  geiatlosen  Ciaerönianer  t.  IT.  77  ff.,  wie  Caap.  Barth  In 
seiner  Satyr.  1. 1,  3  [».  unten  au  t.  77  ff.);  sie  rerlheidigt  sowol  die  arehaUtiache 
epiaebe  der  «Iteren  Komiker,  beaoudsra  dea  Flantiu  (*.  b3  ff-),  als  a&ob  die 
der  leitgeneaaiacben  Dichter  (t.  64  ff.).  So  wendet  erLieblingawörter  deaPlaa- 
tna  an,  wie  ocoipio  fQr  inotpio  t.  3,  emortnua  t.  46,  entlehnt  desaen  Baeoll. 
V,  1,2  den  blannna*.  93,  dessen  Aain.  111,3, 116  daa  toUnÜm  badisare  ebenda. 
Zu  der  Derbheit  de*  Tone*  atinunw  die  CiHitnktioB«B  rSpM  t.  la.  tSoU.  v.  TS., 


486  ANMEBKUNGEN. 

detraxe  fftr  detraxisse  ▼.  96  (vgl.  IX,  8, 26, 16),  und  die  harte  Niehtelisioii  hortim 
asinornm  t.  18.  Alle  diese  Züge  finden  sich  wieder  in  den  im  Jahr  1681  Yorfiiftteu 
BnaTÜfl  (Sy.  VIII),  welche  ebenfalls  nngewdhnliohere  Worte  wie  delamhare, 
bes  haben,  und  noch  mehr  in  dem  öffentlich  Torgetragenem  Natalitinm  (87. 
IX,  2),  über  dessen  stark  satyrischen  Ton  (r.  808  ff.),  Archaismen  und  seltene 
Bedeweisen  die  sogenannten  Klassiker  sich  beschwert  haben  mochten.  Auch 
hier  finden  wir  oecipere  v.  470,  cascus  v.  101,  und  Versfehler  und  Contraktionen. 
Man  machte  dem  Dichter  den  Vorwurf,  dunkle  Worte  eu  gebrauchen,  die  auf- 
luhellen  man  des  Nomenciator  Junii  und  des  filum  Ariadnes  bcdfirfe.  Und 
gewiß  ist,  daß  Flem.  das  erste  Ruch:  Nomendator  octilinguis,  omnium  rerum 
propria  nomina  Tariis  Unguis  explicata  indicans,  Hadriano  Junio  medico 
auctore,  Antwerpi»  MDLXVII.  8^.  als  Mediciner  sehr  wol  kannte.  Denn  von 
den  selteneren  Ausdrücken  stehen  folgende  dort  wie  in  dieser  Satjra:  scmta 
SS  Gerflmpel  v.  11;  pecton  für  plectrum  y.  21;  vacerra,  Pferdepfahl,  ▼.  24 
fibertragen  =  vecors,  Klotz;  strigosus  t.  86,  sanna  y.  87,  tonstrina  y.  39, 
catasta  =:  Bklavenmarkt,  -bude  y.  40,  capronn  ^  Vorderhaar,  Haar  y.  79; 
moletrina  y.  86,  staphis  agria  =:  Läusekraut  y.  94,  pyretrum  =:  Bertram 
Y.  97)  pituita  =  Gliedwasser,  Schleim  y.  97 ;  oatarrhus  y.  99. 

4,  2  percursito  wie  monstriferax  89  sind  nicht  unebene  Fortbil- 
dungen der  klassischen  percnrso  und  monstrifer. 

4,  4.  6  cerebrum  in  calco,  vgl.  E.  IV,  61,  8. 

4,  8.  Vgl.  Hör.  Ep.  I,  7,  82:  Ne  te  longis  ambagibus  —  morer. 

4,  10pepo  =  ausgekochte  Frucht,  Ygl.  P.  W.  IV,  2,  216. 

4,  14  bregma  =  sinciput. 

4,  16.  16  Olsce  ac  Volsce  mit  beabsichtigtem  Gleichklange  ffir  Osce 
ac  Volsce  (Ygl.  y.  46  Olscum),  s.  Titin.  bei  Fest.  s.  y.  Oscnm:  qui  Osce  et 
Volsce  fabulantur,  nam  Latine  nesciunt;  s.  Niebuhr,  röm.  Geschichte  I,  72.  — 
Cascus  :=  priscus.  EYanders  Mutter  Themis  oder  Carmenta  sog  mit  ihrem 
Sohne  nach  Rom. 

4,  17  Marculus  bedeutet  wol  ein  Cicerönchen,  einen  kleinen  Marcus 
TuUius.  —  Oncaro  =  wie  ein  Esel  wiehern,  iaen. 

4,  20.  Das  filum  Ariadnes  weiset  Yielleicht  auf  ein  so  betiteltes  Buch, 
wie  s.  B.  Wend.  Sybelist  (Ygl.  ku  Widmung  bu  1.  V)  den  dritten  Tbeil  seines 
anonym  herausgegebenen  Manuale  Hermetioum  Yom  Jahr  1666  Filum  Ariad- 
nenm  nennt,  'quo  ex  Sophies  Labyrinthe  felicem  iuYenit  exitum  philosophie 
adeptns  Londinas',  das  im  naturwissenschaftlichen  Latein  geschrieben  ist. 

4,  21  delumbare  ist  schwächen,  s.  VIII,  Ad  Genium  Dous»  16.  Beschei- 
den fRr  stfimpem? 

4,  22  amodo  :=  alsbald,  bei  Hieronym.  ad  JoYinian.  I,  3  ex  Isaj,  c  68 
und  Paulin.  Nolan.  8,  28.  —  Bar»nus  ist  unbekannt. 

4,  80.  Steht  Sino  hier  för  Yanus,  mendax,  perjurus?  Vgl.  Aen.II,80. 196. 
Oder  muß  Simonis  gelesen  werden,  d.  i.  Petri,  des  Apostels,  wosu  das  officium 
—  grande  wol  stimmen  würde.  Simon  heißt  auch  der  Papst  öfters  und  meist  io 
▼erttchtlichem  Sinne,  so  in  Ulrich  Yon  Huttens  Epigramm,  de  statu  Romano  6, 8. 
8. 11.  8,  2. 4  (ed.  Boscking.),  wenn  gleich  Hütten  auf  die  Simonie  hindeutet 
Oder  iat  etwa  mit  ttarker  Ändenug  Catonis  au  lesen? 


STLVABUU  I,  4.  8.  467 

4,  81  pnbliaitDK  bsben  anab  PUatn«,  Terentina,  Luoiliai  nnd  Periiu«. 

4,  33  so/pbalK  fQr  BOjbkla  =  quiaqalli»  im  glotB.  de»  Pbiloxen.  nnd 
Viodiciin.  ad  Valentinian.  Imp.  ip,  Nod.  S,40S.  —  Uattini,  einFrennd  C*«an, 
■ohriob  Mimiamben  nnd  Oberselite  die  II ia«. 

4,36  mute»  wol  von  mateo  atammBeiD,  ron  dam  flbrigena  nur  dia  Id- 
choativbildung  rorkommt,  a,  IX,  !,  556. 

4,  44  anno  beißt  hier  im  Torigen  Jahre,  da  ea  einen  gleichen  Oegensata 
bat  wie  bei  Liiciliui:  utriiin  anno  an  boTDO  te  abatuleria  a  viro,  and  bei  Ologer 
im  Gedichte  Ober  das  Symbotum  G.  BayeTi:  neo  bomo,  anno  ueo. 

4,53  laliarerOr  latiale,  latine. 

4,  69  dominus  ferularnm  der  KatbenmeiBter,  Lehrer. 

4,  63  OberOB:  offenbar  der  wabre  oder  dngirte  Name  eines  Tadlers  von 
Flemings  archaieirendem  Latein. 

4,  64.  Flemings  Verohning  der  hier  genannten  HAnner  ergiebt  sieb,  die 
beiden  Sealigor  anlangend,  aus  U.  VII,  S4.  35,  Tsnbmann,  aas  B.  V,  10,  Caap. 
Barth  nnd  Daniel  Heineias,  ans  sebr  vielen  Stellen,  die  das  Nkmenaregister 
nacbweisL 

4,66.  Vgl.  V1II,!7,  Sl   and  Jqt.  TU,  166:  Inr»  parte  mamilln  nU  Ballt 

4,  72  Banbanns  wie  raaeisonibaaba  (IX,  4,  8,  6),  ron  baabui  bellen, 
kllffen  gebildet. 

4,  TT  ff.  Vgl.  C.  Bartba  Rat.  I,  3:  Cedimns  boo,  olsmat  oatbedra  8m- 
feins  ab  alta,  doctrinam  ex  aliis,  solo  ex  Cicerone  loqnelamt 

4,  82  mnritDS^  befrachtend,  im  Arienaa,  dem  auch  Bolut  (rgl.  su  Od. 
III,  3)  Fleming  bekannten  Ferrigiliom  Veneria,  und  in  C.  Bartba  aogefBhrter 
Sat^r.  I.  I,  3:  Bucci  vis  plen*  msriti. 

4,  67  DJCQB  mit  kanem  Btammlaate  steht  dem  dreimaligen  Dien«  dei 
Horsx  gegenüber,  scheint  aber  richtiger  sls  dieses  an  sein.  Vgl.  J.  Orimm, 
Geschiebte  der  deutschen  8pr«ohe  S.  190—  193.  —  Uirquis  f9r  hirois,  Tgl. 
Vergil.  Eclog.  III,  8:  transTcraa  taentihas  hircis.  Vgl.  VIII,  26,  I. 

4,  91  taurioerebros  selbstgcbildetes  AdjeoÜT. 

4,  92  halte  man  in  t.  300  der  Ars  poetica. 

4,  96  nnoe  fUr  nnola  nach  deunx,  qnincnnx  gebildet  Der  bea  hKlt  aoht, 
der  M  zwtilf  Unzen,  ao  daß  der  Sinn  nHre:  fflr  «cht  Unaen  and  noob  eine  and 
noch  drei.  Ja  fUr  mehr  ala  zwiSlf  Unien,  für  ein  paar  Ass. 

4,97.  crilicumhier  das  Naseniieh. 

4,  101  lioitaci  =  p ratio ra  offerre  wie  im  Curtina  IV,  1,  —  Tnrblth  bs- 
deutet  A-ana.  und  engl,  die  Turbithwinde  nnd  deren  Wnrsel,  wie  aaob  dai 
I  oh  «refel  saure  Qoeckailber. 

5-  Gratiarnm  Actio  (Ha.  S.  Sa).  Zweck  and  Zeit  dea  Gediobtea  gibt 
die  Untersohrift  ■□.  Denaelben  Titel  trägt  ein  tibrigena  in  Proia  Terfaßlea 
Werk  des  von  Fleming  aaeb  lonst  (a.  an  VII,  1,  2)  naoIigealimMn  Aasonioa. 

Zu  TV.  e~S2  vgl.  den  Promtia,  8f.  IX,  8. 

6,  6  ff.  denten  auf  Hagdebnrga  ZerftSning,  16SI  Bfat  10.,  die  BeUaokt 
TOB  Leiptig,  8epL  IT.  und  von  LtttMo,  10SS  Hot,  IS. 

6, 19  ff.  bealdiui  aieh  auf  Tülj. 


488  AmiEBKUNGEN. 

5,  20  Yolo  der  Freiwillige,  Krieger,  8.  M.  II,  2,  8. 

5,  24.  25.  Tilly  rückte  1681  Sept.  8.  vor  Leipzig  und  eroberte  es  Sept.  6., 
Wallenstein  belagerte  die  Stadt  aeit  1682  Oot  16.  und  nabm  sie  Oct.  28.  ein, 
B.  Heydenrcich  a.  a.  O. 

5,  28  ff.  pator  patrin  —  pr«tulit  enses  meint  Johann  Georg,  Kur- 
fürst Ton  Sachsen,  vgl.  IX,  8,  1,  1.  7:  pater  ensigerens,  ensiger,  und  22.  29.  84. 
Über  die  Bedeutung  des  sächsischen  Schwertes  redet  J.  Grimm,  Geschichte  der 
deutschen  Sprache  S.  611.  612. 

5,  81  ff.  Kex  Trionum  ist  Gustav  Adolf,  der  bekanntlich  1682  Nov.  16. 
bei  Lützen  gefRÜen  war. 

5,  41  lucidulis.  Ähnliche  neue  AdJectiTbildungen  hat  Fleming  mehrfach. 

5,  42  Liburneus  oruor,  illyrisches,  d.  h.  feindliches  Blut,  vgl.  s.  B. 
m,  2,  28;  3,  19.  20  cristatus  Dalmata,  und  IX,  8,  84,  34. 

5,  49  anabathra  =  pulpita  wie  Juvonal.  VII,  45. 

5,  58  tiliis  spielt  auf  den  Namen  Leipzigs  an,  das  nach  dem  slar.  lipa  r= 
Linde  geheißen  ist,  vgl.  Od.  I,  2,  55.  Daher  wird  diese  Stadt,  in  deren  NAhe 
das  Dorf  Lindenau  liegt,  auch  mit  dem  griechischen  Worte  Philyrena  (P.  W. 
n,  48,  19)  und  Flemings  Leipziger  Liebe  Philyrene  Od.  V,  10  und  Phtlyrille 
Od.  y,  9  benannt.  Über  den  Namen  handelt  Jer.  Wobers  Lipsia  paradisoa, 
1689,  S.  17. 

5,  56  Bayere  (s.  zur  Widmung  dieses  Buches),  Dekan  1633. 

5,  58  Hornschuche,  Tgl.  v.  113  ff.  Johannes  H.,  prof.  linguar.  zu  Leip- 
zig, war  Dekan  1632,  Rector  der  Nicolaischnle  seit  1638  (s.  J.  J.  Vogel,  Leip- 
zigisches Geschichtsbuch),  f  1663. 

5,  59  Caspar  Schuman  (vgl.  v.  118  ff.),  aus  Konitz,  Dekan  der  philo- 
sophischen Fakultät  1621  und  1631,  nach  v.  116  eben  erst  kurfürstl.  Vice- 
kanzler  geworden.  —  Andr.  Corvinus,  aus  dem  fränk.  Westenfeld,  Prof.  der 
Beredsamkeit  und  lateinischen  Sprache  zu  Leipzig,  1620  philosophischer  Dekan, 
1680  und  1634  Rector,  f  1648. 

5,60  Wilhelm  Avianus  aus  Thüringen,  Mathematiker  und  philoso- 
phischer Dekan  1630,  s.  Jöcher.  Er  schrieb  sich  1680  Oct.  8.  ins  Album  des 
Olearius. 

5,  61  Pollia  wird  sich  auf  Joachim  Pollio  aus  Breslau  beziehen,  der 
im  Jahr  1633  zweiter  philosophischer  Dekan  war,  während  der  Breslauer  Lucas 
Pollio,  auf  dessen  Magisterpromotion  1628  ein  Gedicht  G.  Glogers  vorhanden 
ist,  erst  1635  Dekan  ward,  s.  Vogel. 

5,  62  Olearius,  s.  zu  Lib.  II.  Widmung. 

5,  71  ff.  Gab  der  Kurfürst  zu  Merseburg  die  Bestätigung  der  Magister- 
würde? 

5,  76.  Die  lnco{x{c,  das  Obertheil  des  Schiffes,  bedeutet  hier  die  Kappe 
des  Bectors,  s.  Ducange  Glossar. 

5,  77  Philippns  Mueller,  med.  licent.,  Sazo,  war  Rector  1688,  s.  Hey- 
denrcich. Ihm  widmete  Fl.  seine  Disputatio  de  Carbunculo  im  Jahr  1631 
April  20.  Im  Stammbuch  des  Olearius  unterzeichnet  er:  In  gratiam  Dni.  Col- 
lege ...  scripsit  Lips.  Ph.  M.  Med.  Lic,  Prof.  Mathem.  pub.  atque  Acad.  p.  t. 
Bector.  7.  Aug.  a.  1633.  Vgl.  M.  III,  4. 


BYLVAEUM  1,  5.  6.    H,  1.  469 

6,  86  ff.  Dentet  in  diasem  Vene  floi  noblllnm  >af  ainen  «deligM,  bei 
dem  Actua  «nireaendeD  GOnoer? 

5,93  Conanl  Hayere,  Friedrioli  Utjer,  aeiC  1601  BklhspeTaoD,  ww 
leit  lesoBlIrgermeUter,  f  ISST. 

5  106  cooaeaaio  nnklaiaiach  fflr  ooDaeiana. 

6.  Dm  EpitbaUtninm  (Ha.  B.9b)  besiebt  »iob  auf  dieHochiait  deaQar- 
lef  Lfidera  (fiber  den  NIberea  an  Ü,  16),  nelche  nkcb  01«ariaa  Reiaebeacbrei- 
bmig  8.  40  and  der  Unterscbrifc  dieaee  QediohCea  anf  den  37.  Nov.  nilt,  nicht 
aber  nie  LackmaDna  Bebleairlg  ■  Holet.  Hiatorie  IV,  S.  860  >iig:fbt,  anf  den 
8.  Ootober.  Die  Braatj'nach  HI,  7,  40  ff.  MaTgaria,  nach  dem  deuteohen 
Hoehaeilagedieble  F.  W.  IV,  C  MargAtetbe,  war  nacfa  Lacknuin  a.  a.  O.  eins 
geb.  Branng. 

6,8  fanatiteriat  uDklaaeiach. 

6,  6  Procua  Olympna,  rgl.  IX,  3,  216. 

6,  11  p«r*{  Satnrniaa  orbti  aoll  wol  to  Tiel  wie  der  Jnpiler,  Herr 
der  kleinen  Welt,  d.  b.  der  Brant  oder  ihree  Henena  (peetna)  beiOen,  und  iat 
noob  anf  d«n  pndor  au  beaieb;n,  wie  t.  16.  17  Herrin  eben  dieaea  Haoaea 
die  Tiriaa  genannt  wird. 

Fleming!  Oedicble  an  LBdert  fallen  alle  ina  Jahr  16S4,  and  awar  Bf.  II,  16 
fiber  LDdera  Abgang  Dach  Uoakaii,  auf  den  17.  UIra,  6;.  III,  7  nach  t.  9  ff.  In 
den  Jali,  die  laiamiiiengebSrigen  GediobleE.  111,34  und  87.1x1,9.  aof  Sept.  >., 
die  beiden  Hochzeit  ige  dicbte  auf  den  S7.  Not. 

SylTaram.I.  IL,  in  quo  Elegi»  CHs.  S.  13'— 35*> 

Widmung  (Be.  S.  IS»),  L,  M.  Q.  =  Lingua  Mann qne.  Adam  Olearina 
wird  wegQD  seiner  berTorragendtn  Stellung  nnd  aeinea  Tertranten  Verfallt- 
nieeeg  au  Fl.  in  deeaen  Biogrefle  nttber  beapronben. 

I.  Oeorgio  Glogera  meo  (Wolfenb.  Hi.  B.  30t>).  Flemfnga  weieem 
Freundu  Olearini,  der  den  Dichter  um  ein  Jahnehnt  an  Alter  flbertraf  nnd 
drei  JahnehntB  Qberlebte,  denn  er  atarb  erat  1671,  tritt  all  edlea  OegenbUd 
der  Ton  noch  frflherem  Tode  als  Fl.  ecbon  im  Jahr  1S81  weggeriseene  Gloger 
gegenüber,  lein  Pjladei  (a.  S,  ISS),  dMBcn  Hauptechickeala  Fleminga  Ha- 
uen verewigen  (Tgl.  die  acbSnen  Worte  8,  SIS  ff.  nnd  P.  W.  Ol,  S,  41  ff.). 
Voratebendee  Oediclit,  in  welebem  Fl.  den  Prenod  Ober  daa  UnglOak  aetnei 
Eltern  und  aelnes  Taterlandea,  den  Baab  aeinea  VermSgena  durch  den  Flaona 
nnd  die  Verbannung  wegen  aeiner  Religion  (t.  5  ff.)  trSatet,  kann  aoboD  In 
Jahr  I6!S  Terfaßt  iein.  Über  die  Orafacbaft  Qlat*,  in  der  Qlogar*  Heimat 
Habelsehwerdt  (Wolfenb.  Ha.  S.  saSb)  gelegen,  berichtet  Bteniel,  Qeaohiohte 
deapteuß.  SUata  I,  8.  465:  ,War  eTangeliiob  blieb,  Tarlor  AUea...  DerWerth 
der  in  der  Orafaoban  eingesogenen  QUtei  betrug  Aber  eine  Ifillion  Thaler." 
Bolohe  OewaltthSligkeiten  flelen  in  die  Jabre  1637  —  1638.  Qloger  dichtete 
Bohon  au  Leipaig  16S8  M&rs  16.,  und  eobrieb  aof  FL,  den  er  wabiacheinltck 
im  dpBtaommer  1620  kennen  larnte  (i.  8,  167  ff.),  ein  latalniacbea  Qebarta- 
tagagedieht  1619  Oct  5. 

1,  30  non,  male erit,  naob  Horat.  Carm.  H,  10,  IT.aq. 

1,  34  nOTerona,  onlateiniachea  A^JectlT, 


.490  ANMERKUNGEN. 

8.  DodioAtio  n.  •.  w.  (Ht.  8.  14b).  Beine  DiepotatioD  hielt  FI.  nach 
Ologert  Gedichte  (Ht.  8.  281b)  1681  April  20.  Über  PhiL  MfiUer  s.  Anm. 
ca  I|  6,  77. 

2,  Ö  Neo  donnm  vereare  meuni  spielt  «n  auf  Aeii.II|49:  timeo  Oanaoa 
et  dona  fereates. 

8.  Ad  Georgium  Glogeram  (Hs.  8.22*— 26*).  Dies  schöne  Gedicht 
vom  12.  and  18.  Joli  1681  ist  wichtig  f&r  die  Kenntnis  der  Frenndschalt  Fle- 
mings BU  Gloger,  besonders  t.  158—158,  wonach  Gl.  schon  lange  in  Leipzig 
•ich  aofhielt,  wie  uns  die  Wolfenb.  Hs.  8.  224b  ein  im  J.  1626  Ton  Joh.  Fech- 
ner  an  ihn  gerichtetes  Gedicht  bewahrt  hat.  Den  darauf  folgenden  Winter  1628 
—  1629  und  8onmier  1629  (y.  156.  157)  blieben  sich  Beide  anbekannt,  bis  sie 
am  Ende  des  letzten  das  Zusammenwohnen  in  einem  Hanse  vereinte,  ▼.  169. 170. 
Nach  Y.  9 — 11  war  Gl.  bereits  März  1680  mit  Fl.  in  dessen  Heimath  gesogen, 
und  dessen  Bchwester  Babina,  die  Fl.  «ach  fiber  Glogers  Tod  M.  IH,  9  trösten 
la  mflssen  glaabte,  galt  er  als  ein  Notas,  t.  55.  56.  Dies  Gedicht  enthUt  eine 
neue  Einladung,  ob  angenommen  oder  nicht,  ist  unbekannt.  Uns  sieht  besonders 
das  Lob  an,  welches  er  dem  Freunde,  der  ihn  zuerst  sur  Dichtung  geführt, 
T.  198  ff.  (TgL  Y.  188. 184)  spendet,  uns  ergreift  die  Ahnung  Yon  Glogers  schon 
drei  Monate  spAter  erfolgendem  Tode  und  der  Ewigkeit  seines  Namens  durch 
Flemings  Dichtkunst  in  den  y.  201  —  217  und  die  papyrus  anus.  Auf  y.  8: 
pignus  amiciti«  gratificare  tu»,  bezieht  sich  offenbar  Gloger  in  einem  Gedichte 
auf  Flemings  NamensUg  Yom  29.  Juni  1681  (Hs.  8.  236«).   y.  5: 

Doch  wo  man  Pfand  begehrt,  so  giebt  man  zu  Yerstehen, 
daft  man  nicht  trawen  wil,  du  magst  nar  ledig  geben, 
wonach  Fl.  allein  gereiset  wäre. 

8,  5  Yisere  ad,  s.  9,  6. 

8,  11  Die  Mulde  (nach  lateinischer  Weise  als  masc  aufgefaßt,  s.  Mulda 
pater  E.  VH,  29,  7),  an  der  sein  Geburtsort  Hartenstein,  wie  seines  Vaters 
sp&tere  Pfarre  Wechselbarg  (s.  y.  51)  lag,  wird  gepriesen  P.  W.  II,  48.  1  ff., 
and  in  der  Ode  IV,  2,  die  wol  derselben  Zeit  wie  unser  Gedicht  angehört 

8,  28  LarVialis  stammt  hier  wie  VI,  5,  19  wiederum  aus  dem  Plautus, 
•.  Merc.  V,  2,  24. 

8,  84  Et  esiol»  scheint  selbstgebildetes  Demin.  Yon  Etesi»,  wie  algidulus, 
T.  85.  Die  Etesinnen  gebraucht  er  8o.  lU,  82,  6. 

8,  88  sythum  wird  eine  Biersuppe  bedeuten,  s.  78. 

8,  89  Dithyrambus  =  Bacchus. 

8,  50.  Wo  die  Mulde  you  Abendnebeln  dampft,  Ygl.  IX,  12,  108. 

8,  58.  Den  pater,  Abraham,  s.  E.  lU,  51, 2,  tröstet  er  1682  über  seine  Ver- 
bannung M.  IV,  85,  über  den  Verlust  seiner  zweiten  Gattin  E.  V,  70  1687,  und 
wünscht  ihm  Glück  zu  seinem  dritten  Verlöbnisse  1689  Mftrs  24,  E.  X,  38. 

8,  54  noYcrca  war  Ursula,  geb.  Koler,  auf  deren  Tod  im  Jahr  1637  M. 
VU,  82  und  £.  V,  69-71  sich  beziehen,  Ygl.  P.  W.  U,  61,  42.  Beine  im 
Jahr  1610  Ycrstorbene  Matter  Elisabeth,  geb.  Fischer,  besingt  er  M.  VH,  14, 
Ygl.  E.  in,  51,  2. 

8,  56.  An  Sabina,  seine  altere  leibliche  Bchwester,  richtet  Fl.  Oct  1681 
M.  in,  9  and  1685  £.  III,  51. 


8TLVABDM  ü,  S.  8.  491 

8,  &9.  Di«  belnata  tftp«tiai,^beUiiBran  Imaglnibsf  ploto,  kennt  er  ans 
Plant.  Ptenaol.  1, 1,  14. 

3,  OS.  Tarpelni  prKie«  =  Japiter  Capitoliuui,  wii  Prep.  V  (IV),  1,  T 
ihn  Tarpeini  pater,  Marüal.  Vn,  00  daa  Capitolionni  temphiiD  Tarpeia  anla 

3,  69  rapa,  binfiger  rapnin,  disRObfl,  —  Untsr  dem  in  gern  Catar  T«r- 
alebt  er  no]  den  Kaiier  Diooletian. 

8,  TD  lalgama,  Eiogeniachtea. 

8,  71  «apitnra  für  bene  sapitura,  ein  GsrmanUmu,  Tgl.  18,  6. 

3,  76  cor«  oder  obon  fOr  HQbnerhof,  i.  IX,  !,  161. 

8,  7B  viia.  Wenn  niobt  etwa  rerao  ...  vaae  an  leien  tat,  ao  aind  htei 
awBi  Fehler. 

8,79  nngnlna  fDr  ongaenU. 

8,  90  Anaonlnm  metinm  deutet  aaf  die  Aenria. 

3,  94  nnperna  in  Plant.  Capt.  IIE,  ft,  00.  Tsreat.  Haant.  I,'  1,  1,  a.  6,  8. 

3,  98  Orima,  Nebenbaob  der  Mnlda. 

8,  105  error,  vgl.  Ovid.  Hetam.  I,  bSB:  ftaaaa  erroribna  nnda«. 

3,  106  modalie  aTit.  L.  motalia,  als  Nebenfonn  fllr  notaiOllU,  Baob- 
atelie?  i.  IX,  4,  9,81. 

8,  107  canU  Brigoneiua,  irie  Orld.  FaaL  T,  788. 

8,  ti3  bifido  eam  vertioe  Pindam,  •.  LanreuL  Bat  t.  16  mit  Ann. 

8,  116  blandan  wie  bei  Fetron.  Bat.  137  Adrerb,  rgl.  t.  148. 

8,  138  nt'bera  bier,  6,  9  nnd  IV,  6,  38  fem-,  da  »thera  aonet  naatr. 
pl.  i*l. 

8,  ISO  NiiKa  fidea  becieht  ticb  anf  dea  Nlana  Freopdaebaft  au  Bn- 
ryaiua. 

3,  147.  Vgl.  Catull.  46,  17:  Hoeotdixil,  Amor,  ^latra  nt  ante,  Dexlra 
atimnit  approbationem. 

3,  ISl  rnminar«  :=  in  memoriam  rsToeare,  bat  Varni  b.Hon.raehrmala. 

8,  162  pnrpnrei  diea,  wie  ver  pnipnreiini  bei  Colum.  10,300. 

3,  IBl  ordla,  Tgl.  Vlil,  Ded.  96,  Bnar.  7,  19,  findet  rieb  onr  btf  La- 
cietina  IV,  32  vor  prima,  tili  primordia. 

8,  18!  Cjpiipor  ist  den  Klaaaikem  nnbekanst  Fl.  bat  ea  anab  IZ, 
10,  18. 

8,  184  affani»  =  *erba  nngatoria  bat  nnr  AppnlqjOf  iwaimal,  itt  aaob 
daa  aeltene  ni tela  (<r.  186,  vgl.  VIII,  Bqbt.  6, 3.  IX,  t,  1, 18),  gabranobi 

8,  186  oonjuDgere  hier  wal  =  TergleiobvD. 

3,  187  mane  ala  gen.  kommt  aonat  niobt  vor. 

8,  189  nare«,  bei  den  Klaaaikem  feniin.,  hier  =  odorea,  wie  Horat 
Od.  IV,  I,  31.   n,  15,  6. 

3,  194  intonaaa  Den«,  s.  6,80.  14,6.  10,4,  wielmHor^  Ot.  imd  Prop. 

3,  196  prirni  für  priTatoa,  wie  Hör.  Ep.  I,  1,  98. 

3,  196  Gloger  iobeint  hiemaoh  bereita  Dooent  goweaan  aa  aein,  TgL  P. 
W.  m,  6,  9. 

a,  199.  300  Vallia,  diga«  oet  meint  Boaealbal  bei  Lalpalff,  a.  Tm, 
Ditb^T.  0.    U.  II,  81.    IV,  38,  11.    Od.  IV,  10,  8«. 


492  ANMERKUNGEN. 

8,  208  inlioBpita  tetqna  hat  Hör.  Ep.  I,  14,  19. 

8,  204  Salmatioam  1.  Bannatioamy  vgl.  Stat  Süt.  V,  1,  128  Sanna- 
tioiB  hiemes. 

8,  206  oynosnra,  das  Siebengestini. 

8,  218.  Vgl.  CharU  loqaatur  anns  bei  Catall.  68,  46  und  P.  W.  HI, 
7,  41. 

4.  Hieremin  Aeschelii  EooomiaBtionm  (Hf.  8.  21«).  Die  Unter- 
schrift ergibt  die  Zeit  der  Abfassang.  Aeschel,  dem  Fl.  auoh  ein  Epithala- 
miam  (IX,  12)  1683  2.  Angnst  gedichtet  hat,  geb.  zn  Qnerfnrt  1698,  studirte 
daselbst  nnd  Halle  (s.  Epith.  y.  149),  wer  Dr.  jar.,  kaiserl.  Pfalsgraf  (y.  7, 
Widmung  des  Epith.  und  II,  5,  17),  Erbsasse  auf  Diemits  t.  9,  Hofmeister 
Graf  Christians  Yon  Bchönburg  (Widmung  des  Epith.)  und  zwar,  nach  einer 
Äusserung  Michael  Vogels  in  einem  Briefe  an  Abraham  Fleming  Yon  Ostern 
1682:  Aeschelius  Lipsia  non>ita  pridem  mittebatur  (Hs.  6. 187«),  erst  seit  An- 
fang des  Jahres  1682,  und  Amtshauptmann  fiber  Weohselburg,  s.  die  Wid- 
mung und  Vogels  Brief.  Er  schrieb  eine  Pansophie  und  starb  an  Halle  1672, 
B.  J6cher  und  die  Fortsetzung. 

4,  2  indigenam,  vgl.  7,  2.    10,  84. 

4,  8  Themista  fQr  Themis,  wie  VIH,  15,58.  —  Nitela»  Ygl.  I,  4,  184. 

4,  4  purpnreus  =  splendidus,  Ygl.  4,  161. 

4,  5  diribis,  lies  diribes,  nicht  wie  die  Anmerkung  unter  dem  Text 
irrig  hat,  dirigis. 

4,  8  digeri  fär  digeris. 

4,  11  llbras  fQr  llbras,  wie  lYbrat  E.  IV,  18,  8. 

4,  16  strepernm  für  strepitans,  obstrepens.  Vgl.  Vni,  Dedie.  y.  63. 
SusY.  9,  8.  IX,  2,  243.  E.  m,  53,  5.  obstreperus  bei  Appul.  Flor. 

4,  24  lima  für  limus.     Oder  ist  etwa  Spina  zu  lesen? 

4,  26  Mysium  solum  =  Meißen,  Ygl.  M.  VII,  19,  1.  E.  V,  46,  2. 
VIII,  8,  2.  Reuchlin  hatte,  durch  eine  Anfirage  des  KnriÜrsten  Friedrich 
Yon  Sachsen,  den  schon  Yon  seinen  Zeitgenossen  Yerspotteten  Einfall,  die 
Sachsen  und  Meißner  Yon  Homers  Azenem  und  Mysen  abzuleiten.  Vgl. 
Epistel,  illnstr.  Yirorura  ad  Jo.  Reuchlin.  I,  3.  —  Tilli  ward  1681  Sept.  7. 
bei  Breitenfeld  geschlag^. 

5.  M.  Michaeli  Vogelio  cet  (Hs.  8.  14«).  Nach  dem  oben  gedachten 
Briefs  Yon  Ostern  1632,  stund  Vogel  mit  Abraham  und  Paul  Fleming,  wie  mit 
Aeschel  in  literarischem  Verkehre;  er  schickte  dem  letzten  wissensohafUiohe 
(t.  23)  nnd  poetische  Arbeiten  (y.  24).  Aeschel,  der  kaiserliche  Pfalzgraf^ 
krönte  ihn  daf^r  Sept.  1632  mit  dem  Lorbeer,  s.  y.  8.  17  flCl 

5,  6  Wechselburgiaoi,  s.  Anm.  zu  8,  11. 

5,  9  nthra  fem.,  s.  zu  8,  123;   spien didulus  ebenfalls  unklassisoh. 
5,  12  Mulda,  s.  zu  3,  11. 

5,  13  catus,  Sabin,  für  acutus,  wiederum  ein  Lieblings  wort  des  Plautus. 
Vgl.  Vin,   suaY.  9,  4. 

5,  17  Aeschelius,  s.  zu  ü,  4. 

5,  24  sedere  =  beschlossen  sein,  ftir  s.  in  animo. 

6|  27  mirantur  super,  OermaalsmuB. 


SYLTABUM  U,  8—9.  4M 

C,  36  pofltificQB,  DnklMtiiehei  AdjeotiT. 

6,  31  ff.  ergebeo,  daß  Fl.  bereiu  mit  dem  Lorbeer  gekrOnt  wm,  deD  w 
ti«oli  einem  Briefe  dei  BuImhi  an  ihn  1682  Jnnl  1.  «ehon  damali  eriititen 
hfttte  (Ha.  8.14Sb.  146>). 

6,  31  aoerba,  Tenunthlioh  iat  Tcri»  au  leaen. 

6.  Ad  Amicnm  (Hs.  S.  IQ*).  Dieser  I'Veund  wird  Adam  Olearim 
■ein,  den  er  schon  Mai  1633  I,  5,  62  Hlhmt.  ihm  ist  aach  daa  fatgeiide  Ihn- 
liebe  Gedicht  gewidmet,  dae  im  Angoet  1S33  nnd  bald  iiaoh  dieiem  Terfnßt 
iit.  BeioBT  Beibülie  gedenkt  anoh  9,  IS.  Er  war  der  bedeateodate  QelebTta 
b«  der  pertiichen  (iesondtaebaft  und  besaß  beim  gehafmea  R«th  an  Oottorp 
(a.  6,  16.  T,  9)  gcoCea  Gewiobl.  Mit  Pb.  Cmaiua  (Tgl.  Nr.  0)  wu  ai  DBab 
aeioem  SUmmbnche  sofaon  3.  Febr.  163S  in  Hall«  befrenndet,  wohin  dieaer 
mit  Braggenann  aa  einer  Verbandlong  mit  Oxeaatiena  geaaodt  »ar. 

6,  91  aurea,  ial  rielleicbt  anzia  an  leaen? 

6,  S4  nireum  capat,  so  bcKeicbuet  eich  offenbar  Fleming  selbat. 

6,  26  Don  inhonara,  vgl.  8,  2. 

7.  Cl.  V.  Adamo  Oteario  9.  (Ha.  S.  ib^),  i.  cn  6.  Nacb  E.  VI,  16 
(*KI.  1,  46]  hielt  Fl.  aioh  zu  Sallla  Ang.  2.  1638  anf,  an  demaelben  Tage 
aaeh  noch  au  Leipzig,  a.  Sy.  IX,  12.  Unsere  Oedicbte  6  nnd  7  nOBsen  aber 
Mher  ala  E.  VI,  ]6  verfaßt  sein,  alao  etwa  Juli   1688. 

7,  2  indigenam,  Tgl.  an  4,  2. 

7,  3  Simoon  Kretacbmar  aoa  Leipaig,  war  Silberdianei  htä  der  Ge- 
■andtachafl,  ».  Olearim  Reiae  &.  60  nud  B.  IX,  64.  Er  war  Cand.  medio. 
nnd  starb  lu  Hfunbarg.  —  Nuperaa,  i.  an  3,  94, 

7,  20  junctüm  ntramqae  ist  wol  der  animns  nnd  die  ti*  opnm, 
daa  dankbare  GemQlb  und  die  That. 

8.  Ad  Hartmannnm  Qramannnm  (Hs.  8.  16a).'  H.  Gramann,  ana 
Urne  in  Thfiringen,  stadierte  in  Jena,  I>eipcig  nnd  Wittenberg,  praktisierte 
(U  Halle,  Leibarzt  der  Gesandtsohaft,  s.  Ol.  8.  49,  dea  QroDfllralen  ron  Ruß- 
land nach  der  Roise  a.  162.  Gr.  lebte  in  Hoakau  noch  1643,  s.  Jöeber. 
Die  aablreicben  Gedichte  auf  ihn  Terieiohnet  daa  Begiiter.  Von  Balitt  wird 
eich  Fl.  nach  Zerhet  (Serreila)  begeben  haben,  also  1688  im  Angnst.  Seine 
Tbeilnabme  an  der  Beiae  ist  hier  schon  entscbieden. 

6,  2  Tgl.  6,  28. 

8,  8  radiatilia,  wie  M.  VII,  &,  ß,  hat  nar  Tenaot  Vit  B.  Hart. 
II,  286. 

e,  12  permoderare,  Dnklaaaiach. 

9.  Philippo  Crniio  (Hs.  S.  IBb).  Ph.  Kmae,  geb.  n  Eiilebea  15M, 
holstein.-gotlorp.  Batb,  1627  kaiserl.  Kriegs commiaair  In  Ditbrnatsofaeii,  dawi 
Prttsea  von  Stonnara,  nach  dem  Lübecker  Frieden  1629  wieder  in  bolatei- 
nischem  Dienst,  dann  schwedisoher  Bath  und  In  den  Adal  ala  Ton  Kmaen- 
Btirn  erhoben,  GouTemenr  in  Beral,  aeil  1S88  bolitainiMher  Gefasdtor  naob 
Russland  nnd  Persien.  —  Fleming  ward,  wie  v.  19  andentet,  in  Enww 
Wohnung  la  Hamburg  aufgenommen,  daher  «r  auch  dessen  Sohne  Johann 
Philipp  schon  w&hrend  aeinaa  hambnrger  Anhnthaltaa  E.  III,  Sl  widmet.^ 
Am   14.  Oot  diahtete  FL  die  n  Bambnrg  (a.  Bibliographie)  (admt^^  <^^ 


4M  ANMEBKDNOEN. 

IV,  23,  am   6.  Not.    Terlieftoi   die  Getandteo  diese  Stadt,  ihren  Sammel- 
pUU,  Ol.  8.  2. 

9,  6  in  vestram  vi  ei  (Qr  inrisi  Yettram,  oder  wie  8,  6.  6? 

9,  18  Prnstitit  —  Oleariaa,  a.  Einl.  zu  6. 

10.  Ad  Timotheam  Swirsenm  (Ha.  8.  17b).  1638.  Oct  Zn  Ham- 
burg widmet  er  ihm  auch  £.  VII,  19  und  X,  20,  (wo  er,  wie  das  Anagramm 
fordert,  Bchwirsens  heißt)  wfthrend  So.  IV,  4  auf  den  Tod  seiner  Gemahlin 
in  Ehstland  etwa  1685  yerfaßt  ist.  An  der  persischen  Reise  soll  auch  des 
Swirseus  Sohn  Theil  nehmen,  y.  61  ff.,  welcher  übrigens  unter  den  Personen 
des  Comitats  der  zweiten  Reise  bei  Ol.  8.  49  ff.  nicht  erwftbnt  wird.  Daß  er 
aber  1638  mitgereiset  ist,  geht  aus  einem  Leichengedichte  Christisn  Christianis 
theol.  stud.  auf  Timotheus  8w.  henror,  worin  er  sagt,  daß  dessen  beide 
Söhne  sehr  weit  „in  fremden  Landen  verreiset'*  waren.  —  Tim.  8w.,  geb.  1586 
SU  Wolgast,  schleswig-holst.  Ratb  (y.  83),  heiratet  1624  Juni  9  des  ditbmar- 
sisohen  Landsohreibers  Johann  Rasch  Witwe,  Margaretha  Komapp,  über  deren 
Tod  Fl.  So.  IV,  4  klagt.  Von  7  Kindern  überlebten  ihn,  der  1650  April  2 
starb,  zwei  Söhne  und  eine  Tochter.  Wir  finden  1648  in  Hamburg  Mag. 
Henricus  Swirseus,  später  Bibliothekar  der  1653  neu  angelegten  Dombiblio- 
tbek,  und  den  durch  lateinische  Gelegenheitsgedichte  bekannten  Nicolaus 
Swirseus. 

10,  19  momiiia  wie  y.  26  für  momentum  hat  Lucr.  III,  189  und  daher 
der  Nomenclator. 

10,  24  anhelat  iter  s.  14,  46. 

10,  30  parentalis,  bei  Ovid  beliebtes  Adjcctiv. 

10,  33.  Astrasa,  die  jungfrAuliohe  Göttin  der  Gerechtigkeit  wie  K.  III, 
4,  5.  s.  Ov.  Metam.  I,  149. 

10,  34  in  d  igen  am,  vgl.  4,  2. 

10,  45.  regnat  sub  cordibus  steht  in  der  Hs.  über  der  Zeile  als 
Verbesserung  fElr:  regnabit  in   oribns. 

10,  51.  52,  vgl.  11,  27.  38.  17,  19. 

10,  55  suspiratus  Adjectivum,  s.  18,  35.  Sil.  It  XV,  82.  Sidon.  £p.  I,  5. 

10,  58  desperare  c.  gen.,  unlateinisch.  —  Fata,  fem.,  =  Parca,  wie 
auf  einer  Münze  Diocletians:  Fatis  viotricibos.  Daher  Fee.  —  Sua,  seine 
vermeinte  F. 

10,  59  gräbst  US,  xp^ßato^,  ärmliches  Bett,  Lager,  s.  VIII,  44,  19.  — 
populär ia  tigna  das  beimische  Gebälk. 

11.  Ad  Patres  conscriptos  Academi«  Lipsiensis  (lls.  S.  19*). 
Der  amious  patronus  ist,  wie  das  Anagramm  y.  3 :  Raleorius  ergibt,  Olearins, 
Ygl.  I,  5,  62. 

11,  8  sors  alba:  vgl.  13,  6.  19,  25. 
11,  12  mntatae  s.  10,  64. 

11,  19  ff.  der  damals  besonders  in  Sachsen  wüthende  dreißigjährige  Krieg 
ist  gemeint 

11,  27.  28  s.  10,  51.  52. 

11,  29  s.  Hör.  Od.  I,  7,  82:  cras  ingens  iterabimus  aeqnor. 

llf  89  prospirare  wieder  nur  bei  Appul.  ApoL  p.  806f  12. 


STLVABUU  n,  9-14.  495 

11,  47  PbilrTe«,  f.  in  I,  6,  69. 

11,  48  Uusli  lär  fände. 

12.  Propempticnm  cl.  Oleirio  soriptnin.  (Ht.  S.  30«) 

12,  B.  Am  13.  AugDit  1633  ward  Leiptig  tod  den  KaiBcrliohen  aotar 
Qenertl  Holeke  eiogCDOmmen  nnd  geplOndcrl  bli  bdiu  14.  Aug.;  naoh  der 
Bclag«rDng  kam  die  Pest  und  am  21.  Sept.  nahte  wieder  der  Feind,  i.  Hej- 
denreiuli  Leipi.  Chronik. 

IS,  Ib.  1.  Anm.  m  I,  $,  24.  36,  aad  vgl.  bl«  Pei^an>ei*  erepte  rafnla  bei 
Vlrg.  Aen.  III,  4TG. 

13,  26.  Vgl.  11,  83. 

18.  Ad  Legat  Ol  Holiati».  33.  Uec.  1688.  (Ha.  8.  34a)  Nach  OL 
B.  8.  4  kam  die  Qeaandtiobafl  aohon  am  14.  Nov.  vor  Riga  an,  nachdem  ^e 
eiDen  harten  Sturm  am  II.  Kot,  erlitten.  Da  nicht  *a  erwarten,  daß  Fleming 
■m  33.  Dec. ,  wo  er  hereitg  anf  der  Weiterruise  In  Dorpal  anlangte,  dieae 
KeUen  achrieb,  ao  dOrfte  das  Datum  so  berichUgen  «ein:  XXII.  IXbrii.  >Mlüt 

IS,  &  viridis  glancae  pater  and a (vgl.  E.  VII,  36,  6)  =  Neptanna, 
t.  Ot.  Trist,  1,3,  59:  viridtsquo  Dei,  quibna  aqnora  cnrc.  BGllerophonlea 
Vater  heißt  bald  Qlaucus,  bald  Po«eidon,  a.  Iliaa  VI,  156,  Piadtr.  Olymp.  IB,  »8. 

14,  Adamo  Olearlo.  10.  Min  1634.  NoTOgardia  Narvam  (Ha.  8. 36 b). 
Den  3.  Jannar  1634  kam  die  Gesandtschaft  nach  Narr«,  von  da  ward  Fl. 
mit  einigen  Andern  am  38.  Febr.  nach  Nengarlen  rorangeicbiokt,  wo  er  im 
G.  MHn>  (>.  H.  V,  31)  anlangte.  In  Narra  nnd  Beral  hielten  aiob  die  Übrigen 
bi(  Ende  Hai  auf  nnd  trafen  erst  am  IB.  Jnli  wieder  mit  Fl.  inMtnmen,  s.  Ol.  8.  ö. 
T.  20.     Zngleicli  mit  diesem  Gedichto  sandte  FI.  E.  UI,  33  nach  Narr». 

14,  3  Pimpla  eine  dem  Olpnp  nahe  maoedoniacbe  Qnelle.  —  Dnro 
Inmine  fUr  dnro  Toltn, 

14,  4.    Die  naaaea  maria    war    den    Gesandten  an  II.  Nor.    bekannt 

14,  6  intonana  d«ns,  i.  ao  3,  194. 

14,  15  v!x  non,  a.  16,  46. 

14,  IG,  a.   IG,   26. 

14,  17.  18,  Tgl.  Ot.  Am.  I,  It,  39:  to«  carioaa  aeneotat  rodat  «t  immnndo 
cera  sit  alba  sita. 

14,  36  Uangorod,  ein  festes  Schloß,  liegt  der  Btadt  Narra  gegenflber 
an  der  Narra,  a.  Ol.  8.  91. 

14,  26  Labile  agmen  nqnte.  Von  Nötebnrg  fllhrt«  die  Straße  %m 
einem  „KiTior ,  welches  bei  40  Schritte  breit  Tor  Laba  die  GrlatEen  tob 
einander  scheidet"  a.  Ol.  S.  10 — 14.  Es  iat  ein  Wortapiel  mit  Labili  be- 
absichtigt.  —  Agmen  aqoarnm  a^t  Terg.  Georg.  I,  Sil. 

14,  39.   Sique  —  alind,  a.  16,  6G. 

14,81  tngris  ^  Ingermanlaod. 

14,  33  Volgova  corniger  a.  s.w.  a.  IV,  8,  8.  TgL  Aeo.  THI,  7T 
eortiiger  Hecperidam  flnvin«.  „Die  Wolohda  kompl  aoA  dem  L*en  UMar 
groß  Nangart  nnd   ergenat  aieb  in  die  Ladogdaehe  See"  Ol.  B.  16. 

14,  46  anheUt  iter  t.  10,  34. 

14,  49  qnoi  L  qno. 


496  ANMEBKDNGEN. 

15.  Garlefum  Lüden  s.  salyere  jnbet  17«  Ifln  1684.  Noto- 
gorodia  Moscnam  (Hs.  8.  27b).  G.  Lüden,  Drodertoha  des  Maroos  L.  ans 
Baztehode,  gieng  mit  Wendelin  8ibelitt  (egregiiu  medeni  v,  88)  von  Holstein 
Bftoh  Narra,  a.  Lackmann  in  d.  Anm.^iii  I,  6  und  S.  847,  muß  aber  nach 
dieaem  Gkdichte  (v.  61  ff.)  vor  8ib.,  der  mit  Fl.  taaammen  nadi  Nowgorod 
aog  (8.  Ol.  8.  7)  und  seinem  Freunde  Lüders  an  Moskau  am  27.  Not.  die  I,  6 
besangene  Hochzeit  ausrichtete  (s.  Ol.  8.  40. 41),  nach  Moskau  gegangen  sein. 
War  Lüders  Braut  aus  Narva  (amans  N.,  v.  17),  die  ebenfalls  Ton  dort  nach 
Moskau  reisete  (▼.  85)?  8ibelist  war  zum  Leibarzt  des  Großfürsten  (y.  8.  4) 
bestimmt.  L.  kehrte  übrigens  später  zurück  und  ward  1636  Prneeptor  der 
Prinzessinnen  auf  Gottorp.  (8.  Reinboths  Leichenpredigt  auf  ihn,  Schleswig 
1648,  4*^.)  Fr  war  in  vielen  Sprachen,  Geometrie,  Astronomie  und  Mechanik 
sehr  bewandert  und  schrieb  ein  Instrumentum  proportionis ,  Sohlesw.  1648, 
s.  Möller  Cimbr.  I,  367. 

15,  5  soris  ardemus  medullis  für  sero  a.  m.  FL  lernte  G.  L.  erst 
auf  dieser  Reise  kennen. 

15,  8,  s.  Hör.  8at.  I,  5,  87. 

15,  9  dulcissime  rerum  vgL  18,  35.  Hör.  Bat  I,  9,  4  und  pul- 
oherrime  rerum  bei  Ovid.  Metam.  VIII,  49. 

15,  14  pict»  coli,  der  Gegensatz  zu  den  nigrae  bei  Btat.  Theb.  III, 
241.     Vgl.  20,  8,    M.  IV,  27,  1. 

15,  17  Narra,  s.  Vorbem.  zu  14. 

15,  21  iL  s.  Vorbem.  zu  I,  6.  —  tornatile  =  tomo  factum,  nur  Vulg. 
interpr.  Cant.  5,  14. 

15,  38  brachia  lenta  wie  48.  Vgl  Hör.  Epod.  15,3  (die  der  Nesra 
gewidmet  ist):  Arctius  atquo  bedera  procera  adstringitur  ilex,  lentis  ad- 
haerens  brachiis. 

15,  41.    Vgl.  Tibull.  III,  4,  57:  forraosa  Nesera. 

15,  42  bezieht  sich  auf  Propert  EI.  1, 11,  da  Strozza  das  alte  Baj»  ist. 

15,  46  Tix  non  perit,  s.  14,  15. 

15,  55  pica,  ein  medicinischer  Ausdruck,  bedeutet  nach  dem  Nomencl. 
Junii  8.  455  eigentlich  die  mollities  prsguantium ,  dann  allgemein  malacia, 
langnor.     Vgl.  Anm.  zu  III,  4,  14. 

15,  58.  s.  Ol.  8.  7. 

15,  63.  Aconitum  Anthora  beißt  der  feinblätterige  Eisenhut  mit 
schwefelgelben  Blumen  oder  die  Giftheil wurzel,  während  Aconitum  Napellus 
der  wahre  Eisenhut  mit  dunkelblauen  Blüthen  oder  Giftwurz  ist. 


/T5,  .6^  sique  —  aliud,  s.  14,  29. 


^15,^Camilla  =  Kamillenkraut. 

15,  73  Jakob  Sperling,  Sohn  des  hamburg.  Rektors  Paul  Sp.,  reisete 
mit  nach  Rußland,  s.  Od.  III,  17,  10  ff.,  kehrte  aber  wie  es  scheint,  schon 
wn  Mitte  des  J.  1634  zurück,  s.  80.  II,  14,  und  vermählte  sich  in  Ham- 
burg 1636  Juni  13,  s.  Od.  III,  17.  Das  Gedicht  seines  weitumgetriebenen 
Bruders  Otto  Sperling  (f  1681)  auf  diese  Hochzeit  gedenkt  der  unter- 
brochenen Reise  Jakobs  nach  Persien. 

16,  Adamo  Oleario  ex  Russia  Narvam  (Hs.  8.29«),  näoh   Tofffocni. 


SYLVARUMII,  15—18.  497 

sn   14  Tor  Ende  Hai  1634  gedichtet  nud,   vri«  v,  6  ff.  uiiudeutcn  scIioineD, 
nmeh  einer  belobenden  Antwort  des  Ole&rius  luf  Nr.  14,  also  nach  Mfli^  13.'- 
Da  in  ded^^ll,  li.  2-.Diid  12  ^vie  hier  t.  10.  41.  43  ron  Tbalis  und  ihren  J 
drei  Schwestern  die  Bede  iet,  und  er  nich  jenem  um  1.  Hti  verfaßten  Gediehlc 
Ton  denselben  „vor  dreien  Oeitem"  gesagt  hat  (a.  v.  IS),  so  wird  unsere  Klrgie 
auf  den  38.  April  fallen. 

16,  3  Hidae,  der  phrjrgische  KSnig,  tadeile  das  Urlheil  des  Tinolos, 
welcher  dem  Apoll  dca  Preis  in  einem  musisehen  WetMtreile  vor  dem  Pan 
anerkannt  halle.  Apoll  ließ  ihm  dafür  Eselsohren  wacbaeii,  s.  Ov.  Mctani. 
ZI,  146  ff.  fers.  Bat.  I,  121.  Nach  Hj-g.  fab.  191  entsoheidet  Midaa  als 
Schiodarichlei  iwiscben  Apoll  nnd  Uarsyaa  eq  Gunsten  des  Letcten.  Vgl. 
T.  4  und  17.  —  Greta  mendacior  nach  dem  grieehiHben  Sprichwart; 
tpla  x&nica  nowlova,  KamcaSbik  xA  Kpiln)  xa\  KiXiiiia,  nnd  Panli  Brief  an  den 
Titns  1,  13.  Vgl.  CrcBSa  menUts,  Prop.  V  (IV),  7,  D7  nnd  Hör.  EpUt.  II,  t,  1 12. 

16,  4  intonsus  dens,  a.  3,  164. 

16,  SO  facere  ad  ^  sieh  vergleichen,  s.  16,  14. 

16,  22.  imparilis,  wie  parilis  16,  36.  T4,  selten. 

16,  23  siccc-sidere  wiePlin.XVIII,  13,31  aiaoam ooelnm,  Ov.  TriKl. 
IV,  9,  18  sicca  signa  Rlr  Urea  ntraqnc. 

16,  26  Tgl.  14,  16  und  Ot.  Het.  IV,  86S:  desiltt  in  latices. 

16,  27  ambrosio-nectare,  a.  Prad.  in  Bjtam.1,  276. 

16,  44  arare  wie  IV,  2,  6  tOr  exarare. 

17.  Ad  Ph.  Crntium  et  0.  Brnghamannm  (Hs.  8.  33>).  Cr.  ist 
nns  schon  aas  Nr.  9  bekannt,  Br.,  eines  Beesehiffers  Sohn  ans  Hsmbnrg, 
Kauflnsnn  „so  von  Hamburg  nf  Spanien  handelte",  holalein.  Gesandter  nach 
Persien  seit  1633  (s.  Ol.  S.  2),  in  dessen  Hanse  cn  Hamburg  die  iweile  Ge- 
sandtschaft 1636  sich  Tersammell  (Ol.  S.  40).  Kaohdcm  er  seit  dem  31. 
Not.  1639  tn  Gottorp  gefangen  gehalten  war,  wnrde  er  wegen  der  „niemals 
erhärten  Verbrechungen" ,  die  er  auf  der  peraiachen  Reias  verübt,  am  ib. 
Hai  1640  enibanptet,  s.  Ol.  542  ff.  Holberg,  din.  Reiobshiat  O,  236—230. 
Lnckinann,  scblesw.-boht  Historie  IV,  346.  UoUer,  Cimbr.  liUr.  II,  158.  — 
Die  Qesandtcn  reiselen  mit  10  Personen  vod  Beval,  wo  Fl.  „mit  den  meisten 
Völkern"  blieb,  am  SO.  Jan.  163&  nacbRigaab,  am  sich  ans  Holstein  weitere 
Vollmachten  für  die  Fortsetzung  der  persischen  Reise  in  holen,  s.  Ol.  B.  45. 

17,  5  pergratari  kennen  die  Klassiker  niobt. 

17,  9  dnx  Cfmber  =  Herzog  FriadriehUI.  von  Holstein,  geb.  1597 
Dec.  32-,  t  1659  Ang.  10.  Das  erste  Bnch  der  poGl.  WMider  ist  ihm 
dedicirot. 

17,  17  von  einer  Butsohafl  des  Hermes  sn  die  Oenotrier  ist  mir  nichts 
bekannt.  Ob  etwa  Fleming  *n  die  Bendung  des  Hermes  an  die  Dido  dachte? 

17,  18.    Vgl.   10,  61. 

18.  InNominalem  Farenti«  proFilio  (Hs.  S.  32a).  Der  Namens- 
lag mit  nach  V.  16.  16  losanmen  mit  dem  Geburtstag  des  Vaters,  so  daß 
man  wdI  anler  diesem  den  Philipp  Kruse  versieben  darf,  dessen  Gebnrts- 
nnd  Namenstag  anf  den  I.  Mal  &I1en,  wie  i.  B.  Od.  IV,  40  auch  schon 
in  der  Übenchrift  boHogt,  nutei  dem  Bohne  aber  den  Jobsun  PUU^it  EsMan, 


498  ANMERKCNGEK. 

den  Fl.  bereits  in  Hamburg  kennen  gelernt  hatte,  i.  Vorbem.  za  9.  Daß 
die  Beiden  getrennt  seien,  wird  nirgends  angedeutet ,  im  Gegentbeil  weisen 
V.  37.  38  darauf  bin,  dnß  der  damals  8  oder  9jabrige  (s.  01.  S.  55)  Sobn  dem 
Vater  dasGcdicbt  perKÖnlicb  überreicht  habe,  bUo  in  flambarg  nnd  am  I.Mai 
des  Jabrs  1635.  Denn  das  Jabr  vorher  und  die  folgenden  Jahre  war  der  Vater 
auf  den  Gesandtschnftsreisrn.  Zu  dem  Datum  des  I.  Mai*8  stimmt  Tor- 
trefflicb  die  Schilderung  v.  7  fT.  Demselben  Tage  desselben  Jahres  ist  auch 
8y.  VI,  6  gewidmet  (▼.  13  rcdi)  und  die  genau  von  Keval  1635  datierte  Od. 
IV,  29,  welche  einen  ihm  nach  Hamburg  übersandten  Kranz  begleitet. 

18,  8  procarc=:  blande  pctere,  hier  wol  Glück  wünschen. 

18,  9  indolcs  für  natura. 

18,  12.    Vgl.  P.  W.  IV,  2,  149:  die  stummen  Wasserschaaren. 

18,  14  facere  ad,  sich  vergleichen,  vgl.   16,  20. 

18,  19  das  Beiwort  imperialis,  unlateinisch  in  allgemein  lobender 
Bedeutung  gebraucht,  wie  keiserlich  schon  im  Mhd.;  s.  Haupt  zum  Engelhard 
T.  868. 

18,  20  epo.    Epos  kommt  bei  den  Lateinern  nur  alsNom.  und  Acc.  Tor. 

18,  24  In  der  Ismaria  vallis  zAhmte  Orpheus  durch  Leierklang 
da«  Wild. 

18,  85  suspiratissimc,  s.   10,  55.  15,  9. 

19.  A.  Oleario.  Juni  1635.  (Hs.  8.  30b)  Ol.  befand  sich  unter  den 
zwölf  nach  Holstein  zurückgekehrten  Personen. 

19,  8  humor  scheint  hier  in  moderner  Bedeutung  zu  stehen. 

19,  5  Galemanda,  Anagramm  aus  Magdalena. 

19,  7.  8  Narvis  amantem,  Revaliam  —  amor.  Ol.  vermählte  sich 
spHter  mit  Katharina  Müller,  der  Tochter  Johann  Müllers,  Rathsverwandten 
zu  Reval ,  dessen  Hof  Kunda  in  Wierland  zwischen  Narva  und  Reval  lag, 
s.  Ol.  8.  67.  91.  Jene  zwölf  waren  schon  Jan.  31.  und  Febr.  1.  1685  auf 
einem  andern  Gute  Müllers,  Kegel,  wol  tractiret  worden,  s.  Ol.  S.  45,  und 
schon  am  27.  Jan.  1635  finden  wir  in  Ol.  Siammbucbe  den  Job.  Müller, 
„bereditarius  in  Kunda",  zu  Kcval  eingezeichnet.  1635  mag  Ol.  noch  in  seiner 
Liebe  zwischen  zweien  von  Müllers  sieben  Töchtern,  die  sich  zu  Reval  auf- 
halten mochten,  geschwankt  haben,  daher  v.  8  duplex  amor.  Am  25.  Nov. 
1636  hatte  er  sich  aber  schon  iHnger  filr  Katharina  entschieden,  auf  deren 
Namenstag  Fl.  an  seinen  Freund  P.  W.  11,  49  richtet. 

10,  7  nr.  In  Moskau  hielt  sich  Ol.  vonf  l4.Aug.  —  24.  Dez.  1634  auf, 
8.  Ol.  S.  2:J.  44,  in  Narva  (s.  Ol.  S.  45)  den  5.  u.  6.  Jan.  1635,  in  Reval 
vom  10  —  30  Jan.,  in  Riga  vom  6  — 13.  Febr.,  in  Mitaw  14.  Febr.,  in  Königs- 
berg vom  21  —24.  Febr.,  in  Dnnzig  vom  27.  Febr.  —  16.  Mftrz.  Von  da 
kam  die  Gesandtschaft  am  6.  April  in  Gottorp  an.  Bald  darauf  ward  Ol. 
vom  Herzog  zum  Statthalter  des  spanisohcn  Belgiens  nach  Brüssel  geschickt, 
auf  welcher  Keific  er  (v.  12)  Hamburg,  wo  er  auf  der  Rückkehr  gefährlich 
erkrankte,  und  Amsterdam  (v.  13)  berührte,  s.  Moller,  Ctmbr.  lit  11,593;  denn 

19,  12  celobres,  quas  colit  Hanno,  domus  muß  Hamburg  be- 
deuten, wie  der  Tod  der  Gemahlin  des  Crusius  zu  Hamburg  (im  folgenden 
Gedieht   v,  4)    in  Hannouüs  pUgis  sich    ereignet.     Vgl.  Hannonis   urbs  £. 


SYLVARUM  n,  18—21.  499 

III,  3!,  I,  pater  Hannoniua  IV,  4!,  1.  Diete  Uutlicli  so  grundlose  Ucrki- 
tnDg  du  NaroenB  dieser  Stadi  scheint  enUprungen  zu  lein  aus  dei  gleich- 
bills  v«rf«h|[en  tod  dem  nu»  Uam«  (fthd.  Heimo)  eDUtellleii  Uamino.  Dia 
Minal.  Eyens.  Fertz  mon.  XVI,  S.  395,  wie  Saxo  grunm.  ed.  MflIleT  VI, 
8.  281  berichten  TOn  einem  Siege  SUiCfttben  über  Huhk  im  SuhscnlAndc, 
Ton  «elohem  aach  Botbonis  chron.  piotnr.  bei  Leibn.  Brnntv.  1.111,  Sehsst. 
MUnsters  Cosniographei  und  Miltons  Elegie  «d  Tbomun  Juninm  Tom  J*br 
1630,  Hamburg  den  Namen  führt.  Albert  Ctanti  in  «einer  Melrop.  1.  c.  13 
erklKrt  eich  dagegen,  und  Fisoharts  Gargantua  (Bcbeible,  Kloster  VIII.  ».  44], 
in  dem  der  fecbtcriaohen  Hamburger  »lukaderiechcr  Hama  erwSbDt  wird, 
spottet  dieses  Qlaubens.  Die  aiederdautscfaen ,  toq  mir  berftnigegehencn 
bamburgischen  Chroniken,  8.  S29,  maohen  eineD  Htunmon  darao«  «nd  setzen 
Ar  dieacn  ganz  nneionig,  sich  des  Jnpiter  Ammon  erinnernd,  8.  BT8  Jupiter 
ein.  Dem  Hammon  sunttohst  steht  der  denttcbere  Name  Hanno,  wie  ja 
auch  HeunegsD  Hannonia  beißt.  Naeb  t.  18  wußte  Fl.  no«b  uicbt,  ob  Ol. 
nach  Amsterdam  oder  naeb  Leipaig  sieben  wfirde. 

19,  19  Rhamnaaia  ^Nemesis,  die  luBbamnns  in  Attika  einenTcmpcl 
batto,  a.  E.  111,  0,  5.  P.  W.  U,  49,  46. 

19,  20  Tgl.  Ovid.  A.  Am,  II,  3:  decidit  in  caaaes  praeda  petita  meos. 

19,  2&  aors  ~  alba,  i.  11,  8. 

20,  Snper  obltn  Baibarn  Voigti«  —  Crnsii  ooDjngia. 
(Ha.  S.  81>).  Oct.1085.  Vgl.  F.  W.  III,  14.  Die  Qattin  desCnisiua  war  bereit« 
im  Jahr  1Ö34  Teratorben  (Tgl.  E.  V,  39  tud  F.  W.  111,  14),  und  wenn 
tnan  die  Stelle  hier:  dam  marittia  apnd  Hosohnm  legatua  ageret  geosa 
nimmt,  während  aeinea  Aolentbalts  inUoakui,  d.  b.  iwisoben  dem  14.  Aug. 
nnd  24.  Deo.  1684;  aber  unser  Qediobt  flUlt  nach  den  VTorten:  Cmsius  o 
Buthenia  Tedu  (April  16S5)  — jam  ad  Persaa  abicns  (I!.  Oct,  •.  Ol.  S  63) 
etwa  in  den  Anfang  Octobera  Tom  J.  1635.  Möglich  ist,  daß  Fl.  ee  sii- 
gleicb  mit  Nr.   18  schon  frttber  nach  Hamburg  schickte. 

