Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scannod by Google as pari of a projcct
to make the world's books discoverablc online.
It has survived long enough for the Copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to Copyright or whose legal Copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken Steps to
prcvcnt abuse by commercial parties, including placing lechnical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrain fivm automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's System: If you are conducting research on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of text is helpful, please contact us. We encouragc the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout this projcct and hclping them lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in Copyright varies from country to country, and we can'l offer guidance on whether any speciflc use of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search mcans it can bc used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
Äbout Google Book Search
Google's mission is to organizc the world's Information and to make it univcrsally accessible and uscful. Google Book Search hclps rcadcrs
discover the world's books while hclping authors and publishers rcach ncw audicnccs. You can search through the füll icxi of ihis book on the web
at|http: //books. google .com/l
Google
IJber dieses Buch
Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Realen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfugbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Uiheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei - eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.
Nu tzungsrichtlinien
Google ist stolz, mit Bibliotheken in Partnerschaft lieber Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nie htsdesto trotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu veihindem. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:
+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche Tür Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials fürdieseZwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-MarkenelementenDas "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.
Über Google Buchsuche
Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppcn zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter|http: //books . google .coiril durchsuchen.
BIßLIOTHM
DES
LITTERARISGHEN VEREINS
IN STUTTGART.
LXXIL
STUTTGART.
SBORDCKT AOF KOSTBR OBS LinBIABISCHKR VBRKISt.
1863.
PROTECTOR
DES LITTERARISCHEN VEREINS IN STUTTGART:
SEINE MAJESTÄT DER KÖNIG.
'VERWALTUNG :
Präsident:
Dr A. V. Keller, ordentlicher professor an der k. nniversit&t in Tübingen.
Kassier:
Dr Zech, ordentlicher professor an der k. Universität in Tübingen.
Agent:
F u e 8 , Sortimentsbachhändler in Tübingen.
GESELLSCHAFTSAUSSCHUSS :
Dr Böhmer, Stadtbibliothekar in Frankfbrt a. M.
Hofrath dr Grimm, mitglied der k. akademie in Berlin.
Professor dr 11 a ß 1 e r , conservator der vaterländischen kunst- und alter-
thumsdenkmäler in Ulm.
W. freiherr vom Holtz, obersthofmeister Ihrer Migestät der Königin in
Stuttgart.
Dr G. V. Karajan, vicepräsident der k. akademie in Wien.
Dr E. V. Kau s 1er, vicedirector des k. haus- und Staatsarchivs in
Stuttgart.
Dr Klüpfel, bibliothekar an der k. Universität in Tübingen.
Dr 0. V. Klumpp, director der k. privatbibliothek in Stuttgart.
Dr Maurer, ordentlicher professor an der k. Universität in München.
Dr Menzel in Stuttgart.
Dr Pauli, ordentlicher professor an der k. Universität in Tübingen.
Dr Wackernagel, ordentlicher professor an der Universität in Basel.
204541
DER VETEß BUOCH
NACH EINEE BEESLAÜER HANDSCHBIFT
HERAUSGEGEBEN
TOI
FRMAM PALM.
STUTTGAET.
OEDBUCKT AUF KOSTEN DK8 LITTEBABI8CHEN VEREINS
WAOa BISOBLn«! DM AUSfOBOIIII TOM MHZ 1863.
1863.
n
OHüOK TOff V. tkVTT m T0BIV0IF.
1
• • •
S 1. Rosswejde lib. VU; i; ?,'A. m, 44, 46. 49.
Sysoi heiz ein appet, den vragete:ei.H bruder, wie er in siner
Celle leben solde. Do sprach der appet:' •b.'Vot vnd salcz. Dir
sai nicht not sin eteswas zv sidene oder v^fre ve' zv gande. Do
vragete in aber ein bruder des selben vnd spfajch-T.-Daniel der
5 wissage sagete, das er der begirde brotes nie nicht -h^Ke- gezzen.
Ein alder sprach: Man vindet einen menschen, der vil 'izt^V vad
batet sich, das er icht sat werde. Ein ander man izzet wenf&Vnd-
wirt sat, vnd het der me lones der vil izzet vnd nicht sat wirt,
dan der Inczel ist vnd sat wirt. Ein alder sprach : Da sali nimmer
10 das gezzen, des da gerst. Iz das, das dir von gote gesant wirt vnd
sage im gnade.
§ 2. R. VII, 1, 5. III, 67.
Ein brader bete bekonu ge vnkristenlicher gedanken vnd scha-
mete sich des zv sagen, so er zv den heiligen vetern kumen was
vil dicke darch rat; dannen vnr er denne angebichtet durch schäme.
15 Nu was er dicke kumen zv rime apte, der hiez pimenius ; der sprach
zv im: Sun du kumest dicke zv mir vnd verswigest doch vor mir,
warumbe du kumen bist. Sage mir liebes kint, was ist dirV Der
bruder sprach: Der tufel stritet mit vnki-istenlicber bekorunge gegeh
mir, vnd schamete mich das zv sagen; vnd zv hant do ers bäte
sfo gesait, do wart sin anvechtegunge minre. Do sprach der aide: Svn
trure nicht; so dir die gedanken vf kumen, so sprich: Ich bedarf
dirre gesachen nicht. Din anvechtegunge, die blibe vf dir sathanas ;
dirre sache wil die sele nicht, vnd swas wider die sele ist, das mac
nich lange bestan. Also wart der bruder getrost vnde vur widir
25 heim.
Der V)Bt«r buoch. 1
§ 3. R. VII, 2, 1. in, 67. V, 14, 4.
Ein iungelinc wolde der werlde wider sagen, vnd so er vz dem
hase gienc, do qnamen im gedanken von maniger hande sache vnd
behüben in abir, wan her was rieh. Eines tages gienc er vz. Do
komen sine viende vnde würfen als vil stoubes uf in, das er sine
5 kleider muste ab im werfen , vnd vloch :ni ein kloster. Das tet got
einem alden kunt vnd sprach: Stanfr.vf- vnd enpfach minen ritten
Der aide quam engegen im vnd j^npfienc in also nacket vnd gab im
• • • *
den Orden, wan er. wüste, .dÄs\tlSi'got hate also gewinket. Swer
den alden sint rates v^a^gete Vor gedanken, so heez sie werltlich
>o gut lazen vnd sprach-; l^get den langen bruder, der hat me gelazen
dan ich selber.*. '•./•
m
t
§ 4. E. VII, 2, 2. in, 72.
• • *. •
PaulW der appet sprach: Wil ein manch in siner celle icht
iiali^ii^ darvber, ane das er nicht lebn mac, so mvz er dicke von
'sjnfe Celle gan,' als wirt er verleitet vnd betrogen von dem tafele.
15 Der selbe paulas «lebete eine vaste mit eime sester linsen vnd mit
eime kleinen vazze wazzers vnd machte eine matten, die zerleite er
denne vnd vlacht sie aber, das er nicht muzic were vnde in der
Celle blibe.
§ 5. B. VII, 2, 3.
Ein brader sprach zv eime alden vater: Sage mir, was sal ich
so samcnen in miner ivgende, das ich an dem alder habe? Do sprach
der aide: Gewin vnsem herren got vnd besorge dich selber, oder
da stelle nach schacze, das da nicht arm sist; da mast got behal-
den oder gat.
§ 6. R. VII, 2, 4.
Agathon der appet sprach zv sime langem: Gewin nimmer des
25 nicht, das da dinen brudern vngerne [geben] wollest, ob er sin von
dir gert; wan got sprich: Swer dich bittet, dem gib.
§ 7. B. VII, 3, 1. UI, 73. V, 16, 6.
Macharias der appet, do er was in egypto, der gienc eines
4 dar.
tages TZ siner celle; da kom er wider vBd vant das ein morder in
siner celle stal, swas da was. Nn tet der appet, als er were ein
pUgerim vnd half im vf laden vnd half imz gedaldeclichen dannen
▼nren vnd sprach : Got gab, der nam. Er maze immer gelobt sin.
§ 8. B. YU, 4, 1 Q. 2.
5 Der alten sprach einer: Wir vinden von lazaro keine tugende
geschriben, da mitte er das himelriche erwürbe, wan das er sin
armut gedaldiclichen truc, so das er wider den riehen nicht mur-
melte, do er im die broseme verseite; da von wart er enpfangen
in abrahames schoz. Der selbe sprach : Nieman sol gedenken nuwen
10 nach der gotes vorchte , swer betwungen wirt , das er sorget vber
sine notdmft des libes, der gedenket iiimer me der gotes vorchte
vor ir zit.
§ 9. R. VII, 5, 2. m,' 170.
Ein bruder vragete einen appet also: Ob mir ein bruder
Pfenninge sol, heizestu, das ich sie heische V Der aide sprach: Sage
15 imz ZV einem male dematicliche. Der bruder sprach ob er mir
nich git nach der ersten vorderuiige, was sol ich tun? Der aide
sprach: Sage im nich me. Vnd wie sol ich tun? sprach der iunge,
min hercze mac im nicht holt sin. Do sprach der appet : Vberwint
dine gedanken vnd mache diuen bruder nicht truric, wan du bist
so ein mnnech.
§ 10. R. VII, 5/8.
Agathon der appet machte ein sip vmbe hundert phenninge vnde
einen korp vmb drithalphundert. So man wolde von im koufen,
do saget er, was man im soldc geben, vnd swas man im gab, das
uam er ungezelt, wan er sprach: Warumbe sol ich kriegen vnd
»machen, das die lute swern? Vnd ob mir pfeuninge vber werden,
das ich sie den brudern gebe, das almusen wii got nicht. Im
gevellet das opfer nicht, darnmbe ich iemau laze sundeu. Do sprach
ein bruder: Wannen sal brot in die celle kumen? Der aide sprach:
Was sol dem menschen brot in die celle?
5 eiore widir. 5 reine. 15 nitz.
1 11. B. vn, 7, 2. m, 7a
Ein broder was von einem andern erzürnet vnd klagete das
eime alden. Der sprach; Was gedenkestu dawider zv tune? Der
bruder wolde dir nicht tun; din sonde brachten in dar zv, vnd ist
er vnschuldec. Strafe in nicht anders in dinen gedanken, wan sprich:
6 Ez ist von minen sanden geschehen.
% 12. B. vn, 7, 3 o. 4. m, 79 n. 80.
Pymenias der appet 'sprach: Ybel vber windit nimmer ander
vbel; dammb ta dem wol, der dir vbel tut, so vberwinden die gnt-
tete das vbele. Ein bruder was, swer dem vbel tet, dem was er
heimelich vnd holt, wan er sprach: Dise gebent vns vrsache zv
10 vollenknmen lebine. Die vns wol Mid gatlichen tan, die triegen
vns vnd werfen abe den stec. da vnser vnze vf stat
% 18. B. vn, 8, 1. m, 82.
Sysoi der appet wart gevraget von einem bruder, der sprach:
Ob mich morder oder beiden wollen morden vnd ob ich ir gewaldic
wirde, sol ich sie erslahen? Da sprach der appet: Slach sie nich.
16 Du Salt [nicht] manslechte heizen. Geschit dir vbele, das enpfach
vor dine sunde. Geschit dir wol, das ergib vnserme herren. Swas
dich angehe, das habe von gotes gäbe vnd lobe in darumbe.
g 14. B. VII, 9, 1. V, 16, 11.
m
Ein bruder sach, das ein man einen toten mit arbeiten truc
vnd sprach. Tregestu toten? Tu bas vnd trac die lebenden; wan
so die vriedesamen werden gotes kint geheizen.
g 16. B. VII, 9, 2. ni, 86. V, 16, 17.
Moyses wart gebeten von brudem, das er sie eteswas lerte.
Do hiez er zachariam sinen lungern eteswas sagen. Der legete
sinen mantel nider vnd trat dar uf vnd knat in vnder den vuzen
vnd sprach: Swer sich also nicht zvtreten lat, der mac ein munich
t6 nich sin.
§ 16. B. VII, 9,^3.
Sanctus anthonius der prophetirete dem appte ammoni vnd
sprach: Du sali in der gotes vorchte vil gebezzert werden. Do
Turte er in vz der celle zv eime steine ^nd sprach: Slach vf den
stein Ynd tu im schaden. Do er das getet, do sprach anthonias:
Antwort dir der stein icht, sint do da in singe? Do sprach ammon:
änein. Sich, sprach anthonias, also salt da werden; so man dir
leide tat, das saltn nicht zamen ynd salt ez nich vor vbel han.
g 17. B. vn, 10, 1. m, 94.
Motoys der appet bnwete im ein mnnster an einer stat, die
heizet aracheona. Da tet man im leide. Do var er an ein andir
stat vnd machete aber ein monster. Da was ein brnder, der zvmete
10 mit im , als ez der tnfel schaf. Dannen var er wider in sin dorf^
do bnwete er onch ein monster vnd besloz sich da inne. Dar nach
giengen brnder von der stat, dannen er vertriben wart, die brachten
den brnder, der den appet hate vertriben mit sime zome vnd liezen
den selben brnder vnd ir kotzen vor dem monster vnd giengen sie
15 zv dem appte. Der enpfienc sie, vnd nach ir gebete vrageter, wa
ir kotzen werin. Sie sageten im, das ir der brnder vor dem
mvnster hntete, der mit im bete gezvmet. Do wart der aide vro
vnd zerhie die tvr, die vor im beslozzen was, vnd lief zv sinen
widerSachen vnd vmbe vienc in vnd bat in, das er im sine schalt
fo vergebe, vnd varte in in sine celle. Da het er dri tage vroude
vnd Wirtschaft mit den bradem, der sine vasten davor nie gebrach.
Damach vor er mit im wider heim.
•
§ 18. B. vn, 11, 4. III, 111.
Moysi dem appete erschiuen vbile geiste vnd sprachen: Da
hast vns vber wanden. So wir dich mit verzwifelnnge wollen dracken,
25 so hohesta dich; so wir dich wollen hoen, so nidersta dich; darambe
vlihe wir alle' von dir.
§ 19. B. vn, 11, 5. III, 116.
Sysoinm den vragete ein bruder vnd sprach: Vater was sal ich
tun, ich bin gevallen? Do sprach der appet: Stant nf. Der bruder
stont of, vnd darnach klagete er aber, das er gevallen was. Do
jo sprach der aide: Stant aber af. Na sagete der brader dicke, wie
14 den der. 21 daTon.
6
er was gevallen. Do rufte der aide: Staat alle zit widir uf. Der
bruder sprach: Wie lange mac ich wider vf stan? Do sprach der
aide: Als lange-, Tncz das du wirdes vunden von dem tode an
gutem lebine oder an bösem, vnd swie der man begriffen wirt, also
5 richtet vnser here vber in.
g 20. R. Vir, 12, 1. III, 112.
Ein bruder vragete p>inenium, ob im bezzer were bie andern
brudcrn zv lebine, oder sunder. Der appet sprach : Swer sich selber
berespet, der ist wol an allen steten ; hoet der mensche selber sich,
der bestat nicht als die schrift seit Swer sich eteswas wenet sin,
10 vnd er nicht ist, der verleitet sich selben ; wan vberhebet sich der
mensche siuer gutete, so verluzet er alle sine arbeite.
g 21. R. VU, 12, 3. m, 116.
Nesteron der gienc in einem walde mit brudern; do sahen sie
einen trachen vnd fluhen allentsamen. Nu sprach ein bruder zv
dem alden vater: Vorchtes ouch duV Der appet sprach: Svn ich
15 vorchte nicht vnd vloch darumbe. Were ich hüben , des bete ich
etesliche hochvart oder vppige vroude in deme herczen enpfangen.
g 22. R. VII, 12, 6. III, 171.
£in alt vater sprach zv eime andern also : Ich bin tot dirre werlde.
Do sprach der ander zv im: Getruwe dir selber nich, die wile du
lebest. Wenestu tot sin, so lebet dfer tufel noch, der bette liste ane zal.
g 28. B. VII, 12, 6. ni, 124.
to Sysois der appet saz bie einen andern bruder vnd begonde
sufczen vnwizzende; des gewan er ruwe vnd sprach: Bruder, verkus
an mir, das ich vor dir sufczet han; das solde ein munech nicht
tun, das ez ein horte. Der selbe hub sine hende vor andern bru-
dcrn in sime gebete nicht vf, wan er vorchte das sie in darumbe
25 lebeten.
g 24. R. VII, 14, 1. III, 168.
Joseph ein appet vnd- ander alden giengen samet zv pimenio
19 leben.
in sin celle. Dar kom ein manicb mit sime kinde, dem bete der
tofel sin antlicze missekeret; der saz vor dem mnnster weinende
Tmb sin kint Das erhörte ein bruder VDd vragete er, warambe er
weinte. Do sprach er: Pimenias ist min gebomer mac, vnd bin
5 knmen zv im, das er diz kint sehe, wie im der tafel bat getan.
Na sibet er vns nicht gerne; dammbe bin ich her zv vch kamen,
das icb vwer genieze vnd dem kinde genade von im geschehe. Liber
vater erbarme dich vber mich vnd trac das kind vor pimenium, das
er sin gebet ob im spreche. Der bruder truc das kint in die celle
1« vnd bat die andern alt vetere , das sie im ir segen wolden gebn.
Dar nach bracht ers vor pymenium. Der woldez nich ane sehn.
Nn baten in die brnder, das er sin gebet ob im spreche, als oach
sie beten getan. Do ersnfezt er vnd sprach: Herre helfe din
bantgetat, das ir der tafel nich gewaldic werde! vnd gab im sinen
15 segn. Da von wart das kint gesant sinem vater wider gegebn.
§ 26. R. VI, 2, 11.
Man vindet in dem bache geschriben von einem appte, der
hiez paulas vnd was bie egipto in einer stat, die hiez thebaida,
das er eitergiftige slangen vnd aller slachte warme, die vil gar
vbele in dem lande sint, mit sinen henden ane greif vnd sie zarte
so in stncke , das im nicht geschach. Der wart gevroget von sinen
bmdern, wa mite er bete die gnade verdienet vmbe got. Do sprach
er: Lieben brnder, swer Ivter ist, dem muzen alle dinc sin vndertan,
als adame in dem paradise, e das er gotes gebot vber gienge.
§ 26. B. VI, 2, 12.
Ein keizer [was] zv rome, der hiez Jalianas. Der was aptrannic
25 worden von der kristenheit wider in die iudenscheft vnd was ein
zonberrere. Der sante einen tafel von im, das er solde varn in
das lant, da die sänne vndir gat, vnd solde im dannen mere bringen.
Der bleip zehcn tage vnd zehen nacht an einer stat. Da was ein
einsidel, vor des gebete mocht er nie vor kamen vnd vur wider vnd
30 vur vor den keiser vnd klagete im , das in der manch bete girret
mit sime gebete zehn tage vnd nacht an vnder laz, das er nie
Stande vor in mochte kamen. Das was deme keiser zom vnde swar
5 dar. 25 Tor.
8
des, so er wider qaeme , das er in wolde marteni. Do wart er an
der selben varte von eime heiden erslagen, als ez got wolde.
g 27. B. VI, 2, 16.
Ein bmder was ein einsidel bie dem iordane, der gienc in ein
hol durch schalen abe der hicze. Da vant er inne einen lewen.
5 Do begonde der lewe grisgramen vnd vngeberdic sin. Das sacb der
alder vnd sprach zv dem lewen: Wie ist dir so angest? wir sin
wol beide hinne/ oder ganc da hinvz. Do mochte der lewe in nicht
erliden vnd gienc vz von im.
g 28. B. VI, 2, 16.
Ziner zit gienc ein einsidel von siner celle vnd kom zv luten,
10 die sahen das er made was vnd brachten im win in eime koppfe,
das er tranc. Do wart im bracht ein mensche, das was besezzen.
Do er vor in kumen was, do begonde der tufel vz im schallen vnd
sprach: Was woldet ir mich bringen ze disen win Ivderere? Do
sprach der aide zv dem tufele: Ich gloabe, das da muzest von im
i5vam, e denne ich disen köpf wines vz getrinke. Do er begonde
trinken, do begonde der tufel schrien also: 0 du brennest mich,
vnd e der bruder vz getrunke, do was der tafel vz gevam.
§ 29. R. VI, 2, 17. in, 28.
Der heiligen veter einer sante sinen iungem nach wazzer. Der
kom hin zv dem sode vnd bete vergezzen des seiles , da mite er
so solde wazzer schepfen. Nu was der brunne tief vnd was verrc von
der Celle, das der bruder nicht getorste aue wazzer wider kumen.
Vnd so er in den sorgen stunt, do begonde er beten vnd rafete
also: 0 wazzer! min appet gebot mir vnd sprach: Brinc mir das
vas vol wazzers. Do wiel das wazzer oben an uf in den brun, vnd
s6 der bruder vulte sin vas ane seil vnd lobete vnsem hem vnd gienc
wider heim.
§ 30. R. VI, 8, 3.
Zwene heilige bruder baten vnsern herrengot, das er sie lieze
wizzen, zv welcher maze sie kumen weren. Do sprach ein stime:
13 Z6 bringene — ladere. 18 elnre.
Encbaristias, ein werltlich man vnd sin wip, die heizet maria, die
siezen samt in egipto vnd sint vber kumen. Die brnder giengen in
egiptum ynd vnnden nach ir Trage ir has vnd mariam, da inne sie
Torscheten nach dem wirte. Do sagete sie , das er schaf hate vnd
3 Turte sie inz hvs vnd bereite in ein vuz wazzer vnd einen tisch.
Do kom oach der wirt mit sinen schafen. Die bruder begonden
Tragen von ir lebine vnd erfuren, das sie zwei mit ein andir ir zit
kvischlichen beten vertriben, also das maria dennoch maget was
vnd oach eakaristius. Nachtes lagen sie sunder vf strosecken vnd
16 tmgen tages ir gewant vor den Inten, dnrch das got alleine ir gntete
mochte wizzen. Ir schaf waren recht erbe; swas in vnser herre da
von gap, des gaben si^ ein teil dürftigen, das andir teil gaben sie
pilgerinen, des driten teiles begiengen sie zwei sich; also würben
sie zwei nach dem himelriche. Des waren die brnder gar vro vnd
16 raren wider heim got vliziclichen lobende, das er den Inten so wun-
derlichen gnade git.
I 31. R. VI, 3, 6. m, 162.
Do sysois der appet sterben solde, des tages sazen bie im andir
eppete, die sahen sin antlizze schinen als die sunne vnd sprach zv
in: Sehet, der appet anthonius ist komen. Vber ein wile wart er
20 schonre vnde sprach : Die apostolen sint komen. Dar nach wart er
zwifalticlichen schone vnd hegende reden. Do sprachen die bruder
ZV im: Yater mit weme redestu? £r sprach: Die engele sint kumen
nach mir vnd bitte sie, das sie mich ein wenic me ruwe lazen
enpfahen. Do sprachen die bruder: Lieber vater, du enbedarft ir
25 nicht. Des antworter vnd sprach : Werlich ich enweiz , ob ich ie
begonde zv ruwen. Do wart er schonre vnd kom vnser herre selber
mit grozem lichte vnd enpfienc sine sele mit suzem smacke.
g 32. R. VI, 3, 7.
Ein appet, der hiez or. Von dem sagete man, das er nie gelouc,
noch geswur, noch envluchete keinen menschen, noch redete mit
30 nieman ane sache.
§ 33. R. VI, 3, 13.
£in bruder begerte in sime gebete, das er solde sehen,
20 begondeo. 23 in.
10
wie des rechten sele von im schide vnd des vnrechten von im. Do
er in der begirden in siner celle saz, vnser herre sant im einen
wolf. Der nam sin gewant in den mont vnd zoch in zv einer stat
vnd gienc von im. Der einsidel vant in einem manster einen bmder
5 an dem tode ligende, den beten die lute vor gar heilic vnd bereiten
kerczen vnd anders, das man solde han zv eines grozen heiligen
begrebede. Die late heten in da vnr, das ir lant von siner hei-
licheit stvnde vnd heten grozen iamer nach im. Do sach der ein-
sidel, das ein tafel vf in vi! mit einer drizenchechten gabelen, die
10 was fnirin, vnd stiez sie im durch sin hercze. Mit so getaner marter
wart die sele von im gezeret. Damach gienc der brader in die'
stat; da vant er einen pilgerim sich an der «trazen ligen, der hate
nieman, der ^n pflege. Bie dem was er einen tac. Do er sterben
solde, der brader sach, das michahel vnd gabriel, die hoen vorsten
15 eugele nach der sele komen vnd sazen zv itweder siten bie im vnd
baten die sele, das sie vz varen wolde. Die schiet von ir lichnam
vngerne. Vber die engel sante vnser herre daviten mit siner harfen
vnd alle die harfer von dem himelischen ienisalem; die brachten
die sele alle von ir lichnamen mit irme suzem sänge vnd fvrten sie
so entsamet zv den ewigen vrouden.
§ 34. R. VI, 3, 16. III, 172.
Macharius hiez ein heilec appet, der gie zv einem male in der
wüste vnd vant eines toten manes houbet. Das kerter vmbe mit
sime Stabe. Do redet iz wider in also: Du bist der heilige macha-
rias vnd hast den heiligen geist; so da beginnest beten vber die
15 armen in der helle , so werde wir eteswie vil getröstet. Do sprach
der appet: Wer bista? Das houbet sprach: Ich was ein priester in
der heidenschefte vnd lebite an dirre stat. Do vragete der appet
also: Was gutes mac ach geschehen von minem gebete? Das houbt
sprach : Wir stau in* fuire, das ist ob vns so hoch, als der himel von
30 der erde vud als tief vnder vns. Da inne sihet nieman den andern
wan eteswene van dime gebete. Der aide sprach aber: Ist noch
grozer helle weicz? Ja, sprach das houbt, vnder vns sint lute, die
got erkanten vnd doch wider sin gebot lebeten; den ist vil wirs.
Do begonde er weinen vnd sprach: We dem tage, do der mensche
28 oacb.
11
gebom wart, der so groz arbeit liden maz! Ynd zehant begrob er
das hoobt.
g 35. B. VI, 4, 1.
Ein appet biez moyses, der sprach: Ein mensche sal sime
gesellen als tot sin, sime vmnde sterben also, das er vber sie von
& iclicher sache nicht vrteile.
§ 36. R. VI, 4, 2. in, 84.
Ein appet hiez lohannes, der sAgete das: £z waren drie buch
meister vmndc. Do der einer starp, der bevalch dem andern sinen
snn, den hielt er bis das er wol gewuchs. Do wart der iangelinc
bie sines meisters wibe vunden. Das erkamte der meister vnd treib
10 in ¥z. Dar nach geronw ez den langen vnd bat, das er imz vergebe.
Der meister sprach: Ganc vnd blib dm iar bie den verdampneten,
die in dem wazzer arbeiten, so wil ich dine schult verkiesen. Das
tet er gerne drv iar vnd kom aber wider. Do sprach der meister:
Ganc aber dm iar vnd lone, das man dir vbelichen tu. Das tet
15 er aber dm iar vnd kom aber wider. Do sprach der meister: Nu
var hin zv der stat vnd lerne philosopie. Bie der stat pforte saz
ein alder buchmeister, der pflac die lute zv scheiden, so sie in
die stat vnren vnd schalt ouch disen iungelinc. Des begond er
lachen vnd sprach: Dammb gab ich dru iar min gut, das han ich
20 hie vunden vergebene. Do hiez in der aide vrilich in die stat gan.
Das bezeichet vnsers herren tor; da sint vnser alt vetere mit
arbeiten vrolichen in gevarn.
g 37. B. VI, 4, 11.
Anthonius hiez ein appet, zv dem sprachen sine bruder: Wir
wollen von dir boren gotes wort, da mite wir behalden mugen sin.
25 Do sprach er: Ir habet gebort, das vnser herre sprach: der dich
slehet an das wange, den halt das andir dar. Sie sprachen: Das
muge wir nicht erfüllen. Do sprach er: Muget ir im das andir
nicht gebieten, so lidet geduldiclichen vmb das eine. Sie sprachen:
Des muge wir ouch nicht getun. Er sprach aber: So lat vch lieber
»>ain, das man ach slahe, dan das ir woldet slähen. Sie sprachen:
20 ein.
12
Das mac oach nicht sin. Do sprach er: Ir siet gar zy siech. * Ir
enmuget weder einz nochz ander getun ; ach myz alleine gebet helfen.
g 38. a VI, 4, 18.
Der appet iohannes sprach zv sime längere, do er vor im
redete von vbunge kvischer werke: San du salt mit gaten gloaben
5 dine were vueren. Ich enwart in zwenczic iaren wazzers oder brotes
oder slafes nie sat. Ich nam brot bie der wage, wazzer bie der
maze vnd den slaf an den wenden. .
§ 39. B. VI, 4, 80.
Ein ritter vragete einen appet, ob vnser herre den ruwer
enpfahe. Do sprach der appet: Nv sage mir lieber san, wie tasta,
10 wen din gewantwirt zezerret, zertrennet? Verwirfez da ez hin? Der
ritter sprach : Nein ; ich machez wider vnd han ez mir. Do sprach
der aide: Ob du din gewant liep hast, so enzvifel nicht, das got
sines selbes bilde liep nicht habe.
§ 40. R. VI, 4. 33.
Die alten sageten das: Do moyses in den wölken gie, do redete
15 er mit gote ; do er yo den wölken kom, do redeter mit laiten ; also
die wile der manech in der celle ist, so ist er bie gote, vz der
Celle vnder den tafeln.
§ 41. R. VI, 4, 87.
Ein brader saz in der waste, mit dem waren tvfele steticliche
vnd gedacht er, das sie engele weren. Zv dem gienc sin vater, das
20 er in gesehe vnd truc ein bil , das er holcz mit im wider heim
wolde bringen. Do lief ein tafel vnd sprach: Sich, der tufel kämet
in dines vaters glichnissc vnd treit ein bil, das er dich ermorde.
Da salt in e nider slahen. Der brader geloabete das vnd slac
sinen vater mit sinen bil zv tode. Do viel der tafel dar vnd erwur-
S5 gete oach den brader.
§ 42. B. V, 17, 20.
Drie brader giengen samt vnd dingeten eines riehen mannes
*
2 ermoget. 15 redeter er.
13
kom vf sime acker abe zv sniden Tmbe Ion. Der wart einer siech
vnd gienc i?ider in sine celle. Do sprachen die zwene: Wir sullen
diz werc vollen bringen; ynsers braders gebet hilfet vns an siner
stat, Tnd grifen die arbeit an. Vnser herre sach ir andacht an
5 vnd half in, das sie das kom heten abe gesniten vor dem tage, das
sie drin bmdem betten vf geleit. Do sie das Ion enpfiengen, sie
santen nach dem dritten bmder vnd buten im sin teil. Des wolde
er nicht vnd sprach, er hete sin nicht verdienet, vnd wurden dammbe
krigende. Nach langer rede komen sie vor einen heiligen appet
Mvnd legeten im vor, wie ir kric stont. Der appet gebot dem siechen
broder, das er sin teil lones muse nemen.
§ 43. E. V, 17, 26.
£in bruder diente einem appete. Dem alden wachs ein loch
an sime houbete, das wart vnsnber vnd stanc; darnmbe gedacht,
er solde von im gan , das im der smac icht we tete , vnd wider
is den gedanken nam er wazzer vnd wasch dem appete sine wunden,
vnd swaz dar ab vnreines vloz, das tranc er vnd gedacht aber do:
Sint ich den smac nicht wil vlihen, so mac ich das vnsuber tranc
doch miden, vnd sprach: Ich wil ez doch trinken, das ich mich
selber vberwinde. Dar an sach vnser herre sine stetikeit vnd
»machte den alden gesunt, durch das ir beider arbeit minre wurde.
I 44. R. V, 18, 3.
Ein appet hiez anserius, der saget von einem einsidel, wie
voUenkumen er was in sinem lebine; doch gloubeter nicht, das win
vnd brot von des priesters Worten verwandelt were in den waren
lichnam vnd das wäre blut vnsers herren ihesu christi. Zv dem
ssquamen zwene heilige eppete vnd sprachen: Vater du salt glouben
nach der kristenheit lere. Got machte adamen nach sinen bilde
von luterre erden, das mac nieman wider reden. Der selbe got
machet ouch dise wandelunge der kristenheit alle tage ze tröste
vnd ze helfe eigenlichen vnd werüchen. Der einsidel was nicht
»geleret vnd sprach: Ich muz das mit den ougen sehen, oder ich
mac sin nicht glouben. Sie sahen, das ers in einvalde tet vnd hiezen
in got biten in siner celle ane vnderlaz acht tage, das er im die
heilekdt geruchte offenen. Das tet er vnd sie beide mit im, vnd
was irre drier gebet also: Herre ihesu christe! du weist das dirre
14
brnder von siner einTaltikeit din heilikeit nicht erkennen mac; laz
in sin arbeiten nicht verliezen vnd gib im zv.sehene, als da bist.
Noch acht tagen sazen sie drie entsamet bie dem altare vnde tet
vnser hörre ir ougen vf vnd sahen das vnsers herren brot ver-
6 wandelt wart zeime kindeline vnd lac vf dem altare, do der priester
ez teilen solde. Do kom ein engel mit einem mezzer vnd zersneit
ez vnd cnpfienc sin blat in den kelch vnd teilte das kindelin darch
aUe sine Ude den laten zv seheue. Do der aide solde vnsers herren
lichnam enpfahen, do sach er, das der priester im alleine blatic
10 vleisch bot, vnd er sprach vorchtiglichen : Herre got! ich gloube
mit alle miner macht, das brot vnd win in dinen lichanamen vnd
in din heiliges blut verwandelt wirt. Do enpfienc er vnsers herren
lichnam in brotes glichnisse mit grozer andacht vnd varen vrolichen
¥ridir heym.
§ 45. B. y, 18, 8.
15 Ein alt vater sach in dem geiste drie munche stan vf des meres
Stade, den rufte ein stimme vber mer vnd sprach: Nemet fvirine
vitiche vnd kvmet zv mir. Die zwene namen vitiche vnd vlugen hin
vber, da in gemfet was; der dritte bleip vnd begonde weinen vnd
schrien. Dar nach worden im ouch vitiche, die waren kraue, nicht
20 fvirin, mit den vloch er ob dem wazzer vnd dar vnder, bis er kume
hin vber kom. Diz bezeichent die voUenkumeuen an gotes dienste
vnd die lazzen.
§ 46. R. V, 18, 12. 111, 10.
Moyses hiez ein appet, an den vacht bekoronge der vnkvischen
so sere, das er vz siner celle gienc vnd klagete deme appete ysidoro
S5 sin arbeit. Der bat in wider in gan. Des wolt er nicht tun. Do
hiez er in warten an den himmel, da die sunne vnder gat. Do
sach er vil tufel stan trureclichen, als die sigelos weren worden an
strite. Do hiez er in vf sehen, da die sunne an dem himel vf gat.
Do sach er gar vil wol bereiter engel stan vroiiche. Sich, sprach
80 der appet , dise engele sint den heiligen in der werlde gesaut ze
helfe wider die viende, die wir dort sehen halden. Vnser belfere
sint bas bereit vnd ist ir me. Das hete moyses gerne gesehen vnd
giinc vrolich wider in sin celle.
15
#
g 47. R. V, 18, 19. vni, 41 u. 42.
Basilins ein bischof sait, das ein maget was in eime kloster,
die nam sich durch demut an , das sie vnsinnic were. Mit arbeitene
in der kvichin versmahete werc, mit ezzene vnzertlicbe die laste
spise, mit lidene von den swestem spot, swere itewizze vnd ooch.
5 siege was sie geduldic; sie was als man sprich ir aller kezzel.
Vier hundert vrouwen waren in dem kloster, vnder den gesach nie
eine dise maget icht ezzen. Das von den tischen viel, vnd das sie
abe den topfen wusch, das was ir spise. Man tet ir vil leides, vnd
tet sie nieman leit; sie redete nie vil noch luczeL Na was ein
»heilige in einem walde lange gewesen in gotem lebine, zv dem
sprach ein engel: Warambe danket dich dinre heilikeit so vil, das
da an dirre stat bist gewesen darch got? Ganc in der vroawen
kioster, da vindesta eine mit einer kröne, die hat alleine von alle
dem Volke anvechtange gehabet tac vnd nacht lange zit, das ir
»hercze nie von gote eine stände geschiet. So kamesta vz dem
walde nicht, vnd ist din hercze dicke vf den bargen. Piterias der
heilige gienc vz dem walde zv dem kloster vnd bat, das man in die
swestern alle sehen lieze. Das geschach. Sie giengen alle vor iu,
wan die arme was in der kachin. Man sagete, sie were besezzen.
20 £r sprach : Die lat mich sehen. Sie sageten ir, das sie der heilige
piterius wolde sehen. Do gienc sie vor in, vnd ir hoabet was be-
wanden mit eime swarczen tvche. Do viel er nider vor ir vaze vnd
sprach: Segene mich. Vnd sie sprach: Herre da salt mich . segenen.
Do erschraken alle die vroawen vnd sprachen: Herre sie ist toap.
» Er sprach : Ir sit alle toap , wan sie ist vnser mater. Do vielen
sie alle nider vnd veriahen im, was ir iegliche leides hete getan.
Er gap in dar vber applaz vnd schiet von dan.
§ 48. B. V, 18, 20. B. IU, 167. VII, 23, 2.
Anthonias hete einen innger, der hiez paalas, der gienc in ein
kloster brader sehen. Do wart er wol enpfaiigen, vnd do ez zit
»was, do giengen sie zvr messe. Paalas hete von gote die gnade,
das er erkante der Ivite hercze an ir antlicze. Der stant vor der
tar vnd sach sie alle an, das er weste mit welchem mnte ir ieclicher
were. Da sach er, das iecliches braders engel mit im vrolichen
33 dar.
16
gienc vnd waren alle gar schone ane einen, den farten tufel mit
schalle, vnd sin engel gienc verre nach troriclichen. Do begonde
paolas weinen vmbe den brader, al die wile man messe sanc. Nach
der messe nam er aber war der brudere vnd sach sie alle dar vnd
6. schone vnd reine, [und sin engel] forte von der messe, den der tufel,
vnsnber hete dar bracht; des wart er vro vnd vragete den bruder,
¥rie im were gesehen, vnd sagete im, was er an im gesehen hete.
Do sagete er im vor den brudem allen , das er in grozen sunden
kumen was zv der messe vnd horte da lesen den propheten, da er
10 spricht: Lavamini, mundi estote, das sprich: Waschet vch, sit reine;
nemet das [abele] vwerre sele von minre gesiebt; leret wol tun;
I swie vnrein vwer sunde sint, sie werden wis als der sne. Dise
trostliche wort vnsers herren gaben im gancze ruwe in sin hercze,
da von im got alle sin sunde vergab, vnd globete vnserme herren
15 kvischeit vnd reine lehn zv haldene vncz an sinen tot. Do lobeten
die bruder gemeinlich vnseru herren vmbe sine barmherczikeit, wan
er spricht: Ich wil, das sich der sunder bekere vnde lebe.
§ 49. R. VI, 1, 3. in, 16.
Eines males sazen bruder samt vnd sageten von vnserme herren
mere. Ynder den saz ein heiliger man, der sach geistlichen, das
«0 andern mvnichen verborgen was. Der sach, do sie redeten von gote,
das die engele hie in sazen lachende vnd spilende; so die bruder
danne sageten von der werlde, so schieden die engele dannen vnde
quamen verher dar, die vber würfen sich vnde wurden gar vro von
der rede. Das begonde der aide weinen vnd clagen vnd bat die
«6 bruder, das sie gerne von gote redeten, wan da von wirt der man
tugenhaft vnd liebet sich den eugelen vnd gote; so man von der
werlde reden wil, so mvz man sich die wile vnsers herren getrosten.
§ 60. R. VI. 1, 9.
Ein groz heilige, der sach ime geiste vnd sprach : Die heilikeit,
die ich ob dem toufe sach, die sihe ich ob des munches gewaude,
90 so er den orden enpfehet.
§ 61, R. VI, 1, 10.
Ein bruder sach ime geiste einen andern bruder in siner celle
11 vor.
17
in gaten gedanken siezen. Die wile stunt der tafel vor der tvr.
Do der bmder von den gedanken sich schiet, do gienc der tafel zv
im in die celle.
§ 62. R. VI, 1, 12.
Zwene bmder waren, der was einer eilende vnd was an gotes
s dienste eteswie vil laz. Der ander was in sime gebnrtlichen lande
vnd was gar vollenkumen. Der pilgerim starp, vnd [ein] appet
was nahen da bie. Der sach ime geiste, das die engele sine sele
uamen, vnd wart gevraget vrteil vber die sele vor gote. Do sprach
vnser berre: Vueret sie er in; er was enwenic trege, er was aber
lu eilende. Dar nach starp der vollekumene bruder , vnd der aide
achtete siner sele. Do sach er nicht engele nach im kvnien. Des
nam in wander vnd sprach: La mich wizzen, was diz bednte, das
der gnte man so wenic trostes hat vnd der lazze so vil. Do kom
ein stimme vnd sprach: Der eilende sach niemau bie im stan ze
15 sime tode, von dem er trost enpfieuge, den tröste got. Do sach
der ander sine vriunde bie im stan ; das was sin vroude, do er starp.
§ 53. R. VII, 1, 6.
Moyses der appet sprach: Vier diene gebernt bekorunge. Das
ist vollange der spise vnd des trankes, sete des slafes vnd muzikcit
vnd schimpf vnd hoch gezieret gewant.
§ 54. R. VII, 15, 1.
to Antonius der appet sprach: Bedachte der pfister dem esele die
oagen nicht, er vfezzc alle sinen Ion; darumbe liat vus got berich-
tunge gegeben, das wir vusere werc nicht uiugeii gehoizon. So wir
von gote in boscn gedanken werden verlazen, das geschiet darumbe,
das wir vnsere werc vnd vnser wicze deste vnhoer nmgen ge wegen,
25 das die vnsubern gedanken vnser kleine guteto gut machen vnd
demntic an vns. Der mensche ist nicht gut; vnser herre sie bie
im. Got alleine ist gut. Wir muzen vns selber werlich schuldic
gebn; srwer sich selber nicht berespet, der verlviset sinen Ion.
g •55. R. VII, 15, 3. III, 131.
S. pymenionem vragete ein bruder vnd sprach: Vater was ist,
20 priester. 24 vnse werc.
Der reter baoch 2
18
das der apostel sprichet: Dem reinen sint alle dinc reine? Do
sprach der appet: Swer zv der meine sal kumen, das er sie ver-
neme, der mvz sich selber vor minren achten, denne alle gotes
creature. Do sprach der bruder: Wie mac ich gedanken, das ich
sminre sie dan der manslechtic ist? Der aide sprach: Wil iemant
komen zv des apostolen meine, sihet er einen manslechtigen, der
mac sprechen zv im selben : Dirre manslechtige hat die eine sunde
begangen; die selbe svnde tvn ich alle zit vnd erslahe mich selben.
Es ist des menschen recht, das er sich selber berespe, wan er wirt
10 rechtvertic da mite , das er sine sande verdampnet
g 66. a TU, 15, 4.
Ein bmder sprach zv einem alden also: Mine gedanken sagen
mir also, das ich wol lebe. Do sprach der appet: Swer sine svnde
nicht ane sieht, der wenet, das er rechte lebe; der aber sine sunde
ane sichet, den enmac sin hercze nicht getrosten, das er rechte
15 sie. Es ist gar not doi'ftic, das ein mensche sich selber er kenne ;
wan die versumvnge, vnser gewizzen vnd verlazzenheit, die blenden
vnsers herczen ougen.
§ 57. R. VlI, 16, 1. m, 133.
Ein bruder ^rach zv pymenio also: Vater, wie sal ein man
vberwerden, das er nicht vbel rede von sinem eben menschen? Der
so appet sprach : Ich vnd min eben kristeu sien zwei bilde ; so wirt
mines bruders bilde gar erbere schinende vor mir, berespe ich min
bilde. Lobe ich mich selber, so mvz ich mich böser dünken. Swer
sines selbes bresten nicht war nimet, der versmahet wol vil heilige lato.
§ 58.* R. VII, 16, 2. m, 153. V, 1, 21.
Ein alt vater sprach: Swas du hazzes, das tu nimande. Ist
s6 dir leit, das man vbcle von dir sait, so rede von nimande vbele.
Ist dir leit, das man dich versmahet oder schildet oder diu gut abe
brichet oder ander vngemach tut, des tu niman nicht; swer das
mac behalden, der hat selekeit gcnuc.
§ 59. R. VII, 16, 3. •
80 Ein heiliger appet sach einen, der was au gotes dienste laz.
2 reinikeit. 18 water. 21 elbere.
19
Ymbe den weinet er vnd sprach: We mir! dirre snndet hate als
tun ich lichte mome. Do sprach er aber zv sime iungere: Tvt
ieman vor dir groze sande, vrteilc in darambe Dicht; gedenke dir
selber, das du me habest gesundet, ob er ioch werltlich sie; er
5 scheide denne got ; wen das spulgent keczer zv tvne.
§ 60. B. VII, 16, 4. lU, 140.
Thymoteus ein alder, der riet einem apte, das er siner bruder
einen vertreib, vmb das er nicht vlizic was an gotes dienste. Als
er vertriben wart, do gienc den selben thimoteum ein bekorunge
an, daramb weinter vaste vnd sprach: Herregot! ich han gesundet,
10 erbarme dich vber mich. Do antwort im ein stimme vnd sprach:
Thjmotee! du versmahetes dinen bruder vmbe sine svnde, da von
kumet dir dise anvechtunge.
§ 61. R. VII, 17, 1.
£in bruder vragete pimenium vnd sprach : Was ist der gloube ?
Pymenius sprach : In der miuuc allezit lehn vnd in demut vnd vnserme
unehesten wol tun.
§ 62. R. VII, 17, 2.
Theodorus sprach: Swas man tvt durch gotes gebot, das mac
heizen der seien werc; das wir tun durch vnseru nvcz, das heizet
der heude werc.
§ 63. B. VII, 17, 3.
Apollo hiez ein appet, swelch bruder den bat an sin werc gau,
20 mit dem gienc er vrolich vnd sprach : Ich wil hüte gan an das
werc mit minem kvnige christo vor mine sele, wan der Ion wirt
der sele zv teile.
§ 64. B. VII, 18, 1. III, 150. V, 13, 8.
Anachoreta was ein apt, der saz bie eime kloster. So die
bruder zv im vz dem kloster giengen, die twungen in dicke, das er
e mit in az wider sine gewouheit. Do sprach ein bruder zv im :
Yater machet dich truric, das du mit vus izzest wider diner gewon-
22 Buude. 23 Auathoreta.
* j ♦
20
heit? Do sprach der iilde: Mich machet truric, oh min wille vur-
hrichet.
§ 65. R. vn, 18, 2.
Ein hrader kom in scyti vnd hat, das man in lieze sehen
arsenium den appct. Zv dem vnile in ein hrader. Do sie wurden
5 enpfangen vnd nach ir gehete lange samt waren gesezzen , arsenius
Bweic vnd redete lange mit in nicht. Das beswerte sie vnd giengen
wider vz. Nu bat der vremde bruder, das er in brechte zv Moyse
dem abbete, der was bekeret vz der mordere geselleschaft. Zv dem
vurter in. Der appet enpfienc sie gutlichen vnd liez sie liplichen
10 von im. Do sprach der bruder zv dem gaste: Du hast beide eppete
gesehen; wederre gevelletbas? [Der sprach]: Von dem wir enpfangen
vnd gespiset wurden. Das wort er schal vnder die bruder, vnd ein
alder bat vnsern herren vnd sprach also : Herre got ! bescheide mich
des: ein man vlühet alle lute durch dinen namen, der ander ist
15 allen luteu gemeine. Do wart er gezucket in dem geiste vnd sach
zwei schif ; in dem einen sach er den heiligen geist varn mit arsenio
in einer stillen ruowe. In dem andern schiffe sach er moysen den
appet varn vnd vnsers herren engele hie im, die legeten im honec
seim in sinen mvnt.
g 66. R. VII, 19, 1. VI, 17, 18.
to Ein bruder vragete einen appet vnd sprach: Zwene bruder sint
in einer celle; einer vastet sechs gancze tage, der ander dienet
einem siechen. Welches werc sint grozer vor gote? Der aide
sprach: Henket sich, der da sechs tage vastet, an die naselocher,
er wirt dem andern vor gote nicht gelich.
g 67. R. VII, 19, 2. III, 155. V, 16, 4.
25 Amoys der appet was zwelf iar siech. Dem diente iohannes
sin iunger mit geduldikeit alle die zit, das der aide nie gutlich
wort ZV im gesprach. Nv kom die zit, das er sterben solde vnd
sazen die alt vetere vor im. Do nam er sines iungers hende zvischen
sine hende vnd sprach ze drin malen: Got gruze dich. Darnach
so bevalch er in den bruderu vnd sprach: Dirre ist ein engel vnd nicht
16 8wei.
21
ein mensche; er hat mir manige zit geduldiclich gedienet vnd gehorte
nie gütliche rede von mir.
g 68. R. VII, 19, 3. VIII, 26.
Ealogins hiez ein huch meister. Der liez sin gvt vnd sin eigen
willentlichen vmb den ewigen Ion. Nv kond er sich siner arbeit
5 nicht began vnd bete breste an sime liebe, da von er in samennnge
noch in der einote nicht mochte gesin. Ymbe das behielt er im
selbes gates, da von er sin notdurft mochte han in sime husc. Der
vant einen vzsezigen an der straze ligen , der hiez elefantiosns vnd
hete weder nase noch hende noch vuze, das bete im die vzsezikeit
Mabe gefvilet. Er hete an sime libe nichtes gewalt dan der zungen,
da mite bat er das almnsen. Diesen dürftigen bat eulogius, das
[er] bie im wolde sin vnd sin notdurft von im wolde nemen. Des
wart der sieche vro. Dannen fürt er in in sin hvs vnd pflap sin
mit spise vnd mit baden; er hub in vnd leite in mit vlize in ge-
15 doldikeit. Das tet er fvnfzehen iar gütlichen , das er den siechen
nie betrubete vnd euch nie von im beswerct wart. Dar nach schuf
der tufel, das der sieche vngeduldic wart vnd begonde wider von
im streben. Dar zv schalt er in vnd sprach also: Du abtrünniger,
du hast din hvs vrezzen vnd hast verstoln vremde gut; das mort
fowiltv mit mir decken. Eulogius sprach: Lieber herre min! rede
also nicht. Han ich dir icht leides getan, das sprich, ich bezzere
dirz. Der sieche sprach zornlichen: Ich bedarf dines glichsennes
nicht, noch diner guttete; wirf mich wider vz an die straze. Eulo-
gius sprach: Lieber vatcr! zvrne nicht; wie han ich dich besweret?
85 Do sprach er grimmeclichen : Ich mac dines vngetruwen spottes nicht
erliden; din karge dürre spise ist mir nicht ein schimpf; ich wil
vleisches sat werden. Der geduldige eulogius gab im vleisch ze
ezzen. Do ruft er lute vnd sprach: Du kanst niemmer getun, das
ich vor gut muge von dir genemen; ich mac hie dir nicht bliben;
'^ich wil die lute sehen vnd bic in sin. Eulogius sprach: Ich bringe
dir vil bruder her. Der arme sprach : Ich sihe dich alleinc vngerne,
wiltu mir diner glichen me bringen? Ir sit nuwen brot vrczzer, vnd
begonde sich selben slaheu vnd sprach: Wirf mich vz, ich blibe
nicht bie dir. Der tufel het in also verkeret, das er sich selber
24 ED.
22
wolde hengcn, ob er hende ynd voze hete gehabet Nv sach der
gute eulogius, das der dürftige nicht erwinden wolle. Do gienc er
ZV den einsidelen, die nahen bie im sazen vnd suchte rat vber sin
arbeit. Die rieten im, das er den siechen fürte vor den grozen
5 antoninm ynd nach sime rate dem siechen tete. Do gienc er wider
heym vnd vber want den siechen mit guter rede, das er gerne mit
im wolde varn. Enlogins nam sinen bruder vnd vurte in in eime
schiffe vor antonium, da sine lungere in einer celle warn. An dem
andern tage zv vesper kom der groze antonius, des gewant was von
10 hviten gemachet , vnd nach siner gewonheit vrageter macharium, ob
dar bruder were kumen. Der saget im, das bruder von ihemsalem
vnd von egypto. Bie dem von iherusalem bedute man im, das
geistliche bruder weren kumen; bie den von «gypto waren im be-
zeichent ander verlazene vnd vngeistliche bruder, die siner lere
15 nicht wirdic weren. Die nacht saz antonius vnd hiez einen bruder
nach dem andern vor sich kumen. Nieman kvnd im gesagen, wer
eulogius hieze, vnd er selber rufte driestunt mit namen vnde sprach:
Eulogi. Der schule meister sweic, wen er gedachte, das eteswer
anders Eulogius hieze. Do sprach antonius aber: Ich rufe dir
90 eulogi von allexandrie. Eulogius sprach: Was ist din gebot? An-
tonius vragete in, warumbe er dar were kumen. Do sprach er:
Wer dir minen namen sagete, der hat dir min geschefde gesait.
Antonius sprach: Din dinc weiz ich wol. Sagez disen brudern.
Nach sime geböte sagete eulogius den brudern vnd sprach also : Ich
25 vant disen elefantiosum an dem wege verworfen ligende ane helfe ;
den vurte ich heym vnd globete gote vnd im, das ich sin wolde
pflegen vncz an sinen tot, das wir samt das himelriche mochten
erwerben. Nu sie wir samt gewesn mit vridelicher liebe fvnfzehen
iar. Nach disen iaren allen ist mir gehaz ane schulde vnde schildet
so mich vnd wil nicht mer bie mir bliben. Er ist mir also swere
worden, das ich in wolde wider vz legen. Heiliger vater, dar vf
gib dinen rat vnd bit got, das er mir helfe. Do wart antonius
zornic vnd sprach grimeclichen zv im: Eulogi! werfestu in von dir?
got verwirfet sin nicht, der in selber geschuf. Wirfestu in vz, er
35vindet im einen bezzem dan dich. Got erweit einen, der den ver-
weiseten enpfehet. Von der harten rede erstummete eulogius vnd
3 dem einsidel. 11 das. 23 dinen.
23
enchraa Do kerte sich antonius gegen dem dürftigen vnd sprach
zomlichen: Elefantiose, da bist von horwe vnd von vnsvberkeit
eislichen. Da bist vnwirdic himels vnd erden. Da wilt nicht cr-
winden an ybeler rede wider got? Weista nich, der dir dienet, das
»ist Christas? Wie getarsta wider christam also reden? Dirre hete
sich in dinen dienst also ergeben darch christam. Der sieche er-
schrac von sinen werten vnd sweic. Antonios kerte sich zv den
bradem vnd antworte islichem nach siner vrage, als sie dar komen
waren. Dar nach kerter wider an ealogiam vnd an den vzseczigen
10 vnd sprach mildiclichen zv in: Lieben kint! kerent von ein ander
nicht, varent mit sament in vwer celle mit vride, da ir als lange
gote gedient hant; leget von vch alle trarikeit; got sendet schire
Dach vch. Dise bekorange ist gesehen, wan ir sit beide kamen zv
dem ende vwers lebenes; ir werdet gekronet. Tat nicht anders,
unnbe das vch der engel nicht vinde an der stat, das ir werdet
beronbet vwerre krönen. Sie beide füren mit ganczer liebe wider
. in ir celle, vnd in den virczic tagen nam vnser herre ealogiam
von den arbeiten dirre werlde. Nach dem dritten tage starb ele-
fantiosns. Cronias sach vnd horte vnd schreib diz.
§ 69. R, VII, 19, 4.
» Dem selben Cronio saite antonias, das er bat got ein iar, das
er im zeigen wolde die stete der sundere vnd oaeh der rechten.
Do sach er einen risen, der was lanc vncz in die wölken vnd swarcz.
Die ende waren im vf gespannen gegen dem himele vnd ein ce
stnnt enzwischen sinen vuzen, der was zergozzen als das mer. Da
25 sach antonias vögele als seien vliegen vnruwecliche. Swelch vogel
vber des risen hoabt vloac vnd vber siue hende, der wart bchalden,
den aber er gevahen mochte, der mäste ertrinken. Do saite im
ein stimme also: Die vligenden vogelc sint der heiligen seien, die in
dem paradise saln ragen, aber swelche da vallent, die mazen in
» die helle, die waren liplichen wilen gehorsam vnde waren vngeduldic.
§ 70. R. VII, 19, 6.
Ein alder sprach: Weiz ein manch ieman, bie er dem sich
8 das. 16 ftirteD. 18 dirre celle werlde.
24
bezzern mac, let er dnrch breston siner lipnar, das er zy im nicht
kämet, der munich geloabet nicht das got lebet.
§ 71. B. vn, 20, 1. III, 167. V, 7, 16.
Ein heiliger appet sprach zv sinen siechen ianger: San tmre
nicht vmb dinen siechtagen, ez ist die groste gnade geistlicher Inte,
5 ob sie got loben in ir sichtagen. Sistu ysen, das fvir nimet dir den
rost abe. Bistu golt, ez reinet dich, das din Schönheit vil schonre
Wirt; wis nicht angesthaft. Wil dich got an dem übe martern,
wer bistn, das du wider sinen willen strebest? bitte got gedaldic-
lichen, das sin wille an dir geschehe.
§ 72. B. vn, 20, 2. m, 168. V, 7, 41.
10 Ein alder was gewonlich dicke siech, imd eines iares vermeit
in der siechtvm. Do weinet er vnde sprach: Herre hastn mich
verlazzen, das du in disem iare mich nicht woldes gmzen? .
§ 73. R. VII, 21, 1.
Pyamon wart gevraget von sinen ivnger, warumbe die sele gote
nicht wolde verebten, vnd er sprach: Die sele wil gote verebten.
16 So ist ez nicht zit ; gotes verebte ist ein groz vollekumenunge.
§ 74. B. VII, 21, 3. V, 1, 20.
Ein alder sprach: Wer demnt gewinnet vud niemande schaden
tvt, sin almusen gibet vnd arm wirt, in des sele kumet gotes verebte.
§ 75. R. VII, 21, 4. V, 3, 22.
Ein alder sprach : Hete ein mensche berespange in sinem herczen,
das er berespet sine sele vnd spricht: sele gedenke, das du mvst
so vor got, vnd spricht: darumbe sei ich zvrneu mit dem menschen;
swer also hübet, in den kumet gotes vorchte.
§ 76. R. vn, 22, 1.
Pymenium vragete ein bruder vnd sprach: Was ist ruwe? Der
appet sprach: Ruwe der sunde ist nimmer me gesunden. Die
stimme rufet zv dem menschen vncz an den iungesten tac: bekeret
S5 vch hvite, das vch der gehe tot icht begrife als ein diep.
25
§ 77. R. Vn, 23, 1. ra, 166.
Ein bischof horte sagen von sinen vndertanen, das zwene vnder
in groze sonder weren vnd bat got, das er im das gebe in der
warheit zv erkennende. Do er sie bewarn solde vnd sie zv dem
altere giengen, do waren den sondern ir antlicze swarcz vnd ir
sougen rot vnd vol blntes; der rechten antlicze waren schone vnd
hatten wis gewant. Diz erkante der bischof. Do sie enpfiengen
Tnsem herren, do sach er vnder der rechten ougen lichten schin
vnd anderhalp vnyers flammen. Dar nach komen die swene, von den
er hete snnde vernvmen. Den bot er vnsern herren, vnd des einen
10 antlicze was schone vnd erlich vnde was bekleit mit wizen kleidern ;
der ander was swarcz vnd eislich. Do sie vnsern herren beten
enpfangen, den ersten vmbe vienc ein licht, den andern ein flamme.
Der bischof bat aber got, das er imz beschiede. Do sagete im ein
engel: Also ez ist alles war, das du von disen hast virnnmen. Der
15 eine ist abir in sonden bliben; darumbe sehe dv, das er bran in
der flamme mit swarcem antlicze; der ander was im onch glich, als
dir gesait was; den sehe du mit eime schonen antlicze vnd in wizen
kleidern darumbe : er gedachte au sine sunde vnd verlobete sie gote
in siuem herczen nimmer me zv tvne vnd gerte weinende vnsers
»herren erbermede. Dem vergap got sine sunde vnd gab im die
gnade, als du hast gesehen. Der bischof hate groz wunder darumbe,
das got den sunder von vu reinem leben hatte als kurczlich erlost
vnd in dar zv als hoe zirtc mit siner gnade. Des antwort im der
engel also: Dich sol des von rechte wundern. Du bist ein mensche,
» vnd vnser herre, vwer herre, ist von nature gut vnde ist menschlich.
Den die sunde lazent mit bichte vnd mit ruwe, den vergit er die
snnde vnd machet sie erenwert. Got hat die minne zv den Ivitcn,
•
das er sinen eiubomen sun gab > in den tot vmbe den sundere. Ob
er do starb durch sinre vieude heil, mac er sich vber sine knechte
sodanne erbarmen nicht? Keine sunde sint vbcr gotes gute, ob man
sie tiiiet mit der ruwe. Got erkennet menschliche kränkelt vnd des
tofel craft. Got virgit dem menschen, so er vellet, als ein vater
sime kinde vnd beitet, vncz er sich bezzern wolde vnd git im der
heiligen Ion, so er ruwe gewinnet vmbe die sunde. Dirre gnaden
27 machen.
26
lobete der bischof vnsern herren vnd sagete alle sinen vndertanen
was [geschehen was].
§ 78. R. Vn, 24, 1.
Ein brnder klagete pymenioni , das im groze sonde geschehen
was. Do sprach der appet: Viaich von der celle, als verre da in
6 drin tagen vnd in drin nechten gegah mvgest vnd vaste ein gaucz
iar alle tage vncze nacht. Der brnder sprach: Welch rat sol min
worden, ob ich in dem iare sterbe. Do sprach der aide : Ich glonbe
an got. Ob da in dem willen von mir vz gast, das da also wilt
tan, stirbesta hvite, got enpfehet dine rawe.
§ 79. R. Tu, 24, 2. in, 117.
10 Ein brnder was in egipto in siner celle, der was gar volkamen
an demvtikeit. Er bete ein swester, die was allen sondern ein
gemeine wip. Von der bete er vil itewizze vnd beswerde von andern
brndem. Do gienc er eines tages zv ir hase; das wart ir gesait
vnd lief vz gegen im mit enttecktem honbete. Also sprach er zv
16 ir: Liebe swester! entlibe diner sele; da hast vil Ivite verlorn; wie
machta erliden die bitterkeit der ewigen marter? Sie begonde snfczen
vnd sprach: Weizta brnder, ob ich mac behalden werden? Do sprach
er: Ja ob da wilt Sie vil nider vor sine vaze vnd bat in, das er
sie wolde mit im in die wnste vaeren. Do sprach er: Ganc, bedecke
so din hoabt vnd volge mir nach. Sie sprach : Wir sallen gan. Ich
wil gerne vngestellet sin vor den Iviten mit minem honbete, dan
ich wider ge, da ich svnde habe getan. Na giengcn sie darch den
walt samt vnd horten Ivite gegen in vam. Do sprach der brnder:
Swester, alle Ivite wizen nicht, das da min swester bist. Ganc von
25 mir darch den walt , vncz die Ivite vor vns kamen. Die vrouwe
gienc vor im darch stocke vnd dnreh stvmpfe; ir was so gar ernest
ZV der baze, das sie steine vnd dorne barfnz vber gienc. Die Iviten
füren irn wec. Do rnfte der einsidel sinre swester. Die antwort
im nicht, wan sie was tot. Er gienc nach ir in den walt vnd vant
30 ir vnzstappen vol blutes vnd vant sie tot Das legete er den brn-
dem vor. Die zwifelten, ob sie behalden were. Do tet vnser herre
80 TUE tUppet.
27
dme alden kant, daä ir der erneet irn lib verlos, den sie bete ymbe
die sele, da von ist sie behalden.
§ 80. B. Vn, 26, 1. m, 173. V, 16, 68.
Ein bmder vragete sin appet also: Warumbe striten die tufele
wider vns? Do sprach der aide: Wir haben verworfen vnser ge-
swefene, das ist: ruwe, geduldikeit, demnt, gehorsam vnde armat.
g 81. B. VU, 26, 1. V, 10, 63.
Moysen vragete ein bruder also: Wie mac ein mensche nach
gotes geböte sich getoten? Do sprach der appet: £z mac nieman
getan, er gedenke im denne alle zit, das er drv iar sie gelegen in
dem grabe.
g 82. R. vn, 26, 2. III, 179.
10 Pymenins sprach: Ein mvnch mac dirre werlde tot sin, der
zwei diuc vlohet: libes rue vnd vppige ere.
g 83. R. vn, 26, 4.
Autonins lerte siuen iungcren also: Yersmahe dinen buch vnd
der werlde notdarft vnde bösen gehst vnd ere; als ein toter ge-
winnestu ruwe.
g 84. R. Vll, 27, 1.
i& Der selbe sprach: Arbeitet ein mvnch luczel tage vnd darnach
trege wirt, der schaffet nicht; er mac nicht volkumen an geduldikeit.
g 86. R. VII, 28, 1. III, 180.
Ein alder sprach: ein mensche sol arbeiten vncz das ez vnsernie
herren ihesum christum genahet. Swer den zv einen 'male gewinnet,
der mac nicht gevallen. Lat in got arbeiten, das geschiet im da-
» mmbe , das er sich deste bas hvite vnd verebte habe , das er sin
arbeit verlieze. Vnser herre fürte israheles kiut virzic iar durch
die wüsten, vmbe das sie gedechten der hertikeit des weges vnd
nicht wider hinder sich vuren in egipten.
3 Tarumbe. 19 leit.
28
§ 86. B. vn, 28, 4. in, 181. V, 17, 19.
Ein brnder fragete ein appet, warumbe gate ivite in disen
ziten gnade vmbe ir arbeit nicht enphahent als vnsern vordern.
Der sprach: Die alden betten rechte minne, sie zvgen ein ander.
Nu ist die minne erkaldet, vnd aller menlicfa* dmcket den andern
5nider; darvnibe verdiene wir vnsers herren gnade nicht.
8 87. R. vn, 29, 1.
Pymeon der appet sprach: Wazzer ist von natnre weich, vnd
steine sint herte. Lit ein steyn, da alle zit wazzer dmf tmefet, ez
machet in hol; als ist gotes wort weich, vnser hercze ist herte,
vnd swer gerne boret gotes wort vnd dicke darnach gedenket, der
10 machet gotes vorchte in sime herczen enstan.
8 88. R. vn, 80, 1.
Ein alder sprach: Ein mvnch sal nicht vragen, wa vor man
in habe, oder wer er sie; wen er vellet von der vrage ab sime
gebet in hinder rede vnd vnnvcze kleffe. Nicht ist bezzer dan
ewigen.
§ 89. R. VII, 30, 2. V, 11, 27.
15 Ein brnder vraget einen appet also : Ob mir ein bruder vremede
mere bringet, sol ich in bitten swigen? Der aide sprach: Sage ym
nichtes nicht; wan wir selbe mvgen nicht verswigen; hvte das dv
dinen brnder ein diene icht verboetes vnd dn das selbe oder ein
bosers tnes. Swige wir zv vnsers bruder meren, da mitte nimet er
«0 wol bilde.
§ 90. B. vn, 31, 1. m, 186.
•
Ein alder sprach: Saget dir iemant von der schrift oder von
andern Sachen, kriege mit im nicht; sprichet er die warheit, so
gehille im; saget er vnrechte, so sprich: Du weist selber wie du
redest Der apostel sprichet: du solt nicht kriegen mit Worten; das
25 behalt, so wirs dv demutic vnd vermidest haz; ^iltv dine rede
schirmen mit kriege, da von kumet zorn; wiltu ieman zv vil loben,
18 Un,
29
da kämet kriec von; vmb swelch diene dv kriegest swerliche, da
mite vellesto in groze schulde vnd mac nicht rve gewinen; habe
tliz, das dv swigest; sorge nich, gedenke hoch gote; wis vm T«d
spate in gotes vorchte, so darftv viende nicht vorchten.
g 91. R. VII, 33, 1.
& Theodoms ein appet wart gewihet zv dem ewangelien in einer
wnste, die hiez Scyti, da was vil heiliger einsidel inne. Von den
lief er an ander stete darumbe, er wolde nicht dienen mit sinem
ampt« ZV der messe, wan in duchte, das er sin vnwirdic were. Nv
vurten in die heiligen vetere wider heym vnd baten in, das er da
10 blibe. Do bat er got also : Herre got ! ist din wille , das ich dir
diene mit minen ampte, das tv mir kant. Do wart im ein fuirin
snle gezeiget, die gienc von der erden an den himel, vnd ein stimme
sprach zv im: Theodore macht dv werden als die sule, so liez din
ewangeliom vnd dine zv dem altare; also gebot moyses den prie-
15 Stern vnd den leuiten, das sie reine mit herczen vnd mit libe, mit
vnsnndiegen henden vnd mit gar reinem gewande ir opfer brechten
vmbe israhelis kint. Vmbe das wolde theodorns nie kelch in die
hende genemen noch ewangeliom gelesen.
§ 92. R. VIl, 33, 2. 111, 22.
In scyti hiez ein appet ysaac, der vernam, das in die alt
» vetere zv priestere wolden wihen vnd begonde vlien in egipten ;
doch bleib er vber nacht vnder wegen in ernte an einem acker, da
lac er vorborgen. Dar quamen sine brudere nach im gcvarn vnd
bieben die nacht vf dem selben acker vnd liesen sie ir esel von in
vor sich gan, der suchte sine weide vnez an die stat, da der aide
»5 lac verborgin. Des morgens wolden sie ir esele nemen vnd funden
im bruder in dem crute, den wolden sie haben gebunden. Do
sprach er : Ich weiz wol , ez ist gotes wille ; swa ich hin vluhe , so
mvz ich priester werden.
§ 93. B. Vll, 34, 1. V, 17, 5.
Arsenium den vragete marcus, warumbe er die Ivite vluhe. Do
N sprach arsenius: Got weiz, das ich die Ivite miiine. Allez. himelisch
21 croce. 29 yluheu.
30
her hat einen willen, die Ivite haben maniger slachte willen; da von
mac niemant mit gote vnd mit den Iviten gesin. Darumbe mac ich
got nicht verlazen ynd ble den Iviten sin.
g 94. B. VII, 84, 2. III, 192.
Von tbebaida Toren brndere, die heten vlachs gekoafet vnd
5 sprachen zv samene : Wir suln arseniom gesehen. Das saite dem
alden sin ionger daniel. Do hiez der appet ervarn, wammbe sie
von allexandrie kamen werin. Sie sprachen: Ymbe vlachs. Do
sprach arsenius: Sie mugen mich nich gesehen, wan sie kamen
vmbe kein ander geschefde her, vnde sprach zv daniele: Ganc tv
10 in dienest vnd la sie denne vam; denne sprich: Der aide mac zv
vch nicht kumen.
§ 96. B. VII, 85, 1. m, 196.
Moyses der appet sprach: Vier diene sint zv behaldene, swigen,
gotes gebot, demut, armnt. Dar nach sint drie tvgende, die ge-
winnet man kvme; das ist alle zit weinen, alle zit an die sunde
16 gedenken, den tot vor oagen han.
§ 96. B. VII, 36, 2.
Ein alder^ sprach: Gewalt des vnrechten, liegen, meineide swern,
das machet den menschen gotc vremde. Mit vier dingen wirt die
scle vlechaft. Das erste: ob iemant vruntschaft mit gewaldigen
Ivten hat durch sines libes wollast, das ander: ob er gerne hinder
30 rede tribet, ob er durch ein stat vert vnd siuer ougen nich hütet,
oder ob er keinerslachte himelichkeit hat ze wiben.
g 97. B. VII, 36, 8. UI, 38. V, 18, 2.
Arsenius der appet saz in siner celle. Zv dem sprach ein
stimme: Kum her vz vnde sich der Ivite werc. Do sach er einen
menschen wazzer schepfen vz eime sode vnd schuttez in ein lo-
25 cherecht vaz ; dar vz ran ez wider iu den sot. Dannen gienc er
vorbas vnd sach einen mor, der hiv holcz vnd bant ein bürde, die
wolde er uf heben vnd en mochte, wan sie was ze groz. Do leit
er me druf vnd versuchte sich aber dar an. Do mochter sie nicht
erwogen. Dennoch leiter me druf. Do wart sie aber swerer. Nu
90 gienc er aber vorbas vnde vaut zwene iungelinge, die riten neben
31
dn ander vf zwen orsen vnd fürten ein groz langes holcz vor in
nid drangen mit ein ander wider strit in eine stat, da was das tor
des holczes ienge nicht vollen wit, vnd wolde ir einer nicht nach
dem andern riten; d^;nimbe bliben sie vor der stat. Bie dem, der
^das wazzer schuf, wart im bezeichent der mensche, der sin almusen
git ynd sich dar vf lat, das er sich von grozen svnden nicht richtet;
der vcrlvset sin almusen. Der mor bedvtet den menschen, der sine
snnde bichtet vnd aber den dar vf sundet , der verlviset sine ar-
beiten. Die vf den orsen das holcz vurten, die bezeichen hocfertige
lolvite; die en let der tnfel so demutic sin, das einer wolde dem
andern wichen an dem engen gotes wege; darombe bliben sie samt
vor der hymelischen pforten.
g 98. IL Vn, 87, 8. m, 201. V, 17, 10.
Pjroenias sprach: Swer boret böse rede von sinem ebenkristen
vnd sin hercze twinget, das er im wider nicht vbel antwortet vnd
isers wol mochte tvn, der hat die aller grozte mine.
g 99. R. VII, 38, 1.
Sanctas anthonius sprach: Weinen vnd clagen losen die Ivite
von Sauden; man gewinet tvgende mit trenen. Der salter vnd ander
gebet ist clage sunde. Ezechias der knnic crwarp gesvutheit sines
libes mit sinen trehenen, lengvnge sines lebenes vanf zehen iar;
»dar ZV sluc got sinre viende vnibe sin weinen hvndert vnd achczic
tvsent vnde fvnf tvsend zv tode. Petrus gewan wider mit weinen,
das her hatte verlorn, do er verloukentc vnsers herren. Maria
magdalena wusch vnserme herren sine vuze mit iren trehenen, der
sprach: Maria hat den besten teil erwelit. Die vorchte vnsers herren
»ist ünerme heilic.
g 100. B. VU, 39, 2 u. 3. III, 100. V, 9, 8.
Pjrmenium vragete ein bruder also: Was sol ich tun? mine
gedanken betrvben mich in minre celle. Do sprach der aide: Ver-
smahe nieman, rede von nieman vbele, so git dir got rue vnd seczet
dich ane bekorunge; gedenke an din ampt vnde nach dinen tagecziten
sotac vnd nach. Gotes vorchte kume von dime herczen nicht; vber-
m
1 wigeD. 9 wiseo. ' 23 wuschs.
32
hebe dich dinre gnttete nich; achte dich nicht zy den rechten;
hvte mit aller diner craft das dv dinen eigenen willen icht vor-
bringest. Die vligen geturren zv dem wallenden haven nicht kamen.
Wirt er la, so siczcnt sie draf vnd machen wprme; also vlihent die
5 tnfele den munch, die wile er ist enzvndet von dem heiligen geiste.
Er leschet er an der minne, sie vallen an in mit grozer craft.
§ 101. R. VU, 42, 1. III, 198. V, 10, 8.
Agathonem den appet yragete ein innger bmder vnd sprach:
Ich wil bie brudem sin. Sage mir, wie ich bie in hüben mnge.
Der aide sprach: Vor allen dingen vlizc dich, das dv alle dine zit
10 bie in vertribest als den ersten tac, als wirt din leben mit mwr
er vullet. Nim dich geschefdes oder rede nicht an; also sprichet
der apostel: Niemant der christo dienet, verwirret sich in werltlich
geschefde.
§ 102. B. VII, 42, 8. V, 16, 30.
Nesteron der appet saz in eime closter, zv dem sprach py-
ijmenius: So sich zorn oder arbeit in dem kloster erhebet, dar zv
sprichestn nicht vnd nimes dich nicht dar vnder an. Wa von hastv
die gnade? Do sprach nesteron: Ich com von erst in diz kloster
vnd sprach zv minen gedanken also: Dv vnd dirro esel sint alcin;
als der esel nich sprichet, ob man in siebet vnd nicht antwortet,
so ob man in schildet, als tv ouch da. Davit sprichet: Ich was vor
dir als ein vihe vnd bin immer bie dir.
§ 103.
Pymcnins sprach: [Sprich] in dime herczen nicht mit den ge-
danken, die von vukvischeit sint oder die sint von berespunge dines
eben menschen. Dv solt ir vnreinikeit in diner sele niclit gehellen;
sft wiltu abir in dinem Qierczcn] vil dar nach getrachton , dv bevindes,
das dir schade da von kämet. Ez ist ein reizen der verliezvnge,
das saltv vertriben mit gebet vnd mit gnton werken, so gewinestv
rae, das din lip nicht bewollen wirt.
§ 104. R. VI, 4, 8.
Ein alder sprach: Mensch dv sprichest, warumb ist vuser
29 aide.
33
behalder geborn? Er ist kamen, das ty werdes behalden. Er wart
mensche vnd bleip got. Er wart ein kint, dar nach ein iesere, do
er das bach nam vnd las in der synagoga also : Gotes geist ist vf
mir; darvmbe hat mich gewihet vnd hat mich gesant, das ich den .
sannen predige. Er wart ein subdyaconns, da er mit der geiselen vz
dem tempel sluc schaf vnd rinder vnd andern koufschacz. Er wart dya-
conns, do er sich begurte mit eime tvche vnd sinen ivngeren die vnze
twnc vnd sie larte, das sie ein ander ir vuze twngen. Er was priester,
do er saz vnder den meistern vnd das volc larte. Er was bischof,
u do er das brot nam vnd segente vnd ez brach vnd ez sinen langem
gab. Er ist gegeislet vmb dich; er ist gekracziget, er starp, er
wart gegraben vnd erstvnt an dem dritten tage vnd var zv himel.
Daz nam er alles an sich nach der gotlichen ordenvnge darch vns,
das wir behalden werden. Nv salle wir kvische sin, wachen, beten;
15 wir sollen. sinen willen tvn mit siner helfe. Josep was verkoufet
in egiptam; drie kint waren gevangen in babylouia. Den half got
in dem eilende grozer eren, wan sie vorchten got. Swer sich gotci
ergit, der hat nicht eigens willen; er beitet in allen dingen gotes
willen vnd blibet ane arbeit; swer aber nach sinen willen vert, der
»arbeitet ane nvcz.
§ 106. R. VI, 4, 15.
Pastor saite, das ein alder saz in egipto in sinre celle, dem
diente ein brader vnd ein maget. Eines ta^es komeu sie beide
spate zv der celle vnd mochten vor nach nicht wider heym kamen.
Do leite der aide ein matten zvischen sie zwei, das sie solden slafen.
»In der nach geschaf der tafel, das sie samt in sande vielen, vnd
als die sande volbracht wart, des morgens giengen sie dannen. Nv
waste der aide ir sande wol vnd sprach wider sie nichtes nicht vnd
gebarte nicht trariclichen wider sie. Darambe sprachen sie zv dem
alden: Vater hasta vemvmen, wie vns der tafel betrogen hat? Do
»sprach er: Lieben kint, ich weiz ez wol. Sie sprachen aber: [Wa]
waren dine gedanken in zit vnsers todes? Der aide sprach: Min
gedanc was , da ' got gekracziget wart. Da stvut ich vnde weinte
mine sande , vnd got der hatte mir antlaz globet. Nv rate ich vch,
das ir vch selben helfet von der snnden, die ir begangen habet.
2 loBere. 13 man — Bach.
Der veter Imoch. 3
84
l>ü enpflengen sie mit ruwe von im buze [vnd] yerdienten vnsers
berren holde.
S 106. R. VI, 4, 36.
Den selben appet vrageten bruder also : Ob ein broder vor vns
sundet, sulle wir in berespen? Do sprach er: So ich vmbe gan,
ß sehe ich einen bruder vbel tun , ich gan vor vnd strafe in nicht.
Nu ist also geschriben: Gebent des Urkunde, das iuwer ougen sehn.
Ich sage vch: Vberzviget nieman. Ein bruder wart in so getane
wise betrogen. Den beduchte, das ein bruder hie eime wibe lege
vnd stiez mit sime vuze dar vnd sprach: Gedaget der sunde. Do
10 waren ez zwon garben. Darumbe sprich ich: Des ir mit den henden
nicht grifet, des gebet nicht vrkunde.
S 107. B. YII, 44, 2.
Anachorete waren geistliche vnd wise heiligen, der waren zwelfe
samt, die sageten ein ander, wie islicher in siner celle buzte,'vnd
wie ire gedanken waren an got. Do sprach der heldeste. Lieben
16 brudere, sint ich begonde ruen in der celle, so habe ich mich selben
gemartert mit den dingen, die mit vz^n geschefden sint vnde ge-
dachte, das also geschi-iben ist: Zerren ir baut vnd werfen ir loch
ab vf vns. Ich machte zvischen minor sele vnd minen liplichen
getcten als ein mvre vnd gedachte in minen herczen"^ als nieman,
toder hinder einer mvre stat, mac gesehen, wer vzerhalp ist, alsam
saltv nimandes dinc ane sehen; schouwe dich selber; habe begirde
nach gote; halt lose gedanken vnd böse gelvst als des slangen kint
bie dir; wechset dar vber in minem herczen icht vnreines, so zvme
ich mit minen libe vnd drouwe minen gedanken, das nicht böser
» werke da geschehen mac.
Der ander sprach : Sint ich der wcrlde wider saite, so gedachte
ich alle tage, hvite bistv aber geborn; hvite vehestv an gote zv
dinenne; hvite bistv her kumen; wis alle tage als ein pilgerim, der
morne sal werden erloset. Als riet ich mir selben alle tage.
so Der dritte sprach: Ich gan vrv an dem morgen mit minem
gebete vf ze gote. Denne lege ich mich ^'f min antlicze vnd bichte
mine sunde gote. Dar nach bitte ich die engele vnd die heiligen,
4 yngan. 23 wetchset.
35
dts sie got bitten vber mich ynd yber alle creature. So ^denke
ich denne in die belle, vnd als die laden sich zv iherasalem zerrent
fnd weinent ir vordem tot, also gan ich vmbe vnd weine mich selben
mit iB die da weinen.
s Der vierde sprach: Ich bin, als ob ich sieze mit vnserme herren
vnd mit sinen ivngem in monte olyneti vnd gedenke also: Dv sal
nimmenne heimelich gewinnen imandes werltliches; wis mit disen
heiligen alle zit ein nachvolger himelisches lebennes, als die gnte
marla vor vnsers herren vnpzen bort«, das er sprach: Werdent
11 hcilic vnd volkomen als vwer vater, der in den himeln ist, vnd lernet
von mir, wan ich bin milde vnde demvtiges herczen.
Der fvnfte sprach : Ich schonwe, wie die engele vf vnd abe vam,
das sie die seien nemen vnd beite mines endes also sprechende:
Herre got min hetcze ist bereit. ^
IS Der sechste sprach : Ich gedachte alle tage, das ich horte von
gote die wort: Arbeitet durch niinen willen, ich gibe vch rua
Stritet noch ein Ivczel, ir gesehet mine helfe vnd mine gvnst. Minnet
ir mich , sint ir mine svne , bekeret vch wider zv vwerme vatere,
der vch des bittet. Sit ir mine brndere, so habet schäme vmb mich.
»Ich habe vil vmb vch erliden. Sit ir mine schaf, so boret mine
stimme. Sit ir tnine knechte, so volget vweres herren marter.
Der sibende sprach: Ich gedenke vnd rede alle zit mit mir
selber den gloaben , die zwersicht vnd die minne. Von der zwer-
sicht habe ich vroade; von der minne mache ich nieman trvric;
»mit deme gloaben Sterke ich die Ivite.
Der achte sprach: Ich warte des tvfels, der sachet wen er
frezze. Dem sehe nach ich mit mines herczen ougen, swar er gat
▼nd rufe got an wider [den], das sin wille nicht vollen käme vnd
niemande angesige, der got vorchtet.
N Der nvende sprach: Ich beschouwe alle tage die samenvnge der
heiligen vnd ir aller herren en mitten vnder in schinende vber alle
diene; dannen gedenke ich vf den himel an die wunderlichen schone
ier engele, wie sie alle stunde gote singen den svzen sanc. Von
der svzikeit ir werte vnd wise kvm ich danne an die schrift, die
issprichet: Die himele sagen gotes ere vnd sinre hende werc kündet
S welneten. 16 drv.
86
die himel Teste. Von den vroaden achte ich denne vf alle der
werlde woUast als vf ein hör oder einen vulen mist.
Der zehende sprach: Ich gedenke alle zit, das min engel bie
mir ist vnd hvite mich selber, als die schrift spricht: Ich vur sach
6 vnsern herren alle zit in miuer beschoawede , das er bie miner
zeswen ist, das ich nicht valle; ich vorchte in, wan er hvtet miner
wege vnd vert alle tage vf vor got vnd kündet mine wort vnde
mine werc.
Der eilfte sprach: Ich lege in minem herczen an isliche ta-
10 gende : menschliche craft , mezekeit , kvischeit , demvtikeit , minne ;
mit disen tvgenden habe ich mich selber an gevochten; die nim ich
ZV mir, swar ich gan vnd spreche zv mir selber: Wa sint dine
geverten? Verzage nicht, dv hast sie bie dir; rede von tagenden,
das dich gelastet; sie mvzen dir vor gote vrkande nach dime tode
15 geben, das sie bie dir rae haben vanden.
Der zweifle sprach: Lieben vetere! Ir habet himelisch leben
vnd himelische wisheit; ich sehe, das ir mit werken sit vf erhebet
vnd den obersten nach volget. Was sage ich? Vwer tagende hant
vch gehoet vber alles ertriche. Ir sit der werlde vremde. Sprich
so ich , das ir irdische engele vnd himelische Ivite sint , so Ivge ich
nicht. Svlicher gnaden ergibe ich mich vnwirdigem Swar ich gan,
da gant mine sande vor mir vnd beidenthalp neben mir; darambe
erteile ich mir die helle vnd spreche: Dv blibest bie den, der dv
wert bist; bie diesen zeit man dich bie kvrczer zit. Da sehe ich
25 gliche safczen vud immer vremde trehene , von den nieman gesagen
kan; da sehe ich die grisgramen mit ir zenen vnd mit allem libe
springen vnd bibent, von dem hoabete vncz an die voze; denne
valle ich vf die erde vnd vmbe vahe den stoap vnd bitte got, das
er mich ir marter vber hebe. Aber sihe ich vwer einen mer, das
80 wallet vnd ist ane ende. Des vnde slahent vud wofent vmbe, als
mich danket an den himel. In das mere sint ane zal Ivite geworfen;
die sehe ich schrien vnd weinen alle mit einer stimme, das so getanes
vf dem ertrich nie gehöret wirt. Die brinnen als dvrre gerten, vnd
sehe, das sich gotes erbermede von in keret vmb ir vnrech. Ich
85 getar nicht gedenken noch gereden mit niemaude, wie vil der werlde
vbels ist behalden. In disen dingen halt ich minen mvt vnd klage
menschlich kvnne vnd achte mich vnwirdic himelhches vnd ertriches ;
37
denne kam icb an die schrift, die sprichet: Mine trehene waren
mir brot tages vnde nachtes.
S 108. B. V, 1, 23.
Ein alder sprach: Bitte got, das er dir gebe weinen in din
bercze vnd demyt; sich an dine sande; vrteil nieman; wis allen
slTiten vndertan; wis wiben vnheimelich; habe mit io nicht ymnt-
schafb noch mit kinden noch mit ketzern; wis nicht ze halt; habe
gewalt^diner znngen vnd dines baches; enthalt dich an wioe;
sait dir iemant icht von einer Sache , mit dem kriege nicht ; also
gewinnest? nie.
g 109. B. V, S, 1. m, 163.
I» Man sait von arsenio, das er alle zit ein tach bie im trac, da
mite wischete er sine trehene abe, die von sinen oagen vlazen nach
der begirde des ewigen lebennes.
9 110. B. V, 3, 2.
Ammooem den appet bat ein brader, das er in wolde leren
eteswas. Do sprach er: Ganc secze dinen gedanc, alse die ligen
15 in dem türme, die vragen alle zit: Wa ist nv der richter? Wenne
körnet er? vnd weinen ir kvnftige marter. Also sal der mensche sine
sele strafen vnd sprechen: We mir! wie mac ich gestan vor gotes
gerichte! wie sol ich rede ergeben vor im miner werke! Also ge-
denke alle zit, so wirdestv behalden.
I 111. B. I. Tita sanctae Tbaisis meretricis, pag. 874.
M In einer stat [was] ein wip, die hiez thasis vnd was gar schone
vnde mit vnkvischeit allen Iviten gemeine. Darch ir minne beten
vil ivngelinge lip vnd gut verlorn. Zv der quam pafuncius in werlt-
licbem gewande vnd bracht ir einen schillinc Pfenninge als ein
minnere. Den schillinc enpfienc sie vnd varte in in ein kammer vor
ttein schone bette. Do sprach der appet: Ist hie kein inre kamer?
Sie sprach: Vns sihet niemant hie wan got. Vorchtestv den? Der
rihet dich an allen steten. Der aide sprach: Weistu das got ist?
[Sie sprach: Ich weiz got] vnd weiz, das rechtvertigen Iviten das
18 AminoueiD.
38
himelriche ist bereit ynd vnrechten Iviten die helle. Pafondiu
sprach: Warumbe bastv denne als manige sele yerlom, das dv
beide vor sie vnd vor dich wirdes verdamnet? Do viel sie nider vor
sine vnze vnd sprach : Vater, ich weiz, das got rawere enpfehet, vnd
6 das mir antlaz wirt von dinem gebete; beite eine wile, ich käme,
swar dv will vnd tvn, das dv wilt vnd gebites. Do nam sie alles
ir gut, das sie mit sanden hete gesamnet vnd brant ez in mitten
in der stat Das liez sie alle ir minnere an sehen, des was virzic
marc goides. Dannen gienc sie noch dem alden, der stiez sie in
10 eine deine celle vnd versigelte die tur mit blie vnd liez ir ein
deine vensterlin, da ir vazzer vnd brot wart in geboten; wan der
appet hiez, das man ir gab alle tage ein wenic brotes vnd wazzers
von einem vroawen kloster, das lac da bie. Der aide wolde dannen.
Do sprach thasis: Vater, war heiztv mich gan nach miner natar-
15 liehen kränkelt? £r sprach: Die vnreinkeit sol in der celle bie dir
sin, des bista wert Do sprach sie: Wie sal ich got bitten? Der
aide sprach: Dv bist nicht wirdic, das dv got nennest Din mvnt
sal die gotheit nicht nennen. Hebe dine [hende] nich vf gegen dem
himele, wan din mvnt ist vol meintete vnde dine hende [vol] vn-
10 reinekeit. Lege dich nider vf die erde vnd sich gegen des svnnen
vf rivnse vnd sprich alle dine zit also: Dv mich geschofe, erbarme
dich vber mich. Also lebete sie drv iar in grozer mwe. Do er-
barmete sich pafondns vber sie vnd bat antoniam im sagen, ob ir
got ir snnde hete vergeben. Do gebot antonios alle den bmdern,
SS das sie wacheten alle die nacht vnd beten , das got eteslichen die
sache wolde knnt tan, dammbe pafvndns dar was knmen. Die
bmder giengen an ir gebet, vnd in der nach sach panlns ein iunger
sent antonii in den himd. Da stont ein bette, das was hoch ge-
ziret, des hvten dri megede, die waren ane maze schone. Do sprach
90 paulns : Die gnade ist vnserm vater anthonio behalden. Des ant-
wort im gotes stimme also: Dise gnade ist thasis der mwerinne.
Das saite paolas an dem morgen den brudem, da von erkaute
pafvndns vnsers herren willen vnd vor mit vronden wider, da thasis
beslozzen lac vnd brach die tvir. Sie bat das man sie lenger lieze
ssbeslozzen sin. Do sprach er: Got hat dir dine sonde vorgeben.
Do sprach sie: Ich bihte dir vor gote: do ich her inquam, do legete
19 wmot. 29 die. 36 bitte.
39
ich minne svnde vber ein ander vnd hatte sie in dem herczen als
den adem in minem mvnde vncz an disen tac. Do sprach der
aide: Got yergah dir dine svnde, darambe das dv yorchte batest.
Din bnze ist kleine gewesen. Danne varte er sie, ynd nach fvnf-
siehen tagen* sohlet sie von dirre weide vnd vor in ewige vroade.
g 112. B. V, 3, 16,
Sjncletice die heilige ebtischinne sprach: Swer sich bekeret zv
gote, der hat an dem ersten arbeit vnd grozen strit, dar nach ge-
winnet er vroade, von der niemant kan gesagen. So ein man fvir
machen wil vnd die brende bleset, der wirt von deme roache wei-
M nende ; lat er darombe sin blasen nicht ab, im wirt fvir ; also mvze
wir des heiligen geistes fvir mit arbeiten vnd mit trehenen in vns
selber enzvnden. Die schrift sprichet: Vnser herre got ist ein
verswendenez fvir.
g 113. R. y, 3, 14. III, 164.
Athanasius hiez ein erczbischof, der bat pambum den appet,
15 das er zv im qaeme in aliexandriam. Do quam der aide vnd sach
eio gemeine wip vor der stat gan. Da von begond er sere weinen.
Nv vragete in, die bie im waren, warumbe er weinete. Do sprach
er: Mich bewegen zwei dinc: einez das die verlorn wirt, das ander,
das ich so grozen vliz nich habe, wie ich gote wol gevallc, als die
Mhat, das sie den Iviten mvge wol behagen. '
g 114. B. V, 3, 15. III, 205.
Silvanns der appet saz bie andern bradern. Dem wart sin geist
gezvcket vnd er viel nider vf sin antlicze vnd stunt vber ein lange
wile vf weinende. Die bruder sprachen, warumbe er weinete. Do
sprach er: Ich was gezvcket an ein gerichte; da sach ich, das vil
»bmder von vnserm orden in die helle vuren vnd vil werltlicher
Ivite in das himelriche. Darumbe weine ich. Vmbe das wolde der
aide nie vor sine celle kamen; wart aber er betwungen, das er vz
gienc, so zoch er die kvtten vor sin ougen vnd sprach: Waz bedarf
ich diz licht zv sehene, an dem keiner sache nvcz lit?
5 Tuir.
40
S 115. B. y, 8, 20. in, 216.
Ein alder saite von einem brudere, der bekarte sich wider
siner mvter willen. Sie wider riet inu» dicke. Do sprach er: Ich
wil mine sele behalden. Nv wart er ein manch ynd vertreip sine
zit vnnuczlicben. Do starp sin mvter, ynd er wart gar siech. In
5 dem sichtvme wart im sin geist gezvcket an ein gerichte , do sach
er sine mvter vrteilen. Do in sin mvter ane sach, die erschrac
sere vnd sprach: Wie nv snn? bistu ouch zv dirre marter ver-
dampnet? wa sint dine wort, [do] dv spreche: Ich wil mine sele
behalden? Der sieche erschrac von der rede vnd künde siner mnter
10 nicht geantworten vor schäme. Diz hete er gesehen vnd genas von
sinem siechtvme nach des barmherczegen gotes gesezzede. Nv ge-
dachter, das in got hie mite hete gewarnet vnd besloz sich in einer
Celle. Da bozter sine snnde in grozer rawe weinende vnd klagende,
das er sine tage hete versumet. Er wart im selber als gar strenge,
15 das die bruder vorchten, das er sich wolde verterben vnd baten in,
das er im selber wolde entliben. Des wolder nicht volgen vnd
sprach: Ob ich miner mvter itewiz nicht mochte erliden, wie mac
ich denne an deme ivngesten tage vor gote vnd vor alle sinen
engein vnd vor allen Iviten gestan vor schäme miner sunde?
§ 116. B. V, 2, 1. m, 109.
20 Anthonias sprach: Als die vische sterben, ob sie an der trncken
sich svmen, also geschiet den mvnchen, die sich vzerthalp der celle
svmen bie werltlichen Iviten; sie Verliesen geistliche rae. Davon
solle wir in die celle wider keren, als die vische in das mer; wan
swer in der einote ruet, der wirt drier vrlouge vberhebet: des
s5 ersten von der gesiebte , des andern von der gehorde , des dritten
von rede vnd blibet im nicht wan ein vrloage, das ist sines herczen
gedanken wider stan.
S 117. R, V, 2, 7. m, 65.
Ein vronwe von rome was gar riebe vnd was maget dnrch got,
dem diente sie mit vorchten. Die quam zv eime erczbiscbofe , der
tez Theophilas vnd bat in, das er sie arsenium lieze sehen. Theo-
hilns var zv arsenio vnd sprach: Ein maget von rome wolde dich
41
gerne sehn. Der aide wolde des nicht volgen, das saite ir der
bischof wider. Do sprach die vrouwe: Ich getruwe gote, das ich
in gesebe; darumbe quam ich von rome, da ich auder Ivite vil hete
fanden zv sehene. Nu vor sie hin vnd vant den appet vor siner
s Celle, als ez got wolde vnd vil nider vor sine voze. Der aide hap
sie TDwirdlschlichen vf vnd sprach: Wiltv min antlicze sehen, das
sich. Do schamete sich die vroawe vnd sach in nicht an. Der
appet sprach aber: An mir lit gotes werc, das ist notdürftige zv
sehene. Wie getorstv als verre vz gevarn? Weistv nicht, das du
10 ein wip bist vnd soldes nicht vz vam? Nv var wider zv rome vnd
sage andern wiben, das dv mich hast gesehen; die machen den das
mer zv einer straze, das vil Ivite zv mir kamen. Die maget sprach : •
Wil got, das ich wider heym kvme, ich laze niman her kamen;,
bete vber mich vnd gedenke min alle zit. Do sprach der aide : Ich
15 bite got, das er din gehvgnisse von minem herczen vertilige. Die
vroawe vor heym vnd wart leidic , vnd quam sie ein sucht ' an von
ir trurikeit. Das virnam Theophilus, der vur zv ir vnd vragete
von ir sichtvme. Do sprach sie: Ich bat arsenium, das er min
gedechte; do sprach er: Ich bitte got, das er dich vz minem herczen
»vertilige. Von dem leide sterbe ich. Der erzbischof sprach: Dv
bist ein wip; der tufel vichtet wider die heiligen man aller meist
mit wiben; darumbe bat arsenius got, das er dinen lip von sinem
herczen vertilige; diner sele gedenker alle zit. Von dem tröste
wart die vrouwe gesunt vnd bleip in gotes dienste mit vrouden.
S 118. B. V, 2, 16.
» Drie geselle wurden munche. Der eine erweite im ein lehn,
das er krieg vnd vrlouge in svne brechte. Der ander sachte sieche
vnd tröste die. Der dritte vor in die wüste, das er in rve gote
wolde dienen. Der erste arbeite sich in der Ivite kriege vnd mochte
allen Iviten nach ir willen nicht gedienen. Da von wart er vrdrvzze
M vnd trege , gienc zv sinem gesellen , dem was vn^er den siechen
alsam geschehen. Die beide giengen samt in die wüste zv ir gesellen
vnd vrageten in, wie vil er sich hete gebezzert. Do goz er wazzer
in einen köpf vnd sprach: Sehet in das wazzer. Do vur'ez noch
do swenkende in dem köpfe. Noch einer stände hiez er sie aber
1 dar.
42
in [das] wazzer sehen, das was do stille, das sie ir antliese drinne
sahen. Do sprach der einsidel: Das tobende waner bezeidient
menige der Ivcte. Von ir ynstetikeit mac nieman fnder ir schar
[sich] selber erkennen. Das stille wazzer bedyiter einote; swer
6 alleine ist, der sihet sine sonde wol Ynd mac sie gote gdMizen.
f 119. B. y, 4, 60 IL 49.
Tperichios hiez ein appet, der sprach: Din mYnt sal niemmer
vbel wort vorbringen, als ein rebe, der nicht dorne birt Wen
swer sinre zvngen in siner tobeheit nicht gewalt hat^ der mac ander
anvechtynge nimmer yber winden.
f ISO. B. y, 4, 44.
10 Sysoias sprach: £in mensche hvte sines rnmÖM vnd mache
sine sele stetelich lebende.
f 121.
Pastor sprach: Gedenke der mensche, das diz wort geschriben
ist: Von dinem mynde wirstY recht ynde wirdest yon dinem mvnde
Terdampnet
S 122.
16 Ein alder ^rach, das ein bmder vragete pambonem den i^pet,
ob gut were, das er sinen bmder lobete. Do sprach der aide: Ez
ist bezzer swigen.
S 12S. B. V, 4, 27.
Macharins sprach zv sinen bmdem: Ir sollet nach der messe
ylihen. Do sprach ein bmder: War solle wir vlien, wan her? Der
to aide leite sinen yinger in sinen mynt ynd sprach : Diz ist , das ich
heize vlihen. Agathon der appet leite dry iar einen stein in sinen
mynt, das er gelemete swigen.
g 124. B. m. 182.
Ein 'bmder yragete sinen appet also: Vater erkennen heilige
hite, weo sie gnade enpfahen? Do sprach der aide: In allen ziten
I ftdiüket.
43
nicht, ynd sprach : Eines heiligen alden ionger tet eine groze snnde.
Do wart der aide zomic ynd sprach Me zy dem bradere: Ganc
Ynd stirp! Von dem worte viel der langer nider ynd starp. Do in
der aide tot sach, do qoam er iu groze vorchte vnd sprach mit
s grozer demyükeit: Herre ihesa christe hebe in wider yf; ich ge-
spreche nimmerme so getane wort ynbedechtidichen. Von dem gebet
wart er lebende.
S 125.
Ein alder sprach : Sihestn oder horestu eteswas reden, das sage
dinen bmder nicht; wan mere sint krieges yrhap.
g 126. B. y, 4, 82.
10 Pastor der appet sprach: Als der rouch binen yztribet, das man
ir honic genemen myge, als yertribet des libes me gotes yorchte
Yon der sele ynd benimet ir alle ir tygende ynd ir gntete.
§ 127. R. V, 4, 37.
Ein bruder yragete sjsoiam ynd sprach: Was sol ich tyn? ich
knme dicke zy der kirchen, so behabent mich die bruder durch die
i5minne. Do sprach der aide: Ez ist ein swere sache.
g 128. B. y, 4, 25.
Serapion der appet saite yon im selber, das er az mit sinem
appete in siner lügende, ynd yon des tufels rate nam er der spise
in sinem buzem ynd az die mychelingen, das ez sin appet nicht sach.
Das brachter iu eine gewonheit, das er sin dar nach nicht mochte
90 enpem. Ny strafte in sin hercze alle zit ymbe die sunde yud
schemete sich, das ers dem alden nicht torste geblchten. Ny yugete
der barmherczige got, das ander brudere quamen yur theonam den
appet ymbe ir sele heil yud yrageten in rates yber ir gedanken.
Do sprach er: Kein dinc ist einem mynche also gar schade, so das
SS er sines herczen gedanken yerswiget yor sinem bichtegere ynd
yrouwet den tufel sere, ynd predigete iu you kyischeit. Do gedachte
serapion, das iu die lere an trefe ynd warf yz sinem buzeme, das
er hete yerstoln ynd yiel nider yor theonam siuen appet ynd bat
6 ▼mb«dechticlicheo. 26 prediget.
44
gnaden vber die snnde, die er bete getan vnd.gebetes vber die
künftigen snnde. Do sprach der aldef San, din bichte hat dich
erloset von dirre gevancnisse. Dv hast mit dirre bichte den tofel
erslagen, der din gewaldic was, die wile dT die snnde verswige.
&£r kuroet zy dir nimmerme, wan er ist offenliche yz dinem herczen
geslagen. Nach disen Worten vnr als ein fnresflamme yz Serapionis
buzeme, erfullete das hos mit stinkenden smacke, als ob swebel da
brunne. Do sprach der appet: Sich lieber syn, ynser herre sait
dir mit disem zeichene, das dy nach minen Worten bist erloset.
S 129.
10 Anthonius sprach: Mac ez sin, so sal ein mynch bichten, wie
manichen köpf wazzers er trinket, oder wie manigen schrit er gat,
ymbe das er yz dem rechten wege icht yalle.
g 180. B. y, 4, 66.
Ein meister ynr von scyti in allexandriam zy einem bischofe
ynd kom wider heym. Do yrageten in die bruder, wie yil er lyite
löhete gesehen in der grozen stat, oder wie die stat were gestellet.
Der prister sprach: Bradere glonbet mir, ich hyte min oagen, das
sie nie mensche da gesahen wan den bischof.
g 131. B. V, 7, 19.
Sara hiez eine heilige maget, die saz yirzic iar alleine ob einer
bach vnd gesach nie durch knrzwile inz wazzer.
g 182. B. V, 4, 61. III, 88.
to Ein mynch wolde sine swester gesehen, die lac in eime kloster.
Ny was gar heiliges lebenes , da yon wolde sie nicht , das er yon
ir schulden gicnge in der yrouwen kloster ynd enpot im also: Ganc
herre ynd bruder ynd bete yber mich. Von gotes gnaden sol ich
dich sehen in der kynftigen werlde in vnsers herren ihesu christi
85 riehen. '
188.
Ysidorum yragete ein bruder, warumbe in die tufele also gar
sere vorchten. Do sprach der aide : Ich enliez zorn yon dem herczen
yf in minen mynt nie kumen, sint dem tage das ich mynch wart.
45
§ 134.
Macharios sprach: Berespe niemaD, also das dv in zorn vallest.
Dy Salt dich selber nich verliezen, das dy einen andern behaldes.
g 136. R. V, 15, 88.
Ein bmder hate baz zv eime andern, das yernam er vnd liez
in in sine celle nicht. Nv saite der brnder eime alden ir sache.
5 Der sprach: Da salt dinen bmder nicht schnldic geben ynd dich
rechtyertic machen in dime herczen, wan dammbe liez er dich vor
der Celle. Ergip dich im schnldic vnd habe in vor ynschnldic, so
git im got, das er dir yf tat ynd din yrunt wirt. Dar yf saite er
in diz mere also: Zwene gliche man worden samt myniche, die
10 yolgeten des heiligen ewangelien lere mit ynbescheidenlicher yer-
nanft vnd sniten in selben ir gemecht yz ymbe das himelriche. Das
yernam der erczbischof ynd tet sie zy banne. Doch waneten sie,
das sie rechte heten getan ynd myrmeten yon dem bischofe, das er
in bete ynrecht getan ynd wurden ze rate, das sie giengen an den
15 erczbischof yon iernsalem ynd sageten im alle ir sache. Der tet
sie onoh zy banne. Yon dem giengen sie aber trnriclichen an den
erczbischof yon anthjoche ynd clageten im, was in was geschehen.
Der tet sie oach zy banne. Ny sprachen sie zy samne: Wir sallen
yam zy rome zy dem Patriarchen ; der riebet yns ab disen bischofen.
M Dar yaren sie ynd legeten yor dem patriarchen ire schulde ynd
was in geschehen was ynd sprachen: Dy bist ein houbet aller
kristenheit, richte yns. Do tet er sie ouch ze banne. Die mynche
erzagiten, do sprach einer: Dise bischofe gehellen alle mit einander;
wir sallen yam yuer epyphanium, den bischof yon cypro, der ist
SS ein heiliger gotes knecht ynd achtet yf arme als yf riebe , wan er
ist ein prophete; also yuren sie gegen der stat. Das kante ynser
herre dem bischofe, der enpot in, das sie in sine stat nicht solden
kamen. Hie hegenden sie sich erkennen ynd sprachen: Wir sint
bie der warheit scholdic; got hat disem wissagen ynser sache ge-
90 kündet Ny wurden sie ir schulde sere klagende mit grozer ruwe.
Das sach got an, dem alle herczen offen sint ynd kuntez deme
selben epyphanio, der sante do yz nach in ynd gab in trost ynd
7 £rgab. 16 Mgete.
46
gemeinte sie der kristenheit vnd schreib dem erczbischofe von alle-
xandrie von in also: Enpfahe dine sane. Die haben werliche bnze
enpfongen. Also qoamen sie wider in rechtez leben. 6ot wil das
der mensche sich selber scholdic gebe ynd nicht ander Mte. Von
6 disen Worten erkante sich der bruder, dem er haz tmc ynd wart
Ton im liplich enpfangen vnd hüben vorbas me in ganzen vride.
g 136. B. y, 4, 42.
Syncletice die heilige yroawe sprach: Eiter tragende wnrme
werden vertriben von dem menschen mit scharfer arsenie, also moz
der mensche sine vnreine gedanken von im triben mit vasten vnd
10 mit gebete.
f 187. B. y, 4, 47.
Tperichius sprach: Von vasten ein dvrrer IIb, der hebet die
sele vf vz der vinstem vnd derret boese gelüste.
S 188. B. y, 4, 40.
Silvanus der appet vnd zacharias sin innger qaamen samt in
ein kloster. Da baten die brader ezzen, e danne sie von in schiden.
15 Des volgeten sie vnde giengen do ir wec. Yf der strazze vant
zacharias [wazzer] vnd wolde des trinken. Do sprach der aide :
Zacharias, vnser vaste ist hvite. Der ionger sprach: Vater wir
haben doch gezzen. Der appet sprach: Das ezzen was der minne.
Sun wir sollen halden vasten.
§ 139.
so Zwene brader qaamen zv eime alden, der enpeiz nicht alle
tage. Nv enpfienc er die brader mit vroaden vnd sprach : Vaste
hat ir Ion. Swer aber darch die minne izzet, der ervaliet zwei
gebot; wan er let sinen eigenen willen vnde git sinen bradem
ir spise.
§ 140. B. V, 6, 37.
26 Ein einsidel saz in egipto, der was gar heiliges lebennes. Nv
schof der tafel, das ein hose wip ir minnere gelobete, das sie den
guten man in sande vellen wolde. Dar nach gienc sie eines nachtes
vor sin celle vnd rufte im, als ob sie were verirret. Do nam er
47
sie in den ho^ ^nd er besloz sich in der celle. In der nacht rufte
sie aber Tnd sprach, sie vorchte, das sie wolve oder tier wolden
▼rezzen. Do liez er sie zv im die celle, wan er vorchte gotes
räche ^nd sprach: Herre got! wie ist din zom vf mich kamen!
»Ny begonde der tafel des alden hercze stechen vf ir minne. Des
wart er gewar Ynd sprach: Des tafeis wege sint vinstemisse; gotes
landen schinet das licht, ynde enzante ein lacerne. Also wart er
mir enzandet von der begirde ynkvischeit vnd sprach: Swer die
sonde toet, der mvz vam in die wizze. Versuch, ob da das ewige
lofvir mygest erliden, ynd brante sinen yinger vncz an den tac, das
er sin wenic enpfant von der starken hicze der ynkvischeit. Das
sadi das arme wip vnd starp von ir sanden. Des morgens qaamen
die iongelinge zv dem mvnche vnd sprachen : Quam ein wip nechten
her? Der aide sprach: Ja sie slefet da. Sie vanden, das sie tot
u was vnd sprachen: Vater sie ist tot. Dp bot er vf sine hende vnd
sprach: Also hat sie mir mine vingere verlorn, vnd saite in, wi^
ez gevam was vnd sprach aber: Also heizet die schrift: Oib vbel
nicht wider vmbe vbel, vnd erbat vnsem herren, das sie lebende
wider vfetant. Die bekarte sich vnd bleip kvische vncz an irn tot.
§ 141. B. y, 6, 82. in, 40.
10 Ein brader vragete einen alden vnd sprach: Was sol ich tvn?
Mine gedanken sint alle zit an ynkvischeit geneiget vnd mac eine
Stande nicht geraen. Darambe traret min sele. Der aide sprach:
Saeget der tafel in din hercze gedanke, so rede mit dime gemvte
da von nicht, wan ez ist des tafeis werc, der versuchet also die
» Ivite. Doch mac er nieman betwingen , ez ist an dir , ob dv ez
wolles enpfahen oder nicht. Madianite hiezen Ivite, die zirten ir
tochter vnd saczten sie an die straze, da israheles kint hin füren;
sie twangen aber nieman , das er hie ir lege. Die hosen vielen in
sande vnbenoetet vnd wurden erslagen; die biderben versmaheten
so sie aber vnd rächen die sunde; also ist ez vmbe die vnkvischeit
gedanken. Der bruder sprach: Ich bin brode vnd vber windet mich
min bekornnge. Do sprach der aide: So dir kume in din hercze
des tufels anvechtunge, antworte ir ratin nicht De an din gebet
5 steigen. 16 minne. 28 saget. 27 füreteu.
48
vnd sprich: Herre gotes san! erbarme didi Tber mich. Der worte
kraft vertriben den tafel von dir.
S 142. B. y, 5, 41. in, 40.
Ein alder einsidel lebete lange in gotes dienste. Deme gab der
tafel eine bekomnge, das er gedachte also in im selben: €k>tes
5 diener soldcn allen Iviten dienen durch got. Na dienen dir lyite,
ynd dinesta nieman. Na diene dir selber vnd verkoafe dine karbelin
vnd kouf dine notdarft, das nieman mit dir besweret sie. Also riet
im der tufel; der erbnnde im, das er mit guter rae got diente vmbe
sin heil vnd andere Ivite. I^u begonder gan mit sinem koufe in die
10 stete ZV den Iviten , vnd vber lanc viel er in sunde von der Ivite
heimeliche von einem wibe. Des wart er traric vnd wolde sich
selber han ertrenket; doch gab im got, das er gedachte immerme
ruwe ze habene in buze vmbe sine sunde vnd besloz sich in siner
Celle. Da weinete er sine sunde steticlichen , als man toten weinet.
16 Diz tet ein iar vnd vaste vil. Darnach in der heiligen oster nam
er ein licht vnd machet ez in eine kachelen, nicht enzundet, vnd
bat got vber sine missetat gnaden in grozer ruwe vnd studt drie
stunt vf von sime gebete besehen, ob das licht enzundet were. An
dem dritten male bat er vnsern herren, das er im wolde trösten
80 vmbe sine sunde vnd im mit sinem lichte der sunden ruchte antlaz
geben, dar vf, das er sine gebot immer vliziclichen hielde. Do
enzunte im got sin lieh vnd vergab im sine sunde. Das lieh behiel
er brinnende vncz an sinen tot, verdiente zv dem himelrich die
gnade, das er vf ertriche sinen tot vor wüste.
S 143. R. .V, 6, 35.
25 Ein alder was in scyti gar siech, dem dienten die bruder gar
vliziclichen. Der sach der bruder arbeit vnd sprach: Ich wil varn
in egiptum, das ich disc brudere nich beswere. Do sprach moyses
der appet: Yar da hin nicht, du vallest in vnkvischeit Des wart
er truric vnd sprach: Min lip ist tot, vnd redestv also mit mir?
so Also gienc er in egiptum. Des vernamen die Ivite vnd brachten
im, swes er dorfte. Dar quam ouch ein maget vnd diente im durch
got. Nv begonder gnesn sines sichtages vnd gelac bie der iung-
14 weinende. 28 wollest.
49
• TTonwen , die wart von im swanger eines kindes vnd sagetez alle
im geboren. Die glonbeten ir nicht vnd vrageten den alden. Der
f^iach ynd bat sie alle, das kint behüten, so ez wnrde gebom.
Die yronwe gebar vnd entwente das kint Do tmc ez der aide vf
sim ZV einer bochzite vor alle sine bmdere in scyti vnd sprach:
Sebt diz kint; das ist miner yngeborsame kint Do weinten die
bmder allentsamt Do sprach der aide: Lieben bmder, hvtet ych;
diz babe ich an minen alder getan, dammb betet vber mich. Also
¥iir er in sine celle vnd begonde sine sonde buzen als von erste.
g 144. B. y, 6, 24. ni, 14.
M Ein mTnch was durch got in der wnste lange. Zt dem quam
ein maget, die sagete, das er was ir mac von gebarte vnd bleip
also bie im. Damach geschuf der tofel, das er bie ir gelac Xt
was in dem selben walde ein ander einsidel, der wolde eines tages
eoen. Do viel im sin köpf mit wazzers ymbe. Er hnb in wider
IS vd Do viel er aber nider. Als dicke er in wider vf hnb , so viel
er wider ymbe. Des erschrac er vnd vor vz, das ers wölde sagen
dem alden. Des nachtes quam er vf der straze in ein wnst betehas
Tud slief. Dar qnamen tafele zesamene vnd sageten, wie sie den
alden baten in sande geworfen. Dar nach begonde ez tagen. Do
» gienc der brader vnde vant den alden in grozer trarikeit vnd sprach :
Was sol ich tan? Min krac veliet mir alle zit vmbe vnd min wazzer
vnd mac nicht trinken. Do sprach der aide: Was sol ich tan? Ich
lac dirre nacht bie einem wibe. Do saite im der brader, das im
tufel beten gesait vf dem wege. Da von erschrac der aide vnd
& sprach : Ich wil vz varn wider in die werlt. Do sprach der gast :
Bmder bis gedaldic; blip an dirre stat vnd trip diz wip wider
bejm; der tafel schaf die sande. Na besiege din hercze vnd dinen
lip vnd Sache gotes erbarmede vncz an dinen tot, so erbarmet sich
got vber dich.
S 145. B. y, 6, 89.
90 Ein alder saite, das er was eines heidenisches priesters san.
Nv gienc sin vater dicke in ein bethas opfern sinen abgoten. Dar
sleich er darch sin Mntheit toagenlichen nach im vnd [sach] den
82 BUch.
Der reter baoch. 4
60
tufel siezen in dem tempel mit grozer schar siner gnoze. Do quam •
siner vursten einer vnd stunt vor in, zv dem sprach er: Wannen
kumes dv ? Der ander sprach : Ich kume von deme lande , da habe
ich geworbin vrlouge vnd manslacht gar vil vnd kume, das ich dir
> ez sage. Do vraget der tnfel in, wie langer zit ez geschehen. Der
ander sprach: In drizic tagen. Den hiez der tufel slahen vnd sprach:
Da hast in langer zit Inczel geschaft Dar nach kom aber einer
vnd sprach, das er in zwenczic tagen vf dem mcr vil luete bete
ertrenket mit schiffen. Den hiez der aide tufel ouch slahen, das
0 er nicht mer hatte geschaffet. Der dritte saite, wie her zehen tage
in einer statbie einer bratlouf manslacht schuf. Do wart brutegum
vnd brut mit vil andern lueten erslagen. Des dachte aber den
tufel luczel von so langer zit vnd hiez ouch den serigen. Der vierde
quam vor in vnd sprach: Ich abe in der wüste virzic iar einen
16 mvnch angevochten, der lac hie nacht bie einem wibe. Do stunt
der aide tufel gegen im vf vnd kuste in vnd saczte im sine kröne
vf sin houbet vnd sprach: Du hast ein groz dinc in kurczen ziten
geschaffet. Dise rede horte das ' kint vnd gedachte, das nieman
achpere ist in himel oder in helle, wan der gote lebet vnd der
80 werlde nicht. Da vloch er von sinen vater in die kristenheit vnd
wart ein munch.
§ 146. R. V, 5, 13.
£in bruder hate bekorunge von vnkvischen gedanken. Der
gienc ZV eime appete vnd saite im sin arbeit. Do trost in der
appet vnd hiez in wider varu. Darnach begonde in der tufel strenge-
S5 liehen vnd stetlichen anvechten. Das clageter aber dem aldcn. Der
sprach zv im: Sun verlihe dem tufel dines mutes nichtcs nicht;
swen er dich betrübet, so rüge in vor mir, das vertribet in; wan
dem selben tufel tut aller wirst, das man sine anvechtunge dicke
sait, vnd swer sie birget, der macht in halt vnd vro. Nu quam
80 dirre selbe bruder eilf stunt zv dem alden vnd bichte sine gedanken.
Do sprach der aide: Ich sage dir sun, lieze got minne gedanken,
die min hercze treit, vf dich Valien, dv enmochtes sie nicht getragen ;
ir ist so gar vil, das du nicht mochtest bestan. Dise wort sprach
18 Beriten. 20 Ton er von.
51
der appet von rechter dematikeit vnd gap den bruder trost, da von
er aller siner arbeit ledic wart.
S 147. R. V, 6, 84.
Zwene bruder hatten so grozc anvechtunge von vnkvischeit, das
sie wider in die werlt varen vnd namen wip. Darnach sprachen
i sie ZYsamne: Was habe wir gewannen ? han cngelich orden ver-
smaliet vnd sin kamen in disc viireinekcit vud mazeu hie nach varn
in das ewige fvir. Wir sullen wider in die wustc varn vnd sollen
boze enpüahen. Also varen sie zv den altvetere vnd baten, das sie
wider eupfemgcn worden. Die aldcn beslazzcn sie beide ein gancz
uiar Tud hiezen in brot vnd wazzer beiden gliche in einer nutzen
geben. Nv waren sie beide glich in einer achte an sehene. Nach
dem iare namen sie die aldeu vz der bnzc vnd vunden das ir einer
schone vnd veizt was, vnd was der ander bleich vnd mager. Das
dachte sie wunderlich, wan sie hatten eine spise gliche vil gezsen,
uvnd vrageten sie den trurigeu, was er in sinre clusen d&s iar hete
betrachtet. Der sprach: Ich gedachte alle zit an die marter, die
ich in miuen sunden hate verdienet. Die vorchten hat mich ver-
sweudet Do vrageten sie aber den andern, was er in siner celle
hete getan. Der sprach: Ich lobete [got], das er mich hat erloset
» von dirre werlde vnreinikeit vnd von der künftigen werlde arbeiten
vnd mich wider hat geladen in diz engeliche leben. Also gedacht
ich alle zit an minen got vnd vrouwcte mich. Do sprachen die
alden, das ir buzc vor gote mochte glich sin.
§ 148. R. III, 16.
Ein bruder vragete pimenionem den appet vnd sprach: Was
2s sol ich tan? ich habe anvechtunge von vukvischeit vnd werde ouch
dicke zornic. Do sprach der aide: Dauit der wissage saite, das er
einst lewen ersluc vnd einen bern erwurgete. Das ist also ze ver-
stände: £r sneit den zorn von sime herczen vud verdrucke vukvischeit
mit arbeitene.
§ 149. R. V, 5, 4.
80 Ein bruder was heiliges icbeues, deu mute der tulel gar sere
5 mir. G sie.
52
mit anvechtnnge der ynkvischeit ; darambe gienc der zr eime alden
vnd saite im sine gedanken. Do sprach der aide: Swer so getane
gedanken enpfet, der ist vnwirdic manches Ordens vnd wirt Yerlom.
Da von wart der bmder zrifelnde an gotes erbermede vnd vnr Ton
5 siner celle wider in die werlt. Na yagete ynser herre, das im yf
der verte begeinete ein appet der hiez apoUo. Der sach in traric-
liehen gan vnd Vragete, wa von er were betrabet. Do schamete
sich der brader, ynd nach langer vrage saite er im, wie er yon
vnkyischen gedanken schulden zr dem alden was kamen vnd wolde
10 wider yam in die werlt. Das horte apoUo vnd sprach : Svn yorchte
nicht, habe keinen zyifel; ich werde in disen alder yon ynkyischen
gedanken gar yil ynd dicke angeyochten; trare in den arbeiten
nicht , die ane got nieman mac gebnzen ynd ganc .hyite dnrch mine
gebete wider in din celle. Das tet der brader. Do yar der appet
16 yon im zy des alden celle , der den brader zyifelnde hate gemachet
ynd bat yzerthalp der celle ynsem herren weinende also: Herre
got! Herre got! dv tast alle gute dinc; yerkere des langen brnders
anvechtonge an disen alden, das an sinem alder gelcme den Iviten
gloaben, do die so getane bekornnge so betrabet. Nach dem gebete
so sach er , das ein mor stant vor des alden celle ynd schoz darch in
manic schoz. Davon wart der aide rech als einer, der tränket ist
hin vnd her loafende vnd vor ambe als ein tobiger man. Do er
des nicht me liden mochte, do gienc er vz der celle vnd wolde den
selben wec in die werlt sin gevarn, den der lange brader var. Na
s5 verstant apoUo der appet wol , wie ez vmb den alden gevarn warn
was vnd begegente im vf dem wege vnd sprach: War wiltv? Was
ist dir, da von du so traric bist? Do waste der aide wol, das den
heiligen appet sin dinc was vor kamen vnd sweic von schäme. Do
sprach der appet: Ganc wider in die celle vnd erkenne vorbas dine
80 kränkelt vnd habe dich selber da vor, das dich der tnfel nicht
erkenne oder dich vcrsmahe, darambe das dv nicht wirdic bist als
ander heilige Ivite siner anvechtnnge. Was sage ich von anvech-
tnnge? Nv mochtestn in einen tac nicht wider striten. Diz ist dir
da von geschehen, das da dem iangen bradere verzwifelange machtes,
s&den da soldest haben getröstet vnd vergeze gotes gebotes, das er
sprichet: Lose die Ivite, die man füret zv dem tode. Nieman mac
86 vergezzes.
53
des tnfels läge vnd der wallenden natoren hicze erliden, wan den
gotes erbermede wil behalden. Na solle wir beide samt got biten,
das er dir abe neme die geisele, die er vf dich hate gesant; wan er
git ire ¥nd wol; er siebet vnd beilet; er nidert vnd er höhet; er
s tötet ynd machet lebende; er vnret zv der helle vnd wider dan.
Nach der lere sprachen sie ir gebet; dammbe wart der aide von
sinem kamber erlost. Do sprach der appet zv im: Bite got, das
er dir gebe wishdt ze sprechen sin wort^ so des zit sie.
g 160. B. V, 6, 86.
Ein bmder hate anvechtnnge von vnkvischeit, der quam in
i^egiptnm. Da sach er in einer stat eines heidenischen priesters
tochter, der begonde er begem in sime herczen vnd bat den beiden
das er sie im ze wibe wolde geben. Do sprach er: Ich gebe dir
miner tochter nicht, e danne ich minen got darombe gevrage. Also
giene der priester zv eime tafele, der sin ab got was vnd vragete
15 in, ob er dem bmder sine tochter solde geben. Do sprach der
tofel: Vrage in ob er wolde verloaken sines gotes vnd sines toafes
vnd sines ordens. Der beide gienc zv dem bruder vnd sprach:
Yerloakene dines gotes, dines toufes vnd dines ordens, so gib ich
dir mine tochter. Das tet der brader vnd sach, das ein tabe vz
so sime mvnde vioac in den himel. Der priester var aber zv sime
tafele vnd sprach: Dirre mvnch hat drier dinge verlookent. Do
sprach der tufel: Gib im dine tochter nicht; sin got hat in noch
nicht verlazen; er hilfet im noch. Do gienc der beiden zv dem
brader vnd sprach: Min tochter mac dir nicht werden; wan din got
e hat dich nich gelazen vnd hilfet dir. Diz horte der brader vnd
sprach in sinem herczen: Obe got so groze gute an mir enget, vnd
ich vnselic man sin vnd mines ordenes vnd mines toafes habe ver-
gezzen vnd verlonkent, vnd er gater got mir vbeln menschen noch
hilfet, warambe wil ich denne von im keren? Also qnam er wider
so ZV im selber vnd saite einem heiligen alden, was im geschehen was.
Der aide sprach : Sieze bie mir in discm hole drie wochen vnd vaste,
so bite ich got vber dich. Na begonde der aide got biten vnibe
den brader vnd sprach: Herre got! gib mir die sele vnd enpfach
sine baze. Das gebet erhörte vnser herre. Nach der ersten wochen
S6 gienc der aide zv dem brader vnd sprach: Sehe da icht sint. Der
broder sprach: Ich sach ein tobe hohe an dem himele ob minem
54
honptc stan. Der aide sprach: Na hüte dines selbes vnd bite got
mit andacht. Noch der andern wochen yragete in der aide aber,
was er hete gesehen. Do sprach er: Ich sach die tnbe knmen zv
minem houpte. Der aide sprach: Wis wacker vnd bete. Noch [der]
5 dritten woclieu vragete er in aber der aide , was nv sehe. Er
sprach: Ein tobe stnnt yf minen hoabte, die wold ich vahen; do
tIouc sie mir in minen mnnt. Des lobete der aide got vnd sprach:
Vnser herrc hat dich enpfangen. Immerme hvte din vnd wis sorchaft
vmbe din leben. Der bruder antwort im vnd sprach: Vater ich
10 blibe bie dir vncz an minen tot
§ 161. B. y, 5, 19. in, 18.
Ein bruder hate leit von dem geiste der vnkvischeit. Der gienc
ZV eime gar heiligen appte vnd sprach: Yil seliger vater! bete vber
mich. Mich vichtet der tnfel swerlichen an. mit vnkvischeit Do
bete der apet tac vnd nach vliziclichen vber in. Nn qaam er aber
15 vnd bat den alden, das er vliziclichen vber in wolde beten. Das
tet der apet gerne. Als dicke quam der bruder vnd bat me gebetes,
vncz der aide begonde truren, das got sin gebet vber den bruder
nicht wolde erhören. In der selben nacht zeigete im unser herre
ime geiste den selben bruder, wie er saz vnd der tufel spilte vor
w im in dem bilde maniger hande wiplicher forme, vnd wie der mvnch
mit gelüste des achte nam. Er sach ouch einen engel da stan mit
vngutlichen geberden wider den bruder, das er sine gedanken so
• lieplichen hielt vnd sie mit gebete vnd mit veme nicht von im triep.
Do erkante der heilige man, das er von des mvnches schulden vber
S5 in nicht erhöret wart vnd sprach: Bruder du bist schuldic; du wilt
in bösen gedanken dine wollust haben; ez ist nicht mvgclich, das
ieman disen tufel von dir vertribe mit sime gebet vnd mit andern
arbeiten, du wollest ouch selben mit im arbeite haben betende,
vastende vnd wachende vnd mit weinendem herczen vnsers herren
80 erbermede vnd sine helfe suchende, das du dinen gedanken mvgest
widerstan. Swelch siehe nicht ezzen vnd miden wil, das in sin arzt
heizet, der mac von des arztes wiser kunst nicht gnesen. Als ist
ez ouch vmbe der sele sichtvm. Der heiligen hilfet nieman, der im
selber nicht helfen wil. Von des heiligen aptes lere wart der bruder
8 In m*me.
55
erwecket z¥ gaten dingen ynd kestigete sinen lip mit vastende, mit
wachende ?nd mit betenne, vncz das vnsers herren erbermede im
sin arbeit abe nam.
§ 162. R. V, 6, 1.
Ein bmder wider saite der werlde. Der gab armen Ivitcn sin
sgnt vnd behap im selber ein teil gutes an sinen nucz. Na gienc
er Yor anthoninm den apet, der erkante sin dinc wol vnd sprach:
Wiltn ein manch werden, so ganc in die stat, konfe vleisch vnd
bringe mirz her vf dinen blosen rucke. Der brudcr tet also. Do
zerkrazten im hunde vnd vögele alle sinen lip nach dem vleische
10 vnd quam also blutic wider vor den appet vnd saite im , das in
hnnde vnd vögele nach dem vleische also beten zekrezzct. Do sprach
anthonius: Swer der werlde wider sait vnd denne gut wil haben,
den zerren die tufel also nach dem gute.
§ 153. R. V, 6, 20.
Ein alder einsidel was vzzeczic , dem bot ein guter man sin
15 gut vnd sprach : Habe dise Pfenninge zv dincr zerungc ; du bist alt
vnd siech. Do sprach der aide : Kumestu. nach sechzic^ iaren , das
du mir minen furer benemest? Die lange zit bin ich siech gewesen
vnd gab mir got mine spise, das mir nie gebrast. Also truc der
man sin gut wider heym.
§ 154. R. V, 6, 7. III, 148.
ao Johannes persa hiez ein einvaldiger appet, der was bie egipten
lande in arabia. Der heilige man entlehende einen schillinc von
einem brudere vnd koufte vlachs, das er dar vz wolde eteswaz
wirken. Do quam ein bruder, bat in das er im vlachs gebe zv
einem gewande. Dem gab er sines gckouften vlachses vrolichen das
25 halbe teil. Nu bat in ein ander bruder vlachses zv eime deckelachen.
Dem wart das ander teil. Do quam der im den schillinc hete ver-
lihen vnd hiesch sine pfenniuge. Do sprach der appet: Ich gebe
dir sie. Nu hat er pfenninge nicht vnd wolde gan biten einen
appet, der hiez iacob vnd was der bruder schaffere, das er übe
90 einen schillinc, das er dem bruder gulde. So er vf die straze quam,
9'zertrazteD. 17 fuier.
W «.^ 'W \^ »-/ V
v»^iii tii'i'f, ZV üciii si»rach vv:
liiic: bc^'anc die iiiiiinc vii<l vra.irc di'ir \j'jr an
it'iiiaiit lialu' vcrlurii. l)a^ trt der ajut viid
wcre. Do sprach der aide iobannes : Siut in Die
gib ich in dem brvdere. Ich 80l im einen schil
ich her, das da mir betest gegeben im z? geh
schillinc. Do wanderte den appet, das er den 8<
selben bradere so lange hate gespart darch g
bete Ynsem herren. Den selben iohannem bt
ne, das er lihe, das er in siner celle bete. So spi
selbe, also vil ir bedarfet. Wold im ieman geh
iCge ez wider, da da ez neme. (}alt man im ni
le.
g 165. R. V, 7, 8.
ler apet was in scyti. Da bat er got vierzehen
die tagent, das er zom mochte vber winden.
g 156. B. V, 7, 4.
r apet stont virzic nachte zvischen dornen, daran
fe.
g 167. B. V, 7, 83. ni, 98,
was in samenange vnrawic, der sprach zv im selb
e] eteswa bliben, so ich da nieman habe mit d
67
Tnlter in aber ynd saczt in an die selbe stat; da viel er aber
fmbe. An dem dritten male, da vnlter in vnd saczt in dar. Do
Tiel ooch vmbe. Do wart der bruder zornic vnd sluc den knie,
das er zv brach. Do quam er wider zv im selben vnd erkante, das
sin sin alder vient hate betrogen vnd sprach: Na bin ich eine vnd
hat mich zom vber wanden. Man bedarf an allen steten gedaldikeit
in arbeiten vnd vnsers herren helfe. Also stant er vf vnd gienc
wider in sine samenonge.
g 168. B. T, 7, 27.
i# Elin bnider vragete arseniam vnd sprach: Was sol ich tan?
mine gedanken sprechen zv mir: Was lones wirt dir? da macht
nicht vasten, noch arbeiten, noch siechen pflegen. Do sach der
aide, das ez des tnfels same was vnd sprach: Ganc, iz, trinc vud
slaf, wise in diner celle vnd ganc dar vz nicht; wen stetikeit in
IS der Celle bringet manche in rechten orden. Also gienc der brnder
in sine celle vnd saz drie tage. Do bcgond in verdriezen mvzic zv
siczene vnd hegende vz palmen matten vlechten; so in begoade
hungern, so schelter vz andern bahnen, das er az. Do er hete
gezzen, do sprach er zv im selben: Ich sol eteswie vil salmen
M sprechen , so izze ich denne sicherlichen. Also bezzerte er sich mit
gotes helfe ie me vnd me, vncz er in rechten orden quam, vnd
wart sicher, das er hose gedanken vberwant.
§ 169. B. V, 7, 1. III, 106.
Anthonins der heiUge apet saz in siner celle. Do viel sin ge-
mute in vrdrotz vnd in schentliche gedanken. Do sprach er: Herre
»got! ich wolde behalden werden, so enlazen mich mine gedanken.
Was sol ich in disen arbeiten tun? wie werd ich behalden? Nu
[gienc] er vor die celle vnd sach einen in sines selben glichnisse
siezen vnd werken, der stunt vf abe dem werke an sin gebet
Diz was vnsers herren gotes eugcl vnd larte anthoninm rechte leben
•ovnd sprach: Also tu, so wirstu behalden. Da von gewan anthonins
groze vroude vnd tet nach des engeles lere vnd erwarp das hi-
melriche.
14 Wisent.
58
g 160. R. IT, 40.
Paoli^s der gar heilige appet was in einer gar wüsten einote.
Da lebete er nicht wan palmen ymchten vnd eines kleinen garten
vnd mochte anders werkes nicht getriben, des er sich begienge, wan
er was wol siben tage weide von den Iviten, vnd vmbe das er nicht
5 mvzic seze , so nam er palmen bleter vnd machete dar vz matten,
ieclichem tage sin gesaczt werc, als ob er sich da von solde began.
So er den sine celle hate werkes gefallet vnd ez im nieman ver-
koofte, so brant ers allent samen vnd machete aber anders. Diz
tet er alle iar, also lange er da lebete vnd bewerte da mite, das
lo ein mvnch an keiner stat gehörten mac ane werc vnd mac an ta-
genden in einer voUenknmen.
8 161.
Ein einsidel saz in einem walde. Dar qaamen arme Ivite dicke
wider abent nach dem almnsen. Einer nach sliefen sie da. Da
hate ir einer nicht mc wan eine matten , de leite er halb vber sich
15 vnd halb vnder sich, wan ez was da gar kalt. Nu gienc der aide vz
vnd horte den armen snfczen vnd clagen sich von dem vroste. Doch
gap er im selber trost vnd .sprach: Herre got! du sist gelobet 1 Wie
manic richer tfv lit in gevangnisse, die sint in isen oder in holcz
gebunden vnd mögen durch kein ires libes not vf gestan, so bin
20 aber ich als ein keiser. Ich strecke min arm vnd mine vuze vn
gan, swar ich wil. Das horte der aide vnd sagetez sinen brudem
durch lere, die wurden davon sere gebezzert.
g 162. R. y, 4, 5. UI, 39.
Daniel der appet saite von dem heiligen arsenio, der machte
korbe vz palm bletem vnd leite die bleter in einen zvber vnd liez
85 sie weichen. Das wazzer wart smeckendc. Do liiez er anders dar
vf giezen. Nv baten in die bruder, das er vz lieze giezen vnd wol
smekendes neme. Do sprach der aide: Ich wil disen smac liden
vur muschat vnd ander maniger slachte würze, von der suzen smacke
ich dicke an der wcrlde nach miuem willen genozzen habe, darumbe
Bedas mich got von der bittern helle smac erlöse, vnd das ich mit
2 Torchte. 10 tagender.
59
ddim ridien manne, der alle tage schone lebete in wirtscheften, nicht
werde Terdampnet:
S 168. R. T, 7, la
Syndetice die heilige vronwe sprach: Swer in dirre werlde
▼tnle dine tot, den leit man in torme euch wider sinen willen; also
5 sidle wir vns in gevangnisse legen ymbe rnser snnde, das wir mit
Tnser willegen räche die künftige marter von vns triben. Vastes
du, so vint dir selber nicht ein wort, das da sprechest: Ich werde
siech von vastende; wan die nicht vasten, die werden oach siech.
Hasto icht gntes begannen, la den tafel nicht erwenden; wan der
10 tnfel Wirt sigelos von diner gedaldikeit. Kämet schiflviten eteswenne
widerwertie wint, die entladen ir schif darnmbe nicht; sie enthalden
sich vf des wazzers vnden mit bescheidenlicher wer, vncz in bezzer
weter kamt, so richten sie denne ir segel vf vnd vam dar sie
wollen. Also valle etes^enne in gotes dienste in bekorange oder
15 in ander arbeite, so snlle wir mit gedaldikeit vnd mit bescheiden-
heit bezzerange warten vnd sallen vnsers herren krucze zeime segele
vor onsers herczen engen richten, das vaeret vns von dirre werlde
arbeiten.
§ 164. R. V, 7, 81.
Ein alder einsidel saz in eime walde. Der nam wazzers von
so siner celle vber zwelf mile. Eines tages gienc er nach wazzer ; do
gebrast im an siner kraft vnd sprach: Warambe lide ich dise ar-
beit? Ich wil bie disem wazzer bliben. Also sprach er vnd karte
sich vmbe. Do sach einen iangelinc nach im gan, zv dem sprach
er: Wer, bista? Do sprach er: Ich bin gotes engel, der hat mich
z5 her gesaut, das ich dinne vazstappen sal zeln vnd sal dir darnmbe
Ionen. Von den werten wart der aide creftic vnd saczte snel vnd
saczte sin celle vnnf mile verrer.
g 165. B. V, 7, 10.
Macharias gienc eines males von sc3rti vnd gieuc in eines hei-
dens grab slafen, das was an sinem wege vnd zoch einen toten
90 beiden vnder sin boabt , als er ein pfal were. Na nideten in die
l aide.
60
tafele, das er so beltlicheD ane vorohte wider menschliche natifire
getorste tan, vnd woldenin erschrecken vnd raften einem wibe also:
Nonna lila! kam dan mit vns inz bat. Do antworte in ein ander
tafel vnder machario in dem toten ynd sprach: Ein pilgerim lit yf
6 mir; ich mac nicht kamen. Sa von erschrac macharias nicht; er
stiez den toten, in dem der tofel lac, mit dem ellebogen vnd sprach:
Stant vf vnd ganc, ob da magest: Do erschraken die tafele vnd
schrien: Machari da hast vns vberwanden.
g 166. B. T, 7, 12.
Milien hiez ein appet, der was mit zwein sinen langem in
10 eime wilden walde, da dienten sie vnserme herren. Na »varen eines
keisers sane nach ir gewonheit vz lagen vnd vmbe zvgen des selben
Waldes virzic milen ir neczen, vmbe das sie erslagen, swas vnder
den neczen wurde vanden. Also giengen sie vnder den walt vnd
vanden den alden vnd sine langem innerthalp den neczen, der was
16 aller gehar vnd hate ein egebere antlaite. Do vrageten in des
keisers snne, ob er ein mensch were oder ein geist, vnd er sprach:
Ich' bin ein sandiger mensche vnd bin her )£amen minne sande zv
weinende ; ich anbete vnsem herren ihm Gbristam, des lebenden gotes
San. Sie sprachen aber: Ez ist kein ander got, wan sänne vnd
90 vazzer vnd fvir, die bette an vnd opfer in. Do sprach er: Das sint
gotes Creatore. Ir irret; bekeret vch vnd erkennet got, der mit
disen dingen alle dinc geschnf. Do begonden sie spotten vnd
sprachen: Da saist^ das ein verdampneter vnd gekmczigeter got sie?
Do sprach er: Ja er hat die sande gekracziget vnd den tot ertötet,
25 den hiez ich einen waren got. Er geschaf himel vnd erde vnd mer
vnd swas da inne ist. Vmbe die rede namen die beiden den alden
vnd sine langer vnd taten in groze marter an, vmbe das sie nicht
den abgoten wolden opfer, vnd singen den zwein bmdem nach vil
martern ir hoabt abe. Zv dem alden schazen sie, als zv einem zile,
80 ir einre gegen dem herczen, der ander in den racke. Do sprach
der aide: Ir gehellent samt, das ir heilic blut vz giezent. Dammbe
morae an dirre selben stände ist iawer mater ane snne. Ir werdet
vwer blat giezende mit vwem schozzen. Der rede spotten sie vnd
vnren des morgens vz lagen. Do brach sich ein hirs von ir neczen,
31 U' 82 darumbe ir morQe,
61
dem iageten sie nach yf irn rossen vnd schozzen nach im, vncz ir
iedicber den andern darch sin hercze schoz ynd starben, als in der
aide bäte vor gesait.
8 167. R. V, 7, 87.
Ein bmder hate bekomnge von gedanken, das er von sime
sUoBter solde yam vnd saite ez sime appete. Der sprach: Ganc in
dine celie vnd gib diner zelle want dinen lip ze pfiande, das da
nicht vz wollest gan ynd la dinen gedanc; er gedenke, des er wolde,
wirfest dinen lip nicht yz der celle.
g 168. R. T, 7. 88.
Ein alder sprach: Eines manches celle ist als der oyen in
10 babylonie , da dm kint gotes sin inne yanden*, ynd ist also der
welken [sol], in der got redete mit moyse.
8 169. R. V, 7, 85.
Ein brader sprach zy eime appete: Vater, wie sol ich tan?
Ich lebe nicht als ein mvnch; ich ezze vnd trinke vnd slafe in einer
yersomauge vnd ganc mit vnreinen gedanken von werke ze werke
IS ynd bin in manige betrabange. Do sprach der aide : Sieze in diner
celle vnd ta vrolich, das da macht. Dine kleine gatete sint nv gote
also liep als vil groze, die anthonias hie vor tet in der waste. Ich
^oabe, das swer in siner celle darch got siezet vnd sine conscientie
behütet, das er neben anthonio in dem himelrich wirt siezende.
§ 170. R. V, 7, 28. Ili, 107.
20 Ein brader vragete einen alden also: Warambe verdrazet mich
in miner celle ze siezende? Do sprach der aide: Da ensehe noch
der darftigen marter; erkentes da die, were din celle denne vol
vnreiner warme, da sezest darinne vncz an dinen hals ane vrdraz.
§ 171. R. T, 7, 24.
Ein brader clagete eime alden, das er ein stände in sinre celle
25 nicht mochte hüben. Do sprach der aide: San sieze in diner celle
ynd arbeite mit dinen henden vnd bitte got ane vnder las; bevilch
11 dem.
gote din sele vnd gedanken dine vnd la dich nieman tz der eelle
verwisen, vnd saite im also: Ein inngelinc, der was werltlich, der
bat sinen vater, das er in iieze in ein kloster vam. Das erwarp
er käme vnd wart ein manch. Nu hilt er geistlich lehn gar yoI-
5 leclichen mit werkene, mit vastene vnd mit allen guten dingen, also
das sin appet vnd sin brudere got lobeten vmbe sin gnt lehn. Dar-
nach vber lanc bat der selbe bmder den appet, das er in liecze
vam in die woste, da wolt er ein einsidel werden. Das wider riet
im der fippet vnd sprach: San bleip, du kanst'dich in der waste
10 gegen des tufels tragenbeit nicht behaten; vellesta in bekorange, so
blibestu ane trost, ob nieman bie dir ist. Das dachte den brader
nicht gat vnd bat den appet also lange, vncz er im vrlop gab vnd
hiez zwene, das sie in in die wnsten solden vueren, die giengen
zwene tage mit im durch die wüste vnd begonden von der hicze
15 müde werden vnd [lagen] vf der erden ein"^ wile. Do streich ein
ar vber sie hin vnd sloc sie mit den vechten vnd stunt vor sie vf
den wec. Hie von erwacheten sie vnd sahen den vogel vor in
stan vnd sprachen zv dem iungen brudere: Diz ist ein engel, volge
im nach. Do schiet er von in zwein vnd gienc dem am nach,
20 da er stunt Dannen vlouc er aber vorbas vf den wec vnd stunt.
Do gienc er aber nach im; also vlouc der ar drie stunt vor
dem bruder, vf das er im aber nach volgete. An dem vireden
male vlouc er ein halp in den walt vnd verswant Darnach gienc
der bruder nach im vnd vaut dne palm boume vnd einen brunnen
SS vnd einen hol vnd sprach: Dise stat hat mir*vnser herre bereitet
In dem hole az er der vruchte von den palmen vnd ti*anc des
brunnen vnd diente gote an der stat sechs iar, das er nie mensche
gesach. Eines tages kom der tufel zv siner celle vnd was glich
eime alden appete vnd hate ein egelich antiize. Des erschrak der
so bruder vnd vul nider an sin gebet vnd stunt aber vf. Do sprach
der tufel: Bruder, bete aber! vnd vielen do samt nider an ir gebet.
Nach dem gebete vragete in der tufel, wie lange er da were gewesn.
Do saiter er imz. Do sprach der tufel: Ich habe ein mvnster hie
nahen bie, vz dem quam ich nie in eilif iareu wan hvite. Do erkant
86 ich, das du hie bist vnd gedacht also : Ich wil gan zv disem heiligen
man vnd wil mit im reden eteswas, das miner sele nvcze ist. Nv
22 ales. 28 engel ich.
63
spriche ich das: Lieber brader, wir bezzern Yns nichtes nicht in
der Celle siezende, so wir vnsers herren lichnam vnd sin blut nicht
enpfahen, vnd verebte, das wir vnserme herren vremde werden, ob
wir TDS dirre heilikeit bewenden. Nu bmder, hie ist ein kloster
s vber drie mile, da ist ein priester, da salle wir ie vber zwo wochen
an dem snntage gan vnd enpfahen da vnsers herren lichnam vnd
sin blnt vnd keren denne wider in vnser cellen. Der rat gefiel
dem einsidel wol vnd gienc mit dem tafele in das manster, als er
im hate vor gesait, vnd vielen da beide nider an ir gebet. Nach
10 deme gebete stont der bmder vf vnd sach hinder sich , da was sin
geverte hinwec. Na sachter in in dem kloster vnd vant sin nicht.