SO,  4  in  Hannoniia  —  plagis,  a.  m  19,  13. 

30,  a  mollee  —  eolos,  s.  zu  16,  14. 

30,  9  pharotrigeti  bei  Sil.  It  XIV,  286. 

30,  11.  IS  eoum  —  «mamnm,  wie  Hart  III,  35;  eotun  taa:  Aiay- 
rtoa  —  crocoa,  'gl.  Virg.  £cl.  IV,  35:  Aatyriom  —  amomnm. 

30,  15.  Wortapiele  mit  dem  Namen  Batbari«  und  barbara  treibt  Fl. 
anch  B.  X,  6,  wie  BarlBus  («,  Anm.  aur  Widmung  der  laL  Qedichte)  in  einer 
Elegiain  nomen  Moria  Bsrham  (Poemata,  nora  ed.  1681,  B,  884)  nnd  OpilE 
Überacbriflen  I,  8.  763  (Triller)  nach  Joan.  Jovianua  Fontaniu. 

30,  SO  aata,  ais,  e  t  me  an  di,  wia  Plant  Ciat  II,  3,58:  asta atque  andi. 

31.  Nomine  alterina  in  Ph.  Crnsi  Natalem  (Ha.  8.  30*).  Dies 
wie  Nr.  18  auf  den  1.  Mai  verfaßte  Gedicht  gehen  aber  erat  dem  J.  1636 
an.  Demselben  Tage  iat  Od.  IV,  40  gewidmet,  deren  v.  IS.  SO.  16.  4  und 
31  (f.  anaem  Versen  8.  6.  7  imd  15  gleichen.  Die  Feier  geschah  in  Hoskan, 
wo  Tom  17.  April  an  14  Tage  bindurob  daa  Osterfest  von  der  Stadt  frjjhlicli 
begangen  ward,  Tgl.  t.  9  und  Ol.  S.  106. 

21,  8  vitreum  —  inane  =  klare  Luft,  vgl.  IV,  7,  16. 


500  AXMERKITKGEN. 

21,  9  bibulas  —  arenai,  Tgl.  Virg.  Georg.  I,  114. 

22.  Timotbeo  Polo  (Hs.  8.  84b).  80.  Mai  1686.  An  dieeem  Tag« 
vrarcn  die  ,,Fümemb8ten  des  Comitats*'  auf  einer  Falkenjagd,  a.  Ol.  8.  107, 
wonach  FI. ,  in  Moskau  zurfickgcblieben ,  dies  trfibe  Gedickt  schrieb.  Mit 
T.  Polus,  einem  kaiserlichen  gekrönten  Poeten  and  Prof.  Poeticn  am  Gymna- 
sium zu  Reval  seit  1681  (s.  Ol.  8.  89),  der  su  Merseburg  1599  geb.,  im  J. 
1642  starb  (e.  ▼.  Rocke  und  Napiersky,  Schriflstellerlex.  t.  Lirland  v.  a.  w.), 
war  Fl.,  wie  aus  rerschiedenen  Gedichten  benrorgeht,  wKhrend  seines  Re- 
▼aler  Aufenthalts  vom  10.  Jan.  1685  bis  2.  Mars  1686  (s.  Ol.  8.  45.  91) 
genau  bekannt  geworden.  Ihm  war  wol  schon  damals  das  III.  Buch  der 
ByWen,  dessen  letztes  Gedicht  Nr.  10  noch  dem  J.  1685  angehört,  gewid- 
met Hs.  8.  126b  stehen  zwei  Disticha,  welche  P.  vor  diesem  Gedichte, 
den  17.  Febr.  1636,  dem  Fl.  ins  Album  geschrieben  hatte. 

22,  2.  Othrysius  =  thrazisch,  hier  russisch.  Vgl.  E.  T,  25,  1.  Die 
Form  dieses  Namens  bei  den  Alten  ist  Odrysi. 

22,  4  tinctilis  nur  bei  Ov.  Trist.  III,  10,  64;  vgl.  E.  XI,  25,  8. 

22,  6  Ositios  —  Lares,  vgl.  Sy.  III,  6,  42.  IX,  11,  8  12,  210.  E. 
III,  4,  4.  X,  23,  8.  Ossitium  =  Oschatz,  HaupUUdt  des  Voigtlandea, 
zwischen  Leipzig  und  Meißen. 

22,  13  temporis  observans,  s.  23,   17. 

22,  18  Abeona,  G^^ttin  der  Abreiae,  wie  III,  7,  11.  8.  Auguatin.  de 
civ.  d.  4,  21,  woher  FI.  E.  IV,  46,  8  auch  Adeona  nimmt. 

22,  21  Asora  lag  am  Fnße  des  Hclicon,  vgl.  E.  V,  5,  2.  Prop.  II. 
8,  29. 

22,  23  Aon,  König  Böotiens,  des  Musenlandes. 

22,  28  pallidus  scnex  ist  wol  der  Tod,  den  er  in  deutschen  Ge- 
dichten öfter  den  bleichen  Würger  nennt. 

22,  82  posse  ist  in  der  Hs.  später  in  velte  gebessert. 

23.  Ad  Amicum,  quem  IsBsisse  audiverat  (Hs.  8.  33b}  ist,  da  es 
keinen  festen  Anhalt  ftlr  die  Zeitbestimmung  bietet  und  v.  17  dem  v.  13 
von  Nr.  22  gleicht,  ans  Ende  des  Buches  gesetzt  worden.  Es  ist  übrigens 
nicht  unwahrscheinlich,  daß  unter  dem  argwöhnischen  Amicus  der  Legat 
O.  Brüggemann  versteckt  ist,  zumal  der  Dichter  v.  11.  12  jenen  und  aich 
selber  als  Glieder  einer  größeren  8chaar  betrachtet. 

23,  3  Studiosus,  mit  dem  Dativ  wie  bei  Plautus. 
23,  5  sapiens  =  w ol schmeck cnd ,  vgl.  zu  8,  71. 

23,  11  candor  in  hoc  —  res  intermortua,  s.  Ov.  Pont.  II,  5,  5: 
Candor  in  hoc  sevo  res  intcnnortua  pasnc. 

23,  26  feriit  ist  zweisilbig  zu  lesen:  ferit 

23,  28  sublestii  fides  in  Plaut  Baoch.  III,  6,  13. 

23,  32.     Die  Form  charis  ist  i:n  Lat  sonst  nicht  gebrAuchlich. 

Sylvarum  1.  III,  in  quo  Od»  CHs.  S.  38*-470. 

Widmung.    Das  Nöthige  über  T.  Peius  enthält  die  Vorbemerk,  zu  II,  22. 

1.  Epicedion  auf  Schein.     Enthalten  in  der  „Leichpredigt  ...  bcy 

der  Leichbcstattung  dos  ...  Johann- II erman  Scheins,  ChoriMaiici  Directoris, 


STLVABUU  II,  21  —III,  3.  501 

und  Ckütoria  der  Schulen  la  0.  Thoraif  in  Lelpiig.  WElobec ....  den  19.  Nov. 
Anno  1630.  »eliglich  enlMit>]4flbD  and  dan  31.  dicici . . .  tni  Erden  bMtattet 
wordcD.  Gehalten  von  Johanrb  HOfkrio  u.  Theo).  D.  Prof.  Pub),  et  ad 
Div.  Nico).  Putore",  gedraokt  %a  Leipiig  bei  Oregor  Ritixtben.  4.  anp. 
Sign.  A-F  (ein  Alphabet).  —  Uir  durcb  Herrn  Wendeltn  t,  MallMho  mit- 
geiheilt.  Ein  denucbe«  Anagramm  Fleming!  (P,  W.  III,  6]  stellt  mter  den 
lateinischen  und  deuticben  Zuiobrinen,  irelche  aicb  Hflpnen  denUchet  und 
dea  Reotors  latciniiclier  Trauerrede  aDeohließen.  Dem  AnagramDi  folgt  uniere 
Tranerode. 

1,  1  preater,  fenriger  Wettaritrahl.    Locr.  IV,  t2i, 

1,  6  pletUH,  erfallt  in  frQhem  Auag.  bei  Luor.  II,  C81. 

1,  9  Uadulaa,  Tmnkenbold,  Plant.  begcUMrL 

1,   11  golaicia,   bin   dn   entairt?  —  olepaaiDinaa,   Banduhr,   wia 

1,  IG  marai,  du  macbal  Iranrig.  PaouT. 

1,  17  oporinDm  tabam  (JR«>pivb(),  httrbatliafaei  Qift.  Soheiu  starb 
an  der  Schwindsncbt ,  44  Jahr  alL 

1,  !1   ineridiari,  Uitlagtrube  halten. 

1,  !4  merendare,  reipem. 

I,  SO  pmiesie  fUr  prBei«» 

1,  31  Ei  für  tibi. 

I,  33  iiiipiatibas  r.  impiare  =  ioipietalibns. 

1,  36  pbtbarma,  Verderben,  dat  aflndlicbc.    r.  33.  34. 

I,  37  ns  »olle  =  nolle. 

1,  38  coniire  ^  colre. 

I,  43  lethale,  getOtoter.     doBicnni  ss  donee. 

1,  46  Btiant  tod  aislel 

S— &  (Ua.  S  40>— 43*)  lieben  alle  in  dem  bereita  im  Septeoiber  1681  er- 
■ohienen  Promue  ala  No.  3,  13,  6  und  41  (a.  die  Bibliographie)  und  aind 
alle  nach  d«r  Leipziger  Schlacht  vom  T.  Sepl.   1G31   veriaßl. 

2,  In  fueuin  hogtilem  exeroilniD.  7.  £«pt.  1031  (Ui.  S.  40-),  d.li. 
auf  die  Bchlaclil  bei   Leipzig. 

3,  8  tonitro  ueulr.  iat  onklaMUch. 

3,  6.  6  prava  —  Aoroeerauuia  a.  Hot.  Od.  I,  3,  30;  infame«  »co- 
palai  Aoroceraunia.  —  Ignlbna  —  triiulcia  a.  Ov.  Het  II,  848. 

S,   10  UcuephiaH  ^  ventua  «x  nube  erumpena. 

3,  33  ff.  Gotbi  =  Scbwedep,  fialaaai  ein  Alpcmrolk,  Savoyer, 
Triugri,  1.  LJgflri  f.  Ligärea? 

2,  38  Liburni  a.  zu  I,  6,  43. 

•i,  39.  Üie  Nariaci  aetit  Clnrcriua  an  den  Inn.  Hier  stehen  ale  fllr 
Variaci,  d.  h.  VoigtlHiider  oder  gachaen ,  t,  IV,  6,  7.  Über  die  Ideniiiül 
beider  Namen  reden  M.  UQrra  LEneameuU  biatorin  d«  terra  Advocalornni 
16T5  und  J.  A.  rianeri  biet.  Variacia   1701. 

3,  40  Mauritius,  der  groAe  Horita  von  Sacbscn. 

3.  Ad  Johanuem  aeorghim  Elcclorciu  (Ha.  S.  41-)-  —  PatrJM 
l'alrem,  a.  I,  5,  iS. 


502  AKHERKUKQEN. 

3,  14  Ctrni  =  Knisei,  wie  IZ,  8,  B6,  S.  —  Tnngri  =  Balgiar. 
8,  17.   le  CbaritlonB  =  KirntliDer,  Vtls«!  c=  BOhdM. 
3,  !1  «olanlem  fBr  dMolantan. 
B,  2>  praqnAdklrioia  fQr  pnsdktridfqne. 

8,  26  Paaitilaa  •■■■  Hör.  Od.  IV,  6,  18.  —  Albii  qaftdrigia,  v^ 
4,  45.  46.  9,  5.  IV,  T,  IS.    Subier.  Od.  I,  1  and  fi. 

3,  Sl  remiata  1.  t«idUm. 

8,  33— SS  *gL  Hör.  eum,  ho.  t.  66—60. 

4.  Landei  GniliTi  Adolphi  Begis.     [Hi.  8.  41^.) 

4,  5  8.  Tyrai  ^  DnJMtr,  Hjpftnii  ^  Bog,  McbcnflnK  desDnjapr.  — 
Tc-ttenmnt,  vgl.  JEa.  VIII,  296. 

4,  10.  Die  G«l<inl  wohnen  in  Sann&tien  und  ScjtiiivD  am  DDJepr,  — 
1617  Febr.  37  ward  der  nuiiiche  Krieg  'dnrcb  den  PriedeD  in  8to1bowa 
beendet,  1029  BepL  16  mit  Polen  lu  Altmark  bei  Slubm  ein  ucb^jUiriK« 
StilUlRnd  gescblouen. 

4,  14  btilimu«,  brä  V^^etioi;  aneb  ein  mediciniacber  Anadrack  aita 
(lein  Numenolator  Jnnii,  ^  inaatiabilii  edendl  aTiditaa,  der  gerade  Ober  dem 
ebenfulla  von  Fl.  entlehnten  pica  »tebt,  i.  an  II,  lu,  &&. 

4,  16  )ncririouB,  nnr  bei  Plaut.  Fers.  [V,  3,  46,  wie 

4,  17  blandiloqnenluluB  nar  in  dessen  Trin.  II,   I,  13. 

4,  23  oadivuB  =:  cadacui,  besonder«  bei  Anten  beliebt,  a.  Uarcell. 
Kmpir.  20.     Vgl.  IV,  7,  22.    E.  V,   16,  6. 

4,  25  onrra  -  jtigiB.    Vgl.  6,  74. 

4,  S4  SneTue,  die  Oder. 

4,  46  otbi  loqnead nm, 'b.  Mart.  V,  25,  fi:  quem  —  dunna  popnlis 
luqucndam.  —  ni  vei  a  j  ugalibus.    Vgl.  S,  26. 

4,  Sl   adoream  ridetqae,   ■.  Her.  Od.  IV,  4,  41 :  riait  adorea. 

4,  52  dnplicibna  litnlis,  oBnilicb  der  Spanier  Heer  und  Religion. 

4,  5S  ter  mitratUR  Tiber,  an  dem  der  Papit  mit  dreifacber  Krone 
sitzt.     8.  IX.  2,  640. 

4,  S4.  55  Numicing  und  Almo,  FIflMe  bei  Rom,  Barnua,  ein 
c am pani schar  Bach. 

4,  56  Enganena  Timavus,  bei  Mart  Xm,  S9  tia  Fluß  im  Aqui- 
lejlaoben. 

4,  dB  tt.  Oai;  iwisoben  Oder  nnd  Wuobael;  Latlbnri  werden  von 
b'l.  irrig  die  AaiiY<°'  Boilpoi  genannt,  die  nacb  Ptolem.  ebenfalls  im  Nurdoaien 
Ueutaoblands  wobnen.     Vgl.  Mannen,  Germania  S.  359.  410. 

62  Oln,  vielleicht  für  Ölen,  d.  i.  Oglio,  wie  alri  flir  alvai  10,  9? 

64  Hellns  =  Ellas,  der  III  im  EUiß. 

b.  Ad  d.  Paoem  pro  Hiinia  cet.  (Ha.  S.  48a}. 

5,  7  iacobare,  ein  unolaasiiohes  Zeitwort. 

6,  Oodofredo  Qnilialmio  oet.  (U.  8.  43s).  Den  Namenstag  dieses 
aus  Uerselb  in  Schlesien  gebürtigeQ  Freundoe  besingt  Fl.  Od.  IV,  B,  jdeisen 
t^ymbol  M.  I,  14,  wie  Wilhelms  Fls.  Symbol  Hs.  S.  129a  feiert  tt.  noch 
Überscbriiten  und  M.  I,  9.  Ein  deutsches  Gedicht  anf  den  Namenilsg  „sei- 
Doi  Stabengeaowen  und  Freundes"  Paul  Fleming  nnd  einige  Ist  Distieben 


SYLTARTOi  m,  3— S.  503 

werdcD  iD  den  Beilagen  zu  doD  dautscben  Gedicliton  mitgetheilt  werden.  Unier 
Gedicht  ist  der  Weihe  tum  Tusr  (t.  63)  ata  S6.  Jnni  1633  gewidmet,  welche 
W.  Dich  dem  annuus  pudor  (v.  GS)  einea  dotus  vii  (Faobs,  r.  40)  lU 
Thcil  wird. 

6,   10  per  rimai  —  exitam,  vgl.  I,  I,  26. 

6,  II.  Vgl.  Or.  A.  am.  It,  45  remigiam,  TolnofCi  —  pennu. 

6,  la  clütLris  fllr  clätbtiB  (gr.  tä  xl^Sf n). 

6,   IG  vcrOB«.    Auch  Vat.  Flftcc.  IV,  44  gibt  einem  Vogel,  der  AkraDO, 

6,  IT  amot  cuncta,  b.  I,   I,  33. 

e,  22  mfily,  ein  giftheilendel  Kraut  mit  iwiebelarüger  Wariel. 

6,  33.  34.  Mao  coDalmire;  nee  itolo  (ScbäAling)  vidun  corni  tranai- 
tna  (d.  i.  übergeguigen  auf)  tninco  eaculo,  froctificat. 

6,  26.  27  nee  qnadrnplex  —  loco  «eratefae  ich  nicht. 

6,  30.     Der  Sinn  iat:  Der  Blitx  triSl  besonde»  bobe  Hftuaer. 

6,  43  Oeitia  =  Meißen,  a.  m  II,  23,  6. 

6,  43  mercator.  Wilhelma  acbeint  erat  nach  dem  UngKicke  Scble- 
aiena  vom  Kaufin annaatande  tarn)  Studium  Übergetreten  lu  lein.  —  Coaa 
•  enei  (=  Ilippocratea)  wie  cadivut  4,  3S,  aui  Marc.  Erup.  Carui.  5:  Cooa 

6,  45  pstrilia  plaga.  Wohl  „die  alten  Baracben".  Uan  vgl.  die  Ver- 
ordnungen widec  den  l'ennkliamiia  bei  Vogel,  Loipi,  ticscbicbu-  BucU 
8.  704  ff. 

ö,  fi4  tric«  =  niign,  bei  Plaiitua  beliebL 

6,  G3  abblandiri,  nnlatainisob. 

6,  64  primo  —  aSri,  d.  fa.  dar  Frclboit 

6,  G6  atapea,  Stegreif,  im  Nomeuclator  Junii. 

6,  7t  spurium  aolura,  unechter,  leibeigener  Boden. 

6,  70  patriaa  —  poloa,  der  Pol  dea  Vaters,  d.  i.  der  Himmel  Gottes. 

7.  Ad  tiarlefum  Luders,  Kovogorodia  Moscuam.  1634.  (Ha.  S.  46>j. 
Kl.  biell  eich  in  Notvgiirod  vom  0.  Marx  —  31.  Juli  auf,  a.  Vorbem.  an  U, 
14  und  Ol.  S.  30.     Vgl.  Ober  Luders  und  seine  Braut  sn  J,  6  und  11,  15. 

T,  3  riens,  Substantivnm,  Rlr  Beins. 

T,  9.  Die  niufnionallicbe  Trennung  von  LOdcm  gewtibtt  wegen  dea  zu 
II,   16  Bemerkten  keinen  bestimmteren  Zeitpunkt. 

T,   II   Abcnna,  s.  lU  I[,  33,   18. 

7,   14  velitari,  aiia  Appulejus,  plUnkeln. 

7,  19  ff.  severic  servitua  aul*:,  vgl.  II,  15,  57  S. 

7,  33  optantum  sc.  huraa  nl  otiorum  aiatantur. 

;,  84  aiatia  horaa,  vgl.  9,  B3. 

T,  3&  temporia  cnatoa  apielt  wal  auf  LUiIcra  Aslrunuiuie  an,  a.  4G  IT. 
und  Vorbem.  lu  II,  15. 

T,  87  miali  aalibus  eaohinni,  a.  9,  S4  f. 

T,  89.  40  binnda  atringit,  a.  II,   15,  38  ff. 

7,  43  cordia  cor,  vgl.  Vlll,  39,  1.  Od.  V,  4U,  Ü- 

8.  Ad  vuiidcm.  Mi'scuir  iOiSi.  (IIa.  t«. :);>■' j.  Fl.  hielt  iiich  vom  14.  Aug. 


504  ANMERKUNGEN. 

bis  24.  Dec.  1634  in  Moskau  auf,  ein  Tom  2.  Sept.  1634  datirtes  E.  III,  34 
dient  unserer  Ode  als  Widmung.  Bezieht  sich  v.  23  der  hestemns  jocus 
auf  einen  bestimmten  Fall,  so  mag  erwAhnt  werden,  daß  am  1.  Sept  1634 
die  Russen  hochfeierlich  ihr  Nei\jahr  begiengen,  s.  Ol.  8.  32. 

9.  Oeorgio  Guilielmo  Pcehmero,  nobili  juTentutis  (Us.S.  46«). 
Moskau  9.  Sept.  1634.  Verglichen  mit  dem  Einzeldrucke  vom  J.  1634,  s.  Bib- 
liogr.  19.  Das  Widmungsgedicht  zu  dieser  Ode  steht  E.  IV,  34.  Vgl.  E. 
IX,  28.    Als  Mitglied  der  schwedischen  Gesandtschaft  rerließ  er  Moskau  am 

7.  oder  10.  Nov.  1634,  s.  Ol.  S.  40,  worauf  FL  P.  W.  II,  23  Terfaßte  mit  den 
Widmuugsiamben  8y.  VI,  5.  Am  11.  Nov.  1634  trinkt  er  des  Geschiedenen 
Gesundheit,  s.  P.  W.  IV,  6,  338.  Ober  Wilhelms  Bruder  Georg  Pius  s.  £. 
VII,  23.  —  G.  Wilhelm,  geb.  1611  zu  Nürnberg,  f  1639  zu  Wardein,  Sohn 
Georg  Abraham  Pöhmers,  kam  nach  seiner  russischen  Heise  an  den  schwarz- 
burgiäclien  Hof,  s.  Biedermann,  Geschlechtsregister  des  hochadelichen  Pa- 
triciats  zu  Nürnberg  (Bayreuth  1748,  fol.,  Tab.  633.  A). 

9,  5  8.  zu  3,  26. 

9,  16  ff.  Am  28.  Juli  Morgens  wird  Pöhmer  in  Nowgorod  angekommen 
Hein  («>.  Vorbcm.  zu  II,  14),  am  31.  Juli  reiseten  Alle  ab,  so  daß  Fl.  und 
Pöhmer  zusammen  drei  Tage  (v.  17  ff.)  daselbst  verlebten  und  sie  hier 
zweimal  (v.  21   ff.)  freundschaftlich  zusammentrafen. 

0,  19  Chesinus  scheint  hier  die  Wolchow  (Olearius  nennt  sie  S.  16 
Wulchda)  zu  bedeuten,  sonst  nach  Scheller  die  Düua,  wie  auch  VI,  3,  24. 

9,  24  Pymplam,  s.  zu  II,  14,  3. 

9,  SO.  Die  Neglina  fließt  mitten  durch  Moskau  in  die  Moskva. 

9,  32  8.  7,  34,  wie  v.  35  dem  7,  37  entspricht. 

9,  48  Aon,  s.  zu  II,  22,  23. 

9,  44  helluo,  Prasser,  für  heluo,  wie  relligio  für  religio,  s.  VIII,  9,  4. 
K.  I,  1,  2.  —  Cyrrha,  Stadt  am  Parnass,  =  poesis,  auch  Martial.  I,  77,  11. 

9,  46.    Vgl.  Aen.  XII,  67:  violaverit  ostra  si  quis  ebur. 

9,  72  b  u  1  b  u  s ,  Zwiebelgewächs ,  wie  z.  B.  Nai'cisse. 

9,  73.  74.    Vgl.  6,  29.  34. 

10.  Ph.  Crusi  —  liberalitatcm  carmine  satis  extolli  non 
posse  (Hs.  8.  39a)  1635.  Die  Ode  wird  zwischen  das  18.  und  20.  Gedicht 
der  8y.  II,  also  etwa  in  den  Sommer,  wie  Nr.  19,  fallen. 

10,  4.    Vgl.  Martial.  IX,  59,  6:  Tu  fueris  Musis  Pegasis  unda  meis. 

8.  Sy.  VIII,  Dedic  32. 

10,  9  prnses  alvei  2=  Apollo. 

10,  17  Orinus,  eine  Insel  des  persischen  Meerbusens.  Die  von  zwei 
Tagereisen  entfernte  Insel  Baharem  liefert  die  besten  orientalischen  Perlen. 
8.  Mandelslow,  Schreiben  an  Olear.  8.  5.     Vgl.  IX,  9,  30,  15. 

10,  18.  Der  Tagus,  Tajo,  wird  roth  genannt  von  seinem  Goldsande. 

Sylvanini  I.  IV,  in  quo  Hendecasyllabi  Cfls.  S.  48»— 54»). 

Fl.  gebraucht  die  Hendecasyllabi  —  Z";  —  kj^,  —  o,  —  ^,  —  \J, 
ausHchließlich  für  ganze  Gedichte,  wie  Catull  und  Martial,  hier,  Py.  VUI, 
4.  6.    8  ff.   und  E.  IV,  44. 


SYLVAKUM  m,  9  —IV,  3.  505 

Widmung  (Ha.S.4S)>).  Über  B.  Qramaim  i.  Vorbeni.  m  II, 8.  -~  Di« 
terra  AdTocfttorum   iit  du  slchaische  Voigtland. 

1.  Ad  Ketneram  Brootnannm.  (Hb.  8.  64a)  Jaai  1686.  D«t  Juni  iit 
eine  faliohe  Zeitangabe,  da  die  Geiandtichafl  vom  11—30.  Jnli  1636  in 
Mi8«n  oder  NisonowgoTod  lerweilte,  b.  Ol.  R.  204— 20S.  —  R.  Brockmann, 
geb.  1G09  III  Schwan  im  Heklenburginclirn ,  ward  1634  Prof.  der  griecbi- 
■cbeo  Sprache  nm  dymoasiDm  zu  Revai,  1639  Pastor  lU  Triilfer  oder  S.  Kft- 
tharineii  im  RetalecliGii,  1642  ehMniBoher  Prediger  am  Dome  la  ReTal  und 
1043  Propat,  1646  mit  Biigge  nnd  Zareniu«  tod  der  Sjnodaa  aar  Be*i»i<in  der 
ebatniBchen  ÜberaetiDog  deB  neuen  Teslamenls  erwAhll,  f  1647.  Br  schrieb 
griechisclie ,  Inteiniache,  deniache  nnd  ehatniBche  Qediohte,  ä.  v.  Reck« 
und  Napieriky  a.  a.  O.  und  Nachträge. 

1,  2  mei  mednlla  oordis,  a.  unten  8,  4. 

1,  8  Theodora.  Dorothea  Temme  hatte  Hr.  im  J.  1630  gefaeirathet, 
s.  Leaondera  P.  W.  IV,  S. 

I,  10  blandiduluB  ist  anklaBBiach. 

1,  II   Ullua,  da«  Lullen. 

1,  12  adnictare,  auzwinkdm. 

),  16.  Bei  der  anla  turbulenta  gedenkt  nol  FI.  des  am  14.  Juli 
stattfindenden  Gexlnkes  anter  den   rassischen  Beamten,    a.  Olearius  8.  206. 

3.  Timotbeo  Polo,  (Ha.  S.  49a)  s.  au  II,  22.  In  Asirschiin  waren 
die  Gesandten  vom   16.  SepL  bis   10  Oct.   1686,  ■.   ÜI.  8.  280—262. 

2,  2  scripturire,  aweimsl  bei  äidoniua. 

3,  6  arandnm,  s.  ra  II,  16,  44. 

2,  9  ff.  ceigen,  daß  Fl.  aebon  danul«  «In«  Umliche  Binlbeilung,  wi« 
die  lateinischen  Qediohte  jetal  gewfihren,  Torscbweble. 

1,  13  Pbalflucua  oder  l'balncna  gilt  als  der  Erfinder  der  Hcndeea- 
syDabi. 

2,  22  alpha  —  vatum  wie  Uanial.  V,  26:  alpha  —  pBnnUtortmi. 
8.  Francifloi  Mnrrori   nominaüa   a   Tiaealmo    septimna   (Ha. 

B.  4gt>|,  d.  i.  der  7.  Ool.  (t.  t)  1686.  Vgl.  Vorbem.  la  2  nnd  P.  W.  11,  47. 
Uurrer  von  Neweomark  aus  der  Oberprali  war  Mnndscbcnk  der  Ocsandten, 
s.  Ol.  S.  50.  Diese  lagen  Tur  Aalraolian  mitten  anf  dem  Strom,  daher  in 
claase  oimbrica  und  t.  7:  ricinam  ibis  Astracbanum. 

8,  4  nostri  mednlla  oordia,  a.  1,  I. 

8,  e.  9  «.  4,  8.  4.  n,  14,  83.  Astrachan  liegt  anf  der  Wolgainad 
Dolgoi,  awülf  Meilen  Tom  Kaspiacben  Heer  (Hbrcanna  Ponlus),  a.  Ol. 
B.  240. 

3,  13.  Am  10.  OcL  finden  die  Qeaandten  vor  Aatraoban,  „wie  anoh  an 
etlichen  Öriem  der  Wolga  Ober  Aatracban,  Krtnter  in  nngewBbnlicbec 
OrUße,  die  Wolfsmilch,  Einla,  die  Angelica",  s.  Ol.  B.  262, 

3,  14  ambuIuB,  gebildet  wie  Ainambnlut,  Wanderer. 

3,  16  „Ilxo  aber  nennen  ein  den  Traamm,  so  awiachen  der  Wolga,  Jaika 
nnd  CaapiBcben  Meere  begrühn,  Nagqa",  «.  Ol.  8.  2S9.  ,4^1«  elnbeimiaoben 
Tartern,  welche  Ibeils  Nagaische,  tbeÜB  Cbrimisehe  «eynd  ...  wohnen  in 
HÜtlL-n...  gleich  bcj  uns  die  Uflncrkörbc",  s.  Oleaiios  8.243.  „Don  17.  SepL 


506  ANMERKUNGEN. 

ritten  die  Gesandten  «uf  eine  Meile  omb  Antraohan  der  Tartem  Wohnung 
zu  besehenes  Ol.  S.  250. 

8,  20  ff.  M^elbige  Wüste  bei  Astrachan  gibt  das  berliohste  8a]z,  welches  — 
in  Qmben  oder  Seen,  durch  der  Sonnen  Hitze  gewirltet,  auf  die  lacus  ge- 
leget wird'S  Ol.  8.  240. 

8,  26  YaciTus  für  vacuus,  bei  Plantus  beliebt,  wie  auch  ene- 
o  are  t.  34. 

8,  84  Tiva  mors  ist  die  Langeweile. 

8,  88 — 40.  Man  beachte  die  Reime  celebro:  crebro,  prosit:  o  sit. 

4.  In  albo  Olearii.  Oct.  1636  (Ha.  8.  50«).  Am  15.  Oot.  1636  lang- 
ten die  Reisenden  im  „OHtium  maris  Caspii'*  an;  dies  Gedicht  wird  ror  dem 
fünftägigen  Sturme,  der  sie  am  22.  Oct.  daselbst  überfiel,  verfaßt  sein,  s.  Ol. 
8.  254.  255.  Es  bildet  nur  die  Nachschrift  zu  den  Versen,  welche  unten 
in  den  E.  VI,  22  stehen.     Vgl.  daselbst  die  Anm. 

4,  2  erena.  Einschnitt,   Kerb,  nach  Plin.  XI,  87,  68. 

4,  3.  4  qua  se  —  —   ponto.     Vgl.  oben  8,  8.  9. 

4,  11.  12.  Nach  dem  noch  im  Original  vorhandenen  Album  des  Olearius 
hergestellt. 

5.  Landes  Urbani  HX.  Pont.  Opt  Max.  Ex  Perside  Romam. 
(Hs.  S.  50b).  Flemings  Aufenthalt  in  Persien  reicht  vom  13.  Nov.  1686  — 
14.  April  1638,  s.  Ol.  8.  268.  503.  Dal^  Fl.  den  Papst  Urban  VUI.  (1623  — 
1644),  den  auch  andere  Dichter,  wie  z.  B.  Matth.  Casim.  Sarbievius  in  seinen 
Lyricorum  libris  IV.  1660.  Od.  1,  1.  3.  5.  10.  21.  22  besingt,  preiset,  hat 
wol  darin  seinen  Grund,  daß  er  seit  dem  16.  Aug.  1637  zu  Inpahan  mit 
Augustinermönchen  in  Freundschaft  verkehrte  (s.  Ol.  8.  390  ff.),  und  durch 
den  Prager  Frieden  vom  30.  Mai  1635  8acbsen  zu  dem  Kaiser  übergetreten 
war,  während  Banners  Schweden  es  dafür  in  den  J.  1636 — 1637  grausam 
züchtigten.  Am  21.  Dec.  verließen  die  Gesandten  Ispahan,  s.  Ol.  8.  467. 
Dazu  war  dieser  Papst  ihm  als  Dichter  werth,  denn  Maffei  Barberini,  nunc 
Urbani  VIII. ,  poSmata  waren  schon  im  J.  1629  zu  Bologna,  1631  zu  Rom, 
1634  zu  Antwerpen  erschienen.  Auch  die  Carraina  ill.  poetarum  Italornm, 
Bd.  II.  8.  26  ff.,    Florent.  1719,  enthalten  sie. 

5,  12  Calpe  und  Abyla  sind  die  8äulcn  des  Hercules. 

5,  15  quadruplicem  —  mundum:  vgl.  M.  lY,  18,  6 :  quadru- 
plex  plaga;  E.  VIII,  1,  3:  quadruplex  area;  12,  1:  quadruplex  orbis;  Od. 
IV,  40,  28:   die   geviorte  Welt;   8o.  IV,  10,  2:   der  Erden   gevierter  Kreis. 

5,  16  diversi  Indi  =  West-  und  Ostindien 

5,  20  spielt  vielleicht  auf  den  festus  Angelorum  d.  i.  1.  Nov.  1637 
an,  an  welchem  Tage  Fl.  auch  E.  I,  55  schrieb. 

5,  22  cavum,  Himmel  wie  ccelum,  xc»{Xov. 

5,  23  »thra,  s.  zu  II,  3,  122. 

5,  24  U.  VIII.  gehörte  zu  der  Familie  der  Barberini,  s.  8arbiev.  a.  a.  O. 
Od.  III,  1  ff. 

6.  Salomoni  Petrno  (Hs.  8.  51«).  Ispahan,  Dec.  1687.  Demselben 
tot  auch  E.  VUI,  24,  lib.  X.  und  das  10.  unter  den  verlorenen  des  III  Bu- 
ches   gewidmet.     Geb.   1609    zu    Peuig    in  Meißen    (v.  7  ff.),    ward  P.   auf 


SYLTÄRUM  IV,  3—7.  507 

HBphars  Empfehlang  Prediger  der  aei>ndtich>rt  (aber  erat  t6S(>),  a«it  I6S9 
Prediger  in  Steinbeck  in  Sionnun,  nnd  >t>rb  ISSfi,  a.  01.  S.  60.  J.  Möller 
Cimbr.  liter.  II,  640.  —  N«ch  der  Vorbam.  >n  Nr.  6  mnA  dies  Gedieht  riw 
den  21.  Dgc.  rollen. 

6,  i  PoljcarpDB,  nimlich  Lerter,  Baperintendent  za  Leipzig  «eit 
dem  26.  ADg.   1G38  und  mebrmali  Bector,  a.  M.  VII,  2b. 

6,  6  Mayeroa,  a.  anten  M.  VII,  8. 

G,  7  Variici,  a.  an  III,  i,  39. 

G,  9  nrbium  faoultaa:  gemeint  sind  Ponig  und  Wcobaelbarg,  beide 
an  der  Hulde,  awei  Qeriobte,  aoob  jeut  tu  den  ScbQnbnrgiacben  Lehnibert- 
■cbafien  gehörig. 

6,  10  ff.  Hiemaob  war  der  glelohallerige  Petri  mit  FI.  ron  1616—1619 
auf  der  Schule  la  Mitivejda  und  aacb  deuen  eraler  formator  nnd  Cynlhioa 
der  E.  IV,  l  besungena  Mattbiaa  Fliber.  Peter  BSding  In  leioer  Leichenrede 
auf  8.  Petri  v.  J.  1685,  8.  3!.  BS,  berichtet,  daß  derselbe,  bereita  im  10.  Jahre 
beider  Kllern  beraubt,  auf  Koaien  dea  Herren  Hana  Ileinriah  tod  SoliOnburg 
die  Scliule  au  Qlanohan  drei  Jahre  beanoht  habe,  Tnii  da  im  J.  16S4  auf 
die  Leipziger  Thoinaasobnle,  im  J.  1629  oaf  die  UniveraltKt  duelbat  ga- 
gaDgen  aei. 

6,  13.  14.  Bei  Ijeipaig  SLeGen  aiiaammeti  die  Pleiße,  EUter  und  Barde 
=:  Parua,  welchea  cigenllich  wie  EUter  der  Name  eines  Vugele,  der  Meise,  ilt. 
Vgl.  Od.  IV,  a,  2i.  20,3.  21,2-4.  —  Fllr  bibit  ist  ein  tranaidvea  Veibnm 
ID  achreiben,  wie  etwa  alluit;  oder  sallle  bibit  tmuiiiliT  xu  nehmen  sein, 
wie  dies  V,  9,  SO  bei  poUrs  der  Fall  an  aeio  acbeiot? 

6,  26  „Miliar  (nimlich  b«i  Waalligarod,  daa  die  Oeiandten  am  6.  Aug. 
16S6  erreichten)  fangen  an  —  die  Ceremias«n  an  wohnen  nnd  eratrecken 
aich  «eit  Ober  Caian",  Olear.  B.  21).  Am  1.  Not.  1686  kamen  aie  toc 
Terki  ,  der  ersien  Stadt  Circaaaiena,  an,  a.  Olear.  8.  ib7.  Uie  Napni  aind 
ein  acyihiacber  Stamm. 

6,  32  aatricut,  a.  Varr.  ap.  Nun.  6,  16. 

7.  Ad  Vene  rem  cet.  (Ha.  8.  fil»).  Tarka,  1.  Uai  16S8.  Tom  IT.  April 
bia  12.  Mai  I63B  lageu  die  Oeaandton  vor  Tarku,  der  HauplaiadI  In  Da- 
geatban,  s.  Olear.  S.  607—614.  —  Üb«  KmaeaNamenaiags.  Vorbem.  an  II,  18. 

T,  7  Uemnon  war  Sohn  der  Eot. 

7.  14-17.  Die  Conatrueiion  lllnft  ■□:  qna  qua  per  astra  sidereoa  gyroa 
alato  rotatD  cient ,  nivenm  Inane,  liqnidia  plantia  caloatum,  exaudat  —  gnttas. 

T,  19  rernalia  ros,  Frtiblingalban. 

7,  22  oadirna,  8.  au  HI,  4,  S3. 

7,  25.  DerOenitir  arid«,  .den  die  Ha.  bietet,  iat  Irrtbümlioh  aua  dem 
Text  gewieben:  aridn,  nftmlich  terra. 

7,  37  Progne  =  Philomela. 

7,  46-66.  Fleming«  trfibe  Bobilderang  untapriebt  den  Nat^riohten  d«i 
Olearioa  S.  608—618  Ober  den  Anfenthalt  ror  Tarka,  wo  man  ÜberflUU 
fllroblele,  wo  Brflggemann  gegen  Cmains  and  die  Gelehrten  immer  feindaeligar 
auftrat,  wo  mehrere  Tag«  kalter,  ongealBmer  Segen  fiel.  „Wir  lagen  in  den 
naaaoQ  Hatten  ala  dia  eleudeate  nnd  gleich  von  Jederman  verlaaaene  Henadiw 


506  ANMERKUNGEN. 

io  Hunger,  Kammer  and  Farcht:  Seafiien  and  Weinen  war  bei  etlidien  tftgliche 
Speife**  (i.  T.  55).  Dazu  ward  ihnen  am  27.  April  ein  Soldat  gestohlen  and  in 
derselben  Zeit  bei  einer  Schießübang  der  Constapel  der  Gesandten  tödtlich 
getroffen. 

7,  48 — 51  sind  so  sa  constmiren:  dolor  destinarit  (nos)  bis  Mnandria 
(d.  h.  obliquitatibus,  Unfftlle,  s.  Cic  Pis.  8,  22)  breri  (tempore)  Ticiiio 
orco,  nisi ,  numen,  o  rix  piscabile  mereDte  niorte,  fleotis  certnm  omen. 

7,  58  1.  damnatos:  d.  capalo  zu  ihrem  Sarge  verurtbeilt 

7,  64  prsBficsB  voces.  Vgl.  Uell.  XVUI,  6:  unquam  mnlternm  voccs 
pneficarum. 

7,  67  ff.  So  tröstet  Fl.  den  Krase  mit  dem  Wiedersehen  der  Rosilla, 
d.  h.  der  Maria  Müller,  mit  der  er,  ihr  seit  dem  80.  Dec.  1635  verlobt, 
s.  Od.  IV,  81,  am  13.  Mai  1689  sich  Tormahlte,  s.  Olear.  S.  588. 

7,  72  Ida  müßte  fiir  Idalia  =  Venas  stehen,  wie  offenbar  r.  100  nnd 

VIII,  83,  5.  87,  12.  IX,  8,  2,  61.  6,  41.  —  prolinm  ist  zweisilbig  au  le- 
sen, wie  omnium  IX,  2,  57. 

7,  76  Gradivi  :=  Martes,  also  LiebeskRmpfe?  wobei  wir  ans  jedoch 
dagegen  verwahren,  weder  den  Mars  in  jenem  Sinne,  noch  im  Plural  uach- 
wcitien  zu  können. 

7,  80  Salisubsuli    aus  CatuU  17,  6,  auch   fär  Mars  gebraucht.    Vgl. 

IX,  8,  2,  47. 

7,  88  vox  Thalassionis.  Martial.  XII,  42,  4:  nee  tua  deftierunt 
verba,  Talasse,  tibi.     Die  Worte  des  Hochzeitsgottes. 

7,  90  nuces,  Liebe  erregende  Nüsse.  Vgl.  E.  III,  28,  4  und  Virg. 
£cl.  VIII,  30:  tibi  ducitur  uxor:  sparge,  marite,  nuces. 

7,  91  Caba,  dca  cubandi. 

7,   100  I  da,  s.  zu  v.  72. 

7,   104—107  =   V.   1—4. 

Sylvarura  I.  V,  seu  Hipponax  CHs.  S.  55»— 63«»> 

Der  Hipponax  oder  Chuliambus  oder  Scazon  ist  ein  jambischer  Scnar, 
dessen  letzten  Fuß  aber  antispastisch  ein  Trochasus  bildet. 

Widmung  (Hs.  S.  55b).  Wendelin  Sibelist,  comes  palatinus 
Cnsarens  et  Medic  Dr.,  geb.  zu  Halle  1597,  gieng  1638  mit  Garlof  Lüders 
(s.  Vorbcm.  zu  II,  15)  als  Leibarzt  des  Zaren  Michael  Fedorowitscli  nach 
Moskau,  wss  er,  doch  mit  Unterbrechung,  bis  zum  J.  1646  blieb,  und  lebte 
noch  1677  zu  Hamburg,  s.  Moller  II,  882.  Auf  ihn  dichtet  FL  das  £.  IV, 
46  und  den  großen  Hipponax,  (Nr.  2)  nebst  dessen  Widmungsepigr.  III, 
87.  —  Florian  nennt  sich  FL  hier  und  Od.  UI,  16  und  wird  auch  so 
von  seinen  Freunden  genannt ,  z.  B.  von  C.  H(ertranft)  in  einer  in  den 
lieilagen  abzudruckenden  Hirtenode  v.  2  und  einem  ßonnett  v.  18,  und  in 
einer  C.  Z.  H.  L.  unterzeichneten  Hirtenode  v.  1.  Wie  MelibcBua  hier  zur  so- 
eieUs  gehört  I  finden  wir  ihn  als  Melibeus  in  ihrem  Orden  Od.  III,  19  wie- 
der. Der  letzte  Name  ist  bekanntlich  der  eines  Hirten  bei  Verg.  Ed.  I  und 
VII.  Zu  den  Namen  einer  solchen  in  Reval  gestifteten  Gesellschaft  mag 
auch  Amyntas  gehören,  welchen  Olcarius  in  seinem  Stammbuch  von  W.  Si- 


SYLVARUM  IV,  7  — V,  2.  500 

bcliit  erhAlt,  vgl.  Od.  UI,  IS;  Tielleicht  aueh  Mlrtyll  für  Job.  von  ArpM- 
beck,  B.  Od.  111,  sn.  Diese  Namen  gehür«n  Jedoob  nur  der  aplitarB  Zeit 
■DJ  in  der  Lcipiigor  Periode  nenot  Fleming  aich  SjItIdb. 

1.  Saper  nebula  miranda  in  —  obilu  Quatavi  H.  (Ha.  S.  &9t>). 
6.  N..T.  IG3t.  „Ka  iit  aber  dtiiaelbigen  Horgeaa  (6.  Not.  16S1)  ein  dlck«r 
Nebel  gefallen."     T.  llerdenreicb ,  Leipz.  Cron.  8,  836. 

1,  7  Titan,  Hyperion«  Sohn,  Titana  Bökel,  gft  =  Sol.  Vgl,  U.  V,  61, 
8.    E.  1,  !0,  1. 

S.  WeDdoliuo  Bibelint  (Ha.  S.  6Ta)  1634.  Nach  t.  120  ff.  iat  Fl. 
■chon  nach  Moakan  gelangt,  ao  daß  unser  Gedicht,  das  er  Jeneii  dnroh 
E.  III,  87  widmet,  zwiachen  den  U.  Aug.  und  14.  Dec.  d.  J.  1634  fallen 
tnuß.  —  Die  Klage  Aber  aeine  Trennung  ron  du  Muaen  erhob  Fl.  aohon 
im  Uärx  deselbcn  Jahrea ,  a.  II,   14. 

2,  6  vobis  wie  v.   10,  dagegen  t.  9  tibi  nnd  »o  ateta  Wechsel. 

3,  14.  1&,  wie  Lanremberga  Satyra  t.  15.  16  (t).  143),  dem  Prolog 
des  Persids  nachgeahmt:  Nee  fönte  labra  prolni  Caballino  Neo  In  bloi^d 
tonmiasae  Pamasao  Uemini    oet. 

3,  18.  ie  cnltor  infre^nena  Hnsla  et  parcni  hoipes,  TgL 
HoraL  Carm.  t,  84,  1 1  Pama  deomm  eoltur  et  infreqneni. 

i,  !4  afflutia,  =  abnndant,  hat  nur  Jul.  Valer.  R  O.  Alex.  (ed.  A. 
Uaio}  8,  SB. 

3,  tb  pDsDS,  wie  IX,  n,  81,  eraohetat  nur  in  Pomp.  sp.  Varr.  L. 
L.  6,  3. 

i,  86  peetere  diei ,  ibnlioh  wiebeiColnnMlI.  X,  148  peotereao.  temm. 

2,  41.  Vgl.  Hartial,  XII,  S,  13:  aiiltor  aqn>^ 

2,  46  panctnm  bedentet  die  Erde.  Phcebna  —  tesosoitat  pnootam 
Tergleioht  sich  mit  P.  W.  IV,  8,  41.  41  nnd  Od.  IV,  10,  108.  108.  VgU 
6y.  V,  6,  10.  P.  W.  I,  6,  76. 

3,  C3  faaces,  etwa  medioiniaches  AlbamT 

3,  56  Uippocraa,  nnktaaaiach  ßr  Bippooratet,  »ie  9,  14.  Vgl.  Hatipti 
Zeitschr.  VI,  376.  Heinrieb  ron  HaUen  nennt  den  Sybtlliat  in  aeinem  Pro- 
peoipiiuum  vom  J.  1638  «eiber  Cimbria  nobilitatis  Hippooratea,  s.  Uoller 
II,  B.  883. 

3,  65  doctore.    Liea  doctori«? 

3,  68  virile  tat  Tiriliter. 

3,  73  rortLricus  n-ird  kann  eine  willkarliebe ,  dem  gr.  xoft^tii 
gleichbedeutende  Wartbildnng  Fleming«  »ein,  aondem  ein  dretailbig  tu  le- 
sendes, vom  AQobtigcD  Scbreiber  der  tv.  33 — 74  entaietlte«  Porthmeus,  wie 
auch  Javen.  111,  3U7  l'orthmea  IGr  Charoutem  aagt. 

3,  74  Ilnaa  ist  Hnsum. 

3,  77  prvfica,  a.  oben  in  IV,  T,  64. 

2,  S3.  Mit  dem  pollox  infealaa  begann  der  Redner. 

2,  103  Aatrna,  «.  lU  II,  10,  88. 

3,  110  Foai  wohnen  naob  Tao.  Oerm.  c  36  in  der  Eibgegend.  Vgl. 
4,  18. 

3,  117  m«Bititer  aar  bei  PUut  Bad.  I,  6,  6. 


510  ANMERKUNGEN. 

2,  118,  Tgl.  desine  roolliam  tandem  qnerelanun,  Hör.  Od.  II,  9,  17 
nach  dem  gr.  icauvai  xcov  alTi^tMV.    Vgl.  VllI,  16,  48.  IX,  2,  124. 

2,  130  virtuosQS  (auch  IX,  8,  9,  17)  ODklamiach. 

8.  Reinero  Brocmano  (Hh.  S.  60a),  g.  Vorbem.  su  IV,  1.  Daß  der 
TOD  Fl.  biet  gepriesene  Hipponax  Brockmans  das  im  J.  1636  yoo  denselben 
verfaßte,  von  der  Wolfenb.  Hs.  (S.  120b)  im  lib.  X  sen  adoptivos  der  Sylren 
bewahrte  Gedicht  ist,  geht  daraas  hervor,  daß  desseo  Versen  1:  Fleminge, 
flamma  cui  decens  dedit  nomen,  17:  qni  tot  modis  es  flammeas,  tuis  flam- 
mis  Facis  calere,  20:  Non  ergo  flammeum  amplius  vimm  dioam,  Sed  prorsus 
ignefim  vocabo  te,  PauUe,  Taoqne  me  calescere  ut  sinas  igne,  Rogabo,  ne 
tarn  frigides  duim  versus  (vgl.  V,  11,  9.  13)  —  offenbar  in  unserem  Qedickt 
T.  6  antwortet.  Das  J.  1685  aber  verlebte  Fl.  in  Reval  vom  10.  Jan.  ao, 
8.  Ol.  Reise  8.  45. 

8,  1  mel,  s.  10,  25.  26.  VII,  6,  13. 

4.  Friderioo  Menio  (Hs.  S.  66*),  2.  Sept.  1685.  Diesem  kaiaerlicben 
gekrönten  Poeten,  der  als  Historicus  an  das  Cot.  1680  eröffnete  Gymnasiam 
zu  Dorpat  berufen,  dann  nach  Gründung  der  Academie  daselbst  1632  Pro- 
fessor der  Geschichte  und  Alterthfimer  war  (wol  bis  1636),  hatte  Fl.  schon 
während  seines  Aufenthaltes  in  dieser  Stadt  vom  23  —  29.  December  1688 
(s.  Olear.  Reise  8.  6)  £.  IV,  29  gewidmet;  unter  dem  27.  December  1633 
hat  Menius  auch  dem  Olearius  ein  deutsches  Gedicht  in  dessen  Stammbuch 
S.  272  gesetzt  M.,  gebürtig  aus  Pommern,  starb  1659  oder  1657.  Das  in 
unserem  Gedichte  gespendete  Lob  bezieht  sich  auf  des  Menius  Syntagma  de 
ritibus  funebribus  omninm  gentium,  Altenb.  1620,  (v.  8);  Intrada  und  Vortrab 
der  großen  Universal  Lieffländischen  Historischer  Geschichten  Beschreibung . ., 
Riga  1630;  Syntagma  de  origine  Liyonorum,  Dörpath  1632;  Historischer  Pro- 
dromus  des  Lieffländischen  Rechtens  . . .  ans  warhafften  . . .  actis  und  aoti- 
tatis,  (v.  12);  Dörpt  1683,  Diatriba  critica  de  Maris  Balthici  nominibus  et 
ostiis  . . ,  Dörpt  1634,  (v.  17  ff.).  8.  v.  Recke  und  Napiersky  a.  a.  O.  und  Mit- 
iheilungen  aus  der  Livländ.  Gesch.  VU,  171.  Seine  „Relatio  von  der  Inaugu- 
ration der  Universität  zu  Dörpat**  ist  neuerdings  wieder  abgedruckt  in  Bunges 
Arcbiv  für  die  Geschichte  Liv-,  Ehst-  und  Curlands,  VII,  8.  242—271. 

4,  5  suggestus  ist  wol  Katheder. 
4,  11  mundas,  lies  mundos. 

4,  14  supinus  im  8inno  von  neglegens,  ignavns. 
4,  18  FosuB,  s.  oben  zu  2,  110. 

4,  21  nee  —•  voti,  s.  nuten   11,  10. 

5.  Ad  Gebhardum  Himselium  amicum  (Hs.  8.  66b).  Nov.  1635. 
H.,  geb.  zu  Magdeburg  1603,  studierte  Medicin,  Konrektor  in  TaugerroOnde, 
Dr.  der  Med.,  1632  Lehrer  der  Mathematik  am  Gymnasium  su  Reval,  1633 
in  Abo,  1634  wieder  in  Reval,  daselbst  Stadtphysikus  und  Direktor  der  SUdt- 
befestigungcn,  f  1676.  Er  schrieb  eine  Comotologia  und  Calendaria,  außer- 
dem ein  Florilegium  fortificatorium,  Reval.  1647,  und  eine  Architectura  mili- 
taris,  s.  V.  Recke  und  Napiersky  a.  a.  O. 

5,   10  in  j accus  punctum,  vgl.  2,  46. 

5,  18  pater  —  ccelum,  s.  8,  4.  Od.  IV,  16,  82. 


SYLVARUM  V,  2— «.  5» 

6.  Pro  eonjDge  Brocmani  priraum  moi—  pnerpera  (Us.  ä.  öS»). 
37.  Mai  lese.  DorotlicA  lemme  tiatte  Br.  April  1636  gabeiraihet,  s.  P.  \V. 
IV,  6. 

6,  2  genu  minor,  r.  niiten   13,   10.    E.  XI,  S5,  3. 

C,  9  prima  nnd  aecunda  beziehen  sich  auf  eoTg'QDX,  in  jetit  (uni 
erslen  Male  gebiert,  wag  ile  bald  lum  iweiten  thiin  toll. 

6,  1!.  Prorsa,  die  OSttin  der  regelmüßi gen  Geburt  Der  Qebartigötlin 
Naaelo  opferte  man  im  ardeatiacben  Gebiete,  s.  Cio.  NaL  D.  111,  18.  Vgl. 
E.  XII,  9,   1  IT. 

e,  13.  Nixii  Dil,  drei  S&qIbd  anf  dem  Capitol,  Getier   der  Qebarti- 

e,  18  fr.  Die  Satifolge  int:  Lerana  gaviia  pnler.  proli«  tollel  (•□.  pro- 
lem)  quEB  utrnmque  (ao.  parentem)  nquet  t.  m.,  pari  cenan  parentlam. 

6,  21.  Lerana  bebt  die  neagebonien  Kinder  von  der  Erde  auf. 

T.  MartiDo  Opitio   B«<iali   Maroni   (Hi.   S.  60k}.     Moakaa.    Sl. 

jaii  lese. 

T,  I  ^Eterne  vatea,  rgl.  11,  1.   E.  VIII,  39. 

7,  6  neo  modemii«  ad  aooenni,  niebt  gleich  den  ZeitgenoMen  dem 
leiobten  loccui  aagctban. 

7,  10  Cecropia  patrea  beißen  wol  die  Athener. 

7,  13  Baetia,  Onadalqnirir. 

8.  Ad  Craaium  tempore  lie  Tolento  (Ha.  S.  GS*).  Über  den  Anf- 
enlhalt  Plcminga  lu  Tarku  vgl.  IV,  T ,  4S  ff.  Die  bittere  Stimmung  dieae» 
Gedichte«  erklKren  trefflich  drs  Oleariua  Worte  8.  609:  „BHlggeman  aog 
etliche  wenig  des  Comitati  uaoh  aioh ,  achtete  leinen  Collegcn  (d.  i.  Cm' 
•in»)  nnil  andere,  sonderlioh  die  Literatoa  (alio  aach  Fleming)  wenig  oder 
gar  nichts.  —   Einer   hatte  dci  andern  Todt  lieher  befardem   ala  abwendeo 

belffen "     Die  Lflcke   nach   v.  lA   wird    eine  beltige,   bald   ant  Voreiobl 

wieder   vertilgte  Satyre   gegen  HrQggemanu,   denen  Unbllt   aia   nnn  aehui 
fDnf   Jahre   (v.  3S)   ertragen  hatten,  enlhalten  haben. 

8,  b  Appina  in  oamiinibua  alt  fabrum  eiae  queuqns  fortuna  nue,  ■. 
pBcndu-^ail.  ad  Ciea.  de  R  Pnbl.  ord.  er.   1. 

S,  e  eauritor,  Tgl.  VIII,  21,  22.  IX,  8,  S4,  12  nie  Uait  QI,  M. 
S,  II  herilitaa  ist  nnklaasiiob. 

8,  !I.  El  ial  bekannt,  daß  den  BrAggeman  eine  tchwerere  Bache,  a1« 
die  ihm  hier  von  Fl.  angedrohte,  daß  ihn  am  &.  Hai  1640  der  Tod  dsrcba 
Bicblschwert  traf,  ».  Olear.  Reise  B.  643  —  546. 

9.  Amioo  Nominalem  oelebranti  (Ua.  B.  61l>}.  Daß  t.  14  ff:  Hip- 
pocrna  den  Freund  nnd  Fl.  all  Brflder  ninarmt,  weilet  darauf,  dafi  derFrennd 
nar  ein  Mediciner,  alao  nnr  Hartmann  Gramann,  der  Leibmedicua  der  Oe- 
■andtschaft  geweacn  icin  kann.  Die  Feier  aeinea  Namenataga  fiel  nach  Od. 
IV,  37  auf  den  8.  April,  Volle  ftlnf  Jahre  aind  aie  vereint  goweaen  {v.  3), 
vor  sechs  Sommern  (v.  4.  6)  aind  aie  Ensammen  auf  die  Reise  gesogen,  vgl. 
Vorhem.  au  [I,  8,  jBttt  nieder  in  den  kflhieren  Norden  aartickgekehrl  (v.  8.  10). 
Alles  deutet  auf  daa  Jahr  1639,  wo  aie  am  8.  April  «iah  anf  den  Hof  Kondo, 
fünf  Tage  darauf  nach  Keval  begabeii,  i.  Olear.  Beite  S.  637. 


513  ANMERKUNGEN. 

9,  6  visarui,  d.  h.  indem  da  Jetxt  (nicht  damals)  im  Begriffe  stehest 
II.  8.^.     6  —  8  Tgl.  VI,  8,  6.  7. 
9,  9  Auster  =  Orient 
9,  14  Hippocrss  wie  2,  56. 
9,  19  ipsique,  lies  ipsoque. 
9,  28  ordo  diligentiam  littus  ss  Muaett. 

9,  80  die  Novensiles  deotet  FL  nicht  maf  die  ^neaen*'  Grötter  der 
Sahiner,  sondern  auf  die  nenn  Musen;  Tgl.  VI,  7,  2  und  öfter.  —  Potare 
hier  im  Sinne  Ton  tränicen  eu  stehen. 

10.  Sc.  R.  Broomano  ....  ad  Tristferensinm  Paroehiam  ab- 
ennti  ....  (Us.  S.  62b).  Die  Vorbemerkung  so  IV/  1  gibt  an,  daß  Br.  im 
Jahr  1639  Ton  Reval  als  Pastor  nach  Tristfir  oder  S.  Katharinen  in  Wier- 
land  berufen  wurde.  Fl.  aber  war  in  diesem  Jahr  Yom  18.  April  —  11.  Joli 
so  Reval,  s.  Olear.  Reise  8.  687.  688.  Dasselbe  Gedicht  findet  sieh  nach 
brieflicher  Mittheilung  Napierskys  hinter  dem  im  KeTlftndischen  Schriftsteller 

I,  267  angeführten  Discursus  Taledictorius,  quem'  de  natura  et  constitutione 
bistorin  . . .  cum  ...  ex  Professione  in  Gymnasio  BeTaliensi  ad  Pastoratum  ad 
D.  Catharinn  apnd  Tristferenses  suscipiendum  12.  Februar,  anni  1689  die- 
oederet,  conscripsit  R.  Brocmannus  . . ,  unter  den  sammt  einigen  Propempticis 
angefügten  Gratulationen.  Die  Abweichungen  sind  unter  dem  Texte  be- 
merkt. 

10,  8  quinquies  Tocatoris.  Bevor  Br.  nach  Tristfer  kam»  war  er 
schon  zu  vier  anderen  Pfarren  berufen  worden,  s.  H.  R.  Paucker,  Ehstlands 
Geistlichkeit,  Reval   1849,  S.  188. 

10,  10  crena  (das  griech.  xpvjvr))  für  humor? 

10,  14  perdftare,  unlateiniscbes  Compositum  von  ditare,  nach  per- 
dires. 

10,  18  Viria  Wierland  und  Harris  (v.  22)  Harrien,  swei  Kreise  des 
ehstischen  Fürstenthnms,  s.  Olear.  Reise  S.  87. 

10,  24  Septemplex  wird  Phcebus  wol  genannt  nach  der  älteren  sie- 
bensaitigen  (septemchordos)  Zither.  Oder  geht  das  Siebenfache  auf  das  Tri- 
vium  und  Quadrivium?  vgl.  VI,  7,  2. 

10,  26.  26  favos  sqq.,  vgl.  3,  1. 

11.  Danieli  Heinsio  (Hs.  S.  6ls).  Leyden,  Oct.  1639.  Vgl.  zu  I, 
4,  64.  —  Fl.  hielt  sich   noch  Septbr.  16.    1639  sa  Hamburg  auf  nach  So. 

II,  62;  im  October  war  er  bereits  in  Rotterdam  (s.  E.  VII,  34),  ward  am 
29.  Oct.  mit  Caspar  Hertranft  und  Otto  von  Nostits  (s.  Widmung  der  So.  II.) 
ins.  Lcydner  Universitiltsalbum  eingetragen ,  und  wohnte  mit  ihnen  bei  der 
Jungfrau  de  Fries,  laut  dem  von  mir  eingesehenen  Volumen  inscriptionum 
s.  catslogus  studiosornm,  promovierte  daselbst  am  22.  Jan.  1640  (Codex 
actorum  academicorum  v.  J.  1640),  und  verließ  erst  MArs  7.  1640  die  Stadt, 
vgl.  Klag-  und  Trost- Gedicht  Paulo  Flemmingio  etc.  verfertiget  durch  Job. 
Georg.  Kichterum,  Hamb.  1640. 

11,  1,  Aeterne  vates,  s.  7,  1. 

11,  3  Rem o  fttr  Remo,  i.  e.  Romano,  vgl.  Romula  plectra  E.  IV, 
88,  5. 


8TLVAKÜM  V,  9  —  VI,  S.  61S 

11,  9.  IS  nomBn  —  flkminaDS  aoheiot  AnapielnDg  anf  den  efgonan 
Namen,  wie  ais  Brookman  bereits  macht«,  i.  Vorbem.  in  V,  S. 

11,  10  neo  -    Toti,  1.  4,  21. 

tl,  16  Du  leUte  -que  iit  mit  folgeDdem  et  in  TenohmelieD. 

IS.  In  Dovam  editionem  poematnm  Caapari  Bailai  (Hi.S.6Ja). 
Amsterdam  1689.  Not.     Vgl.  die  Anm.  tu  87.  I.  Widmung. 

IS,   10  minor  gena,  s.  oben  6,  3. 

Sylvanim  I.  VI.,  in  quo  Jambi  (Hs.  S.  67'— 72t'}. 

Widmung.  Joannes  Origanns,  Ued.  et  Hathem.,  wird  ein Bohn  de* 
David  Origanai  sein,  der  geb.  15GS  in  Olats,  seit  1686  als  ProEstsor  der 
grieobitcben  Sprache  und  Matbematik  in  Frankfbrt  a.  O.  lehrte,  1611  nnd 
16S1  BeotOT  war  und  16!8  starb.  Seia  dentseher  Name  war  Toit  (i.  JOobei 
und  J.  C.  Becman,  Memorands  Francofartana  B.  79),  wie  nsoh  dem  Nouen- 
clator  Jtmii  das  Heilkraut  O.  auf  deutsch  Wolgemnt  oder  Dosten  belKt 
Seine  Ephemerides  wanderten  mit  Olearins  nsob  Iipahan,  s.  Olear.  Heise 
8.  3B1.  —  Nuper  weiset  auf  Flemings  letite  Lebensseit,  Tielleicht  auf  die 
Lajdener.        > 

1.  Francisco  UuTrero  sno  (Hi.  S.  68^).  Neogard.  Sl.  Hits.  Vgl 
Vorbem.  ta  IV,  3. 

1,  6  ff.  rgl.  II,  14,  21  ff.   16,  63  S.  III,  7,   17  ff. 

I,  7  senex  iai  Nereus,  welcher  auch  Qeron  genannt  ward,  *.  Pausan. 
III,  Sl.     Hesiod.  Theogon.  234. 

1,  13  misertor  für  miseralor  bei  Venant.  ViU  S.  Marl.  O,  47B. 

1,  21  fritiUus  ist  ein  Thttrmohen,  durah  das  die  WOrfel  hinabgewor- 
fen werden. 

1,  34  incubi  beißen  di«  Silvani,  die  sich  im  Wald«  aufhalten. 

1,  32  Flemings  KcuntniD  d«r  franzSsiechen  und  der  italienischen 
Sprache  wird  auch  durch  manche  Überselsungen  aus  denselben  bewlhrt. 

1,  3B  quid  —  ngrintoniB,  i.  4,  9. 

1,  B9.  40  NoTa>  —  QardiB,  s.  8,  36.   4,  4. 

3.  Philippo  Crusio  Legate  (H*.  S.  68*},  1 3.  April  1684.  Nowgorod. 

2,  6.  6,  Tgl.  V,  3,  1.  8,  —  Arpinum  ist  bekanntliob  Ciaeros  Ge- 
burtsort. 

3,  7  Fabri  natns  ist  Demosthenes,  der  Sohn  eines  Waffiuisabmides. 
3,  11  mollis  hier  ^  weichlich. 

2,  IG  armiger  JoTis,  Jupiters  Adler. 

3,  34  Der  Sinn  scheint  lU  sein:  iah  bin  an&er  Stande  in  sprechen,  la 
denken,  in  sobreiben  (in  dem  die  Hand  mir  den  Dienst  Teisagl).  VgL  4,HL 

3.  Jan.  Adolpbo  Baschio  (Hs.  S.  6eb).  Nowgorod  1684.  E.  ZI,  17 
wird  die  Widmnng  in  unserem  Gedichte  sein,  das  auf  den  Jnni  24.  AJIen 
muß,  und  ftlr  J.  A.  Hasch,  einen  denlscben  Pelshbidler  in  Hoskaa,  da«  £)•• 
schenk  eines  Lammes  begleitet. 

S,  4  mensa  L  mensu,  da  mcnins  fBr  meniara  Torkonuat 

S,  7  helluo,  ■.  m  m,  9,  44. 

3,  II  Nisnas  ^  Bacdio*.  —  Hano,  ae.  temun? 

Flaulu.  ^ 


614  ANMEBKUNGEH. 

8,  80  Tgl.  Hör.  Od.  II,  14,  26:  Cnciiba  serrAte  oentom  elafibm. 

8,  24  Cheiinui,  f.  IH,  9,  19. 

8,  26  NoTsqae  —  Oardi»,  i.  su  1,  40. 

4.  Sab  adTentum  Legatornm  NoTOgorodiam  (Hs.  8. 70b).  1684. 
Jttli,  nnd  swar  am  28,  ■•  Olear.  Reise  8. 20:  „Da  dann  etHohe  unter  VSicker, 
•o  —  über  Tier  Monat  unser  Ankunft  sehnliob  erwartet,  aa8  großen  Prea- 
den  —  über  eine  Meile  ans  entgegen  kamen.*' 

4,  8  ff.  Tgl.  1,  5. 

4,  4  Not»  —  GardI»,  s.  la  1,  40. 

4,  9  qaicqaid  »grimoniiB,  s.  1,  88. 

4,  16.  16  bftafig  bei  Fl.,  s.  B.  IX,  8,  18,  7.  8.   P.  W.  II,  28,  55. 

5.  Dedtcatoriam  oarminis  propemptic!  Qeorgio  Gnilielmo 
Pdhmero  (He.  8.  70«).  Moskau  1684,  und  swar  am  10.  Not.,  s.  Vorbem. 
■Q  ni,  9.    Verglichen  mit  dem  Einceldrucke  Tom  Jahr  1684. 

5,  2.  s.  P.  W.  n,  28,  58. 

5,  17.  18  s.  Poet  Wälder  a.  a.  O.  t.  56,  57. 

5,  19  Tiales  —  Lareis,  s.  su  II,  8,  28. 

ß.  Alterius  —  nomine  in  —  Ph.  Crusii  nominalem  (Ete.  8. 71^). 
Dieser  unbedeutende  Jambus  auf  den  1.  Mai  scheint  ans  dem  Jahr  1685  su 
stammen,  s.  Vorbem.  su  II,  18. 

6,  3.  Irus,  der  Bettler  aus  der  Odyssee.  —  Dona:  dono  Hs. 

7,  Super  nomothesia  Gymnasii  ReTaliensis  Henrioi  Vul- 
pii  (Hs.  8.  7U).  Heinrich  Vulpius,  geboren  zu  Lemgo w  in  Westphalen, 
Magister  zu  Rostock  seit  1617,  dann  Rector  der  Schule  dsselbst  seit  1620, 
kam  1682  als  bestttadiger  Rector  und  Professor  der  Theologie  und  orienta- 
lischen Sprachen  ans  Renaler  Gymnasium,  für  das  er  Dec  1685  herausgab: 
Methodica  pndias  isagoge  pro  felioi  successu  gymnasii  ReTaliensis  sammt 
den  Gesetzen  dieses  Gymnasiums.  S.  v.  Recke  und  Napiersky  a.  a.  O.  und 
Rostocker  Anzeigen  vom  Jahr  1742,  S.  181.  Aus  demselben  Jahr  1685 
stammt  das  demselben  zugeeignete  Gedicht  VII,  8. 

7,  2  NoTcnsilum,  Tgl.  su  V,  9,  80.  —  Septempllci,  Tgl.  zu  V, 
10,  24.  Vn,  8,  11.   E.  IV,  18,  5. 

7,  12  Prisciani.  Theodoms  Priscianus  schrieb  zur  Zeit  Gratians  und 
Valentinians  U.     Medicin»  Hbros  IV  in  barbarischem  Latein. 

8.  Christiane  Cassio  Politico  (Hs.  8.  72^).  Juli  1689.  Chr. 
Cassius,  geb.  1609  zu  Schleswig,  bildete  sich  in  Hamburg,  Frankreich  und 
Holland  aus,  ein  Liebling  des  H.  Grotius,  mit  Heinsius,  Barthius,  ScriTC- 
rius  u.  A.  wol  Tertraut,  seit  1684  KammersekretSr  Herzog  Johanns  Ton  Hol- 
stein, seit  1638  dessen  Rath,  s.  Moller  1, 88.  C.  wird  dem  Fl.  Empfehlungen 
nach  Holland  Terschafft  haben. 

8,  6  solo  —  Tidenti?  s.  V,  9,  6^8.    In  der  Anmerkung  unter  dem 
Texte  fehlt  solo  durch  ein  Versehen. 
8,  11  s.  die  Vorbemerkung. 

Sylvarum  1.  VII.,  in  quo  Gymnasium  Revaliense  CHs.  S.75»— 80^> 

Dit  Gedichttt  fUlen  simmtlioh  ins  Jahr  1685  nach  der  Untenobrift  Ton 


SyLYABCH  VI,  8  —  Vn,  6.  S15 

Hr.  I,  und  tind  in  Ihrer  alMn  berecbtigteD  Ordnniig  (Tgl.  S,  S;  bfliBO  UU 
Mribo,  in    I,  >  nnd  OUar.  B«ii«  B.  89)  bslutcn. 

1.  Ad  Oymnaiii  BeTMUeniia  ProfeiBorai  DediostoTtnm 
(Hl.  S.  TSb).     5.  April   1636. 

1,  2  »pielt  auf  die  Commemonttio  profeBtomm  Bnrdigkleiulam  du  Anao- 
aiiu  »0,  neloher  gleiclifall«  mit  den  VsnmaßeD  vrecbielt,  nnd  in  Ibniiohtr 
Baihenfolge  in  Mr.  1  den  Orator,  Nr.  S  — 6  die  Rbetoret,  Nr.  T  — IS  dis 
Orkminatiei  eeiner  VklersUdt  preiset.    Vgl.  Vorbenf.  in  I,  &. 

1,  e  necb  dem  bekannten:  Ut  dealnt  rliea,  Umen  est  laadanda  ralos- 
ta«,  an»  Ovid.  ei  Pont.  III,  4,  79. 

2.  Ad  Calliopam   (H«.  8.  TBa), 

S,  i.  Unreia  bier  nicht,  wie  meiat,  =  Twma,  aondem  di«  OBttltt  dn 
Trlgen,  naob  Aug.  de  Cir.  Del  4,  16,  wo  Jettt  Harcida  g«IeMB  wird. 

2,  t  AgoninB  itand  den  Arbeiten  vor.  , 

3.  M.  Henrico  Vnlpio  ...  (He.  8.  Tel"),  ■.  lO  VI,  7. 

3,  2  Caput  iüEerere  »«tri«,  ■.  Seneo.  H«tonl,  Ott  498. 

a,  S  1.  Varbem.  la  VI,  T. 

S,  8.  Die  gGnQbnlleb  lemliicb  genannte  Hydra  tStet«  BereolM  nloht 
weit  Ton  Mfeene. 

3,  U  Arete  die  Wahrheit,  Wiuenaebaft;  dabcr  da«  leptenplek  lea- 
tnm  auf  die  sieben  fVeien  Kttnile  belogen   werden  muA. 

8,  23  sanctlB  poJJtiB,  ■.  B.  Ovid,  in  den  Hetam.  I,  438  ff. 

3,  27  ASilo,  eine  Harpjie. 

3,  80  niaeteria  ana  Javenal  III,  S7. 

3,  3S  non  moriere  orania,  Horal.  Car».  Ol,  80,  0. 
i.  Timotheo  Polo  PoetM  (H*.  S.  77>),  i.  m  II,  SS. 

4,  7  Bilbllil,  Martials  Heimat. 

4,  8  au  Oxford  itammte  der  Verfaaaer  der  A^enl»,  Barolaf. 
4,   II   (estram  n.  (otnpov)  fBr  (Sitra*  m.  bei  Featna.  —   Vgl.  VIII,  U 
Qen.  DoUHB  87. 

4,  16  Saimo,  Oeburlaort  OTids,  wie  Hautna  der  Virgila. 

5,  Henriao  Arningo  Rbetori  (Ha.  8.  TTb),  geb.  an  OBnalirilok 
1610,  1S3&  den  1.  Dec.  Profeaaor  der  Beredaamkell  und  Oeachtcbte  am  Qj»r 
naiiun  xa  Beral.  Hier  aährieb  er:  Uedulla  Tariamni  in  orationibni  naiM- 
Cisairaarnm  connezionnm,  and  ein  Kbnliobea  Werk  fOr  den  Biiebtrl,  weldM 
beide  EU  Lflbeck  1639,  ja  wiedenun  an  Altenbnrg  1602.  ISm«,  und  sn  Jena 
1660.  ntaa  gedraekt  rind.  Et  war  Beotor  bia  JnU  1S6S,  wo  er  Putor  an 
9.  Nioolai  warde,  t  1^62,  s.  t.  Recke  -  Napieraky  a.  a.  O,  und  Naohtrige. 

6,  2  Pitbo,  DB  =  Boada,  Capella  9,  B07. 
6,  8  auBOB,  ac  anm. 

6-  Reinero  BrocnaDO  ...  (Hl.  B.  18a).  Soriptnm  tnm  tamporia 
•ponso,  B.  P.  W.  IV,  6. 

6,  4  indioena  bat  dia  Hb.,  liea  indiat. 

6,  9  botrni  m.  Wr  botrya,  in  der  Volgat.  Mich.  7,  1.  Bbtamt  Vr- 
ban  VIII.  (Tgl.  an  IV,  &)  Bnrii  Undea  (Edil.  Antwerp.  «.  I6S4  p.  SOO),  T.  1«: 
botroaqse  pMn^aoaqa«  vitia  ittdnit. 


618  ANMEBKUNQEN. 

6,  18  ff.,  ■.  V,  8,  1. 

6,  14  vgl.  AaBon.  Comm.  Prof.,  Nr.  8, 10:  Qiuui  aftt  Atiieiiii  do«te  oolait 
Ghmcia  ant  Roma  per  Latiam  colit.    VgL  Yorbem.  ni  lY,  1. 
6,  15  Maxiuf,  b.  E.  III,  21. 

6.  21  Mednseam  —  melos,  Medusa  war  die  Matter  des  Pcgaaoa, 
Tgl.  M.  IV,  81,  2. 

7.  Alhardo  Boendelio  Grammatioo  (Ha.  B.  78b).  Der  Besnngeoe 
aoheint  weiter  nioht  bekannt 

a  Dayidi  Gallo  Mnaioo  (Hb.  &.  79^). 

8.  10  omne  fers  punctum,  nach  Horat  A.  poet  ▼.  848. 

9.  Ad  BtudioBOB  JuveneB,  ibidem  (Ha.  8.  70^). 

0,  9  neo  oedere  cereum.  Tgl.  Hör.  Art.  pott.  t.  168:  eereus  in  Titiun 
flecti,  und  IX,  2,  629.  680. 

10.  Ad  Aeternam  Bapientiam  Votum  ...  (Ha.  B.  79l>). 

Sylvanim  1.  YIIL,  in  quo  Siiavia  CHs.  S.  830- 

Die  Wolfenb.  Hb.  Terweiaet  mit  den  Worten:  „Diese  sind  an  Leipsig 
gedruckt  und  Terlegt  yon  Herren  Elias  Rehefeld'<,  auf  den  Druck  der  Rubella 
seu  BusTiorum  Liber  L,  dessen  Vorwort  (Tgl.  die  Bibliographie)  Tom 
12.  Not.   1631  Leipzig  datiert  ist     Diesem  bin  ich  gefolgt. 

IIpoc9CüyY)(iaTtxöy  mit  der  lateinischen  Übersetzung  steht  im  Dr.  erst 
hinter  Tbomings  Gedicht 

T.  5  Cythera,  lies  Cytherea. 

T.  6  dulciculus  haben  Plaut  Poen.  I,  2,  177.     Cic.  Tusc.  IH,  19. 

Vorrede.  Joannes  Michaelis,  geb.  1606  zu  Boest,  wird  1680  Juni  80. 
zu  Leipzig  Licentiat,  1631  Mai  26.  Dr.  Med.,  Dekan  der  medioinischen  Fa- 
cultät  seit  1645,  f  1667  zu  Leipzig  als  Professor  publ.  therapeuticus ,  kur- 
sAchsischer  Leibarzt,  Erb-  und  Gerichtsherr  auf  Bendorff.  Vgl.  J.  J.  Vogel, 
Leipziger  Annalen.  Seinem  Freierstande  ist  auch  M.  III,  15  gewidmet, 
seinen  literarischen  Arbeiten  E.  III,  88  und  P.  W.  II,  7  (Tom  26.  Mai  1631), 
wo  ihn  T.  104  als  Übersetzer  des  Quercetanus  bezeichnet  Die  Auagabe 
seiner  Werke  Tom  Jahr  1698  enthftlt  auch  seine  Biographie.  Ein  Glflek- 
wünschungsgedicht  Ton  ihm  an  Fleming,  als  dieser  in  BcTal  war,  findet  sich 
im  absonderlichen  Buche  Poet.  Wälder. 

BarbieTius  starb  an  Einem  Tage  mit  Fleming,  April  2.  1640. 

Alterno  —  periculis  sind  aus  BarbicT.  Lyrie.  1.  L  Od.  2,  ll  — 16. 

Georg  ins  Glogerns  Terschied  am  16.  Oct  1681.  Auch  er  achrieb 
ein  deutsches  in  der  Wolfenb.  Hs.  B.  240*  erhaltenes  Gedicht  auf  J.  Michels 
Dootorpromotion  im  Mai  1631. 

Foecundum  —  amoris.    Woher? 

Per  transennam  Ton  Feme,  wie  in  Cic.  Orator.  1,  85. 

B.  105.  Germante  poSsios  Marc,   d.  i.  Opitz.     B.  So.  IV,  9. 

Equidem,  inquit  Daniel  Heinsius:  in  der  Vorrede  zu  seiner 
Elegien  erstem  Buche  an  Fredericus  Sandius. 

Bao  Flei^ingio.    Johann   Nioolans  Thomittg,  ia   der  Püüa 


8YLVARUM  VDI.  51T 

1601  geboren,  kun  im  Jahr  1634  n&ch  Laiprig,  ward«  1684  Dr.  Med.  la 
AltdorT,  1638  Profeuor  Med.  zn  Leipzig,  BpHter  könig).  tohwedUcber  Leib- 
msdicaa.  Ale  er  dieeeo  Dienst  166!  TOrließ,  ■tarli  er  anf  der  Keile  naoh 
DeuUohlBnd  in  Hamburg  «m  S.  December  nnd  wurde  in  der  Petrikirebe  b»- 
graben.     Vgl.  U.  I,  3S.   E.  UI,  30. 

T.  9  munere  palpal,   i.  JnTenel  I,  36. 

Dediaatio.     t.  S  Jane  iit  Jobaimei  Michaelii. 

V.  6  pegninm  ans  PIbdL  Pen.  V,  1,  18.  Vgl.  ad  Oeo.  Doni*  61. 
Pabul*  SnaT.  43.   IX,  3,  3,  3.    Srotopagniom  IX,  6. 

T.  8  Tgl.:   habent  aoa  faU  libellt  bei  Tetent.  Uaur.  de  matria  t.  1386. 

T.  13  lerieellns  nnkluaiacb,  lericiilni  bei  Cio.  Ttuo.  V,  36. 

T.   18  lalipedare  bat  Featni  nnd  Lncret  lU,  60S. 

V.  31  palohripei  naoh  dem  grieeb.  cEicouc. 

T.  33  PegBBia  nnda,  ■.  Sj.  m,   10,  4. 

V.  33  Tibri8iare  =  TooemincanlandocriapMe,TiCiniiiibeiPanU.exFetL 

T.  84  illex  =  ilUoiene  in  Plant  Ai.  I,  8,  67.    Pceo.  UI,  4,  86. 

V.  40  bicfi  die  Brant  Boee,  Botb? 

T.  SB  genlicna  moa,  inerat  in  Taott.  Annd.  01,48.  VI,  8S. 


T.  66  aeoaa  n.  «r  aeina. 

r.  60  baaia  ralga,  i.  Talg«  iDaTi 

a  Plant.  MU.  II,  1,  16: 

DODM»   10. 

T.  68  Btreperni,  Tgl.  II,  4,  16. 

T.  73.  74  BsrtbiuB  nnd  Nevra, 

a.  8nsT.  18,  9. 

T.  77  Seror,  d.  b.  Jnno. 

T.  es  Lernaliaa  und  Hjalla,  b 

.  Bu>T.  18,  18. 

T.  93  lingnia   animieqne   faT 

ete.   a.  Ot.   Faal.  1, 

MetMU. 
XV,  877. 

T.  96  ordia,  a.  id  II,  3,  181. 

AdQeninmJ.  Dom»  P.  InTooatio.  JanoiDonu,  pater  (E.V,TS), 
t  1S04  im  Haag. 

T.  10  Boailla,  a.  BnaT.  18,  6.  —  Panda  labra,  i.  Dedlc  60. 

T.  11  rnmirUare  =  pnedioare,  vieIX,  1,  10,1;  3,360.  nur  in  PUab 
Ampb.  U,  3,  46. 

T.  15  blaDdiorepai  wie  blandiloqnoi  gebUdet.  Vgl.  atiaTienptw, 
FabnU  BnaT.  33.  -    Delnmbo  a.  I,  4,  31. 

T.  S5  AcnEsdnm  genetrlx,  Lnor.  I,  1. 

T.  36  Tbaia  begleitete  Alesandor  naofa  Asien. 

T.  38  Barbara,  Tgl.  an  II,  30,  15. 

T.  30  ABterie,  B.  OpitE.  Ed.  1634.  S.  67.  70.  7«.  80.  86.  Bd.  1646.  IL 
9.  178.  307.  341.  Venator  ad  Opitinm  1630,  daaelbat  B.  161.  VgL  Fleminga 
T«tloni.  So.  11,  B.  —  Nenra  nnd  Beonndna,  i.  BnaT.  18,  6. 

T.  31  anfflamen  lobeint  biet  Ton  anfflare  abenleiten. 

T.  84  ananm,  wie  orina  t.46,  i.  Bern,  an  I,  1  —  8. 

T.  87  (ejitrnm,  ■,  au  VII,  4,  11. 

t.  40  rndea  —  malai,  die  Bliae,  irelehe  die  faeftjgen  Kflua  asrOek- 


516  AmfEREUNGEN. 

T.  61  pegnia,  ••  SQ  Dedio.  6. 

Fabula  BuftTiorum. 

y.  1  Aoldalium  —  hortnm:  Berr.  sm  Vijrg.  Aea.  I,  720  nenat  eiae 
aeidaliiohe  Quelle  bo  Orohomenos,  worin  die  Grauen  so  iMiden  pflegt  und 
wonach  die  Venns  Addalia  heiße. 

▼.  8  floriparnm  Ter  sagt  Ans.  Idyll.  12,  de  rere  primo,  1.  —  6ra- 
tum  fttr  grate. 

▼•  10  man 8 HS  für  mansaetns?  s.  ernten  Dithyr.  42. 

▼.  18  snmmare  (snmmiien,  hier:  su  Stande  bringen)  nur  als  Variante, 
fctiondera  hei  Plantos. 

T.  19  albiyidas.    Ähnliche  Compositionen  mit  videre  18,2  and  89,7. 

T.  21  primores  dentes,  öfter  bei  Pltnios. 

T.  28  snaTiorepns,  s.  ad  Gen.  Dons»  16. 

y.  28  teehna  gebrauchen  die  Komiker. 

▼.  48  pegnia,  s.  zu  Dedic  6. 

SnaTium  L  Den  Ton  su  diesem  allbeliebten  Thema  sohlog  CatuUs 
Oarm«  6  an. 

1,  8  dulcare  bei  fiidon.  Bp.  6,  4. 

II,  8  morsioatio  yon  morsico  gebildet,  —  Vgl.  Plaut  AsSn.  I,  8,  70: 
OMulando,  oratione  yinnula,  yenustnla. 

2,  6  mormolyssare  wird  das  gr.  (jiop(jioXv{TT6tv  sein,  das  schrecken, 
scheuchen  bedeutet,  hier  wol  mit  dem  Nebensinne  durch  Gurren  (murmurare). 

2,  8  bessis,  s.  SU  I,  4,  96. 

HI,  6  halitnltts  selbstgebildet,  wie  y.  7  solyanimus,  womit  yeaa- 
nimus  7,  6  zu  yergleiohen. 

IV,  6  emedullare  biblisch.  Das  klassische  Latein  kennt  dayon  nur 
das  Part.  pass. 

4,  8  flammiyibrus  wie  flammiyolus,  -yomus. 

V,  2  nitela  s.  su  II,  8,  184. 

6^  8  Matnta  heißt  lateinisch  die  Leueothea,  dann  auch  Aurora,  s.  IX, 
2,  640.  —  cadurcum  n.  =  yelnm  wie  bei  Juyenal  VI,  686.  VII,  221. 

6,  6  bihoris,  gebildet  wie  biforis,  auch  IX,  1,  16,  11.   E.  IV,  88,  2. 
VII,  6  yexanimus  s.  zu  3,  6. 

7,  19  ordia  s.  su  II,  8,  181. 

7,  24  pulto,  wie  IX,  2,  166  für  pulso,  lieben  die  Komiker,  besonders 
Plantns. 

7,  26.  Das  Substant  malehabentia  ist  unklassisch;  habentia  hat 
Plant.  Truc.  prol.  21. 

Vm,  20  ist  im  Drucke  yerdoppelt. 

8,  26  mi  mr  mihi,  wie  öfter. 

IX,  1  mirari  modo  desine,  leitet  eine  ftinfseilige  Strofe  ein,  wtth- 
rcnd  die  flbrigen  nur  yier  Zeilen  haben. 

9,  4  oseulum  fttr  osoulomm.  —  helluo  s.  lu  III,  9,  44.  —  oatus 
•.  lu  n,  6,  18. 

9,  6  mellilega  gebildet  wie  sacrUega.  J.  Secundua  Bas.  19,  1  sagt 
0iUi]«fM  Toluores. 


STLTABUU  Vm.  U9 

9,  8  •trsperni  ■.  ■□  II,  i,  16. 

9,  la  flzalbarnkre  abaobllan. 
X.  Bfflgiea  Bnballae. 

10,  a  pupnla  = 

10,  9  aii>i<,  s. 

ZI.    Ad    itBllBS. 

11,  S  azonbatoreB  fdr  exeobitorei. 

11,  IB  gnbemio  =:  gobnuator,  bei  laid.  Oiig.  19,  1. 
11,   17  ff.  Am  Bande  iteht:  Vida  Heinif  bbol.  Sidenua,  d.  i.  Elsg,  1,6. 
11,  31.  Die  Empniae,  ichftne,   Tampfitriige  OespemUi:,  werden  tod 
Hekate  anageieDdeL 
XII.  SertDin. 
13,  3  missioaUie  bei  Plant  Epid.  I,  S,  39. 

xin. 

IS,  3  Pablina  Oviditu  Naao  betang  in  aeineo  Amorei  die  CoiinBa. 

IS,  4  H.  Ueesala  Corvititi»,  von  Tlbnl)  I,  S.  IV,  1  benizigan,  war 
abrigtna  Dur  Ttbnlb  bobac  Frennd^ 

IS,  S  Neaca  lat  die  OaUabte  in  den  BasUt  daa  Ja.  fteennd«!,  TgL 
E.  IX,  3. 

18,  e  Janni  Donia  beaiiigt  die  Boiilla  in  Hlnem  Elegonun  libei 
and  Sflramm  L  D.     Antw.   1569. 

18,  7  Die  Hargarii  besingt  H,  Aaton.  Hnrabu  in  daa  10  Elegien 
dei  Jnrenilia. 

18,  e.  9  Diana  nnd  Nevra  worden  in  den  16  BQchent  de«  Amphi- 
thcstnim  Gratiamm  (1618)  daa  mit  Caapac  Barthina  identiaalien  Tat- 
Tsua  Habina  gafeiert. 

18,  II  Liofana  nennt  flbrigena  Proper«  DBr  III,  18,  6. 

13,  13  Harmoaina  iit  der  Qegenetand  mahcerer  Varia  daa  Janas 
Gintarna. 

13,  13  Nico).  Borbonios  lohrieb  Miaoellaneae  ad  Bnballam  aaam 
nagte  poetlcn. 

13,  U  Adrian  Blyenbuig,  Patrioiei  in  Dordreeht  (f  1C99),  widmete 
Jb  leinen  poSmota,  Layden  1688,  saiiie  3.  und  3.  Od«  und  Elag.  I.  dei 
Bosalba. 

18,  16  Balhyllnm,    des  Venmafiai  wegen  Rtr  Batliylliia. 

18,  16  Georg  Babinni  (Bobfllei,  au*  Branden bnrg  1608—60),  Pro!  an 
KSnigtberg,  lebrieb  PoemaU  et  Epistola,  Aig.  1644.  So  ^^d  seine  in 
Leipaig  erschienenen  PoJimata  im  Leipsiger  UeAkatalog  Tom  Jahr  1683  an- 
geteigt.  8.  TOppen,  die  Orilndnng  der  Unirersitttt  Königsberg  nnd  das 
Laben  ihres  eralan  Baotoia  Q.  Sabinns.  Kttnigab.   1844. 

IS,  IT  Unt«i  FtaccQs  mag  Opiti  vantandan  sein,  welcher  die  1^- 
daria  beaiDgt  in  seinen  P.  W.  IT,  Bonn.  II  (ed.  Triller). 

18,  IB  Hyalla  haiAt  die  Oeliebla  in  der  eisten  Abthdinng  (danOoalUi) 
der  Carmina  des  Janas  Lernatins.    (Antw.  1679.) 

18,  19  Hioh.  Uarallns  Taiohan.  Constantinapolitanaa  besingt  die 
Camilla  nnr  in  den  Eplgr.  Uhr.  IV,  Paris  1661,  aonit  die  Nbms. 


590  ANMERKDNOEN. 

18,  20  Cynthius  Jo.  Bapt  Oyraldag,  durch  teiiie  Heoatommitfii  wol 
bekAont,  Terfaßte  einige  kleinere  Gedichte  auf  die  Diana  Areoata  in  Rannt. 
Ghenis  Deliti»  CO.  lUlornm  poetanim  (1608)  I,  184S  ff. 

18,  21  Leorina  hat  die  Hs.,  lies  Leonora,  die  Georg  Bnch  an  an  (Poem. 
1621)  in  mehreren  Elegien,  Hendecasyllahen,  Jamben  nnd  Epigrammen  feiert. 

18,  22  Vier  Gedichte  ad  Lycorim  von  Joannes  Cotta  findet  man  in 
Rannt  Ghenis  Delitie  I,  814  ff. 

18,  28  Nach  seiner  Geliebten  hat  Florentins  SohoonhoTins  seine 
amores  pastorales  anoh  Lalage  (Poem.  1618)  genannt. 

18,  24  Rossa.    Vgl.  Dan.  Heinsli  Eleg.  3,  8.  10.  Monobibl.  2. 

XIV.  Ex  imitatione  Soaligeri  P(atris). 

XV. 

15,  8  Das  Dyotamnnm,  dem  Paleginm  sehr  ähnlich,  treibt  die  Pfeile 
ans  der  Wunde.  8o  sagt  der  SimpHciss.  Bd.  J,  8.  245  (herausg.  Ton  t.  Keller) : 
Wer  lehret  den  Hirsch,  wann  er  geschoßen,  wie  er  seine  Zuflucht  aa  dem 
Dlctamno  oder  wilden  Poley  nehmen  solle? 

15,  4  eura,  hier  die  Kur,  Hei1mittd,taoitaeura  die  Tcrboiigene  Heilung. 

15,  5  curaura  bei  Plautus  2mal. 

15,  6  fulminatns:  der  Dr.  hat  fulminator. 

15,  12  anodin a,  sind  Heilmittel,  die  durch  Schlaf  den  Schmers  hin- 
wegnehmen. 

15, 28  Adrastiar=  Nemesis.  —  Flagrum,ein  Lieblingswort  des  Plautus. 

15,  48  torvituentia  selbstgebildet ,  s.  IX,  1,  3,  4.  —  desine  t.  s. 
SU  V,  2,  118. 

15;  49.  51  mortualis,  s.  Plaut.  As.  IV,  1,  68. 

15,  57  vitilitigare  =  reprebendere,  damnare. 

15,  58  Themista  =  Themis,  wie  II,  4,  8. 
XVL 

16,  1  TgL  Nie.  Borbonius  Sylyula  (1625)  S.  78:  Bella  es,  Rubella, 
bella  eerte. 

16,  6.  7  Tgl.  Catnll  8,  1 :  Lugete,  o  Veneres  Captdinesque  und  Nie.  Bor- 
bonius a.  a.  O :  Gaudete  o  Veneres  Cnpidinesque.  Letzteren  Vers  hat  auch 
Adrian  Blyenburg  Od.  5,  1  (Poem.,  Lugd.  Bat.  1588  p.  65);  Od.  7  schließt 
er  mit  den  Worten:  Veneres  Cupidinesqne  vier  Verse  (2.  11.  12.  25). 

16,  19  blanditim  b.  Lucr.  H,  178.  —  amicare  Stat  Theb.  III,  470. 

16,  20  melisma  unklassisch  s.  IX,  1,  1,  2. 

16,  21  Hecate  hier  die  den  Stemenreigen  führende  Mondgöttin. 

16,  24  uranimiB  faces  wie  IX,  8,  1,  11. 

16,  27  numell»  Straffesseln,  s.  Plaut.  Asin.  III,  2,  5. 

16,  28dulcacidu8  gebraucht Serenus Sammonicus de medicina sweimal. 

16,  81  dirergia  Wasserscheiden,  Hügel?  —  Florisuccus  acheint 
selbstgebildet. 

16,  86  eztroire  von  Fl.  introire  nachgebildet. 

16,  89  Baba  eine  durch  Weihrauch  berfihmte  Stadt  des  glüokl.  Arabiens. 
16,  40.  41  papilliB  —   sororiantes:    s.   das   Fragment  ans   Plant. 
FrirohtUk  bei  Fest    Vgl.  25,  80. 


STLTABÜM  Vm.  Sti 

16,  46  tamoua,  wilder  Wein,  a.  Nomenol.  Janii. 
16,  47  pericljruenoi  QeiGblaiL 

16,  61  Tnlgitare  (aaoh  46,  B4)    til  nnhlauiieh- 

XVII.  Da  Rnbellie  ttf\g\e.    Vgl.  Beinüi  Ne[lerdu;tia  Poam.  p.  1T7. 

17,  8  aob  braeoia:  mit  Taaohen  warea  bei  damaliger  IVacbt  nur  die 
Beinkleider  *eraehen. 

xvni. 

18,  I  Uannmn  par  nobile,  vgl.   par  Dobile  rralram  Horat. 
18,  3  alabaatriridna  anklaaaUeb.     Tgl.  lar  FabnU  aiur.  19. 
18,  3  loqnilari,  bat  l'lanL  Buch.  IV,  T,  6. 

18,  ai  iDTidnlDi,  eigene  Bildang. 
XIZ. 

19,  6  itderor  trie  31,  16  =  aidere  affior,  areieo  a.  Plin.  IX,  16,  36. 
19,  6  papnla,  «.  lu  10,  6. 

19,  9  ni  tQr  niai. 
XXI. 

31,  3.  S  maote»  (mattsB,  mattr«)  aind  feine  Leckareien,  a.  IX,  8,  II,  8. 
H.  IV,  1,  S.    E.  SI,  B,  6. 

Sl,  9  orexia  IDr  ^petitua  bei  Jareoal.  VI,  4SS.   XI,  187. 

31,  18  ad  aatiem,  s.  Jnrene.  III,  318:  repletnr  ad  lalteiii  di^lbtM. 

31,  33  eaaritor,  a.  V,  8,  8. 

XXIL 

33,  8  Tgl.  Appnl.  Uel.  III:  aoibillantibDB  aavüa. 
sa,  37  blatire  =  garrire,  Plant  Ampfa.  II,  1,  79. 
IXIV. 

34,  .6  viacidaa  =  riaooaaa,  tihe,  fcleberig,  Bfler  beim  Theodor.  Piia- 
elan.  I,  I.  6.  (Aber  den  lU  VI,  T,  13).  —  MadalütiafaBa,  eigene  Wort- 
bildung, «nch  IX,  8,  3,  79. 

XXV. 

36,  8  traotarit,  «igene,  bei  den  Kliudkem  nicht  roriionunaada 
KIdimg. 

36,  26  laiitare,  bei  Plant  Capt.  V,  4,  6. 
36,  80  aorotenUs,  a.  16,  40.  41. 
XXVI. 

36,  1  tranereraia  —  hirqnia,  a.  m  I,  4,  87. 
XXVII. 

37,  e  dietim  nuklaealacb,  a.  IX,  3,  636. 

37,  13  sirlDB,  drelrilbig  wie  Hör.  Od.  I,  38,  4.  Epod.  IS,  3. 

37,  31.  33  aalit  et  mamilla  l»va,  •.  an  Bf.  I,  4,  66. 

XXVm.  Ei  Qeimanloo  OpItIL  Ad  patriam  Bnbellia.  Ana 
Opita  Poet.  WUdern  IV,  Bon.  6.   Ed.  1694  8.  80. 

38,  8  DTtia  fflr  DrU,  a.  Verg.  Aen.  VI,  187. 
XXIX. 

29,  8  fibritna,  aelbitgebildat  naob  penttga,  oatltna. 

XXXI. 

81,  3  fiagrantia,  M  Val«r.  Haxim.  IX,  1,  t. 


KM  ANIIERKDNOSN. 

81,  8  madnlia,  sb  ebrins  bei  Plant  Pt.  V,  1, 7,  MlMuit  wuunm  Dioh- 
tar  ein  Weinfaß  an  bedeaten.' 

81,  4  plaoentia  bei  Appnl.  Dogm.  Plat.  8.  —  fipeoillam  s  epe- 
onlam. 

81,  10  pntai,  d.b.  rein,  lauter,  wabr,  wie  in  Plant  PiendoL  IV,  2,  81. 

81,  11  bellie  perennis,  Maaftlieb,  GinseblUmoben. 

81,  15  eideratum,  e.  an  19,  5. 

XXXn.  De  serto  Rnbellis.  —  Ex  BarbieTio,  nlmlicb  Epigr.  45, 
wo  Ar  Gbaris  itebt:  pner  (nimliob  der  beil.  Aloysins).  —  (Der  Dr.  beaüfort 
bier  fiUaebliob  mit  Nr.  81  n.  8.  w.) 

XXXIIL  Rubella»  Capilli. 

88,  6  I da,  8.  SU  IV,  7,  72. 

XXXIV.  In  eoadem« 

84,  6.  Steokt  in  medimna  ein  Febler? 


36,  2  sontica  oanssa  wie  If.  V,  4,  6.  15,  2,  bei  TibuU.  I,  8  (9),  51. 

XJLXVII. 

87,  7  crnoiabilitatibue  auob  bei  Plaut  Giat  U,  1,  8. 

87,  12  I da,  s.  au  IV,  7,  72. 
XXXVIII. 

88,  1  nitorem  ist  sog.  aoc.  grsons. 


89,  1  An  im»  anima.    Vgl.  au  III,  7,  43.  Od.  V,  40,  32. 

39,  7  nitidlTidus,  s.  Fabula  suaT.  9.  IX,  1,  2,  1.  2,  661.  8,4,  14.  15. 

89,  9  papula  fttr  papilla,  wie  10,  6  pupula  fttr  pupilla. 

XU. 

41,  5  igneam  ist  aweisilbig  su  lesen« 

41,  10  hirqui,  s.  Sy.  I,  4,  87. 

41,  11  contuor  fEbr  oontueor  bei  Plaut  Asin.  II,  3,  23.  Moat  III,  2, 
158,  der  in  letater  Stelle  v.  151  auob  intuor  sagt. 

41,  18  exoTtus  fiix  excYtus. 

XLIL  VergL  8o.  l^.  IjLB.  auf  ibre  Oesundbeit 

XLIV.  2  s.  M.  U,  18,  5.  CatulL  25,  1:  molHor  ouniouli  oapiUo. 

44,  4.  Vgl.  Catull.  a.  a.  0?  Jo.  8ecundus  Bas.  14:  te,  molli  mollior 
anseris  medulla. 

44,  10  purimis  =  pnrissimis,  wie  IX,  2,  84.  3,  5,  3,  naob  Featus. 

44,  19  grabatum,  8.  su  II,  10,  59. 
XLV. 

45,  7  OBBopbagus  =:  otoof^oc,  Soblund,  Speiseröbre,  s.  £.  XI,  18,  6. 
45,  14  Tinula,  s.  Plaut  As.  I,  3,  70. 

45,  17  proseda,  s.  Plaut  Poen.  I,  2,  53. 
45,  84  Tulgitare,  s.  an  16,  51. 
Dithyrambus. 

T.  6  Boseta,  s.  su  II,  8,  199.  —  perlabascere.    Ans  dem  klaaai- 
soben  Latein  ist  uns  nur  das  Bimplex  erbalten. 
r,  20  sistra,  s,  II,  8,  208. 


SYLTABÜH  Tm.  IX.  BIS 

T.  >S,  TgL  argutnm  nemn«,  Yerg.  Kolog.  VllI,  3S. 

*.  84  Apeliotei,  ud  dem  FaToiiiiu  eatgc^nwehcndar ,  »onit  Sabw- 
Inni  geDMuiter  Wind. 

T.  S6  illimii  =  rein,  ans  Ot.  HeUn.  lU,  407. 

T.  36.  Die  Wortfolge  wird  diese  aein:  Favonü  lene,  (L  e.  leidler)  con- 
faai  BritUDHi»  —  Apeliotia  remigaut  Btridolla  ali«  tnunitaa  illlmia  nthrs.  — 
remigaie  e.  accni.  in  Claudiana  R«nb  der  I'roierp.  II,  IIS.  —  Der  alte 
Drack  und  der  Text  haben  niiohtieti  daa  Compoiitnni  eremigant  tut  daa 
allein  megliohe  aimplex. 

T.  ii  manana,  8.  oben  Fab.  8nkT.  10.  —  gerrn  am  PUntna. 

T.  M.  Dal  Neutmm  HoTembre  könMiit  toiut  nicht  vor. 

T.  65  tellnre  Kt  tellarem  dea  TerainaßM  wegen. 

T.  8&  pumiina  wie  t.  111  und  IX,  3,  373,  a.  Stat.  SUt.  I,  i,  U. 

V.  97  aerniini  annaa,  Torfibergebengtea,  altendea  Jahr. 

T.  101  mjataz,  |ju(aTaE>  Hund,  Obeilippe  qnd  dar  daranf  waehaeBda 
BarL  —  congelatis,  etwa  congelatai?     Vgl.  P.  W.  II,  SC,  37. 

V.   103  floriooQdn«,  eigene  BUdimg,  TgL  H.  V,  IT,  3. 

T.  106  Vgl.  Verg.  Bei.  II,  18:  alba  Jignatra  oadonL 

T.  t06.  Der  Canrna  webt  dem  Eama  entgegen. 

T.  134  fritiunire,  i.  Carm.  Pbjl.  Sfi. 

T.  18S.  Empanda,  rine  Undliche,  biotipnidende  OBttln,  •.  IX,  S,  SSO. 
Od.  IV,  40,  34.      8o.  U,  47,  3. 

T.  144  aaDtolin«,  gr.  vtnäXnot,  von  BandelbolaT 

V.  146  beaperngo  (Kr  Heaperoa,  in  San.  Hedea  877,  Vgl.  veapemgo 
IX,  1,  9,   1.    3,  b,   II. 

r.  161  Snaatenaia  ora:  a.  Bern,  am  Vorrede  an  J.  Uiehaelia. 

r.  1S4  Baidna  wird  der  Vorfkhre  von  Hlohaelia  Brant  genannt,  der 
alio  ein  beltanDter  Jorist  geweaen  aeln  mofi,  a.  B.  VIII,  10,  1. 

T.  1&9  ff.  Vgl.  Od.  m,  3,  67  ff.  7,  61  ff. 

Anf  der  letiten  Seite   findet  aioh  blgendea  Diatiobon: 
In  Sbabonem. 
Qaod  male  jadioinm  fen ,  eat  disloitio  nana. 
Laaoe,  ocolo  nt  oemia,  aio  tua  pnnota  eadnnt. 
I,  N.  Tboming. 

SylTamm  I.  IX,  in  quo  MiBcellBnea  CHs.  S.  85*— 118^3. 

Vgl.  oben  8.  478.  Da  FI.  am  Anfang  dleaea  Bnobea  bemartt  (8.  66a), 
die  folgenden  Carmina  (nach  dieser  Anagabe  Nr.  6.  5.  4.  9.  10.  18)  aeien 
„an/  den  Fall  hergeaataet ,  da  aie  In  den  anderen  latuniaeheu  nicht  in  Bn- 
den,"  ao  haben  wir  nna  erlanbl,  dia  anderweitig  gedmokten,  luwt  tob 
FL  nirgend  nntergebraohten  Nr.  1  (Ana  Bchoanbargia«),  7  (Oermania  aznl), 
8  (Promna  Hiaoallaneomm)  nnd  II  (Ad  Beginam.  Opt  Max.)  hier  elnn- 
sefa  alten. 

Wtdmnng  (Ha.  S.  8&b).     Über  H.  Aming  Tgl.  an  Vn,  6. 

I.  Ar*  SohttnbnrgiOK  1«S0.  Vgl  Bibliogr.  Nr.  1.  DlaM  Qa- 
dichuaniinhing  beklagt  den  Tod  dar  Maria  Jnliana  Ton  Sohenbug-WftMü^- 


5M    *  ANMERKUNGEN. 

bürg,  einer  Toobter  Hern  Hugos  tod  8ob5nbvg,  di«  im  J.  1606  geb., 
naob  M.  VII,  8  im  J.  1699,  naob  Hübners  TabeUen  ent  im  J.  16S0  aUrb, 
als  Braut  Herrn  Hans  Heinrichs  Ton  Sobönburg-Peoidt  (1,  19).  VgL  Ode 
IV,  1  und  unten  die  Qrabscbrift  in  Nr.  81. 

1.  Ad  Cbaritas. 

1,  8  melisma,  s.  By.  VHI,  auar.  16,  80. 

1,  6  Joye,  mehr  unpersönlich,  etwa  im  Sinne  ron  coslum  oder  fktnm 
■o  tosen ,  da  die  Präposition  fehlt. 

1,  9  Eoi,  d.  h.  Orientalen,  s.  Orid.  Amor.  I,  16,  89. 

1,  18  nitela,  s.  su  H,  8,  184. 

1«  86  Caput  eharnm,  Horat  Garmin.  I,  84,  8.    Verg.  JEn.  IV,  354. 

1,  88  potessunt,  Plant  Pcsn.  I,  8,  17. 

S.  Sponsus  ad  Bponsam.  Vgl.  Hadrians  Verse  bei  Bpartian  in  den 
6er.  histor.  Angnst.  Ci^.  85: 

Animula  ragnU,  blandnla, 
hospes  eomesque  corporis, 
qu»  nunc  abibis  in  loca? 
Pallidnla,  rigida,  nndnla, 
nee ,  ttt  soles ,  dabis  Jocos. 

8,  1  nitidiTida  —  tenerula,  s.  VIII,  suaT.  89,  7.  IX,  2,  661. 
(Christo  hodie  nascenti  hyporohema  y.  8). 

8,  8  animitraha  und  ähnliche  Wortbildungen,  wie  t.  8  penetrije- 
cora,  T.  4  cerebrimoTUs  «erlaubt  sich  Fl.  in  seinen  Jugendgediohten 
aller  Orten.     VgL  VIH,  84,  6. 

8,  4  abitus  obitus,  s.  M.  VII,  80,  5. 

8.  Idem  ad  Hyemem. 

8,  1  frnniger  hat  Stat  Silv.  V,  1,  98. 

8,  4  torvitnens,  s.  Vin,  14,  48. 

8,  16  latipectoratellns,  S.P.  W.  IV,  8, 14:  der  breitgebrttstenErden. 

4.  Ad  Parcas  Bponsus. 

4^  8  iturio,  eigene  Bildung. 

4,  6  oompercere  in  Plaut  Pow.  I,  8,  187. 

5.  Ad  Mortam. 

5,  8  amaurosis,  schwarser  Staar. 

5,  4  yeternosus,  sohlafstichtig. 

5,  5  bronchus  mit  fehlerhaften,  weit  yorstchenden  ZIhnen.  —  gra- 
raiosus,  eiternd,  triefäugig. 

5,  6  attus,  kunstretend.  —  Insolosus,  bl5dsichtig. 

5,  7  incita.  Es  ist  wol:  indta  ad  t  su  lesen  fllr  ad  incita,  im  hoch- 
Bten  Grade. 

5,  9.  Da  adrocatus  auf  Morta  geht,  ist  es  als  Hauptwort  su  fassen. 

6.  Ad  Auroram  Sponsus. 

6,  7  Thaumantis,  Tochter  des  Thanmas,  Iris. 

7.  Idem  ad  Bolem. 

7y  8  decursitator  aus  dea  AppuL  (de  Soor.  Deo  S.  116)  deouraito 
fdMldet 


8YLVABUH  IX,  1.  2.  »1» 

8.  Ad  Lankm. 

5,  6  p«renDidiT«,  flamiogiMbe  WortbllduDg. 

6,  10  ff.  ImkgiDoia  Thiabe.  Naoh  der  ganfbuen  ÜberllofaniDg, 
■■  B.  Orid.  lletam.  IV,  fi6  ff.,  bUdst  aloli  Pynniia,  aU  «r  ThUba*  blatigai 
OawMid  erblickt,  ihte&  Tod  ein  and  endcht  liob. 

9.  Sponsni  ad  Venerem. 

9,  1  T«tperngo,  «.  m  VIIl,  Ditbjr.  US. 
la  Ad  Violas. 

10,  1'  rnmificare,  a.  Till,  Ad  G.  Doiuh   11. 

10,  18  tympo  fOr  tjmibon?  a.  19,  S. 

11.  BpoDtna  ad  aedonea. 

11,  6.   U  lachrf  nlcia,  qnlateiniaob. 

18.  Ad  Z«phjTO*  SponiQi, 

10,  11  orvala,  d.  i,  naoblJDn^LamininorT&lBigToBUfltlgaTBieBenaBiig. 

18,  13  ocimiini,  ao.  baaiUcm»,  Baailionkraiit. 
14.  Idem  ad  Cbarontem. 

14,  IS  frendiorepD«,  «igen«  Bildnng. 

14,  30  Tlctoriatna,  täne  mit  dem  Bilde  der  Victoria  veraebene  Mfinaa. 

15,  Alloqnntio.  Die*  Oodicbt,  daa  faat  gaua  au*  GHeiohniaien  b«- 
■tebt,  erinnert  dadnrob  lebbafl  an  epaniiohe,  beaoaden  au  Calderoniaobe 
Poeiien.  Es  iat  Jedoob  lediglioh  eine  gelsngene  Übenetanog  tod  Wackerlln« 
Ode  über  den  Mhen  Tod  der  FrSnlein  Anna  Angnate,  Harkgrk&n  von  Baden, 
welche  Fl.  ani  M.  Opiwi  T.  Poemata  1614  B.   194  kannte. 

Ifi,  1  Tlrago  Tirginiaiima:  t.  No.  31. 

16,  11  biboria,  *.  Vni,  aoav.  6,  6. 

16,  19  cataclf iinna,  ÜberschwomniaDg ,  MJUae. 
ID,  29  ingTDna  statt  ingmeni,  wie  congrnni  gebildet. 
16,  S2  B.  B.  onteo  3,  6IS  ff. 

16,  B4  (ona  bedeutet  hier,  da  ea  der  Iria  v.  IT  ent^iobt,  den  Ra- 
gcnbogeo. 

16—18.  a.  P.  W.  111,  1. 

19.  Epicediom. 

ie,  4  ae  penetrare  tmd  t.  6  Taat  Plantinlaeh. 

90.  Ad  Viatorem, 

SO,  1  travia,  fOi  tranamea,  in  einigen  Augaben  dea  Lncret.  IV,  608. 
Tl,  S48. 

21.  Virgo  virginiasima,  a.  oben  16,  1. 

B.  6.  T.  =  Hoc  Signo  TeoU  od.  Tomalata  ? 

n.  Jean  Chriato  S.  NatalitioiD  (Ba.  &  90*).  Febr.  1681.  Der  in 
der  Bibliographie  Hr.  3  beaproohen«  Dnick  iat  hier  dar  Ba.  eingcfllgt  and 
trtgt  auf  dam  Titelblatte  die  bandaohrifUiohe  Notisi  Bcilptnm  a  Flamingo 
admodam  adoleaoenle, 

2,  4  Themiatia,  dgene  Bildong. 

3,  6.  T  Chriatophoraa  Preibiaini  nnd  Andreaa  Corvintia 
waren  Beetoren  daa  Jabrea  ISSO,  a.  He;deniaioh,  a.  a,  Q.;  Jener  gab. 
an  Spvttaa  in  B«hlMiM,  ataib  1661,  naobdau  er  aobon   1611  fhUoMpU- 


516  ANMERKUNGEN. 

■eher  Dekan,  seit  IC  16  Profesior  der  Phyaik  gewesen.    Über  dieeen  vgl. 
so  I,  5,  59. 

2,  9  Carailli,  Diener  in  Kirchen. 

9,  18.  19  Barthins,  Heinsiades,  Barinas,  s.  Bern,  sa  der  Wtd- 
mnng  der  Sylv.  und  zu  I,  4,  64  ft,  Caspar  Barlnos  sehrieb  einen  Hymnns 
in  Christum,  Heroic.  I,  1  (1645),  und  eine  Elegia  in  Nati?itatem  Balratoria 
nostri,  Eleg.  I,  17. 

2,  26  deamare  in  Plant  Epid.  II,  2,  85.  Posn.  V,  4,  8. 

2,  81  pnsus,  wie  218,  s.  xu  V,  2,  85. 

2,  40  phatna,  s.  t.  257.  Die  Lateiner  gebrauehen  nur  den  plnralis 
p  h  a  t  n  e  snr  Bezeichnung  des  zwischen  den  Asellis  des  Krebses  liegenden 
Sternhaufens. 

2,  57  omnium,  zweisilbig,  s.  v.  85.  448. 

2,  64  naoca,  Walker,  sodann  niedriger,  gemeiner  Bfensoh,  Lump. 

2,  84  purimus,  s.  su  VIII,  44,  10. 

2,  85.  Den  quadrifrons  Janas  belegt  PI.  am  Rande  mit:  M.  Dres- 
seras  in  de  fest.  dieh.  p.  808.  wie  er  ▼.  89  nach  eigenem  Zengnift  dem 
Petron.  Arbit.  entnimmt  and  zwar  Bat.  119,  v.  2. 

2,  96  Paus  ins  Ton  icafiec;,  Stille,  Friede,  oder  ist  pasius  zu  lesen? 

2,  108  grsBcari,  aus  Hör.  Bat.  II,  2,  11. 

2,  108  miriter,  schlechte  Adrerbhildung  fOr  mtre. 

2,  124  des  ine,  c.  gen.  s.  zu  V,  2,  118. 

2,  129  nominitare  gewahrt  Lucret.  III,  858.  IV,  48. 

2,  145  c6rs  für  cohors. 

2,  149  sinpula  =  simpla. 

2,  161  cors,  HOrde,  s.  II,  8,  75. 

2,  165  pultare,  s.  zu  VIII,  7,  24. 

2,  178  niyeum  cadurcum,  wol  eine  Erinnerung  ous  Jnv.  Vil,  221. 
Die  Cadurci,  eine  gallische  Volkerschaft,  wsren  daroh  Leinewand,  Decken 
a.  dergl.  berühmt. 

2,  179  lodicula  involutus  sagt  Sueton.  August.  88. 

2,  181  c[hJordum,  sc.  fcanuro,  Spätheu. 

2,  205  Pharius,  ad  Pharom  pertinens,  ^g^tins. 

2,  208  pätrum,  Versfehler. 

2,  209  nnmero,  adv.,  öfter  bei  Piautas  =  modo,  cito. 

2,  211  salutipluus,  eigene  Bildung. 

2,  215.  Procus  —  olympns.    Vgl.  I,  6,  5. 

2,  240  mapalia  tectis  in  Verg.  G^rg.  III,  840. 

2,  248  streperus,  s.  zu  II,  4,  16. 

2,  244  indapedire  f&r  impedire,  aus  Lucrez.  —  transTias  onlatei- 
nisch,  hat  den  Binn  sugttnglich« 

2,  245  amatis,  ein  Liehlingswort  des  Plautus.   . 

2,  249  magalia  =  cas»  stammen  aas  der  ÜSiieis» 

2,  250  rnmificare,  s.  VIII,  Ad  Gen.  Dous«  11. 

2,  255  smaragdis  mit  kurzer  sweiter  BUbe  iMft  UfUlkk 

2,  260  liva  =  JiTanisoh?  etwa  fOr  IndisehY     .^Uiv«^  ut  t.r  ..    . 


STLVABUM  IX,  2.  5ST 

8,  261  timporA  nach  alter  Bohroibweise. 

2,  264  farotare,  von  farcire  abzuleiten,  kommt  bei  alten  Bebriftatel- 
lern  nioht  vor. 

2,  278  pnmiluB,  8.  YIII,  Ditliyr.  85. 

2,  274.  Vgl.  Ovid.  Art.  Am.  HI,  827:  geniata  nablia. 

2,  276  orembalum,  Bmmmeisen. 

2,  277  Q  t  r  i  c  u  1  n  B ,  Dadelsack. 

2,  279  Btoeobas  =  lavaodula. 

2,  280  asBa  (aBa)  dnlcis  ist  Benzoe. 

2,  283  bnccerda  für  bnoeraa,  =  fcennm  gmoam?  oder  Kabmiat? 

2|  284  oop8  =  copioBUB,  PlantintBch. 

2,  285  crepnndia,  aas  den  Komikern.  —  Pfipa,  ein  metriaeher 
Fehler. 

2,  286  gernla  =  nutrix. 

2,  287  BtreptoB  (bo.  nva),  eine  Tranbenart 

2,  291  forda,  daa  tr&cbtige  Bind. 

2,  802  anfraotibns:  Locken.  —  infers:  BoderDrnck,  lies:  in  fers. 

2,  810  galerionlnm,  falsches  Haar. 

2,  811  caljptrnm,  Haube. 

2,  812  Bjrma,  Sohleppkleid ,  wie  M.  IV,  4,  6. 

2,  818  tardipes,  Catnll.  86,  7. 

2,  815  pava,  bei  Aason.  Epigr.  69,  4. 

2,  818  favissa,  Schatz. 

2,  821  suga,  Sänger,  sonst  nur  in  Znsammensetsnngen  wie  sangui- 
snga.  —  convolvalns,  Wnrm  des  Weinstooks. 

2,  822  lurco,  Prasser,  bei  Plant  Pers.  HI,  8,  16.  —  termes  fVIr  tar- 
mes,  Fleischwnrm,  bei  Plant  Most.  III,  2,  188. 

2,  823  adaroa,  ein  beißender,  salziger  Schimmel. 

2,  824  concorpor,  kflhne  Adjectivbildnng. 

2,  826  merumjngnlare  heißt  hier  nioht  wie  jngniare  Falemnm  bei 
Ifartial.  I,  19,  den  Wein  dorch  Mischnng  verderben,  sondern  die  Kehle  hin- 
nntergi  essen. 

2,  830  Empanda,  s.  zn  VIII,  Dithyr.  188. 

2,  831  ezamina  mnta  natantum,  vgl.  zn  II,  18,  12. 

2,  889  Lyons  heissen  zwei  Flüsse  Kleinasiens.  —  VgL  P.  W.  If,  91, 46. 

2,  840.  341  res  —  pati  bezeugt  Fl.  am  Bande  ans:  H.GhrotLL  ByWar. 
ad  Christum,  p.  11. 

2,  848  in  ante  kommt  nur  in  dem  Ansdraoke:  in  ante  Calendaa  oet 
vor,  hier  ist  es  „früher**,  s.  M.  V,  19,  6. 

2,  845  gnrgttstiolum,  armselige  Hütte,  bei  Appal.  Met  I,  4. 

2,  851  ling Villa,  unklassisoh. 

2,  857  potentireguB,  eigene  Bildung.    Vgl.  M.  IV,  12,  1. 

2,  859.  Zu  Hyp.  esseda  merkt  Fl.  an:  Josua  e.  10.  t.  12,  18,  14. 

9y  884  excetra  =  hydra  Lemna  bei  Plant  Pers.  I,  1,  a.  Casina  III, 
5^  18.  PiMudoL  I,  2,  82. 

%  885  BilohiB  iat  mir  unTentAndlich. 


528  ANMEBKUNGEN. 

8,  889  indufernm,  fOr  ioferani  wagt  FL  hier  wie  9,  14»  S,  s.  indn- 
coU  V.  551. 

2,  399  gUucoma,  Verblendong,  s.  Plant.  Mil.  II,  1,  70. 

2,  426  Artemisia  erbaute  über  der  Leiobe  ihres  Gatten  Manaolna, 
Königs  von  Karlen,  ein  kostbares  Grabmal. 

2,  429—431.  Vgl.  Simpliciss.  (hrsgg.  v.  Keller)  8.  27:  Die  Tapesereyeo 
waren  das  zArteste  Geweb  auf  dem  ganzen  Erdboden,  dann  die  Jenige  machte 
uns  solche,  die  sich  vor  Alters  vermaß,  mit  der  Minerva  selbst  nm  die 
Wett  SU  spinnen  (d.  i.  Arachne). 

2,  436  Phison,  einer  der  vier  l'aradiesflüsse. 

2,  448.  Vgl.  Hör.  Od.  II,  15,  6 :  omnis  copia  n  arium.  —  Vgl.  sn  v.  57. 

2,  449  Mopsus  in  Verg.  Eclog.  V,  Lycidas  £ol.  IX. 

2,  458.  459  incircumscriptus  dominus,  Prudent.  Apoth.  868. 

2,  470  occipio,  s.  Vorbem.  zu  I,  4. 

2,  476  verrnncamentum  von  veminca  gebildet 

2,  480  surpior  für  surripior. 

2,  483  deastrum,  ein  göttliches  Wesen,  s.  v.  594. 

2,  488  potessim,  Plaut  Pers.  I,  1,  41. 

2,  512.  513  vgl.  oben  1,  15,  32  ff. 

2,  518  iuduperator  für  imperator. 

2,  525  vescus  nach  8erv.  zu  Virg.  Georg.  IV,  131  =  edulis. 

2,  528  Gibbor,  hehr,  ^na^,  der  Held.— Schiloh:  Fleming  scheint  das 
vielbesprochene  ni'^ti  oder  n^uJ  (Gen.  49,  10)  für  synonym  mit  Messias 
genommen  zu  haben,  vgL  P.  W.  I,  9,  380. 

2,  533  olympo  für  ab  olympo. 

2,  540  Matuta,  s.  zu  VIII,  5,  3. 

2,  542.  543  Zupromus  oondusque  merkt  Fl.  an:  Fred.  Taubman. 
Melodaes.  (?)  1.  I.  Sacror.  p.  11,  zu  triplicat  iubar:  In  Oriente  tres  fuere 
conspccti  Soles,  qui  tarnen  paullatim  in  unum  corpus  coiverunt   Hermann. 

2,  544.  545  erUutert  Fl.  durch  die  Worte:  Engaddi  nerope,  civis  Ro* 
mani(?),  que  Balsamum  ferebat,  flores,  fructum  et  liquorem  simul  protulit 

2,  546  Vgl.Chron.  Martini.  Vid.  Prudent.  in  Apotbeos.  advers.  Jud«os.  Herr 
Opitsen  in  seinem  Lobgesange  vber  den  Geburtstag  Jesu  Christi,  am  247. 
vers.  It  vierten  theil  der  Erquickstanden.  Didac.  Apoleph.  Et  Casp.  Barlssam 
in  Hymn.  in  Christum  libr.  nov.  p.  13. 

2,  546  offucia  für  T&uschung  in  Plaut  Capt  III,  4,  123. 

2,  550  Nasamoniacus  =  Africanus. 

2,  551  inducolaitir  Incola,  s.  zu  v.  389. —  In  hulmo  für  uimo,  wie 
V.  339  harenas,  604habunde?  —  Somnia  habere  Weissagungen  haben  wie 
aus  den  dodonäisohen  Eichen? 

2,  554  fatatus,  geweissagt,  haben  einige  Hss.  von  Sallusts  Catilina 
c.  47,  s.  unten  7,  77. 

2,  556  muten t  fttr  mutescunt,  s.  606.  I,  4,  36. 

8,  667  Hiesu  führt  Fl.  an:  Kome  templum  Pacis  corruit  sub  hoc  tem- 
pas.     Orosius. 

Zu  V.  660.  5^  ^emerkt:  Augustus,  nesoio  qua  animi  divinatione 


SYLVARUM  IX,  2.  3.  529 

permotas,  indigne  tulit,  se  Dominum  in  ludo  appellari  a  Mimo,  Meoqae  edicto 
ckvit,  ne  a  quoquam  sive  domestico  sive  alio  Dominus  deinceps  appellaretar. 
M.  Dressertis. 

2,  562  velitabilis  för  velitaris. 

2,  565  suppedidante,  der  Druck,  für  suppeditante. 

2,  570  Hier  wird  bemerkt:  Vid.  C.  Bartbol.  Eucb.  Pbys.  1.  8.  c.  26. 
Probl. ,  8.  Itinerar.  Büntingii. 

2,  584  mantare,  mebrmaU  im  Plautns,  s.  unten  5,  13. 

Den  y.  586 — 591  zur  Seite  stebt  Flemings  Hinweis  auf  das:  Mytbolog. 
Natal.  Comit.  1.  1.  c.  7.  Tbeatr.  Histor.  Poet.  R.  Textor.  1.  1.  c.  1.  D.  Hcin- 
sins  in  Hymn.  in  Cbristum. 

2,  589  Mendesins  Einwohner  der  Nilstadt  Mendes. 

2,  594  deastrum,   s.  zu  v.  483. 

Zu  V.  597  setzt  FI.  als  Erläuterung:  De  bis  vid.  C.  Becman.  Origin. 
p.  517  et  993. 

2,  601  nigri  fabnla  eygni:  sohwarze Schwftne  galten  und  gelten  noch 
jetzt  im  Volksmunde  für  eine  Erdichtung.  8.  P.  Cassel,  der  Schwan  in  Sage 
und  Leben  p.  2  und  die  hier  angefahrten  Stellen  aus  Juv.  VI,  165.  und  VlII,  33. 

2,  606  mutet,  s.  556. 

2,  623  in  omne  ruinas  für  omne  in  ruinas. 

2,  626  dietim,  s.  VIII,  27,  6. 

2,  628  nocumentum  von  noceo  wie  documentum  gebildet. 

2,  629  cera  —  flecti,  s.  sn  YH,  9,  9. 

2,  640  termitratus  —  pater  ist  der  Papst,  s.  III,  4,  53. 

2,  642  gens  heia,  Höllenvolk?     Es  ist  wol  quot  und  helfe  zu  lesen. 

2,  644  Rutensigeri,  s.  zu  I,  5,  28. 

2,  650  dign»,  der  Druck,  liesdigne;  wie  t.  651  mitratas  lies  mitrate. 

2,  652  bezeichnet  die  Tier  Facultftten. 

2,  653  Auf  famen,  =  fama  darf  man  aus  famin o  =  dicito,  das 
Festus  bewahrt  hat,  schließen. 

Christo  hodie  —  nasoenti  hyporchema  (in  der  Hs.  S.  100«), 
s.  Suay.  39,  7. 

2,  661  nitidivide,  s.  zu  Vlll.  Snav.  89,  7. 

2,  664  canimina,  unklassisch.  Die  spielenden  Wortbildungen  lassen 
wir  unerläutert,  machen  aber  auf  die  ungewöhnlich  vielen  Alliterationen 
aufoierksam. 

2,  667  maoet,  s.  Plaut  Aul.  III,  6,  28:  ita  cura  macet. 

2,  701  meulus,  Meinchen,  dimin.  von  mens,  ■•  unten  8.  (4)  t.  2.  88.  — 
Es  fofgt  ein  lateinisches  Gedicht  des  Professors  Joh.  Steph.  Verbesius  „Ad 
cultissimum  Auctorem'*  (in  der  Hs.  S.  10 1<^)  und  ein  deutsches  „An  seinen 
Herrn  Pauli  Flemming<<  (ebenda)  von  G.  Gloger,  s.  beide  in  den  Beilagen. 

3.  TaedeSchoenburgice  (in  der  Hs.  S.  107a).  Wir  geben  auch  dies 
Gedicht  nach  dorn  von  Fl.  hier  eingefügten,  in  der  Bibliogr.  Nr.  8  bespro- 
chenen Drucke  vom  Jahr  1631,  auf  dessen  Titel  die  handschriftliche  Notiz: 
„Scriplum  a  Flomingo  nimium  adolescente"  steht.  Vergl.  P.  W.  IV,  1  und  2. 
Die  Braut  war  Agnese,  27.  Juli  1606  geb.,  Tochter  Hugos  von  Schönbur^- 

Fleming.  ^^ 


530  ANMERKUNGEN. 

Waldenbarg,  starb  am  8.  Mftn  1646;  ihr  Gemahl  Christian,  17.  April 
I589tgeb.,  Sohn  Wolfgangs  von  Schönburg-Penick,  rcnichied  16.  Aug.  1664. — 
Deinceps  als  Adjectivom  haben  Festns  and  Apaleius. 

(1.)  Ad  Musas  et  Amorem,  Ithy phallicum. 

Unklassisoh  sind  Cupidinilla  s,  uranimus  (VIII,  16,  24)  and  die 
Form  sqnallidns;  archaistisch  foat,  scribier  nnd  nevis  (Tergl.*  8j. 
UI,  1.  87). 

1,  3  lacrumatis,  Fl.  bemerkt  dazu:  Visam  ad  Aras  nostras  funeri 
D.  Marie  Joliane  sponsn  exstruotas. 

(2.)  Dis  naptialibus  S. 

2,  8  psBgnia,  s.  zu  VIII,  dedic.  6. 

2,  6  noviter  in  Plaot.  subpos.  AqIdI.  y.  5.  —  Rnmiferare  hat  nur 
Nonius  2,  748  als  l.  v.  fQr  rumificare  in  Plaut.  Amph.  II,  2,  46. 

2,  13  ff.  geben  eine  in  den  deutschen  Hocbzcitoden  häufige  8cbilderang, 
dooh  TergL  auch  Od.  TL,  6,  37  ff. 

8,  30  coganimus,  unklassisch. 

2,  34  trutta,  gr.  Tpcuxti);,  eine  Thunfisch art.  Vgl.  Junii  Nomencl.  s.  t. 
trocta,  tmta. 

2,  41  astrimicus,  sternleuchtend,  eigene  Bildung  s.  unten  4,  8. 

2,  44  falsa  Diana.     Als  Diana  erschien  Jupiter  der  KAÜisto. 

2,  47  Vejovis,  der  jugendliche  oder  verderbliche  Jupiter,  ein  etruskischer 
Gott.  —  Hippotades,  Sohn  oder  Enkel  des  Hippotes,  Aeolus.  —  Sali- 
Bubsulus,  s.  zu  IV,  7,  80. 

2,  48  Leucadins  wird  gewöhnlich  Apoll  genannt;  da  dieser  aber  am 
Schlüsse  des  Verses  wiederkehrt,  muß  wol  ein  anderer  Gott  gemeint  sein. 
Vielleicht  ist  Sioulus  unmittelbar  mit  dem  dann  fQr  Pluton  zu  nehmen- 
den Plutns  zu  verbinden,  da  dieser  auf  Sicilien  die  Proserpina  raubte. 
Übrigens  nennt  Stat  Theb.  II,  156  die  Palici,  die  Söhne  des  Zeus  und  der 
Thaleia  oder  des  Hephästos  und  der  Aetna:  Siculi  dei. 