Do vrageter die bradere, ob sie den appet beten gesehen. Die
sprachen: Da gienge alleine her in. Da von enstant er sich, das
in der tafel hate betrogen vnd sprach: Sehet, wie schelclich mich
15 der tofel vz der celle hat betrogen ; nv sol ez mir nicht schaden,
ich enpfahe vnsern herren vnd gan wider heym in min celle. Do
quam aber der tafel in eines werltlichen iangelinges glichnisse vor
in geloafen vnd besach in von dem houbete vncz an die vuze vnd
sprach: Ist erz? Er ist sin nicht? Do sprach der brader: Warumbe
wbesihest da mich also? Der tafel 6pra<9i: Da erkennest mich also
nach langen ziteu nicht? Ich bin dines vaters knccht. Heizet din
vater nicht also? vnd din mater vnd din swester heizet also? vnd
dv heizes also? vnd din eigen heizen also? Din mvter vnd din
swester sint vor drin iaren tot; so ist din vater nv tot vnd hat dir
25 sin erbe gelazen vnd sante nach dir vil boten vnd mich. Na habe
ich dich vondcn. Da von beite nicht me, var heim vnd vcrkonfe
din erbe vnd gib ez durch got. Also hiez din vater tun. Do sprach
der einsidel: Ich wil nicht mer in die verlt. Der sprach: Kumestu
nicht vnd wirt diz gut verlorn, das vordcrt got an dich. Ist das
» nv ein böser rat, ob du armen Iviten din gut gibest, das ez bösen
Iviten nich werde, vnd ez mit bösen wiben nicht werde verzert, das
armen Iviten gelazen ist? Ist dir swer, das du groz almusen an
legest vor dines vater sele vnd dine vnd denne her wider kumest
in die celle ? Mit sulcher trugenheit fürte in der tafel uz siner celle
S5 hin ZV der stat , da sin vater was vnd verswant der tufel. Der
brader gienc gegen der pforten. Do begegnete im sin vater vnd
21 hiezet.
64
yragete in, wanimbe er dar kumeii were. Do schamete sich der
brüder die warheit zv sagene' vnd sprach: Ich wolde dich gerne
sehen ynd bleip bie im ynd nach Inczel tagen viel er mit wiben in
snnde vnd bleip in den sunden vncz an sinen toi. Da von sai ein
5 manch durch niemandes rat von sinre celie gan.
8 172. B. V, 7, 40.
Ein brader viel in bekoronge vnd begonde da von abe lazen
sin gebet vnd andere gutete, die er da vor hate getan vnd im sin
regele gebot. Nu bete er dicke gerne wider angevangen, so ge-
dachter danne: La vam; wenne saltn als recht werden, als da e
10 were? vnd bleip in dem zvifele; doch gienc er zv einem alden vnde
klagete im sinen knmmer. Do saite im der aide diz mere also: Ein
man der hate ackere, die versnmet waren mit bawe, vncz sie dorne
bramen vnd ander vndinc draffe vberwachs. Damach gedachter sie
wider za buwende vnd sprach zv sime sane: Ganc vnd rate die
15 ackere, das sie wider schone werden. Der sun gienc vf das velt
vnd sacb, das es so gar vol dorne vnd vnkrntes was, das er erzagete
vnd sprach: Wenne mochtez dis velt alles reine gemachen! vnd
legete sich nider slafen. Also tet er mangen tac. Dar nach quam
sin vater vnd wolde sehen, was er bete geschaffet vnd sprach:
so Warumbe hastu das velt nicht gerumet? Do sprach der sun: Vater,
so ich an sach dise menige der dorne vnd holczes, da erzagete ich
vnd begonde slafen. Do sprach sin vater: Sun houwe icliches tages
als vil abe, so du ligende vf der erden die breite macht bedecken;
also get din were wol vor sich vnd erzagest nicht. Das tet der
asiungelinc vnd wart das velt in kurczen ziten wol gebuwen. Das
mere behilt der brader vnd begonde widir an vaben gate dinc vnd
leite ie bas vnd ie bas zv, uncz er mit gotes helfe wider an sine
maze quam.
8 178. R. V, 7, 89.
Ein brader leit arbeit nvin iar von bösen gedanken, also das
80 er verzvifelte vnd sprach: Min sele ist verlorn; darambe wil ich in
die werlt vam. Als er vz vnr, do quam ein stimme vnd sprach:
Bekorunge, die du nvin iar hast gehabet, die sine dine kröne in
7 slnt gebet.
65
dem himelriche; ganc wider an dine stat, ich lose dich von hoseu
gedanken.
g 174. R. V, 7, 43.
Ein alder woi\te in eime hole, der hate einen bewerten iangen
bie im, den lart er nach gewonheit alle nechte, das siner sele nacze
s if as , ynd nach der lere sprachen sie ir gebet , darnach hicz er in
denne slafen. Eines males qnamen gute werlUiche Ivite zy dem
alden vmbe ir sele heil, die lart er, des sie yrageten vnd liez sie
vam. Darnach saz er aber ze lere vber sinen lungern vnd entslief
in der rede, wan er was nivde. Der iungelinc gedachte vor im,
10 das er onch wolde gan slafen vnd wider stant dem gedanken siben
sinnt, wan inz der aide nicht hiez noch geheizen hate. Nach mitter-
nacht erwachte der aide vnd vragete den bmder, warnmbe er nicht
hate geslafen. Der sprach: Vater du hieze mich sint nicht, als din
gewonheit was. Na sungen sie metten samt. Nach der mettin wart
15 der aide gezoct vnd sach ime geiste ein herliche stat vnd dar an
einen stal vnd uf dem stnle siben cronen. Do vrageter, wes des
were. Das saite im ein engel vnd sprach: Got hat die stat mit
dem stnle dime lungere vmbe sin gut leben gegeben. Die siben
krönen hat er in dirre nach verdienet. Der aide quam wider zv
«0 im selber vnd vragete den bruder, was er in der nacht hatte getan.
Der saite im nach langer vrage, das er durch demntikeit sinen
gedanken sibenstunt wider stunt. Do verstunt der aide, das im
von iclichen male ein kröne was bereit vnd lobete got, das er vmbe
kleinen dienst so groz Ion git.
§ 175. B. V, 7, 44.
25 Ein alder in sinre cellen lac
Siech ane helfe manigen tac.
So das im nieman dienst bot;
Doch hatter in der celle brot.
Des genoz der sieche drizic tage.
30 Do nach der alten wisen sage
Sante im got den engcl sin,
Das er sin diener solde sin,
3 beswcren.
Der yeter bnoch. 5
66
Der gienc im siben tage vor
Mit guter pflege vncz an das tor.
Des armen yrande komen dar,
Die da wolden nemen war,
5 Ob er siech was oder gesunt
m
Dem engel wart ir bösen kant,
Darunibe er do den siechen liez.
Der aide do blieben hiez
Die kamenden geste vor der tvir.
10 Von sime mfe drangen vür
. Die lieben nakebaren sin
Vnd giengen zv der cellen in.
Gevraget wart der arme do, *
Warambe er rnfte. Er wart ny vro,
15 Vnd saite in, das er was gelegen
Siech drizic tagen an allen pflegen,
Vnd wie sin do der engel pflac
Die siben tage vncz an den t4ic.
Das sie dar zv im waren kamen.
90 £r sprach, ir hat mir in benamen.
In disen meren starp oach er
Vnd var nach siner sele ger.
Des nam die brader wander
Vnd lobeten got bcsander,
25 Das er den sine helfe ic bot,
Die in an raften in ir not.
I 176. R. V, 8, 6.
Thcodoram den appet bat ein brader drie tage, das er im
gotcs wort wolde sagen. Das wolde der appet nicht tan vnd liez
in truric von im scheiden. Nv sprach sin langer zv im: Vater
sowarumbe sagestu im [nicht] des er dich bat Do sprach der aide:
San er ist ein schaffnere vnd wil sich mit vremden werten var
bieten, darambc larte ich in nicht
§ 177. K. V, 9, 1.
In eines appetes samenunge, der hiez elyas, viel ein brader in
2 gutes. 10 Yor.
67
sunde, danunbe wart er von der samenange gestozen vnd gienc zr
inthonio dem appete vf sinen berc, da was er eteswie lange. Do
saote in der aide wider in sine samennnge. Do triben in sine
brader aber wider vz. Nv gienc er vor anthoniam vnd sagete im,
»das er yz aber was getriben. Do enpot anthonius der samenange
dise wort bie den brudere: £in schif besonf in dem mer vnd verlos
sine bürde. Dem leren schiffe wart ze lande geholfen. Diz schif
wollet ir an dem lande ertrenken. Do verstanden die brudere, was
er meinte vnd enpfiengen den brader in ir samenange.
§ 178. R. V, 9, 2.
10 EÜD priester treip einen brader vz eime kloster vmbe eine sande,
die er bäte getan. Do gienc bysarion der appet mit im vz vnd
sprach: Ich bin ouch ein sondere.
g 179. R. V, 9, 3* III, 137.
Tsaac biez ein heiliger appet, der qaam in eine samenange.
Do vant er einen bruder in sanden vnd vrteilte vber in. Darnach
IS quam er wider in die wüste vnd vant vor sinre cellen einen engel
Stande, der sprach: Got sante mich her, das ich dich vrage: war
heizesta mich den brader senden, den da hast vrteilet? Der appet
viel nider vnd sprach: Ich habe gesandet. Do sprach der engel:
Got vergit dir diz; vrteile nieman, e danne in got habe vrteilet.
g 180. R. V, 9, 6.
20 £in alder sprach: Sihesta ieman in sanden, schaldige in nicht,
der sie tot. Schaldige den, der in an vichtet vnd sprich: We mir!
dirre ist vber sinen willen vberwanden; also geschieht ooch mir.
Das weine vnd suche gotes helfe vnd sinen trost, wan wir alle mögen
werden betrogen.
§ 181. R. V, 9, 9. III, 136.
25 Eines males qoamen brudere zv samene in scyti vnd redeten
von eines broders sanden. Da was pyor ein appet, der gienc von
in vz vnd vulte einen sac mit sande vnd leite in vf sinen rucke vnd
hienc ein kleines korbelin vol sandes vor sich vnd truc die beide
wider in vor die brudere. Die vrageten, was er da mitte bednte.
CO Do sprach er: Dirre groze sac vol sandes bedutet mine swere
5*
68
manicvalde snnde, die habe ich zy rncke gestozen. Diz kleine kor-
belin bedntet mines bruders sunde, die spanne ich vor min ongen,
das ich darnmbe berespe in vnd miner snnde vergezze. Also solde
ez nicht sin. Ich solde mine snnde vor mich legen vnd solde vnsers
5 herren gnade dar vber suchen vnd solde mines bmder snnde ver-
gezzen. Do sprachen die alden: Warlich das ist ein heilsam wec
§ 182. R. y, 9, 12.
Zwene bmder waren in einer samenunge also heiliges lebenes,
das itweder vnsers herren gnade sach vf dem andern. Eines vri-
tages gienc ir einer vz vnd sach, das ein man an dem morgen az,
10 ZV dem sprach er: Izzes du als vm an dem vritage? Dar nach
sanc man messe nach ir gewonheit. Do sach in sin bmder an vnd
sach, das im got sin gnade hate gezacket, des wart er traric. Nach
der messe qnamen sie in ir celle. Do sprach der eine: Bmder,
was hastu getan? Ich sach vnsers herren gnade hvite bie dir nicht.
15 Do sprach der ander: Ich habe nicht getan noch gedacht, des ich
icht wizze, wan gestern sach ich einen man ezzen vnd sprach:
Izzestu als vru an dem vritage? Do sprach er: Von der snnde ist
dir dise gnade gennmmen. Vmbe das wort bnzten sie beiden samt
vierzehen tage vnd nach, vncz sie die gnade wider von vnserme
20 herren erwürben.
§ 183. R. V, 9, 11.
Ein pricster gienc gewonlichen zv einem einsidele vnd segente
im vnsers herren lichamen, das er sich bewarte. Nu wart dem
einsidele gesait, das der priester mit vnkvischeite vmbe gienge,
darumbe wolde er siner messe nicht me hören. Do qnam ein
25 stimme zv dem einsidele vnd sprach : Die Ivite haben [in mine] ge-
richte genumen. Do wart der aide gezucket ime geiste vnd sach
einen guldinen sot vnd einen guldinen eimer dar obe an eime gnl-
dinen seile. Der sot hate gar gut wazzer, vnd sach das ein vzzecziger
das wazzer schuf. Nu bette der aide gerne getmnken, wan das im
80 das wazzer von dem vzzeczigen wider stunt. Do sprach aber die
stimme: Warumbe trinkestu des guten wazzers nicht? Nu schepfet
ez uuwen der vzzeczige vnd guzet es denne in ein schone vas, mac
25 Ime.
69
ex da TOn vnreine werden? Do quam der einsidel zv im selber
fiid betrachte die bedvitmige siner gesiebte vnd sante nach dem
pristere, der sanc im aber vnd bewart in vncz, als er dar bäte getan.
§ 184. B. V, 10, 76.
Elin edel romer was gar gewaldic vnd riebe, der var von rome
s in scyti in eine stat, da des landes kirchc was vnd wart ein mvncb.
Ka sach der priester, das er siech was vnd erkante, das er bäte
wirthschefte gewont vnd sante im, des er von der kirchen haben
mochte; also was er da mit eime knechte, der im vor gie fanf vnd
zwenezic iar, vnd wart heiliges lebens also, das er ime geiste sach,
29 das andern Iviten verborgen was. Zv dem herren com ein mvncb
Ton egjpto vmb das er versach sich, das er herter leben solde von
im leren. Den enpfienc er gntlicben vnd nach ir gebete sazen sie
samt. Na sach der von egipto, das dirrc herre gute kleider bäte
vnd ein bette, das was gevlochten von widelin vnd sine knrsen, dar
ift obe da mweter vffe vnd ein kleine küssen vuder sin houbet. Da
sach er, das sine' vuze reine waren vnd hate schuo daran. Diz
misseviel im sere vnd wart geboret da von, wau die gewonhelt
was in scyti, das man gar hertcclicb da lebete. Nu wüste der
romer des muncbes gedanken wol vnd sprach zv sime knechte:
» Bereite vns ein gut imbiz durch disen appet von egipto. Do machete
er knit, als er hate vnd azen, do sin zit was. Do hate er enwenic
wines durch sine krankheit, den trunken sie euch. An dem abende
sprachen sie zwelf sahnen vnd sliefen do. In der nach sprachen
sie aber zwelf salmen. Des morgens sprach der von egipto zv dem
ö herren : Bete vber mich, vnd gienc vz von im nicht gebezzert. Nu
wolde in der romer heilen vnd sante nach in vf den wec. Do com
er wider in sin celle vnd wart wol enpfangen. Do vragete in der
romer also: Von welchem lande bistu? Der aide sprach: Ich bin
von egipto. Er vragete aber: Von welcher stat? Der bruder sprach:
»Ich was in kleiner stat gesezzen. Der herre vragete in aber: Was
war din hantwerc, e danne du ein munich wurdes? Do sprach er:
Ich hütete akere. Der herre vragete, wie sin spisc, sin tranc, sine
bette vnd sine wat weren, do er des veldes huttc. Do sait er im
also: Min spise was dürre brot vnd salcz, ob ich das vant. Min
85 tranc was ein bach , do hatte ich inne so ich wolde. Min bette
was die bloze erde, da vffe rugete ich. Da sprach der romer: Das
70
waren groze arbeiten vnd saite im durch bezzemnge, wie er hatte
gelebet vnd sprach: Ich armer man was in der grozen stat zv rome
vnd hatte in der pfallenze die hoste stat bie dem kaisere. Die stat
liez ich vnd qaam in dise waste. Ich hate groze hviser vnd vil
5 gutes, das liez ich vnd quam in dise arme celle. Ich hate bette
von golde vnd waren mit gar edelme gewete. Da vor hat mir got
diz bettgerete gegeben vnd dise korsenne. Mine klcider waren vil
gutes wert. Da vur trage ich diz hose gewant. Zv minen ezzen
wart vil goldes verzert. Darumbe got mir git diz kmt vnd diz
10 kleine winlin. Vur vil Ivite, die mir dienten, hat got disem knechte
geboten, das er mir vor gat. Vor edele bat habe ich ein wazzer
an mine vuze vnd trage schuhe vor minre krankeit. Ynr seiten
spil vnd vor vroude, die ich hatte in minen wirtscheften , Sprech
ich tages swelf salmen vnd uachtes swelfe vnd bitte diz, vater, das
15 du dich nicht bosers durch mine krankeit Do sprach der manch: Ich
armer man bin von werlde grozen arbeiten knmen in geistlich lehn
ZV guter rue vnd habe, des ich e nicht hatte. So bistu von grozer
rue in arbeit ^llleclichen kumen vnd von wirtscheft in armut. Also
wart der bruder vil gebezzert vnd für wider heym.
§ 185. R. IV, 43.
20 Ein einsidel hiez heron, der was virzic iar in der wüste vnd
hatte svnderlich herte lehn vnd lac steteclicher in sinre celle den
andere brudere. Der vastete vnd lac an sinre heimeliche so stc-
teclichen, das er an dem heiligen ostertage zv kirchen zv andern
sinen genozen nicht enquam, darumbe das er sine vasten des tages
25 nicht wolde brechen. Von der vrefelichen strenge , die er ane be-
scheidenheit hilt vor alle sine brudere, so quam der tufel zv im in
eines engeis wise. Den enpfienc er gar lobelichen vnd viel von
sime. geböte in einen tiefen soth, das er wolde versuchen, ob in
sin volkumcn lebn vz dem sode vngeseret wider vf brecht e. Daunen
30 vz zugen in die brudere mit arbeiten vnd starp an dem dritten tage
ane ruwe, wan er wolde nicht glouben, das in der tufel hatte betrogen.
§ 186. R. V, 10, 10. m, 21.
Agathen hiez ein heilic appet, zv dem giengen brudere vnd
versuchten , ob sie in zoruic mochte gemachen vnd sprachen zv im :
Du bist agathon der vnkyische vnd der hochvertige. Do sprach er :
I
71
Ist ez also? Sie sprachen aber: Du bist agathon der cleffige hin-
deredere. Do sprach er: Der bin ich. Aber vrageten sie in: Da
bist agathon der keczer? Er antworte do vnd sprach: Ich bin nicht
ein keczer. Do sprachen sie: Warumbe bistu von dem werte Tn-
5 geduldiger worden, das wir sprachen: Du bist ein keczer, denne
von andern bösen dingen, der wir dich zigen? Er sprach: Ir ziget
mich snnden, der gab ich mich schuldic darch miner sele heil.
Keczere bin ich vnschnldic, wan das ist ein scheidange von gote,
von dem wil ich nich gescheiden werden.
§ 187. R- V, 10, 47.
10 Pastorem den appet vragete ein bruder also: Was ist das got
sprichet: Wer sinen bruder erzürnet ane sachc? Do sprach pastor:
Swie dich diu bri^dor beswereu wil, brichet er dia oagc dir vz, du
znmes denne noch mit im ane sache. Wil er dich von gote scheiden,
so zume; das ist nicht ane scha[den].
§ 188. K. V, 10, 21.
15 Effrem hiez ein appet. Zv dem gienc ein böse wip vnd wolde
in han in vukvischeit oder in zorn gevellet, wan in gesach nie
mensche gezurnen noch gckrigcn. Do sprach er zu ir: Yolge mir
nach. Also quamen sie, da vil Ivite samt waren. Da sprach er
ZV ir: Hie wil ich bie dir ligen. Sie sach, das so vil Ivite da was
so vnd sprach : Wir werden geschendet hie vnder dirre menge. Do
sprach er: Yorchtestu Ivite? du salt me verebten, der alle vinstenisse
[der] heimelichen kan offen.
§ 189. R. V, 13, 13.
Ein munch hate einen armen bruder, dem gab er von sime
gnete, des er mit arbeiten hatte gewonnen, vnd swie dicke er im
25 gab, so was er ie armer. Das klagete der munch eime alden, der
sprach : Gib diuen bruder nicht me vnd sprich : Bruder arbeite selber
vnd gib euch mir; ich gap dir, do ich hatte vnd nim von im, swas
er dir gebe vnde gib ez armen Iviten, das sie vber in betten. Der
mvnch redete mit sinem bruder, do er zv im quam, als er geheizen
30 was vnd liez in truric von im scheiden ; doch begonde er arbeiten
11 mineo. 21 vochten.
72
vnd brachte dem mYnche an dem ersten krnt vz sime garten. Das
nam er vnd gab ez alden brudern, das sie vor in beten. Dar nach
brachte er im krut vnd dm brot; das gab er als da vor armen
Iviten vnd gab im sinen segen. Do gienc er wider heym vnd brachte
5 aber do vil spise, win vnd vische. Da mite spisete er aber arme
Ivite vnd vrageten, ob er icht brotes bedorfte. 'Do sprach er: Herre
nein; swas dines gnetes ie in min hvis quam, das verswante min
gut als ein fvir; sint aber da mir nicht me gebe, so wuchs min
gut vnd habe von gotes gnaden gar nv vil. Das saite der manch
10 dem alden. Do sprach er: Munche gut ist als fvir; ez kumet, so
verswendet ez, was bie im ist. Swer armen Iviten von sinen ar-
beiten hilfet, deme hilfet got von armut.
g 190. B. V, 13, 9.
In eime lande das heizet syria, da saz ein alder bie der straze
in einer waste, vnd in ieclicher zit, so ein munch zv im kom, den
15 hiez er ezzen. Eines tages quam ein einsidel zv im , den bat er
ezzen. Do sprach er: Ich vaste hvite vnd sal nicht ezzen. Der
aide wart truric vnd sprach: Ich bitte dich, versmahe dinen knecht
nicht, kum her beten vnder disen boum. Mit swes gebete der
boum nige, der volge dem andern. Also giengen sie samt. Von
20 erst viel der gast nider an sin gebet vnd wart nichtes gewar. Dar
nach viel der aide an sin gebet, deme neigete sich der bom. Da
bie verstunden sie sich, das der rechten minne vor gote nicht
glichen mac vnd lebeten got mit vrouden, der so groze wunder
durch sine dinere tut
§ 191. R. V, 14, 3.
25 Johannes hiez ein appet, der was vnder eime alden in scyti,
der was ein krieche vnd hiez in vil vbereger dinge tun, vmb das
er sine gehorsame wolde bewarn. Der selbe aide stiez ein holcz,
das war dürre in die erde vnd hiez in, das ers beguzze, vncz es
vrucht gebe. Nu was das wazzer verre dannen, das er ame abende
80 vz gienc nach wazzer vnd es des morgens brachte. Vnd vber dru
iar grunete das holcz vnd gab vrucht. Der fruchte truc der aide
13 Btrare.
73
in ein miinster ?nd sprach zv den brndern: Ezzet die fracht, ez ist
ein fracht der gehorsam.
§ 192. R. V, 14, 18.
Ein werltlich man hatte drie sone, die liez er ynd.Yur zy eime
klostere, do wart er enpfangen. Nach drin iaren begonde in iameren
5 nacb den kiuden vnd wart traric. Das sach sin appet vnd vraget
in, was im were. Do sprach er: Ich liez drie sane in einer stat,
die sehe ich gerne. Der appet gebot im, das er sie dar brechte.
Also TOT er nach den kinden vnd vant, das zwene tot waren. Das
dritte vorte er mit im in das kloster vnd vant den appet in einer
10 pfisteri. Der appet grozet in vnd vmbe vienc das isint mit knssene.
Do vrageter den bruder: Ist dir diz kint liep? Der bruder sprach:
ik. Do sprach der appet: Wirf ez in den oven. Der bruder warf
sin kint in den brinnenden oven. Do wart im der oven kule als
ein tov vnd cnpficnc sin kint gesnnt wider vnd vnsers herren trost,
15 als abraham der patriarche , dem er glich au gehorsame was.
§ 193. R. V, 14, 17. III, 143.
Zwene vleischlicbe bruder vnren samt in ein kloster; der eine
Tastete gar vil, der ander der was gar gehorsam, also das man vil
saite von siner gehorsam, vnd hatte von den brudem groz lob. Das
uidete sin bruder an im vnd sprach in simc herczen: Ich sol ver-
so suchen, ob dirre recht gehorsam ist vnd sprach zv dem appete:
La minen bruder mit mir vz gan. Das erloubete in der appet.
Do vurter sinen bruder zv einem wazzer, da waren vil inne coco-
drillen vnd sprach: Gkinc in das wazzer. Der bruder was im ge-
horsam vnd gienc in den bach. Dar komen die cocodrillen vnd
25 lecketen im sinen lip ane sere. Das sach der vastende bruder vnd
hiez in wider vz gan. Also giengen sie samt vnd vunden einen
toten an dem wege ligende. Do sprach der gehorsame bruder: Wir
sullen beten, er stat vil lichte wider vf. Also hegenden sie beten,
vncz der tote wider vf stunt. Do sprach der vastende bruder:
30 Dirre tote ist erstanden vor mincr vasten. Nu offente got [dem]
appete, wie dirre bruder vnder den cocodrillen versuchet was, vnd
wie der tote was erquicket. In der wile quamen sie wider in ir
kloster. Do sprach der appet zv dem vastenden bruder: Warumbe
74
tete du dinen bruder also? Erkenne, das der tote erstont von siner
gehorsam vnd nicht von diner vasten.
S 194. B. T, 15, 25. III, 99.
Macharios der beilige man was in einer wnste, da verkonfte
im ein werltlicb man sin werc vnd brachte im, des er bedorfie. Da
»nahen bie wart ein tochter heimelich eines kindes swanger von
eime inngelinge, die wart gevraget, wer ir man were vnd saite, das
sie macharias bete benotet, vnd von dem trage, do vienc ir vater
vnd ir vrnnde machariam vnd hancten im hefene vnd krage an sinen
hals vnd singen in von gazzen zv gazzen rufende vnder die Ivite,
10 das er hette ir tochter genotzoget. Vnder andern Iviten lief im sin
diener noch mit grozer schäme. 2v dem sprachen sie mit grozem
schalle: Sich her wa din heilige, den du hast gelobet vor vns, wad
er nu getan. Mit so getanem schalle singen sie in vncz vf den tot.
Dar erbarmete einen alden man, der sprach: Wie lange wollet ir
isdisen eilenden munch marteren? Do sprachen sie: £r muz vnser
tochter ir spise globen zv gebene, oder wir lazen nicht. Das globete
sin diener vor in. Als gienc er wider in sine Celle, vnd swas er
da inne bereites vant von korbelinen, die sant er siner gemahelen,
das sie ir notdurft da mite gewunne vnd sprach zv im selben: Ma-
20 chari ! Nu hastu ein wip, die gewinnet dir lichte ein kint von einem
andern man, so heizestu doch eiii vater. Darumbe wirke me danne
hie vor, das du din wip erzihest. Diz leite er in sin hercze vnd
worchte tac vnd nacht vmbe ir lipnar, wan er wüste wol, das got
vber alle dinc richter vnd gezuc ist. Dar nach quam der tochter
26zit, die begonde quelen mauigen tac, das sie nicht mochte gebern
vnd wart gevraget, ob sie ich bete getan, da von sie die arbeit
bete verschuldet. Do sprach sie: Ich habe den heiligen einsidel
angelogen. Ich trage dis kint von vnserme nakeburen, dem innge-
linge. Das vernam sentc macharien diener, der lief vrolich noch
so machario vnd sprach : Ir vrnnde kumen vnd wollen dich bitten, das
du in vergebest ir missetat. Do vorchte der heilige man, das im
von den Iviten ze vil eren wurde erbotten vnd vur von dannen in
scytin, da bleib er vncz an sin ende.
8 krude.
75
S 195. a m, 26.
Ein manch com von scyti an eine stat, die hiez cellia, das er
die brndere gerne sacb, wan da was vil bmdere in maniger celle.
Nu hatte ein alt vater da ein oede celle, der sprach zv im: Ganc
in- mine celle, vncz dn ein ander geraachet, das geschach. Dar
5 qnamen bmdere dicke, das er in gotes wort saite, wan dar zv hatte
er gnade. Do begonde in der aide niden vnd sprach: Ich bin hie
lange an dirre stat gewesn vnd kamen die bmder nie zv mir wan
seiden, do hochzit was vnd knmen zv disem bnider alle, vnd sprach
ZV sime langer: Ganc heiz in vz miner celle gan, ich bedarf ir
10 selber. Der iuuger gienc hin vnd sprach zv dem vremden brader:
Min appet entpot dir sin gebet; enpnit im, wie da dich gehabest,
er horte sagen du sist siech. Do enpot er im also wider: Yater
bete vor mich, ich bin siech. Der lungere saite sinem apte also
von dem bmdere: Er bitet dich, das du im dri tage vrist gebest,
15 vncz er ein celle gemache. Vber drie tage sant er aber sinen langer
hin vnd sprach: Heize in vz miner cellcn gan, oder ich tribe in
VZ mit eime stecken. Der bmder verkerte aber die rede vor dem
bruder vnd sprach: Min appet sorget vmbe dich; empvit im, wie
dir sie. Do sprach der bruder: Ich bin von sime gebete gnesn,
fo sage im groze gnade. Der langer sprach aber zv sime appete: Er
bittet dich lazzen in blibeu vncz an snntage, so gat er vz. Nach
dem suntage, do er nicht vz gienc, do nam der aide einen rigel
vnd gieng zornlicben hin, da er in wolde vz slahen. Do sprach
sin iunger: Vater, ich gan vur vnd besihe, ob da bie in bruder sint,
ib das sie nicht geboscrt werden. Also gienc er vur in des bruder
celle vnd sprach: Min appet wil dich gesehen. Ganc vz, eupfach
in, danke im, das er dir gutlichen tut, wan er kumt durch rechte
liebe zv dir. Der bruder was vro vnd lief balde gegen dem alden
vnd viel verre vor im nider vf die erde an sin gebet vnd sprach:
30 Lieber vater ! got dir gebe das ewige gut vmbe die celle , die du
mir lihest durch sinen namen, vnd bereite dir ein schone wonunge
in dem himelischen ierusalem. Von der guten rede erkom der aide
vnd vmbe vienc den bruder mit kvissene vnd vurte in hcym in sine
celle, das er da bie im az vnd tranc in der gotes minne. Dar nach
6 käme.
76
sprach der aide zu sime ionger: San, saista im von der celle, als
ich dich hiez? Der iunger sprach': Vater ich bin dir schnldic de-
mutilceit als minem herrn, darumbe wider rede ich nicht din gebot;
ich saite im aber nicht, als do hieze. Do yiel der aide sime iunger
5 ZV vnzen vnd sprach: Dn salt immerme min vater sin vnd ich din
ionger. Got hat mich ynd disen bmder vor snnden behütet von
diner wisheit vnd von diner betrachtange.
§ 196. R. y, 16, 12. m, 151.
Pafoncias der appet tranc seiden win. Der kom eines tages in
der wüste in eine samenonge, da waren mordere, die tranken win.
10 Nv erkante ir houbet man pafoncinm vnd waste , das er seiden win
tranc. Der vulte einen köpf mit wine, den bot er im mit einer
hant; wan er sach, das er made was, vnd hab in der andern hant
ein blos swert vnd sprach: Trinkcstn nicht, ich slahe dich. Der
aide tranc, wan er sach, das der mordere gotes gebot hatte ervnllet
15 mit sime wine vnd wolde in gote wider gewinnen mit dem tränke.
Nu sprach der morder: Vater vergip mir, das ich dich truric habe
gemachet. Der aide sprach: Ich gloube, das got vmbe disen win
sich erbarmet vber dich in diser werlde vnd in der künftigen. Do
sprach der diebe meister: Ich gloube, das niemmer menschen leit
20 mer von mir geschieht. An der stat bekarte in [der] aide vnd sine
gesellen zv unserme herren. Da von sal man durch got vblen
Iviten ires willen volgen, ob ez zv gute in ziten kumeu mac.
§ 197. K. VI, 2, 9.
Emilius der appet gienc an eine stat. Da sach er einen munch,
der was gefangen vor einen manslechtigen. Nu gienc er zv dem
25 brudere vnd er für , das er vnschuldic was vnd sprach zv in , die
sin hüten: Zeiget mir den crslagenen. Das taten sie. Do gienc er
ZV dem toten vnd hiez sie alle beten vnd er sprach zv im: Sage
vns, wer slug dich? Do sprach der tote: Ich gienc in die kirche
vnd beval dem priestere min gut, der slug mich vnd warf mich in
30 dises aptes munster. Nemet im das gut vnd gebet ez minen kinden.
Do sprach der aide: Ganc slafen, vncz dich got wecke. Do starp
er aber. Also wart gotes diener sines todes von in da vnschuldic
gesait.
77
§ 198. R. in, 24.
Ein heiliger manch was in eime kloster Mge zit siech, so das
im nieman gehelfen mochte, wan in dem kloster was nicht, das in
gehelfen mochte. Nu bat ein heilige maget den apet, das er den
siechen bruder in ir celle hieze tragen, da wolde sie sin pflegen.
5 Das hiez der appet tun, wan sie vant in der stat, bie der sie was
gesezzen, vil des er bedorfte. Na enpfienc sie in gatlichen vnd
pflac sin gar wol vrobe vnsers herren Ion; sie diente im mit flize
vber dru iar. Do sprachen hose Ivite, das des alden consciencie
nich Iviter were bie der megede; sie zigen in, das er bie ir were
10 darch bosheit. Das vemam der aide vnd sprach : Du herre got
erkennest alleine alle dinc vnd sihes, das min Siechtum manicf<
ist vnd min arbeit manige zit weret, darumbe ich diner dienerinne
dienst wol bedarf, den sie mir tut durch dinen namen. Gib ir herre
darumbe Ion in dem ewigen lebene, als du von dinre guete hast
15 gelobet den , die siechen in dinen namen gut tunt. Nu begonde
nahen sin tac, an dem er sterben solde, vnd kumen die alt vetere
vnd vil andere brudere vz der wüste vnd von dem kloster; zv den
sprach er, do sie vor im sazen: Liebe herren vetere vnd brudere,
ich bite vch, nemet minen stap vnd steket in vf min grap nach
20 minem todc ; wurzelt er da vnd grünet vnd git sine vrucht, so glou-
bet denne , das mine consciencie reine gewesen ist bie dirre gotes
dirnen, die mir hat gedienet. Also nam in got von dirre werlde.
Do stiezen die alden sinen stap, als er hiez, vf sin grap; der stap
brachte loup vnd vruch bie siner zit. Darumbe lobeten die heiligen
25 alden vnsem herren vnd andere Ivite vil, die von andern landen dar
kamen vnd das zeichen sahen, da got mit sine dineren beide samt
vnschuldic geruchte wolde geben.
§ 199.
Ein guter einsidel sagete sinen brudern, das er eines tages
gedachte zv suchen, ob er in der inren wüste iman mochte vinden,
80 der gote da diente. Da iune gienc er vier tage vnd vier nach,
vncz er vant ein hol. Da inne sach er einen menschen siezen vnd
bozete; do antwort er im nicht, wan er was tot. £r gienc selber
11 man. 26 dinere. 27 gernchte ynde wolde.
78
dar in vnd greif vf in, do zerviel er gar. Danne gienc er vorbas
ynd vant da ein ander hol vnd sach da vor menschen vozstappen.
Da klopfeter aber nach mnnchen gewonheit Do antwort im nieman.
Na sinnt er vor dem hole vncz an den abent vnd sach nrrinder
5 gegen im gan vnd einen alden man nacket vnder in gan , des har
bedache im alle sinen lip vnd gieng gegen dem hole. Da sach er
den einsidel stan vnd vorchte, ez were ein geist vnd segente sich.
Do sprach der einsidel: Vorchte dich nicht, gotes knecht, ich bin
ein mensche. Sich mine hen'de vnd mine vnze vnd mre mich, das
10 ich vleisch vnd bcin habe. Da von wart er getröstet vnd vurte den
einsidel in sine celle vnd vragete in, wie er dar were knmen. Da
sageter im, das er gotes dienere da hate gesachet, vnd begonde
ouch in also vragen: Wenne qaeme du her, lieber vater, oder wie?
wa ist din spise? wie machta nacket lehn vor vroste vnd vor hicze?
15 Do sprach der wilde aide: Ich was in eime kloster vnd wap linin
tnch ; dannen vur ich nach ruwe vnd nach grozerme gotes lone vnd
machete mir eine celle in einer wnste. Dar trugen mir Ivite gam
ZV hantwerke vnd kouften tuch von mir, also gewan ich gut vnd
gap das pilgerimen vnd armen Iviten zezzenden in miner celle. Nu
20 begonde der tufel niden, das ich gote also min gut opferte, vnd leite
mir sine läge, wie er mir gotes Ion mochte gezucken. Er riet einer
heiligen maget, die hatte mir da vor brach zv wirkene, das sie mir
aber.brechte vnd aber. Die kom mit sime rate als dicke, das wir
ein ander wurden heimelich an ze sehende vnd sament ezzende vnd
25grifende ie naher vnd naher, vncz wir samt in sunde vielen, vnd
bleip sie mit sunden sech manoden. Do gedachte ich her wider in
mir selber: letz stirbe oder niorne oder nach langer zit vnd valle
denne in die ewige marter vmbe mine sunde. Nimct imant eins
andern wip, der wirt vrteilet zv der ewigen marter; wie den
30 vmbe in, der got sine gemaheleu nimet? In der vorchte liez ich ir
min gut vnd lief her in dise wüste. Hie vant ich diz hol vnd den
bninnen vnd den palmenboum, der birt zwelf zit in dem iare sine
vmcht in iclichen manden, das ich da von izze, vncz ich aber anders
dar uffe vinde. Nach langer zit gebrach mir min gewant Do wuchs
85 min har, das ich bedacte mine schäme , do er kamen ich was von
erst. Do begoud ich siech werden an der leberen also, das ich
27 Ist. 36 den.
79
mdi mochte gestan an minem gebete. Do lac ich vf der erden Tnd
rufte in dem obirsten gote; also lac ich in dem hol mit grozem
sere. Nn com ein man her vber mich, der 'sprach: Was ist dir?
Ich wart von im ein Inczel kreftiger vnd sprach: Mir ist an der
sieber we. Do schiet er mir den lip mit sinen yingeren gegen der
lebem als mit eime swerte vnd nam die leber vz mir vnd zeigete
mir, wa sie ser was, vnd vegete die vnreinekeit dar abe in ein
iuch vnd leite sie wider in mich vnd sloz mir den lip dar ober
wider zv vnd sprach: Da bist gesnnt. No diene vnserm herren jesn
10 Christo, als billich ist. Als wart ich gesnnt vnd bin an arbeit hie. Der
einsidel bat sere, das er in lieze bliben bie im. Do sprach er:
Dn macht der tafele bekomnge nicht erliden. Des selben dachte
onch den einsidel vnd schiet von im. In also maniger wise wirt
gedient vnserme herren von sinen knechten.
S 200. R. VIII, 83.
15 Serapion hiez ein brader, von dem saite die heiligen alt vetere,
das er sinen iongem hiez, das er in verkonfte eime heidene vmbe
zwenzic Schillinge, die selben Pfenninge gehilt er bie im. In einer
stat wart er gekonft vnd diente also lange, vncz er sinen konf
herren bekerte zv vnserme herren jesa christo vnd sie von ir abgote
» schiet Er az nicht andere spise denne wazzcr vnd brot vnd laz
steticlichen die heilige schrif. Hate sin konfherre vnd des wip mit
ir beider gesinde toaf enpfangen vnd hatten reine kvisch lehn an
sich genamen, dammbe waren sfe dem gotes dienere also holt vnd
sprachen zv im: Bruder wir geben dich vrilichen vf; du salt vri
25 sin, wan da hast vns erlost von des tnfels eigenschefte. Do sprach
Serapion: Ir bedürfet min nicht mer. Got hat sin werc an vch
erfallet; ich sage vch na min heimeliche sache; die ich da her bare.
Ich qoam er vmbe vwere seien heil, die ich sach in grozen irrode
verworen. Ich was ein manch vrijs geslechtes von egypto vnd ver-
30 konfte mich selber vch , das ich vch von sunden mochte vrie ge-
machen, das hat vch got voUeclichen getan, des bin ich vro. Diz
golt gäbet ir vmbe mich. Nemet ez wider. Ich wil suchen andere,
den ich gehelfen mage. Sie baten, das er bie in wolde bliben, sie
weiden in haiden als ir herren vnd ir seien vater, des wolde er
6 zeigerte. 7 das.
80
nicht volgen. Do hiezen sie in das golt [armen] geben durch got,
wan sie irre seien heil da mite heten gekonfet. Das betalch er in
selber zu tnne vnd ynr dannen vnd vor lange nmbe. Eines täges
com er in eine stat vnd hungerte in sere, wan er hate vier tage
5gevastet gar ane spise. £nmitten in der stat was ein pahel, da
pflagen die besten von der stat dicke durch kurczwile samt ze
kumene. Yf den puhel stunt der beilige man ynd rufte ymbe sich
nach helfe. Dar quamen aide vnd iunge vnd vrageten, was im ge-
schehen were. Do sprach er: Ich bin ein munch von egipto vnd
10 bin von kindes iugende vf gewesn eigentlichen in drier hande herren
banden, von der drier zwein han ich mich erloset, der dritte heldet
mich noch vnd hat nu vier tage sin gelt an mich zornlicben ge-
vordert; des habe ich im nicht zv geben, darumbe wil er mich
verterbeu. Die bürgere vrageten, wa die drie herren, oder wie sie
16 hiezen. Do nanter sie also : Ir heizet einer gizekeit , der ander
vnkvischeit, der dritte vrasheit. Von der gicikeit, vnkvischeit han
ich mich erloset mit strengen lebennc, das sie ir gelt nicht me an
•mich wider vordem. Der vrazheit habe ich vir tage ir gelt vor-
gehabet mit vastene vnd wil mich hungers sterben. Nu waneten
soetesliche buch meister, das er die rede durch list bete zv samene
geleit. Die gaben im einen schillinc, da mite wolden sie in ver-
suchen. Den gab er einem pfister vnd nam von im nich mer wen
ein brot, da mite er den hunger vertreip, vnd vur von der stat Da
bie erkanten sie, das er ein heilic man was. Dannen kom er
25 in ein andere stat, da vant einen gar hoen bürgere, der was
slachte keczer lebene, die heizent manichei. Dem selben gab er
sich aber zv koufende vnd bekerte in von der selben secte in zwein
iaren, das er vnd alle sin gesinde gloubende wurden an vnsern
herren jesum Christum. Den gap er aber sin gut, da mite sie in gekouft
80 baten vnd schict lieplich von in. Dannen gienc er in ein schif mit
vil andern Iviten vnd wolde gegen rome varn. In dem schiffe was
er fünf tage ane spise, das er nicht az. Nu wanten die schif meister,
er bette ir eteclichem golt vnd spise bevolhen vnd vrageten, wa-
rumbe er mit andern Ivite sine spise nicht eze. Do sprach er: Ich
35 habe nicht spise. Sie vrageten in, was er in wolde geben zv vert-
schefte. Er sprach: Ich habe vch nicht zv gebene. Darumbe
m
19 woneten.
81
achnlden sie in Bere. Das eopfienc er gedaldiclichen md qnam mit
inne gemeinem almnsen zr roma Do vorscheter, vo der aide be-
wertester mnnch were in rome gesezzen, vn vant dominionem, einen
gar heiligen man, bie des bette worden siechen gesnnt nach sime
i tode , den sach er vnd wart von im gebezzert an vollekomenem
lebene; wen der seihe heilige man bete hoe knnst von der schrift
▼nd bäte gute siten, der zeigete im do nach Trage ein maget, die
hate sich beslozzen in einer celle manigen tac, das sie nie mensche
gesach. Der megede dienerin er Torscheter onch vnd bat sie, das
10 sie der klnsenerinne von im siute, er voide sie gerne sehen. Die
selbe was ein aide habe vnd sprach: Sie gesach in manigem iare
nie mensche. Do sprach er: Ganc bin vnd sage ir: Got hat mich
ZV dir gesant. Also saz er drie tage vor der celle vnd wart da
knme enpfangen, das sie mit im wolde reden. Do hob er die rede
u gegen ir an vnd sprach also: Wes sizesto hie? Sie antwort im vnd
sprach: Ich gan. Er sprach: War? Sie sprach: Zv gote. Er
sprach aber: Lebestu oder bistu tot? Sie sprach: Ich getmwe gote,
das ich der werlde tot sie; wen swer mit dem vleische lebet, der
mac ZT gote nicht gan. Do sprach er: Wiltn mir beweren, das da
» tot Bis, so to, das ich tun. Ganc her tz als ich. Sie sprach: Ich
com in vouf vnd zwenczic iaren nie vor dise celle vnd heizesta mich
nv hin vz gan? Er sprach: Ja; do spreche: Ich bin dirre werlde
tot. Du lebest der werlde noch, vnd die werlt lebet dir; bist aber
do tot nach diner sage, sint denne.ein tote Dichtes enpfindet, so ist
ia dir her vz gan vnd dinne bUben al ein, darumbe ganc her vz. Sie
gienc vz von dar in eine kirche. Dar gienc er nach ir vnd sprach:
Wiltn mir nol bewem, das da tot sis vnd nicht lebest, so tu als
ich tun, da bie erkenne ich, das dn der werlde tot bist. Zach din
gewaut gar abe dir vnd lege ez vf din achseln vnd ganc nach mir
30 durch alle die stat; also gan ich nacket vor dir hin an alle schäme.
Sie sprach : Da mite betrübe ich an alle, die mich also böslich scheut
gan vnd sprechen, ich sie vnsiDnic oder mit dem tafele besezzen.
Do sprach er: Was schadet dir, swas man von dir sait, Do bist
doch der werlde tot; ein toter achtet nicht, ob man sin spotet oder
36 nicht. Scheiden vnd loben ist im glich, wan er enpfindet nichtes.
Do sprach die maget: Gebiet mir anders, das do will, ich bin noch
!M d» gi«nc 38 !□ tan. SS «wm Hh*d*t. 86 {ahtt.
Dw nt«rlMiKh. 6
82
iMi ^ ^vt)Mt M^^«i» vik%M Dicht knmeD vnd bitte got, das ich ete-
^^iy.^11^ 41^^ vtU kttiueii werde. Des gotes diener antwort ir des
w^ i^^N^^'li^ Sw^'stor, darumbe hate, das da dich selber in dinem
It^"^^ H^ht hoho träges oder achtes, als ob da heiliger sist denne
f^^^l^^ )\ili\ Hume dich [nicht], das da der werlde tot sist. Ich
kAHk >Ü \\\^ der werlde tot denne da. Ich zeige mit den werken,
^ U'k mit dem mande sage. Ich ge vnder die Ivite, vnd besweren
miMk ir wort noch ir werk au keinen Sachen. Ich bin ires scheldens
V4ld ir lobeues ane vroade vnd ane leit als ein tabe vnd bin gar
\^ MIO schäme ; also bistu nicht. Mit disen Worten brachte der heilige
luau die maget ab einer geistlichen hochvart vnd sich selber erkante,
das sie minre was an geistlichme lebene, denne sie wanete. Also
vU hater sie gebezzert vnd schiet von ir. Anderswa tet er vil
grozer vnd wunnecliche dinge, da mitte er er zeigete,^ das er der
16 werlde tot was. Von dirre werlde schiet er vnd starp in dem
gechzigesten iare vnd vaer zv vnserme herren, von dem er gekronet
ist vnde vroade hat an ende.
g 201.
Zwene heilige alt vetere giengen samt in eine waste bie sciti.
Da horten sie ein stimme vz der erden marmeln vnd giengen der
so stimme nach in ein hol. Da vanden sie [eine] aide maget siech
ligende, zv der sprachen sie: Wenne qaeme du her, oder wer dienet
dir hie? Do sprach: Ich bin alleine in disem hole gelegen ane
zwei virczic iar vnd as nicht wan kruter wurzeln in dienste vnsers
Jesu Christi. Sint gesach ich nie mensche wan vch. Got hat vch her
S5 gesant, das ir minen lichnam suUet begraben. Also sprach sie vnd
starp. Do begruben die alden im heiligen lichnam vnd giengen
wider heim lobende vnsem herren jesum cristum.
g 202.
Ein alder einsidel was in einer wüste durch got. Da macheter
icliches.
80 Ave mundi spos maria!
Ave mitis, ave pial
Ave plena gratial
4 tafes. 23 in TOsen dienste.
88
Ave virgo mater ehrisUt
Taque sola meniisti
Esse mater sine Yiro
Et lactare more miro.
5 Angeloram imperatrix,
Miseromm consolatrix,
Consolare me Ingentem
In peccatis iam fetentem,
Consolare peccatorem,
10 Et ne tuam des honorem
Alieno ao cmdeli!
Precor te regina cell,
Me habeto excasatom
Apad Christum taum natom,
15 Guius iram expayesco,
A furore contremesco;
Nam peceavi sibi soll.
0 maria virgo! noli
Esse mihi aliena,
io Gratia celesti plena!
Esto custos cordis mei,
Signa me amore dei,
Gonfer vite sanitatem
Et da morum honestatem.
25 Da peccata me vitare
Et qnod iastum me amare.
0 dalcedo virginalisl
Nonqoam ftiit nee est talis
Inter natas moliemm
so Omniam creatamm rerom.
Te elegit genitrioem,
Qui mariam peccatricem
Emundavit a reata.
Ipse me tao precata
86 A peccatis canctis tergat,
Ne infemiiB me demergat.
16 coDoremesco. 80 creAtarftram.
6
84
Eia rosa sine spinal
Peccatorom medicina!
Pro me natum interpella,
Ut me solyat a procella
Higns mondi tarn immnndi,
Cujus fluctus fnribundi
Omni parte me inpingunt
Et peccata me constringunt
Griste, fili dei, splendor patris,
Per amorem tue matris,
Guins venter te portavit
Et te dulce lacte pavit,
Te per ipsam oro supplex,
Quia tu es salos duplex,
Salus rernm mupdanarum
Atqne salus animarum,
ünde precor licet reus,
Miserere mei deus!
Miserere fili dei!
Miserere christe mei!
Miserere, miserere!
Miserator nam es vere.
Tu peccata dele mea
Et cor mundum in me crea!
Da spem firmam, fidem rectam,
Earitatemqne perfectam,
Et concedc finem bonum,
Quod est super omne donuro,
Vt in corde sie compungar.
Tibi christe ut coniungar!
Fac me digne manducare
Corpus tuum salutare!
Ira tua ue me gravet,
Sanguis tuus sie me lavet
Extra corpus et in corde
A peccatis et a sorde,
in mandL 18 dupplex.
85
Vt cum hora instet mortis,
Angelas asistat fortis,
A te datas michi custos,
Qui me locet inter iustos.
^ Mors sie carnem meam frangat,
Mors secunda ne me tangat,
Licet caro conputrescat,
Spiritus in me requiescat,
Dum resurgam te visarus
10 Semper apud te roansarus,
Qui vivis et regis cum deo patre in omnia saecula saecolorum.
g 208.
Ein gntir mensche begerte von vnserm herren zy wissene, wnr
an her sich vben solde, das her im allir nebist were. Do wart im
geantwort: Gip einen pfenninc in der zit, so du iz genisen macht,
15 das is mir Über vnd dir nuczer, dan du einen hnfen gebist als von
der. erden bis an den biniel noch tode. Das andere ist : weyne einen
trän vmbe dine suude vnde vmbe mine martere; das ist mir über
vnd dir nuczer, dan du einen ganczen se weines vmbe zurgencl\ch
gut Das dritte is: lide eyn herte wort geduldecliche durch minen
20 willen ; das ist mir über vnd dir nuczer, den du also yil ruten yber
dynen rucke zu brechest als vf einem breyten velde gelegen mochten.
Das yirde is : brich dinen slaf durch mich ; das ist mir über vnd dir
nuczer, denne du zwelf ritter sendes vber mer zv dem heiligen grabe.
Das vunfte is : herberge eilenden vnd durstegen vnd tu den gut durch
25 mich ; das is mir liber vnd dir nuczer, dan du virzic iar dri tage in
der Wochen vastes zu wazzer vnd zu brote. Das sechte is: hinder
rede niman noch wane; das ist mir liber vnd dir nuczer, dan du
vil vmbe giengest vnd zv etlichem vor treccen din blut rertest.
Finito übro sit laus et gloria christo.
7 conprütrescat. 26 ^nd der wochen.
SCHLDSZWOBT DES HEKAüSGEBKRS.
Ite Utr iDin mtenioale bekuint gemachte inhd. iprtehdenkintl
tM «inn prrgunenthuidsehrift entnommen, die sich im besitx der lurchen-
MMKnhvk lu St. MarU Magdalena in Breslan befindet. Dieselbe, 69 bl&tter
hl 4* ttaik, gehört dem ende des rieraehnten oder anfange dea fonfisehnten
jfekTkttMlerta an, hat weder titel noch ugnaturen und erhielt ihren Qbrigeos
«WkAIU sehr alten einband erat spU, vie sich aus der stark renriscbten
K^HA der enten selte ergiebt. Ihr inhalt zerfUlt in zwei bestandteUe.
Dir «tue TOD ful. 1 bis 13 ist ein dialog des b. Anaelmue mit Maria,
A*r mntter Jeia. Der anfang, so weit er lesbar ist, lautet: >Maria arbor
Wu ftnetnm bonum Dese worte sprichet heire Jesus christnsc
ft Ist eine mitteilung der leidensgeschichte des heilanda in gespracäs-
ftns. Aoi den Schlußworten auf der ersten seite des ISten blattea er-
ttknn wir den titel und den Schreiber. Sie lauten: >Ezplicit anselmus
pf ntnui njco. herbordi de olsna.« Ein Nicolaus Herbord von Öls
W ■<»■( nicht bekannt, indes erglebt sich doch daraas, daß die hand-
lArlft die arbeit eines Schleeiers ist. Auf der rOckseite des läten blattes
ftlgt logleich ohne alle angäbe des Inhalts der vun uns wiedergegebene
tizt dM iweiten Werkes, es ist nicht ganz sicher, ob von derselben band,
weh In ungespaltenen zeilen, während die des ersten teiles gespalten
fniea> Der Schreiber schließt auf dem rorletEten blatte mit den werten:
Inito llbro ait laus et gloria cbristo; dann folgen noch von ganz andrer
kand und mit andrer dinte Wetterregeln fQrs ganze jähr, die ich im 7ten
jthrgange des anzeigers for künde der deutschen vorzeit seJte 369 habe
l^hdrneken laOen.
Bei dem rOUigen mangel jeder angäbe des titeis und namens galt es
■Ichft au entscheiden, was fQr ein werk hier vorliege. Leicht ergab
ans mancherlei aszeicben, daß es flberaetzung eines lateinischen
Mb Min maße, worauf denn auch dieses selbst bald aufgefunden
d«. Es Ist dies nfimlich eins der gelesensten bQcher des mittelalters,
■fltae patnim4. Über dasselbe sei hier kurz folgendes bemerkt
87
Seit dem ende des 6ten christiichen Jahrhunderts findet sich im kata-
logQS librorum ecclesiasticorum der name dieses wevkes, welches zngleieh
dem Hieronymus zugeschrieben wurde; so heißt es auch in einem decret
des Gelasius vom j. 494 in decret Gratiani cp. xy: vitas Patrum Pauli,
Antonii, Hilarionis et omnium eremitarum, quas Tir beatus scripsit Hiero-
nymus. Unter patres verstand man nach Hieronymus die principe!
anachoretarum , die begrflnder des anachoretischen lebens. Dies weric
wurde nach der Verpflanzung des mönchtums ins abendland bald aua
dem griechischen ins lateinische übertragen und von Cassiodor, Benedict,
Gregor von Tours n. a. den mönchen zur lectQre dringend empfohlen,
ja von Benedict sogar zur pflicht nach dem eßen gemacht Der umfang
der Sammlung war anfangs nicht so bedeutend, nahm aber allmählich
zu; neue biographien traten hinzu, deren verfaßer zum teil unbekannt
sind, zum teil genannt werden, wobei freilich die ächtheit ihrer autor*
Schaft ebenso in frage bleibt als die des Hieronymus fQr die älteren teila
Darunter sind Athanaskis, der die vita Antonii, Johannes Damascenus,
der die des Baarlam und Josaphat schrieb, Ephrem Syrus u. a. m. End-
lich vereinigte man auch unter demselben namen andre Sammlungen, die
früher unter verschiedenen titeln als: verba seniorum, scita, sententiae,
sermones, responsa, apophthegmata, gesta senum u. a. sich vorgefunden
hatten und schon nicht mehr ganze biographien, sondern blos einzelne
erzähluDgen und namentlich aussprüche einer reihe jenem Zeitalter zu-
geschriebener männer und frauen enthielten, deren zahl nach und nach
auf viele hunderte stieg. Auch von diesen Sammlungen laßen sich die
Urheber nur teilweise feststellen. Einzelne waren zusammengetragen aus
den institutis und coUationibus des Johannes Cassianus und dem dialogna
des Severus Sulpitius. Ein andrer teil findet sich meist unter dem titel
historia Lausiaca dem Falladius, bischof von Hellenopolis zugeschrieben.
Die lateinischen, zahlreich vorhandenen handschriften enthalten ge-
wöhnlich nur verschiedene teile der selten ganz vorhandenen Samm-
lung; ebenso sind die ältesten drucke in ihrem umfange und in der an-
Ordnung des Stoffes sehr verschieden. Die 3 ältesten lateinischen ausgaben
sind ohne angäbe des titeis, jabres und ortes; dem alter nach folgen
dann eine Kölner von 1470, eine Ulmer 1474, hierauf die Nürnberger
von Koburger 1478 und 1483 veranstalteten, und in das letzte jähr Wli
auch eine deutsche in fol. ohne bezeichnung des orts und druckers. Zahl-
reich sind die ausgaben und Übersetzungen des 16 jahrh., unter welchen
sich nach Verteilung und umfang des Stoffes leicht gewisse familien her-
stellen laßen würden. Die bedeutendste und sorgfältigste veranstaltete
1615 der Jesuit Heribert Rossweyde zu Antwerpen, die 1628 eine zweite
aufläge, außerdem auch eine Übersetzung ins deutsche erlebte. Der alte,
88
schon in vielen mscpt und in fast allen älteren ausgaben flbliehe titel
des Werkes ist übrigens : Vitaspatrum, fOr welchen accusativ eine sichere
und genügende erkl&rung nicht vorhanden ist, dagegen eine nachamong
in dem titel eines ähnlichen werks: vitasfratrum.
Bei der Wichtigkeit, welche ein buch wie das in rede stehende fOr
die klöster hatte, indem es die tagenden und höchsten ideale des mönchs-
lebens darlegt, ließen sich außer einer starken Verbreitung auch bear-
beitungen, auszüge und Übersetzungen erwarten. Gleichwol sind dergleichen
erst aus den zeiten der buchdruckerkunst zahlreicher bekannt. Die mhd.
poetische bearbeitung, welche das werk, wie Pfeiffer in der vorrede zu
den Marienlegenden wahrscheinlich zu machen versucht, vom verfaßer
des passional erfahren hat, ist bis jetzt nur zum kleinsten teile verOffent-
licht worden (cfr. Gddeke deutsche dichtnng im mittelalter s. 210). Nach
den davon bekannt gewordenen bruchstücken scheint sie nur die eigent-
lichen biographien, den alten kern des werkes zu enthalten, nicht aber
die kürzeren erzählungen und Sentenzen. Prosaische Übersetzungen und
auszüge sind seit 1483 hftufig. Sogar Luther schrieb eine, allerdings vor-
sichtig gehaltene empfehlung zu einer ausgäbe des werkes von Georg Migor ^).
Die hier mitgeteilte mehr oder weniger freie Übersetzung enth< auch
nur einen verhältnismäßig kleinen teil der Sammlung, wie sie sich etwa
bei Rossweyde findet, nämlich jene später hinzugekommenen aussprüche
und erzählungen, die meist im 6ten, 6ten und 7ten buche bei Itossweyde
enthalten sind, bis auf einen kleinen teil, der auch dem fleiße dieses
Sammlers entgangen zu sein scheint Demnach ließ sich der name des
ganzen werkes diesem teile nicht beilegen, und es schien angemeßen
einen entsprechenderen titel zu wählen, den der herausgeber in dem
ähnlichen, bei einer handschrift der poetischen bearbeitung begegnenden
«der Väter buch» gefunden zu haben meint
Die benutzte handschrift ist offenbar die abschrift eines älteren Ori-
ginals, dessen abfaßung wol ins 13 jahrh. gesetzt werden dürfte, wie die
menge guter alter werte und manche grammatische erscheinung anneh-
men läßt Einige ausdrücke scheinen in der zeit des leicht ein Jahrhun-
dert später fallenden abschreibers schon so veraltet, daß dieser sie nicht
verstehend sie willkürlich, so gut es gieng, änderte. Dahin zähle ich s. 31
orsen, wofür zweimal wisen steht, femer s. 55 furer = nutritor, woran er
mehrfach gebeßert zu haben scheint, bis er endlich das sinnlose fuier
stehen ließ. Überwiegend wird noch der genitiv ir statt des possessiven
Pronomens verwendet, und die selten erscheinenden formen ire im iren
1) Eine deatoohe übersetzong dieser ausgäbe erschien 160S zn Lübeck von Seb.
Schwan.
89
möchten wol vom abschreiber eiDgeschw&rzt sein. Daß der flbersetzer
sieht Schlesier war, wo] aber der abschreiber, geht aus vielen anzeichen
hervor, so z. b. aus dem in den mittleren und südlichen gegenden Dentsch-
landg gebrftnchlidien pfister = bäcker, fOr welches dem Schlesier ganz fremde
wort der Schreiber bei der ersten begegnüng priester setzte s. 17, 20. Ähn-
liche willkflrliche, wenn auch unbedeutendere ab&ndenmgen laßen sich auch
sonst, namentlich in den lautYerhftltnissen wahrnehmen und erschweren
die bestimmung aber die heimat des Übersetzers. Diese ist nun zwar
ohne zweifei das mittlere Deutschland, doch mehr in seinen Oberdeutsch-
land zugewendeten teilen, wohin manche formen deuten, als in seinen
nördlichen. Vereinzelte anklänge ans niederdeutsche müßen auf rechnung
des tchlesischen abschreibers gesetzt werden, so z. b. heez = hieß s. 2, 9.
H&ufig sind Ungleichheiten in der Orthographie und besonders nachl&ßig-
keiten durch auslaßung oder Wiederholung einzelner worte, weshalb
an vielen stellen nachbeßerungen nötig waren. In den allermeisten
Allen gew&hrte hiebei die vergleichung des lateinischen textes wesentliche
Unterstützung. Im folgenden sind die wichtigsten dieser verbeßemngen
mit den lateinischen parallelen aufgeführt. Dazu fügte der herausgeber
noch eine anzahl solcher steUen, wo der dunkle, weil ungeschickt, oder
unrichtig übersetzte deutsche text durchs latein erst licht und klarheit
erhält. Übrigens haben sich die verbeßemngen nur so weit erstreckt,
als es das Verständnis unumgänglich nötig machte und sind sorgfältig
angezeigt, Zusätze durch klammern, änderungen durch die angäbe der
ursprünglichen lesart unterm texte. Nur ganz offenbare Schreibfehler
sind dabei übergangen. Die in gewissen punkten eigentümliche Ortho-
graphie dagegen, ja unzweifelhafte fehler in der flexion, im weglaßen
von consonanten oder verwechseln der vocale glaubte der herausgeber
beibehalten und sich aller änderungen entschlagen zu müßen. Nur die
Interpunktion mußte zu beßerem Verständnis geändert werden. Zum
bequemeren gebrauch sind die zahlen den paragraphen beigegeben, so
wie die bezeichnung der entsprechenden stellen in der lateinischen aus-
gäbe von Rossweyde vom jähre 1628. Gehört ein stück verschiedenen
büchern der letzteren an, so ist das in den nachfolgenden bemerkungen
angeführte citat stets dem zuerst genannten buche entnommen.
§ 1. Seite 1, zeile 3. oder verre zv gande] Die lesart vare er-
weist sich als falsch durch den lateinischen text: non sit tibi necessitas
aliquid excoquendi aut longius evagandi.
8. 1, z. 5. das er der begirde brotes nie nicht hette gezzen]
lat: panem desideriorum non comedi.
S 6. s. 2, z. 25. das du dinen brndern vngeme [geben] wollest] Lat.
qnod dare te pigeat
00
§ & t. S, t. 5 wir findem fwi Ltaro keine (st reine) tagende
•••chrieb^n] Lau Kiktt inTenimas acriptam de Laiaro, quod aliqaam
virtatiem feottet nisi etc.
a. Si I. la twer betwungen wirk, das er sorget über sine notdnrft
des libea, der gedenket nimer me der gotes verebte vor ir zit] Zu-
l«*«t gana aaverat&ndliGb ; der ganze gedanke lautet im latein. anders
•ad tebeiat tum abersetzer nicht verstanden. Nam etsi coaetos fuerit
de eoi]MrmU neoessitate esse sollidtus, nunquam cogitet de ea ante
iMipua.
§ 10. a. 3, z. 29 was sol dem menschen brot in die celle] Lat quid
••i» pania hominum in cella?
§ i8. I. 4, z. 15. du Salt [nicht] manslechte heizen] Lat ne nomineris
bomicida.
§ 17. s. 5, z. 21. der sine vteten davor (st. davon) nie gebrach]
Lat qui nunquam habebat consuetudinem ut jejuninm solveret
§ 19. s. 6, z. 3. vncz das du wirdes vunden von dem tode an
gutem lebine oder an bösen] Lat. Quousque ant in bono opere aut in
»alo deprehensus, occumbas.
§ 28. s. 8, z. 12. do begonde der tufel vz im schaUen] Lat. male
dicere, weshalb man versucht wird schelten zu lesen; indes läßt sich
doch auch schallen ertragen.
§ 36, s. 11, z. 12. die in dem wazzer arbeiten] Lat qui metalla in
flomine deponunt
z. 14. vnd lone, das man dir ubelichen tu] Lat da mercedes, ut
iigurias patiaris.
z. 19. Darumb gab ich dru iar min gut] Lat qui tribus annis, ut
iniurias paterer, dedi mercedes et hodie gratis eas patior.
§ 45. s. 14, z. 20. mit den vloch er ob dem wazzer vnd dar vnder]
Lat mergendo et surgendo.
§ 47. s. 16, z. 16. so kumestu vz dem walde nicht, vnd ist din
hercze dicke vf den bürgen] Lat. tu autem uno in loco residens neque
quoquam aliquando progrediens per omnes urbes animo et cogitatione vagaris.
§ 48. s. 16, z. 5. vnd reine [und sin engel] fürte von der messe,
den der tufel vnsuber bete darbracht] Die nötige erg&nzung ergab sich
aus dem latein.: sanctum vero angelum juxta ipsum ambulantem.
s. 16, z. 11. nemet das [vbele] vwerre sele von (st vor) minre
gesiebt] Lat. malum cogitationum vestrarum auferte ab oculis meis.
§ 62. s. 17, z. 16. Do sach der ander sine vriunde (st vroude)
bie im stan] Lat et vidit parentes suos flentes.
§ 54. 8. 17, I. 20. bedachte der pfister (st priester) dem esele
die engen nicht] Lat. nisi pistor velaret animalis oculoa.
91
t. 17, s. 22. das ?rir vnsere werc nicht mngeii gefadsen] Lftt ne
nos ipai beatificantes possimns extoUere.
s. 17, z. 25. das die Tnsabern gedanken vnser kleine gatete gnt
machen]. Der Übersetzer scheint das lateinische nicht Terstanden en
haben: et ea quae sordida in nobis sont, illud panmm bonom nostrum
in nobis obscnrent
§ 55. s. 18, z. 2. Swer zv der meine (st reinikeit) sal kumea,
das er sie verneme] Lat. Si quis ad hunc sennonem perrenire potuerit,
ut enm intelligat Auch z. 6 entspricht meine dem lat sermo.
s. 18, z. 9. Es ist des menschen recht, das er sich selber berespe]
Lat haec sola hominis justitia est, nt semper semet ipsum reprehendat
§ 56. s. 18, z. 21. So wirt mines bruders bilde gar erber e (st
elbere) schinende vor mir, berespe ich min bilde. Lobe ich mich selber,
80 muz ich mich böser dünken] Lat Cum ergo meam imaginem repre-
hendero, invenitur imago fratris mei apud me venerabilis; qnando
autem meam laudavero, tunc fratris mei imaginem pravam respido.
§ 63. 8. 19, z. 21. vor mine sele (st sunde}] Lat pro anima mea.
§ 64. s. 19, z. 23. Anachoreta was ein abt der saz bie eime kloster]
Dem Übersetzer war Anachoreta eigenname. Lat. Qoidam anachoreta
sedebat.
s. 20, z. 1. Ob min wille vnrbrichet] Lat quando propriam
fecero voluntatem.
§ 65. 8. 20, z. 11. [Der sprach] Lat At ille ait
§ 66. s. 20, z. 25. Amoys] Auch hier entstand ein falscher eigen-
name aus misverständnis des lateinischen: Johannes, minor Thebaeus,
discipulus abbatis Ammonis.
§ 68. 8. 21, z. 8. Der hiez elefantiosus] zusatz des Übersetzers.
8. 22, z. 23. Sagez disen (st dinen) brudern] Lat ante hos
fratres.
§ 69. 8. 23. z. 25. vögele als seien] Lat. umgekehrt: animas tanquam
aves. •
§ 77. 8. 26, z. 2. [geschehen was] Das ange des abschreibers irrte
vom eisten was aufs zweite, lat. quae facta sunt
§ 85. s. 27, z. 19. lat (st. leit) in got arbeiten] Lat. permittitur tamen
laborare.
§ 88. s. 28, z. 11. wa vor man in habe, oder wer er sie] Lat qua-
liter Sit ille aut quemadmodum ille.
8. 28, z. 13. nicht (st mvt) ist bezzer dan swigen] Lat nihil est
melius quam tacere.
§ 97. s. 31, z. 1. die riten vf zwen orsen] im msc steht wisen, hier
und unten zeile 9. Im latein. lautet die stelle: juvenes sedentes in equis,
92
^ui Dfuum transrersum portantes, ingredi non poterant ciTitatem. Ebenso
ht^iÜt s. 9 die uf den wisen das holcz ynrten etc. hi vero qaos trans-
verso ligno renitente civitatem non posse ingredi conspexisti. Es ist wol
finiweifelhaft, daß dem abschreiber das zu seiner zeit entweder schon
▼eraltete oder landschaftlich ungebräuchliche ors ganz unTcrständlich war,
weshalb er wie oben pfister in priester hier willkürlich orsen in wisen
änderte.
§ 99. s. 81, z. 18. der salter md ander gebet ist clage sunde]
Lat. ipsa laudatio psalmorum planctns est.
§ 108. Das entsprechende stflck fehlt im latein. Leider ist der
deutsche text mehrfach verderbt.
§ 104. s. 88, z. 18. das nam (st. man) er alles an sich (st sach)] Lat
omnia propter te suscepit in se.
§ 106. s. 84, z. 4. So ich umbegan (st nngan)] Lat Si necesse
est transire perinde et videro etc. praetereo.
§ 107. 8. 34 , z. 17. zerren ir baut Tnd werfen ir ioch ab vf vns]
Lat dirumpamus vincula eorum et projiciamus a nobis jugum ipsorum.
s. 85, z. 7. dv sal nimmerme heimelich gewinnen imandes werlt-
liebes] Lat nullum agnoscas secundum camem.
8. 85, z. 28. vnd rufe got an wider [den] das u. s. w.] Lat Deum
adversus iUum interpello, ut etc.
s. 36, z. 4. Ich vur sach vnsern harren alle zit] Lat. providebam
nostrum dominum.
s. 36, z. 9. Ich lege in minem hcrczen an isliche tugende mensch-
liche craft u. s. w.J Der nicht recht deutliche sinn wird aus unsrer lat.
bearbeitung nicht klar: Ego personam imponens virtutibus velutsi absti-
nentiae etc. Erst das griechische, was Rossweyde in den anmerkungen
zum Vn buche von diesem stücke giebt, gewährt klaren sinn : 'Ey(a
nqoaumor hit&ttg (= animum advertens) rm« «^ra??, oloy rrpf iyx^ftcry^ rrjv
amp^uvrp^, ir^ fjtaK^Sv/jCav ^ rtjr dyan^, fU f/ueavTor ftmpa^ xvxXtaaai juov
cevrds. Also etwar: ich wende in meinem herzen an jegliche tugend = ich
lichte meine aufmerksamkeit auf j. t.
s. 36, z. 25. da sehe ich gliche sufczen] Lat. Video ibi pares ge-
mitus.
§ 111. 8. 37. vita sanctse Thaisis] Zu diesem stück bemerkt Ross-
weyde in der anmerkung zum lib. I pag. 875 : «Vita haec in quibusdam manu-
scriptis separatim ponitur, in aliis inseritur aliis libris ut libro n cap. XVI
ratione Paphnutii, qui eam convertit. Dedi eam separatim. > So mag es
kommen, daß sich dieses dem ersten buche gehörige stück in unsrer Samm-
lung befindet, deren bestandteile den späteren büchem jenes großen Sam-
melwerkes entnommen sind.
93
B. 37, z. 28. [Sie sprach ich weiz got] Der satz maßte ergftnzt wer-
den. Lat Cai illa respondit: Et Deum scio et regnum futuri etc.
8. 38^ z. 14. nach miner naturlichen krankheit] Lat nt aqnam meam
effimdam.
8. 38, z. 29. dri (at. die) megede] Lat. tres yirgines.
z. 36. Ich bihte (st. bitte) dir vor gote] Lat Testor denm.
s. 39, z. 4. Din boze ist kleine gewesen] Der sinn wird erst deutlich
aas dem Lat Non propter poenitentiam tuam remisit tibi Dens, sed quia
hornm (peccatorum) cogitationem semper habaisti in animo.
§ 113. s. 39, z. 16. ein gemeine wip] Lat theatrica.
§ 121 u. 122. s. 42. Die entsprechenden lateinischen stücke scheinen
za' fehlen. Das erste von beiden ist im deutschen verderbt und be-
durfte der umwandelung von gedenket in gedenke.
§ 123. s. 42, z. 19. Zu wan her = als hieher fehlt aus dem
latein. : ybi habemus fugere amplius a solitudine ista?
§ 125. Das lateinische stück war nicht au&ufinden, ebenso nicht
zu den §§ 129, 133, 134, 139.
§ 135. s. 45, z. 3. Das vemam er] Im deutschen fehlt offenbar
ein zum Verständnis nötiger Zwischensatz. Lat Frater aliquis contrista-
batur adversus alium fratrem: quod audiens ille venit satisfacere ei. Ule
autem non aperuit ei ostium cellae suae.
§ 138. s. 46, z. 16. vf der straze vant zacharias [wazzer]. Lat in-
venit discipulus cgus aquam in via.
§ 140. s. 47, z. 5. stechen (st steigen)] Lat coepit autem dia^
bolus velut sagittis stimulare cor ejus in eam.
§ 141. s. 47, z. 23. Saeget (st saget) der tufel in din herze ge-
danke] Lat Quando daemones cogitationes in cor de tuo seminant.
§ 143. s. 48, z. 28. var dahin nicht, du vallest (st wollest) in vn-
kvischeit] Lat ineursurus es in fornicationem.
§ 151. 8. 54, z. 19. vnd der tufel spilte vor im in dem bilde mani-
ger bände wiplicher forme] Wahrscheinlich fehlerhaft, lat. et spiritum
fomicationis in diversis mulierum formis ante eum ludentem.
§ 153. s. 55, z. 17. das du mir minen furer benemest] Das wort
furer scheint dem abschreiber undeutlich gewesen zu sein; er schreibt
foier. Das latein läßt keinen zweifei: venies auferre nutritorem meum.
Da die handschhft so oft u für uo hat, so steht auch hier furer =: fuorer.
§ 160. s. 58, z. 11. vnd mac an tugenden in einer vollenkumen]
ob richtig? lat nee ad perfectionis culmen aliquando conscendere.
§ 161. Das enti^rechende latein. stück fand sich nicht vor.
§ 166. 8. 60, z. 34. do brach sich ein hirs von ir neczen] Lat et
contigit, ut evaderet cervns de rete eonim.
''^ *'•■ " '»' - " *^ii!i«M ilinon Up nicht n der celJf icci^m ne
t? Hw M IM. ■/ \i. vnd ist also der irdlkni isn.': - w- jpi irJete
m.r n„.x....i s,„ va^'sou.lston schien « aU f-r.-r-- ^-^liir sul zu
•u^»v.n. Aa rs im lateinischen lam«: Rec *• --xa ridis ^st, ex qua
; ;" ^""'"^ '« ^«^y^i- Freilich inirdf da« «.= -^ -rtnderung des
1'»-:«iuUi>. dvm in ätr LMtic.
_ \ '** * *■'-' t 29. vnd halt «r . : «. -nTelichi antlitzo]
'■^' ^^■••- " ^ Mixern triTihnPir.
5 :t^
''**•'* » >; ü-*- .-ii: *:!^:t -t ■.-."::? a <5t. beswertenj
■ ■'/• '■^' ^^ litti p.: iiA'r- •.-■»•ija j^crc/im prbatum.
> - '• f.. i\i 5 if T ; ^a*- -IT- irisi^'n vür (st. vor)] Der
^*'^*-- ^'»t'T . ▼■i.| !i»oi- .:^ Tr<* j^t^i rsa-a:« n haben scheint, änderte
^-- «»(i«.r rur ;. -p-r X- *:r -4 • :.» i'K 20 luete 42, 8, nuin
i iv;-. ^ ,^ . ,j .:t »i* iii>n :3 mine (st ime) gerichte
pftuiinv: ..^ i.-,-iu« '. • :k;:i^':> u^ircium znenm.
r >. . .er >. 1 - ! «• a-nen' bruder erzürnet] Lat.
^^ .. ..- .ec »*-:* !us:*»-T5»^ [der] heimlichen kan offen]
•■t .'.•...* ..- t..:ii->- ^■-s*' ■•-^'* Ji^> a^U^tir betrachtet werden,
*-•-. .'.^ - .tfM .tor*-*d j-*r vc^'sd^Ä-hou Si*hrift. Da es im lat. heißt:
,.;. .. ..;;» T-'. i^.'-:'.^ >*>• >= .i:esc? als sul«stantiT im genit. an-
— ^.u*- -u .ci w>.*.i US .i--'.:ik\* VIT heimlichen wahrscheinlich,
i . .^. • s. , >.J ii^>:* a^h häutige Wegfall des artikels im
Huk, -. «^ ■ -»-^ '.oiMiättt »lÄ«:: und gewichten gebräuchlich ist.
%
X
»^ >. * . < ••«*: lAr.v*:«rn im hefone vnd kruge (st. krnde)
si. ^*juii ?iu*.- '-»" -"* AiJfv-i.t'zr.:«! in i*t>llum meum cacabatas ollas et
s :?o ^ ■" »^ ' ^■*- *i*w<*n ^»«^ bruder nie zv mir wan seiden
ci. .» xvJL.»s **^' ^**- *-^'" veniant ad me nisi rarissime et hoc
^ ..^ ^ -f. i. ;>N vri da« Zeichen sahen, da got mit sine dinerc
^^ >».«« MiA-iif'^v jKT*.u>.:e vnde wulde geben]. Die handschrift
SU, 11^^ *•• '^ «' '^^ -''"^*''- ^^*** *'* scheint hielt der abschreiber das
-j,;!^^ 14..VA. <v"«"»v>»v t.:r iAs \crbum geruohen und wüste sich nicht
^,^^ W *».vi ^* -^s *"* J«*»« lateinischen nicht zu verbeßem, da die
iKV»»**»^*««i jvt« >.»*i* tivL<sx jcan« andern sinn giebt Lat. nam et nos
j^^^^ 4. ^«•*,u4i'« * A^» * «•« IvaeiUxiwu* l^ominuni, qai protegit in omnibus
^ irfi^vi«*3vv *% *v*MA5ii' *^^^ «'nwuu'i. Hoffentlich hat die vorgenom-
w^v-^w^ii ; n v,'\U' :*3 *'««' dir.^fre« lu l«on> das richtige getroffen.
95
§ 199. Ein lateinisches stflck fand sich hiezu nicht, ebenso nicht
zu 201 and den folgenden.
Die letzte zeile des textes ist entsteUt. Was soll vor treccen
heißen? Eine beßerung vorzuschlagen hat seine Schwierigkeiten. Viel-
leicht ist also zu lesen : das ist mir über vnd dir nuczer, dan du vil
▼mbe giengest (etwa in wallfahrten, geißelfahrten oder processionen) ynd
zn etlichem [male] vor treuen diu blut reitest d. i. und (dich geißelnd)
dein blut statt der tränen öfter vergößest. Kommt dadurch auch ein
passender sinn zu stände, so ist die ergänzung von male doch mislich,
und darum wagte der herausgeber nicht seine coigectur dem texte su
substituieren.
96
W0BTBE6ISTEB.
Die sahlen beseichnen seite and seile des itextes. Die mit = beseichneten lat^ini-
sehen werte geben an, welche bedeatnng das wort im lateinischen texte bei Boss-
weyde bat.
ab u. abe präp. wegen 8, 4. 45,
19. von 57, 28.
abgot 8t. m. plur. abgote götze
49, 31.
ablazen c. acc. ablaßen von etwas
39, 10.
abvulen trans. durch faulen ab-
trennen 21, 10.
ach per e a4j. achtbar 50, 19.
ahte 8t. f. art, Verhältnis = visio
51, 11. ahte nemen aufmerken
54, 21.
ahten vf. beachten, wert halten
36, 1. c. genit. achten auf etwas
17, 11.
alein adj. einerlei ^ par 32, 18.
allentsamen u. allentsamt
adv. alle oder alles zusammen 6,
13. 49, 7. 58, 8.
aller menlich adj. jederman
28, 4.
als adv. ganz 10, 30, die ganze
zeit, immerfort 2, 4. so (als ma-
nige) 38, 2 also 2, 14. 84, 29.
conj. gleichwie gleichsam 34, 19.
weil 4, 14. 5, 10.
al sam adv. so, ebenso 34, 20. 41, 31.
alse conj. wie gleichwie mit ent-
sprechendem also 37, 14.
altvater st m. 51, 8. princeps
anachoretarum. Die ältesten ein-
Biedler und begrflnder des mönchs-
lebens heißen aosschließlich alt-
vater.
an da cht st f. eifer 18, 4.
anderhalp adv. auf der andern
Seite 25, 8.
a n g e s t h a ft adj. ängstlich, in angst
24, 7.
anlegen anwenden, rücksicht neh-
men 36, 9.
annemen refl., sich einbilden =
simulare 15, 2.
antlaz st m. erlaß, ablaß = pce-
nitentia 33, 33.
antluite st n. angesicht 60, 15.
antreffen, angehen 43, 27.
anvechten =r tentare 54, 13.
anvechtunge st f. 19, 12. =
tentatio 47, 33.
ar schw.m. dat. arn, der adler 62, 19.
arbeit st f. strafe 51 , 20 = tri-
bulatio not trübsal 33, 19. 57, 26.
arbeiten refl. sich abmühen
41, 28.
arsenie st f. arzenei 46, 8.
bach st f. 44, 18.
balde, halt adj. kühn, dreist 50,
29. vertrauensvoll 37, 6. schnell
75, 28.
ban st m. ze banne tuon = ex-
communicare 45, 12.
bas comp, ie bas vnd ie bas
mehr und mehr 64, 27.
bednten tr&nt. andenten, bezeich-
nen 17, 12. 67, 29.
beduituQge Bt.f. bedeutung 69,2.
began refl. c. gen. sein leben
fristen , sieb emäbren tod einer
Bacbe9, 13. 21,6. 66,3. dieminne
beg. ^ caritatem oBtendere 66, 9.
begegneD u. beg einen begegnen
&a, 6. 36.
begrebede at. f. legr&bniB 10,7.
begurten umgürten 33, 7.
behaben festhalten 2, 3, zurOck-
behalten 43, 14.
behagen gefallen 39, 20.
behaldeo erretten = sahare 11,
24. 57, 26 bewahren, beachten
18, 28.
behalder et. m. = Bslvator, hei-
land 33, 1.
beide oeutr. beides 36, 3.
beidenthalp adv. auf beiden
Beiteo 36, 22.
beidesamt adv. zi^leich 77, 26.
beiten warten, erwarten 25, 33.
83, 28. 38, 6. 56, 6.
bekorunge st. f. Tersuchung, an-
fechtUDg 1, 12, 18. 14, 23. 17, 17.
beltlicheD adv. kQhn 60, 1.
benoten zwang antun, noUQchti-
bereapen tadeln, anklagen 6, 8.
17, 28. 24, 19. 34, 4.
bereapuQge 8t. f. tadel = incre-
patio 24, 18.
bern hervorbiingen 78, 32.
beruren c. gen. berohren 56, 1.
beacheidenheit at. f. ventfta-
digkeit, Vernunft 70, 26.
beacheidenlich a^j. gebührend
59, 12.
beachouwede st. f. beachaunng
36, 5.
bealiezen einschließen 47, 1.
beBorgen refl. an äch denken2,21.
beaoafen ^ naofraginm ferre,
verainken 67, 6.
betehna n. bethns st n. steU
gOtzentempel 49, 17. 81.
betgerete st. n. = stramentam
70, 7.
betrubange at. f. := perturbatio
61, 15.
betwingen beswingen 47, 2fi.
be waren das heilige abendniil'
reichen 26, 8.
bewellen beflecken 32, 26.
bewenden refi. c gen. uch ent-
fernen von etw. 63, 4.
bewern &= probare 66, 8.
bewinden nmwinden 15, 19.
beieichen bedeuten 11, 21.
biben beben 36, 27.
bichtegereBtni.beichtiger43,36.
biderbe adj. fromm, gut 47, 29.
hie adv. bei 62, 34.
bieten a f zeigen auf etwaa 47, IS.
refl. sich vurbieten sich snr
achau stellen, prunken^ gloriaii
66, 31.
bilde at n. mit neme nein beispiel
nehmen 28, 20.
bin Bchw. f. bleue 43, 10.
biten 43, 28 u. bitten 56, 26 c
gen. der sache bitten,
bizen eQen 46, 20.
blie aLn. blei 88, 10.
boaen 66, 6. u. bozen 77, 32.
klopfen, anklopfen,
boaern verachlechtern, &rgem ==
scandalizare 75, 25 refl. aich ver-
achlechUrn 70, 15.
brame schw. m. dornatrauch, mit
dorne 64, 13.
brechen abe ^ aoferre 18, 27.
brennen trans. verbrennen, igni
aupponere 38, 7. 58, 8.
brinnen intrans. angezOndet aein
44, 8. 78, 13.
brea t e Bchw. m. inangel 18, 23. 21, S.
b r 0 d e adi- gebrechlich , bindet
! \'
V * * <^^
^ -
:. /
» • .. •
» t . .
• ♦ .- •
# ■ • • •
. x. •
99
erstammen Terstummen 22, 36.
ertrich st. n. erde 48, 24. vf
ertriche auf erden.
e r w e g e n emporheben 30, 20.
erwenden rückgängig machen
69, 9.
e r w i n d e u ablaßeu 22, 2. 23, 3.
erwerben erlangen 62, 3.
er zagen verzagen 45, 23.
erziehen ein wip ,' ernähren un-
terhalten = pascere 74, 22.
e t e 8 w a adv. irgendwo 56, 2G.
e t e 8 w a s pron. irgend etwas 55, 22.
eteswenne adv. zuweilen 10, 31.
56, 17.
e t e s w i e adv. ziemlich , sehr 10,
25. 17, 5. 57, 19.
e t e 8 1 i c h e pron. die einen oder
die andern 38, 25.
geantworten antworten 40, 10.
geben mit partitiv. genit. 53, 12.
gebichten beichten 43, 21.
gebieten darbieten 11, 28.
geboren aufregen 69, 17.
gebresten mangeln 55, 18.
g e b u r st. m. mitbtirger 49, :'.
geburtlich adj. heimatlich 17, 5.
g e b u z e n heilen, büßen 52, 1 3. 42, 5.
gedagenc. gen. ablaßen = cessare
34, 9.
gedanc st. m. der gedanke, das
denken 37, 14.
gedanken denken 18, 4.
gedenken nach etw. = cogitare
de aliqua re 3, 9.
gedienen dienen 41, 29.
gehaben refl. sich befinden 75, 11.
gehalten behalten 79, 17.
gegan gehen 26, 5.
g e h a r adj. behart = pilosns 60, 15.
gehe adj. jäh, plötzlich 24, 25.
geheißen rühmen 17, 22.
gehelfen helfen 77, 3.
g e h e 1 1 e n übereinstimmen, zustim-
men 32, 24. 45, 23.
geberten aosdaaern =r perdorare
58, 10.
gehör de st. f. gehör 40, 25.
gehören hören 21, 1.
gehorsame stf. gehorsam 72, 27.
g e h u g n i 8 8 e St. f. erinnerung 41,15.
ge irren irren, hindern 7, 30.
ge kr igen streiten 71, 17.
gel den gelten, vergelten, wieder-
bezahlen 55, 30.
gelernen lernen 42, 22.
gelesen lesen 29, 18.
gel igen liegen 49, 12.
gelingen lügen 9, 28.
gemachen machen 75, 4.
g e m a h e 1 e seh w. f. gemahlin 74, 18.
gemecht st n. testiculi 46, 11.
gemeinen in gemeinschaft auf-
nehmen 46, 1.
g e m e i n 1 i c h adv. insgemein 16, 16.
ge nahen nahen 27, 18.
genemen nemen 21, 29. 43, 11.
ger St. f. begehr, wünsch 66, 22..
gercden reden 36, 36.
geruchte st n. ruf 77, 27.
gcruen ruhen 47, 22.
ge Sache st f. sache 1, 22.
gesagen sagen 22, 16.
geschaffen schaffen 22, 34. 88, 21*
gescheiden scheiden 15, 16.
gesehen sehen 30, 5.
geselle st m. 41, 25. plur. geseUe.
gesezzedest.n. gesetz, anordnung,
Wille 40, 11.
gesiebte st. f. das sehen, gesioht
40, 25.
g e s i g e n mit an und dem dat obsie«
gen 35, 29.
gesin sein 21, 6. 30, 2.
gesprechen sprechen 48, 6.
g est an bestehen 37, 17. 40, 19.
gesunden sündigen 24, 23.
geswern schwören 9, 29.
getat 8t f. tat, handlung 34, 19.
getoten todten 27, 7.
7*
100
getriben c. genit (eines werkes)
dem latein. nachgebildet s= operis
exercere 58, 3.
getroesten u. getrosten troesten
18, 14. refl. verzichten auf etw.
16, 27.
getruwen trauen 41, 2.
getun tun 21, 28. 27, 8.
geturren dürfen 23, 5. 32,4.
gefallen zufalle kommen 27, 19.
g e Y a r e n fahren,ergehen 41 ,9.47,17.
ge Tragen fragen 53, 13.
gewachsen heranwachsen 11, 8.
gewaldic adj. g. werden c. gen.
mächtig w. 4, 13.
gewat St. n. kleidung 70, 6.
g e w e f e n e St. n. waffenrüstung 27, 4.
ge wegen veranschlagen 17, 24.
gewizzen st. n. das bewustsein,
hier das schlechte 18, 16.
gewonlichen adv. nach gewohn-
heit 68, 21.
gewont St. f. gewohnheit 69, 7.
gezuc st m. zeuge 74, 24.
gezucken entziehen 78, 21.
gezurnen zürnen 71, 17.
gizekeit st f. habgier 80, 15.
g 1 i c h n 1 s s e st. f. beispiel 57, 27.
glichsenen heucheln 21,22.
glouben geloben 76, 19. glauben
76, 17.
gnadestf. g:sagen danken 75, 20.
gnoz st m. genoße 50, 1.
graben begraben 33, 12.
grisgramen knirschen 36, 26.
brummen = fremere 8, 5.
gruzen besuchen 24, 12.
gutlichen adv. freundlich 20,9.
guttat st m. plur. guttäte gutes
werk 17, 25.
habe st f. besitztum 81, 11.
haben mit vor vorenthalten 80, 18.
hangen schw. praet hauet e hän-
gen 74,8.
haut ZV h. sogleich 1, 19. 11, 1.
hantgetat st f. geschöpf 7, 14;
han twerc st m. werk für die bände
78, 18. gewerbe 69, 31.
harf er st m. harfner 10, 18.
hafen st m. topf 32, 3. 74, 8.
beiden schw. m. s=r barbarus 4, 13.
beide 53, 18.
hei den Schaft st. f. heidnisches
Volk u. land 10, 27.
h e i 1 e k e i t st. f. frömmigkeit 15, 11 .
sacrament des abendmals 13, 33.
. heimelich a^j. hold, befreundet
4, 9. adv. insgeheim 74, 5.
heimeliche st. f. Vertraulichkeit
48, 11. ort, wo man verborgen ist
= secreta 70, 22. 71, 22.
holdeste älteste? 84, 14.
helfen c. gen. der sache wozu man
hilft 38, 16.
her pron. er 2, 3. 50, 10.
herbergen c. dat. herberge ge-
ben 85, 24.
herteclichen adv. hart 69, 18.
hertikeitstf. Schwierigkeit 27,23.
hie nacht adv. hinte diese nacht
50, 15.
himelichkeit stf. Vertraulich-
keit 30, 21.
hinder rede st f. Verleumdung
28, 13.
hinderredere st. m. Verleum-
der 71, 1.
h i n w e c adv. fort , von dannen
63, 11.
h 0 c h z i t st. f. festzeit 49, 5. 75, 8.
h 0 e n höhen, erhöhen 5, 25. 36, 19.
h 0 1 st m. 62, 25. st n. 77, 31. höhle
53, 31.
bor St. m. kot 23, 2. 36, 2.
h 0 u b e t m a n st. m. hauptmann,
anföhrer 76, 10.
huiten u. hüten hüten 27, 20.
c. gen. 54, 1.
ich = lebt irgend etwas 74, 26.
i e adv. immer, ie me vnd me 57, 21.
i 1 e n eilen 47, 33.
i m b i z Bt. m. eßen 69, 30.
i m m e r m e ndT. immer 31, 25.
i r 1 0 1 st n. irrtum 79, 26.
i s I i c h pronominal adj. jeder 23,
8. 34, 13. 64, 22.
i t e w i z z e at. f. Torwnrf, strafrede
15, 4, 26, 12. JO, 17.
itweder jiron. jeder von beiden
68,8.
j & m m e r 0 nach etw. Behnlich ver-
langen 73, 4.
joch adT. auch 19,4.
kachele stf. topfgeschirr 46 , 16.
keczere Bt. f. ketzerei 71, 8.
kercze Bchw. f. = cereum 10, 6.
kestigen kasteien castigare 56, 1.
kezzel bL m. aller kezzel sein
spricfaw. = Bpongia aniTersae
domuB esse, von allen genüsbraucbt
werden 15, 6.
klcf fe St. f. geachwfttz 26, 13.
cleffic adj. geschwätzig = ver-
bosus 71, 1.
kneten treten 4, 2:j.
kokodrillBchw.ia,crocodiIuB73,'22.
conBCieutie et. f. gewißen 61, 18.
77,8.
köpf Bt Dl. ^ cnppa, tassenkopf 8,
10. 41, 33.
kotze schw. m. grobes k)eld,niünchB-
gewand = melotis (jailmrij] 6, 14.
kouf at m. kaufware 48,9.
kuufBchatz stm. handelegut,
wäre 33, 6.
kriec st m. streit 13, 10. 2S, 26.
kriegenstreiten3,24. 13,9.26,22.
q u e I e n notleiden, sich quftlen 74,25.
kuisch adj. enthaltsam 12,4.
kujscbeit st f. entbaltsainkeit
43, 26.
k n n D e st D. geschtecbt 36, 37.
knrbelin, korbelin st n. kOrb-
chen 46, 6. 67, 26.
knraen st. f. pelzrock 69,14.
kosien st n. = upitale, köpf*
1 a a4j. lan 32, 4.
läge st f. kinterhalt, läge legen
53, 1. 78, 21.
lancailj. vberl&nc ^ poat stiqnod
tempus "62, 7,
Ibz adj. nachIaQig 17,6,
leben c. gen. wovon leben 68,2.
lebere schw.f. leber 78,36.
1 ei d i c adj .betrabt,beun ruhigt 41,16.
1 e n g n n g st f. verl&ngening 31, 19.
leren impf, larte lehren 67, 29.
Verwechselung mit lernen 16, 11.
lesere st. m. das geistliche amtdei
leclors 33, 2.
lichnam n. lichame schw. tn. leib
des herrn 14, 9. 68, 22.
lieben refl. c dat sich angenehm,
lieb machen 16, 26,
ligen mit an n. dem dativ. an
etwas gelegen sein 41, 8.
lihen mutuum dare 55,29.
linin adj, leinen 78, 15.
liplichen adv. freundlich 20,9.
lipnar st f. leibesnahrung, unter-
halt 24, 1. 74, 23.
lit st n. glied 14, a
liugen an jem. nnwahres auf jem.
lobelichen adv. tu preiswürdiger
weise 70, 27.
locherecht adj. Ifichericbt 30,24.
lucerne schw.f. = Incema 47, 7.
luczel a4j. wenig, klein 27, 15.
luste B(lj. zusagend 15,3.
hiiter adj. laater 77, 9.
macachw.m. blutsverwandter 49, 11.
manot schw. m, monat 78, 26.
manslabt st f. todUchUg 60, 4.
m ansiechte Bt. m. tndtschlilger
4,16.
manslechtic st. m. todtachlAger
18, 5. 76, 34.
mttce Bt n. » Uhra 88, 9.
102
matte schw. f. decke 33, 24. 67,17.
maze schw. f. maß 51, 10.
m e für m e r adj. comp, mehr 67, 21.
meine st f. meinung 18, 2.
meintat st. f. missetat 38, 19.
menige 8t. f. menge 42, 8. 64, 21.
mensche in der Verbindung nie
mensche wie nieman = numquam
quisquam 71, 17.
mere st. n. wiedererzählen Ton ge-
hörtem 28, 16. 43, 9.
m e 1 1 e schw. f. messe 66, 14.
m i 1 e St. f. meile 69, 20, dagegen
* schw. f. 60, 12.
m i n e r comp. adj. minder, kleiner,
geringer 18, 3.
m i n n e r e st. m. liebbaber, lieben*
der 38, 8.
m i r = mer adj. mehr 47, 8.
missekeren verkehren 7, 2.
missevallen misfallen 69, 17.
mite praep. mit 58, 9.
m 0 r d e r st. m. r&aber 3,1= fu-
rans 20, 8 latro.
m 0 r t St. n. diebstahl 21, 19.
muchelingen adv. heimlich =r
occulte 43, 18.
müde adj. müde 65, 9.
m u n c h 2, 12, m u n ec h 3, 20, mu-
nich 4, 24 st. m. mönch.
m u n s t e r st. n. = monasterium
73, 1. meist in der bedeutung ein-
zelwohnung, einsidelei 5, 7. 62, 33.
murmeln u. murmen = in-
dignari, murren 3, 7. 45, 13.
m u s c h a t muskatnuß = mnscata
58, 28.
muen quälen, = turbare 51, 80.
nacht häufig nach männl. (eines
nachtes) 46, 27. weibl. (einer uach)
68, 13.
nahen adv. nahe 62, 34.
nakebure schw. m. nachbar 66, 1 1.
74, 28.
n a s e 1 0 c h st. n. nasenloch 20, 23.
n e c h t e n adv. gestern nacht 47, IS.
nemen e. genit. 59, 19.
n 0 n n a lat nenne 60, 3.
n 0 1 d r u f t st. f. notdurft 8, 11.
notdurftige adj.n6tig=necesBe
18, 15. 41, 8.
notzugen notzQchtigen 74, 10.
n u w e n adv. nur, nichts als 8,9.
21, 82. 68, 82.
0 b conj. wenn 40, 20.
ober praep. Aber 56, 4.
oder — oder coiy. entweder —
oder 78, 27.
offen öffnen 71, 22.
offenliche adv. öffentlich 44, 6
=3 in aperto«
o r d e n st. m. Ordnung 67 , 15. Or-
denstracht =: habitus monachilis
2, 8. 39, 25. mönchMtand 62, 3.
or s st n. ross 31, l.
o s t e r schw. f. ostem 48, 15.
Oven st m. = caminus 61, 9.
0 u g e n zeigen , vor äugen stellen
5;h, 26.
palmeu. balme schw. m. palmen-
zweig 57, 17. 18. pa]mbaum62, 26.
pfal lenze st f. wohnung des
königs s= pallatium 70, 3.
pfenninc u. phenninc stm.
Pfenning 3, 21, 25.
pfister stm. bäcker 17, 20.
p f i s t e r i e st f. bäckerei 73 , 10.
pflegen c. dat sorgen für jeman-
den 57, 12.
p f u 1 st. n. pfühl = plumarium 59, 30.
pilgerim st m. = peregrinus
17, 6. 34, 28.
predige st f. predigt 56, 10.
prophetiren ^ prophetare
prophezeien 4, 26.
p u h e 1 st. m. hügel 80, 5.
räche st f. strafe, büße 59, 6.
rat, es wird rat c. gen. hilfe ist
für jem. vorhanden 26, 6. ze rate
werden beschließen 46,14.
T e b e Bchw. m. rebe 42, 7.
re chtve r tic adj. rechtscIialTeD,
uDbescbolten 18, 10. 37, 38.
regele Bcbw. f. Ordensregel 61, 8.
reren rionen, fallen laßen S6, 28.
rieben r&cben, Tindicare 45, 19.
47, SO.
richten sich abwenden 3t, 6.
r i g e 1 Bt. m. = TCctiB 76 , 22.
ritter st. m. k&mpfer =: &thteU
3,6.
ruchen a. ruiren ruhen, geru-
hen 46,20. 69, 15.
rngen anklagen 28,29. 60,27.
rocke 8t. m. rQckeu 67, 27. zv
rucke zurfick 68, I.
r u m e a aufr&umeD 64, 20.
r u o w e gt. f. ruhe 20, 17.
r u ren antasten, fühlen 78, 9.
ruteu reuten ^ purgare 64, 14.
ruwe St. f. reue 9,23. 70,31.
ruwer st. m. bQßer, der reuige
12, 8. 38, 4.
r u w e r i n st. f. boßerin 38, 31.
«ach e Bt. f. Ursache, grund 9, ^0.
aaegen säen 47. 2a.
salme schw. m. paalni57, 19.
«alter st m. pBalter 31, 17.
B a m e n e n sammeln 2, 20. 36, 7.
B a m e n n n g st, f. Versammlung =
conyentu8 2l,5.= ecck'Bia 85,30.
= congregalio 66, 3Ü,
schaffen part. geschafft za
wege bringen, liervorbringcn 49,
12. 50, 7. 64, 19.
schaffen prt schuf schöpfen
68,29.
8 c h a f f e r Bt, m. = dispensator.
scbaf f ner Bt. m. = negociator
66,31.
scheiden =: bluphemaie 19,6.
tadeln 81, 1.
■ chelklich adv. liiüg 63, 14.
Bcheidangestf. trennnDg71, 8.
■ chifliutfl bL m. sehiffer 69, 10.
acbillincM.m. zalilvon 12 oder
30 Pfennigen 87, 24. 6S, 21.
s c h i m p f at. m. ei^ötzung = ju-
cundns 21, 26.
ichire adv. bald 23, 12.
schoß Bt m. geschoß = sagitta
52, 21.
ichulemeis
I. ^ Bchola-
s c h D 1 1 Bt. f. ureache T 0 n — s ch u 1>
den um — willen 44, 22. 62, 9.
schuldigen anklagen 67,20.
S c ; t i name eines teils der ultrischen
woste 44, 13 u. o.
segel St. m. Begel 59, 13, 16.
sagen st m. beEeidinung mit et
kreuEesegen geben = signare
7, 16.
ser Bt. n. schmerz 78, 26. 79, 3.
73, 25, adj- leidend 79, 7,
serigen = flagellari 60, 13.
seBter st. m, = Bextatius, maß
fflr flüchte 2, 16.
Bete stf. Sattheit, B&ttignng 17, 18.
sibenBtund adv. siebenmal 65, 22.
sicherlichen adv. rnhig, secure
67,20.
Biden kochen 1, 3.
siech tag st m. krankheit == in*
firmitas :J4, 4. 48, 32,
sigeloB adj, verlustig des siegeB
14, 27, 59, 10.
Bin reflex. genitir beim verb. sein
er ist Bin nicht = er ist ee
nicht 63, 19.
sint coDJ. cauB. da 66, 11, 'adv. seit-
dem 63,85.
filachte Bt f. gattung, art SO, 1.
80, 26.
smac St. m, geruch (abier) 13, 14.
44, 7 (BQßer) 9, 27. = oder sna-
sm ecken riedien (Abel) foetere
68,25.
so cooj, als, einem vorangehen-
104
den also entsprechend 43, 24.
sollen schuldig sein, schulden 3,
14. 66, 12.
sorchhaft = sollicitus 54, 8.
sorgen c. Ober 3, 10.
Bot St. m. brunnen, quelle 8, 19.
30, 24. 68, 27.
spannen ausbreiten 68, 2.
spulgen pflegen 19,5.
8 tan bestehen, beruhen 10,8.
stat st m. geStade 14, 16.
stat St. f. locus, statte 10, 27. 23,
21. 37, 27.
stellen prt. g e s t e 1 1 e t beschaf-
fen, gestaltet 44,15.
sterben transit tödten 80, 19.
stetelich, steteclich u.
s t e 1 1 i c h beständig 42, 11. 50,
25. 70, 21.
stetikeit st. f. best&ndigkeit =
perseverantia 57, 14.
Strengelich adv. strenge 50, 24.
stunde st. f. mal 50 , 30. nie
stunde niemals 7, 82.
SU f ze schw. m. seufzer 36, 25.
8 u 1 i c h pron. solch 36, 21.
s u m e n refl. morari, sich verspäten
40, 21.
Sunden sündigen 3, 27.
sunderlich adv. besonders,
außerordentlich 70, 21.
s u n e St. f. friede 41, 26.
sunne als schw. masc. die sonne
88, 20.
s w a n g e r adj. c. genitiv. schwanger
womit' 49, 1.
8 w e b e 1 St. m. Schwefel 44, 7.
s w e n k e n intrans. in schwankender
bewegung ^sein = turbulentum
esse 41, 34.
swerlichen adv. beschwerlich,
lästig 29, 1.
tage weide st f. tagereise 58, 4.
tagezitstf. canonische betstunde
81, 29.
Thebaida die Thebaische wfiite
in Aegypten 30, 4.
t i 1 i c n vertilgen 25, 31.
toben stark bewegt sein, Tom
waßer 42, 2.
1 0 b e h e i t st. f. wut, leidenschaft-
lichkeit 42, 8.
1 0 b i c adj. tobend, wfltend 52, 22.
t 0 u St. tau 73, 14.
1 0 u f St. m. taufe 53, 18.
tougenlichen adv. heimlich
49,32.
t u 0 p adj. stumpfsinnig 15, 24.
traben u. trän st. m. träne 86,
25. 85, 17.
trucke schw. f. trockene stelle,
trockenheit 40, 20.
t r u e f e n triefen 28, 7.
trugenheit st f. betrugerei 62,
10. 63, 34.
trunket =: trunken 52, 21.
t r u r e n trauern = deficere 52, 12.
truriclichen adv. traurig 45, 16.
t u 0 u part getan mit s o = so
beschaffen = higuscemodi 35, 7.
52,2.
t w a h e n waschen 33, 8.
über werden übrig werden 3,
25. tüchtig, föhig werden 18, 19.
u b e r e c adj. übrig 72, 26.
ubergan übertreten 7, 23.
überheben c. gen. trans. ver-
schonen 40, 24. reflex. sich rühmen,
sieb viel dünken 6, 10. 31, 30.
uberkumen übertreffen , weiter
kommen 9, 2.
überwachsen wachsend etw. be-
decken G4, 13.
nberziugen zeugen gegen jem.
= testificari 34, 7.
u f r i u u s e st. m. aufgang = oriens
38, 21.
unbedechticlichen adv. un-
bedachtsam 43, 6.
unbenoetet adv. ohne not un-
gezminKen 47, 29.
u n c K adv. ferner C9, 3.
UDde Bt f. nada, woge, welle 86,
80. 59, 12.
n n d i D c St. D. bQBes, unudtzes diog
64,13.
ungehorsame st. f. inobedientia
49,6.
it D g e B e r e t adj . DOTerletzt 70, 29.
iiDgestellet adj. ungeataltet
26, 21.
un giitlichadj. unfreundlich 54,22.
nnheimelicliaclj. lucht vertraut
37,5.
nnhoch adJ. niedrig 17,24.
u n k i Q sc b e St. f. 14, 33. unkeuBch-
heit ^= fomicatio 47, 11.
n D s u n d i g adj. Bündlos a'J, 16.
unwirdischlicheu ajj. un-
wirsch = cum indignatione 41, 6.
nnzertlich adr. nicht weichlich,
rauh 15. 3.
üppig adj. eitel =: TanuB 27,11.
u r d r u t z st. f aberdruß, ekel 57,
24. 61, 23.
urdruzze adj. uberdrQßig =
taedio victus 41, 29.
urhap st, m. anfang 43,9.
u r k u u d e St. f. zcugnis 34, 6,
u r 1 o u p st D. erlaubnb zu gehen
62, 12.
u r 1 o u g e St. D. krieg 40, 24.
II rri D t St. n. waldstier T6, 4.
urteilen verurteilen := condem-
nare 19, 4. 67, 14.
ussezic u. uzzeczic = leprosus
21,8. 55, 14.
u s s e £ i k e i t Bt. f. aussetzjgkeit
21,9.
T a r c h 3t. n. ferkel 16, 2ü.
varen prtc mit sein ei^eben 47,
17. 53, 25.
vart Et. L dat. verte fthrte, weg
52,6.
vas St. n. gefäß 68,32.
vaste adr. sehr 19, 9.
TechtpLvechtez
zogen auB vetech fittich 62, 16.
veizt adj. fein, gemästet 61,13.
vollen zu falle bringen, fkllen
machen 46,27.
reme st f. strafe 54, 23,
verre adj. fem 59,37.
verdampnen damnare 42, 14.
verdruzen verdrieüen 61, 20.
verdrucken verdrftngen, nnter-
drQcken = afHigere 61, 28.
vergebene adv. umsonst II, 20.
Terjehen = oonfileril5, 26. 49, 8.
verkereo umkehren 21, 34. 75, 17.
verkiesen verzeihen 6, 21.
verlazenheit Bt. f. frechheit ica
relaiatio IB, 16.
Verliesen tr. zu gründe richten
27, 1. 47, 16.
verliezungst. f. verderben 32, 26.
V e r 1 i h e n ^ concedere nachgeben
50, 26. verleihen 56, 27.
verloben geloben 26, 18.
vcrloukenen verleugnen 31,22.
c. genit 53, 18.
versehen reB, hoffen 69,11.
versigeln versiegehi = zignare
38, 10.
versmahen trausit. geringBchätzen
18, 23. 72, 17.
V e r B t a n refl. merken, wabniehmeQ
72, 22.
vcrstelen stehlen 21, 19. 43,28.
versiimunge Bt f. veraäntnnis
= negligeutia 18, 16. 61, 14.
vertiligcn vertilgen 41, 15.
verswenden schwinden machen
= conaumere 3fi, 13. 51, 17. 72, 7.
V 0 r w i s e n wegweiaea ™ Beducere
62,2.
V i n B t e r Bt f. finstemia 46, 12.
V i t i c b 8t. m. (vrgl. oben vedit) B^
ttch 14, 19.
vi ach 3 3t m. flachs 80,4. 66,22.
106
V 1 e c h a f t a^. befleckt 80, 18.
▼ leischlich a^. carnalis, leib-
lich 73, 16.
yliziclichen ad?, eifrig, mit Sorg-
falt 54, 14.
volleclichen adv. perfecte62, 4.
ToUekomen vollst&ndig zum
ziele kommen 27, 16.
Yollekumenunge schw. f. yoll-
kommenheit 24, 15.
Tollenbrin g en yollbriDgen 13,8.
Tolgen mit c. genit. der sache
41, 1 u. dat. d. person 76, 22.
Torbas (st vOrbaz) adv. weiter,
vorbas me fernerhin 46, 6.
vorbringen Tollbringen 32, 2.
Torchten schw. f. furcht 40, 29.
51, 17.
▼ Order schw. m. vorfahr 85, 8.
vorkamen c. dat. erscheinen,
offenbar werden 52, 28.
forme st. f. gestalt 54,20.
V ragen mit urteil = quae-
stionem facere 17, 8. mit von
nach etw. fragen 41, 17.
vrazheit st. f. gefräßigkeit =
gula 80, 16.
vrefelich a^j. kühn, vermeßen
70, 25.
vriedesam adj. friedfertig 4, 20.
vrilich u. vrilichen adv. frei,
ungehindert 11, 20. 79, 24.
V r 0 1 i c h e n adv. fröhlich 55, 24.
vroude st. f. freude 17, 16.
V r 0 u w e n erfreuen 43, 26.
T r u 0 h t St. f. frucht 62, 26.
V u 1 adj. faul 86, 2.
Yullen c. gen. fallen 58, 7.
T u 1 1 u n g St. f. anfüllung 17 , 18.
Tur brechen zu nichte werden
20, 1.
für er st m. ern&hrer 55, 17.
Tursehen vor [sich] sehen 36, 4.
▼ urst adj. superl. höchst, vor-
nehmst 10, 14.
V u z s t a p pe schw.m. fußstapfe 26,
30. 59, 25. 78, 2.
wacker a^j. s=r sobrius 54,4.
wallen kochen, sprudeln 8, 24.
82,3.
w a n conj. denn 18, 9. praep. außer
75,7.
wannen u. wenne fragew. von
wo, woher 8, 28. 50, 2. 78, 18.
warten acht haben, sp&hen 14, 26.
w e d e r r e pron. welcher von zweien
20,11.
weicz stf. art 10,82.
weinen tr. beweinen 88, 32. 48, 14.
wen sas wanne conj. wenn 42, 24.
w e r st f. Verteidigung, kämpf 59, 12.
werben mit nach streben nach
etw. 9, 18.
werliche a^j. od. adverb. wahr-
haft 17, 27. 46, 2.
werltlich adj. saecularis, nicht-
mönch. 19, 4.
werken arbeiten, handeln 57, 28.
62,5.
wi cz e st f. klugheit, verstand 17,24.
w i d e 1 i n st. n. Weidenrute 69, 14.
wider praep. zeitl. gegen 58, 13.
widersagen absagen, entsagen
3,1.
widerstrit adv. um die wette
31,2.
willentlichen adv. freiwillig
21,4. •
w i 1 1 i g adj. freiwillig 59, 6.
w i n 1 i n st n. weinchen 70, 10.
winluder[erej st m. weins&ufer
8, 13.
wirken weben 55, 23. arbeiten
74, 23.
w i r s comp. adv. schlimmer, übeler
10, 83. wirst superl. 50, 28.
w i s s a ge st m. prophet 1, 5. 45, 29.
Wirtschaft st f. bewirtung,
schmaus, gastmal 5, 21. 59, 1. 69,
7. 80, 8$.
V i s E e sL f. hOlle = tormeuU 47, 9.
VDfen klagen, brOllen, toacD von
den meerea wellen ;= mngire 86, SO.
warte >t f . gewQn 56, 28.
zekreazeii nnd lerkratten
serkratcen 66, 9, U.
E e ■ w e sctiw. f. die rechte, dextn
36,0.
zergießen dnrch gießen ausbrei-
ten 23, 24.
■ erren n. secerten seneißen
la, 10. 84, 17.
■ ernng akf. uagoben , ezpeuu
66, 16.
tihen (prtiige] bescboldigen 71,
6. 77, 9.
c n b e r iL m. «aOergeftß = pdrli
zocken in enUDcken '
20, 16. 89,22. eDtretßen,eDtsiebea
68, la.
BIBLIOTHEK
LITTBRARISOHE^ VEREINS
IN STUTTGART.
i,xxin.
STSTTOilT.
BEDKUCKT AUF KOITRH DKI LITTKRAHItfCHRN VKRRIXfl.
1863.
PROTECTOR
DES LITTERARISCHEN VEREINS IN STUTTGART
SEINE MAJESTÄT DER KÖNIG.
VERWALTUNG:
I'räsident:
Dr A.T. Keller, ordentlicbtTprofessoraiiderk.universitftt iiiTftbiiigen.
Kassier:
Dr Zech, ürileiitlicher professor an der k. Universität in Tübingen.
Agent:
Fues, sortimentsbucliliflndier in Tübingen.
GE^SELLSCHAFTSAUSSCHUSS :
Dr Böhmer, Stadtbibliothekar in Frankfurt a. M.
Hofrath dr Grimm, mitglicd der k. akademie in Berlin. •
Professor dr Haßler, conscrvator der vaterländischen kuubt- und alter-
thumsdcnkmäler in Ulm.
W. freihen* vom lloltz, obersthofmeister Ihrer Majestät der Königin in
Stuttgai*t.
Dr G. V. Karajan, vic^präsidcnt der k. akademie in Wien.
Dr E. V. Kausler, vic^dii*cctor des k. haus- und Staatsarchivs in
Stuttgart.
Dr Klüpfel, bibliothekar an der k. Universität in Tübingen.
Dr 0. V. Klumpp, director der k. privatbibliothek in Stuttgart.
Dr Maurer, ordentlicher professor an der k. Universität in München.
Dr Menzel in Stuttgart.
Dr Pauli, ordentlicher professor an der k. Universität in Tübingen.
Dr Wacker nagcl, ordentlicher professor an der Universität in Basel.
i
PAUL FLEMGS
LATEINISCHE GEDICHTE
H£RAUSG£GEB£N
VON
J. M. LAPPENBERG.
STUTTGART.
GEbBUCKT AUF KOSTKN DES LITTEBABISCHEN VEBEINS
HACII BMCHLl'SS DB8 AVSSCBOMU TOM ROVKMBBK lt6*'
1863.
•
DIUOB TOM U F. PUBS IM TÜBIMailf.
PAUII FIEMINGI
aERMANI
POEMATA LATINA
ANTEHAC HON EDITA;
AD INCOMPAEABILEM ET MAXIMUM TIKDM
CA8PAREM TBASUEOM,
rOCTAU BT MBDICUH.
Incomparabili Et Haximo Viro Caspar! Barlso, Podts
Dlnstrisaimo, Et Doctori Medico Publico Indiciaam Officio»
Colins Testandteqae Observantin Poemala Hso Mea Latioa
Conaecro OSeroque Paulus Flemingos Oermaaos.
SYLVARÜM
LIBER I,
IN QQO
HEXAMETRL
Clarissimo Et Maximo Seni Canrado Bavaro In Alma
Lipsia Doctori Publico Veteri Erga Ipsam Observanti»
Testand» Consecro Paulus Flemingus.
SYLVARÜM I. HEXAMETRI.
HEXAMETRL
1. Qaot domino servi, tot bestes.
Nempe fides constricta metn dominisque coactom
legibus obsequiuin paacos durabit in annos.
Invitns, qnodcnnqne facit, renuentibus orsis,
aggreditur mancosque manns modo serva labores
6 efficit et segnes non ynlt dediscere mores.
Forte qnid affectant, domino spectante, ministri
et se Teile probant incsBpUs pergere coris,
non operae parcnnt, nil non superabüe credas,
quam notat expressus constantia mnnia sudor.
10 Afit fades nbi cedit heri fervensqne verendi
hortamen monitoris abest, mentita fathisdt
cura suisque cadit simulatos nisibns ardor;
infectom marcescit opus perjnraqne sponsam
frangit turba fidem. Nam libertatis amorem
15 ingenium vel vile seciuens se snbtrahit nitro
servitiis vetitoqne silens sese eximit ansu.
Scilicet imperio libcrtas fortior omni est,
flnxus amor, quem jora ligant. Res libera amara est
alterins nee spontis opns. Qase mntnns unit
so sensus, in setemos possnnt durare nepotes.
Qnod si dira Ines hostisqne marita, marito
segre napta sno, est; qoanto crndelior hostis
serms erit, qui lege timet paretqne coactns.
Libera vita placet cnivis, matemns alnmno
25 hnmor hoc immolget, non velle snbesse secondo.
Egressom rimator ayis sub carcere clausa
et redit ad primam dimissa cateja fignram.
Ipsa Diana nihil canibos venabitur segris.
Imperiosa rannt, rigidnm dorabile non est
so et cadet, invito qnkqnid snsceperis orsn.
18 lies amore est.
1*
STLVARÜM L
Qnod metuis, quid amare potes? qtdd ameris ab illo»
quod timnisse soles? Qnare contraria cessent.
Unus amor canctis et honor siet omnibns unus!
' 2. Summum jus, somma injaria.
Jostitiam non stricta sequi, non torva taeri
fas licittun rigideque suo mens dedita jori
exiget, ut landem. Longe felicior lila est,
quse &cilis josto placidnm coigunzerit sequam
5 nee genio dabit omne suo. Qu» pacis amore,
temporis ingenium cum canss» pondere librans,
provida de proprio nonnunquam jure remittit,
hsec novit servire suo pro moribus 8Byo,
nee sibi sola sapit. Concordia pnevalet Uli,
10 quffi positis junctum cum legibus ssquat honestum,
et malit nocuisse sibi, quam defleat alter.
Qui totum sub parte capit, fraudatur. At audi:
Non satius perferre dolum, quam inferre videtur?
nee frans haec nocitura tibi? Contentus abito,
15 dimidium sortite boni. Non exige cuncta
ad Caput. Utilitas non est, qu» visa videtur,
et damnum non raro juvat. Mihi certior audit
pars, quam possideo, dubio quam quod pede totum
insequor et fluxis propero comprendere palmis.
20 Lubrica Maci namque altercatio talo
nititur et certo nescit lis poplite stare.
Radit avarus opes; opibus fraudatur iisdem,
dum veram non novit opem, queis gaza paratur.
Hie, velut iste canis, potiundi fervidus auri,
26 auriparam cum truncat avem, spe &llitur omni
et fatuum se sero gemit. Dedisce sitire,
cymbia stant vacuata mero. Miserere dientis,
qui dare plus, si possit, avet, dum subditus urget,
ulterius se posse negans soluisse tributa
80 et sua regali deponere debita fisco.
Dimidium rex demit opum, quas incoladebet.
8 liea exigit
Libers Hat, non presea manns, &onB atqoe datoris
Becnla satnenti prodit veoientia regi.
3. Chreia.
QoaDtns Aristoteles fiierit, qaod mentis acmnen
traxerit a saperis, (]iio fortonatior omni
eztitit et cnnctas naturee exhaosit abyssos,
Aonio liqnet onrne cboro, monnmenta loqanntar
b et pleni deitate libri, qaeis nescius unue
cana perennavit redivine stecnla fanup,
phcenicis simnlacra gerens , qui viTOre lassns
pne senio, juvenes ex se Bibi procreat annos.
nie sciens, quid nosse deos, quid habere parentes
10 et qnce ntroaqne pio deceat reverentia nato,
non teve Bit mortalis opiu benefactaque patnim
com JotIb feqnali librans in lance, fatendo
asserit, ingenuos tantam debere nepotes
patribua, indigenis qnantnm debebimns, ipsis,
IS qnosqne patrom decet esse vicem. Pede currit eodem
et patris et doctoris opus. Quod ducimns anram,
üle dedit, sed hie irc tacit melioribns ansis,
eradit et totam meliOB tradncere vitam.
Qnaliter infonnis facies incondita glebfe
tu nil splendoris habet, jacet abjectissimus aori
primos amor, latnlenta memm qunm terra nitorem
obtegit, et toUs ainit haut radiaaccre geimnis,
donec iners torpem deponat massa figoram,
artißci tractata mann. Tone splendor in arttu
li immigrat et daria fnigent ancesa pyropis.
Sic nbi primtevas paer haurire indpit auras,
est informe Intnra, nide corpne et omuibns espers,
qnse facinntqne decentqne liominem. Levis balitns ori
insidet, bunc prteter nihil est, quo vita notetnr.
30 Post nbi doctricoE obeunt sua munia cur»
et Studitun natura jnvat, doctrina fidelem
pneBtat opem, tacitis animos capit ignibns anrnra,
4 linqnet Ha. 10 et qaU U«. 18 lies mgonuii. 31 Uai honor.
6 STLYABUH I.
disBimilisqae sibi radiat, gavisa nitorem
mirator mens ipsa sniun perfectaqne demmn
35 molliter Aonio ridet natura fiävore.
Sic Clariis mage, quam vitae debebimus ipsi.
Hoc saperum pia cura &cit. Quid, nate, rependes
indigenis, quod vivis homo? Qdd, nate, parenti,
quod genitos? Bene quod vivis, quid, docte, magistro?
40 Primus bonos datur ergo deo, genitoribus alter,
tertius ingenuis, qui te excoluere, scholarchis.
Par tribus bis gratae reverentia danda juventae est
Hisce, quod est, est tota tribus, tribus incipit Ulis
felicique tribus vita decedxt üsdem.
4« Satyra.
Splene magis, num bile agitor? Sic fervere totus
occipio, calor et tremulos percursitat artus,
et tamen in medio cogor ridere fnrore.
Rideo, ridebis mecum, quicunque cerebrum
5 non in calce geris. Sed et indignabere mecum
stercoreo genio vervecum de grege Bruti
aut potius miserebere, si liceat misereri.
Sed quid enim multa te ambage moror? Hibi verba
praepediunt calamum, in satyram jurata petulcam.
10 Audi! — Sunt quidam, pepo queis pro corde vacans est
scrutaque pro cerebris et pro ratione Midae vox,
et tamen usque volunt, titnlo ceu, sie quoque reipsa
esse magis, quam tres, cum tres borum asinorum
non faciant unum aurito cum bregmate mulum.
15 Hos ni delectat mea Glio, ut quae nimis Olsce
ac Yolsce et casca cum matre Evandri loquatur —
quod mirans potius, quam noscens Marculus oncet —
verbaque de priscis emendicata tabellis
me proferre ferunt, ad quae quidem opus retegenda
20 Sit Nomenciatore Junii seu filo Ariadnes.
Vix unos licito delumbo pectine versus,
amodo stentoreo ructat pulmone Baraenus
8, 39 gemitus Hs.
HEXÄMETM. '
istud herile sacnun: Procnl antiqiuriiu esto!
Quid sibi cum prtods voll ista ¥aoem latrinis?
■s Publica forma loqui placoit, placet alqne placebit.
Edepol egr^as hoc pro, reverende magister,
aoWo tibi grates: qais enim te doctior alter?
8ed, domine, ignoBcae, ei panilo liberiDs rem
tecom agito. Bigidnm qnis to posoit censorem
so ant dedit offidam veneraudi grande SinoniB,
nt me pnbliotiu per tetrica nwtra notares?
Sit tarnen I At qnidiiam reria mema esse loqnnttun,
Pacavii vomitns redolena vel scyphala Matti?
Die age, nimpe morast Ungoes qnid rodis adancos,
t5 strigoaam et narea ad ^ontem contrahis amplos?
Fare agel Sed mntea, C^nicOB canis? Ast ego nomquam.
Sic decet averenm immeritis prosciadere sanniB?
Scilicet bic mos est, si qnis qiue proferat irnquain,
quffi noß e triTÜs tonstrinarnmqne tabernis,
10 sntonim et drcis oUdisqne petita catastiB,
barbarns extemplo est, monstnun Instroqne piaadum et
portari dignmn in terraa a plcebe remotas;
omne tibi similiqne tui (horam larga fuit merx
horno annoqae satis), qnod prima fronte resistit,
ii carnoBomqne capnt vestrum fibrasque Bnillas
cea fato refiigit, certe est emortaotn et Olscnm.
0 ter aanctse onima; , o exortes Amere manes
lAyi, Lncreti, Maro, Persi, Apnl^e, videte,
quid vobis jam fata tonent (si fata beatis
bo imperitant.) ! Lngete malnml Sic gloria veatra
(HnniB in Oceano inscitie jam mergitiir amplo.
£t tn Castalidnm decima, o mi Plante, valeto,
D OS Aonium, per qnod latiare Novbqid
QOB puduere loqui, qoem nunc damnaris ad orcuni,
äi pulsufi ab orchestra? Quis ad hnnc uon nauset ut bircntn?
Tempos erat, quo Planlos erat bona regnla lin^ee
et princepB Latie. Sed qaantnm distat ab illo
hoc nostmm, superi! Jam si quis forte loqoatar
30 Uta SimoniB. S4 aduncM Hf. 66 palgot Ha.
8 STLYABDH L
com Plaoto, statim Bdsdt dominus fenüamm:
60 »Unde sed istadhabes?« Ego: »Plautos habet« »Qids atistunc
te jossit«, rndit ille, »sequi? Non omnibos aator
hie valet.« Ast ego: »Sed quid ni? Melioribus autem.«
»At qui sunt isti meliores?« oneat Oberns.
»Scaligeri, Taubmannus, Barthius, Heinsius, inquam,
65 et reliqoi, queis rite salit maniiTiilla sinistra.«
nie tarnen contra: »Sed quis mihi noverit istos?
Hie extranens ordo virum quid pertinet ad nos?
Nostra sibi propria claros Academia nutrit
laude vires, hi dnx nobis, hi regula sunto.
70 Si fneris Rom», Romano yiyito more.
Quid moror eztemos? Invisus his quoque Plautus.
Hi tantum«, Baubanus alt, »mihi sunt meliores.
Anne scaturit enim Lati» fons iste loqueln
fedbus ex Plauti vel quisquilüs Apuleii?
75 Tersior hsec «tas, nostro dioente decano,
reidt et a priscis emendat nomina nsevis.
Noster erat et erit Geero. Ciceronis enim, paz!
sola triumfatriz sermonis pahna latini est.
H»c gerit incmctas setema laude capronas;
80 Ausonios hinc disce modos formamqne loquendi.
Hunc praeter nuUus, cui tuto fidere talo
possis atque styli succos haurire maritos.
Noster hie est, hie noster erit nosterque maneUt,
audiet et nostri hie sola unica norma Lycd.
86 Tute moletrinam cum Plauto verre et apludam
pinse meram; nos farre sumus saturi Ciceronis.«
Dixit et adspiciens transversis me Dacus hirquis
ibat et averso mussabat pluria labro.
Monstriferax »tas, bardorum fertile tempus,
fo quas paris exsuvias hominum, quos tauricerebros
progeneras Faunos, qu» pectoris indiga corda!
0 Caput Anticyris quatuor non resütuendum!
Quorsum tarn properas? ToUutim, blenne, badiza!
Qu« tibi suffidet staphis agria? Quod piper omne
95 tarn multam poterit capiti detraxe saburram?
Bessibus, unce, tribus, si non magis assibus, hoc nam
HEXAHETBI.
pnestat, emae pyretmin; pitiiitam dcglce cribro
belleboroqae Uta pleno raaeore cenbro,
ant t6 saffocat, b1 kbitnr, iste catarrtiw.
100 Pharmacopoee, sali, venibiB singibeT omoe.
Cras lidtabitiir hlc cniictnm cum [^de tiiririth.
6, Gratiamm Actio.
1688. Hai.
Jamqoe premit res noBtra scoptun. Solennis honorum
t«la T^fcondia nobis est tezta flgnru.
Prendite noa Tolgare decns, qaos pnblica patnun
inter bonoratos nmnerant suffiragia ceaauB.
5 Sic media« inter dades atqne Inäma belli
liscera, quo nnlliiin vidit prodnctiaB ninqnam
s(d pater ant cmdele magis, bhub artibm exttat
secnria com BpeboB bonor. Fnriosa qoiebe
irapladtU Glariie derident fnlmina Martis
iD nee Pbcebo nocet ille fiiror. Diffusa per orbem
sangniiiolenta nibris Bellona Boperbiat armis
atqne (mentatas evibret Uarapiter bastas,
lenia dnm placidnm tranqoillant otia Pindmn
festaqoe pacific» tradncont tempora Mose.
i& Hoc tiU dementia dedit indulgentia cceli,
Misnia, tarn grandee potnisBe domare pbalanges
et victrlz andire glolu, quem tenita factis
fama per omnigenas inrictnin sparserat oras.
Tot popnH timnere Timm, tremaere pavendnin
to nomen et advento parebant cnncta TOloni.
Hie fastOB cmn Borte jacet, tot fausta per amioa
tarma cadit cagsiaqne rannt ezerdtoB amüs.
Et ta chara deo, tellnriB ocelle Hisente,
Upsia , ferales niminm bis passa fnrores,
» bis lacrymiB madnere gens , bis largior inde
risDS ab exterso nitnit tibi Inmine fleto.
Thnra cni, cni liba paras? Agnosce sahiteml
nie pater patrie, cni nil antiqninB onqnam,
quam pietaB et plelöB amor, tibi pnetolit eiueB,
iO STLYABÜM I.
30 atque toi certnm statiiit sabüsse periclnm,
coigungens com rege mannni, com rege Trionam,
quem nunc inferior fanctnm quoqiie lacrymat orbis.
0 salvete, pii sanctissima nmnina regis,
sive salntari maTnltis nomine, manee,
3& o salvete mihi! Si quod post bta meretor
tanta decos pietas, tacitissima gaadia carpent
ossa nee egelidom faerit sine corpus ovatu!
Jam soles meliora nitent. Fnror ivit ad Orcom
atqne tmces ceddere min». Redit inoola pagis •
40 notaque dispersi properant ad mcenia dves.
Aorea laddolis paz nos drcnmyolat aus.
Fertiliora Libnmeo stant pota cmore *
mra grayesqoe olim spondeni sata jngera meeses.
■^ Ver redit et com yere novo decor integer anno
45 et Mnsis anjdqans amor, qua Lipflda folyom
miscet in astra capnt, pandis se Flora rosetis
explicat et pictis vindt nova prata fignris.
Lsetior hie sellam conscendit Apollo comlem
et redoces repetont anabathra relicta Camoene.
50 Legibns hie priscis, qnas nolla coactio frssnat,
prinußvo sab jure vacant, nihil hosticos ensis
troncavit meritis, nil libertatis ademit.
Hie lanros Pindus tilüs, hie Castalis almas
com Plissa mutavit aquas. Sophns ipse sophonun
65 CjnQthins ex merito delegit jure decannm
teque snam, Bayere, vicem jubet esse. Soromm
qnselibet in doctos transfert soa nomina PhoBbos.
Aospidis, Homschuche, tuis, nunc sistimur, ante
quos Schumana fides, qnos et Corvina suada
60 et Charis afifinis Clariis Aviana deabos,
censnris obiere sois, quos PoUia vidit
' Terpsychore tantisque pares Olearins aosis
censnit et toto soa fert suffiragia Pindo.
Mnneris hoc, deos, omne toi est Te vindice sumit
65 imperinm schola nostra snum. Tibi patria tota
gandet et alta canens vacais agit otia bellis.
Perge, pater, patnasque patrem, qni proyidos hiyas
SEXAHETBI.
altor Athenni, qoi non muUJjdle nomen
asserit et cnnctlB est cAncelluiDS aoois,
19 incoloinem tamn dia. Dedit ille, quod hoc est,
MarüsbiiTgiftca concLosam nempe cathedra.
Hinc ambit noB pronoB honor. Sit gratU facto
taqae piuin tege, Jova, dacem, rege prlndpis aalam;
in javenes attende dnces, qao Misnia fceliz
7& gaudeat et taoto nmnqti&m ridnetnr ovata.
Jun tibi, magnificn gestator epomidiB abae,
CastaUi decns omne cbori, Mttllere, btsmiu,
et grataa d&iuiiB ore preces. Tu seria reram
et grandes animi cnitu, qneia publica volvis
M coimnoda et Aoiüas Bapiens modenris habenu,
ad tempos poeoiBBe potea ftdgenflqne videri,
inter hontHiatoB pan es celsisaiina patres.
Fandimus biDC mentis tibi pro mercede Beqaelam.
Te nostree celebrant Cbarites memoreeqne favoriB
Bb lenia snscepti spODdmt titii mania Bceptri.
Et tu, nobüiDm flos illibate Tiromm,
electoris amor, nosbree decor aoreoB orbis,
bae gratea agnosce tibi, qnas promitsuB omnes,
qnod pneaens et noater adea. Memorabimns illod
DO et magni pendemns opuB nee tanta favoris
escidet e nostrifi pnestantia mentibiis imqaam.
Nbdc TobiB referenda charis, radiosa Benatoa
Inmina, diverBam consal Täafete per orbem,
D TOB plebtB amor et honone gloria gentis.
9S Vos qnaiDTis gr&Titun moles pranat ardoa remm,
attamen hos noatros spectastis amanter honores,
hoc Teslri candoris opns. Desomite grates,
qaas ferimos pnegnante mann. Jam sohere verbiB,
qnod quondam re forte juTat, SalTete, patroni,
■DU vestraque felicis defendite commoda coTEe.
Nee taceam vos theoLogn clora astn tiaraa
atque Dtces medidqne simnl pia nomina Pbcebi,
vos Sparte grave qoisqne etub decns estis et astn.
Mie volns debetnr bonos, btec gratia vestra est,
los in tantnm nostro qnod jun Btndoifltis honori,
12 STLYABÜM I.
taraqae freqnens nos ezhilarat consessio vestri.
Hie vobis debetor honos, h»c gloria vestra est,
quam qoia cor nulli patet, ore btemur aperto.
Dmn füerit nostri pars nlla superstes in orbe,
110 non capient fiu^ nos ulla oblivia tanti.
Sed ne , Mnsa , nimis campo spatieris aperto,
coetera mnlta brevi, qo» restant, contrahe gyro.
Hornschacbi, gravidas ferimns tibi carmine grates,
jora magistralis qnod jnre vicario honoris
415 Omnibus in solidmn nobis hac Ince dedisti.
Cniqae modo Janas dedit ille Oeorgius, heros
Saxo, potestatem vioecancellarii, adesto,
Schamane, Aoni« non oltima gloria tarbsß,
acdpe perpetoas, vicecancellarie, grates.
ISO At TOS, quos Teneror, Pamassia sidera, proles
Palladis, ezcalti virtate ac arte magistri,
profectas »qae nostros qai nostis et seqaa
• librastis tratina mores habitasque decentes,
qaas vobis, proceres, tanto pro munere grates
JS6 solvamas? Qaae dona seqaale valentia demas?
Viyite ! nam dignis par est componere votis,
qaod facto res dara negat. Salvete perenne
et seri sapereste patres. Academia tantis
clareat aacta viris pariatqae qaotannis honorom
180 pignora, qaeis stadiis totam sibi demeret orbem.
Vosqae professores reliqai, vos atqae magistri
et qaicanqae alii domina venistis ab arbe
aat peregre varüs hac conflaxistis ab oris,
arte boni, virtate graves, qaos palpita circam
185 conspicor, intensi certissima gloria patris,
vos, inqaam, nostros visam venistis honores,
et vestra javistis ope, queis testibus olim
stabimas et seris tati defendimas anuis.
Larga perennanti vobis sit gratia censu
140 pro &cili accessa, promptes pro mauere mentis,
aoris et officio pladd». Vos asserat omnes
114 honores Us.
HEIXAUETRL 18
incolomes p&nactea dei, cni sacra probaatia
offioo pmeent«. F&Tor tob almiu Olynqii
protegat et canie felicea sospitet anniB.
IIS Denique Toa jnveiii pobentia nomina San,
nobilitads honoe et apes non infima Pindi,
ite salntati. Pnesens testameii hoDoris
stummus, at grati memorique reponimos tero.
Tempos erit, vobis qao par debebirnns olim
ISO grats mentis opus. Nee enim delebitor amqnani
ex animo, qnod vestra bonnin prtesentia Toltam
atttüit et finem sie ednravit ad ipanm.
Ite salntaü simnl, ite, quod obeecrol Dixi.
LipBie in panegjri promotionia magifiterialis,
MDGXXXm. m. Hajo.
6. Epithalamiain.
1634. Nov. 37.
Felices aninue, qnamm conamina finnat
ipBe parena antorqne potns 1 Connnbitis ambfe
fiKig(it«r et dextrl concnrritia omine fati.
Non Amor et turpis mater magis improba nati,
& non fictns voB jungit Hymen, proCDs exit Olympus
et Tobis TOS ipse tigat; übi pronnbns a^r,
sponse, favet, facüisqne tuis in amoribos ignes
exdtat et sacras pralncet ab »there tsedaa.
Nee minos est, qnod, sponsa, tao Iteteria amore.
10 It pador, arcanns secreti pectoris inbus,
virgineasqne sno, parri Satttraina orbis,
perploit imbre genas. Laadanda modestia; bellaa
rara comes form«, medio tibi dnlc^ in ore
regnat et in roseo residet rererentia vnlta.
IS Prffi foriboB famnli, video, famnlteqDe morantor.
Qnis dominam pnlcra tarn pari in pectoris »de
Tirtutem n^tet esse domi? Prodoceris ergo,
Tirgo mox moritora, viro, qnod et ipse yeretnr
nomen adbnc prinueqne timet qnasi pnelia soctia.
M Este bonia animis] Si corpora nnda ferendam eit.
14
STLVABÜM I. HEXAMETRI.
heic etiam nodiB tantom pngnatiir in armis.
Principiom mon ilk nov« est et janna yite.
0 utinam moreremnr item, qnilms unas et alter
annns abit, vitse nee ennt tot mortibas nllffi 1
s5 Vivantes morimor, morientes vivirnos. 0 vob,
0 quam vos nobis agitis fodidos seynm!
HDCXXXIV. d. y Kai. Decembres,
qoad nuptialis erat Hosciue.
SYLVARÜM
LIBEB II,
IN QUO
E L E G I j:.
Viro Excellenlissimo Et Maxime Claro Ädamo Oleario
Theologo, Philosopho, PoIiticOf Rhetori, Poetae, Hath»-
malico [TndiqDaqae GonsnmmatOf Itineris Asiatici Comiti
Nanqnani Non DelectabQi, Tenerrimi Affectos Pignua L. M. 0*
Offero Panlas FlemingDS.
16
STLYABUH H.
E L E G I ^]«
1. 66orgio Glogero meo.
Um 1680.
Quid valeat spes fnlta Deo , quid fidere coelo,
exprimis ezemplo, chare Ologere, too.
Jam post charomm Ingabria fiata parentam,
immo post patrue fonera moesta tu»,
5 non tibi de merito gazse solvontur avitsB
et testes patri» sednlitatis opes.
Omnia fiscns habet, sed nee tibi copia tato
ad consangoineos visere posse Lares.
Relligio parit exsiliom. Sic indigos omnimn
10 polsos in ignotom cogens ire solnm.
Sat misero licet esse tibi. Tibi desit abonde;
ezsol quam nnll» conditionis homo estl
Sed neqne te minor es, neque te sinis esse peridiun
majns, in ingenti fortior ipse malo.
15 üna tibi totom foldt fiducia pectus,
opponis tantis mascola sensa malis.
Matorat spes fixa moras com tempore cnidas,
hsec lentam stabilis accelerabit opem.
Omnia sab' dubia gaudent vertigine lona.
so Non, male si nunc est, sie male semper erit.
Frigida degeneres male desperatio mentes
argoit, in fortem non cadit illa virom.
Spes fovet ingenuos. Felix spe divite dives,
hac feret »quanimis fata noverca fibris.
2. Dedicatio Disputadoiiis de Carbunealo ad Philippum
Halleram, V. CL Medicam et Mathematicam.
1681. April 20.
Ne dono üallare meo ! Carbancalns hie est,
non sed in arcano gemma comsca die.
ELEQIM. 17
Nee donum vereare meoml Carbnncalns. hie est,
non sed in abstroso qui necat igne Tiros.
& Nnlla sab exposita celantor toxica peste
nee com tarn celebri nomine dantor opes.
Artis opns sine firaade damns nadasque papyros,
chartaque, qua faimus terror amorqae, fiiit.
Csßtera torba snos gemmis sibi qoserat achates,
10 non foit hoc nostrse conditionis opus.
Mors quod erat mnltis, per idem mihi spero salatem,
sie vel ab ingrato fonere gratns ero.
Non prodesse volo, volo nee nocoisse. Qois ausit
noxia pro gratis, pro mala ferro bonis?
15 Maxime vir, mihi fautor eris, mihi nnlla nocebont,
fantor eris, solam sie mihi dives ero!
Lipsi».
3. Ad Geor^nm Glogernm, Amicum nnnm, nt secum
domnm concedere velit.
1631. Juli 12. 13.
Ergo veni, nostrse pars o porissima mentis,
delicies cordis prima, Glogere, mei,
ergo veni, quo vota vocant non viüs amici,
quem sneras animam ssepe yocare tuam !
5 Dum jubet ad notos me patria litcra fines
visere et indigen» sacrificare Lari,
te sociom mihi junge yise. Non ardua res est.
Pignos amicitiflß gratificare tu».
Jam , memini , plenum digessit Cynthius annum,
10 hunc super instaurat comua quarta soror,
qnum comitem mens esse meum te Mulda videret,
Mulda, secans vitreis arva patema yadis,
cum varios curvo legeremus littore flores,
quas tibi servarat gemmea Chloris opes.
15 Ut mea jucondi recreabant pectora calles i
Ut mihi ridebaat, te comitante, vi»,
quando levi comes manabant ore lepores
misceresque tua risibos arte jocos i
o
nmiiig. ^
18 STLYABUM H.
Ipsa mihi via visa fnit contractior iri.
so Prsepediit prsBcox TOta viantis iter.
Jainque veni ! Te, chare, vocat, qm me vocat idmn,
quem poteras patrem jure vocare meo.
Blanda profectiiris roseo &Tet aethra lepore,
coendus enitait, sed sine nnbe, polns.
s5 Temperat ignivomiim genialior hora Leonem,
Sirius et viduos mitior mit agros.
Non metoas nequam stratagemata tecta latronis,
Lar pacat socüs lene Tialis iter.
Non via longa nimis, non est ingrata meanti,
so sed quam crebro refers tarn {dacoiBse tibi.
S«pe per irrigois homentia prata pnrinis,
ssepe per orbatos frngibns ibis agros.
Neo tremnlos deerit natante vertice Incos,
lenibus hospitiom Incos Etesiolis.
t6 Hio javat algidula foveamos membra sub ombra,
membra sed infensam non dolitora viam.
Vemam vidni Cererem dabit incola pagi,
et qnse coxit anus mstica, zytha feret.
Hnnc licet edums, Dithyrambe, nei^exeris orbem,
40 non solns landem fertilitatis habes.
Frigida pampineo prostat cerevisia suoeo,
qnando calor sitiens debile corpus habet.
Eine ubi sol prono delabi cemitur orbe,
occiduis piropior jam modo factus aquis,
45 vespera, post grat» solamina blanda quietis,
rursus ad explendum nos revocabit iter.
Ibimus et paucas emensi gressibus oras
fabimur alterna, voce fluente, yioe:
»Hsec nostro stat meta pedi. Jam cemimus anra,
60 fumat ubi seris Mulda Variscns aquis.
Hie Wechselburgos distinguit terminns agros.
Una dies patrias nos stitit ante fores.«
Gemis, nt amplexum properat pater entfaeu amboa
et mihi matema juncta noveroa fide,
*
88 natanti Hi. 68 proporet Hs.
ELEGIiE. 19
55 at lassant in vota manns, nt fratris amore
snssilit et noti Iffita Sabina sni.
Hnc intra vüemqne cam non sperne Fecessom,
üagea nee nigr» limina temne foris.
Non hie Assyrio bdnata tapetia mnre
60 velaque non Tyrio tineta colore vides.
Regia sie textis resplendent atxia telis,
sie sua Tarpei prsesidis anla nitet»
orbicns hie mos est, pago non notos agresti.
Villa soa tantom simplidtate valet.
65 Rosticus es mecnm. Nihil hie regalia corat
nee soa divitibos invidet ille yiris.
Nos jnyet in molli non grandem sternere mappam
gramine et ad pronas aecaboisse dapes.
Sie eonstat cradas ingentem Gssara rapas,
70 salgama sie magnos lingere snesse duees.
Forsitan hie adenint nostro sapitnra palato
et sua paganns, qneis epoletar, habet.
Proderit exemptns vicino flnmine sabno,
qnamque tnlit, Juvenis, eanla paterna, eapra.
75 Indigeme pnlli plenisque ex cortibos ova
et sapidoRi, quod dat patrios hortos, olns.
Nee deerit, nostra sed non natalis in ora
Bacehns et ex Tema pingnia zytha vasa
dignaque, pauperibns qn» desnnt, nngoina ferelis
80 fors poternnt lepidi restitnisse sales.
Non tibi sit tanti mrales spernere mensas,
ut nonqnam locnples rosticns esse velis.
Tnrba beata haee est et amico proxima oodo,
qnod pora gaudet simplieitate eoli.