Apollo  duplex  ist  der  doppelsinnige  Orakelgott,  wie  Her.  Carm. 
I,  6,  7  dem  Ulysses  dasselbe  Beiwort  gibt. 

2,  51  Ida,  8.  zu  IV,  7,  72.    - 

2,  58  oi curare  =  mansuefacere. 

2,  68  olaror,  nur  bei  Plaut  Most.  III,  1,  Hl. 

2,  79  medullitrahiis,  s.  V1II,24,6.  Die  letzte  Silbe  von  langaidi 
ist  mit  dem  folgenden  Vers  zu  verschmelzen. 

2,  86  parencbyma,  die  Leber. 

2,  87  aurea,  zweisilbig,  s.  2,  358. 

2,  95  Empusffi  s.  VIII.  Suav.  11,  21. 

(3.)  Lusus  ad  Amorem. 

3,  6  posivit,  far  posuit  hat  Plautus,  wie  vinnulus  v.  7.  42,  s.  zu 
VIII,  2,  8. 

8,  16  hilaritudo,  )iei  Plaut.  Mil.  III,  1,  88.    Rud.  II,  4,  8. 
3,  34  supparasitari  in  Plaut.  Mil.  XI,  77.    Amph.  III,  4,  10. 
3,  56  partitado  =  partus  in  Plaut  Aul.  I,  1,  36. 


SYLVARÜM  IX,  3—5.  631 

3,  59  Bei  Tarrens  (b.  oben  Vin.  Suat.  13,  8.  9)  verweittet  Fl.  anf 
dessen  ampbitheatr.  Gratiar.  I.  3.  p.  33,  wo  sieb  oämlicb  neunundfünfaig 
anf  —  inncularum  ausgebende  Wörter  anf  einander  folgen. 

(4.)  Hyporcbema.     Sponsus  ad  Sponsam. 

4,  2  meula,  s.  oben  zu  Cbristo  byporch.,  v.  701. 

4,  14.  15  nitidividior,  tenerior,  s.  VIII.  Saav.  39,  7. 

4,  6  opicns  =  mdis,  sordidus. 

4,  23  Barybromius,  gr.  ßapüßpofxo«,  schwer  donnernd. 

4,  33  epuli  tbalamisocioli,  Bett-  und  Tisohgenosaen. 
(5.)  Ad  So  lern. 

5,  3  purimns,  s.  zu  VIII,  44,  10. 

5,  11  vesperngo.  Plant  Ampb.  I,  1,  119.    Vgl.  zu  VIII.  Ditbyr.  146. 
(7.)  Ad  Morbonam  et  Seneotam. 

7,  1.  2  turpate  —  rnga,  s.  Hör.  od.  IV,  13, 11:  te  rüge  turpant 
7,  8.  19  exestol  ein  Liktormf  bei  Opfern  s.  Festns. 

7,  14  Empusae  partrix.  Ist  hier  Empusa  mit  Empanda  verwechselt ? 
Vgl.  zu  VIII.  Buav.  11,  21.  und  Dithyr.  133. 

(8.)  Ad  Morias. 

8,  6  banba  von  baubari,  bellen,  kläffen,  a.  zu. Baabanns  I,  4,  72. 

8,  11  apage,  bei  Plantns  sehr  beliebt 
(9.)  Alcaeus  ad  Farn  am  u.  s.  w. 

9,  1  volvitare,  selbstgebildet    . 

9,  10  Mac  et  um  fQr  Macedonnm  bei  Stat  8ilv.  IV.  6,  106  und  sonst. 

9,  17  virtnosns,  s.  zu  V,  2,  130. 

9,  80  latrax  von  latrare  gebildet 

9,  31  motaoilla,  Bachstelzchen. 

9,  53  adoriosus,  adoream  saepe  adeptus,  ehrenvoll,    s.  unten  34)32. 

9,  56  almities,  im  Festus. 

9,  61  Caja  nannte  sich  anf  die  Frage  des  Bräutigams  nach  ihrem  Namen 
die  römische  Braut 

9,  62  dulcorare  hat  Hieron.  ep.  22.  n.  9. 

Zu  V.  64  merkt  Fl.  an:  Theatr.  Histor.  poSt  B.  Textoris  p.  127. 

9,  65  Calipyrgia,  d.  i.  Schönburgerio. 

9,  66  magmentnm,  Opfer. 

9,  67  bispellio  f.  vispellio,  vespillo. 

Auf  die  Ted»,  unser  3,  (1)—  (9)  folgt  im  Einzeldrucke  das  in  den  P.  W. 
abgedruckte  Frülings-Hocbzeit-Gedichte. 

4.  Ad  quendam  Schillingum  Respondentem  (Hs.  S.  861>). 
Die  Zeit  ergibt  sich  aus  Sy.  II,  2.  Dieser  Schilling  mag  der  Sohn  Sig- 
mund Schillings  sein,  der,  1619  Dekan  der  medioinischen  Fakult&t,  1614  und 
1620  Leipziger  Rektor,  im  J.  1622  starb,     s.  Heydenreich  Leipz.  Cronicke. 

4,  3  vivida  vis  animi  sagt  Lucret.  I,  73' 

4,  6  patrissare  bei  Plaut  Pseud.  I,  5,  27. 

5.  Propempticon  Johanni  Marco,  Med.  Cand.  (Hs.  8.  86b).  Ein 
deutsches  Abschiedslied  steht  So.  II,  4.  Vgl.  Anm.  zu  den  Überschr.  am 
Ende.  Nach  diesem  und  einem  anderen  deutschen  Absohiedsliede  von  G«Q\a^|^ 


533  ANMERKUNGEN. 

(Hs.  S.  239b)  sUmmte  J.  Marx  ans  Wolgast,  nach  dem  letiteo  stadierte  er 
früher  in  Greifswald  und  Wittenberg  Medioin. 

5,  6  cluere  ist  Tonags weise  plaatinisch,  sowie 

6,  13  mantsre,  worüber  oben  la  2,  584. 

6.  Naptiis  M.  Constantini  Waltheri  (Hs.  S.  86*).  W.  geb.  1597 
an  Zwickau  (CygneaS)  vgl.  Gargantua  bei  Scheible  B.  44),  war  Mag.  der 
Philosophie  nnd  Pastor  zu  Keyna,  schrieb  Lectiones  in  Psalmum  23.,  starb 
1659.     s.  Jöcher.     Vgl.  Epigr.  VI,  12. 

Erotopaegnium,  s.  zu  VIIL  Dedio.  6. 

6,  5    deastri,  s.  2,  483. 

6,  14  chrysaliscns.  Gold  als  Kosewort  noch  jetzt  von  den 
Sohlesiem  and  im  Deminutir  von  Israeliten  gebraucht  wie  früher,  und  wie 
Ton  Göthe ,  Tgl.  Fastnachtsspiele  402,  5.  S.  K.  Weinhold  Beiträge  za  einem 
sohlesisohen  Wörterbuche  und  Engelhard  v.  1238. 

6,  31  mox-marita  s.  Baldefirao  in  den  deutschen  Gedichten. 

6,  40  impetrax,  nicht  klassisch. 

6,  41  Ida,  s.  IV,  7,  72. 

7.  Germania  exsul.  8.  Bibliografie  z.  J.  1632.  Eine  Überse- 
tzung dieses  Gedichtes  s.  in  P.  W.  II,  1.  Es  muß  vor  Gustav  Adolfs  grösseren 
Siegen  des  J.  1631  angesetzt  werden. 

7,  18  luxuriös  im  Sinne  von:  Gegenstand  des  Ubennuthes,  SpieL 

7,  28  arere,  hier  transitiv. 

7,  30  dens  gelasinus,  Vorderzahn. 

7,  33  Fl.  bemerkt  dazu:  Tot  enim  sunt  regna  in  Europa.  Dress.  Vgl. 
die  Fortsetzung  der  Gesichte  des  Philander  1647,  worin  Philander  durch 
zwölf  Königreiche  reiset. 

7,  47  Hiezu  fQhrt  Fl.  an:  Vide  insignem  locum  ap.  Sueton.  in  August 
c  23  et  Lans.  Consult.  Orat.  pro  German.  p.  139  in  80. 

7,  55  momen,  der  Augenblick. 

7,  56  querquerus,  kalt  am  Fieber,  für  zitternd,  zagend. 

7,  57  Ligius  =  Schlesier  s.  P.  W.  II,  1,  77. 

7,  65  Mulda.     Pragensis  nempe  bemerkt  Fl. 

7,  66  sallit  f.  salit,  d.  h.  salzt. 

7,  77  fatatus,  s.  oben  2,  554. 

7,  81  erläutert  Fl.  durch  die  Worte:  Fabulam  Europe  vid.  ap.  Ovid. 
1.  2.   Metnmorph.  fab.   17.   et  1.  3.  f.   1. 

7,  91  jugus  bei  Cato  de  Re  Rust.  10  =  conjunctns,  hier  =  jugis,  d.  i. 
continuus. 

7,  95  pcstilitas  bei  Lucr.  VI,  1096.   1123.   1130. 

7,  157  7m  Fridericos  hemerkt  Fl.:  Fridericus  Bellicosus  dictus,  it. 
Joan.  Frideric,  zu  v.  161 :  duo  cordatissimi  Brandenburgici  (Kurfürst  Joachim  II 
und  sein  Bruder  Markgraf 'Johann,  Söhne  Joachims  1-,  welche  die  Refor- 
mation in  ihre  Staaten  einführten),  zur.  162:  Albertus  Brandenburgic.  dictus 
Germanus  Achilles« 

7,  164  orucius  gebrauchte  nach  Festus  Lucilius,  cruccio  haben  noch 
die  Italiener. 


SYLVARUM  IX,  6—8.  1—14.  533 

7,  175  Brenne,  d.  h.  Brandenbnrger  (rg}.  P.  W.  11,  1,  S41),  deren 
8ladt  j>  «IsTiicli  Br*nni-,  Brennibor  heißt     Vgl.  11,  1. 

7,  180  Unler  den  Heneti  iind  wol  die  moh  TicitOB  au  det  Weiohaol 
wobnend«n  Veneri  oder  Venedi  tn  ventehen ;  beteiobnet  sollen  mit  dietom 
Namen  die  Mekienburger  nerdsn  «.  F.  W.  II,  1,  245. 

T,  187  Nach  P.  Vf.  II,  1,  SS!  ff.  mnß  Hla  lich  aur  BelgM  belieben 
und  onmitteliiar  mit  oadiint,  invicta  aber  mit  mcenia  verbunden  werden; 
prinoeps  ist  Moritz  Ton  Or«nien. 

8,  ['loious  miacellaDeoTDin  Epigrammatum  etOdarunt,  Sep- 
tember 1631,  ist  nach  dem  in  der  Bibliogr.  (6)  besprocbeoen  Dmoke  mit- 
gelheilt,  jedoch  mit  ledigliober  Verweisung  tat  die  von  Fleming  in  innen 
Syliia  bfreill  gedroclilen  Oedicbte. 

Widmung.     Üljer  den  Tilel:  Pater  Patrice  vgl.  an  I,  6,  S8. 

1)  Cum  defenaionem  Patriae  Elector  Sax.  medilaretnr. 
Vgl.  die  gani  ähnlichen  Oedichle  Man.  I,   11.  Epigr.  VIIl,  4. 

2)  Fcdemtio  inv.  Svecorum  Begie  et  potent.  8«xoniae 
Semptemvlri.  Auf  dem  Leipiiger  Fatitentage  vom  6.  Febr.  16SI  hatten 
die  meisten  Fünlen  da«  angebotene  schweditche  BQndnift  abgewiesen,  Ja 
der  lücbsiaehe  Kurfünt  vereinigte  eieb  erat  am  4.  &epl.  mit  dem  KBnige. 

3)  Cy.  Ilt,  2. 

4)  CUdea,  ut  voont,  Ligistica.  Die  Schlacht  bei  Leipzig  16S1 
Sept.   7. 

Ö)  Rcx  fortiBiime  pognani.  Tiilj  hdtte  bereita  die  Sachsen  in 
die  Fluulil  gcBchlagen,  als  Uuslav  Adolf  die  Schlacht  wiedcrhentellte. 

6)  Sy.  III,  4. 

7)  Germania.     Die  deutsche  Übersetzung  a. 

8)  Meraebn  rgnm.  Am  S6.  Aug.  1631  ward  Meraeburg  von  den 
Kaiierlichen  eingenommou ,  am  9.  SepL  von  Gustav  Adolf  EDtüokeTobert 
a.  Vugel  Leipz.  Gesohiobtsbuch. 

9)  Hala  SaxoD.  Den  26.  OcU  1625  nahm  Wallen« lein  die  Stadt  ein 
die  am   11.  Sept.   lG3t   den  Behweden  sich  ergab.     «.   Vogel  a.  a.  O. 

9,  4  lubrici  dei  wie  lubrica  fata  in  M.  Senec.  Suasor.  7,  19. 

10)  Magdcburgum.  Auf  10.  Hai  1631  fkllt  die  ZerstSning  dieser 
Stadt  durch  Tilly.     Vgl.  Opitz  Übencfariften   II,  (Triller)  8.  614.  825. 

11)  Lipsia.  Am  5.  Sept.  1631  von  Tilly  beaelat,  ward  am  12.8ept. 
von  den  Sachsen  eingenommen. 

12)  Sy.  in,  8. 

13)  Sub  adventum  oleetoria  Lipiiam.  Leipzig  ward  am  4.  Sept. 
1631  von  den  Kaiaerlicben  iimschloiien ,  nachdem  die  Vorstadt  von  den 
Vertheidigcm  in  Brand  gestecht  war. 

13,   I   oaminns,  in  der  mittellatein.  Bedeutung  von  Weg. 

13,  7.  8  Vgl.   V[.  4,  16.  16. 

14)  In  symbolum  electoril.  nChrlstus  est  soopui  vitae  meae« 
kennen  aucb  die  fliegenden  Blatter  jener  Zeit  als  des  Knrflirsten  Wahlspruch. 

14,  2  indufcri,  s.  2,380. 

14,  3  Btloppns  ist  in  l'ersii  ist  V,  IS. 


SYLVARÜM  IX,  8—10.  535 

Hauptmann  Jobann  Vopclius  dio  Vestnng  auf  einen  Accord  angegeben,  am 
13.  Sept.  von  den  Sacbsen  wieder  besetzt     s.  Heydenreicli  S.  466  ff. 

32)— 33)  Ad  ßatavos. 

33,  1  Cattorum  soboles  —  Belgae.  Vgl.  Tacit  Germ.  c.  29: 
Batavi,  Chattorum  quondam  populus,  Histor.  IV,  12:  Batavi,  pars  Cbattomm. 
J.  Griram  Gesell,  der  deutseben  Spracbe  8.  584  ff. 

33,  4  Am  2.  ScpL  1631  ward  der  spaniscbe  Feldherr  Jobann  von  Nassau 
in  einer  Seeschlacht  auf  der  Scheide  von  den  Holländern  besiegt,  s.  Van 
Kanipeu  Geschichte  der  Niederlande  2,  66. 

34)  In  leonem  ensifernra  cet. 

34,  6  Vi  Uns,  m.  Mähne. 

34,   12  esuritor,  s.  zu  V,  8,  8. 

34,   17  clatbro,  der  Singular  scheint  ohne  Autoritüt  zu  sein. 

34,  20  compotitus,  nach  Plaut.  Rud.  I,  3,  22. 

34,  21   oeras,  1.  terras?    s.  30)  6. 

34,  20  Tutanus,  ein  dem  Hercules  ähnlicher  Gott,  der  Rom  vor  Han- 
nibals  AngrilF  schützte,     s.  Varro  ap.  Non.   1,  242. 

34,  32  adoriosus,  s.  zu  3.  9)  53. 

34,  34  Liburnorum,  s.  zu  I,  5,  42. 

34,  37  Vgl.  Verg.  Aen.  XII,  7  movet  arma  leo  gaudetque  comantes  ex- 
cutiens  cervice  toros. 

34,  42  birostris  ales,  der  Doppeladler. 

35)  De  Symbol o  regis.  Mein  Text  hat ,  wie  auch  häufiger  der 
Druck,  symbola,  s.  Man.  I,  10. 

36)  De  capta  Erphordia.  Erfurt  hatte  bisher  Neutralität  behauptet 
und  verlangte  diese  auch  von  Gustav  Adolf  anerkannt,  welcher  sie  jedoch 
durch  Unterhandlungen  auf  seine  Seite  zog,  worauf  die  Stadt  am  17.  18.  Sept. 
1631  von  den  Schweden  eingenommen  ward. 

37)  De  Tyllide  transfuga.  Tilly  langte  am  10.  Sept  1631  in 
Halberstadt  an,  verließ  es  am  22.  und  war  beim  Auszug  der  letzte,  damit 
die  Stadt  nicht  geplündert  würde,  s.  Casp.  Abel  Chronik  des  Fürstenthums 
Halberstadt.    1754.    S.  539. 

38)  In  effigiem  Finnonis.  Ein  fliegendes  Blatt  v.  J.  1631  be- 
richtet ein  Gespräch  zwischen  einem  Irländer  nnd  Lappen  und  gibt  dazu 
eine  Darstellung  beider,  ein  ähnliches  gewährt  ein  anderes,  zu  Stetin  bei 
Johan  Schrötern  1632  erschienenes,  welches  den  Bildern  des  Lablenter  und 
Irlenter  noch  das  eines  Finnlenter  hinzufügt.  —  Stiofinnns,  lies  Scrtto- 
finnus,  wie  Procopius  und  Paul  Diaconus  überliefern,  obgleich  die  Lesart 
wider  das  Versmaß  streitet. 

38,  3  Carnus,  s.  zu  III,  3,   14. 

39)  40)  41)  s.  III,  5. 

9.  Ad  Johannem  Michaelis  D.  sponsnm  (Hs.  S.  87«)  =  Man. 
Gl.  III,  15,  nicht  6,  wie  der  Text  irrig  angibt 

10.  Aliud  Nuptiale:  Omnipotens  Amor  (Hs.  S.  87*). 
10,  3  cxamina  muta  na  tan  tum,  s.  zu  II,  18,  12. 


536  ANMERKUNGEN. 

10,  21  in  Jnbar  omne  wird  der  Name  des  BciatigamBy  der  (Matlieher 
war,  stecken. 

10|  24  Zu  ab  hoo  bemerkt  Fl.:  sc.  fabrili.  Amor  Milm  filim  Veneria, 
qnae  coniunz  Vnlcani  fabri.    Die  Brant  hieft  also  Bohmidt. 

11.  Ad  Reginam  Opt  Max.  Dies  Epigramm  steht  Tor  Od.  IV,  2. 
8.  Bibliogr.  (8).  Die  Königin  sog  am  16.  Deoember  1681  in  Leipzig  ein, 
gerade  zwei  Monate  früher  war  Gloger  gestorben,  s.  sn  ▼.  8. 

11,  1  Brennosata,  d.  i.  Tochter  des  Knrfttrsten  von  Brandenburg, 
8.  zu  7,  175. 

11,  3  Ositius,  8.  zu  II,  22,  6. 

11,  8  Hiezu  bemerkt  Fl.  am  Rande:  Ex  obita  hei  mei  Glogeri. 

19.  Epithalamium  —  Hieremiae  Aesohelio  et  Annae  Si- 
billae  Sitsmanae,  2.  Ang.  1 633.  Der  in  der  Bibliogr.  ( 1 4)  beschriebene 
Dmokist  hier  in  die  Hs.  (8.  103—106)  eingeffigt.  Über  Aesohel  ist  za  1,4 
das  Nuthige  gesagt;  seine  Gattin  kann  die  Tochter  des  kaiserlichen  Poeten 
Theodor  Sitsman,  der  im  J.  1608  zu  Jena  lebte,  gewesen  sein. 

Dedicatorinm  Sponso. 

12,  8  studii  veteris  —  tempore  primo:  vgl.  II,  4. 

12,  8  bis  libera  Marte  ff.,  einmal  durch  die  Schlacht  bei  Leipzig 
1681.  Sept  7,  zum  zweiten  durch  die  bei  Lützen  1632.  Nov.  6. 

12,  29^.  über  die  Angst  Leipzigs  vor  Wallenstein,  Pappenheim  und  Holck 
schon  vom  27.  Mai  1632  an ,  s.  Vogel  a.  a.  O. 

12,  50  tenuius,  zweisilbig. 

12,  75  Ephialtus  und  Otus,  die  Söhne  des  Aloeus,  hielten  den 
Mars  dreizehn  Monate  gefesselt.  Vgl.  Opitz  1  Th.  weltl.  Ged.  Lob  des 
Kriegesgottes  v.  362  (Triller  I,  92). 

12,  78  Saxo  Pallas.  Da  ein  Kriegscreigniß  nicht  bekannt  ist,  in 
welchem  sich  eine  Frau  ausgezeichnet  hätte,  so  scheint  die  Saxo  Pallas  auf 
die  Universität  Leipzig  zu  beziehen,  wo  vor  zwei  Jahren  die  bekannte 
Schlacht  stattgefunden  hatte. 

12,  81  aura  Novembris,  s.  v.  8. 

12,  94  luxare,  ausrenken. 

12,  108  Mulda  ..  fumantibus  undis,  s.  II,  3,  50. 

12,  110  Schiida,  nicht  weit  von  Torgau. 

12,  129  dei:  sonst  gebraucht  Fleming  das  fem.  dea  von  der  Venus. 

12,  131  facibusque  et  vulnere  certum:  wie  VaL  Fl.  I,  366  sagt: 
Deucalion  certus  jacuHs. 

12,  132  ff.  Aesohel  war  Witwer  und  frdher  einer  Hallenserin  ver- 
mnlilt,  die  ihm  ein  Kind* hinterlassen,  s.  v.   155. 

13.  Ad  illustriss.  Ducis  Hols.  Legates.  Odae  Germanicae 
Dedicatio  (Ms.  S.  87b)  bezieht  sich  auf  Ode  IV,  23  vgl.  z.  n.  deren  v.  91  und 
92  mit  T.  5  unseres  Gedichtes,  gehört  also  dem  14.  October  1633  an. 

13,  1.  Nach  sunt  ist  im  Druck  v  es  tri  weggefallen. 

14.  Propempticnm,  H.  Gramanno  scriptum,  21.  Mai  1635  (Hs. 
S.  116a)  =  Epigr.  III,  40  tbciku  wir  mit  nach  dum  in  der  bibliogr.  23  bc- 


SYLVARÜM  IX,  9— 14.  MAN.  GLOGER.  I.  5S7 

sprochenen  Drucke.  H.  Gramann  ward  erat  nach  der  persischen  Reise  zum 
Leibarst  des  Zaren  erhoben. 

14,  1  Sala:  in  Halle  war  Gr.  praktischer  Arzt  gewesen  s.  zu  ir,  8. 

14,  Ssocios:  comites  Dr.  der  Epigramme. 

14,  5  refer:  tnns  ille,  quod  optas:  refer:  dulcissimns  ille  Dr.  der  Epi- 
gramme. 

Manes  Glogeriani. 

Über  dieses  Buch  vgl.  die  Bibliografie.  Die  Reibefolge  der  Gedichte 
konnte,  mit  Ausnahme  der  nicht  zahlreichen,  durch  ausdrückliche  Datierung 
bezeichneten,  unverändert  bleiben.  Der  Hanptgegenstand  dieser  Dichtung, 
Georg  Gloger,  der  am  16.  October  1631  zu  Leipzig  starb,  ist  schon  zu 
Sylv.  ir,  1  und  8  besprochen  worden. 

Widmung  (S.  157*).  August  Buchner,  geb.  1591  zu  Dresden,  gest. 
1661,  Professor  in  Wittenberg,  in  der  Literatur  als  eifrigster  doch  geistarmer 
Opitzianer  wol  bekannt,  ist  als  Ermunterer  junger  Talente  nicht  ohne  Ver- 
dienst. Aus  zwei  lateinischen  Briefen  Flemings  vom  30.  März  und  20.  April, 
und  aus  der  Antwort  Buchners  auf  deren  ersten  vom  11.  April  1632  (Wolfenb. 
Hs.  8.  133«)  sehen  wir,  daß  unser  Dichter,  vom  jungen  Carl  Sigmund  von 
Litwitz,  der  in  der  Wolfenb.  Hs.  S.  212  auch  ein  deutsches  Gedicht  auf  Glo- 
gers  Tod  hinterlassen  hat,  wiederholt  ermahnt,  endlich  sein  Klaggedicht  vom 
unschuldigen  Leiden  Christi  P.  W.  1, 9  Buchnern  mit  einem  Widmungsepigramm 
Ep.  VUI,  16  übersandte.  Er  bittet,  an  sein  Werk  nicht  den  Opitziscben  Maß- 
stab anzulegen.  Er  entschuldigt  in  seiner  Erwiederung  auf  buchners  Ant- 
wort einige  Mängel  seiner  Verse  durch  die  Eile  und  durch  den  Schmerz  ttber 
Glogers  Tod  (vgl.  jenes  Epigr.  und  die  Anm.),  der  ihn  im  vorigen  Jahre  mit 
Opitz  (d.  h.  aber  schon  im  J.  1630),  als  dieser  über  Leipzig  nach  Frankreich 
reisen  wollte,  bekannt  gemacht  habe.  Seine  zahlreichen  Gedichte  auf  den 
verstorbenen  Freund  möchte  er  Manes  Glogeriani  betiteln  und  sie  in  ver- 
schiedene Bücher,  nämlich  Amorum,  Desideriornm,  Suspiriomm,  Lacryma- 
rum  vertbeilen;  außerdem  einen  Liber  adoptivus  und  noch  auf  Glogers  Tod 
bezügliche  Varia  hinzufügen.  Schließlich  hofft  er  im  Sommer  nach  Witten- 
berg reisen  zu  können ,  um  Büchner  persönlich  kennen  zu  lernen.  —  Es  er- 
gibt sich  aus  der  vorletzten  Bemerkung,  daß  erst'  später  die  weitere  Verthei- 
lung  der  Manes  in  (II)  Cupidines,  (III)  Vota,  (VII)  Tumoli  stattgefunden  hat; 
dieses  siebente  Buch  scheint  vorzugsweise  die  früher  so  bezeichneten  Varia 
zu  enthalten.  —  6.  auch  Ep.  III,  28  und  Sy.  V,  11,  15,  und  Wilhelm  Büchner 
Leben  des  August  Büchner,  1863. 

Manium  Glogerianonim  LI,  in  quo  Amores  CHs.  S.  158—163). 

Widmung  (Hs.  S.  158b)  an  Reiner  Brocmann,  als  Pastor,  nicht  Bischof 
von  Tristfer,  muß,  wie  sich  aus  der  Anm.  zu  Sylv.  IV,  1  ergibt,  ins  J.  1689 
oder  1640  fallen. 

1.  Ad  librum  hunc  (Hs.  S.  159a). 

1,  8  iudicium-rutilant  sidera  die  Sterne  leuchten  das  Urtheil  aus, 
geben  es  leuchtend  von  sich. 


538  ANMERKUNGEN. 

2.  In  annulum  ineisum  (Hg.  S.  168«).  Amorem  ist-io  der  Ht.  ring^ 
f5rmig  geschrieben.  Der  Georgstag  fUlt  auf  den  88.  ApriL  leTideii«e  = 
manns  vile  aaa  Cio.  Famil.  IX,  12. 

8.  In  Titro  Veneto  (Ha.  S.  163»).  Blauea  GIm,  öfter  im  Simplic. 

4.  Omnium  rerum  viciasitudo  (Ha.  8.  159«)  aua  Ter.  Eaoach.  II,  2 
and  zwar  v.  45.  Betrachtungen,  wie  aie  diea  und  das  folgende  Gedicht  ent- 
halten,  finden  sich  bei  Fl.  häufig.  —  Georg  Schilach,  Sohn  Peter  Schilacba, 
einea  im  J.  1682  yerstorbcnen  Rath manns  zu  Torgau,  war  Fl.  Univeraitftta- 
freund  a.  Mau.  II,  44.  V,  19.  20.  VII,  11.  Epigr.  IV,  14.  Oden  III,  10,  wo  er 
unter  dem  Namen  Hortulan  verborgen  scheint.  Einige  deutsche  Zeilen  von 
ihm  an  unseren  Dichter  datiert  M.  Jan.  1633,  Lipsiie,  stehen  im  Liber  adop- 
tivus  Hs.  S.  128b. 

4,  8  wie  5,  7.  8.  auch  in  deutschen  Gedichten  nach  Opitz. 

5.  6.  Idem  iterura  aliter  (Hs.  S.  lo9b). 

6,  5  8.  15,  1.  2. 

7.  Intcr  medias  preeoa  deficienti  (Hs.  S.  1591>). 

7,  7.  8  vgl.  13,  7.  8.  II,  4,  8. 

8.  Homo  Bulla  (Hs.  S.  159b). 

8,  1  smegma  Seife  s.  Epigr.  XI,  9,  6. 

9.  G.  Guilielmio,  Zach.  Pceplero,  Sill.  (Hs.  8.  160»).  Über  den 
ersten  vgl.  zu  Sy.  III.  6,  der  letzte,  ein  Breslauer,  besingt  wie  Wilhelms  Hs. 
8.  129«  Flemings  Symbol,  wie  seinem  eigenen  Fl.  Man.  I,  12  widmet.  Ihm 
gilt  außerdem  Epigr.  III,  7.    Vgl.  Überschr.  13b. 

9,  3  Chare  hypokoristisch  für  Zacharias. 
9,  4  sera  im  Sinne  von  ultima. 

9.  7  regerere  crwiedern. 

10.  Super  Symbolo  Zach.  Sommeri  Sil.  (Hs.  S.  160*)  =  Epigr. 
VII,  3,  so  dass  wir  hier  Hs.  und  Dr.  haben.  Von  den  beiden  vorhergehenden 
wie  von  Sommer  aus  Fridberg  finden  wir  lateinische  Gedichte  auf  Flemings 
Symbol  in  der  Hs.  S.  129». 

11.  Natali  Matth.  Berlichii  Ict.  (Hs.  S.  160»)  =  Epigr.  VIII,  5,  wo  es 
als  an  Christian  von  Schönburg  gedichtet  gedruckt  ist.  M.  Berlicbiua  ans 
Thüringen  starb  im  52sten  Jahre  als  Doctor  juris  zu  Leipzig  am  8.  Aug.  1638. 
Vgl.  das  ähnliche  Gedicht  Sylv.  IX,  8,  (1). 

12.  Super  Symbolo  Poepleri  (Hs.  8.  160b)  =  Epigr.  X,  2.    Vgl.  zu  9. 

13.  In  Nominalem  Joanni«  Prsetorii  Sil.  (Hs.  S.  160b).  Johann 
Pretorius  componirte  1636  mit  Jakob  Pr.  vereint  ein  lateinisches  Hoch- 
zeitsgedicht auf  Jakob  Sperling  (über  den  s.  zu  Sylv.  II,  15,  73).  Ob  er  wie 
Jakob  ein  Sohn  war  des  bekannten  hamburgischen  Organisten  an  S.  Petri 
Hieronymus  Pr.  (oder  Schnitze)  oder  des  noch  berühmteren  Musikers  Michael 
Pr.,  der  zu  Creuzberg  in  Thüringen  1571  geboren,  1621  verstarb,  wissen  wir 
nicht.  Vgl.  A.  Reißmann  das  deutsche  Lied  S.  54  ff.  Ein  Arzt  und  Dichter 
Dr.  Martin  Prsetorius  aus  Schwcidnitz  war  zu  Magdeburg  als  dortiger  Dom- 
herr verstorben. 

13,  7.  8  vgl.  7,  7.  8. 

14.  Do  symbolo  G.  Guilielmi  (Hs.  S.  160b).   Vgl.  zu  9. 


MANIÜM  GLOGERIANORÜM  I,  1—25.  II,  1.  2.         539 

14,  4  apinsB  aas  Martial. Epigr. I,  114.  XIV,  1.  Zu  bemerken  ist  die  Spie- 
lerei, daß  die  beiden  letzten  Silben  jedes  Pentameters  immer  die  beiden  vor- 
hergehenden ,  aber  in  abweichender  Quantität  wiederholen. 

15,  In  Albo,  cujus  Symbolum  oet.  (Hs.  8.  161«)  =  Epigr.  VII,  4. 

16,  1.  2  vgl.  6,  5. 

16.  17.  18.  B.  Glogeri  Scrinium  (U».  S.  161b). 

18,  4  runcina  Hobel,  terebra  Bohrer,  lupus  Handsttge. 

18,  6  asciare  bearbeiten. 

19.  B.  Glogeri  Bustum  (Us.  S.  161b). 

19.  4  pala  Spaten;  tendo  nach  dem  Nomenclat.  Junii  Flechse,  Sehne, 
also  hier  wol  für  Bogen. 

20.  De  symbolo  Christenii  (Hs.  S.  I6lb).  Martin  Christenius 
aus  Jägerndorf,  von  Fl.  Epigr.  V,  71  amicorum  prime  meorum  genannt  und 
Cfter  besungen,  vor  allem  in  der  schönen  Odo  B.  II,  12,  erscheint  in  den 
Man.  noch  II,  9  und  29.  Auch  Epigr.  1.  XII.  Depcrd.  Auf  Flemings  Symbol 
verfaßte  er  einige  -deutsche  Verse  in  der  Hs.  S.  129*.  Fernere  drei  Gedichte 
von  ihm  werden  in  den  Beilagen  gedruckt  aus  dem  Rhsonderlichen  Buche  der 
poet.  WHld.  p.  234,  249  und  250.  An  ihn  ist  das  zu  24  citirte  Gedicht  Brehmcs 
über  Fleming  gerichtet. 

21.  De  symbolo  possessoris  cet.  (Hs.  S.  162«). 

2 1)7  oggannit  in  aurea  vgl.  Terent.  Phörm.  V,  8,  41:  ad  aurem 
obganniat,  Appul.  Mctam.  2  f.  in  aurem  obganniit. 

22.  Redditio  (Hs.  8.  162«). 

22,  6  Biblisch,  z.  B.  Spes  non  confundit.    Ep.  ad  Romanos  c.  V.  v.  5. 

22.  7.  Über  Thoming  vgl.  die  Anm.  nach  der  Vorrede  zu  Sylv.  VIII,  1. 

23.  Super  amicitia  cum  Conrado  Boltenio  Sundensi  inita 
(Hg.  8.  162b). 

24.  Albo  Christiani  Brehmi  Lips.  (Hs.  S.  162b)  =  Epigr.  VI,  ö. 
Chr.  Brehme,  aus  der  Literärgeschiohte  bekannt,  starb  1667.  —  Unter  sei- 
nen 1637  herausgegebenen  Gedichten  ist  eins  so  überschrieben:  'Wuntzsch 
nach  ...  Paul  Flemingen  an  M.  C.  V.  J.'  (d.  i.  Martin  Christenius  von  Jä- 
gerndorf). 

24,  6  hoc  modo  Hs.  hac  via  Dr.  der  Epigramme. 

25.  Nominali  Ernesti  Dehni  (Hs.  8.  162b)  =  Epigr.  VI,  6.  M.  Ernst 
Dehne,  Diakonus  zu  Eulenburg,  heirathete  1646  die  Tochter  Martin  Rin- 
okarts  und  ward  nach  dem  Tode  desselben  sein  Nachfolger  im  Archidia- 
konat.  s.  Plato  über  das  Leben  des  Martin  Rinckart  S.  24. 

Manium  1.  II,  in  quo  Cupidines  CHs.  S.  164»— 173*»). 

Widmung  (Hs.  S.  164b).    23.  Januar  1640.    Nicolaus  Heinsius,  Da- 
niels Sohn,  geboren  zu  Leyden  1620,  f  1681. 
1.  B.  Glogeri  Febris  (Hs.  S.  165a). 

1,  8  adspicutts  nach  conspicuus  gebildiot. 

2.  B.  Gl.  Somnium  (ebend.). 

2,  2  levis omnus  wie  III,  6,  3.  aus  Lucr.  V,  862. 


542  ANMERKUNGEN. 

44.  Cum  somniaret  se  a  J.  Q.  Schilacho  Pyropo  donari  (Hs. 
8.  170it)  =  Epigr.  VIII,  7.   Über  Schilach  s.  in  I,  4. 

44,  3  Tgl.  zu  43,  3. 

45.  Albo  Joannis  Sibelii,  Westphali  (Hs.  8.  171»)  =:  Epigr.  X,  14. 
7.  Februar  1633.  Vgl.  Sonn.  II,  10.  Besog  sich  auf  ihn  das  Terlorene  Epi- 
gramm (1)  ded  nountou  Baches:  Simile  SibileDses  Misnio«? 

Manium  1.  III,  in  cpio  Vota  CHs.  S.  174»- ITS»»). 

Widmung  (Hs.  S.  174b).  Caspar  Hertranft,  aus  Zittau  in  der  Laa- 
aits,  wohnte  in  Leyden,  wo  er,  28  J.  alt,  Jura  studierte,  Ende  Ootober  1689 
mit  Fleming  und  Otto  TonNostis  eusammen.  Vgl.  au  Sy.  III,  11.  Zwei  Sonnette 
von  ihm  stehen  in  den  Beilagen  ans  dem  Absonderl.  Buche  der  P.  W.  8.  244 
and  254:  ein  lateinisches  Epigramm  auf  Flemingi  Epigramme,  die  er  aus  dem 
Manuscript  gekannt  haben  wird,  im  Lib.  adoptirus  der  Sylyae  (Hs.  8.  150*). 
Ohne  Zweifel  ist  von  ihm  auch  die  Hirtenode  im  Absonderl.  Buche  der  poet. 
Wftlder  p.  241.  —  Die  Grabschrift,  die  am  Schlnße  von  Flemings  Sonnetten 
gedruckt  ist,  —  dieselbe,  welche  sein  Qrab  in  der  Hamburger  Catharinen- 
kirche  bezeichnete  —  ist  mit  seinen  Initialen  unterzeichnet.  —  Ist  nicht  die 
Unterschrift  der  Hirtenode  p.  255  des  Absonderl.  Buches:  C.  Z.  H.  L.  ver- 
druckt für  C.  H.  Z.  L.?  —  Von  ihm  ist  Flemings  Bild  unterzeichnet.  Vermuth- 
lich  war  er  nahe  verwandt  mit  dem  Jeremias  Hertranft,  auf  dessen  Vermählung 
mit  Ursula  Schneider  Gloger  im  October  1628  ein  lateinisches  Gedicht  nach 
Schönau  in  Schlesien  sandte.    S.  Hs.  8.  234b. 

1.  Invocatio  ad  Poesim  meam  (Hs.  8.  175<^). 

2.  Vox  (ebenda). 

2.  1.  Nox  erat  u.  s.  w.  Vgl.  Verg.  Aen.  III,  147.  152:  Nox  erat  et  — 
per  insertas  fundebat  Luna  fenestras  und  Hör.  Ep.  15,  1. 

3.  Glogeri  votum  (ebenda). 

4.  Ad  Philippum  Mullerum  (Hs.  8.  175b).  Über  Philipp  MOller  s. 
zu  Sylv.  I,  5,  77. 

5.  8omnia  (ebenda). 

5,  2  quam,  es  scheint  zu  lesen:  quot. 

5.  3  levisomna  s.  zu  H,  2,  2. 

6.  Querela(Hs.  8.  176*). 

7.  AdSomnura  (ebenda). 

7,  3  Thebaicus  succus.  Das  Nepenthes,  welches  Helena  von  der 
ägyptischen  Königin  Polydamna  erhalten  hatte.    Odyss.  IV,  219  ff. 

8.  9.  Ad  sororem  meara  (Hs.  8.  176b). 

10.  Ad  man  es.   Hs.  irrig  manus. 

11.  Fero  ut  feram  =  Epigr.  VII,  5.  excellerc,  alterthümlich  für 
movere. 

12.  Aliter  (Hs.  S.  177»)  =  Epigr.  VII,  6. 

13.  Aliter  =  Epigr.  VII,  7. 

13,  1.  fatuis  von  fatuo  thöricht  sein?   morus  =  stultus  plautinisch. 

14.  Aliter  (ebenda)  =  Epigr.  VUI,  ö. 


MANIÜM  GLOGERIANORÜM  H,  2—43.  54t 

26,  4  flaentisonis  —  crepidinibas  s.  Valer.  Flaoo.  IV,  44:  flaotns  ab 
undisoni  ccu  forte  crepidine  saxL 

27.  28.  (Hs.  8.  170»). 

29.  In  Anuulum  B.  Ol.  ChristeDio  datum  (Hb.  S.  170l>)  s.  so  I,  20. 

30.  Ad  Annulam  (Hs.  8.  170b). 

30.  1  intemerabilis  f.  inyiolabilifl. 

31.  Ad  Vallem  Rosaram  (ebend.)  s.  zu  SyW.  II,  3,  199. 

32.  AdPrata  (Hs.  8.  17 1»), 

32,  1  artus  vcrscblnngene  Wege?   Oder  ist  etwa  hortos  zu  lesen? 

33.  34.  Ad  Deos  Agrestes  (Hs.  8.  171b). 

35.  In  Cbarites  (ebend.). 

85,  4  Capbrosyne  mit  Aglaia  and  Tbaleia  erscbeinen  dem  Diobter. 
85,  5  Est  ita.    Vgl.  Göthes  Euphrosyne:  Eupbros/ne  sie  ist  wiederer« 
standen  vor  mir! 

36.  De  febre  ardente  et  sudore.B.  Ol.    Ad  Florianam  Stritzkj 
(Hs.  8.  172«).   8tritzk7  ist  anbekannt. 

37.  De  iisdem  (ebend.). 

37.  7  alta  sc.  maria. 

38.  B.  61.  Malam  Citream  (ebend.). 

39.  De  Insignibas  B.  QI.  (Hs.  8.  172b). 

39,  8  Gern  sind  bier  wol  Ahnenbilder  oder  Wappen  Glogers,  das  eine 
Palme  am  Wasser  and  einen  Schwan  daraaf  dargestellt  haben  muß. 

40.  Ad  Lectam  B.  Gl.  (Hs.  8.  173«). 
40,  5gausapium  Friesdecke. 

40,  8  exeqaiari  bei  Varro  ap.  Non.  2,  298. 

41.  Imago  B.  Gl.  (ebend.). 

41,  1  cesiolas  von  cssias  =s  sabviridis« 

41,  7.  8.  Daß  hier  zwei  Verse  fehlen,  zeigen  die  Worte:  Desiderat ur 
olausala  an. 

42.  In  Libellum:  Die  geistliche  WasserquäUe  (Hs.  8.  172b). 
8chon  im  J.  1609  gab  Basilius  Fcertsch,  ein  lutherischer,  im  J.  1619  ver- 
storbener Prediger  aus  Thüringen,  die  geistliche  WasserqueUe  heraus.  8. 
Jöcher,  und  Rambachs  Anthologie  II,  163. 181.  8ie  ward  spttter  oft,  auch  ohne 
FcBrtschens  Namen,  wieder  aufgelegt,  so  nach  dem  Leipziger  Meßkataloge 
im  J.  1629  in  8o  und  diese  Ausgabe  mag  Gloger  onserm  Fl.  geschenkt  ha- 
ben— ,  und  Lüneburg  1655  in  12o.  —  Von  diesem  Buche  scheint  auchBrehme 
in  seinen  Gedichten,  1637,  tu  sprechen. 

42,  8>gl.  zu  I,  7,  7.  8. 

43.  Joanni  Christophoro  Lobhartsbergero  Propempticon  (Hs. 
8.  168b)  =  Epigr.  X,  10.  Dieser  beklagt  Glogers  Tod  in  lateiniscben  Disti- 
chen (Hs.  8.214»),  und  nennt  sich  daselbst  in  der  Unterschrift  einen  Freiber- 
gen sis.  Unser  Gedicht  bezieht  sich  auf  seine  Übersiedlung  nach  Halle 
(y.  5). 

43,  3  fidel  an  im  am.  Im  folgenden  Epigramm  (44,  8)  hat  Fleming  die 
Form  fidelanimem;  wie  ja  neben  exanimus  auch  exanimis»  e,  gesagt  wird. 
Das  Wort  hat  er  sich  selbst  gebildet. 


544  ANMERKUNGEN. 

10,1  duratio.  Selbstgebildetes  Wort  für  Ausdauer. 
10,  2  fortana  major,  s. Orid. metam.  VI,  195:  Bfmior  snm  quam  cni  poa« 
Sit  Fortuna  noocre. 

10,  3  exal  erat,  s.  so  8y.  II,  1. 

10,  4  Ausoninszr  Österreichisch.  Vgl.  sa  87.  II,  1. 

11,  12  Ad  Solem  (Hb.  S.  183^). 

12,  1  esseda,  s.  Sy.  IX,  2,  859. 
18.  14  Ad  Noctem  (ebenda). 
14,  4  lessus,  s.  zu  II,  19,  15. 

14,  5  amicimen  hat  Appulejns  sweimal. 

15.  Dies  (Hs.  8.  183b). 

15,  6  generoBUS,  hier  =:  feraz. 

16.  Ad  Vesporam  (ebenda). 

16.  3  Vgl.  Vergil.  Georg.  III,  177:  implebunt  mnlctralia  Taccs« 

17.  Lessus  (ebenda),  6.  oben  su  13,  4. 

18.  Ad  VentOB  (Um.  8.  184«). 

18,  1  instabilis  animn,  s.  Verg.  Georg.  IV,  IO61  instabiles  animos. 
18,  6  qnadrnplioi  plage,  vgl.  su  Sy.  IV,  5,  15. 
20.  8uper  Cantus  Philomele  (Hs.  8.  184»). 

20,  2  Daulias  ron  Daulis  in  Phokis,  Beiname  der  Philomela,  der  Kö- 
nigin Ton  Daulis,  und  der  aus  ihr  verwandelten  Nachtigall. 

20,5  flexi b US,  60.  vocis. 

21.  22  De  lacrymis  et  suspiriis  suis  (Hs.  S.  184^). 

22,  3  orali  unklassisch. 

28.  In  Tabulas  Medicinales  ebenda« 

23,  3  Sennertus,  s.su  3,5. —  Sinuosa  lumina=  die  innersten  Augen, 
wie  PersiuB  V.  27  sinuosum  pectus  intimum? 

24.  Ad  Henricum  Ebenium  (Hb.  S.  185«).  Der  angeredete  Schlesier 
ist  nicht  weiter  bekannt  Ein  Kathsherr  Nicolaus  Eben  zu  Breslau  starb  1624. 

25.  Ad  Fata  (ebenda). 

25,  2  ebur,  Scepter,  d.  h.  Schicksal? 

26.  Ad  se  ipsum  (ebenda). 

26,  5  Vgl.  sed  fugit  interea,  fugit  irreparabile  tempus,  Verg.  Georg.  II,  284. 

27.  In  mortem  Glogeri  mei  (Hs.  S.  185h). 

27,  1  colorato  fuso,  s.  zu  Sy.  H,  15,  14. 

28,  29  Ad  Fortunam  (Hs.  8.  186«). 

29,  8  flu  XUS,  s.  Vorbemerkung  zu  Sy.  1, 1 — 3. 

80.  Ad  M.  Andream  Voigtum  (ebenda).  A.  Vogt  aus  Leipzig  ward 
hier  am  28.  Jan.  1630  zum  Magister  der  Philosophie  ernannt,  wie  wir  aus 
zwei  ihm  gewidmeten  Gedichten  Glogers  (Hs.  S.  227b.  228h)  entnehmen. 

81.  Ad  Phoebum  Apolllnem  (Hs.  S.  186^). 
31,  2  Meduseae  lyrae,  s.  Sy.  VII,  6,  21. 
32.33  Ad  Genium  B.  Ologeri  (ebenda). 
83,  11  rosetum,  s.  Sy.  li,  3,  198. 

33»  13  millemunifl,  von  dem  selbst  geschaffenen  Worte.  —  Chloris, 
Göttin  der  Blumen. 


MANIÜM  GLOGERIANORUM  IV,  9—35.  V,  1—10.       545 

83,  18  Celsus  und  Cous,  s.  3,  1.  3. 

33,  19  8  üb  1  Till  it.  Fleming  bat  dies  soust  so  soböne  Qedicbt^  wie  der  un- 
ToUcndete  v.  22  lebit,  wol  Docb  Überarbeiten  wollen. 
33,  29  malus,  der  Kranke. 

33,  35  Pergami  f.  Pergamei,  sc.  Del,  d.  b.  Aescnlaps,  der  zu  Pergamum 
besonderer  Verebrung  genose. 

34.  De  Gravi  Pestilentia  Lipsiam  1682  depopulante  (H8.S.  186a). 
Im  Mai  dieses  Jahres  bracb  die  Pest  los  und  raffte  im  Laufe  desselben  1390 
Menseben  in  Leipzig  hinweg,  s.  Vogel  a.  a.  O.  Der  pflügende  und  im  Qarten 
des  Lebens  Samen  ausstreuende  Tod  ist  eine  alte  deutsche  Anschauung,  a.  das 
mittelhochd.  Wörterb.  3,  65. 

34,  1  Lipsis,  wie  unten  V,  23,  2. 

35.  Ad  Parentem  M.  (Hb.  8.  185b).  1633  am  13.  Juli  fiel  General 
Holke  in  Meissen  ein  und  Leipzig  scbloss  am  16.  August  seine  Thore;  zu  An- 
fang Octobers  machte  es  sich  auf  eine  Belagerung  gefasst,  da  Walleustein  am 
8.  October  ron  Nürnberg  gegen  Leipzig  marschierte,  a.  Vogel  a.  a.  0.  Über 
Abraham  Fleming  s.  die  Biogra^e.  —  Die  Verse  7  und  8  fehlen. 

Manium  1.  V.,  in  quo  Suspiria  CHs.  S.  189»— 194*). 

Widmung  (Hs.  8..189t>).  Andreas  Biyinas  (Baohmann),  auch  Epigr. 
IV,  6  besungen,  geb.  zu  Halle  1601,  philosophischer  Dekan  zu  Leipzig  1685, 
Professor  der  Poesie  daselbst  1635—1636.  Vgl.  Emesti  und  Genrinus  111, 264., 

1.  Eusebio  Lasmano  (Hs.  8.  194»).  s  Epigr.  VUI,  2.  £.  Lasmann 
starb  1629,  s.  M.  VII,  3. 

1,  1  proles  Stheneleia.  Stbenelos  war  der  Vater  des  in  einen  Schwan, 
verwandelten  Kyknos,  s.  Ovid.  Metam.  2,  867. 

1,  6  genitus  1.  gemitus. 

2.  In  Harmoniam  oet  (üb*  8.  190»). 

2.  4  Neben  vicimus  steht  die  Verbesserung:  Sci:ib.  Vioinus. 

3.  B.  Gl.  Euobaristia  (ebenda),  Tgl.  IV,  1. 

4.  B.  Gl.  Philosophia  (ebenda). 
4,  3  moesta  lies  moeste. 

4,  6  sontica  caussa,  s.  Sy,  VIII,  85,  2. 

5.  (Hs.  S.  190b). 

G.  Joachimo  Eisnero  Sil.  (Hs.  8.  19U).  Auf  ihn  dichtete,  als  einen 
primnm  specimen  in  arte  modica  exbibentem ,  Gloger  ein  Epigr.  (Ha.  S.  232») 
15.  Mai  1631.  Er  stammte  aus  Breslau,  daselbst  praktischer  Arat,  hatte  in 
Italien  studiert,  f  1676.  8.  Jöcber.  Ein  Hoohzeitsgedicht  für  ihn  und  Susanna 
Robnin  findet  sich  von  A.  Tsoberning,  s.  Frühling  1642.  Breslau.  S.  289  f. 

7.  8.  9  Ad  Fratres  Bcati  (Hs.  8.  191t>). 

9,  4  museum,  s.  IV,  38,  25  ff. . —  Pia  aTis*^  alba  aTis. 

10.  Ad  Album  B.  Gl.  (Hs.  8.  192»). 

10,6  non  sine  melle  tui  fellis  amator.     Schon  Walther  ron  der 
Vogel  weide  8.  76  singt:  ich  sihe  die  gallen  mitten  in  4em  hcnege  sweben.  VgL . 
Epigr.  III,  23,  8. 

Fleming.  ^^ 


546  ANMERKUNGEN. 

11.  Ad  Silosiam  (ebenda).  Gloger  war  «ut  Habelsehwerd,  a.  8j.  II,  1. 
19.  18  Dolor  (Ha.  8.  192^). 

13.  4  Me  veuiente  die,  me  fugienta.  Vergil.  Georg.  IV,  466.  Te  Te- 
niente  die,  te  dooedente  canebat.    13,  7  feblt  in  der  Ha. 

14.  Hominia  Vita  Dolor  et  Labor  (Ha.  S.  I98a).  Vgl.  Psalm. 
89,  8  et  amplins  eomm  (annorom  nostroram)  labor  et  dolor. 

15.  Ad  Octobrem  (Hs.  S.  193t»). 

15,  2  aontioa  oaussa,  a.  Sy.  VIII,  85,  2. 

16.  Ad  XVII.  Kalendas  Norembrea  (ebenda). 
16,  2  Pyramns,  a.  Ov.  Ifetam.  4,  55  ff, 

16,  3  Titan,  a.  Sy.  V,  1,  7. 

17.  Ad  Lanam  (ebenda). 

17,  3  promicondna,  s.  condua  promoa  bei  Plaut  Fa.  II,  2,  14. 
17,7  miitata,  der  Vera  rerlangt  immatata. 

la  Ad  Siiavia  Mea  (Ha.  &  190b): 

18,  2  fooaa  aor  Seite  ateht  joeua. 

19,  In  Lillam,  Amorea  J.  G.  Sohilaohi  (Ha.  &.  198«).  =  Eptgr.  X,  4. 
Über  Schilaoh  a.  za  M.  I,  4. 

19,  4  Rabella,  a.  Sy.  VIII.  Suaria. 

19,  6  inante,  a.  Sy.  IX,  2,  348. 

20.  De  liadem  ad  Eamdom  (ebenda).  =  Epigr.  X,  5. 

31.  M.  Steyero  Propemptioum  (Ha.  S.  190b).  Der  BeaaDgene  iat 
vielleicht  mit  dem  M.  Sam.  Steuenia  Epigr.  III,  2  identiaob ,  Ton  welchem  ein 
lateiniaobes  Klagegedioht  auf  Gloger  in  den  Beilagen  folgen  wird. 

.  22.  In  Obaidione  Lipaica  1632  (Ha.  S.  191b).  Am  16.  October  er- 
aehien  der  Feind  vor  Leipaig,  am  17.  ward  ea  vom  Hatafeldiachen  und  laolani- 
aohen  Regiment  beatfirmt,  am  Abend  dea  21.  nach  der  Drohung,  „alle  aollten 
niedergemacht,  die  Stadt  geplündert  und  in  Brand  geateckt  werden,**  heftig  be- 
achoaaen,  am  22.  October  von  Holke  eingenommen,  a.  Vogel  a.  a.  O. 

22,  4  grandin at  nur  bei  Seneoa  Quaeat.  natur.  4,  4  und  nnperaönlich. 

23.  In  obitum  Dan.  Rndigeri  (Ha.  S.  192a). 

Manium  1.  VI.,  in  quo  Lacryma^. 

Ist  zwar  im  Elenchua  poematum  latinornm  angegeben^  feblt  aber  in  der 

Ilandachrifc. 

Manium  1.  VII.,  in  quo  Tumuli  CHs.  S.  195»-.210*). 

Widnung  (Hs.  8.  195b).  Martin  MAnaterberger,  aua  Dansig,  Pre- 
diger der  liuhcrischen  Kirche  au  Moskau,  starb  im  36.  Lebensjahre,  a.  Olear. 
Reise  S.  194.  Unter  den  lateinischen  Gedichten  aind  ihm  £.  IV,  37  und  X,  37 
gewidmet.  S.  auch  Od.  II,  17.  Die  nfther  bestimmbaren  Gedichte  sind  Toran- 
gesetzt,  während  die  nicht  so  genau  zu  datierenden  Gloger^achea  Manca  den 
Schluß  des  Ganzen  bilden. 

1.  Manes  Theodori  Moeatelii  (Hs.  S.  200«).  1629.  Theodorua  M5- 
atel,  J.  U.  D.,  Rathsherr  zu  Leipzig  zeit  1598,  atarb  nach  Heydenreich  und 
Vogel  bereits  am  22.  Mai  1626  im  61.  Jahre.    Sein  Vater  (famoaua  pater  t.  2) 


MANIUM  GLOGERIANORUM  V,  11—23.  VI.  Vü,  1—11.   547 

kann  entweder  Tobias  Möstel  (1)  gewesen  sein,  der  ebenfalls  Senior  und  ohur- 
fürstlicher  sächsischer  Protonotar,  seit  1572  Rathsberr  zu  Leipzig,  im  J.  1586 
starb,  oder  Tobias  Möstel  (2),  Protonotar,  seit  1593  im  Bath  und  1001  ver- 
storben, s.  Ileydenreich  p.  393.  —  U.  P.  V.  1.  e.  hos  posuit  versus. 

1,  8  dulcia  nomina,  cives,  s.  11,  5. 

2,  MarisB  Juliann  L.  Baronis  Schoeuburgie  Tumulus  (Hs. 
8.  208«).  1629  =  E.  V,  2.  Vgl.  Arae  Schoenburgicae  Sy.  IX,  1. 

3,  6  Erycina,  Beiname  der  Venus.  Unter  dem  Epigramme  steht:  Obiit 
in  arce  Hartensteinia  patria  1629. 

3.  Eusebins  Lasmannus  (Hs.  8.  208b).  Von  diesem  Gedichte  ist  nur 
die  Überschrift  erhalten.  Vgl.  V,  1.  —  Amoris  e.  h.  illi  p.  =  ergo  haec  illi 
posuit. 

4.  Balthasar!  Uilschero  (lU.  8.  200t>).  B.  Hilscher,  gob.  zu  Uirsch- 
berg  1595,  philosophischer  Dekan  zu  Leipzig  1625,  Diakon  am  S.  Nikolai  da- 
selbst seit  1629,  starb  am  13.  Sept.  1630,  s.  Jöcher.  Seinem  Tode  widmete  auch 
Gloger  ein  deutsches  Gedicht  (Hs.  S.  288^),  seinem  Symbol:  Tolerans  humana 
honoratur  semper  ein  lateinisches  (Hs.  8.  280«). 

5.  Famae  ...  Joannis  Hermann!  Soheinii  (Hs.  S.  199»).  J.  H. 
Schein,  geb.  am  20.  Januar  1586  zu  Qrfinhayn  in  MeUSeo,  gehörte  seit  dem 
Jahr  1609,  wo  sein  Venus  Kräntzlin  erschien,  zu  den  heryorragendsten  deut- 
schen TonkfiuBtlem,  1618  ward  er  Ton  Hersog  Johann  Ernst  als  Kapellmei- 
ster nach  Weimar,  1615  als  Cantor  an  die  Leipziger  Thomassohule  berufen. 
Nach  herben  Schicksalen,  dem  Verluste  zweier  Gattinnen,  von  fünf  Töchtern 
und  zwei  Söhnen,  starb  er  im  Jahr  1630  am  19.  Norember,  wie  aus  der  zu  Sy. 

III,  1  angeführten  Leichenrede  Job.  Höpfners  hervorgeht,  nicht  aber  im  J.  1681, 
wie  Fleming  selber  und  Jöcher  irrig  angeben,  und  nicht  im  41.,  wie  unser 
Dichter  sagt,   sondern  im  45.  Lebensjahre.    Vgl.  Epigr.  V,  1  und  3.    P.  W. 

IV,  7.  V.  126  f.    A.  Reißmann,  das  deutoche  Lied  8.  68  ff. 

5.  5  radiatilis,  s.  Sy.  II,  8,  8. 

6.  Matthaeo  Paullo  Vesero  Norico  (Ha.  S.  208*).  Dies  Gedicht  AlU 
vor  den  16.  October  1631,  da  Gloger  auf  dasselbe  Ereigniss  eine  lateinische 
Ode  (IIa.  S.  229»)  verfaßte. 

7.  Manibus  Georg!!  Gloger!  (Hs.  S.  206b).  Es  fehlt  das  zu  der  Über- 
schrift gehörige  Gedicht. 

8.  Bartholomaeus  Mayerus  cet.  (Hs.  S.  199b).  1681  October  19.  Er 
war  geboren  zu  Gera  in  Schwarzburg  1598  am  16.  November^  s.  Vogel  a.  a.  O. 
8.  460,  der  auch  seine  Grabschrift  angibt,  preiset  ihn  als  stattlichen  Prediger 
und  guten  Linguisten. 

9.  Epitaphium  GodefrediBaspii  (Hs.  8.210»)  =:£.V,  11.  G.  R.  aua 
Leipzig,  philosophisclicr  Dekan  daselbst  1629,  Professor  der  Dialektik,  starb 
als  IVokanzlcr  ain  Fieber  im  Jahr  1632. 

10.  Anna  goncre  Liska,  matrimonio  Schilacha  cet.  (Hs.  S.  205b). 
16.  Jan.  1632.  Vgl.  zu  1,4.  Nach  Vcri  ist  ein  Komma  zu  setzen;  St.  vielleicht  = 
statuit? 

11.  Petrus  Schilachius  (Hs.  S.  205»).   27.  Jan.  1632. 
11,  5  pia  nomina,  cives,  s.  1,  3. 

35* 


548  ANMERKUNGEN. 

12.  Gustavi  Magni  ...  (Hs.  S.  197b).  Nach  dem  6. November  1632,  dem 
LOtzener  Schtachttag^e. 

13.  Samueli  Micbaeli  (ITs.  8.  I97l>).  Dresonsi  lies  Dresdeosi,  oder 
aas  dem  meißDisctien  Drieaen  gebildet? 

14.  Tumiili  Matris  (Ha.  S.  198«).  Ans  dem  Gedichte  geht  hervor,  dass 
er  es  erst  als  Jüngling«  also  um  diese  Zeit  rcrfasst  hat,  da  dem  pucr  v.  7  im 
achten  Verse  nunc  entgegengesetzt  ist. 

15.  Memoriae  Khrenfrodi  Scriboni  (Hs.  S.  198b).  1632.  Wir  wissen 
über  ihn  nichts  Näheres. 

16.  Georgio  Engulraanno  (lIs.  8.201«).    1632. 

17.  ...  Bütnorus  ...  (Hs.  8.  202»).    1632. 

18.  Joannac  Croftae  (Hs.  8.  201b).  Ihr  Gemahl  Eduard  Becker, 
dessen  Preise  C  IX,  21  gilt,  ward  ßathsherr  zn  Leipzig  im  Jahr  1624. 

18.  6  medici  praxitelea  fori,  wie  26,  4.  Praxitelea  =  rpx(t(  TcXsta? 

19.  Andreae  Dretschneideri  ...  (Hs.  8.  202b)  =-.  E.  VH,  8.  Ein  xn 
Leipzig  im  Jahr  1578  geborener  Kupferstecher,  welcher  anter  anderem  geAtxte 
Blfttter  lieferte  zu  dem  Trincicr-  oder  Vorlogebuch  L.  Procachi.  Leipzig  1624. 
Er  wird  bisweilen  verwechselt  mit  Abraham  Bretschneidor,  welcher  um  die- 
selbe Zeit  bis  etwa  1640  für  BuchhAndler  arbeitete,  s.  Nagler,  ncaes  allgcm. 
Küustlerlexicon  II. 

10,  1   Misius,  8.  Sy.  II,  4,  IG. 

20.  Christophoro  Schfirero  (Hs.  8.  204*).    Vgl.  Od.  H,  10. 

20,  5  nee  obit,  sed  abit,  s.  Sy.  IX,  1.  2,  4. 

21.  Ohne  Überschrift  (Hs.  8.  204b).  Nox  est  omnibus  ana  dormienda. 
Horat.  Carm.  L  28,  15.    Omnes  ana  manet  nox. 

21,  5  placida  lumina  somno,  s.  26,  1.  Vgl.  Ovid.  Fast.  3,  185  und 
Val.  Fl.  8,  65. 

22.  Samuel  Seidelius  (Hs.  8.  206»).  15.  Dcc.  1632.  Die  Belagerung 
der  Pleißeuburg  währte  vom  10.  November  bis  zum  2.  December  1632.  Vgl. 
P.  W.  HI,  10,  wo  vermuthlich  derselbe  JQugling  Georg  Seidel  benannt 
wird. 

23  und  24.  Ohne  Überschrift  (Hs.  S.  207). 

24.  7.  8  8.  unten  38,  8. 

25.  Tumulus  Polycarpi  Lyseri  (Hs.  S.  197»)  =  E.  VHI,  19.  Zuerst 
gedruckt  unter  den  Epicediis  hinter:  J.  Höpnor  und  II.  Nymmaon,  zwei  christ- 
liche Leichenpredigten  auf  Dr.  P.  Lyserus.  Leipzig  1633.  Vgl.  Sy.  IV,  6,  4. 
Sein  Todestag  ist  der  15.  Januar  1633. 

26.  Obitus  Jani  Guntheri  Medici  (Hs.  8.  208»).  Auch  Samuel  Cuor- 
rius  nennt  ihn  in  einem  lateinischen  Gedichte  auf  Flemings  Magisterium  vom 
Jahr  1G33  (Hs.  S.  121»)  unter  den  bedeutendsten  Medicinern.  Er  war  zu  Leip- 
zig Dekan  vom  Jahr  1622  —  1633,  Kector  1625. 

26,  1  placida  lumina  somno,  s.  21,  5. 

26,  4  Cous,  s.  IV,  3,  3.  —  Medici  praxitelea  fori,  s.  18,  6. 

27.  Epitaphium  Joannis  Loeseri  Junioris  (Hs.  S.208»)=  E.  VII,  18. 
Ins  DeuUche  übertragen  P.  W.  III,  18.  Vgl.  dort  III,  12.  nnd  E.  X,  15.  J.  L. 
•tarb  im  August  1633. 


MANIUM  GLOGERIANORUM  VII,  12—37.  549 

27.  4  Vgl.  Plant  Psoudol.  I,  1,  36:  quasi  uoUtitialU  herba  panlisper 
fui,  repeDte  cxortus  fui,  repentino  occidi. 

28.  Georgii  Ossae  (Hs.  S.  208b).  1635  =  E.  V,  41.  George  Ocbso,  der 
YorgAnger  Mart.  Münsterbergers  im  lutberiscben  Predigtamte  zu  Moakau  (s. 
Widmung  zu  M.  VII),  frfliier  Weinküper,  wegen  Alters  abgedankt  Vgl.  Olea- 
riiis  Reise  S.  194.  An  Poter  Ochse,  o^voxrjpu^  zu  Jena,  richtete  ein  scherz- 
haftes Disticlion  Zuber  Demothoenia  p.  43. 

29.  Epitaphinm  Elisahethae  Paullae  Revaliao  (Hs.  S.  209b)  =  £. 
V,  40.  Vor  dem  4.  November  1635.  Vgl.  E.  V,  88  ff.  und  die  Anm.  zu  Ode 
II,  16.  P.  W.  II,  41.  Sie  war  eine  von  den  sieben  Töchtern  Johann  MfiUers, 
vgl.  zu  Sy.  II,  19,  7.  8. 

29,  4  vgl.  E.  V,  39. 

30.  Jacobi  Andreae  Graulii  (Hs.  S.  208b)  E.  V,  42.  Jakob  Andreas 
Graulins,  Professor  des  Hebriiscben  zu  Leipzig,  philosophischer  Dekan  1618, 
wird  im  Jahr  1635  verstorben  sein,  da  Fl.  in  Ueval  die  Todesnachricht  erhftlt. 

80,  2  Ositia,  s.  Sy.  II,  22,  26,  80. 

30.  6  Harriaca  —  j»ga,  s.  zu  Sy.  V,  10,  18. 

31.  Jaoo  Burcardo  (Ha.  S.  209«)  =  E.  V,  44.  Bald  nach  dem  2.  MHrz 
1636,  als  Fl.  Revnl  vorlnsaen.  J.  D.,  geb.  1585,  Rnths-Apothcker  zu  licval  seit 
1616,  starb  im  Jahr  1636;  er  muß  also  von  dem  im  Jahr  1628  von  Glogcr  ju- 
venis  genannten  (Hs.  8.  224«)  und  nach  E.  111,  48  noch  lebenden  J.  Burcard 
aas  Breslau  verschieden  sein. 

32.  Tumulus  Ursulae  Colcrae  Novercao  (Hs.  S.  208«)  =  E.  V,  69. 
1837  —  1838.     Vgl.  die  Biografio. 

33.  Justi  LipHÜ  (Hk.  S.  209b).  Geboren  1547  bei  Brüssel,  starb  1606. 

34.  Julii  Caesaris  Scaligeri  (ebenda),  f  1558. 

35.  JoscphiJnsti  Scaligeri  (Hs.  S.  210»).    1540—1609. 

3.5,  7  Brenn!  hat  die  Hs.  im  Text  mit  sechs  großen  Ijettem,  doch  am 
Rande  corrigiert  mit  einem  großen  Anfangsbuchstaben.  Die  domus  Brenni 
kann  nicht  erklärt  werden  und  bedarf  der  Verbesserung.  Nun  wissen  wir  aus 
Jos.  J.  Scaligers  castigatio  in  CatuBum,  wie  ans  seiner  vita  J.  C.  Scaligeri, 
daß  die  Scaligcr  ihr  Geschlecht  von  Diedrich  von  Bern  oder  Thcodoricus 
Veronensis  ableiteten,  so  duß  Brenni  aus  Berni  entstellt  ist  Vgl.  W.  Grimm, 
deutsche  Heldensage  S.  314.  Aus  diesem  Zusammenhang  der  Scaliger  und  be- 
sonders des  zeitweiligen  Beschützers  Dantes,  des  Gan  grande  de  la  Scala, 
Signor  di  Verona  (Div.  Corom.  Paradiso  17,  76),  mit  unserem  Dietricb  von 
Bern  erklärt  sich  Fischarts  wnnderlicher  Satz  im  Gargantna  (Scheible,  Klostor 
8,  43):  Gargantuas  Gesphlecht  Ist  besser  das  Fanisch alen  Dietrichs  von 
Bern  Gapt  (Gart?)  und  Hundsleyter.  --  Tocum  moritur:  er  war  uu- 
verhcirathet 

36.  Jodoei  Hondii  (Hs.  ebenda),  geb.  1563  in  Flandern,  sUrb  1611, 
bekannt  besonders  durch  die  Heransgabe  von  Gerb.  Mercators  Atlas.  Vergl. 
Ep.  VII,  10. 

37.  In  funus  soceri  (Hs.  197*;.  Vermuthlich  für  Crusius  auf  den  im 
März  1639  erfolgten  Tod  des  Johann  Moller  auf  Knnda  gedichtet,  s.  Ulearius 
Reise  S.  537. 


EPIGRAMMATÜM  I,  1—37.  551 

15.  7  orezis  f.  wie  Ep.  III,  23  aus  Juvenal.  6,  426.  11,  217. 

16.  Adventus  (21). 

17.  De  Jesu  (24). 

18.  Ad  Latronem  dextr«  (31).    Vgl.  Et.  Luc  23,  39  sqq. 

19.  ßlnistr«  (32). 

20.  Pnao  Pascbalis  (33). 

20,  1  Titan  s.  8y.  V,  1,  7. 

21.  Triumphas  Christo  resurgeoti  (34). 

21,  4  sistra  s.  Sy.  U,  3,  206. 

23.  Amore  Jesu  langaeo  (35). 

22,  2  A  soboles  1.  o. 
22,  6  mort  1.  mors. 

2d.  Snrrexit,  non  est  faic  (36).    Vgl.  Et.  Mattli.  26,  6. 

24.  Dies  Dominioa  (37). 

24.  1  thnre  crepet,  s.  53,  3. 

25.  PoBuitudo  (38). 

26.  Exe  ab  in  (39).    Vgl.  Ev.  Mattb.  26,  4. 

26,  1  Excute  stertcntem  yeternam,  s.  51,  1. 

26,  4  gemma  der  Siegelring,  mit  welchem  das  Qrab  besiegelt  war.    Et. 
Matth.  27,  66.    Vgl.  unten  36,  3. 

27.  Ascensio  (40). 
27,  2  nostar  1.  noster. 

27.  3  aterno  1.  sterno. 

28.  Votum  pro  voto  (41). 
26,   1  reuta  monens  1.  mones. 

26,  6  hypocritions  neuere  Bildung,  schon  Ton  Jul.  Cfta.  8cA]igcr. 

29.  Epitaphium  redemptori  meo  (42). 
SO.  Pater  peccaTi  (43).  Et.  Luc.  15,  18. 
31.  De  profundis  olamaTi  (44).    Ps.  130,  1. 

31.  6  larynx,  gr.  X^cpu^E  Kehle,  Schlund  s.  34,  4. 

32.  Miserere  (45).    Et.  Matth.  9,  27  sq. 

33.  Euoharistia  (46). 

83,  1  aram  1.  auram.    Aurss  jsris  Lucret.  I,  208.  2,  203  Tolocros  aaris 
Vergil.  JEn, 

33,  3  buos  1.  quos. 

33,  8  Charisin  griechischer  DatiT,  wie  Propert.  4,  1.  75. 

34.  Parce  mihi,  domine  (47). 
34,  4  larynx  s.  31,  6. 

34,  7  Piroe  1.  Parce. 

35.  Misericordias  tuas  (46).    Vgl.  das  ähnliche  Ep.  11,  9. 

35,  4  ParTUs  1.  praTus. 

36.  Ad  lapidem  in  sepulehro  SalTatoris  (49). 

36,  7  apella  =  JudAus  wie  45,  6,  aus  Horat.  I,  5,  100. 

37.  Crucifixo,  amori  meo  (52). 

37,  1  Inx  ..  peusum  Dr.  f.  lux  ..  pensum. 
37,  6  Vera  für  veraa. 


t  mU^     U 


«t:« 


»TurrtrrniUi- 


•■»i'fT* 


-irr  --=T 


■  i       .•'•■  *^-  - 


.  rir»i.        Ji'-»ii      X  ~         '.  r.  ":■■: 
- '  •  •       ••'        -;         Vcr-ur     .  ■ ' 


'       i 


•r,f 


t..    i:.t    ti..-.,    ,kl    4^fi|-,tlMiii       V  »Ji»:ii*     n    iiui 

4.  1..I    1*1  I     $^*,*  irt  *  iff     1    .-3.     I»J;i,;-i..     ;». 


EPIGRAMMATÜM  I,  38-^63.  n,  1.  553 

56.  Deo  DeoTum  (28).  Die  specielle  Veranlassung  diese«  Epigrammt 
Sit  unbekannt. 

66,  1  Tgl.  Psalm  49,  1. 

57.  Christo  resurgenti  (29). 

58.  Super  oultu  barbarorum  (30)  werden  wie  59  (69)  in  die  Zeit 
ihres  Aufenthaltes  in  den  barbarischen  Strichen ,  also  etwa  in  den  Mai  1688 
fallen. 

59.  1  spirabilo  numen,  s.  46,  1. 

60.  Pentecoste  'a.  1638  ..  ad  Coisam  (60).  Pfingsten  alten  Styls 
nUlt  in  diesem  Jahr  auf  den  13.  Mai,  womit  Olearius  Reise  S.  616  überein- 
stimmt: 'Den  14.  Mai  kamen  wir  an  den  Fluß  Koisu',  und  8.  616:  'wir 
hatten  unsere  Pfingstandacht,  so  gut  es  die  Zeit  leiden  wolte.'  Vgl.  Kp. 
X,  34. 

61.  Januar  ins  a.  1639  (27).  Am  31.  Deoember  1638  erreichten  die 
Gesandten  Rubossa,  ein  acht  Meisen  von  Moskau  gelegenes  Dorf,  und  rückten 
am  1.  Januar  1639  bis  Dechra,  am  2.  glficklich  in  Moskau  ein,  s.  Olear. 
Reise  S.  523.  524. 

62.  Pentecoste  a.  1639  (62)  f&llt  auf  den  14.  April,  wo  die  Gesandt- 
schaft am  Tage  vorher  an  Reval  eingezogen  wsr,  s.  Olear.  Reise  8.  687.  688. 

62,  4  i,  fuge,  ourre,  Tola,  s.  61,  6. 

63.  XII  Juni,  dies  pcBuitentialis.  In  Ingria  (15).  Kann  nur  wAhrend 
desAufenthnlts  im  Ingermannland  auf  der RQckreise  gedichtet  sein,  d.h.  1689. 

Die  verlorenen  Epigramme. 

1.  Pascha  a.  1637.  Ardebil«.  Olearius  Reise  berichtet  S.  319: 
'Den  10.  April  als  Ostermontag  wurden  wir  in  Ardebil  prftchtig  eingeholet.' 

2.  Fes  tum  III.  Regum,  Sab»  1638,  also  6.  Januar.  Olearius  sagt 
S.  470:  Wir  kamen  heute,  als  am  H.  Drei  Königtage  ..  in  die  Sudt  Saba 
eingeritten. 

3.  Pascha  a.  1638  in  Medis  ist  der  4.  April,  su  dem  Olearius  S.  608 
bemerkt:  'Den  4.  April ..  verlicssen  wir  die  Persische  Grftnze  und  kamen  sa 
den  Dagcsthanischcn  Tartern.' 

4.  Vgl.  Psalm  136,  1. 

5.  Vgl.  Psalm  110,  1. 

6.  Synaxii  Dr.  Synaxis  eine  Versammlung  der  Mönche  zur  Predigt 
odnrTsalmodie,  auch  ein  Gottesdienst. 

8.  Vgl.  Ev.  Luc.  8,  10. 

9.  Vgl.  1.  Ep.  Job.  4,  I. 

10.  Jes.  30,  15  Symbol  dos  Dr.  M.  Luther. 
12.  Cic.  Or.  in  Cat 

Sidera  seu  Epigrammatum  1.  II. 

Widmung.  Bernhard  Torbeck,  Stadtschreiber  zu  Reval,  scheint 
auch  nach  Ep.  IV,  47  mit  Fl.  sehr  vertraut  gewesen  zu  sein. 

In  diesem  Buche  konnte  die  alte  Ordnung  beibehalten  werden. 

1.  R.  P.  Ambrosio  de  Angelis  cet.    Olearius  Reise  sagt  über  diesen 


SM  ANMERKUNGEN. 

UebMMiHIrdigen  Mdncb  &  801:  *DeD  7.  FebruMr  1687  kam  ein  Mtholiaeher 
Mttnch  Ambrosias  dos  Anios  genant,  tod  Gebart  ein  PorCngieee  aoM 
Litfabon  die  Herrn  Legeten  zu  besncben.  Bericbtet,  daae  er  Ton  Tiffie  aoee 
Georgia,  so  10  Tagereise  Ton  Scbameobie,  einem  Kloeter  Angiietiner 
Ordens  gekommen.*  Er  batte  27  Jabre  in  Georgien  nnd  Persien  gelebt^ 
und  war  mit  der  8pracbe  dieser  Lftflder  so  wie  mit  der  tfirkfeohen  Tertnmt 
Damals  war  er  Prior  des  Augostinerkiosters  in  Tiflis,  su  welcbem  er  naeb 
Ungerem  Aufenthalt  bei  den  Gesandten  am  22.  M&rs  surfickkebrte.  In  des 
Olearins  8tammbneb  8.  262  bat  er  sieb  unter  dem  21.  Mftrs  1687  sn  Xam- 
baqni  (=:  8chamachie)  eingetragen  als  Prssfeotas  Missionie  Oeorgiae  Ordinii 
Sancti  Angnstini. 

I,  2  Albania  liegt  5stlieb  Ton  Georgien  am  kaspieeben,  Iberia  west* 
lieb  am  scbwarzen  Meere.  Vgl.  Ep.  VII,  80,  2.  VIII,  87,  6.  IX,  8S,  4.  X, 
81,  8.  4. 

1.4  Uiarbecios  —  dolos.  Diarbokr  ist  nocbjetstderSitsniebt  nur  eines 
katbolischen ,  sondern  ancb  eines  armeniscben  BisohoCi,  eines  neetorianiseben 
Metropolitans  und  eines  jacobitiscben  Patriareben. 

1,  5  haljsmns  fllr  aljsmns  Tom  gr,  SXmv^,  krankbalte  Angst, 
WabnsSnn. 

1.  6  fana  1.  fana.    Vgl.  6,  6. 

2.  Effigies  Marin  Magdalenas  Plorantis  cet  Olearins  Reise 
8.  391  meldet  nur  yora  Altarbilde,  das  die  Himmelfabrt  Mari&  darstellte. 

3.  8.  Katharinn  sopaltara  in  eodem  templo  elegant. 

3,  1.  Die  Kirche  war  nach  Olearins  Reise  a.  O.  allenthalben  mit  ver- 
güldeten  Blnmwerk  und  Schildereien  gezieret. 

4.  Convivium  apnd  eosdem  Patres  cet.  29.  Aug.  1637.  Vgl.  Olear. 
Reise  8.  391:  Den  29.  Augusti  wurden  die  Gesandten  mit  gesampten  Conütat 
▼on  den  Catholiscben  Spanischen  München,  Patribus  Augnstiui  Ordinis  ..sn 
einem  Gastmal  eingeladen. 

4,  1  LudoTious  s.6.  —  aras  Vermutblicb:  auras,  aetberea  anra.  VergiL 
Aen.  1,  547. 

4,  3  ff.  Über  die  Tractamente  s.  Olear.  a.  a.  O. 

5,  Imago  Augustini. 

df  7  Monioa  bekanntlich  Augustins  Mutter. 

6,  8  ooelebs  scheint  hier,  wie  sonst  Adjoktimeutra,  als  Adverb  zn 
stehen. 

6.  R.  P.  Ludovico  de  Bono  Successu.  Er  widmete  am  11.  Nor. 
1637  zu  Isfaban  dem  Fl.  ein  lateinisches  Gedicht  (Hs.  S.  126»). 

6.5  yero  replet  ethnica  Christo  eorda,  s.  oben  1,6. 

7.  R.  P.  JosephodeRosario,  steht  in  des  Olearius  Stammbucbe  S.  81 
als  „in  conventu  S.  P.  Augustini  Perciae  missionarins  et  quondam  per  sex 
annos  Prior  indignus.«  1637  Oct.  4.  Dazu  vgl.  Olearius  Reise  S.  389:  »Unser 
Dolmetsch  war  ...  Joseph  a  Rosa  rio,...  seines  Alters  von  40  Jahren,  wel- 
cher durch  24jfthrige  Conversation  nnter  den  Persem  dcro  Natur  . . .  wol  er- 
lernet hatte.«  Vgl.  noch  Olear.  S.  401  und  442. 

8.  R.  P.  Vincentio  do  Bono  Successu. 


EPIGRAMMATUM  ü,  1  —  16.  1—9.  555 

8.  4  lidäantiir  wie  filaa  für  silya. 

9.  R.  P.  Philippo  de  Rosario.  Dies  Epigramm  hat  in  der  Fonfa 
manche  Ähnlichkeit  mit  I,  85. 

10.  R.  P.  Petro  de  Sanctis. 

11.  Ad  eosdem  Patres,  quinqnc  numero.  Olearins  sagt  a.  a.  O. 
S.  891  übrigens:  „Wir  wurden  von  den  MQnchen,  deren  sechs  im  ganzen  Col- 
legio  waren,  (Venndlich  empfangen.'' 

11,  5  Der  Olympias  theilt  Fl.  hier  auffallend  irrig  fünf  Jahre  an. 

12.  Landes  D.  Augnstini. 

12,  1  Tagasta  die  nnmidisoho  Vaterstadt  Augustins,  s.  Confesa.  2,  8. 

12,  2  Hippe  war  Augustins  Bisch ofssita. 

12,  3  In  seiner  Jugend  war  A.  dem  Manichftismus  ergeben. 

12,4  Die  Milderen  nnter  den  Donatisten  suchte  A.  mit  der  katho- 
lischen Kirche  zu  yersöhnen,  gegen  des  Pelagius  latitu dinarische  Ansicht 
stellte  A.  seine  Prftdestinationslehre. 

12,  6  Als  der  Vandalenkönig  Trasamnnd,  ein  Freund  der  Arianer,  die 
katholischen  Bischöfe  aus  Afrika  vertrieb,  nahmen  diese  Augustins  Reliquien 
nach  Sardinien,  von  wo  sie  der  Langobardenkönig  Liutprand  nach  Pavia  führte. 

14.  Blasio  de  Nantes,  Capnolno.  Olearins  Reise  S.  427:  Es  begunten 
auch  andere  Mfinche  anß  Frankreich,  Capntziner  Ordens,  in  der  Stadi  ein 
Kloster  zu  bawen,  der  Brüder  waren  nur  drei. 

16.  Melchiori  a  Regibns,  Carmelitae  oet.  Von  den  Carmelitem 
rühmt  Olearii  Reise  S.  426:  „Sie  eraeigten  den  Literatis  unsere  Comitats  große 
Ehre,  Freundschaft*'  u.  s.  w.,  wie  denn  auch  frater  Melchior  a  R.  sich  in 
Olearins*  Stammbuch  S.  88  eingeschrieben  als  saoerdos  Belga  unter  dem 
20.  October  1637  und  an  eben  denselben  und  Fleming  einen  in  der  Wolfenb. 
Hs.  S.  140b  erhaltenen  Brief  und  Anagrammate  richtete. 

Die  verlorenen  Epigramme. 

1.  J.  deMesquita  mag  auf  Besuch  bei  den  Augustinern  au  Ispahau  ge- 
wesen und  von  Olearius  als  sechster  zu  den  anderen  fünf  Augustinern  gerech- 
net sein,  s.  E.  11,  11. 

2.  Über  dies  Fest  hat  Olearius  nichts  berichtet. 

8  —  6.  Diese  vier  Carmeliter  haben  sich  ohne  Datum  in  Olearius  Stamm- 
buch S.  82  eingetragen,  als:  in  Persia  missionarii  a  snmmo  pontifice  ^mano 
missi  ab  annis  circiter  triginta  prima  vice  et  deinceps.  Außerdem  wird  ihr 
Prior  Timas  als  ein  „alter,  frommer  und  treuherziger  Mann*'  in  der  Reise 
S.  426  erwAhnt. 

7.  Dieser  italienischen  Carmeliter  und  ihres  Priors,  welche  seit  24  Jahren 
in  Ispahan  gewesen  und  ein  köstlich  Kloster  gehabt,  gedenkt  auch  Mandela- 
loh  I,  3. 

8.  Series  Regnm  Persicorum  cet.  Olearius  wird  seine  Nachrichten 
über  die  persische  Geschichte  auf  S.  470  ff.  nicht  allein  der  GrabstAtte 
Schieb  Sefis  S.  838  ff.,  sondern  auch  diesen  Aufzeichnungen  der  Kapuziner  zu 
danken  haben. 

9.  Hermann  Hugo,  ein  Jesnit,  aus  Brüssel  gebürtig  (1588  —  8.  Sep- 
tember 1639),  verschiedener  geistlicher  Schriften  Verfasser,  so  wie  anderer 


558  ANMERKUNGEN. 

24.  Jac.  Graii  rcniiniicitar  (46).  Jacob  Gri^oa  oder  Gray,  geb. 
SQ  AnoAberg  1603  oder  1604,  1684  Lehrer,  yielleicbt  Reetor  der  Schule  im 
Riga,  wo  er  lateinische  Gedichte  auf  König  GustaT  Adolf  Terfaßte,  welche 
dort  hinter  Herman  Samson  Oratio  de  landibus  Gnatavi  Adoipbi  gedruckt 
sind,  Pastor  zu  Berson  I68ö,  1642  Propst  des  Kokenhosischen  Kreises,  ni- 
letzt  Assessor  des  livlMndischen  Oberconsistoriums  1671,  Verfaßer  einiger 
geistlichen  Bcbriften,  starb  am  23.  Juli  1686.  Vgl.  y.  Becke  und  Napiersky 
a.  a.  O.   1,  87  und  NachtrAge. 

24.  3  PardiaNais:  die  Barde  ein  Fluß  bei  Leipzig  vor  dem  Ualli- 
sehen  Thor  s.  IX,  27,  8. 

25.  Georgio  Ernesto  Kademanno  (24).  K.  erhielt  mit  FL  am 
2.  Mai  1683  die  MagisterwOrde ,  vgl.  Od.  IV,  20. 

26.  Ge.  £.  Hartmanno,  Joannis  filio  (84).  Johannes  Hartmann, 
geb.  SU  Amberg  1568,  f  zu  Kassel  1681,  Professor  der  Chemie  in  Marburg, 
der  erste  in  Europa.  Seine  oft  wieder  abgedruckte  Praxis  chjrmiatrica  er- 
schien tuerst  in  Leipzig  im  J.  1688,  auf  deren  Heransgabe  durch  Hartmanss 
Sohn  und  Johannes  Michaelis  sich  unser  Gedieht  und  E.  88  beziehen.  Dem 
Vater  hat  FI.  außerdem  E.  VIII,  11  angeeignet 

26,  2  dissimilis  fiiius  patri,  s.  81,  8. 

27.  MatthifB  Z.  Goetzio  (87).     1683,  vgl.  Einleitung  sn  8y.  IX. 

27,  3   Quinta  Novenarnni,  die  ftlnfte  Muse,  ist  Terpsichore? 

28.  M.  E.  Becceree  Epithalamium  (35).  Der  erste  Vera  weiset 
dies  Gedicht  ins  J.  1633,  als  Fl.  seine  Reise  antrat 

28,  3  Fascinus  war  ein  von  den  Vestalinnen  verehrter  Gott,  Fas- 
oelis  ein  Beiname  der  keuschen  Diana,  s.  Serv.  Verg.  Aen.  2,  116. 

28,  4  Nüsse  galten  als  Liebe  erregend  und  wurden  yon  den  Alten  bei 
Hochzeiten  auf  die  Schwelle  gestreut,  s.  Sy.  IV,  7,  90. 

29.  M.  Garmann o  (40).  Garmann  scheint  ein  Nachfolger  Flemings 
als  Erzieher  des  Jung  yerstorbenen  J.  Losser  gewesen  au  sein,  s.  zn  M.  VII,  27. 
E.  V,  23,  als  Fl.  im  Sommer  1633  sich  auf  den  Weg  nach  Holstein  machte. 

80.  Ad  amicum,  causse  patronum  (11).  Wir  beziehen  dies  Ge- 
dicht auf  die  Zeit  des  J.  1638,  wo  Flemings  Aussichten  auf  die  Theilnahme 
an  der  persischen  Keise  schlechter  geworden  waren,  vgl.  Sy.  11,  6 — 7. 

80,  1  Dem  vermuthlichen  Sinne  scheint  entsprechender:  C»terum  jam 
reliqna  scius  etc. 

81.  Jano  Philippe  Crusio  (9).  1688.  Über  die  Zeit  der  Abfassung 
▼gl-  Sy.  II,  9.  1641,  Jan.  20  finden  wir  ihn  als  Studenten  ans  Holstein 
zu  Dorpat  eingetragen.     Livld.  Mittbeil.  167  und  525. 

31,  3  Othrys,  von  Fleming  öfter  fälschlich  als  Sitz  der  Musen  ge- 
nommen, wie  unten  42,  5.    IV,  34,  4. 

31,  8  fiiius  81  milis  patri,  s.  26,  2. 

32.  Godfridi  Derorlini  Pbilyrei  des  iderio  (47).  G.  Dererlin 
mag  der  Sohn  Sigmund  Deverleins  gewesen  sein,  welcher  seit  1605  Raths- 
herr,  seit  1620  Baumeister  zu  Leipzig  war,  s.  Heydenreich  a.  a.  O.  Fl. 
kannte  ihn  übrigens  schon  in  Leipzig ,  wie  aus  dem  26.  yerlorenen  So.  (II,  4) 
auf  Herrn  Qotfried  Deverlins   Lustgarten   in  Leipzig    henrorgeht     Die  Per- 


EPIGRÄMMATÜM  III,  1—23.  557 

0.  Ootlffido  Vibigio  (36).  Er  war  ein  Brcslaaer  nnd  schrieb  zwei 
Disticha  auf  Flemings  dymbol  (Hs.  8.  128b).  Auch  auf  ihn  ist  ein  hd^  Ge- 
dicht von  Gloger  vorhanden. 

10.  Annac  Cathnrinae  Plaoehtite  (39).  Anfeinen  Georg  Rüch- 
ler von  Görlitz  findet  sich  ein  Gedicht  vom  15.  Juni  1631  in  den  P.  W.^ 
11,  16. 

10.  7  orbis  1.  onniia. 

11.  Stanislav  Clugio  (18).  Dies  Gedicht  fUlt  wie  die  nächst- 
folgenden nach  Glogera  Todestag,  dem  16.  Oct.  1631. 

12.  P.  Chr.  Lindnero  (20).  Aus  dem  J.  1631  stammt  auch  da« 
einige  Monate  Altere  ßo.  II,  5 ,  und  das  deutsche  Gedicht  Glogers  auf  Lind- 
ners Namenstag  (Hs.  S.  236«).  Er  ward  geboren  1616  Jan.,  Sohxi  des  Pre- 
digers Christoph  L.  zu  Salzbrnnn. 

13.  Godefrido  Schildbacio  Olacensi  (21).  Olaeensi  1.  Gla- 
censi.  Er  besingt  Flemings  Symbol  am  6.  Mai  1631  (Ha.  S.  127b),  Gloger 
das  Schildbaohische  »Unum  et  nnama  an  demselben  Tage  (Hs.  S.  28  Ib)^ 

14.  Seb.  Grnnawero  (23),  s.  M.  11,  8. 

15.  Chr.  Trallesio  (27)  nnd  16.  A.  Richtero  (26).  Beide  sind 
nicht  weiter  bekannt. 

15,  5  vgl.  Verg.  Aen.  I,  135.     Sed  motos  prsBStat  componerp  fluotas. 

17.  Stephan  Colerus  (95)  könnte  ein  Verwandter  von  Flemings 
Stiefmntter  gewesen  sein. 

18.  Ami 00  subtristl  (43).     Wir  erkennen  diesen  Freund  nicht. 

18,  7  vgl.  Verg.  Ed.  9,  61. 

19.  Thome  Domisio  (88).  Die  seit  der  ersten  Schule  y.  4  ver- 
floßenen  11  Jahre  v.  1  setzen  dies  Epigramm  noch  in  die  Leipziger  Zeit. 
VgL  E.  IV,  15. 

19,  8  Vgl.  das  bekannte:  Dimidium  facti,  qui  bene  ooepit,  hftbet. 

20.  J.  N.  Thomittgio  (15).    An  ihn  richtet  er  im  Dec.  1681  M.  1,22, 

20,  7  Utile  Bio  dulci  miscet,  vgl.  Hör.  A.  P.  843. 

21.  Da  vidi  Maxio  (80).  S.  Sy.  VII,  6,  15.  Er  scheint  eine  Lob- 
rede auf  den  König  Gustav  Adolf  geschrieben  za  haben. 

21,  1  Von  Daniel  Ueinaias  stammt  ein  Panegyricos Gustave Adolfi» 
. .  consecratus. 

21,  8  Narsius  aus  Dortrecht  (1580—1637),  Geistlicher,  spAter  Arst, 
schrieb  eine  Tragödie  nGustavoa  saucinsM,  Hafniss  1628,  welche  vermehrt 
nm  die  Funebria  Gustaviana  zu  Frankfurt  1633  von  nenem  erschien.  Den 
drei  Büchern  seiner  Gustavis,  Hamburg  1632,  fügte  er  zn  Frankftirt  1634 
ein  viertes  bei.     s.  Grftße  HI,  1,  14. 

22.  Joannes  Co  mann»  (52).  Sie  ist  eine  uns  nicht  bekannte  Dich- 
terin ,  welche  eine  Tragicomoedia :  Moyses  verfaßt  sn  haben  scheint 

22,  1  ClariiB,  die  Musen  So.  IV,  14,  8.  —  Sibylle,  weshalb  tre- 
deoim? 

28.  Angnsto  Baohnero  (29).    Vgl.  Widmang  der  Manes. 

28,  1  orezis,  s.  1,  16,  7- 

28,  8  mol,  fei  sq.,  ■.»IL  ?,  10»  6. 


EPIGRAMMATUM  m,  45—53.  1—11.    IV,  1.  561 

noch  in  die  letzte  Zeit  ihres  Anfenthaltes  im  eigentlichen  Rußland  (v.  8). 
Ein  zweites  Bach  der  Suavia  unseres  Dichters  ist  nicht  auf  uns  gelangt. 

53,  5  streperns,  s.  Sy.  II,  4,  16. 

Die  verlorenen  Epigramme: 

1.  Janussius  Radzivilius,  duz  Byrzamm  et  Duhincomm,  Princeps 
juventutis,  als  er  in  Leipzig  studierte,  wo  er  neben  Polycarp  Leyser  im 
J.  1629  Rector  ward.  Am  18.  Febr.  1629  veranstaltete  er  eine  glünzende 
Schlittenfahrt  und  verließ  die  UniversitAt  am  18.  Nov.  1630,  s.  Heydenreich. 

2.  Abraham  Bibranus  ist  uns  nicht  bekannt 

3.  Christian  Becmann  aus  Meißen,  Pastor  in  Zerbst,  später  Superin- 
tendent in  Anhalt,  1633  Rector  des  Gymnasium  zu  Bemburg,  gab  im 
J.  1609  seine  Origines  latine  lingu»  heraus  und  starb  1648.  s.  Wach  1er 
4,  37  und  Jöoher. 

4.  Joannes  Gerard us,  geb.  1582  zu  Quedlinburg,  1616  Professor 
der  Theologie  zu  Jena,  f  1637,  hat  mehrere  theologische  Schriften  verfaßt, 
8.  Jöcher. 

5.  Maria  Magdalena  Praetoria.  Sie  wird  die  Gattin  oder  Ver- 
wandte des  in  den  Man.  I,  13  gefeierten  Joannes  Praetorins   gewesen  sein. 

6.  Caspar  Bauhinus,  vgl.  E.  IV,  53.  Es  sind  hier  namentlich  dessen 
Tabulae  Anatomicae,  Basili»  1604.    8.    gemeint. 

7.  Caspar   Barthius.     Über   diesen   bekannten  Mann  vgl.  Sylv.  I, 

4,  64.  VIII,  13,  9.  Dessen  Erotodidascalns ,  8.  Nemoralium  1.  V,  eine 
lateinische  Übersetzung  der  fünf  Bücher,  in  welchen  der  Spanier  Gil  Polo 
die  Diana  des  Jorge  de  Montemaior  fortgesetzt  hat,  war  1625  zu  Hanau 
erschienen. 

8.  Ernestus  Stida,  geb.  1585,  f  1632  zu  Erftirt,  schrieb  ein  Di- 
testratiohorum  encomiasticum  libellus.  Erfordiae  1621.  und  ein  Elogium 
illustrium  aliquot  in  illustribns  Silesie  ducatibus  po6tamm  und  gab  Jani 
Gruteri  Manes  a  se  collatas  heraus,  s.  Zuberi  Demothoenia  p.  148. 

9.  Petrus  Calvisius  starb  wahrscheinlich  schon  1615,  8.  Wachler 
3,  147. 

10.  Salomon  Petrius  ist  Sy.  IV,  6  besprochen  worden.  Seine  Exe- 
gesis  in  Jonam  prophetam  ist  verloren  gegangen. 

11.  Olearius  floh  vor  Brüggemanns  Zorne  im  Ootober  1637  ins 
Aug^tinerkloster  zu  Ispaban,  wo  er  sich  dreizehn  Tage  aufhielt,  s.  Ol.  Reise 

5.  396.     Vgl.  unten  1.  VII.  Dep.  No.  11  u.  1.  IX.  Dep.  No.  11. 

Ocelli  seu  Epigrammatum  1.  IV. 

Widmung.  S(cnatui)  P(opalo)  Q(ue)  Revalienst,  in  deren  Mitte 
Fl.  vom  10.  Jan.  1635^2.  März  1636  und  vom  13.  April^ll.  Juli  1639 
gelebt  hat ,  und  zu  welchen  er  nach  seiner  Doctorpromotion  zurückzukehren 
gedaclite. 

1.  Matthiae  Flihero  (11).  Vgl.  Sy.  X.  (Hs.  121*).  Samuel  Cnorre 
lateinisches  Gedicht  auf  Flemings  Magistenum  vom  J.  1633  v.  15:  Hoc 
(nämlich  den  höchsten  Dichterrubm)  tibi  Fliheri  quondam  praesaga  cane- 
bat  Picris.     Er  war  Rector  zu  Mitwcyde  1627—41.     S.  die  Biografie. 

Fleming.  36 


«■  --:- :    r-. 


'*       '     '       f                   '                       Ji.t     lii «  iiiiii;i       nii';ii    TOI.    ' 'p:!:    :;     k'. 
*■     '■     ■  '"      ■        ■■'     '    1«  .;■■      )  i-iiit    Tfiii<»cüt    Aj»!-;..::. 


• *■    I  ■  '  ■      •  •  .  •    .11. ii    1 1.(  j 

iTfi     I     ...    I-.      .     I.  .  .. 


EPIGR AMMATUM  IV,  2 — 2  2 .  663 

13.  Danieli  Hcinsio  (25).     Vgl.  Sy.  V,  11. 

14.  In  gratiam  J.  G.  Schilachi  (26).  Vgl.  M.  I,  4,  6.  Die  deutsche 
Ode  (auf  Neujahr,  wohin  auch  in  v.  7  das  Wortspiel  mit  dem  Gotte  Janas 
und  Janas  =  Jolianncs  zielt)  ist  nicht  erhalten,  vielleicht  aber  Hegt  in 
Schilachs  deutschen  Versen  auf  Flemings  Symbol  (Hs.  S.  128b): 

Ist  dieses  denn  nicht  gnung,  daß  du  das  Ziel  erreichet, 
an  dem  die  erste  fast  für  Mattigkeit  erbleichet? 

Die  Ruhe  wird  dein  Lohn;  denn  wer  schon  langsam  kompt 
Doch  mit  dem  ersten  auch  wol  gleiche  Beute  nimpt 

Jan.  1633.  Lipsisß. 
eine  Beziehung  in  v.  6  unsers  Epigrammes. 

15.  Leonardo  Domisio  (27).     Vgl.  Epigr.  III,  19. 

15,  4  öden  8,  ohne  Autoritlit,  odiens  bei  Tertullian.  War  Leonhard 
der  Name  eines  bekannten  Liebesheldeu  ?  Die  Legende  vom  h.  Leonhard 
weiß  nichts  davon. 

16.  Val.  The  od.  Giemen  ti  (48).  Er  muß  Arzt  oder  Professor  der 
Medicin  zu  Halle  oder  Jena  (v.  3)  gewesen  sein. 

16,  6  moves:  intransitiv  wie  XI,  29,  1. 

17.  Epigramraata  Guilielmi  Pafnii  (29).  Auf  das  Verzeichniß 
der  dort  fehlenden  {Epigramme  folgt  in  der  Wolfenb.  Hs.  S.  2b  die  Notiz: 
»quibus  accessemnt  ex  bibliotheca  Fleming!  Georg.  Glogeri  Sil.  PoSmataa 
(die  sich  anch  a.  a.  O.  finden),  »Gnilielmi  Pafnii  Epigrammata  et 
Persici  regni  Status,  Italico  idiomateu,  welche  beide  letztere  gleichfalls 
fehlen,  und  auch  anderweitig  nicht  zu  finden  sind. 

17,  2  Bucca  war  auch  römischer  Eigenname  and  wird  als  solcher  mit 
Bucco  Narr  gleichen  Sinn  gehabt  haben. 

18.  Erasmo  Smido  (34).  Geb.  zu  Delitzsch  im  J.  1560,  Magister 
der  Mathematik  nnd  griechischen  Sprache  za  Wittenberg,  1695  Rector  zu 
Leutschan  in  Ungarn,  1596  wieder  in  Wittenberg ,  wo  er  bald  zam  Professor 
ernannt  im  J.  1G37  starb. 

18,  5  ars-septemplex,  s.  Sy.  V,  10,24. 

18,  6  Seine  Pindar-Ausgabe  v.  J.  1616  ist  nicht  nnbedentend  in  der 
Geschichte  der  Kritik  des  Dichters. 

18.  8  iTbrat  f.  Iibrat  wie  llbras,  Sy.  II,  4,  11. 

19.  D.  Christin»  —  regin»  (35).     1633. 

20.  Ad  Suum  (36)  —  22  (38)  Amico  stammen  aus  dem  J.  1633  nnd 
erhalten  ihre  Erläuterung  aus  den  Gedichten  der  Sy.  II,  6.  9.  11. 

21.  (37)  ist  unter  anderm  Titel  schon  Sy.  IX,  13  gedruckt;  wo  statt  pia 
cura  Sacra  cura  nach  der  Hds.  gedruckt  ist. 

22b.  Irrthümlich  nicht  abgedruckt  ist  im  Texte  S.  340  das  folgende 
Epigr.  (in  Ol.  Ausgabe  N.  47).  Bork  ist  mir  unbekannt.  Vennuthlich  be- 
fand sich  die  von  Fl.  gepriesene  Ecloge  Borks  unter  den  Propempticis  der 
Leipziger  Professoren  und  Freunde  desOlearius,  welche  1633  za  Hamburg 
in  40  gedruckt  sein  sollen ,  vgl.  Moller  1.  1.  II,  p.  593.  Ich  habe  sie  nicht 
auffinden  können.     Das  Epigramm  gehört  in  den  August  1633. 


564  ANMERKUNGEN. 

Pcliciii  Hoinrici  Borci 
ecloga  propeinptica 
Olcario    ad   Persas   abcunti    scripta. 
Ainbitiosa  suis  tibi  dam  labrnsea  raccmi« 
defendit  tencram  sole  fnrcnto  coinam, 
et  silct  ustus  ager  tcpidaeqne  in  vallibas  nmbrae, 

et  trepidiini  fessae  cespitat  agmcn  aqnae, 
sicquo  jaces  Daphninqae  yocaa  Daphninqnc  requiris 

et,  Corydon,  toto  Dapbnin  ab  orbe  pctis, 
it  pia  Calliope  Daphnen  pro  Dapbnide  sistens: 
faustior  bic  miscro  quis  Corydone  fuit? 
23.    A.  G.   Busbecii   Turcica    (51),    geb.    1522    za  Cominea,    ron 
Ferdinand  I.    im  J.  1555,  1556,  1560    als   Gesandter   naob  Konstantinopel 
gescbickt,    starb  1593.     In  Konstantinopel   kaufte   er  an  250  Handscbriften 
f&r  die  Wiener  Bibliothek  auf.    Vgl.  Maßroann  in  Haupts  Zeitschr.  1,  345  ff.  — 
Beine  Briefe,    in   welchen  er  Europa    über  die  Türkei  aufklärte,  sind  noch 
immer  lehrreich:  sie  wurden  in  seinen  Opp.    Leyden  1633,  gedruckt. 
23,  1  Solyman  IL  oder  der  Prilchtige  herrschte  von  1520—66. 

23.  7  testis  oculatns:  Plauti  Truc.  2,  6,  8. 

24.  Fabricii  Poetica  (52).  Georg  Fabricins,  starb  1571,  ist  als 
Herausgeber  sächsischer  Geschichtsquellen  noch  jetzt  bekannt,  weniger  durch 
seine  Ars  poetica  in  7  Büchern.  1589.  Oder  ist  Vincenz  F.  gemeint?  M.  IV 
De  dicatio. 

25.  M.  Opitii  Vcsuvins  (53).  Die  Widmung  dieses  Gedichts  ist 
datirt  1.  Februar  1633. 

25,  1  Was  bedeutet  Hegla  neben  Hecla? 

26.  Ferdinande  III.  (33).  Dieser,  seit  1625  König  von  Ungarn, 
seit  1627  auch  von  Böhmen,  bestieg  den  Kaiserthron  erst  1637.  Gewiß 
ist  unser  Gedicht  noch  während  Flemings  Aufenthalt  in  Deutschland  verfaßt 
und  ehe  jener  nach  Wallensteins  Tode  am  25.  Febr.  1634  den  Oberbefehl 
gegen  die  Evangelischen  übernahm,  und  nach  Gustav  Adolfs  Tode,  vom 
16.  Nov.  1632,  seit  welchem  die  Sachsen  von  den  Schweden  sich  zurückzogen. 

26,  2  Tißtaxo;  heißt  beim  Ptolemojus  die  Theiß. 

26,  5  Ferdinand  war  verheirathet  mit  Maria  Anna,  Tochter  Philipps  111. 
von  Spanien. 

26,  6  pignora:  Ferdinands  Sohn  wurde  am  8.  Sept.  1633  geboren,  zu 
welcher  Zeit  Fleming  noch  in  Deutschland  war. 

26,  8  scheint  auf  die  feste  Regierung  Ferdinands  in  Ungarn  zu  deuten. 

27.  J.  Rhenio,  redi  vivo  Vallae  (12).  J.  Rlienius,  geb.  1574 
zu  Oschatz,  Rector  der  Thomasschule,  von  1609  ab  Adjunct  der  philosoph. 
Facultät  in  Leipzig,  1617  Professor  organi  Aristotelici  (der  Logik),  1618 
Rector  des  Gymnasiums  zu  Eisleben,  1633  in  Kiel,  zur  Reform  des  Gym- 
nasiums, 1634  Conrcctor  des  Gymnasiums  zu  Husum,  f  1639.  s.  Moller 
Cimbria  litlcr.  II,  725  ff.  Er  ist  bekannt  durch  seine  Dissertationen  über 
Grammatik  seit  1611,  welche  die  sächsischen  Spraohpedanten  gewaltig  er- 
bitterte.    In  Kiel  wud  F\em\ti^  ihn  gesehen  haben. 


EPIGRAMMATUM  IV,  24—38.  565 

Laurontias  Valla,  1407  (1415)  —  1645  brachte  das  klassiscbe 
Latein  wieder  zu  Ehren. 

28.  Belovio,  Hygese  Flamini  (14).  J.  Below  oder  Balau,  geb. 
SU  Rostock,  daselbst  Dr.  Med.  1628,  erster  Prof.  der  Medicin  an  der  neu 
errichteten  Acadeniie  su  Dorpat  (von  1032  3— 42),  Prorector  1634,  auf 
Sibilists  Empfehlung  im  J.  1643  als  Leibarzt  zum  Großfürsten  Michael 
Feodorowitflch  nach  Moskau  berufen  ,  spAter  Leibarzt  der  Königin  Christina 
und  ihrer  beiden  Nachfolger.  Vgl.  Ol.  Reise  S.  6.  162,  v.  Recke  und  Na- 
piersky  a.  a.  O.  und  Nachtrüge,  und  Mitthcil.  aus  d.  Livländ.  Gesch.  7,  169. 
Unser  Gedicht  ist  zu  Dorpat  verfaßt,  also  zwischen  dem  23.  und  20.  Dec.  1633. 

28.  1  Joannes  Raicus,  geb.  zu  Bchlackenwalde  in  Böhmen,  Liccnt. 
Phil,  et  Med.,  war  Prof.  Med.  an  dem  1630  Oct.  13.  eröffneten  gelehrten 
Institut  zu  Dorpat:  für  die  dort  1632  Oct.  15.  eröffnete  Universität  bestimmt, 
starb  er  bereits  1031  Dec.  2:';.  S.  v.  Recke  und  Napiersky  a.  a«  O.  und 
Mittheil.  VII,  42.  168.  VIII,  ü2.  —  Der  Gleichbenannte  aus  Stolpe,  welcher 
am  23.  Mai  1632  zu  Dorpat  immatriculirt  wurde,    war  vielleicht  sein  Sohn. 

29.  Fr.  Menio  (43).     Vgl.  Sy.  V,  4. 

30.  Ad  sc  (41)  paßc  am  besten  für  den  Anfang  der  Reise. 

30,  1.2  Fleming  schwebten  wohl  die  ovidischen  Verse  Trist.  1,  9,  5  u.  6 
vor:  Donec  eris  felix,  niultos  numerabis  amicos;  tcmpora  si  fuerint  nubila, 
solus  eris. 

31.  Pro    amico   juvene  (40).     Zu  Anfang   der  Reise,    also   1683/4. 
31,  7   loquator,  1.  IcKpiutor. 

3*2.  H.  F.  M.  (30;  wird  hier  wie  E.  IX,  65  nufzulö.scn  sein  in:  Suo  Francisco 
Murrero,  über  den  man  ^y.  IV,  3   vergleiche. 

33.  Adamo  Oleario  Narvam  (42).  Das  unterzeichnete  Jahr  1635 
im  Drucke  ist  falsch  und  ist  1634  berichtigt,  vgl.  Sy.  II,  14  und   16. 

33,  2   bihoris,  s.  Sy.  VllI,  5,  5. 

83,  3  Polyhymna  für  Polyhymnia. 

33,  5  Romula  f.  Romana,  vgl.  Remo  Sy.  V,   11,  8. 

33,  7  curiculam  (nicht  curicnlum,  wie  oben  S.  344)  Dr.  L  auriculam, 
und  vgl.  III,  44,  3. 

34.  G.  G.  Poehmcro  (44).  Am  9.  Sept.  1634.  Über  ihn  und  die 
lateinische  Ode  s.  Sy.  II!,  8. 

34,  2   Meduseus  fons,  vgl.  VIII,  25,  6. 

34.  6  Sic  —  mollificatia   apes.     Vergil.   in   Donati  Vita  Vcrgilii. 

35.  H.  Gramanno  (45).  Dies  Gedicht  belaßen  wir  hinter  (44),  da 
es  wol  auch  nach  Moskau  hingehört 

36.  Scbaldo  Gramanno  (28)  ist  nach  der  Bekanntschaft  mit  dessen 
Bruder  (v.  3.  4)  and  wol  in  Rußland  bereits  verfaßt. 

37.  Mart.  Munster bergio  (46).  11.  Oct.  1634.  Vgl.  Widmung 
zu  M.  Vn.  Der  Druck  hat,  wie  bemerkt:  V.  Eid.  lIXbris.  Ich  habe  dies 
geändert  in  IIL  Eid.  IXbris  mit  Rücksicht  aufOd.  IV,  26,  da  unser  Epigramm 
demselben  Namenstage  gedichtet  scheint,  wie  jene  Ode. 

88.  Levino  ab  Harthauaen  (8).  Nov.  1634.  Ist  der  Name  nicht 
entstellt?    Ein  Joachim  ab  Uechthauscu  untcrbchrcibt  sich  im  Album 


566  ANMERKUNGEN. 

das  Ol.  S.  871  als  nlocnm  tenens  snpremas  hereditarios  inNafUn«  saMoakwi 
1636.  Jon!  29. 

38,  7  nicht  gans  klar. 

89.  Jano  Mollero  (4).  Vgl.  die  Biografie.  Das  Epigramm  sebeint 
noch  ans  Flemings  erstem  Aufenthalte  an  RctsI  1685/6  sti  stammen. 

39|  3  Aon.:  alter  höotischer  Heros,  nach  welchem  hier  der  Helicon 
benannt  ist. 

39,  4  que  1.  qnas. 

39,  7  caballinus  —  liqnor,  s.  8y.  V,  2,  14.  15. 

40.  AdAmicum  (5).  Der  Dichter  scheint,  nachdem  er  eine  Ein- 
ladung von  einem  Freande  angenommen,  dann  doch  nicht  gekommen  an 
sein,  abgehalten  dnrch  einen  anderen  Freund. 

40,  2  Cressa  spielt  wol  eher  auf  den  Brief  an  Titns  1,  12  als  auf 
die  Cressa  mentita  im  Propens  IV,  7,  57  an. 

41.  B.  G.  Nnslero  (13)  ist  nach  v.  2  in  der  Fremde  gedichtet  — 
Nüsslcr  ist  der  bekannte  Freund  des  Opitz,  dem  dieser  seinen  „Lobgcsang 
auf  den  Geburtstag  Jesu  Cbristi*<  gewidmet  Vgl.  Opitz  P.W.  I,  11.  II,  26. 
IV,  21.  Bernhard  Wilhelm  Nflssler,  geb.  1593  zu  Friedland,  1618  mit 
Opitz  zugleich  Student  in  Frankfurt,  starb  als  herz.  Liegnitzischer  Rath  in 
Breslau  1643.  Vgl.  Weiinar'sche  Jahrb.  IV,  p.  148.  Vermutblich  übersandte 
FlemiDg  dem  Nüsslcr  seine  Schrift  bei  Brockmanns  Hochzeit  1635,  woher 
das  Gedicht  hierher  gestellt  ist. 

41,  4  mövet  für  mövet. 

41,  8  Elysius,  s.  III,  6. 

42.  Eli  sab«  H.  Nihusia)   (32),    s.  die  Biografie.     Zu  Reval   1635/6. 
42,  1  Hannonius,  s.  Sy.  II,   19,  7. 

42.  5  numen  habes:  vgl.  V,  9,  2 :  numen  habet  quodquod  scribis  et 
cdis  epos. 

43.  Ferdinande  II.  (30).  Ein  solches  Gedicht  scheint  nur  möglich 
zwischen  dem  Abschluß  des  Prager  Friedens  vom  30.  Mai  1635  (v.  6)  und 
Ferdinands  Tode  Febr.   1637. 

44.  npo(cpa>v7]ai(  super  nominale  T.  Poli  (6).  25.  Jan.  1G36. 
Gedruckt  im  Prodromus  vor  der  Ode  IV,  34.  und  früher  vor  dem  Revaler 
Einzeldruck  der  Ode. 

44.  6  visibilis  Ed.  risibilis  A. 

45.  M.  J.  Mullcroi  (2).  Sie  verlobte  sich  am  30.  Dec.  1635  mit 
Kruse,  vgl.  III,   44.     Also  Anfang   1636. 

46.  Salutat  ...  archiatrum  (1)  ist  nicht  auf  den  30.  März  des 
J.  1634,  sondern  1636  verfaßt  s.  Ol.  Reise  8.  99  und  gilt  Wendel  in  Si- 
bclist,  8.  Widmung  zu  Sy.  V.  —  Bis  zu  der  am  3.  April  erfolgten 
Audienz  beim  Zaaren  durfte  das  Personal  der  Gesandtschaft  die  ihm  ange- 
wiesene Wohnung  nicht  verlaßen,  Ol.  a.  a.  O.  S.  26. 

46,  1  salvere  volo.  Obwol  der  Vers,  wie  ihn  der  Dr.  giebt,  nicht 
unrichtig  ist  —  das  anslnntcndc  e  in  salvere  würde  durch  die  Ca?sur  und  das 
folgende  pr  vcrlHugcrt  ei^in  könm'ii  — ,  so  ist  er  doch  schlecht  und  wird 
durch  Umstellung  von  volo  und  salvere  leicht  gebessert. 


EPIGRAMMATÜM  IV,  39— 54.    1—4.  567 

46,  8  Ad  CO  na,  bei  Aagustln.  Civit.  Dei  4,  21. 

47.  B.  Torbecio  (3),  s.  Widmung  zu  E.  IT.  Der  Tnbalt  ergiebt, 
daß  es  Yon  Moskau  datiert,  also  zwischen  dem  30.  März  und  30.  Juni  1636, 
8.  Ol.  a.  a.  O.  S.  99  und  S.  201. 

47,  1  tergeniinum  —  flumen.  Auf  der  Karte  zu  Ol.  Reise  8.115 
sind  drei  Fliiße  yerzeichnet,  aber  nur  zwei,  die  Muska  und  Neglina,  ge- 
nannt. 

47.  2  obauratum  ~  cnput:  die  vergoldeten  Thiirme  und  Kuppeln 
des  Kreml. 

48.  J.  P.  Grell  io  (7).  Den  25.  Juni  1636.  Er  verfaßte  ein  Gedicht 
an  P.  Fleming  bei  dessen  Heimkehr  1C39  im  Mftrz,  welches  im  Absonderl. 
Buche  der  P.  W.  gedruckt  ist. 

48,6  cras.     Der  26.  Juni  ist  der  Tag  der  Märtyrer  Johannes  und  Paul. 

49.  Oleario  (9).  Auf  der  Wolga  fuhren  die  Gesandtschaft  vom 
11.  Juli—  15.  Oct.  1630  hinunter,  s.  Ol.  Heise  8.  201.  254.  Den  1.  Aug. 
wurde  eine  Schiffswache  eingerichtet.     8.  209. 

49.  2  tholus  m.  hier  wol  =  Helm. 

50.  Phil.  Crusio  (50).  1634  ist  in  1637  zu  beßern.  „Den  24.  August 
wurden  die  Gesandten  zur  ersten  geheimen  Audienz  aufgefordert'',  s.  Ol. 
Heise  8.  390. 

51.  Olearii  Geographia  (49).     1636.7. 
51,  3  vi  de,  Vcrsfehler. 

51,  8  cerebrum  —  manum,  vgl.  Sy.  I,  4,  4. 

52.  Paraphrasis  psalmica  Jeremise  Hceltzlini  (31).  Der 
Übersetzer  war  Professor  der  griechischen  Sprache  zu  Leiden  1632—1641, 
weshalb  dies  Epigramm  während  Flemings  Aufenthalte  in  Holland  1639,40 
verfußt  sein  mag. 

52.  2  eximius,  fehlerhafter  Comparativ. 

53.  C.  Bauhini  Pinax  (54).  Sicherer  als  52  gehört  dies  Gedicht 
in  Flemings  letzte  Zeit,  da  er  bereits  die  Reise  nach  Asien  hinter  sich  hat 
V.  5.  Banhin  starb  als  8tadtphysicus  in  Basel  im  J.  1624  und  verfaßte 
einen  Pinax  theatri  botanici,  der  1623  erschien.    Vgl.  verlornes  E.  Hl,  No.  4. 

54.  Laur.  Rhodomanni  poSsis  graeca  (65).  Rh.  schrlub  ver- 
schiedene carmina  graeca,  denen  er  zum  Thcil  eine  lateinische  Übersetzung 
beigab. 

Die  verlorenen  Epigramme. 

1.  Emanuelis  Sontomi  Sacra? 

2.  Johannes  Rosini,  gest.  1626,  schrieb  Romanarum  Antiquität  um 
libri  X.,  zuerst  gedruckt  Basilie  1583. 

3.  Oswald!  Groll,  geb.  zu  Wetter  in  Oberhessen,  gest  1609  als 
Leibarzt  des  Fürsten  von  Anhalt-Bernburg ,  schrieb  eine  Basilica  chymica. 
Die  Ausgabe  von  1643  ist  vermehrt  von  Job.  Hartmann ,  herausgegeben  von 
Job.  Michaelis  und  G.  Eberhard  Hartmann,  vgl.  £.  HI,  26.  38. 

4.  Pornoboscodidascalus  Barthii.  Vgl.  8y.  I,  4,  04.  VIH, 
13,  9.     Unter   jenem  Namen   hat  Barth  die  unter  dem  Namen  Cclcstiua  be- 


568  AKMERKÜNGEN. 

kannten    gpanisohen  Tragioom5dien   dea  CaliBto  7  Melibea   int  Lateinische 

übersetzt     (Erschienen  Prancfurt  1624.) 

5.  Demantii  Polyhymnia.  Christoph  Demantins,  geb.  1567 
an  Reichenberg,  Cantor  zu  Zittau  1596,  Ton  1607  bis  su  seinem  1648  er- 
folgten Tode  in  Freiberg,  gab  im  J.  1611  Threnodiae,  auserlesene  Begrftb* 
nißlieder,  heraus. 

6.  Rudolph  Buchbacs  Chronologus  ist  unbekannt 

7.  Ottilia  —  Deverlina,  die  Tochter  des  E.  III,  82  besungenen 
Godfried  Deverlin. 

8.  OleariiPoäsis. 

9.  Poculum  mundi  Astrachani  bezieht  sich  wo!  auf  eines  der 
▼ielen  Gelage  mit  den  großen  Pocalen  zu  Astrachan  vom  23. 27.  und  28.  Sept 
1636,    8.  Ol.  Reise  S.  247  ff. 

10.  Ad  Cupressum,  wie  12.  Flos  yitae,  wahrscheinlich  1637.  Zu 
Jenem  s.  auch  1.  VII.  Dep.  No.  8. 

11.  Violae  ...  Nov.  in  Isfahan,  also  Nov.  1637. 

13.  Basilenae  nominalis  inter  Persas  wird  auf  den  19.  Not. 
1636  fallen,  als  Fl.  zu  Niasabath  war,  s.  Ol.  a.  a.  O.  8.  279.  Vgl.  die 
Biografie. 

14.  Ligno,  non  ferro.     Etwa  Oct  1637,  vgl.  E.  II,  16. 

15.  Inter  buxeta  Gilani.  Am  28.  Jan.  1688  betraten  die  Reisen- 
den Kilan,  s.  Ol.  Reise  S.  473. 

16.  Abdul  Minatschim.  Der  Minatzim  (d.  b.  Astronom)  zu  Scba- 
machie,  von  dem  Ol.  erzählt  (p.  300  und  494),  hieß  Chalil  und  war  aus 
Hetzas  bei  Mecca. 

17.  Lachrymae  Olearii  super  Alexandro  M.  inter  barbaros 
mag  auf  den  25.  Dec.  1636  fallen,  als  sie  auf  dem  Berge  Barmach,  auf 
welchem  von  Iskander  eine  Festung  gebauet  sein  sollte,  das  Christfest  feierten, 
oder  auch  bei  ihrer  Ankunft  in  der  von  demselben  erbauten  Stadt  Derbent 
verfaßt  sein,    s.  Ol.  a.  a.  O.  S.  286  und  499. 

Animsß  seu  Epigrammatum  1.  V. 

Widmung.  Salomon  Matthiae,  geb.  zu  Lüneburg  1609,  Hauslehrer 
bei  Heinrich  Niebusen  in  Hamburg,  mit  dem  er  1633  nach  Reval  zog,  1634  zu 
Dorpat  und  Greifswalde,  dann  in  Reval,  1636  Professor  der  morgenlftndischeu 
Sprachen  zu  Dorpat,  seit  1037  auch  der  griechischen,  und  Pastor,  gest.  als  Su- 
perintendent über  Ingermanland  1665,  s.  v.  Recke  und  Nnpiersky  und  Mit- 
theiliingen  aus  der  livlftnd.  Gesch.  7,  165. 174.  Diese  Widmung  an  ihn,  als  af- 
fin is,  muß  nach  dorn  8.  Juli  1639  geschrieben  sein,  als  sich  Fl.  mit  des 
Matthiaj's  Schwägerin,  Anna  Niehusen,  verlobt  hatte,  s.  Olear.  Reise  .S.  538. 

1.  Sidonis  conjugi  Scheinianie  (17).  Sie  war  Tochter  des  cur- 
sAchsiscben  Rentsecretarius  Eusebius  Hösel,  verheirathet  mit  J.  H.  Schein 
(s.  zu  M.  VII,  5)  1G16  zu  Weimar?  sie  starb  1624. 

1,  4  Der  Dichterin  Sulpicia  Geist  und  Tugend  preiset  Martial.  X,3r>.  38. 

2.  (11)  =  M.  VII,  2.   1G29. 


EPIGRAMMATÜM  IV,  5—17.  V,  1—13.  569 

3.  Joanni  Saxnueli  Scheinio  (21).   Vgl.  Nro.  1. 

4.  Ad  animam  Simonis  Gryphii  (19).  Der  Tod  diesea  Jagendfrenndes 
ist  unbekannt,  doch  wird  dic8  Epigramm  in  die  Leipziger  Zeit  fallen.  —  Ad 
animum  hat  der  Druck  im  Text,  Ad  Amic.  im  Register. 

5.  Stigelio  parcntat  (69).  Johann  St.  ans  Qotha  gebürtig,  starb  im 
Jahr  1562,  dichtete  lateinische  Elegien,  Eclogen  u.  a. 

5.  2  Ascrea  —  aqua,  Tgl.  Sy.  II,  21,  21. 

6.  Nicodemi  Frischlini  memorise  (70).    Starb  1590. 

7.  Tumulus  P.  Mel.  Schedii  (44).  P.  Melissus,  genannt  Schede,  aus 
Franken,  gest.  1602,  wird  noch  jetzt  als  anmnthiger  lateinischer  Dichter  ge- 
priesen. Auch  für  die  deutsche  Verskunst  ist  er  hemerkenswerth,  die  ihm  die 
ersten  Sonnctc  und  Terzincu  und  größere  Versuche  in  Jamben  und  Trochftcn 
▼erdankt. 

7,  5  alveär,  s.  IV,  10,  1. 

8.  Theophr.  Bomb.  Paracelsi  Encomium  (77).  Derselbe,  mit  voll- 
Bt&ndigcm  und  richtigem  Namen  Aureolus  Philippus  Thcoplirastus  Bombast 
von  Hohenhcim.  Starb  1541. 

8,  1  Fleming  (vgl.  P.  W.  II,  31,  69)  steht  in  seinem  Urtheile  Aber  Para- 
celsus  auf  dem  Standpunkte  seines  etwas  ftltercn  Zeitgenossen,  des  Niederlfiu- 
ders  Job.  Bapt.  v.  llclmont,  s.  M.  B.  Lessing,  Leben  des  Paracclsns  p.  248.  — 
Möglich,  di*ß  das  Qedicht  in  die  kurze  Zeit  seines  Aufenthalts  in  Leyden  fAllt. 

8,  3  Beinahe  denselben  Vers  s.  X,  7,  3. 

8,  C  ab  ambiguo  —  polo  =  von  beiden  Polen  her. 

9.  Davidis  Chytrei  obitus  (80).  Da  David  CliytrAus,  der  bekannte 
Theologe  und  Historiker,  nach  dem  Zeugnisse  seines  Biographen  F.  O.  Schflts 
(1.  IV.  p.  37)  keine  lateinische,  nur  wenige,  wie  es  scheint  unbedeutende,  grie- 
chische Gedichte  verfaßte,  so  hat  vermuthlich  hier  eine  Verwechselung  mit 
seinem  jüngeren  Bruder  Nathanael  (geb.  1543,  gest.  1698  zu  Bremen)  stattge- 
funden. Von  diesem  ist  außer  XVII  libris  poematum  ein  Epos  „XII  libri  de 
fastis  ChristiansB  ecclesise**  vorhanden,  dessen  erste  6  Bücher  in  Rostock  1572 
erschienen. 

9.  2  numen  habet,  vgl.  IV,  42,  5. 

10.  Obitus  Fried.  Taubmanni  (47)  fftUt  ins  Jahr  1613.  Vgl.  Ebert, 
Taubmanns  Leben.  1814  und  U.  Lud.  Schmitt,  Narratio  de  Fr.  Taubmanno 
adolescente.  Ed.  II.  Lipsiss  1861.  Von  Geburt  war  er  ein  Franke.  Noch  jetzt 
ist  er  durch  seine  am  kurfürstlichen  Hofe  verübten  Schwftnke  und  witzigen 
Reden  bekannt. 

11.  (12)  =  M.  VII,  9. 

12.  Kog.  Colandro  (13).  Wir  müssen  in  dem  weiter  nicht  bekannten 
Roger  Colander,  obgleich  der  Vorname  auf  nichtdentsche  Abkunft  hinzuweisen 
scheint,  wol  einen  nahen  Verwandten  des  Anton  Colander  sehen,  der  Ende  des 
16.  Jahrhunderts  zu  Weißenfels  geboren,  später  in  Leipzig  Jura  studierte  und 
daselbst  Organist  wurde. 

13.  JoannisBarolaii  (54).  Die  Argen is  des  J.  Barclay  (aus  Aberdeen) 
wnrde  ein  Jahr  nach  seinem  1621  erfolgten  Tode  von  Feireso  herausgegeben. 
Veranlaßt  scheint  das  Epigramm  durch  die  von  Schottel  (von  der  deutschen 


570  ANMERKUKGEN. 

Haoptsprache  S.  1206)  in  die  Jahre  1626  and  1681  goaetste  HerauBgmbe  der 
ÜbeneUuDg  der  Argenia  Ton  M.  Opits.  Fleming  hatte  eine  Margenia  (Voratel- 
long  von  Germania)  sa  schreiben  vor.  Vgl.  Od.  IV,  19,  60« 

14.  Ambr.  Lobwasseri  recordationi(56).  1515 — 1585,  theoretiaeber 
und  praktischer  Jurist,  Übertrag  Marota  nnd  Bexaa  Psalmen  in  aeinen  anerat 
Leipzig  1573  erschienen,  dann  häufig  wieder  aufgelegten  Paalmen  des  könig- 
lichen Propheten  Davids.  S.  Orüi^e  111,  1,  634. 

14.  3  sinuosa  Volumina,  Virg.  A.  11,  758. 

15.  Detrectatori  suo  (78). 

16.  Beat»  Marise  Moeatelie  (79).  Auf  ihr  Beg^&bniß  dichtete  Fleming 
die  Ode  II,  8.  im  Jahr  1632.  Parietinse:  dies  Wort  ist  bei  allen  Schriftatellem 
plurale  —  tantum. 

16.  5  cadivns,  s.  Sy.  III,  4,  23. 

17.  Ad  Christoph.  Preibisium  pro  funeratione  Hencelii  (15). 
Über  jenen  vgl.  zu  Sy.  IX,  2,  6. 

18.  Aunae,  Magdalenae  et  Judithae  von  Wirthiis  (42).  8ie  sind 
die  Töchter  des  Handelsmanns' Job.  von  Wirths  in  Leipzig,  s.  Od.  II,  9.  Viel- 
leicht liAngt  dieser  zusammen  mit  Michael  Wirth  aus  Lemberg,  der  1574. 
1578,  1592  Rector  war,  und  dessen  Sohne  Michael  W.,  ebenfalls  aus  Lemberg, 
der  1604  und  1612  Prorector,  1616  Rector  wurde. 

19.  J.  Tz.  Tillyo  (26).  T.  fiel  in  der  Schlacht  am  Lech  am  15.  April  1632. 

20.  Papcnhemio  (25).  Verwundet  in  der.Lützener  Schlacht  am  6.  No- 
vember 1G32,  starb  er  am  folgenden  Tage  zu  Leipzig. 

20,  4  Ed  wird  von  ihm  erzählt,  daß  er  in  der  Breitenfelder  Schlacht  vier- 
zehn Schweden  eigenhändig  erschlug  und  in  verschiedenen  Gefechten  himdert 
Wunden  davon  getragen  habe. 

20.  5  Papenhcim  war  in  den  ersten  Monaten  des  Jahres  1632  auf  Ver- 
langen der  Infantin  in  den  Niederlanden,  aus  denen  er  sich  jedoch  erfolglos 
zurückziehen  mußte. 