85 Scilieet immensl villas eoluere monarchie
nee pudnit magnos ras habitare viros.
Jngibos arrident viridantia prata po^tis,
non loeos Aonüs gratior nllos heris.
Rare dadit edebris victora potaiata Flaocos^
•0 favit et Anaonio vüla qoiete metro.
Me qnoqae Lipiiacii paallom seoedere moria
Phoebas et ad p«tolaa josrit aUra nsmos.
2»
20 STLYABUM H.
Mollia dam placidi carpebam monera somni,
nuperas ante meuin constitit ipse tonuD,
95 hsK; referens avido tibi qoffi narrabo novamin,
quffi nisi visa , mihi non habitura fidem.
Est locus, in geminos nbi cornua porrigit amnes
Molda, Grimse vitreis conduplicatus aqois.
^ternns tremnlo prsemunit Tortice locos,
100 templa natatricnm cserula Naiädom.
Circnm lata jacent gemmantis prata vireti
perpetnoque Pales gramine vestit hnmom.
Bacchus ibi semper matura pampinat nva
et legit ex hortis Flora perenne decos.
105 Lubricus e scopuüs riTorum murmurat error,
garrit et in resona yalle modalis avis.
Non canis immiti premit ErigonSius asstu,
non densat sterili firigore bruma solum.
Lene sed ingentem Ter hie se temperat annum.
110 Coelitibus sacram dixeris esse domum.
Moz, ubi primo suis resciscet Apollo ministris,
nos bene vix patrias jam tetigisse fores,
transferet huc totum bifido cum vertice Pindum,
hie quoque Pegaseas ire jubebit aquas.
115 Huc Zephyris blandum nos invitabit amicis
Phoebus et ad dictum poscet utrumque nemus.
Stat gravis in medio viridante cacumine prato
laurns et erectas jactat ad astra comas.
Hinc pater setemo decerptum pollice ramum
120 cirdnat in serti Schema teres nitidi,
huc adolescentes umbrans mihi fronde capillos
proferet hos binos: esto poSta! sonos.
Dixerit ut, claris ferietur ut aethera verbis,
quffilibet ut panso fayerit ore dea,
1S5 totus honorata tumulabor Daphnide sicque
deferar ad patrias non sine laude fores.
Tu quoque nosoenti bona verba precare poSt»
atque vove vati prospera qusBque novo.
0 animo nostro nullis delebilis annist
180 0 mihi Nis»a plus adamate fide i
Ne tibi Bit tftnti caros sprcvisse precatus,
ut noUes Pyladi voce favere tuo,
ut uolles tiostram voto mulcere Thuliani;
cojufi MOA autor, jam quoque testis ertj.
135 Te duce laurigeria cwjii noteseere musis,
te daee Fimplens favit Apollo mihi.
Salveat ista dies, qnte te milii cernerc prima,
qnjB dedit alloquinni primn bibisse tnum !
Salveat et iiireis reduceni vldisse qoadrigis
up sffpe, sed incoUimem, me mea Parca sinatt •'
Ut raibi fantoris facies fuit aurea cteli,
ut mihi fortuiiEe proUiga Cypris erat,
qnuin rata conjuiict» pepigerant f<edera dextne,
foadera Tataü non violauda diel
14S Viderat hiprentcs seris amplexibus ubas
et decussalas Phtebns Apollo manus,
Vidit ut, at saiiit, ut stevnuit Omina destra,
nutans intonsis terqiie quaterque corois,
mox ter tres blaudnm uubis risere sorores,
i&o qua;libet et votum voce mannqne dedit.
Audiit lioc Lachesis Tbeseaque ßla maritaus
nevit Piritbo» vellus aiuiciti^ .
0 mihi si tecuui prima licnisset ab liora
vivere, cum poteras Lipsica nosse solal
ISS Ut vellera, ut votis oplarem pleims aubelisl
Obsteterunt fato sidera tarda nieo.
Jamque semel nlvei» disccssit bi'Uma favilUs,
adfoit et flava spiüs secmida uonia,
ex quo contigui tibi me junsere Penates.
tag 0 leiäs animte delidosa mewl
lüde quot et qualcs borai'um rumino mecum!
Qaot mihi purpurei sunt iu amore dies]
Qua.' non docto alui tecum coUudiaJunctu?
Qui juxtim Clarii uou micuere sales?
lii Tot Ucuit uitidos tecum mihi fallere soles,
ducero tot placuit pervigiles Hecatas!
Te niyese Vencres, te casti pectus boueäti
dives et abs omni crimine über amor
22 STLYABUM U.
et studia stodiis primimi contraria noBtris
170 nnanimi mecum constitaere Lare.
S»pe mihi libuit Mosis certare latiniB
teqae rndi ad numeros Bollicitare metro.
Quam bene, quam doctas elexi, nimiina, gemmai
proque meis tetricis anrea verba toli 1
175 SsBpe etiam, genio nimiom ne turpidiu easein,
falleret et caras mens agitata suas,
in mea Teutonicas lassayi vota Novenas,
Opitio genitas perpetoante deas.
Materiem dabat ipsa Yenos nitidiqne lepores,
180 sed neque scriptarom destitnere jod.
Nee rata saccessom fallebant ordia sponsiim,
Cypripor antorem yisub amare fiiit.
(Quisquilias qui laude meas, ignosce, BodaUs,
qüüibet a&nias quid putat esse snas.)
185 ABt nbi vestra meis coi^janxi seria nngis,
langoit ad majos parva nitela jabar,
.qualiter albentis sab prima crepaseala mane
com choreis tabet pallida lona suis.
Singola dnnameos halabat vocola nares,
190 abloit in numeris se lepor ipse tois.
Te sortes stant stante me», te prsesole fido
tendont üiespiades ad graviora meae.
Tu mihi Pffioniam pandisü primos ad arcem
limina et intonsi fana severa dei,
196 sive salntiferam privns mihi pnelegis art^n,
siye doces medicos publicas inter heros,
sive foris dominas fatomm dispids herbas,
nee podoit lateri me sodasse tao.
Plissiades nosti formosaque nmnina vallis,
100 dignae a Psestanis nomen habere rosis.
0 liceat conctam tecom mihi vivere vitam,
0 ocolis caris carior one meis!
Per mare, per terras, per inhospita tesqna, per Indos,
horribilesque Alpes Sarmaticamqae niTcm,
198 PmmiMn Hb. 199 nostis Hi. 204 Salmatioam Hs.
ELEOLE. 2
tot qnoqae suas potoit victor po»ii86e colomnu,
te seqiur, o aniini dax cynoanrs mei!
IndiTulsa tnü luererem greuibas ombra,
Etve npis Stygio Inrida oaala seni,
Bive crepas mecum vocali cumim sistro,
110 carmina Phoebeis emodolata tonis.
Qnicqnid erit, quod fata mihi noo Improba miscent,
qnod fabricat sortis regia steUa mete,
donec erit docto notiiB Flemingas in orbe,
te mihi conjancUim poetera seeda scient.
HS Scilicet in nostro tu creber habebere versu
teqne vehet iiiTeis Candida faoa rotis.
Tn mihi cannen eris , dilecU sero loqnetar
Glogeri nomen molle papyroe onus.
Scriptnm Lipsin
d. 12. et 13. Jnlu, AtDCXXXI.
i. Hieremin Aeschelii Encoiniaaticaro.
lesi. Sipt. M.
AescheU, Clariea sidna pnclnstre catervee,
quem Tocat indigenam Pallas honora snam,
cd! dedit aqnanimie geminata nitela Tbemist«
parpnreos inter nomen habere patres,
s sive severa sacri diribis molimina jnris,
invidiam Bummis qno paris nnns herä ;
sive comes domiofe tarn magni CneariB aabe
digeris officio mnnia tanta gravi;
sive baronaleB felici nnntine caras
10 snsdpiB et Tacnas «ib sinis etse tni :
nil nisi summa tibras, constantii strenuus aqni,
Promos et ingentis prodigns arbitrii.
TaüB erat &cies, jnsto saturata, Qtiirini,
qmun Latio prininm mascnla jnra daret.
it Sic stetit in rlgidis cordatni Sdpio rostri«,
6 IJH dirigii? 8 digeri Ua.
24 STLVABÜM IL
sie andax Btrepemm Tallins ante forum.
Te Themis, assestrix metaendi prima tonantis,
te judex Nemesis vindicat esse snum.
Gaudet et a tanto defensom vindlce Jnstom
so explicat anratom Iffitins orbe decus.
Jam fugitiva Fides, profligatom exal Honestnm
et pulsi redennt, te revocante, dii.
Tot desolatse jam jam solcantor eremi
et qaod nonc foditur, lima yepresqae füit.
25 Te gravidae messes, te pleno Copia cornu
prsedicat in Hysio non sine lande solo.
Anspiciis, vir magno, tnis res publica surgit
Debentur studio nostraque nosque tuo.
Patria per sibi te rediit, te suspicit nnum
30 et Yovet, ad coeli sidera tardus eas!
Scriptum MDCXXXI.
post cjectum militem Tyllicum.
5. M. Michaeli Vogelio lanrum poeticam gratulatur.
Wechtelburgi ad Maldam, MDCXXXII. Sept.
Dum geris Aonia frondentia tempora lauru
et merito viridis crine superbit honor,
omnia nascenti gratantur numina vati
acclamantque novum non sine laude decus.
5 Qua montosa cava consurgunt culmina valle,
Wechselburgiad culmina grata jugi,
sublimis vario conspergitur area flore
Septembrisque novo germine frondet humus,
aurea splendidulum superinduit sethra nitorem,
10 vemns et autumno spirat ab orbe lepor,
terra favet, &vet aura tibi. Tibi pulcrior errat
lubricus anguineis, ceu puto, Mulda vadis.
Pboebus adest, soror, omnis adest cata condo Phoebi,
Pindus et, et docta Castalis amnis aqua.
6 Übenchrift: Unram Hs.
ELEGiaJ.
15 Uagnifico nipenun sie agmine drcnmfiuna,
clarns honorotos Bisteris ante deoe.
Lumina Cesare» folgene Aeschdins snUe,
QtfBGias, cuTTO pollice, verba Jobet
Sorgia et in media divini fronte aenatns
to lene verecandi diBseris oris opas.
LnbricB verbosam pendit Eacnndia raentem
nee nünoB in tali more disertns eras.
SlTe plaoet prosa cita Bolvere labra loqoela,
sive sedet Tinctis Terba ligare modia,
ts promptoB eras. Tibi Suada decns , Lepor ipse l^orem
applnit et mnndnm Oratia pectit epoa,
Hinutnr saper ista dei , dum flomine sacri
larga poetifico mellis ab ore eadont.
Ter Cbarites risere tibi, risere Gamoen»
30 ter, ter et intonsis Phoebos Apollo comis,
qoaliter in nostroa applandebatnr amores,
cnmsimilie, Phoebo donte, daratnr honor.
' Andiü feBtine vocalia jnbila tnrmfe
et tremo , dnm aacri nescio facta gregis,
SS donec in ingentl medium te cemere pompa
sor6 dabat, et finis porüo aera fni.
Qnis plansns, qnis acerba tibi, qtds vota negaret?
Floxit et 8 noatro lietior anra aono.
Si mea post ipsos tibi noo saut irrita divos
10 carmina, canninibus splendii^ esto raeis,
vel mereo si taie nihil potoisseqne gratos
esae vetor, nobia ait voloisse satis.
6> Ad ADiicnm.
1633. Angiut.
Audio dispositttm, regalia nomina, tempos,
decretnmqae vite aignificaase dion
jamque deease nihil, quam quo sitd qnilibet adait
et latus ad tantam cingat ntmmqoe Tiam.
8TLVABDM n.
i Ue qnoqne spes animot socio« «Üiugen cakei,
Bpea ud in ftcxülo tot» reposta tao.
Fallet et omnimodiB mea me tpea emet aoeis,
aiudliam nisi ta consiliniDqiie feras.
Per mihi me tantnin DBinqnaiti pnHuisaro caltma
10 taleve per merititm concäliaro decu.
Tu potea optatom nobis trauBcribere finem,
nostra tna froitor dexteritate fidea.
l^cquid in instaiiti bonos ant nalut asseria , acta
conoilioTe probas Tel gravitate negas;
ift iUnd honoratos negat ant probat omne senatot,
sabscribont domini, te moderaitl«, viri.
Nee jam, qood türbw, bcit addnbitMio gmmub:
toUbns eripiiint me tna verba Btrophis.
Ipsemet ingenti spenntem calcare mentem
K offidü potenu exBÜmiilare tso.
Qoe mihi mens animi, qns tose foit anrea cora,
qoando darea fidei Candida signa tos.
Fac, qnod agis, lideiqiie snnm bonos addito epouie
pondna et in nivenm candidns esto capat
■s Siye per ambvBtas eita sea frigore terra«,
sive procelloei per freta raoca marii,
te seqoar, et qaaacimqne dator comes ir« rab oraa,
pars fnero lateris non inbonora toi.
7. L. V. Adamo Oleario fi.
I6SS. Aagait.
ünica Caatalüs, Oleari, cnra NoTenis,
quem vocat indigenam Cyntbins ipse (ntim,
nnperns ille tao KretschmaruB ab ore Ealatam
detolit et certoiu tignificaTit iter.
h Tn memor, nt petii, pront instipnlatiis ee ipse,
non potes optantiB Msre rota tai.
Sol Tetit aat magnos, Pindnm qnl serrat, ApoUo,
nt cito snccena res flnat aact» sno.
Sistar et ad dominom, te disponente, seuattun,
■0 nee tali sapfdex frtutrer inaniB ope.
ELEGIE. S7
Sdt Ptter, Ingenno colimtu qoem peebne vctes,
qnod anmen noitnon Mere nemo veUL
Tempestiva tibi congeasi mnnera gratns,
qtue tarnen od dictos nsqne silebo dies,
li si non illa tibi Cretscbmanu prodidit o)iia,
interpres lidef cooseitu ille m«».
NoD TOCtUB diBitu st inania cannina tolvam,
qvs Bols Clanis esse putantor opes.
Est aliqnid, anavi aapiat qnod daldu anro,
tu gratioB ex jnncto snrgit ntroqne melos.
Namque meres, aninüB et opom vi qnicquid in hac eit,
serriet ad natu et flaet onme toot.
Salitio Lipslam.
8. Ad Hartmannam Gramaimuni Legatioiiis Peraic» magn«
MedicDm,
16BB. Angnit.
Fiet, nt eztentaa tectim concedat in oras
Flemingns, vestri non inbononu amor.
Ta, Gnmanne, decoa cbymid rodiatile co^
et mos captandie doz medidna vi»,
i esto bvanB partemqne tai mibi solve laboris,
nonnihil et coro corporis hnjna habe.
Tot per mille vias t«rrea, per miUe fretomm
te sine secnro non licet ire mihi.
Namqne potes dalns bene conEoInisse salnü,
lü res raÜoduSo non caret ista tuo.
Inter bn>crboreoB hiemes mihi discnte mootes
et pladdo wies pennoderare gek.
Partior hoc, qnodconqae memn est, Gramanne, meiqne,
do tibi dimidinm dimidiunqne deo.
i& Corpaa habes, deos illnd habet, qnod corpore majus,
qoo sine nil prteter triste cadaver abit
Nempe tnom, cen Jova snnm, defende dienti.
Sic, quod stnimqne cnpit, vester nterqve gent.
NoD pnto minores a me tfl poscere cnitos,
10 si mihi poet Jcratn proxiiniu ene potes.
» STLVABDH IL
9. Phib'ppo Cnuio, IGT. Legationis HoscotHic» Persics-
qne Capiti.
16SS. Oetober.
Uagne vir inganio, doctrioa mAJor et asa,
maiimas eloqnio sec gravitate minor,
me tnoB ad gnndes aniniftt favor, optinn, cona
et jnbet obseqoio liberiore tnü.
i FinibnB e patrUs et dnlci rnre relicto
in vestram visi rnsticos hospee hnmain.
Matenue jnTeiiein tedebat scilicet anro,
inqne nno rebar sat latnisse loco.
Men* erat, externnm vel tandem visere «elimi,
10 et qtue non nno flomine mra natent
Adde, qood optantem felix occasio mentem
foTit et infractam Jnsait habere fidem.
Prieatitit hoc docti vindez Olearins oris,
ille wxlalitii fama decnsque tui.
15 PneBtitit et Testram secoiti dednxit in urbem,
qnsm Ceres et Nerens Mercnrinsqne colunt.
Tn bonns ad Tisnm componis lomina vatem
et nobia aliqnid cordis inesse pntas.
SuBcipia et hdles peregrino dividis ffides.
10 Nnlla peregrino gratia m^or erat.
Nee satis hoc, patrii das Candida eigna favoris,
Gubaidiis inopem consilioqne lerana.
Spemqne foves, qiue me patriis exemerat oris, ^
et comitem pronn me cnpis esse vie.
it 0 mihi prs cnnctis fautor niemorande patronis,
prindpium voti , finis o nne raei,
(antores agnoBco poIos dominosque polonun,
qni sivere mea me pietate frui.
Sidera, perpetui custodia conscia pacti,
SD irbitrio qnomm sabdita tnrba snmns,
TOS per inextinctos setemi Inminia ignes,
lumine Tel miyns si qnid faabetis adhnc,
TD6 jvro, si poms abit, si crinunis expers,
ELEGia;. S
ei mihi pneaentis canssa ealntis erat,
SB hiinc BElTum eervate vinim, sen marmorn findet
DBiita Tel ignotam tandet eqnestris humum.
NoB opus est, vestroffl mihi quo precer ipse faTorem,
a TObis alind hie mihi Bldus erit.
Hamborgi.
10. Ad Timothenm Swirsenm, V. Ampliss.
168S. Ootober.
ObtinniSBe quidem tadtoa mihi gratulor illud,
qaod fnit in votie nocte dleqne mei§,
posBQ Tidere plagaB alio aub sole jacentes
et mores bominam com regioae Beqni.
b Et jam Tiz patrüs exiTi Isatus ab arvis,
nescio, quid dori mens mea passa dolet.
Hie nOTUS faospes ago , charorum cura parentom,
qui se perpetua snepicione necant.
Nunc snbit insani fades sgevisBima ponti
10 atqne procellosi mobilis ira maria.
Quam leve sit, pereat tarn longi temporis bjeres,
et fioto uimiitm teteriora Üment.
Nunc iter et longi crescontia tsdia tractus
provida soUidta pectora mente rotant.
IS Mille nuNli miserie et adhuc quoqne mille tinentur,
a qnibns excidinm oatus habere qneat
TemporiB inccepit jam poenitnisse prioria.
Tnnc erat in Faullum Üben onra anom.
Incnaant stolidn prsepostera momiaa mentis,
to tarn nimis in praesens prona fuisse malum.
Jam non permisiase velint. Tot vota remittnnt,
tot revocatrices et sine fiae precea.
Ipae, velut dnbia pendens ambage viamm
inados iofidum Cursor anbelat iter,
n jam snbit expreui veetigia publica eallia,
jam magia obecori momina velle sequi.
Exieo nee dnbiam satia est oompescere mentem,
inter et anc^tsn dirigo sensa fidem.
so SYLYABÜH n.
Non leve matemas spreyisse tenactter iras,
80 grande parentalee postbalmisse minas.
Sed qucKine sosoeptom foerat culpabile mnniis
deserere et vani nomen habere virL
Ta, decas Astre», cnstos sanctissime legoin,
quem vocat indigenam curia vestra Baum,
85 mascnla magnanimo snades prsecordia sensu
atque aliqnid juTeuem majus habere jubefl.
»Perge«, ais, »et tautae non sint discrimina moUs,
ut retrahant animum, te trepidante, tuum.
Sit grave, sit daUum &to nee inane laborum^
40 pluribns et niminm, quod meditaris iter,
omne quod excellens decua est et dnke futonon,
triste, quod indi^mus, sensibiit onen habet
Quanta per audaces snrgont tibi toedia motas,
tanta revertentis gloria vatis erit.
46 0 quis amor patrüs regnabit in oribns olim,
quando redux dolcem filius intrat humum!
Tunc iter et quicquid peregre tibi nobile Visum est,
quod mdibus sie m auribus esse solet,
expones avidis conviva Yocatus amids,
60 tota stupens docto pendet ab ore cohors.
Inter honoratos orator habebere mensas,
cum taceant magni, te referente, yiri.
Perge tenax animi, tanti mihi digne decoris,
nee patri» quondam &ma pigenda tu» t
66 Gratior adyenies, quo suspiratior exis.
Inferior tantis est dolor ipse bonis.
Quid? Ttttts in tantum dissuasor certus Olympi est,
desperet reditus ut sua Fata tut?
Quis sdt, an imEeunis popularia Signa grabati
60 dum premit, effossam non prior intret humum.
Adde, quod ambiguo dnbium magis eximat fSYO,
grande mei sodum pignus amoris habes.
Hie mens, hie moest» tantum non unicus hssrss
matris in ignotam te eomttatnr humum.
M jiiTi&e Hs. 61 Uas hoBoratM.
ELEGiai Si
<t Qnod ei tanta forent vestro diflcrimiiia viüe,
misanri nostras noo fitenuimB opes.
Tu coram comituitig habe. Tibi credimu flUmn.
Ite, pans tantas confidtote vias.
% qua Bubest alias redevntibiu Ire sab an»
70 vidnasque magis ^sere cnn plagas,
wnuis ad exactnm via saltoB habebitnr orbem,
Domen et esigoi rix merltura gradnt.«
Bec ais. Hmc dabin teDebrosa crepuraila menlit
diBcoBsere buo Candida verba lUe,
■ji qoalifl nbi roBeo soi matntinas in anro
Eoo tiqnidmu Mdit ab orbe Jnbar,
Dulla vaporoue remanent restigia diw
et rnbet in pleno lomine ma&e nonim.
Ibo. Sed 0 sapemm non tiUb amicfl deomm,
u qni trabis ad fosaB nnmina prona precea,
dum petis emJBBo fidns pater optima nato,
illins et Bocii tarn memor esse velis I
Script Hamborej XXXm. m. 8br.
11. Pro Amico Patrono, ad Patres conscripU» Academi»
Lipsieosis.
168B. Oct. — Not.
Qua frnitnr fotutn felid Bortte anore,
qna foret oternoe poBse ralere dlea,
hasc, proceres, vobis, Raleorina llle Balaton,
Ole schöbe veetrta pars qnotacnnqne, rovet.
& nie procnl pstria, dold procnl ille liceo,
cemit in arctoo pnwpera fota flolo.
Et quamvis maniniBse qneat, quid liqoeiit iUnc,
qnani bene sors mvela flnxerit alba rotia,
teteriuB tarnen hie nihil evenisse &tetnr,
10 qnasqne reliqnit opeB, hie qnoque cernit opet.
Xostis adhnc (monorea nee enim non esM potesUaJ
qne pia mntate canSBa snbijuit homi.
Pleoa peregrinas viaendi oopia tems,
qnicqnid et optati nominis lequor babot,
32 STLVABUM H.
15 et decus et Stadium, cnivis laudabile docto,
qnicqnid et agnomen prosperitatis habet,
edoxere virom, charos sprevisse Penates,
dicereque: Indigen», paullo valete, Lares!
insuper interni per mntaa crimina motos
20 quodqne Dovom semper Mars feros omen habet.
Adde, quod armato mors oonjurata GradiYO
Tastet inexplidta moenia vestra lue.
HiG tatos mihi spero dies, hie iaastias sevam
polliceor genio snstiniiisse meo.
2& Allexit capidam feliz occasio mentem,
qua sine nil sapiens, qaod bene cedat, agit
Inter honoratos non nltimus audio patres
et parent magni, me monitore, yiri.
Tempus adest. Dnbiom jangam sulcabimus lequor,
so ibimus in portos, indyta Riga, tuos.
Bussia nos capiet, capiet nos Persis opima,
meta vi» nobis Arctos et Ortus erit
Quicquid ibi lepidum, prseclarum, nobile, doctum,
quodque sua nobis utilitate placet,
* 86 tale notatrici mandabimus omne papyro.
Hinc memorem condet dextera gnava librum.
Si pietas nos ire jubet, si faustius omen,
quod pro Christicolis turba profecta snmos,
Jova secundantem prospiret ccelitus auram
io et juvet optata posse redire yia.
Temporis interea, varias dum versus in oras
dividor a vestro, nomina clara, choro,
este mei solitumque mihi servate favorem
et yeterem nobis non removete locum.
45 Sic pia jurato servent tos lata favore
et fluat in vestras sors cupienda domos.
Deliciae salvete me», Philyrea valete
pulpita, philosophi vivite fauste patres!
48 faastA Hs.
12. Propempticom Gl. Oleario scriptDm.
I68S. OcU — Not. -«-t*.>^Y'^ '^
Dam p&vet et certte non est sdcara Balatis
patria, nee misera, qaod vereator, abest,
Bed sab Yicino trepidat male credtUa Marte,
ah I niinis a fato credula &cta ano,
s jam, modo quas passa est clades per ferra, per igaea,
torribus et saxis tota sepnlta gemit.
Divitiis gemit orba snia , gemit orba decoris
raptaque non lua commoda parta die;
Bolvitor in lacrrmas qoisqnis videt advena flentem.
10 Et magia boc, qnanlnm, qaod timeator, habett
Tn decos Aonidnm, patrite solamen et ultor,
constitnis charoa deseroisse Larea.
lila quidem prono tibi porrigit oscala vultu
teque putat madida flectere posae prece.
li Et modo bia paaste tristiasima fata raiiue
oggerit et vidaam ae gemit eaae nimia,
et modo, quod soperest sievoqae remansit ab host«,
in gremiom apondet depoBHisae tunm.
Aorea non ano preestat tibi manera censn;
10 quoque magis moreat, nil nisi blanda refert.
Virginenin jnbet Ire decns, coi caacta ligantur,
sed nee eras tali vir retrabendns ope.
Tu moBBtse sua vota negas. Tibi apemimur ultro
oec tua nataljs aensa retardat hnmaa,
15 Ergo sub extremas statuis secedere teiraa,
qoaa et opes Oriena et tenet Arctos , adis.
Hie tibi aecnram spcras cum nomine vitam
atque negata domi quxris amcena forig.
Eligis iguotas peregrioas abire per oras, .
30 quam tolles patrite cernere fata tnse.
Ito bonis aviboB, melioriboB atque -redito.
Qniqne abeuntia erat, ait redeontia amor.
Sed qaoqne ait patrite meliaa, cni oempe aereni
temporia in redltn pars bona posta tno est.
34 STLYABUM n.
13. Ad Legates Holsati», qaam Rigam Livonam appidissenL
1688. Not. 22.
Qu» fnit irati Binnosa feroda ponti,
quam fremerent sociis TentuB et nnda minisf
Unice millenis tum circomfosa peridis,
una sed et totidem navis habebat opes.
5 Yos viridis glaac» yidit pater eminns und«,
vos, 0, qneis niveos sors facit alba dies,
vidit, et »Hi, snperi, nostiis morientur in nndis,
qui mihi ventorse canssa salutis enint?
Non« : ait et valido ter aquas polsasse tridente
10 fertur et effi^nes increpuisse Notos.
Flamina serviles posuenint ilicet Euri
et faror insanse desiit omnis aquae.
Vivirnos et vestra salvi pietate fraemor.
Incolomem per vos se probat esse ratis.
15 Per terras, comites quid non speremos itori?
Dant famulas vobis sequor et aura manas.
XXin. Xbris. MDCXXXni.
14. M. Adamo Oleario, Legationis Secretario V. CL. S. P. D.
1684. Mära 10.
Hactenns immeritas segnes negleximns artes
et procol a Qarüs ivimns hostis aquis.
Spemimos et doro damnamns lomine Pymplam.
Naosea peijoris Aonis nnda mera est.
5 nind ego qnondam sanctis adamabile Mosis
nomen et intonsi cnra seconda dei,
vix dominas jam nosco meas; vix noscor ab illis;
qnod solet a nimia sffipe venire mora.
Ac, licet antiqnos redeat sab pectora Pboebos
10 et fastiditi tarba novena jngi,
non primi fervore somos: tepet ignis amorom,
cen tegit effoetam pigra favilla focam.
' 7 lies XXII. IXbris.
/
ELEGLS:. 35
Non Becos artifids post otia tetrica plectri
desaetom radior psaltria tractat ebur.
15 Scribimus, at primo vix non arescimos actu,
non floit ad calamos libera vena suos,
sie übi mnscosi cariosa foramina tabi
obBtruit annosus consolidatqne sitos,
stillantes promuntor aqase , nimpente canaii,
so gnttatimqne cadit, qui foit ante latex.
Nos iter et dnii fastidia tetrica tractns
distnlernnt animo non renuente sequi,
donec ab infidis per tesqua Livonica Lettis
cepit in hospitium regia Narva snnin.
s6 Vidimos hie tent» tranqnüla per otia vit«
Ivanogrodeae nobile robnr hnmi.
Mox, quoties placoit, mirantes inter ocellos
Labile prsedpitis nos stitit agmen aqose,
sique qoid hie alind nostris optabile terris,
80 qnod stapet in longis hospes avaros agris.
Per jnga, per saltos, nive tecta per Ingridos arva
Tenimus in gremium jam, Novogroda, tnum.
Hie nbi transmissis se Yolgova comiger nndis
in Ladogsenm volvit agitqne sinom,
85 stamos et ingratis suscepti dvibus »gri
poscimus hei! surdos, agmen herile, deos.
Clandimur et vetita Über non exitos urbe
nee datnr in patola, qua übet, ire via.
Suspecti sine frande sumns. Gens libera servit.
4
40 Sic dominos famnlis snccuboisse sdas.
Publica clamosis jadunt convida labris.
Dnrior hospitibus non locus esse potest.
Tu memor optantum, si quid prodesse laboras,
urge viam rupta continuare mora.
45 Jam Tocat hybemi &des aptissima coeli,
vix melius vestrum tempus anhelat iter.
Quod si forte meis aliquid damnaUle votis
aocidat et seqnior tos yetet ire deus,
quam miser et vultn par, sors quos damnat, eodem,
60 perdidero vitse tempora fluxa me« !
3»
36 STLYABUH n.
Mos corpus sine mente snmus, sine remige (^ymba,
uostra viget yestra tota salate salos.
X. Mart MDCXXXiy.
NoYOgardia Narvam.
15. Oarlefum Laders S. salvere jubeL
1684. Bfän 17.
1 , Über , et dominam volocri pete remige Moscham,
dum sinit optatnm fluxile firigus iter.
I celer et, magni yeniens in principis anlam,
die, ubi Sit medici nupera turba chori.
6 Est ibi, quem seris ardemos amore medolUs,
qni solet ffiqoali nos redamare fide.
Non, reor, ignoras dilecti nomen amid,
quod numerat claudo vix elegia pede,
et charo mea verba refer: Dulcissime rerom,
10 Fiemingi mactus vive salate toi!
nie sed impatiens (nostis, pia nomina, vatem,)
quam procol est lateri, dulcis amice, tno!
Jam redeont actaß dulcissima tempora vitse,
quam flnerent pictis prospera fata colis,
15 qaum sibi se totom novas indulgeret amicus,
hei! brevis, at longos res dolitora dies.
Sive comes lateri per amantis moenia Nary«,
seu fueram doctse pars qnotaconqne domus
et yel inaccessas animis yulgaribüs artes
fo panderet et docti prodigas oris erat,
seu tereti tractaret ebar tornatile scalpro,
quod Polycletas opas dizerit esse suam,
siye yerecandos mensam conyictor ad anam
Meret hibemam non sine nocte diem,
25 tone felis sibi noster erat, tanc risit in horas,
tanc prsB se miserom dixerat esse Joyem.
Nanc miser antiqoi tantam memorator amoris,
dalce qaid ex ipso, dam m^tatar, habet.
^« Hes fuerat?
ELEGUE.
Sic jnvat atnlssi repetita scientia pnlcri.
10 Est aliqoid faustoi dicere posse diea.
Est qnoqve Bolamen, Bi qas, qnom perdidit mtu,
andierit de se dicere: Pulcra fult.
Tn comes egr^o per UoGcha Üieatra medenti
Donc potcB optati prinöpis ore froi.
si Et tnns es simnl atqne tue, quam diligiB nt te,
qtue Testro pariles snnt in amore vlces.
lUa qoidem primas velnt ainbitiosa colsmnas
coüBtriDgant hedene brachia lenta mee,
inter amatrices tibi blanda vocabnla nezas
«0 siUlat et loDgas dacit in ore moras.
Talis in amplezo formosa Neeera Tibnllo,
qmuD peteret Strozzam Cynthla, talis erat
Utere longtevos horia felicibiu annos.
Sis tibi, Bis domin« hnstna abnnde tue.
ti Interea noster, tantos gratatns amores,
vix deaiderio non perit nsqne tni.
Ut stetit, nt volnit vestris comes oribns ire!
Teadit ut ad sardos bracliia lenta deos!
Narviades, nostis, si qnid meminisse poteatis,
M et toties trit«, conscia turba, nives.
NOD tarnen invtea Jam niuic agit bospes in urbe.
Misit eom lento nistica Naira sinn.
Jamqne capit Neogradis enm , qno missns ad horas,
jam dominos nimios langnet abesse dies.
bi Hie nova sab veteri tabescunt tiedia pica.
Utque magis doleat, se dolor usqne noTat.
Frangit eom soclae male cara domestica tnrb»,
nam datus est rigido rector adesse gregi.
Scis, reor, ingeninm pladdis habitabile Ifusis,
«0 talia qoam genio sint aliena boo.
Quid cicnr agrestes tnrtor regat ordine milvos?
Quid dornet hostiles debills agna Inpas?
Sic perit ad crebmm sorgens Anthora Napellam,
marcet et in densa rara Camüla vepre.
•G Sic mecom die fidos agi, sie Tivere uarra;
siqne qnod hoc aliad, qnod memoretnr, erit,
88 STLYABUM n.
hsec refer, ut facüem moveat compassio mentem,
qnoqne minus dolegm, condolaiBse velit,
inque mea nihil esse mihi prece crebrins isto,
70 quam celer in valtiis posse venire soos.
Adde, Sit interpres voütsb canssa salntis,
quam famolo toti mittimos ore domo.
Insnper optatom Sperling! congere nomen,
quem secom parili vivere sorte precor.
75 H«ec nbi finieris, vnlta reverenter abacto
die ter et hoc nostra non nisi yoce: Yale!
Perscriptnm d. XVII. Mart XXXIY.
NoYOgorodIa Moscnam.
16. Adamo Oleario, V. Ampliss.
1684. Mars.
Quod si yestra meis qois conferat arbiter illis
plectra, camoenali plectra sonora melo,
Phryx erit ille Mydas, Greta mendacior omni;
vincet et intonsum Pan novns ore deum.
5 Ne tibi Indibrio, quod abest, videamor haben,
sis os in landes parcins, oro, meas.
Noster honoratos Phoebus non ambit amores;
est satis affectu non sine posse legi.
Casta verecnndos amicto syndone vultus
10 velat et immerita lande Thalia mbet.
Adspice, quam passis yeniens elegia capillis,
quam petit informi limina yestra pede.
Hie gradus, hi miseri de se tegtantur amictus,
rustica quam sub se nil, quod ametur, habet.
15 Non equidem stolido nobis praesumimus ausu,
quod noster yestro certet Apollo deo.
Quid rudis artifici concertet Marsya Phoebo?
Altius humano concinit ore deus.
Est sua yox lituo, sonus est suus acris ayen«,
so sed facit ad daras ille nee ille tubas.
Ssepe sub umbrosa prostrati risimus alno,
quum melos irapariles concinuistis aves.
ELEGIS, S
Nos , qnod in arentl Bioco mib sid«ra pnUo,
Btridet in ezprMsnm rauca cicada mebi,
II tongimus impnmni testantia canniiui gnttor.
Non ulit ad latices languida vena taoa.
Tn facis ambroaio perfiunm nectare Carmen,
tn potes ad somptam corda morere lyram.
Sed tarnen est aliqnid, qnod condonemtu amioo;
so error et in cnipas non cadit iUe grares.
Dnlcins a diaro patiamor nomine landes
nee sna dilectis gloria rebus abest.
Td Bodns densis atabas, festivior ipse,
ImiboB et crebri drcnmiere joci,
ii com tibi forte mete ferrentnr in «ede salatea,
in Balibus medlos, com l^erentnr, eru.
Ezcepere levea pnelecta Tocabola risiu.
Landasti numeros, feste cachinne, meos.
Sic Venus et nitidi de me sensere lepores,
4D jndicinni blandos tale ferebat Amor.
Ursit, nt a^ii^^eree Stadium, Polybymnia pnesens,
et me responso proseqnerere tuo.
Calliope calamnm, cbartam dabat obvia Clio;
inspector digiti Phoebus arantis erat.
«s Abstolerunt jnsste signatoa ocyus anre.
Advolitent Isette sie mihi scepe notie.
Tive meos Inter nomen venerabile fastoa,
ntqne queam salva mente valere , fove !
£x BoBsia Narvam.
17. Ad V. N. et Magnificos, Pbilippam Cnisiiim et Otthonem
Braghemannm, quam primo e Rnthenia reveni, ReTalia
solvereot.
Inter anutridB votiva vocabnla tarbn
et densas, nimiua quas TOmit ordo pr«oaa.
U loci Hl. «Tu
40 STLYABÜM n.
itis, 0 Holsati» gemini sargenüB ooelli;
TOS sequitnr duplex, cea menuBÜs, honor.
5 Ipsa, yelut tantum sibi pergratata &Torem,
ter jacit ad patrinm brachia plaosa polnm,
ter.salitet, solvens Tocalibiis ora cachinni»,
dulce qtiid in resonas vodferatar aqoas.
Prodit amor popoli, dvx Cymber, et oris amoenns
10 porrigit ad redaces brachia l»ta viros
et charis h»c yerba refert: »Yenistis amati
et bene, qaod voloi, sustinaistis onus.
Expediistis opus. Meriti damns omen honoris.
Hanc fidei dextram pignos habete me».«
16 Talis ad optantes Jason yeniebat amicos,
quam croceum fiÜTffi vellas haberet oris.
Sic et ab Oenotrüs exceptns patribos Hermes,
qoi retolit Latio Pergama vieta sno.
Inter honoratos primo super ordine patres
so didtis attonito jura sequenda foro.
Et Themis et Maja genitus, cum fratre deoomm,
Jure, Student vestris numina tanta bonis.
Itis, amor superum. Ceu, quod superavirnus, actum est,
sie reliquum reduces perfidetis iter.
MDCXXXV.
18. In nominalem Parentis; Pro filio.
1635. Mai 1.
Si decet et par est, genitor, coluisse parentem
hsredemque susb non male velle domo,
candidus ingenuos hodie tibi testor honores,
mi pater, et tibi, qu» debeo, vota fero.
5 Nam quod erat nostris aptum magis usibus isto
tempore, quod studio se probat omne meo,
adspids, ut tenera redivivus imagine mundus
ludit et in facie Signa procantis habet.
Fertilis SBtherea Isetatur in indole campus,
10 cespitat in viridi mobile crine nemus,
ingemmant Titreos hiacynthina fitaniiia gestiis,
snssilit et madidi muta caterva gregis.
Gramma gramen amat, segetem seges, omnia rident:
nee tarnen ad versns hoc ÜEicit bmne meos.
15 lUa dies oritor, Iseti quo consda partns
mater in hnmannm te dedit alma genas.
Tone velnt illa tibi risit Isetissima nato,
sie tibi nunc natns dnlce cachinno patri.
Hinc meret illius jubar imperiale diei,
so ut merito dignnm te celobremos epo.
Ac qnamvis meliere cani virtnte merebas
et tibi Pierinm conyeniebat epos,
qoale novem docta recinont sab nipe sorores,
quam pater Ismariom poUice tentat ebnr,
»5 non tarnen hsec^paerilis inertia carmina plectri
spemere, nam pater es, filios oro, velis.
Qaod si prima radi mihi jam nimis obstitit astas
et mea possibili yota vigore carent,
nee mihi Castalides faveant, nee dexter Apollo,
80 nee Charis in versa yivat adolta meo,
tempos erit qaondam stadiis laetabile nostris,
qaod tibi de nobis gaadia mille feret.
Det modo, det saperam pater et bonitatis origo,
snbscribant voto prospera fata meo.
9& Unice canctarnm sospiratissime rernm,
0 basis, 0 nostrse certa colamna domus,
vive meis, mihi yive dia natomqae parenti
ssepias officiam solyere tale yide.
19. V. Ampi. Adamo Oleario S. D.
1635. Juni.
Ta fraeris dominis gratissimas oribas hospes
et socias Isetos vir agis inter heros,
über, ovans anhnis, tibi dam novas oritar hamor,
atqae recens veteri sargit ab igne focas.
5 Sit foeliz Galemanda sibi, sit in axe beata,
delidas vario scis saper orbe novas.
42 SYLYABUM n.
MoBcna te vidit, vidit te NtrviB amantem,
ReTaliam dofriex te raper urget amor.
Quid non Biga boni, quid non tentant honomm,
10 nt fieres pnlcra virginitate potens.
Nunc tibi MitaTium, Moos nunc tibi Begios instat,
Dantiscom et oelebres, qoas oolit Hanno, domus.
Sea quam Plissa pneit, sen quam rigat Amrtelfa nrbem
ingrediare, taum cernis atrimqne decna.
16 Dia qnidem veterom si te memor optat amomm,
hsec magis, ot primnm te tueator, ayet,
sis, nbi sis, comitante venia acceptoa amore«
Indoit eloqnio M Venös ipsa tno.
FortunatoB agis nee te Rhamnnria fallit,
so dum venit in casses Jam noya prada taoe.
Gratnlor hnnc snpemm tibi congandendo fiMforem
m
et bonns in fato sponte qniesco meo.
Sie, qnod eras; sia, oro, qnod es, qnod amavirnos in te.
Perge meis posthac addere rebus opem.
s6 Sic tibi perpetnos sors imperet alba cachinnos
et cadat ad natus optio crebra tuos.
MDGXXXY. IL Jnn.
20. Snper diitu Barbar» Voigti», V. N« Philippi Crasi
Conjügis.
1685.
Fletejoci, plorate sales, lacrymate cacbinni.
TristitisB fades vestra sit apta noT«.
Barbara, magnifici coiyax dnlcissima Gmsii,
fertor in Hannoniis occnboisse plagis.
5 lila decus generis, sexns rosa, cnra mariti,
et geminse prolis mater ainmna fait.
Heul fuit, heu! ceddit properantibus obmta fatist
Quam fuit in molles Parca severa colos!
Ite, pharetrigeri per busta jacentis Amores,
10 ite, verecundas spargite yeris opes.
Dnlcis ab eoo drcumpluat imber amomo,
ELEGLE. 4S
halet et AsByrioB fbsflii onu crocoi,
«t nunoor signate mann, qoun tinxerit annm,
scripta nee in panas sint mala magnt notas;
Barbaris hie tegitar, qnn, qnod Bonat, hoe fait nno^
raptaqoodbeit propera morte peremptajacet
Hoc vestri Bit honoris opus, Bit amoris, Amores,
DOster erit vidao dicere blanda, labor,
Nisi. Inaigniter. Properas Asta. Sis. Tiator. Et. Me. Audi. Sed.
Per. Lectionem Hoc. Te. Volant. HaneB Barbare Toigti». Domo
Hatrimonio Cnuin, Q(ue. Dum. Haritm Apnd. Hoschnm. Legatas.
Agoret Occabnit Uli. Desideriom Natu. Quo«. Duos Diyersi Svxns.
Reliqnit Dolor. Et PlSDctiu ExaviaB. Amiconm. Tunali Receper«.
Philippna. Cnuins. Ict E. Bathenia. Be. Optime. Oeita. BedtB.
Conjngi. Nonq. Non. Carib. Fon. Iius. Jam. Ad. Penat. Abiens
Tantam. Est Nnnc. Quo. ViB. HoBpes. Ir«. Per. Ue. Licet.
HDCXXXV.
21. Nomine alleriog In Phillppi Crnri, V. N. Natalein.
1636. Hai 1.
ma dies domino Inzit dlTina PhUlppo.
Dulraa Pieriae carmina ferte deae.
M^na adest, pnlcri dux formostssimns simi,
qaem Venu et Veneria tnrba pttsilla cnpit
i Partnrit omnigenas ager incnlpabilis berbas,
moltos et e picta jam color exit bumo.
UdUor in plaiädas s6r essolvitnr anras
et vitrenm tepido motat inaue flabro.
Rns saht, nrba feato bibalas pede tnndit arenaa
10 et domns et domini sunt in amore domns.
TemporiB omne tibi, quod habet, debetnr amoennm,
magne vir et tanti dignos honoris apex.
Credibile est illom te propter Inire nitorem
hocqne decoB pro te BOStinnisBe solnm.
IS Lnx toa, lux bilaril, festi lux plana cachinni
imperat ingeunis jubila mixta Jocis.
Imperat. Imperiom nOBtri qnis tale recoaat,
44 STLYABÜM H.
qui vocat assidaos in toa TOta deos?
Nos qnoqne, ne meritos tibi non tribnamos honores,
so solvimos exigao debita magna melo. ■
Qnod damos, aoceptom sit, nt est, qnod yovimiu astris
. sponte ratnm: Foeüz hone cole s»pe diem!
22. Timotheo Polo Suo S. D.
1686. Mal 30.
Ipse tibi mallem coram quam ferre salntem,
tristis ab Othiysia mittere oogor hämo,
Pole , pnellaris dignissimns inoola Pindi,
qui geris e Qario tinctile fönte capnt
6 Mens erat excelsso post Tisa palatia Moscse
ceitns ad Ositios Teile redire Lares.
Nee mihi jam redibat iter, sna sive Rnthenos
commoda seu locuples Persa tonaret opes.
Jam quoque, qni patria me primns abegerat ardor,
10 Teile calens aUo Tisere sole solom,
qoicqnid et insoliti peregre mirantor eontes,
cesserat atque brevi tempore nallos erat.
Temporis observans, qnod non revocabile floxom
prssterit, effasnm labilis instar aqnse,
15 dnlcins in reditn meliasque quid esse putabam,
qoam, mihi de viso qnod foret orbe, decos.
Nescio, qnffi nostro nimis adversaria voto
in placitum rapoit nos Abeona snom.
Pergo, sed inTita, qnod negligo nomen, Hygeia,
to pergo, sed «tatis non sine C8ede mese.
Adde, qnod Ascreae mihi succensere sorores.
Hinc liquet et duro non bene Teile mihi.
Sdmns hoc hestemi, quam forte sub Aonis antro
spe simul ac omni dejiceremur ope.
s5 Carmina poscebam nostro debentia Polo;
nna nee e mihi tot blanda deabus erat.
Quid, qnod in innnmeras per tristia somnia noctes
pallidus haut Tana terruit arte senex !
Hinc pater, hinc soror, hinc cum matre stetistis, amid.
ELEQIM.
so plnraqne dictnii, TiimoniilBtifi : Abil
Qnicqnid eritt qnod fata mihi non cogoita n
non itat in arbitrio velle rediie meo.
Hec tibi snfficiant fidam dizisae snb aurem,
fidere plvra sibi penoa licere negat
>E Sic ab«o. Dnlces inter mihi prime sodalea,
Pole, per innnmeros vive valeqne dieel
Moscpa BevslJam, [vt^nidie Kai. Janiaa
MDCXXXYI.
23. Ad AmicDaif qoem besisse andiverat
Sim mlser et toti damnabile nomen Olyinpo,
jugit«r advenos experiarque deos,
si landi studiosa toK me plectra rotasse
pejero nee soniptatn non crepnisse lyram.
i Carmen eras nasceus dnlci sapientioa isto,
qnicquid Hymetten depopnlaotnr aves.
Nescio, qnlB revolans malns ad prfesej^ fncos
inficit exBtroctoa feile nocente favoe.
Crede mihi, mnlti de nohis falsa loqnuntor,
10 qnoqne magls fallant , hoc magis artis babent.
Candor in hoc toto est res intermortna coeta,
exsolat a nostra plebe fngata fides.
Cceca per obscnras coennt mendacia lingnas,
cnm clandestino fraas It aperta dolo.
16 Crevimus invidia, foria retinemnr eadem.
Gens snmns hant alia dissolnenda mann.
Temporis observans aliquid non credere disce,
neve per insidiaa decipiare, cave.
Scis, reor, bunc animnm nnlla tibi fraade notatnm.
10 Deme semel, reliqnus vir sine frande fni.
Ciyns ego memor ora tego pndibnndos et intus
mordicat nnqnam odii causa Msse toi.
Candidas ignosti. Kec enim peccavirnus nitro.
Error ab alterios venerat ille malo.
n <lnis tibi menütor per inania soninia Uorpbeni
credtila somnifero palmite corda feriit,
SYLTABÜH n.
ftnt qiue Tana tum ccepit perrenio mentem,
IM» tibi BvblMtani pone fovere fiden?
Si qnid amiciti» tribnis, ei tu« fttenti,
4 nee minis in dnbis nupidone nUes,
noBter eris motunqae premes In pecton bilem,
nt nova rab reterl regntf amore dbaxia.
SYLVARUM
LIBER III,
IN QUO
0 D iü.
Ernditissinio Viro TImolbeo Polo F. L. Dexterrimo In 6ym-
nasio Revaliensi Doctori, Desideratissiino Heo, Affectai
Redproci Teaseram Fono
Faulos Flemlngiu
Variscns.
48 STLYABUM HL
ODE.
1. Epicedion in Jo. He. Scheinium.
1630. Not. 19.
Ut, qoando prester folgorivit Yejoyis,
et fragore nabimmpo
fecit tremere fando tenus Ceraonia
mannor et pavere sateom,
5 lapsnra pallidis minans viris sola:
sie ego terrore pletos,
qaom Bubo clari fonerarins necem
Scheinii exclamat Ingendam.
Primas lyr», Madulsa mosid cnori,
10 Orpbeas nostratis aßvi,
gelascis? an clepsammos exerat tau» .
glomeris vita qnod ante
boram, nefariter nimis filom tu»
Moera mmpit non movenda.
15 Moeras Meditrinam, qnod ipsa non potis
tam-malo malo mederi.
Vireis oporinom comest tabnm tuas
et tibi jam dat foisse.
Abitoriyit spiritos, poli scios,
fo exbodnm nactos cupitam.
Nee post meridiaberis com coiynge;
divides nee post soave
snavium natis vel nnicom tuis ;
nee merendabis fideli
15 com Corte amicom, qui toam circammeant
ore tecto lacrymantes
amara, tnmbam, prodigi bejolataum;
OD^. 49
uec sonare templa suetam
melisma post doccbis in laudeis dei,
30 uec scliolse prsesesse carse
ti post licebit. Heu, jaces virtutium,
fanerate, omnium columna!
Sed quod novi? Meremns impiatibas
solda nostris hsßc verenda.
35 Necessibns parere fatis hinc damur,
pbtharmatis intoxicati.
Heic haut valet nevelle, quem poscnnt mannm.
Nos sumns comire tenti.
Hoc tantnlum vit», quod est nobis, tarnen
40 sevitemae caussa viUe
qnit esse. Nanque simas inpeccabilcs,
nonperimos, quem perimus.
Lethate, dormi. Plissa noster, donicam
Plissa erit, te non tacebit.
45 Salve! valel nos soaveolenti, quam tibi,
qoi toi, stiont, acerrse
hos clandisyllabos jambicos damus
et rotatileis trocbs^s,
qnos jnxta lacrymas evaporando dolor! fondo.
Panl Fleming Hartenst.
2. In fiisum Tillydis exercitum.
1631. Sept 7.
Qois mngientum fulmine nubiom
non usitatus coucrepuit fragor?
Quod insolens coelo toiiitru
perfurit et latus ieit orbis?
5 An prava laesus Jupiter ignibus
quassat trisulcis Acroceraunia
2. Titel. So im Drucke v. J. 1631. fusum hostilem exercitum ohne
Datum Hb. 1 mugieutiam Hs.
A
Fleming. ^
50 STLYABÜM m.
feralibasve jostus armis
sacrilegos domitat Qjrdopos?
Quis sie adoltam pone meridiem
K) infuscat aoris Ecnephias nigris?
Quis turbo, qais tiHDoltaosas
polveream quatit Eoros oram?
Quid ille clamor? Quid properanünm
istnd viroram fiumen et inflatim
i& flictu reluctanti rotamm
dilayiam? Cecidisse tanta
tarn pneliosi miUia Tyllidis
credemus ergo? Credinms; ooddil
late payentis terror orbis,
to ocddit Opposuere laxa
formidolosi terga Carinthii
versique pronis niyrid Gothis»
Segnes rccesseront Salassi
et refugi propei'ant Triogri.
15 Instate, Vindi, pergite, Sazones!
Yitoita flexos plamba petant Styros»
ferratns atqae sons merentis
grando capat fodiat Liburni.
Caduca jussis, turba, tonitroa
90 jactate flammis, ningite spicolis,
rorategesis, oncinatos
volnifica plnat imber aura.
0 bellicosi martia gexis soll,
Germana pubes, jam toa patriis
35 seqnata vezillis tropasa
per dnplicem celebrantnr orbem.
ResQScitatos cemo Toisoonas
priscosqae fiAastis Arminios globis
bellare; jam sui Narisc»
40 Maoritii rediere terr».
17 milli» militu Ha. 29 toDitrab Ha. 87 Toiscones Hs. 88 Anni-
■iiu H«.
ODiE. 51
3. Ad Joannem Georgiam Electorem Saxonicum, com
Tyllic» copi» Misniie finibus ejicerentor.
1631. Bept
Magne dux, magno sociate regi,
Sazo, perjoro metnendns orbi
ultor et late simul^ntis horror
panicus sevi.
5 Namque victrices Bona Caussa lauros
ante prostratom religavit hostem
et toi vindex tibi destinavit
gratia recti.
Sume debentem tibi, some firondem
10 ac trinmfali meritos racemo
impedi crines et bonora Isetus
imbibe verba.
Ut tu» testes animositatis
efferi late ceddere Carni,
15 ut Sclavi tristes et inefficaci
robore Tongri!
Sensit ultorem Cbaritinas ensem
et levis sero sibi digna Yilzns
üata, cristatos loit insolentes
so Dalmata ÜEUStos.
Perge solantem cohibere Martern,
prseque-datricis domitare torbas.
Perge! Conceptis tibi gratolator
Misnia votis.
85 Te bonsB foelix sociata sorti
faustitas albis sequitor qoadrigis.
Prona to flexis redacem coronat
gloria palmis.
Pone Tictores saliunt trlumfi
so et graTis densis spolüs jayentos;
8. Titel. .. Electorem, Fatri» Patrem cum hoBtioiQ oopi» .. Ha. 6 Ua-
TUB Hb. 15 Slari Hs. 80 tenBO spolio Hs.
4»
r , STLVÄRUM III.
poae TDcali strepitftnt renüsta
gaadia riBi.
Jam ndit nndi Boror «qua jnstl,
candor et passiB amor tmos olis
»•■ et fides et pax et opima proma
copia corns.
<!. Laudea Gustari Adolph! Magni, Sueonnni Regia.
16S1. Sept.
Et 0 cadaci gloria seecnli,
Gsstave, regam inazime, maxiine,
Gngtare , victorom , o üremeutJB
terrificus domitotor eevi
a et grandis horror, to gelidos Tyras
et hirta Colchi litora PhaBidia,
te cana Vistol» nivosi
ora tremniit HTpaniaquc faaces.
Victoriosas poplitibns minor
lu Buraa Gelonna kmbit et efferns
MoBchns catenatiqno viactis
Sauromatie sinDaiitiir ulnis.
Jam DOBter adstas. Non tibi Teutoois
bnliinnB anri, non Alemaunici
ib BitJcaloBUB sris ardor
Incrificas Btimnlat mednilas.
Non ampUtuidJ blandiloqaentala
pmrigo regni , non ri^dis honor
mercandoB armis, non cnientiB
1» gloria concilianda pngais
bnc te citavlt. Te superum favor
tandemqne lenis supplidbus Tonans
TOtia refulciit cadivo
snbBidium colunieoque mundo.
*i Te cniTa duris relligio jugis
fatale vicit, quo caperes sagnm.
4. Tital: L. O. Adolph! Chrutianitsiini Regis Suecoram eto. Odo. Dr.
ODiE. 33
Suspirioso ignota folle
lassa fidcs tibi cndit arma.
Quem cara sacroe provocat infola;,
so is scuta fausto snmserit omine,
Ute renitontmnqac cciia
robara contnderit sarissa.
Qoam gestienti snssiliit pedo
Sazo Yisurgis, quam placidas Suevas]
35 Quam fautor enari volentcis
disposoit tibi Mcenas iindasi
Tibi severi Neröos Albidis
iri paratom supposuit latus,
tibi verecandi snpina
40 detonmere flnenta Salsß.
Jam gloriosis densus honoribus
viikdex Lutberi diceris ordinis,
pronis salutarisqae palmis
Teatoni« tibi liberatse
45 assertor ingens. Te Diveis vebit
orbi loquendum fama jugalibus.
Gadesque Sercsque et remoti
te per aprica frcmunt Sicaiii.
Tantam scvcris intimat accolis
50 bellator undis Mosa crepacibas
adoream ridetque victom
duplidbos titolis Iberom.
Jam ter mitrati te vada Tibridis
et ranca sacri littora Namici
55 Almoqae Sarnusqae et flnenta
Enganei trepidant Timavi.
Insiste, victorl Te cupidus tni
suspirat Osns, te veteres Qnadi
et obvii crebris anhelant
«0 Lntibnri Lygiiqne votis.
Flexis amicnm fluctibns annuit
Potator Olae, dnm refluns pavet
59 ebrii Ha.
M SYLYABUM HL
prsetervolutis Oenns nndis
et Savns et tremebondos Ellas.
5. Ad D. Pacem, pro Misnia, qnum ejus incol», a turmis
hosticis magnam partem dispulsi, post profligatum Tyllidem
qnisque ad sua redirent
1631. Sept
Diva, pacato dominata coelo,
Albidos tractns et aprica MuldsB
mra digneris &cilis benigno
yisere ynlta.
5 Te repercnssse modalantar anr»,
pensiies te zinzilalant cavern»,
te boat jacchans casa, te sonornm
balat ovüe.
Te, pater, &nstiiin meditatos omen,
10 heic diu seram jabeat morari
et revertenti placidam colono
commodet «vum.
6. Godofredo Guilielmio libertalem commendaL
1632. Juni 26.
Nnnqnam tarn varinm ganierit melos
angostis merala clausa cavemolis
captivssve, sonos «mala liberse,
vox auditur aSdonis.
5 Dam risa simalat dolcia masico
et gavisa cayis saltat in angalis,
impostara radi blanditiis hero,
pronam dissimolat fogam.
Qaod si caata param lex aviarii
10 per rimas tenuem saaserit exitam,
pennaram volucri remige se potens
servis eximit e dathris
64 Hellni Ht. 5. Titel. . . profligatnm militeni .. Hs. 6 zinzinulant Dr. Hs.
et mox ad patrinm leeta Toians nemns,
se consangnineo restituit gregi
15 «t late dominum concinit aSrem
et Ter na s nemornm Lareis.
Libertatis amor cancta fovet aua.
Est in pulvcrds Tis ea TermibM.
Indignans tencbris impedientibns
xn legte musca recesserit.
Evolsum patria vidimus area,
ut moly vitrico marcaerit flolo.
Nee tninco vidute transltus oscnlo
corni fnu^cat stolo.
3s Nonquun, qnod leve sit, miacaeris gran.
Sic et congenereni cuncta petoDt lociu».
Far nnbit Bimili, nee qnadraplex sdo
hOGti caossa migrat loeo.
Gnttam gutta capit , flamma coit foco.
10 Regnator domiaas ignia amat domos,
bic peadcre vagia »s gravc nnbibus
vano nititar impetu.
Qno natura sua quodquc trahit manu,
hoc promptnm aequitor. Celsa subliniibus,
35 imis ima patent, cerea mollibus
et dnro rigidum favet
SnStentat eibi jus quodque domoBticnui
nee paret peregre nee bene habet foris.
Materno rovalet compositum dnu,
*» quod distaboit extere.
Tu post sollicitie fata Silesie
tnrbantis recolis ctilmen Ositiee
mercatorque senis ranca Coi qualis
doctffi pnlpita Lipsi».
ti Nee te patritia postbabitum plaga
snbmovere suis &ta pericnlis,
nee te Pieriam protinus advenam
arrisit ClarioB Pater.
0 quam dara novi conditio Tiri,
M qai se Castalio consociat gi-egi.
56 SYLVARÜM ÜI.
imberbis jnvems, serös amor patris,
matris cordoliom grave !
Hone a se petdans turba studentium
tricamm vaiio spernit acomine;
55 fiistidita yelat noctua plomeo
est sacrom generi scelns.
Pudendse tibi nmic prsetereunt vices
infamesque dies, annnus et pador:
jam nunc liberios prodideris capat
60 spectariqae volens latns
ostendes popnlo. Jam juvenis tibi
abblanditor bonos et titnlns puer;
libertoqne merens additua ordini
primo redderis aßri.
65 Irritata maris cea soboles eqni
■
et frena et stapedes et phaleras radi
cum sessore ferod excutit impete
infrsenasque procol jnbas
et tergns vacnam jactat ephippiis,
70 nos natura parit libera liberos.
Qui servit, spurii congener est soll
hseres. Pamerint nothi
et nano steriles corpore Spiritus
et curvse üarnulo Stent animae jugo,
75 sublimis patrio mens propior polo
terrae nil bumilis sapit.
Mutet morte suam mancipium vicem.
Tunc felix fueris, si firueris tua
übertäte tuus; ipse tibi satis
80 liber, si tibi crederis.
Lipsise d. 6. Cal. Quinctil. MDCXXXH.
7. Ad Garlefum Luders Novogorodia Moscuam.
1634. Juli.
Sic tibi longi faveant cachinni,
sie perennantes sine flente risus
et Salus et sors et amoena blando
gratia vultu,
0D£.
5 nt tote constans vigor ille viUe
ot comes fanstie Bona Mens salnÜB,
anxie vestri cupidum viden^
moTit amicDm.
Qninqnies fluxnm vsga Inna Tultum
10 irretardsto variavit astro,
qnaudo te feirena Abeona nostris
tolleret nlnis.
Interim nostr» Taluere sortos
et tibi lenes velitantiir anne,
ib dum per amborum pia lemuntiir
nomina vota.
Ble Vetos prinue rotat axis anre
et Bolens Bueto flnit onda tracto,
dnm pigmin dnrant iter et severe
» Bervitii9 aulfe.
Aula cnramm domns, anla frandum,
lititun satriz, necU officlna,
anla besnris inimica coelis,
invida rectis.
H Heic metos denso trcmit in timorc,
heic vigent belli comitcs tamultus
et dolns et vis et iniqua crebra
c«dc dnella.
Hallt extremis socius Siberis
» intcr ffitemaa habitare sylvas,
qoisqnis ingrati timet immlnentem
principis iram.
Gdetub optantmn comes otionun
änxiles lento pede Biatis lioras,
sb temporis cnstos, inhibes volantem
sedulos annnm.
Te Gtiis mlsti salibus cactiiani
et jods jimcti comitant Icpores,
qnando fonnosas tibi blanda strii^it
10 Mai^aris nlnas,
•"^
^^1
^^^^^
■
.^^^^^H
s
-
fl
■
H
^
' *
.^^^^^1
s
"■
^^^^^1
fl
^
_
^^^1
■ ■
^^1
" *™
■ H
^^^^^1
Int
■*
^^^H
w*
mm^^
fl
1 all ■
^H
__.
'
^^H
1
S«
- ^
w
»fji«0 jJr^AH
vS^W l^i^M^H
•'
ft.»
-.—
J
ETI
"■
1
••aa^kM
»-
r^i.^* -^
3
58 STLVABUM IH.
Margaris, Persa magis nnione
et peregrinis radians lapillis,
Margaris, cordis cor amorqne vestri
serös amoris.
45 0 ter! 0 foelix qnater et beatus!
Qni saus blande sinit ire soles,
qui suns polcro videt axe dnlces
correre nocteis.
Sive Padanas cadit inter nndas,
50 sen dies Indo redit e flnento,
dormit ad votom vigilatqne secum
aequa volnntas.
Liber semmnis vacüusque cnrse
nobilem vivit sine mole vitam,
55 nobilem novit sine labe tandem
carpere mortem.
8. Ad Garlef Luders S., qunm arcu lusums, manuum po-
tiorem ipse graviter Isesisset. Moscnse MDCXXXIV.
1634. Sept 2.
Risom sat fdit hactenus
et tecum placidis sat salibus datom;
posthac flebimus invicem,
exemplom miseris triste sodalibus,
5 dum fortuna tibi tonat
et mutata novis fata rotis eunt.
Jam tristes fugiont poli,
jam nubes subitas prsedpitant rotas,
insneto celer impetu
10 snblatus madidis rex aquilonibus
totum perfurit aörem
et Sudans pluvios Auster cquos rotat.
Toto sol abiit polo
et victum jugulant nubila Cyntbium.
15 Nee natura patet sibi,
5 Hier stand früher sonat 1 1 per fiirit Ils.
OHM.
dum fascns medimn vespcr init diem.
Tntnm naper erat mare
inseditqae pigro NerCos squori.
Nunc ardente calens mina
»0 rizosos tnmjdo cum Borea KotUB
toto militat in salo
et nantis trenmlam viniiB in os Jacit.
Hestemi qnod erat joci,
effnsffl qfloi erat IntitiiB nimia,
16 htales hodie min»
compensant odiis acrios et malo.
Portendnnt locrymas sales,
Hnrgit snb medio nienia jnbilo.
Sic remro voliut pater,
30 Sic hmnana anas aors agitat vicea.
Hac dum sie fieri Tides,
mores mobilium discito tempomm;
et qose tarn celere jnvaut
nozam poaao breTi gignere tempore,
3S et qiue tarn subito nocent,
htßc prodease pari posae pnta mora.
9. Georgio Guilielmo Pcehmero, Nobili javenlatia.
I6S4. Sept. 9.
Fhcebos optato mibi risit ore
et sois jnnctee Cbarites NoTenis
et Salus et lux et amans volantom
mater Amontm.
5 Festa sors albas ^tans qnadrigas,
ibat apricis couiitata fatis,
millo centeno sociata pone
gaudia risa,
qunm tno primi fmeremur ore,
10 care dilectis, Ouilielme, Musis,
et mihi tecam socias liceret
jüngere Toces.
Ocyus savi topuere soles,
60 SYLVABUM IH.
ocyus blandis bonns annns horis,
15 ocyns polcer stetit in pndids
Julias herbis.
Risit in pronnm ter honora littns
borbarse niater Neogardis aorse,
adns nlvosis ter item Chesinos
80 risit ab antris.
Jonximns dicta bis in orbe dextras,
bis mihi totas Heliconis arces,
bis, procnl terra, mihi yisns omnem
cemore ^ymplam.
25 Jam licet jonctis magis esse nobis,
jam magis firmo licet ire gressa,
anit optanteis habitata longis
Moscoa vids,
sen pigri propter vada lenta Mosqme
so seu vagom flexi greminm Ncgliua>
imos et blande sodi fagaces
sistimus horas.
Dieet circum salinnt cuntes
fratribos mistl salibus lepores
36 et jocis risos et agens cacbinuos
mille voluptas.
Hie mera Incens Aganlppis unda
inter ombrosi cadit antra Inci,
hie statim surgont duo fabulosi
40 comua Pindi.
Tu caballini sitiens flaoris
ilicet totas patris ebibisti
Aonis venas et avams omnem
helluo Cyrrham.
45 Yirgo pubentes tibi forma malas
lacte confuso violayit ostro,
in tuo blande juvenilis ardet
gratia vultu.
14 Vir in Annas Ha. 15 in suporbis IIs. 17 primum Druck. 37 — 40
gehen in der Ha. den 33—36 voran. 38 umbros» — sylvaD Üb, 46 priognato Ha*
Docta focondo tibi snada melle
bo ÜToit accepbe geniom loqnete ;
foECinat menteis plavins diserto
nectare sermo.
TaliboB ridet lepor ex oceUis,
Phfflbns a tali fadt ore verba,
M qmsm refeit festns sna candidatis
carmina Uu^
pectoris pnlcram cni replet arcem,
leti^ admitüt capieate totnm
so pectore Phcebnm.
Inter excelsas similes Camenas
patrios blande videt ire mores
et genns splendens et orans ayito
stemma trophteo.
e& Qoicqnid ontiqni meraere patres,
cum wrecnndis bonos omne Mnsis
dividit jndex, vetus et recenti
oblinit anro.
Sic meris jnnctos onyges bcrj'Uis
10 mutniB scimos radiasse flamtnis,
alba sie rabris nitnisse jnxtim
Ulla bultns.
Gelsa BQblimeis secat atcs auras.
Ros amat gnttam, capit ignis ignem.
7& Piima virtutem trabit hoc Becundam
fcedere virtus.
MoscuK, V. Eid. VII br. MDCXXXIV.
10. Philippi Crasi Legati Ad Exteros Magni liberalitatem
cannine satis extolli non posse.
1635. Herbst.
Pura Incenti fnge lymfa gestu,
cnrre confnais ainuosa gyris,
61 SimnleaHs. 63 jnstini Hs, 67 censor Ba. 68 perlioit Hi. 69 ony-
ekw Dr. 14 IgneU Dr. Dai Datam Ton Nro. 9 febh im Dr.
62 STLYABUM m. ODiE.
sancta, sed paaper flaor inter omneis
Pegasis ondas.
5 Si sacer doctse foret usus odse,
sedulus vestro linerem madore
Carmen, seternum sapiente nectar,
dulcios Hybla.
Hoc dedit vestri mihi pneses alvei,
10 liber ambabus super ire ripis
et suum tQtus, quoties labescat,
lambere fiumen.
Prodigas remm nimiusque dando
vincit optantis geninm Philippns,
16 creber ostendens sua liberalis
mnnera dextr».
Ormus hone multo gravis unione,
hone ruber folva Tagus omet unda,
scribat hunc digne pretiosus aurei
20 humor Hydaspis.
£x Ehstia Hamburgum missom MDCXXXY.
G Sedolas Hs.
SYIiVARÜM
ÜBER IV,
IK QUO
nENDECASTLlABI.
Incoinparabili Hedico Hartmaono Gramaimo, Haga. Mos-
coviie Docis Archiatro Felicias. Fraterno Capiti Statuo
Paulus Flemingas ex terra Advocatomm.
SYLTARUH I\\
HENDECASTLT.ABI.
1. Ad RetMffva Ibw«uara S.
IM«, Js£.
Salve, gnaif t» ikv» ^itvi.
0 Bcincro, Rwi »e^Mb vvntis,
ant si qoid «ük «.Moit» est mednlla
optatun nui^ <n lU^ü petitnm,
Ihm Mm»^ Kk Awplicata ncza,
nM- ntr^u «liwi», uoc oro trisüs,
Kims'«»» nKv>iktn striugit ulnos,
Ki3ji»»,'ttta!t;«<' «iuu!> ouus pnsillum
it fswr K»xvli«lubs jiatris clioreaa
«ilt i»,>iv>« htUnt iKirente lallos
mtlKIW^i ivccns cacliinnat hsres;
w.» iwlw \lhnil carendo mcntis,
(K^^ m>Ws üiniUes paresve primia,
1» uil» |K>rt»i M-iova turbulente,
milU* ntilo llOmcD ofGcinis, ^
\t<nttuu lUiniuro pigenda s^clo
inUv harboricos procnl Rathenos
AurtoiUs bona pcrdimns jnvente.
t« EUti Siwrtto tuu damna ta>dioBn
fbrventlHliio molestias ly cei
Jneundo tibi discntis cachinno;
Hill turpos mihi Berioris «vi
la«uro notat unguo cara rugas,
n latfl por Jnvonom Icgcnda frontem.
Salvü, Kraiitle tni dccas l^cei,
u Ituliicrfi etc.: ut ab initio.
Nisna Revaliam M. Jol. MDCXXXVl.
T lurl)M Hi. 11t oaoliintitllB. SO lua 11s. S3 leriorM Ha. 28 Jnn, Ht.
HENDECASTLLABI. 6i
2. Timotheo Polo S.
1686. Sept
Promissi memor et memor decentis,
inter scriptariens heri Cameoas
Pympleo medins jago sedebam.
Jam primffi mihi sitis, inqoiebam,
6 doctae nnmina doctiora Cyrrh»;
ad Polmn mihi literas arandum est
Ridebant &ciles, rogando rursum:
»Quem sed miseris hinc tabellionem?«
Stabant Hexametri, sed abnnebant
10 Adstabant Elegi, nee hi Tolebant,
Hippona]^, Epigramma, Jambus, Oda.
Quid Mus« facerent? Quid ipse porro?
Sed vahl Unicus omnium Phaleucus,
andax ille, laboris ille durus,
15 nee rectus pede, nee potens loquela:
»Quid non, inquit, ego, quid haud hoc ausim?«
Mirabamur ego deseque valgum
et promptum patiebar ire ketus.
Quod si loripes ille, blsesus ille,
20 nee firmus bene crure, nee disertus,
et nuUo lepidus nitore lator
te conyenerit, alpha, Pole, vatum,
ne ridere velis nee improbare
hunc nostrum miserum tabellionem,
25 sed cernens Vitium pedis, putabis
tarn longo male claudicare tractu.
Astrachana Revaliam, m. Septembr. MDCXXXVI.
3. Francisci Murreri S. Nominalis a vicesimo septimus.
1636. Oct. 4.
Octobres tibi gratulando Nonas
ad pronas fere feriamur Eidus.
Si nostrsB memor es sodalitatis,
0 nostri melior meduUa cordis,
5 nee faustam tibi spemis ipse sortem,
66 STLYARüH IV.
hanc mecam Genio diem oelebrans,
Ticinam comes Ibis Astrachanam,
qua se comigeri fiaenta Yolgse
Hircano dividant bibenda ponto.
)o Non nnis patct ambitus cachinnis,
binc qua flumineo tumens Tigore
tellas in mcdiis rigantis alnis
fatorom dominas tot edit bcrbas,
clivosa super ambnli salebra
tQ nanas Tattarid casas NagoH,
rem tIsu tenoem, gravem relatu.
Qaod si festior esse boq recosas,
pergamus lepidum fugare solcm
sognes guaviter, otiando stronni,
^ et miras salium tot officinas,
quos fervor coquit ignei tonantis,
ceniamus mediis natare stagnis.
Natales alii vorando perdant
nltöresque vomant mero Penatcs.
25 Nos^ omnem simul exucndo curam
nee plenos nimis aut nimis yacivos,
frugali juvet assidere mensse.
Et doctas xarie ciendo lites
de rebus vel iis vel bis vel istis,
80 quas blanda bonus audit aure Baccbus
et leni Ceres sequa ridet ore
et plausu üaciles probant Camoense,
concordes moveamus usque rixas.
Sic vivas decet enecare mortes,
85 quas mortalibus absque fine rebus
lortores generaut abunde cur« :
natalcm mihi sie tuum celebra,
natalem tibi sie tuum celebro.
Sic faustus rediens is ipse crebro,
40 felici tibi grande prosit. 0 sit!
Anno MDCXXXVI in classe cimbrica.
1 7 fcsBior IIs.
HENDECASTLLABI.
4. In Albo Olearil
less. Oot. le.
Hfpc s^HEDS Olearlo Flemingos
indocta dabat exarata crena,
qua ae barborici flncnta Volgs
fnndimt, Tattarico vonuida i>oiito.
s Qme Bi nil tepidnm, nihil Tennstmn
et quod flore sno placcre possit,
tarn paira dederint scheda legendnm,
hoc bqjas dominns faTens libelli
et qnisqalB legit bnnc amans libellmn,
10 noB tarn soa-nocoo, precor, poCts,
quam ccelo nimiB artibns neglecto
et plane nibil ac silere docto,
discretis velit impntare sensia.
Qao scribit radios, colore nollo,
IS te flagrat ma^ hoc, Adame, Panllns.
In Volgffi ostio ad lacoin Casp
HDCXXXn m. Octobri.
6. Laadea Urbani lEL Pont Opt Hax.
(1687. Not. 1.)
Prsesol maxime Christianitatia,
qni sablime Dei tribnnal onanB,
dictator faolis Bapremus levi,
salvaudo pia jura dicis orbi,
b te flavi vada curva Ty beriui
Tyrrheno celebrem Yebont profnndo,
vicinie decus andiens quod undte,
plaadenB Hadria, littas inter omne
trans Mempbui procnl ultimosqae Thracaa
10 facondis loqaitnr diserta lymfis.
Uiuc ruptoB remeans per ongiportos,
pneter sideream volnta Calpen,
ingenti comes it sonatqae ponto
11 term — aefleolB Hi, 13 docin Hi.
68 SYLVARUM IV.
URBANUMque ter opiimam, ter almom»
15 circam qnadraplicem natando mnndain,
diversis placide salnlat Indis.
Servati moderator ampli mundi
tantanunque merens adorearum,
boc gestes diadema serös et spes
20 optantum remoreris angeloram,
qui desiderium tui per omnes
stellantis recinunt caTi plateas.
Placatam miseris putamos sethram
donec pncerit orbe BARBARINUS.
Ex Perside Bomam.
6. Salomoni Pelrso, Legationis Peraic» Sac^oti, Con-
civi et Amico veteri.
1637. Dec.
Facundissiine Teutonom sacerdos,
Petri, Petre, nepos et arrha petrse,
cai Tivns basis est et ara CHRISTUS,
in ctgus Polycarpus ore vivit
5 doctoromqae suada Lipsicorum,
Mayems, movet inter eloquendum,
qaem, qna Misnia terminat Yariscos
trans Mxüdam, mihi joncta patriarum
conciTem fadt urbium üacnltas;
10 nos, dum prima siit juventa, eadem
idem Cynthius edueavit sede,
idem Cynthins ampliavit orbe,
quam Parus rigat et procax Elyster
cpoto bibit undiqaaque Plisso,
15 tc Sacra faciens in »de mystam,
me vatcm medicumque prsestitams,
si justas mouitis daremos anres.
Sed perversus amor foras eundi
yisendique novas libido terras,
20 tarn polcros mihi praepedivit ansus.
17 ampla Ha.
HENI}£CASTLLABL <9
Jam , mecnm gemitn doles qnod odo,
poet tot müle molestias Tiamin,
tot post mille pericolositateB,
qoas nobis freta, qtuts hamns creamut,
ti post visos Li?ones, Getas, Ruthenos,
CircasBOS, Ceremissios, NapKos
et si qaod genns altemm Scytbsrvm est,
inter barbaricos agenda Afanros,
fato, nescio, quo simul coaod,
M tot totoB ranimos perire tMnses.
Testes sidera consolesqne stdUe,
lex immobiliB astrici senatns
et qnicqnid anpera potens ab aola
008 et nostra regit, bvete tandem,
a et tanüs miseros levate cniisl
Taato namqne erimns beatiorcs,
' quanto longius , exeando retro,
quam mox abfiierimus Hisphahano.
In ea ipsa Persicoriuu regaonim metropoli
m. Decembr MDCXXXVU.
7. Ad Venerem Stellam mataUnam, in Nominali Pfailippi
CnisU heg.
1636. Mai 1.
Salve, Cnisia Stella, bella, salve,
qua! sera radians serena nocte
e picta gloDierantis arce cteli,
majonuQ minnis jubar nitorum,
5 salve, Crosia Stella, bella, salve.
Te blandi recubans senls protervis
mater MemnoDis aurei sub aluis
vidui prope nondam dioi,
pnemittit tacito sopore mundo.
10 Te circnm liqnidee jocantnr anrie,
intcr dum Charites et inter Horas
gemmato super cxplicata currn
■ b«llk, »ivk H».
70 STLVASUM IV.
albentes agis hinc et inde bigas,
quBB qua sidereos per astra gyros
15 alato niveum dent rotatn,
calcatnm liqnidis inane idantis
exsudat tepidas repente gnttas.
Hinc anni genialis architectus
vernales fabricat Cnpido rores,
80 qnos plebs non nnmeranda pasionnm
udis disjidont in orbe palmis.
Hi Nymphas snper amnicaa cadivi
gignont millia mille mox nitoram,
gignnnt millia mille mox leporom,
25 Nymphas hi super aridas cadentes,
jam qunm mascoleo tnmens yalore
Aprilis homus in sinns recombit
et tot Schemata pnlcra filiamm,
natamm simolacra tot pndica
80 per Celles, per aprica, per recessns
Migis partnrit invicem calendis,
Majis bhmditer educat calendis,
Majis elocat nnice calendis.
Qneis fratmm comites Favonionim,
85 a Phoebo Zeph}Ti cadente missi,
molles inter aSdonnm querelas
cantricumque salnbre quid Prognarum,
quotquot finierant, choros recentant
Sed quid, Crusia Stella, Stella bella,
40 prorsus siderea beata forma,
prorsus siderea refusa turma,
nobis dulce nihil, nihil serenum
Hyrcani latus ad ferox profundi
ausis a refugo rogare coelo,
45 emergis Scythia benigna ponto?
Nos feralis odentis ira fati,
heu! justum nimis induens furorem,
arctayit dolor! Bis dolor Mseandris,
25 aridiB Ha. 32 bUndila Hs. 40 sideria Ha.
HENDECASYLL&BL
et certnm uisi, namen, o ntereate
50 vix placabile morte, äectis oueo,
vidno brevi destinavit orco.
Uinc mentes paror, ora pallar, artua
Letheo tremor inficit veaei».
Quid tanto dea talis igiie flanune
K Gxesos lacrjma feris oeeUos?
Pompa quid comitata, diva, taiiU
in^atis niiseroa Buoque pridem
datnDatos capulo mori retardasf
Non lux, non radii dieave Budofi,
M noQ divi Teiles placeiuTe quicqaan
nostr» conTenit ondiqnaqoe Borti,
heil dune niinis, b^il nimia nudigo»,
sed nox, Bcd tenebne, sed atra forvi
Ditis regia prffificteqne voces
ea et quem strix fer» sibilam noccutem
Docturnis mate tertiat sab autris.
Oliro folscris ista, cum paveuteu
fcelix Cnisius ibit in HoBÜlam,
oUm fulseris isU, quando primam
TU et miraos ot omans RosUla nocteu
evicto superavei'it pudore.
Tnnc mater Tolncrum tot Ida proliuiu,
tnnc andsx Hymeu et liceus Cnpido,
tnnc misti nitidis Joci Cachiuiiis
95 et IUbub teuer et Lepor YeDiistns,
Lnsus, DelJtiae, Sales, Gradin,
tuuc festiva Libido , taue Voluptas
pulcraruraque cbori Laben tiarum,
tone pugnax Bitbfranibas et Bione,
M> Sileni, Salisabsuli, Penates
et fansti Lemures Laresque fidi
interpresque Chorea snaviorum
et festi Sacra tox Tbalossionis
et blaudas GeuioB Bequutus Iloros
Ö5 ocullea Hv. 08 duanktos Hb,
72 STLYABÜHIV. HENDEGA8TLLABL
85 et quicquid saper est polo deomm
et quicquid super est hnmo deomm,
delectabüe hmno, polo yenustam,
tone, tone Cinzia Jnno, tanc Juventas,
fansto fasdna diyidens precato,
90 tone qoffi per thalamiiin naoes jngalem
foecandis Cnba seminet pugülis
et qoicqnid deitatis est &cetae
et qnodqaod snpemm licenttomm est,
tone omnes simal advolate cnncti,
95 tone omnes simal advenite concti,
tone omnes simal assidete cancti
ad/oelix, ad ovans, ad invidendom
victricom decas Aphrodisioram.
Nanc sed vana venis, yenis molesta,
100 0 et nostra salas et, Ida, fotom.
Ergo lenis abi yaleqae. Sommom
nil nostram miserante fonos aare
hanri, mater honora, mater, haori;
qoffi sera radians serena nocte
106 e picta glomerantis arce coeli
majoram minois jubar nitoram,
salye, Grosla Stella, bella, salye.
Infra Tarcoyiam Tagostanensiom inter miserias castrenses
Kai. Majis MDCXXXÜX.
Ol facondis Us.
73
SYLVARÜM
LIBER V,
8EU
IIIPPONAX.
NobiUssimo Et Magno Viro Wendelino Sibelistio,
Magn. Moschorum Principis Archiatro Supremo
Ex Societate Meliboeo Dicat Florianus F. Ipsius
Flemingus.
74 SYLVARÜM V.
IIIPPONAX.
1. Saper nebola miranda in triamfali obita Gustav! Magfiii.
1632. Not. 6.
Fatdis e Septentrione tempestas,
ooeli tonitru, fulmen orbis irati,
minax rebellis judicator Europ»,
ferocientis acre Sannatse froniun,
ft Romse capistrum , grandis Austrisc lomm
roagnoque major laude rcx Alcxandio
abivit orbe. Misnicas stupet Titau
vidcre tanti frigidum ducis funus
ncc hoc sub ipso ccrnit o^gcr obtuta.
10 Scd mcesta cano condit ora sub pcplo
totoqae tristes induit sinn pallas,
ut qni, sui qua muneris recordatur
cunis ab aevi, so neget parem tanto
vidisse regi nee parem seni speret
15 orbi futurum, jam ncc emori cernat.
2. Wendelino Sibelist, Magni Moschoyi» Principis Archiatro.
1634.
Sagax poteutum distributor herbarum,
Phoebi sacerdos, mysta disciplinarura,
artis medulla, cura corque natur»,
quicquid recondit intus aut dedit luci
6 aeterna mater, ter peritus intorpres
iidusque doctor; occupamui* iu vobis
HIPPONAX.
sitnqne pntre, Bqnalidmn , p
torpente vix reamnimaB mann plectnun,
dum mite (ansto penditor tibi ccelnm
10 totusque se vobis olTinpiis indnlget.
Attende lenia, matiliiiii damas Carmen
Scazontibusqne fluctnamos infirmis.
Frnstra renitor, lantins quid nt promam.
Non in bicorni BomniavimaB Pindo
IS sacroqne Eicci fönte tinzimns labra
cantora vöbiB. Nnper hoc solebamna,
quam noster esset cma eororibns Phrnbns.
Nunc qnaDdo vixi coltor infreqDens MoMs
et parcDS hospes, desnSvinins plectris,
» raucedo vocem, torpor obsidet mentem
et, dcljcatain qnicqaid est, fogit retro.
Te fautor «ther ntberisqae ciistodes,
qni fota scribont temperantqae viventam,
beoignitalis affluuro sqk civem
S6 omniqne divitem salute fecerunt.
Quod si qois est habendus omini plattsos,
sie esse fertnr allocota nasceDtem
benigna tcUns: Vivo, cslitum germcn
et nostra proles quodque patritun spirans,
M debende ccelis, mutnataa ex iisdem,
sed canns olim, sed tua sator vitea.
Te blanda bella Comitas, soror Fomue,
Facetia cni mater et pator Risus,
excipit nliiis labilemqao ducendo
8& Javenta pnso mobiles gradus firmat.
Hinc com tenellas pecteret dies Aetas,
matnra libris, lenibus datur Mosis
dilectns hseres, spes parentinm grandis
amorque serns temporum fnturonim.
«0 Ars ipsa, docto dives et tmneiiB lacte,
admovit ober nectaris eititori,
seni qnod Uani cocsTa Doctrina,
inimiscet et labris Scienti» fnndnnt
volentibnsqne basiando propinant.
76 SYLVAEÜM V.
46 Sic quam pndicos virginem diem Phoebus
salutat et stertens resoscitat punctum,
in ronüentis ebriom genis mane
hiscentis arvi floreas premit fauces
noYomque pronis robur implnit culmis.
50 Eine Pergamamm sanctos artiam pra^scs,
Apollo Phoebus, ingenii sdens tanti,
adscripsit inter se colentiam üasces
et te salnbri contnlit Meditem».
Hygea, qoicqnid extat, omne morboram
65 et omne cor» dox Medela monstrabat.
Miratur Hermes, Hippocras tacens ridet,
ex disputante qnando celsos orchestra
doces, refdtas, asseris, probas, snpples.
Probaris ergo publicos schol» toti
60 duldsque gratolantimn patrum yoces
honoms audis. Stantiom procul plaudit
vocalis ordo, dam per obsitas vulgo
orbis plateas inter enites torbam,
conchyliato porparatns amjectu
65 auroque fulges infolaqne doctore.
Lsetator omne, qnicqoid aadit segrorom.
Te cana praxis erudit; senex usus
virile judicantis insidet menti
lentumque firmat obsequendo successus.
70 Foelix mederis: alma se salus jungit
duldsque vita pharmacis tuis miscet.
Quotidiano Porthmeus sibi frendet
tot naula demi, rarius vocant umbr»,
quas Husa mittit Holsatumque Gottorpum;
75 vacansque pigram littus incutit navem.
Hinc frater omnis exulat dolor morbi,
vespillo moeret, pneficse quiritantur.
Et jam diumus sat polo videbaris
fuisse Cimber. Dicitur dies divis.
53 lies Meditrinie. 72 Porthrlcua Ha. 78 Tidebatis Ha.
HIPPONAX.
SD SoTS SDTgit ante coelitnm tnam Patrem
dictum caossam. Spea latus dese dextroin,
fidadale ftdcit altenun munen.
Plebs densa drcnm, poUicem videns jactam,
silendo paret illa, prodit orator
tb et, -Nostis«, inquit, »coacta qai dii nostis,
hqjiiB labores' , teqne vultibiu monstrat.
>Hac inunerentis nsqaa vota finutravi
iniqna jndex, nee taliatis innti.
Jam Ei quid oro, glorie qaod est nobis,
90 levate noatrom dii deteqoe moerorem;
Sit, quod dedistis, libemin mihi munns,
mesque digno fanstios rotte corrant«
Rotamqne socco tundit. Ocpa dicto
occasionis aliger globns Tolvit
95 et ipsa, qne stat mobili super Circo,
firoDtem comata virgo, post capat glabra,
Ticina Sorti;t>Nam per«, inqnit, >lioc funam
hesterna novi; Moscbici procol cives
Optant medentem meque postnlant isthnnc.
109 Qnid si placeret?« Nee dabatnr eSiari.
lUiudt stber, annnit Pater sceptro,
Afitrsea ridet, Fas Decensqne Bectnmqne
nictant probantes, plandit omne coelomm.
Nee tu, faventis sidernm qnod est pacti
106 conclnea fallis, haut sequutor ignarus.
Meus teqoa fatis liberum sinit pasaum
prodensqne vitat, astra qaod volunt osnm,
volensque porgit, qnaudo precipit nomen.
Dolent Jutie, Saxoues toi moarent
110 moItuEque denso Cimbor in Foso plorat.
Stat fida conjos, maacnli comes cordis,
manere prompta, nee timeas iter tantnm;
sed fixa dolcis bteret in viri vultu,
sequi parata, quo maritus inclinet.
11» Parere coelo dod pigenda res cuiqnam;
nil laciTmarani proflui Juvant imbres
cbaroqne neue mcestiter manns coli».
78 SYLVAEÜM V.
Vivant amid! Desinant qaerelarom!
Stat yelle suasores iter sequi cobIos.
ISO Jam cemo prssens, creditor qnod o1)8Ciinis
vix non negassem. Testis ipse jam in me snm.
Te principantis RussisB susb Magni
Fayonionim mobiles levant ake.
Miratur urbs, salatat aiila prasentem
1S5 tibique cum regente vnlgas inclinat
manusque lambit c<£litesqae collaadat
Divina virtns qno snb orbe non floret?
Hanc landat Indus, hanc Iberns extollit,
Gates adorat Aeihiopsque miratur.
ISO Amatur omni virtuosus in terra.
Sublimis inter copias theatrales
stat plausus et vocalibus strepit palmis,
Honosque Lausque Dignitasque Cultusque
certanter hoc et hoc tibi latus stipant.
135 Sequuntur ingens pone turba donorum,
lucentis et pecunise chori mille.
Amice coali, quid tuis abest yotis?
Goelum? Sed et mundus memm tibi coelum est.
8. Reinero Brocmano.
1635.
Nos ille yester, ille melleus totus,
heri relectus, ter relectus hipponax
suayitate perpluit sua totos
et efficaci &scinayit obtutu,
5 ceu plena yirgo, flammeo micans yultu,
haerentis orbum percitat proci pectus,
quum prompta tangi, basiando nil cedens,
fatale totis mel subingerit labris.
Adjuro Musas prsesidemque Parnassi
10 aequale posco, sed tamen minus yestro
donum brabcjo; sed precator abjectus
inane surdis murmur oggero diyis.
Silet C)^eKin, irritoB tacet Phoelnis,
nnUmnqne toto nnmen in jngo rettat
15 Agnosco canssam, non redirerant a te.
4. Friderico Menio, ffislori» borealid Parenti.
1686. Sept. 2.
Ingens enntimi coramorator annonuD,
qoi vectns letheris snper patris pennas
Bonis volantem fortis impcdia alam
manaque sistis graiide flamen annormn;
b qni magmia oris, e patente saggestu
obliTiosum pronoa incropos orbem,
facunde Meni, Bfficnli tni ^dex
prisciqne moris espeditns assertor.
Quas solvet Arctoa gratias tibi dignaa
■0 hoc pro laboris, quando noctibns soles,
noctes dicbus jongis et rigil mimdas
cano sepnltoa tempornm sita faaceis
sibiqne reddis eeqnns ultor onnales?
Qnin , qnod snpiniB impedivorat trids
15 aunoBOB error et fide cadens minor,
dext«r resolvis et fidelis illastras.
Agnoscit EBtha rester et feroz GothoB
et Jflta miles atqae heiliger Fosus
ovatque seris esse cognitus terris
tu et neEcieutis cripi mann mnndi.
Avare landis nee tni capaz toü,
qno pergis ultra? Qnin sapersedes factis,
ter magne vatain. Cemimusne, qnod proles
prKsens honoret et fhtora miretor?
Scriptum RevaliiB postrid. Eal. Vllbr. UDCXXXV. -
80 SYLYABÜM Y.
5. Ad Gebhardom ffimselium, AmieuiiL
1685. Not.
Qoi, grande yasti qoicqaid abdit, ant monstrat
Volumen orbis, onus omne comprendis
ingensqne maghi sub tiuB sina mentis
mondi theatnun contueris in temet,
6 consnltos aethrsB, siderom pios yates,
sommi sacerdos, flamen orbis inferni
et malUformis jure mysta nator»,
felix Gebharde, qnando poblicns scribis
solis labores et molestias Phoebes
10 docesqne polcer, qosB sit in jacens ponctam
costodientis cora pervigil coeli,
nobis stupendtim, consdo tibi sane
vulgare prsestas, creber höspes es cceli
multusque calcas siderom pavimentom.
15 Hinc cuncta doctis enidiris a stellis
teque ipsa per se se subinstmont astra.
Amice, tantis vive commodis üaustus;
miramor in te, qnod pater stnpet, coelom.
M. IXbr. MDCXXXV.
6. Pro Conjuge Brocmani, primam mox paerpera.
1636. Mai 87.
Lncina, namque snpplid tibi voto
advolvitor tais, genn minor, sacris
insons poSta, pums oris et cordis,
quem gentium cultum probatis Aetemi,
6 ades vocata, sed benigna, sed lenis,
et has paventum prona coigugum voces
fidelis audi; seu maritus exoret,
rudisve partus sera te rogct coigunx,
dum prima solvit, quod secunda mox debet,
Fleminf.
HIPPONAX. 81
10 accede mater, maneris memor tanti,
tnomque fcssis blanda nitmen acdina.
Te Prorsa foelix Nascioque ter firasta
pronse sequantnr Nixiique solennes
et obstetricom qnicqnid incolit coelos.
15 Hucusque sie qnod poUicemor obscnri,
sen mascolini schema prodeat vultns,
sen foemininse forma blandior frontis,
utnunque qnse pari parentium censn
seqnet vigore mentis, exprimat vulta,
20 gayisa fanstse pnlcritadinem prolis
Levana tollet et parentibns tradet.
Mosciue, XXVII Ma^. XXXVI.
7. Martiiio Opitio Sseculi Maroni.
1636. Jnll 21.
Aeterno vates, ipsios toi vindex
et certos ultor, qoando juge mortali
Carmen papyro condis et, legi pulcer,
stupentis omne commoves genostgentis,
5 blandns, facetns, acer, ardnos verbo,
grandis coihumo, nee modernus ad soccom,
sen Tento scribis, cigas es parens plectri,
qnod hsee adorat, gens fatora mirator,
sen lege liberam loqni facis Bomam,
10 ipsos triomfas Cecropis senis patres
pronumque victor Ansonem stylo dncis.
Stnpere pergas, Galle, Belga, mirari
victoque, Baetis, invidere cnm Pado.
Mens mente Tostra migor emicat nobis
15 nostrseque vestris altins flnnnt lymf».
Germana Seiren, ore Nestoris major,
amnssis artis, norma disciplinanun,
compendiosse plena lex vennstatis,
0 dulcor, 0 fatale nectaris flnmen,
80 0 insolentis non sequenda vis mentis,
quo nos yaloris impares toi linquis?
Mosco» Xn. Kai. Sextil. XXXVI.
6
82 STLTABÜM V.
8. Ad Crasiam tempore sie Tolente.
I6ft8. April — llai.
QuoQsqae lento senriet übi tempus
gens nata nullis mandpare se sceptris,
sibi creata, paritora neoqaicqaam,
8i durius quid imperet pater ooeliim?
5 Ego salatis artifex me« pridem
vitaeqae pneses, onine ego mihi dives,
omne, omne tatum naper et mens totns,
qnid hie üamelicosos esuritoniin
dapes adoro, quas inanitas replet,
10 turpisqne meroenariiun quid indinans
herilitatem miror nsque eeryOem,
joco seyeram, conspicabilem foco
suaque tantum vanitate torgentem.
Hie ille pictus, üle totus anratos,
15 sodesta pestis seculi venenod etc.
multa dedderantor.
Tone über artis, liber oris et vita
illique primo congruns mihi totos,
80 in perduelles jnstos ultor aadaces
armabo Jambos yindidque Scazonte
qninqaenne sngillantium nefias nna,
sed strage seria verendos oldscar.
Tone plaude, Cmsi; nunc sed obtice mecum!
Tarcovi».
9. Amico nommalem celebrantL
16d9. April 8.
Sodalitatis iutimnm men robur,
per integrumque dnlcis arbiter lustrum,
ostende sudo liberum caput codo
9. 8 BudoHs.
HIPPONAX. 8S
et ille totns, qualis ante sex messes
5 mitteilte mecom patria foras ibas,
Tisuras orbem, quem Fayomos noster
snspirat e cadentis balneo Phoebi
ipsisqae permittit cabilibns Solis.
Redimos Austro fervidamque torpente
10 meridiem Arcto temperamus optati.
redimos ergo polpitis tarnen nostris
abonde sero, par Apollini chamm
et dnlce Pindo. Prodit arbiter mortis
vitseque custos Hippooras et amplexn
15 solvi negante copulat diu fratres
et jam cor nnum. Posteri, comes dulds,
loquentur anni, si quid astmit viyax
omni Thalia nostra morte ter nujor,
ipsiqne mundo; posteri scient, inquam,
80 quam mens dnobos ona jugiter nobis
fiierit eritque. Ck)rpas istad, hanc pellem,
has terra nobis terreas dedit partes,
matremqae seqnatoras vel ocyus dicto;
sed Spiritus, sed mens, sed intimi motos,
25 per quos amamus, erudimur, optamus,
aequale patri, qui dabat, Deo perstant,
queis vivitur digne suum super fatom.
Exnltat ordo diligentium littns,
quod verberante musicum nemus pulsu
so oberrat undis et Novensiles potat.
Impende nobis hunc tibique procura
diem, rogando coelicum prius numen,
ut üaustus omes patriam, velut fceliz
illi redibas. Quod deinde restabit
35 tempus, Yoyenti collocabimus Baccho
ipsique pro salute seriös nostra
ducemus haustus. Hoc Diespiter mandat,
hoc imperantis est yocabulum coeli.
9 RodimuB Hs. 10 opUti Es.
6*
84 STLYABÜH Y.
10. Scazontes Reinero Brocmano a professione gymnasii
Revaliensis ad Tristferensinm parocbiam abennti a Paulo
Abrahamide Flaminio exarati.
16&9. Mai 8.
Pridem tenellse foxnperator sefatis,
Tirtute multos, arte totos et Pboebo,
nunc mysta coeli qmnqoies vocatoris,
Reinere, nostri sera pectoris cara
5 et dulcis ardor, si qoid luec manns posset,
quod posse qaondam tix recordor et plango,
nee aroisset omnis hnmor in nobiSy
quem Cyrrha potat, inter Asi» sieoos
flagrantis sestos, unico tibi, joro,
10 totas vacarem, largas oris et crense,
dum mitis aether reddidisse nos nobis
tandem qnievit teque fanstios fatnm
bonore, censa, stirpe, spebns et vita
potenter anget indiesqne perditat
15 Ignosce fasse, langoidi rogant versns,
testes snpremi! diximus yale Pindo,
inutilesqne nanseamos ad Musas.
Novelle Mysta, Virise recens sidos
tnaeqne certa Tristfer» salos et paz,
so exponge blandns laerymas Revalee»
siccante labro snavüsque non paucis
desiderantis te cor Harridis mnlce
abiqne praesens et suus tuis semper!
Septemplid vir eruditos a Pboebo,
25 Lege loquentis audiens favos lingo»
Reinerinmque mel potenter immitto,
avarus aoris, oris atque conspectos.
1 novellfe Dr. 8 Asiie duros Dr. 14 sablimat Dr. 16 rale Pboebo Dr.
18—23 in dem Dr. = 21 — 26. 18 Novella H«. 21 tepeiite Dr. 26 tais
•ans Dr. 24 = 28 Dr. 25 — 27 im Dr. = 18 — 20.
HIPPOXAX. 85
Qni nnper imboebat arte tot mentes,
naoc mysta £acttis nndiqtuqae BalYabit.
Fedt Revali» postrid. nonaa Maii 1639
Panlu Flaminiua, Varisciis.
11. Viro incomparabili et sopra exempltun magno
Daniel! Heiasio.
1639. Oot.
Äet«rne vates, «ecali tni nunstram,
Stupor fiitiri, cvlmen artis et Irngnse,
qnas Hellas olim posthumo dedit Remo,
dum se tot ora gentiam salotantam
& tibi sopinant iiocqno dezierte numen,
quo figis orbem, slstis aetra magnaraqne
te snstüies sufflamiuando natoratn,
vix noa adorant; extenun tno ctalo
admitte nomen, fonan hoc et indignom
10 minnsque parvo nee sni capax voti,
sed impotente, sed morte radi nisa
toi videndi pronns omne sncccDStun
flammanaqae totam. Pande lenis et prudi,
pater Soronun, CyiTha qoas uovem potat.
IS Dum Grotiom, dorn Barthitunqne Bachneruiuqae
et si qnod his par altenim collt nomen
diversuB orbis, Eestimator haut vanus
illos in nno miror Heinsio cunctos.
Lngdoni Batavorum m. Octobr. MDCXXXIX.
13. Id novam ediüonem poemalum Caspar! Barltei.
1S39. Nov.
Victrios ingens Belgii tui lumcD,
rhtebi Bacerdos, sive carmeu optamus
sen vim mcdeudi, dnplici pot«iis arte,
utrimqne totna nescicosqae majoris,
2S = 27 Dr. 6 detcne Bi.
86
STLYABUMT. HIPPONAX.
5 Barlaee vates, ede virginis, semper
foetns Minerv». Coelibi qaot ampleza,
nee impotente, condidistis hoc nsqoe,
tot prolinm parentibns yenustaram,
tot prolibos parentiomqne tarn divuni,
10 minor genu, mirator orbis applandit
manosque tractat oscolisque perfondit.
Maro Latine, Bomnli nepos Naso,
suis nterqne non sequendns in plectris
hncusqne, qoi vos sßqaet» nnns hie tandem est
Amstelodami lOXXXXIX m. IXbri.
SYLVÄRUM
ÜBER VI,
IN QUO
J A M B I.
PrEecellentissimo Viro Dd. Joanni Origano Hedico Ha-
thematicoque Absolab'ss. Patrono Nuper Heo DomesUco
Gratitudini Testand» Dico Paulas Flemingus.
86 8TLTARÜM VI.
J A M B L
1. Francisco Morrero Suo.
1684. BilnSl.
Frandsce dnlcis, one peetoris calor
et oordis intimum mei,
quid esse dicam, quid vel ominer ratnm
primo futnmin tempore
6 ex hac, subinde quam doles mecom, mora,
abomioabili mora.
Fmstra solutos increpat senex Notes,
quom spumeum torbant mare.
Sinamns hom, differamns in dies,
10 quod mille parturit neces.
Et omne, quicqaid est abique, lacrymse,
et fletuom quicqaid cadit,
misertor annus plumea tegens manu
ab humida tergit gena.
16 Annosus eyaporat ad nullum dolor
et cum senecta deficit.
Utamur aevo, cura pluribus levis,
sed invidendi plurimis.
Dum multus otiatur ad latus comes,
20 vino rubet , somno perit,
studet fritillis, acer aleam jadt,
par simus hinc prudentius;
vel aureorum segreges voluminum
meridiemur incubi,
s5 vel eruditis, docta quod solet cohors,
sermocinationibus
Mamus omne, quod dierum prseterit,
Mamns omne noctium;
JAMBI. 8
papyriim vel omno terranim via
jo lento pererremns pede,
vel exteris nos [^)plicemn8 oribss,
Gallo JüDgeiites ItBlnm.
Et si veniifitatnm quid esse noii negas,
ambobna addo tertinm.
n Quid illnd? illnd nosse qnod javat, pigri
hie dum moramor hospites,
qnod si fiUhücat segra spebiu mens siüb,
quid restat egrimoniffi,
relecta denso discntit palam pede
10 NoTce platea-Gardic.
Quid dum velimns evenire fanstins,
quid acddiBse Uetios?
Contentos anfer, fata qnem misccnt sUtom.
Opinione perdimoi.
Neogard. Rathen. prid. Kai. Apr.
2. Philippo Crnsio Legalo.
1G34. Aprl) 13.
Facnnde Crosi, qno disertins nihil
quicqoam vel eruditjtis
sol ipse, si mittatur, anditom refcrt,
visiini rel affirmat redux,
& ArpiDJano mel potenlina favo,
qnod rostra perplnit sna,
iafariqnB nato ncctar oris dulcias,
qnod Ätticnm biblt Bolom,
ignosce fassis, ei quid impares tue
ip andemns ore gloriie
carmeuqtie moUe, dissoaom, clandnm, levc,
non rore potnm musico,
conornnr illis applicare, Ulis tnis
0 delicatis anribos.
1» Non siderales tnta tcutabit vlas,
3 jagoQtM Us. Sa. 36 qugd IIa.
90 SYLVABÜM VI.
qnas armiger Jovis secot,
columba mergens, patrii tenax soll,
et hospes aSris sni.
Sic parva magnum cjmba pervicax fretam
so com non veretur, intorit
0 dulce, forte, robor o vods grave,
valore mascolo potens,
hseremos ore, mente labimnr, manu
regi vetante perdimur.
s5 Sis blanda nobis, sis diserta vox diu:
sie lande non eges mea.
d. Xm. Apr. XXXIT Novogorodia.
3. Jan. Adolpho Rasdiio, super nomiiiali ejnsdem.
1684. Joni 24.
Si largientis omne monemm manos
totomqne quod damus tibi,
avams festimator et dnms nirnis
rigente mcnsu supputas
5 et hinc vel affectum tuornm, qui sumus,
stricto libras examiuc,
vel curiosi siccos hellno lucri
metiris ad virgam trahens,
fatemor: Erras, consul improbns tibi
10 nobisque censor non favens.
Non sere fulvo ponderanda merx amor
nee mentium venit favor.
Qnodsi snbiret causa ditandi toi,
possisque semper, qnod yelis,
15 daremus illa, plebinm quse fsex amat
et quod rogator Dispater.
Non hanc faventi Nis^us pressit pede,
dulci saliva roridus,
infusa largns snmeres, si sint, mera,
20 reposta clavibus decem.
Nos Pan agrestis, Pan ovilium vigil,
2. 24 valcntc IIa. 4 monsa IIa.
JAMBI. 91
Pan Rnssiffi pneses säte,
beavit agno barbaroqae, sed bono
ex osse Chesinos pater.
i& Hs panperig Septentrionis Bnnt opes
NoTKqae gazs-Gardife.
Sic nie danti, si locom, tempus, taos
agnoBCis, igoosces, reor.
Norogorod. HD(XSXXIV.
4. Sab adventnm Le^tomm NoTOgorodiam.
1634. Jnll 38.
Lffitamur ore, mente plandimna mera, *
nee pes, nee absistit mauos,
qnotqoot fatjgata delÜBciiiins mora
TSovK Bnb orbe Gaidiee,
s desneta cnnctU bactenos gens risibus
speiqne aon capax ante.
Valete cnne, mentiam tortor genus,
et omne , qnicqaid est crads,
et quicquid tegrimoniae sabtus gemit
iD et ossa perfnrit pigra.
Illuxit ortus. Umbra dissili nigra,
imbres iaUto! Sol adest.
Abite Inctns, interite nenia;,
nt priBtini vivant salea.
ift Florate planctns, (tinlate lacrymie,
Cacbinnns in risa natat.
MDCXXXIV. M. Jul.
Dedicatorinm carminis propempUci Georgio Guilielmo
Föhmero, PatriUo Norico, scripli ffloscae.
1634. Sept.
Excelse aangnis, gennen heronm patmm,
qtioB etemma ciarat, sed magis virtns levat,
debemns omne, qnicqaid eet nostrum, tibi,
d. I BlarniM telUt Im Dniok vom J. 1634.
92 SYLVABUM VI.
si quid tenellam pr«ter est nostmm melos,
5 quod serös sestimas ainator et probas ;
favoris omne fructos illad est toi.
Hoc namque toto Jure fedsU taum.
Abibis ergo, patrise novnm jubar
mox additoms, quod negatores polos
10 desidcrante poscit bactenus prece,
hucusque fimstra. Facta respondent suis
jam Vota spebus. Pronus immines viae
iterque totom, versus in tergus, paras.
Dolemos SBgri. Dulcis abscedis comes,
15 vocate s»pe, post vocaude ssspius.
I sospes inter mille coelitnm choros,
illuc reductus, quo tuorum te vocat
devotus ardor. Nos, quod in nobis ames,
pro te viales tbure placamos Lareis,
20 papaverinas atqoe Termiuo dapes
cum lacte nüstas, lance libainus cava.
I nostcr et vatis tui scmper memur
foelicis a!vi candidos vido dies!
MDCXXXIV.
6. Alterins cujusdam nomine in NobQis et Magnifici Viri
Philippi Crusii nominalem.
1635. Mai 1.
Diserte Crusi, principis manus tui
et cor meum pii ducis,
si dona spcctas, Irus est cliens tuus,
si Vota, Croesus est potcus.
5 Nam mentis omne, quicquid est, debet tibi
et omne, quicquid est manus,
qu(e tota sumptus solveretur in tuos,
solvendo si par jam foret.
Scd scimus, istis ipsc dives non egcs,
7 im Dr. vor 6. 9 additurc Dr. 12 Jam fucta Dr. 22 tui longum Dr.
JAMBL
10 sie ftccipis, qnod possomna.
Patrone, sospes ccelites inter greges
abBolve, quam tractas, viam
rediqoe faustus. Interim , dum sie abes,
pro te deomm qnicqnid est,
IS namen precamur, semper nt fdiz eat
et nox et integer dies,
nt hoc amoenam, qaod tibi grator, Jabar,
Tel centies cenias idem
meisqne rebns, bactenus quod est rotam,
to benignus accllnes opem.
Super nomothesia Gytnnesii Bevaliensia Henrid Vulpii
Gymnaaiarcfaffi, ad eundem Gatalecticl
Dom libero vinctum jogo lycenm
septemplici Novensilnm catcna
per pablicos Tidemns ire vicos,
pnecedit Ordo; Recdtndo dextram
b IfEvamqae Nonna Lexqne Fasqne Josto
juncti tnentnr. Hinc pediaseqnanun
centom seqnnntnr artinm catervae
et tota magni plebs diserta Pindi.
Sed pone retro jogis inter altas
la nocUa tenebras afiremqae crassom
confosa plorat et mdit aupinnm
inerndita tnrba, Frisciani
et mista densis menda barbarismis
et error exlex et licentiossa
15 GOßdormientis Mienades Vaciuw.
De Volpio sDTgant ntrisqne Toces:
Debetur omne, qaod valemne, nnit
Debetor omne, qnod dolemns, onil
T. lö UmnsdM Ha.
94 STLYABDM TL
8. ChrisUano Cassio Politico V. CL et Magno.
1689. JqIL
Faconde Gassi, prindpis toi decns
et nnivers» dnlds ardor Qjrmfarte,
miraxDur illud eloqaentiBß jabar,
per quod cornscos emicas terris apex,
5 ceu plena toto noctiluca sidere,
com sados aethram nralcet a6r et soli
sarsuin videntis pnrns admittit globom.
Admitte Totom, vir qaod extemus fiacit
novosqae forsan omne per Pindi nemns;
10 et dum merentis indies crepant finres
tot Grotiis, tot Heiiisiis, tot BarthiiSi
pnlsantis ad mei mannm flecti mdem
non obde pessom; cominns stabo tibi,
hoc corpus absens, mente nee quicqnam procnl,
15 hujusque nectar entheum lingose bibam
avams oris, quod Diespiter probat,
Minerva landat, prsßdicat plaudens Venus
et omne coeli vulgus ebrium canit
Eytinum M. QuintU. HDGXXXIX.
2 ardo Üb. 7 videnti?
SYLVABÜM
ÜBER VII,
llf QUO
GYMNASIUM KEVALIENSE.
96 SYLVARÜM VII.
GYMNASIÜ3f REVALIENSE.
1. Ad Gymnasii Revaliensis Professores Dedicatorimn.
1635. April 5.
Hactenos obticai, nunc pigra silentia rampo
et vos Aosonii scribere more paro.
Ille professores patriae celebraverit tirbis,
urbs me vestra, licet sim peregrinns, amat.
5 Ac licet ad tantnm neqnäunus sorgere colmen,
in magnis qnsedam est lans voloisse tarnen.
Qnod pietas illum fünctis prsBStare jobebat,
hoc mens in vivos tos mihi snasit amor.
Scribb. Non. Aprilib.
Anni XXXV. supra M. et DC. Revelse.
2. Ad Calliopam.
1635.
Tandem molesti sit modus otii.
Vacuna cessit, Murcia transiit.
Creber vocate, jam benignus
in m^ Yota venis, Agoni.
5 Nunc rumpe plausae per sonitum manus
somnos inerteis, pollice nunc levi
sopore pressis terge turpem,
mens vigil , ex oculis yetemum.
Cedo Latinam conscia barbitum,
10 regina Thressae, Calliope, lyr«,
diu sat spgre feriatum
sollicitis ebur hsesit uncis.
Quiritet aar mollia saudus
pulsante dari verbere pectinis;
»
2. 6 nun Hs.
GYMNASIUM REVALIENSE. 97
ictuqae vocmn TulneratOR
dulce quid illacr}'mentar aursp.
3. M. Henrico Valpio, Gymnasiarch» , Theologo et
Philosopho.
Ille labor tnus est, schola quod Revalensis in isto
flore nitet celsisque altnm caput inserit astris.
Rostochium tria lustra tibi, trcs Revelis annos
favit, utraeqae toi dominse candoris amantes
5 et stadii, quod abunde probas. Hnc quando yenires,
barbaries tuQS hostis erat, fera bestia Musis
et gravios nocitura suis Livönibos olim.
Dia Mycensea pestis tracnlentior Hydra
Esthoniam late pavidumque ferissima Nereom
10 termerat refugasque metu tremefecerat auras.
Tu novus Aleides, Aretes septemplici scuto
tectus et Aonidum radians face, flebile monstrum
aggrederis pugnasque diu. Cruor infidt artus.
Nunc Caput hoc, nunc illud hiat de vulnere ferri.
15 Quotque cadunt capitum, generata tot ora videres
ocyus et duplices sumsisse a sanguine vires.
Nil trepidas; quod ab ense feris, picis oblinit ardens
humor et obductis co6unt vibicibus ictus,
donec ovans doct» prosternis robore dextr»
so fortiter et stygio pestem submergis Avemo.
Sic olim innumeris tumidum Pythona sagittis
Thymbrseus sanctis legitur necuisse poetis.
Fac, quod agis, cresccnsque tua pietate Lycenm
temperie moderare bona. Tibi prsescius sether
25 officii dedit hoc animoque et corpore vires,
volvere Sisyphium scholico sub pulvere saxum.
Cemis, ut invidia rumpens ringatur Aällo
atque colubrini distentus feece veneni
livor ab impuro foeda evomat ilia ventre.
so Dulcia laurigerse post niceteria fam»
28 diBtenta Hs.
Fteming. •
98 STLVABUM YH.
hoc qaoqne Carmen habe, cerü grave pigmu honoris,
qnod, majora licet, possum donare, merenti.
Non moriere omnis, nee te Cocytia mergent
flumina, sed serus gratis eris incola terris.
4. Timotheo Polo Poet».
Tu linis letemas vivad carmine Chartas
jugeque mortali poUice scrilns opus.
Ingenium natura dahat, labor impiger artem,
pallidus et madido sudor ab ore pluens.
5 Quum comes insomnis nox pervigilata diei
mutatis toties iret et iret equis,
Bilblid redoles genium fietcüesque salinas,
Oxonii lepidum vatis acnmen habes.
Hunc gravitate studes, illum superare nitore;
10 vincit utrumque tuus sub brevitate labor;
quodsi grande magis mentem tibi perculit oestrum,
ingentes simili res animare tuba,
et yel in heroo numero yel in impare sudas,
Pieriumve feris musicus autor ebur,
15 Mantna te stupeat, miretur Sulmo canentem,
abilciat Flaccus, te modulante, lyram.
Adde, quod ingenuos dilectse matris honores
nobiscum studio sds reparare pari,
Grermanum modularis epos, quod Opitius ipse
so approbet et simüem me cecinis^e velim.
Singula si referam, referam tarn omnia numquam.
Est rudis ad Phoebum noster Apollo tuum.
5. Henrico Amingo RhetorL
Diserte Rhetor, eloquentise latex,
Pithus cor et SuadsB jecur,
quid ausus? Ipsos inter hsereo, tuas
dum tento laudcs , limites
15 Qulmo Hb.
GYMNASIUM REVALBENSE. 99
5 et mentis anceps, qua yiariim prodeam,
tot inter ambages tremo.
Confimdor omms. Hinc toamm me vocat
callis serenus dotium,
hinc doctos ardor, quo javentuti &Tes,
10 me semita acdamat soa,
amoenos illinc trames, ut seqnar, Tolens,
amoris invitat toi.
Et hinc, et captos illinc ambigo,
qua primos inflectam gradom.
15 Densi tot elegantiamm te chori,
scientianim tot greges
viYont in ono. Cnncta te virtos amat
et hospitem vocat sunm.
Hinc ignis ille, totns in te quo flagro,
20 virtotis accensos &ce.
Nil addo landis, hiyus impar et minor,
ne te levans prenuon magis.
6. Reinero Brocmano, Historico, et Lingaär. Prof.
Te mihi cnm primos hac in nrbe jnnctos est amor,
ille doctos, ille polcer, ille virtotis puer,
hie adoltas inter alte corda radices agit,
indicens magis magisqoe pollolans robostior,
5 vitis instar, qoem sepolcro vemos evocat tepor.
Die blanda laetos aora molle prominet capot
atqoe solis ad salobre cor apricator jobar,
pingoe donec hoc et illoc pandet osqoe brachiom,
et posillos oscoletor ovida botros gena.
10 Tone qood assolent amantes, serio volens dedi
omne mentis, omne cordis, omne pignos dexterae,
scilicet yirtos amicom te mihi fecit toa.
Mel sob acto, mel sob ore, mel sobest scriptis tois;
mel, qood exsodant Athenae, mel, qood a Roma ploit,
15 qoale noster, noster ille largos haosit Maxios.
Meileos die joventse, sis mihi dolds dio.
Sic tibi dio soayis, sie dio sit mellea,
7 ♦
100 SYLYABUM TU.
illa soavis, illa dolcis, illa tota xnellea,
cai Yenos, Juno, Cupido florenm strannt tomm,
so candidatus miptiales prsBparat facea hymen
et Medaseum canoms inchoat RiQelras melos.
Scriptum tum temporis sponso.
7. Alhardo Boendelio, Grammatico.
Te versu memoramu mfieeto,
candidissime candidissimomm,
quem Phoebus colit et colttnt Noven«
et mater Yenus et puer Cupido.
5 Ac quamris memoremus inficeto,
quum nobis sit iners Minerva, Terso,
non tarnen memoramus infioetum,
sed doctum, sed Apollinis ministnmiy
sed curam Charitom Novensilnmque
10 et decuB Yenerum Cupidinumque
cunctammque cor elegantiarum.
Quam dispar ratio mei tuique est,
qui te scribere non verebar ante,
tanto pessimus omninm po^ta,
15 quanto tu optimus omnium docentauu
8. DaYidi Gallo, Mnsico.
Ter docte Oalle, pulmo Musid coetus
et suave guttur, infimo tibi scribo,
qui primus inter principes scholse patres
poni merebas. Ordini locum debes,
5 ambo tibi se, quos serenus illustras.
Amamns illud diligentia culmen,
quod eruditus inscii gregis doctor
impendis omne, quicquid est opus üactu.
Doces, refutas, sublinis, redintegras
10 fidique prseeeptoris omne fers punctum.
Agnosce meutern te colentis a dextra,
quod illa sentit, haec fidelis obsignat.
GYffiNASIUH SEYALIENSE. 101
9. Ad Studib^bji Javenes, ibidem.
Nee vestnun reticens decüs : / :\
sospendet vetito muta silenti<f : / .*
Cleio, laadis apex me», / .\..
qnae pridem per epos mc vetuit morL * * *•'?.•*/>
5 Vestras audierat minas " • ••'; .-.
nuper soUieiüs fervere jorgiis« ' .']* \.
Dat qnivis specimen soi,
qnantas barbariei prodeat in necem.
Tone nee eedere eeream,
10 nee vinci üacilem, qnod decuit viros,
€ Yohis videt anicnm.
Est ennctis similis par animi vigor.
Hsec affert eomitnm ehoro
et pulcro juvenis de studio gregis,
15 testis non simulans rei,
toto facta redux prsedicat in jogo.
Ergo dissiünnt citxe
directore novem com patre virgiues
et lauri rapiunt comam
so et victora pari serta plicant mana.
Ne parv« pigeat morsB,
si tarn certa manent pignora glori».
Quod Tobis Hodie negat,
pendet cam duplici foenore Cras decus.
10. Ad Aeternam Sapientiam, Votum pro Gymnasio
Revaliensi.
Heic eqninarum memor angularum
molle iadentis fugit agmen undse,
doctos hie Aon saht eruditas
subter arenas.
6 Frater agnati procul Otbrys ^.mi,
inde Parnasso socins Cjtheron
annnunt pinis et hiulcus alte
Pindos Olympo.
102
STLVABÜM Vn/-.
Diva, stellato residens inaqi,
10 innnbo patris generjtU'ptuRM^
coßlibi patris ges^^da semper
fiiilt parttL : '*
da.sGrenl^ntd, dea, da favore,
'.cQi^'wternis ea Ijrmb rivis,
, / \ "^y^, ^udeant illi vireantque docfci
jngia Saltos.
< #
» • • •
Y L V A R U M
LIBER VJll,
IN QUO
S U A V I A.
lirUS«O.MlMATIKU\.
TtSrai ocA , u KMfux , fifm , oot 'iura tvA)i}ii,
[>r,Ti^C n) Y^UKEpov 7:ciiSäpibv Y^uxEf^f.
ALLOCUTOUriiM.
I IIU fero, Cythera, tib[, tibi caniccroquo illa,
n dnlcis uiatria pnsio duiciealn.
Ante* qna nobii docointis SuBvia, Undem
ad duminoi redcant Bponto auapte laol.
t04 SYLVABUM VIII.
S ü A V I A.
Joanni Michaeli, Medico, Sponso, PauUus Flemmingias D. C. Q.
Medio lactai laetnm quid derepente snpeirenire, ab hac rerom
vicissitadine momentanea dependet. In qnod argute poetator Sarbie-
vius meas:
Alterno redeant choro
risQS et gemitus et madidi« prope
sicci cum lacryinis ioci.
Nascantnr mcdiis gandia lactibos.
Sic fatis placitum; bvlib
tempestiya flannt fata pericalis.
Mensis est, cam naturse debitum exsolvebat Georgias Glogerus,
bomo citra simnlationem mibi amicissimas. Qaod cum qua animi mei
convulsione quantaque fselicitatis iactura factum sit, nemo persentit ac,
qui naufragatus sum, ego. Ex amore et sestimatione amissi grandescit
dolor dilcctionisque geuerositas desiderii Tebementiam intendit. Ami-
citüe et neccssitudinis nostrse perfectionem non tango, quam tot publica
cxercitia commendant, tot alba loquuntur, tot amicorum suffragia de-
prsedicant et quam adhuc iuxta suspiria mirantur, qui norunt illum Sile-
sium et me. Genii utrimque nostri testimonia, sed illa Pboebi ApoUinis
et Gratiarum, quse illud
foecnndum pcctas amoris
singulis ferme boris, ex debito quasi, ab illis exigebat, scrinia nostra
pulsant — et yincula mordent. Quod si noster Amor hucusque intra pri-
vatos parietes latuit perque publicum conspici nimis, quod fieri solet,
verecundatus est, faciam, ut, qui paucis bactenus et per transennam
apparuit, iam cum animo liber, orbem literarium nudus, ceu solet Ve-
neris ille puer, ineat seque videndum cuique exbibeat.
Dumque sie super defuncto et me fleo, de nuptüs tuis cogito, mi
spouse, hoc est, moestus de Isetis. Quid facerem? Jocari solebam inter-
dum, yivente adhuc mea et suaviorum bominum suavitate, animoque
levando poematia quaedam amatoria ludebam, sed casta et non nisi quas
SUAVIA. 105
Gratiis probarentuf. Sdmus oainque, quod Germanse poesios Maro alt,
deum illum ingeniomm quasi cotem esse, quo sensus stringere et acuere
possnmus, et res vitii expers est. Equidem, inquit iudidosissimus Hein-
sius, quemadmodnm in vita numquam mihi placuit philosophus, qui num-
quam risit, ita in scriptis eos probo, qui eum Musis Gratias coniungunt
et lepores salva verecundia, venustatem citra obscsenitatem amant
Amare simulamus propter fatalem illius dei vim, qua vel sola cogitatione
vegetiores animos reddit et ad motus diviniores animat. Tum neque de
tituk) neque de patrono quicquam constabat. Jamque et ipse monebas
de carmine. Ex eo lusus illos meos liberales tibi nuncupare apud ani-
mum constituebam eosque Suaviorum nomine, ex üacto summorum poe-
tarum Secundi, Douzse, Lemutii, insignire Teile definiebam. Sed tum
nimis pauca erant. Mox de augendo eorum numero sollidtus pluria ad-
debam, sed qu» meam segrimoniam sapiunt. Tu et similes, id est, docti
facile internoscetis Mus» mese foetus, qua quisque constellatione et con-
ceptus et partus sit. Qui ingenui magis vobis Tidebuntur, eos primam
tempestatem tnlisse ex re augurabimini. Interea in seculum prodeuntes
moestus parens sie alloquor:
Snavia, delities luden tis festa TlialeisB,
et otiantis ingeni Icnis iocus,
dam nimitf andaci gcstitin vadcre planta,
»Ti patentis introituri domos,
5 DOD metas intati est per tot vada lubrica callis?
Vestri comes non it Favonii lepor.
Sed modo tarn blandam mataritis, aarea, nomen,
dum suayitatis snavitas vestrsa perit.
Hisque bene nube, mi amice, et hunc favorem mihi perenna.
Dab. Upsiae, prid. Eidus Novembres, Anno Christiane MDCXXXI.
Suo Flemmingio.
Osculor Ingenium, tua SuaTia basio, Paulle,
queis tibi concilias oculos, os, labra, medullam.
Ipsa mihi N3rmpha es, mea Phyllis Amorque! Quid ergo *
defit Isetitise? Prtesto mihi Phyllis et ignis!
6 Quando mihi laquei veniunt et tormina, cur»,
mollificantis habent enplastri Suavia vires.
*
4 iturituri Dr.
106 SYLYABÜM Vm.
Qnando venit livor^stimulat dentatus et aasos,
oppono stimolis tua Suayia, frango, retundo.
Non mihi Dianam, palpari nmnere saetam,
10 optarem pr» te, fiico minioqae rubentem,
usqae adeo magna est nostri discretio amoris,
castus amor nostri, sacer est, ex asse padicus.
Ulatebratus enim venit de cannine primom,
quod, simol at legi, membris infüdit amorem,
IS nesdo, quam digne, si farem dizero talem.
Inde toi totos nunc giisco inoensns amore;
nee mihi yitalis sine te, o mea gandiai yita.
Vive, meom robnr, decns, et disfjangere nümqnam.
Soaviar, amplectar, venerar te marmorenmqne
so efficiam, ipse meis licet ossibns oesens instes^
Soffidt httc animo coris j^ctnra meisqne.
Ast simolacmm alüs nitido de marmore ponam.
Sed qoid pictoras meditor vel quid simnlacrom?
Ipse mens Flemming se est impressoms in aoras,
25 qneis dabit in solide conctis sese orbe videndom.
Johan. Nicolaus Thomingios D.
Dedicaüo.
Dum teretes alii lassato pumice versus
in thalamnm nitidant, optime Jane, tuum,
nos juvat ad parvi non grandia litora PlisssB
ter tres in lusus soUicitare deas.
6 Si placet et juvenes tibi non spemuntur amores,
huc ades ad facilis pegnia prompta lyr».
Non decet in leni re grandes esse poetas,
et sua magniloquus fata cothumus habet.
Horrida fulmineis iactantur dassica verbis,
10 acer ^t elogium grande Gradivns amat.
Non sie blanda Venus, cui rident lenia quaeque,
grandisonum curat nil levicellus Amor.
Mollia nos humili quatimus proscenia socco,
luxuriant agili Suavia nostra pede.
15 Non crepat aut trepidat nostra vicinia calce,
sed placet in tenui molliter ire via,
SUAVU.
qaalig amans graditnr, forsan com nocte sUenti
cernitur ad charas talipedare fores.
Scilicet absconsis constuit Aphrodysia sacris,
10 non niai per tadtnm discopit Ida coli.
Heic teneri losoa et circQin frondea mille
templa loci molliB teditnentur hene.
Leeüti» favet ipsa polns, favet atira lepori,
ganit et in plansus letior nnda novos.
ift Hdc ubi Yariflco se Plissa maritat EÜHtr»,
exsilinnt pacto federe Naiadea.
Arrident danun Satyri de monte Napsis,
jacchat et in molta Fannns Hamadryade.
Ipsa per hmnentea cytisos et rosdda mtütum
w gnunlna cnm pneriB disailit Ida deis.
Hnc qnoqne pnlchiipedes nnmero venere Noveiue,
penonat bic resonum FegasiB nnda nemns.
Qdffiqne auos docto vibriBsat pollice nervös,
pars patpant anres illice voce leves.
aa Ipseque flavicomns, tarn belli pnesnl honoris,
nrnbratns festa fronde cboragus adest
Diis scatet omne solum, nil non Itetabile cernes,
indefiniti gasdia finis emnt.
Heic tna sit tecnm ventnri temporie axor,
40 cni dant pnrporeum nomen babere gen».
If e ductcre potes tanüs te sistere festis,
cninsvis non est hnnc reperire Larem.
Ipsa locom cedet vobis Amathnntia primnm
Unegeminumque Venns cinget ntrimque latus.
45 Heic mera qnae vestris sacravi Snavia tiedis,
sffipins alterno pangere jore licet,
Snavia, qnie lepidis non snnt incognita divis,
qmeqve tna nosti crebra dediase des.
Dia qnidem rennit primis parere petiüs,
&o Indigetnm tanto territa facta choro.
Siepe t^t poata pndibnndom syndone vnitam,
sKpe parat celerea , sed sine Marte, fogas.
tienticos hie mos est illanun, nolle videri
se comptis minimiun posse bvore prods,
HO SYLVABÜM Vm.
non aliter domin» capinnt placoisse poetis.
Heinsiadi sie Bossa £avetf sie Barbara moUis
Barlffiom venerator hemm, sie compta perennem
so Asterie capit Opitium, sie Belga Neara,
insigni üavitora proco, sofBamen amoris,
flammea pandebat popolari labra Secnndo,
officii stadiosa sni. Te, Douza, Secondiu,
te genium poscente sunm, bis a^juTit in ausis,
85 quam tna, qaum domin» mellita patrata Bosill«^
Ticturis memori mandares poUice cbartis.
Me, bone Dooza, java; parili percellor ab oastro,
et verum simnlo, ficta SGripturos, amorem.
Non mea amatrices ndaront labra saliva,
40 virginis atqae mdes mecnm drcnmfero malas.
Intentata cano, sed non ignota poetis,
qvos amat ales Amor, primis qoibns indere conis
non vulgata solet; sed opinio fingere amorem
me jubet innocnnm. Fadles da posse facetis
45 ingenois miscere jocos. Jocnnda papyros,
non lasciva siet Primo faui spiret ab orsn
larga Yenos et mnltns Amor plaososqne sonores
tempera in egreginm vocali pectine Carmen.
Tu sacri teueres juvenis moderabere lusus,
50 dux operee, Bouza une, me». Te prseside nostrum
surget opus meritamque ferent mea pognia palmam.
Fabola Saaviomm.
Ibat Acidalium spatiatnm Gypris in hortum
tempore, quo yario germine vemat humus.
Floriparis gratum zepbyris levis aura tepebat
et Phaethon sudum jusserat ire diem.
5 Convolitant circum volncres, nana agmina, divi
cunctaque gens pictis est catapbracta sagis.
Pars strinxere leves per inania ccerula cannas;
28 Hcnisiadi Dr. 33 fui Dr. 3 temebftt Dr.
SÜAVIA.
])ar3 Bimnlant fictis pnelU ven Jocis.
Et modo Tocales gemimmt ex more cachinnos,
10 mosre atrepnnt manais etridola vert» labris.
Ploriina psrs late diffusa per herbida Tempe
saaciat aadad poUice veris opes.
Hie venetnm vario snimnat do flore qnasillnin,
lilia cum oiTeis carpit hie alba rosis.
16 Hiuc SQper expansnm stementes omne tapete
in medium matrem ver posnere deam.
Risit et ingenno tomnlata Cytiieris odore:
convenit bic nobis, pignora, dixit, honor.
Albividam nitido libabat forte roBellam
IQ nare Yenns (mbras nnllus alebat ager).
Hanc dea eanta pamm primori deute remordens,
fotalem tepido flabat ab ore sonnm.
£n , rosa snaTicrepo totnm capnt alba Hnsnrro
pnrpnrat atque raber mox alabastnis erat
li Qnod Cypris minita iterainque itemmqne recentat.
leulter admorais sibila blaoda rosia.
Embuere omnes. Javenes hoc täte videntes
staut dei, in Idalias ffimala tnrba technas.
Erolitaat aimiliqne modo snb vepre sepnltas
30 infidont jogi hinc inde mbore rosas.
Uinc mbre ccepere rosae, sie consda facti
nil niri sangninenm Spina notata tnllt.
At dea mirificoB etemo nomine loans,
qnod memit fadnna , perpetnare Tolens :
SS Suave rosa eat, snave ejna odor, jam snavior iUa est;
nos, qon feciaÜB, Soavia Bitis, ait.
Sic inter soaves annt edita anavia Insns.
Hactenus ignotom snavia nomen erant.
Hec jnvenea docner« dei. Qanm mellea pangunt
40 rirgineis tadto soavia dente genie,
lacteolK, pndibnnda mbent dto cen rosa, maUe,
suaiia nte preter soavia nulla foTent.
Post BW per totnm narrabat pegma «elnm,
com pneria epnlans Ida Cepidinibits.
«2 SYLVABÜM Vni.
Snavium L
Soavia, nectareis mulcentia sensa sosorris,
Fige mihi labiis millia dena tnis,
Basia mellitis dulcantia corda salivis
tot tibi, quot mihi das, ploria bisqae dabo.
5 Atque alternantes bellis longo agmine bella
soavia basiolis, basia soaviolis,
confudisse juvat nnmerum. Sic losibns istis
deficient cunctis milüa myijadibus.
Suayium IL
Dimicemns, o Rabella, dimicemns oscnlis
atqne rem Unguis gerentes combinemos halitos
morsicationibusque vinolis venastnlis
labra nostra veUicemns et premamns invicem,
5 quäle turtur os marit» monnolyssans circumit.
Dimicemus, dimicemus basiationibus,
nee pili, quid hie, quid iste, quid Tel ille garriat,
sestimemus , bessis omnes sestimemus unius.
Dimicemus, o Rubella, dimicemus osculis!
Snavium III.
Labra tuis quoties mea glutino, vita, labellis,
deficis in partes ipsa nee ipse meas,
clam mihi surripior fixisque amplexibus hserens
sentio me sensim dememinisse mei.
5 Exspiro lentus mentemque trahens paullatim hie,
immiscet yestris halitus halitulis.
Concido solvanima sie tandem morte peremptus,
nee tamen in lapsu vellor ab ore tuo.
Tale yidens animam prius imbibitam ocyus efflas ;
10 suscitat exstinctum nobiUs aura procum.
Inde revivisco, tamen haut mea sola redivit
mens animi, mistam hanc arbitror esse tua.
HC
ni. 5 hie paullatim Dr.
SUATU.
LtDgneo diniidim, Bemisai corde valesoo
et sine te bene me totos habere retor.
i& Snffic«, qn« toa snnt in me, mea Tita, tnnmqne
eese decne repnta, qtueso, valere memo.
Me tepidiB BufSge labrig , tibi calda repandam,
jngibus hinc unbo TiviiuiB haUtibtu.
SaaTinm IV.
E natatilibos tniB ocellis
^isdt lai^, Rubella, larga Sanuna,
qnaqne fortior acriorqne fiamma.
Hkc 6bra8 mihi cordis mit imas,
6 anedoUat et ossinm caTemaa.
Sed malnm poteris oavere tantum.
Hlos 4a geminoB tnoe ocellos,
illos flammiTibroB tnos ocellos
Tigern saaviolis freqnenter ndis.
Saaviuin V.
Snave, Rnbella, nibes malas et Boave labella;
erobet Idalias illa nitela rosas.
Qoaliter e picto Incet Uatnta cadorco,
talis es in mnndo, bella Bubella, tno.
6 Mox rosa marcescet, raro est Aurora Uhoris.
Utere, donec habes: sie tna forma perit.
SaaTiam VI.
Si me, te qnotieB soaTiabor,
non Tolea iternm snaTiari,
si me, te qnotieB mihi applicabo,
non Toles itemm tibi applicare,
s non Bnbella mihi, sed es rebellis.
SaaTiiim VII.
Te veneficü ream
accBSO , mea Inx. Nam quoties tnoB
114 SYLYABÜM VIIL
halantes animam booam
afiBatos avidis honrio motibiUy
6 an later magis, an gemam,
captas vexanimis nescio fascinis.
Mox anne rade cor nov»
fatali insolitam sussilit impeta
et fervens snbitam genas
10 per pictas loquitot betitiain jeenr.
Toto corpore ferveo
et pnlsos positam fortios aoctior
tondit cum sonita manom.
Est ignara sacri mens mea flaminis,
16 admirata celerrimam,
quantam vix licoit, ferre potentlam,
ingenti quatitnr meta
et contacta cito dnx ratio rogo
confosis hebet ordiis.
so Hinc malas tremnlos pallor obambolat,
totos dissimilor mihi.
Qoantum luctificis vagio planctibnsl
Quantum lancino crinium
et pectus nocua pulto gemens manu !
s5 Solum non miser enecor.
0 tantsB, mea lux, sons malehabenti»,
quei sie immeritum feris?
Quei sie innocuum discrucias caput,
tantum non capitis rea?
80 HeusI aut perpetnis perpetoantibus
auris da mihi suavium,
aut a me penitus post tibi tempera.
Saavinm VIIL
QusB vitam fadunt beatiorem,
cuncta, cuncta latent tno sub ore,
ore, nectare dulciore duld,
cuncta, cuncta sub hoc latent, Rubella.
6 Quum me nexilibus recondis ulnis
SÜATU.
et tenadbns implicu lacerÜB,
fhior tTiinitii»^ beatitate.
Ast qnnm soaTls, Btuvia illa veetn,
qnoris melle mihi &TDqiie quOTia
10 et mellita mogiB ma^sqae gnts,
me fotaUbiu imbnnnt boUtIs
et snffluit genialilptis Bomnia,
qua Bom , Jniriter, in beatitate t
Non ipnm Indlgetnm beatitatem
IS MBe poMe, reor, beatlt>rttii
illa, qaam mlU dant beatitatem
illa BoETia, nana illa Teetra,
qnoria melle mihi faTOqne qsoria
et mellita magie beatitate,
M qati non Jnpiter est beatua mna,
qua cnnctiqae dei de»qae euncte
creduntiir mage, quam claent beiti.
Hl« suATia, Bnavia illa sola,
pra qneii non capiam beatos ean,
M Titam mi ftuaimt beatiorem.
SoBTinm DL
Hirari modo desine,
qnid tam continnas toa
baeiare labellnla,
OBColom catns bellno,
b optem, bella Rabella.
Nnnqnam mellilegte snam
odenint volncres Hyblam,
arra nee streperis carent
ronilenta cicadis.
10 Soccosas juTenis »per
in dapem saliceis amat
et nanas capra Temnla
exalburnst ti&na.
Altores aninua tna
1* nnt, Bnbella, me» labra.
116 STLVABUM Vm.
Non ta snayia das mihi,
sed necesse alimentom.
Saaviam X
Effigies Rabellffi.
Fallor an, an dominam, veram yideone Rabellam?
Brntave perversnm fallit imago procnm?
Hoc Caput, lii crines, Iubc frons, hsc tempora, nares,
labra, gen», mentom, bradua, coUa, manns,
6 omnia sunt domin». Quin ipsa procator amanti
semper ad adspectns pupnla versa meos.
Semihiolca rubris connivent oscnla septis
soaviter admoto labra datnra labro.
Fare, age! Qoid düfers? Qnid stas? Quid inanibns ausis
10 tendis in amplexns brachia lenta meos?
Fare, age, sea domina es, domin» sea nobiüs ombra.
Sed palpatnram diffiagit ombra mannm.
Non domina es, non fando probas; nee sola tabella,
nam vitam spirant os ocnlique meam.
16 Qoicqnid es, o nimiom nostr» res üascina mentis,
0 nimis in sensns imperiosa meos!
Saaviam XL
Ad Stellas.
Dei minores, aoreum poli germen,
JoYis Qoirites, lads ignei firatres,
nmbrarom alumni, noctis excubatores,
»vi senentis temporomqne cnstodes, »
5 patentis impigri notarii mnndi
summ»qae digni con» senatores,
qni com parente temperatis ingenti
Volumen universitaüs immens»
rerumque testes »qua iura libratis,
10 si quid beatum, consdi me» sortis,
X. 6 popula Dr.
8UATIA.
TMtri minantur non malo mihi &(om
menmqae veUns parca nerit haut don,
qnid invidetis auream mihi Imuua,
qaando volens mihi Rubella jongetor?
IE Gabemionea striosqae fortame,
originis ncordor ex bono Testra.
Tos ipae festiTiiB Capido prodnxit,
qnando feriret baalis deas moltis,
nee compntare, qnot dedisset iUomm
10 Valens, rei indices polo notas fizit.
Hinc TOB rotantes exstitiatis Empma.
Faveta amanti basiare neo aanum
Bemper mibi uegate, bosüB natil
SaBTimn SIL
Qaod mihi Tirgineo digeBtnm poUice i^tim
misslcnlas, teneri lene favoria opus,
accepi, mea Inx. Stactem fragrabat et
flnzit et ambrosio dnldor anra mero.
B Scilicet boc avidis admob) oaribos, omnes
ebibi inexplidti creber odoris opea.
Pora per adsperBOB rorabaut anavia floreti,
BOftTia, te Bodo digna datrice tno.
Has fesüna Bacras lingebat lingna salivas;
10 anavia müle toll, anavia inille dedi,
Nil sapnisae magia dico quam rosdda mella,
ni] et odoratnm flore ftiisae minna.
SnaTinm XIII. %
Tot basiationee,
qnot Pnblio Coriona,
qnot Leabia Catollo,
Ueasala q:aot Tibnllo,
XL 19 qnod Dr. Zm. • Lwbie Dr. 4 ^aod Dt.
118 SYLVASUH YIIL
6 Nenra qiiot Secnndo,
BosUU qnot Dome,
quot Margalis Moreto,
qnot Hebio Diona,
quot Barthio Newra,
10 Rosina qaot Helisso,
Propertio Licyima,
Hannosine Grutero,
Borbonio Rnbella,
Blypurgio Rosalba,
15 Bathyllmn Anacreonti,
qaot Anna dat Sabino,
quot Tyndarisqne Flaoco,
Lernutioqne Hyella,
Camilla qnot Mandlo,
so Diana qnot Gyraldo,
Leonora Bnchanano,
Cott»qne qnot Lycoris
Lalage Schönhovioqne,
qnot Heinsioqne Rossa,
s6 tot basiationes,
tot nna da mihi nni,
Rnbella, snaviatns,
qnin basiationes,
qnot a snis pnellis,
80 cnncti petnnt poet«,
cuncti femnt poet»;
tot atqne suaviatns,
qnot a snis poetis
cnnctffi petnnt puell«,
86 cnnctsB femnt pnelln,
tot basiationes,
tot nna da mihi nni,
Rubella, snaviatns.
Nee tot, Rnbella, solnm,
40 qnot qnseqne dat poetis
21 Leorina Dr.
BÜATIiu 110
dbi puella charis,
mihi da snaTiatiu;
nee tot, Rnbella, soliim,
qnot qnisque dat paeUis
46 BiU poeta charis,
mihi da soaTiatos:
sed centies mihi da,
ter centies qnaterque
plores, Rabella, conct»
50 quam dant BoaTiatns
amasiaB poetis.
Ter ndUies mihi da,
sex millies mihi da
plores, Rubella, conoti
66 qnam dant snaTiatos
«masüs poet8B.
Agesis, at ex pnellis,
ex Omnibus pneUis,
agesis, at ex poetis,
60 ex omnibos poetis
ipsis soayüsqae
depneliando victis,
Yictis soaviando,
agamos ambo dämm,
66 Rabella, fac, triomfam!
Snavinin XIV.
Ex imitatione Scaligeri P.
Qaos mihi transmisit varios nollo ordine flores,
perpetoi indidom grande fayoris erant.
Vidit in Idalüs carpentem Cypripor hortis
nee yetoit, matrem dorn potat esse soam.
Snaviiim XV.
Non sie cmentis saados ictibos
per tesqoa, eaates, ayia rapiom,
lao STLTABUM vm
fatale dyctamnom doloris
lenificom tadtamque cnram
6 cursura anhelat cenms in aiuda;
ant falminatas giaadiboB igneb
nrsos peütns, vulneri ndnm
quffisitat insemisse mosciim:
ut anxiosis adpropero toa
10 sactom labella, lax mea, nisibiis,
labella, qoBß semper doloris
sensit anodinon impotentis
mens fracta cniis, morbida mens toi
vel tamdem habendi. Sat rigido datnita
15 dedisce jam semel fororem.
Perdere servitiis paratom
iigariosnm est Quid jnyat in meom
ridere lethnm? Non metois deos?
Observat nltor onme coelnm,
20 odit et interimit superbos
forente vindex igne Diespiter.
Mollesce, dura! Non mage, quod ne&s
Adrasti» irritat flagrum, quam
snpplidnm miserere noUe.
85 Ignosce forto, sie puto, non male.
Num bina tanti snavia, qoBe tibi
non prorsas invitSB labello
snrripui bene temperato,
nt seviternos zelotypa manu
50 discordiamm in me jacnles globos
solesque tot crnda misellnm
bile plnas capnt immerentis?
Non imber sethram continans nigrat,
nee semper anreom Ojmthios essednm
85 fomante foscari vapore
sivit. At expedit heic necessis
necessitudo. Frange vicem semel
nobis molestam. Discnte nubilse
3 dyctamam Dr.
STATU. IM
3G.nate,lMe! Ooiaiteaad,
» ,diMbo!
Td psaUni ayriari
45 AgBOseo crinau Dcfrceor n gon,
Robdll, fosis. Fntcre icgin eit
Begim nostne o vui fits.
Enmortnli üncta nbigme
50 ndhi on firoil, figik secii cirtwiii
vi mortulis linm oberro.
InUdenUk te cirere.
Quid, lenta, tardas? Noa alki est mon»,
moTenda nnDis nee prece, nee fide?
55 Queis febrois es expianda,
o nimiiim nimimiiqiie seva?
Ab Tultiiosa, quid Yitflitigas?
Me Tel Tbemisla jndice Libero
tantoqae pleetendom Tel imqiiain
60 jaro patrasse nihil rigore.
Qaod 8i sat inaons non Tideor tibi,
hens! esto judex Aeacos, ut Tolee,
qni lite Tix primom relata
me absolnet, tibi aed deoentem
«5 poenam irrogabit, qno mihi ter tria
nolens TolensTe snaTia pro meis
statim rependas. Sic mbebis
ante tribunal heri seTerom.
Sed, bella, nictas? Ssbtob ero minns.
70 Mox ipise rixam, si pote, dirimam.
Gnpido judex, testis, actor
Sit. Quid enim rabulas moremur?
Non paret nllis Qypria legibus,
nee e rubricis Tems amor sinit
74 ditrimam Dr.
in STLYASUM vm.
T5 M jüdicare. Damnet hio me,
damnet et ulteriiiB fiitiget
me jure Teno. Poen» mihi placet
Cedo labeUom, lux mea, blanditer
et nexoosas coUa circom
90 stringe manns mea, more vinctt
canli procantis. Tone ego Jus meom
amitto IffitUB, si tibi soaTia
nefrendibus sabinde labria
millia mille, Babella, figam.
Saayimn XVI.
Tota, tota BubeUa, tota pukara ea.
Onmes deUcü» Inbentiaaqae,
omnes blanditias Caoetiasqiie,
qaeis rorat Cypris et madent Amores,
6 prsBStat nna Rubella, prsBstat nna.
Qnicquid est Yenemm Cupidinimiqae
in toto genio Catolüano,
quicqnid est Gharitiun Novensünrnqne
in toto genio Secondiana^
10 illanim quid et est, quid est et harnm
in toto genio Douziano,
Tindt una Bubella, vincit una.
Aspectus probat hoc probantque mores
et ifflbuta lepore lingua largo,
15 pne qua non lepidus lepor vocandus.
Hsec uno mihi iasdnare yerbo
et potest animam, potest et anrem.
Quando gutture disserente diYum
blanditim fluidas amieat auras,
90 non sie setherium sonat melisma,
cum moUeis Hecate yagans dioraas
leni digerit in meloda planta.
Non sunt bis gemini Uli ocdli oceUi,
18 diMerenÜ Dr.
SÜATIA. in
Bed sunt aranim» ftees gemeO»»
86 qniB Yitam mihi dant necantque nmam.
Non sunt anreoli comsB capüli,
sed sunt moUicul» comie nmnelte,
qneis me dolcacidiis paer catenat
Nee gen» geminsB gen» Tocandn
so confiisaB potins roB» vocand»
et diyergia Una florisucca,
qnie sna allicinnt amoenitate
mentes inretereantinm prooomm.
Quin nee ista labella sunt labeUa,
96 sed sunt propatnl» labella portie,
per qnas extroit introitqae mrsnm,
transmissore corallino canall,
flamen lene soaveolentiB am«,
anra messibas emol» Sabseis.
40 Quin nee turgidula Ula sunt papillss,
£astu tarn nitido sororiantes,
sed sunt marmorese pilse Toeand»,
queis pellax Amor inter osculandum
jussit ludere pendulos amantes.
45 Dlos laeteolas manus diserte
tamnos dixeris esse nexuosas,
queis, velut peridymenos eolumnas,
cireumnexat amantium laeertos.
Sed quid cuneta referre, cuncta pergam,
60 quum nee cuneta referre, cuncta possim,
nee ausim quoque vulgitare cuncta?
Heee externa fuere. Sed quid intra?
Intus, intus habet Venus, quod opto,
quod meeum teneri petunt amantes,
66 pne queis extima nulla sunt putanda.
Pulera et extus et intus est Rubella,
tota, tota Bnbdla, tota pulera est.
84 OTMiiiiMB Dr. 4$ tamot Dr.
It4 STLYABÜM Vm.
Snavinm XVE
De BnbelliB effigie.
Quioqnid ad ezterniun potnit fedsse nitorem,
Parrhasiana tibi contalit omne maniis.
Csetera, qnie neqaeont aiti parere magistno,
qoBß, nisi qnisqae ipse, pingere nemo potest,
6 ipsa Rabella mihi corde effigiavit in imo,
impressans animn suayia fixa me».
Sic dominam qaoviB drcumfero nomine totam,
extima sub braccis, intima corde gerens.
Snayinm XVIIL
Marmorei digiti, maniinm par noUle qninnm,
Yosqne, alabastriyidmn par, o ntneqne manns,
B»pe qnibns dabii färtim loqnitantar amantes.
Oris inora snam sont in amore vicem.
6 Qois pntet in Yobis tantom latitare fororis,
qusd tarnen adspecta nil nisi mite datis?
Qaam sua forte mese firactoms labra Babellffi,
labra Cytheriacis ebria delitüs,
ora nimis C!q>ido conor süffigere sacta
10 nnaqae sat menti est pangere snaviola,
snrgitis et totis me contra viribus ns»,
frostratis timidis labra capidinibns.
Sffipe suis etiam mea provocat oribns ora,
poscit et amplexQS me mea vita meos.
16 Gaudeo moxque capidineos paro circomplexos
jamqne mihi videor os tetigisse sacmm.
Nee metos est yestri. Roitis tamen impete ssbyo
osqne insons trudbas carpitis ongoiculis.
Virgineo plos sie abspnlsns Marte üathisco.
>o Tota cadit spebns mens retrojacta suis.
Invidnlffi, mea quid sunt vobis snavia nox»?
Sic licet immeritom vnlnüicare labmm?
Jamqne, qnid in tantas, sdo, yos armaYcrit iras:
deboeram vobis snavia prima dare.
SUA7IA. iS5
Snayinm XDL
Ut tibi oontinno dem ingia soarn labro,
ezpetis immiti, chara BobeUa, prece.
Quomodo nam dederim? Com me, sea deprocal abstem,
ex ocolis feriant fulgura dira tuis.
5 Sideror, at grandi calamos levis attremit icto,
nee capit insabitas pnpola tensa faces.
Ergo voles a me tibi talia snam figi,
qnalia vis, petere qoalia sola potes:
deme tnis ocolis feralia fdlgnra, ni me
10 sseva voles ocolis exocobre tois«
aot »terna tegat flammantes palpebra drcos,
sdlic^t imperio res caret illa gravi.
Sic tibi parenti dabo talia soavia labro,
qoalia vis, petere qoalia sola potes.
Snaviam XX.
Nil ego som sine te, com te mox omnia fio,
ilicet es, mea los, omne nihilqoe meom.
Saavinm XXI.
Ista soavia, soavia ista vestra,
qose pr» nectare macteisqoe conctis
et qoavis dape mattiaqoe qoavis
sestimo magis et magis petisco,
5 ecqoando negitare sopplicanti
desines, mea vita, qoando fiet?
Cessa, bella, negare, bella, cessa,
qood nolli negitant amanti amantes.
Orexi, videsis, laboro dira,
10 orezi, repota, soaviorom,
qoam to sola domare, sola qoibis.
Da mihi ovidolis tois labellis
ad jostam satiem firoi, Robella.
Sic semper satiabor oecolando,
16 sed nonqoam ezsatiabor oscolando.
136 STLYABUM YHI.
Quin semper sator, esuribo semper
in summa sator esoritione.
Hoc nnlli negitant amanti amantes,
et hoc tu negites amans amanti?
to Post tot snavia et hsBC et ista et Qla,
post tot snavia mOle, mille, mille,
dii dent, smnisatnr nee esoritor
istis immoriar tois labellis.
0 quam suaye foret mihi perire!
Suayiiim XXIL
Audiat ipsus Amorl Modo vana quenmtor amantes:
»Cor mihi fiirari suayia nulla queunt.«
Vii hie &llacem sorbfllat ab ore liquorem,
quem alleyere rudis rustica labra proci,
5 mox clamat: »Mea yita, meum mihi cor rapuistil
Hoc tna nempe yalent rosdda basiola!«
Fallitur et fallit Yirguncula, credere noli.
Et iecur et cordis omne, quod ante, tenet,
omne sibi omnis amans yult credi. Scilicet hoc est,
10 si yis mendad credere, crede proco.
Yerba ministrat Amor yolitantia. Luditur ille
et ludit ficto fictus honore deus.
Mimm, basiolis si perdi corda putantnr:
aspectn rapuit mi mea yita meum.
15 Jam sine me, sine corde meo, sine sensibus erro.
PersonflB yeteris mobile Schema yagor.
Quod si forte meis sua suayior oribus ora,
sensa mihi, mihi cor, me redeunte, redit.
Sic ego, sie cor, sie sensus unita manemus,
>o unitus maneo donec ad ora de».
Quin unita tarnen, quum yellor ab ore, manemus:
sie poteram domina totus abire mea.
Ast ubi me rursum fatalibus angit ocellis,
sensa mihi, mihi cor, me rapit atque mihi.
9ft Denuo, me yacuus, me quaesito nee prius ad me,
ad domin» labia quam redeo, redeo.
SUAYIA. 197
Quid blatiat vaesaniu amans? Non Mere qvibo:
»Cor mihi forari suayia nulla qneont.«
Cor rapinnt ocnli, non snavia. Credite mecum,
80 oorda ocnli rapinnt, snavia restitnnnt.
Soaviiim XXm.
Me redama, te primns amo: yd dOige saltem,
?el modo, si non vis, mi male ydle cave.
Saayiam XXIV.
Oflcnla roriflnis totnm stillantia gnttis,
ddides aliis, sed mihi s»Yitfa,
qnid fallendo nimis misemm cmdatiB amaatem,
sponsa negatnra sobrere snaviola?
6 Tnqne dolorifico sdndens me lingna snsnrro,
lingna medullitrahis yiscida glutinibos,
quid differs, quod Toce dabas, re tradere firma?
Scilicet altema dasque negasque fide?
Ergo negare dare est? Date sed modo, qnod negitatis,
10 et negitate itemm, mi quod abunde datis.
Hoc dare sit negitare modo. Contentns abibo:
quod mihi sat fodet, istud et illud erit
Saaviam XXV.
Bubella, qua pol! expolitins nihü
decentiusqne sol vidit,
ut illa tracturit favere me tibi
nitoris elegantia,
6 inebriata tota gratiis meris,
placensque castimonia;
quod unicum magis magisqne te probat.
Pudica pnlcra foemina
inusitato cemitnr. Nee haeo quidem
10 in una millibus datur.
*
XXY. 4 nitores Dr.
128 SYLYABUM VIIL
Decore Cyprin, ore Palladem pmis
Charinqae moribaB refers.
0 alma, si daretor hsBC licentia
serenitate com tua,
15 at illa, quffi snbinde melle fascino
amor venenat oscula,
mihi integmin meo Bit ore lambere,
et arbitratibas meis
modo liceret involare, cea libet,
so labella vestra ccelica,
nee nlla temporis seyeritas mall,
nee imber, sBstos ant geln,
nee expetenda nox amantibiiBy nee hoe
dies Yetu*et improbns,
n gerensque bella lositantiboB labiis,
gerensqne bella dentibns,
nihil yerente tale te, tnnm sinnm
protervoB inderem manu,
Inbentiisqae Yolverem meis eas
ao sororculas papillolas.
Sed, 0 padica, qnid rnbes? Qnid et feris?
Quid, 0 Bubella, diffugis?
Mane, mane: pudere yocis hinc subit,
amor quod extudit mihi.
Saaviam XXVL
Quid me transversis stimulas tarn crebriter hirquis,
0 nimis elato diya supercilio?
Quid, quoties conor propius te cemere, dura,
me male disposito poUice retro fiigas?
6 Ah! mihi quando iavent, si sunt cita fulgura oceUi,
iratos esse fulmina nonne putas?
Et si, quum tecnm licet esse, animam traho vix vix,
non metuis meme te sine posse mori?
28 mAnam Dr. XXVI. 1 orebiter Dr.
SUA7IA. 129
Saaviam XXVII.
Ut meos yestris ocolos ocellis
blanditer pascam, mea lax, adesto,
nee tuum plnres aditnm proterya
differ in horas.
6 YoMtor tempns dubio rotatn
cnmque nos illo. Rigidns dietim
tnrbo grandesdt, tenuis minatar
mmpere nervas.
Prata gemmatis Yiduantar herbis.
10 Qoffiqae matnra segetes arista
dolce ridebant, yaco» qaerantar
napera damna.
Jam vibrant segros sylose capiUos.
Mox senex flocco rigidns gelato
15 obrnet terras. Morietnr omnis
firogifer annns.
Et gravis lentas hyemes senect»
et malos formsB patieris annos,
ora flaccescent, ocoli rnbebnnt:
so tota senebis.
Dom yegent yires, salit et mamiUa
Iftva, yivamas, mea yita, jonctim
postque, sed sero, moriamor onA
et tomolemiir.
Suavium XXVm.
Ex Oermanico Opitii.
Ad patriam Rabelle.
0 locns^o flayiis gelidoqae tenerrime fönte,
quo se Ifietificom contulit omne decos,
quo conctse stabolantor opes, quo dulda qaseqne,
qo» Phaöthon mnquam despidt esse bona,
6 0 nrbs, delidosa domns reginaqae mumm,
imperio prestans diyitüsqae potens,
11 qaerantar Dr. 19 flaooeiaent Dr.
g
Flonlng. ^
180 SYLYABUM Ym.
sed mage, qnod nostri gennisti cordis asylnm,
cui gazffi neqaennt »quiyalere Ditis.
Patria progeniei ignosdte mcBnia yestm,
10 .yerna mihi post hdc dvis habere labet
Heic mihi post placet esse domi, cor hoc animumqae hac,
huc solom posui resqae fidesqae meas.
Quod licet haut nollis angar sab pectore coris,
te mihi tarn canim deseroisse Larem,
15 prae tamen illa ipsam potios te linqaere malo;
patria namqae mea est, quo mea vita domi est
Snavium XXDL
Quid fagis ah! semper, YBBsana Rabella , Beqoaiifteiii,
quem tamen haat potis es oorde fogare tuo?
niatebravit Amor nostrom cor fibritas iUnc.
Sic capis in media, qaem fagis ipse, faga.
6 Siste fdgam. Fugis ipse, fogis quem, pectore tecam.
Sed fuge. Te fagere, dum sdo, nnlla potes.
Saayiam XXX.
Amoris impatientia.
0 Amor! 0 glacialis Amor! 0 labrica &tal
0 niminm &llax virgine nixa fides !
Qu» mea tam blandis allexit pectora yisds,
mi male diflexo pollice dizit: Abi!
6 Ah! memi talem, perjora Babella, repolsam?
Sic licet in fidom sssvins Ire capat?
Quid cmdor? Moriar! Certam daplicat mora mortem.
Ohara venit misero gratia, posse mori.
In lacrymas fimstra, torrentior amne, resohror.
10 Sabmergar lacrymis protinos ipse meis.
Quid javat infidis suspiria credere yentis?
Floxilis ah ! ammam ventilet anra meam.
Mille modis morior. Tamen hant exstingoor in Ulis.
Sic spissa lentas transeo morte neces.
15 At dea, qna sine nee morior, nee viTere possam,
redde mihi vitae libera iora mes.
SUAYLL 131
Ant mecun morere, aat cnidelem dejioe mentam.
Vivere si sine te debeo, malo mori.
Bnaviuin
♦.♦«
Rabella, palcritadinis coagulom miiyers»,
referta pixis enthei firagrantia padoris,
madulsa nectaris meri, nitoris offidna,
mednlla castünonise, placentiss spedllam,
6 amnssis Aphrodysie, Cnpidinnm theatmm,
cor omnis elegant!» jecnrqae Gratiamm:
tibi Javenta virgines per ora pingit annos,
at, edacata yemnlo Fayonii tepore,
niyale simplid capnt mbore temperatoin
10 rosa ezplicat; yelat pati fayoris ülecebra
serena bellis igneo snperbit in corymbo:
labella sie corallino cmore yulnerata
genaeque discoloribns repnrpnrant capHlis.
0 ampla gaza prodigi fayentiis Olympi,
16 Rubella, quo tuo rapis nitore sideratum?
Inebriatus eyolo tu» madore laudis,
ut Impedita crapula grayi parens Amomm
remissa crora yix trahens, labella semipansa
repente cum natatiU sono sopore linquit.
Suayiom XXXIL
De serto Bubell«.
Ex Sarbieyio.
Ipsa Corona rosa est Chariü? Charis anne ooroiUB
ipsa rosa est? Charis est ipsa Corona rosse.
««I
Saayiom
Bobellfie capilli.
Viderat ut domin» zephyros in crine Jocantas,
confnsisque auram luzuriare comis,
quäle tremit pinus summis agitata capUlis,
quäle seges lubricis nietat etesiolis:
9»
183 SILTABÜM Ym.
6 trayolat et nitidam Teilens ait Ida eapronam:
Gomptior h»c potent, polcrior esse neqnit
XXXIV.
In eosdem.
Anreoli radii, rntilos qnos dedalas ignes
spargere de fdlvo vertice iossit Amor,
qaaliter ostrinis gemmans Tithonia malis
fdlgurat £00 gurgite mane noTnm:
6 Yos maturato semper flavetis amicto.
Heic calet SBstates broma medinma mens.
Sdlicet ut patolos non noto semine campos
Cypria virginei sevent ocdpitis,
»Cresdte perqne annnm bene matnrescite totom,
10 YOS decor »ternns ooncomitetnr« ait
Dixerat et tepidas halabat ab oribos aons,
qaaliter a zephyris mollibns ann tremit
Has paer in vitreas mirans concrescere gnttas,
gemmatom dominse dum videt esse capnt,
16 anrea cnm claro solvebat labn cachinno:
0 dea, splendidnlffi firactos hie esto com».
Hos procos uvidolo domin» de yertice lingit,
com premit irriguis snayia sen comis.
Lacidnlffi, rores mihi non negitate potentes.
90 Qnod yestros ignes tempent, homor habet
Saavium XXXV.
Lax toa porporeas color obsidet on genasqae,
iUe sed est gelidi sontica canssa mei.
Suaviam XXXVL
Oculi Rubelke.
Mortale sidos, terrenm duplex astmm,
flammiyolffi facnl»,
gemella cristalli yitra,
sororinm par luds, aorei frontis
6 marmoresB yigües;
SUATU.
n Tera promulgat medeiu
obtatniqne Jodid fides credit,
dlBColor estia aqua,
princ«ps volata Inddis
10 tot Ijmfa TalviB, efficax flaor, psm
Sed qnas flagrare tnin Pharos,
quo8 cerno sontUlare flammeos ignes,
TOS nbi contmtn
b tenace Instro, papnln?
Salvete , venee genB amica natnna,
qnoi elementa perempto
faoBtes amicat jnrgio.
SaaTinm XXXVU.
Diva tace, sen docta fides percmris ebnrnaa,
BflD canis argnto gnttnre, diva, tace.
Fing tna me magico comimpit gvttore lingoa,
ezcantant animum fasdna verba menin.
i Qois patet? in blandis acor est concenUbnB »ger,
Sic aloa miscet sacchara scceTns Amor.
Desine, dUanior cntciabilitatibas atris.
Hnc mela sunt aninua camificiita mes.
Interea fiiscam singoItanB Carmen hiolco
10 et bibolis Ucrfmis ora genasqae rigo.
0 ego Bi ]afeTyma te sie inovisse Talerem,
oen per me modnlos confids, Ida, tnosl
SDRTiom XXXVm
Lax, efauT Attalicmn vincont tos colla nitorem;
pectora sunt S^Tthica candidiora nive.
Scilicet illa tois respondent omina sensis;
dorior ah I ebore es frigidiorqse niTe.
fiDaviam XXXIX.
0 i^Tiifnm fnjmn mera mete,
cd Taleo bene, eai male pereo,
134 SYLYABUH Vm.
es nbi bona, bene mihi fit;
ubi mala, male gemo, misere orador.
6 Gemina gena, gemini ocoli,
labiola gemina, gemina brachiola,
gemina nitidivida manne,
niveola, rigidnla, lepiditomida,
gravidnla gemina papnla,
10 dnplida mihi mala, bona dapUcia,
pront ea bona malave snnt,
nbi vagor, nbi lateo, nbi edo, nU bibo,
nbi lacrymor, nbi taceo,
nbi cnbitnm eo, nbi rerigilo, parinnt
Snavinm XL.
Ecqnid mendad, refiracto sdiemate, vitro
credifi , in adspectns officiosa tnos?
Si tibi non tanti est Mad fidere fonnft,
Pandiaris, bis oenlis te speculare meis.
Qnalis, cnm medios emensns Osrnthins orbes,
snbteijacentes despidt
marmor et, et terras volncremqne dtatior nrget
loris qnadrigam flammeis
6 et radios contra refractos seevior igneam
polo meridiem jadt,
virgo minora fiirenti opponens Inmina Phoebo
andad Instrat pnpnla,
degener in liquidas ocnlns flnit nndiqne ripas
10 hirquiqne lacrymis plnnnt:
sie tna vidno cnm Inmina contnor ansn,
ab ef&cadbns rogis
obtenebror validoqne oenlis exdtns ab igne
amams emanat latex.
XLI. 8 «adaoe Dr.
SÜAYU. 135
15 0 mea quam largis distingoitis imbribiis ora,
crudsB doloris fili» !
Stringite prob! flammas, lacrym»; lacrymaaye potenter,
0 flamma fortis, ebibe!
Saayiam XLII.
Frigeo, sndo simnl; gemo, rideo; oonddo, rabsto;
langneo, convaleo; somnio, sterto Tigil;
demorior, redeo; jngi vertigine gyror.
Autor tarn varii torbinis ona Chans.
Snaviom XLIIL
Marspiter omni
8»7it in orbe;
Bffivit in orbe
Cypripor omni.
5 nie sariseis,
iste sagittis,
fohninis ambo
igne potentes,
ille tonitm,
10 hie ocolorom.
Fare» Bnbella,
cni damus homm
nomina nostra?
üsque triomfEit
1» vnlnere cmdos
ille mncronis;
bic labiomm
ynlnere mitis
nsqae triomfat.
to Fare, Bnbellai
cni damos horom
nomina nostra?
Trox scatet atra
morte Oradivns:
ZLI. 17 Btriognite Dr.
136 SYLYABUH Vm.
t5 borte Gnpido
dox flnit ampla.
Mors iU certa,
heic mera vita.
Fare, Rubella,
so cui damos homm
nomina nostra?
Anne Oradivo?
Fare, Babella!
Saaviiun XLIV.
Merace jambe, csBcnbis merador merads
nitente delicatior canicoli cocollo,
glabri flnente IsTior caticula sdnri
et anseris tenellola venostior medulla,
5 genii madnlsa Donzici, madnlsa Barthiani
amorque primns Heinsise Yennsque prima landis,
cui per impares grados Cupidines jocosi
lenesque Gratise exprobrant pedesque daadicantis
fayis plannt Hymettiis et Eyü saliva,
10 iambe pure, pnrimis super nivemqne daris
yennstnlse mannscnlis adsemnlns pnellsB
beryllinisqne concolor labellnli RnbellsB,
adesto, solitndinis levamen higos nnnm,
videre dum meam diu nimis vetor salutem.
15 Abi meamque millibus salutibus salutem
revise; sive patrios thymum legat per hortos
domive pingat aureas acu valente telas
vel involuta fessulos toro redinet artns,
pecuüare suaviter meridians grabato.
80 Abi redique millies, sublatus et revedius
Yolucribus jocantium rotis etesiarum.
Saaviam XLV.
Nexuit hos mea lux crinali vimine cirros
indnxitque meis crinibus ipsa suos.
XLIV. 3 soicuri Dr. XLV. 1 scirrhos Dr.
Sdlicet angiuto non deficit onüne fiwtiim:
Bic ero csptiTus illini , iUa mei.
8nnima XLVI.
Jamqne sat, pnto, sat soaTiatnm ett.
Et quid soaTÜ, quid Juvant amantea,
sola Boavia, euaria »Titerna!
Ant quid sunt ea Bttavia nritArna?
b Dapea Tantalece Hidsqve gaze,
quo lentaa modo commoTent Balivaa
nee pacant anininm nec fBBophagnnL
Sic Bont snaTia, Bi negatnr illod,
prtb quo Boana BUSvia haut TOcauda,
it pne quo non mage snavitaB mans.
Htec pnelndia sunt snaTitatnm,
qnoB pne BoaTiolis amant pnelle,
quae pro BtuTiolis petant pnelli.
Biga vinnla, meUiplena biga,
IS vos non degener ille, coecns ille
Baadavit Amor, nec indecenti
Cypris proseda volneraTit ictn.
Non frans callida, non libido aporca,
qnffi mentes' tnrianB levis jnTflntn,
» cogit tramite deviare jnsto,
Bed mens ingenni tenax padorls
et parere Dei parata pacto.
Jamqne, sponse noTelle, ter Tennit«,
jam cnncti tibi dii {avent denque,
ib jam licet, licnit qnod ante nnmqnam.
Jamqne, sponsa novella, ter veniuta,
et cnncti tibi dii favent deaeque
et tibi, licnit quod ante nnmqnam,
jam licet, magis atqne post lioeUt,
10 qnod tnto tenerä licet maritia,
qnod Eibi jnvenes, qnod ei pnelln
noctes atqne dies imaginantnr;
138 SYLYABt» Vm.
qvod Tis fix JoooBerü Fhaleiiei
audebont potenmt?e mlgitare,
85 istud nempe, qood ex prods maritos
liberisqne noTOs &dt parentes.
Ite vintila Uga, Uga casta,
parentom decus et decos nepotom,
0 yestne nihil, o deeste parti,
40 nee Yos Callere spes decet nepotom,
nee tot YOta patromqiie patri«qiie.
nie snavia, snaTia illa casta,
tot sospiria pora gandiomm
et f ervenB genialis iUe lecti
46 omni crimine liber appetitos
YohiB pignora patri«qiie dfes
non yano meditantnr aognntii.
Dithyrambus in pompa miptialL
Nnnc jüvet, Thaleia, docto
otiemor in recessn,
qua per arva, qoa per hortos
garriens anfractaoeis
6 Plissa nanfiragatnr nndis,
qoa Roseta perlabasdt amne pnro Lipiica.
Huc veni nntante festam
impedita fronde fronteoL
Ginge zonam, some soccom
10 atque tota nuptiales
imitata veste pompas
enite conchyliatis nndiqnaqne snpparii.
Linque Pymplam, linque FhoBbuni,
mitte bis quater sorores.
16 Farce, yirgo, Flaodana
temperare lege diordas.
Pendeant ad tempns nnco
coriosa diligentis plectra SazUerii.
Blandiora delicati
to Bistra nos decent CatoUi.
Sponte fasos, arte nolla
SÜATLL ISe
ditbyraxDbiis optat hymnoSi
cuins argatom canora
voce saltom, prata coius ore penonaUsniB.
t5 Ergo dum decliviori
libra pendit lance solem,
dum Dovercalis Novembreis
BCorpiaB remordet horas,
dum sagittator, senentis
80 canns imperator anni, lora firenal tempori,
insolenter aora Temo
spirat auctomnalis ore.
Lene confnsi Britannis
tortiles ApeUotiB
86 stridnlis illimis sethrsB
eremigant alis apertas tramites FaTOniL
üt tepentis aura Miji
cespitantes crispat undas,
sie maritandis Eljrster,
40 obyius Plissn flnenUs,
ore corriTator udo
mille gerris» mille mansis oolloqnans BingoltUms.
Vitreom cacuminosa
verrit alnus fronde coehun.
46 Omus omnm complicatis
oscolator in racemis.
Omnis arbor, tota silva
inquieta tertiatis nuptorit siuvirüi.
Lubricnm reyerberatus
60 cespitem cespes flagellat.
Saltos omnis, cuncta mra
tinnnlis etesiamm
perstrepunt late cachinnis.
Tota nil Novembre spirat nniversi macUna.
66 Sie fortis, seqons ille
fhlminantis pr»tor aal»,
arbiter deos deonun,
ille suayis, ille blandni
pnsionnm dux Amomm,
140 SYLYABUH Ym.
60 ille nanomm pnsillos sigiiifer Gapidiniim,
qua sepnltas Indiano
ponit mtioiie plantas,
ilicet veniistat omnem
Viva Chloris offidnam,
65 ilicet tellore rompit
mille culmig, mille bulbis, mille Flora florOms.
Hinc amasios padentes
* albicat nardssiu inter
anemonas, inde folvo
70 fulgurat crocos galero,
inde calthsB nnpta bellis,
inde ridet omne pictis pnrpnrans tapetUa.
Ipse totns invidendo
Bericatns ardet ostro,
75 totos adspid serenos,
dum rabro prognata cono
crista snrgit, dum jabamm
margines ttunoltuosis ventilantnr Afrids.
Nunc jocatur, nunc cadiinnat.
80 Nunc ph)terva geetientem
calce Iffitns tondit oram.
Nunc volucres sponte flexa
cnspides Berit catcga,
ynlnerans resibilantem dara gesis niheram.
85 Pone pmnilam novdlas
ludit inter agmen herbas;
ipsa pone füsa drcmn
mille tormis gaadiomm,
ludiorom mille castris,
90 alites adnrget albas tot parens infantiom.
Sponse, prodi, belle sponse,
quo verecandsB sorores
dodius nil arbitrantnr;
sponsa, prodi, bella sponsa,
85 ona rari norma polcri,
68 niter Dr. SO poterra Dr. 87 ladis Dr.
SÜAYIA. 141
ipsa qua nihil venustas pnedicat venastiiis.
Cernnus vobis vegentem
annns indoit javentam.
nia vobis spirat anra.
100 nie canas congelatis
mjrstacas vobis pmin»
Enras abradit resompta veris almi forpice.
Floricondas fauce picta
MoItis ractat proinas.
105 Alba cipentis ligostara
deplannt ab ore Cauri;
ocimisque pro procella
pFoqae nimbo rorulentis niogit Auster liliis.
Ite, qua jaconda polcher
110 castra metatnr Gapido,
militat qua pmniloram
imperatriz filiomm;
ite, qoa snperba vestr»
consecrata dignitati dismicant tentoria.
116 Qoam supina copnlandis
calce flactuant Amores,
ut mbentes fronte prona
excipit Diona sponsos,
ut volentes arte nota
190 federans dexteas mariti jora cedit ordinis!
Sudos acta ludibundsB
voltas approbavit eethrsB.
Rore pota, rore coeli,
stridolo fritinnit ore
115 lubricum dcada Carmen.
Dil per arva, dii per anras grez hiolcat alitom.
Cnrrit applansum natatrix
amne collisn petramm
Nais eloquentiore.
ISO Gandiomm, lodiomm,
posionum vnlgns omne
181 pafionam Dr.
149 SYLYABÜMTm. SUAYIA.
mutiiis aggratnlaator baaiatioiiibiu.
Filias Empanda dives
messis hörn» fert placentae,
185 expedit Pomona fniges.
Eachyus sabporpnrantes
dividit matonis uvas.
Qua videtis, stat referto plena oornu Copia«
It jocantis anra Tenti
140 per vireta, per roseta
atqne lasdvo remordet
snpplicantes ore flores.
Qoaque panditnr cabile,
spargit omne santolina, spiorgit (HDUie toUpii.
145 Jamqne sat diu morantem
pellit hespemgo solem.
Fessultt foscantnr aar».
Candidata noctUacom
ordinat regina vnlgas.
160 Prona scintillat serenis nox abiqne orinibns.
Snsatensis sidas orse,
magne Galeni nepotom;
Lipsiffi Corona pnbis,
strenui propago Baldi:
155 par padicom, par venostiim,
par, qnod »quales maritant jngiter InbentiiB,
itis et vobis dicatam
occapatis ambo noctem.
Interim, qnod expedibit
160 atqne Yobis atqne vestris,
qnod negatis atqne ynlüs,
Biderale, sed latenter, temperat qr&odrinm.
184 fort Dr. 186 frogaa Dr. 168 oeapatit Dr.
143
SYLVARUM
LIBER IX,
IN ODO
MISCELLANEA.
Clarissimo Yiro Henrico Arningo Rhetori Et Doctori Glas-
sico, IntimflB Admissionis Amico, Pro Mei Absentis Amore
Ubivis Et Semper Exhibendo Veteri Yotoram Forma L. M. Q.
Inacribo Paulas Flemingus Hartensteinias.
144 STLYABUM DL
MISCELLANEA.
1. Are Scbönburgice ezstnictaD a Paulo FlAming,
Harttensteiii. BIDCXXX.
1. Ad Charitas.
Qnis dabit tristi mihi, triste damnom
foneris flenti properi, melisma
triste, qnis Carmen dabit in canentis
flebile guttor?
6 Nympha, non tnrpi generata Yolgo,
njmpha, baronis Jove rapti Hagonis
nata Schönborgi, yidoata viv»
protinns aar» est
Ibis ad primos properans Eoos,
10 ibis ad serös (labet hoc?) Britannos,
hoic parem doteis snperas paeUam
non reperibis.
Hanc vennstabat facilis Venustas,
hoic bonse moltom Veneres favebant,
15 hojus e^Yoltn nitido Cupido
crebrior igneis
flabat accensos, nee eos inaneis.
Sensit hos Schönborgiacse nitela
Janas -Henricos radiosa gentis,
to sensit amicas,
sensit, at sensit! facalas Amoris.
Jam nil heroi snperest dolenti,
qoam at sosb tristis gelidos amic»
dadat ocellos.
HISGELLANEA. 145
s5 Ergo Bi Yobis Venus et Vennstas
usqne sunt cordi , caput atque charum
poenitet tos et lacrumse vocantis
si qua potessunt,
huc, rogo, trinsB Charites, venite,
30 lachrymis nostris sodee venite
vosque nostris induitote threnis
numine prompto.
2. Sponsus ad Sponsam.
Animnla mea nitidivida, rosida, tenerula
animitraha mea, Yenere nitidior,
fngis? abis? ahl ah! penetnjecora fiiga tua, tnus
mihi cerebrimovus abitns obitns est.
5 Tumuli socius ego tuus ero, mea, mea qu» eras
dto thalami socia. Lacrumorl abeol
3. Idem ad Hyemem.
Dive frseniger, horrido
frseniger, pelagifreme,
asperis Aquilonibus
vecte, torvituens bruma,
5 quoi liquor niveus paret,
qusß gelu tremulum paris,
qu8B fluenta nivipluo
spiritu glaciabas,
seu plagis borealibus,
10 sive Sarmaticis jugis
hac mis, dubise comas
arbori tremulanteis
stemis: adtuanumina
omne terrirepum genus
15 contremiscit; ad \mc stnpet
latipectora tellus.
Ver venit, fugiens fügis.
Heus ! senex male, quid mihi
FtaniQf. \Q
146 SYLVABUM EL
ver meam rapis? Ah! mihi
so ver meam, rogo, redde!
4. Ad Parcas Sponsns.
Qaom mea vita gravi macerata dolore medulliB
languesceret sub intimis, vix et polnm
itarientem animam jarnjam moritnra trahebat,
nee fongeretur lingoa muneris soi;
5 quam poteram, calide flens plnrima, Bospirabam:
0 Parese, amasise mese compercite!
Nolla sed a^jatom veniebat Parca; Maria
efflabat aegrom Juiiana spiritom«
Tale videns a me extemabar et ezdamabam
10 iratas atqae tristis hone vocis sonom:
Parea mihi quoque nolla mihi, volo, parce, sed aaffer
hoc qniequid est languentis in me spiritns.
Quid facitis, Parese fatuse, qaom parcere jastam est,
non parcitis; sed parcitis, qaom non placet?
5. Ad Mortam.
Dementis anne Morta ? Morta dementis?
Yel csecatis tnrpata visnm amaorose?
Torpeis vetellas, fas erat, podagrosas,
cachecticas, pleariticas, vetemosas,
5 edentalas , bronchasqae gramiosasqae
attasqne ragosasqae lasciosasqae
et laridas tabo vel incita torpeis,
qoeis invocare millies dio, nocto,
ad qoas tamen nee advocatus odcedis,
10 te perseqoi bidente, fas erat, dico.
Econtra sed poellolis, sacris Idse
poellolis, rosilloKs, papiUatis,
lascivientibos, protervolis, aptis
dissoaviationibos, toris aptis,
15 amasiis, amasiis venostillis,
qoid indolgere fas erat joventotis
MISCELLANEA. 147
te longioris. Ast, maligna, denonnas
sequi refractor ordinisque normseque.
Quid jadid de te feram, sat band noTi,
so dementiasne, Morta, niimTe CACultes.
6. Ad Auroram sponsus.
Matata mater, aoretun poli decos rabentis,
pertsßsa qu« refolgido toi senis cubili
exis, taos et millibus per »theram capülos
anfractibus spargis levem toisqne porpurillis
5 ocellulis, pnelliil» labellolis colore
simillimis venustolffi, fastu snperbis alto,
fruBtra venis: Tbanmantidem nomquam meam yidebis.
7. Idem ad Solem.
Sol, Clara mondi, clara celsi fax poli,
decnrsitator coemli coeli celer,
auriga lucis, Imperator tempomm,
qni mane summo tincta molto tempora
5 auro protendis e salo et tao essedo
snbTectos aorigas per setbr» semitas,
adasque coeli concavi cacomina
rursusque mergis fessolos aquis eqaos,
cras, cras redibis: at mens sol non item.
8. Ad Lunam.
RosddsB regina noctis,
quam mutoata, non tna, non propria
luce Instras, Noctilnca,
perennidiva; tu satellitiim taga
5 saltitantium diorea
stipata latus moUe surrigis caput,
flebili et per omne canta
stans triste oceli oompitom spftrgis jubaor.
148 SYLYABUH IX.
Quäle nee foisse credam,
10 imaginosa quem saom Thisbe jecor
ense percolit jacente.
Tu rore lacnunas novo prodis tuas.
Pallor ora, pallor omne
corpus colorat. Qosere, quere; non toi
15 invenibis osqoe canssam
paUorä: auffogit: mauetns pallida.
9. Sponsns ad Venerem.
Noctinnncia vespemgo, puro
longe splendidior, Cytheris, anro,
cunctis lacidior Cypris smaragdis,
Omnibus radiantior beryllis
^6 et concüs mtilantior pyropis;
tu levi peragrans cavata planta
per cacomina, singulis soporeis
snades moUigrados snb axe vivis.
Squamosnm pecus a vagatione,
10 accnbans scopolis, snave dormit.
Tu, tu plomipedeis vag» phalangeis
torbse, carmine fessolas diomo,
tu, tu sylyiyagos tenebricosis
hinnolos reficis favens sab antris.
15 Te grandseva parens comas mbente,
mtris saucia, scissa, fissa, fossa,
ab ama fodicante feriatnr.
Te sndoriflaos vocat colonos
et qu8B perdia rosticella rorat:
so Audi, mater amata, mater, audi!
Deleri pateris tunm nitorem
et com lomine nomen impediri?
Quis reddet tibi Jnliam Mariam,
a qua ceu radiantior nitebas,
t5 ejus et propriam facem ex ocellis
augebas? Age, diva, diva mater,
£ac, quod optat amore mens flagrante
MISCELLAITEA. 149
sancia, ebria. Quam micare terra
hactenns Yenerem meam stapebam,
30 cras mirer mtilo nitere coelo.
Ejus condnplicata Ince folge.
Sic toam mage sie üacem Jnvabis:
sie meam mage sie cracem levabis.
10. Ad Violas.
Romificanda soli
vos decora, vos recentis
veris recentes, bellul», yennstol»
filiolse, violae,
5 mane sommo, mane primo,
qnom nigricantis Phosphoms crepnscnla
noctis abire fadt
et colore porpurissat
matüta msso pervii yalvas poli,
10 vos vigilatis item
ebriaeqne ronilento
hiascitis madore« noctis iBlio.
Quam toties toties
Bvavitate fascinantis
15 sneratis inyitare odoris illice,
Yos bona virgo fagit.
Hoc honoribos supremis
fayete, tympo pnrporate, cnrrite.
11. Sponsus ad Aedones.
Levipes, aligenila cohors,
nemorivagnla, varia loca peragrans,
agite, hilarisona melea
cito dto reprimite, rogo, reprimite.
6 Alia dato melea, tener»,
gemitipara date , date lachrymicia,
tremnla date, date qnemla.
Abiit animula mea, abiit, abiit!
150 SYLYABUH DL
Avium agite alia genera,
10 fugite, refagite remigiolo agili.
Rnite, melea cmeribos
canite, recinite melea, gelidulis,
melea pia , gemitipara,
melea qaerala, lacrymida melea.
12. Lncas ad apicnlas.
Rorilegse Cereris paell»,
stimnliferse , aligerulse,
qnom caput Oceano rosidom vago
diva pndoricolor
5 extnlit et radiispuis
anreas aurea Cynthins eqnis
lora adaptat,
vos süscitata? Inmine roscido
adusque moltam stertere nescisB
10 solem, sargiüs eqne sacciplenis
mellificinis
proditis. Aut Trinacris ad cacomina
vioUcoma, thymogemla, rosifera
Ryhhß vel ad Cecropii
15 jaga Yiridia, nitidula juga
volitatis Hymetti,
e patnlis alabastris,
rore tmctis, rore coeli,
snave nectar sagitis.
so Imprsegnatse taU sncco,
sncco, suaTiore vino,
halantiore nardo,
domidlia repetiüs agiles
et dolcem evomitis dtsß madorem
25 atque iternrnque itenunque itenunque itemmqae volate
totiesque revortimini celeres
torgidulffi, ebrioke, gravidute.
*
26 reyortimi Dr.
MISCELLAKEA. 151
MeUisugnlffi volncres,
vestras figite mellis officinas
so vestras ponite nectaris favissas
hoc ad MariaB Joliaß marxnor,
nidificate,
mellificate,
et si qais est virorom,
85 si qnsß vel est virarum,
qui lacrometar nitro,
qnse lacrometar nitro
Jnlise Mariffi
exuvias miseras, gelidnlas,
40 hoic largipromsß nectar istod,
nectar istnd invidend»
dolcedinis donate.
1 3. Ad Zephyros sponsns.
Satellites seri tenelli vesperi,
mollicnli zephyri, zephyri leviceUi,
qni termino blandimini mitissimnm
soUs ab hesperio, per et omne snsnrro
5 eremigatis vemnlo terr» solnm;
vos pavidos piceee tremnlo pede crineis
cacnminosse tnnditis vel roboris;
yos trepidis trepidantia mille flnenta
anfractibns distlngvitis. Yos obsecro,
10 ^olise soboles: violas, satnrejas,
thymos, lavendnlas, onralas, tnlipas,
ocima, Ulla, pnrpnreos amaranthos
spirate floridis citati e fandbns
atqne meam rosnlis rosnlam tnmnlate.
14. Idem ad Gharontem.
SeptempUds navarcha lintris sqnalide,
laboriose maninm
36 lacrumentur Dr. 89 exanriu Dr.
152 STLYABUM IX.
yector locus payentinm flnctos Stygii
abominabileis, Charon,
5 audi: sacri post pancalos manes dies,
(nam sunt profecti pridie)
manes puellulse volentes travehi,
te convenibunt heic, Stygem;
rogo, petituris sis exorabilis
10 eosque prsefer coeteris
cymbamque solve. Dira sed celeusmata
ructes, cave, ne Cerberi
trifaucis ad frendicrepum tremant sonum
nee ad tribunal Aeaci.
15 Prseter-que-vecti fdmidam Proserpin»
Plutonis atque regiam,
immunibus concede piscatoribus,
hos qui beatos ad Lareis
du vehant. Hunc interim naulum tibi
so victoriatum sumite.
16. AUoquutio.
Viraginum virago virginissima,
Maria Juliana, quoi vitam tuam,
cuojus exitus, exitus querendus
desideria jam tui relinquit,
5 putabimus parem, parem censebimus?
Heus! sie puella, vita sie erat tua,
eeu Stella, ante diem nitore priva;
pulvis, qui furiente surgit austro;
ventus suavibus tepens odoribus;
10 suspirium sub corde pressum nobili;
Eos, nunda Cynthii, bihoris;
nox, quse jam venit, at eito reeedit;
nix, quse soluta sole verno non stetit;
vox Clara, presse tertiata gutture;
15 flos, stans staute, cadente sole marcens;
frons solo data sseviente Cauro ;
Iris, nitore dives et coloribus;
inSGELLANEA. 153
com Bomninm somno inchoans et desinens;
catacl3r8mü8 adhnc pluente nnbe;
so vitmm fragile, non redintegrandnm;
falgetmm ab occidente pellucens polom ;
testffi gela concret» ad iBthontis jabar;
qnestns, qui, quod habet, nequit tenere;
risus carnifici dolore closos;
s5 ros mane lacrnmatos, ad solem cedens;
dies qaidem serena, sed nimis fugax;
nnbes sole fugata, sole daro;
nmbra corpore facta, dempta eodem;
famns Noto confosus ingruo levis;
30 echo, sequens vocem vocantis, post nihil.
Vita sie tua, qase cito recessit,
erat nil, nisi Stella, pulvis, aora,
Süspirium, matata, nox, nix, vox, rosa,
frons, zona, somniom, catacUsmns, vitrom,
s5 falgetmm, glacies, qaerela, risus,
ros, dies, Qebula, umbra, fumus, echo.
16. Deutsche Elegie.
17. Deutsches Epigramma.
18. Der klagende Bräutigam.
19. Epicedium.
Julia num jacet hdc, quaeris, Maria? Haud jaoet. Hoc est:
tellus tellurem, terrea terra premit.
Exuvias modo tymbus habet, exscendere docta
mens super eetherios se penetravit agros.
5 Transdere colla jugo cuncti neds usque tenemur.
Mens modo cum tumulo non tumulata fuat
19. 8 EzsutIm Dr.
IM STLYABUH IX.
20. Ad Yiatorem.
Heus! quisquis es, viator, hoc ne travia
marmor, siste pedem, rogare, siste.
Amas Tenostateis? Cupidineis amas?
Insculptffi lege littersB tenorem,
5 Calles Latina, sive non, nihil refert:
pnellam modo qiuere, qiuere yemam,
si non loquetor, lallet hoc: Hac sab scrobe
condontor pietas, venös, lepores.
21. Posterit. Sacr. Diva Maria Jnliana Domo Schoenborgica
Yirgo Virginissima Divi Hugonis a Schönbnrg, Et Catharin»
Comitiss. Wild. Et Rhenaiue Filia, Illias, Dtim Yiveret, Deliciom,
HoiuB Jam Lacruma. üluatris Jan-Henrid, Baronis a Schönburg,
Sponsa Desideratisdina, Paellamm Decns, H. S. T. Tristi Fato
Erepta Et Cmdelissimis PuBtolis Enecta Qaom Viziaaet Lustra
Plus Quattuor.
0 Matris Langnor !
0 Sponsi Angor!
0 Fratmm Mosror!
0 Soromm Dolor!
Tnom, Lector, Adde, Qoisqais Schcenburgicos Amas,
Imo Qoisquis Yenereis Et Leporeis Amas, Qaomm Ista Thesanros Erat,
Abi, Floreis Sparge, Si non Lacmmas.
2. Jesu Christo S. Natalitium
Paulli Fleming!.
1631. Febr. 1.
Yirgineom partum, miri cunabnla mira
infantis, mens plena Deo, mens ebria coeli
Ambrosia, festo pro tempore pangere soadet.
Hac etenim fini venistis, summe Themistis,
5 magnificos cm nostra tnlit academia faseeis,
vos volo, Preibisi: fini venistis eadem,
Ck>rvine, o nostri spectande decane lycei,
et vos, theologaß fulcimina firma cathedra,
MISCELLANEA. 155
yosqne, rabricamm, meditrin» vosque camilli,
10 vosqne, professores Clarii, vos atque magistri
eximii, vos et iavenes, quos polpita circtun
ordine conspicio, bgagis spes optima mentis,
hnc venistis eiiim cuncti, quo musica nostrsB
aure perattenta hiberetis plectra Thalc;}».
15 Sed lepidi nil, nil nitidi mea musa sonabit.
Ardua materies hsBc est, qu» supprimit in se
sensa, ruinosom gradli quid nuncia tergo.
Hanc gravis omnisdo moduletor BartUus ore,
hanc canat Heinsiades vel grandiloqaos BarlflBUS.
so Quos ego si meditor, rnbeo, quod tantolos ausiin
tanta Tel bis tantam sammis aadenda poetis.
Et parum abest, quin binc abeam. Bevocor tarnen atque
erigor a vestris, o magni, voltibns omnis,
bis dum tranqniUas adbibetis vilibns aureis,
S5 vilibus baut in se, sed Tili scripta poeta.
Pergite. Sic deamet pulcber tos semper Apollo,
sie bene pacatum marmor mea prora secabit.
Et tu, nate Deo, placati pignus olympi,
federis arrba noTi, lapsi miserate popelli,
80 pone jubar radiosque Dei. Da cemere Toltum,
qualis erat, cum pusus eras. Si Tirginis alTi
non puduit te intrare sinus nascique boTili,
buc propera üadlisque meis illabere Totis.
Cemere te mibi da, maguam da tangere dextram
35 atque sacros palpare pedeis. Tibi supplico supplex
et parro magnum sub corpore numen adoro.
Ecce tuis natalitiis operabimur boris
tbure, mero vilique melo. Sis numine prompto
praesens et timidi firma conamina Tatis.
40 Pbatna mibi tua Carmen erit. Tibi noster Apollo
incipiet clausoque idem tibi desinet ore.
Tempus erat, quo prima Dens promissa, suborsa
jam juTenescentis telluris utrique parenti
primseTO paradeisiacis in Tallibus acta,
45 semine de Tetuke tritore viraginis Hydr»
solTore debebat. Qsod abinde abemtibas aanis
156 STLYABUH IX.
tot patriarchanim, tot reges totqne prophetn
in YOtis habnere suis, hoc atqne videndi
languentes animis optare capidine anhela.
50 Sdlicet et primam Lndnam experta faventem
Heva, recens a voce Dei, com coigoge lapso
exclamabat OTans: Dominique viriqne potimurl
Sed frnstra. Tmx fratris erat spretorque Jehoy».
Mens erat Autori, tanta non secola prima
55 adfolsisse &ce, sponsam sed in nltima mnndi
tempora decrepiti tamdem misisse salutem.
Jam pene exdderant hasc talia mentibus omniom,
nee Pharisaeos enim (rigidi servator honesti
hie erat, inflatns fasta frontisque sevene,
60 qoique Moysaeas tone temporis ore crepabat
legeis yentoso atqne ampnllabatiir in illis,)
noverat haec bmto rite exposusse popello
aut poterat, nolebat iners. Yel Terins hoc est,
scripta pntabantur de Christo fabnla nacc».
65 Hffic erat in Tolgns cnnctantis opinio Ihoy»,
sparsa, mora magis et crevit crescentibus annis.
Hoc tarnen illomm perversas cogere menteis
ccepit, abhinc aliqnid potuerunt credere fatis;
regna, potestates, sceptrom cnm fascibns, omne
70 cesserat in vetemm dominantia jnra Qniritom.
Nil tribus imperii Judee, nil juris habebat
Urbs regnata diu tot regibns, aucta triumfis
tot, tot facta potens, servire ignara vetustis,
parebat Latio jam prsesuli, ad omnia serva.
75 Hsec bene ventumm norant sub tempora Christum.
Sed turmis regem mundanum armisque valentem,
qui spreto tritavi surgens de stemmate David
posset ab extemis patrios reparare Penateis
gentibus et proprio tutari miüte regnum,
80 hunc sibi sperabat plebs libertatis avitse
plus studiosa, secnturee quam provida vitse.
Sed fallebatur proprio male credula turba
ingenio, secura Dei, secura peridi.
Pax erat in toto terrarum purima Circo.
MISCELLANEA. 457
86 Nempe quadrifrontis ter^'om jam Caesar lani
duserat et posita mnniverat objice templnm.
Convenerabantur famulantia Caesara regna
Angastam, parili vivebant federe gentes,
qua mare, qua terraß, qua sidus carrit atmmqne.
90 Cuncta ferantor amicitias contraria primo
tone bene composita nexisse animalia lite.
Scilicet ipsa saun sibi gratabatur bonorem
terra, qaod exdperet mansor» pacis asylom,
qnando sub ombrosa, bramali tempore, nocte
95 moUia virginei transibat danstra pndoris
Pansiüs ille Dens, rex regam Christas lesos.
Interea BethlehenuBus nil tale topardia
somnint; urbs densis dormit conTincta tenebris.
Nulia puerperii famulatar gnara Mari»,
100 ipsa sibi obstetricabatur et ipsa tenellum
gestabat paerum, lactabat et abere parvo.
Dumqne alii plenis haurirent coecaba gnttis
et grsecareutur laute in condavibns amplis,
impia vix poterat stabulom concedere cascom
105 hospita parjenti Maris Mariseqne marito.
Nee tarnen in stabulam quaesitom venerat oUus:
Qoae molier? qais partos ibi? qnis parvolos inüans?
ni pner ipse snom volgasset miriter ortom.
Moenia circnmeunt urbis confinia prata,
110 prata rigata soi fecondo flamine rivi,
grata snburbano pecori peconimqae magistris.
Heic, qua natos erat Salvator, noctis eodem
lanigerom pavere pecu pastoria torba,
acria fomanti pellentes frigora ligno.
115 Ecce! repentinam lux flammam larga vibrabat
ccelitus: ipsä dies poterat nox iUa videri,
nt qoando qoassa flammantia folgora nube
ejacnlant plenos in terram largiter igneis.
Diffugere trepidas pecodes, pallere comscnm
ISO singulos ad lumen pastorom, singolas ima
*
96 ChritTUS Dr.
458 STLYABUH IX.
exanimis petere, tremor hoc, timor illnd habebat
Semineceis adstans tarnen erigit angelos atqne
Clara tuens et mite loquens sie ora resolvit:
Desine, torba, metns, modo desine, torba, tremoris,
125 mazima cantatom vobis ego gandia yeni,
gandia terrigenom cnnctaa gandenda cohorti.
Scilicet baec vestri nox est natalis, amid,
soteris, quem Jesstei celsissima ^atis
regia nominitat Christom dominomque &tetor.
ISO Ite modo Betblchemseam, qaam nostis, in nrbem.
Dicto adhibete fidem. Vobis hoc snmite sign!.
Invenietis ibi puerom pnerique parenteis
in stabulo, (nanque hospitinm condaye negabat,)
non pretiosa ligat divinum &8cia natom,
135 horrida sunt Uli nitid« praesepia conae.
Ite volucripedes, nee enim som vana loqaatas.
Nee mora: finitis bis talibus, angelos, eccel
militia circum, mox coeüte-stipabator,
soavisono liquidom findentibns aera canta:
140 Jugis in excelso celso sit gloria JROYM^
pax rediviva solo cnnctseque volentia genti!
Hocque tribns vicibns repetens sacra tarma melodom
omnis obnmbratas mox evanebat in aoras.
Yanuerat. Nox prima redit. Lnx cesserat omnis.
145 Yix habnisse üdem poterat cors rustica fiactis.
Somnia nnm, nom vera sieut, sat nosse neqnibat,
hocque magis, nam nollus erat, qni noverat hilnm
historiee de nascenda post sBva salute.
Sinpnla erat plebes, reram nil talia corans,
150 nescia scripturse, sapiens nil pascoa praeter.
Jamque reducebant dispersas nndique Ince
insolita pecndeis, rimantes visa snbinde
atque audita sibi. Tamdem praestantior annis
onus et in reliqois primnm quem fecerat ordo,
155 >Scilicet hoc« , inqnit, »socii, disqnirere nostrom est.
Qnid dubitamus enim? Yisu res dara patescet.
Ibimos et mirom contabimor undique partum.
Non iteris nos tantilli distaedeat, nrbs baec
MISCELLAKEA. 159
e regione jacet, quam mandabamor adire.
160 Ibimns.« Haie verbo parebat qoislibet atque
vimineis pecudes consepti cortibos, uno
saltim pro vigili rellicto, protinos.ibant.
Jamqae dtatigradi certatis cnrsibas alm»
moenia Bethlemi poterant condnsa tuen.
165 Advolitant piütantque foreis vigilemqae lacessont
Pandnntur valve, mox irruit apilionom
omne simol yolgus. Platea fit rumor in omni.
Discnrsabat enim plebs passim, prodiga yods:
Rex ubi? Rex aU jayi natos? domos illan' an iUa est,
170 conscia qosB tauti dubüs nos eximat ortns?
Rex ubi? Rex jam natos? locus illen' an üle est?
Omnis in urbs somno coecisque sepulta tenebris
evigilat strepitu, quem mstica turba movebat
Interea tadto pastores numine ducti
175 introiere domum patulam patulomque bovile,
quo puer et pueri genitrix genitorque jacebant
Non aderant cunsa, varüs non picta figuris
stragula, non niveum remicante colore cadnrcum.
Unica, nee sine scissuris, lodicula bellum
180 in se volvebat puerum. Pnesepia cunas
Joseph adomabat, paueo turgentia eordo.
Musica turba boves ibi eraut asinique rudentes.
Haec ubi vidisset gens rustiea, mirabatur
plurima, jam poterat coelesti credere türm».
185 Cumque melos tenera varium lusisset avena,
ibat ovans animis ad pristina pascua totis
proque novo Jov» solvebat munere grateis.
Nox, qua terricolis felicior altera nulia
eontigit hautque habitura parem est dedivior »tas,
19Ü 0 salve, salve, nox luce clarior omni!
Nox sine nocte tamen, genuini proma nitoris,
te sine perpetu» noctis nos umbra tegebat
0 salve, salve, nox luce clarior omni!
181 JoBep Dr. 191 Non Dr.
160 STLVABUM IX.
Exupen^ spes nostra modnm; sapenta tenemiu,
195 qoae sperasse nefas. Sospendite parta tropaea
victriceisque aquilas. DominoB nos funa loqnator.
Rapimas hoc noctis trads ardna vinda colubri,
yincüla non 8olyenda prins, jam ropimos illa.
Yicimas atque trinmfiBitos jam ducimas hosteis
200 ante trinmfanteis de nobis. Yidmiis orcom.
Yicimas et Teterem spolüs spoliaTimus angnem.
Hffi vicere manus, dextra sed coelite jut».
Libera torba snmos. Patrüs jam reddimor oris
cognatoque pole, populari reddimor aorsB.
S05 Sic Pharios olim gens JosephsBa Penateis
liqnit et in media long»vi nocte redibat
libera servitii, spolio nee inanis et amro,
ad proprias nrbeis yeteromque haUtacnla patrom.
Libera torba somos, nomero lox nostra reloxit.
910 Jam rompont nobes, jostom jam deploit sethra.
Jamqoe salotiploo ccelorom rore madescit
terra Deosqoe merom destillat ab »there Christom.
Jostiti» jam terra ferax, jam fertile pads
germinat omne solom, jam secola vivimos aorea.
215 Terra coit coelo: procos est telloris olympos.
Dis scatet omne solom. Soperindoit ipse Creator
Schema creator», de nostra came fibrisqoe
terrea partidpat miseroqoe simillima poso
est »qoseva Dei soboles. Qoi par venerando
220 majestate patri, nee ei deitate secoudos,
jam fit matre minor, conis et volvitor arctis.
Terrarom pelagiqoe potens, antistes olympi,
cceli primos apex , secli melioris origo,
principii finisqoe carens, antiqoior omni
225 tempore temporibos paret Cceli antidpator
exsolat a patria. Non facti sermo parentis,
a genitore prios genitos, qoam coeperat ssTom,
nasdtor et verom vero de lomine lomen
editor, omne Deo similis, Dens ipse cosvos
2S0 com Grenitore Deo, tamen et sine semine semen
procedens moliebre viri , sine sangoine sangoen.
MISCELLAfiEA.
Omne viro similis, nostri sed criminiB exsorB,
criminis ut genas omne fnget. Jörn facta parentnm
fatall meliorantnr diapendia pomo.
i»b Di snmns, haut homines, hierade§ atqne deorum
et Bnperiun dves, nÜBeroB dtun vindicat orco
Enunannel sontiqne parat vadimonia genti.
Ei^o Tenis tamdem, mi mellitisBime Jesa?
Ergo venis, tellnriB amans porensqae parenti?
MO Sed qois in luec sdasia inamoena mipalia tectis,
ecqnis in hoc stabalnm, qnis in hnc pnesepia, belle
posole, te carioea tnlit? qnis carice dura
et Btrepera tenemm capnt boc tibi et boc latus nlva
ntmmqne indupedit? qne mollia transvla Cauro
H5 et nive bsda membra ligat? qxm panpera sanctnm
tegmina bramali defendnnt frigore corpus?
Scilicet hoc valnit non TiUs amatio nostri,
qnod patrios arceis et Testri mcenia coeU
posthabuisse solo, magalibns hisqne volebas.
iM Dignus eras, qnem rnmificent Babylonia civem
rostra sunm , quem dlara snnm Roma amphitheatris
excipiat vel si quid habet mage pnlcrins orbis.
Sed natale Bolnm tibi dat Bethlense bovile.
Dignus eras cnnis puro stellantibus aoro
iii et nitidis smaragdis sinntillantiqae pyropo
et PolTcleteo tractatis tindique ctelo.
Sed cnnie pnesepe tit» est asininaque pbatne.
Dignus eras Tyria velari syndone &cto
tegmine, dignns eras peregrinis membra ligari
iM fosciolis, qoaleis mnlier pertexit lava,
et lemniscata velari timpora mitra.
Tile sed involncmm vix est, vix &scia scissa.
plnmnla te decuit molli mage mollis olore,
pltunula cassareis forctari sueta cadurcis.
les Serica te lodix, te condecnere nitentes
pnlTilli et piotis contezta toralia filis.
Nil sed ftdest bonnn. Pro sdipea matta torali,
3S2 exon Dr. 260 BobyloaU Dr. 166 o<b1<i Di.
162 SYLYABUM IX.
pro plunut cespeg, pro cervicalibns ulva est.
Nil geniale locus resonat Gasa sibilat Euro.
270 Gormitura nigri dubüsque fragoribns antri
tigna, Typhone forente, magis magis atqne vacülant.
Nil geniale locus resonat. Yagitat abnnde
pnmilos atqne boant tanri, reboante bovilL
Nil geniale locus resonat. Bona nabla süescunt.
275 Non resonant litni, prseter quod rustica agreste
decantent odea melos, flat crembala nota
illus, bic utriculos, calamum hie, crotalnm ille ministrat.
Nil geniale locus redolet, quem Flora decebat
spargere cceruleis admista stoechade nardis.
280 Nil geniale locus redolet, quo fumlget assa
foscns Arabs duld stactemqne accendat odoram.
Nil geniale locus redolet. Male foetet olente
buccerda, vel si quid adhuc mage fosdius heic est
Divitis heic nihil est, nihil est, nisi copis egestas.
285 Nnlla crepundia, nulla pupa, crepitacula nulla,
queis pueris gerulee blandes movisse cachinnos
suerunt, heic tibi sunt, strcpti nee, nee melimela,
insipidse panco sed pultes unguine tinct».
Non domus officiis strepitat, non calce ministra
290 turba crepace casam circum discursat. At ipsa
forda suum flexo veneratur poplite plastam
et tepido geüdas spiramine temperat auras.
Quin delinificum nialesueto murmure lallum
psallitat innocuus Joseph vetulasque marita
295 fasciolas stertente lavat. Sic, pusule, donnis.
Huc modo flecte gradum, tritavis titulisque süperbe,
principe quique crepas nataleis stemmate ductos.
Kex regum spreta procedit virgine natus
fitque suse suboles matris, quam fecerat ante.
800 Quique peregrinas erecto vertice cristas,
muricibusque geris collaria tincta Sabsais
atque capillatus miris anfractibus in&rs
astra caput sublime, fragrans ambramque crocumque,
276 crembala Dr.
MISCELLANEA. 163
majestas, adtende, nihil fert coelica mundi
306 mundani, non capsnlam ölet, non flamina moschi.
Nott Cois ornata capnt, non tergora, teils.
Divitiffi fiont inopes, opolentia snmma
deficit ipsa sibi. Dedisce, puella, tnmere,
patritia jactata stola, fdcare capillos
910 docta galericnlis, annos mentita virenteis
fronte oolorata tmnidisqae snperba calyptris.
Qu» pictnrato metiris syrmate vicos
tardipes, auratis imitans crinalibns astrom,
torque gravata, manns onerata monilibns ambas,
916 quid, rossata, tnmes, turgens spurco pede paya?
Ecce Deum matremque Dei, quam pauper nterqne estt
Hsec tarnen immens! genitrix audire tonantis
debnit et veras mundo peperisse favissas.
Antoni dapibns prolizis saetos et anctls
9S0 Cleopatrse coenis olidseqne domesticns aal»,
suga coquinarom, mappse convolvolns uncte,
Inrco, nepotator, patrimoni termes, hirudo
tmllffi, fertonim calo, nex juris, adarca
camis, adimplet» concorpor gluto culin»,
926 lixa diffitarum fumique peritus haruspex,
quique merum jugulas noctesque diesque meracum,
mane novo madidus nee sero vespere siecus,
disce tuam frsenare gulam, desuesce diumis
luxibus assiduus et bmtam vivere vitam.
330 Esurit ipsa Empanda, sitit sator ipsus lacdii.
Agmina qui aligerum, qui examina muta natantum,
qui quadrupes pecus omne eibat, jam lacte dbatur,
quod tarnen ipseprius dederat Fit matris alumnus,
quam tarnen ipsus alit. Nonne hffic mirissima dictu?
995 Paupertate premi durum. Tarnen ipsus egebat
orbis thesaurus ditisque »raria coeli
non exhausta prius, jam defedsse feruntur,
qualiter immiti furibunda canicula sole
stagna siUt, Lycus et tostas rellinquit harenas.
*
306 Coais Dr.
164 STLYABÜH DL
S40 Disdte mortales, quam sit res prozima codlo
paupertas, quam dolce pati. Panperque miserque
heic jacet ipse Dens, cnnctse bona regula genti.
Ipse creatorem locus ignorabat, inante
qui spatiosa soll fundarat moenia lau,
S45 Yix gnrgastiolam jamjam pariendus liabebat.
Cuncta tegens non tcgmeii habet. Qnem roscidns ssCher
et tremulae cceli facalse, quem consda fati
sidera cnncta canont, positus vagitat in antro.
Qui qaondam effreni crepitaute fragore cohorti
950 legifemm sonoit Sine de vertice mormnr,
jam jacet atqae infans nesdt madidam lingnillam
in certos formare sonos. Contraria forti
compingens elementa mann plasmataqae, magni
pondera ponderibas librans seqnalibns orbis
855 et superis iuferna ligans, jam robore cassns
udola fasciola non grandi membra ligator.
Quiquc potentirega superse velocibus aal»
cardinibus dextra motum moderatnr et anrei
flammea distinuit Uyperionis esseda qaondam, -
360 jam jacet in conis et poUice vortitar ano.
Parvc puer, sed magno Dens, qais credidit umqaam,
posse Deum cemi sed para virgine natam,
virgine post partum quoque virgine, ut ante, manente,
immortale bonnin forroaB sie posse caducse
865 uniri? quis posse sibi contraria jungi?
Hoc majus ratione : fide migora valemus.
Ad sacra caecutit ratio. Ratione caremus,
cum summe rationis opus. Sed simpla beatur
prse ratione fides. Probat hsec, quod pemegat illa.
870 Mirari, non rimari mysteria tanta
nos decet et veris scripturse credere verbis.
Terra füre, freme mors, caro ringe, diabole frende,
qu», quid in orbe, mali est, gens sacrilegissima, patraa^
frende diabole, ringe caro, freme mors, fare terra.
875 Perge venenatas liventi deute salivas
exspuere et rabida nos tenta perdere bile.
Quid laceras homineis, yind perimique paratos?
MISCELLANEA. 165
Ecce sed has conas, vagitantem ecce puellam!
Quid tremitis, fari»? Puer est! Palletis, hysenaB?
880 Yincere res fadlis paemm virtatis inanem.
Vos prostate vilros. Satana, tu signifer esto.
Extentate modo, si quid sivisse neqoitis.
Sed fdgitis, larvse? Yetulum qais syndpat istad,
excetra casca, tibi tarn forti contudit icta?
885 Qnis te, Morta, fagat, Talidae qais spicola nuchae,
intorquet propriaque tuum crns falce cruentat?
Munde, cadis? inferne, mis? peccata, faistis?
Fallor an haec potuit miranda pnellus, ut omnis
indufemm tremefacta phalanx, hoc principe viso,
890 alter in alterius male providus irruat enseis?
Quisquis at interea nostram peregrinus in urbem
ire paras, noTuli laceras visure puelli
cunas, non moveare, nee offendare misella
conditione loci, pueree non paupere partu,
S05 ne seras olim irritato numine poenas
perrersa cum gente luas. Sic fata volebant.
Magnificum quod erat, quod erat regale, Jehova
sprevit, ut hinc fieret stolidi sapientia mundi
stultitia proprioque ruat glaucomate strata.
400 Non alio falli stratagemate mundus et orcus
debuit. Hi sancto jurabant federe, teste
atque sacramento, cessuro tempore nullo,
in Caput huius heri. Jamque ignarissima vinci
hsec sibi biga videbatur. Jam sidera coelo
405 detrahere inque gravis sublimia tollere ponti
aßquora et ablato confundere senuna rerum
ordine tentabat, chaos atque inducere primum.
Sed risere nefas coelestia numina tantum.
An poteris, dixere, tuis imponere finem
410 ausis, gens confisa tibi, contraria nobis?
Fortean et nostrum conabere perdere regnum,
et nos hoc turbare throne! Quo duceris iris?
Desine ventosi, gens o temeraria, nisus,
desine flagitii: mage te majoribus instas.
415 Pergis? At ecce brevi dabis argumenta fuiioi\&.
166 STLVABUM IX.
Te leve perdere erit, vili peritabis ab icta.
Jam cadit a solo gens bellacissima nata
imbellis paeri , porrecto et poUice piisi
coimit, ut qüando nutans ad flabfa Favoni
4to fulmineo calamns com cespite sternitnr icto.
Sic nobis reparata salos, reparata superbo
libertas titnlo. Sic pax occisa revixit.
0 stabulum princeps, angosta bovüia, macta
sitis honore novo! Yos non pretiosa roperbi
425 templa Solomonis, non vos capitolia fidsmii
Ausonüs mentita Jovem, non anrea fid»
mansolea vir», non picta palatia Lydi
prseveniant splendore buo. Non regia Cjri
. regia, si spectem vos, est Non vester abundat
480 aulseis paries, operosns aranens omne
cassibos obnnpsit laqnear. Tarnen ipsa potestis
boc placuisse Deo, qnod eratis vilia mundo.
Sab vestri nigris olidisqne recessibos antri
dissimnlata jacet Deitas. Yos coelica circum
485 torma strepit, vos plena poli, yos nnminis estis.
Heic Tagos, heic Pbison, beic Pactolos Dnriasqne beic
exonerent dites hnc verso flnmine merceis.
Concha snas baccas et nada corallia marmor
bnc vebat, bnc Indus gemmis auroque superbus
440 sera deanratis advectet munera cistis.
Persa Camelus opeis et aromata pinguia portet.
0 me felicem, si tunc me, Phoebe, beasses
munere vitali! Vestros ego virgine lauru
umbrassem posteis, tunc vivaces amaranthi,
445 tunc et amatrices eder» vincaeque procaces
verbenseque sacrse, curvo mihi poUioe carpt»,
vestra venustillis velassent tigna coronis,
omnis et in vobis spirasset copia naijum,
mite decus veris. Mopso et Lycid» pbonascis
450 tertius ad teneras adstans ruralia cannas
carmina lusissem. Nee nix, nee bruma, nee imber,
*
448 copiam Dr.
inSCELLANEA. 167
nee Boreas, molta aut vigilato tempore noctis
hoc Caput a vestris vidissent cedere tectis.
Salvo, qa£e poteras nobis hunc mittere partom,
465 alma Dei genitrix, geniti quoqne filia, salve.
Tu paris incorrupta Deum, patrem et patre natom,
ingenitom gignis, non factum eniteris heroa.
Incircamscriptumquo incomprsßhensibilemque
intemerata capis Dominum. Tu virgine nutu
460 blandiris puero, parvis nunc uda labellis
oscula snfißgis, nunc pusum bella papillis
porrectis vagire vetas, modo das suayiandum
non yero risura patri, modo blanda cachinnos
vel bkeso teueres inyitas murmure somnos.
466 Tu benedicta Tira es. Sola tu laude beat»
augelico mactata mclo: tibi £avit Olympus.
Donec erunt celebranda tni natalia nati,
te memori grate cantabunt camüne gentes.
Jamque venis puer, alme puer, ml pupule Jesu?
470 £ja irenis? Quid at occipiani? quo munere vestras
excipiam cunas? qu» thurea dona novabo?
Ima tibi nostri sacro meditullia cordis.
Hsec nitidare tibi juvat, bserc omare laboro.
Sunt aulsea fides, precibus tibi sufSo puris.
475 Yerro scopis legis nostrsB penetralia mentis
et veterum ejicio verruncamenta malorum,
ut vitii tibi pura domus mea suppetat expers.
Christo, tuis si rite sacris operabimur, intra.
Amplexura tuum languens hsec brachia moUe
480 tendo latus. Puer o, puer o, quo surpior a me?
Non homo sum, sed in Elysiis mihi vallibus esse
jam videor, sie vestra mihi praesentia toti
immortale quid insinuat, me additque deastris.
Ah! oculus fiam totus, quo fixa reflexis
485 lumina luminibus mea vestris momine quovis
pascerc pupiUasque sat inspexisse flagranteis
possiem et bis omnis flagrans obtutibus urar.
Ah! auris mera sim, quo sat, teneriUe, potessini
vagitoB andire tuoi, qui ooelitos auri
168 STLYABUM IX.
490 angelicis modnlata tonis Bunt mosica nottm.
Ah! 08 sim ctmctiis, sat nt osculet obcaUt vestra,
oscnla nectareo totnm stUlantia rore.
Sancte paer, te non gennit vis mascala, te non
Inxnriosa maritati coigonctio lecti.
406 Fseta Deo tna mater erat gravidataqae ccelo.
Obstupet arcano repleri viscera parta
virgo saumque solique rubel progignere patrem.
Tc non uupta parit, prios ac est facta marita,
et facilem perpessa virom te enixa puella est,
500 coelite distenta flatn. Te parturit sether.
Tu patri, pnmille, places. Tu numina nobis
propitias. Smnmo per te placoisse parenti
possomos et Isetos ad ccelom tollere voltns.
Tu reseras daustrum omne poli, tu janna codi es
505 et callis, quo turba viat, quse tendit ad astra.
Tu decus omne poli, per te prius invia mundo
nunc est ad veram remeabilis orbita vitam.
Tu lapso spes sola solo, tu potio vitse,
tu ratio consusque Dei, tu splendor, imago,
510 OS, verbum, genius, sapientia, filius, ara,
yirtus et brachium patris es. Tu ludfer, ortus,
Stella, Salus, lumen, radius, fons, genuna, columna,
! fax, pax, rex, dux, lux, lex, spes, res, laus, caro, cor, vir,
i gaza, gigas, rabbi, judex, sol, sponsus, amator,
\ 515 pastor, Ovis, vitnlus, gallina, leo, pater, autor,
i vinea, vitis, oliva, lapis, radix, amor, aura,
Emmanuel, mediator, honor, salvator, amicus,
protector, custos, vigil, indupcrator, asylus,
anchora, praeceptor, solator, propitiator,
5X0 angelus arcani pacti librique sigillum,
Melchisedech, unctus, levita, propbeta, sacerdos,
pascha piis, aegris medicus, panacsea fideli,
mors mortis primae, vitas spes una secundae,
viperii medicina mali stygiiqne veneni
525 unus alexicacon, verae daps vesca salutis,
immarcessibilis decus immortale coronse,
mas una sub fironte duplex, homodivus, A atque 0
inSGELLANEA. 160
Messias, Gibbor, Schiloh, Zebaoth, lehova,
omnia solüs et onus ades. Te vesper adorat,
530 te veneratnr nterque polas, tibi supplicat ortos.
Te Cherubim Seraphimqae caunnt, tibi militat omois
ffither et canis vernat tibi terra capillis.
Te veniente fugit nimbosos Orion oljrmpo
nee stricto fidit gladio. Te Plejades udae,
535 te gelidns metuit Cepheos Cepheiqne marita.
Canos Atlas tanta; tremnit sub pondere molis.
Liqnitur omnis hyems, frigns tepet omne Decembre
et nivibns geniale fuit ver bruma solutis.
Te pater Oceanos, te vasti machina mtmdi
510 natum mirantur, roseis matuta quadrigis
vecta pudoricolor vitreas nitidissima coeii
pictorat valvas promos condosqae diei
te nascente snum triplicat jubar. Ipsa parentem
obstupoit natura suum. Jam vinea mirum
545 hac mandante dabat, quod Romula terra fateris.
Hie stygiis stat meta doHs. Offucia cessat
imposttisse viris, nigrum non itur ad antrum
Pythiad», jamjam Euboicse responsa Sibyllae
defidunt, jam Chaonise siluere columbee.
550 Jam Nasamoniacos mendax non fasdnat Ammon
inducolas, jam lymfatus non somnia in hulmo '
flamen habet. Deserta dolet delubra camillus
vittatusque senex suetis discedere luds
luget. Fatato marcent oracula tabo
555 et pueri laudeis invita loquuta Hebrsei,
fossa Deum, se fassa dolos, elinguia mntent.
Fat Romana ruit, ne posthinc temporis umqnam
pacem alio gentes peterent, quam pads ab ipso
prindpe jam-nato. Coelo monitore rcjjedt
560 Augustus titulum dominantis, ut hinc dominantum
solus habereris dominans solusque monarcha.
Pamit ipse suo Domino velitabilis aer,
ipsius in laudeis pransus, in jussa paratus.
546 ccssit Dr.
170 STLTABÜH IX.
Materiem mfttente solo vel ptbula coeb
5«5 suppeditante fad, mirando lumine atellam
in sc ardere fadt Tidni dote caloria,
etellam, quie poterat Phcebe jam lampada n non
vincere, sed parili tarnen sequayisse nitore.
Nempe novo insolitus debebat sidere paitns
570 cnncüs, qoas ambit polns, innotescere terris.
Viderat hoc gens docta Magam, qnos Perrica dar»
fecerat astromm gnaros academia Suse
et snperas novisse rotas. Hi, sidere rectam
prselncente viam, veniunt orientis ab ora
575 atque taas proni cnnas venerantur et aumm
et thos et myrrham triplid pro mnnere donant,
belle, tibi, tibi Sacra parat gavisa Juventus.
Sisteris in templo , resonat tibi cannina laadmn
Anna senez. Yeteri de federe fftctus Apella
580 conspiceris, patriis sie legibus omnia pares.
I nunc atque aliam venturam crede salutem,
cassa animi, non cassa oculis, plebs, corporis, exspes,
ceme diem medium, Messiam cerue renatum,
quem te snspirare crepas. Quid fercula mantas,
585 non libanda semd? Tandem dedisce rigere.
Persa superstitiose, tuis fac soiibus igneis.
Aegyptus, tua porra fove, crocodilon adora,
flecte genu canibus, bobus tua fumet acerra,
fide cato, cole barbigerum Mendesius hircum.
590 Gcepe Babel voncrare tuum, strue Panibus aras
semicaprisque, lita furiis erro Inde. Deorum
Romula terra ferax, quod non pro numine monstrum
suspicis et venerare Deum, quod damnat oiympus?
Hoc non immortalis eris, non multa deastrum
596 millia vos rediment. Puer hie mihi suf&dt unns.
Non dublis numen coi\iecturamus in extis.
Non IflBvas tenebras üatui non fata camilli,
flaminis atque logos Jovis aut oracla moramur,
obvia non omni. Nos veri conscia cultus
*
597 enebras Dr.
MISCELLANEA. 171
64)0 pagina ad hunc paemm legat, cd nnmiiia juncta
vestra Mephitis eront vel nigri fabola cygid.
Sed Sit meta, posille puer, mihi dicere laadeis,
queis non meta tameu. Sat sit primore labello
nectareum gastasse merum , quod manat habonde
605 ex oculis atque ore tao. Nam terrea jaste
lingna Deum cecinisse qaeat, cni coelica mutet,
angelas et nou digna caiiit? Te digna canemos,
quam similes nos esse Deo et tibi feceris olim.
Sed dum sacra tibi facimos, dam tora litamus
61V mascala, mague puer, servos non sperne precatos.
Respice nos patiiaeque statnm, proh! pene roinam.
Non poteras nobis mage tristi nascier sevo,
quo pietas cum pace jacet, quo Martins borror
et Bellona forit. Coeunt diademata pognis.
H15 Vivitur ex spolio. Tentat regalia sacnpn
perdere sceptra nefas. Trucibns sudascitur armis,
insidiis irisque novis et fratkde nocendi
terra tumet, paritura dolos. Non c^dimur uni.
Callida justitiam vis supprimit, akna vadllat
620 relligio, casura brevi, nil nomine terris
rarius est fidei. Libertas exsulat orbe.
Omne navifragum mare fiunt, omnia nimbus.
Fata suprema solo minitantar; in omne ruinas
truditur et propriis franguntnr singula tecbnis.
6X5 Christe, juva, si pacis amans, si pacifer ipse es.
Parce tibi, non parce solo, quod plura dietim
non- bona patrando non volt sibi parcier a te.
Turba misella sumus,^ nocumentis callida nostris
et studiosa mali ceraqne seqnacior omni
630 in Vitium flecti. Mori», maxime, tantse
ignosce atque magis fatui miseresce popelli.
Hactenus in mediis tranquiUi yiximus armis
vidnosque rogos et multffi incendia terr»
vidimus intacti. Fac, si quid vivere restat,
635 vivamus tutam pacato tempore vitam.
*
608 quam Dr.
179 STLVABÜM IX.
Dinge soeptra dncam, socio £ac torbida multom
litibns absumptiB finnentor federe regna.
Snspirata dia redeat pax. Semina verU
fac florere toi, nostras defende cathedras.
«40 Fac termitratam nobis mitescere patrem,
si tot Tota valent, si tot tibi sospiratiu
frangere cor patriom, qaos gens m tertiat heia.
Annos in ploreis defenset dextra verendi
DOS Rutensigeri. Sab froDdibus h^jus et nmbra
646 Pierias fiic habere deas, mea noinina. Greecat
curia nostra boniB, eeqiias dent rostra secorrä.
Inqne choro inqne foro inque toro ooncordia oonstans
mnniat setateis, si qua speranda, fotnras.
Qaod saperest, vobis demisso lumine grateis
050 offero, magnifice gestator dignse tiar»
philosophaqae mitrat» mitra reHqiueqae caterv»,
quam Sion, Astrsea, Hygiea decasque Sophi«
picturata yehit per sidera famine jagi
virgineoque choro, vobis, inquam, offero grateis
665 pro facUi accessa, prompt« pro monere mentis,
anris et ofSdo pladdse. Sit vester lesus,
cujus in optatam longo venistis honorem
ordine. Sic vobis, cen coeptom est oscine fausto,
omnis eat, votis respondens omnibns, annos.
Dicebatnr Lipsise in anditorio philosophico
Kalendis Febroariis anno Messiano
MDGXXXI.
Christo hodie-nascenti hyporchema.
660 Varia varios, alius alia tibi, puerole
tenemle, nitidivide, novule,
melea rednat, nbi noviter es hodie genitus;
brevibos at ego brevia pedibos
658 fautfte Dr.
i
MISCELLANEA. 173
tibi mea yoIo canere canimina. Puere, breyis,
665 brevis opera mea tibi placeat.
Mea fadnora mala, fateor, ea male mala sunt.
Macet animula mea sceleribas;
medice, toa medicifera, polirega manus eam
juTet et ea yitia füget ab ea.
670 Misera miseria mea mibi miserolom hebetat animom,
lacryma bibula tribnlat ocolom.
Ego, nisi mala, facio nihil, ita male mihi fit.
Bona Video, neqneo sed eadem
facere. Yidet animula mea mala et ea renuit,
675 ea tamen odia sna seqoitor.
Nevolo mala, tamen ea fado; bona, licet ea
facere capiat animnla, sino.
Som ita mahis ego mihi, mihi noceo, mihi pereo.
Utraque latera diabolns adit,
680 facinoribos ego latibola mereo Satanica,
patris odia mereo quoqne tui bis.
Quid itaqae sapererit, abi refagere potuero?
Adco miser homo toa stabnla,
hominisate, policole, dcigenite, solivene,
685 nitidnlipaenüipaenile,
memoria mihi cor hilarat epulisapida toi,
ocolitos, animitns ego te amo.
Tuns uti, Dens, ego; rogo, Dee, mens at ita sis.
Ita similis ero tibi, mihi tu.
690 Homnlos es, nt ego; Dens at es, ero, abi volaeris,
meus auimalas ita taus erit.
Fac, at opera mala male, bene bona miEi placeant,
merita tna merita mea sint.
Ita propitia, benivola bonaque tna bonitas
695 snpera domicilia mihi meret.
Ita miseria mea fdgit et ita ero novas homo,
taus ita genitor amat iterom
me, ita diabolica dominia nihil ego facio,
adjrta nee opica timeo Erebi.
700 Sit ita, tenere, pladde, lepide, nitide, rosee,
fiayiflaide, meole puerole.
174 8TLTABUM IX.
3. Teds SdicenburglGe PaolH Flemmiiigi.
1631.
niustri Domino, domino ChriBtiano L. B. a SchSnburgk, jam sponso,
Sine manere et voto sponsiu a me salatari non debebas, domine.
Bignom erat ei gratnlari, de c^jus favore et beneyolentia jom olim
mihi. Sed mnnera abi? Taliom ego egenns, nee ta egens. Qn» vero
habeo, heic habe! Et hijas et illios vicem explere debent hec, qoe
bis diebas tibi scripsi, epithalamia, hoc est losns artis minime severe.
A Fescenninis ^ fortean hant nnlla mutao sunpsisse videbimns; sed ideo
male fedmus, si fecimos? Non pnto. Arcendo üascino olim canebantor
illinsmodi compositionis carmina; concedator et mihi hie prsetextns.
Respice hanc «tatem , qo» propensior est ad amatoria. Javenis snm
et concessam pnto alladere ad concessas Yoluptates. Gelebritas nnptialis
non adeo rigida est, qo« jocos non admittat. Yerbomm petulantiam
notns vetere institato ludns Ansonio admittit. Absit antem a me, nt
tibi offeram mere Fescennina, hoc est, talia qo» a theologo vel in vir-
ginom choro non possint debeantve legi. Di prohibeant talem impuden-
tiam! Revereutior snm twe sablimitatis, illomm sanctitatis harumque
castimoniffi. Sed et epithalamia, inqoit magnns Grotius, habcnt, qaod
excusent, snam nimimm, id est nnptialem lingnam, sine qua ne epitha-
lamia qnidem sunt. Qnodsi fortassean et nostris jocis alicujus severita-
tem lacessiverimus, nuptias severa non amare sciat. Legat, nt yxp)^)
nt eadem probet et ignoscat; sin minus, ne limis quidem obtueatur.
Omni jndido heic non satisfacitur. Nolit, velit, perinde est; aliter han;
non fiunt nee debent Tu, sponse, cum Junone tua, utere, quod per
setatem et tempus licet. Deincipem tuam faventiam mihi poUiceor, qni
snm tuus humilis
P. Flemming, Harttenstein.
(1) Ad Musas et Amorem, Ithyphallicom.
Tripla triga yiraginum, fletis invidenda
jura mortis adhuc trucis? Juüam Mariam
1 Fescennüs Dr.
MISCELLANEA. 175
lacnunatis adhac poli sedibas receptam?
. Dedolete, rogo, a feris temperate Tobis
5 planctibas, volo, lacrymis abstinete tandem.
Non, ut ante, mihi dabit Bcriptionis ansam
lugabris Libitina, non squallidom feretrum.
Nee Jovis tonitrn crepam, nee canam Oradivom.
Quid boni inde faat? Deum sed potentiorem
10 Omnibus mage dis canam. Quem? Copidinillom.
Higns oranimas üaeeis atqne factiones
expedibo. Sed bens, mesf te volont Camen«,
magne pnsio. Si Yoles scribier, venito
et prsei melos. Hoc qnidem si nevis, taoebunt
(2) Dis nuptialibuB S.
Nomina, qnie vestris ardentem natibus orbem
dacitis atqne tori jura capita datis,
si joTat alterno dare mollia psegnia versu
blandaque lascivo carmina ferre pede,
5 si fas splendidnlas , ea vestra negotia, tsedas
dulcisonis uoviter rumiferare modis,
hoc faciies dta ferte pedes. Nam, cernite, vestra
res agitur.^ Vestris rebus adeste, rogo.
Nempe nihil, vestro nisi fotum substat ab igne
10 tactaque de vestro cuncta caiore calent.
Impetus ille datur vobis , quod amare vocamos.
A vobis, quod habet semina amoris, habet,
^quora connubent terris, ambos perit aer,
huncque vocare queunt illa, nee iila suum.
15 Sidera sideribus nictant; quod carus amanti
prsßstat amans, stelke lucida Stella facit
Excipit Auroram Phaeton, Phaetonta crepusca
nox, noctem sequitur mrsus amica dies.
Scilicet omne, quod est, ad amorem aocline videmus
so et socias in se cuncta teuere faces.
Cemis, amatrices ederte redamentur ut ulmo,
ut tenerae fago vinca procetnr amans.
Solsequium sequitur vultum fugientis amici
et rosa nardssum basia blanda petit
176 STLTABÜH DL
t5 Consoda Phflomela sna (quid nu^jns amore?)
cum Viva vivit, com pereonte perit
Tortur item raprema sni post lata mariti,
triste taens, vite non saperesse capit.
Qois docoit lepores et amantes agmina oervas
90 coganimo certis igne &vere viris?
Quin pecns andivagis squamosum fluctibiu errans
in mediis stimnlos sensit amoris aqnis.
Pnrpura porporam amat. Sodo munenola gandet
et similem, qua se tmtta maritet, habet.
85 Omnia adunat amor. Frons frondem, gottola gottam
deperit et flammam fiamma oomsca capit
Anspiciis fiont hsec, maxima nnmina, vestria
omnia, qose soavi jungitis igne froi.
Plena boni, res plena favi, res coelite plena
40 ambrosia, tenero tactos amore capi.
Sdlicet astrimici laqucata palatia cobU
ardentem nequennt rettinnisse Jovem;
nunc anri, nunc comigeri sub schemate tanri,
nunc arsit visas falsa Diana viras.
46 Coeligena plebs omnis amat. Quin plurimns almo
dicitur illomm factos amore deos.
Vcijovis, Hippotades, Salisabsulas , Evios, Orpheus,
Leucadius, Siculus, Plutus, Apollo dupiei,
Fan, Hymen, Nereus, Satyri, Sylvanus et omnis,
50 qui fnit aut nunc est, fertur amasse deus.
Juno, Ceres, Cybele, Thetis, Ida, Diana, Calisto,
dicier hoc almsB commeruere de».
Solus homo irigeret et insociabilis esset,
quem penes est hujus fiamma sat aucta foci?
5A Hinc grandseva parens £abrefecit opus mirandum,
cui dedit in cunctos fortia jura viros,
cui dedit indomitos juvenum domitare lacertos
et cicni'are feri sensa severa maris.
lUud opus virgo est, illa blandissima plebes,
60 qu» solo mentes fasdnat intuito.
*
47 Saiifubsalus Dr.
MISCELLANEA. 177
Yirgine quid potios nos nobis surripit? aut quid
externat nobis corqne animumqae magis?
Aspice vincentes clarorem solis ocellos,
an poteris visos compos adesse toi?
65 Mala vide malas mutantes picta pndicas
et, qoflß non poterat comptior esse, comam,
lactea sed taceam modo coUa mannsque tenellas
atqne leves, docta qnos movet arte, pedes.
Kec pallas Afiro büs tinctas mnrice dicam
70 qofleve tegont nivenm snppara picta femnr,
qneis alias moltmn cceci capinntnr amantes;
gratior ornata yirgine glisdt amor.
Aspice divinae venerandnm frontis honorem,
bsec est, jurabis protinus, ipsa Yenns.
75 Tantus ab aspectu si solo raptos amanti est,
qoam dabit illios ecstasin alloqniom,
a collo cum pendet amans dominssque opponit
ignea defixis lumina luminibus,
qnando mednllitraho jungunt ferrumine languidi
80 udttla semhiulcis ambo labella labris?
Et quei non arderet homo, cum dsBdala cuivis
congenitum dederit mater habere jecur?
Fomes amoris hie est. Quod si prolexerit ignem
ex oculis Yeneris pusio yirgineis,
85 incipit extemplo sdntilla latere sub isto
innocui juvenis parva parenchjmate.
Hffic quotiens tacitis impulsns motibus aurea
conspicit in blandis sidera luminibus,
fiamma fit; hinc sumptis immensus viribus ignis,
90 quam dominae solo pasdt ab intuitu.
OfSdperdus erit, redamet nisi, quisquis amatnr,
talis et haut hominis nomine dignus erit.
Et qui non stimulos sentisdt amoris amicos,
is quoque se nullum credat habere jecur.
95 Enge sagittipotens Empusa deique deseque,
qui üadtis soda cuncta flagrare foce,
huc faciles cito ferte pedes et vestra canent^n
munia vosque ipsos igne juvate sacrol
Fkmiag, \%
178 STLYABUM DL
(3) Lusas ad Amorem.
Jamqae pnelliilanim
blandida condo nobilium
Cerere abstinait
cjrmbiiflque Jaccho
5 spnmantibiis trimo Javenaiii chonu
modom posiyit inclitus.
Hac, paraoymphale, MandaU, yinniito,
bellole, pamüe, delicate,
veni dtnsque virginellas
10 nitentiore visu,
decentiore riso,
placentiore niso,
aosn procadore,
plaosn ezpeditiore
15 Isetifica roseas
hillaritadinibiisqae lepidis
onera tuos dientes,
sexusqae masculini
sexosque foeminini
to onera taos dientes.
Quin et impera choreas,
quin et ipse dac choreas,
audactdas,
venostolas,
25 jocnlarias cboreas
et comitate duld
et procadtate moUi
et protervitate grata
et loquadtate colta et
80 saltatione molta,
redprocatione,
adlositatione,
dissoaviatione
snpparasitare paellolis,
35 donicnin summo redeonte mane
nibor pceniceos coloret aare-
MISOELLANEA. 179
» Anrorse roseam azem.
Quin et novam maritnm,
quin et novam maritam,
40 ambos novos maritos
prsenobiles maritos,
et viimiilos
et melleos
et mnsteos maritos
45 tuosqne candidatos,
in geniali conde toro,
socinmque braehiali
compar hoc ferromina nexa.
Ibi mille, mille, mille
60 dissnayiationes
süsnrmli, cachinni
amabilesqne losos
petentor et dabontor,
dabontor et petentor.
55 Ibi, qnos yocabolonim
partitadine
jocos novdla
Serie sacer sat ancta
Tarreens expedivit,
60 omnes, ad nnnm omnes
dabontnr et petentnr,
petentor et dabontor.
Sed st ! Hymen faces !
(4) Hyporchema. Sponsos ad sponsam.
Toripeta mea, mea torivena,
animiclepa mea, mea meola,
yide, jobarivomos, ocolipotens
maria sobit aqoifrema Phaethon.
5 Roit ocolitega, radüneca,
opica tenebra pede citivolo.
Pelagigena, nitidiooma dea
jobare placidola radiimieo
180 STLVABDM IX.
domicilia repetere saUgit.
10 Hilaricana viridia nemora
celeriter ayicala repetiit
Latibulicola latera simumt
frutice pecua. Venus age mea,
age Venere nitidividior
15 pnenila, puenila tenerior
Helena, age, choreiseqnnla ifiiaa
mea. Agilia, dta, strepitipeda,
rapida tripndia dare lepidnm est
Canere, petere, joca dare pata,
10 labiola dare veneribibola,
rosidola repetere labiola,
properiter hoc agere lepidnlnm est.
Vocat ibi barybromios Evios,
femorigena, dea fretigenita,
s6 pharetrigerulos Amor ibi vocat,
abi redprocipeda tripadia
iterum et itemm et itemm et itemm
repetierimus, adhibuerimiis
itemm et itemm et itemm et itemm,
80 meraqne ubi labiola labiolis
tepidula dederimas ebriolis,
celerifagere, properimere
decet epnlithalamisociolos
in ea loca, babitat abi reqnies
36 tenemla, calidola, pladdula,
benivola, Venere data reqnies.
Toripeta mea, tibine placet hoc,
animidepa mea, meamenla?
(5) Ad Solem.
V»ga perennidrcolator »ther»,
Inminis dator, tenebr»
destmctor, aar» Ventilator parime,
anas arbiter diemm,
5 qnid non penetriangulo cemia tao,
qoidve non lastras ocello?
MISCELLANEA. 181
E quom Uoertis mane oonjngis tarn
exsilis et flammiconda
metiris aerem citigradas face
10 ad meridiem usque, donec
rab vesperaginem quadrigam divita
ablois fessam flaento,
hsßc non videres, qoando cras rediveris,
yirginem ftdsse sponsam.
(6) Ad serta.
Coloribns corollal» diyitibns nitldse,
qnas variis varie pingit puella floribos,
et iDdicinam band mortose virginitatis eas
flammeolis capitis comis adaptat anrei,
5 lugete, flomm fili», vos uti sponsa gemit
Condocefedt Amor yittam decere foeminam.
(7) Ad Morbonam et Senectam. Molossicum.
Mnlto tarpat« corpus tabo,
larvae, mga molta
torvffi, macratffi, tnrpifrontes,
spisso tardse gresso,
5 qxod tandem, qaicqoid restat nobis,
exsorbetis, succi;
heic quid vobis vultis, ianrales,
ezestote, itote hinc,
ezpagnatrices vitse, vitse
10 exstinctrices nostrse.
Heic sponsam sponsi, sponsas sponsun
snaves pascnnt nntos.
Heic risus, heic saltus, heic Bacchus,
heic daps, heic Empos»
15 partrix, heic yafri comu, telom
cum telomm theca.
Quid vobis com sponsa, cum sponso,
com salta, com risn?
182 STLVABUH IX.
Exestote hinc, perturbatrioes
so rifios, omnis risus.
Sic flBgrotabnnt nnmquam sponsi,
sie nnmquam canescent
(8) Ad Mortas.
Varipediclandffi, confracticmrigradiT»,
gibbeidorsigene, pellidraconifer»,
hydrivenenilabne, basilisdferocilacerttB,
tabidilnmbimaniB, collicbinuerimite,
h Inminitorvitn», liventicolnbrisnsnrraly
rancisonibanbse, Hngnibisnlcifibne,
horricerasticomse, tnrpissimibnsticolonaB,
imimednllivorae, crndicrnoribibfle,
laneifilisecse, contortibipennitenentes,
10 nullivirimiserflß, cuncthominyngnke,
appagete, appagete hinc, pestes, cstote nee nmqnam
christianagnesisponsivenustinecae.
(9) AlcfieuB ad Famam pro perennitate Schoenburgiconiin, in quo
reflexio fit ad illustrem sponsum.
Qnse ssecnlomm perpete volTitas
cnrsnm rotatn, diva loqnax, citnm,
quas Clara tempomm mbricis
vindicibns memoraris acta,
5 per te vetnstnm non latnit Chaos,
nee primns imber, nee bona saecola,
nee qni Diespitrem volebant
pellere sede sua, Gigantes,
qnod cana mundo nota Semiramis
10 et Victor omnis dux Macetum soli
celsisque Mausolea tectis
et Pharus et Bhodius colossus
per nota te sunt. Nempe perennium
fostos deorum promis et unica
15 eliminare gentis ausa
CKlitenentis habes patrata.
mSCELLANEA. 188
Si yirtaosis proyida mentiboB
es, nt feront, qn» caltibns additis
laxaqne tendemnt habena
10 vivere post soa fata firm»;
Schoenbnrgicomm longa sapermanet
heroa virtus, serös et incinta
nepos eomm com futoris
nomina partidpabit annis.
9b Nam mens avomm, sen toga, seu sagum
virmn poposdt, prompta tamen sequi,
sexcenta nil pavit pericla,
nee Lare marcnit expiato.
Sic ferrifrangus non catolnm leo
30 gignit latracem, non tonitmcrepi
ales ministra motacillam
progenerat Joyis imbecillam.
Volttls nepotes namqne parentium
veri snonim non referont modo,
95 simol sed alma adfiemulantor
aetheri» simulacra mentis.
Christiane, tantis digne parentibus
propago, pomm sanguen et inclattmiy
miracolum fam», juventn
40 delidom, Clarüs voluptas,
testor Camcsnas et laüces sacros,
quam multa dotnm divitiom penns
et entheatas in te favüla
emicoit bene larga mentis.
46 Tu non secnndus, stemma quod attinet,
Ollis avomm, qood Veneres toas
et dona de prioritate
com tritavis atavisqoe certas.
Jam post tot annos, qoos stodiis Tigil
&o raris dedisti, dorn loca disoita
moresqoe moltee disoolores
gentis alacri animo videbas,
42 dotinm Dr.
184 STLVABUM DL
adoriosQS tecta reverteria
paterna et hseres dignos et integer
bb ad - Bubditos - nata gabemas
almiüe patriaqne cura.
Nunc intimaris totns amoribos,
dorn dncis almam stemmate de tao,
avi sinistra, virginellam,
60 dotibos eximiis poHtam.
Hsec Ohara vitam Caja deindpem
dolcoret, oro, cordoliom tibi
futora soave prole yincat
hiec Hecabam, Masinissam et ipse.
66 Porro celebris sie Calipyrgia
magmenta snmet plurima, plnrima!
Bispellio nee funerabit
nomina vestra rigente cippo.
4. Ad quendam Schillin^nm Respondentem.
1631. April 20.
Est aliqoid magni suboles andire parentis
et javat a patrio nomine natns honor.
Vivida yis genii, patrios snrgentis in aasos,
snscitat hseredem non sine lande snnm.
5 Te stimulat lans cana patris, non nulle meorom^
patre patrissando par eris ipse tao.
5. Propempticon Johanni Marco Med. Cand.
1681. Mai.
Johannes Marcus. Is Machaon In Re.
Janas Marens xvorfp. Ao Mars In Usu.
Martis et Artis honos in te sat, Marce, Tigescit,
nominis ut prodnnt ipsa elementa toi.
Et Machaon in re, Mars et signaris in osn.
Qnam bene contingit glona bina tibi !
5 Nobilitat Mars, ars itidem. Sic, clams ntroqne,
nobilior dnplici nobilitate eines.
lUitidf
«LANEA. 185
Exsere vim dnplam mentisque maniisque, ndc nmqualii
frandet te ellogiis illa vel illa tois.
Arte bonam, te Marte marem da cernere cunctis,
10 illud honorem animi, corporis istad habet.
Hinc patrios invise Lares, redimite tiaris,
quas texnnt anlmis Marsqne Coosqae suis.
Cinxia te Juno mantat volncerqne Cnpido.
Se tibi tranquiliam spondet amica Qaies.
15 I pia cura Denin foelici, Jane, volucri,
i memonunqae memor sis maneasque tui.
6. Nuptiis M. Constantini Waltheri etc. ErotopaBgnium.
£rgo posthac blandililli
conjnges vocaberis
par beatum, par tenellnm,
par, quod in Cnpidinis
5 jnra juravit deastri,
se ne velle disrimi.
ludet arbiter jocorum
dolce posus; sossilit
docta doctrix basiorom
10 gensqae cnncta ccelitom.
Bella sponsa, sponsa bella,
quid yerecondaberis?
Sponsa ride, lüde sponsa
chrysalisco com tao.
15 Hole snbinde nnta ocellis
savii procacibns,
molle moUibos trementem
volnerans obtntibus.
Posce pendnlom choreas
f 0 collo ab isto ebumeo.
Hinc snbinde bella belUs
jnngite oscnla oscnlis
et quasi fermminati
mntois amplexibiis,
25 mille, mille, müle, mille
dimicate baaiis,
186 STLYABÜH IX.
domeom ndo steUflooR
diva snrgit «qnore;
raadeat et nocticrepiuca
90 Yos tenebra stertere.
Moz-marita, moz-maritum
prende casta vinolnm.
Juno lectum molle stravit,
heic cabare vos Cnba
35 addocebit, heic pudicus
sulijagabit Sabjugns.
0 fathiscentes amore
conjuges noyelluli,
quid rabetis? Imperate
40 impetracibus jods,
alma quos cupiscit Ida,
qnos jabet Thalassins.
Sic amate, sie cubate,
jnre cras dicemiui
45 hie maritos, hsee marita,
fors nterqne mox parens.
7. OermaniiB Exsolis Ad Suos Fflios sire Proceres Regni
Epistola.
1681.
Pax Romaua, ipBorummet RomaDonim judioio , nullo vinoulo fortios oon*
neotebatur, quam Garmanornm inter so odio; nt Tacitaa solenne Totnm in h»e
▼erba oonoeperit (in de morib. Qennanor.): Maneat, qnnsOi doretqne gentibai
si non amor nostri, at ccrto odinm sni, qiiando nrgentibat imperii fatis nihil
jani prcatATO Fortuna majna potcst, quam hostium diaoordiam. Lantins Orat.
pro Germania p. 140.
Si qua mei vobis cora est et gratia, nati,
pignora, si gcnitrix jam qnoqae restra voeor,
soinite non grandem sperata fronte tabeUam,
snmite materna pancola scripta manu.
5 Qua vomit horrisonos spumanti gorgite flnctas
oceanus, de me qoi sibi nomen habet,
heic, procol a vestro cogebar limine, moesta
plangere flebilibas tristia verba modis.
mSGELLANEA. 187
Non ego ocmnnani pingebun elementa madore,
10 non erat ex c»sa penna volncre mihi.
Penna levis mihi canna fait lacrymaeqae flnores,
qnos gleba in rorem miscnit atra nigrom.
H»c pinxi carvata genu cortezqae papyri
scriptors potnit fageus esse Yicem.
15 Hei! regnis ezpolsa meis, beic erro misella,
in patriae jacior extima poncta meae.
Nabilar ex veteri compactnm carice parvmn
incolo, loxuries imbribos atque Nothis.
Nee secnra tarnen, sed dreumfusa peridis
2u millibns, hinc terror me fent, inde fene.
Sola Tagor, üamulabns egens ignaraqne mundi,
sdssa comas, lacera vestc, squalore nigra.
Daps mihi radices et traetns ab arbore mnscns
curvaqne turbatam palma ministrat aqoam.
ro Pendula carnivoro flaccescnnt membra marasmo
coraque tabividam me fera fedt anom.
Horreo, strigosos dun specto corporis artas,
rnga nt callosum plurima corpus aret.
Frons senuit, densis horrescunt tempora canis,
30 nee, quo condatur, dens gelasinus habet.
Ah mihi, qualis eram! Sed qualis, heu mihi, nunc sum!
Hei! ceddi miseris regia nata modis!
lila ego bfs senas inter pnlcerrima nym&s,
illa ego delidum matris amorque mese,
35 quot reges invicta tuli, quot Gsesaras armis
reppuli et a nostris finibus esse dedi.
Non ego bellicrepse metuebam dassica turm».
Tunc levis Ausonii militis ira mihi.
Non animum fregere meum, quae Caesar habebat
40 praemia, blanditüs non ego falsa fni.
Foeinina sum, sed quoque nro mage fortior adsto,
foemina foemineum nil nisi Schema tuli.
Non timui yario stipatas Marte phalangas,
cuncta putans gestis inferioni meis.
45 Roma nihil, nil Cigus erat, cui paruit orbis,
hunc stravi meritis, Arioyeste, tuis.
188 STLVARUH IX.
Trum mihi legio Varo com principe capta
Termit Arminiiis hostica lata mens.
Libertatis amor fimueqoe capido tuend«
50 me fodt «temoe vivere posse dies.
Sed cecidi! ceddi lenta, regina, minaf
Hostibns aht cecidi vel miseranda meis.
Ecce! meis me jam sobdoxi sedibns ipsa.
Non poteram in tantis longins eiwe dathris.
53 Momine qooque meas lassabat sabditns anreia,
fimestis olnlans querqnera verba sonis.
Jam Ligins, jam Saxo snos mihi lacrymat «stot
et sna Marchiacns, que qneritetmr, habet.
Vidimns infectas liventi sangoine ripas
60 fluminaque innnmeri mbra craore viri.
Vidimns, nt yiridem mbeo macnlarit aboUam
ahna madore parens, quam gemat omnis ager.
Commntant elementa viceis, non onica hnmandis
par fnit ant nnnc est terra cadayeribns.
<5 Qnot mea letbatos absorpsit Mnlda volones!
Qnot satnra evomnit, qnam Sala sallit, aqoal
Parva qneror, totse perennt cum moenibns nrbes.
Fnmat ab hestemo plnrima terra rogo.
Deserit excoctos vastatos incola pagos.
70 Nee vacna antiqnnm jam casa novit hemm.
Aegre neglectis otiantnr jngera dorsis
et dolet invitum segnia mtra solnm.
Heic nbi prima novis stabant viridaria soIcib,
flomit et variis area plena rosis,
76 horrida jam rigido crevit labmsca racemo
et premit antiquum spina vepresqne decos.
Fatato snm plena odio, qno Inmina flecto,
ezitüs Video cnncta parata meis.
Me mea non faosto concepit mater olympo.
80 Juraront omnes in mea damna dei.
Omen erat, folso raperetnr nt a grege, tanro
mater (et hoc retolit ssepras.) Omen erat.
79 Ne Dr.
inSCELLANEA.
Mole mea binc fceta foit. Sic protiiHU hiereB
bOalis misera conditioiiis erani.
ti Diripior, quatior, vellor, hinc jactitor, illinc.
Invideor popnÜB Indificorqae meis.
A^na lapo, milvo pollns lanioqne colnml»,
orbi ego carnifid pneda cnpita samns.
iDscia serTitii qnondam jam seirio sem.
K Qnos ego non genni, dutt mihi jun daces.
Tot Joga me lapaam procemm dissenaio tnmcat
rimaqne de triplid relligione triplex.
Non nnis Bom flenda modiB, tot passa furores
sortis et in tantis territa facta mims,
95 PestUitate meie totieiiB vidnabar amicis.
Qnam crepnit feretris tniz Libitiiia nigris 1
Hinc et emendanun graviora incendia rernm
vaaUnmt miseria horrea nostra pyrie.
Per totieB tot dncta vicea modo defiiit unom:
100 jam qnoqne debebam Hartia jussa Beqni.
Hei! seqnor, heit rapior, sed non qao bellica virtoa
mc vocat, ad (miseram !) dvlca bella trabor.
Sic, nnllis devicta viris, jam concido ncta
per me, per tenias concido viucta meas.
105 Ut rnerem graviore modo, tollebar in altam.
Sic ego Insoris snm pila facta deis.
Sic Bna non fractam fregit diBCradia Romam.
Confondont totmn dissona seuBa soltun.
Sic ^t in fatis; quonun vi fneta, fotlsco.
110 Vindidbns Bolia stantque cadootqne deis.
Temporis invidia celebres ceddistis AtfaenB;
postqne tot infeatoB Fei^iama celsa dies.
Cormit ABsyrid robnr regnnmqne tyranni
et merainit lapens Persia victa sni.
HS Gmcia prostratos luget ssbTerss monarcbaa.
Foraitan et nostre intenta roina nd eit.
Celsa manent. Soa fata, Boe stant omnibos hone.
Qnis dnbitat? Pereo, sed qnoqne celsa foi.
Fortis eram, non jogii eram. Jam founina princepi
IM assodor bntis proftig» facta fnis.
190 STLTARUM DL '
Sic qnoque de patrüe prolcs Nimrodia sede
polsos in inBuetam didtur esse nemns.
Heic mea milleiiis vario' lamenta figuris.
Heic soll, heic misene jam licet esse mihL
iS5 Rupibus in nigris, inter spelsBa feramm
vagio luctificis foemina mcesta modis.
Me lepus audad ludit per gramina saltn,
proYocat et lacrymas impia pica meas.
Invida contractis spernit me firondibus arbor,
180 odit et adventus arctior umbra meos.
Scilicet est aliqnid lacrjmis habnisse sodales.
Nas! gemitns socii moUe levamen habent.
Qois mihi coUacrymat? Toto jam deaeror orbe.
0 qoam snm patriis invidiosa deiat
1S& Delphini nostrora miserati ssepe dolorem,
quod mihi condoleant, signa diserta femnt
Quin mea compass« modalantnr fata volncres.
Quaevis et hoc loquitor tilia c«sa malom.
0 quot cgo qnondam felix stipabar amids!
uo Ipsa nee anxilio jam mihi mater erit.
Non mea Germanas augunt tormenta sorores.
Forte quid aoxilii condoloisse fnit.
Ignibos ipsa suis me prima Bohemia adnssit.
Inde fuit tant» prima favilla pyr».
u5 Tot menses combosta flagro , tot concremor annos
perque vices nostmm crescere cemo rogom.
Hei! cur dives eram, nitido cor splendida Tolto?
Cor placni dominis regia nym& prods?
Jam vitiata mese snm nansea facta parenti.
130 Deseror iugratis polsa marita viris.
Cur regina foi? cur has diademate folvo^
Enrope, decuit praeradiasse comas?
Cor sceptris pnerasse manus , si bma nepotum
non erat in canctas continoanda dies?
xbb Me miseram! miseram! Qnis me solabitor Hector?
Qu« bona prsesenti stat medidna ned?
Qois mihi Manritiom, Fridericos qois mihi reddet,
queis stetit infractom stantibus imperinm?
MISCELLANEA. 191
Qois dabit Albertum, Tarpeji dextram regni?
160 Qnis mihi, qois reddet Hectora Teatonicum?
Jane redi! Joachime redi, redi o inclyte sangois,
nomine qni merito dignos Achillis eras!
Quid &citis, nostri carissima pignora lecti,
qoffi genni cmcÜB acta<paerperüs?
165 Quid facitis? Nil dira movent yos tormina matris?
Sic licet in tantis segnibus esse maus?
Per patrioB vos juro deos, per libera regna,
per jus, quo genitrix audio vestra, menrn
Tentonicarnque fidem, namqoam qiue yota fefellit
170 gentibns, indigense haec jam mihi praßstet opem;
corrite suppetias patriae matrique labanti,
hei! Bi non casis, corrite suppetias!
Namque potestis enim, qaos heroa entheat aora,
queis quoque ceu tritavis Martia corda dedi.
176 Saxo, tibi, tibi, Brenne, tibi, Palatine, faeront,
qneis stetemnt meritis ara focasque suis.
Inclyta magnanimis heroibns Hassia stabat,
noster et a Gnnelpho sanguine crevit bonos.
Stirpis Anhaldinae cara est mihi bellica virtus.
180 Ex Heneto clari germine dantnr avi.
Quot Badena dabat, quot Wurttenberga celebres
Hectoras! His celebris Tentona mater eram.
Cemite concordes bene nexo federe Beigas.
Erubet immensum terra pusilla solum.
185 Divitis exspoliant aeraria fnlva Philippi,
qnas et opeis gemiuus miserat Indus, habent.
His inyicta caduut et tanto principe rinci
laudibus apponunt moenia tanta suis.
Hos imitabimini, si libertatis avitaB
190 pectora, si patriae vestra subibit amor.
Vos uni spes una mihi, spes una salutis,
pignora, credimini, Teutona, Teutonicae.
Numina per vestras mihi propitiantur acerras.
Restitui patriae sie quoque quibo meae.
195 Dielte Caesario, Fernando dicite nostro,
cui dedimuB patrii regia sceptra soli,
193 STLYABÜM IX.
quas patiar non digna cmcea, qnas inno mortei.
Sit, precor, in matrem mitior iUe siuun.
Has vobis laeryinas, haec moesto cannine TOta
»uo misimos, o decoris dara decora mei!
Misinras et fid« libaTimos ultima fkgo
oscula, matenue symbola certa spd.
Ordine nil, nil arte dedi; mihi pnepedit angor
mentem animi, cfdamam conflna yerlm smim.
S05 Rompite, quseso, moras, mora mors sperantibaB ipsa eat,
nee patitor nostnun pharmaca lenta malnm.
Pnestolor anxia opem , ventnr» forte salntis
mitigat exsiliam spes sibi fisa meum.
8. Promas miscellaneomm Epigrammatam et Odaram, Omnem
nnperorum dierum historisB penum abandanter extradens.
Lipsi», Mense Septembri, Nobis meritissimo sacro
MDCXXXI.
OlorisB cbrUtianissimi invictissimiqiie 8ueoorom, Qothoram ac Vanda-
lorum regia GuMtavi Adolph! et JoannU Gcorgii, eleotorii Sazonici, patris pa-
tri»; jaratornm fidei dcfensonim, triamfatonini angoatoram sacrat intimatqne
antor GermanaB.
(1) Cum defensionem patrise elector Sazonise meditaretur.
Ut pater ensigerens patriae defenderet oras,
stringere suasit amor, condere ferra timor.
Hie jubet, hie prohibet pngnas, hie certat et ille,
iile snis validus uisibns, ille suis.
^ Stringit amor sua tela, ümor sna stringit; amoris
excipit arma timor, arma timoris amor.
Quo patriae tandem tegeret pater ensiger oras,
Mart« timor cecidit, Marte redivit amor.
(2) Federatio invictissimi Suecorum regia et potentissimi Saxoni»
septemviri.
Stabat et adjectis tidei concordia votis
optabat geminoB jüngere posse duces.
Stabat et adversis crepitans discordia rixis
obstabat geminos jüngere volle dnces.
MiSOELLAHEA. i
i Hec capit, htec renait, rerbis tuec pngnat et Ula,
UIb dis Toluit, nolnit illa din.
Ut facUes ambo tandem placidique coierent,
illa ToIenB cnpidam jimxit et illa mannin.
(3) In fusam Tyllidia exercitum.
9. SylT. m, 2.
(4) Clades, utvocant, ligiatica.
Et poterat tanü sie sterni roboris hostiB,
qni popnlis »ado nomine temr erat?
Dicite Tentoniti victores atqne Latini,
an BtrageB fonue par fiiit nna mes?
t Qmuito m^jor erat neqnam trncnlentia Uartis,
hoc merui tdtolo nobiliore cani.
Non ego prinueras eqoaTero sanguine palmas,
plus mena in reprobos, quam mucro, terror agit.
(5) Rez fortissime pugnans.
Qni ma Tylliacis rnctobat classica tormis:
Vidmus, 0 Socüt forte Gradivns ait
Andiit et medios pronna res ivit in hostes
atqne suis contra Candida signa dedit.
b Vidit nt, ut tremnit verteutibna obvias armis
Marspiter. Hnc , bocü I clamitat atqne fogit.
Sic Victor rictus, victns sie victor abivit;
dedecns hinc rictor, pnemia victna habet.
(6) Landes Gustavi Adolpbi
8. Sylv. m, 4.
(7) Germania.
Est ita! Divinn non emanet nltio destne,
etat revolubilibos son fogitiTa rotis.
tot Bnm moesta dies, tot Ungnida valneror annoe,
nee potnit nostri quem miserere mali.
:. Nunc relevor vetereaqne siniint snb corde dolores,
antor et intentnm jam mihi Tnlnus habet.
Quam bene, quam joste, quam non sine nnmine factumi
Qnam mihi non poteriuD, feit mihi Snecus opeml
194 STLYABDM IX.
DeatschlamL
Ja freilich ist es so, Gott last nichts migerodieii,
das glatte Olflcke steht anf einem leichten Bad;
so lange hin ich krank, so, so alt ist mein Schad.
Und niemand hat mir Trost im minsten zugesprochen.
6 Kein Beileit war nmb mich. Itzt, flihl* ich, Iftst nicht wenig
der alte Schmerze nach. Der nach mir zielt' auf Blut,
hat nun die Wunde selbst. Wie wol! wie rechtl wie gut!
Kan ich mir helfen nidit, so hilft mir jener KOnig.
(8) Mersebnrgnm.
nia ego prima tmces peregrini passa forores
milltis in regno, Saxo verende, too.
Qo» mihi tarn cmdam tnrbavit Tyllidis iram,
caossa patet, si vis noscere, sacra fdi.
5 Sic nocet integritas sanctiqne faventia recti,
heu! fdit exitio nil memisse mihit
Prima fdi, qua fracta minis hostilibos hisco,
sed quoque, quse redeo libera, prima foi.
Merseburg.
Des frembden Feindes Grimm in dem ChurfOrstenthumb
hab' ich zuerst gefflhlt; das ist mein erster Bhumb.
Wil jemand wiüen denn, warOmb ich ward gestOret?
Weil ich auch habe mitt* ins Geistliche gehöret.
6 Ich war ein reicher Stift. Von wegen Frömmigkeit
und daß ich nichts verbührt, geschach mir dieses Leid.
Ich stehe fornen an, was uns der Feind entnommen,
doch bin ich auch zu erst ins Freie wieder kommen.
(9) Hala Saxonum.
Sex ego continuos iram fero Csesaris annos,
nee potuit tanti terminus esse mall.
Interea varie quam spe dilndor inanil
Quam mea sunt lubrids vota beata deist
6 Ut conata me» sum consuluisse saluti,
inde fui grayius ferre coacta jugum.
MTS'TKIJjA.WK* 1
Jamqne jacent TireB et jam despero aalntem,
asseror externa llbera bcta mann.
(10) Magdebargam.
Pasaa tonun, non passa idnun, de nocte trinmfb,
qiue Bnprema men visa pndidtie.
Visa ftüt, sed visa fnit, non Inu raveni.
Qaei potej virginenm jus rioUre senem?
6 Jam mihi Bolicabs redennt com tempore Inn»,
dorn meoB ex merito volnera raptor habet
Kon mihi dedecori sabigi potoiBse. Ferennat
laodes iunocDam pOBse redire meas.
(11) Lipaia.
Qoi modo se nnde jactabat nähere Bpoose
atqne indotato concabniBee toro,
Lipeia, resUtaes, ait, hnjns Uedia damni,
hinc venlet dominn dos sat opima mese.
G Dizerat et voti plenoB veniebat habendi,
jam procns ipse tamen nadns inopsqne fagtt.
Nnnc redit atqne, o bi, dicit, mea nnpta maneres,
panperiem reprobo noUnB, amata, toam.
Von dem ergebenea imd wieder abgenommenen Leipzig.
Der newlich sich vermaß, er habe sich vertrawt
nur einer nacketen and unbegabten Brant,
sprach : Leipzig boI mir schon den Mangel bald ersetzen,
daran wir Liebenden nns woUen wol ersetzen,
s kam drauf Begierde voll und meint', er hett' es schon.
Itzt flencht der Freiersmann selbst bloß und arm darvon;
nnn lAoft er zn ihr zu and spricht: Idi wil sonst keine;
ich würfe dir nichts vor, bliebst da nnr, Arme, meine.
(12) Ad Joannem Georgium ode.
8. Sylv. ni, 3.
(13) Snb adventum electoris Lipaiam.
Hoesta sab orbanis stabat Philyrea caminis,
ezitiabilibna ftnoida meta ^bis.
13»
106 SYLYASUlf DL
Mligniim erat horribili drcamvallarier hotte,
magniun erat in proprüs velle perire pyrb,
6 magnam erat infenso cogi dare moenia Marti,
majns erat domino passe carere sno.
Ingemuere sales, madidi flevere cachinni,
in lachrymis navit risos et ipse sois.
Jam dum pertnso redüsti victor ab hoste,
10 visis et ad famolfe moenia chara tiue,
dememinere soi plaadentia gandia Inctos
et negitant lepidi se lacrymasse jod.
Depreciat &8sum genins, se jndice, damnum,
audet et expressos diSsimnlare rogos.
15 Te reduce, princeps, qois non Isetetnr ovali?
Si salit excidiiim, gandet et ipse dolor.
(14) In symbolum electoris.
Mille mihi intentent pr»senti folmine mortes,
haeresis, invidia, Marspiter, indoferi.
Sto, feriant! Non cnro pili, non sestimo stloppi.
Christas enim vitse meta scoposqne mee.
(15) In aurum effigie regis donatum.
Hffic sunt ista toi, Grermania, vindicis ora,
vnltns hie Augusti deboit esse toi.
Nil heic non regale vides, non Gsesare dignom.
Qois neget, heic aoro vilius esse nihil?
(16) In eumdem ad vivurn depictom.
Post unom, Germane, tnum, tnus est deus alter,
quem viva pictom cemis ab effigje.
Hone veniens prono venerare supinus honore
atqne abiens aliquem die toitnm esse deum.
(17) In eumdem cingulo tenus seri insciüptum.
Adspice dimidio snrgentem corpore regem,
quem penes auzilium, Tento, stat omne tuum.
18. 7 ingemuer Dr.
MISCELLANEA. IST
Integer haut poterat tarn cnrto schemate Bcalpi.
Si capiee totnm cernere, mnndiu habet.
Anf Ihrer KönigL May. Bildnüss, so biß zur Oürtelstette in
Kupfer gegraben.
Schaw diesen König an, doch nur in halbem Bilde,
der, Deutscher, gegen dich mit Hfllfe so ist milde.
Ihn hat der schmale Raum nur halb hier Torgestellt;
wüst da ihn sehen ganz, so schawe durch die Welt.
(18) Sab efifigie electoris.
Martia Maoricii, Friderici bellica virtus,
fulgorat ex oculis, Jane George, tuis.
Quam si, ceu £acie, plenis imitabere ÜEtctis,
tunc mihi Mauridus, tone Fridericus eris.
5 Sed fetcis et primis propriam virtatibus sequas,
fortibos 0 proavis fortior une tuis !
(19) In regem victoriosissimum.
Subdita car famulis regem Bellona triumfis
obruit? Horroris desine; Belga fnit.
(20) In domum vespillonis ominöse Tylli se contulerat.
Iverat ignaros modo vespillonis in «des
Tyllins, ut Phyliram vellet habere suam.
Intremnere patres, vicinum stare tyrannum,
et tam contiguo moenibus esse loco.
5 Non venit, nt noceat, dixi; confidite, cives,
oonductum forsan propria busta venit.
(21) In seriem cupediarum exponendarum , urbi immissam.
Plurima poscebat largo bellaria censu
Tylliades Phyliro contribuenda penu.
Vesper erat poteratque rei nil taüB haberi;
cras feret ex voto cuncta, senatus ait.
5 Mane novo vicina tonat dux classica vema^
cogit et Bä cmdam Tjilida Saxo dttpem.
198 STLYABÜM IX.
Ferrea contentos pntaTit fercnla Tylli.
Lipsia, nam satnr est, mattia oonde tua.
(22) In enses decossatos, sternma electoria optimi
Fidas Amor patrie geminos conspezerat enses,
qaos gravis in celebri vellere Saxo gerit.
Et quid nuda valent, dextm sine vindice, fem?
Qois vetat? Arbitrii sint, ait, illa mei.
5 Mos capolom dens armipotens prendebat ntnunqoe
atque saom tenuit dextra, sinistra snnm.
His mihi foedifragom snbdam mocronibiis »vom.
Sic ait et prima Tyllida stravit humo.
(23) In regem gloriosissimuxn.
Certabant nivei nnper de rege sodales,
plenns amoris honor, plenos honoris amor.
Hie, mens est, ait ille, mens; ferit aera rumor;
dnmque mens triplicant est, ait aora, mens.
6 Conticnere dei celeresque sub astra levati;
est tuus, inquit amor, est tuus, inquit honor.
At magis est, ait anra, mens citinsqne profatu,
distnlit in gemino principis orbe decns.
(24) De landgravio Hassise bene rem gerente.
Dum cadit et totis disjectus viribus ora
Tylliades Misa, nee bene sanus, abit,
interea tacito proserpit robore Gattus,
asserit et patrios non sine laude deos.
A Pergite Fuggerides, infames pergite türm».
Qui vos, cen Saxo Tyllida, stemet, adest.
(25) In effigiem regle.
Talis Adolphus erat, duce quo Germania sumsit
scissa decus, pacem turbida, falsa fidem.
(26) De rata, stemmate electoris.
Sederat in viridi mater Victoria campo,
qua piger ad Philyra Plissa tom^ toiisctl.
inSGELLANEA. 199
Pone tritimfantis veniebat turba caterv»,
qoffi mare Tylliacos fiiderat ense globos.
5 Coilibet emeriti decernebantor honores,
coilibet et datos est ratens inde stolo.
Ipsaque rntatis teniis redimita capronas
dicitar et rammn diva vibrasse manti.
Tunc fleylsse fenint, victrida nomina, laoros,
10 tunc pabnas playiis ingemnisse.comis
et plorasse deae: »lüßserse, sie spernimor a te?
Hei! fngit a nostro palmite priscos honor!«
mox aadisse deam, qnernlas matasse sorores
et ratie titnlos imposuisse novos.
16 Sic pronum sinuasse capat contrazeqae tnmcam
fertor et arbor bmni nana stetisse fratex.
Jam noTa victricis noteseet adorea rutse,
dum pabnse et lanri nobile mnnos obit.
Qnaque per ingentem regnat Victoria mandam,
so vincenti tribuet mtea serta, fenint.
Qois tibi non bene, rata, velit, si gloria prisoa
deponit stirpi seqae saumque tao?
(27) In leones et Coronas, stemma regis.
Et qoid est animosius leone?
Quid fnlvo pretiosios metallo?
Quid prsestantios elegantiusqne
bis jonctis poterit dnobns esse?
5 At robostins expolitiusque
Sneco vellere nil potest haben.
Hoc annun gerit et gerit leonem,
anro prsevalet, imperat leone.
Uno dimicat, altero gnbemat.
10 Forsan vellera delicatiora,
raro vellera somtnosiora,
nnmquam vellera forüora oemes.
(28) in insignia electoris.
Dum vigiles alüs versant sna pectora corao,
gnei valeant reprobos imminuiBae ^o\Mfi^
200 SYLYABÜM DL
8temma malos tibi, Saxo, domat, leo oorripit hostem,
rata ligat, dandit cassida, mncio necat
(29) In leones ensiferos, stemma regia et electoria.
Yiderat in clyi^eo Snecas leo Saxones fratres,
qnos tarnen ad pagnas nallos habebat amor.
Assillt et forti nadnm qoatit ungae decossem,
quo pater elector Saxo vocandas erat.
5 Et qoia vox deerat, prseibat mnrmure seines
perque Bolom binis ferra vibranda dabat
Preesole sie monstrante yiam firemnere seqnentes.
Yse qoibos iratas contigit esse ferasl
(30) In tres Coronas, stemma regia.
Nam qnse triga nitens adoreoram,
sdntillantibas hinc et hinc pyropis
et gemmantibas hinc et inde baccis,
in auri radiantis ardet igne?
5 Nempe triga flagrans adoreoram
Suecffi gloria fertor esse cerse.
Non sie tergemina corasca classe
sommi tempora prsesidis sacrata
puris prseradiat Corona flammis.
10 Non sie Csesaream refalget aoram,
non tali cupido tribnta censu
exsolvunt Arabi fluenta gemmas.
Non tantos legit Ormns oniones.
Non tarn dives aquis rabris metallom
15 Pactolosve Tagosve Doriasve
aut Ganges locnples feraxque Bsetis
ant flavns vehit Hermus aut Hydaspes.
Non gazas similes tegit favissis
dives Americe PeraTianis.
so niis divitiis adoreisque
usquam par nihil est, nihil secundum,
29, 1 Säxone Dr.
HTSCELLANEA. 301
fdiit par nihil est, nihil Becnndnm
hnredi triplicdB dacl coronee.
Phcebna suffictt itnicns die!,
n trinnm oni diadema va Adolpho.
(31) De dato Pliasenbargo.
Qmd, vnsana cohors, capto de robore gaudes?
Non capis, ut capias; at capiare, capis.
(32) Saper visa imagine TyUidis.
TantuB eras poterasqne loco mansisBe aablimi
et clams foosti laadihos esse dncis.
Art com secnros hÜ ambitiOBior ires,
dismit ex merito te mala canssa tno.
i I nunc , nee posthac Gennanos vincere coge,
f allere vel sl via, falle, Boheme, toos.
(3S) Ad BaUvoB.
Vivite, Cattonim soboles, jo vivite, Belg«!
Grata Bolet fratri &mtre renire salos.
Non male congmiinnB foctis. Hostilia famü
Tiadtis arma salo, TincimoB anna solo.
(34) In leonem ensiferum, qui supei' armis atans, trea coronaa
tuetur. Stenuna regia. Scazon.
Hie imperator sammns ille brntomm,
(jni Martias aadax obatnbnlabat pnedas,
cetraaqne tboracasqne et eraginatas
secnriboB plantis acioaces ealtat
i pandoqae fance, dentibos renodatOB,
Inctante lingna, flactuantibne villig,
et, ongne rectns daplid, coronati
ambonis adstat irretortos aasertor
vBltnmqoe jactat eribratqne romplueaiii,
10 in perdnelles fniminaaa dnellator.
S4. e äiaotaatibuM Dr. 10 fttlminai» Dr.
t02 STLYABUlf IX.
Non ille crates drcoire balantes
famelicosns esnritor assuerit,
non innocentea frandolentiu invasil
latro feras, non otiator in&mis
16 (retola segni pressit nngue spelaa,
ignotoB orbi, non tarnen capi passns
et hinc et inde fageo vehi dathro
saltator andit Indios theatronun,
mirantis et pugil jocosns orchestr».
80 Sed Marte fama compotitos et regno
infractns Arctoas migravit in ceras,
Danisqne terror Sarmatisqne Moschisqoe,
magno tuetnr Scandiana Onstavo
mncrone sceptra. Jamqne, provido coelo,
S6 severns ille veritatis Angnstse
Tntanns inftdseqne parma Lnther»,
jnvamen orbi coepit esse Germano.
Tot mra, vicos, castra civitatesqne
prsedone vindicavit a cathedrali,
so iiynrisß timendns nltor illat»,
trncesqne serio phalangas aggressos
adoriosns dispnlit trinmfiator
pergitqne torvns acrinsqne Victore
flageUat ense syndpnt Libnmornm
35 inglorilque versa terga Tanrisci.
Ut dnm cmentns instat, igneo vnltu,
trementibns toris, jnba relnctante,
per et resibilantis areas anrsß
et intremiscens pensilis latns terrae
40 minax furente miles ense bacchatnr,
qnis jnre qnaerat, an tnebitnr sceptrom
birostris ales an leone jam victa est?
(35) De symbola regia. Cum Deo et victricibos armis.
Cnm Deo victridbnsqne fanstos annis prsslior.
Pro Deoqne, pro fideque me menmqne depnto.
30 oompotina Dr,
.KiiA. «es
Stat6| todintptonH , omnlom morttliniii,
qnot faere, Hnnt erantre, stote, pOHtremisaiinl.
5 State, State! Ditnicemnst Experiri jam licet,
an Bit extra prieliantiB territorinm Dei,
an Bit extra Dostra castra sors, salos, Victoria.
State, neqnami pneliemnr! jacUtemns aleam!
Sic ait rex T^llianis torvus ira copüB
m moxqae bellatnra jusso signa movit dassico,
moxque Bensit <guB esse sjnnbolam valentite.
(36) De capta Erphordia.
Non capitnr, capitnr qme Erplior^a, libera sed fit
Kon fait ante, pnta, libera, capta fnit.
(37) De Tyllide transfoga ad Halberstadium, ab eo obsidione
liber&tnm.
Liberat, vt Aigiat; lenis Tidt inde videri.
Crede, nisi Äderet, libera nnlla forea.
(38) In efßgiem I^mionis.
Snm ScritofinnoB ego , gelidam bene notoB ad Arcton,
jam qnoqne Teatonicis non male notos agris.
He timidvB refagit, vel solo nomine, Camm.
Staret et assererem nomen acinadbns.
(39) In efligiem Lapponis.
Lappionem, spectator, habes, quem vota libnmi
terrigen&B mmqaam progennisae velint.
(40) Iq cladem teri dandam, nt datam.
Fatales ades et inextricabile danmnm
militis Ausonü, dispice, posteritas.
Heic veteres sentit rediriTls Tentonas armis ;
prodigus heic Sneones sangoinis esse deos.
(41) Ad Pacem pro Miania Ode.
S. 87IT. m, S.
(89) 1 SÜoßnaaa Dr.
304 STLYABUM DL
9. Ad Johamem Hidiaelis D. Bfontmm.
1681. Not.
S. Manes Ologer 1. m, 6.
10. Aliud Doptiale. Omnipoteiia Amor.
Et quid Amore vacat, qu» non hoc nmiiiiie plena
rimala? Canctipotens r^^ nbiqne paer.
Dielte, plumipedes, examina mnta natantom,
dicite, no8 socio foedere jongit Amor.
5 Hinc homines dedicere &cds , hinc matua cospit
flanuna, per letemas non peritura vioeis,
inqae saos medio sentiscit Tillicns igneis
mre, nee ingrato rastica torre flagrat.
Lasciyire videns mcechos com matribus hoedos
lü atque salax misto jnre coire pecu,
ipse sose prsdnx sit flamme pastor et inde
com socia sodam ynlt aloisse Cacem.
Primas Amor roralis erat, mox alta subibat
moenia, pnrpureos nee metnebat heros.
15 Jam regit omne solom, totnm hoc ÜEunulatnr Amori,
vincere qnod non par Marspiter onus erat.
Sac^, saeer venerator Amor quo sanctius est quid,
hoc propios gaudet Gypripor Ire comes.
Credite, theologos medias arsisse per aras
io vidimns et sacras sustinoisse faceis.
Instar testis eris, nostr« jubar omne cathedra,
dum te tam blande jure maritat Amor.
Et quei non tibi blandos Amor? Fabram tibi jongis:
ipsns ab hoc ortnm stemmate ducit Amor.
11. Ad Reginam Opt Max.
1681. Deo. 16.
Indyta dox, Brennosata stemmate, regia conjunx,
hactenns Aretois, nunc qnoque noster bonus,
qnod tuos Ositias tibi rex aperiverit oras,
Veneris et Philyros jam toitora Lares:
G tirbs tibi tots vftcat missa com plebe vidende
et Btnpet ad tantom Lipsia prona decoa.
Solos ego torpeeco domi. Quid, diva, videret,
lacryma quem longis euwnlaTit aqniB?
At tibi, dnio noetros non negligis omnis honoree,
10 sidera dent nitidos, regia nyinpha, dies.
UiUtis. tue bamillimus P. F.
12. Epithalamiam Nobili Et Amplisaimo Viro HieremiB
y£schelio, Com. PaL Cnsar. L. L. B. B. A Schcenbarg:
CoDsiltario Ac Capitaneo in Wecfaselbnrgo, Et Eleffantissinw
Vir^ Anna SibiU» Sitsmans, Donatmn A IL Panllo
Flemingo F. L. C. C. MDCXXXUI.
less. Augnit,
Dedicatorinm Spomo V. N. & Conmltiss.
Debitns ad thalamnm noster tibi serrit ApoUo,
et leve, sed fcelix, admodnlatur epos,
ille memor stndii Teteris , quam tempore primo
staret inomatis ad tna tecta comis.
s Tu decnB et magtüs debentis vatibns athia,
lanrea de sancto aüpite aerta dabaa.
Hec in crine ndens: ea non mihi nilitat, inqnit
Ida; decet coltue ista corona meos.
Et dedit hanc. Uinc prima comis tna demsit Apollo
10 et pro laoreolis mjrtea aerta gerit
Utraqae sed poteras hodierao ferre poM«;
lanrea aerta comea, myrtea aponans babes.
Sic tibi confanduDt agDati nomina frondes ;
laurea mjrrtas, item myrtea lanroa erit.
IS Tam iKtas probat ipaa vicea Cytherea canitqne:
Laaree rive comes, myrtee sponse ralel
Lipräs d. IV. Mon. Sextil.
Sidera, qneis hominnm data non bllenda poteatas,
mitiua excelaa profandnnt lomen ab anla
et veteres poHure minas. Tandem astr» rraldent
906 8TLTABUM DL
per calidas placata preces. Nee thiiris honorai,
5 nee lastrata sacro toties Ubamina fönte
in cassos accensa Nothos abiere. Qaereltt
seriaqae efiractas rapere Toeamina nobes
nee snrdis sunt missa deis: bis libera l||ate,
bis mea victriees monstravit Misnia pompas,
10 nee veteres sinit ire pares. Craadete, javentiis,
et patriae ridete nuros; repetnntnr amores.
Yindicat interitnm, qnod tarn malus inridet hostis.
Ridet Hjrmen, Cytherea salit, Istantnr Amores.
Yiderat ad proni vexilla raentia Hartis
15 Saxonicos trepidare vires Amathontia mater
atqne sao migrare loeo. Vaeoatiir afaunnis
Misnia jam depleta suis. Fogit inoola pagis
et rari pallent per inania mcenia dves.
Com patribns nati, natse com matribns absnnt
so Qnisqne sno sibi calce cavet, dun mentibns hment
fixa, sab hoste sibi qu» sint affeeta priore.
Et fiacto vix annns abest. Majora timentor.
Jam Vit» fuga sola patet. Dea, pr»via Marti,
alitibns proveeta suis, per Misnidos oras,
25 per totam cito fertur humum , visura, quid obstet,
quo minus immaneant, et solatura paventes.
Jam Philyras vicina parens dea substitit urbi,
quam patriam velit esse Cyprum, propiusque morata,
diffluere insano totam videt «gra tremore.
so Pars timidum pede carpit iter, pars tristibus instat
curribus acceleratque fugam, jam certa per omnes,
qua datur, ire vias, aut quas gravis imperet horror.
Sic ubi fatalem conspexerit eminus bestem,
lanigerum tremit omne pecu pauUumque moratur,
35 quod subitus pavor obstiterat; cito dissilit inde;
et vel anhelanti vicina cubilia cursu
impetit, aut primo nemoris se condit in antro.
Quo fugiant, ratione caret, mit orba Juventus,
jam patribus non cura suis, incurva senectos
40 insequitur, quacunque potest, caret ordine fatum,
nee cogens ulla tardatur lege neoessum.
MISGELLAHEA. )
Et jam tota buis foerat vidnata pnellis
Lipeia, nee pnlcmm, qnod jam motiBtraret, habebat;
cntn seram captnra fagam de millibuB nna
IS adstat et exceesnm pronU in^dt amicis.
Hebc , qnamvie tenerofl nndanti tegmine voltos
anreolumqne peplo sepeliverat nndiqne crinem,
cDDcta profectnne simiÜB, tarnen aureus oria
divini prolncet honor vsna aiib apertse
&D eindoniB invidia, qoalem rix tenoiiis ollam
e fibris net arachna suis. Sic, nocte serena, -
rara Boporoso nabes obvelat amictn
et tadtn tegit ora de», com comibns Bstram
alba rabenB coiit plenoqne rotatnr in orbe,
ts neacia tota premi, blandos intermicat ignea
foscnla, nee canctom vnlt abdere Della Tvltom.
Hanc dea conapidens, htam miserata pnetUe,
imperinm laehrymiB dsbat, at quam debile! proniB.
Divinse madnere genee. «Quid, Japiter, ergo
CD non poteramns,* ait, >nofitra timoiBse sub aola,
si puicrum nihil ease jnvat? Noa fallimnr nitro.
Kil fadt ad minitnam, licet integra, forma salntam.
Nee tntn licet ease mihi, credeUa, amice,
talia ai pallere ladt faror improhiiB ora?
6& Kon patiar. Capit illa fngam. Hatnra redncam,
si saperis quid posae licet.' Sic fata, jngales
increpat et teretem tmdit per inania myrtnm,
et Martern complexa: »quid, ol qnid, amice, morarla
hoc,< ait, »emigrare solo? qne canssa fororem
To impnlit, nt tantas feraa armareris in iras?
NU tibi peccatnm est et habent aoa ntunina pngn».
Ne nimium confide tibi. Nisi jnata snpersit
caoasa, per imbellem miles cadit acrior bostem.
Priaca tibi, metao, repetat ne vincola fattun.
1» Alter adhnc Epbialtna adest, nee defidt Otaa.
Vincendns qooqne victor erat. Potes, indTte, qnondam
fdemineie meminisae manns, nbi gnara dnelli
stemcret in longam Sazo te Pallas arenam.
Non molier tibi bella geret Si oredim» otis.
a06 STLYABUlf DL
M neido, quid levi tnrbalos mimet anupei.
Cede, rogo, rogo, oede looo. Yoeat «nra Notenbris
no8 alio. Nee Tana olim tünuisse patabiB.«
Die fidem dabiiu momtoribas addere Terbis
tardat opus. Mox idtor adest Pugnatar; ot aoor
H5 ante, levis snlrito nimc milea vnlneris kio
ooncidit et campoa hnmeris metitor apertoa.
Non aliter dnct» quondam prope nioenia Tnii»
proBtratnm videre Phryges Diomedia ab baata»
sancios a cseso cum volnere venter biaret
90 terreretque gravi late tentoria voce.
Fit fragor annomm. Retro pudibiinda moventur
infam! vezilla manu. Vix ipse levatm
dnctor abit; sequitnr memor omni dedecaa «vo.
Libera sie itcmm luxalos oollocat artua
95 Misnia dispersosque nimis vocat undiqoe civea.
Interea quoque Nympba redit, redit anrea Nympba,
matris serus amor, dnldssima cura Qjtber».
Tunc Venus in pleno snperum veneranda senatu
considet et toti taciturna silentia coslo
100 innuit et sie verba focit: »Concedite, divi,
ut vobis, sed pauca, loqnar. Nam vestra putanda est
cura, quod iigustas vicit pia Misnia turbas
et patrios est ulta Deos. Jam naviger Albis,
cujus inerme latus pron» timuere phalanges
105 et retro cepere fugam, victricia pandit
brachia et auratis innectit comua sertis.
Pax redit et cum pace novo decor aureus anno.
Imprimis qua Mulda pater fnmantibus nndis
dividit objectum nemus atque licentior errat
110 per virides campos, per opac» jugera Schildse
migoremque rotat factus jam grandior alveum,
late ridet humus, crebras vidnia villas
prodit et in pagos sese diffuudit opimos.
Tutus ab boste locus , uec enim procul abfuit iUe.
11 ft Magnanimus sed prseses erat, cui fervor agrestis.
flexus in obsequium, ferales distulit ignes.
Blitior doquio tam fidi pnssulis bostis
inSCELLANEA. Zt
bamdo coDCesdt hero toüeBqae represait
amu, nee in miaeroB, hoc avertente, fdrebat.
IM Ipsamet boB hominis vidi mint« labores,
qnoB tnlit in patriam. Quid enim anperare patarem,
hoc Bine si fiient? PnesesB füt omne, salutem
hqjns ope crerisBe snam. Jam pnesidet aolee
grandis amor domlui; leges Jam dividit orbi
IIB jnraqoe composito pladdissima temperat eero.
Ferte, patres, haic digna viro totttinqne, qnod oro,
imperio donate meo. Jam provida vidi,
Bolamen Bibi qnale Teilt.« Rnpere loqnentis
verba dei outoqne, simal plaoBoqae probabant.
ISO Uox dea de medio pnernm le^t agmine, vnltn
pneBtantent reliquia, facibosqoe et Tnlnere certom.
Hie qnoqne divino qnondam violaverat arcn
Aescbeliom, fodes dum miraretor Halenses,
et niminm tarn IteBQS erat. Cni protinns Ida:
iM >Hen8,< ait, >.£schelinm, pner, has cito qnnre per oraa
et certa pete pcctos acn, sen Uolda Variscns
cyaoeis hanc molcet aqois letasque vagatar,
sen noTos angosta reaidet dictator in arce,
et popnlom sennons trahit, sen qnicqnid ubiqne
uo poblicna ant pmatus agit.« Sic dizerat illa.
Die Tolat misBO eitior per inania telo,
viBuros, qnos ante Lares bene noverat, ales,
Aeschelii lustratqne domnm. Sedet ille snpinns
atqne mann recline capnt Enffnlcit utraqne.
lu VoWerat amissi felices temporis horas
prieaul et illius placidisaima manera vitn
et secnm, Bed mntns, ait: »Qnain nescivs hornm
et pacia secnnia eram, dnm blanda licerrt
jnter amatrices consnmere molliter sloas
ISO otia, nee qnid triste queri. Sl, mitia nuptis
numina, aineero äemper tob peetore mori,
qno Tldunm potoisse thomm menüsae pntabor?'
Jamqne reenirebant felitia eoiyagia ora
Dr.
SlO STLYABUM IX.
et lepor et primn duldssima gaudia noctis,
156 Cialis adhnc qooque pignos habet. Jam peetos
snbsensit sibi Teile noYOs, com protiniiB ales:
»Esto; novas tibi snme fiacea« ait atqae remiMo
creber in ezpoBitnm sna tela cor injidt arca.