21.  Ingewaldo  Crusio  (20).  Nach  Gustav  Adolphs  Tode  vom  6.  No- 
vember 1632  (v.  4). 

22.  Ad  Legates  (31).  1633. 

23.  Ad  Nobilissimum  suum  (32).  Kann  sich  wol  nur  auf  den  jungen 
Crusius  beziehen. 

24.  Hermanne  Samsonio  (18),  geb.  zu  Riga  1579,  seit  1599  iu  Rostock 
und  Wittenberg  studierend  und  predigend,  seit  1608  Prediger  zu  Riga,  1622 
Superintendent  von  Livland  und  1630  auch  Professor  Theologiae  am  Gymna- 
sium zu  Riga.  Feind  der  Jesuiten  und  Schützling  Gustav  Adolfs,  1641  von  der 
Königin  Christina  geadelt,  starb  er  1643.  Dies  wie  seine  zahlreiche  Schriften 
geben  an  v.  Recke  und  Napicrsky  a.  a.  0.  Fleming  war  in  Riga  vom  13.  No- 
vember —  14.  December  1633,  s.  Oloar.  Reise  S.4.  5.  Seine  großen  Verdienste 
sind  neuerlich  durch  Dr.  Berkholz  zu  Riga  geschildert,  wo  auch  seiner  vor- 
süglichen  neun  Hexenpredigten  gegen  deren  Verfolgung  rühmlichst  gedacht 
wird. 

25.  Ad  Caudidum  auum  (83).  Muß  nach  dum  Inhalt  in  Rußland,  im 
Jahr  1634  etwa,  verfaßt  sein.    Wer  dieser  Begleiter  des  Dichters  war,  iat  mir 


EPIGRAMMATUM  V,  14—43.  571 

• 

unbekannt.  Ich  bin  nicht  abgeneigt,  dies  Epigramm  ftfr  scherzhafte  Zeilen  aaf 
seinen  Kater  zn  nehmen,  wie  denn  auch  das  12.  Bach  fthnliches  enthält.  Die 
Yermuthung,  daß  Felicorde  zu  schreiben  und  so  der  Page  Elias  Galle  (s.  Olea- 
rius  S.  50)  ans  Hurtzberg  bezeichnet  sei,  hat  das  einfache  I  (statt  Fellicorde) 
gegen  sich,  wie  obige  hinsichtlich  der  Katers,  das  in  felis  lang  e. 

25.  6  ubi  —  patria  nach  dem  Spruche:  iibi  bene,  ibi  patria. 

26.  Secum  (34).  Y.  3,  verglichen  mit  25,  3,  setzt  dies  Epigramm  um 
weniges  spKter  an. 

27.  28  Amico  quasi  non  certo  (35.  36).  Die  Zeit  (1634)  scheint  sich 
aus  Vergleichung  ron  27,  6.  7  mit  30,  3.  4  zn  ergeben. 

29.  Ph.  Crusio  (37).    1034.    Vgl.  das  deutsche  Gedicht  in  F.  W.  III,  14. 

29.  8  nt  moveant,  der  Sinn  ist  nicht  ganz  klar. 

30.  1634  MArz  5  (39).  Am  28.  Februar  war  er  von  Nnrwa  abgeschickt, 
s.  Olcar.  Reise  S.  7.    Also  hier  vom  9.  und  dort  vom  14.  MArz  n.  St. 

31.  Bugislao  Rosen  (22).  Er  war  Statthalter  der  Landschaft  Capiirga 
(Caporie)  in  Ingermannland,  wo  er  am  20.  Mai  1634  die  Gesandtschaft  wol 
empfieng,  s.  Oloar.  S.  8. 

32.  Accusat  moram  (40).  Dies  Epigramm  fallt  nach  v.  1,  verglichen 
mit  Nro.  30,  gegen  den  Schluß  des  Juli,  an  dessen  28.  Tage  übrigens  die  Ge- 
sandten in  Nowgorod  anlangten,  s.  Olear.  a.  a.  O.  S.  20. 

32.  6  Mulos.  Diana,  der  unfruchtbaren ,  wurde  ein  Gespann  von  Manl- 
thiercn  beigelegt,  s.  Festus. 

33.  In  Michaelem  Borissovicium  Schein  (24).  General  Hermann 
Schein,  von  Geburt  ein  Pole,  welcher  1682  bei  der  Belagerung  von  Rmolensk  ein 
verrRthcrischcs  Benehmen  gezeigt,  ward  deshalb  auf  Verlangen  des  Volkes  im 
Juni  1634  hingerichtet,  s.  Olear.  a.  a.  O.  S.  131  ff. 

34.  Memoriae  Tobii  Maji  (45),  geb.  1601,  Doctor  Med.  zu  Wittenberg 
seit  1630,  gest.  1682  als  Professor  zu  Danzig,  s.  Jöcher.  Unser  Gedicht  fällt 
nach  V.  1  etwa  ins  Jahr  1634. 

35.  Super  symbolo  Henrici  Arningi  (1),  s.  Sy.  VII,  5. 

36.  Christianae  Timotheae  Polae  (27).  Über  den  Vater  vgl.  Sy. 
II,  22.  Auf  den  Tod  seiner  Tochter  vom  3.  Mai  1685  ist  Ode  II,  14  verfaßt. 

37.  Baptismus  Beatae  Phil.  Nigrinae  (14).  Ist  sie  die  Tochter  des 
im  Juli  1635  zn  Beval  besungenen  Hofmeisters  der  Gesandtschaft,  Heinrich 
Schwartz  aus  Greifs wald?  Vgl.  P.  W.  II,  13.  Olear.  a.  a.  O.  S.  49. 

38.  Ad  Elis.  PauIIam  a  quarto  puerperio  excedentem  (3).  Vgl. 

M.  VII,  29. 

39.  Superobitueiusdem  (2).  Die  hiedurch  gewidmete  Ode  findet  sich 

in  Od.  II,  16. 

40  (4)  Epitaphium.  Auf  Elisabeth  Paulsen.  M.  VII,  29. 

41  (6)  =  M.  VII,  28. 

42  (7)  =  M.  VII,  30. 

43  Henrico  Moriano  (16).  Er  mag  ein  Kaufmann  zu  Reval  gewesen 
sein,  wo  im,  Jahr  1637  (sein  Enkel?)  Christian  Eberhard  Morian  studierte  (lir- 
ländische  Mittheil.  8,  160)  und  noch  in  den  neunziger  Jahren  Professor  ward, 
8.  V.  Recke  und  Napiersky  a.  a.-  O. 


572  ANMERKUNGEN, 

44  (5)  =  M.  YII,  81. 

45.  FunusTobiaeHubDeri  (28).  DiMer  Desaaaer  Gelehrte  und  Poet^ 
als  deuttcber  Virgil  und  OTid  gepriesen,  starb  im  Jabr  1686.  Den  5.  Aagoat 
erbielten  die  Gesandten  Briefe  aus  Deutschland,  die  im  Mai  datiert  waren,  sa 
Parmino  an  der  Wolga,  zwischen  Nisohny  Nowgorod  and  Wasiligrod,  «.Olear. 
Beise  S.  210.  Sie  müssen  auch  die  Todesnacbricbt  enthalten  haben,  denn  So. 
IV,  6  auf  HQbners  Ableben  ist  von  August  1636  datiert. 

46:  Tristes  NoyelIae(41).  Schon  in  den  ersten  Monaten  des  J.  1636 
▼erfibten  die  Schweden  (=  Triones  y.  3)  in  Sachsen  entsetsliche  Greuel,  die 
gewiß  auch  von  den  deutschen  Briefen  (s.  Nro.  45)  berichtet  waren.  VgL 
Vogel  a.  a.  O. 

46.  2  Mysias  opes,  ygl.  su  Sy.  IT,  4,  26. 

47.  E  naufragioliberi  (43).  Dies  Gediolit  wird  sich  auf  den  im  caspi- 
schcn  Meere  am  *\|}.  November  1636  erlittenen  Sturm  beziehen,  s.  Olear. 
a.  a.  O.  S.  269  ff. 

48.  Post  convalescentiam  a  febre  (68).  Zu  Schamachie  waren  die 
Gesandten  vom  30.  December  1636  —  27.  M&rz  1637,  wo  im  Februar  zweiund- 
zwanzig  Personen  erkrankten,  s.  Olear.  a.  a.  O.  S.  289 — 310. 

49.  Sandersoll io  (48).  „Indem  wir  zwei  Meilen  von  Schamachie  zu  fut- 
tern stille  hii^Itcn,  fanden  wir  einen  unser  Soldaten -Alexandrum  Tscham- 
mors,  Scotuni  todt  auf  dcq  Wagen  sitzen,  wir  begruhon  ihn  daselbst  an  einem 
mit  vielen  Hyacinthen  bcwacltsenen  lustigen  Hügel'',  sagt  Olear.  a.  a.  0. 
S.  314  zum  27.  MHrz.  Er  gehörte  nach  S.  109  zu  den  „gemeinen  Knechten.*' 

49.  4  glomerare  hier  =  umhAufen,  dicht  umliüllun. 

50.  Ferdinandi  II.  ...oxoessus  (55).  Dieser  Kaiser  starb  Febr.  1637. 
Die  Nachricht  wird  die  Gesandten  etwa  gegen  die  Mitte  des  Jahres  erreicht 
haben.    Vgl.  vcrl.  So.  IV. 

51.  Aedibus  sacris  cot.  (50).  Den  Kampf  mit  den  „Indianern*'  vom 
7.  August  1637  schildert  Olear.  Reise  S.  378.  „Die  Gesandten  wüsten  keinen 
bessern  Raht,  als  daß  sie  in  ihrem  Gemache  durch  die  Wand  in  des  Nachtbaren 
Hoff  brechen,  welches  ihnen  die  Armener  wolgefallen  Hessen,  auch  Leitern  an 
eine  hohe  Wand  ihres  darbei  gelegenen  Kirchhoffes  lehneten,  auf  welche  sie 
die  Gesandten  über  und  in  die  Kirche  zu  salviren  sich  erbotten."  Vgl.  P.  W. 
II,  53,  251. 

52.  Comitibus  ab  Indis  interfectis  (51),  „Der  unserigen  scynd  fSnf 
todt  geblieben",  s.  Olear.  a.  a.  O.  S.  381,  vgl.  S.  108  f.  Vgl.  P.  W.  II,  53,  251. 

52,  6  hie,  in  der  Kirche  der  Armener. 

53.  J.  R.  Statlero  (57).  Stadler,  ein  Uhrmacher  aus  der  Schweiz,  hatte 
in  Ispahan  einen  rechtgläubigen  Dieb  erschossen,  ward  deshalb  vom  geist- 
lichen Richter  der  Perser  zum  Tode  verdammt  und  vom  Chan  nur  dann  begna- 
digt, wenn  er  den  persischen  Glauben  annähme.  Dieses  verweigernd  ward  er 
am  3.  (13?)  Oetober  1637  hingerichtet.  Vgl.  die  folgenden  Epigramme  und  So. 
IV,  7.  Dieses  Gedicht,  E.  53  und  56  mit  den  angegebenen  Varianten,  auch  in 
Olear.  Reise  S.  398.  399. 

53,  5.  6  „Mit  vier  Sebelhioben  richteten  sie  ihn  hin",  s.  Olear.  S.  398. 
51.  Mulicrcs  ad  scriniam  plorantcs  (58).  „Die  Leiche  muste,  nach- 


EPIGRAMMATÜM  V,  44—76.  573 

Arm  »le  von  ien  ihrigen  gobrHuchlEch  beweinet,  biß  znr  Oesanillcn  Zurflck- 
knnrt  in  cjncm  Ocmacbe  behHlMn  werden",  ■.  Olcar.  >.  k.  O.  S.  400.  Über 
dic>a  Sitle  vgl.  auch  Olcar.  S.  326. 

b5.  BBfltii»  loquitur  (50). 

fie.  KpLiymbinm  (601.    Vgl.  m  63. 

56,  1   consortei  fidei,  bei  Ol.  Reiia  CbriatianI  pariter. 

5S,  7  conaorte»,  bei  Ol.'ChrUtlani. 

60,  S  bei  Ol.:  Vivo  ego  »t  ultorem,  qnod  ckdo,  qnaeso  Dbdid. 

67.  Sermo  fanereu.  (81).  Vgl.  Äpoc<l.  2,  10:  Eato  et  dabo  tibi  ooro- 
naoi  vitne  aeternae.   Am  ZS.  ward  Sudler  braUttet,  a.  U1.  a.  a.  O.  &.  398. 

58.  Trea  candelae  «q.  (63). 

59.  Procoaaio  Armenlaruni  Archiepiaoopi  (63).  „Bealattet  mit 
einer  atailiehen  BogHngnia  ond  ProeeMioii."  Oleariiia  erwilhnt  tn  lafabao  dqt 
einen  Armeniachen  Eribifcbof,  welcber  aich  1636  &la  Peraiicber  Qeaandler 
tu  AB(rachäD  In  lein  Bttunmbucb  eiatnig  all  Fr.  Aag.  Baieci,  Arebiep.  Naxie- 

60.  Ut  redent  in  patriam  optat  (64).  Nro.  SO— 68  werden  alle  am 
beateo  die  »pAlere  Zeit  der  Reiae  l6S'/g  geaetit. 

60,  3  Herae,  HerrinnoD,  etwa  Frauen,  Damen  oder  Elfen,  wie  Zwerge 
der  Schleaicr  Herrle  nennt  Vgl.  Weinbotda  BeitrHge  lu  einem  ichleaiaQhBD 
WOrlerbncba.  —  Uuld«,  ».  By.  II,  S,  lt. 

60,6  riore  ooiuana.    Vgl.  Verg.  A.  12,418. 

61.  Patriae  poaas  —  63  (64-66). 
Ö4-68.  (71-76.) 

66,  3  Tugienle,  dreiailbig,  wie  Bhnlicbe  Fklle  Öfter  lieh  finden. 

69.  Tiimtilaa  V.  Colerae  (8)  =  Man.  VII,  33. 

70.  Ad  Parentem  (9)  beiieht  aieb  auf  Nro  69  «nrflok. 

71.  Ad  Marlinum  Chriatenium  (10).    Vgl.  Man.  I,  20. 

72.  Dilecto  ano  (3S).  Dica  Epigrnmm  trSatet  wol  den  Olearina  Ober 
den  Hiß,  welehen  BrUggeman  gegen  ihn  hegte,  wie  i.  B.  in  der  Ullte  dea 
Jahres  I63B  Folgendea  licb  zntrag:  'An  der  Tafel  EQokte  Brflggeman  eins- 
mal»  über  den  Secretarinm ,  liob  mit  Gewalt  lu  im  nfitigend,  daa  Heaaei  nnd 
hieaa  ihn  mit  ehrenrabrigea  Worten  aufateben',  a.  Olesr.  a.  O.  S.  6S7. 

72.  6  vgl.  Hör.  BpiaL  I,  18,  82. 

73.  Olcaiinm  conaoUlur  (76)  gefaSrt  an  Nro  72. 

74.  Roderico  a  Caslro'(18).  Über  dieaen  bBrdhmten  im  Jahr  1627 
■u  Knmburg  verstorbenen  iaraelitiacben,  ana  Portugal  eingewanderten  Arat 
vgl.  Schrli^lcr  hsmbiirg.  Scbrinatellcrlexicou.  Diea  Qedicbt  mag  aua  Fleminga 
latiter  Zeit,  wo  er  eich  in  Hamburg  ala  Arat  nledannlaaaan  gedacble,  atu 
dem  J.  1640  stammen. 

7ö.  Buchanani  Inmulua  (SB).  Dieaer  ala  Qeachicfatsaob reibe r  Bobott- 
landa  bekannte  Mann  atarb  1682  in  Bdinburg.  Er  bat  anob  eine  gelnngene 
lateiuiache  Überaetznng  der  Paalmen  nnd  eigene  Oediobte  in  jener  Sprache 
verfaßt.    Fl.  erwfihnt  ibn  aobon  S7.  VIII,  13,  21. 

76.  Tumulua  ManritU  Änroaionenaiam  Proloprincipia  (29). 

76,  6  ovana  tropbnnm;  das  Uanaolenm  in  Delft,  da*  biet  ireU  «»• 


574  ANMERKUNGEN. 

meint  ist,  wurdo  im  J.  1609  erbaut,  25  Jahre  nachdem  Wilhelm  Ton  Oranien 
(1584)  dort  durch  Ualthasar  Gerards  «einen  Tod  gefunden. 

77.  De  eacerdote  (30).  Ist  unter  Renatus  ▼.  2  der  Schntspatroo  Ton 
Angers  zu  veratcben? 

78.  Tumuli  Dousarnm  inscriptio  (46).  Der  &1tere  Janas  starb  im 
Hang  1604,  dessen  Sohn  Janus  su  Leiden  1596.  Den  älteren  erwähnt  er 
schon  Sy.  VIII,  13,  6. 

79.  Dominici  Baudii  exspiratio  (52)  starb  zu  Leiden  1618,  Jurist 
und  Poet. 

79,  6  librat  s.  Sy.  II,  4,  11. 

80.  Owcni  (r)3).  Starb  1623.  Fl.  übersetste- aus  Owens  Latein  die 
Überschrift  17.  Ein  JoannisOweni  Libellus  Epigrammatum  ist  Ton  F.  A.  Ebert 
Leipzig  1824  herausgegeben,  mit  Nachträgen  aus  der  Wolfen büttler  Hs.  des 
P.  Fleming. 

80,  2  Bilbilis,  Martials  Heimat. 
Die  vorlojrenen  Epigramme. 

1.  Romani  Smidi  Po3matioa  (vermnthlioh  ist  Poematia  zu  lesen) 
sind  mir  nicht  bekannt. 

2.  Corbianus  Brodkorbius  Ictus  gleichfalls  unbekannt. 

3.  Margaritarurapiscatio  bei  Olearins  nicht  erwähnt. 

4.  Palati  um  ...  Arsacife.  'Den  27.  Juni  1637  zogen  wir  biss  zur 
Stadt  Caswin',  s.  Olcar.  Reise  S.  356.  'Sie  sol  Torzeiten  Arsacia  sein  ge- 
nant worden',  ebenda  S.  358.  'Ismael  und  nicht  Tamas  habe  das  große  Kö- 
nigliche sehr  köstlich  gebawete  Palat  —  neben  einem  großeu  Garten  — 
setzen  —  laßen',  ebenda. 

5.  Corpus  chymicum.  Solche  'Kostbare  Chymische  Apoteck'  war 
zweimal  yerschenkt,  vgl.  Ol.  a.a.O.  S.  27  zum  19.  Aug.  1635  und  S.  384  zum 
16.  August  1637. 

6 — 9.  Tgl.  Olear.  ebenda. 

10.  Tres  ex  ejusdem  dono  ist  offenbar  falsch. 

11.  RuinssBabylonis.  Mit  eigenen  Augen  haben  diese  die  Gesandten 
Übrigens  nicht  erblickt. 

12.  Ludis  equestribus.  'Nach  gehaltener  Tafel  wurde  ein  Ringel- 
rennen angestellet.  Den  ersten  Dank  bekam  der  von  Mandelslo^  be- 
merkt Olear.  S.  396  zum  1.  October  1637. 

13.  Effigios  Illustrissimi.  'Als  die  Jagt  (vom  19.  October  1637) 
vorbcy,  —  verehroto  der  Gesandte  Briiggeman  dem  König  das  Fürstl.  Con- 
terfeit'  u.  s.  w.,  s.  Olear.  S.  403.    . 

14.  Tentoria  Persarum  in  venatione  Regis.  Die  großen  Jagden 
wurden  vom  17  —  19.  October  1637  abgehalten,  s.  Olear.  a.  O.  S.  400—405. 

15.  Calendulae  et  hiacynthi  Novembris  in  Persia.   1637. 

16.  Tormenta  bellica.  Vor  der  Thür  (des  königlichen  Hauses)  lagen 
etliche  große  Mctnllcnstücko,  s.  Olear.  S.  417. 

17.  Alla  Capi  'oder  Schutzhauß,  so  im  königlichen  Hoffe.  Dieser  Gar- 
ten ist  diiH  gn.ß.5  AH}liim,  welches  sie  Alla  capi  d.  i.  Gottes  Pforte  nennen', 
s.  Olear.  S.  412.  417. 


EPIGRAMMATÜM  V,  1—20.  VI,  1  —  16.  575 

18.  Apnd  8U0S  es8c  efflagitat  stammt  wol  ans  dem  letzten  Thcile 
der  Reise. 

19.  Cererera  Russiao  praesidem  soluta. 

20.  AncmonsB  adamas  vgl.  Sonn.  III,  94. 

Flores  seu  Epigrammatum  1.  VI. 

Widmung.  Ludwig  Dnnte,  geb.  1597  au  Reval,  ward  1622  Magister 
zu  Wittenberg,  kam  nach  weiten  Reisen  durch  Deutschland,  Holland,  Frank- 
reich und  England  1627  wieder  nach  Reval  und  ward  hier  Prediger.  Starb 
1G39  am  2.  December.    Vgl.  v.  Recke  und  Napiersky. 

1.  Jacobi  VI.  laudibus  (17).  Dies  Gedicht,  da  es  nach  v.  7.  8  vor 
Jakobs  Todesjahre  1625  verfaßt  sein  muß,  ist  als  das  Alteste  Flemings  zu 
betrachten,  falls  es  nicht  eine  Übersetzung  eines  uns  unbekannten  Origi- 
nals ist. 

2.  In  bestiam  arundinalem  M.  Rincardi  (7).  Juni  1630.  Vgl. 
Sonn.  11,  1. 

3.  AdN.  Innooentium  ab  Einsidel  (2).  Studiert  1628  zu  Straßbnrg 
und  auf  andern  Universitäten  und  schrieb  einige  Juridica,  s.  Jöcher. 

8,  8.  Diese  Beziehung  ist  uns  nicht  bekannt. 

4.  (3)  =  Man.  II 1,  17. 

5.  (5)  =  Man.  I,  24. 

6.  (4)  =  Man.  I,  25. 

7.  In  gratiam  Joachim!  Burgeri  (8)  aus  der  Leipziger  Zeit. 

8.  Besoldi  laudativum  (26).  Christoph  Besold,  Opitzens  Freund, 
geb.  1577  zu  Tübingen,  Professor  der  Rechte  daselbst,  gest.  1688,  ist  ans 
der  Literaturgeschichte  hinlänglich  bekannt. 

8.  2  Baldus  vgl.  VIII,  9,  1. 

9.  Priapeja  Scioppii  (33).  Caspar  Scioppius  edierte  seine  Priapeia 
1606.  Vgl.  außer  Gervinus  und  Qräße  Flögel  3,  390  und  Brunet  s.  v.  Priapeia. 

10.  Ananisß  Wewero  (10).  Er  war  philosophischer  Dekan  zu  Leipzig 
1625  und  ward  im  J.  1645  vom  Archidiakonat  zu  S.  Nikolai  nach  Breslau 
versetzt  Das  Epigramm  hat  vermuthlich  ein  Exemplar  des  Promas  1631  an 
den  damals  nicht  in  Leipzig  anwesenden  Wever  begleitet. 

11.  Album  amicorum  alicui  transmisit  (11). 

12.  Const.  WalteroCygneo(12)8.  Sy.  IX,  6.  Nuptiis  M.  Constantini 
Waltheri  Cygnei. 

13.  Adamicuml8Qsum(15).  Der  Adolariustag  ist  der  5.  Juni.  —  Der 
Dichter  spielt  mit  dem  Worte  adolare  =  adnlari.  Diese  Form  nur  bei  Ter- 
tullian. 

14.  J.  B.  Sittingero  (21). 

14,  8  vgl.  mit  10,  8. 

15.  Mattb.  Englardo  (22). 
15,  3  Ascania  Aschersleben. 

15,  5  Juno  ima  Proserpina. 

16.  Symbolum  H.  Banavii  (6).    Vgl.  Epigr.  X,  18. 


5T6  ANMERKUNGEN. 

17.  Ad  hospitiam  NoTogorodie  (19).   1684  im  FrQhliiig  (t.  6).  Vgl. 

By.  II,  14  ff. 

17,  6.  Der  Wolchowfluß,  an  dem  Nowgorod  liegt 

17.  8.  Cirrha,  8udt  BQdlich  Tom  Parna5,  hier  als  Wohnsits  der  Mnaeo 
angesehen.    Vergl.  Hio  Rhodus,  hie  salta. 

18.  P.  Crnsbiornio  (40).  Die  hier  gewidmete  Ode  ateht  Od.  II,  18. 
P.  Crusbiorn,  schwedisphcr  Resident,  kam  mit  den  Gesandten  in  Nöteborg 
am  2.  Juni  1634  an,  als  er  'in  Muscow,  daselbst  zu  residiren,  gescbieket 
ward',  s.  Olear.  Reise  S.  18,  und  schrieb  sich  am  17.  Juli  ebendaselbst  in 
Olearius*  Album  ein.  In  Moskau  lag  der  Gesandten  Hof  nahe  bei  der  schwe- 
dischen Quartier,  s.  Olear.  Reise  8.  37.  Nach  dem  19.  NoTember  1634  wur- 
den die  Gesandten  von  Crusbiorn  sur  Kindtaufe  geladen,  s.  Olear.  a.  O.  8. 40. 
Obgleich  der  Sohn  ein  'all  su  zeitlich  kurzer  Gast'  in  der  Ode  heißt,  muß 
doch  die  Abfassung  dieser  Gedichte  nach  dem  dudum  r.  3  eine  siemliohe 
Zeit  sp&ter  als  jene  Taufe  fallen,  etwa  1685. 

19.  Joannis  Molleri  filii  bona  Terba  (9).  Zu  Reval  etwa  163^/s. 

20.  Horologium  cet  (28).  Der  Schiffbruch  bei  Hochland  ereignete  sich 
am  9.  November  1685,  s.  Olear.  8.  61.  „In  diesem  Schiffbruche  kam  nmb  ein 
groß  und  köstlich  Uhrwerk,  so  vor  ein  sonderliches  Kunststficke  gehal- 
ten und  auf  etliche  1000  Rtblr.  aestimiret  ward.  Es  hatteus  die  Pferde  in  der 
Angst  zerschlagen.''  8.  a.  a.  O.  S.  64. 

20,  5  innas  lies  innat. 

20,  7  Hippotades,  vgl.  zu  Sy.  IX,  3,  2—47. 

21.  Arthure  Thee,  Anglo  (13).  Arthur  Dee,  geb.  1579,  zu  Oxford 
gebildet,  reisete  mit  seinem  Vater,  dem  Mathematiker,  John  D.  durch  Frank- 
reich, Deutschland,  Polen,  ward  auf  Empfehlung  König  Jacobs  Leibarzt  des 
Zaren  auf  14  Jahre.  Nach  England  zurückgekehrt  verlor  er  sein  Vermögen  in 
seinen  Nachforschungen  nach  dem  großen  Elixir.  1681  erschien  au  Paris  sein 
Fasoioulus  Myrnicus.  Vgl.  Chalmers  Biographlcal  Dictionary.  Bei  Olear. 
Aug.  1656.  S.  192  heißt  er  Dr.  Dey. 

21,  1  Tbeophrasti,  Paracelsi,  s.  V,  8. 

22.  In  Volgae  ostio  (14).  «Den  15.  October  1636  seynd  wir  zum  Ostio 
der  caspischen  See  gelanget,  s.  Ol.  a.  a.  O.  S.  254.  Dies  Epigramm  hat  Fle- 
ming nebst  der  Sy.  IV,  4  edierten  Nachschrift  in  das  Stammbuch  des  Olearios 
eingetragen,  jedoch  mit  folgenden  Abweichungen: 

22,  1  Gandet  et  expansis  volat  cet. 

22,  2  Thctis. 

22,  3  Ilyrcaua  jaccbat  vocalis  cet. 

22,  4  Sirynx  für  syrinx,  was  aber  ein  langes  y  hat. 

22.  7  Socä!  tot  spes  cet. 

23.  Insignia  H.  Gramanni  (16).  Über  ihn  s.  Sy.  II,  8.  Das  Wappen 
des  Gramann  scheint  eine  Sonne  und  eine  Hand  mit  dem  Caduceus  gewesen 
zu  sein. 

24.  Thcrmae  Persarum  (25)  goht  wol  auf  die  von  Olear.  a.a.O. 
S.  312  besprochenen  Badestuben  in  Scbamachie,  das  sie  am  30.  Dee.  1636 
erieiohten. 


EPIGRAMMATUM  VI,  17—37.  577 

25.  Magno  Schuwarto  (18).  Karffiratlich  sächaiacher  Beoretariua, 
vgl.  Od.  IV,  2  and  19.  Ana  Peraien,  alao  1637  oder  apäter. 

26.  Pyramides-Sultaniae  (20).  Der  Aufenthalt  zu  Bultanie  liegt 
swiachen  dem  21.  nnd  25.  Juni  1637,  a.  Olear.  Beiae  S.  352 — 856.  „Wenn  man 
durch  die  Kirche  ron  Schach  Ismael  L  gegangen,  atoat  zu  erat  ein  hoher  Pyra- 
mia  entgegen.  An  diesem  Gebäw  iat  auch  ein  Qarte,  worinnen  ein  Thurm, 
welcher  oben  ala  ein  P  y  r  a  m  i  a  zugeapitzef,  a.  a.  a.  O.  S.  855.  —  L.  B.  bedeutet 
Lyon  Bemoldi,  einen  HoQunker  der  Qesandtachaft,  a.  a.  a.  O.  S.  50. 

27.  Rudera  Peraepolia  (27).  Die  Qesandten  sind  nicht  ao  weit  ge- 
kommen, außer  J.  A.  ron  Mandelslo,  der  S.  2  aagt:  Hiernach  habe  ich  10  Mei- 
len ron  der  Stadt  Sohiraa  beaehen  die  gar  köatlichen  rudera  von  Per- 
aepolia. 

38.  Sepulchrum  Lazari  (28).  Auch  hierhin  gelangte  nur  der  Ton 
Mandelalo,  vgl.  S.  8:  „Ala  ich  nach  Ormua  gekommen,  habe  ich  an  der  See- 
pforte B an  dar  oder  Cameron  faat  zwei  Monat  gewartet  M.  berichtet  übri- 
gena  nur  Tom  Grabe  eines  indianischen  Heiligen  in  Cameron  S.  4.  Firma  wird 
in  Kirman  zu  ändern  aein,  in  welcher  ProYinz  Persiena  Cameron  liegt. 

29.  De  quo  dam  Leone  (29). 

dO.  Mendacia  (84).    Ob  gegen  Brfiggemann  gerichtet? 

81.  Reditua  ad  laoum  Caapiam  (24).  Den  1.  Februar  1638  kamen 
wir  nach  zwei  Meilen  wieder  zum  oaapiaohen  Strande,  a.  Ol.  a.  a.  O.  S.  482. 

32.  Pro  tempore  (32).  Zu  Anfang  April  1638  ward  eine  Waffenmaate- 
rung  gehalten,  da  die  Wege  immer  gef&hrlioher  wurden,  a.  Olear.  a.  a.  O. 
S.  501  ff. 

33.  Fertilitas  terrae  Uaminenaia  (88).  14.  April  1688.  „Wir  kamen 
den  14.  April  in  die  Herraohaft  Oamin,  durch  drei  feine  Dörfer,  ao  umb  aioh 
etliche  O batgarten  und  fetten  Aokerbaw  hatten**,  a.  Olear.  S.  504. — 
Die  Comuici  aind  die  jetzigen  Kumyken.  S.  auch  Ol.  507 ,  der  aie  Kumnken 
nennt. 

83,  5  lumina.  „Ein  aolcher  Schemchal,  Oberhaupt  oder  Lumen,  wie  oa 
in  ihrer  Sprache  heißt,  von  den  Unarigen  Schafkai  genannt**,  a.  Olear.  8*504. 

33,  7.  8  Sie  reiten  gewappnet  mit  Pansem,  Schild  und  Helm  u.  a.  w.  Wir 
aahon  auch  die  geringsten  mit  aolchem  Gewehr  gehen.  Die  durch reiaende 
Kaufleute  werden  Ton  ihnen  geplündert,  s.  Olear.  a.  a.  O. 

34.  Sarcasmi  (39)  zeugen  ron  der  bitteren  Stimmung,  in  der  Fl.  aich 
gegen  Ende  der  Reise,  April,  Mai  und  Juni  1638  sich  befand. 

34.  6  Digne  poeta  cedro,  wol  nach  Hör.  A.  P.  und  Pers.  1,  42. 

35.  Solitudo  (30).  Vom  17.  April  —  12.  Mai  1638  hielt  Fl.  sich  in 
Tarku  auf.  Unter  Achates  v.  7  scheint  Oleariua  oder  Gramann  zu  ver- 
steben,  der  mit  etlichen  tartarischen  Fürsten  am  12.  Mai  ina  Gebirge  reiten 
mußte  und  besorgte,  daß  er  „daselbst  gar  möchte  behalten  werden**,  a.  Olear. 
a.  a.  O.  S.  515. 

36.  Inquica(31).  Ana  derselben  Zeit. 

36,  3  aola  =  derelicta. 

37.  Execratio  (35).  Vgl.  8y.  IV,  7,  45  ff. 
37,  8  ViTit  —  minna  S.  So.  4,  14. 

Fleming.  .  37 


578  ANMERKUNGEN. 

88.  Aegritudines  (36).   Vgl.  85. 

88,  6  estur  für  editur,  scheiut  ohne  andere  Aatoritftt  als  daa  bekannte 
eat  fflr  edit. 

39.  Comparatio  (37).  Vgl.  das  Ahnliche  Gedicht  VIII,  88. 

40.  Epitaphium  sibi  tivo  (1).  Vgl.  VII,  88.  So.  IV,  14. 
40,  1.  2  wol  nach  den  psendoverg.  Versen: 

nie  ego,  qui  quondam  gracili  modulatns  arena 
Carmen  etc. 

Corona  seu  Epigrammatum  1.  VII. 

Widmung.  Christop  her  Michaelis.  Von  ihm  steht  ein  deatsehes 
Bonett  auf  Olearius  vor  dessen  Keisebeschreibung  (Edit.  1647)  unterzeichnet: 
Sympatriotae  et  patriae  ponabat  (sie)  Cbristophorus  Michael  Froftanns,  Mini- 
ster Ecclesiae  Revalensis.  Er  ward  1687  Januar  18.  an  Dorpat  als  Stndent  ein 
getragen,  als  Halberstadtensis,  Öaxo;  in  einem  von  dort  zur  Hochzeit  des  Pre- 
digers Nicolaus  ▼.  UoTtflen  in  ReTal  1638  Januar  8.  gerichteten  Gltfckwonscbe 
bezeichnet  er  sich  als  Christ.  Michaelis  Frosanns  aus  Haiherstadt,  also  ans 
dem  Städtchen  Frosa  in  Anhalt-Bemburg. 

1.  Ludovico  XIII  (I).  Dies  Epigramm  mag  gedichtet  sein  nach  dem 
Bündnisse  der  Schweden  mit  Frankreich  am  23.  Januar  1631. 

2.  Philippo  Mullero  (2).    Vgl.  Sy.  I,  5,  77! 

3.  Super  symbolo  Soromeri  (7)  =  M.  I,  10. 

4.  In  Albo  (8)  =  M.  I,  15. 

5  —  7.  (9—11)  =  M.  III,  11  —  13.     8.  (12)  =  M.  VII,  19. 

9.  Henrioo  Sagittario  (13).  Die  ihm  gewidmete  Ode  steht  Od.  IV,  15, 
ans  deren  v.  49  sich  das  Jahr  1632  als  wahrscheinliche  Abfassungszeit  der- 
selben ergibt.  Vgl.  P.  W.  II,  15, 42.  —  H.  S  c h  ü  tze,  geboren  zu  Köstrik  1585, 
f  1672  als  kurfürstlich  sächsischer  Kapellmeister,  bedeutender  für  das  geist- 
liche Concert,  als  für  das  Lied.  Vgl.  Reißmann ,  das  deutsche  Lied  S.  63. 

10.  Atlas  Mercatoris  (17).  Gerhard  Moroator,  geboren  1512 
in  Ruremont,  f  1594,  verfertigte  rerschiedene  geographische  Werke  und  ge- 
naue Karten.  Im  Jahr  1595  erschien  sein  Atlas  zuerst.  Vgl.  M.  VII,  36.  Der- 
selbe Gedanke  findet  sich  schon  bei  Dan.  Heinsius  Poem.  (1610)  p.  197. 

11.  G.  Mochingero  (18).  Am  1.  Mai  1623  ward  G.  Moohinger  Tlio- 
runensis  Doctor  Medic.  zu  Leipzig,  s.  Vogel  a.  a.  O. 

12.  Fracastorii  tumulus  (22),  Girolanio  Fraoastor  (starb  zu 
Verona  1553),  schrieb  ein  Lehrgedicht:  Syphillis  sive  de  morbo  Gallico. 

12,  7  oloribns  aus  er,  s.  Od.  IV,  18,  26.  Schon  bei  Opitz  P.  W.  I.  An 
J.  Nauwach. 

13.  J.  Camorarii  houori  (28).  J.  Camerarius  von  Bamberg,  Pro- 
fessor der  Geschichte  und  Sprachen  zu  Leipzig  seit  1541,  starb  daselbst  am 
17.  April  1574,  s.  Vogel  n.  a.  O. 

13,  7  cxprossissime,  vgl.  VIII,  15,  7.  Der  Sohn  hieß  ebenfalls  Joa- 
chim und  war  bedeutend  aU  Arzt  und  Botaniker,  geb.  1534  zu  Nürnberg,  »tarb 
ebendort  1598. 

14.  H.  Turncbi  apotheosis  (29).   Starb  1575. 


EPIGRAMMATUM  Vü,  1—27.  579 

16.  B.  HoUnuri  cxcessua  (30),  geb.  1688  ed  Dreidec,  FrafviiiiOT  in 
Wittenberg,  erat  der  Uor^I,  darni  der  Theologie,  itarb  duelbst  1626. 

16.  Fr.  Balduiui  m&QibuB  (31),  aftchshober  Hofprediger,  geb.  zu 
Dresdeu  1575,  geal.  zu  Wittenberg  1627  MUrz  1. 

17.  Crucior  in   h>o  flimm»  (82). 

18.  Epitaphium  J.  LUseri  jdh.  (C)  =  H.  VII,  27. 

19.  TimotheDs  Scbnitauus  (20).   Vgl.  Sy.  II,  10  nod  Ep.  X,  20. 

SO.  Isabellae  Clarao  Eugoniae  (19).  Vor  dem  29.  November  1633. 
Philipps  IL  Tochter,  CUra  Eugeuia,  vermfthlte  sieb  im  Jkbr  ISSS  mit  Ertfaer- 
Eog  Albrecbt  von  Oesircich. 

21.  Laur.  Ludealo  (36),  geb.  in  EckorDförde  1502,  aiugozeicbneter 
Poet,  Malbemntiker,  Gcschicbtichieibor,  Rodner  aud  Rechtigolehrter,  icit  1618 
Profestor  in  Groiranalde,  seit  1634  in  Dorpit,  Keotor  1637  und  1643,  geat. 
IBM.  Er  war  einer  der  fmahtbaraten  Scbrifisteller  Boinsr  Zeit.  Vgl.  v.  Keoke 
und  Napienky.  Vgl.  Sy.  V,  4. 

23.  Mitra  Rntbanioa  (!>).  Über  Fleminga  fronndacbafUiebc«  Ver- 
hMtniß  zu  CtuaiuB,  ■.  Sy.  II,  9.  16—21. 

28.  G.  P.  Ptohmero  (3).  Er  war  der  Jflngere  Bmder  dei  (u  Sy.  llt,  8 
beaprochenoD  Qcorg  Wilhelm,  geb.  1616,  geat.  in  Leerdam  1643,  gieng  als 
Kunmerpage  der  bolateiniaohen  Gcaandten  nach  Persien,  dann  in  bollfindiaobe 
Rriegadienate,  Tgl.  Olear.  Eeiee  S.  50. 

23,  1.  2  vgl.   IT,   I.  3. 

21.  B.  a  Spreoelsen  (85).  Im  Mai  1639  bittat  Beiner  Broeman  den  Fl. 
mit  Sprekelina  xa  ihm  nach  Triatofer  zu  kommen,  ».  Wolfenb.  He.  S.  146b. 
Sprekelaen  iat  aua  Reval,  wo  FL  viel  mit  ihm  verkebrte:  vielleiobt  aber  batto 
er  ihn  sobon  in  Uorpat  kennen  gelernt;  in  der  Univertititimatrikel  iat  or 
nntcr  dem  10.  Juli  1632  eingetragen  als  Bornhardua  a  Spreekelaon  Revalia- 
Livonus.  Am  8.  Jnli  hatte  or  die  HiSmcr  deponirt.  B.  Ulttb.  ans  der  üvl. 
Oeaob.  VIII,  p.  152  und  515. 

24,  S  Est  Jena  in  nobis  nacb  Ov,  Fast.  6,  6. 

24,  8  Moneta:  GiJttor  der  Erinnamng,  Matter  der  Muaen. 

25.  Ni80v»Mcdorum(4}.  VgL  Olear.  a.  O.  B.  271-278. 
25,  6  glnucuB  —   Dens  a.  Sy.  II,   13,  6. 

25.  8  Chloria  (s.  zn  Uan.  IV,  33,  13)  die  Göttin  der  Blnmen.  —  Weil 
die  OMandton  auf  überana  fracbtharem  Lande  strandeten?   a.  Olear.  S.  277. 

26.  NovclltB  e  pntria  (14).  Schon  am  20.  Mai  1635  aohloß  der  Kaiser 
mit  dem  KurfiirHlen  von  Sachaen  den  Prager  Frieden:  aber  dieser  mußte  den 
Geaaadlen  filglich  sdhon  bei  ihrer  iweilen  Abreise  von  Deataobland  bekannt 
acin.  Vermnifalich  aind  die  Folgen  dicaea  Friedensachluaaes  gemeint,  welche 
Leipxig  unmitlctbut  betrafen,  wenn  gleich  die  am  T.  Februar  IC3T  erfolgte 
Entaelzung  der  Stadt  von  der  Belagerung  des  Generals  Banner  durob  die 
Kaiaorlichcn,  uulcr  General  Golz  und  Ilatzfeld,  aobwerlicb  im  MKrs  achon  in 
Scham achie  bukannt  sein  konnte. 

27.  Mansolca  —  Ardofil«  (15).  Zu  Ardebil  blieb  die  Gceandtachaft 
vom   10.  April  bia   12.  Juni  1637,   a.  Olear.  8.  319—347.    AnafUhrlich  bo- 

37» 


580  ANMERKUNGEN. 

gehreibt  dieses  'Mesar  oder  BcgrKbnis  Schicli  Scfi  ond  der  Dewliehen  Perser 
Könige*,  s.  Olear.  S.  835  ff. 

27,  4.  Als  die  erste,  sechste  und  siebente  unter  den  swölf  hier  beige- 
setxten  Leichen  nennt  Olearias  S.  838.  339  Sefi,  Ismael  und  Tamaa« 

28.  III  August  1637  (16).    Vgl.  Olear.  S.  876. 

28.  6  Sefi.    Über  ihn  s.  Olear.  S.  437  ff. 

29.  Patriam  revidere  posse  desperat  (21).    Vgl.  VI,  34  ff. 

30.  Terrores  (23).    Ib. 

80,  2  I her  s.  Epigr.  II,   1,  2. 

Sl— 33  (24.  33.  34)  stammen  aus  der  lotsten  Zeit  der  Reise,  1638. 
82,  7oespitantes:  dies  Wort  gebraucht  er  auch  in  dem  8.  567  nach- 
getragenen Gedichte  r.  4. 

84.  Erasmi  Effigies  (37).  Dem  Andenken  des  Erasmns.su  Ehren 
wurde  in  Rotterdam  1547  seine  BildsAuk  aus  Hola  aufgestellt,  1557  eine 
steinerne,  1622  eine  eherne,  die  von  Kennern  bewundert  wird.  Sie  stefat  auf 
dem  großen  Platze  der  Stadt  an  dem  Ufer  eines  Canalii.  S.  Ad.  Mfiller:  Leben 
des  E.  Y.  R.  S.  376. 

34,  1  totuplex  wol  Ton  FI.  geschaffen,  s.  VIII,  25,  5.  XII,  7,  2. ' 

85.  Classis  Batava  —  duQtn  Trumfii  (38).  Dieser  Seesieg  des  Ad- 
mirals  Tromp  ist  bekannt. 

86.  Is.  Causoboni  (I.  Ca.sanboni)  memoria  (26).   Starb  1614. 

87.  Th.  Erpenio  (27).  Thomas  van  Erpen  geb.  1584,  gest.  1624  tu 
Leyden  als  Professor  der  orientalischen  Sprachen,  für  welche  er  mit  großen 
Unkosten  eine  Druckerei  anlegte  und  diente  den  Staaten  aum  Dolmetscher 
ihrer  Briefe.  Seine  zahlreichen  orientalischen  Handschriften  wurden  fSr  Tri- 
nity-College  zu  Cambridge  angekauft. 

88.  Excessus  (25).  Vgl.  VI,  40,  6.  ingentum  —  virum:  es  scheint, 
als  ob  dem  Dichter  Vergils  (G.  3,  9)  Tir  ingens  fama  vorgeschwebt  habe. 

Verlorene  Epigramme. 

1.  Acidalil  et  Bucretii  poSmata.  Valentin  Acidalius  aus  Witt- 
stock, Doctor  der  Medicin,  1566 — 1595.  Verfaßer  der  Schrift:  Mulieres  non 
esse  homincs,  und  scharfsinniger  Kritiker  lateinischer  Autoren.  Daniel  Bu- 
cretius  oder  Rindfleisch,  schlesischer  Edelmann  aus  Breslau,  studierte 
Arzneikundc,  trat  zum  Katholicismus  über  und  starb  als  Dominikaner  1631. 
Gedichte  von  ihm  kennt  Jöchcr  nicht:  Acidalius  widmete  ihm  die  seinen. 

2.  Joachimi  Bcnstii  —  laudibus.  Beust,  1522 — 97,  kurfürstlicher 
Rath  und  Professor  der  Rechte  iu  Wittenberg. 

3.  Coenobio  S.  Brigittensi.  Es  ist  das  alte  Brigittenkloster  in  Reval 
gemeint,  von  welchem  zu  des  Dichters  Zeiten  noch  die  Mauern  und  gewölb- 
ten GHngo  unter  der  Krde  zu  sehen  waren. 

4.  Mohebboli  Molla.  Per  Molla  Maheb  Alii  ward  dem  Olearius 
im  Februar  1637  zu  Schamachie  bekannt  und  unterrichtete  ihn  im  Persischen, 
8.  Olear.  S.  299  ff.  und  493. 

5.  Inpeplos  —  pasquiuus.  1637.  Alle  Weibes  Personen  in  Pcrsicn 
gehen  mit  weißen  biß  unter  die  Waden  herunter  hangenden  Catunen  Tuchern 
bedecket,  8.  Olear.  S.  462.   In  der  zweiten  vielfach  verftnderteu  Ausgabe  der 


EPIGRAMMATUM  VH,  28—38.  DEP.  1—16.  Vm,  1—4.     561 

Baiia  apottat  Oleuiua  Qber  die  Tr4oIit  der  Franen,  ebenao  Im  Pen.  Bosen- 
tliale  8,  b6. 

6.  Palatinm  niille  portnrum  Caiiana  FeTaarani.  Tom  24.  bia 
26.  Jali  I03T  waren  lie  in  Kaicliao.  ,Ein  Laatbana  des  K&niga,  mitten  im 
Garten,  bat  tausend  TbOren",  a.  Olear.  S.  370— S7&. 

7.  Imanm  aalutat,  oajus  praeoipilia  lafahano  immineot.  Aha 
nm  Augnst  1633.  Vgl.  P.  W.  1[,  &3,  Sl9,  verlorn.  Son.  II,  20.  Unter  Imaus 
wird  loaat  gewi>hn]icb  der  Paropamiuua  voralaodcD. 

8.  Uaclylum  alloquitur. 

10.  Ad  nuaem  arborem. 

11.  Oioarii  Augnatiuiatua  dauerte  dreiiebn  Tage  im  Oatober  dea 
Jahres  1637,  a.  Olcar.  S.  396. 

12-  Narciaai  latei,  qui  -  deportantar. 

13.  Hecalompyloa  —  lafahan.  Plin.  N.  H.  TI,  16,  T  ncnot  die 
Hauptstadt  von  Persicn  Uecatompylo«. 

14.  Moicbea.  Am  »iflitertlieil  dea  Maidara  ist  die  große  Kirobe,  und 
davor  eine  Cisterne  lum  Waacbcu  derer,  die  betea  woIUd,  a.  Olear.  S.  ilB. 

15.  Vinum  Sebiraaiannm,  s.  Mandalslob  Morgenld.  Reue,  S.  17  f. 

16.  Ad  fonles  —  per  deaerta  TartariK.  1636in.  Jal.  Der  Jnli  iat 
fEhlerbart,  da  die  GeiiaadteD  vom  M.  Jnni  bis  7.  Sept.  1638  <n  Astrachan 
mbeten,  sondern  fallen  jene  Tage  in  die  Zeit  der  Reise  von  Terki  bis  Astra- 
eban,  vom  4.  bia  14.  Jnni  1636.  Am  5.  Juni  hatten  aio  nocb  den  Fluß  Kisilar, 
vier  Tage  spater,  aui  9.  Jnni,  erlitten  tle  den  heftigsten  Durat,  a.  Olear.  Reise 
S.  6U  ff. 

Gemrate  scu  Epig^ammatuiii  I.  VIII. 

Widmnng.  Nicolaus  von  Hüveln,  Prediger  in  Beval  seit  1687, 
Diacontis  der  B.  Olaihircbe  seit  1640,  Paator  ordlnariua  daaelbst  acit  1650, 
gest.  1657,  a.  U.  R.  Pancker  Ebstlanda  Qeiatlichkeit.  Reval  1B49. 
B.  8S7.  349.     Er  war  Sabwager  vnn  Flemings  Braut,  a.  Od.  III,  19. 

1.  Lau  dea  Pbilippi  IV.  (17).  Er  regierte  16!1— 65.  Da  Ph.  den  apani- 
•chen  Thron  achoD  aeehsaebnjKbrig  bestieg,  ao  kann  dies  Qedicbt  gut  in  die 
frflbere  Zeit  Fieming'a  fallen. 

I,  3  quadruplem  area:  vgl.  m  87.   IV,  5,  15. 

a.   (19)  =  M.  V,   1. 

8.  J.  Priderici  fnoeratlo  (28).  Jobann  Priederi oh,  ans Wolftliausen 
in  Pranken  gebärtig,  seit  1599  Profeaaor  der  Physik  tu  Leipsig,  von  IGOB 
dar  grieeh.  usd  laL  Spraehe  nnd  Q«sobichte  ebeodort,  atatb  am  12.  Dcc. 
1639  am  Steine  (p.  5),  a.  Hefdenreieb  a.  a.  O.  8.  862. 

3,  2  Hysos,  a.  an  By.  II,  4,  26. 

4.  De  Henriro  Friderioo  (16).  Heinricfa  von  Oranieu,  Statthalter 
von  1625  —  1647,  an  Rubm  aeinem  Vorfahren  gleichgeatelll  aoit  den  Klmpfen 
und  BolBgcrnngen  dea  J.  1630. 

4,  6  Iber  =  äpanier. 


582  ANMERKUNGEN. 

5.  Natali  Christiani  a  Sobonburg  (5).    Daaselbe  GMiofat,  aber 

«n  Mattb.  Berliohius  1631  gericbtet,  findet  sidh  in  den  Bl  I,  11. 

6.  =  M.  III,  11. 

7.  =  M.  II,  44. 

8  und  9  stammen  wol  nocb  ans  der  Leipsiger  Zeit 

10.  Phil.  Apiano  (12).  Ob  binter  diesem  Namen  der  eines  Alteren 
Jaristen  Biener  steckt  oder  der  eines  Enkels  Yon  Petms  Apianns  oder 
Bienewitz,  eines  berühmten  Matbcmatikers  ans  Leisnig  1495—1552  (s.  Orftfle 
II,  1,  926)? 

10,  1  Die  bekannten  Jaristen  Bartolns  und  Baldus  (8y.  VIII, 
Ditbyr.  154.  s.  VI,  8,  2)  werden  bäofig  zusammen  erw&bnt,  so  acbon  Ton 
Ulrich  von  Hütten  im  zweiten  Nemo ,  Opp.  Münch  2,  307 :  Tnnc  jactantur 
Feiini,  Baldi,  Bartboli. 

10,  4  ad  und  pro  bare  als  ein  Wort  zu  fassen. 

10,  7  Unlateinbcbe  Construction. 

11.  H.  Hoepfnero  (13).  Dieser  Tbeol.  Dr.  war  1633  Superintendent 
zu  Leipzig,  Rector  der  Uniyersitftt  16 19  und  1639,  starb  1642. 

11,  5  damnas  (oben  irrig  daronans),  altertbümlicbe Form fdr damnatus. 

12.  J.  Hartman ni  (14).     Vgl.  zu  III,  26. 

12.  1  D»dalca  dea:  die  Natur.  Vgl.  Lucretius:  Natura  Diedala 
rcrum.  —  quadruplcx  orbis,  s.  zu  8y.  IV,  5,  15. 

13.  Parodiaa  Rothii  (23).  Caspar  Rothe,  lutber.  Tbeolog  zu 
Meißen,  schrieb  1615 — 22  „Parodiarum  in  yeterum  poetarum  sententiaa  liber.*^ 

14.  Arndi  theologia  (25).  Des  1621  am  11.  März  als  Oeneral- 
Superintendent  im  Fürstenthum  Lüneburg  verstorbenen  Johann  Arnd  be- 
rühmtes Buch  „das  wahre  Christentbum"  erschien  zuerst  1605. 

15.  Zuberi  poSmata  (40).  Zuber,  geb.  zu  Neuburg  in  der  Pfalz 
1570,  später  Professor  in  Sulzbach,  schrieb  von  1613—22  kleinere  Gedichte 
Monosticbologia,  Dcmothsnia,  Rosibclla  u.  a.  m.).  Seine  Pocmata  erschienen 
nach  seinem  1623  erfolgten  Tode  in  Frankfurt  1627. 

16.  A.  Buchnero  (4).  Vgl.  Widmung  der  Manes.  Der  Hymnus 
passionalis  ist  das  deutsche  Klaggedicht  vom  unschuldigen  Leiden  Christi 
(P.  W.  I,  9).  —  In  dem  zweiten  lateinischen  Briefe  an  Buchner  vom  20.  April 
1632  sagt  Fleming  von  dem  Hymnus:  Inelegans  sane  et  inconoinuum  illud 
scriptum ,  quod  festinanti  pariter  ac  serio  moerenti  excidisse  fatcor.  Canssam 
ni  fnllor  tctigi.  Mcntionem  feci  in  Kpigrammate  dedicatorio  socii  cujasdam 
mei;  erat  is  Georgius  Glogerus,  Silesius,  Opitio  imprimis  notus  et  per  quem 
ipse    illi    innotui,    quum   supcriore   anno  hie  esset  et  in  Gallias  ire  pararet. 

17.  Gustavis  V.  Clementis  (18).  Die  9  libri  GusUvidos,  ein  Epos 
fluf  Gustav  Adolf,  von  diesem  Niederländer,  dessen  vollständiger  Name 
Clemens  a  Lybeo  Monte  ist,  erschienen  zu  Leiden  1632. 

18.  Ad  Chr.  Spitemac herum  (2).  Magister  und  Protonotarins  zu 
Leipzig  seit  1030.  Die  gewidmete  Ode  steht  Od.  I,  2.  und  ist  verfaßt  auf 
den  25.  Dec.   1632. 

19.  (3)  =  M.  VIJ,  ro. 


EPIGRAMMATÜM  VIII,  5—31.  583 

30.  Alberti  Eatebii  Fridlandi  (38).  W&lIcDsteln  wkrd  ermordet 
mm  2S.  Febr.  1634. 

SD,  4  slo»  t  «ica. 

30,  B  adoTtk,  pusivUch,  bei  den  alten  Schriftatellam  datcbkui  onge- 
vUhnlicb. 

Sl.  AmIcQ  lento  (20).  Diei  Epigr.  beliebt  «ich  irol  auf  Hartmann 
(t.  6)  Gramann,  dem  er  Hy.  IX,  14.  am  21.  Hai  1636  eim  Wtglied  fDr 
Beine  Beiee  nach  DeuteeliUiid  schrieb,  ron  dar  er  mit  den  GeMtidleti  erat 
im  December  nach  Beval  lurUckkehrle. 

31,  8  qais  f.  qualia. 

22.  Er  lande  Fle  m  ingo  (21).  Doch  Ol.  8.  S3  nennt  nnter  den  Sohwedi- 
scbcn  Gesandten  einen  Oberat  Heinrich  Fleming,  welcher  sich  in  sein  Stamm- 
buch !l>34  '/];  einschrieb  als  Hneres  in  Leatis,  Ekeby,  Isen,  Telliste  et 
Dominus  in  Lays,  Pracfeclus  Miiitiae  Finnoniae. 

33,  I  Parrhasiis  —  «rctie  (der  Dr.  hat  Parrhaias)  nach  Ov.  Trist 
I,  a,  47:  rnrrhaeia  Arcloe. 

23.  Kffigicm  H.  Catharinie  Oleario  Iransmittit  (23).  Nach 
T.  3  hat  Fi.  dies  Gedieht  dem  Ul.  von  Beval  aus  nach  Holstein  geechickt 
im  J.   1635. 

33,  3  dativam  ^  donativam,  durchaus  ungcwiihnlioh. 
33,  4    Ifatharioa   Maller    hatle  Ol,  damals  schon   kennen   gelernt, 
i.  8y.  11,  19. 

24.  SAlomoDi  Petrio  (10).     Moskau      Vgl.  zu  By.  IV,  6. 

2a.  Jano  Nihiisio  (II).  Moskau.  Iä36  April  bU  25.  Juni  war  Fl. 
in  Moskau.     S.  XI.   D.dicntio.     Vgl-  BioKrafie. 

25.  3  Koma  ooufnndia  Athenas:  vgl.  IX,  43,  I.     Lalio  cunfundit 

25,  S  totDpIex:  s.  VIT,  34,  1. 

25,  6  Mednseaj  nqun:   vgl.  IV,  84,  2. 

S6.    Hoc  falum  menm  (24).     Wal  schon  in  Persien  gedichtet. 

37.  Vestringi  Incrjmn  (SG).  Westring  war  Superintendent  eb 
Beval.  Er  hatte  eich  im  Mai  1634  bereila  in  Olearius  Stammbuch  einge- 
schrieben, doch  deutet  v.  5  auf  eine  spfltere  Zeit 

28.  Alex.  Sab.  Bamanzooovli  nominalii.  1638  (36).  Der 
griechisclie  Aleiistag  ist  der  IT.,  dor  lateinische  Alexandorstag  ist  der 
18.  Mllrz,  weshalb  18  Becher  getrunken  werden  aoUen  (s.  t.  T.  8).  Olenr. 
S.  4^4  berichtet  auch:  Den  I.  Harlii  begieng  der  Rasse  Alezei  Snwinowiii 
der  Großfürstin  in  Muskow  GeburUlag  mit  einem  Panqnete.  Vgl.  38  und 
P.  W.  11,  53,  275.     Oloar.  S.  246-61.  383,  468. 

29.  Pott»  Cuspis  Derbengea  (36).  „Dea  7.  April  1638  kamen  nir 
nach  Dei'bent,  Diese  Siadt  ist  die  Pforte  tu  Periien.  Daher  sie  wol  Derhciit, 
das  Ut  eine  fest^Thilr ,  msg  genannt  werden."  Ol.  B.  496.  499.  Vgl.  IX,  56. 
PoeL  W.  11,  53,  339.  Der  Dichter  verwechselt  dies  Derbent  mit  Darbe  in 
der  Klein  asiatisch  CD  LandBchslt  Lycaonien. 

30.  Fraudes  (SO). 

31.  Olearii.  (27).     Olesriui-  bcrlcblel    zum   IC,   nicbl  zum   15.  Apiil 


584  ANMERKUNGEN. 

1688  8.  506:  mTü  das  Fflnten  Ton  Tmikn  Gebiet  wir  ieh  bald  den  Tertern 
sum  Raob  in  die  Hftnde  gerftthen.* 

82.  JubiUte,  Cantate  (80).  In  Dageadiaii  waren  die  Ocaandten 
Tom  4.-16.  April  1688.    b.  Ol.  8.  608—607. 

33.    AssimiUtio  (31).     1638.     VgL  VI,  80. 

84.  Mastigi  meo  (32).    Ein  anderes  Gedicht  alt  X.  Deperd.  26. 

85.  Aegrimonia  (88).    Um  dieselbe  Zeit 

86.  Pb.  Crnsii  nominalis  qoadragesimas  (16).  Ph.  Kruse 
war  1598  geboren ,  s.  Sy.  II,  9,  also  stammt  dies  Gedieht  ans  dem  J.  1638, 
^omit  anch  der  ganze  Inhalt  stimmt.  Der  Namenstag,  der  1.  Mai,  flUlt  in 
den  langen  (s.  y.  2)  nnd  widerwärtigen  Aufenthalt  sn  Tai^u  rom  16.  April 
bis  12.  Mai  1638,  s.  Ol.  S.  507—514. 

87.  Ad  Calendas  Maias  1 638  (84).  „Tarka  liget  hoch  und  zwischen 
dem  Qcbirg,  unter  abgerissenen  Felsen",     s.  Ol.  8.  507. 

87,  5  Iber,  s.  II,  2. 

38.  Exoessus  AI.  8abinidis  cet  (87).  Vgl.  28  und  Ol.  6.  527: 
„ Alexe!  Sawinowits  nam  in  Astrachan  (im  Juli  1688)  ron  uns  Abschied  und 
machte  sich  auf  den  Weg  nach  Muscow.  Als  er  aber  sn  Nisen  berichtet 
worden,  wie  daß  er  mit  Ungnaden  werde  empfangen  werden,  nimpt  er  Gift 
zu  sich  und  stirbet  daselbst. ** 

39.  M.  Opitii  epitaphium(l).  Opitz  starb  zuDanzig  am  20.  Aug.  1639. 

39,  7  meriti  date  signa  doloris:  dieselben  Worte  IX,  16,  3. 

40.  Paupertas  dives  (39). 
Verlorene  Epigramme. 

1.  Lipsia,  Lis  pia. 

2.  Cjnomyomachia  wird  sich  auf  eine  Reisebegebenbeit  beziehen. 
Vgl.  den  Preis  der  Hunde  E.  XII. 

3.  J.  A.  Thuani  memoriae.  Er  starb  1617.  Die  P.W.  11,23,31 
vom  Nov.  1634  erwähnen  seiner  gleichfalls. 

4.  Effigies  Schach  Abbas  ..  Nathans.  „Den  28.  Juli  1687  kamen 
wir  zu  einem  Städtloin  Natens.  Gegenüber  liegen  zwei  hohe  Berge,  auf 
deren  höhosten  stund  ein  stumpfer  Thurm,  den  Schach  Abbas  einem  Falken  — 
zum  Gedächtnis  hat  bawen  lassen*',  s.  Ol.  S.  875.  Eines  Bildes  des  Schach 
Abbas  gedenkt  Ol.  nicht 

5.  Elephas  candidus  —  Isfahani.    Mbo  1637. 

6.  Dyllidis  ArmensB  concubitus.  Den  Legaten  Brüggemann  traf 
Olearius  zu  Anfang  Octobers  1637  „in  pflegung  seiner  Lust  mit  Taila'% 
s.  Ol.  S.  396. 

7.  Discessus   Ic  Febre  —  ab  Isfahan.     Vgl.  IV,  4. 

8.  P.  Cellarii  sui  recordatur. 

9.  Leopard!  et  Lynces  venatici  Persarum.  Am  19.  Oct.  1637 
stellete  der  König  eine  Thier  Jagt  an  —  und  ließ  8  abger^htete  Leoparden 
—  mit  nehmen,  s.  Ol.  401.  402. 

10.  Tusch  l'ach  mens  inter  Gomum  et  Sab  am.  Am  5.  Jan.  1638 
brachen  sie  von  Kern  auf,  reiseten  am  Berg  Kilissim  vorbei  und  kamen  am 
7.  nach  Saba,  s.  Ol.  S.  469.  470. 


EPIGRAMMATUM  Tm,  32—40.  1  —  18.  IX,  1—34.     586 

11.  SflTM  bombjoum  oiic»  Resohlam.  Den  36.  J>d.  I6BB 
karoen  wir  biß  Resobt  —  iwiscbeu  viel  Seiden  Biume,  ».  Ol.  8.  479.  Die 
LandMbkft  Kilu)  Ut  Tontitea  HyrMDia  genant  wordeD,  8.  475.  Gilam 
Dt.  I.  GillnL 

12'  Desiderinin  ..  in  Hogitii.  Am  1!.  Febr.  1638  erreicbten  ■)• 
die  Mokaniicbe  Heide ,  durcb  die  derAru  mit  dem  Nebenflaße  Arpm  atrSmeti, 
nnd  Teriießen  sie  am   17.,  b.  Ol.  S.  487—492. 

18.  E  prnaenti  —  Imhofium.  Den  i.  Juni  (I63B)  brarh  die  Oe- 
•andtaebafl  NachmilUK*  tod  Terki  auf,  Ol.  R.  S.  &S4 :  daß  Imhof  in  Lebeni- 
gefahr  gewesen,  erwthnt  Oleariui  nicht 

14.  Eteeia»  ~  CircasnenBia.  Vom  4.— 14.  Juni  I63S  durcbiogeu 
■ie  die  70  Meilen  lange  Heide,  a.  Ol.  624  if. 

16.  In  diacesea  a  Cliiaelari.  Am  6.  Jani  1638  verließen  sie  den 
SiTom  Kisilar. 

16.  Ad  Hygieam  bildet  den  Scblnß  dar  Reiae. 

EpigrammBtaig  IX. 

Widmung.  Jobann  Schlebnich,  Llct  d.  K.,  war  Renator  m 
llainbarg  tou  J.  1639  an,  BUrgermeliter  I65S— 1669.  Ibm  ali  dem  Dritten 
ist  anch  der  Frodrornua  gewidmet 

I.  Attende  (7). 

3.  De  Joanne  Seenndo  (6).  Tgl.  6/.  Till,  13,  5.  Joannea  Be- 
eunduB  war  anch  Bildhauer  und  Maler. 

3.  In  virginem  tenebrionem  (9). 

4.  In  quemdam  (16}. 
5—10.    (29—34.) 

II.  12.    (68.  64.) 

13.  Pro  Btndioao  (85). 

IB,  3  Pallantiaa:  Aurora,  ab  Nicbte  dea  Giganten  Pallaa. 

14.  Optione  facta  (37). 

14,  6    Madagaaeor  iieht  naob  einem  Anagranun  aoa:   Adam  Abc? 

15,  16.   Alia  com  Sno  (38.  39). 

16,  3  meriti  dato  aigna  favoria:  dieaelben  Worte  VIII,  39,  7, 

16,  8  Mona,  die  Inael  Uaii, 

17.  18.  (10.  41.) 

19.  (48).  Der  Dichter  nimmt  einen  Freund  in  Anaprach,  um  am  1.  April 
einen  dritten  tu  foppen. 

20.  In  Pedanum  quendam  (68). 

21.  Eduarde  Beooero  (13).  Kaufmann  in  Leipiig  «od  eeit  1614 
Bathaherr  (vgl.  v.   1),  ■.  Hejrdenreich  a.  a.  O.     Vgl.  H.  VII,  IS. 

SS.  Librnm  auntn  trauemitli t  (27).  Unter  den  jooi  aind  viel- 
Iticbl  die  Suavia  (fiy.  VllI)  an  veratehea,  die  er  aeinem  Freunde  Ificbaelia 
widmete. 