Nil nnmn nisi vnlnns erat, nee vnlnns id nnum;
160 qoffiqae secatoras eractat rimnla flammas.
Soave dolet vnlnns, flagrant sed dnidns ignes.
Nee dolnisse dolor, nee flanuna nocere potalor.
Sancins ipse, tarnen ridet, probat avcta dolore
gandia, nee fatnm, foelix sibi, mitins optat
165 Indpit hine ttedere Timm; qnodconqne gnbemat
consilio, non primns agit. Non Gnsaris anla,
non solitns gravitatis honor, nee porpnra joris,
nee Schönbnrgiacfle sibi credita eora salntis
ingeninm sensere prins. Stndet, imperat, nrget,
170 dimidia modo mente faeit, langnescit enndo,
iUe animns vasti spatiosior hospes olympi
terrarumqne capax doctrinammque tot ingens
patria, jam sibi fit miser ipse domesticns eznl.
Miserat interea quemdam qnoqne Gypris Amonun.
175 Hie mdior facis est, feriente nee acer in aren,
qnalibns ad primos, dnm snsdtat, nütnr ignes,
qnom velnt obscnro Simplex monitore pnella
incipit hant male Teile Tiris. Hie debile comn
molliter addncto sinnabat pollioe filo,
180 extentans totas imbelli in Tnlnere Tires,
et dominffi cor laedit item. Mucro cospidis beeret
et natat in snmmo male fixnm pectore telnm.
At simnl ^schelins, langnenti sandns «stn,
nesdns ipse sni, nee habens, qno mite r^poseat
185 pectoris anxilinm, majori laesns ab aren,
adTehit; illa Tidet; Tidet iUe moTctqne faTülas
Tnltus et afflatse Terbis tepnere mednlto.
AdjnTit dilecta manus, qnse labile femun
fortins , inTalidns pneri qnam nerTns Amoris
190 fixerat, in penitom formosee peetos adegit.
Jam Tictos ferrore pndor sna Tincola rampH
HISCELLAKEA.
et mdaa se prodit amor. Non cesstt ntenive
angores aperire sno« totasqne per tedes
formosi duplidB celebrantnr pectoris ignes.
IM O ntum Don TnlgsriB amor, quem miKBit ntker,
quem non hnmann jiusenmt correre mentea I
Die dia Tidnnfl , thalamo deanetna et ager
igne noTO, Jam aana trabit noms otia bpooboh;
otia si diceadns amor. Ltetator amicam
«w inveniBse sibi, steriUs cnt ttedia vitie
atqne recens nlntiB cnpidiB enarret in olnis.
Sic t«ner Andromedam Fersens amplezns , aperto
Tirginis in gremio calidos redtavit amore§.
Taliter Alddes, dulcem qoiun vigeret Hebern,
Mt inter adhnrentes retolit soa pnelia nextu.
Ipsa verecondte mater Itetisdtna prolis
fert Bocero bona verba novo. Gratantar amici,
lieta dotnoB streift offidiB. Nunc, anrea, prodi,
prodi formoste fivmosa pareotis imago,
tio 0 decoB Ositin mnltmn venentbile pubis,
hoc matris te vota vocant. Pnlcerrima, prodi,
^^ectl te verba TOlnnt. Cape pignns amoris,
tali digna viro. Tibi pronubu adstitit tether
optatamqne diu jam protolit Hespenu horam.
IIS QoiB nnnc, JEscheli, pne te fellcior alter?
Fortnnata dies, qiue te e discrimine tanto
eripit et dubio nnbentem mbtraMt nro.
Jam aortes agnosce tnas , nee differ in horaa
mollia qua tenerlB debentur gandia nnptis.
IM Invidiam tibi nempe fads, ai «egnior inataa
et te non toü indnlgea eftuus amori.
Dia decoB generis, factes puloerrima remm,
amplexna petet una taoa. Dabit oscnla soll
et sperata diu mnltis tftä gandia pandet
--I» Falix coQjnginml Quid eoim voreamus amid,
quod non aura brens Jam pnepedÜBse videtnr?
Qnod Baperest, primo, nee desperamas, in anno
312 SYLYABUMIX. lOSGELLANEA.
foecnndate tomm. Patrio soccrescat honori
flemulds et similis matenii imngniniB hmes.
18. Ad Olastriss. Dads Holsati» Legatos 0dm Oermmdcm
Dedicatio.
1688. Oot
Hec ea sunt, regnm sacra cora, dientis,
qo» pia pro vestra vota salute fadt
Ac qnamvifl meliore queant hsc cannine condi,
bis majora tarnen nemo voyere poteat.
5 Qnte bona Christiad» Vobis abeonübiis optanti
illa, sed in parvo cannine, magna loqnor.
Snmite, dorn sacri puter esse vicarins orUt.
Non alio poterat scilicet ore loqnL
14. PropempticiiiD, Hartmanno Gramamio, Medice, acr^tum
Revali» MDCXXXV.
1685. Mai.
Ezperientissimo utriusque Medicin» Practico Dn. Hartmanno
Gramanno, p. t Magn» Legationis Moscovitic» Persicfleque Me-
dico Ordinario, Mox Magni ßussi» Imperatoris Archiatro, M. P.
Flemingus, Fcelicem Gennaniam versus Abitom Reditumque
precor.
I, comes, et pingnem revide vetns aocola Salam;
sed quoqne die patri» dulcia verba me».
Hec, yelut nnitis socios discedere dextris
vidit, ad hunc rednces nos putat esse modnm.
6 Sed cbarsB mea verba refer: Tnos iUe, quod optas,
vivit, at in reditn Signa morantis babet
I, comes, at sine me facilique revertere fato,
et nova Istiti» sis mibi caussa novee.
Scr. Revali» Xn. KaL Jnnias, KDGXZXV.
PAULI FLEMIN6I
MANES GLOGERIANI.
AD ILLUSTREM YIBÜM
AÜGU8TUM BUCHNERUM.
313
IncomparabOi Et Sammie Famie Viro Ao^sto Bachnero
In Celeberrima Witebergensi Doctori Pablico Rhetori Et
PoeliB Seculi Primario Devoti Affectus Tabulam Hanc Ipsam
Manes Meos Glogerianos In Pablico Orbis Theatro Suspendo
Paolus Flemingns Inclyti Viri Virtntam Hirator.
314
MANIÜM GLOGERIANORUM
LIBER I,
IM QUO
A M 0 R E S.
Venerabili Et Sancto Fatri Reinero Brocnuaino, Trittfereii*
sium In Viria Livoni» Episcopo, Fie Docto, Docte Pio
Hatui Amoris Monnmentiim Canilid«D Ulios Aninm Deaf-
PaahuTlnemliigiia.
MANIUM GL06EBIAN0RUH I. AMOBES. 315
MANIÜM GLOGEBIANORÜM L
1. Ad LibraiD Hnnc.
I, über, et dabii constans pete limina mundi,
jndicis et &mse ludda tecta sabi.
Dissona diversse de te bibe nomina linga»,
dam popnli lusus prsetereuntis eris.
5 Improbus andaces ynlgos male sdndet amores
et nimis effosi molle favoris opus.
Displiceas mundo, placeas modo lembas astris.
Jndiciam rutilant sidera; terra, taoe.
2. In annulam incisom.
1630. April 28.
AMOREM quem per hoc levidense per utmmqae me Meo Ologero
Flemingos mea, h. e. bona fide ABtemom Toveo. Signab. Ups. MDCXXX.
Ipso nominali D. Georgi.
3. In vitro Veneto.
1681. Juni 12.
In Ipsa Fragilitate Dnrantissimun Affectom Georgio Ologero Pan»
Ins Flamingos Amicns Amico Unas Uni Manu Magis Animo Obsigno.
lips. Proprid. Eid. Junias MDCXXXI.
4. Omninm Remm Vidssitodo.
Terent. Eunuch. Act. 11. So. 2. Symb. J. Q. Bohilaohi M.
Qnserebam, canctis an sit Constantia rebos,
dnm mihi plana säum machina pandit opus.
Mirabar mnndnm; fors hie sine clade maneret,
ast, Amor, igne tamen nil erit omnis, ait
5 Begna, voluptates, homines, miracola croTi
invenique soas omnibns esse yices.
316 MANIDM OLOOEBIANOEÜM I.
Omnia qoierebam vidique ex omnllnu mram :
quis credat? — Levitas non vaga sola fldt.
5. Idem Alfter.
Omnia per totmn qnae snnt ezstantia mmufaim
ante meos ocnlos jnssus adegit Amor.
Omnia qnserebam, sed erat nee in omnilros unun,
qnod non altema mobile sorte foret.
5 Phoebos ait: »Pereo.« Polos hoc, hoc et astra fatentnr.
Terra, salnm, tempos, regna loqanntor idem.
Uuica prse reliqois tnlit Inoonstantia palmam.
Firma soa levitas in levitate manet.
6. Idem itenim aliter.
Pnlcer in erecto statoit me monte Gitpido,
qua patet ingentis visio plena poli.
»Qaos, Amor, seternos«, dixi, »mihi detegis orbes,
hoc opns haut ipsi mobile credo Deo.«
6 Die manu coelnm leviter tundens, pede terram,
ilicet in celeres egit utrumque rotas.
»Et si tam facili vertigine tanta vacillant,
quas«, ait, »haud subeant corpora parva moras?«
7. Inter medias preces deficienti.
Jamque preces, jam vota sinunt, jam lingua remisit
et pia sub media stant labra panda nece.
Quam moritur foelix animam, cui numine plenam
fusilis assiduse provehit aura preds.
6 Quis negat, arentis dum deficit halitus oris
ultimus, in primum mens migrat acta polum.
Omnia sunt prsesto, gemitus, jumenta precesque,
rheda fides, calcar spes bona, vector amor.
8. Homo Bulla.
Forte liquata cava commiscens smegmata testa
plurimus in denso stabat agone puer.
*
7. S EDimA Hb. 8 rhed» Hm.
AMOBES. SIT
Mox et KTOBdlneiB lasciTB canalibiu eetai
Indenti Titreom flabat ab ore dectu.
i Stm[dt hoc in prino, medio perit Ulnd in tai,
omnis inanis erat baUa, nee oUa manens.
Cernis, Amor mihi, cernis, ait, tna nomina vits?
Bulla breris, brevia ea tn qnoqoe InciB, hämo.
9. Godofredo GaOlelmio, Zadiari» Poeplero, SQL
Dividor et ternoB ex me sibi blanditer uno
omnipotens leni segmine findit Amor.
Prima mei, Goliehne, Übi, tibi, Chare, secnnda
cedit et inde md pars mihi sera manet.
i Improbat boc mde rolgns opns ridetqne loqnentam,
TatibnB et mendax omne licere pvtat
Nil r^ero. Qoi me qnondam dnplicavit anüco,
nnm minuE is Mnis jam tripllcarit Amor?
1<K Super Synbolo ZacL Sommeri SQ.:
Pativndo vinco.
Scindebant me forte trucis coDvicia Ungute,
edndebam parili gaimlitate reos.
Terba dabam dantl, data verbere verben losi.
Ib«t et altenüB fervida riza vüs.
i Sic ego. >Non sie« inquit Amor. »Victoria Inao
non tarn vincendo , qoam patiendo venit
Fer patiens et vince ferens : rea fine probabit
vincere posse virom, vincere Teile bonnm.*
11. Natali Hatthie BerUchi IcL
Dum tibi natalee monitns congrator amores,
cogit Amor gressns ferro, referre Pndor.
Hie movet, hie remoret gressoB, hie nrget et Ole,
ille niiB acer motibns , ille anis.
10. Sf mbola Ha. 3 pwi garriliUti U». 7 cm Ute Hi. 8 riaoat» tu-
iwe ... Tineere nolle Ht. 11. I nonitti« graUrw Dr. > nftrre Tinor Dr.
t niij pMMtu* vjribnt Dr.
118 KANIDM OLOOEBIANOEDM I.
5 Hie glftdfaim Tibnt, illa Tihrat, oertal«; Anorii
fem Podor, Indit fem Pudoris Amor.
Ut tibi Jatales ttndem gntarer aoiores,
marte Pndor oeddit, Harte redtrit Amor.
12. Super Symbolo Pcsplari:
Ur« Dem , ne uns.
Ure, Dens, Dens, vre tois mea scrinia flammiB,
volt mea diviiras corda precentur Amor.
Mandat Amor, cor audit, hero cor paret Amori
prosUiensqne soimi damat hoc ante Deom :
5 Ure, Dens, Dens, ure tois mea scrinia flammis,
iiam sidereo victima grata rogo.
Fert properas Dens ipse faoes, cor ardet et ipmim
ne flamnuB poBsent nrere, flamma fidt.
18. In Nominalem Joannis Pratorii 00.
Ut tibi natalis soleunia festa diei
gratarer gracili, mellee Jane, melo,
obtinuere suis vix dolda nomina votis,
illa sodalitii nomina chara mei.
5 Obtinuere tamen. Tot Amor quid Amoribu onoa
certet, amatrices non fogit ille precea.
Omnia sunt prsesto, quibus hac te luce ligemua
fila fides, teni» carmina, nodus amor.
14. De Symbolo Godofredi Goilielmi:
Nil disBOCiAbile firmum.
Fastidire meoe simulans Amor almus amores,
dum puto: jam, mihi jam se sodabit, abit
Ahne, fugis? fugis ahne? queror. Amor, abdis Amorem.
Sunt, ait, ast apin» quod lacrymere, merse.
*
U. 5 Tibr«t, pagUAtur Dr. 6 Timor ... Timori« Dr. 12. 8 p«ro«t Dr.
18. 2 melle« Hs.
i Et fagiL Et fogio. Qua perrolat, infleqaor; itqw
^jo tenens, tamn hie me, pner «1«, klei.
Bidet Amor pentatqne volens. Fuge, dühge, dico.
sed mihi caosn fngt, tgoo Moitris, eria.
16. In Albo, cajas Symbolam:
Gato fidolU luqua ad mortsiD et dabo tibi ootohbih viUt.
Stabat Amor plantaqDe solam c<slnmqtie sinistn
tandebat focills pensile moUs onus,
et lemniscatnm dextra diadema propinans :
■Hoc erit hqjitB, ait, qni mihi fidns erit.«
t Fida erot damabat Telloa; ero fidns! Olympn.
Kec diadema tarnen illa, nee iUe tglit
Fem ego pneteriens, qnid ego ai? soBpirabam!
Ahl «Tis, 4etet et diadema dedit
16. B. Glogeri Febria.
Caldor Amorqne paris certant de munere palmie,
' morbidoB ille Calor, ille polaris Amor.
Caldor ait: fixis expogno corpora flammis,
expogno faciboE corpora, reddit Amor.
fi Pins, ait, evaleo vestris, Calor, acrior annis,
peidit et ignitiB cor jarenile gUtUs.
Ast ego plus, alt almns Amor, Javenem snUimaiu
mentem ego, ta dneres corporis, inqnit, habe«.
17. VigUiiB B. GlogerL
FlammeoB ardentes jnvenis calor obsidet artns;
inde faoes tadtas Igneus anget amor.
Seria sollidtos prohlbeut snspiria somnoe,
at magis letberli pellit amoris amor.
5 Nulla qnies egnim Uto medicamine corpus
snblevat, inBOmni cedit amore qnies.
B IsraiiüeatuD dextra moBatrante eonBam Dr.
IS. 7 JnTanemqna &.
SM MANIÜM OLOOEBIANOEDM L
Qoei reqniascat enim? Sopor anfiigily impedit srdor.
Intal amor Tigflat, excabal eztai amor.
18. B. Ologeri Scriniaiii.
Sanguinolenta meom raperent com bta Ologemm,
it phu in primum sponte Copido nemaa.
Arbor adest et adest Empns» prtBsto Upennia,
mncina, pendicnlum, norma, terebra, Inpna.
5 Hinc noYüs oblongam dto matenarins arcam
asciat et juvenem condere mandat ibi.
Ab! Amor, baat opos est bac fiincto, lacrymo, capea;
capsa cor boc faerit, bac mibi conde meom.
19. B. Glogeri Bnstuni.
Lnstrat Amor totnm, tarnen nno nomine, rnnndnm,
(quid non omnipotens fingere possit Amor!)
canniferam vacuo pbaretram snspenderat onoo
proqne suo palam tendine dextra tulit.
5 Frigida dum gelidi juvenis turanlabimus ossa,
dl, monstrate locom, quo tnmolemas, ait.
Andiit et celeri mihi prosiliit cor hiatn.
Dumque pntaret bornnm, cor mibi fodit Amor.
20. De Symbolo Christenii.
Cnncta mibi Glogeros erat, dum carperet »vom,
sed tamen et Jesus tnnc mibi cuncta fnit
Audit et baut binos poteris tua dicere cuncta,
debueras uni fidere , dicit Amor.
5 Alme puer, non pecco, loquor. Mea cuncta Glogeros,
et mea cuncta mihi Jesus, uterque, fuit.
Glogerus mihi Jesus erat, dum carperet »vom.
Jesus Glogerus nunc mihi totns erit.
21. De Symbole Possessoris:
Spes meA in Deo.
Spes mea post unum fiieras, Glogere, Jebovani,
spes mibi post unom te mibi Jova foit.
AHORES. 931
Quam trana, tnm dnplici spe, teaiporft bnatus agebaml
QnuB tanc ex onmi parte beattu erun !
E Jam fallit spea fisa Bibi. Spes fisa Jeb<me
fallit et ambabos spebas imtniB eo.
Ab mihi] quis mibi noD ex hoc ogganiüt in aorai:
Desperabnndie conditioniB homo esl
22. Redditio.
lest. Deo. 3.
Andit Amor, TeUensqae coüum: Quid, vane, qniritM?
Non, qnod deBperes impiiu, inqnit, habe».
SpcB toa post nnnm ftaerat Glogems Jovun,
Bpea tut poBt nniun Jon Ologeriadem.
i Hase et adhoc ntramqne tenes. Spes fiu JeiboT»
DBSQt iD atemos fhliere powe dies.
Atqne Thomii^dem monstnuiB, hoc nidtttr, inqnit,
altera jam tna spes, ceme Glogeriaden!
Qnod testando amori C3. Jano Nicoiao Thomiogio, Pal. Med. D.
Fantdri et Amico, ac pro tempore Contabemali ad latus nnid iai ! qnos-
dim mei Glogeri Berio moestns et jnxta lacryinaB appono Lipaie qnarta
Non. Xbr. MDCXXXI. Fanlns Flemlngus Hartensteinins.
23. Super amicitia cam Conrado Boltenio Sondensi inlta.
Jussit, nt exigna sibi quid meditarer ab arte
nOBter amicitis coujugialis Amor.
Quid meditarer enim? dixi. Ueditaberis ipse,
digmi tibi nemo, tn tibi digna focia.
t Risit et Ktherea pner actus in aera ploma
Boltenium volncri cor redimivit ope.
Hie tacet et proprio vetns approbat illiid in nsn,
hoc magis nrit Amor, qno msgis Ule tacet
3<l. Albo Ghristiaiii Brehmi Ups.
Volvo libmm, nee fronte Ubri, nee calce
cemo, qnod ingenal symbolon esset heri.
SS. 6 r«dllilTh Hc 14. Hm ... via Di.
932 KANIUM OLOOERIANOSÜM L AMDBES-
Bidet Amor canBamqae rogst. Qoid qoerera pergb
anxias? Ipee libri Bymhcim, inqvit, ertm.
5 Miror boc. Ergo too si symbola more odebrts,
hoc poteras, inst»!, me celebrare modo?
0 quid ego vestrM jam non celeliraTeio kndes,
symbolon o shnilis dnlce, k>qiiebar, keri!
25. Nominali Ernesti DelmL
1689. Mira 18.
Fülserat in verno toa lux nittdiuima eodo,
certa voleiis tadto me pfsabire pede»
ivit, at extremas dum se demittit in «nbras
Vesper, Amor Inoem damat aUre tnam.
6 Qnid tibi? qnid £uerem lad tarn leto sileBti?
Hec gratanda tibi toqne Ugandas eras.
Solvo diei, tibi solvo tanm, sed sero, qnid obstat?
Tu mihi sab media nocte serena dies.
MANIÜM GLOGERUNORÜM
LIBBR II,
IN 'quo
C ü P I B I N E S.
Nobilissimo Jnreni Nieolao Heiiisio, Blax. Danielis F. Fatritt
FerfectioniB Idee ExpresaiflsimiB , Fro Redprod Amorii
Indtamento Hos Meoa Capidines Relinquo Alois Logdnno
Abiens X. CaL Febr. MDCXL Panhu Flemingns.
SM MANIDM GLOGEBIANOBUM IL
CÜPIDINES.
1. B. Glogeri Febris.
Dum lassns posito jayenis recnbaret amicta
fatalisque sunm lectos haberet onus,
tabifico liqnidie feryebant torre mednU«
et jecnr insolitns coepit inire rogus.
ö Irrnbnere gerne, pa^idis calor innat oceUis,
fomes et in toto corpore sangnis erat
Quid mirer juvenem tadtis flagrasse caminis?
Miror in adspicuas non abiisse pyras.
2. B. Glogeri Somniom.
Lecto üompositns, pnlmono jacebat anbelo,
ibat et ad reqoiem mens levisomna snam.
Visa fnit jnveni niveomm tnrma irolonam
et pngnatori candidns ordo gregis.
5 Gerne, ait, et, mea vita, veni? Sic sueyerat ad me
dicere. Et advento somnia cara refert
Alter Ego, confide, loquor, res nnmine plena est.
Sunt, quibos in ccelom totns agare, duces.
3. B. Glogeri Frons.
Dsedala syndpitis laquear com Iseye magistra
Sterneret et nive« nobile frontis ebur,
errabat digitis plastes frontemqne paranti
massa figorando pectore prensa fnit.
6 Yidit, aitqne, menm nee quicqoam corrigo plasma.
Sicqne volens mimm vivere jussit opus.
Pectoris instar erat jnyenis frons, frontis ad instar
pectns. Candor erat pectore, fronte fides.
CUPIDINES.
4. B. Glogoi Poeais.
Risit nt , nt genitom poterst spectare pnellnm,
snstulit nt patria dia poesis hämo I
Cresce, ait, alme paer, gemiDansqne labella Ubellis
in pnaom tepidas 6at celer artis opes.
i Plerit ot, nt Juvenem Jam viderat esse peramptuin,
at doluit floldas ter qnatiendo comasl
Ast, ait et jnvenis Tictnra poemata jactam,
haat poteras vitam Tivere, vive necem !
6. B. Glogeri OcnlL
Sidera fnlTicomis nqnale nitentia stellis
et gemina nnper astra pndica face,
quam capitis conveza sacri decoratis epbebo
inqne meri pladda fronte natatis heril
s Sed, facnlte, Testraa quo nunc restingoitlB ignes?
Que perit arüfids nanfraga cymba vitri?
Qnid fiet stellis, quid s^nibos accidet astris,
si mea tarn sabita Eidera morte cadunt?
6. De Febre et Morte B. Glogeri.
Ut JuTenem patrio posset snperaddere ccelo
i, Febris i, siste, Uors, mihi, mandat Amor.
Parebat dominee fatalia biga Honette.
Ibat et ad dictos nata parensqae Larea.
t Lenlter adstantem Febris invadebat epbebnm
et pladdo facilis Mors in agone fiiit.
Horte quid ingemimos jnTenem cecidisse febrili?
Uli mater «rat illa, sed illa soror.
7. B. Glogeri Manns.
0 manus infracti bene conscia federis , inuno
autor inabmpti pignoris, alma manus,
ergo tnos sublesta meis sabdnciB amores?
Ergo toam lubricam cemo Aüsae fidem?
4, 1 gemitnm Hb.
226 ^ IKAMIDM 6L00ERIAN0BUM IL
Sic qneror. At divinu Aflior, TeUendo capilloSy
noD, alt, in Umtom quod querilerii, habe«.
Fancta probat, viveni saiudt qvod dezftera pignu.
Qu» yita nexoit foedera, morte
8. Salyor Gratis. Symbol SebasL Onmawari SO.
Beatni loqaitnr.
Prostantem nuper preüo licitabar (dymporn,
dicebam: Qnanti das mihi, Ghriste, polnm?
Annun solyebam, sed veadere ndnit anro.
Divitias totias nil moror orbis, ait
5 Me meritomque meam ponebam callidiu empftOTi
nil ego, nil meritnm sed valoere meom.
Debile quid pretiom, meritom qnid inntile Jactai?
Si quid, ait, gestis Bolvere, solve NihiL
9. Ad M. Christenium,
Moestns eo, charo viduatus morte sodale,
qois, qneror, bei! mihi nnnc ibit amore comes?
Didt: amabo, solum; sed amor mihi displicet orbis.
Didt: amabo, salnm; qno mihi salsns amor?
ft Didt: amabo, polns; nee amor mihi ridet oljmpi,
donec Christenios didt, amabo, mens.
Inqne solo inqne salo inqne polo dnm rimor amorem,
nnins invenio pectore Christenii.
10. B. Glogeri Sodcnv
Dnm jacet et fessnm langnenti corpore lectnm
sidereo jnyenis seger amore premit,
nrge, ait, nrge gradns, Dens, nrge, adeamns oljmpnm,
nrge, age, age, nrge tnos, nrge, age, age, nrge meoa.
fi Interea toto largns de corpore torrens
mmpit et in salsas liqnitnr »ger aqnaa.
Qnid jnyenem jnyat astra dto pede oarpere yelle?
Jam celer in proprio nayigat ipse freto.
11. B. Glogeri Crines.
nie ^0 virgineo demessos verUce oriniB,
delicies domim Inxnrioaa mei,
qiuero meom, sed qtuero meom sine vindjca cunpum.
Sed mihi natalis syncipnt ora fiiit,
B Bfndput ingenid Jnvenis, qood tiiplias f^ont
feira iete ralnda pneBecuisse mann.
Gnin natale mihi pnedderit Atropos amun,
me UM, meaeor, habe, dum mihi campns eris.
13. B. Glo^ CoroDa.
FdItus inanratjfi qni ^lendot crinibm orbis,
concolor et domiiue flammat in igne com»,
hsnc tibi, äos JaTennm, pietas pertexere josBit,
oecUt cnm digitis gratia blanda suis.
i Carpsit Apollo rosas et fila dedere Borores,
imposnit meriüs jam Decor ipee comis.
FloB omamen erat jnvenia , sed majna üsdem
ornamen juTeais floribos ipse ftiit.
13. De Eadem.
Non, reor, halantis foecnnda rosaria Pnrti
hisce rosis Bimiles gignere posse rosas.
Hesperethosa sniB tales non edncat hortia,
pulcra nee omatis partnrit Hybla jugls.
s Floribos orbis habet nihil bis fonnorins, at qnid?
Polcrior Üb Jnvenis floribos nnna erat
14. Awimilatio.
QnaliB erat tnos üle, tam charissimns iUe?
ijebat naper tnrba pro&na mihi.
Dextn Binoo stjdniii diartamqae prehendo aintatra
miUeqne penfo deos pingere, mflle deas.
15*
228 MANIDH GLOSEBU^i
#•"
Fingo Sales et non niunenibile TolgoB Amonim,
fingo Fides, Charitas, Oaadia, DeUttas.
Pictnramqne notans, mens, heus! chaiteiiiint 1116,
qnalis erat, capitis cernere? talis erat
15. B. Glogeri Preces.
Qaale sab immiti morientia Ulla soIe
flacddalo plavias ore precantor aqoas, ^
sie moribanda pios prteoordia lassat ephebos,
in media velle pransos obfare die.
5 Singoltat tremalos saspirans pv)mo vocatos,
tone et bialcat opas langoida lingoa sacrom.
Forte dent frastra morientia lilia rores,
taboit atqae meam sab prece liliolom!
16. B. Glogeri Cändor.
Aemole lacteolo mihi cor, o amate, ügastro,
semole splendidoke cor, o amate, nivi,
ah! fagis, ah! nitidi fagis, ah! fagis, albor oloris!
Ah! fagis, ah! ovo par fagis, ahne nitor!
5 Palla padica cygni nigro tarpabitar amne
ovaqae flaminibas infidentar atris,
sola ligastra cadant, leni nix tabet ab sesta.
Heil taas, hei! candor febre liqoatas abit.
17. Connexam.
Attamen infect» sabnascitar altera pennn
et redit ad primam Schema serenas olor.
Forte sois mendis teres emacalabitar ovam
et dabitar facie posse nitere saa.
5 Edacat asqae tepor vemas de lege ligastra,
partarit atqae novas bnuna noyata nives.
Hei! taas, hei! solom taas omnibas exddit annia
candor, o setemam non reditare mihi!
18. Ad Caniciiliim, Amores Otogen.
Lnge, belle cntücnlille, luge,
nie gemmens , uiriplenns ille,
Qle mollis et ille delicatas,
delicatior itle molliorqae
t ille, ille, iUe tno magis cociiUo,
fiitali tibi febre raptns mdit.
Cui post, abl cni post, placente Iubd,
delectamine, dissilitione,
gratias dabis et dabis Leporea?
10 Cni jocoB paries, cni cacUnnoB?
Luge, belle ctmicnlille, luge.
19. Ad Stellas.
Agmen serenum, folva Sammaniiii cohon,
per-nox caterra, plebs tenebranmi vigil,
anrte Quirites, Titrei civea fori
castiqne csernl» camilli curife;
B dum vos padicoB ore Noctnmus mbro
prodndt orbi candidoqne Cyntbia
invecta cornn vnlgoB ordinat yagtim
mandatqite jussis ire semitis tIss,
VM&ntis ffithffe pamili statls dei
10 froi^eEtiae pnris impeditis crinibuB
anroque tob flladitis totos mero.
Qaid hie chorete, musico quid hi pede
Baltns canori? quid tripndia tinnala?
Silete pnlcri, tale non volo melos.
IS Sonate lessum vel migrate de polo.
20. Anrora.
Qnaliter ingennos mirainnr in an lapilloa
ludere flanuneoÜB binc et et inde Ubris,
Burgit in anreoliB Matuta pndica capilliB,
pnrpnreiB nee mit tot» latere genia.
230 HANIUH GLOOERIANOBUM n.
5 Impatiens radii properat Noctarniui ad Indos,
nietat et in roseo lomine nana dies.
Sed, dea, quid castos niminm dto oondii ooellot?
An, qnod amans ocolos condidit ante meos?
21. Ad Carbonem Catellum, Delitias Glogol
Nigro nigrior, carbo, oor?o,
ipso sed tarnen in nigrore pnlcer,
quid salta lepido, quid ore Uando,
gestibos nitidis, movente canda
b et dives yario canum lepore,
occorsas domini toi sodaM?
Heu moesto domini toi sodalil
Parce Isetitüs, catelle, parce.
Higns desine Inaitatkuiia.
10 Istos mitte, miselle, mitte gestns*
Voltam supprime, conde caadiceDam.
Corrnga capnt, implica lacertos
et quiqoi miseros decent catellos,
explica, miser o catelle, mores.
15 Occombit taos heil tnosl Quid %jam?
Occombit taos heit taos patromul
22. Ad Rores.
Qua sed o! homectem cineres aspergine siocoe, .
qnos miser ah! nimio cemo snb igne qaeri?" *
Arida pnlvereis marcescont ossa faYÜlis
gutta nee est, illum qose premat, nlla, rogom.
6 Vos cani rores, genitivi pignora veris,
ibitis humidolo per mea busta pede.
Ibitis et madidis mnlcebitis oribos nmara.
nia refrigeriom lene fdroris habent.
23. Ad Autanmiun.
Ferox tyranne, ccgus insolenti
corvator annns et senesdt ira,
tibi seyeri prsliantnr Enri,
CD?n)iKES. 2;
ta prata pictiB enis tapeüs
s canaqne toims perplois prnina.
Te calva crines arboreta logent
nndisque Baltos ingemnnt racemia.
Te noxiosa prsnnni quadriga
paricnloBte comeqnantnr anre.
10 Freqneiu catarrhus crebriorqoe febris
dolorque mnltiu plnrimsqDe pestM
et longa miUe mortiain caterva
densis eontem commorantiir amis.
An semiTiTam me, cruente, linqsis,
ib dtuQ me per nnid mortem trnddas?
24. In Medicamenta.
Ne desit, qnod po6se queat prodesse dolenti,
tota patet cistis pbarmacopcea snis.
OmnJa, qtue poterant medicamina tnta vidfiri,
ipse sna medicos miscet Apollo nuinn.
s Cana sno saBom probat Experieotia nuta
qnemqne bibat, calicem porrigit abna Salin.
Et tarnen ille perü Hedicäna (qnie andiit omqnam?)
ipse sibi jnTenls , ne revaleret, erat
25. B. Glogeri Verba: Per Te Me Fama Loqaetur.
Ergo cnpis cnrtam fama protollere vitamt
Abt potina mecom vivere perge, manel
8ed tibi snb calido gracUis moret hepate virtoi,
ranu et in tepido Bpiritos ore natat
i Ergo tnam prodoc toa per tibi carmina vitiun,
hoo tibi pnecipitis sed negat hora neciB.
Immoreris. Qnod aveG, per me te Fama loqofltnr,
rectins at per te me pla diva feret.
26. Ad Flavios et VentoB.
Quid Bimilem? Nostraa oalide oompaasa nünu
Umft repercnsaU Tociferator aqnia.
232 HANIUH 0L06EBIAN0BUM IL
Lacryinat et trancos mecam revomit Bmgaltiu
rauca flaentisonis nnda crepidinibiis.
5 Flamina, quid tremitis? NotoB hac mit, Africus illac.
Canssa, mihi magis nt condoleatis, ero.
Flamina flaminibus mea dem suspiria yestris
et lacr}7na9 vestrls flunina flnminlbiui.
27. Ad Avicalas.
Lubrica vos liquid! gens setheris, hospes nfaiqne,
nbique civis et domi,
dmn late volncri populäres cmre aecatis
commnnis auras patriae,
5 conscia non legitis socii vesUgia nostri?
Tacetis ? At proles Jovis,
in tantom üeunles miseris miseresdte noins!
Volate, jnssmn quferite!
28. Ad Arborem Notam.
Tu quoqne post sevnm nostros testabere planctns,
post gemitos, risus ante, loqnntor eris.
Si quis ad hanc ponet piscator retia ripam,
si quis in hoc hospes rare colonos erit,
6 hffic leget inciso, si possit, cortice verba:
Hanc qnoqne Flemingi lacryma pressit humum.
Non satis est, nostros solus quod conquerar lestus,
dicet et elingujs tam fera fata stolo.
29. In Annulum B. Glogeri MarL Christenio Meo datam.
. Quod damus aureolum, Christeni mellee, mnnuB,
hoc formosa mihi solverat ante manus.
Glogeri manus illa mei, quem fecerat olim
patria terra tuum vitaque morsque meum.
b Dono donatum, mtgus quid pendere palmsß
nil potucre mese, nil voluere tu».
Glogerum pro parte tui tibi porrigo totnm,
dimidium mecum divido Ghristenium.
30. Ad Annolom.
Annale, dilecUa d«cns iDtemerabüe palnue,
annsle , fonnoBie pars pretiosa manas,
annale , snpremi mansunun pignas amoriB,
annale, letitite triBtititeqne men,
s annale, post JuTenem sirailis tibi contigit beares.
Annole, post Ulum contigit iste Bitnm.
Annale, nanc meos es, domlnl post fata prioris,
annale, cam moriar, annnle cqjns eris? .
81. Ad Vallem Roaanun.
Vallis amoena, meis nemoralis amoribns aola
et commilitü Sorea mappa mei.
ta memor es blandn per mntaa foedera vite.
tu joca , tu nOBtroB scis sine fraude sales.
b Anritee novere rubi fmticesqne loqaaces,
snb qoibnB umbroB» nos tenuure com».
Fallor, an antiquos, dorn tranaeo, cUcis amores?
0 qnot sunt frondes, sint tot.Bt ora tibll
' 32. Ad Prata.
Sive per herbosos spatiarer amabilis artus
atque comes juveni non inhononis eram;
sive sab agresti reeupinas fronde jacerem
et coujiiz juvenis non inamtsnos eram;
ü qnam mibi prata fuit vestris incedere snlcis,
quam fait in vestro dulce jacere sinal
Ab! quod nou pereo, per eo dum gramina vestral
Abt quod non jaceo, dum Jacuisse vellml
83. Ad Violas. Becordationem B. Glogeri com hamin odoris
snavitate comparat
In Bua virgineas carpit vob gandia poIlex,
n«c potraat talis tos plgntee neois.
,fS4 XAMIDM OLOGEfilANOBÜM D.
Pfurpin cytaum noper eonftua labeDls
liyet in aridnlis fiiflcala &cto genis,
5 dolce sed ambroBlAs halant ea fonara baoet^
vividus e vestra morte resorgit odor.
Cum Yobis a morte mens fit gratte heras
vestraqae de memori fluidttor anra rogo.
84, Ad Deo8 Agrestes.
Syltani, Satgrri, Priape, Funi,
Tenninns, Dryades, Diana, Pales,
ite, nnmina mris iniverMi
Ite, cnrrite, saltnnm monarch»,
5 arbomm genns omne penrolate,
frondes carpite , complicate fascea,
ramos sternite, coUigate thynos
et breyem jnvems Jacentis nrnam
drcomnectite dnctili racemo.
10 Tun late virides^pper colnmnas
et Btrictas hedera trabes procad,
Butües bene coQodie pcmipas,
nt Sorgens foliaceo nitore
snspici qaeat eminis cacnmen.
15 Ite, cnrrite, prindpes agronim.
Qnod nisi properaveritis, ipsa
cnrrent robora, fraxini, cnpressns.
35. In Charites.
QoaB tria foemineis apparent corpora peidis,
Corpora flebilibns consp&cienda modis?
Lndor, an Aglajam video? videone Tbalcgam?
Fallor, an Enphro^ynen tertia fronte refert?
& Est ita. Dilecti lacrymantur fonns ephebi
comque sorore soror flet juvenile decns.
Fortnnate dnis, quem sie pia nomina eorant!
Dom gemnere, dolent; dorn dolvere» gemuat.
De febre ardente et sudore B. Glogeri, Ad FIorianDm
SiriUkij, Sil.
Pugna fuit flanmias inler, foit inter el untlas,
utne vexarent cor juvenile magis.
Prestamus, Etonait aqun ranco vortice, flatumis!
Prxstamus flammte, flamma strepebat, aqois!
i (jnin libeat ccrtare, fremuut, Pugnatnr, At »ger
in mediis, niediis ignibua, exit aqub.
Wiacipium fuit hoc, änis fuit illa dnelü.
Die, quK victrices obtinnere maiius?
37. De Ijsdetn.
Spnniea cserolei quid abhorres flnmiiia ponti
et vicina times membra locare rogo?
Qnisqne sinu sna fata suo gerit. Omnia lethi
sunt exempla domi, nos et ubique premunt.
i Quem gemimus javenem , procul tgue miser, procol nnda,
debnit in mediis igne fretoque mori.
Älla paves frustra, frnstra fugis, hospes, ab igne;
ipse sibi moriens ignia et unda fuit.
38. B, Glogeri Halum Citreum.
Aarea snb juvenis rutilescunt pollice mala,
aurea mala niteut, aurea dextra tenet.
Aureus ipse micat. Sed quee sunt aurea mala,
aurea quie similjs dcxtera gestat heri ?
i Fertilis bis eirailes uou partnrit India fructus,
tale quid Ilesporiis non generatur aquis.
QDum nnllaH babeant uatales talia torras,
quis neget, e fulva mala renata manu?
De Insignibas B. Glogeri.
Quffi corrunt hyalis amcena ripi
per latc nitidos änenta eaiupos?
(Jun totum uiveis serena plumis
S36 MÄNIDM OLOOEBIANOBUM n.
ftles tnrgidnlafl flagellat undas?
5 Qoffi racemifeiis snUime villis
in celsam capiitj|^t arbor sethram
ad volventis inane littos amnis?
Geras indlgitas Ologerianas?
Seite. Moribns hse per omne rariB
10 8iii conyeniont heri rabric».
Mare flomen id est scientiamm.
Candor ?iTit olore, bma palma.
40. Ad Lectum B.
Deme verecundo variate toralia textii,
lectale, deme toi plnmea fiücra srnns.
Abstrabe teztilibas vdaria oonsita filis
et, focit ad mnndiim quod peristroma tauiL
5 CSrcamfande tno gansapia pallida collo,
fiiscns inomatum stet oolor ante pedem.
MoUia viyenti peperisti gandia, ftmcto
jam quoque, ceu pax est, exeqaieris hero.
41. Imago B. Glogeri.
Bunt ea cssiolis canentia lomina cirds?
Sunt ea coccineis prozima labra labris?
Qno vivax roseo migrayit pnrpnra vnlta?
Qno fronti tenerse jam cecidere nives?
5 Pendula csesaries fnlva pallescit in nmbra.
Per fadem totam frigida serpit biems.
Desiderator clausula.
18: In Libellnm. Die Geistliche Wasserqafille.
(}e8tat aquas juvenis. Sed quas gerit aureus undas?
Quffi tenet in yacua flumina sicca manu,
flumina Castalio non prosilientia clivo,
non Aganippsis prsedpitata jugis?
b Qnffi gerit, haut faciunt ntevosis Sumina mcmbris.
lila Iftvaut animte menda flaenta piie.
0 liomo, quo Inteam possis abstergere meutern,
Sit Über anda, preces spongia, flamina fidea.
43. Joanni Christophoro Lobhartsbergero PropempÜcon.
Ne tibi Dost«r Amor posBit male fidus baberi
atque aliqnid dabiffi snspicionis alat,
snme fidelanimam testantia symtiola dextram.
Carmen amicitiee pignus liabeto mete.
t. Sala cftpit te , Plissa vetus me vinch et una,
c|Uod foret in votie, improbuB Ire vetat.
Solos eas? Non solus eas. Comes illa perenma
litera contigoi teseera cordis erit.
44. Cajn somniaret se a J. G. Scbilacbo S. Pyropo donari.
Grata per illunem Indebaiit somnia noctem
et mihi com Scliilacho fabula longa futt.
nie fidelanimem c«ntestatunis ainorem
ferre milii Visus genunea doua fnit.
& Evigilata suo sc mens lietaminc falsani
sensit et nmbrosas esse dolebat opes.
Omen at est, dixi. Bacca pretiosior omni
ipse mibi Scbilachus uuio totns erit.
45. Albo Joannis Sibelii, Westphali, super symbolo
ejusdem.
Sub persona poBseBsoris loquitur Veritas.
1633, Febr. 7.
Cor mihi, qnod volvat, conatanti disBerit ore,
03 mihi cum simili corde, quod ajat, agit.
43. 3 Sumia amatoTB ... dextr« Dr, 44. 3 Ille pe renn untern Ur.
Q STigiUniqns De.
J
938 MANIÜH OLOGEBIANOBDH U. CUFIDINES.
Cor taoet; ob r^oet. Loqidtiir eor; et ora loqnitnr.
Offidnm ooDoon Ohid et üb tenent
i Ob sine eorde nilifl, sina nil hdi ore cor apCmiL
Ob in eorde gerit, qid cor in ore gerit
0 me felicem, tali qn» manere pEKsto!
0 te felioem, qoando seqniftor snil
HDGXXXm. Lipe. YII. Eid. Febr.
MANIÜM GLOGEßlANORÜM
ÜBER ni,
m QUO
VOTA.
Nobili Et Ad Perfecta Nato Casparo Hertranftio Losuto
Nomini In Batavia Mihi Duldasimo Et Aetatem Deaiderabili
Pro Contesseratione Amoris Plus Qaani Fratemi Gerni^
Fido Inacribo Paulus Flemingua.
Ulb HASIDM OLOOEBIANOBÜIC m.
VOTA.
1. Invocatio ad Poerim nmuB.
JMya, soperstitibüs rnnltam vaKtiira mhricit,
can» perennitatis assestrix comes,
Bi juvenis genins potnit placnisse &Tenli
castisqne lenis astitisti Tocttms,
& esto comeB manesqne toi snper impliie vatia,
docto madore nectaris yolens meri.
Sis« dea, viyifioans tarn diri Aineria lütrix,
86 jamqae victa, discat ipsa mon mori.
2. Vox.
Nox erat et medias cogebat lona tenebras,
stabat et in nitidis plnrima Stella comis.
Sargit et ad patnlas conyertens faunina valvas
miratar juvenis nobile plasma Dei.
5 Dmnqae cavi Tempe fladimantia dispidt orbis
et nictare rnbris sidera fnlva genis:
Quin, ait, evolito. Sit Amor mihi, Christe, sapemus
actor, ubique cyclus, tu poIos, ignis ego!
8. B. Glogeri Votum.
Atoere me gratesque tme cantavero dextr»
atqne memor meritom, Christe, sonaro melos.
Sic alt, in medüs ubi ferveret ignibos seger
et jayenb dnbiam credere posset opem.
5 Andiit et prono Christas nutabat olympo
et sadse juvenis amodo mentis erat.
Si vetar in terris, pangam tibi carmina codlo.
Sic ait et cupido scandit in astra gradu.
VOTA.
4. Ad PUlippam Holenun Hed. L. V. Cl.
Quam inoboarat HmnoB Qlogerianoi.
Grande mathematicie sidos, Unllere, caterrK,
sed qaoqne Poeonü portio prima chori,
si mea t« pietas , si Manibns teqnos ApoUo
et nimia in eineres obseqnlosDS Amor
b poBse meret bene velle mihi, mihi candidiu adäU
atque toi nascens Biucipe vatiB opm.
Hinc poterit seri genins censere nepotte,
non Tenit a Tita vivere, morte venlt.
6. Somnia.
Tot mihi formoue de te sunt, unice, noctes,
quam hat ad liqaidom spissa tenebra jubar !
Viz levisomna snam carpit pnpilla qnietem,
ilicet ante meum stare videre tomm.
& Ladis et , et solitis charam coniplecteris ulnis,
tergis et ex ocnlia flamina salsa meis.
Gandia si mlbi tot pariunt pnelndia mortis,
gandia qnot fnncto mors dabit ipsa mihi?
6. Querela.
Bnm mens aoratas transit Gl(^enis in arces
exuTiasque sni me male linqnit hnmi,
sospiro: Kea Mnsa, mihi mea mella miniatral
Redde, solnm, mea mi Bacchara, redde, salmn,
G mitte menm mihi, manna, meom mihi, munde, remittel
Aura, poli, stellffi, mittite missa mihi!
Omnia dnm neqnennt mea mi omnia reddere, reatat,
omnia vel taao, vel nihil omnis ero.
7. Ad SomnaoL
Non tenebrat vigiles mortale papaver ocellos.
Fronde qaatia fnistra tempora sicca tna.
Kec mihi Thebaicns fadt nlla crepnscnla Boceu
IjmphaTe, Istheo qow fnit haiuta lacn.
242 HAXa'M GLOGEBIANORUM IH.
6 Dormk), aed vigUans. Nm absqoe qviete reeedit,
absque qaiete dies, neatn quiela siln.
Si dens es, te lominibiis, pater, indne nostris,
aut mea luninibos Inmina deme tuis.
8. Ad Ccelestem Hentem.
Cbara sepolcralem fadunt me fanera vatem,
nee desiderii lex erit alla meL
Aurea xnagnanimi soboles Jovis, anrea virgo,
qiue regis e supera pectora nostra domo,
6 Bis bona, sis facilis laerymisqne iUabere nostris,
ad darum mollis rnunos adesse velis.
Flagitio jacet ille necis, tacet ille peremptos,
Officio juvcnis vivit ovatque tuo.
9. Ad Sororem Meanu
Non tibi sit tanti fraternos spernere fletus,
nt nomquam nobis aggemnisse velis.
Ac, quamvis Romana tuos ha>.c litera sensos
de nostro nequeat cominonuisse malo,
5 nostra tarnen coram si non tibi fata reclosi,
h»c tibi jam poterit explicnisse parens.
Forte peregrinnm noUs, germana, Glogeram,
at plores Paullom, qo^eso, ^bina, tnom.
10. Ad Manes B. Glogeri.
Quas dainus inferias, vestris qoas ponimus aris
lances, qn« solita mystica farra dape,
smnite, sed faciles, vestris devotaqne jostis
carmina de nota non reprobate mann.
6 Hoc ipsi voluistis opns, dam vestra cadocum
Corpora mortali vimine vincta forent.
Jam laorymas libo, mox et libavero mentem.
Ah mihi, quod jam non mortuas esse qoeol
VOTA. 243
11. Pepo, ül Feram.
Mens mea, quid doleas, lacrymes quid, qnidve fathiscas,
dariter humanis sancia valneribas?
Quin magis exsnltes, plaudas et dara cachinnes,
moUiter seternis rorida chrysmatibas.
5 Omne necis, sine, ynlnus habet, habet omne salutis.
Chiysma, qnod excellat, illad et illud erit
Edura, dum scire potes, qnod atrimqae probentnr,
Tokiera chrysmatibus, chrysmata vulneribos.
12. Aliter.
Abstine, quse bona sunt, mea mens, bona sola videntor.
Snnt bona, qnse mala yult pessimus ipsus homo.
Sostine, qnse mala sunt, qnod et h»c mala sola videntor.
Sunt mala, qnse judex sons bona censet homo.
6 Sunt bona, qnse mala sunt perverso credita mundo,
semper at electis sunt bona, qufle mala sunt.
Sis patiens, potiens et eris, mens enthea; coeli
tunc potiens j mundum si patieris, eris.
13. AUter.
Mens mea, quid fatuis, stolidum quid, mora, moraris,
molliter humanis tacta libidinibus.
Quin sape, patritios et suspice luminis orbes,
suaviter seternis capta cupidinibus.
5 lUa cupido trahit, trahit illa libido volentem;
hsec perit, illa manet; hsec fovet, illa necat.
Sperne solum speraque polum, coelestibus olim
plena cupidinibus, plena libidinibus.
11. 1 qnidqne fatiBCas Dr. 3 magis ezultans com plaasibas ede oa-
chinnoB Dr. 6 ezpellat Dr. 12. 2 mala qo» bona Dr. 7 patiens et Ha.
18. 1 yana, moraris Dr. 8 Quin magis ad patrinm sastoUas Inmina coelam Dr.
6 illa beat Dr. 8 plena lib., plena cnp. Dr.
244 MANIUM GLOGERIANORÜM IH.
14. Aliter.
Hac mihi tristiiias, lacrsrmas, 8ii8i»ria, mortem,
tormina, Gehemiam sistit amicus Amor.
Hac mihi teütias, risus, cantamina, vitam,
gandia, coelum ipsam ponit amoenas Amor.
5 lUa pias terris infestant fulmina mentes:
hsec, ait, in coelis &ta morantar eas.
Ah patiamur, Amor, dixi, patiamnr nt olim!
Quam patienda lubens, si potienda, feramt
15. J. Michaeli Sponso.
16B1. Not.
Nubis et optata fraoris cum sorte puella
sudaque coi\jiigii tempore Letns agis.
Fausta precator» latom strepit ordo caterr»,
cemis et in plausns quemlibet Ire tuos.
5 Jnngo meum , sed jungo meom sine compare votom,
compare, quo mage par post mihi nullus erit.
Forte pares eritis, si nos in amore prseimus,
0 nobis nnmqoam disparitate pares !
16. Michaeli Scholtzio Sil. Prope turbas Lipsicas MDCXXXII.
1632.
Quassa procelloso velut intremit aequore navis
ant movet ad rabidom summa labmsca Notom,
hinc iUinc jacimnr, timor hac, pavor irmit illac,
trudimmr et variis hinc et, et inde viis.
5 NoUa mihi , tibi nuUa patet via tnta salntis.
Dif&dit misero qnilibet ipse sibi.
Tota licet natara mat, tria me, tria firment
te: bona canssa, Dens lenis, amicus homo.
14. 2 Angores, oroum Dr. 3 risns et jabila Dr. 6 morantar
ail Dv. 7 Ahl inquam : patiamar Amor, potiamar Dr. 16. 4 Trudimur in
labricis Dr»
VOTA. S45
17. WendelinoDahindenSDperSyinboIo: DensAdjatorHen«.
Qaando tnns Dena est adjutor, amice, fateris,
CUJUS in ambigiia Borte preceris opem,
ficilicet hie tatmn AigientibHa exstat asylnra;
hie timor, hie fallaz non habet hora fidem.
B lUe snara cai pnedxt qpetiL, ^em suaeipit iutro,
mollia secone tetupora pads agit.
Qui juvat et jnvit semper nmperqtte javabit,
est tuns-sdjo^r. Quid trepidare velis?
lu Albo.
18. Saper Punere Ct^usdam.
. Seo lapidosa trads cradnm tonnenta podagm,
sen necat invalida curra seDocta nutna;
sive per hostiies üxXas trepidare ttunoltiu,
attonitia poteras saccubuisie minis,
s fortunatus obi8 et in jpso fnnere fcelix
tata perennaiitiB fata qnietis habea.
0 bona moDs, qnn te tot mortiboa ezimit ana!
Vivere quo possea, debnerasqae luori.
19. Ad MusBS.
Segnia DOleutes carpebanl otia Masie,
nuper abi Pindi non gravis hospea erani.
Qiuarebani caassara, reddebant uumioa cauaaam.
Nam nihil, «jehact, gaod fitceremus , erat.
i Ah! non dura mihi, dicebam, nnmina, sitis,
materies operis, quod peragati8, ero.
llicet hos illiug tradeUam fandere leüaos.
Naiiiina sie dociü, sie didicere de«e.
30. Ad Medilrinam.
Et seqtior, a Sdo cum sim dnctore rrlictus?
(juam pavet igiiota pcs dabiosus buiuoJ
24» HANIUH 6L06EKIAN0BÜM m. VOTA.
Tu tarnen e sommo trepidanlem, dhra, theatro,
ut seqnar, assidoa sedolitate mones.
5 Qua seqnar ant abeam? Dea, die, dea, defc^e caUes,
sponte-seqnntores non retinebo pedes.
Andio, nee video, seqnar ast £rit ipse vaganti
ad te, qno veniam, vel mens error, iter.
21. Ad Famain.
Snrge, volatnras, dea, snme volatilis alas,
snrge, loqnntnras indne tota tnbas.
I, Yola et hac, socinm Pyladis qna dicis Oresten,
Glogeridis lingna £are Flemingiaden.
6 Qnicqnid erat veteris per te memorabüe mnndi,
hoc refemnt nostri, te memorante, dies.
Congma diversi snmns exemplaria ssedi,
ille vetnstatis, posteritatis ego.
22. Ad Masas.
Ut hdles nostro sitis snb carmine Mns»,
hoc petit a vestro nnmine noster Amor.
Natns Amor Charitnm, blandns conyiya lepomm;
Vota, de«, civis non reprobate dei.
5 Hos, mihi qnos latias calamos acnistis ad aras,
illius e vestra nomine snmo mann.
Nomine scribo dei. Dens est Amor omnia nobis,
hnmor, arena, stylns, pagina, scriptor, opns.
MANIUM GliOGERIANOKUM
ÜBER IV,
IN OÜO
DESIDERIA.
Vincentio Fabricio Cimbro Foete Supra Seculam Et Aelatem
lUustri De Facie Nondum Noto Pro Amicitia Fundanda
Lubens Offero Paulas Fiemingns Eo, Quo Heinsium Ulrumqne
^sUmo, Animo.
348 HANIUM 6L06EBIAN0BUH lY.
DESIDERIA.
1. B. Glogeri Eadiaristia.
Lurida macrabant misemm jejania corpus,
aruerant longa langoida membra siti.
Clamabam: Esorio! posoit mihi mattia tellns.
Non poterat nostram tollere terra üamem.
6 Clamabam: Sitio! fadit mihi pocola pontos.
Nostram non potenmt illa fogare sitim.
Tandem rauca meo flayi sospiria ocelo
jam prope deficiens: Esnrio! aitio!
Audierat meque in snspiria pora liquatom
10 ad rutilas sedes coelicns egit amor.
Ah mihi! qnalis eram, qo», qoantaqne gaudia sensit
Tn mihi, Christe, cibas, tu mihi potus eras.
2. Eadem.
Sternite divitibus convivia pingoia mappis,
Cffisares, ambrosias ponite lantitias.
. Quid juvat ex epolis vomitoros tendere ventres?
Quid juYat Ausonia nausea mota dape?
5 Ite, utres tensi, vos non jejania linqaent.
Gras sitietis enim, ceu sitiistis heri.
Esurio te, te sitio, mi mellee Jesu.
Te satur ingesto jagiter esse queo.
3. B. Glogeri Medicina.
Cesserat ingenoi torrens facondia Celsi
et tibi Galenus cinxerat ora yigor.
Prsescia manierat capat experientia Coi
coraqae Pseoni» jadidosa deae.
5 Sennerti genias magniqae Moneta Borossi
formarant manibos cerea sensa suis.
Hoc potenmt vivo tanti snperesse medenteB,
hei, tameD et potermnt hoc moriente mon.
4. B. Glogeri Pietas.
Fertnr isezplidto pietas risisse cachinno,
pulcer, nhi rabida demeterere noce,
mos adTenUntem lento plicoisfie lacerto
et preasisse meris obvia labra labiis.
B Dicitor et similem uiveo velasse sodalem
eyrmate et in dominnm deposnisse tonun.
KU pietat« maglB colnisti vivas, amice,
te recolit fonctnm nil pietate magis.
5. B. Glogero Vitffi meEe.
Te aine nnlla dies potnit mihi leta videri,
te sine ciucta fnit flebilia hora mihi.
Me aine nnlla dies potnit tibi Ueta videri,
me aine cnncta fuit flebilia hora tibi.
B Tn aine me, sed ego aine te nnnc cogimnr ire.
Tn aine me raperia, te aine linqnor ego.
Ah moreris sine me, aine qno nou vivere qnibam.
Ah vivo sine te, quo sine functna eram.
6. Hora lEX. Promeridiana.
Jam ciet Octobres frigena Matnta qnadr^aa,
jam stat ad octava^ spissior nmbra notam,
jam mens extremaa Glogerus eubbibit anras,
jam levis e patulo apiritns ore vokt
B 0 mea 8pest mea lux! mea mena! mea cunctat du
Omuia sunt nno nomine rapta mihi.
Qnot mihi millene parient discriminis hör»,
nüica millenas si parit hora neceal
7. Solitudo.
Felix, qni tntiun terra sabvectna olympom
riserit srmicrepi pmlia longa soli.
250 MANIUM GLOOERIANOBUH lY.
Fax ibi tranqnillis sanctnm drcomvolat alis
et fovet in moUi tegmine festa qoies.
5 Hac Sita pernices juvenis mens enthea pennas
strinxit, inexposita docta volare via.
Non qaeror implacido javenem cessisse profondo;
heii vidunm miserom me snperesse qaeror.
8. Inforbmia GIogerL
Tot miser esse modis poteras sentireque largos
infortonati &ta noverca viri.
Pauper eras, virtute tarnen cordatior^itms,
dnm frogalis eras, sat tibi dives ens.
5 Exsiliom, morbi, fores, iigoria, l€|gBa
qoassarant miseris sensa snbacta modis.
Hoc modo restabat, quo dejectissimns essea,
pravus, qoi potoit te jng;alare, medens.
9.
Omnlgenas jnvenis discendo exhaoserat artes,
jam nee in arcanis, ars qnod haberet, erat,
hole septemgeminse nihil occulnere sorores,
nil Charis et vario Suada lepore potens.
5 Phoebus Apollo snam tandem dabat ipse medelam,
pronus et in juvenem plurimus ibat honor.
Omnia dum studuit, neglexit in omnibus unum,
discere debuerat non potuisse mori.
10. B. Glogero Virtuoso.
Pauper erat, tarnen esse virum duratio suasit.
Fortuna major seque Glogerus erat.
Exul erat, sed firma mari constantia sensu
Ausonios fecit ferre valere dolos.
6 Aegcr erat, valido sed erat patientia talo
nixa deditque ipsam vincere i)osse necem.
Quicquid erat miserum, juvenis fuit uudique, virtus
sed tarnen et juvenis uudique quieque fuit.
DESIDEBIA.
11. B. Glogeri Patientia et Constanlia.
Qoicqnid agebat opna , constans Glogeros agebat,
instabat patiens, qnicqnid agebat opus.
Scilicet ipsa Eibi javenem patientia constans
officüs similem fecerat esse snis.
t Scilicet ipsa snam patiens constantia vernam
imbaerat dnbiaB spernere posse vices.
Quis negat, ipse Mt javenis patientia constans
et patiens javenis robnr is ipse fnit?
12. Ad Solem.
Cynthie, com fesso tna snbtrahls esseda mnndo,
pronns et Hesperias laberis inter aqnas,
nil nisi forra nigrse premit omnia noctis imago,
nil nisi ecbema trade omnia mortis habent.
t Tnnc et cuncta velint seternam stertere noctem,
Tita nisi ledeat, te redennte, sibi.
Dolce moH cnuctis, si snrgere, Pboebe, recnsos,
dnlce mihi Pbcebo non Oriente mori.
13. Ad Floram.
Flora, verecnndum quid pandis nbiqne rosetnm
et milii Bnaveolens, qna vio, sterais iter.
Hdc crocns , heie castis variantia lilia malis,
hie diversicolor tnltpa pingit hnmum.
B Farce tnis, dea, parce rosis. Vereamur iniqna
calco verecnndas pcrdcro veris opea.
Non mihi, diva, placee, tua non viridaria, flores,
dum tibi, dnm cecidit floribus omne decus.
14. Ad Noctem.
Una meara miserata vicem, dea, sni^ et omne
blanda jnbes lenem molliter ire tomm.
Solus ego vigilaro mihi, mihi temsero somnos,
qnosque din lessuB laciymO) nocte qnerar.
& Tu mihi sola faves amicimine pnlla fluenti,
tn milii fnnerco congruis una melo.
252 MANIUM GLOGfiRUORUH IV.
Sed cras albenti, dea, mane reoesseris a me.
Nil &ci8: aeternaos me premit ambra tarnen.
15. Dies.
Jainqae soporosos extergens Phosphorns hirqnos
semivigil creperam fulgorat orbe juiMur«
Mox ubi stertentem lux excitat anrea mondam,
Phcebns et Eots pkirimas exit aquls,
i plena dies niveis orbem circumvolat alis,
irrigat et pignun lux generosa solnm.
Plena dies mundo cedditqne reditqne vidssim:
hei! mea dnm cecidit, non orietor item.
16. Ad Vesperam.
Yespera, nam fessmn solari cerneris orbem
et misera fractis grata venire die,
demit arator opus, cogunt mulctralia vaccas,
Tema strepit circnm pensile passer opus.
5 Lenia sollidtse trauqaillant dda noctis
omnia, me solom negligit seqoa quies.
Jam toties totiesque redis totiesque redibis
vana. Yen! vitse vespera sera meael
17. Lessas.
Immorior, nece nee tarnen hac me vita relinquit.
Continuus viTo continuosque necor.
Mors fugit et morior. Fngit, et tarnen exprimo, vita.
Sic redit altema vitaque morsque fuga.
b Mirom posse mori, constans cum vita supersit!
Mirius, in media vivere posse nece.
Quam mihi lethifcrum est, invitus vivere cogi!
Ah mihi sit, noUe vivere, posse mori!
17. 5 tum H».
DESIDERIÄ.
la Ad VeDtos.
Instabtlis onimte , nam tos dedit AeoU virtitB
in snbito celeres ire per omne pede,
aola Joris tob tot« capit, tos integra Juno.
Ad TOS immotaiii coDtremit orbis opus.
6 Hos ractate citi gemitns, hos tollite lesaos
et mea qnadraplid didta damna plagte.
0 ego TOS fiiuD, quo, qoi modo nnllibi nnnc snn),
nee qaeo, nee cupio, totiu nbiqae siem.
19. Glogeram adhac vivere.
Chams eras Mnsis, Mnsie tibi chsra rependont,
cum gemitn lacTymaa ad toa btista cient.
Cynthins indolmt , lacrymas et roris in amnes,
in Zepliyroa gemitns jossit abire sacros.
6 Arida terra bibit rores. Sic ebria fiomm
gignit opes, drcam myrtea sylva riret.
Qae Zephyris percnlsa sonnm dat jogiter istom:
ViTe, decDs, Mnais, Tive, Glogere, tibi.
20. Super Cantus Philomele.
Lenis nbi TSrie qnemlas discriminat odas
Daolias, in vernis dispatiabar agris.
Dicebam: Mea chara, meos mihi concine qnestttsE
Ahl mea, singnltns, al mea, finge meoa,
E 0 ego Bi tu Bim, qnam miris flexibns ntar,
quam mea miUemodo cannine damna flsam l
Sic ego. Snspendit primas mox illa qnerelas.
In me mntari forsan et illa cnpit.
21. In Huseum Sanm.
Aureolnm qnondam, nonc detestabile nobls
nomen, inofibnsi nempe valete Laras.
Hospttinm mihi molle fiiit, mihi flebile vestmia
canssaqne coqjngii disddüqne foit.
i Vidistis jüTenem sannm, Tidistis et agmm.
354 HANIÜM GL06ERIAK0BUM IT.
Sic erat in vestra Tifaque monqae domo.
Sic erat, at qoia jam refagit mors, Tivida nobis,
sciücet lianc alibi qosero. Valete Lares.
22. De Lacrymis Et Saspiriis snis.
Qualis Hyperboreo rapidus forit Africas imtare
et Nothus illapsas verberat asper aqnas,
sie et ab orali tomidi mihi cardine Cauri
discQtinnt fletas prsedpitanter aqoas.
5 Fnndit aqnas ocnlns, venti de pectore snrgont
Snfficit in partes illnd et ille snas.
0 ocoli nobis, o tot sint pectora tantom,
quot ploimas lacrsnmas evomimnsque Notos!
23. In Tabülas Medicinales , qnas imperfectas ^di vetait
Mirabantor opus, Pamassia nomina, Mos»,
qaod juvenis lud mox positoms erat.
Jam sinuosa suse Senuertus lomina divse
in gracili poterat fronte stupere brevi.
5 Viveret Hippocrates, quos non risisset amores!
Ipse fuit facti plansor Apollo novi.
Cum domino perit ille labor, quod numina primnm
tam mirabantur, nunc lacrymantur opus.
24. Ad Henricum Ebeniam SiL
Se nomquam dedolitomm.
Esto ! meis aliquid decedat tempore curis,
fiat et ex senio mitior ille dolor.
Quse mihi totalem tamen exuet hora querelam?
Quodve meo vacuum funere nomen erit?
5 Nulla mihi totum dement hunc secula luctum,
nee smet bic fiido natus amore dolor.
25. Ad Fata.
Fata, quid arguimus vestros in funere fasces
divinumque nimis sollicitamus ebur?
DESIDEBIA.
Si trahitis, trahimnr merito seqoimnrqne coacti:
sin, quivis proiue se trahit ipse neci.
(■ Invisom properamos iter, dum nolninns illad,
cnmqne scopum premimas, tos ea culpa manet.
Ast, Iiomo, te |iriimin semper semperqae deinde,
nt poBsiB nomquam fata timere, time.
26. Ad Se Ipsam.
SoECeptam de ponis opus damnasqne litmis?
Illud erat votnm, lente posta, tuom?
Adde maDQs, animom reroca Galamnmqne resnme
promisaamqae diia manibus urge fidem.
& Yita volatilibas fugit irrerolnbilis aus,
prona repeDtiaum Parca minattir it«r.
Cras, qaod faeri poteras, poteris snccambere fiüo.
Pergito: jam capitis pars perit, ecce, toi.
27. In morlem Glogeri Hei.
1631. Oct. IG.
Fulva colorato gj'rabat stamina fuso
nee Lachesis juveni visa severa fnit.
Vidit et invidit uitiduin gravis Ätropos aunmi
fonnosutnqac truci poUice rapit opus.
b Perfida contracto subrisit tertia naso,
nee Lacbesi &cinu& tarn capitale fuit.
Si vobis modo iiostra joci sunt fata, severtp,
cor seniel abmptum non iteratis opus?
. Omnia Glogeram qaienint in omnibus. Ego
In libris Clarise vatem, Meditrina cathedris
mystam, per herbae misata filinm Flora;
delitias Jocds ipee snas, Lepor ipse lepores
et omne , qnicquid nnminom pneest coelis,
& anxia disquimnt jaTenem. Magis anxins ipse
meum per omne rimor, omne, Glogerom.
QuEerimns anÜBsam, sed nos amittimoB ipsos.
In perditia se perditi (dolor 1) qiuenmt.
'%
356 MANIUM GLOGERIANOBUM IT.
29. Ad FortunaiiL
Omnibus instabilis, nobis durantior onis
diva, velut fixis «s solet esse petris.
Yidimos immotum constanti lominetergns,
hinc mihi caussa mali tarn diutama folL
5 Hebdamas hebdomadem premit, opprimit annus et annoraf
ex quo continao mergimas imbre genas.
At dea, tarn certo com te mihi tramite sistas,
credam, quod volacri fluxa ferare rota?
30. Ad M. Andream Voigtum, obitam Patris lagentem.
Pone pusillanimes molli sab pectore cnras
snmeque cordati mascola sensa viri.
Sic moneo , dum sera toi fies fota parentis,
dissuasor justi sie tibi moris eram«
5 Tu mihi: Sed proprios cur non sinis, optime, questns,
quodque doces alios, non, ais, ipse potes?
Vera refers. Sic disce meo, mi candide, more,
quam leve consilium sit dare, ferre grave.
31. Ad Phoebum Apollinem.
Sive salntiferam primus sator excolis artem,
sive Meduseffi prseses es, alme, lyrae,
tu, deus, es titulo mihi bis quoque flendns utroque,
iraque sub lacrymis non levis esse solet.
5 nie, cui duplicem pandisti providus artem,
nunc obit et media me male linquit ope.
Nee poteras prohibere malum? Quei, Delie, possis
iras cum lacrymis nunc prohibere mihi?
32. Ad Virgines.
Non mihi vester Amor blandis arrisit ocellis,
nee gratus poterat Cypridis esse favor.
Quem Jonathanseo modo complexabar amore,
dulcior hie vobis omnibus unus erat.
6 Hunc Charites junxere mihi, rapuere vidssim
iUeque post raptum durat Amoris amor.
DESIDERIA. 257
Dnrat et »ternis non immatabitor annis,
prffi quo putris erat naosea vester amor.
33. Ad Genium B. Globen.
Die, serene flammeorum parpurate sidenun,
qua celer non indicata noster ille gemmeus,
ille noster, noster ille transyolayit semita.
Nulla plant», nolla noti calds est super nota.
5 Die mihi, desiderate, die beate, quo sciam,
qna repentina levatos ayolaverit via:
an solens per flomlenta divagatnr jugera '
et salotares perita oondit arte cespites
discoloribosve prati mollis infiisos toris
10 ad propinqoi lene Plissi mannnr et planum latus
fabulantibus Roseti colloquentis Africis,
semifessus, semisomnis, semitectus sie jacet
millemnnis millepictis Chloridos tapetiis.
Ut meum junctis sodalem vinciam complexibus,
15 te per herbas, te per hortos, te per anra florea, .
per rubeta, per fruteta, per vepreta persequar.
An securiore cnra musica necat diem
et Tel entheos diserti pervolat Celsi libros
atque düigente grandem sublimit penna Coum
20 yel merens GaleniansB candidatus infol»
mente, gestu, voce, nutu, pnetor acer imperat
eloquentibus diserti pulpitis
Ut docentis a sonoro pendeam discens labro
atque praesens ore tentem, te per auditoria,
2ri per musea, per cathedras perque scamna persequar.
Au juvaturas clientcs morbidi tremunt fores
isque densum septus inter vulgus «grotantium
recta mandat, tuta scribit, sana miscet pharmaca
et barathrali solutos navit» malos rapit.
so Ut meum festina Phoebum sistat hie mihi mora,
per vias, per angiportus, per suburbanas casas,
per forum, per offidnas, per plateas te sequar.
26 Mosea Hs.
258 MANIUH 6L06EBIAN0BUM IV. DESIDERIA.
An gravis scveriora cnra linqait pectora
et valente lassus ffigro, fcssula ponens manu
95 nauseosi taediosa Pergami volumina,
sponte mota deücato plectra vibrat pollice,
quäle Müsse, quäle Phoebus ipse non possit melos.
Ut mcum prouis inhierciis anribus Tätern bibam,
ie per Aemum, te per Ossam, tc per Otbrjn iusequar.
34. De Gravi Peslilentia,
Lipsiam MDCXXXII depopulantc.
Ibat in egregias formosae Lipsidos oras
Mors, tenult stivam dextera, keva boves.
Sdlicet hie grandis lati patet area campi.
Quin, ait, hanc vcrtet vomer bic oncos humam.
& Sic arcana serit secreti semina morbi.
Plcna yenenatis arva stetere comis.
Dum morimur metimur: quivis fuit omnia Morti»
vomer, ager, tauri, semina, messis, bomo.
35. Ad Parentem Menm
sub obsidionem Lipsise MDCXXXIL
Tu sed ab immiti, genitor, dispelleris hoste.
Perjuro spolium sunt bona nostra globo.
Exul es. Ahegosimt Densa condudor ab urbe,
qois dubitat, trudbus preeda füturus heris.
& Adde, quod in veteres reeidat mens prona dolores,
nee sinat antiquus non doluisse dolor.
MAIOÜM GLOGERIANORÜM
LIBER V,
IR QUO
SUSPIRIÄ.
Excellentiaaimo Hedico, Historico, Rhetori, Poet» Andreie
BiTino In IllDsfrbs. Lipsensi Publico Professori Veteri Quo
niom Prosequor Amicitin Studio EUanmom Exprimendo
Addico Paulas Flemingns.
MO MANIDM GLOQEBIANORUM Y.
SUSPIRIA.
1. Easebio Lasmano, Desideratii^iiiUD reeiN^alloiifau
Qaalis ad alyosom proles Stheneleia Tolgam
prsecimt ipsa sibi flebile mortis epoe,
talis ad ipse tuain, remm charissiiiie, tombam
hoc mihi fanereo canneii hinloo tono.
5 Ite, meffi lacrymffi, super ossa natate jacentis.
Ite, mei genitus, me geminate sequi.
Non opus est, mihi post lapidem statoatis amid,
ipse sepnlcralis mox mihi tophos ero.
2. In Harmoniam B. Glo^ero ante obltam aadilam*
Traxerat insomnes quatuor per bidna limas
et vaciiffi juvenis nsque qnietis erat.
Jamque leves subito cupiebat carpere somnos,
vicinus Inbricum pergere mortis iter.
6 nicet harmonicas audiyit coelitus odas.
£xqaesoporatus taüa verba fadt:
0 divinus Amor, si me cnpis esse beatum,
musica totus eris, totos et auris ego!
3. B. Glo^eri Eacharistia.
iBtherio juvenis jam suspirabat Amori:
Es mihi, Christo, &mes; es mihi, Christo, sitis.
Moxque dapes aderant et rorida mattya coelo,
qualia, Christo, tuis te potuisse soles.
5 Heic bibit, heic comedit placidus conyiva deorum,
fructus et hinc tadta spiritnaüs ope.
Paucula sie reparant, ait, segras fercula vires,
Paade mihi totum, dia coquina, penumt
4. B. Glogeri Fhflogophia.
ObTÜ nnper ent pull« ndhi tetrica palU
laxaqne confosis philosophia comis.
Batra Teavcunde titababuit mcesta Eororee,
ilmt et in nigris an namerow mitris.
■ Ajo: den, tanti atJmalnm memorat« dolori§,
qn» tarn loctifici sontioa catua grsdns?
At pei^:iuit miaensque tacent Sed noane taoeaeant?
Pansophie , jnvenis cor, labra, lingna Bilet.
5. B. Glogeri Hnsic».
Vident ingeniniin vldo» mortis ephebom
et jam solTanima Moslca Btare ^a.
gnavia fntmeo stupendlt barUta davo
et rancam tremulo poUice pressit ebnr.
s Tnno mieenim dedioere fides reeonsre BHpinv
et Btridere vagam fila remisea melos.
Dum mens in Inctns pulmo mihi defit hinicos,
anne singnltaDt, ejnlet atqse sonns.
6. Joachimo Elsnero Sil.
nie toDS, tans ille mens, mens ille Glogerns
nostri deliciee, nostri ntrinsqne decos,
ille Qtrinsqne salns, ille, ille ntringqne Tolnptas,
ille, ille, ille memm cor ntriusque fnit.
s Die tnns, mens ille fatt, fiiit illel 0 qnid? o qnidf
Qnid snmns? ant faimos? ant eiiinns? faimusl
Heil fnininBl foiinnst ta, diun ftiit Ille , fnütil
hei fhimns, fnininal dam foitille, fall
7. Ad Snspiria Sdb.
HomJdns imbriferis amplexibns itnplicat Auster
et pIuTio madidoB basiat ore pdoe.
Uda dti dant ora poli, mera deddlt nnda.
Exhilarat gitiens iUa saliva soloni.
5 Ah ! prtesaga mei semper snspiria Inctns,
0 ocnlis Aostri tnrbo Taporqoe meis I
262 MANIÜM GL06ERIAN0BUM V.
Lumina continiias mea poscite, poscite gvttas,
terra sitit Qofld sed terra, rogatis? £!go.
8. In Herbatione, quam vocant, Ad Flores, qni monstrari
ac distribni solent
Pendnla labenti demittitis oscda vntta,
aarea matemo pignora rapta sinn.
Candida firontis hyems, niveomm bmma labrormn,
marcet; in ostrinis ver geniale genis.
6 Sangnis abit, lac onme perit, color interit omnis
totaqne flacoesoens corpora langoor habet
Ab vos felices et ab ipsa morte beatoa!
Ast ego, dam morior, tabeo; vivo tarnen.
'9. Ad Fratres Beati, Petnmi, Davidem, Nicolaum.
Omnis in hoc ono vestr» stetit anchora navis.
Navis hie, hie vestrse prora salntis erat.
Et jam tota bonis solvebat carbasa ventis
mnseumque pia marmor inibat ave.
5 Quam sed ol insabita ratis interit icta procella!
Infelix Clario mergitor ille salo.
Non solos perit ille sibi. Periistis et ona.
Quin, ego nanfragii portio quarta foi.
10. Ad Album B. Glogeri.
Parve über, sed magna toi possessio vatis,
non minns heredis nunc pia cnra toi,
ah qooties, quoties madidis te basio malisl
Humidus ah qooties mandat abesse dolor!
6 Non sed abes omqoam, bona crux, et acerba voluptas,
non sine melle tni fellis amaror erat.
Nam dominum mens nostra tunm sibi fingit adesse,
in vultu quoties hseserit illa tuo.
9. 8 quanta Hs.
■^x
11. Ad Silesiam.
FiBConda mater prolium TCDttstorotn
et crndita principaliom Fboiba
nutrix virornm, qualibns graves nmqnaun
stabant Athens;, docta vd pareus Roma
i supcrbiebat in\idcntjbns Grsjis;
tulissc Bat Sit cntbeam tibi prolcm
et clegantis testimouium veras
refcrre pubis , gentium qnot in vnltn
et orbe coram pablicomuB ingeuti.
lu Tai quod est nati super, tuum uon est
Uax ossa , nostra vendicat sibi Lipsis
landemquo mvDdns, spiritum pater coelani.
Tuns rodibit filins tibi nnmqnam.
12. Ad Animam BeaÜ.
Sacer o anime, novitic socie sapeium !
Qnibus ego misere gomo latebris?
£a nova nitida domiciiia tna, meis
inibiqne tna levia Eola gravibnfl
G premere aveo pedibus. Ubique vagor, ubiquc alo,
nbiqae Tocito, nee nbiqoe reperio.
Celer abit in ca sapcra loca: nmdido
quod cgo pede nequeo, sequar oculo.
13. Dolor.
Ah railii! te saper ab! qnas ahl nos seutio plugosl
Qnas miscr ab! patior, sed sine morte neces!
Asjtera continuos crnx liec ednrat in ictus.
Me vcuiGDte die, mß fugient« fcrit.
b Ili'il ncqno seit dolor ille modnm, dolor llle duloios
millü novos siniili cum feritatc parit.
MaxiiDQS bei! dolor est, non doluisse satis.
364 MANIDM 6L0GEBIAN0BUM Y.
14. Hominis Vita Dolor et Labor.
Ambo neces hominis pngnant de miinere palmn,
de potiore dolor, de meliore labor.
Hie ait: a primo nascentem yindico partn.
nie, sed a prima vendico loce mihi.
5 Hie: sum te potior, qoia m)n in morte reoedo.
Hie: ego te, qoia nee morte recedo, prior.
Ck>n8ererentqae manas, ona nisi voce probarent:
et dolor et labor hoc sunt in agone pares.
15. Ad Octobrem.
Sangninolente pater, langnenti morbifer anno
idemque crebr» sontica caossa necis,
ergo meis etiam cmdelis amoribus obstas
et mihi tam charom corripis ense capnt?
5 Hoc nee docta tibi juvenis florentis imago,
nee vetoit nostr» nexns amidtiffi.
Qnicqnid agis, cmdelis agis. Gradelins in te
haec mea, qnicqnid aget, penna yibrabit opus.
16. Ad XVn. Kai. Novembres, Glogero meo exitialoiiL
Et tn fnnra dies, qnalem non credo fhisse,
quam ceddit £atnm Pyramns ante snnm,
non te felid Titan aspexit ocello,
sed grave fatalis stygma fnroris habes.
5 Tempora te reprobent, cnnctus te nesciat annns,
rejiciant titulnm secnla cana tnnm;
at mihi fnnesto roordeberis ore qnotannis,
nee mea tam nomen Charta docebit atrox.
17. Ad Lanam.
Umbramm ocelle noctinmqne pnpilla,
serena pnro qnse nites in argento
et promiconda Inminis peregrini
major minorque facta fratris obtntn,
5 diversa semper, nnllibi tibi constans,
calliginosis immines poli valvis,
•-^ SUSPIRU.
et immotata loce cuncta profundis.
Quid imperatrix miUiam catenaruin,
quid aureonim niille militnra tannis
10 stipata, plenum jiorrigis iiolo vnltuni
cnrsuquc lassa languensque quierendo
0 inane, discolor tibi, quatis coelum?
Abi misella; vixit ille, qui^m qni:eris.
18. Ad Suavia Mea.
1631. NüT. 12.
Sylv. VIU. Vorrede.
19. In Liliam, Amores Jani Georg: Schilachi.
Rideo cum lacrymis, nostros ubi rimor amores.
Sic mihi bisgemiiias res parit nna vices.
Lactea ceesiolis tibi Lilia ridet ocellis,
parpnrea quondam fronte Rubella mihi.
t Quam mea lethifero füdiunlur pectora telo,
Rf)V * ~ dum frneris, fmctam me quod inante Gcio, '. tt
Mox madido sicci saliont c lumine liüus.
Ne rairere: libi rideo; ploro miliL
20. De lisdem Ad Eamdem.
Et memini placuisse pari mihi mure Rnbellam,
jam velut est oculis Liliii chara tuis.
Sed meminissG nocet, doniiaKt dum lutniua niulces,
quodque tenes, quondam me tenuis»<c piget.
.1 Absit, ut invideiun. TaiiU) tibi numina place,
quam cupiam fato possc priore fnii.
Hoc uaura perpende velim, quam moi'bida res sit
cernere prs pedibus dulce, nequire sequi!
21. M. Sleyero Propempticam.
1631. Kov.
Ifi, o! ol et mea vita, valcl Mihi linquis iuaue,
nee retrabunt dominum brachia notg suum?
266 MANIUM GLOGERIANORÜM V. SÜSPIRIA.
Sic lacr3rmat tna sponsa Ubi, sie lassa qniritat,
jugera dorn patruB ChloridUs Ire paras.
5 Ajo, sile, mea virgo, sile, mea desine qaestns,
non etenim tantum qaod lacfyineris habes.
Ibit et, et tua vita pia cum sorte redibit;
ivit, at seternnm npn mea vita redit
22. In Obsidione Lipaica MDCXXXH.
Jam mcestse rediere yices, i^iere phalanges,
omina qu» nostro Isva fuere solo.
Fortior imbellem magis ignous bosÜB in «rbem
barbara tartarica grandinat arma mann.
5 Fnlminat et totis intentat fiinera mnris.
Quis vetat, nrbs nnnm pulcra cadaver erit?
Sffiva novo me fata malo damnant: mens ille
mnrns abest: nndns prsesto. Tyranne, feri.
23. In obitnm Danielis Rndigeri, Medid campestris regii,
qni paucis a redita in patriam diebns febre petechiali
occoboit Lipsi«.
1682.
Blandos amor patrise javenem mnlcebat Is, o jam,
jam nunc te cernam, patria Lipsis, ait
Venerat; at patriam patria quffisivit in ipsa.
Fände mihi patriam, dizit, Jova, meram.
5 Fände tnam, dixit Goelnm mox pandit Jova.
£t tibi, quo venias, mors erit, inquit, iter.
Dicite jam, socü, patriam dum lassns anhelat,
non obit in patria, verum abit in patriam.
MANIUM GLOGERIANORÜM
LIBER VI,
IN QUO LACRYMiE.
Fehlt.
-MANItJM GLOGEIJIANOKÜM ■'. .1
T U M U 1 I.
Devolissimo Palri Mnrtiiio Miinslcrbergcro Ecclesiarum
EtVangelicarum Per Russiam Prolodidascalo Pricposito
Pio , SJDcero , Inciilpabili , EpJscoporum Exemplo Nato
Inviolals Necessitadinis Obgidem Librum Hunc Inscribo
Paulus Flemingus Sanctiss. Capitis Cultor.
M8 KANIUM OLOGEBIANOBUM TU.
*.■■"
T ü M U L L
1. Sta, Viator, et lege, hoc te volnnL pii Manev^^^llibo-
dori HcDrteKi, J. U. D. Electoralis Scabinatiis Asraib. et
Sctploris, Viri magnm dexteritatis et antbritatis, oai Lipsi»
obetuti Ao. iGtaL . • . Mm Christian» HDGXXDL Herili
honoris caossa EL P. V. P. Flemingw.
Legisti? bene est; abL
MoBSteliiis, snmmi nomen pnelustre senatos,
famosi similis filius ille patris,
quem coloit princeps, et, dolcia nomina, cives,
hoc posuit magni corporis exsayias.
ft Curia triste gemit. Patronnm Inget ad^ptnm
fervida clamosi caussididna fori.
Ovis dabitat, merito felix potietur olympo?
Ante Denm canssam nunc agit ipse sniun.
2. Mari» JoUanie L. Baronis Schcenbnrgi» Tnmnhis.
1C29.
Exoe terrenam, coalestis Joüa/Bortem,
indae coelestem, terrea virgo, statun.
Nil tibi solvit hnmiis. Tibi se debebat olympns,
terra tibi coeli pignus et obses erat
5 Quem dat Amor thalamom, tomulimi tadt improba Clotho.
Hoc Erycina tibi iit Libitina modo.
Qnem cupis, i, pete sponsa torom, sed sola marito,
Viva coi mors est non dto posse sequi.
2. Der Dr. fOgt hinsu: Obiit in irce Hartensteinii patria MDCXXIX.
TUMÜLI.
36»
Eosebius Lasmannns . . . Tfaeologi et . . . Fil. patriw
»rofeasionis »mulns juvenis, mortalitatem exueb. Lipsise
d. .. M. ... A. MDCXXIX.
Consanguineis et atnicia serio flenduh, ex Itis maxime S. P. Fle-
qoem nuura prie alüe singolariter colebat. Qui clebiti amoris •;
iUi p. '
O i-iu longK viiibu», boiiia brovi«^
1629.
, Trinilat. 0. M. Sacr. Balthasar) Hilschero Theologo exiniio
B singularis zeli concionatori, quod ipsa pietas et audi-
toram desideria Qagilant, hoc monumentum observanti»
ergo P. Fleniingua exslruit.
Justi fulgebutii, Hicui. stellr,
1630. Süpi. 13.
Si quis erat vatum longo dignissimus revo,
hoc, Hilsclicre sacer, tempore dignus eras.
Honida prccfractie taxabas crimina geuti^, - ^
facta fait monitis mitior illa tuis.
& Jam Bed obis, ubi summa tui (oret asto nobia.
Directore dies non caret illo Deo.
Nos ne pceniteat per te, pater alme, melorum,
puniat et nostrum s^vius ille capul.
%
5. Famie Ac Perennitati Nobilis et Ingeniosiss. Viri Joannis
Hermanni Scheinii, Musici incomparabilis , quam per haue
tabulam orbi intimat, seculo indicit P. Flemingus, Jnclyti viri
virtutam tnirator. Obibat Lipsite Anno Messite MDCXXXl
d. • . M. ... annum agens XLI. Ora pro eo, Viator, et abi.
i63\). NüT. 19,
EspresBissä tuam te, Scbeini splendide, nomen,
quis fuit in nostra, quem iataiseet, bumo?
Dulcia EuaTisoni prostant tot cormina plectri,
queis Serie monstruui posteritatia eria.
4 Lies: MDCXXX.
^S7ft XANIL'M GLOGEKlANüUUM VII. ^^H
f. Nunc rnUiatiiibus radiatilin i])scmet asti'U ^^^^^M
ailditns tethcrium spargis nbundö decus. ^^^|^H
Post mortem merituin, post ftmera fama probantur. fl
Ingenio partus uescit obire decor. ■
6. Juveni Nobili Et Polito Watlhso Paullo Vezero, Norico,
magna quEeque spiranti ingenio, (piom in medio sludiorum
cuTSu mors rapuit Lipgife P. Flemingius amico capiti Pos.
Ul vivaa icmel, inori^ro »cmpcr.
i
Mgn kboiifera! quid amas tarn temiiora vitte?
Ijuin magig in nüstros, o homo, tende dies!
Flnzus in ancipiÜ trepidat discrimiQe mnudus.
Hie boua dnrantis finna sulutis balies.
Me juveni, propero pede, jurit abire snb seto,
nee potuit i'ttcli pcenltuisse mei.
Fac, qood ego, memor atquc mei lege verba sepnlcri,
ut docnmeuta tibi t^iut mouumeuta inea.
7. Sacr. Christo Redemptori Et Felicilj. Manib. Georgu
Glogeri Sil. Juvenis Omni Virtt. Gencre Politiss. Cui In
Manib. Exspiranti Paulus Flemingus lucredib. Luctus Desi-
derique Plenus Incomparabilis Amicitite Sign. IL Pos.
Visit Hos Ilomiiiuni Aiiuos Non Totos II. De XXX Obiit Lipsiffi
D. XI. CaL IXbr. Anno Safutis MDCXXXI.
8. D. S. Bartholoniffius Mayerus, Theologus, ad D. Nicolai
Diaconus, Vir singularis doctrince et pietatis, postquam in
vivis fuisset annos AXXUX. beate excessit Lipsiee Anno
gralise 3IDCXXX1. d. 19. M. Oct. relicto post so sui Omni-
bus desiderio. Frteceptori dexterr. debens merenti pos.
P. Flemingus. J
BcaÜ Uites. I
k Theologe palmare decus, Mayeros, arenee ^^^H
illa cavernosie moenia moles iiabct. ^^^^M
m
TUMULi.
Stal):it oraus digiiosqiic Dco solvobat Uouorcs;
ibat in tioc unu Liiisia lieta viro.
Nunc stat, acerba gemens, simili miseranda dolore.
Dum fltotit, illa stetit; dum cadit ille, cadit.
Nl- fle, ciiara parcns. l'lucabat uumina vivu«,
mortuQs officium lum siwct ille suuni.
9. Epitaphium Godefredi Baspii.
'"■•-■ Aiiiiiiie.
Ductus iier omnes dignitatum fornmlaB,
quffi musicum dcci-nt viruin,
mortalitatis Itaspius ftuccs sme
hou ingcri jussit cado.
Tu quisiiuis astas et vidcndo me legis,
Icgeudo foi-sau et gcinis,
allacrjinarc guttulam fletus tni.
Hoc siccuü liuiaor te rogat,
' 10. D. 0. M. Anna Genere Liscka, Malrimoiiio Scliilactia,
Petri Conjunx Opt. Septem liberorum niater facta Marilum
prtBcessit Torgse XVI. Jan. Anno MDCXXXII. Nala Annos
Duodequadraginta.
P. Flemingus Matri desideratiss. Joiiu. Georg. Scliilachi, Amici
Veri St.
r
Mortua quam bene siin, potius sed, quam bonc vbd,
vel bene tarn positi dixcrit uma cadi.
Qui bene decurril, boue qoi quoqne transigit iBtiim,
ille meret placidam poEt sna fata scrobeni.
■ Quieris, aniice, mute modulnm vitxque necisqne?
Eloquar, ut vivas, ut moriare bcae. '"'*'
Tota mihi uiea vita l'uit meditAtio mortis;
et SBBiel ut morerer, mortua SÄpo fui. , ^
i
272
MASIÜM GLOGERUNORÜM VH.
11. ß. Deor. S. Petrus Schilachios Torganus, Civis et
Senator primarias^ conjugem desideralissimam sequebalar
in patria quadragenarias A. incarnati verbi HDCXXXIL
VI. Cal. Febr.
P. Flemingus Pos. in gratiam J. Georgii, B. Petri F. Amici unici.
Ccetera, qaeis homines mortalia nomina parent
coguntnrque trnd snccaljuisse neci,
OBsa , cai'o , sangius totuniqnc solnbile corpus,
hac sub saxosa coiidita mole jacent.
i Ast lionor in superos, amor in pia nomiiut, oves,
in patriam meritam pars meliorqnc viri
non Ulla claudODtnr bumo. Sint, qneris, ubi nam?
Singula si salagks (luserere, quKre polo.
13. Gostavi Magni, Sneconun Regis.
1632. Nov. 6.
Alma cni Ei vita duci, si nobilis ulli
alma fuit, fuit et nobilis illa mihi.
Faosta cni si mors itidem, si vivida regi,
vivida mors itidum, fonsta ftiitque mihi.
i Vixerat iu toto me vix animosior orbe,
me Undabilior non cecidisse potest,
ConfudJt se vita neci, nox vivida vitie :
die, potuisse mori me, neqniisse tarnen.
I
1 3. D. 0. M. S. Samuel] Michaeli Dresensi, Lips. ad D. Nicolai
ab Organia, Arti ficieui seeculi primario, Amiciti« et honori
teslando Pos. P. Flemingus.
Obiit. Ä. Salvat. MUDXXXU. M. . . D. . . ^tat. . . .
Vi»e, Vistur, ut vivas.
Non vilem tegit nrna virum. Sta cominna, bospea,
et lege vicince tmematu pauca graplue.
nie per insignem, solos qua polluit, artem,
credibile est , ipsi complacuiue Deo.
i
TüMULI.
5 Hic nbi non miiltos ccepit florere per annos,
ivit ad »therias Uetus al) orbe domos.
Tinnula vocalis unnc temperat organa uoeli,
qaodque solo cecinit, nunc canit aule Deum.
14. Tumulus Matris.
Hoc, tibi quod statuit dilecti gratia PauUi,
chara parens, summi stilfer bonoris opus.
llle SDi dum pancta pius reaiiniscitar mvi,
non valet officii oon nieiDOr esse sui.
& Ac qaanvis ignota täte signacula (ormte
defleat, in cineres nou minus *quus erit.
Quam imer invisam queritnr se perdere matrem,
cenierc se vjvani nunc in amore pntat.
Clirislo Vivificatori S. Elisabetha Fisebera, Fcemina ad exemplum
pia et honesta, Abraami Fleming! Tbeologi C-onjunx exoptatiss. moritur
A. salntia MDCX. Mens. .. D. .. JEtat. .. Matri deslderatissirate , de
facie non not«, Pietatis et nienioriffl ergo posuit P, Flemingus justo
dolore plenos filius,
15. Foeliciss. memorite Ehrenfredi Scriboni, Sil. Juvenis
specie el cniditione politiss. qui e vivis abscessit Lipsite,
quo sludiorum caugga migraverat, d. .. M. . . Anni salutiferi
MDCXXXII. Ouuni agcrel a;tatis XXII. F. Flemiugus, eo,
quo Silesios suspicit, alTectu L. M. Q. P.
Quem Deu^ diligil, jiivf^nia moritur.
Si quis erat facie mollura speciosus Qt arte
atque probans veram per pia facta fideni,
bic erat, Imc tenut qui condebatui' in urna,
quem procul a patria Parca iiecabat bumo.
s SoUiciti Bpes Gera patria, genitricis amores,
quam longe a cbaris concidit illc genis!
Qute Bed nterque parens morituris oscula labris
debuit, hma votis coufer, amice, tuis.
274 HAinUM GLOGEBIANOBUH YIL
16. Seni Doclo et DUigenti Qeorgio Etigtiammo^ OrgwlMüi
academico et urbico, bonie memorw ergo statnit P. Flendagü.
Vixit annis ..., devixit Lipaiie A. Christiaiio MDGXXXD.
Morere, ne moriare.
Angelicos similis comes Engelmanniis in orbes
nunc satis optafto foiHBre raptvs ovtt
nie satur mondi solum sitiebat olympum,
solum Celestes esnriebat opes.
6 Dolcia sideresB gnstat Jam fercola meoa»
siccaque nectareo proluit ora merol
Nee deerit tanti dulcissima musica feste,
ipse potest melid pars gratis esse chori.
17. Nisi nimis properas, yiator, me intaere.
Optimus et magni nominis senex. ... Bütneros, Ictos nobilis, e
vita abiit Lipsi® MDCXXXQ. Natas aimos L. . .
Commnni civitatis et consangnineonim nomine hffic Uli posoit Paolos
Flemingos.
Licet modo abe«s, hospes, huo tarnen aliquando redibii.
Joris honor Bütneros erat, spes certa dientom
mentitiqoe salos non revocanda reL
Cana fides albo niveom de vertice folsit,
se pietas ocolis indoit ipsa viri.
5 Tanto nonc toti fonestior illios orbi
mors foit, hie qoanto diarior esset ei.
Nomen in orbe volat. Patriam mens occopat lethnun,
hie soa consompti corporis ossa cobant.
la 0. Deo 8.
Si pietas, si plebis amor, si vota mariti
et nimis ob matrem pignora mossta soam,
qoicqoid et est hominom, soprenue jora diei
solyeret, hoc, hospes, non tomolala forem.
ft Nil fadt ad minimam vis olla ddnsve salotem,
provida nil medid praxitdea fori.
TUMULI.
875
Quurn tibi tarn rigidte Eint cogoita pectora moitis,
<im<l Dimis in t'ato fidie, homolle, tuD?
Matronie pientiss. Joannte Crefla-, Eduardi Becueri, Senatoria et
Kegotiatoris primarii, conjugi aniablliss. laudaUe in maritum et liberog
observantüe foemintp, libera volnntate erigit P. Flemingus Lipsi».
Me vivam fuisse memini: tu, hospcs, aliqnando moritutum te re-
cordare.
19. Heös, hospesi Vox (e vocat, sed per scriplionem.
Lege, et audieg. Aiidrese Bretschneideri, Picloris cele-
berrimi umbra sum; ine tibi loquenteiii fecit Flemingus.
Tantum scias, ne nescias.
Hie jacet Andreas, Misii Rabenins orbis,
nobile I'arrhasia noraen ab arte mercns.
Vidimus artificia pra^stantia pignora dextr»
«luasqnc labor nientis nun tulit unus opes.
s Miratnra saiun faerat jam Grsccia Zeiuem
parcius, antiqnte vilmt artis honor.
At tu, quid crudis oppones, nisUce, fatie,
si tam divimc nil babuere manusV
^^
I
20. Chrislophoro Schürero, PalrUio Lipsensi, maximse spei
juveni, in familia: ornamenlura nato, sed nitnis quam propere
denato, ubi ardenlefebriseptiduum decubuisset Lips. d... M...
A. »rte ... ^tat. .. ex volo consanguineorum P. Flemingus
Pos. Prteivi, vialor; tu sequere.
Transitus est uiodg, nii>rtales fjuod obire vocainus,
nee mors tam dura voce uotanda fuit.
Kxitus est gemitus et ünia sana malonim,
introilus veri principiumque boni.
s Hie nec obit, aed abit, vitrico quid cedit ab orbe,
sed migrat ad patrios et redit inde polos.
& Teuxeiii Dr.
27« MANIUM GL06EBIAN0BUM YIL
Qaimi poBsis hospes reditnmm tun Jtctm— ,
hone abiiaae quidem, non olniaM pota.
Nox Mt omnibof nnft donnicBda.
Qoioqidd ait, ne^igenter ait, de nomine moftb
esse sab hoc poütom fleUle qnodqne piitans.
In nece nil neds est, pneterqnam nomen inane,
nee mors tarn rigidi, qnod paveator, habet.
6 Fessa velnt placido mergontnr Inmina somno,
sie artos sepelit lon^^or ille sopor.
Hoc, hospes, reverenter habe, nee tonde nepokrua^
nee dormire situm, sed vigilare pata.
D. Exerdtaam S. Samael Seidelnis VratiflIaYiu, JmraniB
6 Marteque Nobilis, Daum Pro Recoperanda Aroe Plis-
barga Excnbias Agens, Strenue Omnia Prospiceret,
Obsesso Milite Sciopeto Petitus, Obiit LipaicD HOL
KaL Jan. Anno JEm MDCXXXIL iEtatis Sa»
Circa VI. et XX.
Quei? cum Mars timnit per apertnm cemere campnm,
hac qnoqne mortalem se ratus esse mann,
heroas invidit opes juvenilibos ansis,
purpureum sparso sanguine ferro decns?
5 Insidias tuto struit ignarumque dnelli
turpiter in&mis dam necat tere g^obi.
At tu, cor juvenum, magis hoc cadis indytns , in te
quo magis imbellis perfnrit ira Dei.
P. Flemingus P.
23.
Cemite me pueri juvenesque viriqne senesque,
cemite virgineis cum Caciebus anns.
Non tumulus , speculnm sed hoc est, qnod adesse yidetis.
Me Tobis, mihi tos una tabella refert
21. 4 rigide Hs.
s Lncet in omnigenas fax ilia reciproca vnltus,
qnilibet hie, placeat qnod, quod oditqne, videt.
Sancta fui, sed ab orbe fni. Discedite, docti,
mendaque per usvos rudite vestra meos.
24.
Vita quid est hominum, Disi continnatio mortis?
Et, nisi natDS eras, »oii moriturus eras.
Una tibi mortis roors canssa, ealutis et ima.
Una tibi viUe vita necisque na.
& OiQDia HUI) tiiiit pereuntis terminus te\i.
Est ali(|uid, quod habet post taa fiita moram.
Esto memor, dum vivis adhac, quo vivere possis,
disceqne, dndi moreris, ue moriare, niorl.
25. Tumulus Polycarpi Lyseri, Summi Lipsensium Episcopi.
Et tu pi'jelereas, bospes, tam nobile saxnmV
Qaod vctct in eineres relligiosns lionor.
Hnc posnit doiniuif facunda tonitrua liugufe
Lfserus, catbedree, Lipsia, suada tute,
b Ümnia jain disi, sed ut omnibus ommajnugam,
addam marmoreis carmina bina notis:
Si. Pietas. Candor. Dodrina. Modestia. Snada
Oppeterent, Omnes Uac Tegerentur Humo.
Obdonnivit In Domino XIIX. Cal. Februarias Anno Grati« XXXIH.
Bapra DC. Et M. ^tatis XL^II.
26. Obitus Jani Günther! Medici.
Occidis et placido componis lumina Bomno,
sancte senex, pätrite lausque deuusquc tuie,
nee aubitum remorantur iter cum conjuge natns,
nee Cous et medici praxit«lea fori,
i taiec<|ae, peregrinie solers prodesse salntt,
detidt inörmte languida dextra sibi.
unür, 8 FGr ObdurniivU InDomvau^Li.V.Vlv.XÄ^v»-
278 MANIÜH 6L0OEBIAN0RÜH TU.
Sancte, jace, Victore brevi, quam danxerit olim
ultima sidereo bacdna lompta choro.
27. Epitaphiam Joannis LcMim Jnniorb.
16S3. Aug.
Loeserus ciibat hie magna de stirpe Joannes,
Misniacse celebris nobilitatis amor.
lUe tener primis puer, hei puer! ocddit annis.
Ah! quam planta nimis solstitialis erat!
5 Loxerunt Charites, tenerse Severe Noveme
atqne cupidinei cum genitrice chori.
Domqne gemimt, simnl illa sonant: Paer, ceddis, ingens,
setas coi similem non habet ista vimm.
28« Georgii Ossie, pii et fimgalis Stttecionis.
1Ü35.
Sancte senex, puri simplcx servator honesti
et nihil atqne tunm doctns amare Deom,
postqnam fractns eras annis et mole labomm,
orbis et, et vitaB jam satur, sequns obis.
5 Primns evangelicnm, patiente Rathemde, Christum
fassus es in mediis, pulcer ab ore, Scythis.
Quam statuisse tuus tibi debuit accola tumbam,
hanc peregre veniens sie abeundo loco.
Doeuit Moseuse annos retro bene multos, officio tandem ex senio
inutilis üactus , communi eleemosyna allcvatus occubuit MDCXXXV.
29. Epitaphium ElisabethsB PaoUsB. Revalite.
1685.
Posse potes, si volle velis. Sta cominus, hospes,
et lege mannoreis paucula scripta notis.
PauUa toro, Müllera domo, tegor intus Elisa,
occubui quarto fracta puerperio.
*
27. 1 magna virtate Dr. 2 Misen» Dr. 7 simul ista Dr. 29. 3 Paula ..
Molhn Dt.
Tuuüu. tn»
6 Chara patri, dilecta viro, gratiBsima natis,
nime com patre viro pigiioribnsciiie dolor.
Vir mnlierre, mee sdtis qni tempora Tita,
diBdte de vestra, fcemlna nasqne, neee.
80: Jacobi Andrea Granlii, Patroni qnondam domestid.
l6Se/8G.
Cedifl, o eloqoii ter dare professor Ebrtei.
Ingemit Ofiltite mitBicnB ordo Bcholie.
Consona pneterlena hoc andüt aora mihjque
ilind in Esthonlds significaTlt ogris.
fi Te snper liant potoit Lipsis qnem cemere fientem,
vidit in Harriacis nrbs lacrymare Jngia.
Et mcerens merito memoris tibi mumoria instar
hoc in apollinea carminis tede Uno.
31. hier Beatos Felici Jano BnrcardOf Medicinamm apad
Hevalienses Patrono.
1686. IfHn.
Vis egressos enun vestra peregrinns ab nrbe,
egressus qnoqne tu diceris nrbe toa,
sed pede diverse. Solmn orbs mihi vestra relicta est,
nee tna te nnnc utba , nee mens orbis habet.
i Nil medicum bene certa snum panacaa lerabat,
deserit artifices ars ita Biepe anos.
Qni prior in terria , coelo nnnc phamiaca miacea.
Ut seqnar, hfec prompta moz mihi trade manu.
Amieo Capiti Morenti Ucereas Remingiu Pob.
32. Tamnlns Ursula Colera Noverca.
1637/88.
Matronale decns, moliebria gloria sexos,
foemina landaUe simpUdtatia amans,
31. 7 anno neoUre pottu, J«iie, BHataro pr«Ube DtoUc idem. Amieo
oaplti Flamiagtia Poi. bene muite mareu. MDCZZ3LVI.
yHSXV '■.LC-TrEBaSOHni TU.
*: .inm/iiuni laCä m^Fite. ihub qood obä,
.Jtr.^:>1n4 Mar. ^aaai zbt üdb oigo »—"'ilTr,
.siiie ^uirnlen ä: rigsisM petrain.
33^ Jeti Upsäf viri üumitabilig.
.'-t!^3= ü -Js^ßSUi deces&it Lipsins orbe.
'-fia TTQ aperi jasU panta Dei,
T*iiä-> <i ±13 ett. ntperoa qnoqne jasta pmrc
ü 3b *s ipcia jnsU paiwe iliia.
; tjxo^xil 'm ctemo ecelesU rigebat 0)7^0
:xamfi&äü daaiit ine amne siml
Iz;ü <it niai rox, hiHpes, aisi dm, Cuerer.
sorUleiD snb ea aerobe jacere Dnm.
34. Jnlii Ccsnts SoGfcri.
SUret ad lafernnni Sealamis ilms jiHTJcag umem
Jamqne Cbaronteui ^eHn 3iir« ncHii.
ilicet rnnbroae niOi«e Mpertiter £üi^.
nee memor oßim au^ mt :fRst ?<[i.
3 Dia pater obeCapnit. TTti^ 41141»; lusarontt dBgnix.
Cerbens ad nübit ^».7r.t S!k(itK m^is.
Splendet in El»sw- v-larw. s^i ws«. j^mpo.
Fnlgmc 3I1K 'i-iKora» 'vsa.T ji^üL aierms.
<,^^irwt <->>«' ^'4;^ i'^'"* V*ü sankiDt.
riiMtnwiM» jione« wn-rr iaOns habet,
jttm tvj. » ttiK'. iw >3üipa-. «ödfc »ro.
v; A^ -* -j:»»- »US V»^*f *'
, j^ Qnie cadit et tecum moritur, domus inclyta Berni
surgit et a fato vivit, ut ipse, sao.
36. Jodoci Hondii, Geograph! celeberrimi.
ÄrcticQs ingemuit, flevit Aiitarcticus axin,
ivit et in madidia orbis uterque genis.
Nee solam iioa ille tui doloi-, Ilonde, peremit,
prcs8it et antipodas ci'iix ea steva tuos.
5 Quas pede, quas calamo per huraos üt Hondia eura,
esse menior tamalum sensit ubique snnin.
Terra jacet vasio complexa sepultaque ctelo,
UondiDH in terra se legit ipee sua.
37. In Funus Soceri Cujnsdam sub generi persona.
Absaraus et, charis disimlsi finibus, »gri
triste per ignotas cogimui' ire vias.
Cbare socer, veneraude sejiex, morientia clandis
lumina, nee reditus fata morare mei.
s SolTiDiur in lacrymas et biuleas findunus auros; -
sie tua mors genero digna gemenda sno,
Tara mihi prseaentes figunt tua fnnera mortes,
quam procul absenti me, super orbe, eadis.
38. Ad Hospilem Sepullus Loqaitur.
tG40.
Fortnnam vnlta geminam cordatus eodem
Ecqoanimis didid Eustiimisse fibria.
IHves inopsqnc fui rcbusque extoiTis avitia
esilium patria pro pietate tuli.
i Phcebi totus eram, nulli malus, omnibns roqui»
etjDvisse bonos, uec uocuisac malis.
Immatnrus huino cessi, matnros olympo.
Ex me, quo posais vivere, disce mori.
39. In Mortem.
Scilicut egi'egiuni meniisti, clafa, tropheum,
aqne triumfato nobilis hoate redis,
38t KANIUM GLOGEBIANORUM YIL
Ifauiift, qnfliii ttfotw? juToneiD. Qoflm stoniift?
Quem jngnliB? pteimiii pcctm imoro moii.
5 Non hostis, sed amicos erat Quid tda? quid treos?
Dofoiimi sabigiB ssocftbiiitte latvB.
Didte, nam meroit, jnveiies, io! carmiiia mortL
Scilicet a victo dum redit, ipia perit
40. Ad Floren.
Vos qnoqne f oBCsnd» nascentia pignora matris,
cara Terecnndi deUdosa patris,
ite, croci, viol», nafft, ^y^« UUa, spics,
ite libanotis, tolipa, rata, ros».
ft It6 p6r 6t laciTinoM mel AMMiiinittM aepvkri,
moesta per et vestri biuta tütete dnds.
41. Cenotaphiam.
Torgida r^;alem sostollat Garia tmnbam,
jaotator celebret nobile Nilns opus.
Splendida marmoreis strnat amphitheatra colmmiis,
cedet et in magnas nomina jassa petras.
5 Hoc fadat, quicnnqne Yolet Tna nomina, chare,
qnodqne toi reliqitam, fida papjfas habet.
Saxa sitn chalybesqne cadont, stat terminns aoro.
Jogia quod nequeont carmina, diarta potest
42. Epitaphium.
Flos pietatis, apex fidei, canon artis, honesti
tnitina, candoris regalsL^ norma spei,
virtotom fades, morrnn gena, lingna leporis,
pectns Aristotelis Hippocratisque jecnr,
5 08 Heliconiadom, Venerum cor, ocellns Amor um,
fiama juventutis, laus patris, nrbis honor,
nex neciB, infomi tovtnra, salutis origo, —
plura, viator, aves? Hie qaoque plora jacent.
43. Ad Lectorem.
Plurima tarn vorii lastras moDUDenta sepalcri
et legis EenimnEe nomiiia mille meie.
Nomina mille legis, sed iiomina mille aupersunt.
quiG vox, quieque loqui litera nuHa potest.
& Hdhc, lector. qnoqae cerne tliolum, qaoque cerno ßguram
et cape pmaenti verba uotata grapha.
Heic jacet iofausti desiderium Pleniingi,
cum desideviü rwlitis ille suo.
44. Ad Apiculas.
Rorilegce volucres , rosei gens civis Hynietti,
Dectaris artificea ambrosisque deie;
Enna, vel Etna, vet Ilybla suis vos cnret in arvis,
linqnite et in meÜQs priesto venite soluiti.
b Alvear hie vobis, hie mel, liic cella parata est.
Heic decus , beic fcett mris abundat odor.
SiqQe qnis egelidnm mecum dcficbil cpliebuin,
hnic celeri vestroa proinit« dote bvoe.
EPIGRAMMATA.
EPIGRAMMATÜM
C (E 1 I.
Alras Matri Uiiiversilatj Lipsiensi Devolissime Rav«-
rentiffi Pignus Sacro Paulus Flemingus VariacDS.
CCEU.
4. Adspicite volatilia csli.
Qua patet ambigoi rariabilis orbis olymiii,
omne volatilinni, nieiis niea, cerne genus.
Nulla serant et nulla metnnt, tameu omnia vivunt.
Nee voiat e minimis, quod cadat ante diem.
5 Ängeris atque truci iniDois Ina pectora cura,
DQde velis Titora snstiimisse tnain.
Stnlta, tace. Qui pascit aves, «loi plumea vestit
BgmiQa, dilectfQ non det )b illa tibi?
5. Adspicite Oores agri.
Qna patet expans» v'ariabilis arca t«rree,
mens, TegetabUitun per gcnns omne vide.
Candjila locteolis hin« adspice lilia maus,
hinc rubra aangnineis gramina tcrne genis.
G Non texunt, ncc fila trahnut, neqac defit amictun;
tu male de vita rodens a^gra tua.
Mora, sile. Qni vestit ogros, qni florea pingit
gramina, dilectse non det is illa tibi?
6. Ego peregrinus ille.
Hactenns ex ilüs unus sum, Cliriste, novenis,
qui tua non grata <Ioiia tolere manu.
Corporis antiqua tabcbant omnia psora,
nee latum digitum, qnod valuisset, erat.
j Mortis eram, nisi Clinste, mihi mcdicina fnisscs.
Couvalui; medico neu tibi sostra dedi.
Sis faciüB, jaui, Christe, fero, qua deb«o, taudem.
Tardas ero, Ecd euim non male gratus ero.
7. Luc» X.
Ipse ego sum, Jcrichuin SoljTna petiturus ab alU,
ipse ego sum, muho mfaiiiG ab hoste ferens.
Desenii ccelos et tartara s»va subivi;
hinc moriens stjgii prieda latronis eram.
^ Priet^riere sacri, me prsetericre profan),
Nullns erat, luedicani qui milii ferret opeui.
988 EFIGBAM3IATDM L
Christe, Teais Tinoqiie ktis oleoqne pcmgift
vnlnen, non alia oonfaBtaim
a Ego kpnms flk.
Kam vcBentUeoemit nkiliipiie memha^
rngosam acahieB tnrpat adolta coleni,
et modo, ni lateat nugiis, minu ipse doteroB.
Ifens qnoqiie sab vitio vix hiat «gra no.
ft Nil mihi fatomm domin», ooodndtis, horte,
non bdt ad nostrom soocos otnsre mahmL
Christe, üu, «t Taleam, qnia ta paaaoea sapreaui es;
iure, seca, mnnda, frigefius, noge, liga.
9. Grosras amissiis.
Gtossos eram, nttidi localis serratos o^jmpi,
in paradeisiaco grata moneta foro.
Qrcniere diu, donec me firaude Talentes
dam domino fores snrripuere Stjgis.
5 Clam patre snrripior, me filios invenit vltor,
invenit et jHrimo reddit honorns hero.
Ite, procol, fores; ego, gaza reperta, triompho;
porroque ne timeam, vos perüsse sdo.
10. Ovis
Pastor ovcs unmerat, sed qui tenet aera, pastor
Compotat, at nnmero deficit nna sno.
Pasdte uonaginta mese, dam qasrimas onam,
inqait et andssom qnserit obiqoe pecas.
ft Qaanit et errantem sab eremi sentibas agnam
bfl^jolat in proprinm pastor ovlle bonos.
Una OTts iHa ego som, stygiis male perdita tesqois;
qood redeo, stodio debeo, Christe, too.
11. Hosianna.
Christe, Tenis et eontis eqoes male poloeritfelli
Carmen oüvifem nobile polris habes.
7. 8 oo&Tsliiiii« Dr.
C(ELI.
lUa salutigera cousperserat omnia palma,
omnia substrata spM^erat illa toga.
Hie nitor, hiec species, decus hoc te, Cbriste, decebat.
Tale tibi, Jesu, conveniebat epos.
Rex pie, rex focilts, rex rege fidelior omni,
mirus ut es, tibi sie nil, nisi mira, placet.
12. Nicodemus.
Falleris et atoUdi aimilis gregis ipse magister,
doctor es et fidei vix cloiiieuta tenes.
Anscultaate pium tarnen aurc fateris amorem,
nee placet inscitiam dissimulare tnam.
Sacra agitas, divina rogas, mysteria iiu^eris.
Nil nisi de magnis mens loa rebus agit.
0 bene discipulo tibi! Te docet ipsa Sophrone.
Qnain tibi perpetuum nox dedit illa dicm !
13. Jesu Christo desiderio meo.
Lingnaqne, mensque tuo certanl super, Optime, culm,
hsec gemit, assiduis vocibns illa vocat.
Hinc pretiom laudis majus putat illa mereri
{IQum vocet; liiec tacita vix prece mota fleat.
Hoc nbi non tiori videt illa, sileactt ob irani;
dumqne tacet, gcniitas daplicat ista saos.
Cbriste, tuo nihil liinc periit, niliil asse peribit.
Ctamitat hoc magis faiec, quo magis illa tacet.
14. Resipiscentie.
Et piget et pudet et tsedct vixisae nocenter;
cujus vcl solum me nicuiinisse necat.
Nee super est aliud pesaum solamen cunti,
quam si>es in merJto, Cbriste Jehova, tuo.
s Fac, precor, ut salvcr, uam tu solvatio mandi ea,
ipsa perit per se te sine cuucta Salus.
Quid nisi peccassem, mihi tu concedere posses,
Christe, redcmptorem me redinieudo proba.
0«. ^^
MO EPIGRAIOIATÜM I.
15. CcBDa DommL
Hei perii! Com sedncto Bom pransns Adamo.
Ut beer, ad coenam transeo, Ghriste, toam.
Pastos eo vacao, tiiabo bene potoa inaiii,
ebrius inde siti smn, satur inde fune.
5 Hinc sitis h»c, binc ista fames, qo» clamat olympo:
Te sitio, atqne toi mens fiune pressa gemit!
lUa mihi nisi daps banc incossisset orezim,
defioerem tantas non sapitoros opes.
16. Advealiu.
Sospirate dio, tarnen ezpectate per »wd,
neoqoicqoam, tandem Jam, jne Chriate, Tento.
Cbriste, venis: Yenit abom soli salTatio tecom
et polos et qoicqoid seit geniale polos.
5 Nempe venis ad nos, ad te veniamos ut omnes;
nos, nt te per te nos adeamos, adis.
Ab! bone non sat erat monstrasse viantibos orbem,
ipse venis ad te doctor et ipse vial
17. De Jesu.
Magnos, at in parvo vilesdt corpore Jesos,
parvns, at in magno nomine Jesos adest.
Magnos adest animis, sie nos defendit ab orco,
sie redimit miseros, corpore parvos adest.
6 Talis erat primo patri prsevisos ab sbvo,
ot posset nostras ferre patiqoe vices.
Adspice nascentem, morientem conspice; dices:
nie foit minimos, maximos ille foit
18. Ad latronem dextr».
Sancte latro, pendens salvandi tabola mondi,
qoam caderes felix, ni paterere ndser.
I Dr.
I
19. Sinislrv.
Ast tu Schema ferox, specimen Stygi pensile sacrum
et jamjam Firnis dilaceranda cnti»;
gaadia Tisyphones et Alectas jobilos atne,
jacchat in exitioin Iieta Megeera tuam.
t VUe cadaver obis, stelus orbis, Krinnia pestia,
debita jejano ccena fatora cani.
Luditur liic tecum: nihil lisc criu, hie dolor, hie mora:
ille dolor, dolor est, qui sine morte necat.
^^^«ctoi
20. Psan paschalis.
ir ab inferno rediit Ueus; exere, Tilan,
dulce Caput, radiis lux micet orta tuis.
Orta micat lux omaia liuiui, lux omnis ol>'Dipi,
propulsat tenebras lampadis igne su».
B Ite polo, BtellK, nee enini iiox uUa redibit,
post erit una dies, Cyntliia, cede polo.
juiu magis ipse veni, pole, post novus incola terne,
cnmqne tuo rediens nos fer in a8tra Deo.
21. Triumphus Christo resurgenli.
Hie Sit bonos stygii concti Itatoris Avenii!
Hoc Sit epos Erebum diripieutis bcri!
F'date tnbis, pueri, juvenes inera cymbala dextrte,
tinnnla virgineie sistra rotate nianus
1 atqne tonos miscete sonis, queis gi-andior setas
ora pneil, dominum vociferando decas.
Hie Sit bonos stygii conculeatoria ATernil
Hoo Sit epos Erebom diripientis beri I
22. Amore Jesu langaeo.
0 amor, o quantis torres mihi viscera flammia!
0 amor, o soboles et pater ipse Dei!
S2. ! A Bobulea De.
EPIGRÄMMATÜM I.
Lan^eo, nee reticis; pereo, ncc, dure, moveris.
Hei mihi! Qua morior, vivere conor ope.
B Ah! modo respiceres, modo noD, te nolo, referrcs.
Quam foret ad placidnm mors mihi blanda tuura.
Sed, reor, ore taccs, ideo faciemque recoiidis,
ne trepidem sponsi lumine sponsa mei. m
23. Surrexit, non est heic.
He, piffi ite nnrus, neque enim, quem quieritis hie e;
Rapit humi domiims mollia clauatra sute.
Rnpit et ietliereas abüt rcdivivus in auraa.
Ite, piffi, frustra quteritis, ite domnm.
B Angele, quid miseras tarn tristi voce remittia?
Angele, die, cliari quo pes abivit beri.
Sed bene: si vivit, totum peragrabimus orbem;
aat dabit inveutimi, s\ ueget ille, polns.
24. Dies dommica.
Tbure crepet domina; coelo mens plena dici:
emicat, at festo lumine lustrat linmiun.
Hundanis aliie, curis vacet illa beatis
ad^ne sunm rapiat libera sensa Deum.
& Tu prior liimc animum divino percute tbyrso,
It manns in jussas utraqne juncta precea.
His ea lux veniat, lux bis ea trauseat actis.
UffiC pia Sit, reliquas si cupis esse bonas.
l
25. Pcenitudo.
0 pie vas, cruce qui niea debita, morte luiatl,
debita prob! alio nnlla luenda modo,
adspice, me stygins male denuo creditor nrget,
nescio cbeirographuni quam recitando novum.
5 Benno aubacripsi, prohl nam male denno vixi,
qnotqno modia cecidi, tot loqaor ipae notis.
893 1
Yr mihi, tu nisi siB, pie mi, pie, subliiie pactum,
linea quod diriiuGt sangaine ducta tao.
26. Excnbie ad seputchrum dominj.
Kxcate startentein , iBtUargicn turba, vetemum
il ad jussuni sta, quod obitis, opus.
Pea aec ad hoc alius, ncc ad hoc tnaiius advena buBtnm
proniat, aut genimie fraus necct tdla fidem.
s Stnlta, quid exanimi tarn sedula prospicis urn»?
8i, qnod tomba liabuit, non habet, ito vigil.
^^Ngin? Quid vacuarii ciugia vigil eusibua mnbrani?
Credere te corpus vivere, faota probant.
27. Ascensio.
ToLere, nostra salus, patrioqoe remittere ceelo,
cvolat et tecuin noster oTabit amor.
Jaiii, Deus, ffitemo quam inunere dirigis aroni,
nunc Cape, diviiio numine pienus liümo.
i Astra super, snpär at(iiie polos et quicquid iu alto est,
Victor, amans tibi nos quo tuearis, ovas.
28. Votum pro Volo.
Recta monea, mens; jnsta mones, ineoa enthea; vovi
et atatoi magno debitor esse Deo.
Approbet omnipotens poudusque precantibus addat;
nee sibi quod placuit, diapHcutsse sioat.
NuUa supcrstitio, simuktio nnlla aub hoc est,
i neacit bypocriticos optio nostra dolos.
Fac motiitum, mea mens, totoque avertere mundo,
quodque tuo debea solvere, solve Deo.
29. Epitaphium redemplori meo.
Snb aerobe qui jacet hat, mora nt nioreretur, obivit;
ncc tarnen c vita, eum moreretnr, iit.
4
F:%M EPIGRÄMMÄTÜM I.
Canssa Decis foit hoic diens caussa s&lutis,
hac nisi non poterat vita redire necc
G Mnnde, qmd is procnl hiiic? Lege cominns btud el ora;
coDBtat in boc vitani te jogulasse tnani.
Crede, revivisces. Et tu, inea litera perpes,
die potnisse Denm Bic hominciiKine mori.
30. Pater peccavi.
Et quid diffitear, cam frons mea plena lotinatur,
qnotqnc quibusque tibi sim reus, almc, niodis?
Stigmata sunt scelemm , qaie »ingula fecimUB. Ustom
his autmam finjstra diuiinulflndo tegain.
t Intima scrutaris, ncque telatet ubditus error.
Omne tibi patnlum cOrdis abyssos habet.
Ah paterl ah pater! ah! peccaTi mnltus Pt atvox
ah pater! ob geiiituin paroe beui([ne tunml
31. De profundis clamaTi.
Mersns ab instabil! saperobmor undiqne coeno,
luhrica EoUicitum fallit areua pedem.
Jamque bibit sabulam faux suspirontis hinlca,
e vasto surgnut gurgite thar» pTecom.
ft Nalla manus bomiDis, genii manus est propc unlla,
audit et obtasam nemo lorynfps opus.
Ob cadit officio, nieus Yociferatur et iostat.
Quam beat iii vigilis clamor hie aure Dei!
l
33. Miserere.
Certiua iiiteritn nihil est, nibil seqnius in me,
in me cum toto Bit nihil, unde beer.
Unde beer, nihil est; satis est, quo damner, abnnde!
Et bona qnip mihi sunt, sunt mala tota Deo.
E 0 Dens, o aciera deflecte henigniter istam!
Sit potior tenebris lax tua, magne, mels,
0 Dens, o miseri misererc misertor et in me
moz nihil, nt damner, sed beer, omne cadet.
»
33. Eucharistia.
Ite me« Cliariteä volacremque per acris auram
hffic mea Gidereo sistite vota Deo.
Et natum placata patris, qnos spiritos ainbos
nnas inexposita sab dcitate fovet.
5 Bidte: Te noster colit ille coletque perennis,
ille, trias, epuli pars Lodierna tui.
loterea mea mens Uqnidaa comea ibit in aoras,
ipsa Charis Cbarisiu coiisociata sais.
34. Parce mihi, domine.
Flecto genu, decnsso nianus, iniserandas et excors,
bcret et in fixa vtütiis amarus humo,
dnm cadit nndautnm lacr^'niabilis imber aqnamm
et salit ad pnbnm cordis tiiulca larynx.
» Ab! adeo miserum Iqb me facit ira, creator.
qnam memit vitiis vita scelesta sais.
Parce mibi, mi, parce, precor, nam parcere justnm est,
sive mei memor es, maxinie, 3ive tni.
35. Misericordias (iias.
Nallus eram; tnns es niliilo nie serrao creavjt.
Parvos eram; crevi sedalitate tua.
Stultns eram ; lua me forniavit ad optima cnra.
PraTOs eram; norma; me inonuere tnie.
3 Mortis eram; viUe quo redderer, ipse peristi,
et nisi ta üieras, jam Stygis bospes eram.
Tot loa, tot boua, tot pia jagiter aoxero facta.
Si mibi quot bene sant facta, tot ora sient!
36. Ad lapidem in sepnichro salvatoris.
Dare, sed Uebrieis lapls undique mollior cxtis,
die, tamnlo qua te seposoere manus?
Nulla resignavit ceram vis fransve sepulcbrum,
te cingant vigiles nocte dieque viri.
296 EPIGRAMMATUM L
s Sed tarnen a foribos juum wemo^m es mnm^
et, quam debaeras daadere, pandii fanüpi.
0 ! qnia tarn mimm tacet ant n^gat omtm apeDa,
OS fieres, totmn qnod bibat anre
37. Cradfizo mori iii60«
0 mea lux, quid in hac te conspioor arbore pensnni?
0 mea spes, huc te qo» posoere manu?
Cerno pedes fossos, video latus ense peremptnm,
iutueor capitis spinca serta sacri.
5 Tende manus, amor, atque veni. Sed o! beret ad unoos
veraque. Vffi anim« , te lacrymante, mese!
0 mea lux, mea spes, mea vita, quis es, qois et es non?
Nam mihi quo fias omnia, moia qkoqne fis.
38. Michaelis ardiangeH pssan triomphalia.
Snrge tuo, pole, surge duci, prosternere, terra,
et date confusis carmina justa tonis.
Didte: lo! salve, vetcris pie victor byense,
quem per ovant hodie sidera, quem per bumus.
6 Gaudia, Iffititi«, risus festseque obere»,
nectite plaudentes circumagendo manus.
Magne, triumpliantum meriti cape Carmen honoris,
utque tibi comites nos coovemus, oya.
39. Venite ad me omnes. Mat XI.
Omnibus ex illis, ad te quos ire volebas,
unus ego quoque sum, qui tibi, Cbriste, venit.
Non mo rejicies, quum blande vocaveris omnes.
Fac, rcferam, quam das omnibus unus opem.
ft Eu! magis hoc propere, quo me magis nrit hie angor,
quo magis ut veniam, concitus, ipse vocas.
Caussa, quod accurram, quod conquerar, est tua, Cbriste;
quod rcficis, quia sum langnidua^ illa mea est.
40. Nonne decem mnndi facti sunt?
Sed male sunt mundi; solo nam corpore prsestant,
mens scabie veteri rancet oletque nova.
H^ C(ELI.
^
H Ibiüs ingrati, veeternon tbit iaultus 1
* error, ab interna qui male labe flnit. J
3 Vivitis liinc melius, pejus quo morte cadatis. ■
Nam trahit lioc secum mors (juoque vestra malura. M
Mgn salas, misernm vita quce corpus oberras, ^^^|
morbo Valens, animum qute ^ine morte necaa. ^^^^|
■ ■ 41. Noveui autem ubi?
^B Bcis, nbi deliteaiit dispercantque loci.
H Sed simnlos yel tantumque ncfas ucscire videri
H vis, 0 iiigratam ianguide ccnsor limtium.
■ i Quam sedet sA solem, qui sie latet! Ergo, redemtor,
sis bonus et nuniero ter tria deme tuo.
Vah, quid hoc est sceleris? Toti Deus insidet orW,
de proprio decimas vix capit atque suo. ^^_
42. Paracleto meo. ^^M
SuBCipe me, Irepidi solamen et ara clientis, ^^^
qui timet ex merito jndicis ora suo. 1
Kloquor, ipsa matam mca so tibi caussa fatetur. . 1
Nam bona si fuerat, quid tibi dnms eram? .'* 1
5 Dicqne Deo: Putat ille reum se mortis et orci, ,. 1
aed patercs, (ratcr, filius, obses ego. " M
^^. QcjTis absolvai-, neque euiai patietur iudex, ^j^^^l
^^ ^ nt cadat, agnatum quem vocat ipse suuin. ^^^|
43. Cor mundum crea in me, Deus. ^^H
Quod increaras carueum mihi primo, ^^^^|
_ cor ferreum factum riget. ^^^|
H Resistit, obstet, si quid enthenm conor. ^^H
B afflatus auriB vi tute. ^^H
' ' h Quin pestilentein eic rubiginem traxit, ^^^|
ut taro putrescat, quam grave est. ^^^H
Creator, heusi camemque reddc pro ferro ^^^|
Uoremque vivum pro situ. ^^^|
^^^1
298 EPI6RAMMATÜM I.
44. Jnbiliis ascendenti Jesu Christo.
Scande tuos, homo-dive, polos et ovanta volata
ultima sublimem te super astra loca.
Excitat attonitnm damor longissimus orbem,
ille quidem, geniis qui sonat inde tuis;
5 inde triumphatis qui frendct ab hostibus ille,
dum rudit in proprio carcere carcer hians.
Nunc sceptrum bscesque pater tibi tradit in omne,
subsit ut imperio terra redempta tuo.
45. F. nativitatis Christi MDCXXXII.
Ille sub agresti recubans puer aureus ulva,
nnmen in eziguo corpore grande fovet
Gernis, ut imbellis trepidat vaga dextra pusilli,
illa sed boc magnum dextera versat opus.
6 Ut teuer argutis resonet vagitibus, audis,
detonuit leges os hoc, apella, tuas.
Quicquid id est, parvum quod in hoc audisque videsque,
in puero panrum, quam sua forma, nihiL
46. Votum ad almum spiritom MDCXXXIIL
1633. Augnst.
Sancte Dens, veri spirabile numen amoris,
08 patris et nati lingua diserta sui;
cor patet hoc, cor hoc, eccel patet, venerabilis, intra,
hospes, in hospitium, quod facis ipse, taum.
5 Omne tibi vacat, omne meum, sacer igniB, ut mra»;
flamma fit a flamma, sim maneamque tua.
Ut flagrem, prior ipse flagnti prior ipsemet nre.
Te sine mortifemm hob srnnua igne gdu.
SaUtü.
47. Ad enndom aliud.
1688. Angiut.
Exere yim, Bis atque mihi, quod es omnibus segris,
cum patre, cum nato, par Dens ipse Deo.
Et precor et voveo meliorem vivere vitam;
tu prece, tu voto sis mea lingua meo.
I
5 et «elis mea verba refer; Deua, uro, Deorum
eveniat Eupplex quod rngat iste, bonum.
Actor o! 0 testisl judex o! o atqne patroiie,
canssa patrocinio stat mea tola tuo.
48, Ad Deutn 0. M. Heam.
103.1. Anfjiiat.
Qui mirabilibus , mirabilis ipscmet, nuris
hoc iter ad mirum me, Deus, ire jubes,
spotile sequnttiras venkiis indulgco plontas
atqne gradu cupio non rcnnente sequi,
s Diic, pnter, et varii« peregriiiiim iirotege Wrris,
et tandem solita pro bonitate reduc.
Sic tibi, qnod l^nto poscis pro muneif! munus,
mirando, simili carmine gratas ero,
Tangermnndie nd Albim MDCXXXUI. M. .
49. Calend« JanuDrii MDCXXXIV.
Christ«, decos rerum, aine tempore, temporis autor,
exordium veteria principiuraque LO\i,
sis velat elapsi, venientis et arbiter anni;
serviet ad nutniii , quod dabis omne tunm.
i Gaudeat ad placidam mundus tranquiUior auram
adveniensque malo tit fugieiite tiouuin.
Eripe nos iiobis. Tibi nos, te reddito aobis.
Nulla salus aberit, tn modo iioster eris.
50. Super prima Pentecostes.
Qnis celer ottonitas cito tarn Notus impulit tedes?
Qute per apnstolii'^ii dammea Lingua canitV
Ille replet vacaum ctelesti murmuro tectum, *
illa pares unguis lingua dat csac nuvis.
b Spiritna est hoc ntrnmque Dei , Dens ipse perennli,
bic sonat. htc inirffi flagrat in igne facia,
Sum vacuus, me, sancte, reple, te flamiiie, vente,
801)1 nidis, ah liiiguam dux rege lingua meam.
MDCXXXV.
EPIGEAMÄiTUM I.
51. Ferüs utaliliis MDCXXXV.
1635. [^rccmber.
Disotte laDKnentem, mem esperrecu, TeternBm;
exoritnr medio lomine plena dies,
nie mihi Dens tsi, teoeriB qni nfpt in ilnit,
ille puelltfis Earcina grata manos.
f i, bige, corre, vols, redncis jabar excipe soUs,
i, fer et has adole non iias ttiare rosas
et ulTe, die, cfaan dies materqoe diei,
>)iieis sine rebas emt nox nigra plena dies!
52. Oratio pro incolumilate.
Nemo mei curam gerit lue et nemo meomm,
to tiisi sis vüx custos et alpha mcs.
Sis bonus et heilem pra^be singnltibus aurem,
pondns et assiduis fletibos adde suum.
& Te dace stnn peregre, dnce te, i)ftter alnie, redibo,
omne metun natn statqoe caditque too.
Jam iiovua incipio tuos esse et solrere totnm.
Me tibi da Deus, boc posse plac«re modo.
In Tartaria post factam absolntiooem.
53. Revalesccntis a preecipiü el gravi morbo, in itinere
Persico.
Priina tibi grates fauaü ferat hora diei,
conditor, ansilü pro pietate tui; ^^
altera thure crepet pro prosperirat« fiitnra; t V^ ■
ut rcdcam , iirecibus tertia plena vacet;
t qnarU vocet lietos ad amicu Tocabnla cives ;
qnintft sit upposita sextaqoe Iota dapis;
qnod snperest lucis, salibus consninere (as Bit,
nostraijne si ptacet boc, pars bona noctis erit.
AdSodalea.
&4. Feslo angelonun MDCXXXVII. Isfahanie Peraarum.
1637. Novemliei' I.
Officiosa cohors, iincc Etas vigil ante tonantetn,
prompta ministeriis nocte dieqne tuis,
lande tibi tuerita vocales paugimns bymnos,
devotoE stndii pro pietate toi.
i Mille per iosidias, per mille pericola nostmin
dncis itcr, toto nos comitando pede.
Sis bona, sis porro rednd dnx prievia Cimbro,
qai , nisi tu faeris, iion reditu'us erit.
55. Nalalibus domini MDCXXXVII.
1537, Deccmbcr 26.
Mascure, siiunsa salus optanti nasccro mundo,
0 desiderinm cordoliunKjue piis! ^
Tu patrio miseros olim hob reddis olympo
restttuesqae vctuE, quod tulit hydra, decus.
5 Este leven animi», jamjam penetrabile c<elum est.
Dux, via, porta, vigil, janua, clavis adeat.
0 sacer, o saavis, nihil et nisi nobile, Jesu,
quam mihi cunctus eris, si mihi Jesns erisl
fc
^ 56. Deo Deorum.
IR3B. Mai.
nie sab arsuris iteratua anhelitns extis,
ille, caleu9 nsti pectoiig ille tremor,
guttnris ille pavor suspecto inisans oljinpo,
indicinm nostra de pietate ferat,
i dum per inansnetas sacris nostratibus aras
iinus et obBcuris Btamns ad ora diis.
Sit, licet, externos cogauiur ponei-e vnltus,
non potent fictos cor simulare deos.
57. Christo resurgenti.
Sparte Caput violis et ovali cingere lauru
raptaque victrid concute Signa mann,
Inter barbaroi.
»2 EPIGRAiaCATUM L
GhriBte rednz, rediTive Dens, victm j^erenniai
et pede calcatum com nece tonde Siegern.
6 Seria salvato consurgnnt gaadia mundo,
efficit «ternoe miiciiB ille dies.
Si vivis, quo, Christe, modo non ^vere poBsim?
Quomodo, si snrgis, Ghrhptei Jaeere qneo?
58. Super culta barbaronuii.
Absit, nt ad vestras veaiam non entheos aras;
sie poteram magni nnminis esse r^is.
Non adeo gens crada snmns secnraqne codi;
nos tarnen a vestris cogitis ire saeiis.
& Vana tnis prohibeto, licet, nos Bnssia, templis:
Christe, modo coelo ne prohibeto too.
ff
50. Charismata almi Spiritus in itinere per barbaros
MDCXXXIIX. M. Majo.
Muneris hoc est omne toi, spirabile nomen,
nos qood in hostili sie eomitaris hnmo.
Jnrat in ezddiam passim gens barbara nostrom,
für S^tha, sol rabidos, tnix via, plena fiunes.
6 Snf&cis has aiümis, has das in corpora vires,
hactenns nt taMvn snstineamns onus.
Porro jttväi vlrtatis obex, defensio vito.
^Sgn valent per te, te sine firma cadunt.
]0. Pentecoste anni MDCXXXIIX. In itinere Dagostanensi
ad Coisam.
1688. Mai 18.
In nobis sator ipse toi, mondissime, cultos,
0 jnbar ardoris, lumen o ipse toi,
fessa viis, enecta ftme« oonfosa pavore
et vel snpplicüs jam miseranda suis
5 tnrba, tnos damor ante pedes snper arida füsi
et gemimus coeliun snspiciendo taom.
'\ Tittt Dr.
Duo, Gacer, et quie jam fessia v
cernis, in elogio sunt moritura tuo,
6t. Januarius anni MOCXXXIX.
Jane, duplex gemina qui tempua fronte tueri
diceris, undcuis patribus nne prior,
Claude vetus, reclude iiovum dux clariger tevuiii,
cum similjque novum tempore pande decus.
. i Lenia felici concurrant sidera c(e1o,
letheream melior sentiat orbis openi.
Follor, an optatos priedicanl sidera risus
festaqoe de fausta dote c^chianet humns?
62. Pentecoste anni MDCXXXIX.
Ifi39. Apri! 14.
Excute te totosijue tuis peuetralibus amaes
ingere, mens, lacrymia qtios t'acis ipsa tuis.
HoEpes adest, mens, liospes adest, heosl limina putsat.
Fände fores cita, mens, i, Inge, curre, vola.
& Sterne toros violis et odora iiube reiiide.
Sic tnuB introeat, qni stat, ut intret, tierus.
Quod si tota tibi penitns permiseris illum,
die: Pie, doncc eam te eomiterque, mane.
63. Xn. Junü, dies Poenitentialis et RogationuiDf per um-
veraas ditiones Suecicas.
Hos tibi contrit« ruptos e pectore luctus
mittimus, has laceras niente gomente preccs,
0 pater, o Uli, saccr o noe spirituR, audi,
ut propera miseris auxilieris opc.
B Ac qnamvis, dum flemus adhnc, peccare sciamuB,
nam Bcelos est, liomo quod cogitat et quod agit,
attamen, alme, tua nostros tege luce reatus,
quippe malom nihil est pro bonltate tua.
304
EPIGSAMUATUM I. (XELI.
In hone librum pertinent qaoqae seqaentia Epigranmata,
qaiB in anücoram manibns sonL
1. Pascha anni MDGXXXVU. Ardebil« Penarim.
2. Festumin. Regnm, Sab» Penamm odebratom MDCXXXnX.
3. Pascha anni MDCXXXVlll. in Media.
4. Super flnmina Babjlonis.
6. Confitebor tibi.
6. Sjmaxis.
7. BegiosUle.
8. Pharisffiiis, PnbUcaniuu
9. Probate Spiritus.
10. In silentio et spe fortitado mea.
11. Integritas et rectom costodiant me.
12. 0 temporal o mores!
EPIGEAMMATUM
ÜBER U,
SIVK
S I D £ K Ä.
Ampliasimo Uagnteqne Aactoritatis Viro Bernhardo Torbecio,
Senatorii Ordinis Et Secretario Urbico Bono Publico Nato
Fratenti Affectns Publice Testandi Caussa Adscribo
Paolu Fleoiingiu.
306 EPIGRAMMATA U.
S I D E R A.
1. R. P. Ambrosio de Angelis ord. Erem. D. AogastinL
In Georgia, qui ScbamacbisB ad nos üiTisebaL
1637. M&n.
Certa Georgiacsß, pie mi, conyenio teme,
quam per et Albamis credit et orat Iber,
rem üads, Armenum dezter qnod schisma refdlis
atqae Biarbedos det^^is ore dolos,
ft Inde Mahmneticiun, grayls ore, refringis halysmom
Christiadumque reples ethnica fana Deo.
Tot tibi pagani coelnm debere &tentiir;
ipse tibi coelam debet Joya sunm.
SchamacMffl in Media. Ao. 37.
2. Effigies Mari» Magdalena Plorantis apad Aagastinianos,
in regia Isfahana.
1637. AugOBt 29.
Diffloit effasis sensim dum Magdalis undis,
indoit et liqoidas uvida corpus aquas,
sicque recens mare stat, sna qnod £acit anra yerendum,
qa8B forit a gemitu mota fluenüs her«.
ft nicet apparet cracifizus ab «there Christus
et micat insoliüs axis uterque strüs.
Este mihi comites, socii, Mari»qne natanti:
tam procnl orcus abest, quam prope portus adest.
3. S. Katharin» sepultnra in eodem templo elegantissimo.
Quam super aspersum milleno flore cadurcum
bajulat angelicus celsa sub astra chorus,
^ 6 fMßA Dt.
SIDERA. 307
non alia meniit sepeliri Candida pompa,
non alio fnit bnc digna ministerio.
fi MoBcnla perpessos nunc despice virgo dolores
camificemqae Bota tnta relinqne cnicL
Tita tibi peperit mOlenas nnica mortes,
miUenas Titas mors parit nna ÜU.
l. CoDTiTiom apad eoadem Patres religlosog Lnsitanos,
XXIX. Aa^ati MDCXXXVII.
^t prior fethereas orans LndoTicoa ad aras
et &cit boepitibns nnmina blanda suis.
Explicat interea firatmm manns hospita nappas,
moz sedet ad podtaa plarimnB ordo dapes,
» dnmqne legont Tariam Gererem Bacchumqne salatant,
adspergBDt saliboB prandia sancta püa.
Uortales epole, Celestes jnre vocandee,
qiue BStnrant animam, dam bene corpns alaut.
6. IniBgo Dir. Ang:Dstiiii ibidem.
Sancte aenex, venerande pater, cai patet olfmpos,
pro misera qnotieB pleba precaris opem I
Lans tna per magnom viget ezcelsissima mondam,
ipse tna loquitor de pietate polas.
» Tita dedit ctelom mnltis tna, ploribos at mors,
dam tuus ad nonnam nos beat ordo tnam.
Monica, sis tanto foelix saper ethere parta,
pignora, sed ccelebs, tot generaute polo.
R. F. Lndovico de Bono SncoesBD, 8. ord. Fr. Erem!-
tamm D. ADg:D9Üni Priori.
Lndo Tices, LodoTicos alt patriaqne profectns
Dil mare, oil terniB, nil fera dmcta timet.
Ergo procul Maorom venit, nt beet acer ISonm,
a Tartessiaco progrediendo Lobo.
106 EPIGBAMILLTDM n.
•
6 Et venit, nt beet, et vero r^et ethofam Chiiito
corda, nee nlteriiis, qaod magii oyM, taabtt
Lüde Tices, Lado?ioe, dia. Placet ondne ummi;
nam tibi mooessas antor es ipee booL
7. R. P. Josepho de Rosario, Cjfasdeiii ordinui.
Öre gravis, pietate sacer, bonus arte, nee ollo,
sive velis animos eloquiiimye minor,
nil negligis, pandas popolis nt aventibns axem,
qoi coennt densis te Todtante gloMs.
5 Utqne magis moyeas, oe indofs flhid el illid,
barbariceqne loquens barbara eordft IraUs.
Si, Josephe, tds meritils oqnaUa poseis,
posce aninitt codoni, posce, Joseplie, DettL
8. R. P. Vincentio de Bono Saccesra, ejittdem ordinis.
Missns ab Hesperüs Vincens Orientis in oras,
monstret ut extremis gentibas astra, fenit
Conveniont populi, pladdasqne benigniter aores
dam prsßbent, supera sie sahiantur ope.
6 Quid pietatis amor, fidei quid zelos et ardor
dogmatis in sanctis non potoere viris?
Vicit , jo 1 vidt Vincentios ! Addite lanrom,
quam capit a solo prsemia dante Deo.
9. R. P. Philippo de Rosario, fluidem ordinui.
Sanctos es; hinc bseres fueris mox certos oljmpi.
Fitras es; hiie Aento te pivs oaads «mat
Doctos es; «tberias dextre sie djgeris artes.
Blandos es; hinc pladde oorda profana moves.