28.   Pcenitet  enra  facti  dgL  (22). 

24.    In  queDdam  (23).     Vermnthlicb  iat  Brttggemann  gemeint 


586  ANMERKUNGEN. 

25.  Ad  Cynthiam  (42).  Am  Sl.  Jnli  J684  brachen  die  GeModten 
von  Nowgorod  auf,  s.  Ol.  a.  a.  O.  8.  20. 

26.  Super  incendio  in  nrbe  Mosoo  (81).  Das  Qediobt  wird  nacb 
dem  Einzug  in  Moskau  am  14.  Aug.  1634  fallen,  s.  Ol.  8,  23. 

27.  Ad  Mosquin  amnem  (24). 

27,  3  Außer  mit  der  Stadtmauer  war  noeb  die  Mittelstadt  roitderBotben 
Mauer,  die  Kaiserstadt  mit  der  Weißen  Mauer  umgeben,  s.  Ol.  8.114.115. 

27,  5  Isara.  Diesen  Namen  gibt  Ol.  nicht  an.  Die  Moskwa  theilt 
sich  in  zwei  Arme,  und  nimmt  die  Jausa  und  durch  einen  unterirdischen  Cansl 
die  Neglina  auf. 

27.  8    Par,  s.  III,  24,  3. 

28.  (jeorgio  Guilielrao  Poemero:  dies  Gedicht  gehört  yermuthlich 
SU  Sy.  III,  9. 

29.  Effigies  Michaelis  Fedorovicii  (25).  Philipp  Schci  ding  war 
Gubernator  zu  Keval,  dann  von  Schweden  als  Principal  gesandter  nach  Mos- 
kau geschickt,  wo  er  sich  am  17.  Sept.  1634  in  des  Olearius  Stammbuch 
eintrug.  Ol.  S.  7.  33.  Ihm  wollte  Fl.  das  dritte  Buch  der  P.  W.  widmen. 
Olearius  gibt  des  Zaren  Bild  zu  S.  29  mit  der  Unterschrift: 

Zar  Michael  Fcdrowitz  quo  non  dement ior  alter 
dux  fuerat,    tali  fronte  tucndus  erat 

i\0.  J.  H.  Hcnsloro  (13).  Er  wird  unter  den  Personen,  die  an  der 
zweiten  Reise  Thcil  nahmen,  nicht  genannt,  s.  Ol.  S.  49ff.,  muß  daher  wol 
auf  der  er8tcn  von   1033/5  die  Gesandten  veilftssen  haben. 

31.  Novus  annus  a  1600.  XXXVtus  (26).  „Den  31.Dec.  kamen  wir 
in  Nawgart.  ...  Den  I.Jan,  des  1635  Jahres  nach  gehaltenem  Gottesdienste 
rciseten  wir  fürder",     s.  Ol.  S.  45. 

82.  Sernio  —  Olearii  (44).  Diese  Rede  auf  den  SchifThmcb  vom 
9.  Nov.  1635,  8.  Ol.  S.  62,  auf  die  Fl.  auch  P.  W.  II,  46  dichtete,  hielt 
Olearius  am  31.  Juli   1636  vor  Nisen,  s.  Ol.  S.  68.  208. 

33.  Ad  portas  Caspias  (11).  „Den  10.  Nov.  1636  seind  wir  (von 
Terki)  zu  Segel  gegangen ,  willens  unsern  Cours  auf  Derbent  zu  nehmen. 
Wir  sahen  ein  sehr  hohes  Gebirge.  Wir  vemamcn  aber  hernach  daß  es  der 
weitbcrümbtc  Berg  Caucasus,  welcher  in  der  Landschaft  Colchide  lieget*, 
s.  Ol.  S.  263.  264. 

33,  1   Corax:  nach  Ptolcm.  das  Gebirge,  auf  dem  der  Kur  entspringt. 

33,  4  Albanus  —  Ibcr,  s.  II,  1,  2. 

33.  7  Gordium  scheint  sich  der  Dichter  zu  weit  östlich  zu  denken. 

34.  Respicit  iuga  Ararath  (2).  Es  stoßt  an  das  Armenische  Ge- 
birge Ararat,  s.  Ol.  S.  265. 

35.  Alterum  Legatorum  naufragium  (46).  „Mit  uns  anderen  auf 
dem  Schiffe  fing — der  Ilyrcanische  Neptun  eben  dieTragedie  an  zu  spielen, 
als  vorm  Jahre  umb  diese  Zeit  der  Baltische.  Äfan  hörte  groß  Wehklagen. 
Der  Secretarius  und  Fleming  bundcn  ledige  Fflßgen  zusammen  und  hiengen 
sie  an  den  Uals,  satzten  sich  aufs  Obcrcastel,  sich  also  entweder  noch 
lebendig  oder  doch  die  ertrunkene  Cörper  desto  ehe  ans  Land  xu  bringen" 
sagt  Ol.  S.  26i».  270  zun  Sturme  vom  14.  Nor.  1636. 


EPIGRAMMATÜM  IX,  25—48.  58T 

36.  November  cUisi  Cimliricae  iofestus  (47).  „Den  II.  Not. 
1633  erlitten  die  Gesandten  den  ersten  großen  Starm",  s.  Ol.  S.  3.  Über 
die  zwei  andern  S.  31.  34  ff. 

37.  Ad  Lectoiem  in  alba  Gramanni  (18—30).  No.  (19)  cnthAIt 
ein  Epigramm  dee  Timotheos  Polui  boh  Gramlnns  Album  aaf  dessen  früheren 
Sobiffbruch  bei  Hocbland  vom  17.  Febr.  ICilQ,  vgl.  Sl,  dann  folgt  in  l'roik 
die  ErzHblung  „nie  Graniann  bei  dem  Stranden  doa  SchilTee  im  Caapinclien 
Ueere  bei  Nieabath  znischeit  Derbcnt  und  Bakujo  nach  drei  Wochen  lein 
geraublei  Album  wiedererliielt.  No.  (20)  ist  das  Epigramm  Uramanns  auf 
diesen  Vorfall  —  OloacJua  sagt  zum  14.  Nov.  1636:  Die  Cresandteii  brgaben 
•ich  mit  etlichen  Vülkern  auf  die  Persische  Bitte  S.  26B.  Vom  14.  Nor. 
bis  anm  2.  Dec.  (VI.  Noii.  Dec.)  ernillen  Hich  fast  8  Wochen. 

38.  In  fronte  albi  recentia  Oramanni  (16).  Zu  Nisabath  ver- 
weilten die  Gesandien  vom  U.  Nov.— 22.   Dec   163B,  n.  Ol.  S.  883. 

39.  In  ludoB  Cameloruin  (17).  Oleariua  gedenkt  dieaea  Vorfallet 
S.  282  nicliL 

*0.    Sibi  (20). 

40.  3  Non  moriar  oanetai,  vgl.  HnraC.  Carm.  TU,  30.  6. 

41.  Invidue  (II).  Der  Invidui  kannte  Brllggcmann  sein,  wie  denn 
Ol.  S.  30t  erzählt:  „AU  Rnstnn  mit  BrUggemaiin  in  Utieinigkeil  genelil,  brach 
er  herauß  und  sagte  daß  derselbe  ibm  befohlen  an  den  Hulla  mit  itzt  er- 
sehnten Dedrüwungen  zu  schicken,  nur  damit  er  mir  in  Erlernung  der 
Sprache  möchte  hinderlich  sein." 

49.  Stodiom  linguarnm  ezotioarnm  Olearil  (46).  Schon  am 
27.  Dec  1636  zeigte  Ol.  S.  286  ff.  zD  Fyrmaraas  seine  Kenntniß  der  orien- 
talischen Sprachen. 

42.  1  Latio  confundit  Atbenas,  vgl.  VIII,  26,  8. 

43.  Intimo  suo  (28).     Dieser  iat  nol  Oleariua. 

44.  Cyrnin  alloquila  t  (I).  , Die  ganze  Reise  hin  haben  wir  meist 
klaren  Sonnenschein  (v.  I  nstnm)  gehabt.  Den  81.  Mftrz  1637  gi engen  wir 
bis  Tzawat,  wolcbea  am  Kür  lieget.  Der  leget  das  Qrlnimal  Bwisoben 
Schirwan   und  Mokan",     s.  Ol.  S.  316. 

44,  S  Heliadee  sind  die  in  Tappeln  verwandelten  TISchter  des  Helioa 
PhnlDsa  (v.  7),  LampotuM  und  Lampetie  (v.  6). 

45.  Ad  oonfluentes  Cjri  et  Arazis  (8).  Eine  Ticrto)  Ueila 
hinauf  (von  Tzawat)  begiebt  sich  der  Araxis  in  den  CTnim,  e.  Ol.  S.  316. 

45.  8  Taurigenae.     Sie  entipringen  auf  dem  Tanraegebirge. 

46.  Amicitia  cnm  Oleario  —  oontraota  (4).     Vgl.  43. 

47.  Vinum  an  Po«tarnm  equns  (5). 

48.  Calidae  —  intra  Tanriaium  et  ArdofiUni  (6).  Ardebil, 
wo  sie  vom  10.  April  —  12.  Juni  1687  Terweilten,  s.  OL  S.  319— S47,  .lieget 
it>  Adirbsitzan.  Zu  selben  gehören  Ardebil,  Tabria  oder  Tanris  u.  a.  n. 
S.  832.     Umb  Ardebil  aeiud  elliche  warme  Bader»,  S.  346. 

48,  1  Nympba  cet.     Deraelbe  Vera  X,  7,  1. 

4B,  3  Niphales:  Theii  det  Tanrus  swisehen  Armenien  und  Meiopo- 
Umien, 


588  ANMERKUNGEN. 

48,  3  Coatbras,  Berg  xwischen  AMyriea  und  Pen!«. 

48,  4  Orontes,  Berg  in  Medien,  in  der  Qegend  ron  Ekhatana,  jetst 
Hamadan. 

49.  Convivium  reginm  (49).  Den  16.  (nicht  den  15.)  Angnsti  liefi 
der  König  die  Gesandten  zur  Tafeln  fordern,  e.  Ol.  S.  884  ff. 

60.  Pell ic et  regiae  (50).  Die  Qeaandten  „wnrden  zn sitaen  gen5tiget 
-.  neben  13  köztlicb  aufgeputzten  TInserinnen.  Dieae  aollen  —  gemeine, 
aber  die  fllmembsten  Haren  der  Stadt  gewesen  sein**,  s.  Ol.  S.  388. 

51.  Agonistae  (51).  Etliche  Ringer  ließen  ihre  Knnet  sehen,  t.  Ol. 
S.  389. 

53.  Effigiet  juYenis  et  virginis  Europaeae  (52).  „An  der 
Wand  hicDgen  drei  große  Tafeln  Europeisches  GemRhlte*,  8.  Ol.  S.  386. 

53.  Qramannojam  vidno  (55).  Qr.  vernifthlte  sich  erst  im  J.  1689, 
so  daß  hier  die  Witwerschaft  scherzhaft  zu  faßen  ist  Seine  Witwe,  die 
Fl.  in  gleicher  Weise  liebt  (▼.  6),  ist,  wie  sich  ans  55  ergibt.  Niemand  als 
Olearios,  der  im  Sept.  1G37  aaf  18  Tage  Yor  Brfiggemani^s  Zorne  ins  An- 
gnstinerkloster  za  Ispahan  entwich,  s.  Ol.  S.  396  (v.  8).  Daa  stimmt  zu  den 
duo  plena  biennia  ▼.  1,  da  Fl.  mit  Hartmann  Graraann  seitAngust  oder 
September  des  J.  1633  bekannt  war,  vgl.  Sy.  II,  8. 

54.  Fraternitas  cum  eodem  (56).  Nach  y.  8  totos  qnatuor 
anno 8  aus  derselben  Zeit  wie  51.  r 

55.  Olearii  reditus  (57).     Vgl.  8.  53. 

56.  Ad  Plejades  (66). 

57.  Iter  per  Portas  Caspias  (59).  Vgl.  VIIT,  29.  „Derbent  oder 
Demur  Capi  Eyserpforte  (t.  7)  genannt",  s.  Olear.  Ö.  499.  —  In  Derbeat 
waren  sie  vom  7  —  13.  April. 

58.  Concentus  curruum  Tagostanorum  (62).  Zu  Dagestin 
waren  sie  im  April   1638. 

59.  Stativa  —  Comuicorum  (63)  fällt  in  dieselbe  Zeit.  Über  die 
Comuici  s.  zu  VI,  33.  Die  Reisenden  schlugen  eine  Wagenburg  auf;  die 
Wagen  führten  auch  ihre  Schätze,  daher  y.  1.  2  eaedem  quae  ditant  Cim- 
brum,  tuentur  opes.     S.  Olear. 

60.  Oleario  —  et  Hartmanno  (60).  Der  Pfingsttog  a.  St.  im  Jahr 
1638  war  der  13.  Mai.  Dieser  Sultan  Mahmud  war  der  Räubereien  halber 
berufen,  s.  Olear.  S.  514.  515. 

61.  Dumencum  —  s alutat  (61).  „Am  17.  Mai  1638  mußten  Fl.  und 
ich  aus  einer  faulen  Pfütze  trinken.  Den  späten  Abend  kamen  wir  an  den 
Strom  Büstro.  Etwa  5  Meilen  yom  caspi sehen  Strande  lasset  er  den  Riyir 
Timenki  oder  Terk  yon  sich  ausgehen**,  s.  Olear.  S.  517.  518. 

62.  Tercam  adDumencum  alloquitur  (64).  Am  20.  Mai  kamen 
sie  yor  Terki  an,  s.  Olear.  S.  519. 

62.  2  Offenbar  nach  Horazens:  o  et  praesidium  et  dulce  decu»  mei. 

63.  Ad  Nymphas  —  in  Circassia  (65).  Der  andere  Nebenfluß  heißt 
Kisilar,  s.  zu  8.  58. 

64.  Inscriptio  albi  Simconis  Cretschmari  (10),  des  Silber- 
dicners    bei  der  Gesandtschaft,    ist  nur  dcsbalb  so  spät  angesetzt,    weil  er 


EPIGRAMMATUM  K,  49-65.  1  —  18.  589 

«elbst  am  1,  August  1638  lu  Astrachsii  aicb  ins  Albam  dei  OleariuB  ein- 
getragoD  hat.     Vgl.  Sj.  II,  T,  8. 

65.  F.M.S.  uainiaalem  celebrat,  d.  i.  Francifci  Marreri  «ai,  a.  7, 
IV,  83.  Nach  r.  S.  6.  6  muß  d«r  7.  October  dm  Jahres  163B  gemeiot  «ein, 
dean  imJaht  IGST  lagen  sie  ruhig  an  Ispahan,  im  Jahr  168S  tot Aitraobaa. 

Verterene  Epigramme. 

i.  Simii«o  Sibileniea  Mianieae.  Vgl.  die  Termuthnng  tn  H. 
IT,  45.  Der  Eiafahr  von  Wagen  mit  Siebelisehen  SeromelD  aar  Meaae  1646 
gedenht  Vogel  a.  a.  0.  S.  626.  Etwk  Brod  Im  SIAdtchen  Siebein,  Sieben- 
lohii  an  der  Frelbiirger  Mulde  Ami  Noase,  gebackea? 

2.  Nebrae  (fSr  Dcbride«)  ad  Unstratam. 

3.  Ad  oaprificoa  in  moDtanla  Peraiae.  „Den  6.  April  1637  rei- 
aeten  wir  Aber  Qobirge,  trafen  an  untericbiedlicben  Orten  Feigen biume", 
a.  Olear.  8.  SIT. 

4.  Ad  Mjrtnm. 

6.  StruthiQomelus  Iifahanl. 

6.  Amioo  polygamo  in  Poraide.  Verronthlieh  ist  BrQggemann  gO' 
meint,  a.  unten  1.  X,  !8. 

7.  Beodernm  [1.  Senderam)  lafahani  «lloquitur.  „Ea  fleußt  aa 
der  8.W.  tinil  Sttdaeiten  ein  ifemliofa  groß  Bivir,  Sendernt  (u>  bf»hMi) 
vorbei",  a.  Olear.  8.  414. 

8.  Föns  lapideua  auper  Benderum  (1.  Sendsrum)  siratni, 
„Über  dem  Uauptatrom  ist  eine  KbBne  lierlicb  QebttiTBte  laoge  «leinem 
Brüake«,  a.  Olear.  «.  ».  0. ,  Terl.  Bo.  11,  36. 

9.  HoTti  regii  ibidoBi.  Vom  selbigen  Ririre  wird  am  Arm  iD  den 
fiimembsten  küniglichsn  Oarten  gefUbret,  a.  Otear.  a.  a.  O.  nnd  S.  4ST, 
s.  Terl.  So.  II,  36. 

10.  Duae  pjrotecbniae  In  area  lafkban.  Am  Haidan  (area) 
lag  des  Königs  Uof,  vor  dem  etliche  große  Motnllen  Stacke,  t.  Olear.  8.  417. 
Ub«r  Bruana  Eroberang  redet  Oleair.  8.  444. 

11.  Olearii  Monachatua  lafahani,  a.  TU,  5.  E.  111.  Dep.  lt. 
VIL    Dep.  11.   IX,  53. 

12.  Busannalavans   -  apud  Olearinm. 

13.  Autorganoo  Olearii.  Eines  der  astrono mischen  Instrumente, 
die  bei  den  Tersern  vieles  Staunen  erregten  ?     B.  Oleai.  S.  300. 

14.  Ludi  venatici.  Die  Jagden  des  Künigs  mit  den  Gesandten 
vrttlirton  vom  17—21.  October  163T  ,  s.  Olear.  8.  399—405. 

]&.OnaKrornmveDBtio  beschreibt  Olear.  S.  401. 

16.  Cervns,  binnnü  n.  s.  n.  Der  Künig  sobickte  hinter  nna  her 
10  AhubGcke  ond  einen  Ilirioh,  a.  Olear.  8.  403,  20,  wilde  Enten  und  20 
Tauben  8.  40Q. 

17.  Ad  Mulohiorem  a  Regibna.     Vgl.  la  Ep.   II,  IG. 

18.  Theatrum  apeculia  —  oonapienum.  „Den  19.  Nov.  163T 
richtete  Eslilemad  düwlet  oder  ßeiebi  Canceler  den  tieaandten  dn  groß  Pan- 
qnet  an.  Der  PrincipaUaol  war  unten  mit  vielen  großen  und  etlichen  hun- 
dert kleinen  Spiegeln  gezieret",  *.  Olear.  8.  406.  40T,  verL  Bo.  11,  ST. 


590  A^MERKÜNGEN. 

19.  PictnrK  virgionm.  »^Der  Baal  war  mit  vielerlei  Nation  Weiber« 
trachten,   Europeiscli  Gemaltes,   behänget",   s.  Olear.  8-  407.     Vgl.  rerloriL 

8o.  II,   17. 

20.  llydrotechniae  ibidem.  „In  einem  Vorgemache  wmr  ein  groficr 
Brunn,  welcher  durch  etliche  Röhren  das  Wasaer  über  Manneahöhe  empor 
warf**,  ».  a.  a.  O. 

21.  Chore«  mnliernm.  „Unter  der  Malxeit  warteten  des  König« 
lluticanten  sampt  den  Tänzerinnen  anf**,  t.  a.  a.  O. ,  yerL  80.  If,  28. 

22.  In  quandam  Saram  Rasam. 

23.  Casmini  —  matatio.  Carabanot,  Einwohner  der  Landschaft 
Karabach?     Karabach  ist  ein  anderer  Name  für  Iran. 

24.  Fi  et  um  üartmanni  crnrifraginm.  Gramann  wnrde  ron 
Kranken  Tiel  angegangen.     Vgl.  Olear.  R.   Ausgabe  von   1656  1.  V.  c.  27. 

25.  Oleario,  scorpionis  ictu  vulnerato.  „Die Nacht  des  25.  Ifän 
1638  bin  ich  von  einem  Scorpion  an  den  Hals  gestochen*',  s.  Ol.  S.  372.496. 

26.  Domino  de  casa  lutea.     Die  Betiehung  ist  unbekannt. 

27.  Morum,  vielleicht  auf  Bromberen  au  beziehen,  die  ihnen  als  Nsh- 
rung  dienten. 

28.  Mercnta  cet  Glancns  heißt  auch  ein  Fiscb.  Ein  Stfick  getroeknetes 
Fisches  aßen  Fleming  und  Olearius  den  17.  Mai  1638,  s.  Olear.  R.  8.518. 

29—30  scheinen  sich  auf  die  Zeit  zu  bezieben,  wo  die  Geaandten  groAes 
Hnnger  litten. 

31.  Ad  lacQs  deserti  Aatrachanensis  1688.  Die  SommenoB- 
nenwende  ist  nach  altem  Style  sn  berechnen,  da  die  Gesandten  während  der- 
selben vom  4  —  14  Juni  1638  die  große  Heide  vor  Astrachan  dorchsogen, 
8.  Olear.  R.    S.  524.  525. 

Ignes  seu  Epigrammatam  1.  X. 

Widmung.  Über  Salomon  Petrius  vgl.  Sy.  IV,  6.,  wonach  diese  Wid- 
mung an  den  ,Jam  Ciraber**   1639  oder  1640  verfaßt  ist 

1.  Ad  Sextum  (4)  gehört  wie  IX,  5  wol  der  Leipziger  Zeit  an. 

2  (5)  =  M.  1,  12. 

3.  M.  Schflerkelio  et  M.  Pntscher»  (6).  Das  Hoohxeitsgedicht 
steht  Od.  III,  2.     Leipzig  1632.   Frühling. 

3,  7  8.  Od.  III,  2,  37.     „Gleiches  Paar,  doch  nicht  an  Jahren.« 

4  (9)  =  M.  V,   19. 

5  (10)  =  M.   V,  20. 

6.  B.  J.  Urs  ine  (12).  Sie  wird  die  Tochter  des  Ode  II,  5  beklagten 
Johann  Behr  sein,  der  nach  v.  33  eine  Tochter  hinterläßt.  Mit  dem  Namen 
Barbara  spielt  Ahn  lieh  Ca^tpar  Barlaens  (s.  Sy.  Widmung)  in  einem  längeren 
Gedichte ,  das  seine  gleichnamige  Gattin  besingt. 

7.  El.  Jo.  WestoniiB  (15).  Diese  englische,  zu  Anfang  der  Regie- 
rong  der  K.  Elisabeth  geborene  Dichterin  hielt  sich  im  Juli  1597  zn  Brixen 
mit  ihrer  Mutter,  sie  vom  October  1598  ->  Mira  1605  zn  Prag  an£  Sie 
sehrieb  viele  lateinisohs  Gedichte   und  Episteln,  die  ont  ihre  drei  Bficher 


EPIGRAMMATUM  EX,  19—81.  X,  1—21.  591 

PnrtliCDiann  iintl  ihre  Paemala.  Frankf.  s.  d.  O.  IG02  erhallen  haben.  Sie 
ward  von  Scaliger,  J.  Douso,  MelUana,  Nie.  Hnjns,  welcher  ihr  den  Lurbeer' 
kruiii  erthcilte,  ItiOI  mit  Qedichten  beehrt  nncl  von  Thomaa  Höre  belobt  und 
heiratete  im  Jahr  1S05  den  Johann  Leon,  welcher  in  taigerlichen  Diensten 
*tand.  S.  Evelyn  Nomiimata,  und  Philips  Female  l'oeta.  Im  Leipziger  Meß- 
katalog vom  Jahr  1G32  enden  sich  auch  di«  z\x  Leipzig  erschienenen  Eli- 
•abotha  JohannDB  Westhonin  poSmata  angeicigl. 

7.  I   vgl.  IX,  18,  1. 
T,  3  Tgl.  V,  e,  ». 

8.  H.  Btephano  (33).     Starb  1598. 

9.  Th.  Landtjtavio  (17).  Vielleicht  ein  Sobn  von  Dr.  Simon  Land- 
graf, •.  verloro.  So.  48. 

10  (1)  =  M.  II,  43. 

11  (S)  =  M.  lil,  16. 

la.  Bulsii  Charitilla  (26).  Über  die  Cbaritilla  tcbrieh  Bulttoa  an 
Fl.  zwei  Briefe  im  Juni  nnd  September  1633,  a.  Wolfcnb.  Ha.  8.  145.  140, 
Fleming  Außerdem  noch  Ode  IV,  14.  Ohrinloph  Buhle,  geb.  IG03  bei 
Dresden,  1631  —  1630  Professor  der  Poesie  in  Leipzig,  starb  1677  als  Ober- 
cnnaiatorialrath  und  Superintendent  in  Dresden.  Außer  der  Charitilla,  i.  c. 
Phalheeioram  Promulsis  verfaßte  er  die  Cna'm  Christi,  s.  JOcher  und  Emesti. 

12.  3  Fiderat?     Etwa  Viderat? 

13.  T.  Jessenio  (2).  Er  stammt  ani  Flensburg,  kam  im  Jabr  1638 
nach  Wittenberg  und  Leipzig  (a.  bamburg.  Boebieitscannina).  von  da  nach 
Frankreich.   Er  lebte  noch  1656,  a.  lu  Lnnd.  Poem.  iav.  1,  4.  Vgl.  lu  So.  II,  9. 

14.  (3)  =   U.  II,  4fi. 

16.  Jano,  amico  •dolescentl  (IB).  Vor  Johann  LOeers  Tode  im 
Jahr  1633,  s.  M.  VII,  27. 

16.  Alectorandri  Miisnus  vcrnacolns  faotus  (19).  HasSua 
Lieb-  und  Loh-Gedicbte  von  Hero  und  Lenndein,  aas  dem  Oriecbischen  in 
hochdeutsche  Reimen  iibersetiet,  sampt  nolhwendiger  Erklärung  durch  Cbrist. 
Äleotorandrum.  Leipzig  1633.  4.  (Uoffmann,  bibliogr.  Lex.  M.,  Literatur 
der  Oriochen,  2.  Ausg.  11,610.)  —  Vermuthlicb  ist  Aleclorander  der  Hahne- 
in ann,  den  Philipp  von  Zesen  in  der  Lobrede  auf  dentacbe  Dichter  in  der 
adriatischcn  Bosamunde  neben  dem  Leipziger  Brebme  nennt.  Über  Hahnc- 
maan  vgl.  tirUße  III,  2,  224. 

17.  Zachariic  Jaro  (16).  Trotx  der  tot  anni  v.  6  wird  der  Keise 
nicht  gedacht,   so  daß  dies  Ucdicht  noch  der  Leipziger  Zeit   gehören  wird. 

18.  Aadcndum  est  (T).  Über  B.  BUnawa,  Symbol  nnd  die  Zeit 
•-  VI,  16. 

19-  Ad  quendam  itincrum  saornra  comitem  (2t).  Nach  v.  2 
Tor  Anfang  der  Ruine  S.  163. 

20.  Tim.  gchwirseue  (29),  vgl.  VII,  19. 

ai.  A.  Virginio  iheologo  (44).  Ein  Edelmann,  geb.  zn  Schwef- 
sien in  Pommern  1596,  studierte  zu  Stettin,  Rostock,  Wittenberg  und  Leipzig, 
von  Gaalav  Adolf  1631  zum  Professor  der  Theologie  zu  Dorpat  ernannt,  öfter. 
Beolor,  leit  I6&0  Vicesuperintendent  von  Livlaod,  floh  10Ö6  nach  Beval  und 


592  ANMERKUNGEN. 

Btockbolm,  seit  1658  Bischof  Ton  Etthluid,  gest  1664.  8.  t.  Beoke  imd 
Napienky  a.  a.  O.  und  Miuheil.  ana  der  liTliod.  GMoh.  7,  164.  In  Ole»- 
riut  Albam  stobt  er  8.  267  nnter  dem  28.  Deoember  1688. 

21.  8  tcbela  Dr.  lies  tobola. 

22.  Saper  tertiana  M.  Moller»  (11).  Da  die  Gtoaandten  naeh  die- 
sem Gedicbt  noob  in  Reval  sind,  die  Verlobung  aber  erst  am  80.  Dee.  1686 
stattfand,  muß  es  zu  Anfang  1636  rerfaßt  sein,  s.  III,  44.  lY,  45. 

23.  J.  A.  Merciam  (22).  Nach  dem  quintns  annns  ▼.  1  und  t.  5  iUlt 
dies  Gedicht  in  die  Zeit  Ton  1687—1638.  Vermothlich  FL's  Lehrer  so  Mit- 
weyde.     S.  die  Biografie. 

24.  Amygdalnmsalatat  (23).  Mandelb&nme  traf  Fl.  wol  erst  in 
Persien,  also  1637—1638,  so  s.  B.  sn  Araseng  am  15.  Juli  1637,  a.  Olear. 
8.  866. 

25.  Marmori eidin»  (45).  „Den  27.  Juni  1687  gelangte  man  nach 
Caswin.  Sie  soll  Tor  2liciten  Arsaoia  genannt  worden  sein*',  s.  Olear.  8. 856. 
858.     Vgl.  P.  W.  II,  53,  200. 

26.  Oleario  ad  jentaculum  Tocanti  (20). 

27.  2  Band  an a  —  nux,  aaf  den  Banda-Inseln  wird  die  Mnakatnnft 
gewonnen. 

27,  7  p  i  c  a  ist  in  einer  bei  den  alten  Antoren  nicht  Torkonamende  Be- 
deutung, bei  medicinischen  Schriftstellern  der  angeordnete  Appetit. 

27.  Olearium  Gramannumqae  consolatur  (25).  Das  Treffen 
mit  den  Indiern  war  am  7.  August  1637,  s.  Olear.  8.  377  ff. 

28.  Neogamo  suo  in  Perside  (24)  geht  auf  Brflggemann,  dessen 
Buhlerei  mit  der  Armenierin  Tülla  der  Augustiner  Prior  (t.  3)  dem  Olearias 
SU  Anfang  Octobers  1637  meldete,  s.  Olear.  S.  896.  Jedoch  nahmen  die 
Augustiner  noch  am  1.  October  am  Gesandtenbanket  Theil  (v.  4),  s.  a.  a.  O. 
8.  895. 

29.  Derelictio  (32).  Geht  anf  Lyon  Bemnlli,  der  Ton  Brüggemsnn 
Terfolgt  in  die  Alla-Capi  oder  „Freyhauß^  an  isfahan  geflohen  war  und  dort 
blieb.  Olearius  und  Fleming  besuchten  ihn  dort.  8.  Olear.  Reise  8.  412.467 
und  Ausgabe  von  1656.  S.  690. 

30.  infelicitates  (34). 

80,  3  yenimus  ad  restim  =  res  nostr»  perdit»  sunt 

31.  AngustisB  (35).  „Am  15.  April  1632  kamen  wir  nach  Boinak  and 
lagerten  uns.*'  —  Boinak  ist  Residenjc  von  Dagbestan. 

31.  3.  4  Iberi,  Albanas,  s.  II,  1,  2. 

32.  Conscientiae  latratus  (36).     Ibidem. 

33.  Anxietates  (37),  vgl.  31.  Zu  Tarku  waren  sie  vom  16.  April 
—  12.  Mai  1638,  s.  Olear.  S.  507—514.  Über  die  „Uneinigkeit  im  ComiUt** 
redet  Ol.  S.  509. 

34.  Ad  Jacsaim  (38).  „Am  16.  Mai  1638  kamen  wir  zum  Strom 
Aksai.  Bei  diesem  mustcn  wir  verwarten,  bis  die  Anderen  die  Kahne  und 
Hurten  auf  V/agcn  nachbrocliten.  Wir  schnitten  ein  Rund  Schilf,  welches 
stark  am  Strande  wuchs  (v.  5) ,  dempften  darmit  den  Moraß.  Unser  etliche, 
die  wir  von  dem  einen  Haupte  (v.  6)  verlassen  waren,   mosten  uns  abermal 


EPIGRAMMATUM  X,  22—45.  1—8.  593 

angesKn  sohlafcn  legen",  b.  Ol.  8.517.    Tgl.  1,60.  XI,  SS.  29.   Jaksai  angt 
P.  «uch  P.  W.  II,  52.   B.  359. 

35.  MUeritD  (38).     Im  Frübjahr  1638. 

36.  Tedia  Itinerifi  (30).     Um  dieselbe  Zeil. 

37.  M.  Munsterbergero  obitum  filioll  deflenti  (40),  i.  Wid- 
utuig  zu  M.  VII.  Von  Mtlte  Jaoi  —  7.  Beptember  1628  lagsn  sie  zu  Astra- 
ohan,  «.  Oletr.  S.  625—629. 

S7,  7  carmcD,  Dflmlich  Od.  II,  17. 

38.  A.  F.  Flemingo  (14),  s.  Biograae.  Den  24.  MHrz  1639  verließen 
wir  die  Tnasitche  Ortoze,  b.  Olear.  8.  637.  —  Desan  liegt  au  der  nisiiitcb- 
■cbwedisehen  Grenze  uriBcben  Narva  aod  Nowgorod,  8.  Olear.  B.  9C. 

39.  Aaemotm  (13).  Anna  Nitihnsen,  nacb  der  Ankauft  io  Beval  nni 
13.  April  1639,  8.  Olear.  ».  a.  U.  und  Biograße. 

40.  J.  Nihniio  meo  (41).  Jubann  Nibusen,  Flemings  zukOufligei 
ScbwagM,  tmg  im  Jabi  1639  einen  PanegyricDi  ad...  Conailiarioa  ioliinoi 
ei  Peraia  reducei  . ...  scitptna  a  Johanne  Nihusio  Hamburgenai  ...  in  Gym- 
nuii  BeTalienaig  anditoKo  recitatus,  vor  zn  Reval  1639  9.  Uai  (die  Zabl  9 
mit  Dinte  in  den  Drnck  ge«cbrieben,  b.  t.  Becks  and  NapieiBkj),  dem  anf 
der  letzten  Seile  anaei  Oedicbt  beigefügt  IbL  TeBtaodo  Biacero  afieclui 
faciebam  M.  Panlui  Flaminina  Tariacni.    A. 

41.  Gramanno  meo  feliz  nubere  pr.  (39).  Gebt  dem  Hocbzeiti- 
gedicble  O.  UI,  21  im  Revaler  Originaldmcke  (A)  Toran.  Den  27.  Juni  1639 
Terbeiratbete  sich  Qramann  mit  Elieabetb  Fonnen,  b.  Olear.  S.  638.  Keva- 
Hb  IV.  Kai.  QaintileB  A.,  also  am  Tage  nacb  der  Hocbzeit. 

43.  Ph.  Sidnei  landibai  (27).  Diesen  berUbmlen,  1586  verstor- 
benen VerfatBer  der  Arcadia,  welche  Valentin  Tbeocritus  von  UirsclibeTg  zu 
Frankfurt  a.  M.  1629  in  der  Übersetzung  gab,  fHbrt  Fl.  bereits  im  Jabt  1636 
an,  B.  Od.  IV,  84,  10.  —  Die  Arcadia  wurde  apHter  anch  von  Opitz  bear- 
beitet (1638). 

43.  Meursii  honoribaa  (31).     Er  Btarb  1639. 

44.  Heroioa  Caiparis  Barlaei  (43),  wie  die  Widmung  in  den  SjlviB 
iwol  erst  in  Holland  TerTaAt 

44,  3  Partbeniaa,  ein  grieohisober  Grammatiker  nnd  Dicbter,  von 
dem  Vergil  eioielne  Verae  in  leine  Gedicbte  anfbahn);  biet  aber  ist  oflenbar 
Tergil  selbst  gemeint,  welcber  lange  Zeit  in  Neapel  (Parthenope)  lebte  nnd 
daaelbBt  starb. 

45.  F.  Scriverio  (42).  Zu  Leiden  am  28.  Januar  1640.  Scriver 
ansUaarlem  lebt  von  1676—1663,  bekannt  durcb  Arbeiten  über  bollftndiBcbe 
Geacbiobte  and  Topografle,  so  wie  Ausgaben  von  Vegetins,  Froutinu«  und 
H/^nus. 

Verlorene  Epigramme. 

1.  Dilnvinm  Crimae  ad  Unldam.     Qrimm«. 
3.  Magdebnrgi  fatum. 

3-  Uesolatio  —  Till^i  jnssu.  Dies  wird  Mitte  des  Jabres  1631 
Torgebllen  sein,  •.  Vogel  a.  a.  0.  S.  447. 


^■fe 


594  ANMERKUNGEN. 

4.  Warzen  ae  ~  oommani  1682.  Am  27.  Mai  1639  flohen  Tiele 
Bfirger  aas  Leipzig,  s.  Vogel  a.  a.  O.    S.  465. 

5.  In  Momum. 

6.  Hono8,onu8. 

7.  Calamniatori  suo. 

8.  Zoilo  sno  bonam  mentem. 

9.  Thyrsi.  Von  Puteanus  sind  lateinische  Gedicbte  in  die  Dellciae 
poetarum  Belgicorum  T.  III  aufgenommen. 

10.  Olearii  astrolabium.  Vgl.  IX.^ep.  13.  Oleanas  hatte  sich  selbst 
ein  Astrolabium  verfertigt,  s.  Heise  8.  300.  —  Nenes  Astrolabiam  ist  übrigens 
der  Titel  eines  1632  von  Olearias  herausgegebenen  astronomischen  Werkes. 

11.  Incendlam  Mitveidae  meae  1635  ad  Ciopam.  Die 
Tschopao,  an  welchem  das  Städtchen  Mitweyde  liegt. 

12.  Tres  uniones  in  crinibus  pendulis  Basilenae,  frahr- 
■cheinlich  zu  Reval  1635—1636. 

13.  Annulo  bonae  memoriae,  wol  etwas  später,  wenn  er  Ton  Basi- 
lene  stammte. 

14.  Ad  Astrachanam.     Vgl.  P.  W.  II,  44.     September  1686. 

15.  Ad  montanaVolgae.  Vom  10.  Juli  1636  bis  zum  11.  September 
sahen  sie  Berge  an  der  Wolga,  s.  Olear.  a.  a.  O.  S.  204 — 237. 

16.  Matura  lente,  festina  lento.  Flemings  Wahlspruch,  wie  sos 
einer  Anzahl  an  ihn  von  Freunden  gerichteten  Epigrammen  im  Liber  adop- 
tivus  der  Sylvae  hervorgeht 

17.  Area  Nohae  redueta.  Vielleicht  bei  Anblick  des  Ararats  am 
10.  November  1636,  s.  Olear.  S.  265. 

18.  Fanum  —  Nathans  eztrui  curavit  Tamas.  Den  28.  Juli 
1637  zu  Natens,  wo  „ein  stumpfer  Tburm,  den  Schach  Abas  (nicht  Tamas), 
einem  Falken,  welcher  einen  Adler  überwunden,  zum  Gedächtnis  hat  bawen 
lassen",  s.  Olear.  S.  375.     Vgl.  P.  W.  II,  53,  229  ff. 

19.  Bibliotheca  Carmelitarum  1637.     Vgl.  Olear.  S.  426.  427. 

20.  Sepulcrum  —  ibidem  1637.     Vgl.  verl.  So.  II,  21. 

21.  Theoph.  Schoenberg.  Den  9.  Januar  1638  begegnete  uns  ein 
polnischer  Gesandter  Namens  Theophilus  von  Schönberg,  s.  Olear.  8.  470. 
Er  ward  auf  der  Rückreise  von  den  Boinaken  erschlagen ,  s.  Olear.  S.  506. 

22.  Arcus  —  regii.  Den  23.  Januar  1638  zu  den  Faucibus  Hyr- 
canisB.  Vor  denselben  läuft  der  Strom  Isperath  durch  eine  SQhöne  steinerne 
Brücke  und  zwischen    zweien  hohen  Bergen   in  Kilan.     Vgl.  Olear.    S.  473. 

23.  Pons  nauticus  —  Mogan.  Den  17.  Februar  1638  giengen  wir 
über  den  Arnxes,  über  welchen  sie  eine  Schiffbrücke  geschlagen  haben,  s. 
Olear.  S.  491. 

24.  Imamculi  heg  —  Schamachiam.  Den  26.  März  1638  kam  der 
persische  Gesandte  Imamculi  Suithan  zu  Schamaohie  an  Escagesi,  bei  Olea- 
rius  S.  496.  Mandelsloh  I,  4.  Eischik-Agasi  wird  dort  durch  Untermarschal 
erläutert.     Seiner  gedenkt  Fleming  P.  W.  II,  52,  92. 

25.  Dir»  in  Ly cum.    Ist  ein  Floß  dieaes  Namens  gemeint? 


EPIGRAMMATÜM  X,  4—32.  XI,  1—9.  595 

26.  Meo  mastigi  meliorera  m  entern  bezieht  sich  auf  Brüggemanns 
Quälereien  im  J.  1638? 

27.  Homo  homini  lapns  —  gehenna.    Ebenso. 

28.  Territn  ...Oleariam.  Gleichfalls.  Vermuthlich  bezog  sich  das 
Gedicht  auf  die  Fluchtversuche  des  Olearius. 

29.  Extrema  unctio  —  Tarcoviam.  18.  Mai  1638,  s.  Olear. 
8.  507  ff. 

80.  Amicae  deficienti. 

31.  Anemonae  gemitus,  s.  oben  Nro.  39. 

82*  Patriam  yidere  gestit. 

Epute  seu  Epigrammatum  1.  XI. 

Widmung,  verfaßt  nach  der  Doctorpromotion  vom  23.  Januar  1640. 
Über  J.  Nihusen  s.  zu  X,  40  und  die  Biografie. 

1.  Christiani  IV.  —  lau  des  (22).  Wol  vor  oder  gleich  nach  dem 
Lübecker  Frieden  vom  Jahr  1629  verfaßt,  so  lange  Christian  noch  als  Vor- 
kämpfer des  evangelischen  Glaubens  galt 

2.  In  gratiam  G.  Simmerlini  (4),  wie  Od.  IV,  17  in  Leipzig. 
8.  Poesis  Chr.  Bnltei  (5),  s.  X,  12. 

8,  4  Neotar  und  Ambrosia  haben  ihre  Bedeutung  vertauscht,  wie  schon 
bei  einigen  der  alten  Autoren,  vgl.  26,  5. 

3.  6  mattya,  s.  87.  VIII,  21,  3. 

4.  Amicum  invitat  (6). 

4.  8  sui?  etwa  tui. 

5.  Horti  Amoris  Blyenburgii  (8).  Damasus  Bl.  (nicht  zu  ver- 
wechseln mit  Adrian,  über  den  zu  87.  VIII,  13,  14),  Fatricier  zu  Dordrecht, 
von  1616  ab  in  Böhmen,  wo  er  starb,  gab  zu  Dordrecht  1600  eine  Samm- 
lung von  erotischen  Poesien  heraus  unter  dem  Titel :  Veneres  Blyenburgic» 
sive  Amorum  hortus  in  qoinque  areolas  divisus  et  fragrantissimis  CLVIII 
celeberrimorum  poetarum  flosculis  refertus. 

6.  Poesis  J.  Heermanni  (9).  Vgl.  Johann  Heermanns  geistliche 
Lieder,  herausgegeben  von  Ph.  Wackemagel.  1856. 

7.  Libri  Epidorpidum  Scaligeri  patris  (18),  s.  M.  VH,  39. 
Die  acht  Bücher  der  Epigramme,  Überschriften  und  anderer  kleinen  Gedichte, 
welche  J.  C.  Scaliger  Epidorpides  betitelte,  finden  sich  in  der  Sammlung 
seiner  Poemata  1600  und  1626.  Aus  denselben  hat  Fleming  übersetzt  die 
Gedichte,  P.  W.  I,  6  und  7. 

8.  Sabini  po^isis  (19),  s.  87.  VIII,  13,  16. 

9.  Tarrsoi  Hebii  30  1.  epigrammatnm  (21),  s.  S7.  VIII,  13,  8.  9. 
Unter  dem  Namen  des  Tarräus  Hebius  hat  Casp.  Barth  1612  zwei  8at7rische 
Schriften  gegen  Scioppius  herausgegeben :  Cave  canem,  und  Scioppius  excel- 
lens,  libri  epigrammatnm  III.  Ob  Fl.,  der  Epigr.  libri  XXX  sagt,  dessen  1613 
erschienenes  Amphitlieatrum  seriorum  et  jocorum  libris  XXX  epigrammatum 
constructuni ;  pleraquc  pars  in  Lojolas,  Scioppios  etc.  im  Sinne  hatte? 

9,  1  Scoppus  für  Scioppius,  s.  VI,  9. 
9,  8  smegma,  s.  M.  I,  8,  1. 

38» 


596  ANMERKUNGEN. 

10.  Advcrnaria  Barth  ii  (30),  8.  9.    Erschienen  1624  zu  Frankfurt 

11.  Supor  defluvio  foliorum  ex  arboribns  (31). 

12.  13  (32.  33). 

14.  M.  A.  Oleario  (2).  Olcarius  verfaßte  ein  Siegg-  und  Trionnpbzei- 
chen  Königs  Qustavi  Adolphi  vom  6.  November  1632,  erschienen  anter  dem 
Namen  Ascnnius  Olivarins.     Leipzig   1033.    4. 

15.  Oleario  p  rodi  gi  ali  ter  liberali  (7). 
15,  3  ainmnus,  activisch  Lehrer,  vgl.  25,  1. 

15.  4  Grates  warf  ein  kleines  Stock  Gold  ins  Meer,  nm  sich  von  allen 
Reichthümem  loszusagen.  Wie  Fleming  darauf  kommt,  des  Wortspieles  wegen 
Jenes  einen  Korb  zu  nennen,  weiß  ich  nicht. 

16.  Wernero  Calmio(ll).  Da  er  unter  den  Theilnehmem  der  Reise 
Tom  Jahr  1635  ff.  bei  Olear.  S.  49  ft.  nicht  genannt  wird,  muß  er  nach  der 
ersten  von  Rußland  (v.  3)   im  Jahr  1634   nach  Qottorp  zurückgekehrt  sein. 

17.  J.  A.  Raschio  (12),  s.  87.  VF,  3.    1634. 

17,  7  favissas,  s.  8y.  IX,  2,  318. 

18.  Invitatio  (13). 

18.  6  Oesophagus,  s.  Sy.  VIII,  45,  7. 

19.  C.  a  Wange rsen  (10).  Dieser,  den  20.  October  1632  za  Dorpat 
immatrikulirt  (s.  livlllud.  Mittheil.  8.  153.  516),  war  ein  Sohn  Georgs  v.  Wan- 
gersheim,  Erbhorrn  auf  Uackhoff  in  Wierland,  der  auch  Ilochzeitsgedichte 
schrieb,  später  Vicepräsident  des  dörptischen  Hofgerichtes  ward  und  welchem 
Fl.  Oden  HI  widmete.  Er  ist  zu  unterscheiden  von  seinem  Nameusgenossen, 
dem  früh  verstorbenen  Kinde  des  Johann  v.  Wangersheim,  s.  Od.  II,  15.  Die 
T.  3.  4  angezogene  Rede  wird  er  im  Jahr  1635  gehalten  haben. 

20.  Hadriano  Illyrico  (14).     Er  ist  nicht  näher  bekannt. 

21.  Vernulaei  Apologia  (20).  Nicolaus  de  Vemulz  (1583—1648), 
aus  dem  Luxemburgischen ,  Professor  zu  Löwen ,  schrieb  eine  historia  Au- 
striaca und  dreizehn  Tragödien ,  worunter  zwei  Schiller  vielleicht  nicht  un- 
bekannte, die  Joanna  Darcia  1630  und  Fridlandus  1635.  S.  Goettlingü  Com- 
mentariolum  de  Nie.  Vernulseo.  Jenae  1862.  Unser  Epigramm  bezieht  sich 
auf  Vcmulaßi  Apologia  pro  gcnte  Austriaca.  Lovanii  1635,  die  8.  141.  159 
den  Uabsburgern  das  Recht  auf  das  Herzogthum  Burgund  und  die  Grafschaft 
Auxerre  (=  Senoncs  v,   1)  vorbehält. 

21,   1   Semonum  lies  Scnonum,  nach  der  Vorbemerkung. 

21.  3  baccar,  die  wilde  Narde  brauchte  man  gegen  Bezauberung.  — 
Cedro  dignain,  h.  Ilorat.  ars  poot.  v.  331  carmina  linenda  cedro ,  Pers. 
sat.   1,  42  cedro  digna  loqui. 

22.  Inscriptio  ...  inter  Caswin  et  Sab a  (29).  „Den  16.  Juli  1637 
kerten  wir  ein  in  eine  Carwansera,  Choskeru.  Unter  andern  waren  auf 
dem  forder  Gcbäwde  zu  lesen :  Benedictus  Oxenstirn."  Olear.  8.  366.  Dieser 
Benedict  (Bcngt)  O.  war  1501  geboren,  wurde  nach  bedeutenden  Reisen  1620 
Kammerherr,  1626  Gouverneur  von  Eibingen,  1627  Obefstallmeistcr,  1634 
Reichsstallmcistcr  und  G«.*ncralgouverneur  von  Lievland  und  Ingermannland, 
1641   Reichsrath,  starb  zu   Riga  1643. 

23.  H,  Imhovio  (15).     Geboren  12.  April  1606  zu  Nürnberg,  piomo- 


EPIGRAMMATÜMXI,  10— 33.   1—5.  697 

Tirte  zn  Genf  1625,  begab  sich  nacL  Reisen  in  Frankreich,  England,  Hol- 
land und  Italien  1632  in  den  Dienst  des  Pfalzgrafen  August  von  Sulzbach, 
mit  ihm  nach  Dresden,  wird  1632  Hofjunker  des  Kanzlers  Axel  Ozenstlema 
und  begleitete  ihn  und  dessen  Sohn  bis  1634  auf  verschiedenen  Gesandt- 
schaften, von  1635 — 1639  Hofjunker  der  holsteinischen  Gesandtschaft  in  Per- 
sien. Außer  Jöchcr  und  Frehers  theatrum  vgl.  Biedermann,  Geschlechts- 
register des  hochadeligen  Patriciats  zu  Nürnberg.  Tab.  CCLII.  Will,  nürnb. 
Gelehrtenlexicon  2,  233.     Vgl.  P.  W.  II,  45. 

23.  2  Unter  Lucas  und  Myron,  dem  Maler  und  Bildhauer  meint  er 
wol  Imhof. 

24.  C.  et  O.  Murreris  (16).     Über  Franciscus  M.  s.  oben  IX,  65. 

25.  Coisu  ...  alloquitur  (23).  Den  14.  Mai  1638  kamen  wir  an  den 
Fluß  Koisu,  s.  Olear.  8.  515.  Vgl.  X,  3-|.  P.  W.  II,  53,  359.  —  Comui- 
censium :  über  diese,  die  er  sonst  Comuici  nennt,  vgl.  zu  VI,  33.  Das  Datum 
der  Unterschrift  ist  nach  altem  Style  angegeben. 

25.  l  alumna,  vgl.   15,  8. 

2G.  Displosio  tormentorum  (26).  „Den  15.  Mai  1638  tractierten 
die  Gesandten  den  Schemchal  mit  Brantewcin  und  einer  Musik.  Darzwischen 
wurden  viel  Salveschüsse  auß  groben  Stücken  getlmn*',  b.  Olcar.  S.  516.  — 
Nobis  Schufgal,  vgl.  zu  28  und  VI,  33. 

26.  5  bibit  ambrosiam,  vgl.  3,  4. 

27.  Musica  u.  s.  w.  (27).     über  die  Musik  s.  Olcar.  ebenda. 

28.  Pan  (28).  Der  Schemchal  verehrte  etliche  Schafe  und  Lämmer 
(daher  vvol  nobis  Schufgal,  s.  oben  26). 

29.  Valedicit  Coisu  (24).     Vgl.  25. 

29.  1   moveant   intransitiv    zu  nehmen  =   moveantur,    vgl.  IV,   16,  6. 

30.  A.  Olcario  (17).  Weil  Brüggemann  in  Reval  dem  Sccretarium 
aufs  Äußerste  verfolgcte,  gieng  dcrselbige  den  15.  April  1639  voraus  nach 
Holstein,  s.  Olear.  S.  537.  Diesem  Abschiede  scheint  unser  Gedicht  gewidmet. 

31.  Armill»  Anemones  (25).     Keval   1639,  s.  Biographie. 

32.  Sapientia  condimentum  vito)  (1). 

33.  Respice  fincm  (3). 

Verlorene  Epigramme. 

1.  Inscriptionos  Orbis  Grateri.  Dies  Werk  des  im  Jahr  1627  ver- 
•torbenen  Oruters  erschien  1607. 

2.  Eobani  Hessi  laudibas.    Starb  1540. 

3.  Fossa  Eugoniana  sive  S.  Mariae  ist  mir  nicht  bekannt. 

4.  Tamerlanis  basilica  —  Volgae.  „Den  5.  September  (1036) 
kamen  wir  an  den  OrtZariza.  Item  ein  wenig  besser  hinunter,  gegen  Achtobska 
Ustga.  Sieben  Werst  von  Zariza  sollen  noch  rudera  von  einer  Stadt  stehen, 
welche  Tameilanus  erbawet  und  in  derselben  ein  groß  Lusthauß  aufgesetzct, 
ist  Zarcifgorod  (Künigsstadt)  genannt  worden",  s.  Olear.  S.  233. 

5.  Gynaecoum  —  in  circumcisione  Eliasbeci  Armcni.  Nach 
der  Verurtheilung  Rudolph  Stadlers  im  October  1637  ward  Elinsbek,  der 
Bruder  des  Gubernators  Sefcrasbek,  mit  Gewalt  beschnitten,  s.  Ol.  S.  393. 409. 


598  ANMERKUNGEN. 

6.  Ad  oastaneam  arborem. 

7.  Mala  anrantia  et  oitrea  m.  NoVembr.  in  Ispaban  missa,  1637. 

8.  Olearii  galea  —  discriminit  1687—38. 

9.  Baoobo  —  valedioit.  Am  13.  April  1688  Terließen  sie  die  per- 
sische Grenzstadt  Derbent ,  s.  Ol.  S.  502. 

10.  Culicam  importunitas  —  Tartariam  s.  B.  am  7.  Jani  1638 
auf  der  Heide  zwischen  Terki  and  Astrachan ,  s.  Ol.  S.  624. 

11.  Oleario  in  Volgae  ripa  naufrago.  „Den  14.  October  1638  ent- 
stund (zwischen  Soratoff  und  Samara)  ein  großer  Sturm.  Unser  Boot  wurde 
an  den  Ostenstrand  geschlagen  und  mit  Wasser  erfüllet'',  s.  Ol.  S.  630.  531. 

12.  Invisio  —  1638,  vgl.  11.  L.  irrisio? 

13.  Pulchellae  s.  zu  Nr.  14. 

14.  Plorella  zu  Royal  1639,  Don  nicht  gedichteten  liber  11  Saariorum 
hatte  er  dem  Crusius  bestimmt:  s.  III,  53. 

15.  Claudio  Salmasio  Lugd.  Batav.  zu  Leyden  1640. 

Cachinni  seu  Epig^mmatum  1.  XII. 

Widmung.  Über  den  Vater  Uenricus  Vulpius  vgl.  Sy.  VI,  7.  VII,  2. 
Dfe  Widmung  ist  nach  dem  23.  Januar  1640  verfaßt,  da  Fl.  sich  Phil,  et 
Medic.  Doctor  nennt. 

1.  Epitaphium  cati  (10).  27.  Juli  1633.  —  P.  C.  Posuerunt  Condi- 
dorunt. 

2.  Alle  modo  (9).    27.  Aug.  1636. 

3.  Genti  —  molosso  Niasabath  (6),  also  1.  December  1636,  s. 
Ol.  S.  281. 

4.  Nobili  (7)  .. .  una  cum  heris  suis  —  tyrannus:  Scheint  auf  den 
Qroßfürsten  Iwan  Wasilowitz  (gest.  1540)  zu  bezichen,  der  nach  Olearius 
8.  150  viele  Livländor  als  Gefangene  nach  Moskau  führte. 

5.  De  Lustio  et  Mavia  (II). 

6.  Suitanus  (8). 

7.  Memoriao  Grimmii,  Boickes,  Suitanis  (4). 

7.  2  totuplcx  8.  VII,  34,  1. 

8.  Amorosulae  pucrperium  (5).  Artofilae,  also  zwischen  dem  10. 
April  und  11.  Juli  1637. 

9.  Falanidi  (2).  10.  und  11.  December.  Wahrscheinlich  1637  zu  Ispa- 
han,  da  ihr  Junges  in  den  verlorenen  Epigr.  Casbin  genannt  wird,  vielleicht 
nach  der  Stadt  Caswin,  die  sie  gerade  einen  Monat  nach  seiner  Geburt,  am 
11.  Januar  1638  erreichten,  s.  Ol.  S.  471. 

9.  1  Grorsa  1.  Prorsa,  Göttin  der  richtigen  Geburt,  vgl.  Sy.  V,  6,  12  ff. 

10.  Ex  persona  Sciuri  (3) 

11.  Epitaphium  culicis  (1).  Im  Leipziger  Meßkatalog  vom  Jahre 
1632  findet  sich  angezeigt  eine  Laus  pnlicis  in  vino  se  suffocaturi  versibus 
Anaci'üonticiä  inclusa.    Alacanthinum  vinum:  Wein  von  Alicante. 

Verlorene  E  p  i  g  r  a  m  ni  e. 

1.  Tumulus  alaudae  Christonii  aus  der  Leipziger  Zeit,  vgl. 
Man.  1,  20. 


EPIGRAMMATUM  XI,  6— 15.  XH,  1—25. 


599 


2.  Testamentum  lasciniae. 

3.  Colambi  a  marita  proclusi  naenia. 

4.  Onagri  cet.  (persisch  Ruhr)  8.  Epigr.  IX.  Deperd.  15.  OL  8«  402. 

5.  Ains  Dammhirsche)  Abu,  s.  Ol.  S.  316  und  402. 

6.  Falanidis  apotheosis, 

7.  Caspith  Falanidis  primogenitas, 

8.  Casbini  —  natalis,  )  s.  XIl,  9. 

9.  Fratribus  ejusdem  amissis, 

10.  Casbini  —  sublati, 

11.  Testadinis  Imbofianae   tumulus  auf  der  Reise  1635 — 39, 
8.  XI,  23. 

12.  Leporis  cpitaphinm. 

13.  Suprema  voluntas  cunicuIL 

14.  Triumpbus  Tulpeculae. 

15.  Galli  a  vulpc  abreptL 

16.  Onisci  a  leone  contritL 

17.  Pulli  suffocati. 

18.  Qemitus  ranae. 

19.  Pisciculi  epitaphium. 

20.  Pediculi. 

21.  Epitymbium  pulicis. 

22.  Marsupiiepitaphiam. 

23.  Querelae  virginis. 

24.  Oleario  castrorum  metatori  in  itineribns  barbaricis  1638. 

25.  Hartmanno,  pedestri  in  itineribus  Tagostaois  1638. 


600  INHALTSYERZEICHNIS. 


INHALTSVERZEICHNIS. 

Seit« 
Liber  I.     Uezametri. 

1.  Qaot  domino  «erri,  tot  hostes 3 

2.  Bnmmam  Jos ,  summa  injuria 4 

3.  Chreia 5 

w  4.  Satyra 6 

ö.  Gratiarum  actio  1G33  Mai 9 

(}.  Epithalamium   1634  Not.  27 13 

Libor  II.     Elegie. 

1.  Qeorgio  Glogero  mco.     Um  1630 .16 

2.  Dcdicatio    DiHpatationis    do    Carbunculo    ad    Pbilippum     Mül- 
Icrum    1631   April  20 16 

3.  Ad   G.  Glogorum,   Amicum  unam  ut  secum  domura   concedcre 
velit.    1031  Juli   12.   13 17 

4.  Hiorcmias  Aescbclii  Encomiasticum    1631  September  22    .          .23 
ö.  M.  Michaeli  Vogelio  laurum  poetioam  gratulatur   1632  Sept.     ,  24 

6.  Ad  Amicum    1633  August         .......  25 

7.  L.  V.  Adamo  Olcario  ß.    1633  August 26 

8.  Ad  llartmannum  Gramannum,  Legationis  Persicae  magna:  mcdi- 
cum.   1633  August 27 

9.  Philippe  Crusio  IGT.  Legationis  Moscoviticro  Persicseque  capiti. 
1633  October 28 

10.  Ad  Timotheum  iSwirseum    1633  October           ....  29 

11.  Pro  Amico  Patrone  ad  Patres  conscriptos  Academiae  Lipsiensis 
1633  October  —  November .31 

12.  Propempticum  A.  Oleario  scriptum   1633  October  —  November  33 

13.  Ad  Lcgatos  Holsatiae,  quum  Rigam  Livonum  appulisscnt  1633 
November  22 34 


14.  M.  Adamo  Olcario,  Legationis  Secretario.   1634  März   10 

15.  Garlefum  Luders  S.  salvcre  jubet    1634  MUrz   17    . 

16.  Adamo  Olcario    1634  Mttrz 

17.  Ad  Ph.  Crusium  et  O.  Brughemanum,  quum  primo  e  Ruthenia 
reversi,  Revalia  solverent   1635  Januar  30      .         .         . 

18.  Tu  nominalem  parcntis;  pro  filio    1035  Mai   1 

19.  Adamo  Oleario    1635  Jnni 

20.  Super  obitu  ßarbarac  Voigtiae,  Ph.  Crusi  conjugis.   1635 

21.  Nomine  altcrius  in  Ph.  Crusi  natalcm    1636  Mai  1 


34 
36 
38 

39 
40 
41 
42 
43 


INHALTSVEKZEICHNIS.  601 

BtUa 

22.  Timotbeo  Polo  fiao  S.  D.    163tj  H«i  30          ....  44 

VZ3-  Ad  Aniieum,  quem  IniUsa  andivMaC       .....  46 
Libor  111.     Odn. 

1.  Epioedion  in  Jo.  Ha.  ScIieiniDin.     ICSO  Not.   10       .         .         .48 

2.  In  fuBiim  Tillydii  eitrcitum    1631  Sept.  7        .  .         .49 
S.  Ad  JoaDDODi  Oeorginm  Electorcm  Saxonicam,  cnm  Tillycw  co- 

pite  MiaDiB  finibni  ejiceremnr    1631   Sept.        ....  61 

4.  Landes  OuBtaTi  AdolpM  Magni    1631   Scpl 63 

5.  Ad  D.  pRccm,  pro  Misnia,   quam  ojtis  incolB  po»t  proSigalum 
Tyllidcm  qaiaque  ad  sna  redirept    1631  Pcpl.            ...  64 

6.  Godoü-edo  Quilielmio  libertatem  eoDimendat    1632  Juni  26  54 
T.  Ad  Uarlefam  Luder»  NoTogorodia  Moacnam    1634  Juli    .         .  6Q 

8.  Ad  Garlef   Luders  S.   qnum   atca   laaurus,    inaiiiium    potiorem 

ipsa  grnviter  Isaisset  Kloscua:.     1634  ^cpt.  2            ...  58 

9.  Georgio  Gnilielmo  rtehmcro,    Nobili  juvciituti«.      J634  Sept.  9  69 

10.  I'hilippi  Crusi,  Legati  ad  Extcrofl ,  libaratiintum  earinlna  latia 
citolli  non  pOBse    1636  Herbst 61 

Libor  IV.     llendccasyllabi. 

1.  Ad  Rcinernra  Brocmannam  8.    1636  Juli           .         .                  .  64  • 

2.  Timolboo  Polo  8.    1636  Sept. 65 

3.  Kranciici   Murrcri    aai    nominnlia    a   Ticesimo    scplimua    1636 

OcL  4 65 

4.  In  Albo  Oloaril    1636  Oct.   15 M 

6.  Laudea  Urbani  IIX.  Pont.  Opt.  Hax.    16ST  Not.   1           ,         .  67 

0.  Salouioni   Potrtro,    Legationia     Persicn   Pacerdoli,     168T  Deo.  69 

7,  Ad  Vener«Tn  Btellam   matutinam,   in   Nominall    Pliilippi  Crutii 
Leg.    1688  Mai  1 6» 

Liber  V,     Hippouax. 

1.  Super  nebula  miranda  in  Iriamfali  obitn  Gnitari  Hagni.     168S 
Not.  6 ^* 

2.  Wendelino    Sibeliat,    Magni    MoBchovia    Prinwpii    Arobiatra. 
1634 74 

3.  Reinero  Brocmano    1686 'B 

4.  Friderico  Menio,  HiiCorin  borealia  Paretiti    1636  Scpt  3       -  .  TS 
6.  Ad  tichhardnni  Uiraaeliuni,  Amieain    1686  Mot.       .         .         .  BO 

6.  Pro  conjuge  Hrocmatini,  primnm  mox  puerpera    1636  Mai  37  80 

7.  »arlino  Opitio,  SecuH  Uaroni    1636  Juli  31            ...  81 

8.  Ad  Cruaium  tempore  sie  Tolenle    leSS  April  — Hai                   ■  63 

9.  Amico  Noniinalem  celebranti    1639  April  8      .         .         .         .82 

10.  ßcaziintca  Rcinero  Broemnno  aprufeBaione  gjmnaiii  Revalienais 

od  Trislferenainm  paroehiam  abeunti.    1639  Mai  8            .         .  84 

11.  Viro  incomparabili  et  suprn  exemplum  magno  Daninli  Heinsio 
1639  Oct 85 

12.  lu  iievam  cditionem  po«matuin  Caüpari  BarlEi    1689  Not.     .  86 


602  nmALTSTEBZEICHNIS. 

Seite 
Liber  VI.     Jambi. 

1.  Francisco  Murrero  Bno    1634  Mftn  81 88 

2.  Philippo  Crasio  Legate    1684  April  18 89 

8.  Jan.  Adolphe  Raaohio   super  nominali  ejoadem  1684  Jani  34  90 

4.  Sab  adventum  Legatorum  NoYOgorodiam    1684  Jnli  28   •        •  91 

5.  Dedicatorinm  carmiiiit  properoptici  Georgio  Guilielmo  Pöbmero, 
Patritio  Norico,  scripti  Mosoa»    1684  8ept      •         .         .         .91 

6.  Alterias  cujusdam  nomine  in  Philippi  Cmaü  nominalem  1635  Hai  1  92 

7.  Super   nomothesia  Gymnasii   Revaliensis  Henrioi  Vulpii  Gjm- 
nasiarcbse,  ad  eondem  Catalectid    168^6          ....  93 

8.  Cbristiano  Cassio  Politico    1639  Juli 94 

Liber  YII.     Gymnasium  Revaliense. 

1.  Ad  Gymnasii  Reraliensis  Profcssores  Dedicatorinm  1685  April  5  96 

2.  Ad  Galliopam    1635 96 

3.  M.  Henrico  Vulpio,  Gymnasiarch« ,  Tbeologo  et  Philosopho     •  97 

4.  Timotbeo  Polo,  Poetaa      • 98 

5.  Henrico  Arningo  Rbetori 99 

6.  Reinere  Brocmano,  Historico  et  Linguar.  Prof.         .         .         .  100 

7.  Alhardo  Boendelie,  Grammatico 100 

8.  Davidi  Gallo  Musico 100 

9.  Ad  stadiosos  Juvcncs  ibidem    ...•••         •  101 

10.  Ad  Aetornam  Sapientiam .101 

Liber  VlIL     Suavia. 

nP02:4>QNIlMATIKOx\.    Allocutoriam 103 

Jeanni  Michaeli,  Medice,  Sponso,  Paallus  Flemmingus  D.  C.  Q.  104 
Sno  Flemmingio  Jehan.  Nicelaus  Thomingius  D.           .         .         .105 

Dedicatie 106 

Ad  Genium  J.  Deuz»  P.  Inveoatio 109 

Fabula  Suayieram 110 

Suavia  I— XLVI 112 

Dithyrambus  in  pompa  nuptiali 138 

Liber  IX.     Miscellanoa. 