6 Panper es; et tarnen es sie dirite ditior «mni.
Paryns es; at magni grandis in ante Bei.
Omnis es, esse tds debes qni Candidas istris;
astra qnod hinc toa sint, nemo, PUIippe, negat.
6, 7 PUeeat Djr. 9. 7 tui Dr.
10. R. F. Petro de Saoctifl, ^asdem ordluifl.
Digntu es elogio, Dwmores qood dDC«t in annOB,
vir pie, vir pnrffi ümpUdUtii muuib.
Kam qnod liic eloqtiio , spede ta lenis in iata
offlcii, nt TcruB Hunu idwet hemm,
s Non opus wt dieto, beto mioet enthena ardor.
Pins pine ezemplo , quam grayis ore movet.
Sed ta, dnm Titam sanctis sermonilraB eqoas,
amUganm, moreas qua nuigis arte, fiicifl.
11. Ad eosdem patres qninqne nnmwo.
Qoinqoe David lapldes jadebat in ora Gigantis:
qninqne libris Uoses Jos habet onine Dei :
miHia qninqne Dens satnravit qninqne placentifl:
qninqne redemptorig Tnlnera corpus habet:
i qninqne decens Initnun, totidem itat ol^mpiM annii:
qninqne Ui in dnplld fers, Uoae, verba petra.
Qninqne patres nnia habitatia in edibna, o Tos
Bidera qnintnplid pnwperltate beenti
12. Landes D. AognstiDl.
Orandis Afer, patri» «Bio fax plena Tagastn,
nee minns Hippon» lox radiosa tne ;
umqne Murnnhanm pede Tindice conteris astui
sduemaqne Bonati Pel&giiqne ne&s ;
B cnlmen es et iidei perfectio tota beantis;
nee qnid in hos dneres, tniz Trasemnnde, potes.
Lang tna eit mea vis, qna salver, o antor, o InBons,
0 pia Kalvandie lex et amnssia hnmi 1
13. Sibyllie in eodem monasterio.
Vatidicffi spedes , anirnns qnibns inddei angnr
atqne tnment ipso pecton plena Deo,
didte paganis, atheia hoc didte Atanria,
qnod popnlOB doctUt qneelibet ante snoa.
310 EPIGRAIOIATUM IL
I, noe ledimat qood opus, que Tiigo, qois infim,
didte daamando thema salnbre gregL
• Codfistes animiB, moltis tos praftiii oMm,
▼estra sed hie spedes ploribiiB iDa, reor.
14. R P. Blasio de Nantes , Gapncmo, in Penia lEissio-
nario, a febre convaleacentL
Sorge, pater, moestmnqiie diu jam descre lectoin,
qoi tibi &tali febre molestiis erat
Clande tomm foribns, masemn pande rednsnm
Enseblamqne nova flecte salitte toam.
6 Ne dubites, ?itam post vt tibi sidera firment,
qoi jam prssenti te rapnere ned.
15. R. P. Valentino Capucino, Hissionario, in Persda
febre decumbentL
Fugerat a sancto febris emaciata Blaseo,
nee levis invalidam moverat ira deam.
Abna salos illam langaentis abegerat extis.
Ergo firemens tota dum capit sede fagam,
6 forte Valentinnm cemens fera corripit ultrix.
Hie jacet et ssv» jam crepat igne de».
Victa semel, cladem quid amas, dea stulta, seeandam?
Ipse Yalentinus mox tibi Victor erit
16. Melchior! a Regibus R. P. Carmelit» discalceäto in
Persia.
Melior; mel ori.
1637. October.
Mellificffi volncres, roseus qoas nutrit nymcttus,
en vocat indigenas floridus Hybla soas.
Quid vaga per nimias grex ire volatilis herbas
indeque fatales tarn juvat esse dapes?
6 Parcite sudori, propius cibus iste paratur,
quem labor «thereee conficit artis ibi.
16. 6 artas Dr.
. Os hoc, hoc Ol Clariam vestro mel imi^et ori,
praferat unbrosita Juno qood ipsa Btua.
Ad A^cnlu.
&) hoDC libnim perüaenl qnoqoe seqaeiitia Epi^rammat«
qDB in amiconuu manibns sunt
1. B. P. Joanni de Hesqnita S. ord. Fr. Eremit D. P£r. Aug.
in OrieDtali Goa Provinciali.
2. S. Teresie Carmelitanun diBcalceatonun Patrone, ciyiis feati-
Titas 5. Oct. HDCXZXVII in IsEiluui celebrabatur.
3. B. P. Balthasari a S. Maria, Cannel. diacalc.
4. B. P. Dionysio & Corona Spinea, Carm. diso.
&. B. P. Hnberto a S. Carolo ^nsdem ordinis.
6. B. F. Dinue a Crace Qjiudem ordinis.
7. Consecratio noTi temidi Carmelitamm in Ishhan HDCXXXTU.
8. 8«ries regom Pereicoinin apttd Patres Capudnos in Is&üian.
9. B. P. Hermanni Hugonis Difina Poesis.
10. Capucinomm In IsEahan et Bagadad religloso (vdini Gall.
1 1. Carmelitaram religioBO coUegio in Schiras et Balaan.
9»
EPIGRAMMATUM
LIBER in,
SITE
C 0 R C U l A.
Reverendo Et Venerabili Patri M. Erico Van de Becio
Ecdesiasto Apad Reraliensea Primario Devotissfano Capiti
Ex Bona Voluntate H»c Corcala Mea dedico
Paolus Flemingns. Germanus.
314 EPI6BAMMATUM IIL
CORCÜIA.
1. Poesis Jani Stephan! Verbesii, ApoUinis PhcBbi.
1680—1881.
Qois müii nectarese sapor ondat in ore saliysB?
Qnod mihi sidereum tinnit in anre melos?
Dolcor 0, 0 veneres, quid gosto, quid audio coeli?
Ambo, qnod obstupeant, os et, et anris habent
6 Jam sdo. Yerbesio pulsom salit indice plectnmu
Hinc hie in ore iepor, hinc hoc in anre decos.
Nil melius, snperi, satins nihü ilicet optem:
OS ego sim totos, totns et aoris ego.
2. Ods yemacul« dedicatoriam in nnptiis IL Sam.
Steuer!, Sil.
1681.
Qnod mea me pietas, tua qnod sors Candida poscit
et tibi sollicitns scribere snadet amor,
accipe Tentonico Stridens de fönte meUsma,
non tamen Opitia fasile Carmen aqua.
6 Hoc dabit Arctoi popnlaris vena Maronis,
quem tua fatali Bresla favore tenet.
Sunt bona, quse mala sunt, sunt plurima, pauca, foventi.
Plura negat tempus, nee meliora sinit.
3. Agneti Schoenburgi» Baron! , dominae me«.
1631.
Certa CamoBuarum, quse nil aliunde rogando,
et cor et os et opes sufficis ipsa tibi.
Si noYUS antiquum qms agat Paris arbiter actum
tuque deabus eras, o dea, juncta tribus,
COBCÜI-A. 3
5 diBpereaiD, primn ferrea nisi landis honorem,
Juno geniis, meutern PallBS et ora YenoB.
Tres nnam qnondam palmam meraere deamm,
tu, dea, diTanun fen decos una trinm.
4. QuirinD Scbachero, Joris antistiti.
Curia, rostra, fornm, veteri vidnata nitore,
nnper in incomptiB mceita stetere comia.
Fagerat Aatre», Themidos difingerat nrbe
munen, in Oaitiam Harte tnente plagam.
s Jam redit A^tre», Theoiidoe redlt ilicet orbi
nomen, nbi versiB Mars fngit a«tnB eqois.
Knmina qo» redennt, redennt dnctore Qnirino,
hoc ddce lieta nitent coria, rostnt, fornm.
MDCXXXI.
5. Isaco ConlTelio, amico jarentatte.
1681.
Isace, quem coUmns jnveni cnpienter ab »to,
durat adhoc, nos tum qui fuit inter, amor.
Hinc fit, at asBidois aveam cito noscore cnris,
quse tibi sors qnales det dederitqne vices.
s Qnod Bi reda tuia favit Rhanmnsia votiB,
has pro te nostras Bcito fniEse preces.
De teXis nihil addo meis, quibna hactennB ntor.
Qnod dolct, hoc dolnit semper: abesse tibi.
6. Ccslestioo Sohneero Elysio.
1681.
CoclosUno, mei calor ardentissime cordis,
quid poteB in nimias sie tacnisse moras?
Quam Bsper hoc abiens, memini mihi tradere desLram,
illa Gilet, fidei &cta pro&na dat».
EPIOBAiaaTDM m.
s rimn tiM (MBcu wonfBi leiDiigii lamt
orit in kmimo oor i^acble geh?
Hoc quateiM, qoantam potti cb. Miwürn—i la hoc mX;
te ineiis, Igne soo, dm fiorel, vgci
7. Zicharte Pcspteo SB.
16S1.
Nesdt habere meim PcqilenB seilioel flhi
qnod probo qvodque probet ipeenet eei
Qnomodo aed ^alet eeae meom? Qao soBMero jne,
qnod nego qaodqae negat ipsemet eeae bmoh?
5 Same tmm, Pttplere, tmuB qnod vlerqte Toeaantt.
Jure meo careo, jure carebo tno«
Nempe fit immeritis b^nria maadaut boUi.
NO mihi debetor, nil mihi linqne meom.
8. Ad Sponsos Andream Baaenim et Hagdalenam
Blamiam.
16S1.
Nescio, quid lepidum vestro meditabar amori,
Teutonica solitas plectra movere manu.
Glamo , nee ad Jnssos mea Pieiis advenit orsns,
tota vacans operi tone foit ipsa novo.
5 »Castra seqoor; Yenos« inqoit »abi; Yenos, oro, recede.
To qoondam, jam nnnc Mars mihi Carmen erit.«
Sic ait; invitam sie non &s cogere divam.
Sint mea, Christenios, qo« canit, ore, mens.
9. Oodfrido Vibigio, Sflesici candoris aramlo.
1681.
Me tibi dilectom fedt divina poesis,
te mihi dilectom fedt Apollo pater.
niios ifle pater natse, coi militat omnis
Pindos et omne so» mormorat agmen aqoiB.
6 Unos amor nobis caossa sorrexit ab ona,
simplice sie doplex ignis ab igne foit.
Qnalisconqno boiiiis memor esto poeta poette,
tfl rogat hoc pro me Cynthins ipse taos.
10. Anns Catharfnae PlacentUe.
leai.
Virgo potena bcie, nee abhinc rndia arte pUcea£,
cni Btnülcn uullain totna Elister habot,
quam Yenns adipicieBa, dolet, hoc Bspenbilis ore,
et velit ifn pttdeiu hob adüate ChBris.
6 Forma senas, nitor ora, nanoB lepor, Ignis ocellos,
tot Tirtns asimat mentü ab nde deos.
Quid iiiir«r, Bimilem «inod nesäat orUs ElTSter.
Par nihü est easio, coelica forma, tni.
11. Stanislao Clogio, SUeriomm lutegemmo.
1681. Not. .
Nnnc tragico nÜBeram oohibe diellii ilioet nneo,
0 cor amleitiBe, Stasisda«, menl
Ocddit iDe tam, mens oocidit iSe Ologems,
quo tSA, quo mihi non oharior alter ent.
i Vffi tibi, qnod cadit is, mihi im, qnod is inteiit, eheu!
iUe toi genioB pectoris, ille meL
Dt moriar, »oriare eimol: sed lU KqsiiH ^tem,
nnus ego moriar, to modo plai^ duoB.
12. Paolo Christopfaoro Lindnero, fido Siledo.
16S1. Not.
iFlenmna, at fletn medii defednnu ipso.
Jamqne gtamnt tacrynin ae laoTmasse pairam.
Canssa tiU »eeam ounmiiDis et n» Glogenu,
hei nihil tam flette cstisaa Glc^erDS aquet
i Nam potes; Ui ocnlii, Üb fontibna ingeme tchmd,
Panle , cnptfiMi nitiUB ima <inL
Fac , qnia per mea se lacrymabilis aniit sma,
diacat Bt a laorma Be nora flere toa.
318 EPIGBAMHATDM HL
13. Godefrido Sduldbido Glacen».
1681. Not.
Aggemis his lacrymis, his nna fletibos affles»
par gemitos gemitu tüU taos ire meo,
gemma Silesiac», Crodofride, tenerrima terrae,
quo-mihi-coin nivei tot nitaere dies.
5 Confndere suas simol ora et lamiiia sortes,
it pariter sociis imber et anra tüs.
Aggemuisse potes, potes afiBeTisae dolenti,
sed qois erit fletos, qiüs gemitiuqiie modus?
14. Sebastiano Gninawero, desiderabOi meo.
1631. Not.
Te mihi dUectum vox fedt amica Glogeri,
me tibi vox eadem jonxit amore pari.
* Nunc ea yox periit, periit qnia morte Glogeros,
hinc timor est veteri te cecidisse fide.
5 Sentit amor trepidumque gravi fagat ore ümorem.
Ille fugit, snbit hie pectos in isthoc ovans.
Hie sedet, hie habitat; nee ab hac amor «de recedet,
donec amans odium diliget ipse säum.
15. Christiano Trallesio, Silesic« integritatis
exemplo.
1631. Not.
Carmen aves, gelidi lacrjrmans ad bosta Glogeri,
scribo tibi paacis hoc epigramma notis.
Da, precor, hoc yenia. Nimios mihi piuria languor
denegat, ex damno qnem traho lentus eo.
5 Ah mihil sed motom prostat componere luctum.
Non facit ad nostras planctos et ira craccs.
Mitte quid extincto, te mitte, quid obsecro dignom.
niud amans debes hocque poeta potes.
OUoe&Bi Dr.
CORCULA.
16. Aoguslino Ricbtero Heo.
1681.
Quam mihi mnltiplices amor imas amicat amores,
illo tni BitieDS luiiia amoris amorl
Crevimus a pucris simul et Eimnl arsimns annis,
Marte parcs stcümos , ivirnus arte pares.
G Risimiis una ambo, sed et ambo flenmus una.
Sic mca Bors, tua Gors qiue foit, iUa fuit.
0 amor, o si mente sumos tarn jugiter ani,
corpore cor geminos tarn Binis eBse din?
17. Stephano Colero, amico homiiiL
1682.
Kamqne tibi, fateor, fidei stun debitor htgns,
te qaod ais totis me peramare fibrisl
Credo, nee ambigoom super hoc trabo nomine mcntcm,
frans nigra tarn nivea unlla sab lede latet
5 Forte parum facerem, si me redamare bterer,
forte parum, cnltom si simnl addo menm.
Te redamo, colo te; super htec majora volenti
Phffibns ait: Versos qnatnor omne dabont.
18. Amico aabtrisb*.
Pone Catoninam ragoso Inmine frontem
et fades hilares pandat aprica genas.
Anrea pallidulis intersita poma corymbis,
lactea sanguineis lilia juncta rosis
s sunt lepor atque maris non-f<Bmina gratia vnltiis
et tempestlTis seria mista Jocis.
Omnia fert tempua, tempns rapit omnia nobis.
Qni, quod adest, redpit, cor sapientis habet.
19. Thoms Domisio.
Note per nndenos, Domisi, mihi blanditfir annos,
tempns in omne meam poet rn^i cliaras eris.
Nescio, quid post se trahat anrea notio firnuun,
qnw foit in prima oontiliata eohola.
EFIOEAMMATUH HL
i Dnrat et oternas nnmerat feUdter hckrai.
semper ab angmento grandior ipsa soo.
Ci^^re, &c, nt perstet yeteris oondnaio diett:
Non male defidet, qni bene ooepit anior.
20. Joanni Nicoiao Thomiiigio, ApoIUnia fflio.
16B1.
Lene canens et dnloe medena, sie atQe aoayl
Janas in expositis ndsoet ntrinqne modls,
Qt dnbitet pater ipse meli, pater ipse medete,
grandios elogiom qna saper arte ferat.
& Sed soper ore saperqae mann dorn pendotos bnret,
anas atraqae seqae, wA alt, arte valet
Utile sie dald miscet, sie aoave salnbri,
OS et apoUineam nam gerit ille manam.
21. In gratiam Davidis Haxii, anper Panegyrico
ejasdem.
.Slmolas Heinsiad» facondos Maxias oris
disserit invicti nobile regis opas.
Qoseqae Camoenali digessit Narsias arte,
Maxias in presso carmine disposiit.
5 Et modo, qaod camit migori mente, reponit,
aasa modo calamo fervidiore refert
Face toa loqoar boc: Si te transfdndis atrinqae,
Heinsias eloqaio, Narsias arte caret
i. Joamue Gomannae Poetriae Miijäii Tragioomcedia.
0 dea, qase Charisin, Qariis trededmqae Sibyllis
arte taa nnmeram non sinis esse saom,
ergo Seneceo germanica scena oothamo,
ergo tonat mariam virgo yirilis ebar?
ft PaidoB errsvisse dole, Levitioa Miijam, ^
exoQBal oi^^aa fcenana 'doota taam.
Qoen tiU plaoandt Moyses, jam reddit anicom,
oere nata ?iro6 firgo deosqoe, 'Dtmu
COECULA. 3
33. Aogosto Buchnero, MDBamm Fhcebo.
1681. ApriL
Omne tue foeram simul appositnros arezi,
si tibi de mensa mens foret etat mea.
Plena Mednseo Hpimiarent cymbia jaccho;
nee foret a nostra Cyrrha dbc Hybla dape.
6 Tu bibis ambrosiam, Ganymede beatior omnL
Nectar it a calamo, sacchar ab ore too.
Hec mea ne bibe bis, tna nee prior anrea gnsta.
Post mel, fei mea sunt cnncta probata, tunm.
24. Jacob! Graii reminiscitar.
168!.
Inter Elystreas medins considere Dymphas
et lepide mccom snete, Jacobe, loqni,
dam neqne Plissa Pales, neqne Pardia Kais abesset,
flaret et in nostros Ponis amndo jocos,
& fanstofi eram mihi tunc, neqne erat me Uetior nllns,
delicias per te te camnlante meas.
Nanc abes et tecom fnerat mihi qoicqnid amoeniun.
Quam minor est mnbra Inx mihi facta ena!
J5. Georgio ErDesto Kademanno, competitori titoV.
163!. Hlik
Ast ego snm dominam tibi corrivaliB ad onam
raeqne cnplt, t« qns tam cnpienter amat.
Turpis it et sacer est alieni raptor amorie
nnbere nee binis nna pnella poteat.
D Non tarnen hinc tibi snm, nee to mihi trisÜB et oitor;
quie fuit inunnndis zelotypia procis.
Sanctns ut est noster, sie est non inTidns ignis.
Quur? Qoia nil minaB est, quam velnt andit, Amor.
26. Geor^o Eberhardo Hartmaimo Joanms FiL
I63S.
Non tibi mens charos premere ant tenebrare labores
velleqoe iiiBpimiiia filios case patri.
oiiIdi. "^
EPtGBAMXXTfH UL
csb4mv
rnqne tao fsper Us evB ICdacfe ItgL
i FYi'i;« toam nerito Tebfi letn per nntft patmi,
aiv-ra te. eoniiteiB tertia iuBa tiHB.
WxH dio. vir smice Deo. vir anabilb octt,
iK/ifii-D et krredis poRo taere piL
27. Matthie Zacharw Gielzio.
1633.
lAuVn et flffndae sock) stodiosior oami
Liffsiem Aoofat oat poer inter aqoas.
(Quinta Novenamm, mtilis qiue presidet astris,
lioc Tidid et tacitas indnit anme manos.
f. l\\f nat, illa trahit, vocat hie, tenet acrios flla
et madidi tepidum fandit in ora sinam.
Kt vocat ad socias; veniontqiie, vocantqae TOcaUe:
I, Amor, et seniper sie abeondo redL
MDCXXXm.
28. Marie EUsabelh» BecceroB Epithalamium.
1C33. Frübling.
Quod nisi me percgre nimius ferat ardor enndi,
prsetulerim ta^das, Elisabetha, toas.
Mc nee erat propior, qui carmine fascina sancto
polieret, in thaianium disjiceretque nnces.
ft Nunc sed enim mnndem coi talia munus agendi.
Xube modo studio cassa, Maria, meo,
ut, qoflB Tirgo nequis a me nee sponsa Yocari,
te rodiens matrem jure vocare queam.
29. M. Garroaimo.
16a3. 8ommer.
Garmane, nobilium felix ordire magistrum,
sustenture meas, quas tibi cedo, vices,
te favor indigense dilectum mulccat aorse,
ornet et in dulci patria blanda sinu.
GOSCDLA.
5 Nos alio pia bu Tocant Has abdko tatte,
hospes Hyperboream ROn brevia inter hmnnm.
Tu, qnod agis, liqnida, noatn memor, atere sorte,
dam pot«B ad partem debitor esse meiu.
3(K Ad Amicom Caass» Fatronum.
Cfetera Dam reliquo, sderis boims arblter ex te;
qam licet obticeam, ae tarnen ipsa notant
HiGC tibi, qtue cruciant et in hoc aipiil ore legontor,
anffifiaiit metiicia ezposiiiss6 modis.
5 Hacteuns ingesoa quem diflaimnlarimm arte,
nimpit et hoc graTina ae dolor asqoe gemit.
Non legis hie solom tamenta mei moeroris,
cernis cnm veno rectins ipse meo.
31. Jano Phllfppo Crnsio, Charitnm
163S. Herbat
Cresce, pner, studüe, pner anree, crcBce sdendo.
Natns es iiigemo claadere cnncta tao.
Polcher in bis quid stiaTe tremlt tibi crinibuB Othiys;
Castalis in labiis navigat ipsa tnis.
s Et lepor et Charis et bocUs Tenus addita Uosis
approperant digitis te nitidare biüb.
Fac, pner, ut facias, qnod af^. Sic namqne valebiB
iiiagnifico simiils filins esse patrj.
Hamburg UDGXXXIH.
82. Godfridi Deaerlini PhUyrei desidetio.
1633.
Ultimus Hannonia mihi consplciendos in orbe,
sems , at hinc nostxi m^or amator eras.
Diximos ambo vale, dlscesslmns ambo neo ana.
Euros erat mihi tone dox ZephTrnsque tibi.
31. B nignifico Dr.
324 EPIGSAHMATUM m.
& Sic iiroiis totis diTersi spebiiB amantee;
dissociabUias par qaod in orbe fdl?
Vertere; vertor ego; redudqae fi&c obvins adstes:
Par sociabilias non erit inter bamam.
33. Hartmanno Gramanno Med. Noyogrodia Nanram.
1684. Mftrt 10.
Yicimus infidas secura mente palodes,
iidimiis assnetis frigns inerme trabis.
Et jam iios NoYO^da tenet Quam fiuna salntat
aoreolam, tastn est lignea tota rao.
5 Enecat bic magis atqne magis mora Testra morantes,
quam, Dens! in votis estis abonde meis.
Ite, venite, videte Tiros, loca cernite tanta,
qiuß, simui ac fiierint Visa, neglecta velis.
X. Mart. MDCXXXIY.
34. Excellentis ingenii et docbrinae Garlef Luders cam
ipse, arca lusurus, manuum potiorem gpraviter tosisseL
Od» romanaß dedicatorium.
1634. fiept 2.
Qase sors, qaod noctiis fatnm te vidit in hirqois,
tarn miseras insons ut paterere yices?
Accusem snperos, verear msi nnminis iram.
Liber agit, dominus quicquid oiympus agit.
6 Sed tamen infausto damus hoc solamen amico.
Hinc Tide nos lacrjrmis collacrymasse tuis.
Non licet bas proprio partiri corpore piagas,
mente licet: gravis est condoluisse dolor.
MoscoYi«, postrid. Kai. Vllbr. MDCXXXIV.
35. Sao.
1634. fiept 2.
nie tuus mens est bestemi testis laccbi,
quem quereris tota voce dolere, dolor.
CORCULA. 32t.
nie toBB meuB est, neqoe enim non plangere possam,
0 aninue meditim, te lacrym&nte, mtm.
s Sis memor et sie disce aliqaid prodeese nocendo.
Sic fdgimns tectas, qne pnpngere, rowu.
Cantior i nocaosqne nimis bibe cantiof igavs,
dum perit in Tobie pars bene mogiu mei,
Inter Bntbenos.
86. Eidem.
1684. 8epL S.
Non tarnen inunoreriB , licet hoc ais esse Ümendnin,
0 mihi de culpa noUe dolende tut
Hcsternam redolent Cererem, qoas egeris anras,
et vespertiniim prodit ab ore memm,
b Flende tibi, ridende mihi, ladende cnivie,
sie meriti pradom, qood cniciaris, babes.
Firma dole, dolitora dole, mihi riBiu et omni,
et, magis nt doleas, sit dolnisse minna.
37. Hipponactia Wendelino Sibelistio, Mag:ni MoBchoram
Principis Arohintro, scripti nancapatorioiD.
IGSi.
Immemori veteres gererem Bi corde bvores,
et decns immerito, te tribnent«, datum,
dignns eram, raperer mcritos inbonestns ad ignei
doraqae frons digno sUgmate Ueea foret.
b Hactenna exignas potni tiU reddere gntea,
Carmen hoc a memori non leve pignns habe.
Anrea dona tnns tibi FedoroficiuB offert,
monera sunt Phoebi paaperis ista mei.
38. Joanni Michaeli, Hedifrinse Myal».
16SS/B4.
Jane , chymiatricn nomen venerabile landiB,
maxima per minimmn qü mala toUis opem,
326 EPIGRAHUATUH m.
vidimiis edideras, Hasso qnm condita FhoebOy
Harrla Bevaliam quo iocal orbe mm.
5 YidiniüB et ianstis feUcia basia chaitis
fixeratin fieunam lingna diaarta tuauL
Scripserat HartmaiiniiB pfritus, ta imbüeos
Si tibi non major, par tibi dandns homv.
39. Reinero Brocmanni^ ^ Dorotfae» TemmiiB Sponsis.
1685. April.
Jnngeris optat» felici sidere fonoffi,
atque tn» mentis fit Theodora dea.
Sponse, cor Aonidom, charitcij» 0uidia trige,
quem Yenos et Veneria torba puailla colit
5 Arridere tibi fas est, qoia risit Olympus,
atque tuum thalamum dnlce caohiimas habet
Nubite felices ambo, c^nnubite fausti,
in vestroqne salus excubet ipsa toro.
• ...
40. Ad Harlmannam Gramännimi Medicoro, qmrai Revalia
solyeret
Silv. IX, 14.
1635. Mai 81.
41. Henningo Grossio, costaneo sno.
Kescio, quid rerum capias, quid tractet agonum
Grossius, ardoris fax radioea mei.
Forsan et ipse mese nescit molimina yitae,
absumos in mmias dum sine fine moras.
5 Sed tamen, ut, quid agam, sdat, hac iegat indice Charta:
vivo, nee illius ientior urit amor.
Jam quoque, quid rerum tractet, sdo, melleus iUe
vivit et in veteri flagrat amore mei.
MDCXXXV.
42. Olearium, ot scribat sspius, rogat.
i«a6.
Md bibo, te qnoties logo, somen amabile nobis,
mclleve ei quid ent dolcliu atqne favil.
Nat Icpor in calamo, CliariB nndst in lequore creiite
et lavat in plnteis se Veons ipsa tuis.
b Nam tnos est Helicon, taus Othrya et ardnos .Xmns,
Phoebos et, et Plitebi concio tota tna est.
Qoando Toles nobis nihil inridisae videri,
qaod placet in noetra crebrior anre Bona.
43. Henrico Arningo et Elsabn van Schoten od»
vernaculse inacriplio.
1686. Aofang.
CredibJle est, ipEum leve quid lacrynmre cachiniium,
cnm oova sub prima nocte raarita gcmct.
lila, Bdas, madidnm qaid ab istis fhndet ocellis,
et qaod siccabiB, sponse, rigabit Amor.
6 Sponse, nibil, nil, sponsa, tfme. Feliciter itis
vestraqne Bidarens gaadia riBOS amat.
Quos nox sera rndes timido se condere lecto,
doctius e thalamo Bürgere mane videt
Reyaliaa Hamdis Esthonicn UDCXXXVI.
44. Philippo Crasio, Viro Nobili et Jureconsalto , ejus
SpoDSEB Qomitialem gratalalur Pasabnlcie Buthenorum, d.
VIII. Kai. April MDCXXXVI. in ilinere.
Dormieram, vir magne, toi aworns amoris,
ncc Clariie tantom snstinoere nefits.
Scd dea nulla meam, uec Teuere QjoithiuB anrem
tnnc Toluit, toti Üb fait indc jogo.
6 Coiiveninnt; proqno anre pcdom qni deute luoneret,
missus ad oblitnm me Taracanus abit.
44. \l. Kai. Dr.
338 EPIGRAMMATÜM IH.
Admonet Evigflo. Sed ab hoc iit horrar in artns.
Hinc adeo versus obrigoere meL
46. Liter» Basileii». S.
1686. August
Fnlmina sunt, quot sunt elementa notata papyro,
quam mihi, sed tristi, mittis, amica, manu.
Jure tuo fads hoc, dignas quod coudpis iras,
et mihi quid Joyio s«Yius igne tonas.
5 Sum reus, arbitrium jurandi transeo juris,
sed mora me quoque, te qu» necat, usque fodit.
Discote fulmineas, sol mi clarissime, nubes.
Dum loqnor, occurro me soäoque tibi.
46. Ad Amicam Oleariuin.
1636. Not.— Dec. *
Sum, quod es, o animi decus et favor unice nostri,
te mihi, me tibi dat cor sociale pareuL
Sim tuus, ut meus es. Neque enim, quod aduler, in hoc est.
Ni tuus esse queam, non meus esse velim.
5 Sum, quod eram, fueroque tuus, tuus atque manebo,
dum tuus esse potes, dum meus esse queo.
Sis, quod es, eduresque meum cor fertile amore;
sie nihil ambobus, quod querulemur, erit
Niasabat« Medorum.
47. Israeli Ilgenio, Lipsensinm charissimo.
1637/38.
Mel sapit et cuncto melius memor halat amomo
usus amicitiflß per duo lustra tuse.
Hinc iUum redolere putor mihi semper odorem,
semper et illius mel sapuisse fayi.
5 Jamque, licet toto nimium dii^ungimur orbe,
Asius Europ» sum tamen usque memor.
Sum memor usque tui; cui si semel unica reddam
Oscula, di, peregre uil sapiendo petam.
48. BrigittB vm Acken, Arpenbecu amoribns.
1688. Febr. I.
Forma per Estiumicam multiB opUMUfl Harrin,
sola tamea Jano pnedft fvtora too,
vana teris misens niminm spectaado feneetns,
vana radeB toties itas ^gU ante forea.
s Hei! ninuB heil is abeet, ocnlis qnem qmeriB aTaris.
Fle tarnen. Ast illmn jam properare scias.
Si tümis est, a te tres illa qnod abfhit aimos,
te penes eternm mox erit; hoc magis est
Ex Peraide.
49. BasOene, cordolio meo.
1688. Jonl.
Qiue sed imqaa mei mihi te rapit tütjo fati,
vir^, potens animie vitaqne moraqne mee?
lUnd erat mihi morte mea diacedere pejus,
pejus at est omni jam redüsse nece.
& Desero jam victas, quam liber stepe reliqni.
Fata negant, duo qnam corda dedere fidem.
Volle mori poteram, sed mors mea mortna dodnm est,
vivis enim, mortis Tita dolenda pete.
50. Jano Burcatdo Bresleo amicissiino.
1688.
Mens erat, Elysiam primo pede tnndere Testnun,
Jane , Vratislayise gemma contsca tue.
Obstitit advenis Hars stevns enntibns armls,
inque feros pepvlit nos jadendo Stytbas.
b Hie mihi tres toti periere maligniter anni,
Fersarnm qnarttun mox jngidabit hmnns.
Mens erat et nnnc est, tantton licet occidat tenm,
visero vos, vento. Jane, paranda para.
5(1. T Henerat Dr. S rrnio. Jane, Tarknde Dr.
330 EPIGRAMMATUM m.
51. A. HDCXXXm. IL Jan. Sabin» Abrahavidi
Flemings, raspirio meo.
f^jnsdem meeom soror altera sarcina v^ntris,
quam dedit Abramo dnlcis £3isa rab,
quid Sabina tao factum male rebere Paulo,
quod nimias alio nectit in orbe mofas?
5 Aocasandns eram, sed et excnsandns eodem.
Quam volui, potoi non removere vicem.
Vivc, nee in nostra nimiam, sorör, angore cara;
sat cito nam redeam, si veniendo Vales.
Ex Hyrcania.
S2* Brocmanno meo.
1688. JnnL
Conscie caramm, felix Beinere, mcamm,
qoas mihi ÜEitalis concüiayit amor,
mitto tibi geminos ejusdem pectoris ignes,
mitto cupidineas, tormina bina, faces.
5 Quod Basilena rogat, petit hoc Anemona perinde.
Unns in ambanun mentibus ardor inest.
Hei mihil nam peream quo certios aeger, hoc onum
dnplus amor gttiina cor mihi pnngit acn.
53. Rosilla seu Saavioram Liber II. amoribus Crusianis sacer.
1639. Mai.
Suavia tarn lentae mulcentia tsedia mortis,
dum via per nimias tenditor segra moras,
illa mihi totom pnetermississima lastrum
sesqui, tnis recolo, vir generöse, toris.
5 Sentit opus streperisque deus poer annuit alis
et nimis in matrem me probat esse pium.
Quisquis amas, ruditer teneram sis leuis in arten),
inter inhnmanos.scribitur illa Scjthas.
51 MDCXXXVI Dr.
In htmo Wanm pertinent qnoqne seqnentia epigrammata,
de qnibos io manibas amicornm extantibns inscripüones sal-
tem mihi relicbe sant
1. JaDOBsii Radärilii, PmcipiB jnventatis landeB. 1629.
2. Abrahami Bibrani Hemori» felici.
3. ChriEtlaii Becmamii Origines.
4. Joanni Gerardo, Theologomm DOstratinin Origeni.
6. Marin Modalen» Pnetorise.
6. CaspariB Banhini Anatomica.
7. Casparis BarÜiü Nemora.
8. Ernesto Stidie.
9. Petri Calvisii tumnlus.
10. Salomonis Petrii Jonas.
11. Oleario p. t. ord. Eremit. D. August. 1637.
EPIGRAMMATUM
LIBEB ir,
IN QUO
0 C E 1 1 1.
. F. Q. RevalieDsl Paulus Flemlngos Ocellos Hos
D. D. D.
334 EPIGRAMMATUM IV.
0 C E L L I.
1. Matlhi» Plihero, pueriti» mee formalorL
Tu mihi primsevis fueras fbrmator ab annis,
per mihi Pierise te pataere fores,
vir pie, docte, gravis, rigidi dictator honesti,
strenuos assidoa sedolitate pater.
5 Hajos in hac setate nemor, qoaB judicat acta,
hoc tibi pro veteri Carmen adorno fide.
Quod si forte tibi placeat minus, artis egenom,
discipolo placeat, quod venit, oro, tao.
2. Joannse Eduard» Bßccer», Masices et Liiiffaaram ali-
quot scientissimcB Vi^gini.
Pulcra genas, animnm formosa tot artibus anctnm,
temporis et sexos sidus honosqne toi,
Jana, comes Yenemm, Charitom comes aurea Jana,
quse Clarüs numermn non sinis esse snom,
5 qui venit auditum, spectatom qoi venit ad te,
auribus atque oculis captus amator abit
et mirans et amans, nee habens in utroqne, quod optat,
mortalem rediens jorat adesse deam.
3. Joanni Ruperto Sultzbergero , Styro, Hippocratis Genio.
Doctor eras medici nuper, Ruperte, lycei,
nunc vodtat medicum Saxonis aula suum.
Mutasti terram, servasti providus artem;
antoa quem tenuit Lipsia, Dresda capit.
5 Flevimus hunc abitum, quotquot veneramur Hygeam,
quotquot ab eloquüs hsesimus ante tois.
1. 8 1. oro, a tuo.
OCELLI. 335
I tarnen et melius, quo djgnu es, utere fatnm.
Laos in Elf strea stat tua scripta scbola.
4. Felro Joanni F&bro Gallo, redivivo Hermeti.
Sculpsit in Kternas Hennes qiue mlra smaragdos,
scripsit in ingeninni sol pater illa tnom.
Primns es, abstruses arcani Inminis ortas
qui capis et radios spargis in omne taoa.
b Jamque patet natura sibi , patet ordo magistnB,
fixa volatilibus qua jaget arte snis.
Prodis hoc ingenuuH : quee lana toa sola patanda est.
Nada stat in tabolis arsqne pliysisque tnis.
5. Danieli Sennerto, Galeno nostro.
lesi.
Magne Tir ingenio, meritis vir maxime tantis,
congeris in medicum qaie sine fine bonnm.
Ore doccs scribisque mann, qnod atnunqae probaudo
hoc amat et reniens tempns amaudo colet.
B Urbs tna tc, scbola te, te SaxoniB anla fniontor,
nee seit apollineam certior alter opem,
Qnod medicando doces, prtGsenti bonsnlis Kvo;
qnod scribis, cnrani posteritatis habes.
Andres Rivino, FbüosopbOf Fhilologo, Foete, Rhetori
el jam Medico.
Prodit Hyantete dnx encfdopKdia ttirnue,
iUa GcientiScffl roscids matcr aqn«,
dam Tidet Aonii vada propter enntia ri-ri
Rivinnm nimias ire redire vices.
i> ProEÜiensqne cava, qna se TelATorat, nlva,
insubidam pltivia spargit ab amne mann
et fogit. Hoc lepidas Bivinoa rore papyros
quo mogiB nsqne Unit, hoc magia osqae madet
E. G inmbitnin Dt.
336 EPI6BAHMATUM IV.
7. Friderico Zamelio, PoeUe lepidissimo.
Audio Zamelinm, nee eun mihi Geroere &8 est.
An, quod abest ocolis, aoribns illnd adest?
Hoc quam snave venit, nühi tarn venit illud acerbnm.
Anribos binc ocoli certa duella parant
5 Sffipe, nisi prim» starem Tigil arbiter Ire,
consererent avidas in mea domna maniu.
Nomina, Zamelinm mihi mox concedite totnm,
non erit in sensu pax prius ulla meo.
8. GoiUelnio Alardo, Divino Spiritui.
Delidas, Guliehne, meas, tua carmina, vidi,
carmina Pegaseis ebria tota favis.
Ut vidi, ut salii, totis et hiando labeUis
mella bibi Jovüs eximiora scjrphis.
5 Aurea sopitos ligat hsec mihi crapula sensus,
Bomniat ambrosiam mens epulata meram.
Ne mihi tam dulcem, socii, rogo, rumpite somnum,
denuo dum similes mittat Alardus opes.
9. Cunrado Bavaro, Historico, anüqaario et doctori publico.
Arte gravis, sermone potens calamoque perennis,
quicquid agit Bavari gloria, numen habet.
Orbe super patrioque volat sociabile ccelo,
coecutit tanto terra supina gradu.
5 Linquite me, socii. Bavarae oomes additus al»
ibo per sethereas nil trepidando yias.
Ibo , volabo mei sub hiantia comua Pindi.
Pegasus est Bavarus, quem mihi qusero meus.
10. Matlhi» Casimiro Sarbievio, setatis nostrcB Flacco.
Cernis Hymetteae plenum, puer, alvear Enn»?
Cemis Hjblearum nobile murmur apum?
Mella bibis, nam verba legis, quibus ista papyrus
humet, ut ebriolffi rore cadente lothi.
5 Qneis mihi deliciis avidas pluis undique fauces,
0 Casimire, meri ros genitive favi!
Linqne, melissa, rous, thTma lioque, meÜBn, veniqae,
09 tibi flu rnellia qnilibet istad erit
11. Hagoni Grotio, Secoli hajas Varroni
Sive velie dare, sive neges sibi manns habendi,
ambit amidtiaui mens mea tota toain,
qiue licet icta toi radio fiilgorlB hebescat,
ales nt ad medium noctis alonma diem.
b Hoc magis ad tantnm tfunen erolat acta nitorem,
ipsa volens radüs esse cornsca tnis.
Ipsa Bnam sibi quam non est par demere noctem,
hoc simnl a Grotio sperat habetqae diem.
12. Julio Gailielmo Zincgrefio, Lingn» Patrie viodid.
Mercnrins cerebrnm , mentem tibi Jupiter implet,
saada per eloqninm disserit ipsa tunm.
Dia severa jods, Venus illa jocosa sereriB,
temperat in calamo se, velnt ore, tno.
b Plandit ovans tanto genitrix Germania nato,
filins in laudem matris hoc omne fmt.
Tive, tni vindex, prisci reparator honoilB,
hnjas es tetatis lans, venientis amor.
13. Danieli Heinsio, Literanim Patrooo.
Omne tnse fuenun landi meritisqne datoms,
si qoid apollinemn posset Apollo mens.
Tn capis ingentem , sed pectore major , olympnm,
mortalisque ipsis es prior arte düs.
b Nil peregre, petis omne domo, tibi snffitis ipee,
nemoque te melius , te celebrare potest.
Nou tarnen hoc vereor docto mde sistere mundo,
cni latis est landea non tetigisae toas.
II. B die Di. IS. Pationi Di.
388 EPIGRAMMATUM IV.
14. In gfratiam J. Georgii Sdulachi ad coratorea ejosdem
od» Germanica dedicatoriiuiL
Annans exActos confecit Cynthius orbes
atque novom, Teno tramite, pergit iter.
Det pater emensi ter magnns temporis antor,
arbiter et cnrsns non minns ipse novi,
5 mollia pacata decnrrant otia mundo,
snrgat et ex veteri jam nova Marte qoies.
At TOS, qoina mei vos tutelaria Jani
nnmina, tarn nivenm s^epe videte diem.
15« Leonardo Domisio.
Ne mihi primseynm, rogo, subtrahe dnrns amorem,
0 Leonarde, mei serie cordis amor!
Namqne siles. Hoc nempe manes dorn longns in acta,
nomen amantis habes, oiQen odentis habes.
5 Non, reor, est res nlla, minis qoffi vincat amorem,
quseque magis dnbise sospicionis alat.
Scribe, quid occipias, neqae enim mihi dnldus opto.
Mei erit a calamo linea ducta tuo.
16. Valeriano Theodoro Clementi.
Magno laborandi, sed major in arte medendi,
inclytos in chymicis concelebrare scholis.
Nee te Sala tuos tantum miratur et ornat,
te qnoqae dum recolit, noster Elyster amat.
5 Quod licet invisns mihi sis discentibus annis,
creber in aore tamen, creber in ore mores.
Hoc, mihi ne solnm scirem, tibi scribere doxi.
Sat mihi sit, modo me nil referendo probes.
17. Epigrammata Guilielmi Pa&ii.
Pafhios, ille salis lepidi possessor acntos,
quam jacit in Boocam spicola digna tracem!
16. 8 manetDr.
OGELLI. 889
Ridet et arcannm risns sapit ^as acetum,
temperat ille leves serietate jocos.
5 Cynthios ingenium tarn docti nobile vatis
approbat et Clariiim quo sciat omne jugnm^
Pa&e merens, mea post dngat toa tempora Da&ie.
Pafnius band posthac, Dafhius, inqnit, oria.
18b Erasmo Schmidio.
Hellada cum Latio patrium qui jongis ad Albim,
magne senex, sancti prsestQ bonore jagi,
et vel epos nnmerans, Tel habens ad pulpita prosam,
Actsßos superas Ausoniosqne patres.
5 Ars te septemplex, sed prima mathesis bonorat;
se debet calamo Pindaros ipse tao.
Clauditor angosta, quöd babes ex orbe, sab urbe;
se librat in vacuis libera fama polis.
19. D. Christine, Buecaruin ditionum Regino.
Te natalis byems et patria brama Trionom
ceu genuit, dominam sie colit »qua suam.
Nunc quoque te Zepbjms noster, velut Auster et flurus
lene vebendo suam trans sola vectat beram.
5 Nil seterna tuse glacies nocet, ignea, fonnsB,
spirat et e specie gratia vema tua.
Nata puella viris regnare, üftc »qua ferendo
omnia, quam patiens, regia virgo, regi.
MDCXXXm.
20. Ad Suam.
Suscepere mei melos boc qua fronte patroni,
boc similis simili susdpe fronte melos.
Nam, quamvis nullo tibi sum conspectus ab »to,
duds et in vnltu signa faventis babes.
5 Hinc tibi post illos nostras transcribimus artes,
nempe vel inprimis tu quoque primus eras.
*
18 8mido Dr.
340 EPI6RAMMATUM IT.
Si qaod inest Vitium nostri, reor, omne sab hoc eit|
Ulis ipse mana iiorrigo, mitto tibi.
21. Ad Pafronos daos.
Hsec ea snnt vestri, regum pia cora, clientis,
qose pia pro yestra yota salute facit.
Ac quamvis meliore qaeant hsBC carmine condi,
bis migora tarnen nemo Yovere potest.
5 Qnse bona Gbristiad» vobis abeontibos Optant,
illa, sed in parvo cannine magna loquor.
Snmite, dum sacri puter esse yicarios orbis:
non alio poterat scilicet ore loqoi.
22. Amico.
Qnod si lecta prios tibi non b»c oda fnisset,
ut faceres, plena porrigeremns ope.
Sed fhit et bona pars vestr» debetnr amnssi.
Non minor a vero, qoi probat anctor erat.
5 Ac quamvis ad te timidi remoremur ituram,
se tamen iüstanter clamitat esse tuam.
Istam patronis nostris inscribimns artem,
se tibi patrono dedicat ipsa tno.
23. Augerii Gisellni Busbecii Turcica.
Hujus ad eloquinm Solyman mitescere gestit,
barbara mansueto verba lepore pluens;
cui mea nunc primam debet Germania palmam,
quod minus Ottomanos, quam fnit ante, timet,
6 prodit hie arcani secreta momenta senatus,
qua stet hoc imperium, qua cadat arte, docens.
Credite, condves, oculato credite testi
iteque victores, quam prsit ille viam.
21. 8 oarmina Dr.
24. Fabricil Poetioa.
Diva, viret gemini dominane cai ciupia olympi
et flnit ad nomemm Castalis nnda sanm,
indne fronde manns et virgine eiligere laoro
Bcandeqne Pegaseom regia mater ebur.
i Jam tibi vatidici divina potentia regni
traditnr et toto libera jara jugo.
Duinque sodes, hominis remintscere, dira; deamm
qao sine si fneras, ultima, jaro, fores.
30. M. Opitii VeBüTins.
163S.
Non Hegla, non Lipare, non Uecla, nee igneus ^toa,
aiqne qnis in Ly bica mona flagrat alter Immo,
qnicqnid in adversom mendax sibi Grscia credat,
m^ns Veanvio nomen in orbe tnlit.
ft Aidet bic et quantas non omicat igne per oras,
grandios a calamo vindice lamen habet.
Dum Tidet indigenaa timeat Campania flammas,
tatina bic reliqnnni cemit aditqne solom.
36. Ferdinando III: Secoodi Ciea. Augusti, Magni, Felicis,
Aastrii filio, imperatorio bnredi, HuDgaris Re^.
1683.
Pannoniffi regnator bnmi, cui con&nit Ister
et Savos et Trams et nante Tibiscos aqua,
nomine Csaareo par, cen virtate parenti,
duciB ab Auatriaca nomen herile domo.
i Hesperis thalamom debes, sed pignora nobia,
pignora tarn divo nnlla minore patre.
Qnam pins ingentem regnando tneberis orbem,
barbara si tanta concutis arma mann !
27. Joanni Rhenio, rediviro Vall».
isas.
Libromm tot o nne parens, doctissime Bhent,
edis in Aonlmn qaM sat «bände bcnnm.
942 EPIORAMMATUM lY.
trina Chans grates, grates ter trina Oamcena
et gngo et latio datqne dabitqae sono.
5 Et tibi concurrens operabitnr ore Juventus:
Vivat bonor nostri, vodferando, chori!
Vivat! ait nitidi crocens pater aeris et sie
in proprüs Rhenium vectat ubique rotis.
28. Joanni Belovio, Hyge« flaminL
leSS. December.
Jane , ter eximii successor honore Raici,
qui fnit in vestra prima nitela schola,
quam mihi sit meminisse tui dulcissima cnra,
quatuor haud elegis explicuisse queo.
5 Nee tamen est animus, tibi longius edere Carmen,
quippe quod ad tantas nil.fodt omne yices.
Plenior hoc amor est, quo se minus explicat a se,
non fluit in laxos unda profunda sinus.
Tarpatum.
29. Friderico Henio, poet®, hislorico, antiqnario.
1688. Deoember.
Ingenii solertis opes, Phoebeia dona,
porrigis effiosa, mi Friderice, manu.
Miror et ingenuum laudo donantis amorem,
sed nihil ex merito reddere posse pudet.
5 Forsan erant, Clarium de me testantia cantum,
non rudis Aonio potor in amne fui.
Vile foret, paribus si aequem tua munera donis,
pro donis melius me tibi dono tuis.
Tarpati Livonorum.
SO. Ad se.
Fortonatus eras et multi diyes amid,
creber et in denso stabat amante petens.
Nunc sterilis, nunc solus agis vidnumque sodale
hoc et, et hoc quereris, nulle poeta, latus.
OCELLI. 9tö
E Quid bdas? quid non? Tacnas veoaberia auru,
dum tibi, qui minor es, raagnns amatnr amor.
Contine te, nee quere foris, quod non capis intra.
Si modo te, tibi sie sofficienter habes.
81. Pro amioo jarene.
Chore meo, quoqne chsre mihi, tox blanda dnobns,
is comes in tantnm non inamoeniis iter,
sed quoqne pari nostne non postremissina oona,
qnse solet ad Oariam pertinnisse Tiram.
b Sit tibi non pigre stodiOBa yolentia mestls;
cea potes, ad stadinm serriet omne tnnm.
Consule, quere, roga, pete, ecribe, loqaalor, adito,
noa poteria animo promptior esse meo. -
32. S. P. M.
Parva loqoar, bone, te al nomine digner amici,
si Teri, tamen et sie quoqne magna loqnar.
Nnnien amiciüa non majos in orbe pntamns,
nnmen abosiva sed levitate seqaens.
b Magnus et in parro defecerit ille tmnnltn,
parvus et in magno non abit ille malo.
Tu qnia stas audesqne seqoi, quod msjua amico
nomen habes, quod habes nomen? Es alter Ego.
33. Adamo Oleario NuTam.
1634. April.
Indignabar heri, neqne enim quid tale pntassem,
bospes cnm Pindi forte bih<»is enun. '
Vranie dominis, Poljhjinna vacabat amiös,
bis Charis bsc, Ulis illa secnnda fnit.
i Flectra Thalia movet vemacnla, romnla Cleio,
officüB stndnit sed dea nulla tois.
344 EnGBAUHATUM IT.
Obseqnor; anriculam yenens sed AjKdlo Binistram.
ünos, ait, nobis omnibos ille prior.
NoYOgrodiie Bathenomm. H. Apr. HDGXXXIV.
34. Georgio Guilielmo Pcehmero, nobili juventatis, od«
roman» dedioatorimiL
1684. Bept. 9.
Par erat Aonium digno tibi mittere Carmen
inqne Mednseo tinctile fönte melos,
flos jayenum, nam tale mores qoi saBpins ipee
elicis Othrysias ad toa plectra deas.
6 Ast inimiciis obest tepidis Septentrio Hnsis,
sie hyemi nnllfle mellificatis apes.
Adspice, qnod ferimns, nihil est, nisi firigns et algor.
Ut caleat, Veneris est opns igne Um,
MoscovisB. V. Eid. Vllbr: MDCXXXIV.
35. H. Gramanno meo, cam juxta horologiam ipse iDe
Sterteret.
Solveris in somnnm blandique per otia soles
cognatis satagnnt noctibus esse yicem.
Spiritus altemas exhaorit et ingerit auras;
Gramanno reliquom se modo mortis habet.
5 Corpus habet reqoiem; dulcem mens Morphea fingit,
pro domino vigilat «es sine fine suo.
Chare deum, dormi; pro te sie vigilat SBther.
Quam steteris, salvos, quumque jacebis, eris.
86. Sebaldo Gramanno, Halensium Machaoni.
Magna Gramannomm, Sebalde, propago medentum,
queis patet, arcani quicqoid hie orbis habet,
fecit hoc Hartmanni blandissima gratia fratris,
cognitns ignoto sis nt in ore mihi
88. 7 ourionhim Dr. 84. 8 atqoe. Dr. t. 1684. 4 Othysiu Dr.
86. 4 Qramano r. te Dr. 86. 1 Qramaoomm Dr.
OCELLI. M»
a miiu «t frons btec, tit; hoc, tat, Süm ntt cor:
ipse Teint te, sie Ule fidelia amat.
Chore, quid addabitem? Sed enim, «inid, Olympe, moraris,
perdis et invidi» gandi» metra tna?
37. Mart: MnnsterbergiOf evangelid ocBtns in Hoscna
Pasloris, in. Eid. IXbris. MDCXXXIV.
HU. Not. 11.
Cum toties Boster Testroe Andltne omorea
Benserit, in reliqnis fratritnu Ira fnlt.
Ol&ctns ToMt, Tolnit te Gnstns adesu;
Visus Bit: renlat! Tactos: o addtt ait
i Jam Tjdit Visoe; tetigit t« Tactns; avara
GnstuB in eloqnio prolnit ora tno.
Hansit Odoratns, strophio tandem obeide misBO,
balantes anirate lene-bventiB opes.
0 fovoF, o animna, qni, ne dnbitetnr, obaddit
iB omnibos infractam senBibni Ipse fidamt
38. Levino ab Harthanflen, DobiUssirao jnTenom.
1634. Kay.
At tn floa juvennm, lucenti flammens ostro
ecandis, eqneB tanti non inhoDorns eqni.
Sentit onns dominnm generosi s^na caballi,
anre minator, ovat gnttnre, calce ferit.
t, Sic et abis, nova cnra tnis, nova laorma nobii,
cura tnis , nobis lacryina tristis abis.
Sed, qaod ab hnmenti viz (nndirnns ore: seqnemnr.
I, qnod agis; noBtrnm perfidemns iton,
In diaccBsn e Uoscoa U. IXbri MDCXXXIV.
39. Jano Mollero, jaTeaum ocello.
Jane , Kovenanun epea jam qnoqne certa BOromm,
quem Yenna et Ghaiia et nh L^xrr eeae nram,
87. V. Eid. lIXbrU. Dr.
S46 EPIGRAMlfATUM IV.
Tidimofl, nt totag eiliaiiserU Aonis undas,
fecit eqninomm qiUB gravis ira pedun.
6 Quo magis eUberas, magis hinc sauere madores;
gaudia ter tribns hado magna deabus erant
Perge caballinnm sie evacuare liquorem:
ebrios hinc nisi sis, sobrins esse neqais:
40« Ad Amicam.
Excosare jnyet; neqne desperare reUctAm est»
nostra qnod hestemo tox tibi Gressa ML
Obfoit alterios &yor offidosns amid,
si , qnod amicos agit, Signa nocentis habet
5 Sis tnos et motam calido snb pectore bilem
discnte risibili, noster amice, Jooo.
Fogit Heri, dnbüs Ic^ye Cras volitayerit anris,
yix Hodie yolncres fluxile fronat eqnos.
41. Bernardo Goilielmo Nuslero, Sflesi» decori.
1685. April.
Si potis ignotffi non spemere yocis honores
admittisqne libnun, quem peregrinos arat,
hanc ab amantis habe missam tibi pollice chartam;
movet enm genii fama secunda toi.
5 Hoc si forte tibi videor temerarins aoso,
ignosces yitio, qnod mihi seryo, meo.
Qu» colo, qoe veneror, fatali concitas oestro,
estis, 0 Elysii dolcia corda soli!
42« Elisab» Henricae Nihnsi», virginäm eraditissimsB.
1635.
Stirps patris Hannonii, Cimbri flos integer Albis,
nympha, per te Esthonicam nunc tenet Harrin amor.
Sen fide, sen tenera resonnm qnatis aere yoce,
yelaye penicnlo, linaye pingis aca,
43. 3 to fehlt im Dr.
OCELU. 84T
i nomen babes, nova Pallas in hoc, non DsdaU seelo,
et Teniu e labüB spirat aperta tala.
Tirgo potens bde, sed virgo potentior arte,
ars tna viTifioat, qaos toa forma necat
43. Ferdinando Ü. Cns. Angosto, Aastrio, Viokwi Perpelno.
1635.
Ginge Caput violi« et odora fundere nardo,
Cffisar OTana olea , daphnido Cnsar oTam.
Victor es ingentis per atrocia prtelia maadi,
prtelia po8t clades non habitnra pares.
& Mollia placati dimittont prtelia coeli,
pax per inoffensos libera lodit ogros.
Ferdinande, Deo datos et debendns eidem,
non poteraut, nisi te Cesarä, tanta geri.
41. Tlfo<Kfün<iK Super nominale Timolhei Poli, V. C.
IGSe. Jan. 16.
Pnesto, pnesto, Jod, Sales, Cachinni,
pnesto cnm Salisubenlis Lepores,
RiEna, Gaudia, Jabili, Venastaa,
Liber, Come, Venns, Cnpido, Lnsns,
s et beonda cobors Lnbentiumn,
et plebs risibiUB Faeetianun,
et genB mobilimn frequens Amorom,
pnesto, pnesto du deteqne cnnctte,
et quicqnid lepidnm per astra vivit!
10 Hac Polos Oenio litabit bora.
BevaliiB. UX. Kai. Febr. HDCXXXVl.
45. Marin Joannidi Hollene spongie, cum rerelesceret
Revalni.
16S6. An&ng.
Tertia tergemino fsbris nrget in igne Mariam :
deaerit ast qooqne nonc tcrtia febris eam,
44. 3 SaliinbMÜii Prodr. Sdiku mU* Dr. 6 rUlbiUi Dr.
348 EPIORAMlfATüH IT.
Nil nocaere metas, tadt» nil frigora flanmuB,
iUam nee timor est hie potoisse morL
6 Nonnisi Bevalia potoit revalesoere terra.
Quis medicam dnbitet nomen inesse loeo?
At tibi qnod triplid demptum est in eorpore morbo,
aeeedat Titse, nnpta Maria, tarn.
46. Salntat Magni Moscovicb Prindpis Archiatrnm. Snb
ingressiun urbis capitis MDCXXXVL proprid. KaL AprOis.
1686. Mftn 80.
Nil nisi te salyere volo präsente papyro,
0 desiderii febris adulta mei!
Nam, qnamyis non panca forent, qn» seribere possem,
ardeat in cnltnm mens mea qoanta tnom,
6 sed qnia sospect» non fidimns omnia chartie,
libera nee coram jüngere verba licet;
differo secoras, licet band invitos in horas,
cnm tibi me, mihi te dox Adeona dabit
47. Bernhardo Torbedo, Secretario nrbico, fraterno capita'.
1636.
Heic, nbi tergemino distinctam flomine Moscom
jactat obaoratom ceisa per astra capnt,
snm memor et maneo, te, dilecttssime renim,
nomen amidti» dolce dedisse meae.
5 Cen mihi te Revalis fedt, retinebit amicom
Moscoa, nee Leth» flomine Persa trahet.
8im modo, sim qnoconqne hominom, qaocunqne locorom,
inter amicomm nomina primus eris.
48. Jano Paalo Crellio, fraterno nomini.
1686. Juni 25.
Pone memm, dispone dapes; nihil absit amornm,
qnod bonns hospitibns, quo ferat, hospes habet.
46. MDOXXXIV D. 1 rolo salyere Dr.
OCELLL 84»
Unüca conT«niftt, cqjnB pan ipee aat un^ w;
nee carekt dald Tirginitate chorns.
E Nam neret illins hoc Udos geniale diei,
qoi tibi ena rosenm pisgit In aze jobar.
Hoc fiicis, hoc Tideo, doleoqne, n^ando qnod butas.
Non ero letitife pars, qnia cedo, tnie.
8nb entnm e Hoflcsa. HDCXXXVL
49. Vi excellenter doeto, sie stranao Oleaiio, le^rionis ex
tribos meditB Ticedad, com pw Russiam ad Penss iremiiB.
1686. Aag.
Dax erat Aonioa Olearins ante per agtot ;
nnnc gerit alta tboli signa, OradiTe, ttiL
Nee Bolnm, qnam Cyrriia Mint, aitit igneuB ondaai,
jam qnoqae barbarico sangninB flnmen amat,
& Sic bene qoi docoit, minus hant bene dimicat idem,
illins officii cntanen et bitjus apez.
Qare toga, metaende sago, beae Pallada Harti
jnnzeris: hec esdem nam cataphracta doc«t
In Tolgn ripa.
50. PhUippo Crnsio, re^i NorregUe hseredis et Holsaüe
Dncia Friderid legato et apnd Persaram Regem Schah
Sefi oralori, admiaso XXIV. Aagosti MDCXXXVll in
regia Hisfohaaensi.
1987.
Fare, dioerta sacra, tandem, bcundia lingiue,
dnm eedet et tota rez favet anre tibt
Nam qoid ab hac timeas tibi m^Jestate tremendnm,
qni toües ipsos sds nxinnisse deos?
( Spendet amor procenun , facies clarigsima cteli,
aora silens, Bpondet tanta per acta fidem.
Fare Tolens, faconda eacre pnestontia lingoe:
quid n^[et hnic bomo rex, cni nibil ipse Dens?
«•. DnoU Dr. 60. MDCXXXir Di. 4 qa» De.
353,
EPIGRAMMATÜM
LIBER V,
•IVK
A N I M j:.
Veneraliili Et Exeellenler Clara H. Sslomoni Matthie
Gennano In Indyla Livonorum Tarpatensi Doetori Fublico
Et Ecdesiasttt, Affini Intimo Inviso, Sed Neu Inviso
VoIeDs loBcribo Paulas Flemingns Medicas.
«84 EPIGRAMUATDH Y.
1. Sidonie coqngi Sdieiniuue.
AlUs «fflor, FhSjriqne decos, Sidonia, Plisil,
fiuiere quam rapnit Lipgia, Bresda dedit,
Bic fngiB et medio langaeu Intercidis «ro,
foemiDB Solpitios vivere digna dies,
t Flet pater et gemina mcestoB com prole maiititB.
Congemit agnatis lacryma nostnt tnia.
SiduB eras terriB : hinc te nitor abetolit ethro.
Sidera Sidoniam jam roperere ananL
9. JSatia Joliaiue Baronis 8chaabmpm tanaloB.
Man. vn, 2.
3. Joanni Sanraeli Sdieioio.
1630.
Spes patriB et brevis hei I morientia araatio matm,
quam seqneris njmio proniu in astra pede,
Ter erat ilia tue bcies blandiBSima fbrmn.
Heil tarnen et citins sie qnoqne vere perit
t Candida per roseas miscens se gratia malas
livet, nt in violis serior albet byems.
Belle pner, sie atqne toi flos integer «vi,
floB perit, in sicco viTit odoris honor.
4. Ad Animam Simonis GrypIüL
Die, jncande mete qnondam coamice jarent»,
^00 pede, qoa tadta pergis ad astn via?
ASIMJE.
8tD Cornea et tcatimi neo iter nee aUiomo tnotun,
promptos ad obsequinm, qua fngis, ire tanm.
i Chare, siles? dilecte, fogis? dalcisaime, cedis?
Solns in inTisa te sine linqnor humo,
o tibi ter, quater o tibi, felicieaime , fansto,
hinc sed o infansto terqne qoatorqae mihi?
lo pareDtaL
Debeo, namqne meres, meritam tibi scribere laadem,
0 pater, Ascree nobiüa anctor aqote,
Qaantnm divino concessit Kaso Maroni,
tanttim Nasoni proximna esse potes.
s Namqae etat in te lans elegis ad summaqne dodi
snbBistnnt, nee, qno progrediantur, habent.
Qua tener ingentem celebrator Naao per orbem,
hie Bua StigeliK portio landia erit.
6. Nicodemi Frischlini memorin.
niepidoB Lepor est flenti simiüsqne Cachinnoa,
torvus It a nlmla aerietate Jocub.
Nee seit Apollo lyram , nee Amor tractare tagittaa,
Signa vennstatiH non habet nlla Venna.
» Cnr? qnem canssa latet, nisi quem latet ipse Cftiieron,
annnns in planctns cui perit iste dies?
Nomina cnl fecinnt hnc nsqne heec jnsta qnotannis,
qnem qnalemqne putas, Mome, fiiisse Tinun?
7. Ttumüns Pauli Helissi ScbedÜ Frebci.
Conde, melissa, bfoa et olenti* Agere mella,
mella, meUisseo Ungere digna lahro,
hncqne fer. Hie jacet hie, aoa quem cen mella favosqne
Mtimat EniM, dator meUls et Hj-bla hvi.
6 Alvear bic tibi Bit domos bnc, qnam dndter ingens
Flora coloratiH amhtt et omat agris.
Siqne quis ista legens tautnm colet advena vatem,
hak) aliqsid cito br mellis, alanma, tni.
«4»
S56 EPIGBAHMATUH V.
8. Theophrasti Bombasfi Paraeebi etc. raooniiuii.
Unice mortalem transgresse per omnia sortem,
digne deas did tnnc, homo qnando fores,
et Stupor et magni gravis admiratio miindi
Enropseqne decas, qn» tibi mater erat,
6 Auster et, et Boreas, Zepbymsqne Enmsqae fittentor
majus ab ambigno te nihil esse polo.
0 sacer, o seri ter certe salntifer sevi,
por nihil est laodi, cen tibi nemo, tu».
9. Davidis Chytrei ohitns.
Sande, nee ad vnlgi descendens friyola yates,
nnmen habet, qaodqnod scribis et edis epos.
Ipse salntaris &ctas sibi plandit Olympus,
te per et Aonüs perplacet esse piis.
6 Ergo tuum terrae pertsesus inanis ad Othrym
scandis et a summo despicis axe solum.
Sic, quas ante procul mulcebas carmine Musas,
cominus alloquio jam meliere beas.
10. Obitas Frid. Taubmanni.
Albi pater, miseris huc arrige comua villis,
littoris interiit gratia prima tui.
Taubmanus occubuit. Meriti cape Signa doloris.
Muldides, Albidibus tristia flete pares.
6 Saxonis Ositias huc coUige, Flora, Napseas.
Huc Sala, vidnis huc flue, Plissus, aquis;
flumina, non lacrym», plorent debus illud ademptum
proque toro flores flos meret ille meros.
11. Epitaphiam Godfridi Raspii.
Man. VII, 9.
12. Rogerio Colandro epitaphiam ponit
Chare vir Albidibus, quse, dum modnlatus es illinc,
luxnriasse suis sponte femntur aquis.
8. BombastU Dr. 9. Lies: Nathanadia Chytrai« 10. 6 Flore Dr.
Nunc htgeöt, madldis qnatientee peetora palmts,
proqne tno l»to dant tibi triste meloB.
t Ipse pater Adtü, nataroin iractos hinldB
pUnctibnB, attonitas per boat asper aqnas.
Aodit hoc et ttunidas patienter enndo aab oitdas
aggemit infaostis littas ntnunqnB dels.
13. JoanniB Barclaii exspiratio.
Uaxime scriptonim, qooa serior extolit »tas
primtevieqiie styli fecit faonore pares,
atere sorte tna, tua quam tibi cnra paravlt,
Tiveqne, dum moreris, stansque perenne, oade.
5 Ärgenis alloqnitor totmn tna nobilis orbem,
nomine de domini non tacet ille Über,
nt, celebrem popolis qaem fecerat antea viTtun,
jam fadat cooctis gentibas indigenam.
14. Ambrosü Lobwasseri recordatioiii.
0 pietatis «pex, ars in quo culminat omnis,
an piuB, an doctns eis magia, In dubio est.
Nam tibi Bacranim ainnosa volnmina legnm
tota patent, animis tota recepta tnis.
B Sed magis Getherete qiiod doctor es entheus artis,
cogis et in nnmeros cantica sancta taos,
docte pie, pie docte, aniaus sit leniter isti,
ensetne mera qnie delitifeqne foit
15. Delrectatori soo.
Nomen adbac taceo, licet haut sim neadns (jjoa,
idqae Tolens, donec te premis, Ipte premam.
Hoc scio, qnod nobis magis adTersarins alter,
quemqne minns timeam , non sit in nrbe mea.
t Sls inimicns, ut es, sed eris mihi semper amandna.
Utqne magis placeas, sis magis ille mihi.
MS EPIOBAMMATUM Y.
Si bonitate malos yineo, pietate fMroAmoa,
in me nil livor, qnod reprehendat, habet
16« BeatsB Hariae McDSteli», que mediam tedifioii tabalatum
dam scandit, inopinato casa ad terram data et conddentia
parietiiiiB mole obrata, expiravit
1682.
Morbida dun scandit cariosi limina tigni
et nntatoram virgo Beata domnm,
fracta renitentem fallit tabnlatio plantam,
nee facit ad vitam virginis, esse levem.
6 In subito niit illa gradn pariesqne cadivns
moUe snperlapsa mole trnddat onus,
nia Deom vocat et socüs: »Ne flete cadentem,
non feror ad terram,« didt, »in astra feror.«
17. Ad ChristophoruiD Preibisium pro füneratione Hencelü.
Sis, nt eras vivo, jam nunc pater, optime, funelo.
Filius est, sacra bc: es pater, infer humo.
Quem pia sponte tua tibi fecit adoptio natum,
nunc tumulus faciet rectius ejus eum.
5 Yixit ut ille tua, sie est quoque mortuus in spe.
Ut vegeti, curam sie morienüs habe.
Qui generat, pater est; pater est, qui susdpit ortum.
Rectius ambobus, qui tumulat, pater est.
18. Ann», Magdalena et Jadith» von Wirthiis, uno
funere abreptis virgioibus.
Flete, piffi Charites, vestrse periere sorores,
aut si flere deas grande , dolete , dese.
Si Tel et hoc nimis est, TOtis ignosdte justis
Tosque bonffi, lacrymis induitote meis.
5 Anna, decus generis, flos Magdalis integer sevi,
gratia virginei blanda Juditha chori,
ite sub halantes violis, pia triga, cavemas,
quodque polo indpitis, desinite esse solo.
AKIU2L SA
19. Joanni TMrcIao TUlyo, sapremo ci^ianim dad.
1683.
TillTUS est, boipes, tomnlo qoi cUoditnr isto.
Fama viri nnllo clouditor ampla loco.
nie tot ezsTüfl, raptü tot ab hoste tropktaiH
aoreuB, haue nmam polrenilentiu habet
i Harte parem toto qoi viz vidisset in bto,
. norte aibi onoctoe jam videt esse pares.
HoBpes, hoaorato votis excede sepnlcro,
in Martern morti nil licnisse patam.
20. Papenhemio, caBtromm CEBsareoram Mamcballo.
ISS!.
ClaniB RTü, Tlrtate mea sed clarior ipse,
morte mea mortem cogo perire meam.
Major Uljrgsea mea dexteritate triomphat,
maJQE Achilleo robor ad arma fnit.
i Belga seit et noatraB felix Soeo cauBsa raiiue;
rectior e casn stat mea äuna sao.
Sumite, posterhas, noBtmmcine recondite nomen,
sangnine tnuucribo qnod pins ipee meo.
21. Ingewaldo Crosio.
Credite, Fieridea, nee enim non visa reporto.
Hoc Boper omne qoidem, nnmina, nostla opna.
Stabat inonato me Joxta (äiuias ore,
qualis in Aoguti fonere regia erat
5 Stabat et inftasti qno, nesdo, munniire somoi
raptor, in has grave quid Aabat ab ore genaa.
Didte, Pierides, nee enim color Iste recedet,
dnm, quid agat Cnu^, quid vileatqne, Bciam.
22. Ad Legates.
1688.
Qla Bob indocto Btridentia cannina plMtro,
carmina CutalÜB naoaea tota düs,
90. 4 fkii Dr. t>. 1 Mnnine Dr.
am EPIORAIDIATUM T.
bas nostns, bas rnriB opei, T06, gaiidiä r^gom,
snmite, sed bdli ramite, qiUMO, maaiL
6 Fonan erat mdios tenehris damnata rfleri,
tempns at offidi ncw moiiet esse reos.
Qaum mens omne visB yoUs ferat edtas oUm,
illins introita velle sUere probmm est
28. Ad NobOisaimiiiii Smiin.
1688. Aug.
Gresce, paer patrios ancture potenter honores,
h»res tantomm degener hant es avom.
Dnm nimis abfnero, breyis bei! tibi dactor ad artes,
indne sub prima scbema yirile toga.
6 Oscolor ingeninm, dotes dissoavior istas
et, nid ta fiieras, non abitnms eram.
Longior at pronis prsesim tibi doctor in annis,
debneram brevior jam comes esse tibi.
24. Hermanno Samsonio.
1688.
Summe caihedramm, qnibns indyta Biga beator,
Riga, salatiferi coraqne corqae Dei,
vidimos in facie, scriptis qnem legimns ante,
andiimnsqne tno fulmen ab ore potens.
6 Vidimns, andümns. Quo non felidor alter,
seu doceat, doctom, sen qnoqne scribat, agit
Qnando doces, nni dontazat consulis nrbi,
qnod scribis, eoram totios orbis babes.
26. Ad Candidmn S.
1684.
Qnod libet Othrysios propins Instrare Triones,
qnique per Eoas imperet Enms aqnas,
is oomes, integrum mibi vix, Felidorde, per annnm
note, sed infracta jam mihi note fide.
35, 4 aota Dr.
i Teetam ego Tel mlseri Livoim mapelis Letti
vel poteram RoBsas Intns Binare casas.
Hfec maneat tibi mens, übi nbi nos Himns amantes,
patria pectoribni terra dnoboB erit
26. Secam,
les«.
Rideo , Bi petrias memini reditnnis ad oras,
si Bpatinm, qnod abest, sappnto, triste Seo.
Tedet, nbi pleni per iter reminiscimiir anni,
Bed piget: ad reliqnaa non &cit ille moraa.
G Ridentes flemoB, flentes ridemos et mta
lacryma sab siccis risibns nda cadit
Bjsero sed fnutra, fmatra sed flevero, donec
Jos habet in sensas ille, neo üla meoe.
27. Amieo quasi non certo.
Est tarnen a vulgo stans fama remotior omni,
BtunmiiB ab infemo quam procol azlt abest.
Est tarnen, est aliqidd, qno non tnna esH viderls,
qnod sab amidtia fei aia esse mea.
t Kalla sibi similes nunpet discordia mentes,
pnesda qnod statnnnt, fortiter astra regonL
Sidereos ergo de nobis consnle fascea,
hinc tibi sim similis dissinülisre refer.
2a Eidam.
Sit, qnla lis adeoqne mei te tndet amoria,
et tibi Jam nostro friget ab igne cator I
IpBS qnidem doleo, nos falBis illita apefatiB
pectora de aostra aollicitasBe fide.
b Sed seiet OmniacinB, qnod in boc sim crimlnis exyero,
iuToco jtiratOB in mea vert» deosl
*
IT. 1 and I Et Umoi Dr.
SM EFIOBAmCATUK V.
8H, qd« li», 41b dum M» llectiqM rwanni,
i Urnen et voM^ut die tu facto Deo.
M. Pbfl^ppo Cnnlo, lolo et Legito, obitam xmait IngaBÜ.
Stot Pietw et houoni Fldea socininqae Decoro
Fu et, Dt stqne tfH «oUaeiTBiemar, amit,
magne vir et U&tn upat exoptatnle cuuua,
vnde silri HoAchos Peraftque Eomet opon.
t Interit heil mecüoqiie osdit toa Bwbarls ibto,
Buteris, offido non caritor» meo.
Hoe gemni gendtna, bu fleri luguldni tmdai,
In qntboa, nt moveatit, lUne, queao, tnai.
MDCZZXIT. Temtcnll dediefttortnm.
80. MDCXXXIV. V. Hartii, quam NoTOgiodiam üitraret,
' acddente vesperi ecUpd Innari.
Sed tarnen ingrediar, frutra rementibu astris,
astromm domians pei^e qmmdo jnbet
Presda Biupech» confondtuit aide» fiueeB,
aed nihil innooni, qnod rereantnr, habeoL
t SnbBamns inftnii superis, t«git oinoia eaalnm.
Astra regont hominee, dliigit utra I>eiu.
Aatnmun eet lomen, qno ei iiradiabor ab Bstro,
eolipsia fnerit nalla nocim mihi.
81. Bngialao Rosen, NobOi LItodo.
lflB4.
Flm, patar, abeomptam pmcool hnen natom,
qua genU vlnun oriiüa instar erat.
Non fult in nedfam, non in veniantibna asalt,
invida cntdeUa Birtoe fiiU den.
t Omnis ad eseqalaB teenm pfa conAdt Harrii,
4>phiit et \MtijaSt flnmlna nlaa tala.
*
M. 7 qaed Dr.
Fb, t«t«r, et iittai geoeniae mimuAo cadlmto,
qnffi, ttid de caderet, quam nuda itaret hnmol
Accnsat moram, qaam a sfdeniin disposilloiie oriam
Bupicatar.
leSi. Jnli.
Coeca sll«u qninton Jus comu uotibns abdlt
et toües plena CTnthia Inee nitet.
Nos Tetas infiab reünet Neogardis in tünia,
hei ! nimis hospiübiu lenta miniBtra Biiis.
G Arbitror, erenit ric diBpositorilnu sstriB,
cum innlos ageret forra TKaoa nigros.
Ah mora, fotaU si nos ex lege btigas,
heit mihi quid tttam tarda morare menm?
13. Iq Hicbadem Borissoviciiua fichein, copiaram
Hosdücarain snpremam Dacem.
1SS4. Aof.
Doctor eraa tanti, atatnente Bottaenide, Uaitii,
mon rapit ad tmpem Jam toa colla necem.
Se earm dabat illa tae , necat illa Becori,
lecnre corfs nam geria arma an».
a Yah psdorl hoatilefl quid erat tuaniase Folonoa?
Quam fngit, in patria ta nutnat hora domo.
Vivere qui poteraa omni laadabilia bto,
mwte peria omni dira mcrent« die.
34. HeaoricB Tobi» Hau
Snpe, meo mihi te, Tobia, refsrente Gramaimo,
Tnlneror ad nomen, nomen herile tmuu.
Tnhieror et doleo, ll^jo qm>d florii in ii»o,
Maje, enb unbrosaB iveris orbe donoa.
s Heil deoia ingenü tantis matorioa annial
Hei! cor ApoUitui, iL^ panmpta, obBsil
Si qnis honorati dneriB asb pnlTere Bflnsas,
leaiter a bland» Toce recnltu, xn.
M4 . EPIGRAHMATÜM Y.
85. Snper symbolo Henrid Araingl:
Beat serrata fides.
1686.
SaBCta fides, servata beans servansqne beata,
serva, quo Server, qno beer, ipsa beal
36. ChriBtiaiie Timothee Pol».
1686. Mai.
Parva, quid e nostro properas ita, filia, mundo?
Qnoqne venis, vix non sola recedis eo.
Sed modo, dorn properas, dnlcis Timothctja, parentes
tednm tracta trahis, qno tua &ta trabnnt
5 Ceme patris subita oonfosos morte cachinnos,
oeme brevis risos matris in ore notas.
Pergis at, et tarn vile negas, ne forte morando
maxima pro minima gandia sorte looes.
37. Baptismus Beate PhiUppin» Nigrin».
Indne candidnlum, Nigrina tenerrima, Christom,
ntque beata sies, some, Beata, polnm.
Non, nisi sunt tenebr», nisi sunt damnata Oehennae,
qum damnata tibi suadet et optat hunns.
5 Qua sed aqua nigra jam, jam quie damnata lavaris,
discatit has sordes, httc ea damna beat
Vae tibi! nam damnata fores, si nigra maneres.
0 tibi Sit bene nonc! Alba, Beata, mane.
88. DedicatoriniD Od® Germanica super obitu Elisabetse
PauUse Revaliffi.
1686.
At tu, terreni mnlier pertsesa laboris,
tendis in asthereas facta beata domos,
et vitam pro morte tenes, pro Marte qnietem,
pro lacrymis risns proqne labore decns.
$70 1 Isde Dr. 8 nuuiM Dr.
ANmM. 36S
» Hm procnl a üusbo , quod habes nnnc «Dtbea, ooelo
iLter anhelantes fleTimns ista piagas.
Sis felix, eis semper ovaiiB et in axe beata
consortesqae tue nofi dto Inda habe.
39. Ad eandem a qnarto pnerperio excedeatem.
Faasta poris, tnox festa peris, bis sextaqne nato,
qme Inz ad vHam, nox tibi mortis erat
Pro genito genitrix vitam ter fida relinqaens,
pergis in ElyBias, dolciE Elisa, domos.
s Pulcra cadifl. Farit ille poli tibi gandia partos
et nimiie laudem fertilitatis habes.
Hoc peperisse JnTat, jnvat hoc perüsae, sed opto,
ereniat natis longior hora tnis.
40. Epitaphiam.
Man. vn, 29.
41. Tnmnliis Georgii Ossie, pU et frugaliB Benedorm.
Man. TU, 28.
42. TdiddIos Jacobi Andre» Graulii, patroni qaoodam
domeslici.
Man. TU, 80.
43. Henrico Moriano, mercalori doctisnmo.
168ft/S6.
Uercnrins nentem , lingoam tibi temperat Hermes,
hinc geniu ad vitam mercnriale geris.
TradittiB es primo Mnsis felicibns »to,
nnde tibi potent sm^ere pnlcer bonos.
h Ast nbi plena Tirl Lacheais tibi doonvt anno«,
pro plnteis abacom convenienter amas.
Callidas, ex genio divi tibi preesidls, herolel
ne sis eere malus, fis prior arte bon».
r Pdäc loaaaä Vmremci».
?*iuMu t: OMiiUK tE toa» A-jnähm ordti
K Ijtfiir fG ii;«M ftncis jncsa Jooo.
tiuüu r.uiü-fsiKHfn iriatdr raUiniHt Anwr.
lu iirpm) vuH m guicquid idiiqiip bveBtiH
jHU pumii «icif düqvr deipqH sw.
46. TriMn aoTflke.
^wm nftni Hjvms Asiens %» «ycs.
<^<b;w ikdMv ttuxi^. VC fem» «oh |«!
ASIMffl S<T
48. Poit coBTalesemtiam a febre Schamachi« fn Media.
1B8T.
Langoeo, nam calnl. Hec adhne focra ossa rdinqnit,
fervet adfanc tadtis tnU mednlU rogis.
Sorgere collapeaa tarnen imdiqiie seotio jint,
pnrior et melins Bpirittu epar init
6 Promptior ad landea ae meiu qnoqae sbtlt et orat,
forlitiB innlidas naa pncando man« :
conditor, es hdUs totamqse remitte Balotam
et finet in grates corpos boc «nne meraa.
49. Sandenonio nostro inler hiacynthos tnmnlalo.
. teST. Hin 37.
Uortnns inveneris, cnm vitte redditm eBoea,
qnamqne febris neqniit, dat tibi langnor hmnam.
Sic perit, ad medinm qni flos 8t«tit integer lestom,
qnnm glomerat tepidos Tesper opacns agr(H.
i Uortne sorte toa, nostra cape sorte Bepnlcmm.
Canssa netis molti mon tna Soris erat.
FuneriB boa sodoB, comitea boB acdpe tnmbn,
dum nostram toto qoferimua orbe scrobein.
Semidni itinere a Schamadhia in Paitia.
50. D. Ferdinand! II. Rom. Imp. aemper Aagmti, Anstrii,
Püf Felicis, Triamphaloria perpetui, excesana iDterMaaros
nimoiataa.
1687.
Ferdinande, deoB jam nnnc aBsaeBce TOcari,
cnJQB eraa species hactenna atqne gsnna.
Sit licet imperio tna transmatatio toti
flebilis, auiünm certias inde feret
G Qnod divinoB bomo ea vario tntatns ab hoste,
jam detiB etlieraa semper obibia ope.
Victor o, 0 patrica pater, o Oennane, triian^ii^
inspira genito patri» oancU tno.
40. 4 meliu Dr. H. 7 trlompbe Dr.
EPIOSAMMATUM Y.
51. ^dflniB sacris, in qnibiis pw ParodHOi AnMomi •
foriis Indomm tutiui asservabar bfidmii
VH Aug. MDCXXXVn.
Maure, quid hos super hoc dispenos limiiie flores
miraris, quid in hac haec perarata trabe?
nie mihi sacer est, sacer est velut Die JehoY»,
proque mea stetit is ipse salute locus.
6 Bum fnrit Indus atrox, fuit iUa paventis a^iiva,
intus alor, multns dum comes extas ohit
Orata mihi, sis chara tuo, dcMUUs indyta, codo,
c^jus eras, morti me removendo, Yicenu
52. Parentat itineris oomitibiia pw tonniltiini ab Indis
interfectis.
Insontes animie, Junctflß felidbus umfaris,
quas sceleris juyit nullius esse reas,
si desiderio vestri nimis nror et aptnm
scribere me proprius non sinit angor epos,
6 condonate, precor, vestroque favete sodali,
qui, fera dum crepitant arma, qnod hie stat, agit.
Sanguinolenta cohors, vestro maculata cruore
livet et ad meritas se trahit ipsa cruces.
Ipso interfectionis die
Vn. Aug. MDCXXXyn. in Persarum metropoli.
53. Jano Rudolpho Statlero, Helvetio, a Manns ob con-
fessionis perseyerantiam interfecto, vere Hartyri hodi^mo.
1637. Oot 8.
Missus ad egregium lictor diversus lanum,
dejiceret patria qui cor herile fide;
major ad hsec animis semper: »quin debeo regi,«
martyr alt, »cames has animamque Deo.«
5 Truz fremit ergo cohors et adnace vulnera stricto
quatuor in sanctum fert rabiosa caput
Nil dolet ille cadens. Qnod si dolet, hoc dolet unum,
plures se vitas non habuisse ned.
58. 8 So am Oleariat* Reif« p. 899: habaisM dolet Dr.
ANIM^. 369
S4. Mulieres ad scrinium plorantes.
Luctificie epecieB, quibns humor it omnia in ora
et cadit ad gemitum Iscryma larga saam,
parcite defoocto, vobis, rogo, parcite, lassse.
Kil juvat hie illnm, v09 dolor iste uecat.
a Pergitis ast capitisqne pie tot vnlnera cfaari
perploitis salsis, quas gemuistis, aquis.
Pci^ite, dum vultia, me dum repatare sciatis,
quot videam lacrjuias, tot cecidisae rosaa.
55. Beatus loquJtur.
Quid mihi, qaod vivo tam snadebatis, amici,
dam morior tali fiinere, detrahitis?
Vivero debueram , ric qaando Uceret et ore
me potuisse viria, corde placere Deo.
5 0 male persnasil Qnid nomine fallitis isto?
Torpior est Maaro dogmate vestra fides.
Si mea Christicolis mors noD placct omnibns, teque est;
salvor ab hoc , Christo qaod placet illa meo.
56. Epitymbium.
Cernitc, consortcs fidei, me ceraite, Manri,
qaeis cgo Itetitiie tristitiffique fni.
Ilis, qnia pro patrio neglexi vivere Christo,
illis, qaod moricns martyris instar eram.
b l'Cirsan utriqne meo poteratis discere facto,
vita quod haud nulti post sit habcnda ned.
Plauditc, consortes; Mauri, trepidate, qaod hie snm.
Vindicias, qnas noa posco, Jchova parat.
57. Sermo funereus anper diclo Apocalypsis: Eslo fidelia
asque ad mortem et dabo tibi coronam vil« ffilernee.
Clamat olympus: >ades!«, se clomat adesse Budolplms.
Quam bene qnierentes se reperere dno.
56. 1 Ceniite, Chrisyani, pMiler Oleariu»' Reise p. 399, wie auch t. 7
Plnndile, Christjani.
370 EPIGRAMHATÜM Y.
»Fare,« Bodolphitt ait »Quin bbor,« oljiiipBs: »ad
818, qaod es, et vit» mox diadema dabo.«
5 »Ah ero!« martyr ait. Mamisqae ad fiita voealis;
»cffidite me, iiam mox pidcrior,« inqoit »ero.«
Occidere simul dixisseqne vera sdenuit,
gemmüla nam qiuevis gntta craoris erat
58. Tres candel» super foniis ardantM.
Quid notat sethere« triplici sab imagine flamm«
splendor ab extineti fdnere lapsos beii?
Hoc notat: in Triadem cecidit, cen credidit aaam,
gni jacet: ardentem £az notat iUa fidem.
6 Sic nitet in snperis, velnt hie micat anrens iHe
totaqne perpeto« commoda Incis habet
Fortis 0, 0 constans, o perfectissime, salve!
Claras es ante bomines, daras es ante Deom.
59. Processio Annenioram Archiepiscopi, qoi foneri obyiam
veniens benedixit
Bajnle, siste pedes; pie bigale, pone feretram;
bajale, depositi detege claastra cadi.
Obvios ipse sao procedit Christas amico,
atqae »mei coeli dalcis es hospes,« ait.
& »Credite semen agro, messis venit obvia qaondam;
hinc ego mülecaplo foenore dives ero.«
H»c ait, et sanctam secam saper sethere mentem
Christus habet. Placida condite corpns hämo.
60. Ut redeat in pabriom, optat
Inter Hamadrjades et amantia nomina montes,
me memini blandis saepe faisse modis.
Malda parens aderat bene maltaqae Nais et her»,
quffi legerent pictis commoda vema vadis.
6 Hie medios varioqae comans a flore sedebam,
nee pudait tantos me nitidare deos.
Si qua md vobia est, patria nnmiiw, con,
0 mihi pneteritaa mox renovate Tices !
61. Pstris se obUvisci non posse.
Nais amoeni, soll patrii fonnosa Napna,
pnlcTa Pales, Chloris colU, serena Drjta,
Pan fere, Faune salox, Satire improbe, crade Priapi,
Muldaqae, SodeUe tmx procus Herdnise,
i dum voco TOS, nee adesüs, ad htec modo vota favete,
0 deaiderio muniiit lassa meo I
Hie licet inteream Testriqne capidine fnngar,
vivo tarnen, vestne qnando recordor hnmi,
62. Angitar desiderio patrüe.
0 dea, me prünis amplexa fideUter olnis,
hei! ntibi continana perpetnnsqne dolor,
nam qaid abes, nimis bis, nimia adversaria TOtis?
Ab Beqaarl ab dncta me trabe, nympba, tno!
s Quid siuis indigenam peregrina morte perire?
.^nins in facie, diva, peribo toa,
at, quem prima pio nascentem more levasti,
ultima niaterao contnmnles tnmnio.
63. Patrüe desideriom.
0 qne perpetnaa facitis in vallibus ambras,
MnkUdes, o patri» nnmina chara mete,
TOS TOlo, TOB cnpio, TOS nocte dieqoe salnto,
nt liceat Testro ninns amore frni.
» Nam quid erat melins blandis amplexibnB illii,
in qnibuB banc aniin&m seraper obire Telira ?
SciÜB boc , 0 donünte, licet boc to« Bcire negetis,
hinc rubor est Tobis, pallor in ore mihi.
64. Patriam desiderat
Perpetui saltns immortaleaqne Sndeti,
qoi tegitis ralles rora comaque meas,
'. T etUH Dr. 64. 3 dogltit Dr.
Sn EPIGRAMMATÜM V.
Maldaqnc continuis defensns opaciter mnbrifly
ferrida qui salubri dilois arva geht,
5 quid, nisi vos mcditer dicamqae: piissima rernm
nomina , me Tobis reddite Tosque milri.
Nomina, nam dabiiis, quod filios expeto doDmn,
jugiter binc eritis tos mea, vester cga
65. iEmoIaUo.
Hoc Tolo, qaod rcprobo. Mea mc mora prfnnoyet ipsa.
Assidavs fngia coutinaosquc seqnor.
Siste param, raea mens. Quid te cnpis ipsa fugiente?
Quid, quod odisse libct, tarn capicntcr amas?
5 Te trabe, te per te tibi redde, nee urige, scd asta;
obTia nam renuis, dissita qnando petis.
Ibta cadunt, aliena fluunt, peregrina fatiscnnt.
Hspc tna , nam tua sunt propria , certa manent.
66. Patrias amor forlior pere^ini regni possessione,
ex Persico.
Nescieram , qaam fortis amor patinie foret orsB,
Ergo: vale, dixi, mater! abique Tolens.
Per mare transibam: mimm maris nnda placebat;
per terras: terrae quin xjlacaere magis.
6 Nee mibi divitüe deerant, nee houora potestas;
nam suberaut solio jam quoqae sceptra meo.
Cum memor hos patriae tot amor citus uuns amores
dispulit: binc pati*ia) redditus opto nibiL
67. Amico se reconciliat.
Primus es et vctcri nihil iinmutatus ab iilo,
tu modo me prlnmm siveris esse tuom.
Deprecor, crravi. Sed apud fuit error amicuau
Si modo vis, culpa mox caret ille sua.
♦
65. 3 fngente Dr. CG. 2 abiiquc Dr.
Kovirnus iuter noa, hinc non mihi dara lot|fleris.
Indt! milii veniatn, 4|Ham fore E]>ero, ft^rfitn.
Quam dto lanluntur, cito tarn placantur amid.
Usor amor sed bic est, qui, quod aniatur, amat.
C8. Somniat se palriee rediisse.
Itidco, quo laci'jniier? quid, ciiidelissime Mor)ilieu,
sipvins nt crnties, re sine teste ftivcs?
Qualis erat fticies patricp nitidissima vivm,
cum iieque Kris notmn, Hars necine nomen erat,
b iiec mihi mens erat hntc, ut sie pcregrinus abircin,
ante ineani talis Tisa stetisse torum est.
O vafer, o fallax, o mendacissime Morjiiicu,
improbus hoc mngis es, quo niagis lequus cras.
69. Tumulus Ursulse Colene noverctc.
Man. VII, 32.
70. Ad parenteiD super obitu ejusdem bealie.
1637/ae.
Suppositns stellts nnnqnam sabeuutibos nquor,
mitto getnens flenti filins ieta patri,
quam procul a patrüs dilectra Misuidoa oris
inter inliumauos audio dura Scythas.
i Conjagis interitum velato coi^ore flestt
Fleiiius in l)oc obituui nomine matris ttcni.
Ergo tibi nostros tiunscribimos online Actus,
chare pater, gemitus ut modcrere tuos.
71. Ad Martinum CbristeniDni, excessoni matrig scribentem.
1637/38.
Risimus in fletu, tna com mihi litcra venit, '
ÜcviniDS in risn, cam mihi lecU foit.
Vivis amicorum, Christcoi, primc meoram:
occnbuit tristi fnnere nostra pareus. -
874 EPIGRAHÜATUM V.
6 Ah hiUr» tristeeqae vioes, qoibiis erigor um
et premor, o &li mobilis ordo mei!
Quid, rogo, responsi saper hoc tibi dranuita ecaribiiii;
nuUa volo nolens scribere, nolo YoleiiB.
72. Dilecto rao.
1688. Juli.
8ic te digna fiicis, sie te landaverit omnis,
qui, quod als, facto perfids omne pari.
Improba composita suffers convitia mente
et placida pungens imbibis aure neCas.
5 Dedecus hoc decus est, quod ab isto fonditar ore,
ore Theonino liyidiore labro.
Mordeat; edura. Rodat; fer: inaniter instat
Baabantes negligit celsa Diana canes.
73. Olearium conMlatnr.
1638.
Sis tnns et validam cordati pectoris arcem
objice üatali, nil trepidando, malo.
Cum furit Oceanus, nihil asper abinde Gaphareos,
nil timet omns ovans, cnm firemit ira Noti.
5 Nil tibi foeminenm condnsa virilia frangat,
stans cade, nee sorti da male terga tarn.
Fer mala Tir, molli neqae bis miser esto dolore,
ne cito ventnris prsemoriare bonis.
74. Roderioo A Castro medico.
Quis noYus est adeo per castra medentia miles,
ignoret castmm qni, Roderice, tnnm?
Snrgis et ezimios educis ad arma volones,
anna Machaonia condpienda mann,
ö Bfilitat hie tecom, qnisqnis capit esse celebris,
ille nee in cassas, te dnce, pognat opes.
73. t trepitaudo Dr.
Castra mOTe, Boderice, moTe, victom nostra est,
Stat , cadit arbitrio Titaqne morsqne too.
75. BDchanani tamnlas.
1689/40.
Snb Panuusiace felici tegmine myrti,
qua pia perpetanm laonis opacat bamani,
(loi cabat, est vates tali diKnissimns umbra,
ille CaledoDÜ dux Bnchananas agri.
5 Hie Veneri Phoeboqiie aacer, saa fata seqnntus,
debuit haut alia fremde jacendo top.
Myrt«a üraras, ova, freme, lanrea royrtns, ovando!
Pro tomnlo qnia non hie videt esse tonun?
76. Tomalas Hanrltii, AarosionenaiDm protopriocipis.
1689,40.
Mauritius tegor hie, tremnit cui Vesper et Ortus,
cnjna et ad tamulnm proniiB odorat Iber.
Obraor exign« fugitiTo pnlTere terr«,
fama per ingentes sed volat alta polOB.
s Te tamen band tmniilimi , sed ovaus vidisse trophteam,
et nihil hie mortis, qui legis iata, pata.
Esse meis didicit meritis angutior orbis:
Quei capiat tamnlniD terra Batava meoiii?
77. De Sacerdote.
Stabat et Ansonio latus tmdiqne et tmdiqne septos
milite, magnanima mente Renatus erat.
Et jam nulla fnga misero via tnts patebat,
latroni fns« nee valuere preces.
s Qaa spectaret , erat certisEima mortis imago.
ille uecem gladio strinxerat, ille globo,
ille sed iniinorieiu: Toto conclndar ab orbe,
Dil moror, excessom roonstrat olympas, aiL
75. 3 perpalnam Dr.
378 EPIGRAMMATUM V.
78. Tomali Donsamm inscriptio.
Dousa pater Doas«qae patris cognominis hsres
intus agnnt, domos hffic snstinet niia dnos.
Ambo pares Clarinm Pindo dedacere cannen,
at qnoque sint tamulo, par erat, ambo pares.
' 5 Magne pater solisqne minor patre filios annis,
digna sab «ternis biga jacere rosis,
ladite felices inter Pamassia Tempe,
dam locas hie vestro sanctas honore süet
79. Dominici Bandii exspiratio.
Molserat eloqaio micantem Baadios axem
jamqae erat omnigeni: Vivat! in ore Dei.
Nee Lacbesis Clotoqae negant; modo defoit nna
Atropos, in properam foemina ssva necem.
6 Ergo stat a foribus procal omnipotentis olympi,
damqae librat, vatis rumpit iniqoa colam.
Caassa qaod abfaerit coelo tone Atropos, hffic est,
ne fieret lingaa mitis et ipsa Tiri.
80. Oweni exspiratio.
Attica cai salibus, cui c^dat acamine Koma
et cadat evictis Bilbilis ipsa jocis,
melle placens, nee feile nocens, gravis, acer, apertns,
grandeque prolixa sab brevitate potens,
5 dam patrium decorat Tamesin, pias interit hseres
et sua miranti scripta relinqoit hämo.
Magne poeta, vale regnaqae labentibus ombris,
te sine qase Isetas non habaere yices.
In bunc librum pertinent quoque sequentia epigrammata,
qu» in amicorum manibus versanfur, dubinm an periere.
1. Romani Smidi Poematica.
2. Corbiano Brodkorbio Icto.
Olearii margaritaram piscatio.
/
4. PalaÜum es santalo et acere in hortis regiis Arsaciee.
5. Corpas Chymicom perfectissimi operis, donum Illnstrissinii ad
Regem.
6. Acinaces Damasceni, snccineis vaginis inclnsi, t^Dsdem ad
enndem.
7. Candelabrnm horologio ornatnm ibidem.
6. Cantharus criBtallinoB auro geinmisqiie coDSpicons, ibidem.
9. Arcnlie et borologia e sncciuo, laboriosissime perfecta, in
eadem donatione. ' *
10. Tres cataphracti, post mnnera regi obeqnitantes.
11. Rninffi BabjrlonU jnxta Bagadad Arabiffi.
12. Ludis eqneEtribus, in quibns nobilissimns Mandelslovios victor
pocolo aureo potiebatar Isfitbani.
13. Effigies Illastrissimi cristallo iudnsa adamantinoque monili
appensa, donum Lcgati ad Begem Persarom.
14. Tentoria Persamm in venatione Regis.
15. Calendulte et liiacyntbi Novembrcs iu Persia.
16. Tonnenta bellica juxta Portam regiee lafahanensis.
17. AUa Capi, Asylom totins mnndi in Perside.
18. Apad snos esse efflagitat.
19. Cererem Rnssise pnesidem saintat, ex Perside reduz.
20. Anemons Adamas.
10. obequitKnte« , «x ^ntdem douo Dr.
EPIGRAMMATUM
F L 0 R E S.
DoTOto In Domino Et InBigniter Spectabili Viro Fatri H.
Ludovico Dnntio, Doctöri Aniinaram Singnlaris Zeli Theo-
logo, Amiciti» Caussa Hone Flornm Libellam Sacmm
Volo Fanlna Plenüngiu.
380 EPIGRAMMATUM VL
FlORES.
1. Jacobi VL BritaDnicanuH Insulanuii Monardw
laadibos.
Divide, Doris, aqnas et aaitbüis Orc^de nnilta
circiter Allrionein lade natando tiiam.
Cantaber oceanns Batavique malacia ponti
affavet et pigri Tbetjs aqnusa polL
& It dea, qase triplici diademate fiilget, et ondis
V08 velati, festis sie benedkit agris.
Annua sit vestro lux baec, bsec pompa Jacobo,
coi decuplent istos numina blanda dies.
3. In Bestiam Anradinalem Mari Rincardi, Theol. et PoeL
1630. Jani.
Nempe qaod Ammonia trax est crocodilns in alga,
hoc in amndlneo bestia nostra vado.
Repit et, et tecto specolatos lamine pnedam
eminus invadit, lancinat atque vorat.
5 Hoc ferior fera nostra tarnen : gemit ille vorando,
baec perimendo sacrum clara cacbinnat opus.
Nee mora: nipturls Ichneumon saevit in extis.
An perit ab simili bestia nostra nece?
3. Ad N. Innocentium ab Einsidel, Equitem Misnicum.
Si fas est, bomini post Ilioyam üdere posse,
fidere non alii, quam tibi, pure, velim.
Vita qnod est bomini , Ubertas aurea viUe est.
Hac sine non vivit, nee sine vivit ea.
1. Jacobi IV. Dr. 2. 1 ^monia Dr.
FLORES. 38
f. Creilito , scrvilis nece vila molestior omni est.
Nam (lomino faniulas, iion silii vivit liomo.
lova mihi cnrtam poterat protendere vitam:
tu libertalcm rcstitutssc potes.
4. Wendelino Dahindenio, snper symbolo:
Deus adjutor raeus.
Hau. III, 17.
5. Albo Christiani Brebmii Lip9.
Man. I, 24.
6. In Nominalem Krnesti Dehnn.
Mao. I, 25.
In gratiam Joachimi Burgen de actionnm cessione
disputantis.
Cedit. At excessn persUt loachimos in ipso,
liocqne magis, qnicquid ilispotut, esse putat.
Scjlicet hoc varia munitatn FaUade mentcin,
pectoris immotas arguit lllnd opes.
i IIoc vii-tute poteiis, gravis arte putatnr ab illo.
Possidet et juvenis, quo caiucre senes.
IIu.'sitat ars rudior, constantia flnxa vacillat,
si juvoüis repctit, quod fnit ante suuml
8. Besoldi laoflaUvum.
Qui totidem jiopulos bis senis ducere lingnis
diceris et Baldt posthmiias esse tui,
te tuus in prinium celebrein I.aaus, inclyte, RlieDum,
Klicnas in ociani vocifcrator aqnas.
b Inde quater geminum tua lans circumnatat orbein,
cujus apcx daplicos tangit lu axe polos.
Catte, trinmphatitis victrix Oermauidis instar,
tot Bubjgis populos oro, qnot illa manu.
EPlGBJJOtATÜM. YL
• rmipcpi« ocnffUm
Spuroe, nee ad parat hominim trartaMBi anm,
quid easta mentiiim, ne&s libri, tutet,
mentala Sileni, Sa^ tentigo petaki
Panitqne penit Marsueqiie pniritat?
5 Te tporca Alecto, te foeds cmmiit Adlot
tnrpisque nu^ Phryx puer terat duL
I, scelnt, i, taiito sobolet dfgwiiwima patre,
i, conde flammat, qoeit flagretit «ternL
10. Ananue Wewero Garmina Fl6fluii(i S. P. tfcuL
Qnod, vir honore, toat Teniendo raliivim« «det,
non adeo TOüt ret erit iBgra tnit.
Yenimiu ad domini mandaiitit eantia jutuii,
fonitan ipte tibi non bene notns erit
6 Hinc fit, ut absentit praesens tibi cannine sdiona
sistens, nos Pbilyra miserit ille siia.
Gerne Timm, qnod et orat, ama. Nihil ampttot optat.
Litenüis potes hoc omne notare ^ tribnt.
^Sit
11. AUmm amicomiD alicoi tnuuuiiiiL
Blande über, dUecte Über, liber anree, fade,
qno volo, qno Toti stat sna meta mei.
I, fuge, corre, vola charas citos ales ad ssdes,
scande domnm, dominnm vivere vove domus
6 et facili mea verba refer: Dnldssime remm,
scribe manu, crebro quod geris ore decus.
Sic faciet, sie, chare, redL Sed ut sequior in te
sim, modo, dum veniam te referamque, mane.
12. Constantino Waltero Cy^eo.
Nomen (Morin» ter amabile Jugiter urbis»
qrgnus es ingenio, qrgnus es arte toa.
II. A -^ttm Dr.
FLOBES. 38S
Lact6ii8 in niveo regnat tibi pectore oaador
parqne canis Sthend», cmn modularis, avi.
5 Sic olor ingenio, cygnus arte, probandns utrimqiie,
Bis in amicitia cygnns olorqne tua.
Hocqne diu sis, hocqne cito. Modo lentiis in nno:
Cygnns ad exeqoias concine sero toas.
13. Ad Amieam lamim. Die Adolarii.
Scribimns offenso snspecta Ince sodali,
suspectoB faciet nos simnl illa, reor.
Lnxit, Adolari, Inx hsBC tibi, sive, qnod est res,
rectios a posito diceris ipse dolo.
6 Prima snis ratio, mihi militat altera Jnste,
ilk minns, tanto convenit ista viro.
Convenit ista bonis. 0 si qnid inesse patares
ominis, offensa tristis amice meal
14. Joanni Baptistae Sittingero, AustriMO.
Desine continnos scribendo tacere per annos,
incipe me digito nnnc animare tao.
Charios nt calamo nihil est et amoenins isto,
tristins est mihi sie nil, nisi qnando taces.
5 Si tibi materiam sterilem facit nndiqne canssa,
noster amor fuerat canssa sat ampla tibi.
Aut tua si tibi res vetet esse, qnod andio, longo,
^ haec tria fac tota Stent elementa scheda.
^ Arno.
15. MatUiiiB Englardo medioo«
Creber es anditns, sed non mihi visns es nnqnam,
magne vir a fama , nee minor arte toa.
Incolis Ascaniam, sed rectins incolis orbem.
Te capit haec, istnm tn capiendo tenes.
ft Hospes es astromm, Innonis et hospes es im»,
te Yocat hospitinm sie sed oterque snnm.
Non habitas, vir magne, velnt male diceris, orbem;
in te yerom habitat rectins ille, puto.
384 EPIGRA3IMATUM TL
16. Andendam est Sjmbohiii Hevid RiDUTii, ele.
SaUü^ d. 2. Aog. MDC:
Quid moror? audebo. Neqne emm Fortmia reoedet.
Diligit audC'Dtes lubrica diva viros.
Et tarnen audebo, licet horreat Auster et Enrns.
Audaces viitas promovet alta manns.
5 Audeo. Sors faveat, faveat sors fortis eontL
Nullius potitur, qui nihil ansns erat
Mß rnea nobilitas animat, feror, andeo, eonor.
Sit; uihiio potiar, sed tarnen aosus eram.
17. Ad hospilimn NoTOgorodue.
1634. Man.
Parva, sed ad magnos mihi jam domns ntüis usus,
lignea, sed domino non minus nqua sno.
Ks felix, CS chara mihi, dum fata moramur
et nimis a domino cogimus esse choro.
b Barbara composito transit tibi Volgova cnrsu,
aura tibi verno mista tepore tremit.
II ic hilaro licet esse mihi, licet esse quieto,
liic meus est Uelicon, hie mea Cjrrha salit.
18. Petro Crusbiomio, Viro generoso et illastri, S. R.
Maj. Suecicie ac in imperiali Moscna Resident! Legate,
Filioli obitum lugenti, Odae germanicae dedicatio.
Scribimus cxcquias dilect^ jugiter umbrse.
Me, pater, et gemitu concutiente voca.
nie quidcm dudum mortales exuit artus,
sed iiovat assidue sc pariendo dolor.
6 In fucie Icgimus lacrymas, quibus humidus undas.
Stagnat in cffietis nostra papyrus aquis.
Indue nobiscum lugubres, obsecro, vultus,
qui legis, et cineri blanda precare sacro.
*
'^* 6 sorii HortiH Dr.
19. Super adventn Farenb'g siii loage desidentissimi
Joannis Molleri Joannis F. Bona Verba.
Quando venis, dilecte parens, venit anrea tecmn
Bors et in hoc variiis pectore regnat amor.
Hactenos agrestes, Batis est, qnod Bmareris herbag,
sed quid in nrbe sna blandine ^arriB habet.
b Jam tibi dorn grator, mihi gandeo fanstns et istboc
Bim facili gratDs fillos, opto, p^ri.
Dolcis ades Tenieos, sed dnldor lueseris nrbe.
Utqne queas posthac raro venire, mane.
20. Horologiam qninqoeDDalia laboris rariqae artificii, qnod
pro Persamm Rege dederat Dlustrissimns, naofragio ad
Hohlandiam amisBain.
163&/SG.
NereoB aadierat, Cimbrte qnid inesse carinse,
quo careat toto Japiter ipBe polo.
Ergo laborantem cerneBB in flnctibos alnoin,
carbasa cni dederant Holsates, innat aqnis.
6 Innat aquis certnsqoe rei movet acrius nndas
alliditqae petris fragile nans opns.
Kanc dolet Hippotadea, tandum sievisse fnrorem,
dam peiitt nocnis fluctibns artis opus.
21, Arlharo Thee, Anglo, medico.
TLee, Xheophrasti vivum morientia acnmen,
qaod tuB sub primam flavit in ora necem,
Par celebri, servante, patri, nos, filius arte,
nömen Apollineo grande snb orbe geris.
b Fecit id, ut qnamvis mea non sit notio tecum,
mittere lene tibi sim tarnen anEns epos.
Sors mihi commanis tecnm, par gratis Phoebi est:
anius est lyra dos et medidna dei.
19. 7 h»>erU Dr.
FltmlBf. *S
36« EPIGRAMMATUM VI.
22. In Vdgv ostio, ad lacnn CweybrnL
Plandit et aastrinis Tolat obtia Persia rdis,
et favet affasa Caspia Tbetys aqua.
Hinc pater Hyrcana slabat vocalis ab ulva,
binc quid arundiiieiiin sibilal mda Buynz.
6 It ratis a Borea feliciter acta secundo,
ante per baut cvrsas Iseta aatare ims.
YicimaSy o socii, spes tot mieat aurea ngnis.
Nobiscam fadt boc faotor olympns iter.
M. Octobr. MDCXXXYI.
23. Insignia Hartmanni Gramanni.
lUe planetanuD medias cor et aiis ocellus,
lila caducileri martia Iseva dei,
queis melius toto nihU est et amantios orbe,
quam subeunt ceras digniter ambo tuas l
5 Gramane, sol merus es medicia et Atlantios astria,
mortis et iovidise spicola nulla timesw
Phoebo dam oomes is, alas tibi subdidit Hermes.
0 bene cui socio sie licet ire tibi 1
24. Therm» Persarum*
1637.
Nomina, virgineum vincentia corpore raarmor,
queis seqoale nitens nil alabaster habet,
ludite diTersis, coUudite Najades undis
et calidam gelida, frigida, sparge manu.
5 Sparge, calens^ gelidam, mistisque in prselia lymfis
ludite, confusum ludite rons opus^
dum layo, dum nato, dum bibulis pluor imbribus omnis
et vehor in vestros fusilis unda sinus.
25. Magno Schuwarto, Electoris dextrie.
1637.
Quffi de visenda mera somnia Perside quondam
scribere te memini, jam \igilando probo
FLORES. 38T
Vera qoidem video, neqae jam modo somnio Persas;
sed quoqae quid somni nescio, sterto vigil.
5 Non ea sunt, quae tanta qoidem speravirnos esse.
Sic sequitnr visum nausea prona decus.
Qoicqaid in hmnanis yel amor Tel opinio snadet,
somnia sunt, nihilo grandia sola suo.
26. Pyramides, qu» conspiciuntur Sultani» Persaram.
1637. Jani.
Nubifer» moles, nimbos adversas et auras,
quse sie perpetaom statis, ut estis, opas.
Si quid in «terna divinum laude putatis
jugeque gesütis nomen habere solo,
5 ite sub imbeUem depicto, qoseso, papyrum,
qua manus ad vivum vos ea pingit opus. ,
Stabitis SBtemse specie fortassis in ista,
perpetuse sed in bac stabitis usque scheda.
Icones earum apud L. B. itineris comitem.
27. Rudera Persepolis juxta Scbiras, versus aquilonem.
1637.
Nympha, per setemos immota putabilis annos,
et simul ingentis terror et orbis amor,
nunc pudor et tant«e molis non grande cadaver,
ipsa tui tumulus, ipsa putredo tui,
5 hei! regina soli, ccelo metuenda vel ipsi,
tantane, quo fieres ultima talis, eras?
Firma stat et tantas facit infima terra ruinas;
inde tibi, coelum mobile, jure times»
28. Sepulchrum Lazari baud procul a Bendar Gamron,
in Kirman Persiae.
Credula posteritas mendad primitus ^yo
faüit et errores ampliat ipsa suos.
26. 2 Btratis Dr. 4 i fageqne Dr. 7 fortallia Dr. 27. 1 putabilis?
6 tanta ne quo Dr. 28. in firma P. Dr.
25»
im EPfGEAXlfATnf TL
jlk Us is fte, tH^ Ml ilp
Vil UfnX a4 eertam re§ 4aliio»
Viu dn|4#irs tibi mm feerit. mmn.
in iluiAh-iftn tanwlnn posce merere, reor.
29. De qaodam Leone.
Mafaianimiun sollta Iiodo ceperat arte
Teualnce diu nobills arte Dodo.
hestid, pruiii|ita sequi jussas concedit ad Jpdes;
blandiis in egregiam sie fiiit Üle ferani.
6 Mox DihIo, factos egens, alio cum migrat alamno,
exque fame misori belloa ladit beri.
Quid regale, Dodo, tarbas ad frivok robnr?
Vivit in Leroo mors toa dente; time!
30. Hendacia.
Fraus tua, iion tna res tibi me tarn fecit ainiciiin,
ut qur^que jurares te bene vdle mibi.
Nonif^n amicitiae, the.sauri, census, honores,
ftiquc qui^l bis \t\euo grandios ore dabas,
r, ornnia sunt vacuas, quod erant qnoqae, sparsa per anras,
fluxior et dubio vox fuit amue tibi.
C'rcdite, sed tardi, quoUjuot gandcre voletis,
nil rnagiK e»t incndax , quam peregrina fides.
31. Reditus ad lacum Caspium 1. Febr. HDCXXXIIX.
CaKpiaci lutices, et tu, sahissime Nereu,
vt*l quoquo nunc auimis noniiua saeva meis,
quo8 modo traiiquillo crispatis in aequore crines,
quHH vitn^as placido tingitis amne comas,
ft nup(T cjraiit golid« funes mihi mortis et orci,
cuju« in hoc vel adhuc ccrnitis ore notas.
( 'rebrn veni , sed crebra redi de littore , Nais,
tutius amplexus hinc colo, nympha, tuos.
FLOBES.
32. Pro lentpore.
1038. ApHt.
Mars inilii iiuiiien erit. Mu^e valeatis iiicmies.
Militat ingenio nil innlielirc ineo.
Qua prius inil)plles tractabam leiie libellos,
i'giica fuliiiiiien grandino [iluutbu mauu.
!, Sumo sagum, üci>omi togaiii: pi't'nie, laiirus, ulWam!
Ast! juTet in Ciarias Iciiior esse <1g«s.
tSul arcu et ptiarctra, cl.vpeo fera Pallas et hast« est.
Quadrat atrimquc aiiiniis nomeD utruiiiqae ineis.
33. Ferlililas lerr» Usminensis Comnicorum.
16B8. April 14.
Hinc diversa Ceres varüs assurgit in arris,
quam rigat nffosa plarima Nais aqua.
Inter Hamadrj'aduin choreas et Oreades iiiter
mulcet oberi-autes Panie anindo greges.
i Hei mihi ! sab heta tracnlenti Lumina larra
tristia lerribili corpora more necant!
Corpora tuta clialybs et uil, oisi ferrea ineiites!
Qaomodo conveniunt gens fera, mitis liumus?
34. Sarcasnii.
)G3H. April,
ttratutor, interitnm dtgno mihi gratulur istum.
Jure perit, qnisqnis sponte soapte perit.
Suilicet cgregio vid mala taiiW trininplio
ingeutuinqae redux audio victor opam.
a finge comas liederis et ovai» pete compita plausn,
digne tholis, merita digne poeta cedro.
Pro medico mendax nieudicus et arduus aiinis,
iiilqtle minus, vatea optime, vate redis.
35. Soliludo.
1638. Uli.
Qnod si iata piam niveo cum patre sororem
abstnlerint, matrem cen rapuere Beueoi,
EPlGRAJOfATUH Tl.
dii, intihibete nebal qiulla qaantBiTe merUr?
Sola Bamw Ucene hob tria fukn dornt
B Tempoa amidtiu, rapoit mihi tempM hCHures,
tempufi hebes tanUe qood male dann» vte.
Quin qooqoe jam redeo fido Tidut« Achate,
jam miser, hei potero quam mai^ aase mtswl
Infira TarooTianL
36. biqaies.
1616.
Te mihil qnei ccelo, patrite, genitoribiu, arü
MTota sexennis fteta profaabo fog«?
Sidera sacrilegtun, profngiuii sola patiia elamant;
degener a patrlbtu, perfidns arte notor.
5 Nil nego. Quid änwleiD, cum Tnltus hie omne loqnator,
nee sceluB hoc titolnm coavenienter habet?
Qaod si damnatiini i>enea est electio mortis,
parcite; sopplicio uon graviore luam.
Inter monu itineris PersicL
37. Execratio.
lese. Mai.
Ad desiderium mortia me Tita fatigat.
In Tita graTins qoam mihi Tita nihil.
Sordihiu hie olidos, pntido Bqoalore renidens,
tnrpia sab macro Tix rego m^nbra situ.
a His essncca äunes in Toltibos elangaesdt
et jecor a pota debile stagnat aqua.
Hoc qnoqae mens Vitium UaIiM
indiga facta vigoris.
Tivit in hac vita nil, nisi^
^u..
Tar^H
■iter iniserias campeatres.
^M
ko MDCXXXIIX.
JE^M
r .^
Nunc quid agal pator ^^^M
^^^m
fota mihi niutrem I^^^^|
WM
FLORES. 381
Sanc bona, qiue peretmt, mala nunc, quibtu iutns et extns
sndique carnificis seeTius axe rotor,
6 tot (liversa simul lacerant examios mentem,
estar M occolto totos ab igne vigor.
Ilei mihi! qaod vivo tot mortibas tmqae superetes^
Hei miliil quod laorior, sie oiea cuncta jacent.
Eodcm I«o «t tempore.
39. Comparatio.
lese.
Naso suie BCripait bene conv«uientia sorti,
Kaso Xoraitani cum foret exul agri.
Ipse, raeo facicns oon adversaria fato,
scribo Tagostanffi flebilia hospes hunii.
b Tristia de Ponto, Scythico de mamiore Dura,
nosqne Scjlbas inter scribiroua, ille Getas.
Sorte mihi Naso tarn par, quam dispar es arte!
Die, tibi sim similis dissimilisne magis?
Ktlam ibidem et tuua.
40. Epitaphium Sibi vivo.
lUe ego per medicam hctuB venerabilia artem,
ille ego per ntelicum factas bouoros ebur,
hie medicus melicusqae cnbo. Quid atrimque juvabar?
Nil medicum, melicnm nil mihi fata stlUt.
* Sed quid ab arte jnver? nihil ars, nihil ipse putaudus.
Omne, quod est, nihil est, orbis, olympos, homo,
vita niliil, mors nil. Quid obire verebor, amici?
Nil oibilo nibilnm posse nocere, scio.
EPIGEAMMATÜM
ÜBER VII,
SIVR
C 0 K 0 S A.
DevotisBimo Et Pio Dno Chriakiphoro HiobMÜs, ^gilau-
tiswmo Chrteti Ovium Paflori, Tlieologic Orthodoxae Candtdo
Ezemplari, Honoris Ergo Insaibitar ffic Über,
EPIGRAMHATUM YIL
CORONA.
i. LodoYko Xm, Chrigtiapiflghiio Galfivm et Navarr»
Monardue.
1631.
DiTe, per oppontom regiuis qoi, maxiiiie, pontam,
qiii paris Mnc flariis, Alj^bns inde metOBi,
eloquar, at res est, sine, rex: caoalmU debes
Borbonüs fiunam Borboniiqiie tilii.
5 Tot docoere muue, docuere toi aim, triimipliL
MaDdus ovat factis plenus nterqae tois.
Lade dia, Ladovice, vices. Tibi debita palma est,
pro patriaque domo, pro patrioque solo.
2. Pbilippo Midlero, Upsenmini EiididB.
1631.
Det Dens exactae post prospera tonpora vit»,
optantis fias Stella serena polL
Hoc tibi jure tuo debere fiitetur olympns,
qoi geris in cerebro sidera cancta tao.
6 Sed magis, sstheream quod in hoc agis ordine Titam,
quam tibi siderei proposuere libri,
fiat hoc, at senim. Te pulpita nostra finantar,
angelos angelico donec in sere tonet.
3. Super symbolo Zachariae Sommeri Sil. Patiendo vinco.
Man. I, 10.
4. In Albo, cujus Symbolum erat: Eslo fidelis osqne ad
mortem, et dabo tibi coronam vitse.
Man. I, 15.
CORONA. 395
5. Fero ut feram.
Man. m, 11.
6. Aliter.
Man. m, 12.
7. Iterum aUler.
Man. m, 13.
8. Tumulas Bretschneideri.
Man. VII, 19.
9. Dedicatio Odae Germanica^ Henrico Sagittario scripl».
1632.
Hoc tibi gratatum revalentem carminc matrem
venimus et ^1cta mollia tcla necis;
tum, per nt expressam tenui uiodulamine mentcm
omne tibi cnltos snbjiceremas opus.
6 Sol Telit, aut magnns, Pindmn qoi servat, Apollo,
quod volo, quod mecum tu qnoque velle soles,
hospes ut ad vestrum vivam mox junctior Albim.
Tunc tibi gratabor plenius atque mihi.
10. Atlas Mercatoris.
Cemuus in lapsum, nee onus par tale ferendo
amplius, ad mundi moenia stabat Atlas.
Stabat hians, quanturoque seni fessoque licebat,
ferte, du, misero ferte, vocabat, opem.
6 Extimuere dii, se jam cecidisse putantes.
Non erat in toto vis valitura polo.
Audit et imbelles Mercator sustulit ulnas.
Quam fuit hie vere tum vir Atlantis Atlas!
11. Georgio Mochingero Med. abeiuiti.
Prime Pmthenomm, de quo spatiata per orbem
fama tui similem non reperisse refert,
396 EPIGRAHMATUM Vn.
qni per Apollineam &ct08 cdeberrimns artem,
palmam, sive doces, sive mederis, habes,
6 i, quia te revocat patriae dilectio terrae,
i, qnamyis, quod abis, lipsia triste gemat.
Qu» tibi chara toam tellns dedit antea Titam,
par hnic est, vitam quo toeare suam.
12. Fracastorii tamulus.
Sterte toa sab scrobe, mihi venerabilis mnbra,
tataque tranquillflB fota quietis habe.
Ante fores, liceat, Tigilem, sed mutas, et ore
sospendam, tibi qaod mente loqaace gemo.
6 Scaliger hie aderit, longns cni faverit ordo,
ordo poetantum sed sine voce vimm.
Eis ego pace toa miscebor oloribos anser,
ntque tegar latitans, ore premam strepitam.
13. Joachimi Camerarii P. honori.
Scanderat in snperos Gamerarios arduns »vo,
illud Elystreae sidus et Alpha scholae.
In plnvias iemnt Plisseides ilicet auras
et stetit in madidis noxqne diesqne stolis.
5 Mox polos enitnit, tanti qaom nominis haeres
int^er, a Inctn vix bene siccus oyat.
Yivis in egregio, pater expressissime, nato.
Nil tibi, nil mundo mors toa demit; obi.
14. Hadriani Turnebi apotheosis.
Tumebos, Ausoniae pariter Grajeeque loqnelse
regola , qno Latius sermo Cecropsqoe placet,
quo simol Oenotrii, simol enitnere Pelasgi,
quotqaot in Arctoum scripta dedere solum,
b Tumebns ille gravis, facandus Tomebus ille —
plangite Pierides, Cynthie, plangel — cadit.
Sidera terrenom coluere quod hactenus astnun,
nunc vere &ctum sidus adorat humus.
15. BallhssariB Heisneri excessns.
Sidcra qu» certas vibrant sup^r fetliere flaminaR,
litec aliqnando graves credo fnisEe viros.
lila velDt toto radiant illustria ccelo,
lii jubar in labini dijaculantur Immum.
ti Et quia snb varia niliil est Don labile luna,
quando cadant, stabil! scribit in ase Deus,
Cum fnerit toto celebria Meisnerus in orbe,
quis ni'get, in stellis jam meruisse locum?
16. Friderici Batduini B. manibus.
Sidera quod ccelo, qood Bunt pia genDiiia terrte,
hoc Buut egregii polt super orbe viri.
lila velut flamniant, Telut illa coloribns ardent,
bi per tiunium late nomiiüs igne micaiit.
A Germina dura perennt, durant in jugia stellie.
Hi mortale nihil, (jDam breve corpns habent.
Flus, Fridcricc, soli, Balve, nunc factos in »tbra
sidus; ut liiyns erus, sie eris biijus honor.
17. Crucior in hac flaninia.
Sunt flammse, uon sunt homines, qujbus arsilis tiror
inque favilliferos coiicremor usque rogos.
Verba caminali snccendnut ignca lingua,
qiieis feqnale nihil Ileda vel ^tna flagrat.
s Hffic anitnam jaculantar in banc. Furit ardor in ossa
et micat in tosto sangnine vita crepans.
Sic flagro, sie anicior, fomes ipse perennis, nt iUi
ignis alens tautos t«mpDs in omne pyras,
18. Epitaphium Joannis Loeseri Junioris.
Man. Vir, 27.
19. Timolbeus Schwirseus: Sum luus, o Jbesu Chrisle.
I63S. Oct.
Die, melagramma teres coeloque rotundiuB ipso,
nnde tibi tanti nominis omcn hubes?
3tß EFIGRAMHATCM ML
A pieUle räi, qao uam siaeerior aller
aot oolit, aot eolBit, aat eolet
s SalTe, Tir, ex ipso Td nomiiie dkte
certior est nvlli, quo tibi, eerU
Sed quid, otimpe, dabis? dedil Imie
Nil kaperest Ccefaun terrem iDe
20. babeDs Cln Eugeoie, HiiyiMMi laCuli,
9
1631.
Heq^eric dcA mgiMi pl^'^« ^n gnuidii £oi^
qaaiB eolit in nimüs Indas «tnqoe loch
et, foret mdversi Boreas ne nesdas Aastri,
Uadis irtnqae dmt nimcäa £uBa polo.
5 Dax peUgi, r^giaa soli, toi hcmon deonm
mater et omne düs par, nisi Tira fofcs.
ViTe tarnen, dea, rive dia, nee in astra reeede,
ipsi sibi societ donec iAympos hamam.
21. Laorentio Lodeiiio Icto, Poetae, Rkelori, Doctori
PobL V. CL. TarpaÜ
1633. I>eeembcr.
Ludere Ladenimn totas snper Aone noctes,
Tidit enm tolos hidere Mnsa dies.
Ergo per ingentem mater Tolat arüs otympain,
nada sinns, palmas libera, festa oomas.
6 Qoaqae Tolat, iaconda vocat: Dii, i^aadite mecom,
quam yalet in nisa losor hie atqoe sinn!
Ladeniomqne notat. Begerit mox omnis olynqMis:
Lude din nisa, vir pie, lade sina.
22. Ultra Rntbeiiica, donam Leg. CnisiL
Cingere barbarioo, coma, cingere, cingere calta.
Barimra barbarioo non eris ipsa peplo.
SO. 4 atriqoe. Vermotblioh: ntroqae, oder Ist fSr clait so sebraiben;
CORONA. 399
Pone, quod indigense te circumiere tiarae:
pompa peregrinae jam facit ista tibi.
5 Hie Scytha mus, hie Turea procol nitet undique murex.
Tarn eoit in nostras dissitus orbis opes.
Cingcre, donantis simul advenerando favorem,
qai tibi per donum se dedit ipse tnom.
23. Georgio Pio Pcehmero, nobilitatis Noric» flori.
1635. December.
Fratris ab igne tni focus est, quo flaromeus in te
ardeo, per flammas arsilis ipee meas,
0 Pie, qui tantam meenm capis ire Tiarum,
quantnm vix alias nos prior ivit iter.
6 Lando, quod in me vix ereber non criminor, in te.
Sed sileo. Nostrsß nil facit inde rei.
Fratris ab igne tni focns est aceensos; hie ardet:
et quei non? tali follis es ipse rogo.
24. Bernardo A Sprecelsen Livono.
Sume manns, oen mentis habes immobile pignns,
0 mihi de primo mnltus amate die.
Est deus in nobis, qui nos movet. Illius acta
in tacitis animse motibas intns ennt.
5 Te Themis et magni totas eonsessas Olympi
omnibas efficiunt, qnem capieuter ament.
Quam tibi sunt Charites, tarn sit Yenas sequa, nee umqoam
excidat ingenio nostra Moneta tuo.
25. Nisovae Medorum, ubi navis Cimbrica gravi tempestate
allisa, salvis excepta se omnibas appalerat,
MDCXXXVI. XV IXbris.
Depressae valles, qaas hiue Hyrcanias homor
verberat, hinc celsis claadis, Olympe, jagis,
pallor in bis faciebas, in bis macer artabus horror
Yos moveat, mutas dam tenet ora timor.
23. 4 Lies: Quantum aliui nobis rix prior. 8 rogi Dr.
400 EPIGRAMMATUM Vü.
5 Tendimus, in vestras madidi contendünus nlnas«
Tollite , quos glauci projicit onda dei.
Nos odiam ftitale tanm premit, inyide Neren:
sed quoqae fatali Chloris amore leyat.
Novell» e patria, ScamadiisB in Media
M. MarL MDCXXXVIL
Thura prius placitara diis adolete, sodales.
Hie juvet Hyrcanos eTacuemos ntres.
Fax volat aaratis per Ositia jagera pennis
victricesque vibrat Cassar ovalis aves.
6 Sparge, paer, violis et olente sedilia myrto
et fluat effuso florea mappa mero.
Tu modo tarn laeti revolans dea nunda fati,
die patriae medüs nos coovare Medis.
27. Mausolea Regum Persarum , qu» visuntar Ardofilas in
planitie Medi» Intratanrinae.
1637.
Caria quod stupeat, miretur Nilos et omnis
Roma theatrali dives honore colat,
culmen hoc intus habent ingentia nomina, reges,
et Sefus, et Tamas, et Ismael, orbis amor.
5 Hospes, adoratis sub marmore manibus, ezi,
tarn firmaeque stupe parcius artis opus.
Quse tantos reges, quse te rapit hora, fatetur
insimul, hsec atomos mox fore saxa meros.
28. III. August! MDCXXXVU. quae introducebat nos
Isfahanam Persarum metropolim.
Salve , cara dies , quatuor mihi pulcrior annis,
te propter vitae quos male demo mete,
Sem venis, sed grata tamen, sed dulcis aventi,
tergis et ex oculis t«dia mille raeis.
*
26. 2 Hinc Dr. 8 Lies: in roediis. 27. 1 Cflsria Dr. 4 Safot Dr.
CORONA. 401
^ Tot per amara nse, üUß per acerba tot segrffii,
sistimor ad magni regia tecta Sefi.
Cum violis caream, quas in tua gaadia spargam,
sufüciat YOto te ceiebrasse pio.
29. Patriam revidere posse desperat
1638. Anfang.
Ergo modo querimur nibil adjatricibus auris
totque preces surdis auribus osqae damas.
Tot toties venere dies, abiere vidssim,
morbida nee minimam mens mea sentit opem.
h Exedor serumna, curis valor onmis hebescit
spemqne sibi toties imposuisse timet
Mulda pater Dryasdesque meee et Oreades alm»,
jam mihi supremam nempe iraletel Necor.
30. Terrores.
Me Scytha, me Geta, me tmx aocola Phasidis ambit,
jui'at in exitiom Ck)lchas Iberqne meum.
nie ferox jaculis, hie aeinace tristis et hasta,
nil nisi letifemm qmsqne minator opus.
£ Adde, qnod hine Seythici rabies furiosa profiindi,
('aucasos hinc nimio Mmine ssevns obest.
Publica pnvatas Ticere pericoia clades.
Quid tua fles? Mala per, mens, aliena peris.
Tarcoviae inter moras afflietissimas
M. Aprüi MDCXXXIIX.
31. Dubitatio.
1638. April.
€oelum, homines, terras, mores, jus corporis, annos,
omnia, dum peregre sie ago, mnto domi.
Otia pro studiis, pro Incris damna, quiete
turbida, pro risu flebile sector onus.
4c
29. 4 ne Dr. 80. 9 Tarrorin.
FlMDtag. ^^
402 EPIGRAMMATl'M VIL
6 Sea redeam, sen non, vegetam vidistis, antfcL
In me DÜ Teteris TiTit (Mratcpie mei.
Certom nil magis est, qvam mors, aocila ooactBt.
Nil magis est dubium , quam ^iolenta salvs^
Ibidem.
32. Amico barbnrici ilineris coimtL
1637/38.
Nanc hexametro pentametrora svbüge^
Carmen bis quadrans qnerdis,
tibiqne pango, misicEm meenm eaput
particepsqne sortis biQiis.
b Post has triumplians aegrimonias, fide
&iista feriabor apta. '
Tanc cespitantes metiar jambos pede^
et rotatiles trochseos.
33. Fac me sicut unoin.
0 ! quibos est patrii cultns mandatns agelli,
digni , queis felix inrideatur onus.
Prandia jentatos snbeant seqoitnrque merendam
ooena, die varios qoadmplicante cibos.
5 Hie satnrata fames, hie me sitis ebda vexat:
ditor in hoc, quod inops non satis esse qaeo.
Vos Incra alont, ego gratis agens nnnc omnia perdo.
0 liceat vestra conditione mori!
84. Erasmi effigies Roterodami in ponte publico,
Sancte yir officio, vir magno totnplice Phoebo,
quo superas omnes retroeundo patres,
hoc tibi , quod statoit grati düectio dvis,
setemi monnmen nominis instar habes.
5 Scripta tase iegimos nanquam morientia dextr«,
cei-tat hoc ingenio stando perenne tuo,
*
33. 3 Sequilar merendam Dr.
ut, qui scitnr adbuc, cecidH tarnen ordine faü,
feiTCt in fetemos nomen et ora dies.
MDCXXXIX. M. Octobr.
Classis Batava Hispanorum victrix dootu Trump»,
M. Octobr. MDCXXXIX.
Dil maris indigetes et ta , vastissime Neren,
qvi Boa magnanimis jnra tueris aqnis,
ponite cordatos victo snper eqnore fluctas ;
graDdiufi hie vestro flumine fulnien adest.
s Cernitis; immensos pelagos defiagrat in ignes,
vaatat et ingentes flammens ardor aqtuu.
Nnmina, sie opus est; terris matate profondoni;
imminet liinc vestro tota mina salo.
86. Isacii Caasoboni memoris.
A nece vive tna, doctie pater artis et oria
gratia, qnam eonstat non hnboisse parem.
Non moritnr, docti quisquis colit ardua Pindi,
nnde liqnor Titn noa perenntiB abit.
B Sunt ibi vivaces in jngia sectila cedri,
non obennt, quotquot nomina scripta gernnt.
Scriptus es in longa nuyoribas arbore sigoia.
EmiiiDs a toto sie potes orbe legi.
37. Thomn Erpenio.
Tradia in Occasnm qnod opes Orientis et Enmm
aasoefacis Zepbjro conciliasqae tao,
Anater et adverso Boreas stnpet asper in aze
invidiamque noTis prodit ijterqne minia.
6 Dumque tni Belgie , qnibos axis et orbis nterque
iiUlitat, Qt dJrimant prselia tanta, volant,
nttmor interea parto tibi mnnere tuti
et petimas Batavis proapera bella tuis.
404 Et>IGRAttMATCM Vif.
38. KxcdBSVts*
Ergo supreiiMi dies et ineliictabilis hora
te premit, o fati meiis üaber ipsa toi !
Cede labens superi» et ayito reddere coelo.
Corpus adit matrem sponte ssapie soam.
6 Terra polusque sanm de me sibi siünat aterqae^
relliqaus ingentam per ferar ora vinmu
Quod cado, oaftiirffi, quod sie, mihi debeo. Sed quid?
Quod cado, quod cado sie, detnr atnunque Deo.
In hanc libellum pertinenl sequentia Epigratnmata, de qaibos
mihi inscripliones saltem restanL
1. Acidalii et Bncretii Poemata.
2. Joacfairoi Beustii, Eqoitis, Jurisconsiilti, Poetae, laadibus.
3. Ccenobio S. Brigittensi.
4. Mehebbeli Molla, Olearii desideriam.
5. In peplos Persicamm mulienim pasquinus.
6. Imaum salutat, ci^us prsecipitia Isfahano imminent
7. Palatium miUe portamm Cassanse Persamm.
8. Dactylom alloqaitur, sab qua itinere fessns sitiebat in Persia.
9. Ad pnnicam arborem, ci^us flores et fractus simiil decerpebat
Cassanae in Persia.
10. Ad nucem arborem.
11. Olearii Aagnstiniatns.
12. Narcissi lutei, qni mense Novembri ex Gilano in Persidem
üfeportantur.
13. Hecatompylos, nunc Mahan, Persamm metropolis.
14. Moschea sea domns precationum, argenteis portis, mannoreis
drcomdrca parietibas et stagnis alabastro contentis in foro publico
Isfahanensi.
1 5. Vinom Scbirasiannm inter Persica prsestantissimom.
16. Ad fontes et flomina patriae, in qoatridoano aqaamm ntiliom
defecta in itinere per deserta Tartariae Crimeae MDCXXXIIX. M. Jan.
*
Deperd. 16. Jul. Or.
405
EPIGRAMMATUM
ÜBER VIII,
SIVB
G E M M M.
Piissimo Devotoque M. Nicoiao Von Hcevelen, Ecclesiastici
Ordinis Viro Placidissimi Spiritus Homini Et Concionalori
Perfecto AfGni Sincero Benevolentisß Signum Gemmas Has
Chartaceas OfTero Paulus Flemingus.
EPft^fijüOUXTM TBL
G E M M i
1. hmdes nOffi IT.
res paler et genuni nomea berik poG.
s ex te Boeee Demi, qpi, daa s«i ttmfenX astim,
te dommoB toUI penszüs esee ^obL
^aem, regst vt p<^«los tat, regit ipse Dess.
2. Eosebio Lasaunino desidentissiaHe recordaüoiiis.
Man. V, 1.
3« Joannis Friderici Doctoris paMid Upsiani fimeratio.
1629. Dec.8.
Magne tnos inter, cdebernma nooima, Francos,
magne meos inter, nomiiia clara, Mjsos,
te scbola , te merita Philjreiim laode iTceom
erehit et doctis Plissa disertns aqids.
& Vita tibi lapidosa neces, mors saxea Titam
dorn repetit, concta nos vidnamnr ope.
Raras eras nrens, fractns per acerba: cathedris
mortans , haod plane postmodo nollns eris.
4. De Henrico Friderico, foederati Belgii defensore.
Jamqne ladt dabiam generosos Araosio palmam,
jure 800 thtavi quam meraere soi;
GEMALC 407
pagnat hians et viiicit ovans, tarn buatus nt acer,
sie virtus juDcta Prosperität« duk,
R Quoqae magis Batavus sub tarn dace vindt orali,
hoc magis et magis iioc angitur teger Iber.
Angere, victe, miaiia: miDos liinc fore vicerit Ule.
Aut, magis ut vincat, augere, victe, magis.
5. Nalali Cfarisliani L. B. A Scbonburg.
Man. 1, 11.
6. Fero, nl feram.
Man. III, 11.
7. Cum sonmiagset, se a J. G. Scbilacho suo pyropo
donari.
^aii. II, 44.
8. MedilaÜo Sacra.
Sulis eraiii dumituitnqne taceiis nieditabar Aiiiorem,
»Blite qai saiictas evibrat igne faces.
Vidit Amor sohini vacuasqne illapsas in »des,
*me meditabai'is, te meditabar,« ait.
0 l>ixit et a teaso jacnlnm penetrabile filo
strinxit inexfdicila cor hoc inerme via.
Cor dolet et memorem magis bioc meditatur Amoi-em.
Ol quid, Amor, nostri quo mediteris, agaui?
9. De Divino Amore.
Hiu jaceu totus puero coiifossus Amore.
Vulnera qnis paenim figere tanta pntet?
Nee cessat ssevire dcus, ferit, atterit, iiistat.
Nee, licet ante nihil eim niBi vulnas, abit.
b Victm-us morior: moritaros vivo, nee seger:
quoqne magis morior, vivere pergo magis.
9. 6 vivoto Dr.
408 EPIGRAMMATÜM Vm.
SM tamen iirge tiias, pver o ssviBsiiiie, ccdoK.
Yulnera vnlneribas sunt medidiia mos.
10. Philippo Apiano, JnruiB amimsL
Bärtolus oocaboit, peiüt qaoqne fonere Btldbu,
vivit in ingenio fonctos nterqae imtK
Nee Themis ipsa sins mdiiis defendere leges,
quam potes ad dobias ^e probare Tires.
5 Stat rens, exsangui damnans soiis ipeemet ore,
quum loqueris; kKa stat tuos anre diei».
Bartole jadido, dictamine Bälde, Talete:
Bartolas bic alios, Baldos bic alter adest.
^11. Henrico HcBpfhero, Theologomin mietL
AngelQS in cathedris es, es angelns in monomentis,
qose genii calamo stant bene molta tao,
sancte vir, Elstrani coelo par fama Ijcei,
dignos in angelicnm qoi nnmerere diomm.
6 Sublinis hsereticos digito meliore papyros,
mox cadit a proprio labile schisma dolo.
Qois neget, angelicam quod in boc geris orbe fignram,
angelns angelids cnm fadebns eris?
12. Joanni Hartmanno, Hedicins^ vindici.
Dsedala quadrnplici quicquid dea digerit orbe
et capiunt regnis Junoqne Disque snis,
omne tenes, omne, omne potes. Tibi militat aer
ingenteroque capit mens tua dia Deum.
& Dant famnlas elementa manns, tibi figitnr nnda,
sudat et ardentes bumidns ignis aquas.
Te doctore rudis quis nolit et insdns esse,
te medico qnis non langnidns esse velit?
11. 7 in hac Dr.
GEMM^. 409
13. Parodien Rothii.
Regnat in bis tibi dorn genoinus Horatins odis
subqne tua vivus voce Catullus amat,
te deamant, Flaccum quot amant, quot amantque Catullum
et geniom nostri temporis inde colunt.
5 Grande ! tuo sed erat siniili patrabile cordi,
grandia tarn numeris nomina posse sequi :
ast simul ex atheis tarn sanctas fingere mentes,
grandius boc et erat non nisi, mysta, taum.
14. Arndi Theologia.
Lecta placent, audita movent, bene credita servant
&ctaque, qnse coeli vis docet illa, beant.
Spiritus ipse Dei tacitis illabitnr auris,
unde suos motus os, cor et anris babent.
5 Tauleri genios, pia mentis idea Lutheri,
regnat et expressus te movet, Amde, Dens.
Utirour arte tua, qua teqne tuosque beasti.
Fallere, quse via sie est bene trita, nequit.
15. Zuberi Poemata.
Vos nativns amor, patrii vos gratia vnltos
et genitiva sni floris idea probat.
Libera composito snccedunt carmina nexn,
nnllus in innata cernitnr arte labor.
5 Tale sales nadi longiqne a feile cachinni,
tale lepor simplex Idaqne Carmen amant.
Vivite, cordati stirps expressima patris,
iUius in vobis vis, cor, imago sedent.
16. Augusto Buchnero, V. CL. dedicatio hymni
passionalis.
1682. Man.
Flevimus et planctu tristes infecimus auras
bactenus ob sodi funera moesta mei;
410 EPIGRAMMATUM VUL
jani lacrymse duplicantur aquis, duplicatur anhelans
les^us ob ipsius funcra dira dei.
5 Ile\iiiios et flemns mortesque flebimos ambas;
hfec gemitus mandi postulat, illa roeos.
Dum legis hffic, nihil hie lepidi, vir clare, Tidebis.
Gaudia sub lacrymis quserere veile, ne&a.
17. Gustavis Venceslai Clementis.
luvicti grave regis opus, cui militat Arctos,
quicquid et Mnetß par super orbe gerit,
unde i)ereimantem felix sibi Mantua laudem
asserit, in siiuiles Teuto recondit opes.
5 Quamquc ferox meruit dextra sibi vindice palmam,
scribit et est ole» conditor ipse su».
Nil superest, posthac, Teuto, quod, Martie, vincas,
et necis et vitaß victor es ipse tu®.
18. Ad Christophoram Spitemacberam, V. ampliss.
Germanica in nativitatem Christi odse dedicatio.
1631. Dec. 24.
Dum ferimus domini placitura crepundia cunis,
mulcet et infiantem fusilis oda Deum,
magne vir, ad festos mecum concedito lusus
et mea cum populo judice sistra proba.
5 Jam Sacra solemnes tranquillant otia dves,
jam sinit officii cura remissa; venu
Snbmissas non speme preces vatemque repelle.
Non mihi, sed puero gratificare Deo.
19. Tumulos Polyearpi Lyseri^ samini Lipsiensiiim episoopL
Man. Vn, 25.
16. 7 Dikil heio nitidi im EiDMldnick 16S2. 17. GosUyus Dr.
UEHM£. 4il
>. Alberti Eaaebü Fridlandü, exercitaam imperatoriomm
liuperatoris tnmulus.
16S4. Febr.
Ctesaris arma gereiis, sed CKsaris arma lacessens,
ipse niei mcrui Cicsaris arma pati.
Morte tarnen cecidi cuncto meinorabilis sevo.
Plus sica pertidüe, quam meus error Labet.
s Consilio promptus, felix conaniine Uartis,
deue semel, reliquus dux sine fraado fui.
Deiiipta meo tna sit excandesceotia, Cifisar,
sangoine, nil Deitas inajuB adorta velit.
21. Araico lento.
Iuro Fidera, Cliaritnni triadem Clariasqne aoTenas,
Bique quod bis majoB nomeu adorat hnnms,
si mihi post unum superat te cbarior alter:
dnlce perit, tecom quod mihi teiopns abit.
s Tq tarnen optantis votnm frastraris ainid
et cupis a dnro nomea habere novom.
CoUige, 8)8, quam jostus agas, quam codscIub obstes.
Si volo, qnod non vis, hei! qnis amicDS ero?
23. Erlando Flemingo, Soedicse nobilitatis ideie.
Qdk tna Parrhasüs se Snedia sabjicit «rctiB,
qaa finnam BOciaat Eorns et Auster humum,
le levat et jnsto ccelo8 super ingerit axi;
Celsius hoc vasti nil habet orbis apei.
5 Major es hoc animis, quo rectius inderiB astriB
vicinoqne volat mens comes alta polo.
Quicquid ait durl vulgus de gente Triounm,
geus propior celso nulla nee ora polo.
33. Effigiem B. CatbarineB sno Oleario transmitb'L
Virgo ego virgineo venienB cum mnnere, monas
transfero virgineo virgo poela viro.
22. I l'arrhuiuB Dr.
412 £t>I6RAMHATÜM Vni.
Tn memor EBthonue, nostro monitore dfttiTO,
dalce quid ex ipso nomine Yods habes.
5 Ac, licet baut opus esse qneat monoisse videri, —
nam nihil acer amor dememinisse solet, —
mitto tarnen memori memor at dem calcar amori,
qni magis ardorem dissimulando flagrat
24. Salomoni Petrio nostro.
Nomine, doctrina, genio rationeqne vit«,
nndiqnc perfecti dona docentis habes;
illins es placidos, prndens et ab omine constans:
conveninnt animis nomina tanta tois.
5 Ista tuis radians excelsior emicat annis,
dnmqne doces vitam, vivis, nt ipse doces.
25. Jano Nihusio, adolescentis^ flori.
Yix tibi bis Septem numerantur ab omnibns anni
et totidem linguis pene disertus agis.
Teutonicae Esthoniam , Rom&e confiindis Athenas,
te stopet in verbis Syrus, HebrjBUS, Arabs.
5 Ars quoqne te totuplex decorat. Quid judico de te,
Jane, Meduseae magne sititor aquse?
A facie puerum , juvenem te verus ab annis
arbitror, arte virum judidoque senem.
Moscna Revaliam MDCXXXVI.
26. Hoc falam meuin.
Quid frangar gemitu nihil effectore, quid ira
atterar, in nuUam quse mihi prosit opem?
Vanus inutilibus vitam consumo querelis,
seu fleo, seu taceo, cor grave perstat idem.
5 Nil loquar in superos, dominis bonus obsequar astris.
Misceat arbitrio sors mea cuncta suo.
Quod miser aut felix tibi sis, id opinio prsestat.
Qui suus est, summum nse tenet ille bonum.
25. 3 Roma Dr. 26. 2 prosis Dr.
GEMM^. 413
27. Vestringi Superintendentis lacrymsB super poeta in
somnio fas».
Me super ah ! super ah ! me quam dignissima flesti,
0 pater, et quicquid sit patre suave magis.
Flos, vigor, ingenium, species, doctrina, facultas,
omnia cum vita disperiere mea.
5 Persia jam mouet hoc, coi yix dabat Esthia mentem.
Hei! quis alt, semper somnia vana loqui?
At tibi dent faciles tot amantia sidera risos,
has quoties lacrymas defleo, chare, toas.
28. Alexandri Sabinidis Raonanzocovii , Magni Moschoram
Autocratoris nobiscuin Legati ad Persarum regiam, Nomi-
nalis Schamachi» celebratas, M. Martio MDCXXXIIX.
1638. Mars 18.
Paude domum, reclude fores, disjunge fenestras.
Liber in aprica sol micet sede tua.
Jussa tui Borese cupido confessus es Austro.
Jam simul ad patrias tendimus inde fores.
5 Vina jube fundi plenis spomantia cymbis,
ad lituosquc Medos evacuare scyphos.
Ter bibe pro gestis, bis ter pro coelite festo,
ter tria pro comitum pocula sorte: sat est.
29. Port» Caspiae Derbenses, in Lycaonia.
1638. April 7.
^terna moles et creabilis tantum,
nee defutura seculis sequutnris,
cui longus imber et Jovis diutumnm
inefficaei fulmen imminet ira
5 edentulumque tempus hseret ingratis ;
0 laus perennis, o superstes, o Tiyax
28. 2 ede Ur.
414 EPIGRAMMATÜM VTH.
sologoe ooncism sero com muido,
nam sUre perges, qoauido eormel codam?
Ibideiii, in ipas fofSftD TheopUl puvntni
cdibiis, Act. Apoü. e. 14 ei 16.
30. Frmies.
nie, mihi Persas qai sie laadahit et lados,
quam milii plomidi crimims mntor eni!
Patria desemi, per^rina seqmftas, al, olie!
quam dolor et seins nunc notat ora psdor.
6 0 scelos, o mores! vita soos plecüdDr error:
liic qnoque qaod male ml aadeo Teile, neoor!
81. Oleario a latronibus Tagostaab libero IC Apiüb
MDCXXXIIX.
Cnra Bei vigilis, genä custodia magai
et uniTersi seriös coeii favor,
qui faeras nobis longe carissimns ante,
pericnlis nunc charior Oactiis tais,
5 digna tue superis sospende tropb^a triompho
risuque tutos libero laxa genas.
Nee ventara time, mala nee pneseutia cora.
Assertus ipsi jain supenrivis necL
32. Jubflate, Cantate inter Tagoslanos, MDCXXXIIX.
1638. April 16—23.
Naenia fit cantns noster , fit jubilos eben !
et natat in lacrymis risns amorqne suis.
Ergo fleant gemitn nnmqnam cessante cachinnos,
quotqaot in infanstas sie coiere piagas,
5 qnotquot in infestas abiere proterviter oras,
lene suum plancta non pereonte gemant.
Pax! et obe! sileant. Evoe babaheque tacescant:
ah ! ntinam ! prob ! bei ! vse ! sine fine tonent.
33. Assimilabo.
Nasonem celebrant de ponto Tristia Isevo,
de Scytbico referant me mea Dura lacu.
nKMlLG. 415
nie (letas inter passDs sfevissima plaDxit,
intcr ego rigidos vix leTJora Scythas.
E Camiina Naso suffi fecit concordia sorti,
ipse patro fatis non aliena meia.
Sic cauimns cadimasqae Bimol, sed diapare fato.
l!)jas ovant, mecnm sed mea Bcripta cadnnt.
34. Hasügi meo.
Mastix pessime sordidissimoram,
qnl vel sunt, vel erant, vel et faerant,
qnid spurce Tomia, ut bibos venennm?
Quid fiede bibis, at Tomas venenom?
t Sic jngis Tomis et bibis perennis,
inmiandus simul et simul roodestus,
dam p&rgas cito, qnod cito rejectas,
mastix optime sordidiasimomin.
35. .fEgrimoni«.
Incendor extus, intns exuror foco
coiiibDstiouis nescio.
Qai cuncta perdit, durat ignis in vices
et ortns et finis sni.
h Flammans gelasco , palleo totns rabens,
enectns at vivo tameo.
0 flamma frigidans, o ignitnm gelu,
0 mors GoperEtes, nsque qno?
PhÜippii Crusii, legati et oratoria Cimbrici, Nominalis
quadragesimns, etc.
lt>3S. Mni 1.
QuatuorMntegros, qnoa bic jngnlaTimiis annos,
dum properata pigruui vota moratnr iter,
illa tute, Crusi, lux uns resonätat anra.
Hoc tot in aoaorum jus babet ona dies,
34. Mutygi Dr., lowie anoh 1 und 6 mBBtjri.
416 EPIGRAMMATUM THI.
5 ac, gwunris doleun Untam pernwe diem,
liBtitia tarnen hac est dolor iUe mnor.
I^abere, blanda dies, (adliqve rdabere üMo»
damqae redis, patri« dos redüne Tide.
37. Ad Calendas Majas, MDCXXXIIX.
Kon rosa, non yioIs, inlvo non concolor anro
caltha, nee alba rubris lilia joncta suis;
Bed rnbas et nullo, bene raraqae Tinea, corjmbo
hie sedet et dorae eardnns hirtns bnmi.
6 Inter inexcnltos nihil ignoratnr Iberos,
qnod nocet, nt sdtnr nil, qnod oblectet agros.
Maje, nihil damns hie, tibi demos at omnia qnondam,
qnom tibi de patria crinis olebit hämo.
TareoTite in Tagostania.
38. Exc69sus Alexandri Sabinidis Ramanzocovii Nim»
Rathenorum ad Volgam, MDCXXXIIX. M. Octobr.
Sole Ruthenonim, genio qui majos aTito
numen habes, in qno desiit esse rndis
Russia. Nam docilis te fecit idea Latinum;
te simul Euclides et Ptolomsens amant
5 Ergo cüi toties peregrina pepercerat sestas
Persidis, a patrio frigore Tictos obis?
Occide , sincenun germani pectoris instar.
Noster in Allemanis, sed sine morte, jaces.
39. Martini Opitii, Germanorum Maronis, epitaphium.
1639. AngQBt.
^temi Tates, queis post obÜTia remm
contigit eetemas nonc babitare domos,
sorgite felices, Tenienti surgite Tati,
grandior ad Testros non Tenit ombra Lares.
5 Callimachi genins, florentis imago Maronis,
sique quid his Latiam majus et Hellas habet,
*
30. G latitia Dr.
"GEMMJE. 4lt
Tizit in bac specie: meriti date Bigna f&Toris
inqoe capnt virides exouerate sinns.
40. Paopertaa dives.
Non Dt ab bis apnd hoc aumm mib? coUncrer etqih,
carnüna continua sedula scribo vasaa.
Absit hoc nt mediter: quid enim, rogo, torpioB isto,
qni canit, nt stipem vilis Apollo ferat?
b Sanctias est nomea , numen mihi sanctina (gns,
qai regit ore, noTem noa locat ore deas.
Quid mihi dlvitiK, quid opes mohendo relictje?
Est mihi lans co actis carior ona bonls.
In banc libram perttnenl seqnentia epi^anunata, quie inler
amiconim manas sunt De qoibns iascriptiones sattem
apnd me.
1. Lipfiia, Lis pia.
2. CyDOmfomachia.
8. Jacobi Aagoati Thuani memoria;
4. EfBgies Schach Abbas, glorioasiflsimi Persamm Regia, m ru-
pibus ad vicum Nathans.
5. Elephas candidus, qai pnetcreqnitantem Persam, nna com
mnlo, cui insidebat ille, proboBcide elevans in pdlverem pnecipitabat,
Isfabani.
6. Dyllidis Annense concnbitas.
7. Biscessus Je Pebre Aqnitani Chimrgi ah Ishban in Bagdat.
8. Pauli Cellarü Bai recordatar.
9. Leopardi et Lynces Teoatici Persarnm.
10. TuBchlacb mons inter Comum et Sabam.
11. SylvK, bombycnni circa Reschtam Hyrcanlffi, nanc Gihim.
12. Desiderium aquanim dnlcintn in desertoMogan Uedin Areo*
patiffi.
13. E preesenti vite pericolo diviiue manaB iqjectione erepU
3. CjnoQiiimiacbim Dr.
418
EPIORAMMATUH Vm.
4 Jnnii MDCXXXUX. in discessu a Terki; ad nobOiaaimaiii eonutem
Imhofiom.
14. Etesias adorat in fnrentissimo sestii, cum tranairet deserta
Circassensia M. Jnn. 1638.
16. In discessu a Ghisdari flomine, MBGXXXIDL ad illod ipaom.
16. Ad Hygdam, ci^us sacra peregrinando violaverat.
EPIGBAMMATUM
ÜBER IX,
SIVB
L E P 0 R E S.
Viro Amplissimo Et ConaaltiBsimo Domioo Jobanni Schle-
buscbio J. U. L. Reipub. Hamburgensis Senatori DigDiasimo,
Sacri Soato Lepores Hei; Mana Testor Faulaa
FlemingDs, Uagia Anino.
430 EPIORAMMATUM IX.
lEPORES.
1. Attende.
Qais doctus non esse co]^, Bon esse disertns?
Ab ! aliquis saltem gestiat esse bonos.
2. De Joanne Secondo.
Nobilis est plastes idemque poela Seciindns.
Kolnle pingit opus, nobOe fingit epos.
3. In ▼irginem tenebrionem.
Qanr, quoties peteris, toties fagitiva recedis?
Non fogiSy nt fhgias; nt fogiare, fogis.
4. In qnemdam*
Simon es, es simns simioqne simillimas imo.
Si me, Sime, probas, non tibi nasos erit.
5. In Qaaiiam.
Sensns abest cunctis, qn» scribit cannina Qnartns.
Non miror, Qnarto nam qnoque sensns abest
6. In Cridanom imposlorem et le^ejom Ferratnm.
Non amo Caldannm; Ferratnm non amo. Canssa est:
Tendidit ille mibi Terba, sed ille dedit^
4. 1 Bimillimusque.
LEPORES.
7. De Amoeiia.
Omnia non vendit, licet hoc dicatar, Amceika.
Nam facietn, reliqvnni que Bibi vendat, eroit.
8. Ad Amiann.
Kmantii, me veHe tnee licet affore coenee
jurarim. Kimios ncmpe poeta fni.
9. Ad Zoilura.
Fi'ustra tc lando; ledis rae, Zoile, frustra.
Nemo mihi potent credere, nemo Ubi.
Caussidico Boccs fallacem pnefero Plannm.
Ilic dare, verum istbic vcndere verba solet.
11. 1d Crassam.
Ut reddam, das, Crosse, mihi, pro vilibns ampla.
Die mihi, sis fadlis diflicUisve magis?
12. Rosa.
Qui modo conifernm flos explicat iste galervm
rubra<ine Eatali tempcrat ora nivc,
MUas est hujns polcemmas iste diei
et cadit lioc ipso, quo veoit ipse, die,
fi Ilci ! quod in hoc nihil est longeevam tempore polcminl
Quam mit in Vitium nobile qaodque snum!
Carpe, pnella, prius quam se necet ipse, nitorem.
Dum memor es, vitam sie properere biani.
13. Pro Stadioao.
Surge, puer, dum mono rnbet, dum roBddns est »1
et hibalo javeocm basiat ore diem.
EPI6RAMMATDM OL
Anrea sangoineo Pallaiitlas aidet ii ort«,
rnixtns et in vario parponl azB eolor.
» Sqoamiger bine popnliu, volocnui goM flm^oi inde
in matntinis sunt sine fine jods.
Textor agit, faber uget; opus facit hk boe« ia flfeid:
Aouinm pudeat non Yigilare Timm.
14. Optione facta.
Ernbni convictns beri sab respere sero,
qnnm noz famoeis fdsca reniret eqrä.
Nunc, ab! poniceiia rediit TitboBU in ama,
matntinalia plns ferit ora color,
• captas eo, fateor. Qoid enim mea crimina Telem?
Enroris caossam viz Madagaaoor babeL
firictom quid at esse nocet? pax caossa dndli est;
tela Sales, Risns signifer, bostis Amor.
15. De eadem, ad amicanL
Blanda sab beatemis ibant certamina nobis,
ntraque siderens bella movebat Amor.
Mc prius annabat, mox te. Tentavirnns bostes.
Vix mibi victns eras, som tibi victas ego.
> Noc mora, Secretas ridens paer ibat in aoras,
r^lUnquens vinctos me tibi teqne mibi.
Quam vinci cnpias tali non rams ab bostel
<iuam capiam tali creber ab beste capi!
16. Alia cum suo.
Ktonte ftimosis daplices fornidbus ignes,
«fCUina; favilUferos, Heda, ter aoge focos.
Violiim« iuvictum. Meriti date signa fayoris.
Natalt p<»r nos statis aterque loco.
k Junit^ manui, ut, amice, ligem. Quid, amice, moraris,
nulHtort« laurigero bracbia senra jngo?
^ anrlt Pr. l^* ^ ▼inoto». Lies: vietoi.
At tibi, quam sodo fnero non Jnstos amore,
JGthna prins Thnlen nret et Hecla Uonam.
17. Soper illa jpsa.
Adde qnod aadaci te non errssM profotn
asseris et culpam nil tüs esse tuam.
Ladis et arbaoo lapsum petis usqae cachiimo.
Longoa et in molta sum tibi voce jocns.
6 Promerni : culpam sed gratia prima faXen est.
Te tamen excusas fortiter osqiie Übi.
Kideo, si rides: si mordes, mordeo dictis.
ScUicet errantia nomeD nterqne Homoa.
18. Super aranea.
Parva , sed ingentis strnctrix Binoosa figarn,
et nimig ex operis ingeniosa tois,
nnde stnüs? die, artificam tennissima, vati,
materies thalami qofe sit et nnde toi.
ü Aat animse sit opns vel alendi portio ventris,
materiam snperat an operosa mam.
Non opns est, mireris, homo, qnod grande, qnod tltam e
s in minimis autor abiqne patet.
19. Amico.
Oregoris apriles nt epbemeris ire calendas
admonet, assnetis t«mpns hoc abde jocis.
Mittimus immemorem memori tibi: Ubera res est,
mittere quando voles , qnoqne qnibnsqne tDodis.
s ista die comes it festivo Ubera Bacchot
Hunc sibi risibilis jnre Cactiinnas babet
Lndicra sint aliis male respondentia pnnctis:
hoc, pnto, Gonveninnt seria nolla die.
19. S. alid«. TieUeiobt add«. S lud 8 dia ... boo. Vielleiobt dfM
434 EPIGRAMMATDM DL
20. In PedamuB gntwiii,
liagnificom pvUt esse div donnire pedamu;
forte sab appicto quando leone eobat;
grande, satellitilifVB stipatom ineedere nndtis;
ferre preces tota plebe Tidente, phmL
i Dextra mioat gemmis, aoro riget mdiqiie oorpns.
Qnod fiicit aiit loqnitor, nil nisi signat opes.
Sordidins tunidnmque magis stolidomqae pedano,
sacrilegnm magb est panperiasque idhiL
21. Edaardo Beccero, patrono veterL
Nestor es in rostris, propriis es in aedibiis Hermes
camque tois alios reqne fideqne javas.
Hinc te civis amat, colit hinc te mellea proles.
Nee minus ac pvoles te ^ocat ille patrem.
5 Ipse ego, si pateris, nee honor tibi displicet i]|e,
non nisi te poteram jnre vocare patrem.
Si pater est, isthanc genitus coi debeo vitam,
et pater, bsBc cui se mens mea debet, erit
22. Libnim saam transmittiL
Dnm madet et novns est et tntus ab nngne libellos,
litera dum tangi non bene sicca timet,
i, puer, atque recens veteri fer monns amico,
qni memit nostros primns babere jocos.
6 I, fer, at hpc monitus: non desit spongia libro,
spongia mnneribas sit quoqne ^'uncta meis.
Carmina non posRunt multas mea ferre litoras.
niomm satis est una litnra neci.
23. Pcenitet euni facti, quod carminuip ^Qoriipi sat malta
prfficipitanter exasseHt*
Seu, quod adhuc rüde Carmen erat totumqne litor»,
seu , quod eram Ciarias pene perosus heras,
*
SJil. 5 dcfit Dr.
LEPOKES. 435
B insoDtes fer^ter igne papyros.
Maiciber teternas improbus hansit opes.
E Hei mihil qnis fhror hie? lenea ignoscite Mass.
MiUia miUenis metrft piabo metrls.
Plaadite, carminei fatum hoc non plongi^ Uanes;
aarea sors vestra est: igne perire ueqtiit.
94. In qnemdam, ne mihi quideo) saus notubir
nie pot«na furtis et nobilis arte nocendi,
incnlpata boni quam gerit ora nril
Credo parum fomue, femse Teint otnnfa nunqnam,
hsBc speciem, faciem niiitat at illa snam.
6 Fonna viri Bit f^a viri. Scd ab ntraqne cera est.
Hanc hie at tecfanis aptat ntramque buib!
Vane, qnid intns habes? Tibi candor it omois in ora.
Htec t&a Inx tenebris fniget opaca merifi.
S5. Ad Cynthtam, com NoTOgorodia solveret.
t6B4. Jnli 31.
Dura dia, jam blanda meiB noctambola fatis,
corre favens pnlcne nobile noctiB iter.
Cmre fayens: renormaos iter, qnod obhesit in actn,
t« meditUD nimüB impediendo moris.
B Plena nitens totum convertiB eantiboa orbem;
fortnnte faciee htec melioris erit
Sic tibi perpetno famoleiitar in online meoseg
et stet ad obsequium tempns et hora tunin.
86. Snper incendio in nrbe Hosco , qno quadraglnta millla
domuDin absumla perhibentur MDCXXXIII.
1634. Angntt
Soevit in insont^m Tolcanas iniqniter nrbffln,
ipsa sibi canssam reddere canasa neqnit
25. 4 impediendo. Vermnthlicfa: iinpediuDtc.
EPIGRAIOCATUM EL
It Steropes, ^onti sochis sociiiqpe
it oomes, in taatiB ignem tata pjnt.
f Qua pede stant, cäo flamma odcal, coier enflit ardor,
tolTitnr in nimios nite nüsermda ro^on.
Die, des, cor tanUs in te deas arsit in iras;
an qood amat Teneren Man tns «qne naa?
27. Ad Mosquiii muiml
Njnftluii cni ssrgit cognoadnis ardnns nrina
fiilgor ei es tante Tods origo plags,
labere, tr^püdlN» per orantin nMBma mois.
labere oon^ooto, labere para, aina.
» Kee N^g^ina soaa, nee aqnas Toeet Isan mergeos»
nomina senritös Una parata tois.
Hac pnto sab spede patrinm me oemere Ptissun,
coi ^merant Cunifais Par et Eljsler aqnas.
28. Gewgio Goflielmo Poemero, Ndnli Norioo.
1634. 8epL 9.
Garmina sint scombro dbns et sint pnndia bbttis,
coenet in bis termes, mpsca, teredo, coIol;
et Tel aroma tenax binc vestiat institor emptnm,
sive nates olidas randda tergat anna.
ft Tn tarnen Aonio perfnsis neetare diartis
lenins estiminm mitior boepes babes.
Conde fotaronim testes boromqoe papyros.
Cannina forte aliqnid, me -moriente, manent
29. Effigies Michaelis FedorovicU^ Rossornm Aulocratoris,
apad Phiiqiipiim Sdiedingam, Estfioniis SatrapaoL
1684. Sept. 17.
Qnem mea Barbaricom ra non Germania credis,
mitia Bntbeni Ciesaris ora Tide.
LEPORES. 437
Regia quam dominie micat hie rererentia form« I
Digna magis tanto principe nnlla fdit.
t Ceo Venns in fade Indit, sie blanditer borrens
fdlgnrat ex animis cnlmea h«rüe magis.
30. Jano Bartholomieo Henslero, in discessmn ejus.
Preteriere tibi primse laonginis anni
mattirainqne hcit prima jnTenta Timm.
Nee mibi forma prior mdi manet int^pra mente,
sed comet in dabüs Ter geniale genis.
n Linqnis iter comitesqne viie patrlamqne rerisif .
Pargo; nee od cbaros, dnm qneo, tendo Laras.
Fiet, nt boc doleam, quod non redenndo dolendna
Bim mibi dissimilia distimilisqne tibi.
81. NoToa Annas a HDCmo XXXVlns NoTogorodl« inter
RnSBOB celebratas.
Anne, nova dotob ipee mitii celebraberis nrbe,
congmit anspidls quam locus iste tuis I
Tlinra renascenti, comHes, adolebinma hto,
nee pia tarn tetricnm sacra raoretw it«r.
h Nam, licet hnc prohlbet pmsens übi Hlvere
ipse monet cnltua nos locaa esae reoa.
Forte potest alio clandi felicior annna;
non alio capitar dignins iUe loco.
':. Senno panegyricns Olearii super fado ejns ad
Hohlandiam naulragio MOCXXXV. U. IXbr.
iaS6. Jnl. 61.
Fregerat Holsaticam Nerd vis improba concham,
Btabat et in mediis Cimtter anhelas aqnis,
qunm snog et satagens in spes Olearios omnes
eoBÜit. Hone comitnin qniaqne seqantna ovat
B Dr.
428 EPI6BAHMATDM DL
5 Qnotqnot erant comitnm, tot erant qnoqoe noniiia vibe.
Omnibus nniiis canssa salntis erat
Dm pie, senratls dox civilms iiidyte, Titam
qneis dederas, famam sie redtando
33. Ad Pojrtas Caspiaß, qu» instar ini|iiiini candentinm
navigantibus Hyrcanum lacum emiiias se aperiunL
Caucasei montes, et ta, grandissime Corax,
primns Am^onue nobilitatis apex,
quos Scytha, qnos Asias posoit sibi Sarmata fines,
qua procnl Albanus Golchin adorat Iber,
5 qui genüs ex ipsia prodncitis Alpibps nsqae
canaqne perpetaa tingitis pra nive,
ha! salyete miM, jnga Gordia, Pontica, vasta,
dorn noyns ad vestmm transfreto Teuto latus.
JL IXbr, MDCXXXVL in classc Cymbrica.
34. Respicit jnga Ararath, in confiniis Medi» et Armeniie.
1636. Nov.
Qu8e jnga despiciunt cceios jam altius ipsos,
haec aliqnando putem lenta fuisse yada?
Hoc vetus affirmat creditque recentior orbis;
res in originibus scripta, Moyse, tuis.
6 Disco vices rerum. Quod erat mare, jugera nunc sunt,
jamque rates sulcant, quse prius arva boves.
Conscia nanfragii primi juga, quam mihi vester
mollior est durus, quo cubo, clivus aquis!
35. Alteram legatorum nanfragiiim in Caspio laca ad Hediam
perpesso.
1636. Not. 14.
Naufragus hie alüs iterum lassatur in undis
Cimber. Eant furise, Baltica Dori, tme.
3A 8 duris Dr.
LEPORES. 420
Caspia BoH, tue lecerant nos savias ine.
Dnm gemimus, geminie disperiere rates.
ft 0 genas, o lenem vincentia munina seznm,
(inam mihi fanereie ferme fnere deee !
Dii maris, este mares; neqne post hoc credite regnnin
tatiboE , in proprios quse fremnere viros.
86. November classi Cimbrictt infeslus.
168«. Not. 14.
Crcdaris, fdix aliis sis atqne, Novembris
Cf nthia. DiTersnm nos docuere vlces.
Prima procellosls desperatis^ma nimbis
nos agit in Rigias pnedpitanter aqnas,
t altera Yenedlcis allidit inbospita saxis,
mergit in Ujrcanis t«rtia sava vadis.
Nvmina dent, aiia findamiis marmora Inna:
prodidit invidias isla t«r ipsa enaa.
37. Ad Lectorem. Id albo Gramaniu.
1636. Dm». 9.
Lector, al> adversa doctus potes esse tabella,
qaor Über hie maculas gestet et nnde snas.
Hei! Über bei! nee aqua, nee humo sat tutus, iniquos
inde notas, fores passns et inde manaa.
t Sis bonns et bibnlfe mendu ignoBce papyro
grandeque, qnod potes bas jam revidere, pnto.
Hoc faciens, iatum reduci fac mite libello
et domino melins qnodqne precare soo.
Ad parietem hominis poebe mihi semper coltisaimi *, teatandfo Isti'
lis super ove hac perdita redacta, possessori inter meos itineris hnjos
amiclGEimos nonqnam postremo, appeudebam Misows Medqrnm. IV.
Non. ** Xbris. MDCXXXVl. Paulos Flemingos mann propria.
* Timotbei Poli, V. C. FoeL Lanr. et Piof«Hi Id G;Diiuia ReTalieDsiam,
qui hoc lequBDS epigrtimiDS ad ckloein tibi Oiamumiui!, cni meum e regione
loCftTi, eiarRTorst. •* VI. Non. Dr.
? ^^iian «[^^fssw ibnni ^leairi
?U;mrai -^aieanc Tibi, ^rnoa»
9IMI nneeaCBie Mimu 3oa
rtiiKf$|)ii6t Juv; (liv^flv&iiaai «aßaea, vuem Sk ib. As!
ftranKUHi . Jfa«ii«t r..A^tmraB. fweai
*l l^mt» wttaflrü. allHn. IT. F«&r. 1434.
l^UßMMTBH <tam «üHnttm ad BddüttiifiBaL
iMft jnUi ftitieiKi— Uttm Mim lOm
Itt Iro0l6 WM rM0iMii
40I dolor Ml dOBiiao nme pd! ei ira mo.
Qmib ptter OoMBOf npidft bis tnudt ab rndii,
cai toUaa farle malU pqwrdt bamas,
• hr m$Mim ai taal« soa aoeaaanda rai^n»
Tis aoa •pedaiitl calUda demtt bero,
1» libar, et mtoenim crMeens aldacere fratrem;
iptf lal rtodei, rirlbai aactss, erit
NisoTfB Medoram MDGXXXYL M. Zbr.
39. Id lados cameloram, qaos adornabat Nonns Beg,
mercator regias, apectaDtibns Legatis, Nisove Hedornm.
Excitat ingentes audaz dum cntpnla vires
stentoreusque femm vociferatnr agon,
fertnr in hostiles incondita bestia Inctns.
Fumens bombill spomat ab ore fnror.
i Cernere tnnc, vinctos rabiem egre infringere rictUB
et lanata cavoa steraere colla pedes.
Mirer, in immeritaB sie bnita rigescere dades,
in se aic bomines com nktione furent?
VI. Xbr. MDCXXXVI.
40. Sibi.
Fama mihi rebna prior est, prior omnibas «na,
homida quam Glario dat mihi crena vado.
Non moriar cnactua , aed sera per ora Tiroroin
orbis in exeqniis noster ovabit honor.
t Rem dabit et qnicquid vnlgo facit esse beatom,
et Venus et Coi pnesens Apollo fori.
Sin, bonos excedam, nnlli malus, oronibns equos.
Iros an, an foerim Craeans, ab arte colar.
41. InvidoB.
Invidus in Tita mors est, in morte venemiin,
invidos inTita nil nisi mente facit,
invidns infido merz venalisslma mundo.
invidos in fida non habet nrlse locnm,
( invidns infidas it las, et qoicqnid honeatnm eat,
invidns in fiiciniis labilia omne mit,
Invidna in vitiia perit, nt perrlzit in lUIs,
invidua invidia mippitur ipse sua.
42. SUtdiom lingaaran ezotioamm Olcaril
Hactenns Acteas Latio confondit Athenas
et spollnm quaris artis ab arte tuUt.
4ii £PI6RAMMATÜM IX.
Nund magis excelsos hanres tnus ardet in aosttt,
Saxonia, ipse novum quo sibi steniat iter.
6 Quot vidit terras, quot non, idiomate prodit
Hunc stapet, ationita com bibit aore soniuii
Lettos et Estha, Carelos et Inger, Pena, Bntheniis,
Turca, Medus, Scytha, Thrax^ Tartaros, IndoB, Arabs«
43. Intimo sno^
Ttt noYus Aonidum mereator et institor artis,
pansophis toto qoseris in orbe deciis.
Per freta, Riphae« per inhospita frigora bi1im»|
diceris ad magnos visere yelle sophos^
6 Tantanun licitator opom, mibi dolcis Arnjuta^
i, precor, et toto duc Oriente decns.
Relliqua suppedltat pretiosas Asia bacoas,
venales sed habet Persia sola soi^os.
44« Cyrum Mediae alloquitur, in cujus ripa deambuIabaL
1637. Mftrz.
Hic, ab! molta öütim vel adbac gemit Hellas fiestom,
Hellas, arborea conspicienda coma,
Te, Cyre populifer, Germanas ab ore saluto,
qnod genus alloquii scire tacendo negas.
6 Gurre favens nostrseque volens assuesce loqueüe^
Clmber in Holsatiam te feret ille suam.
Sic electra tibi Phaetusa perennia sudet
Lampetieque sinus umbret in seva tuos.
45. Ad confluentes Cyri et Araxis«
1637. Mars.
Hactenus unius discors prosapia lectl
coiTitis, hic fratres jungitis ambo manus.
42. 4 Sazonis . . . sternit Dr. 44. 3 ab orbe Df.
Tanrigenee soboles socioqae TOlumiDe hgam
juDCta sab Hyrcannm conditis o» simmt.
i> Didte, Caspiaco crudeli didte ponto,
^Qs ia bis nt adhnc palleat ira genis.
Qnod ai fors alias redenndo subibimos oras,
illius hoc fierl, qnaso, refeite metn.
46. Amicitia cum Oleario ad eoadem conflaeotes oontractii.
Jnpiter e fousto nocti ridere Leone
cceperat et missis Lima silebat eqnls;
egressi Btetimas coram , qna Cjra Araxem
indoit, alterios dum bibit alter aqoaa.
s Nddc sed amatricum mores indtemiir aqnartuo,
inqnk Amor, media stans ad ntmmqae loco.
Et bibit et bibimus fratresque Tocamnr abind«.
Quam mihi sobrietas, qnam placet iUa tlbil
47. Vinnm an poetarDm eqmia.
Non pato , nee fas est sanctas ita lodere Muaas,
qnn sua frngali nomine festa eolnnt
Sobria Bit ratio , qme sacra poetica tractet;
Meenae agat thyrsos ebria, Bacche, tnos.
h Qiiis cnior avanmi Ciarias Tiolaverit ans?
Para flnit, nitidus qnam bibit Othrys aqoun.
Scripserit bic madidns, mihi sicca poemata ridenL
Pagina per ntium difflnit ada snmn.
48. Cdide in jagis maxime priecipiübas Tanri, tatni
Tanrisiom et Ardo&Iam.
16ST. Hai.
Nympha per ingentem decftntatissinia Taorum,
plorima per c^Jns lodlt Oreas aqnaa,
48. 2 ladet Dr.
434 EPIGRA3iMATUM IX.
biuc coi Niphates nive candidus, inde Coatfaras
sargit et inde petris, tu, asper Oronta, taii«
5 Sive lavas, tacitas aperis tibi siTe caremaSj
sive salatifene digeris agmen aqne,
sis, ubi Bis et qnicqoid agas, dea, snscipe grate«,
Cimber in hac tibi qoas advena c«do petra.
49. Conviviuin regium, qaod apparabat Persaram Rex
Legationi Cimbric» XV. Aug. MDCXXXVII Isfabani.
Jupiter e Titrea prandentes viderat anra
tot species, coelnm qam decuere snum.
fogo putans aolito se Teile comesse sub axe
assidet et ooelo nalla minora sapit
» Inde deoe Tidet, inde deas et nectar et aurom.
Dnmqne bibit, mediam se yidet inter bnmiim.
ÄTolat hoc totique refert bene potos olympo,
qui bene conyivis hinc Jovis esse vovet.
50. Pellices regi» in iisdem epulis.
Bacchos adest et opima Ceres et amcena Yoluptas
et Chorus et Jocos et Ladas et omnis Eros.
Hie Yenerem qais abesse velit Yenerisque pueUum,
qai faciant hilari Talnera blanda gregi?
5 Ergo sedent spedes divinse sortis et oris,
damque vident, magis nt sie videantor, avent.
Deme, qaod est hominam: nihil hie nisi ccelica cemis.
Tot faciant homines diiqae desqae deos.
51. AgonistaB, qai ante conviviale theatram congrediebanlor.
Ergo cadaca vides redi?i?8e tempora Rom«,
cum streperent unctis plena theatra Tiris.
nie ferox animis, tot qai prostraverat hostes,
qaam farit et plarcs, qaos ita yincat, avet.
48. 4 tu, fehlt im Dr. 49. 2 colam I>r.
LEPORES.
B Sandas k nimiis reBouans gemit ictiboe aer
motaqne fanereum reddit areoa diem.
Persa geret qoanto posthac Boa seria zela,
ladicra si tanta Berietate gerit!
52. Effigies juvenis et virginis Europefe in eodem palat'm.
DilecUe spedes, patrin felicis imago,
jam mihi <päi Bapei est? NQ nisi Tolnns, agon.
Qnam movet hnnc animum vestra mera gratia formiG.
Sed qnoqoe quam parit luec vis mihi müle neeea.
6 Foraitan est pladtnm vobiB hac »de locari,
daldor est patria sed mihi nalla donuia.
Statis at, et fixis me visibus angltis ant me
vos fieri, fieri tos vel avetis ego.
BS. Grunaiuio jam vidna
IGST. Oct
Blande comes doo per mihi plena biemda, dorn fles,
flet sinml ad lacrTmas laoTma nostra toas.
Dolce tnum transit, qiiod ta velut expetis ipsom
et fadt in tecso te gemoisM toro.
5 Crede mihi, taas hlc meoB est ^oqne Inctns, et idem,
qnod tibi dat vnlnns, dat mihi casos idem.
Fer tarnen, nt decet, et, velat hoc ego snffero fatnin:
sie abiit, quod abest, nt redüsae qneat.
64. Fralernitas com eedeiD.
16S7. OoL
Pone Tereenudos niminm, comes optimef marea
et mihi jam pleno: frater esl ore roca.
NoTimuB inter noa, et totoa qnatnor amtoa
nnina comiteB didmnr esse via,
5 Nos LiTo, noa Eussob, nos Persa probaTit et nnan
sab geminis semper sensit inesse fidem.
436 tIPIORAMMATUM IX.
Frater, atnor tuos hoc iter et mihi qüicqnid amamm est
diluit ambrosio nectareoque mero.
55. Olearii reditus ad Gramannum.
1687. Oet.
Jam tibi solicubse pereant, dalcissime, lun«,
jain redeuDt niVei sola nltente dies.
Abfuit ad t^mpos tecom quem jure dolebam,
nunc redit atque tnas se tibi reddit opes.
h PoIIice stringe fides et ovante fac ardua saltn,
nox eat in vigilem dimidiata diem.
Som comes et nuUi, nee sie tibi, voce secandns,
dum rabet ad nostros, qnos merct üle, sales.
56. Ad PIejades ut oriantur; in itinere Persico noctorno.
Seu sitis septem seu sex, grave germen Atlantis,
nil numerus, numeri nil facit ordo mihi:
Taygete, Alcjmoe Steropeque, Electra, Celeno,
cum Meropeque toi Maja marita Jovis.
5 Vos, decus agnati, vos pnlcer Orionis ardor,
PIejades aut Hyades sitis, utrasque voco.
Vos voco, quem miserse vigilata molestia noctis
exedit, ut, vos dum conspicer, inteream.
57. Iter per Portas Caspias.
Fama poli geminos evecta sublimis in axes,
vecta per Eoas Hesperiasque domos,
hal salvete mihi durantis claustra metalli,
o tanti plus quam nobile regis opus.
5 Ad Zephjrrum nostrum vestro properamus ab Euro :
pande tuos fociiis, regia porta, sinus.
Nil minus in vobis, reor, est durabile ferro,
ut nihil est vestro nomine £arte magis.
KDC HOL Mens. Aprili.
LEPORES. 4ST
58. Concentos corranm Tagostanorum.
I63B. April.
Panibns et Faunis placeas Satyroqae tncorni
saltet Gt ad iiioduloe capripes ordo tuos:
me perünis et id hac qnot hinlcas anre figurai,
tela tot horribili figis acuta crnce,
b mnsica tacta tmd coUidens sidera pnlsa;
cai ferim stygia frangitm- aura rota.
Ferge tarnen; dum pergo domnm, didcescit amarum.
Utqoe magis placeas, sis tracnlenu magis.
59. Stativa Legationia Gimbricse, in transita Tartarin
Tagoslante Comuiconun.
lesg. April 14.
Barbare, quid seriem miraris et agmen? etedeni,
qnte ditant, Cimbram, cerne, tueDtor opea.
Cingimus egregio teutoria turgida vallo,
qn» Venoa et Veneria Mors soboleflqne tegaiit.
i Hinc tonat incensi flaiDmabilis ira melalli :
fnlmen hoc absentem DOn probat esse Jovein.
Si quffi nos extna ciogunt, defendimus intus
nnmina: Fluton, Arin, Cfprin, Erota, Jovem.
60. Oleario galeato et loricalo HartmaDno meia.
1688. Uki 1S.
Prodit nterque comes/sed dispar prodit uterqne
pngnatnms eqnes ille, aed ille pedea.
nie ferox galea, framea fenis ille miuatur;
liic cor, at liic cerebrum ninnit ab hoste suum.
i Ite triwnphantam par ante daella; sab artuia
Hectoris hie vigor, hoc robor Vl^asis erat,
Dum Fortuna parat vobie, dqm prEemla Virttu,
ombigaam faciunt Soraque Valorque decns.
Cum iremos per Tartariam Tagostanam Sultania
Habmnti, predonis inter Caspioa famosisBimi, M.
M^o, MDCXXXIIX. ipaa pentecoetes prinu.
b'J. T dufnndimus Dr.
438 EPIGRAMMATUM IX.
61. Damencoin Tercae Circassensis Rnthenonim ad
Caspiom lacam salataL
1638. Mai 16.
Intnrbatos abi, sacri pater enthee fluctns, *
^ et Caput Hyrcano dilne dnlce salo.
Jam satis est lymphas nbicanque bibisse profeuuis:
fände pias, sacer o! lande , bibamns aqoas.
5 Qnod si quid sordis contraximns inde maligna,
emenda sana, lympide Mysta, mann
nosque novsB dispone Ti» componeqne vitse,
quBB flnet ad nntns ntraqne faiista toos.
62. Tercam ad Dumencam, terminale ad meridiem Rnthe-
norum munioipium in Circassia, alloquitnr.
1638. Mai 20.
Ultima Ruthenise, tepidnm qua dimovet Austmm,
0 decus Hyrcani prsesidiumque Dei,
quam tibi de pelago transmisimus ante salutem,
jam reduces coram sistimus inter humum.
5 Sint tibi perpetu» felicia tempora pads,
nympba salo nobis, nympha benigna solo.
Quemque tuis trepidare yides jam gentibus Aü&trum,
cum Zephyro yideas mox famulare suo.
63. Ad Nymphas Praesides confluentium Teroae, Chisilaris
et BistrsB, in Gircassia.
1638. Juni 6.
Numina concordes sub aquis glomerantia rixas,
0 inimicitiis semper amica suis,
Terca rubens, nigra Bistra, albens Chiselari, sorores,
junge, trias, tantas junge potenter aquas.
5 Junge manus! timet binc miseri gens tristis Averni,
hinc favet irato Kassia cura Deo.
62. 2 praeciiliutn Dr.
Andiet EridaDus vobisqae libeuter Oljmpo
cedet, et boc Piscea flumeu et Hjdra bibent.
64. Inscriplio aU>i SiineoDis Cretschmari, Lipiiuu.
1688.
Quisqnis adis, ne forte pnta te cemere Ifbmm.
nie foi, fannin aanc vocor, Ida, tnom.
Qaot mibi sniit Charte, toi faiiiant jngiter tr».
Triiia Charia Testam se vocat ipsa meam.
s Nee verbena deest nee aqua gravis iafala sancta:
banc Amor, ast Ulam mysta nmiiEtrat Eros.
Ite procnl Frandes, Astns, Glaaeomata, Fuci,
stat sacer ad sanctas Candor In »de forei.
65. F. M. S. nomiaalem celebrat.
1888, Oot, 7.
Sb memor illios, noster Frandsce, diei
et genio Itetas gratificare tno.
Hactenns es fessoa , nee iter fuit otia passurn ;
nnue licet appoüto eor recreare mero.
a Duriter hestenias renuit tibi gaodia Fhoebus;
craBtinus ad solitnin fora rerocabit iter.
Sis hodie, quod es, oro, tniis, aia, oro, tacmm,
Dam potes. Hand etenim cras hodiemos eris.
In hunc librum pertinent qnoqne seqnentia epigrammata in
amicorum manlbus versantia, qui rogantur, nt typographo
transmjtlere velint, suo hnic loco reponenda io alia editlooe.
1. Similffi Sibilenses Misnic«.
2. Nebne ad Unstrutain.
3. Ad caprificoB, in montanis Persi».
4. Ad Myrtnm.
5. Strathiocamelus labhanl.
<>. Amico polygamo in Persidc.
7. Bendemm Isfabaoi alloqnitar.
440 EPIGRAMMATUM IX.
8. Pons lapidens, elegantissimi operis, super Bendennn Isfahairi
itratns.
9. Horti regii ibidem.
10. Du» pyrotedini» in area Mahaueiisi, qnibtts donatos est Rex
ab expognatione Eroani rediens MDGXXXY.
11. Olearii Monachatos Is&hani.
12. Susanna lavans, cera formata, apad Oleariom.
13. Autorganon Olearii.
14. Ludi venatici, quos adomabat Persarom Rex Legatis.
15. Onagromm venatio.
16. Cervus, hinnnli, grues, anates, cdunbe, quibos a yenatione
Legatos donabat Rex Persi».
17. Ad R. P. Melchiorem a Regibus, Carmelitam discalceatnm,
de ejosdem carmiue in albo Olearii scripto.
18. Theatmm specolis undiqoaqne conspicaum, in quo lautissime
excipiebat legatos Echtema Toflat, cancellarius r^^ Persi» magnns.
19. Pictorae virginom Germanse, Tnrcic« et Persic» in eodem
palatio.
20. Hydrotechnise ibidem.
21. Chore» molierom saltantiom in iisdem epulis.
22. In quandam Saram Rasam; ad amicum, qoi Uli faverat.
23. Casmini in Carabanom mutatio, ne proderetor barbaris.
24. Fictom Hartmanni crurifragiom propter importonos Tagosta-
nomm insoltos.
25. Oleario suo, duplici scorpionis ictu vnlnerato, de nocte feriae
secundsd Paschalis MDCXXXTTX. in Schamachia.
26. Domino de casa lutea.
27. Jentaculum; jenta cnlum; i ante culum; ad Morum.
28. Merenda; en merda; ad Glaucum.
29. Coena; ah noce! o neoa! ad Socium.
30. Splendida miseria.
31. Ad lacus aquse insalubris deserti Astrachanensis, in rabidis-
simo »stu, die solstitii »stivi MDGXXXIIX.
*
24. ixnportUDas Dr. 29. Rocoum Dr. 31. AstrachanennenBis Dr.
EPIGRAMMATUM
LIBER X,
SIVB
I G N E S.
SanctisB. Et Reverenter Docio Salotnoni Felrio, Tbeologo
Jam Cimliro, lUneris Asisfici Mei Solatio, Palientie Et
Inle^itatis Ghristianie Speculo, Pro Herita Amicitia Et
Salalarifer Jacuada Quadrienoali Conversatione L. M. Q.
Dico D. Paulas Flemingas.
443 EPIGRAMMATUM X.
I G N E S.
1. Ad Sextum.
Ut faciam breviora, mones, epigrammata, Sexte:
ut ^las moneo, tu breviora simul.
Ut scribam meliora, doces, epigrammata, Sexte:
at scribas, doceo, tu meliora simul.
6 lila mones, moneo: liceat remonere monentem.
nia doces, doceo: discere nempe potes.
Tunc meliora tibi brevioraque carmina mittam,
si meliora feres et breviora mihi.
2. Snper Symbolo Zachari» Pcepleri, SU.
Ure DeuB, ne uras.
Man. I, 10.
3« Martino Schoerkelio et Margarethae Putscher».
Epitbalamii donati dedicatorium.
1632. Frühling.
Uda renascentis propter tilieta roseti
Insimus ingenuis seria tanta jocis.
Audiit hoc Plissus et Plissi frater, Elister,
et consanguineus Pardus utrique vado.
5 Audiit et patrio quivis de flnmine Sorgens
ter , quater attonita risit amoenus aqua.
Sumite, quod cecini, solo par tempore dispai*,
et placeant, magnis quse placuere düs.
4. In Liliam, Amores J. 6. Schilachi.
Man. V, 19.
6. De iisdem ad eandem.
Man. V, 20.
6. Barbare? Joannidi Ursinie, Veneria (wcalo.
Face tna fateor, qnod sentio: uomina, dolciB
Barbara, barbarie barbariora geris.
Agnomen feritas, feritas cognomen iniqnat:
regnat at in &cie nil niii mite tna,
(• Consolis arcanas agnoeco Cnpidinia artes :
hac fi^at, hac rednces allicit arte procoB.
Effere mansneto sie nomina corpore frogit,
ot fngerere minus, quo peterere magis.
7. EL'sabethe Joanns Westonife, poetris nobilissims.
Nympha per ingeaUnn decantatiseima Fiodom,
nata viris palmam prseripmase snam,
et stnpor et noBtri nimis admiratio sedi
in sexaqae tao non habitnra parem:
b Bi pudor hoc Bineret nee hoc ipae timeret Apollo,
solTerer in landeB, mnsica vii^, tnas.
AbaolTisae sed hoc non i&cepisee Sit ausom,
ne pereom &tao com Phaetonte palam.
8. Henrico Stephano.
Fauste, cui primam merito ferat ordine palmam
artibns inferior Cynthius ipse tibi.
Qnos facit ipse, snos non edit is ipse libellos:
imprimis ipse taos , qnos fads ipse, libros.
G Qnod si po'petae crednntor Apoilinis artes,
qnas tarnen ipse Boa figere nescit ope,
jnro, toae (ignosce DeoBl) magis e
hac stabili condls qnas prins ipse mann.
9. Theophilo Landgrario.
Ne tamen obliti damnea me justns amoris,
ipse mens per cpos se tibi sistit amor.
444 EPIGRAMMATUM X.
Farce , precor , titolo, quod epos pnto tale yocandnm,
quod breve yix numeros seit nomerare saos.
5 Adde, quod a tenni rade sit, nee amabile, texta:
caussa fait vitiis una duobns Amor.
Do breve: nam verbis effert sua plnrima pauds;
do rade: nil pictam candidus ambit Amor.
10. Joanni Christophoro Lobharlzbergero, propempticnm.
Maa. n, 43.
11. Michaeli Scholtsio Sil. prope tarbas Lipsicas MDCXXXII.
Man. Ul, IG.
12. Butei Charitilla.
1632.
Venerat ad Charites festivi uiater Anioi^s;
audierat factas quatuor esse bi cvi.
Fiderat: in choreis nectentibus undique palmis
stabat et in medio parva puella cboro.
6 Proruit abna Venus, tres dissiüere sorores,
cum niveaque manet sola puella dea.
Admovct hanc superis, quibus est Charitilla vocata:
fertur, eam Charites tres peperisse sinml.
13. Tychoni Jessenio Cimbro.
1633. Jan.
Mellea Teutonici confers mihi carmina Pindi
et partem memoris me cupis esse libri.
Ingenuam cognosco manum menteroque volentis;
illud honoris opus, illud amoris erat.
5 0 duplici mihi chare fide, quo tester amorem?
Me tuus atque mens te ferit igne focus. ^
Hie ferit, ille ferit: feriunt, feriuntur ut ambo.
Me ferias semi>er sie feriero mihi.
lONSS. 445
1 4. In albo Joannts Sibeliif Westphali, snb persona Fossesaoris
ex symbolo ejosdem loquitnr Veritas.
Man. II, 45.
15. Jano, amioo adolescenti.
Accipe dispositas concessi temporlB' boras,
quo volnmns studiis coDBalnisse tnia,
Jiuic, piffi, qnod abes, nemen lacrymabile matri,
et patria et Bostii Boria cura UeE.
G Sic fac, et assiduam Musis bonuB arrige Dientem:
perfideat aninnim namina tanta taum.
Sic iter et quicquid pariet tibi ttedia, frauges,
Eic potes ad petrios comptior ire lares.
16. Aleclorandri Musieus vernaculos factns^
16S3.
NoD legis hie mersam sub aqais Atbamantidoe Hellen,
qaamTe dia Pbrixo BospbornB asper erat,
Sestus Abfdon ainnt. Sed sie quoque Scstus Abjdniu
odit, in oppositas Ista geinensqne vices.
a Meit Leandre miserl loiige sed amarior Herol
Flebile, sed toti iiar pia faina solo.
GriECia tos geuiuit, Latice äevero pnelLie:
'l'eutoües exeijuii» jam coiere iianu.
17. Zacfaarite Jaro, amico scholico.
Seit pater Aonidnm , mea qui mihi pectora retdet,
iit valeam tenis altior ire meis,
quam tua me pietas et boaesti candor amoris
tangat et assidui» angat, nt ante, focis.
s Tot periere dies, laciti periere tot anni:
tempore qaod periit, crevk amore tni.
Sed quia, nnnc nbi eis, quid flgas, mibi noscerc dann» est,
lone Bit ad votum flectero fata tuuin.
446 EPI6RAKMATUM X.
18. Audendom est Symb. Henrici a Bfinaw.
1688. Ang.
Andendum! andendum est! sie forte Bunavios haBres
ansnras medium damitat inter opus.
Audit et approperat celeri dea lubrica cursu,
quam penes audentes Timgue decasque locant.
6 Ac adolescentes cernens in corpore motus,
quos juvenile velit, qnosqne virile decos:
quantns erit juvenis, vir qnantos hie audiet olim,
si puer est ausu jam quoqae talifi? ait
19. Ad qaehdam itineram saoram comitem.
Ambo per ignotas joncti proficiscimnr oras
et niminm eomites indpiemns iter.
Tu memor es fidei per mntna foedera nostr».
Hanc mihi eontinua ceu tibi servo fidem.
5 Nnmina dent, tina servemor ut ambo salnte;
qn» tibi, fata mihi non meliora precor.
Prosper abis, redituros abis: reditums eontem
inseqnor. An pereont, qui rediisse quennt?
20. Timotheus Schwirseus: dum taus, o Jhesa Christe,
1638. Oot.
Si quod erat toto metagramma notabile coelo,
nominis illud erat, Schwirsee magne, toi.
Terra stat, at placeat: stat olympos, ametnr ut a te«
Sum tuus: o Jhesu Christo! rotundus ais.
5 Non tibi terra placet, tibi non arridet Olympus,
dum quid habet nomen majus utrisque tuum.
Hamburgi.
21. Andre» Virginio TheoL
1633. Deo.
Candida surgentis, Virgini, fama Lycei,
unde potest verum discere Livo Deum,
so. Swirseus Dr.
..M\r>.
Livo, patefiU'ti serus calcatijr Olyiniu.
M'ii <iu()(iii(^ jam iKjljis rolligiuiio prior.
r. 1 uliniiui ^uIlt, nun verba doces, quibos impia tcrres
corda nee ad jussam se per itara polmn.
Hsereses interennt, atheismos et eUmica quaeyls,
Livonica radial fax Pomerana schola.
22. Super Tertiana Manie MoIIersB, desponsaUe PhiL
Crusio J. U. L. Consiliario et Legate ad exteros,
ad illam ipsom.
1636. AnfaDg.
Corde dolet, qaod anh^os opem negat artubus sestus:
qaod dolet igne tao, lux toa corde dolet.
Et dolet et calet et dolor et calor undiqae sorgant
osque calore dolet, corque dolore calet.
5 Fer medicas, Gramanne, manus. Calor et dolor instant
Instant: fer Qyprias sponse Philippe manus.
Ast, 0 sponsa jacens, in utroqne quiesce medentom.
Hie et hie a gemino cor levat hoste taom.
23. Joannem Abrahamum Merdam alloqui desiderat
1637.
Lapsus abit quintns, qnod nil tibi coUoqaor, annns.
Hei mihi! qnot tristes res parit illa dies!
Dispolit Ositiis nos Mars metaendus Athenis,
Nesdo nunc, ubi sis. Me fera Persis habet.
6 Persis amor quondam noster tarn serins, at nunc
et dolor, et quicqnid nomen odentis habet.
Persia, qoid lenta es? quid ICsnia tarda vocanti?
Tu sine, tu cape me, quo, coi vivo, loqoar.
24. Amygdalam salutaL
Indne me yiva, morior nam langoidns, ombrai
grata to» Venen, stirps pia, grata mese,
22. 1 Cor dolet Dr.
448 EPIORAMMATUM X.
Dum Caput occidose crispaot tibi molliter aoM
basiat et bibnlum suctilis unda pedem,
5 prsesidio, dea, nostra tuo dabo membra sopori,
qoas mihi non minuant »stiu et Auster opes.
Quod si dormierim nimius, dum transeat ardor,
suscitet e tepido sibilus ore tuus.
25. Marmoricidiiiffi jaxta Arsaciani , flnnc Ceswin.
1637. Juni.
Transeo, 8ed tristis, sed amoris plenus et ine.
Tarn mihi diversse jam nocuere yices.
Tarn procul atque diu dilectis absumus anris,
nee minus urget iter, nee minus urit amor.
5 Non rogo, Dii lapidum, moUes mihi sitis; ut ultra
durem, me vobis assimilate, rogo.
26. Oleario ad jentaculam vocantL
Intere bis tostam Cererem Persamque Lyaeum,
divite Bandanse pulvere sparge nucis,
cinnamaque et nitidas quiequid redolere Moluccas,
fiugere quiequid Hyblam possit in ore, para.
5 Fercula ne ponas, nisi quse grave tingat acetum,
multaque sint epulis c^epa piperque tuis.
Hestemo mihi quam movisti sidere picam,
non alia poteris jam removere dape.
27. Olearium Gramannamque suos pretiosissimis quibnsdani
in Indicis turbis spoliatos consolatiff.
1687. AogoBt 7.
Par comitum ter dulce mihi, quibus aggemo juste, —
nam mihi vobiscum risus abunde fuit —
rem fadtis vestris animis et nomine dignam,
si, quod abest, »quo scitis abesse Deo.
2r>. C/A«pii] Dr.
5 Annmi, tliefiMiras, gemmas et talia qaeqae
Sors dat, nt luec ttentm dlripniBse qaeat
Perdere, nandad, doo aant Tnlgaria vits,
Ula sed est cnnctia anteferenda bonü.
28. Neogamo suo, in Persido.
lesT. oot.
Diceris Armeme certus DopeiBee pneUn.
Dare, quid est aurea prseteriiaae meas?
Scimus hoc ex aliia, quos me minus anta colebas:
aSaernnt festis hi tarnen, ecce, tois.
t Sed bene nesdero: aatins tibi namqne fatomm eit,
me nihil ex labüs lale Ubisse toi*.
Fac tarnen hoo, alüs ütjnnge ailentia UngoiB,
nam magis hoc sdero, qno magis ipae aüet.
39. Derelictia
I6ST. Oot.
Quo fngis? 0 eomesi o veteram cifnosara Tiarami
ingrediar tantnm te sine Bolns Iter.
Qniqne tuo Clrobris abU stipatoa ah arris
pectore, nunc vacans corde redibo too?
£ Hd mihil cor saperest, sed cor sine corpore cfaaro:
cor gero, sed sola cor gero mente tnnm,
Tnqne menm. Misert quid non timeamne amantes?
Hei! perüt vitea fons ntriusque aimoL
30. Infellcitates.
16S7.
Hoc poterat tristi prEesagns ab arbore comu
omen et attrit» me monnisse rotte:
venimuB ad restim neqae tox mihi condriet tdia:
me vocat artificem sortis et illa febrnm.
G Non eqnidem meditaber opes, non discolor aamm,
fania mihi tantnm inasit inania onns.
28. 6 namiiue tibi. SO. 2 mannita« Dr. 6 iiwvlt Dr.
452 £P1GRAMMATUM X.
b Ac modo servirem Oetic« sors capta raiiiiuif
proinptior obseqoio dexteriore forem.
Mancipor atqne meo plus quam male pareo dvi:
quam ferus ingenio fit homo ssepe suo!
In Tagostania.
37. Martino Mansterbergero Theologo obilom filioli unici
deflenti.
Ex Oriente redox Bore» glacialis ad axem
dura suoque nimis audio digna polo !
Patria fatales nondnm, dolor! exuit iras:
cum patribus patrii disperiere Lai*es.
b Quem tot passa vise mala, quem patienda tot angont,
atteror serumna perditus usque noTa.
Hoc gemo filiolo Carmen tibi flebile functo:
caetera, qu£e minus hoc sunt tua, ploro mihi.
Astradiame Moscuam M. Sextili MDCXXXIIX.
38. Abrahamo Paulo Flemingo parenti, tertium sponso.
1639. Mttrx 24.
Ventilat effoetos Yeneris puer integer igues,
et tibi, chare pareus, tertius ardet Hymen.
Me piger Arctophylax et tardi torpor Olyrapi
vix sinit in scythica membra movere nive.
.*> Frigore totus ego, tu totus adui'eris »stu:
dissimilis toto fiiius asse patri.
Sed triplici, pater, igne cale, sociseque tibique:
debetur reduci tertia flamm a mihi.
Tessavise ad fines Moschorum.
39. Anemonae, suavio meo.
1639.
Erupere suos meus et tuus ardor in ignes
conjunctisque micat mutua flamma rogis,
37. 1 Borece Dr.
IGNES. 4!
ona mihi cnnctia pretiosior noio gemmis,
o radians aniiDffi Inz Anemona mese.
b Cernit hoc et pi'operans extioctos Buscitat ignes,
hinc Amor acceDSis ignibns ipee perit.
o Anemona, novos semper redeamaa in ignes:
qua perit, hac renovat ae mea fiamma uec«.
40. Joanni Nihusio meo peroranti.
1639. Hai 9.
Sit tibi, cor jnvennm, durabilis illa facultas,
quam pius in patrie ponis honore ttue.
Dissens orbis opes pariter Cimbriqne laborea,
qnoB snbit et toto poscit ab orbe decns.
i Qniere sovos calamos , msjores scribe papyros,
spiret et eloqnimn vox taa grande magis.
Tantus ad ingentia snrgis primordia cum,
qnautuB in expleti fine laboris eris.
In Livonia.
41. Gramanno meo Felix nubere precor Flaininius.
1630. Juni 28.
Qualia in amplexas iret tibi, candide, conjnz,
biesit in andpiti mens toa dla dia.
Vidit hoc nltor Amor medinsqne favoris et irte
secreta tacitnm cor tibi tiesit acu.
6 Ilicet arsisti certo combnstilis igiie
et stetit ad thtdamom Fonna serena tnum.
Stet, precor, et jaceat, teoumqne diutina sorgat,
Et ferat hie fractus motua abunde suos.
Reralise. IV. Kai. QnintUes.
42. Pbilippi Sidaei laodibus.
Albionis radins , teme lux tota Britannee,
qui procnl Orcadibus Hebridibasque nites,
40. 1 isla faculUu Ur 7 ad incixpite Dr.
454 EPIGRAMMATUM X.
qui, Latiam quot habet, qnot habet Tetos Hellas amores,
Galüa qaot Veneres Hesperisque colimt,
6 omnes unas habes; genas arduns, inclytns arte.
Migus habet caiamo nü toa terra tuo.
Stemma crepent alii, quibns est nihil amplins; in te
nobile nil minns est nobilitate toa.
43. Meiirsii honoribas.
Et tibi sunt f aciles oondendo in nomine Mos»,
jam memores coltos in soa regna toi.
Stat gravis in medio frondente acnmine Pindo
palma, corymbifene palma propago dese,
6 qnaque oomas aperit, statnont super arbore Carmen,
ipse qaod anratis fecit Apollo notis.
»Menrsios banc memit: pignus defendite, natie;
donec is ad nostras evolet ipse domos.«
44. Heroica Casparis Barlaei.
1639/40.
Est aliquis tandem, quo com, Maro maxime, palmam
jure queas merito dimidiare tuam.
Quffi vetus ad Latios cecinit Partbenius amnes,
haec novos ad Batavas Barlaeus audet aquas.
5 Rura canit, crepat arma, tonat fera prsßlia, cuncta
Yirgilio similis, re, gravitate, stylo.
Mantua Yirgilium, Barlaeum praedicat seque
Amstelis, et palmam prsedicat esse suam.
45. Petro Scriverio XXIII. M. Januar. MDGXL, in
disputatione inaugurali.
Hei, ubi magnanimus generosa Volumina Rhenus
sistit ad excelsse moenia pulchra Dese,
publicus ad Batavas tandem sermocinor aures,
amplior a medica certus abire schola.
42. 3 Cui Dr. 43. 4 colymbifcr« Dr. 45. disupuUtioue Dr.
a Da, Pater, hoc venise, ai vox male bltesa Bobhieät:
quis coram PhiBbo, qiueso, disertns erit?
In huQc libniiD pertineot seqaeDtia epigrammata, qaorum
titali salfem apud me remanserunl.
1. DiluTium Crinue ad Sfntdam,
2. Hagdffiborgi infelicisaimum fatum X. Maji. MDCXXXI.
3. Desolatio uobilissimi fortalitii ad couflnentes Hold» et Albis,
prope Dessaviain Anbaltiiiorum, comiüs Tillfi jubsh.
4. Wurzeuffi ad Mnldam in fuga commuoi MDGXXXII.
5. lu Momam.
6. Houoa, ODDS.
7. Calnmniatori sdo.
8. Zoilo Buo banam mentem.
9. Thyrei araores Puteani.
10. Olearii Astrolabium.
11. Incendium Mitveidse m&e, MDCXXXV. ad Ciopum.
12. Tres tmiones in crinibus pendulis Basilene.
13. Annulo bonte memorin.
li. Ad Astracbanam, terminale Rutheuoruui ad Eurnm eiuporium
in Tartaria Nagajemi.
19. Ad montana Volgte.
16. Matara leute : festina lente.
17. Area Nohte reducta; ad nob. H. Gramannnm, Med.
18. Bibliotbeca Carmelitarnm Hisfohani.
19. Sepnlcrnm Domini nostri ligno «mnlatuin , apnd eosdam
ibidem.
20. Fanum, qaod in honorem falconia de aquila triumphantis in
jngo maxime edlto jaxta opidulum Nathans estrni caravit Schah Tamas.
21. Theophilo a Schonberg, Legato Polonite ad Persaram Re-
gem, obviam nobis in Parthia facto HDCXXXVU. H. Dec
22. Areas mirs altitndinis in Gilano, opus thesanrarii regii.
23. Pons nanticus underiginti cünbarom, paulu infra conflnentea
Cyri et Araxis ad oppidulnm Schabath, qui jnugit Uyrcaniam cum Me-
dia, nunc provtncias Schirran et Mogan.
Dop. 1. DilvLuutn Dr. 9 »Dixris Ur.
456
EPIGRAMMATUM X.
24. Inamculibeg Escagesi SnltaniB, Legali ad lUaatriasimiim no-
■tmm regii, adTentua Schamachiam, fer. 2. paschalL
26. Dir» in Lyeom.
26. Meo mastigi meüorem menteiu.
27. Homo homini Inpus, diabolus» gehemia.
28. Territffi yirtotis posillaiiimitas. Ad Olearinm.
29. Extrema unctio Basilii BasilidiB Propori Rutheni XYII. Maji.
HIKXXXIIX. infra TarcoTianu
80. Amiee deficienti.
81. Anemone gemitns.
82. Palriam videre geslit
EPIGRAMMATUM
E P ü L iL
Doctiflsimo Joanni Nihosio, Samma Qiueq. Capienti Ingmio,
Af&Di Chariss. Lnbenter Assigno Pmdus Flemingus
Doctor Medicm.
458 EPIORAMHATUM XI.
E P ü l K
1. ChristiaDi IV., DaBicarum Insularoni et Nonre^
Laades.
Magnus avnm, virtnte taa rex magiuis, at hseres
illioB es, dominus sie pol l es hnjns; ave.
Faustos ova: toto taranqnillas Nerea ponto,
paret et imperüs Tethys aqnosa tois.
6 Qoa natat oceano pladdnm tna Dania magno,
jora tot in terras tot popolosqne geris.
Balthice, Victor aqvis, Norveg^ce, Scandioe, terris
Victor, io! gestes hoc diadema diu.
2. In gratiam Godefridi Simmeriini, Sil. de anima disputantis.
Vis animiB dent certa inte snffragia nostne,
sed nesds animam disperiisse meam.
Non vivo, non spiro; mea non sentio vita
nee vaga nos primae sostinet nmbra Dese.
5 Quod sed adhuc animer, reliqnos £acis inter amicos,
meqne moves anima, mi Godefnde, toa.
Anne animse det Signa sose, cni propria nuUa est?
In nobis anima se probat ipsa taa.
3. Poesis Christophori Bulei, Masarom delicii.
1632.
Lac ab Acidaliis quod in hoc salit ore papillis?
Mel ab Hymettseis quäle pitisso favis?
0 sapor ! o epulum jovialibus utile mappis!
Nectar in ambrosia navigat omne mea.
6 Sunt ea, sunt lepidi bellaria dulcia vatis,
mattya Bulsei sunt ea, juro, mei.
Sim conviva tu« creber, precor, aunue, menssß.
Non mihi sidcreas amplius opto dapes.
EPUUE.
4. Amicom invitat
Jam soll licet esse mihi, licet esse quieto
et mediam liqnida Miere mente diem.
Chare, veiii, stiniuliiB si te memor orit amici,
et bouiis optantes ketus inito fores.
s Non deerit placidi delectans copia verbi,
materia variOB excutiente ainos.
Hie solo cam solns agea, tnns incola semper
dictator reditns quin eris Ipse sui.
fi. Horti amoris Blyenbnrgii.
Astra Jovem capiunt, Neptunnm marmoia: tale
tolibos hospitiom convenit bospitilnu.
Horte, potens per te dominisqne potentior illis,
qni venit ingrediens osor, amator abit.
6. Poesis Joannis Heermamii, nobilis in^enii.
Cyothie , qaod resona mihi tinnlt in anre melisma,
Tbreido ineliiu, jnro, melisma melo?
Die pater Ascroi sacrosanctissime vatis,
die Dens. At renuens qnur abenodo taces?
6 Arbitror, invidiam sonus hie in pectore diti
moTit. Hoc insolit» me docnere vices.
Jane, licet taceat, abeat licet teger Apollo :
se melius te quid posse tacendo probat.
7. Libri Epidorpidum ScaU^eri patris.
Legit Apollo Ubnun, divini munns luli,
cum saperent jovias düqoe deieqne dnpes.
Legit Apollo Ubnim: silet tiospes et abstinet omiiis,
cumqne libri quisquis fine repletus abit,
& Fertur et ambrosia pater abstinaisse deorum
hactenns et naUns nectar Bmasse deus.
Lantia, delitiffi, bellarla, vina, valete!
Hiec saturant ipsos feicula lecta deoe.
6. 6 iDBoIita Dr.
480 EPIGRAMMATUM XI.
8. Sabin! Poesis.
Gompta nee ad fitstom peregrino tnrgida fbep,
sed sua, sed proprio frons ab honore potens,
qualis erat iacies, cum snrgeret sequore C]rpri8,
qualis in erepto flos Ganymede fiiit,
6 nuda snos Pindo profert dea eoelite voltiu.
Yilia sunt, emptns qiue Unit ora eolor.
9. Tarrsei Hebii XXX. libr. Epigrammatum
Stringit in obscoennm violentns carmina Scoppnm
Hebius, impori seriös oltor epi.
Seoppe, priapismo, tentigine, Scoppe, laborans,
Seoppe, nibil nisi pns, nil nisi, Scoppe, sitns,
ö da capnt immandnm. Lixivia digna parantor:
toUitnr band alio smegmate tanta Ines.
10. Adversaria Barthil
Qoffirit in pmnigenos scriptorum Barthia censns
cnra, potens genio, dexteritate potens.
Explicat, illostrat, confert, defendit, abarcet,
a^jicit, obsenrat, corrigit, apta ponit.
5 Crescit ab adversis rirtos. Sibi qusesitat hostem,
somit et a magno grande labore decos.
Sol liber est tantas removens tot noctibos ombras:
qoo magis bse tenebrant, boc magis ilie micat.
11. Super defluvio folioram ex arboribus.
Ibitis in nihilum, genitivi pignora Maji;
de vestra spoliom dote November habet.
Nam potris aotomnos nocoa vos conspoit aora.
Mortifer hei ! vobis halitos ille foit.
6 Vos phthisis et falso vitiat scaber oteros aoro;
dorn tremitis, sie vos prima remordet hiems.
Hei! homo qood folio nihil est felicior segro!
Jam valet, ot jam mox langoeat atqoe cadat.
9. Tarrhaei Dr.
12. Super Ciipidinis effigie.
I ilius liic noctis, cseco prognatus ab ovo,
bruta quod excelsum namen adorat hmniis,
omnimodi dux caussa mali: pater ezstitit error,
stultitiam matrem non negat esse suam.
5 Jnrgia, frans, odiom, lacrym», jactora, simnltas
sunt consangoinei nomina joncta tai.
Si tales in amore vices, qnis amare peroptet?
Qnam miser, a misero qni sibi sperat opem.
13. Culina, quam vocant, frig^ida.
It Ceres et pleuos aperit reserando canistros:
ad patnlas dominns conflnit ordo dapes.
Stant reliqni rigidiqne geln comedenüa laxant
ora, focnm stomacho fert sibi qnisqne sno.
6 Tnnc celeri jnvat esse mann: nocet esse morantem,
Bacche, Ceres, vestri qni memor esse velit.
Cmra, manns video penetrante rigescere bmma:
cnr sed hiems solo flagrat in ore? Comest.
14. M. Adamo Oleario.
1688.
Mellea Tentonico nascentia carmina Pindo
totaqne Castalio tincta liqnore metra,
has patriae felicis opes, qnas denuo gignit,
vis mihi sint animi pignns, amice, tni. .
6 Yive, mihi primos inter non nltime vates,
qni poterant tantnm restitnisse decns.
Nil vnlgare canis, leve nil; sed si qnid amamm
hie latet, hoc tanti fnnera regis erant
15. Oleario, prodi^aliter liberal!.
Digna tnis animis et convenientia tanto
spiritni, qnod opes nil ais esse, facis.
Sic Epicums habet magniqne Keronis alnmnus,
sie cratem Crates abjicit, nt sit ovans.
15. prodigaliter Dr. 4 Cratem Dr.
408 EPIGRABOIATÜM XI.
5 Fortiter hanc meutern defende, nee esse quid usquam,
quod tibi prffiferri, crede, valore qneat.
Tu tibi divitise, tilü CroBSOS es, omneque dives,
quo nüBus est extas, hoc magis intiiB habes.
16. Wernero Calmio, itineris ex parte comiti.
Vertere dilecto, Wemere, revertere voto,
qood pater et pro te patria mittit humas.
Sit satis incoltos toties Yidisse Rathenos;
hinc poteris arbi carior esse tu».
6 Sive vocet fatiim sea mens noTitatis avara
imperet, a patria longios ibo mea:
i prior et charse de me die dulda terrse:
primos es, in redita qnem revidebo meo.
17. Jano Adolphe Raschio.
1634. Juni.
Quod si l»va tnis fnerat Rhamnosia votis,
et mihi sors junctis alba foisset eqnis,
panperior faerat tna, sed mea ditior arca
pelle, Siberiaco quam Scytha mure trahit.
6 Sed satis est uno nobis vicisse triompho.
Palma fuit pngnae prsßda sat ampla meae.
Adde, quod in dubias foret optio facta favissas.
Jam quod habes, habeo. Nos quod habemus, habes.
18. Invitatio.
Si potes ad blandos non surdos adesse vocatos,
ne, rogo, te coense snbtrahe, chare, mese.
Nil nisi de vetnlo comedes pigra ferctüa gallo,
qoodque mbens acidnm serva ministrat olns.
5 Nee deerit cum lacte novo cerevisia vema,
illa sed oesophago vix sapitara tno.
Hoc tamen ignoscas: vinis prohibemnr adoltis;
quse licet abfderint, largior nsta bibas.
Apud Ruthenos, MDCXXXIV.
19. Cinirado a Waiij^ersen. Eloqnenlia' filio.
( ;ir(' Livo, ]>ulcni* «icniien nun degener urbis,
s})es patris et niagnse sola columna domus,
\erba facis, quibus alta ducis moHmina Cimbri,
nos per in extremo quae gerit orbe, probas.
6 Obstupuere tois nostrse sermonibus anres,
et juvenem senii te quid habere, liqaet.
Nestor es, octodecim vix et tibi digeris annos:
octo quis octodecim cnm nomerabis, eris?
20. Hadriano lUyrico.
Cor juvenom, qnos Harris amat, qaos diligit omnis,
quisquis avet juvenes semper habere dies,
me vigor ille toi capit et flos integer aeTl,
candor semicitise plus trahit ille tase.
6 Forma placet Yeneri, Gharisin mera mentis idea:
hsec animsß üaciem, corporis illa gerit
21. VernulaDi Apolog^ia.
Defensor Senonom , qaos nobilis Austria coelo
sequat et ad mägnos scribit in orbe deos,
rem fads setemis et cedro et baccare dignam,
qnando deos astris asseris, astra diis.
6 Jupiter e patrio reprobos fiigat axe gigantes
fülmine, tu calamo tnrbidiore tonas.
Japiter in superis par nil habet, Austria mundo:
par nihil est paluisß propter utrumque tuae.
22. Inscriplio in diversorio publico Persico, caravansera
Kaskeru inter Caswin et Saba: Benedictus Oxenstirna, 1617.
1687. Jtüi 16.
Cläre Sueco, duce quo tua Scandia crescit, et augmen
sumit ab ingenio terra Livona tuo,
te lego jam peregre, quem vidi cominus: isthsec
quam renovat faciem linea ducta tuam !
21. Apologi» Dr. 1 Semonum Dr. 22. Caspin Dr.
464 EPIGRAMMATÜM XI.
6 Hinc tibi snbscribo. Legat alter et explicet ambos
advena. Kos peregre tarn bene junxit Amor*
Dissociant, sociant bomines sna Cata, neo Ulli
sat licet et firmum est dicere: stabo, cadam.
23. Hieronymo Imhovio.
Vidimus Opitiom; sed imagine vidimus illoiiL
Non sed ea, qaalem, Laca Myronve, facis,
non, sed ea, qualem per inania somnia Morpbens
dadt in a^rea mobile scbema scbeda.
6 Quam tibi, cui referam Uetom tarn triste secondo,
Imbove, tam long» doxqae comesque viae?
Triste, Dii! laetnm; nos boc qnod acerbius angit,
qao snmns a tanto longius usque viro.
In Parthia.
24. Cornelio et Ottoni Murreris, Francisci mei uterinis.
1638.
Par Murreriadnm, qnos tres scio vivere fratres,
quos mihi Francisci solios nnit amor,
vivitis et socia forsan vel in urbe vel SBde
mntna contignis jungitis ora labris.
b Me comitem dux vester habet per tanta viamm,
vester is ad tantum dux quoque noster iter.
Hie dum nos juncti morimnr, vos vivite juncti.
In Tita vestra mors qnoqne nostra movet.
25. Coisum, Tartarise Dagostanss Comuicensium alloquitur.
Nais , Hamadryadum genialis alumna tuarum,
barbara, Comuicis sed satis «qua tuis,
ille genn minor et caput bis tibi tinctile lymfis
qui proicit, faveas-ut sibi, Cimber avet.
5 Sis, Dea, sis facilis, dubiumque natatilis undse
agmen ut objiciat iiil furiale, cave.
Utque niagis moveat, minus audet, ut instet avendo:
ad miuimas pia sunt numina magna preces.
XIV. Maj. MDCXXXllX. feria U. pentecostaU.
*
22. 7 Dislociant Dr. 26. Coisu Dr.
26. Displosio Tormentonini Inter pocnla TOtiva Hoschorum
Äatocratoris, re^s Persarom, nostri illustrissitm, et Schem-
chalis (nobis Scbafgalis) parentis SoltaDis Hahmadi, in
castris ad Coisum.
Hie fragor a tonitnt te non perterreat isto,
magne Dagestan» prsBses et nltor huini :
Jupiter baec vobia dedit, tuec dedit arma GradiTus,
niüla sibi siroileB liedere docta viros.
6 Quam bibit ambrOBiam, snpenun sie fulminat antor;
IfGtitiam magni sie colnere du.
Com nihil hie desit coelis et nomine dignnni,
jare qnis hie tonitra nolit adesse Joris?
XV. M^i, MDCXXXIIX.
37. Musica, qute Schafgali DagesUDOram protoprincipi ana
cum muneribas producebalur a legatis, terlia Pentecostes,
in campia ad Coisum flumen.
1638. Mai 16.
Digne saluteris qoi rex tot gentibns, in quo
si quid barbariem, nil nisi cnltus habet.
Cimber otodb pelago, teniB, nive mf^or et KSto,
Cimber in imperio jam nOTns iUe tuo,
Cimber ad bormonicas Plutom tibi dlvidit odas:
cosTenit hoc animo manns ntnunqne tuo.
Non satis est ocnlos, locolos, et quicquid ab extra est,
ut repleas: auimoe jam qnoqne junge tuos.
28. Eodem die. Pan, in donatione ovinm, agnorum et
capellamm Schafgalia, ad legatoa.
ISSe. Mai 16.
Somite mris opes et qnicqoid amabile rillis,
chara, sed ad lingnam nomina dura meam.
Hos nihil invitis exemi matribos agnoe,
hoc medio toUs e grege domo pectis.
S6. 1 MiMohooiam Dr.
EnORAKKATUH XL
8 Twter «rit (hie jiusit berw) pemn ille, ose fll
»Ina: in hone totnm jos faslntota gregem.
Tilüi dant inopes: pagi ne spernite manu:
Bspe tenet miignoa rostici ccena deos.
29. Valedicil Coisa flumiiii XVL Majt
16S8.
Hn tibi perpetiue moreant in crinibns mnbne
snbter eatqne tnog jogis arena pedes.
Nee tibi triitia aper nee eaa hitnlenta nee nrsBS
tnrbet aqnas sacmm prosütutqne tnnm.
& Lenis es et peregrina &tven> in Tota rogantom :
qna bibis anre precea, hac teg^ ausa mann.
Pei^imns et memores Cimbros referemos ad anuMi,
et flnet ad laodeB Albis et Eidra tnas.
80. Adamo Oleario sao.
1639. April 16.
Inter amicoram primos nnmerande meomm
prime, sodalitii snnuna corona mei,
dnlcig Adame, tnos uobis Bnbdnds amorea,
et noBtras alio fers peregriniu opes.
B IJuisqniB es, hoc posthac me fortnnatior ore
qui frneris, noBtri non minna eato memor:
ille snum nostro cor cordi hac liqnit in ora,
nostra peregrinos oorda per arra trahit.
31. Annillfe Anemones.
Et decns et timnl es miaero mihi dedecoa, aorom.
Nempe ligas qnas tarn BCis nitidare manns.
Libera serrili derincia brachia nein,
qua Bed obes, nobis non minu arte ^aoaa.
*
S9. 8 Biduft Dr. BO. 7 fano Dr.
EPÜLiE. 407
t Kympha sciat, coi eponte mea sie mandpor omtüi,
nil mihi captora dnldns ease sna.
Sdt Urnen; et me dum per te sie oectit, eodem
se capit et proprio complicat ipsa jago.
B2. Snper symbolo amioi: Sopientia condimentnm vitce,
i'd albo.
Fercnla cinnameos qnod sunt faalantia rores
et dapicifi &agrans misaus aromatibiie,
hoc ego mista reor sapienti poUine Masis
esse solent mentis aal aophieqne tiue.
& Conditura sna commendat dote saporeB,
non aapit, admisto qn» caret eeca sale.
Vita quid insipidoni est , qnam ni Sapientia joste
condiat, jnsniso consnl asellas erit.
33. Respice finem.
^thereum mihi dax aperit Sapientia Indom;
Sic docet illa, novo sie ego disco modo.
Inversa docet illa via; caret ordinis ordo,
finis origo rei, terminns ortns erat.
t Hac felix, ut, esto via. Lex illa beatnm,
qood meditetnr opns, qnod &ciatqne regit.
0 bona confusi metbodns conaminis, in quo
regnla simpUdtas, error amoasiB erat.
bnnc librum referenda sunt seqaentia EpigTaminala, qua
inter amiconttn maons Tersantnr.
1. Inacriptiones Orbis Gniteri.
2. Eobani Uesei meritis laadibns.
8. Fossa Engeniana, sive S. Marie.
4. Tamerlanis Basilica, ad Achtnbnm flnmeit, trana Sarizam Vdg».
6. Gfnsceum reginm in circomdsiODe Eliaabed Armenl.
6. Ad caataneam arborem.
81. 7 aad«m Dr. 83. 8 Tielleiobt ioinbiu.
468
EPiaRAHMATUH XL EPUIJE.
18 M. DOnr. a Schiras
7. Mala anrantia et dtarea primse
in Ispahan missa.
8. Olearii galea in ovipane nidnm oon?er8a, sigmun snperati
discriminis.
9. Baccho düsqne alomnis Penanim yaledidt.
10. Calicum importonitas canciabilissima in itinere «stivo per
Bnssiam et Tartariam.
11. Oieario in Ydgse ripa naofrago, inter torbas nauticas scriptum.
12. Invisio ad Hartmannum Gramannum nanfragun^ inter iliceta
Tartari» Mordavinensis ad Yolg» littns Orientale MDCXXXnX.
13. Pnlchellfle, sea Gramanni castis amoribus.
14. Florella 9 sea Soavionim lib. III. Oieario sno felices tsedas
prtBlacens.
15. dandio Salmasio Lngd. Batav.
7 in Spfthan Dr.
EPIGEAMMATUM
ÜBER XU,
na
C A C H I N N I.
Excellenti Et Felicissim^ Ides Adolescenti Henrlco Vnlpio
Henr. Fil. Uti Nominis, Sic VirtQtum Paternarum Ingenoo
Hsredi, Ad Perfecta Qnsvis Nato Et Edacato Affectas
Tesümoniam Adscribo Paulas Flemings P. L. Phil.
Et Mediciuar. D.
EPI6RAHUATUU Zn.
CACHINKI.
1. l^itqiluDm CaÜ.
Heiiuins hie jaceo, viiidi catas integer bto,
ddidn domini letititMtse mei.
Vix miser infanatam faeram Bpatiatns in horttun,
FaacäboB Interimnnt Torcaqae Orypsqae canes.
t Fecerat ioTidiam , qaod berili tntoB in nlna,
snasor, at insontee percnterentor, eram.
Qnisquis es, exitio, cate, cantior esto meopte,
et fnge longipedes, ne laniere, canes.
Heinzio, Feetivi Tngenii Cgtoncnlo, DebiUe In Henun Obsecrantiie
Ergo Posni Eljns Crnentam Mortem Nimiom Qnantnm Condolens. Ex-
•pinbat VI. Cal Aognat. MDCXXXIH Sub Vesperam, Hei. Sibi Vere
Teaperam.
2. Allomodo, mediie statnr», lepidi spiritns esni^ ccesio,
Tersicolori, ad Tocem saltatori et geBticnlatori ridicalo;
cai, quod sni generis aliis dedecori, cauda anresqoe ab-
scissn singulari ad genium domini ornamento eniDt Qui,
iter oam ephippiario, cai ex possessione parebat, in Per-
sidffln nanta fadens, dam propler Cossacos, classem Cim-
bricam de dilaoolo adoriri falso pntalos, et ipse vigil et
Bangninis hostici ex ira fiiroris masculi sitieDs, proximo
sibi remigum Rassonun dente croris involacram obiter ledit,
edicto nescio cujus plas quam prtetoriano modo rigido in
Volgam prfficeps datns et aqnis Doo obversis ad pnppim
itemm manibaa pedibosqne remigans, a tubicine Blanco
sdopetario globo per medium ventrem trajectus a^ vulnere
jieotorali, quod in similibos tnrbia nescio a quo accepmt
CACHOnn. 4T1
I obiitf h«t Tiolenta morte, quam placidus ipse
Don meraisse omnibas vIsdb est Fido, frugali, vigili, ca-
num exemplo nalo^ P. C. Patres canum conscripti, ob in-
;enii elegantiam. Parenies nesciantur ; inopioa enim morte
prteventus nee genus nee reram saarnm cnram cnipiam ex-
posuit, qaod male neglexisse dolet sero beras possessor,
In TJndictam serio cogitantisaimus.
Epitaphiam.
Flete, qaod exequias socio hod ire potcstis,
qai celeri raptaa mergitar aouie , canes.
Flete, canes. Noo iste pias fnror irmit nndu,
at TaperSDt veetnim morte flaente decuB:
B fedt hoc igniTomi displosio plnmbea nitri.
Caoeu sed in miseri non fait nna necem.
Dicfte, qaod venieiu merito minbitnr ntas:
qnl jacet in medÜB igne peribat aqois.
D. XXVn. Sextil. MDCXXXVI. Sapra Saratoviam.
3. Geoti, heroiciB fadei molosso, a conticinio prims brn-
malis in Mediie pago ad Gaspiam lacum litoraU Niasabalh
dnobas sclopelarirs globis capat trajecto, quod, quia inva-
serat obiter haat nuUos, insania correptus aliquibas vide-
retar, q;uod ipsnm alü ejus in dominum fidelilati dandum
rati, virlnoso alü ejus animo, qui columellam et cateaas
pati, quippe generosas, ipsa morte dncere poterat acer~
biuB, Collegü canini dictatori perpetuo,
Slrenuo, Severo, Vivaci.
ieS6. Dooembor.
Hic ego QenB recabo prisca de genta MoloBsa,
Aoglicos Holsatici tator et oltor heri.
Regia teiribilem facies me fedt et wdor,
payit ad eloqniom virqae canisqae meam.
E Martiue occaboi : neqae enim mors dignior nlla,
■trenaitate snam soa capiento necem.
472 EPI6RAMHATUM XIL
Eminitt i, neo eimte reoens pede concute bastam,
sin minus, e fovea me n^ in raUem.
4. Nobili Catelloram vere nobili, 86a 8pecieDi spectes seo
genas sea mores. Dia qaideai totas nitidos erat, qaippe
Candidas, empasa; isto ex nobili Livonicoram canam san-
gaine ortais, quem una cum heris suis, famosus ille per
Asiam Europamque Mosdiorum tyrannas , natali solo secnlo
saperiore secum in Roxolaniam suam abduxerat; bis ex in-
genio ad amussim lepidas , jocalarias , cajas vox supra
commonem canam sortem jacunda erat.
5. De Lastio et Mavia, in itinere amissis.
Chare canis felisque yigil, quo teaditis ambo,
biga per ignotas interitura vias?
Tu fares terrere vigil, tu callida mures
fallere, sie miseros destituistis heros?
6 Itis at et socio sola per mihi nescia calle
tenditis hostiies exuitisque minas.
Qnisque videns sie vos mirabitor hospes euntes
et dicet; liti quam bene pax comes it!
6. Saltanus, severas, corpulentas, coloris plns quam ni-
gri, Yultus plane serii canis, domino fidus, eique ramm
inter canes exemplum soll ad piagas quoque obediens;
ad ictam sclopeti industrius; sagacis nasi, natator aadax,
qai, dum perdicem, plumbo semivolatilem factam, nimis per-
sequeretur, viarum errore captus, emansit, dubium est,
an perierit.
7. Memori» Grimmii, Boickes, Suitanis.
Sicdne vos tabula, pia triga, iegemus in una,
quos totuplex rapuit Parca, quot estis, beris?
8. 7 raoens Dr. 8 eapis Dr. 7. 1 legemor Dr.
GACHonn.
Orimme, deont fldei «1 damerit Hjari» cudam:
lyni CDte, Hart fadB, Boicka, lewu mlnia,
G tnqne, Rlger SiilUn nee aqwe mdia aitiB ensda,
barbanu in lolas, qoas berns Idt, ara.
Stertitfl gub foveiB, qtue, sint abi, newsio v«6tris;
stertäte: nam vigil« non magis cms licM.
8. Ämorosnle poeqierinm.
MaJDs adest: pars, bella canu, pore, bella! Sad ob»)
Ne nimis in trinnm Bis dta, ventris onni.
Dnm propenu primnsqne tibi üß perditnr bnm,
vagit in occnlto par geniale sinn.
6 Cantior i, genitrix, timidooqne enitere naad,
vivet in ambomm tertiiu iUe pari.
Nam quoties niTei« Indes comee ipsa gemellia,
amissnm toties disaimnlando genes.
Artoflle in Media.
). Falanidi in pnnctisHHo separattonis decüDEe Decembris
ab undeoima, Lana falcata, felidler primom pnerpena,
delldis Olearii.
Prorsa, veni, Partnnina, fare, sta, Nasdo, jnxta,
solve laborantes, Nlxia Inno, sinas:
partnrit et nitido Falanis amcena pnello
doDEt hemm: lepidam tolle, LoTona, feram.
i Stqne quod est aliad, cauie qnod lene ministret
numen , ad offidnm qnodlibet ite Baum.
Ite, nee hoc opera genninte demite proll,
cni decns est, nnllnm non habiÜBse patrem.
10. Ex persona Sdnri, laqnM sollboati.
Ezieratis beri, dum claosis nndiqne rimia
Fnmens in vacna Unldber «de farit
8. 3 Tflstiu Dr. 9. 1 QrorM Dr.
474 EPiaSAHMATUM Xn.
Anziitt hinc anüiii nee in hoc piger arthmate, 11901»
pendeo, dnmpropero dissiliendo fagam.
6 Pendeo. Ne, domini, tos qiueso, patate reveni,
farca qnod luec fortiim forte üt olta meom,
nee mala soasit eam mihi desperatio mortem :
me laqneo jngolant ignis et anra meo.
11. Epitapbiiini GiiHci8, alaoandihio vino perempti.
Dom bibit et roseo vates 8e tingit lacho,
et circom bibnlas liBtos oberro genas,
gutta cadit, rapit lila sinral me gutta cadifun
et necat: ad tantam sat ftiit nna necem.
6 Ecqnis erit, nostro qni condol^ adyena letho?
Non poteram &to nobiHore mori.
Hoc tibi sim gratos, vates: mors semper abique est.
Qnis sdt, an ex cyathis non bibat illa tois?
In hone libram referenda sunt sequentia epigrammata, qu»
amicorum manibus tradita hactenus ad me non redieront
1. Tmntdns alaud» Christenii.
2. Testamentnm lasoini».
3. Colombi a marita proclosi nsenia.
4. Onagri, quem Persarum rex aciuace dissecuerat uno ictu.
5. Aius jaculo frontem transfixi ab eodem.
6. Falanidis Olearise apotheosis.
7. Caspith, Falanidis Oleari« primogenitus.
8. Casbini inter novem unins partus absolutissimi catelli natalis.
9. Fratribus ejusdem duobus ob infantiam errore yiarum amissis.
10. Casbini, Falanidis filii superstitis unici, eodem quo mater de-
siderabatur die sublati, tumulus.
11. Testudinis Imbofian» tumulus.
12. Leporis epitaphium.
18. Suprema yoluntas cuniculi.
Deperd. 6 L«g. Ahus.
CACHOnn. 478
14. Triompbas vnlpecule, cni in venatione eattdam canea abstra-
xerant, ipsa liberante se foga.
1 5. Galli a Tolpe abrepti ad matres&milias.
16. OniBci a leone contriti.
17. Palli a matre soffocati.
18. Geinitns raiue viridis febricitantis.
19. Pisticnli in littore aiti exBidrantls epitapbiom.
20. Pedlcnli laue euecti ad patres mendicomm conacriptoi.
21. Epi^^blom pnlidfl saltna errore in patenin lapsi.
22. Harsnpii cloaca absorptl epitaphiom.
23. Qnerelae vii^inis Benio vicdn».
24. Oleario, castronun nratatorl in itineribu barbaridi.
25. Hartmanno, pedeitH in itineribot Tagostania.
m ämSESKXmG!ES.
ANMERKUNGEN.
Wenn gleich da^enige, was zu dieser Ausgabe von Paul Fle-
mings Gedichten im Aligemeinen über den Dichter« sein Leben and
die Abdrücke einzelner oder gesammelter Werke desselben zu sagen ist,
am zweckmäßigsten in der folgenden Abthdhing, welche die deutschen
Gedichte enthalten soll, zn vereinen sein wird, so dürfte doch einigen
Yorbemerkongen, welche sich aosschließäch anf diese Sammlang der
lateinischen Gedichte beziehen , ihre passende SteUe hier schon anzu-
weisen sein.
P. Fleming wird als der geist- und gemüthsvoUste Schöpfer der
neueren deutschen Dichtkunst anerkannt; weniger bekannt ist es, daß
er einer der letzten Deutschen war, welche vorzügliche Gedichte in latei-
nischer Sprache zu schaffen liebten. Er selbst hat mehr seiner latei-
nischen Gedichte, als der deutschen, nämlich nur einige Gelegenheits-
gedichte gedruckt gesehen. Daß er nicht etwa lediglich durch latei-
nische Verse Gönnern und Gelehrten sich empfehlen wollte, zeigt ein
Blick auf die zahlreichen kleineren Gedichte, welche er neben den deut-
schen nicht nur in den Universitätsjahreu, sondern auch auf seinen
Rdsen jedem Anlasse, jeder Stimmung zu widmen pflegte. Zu den
größeren lateinischen Jugendgedichten, welche er in den Jahren 1630
und 1631 drucken ließ, gehören die Hochzeitsgedichte auf einige Mit-
glieder der von Schönburgischen Familie, das Natalitium Jesu Christi,
die Rubella oder Suavia, so me die Sammlung von Oden und Epigram-
men auf die kriegerischen Ereignisse in Leipzigs Nähe im Jahr 1631.
Er beabsichtigte die Herausgabe von Sammlungen seiner lateinischen
Gedichte, wie der deutschen, und hatte beide in großen, nach Gegen-
stand und Dichtungsart geordneten Abtheilungen, älteren Yorbildem
folgend, vereinigt. Bei den deutschen scheint dies ztun größten Theil
schon früher zu Reval geschehen zu sein, weshalb später von ihm ein
bnnt zusammengewürfeltes Neues Buch poetischer Wälder an-
gefügt wurde; die lateinischen aber sind erst kurz vor seinem Tode für
den Drack geordnet, wie sich aus der sorgftltigeren Einschaltung der
ANMERKUNGEN. 477
Gedicbte anB seiner letzten Lebenszeit and einigen der Widmniigen zu
ergeben scheint. Wahrend seine Handschrift der deutschen Gedichte seit
dem nach seinem Tode von seinem Frennde Adam Olearios besorgten
Dmcke verloren gieng, bat sich diejenige der lateinischen Gedichte mit
einigen Ausnahmen erhalten, nunmehr in der Wolfenbttttler Bibliothek.
Diese Handschrift war, nachdem Olearins die in deren Inhalteverzeichnisse
noch anfgeftthrten znUf BOcfaer Epigramme zum Behofe des im J. 1 649
erfolgten Abdruckes aus der Sammlung abgelftst hatte, dem bekannten
Gottorper Regtemngsratb und Bibliothekar Marquard Oude (f 1669)
durch den jfingeren Olearius geschenkt 0- Sie gehörte zu den Hand*
Schriften, welche bei der im J. 1706 zu Hamburg gehaltenen Verstei-
gerung der Gndianiscben Bibliothek keinen KSofer fimden, auch nicht
bei der im J. 1709 versm^ten. Sie war aber nnter der bedeutenden
Anzahl anderer SVIanuscripte , welche im J. 1710 fOr die Wolfenbattier
Bibliothek unter der Hand um den Preis von 8000 Thlr. erstanden
wurde. Sie enthält jetzt 240 beschriebene Blatter in 4. mit Einschloß
einiger gedruckten. Beziffert sind sie erst, nachdem zwei Werke, nOm-
lich außer den gedachten Libri XU Epigrammatum auch das f Qr nns
verlorne sechste Buch der Manes Glogeriani, die Snsinria, abgetrennt
waren. Das Inhaltsverzeichniß der Handschrift &iai nach AnffDhmng
jener Epigramme fort: Qnibus accesaemut ex bibliotheea Flemii^:
Georg. Glogeri Sil. Poematia, Guflielmi Pafnii Epigrammeta, et
Persici Regni Statns, Italico idiomate. Von diesen drei Werken
ist nnr noch das erst genannte in dem US.-Bande S. 322 — 240 voi^
banden. Der Gedichte des Pafnins bat Fleming in dem Epigr. IV, 17
gedacht. Von der italienischen Schrift bemerkt Job. Holler, welcher
die Handschrift kannte, in der Cimbria literata ü, 196 aosdrOtAdich,
daß sie von einem Ungenannten verfaßt sei.
Die Sammlang beginnt mit der Widmung an den berOhmten Arzt
und Dichter Dr. Caspar Barlffivs, welcher zn Flemings Lehrern in
Leiden gehörte. Es folgen dann die neun libri Srlvarum und H.
110 — 150 ein Lib. X sive adoptivns, waches letztere von mir nitiit in
diesem Bande abgedruckt ist, doch mit anderen an Fleming geriditeten
deutschen imd lateinischen Gedichten im Anbange dee folgenden Bandes
den Gedichtes von Flemings Freunde, G. GHt^er, angescbloBsen wei^
den HolL Zum Lib. HX »in quo Soavia« ist anstatt des Textes nur der
1) Vgl. dm Catdog w)n«r BiUiothek. Eiel, 1700, 4. S. 66b.
478 AinfESKDNOEN.
Nachweis gegeben, daß sie zu Leipzig gedruckt und yerlegt seien von
Herren Elias Rehefeld. Das Titelblatt von üb. IX »in quo MiaceUa-
nea« , unter welchen Fleming die meisten der von ihm bereits cn Leip-
zig and zu Reval gedruckten lateinisdien Gedichte mit Ausnahme der
im Lib. YIU enthaltenen Suavia begreift, gibt folgende Notiz:
NB. pro typographo. Hierinnen gehören allerhand Carmina.
1. Auf H. .£schels Hochzeit in folio zu Leipzig gedruckt
2. In H. Meyfarti sein Florilegium bei H. Götzen zu Leipzig.
3. Hymnus mens in natalem Domini cum appositis carminibus.
4. Varia, domi apud parentem.
6. Alia quam plurima, Revali« in meinen Kuffem.
Am Rande sind bemerkt: iEsdielii. Schflreri. Oleario Od. Varia
domi. Coena.
Nach diesem Titelblatte sind eingeheftet mit der Vorbemerkung:
»Diese folgenden Carmina sind auf den Fall hergesetzet, da sie in den
andern lateinischen nicht zu finden« — die unten im Lib. IXal^edruck-
ten No. 6. S. 185; No. 5 und 4. S. 184; No. 9. 10. S. 204; No. 13.
S. 212; sodann gedruckte Exemplare des Natalitium Christi (S. 154
bis 173), des Epithalamium für Hieremias .Sschel (S. 205), der Taede
Schoenburgic«e (S. 174 — 184), und des Propemptacum für Dr. Gra-
mann (S. 212. No. 14). Es fehlen also die Gedichte an Schfirer, an
Olearius, die Coena, und was im väterlichen Hause, zu Reval in den
Ko£fem und in Meyfarti Florilegium enthalten war. Ein lateinisches
Gedicht an SchOrer ist, da das vorhandene Epigramm in den Manes
Glogeriani VII, 20 hier nicht gemeint sein kann, uns nicht bekannt
Ebenso wenig ist eine lateinische Ode auf Olearius, vermuthlich bei dessen
Verlobung gedichtet, auf uns gekommen, was um so aufbllender erscheint,
da Olearius dieses Manuscript selbst lange in Händen hatte. Auch ein
Gedicht »Coena« , mag damit nun ein gewöhnliches Gastmal oder das
h. Abendmal bezeichnet sein, hat sich allen unseren Nachforschungen
entzogen. In Reval haben die Nachforschungen der Verehrer unseres
Fleming die Originaldrucke einiger deutschen, doch kein uns unbe-
kanntes lateinisches an's Licht gefördert Die Erkundigungen nach
Handschriften, welche aus Flemings väterlichem Hause in Sachsen sich
erhalten haben könnten, sind vergeblich geblieben. Die Sage von Hand-
schriften von Fleming in der dem Wohnsitze seines Vaters benach-
barten Stadt Zwickau hat sich als unbegründet erwiesen.
Was unter »Meyfarti Florilegium bei Herrn Götzen zu Leip-
ANUEREÜNOEN. 4T»
rig« Terstanden wnrde, ist dorchans dunkel ^). Job. HatthAoa Meyftrt
ans Jena, Doctor der Theologie, Director des Lyceamg za Coburg, her-
nach Professor zn Erfort, geb. 1690*), gest. 1642, var der Yertasser
öner 1634 zn Cobnrg in 8. (anch Frankftirt 1654 in 12.) gedrnckt«!)
>TeaUcben Rbetorica.« In diesem Buche finden sich keine Terse,
«dche wir dem F. Fleming zuschreiben könnten. Er selbst hatte seit
1627 eigene dentsche Gedichte heransgegelien: »das himmlische Jeni-
salem« *), auch ein »Jttngstes Gericht« und ein >BOUischeB Sodoma«.
Andre geistliche deutsche Gedichte von ihm haben sich in einiges Oe-
BangbQchem erhalten*). Im J. 1627 veröffentlichte er sein Hellifi-
cinm Oratorium zu Leipzig in zwei OctavhAnden, von weldiem
mehr&cb aufgelegten Werke unter seinem und des Melchior SteinbrOck
Kamen zu Frankfurt 1701 eine nene Ausgabe erschien. Dieses Werk
beabsichtigte er in die deutsche Sprache zu flbertragen, auch eine
»Oratoria spedaUter sie dicta« zn schreiben, sowie ein Mellificino
Oratorium ecclesiasticnm zn sammeln^).
Man wttrde irren, wenn man die Angabe J. Mollers in der Gini'
bria Uterata, daß der vorliegende Bond autographns sei, dahin ver-
stände, da[l derselbe von Fleming selbst geschrieben worden. DaC äim
nicht der Fall ist, zeigt die VM^ldchnng mit der Schrift der von Fle-
ming in das noch vorhandene Stammbuch des Olearins eingetragenen
Gedichte (Sylv. IV, 4. Epigr. VI, 32). Wenn der Abschreiber der
lateiniscben Sprache auch nicht ganz unkundig war, so trennte er
doch häufig Silben, welche zn einem Worte gehören, wie ite ratU
für iteratis, me is fllr meis, time re für timere, are a für area. Eine
andere Hand erscheint auf einigen Seiten, fol. 57^ und 58*, fol. 162*.
Eine dritte findet sich fol. 86*. Doch kann die Flemings in einigen
Correctnren erkannt werden, in welchen einzelnes Falsche durch grade,
1) Hkoh einer briefliohen Hittheiluug Mauminni lobriab FBnt Lndirig
Ton Anhall-KSilieD nach dam 20. Dco. 1610 in Betreff dei AbiatiM der in
KStfaen für die nene Lehrart gedrnokten BHcber in Leipilg und Pimnkfnrt
■obon von einem BaehhSnd 1er OOUra in Leiptig. — Zftofaftriaa Sohflrer nad
Uatthiaa Q&tie draoktea rereint in Ltipiig in den awaiiugar J4bien. Ist
der HMtbiu Saohariat GStte, *a den E. III, 37 gerichtet, mit dleaem Biuh-
draokei Terw«ndt?— 3} Qrliiegiebt ihmdMQahnrt^ahr 1608. — S) 8. Aber
dtuielbe L. Beahateln, deotaehaa Diehteihaah, Bohottel, 6, 1177. —
4) S. Bambaoh, ohriill. Anthologie II, 81S. — S) B. den BeUnfi de* I, Bseh«
dal dentiohen Rhetorik.
480 AmiERKUNOEN.
einfache Buchstaben beriditigt wird. So fol. 7». 7^ 39^ 44'. 117K
184». 186». 186»». 190*» u. a.
Es ist aafiiallend, daß Olearius, weicher seinen Freund noch mehr
als 30 Jahre flberlebte, von den lateinischen Gedichten nnr die Epi-
gramme, und diese auch erst im J. 1649, nachdem kurz vorher seine
eigene Reisebeschreibung im Drucke vollendet war, herausgegeben hat.
Die Epigramme mögen, nicht den gehofiften Bei&ll gefunden haben, in
einer Zeit, welche sich entschieden den Dichtungen in deutscher und an-
deren modernen Sprachen zuneigte, vielleicht wenig verstanden, da die
personlichen Beziehungen aus den Jugend- und Universitätg'ahr^ den
Verhältnissen zu Reval und den Ereignissen der Reise mancher Er-
Uuterungen bedürfen, und jene noch dazu durch Überschriften und
Anagramme nicht selten möglichst versteckt werden. Der Vorwurf der
Dunkelheit trifft die tlbrigen Gedichte nur selten, doch mochte Olearius
besorgen, daß manche derselben dem Ruhme seines Freundes, dessen
deutsche Gedichte erst langsam die verdiente Anerkennung fanden,
durch ihre Unbedentendheit schaden könnten. Unser Standpunkt ist
ein anderer. Wir erkennen den großen Werth vieler derselben an,
welche den besseren deutschen völlig gleich kommen (z. B. Sylv. U, 3) ;
in andern findet sich doch immer der Geist und die Behandlungsweise
des deutschen Dichters; sie erläutern häufig die deutschen Gedichte,
mit welchen sie dieselben Gegenstände behandeln: alle zeichnen uns
seinen Bildungsgang und geben Stoff und Belege für seine Biographie.
Vielleicht besteht der größte Werth der lateinischen Muse Fle-
mings in dem Einflüsse, welchen sie auf die deutsche ausgeübt hat: es
ist der klare Gedanke, der gedrungene, meisterhafte Ausdruck, den
die Übung nach großen Mustern in diesen Eigenschaften seiner Sprache
verlieh. Es war für Flemings Ruhm ungünstig, daß seine lateinischen
Gedichte in den Wendepunkt des Geschmacks an denselben, vielleicht
der Möglichkeit derselben fielen. H. Grotius, Owen hatten vor, D.
Heinsius, in den Jugendtagen unseres Fleming gedichtet; Sarbiewsky
starb an demselben Tage mit ihm; Barlseus und andere nur lateinische
Dichter sind nicht weit über ihre Schulen und Kirchspiele hinaus be-
kannt geblieben. Zeitgenossen Flemings, welche jene neueren latei-
nischen Dichter noch viel zu lesen pflegten, haben sogar seine ihnen
bekannten Gedichte bisweilen getadelt; was diesen Kritikern mis-
fiel, war meistens die Latinität: sie bedachten nichts daß die Aus-
drucksweise einer todten Sprache nach den Versuchen ihrer großen
ANMEREUlfOEN. 4SI
Kenner im Laufe von mehr als einem Jahrtausende sich eiBChitpfen
mußte. Fleming bat bewnndernngswOrdig die hergebrachten Reminis-
cenzen aas den classiBchen Dichtern zn vermeiden gewaßt; nar znfiülig
scheinen ihm solche begegnet zo sein. Er bereicherte seinen Sprach-
schatz vorzüglich ana dem Plantus, sowie ans dem Fereins und dem,
was von den ältesten Schriftstellern Roms aaf nns gelangt ist Wir
werden erstaunen, wenn wir beacliten, mit welcher Gelfiafigkeit der
gelehrte Dichter, fern von allen literarischen HDlfsmitteln , in der
Waste nnd unter allem Ungemach der Reise, sein poetisches Tog^
bnch — denn so läßt sich der grüßte Theil seiner Werke bezeich-
nen — , in beiden Sprachen fahrte. Man wird ihn in dieser Beziehang
weit flber den zn Tomi dichtenden Rttmer stellen, man wird ihm gern
die Tergleichnng gönnen mit dem auf seinen italienischen Reisen anab-
l&ssig fortdichtenden, glücklicheren größten Nachfolger nnter seinen
deutschen Landslenten; man wird nur beklagen, daß ein früher Tod es
Terhinderte, zu zeigen, ob er den großen Camoens, dessen Lebenslauf
in Europa und Asien wir gleichfalls in seinen schönen Sonnetten ver-
zeichnet finden , nicht auch in einem Heldengedichte erreichen konnte.
Von Flemings sprachlichen nnd literarischen Studien geben seine
Gedichte hinlängliche Belege. Leider fehlt uns ein wesentlicher Beleg
für die wissenschaftlichen, wenn seine Sachkunde und Beobaditung^
gäbe auch häufig genug nicht nnr aus seinen Gedichten zn erkennen ist,
sondern selbst aus dem Reisewerke seines Gefährten Olearlus durch-
blicken mochte. Es ist mir nicht gelungen, irgendwo die Doctordisser-
tation des Fleming zu Gesicht zu erhalten, sogar nicht zu Leyden. J.
MoUer führt freilich seine Dissertatio medica inaugaralis de
Lue Venerea, Lndg. Bat. 1640, 4., bestimmt an, doch sdieint es
nicht unmöglich, daQ die Dissertation bei Flemings Abreise von Leyden
noch nngedruckt war und es bei seinem gleich hernach erfolgten Tode
stets blieb. Allerdings kann sie, so manche neue Beobachtungen er
seinen Reisen verdankt haben wird, neben seinen poetischen Werken
damals noch schneller, wenn gleich mit weniger Grund, vergessen sein,
als die pfaüosoi^isch-medidnische Abhandlung Friedrich Schillers.
Manche Nachlässigkeiten in Sprache und Metrik sowie Undent-
Uchkeiten sind in seinen Gedichten gewiß zu tadeln. Doch ist wol an-
zunehmen, daß er vielen derselben bei dem beabsichtigten Drucke ab-
geholfen hält«. Im Allgemeinen wird man in denselben viele BChftne
Gedanken in kunstgerechtem metrischem Ausdruck finden. Seine häa-
rtanlM. ^^
483 ANMERKUNGEN.
figen sinnreichen Oxymora, selbst die nnflbertroffenen Anagramme (f.
B. Timotheos Schwirseos: som tnos, o Jesn Christe« Epigr. YU, 19.
X, 20) bekunden eine eigenthOmliche Gewandtheit.
In dem Abdrucke der Gedichte bin ich ganz dem Wolfenbüttler
Manuscript gefolgt und den demselben eingeschalteten oder nachgewie-
senen ersten Drucken. Wo das Ms. von einem vorhandenen Drucke
abwich, ist jede nicht lediglich auf einem Schreibfehler beruhende Ab-
weichung stets bemerkt, ebenso wenn eine Verbesserung erforderlich
schien. Zu den Manes Glogeriani mußten besonders noch die Epi-
gramme verglichen werden, unter welche manche der in jenen ^t-
haltenen Gedichte mit nicht ganz unwesentlichen Abweichungen aufge-
nommen sind.
Von den Epigrammen habe ich in deren Sammlung diejenigen
nicht wieder abgedruckt, sondern lediglich unter der gehörigen chrono-
logischen Anordnung nachgewiesen, welche sich schon in der augen-
scheinlich älteren Sammlung der Manes Glogeriani fanden; zu diesen
aber die abweichenden Lesarten und Berichtigungen der Epigramme
hinzugefügt. Da die letzteren in der Wolfenbüttler Hs. fehlen, so laßt
sich nicht mit Bestimmtheit nachweisen, wie die Wiederholung derselben
Gedichte entstanden ist. Die Abänderungen sind jedoch zu bedeutend,
als daß wir sie dem Olearius zuschreiben dürften. Wahrscheinlich ist
es, daß Fleming die dem Andenken an seinen verstorbenen Freund G.
Gloger gewidmeten Gedichte später mehr auf ihren eigentlichen Inhalt
beschränken wollte und andere, welche in der Zeit des Verkehrs mit
ihm entstanden waren, in die Sammlung der Sinngedichte hineinzog.
Unserem Zwecke schien es aber angemessener, das ursprünglich Zu-
sammengehörige bei einander zu lassen.
Bei dem Charakter und der Entstehung der meisten Gedichte
Flemings ist es nicht nur für ihre Würdigung, sondern auch für ihr
Verständniß häufig unerläßlich, die Zeit ihrer Abfassung zu kennen.
Diese läßt sich aus einer genauen Kunde seines bunten Lebensganges,
besonders aber der Aufzeichnungen des Olearius über die Reise nach
Rußland und Persien in der Regel mit vieler Wahrscheinlichkeit, in den
meisten Fällen sogar mit großer Genauigkeit und Sicherheit feststellen.
Es ist daher besonders störend bei diesen Gedichten, sowol den la-
teinischen als noch mehr bei den deutschen, daß sie von den früheren
Ordnern und Herausgebern so durchaus unchronologisch durcheinander
j:ewflrfelt sind. Es wäre möglich gewesen, die sämmtllchen poetischen
ANIiERECNaEM. 4B3
Werke Flemings in der mnthmaßlicheii Ordanng ihrer Entetehongszelt
abzadmcken; doch hätten dann die Gledichte in beiden Sprachen nnter
einander gedruckt werden mOssen, nnd selbst wenn nur die Scheidung
nach der Sprache beibehalten nSre, so würden doch sehr verEchie-
denartige Gegenstände aneinander gereiht sein, was der Uehi2abl der
Leser unbehaglich gewesen sein durfte. Ich habe mich daher darauf
beschrankt, bei den lateinischen Gedichten den vom Dichter selbst be-
absichtigten Plan rücksichtlich der Eintheilung in Bücher beizubehal-
ten, jedoch in jedem einzelnen derselben, sowie in den angehängten
Listen der verlorenen Epigramme eine möglichst genaue chronologi-
sche Reihenfolge herzustellen. In des Anmerkungen ist jedoch die alte
Reihenfolge in der Handschrift, sowie in dem Drucke der Epigramme,
denen ich die dort fehlenden Nmnmem beigefügt habe, von mir nach-
gewiesen. Die Daten nnd arabischen Ziffern vor den Gedichten sind von
mir hinzugesetzt, die in rOmischen vor oder am Schlosse derselben sind
aus der Handschrift oder den alten Drucken.
Anmerkungen zu den Gedichten durften wegen der geschichtlichen
Begehungen auf so viele längst verschollene Personen nicht fehlen. Sie
sind jedoch gleich denen über die bekannteren stets kurz gehalten, und
in beiden Fällen ist nur dasjenige hervorgehoben, was zum Terst&ndniß
und zur Zeitbestimmung des vorliegenden Gedichtes erforderlich schien.
Das Weitere Über Flemings nähere Freunde, denen die deutschen Ge-
dichte mehr noch als die lateinischen angehören , wird die Lebensbe-
schreibung im folgenden Bande enthalten. Dieser wird auch die be-
treffende Bibliographie angehängt werden , sowie ein allgemeines Per-
Bonenregiester über beide Sammlungen.
Der Druck dieser Sammlung ist durch mancherlei Hindemisee ver-
zögert , von denen die bedeutendsten auf die Schwäche meiner Augen
zurückgeführt werden mögen. Die Nothwendigkeit , in welche ich da-
durch gesetzt bin, nicht ohne eine sachkundige Hülfe meine vor Jahren
begonnenen literarischen Arbeiten fortzusetzen , ist bei dem Wechsel
der Persönlichkeiten, besonders durch die UmsteUnng der Gedicht«
und deren Nachwü-kung in den Erlftutemi^en der Gedichte lästig ge-
worden. Hoffentlich findet der Leser in denselben hinlänglichen Ersatz
für andere Mängel , sowie die etwas erheblidie Zahl der bereits ent-
deckten Drnckfetder.
484 ANMERKUNGEN.
ANMERKUNGEN Zu EINZELNEN STELLEN.
ErklAruDg der Abkürzungen : Sy. = SylT» , M. = Manes , E. =;= Epigrammata,
Dep. = Deperdita, P. W. = Poetische Wälder, Üb. = ÜberBohriften , Od.
= Oden, So. = Sonnette, Ol. = Olearius Reisebescbreibaug 1647.
Widmung der Sammlung (in der Wolfenb. Ha. Bl. 1).
Caspar Barlsus, dem Fl. seine lateiniscben Gedichte widmete, geb. 1684
IQ Antwerpen, zuerst Prediger und Professor der Logik zu Leyden, als Armi-
nianer entsetzt und zur Medicin Gbergegangen, lehrte spAter wieder Philo-
sophie zu Leiden und Amsterdam, wo er im Jahr 1648 rerstarb. Seine PoS-
mata füUeu zwei Bände, 1628. 1631, Ton denen eine neue Ausgabe Sy. V, 12
im Jahr 1689, Nov. besungen wird, deren vierte schon 1645. 1646 erschienen
war. Auf deren ersten Theil, die Heroica, bezieht sich E. X, 44. Schon 1681
Febr. nennt ihn das Natalitium Sy. IX, 2, 19 grandiloqnus. Die WidmuBg
ftllt 1689^1640.
Sylvarum 1. 1., in quo Hexametri CHs. S. 3*— 11^).
Die Eintbeilung der Gedichte in Silvn stammt schon von Statius her, dem
darin außer unserem Fleming Hugo Grotius (Sylvarum 1. III), Joseph Soaliger
(Sylva variorum carminum), Joannes Dousa (Sylvarum libri duo, Antw. 1569),
H. Junius (Sylva carminum, Lugd. 1576) und Johannes Secundus (Sylvarum
liber), J. Bälde (sylvs lyrics), Nicolaus Borbonius (Sylvula), Georg Bucha-
nan (Sylvarum liber, s. PoSmata, Lugdun. 1628) folgen. Sylva ist gleich
dem griechischen CXt] eine Bezeichnung für eine buntscheckige Sammlung,
eine verworrene kunstlose Masse geworden, in einem Sinne, welchen das
deutsche Wald nicht hat. Daher erscheinen Opitzens und darnach Flemings
poetische Wälder, wobei' an das Naturwüchsige im Gegensätze zur Kunst
durchaus nicht gedacht ist, übertragen, und diese Bezeichnung ist auch auf
Sammlungen wissenschaftlicher Art, wie die Altdeutschen Wälder der Brüder
Grimm, angewandt Wie Fl. als Sylvarum 1. V Hipponax und im 1. IX als Nr. 1
Am, unter den Manes als 1. VI und VII Lacrymn und Tumuli, femer unter
den Epigrammen als 1. II Sidera hat, so tbeilte auch Jul. C»s. Scaliger seine
PoSmata in Hipponax, Sidera, Lacryma, Tumulus, Manes und Ar« u. s. w.
Widmung (Hs. S. 8b).
Cunradus Bavarus (gcrmano et proprio nomine hie est Cnnrad Bayer,
bemerkt Gudius im Mscr.) in Halle 1571 geboren, schrieb 1609 das Carmen auf
das Jubelfest der Leipziger Universität, war 1611 Rektor derselben (s. Tobias
Heydenreiohs Leipzigische Cronicke, 1635, im Index Rectorum), früher Prof.
poeseos, seit 1680 auch grsc» et latin» lingu», f im Jahr 1648. Eine Ode von
STLVARÜU; I, 1—4. 48S
ihm aleht Tur Heyäenraioh« eben angefflhrter Cbronlk. Fl. beaingt Ihn E.IV,9,
erwähnt iba Ry. I, 6, 5& im JahT 16S8 ■)■ Pbabn* StsllTertreUr, nnd widmet
ibm, dem Greise, Teterl obiervsoüa tsstandB dieiea Baob nooh im Jahr 1640.
1 — 3. (Hs. 8. <■ — 6») DJMB drei Gediohto, die nater BinaDder lehr iha-
liob «ind, guhürea gewiß Flemiogs frObester Dichtung >d. Alls lind Ubi-
b«ft, die beiden enten behandeln lateiDi*che Sprich warter. AU Hnster, dem
er Jedoch nirgend aklavisch nachfolgt, achwubt dem Dichter wol Horai tot.
Et aolieut sich nicbl vor gans neuen Wortbildungen wie Tadiaacere 3, 32; die
angewi>halioheren HanptwCrIer orsum und orana hat er 1, 3 nnd 30, anium
und ftuaiiB 1, 16 und 3, 17, wie in den SnaTÜa vom Jabie 1631, a. Sy. VIH,
Ad Gen. Donaaa 34. *6. Snav. 10, 9; daa aeltenere AdjeotiT fluiu 1, IB und
3, 19 wie M. IV, 29, 6. An Unter Stelle bemerk« tawa S, 18. 30. 31 di«
gleiohfUrmigen Bilder. Der Titel Ton Nr. 3 und der unbeholfene Anadrnok
konnten dieses noch als eine SchnlQbnng eracbeinen lasseu, woaD der am
Schlnaae aqch den SchoIarcheD ansgeaprocheiie Dank atimmen wOrde.
1. Qaot — bottea (Ha. S.4>). V. 18. 19 amara acfaien sinnlos, wUrend
die Beaaerang in amore folgenden Sinn in den Sata legt; Frei nnd keines An-
dern Werk iat die Sache durch die Liebe.
1, 27. Die CBieja, d. b. ein an einen Strick befestigtes Geschoß, losge-
ichnellt, kehrt turQck in seine erste figura, d. h. Lage.
2. Snmmnm — injuria (Ha. 8. 4b). V. t— 3. t. 2 enthftlt da« Sobjekt,
r. 1 iat Ton landem abhSngig. Statt dea unbeatimmtea exiget iat eztgit wabr-
SChBinlicber.
2, 12 fraudari, betriegen, ntbrt aacb Foroellini auf, aber ohne Baiapiele;
die gewöhDlicbe Bedeutung bat es r, 22.
!, 24 cania steht Tericbilicb fflr bomo, denn ein aoloher eohlaobtete tbS-
Ticbt seine Henne nach Aesops Fabel 153; *Opvi( XF'^'F'^i"'^-
3. Chreia (Hs. 8. &>). V. I ff. ArUtotelei behaoptet in den Elhio. Kioa-
mach. IX, 2, heranageg. von I. Bekker 2, S. ll6Öa nar: xdt Ti{ij)* Sl TOviOm
xaOafftp Ot«i(, oiJ nasav 6i. Eine Qleiohatellang der Lehrer mit Jenen iat not
nicht ana dem Aristoteles bekannt
8, 14 indigena hier wie *. 88 fllri. dU, d. b. LaadesgOttar, Tgl. Bf. II,
11,18. 3,6. Oderindigetls?
3, 14. 15 paCribue ipai»{et iia) qnos.
3,10. 21 amor gew&brt keinen paae enden Sinn; tritt bonoidafOT «tu, ao
bedentet die Stelle: so nie luerat (primua) die oder anoh die bOobst« Zier dt«
Goldes ganz TernacMäasigt daliegt
4. Die Satjra (Ha. 8. I0>), gedruckt in J. Owen! libeDaa ed. Ebert S.ftl,
Terspottet schon den pedantischen Hohnlmeiater (Tgl. t. 36. 69. 64 K), tmd
die elnseiligen und geiatlosen Ciaerönianer t. IT. 77 ff., wie Caap. Barth In
seiner Satyr. 1. 1, 3 [». unten au t. 77 ff.); sie rerlheidigt sowol die arehaUtiache
epiaebe der «Iteren Komiker, beaoudsra dea Flantiu (*. b3 ff-), als a&ob die
der leitgeneaaiacben Dichter (t. 64 ff.). So wendet erLieblingawörter deaPlaa-
tna an, wie ocoipio fQr inotpio t. 3, emortnua t. 46, entlehnt desaen Baeoll.
V, 1,2 den blannna*. 93, dessen Aain. 111,3, 116 daa toUnÜm badisare ebenda.
Zu der Derbheit de* Tone* atinunw die CiHitnktioB«B rSpM t. la. tSoU. v. TS.,
486 ANMEBKUNGEN.
detraxe fftr detraxisse ▼. 96 (vgl. IX, 8, 26, 16), und die harte Niehtelisioii hortim
asinornm t. 18. Alle diese Züge finden sich wieder in den im Jahr 1681 Yorfiiftteu
BnaTÜfl (Sy. VIII), welche ebenfalls nngewdhnliohere Worte wie delamhare,
bes haben, und noch mehr in dem öffentlich Torgetragenem Natalitinm (87.
IX, 2), über dessen stark satyrischen Ton (r. 808 ff.), Archaismen und seltene
Bedeweisen die sogenannten Klassiker sich beschwert haben mochten. Auch
hier finden wir oecipere v. 470, cascus v. 101, und Versfehler und Contraktionen.
Man machte dem Dichter den Vorwurf, dunkle Worte eu gebrauchen, die auf-
luhellen man des Nomenciator Junii und des filum Ariadnes bcdfirfe. Und
gewiß ist, daß Flem. das erste Ruch: Nomendator octilinguis, omnium rerum
propria nomina Tariis Unguis explicata indicans, Hadriano Junio medico
auctore, Antwerpi» MDLXVII. 8^. als Mediciner sehr wol kannte. Denn von
den selteneren Ausdrücken stehen folgende dort wie in dieser Satjra: scmta
SS Gerflmpel v. 11; pecton für plectrum y. 21; vacerra, Pferdepfahl, ▼. 24
fibertragen = vecors, Klotz; strigosus t. 86, sanna y. 87, tonstrina y. 39,
catasta =: Bklavenmarkt, -bude y. 40, capronn ^ Vorderhaar, Haar y. 79;
moletrina y. 86, staphis agria =: Läusekraut y. 94, pyretrum =: Bertram
Y. 97) pituita = Gliedwasser, Schleim y. 97 ; oatarrhus y. 99.
4, 2 percursito wie monstriferax 89 sind nicht unebene Fortbil-
dungen der klassischen percnrso und monstrifer.
4, 4. 6 cerebrum in calco, vgl. E. IV, 61, 8.
4, 8. Vgl. Hör. Ep. I, 7, 82: Ne te longis ambagibus — morer.
4, 10pepo = ausgekochte Frucht, Ygl. P. W. IV, 2, 216.
4, 14 bregma = sinciput.
4, 16. 16 Olsce ac Volsce mit beabsichtigtem Gleichklange ffir Osce
ac Volsce (Ygl. y. 46 Olscum), s. Titin. bei Fest. s. y. Oscnm: qui Osce et
Volsce fabulantur, nam Latine nesciunt; s. Niebuhr, röm. Geschichte I, 72. —
Cascus := priscus. EYanders Mutter Themis oder Carmenta sog mit ihrem
Sohne nach Rom.
4, 17 Marculus bedeutet wol ein Cicerönchen, einen kleinen Marcus
TuUius. — Oncaro = wie ein Esel wiehern, iaen.
4, 20. Das filum Ariadnes weiset Yielleicht auf ein so betiteltes Buch,
wie s. B. Wend. Sybelist (Ygl. ku Widmung bu 1. V) den dritten Tbeil seines
anonym herausgegebenen Manuale Hermetioum Yom Jahr 1666 Filum Ariad-
nenm nennt, 'quo ex Sophies Labyrinthe felicem iuYenit exitum philosophie
adeptns Londinas', das im naturwissenschaftlichen Latein geschrieben ist.
4, 21 delumbare ist schwächen, s. VIII, Ad Genium Dous» 16. Beschei-
den fRr stfimpem?
4, 22 amodo := alsbald, bei Hieronym. ad JoYinian. I, 3 ex Isaj, c 68
und Paulin. Nolan. 8, 28. — Bar»nus ist unbekannt.
4, 80. Steht Sino hier för Yanus, mendax, perjurus? Vgl. Aen.II,80. 196.
Oder muß Simonis gelesen werden, d. i. Petri, des Apostels, wosu das officium
— grande wol stimmen würde. Simon heißt auch der Papst öfters und meist io
▼erttchtlichem Sinne, so in Ulrich Yon Huttens Epigramm, de statu Romano 6, 8.
8. 11. 8, 2. 4 (ed. Boscking.), wenn gleich Hütten auf die Simonie hindeutet
Oder iat etwa mit ttarker Ändenug Catonis au lesen?
STLVABUU I, 4. 8. 467
4, 81 pnbliaitDK bsben anab PUatn«, Terentina, Luoiliai nnd Periiu«.
4, 33 so/pbalK fQr BOjbkla = quiaqalli» im glotB. de» Pbiloxen. nnd
Viodiciin. ad Valentinian. Imp. ip, Nod. S,40S. — Uattini, einFrennd C*«an,
■ohriob Mimiamben nnd Oberselite die II ia«.
4,36 mute» wol von mateo atammBeiD, ron dam flbrigena nur dia Id-
choativbildung rorkommt, a, IX, !, 556.
4, 44 anno beißt hier im Torigen Jahre, da ea einen gleichen Oegensata
bat wie bei Liiciliui: utriiin anno an boTDO te abatuleria a viro, and bei Ologer
im Gedichte Ober das Symbotum G. BayeTi: neo bomo, anno ueo.
4,53 laliarerOr latiale, latine.
4, 69 dominus ferularnm der KatbenmeiBter, Lehrer.
4, 63 OberOB: offenbar der wabre oder dngirte Name eines Tadlers von
Flemings archaieirendem Latein.
4, 64. Flemings Verohning der hier genannten HAnner ergiebt sieb, die
beiden Sealigor anlangend, aus U. VII, S4. 35, Tsnbmann, aas B. V, 10, Caap.
Barth nnd Daniel Heineias, ans sebr vielen Stellen, die das Nkmenaregister
nacbweisL
4,66. Vgl. V1II,!7, Sl and Jqt. TU, 166: Inr» parte mamilln nU Ballt
4, 72 Banbanns wie raaeisonibaaba (IX, 4, 8, 6), ron baabui bellen,
kllffen gebildet.
4, TT ff. Vgl. C. Bartba Rat. I, 3: Cedimns boo, olsmat oatbedra 8m-
feins ab alta, doctrinam ex aliis, solo ex Cicerone loqnelamt
4, 82 mnritDS^ befrachtend, im Arienaa, dem auch Bolut (rgl. su Od.
III, 3) Fleming bekannten Ferrigiliom Veneria, und in C. Bartba aogefBhrter
Sat^r. I. I, 3: Bucci vis plen* msriti.
4, 67 DJCQB mit kanem Btammlaate steht dem dreimaligen Dien« dei
Horsx gegenüber, scheint aber richtiger sls dieses an sein. Vgl. J. Orimm,
Geschiebte der deutschen 8pr«ohe S. 190— 193. — Uirquis f9r hirois, Tgl.
Vergil. Eclog. III, 8: transTcraa taentihas hircis. Vgl. VIII, 26, I.
4, 91 taurioerebros selbstgcbildetes AdjeoÜT.
4, 92 halte man in t. 300 der Ars poetica.
4, 96 nnoe fUr nnola nach deunx, qnincnnx gebildet Der bea hKlt aoht,
der M zwtilf Unzen, ao daß der Sinn nHre: fflr «cht Unaen and noob eine and
noch drei. Ja fUr mehr ala zwiSlf Unien, für ein paar Ass.
4,97. crilicumhier das Naseniieh.
4, 101 lioitaci = p ratio ra offerre wie im Curtina IV, 1, — Tnrblth bs-
deutet A-ana. und engl, die Turbithwinde nnd deren Wnrsel, wie aaob dai
I oh «refel saure Qoeckailber.
5- Gratiarnm Actio (Ha. S. Sa). Zweck and Zeit dea Gediobtea gibt
die Untersohrift ■□. Denaelben Titel trägt ein tibrigena in Proia Terfaßlea
Werk des von Fleming aaeb lonst (a. an VII, 1, 2) naoIigealimMn Aasonioa.
Zu TV. e~S2 vgl. den Promtia, 8f. IX, 8.
6, 6 ff. denten auf Hagdebnrga ZerftSning, 16SI Bfat 10., die BeUaokt
TOB Leiptig, 8epL IT. und von LtttMo, 10SS Hot, IS.
6, 19 ff. bealdiui aieh auf Tülj.
488 AmiEBKUNGEN.
5, 20 Yolo der Freiwillige, Krieger, 8. M. II, 2, 8.
5, 24. 25. Tilly rückte 1681 Sept. 8. vor Leipzig und eroberte es Sept. 6.,
Wallenstein belagerte die Stadt aeit 1682 Oot 16. und nabm sie Oct. 28. ein,
B. Heydenrcich a. a. O.
5, 28 ff. pator patrin — pr«tulit enses meint Johann Georg, Kur-
fürst Ton Sachsen, vgl. IX, 8, 1, 1. 7: pater ensigerens, ensiger, und 22. 29. 84.
Über die Bedeutung des sächsischen Schwertes redet J. Grimm, Geschichte der
deutschen Sprache S. 611. 612.
5, 81 ff. Kex Trionum ist Gustav Adolf, der bekanntlich 1682 Nov. 16.
bei Lützen gefRÜen war.
5, 41 lucidulis. Ähnliche neue AdJectiTbildungen hat Fleming mehrfach.
5, 42 Liburneus oruor, illyrisches, d. h. feindliches Blut, vgl. s. B.
m, 2, 28; 3, 19. 20 cristatus Dalmata, und IX, 8, 84, 34.
5, 49 anabathra = pulpita wie Juvonal. VII, 45.
5, 58 tiliis spielt auf den Namen Leipzigs an, das nach dem slar. lipa r=
Linde geheißen ist, vgl. Od. I, 2, 55. Daher wird diese Stadt, in deren NAhe
das Dorf Lindenau liegt, auch mit dem griechischen Worte Philyrena (P. W.
n, 48, 19) und Flemings Leipziger Liebe Philyrene Od. V, 10 und Phtlyrille
Od. y, 9 benannt. Über den Namen handelt Jer. Wobers Lipsia paradisoa,
1689, S. 17.
5, 56 Bayere (s. zur Widmung dieses Buches), Dekan 1633.
5, 58 Hornschuche, Tgl. v. 113 ff. Johannes H., prof. linguar. zu Leip-
zig, war Dekan 1632, Rector der Nicolaischnle seit 1638 (s. J. J. Vogel, Leip-
zigisches Geschichtsbuch), f 1663.
5, 59 Caspar Schuman (vgl. v. 118 ff.), aus Konitz, Dekan der philo-
sophischen Fakultät 1621 und 1631, nach v. 116 eben erst kurfürstl. Vice-
kanzler geworden. — Andr. Corvinus, aus dem fränk. Westenfeld, Prof. der
Beredsamkeit und lateinischen Sprache zu Leipzig, 1620 philosophischer Dekan,
1680 und 1634 Rector, f 1648.
5,60 Wilhelm Avianus aus Thüringen, Mathematiker und philoso-
phischer Dekan 1630, s. Jöcher. Er schrieb sich 1680 Oct. 8. ins Album des
Olearius.
5, 61 Pollia wird sich auf Joachim Pollio aus Breslau beziehen, der
im Jahr 1633 zweiter philosophischer Dekan war, während der Breslauer Lucas
Pollio, auf dessen Magisterpromotion 1628 ein Gedicht G. Glogers vorhanden
ist, erst 1635 Dekan ward, s. Vogel.
5, 62 Olearius, s. zu Lib. II. Widmung.
5, 71 ff. Gab der Kurfürst zu Merseburg die Bestätigung der Magister-
würde?
5, 76. Die lnco{x{c, das Obertheil des Schiffes, bedeutet hier die Kappe
des Bectors, s. Ducange Glossar.
5, 77 Philippns Mueller, med. licent., Sazo, war Rector 1688, s. Hey-
denrcich. Ihm widmete Fl. seine Disputatio de Carbunculo im Jahr 1631
April 20. Im Stammbuch des Olearius unterzeichnet er: In gratiam Dni. Col-
lege ... scripsit Lips. Ph. M. Med. Lic, Prof. Mathem. pub. atque Acad. p. t.
Bector. 7. Aug. a. 1633. Vgl. M. III, 4.
BYLVAEUM 1, 5. 6. H, 1. 469
6, 86 ff. Dentet in diasem Vene floi noblllnm >af ainen «deligM, bei
dem Actua «nireaendeD GOnoer?
5,93 Conanl Hayere, Friedrioli Utjer, aeiC 1601 BklhspeTaoD, ww
leit lesoBlIrgermeUter, f ISST.
5 106 cooaeaaio nnklaiaiach fflr ooDaeiana.
6. Dm EpitbaUtninm (Ha. B.9b) besiebt »iob auf dieHochiait deaQar-
lef Lfidera (fiber den NIberea an Ü, 16), nelche nkcb 01«ariaa Reiaebeacbrei-
bmig 8. 40 and der Unterscbrifc dieaee QediohCea anf den 37. Nov. nilt, nicht
aber nie LackmaDna Bebleairlg ■ Holet. Hiatorie IV, S. 860 >iig:fbt, anf den
8. Ootober. Die Braatj'nach HI, 7, 40 ff. MaTgaria, nach dem deuteohen
Hoehaeilagedieble F. W. IV, C MargAtetbe, war nacfa Lacknuin a. a. O. eins
geb. Branng.
6,8 fanatiteriat uDklaaeiach.
6, 6 Procua Olympna, rgl. IX, 3, 216.
6, 11 p«r*{ Satnrniaa orbti aoll wol to Tiel wie der Jnpiler, Herr
der kleinen Welt, d. b. der Brant oder ihree Henena (peetna) beiOen, und iat
noob anf d«n pndor au beaieb;n, wie t. 16. 17 Herrin eben dieaea Haoaea
die Tiriaa genannt wird.
Fleming! Oedicble an LBdert fallen alle ina Jahr 16S4, and awar Bf. II, 16
fiber LDdera Abgang Dach Uoakaii, auf den 17. UIra, 6;. III, 7 nach t. 9 ff. In
den Jali, die laiamiiiengebSrigen GediobleE. 111,34 und 87.1x1,9. aof Sept. >.,
die beiden Hochzeit ige dicbte auf den S7. Not.
SylTaram.I. IL, in quo Elegi» CHs. S. 13'— 35*>
Widmung (Be. S. IS»), L, M. Q. = Lingua Mann qne. Adam Olearina
wird wegQD seiner berTorragendtn Stellung nnd aeinea Tertranten Verfallt-
nieeeg au Fl. in deeaen Biogrefle nttber beapronben.
I. Oeorgio Glogera meo (Wolfenb. Hi. B. 30t>). Flemfnga weieem
Freundu Olearini, der den Dichter um ein Jahnehnt an Alter flbertraf nnd
drei JahnehntB Qberlebte, denn er atarb erat 1671, tritt all edlea OegenbUd
der Ton noch frflherem Tode als Fl. ecbon im Jahr 1S81 weggeriseene Gloger
gegenüber, lein Pjladei (a. S, ISS), dMBcn Hauptechickeala Fleminga Ha-
uen verewigen (Tgl. die acbSnen Worte 8, SIS ff. nnd P. W. Ol, S, 41 ff.).
Voratebendee Oediclit, in welebem Fl. den Prenod Ober daa UnglOak aetnei
Eltern und aelnes Taterlandea, den Baab aeinea VermSgena durch den Flaona
nnd die Verbannung wegen aeiner Religion (t. 5 ff.) trSatet, kann aoboD In
Jahr I6!S Terfaßt iein. Über die Orafacbaft Qlat*, in der Qlogar* Heimat
Habelsehwerdt (Wolfenb. Ha. S. saSb) gelegen, berichtet Bteniel, Qeaohiohte
deapteuß. SUata I, 8. 465: ,War eTangeliiob blieb, Tarlor AUea... DerWerth
der in der Orafaoban eingesogenen QUtei betrug Aber eine Ifillion Thaler."
Bolohe OewaltthSligkeiten flelen in die Jabre 1637 — 1638. Qloger dichtete
Bohon au Leipaig 16S8 M&rs 16., und eobrieb aof FL, den er wabiacheinltck
im dpBtaommer 1620 kennen larnte (i. 8, 167 ff.), ein latalniacbea Qebarta-
tagagedieht 1619 Oct 5.
1, 30 non, male erit, naob Horat. Carm. H, 10, IT.aq.
1, 34 nOTerona, onlateiniachea A^JectlT,
.490 ANMERKUNGEN.
8. DodioAtio n. •. w. (Ht. 8. 14b). Beine DiepotatioD hielt FI. nach
Ologert Gedichte (Ht. 8. 281b) 1681 April 20. Über PhiL MfiUer s. Anm.
ca I| 6, 77.
2, Ö Neo donnm vereare meuni spielt «n auf Aeii.II|49: timeo Oanaoa
et dona fereates.
8. Ad Georgium Glogeram (Hs. 8.22*— 26*). Dies schöne Gedicht
vom 12. and 18. Joli 1681 ist wichtig f&r die Kenntnis der Frenndschalt Fle-
mings BU Gloger, besonders t. 158—158, wonach Gl. schon lange in Leipzig
•ich aofhielt, wie uns die Wolfenb. Hs. 8. 224b ein im J. 1626 Ton Joh. Fech-
ner an ihn gerichtetes Gedicht bewahrt hat. Den darauf folgenden Winter 1628
— 1629 und 8onmier 1629 (y. 156. 157) blieben sich Beide anbekannt, bis sie
am Ende des letzten das Zusammenwohnen in einem Hanse vereinte, ▼. 169. 170.
Nach Y. 9 — 11 war Gl. bereits März 1680 mit Fl. in dessen Heimath gesogen,
und dessen Bchwester Babina, die Fl. «ach fiber Glogers Tod M. IH, 9 trösten
la mflssen glaabte, galt er als ein Notas, t. 55. 56. Dies Gedicht enthUt eine
neue Einladung, ob angenommen oder nicht, ist unbekannt. Uns sieht besonders
das Lob an, welches er dem Freunde, der ihn zuerst sur Dichtung geführt,
T. 198 ff. (TgL Y. 188. 184) spendet, uns ergreift die Ahnung Yon Glogers schon
drei Monate spAter erfolgendem Tode und der Ewigkeit seines Namens durch
Flemings Dichtkunst in den y. 201 — 217 und die papyrus anus. Auf y. 8:
pignus amiciti« gratificare tu», bezieht sich offenbar Gloger in einem Gedichte
auf Flemings NamensUg Yom 29. Juni 1681 (Hs. 8. 236«). y. 5:
Doch wo man Pfand begehrt, so giebt man zu Yerstehen,
daft man nicht trawen wil, du magst nar ledig geben,
wonach Fl. allein gereiset wäre.
8, 5 Yisere ad, s. 9, 6.
8, 11 Die Mulde (nach lateinischer Weise als masc aufgefaßt, s. Mulda
pater E. VH, 29, 7), an der sein Geburtsort Hartenstein, wie seines Vaters
sp&tere Pfarre Wechselbarg (s. y. 51) lag, wird gepriesen P. W. II, 48. 1 ff.,
and in der Ode IV, 2, die wol derselben Zeit wie unser Gedicht angehört
8, 28 LarVialis stammt hier wie VI, 5, 19 wiederum aus dem Plautus,
•. Merc. V, 2, 24.
8, 84 Et esiol» scheint selbstgebildetes Demin. Yon Etesi», wie algidulus,
T. 85. Die Etesinnen gebraucht er 8o. lU, 82, 6.
8, 88 sythum wird eine Biersuppe bedeuten, s. 78.
8, 89 Dithyrambus = Bacchus.
8, 50. Wo die Mulde you Abendnebeln dampft, Ygl. IX, 12, 108.
8, 58. Den pater, Abraham, s. E. lU, 51, 2, tröstet er 1682 über seine Ver-
bannung M. IV, 85, über den Verlust seiner zweiten Gattin E. V, 70 1687, und
wünscht ihm Glück zu seinem dritten Verlöbnisse 1689 Mftrs 24, E. X, 38.
8, 54 noYcrca war Ursula, geb. Koler, auf deren Tod im Jahr 1637 M.
VU, 82 und £. V, 69-71 sich beziehen, Ygl. P. W. U, 61, 42. Beine im
Jahr 1610 Ycrstorbene Matter Elisabeth, geb. Fischer, besingt er M. VH, 14,
Ygl. E. in, 51, 2.
8, 56. An Sabina, seine altere leibliche Bchwester, richtet Fl. Oct 1681
M. in, 9 and 1685 £. III, 51.
8TLVABDM ü, S. 8. 491
8, &9. Di« belnata tftp«tiai,^beUiiBran Imaglnibsf ploto, kennt er ans
Plant. Ptenaol. 1, 1, 14.
3, OS. Tarpelni prKie« = Japiter Capitoliuui, wii Prep. V (IV), 1, T
ihn Tarpeini pater, Marüal. Vn, 00 daa Capitolionni temphiiD Tarpeia anla
3, 69 rapa, binfiger rapnin, disRObfl, — Untsr dem in gern Catar T«r-
alebt er no] den Kaiier Diooletian.
8, TD lalgama, Eiogeniachtea.
8, 71 «apitnra für bene sapitura, ein GsrmanUmu, Tgl. 18, 6.
3, 76 cor« oder obon fOr HQbnerhof, i. IX, !, 161.
8, 7B viia. Wenn niobt etwa rerao ... vaae an leien tat, ao aind htei
awBi Fehler.
8,79 nngnlna fDr ongaenU.
8, 90 Anaonlnm metinm deutet aaf die Aenria.
3, 94 nnperna in Plant. Capt. IIE, ft, 00. Tsreat. Haant. I,' 1, 1, a. 6, 8.
3, 98 Orima, Nebenbaob der Mnlda.
8, 105 error, vgl. Ovid. Hetam. I, bSB: ftaaaa erroribna nnda«.
3, 106 modalie aTit. L. motalia, als Nebenfonn fllr notaiOllU, Baob-
atelie? i. IX, 4, 9,81.
8, 107 canU Brigoneiua, irie Orld. FaaL T, 788.
8, ti3 bifido eam vertioe Pindam, •. LanreuL Bat t. 16 mit Ann.
8, 116 blandan wie bei Fetron. Bat. 137 Adrerb, rgl. t. 148.
8, 138 nt'bera bier, 6, 9 nnd IV, 6, 38 fem-, da »thera aonet naatr.
pl. i*l.
8, ISO NiiKa fidea becieht ticb anf dea Nlana Freopdaebaft au Bn-
ryaiua.
3, 147. Vgl. Catull. 46, 17: Hoeotdixil, Amor, ^latra nt ante, Dexlra
atimnit approbationem.
3, ISl rnminar« := in memoriam rsToeare, bat Varni b.Hon.raehrmala.
8, 162 pnrpnrei diea, wie ver pnipnreiini bei Colum. 10,300.
3, IBl ordla, Tgl. Vlil, Ded. 96, Bnar. 7, 19, findet rieb onr btf La-
cietina IV, 32 vor prima, tili primordia.
8, 18! Cjpiipor ist den Klaaaikem nnbekanst Fl. bat ea anab IZ,
10, 18.
8, 184 affani» = *erba nngatoria bat nnr AppnlqjOf iwaimal, itt aaob
daa aeltene ni tela (<r. 186, vgl. VIII, Bqbt. 6, 3. IX, t, 1, 18), gabranobi
8, 186 oonjuDgere hier wal = TergleiobvD.