1.  ArsB  Schönburgice  exstructas  a  Paulo  Fl&ming,  MDCXXX       .  144 

1.  Ad  Charitas 144 

2.  ßponsus  ad  Sponsam 145 

8.  Idem  ad  Hyemem .         .  145 

4.  Ad  Parcas  Sponsus       .         . 146 

5.  Ad  Mortam 146 

6.  Ad  Auroram  Sponsus «147 

7.  Idem  ad  Solem 147 

8.  Ad  Lunam .         .         .         .147 

9.  Sponsus  ad  Vonerem     .         .         .         ...        .         .         .148 

10.  Ad  Violas 149 

11.  Sponsus  ad  iGdenes 149 


INHALTSTERZEICHKIS.  603 

Salt« 

12.  Ldcdb  id  Apienlu      .,,..,..  150 

13.  Ad  Zsphyroi  BpoDsaa          ...,,.,  llil 

14.  Idem  Ad  Cbarontein 161 

15.  AlloquDtlo 153 

16.  DcBtscbe  Elegie 1!>3 

IT.  Dentsclie  Epigrimm 153 

18.  Der  kligeude  BrHatigam )53 

19.  Epicedinm 153 

SO.  Ad  Vtdorem 154 

2.  Jesu  Chritto  S.  Naliliünm.    1681   Febr.  1         ....  164 

Chriato  bodie-naacanti  hyporchein« 172 

S.  Taadea  Scb<BnbDrgicn.    1631 1T4 

Domino  Cbiiatiano  L.  B.  ■  Scbünbnrg  i^a^iAv  .  .  174 
(i)  Ad  Mnaa»  et  Amorem ,  Ilhyphallicum                             .         .174 

(!)  Dia  Nuptialiboa  S 176 

(3)  LiuuB  ad  Amorem 178 

(4)  Ujparobema.     SpoDsna  ad  Sponaam    .....  179 

(5)  Ad  Solem 1B0 

(6)  Ad  SeriK 181 

(7)  Ad  UorboDiun  et  Senectam,  MiiloaBionni     ....  ISl 

(8)  Ad  Uorlag 1S3 

(9)  Alcnm  ad  Famam 182 

4.  Ad  qnendam  Ecbillingam  BeapondeDtem    1631  April  SO  184 

5.  Fropempticoii  Johuini  Maico  H«d.  Cand.    1631  Mai         .         .  184 

6.  Nupliii  M.  ConaUntini  Waltheri  eto.  Erotopsegnium           .  186 

7.  QermaDiae  ExaoUa  Ad   Saoa  Filio»   tive   Procerei   Rogni   Epi- 
bIdU    16S1 186 

8.  PTOmQB  miacellaoGonim  EpigrMCiinatnm  et  Odamm  I6S1  Bept.  193 
(1)  Com  dereniionem  patriae  elector  Saxoniae  meditaretnr  192 
(2]  Federatio   invictisBimi  Baeconim   regia   «t   potCDliwimi  8a- 

xonise  aeptemviri 192 

(8)  In  faaam  Tyllidia  exercitum        .       '.         .         .         .         .193 

(4)  Clade« ,  ut  Tocanl,  ligiatica 19S 

(5)  Rex  fortiMime  pognana 103 

(6)  Laadea  OniUvi  Adolphi I9S 

(7)  üermania 198 

Denttchland 194 

(8)  Meraebiirgum                                                      .         .                  .194 
MeraeboTg 194 

<9)  Hala  Saionam 194 

(10)  Hagdebargum 195 

(11)  Lipaia 195 

Von  dem  ergebenen  and  wieder  abgenommenen  Lelpiig   .  196 

(13)  Ad  Joannom  Georginm  Ode 195 

(13)  Bab  adTcutum  electoria  Lipaiam        .         .         .         .  195 


604  INHALTSV£RZ£ICIDaS. 


(14)  In  symbolum  electoris 

(15)  In  aurum  effigie  regia  donatnm  .... 

(16)  In  enmdera  ad  vivam  depictam  .... 

(17)  In  oamdem  cingulo  tenos  teri  insculptom 
Auf  ihrer  KOnigl.  May.  Bildnfist,  so    biß  zur  GOrtelstette 
in  Kupfer  gegraben    .         .         .  ^     • 

(18)  Sub  effigie  electoris   ...... 

(19)  In  regem  yictorio^issimnm  ..... 

(20)  In  domum  vespillonis  ominöse  Tylli  se  contulcrat     . 

(21)  In  seriem  cupcdiarum  exponendarum ,  nrbi  immissam 

(22)  In  enses  decussatos,  siemma  electoris  optimi     . 

(23)  In  regem  gloriosissimum 

(24)  De  landgravio  Hassin  bcne  rem  gerente  • 

(25)  In  effigiom  regia 

(26)  De  ruta,  stcmmate  electoris        .         .         •         •         • 

(27)  In  leones  et  Coronas,  stemma  regia  .... 

(28)  In  insignia  electoris  ...... 

(29)  In  leones  ensifcros,  stemma  regis  et  electoris  . 

(30)  In  trcs  Coronas«  stemma  rcgis  .... 

(31)  Do  dato   riisscnburgo         ...... 

(32)  Super  visa  imngine  Tyllidis       ..... 

(33)  Ad   Batavos         .......         ^ 

(34)  In  Iconem  ensiferum,  qui  super  armis  stans,  trcs  Coronas 
tuetur.  8temma  rcgis.     Scazon  .... 

(35)  De  symbola  regis.    Cum  Deo  et  victricibus  armis     . 

(36)  De  capta  Erphordia 

(37)  De  Tyllide  transfuga  ad  Halbcrstadium ,  ab  co  obsidione 
libcratum 

(38)  In  effigiem  Finnonis 

(39)  In  efiigiem  Lapponis  ..... 

(40)  In  cladem  seri  dandam ,  ut  datam      .... 

(41)  Ad  Paccm  pro  Misnia  Ode         ..... 

9.  Ad  Johannen!  Michaelis  D.  sponsum    1631  Nov. 

10.  Aliud  nuptiale.     Omnipotens  Amor  .... 

11.  Ad  reginam  Opt,  Max 

12.  Epithalamium  ^Eschclio  et  Anns  Sibillao  Sitsmanac   donatum 

1633  August 

13.  Ad  Illustriss.    Ducis  Holsatisc   Legatos   Odae  Germanicac  De 
dicatio    1633  Oct 


Seite 
196 
196 
196 
196 

197 
197 
197 
197 
197 
198 
198 
198 
198 
198 
199 
199 
200 
200 
201 
201 
201 

201 
202 
203 

203 
203 
203 
203 
203 
204 
204 
204 

205 

212 


14.  Propempticon  Hartmanno  Gramanno  Kevali»  1635  Mai        .  212 

IHane«  fiUlog'eriani« 

Liber  I.     Amoros. 

1.  Ad  Librum  hunc        ........  .     215 

2.  In  Annulum  incisum    1630  April  23 215 


mnALTSVERZEICHNlS.  605 

Seite 

3.  In  vitro  Vcncto    1631  Juni  12  .         .         ..         *         ,215 

4.  Omniam  Rcrum  Vicissitudo 215 

5.  Idem  aliter         .  .  .  .         .  ,         ,         .         .  .216 

6.  Idem  iterum  aliter    .........     216 

7.  Intcr  inedias  preces  doücieAti    .         .         .  .         .         .  .216 

8.  Homo  Bulla 216 

9.  Godofredo  GuJlielmio,  Zachariie  Pceplero,  Sill.  .         .         .217 

10.  Super  Syrabolo  Zach.  Sommeri  Sil.:  patiendo  vinco         .         .217 

11.  Natali  Matthiae  Berlichi  Ict 217 

12.  Super  Symbolo  Pocplcri:  ure  Dens ,  ne  uras   .         •         .         .218 

13.  In  nominalem  Joannis  Praetorii  Sil.         .         .         v         .         .218 

14.  De  Symbolo  Godofrcdi  Guiliclmi:  Nil  dissociabile  firmnm       .     218 

15.  In  Albo,    cujus  Symbolum:    Este  fidelis  usque  ad  mortem  et 
dabo  tibi  coronam  vitae  .         .         .         .         .         .         .219 

16.  B.  Glogeri  Febris 219 

17.  Vigiliae  B.  Glogeri 219 

18.  B.  Glogeri  Scrinium ,220 

19.  B.  Glogeri  Bustum 220 

20.  De  Symbolo  Christenii .220 

21.  De  Symbolo  Posscssoris:  Spes  mea  in  Deo     .         •         .         .     220 

22.  Redditio    1631  Dec.  2 221 

23.  Super  amicitia  cum  Conrado  Boltenio  Sundenai  inita       .         .221 

24.  Albo  Christian!  Brehmi  Lipsiensis 221 

25.  Nominaiis  Emesti  Dehni    1682  März  18  ....     222 
Libcr  II.     Cupidine». 

1.  B.  Glogeri  febris       ...,,,,..  224 

2.  B.  Glogeri  Somnium 224 

3.  B.  Glogeri  Frons 224 

4.  B.  Glogeri  Poesis 225 

5.  B.  Glogeri  Oculi 225 

6.  De  febre  et  morte  B.  Glogeri 225 

7.  B.  Glogeri  Manus 225 

8.  Salvor  gratis,  Symbol.  Sebast.  Gmnaweri  Sil.  .         .         •  226 

9.  Ad  M.  Christcnium 226 

10.  B.  Glogeri  Sudor 226 

11.  B.  Glogeri  Crines 227 

12.  B.  Glogeri  Corona 227 

13.  Do  eadem *        .         .  .  227 

14.  Assimilatio 227 

15.  B.  Glogeri  Preces 228 

16.  B.  Glogeri  Candor 228 

17.  Connexum 228 

18.  Ad  Caniculum,  Amoreg  Glogeri 229 

19.  Ad  Stellas ;         ....  229 

20.  Aurora •        •        •         .  229 


606  INHALTSVERZEICHNIS. 

m 

Beito 

21.  Ad  Carbonem  Catellom,  Delitiaa  Qlogeri       ....  230 

22.  Ad  Rores 230 

28.  Ad  Autamtinm 281 

24.  In  MedicamenU •         .231 

25.  B.  Glogeri  Verba:  Per  te  mo  fama  loquetor   •        .        .         .231 

26.  Ad  Flavios  et  Ventos 231 

27.  Ad  Aviculaa y         .         .          •  232 

28.  Ad  Arborem  notam 232 

29.  In  Annolum  B.  Glogeri 232 

30.  Ad  Annalnm 233 

31.  Ad  Vallem  Rosarum 233 

32.  Ad  Prata 238 

33.  Ad  Violas 233 

34.  Ad  Deo8  agrestes 234 

35.  In  Charitas 234 

36.  De  Fcbre  ardente  et  8adore  B.  Glogeri           ....  235 

37.  De  iisdem 235 

88.  B.  Glogeri  Malam  citreum 235 

39.  De  Insignibus  B.  Glogeri 235 

40.  Ad  Lectum  B.  Glogeri 236 

41.  Imago  B.  Glogeri 236 

42.  In  Libellum.     Die  geistliche  WasserqaKlle      ....  236 

43.  Joanni  Christophoro  Lobbartsbergero  Propempticon         .         .  237 

44.  Cum  somniaret  se  a  J.  G.  Scbilaohlo  S.  Pyropo  donari          .  237 

45.  Albo  Joannis  Sibelii,  Westphali,  super  symbolo  ejosdem.  Sab 
persona  posscssoris  loquitur  Yeritas    1633  Febr.  7          .         .  237 

Liber  III.     Vota. 

1.  Invocatio  ad  Poesim  meam •  240 

2.  Vox 240 

3.  B.  Glogeri  Yotum 240 

4.  Ad  Philippum  Mullerum 241 

5.  Somnia 241 

6.  Querela 241 

7.  Ad  Somnum 241 

8.  Ad  Coelestem  Mentem       .......         .  242 

9.  Ad  Sororem  meam *         •  242 

10.  Ad  Manus  B.  Glogeri 242 

11.  Fero  ut  feram 243 

12.  Aliter 243 

13.  Aliter 243 

14.  Aliter 244 

15.  J.  Miclmcli  sponso    1631  Nov 244 

16.  Michaeli  ßcholtzio   Sil.    1632 244 

17.  Wcndelino  Dahinden 245 

18.  Super  Funere  cujasdam 245 


INHALTSTERZEICHNIS.  607 

8<ita 

19.  Ad  MaHm 245 

20.  Ad  Meililrinwn 245 

Sl.  Ad  Famam S46 

23.  Ad  Musaa 346 

LiberlV.     DeiideriK. 

I.  B.  Ologeri  Encliaristis 248 

"     a.  Eadom 249 

3.  B.  Qlogeri  Mcdicinft 248 

4.  B.  Glogeri  Fietal 249 

fi.  B.  Qlogcro  Vitae  meac 249 

G.  Ilora  IIX.  ProiDCridialia 249 

7.  SolitDdo 249 

8.  Infortania  GIogEii 250 

9.  (ohne  Übsrsobrift) 260 

10.  B.  Glogero  Virtaoao 250 

II.  B.  Glogeri  PaticDÜa  et  ConaUotia 251 

12.  Ad  Sotem 251 

13.  Ad  Floram :         .         .  351 

14.  Ad  Noctem Sgl 

15.  Dice 251 

16.  Ad  Veiperam Sfi3 

17.  Lessas 353 

18.  Ad  Tentoa 358 

19.  Glogemm  adbuo  y'uen 35S 

20.  Super  Cantua  FbllomelM 259 

21.  Id  Mttseum  Soum 253 

22.  De  LacrymJB  et  Soapirii«  soia 254 

23.  In  Tabulas  medidnatea 354 

24.  Ad  Ueoiionm  EbcDiain  Sil SS4 

35.  Ad  Fftta 254 

26.  Ad  Se  ipBarn 355 

27.  In  Uorlem  Glogeri  mii    1G31   Oet  16 355 

28.  Omnia  Glogcram  quacruDt  in  DDinibiu.     Ego  mazime     .         .  355 

29.  Ad  Forlnnam 256 

30.  Ad  M.  Andream  Vaigtum 256 

31.  Ad  l'btEbum  Apollineni 256 

82.  Ad  Virginc» 356 

33.  Ad  Geaium  B.  Ologeri 257 

34.  De  Gravi  Pesiilentia  Lipaiain    1632  depopnlanle    .         .         .257 

35.  Ad  PareDiciD  Mcum  aub  obsidioaem  Lipsiae    1633          .         .  257 
Libcr  V.     BnapirU. 

1.  Eusebio  Lasiiiano,  DeuderaliaaimBe  recordationis      .         .         .  260 

2.  Id  Uarmoniain  B.  Ologero  aate  obitam  auditam       .         .         .  360 

3.  B.  Glogeri  EacbarUUft 260 

4.  B.  Glogeri  PhilasopbU 261 


608 


INHALTSVERZEICHNIS. 


5.  B.  Glogeri  Musica 

6.  Joachimo  Eisnero  Sil 

7.  Ad  Suspiria  Saa 

8.  In  Herbatione,    qnam    vocant,    Ad    Flores,    qoi    monstrari    ac 
distribui  aolent  .         .      ■ 

9.  Ad  Fratres  Bcati,  Petrum,  Davidem,  Nicolanm 

10.  Ad  Albam  B.  Glogeri 

11.  Ad  Silesiam 

18.  Ad  Animum  Beati 

18.  Dolor       .        •. 

14.  Hominis  Vita  Dolor  et  Labor 

15.  Ad  Octobrem 

16.  Ad  XVII.  Kai.  Novembres,  Glogero  meo  exitialem 

17.  Ad  Lanam 

18.  Ad  Suavia  Mea    1631  Not.  12 

19.  In  Liliam,  Amores  Jani  Georgii  Schilachi      .         .         .         . 

20.  De  lisdem  Ad  Eamdem 

21.  M.  Bteyero  Propcmptioam    1631  Not 

22.  In  Ob.-tidione  Lipsica    1G32 

23.  In  Obitum  Danielis  Rudigeri    1632 

Liber  VI.     Lacrymae:  feblt. 

Liber  VII.     Tumuli. 

1.  Theodori  Mcestelii    1629  

2.  Mariae  Julianae  L.  Baronis  Scbcenburgiae    1629 
8.  Eusebii  Lasmanni    1629    .... 
4.  Bulthasari  liilHchcro    1630  Sept.   13 
6.  Joannis  Hermanni  Schcinii    1630  Nov.   19 

6.  Mattbeo  Paullo  Vezero,  Norico    1631 

7.  Manibus  Georgii  Glogeri 

8.  Bartbolomaeo  Mayero    1631  Oct.   19 

9.  Epitaphium  Godofredi  Raspii    1632  Anfang 

10.  Annae  Genero  Lischao,  Matrimonio  Schilacbae    1632  Jan.   16 

11.  Petro  Schilachio  Torgano    1632  Jan.  27 

12.  GiTsUvi  Magni    1632  Nov.  6   . 

13.  Samuel!  Michaeli  Dresensi    1632     . 

14.  Tumulus  Matris       ..... 

15.  Memoriae  Ehrenfrcdi  Scriboni  Sil.    1632 

16.  Georgio  Eiigelmanno,  Organistae  academico  et  urbico   1632 

17.  Nisi  nimis  properas,  viator,  me  intuere.     Bütnero  Ict.    1632 

18.  O.  Deo  S 

19.  Andrcae  Bretschneidero  Pictori 

20.  Cbristophoro  Schürero      .... 

21.  Nox  est  Omnibus  una  dormienda 

22.  Samueli  Seidelio   Vratislavio    1632  Dec.  15 

23.  (Ohne  Überschrift) 


Seite 
261 
261 
261 

262 
262 
262 
263 
263 
263 
264 
264 
264 
264 
265 
265 
265 
265 
266 
266 


268 

268 

269 

269 

269 

270 

270 

270 

271 

271 

272 

272 

272 

273 

273 

274 

274 

274 

275 

275 

276 

276 

276 


INHALTSVERZEICHNIS.  600 

Seit« 

34.  (Ohne  Überschrift)  .                   .         , S77 

SS.  TnmaliiB  Polyoarpi  LyMii,  nuniDl  LipaieiiNtuQ  Epiicopi  1SS3 

J«i.  15 J77 

36.  Obitm  Jmni  Unntbcri  H«dici    1633 377 

37.  EjHUphiDin  Joumia  LtBMii  Jnuiorii  1083  Aog.  .  .  .  S78 
SB.  Osorgii  Oe»»e ,  pU  et  fhigalla  Benecionli  1685  .  378 
39.  Epiupbiam  EtUabetbae  PaolUe.  BeialiM  1685  .  S78 
30.  Jacobi  Andreaa  Graalü,  Patroni  qnondam  doneatiai  W*/k  .  379 
81.  Inter  Beatoi  Felici  Jano  Barcarda,    Medieinamm  apnd  Beva- 

lienae«  Fatrono    1636  Uftn 379 

SS.  Tnmalns  Uraalae  Colerae  NoTwoae  IS^/m      ....  ST9 

83.  Jaati  Lipaii SSO 

84.  JdIü  Caeiari«  Boaligeri SSO 

80.  Jotepbl  Jutti  Scaligeri 380 

36.  Jodooi  Hondü,  Geograpbl  oeleberrimi 381 

87.  In  ftuma  8ooeri  otunadain  tnb  Q«neri  pcnona        .        .        .  381 

38.  Ad  Hoapitem  Sepnltoa  loqtiitui'    1640 3B1 

39.  In  Hartem 381 

40.  Ad  Florea 383 


43.  Epilaphiam 

43.  Ad  Leotorem  . 

44.  Ad  ApioDlaa    . 


b«rl.    Cceli. 

I.  H«Uno,  Laiama 

5.  B.  BanctSB  Trinitati 

3.  Nemo  oUi  hio  peiegiiniu 

4.  Adapieite  volatilia  oceli 

ß.  Adipldlo  flona  agri  

6.  Ego  pengrinoi  iUe 

7.  Lnoae  X 

8.  Ego  lapfoatu  ille      .        .       , 

9.  Qtouiu  amiani 

10.  Orla  pndita 

II.  Hoaianna 

15.  Nloodemos 

13.  Jem  Cbrialo,  deaiderio  meo 

14.  Beaipiacentia 

16.  CcNia  Domini 

16.  AdTentUB 

17.  D«  Jeiu 

IB.  Ad  latronem  deitrae 

19.  Sioiatrae 

FltmiBg.  39 


610 


INHALTSVERZEICHNIS. 


30. 

21. 

22. 

23. 

24. 

25. 

26. 

27. 

28. 

29. 

30. 

81. 

32. 

33. 

34. 

85. 

36. 

87. 

38. 

39. 

40. 

41. 

42. 

43. 

44. 

45. 

46. 

47. 

48. 

49. 

50. 

öl. 

52. 

53. 

54. 
55. 
56. 
57. 
58. 
59. 
60. 

61. 
62, 


Pican  poschali.s        .... 

TrininphuB  ClirUto  rosnrgenti 

Amore  Jesu  langnco 

Sarrezit,  non  est  hcic 

Dies  dominica  .... 

Poenitudo  ..... 

Excubias  ad  sepalchrnm  doniini 

Ascensio 

Votum  pro  Voto      .... 
Epitaphium  rederaptori  moo     . 
Pater  peocavi  ..... 
De  profundis  clamavi 
Miserere  ..... 

Eucharistia 

Parce  mihi  domine 

Misericurdias  tuas    .... 

Ad  lapidem  in  scpulchro  salvatoris 

Crucifizo  amori  meo 

Michaelis  archangeli  paian  triumphalis 

Venite  ad  me  omnes.    Matth.  XI.    . 

Nonne  decem  mundi  facti  sunt? 

Novem  autem  ubi  ?  .         .         . 

Paracleto  meo  .... 

Cor  mundum  crea  in  me,  Deus 

JnbiluB  ascendenti  Jesu  Christo 

Festum  nativitatis  Christi    1632 

Votum  ad  almum  spiritum    1633  August 

Ad  eundem  aliud.    1633  August 

Ad  Deum  0.  M.  Meum    1633  August 

Calcndse  Januarii  1634    . 

Super  prima  Pentecostes    1635  Mai  27 

Feriis  natalitiis    1635  Dcc. 

Oratio  pro  incolumitato    1636 

Rcvalescentis  a  prsecipiti  et  gravi    morbo ,    in 

1637 

Festo  angclornm.     Isfuhanro  Persarum 

Natalibus  Domini     1637  Dcc.  25     . 

Dco  Dcorum    1638  Mai  . 

Christo  resurgcnti    .... 

Super  cultu  barbarorum 

Charismata  almi  spiritus  in  itinere  per  barbaros  1638  M 


637 


Nov. 


itinore  Persico 


Pentecoste  anno   1638.     In    itinere   Dagostanensi    ad    Caisum 

Mai  15 

Jannunrius  anni   1639 

Pentecoste  1639  April  14 


Majo 


Seite 

291 

291 

291 

292 

292 

292 

293 

293 

293 

293 

294 

294 

294 

295 

295 

295 

295 

296 

296 

296 

296 

297 

297 

297 

298 

298 

298 

298 

299 

299 

299 

300 

300 

300 
301 
301 
301 
301 
302 
305 

30! 
301 
30: 


nm  ALTSVERZEICHNIS.  6 1 1 

Seil« 

63.  XII  JnDü  diu  Pcenitentialii  el  Bogationum  pei  mÜTenM  ditio- 

oea  SoeeicM  1639 30S 

D«perdiU S04 

Liber  II.    Sidera. 

1.  P.  Ambroaio  de  Angelia  Ord.  EremiL  D.  Augnatini  in  Qeorgi», 

qni  SchamsobiM  ad  noa  inviaebat  1637  Hlrs  .         .         .  80C 

2.  Effiglei   Marias   Hagdalenae   plorantia;  apnd  AngnstiDianoi  la- 
fabanae  läST  Augait  29 806 

3.  8.  Katlminao  sepultnra  in  eodein  templo  elegantiaHmo    .         .  806 

4.  Conrivium  ad  eoidom  Palras  leligioBoa  Lutitanoa  1637  Ang.  29  807 

5.  Imago  Divi  Aagaatiui  Ibidem S07 

6.  P.  Lndovico  de  Bodo  Bacceaau  Ord,  Eremitaram  .         .     807 
T.  P.  Jasepbo  de  Kosario,  ejaidem  ordinia            ....     308 

8.  P.  Vineentio  de  Bodo  Sacceaia  q'aBdem  ordinia  .  30B 

9.  P.  Fbilippo  de  Roiario  ejuedem  ordinia 306 

10.  P.  Petro  de  Sanetla  ejnsdem  ordinia 309 

11.  Ad  eosdem  patres  qainqae  Dnmeio  .....  809 

IS.  Landea  Divi  Angnatini 809 

18.  Sibjllae  in  eodem  monuterio 309 

14.  P,  Blaaio  de  Nantei,  Capaoino  in  Fersia  miaaionario 

15.  P.  Valentino,  Capncino  Miuion.  in  febri  decambenti 
IS.  Helchiori  a  Begibaa,  Camtelits  in  Feraia    1637  Oot     . 
Depetdita 

Liber  m.    Coroula. 

I,  Poeaia  Jani  Btepbanl  Vetbesli,  Apollinia  Pbmbi  le^/si     . 
3.  Od»  Ternacnl»  dedioatorinm  in  nnptüa  U.  Sam.  Steneii  SiL  103 

3.  Agneti  SobmobnrgiB  Baroni  1631 

4.  Quirlno  Sobaoliero ,  jmia  antiatili    1031 31E 

6.  Isaoa  Caulrelio    1681 

6.  CteleatlDo  Schrtsero  Eljiio    1631 

7.  Zaobaria  Pceplero  S>1.  1631 

8.  Ad  Sponaoa  Andream  Bauernin  et  Magdalenam  Blnmiam   1631 

9.  Godfrido  Vibigio,  Silesioi  condoria  asmulo   1631 

10.  Anna  Catbarion  Plaoenti«    1631 

tl.  Btanialao  Clagio,  Bileiionun  integerrimo.   1631  Not. 

12.  Paulo  Christophoro  Lindnero,  fido  Siletio.    1631  Not.     . 

13.  Oodefrido  Schildbaoio  Qlaceaii    1631  Not 818 

14.  Sebastianu  GniDawero    1631  Nov.  ,         .         .         .         . 

15.  Christiano  Tralleaia,  Sileaicn  Integritatie  exemplo    1631  Nov. 

16.  Angnatino  Richten)    1631 

17.  Slephano  Colero    1632 

18.  Amico  aubtriiti 

19.  Tbomm  Domisio 

20.  Joanni  Nicoiao  Tliomingio ,  Apollinia  fillo    1631 

21.  tn  gratiam  Daridia  Mazii,  anper  Panegjrico  ^iiadem 


612  INHALTSVERZEICHNIS. 

22.  JonDDAe  Comannne  Poetriao  Mirjam  TragieoincBdia .                  .  320 
28.  Angiisto  Buclmuro,  Masanim  Fhcebo.    1682  April  .                  .821 

24.  Jacobi  Gravii  reminiseitnr    1632 82  t 

25.  Georgio  Erncsto  K>ulcmanno,  competitori  titnll.    1632  Min  .  321 

26.  Georgio  Kberfaardo  lUrtmanno  Joannis  fil.    1638    .         .         .821 

27.  Mattliiae  Zachariae  Gcetzio    1638 322 

28.  Marine  Eliflabntbae  Bcccerac  EpitbaUmium  1633  Frabling  322 

29.  M.  Gamianno    1633  Sommer 322 

30.  Ad  Amicmn  Caossae  Patronum 323 

31.  Jano   Pbilippo  Craaio,  Charitum  animae.    1633  Herbst    .         .  323 
82.  Godfridi  Dencrlini  Philyrei  deaiderio    1633     .         .         .         .  323 

38.  Hartmanno  Gramanno  Med.  Novogrodia  Nanram  1634  Min  10  824 
84.  Garlef  Luden  cuifi  ip^e,  arcu  luaamS)  manaum  potiorcm  gra- 

▼iter  laesisset.   Odae  Romanae  dedicatorinm  1684  Sept.  2       .  324 

36.  8uo    1634  Sept.  2 334 

86.  Eidem    1G34  Sept.  2 325 

87.  fiipponactig  Wendelino  Sibetistio,  Magni  Mosobornm  Principis 
Arebiatro,  scripti  DUDcapatorium    1634 325 

88.  Joanni  Michaeli ,  Meditrinae  Mystae    163V3%    ....  325 

39.  Keinero  Brocmanno  et  Dorotbeae  Teminiae  Sponsis  1635  April  326 

40.  Ad  Hartmannam  Gramannnm  Mecßcnm  quam  ReraTia  soWeret. 
1635  Mai  21 326 

41.  IlenniDgo  Grossio,  coaetaneo  suo    1635          ....  326 

42.  Olearium  ut  scribat  ?aepiu8,   rogat    1635         ....  327 

43.  Henrioo  Arningo  et  Elsabae  ran  Scboten  odae  Temacnlae  in- 
«criptio.    1636  Anfang 327 

44.  Pbilippo  Crusio  Sponsae  nominalem  gratnlatnr  Pasabnloae  Ra- 
thenoram    1636  März  25 327 

46.  Literae  Baailenae  S.    1636  August •  328 

46.  Ad  Amicum  Olearium    1686  Nov.  —  Dec 328 

47.  Israeli  Ilgenio,  Lipsiensium  clarissimo   16^V38          •         •          •  328 

48.  Brigittae  van  Acken,  Arpenbecii  amoribus    1638  Febr.  1         .  829 

49.  Basilenae,  cordolio  meo    1638  Juni          .....  329 

50.  Jano  Burcardo  Bresleo  amicissimo    1638          ....  3'J9 

51.  A.  1638.  M.  Jun.  Sabinae  Abrahamidi  Flemingae,  su^pirio  meo  330 

52.  Brocmanno  meo    1638  Juni 330 

53.  Rosilla  seu  Suaviorum  Lib.  II  amoribus  Crusianis  sacer.  1639  Mni  330 
Deperdita 331 

Liber  IV.    Occili. 

1.  Matthiae  Flihcro,  pueritiae  meae  formatori        ....  334 

2.  Joannae  Eduardao  Beccerae,  Musices  et  Lingnarum  aliquot  scien- 
tissiuiae  Virgini 334 

3.  Joanni  Ruperte  SiiltzbergerO)  Styro,  Hippocratis  Genio    .          .  334 

4.  Petro  Joanni  Fabro  Gallo,  redivivo  Hermeti     ....  335 

5.  Danieli  Sennerto,  Galeno  nostro    1631      .....  335 


INHALTSVERZEICHNIS.  6 1 3 

Seit« 

6.  Andreae  Rivino,  Philosopho,  Philologo,  Poetae,  Rhetori  et  jam 
Medioo 835 

7.  Friderico  Zamelio,  Poetae  lepidissimo 886 

8.  Gailielmo  Alardo,  Divino  Spiritai 386 

9.  Cunrado  Bavaro,  Historico,  antiquario  et  doctori  publioo         •  836 

10.  Mattbiae  Casimiro  8arbievio,  aclatis  nostrae  Flacco        .         .  336 

11.  Hugoni  Grotio,  Seculi  hujua  Varroni      .....  837 

12.  Julio  Guilielmio  Zincgrefio,  Linguae  patriae  vindici       .         .  387 

13.  Danieli  Heinsio,  Literaraai  patrono         ...         .         •         .  387 

14.  In  gratiam  J.  Georgii  Scbilachi   ad  ouratorea  ejusdem,   odae 
Germanicae  dedicatorium 388 

15.  Leonardo  Domisio .  888 

16.  Yaleriano  Theodoro  Clemcuti 338 

17.  Gpigrammata  Ouilielmi  Paftiii          ......  338 

18.  Erasino  Scbmidio 339 

19.  D.  ChriHtinae,  Succarum  ditionum  Keginae  1633     .         .         .  339 

20.  Ad  Suuin 339 

21.  Ad  Patronos  diios 340 

22.  Amico 340 

23.  Augcrä  Giselini  Basbecii  Turcica  ......  340 

24.  Fabrieii  Poetica 341 

25.  M.  Opitii  Vesuviiis   16^^^ — 341 

26.  Ferdinando  III.    1633 341 

27.  Joanni  Klicnio,  redivivo   Vallac.    iri33     .         .  .  .         .341 

28.  Joanni  Belovio,  liyi^eae  flaniini.    1633  Decenibcr     .         .          .  342 

29.  Friderico  Menio,  pootae,  bifttorico,  antiquario  1633  Deceojbcr  312 

30.  Ad  se 842 

31.  Pro  amico  jnvone 843 

32.  8(ao).    F(ranci8eo).    M(urrero).         .         .         .         .         .         ,  SAS 

33.  Adamo  Oleario  Narvam    1634  April 343 

34.  Georgio    Guilielmo    Poebmero,    odae    rooianae    dedicatorium 
1634  September  9 344 

35.  H.  Gramanno  meo,  cum  juxta  borologium  ipse  illa  sterterct  344 

36.  Sebaldo  Gramanno,  Halensium  Macbaoni        ....  344 

37.  Mart  Munstcrbergio,  evangelici  iu  MoRcua  Pastoris,  III.  Kid. 
IXbris  MDCXXXIV 345 

38.  Levino  ab  Harthausen,  nobiÜHsimo  jnvcnum.    1634  November  340 

39.  Janö  MoIIero,  juvcnum  ocello 34ä 

40.  Ad  Amicum 346 

41.  Beniardo  GuiJiolmo  Nuslero,  Silesiae  decori.    1635  April         .  346 

42.  Elisabae  Henricao  Nibnsiae,  virginum  cruditisaimae.  1635       .  346 

43.  Ferdinando  II.  Caes.  Augusto,  Austrio,  Victori  Perpetuo.   1C35  347 

44.  npoa^cüVTjOt;  Super  nominale  Timothei  Poli.   1636  Jannnr  25  .  347 

45.  Mariae   Jouunidi  MuIIcrae    sponsae,   cum   rovalesccret.    Kcvn- 

liac   1636  Anfang 347 


614  INHALTSyERZ£ICHNI8. 

Seite 

46.  BaluUt  Magni  MoscoTUe  PriDcipis  Arehiatmm.    Sab  ingrea- 

sam  nrbis  oapitif  1636  Man  80 848 

47.  Berahardo  Torbecio,  Secretario  nrbloo,  fraterno  eapitt  1686  .  848 

48.  Jano  Paulo  Crellio,  fraterno  nomim.   1686  Jan!  25        .         .  348 

49.  Oleario,  legionis  ex  tribns  mediae  Tioednoi,  onm  per  Rnaaiam 

ad  Persaa  irernns.   1686  Angoit 349 

50.  Philippo  Cmsio,  regni  Norregiae  haeredis  et  Holsatiae  Dncia 
Friderioi  legato  et  apud  Persarum  Begem  8cbah  Sefi  oratori, 
admiBSO  24.  Angnsti  1687  in  regia  Hisfabanensi                       .  349 

51.  Olearii  Qeographia  apud  illustr.  legatos  in  Persia  1637— 1638  350 

52.  Parapbrasif  psalmica  Jeremiae  Holtzlini         ....  350 

53.  C.  Banbini  Pinax 350 

54.  Lanrentii  Bhodomanni  Poesis  graeca 350 

Ueperdita 351 

Liber  V.     Animae. 

1.  Sidoniae  conjagi  Sobeinianae 354 

2.  Mariae  Julianae  Baronis  Scboenbargiae  tumnlas                          .  354 

3.  Joanni  Samaeli  Scbeinio  1630 354 

4.  Ad  Animam  Simonis  Grypbii .  354 

5.  Stigelio  parentat        .........  355 

6.  Nicodemi  Frischlini  memoriae  ......          .  355 

7.  Tamulus  Pauli  Melissi  Schedii  Franci 355 

8.  Theopbrasti  Bombasti  Paracelsi  etc.  encomium          .         .         .  356 

9.  Davidis  Chytrei  obitus 356 

10.  Obitus  Frid.  Taubmanni 356 

11.  Epitapbium  Godfridi  Raspii 356 

12.  Rogerio  Colandro  epitapbium  ponit          .....  356 

13.  Joannis  Barclaii  exspiratio      ......          .  357 

14.  Ambrosii  Lobwasscri  reoordationi    .....          .  357 

15.  Detrectatori  sno 357 

16.  Beatae  Mariae  Moesteliae,  qnae  inopinato  casu  ad  terraui 
daU  expiravit  1632 358 

17.  Ad  Cbristopborum  Preibisium  pro  funeratione  Hencelü  .          .  358 

18.  Annae,  Magdalenac  et  Juditbae  Ton  Wirthiis,  uno  funere  ab- 
reptis  yirginibus      ........          .  358 

19.  Joanni  Tzerclao  Tillyo,  suprerao  copiarum  duci  1632     .          .  359 

20.  Papenbcmio,  castromm  Caesareorum  Marescballo  1632  .          .  359 

21.  Jngewaldo  Crusio *.          .  359 

22.  Ad  Legatos  1633 359 

23.  Ad  Nobilissimum  Suum  1633  Angnst 360 

24.  Hermanne  Samsonio  1683 360 

25.  Ad  Candidum  S.  1634 360 

26.  Secum   1684 361 

27.  Amico  quasi  mm  ccrto .  .^361 

28.  Eidcm 361 


INHALTSVERZEICHNIS.  6 1 5 

Seite 

29.  Philippo  Crusio,  Jcto  et  Legato,  obitum  uxoris  lugcnti  1684.  362 

30.  1634  5.  Martii,  quum  Novogrodiam  intraret,  accidentc  vesperi 
ecHpsi  lunari 362 

31.  Bugislao  Rosen,  Nobili  Livono  1634 862 

32.  Accusat  moram,  quam  a  siderum  dispositione  ortam  saspi- 
catur  1634  Juli 368 

33.  In  Michaelem  Borissovicium  Schein,  copiarum  Moscbicarum 
supremum  Ducem  1634  August 363 

34.  Memoriae  Tobiae  Maü 863 

35.  Super  symbolo  Henrici  Arningi:  Beat  servata  fidcs  1635        .  364 

36.  Christinnae  Timothcae  Polnc   1635  Mai 364 

37.  Bnptismus  Bcatac  Philippinae   Nigrinae 864 

38.  Dedicatorium  Odae  Germanicac  super  obitu  Elisabetae  Paullae 
Kevaliae   1635 364 

39.  Ad  eandem  a  quarto  puerperio  cxcedeiitem     •         .         .         ,  865 

40.  Epitaphium 865 

41.  Tumulus  Georgü  Ossae,  pii  et  frugalis  seneciouis          .         .  365 

42.  Tumulus  Jaoobi  Andreae  Graulii,  patroni  quondam  domestici  365 

43.  llenrico  Moriaiio,  mercatori  doctissimo   1635 — 1636         .         .  305 

44.  Inter  bcatos  Felici  Joaiini  Burcardo,  Medicinarum  apud  Reva- 
lienscs  patrono 366 

45.  Funus  Tobiae  Hubnori  1636  August 366 

46.  Tristes  novellao  1636  August 366 

47.  E  naufragio  liberi   1636  November   15 366 

48.  Post  convalesccntiam  a  febre  Schiuimcliifle  in  Media  1637      .  367 

49.  Sandersonio  nostro  inter  hiacynthos  tumulato  1637  Milrx  27  .  367 

50.  D.  Ferdinand!  II.  Rom.  Imp.  sempcr  Augusti ,  Austrii ,  Pii, 
Fclicis,  Triumphatoris  perpetui,  excessus  inter  Mauros  nun- 
ciatus   1637 367 

51.  Aedibus  sacris,  in  quibus  per  Paroebum  Armenum  a  furiis 
Indorum  tutus  asservabar  Isfahaui  VII.  Aug.  MDCXXXVII    .  308 

52.  Parentat  itineris  comitibns  per  tumultum  ab  ludis  interfectis 
1637  August  7 368 

53.  Jano  Rudolpho  Statlero  Helvetio,  a  Mauris  ob  confessionis 
porsererantiam  interfecto,  vere  Martyri  hodierno.  1637  Oct.  3  368 

54.  Mulieres  ad  scrinium  plorantes        ......  369 

55.  Beatus  loquitur 369 

56.  Epitymbium 3r>9 

57.  Sermo   funereus  super  dicto   Apocalypsis:    Esto   fidelis   usque 

ad  mortem  et  dabo  tibi  coronara  vitae  aeternae      .         .         .  3(>9 

58.  Tros  candelae  super  funus  ardentes 370 

59.  Processio  Armoniorum  Archiepiscopi ,  qui  funeri  obviam  re- 
niens  benedixit 370 

60.  Ut  rodeat  in  patriam  optat      .......  370 

61.  Patriae  se  oblivisci  non  posbo         .         .         .         .         .         .371 


616  INHALTSVERZEICHNIS. 


62.  Angitur  detiderio  patriM 871 

68.  Patriae  detiderium  .  .871 

64.  Patriam  detiderat    .                 871 

65.  Aemnlatio 873 

66.  Patriae  amor  fortior  peregrini  regni  poeeesslone,  ex  Penioo  .  872 

67.  Amioo  le  reoonciliat 872 

68.  Somniat  se  patriae  rediisse 873 

69.  Tamnlas  Ursalae  Colerae  novereae 878 

70.  Ad  parentem  super  obito  cjnsdem  beatae  1687 — 1688    .         .  873 

7 1.  Ad  Martinom  Cbrieteniam,  excessom  matris  scribentem  1 687 — 38  373 

72.  Dileoto  Buo  1638  Juli 874 

78.  Olearium  consolator 374 

74.  Roderioo  a  Castro,  Medico 874 

75.  Bacbaoani  tomnliis  16S9-<1640 375 

76.  Tamnlas  Mauriüi,  Anrosiensiam  protoprincipis.  1639 — 1640  .  375 

77.  De  Sacerdote  « 375 

78.  Tamoli  Doasaram  inscriptio 376 

79.  Dominici  Baudii  exspiratio 376 

80.  Oweni  exspiratio 376 

Deperdita 376 

Li  bor  VI.     Flor  es. 

1.  Jacobi  VI.   Bi'itauDioarum  Insalamm  Monarchae  laudibas          .  380 

2.  In  Bestiam  Arundinalem  Mart.  Rincardi,  TheoL  et  Poet  1630 
Juni 380 

3.  Ad  N.  Innocentium  ab  Einsidel,  Eqnitem  Misnicam  .         .         .  380 

4.  Wendelino  Dahindenio,  super  symbolo:  Dens  a^jntor  mens      .  381 

5.  Albo  Cbristiano  Brehmii  Lips 381 

6r  In  Nominalem  Ernesti  Dehnii 881 

7.  In  gratiam  Joachimi  Burgen  de  actionum  cessione  disputantis  381 

8.  Besoldi  laudatiTum 881 

9.  Priapeja  Scioppii •  882 

10.  Ananiae  Wewero  carraiua  Fleming!  S.  P.  dicunt    .         .         .  882 

11.  Album  amicorum  alicui  transmisit 382 

12.  Constantino  Waltero  Cjgneo 382 

13.  Ad  Amicum  laesum.     Die  Adolarii          .....  383 

14.  Joanni  Baptistae  Sittingero,  Austriaco    .....  388 

15.  Matthiae  Englardo  Medico 383 

16.  Audendum  est.  Symbolum  Henrici  Bunavii  etc.  Salitii  d.  2. 
Aug.   1633 884 

17.  Ad  hospitium  Novogorodiae  1634  März 384 

18.  Petro  Crusbiornio,  Viro  generöse  et  illustri,  S.  R.  Maj.  Sue- 
cicae  ac  in  iroperiali  Mosoua  Resident!  Legate,  Filioli  obitum 
lugenti,  Odae  germanicae  dedicntio 384 

19.  Super  advcntn  Parcntis  8ui  longe  desideratissimi  Joannis  Mol- 
len Juttuniö  F.  Bona  Vcrba    ......          .  385 


INHALTSVERZEICHNiS. 


2Ü.  Horolugiam  quiuquBnuBlia  Uborii  rariqit«  «itificii ,  quod  pro 
Periatura  Bega  dederat  IIlugti'iBBiinus,  nnufVagio  nil  Huhtim- 
dUtn  amiHaam   163S— 1636 

!1.  Arthuru  Tbee,  Anglo,  mcdico 

22.  In  Volgae  ustio,  ad  lacom  Cupiiini   lÜSS  Oclolier 

13.  iDaignia  Ilarlmauui  Gramniiiii 

24.  Thermae  Peraarum    Wö7 

25.  Magno  Schunarto,  E!ec(oriB  dextrae.    IGST     .... 

26.  Pyramidea,  ^uae  conspicinntur  Sullnuiue  PerBBrum.  I63T  Juni 

27.  Kudera   Peraepulia  juxln  Schiraa   versus   aquiloncni.    ItiST 

2B.  .Süpulchrum  Lazari  haud  procul  a  Uendar  Uamrun,  in  Kinnan 
Pcraiae 

29.  De  qnodam  Leone  .,...,... 

30.  Mfndncia 

31.  ReditnB  ad  lacum  Canplutn   I63S   I.  Februar  .... 

32.  Pro  tempore   1638  April 

38.   Kertililna  terrae  UaniineneiB  Coniuicciruin   11538  April   M 

:'<4.  Sarcasmi   IflSS  April 

3ö.  Soliludo  1638  Mai 

S6.  Inqniei   1638 

37.  Execratto   1638  Mai 

38.  Aegriradinea  1638  Mai 

89.  Comparalio   1638 

40.  Epilaphiani  Sibi  vivo 

bor  VII.     Coroa«. 

1.  LndoTico  XIII.  ChriBlianiBsiiDO  Galliaruni  et  Navarme  Mo- 
narchae.   IGBI 

2.  Philippo  Mullero,  Lipsiensium  Euclidi      ..... 

3.  Super  symboto  Zachariae  Sommeri  .Sil.  Patiendo  Vinco 

4.  In  Alba,  cujus  Symbolum  erat:  Eülo  ttdelia  nsquc  ad  mortem, 
et  dabo  tibi  coronam  vilae 

5.  Fero  ul  feram 

6.  Alilet 

7.  Iteram  alilcr 

S.  TumuluB  Brei  seh  neideri     ........ 

9.  Dcdicatio  Odae  tiermanlcae  Hcnrico  Sagiltario  scriptae  16SS  . 

10.  Atlas  Mercaturia      ......... 

11.  üoorgio  Mocbingeru,  medico  abeunti       ..... 

12.  Kracaaiori  Inmntus 

13.  JoRohimi  CamerarÜ  P.  honori  ...,,■ 

14.  Hadnaiii  Turnebi  apotheosia  .,...■. 

15.  BaUbasari  Meianeri  cxccasua 

16.  Friderici  Balduini  B.  manibue  ...<.■ 

17.  Crueior  in  faac  flamma 

19.  Epitaphium  Joannia  Loeseri  Junioria      .         .         •         •         . 


618  mHALTSYERZEICHNIS. 

ewto 

19.  Timotheos  Schwineas:  Sam  taiu»  o  Jbeia  Christe  1688  Oct.  897 

20.  Uabellae    CUrae  Eugeniae»    HispaoUnun    Infanti,    Reginae, 
Matri  1688 898 

21.  Laurentio  Ladcnio  Icto,  Poetae,  Khetori,  Doctori  PnbL  V.  Cl. 
Tarpati 898 

22.  Mitra  Rathenica,  donnm  Leg.  Crnsii 898 

23.  Qeorgio  Pio  Poehmcro,  nobilitatis  Noricae  flori.  1635  Dec.   .  399 

24.  Bernardo  a  SpreoeUen  Livono     ' 899 

25.  NiflOYae  Medorum,  ubi  naWs  Cimbrica  gravi  tempeftate  alliaa, 
falvis  excepta  se  omnibas  appalerat  1686  Norember  15         •  899 

26.  Novellae  e  patria,  Scamacbiae  in  Media.  1687  Mlln      .         •  400 

27.  Maasolea  Regum  Persarum,   qaae   visuntor  Ardofilae   in  pla- 
nitie  Mediae  Intratanrinae  1G37 400 

28.  HI.  August  MDCXXXVII.   qiiae  introduoebat  nos  lafahanam 
Persarum  metropoUm •  400 

29.  Patriam  revidere  posse  desperat.  1689  Anfkng        •        •         .401 

80.  Terroref  1638  April 401 

81.  Dubitatio  1688  April 401 

82.  Amico  barbarici  itiucris  comiti  1637  —  1638    ....  402 

33.  Fao  me  sicut  unum 402 

34.  Erasmi  eftigies  Boderodami  in  poute  publico  1639  Octuber  .  402 

35.  Clasüis  Batava  Hispanorum  victrix  ductu Trumpii  M.  Ootobri  1 639  403 

36.  Isacii  Causoboni  memoriae       .......  403 

37.  Thomae  Erpenio 403 

38.  Exccssus 404 

Deperdita 404 

Liber  Vlll.     Gemmae. 

1.  Laudes  Pbilippi  IV.   Uispaniarum  et  Indiarum  MoDarchae  Ca- 
tholici 406 

2.  Eusebio  Lasmanno  deuideratissimae  recordationis      .         .         •  406 

3.  Joanuis  Friderici  Doctoris  publici  Lipsiani  funeratio  1629  Doc.  8  406 

4.  De  Ueurico  Friderico,  foederati  Belgii  defensore      .         .         .  406 

5.  Natali  Christiani  L.  B.  A.  Schonburg 407 

6.  Fcro,  ut  ferara           . 407 

7.  Cum  somniasset,  se  a  J.  G.  Schilachio  suo  pyropo  donari        .  407 

8.  Meditatio  Sacra 407 

9.  De  Divino  Amore *.         .         .407 

10.  Philippo  Apiano,  Jurium  amussi 408 

n.  Ucnrico  Hoepfnero,  Theologorum  sidcri          ....  408 

12.  Joanni  Hartmanno,  Medicinae  vindici     .....  408 

13.  Parodiae  Rothii 409 

14.  Arndi  Theologia 409 

15.  Zuberi  Poemata 409 

10.  Augusto  Buchncro,  V.  Cl.  dcdicatio  liymni  passioualis.  1632  März  409 

17.  Gustavitt  Vencoslai  Clcmeutis 410 


INHALTS  VERZEICHN  IS. 


18.  Ad  Chriitophorum  Spitemachcrum,  QermBnicae  in  n 
Chiigti  odae  dedicalio.    1631   Dec.  24 

19.  Tamulaa  Polycarpi  Lyseri,  aummi  Lipsiciiflium  epiacopi 

20.  Ätberti  Euacbii  Fridlandü,  oxcroituum  iinperaloriarum  loipora- 
toria  tamulDa  1G34  Febr.         .         .         .         .         i         ■         ■ 

21.  Amico  ienCO 

22.  ErUndo  Flemingo,  Saedicae  nobilitalia  ideae  ,         .         .         . 

23.  El&giem  B.  Cniharinae  eiio  Oiaario  trassmittit 

34.  Satomoni  Petrio  noatro 

25.  Jnno  Niliiiqio,  sdoleacenliae  Bon.  1636 

26.  Hoc  falum  munm 

27.  Veatringi  Suparinlendenlia  lacrymae  aiipar  poeta  in  aomnio  fueae 
2S.  Atexandri   IJabinidU   Kamanzucovii ,   Mtigiii  Muscliorum  Autu- 

cratoria  nobiscam  Leg'ali  ad  Persarnm  regiam,  Noiainalig  Sclja- 
machiae  celebrataa.   1638  MHrz  18 

29.  Portae  Caipiae  Dcrbeaaes,  in  Lyciiuniu  I8S8  April  7     . 

30.  Frande» 

31.  Oleario  a  latronibus  TagoNtania  Uhero.    1638  April  16     . 

32.  Jubilate,   Cantalc  itiler  Tagoatauoa   ir>38   April   IG  — B3 

33.  Aaalmilaiir. 

34.  Masligi  meo 

35.  Aegrlmonia 

36.  Philipp!  Cniiü,  legati  et  oratoria  Cimbri'ci,  Nominalis  quadra- 
geaimue  eta.    1638  Mut  1 

37.  Ad  Calendaa  Majas  MDCXXXIIX 

36.  Excessua  Alexandri   Sabinidia  RaniHn^^ucovii   Nianae  Katheno- 

rutn  ad  Volgani   1638  M.  Octob 

39.  Martini  Opitii,  GermaDorum  Maraoia,  epilaphiam  1680  Aoguat 

40.  Fanpertaa  divea        ......... 

Dep«rdila 

berIX.     Leporea. 

1.  Altende 

2.  De  Joanne  8ecundo 

3.  Id  Virginem  tanebrionem 

5.  In  Quartum  .......... 

6.  In  Caldanum  impnatorcm  et  legnlcjum  Ferralum 

7.  Du  Araoena 

8.  Ad  Ainicum  .......... 

9.  Ad  Zoilom 

10.  In  Duoa 

11.  In  Craaaum 

12.  Koaa 

13.  Pro  SludioBo 

14.  üptionc  Taela 


620  INHALTSVERZEICHNIS. 

8«it« 

16.  De  eadeni,  td  amicum ^        •         •  422 

16.  Alia  oam  suo 422 

17.  Saper  illa  ipaa 423 

18.  8aper  aranea 423 

19.  Amico 423 

20.  In  Pedanom  quendam 424 

21.  Eduardo  Beccero,  patrono  veteri     .         ...                  .         .  424 

22.  Libramjsaam  transmittit 424 

23.  Poenitet  eam  facti,  quod  carminum  sat  multa  praecipitanter 
exosserit 424 

24.  lu  quemdam,  ne  mihi  qaidem  satis  notum      ....  425 

25.  Ad  Cynthiam,  onm  NoTogorodia  solveret  1634  Juli  31    .         .  425 

26.  Super  inoeudio  in  urbe  Mobco,  qao  quadragiota  millia  domuum 
absuinU  perhibentur  MDCXXXllL  1634  August     .         .         .  425 

27.  Ad  Mosquin  amnem    1634  August 426 

28.  Georgio  Guilielmo  Poemero,  Nobili  Norico.   1634  September  9  426 

29.  Effigics  Michaelis  Fedorovicii,  Kussorum  Autocratoris,  apud 
Philippum  Schcdingum,  Esthoniae  Satrapam.  1684  September  17  426 

30.  Jano  Bartholomaeo  Henslero,  in  discessum  ejus      .         .         .  427 

31.  Novus  Annas  a  MüOo  XXXVtus  Novogorodiae  inter  Russos 
cclcbratus.    1035  Jdnaar  1       .....         .          .  427 

32.  Sermo  pancgyricus  Olcarii  super  facto  ejus  ad  Hoblandiam 
naufragio  MDCXXXV  M.  IXbr.   1636  Juli  31          .         .         .  427 

33.  Ad  Portas  Caspias,  quae  instar  uubium  candentium  navigan- 
tibus  Hyrcanuni  lacum  eminus  se  apcriunt.   1636  November  10  428 

34.  Respicit  juga  Ararath,  in  confiniis  Mediae  et  Armeniac.  1636 
November        ..........  428 

35.  Alterum  legatorum  naufragium  in  Caspio  lacu  ad  Mcdiam  per- 
pessum   1636  November   14 428 

36.  November  classi  Cimbricae  infestus  1636  November  14.         •  429 

37.  Ad  Lectorem.     In  albo  Gramanni.   1636  December  2       .          .  249 

38.  In  fronte  albi  recentis  Gramanni  mei   1636  December    .          .  430 

39.  In  ludos  camelorum,  quos  adornabat  Novrus  Beg,  raercator 
regias,  spcctantibus  Lcgatis,  Nisovae  Medorum  1636  Decem- 
ber 6 431 

40.  Sibi 431 

41.  Invidus    .         .         .         .  .         .  ,         .         .         .  .431 

42.  Stodium  linguiiram  exoticarum  Olearii 431 

43.  Intimo  suo .          .         .          •  432 

44.  Cyrum  Mediae  alloquitur,  in  cujus  ripa  deambulabat  1631  Mftns  432 

45.  Ad  confluentes  Cyri  et  Araxis.    1637  MHrz     ....  432 

46.  Amicitia  cum  Oleario  ad  eosdem  confluentes  contracta  .         .  433 

47.  Vinum  an  poetarum  cquus? 433 

48.  Calidae  in  jugi«  maxinie  prnccipitibus  Tauri,  iiitra  Taurisium 

et  Ardofilam.  1687  Mai 433 


INHALTSVERZEICHNIS. 


49.  Cimviviiini   regiiim,    quod   apptrabnt  Persarnm  Rex  l.egM'iani 
CimbricRc  Isfnhini   1G3T  August  15         ....         . 

50.  PsIliceB  regiiie  in  ÜBdem  epalia       ...... 

bl.  AgoniatRc,  qni  Mle  eonvivUle  tbeatrom  congrediebiDlnr 

02.  Effigies  juTcniB  et  virgioi»  Earopeiie  in  eoiiem  pilatio    . 

f)3.   Gramiinno  jam  viiliio    ltJ3T   October  ..... 

64.  Fratemitas  cum  cüdeoi   1637  October 

b5.   Olcarii  reditai  ad  Oramaauuin   1037   Oc tuber  . 

68.  Ad   Plejadci  nl  ori«nlnr;  in  itinera  Penioo  aoctnnia 

51.  Ilcr  per  Portas  Caapiaa  1638  April 

es.  Concentu»  cumlum  Tagoitonoriim   1D3B  April 

69.  älaliva  Logationis  Ciinbricae,  in  transilu  Tnrlariae  Tagoatanse 
Comuicoruni.   1638  April  H 

60.  Oleaiio  gAleaio  ot  luriouia  Hartmanno  meis  1638  Mni   13      . 

61.  Pumenoum  Tcrcac  CirciBscDsis  Ituthotioruui  ad  Caspium  lacum 
BBlulat    163B  Mai   16 

62.  Teroam   ad   Dumenoum,   tenainale   ad  meridiem   Ratbenorum 
municipiutQ  ia  Circassia,  alloquitur  1638  Mai  iO  . 

63.  Ad  Nymphac  Praoiidea  confluontium  Tercae,  Cbieitaris  et  Bi- 
■trne,  in  Circaaaia.   1638  Juni  G.         .         .         .  .         . 

64.  Inacriptio  albi  Simeunis  Cretscbinari ,  Lipsiant  163B 

65.  F(ranci»ci)  M(Dneri)  8(tti)  Dominalem  celebtat  163B  Oot  7    . 
Deperdilu 

ber  X.     rgnei. 

1.  Ad  Beilnni 

2.  Super  Symbolo  Zacbaiiae  PoBpleri,  Sil 

3.  Martino    ScbDerkelio    et    Margarotbae    Putscbcrae    EpitbaUmii 
danali  dedicatorium.  1632  KrUbling  .         ..... 

4.  In  Litiam,  Amoreg  J.  U.  Schilachi 

5.  De  iiadem  ad  eundem         ........ 

6.  Barbarac  Joannidi  Ursinae,  Veneria  Osculo      .... 

7.  Elisabetbae  Joannae  Weatoniae,  poetriae  nebiliaaiinae 

6.  MeQrico  Siephano 

9.  Theophilo  Lnudgravio        ........ 

10.  Joanni  Cliriatophura  Labhartz bergero  propempticnm 

11.  Michaeli  ßcbollHio  Sil.  propo  turbas  Lipsicaa  1631 

12.  Unlaci  Chnritilla   1632 

13.  Tychoni  Jesaenia  Cimbro    1633  Januar 

14.  In  albo  JoannisSibelii,  Weslpbali 

15.  Jane  amico  ndoleaccnti   ........ 

16.  Alectorandri  Musmeus  TemaculuB  faclui  1633 
IT.  Zacbariae  Jano,  amico  acholico       ...... 

18.  Aadeadum  est.    Symb.  Henrici  a  Riina«-.   1633  August  . 

19.  Ad  queadam  itinerum  suDrom  camilom  ..... 

20.  TlmotbeuB  HchwimeiiBi  aum  tun«,  o  Jheiu  Chriite   1633  Oct. 


y 


022  INHALTSVERZEICHNIS. 

Stite 

21.  Andreae  Virginio  Theol.  1688  December  .446 

22.  Saper  Tertiana  Mariae  MoUerae,  desponaatae  Philippo  Cmaio 
1686  Anfang 447 

28.  Joannem  Abrabamam  Merciom  alloqoi  deiiderat  16S7    •         .  447 

24.  Amygdalom  saluUt 447 

25.  Marmoricidinae  jnxta  Araaciam,  nunc  Caawin.  1687                •  448 

26.  Oleario  ad  jentaculom  yooanti 448 

27.  Oleario  Qramannamqoe   saoa  pretiosisaimis  qaibnadam  in  In- 
dicis  turbis  spoliatos  consolatnr  1687  Angnat  7      .         .         .  448 

28.  Neogamo  sao,  in  Perside  1637  October 449 

29.  Derelictio    1687  October 449 

30.  Infelicitates  1687 449 

81.  Angostiae    1688  April 450 

82.  Conscientiae  latratoa   1688  April 450 

88.  AnxieUtea  1688  Mai 450 

84.  Ad  Tacaaim  amnem  1688  Mai 451 

85.  Miseriae   1638  Mai 451 

86.  Taedia  iUneris  1688  Mai 451 

87.  Martino  Manaterbergero  Theologe  obitnm  filioli  nnioi  deflenti 
1638  Jani 452 

88.  Abrahame  Paulo  Flemingo  parenti,  tertiom  sponso.  1639  Mars  24  452 

89.  Anemonae,  snaylo  meo.  1639 452 

40.  Joanni  Nihasio  meo  peroranti    1639  Mai  9 458 

41.  Gramanno  meo  felix  nähere  precor  Flaminins  1639  Juni  28  .  453 

42.  Philippi  Sidnei  laudiboa 453 

43.  Meursii  honorihns 454 

44.  Heroica  Casparis  Barlaei  1639—1640 454 

45.  Petro  Scriverio  23.  M.  Jan.  1640,  in  dispatatione  inangnrali     .  454 
Deperdita 455 

Liber  XI.     Epnlae. 

1.  Ghristiani  IV.,  Danicarnm  Insolamm  et  Norwegiae  regia,  Landea  458 

2.  In  gratiam  Godefridi  Simmerlini,  SiL  de  anima  diapntantia      •  458 
8.  Poeais  Christophori  Bulaei,  Mosanim  delicii  1632    .         .         •  458 

4.  Amicnm  inyitat 459 

5.  Horti  amoris  Blyenburgii 459 

6.  Poesis  Joannis  Heermanni,  nobilis  ingenii        ....  459 

7.  Libri  Epidorpidum  Soaligeri  patris 459 

8.  Sabini  Poesis 460 

9.  Tarraei  Hebii  XXX  libri  Epigrammatum 460 

10.  Adyersaria  Barthii 460 

11.  Super  dcfluvio  foliorum  ex  arboribos 460 

12.  Super  Cupidinis  eflSgie 461 

13.  Culina,  quam  vocant,  frigida 461 

14.  M.  Adamo  Oleario  1633 461 

15.  Oleario  prodigialiter  liberali 461 


30.  HHdri 


Libci 


n  Wnngenen,  Eloqnentiae 

)  lllyrico 
21.  VernulBBi  Apalogin 
!2.  In«cri[itio    in    diversorio    piiblici 

Bürns,   1GI7.  1C3T  Juli  1 
23.  Hieronyiii' 

S4.  CorDolio  et  Oiioni  Murreris,  FraDciscl  ii 
2ä,  CoiBum,   Tarlariae  UagoKluiae  Comaiceniium  altaquiti 

Mai  14 

2ö.  DiBploBio  Torraenturum   iiiler  pocuU  voliva  Moeohoram  Auto- 

craloris,   regia  I'ersarum,   nostri  Illuatriisimi,  et  Schemcbalia, 

psrcntis  ^aUanii  Mahmndi,  in  caatna  ad  Coiauoi  1S3S  Mai  15 

27.  MuaicB,  quao  Schafgali  Dagcatanorum  protoprinoipi  uoa  oam 
mancriiiua  prodacebatur  a.  togatiK,  tertia  Pcnteccatee,  in  cum- 
pia  ad  Coisum  fiuaien.    1638  Mai   lü 

28.  Eodscn  die.  Pajj,  in  donatione  ovinm,  agnorum  et  capellatum 
Schafgalis,  ad  tegaloa    163B  Mai  1.5 

29.  Valedicit  Coisu  fiumin 

30.  Ädflnio  Oleario 

31.  Armillac  A 

32.  Bupcr  Hfmbolo 

33.  Itespico  finem 
Deperdi 


IG38  Mai  16 466 

I    1639  April   15 466 


4CT 


Xll. 


t.  Epitapbiuin  Cati  1633  Juli  27 470 

2.  Allomodo  Doni  Epitaphium    1636  Juni  ST          ....  470 

3.  Qenii  moIoaBo    1636  Decaiaber 471 

4.  Nobiii,  catellorum  vere  cobili 472 

5.  De  Lustio  et  Mavin,  in  itinuro  arnUaia 472 

6.  BulCBDUs 472 

7.  Memoriae  Grjmmü ,  Uücckca,  Sultania 472 

8.  AmoroBulae  Puerperium    1637 473 

9.  Falanidi,  in  punctiititia  Beparationis  dcDimae  Dccembria  ab  un- 
declraa,  Luna  falcala,  felicitor  prinitim  puerperac,  delicüa  Olearii  473 

10.  Ex  perBotia  Boiuri,  laiju«o  suffooali 473 

11.  Epiiuphium  Culicia,  nlacanlhino  vino  perempti        .         .         .  474 
Deperdit» *74 

Lesarten  und  Anmerkungen *'* 


J 


I 


034 


BERICHTIGUNdEN. 

8.  37*  T.  G6  siqae  quod  lies  siqae  quid. 

8.  40«  17.  y.  7  Hm  salit  et. 

8.  40.  17.  Y.  21.  22  lies  cara  fratre  Decoram  Jare« 

8.  64.  6.  y.  4.  5  aAdonis  dam. 

8.  61.  10.  1636  lies  Sommer. 

8.  83.  y.  10  lies  opUU.    y.  11  lies  Redimus. 

8.  84  yorletste  Zeile  y.  6  lies  23. 

8.  90  letste  Zeile  lies  yatente« 

8.  106.  y.  6  eam  lies  cam. 

8.  160  laoos  lies  lasos.  Vergl.  M.  Glog.  VII,  44. 

8.  166.  Y.  886  846/346  6.  lies  naohae  intorqaet. 

8.  204.  9  lies  Maoes  Qloger.  L  HI,  16. 

8.  212.  13,  1  lies  sant  yestri,  regom. 

8.  216.  7  lies  foelix,  aoimam  oai. 

8.  218.  11,  8  marte  lies  Marte. 

8.  237.  44.  Varianten:  somaiasset.     y.  7.  Qemma  pretiosior. 

8.  260.  1,  6  lies  gemitas. 

8.  272.  13,  2  lies  Artiüci  sui. 

8.  278.  14,  6  lies  qaamris. 

8.  278.  27,  7  lies  ocoides. 

8.  302.  60  Goisam  Dr.  für  Goisam. 

8.  314,  1  lies  1636. 

8.  316.  4,  4  lies  Marte  farente. 

8.  323.  32  lies  1633. 

8.  330.  61  lies  MDCXXXVIII. 

8.  347,  46  lies  Reyalias. 

8.  364.  4  lies  Ad  animam. 

8.  408.  10,  6  lies  damnas. 

S.  426.  36  lies  perpessam.