3, 187 mane ala gen. kommt aonat niobt vor.
8, 189 nare«, bei den Klaaaikem feniin., hier = odorea, wie Horat
Od. IV, I, 31. n, 15, 6.
3, 194 intonaaa Den«, s. 6,80. 14,6. 10,4, wielmHor^ Ot. imd Prop.
3, 196 prirni für priTatoa, wie Hör. Ep. I, 1, 98.
3, 196 Gloger iobeint hiemaoh bereita Dooent goweaan aa aein, TgL P.
W. m, 6, 9.
a, 199. 300 Vallia, diga« oet meint Boaealbal bei Lalpalff, a. Tm,
Ditb^T. 0. U. II, 81. IV, 38, 11. Od. IV, 10, 8«.
492 ANMERKUNGEN.
8, 208 inlioBpita tetqna hat Hör. Ep. I, 14, 19.
8, 204 Salmatioam 1. Bannatioamy vgl. Stat Süt. V, 1, 128 Sanna-
tioiB hiemes.
8, 206 oynosnra, das Siebengestini.
8, 218. Vgl. CharU loqaatur anns bei Catall. 68, 46 und P. W. HI,
7, 41.
4. Hieremin Aeschelii EooomiaBtionm (Hf. 8. 21«). Die Unter-
schrift ergibt die Zeit der Abfassang. Aeschel, dem Fl. auoh ein Epithala-
miam (IX, 12) 1683 2. Angnst gedichtet hat, geb. zn Qnerfnrt 1698, studirte
daselbst nnd Halle (s. Epith. y. 149), wer Dr. jar., kaiserl. Pfalsgraf (y. 7,
Widmung des Epith. und II, 5, 17), Erbsasse auf Diemits t. 9, Hofmeister
Graf Christians Yon Bchönburg (Widmung des Epith.) und zwar, nach einer
Äusserung Michael Vogels in einem Briefe an Abraham Fleming Yon Ostern
1682: Aeschelius Lipsia non>ita pridem mittebatur (Hs. 6. 187«), erst seit An-
fang des Jahres 1682, und Amtshauptmann fiber Weohselburg, s. die Wid-
mung und Vogels Brief. Er schrieb eine Pansophie und starb an Halle 1672,
B. J6cher und die Fortsetzung.
4, 2 indigenam, vgl. 7, 2. 10, 84.
4, 8 Themista fQr Themis, wie VIH, 15,58. — Nitela» Ygl. I, 4, 184.
4, 4 purpnreus = splendidus, Ygl. 4, 161.
4, 5 diribis, lies diribes, nicht wie die Anmerkung unter dem Text
irrig hat, dirigis.
4, 8 digeri fär digeris.
4, 11 llbras fQr llbras, wie lYbrat E. IV, 18, 8.
4, 16 strepernm für strepitans, obstrepens. Vgl. Vni, Dedie. y. 63.
SusY. 9, 8. IX, 2, 243. E. m, 53, 5. obstreperus bei Appul. Flor.
4, 24 lima für limus. Oder ist etwa Spina zu lesen?
4, 26 Mysium solum = Meißen, Ygl. M. VII, 19, 1. E. V, 46, 2.
VIII, 8, 2. Reuchlin hatte, durch eine Anfirage des KnriÜrsten Friedrich
Yon Sachsen, den schon Yon seinen Zeitgenossen Yerspotteten Einfall, die
Sachsen und Meißner Yon Homers Azenem und Mysen abzuleiten. Vgl.
Epistel, illnstr. Yirorura ad Jo. Reuchlin. I, 3. — Tilli ward 1681 Sept. 7.
bei Breitenfeld geschlag^.
5. M. Michaeli Vogelio cet (Hs. 8. 14«). Nach dem oben gedachten
Briefs Yon Ostern 1632, stund Vogel mit Abraham und Paul Fleming, wie mit
Aeschel in literarischem Verkehre; er schickte dem letzten wissensohafUiohe
(t. 23) nnd poetische Arbeiten (y. 24). Aeschel, der kaiserliche Pfalzgraf^
krönte ihn daf^r Sept. 1632 mit dem Lorbeer, s. y. 8. 17 flCl
5, 6 Wechselburgiaoi, s. Anm. zu 8, 11.
5, 9 nthra fem., s. zu 8, 123; spien didulus ebenfalls unklassisoh.
5, 12 Mulda, s. zu 3, 11.
5, 13 catus, Sabin, für acutus, wiederum ein Lieblings wort des Plautus.
Vgl. Vin, suaY. 9, 4.
5, 17 Aeschelius, s. zu ü, 4.
5, 24 sedere = beschlossen sein, ftir s. in animo.
6| 27 mirantur super, OermaalsmuB.
SYLTABUM U, 8—9. 4M
C, 36 pofltificQB, DnklMtiiehei AdjeotiT.
6, 31 ff. ergebeo, daß Fl. bereiu mit dem Lorbeer gekrOnt wm, deD w
ti«oli einem Briefe dei BuImhi an ihn 1682 Jnnl 1. «ehon damali eriititen
hfttte (Ha. 8.14Sb. 146>).
6, 31 aoerba, Tenunthlioh iat Tcri» au leaen.
6. Ad Amicnm (Hs. S. IQ*). Dieser I'Veund wird Adam Olearim
■ein, den er schon Mai 1633 I, 5, 62 Hlhmt. ihm ist aach daa fatgeiide Ihn-
liebe Gedicht gewidmet, dae im Angoet 1S33 nnd bald iiaoh dieiem Terfnßt
iit. BeioBT Beibülie gedenkt anoh 9, IS. Er war der bedeateodate QelebTta
b« der pertiichen (iesondtaebaft und besaß beim gehafmea R«th an Oottorp
(a. 6, 16. T, 9) gcoCea Gewiobl. Mit Pb. Cmaiua (Tgl. Nr. 0) wu ai DBab
aeioem SUmmbnche sofaon 3. Febr. 163S in Hall« befrenndet, wohin dieaer
mit Braggenann aa einer Verbandlong mit Oxeaatiena geaaodt »ar.
6, 91 aurea, ial rielleicbt anzia an leaen?
6, S4 nireum capat, so bcKeicbuet eich offenbar Fleming selbat.
6, 26 Don inhonara, vgl. 8, 2.
7. Cl. V. Adamo Oteario 9. (Ha. S. ib^), i. cn 6. Nacb E. VI, 16
(*KI. 1, 46] hielt Fl. aioh zu Sallla Ang. 2. 1638 anf, an demaelben Tage
aaeh noch au Leipzig, a. Sy. IX, 12. Unsere Oedicbte 6 nnd 7 nOBsen aber
Mher ala E. VI, ]6 verfaßt sein, alao etwa Juli 1688.
7, 2 indigenam, Tgl. an 4, 2.
7, 3 Simoon Kretacbmar aoa Leipaig, war Silberdianei htä der Ge-
■andtachafl, ». Olearim Reiae &. 60 nud B. IX, 64. Er war Cand. medio.
nnd starb lu Hfunbarg. — Nuperaa, i. an 3, 94,
7, 20 junctüm ntramqae ist wol der animns nnd die ti* opnm,
daa dankbare GemQlb und die That.
8. Ad Hartmannnm Qramannnm (Hs. 8. 16a).' H. Gramann, ana
Urne in Thfiringen, stadierte in Jena, I>eipcig nnd Wittenberg, praktisierte
(U Halle, Leibarzt der Gesandtsohaft, s. Ol. 8. 49, dea QroDfllralen ron Ruß-
land nach der Roise a. 162. Gr. lebte in Hoakau noch 1643, s. Jöeber.
Die aablreicben Gedichte auf ihn Terieiohnet daa Begiiter. Von Balitt wird
eich Fl. nach Zerhet (Serreila) begeben haben, also 1688 im Angnst. Seine
Tbeilnabme an der Beiae ist hier schon entscbieden.
6, 2 Tgl. 6, 28.
8, 8 radiatilia, wie M. VII, &, ß, hat nar Tenaot Vit B. Hart.
II, 286.
e, 12 permoderare, Dnklaaaiach.
9. Philippo Crniio (Hs. S. IBb). Ph. Kmae, geb. n Eiilebea 15M,
holstein.-gotlorp. Batb, 1627 kaiserl. Kriegs commiaair In Ditbrnatsofaeii, dawi
Prttsea von Stonnara, nach dem Lübecker Frieden 1629 wieder in bolatei-
nischem Dienst, dann schwedisoher Bath und In den Adal ala Ton Kmaen-
Btirn erhoben, GouTemenr in Beral, aeil 1S88 bolitainiMher Gefasdtor naob
Russland nnd Persien. — Fleming ward, wie v. 19 andentet, in Enww
Wohnung la Hamburg aufgenommen, daher «r auch dessen Sohne Johann
Philipp schon w&hrend aeinaa hambnrger Anhnthaltaa E. III, Sl widmet.^
Am 14. Oot diahtete FL die n Bambnrg (a. Bibliographie) (admt^^ <^^
4M ANMEBKDNOEN.
IV, 23, am 6. Not. Terlieftoi die Getandteo diese Stadt, ihren Sammel-
pUU, Ol. 8. 2.
9, 6 in vestram vi ei (Qr inrisi Yettram, oder wie 8, 6. 6?
9, 18 Prnstitit — Oleariaa, a. Einl. zu 6.
10. Ad Timotheam Swirsenm (Ha. 8. 17b). 1638. Oct Zn Ham-
burg widmet er ihm auch £. VII, 19 und X, 20, (wo er, wie das Anagramm
fordert, Bchwirsens heißt) wfthrend So. IV, 4 auf den Tod seiner Gemahlin
in Ehstland etwa 1685 yerfaßt ist. An der persischen Reise soll auch des
Swirseus Sohn Theil nehmen, y. 61 ff., welcher übrigens unter den Personen
des Comitats der zweiten Reise bei Ol. 8. 49 ff. nicht erwftbnt wird. Daß er
aber 1638 mitgereiset ist, geht aus einem Leichengedichte Christisn Christianis
theol. stud. auf Timotheus 8w. henror, worin er sagt, daß dessen beide
Söhne sehr weit „in fremden Landen verreiset'* waren. — Tim. 8w., geb. 1586
SU Wolgast, schleswig-holst. Ratb (y. 83), heiratet 1624 Juni 9 des ditbmar-
sisohen Landsohreibers Johann Rasch Witwe, Margaretha Komapp, über deren
Tod Fl. So. IV, 4 klagt. Von 7 Kindern überlebten ihn, der 1650 April 2
starb, zwei Söhne und eine Tochter. Wir finden 1648 in Hamburg Mag.
Henricus Swirseus, später Bibliothekar der 1653 neu angelegten Dombiblio-
tbek, und den durch lateinische Gelegenheitsgedichte bekannten Nicolaus
Swirseus.
10, 19 momiiia wie y. 26 für momentum hat Lucr. III, 189 und daher
der Nomenclator.
10, 24 anhelat iter s. 14, 46.
10, 30 parentalis, bei Ovid beliebtes Adjcctiv.
10, 33. Astrasa, die jungfrAuliohe Göttin der Gerechtigkeit wie K. III,
4, 5. s. Ov. Metam. I, 149.
10, 34 in d igen am, vgl. 4, 2.
10, 45. regnat sub cordibus steht in der Hs. über der Zeile als
Verbesserung fElr: regnabit in oribns.
10, 51. 52, vgl. 11, 27. 38. 17, 19.
10, 55 suspiratus Adjectivum, s. 18, 35. Sil. It XV, 82. Sidon. £p. I, 5.
10, 58 desperare c. gen., unlateinisch. — Fata, fem., = Parca, wie
auf einer Münze Diocletians: Fatis viotricibos. Daher Fee. — Sua, seine
vermeinte F.
10, 59 gräbst US, xp^ßato^, ärmliches Bett, Lager, s. VIII, 44, 19. —
populär ia tigna das beimische Gebälk.
11. Ad Patres conscriptos Academi« Lipsiensis (lls. S. 19*).
Der amious patronus ist, wie das Anagramm y. 3 : Raleorius ergibt, Olearins,
Ygl. I, 5, 62.
11, 8 sors alba: vgl. 13, 6. 19, 25.
11, 12 mntatae s. 10, 64.
11, 19 ff. der damals besonders in Sachsen wüthende dreißigjährige Krieg
ist gemeint
11, 27. 28 s. 10, 51. 52.
11, 29 s. Hör. Od. I, 7, 82: cras ingens iterabimus aeqnor.
llf 89 prospirare wieder nur bei Appul. ApoL p. 806f 12.
STLVABUU n, 9-14. 495
11, 47 PbilrTe«, f. in I, 6, 69.
11, 48 Uusli lär fände.
12. Propempticnm cl. Oleirio soriptnin. (Ht. S. 30«)
12, B. Am 13. AugDit 1633 ward Leiptig tod den KaiBcrliohen aotar
Qenertl Holeke eiogCDOmmen nnd geplOndcrl bli bdiu 14. Aug.; naoh der
Bclag«rDng kam die Pest und am 21. Sept. nahte wieder der Feind, i. Hej-
denreiuli Leipi. Chronik.
IS, Ib. 1. Anm. m I, $, 24. 36, aad vgl. bl« Pei^an>ei* erepte rafnla bei
Vlrg. Aen. III, 4TG.
13, 26. Vgl. 11, 83.
18. Ad Legat Ol Holiati». 33. Uec. 1688. (Ha. 8. 34a) Nach OL
B. 8. 4 kam die Qeaandtiobafl aohon am 14. Nov. vor Riga an, nachdem ^e
eiDen harten Sturm am II. Kot, erlitten. Da nicht *a erwarten, daß Fleming
■m 33. Dec. , wo er hereitg anf der Weiterruise In Dorpal anlangte, dieae
KeUen achrieb, ao dOrfte das Datum so berichUgen «ein: XXII. IXbrii. >Mlüt
IS, & viridis glancae pater and a (vgl. E. VII, 36, 6) = Neptanna,
t. Ot. Trist, 1,3, 59: viridtsquo Dei, quibna aqnora cnrc. BGllerophonlea
Vater heißt bald Qlaucus, bald Po«eidon, a. Iliaa VI, 156, Piadtr. Olymp. IB, »8.
14, Adamo Olearlo. 10. Min 1634. NoTOgardia Narvam (Ha. 8. 36 b).
Den 3. Jannar 1634 kam die Gesandtschaft nach Narr«, von da ward Fl.
mit einigen Andern am 38. Febr. nach Nengarlen rorangeicbiokt, wo er im
G. MHn> (>. H. V, 31) anlangte. In Narra nnd Beral hielten aiob die Übrigen
bi( Ende Hai auf nnd trafen erst am IB. Jnli wieder mit Fl. inMtnmen, s. Ol. 8. ö.
T. 20. Zngleicli mit diesem Gedichto sandte FI. E. UI, 33 nach Narr».
14, 3 Pimpla eine dem Olpnp nahe maoedoniacbe Qnelle. — Dnro
Inmine fUr dnro Toltn,
14, 4. Die naaaea maria war den Gesandten an II. Nor. bekannt
14, 6 intonana d«ns, i. ao 3, 194.
14, 15 v!x non, a. 16, 46.
14, IG, a. IG, 26.
14, 17. 18, Tgl. Ot. Am. I, It, 39: to« carioaa aeneotat rodat «t immnndo
cera sit alba sita.
14, 36 Uangorod, ein festes Schloß, liegt der Btadt Narra gegenflber
an der Narra, a. Ol. 8. 91.
14, 26 Labile agmen nqnte. Von Nötebnrg fllhrt« die Straße %m
einem „KiTior , welches bei 40 Schritte breit Tor Laba die GrlatEen tob
einander scheidet" a. Ol. S. 10 — 14. Es iat ein Wortapiel mit Labili be-
absichtigt. — Agmen aqoarnm a^t Terg. Georg. I, Sil.
14, 39. Sique — alind, a. 16, 6G.
14,81 tngris ^ Ingermanlaod.
14, 33 Volgova corniger a. s.w. a. IV, 8, 8. TgL Aeo. THI, 7T
eortiiger Hecperidam flnvin«. „Die Wolohda kompl aoA dem L*en UMar
groß Nangart nnd ergenat aieb in die Ladogdaehe See" Ol. B. 16.
14, 46 anheUt iter t. 10, 34.
14, 49 qnoi L qno.
496 ANMEBKDNGEN.
15. Garlefum Lüden s. salyere jnbet 17« Ifln 1684. Noto-
gorodia Moscnam (Hs. 8. 27b). G. Lüden, Drodertoha des Maroos L. ans
Baztehode, gieng mit Wendelin 8ibelitt (egregiiu medeni v, 88) von Holstein
Bftoh Narra, a. Lackmann in d. Anm.^iii I, 6 und S. 847, muß aber nach
dieaem Gkdichte (v. 61 ff.) vor 8ib., der mit Fl. taaammen nadi Nowgorod
aog (8. Ol. 8. 7) und seinem Freunde Lüders an Moskau am 27. Not. die I, 6
besangene Hochzeit ausrichtete (s. Ol. 8. 40. 41), nach Moskau gegangen sein.
War Lüders Braut aus Narva (amans N., v. 17), die ebenfalls Ton dort nach
Moskau reisete (▼. 85)? 8ibelist war zum Leibarzt des Großfürsten (y. 8. 4)
bestimmt. L. kehrte übrigens später zurück und ward 1636 Prneeptor der
Prinzessinnen auf Gottorp. (8. Reinboths Leichenpredigt auf ihn, Schleswig
1648, 4*^.) Fr war in vielen Sprachen, Geometrie, Astronomie und Mechanik
sehr bewandert und schrieb ein Instrumentum proportionis , Sohlesw. 1648,
s. Möller Cimbr. I, 367.
15, 5 soris ardemus medullis für sero a. m. FL lernte G. L. erst
auf dieser Reise kennen.
15, 8, s. Hör. 8at. I, 5, 87.
15, 9 dulcissime rerum vgL 18, 35. Hör. Bat I, 9, 4 und pul-
oherrime rerum bei Ovid. Metam. VIII, 49.
15, 14 pict» coli, der Gegensatz zu den nigrae bei Btat. Theb. III,
241. Vgl. 20, 8, M. IV, 27, 1.
15, 17 Narra, s. Vorbem. zu 14.
15, 21 iL s. Vorbem. zu I, 6. — tornatile = tomo factum, nur Vulg.
interpr. Cant. 5, 14.
15, 38 brachia lenta wie 48. Vgl Hör. Epod. 15,3 (die der Nesra
gewidmet ist): Arctius atquo bedera procera adstringitur ilex, lentis ad-
haerens brachiis.
15, 41. Vgl. Tibull. III, 4, 57: forraosa Nesera.
15, 42 bezieht sich auf Propert EI. 1, 11, da Strozza das alte Baj» ist.
15, 46 Tix non perit, s. 14, 15.
15, 55 pica, ein medicinischer Ausdruck, bedeutet nach dem Nomencl.
Junii 8. 455 eigentlich die mollities prsguantium , dann allgemein malacia,
langnor. Vgl. Anm. zu III, 4, 14.
15, 58. s. Ol. 8. 7.
15, 63. Aconitum Anthora beißt der feinblätterige Eisenhut mit
schwefelgelben Blumen oder die Giftheil wurzel, während Aconitum Napellus
der wahre Eisenhut mit dunkelblauen Blüthen oder Giftwurz ist.
/T5, .6^ sique — aliud, s. 14, 29.
^15,^Camilla = Kamillenkraut.
15, 73 Jakob Sperling, Sohn des hamburg. Rektors Paul Sp., reisete
mit nach Rußland, s. Od. III, 17, 10 ff., kehrte aber wie es scheint, schon
wn Mitte des J. 1634 zurück, s. 80. II, 14, und vermählte sich in Ham-
burg 1636 Juni 13, s. Od. III, 17. Das Gedicht seines weitumgetriebenen
Bruders Otto Sperling (f 1681) auf diese Hochzeit gedenkt der unter-
brochenen Reise Jakobs nach Persien.
16, Adamo Oleario ex Russia Narvam (Hs. 8.29«), näoh Tofffocni.
SYLVARUMII, 15—18. 497
sn 14 Tor Ende Hai 1634 gedichtet nud, vri« v, 6 ff. uiiudeutcn scIioineD,
nmeh einer belobenden Antwort des Ole&rius luf Nr. 14, also nach Mfli^ 13.'-
Da in ded^^ll, li. 2-.Diid 12 ^vie hier t. 10. 41. 43 ron Tbalis und ihren J
drei Schwestern die Bede iet, und er nich jenem um 1. Hti verfaßten Gediehlc
Ton denselben „vor dreien Oeitem" gesagt hat (a. v. IS), so wird unsere Klrgie
auf den 38. April fallen.
16, 3 Hidae, der phrjrgische KSnig, tadeile das Urlheil des Tinolos,
welcher dem Apoll dca Preis in einem musisehen WetMtreile vor dem Pan
anerkannt halle. Apoll ließ ihm dafür Eselsohren wacbaeii, s. Ov. Mctani.
ZI, 146 ff. fers. Bat. I, 121. Nach Hj-g. fab. 191 entsoheidet Midaa als
Schiodarichlei iwiscben Apoll nnd Uarsyaa eq Gunsten des Letcten. Vgl.
T. 4 und 17. — Greta mendacior nach dem grieehiHben Sprichwart;
tpla x&nica nowlova, KamcaSbik xA Kpiln) xa\ KiXiiiia, nnd Panli Brief an den
Titns 1, 13. Vgl. CrcBSa menUts, Prop. V (IV), 7, D7 nnd Hör. EpUt. II, t, 1 12.
16, 4 intonsus dens, a. 3, 164.
16, SO facere ad ^ sieh vergleichen, s. 16, 14.
16, 22. imparilis, wie parilis 16, 36. T4, selten.
16, 23 siccc-sidere wiePlin.XVIII, 13,31 aiaoam ooelnm, Ov. TriKl.
IV, 9, 18 sicca signa Rlr Urea ntraqnc.
16, 26 Tgl. 14, 16 und Ot. Het. IV, 86S: desiltt in latices.
16, 27 ambrosio-nectare, a. Prad. in Bjtam.1, 276.
16, 44 arare wie IV, 2, 6 tOr exarare.
17. Ad Ph. Crntium et 0. Brnghamannm (Hs. 8. 33>). Cr. ist
nns schon aas Nr. 9 bekannt, Br., eines Beesehiffers Sohn ans Hsmbnrg,
Kauflnsnn „so von Hamburg nf Spanien handelte", holalein. Gesandter nach
Persien seit 1633 (s. Ol. S. 2), in dessen Hanse cn Hamburg die iweile Ge-
sandtschaft 1636 sich Tersammell (Ol. S. 40). Kaohdcm er seit dem 31.
Not. 1639 tn Gottorp gefangen gehalten war, wnrde er wegen der „niemals
erhärten Verbrechungen" , die er auf der peraiachen Reias verübt, am ib.
Hai 1640 enibanptet, s. Ol. 542 ff. Holberg, din. Reiobshiat O, 236—230.
Lnckinann, scblesw.-boht Historie IV, 346. UoUer, Cimbr. liUr. II, 158. —
Die Qesandtcn reiselen mit 10 Personen vod Beval, wo Fl. „mit den meisten
Völkern" blieb, am SO. Jan. 163& nacbRigaab, am sich ans Holstein weitere
Vollmachten für die Fortsetzung der persischen Reise in holen, s. Ol. B. 45.
17, 5 pergratari kennen die Klassiker niobt.
17, 9 dnx Cfmber = Herzog FriadriehUI. von Holstein, geb. 1597
Dec. 32-, t 1659 Ang. 10. Das erste Bnch der poGl. WMider ist ihm
dedicirot.
17, 17 von einer Butsohafl des Hermes sn die Oenotrier ist mir nichts
bekannt. Ob etwa Fleming *n die Bendung des Hermes an die Dido dachte?
17, 18. Vgl. 10, 61.
18. InNominalem Farenti« proFilio (Hs. S. 32a). Der Namens-
lag mit nach V. 16. 16 losanmen mit dem Geburtstag des Vaters, so daß
man wdI anler diesem den Philipp Kruse versieben darf, dessen Gebnrts-
nnd Namenstag anf den I. Mal &I1en, wie i. B. Od. IV, 40 auch schon
in der Übenchrift boHogt, nutei dem Bohne aber den Jobsun PUU^it EsMan,
498 ANMERKCNGEK.
den Fl. bereits in Hamburg kennen gelernt hatte, i. Vorbem. za 9. Daß
die Beiden getrennt seien, wird nirgends angedeutet , im Gegentbeil weisen
V. 37. 38 darauf bin, dnß der damals 8 oder 9jabrige (s. 01. S. 55) Sobn dem
Vater dasGcdicbt perKÖnlicb überreicht habe, bUo in flambarg nnd am I.Mai
des Jabrs 1635. Denn das Jabr vorher und die folgenden Jahre war der Vater
auf den Gesandtschnftsreisrn. Zu dem Datum des I. Mai*8 stimmt Tor-
trefflicb die Schilderung v. 7 fT. Demselben Tage desselben Jahres ist auch
8y. VI, 6 gewidmet (▼. 13 rcdi) und die genau von Keval 1635 datierte Od.
IV, 29, welche einen ihm nach Hamburg übersandten Kranz begleitet.
18, 8 procarc=: blande pctere, hier wol Glück wünschen.
18, 9 indolcs für natura.
18, 12. Vgl. P. W. IV, 2, 149: die stummen Wasserschaaren.
18, 14 facere ad, sich vergleichen, vgl. 16, 20.
18, 19 das Beiwort imperialis, unlateinisch in allgemein lobender
Bedeutung gebraucht, wie keiserlich schon im Mhd.; s. Haupt zum Engelhard
T. 868.
18, 20 epo. Epos kommt bei den Lateinern nur alsNom. und Acc. Tor.
18, 24 In der Ismaria vallis zAhmte Orpheus durch Leierklang
da« Wild.
18, 85 suspiratissimc, s. 10, 55. 15, 9.
19. A. Oleario. Juni 1635. (Hs. 8. 30b) Ol. befand sich unter den
zwölf nach Holstein zurückgekehrten Personen.
19, 8 humor scheint hier in moderner Bedeutung zu stehen.
19, 5 Galemanda, Anagramm aus Magdalena.
19, 7. 8 Narvis amantem, Revaliam — amor. Ol. vermählte sich
spHter mit Katharina Müller, der Tochter Johann Müllers, Rathsverwandten
zu Reval , dessen Hof Kunda in Wierland zwischen Narva und Reval lag,
s. Ol. 8. 67. 91. Jene zwölf waren schon Jan. 31. und Febr. 1. 1685 auf
einem andern Gute Müllers, Kegel, wol tractiret worden, s. Ol. S. 45, und
schon am 27. Jan. 1635 finden wir in Ol. Siammbucbe den Job. Müller,
„bereditarius in Kunda", zu Kcval eingezeichnet. 1635 mag Ol. noch in seiner
Liebe zwischen zweien von Müllers sieben Töchtern, die sich zu Reval auf-
halten mochten, geschwankt haben, daher v. 8 duplex amor. Am 25. Nov.
1636 hatte er sich aber schon iHnger filr Katharina entschieden, auf deren
Namenstag Fl. an seinen Freund P. W. 11, 49 richtet.
10, 7 nr. In Moskau hielt sich Ol. vonf l4.Aug. — 24. Dez. 1634 auf,
8. Ol. S. 2:J. 44, in Narva (s. Ol. S. 45) den 5. u. 6. Jan. 1635, in Reval
vom 10 — 30 Jan., in Riga vom 6 — 13. Febr., in Mitaw 14. Febr., in Königs-
berg vom 21 —24. Febr., in Dnnzig vom 27. Febr. — 16. Mftrz. Von da
kam die Gesandtschaft am 6. April in Gottorp an. Bald darauf ward Ol.
vom Herzog zum Statthalter des spanisohcn Belgiens nach Brüssel geschickt,
auf welcher Keific er (v. 12) Hamburg, wo er auf der Rückkehr gefährlich
erkrankte, und Amsterdam (v. 13) berührte, s. Moller, Ctmbr. lit 11,593; denn
19, 12 celobres, quas colit Hanno, domus muß Hamburg be-
deuten, wie der Tod der Gemahlin des Crusius zu Hamburg (im folgenden
Gedieht v, 4) in Hannouüs pUgis sich ereignet. Vgl. Hannonis urbs £.
SYLVARUM n, 18—21. 499
III, 3!, I, pater Hannoniua IV, 4!, 1. Diete Uutlicli so grundlose Ucrki-
tnDg du NaroenB dieser Stadi scheint enUprungen zu lein aus dei gleich-
bills v«rf«h|[en tod dem nu» Uam« (fthd. Heimo) eDUtellleii Uamino. Dia
Minal. Eyens. Fertz mon. XVI, S. 395, wie Saxo grunm. ed. MflIleT VI,
8. 281 berichten TOn einem Siege SUiCfttben über Huhk im SuhscnlAndc,
Ton «elohem aach Botbonis chron. piotnr. bei Leibn. Brnntv. 1.111, Sehsst.
MUnsters Cosniographei und Miltons Elegie «d Tbomun Juninm Tom J*br
1630, Hamburg den Namen führt. Albert Ctanti in «einer Melrop. 1. c. 13
erklKrt eich dagegen, und Fisoharts Gargantua (Bcbeible, Kloster VIII. ». 44],
in dem der fecbtcriaohen Hamburger »lukaderiechcr Hama erwSbDt wird,
spottet dieses Qlaubens. Die aiederdautscfaen , toq mir berftnigegehencn
bamburgischen Chroniken, 8. S29, maohen eineD Htunmon darao« «nd setzen
Ar dieacn ganz nneionig, sich des Jnpiter Ammon erinnernd, 8. BT8 Jupiter
ein. Dem Hammon sunttohst steht der denttcbere Name Hanno, wie ja
auch HeunegsD Hannonia beißt. Naeb t. 18 wußte Fl. no«b uicbt, ob Ol.
nach Amsterdam oder naeb Leipaig sieben wfirde.
19, 19 Rhamnaaia ^Nemesis, die luBbamnns in Attika einenTcmpcl
batto, a. E. 111, 0, 5. P. W. U, 49, 46.
19, 20 Tgl. Ovid. A. Am, II, 3: decidit in caaaes praeda petita meos.
19, 2& aors ~ alba, i. 11, 8.
20, Snper obltn Baibarn Voigti« — Crnsii ooDjngia.
(Ha. S. 81>). Oct.1085. Vgl. F. W. III, 14. Die Qattin desCnisiua war bereit«
im Jahr 1Ö34 Teratorben (Tgl. E. V, 39 tud F. W. 111, 14), und wenn
tnan die Stelle hier: dam marittia apnd Hosohnm legatua ageret geosa
nimmt, während aeinea Aolentbalts inUoakui, d. b. iwisoben dem 14. Aug.
nnd 24. Deo. 1684; aber unser Qediobt flUlt nach den VTorten: Cmsius o
Buthenia Tedu (April 16S5) — jam ad Persaa abicns (I!. Oct, •. Ol. S 63)
etwa in den Anfang Octobera Tom J. 1635. Möglich ist, daß Fl. ee sii-
gleicb mit Nr. 18 schon frttber nach Hamburg schickte.
SO, 4 in Hannoniia — plagis, a. m 19, 13.
30, a mollee — eolos, s. zu 16, 14.
30, 9 pharotrigeti bei Sil. It XIV, 286.
30, 11. IS eoum — «mamnm, wie Hart III, 35; eotun taa: Aiay-
rtoa — crocoa, 'gl. Virg. £cl. IV, 35: Aatyriom — amomnm.
30, 15. Wortapiele mit dem Namen Batbari« und barbara treibt Fl.
anch B. X, 6, wie BarlBus («, Anm. aur Widmung der laL Qedichte) in einer
Elegiain nomen Moria Bsrham (Poemata, nora ed. 1681, B, 884) nnd OpilE
Überacbriflen I, 8. 763 (Triller) nach Joan. Jovianua Fontaniu.
30, SO aata, ais, e t me an di, wia Plant Ciat II, 3,58: asta atque andi.
31. Nomine alterina in Ph. Crnsi Natalem (Ha. 8. 30*). Dies
wie Nr. 18 auf den 1. Mai verfaßte Gedicht gehen aber erat dem J. 1636
an. Demselben Tage iat Od. IV, 40 gewidmet, deren v. IS. SO. 16. 4 und
31 (f. anaem Versen 8. 6. 7 imd 15 gleichen. Die Feier geschah in Hoskan,
wo Tom 17. April an 14 Tage bindurob daa Osterfest von der Stadt frjjhlicli
begangen ward, Tgl. t. 9 und Ol. S. 106.
21, 8 vitreum — inane = klare Luft, vgl. IV, 7, 16.
500 AXMERKITKGEN.
21, 9 bibulas — arenai, Tgl. Virg. Georg. I, 114.
22. Timotbeo Polo (Hs. 8. 84b). 80. Mai 1686. An dieeem Tag«
vrarcn die ,,Fümemb8ten des Comitats*' auf einer Falkenjagd, a. Ol. 8. 107,
wonach FI. , in Moskau zurfickgcblieben , dies trfibe Gedickt schrieb. Mit
T. Polus, einem kaiserlichen gekrönten Poeten and Prof. Poeticn am Gymna-
sium zu Reval seit 1681 (s. Ol. 8. 89), der su Merseburg 1599 geb., im J.
1642 starb (e. ▼. Rocke und Napiersky, Schriflstellerlex. t. Lirland v. a. w.),
war Fl., wie aus rerschiedenen Gedichten benrorgeht, wKhrend seines Re-
▼aler Aufenthalts vom 10. Jan. 1685 bis 2. Mars 1686 (s. Ol. 8. 45. 91)
genau bekannt geworden. Ihm war wol schon damals das III. Buch der
ByWen, dessen letztes Gedicht Nr. 10 noch dem J. 1685 angehört, gewid-
met Hs. 8. 126b stehen zwei Disticha, welche P. vor diesem Gedichte,
den 17. Febr. 1636, dem Fl. ins Album geschrieben hatte.
22, 2. Othrysius = thrazisch, hier russisch. Vgl. E. T, 25, 1. Die
Form dieses Namens bei den Alten ist Odrysi.
22, 4 tinctilis nur bei Ov. Trist. III, 10, 64; vgl. E. XI, 25, 8.
22, 6 Ositios — Lares, vgl. Sy. III, 6, 42. IX, 11, 8 12, 210. E.
III, 4, 4. X, 23, 8. Ossitium = Oschatz, HaupUUdt des Voigtlandea,
zwischen Leipzig und Meißen.
22, 13 temporis observans, s. 23, 17.
22, 18 Abeona, G^^ttin der Abreiae, wie III, 7, 11. 8. Auguatin. de
civ. d. 4, 21, woher FI. E. IV, 46, 8 auch Adeona nimmt.
22, 21 Asora lag am Fnße des Hclicon, vgl. E. V, 5, 2. Prop. II.
8, 29.
22, 23 Aon, König Böotiens, des Musenlandes.
22, 28 pallidus scnex ist wol der Tod, den er in deutschen Ge-
dichten öfter den bleichen Würger nennt.
22, 82 posse ist in der Hs. später in velte gebessert.
23. Ad Amicum, quem IsBsisse audiverat (Hs. 8. 33b} ist, da es
keinen festen Anhalt ftlr die Zeitbestimmung bietet und v. 17 dem v. 13
von Nr. 22 gleicht, ans Ende des Buches gesetzt worden. Es ist übrigens
nicht unwahrscheinlich, daß unter dem argwöhnischen Amicus der Legat
O. Brüggemann versteckt ist, zumal der Dichter v. 11. 12 jenen und aich
selber als Glieder einer größeren 8chaar betrachtet.
23, 3 Studiosus, mit dem Dativ wie bei Plautus.
23, 5 sapiens = w ol schmeck cnd , vgl. zu 8, 71.
23, 11 candor in hoc — res intermortua, s. Ov. Pont. II, 5, 5:
Candor in hoc sevo res intcnnortua pasnc.
23, 26 feriit ist zweisilbig zu lesen: ferit
23, 28 sublestii fides in Plaut Baoch. III, 6, 13.
23, 32. Die Form charis ist i:n Lat sonst nicht gebrAuchlich.
Sylvarum 1. III, in quo Od» CHs. S. 38*-470.
Widmung. Das Nöthige über T. Peius enthält die Vorbemerk, zu II, 22.
1. Epicedion auf Schein. Enthalten in der „Leichpredigt ... bcy
der Leichbcstattung dos ... Johann- II erman Scheins, ChoriMaiici Directoris,
STLVABUU II, 21 —III, 3. 501
und Ckütoria der Schulen la 0. Thoraif in Lelpiig. WElobec .... den 19. Nov.
Anno 1630. »eliglich enlMit>]4flbD and dan 31. dicici . . . tni Erden bMtattet
wordcD. Gehalten von Johanrb HOfkrio u. Theo). D. Prof. Pub), et ad
Div. Nico). Putore", gedraokt %a Leipiig bei Oregor Ritixtben. 4. anp.
Sign. A-F (ein Alphabet). — Uir durcb Herrn Wendeltn t, MallMho mit-
geiheilt. Ein denucbe« Anagramm Fleming! (P, W. III, 6] stellt mter den
lateinischen und deuticben Zuiobrinen, irelche aicb Hflpnen denUchet und
dea Reotors latciniiclier Trauerrede aDeohließen. Dem AnagramDi folgt uniere
Tranerode.
1, 1 preater, fenriger Wettaritrahl. Locr. IV, t2i,
1, 6 pletUH, erfallt in frQhem Auag. bei Luor. II, C81.
1, 9 Uadulaa, Tmnkenbold, Plant. begcUMrL
1, 11 golaicia, bin dn entairt? — olepaaiDinaa, Banduhr, wia
1, IG marai, du macbal Iranrig. PaouT.
1, 17 oporinDm tabam (JR«>pivb(), httrbatliafaei Qift. Soheiu starb
an der Schwindsncbt , 44 Jahr alL
1, !1 ineridiari, Uitlagtrube halten.
1, !4 merendare, reipem.
I, SO pmiesie fUr prBei«»
1, 31 Ei für tibi.
I, 33 iiiipiatibas r. impiare = ioipietalibns.
1, 36 pbtbarma, Verderben, dat aflndlicbc. r. 33. 34.
I, 37 ns »olle = nolle.
1, 38 coniire ^ colre.
I, 43 lethale, getOtoter. doBicnni ss donee.
1, 46 Btiant tod aislel
S— & (Ua. S 40>— 43*) lieben alle in dem bereita im Septeoiber 1681 er-
■ohienen Promue ala No. 3, 13, 6 und 41 (a. die Bibliographie) und aind
alle nach d«r Leipziger Schlacht vom T. Sepl. 1G31 veriaßl.
2, In fueuin hogtilem exeroilniD. 7. £«pt. 1031 (Ui. S. 40-), d.li.
auf die Bchlaclil bei Leipzig.
3, 8 tonitro ueulr. iat onklaMUch.
3, 6. 6 prava — Aoroeerauuia a. Hot. Od. I, 3, 30; infame« »co-
palai Aoroceraunia. — Ignlbna — triiulcia a. Ov. Het II, 848.
S, 10 UcuephiaH ^ ventua «x nube erumpena.
3, 33 ff. Gotbi = Scbwedep, fialaaai ein Alpcmrolk, Savoyer,
Triugri, 1. LJgflri f. Ligärea?
2, 38 Liburni a. zu I, 6, 43.
•i, 39. Üie Nariaci aetit Clnrcriua an den Inn. Hier stehen ale fllr
Variaci, d. h. VoigtlHiider oder gachaen , t, IV, 6, 7. Über die Ideniiiül
beider Namen reden M. UQrra LEneameuU biatorin d« terra Advocalornni
16T5 und J. A. rianeri biet. Variacia 1701.
3, 40 Mauritius, der groAe Horita von Sacbscn.
3. Ad Johanuem aeorghim Elcclorciu (Ha. S. 41-)- — PatrJM
l'alrem, a. I, 5, iS.
502 AKHERKUKQEN.
3, 14 Ctrni = Knisei, wie IZ, 8, B6, S. — Tnngri = Balgiar.
8, 17. le CbaritlonB = KirntliDer, Vtls«! c= BOhdM.
3, !1 «olanlem fBr dMolantan.
B, 2> praqnAdklrioia fQr pnsdktridfqne.
8, 26 Paaitilaa •■■■ Hör. Od. IV, 6, 18. — Albii qaftdrigia, v^
4, 45. 46. 9, 5. IV, T, IS. Subier. Od. I, 1 and fi.
3, Sl remiata 1. t«idUm.
8, 33— SS *gL Hör. eum, ho. t. 66—60.
4. Landei GniliTi Adolphi Begis. [Hi. 8. 41^.)
4, 5 8. Tyrai ^ DnJMtr, Hjpftnii ^ Bog, McbcnflnK desDnjapr. —
Tc-ttenmnt, vgl. JEa. VIII, 296.
4, 10. Die G«l<inl wohnen in Sann&tien und ScjtiiivD am DDJepr, —
1617 Febr. 37 ward der nuiiiche Krieg 'dnrcb den PriedeD in 8to1bowa
beendet, 1029 BepL 16 mit Polen lu Altmark bei Slubm ein ucb^jUiriK«
StilUlRnd gescblouen.
4, 14 btilimu«, brä V^^etioi; aneb ein mediciniacber Anadrack aita
(lein Numenolator Jnnii, ^ inaatiabilii edendl aTiditaa, der gerade Ober dem
ebenfulla von Fl. entlehnten pica »tebt, i. an II, lu, &&.
4, 16 )ncririouB, nnr bei Plaut. Fers. [V, 3, 46, wie
4, 17 blandiloqnenluluB nar in dessen Trin. II, I, 13.
4, 23 oadivuB =: cadacui, besonder« bei Anten beliebt, a. Uarcell.
Kmpir. 20. Vgl. IV, 7, 22. E. V, 16, 6.
4, 25 onrra - jtigiB. Vgl. 6, 74.
4, S4 SneTue, die Oder.
4, 46 otbi loqnead nm, 'b. Mart. V, 25, fi: quem — dunna popnlis
luqucndam. — ni vei a j ugalibus. Vgl. S, 26.
4, Sl adoream ridetqae, ■. Her. Od. IV, 4, 41 : riait adorea.
4, 52 dnplicibna litnlis, oBnilicb der Spanier Heer und Religion.
4, 5S ter mitratUR Tiber, an dem der Papit mit dreifacber Krone
sitzt. 8. IX. 2, 640.
4, S4. 55 Numicing und Almo, FIflMe bei Rom, Barnua, ein
c am pani schar Bach.
4, 56 Enganena Timavus, bei Mart Xm, S9 tia Fluß im Aqui-
lejlaoben.
4, dB tt. Oai; iwisoben Oder nnd Wuobael; Latlbnri werden von
b'l. irrig die AaiiY<°' Boilpoi genannt, die nacb Ptolem. ebenfalls im Nurdoaien
Ueutaoblands wobnen. Vgl. Mannen, Germania S. 359. 410.
62 Oln, vielleicht für Ölen, d. i. Oglio, wie alri flir alvai 10, 9?
64 Hellns = Ellas, der III im EUiß.
b. Ad d. Paoem pro Hiinia cet. (Ha. S. 48a}.
5, 7 iacobare, ein unolaasiiohes Zeitwort.
6, Oodofredo Qnilialmio oet. (U. 8. 43s). Den Namenstag dieses
aus Uerselb in Schlesien gebürtigeQ Freundoe besingt Fl. Od. IV, B, jdeisen
t^ymbol M. I, 14, wie Wilhelms Fls. Symbol Hs. S. 129a feiert tt. noch
Überscbriiten und M. I, 9. Ein deutsches Gedicht anf den Namenilsg „sei-
Doi Stabengeaowen und Freundes" Paul Fleming nnd einige Ist Distieben
SYLTARTOi m, 3— S. 503
werdcD iD den Beilagen zu doD dautscben Gedicliton mitgetheilt werden. Unier
Gedicht ist der Weihe tum Tusr (t. 63) ata S6. Jnni 1633 gewidmet, welche
W. Dich dem annuus pudor (v. GS) einea dotus vii (Faobs, r. 40) lU
Thcil wird.
6, 10 per rimai — exitam, vgl. I, I, 26.
6, II. Vgl. Or. A. am. It, 45 remigiam, TolnofCi — pennu.
6, la clütLris fllr clätbtiB (gr. tä xl^Sf n).
6, IG vcrOB«. Auch Vat. Flftcc. IV, 44 gibt einem Vogel, der AkraDO,
6, IT amot cuncta, b. I, I, 33.
e, 22 mfily, ein giftheilendel Kraut mit iwiebelarüger Wariel.
6, 33. 34. Mao coDalmire; nee itolo (ScbäAling) vidun corni tranai-
tna (d. i. übergeguigen auf) tninco eaculo, froctificat.
6, 26. 27 nee qnadrnplex — loco «eratefae ich nicht.
6, 30. Der Sinn iat: Der Blitx triSl besonde» bobe Hftuaer.
6, 43 Oeitia = Meißen, a. m II, 23, 6.
6, 43 mercator. Wilhelma acbeint erat nach dem UngKicke Scble-
aiena vom Kaufin annaatande tarn) Studium Übergetreten lu lein. — Coaa
• enei (= Ilippocratea) wie cadivut 4, 3S, aui Marc. Erup. Carui. 5: Cooa
6, 45 pstrilia plaga. Wohl „die alten Baracben". Uan vgl. die Ver-
ordnungen widec den l'ennkliamiia bei Vogel, Loipi, ticscbicbu- BucU
8. 704 ff.
ö, fi4 tric« = niign, bei Plaiitua beliebL
6, G3 abblandiri, nnlatainisob.
6, 64 primo — aSri, d. fa. dar Frclboit
6, G6 atapea, Stegreif, im Nomeuclator Junii.
6, 7t spurium aolura, unechter, leibeigener Boden.
6, 70 patriaa — poloa, der Pol dea Vaters, d. i. der Himmel Gottes.
7. Ad tiarlefum Luders, Kovogorodia Moscuam. 1634. (Ha. S. 46>j.
Kl. biell eich in Notvgiirod vom 0. Marx — 31. Juli auf, a. Vorbem. an U,
14 und Ol. S. 30. Vgl. Ober Luders und seine Braut sn J, 6 und 11, 15.
T, 3 riens, Substantivnm, Rlr Beins.
T, 9. Die niufnionallicbe Trennung von LOdcm gewtibtt wegen dea zu
II, 16 Bemerkten keinen bestimmteren Zeitpunkt.
T, II Abcnna, s. lU I[, 33, 18.
7, 14 velitari, aiia Appulejus, plUnkeln.
7, 19 ff. severic servitua aul*:, vgl. II, 15, 57 S.
7, 33 optantum sc. huraa nl otiorum aiatantur.
;, 84 aiatia horaa, vgl. 9, B3.
T, 3& temporia cnatoa apielt wal auf LUiIcra Aslrunuiuie an, a. 4G IT.
und Vorbem. lu II, 15.
T, 87 miali aalibus eaohinni, a. 9, S4 f.
T, 89. 40 binnda atringit, a. II, 15, 38 ff.
7, 43 cordia cor, vgl. Vlll, 39, 1. Od. V, 4U, Ü-
8. Ad vuiidcm. Mi'scuir iOiSi. (IIa. t«. :);>■' j. Fl. hielt iiich vom 14. Aug.
504 ANMERKUNGEN.
bis 24. Dec. 1634 in Moskau auf, ein Tom 2. Sept. 1634 datirtes E. III, 34
dient unserer Ode als Widmung. Bezieht sich v. 23 der hestemns jocus
auf einen bestimmten Fall, so mag erwAhnt werden, daß am 1. Sept 1634
die Russen hochfeierlich ihr Nei\jahr begiengen, s. Ol. 8. 32.
9. Oeorgio Guilielmo Pcehmero, nobili juTentutis (Us.S. 46«).
Moskau 9. Sept. 1634. Verglichen mit dem Einzeldrucke vom J. 1634, s. Bib-
liogr. 19. Das Widmungsgedicht zu dieser Ode steht E. IV, 34. Vgl. E.
IX, 28. Als Mitglied der schwedischen Gesandtschaft rerließ er Moskau am
7. oder 10. Nov. 1634, s. Ol. S. 40, worauf FL P. W. II, 23 Terfaßte mit den
Widmuugsiamben 8y. VI, 5. Am 11. Nov. 1634 trinkt er des Geschiedenen
Gesundheit, s. P. W. IV, 6, 338. Ober Wilhelms Bruder Georg Pius s. £.
VII, 23. — G. Wilhelm, geb. 1611 zu Nürnberg, f 1639 zu Wardein, Sohn
Georg Abraham Pöhmers, kam nach seiner russischen Heise an den schwarz-
burgiäclien Hof, s. Biedermann, Geschlechtsregister des hochadelichen Pa-
triciats zu Nürnberg (Bayreuth 1748, fol., Tab. 633. A).
9, 5 8. zu 3, 26.
9, 16 ff. Am 28. Juli Morgens wird Pöhmer in Nowgorod angekommen
Hein («>. Vorbcm. zu II, 14), am 31. Juli reiseten Alle ab, so daß Fl. und
Pöhmer zusammen drei Tage (v. 17 ff.) daselbst verlebten und sie hier
zweimal (v. 21 ff.) freundschaftlich zusammentrafen.
0, 19 Chesinus scheint hier die Wolchow (Olearius nennt sie S. 16
Wulchda) zu bedeuten, sonst nach Scheller die Düua, wie auch VI, 3, 24.
9, 24 Pymplam, s. zu II, 14, 3.
9, SO. Die Neglina fließt mitten durch Moskau in die Moskva.
9, 32 8. 7, 34, wie v. 35 dem 7, 37 entspricht.
9, 48 Aon, s. zu II, 22, 23.
9, 44 helluo, Prasser, für heluo, wie relligio für religio, s. VIII, 9, 4.
K. I, 1, 2. — Cyrrha, Stadt am Parnass, = poesis, auch Martial. I, 77, 11.
9, 46. Vgl. Aen. XII, 67: violaverit ostra si quis ebur.
9, 72 b u 1 b u s , Zwiebelgewächs , wie z. B. Nai'cisse.
9, 73. 74. Vgl. 6, 29. 34.
10. Ph. Crusi — liberalitatcm carmine satis extolli non
posse (Hs. 8. 39a) 1635. Die Ode wird zwischen das 18. und 20. Gedicht
der 8y. II, also etwa in den Sommer, wie Nr. 19, fallen.
10, 4. Vgl. Martial. IX, 59, 6: Tu fueris Musis Pegasis unda meis.
8. Sy. VIII, Dedic 32.
10, 9 prnses alvei 2= Apollo.
10, 17 Orinus, eine Insel des persischen Meerbusens. Die von zwei
Tagereisen entfernte Insel Baharem liefert die besten orientalischen Perlen.
8. Mandelslow, Schreiben an Olear. 8. 5. Vgl. IX, 9, 30, 15.
10, 18. Der Tagus, Tajo, wird roth genannt von seinem Goldsande.
Sylvanini I. IV, in quo Hendecasyllabi Cfls. S. 48»— 54»).
Fl. gebraucht die Hendecasyllabi — Z"; — kj^, — o, — ^, — \J,
ausHchließlich für ganze Gedichte, wie Catull und Martial, hier, Py. VUI,
4. 6. 8 ff. und E. IV, 44.
SYLVAKUM m, 9 —IV, 3. 505
Widmung (Ha.S.4S)>). Über B. Qramaim i. Vorbeni. m II, 8. -~ Di«
terra AdTocfttorum iit du slchaische Voigtland.
1. Ad Ketneram Brootnannm. (Hb. 8. 64a) Jaai 1686. D«t Juni iit
eine faliohe Zeitangabe, da die Geiandtichafl vom 11—30. Jnli 1636 in
Mi8«n oder NisonowgoTod lerweilte, b. Ol. R. 204— 20S. — R. Brockmann,
geb. 1G09 III Schwan im Heklenburginclirn , ward 1634 Prof. der griecbi-
■cbeo Sprache nm dymoasiDm zu Revai, 1639 Pastor lU Triilfer oder S. Kft-
tharineii im RetalecliGii, 1642 ehMniBoher Prediger am Dome la ReTal und
1043 Propat, 1646 mit Biigge nnd Zareniu« tod der Sjnodaa aar Be*i»i<in der
ebatniBchen ÜberaetiDog deB neuen Teslamenls erwAhll, f 1647. Br schrieb
griechisclie , Inteiniache, deniache nnd ehatniBche Qediohte, ä. v. Reck«
und Napieriky a. a. O. und Nachträge.
1, 2 mei mednlla oordis, a. unten 8, 4.
1, 8 Theodora. Dorothea Temme hatte Hr. im J. 1630 gefaeirathet,
s. Leaondera P. W. IV, S.
I, 10 blandiduluB ist anklaBBiach.
1, II Ullua, da« Lullen.
1, 12 adnictare, auzwinkdm.
), 16. Bei der anla turbulenta gedenkt nol FI. des am 14. Juli
stattfindenden Gexlnkes anter den rassischen Beamten, a. Olearius 8. 206.
3. Timotbeo Polo, (Ha. S. 49a) s. au II, 22. In Asirschiin waren
die Gesandten vom 16. SepL bis 10 Oct. 1686, ■. ÜI. 8. 280—262.
2, 2 scripturire, aweimsl bei äidoniua.
3, 6 arandnm, s. ra II, 16, 44.
2, 9 ff. ceigen, daß Fl. aebon danul« «In« Umliche Binlbeilung, wi«
die lateinischen Qediohte jetal gewfihren, Torscbweble.
1, 13 Pbalflucua oder l'balncna gilt als der Erfinder der Hcndeea-
syDabi.
2, 22 alpha — vatum wie Uanial. V, 26: alpha — pBnnUtortmi.
8. Francifloi Mnrrori nominaüa a Tiaealmo septimna (Ha.
B. 4gt>|, d. i. der 7. Ool. (t. t) 1686. Vgl. Vorbem. la 2 nnd P. W. 11, 47.
Uurrer von Neweomark aus der Oberprali war Mnndscbcnk der Ocsandten,
s. Ol. S. 50. Diese lagen Tur Aalraolian mitten anf dem Strom, daher in
claase oimbrica und t. 7: ricinam ibis Astracbanum.
8, 4 nostri mednlla oordia, a. 1, I.
8, e. 9 «. 4, 8. 4. n, 14, 83. Astrachan liegt anf der Wolgainad
Dolgoi, awülf Meilen Tom Kaspiacben Heer (Hbrcanna Ponlus), a. Ol.
B. 240.
3, 13. Am 10. OcL finden die Qeaandten vor Aatraoban, „wie anoh an
etlichen Öriem der Wolga Ober Aatracban, Krtnter in nngewBbnlicbec
OrUße, die Wolfsmilch, Einla, die Angelica", s. Ol. B. 262,
3, 14 ambuIuB, gebildet wie Ainambnlut, Wanderer.
3, 16 „Ilxo aber nennen ein den Traamm, so awiachen der Wolga, Jaika
nnd CaapiBcben Meere begrühn, Nagqa", «. Ol. 8. 2S9. ,4^1« elnbeimiaoben
Tartern, welche Ibeils Nagaische, tbeÜB Cbrimisehe «eynd ... wohnen in
HÜtlL-n... gleich bcj uns die Uflncrkörbc", s. Oleaiios 8.243. „Don 17. SepL
506 ANMERKUNGEN.
ritten die Gesandten «uf eine Meile omb Antraohan der Tartem Wohnung
zu besehenes Ol. S. 250.
8, 20 ff. M^elbige Wüste bei Astrachan gibt das berliohste 8a]z, welches —
in Qmben oder Seen, durch der Sonnen Hitze gewirltet, auf die lacus ge-
leget wird'S Ol. 8. 240.
8, 26 YaciTus für vacuus, bei Plantus beliebt, wie auch ene-
o are t. 34.
8, 84 Tiva mors ist die Langeweile.
8, 88 — 40. Man beachte die Reime celebro: crebro, prosit: o sit.
4. In albo Olearii. Oct. 1636 (Ha. 8. 50«). Am 15. Oot. 1636 lang-
ten die Reisenden im „OHtium maris Caspii'* an; dies Gedicht wird ror dem
fünftägigen Sturme, der sie am 22. Oct. daselbst überfiel, verfaßt sein, s. Ol.
8. 254. 255. Es bildet nur die Nachschrift zu den Versen, welche unten
in den E. VI, 22 stehen. Vgl. daselbst die Anm.
4, 2 erena. Einschnitt, Kerb, nach Plin. XI, 87, 68.
4, 3. 4 qua se — — ponto. Vgl. oben 8, 8. 9.
4, 11. 12. Nach dem noch im Original vorhandenen Album des Olearius
hergestellt.
5. Landes Urbani HX. Pont. Opt Max. Ex Perside Romam.
(Hs. S. 50b). Flemings Aufenthalt in Persien reicht vom 13. Nov. 1686 —
14. April 1638, s. Ol. 8. 268. 503. Dal^ Fl. den Papst Urban VUI. (1623 —
1644), den auch andere Dichter, wie z. B. Matth. Casim. Sarbievius in seinen
Lyricorum libris IV. 1660. Od. 1, 1. 3. 5. 10. 21. 22 besingt, preiset, hat
wol darin seinen Grund, daß er seit dem 16. Aug. 1637 zu Inpahan mit
Augustinermönchen in Freundschaft verkehrte (s. Ol. 8. 390 ff.), und durch
den Prager Frieden vom 30. Mai 1635 8acbsen zu dem Kaiser übergetreten
war, während Banners Schweden es dafür in den J. 1636 — 1637 grausam
züchtigten. Am 21. Dec. verließen die Gesandten Ispahan, s. Ol. 8. 467.
Dazu war dieser Papst ihm als Dichter werth, denn Maffei Barberini, nunc
Urbani VIII. , poSmata waren schon im J. 1629 zu Bologna, 1631 zu Rom,
1634 zu Antwerpen erschienen. Auch die Carraina ill. poetarum Italornm,
Bd. II. 8. 26 ff., Florent. 1719, enthalten sie.
5, 12 Calpe und Abyla sind die 8äulcn des Hercules.
5, 15 quadruplicem — mundum: vgl. M. lY, 18, 6 : quadru-
plex plaga; E. VIII, 1, 3: quadruplex area; 12, 1: quadruplex orbis; Od.
IV, 40, 28: die geviorte Welt; 8o. IV, 10, 2: der Erden gevierter Kreis.
5, 16 diversi Indi = West- und Ostindien
5, 20 spielt vielleicht auf den festus Angelorum d. i. 1. Nov. 1637
an, an welchem Tage Fl. auch E. I, 55 schrieb.
5, 22 cavum, Himmel wie ccelum, xc»{Xov.
5, 23 »thra, s. zu II, 3, 122.
5, 24 U. VIII. gehörte zu der Familie der Barberini, s. 8arbiev. a. a. O.
Od. III, 1 ff.
6. Salomoni Petrno (Hs. 8. 51«). Ispahan, Dec. 1687. Demselben
tot auch E. VUI, 24, lib. X. und das 10. unter den verlorenen des III Bu-
ches gewidmet. Geb. 1609 zu Peuig in Meißen (v. 7 ff.), ward P. auf
SYLTÄRUM IV, 3—7. 507
HBphars Empfehlang Prediger der aei>ndtich>rt (aber erat t6S(>), a«it I6S9
Prediger in Steinbeck in Sionnun, nnd >t>rb ISSfi, a. 01. S. 60. J. Möller
Cimbr. liter. II, 640. — N«ch der Vorbam. >n Nr. 6 mnA dies Gedieht riw
den 21. Dgc. rollen.
6, i PoljcarpDB, nimlich Lerter, Baperintendent za Leipzig «eit
dem 26. ADg. 1G38 und mebrmali Bector, a. M. VII, 2b.
6, 6 Mayeroa, a. anten M. VII, 8.
G, 7 Variici, a. an III, i, 39.
G, 9 nrbium faoultaa: gemeint sind Ponig und Wcobaelbarg, beide
an der Hulde, awei Qeriobte, aoob jeut tu den ScbQnbnrgiacben Lehnibert-
■cbafien gehörig.
6, 10 ff. Hiemaob war der glelohallerige Petri mit FI. ron 1616—1619
auf der Schule la Mitivejda und aacb deuen eraler formator nnd Cynlhioa
der E. IV, l besungena Mattbiaa Fliber. Peter BSding In leioer Leichenrede
auf 8. Petri v. J. 1685, 8. 3!. BS, berichtet, daß derselbe, bereita im 10. Jahre
beider Kllern beraubt, auf Koaien dea Herren Hana Ileinriah tod SoliOnburg
die Scliule au Qlanohan drei Jahre beanoht habe, Tnii da im J. 16S4 auf
die Leipziger Thoinaasobnle, im J. 1629 oaf die UniveraltKt duelbat ga-
gaDgen aei.
6, 13. 14. Bei Ijeipaig SLeGen aiiaammeti die Pleiße, EUter und Barde
=: Parua, welchea cigenllich wie EUter der Name eines Vugele, der Meise, ilt.
Vgl. Od. IV, a, 2i. 20,3. 21,2-4. — Fllr bibit ist ein tranaidvea Veibnm
ID achreiben, wie etwa alluit; oder sallle bibit tmuiiiliT xu nehmen sein,
wie dies V, 9, SO bei poUrs der Fall an aeio acbeiot?
6, 26 „Miliar (nimlich b«i Waalligarod, daa die Oeiandten am 6. Aug.
16S6 erreichten) fangen an — die Ceremias«n an wohnen nnd eratrecken
aich «eit Ober Caian", Olear. B. 21). Am 1. Not. 1686 kamen aie toc
Terki , der ersien Stadt Circaaaiena, an, a. Olear. 8. ib7. Uie Napni aind
ein acyihiacber Stamm.
6, 32 aatricut, a. Varr. ap. Nun. 6, 16.
7. Ad Vene rem cet. (Ha. 8. fil»). Tarka, 1. Uai 16S8. Tom IT. April
bia 12. Mai I63B lageu die Oeaandton vor Tarku, der HauplaiadI In Da-
geatban, s. Olear. S. 607—614. — Üb« KmaeaNamenaiags. Vorbem. an II, 18.
T, 7 Uemnon war Sohn der Eot.
7. 14-17. Die Conatrueiion lllnft ■□: qna qua per astra sidereoa gyroa
alato rotatD cient , nivenm Inane, liqnidia plantia caloatum, exaudat — gnttas.
T, 19 rernalia ros, Frtiblingalban.
7, 22 oadirna, 8. au HI, 4, S3.
7, 25. DerOenitir arid«, .den die Ha. bietet, iat Irrtbümlioh aua dem
Text gewieben: aridn, nftmlich terra.
7, 37 Progne = Philomela.
7, 46-66. Fleming« trfibe Bobilderang untapriebt den Nat^riohten d«i
Olearioa S. 608—618 Ober den Anfenthalt ror Tarka, wo man ÜberflUU
fllroblele, wo Brflggemann gegen Cmains and die Gelehrten immer feindaeligar
auftrat, wo mehrere Tag« kalter, ongealBmer Segen fiel. „Wir lagen in den
naaaoQ Hatten ala dia eleudeate nnd gleich von Jederman verlaaaene Henadiw
506 ANMERKUNGEN.
io Hunger, Kammer and Farcht: Seafiien and Weinen war bei etlidien tftgliche
Speife** (i. T. 55). Dazu ward ihnen am 27. April ein Soldat gestohlen and in
derselben Zeit bei einer Schießübang der Constapel der Gesandten tödtlich
getroffen.
7, 48 — 51 sind so sa constmiren: dolor destinarit (nos) bis Mnandria
(d. h. obliquitatibus, Unfftlle, s. Cic Pis. 8, 22) breri (tempore) Ticiiio
orco, nisi , numen, o rix piscabile mereDte niorte, fleotis certnm omen.
7, 58 1. damnatos: d. capalo zu ihrem Sarge verurtbeilt
7, 64 prsBficsB voces. Vgl. Uell. XVUI, 6: unquam mnlternm voccs
pneficarum.
7, 67 ff. So tröstet Fl. den Krase mit dem Wiedersehen der Rosilla,
d. h. der Maria Müller, mit der er, ihr seit dem 80. Dec. 1635 verlobt,
s. Od. IV, 81, am 13. Mai 1689 sich Tormahlte, s. Olear. S. 588.
7, 72 Ida müßte fiir Idalia = Venas stehen, wie offenbar r. 100 nnd
VIII, 83, 5. 87, 12. IX, 8, 2, 61. 6, 41. — prolinm ist zweisilbig au le-
sen, wie omnium IX, 2, 57.
7, 76 Gradivi := Martes, also LiebeskRmpfe? wobei wir ans jedoch
dagegen verwahren, weder den Mars in jenem Sinne, noch im Plural uach-
wcitien zu können.
7, 80 Salisubsuli aus CatuU 17, 6, auch fär Mars gebraucht. Vgl.
IX, 8, 2, 47.
7, 88 vox Thalassionis. Martial. XII, 42, 4: nee tua deftierunt
verba, Talasse, tibi. Die Worte des Hochzeitsgottes.
7, 90 nuces, Liebe erregende Nüsse. Vgl. E. III, 28, 4 und Virg.
£cl. VIII, 30: tibi ducitur uxor: sparge, marite, nuces.
7, 91 Caba, dca cubandi.
7, 100 I da, s. zu v. 72.
7, 104—107 = V. 1—4.
Sylvarura I. V, seu Hipponax CHs. S. 55»— 63«»>
Der Hipponax oder Chuliambus oder Scazon ist ein jambischer Scnar,
dessen letzten Fuß aber antispastisch ein Trochasus bildet.
Widmung (Hs. S. 55b). Wendelin Sibelist, comes palatinus
Cnsarens et Medic Dr., geb. zu Halle 1597, gieng 1638 mit Garlof Lüders
(s. Vorbcm. zu II, 15) als Leibarzt des Zaren Michael Fedorowitscli nach
Moskau, wss er, doch mit Unterbrechung, bis zum J. 1646 blieb, und lebte
noch 1677 zu Hamburg, s. Moller II, 882. Auf ihn dichtet FL das £. IV,
46 und den großen Hipponax, (Nr. 2) nebst dessen Widmungsepigr. III,
87. — Florian nennt sich FL hier und Od. UI, 16 und wird auch so
von seinen Freunden genannt , z. B. von C. H(ertranft) in einer in den
lieilagen abzudruckenden Hirtenode v. 2 und einem ßonnett v. 18, und in
einer C. Z. H. L. unterzeichneten Hirtenode v. 1. Wie MelibcBua hier zur so-
eieUs gehört I finden wir ihn als Melibeus in ihrem Orden Od. III, 19 wie-
der. Der letzte Name ist bekanntlich der eines Hirten bei Verg. Ed. I und
VII. Zu den Namen einer solchen in Reval gestifteten Gesellschaft mag
auch Amyntas gehören, welchen Olcarius in seinem Stammbuch von W. Si-
SYLVARUM IV, 7 — V, 2. 500
bcliit erhAlt, vgl. Od. UI, IS; Tielleicht aueh Mlrtyll für Job. von ArpM-
beck, B. Od. 111, sn. Diese Namen gehür«n Jedoob nur der aplitarB Zeit
■DJ in der Lcipiigor Periode nenot Fleming aich SjItIdb.
1. Saper nebula miranda in — obilu Quatavi H. (Ha. S. &9t>).
6. N..T. IG3t. „Ka iit aber dtiiaelbigen Horgeaa (6. Not. 16S1) ein dlck«r
Nebel gefallen." T. llerdenreicb , Leipz. Cron. 8, 836.
1, 7 Titan, Hyperion« Sohn, Titana Bökel, gft = Sol. Vgl, U. V, 61,
8. E. 1, !0, 1.
S. WeDdoliuo Bibelint (Ha. S. 6Ta) 1634. Nach t. 120 ff. iat Fl.
■chon nach Moakan gelangt, ao daß unser Gedicht, das er Jeneii dnroh
E. III, 87 widmet, zwiachen den U. Aug. und 14. Dec. d. J. 1634 fallen
tnuß. — Die Klage Aber aeine Trennung ron du Muaen erhob Fl. aohon
im Uärx deselbcn Jahrea , a. II, 14.
2, 6 vobis wie v. 10, dagegen t. 9 tibi nnd »o ateta Wechsel.
3, 14. 1&, wie Lanremberga Satyra t. 15. 16 (t). 143), dem Prolog
des Persids nachgeahmt: Nee fönte labra prolni Caballino Neo In bloi^d
tonmiasae Pamasao Uemini oet.
3, 18. ie cnltor infre^nena Hnsla et parcni hoipes, TgL
HoraL Carm. t, 84, 1 1 Pama deomm eoltur et infreqneni.
i, !4 afflutia, = abnndant, hat nur Jul. Valer. R O. Alex. (ed. A.
Uaio} 8, SB.
3, tb pDsDS, wie IX, n, 81, eraohetat nur in Pomp. sp. Varr. L.
L. 6, 3.
i, 86 peetere diei , ibnlioh wiebeiColnnMlI. X, 148 peotereao. temm.
2, 41. Vgl. Hartial, XII, S, 13: aiiltor aqn>^
2, 46 panctnm bedentet die Erde. Phcebna — tesosoitat pnootam
Tergleioht sich mit P. W. IV, 8, 41. 41 nnd Od. IV, 10, 108. 108. VgU
6y. V, 6, 10. P. W. I, 6, 76.
3, C3 faaces, etwa medioiniaches AlbamT
3, 56 Uippocraa, nnktaaaiach ßr Bippooratet, »ie 9, 14. Vgl. Hatipti
Zeitschr. VI, 376. Heinrieb ron HaUen nennt den Sybtlliat in aeinem Pro-
peoipiiuum vom J. 1638 «eiber Cimbria nobilitatis Hippooratea, s. Uoller
II, B. 883.
3, 65 doctore. Liea doctori«?
3, 68 virile tat Tiriliter.
3, 73 rortLricus n-ird kann eine willkarliebe , dem gr. xoft^tii
gleichbedeutende Wartbildnng Fleming« »ein, aondem ein dretailbig tu le-
sendes, vom AQobtigcD Scbreiber der tv. 33 — 74 entaietlte« Porthmeus, wie
auch Javen. 111, 3U7 l'orthmea IGr Charoutem aagt.
3, 74 Ilnaa ist Hnsum.
3, 77 prvfica, a. oben in IV, T, 64.
2, S3. Mit dem pollox infealaa begann der Redner.
2, 103 Aatrna, «. lU II, 10, 88.
3, 110 Foai wohnen naob Tao. Oerm. c 36 in der Eibgegend. Vgl.
4, 18.
3, 117 m«Bititer aar bei PUut Bad. I, 6, 6.
510 ANMERKUNGEN.
2, 118, Tgl. desine roolliam tandem qnerelanun, Hör. Od. II, 9, 17
nach dem gr. icauvai xcov alTi^tMV. Vgl. VllI, 16, 48. IX, 2, 124.
2, 130 virtuosQS (auch IX, 8, 9, 17) ODklamiach.
8. Reinero Brocmano (Hh. S. 60a), g. Vorbem. su IV, 1. Daß der
TOD Fl. biet gepriesene Hipponax Brockmans das im J. 1636 yoo denselben
verfaßte, von der Wolfenb. Hs. (S. 120b) im lib. X sen adoptivos der Sylren
bewahrte Gedicht ist, geht daraas hervor, daß desseo Versen 1: Fleminge,
flamma cui decens dedit nomen, 17: qni tot modis es flammeas, tuis flam-
mis Facis calere, 20: Non ergo flammeum amplius vimm dioam, Sed prorsus
ignefim vocabo te, PauUe, Taoqne me calescere ut sinas igne, Rogabo, ne
tarn frigides duim versus (vgl. V, 11, 9. 13) — offenbar in unserem Qedickt
T. 6 antwortet. Das J. 1685 aber verlebte Fl. in Reval vom 10. Jan. ao,
8. Ol. Reise 8. 45.
8, 1 mel, s. 10, 25. 26. VII, 6, 13.
4. Friderioo Menio (Hs. S. 66*), 2. Sept. 1685. Diesem kaiaerlicben
gekrönten Poeten, der als Historicus an das Cot. 1680 eröffnete Gymnasiam
zu Dorpat berufen, dann nach Gründung der Academie daselbst 1632 Pro-
fessor der Geschichte und Alterthfimer war (wol bis 1636), hatte Fl. schon
während seines Aufenthaltes in dieser Stadt vom 23 — 29. December 1688
(s. Olear. Reise 8. 6) £. IV, 29 gewidmet; unter dem 27. December 1633
hat Menius auch dem Olearius ein deutsches Gedicht in dessen Stammbuch
S. 272 gesetzt M., gebürtig aus Pommern, starb 1659 oder 1657. Das in
unserem Gedichte gespendete Lob bezieht sich auf des Menius Syntagma de
ritibus funebribus omninm gentium, Altenb. 1620, (v. 8); Intrada und Vortrab
der großen Universal Lieffländischen Historischer Geschichten Beschreibung . .,
Riga 1630; Syntagma de origine Liyonorum, Dörpath 1632; Historischer Pro-
dromus des Lieffländischen Rechtens . . . ans warhafften . . . actis und aoti-
tatis, (v. 12); Dörpt 1683, Diatriba critica de Maris Balthici nominibus et
ostiis . . , Dörpt 1634, (v. 17 ff.). 8. v. Recke und Napiersky a. a. O. und Mit-
iheilungen aus der Livländ. Gesch. VU, 171. Seine „Relatio von der Inaugu-
ration der Universität zu Dörpat** ist neuerdings wieder abgedruckt in Bunges
Arcbiv für die Geschichte Liv-, Ehst- und Curlands, VII, 8. 242—271.
4, 5 suggestus ist wol Katheder.
4, 11 mundas, lies mundos.
4, 14 supinus im 8inno von neglegens, ignavns.
4, 18 FosuB, s. oben zu 2, 110.
4, 21 nee —• voti, s. nuten 11, 10.
5. Ad Gebhardum Himselium amicum (Hs. 8. 66b). Nov. 1635.
H., geb. zu Magdeburg 1603, studierte Medicin, Konrektor in TaugerroOnde,
Dr. der Med., 1632 Lehrer der Mathematik am Gymnasium su Reval, 1633
in Abo, 1634 wieder in Reval, daselbst Stadtphysikus und Direktor der SUdt-
befestigungcn, f 1676. Er schrieb eine Comotologia und Calendaria, außer-
dem ein Florilegium fortificatorium, Reval. 1647, und eine Architectura mili-
taris, s. V. Recke und Napiersky a. a. O.
5, 10 in j accus punctum, vgl. 2, 46.
5, 18 pater — ccelum, s. 8, 4. Od. IV, 16, 82.
SYLVARUM V, 2— «. 5»
6. Pro eonjDge Brocmani priraum moi— pnerpera (Us. ä. öS»).
37. Mai lese. DorotlicA lemme tiatte Br. April 1636 gabeiraihet, s. P. \V.
IV, 6.
6, 2 genu minor, r. niiten 13, 10. E. XI, S5, 3.
C, 9 prima nnd aecunda beziehen sich auf eoTg'QDX, in jetit (uni
erslen Male gebiert, wag ile bald lum iweiten thiin toll.
6, 1!. Prorsa, die OSttin der regelmüßi gen Geburt Der Qebartigötlin
Naaelo opferte man im ardeatiacben Gebiete, s. Cio. NaL D. 111, 18. Vgl.
E. XII, 9, 1 IT.
e, 13. Nixii Dil, drei S&qIbd anf dem Capitol, Getier der Qebarti-
e, 18 fr. Die Satifolge int: Lerana gaviia pnler. proli« tollel (•□. pro-
lem) quEB utrnmque (ao. parentem) nquet t. m., pari cenan parentlam.
6, 21. Lerana bebt die neagebonien Kinder von der Erde auf.
T. MartiDo Opitio B«<iali Maroni (Hi. S. 60k}. Moakaa. Sl.
jaii lese.
T, I ^Eterne vatea, rgl. 11, 1. E. VIII, 39.
7, 6 neo modemii« ad aooenni, niebt gleich den ZeitgenoMen dem
leiobten loccui aagctban.
7, 10 Cecropia patrea beißen wol die Athener.
7, 13 Baetia, Onadalqnirir.
8. Ad Craaium tempore lie Tolento (Ha. S. GS*). Über den Anf-
enlhalt Plcminga lu Tarku vgl. IV, T , 4S ff. Die bittere Stimmung dieae»
Gedichte« erklKren trefflich drs Oleariua Worte 8. 609: „BHlggeman aog
etliche wenig des Comitati uaoh aioh , achtete leinen Collegcn (d. i. Cm'
•in») nnil andere, sonderlioh die Literatoa (alio aach Fleming) wenig oder
gar nichts. — Einer hatte dci andern Todt lieher befardem ala abwendeo
belffen " Die Lflcke nach v. lA wird eine beltige, bald ant Voreiobl
wieder vertilgte Satyre gegen HrQggemanu, denen Unbllt aia nnn aehui
fDnf Jahre (v. 3S) ertragen hatten, enlhalten haben.
8, b Appina in oamiinibua alt fabrum eiae queuqns fortuna nue, ■.
pBcndu-^ail. ad Ciea. de R Pnbl. ord. er. 1.
S, e eauritor, Tgl. VIII, 21, 22. IX, 8, S4, 12 nie Uait QI, M.
S, II herilitaa ist nnklaasiiob.
8, !I. El ial bekannt, daß den BrAggeman eine tchwerere Bache, a1«
die ihm hier von Fl. angedrohte, daß ihn am &. Hai 1640 der Tod dsrcba
Bicblschwert traf, ». Olear. Reise B. 643 — 546.
9. Amioo Nominalem oelebranti (Ua. B. 61l>}. Daß t. 14 ff: Hip-
pocrna den Freund nnd Fl. all Brflder ninarmt, weilet darauf, dafi derFrennd
nar ein Mediciner, alao nnr Hartmann Gramann, der Leibmedicua der Oe-
■andtschaft geweacn icin kann. Die Feier aeinea Namenataga fiel nach Od.
IV, 37 auf den 8. April, Volle ftlnf Jahre aind aie vereint goweaen {v. 3),
vor sechs Sommern (v. 4. 6) aind aie Ensammen auf die Reise gesogen, vgl.
Vorhem. au [I, 8, jBttt nieder in den kflhieren Norden aartickgekehrl (v. 8. 10).
Alles deutet auf daa Jahr 1639, wo aie am 8. April «iah anf den Hof Kondo,
fünf Tage darauf nach Keval begabeii, i. Olear. Beite S. 637.
513 ANMERKUNGEN.
9, 6 visarui, d. h. indem da Jetxt (nicht damals) im Begriffe stehest
II. 8.^. 6 — 8 Tgl. VI, 8, 6. 7.
9, 9 Auster = Orient
9, 14 Hippocrss wie 2, 56.
9, 19 ipsique, lies ipsoque.
9, 28 ordo diligentiam littus ss Muaett.
9, 80 die Novensiles deotet FL nicht maf die ^neaen*' Grötter der
Sahiner, sondern auf die nenn Musen; Tgl. VI, 7, 2 und öfter. — Potare
hier im Sinne Ton tränicen eu stehen.
10. Sc. R. Broomano .... ad Tristferensinm Paroehiam ab-
ennti .... (Us. S. 62b). Die Vorbemerkung so IV/ 1 gibt an, daß Br. im
Jahr 1639 Ton Reval als Pastor nach Tristfir oder S. Katharinen in Wier-
land berufen wurde. Fl. aber war in diesem Jahr Yom 18. April — 11. Joli
so Reval, s. Olear. Reise 8. 687. 688. Dasselbe Gedicht findet sieh nach
brieflicher Mittheilung Napierskys hinter dem im KeTlftndischen Schriftsteller
I, 267 angeführten Discursus Taledictorius, quem' de natura et constitutione
bistorin . . . cum ... ex Professione in Gymnasio BeTaliensi ad Pastoratum ad
D. Catharinn apnd Tristferenses suscipiendum 12. Februar, anni 1689 die-
oederet, conscripsit R. Brocmannus . . , unter den sammt einigen Propempticis
angefügten Gratulationen. Die Abweichungen sind unter dem Texte be-
merkt.
10, 8 quinquies Tocatoris. Bevor Br. nach Tristfer kam» war er
schon zu vier anderen Pfarren berufen worden, s. H. R. Paucker, Ehstlands
Geistlichkeit, Reval 1849, S. 188.
10, 10 crena (das griech. xpvjvr)) für humor?
10, 14 perdftare, unlateiniscbes Compositum von ditare, nach per-
dires.
10, 18 Viria Wierland und Harris (v. 22) Harrien, swei Kreise des
ehstischen Fürstenthnms, s. Olear. Reise S. 87.
10, 24 Septemplex wird Phcebus wol genannt nach der älteren sie-
bensaitigen (septemchordos) Zither. Oder geht das Siebenfache auf das Tri-
vium und Quadrivium? vgl. VI, 7, 2.
10, 26. 26 favos sqq., vgl. 3, 1.
11. Danieli Heinsio (Hs. S. 6ls). Leyden, Oct. 1639. Vgl. zu I,
4, 64. — Fl. hielt sich noch Septbr. 16. 1639 sa Hamburg auf nach So.
II, 62; im October war er bereits in Rotterdam (s. E. VII, 34), ward am
29. Oct. mit Caspar Hertranft und Otto von Nostits (s. Widmung der So. II.)
ins. Lcydner Universitiltsalbum eingetragen , und wohnte mit ihnen bei der
Jungfrau de Fries, laut dem von mir eingesehenen Volumen inscriptionum
s. catslogus studiosornm, promovierte daselbst am 22. Jan. 1640 (Codex
actorum academicorum v. J. 1640), und verließ erst MArs 7. 1640 die Stadt,
vgl. Klag- und Trost- Gedicht Paulo Flemmingio etc. verfertiget durch Job.
Georg. Kichterum, Hamb. 1640.
11, 1, Aeterne vates, s. 7, 1.
11, 3 Rem o fttr Remo, i. e. Romano, vgl. Romula plectra E. IV,
88, 5.
8TLVAKÜM V, 9 — VI, S. 61S
11, 9. IS nomBn — flkminaDS aoheiot AnapielnDg anf den efgonan
Namen, wie ais Brookman bereits macht«, i. Vorbem. in V, S.
11, 10 neo - Toti, 1. 4, 21.
tl, 16 Du leUte -que iit mit folgeDdem et in TenohmelieD.
IS. In Dovam editionem poematnm Caapari Bailai (Hi.S.6Ja).
Amsterdam 1689. Not. Vgl. die Anm. tu 87. I. Widmung.
IS, 10 minor gena, s. oben 6, 3.
Sylvanim I. VI., in quo Jambi (Hs. S. 67'— 72t'}.
Widmung. Joannes Origanns, Ued. et Hathem., wird ein Bohn de*
David Origanai sein, der geb. 15GS in Olats, seit 1686 als ProEstsor der
grieobitcben Sprache und Matbematik in Frankfbrt a. O. lehrte, 1611 nnd
16S1 BeotOT war und 16!8 starb. Seia dentseher Name war Toit (i. JOobei
und J. C. Becman, Memorands Francofartana B. 79), wie nsoh dem Nouen-
clator Jtmii das Heilkraut O. auf deutsch Wolgemnt oder Dosten belKt
Seine Ephemerides wanderten mit Olearins nsob Iipahan, s. Olear. Heise
8. 3B1. — Nuper weiset auf Flemings letite Lebensseit, Tielleicht auf die
Lajdener. >
1. Francisco UuTrero sno (Hi. S. 68^). Neogard. Sl. Hits. Vgl
Vorbem. ta IV, 3.
1, 6 ff. rgl. II, 14, 21 ff. 16, 63 S. III, 7, 17 ff.
I, 7 senex iai Nereus, welcher auch Qeron genannt ward, *. Pausan.
III, Sl. Hesiod. Theogon. 234.
1, 13 misertor für miseralor bei Venant. ViU S. Marl. O, 47B.
1, 21 fritiUus ist ein Thttrmohen, durah das die WOrfel hinabgewor-
fen werden.
1, 34 incubi beißen di« Silvani, die sich im Wald« aufhalten.
1, 32 Flemings KcuntniD d«r franzSsiechen und der italienischen
Sprache wird auch durch manche Überselsungen aus denselben bewlhrt.
1, 3B quid — ngrintoniB, i. 4, 9.
1, B9. 40 NoTa> — QardiB, s. 8, 36. 4, 4.
3. Philippo Crusio Legate (H*. S. 68*}, 1 3. April 1684. Nowgorod.
2, 6. 6, Tgl. V, 3, 1. 8, — Arpinum ist bekanntliob Ciaeros Ge-
burtsort.
3, 7 Fabri natns ist Demosthenes, der Sohn eines Waffiuisabmides.
3, 11 mollis hier ^ weichlich.
2, IG armiger JoTis, Jupiters Adler.
3, 34 Der Sinn scheint lU sein: iah bin an&er Stande in sprechen, la
denken, in sobreiben (in dem die Hand mir den Dienst Teisagl). VgL 4,HL
3. Jan. Adolpbo Baschio (Hs. S. 6eb). Nowgorod 1684. E. ZI, 17
wird die Widmnng in unserem Gedichte sein, das auf den Jnni 24. AJIen
muß, und ftlr J. A. Hasch, einen denlscben Pelshbidler in Hoskaa, da« £)••
schenk eines Lammes begleitet.
S, 4 mensa L mensu, da mcnins fBr meniara Torkonuat
S, 7 helluo, ■. m m, 9, 44.
3, II Nisnas ^ Bacdio*. — Hano, ae. temun?
Flaulu. ^
614 ANMEBKUNGEH.
8, 80 Tgl. Hör. Od. II, 14, 26: Cnciiba serrAte oentom elafibm.
8, 24 Cheiinui, f. IH, 9, 19.
8, 26 NoTsqae — Oardi», i. su 1, 40.
4. Sab adTentum Legatornm NoTOgorodiam (Hs. 8. 70b). 1684.
Jttli, nnd swar am 28, ■• Olear. Reise 8. 20: „Da dann etHohe unter VSicker,
•o — über Tier Monat unser Ankunft sehnliob erwartet, aa8 großen Prea-
den — über eine Meile ans entgegen kamen.*'
4, 8 ff. Tgl. 1, 5.
4, 4 Not» — GardI», s. la 1, 40.
4, 9 qaicqaid »grimoniiB, s. 1, 88.
4, 16. 16 bftafig bei Fl., s. B. IX, 8, 18, 7. 8. P. W. II, 28, 55.
5. Dedtcatoriam oarminis propemptic! Qeorgio Gnilielmo
Pdhmero (He. 8. 70«). Moskau 1684, und swar am 10. Not., s. Vorbem.
■Q ni, 9. Verglichen mit dem Einceldrucke Tom Jahr 1684.
5, 2. s. P. W. n, 28, 58.
5, 17. 18 s. Poet Wälder a. a. O. t. 56, 57.
5, 19 Tiales — Lareis, s. su II, 8, 28.
ß. Alterius — nomine in — Ph. Crusii nominalem (Ete. 8. 71^).
Dieser unbedeutende Jambus auf den 1. Mai scheint ans dem Jahr 1685 su
stammen, s. Vorbem. su II, 18.
6, 3. Irus, der Bettler aus der Odyssee. — Dona: dono Hs.
7, Super nomothesia Gymnasii ReTaliensis Henrioi Vul-
pii (Hs. 8. 7U). Heinrich Vulpius, geboren zu Lemgo w in Westphalen,
Magister zu Rostock seit 1617, dann Rector der Schule dsselbst seit 1620,
kam 1682 als bestttadiger Rector und Professor der Theologie und orienta-
lischen Sprachen ans Renaler Gymnasium, für das er Dec 1685 herausgab:
Methodica pndias isagoge pro felioi successu gymnasii ReTaliensis sammt
den Gesetzen dieses Gymnasiums. S. v. Recke und Napiersky a. a. O. und
Rostocker Anzeigen vom Jahr 1742, S. 181. Aus demselben Jahr 1685
stammt das demselben zugeeignete Gedicht VII, 8.
7, 2 NoTcnsilum, Tgl. su V, 9, 80. — Septempllci, Tgl. zu V,
10, 24. Vn, 8, 11. E. IV, 18, 5.
7, 12 Prisciani. Theodoms Priscianus schrieb zur Zeit Gratians und
Valentinians U. Medicin» Hbros IV in barbarischem Latein.
8. Christiane Cassio Politico (Hs. 8. 72^). Juli 1689. Chr.
Cassius, geb. 1609 zu Schleswig, bildete sich in Hamburg, Frankreich und
Holland aus, ein Liebling des H. Grotius, mit Heinsius, Barthius, ScriTC-
rius u. A. wol Tertraut, seit 1684 KammersekretSr Herzog Johanns Ton Hol-
stein, seit 1638 dessen Rath, s. Moller 1, 88. C. wird dem Fl. Empfehlungen
nach Holland Terschafft haben.
8, 6 solo — Tidenti? s. V, 9, 6^8. In der Anmerkung unter dem
Texte fehlt solo durch ein Versehen.
8, 11 s. die Vorbemerkung.
Sylvarum 1. VII., in quo Gymnasium Revaliense CHs. S.75»— 80^>
Dit Gedichttt fUlen simmtlioh ins Jahr 1685 nach der Untenobrift Ton
SyLYABCH VI, 8 — Vn, 6. S15
Hr. I, und tind in Ihrer alMn berecbtigteD Ordnniig (Tgl. S, S; bfliBO UU
Mribo, in I, > nnd OUar. B«ii« B. 89) bslutcn.
1. Ad Oymnaiii BeTMUeniia ProfeiBorai DediostoTtnm
(Hl. S. TSb). 5. April 1636.
1, 2 »pielt auf die Commemonttio profeBtomm Bnrdigkleiulam du Anao-
aiiu »0, neloher gleiclifall« mit den VsnmaßeD vrecbielt, nnd in Ibniiohtr
Baihenfolge in Mr. 1 den Orator, Nr. S — 6 die Rbetoret, Nr. T — IS dis
Orkminatiei eeiner VklersUdt preiset. Vgl. Vorbenf. in I, &.
1, e necb dem bekannten: Ut dealnt rliea, Umen est laadanda ralos-
ta«, an» Ovid. ei Pont. III, 4, 79.
2. Ad Calliopam (H«. 8. TBa),
S, i. Unreia bier nicht, wie meiat, = Twma, aondem di« OBttltt dn
Trlgen, naob Aug. de Cir. Del 4, 16, wo Jettt Harcida g«IeMB wird.
2, t AgoninB itand den Arbeiten vor. ,
3. M. Henrico Vnlpio ... (He. 8. Tel"), ■. lO VI, 7.
3, 2 Caput iüEerere »«tri«, ■. Seneo. H«tonl, Ott 498.
a, S 1. Varbem. la VI, T.
S, 8. Die gGnQbnlleb lemliicb genannte Hydra tStet« BereolM nloht
weit Ton Mfeene.
3, U Arete die Wahrheit, Wiuenaebaft; dabcr da« leptenplek lea-
tnm auf die sieben fVeien Kttnile belogen werden muA.
8, 23 sanctlB poJJtiB, ■. B. Ovid, in den Hetam. I, 438 ff.
3, 27 ASilo, eine Harpjie.
3, 80 niaeteria ana Javenal III, S7.
3, 3S non moriere orania, Horal. Car». Ol, 80, 0.
i. Timotheo Polo PoetM (H*. S. 77>), i. m II, SS.
4, 7 Bilbllil, Martials Heimat.
4, 8 au Oxford itammte der Verfaaaer der A^enl», Barolaf.
4, II (estram n. (otnpov) fBr (Sitra* m. bei Featna. — Vgl. VIII, U
Qen. DoUHB 87.
4, 16 Saimo, Oeburlaort OTids, wie Hautna der Virgila.
5, Henriao Arningo Rbetori (Ha. 8. TTb), geb. an OBnalirilok
1610, 1S3& den 1. Dec. Profeaaor der Beredaamkell und Oeachtcbte am Qj»r
naiiun xa Beral. Hier aährieb er: Uedulla Tariamni in orationibni naiM-
Cisairaarnm connezionnm, and ein Kbnliobea Werk fOr den Biiebtrl, weldM
beide EU Lflbeck 1639, ja wiedenun an Altenbnrg 1602. ISm«, und sn Jena
1660. ntaa gedraekt rind. Et war Beotor bia JnU 1S6S, wo er Putor an
9. Nioolai warde, t 1^62, s. t. Recke - Napieraky a. a. O, und Naohtrige.
6, 2 Pitbo, DB = Boada, Capella 9, B07.
6, 8 auBOB, ac anm.
6- Reinero BrocnaDO ... (Hl. B. 18a). Soriptnm tnm tamporia
•ponso, B. P. W. IV, 6.
6, 4 indioena bat dia Hb., liea indiat.
6, 9 botrni m. Wr botrya, in der Volgat. Mich. 7, 1. Bbtamt Vr-
ban VIII. (Tgl. an IV, &) Bnrii Undea (Edil. Antwerp. «. I6S4 p. SOO), T. 1«:
botroaqse pMn^aoaqa« vitia ittdnit.
618 ANMEBKUNQEN.
6, 18 ff., ■. V, 8, 1.
6, 14 vgl. AaBon. Comm. Prof., Nr. 8, 10: Qiuui aftt Atiieiiii do«te oolait
Ghmcia ant Roma per Latiam colit. VgL Yorbem. ni lY, 1.
6, 15 Maxiuf, b. E. III, 21.
6. 21 Mednseam — melos, Medusa war die Matter des Pcgaaoa,
Tgl. M. IV, 81, 2.
7. Alhardo Boendelio Grammatioo (Ha. B. 78b). Der Besnngeoe
aoheint weiter nioht bekannt
a Dayidi Gallo Mnaioo (Hb. &. 79^).
8. 10 omne fers punctum, nach Horat A. poet ▼. 848.
9. Ad BtudioBOB JuveneB, ibidem (Ha. 8. 70^).
0, 9 neo oedere cereum. Tgl. Hör. Art. pott. t. 168: eereus in Titiun
flecti, und IX, 2, 629. 680.
10. Ad Aeternam Bapientiam Votum ... (Ha. B. 79l>).
Sylvanim 1. YIIL, in quo Siiavia CHs. S. 830-
Die Wolfenb. Hb. Terweiaet mit den Worten: „Diese sind an Leipsig
gedruckt und Terlegt yon Herren Elias Rehefeld'<, auf den Druck der Rubella
seu BusTiorum Liber L, dessen Vorwort (Tgl. die Bibliographie) Tom
12. Not. 1631 Leipzig datiert ist Diesem bin ich gefolgt.
IIpoc9CüyY)(iaTtxöy mit der lateinischen Übersetzung steht im Dr. erst
hinter Tbomings Gedicht
T. 5 Cythera, lies Cytherea.
T. 6 dulciculus haben Plaut Poen. I, 2, 177. Cic. Tusc. IH, 19.
Vorrede. Joannes Michaelis, geb. 1606 zu Boest, wird 1680 Juni 80.
zu Leipzig Licentiat, 1631 Mai 26. Dr. Med., Dekan der medioinischen Fa-
cultät seit 1645, f 1667 zu Leipzig als Professor publ. therapeuticus , kur-
sAchsischer Leibarzt, Erb- und Gerichtsherr auf Bendorff. Vgl. J. J. Vogel,
Leipziger Annalen. Seinem Freierstande ist auch M. III, 15 gewidmet,
seinen literarischen Arbeiten E. III, 88 und P. W. II, 7 (Tom 26. Mai 1631),
wo ihn T. 104 als Übersetzer des Quercetanus bezeichnet Die Auagabe
seiner Werke Tom Jahr 1698 enthftlt auch seine Biographie. Ein Glflek-
wünschungsgedicht Ton ihm an Fleming, als dieser in BcTal war, findet sich
im absonderlichen Buche Poet. Wälder.
BarbieTius starb an Einem Tage mit Fleming, April 2. 1640.
Alterno — periculis sind aus BarbicT. Lyrie. 1. L Od. 2, ll — 16.
Georg ins Glogerns Terschied am 16. Oct 1681. Auch er achrieb
ein deutsches in der Wolfenb. Hs. B. 240* erhaltenes Gedicht auf J. Michels
Dootorpromotion im Mai 1631.
Foecundum — amoris. Woher?
Per transennam Ton Feme, wie in Cic. Orator. 1, 85.
B. 105. Germante poSsios Marc, d. i. Opitz. B. So. IV, 9.
Equidem, inquit Daniel Heinsius: in der Vorrede zu seiner
Elegien erstem Buche an Fredericus Sandius.
Bao Flei^ingio. Johann Nioolans Thomittg, ia der Püüa
8YLVARUM VDI. 51T
1601 geboren, kun im Jahr 1634 n&ch Laiprig, ward« 1684 Dr. Med. la
AltdorT, 1638 Profeuor Med. zn Leipzig, BpHter könig). tohwedUcber Leib-
msdicaa. Ale er dieeeo Dienst 166! TOrließ, ■tarli er anf der Keile naoh
DeuUohlBnd in Hamburg «m S. December nnd wurde in der Petrikirebe b»-
graben. Vgl. U. I, 3S. E. UI, 30.
T. 9 munere palpal, i. JnTenel I, 36.
Dediaatio. t. S Jane iit Jobaimei Michaelii.
V. 6 pegninm ans PIbdL Pen. V, 1, 18. Vgl. ad Oeo. Doni* 61.
Pabul* SnaT. 43. IX, 3, 3, 3. Srotopagniom IX, 6.
T. 8 Tgl.: habent aoa faU libellt bei Tetent. Uaur. de matria t. 1386.
T. 13 lerieellns nnkluaiacb, lericiilni bei Cio. Ttuo. V, 36.
T. 18 lalipedare bat Featni nnd Lncret lU, 60S.
V. 31 palohripei naoh dem grieeb. cEicouc.
T. 33 PegBBia nnda, ■. Sj. m, 10, 4.
V. 33 Tibri8iare = TooemincanlandocriapMe,TiCiniiiibeiPanU.exFetL
T. 84 illex = ilUoiene in Plant Ai. I, 8, 67. Pceo. UI, 4, 86.
V. 40 bicfi die Brant Boee, Botb?
T. SB genlicna moa, inerat in Taott. Annd. 01,48. VI, 8S.
T. 66 aeoaa n. «r aeina.
r. 60 baaia ralga, i. Talg« iDaTi
a Plant. MU. II, 1, 16:
DODM» 10.
T. 68 Btreperni, Tgl. II, 4, 16.
T. 73. 74 BsrtbiuB nnd Nevra,
a. 8nsT. 18, 9.
T. 77 Seror, d. b. Jnno.
T. es Lernaliaa und Hjalla, b
. Bu>T. 18, 18.
T. 93 lingnia animieqne faT
ete. a. Ot. Faal. 1,
MetMU.
XV, 877.
T. 96 ordia, a. id II, 3, 181.
AdQeninmJ. Dom» P. InTooatio. JanoiDonu, pater (E.V,TS),
t 1S04 im Haag.
T. 10 Boailla, a. BnaT. 18, 6. — Panda labra, i. Dedlc 60.
T. 11 rnmirUare = pnedioare, vieIX, 1, 10,1; 3,360. nur in PUab
Ampb. U, 3, 46.
T. 15 blaDdiorepai wie blandiloqnoi gebUdet. Vgl. atiaTienptw,
FabnU BnaT. 33. - Delnmbo a. I, 4, 31.
T. S5 AcnEsdnm genetrlx, Lnor. I, 1.
T. 36 Tbaia begleitete Alesandor naofa Asien.
T. 38 Barbara, Tgl. an II, 30, 15.
T. 30 ABterie, B. OpitE. Ed. 1634. S. 67. 70. 7«. 80. 86. Bd. 1646. IL
9. 178. 307. 341. Venator ad Opitinm 1630, daaelbat B. 161. VgL Fleminga
T«tloni. So. 11, B. — Nenra nnd Beonndna, i. BnaT. 18, 6.
T. 31 anfflamen lobeint biet Ton anfflare abenleiten.
T. 84 ananm, wie orina t.46, i. Bern, an I, 1 — 8.
T. 87 (ejitrnm, ■, au VII, 4, 11.
t. 40 rndea — malai, die Bliae, irelehe die faeftjgen Kflua asrOek-
516 AmfEREUNGEN.
T. 61 pegnia, •• SQ Dedio. 6.
Fabula BuftTiorum.
y. 1 Aoldalium — hortnm: Berr. sm Vijrg. Aea. I, 720 nenat eiae
aeidaliiohe Quelle bo Orohomenos, worin die Grauen so iMiden pflegt und
wonach die Venns Addalia heiße.
▼. 8 floriparnm Ter sagt Ans. Idyll. 12, de rere primo, 1. — 6ra-
tum fttr grate.
▼• 10 man 8 HS für mansaetns? s. ernten Dithyr. 42.
▼. 18 snmmare (snmmiien, hier: su Stande bringen) nur als Variante,
fctiondera hei Plantos.
T. 19 albiyidas. Ähnliche Compositionen mit videre 18,2 and 89,7.
T. 21 primores dentes, öfter bei Pltnios.
T. 28 snaTiorepns, s. ad Gen. Dons» 16.
y. 28 teehna gebrauchen die Komiker.
▼. 48 pegnia, s. zu Dedic 6.
SnaTium L Den Ton su diesem allbeliebten Thema sohlog CatuUs
Oarm« 6 an.
1, 8 dulcare bei fiidon. Bp. 6, 4.
II, 8 morsioatio yon morsico gebildet, — Vgl. Plaut AsSn. I, 8, 70:
OMulando, oratione yinnula, yenustnla.
2, 6 mormolyssare wird das gr. (jiop(jioXv{TT6tv sein, das schrecken,
scheuchen bedeutet, hier wol mit dem Nebensinne durch Gurren (murmurare).
2, 8 bessis, s. SU I, 4, 96.
HI, 6 halitnltts selbstgebildet, wie y. 7 solyanimus, womit yeaa-
nimus 7, 6 zu yergleiohen.
IV, 6 emedullare biblisch. Das klassische Latein kennt dayon nur
das Part. pass.
4, 8 flammiyibrus wie flammiyolus, -yomus.
V, 2 nitela s. su II, 8, 184.
6^ 8 Matnta heißt lateinisch die Leueothea, dann auch Aurora, s. IX,
2, 640. — cadurcum n. = yelnm wie bei Juyenal VI, 686. VII, 221.
6, 6 bihoris, gebildet wie biforis, auch IX, 1, 16, 11. E. IV, 88, 2.
VII, 6 yexanimus s. zu 3, 6.
7, 19 ordia s. su II, 8, 181.
7, 24 pulto, wie IX, 2, 166 für pulso, lieben die Komiker, besonders
Plantns.
7, 26. Das Substant malehabentia ist unklassisch; habentia hat
Plant. Truc. prol. 21.
Vm, 20 ist im Drucke yerdoppelt.
8, 26 mi mr mihi, wie öfter.
IX, 1 mirari modo desine, leitet eine ftinfseilige Strofe ein, wtth-
rcnd die flbrigen nur yier Zeilen haben.
9, 4 oseulum fttr osoulomm. — helluo s. lu III, 9, 44. — oatus
•. lu n, 6, 18.
9, 6 mellilega gebildet wie sacrUega. J. Secundua Bas. 19, 1 sagt
0iUi]«fM Toluores.
STLTABUU Vm. U9
9, 8 •trsperni ■. ■□ II, i, 16.
9, la flzalbarnkre abaobllan.
X. Bfflgiea Bnballae.
10, a pupnla =
10, 9 aii>i<, s.
ZI. Ad itBllBS.
11, S azonbatoreB fdr exeobitorei.
11, IB gnbemio =: gobnuator, bei laid. Oiig. 19, 1.
11, 17 ff. Am Bande iteht: Vida Heinif bbol. Sidenua, d. i. Elsg, 1,6.
11, 31. Die Empniae, ichftne, Tampfitriige OespemUi:, werden tod
Hekate anageieDdeL
XII. SertDin.
13, 3 missioaUie bei Plant Epid. I, S, 39.
xin.
IS, 3 Pablina Oviditu Naao betang in aeineo Amorei die CoiinBa.
IS, 4 H. Ueesala Corvititi», von Tlbnl) I, S. IV, 1 benizigan, war
abrigtna Dur Ttbnlb bobac Frennd^
IS, S Neaca lat die OaUabte in den BasUt daa Ja. fteennd«!, TgL
E. IX, 3.
18, e Janni Donia beaiiigt die Boiilla in Hlnem Elegonun libei
and Sflramm L D. Antw. 1569.
18, 7 Die Hargarii besingt H, Aaton. Hnrabu in daa 10 Elegien
dei Jnrenilia.
18, e. 9 Diana nnd Nevra worden in den 16 BQchent de« Amphi-
thcstnim Gratiamm (1618) daa mit Caapac Barthina identiaalien Tat-
Tsua Habina gafeiert.
18, II Liofana nennt flbrigena Proper« DBr III, 18, 6.
13, 13 Harmoaina iit der Qegenetand mahcerer Varia daa Janas
Gintarna.
13, 13 Nico). Borbonios lohrieb Miaoellaneae ad Bnballam aaam
nagte poetlcn.
13, U Adrian Blyenbuig, Patrioiei in Dordreeht (f 1C99), widmete
Jb leinen poSmota, Layden 1688, saiiie 3. und 3. Od« und Elag. I. dei
Bosalba.
18, 16 Balhyllnm, des Venmafiai wegen Rtr Batliylliia.
18, 16 Georg Babinni (Bobfllei, au* Branden bnrg 1608—60), Pro! an
KSnigtberg, lebrieb PoemaU et Epistola, Aig. 1644. So ^^d seine in
Leipaig erschienenen PoJimata im Leipsiger UeAkatalog Tom Jahr 1683 an-
geteigt. 8. TOppen, die Orilndnng der Unirersitttt Königsberg nnd das
Laben ihres eralan Baotoia Q. Sabinns. Kttnigab. 1844.
IS, IT Unt«i FtaccQs mag Opiti vantandan sein, welcher die 1^-
daria beaiDgt in seinen P. W. IT, Bonn. II (ed. Triller).
18, IB Hyalla haiAt die Oeliebla in der eisten Abthdinng (danOoalUi)
der Carmina des Janas Lernatins. (Antw. 1679.)
18, 19 Hioh. Uarallns Taiohan. Constantinapolitanaa besingt die
Camilla nnr in den Eplgr. Uhr. IV, Paris 1661, aonit die Nbms.
590 ANMERKDNOEN.
18, 20 Cynthius Jo. Bapt Oyraldag, durch teiiie Heoatommitfii wol
bekAont, Terfaßte einige kleinere Gedichte auf die Diana Areoata in Rannt.
Ghenis Deliti» CO. lUlornm poetanim (1608) I, 184S ff.
18, 21 Leorina hat die Hs., lies Leonora, die Georg Bnch an an (Poem.
1621) in mehreren Elegien, Hendecasyllahen, Jamben nnd Epigrammen feiert.
18, 22 Vier Gedichte ad Lycorim von Joannes Cotta findet man in
Rannt Ghenis Delitie I, 814 ff.
18, 28 Nach seiner Geliebten hat Florentins SohoonhoTins seine
amores pastorales anoh Lalage (Poem. 1618) genannt.
18, 24 Rossa. Vgl. Dan. Heinsli Eleg. 3, 8. 10. Monobibl. 2.
XIV. Ex imitatione Soaligeri P(atris).
XV.
15, 8 Das Dyotamnnm, dem Paleginm sehr ähnlich, treibt die Pfeile
ans der Wunde. 8o sagt der SimpHciss. Bd. J, 8. 245 (herausg. Ton t. Keller) :
Wer lehret den Hirsch, wann er geschoßen, wie er seine Zuflucht aa dem
Dlctamno oder wilden Poley nehmen solle?
15, 4 eura, hier die Kur, Hei1mittd,taoitaeura die Tcrboiigene Heilung.
15, 5 curaura bei Plautus 2mal.
15, 6 fulminatns: der Dr. hat fulminator.
15, 12 anodin a, sind Heilmittel, die durch Schlaf den Schmers hin-
wegnehmen.
15, 28 Adrastiar= Nemesis. — Flagrum,ein Lieblingswort des Plautus.
15, 48 torvituentia selbstgebildet , s. IX, 1, 3, 4. — desine t. s.
SU V, 2, 118.
15; 49. 51 mortualis, s. Plaut. As. IV, 1, 68.
15, 57 vitilitigare = reprebendere, damnare.
15, 58 Themista = Themis, wie II, 4, 8.
XVL
16, 1 TgL Nie. Borbonius Sylyula (1625) S. 78: Bella es, Rubella,
bella eerte.
16, 6. 7 Tgl. Catnll 8, 1 : Lugete, o Veneres Captdinesque und Nie. Bor-
bonius a. a. O : Gaudete o Veneres Cnpidinesque. Letzteren Vers hat auch
Adrian Blyenburg Od. 5, 1 (Poem., Lugd. Bat. 1588 p. 65); Od. 7 schließt
er mit den Worten: Veneres Cupidinesqne vier Verse (2. 11. 12. 25).
16, 19 blanditim b. Lucr. H, 178. — amicare Stat Theb. III, 470.
16, 20 melisma unklassisch s. IX, 1, 1, 2.
16, 21 Hecate hier die den Stemenreigen führende Mondgöttin.
16, 24 uranimiB faces wie IX, 8, 1, 11.
16, 27 numell» Straffesseln, s. Plaut. Asin. III, 2, 5.
16, 28dulcacidu8 gebraucht Serenus Sammonicus de medicina sweimal.
16, 81 dirergia Wasserscheiden, Hügel? — Florisuccus acheint
selbstgebildet.
16, 86 eztroire von Fl. introire nachgebildet.
16, 89 Baba eine durch Weihrauch berfihmte Stadt des glüokl. Arabiens.
16, 40. 41 papilliB — sororiantes: s. das Fragment ans Plant.
FrirohtUk bei Fest Vgl. 25, 80.
STLTABÜM Vm. Sti
16, 46 tamoua, wilder Wein, a. Nomenol. Janii.
16, 47 pericljruenoi QeiGblaiL
16, 61 Tnlgitare (aaoh 46, B4) til nnhlauiieh-
XVII. Da Rnbellie ttf\g\e. Vgl. Beinüi Ne[lerdu;tia Poam. p. 1T7.
17, 8 aob braeoia: mit Taaohen warea bei damaliger IVacbt nur die
Beinkleider *eraehen.
xvni.
18, I Uannmn par nobile, vgl. par Dobile rralram Horat.
18, 3 alabaatriridna anklaaaUeb. Tgl. lar FabnU aiur. 19.
18, 3 loqnilari, bat l'lanL Buch. IV, T, 6.
18, ai iDTidnlDi, eigene Bildang.
XIZ.
19, 6 itderor trie 31, 16 = aidere affior, areieo a. Plin. IX, 16, 36.
19, 6 papnla, «. lu 10, 6.
19, 9 ni tQr niai.
XXI.
31, 3. S maote» (mattsB, mattr«) aind feine Leckareien, a. IX, 8, II, 8.
H. IV, 1, S. E. SI, B, 6.
Sl, 9 orexia IDr ^petitua bei Jareoal. VI, 4SS. XI, 187.
31, 18 ad aatiem, s. Jnrene. III, 318: repletnr ad lalteiii di^lbtM.
31, 33 eaaritor, a. V, 8, 8.
XXIL
33, 8 Tgl. Appnl. Uel. III: aoibillantibDB aavüa.
sa, 37 blatire = garrire, Plant Ampfa. II, 1, 79.
IXIV.
34, .6 viacidaa = riaooaaa, tihe, fcleberig, Bfler beim Theodor. Piia-
elan. I, I. 6. (Aber den lU VI, T, 13). — MadalütiafaBa, eigene Wort-
bildung, «nch IX, 8, 3, 79.
XXV.
36, 8 traotarit, «igene, bei den Kliudkem nicht roriionunaada
KIdimg.
36, 26 laiitare, bei Plant Capt. V, 4, 6.
36, 80 aorotenUs, a. 16, 40. 41.
XXVI.
36, 1 tranereraia — hirqnia, a. m I, 4, 87.
XXVII.
37, e dietim nuklaealacb, a. IX, 3, 636.
37, 13 sirlDB, drelrilbig wie Hör. Od. I, 38, 4. Epod. IS, 3.
37, 31. 33 aalit et mamilla l»va, •. an Bf. I, 4, 66.
XXVm. Ei Qeimanloo OpItIL Ad patriam Bnbellia. Ana
Opita Poet. WUdern IV, Bon. 6. Ed. 1694 8. 80.
38, 8 DTtia fflr DrU, a. Verg. Aen. VI, 187.
XXIX.
29, 8 fibritna, aelbitgebildat naob penttga, oatltna.
XXXI.
81, 3 fiagrantia, M Val«r. Haxim. IX, 1, t.
KM ANIIERKDNOSN.
81, 8 madnlia, sb ebrins bei Plant Pt. V, 1, 7, MlMuit wuunm Dioh-
tar ein Weinfaß an bedeaten.'
81, 4 plaoentia bei Appnl. Dogm. Plat. 8. — fipeoillam s epe-
onlam.
81, 10 pntai, d.b. rein, lauter, wabr, wie in Plant PiendoL IV, 2, 81.
81, 11 bellie perennis, Maaftlieb, GinseblUmoben.
81, 15 eideratum, e. an 19, 5.
XXXn. De serto Rnbellis. — Ex BarbieTio, nlmlicb Epigr. 45,
wo Ar Gbaris itebt: pner (nimliob der beil. Aloysins). — (Der Dr. beaüfort
bier fiUaebliob mit Nr. 81 n. 8. w.)
XXXIIL Rubella» Capilli.
88, 6 I da, 8. SU IV, 7, 72.
XXXIV. In eoadem«
84, 6. Steokt in medimna ein Febler?
36, 2 sontica oanssa wie If. V, 4, 6. 15, 2, bei TibuU. I, 8 (9), 51.
XJLXVII.
87, 7 crnoiabilitatibue auob bei Plaut Giat U, 1, 8.
87, 12 I da, s. au IV, 7, 72.
XXXVIII.
88, 1 nitorem ist sog. aoc. grsons.
89, 1 An im» anima. Vgl. au III, 7, 43. Od. V, 40, 32.
39, 7 nitidlTidus, s. Fabula suaT. 9. IX, 1, 2, 1. 2, 661. 8,4, 14. 15.
89, 9 papula fttr papilla, wie 10, 6 pupula fttr pupilla.
XU.
41, 5 igneam ist aweisilbig su lesen«
41, 10 hirqui, s. Sy. I, 4, 87.
41, 11 contuor fEbr oontueor bei Plaut Asin. II, 3, 23. Moat III, 2,
158, der in letater Stelle v. 151 auob intuor sagt.
41, 18 exoTtus fiix excYtus.
XLIL VergL 8o. l^. IjLB. auf ibre Oesundbeit
XLIV. 2 s. M. U, 18, 5. CatulL 25, 1: molHor ouniouli oapiUo.
44, 4. Vgl. Catull. a. a. 0? Jo. 8ecundus Bas. 14: te, molli mollior
anseris medulla.
44, 10 purimis = pnrissimis, wie IX, 2, 84. 3, 5, 3, naob Featus.
44, 19 grabatum, 8. su II, 10, 59.
XLV.
45, 7 OBBopbagus =: otoof^oc, Soblund, Speiseröbre, s. £. XI, 18, 6.
45, 14 Tinula, s. Plaut As. I, 3, 70.
45, 17 proseda, s. Plaut Poen. I, 2, 53.
45, 84 Tulgitare, s. an 16, 51.
Dithyrambus.
T. 6 Boseta, s. su II, 8, 199. — perlabascere. Ans dem klaaai-
soben Latein ist uns nur das Bimplex erbalten.
r, 20 sistra, s, II, 8, 208.
SYLTABÜH Tm. IX. BIS
T. >S, TgL argutnm nemn«, Yerg. Kolog. VllI, 3S.
*. 84 Apeliotei, ud dem FaToiiiiu eatgc^nwehcndar , »onit Sabw-
Inni geDMuiter Wind.
T. S6 illimii = rein, ans Ot. HeUn. lU, 407.
T. 36. Die Wortfolge wird diese aein: Favonü lene, (L e. leidler) con-
faai BritUDHi» — Apeliotia remigaut Btridolla ali« tnunitaa illlmia nthrs. —
remigaie e. accni. in Claudiana R«nb der I'roierp. II, IIS. — Der alte
Drack und der Text haben niiohtieti daa Compoiitnni eremigant tut daa
allein megliohe aimplex.
T. ii manana, 8. oben Fab. 8nkT. 10. — gerrn am PUntna.
T. M. Dal Neutmm HoTembre könMiit toiut nicht vor.
T. 65 tellnre Kt tellarem dea TerainaßM wegen.
T. 8& pumiina wie t. 111 und IX, 3, 373, a. Stat. SUt. I, i, U.
V. 97 aerniini annaa, Torfibergebengtea, altendea Jahr.
T. 101 mjataz, |ju(aTaE> Hund, Obeilippe qnd dar daranf waehaeBda
BarL — congelatis, etwa congelatai? Vgl. P. W. II, SC, 37.
V. 103 floriooQdn«, eigene BUdimg, TgL H. V, IT, 3.
T. 106 Vgl. Verg. Bei. II, 18: alba Jignatra oadonL
T. t06. Der Canrna webt dem Eama entgegen.
T. 134 fritiunire, i. Carm. Pbjl. Sfi.
T. 18S. Empanda, rine Undliche, biotipnidende OBttln, •. IX, S, SSO.
Od. IV, 40, 34. 8o. U, 47, 3.
T. 144 aaDtolin«, gr. vtnäXnot, von BandelbolaT
V. 146 beaperngo (Kr Heaperoa, in San. Hedea 877, Vgl. veapemgo
IX, 1, 9, 1. 3, b, II.
r. 161 Snaatenaia ora: a. Bern, am Vorrede an J. Uiehaelia.
r. 1S4 Baidna wird der Vorfkhre von Hlohaelia Brant genannt, der
alio ein beltanDter Jorist geweaen aeln mofi, a. B. VIII, 10, 1.
T. 1&9 ff. Vgl. Od. m, 3, 67 ff. 7, 61 ff.
Anf der letiten Seite findet aioh blgendea Diatiobon:
In Sbabonem.
Qaod male jadioinm fen , eat disloitio nana.
Laaoe, ocolo nt oemia, aio tua pnnota eadnnt.
I, N. Tboming.
SylTamm I. IX, in quo MiBcellBnea CHs. S. 85*— 118^3.
Vgl. oben 8. 478. Da FI. am Anfang dleaea Bnobea bemartt (8. 66a),
die folgenden Carmina (nach dieser Anagabe Nr. 6. 5. 4. 9. 10. 18) aeien
„an/ den Fall hergeaataet , da aie In den anderen latuniaeheu nicht in Bn-
den," ao haben wir nna erlanbl, dia anderweitig gedmokten, luwt tob
FL nirgend nntergebraohten Nr. 1 (Ana Bchoanbargia«), 7 (Oermania aznl),
8 (Promna Hiaoallaneomm) nnd II (Ad Beginam. Opt Max.) hier elnn-
sefa alten.
Wtdmnng (Ha. S. 8&b). Über H. Aming Tgl. an Vn, 6.
I. Ar* SohttnbnrgiOK 1«S0. Vgl Bibliogr. Nr. 1. DlaM Qa-
dichuaniinhing beklagt den Tod dar Maria Jnliana Ton Sohenbug-WftMü^-
5M * ANMERKUNGEN.
bürg, einer Toobter Hern Hugos tod 8ob5nbvg, di« im J. 1606 geb.,
naob M. VII, 8 im J. 1699, naob Hübners TabeUen ent im J. 16S0 aUrb,
als Braut Herrn Hans Heinrichs Ton Sobönburg-Peoidt (1, 19). VgL Ode
IV, 1 und unten die Qrabscbrift in Nr. 81.
1. Ad Cbaritas.
1, 8 melisma, s. By. VHI, auar. 16, 80.
1, 6 Joye, mehr unpersönlich, etwa im Sinne ron coslum oder fktnm
■o tosen , da die Präposition fehlt.
1, 9 Eoi, d. h. Orientalen, s. Orid. Amor. I, 16, 89.
1, 18 nitela, s. su H, 8, 184.
1« 86 Caput eharnm, Horat Garmin. I, 84, 8. Verg. JEn. IV, 354.
1, 88 potessunt, Plant Pcsn. I, 8, 17.
S. Sponsus ad Bponsam. Vgl. Hadrians Verse bei Bpartian in den
6er. histor. Angnst. Ci^. 85:
Animula ragnU, blandnla,
hospes eomesque corporis,
qu» nunc abibis in loca?
Pallidnla, rigida, nndnla,
nee , ttt soles , dabis Jocos.
8, 1 nitidiTida — tenerula, s. VIII, suaT. 89, 7. IX, 2, 661.
(Christo hodie nascenti hyporohema y. 8).
8, 8 animitraha und ähnliche Wortbildungen, wie t. 8 penetrije-
cora, T. 4 cerebrimoTUs «erlaubt sich Fl. in seinen Jugendgediohten
aller Orten. VgL VIH, 84, 6.
8, 4 abitus obitus, s. M. VII, 80, 5.
8. Idem ad Hyemem.
8, 1 frnniger hat Stat Silv. V, 1, 98.
8, 4 torvitnens, s. Vin, 14, 48.
8, 16 latipectoratellns, S.P. W. IV, 8, 14: der breitgebrttstenErden.
4. Ad Parcas Bponsus.
4^ 8 iturio, eigene Bildung.
4, 6 oompercere in Plaut Pow. I, 8, 187.
5. Ad Mortam.
5, 8 amaurosis, schwarser Staar.
5, 4 yeternosus, sohlafstichtig.
5, 5 bronchus mit fehlerhaften, weit yorstchenden ZIhnen. — gra-
raiosus, eiternd, triefäugig.
5, 6 attus, kunstretend. — Insolosus, bl5dsichtig.
5, 7 incita. Es ist wol: indta ad t su lesen fllr ad incita, im hoch-
Bten Grade.
5, 9. Da adrocatus auf Morta geht, ist es als Hauptwort su fassen.
6. Ad Auroram Sponsus.
6, 7 Thaumantis, Tochter des Thanmas, Iris.
7. Idem ad Bolem.
7y 8 decursitator aus dea AppuL (de Soor. Deo S. 116) deouraito
fdMldet
8YLVABUH IX, 1. 2. »1»
8. Ad Lankm.
5, 6 p«renDidiT«, flamiogiMbe WortbllduDg.
6, 10 ff. ImkgiDoia Thiabe. Naoh der ganfbuen ÜberllofaniDg,
■■ B. Orid. lletam. IV, fi6 ff., bUdst aloli Pynniia, aU «r ThUba* blatigai
OawMid erblickt, ihte& Tod ein and endcht liob.
9. Sponsni ad Venerem.
9, 1 T«tperngo, «. m VIIl, Ditbjr. US.
la Ad Violas.
10, 1' rnmificare, a. Till, Ad G. Doiuh 11.
10, 18 tympo fOr tjmibon? a. 19, S.
11. BpoDtna ad aedonea.
11, 6. U lachrf nlcia, qnlateiniaob.
18. Ad Z«phjTO* SponiQi,
10, 11 orvala, d. i, naoblJDn^LamininorT&lBigToBUfltlgaTBieBenaBiig.
18, 13 ocimiini, ao. baaiUcm», Baailionkraiit.
14. Idem ad Cbarontem.
14, IS frendiorepD«, «igen« Bildnng.
14, 30 Tlctoriatna, täne mit dem Bilde der Victoria veraebene Mfinaa.
15, Alloqnntio. Die* Oodicbt, daa faat gaua au* GHeiohniaien b«-
■tebt, erinnert dadnrob lebbafl an epaniiohe, beaoaden au Calderoniaobe
Poeiien. Es iat Jedoob lediglioh eine gelsngene Übenetanog tod Wackerlln«
Ode über den Mhen Tod der FrSnlein Anna Angnate, Harkgrk&n von Baden,
welche Fl. ani M. Opiwi T. Poemata 1614 B. 194 kannte.
Ifi, 1 Tlrago Tirginiaiima: t. No. 31.
16, 11 biboria, *. Vni, aoav. 6, 6.
16, 19 cataclf iinna, ÜberschwomniaDg , MJUae.
ID, 29 ingTDna statt ingmeni, wie congrnni gebildet.
16, S2 B. B. onteo 3, 6IS ff.
16, B4 (ona bedeutet hier, da ea der Iria v. IT ent^iobt, den Ra-
gcnbogeo.
16—18. a. P. W. 111, 1.
19. Epicediom.
ie, 4 ae penetrare tmd t. 6 Taat Plantinlaeh.
90. Ad Viatorem,
SO, 1 travia, fOi tranamea, in einigen Augaben dea Lncret. IV, 608.
Tl, S48.
21. Virgo virginiasima, a. oben 16, 1.
B. 6. T. = Hoc Signo TeoU od. Tomalata ?
n. Jean Chriato S. NatalitioiD (Ba. & 90*). Febr. 1681. Der in
der Bibliographie Hr. 3 beaproohen« Dnick iat hier dar Ba. eingcfllgt and
trtgt auf dam Titelblatte die bandaohrifUiohe Notisi Bcilptnm a Flamingo
admodam adoleaoenle,
2, 4 Themiatia, dgene Bildong.
3, 6. T Chriatophoraa Preibiaini nnd Andreaa Corvintia
waren Beetoren daa Jabrea ISSO, a. He;deniaioh, a. a, Q.; Jener gab.
an Spvttaa in B«hlMiM, ataib 1661, naobdau er aobon 1611 fhUoMpU-
516 ANMERKUNGEN.
■eher Dekan, seit IC 16 Profesior der Phyaik gewesen. Über dieeen vgl.
so I, 5, 59.
2, 9 Carailli, Diener in Kirchen.
9, 18. 19 Barthins, Heinsiades, Barinas, s. Bern, sa der Wtd-
mnng der Sylv. und zu I, 4, 64 ft, Caspar Barlnos sehrieb einen Hymnns
in Christum, Heroic. I, 1 (1645), und eine Elegia in Nati?itatem Balratoria
nostri, Eleg. I, 17.
2, 26 deamare in Plant Epid. II, 2, 85. Posn. V, 4, 8.
2, 81 pnsus, wie 218, s. xu V, 2, 85.
2, 40 phatna, s. t. 257. Die Lateiner gebrauehen nur den plnralis
p h a t n e snr Bezeichnung des zwischen den Asellis des Krebses liegenden
Sternhaufens.
2, 57 omnium, zweisilbig, s. v. 85. 448.
2, 64 naoca, Walker, sodann niedriger, gemeiner Bfensoh, Lump.
2, 84 purimus, s. su VIII, 44, 10.
2, 85. Den quadrifrons Janas belegt PI. am Rande mit: M. Dres-
seras in de fest. dieh. p. 808. wie er ▼. 89 nach eigenem Zengnift dem
Petron. Arbit. entnimmt and zwar Bat. 119, v. 2.
2, 96 Paus ins Ton icafiec;, Stille, Friede, oder ist pasius zu lesen?
2, 108 grsBcari, aus Hör. Bat. II, 2, 11.
2, 108 miriter, schlechte Adrerbhildung fOr mtre.
2, 124 des ine, c. gen. s. zu V, 2, 118.
2, 129 nominitare gewahrt Lucret. III, 858. IV, 48.
2, 145 c6rs für cohors.
2, 149 sinpula = simpla.
2, 161 cors, HOrde, s. II, 8, 75.
2, 165 pultare, s. zu VIII, 7, 24.
2, 178 niyeum cadurcum, wol eine Erinnerung ous Jnv. Vil, 221.
Die Cadurci, eine gallische Volkerschaft, wsren daroh Leinewand, Decken
a. dergl. berühmt.
2, 179 lodicula involutus sagt Sueton. August. 88.
2, 181 c[hJordum, sc. fcanuro, Spätheu.
2, 205 Pharius, ad Pharom pertinens, ^g^tins.
2, 208 pätrum, Versfehler.
2, 209 nnmero, adv., öfter bei Piautas = modo, cito.
2, 211 salutipluus, eigene Bildung.
2, 215. Procus — olympns. Vgl. I, 6, 5.
2, 240 mapalia tectis in Verg. G^rg. III, 840.
2, 248 streperus, s. zu II, 4, 16.
2, 244 indapedire f&r impedire, aus Lucrez. — transTias onlatei-
nisch, hat den Binn sugttnglich«
2, 245 amatis, ein Liehlingswort des Plautus. .
2, 249 magalia = cas» stammen aas der ÜSiieis»
2, 250 rnmificare, s. VIII, Ad Gen. Dous« 11.
2, 255 smaragdis mit kurzer sweiter BUbe iMft UfUlkk
2, 260 liva = JiTanisoh? etwa fOr IndisehY .^Uiv«^ ut t.r .. .
STLVABUM IX, 2. 5ST
8, 261 timporA nach alter Bohroibweise.
2, 264 farotare, von farcire abzuleiten, kommt bei alten Bebriftatel-
lern nioht vor.
2, 278 pnmiluB, 8. YIII, Ditliyr. 85.
2, 274. Vgl. Ovid. Art. Am. HI, 827: geniata nablia.
2, 276 orembalum, Bmmmeisen.
2, 277 Q t r i c u 1 n B , Dadelsack.
2, 279 Btoeobas = lavaodula.
2, 280 asBa (aBa) dnlcis ist Benzoe.
2, 283 bnccerda für bnoeraa, = fcennm gmoam? oder Kabmiat?
2| 284 oop8 = copioBUB, PlantintBch.
2, 285 crepnndia, aas den Komikern. — Pfipa, ein metriaeher
Fehler.
2, 286 gernla = nutrix.
2, 287 BtreptoB (bo. nva), eine Tranbenart
2, 291 forda, daa tr&cbtige Bind.
2, 802 anfraotibns: Locken. — infers: BoderDrnck, lies: in fers.
2, 810 galerionlnm, falsches Haar.
2, 811 caljptrnm, Haube.
2, 812 Bjrma, Sohleppkleid , wie M. IV, 4, 6.
2, 818 tardipes, Catnll. 86, 7.
2, 815 pava, bei Aason. Epigr. 69, 4.
2, 818 favissa, Schatz.
2, 821 suga, Sänger, sonst nur in Znsammensetsnngen wie sangui-
snga. — convolvalns, Wnrm des Weinstooks.
2, 822 lurco, Prasser, bei Plant Pers. HI, 8, 16. — termes fVIr tar-
mes, Fleischwnrm, bei Plant Most. III, 2, 188.
2, 823 adaroa, ein beißender, salziger Schimmel.
2, 824 concorpor, kflhne Adjectivbildnng.
2, 826 merumjngnlare heißt hier nioht wie jngniare Falemnm bei
Ifartial. I, 19, den Wein dorch Mischnng verderben, sondern die Kehle hin-
nntergi essen.
2, 830 Empanda, s. zn VIII, Dithyr. 188.
2, 831 ezamina mnta natantum, vgl. zn II, 18, 12.
2, 889 Lyons heissen zwei Flüsse Kleinasiens. — VgL P. W. If, 91, 46.
2, 840. 341 res — pati bezeugt Fl. am Bande ans: H.GhrotLL ByWar.
ad Christum, p. 11.
2, 848 in ante kommt nur in dem Ansdraoke: in ante Calendaa oet
vor, hier ist es „früher**, s. M. V, 19, 6.
2, 845 gnrgttstiolum, armselige Hütte, bei Appal. Met I, 4.
2, 851 ling Villa, unklassisoh.
2, 857 potentireguB, eigene Bildung. Vgl. M. IV, 12, 1.
2, 859. Zu Hyp. esseda merkt Fl. an: Josua e. 10. t. 12, 18, 14.
9y 884 excetra = hydra Lemna bei Plant Pers. I, 1, a. Casina III,
5^ 18. PiMudoL I, 2, 82.
% 885 BilohiB iat mir unTentAndlich.
528 ANMEBKUNGEN.
8, 889 indufernm, fOr ioferani wagt FL hier wie 9, 14» S, s. indn-
coU V. 551.
2, 399 gUucoma, Verblendong, s. Plant. Mil. II, 1, 70.
2, 426 Artemisia erbaute über der Leiobe ihres Gatten Manaolna,
Königs von Karlen, ein kostbares Grabmal.
2, 429—431. Vgl. Simpliciss. (hrsgg. v. Keller) 8. 27: Die Tapesereyeo
waren das zArteste Geweb auf dem ganzen Erdboden, dann die Jenige machte
uns solche, die sich vor Alters vermaß, mit der Minerva selbst nm die
Wett SU spinnen (d. i. Arachne).
2, 436 Phison, einer der vier l'aradiesflüsse.
2, 448. Vgl. Hör. Od. II, 15, 6 : omnis copia n arium. — Vgl. sn v. 57.
2, 449 Mopsus in Verg. Eclog. V, Lycidas £ol. IX.
2, 458. 459 incircumscriptus dominus, Prudent. Apoth. 868.
2, 470 occipio, s. Vorbem. zu I, 4.
2, 476 verrnncamentum von veminca gebildet
2, 480 surpior für surripior.
2, 483 deastrum, ein göttliches Wesen, s. v. 594.
2, 488 potessim, Plaut Pers. I, 1, 41.
2, 512. 513 vgl. oben 1, 15, 32 ff.
2, 518 iuduperator für imperator.
2, 525 vescus nach 8erv. zu Virg. Georg. IV, 131 = edulis.
2, 528 Gibbor, hehr, ^na^, der Held.— Schiloh: Fleming scheint das
vielbesprochene ni'^ti oder n^uJ (Gen. 49, 10) für synonym mit Messias
genommen zu haben, vgL P. W. I, 9, 380.
2, 533 olympo für ab olympo.
2, 540 Matuta, s. zu VIII, 5, 3.
2, 542. 543 Zupromus oondusque merkt Fl. an: Fred. Taubman.
Melodaes. (?) 1. I. Sacror. p. 11, zu triplicat iubar: In Oriente tres fuere
conspccti Soles, qui tarnen paullatim in unum corpus coiverunt Hermann.
2, 544. 545 erUutert Fl. durch die Worte: Engaddi nerope, civis Ro*
mani(?), que Balsamum ferebat, flores, fructum et liquorem simul protulit
2, 546 Vgl.Chron. Martini. Vid. Prudent. in Apotbeos. advers. Jud«os. Herr
Opitsen in seinem Lobgesange vber den Geburtstag Jesu Christi, am 247.
vers. It vierten theil der Erquickstanden. Didac. Apoleph. Et Casp. Barlssam
in Hymn. in Christum libr. nov. p. 13.
2, 546 offucia für T&uschung in Plaut Capt III, 4, 123.
2, 550 Nasamoniacus = Africanus.
2, 551 inducolaitir Incola, s. zu v. 389. — In hulmo für uimo, wie
V. 339 harenas, 604habunde? — Somnia habere Weissagungen haben wie
aus den dodonäisohen Eichen?
2, 554 fatatus, geweissagt, haben einige Hss. von Sallusts Catilina
c. 47, s. unten 7, 77.
2, 556 muten t fttr mutescunt, s. 606. I, 4, 36.
8, 667 Hiesu führt Fl. an: Kome templum Pacis corruit sub hoc tem-
pas. Orosius.
Zu V. 660. 5^ ^emerkt: Augustus, nesoio qua animi divinatione
SYLVARUM IX, 2. 3. 529
permotas, indigne tulit, se Dominum in ludo appellari a Mimo, Meoqae edicto
ckvit, ne a quoquam sive domestico sive alio Dominus deinceps appellaretar.
M. Dressertis.
2, 562 velitabilis för velitaris.
2, 565 suppedidante, der Druck, für suppeditante.
2, 570 Hier wird bemerkt: Vid. C. Bartbol. Eucb. Pbys. 1. 8. c. 26.
Probl. , 8. Itinerar. Büntingii.
2, 584 mantare, mebrmaU im Plautns, s. unten 5, 13.
Den y. 586 — 591 zur Seite stebt Flemings Hinweis auf das: Mytbolog.
Natal. Comit. 1. 1. c. 7. Tbeatr. Histor. Poet. R. Textor. 1. 1. c. 1. D. Hcin-
sins in Hymn. in Cbristum.
2, 589 Mendesins Einwohner der Nilstadt Mendes.
2, 594 deastrum, s. zu v. 483.
Zu V. 597 setzt FI. als Erläuterung: De bis vid. C. Becman. Origin.
p. 517 et 993.
2, 601 nigri fabnla eygni: sohwarze Schwftne galten und gelten noch
jetzt im Volksmunde für eine Erdichtung. 8. P. Cassel, der Schwan in Sage
und Leben p. 2 und die hier angefahrten Stellen aus Juv. VI, 165. und VlII, 33.
2, 606 mutet, s. 556.
2, 623 in omne ruinas für omne in ruinas.
2, 626 dietim, s. VIII, 27, 6.
2, 628 nocumentum von noceo wie documentum gebildet.
2, 629 cera — flecti, s. sn YH, 9, 9.
2, 640 termitratus — pater ist der Papst, s. III, 4, 53.
2, 642 gens heia, Höllenvolk? Es ist wol quot und helfe zu lesen.
2, 644 Rutensigeri, s. zu I, 5, 28.
2, 650 dign», der Druck, liesdigne; wie t. 651 mitratas lies mitrate.
2, 652 bezeichnet die Tier Facultftten.
2, 653 Auf famen, = fama darf man aus famin o = dicito, das
Festus bewahrt hat, schließen.
Christo hodie — nasoenti hyporchema (in der Hs. S. 100«),
s. Suay. 39, 7.
2, 661 nitidivide, s. zu Vlll. Snav. 89, 7.
2, 664 canimina, unklassisch. Die spielenden Wortbildungen lassen
wir unerläutert, machen aber auf die ungewöhnlich vielen Alliterationen
aufoierksam.
2, 667 maoet, s. Plaut Aul. III, 6, 28: ita cura macet.
2, 701 meulus, Meinchen, dimin. von mens, ■• unten 8. (4) t. 2. 88. —
Es fofgt ein lateinisches Gedicht des Professors Joh. Steph. Verbesius „Ad
cultissimum Auctorem'* (in der Hs. S. 10 1<^) und ein deutsches „An seinen
Herrn Pauli Flemming<< (ebenda) von G. Gloger, s. beide in den Beilagen.
3. TaedeSchoenburgice (in der Hs. S. 107a). Wir geben auch dies
Gedicht nach dorn von Fl. hier eingefügten, in der Bibliogr. Nr. 8 bespro-
chenen Drucke vom Jahr 1631, auf dessen Titel die handschriftliche Notiz:
„Scriplum a Flomingo nimium adolescente" steht. Vergl. P. W. IV, 1 und 2.
Die Braut war Agnese, 27. Juli 1606 geb., Tochter Hugos von Schönbur^-
Fleming. ^^
530 ANMERKUNGEN.
Waldenbarg, starb am 8. Mftn 1646; ihr Gemahl Christian, 17. April
I589tgeb., Sohn Wolfgangs von Schönburg-Penick, rcnichied 16. Aug. 1664. —
Deinceps als Adjectivom haben Festns and Apaleius.
(1.) Ad Musas et Amorem, Ithy phallicum.
Unklassisoh sind Cupidinilla s, uranimus (VIII, 16, 24) and die
Form sqnallidns; archaistisch foat, scribier nnd nevis (Tergl.* 8j.
UI, 1. 87).
1, 3 lacrumatis, Fl. bemerkt dazu: Visam ad Aras nostras funeri
D. Marie Joliane sponsn exstruotas.
(2.) Dis naptialibus S.
2, 8 psBgnia, s. zu VIII, dedic. 6.
2, 6 noviter in Plaot. subpos. AqIdI. y. 5. — Rnmiferare hat nur
Nonius 2, 748 als l. v. fQr rumificare in Plaut. Amph. II, 2, 46.
2, 13 ff. geben eine in den deutschen Hocbzcitoden häufige 8cbilderang,
dooh TergL auch Od. TL, 6, 37 ff.
8, 30 coganimus, unklassisch.
2, 34 trutta, gr. Tpcuxti);, eine Thunfisch art. Vgl. Junii Nomencl. s. t.
trocta, tmta.
2, 41 astrimicus, sternleuchtend, eigene Bildung s. unten 4, 8.
2, 44 falsa Diana. Als Diana erschien Jupiter der KAÜisto.
2, 47 Vejovis, der jugendliche oder verderbliche Jupiter, ein etruskischer
Gott. — Hippotades, Sohn oder Enkel des Hippotes, Aeolus. — Sali-
Bubsulus, s. zu IV, 7, 80.
2, 48 Leucadins wird gewöhnlich Apoll genannt; da dieser aber am
Schlüsse des Verses wiederkehrt, muß wol ein anderer Gott gemeint sein.
Vielleicht ist Sioulus unmittelbar mit dem dann fQr Pluton zu nehmen-
den Plutns zu verbinden, da dieser auf Sicilien die Proserpina raubte.
Übrigens nennt Stat Theb. II, 156 die Palici, die Söhne des Zeus und der
Thaleia oder des Hephästos und der Aetna: Siculi dei.
Apollo duplex ist der doppelsinnige Orakelgott, wie Her. Carm.
I, 6, 7 dem Ulysses dasselbe Beiwort gibt.
2, 51 Ida, 8. zu IV, 7, 72. -
2, 58 oi curare = mansuefacere.
2, 68 olaror, nur bei Plaut Most. III, 1, Hl.
2, 79 medullitrahiis, s. V1II,24,6. Die letzte Silbe von langaidi
ist mit dem folgenden Vers zu verschmelzen.
2, 86 parencbyma, die Leber.
2, 87 aurea, zweisilbig, s. 2, 358.
2, 95 Empusffi s. VIII. Suav. 11, 21.
(3.) Lusus ad Amorem.
3, 6 posivit, far posuit hat Plautus, wie vinnulus v. 7. 42, s. zu
VIII, 2, 8.
8, 16 hilaritudo, )iei Plaut. Mil. III, 1, 88. Rud. II, 4, 8.
3, 34 supparasitari in Plaut. Mil. XI, 77. Amph. III, 4, 10.
3, 56 partitado = partus in Plaut Aul. I, 1, 36.
SYLVARÜM IX, 3—5. 631
3, 59 Bei Tarrens (b. oben Vin. Suat. 13, 8. 9) verweittet Fl. anf
dessen ampbitheatr. Gratiar. I. 3. p. 33, wo sieb oämlicb neunundfünfaig
anf — inncularum ausgebende Wörter anf einander folgen.
(4.) Hyporcbema. Sponsus ad Sponsam.
4, 2 meula, s. oben zu Cbristo byporch., v. 701.
4, 14. 15 nitidividior, tenerior, s. VIII. Saav. 39, 7.
4, 6 opicns = mdis, sordidus.
4, 23 Barybromius, gr. ßapüßpofxo«, schwer donnernd.
4, 33 epuli tbalamisocioli, Bett- und Tisohgenosaen.
(5.) Ad So lern.
5, 3 purimns, s. zu VIII, 44, 10.
5, 11 vesperngo. Plant Ampb. I, 1, 119. Vgl. zu VIII. Ditbyr. 146.
(7.) Ad Morbonam et Seneotam.
7, 1. 2 turpate — rnga, s. Hör. od. IV, 13, 11: te rüge turpant
7, 8. 19 exestol ein Liktormf bei Opfern s. Festns.
7, 14 Empusae partrix. Ist hier Empusa mit Empanda verwechselt ?
Vgl. zu VIII. Buav. 11, 21. und Dithyr. 133.
(8.) Ad Morias.
8, 6 banba von baubari, bellen, kläffen, a. zu. Baabanns I, 4, 72.
8, 11 apage, bei Plantns sehr beliebt
(9.) Alcaeus ad Farn am u. s. w.
9, 1 volvitare, selbstgebildet .
9, 10 Mac et um fQr Macedonnm bei Stat 8ilv. IV. 6, 106 und sonst.
9, 17 virtnosns, s. zu V, 2, 130.
9, 80 latrax von latrare gebildet
9, 31 motaoilla, Bachstelzchen.
9, 53 adoriosus, adoream saepe adeptus, ehrenvoll, s. unten 34)32.
9, 56 almities, im Festus.
9, 61 Caja nannte sich anf die Frage des Bräutigams nach ihrem Namen
die römische Braut
9, 62 dulcorare hat Hieron. ep. 22. n. 9.
Zu V. 64 merkt Fl. an: Theatr. Histor. poSt B. Textoris p. 127.
9, 65 Calipyrgia, d. i. Schönburgerio.
9, 66 magmentnm, Opfer.
9, 67 bispellio f. vispellio, vespillo.
Auf die Ted», unser 3, (1)— (9) folgt im Einzeldrucke das in den P. W.
abgedruckte Frülings-Hocbzeit-Gedichte.
4. Ad quendam Schillingum Respondentem (Hs. S. 861>).
Die Zeit ergibt sich aus Sy. II, 2. Dieser Schilling mag der Sohn Sig-
mund Schillings sein, der, 1619 Dekan der medioinischen Fakult&t, 1614 und
1620 Leipziger Rektor, im J. 1622 starb, s. Heydenreich Leipz. Cronicke.
4, 3 vivida vis animi sagt Lucret. I, 73'
4, 6 patrissare bei Plaut Pseud. I, 5, 27.
5. Propempticon Johanni Marco, Med. Cand. (Hs. 8. 86b). Ein
deutsches Abschiedslied steht So. II, 4. Vgl. Anm. zu den Überschr. am
Ende. Nach diesem und einem anderen deutschen Absohiedsliede von G«Q\a^|^
533 ANMERKUNGEN.
(Hs. S. 239b) sUmmte J. Marx ans Wolgast, nach dem letiteo stadierte er
früher in Greifswald und Wittenberg Medioin.
5, 6 cluere ist Tonags weise plaatinisch, sowie
6, 13 mantsre, worüber oben la 2, 584.
6. Naptiis M. Constantini Waltheri (Hs. S. 86*). W. geb. 1597
an Zwickau (CygneaS) vgl. Gargantua bei Scheible B. 44), war Mag. der
Philosophie nnd Pastor zu Keyna, schrieb Lectiones in Psalmum 23., starb
1659. s. Jöcher. Vgl. Epigr. VI, 12.
Erotopaegnium, s. zu VIIL Dedio. 6.
6, 5 deastri, s. 2, 483.
6, 14 chrysaliscns. Gold als Kosewort noch jetzt von den
Sohlesiem and im Deminutir von Israeliten gebraucht wie früher, und wie
Ton Göthe , Tgl. Fastnachtsspiele 402, 5. S. K. Weinhold Beiträge za einem
sohlesisohen Wörterbuche und Engelhard v. 1238.
6, 31 mox-marita s. Baldefirao in den deutschen Gedichten.
6, 40 impetrax, nicht klassisch.
6, 41 Ida, s. IV, 7, 72.
7. Germania exsul. 8. Bibliografie z. J. 1632. Eine Überse-
tzung dieses Gedichtes s. in P. W. II, 1. Es muß vor Gustav Adolfs grösseren
Siegen des J. 1631 angesetzt werden.
7, 18 luxuriös im Sinne von: Gegenstand des Ubennuthes, SpieL
7, 28 arere, hier transitiv.
7, 30 dens gelasinus, Vorderzahn.
7, 33 Fl. bemerkt dazu: Tot enim sunt regna in Europa. Dress. Vgl.
die Fortsetzung der Gesichte des Philander 1647, worin Philander durch
zwölf Königreiche reiset.
7, 47 Hiezu fQhrt Fl. an: Vide insignem locum ap. Sueton. in August
c 23 et Lans. Consult. Orat. pro German. p. 139 in 80.
7, 55 momen, der Augenblick.
7, 56 querquerus, kalt am Fieber, für zitternd, zagend.
7, 57 Ligius = Schlesier s. P. W. II, 1, 77.
7, 65 Mulda. Pragensis nempe bemerkt Fl.
7, 66 sallit f. salit, d. h. salzt.
7, 77 fatatus, s. oben 2, 554.
7, 81 erläutert Fl. durch die Worte: Fabulam Europe vid. ap. Ovid.
1. 2. Metnmorph. fab. 17. et 1. 3. f. 1.
7, 91 jugus bei Cato de Re Rust. 10 = conjunctns, hier = jugis, d. i.
continuus.
7, 95 pcstilitas bei Lucr. VI, 1096. 1123. 1130.
7, 157 7m Fridericos hemerkt Fl.: Fridericus Bellicosus dictus, it.
Joan. Frideric, zu v. 161 : duo cordatissimi Brandenburgici (Kurfürst Joachim II
und sein Bruder Markgraf 'Johann, Söhne Joachims 1-, welche die Refor-
mation in ihre Staaten einführten), zur. 162: Albertus Brandenburgic. dictus
Germanus Achilles«
7, 164 orucius gebrauchte nach Festus Lucilius, cruccio haben noch
die Italiener.
SYLVARUM IX, 6—8. 1—14. 533
7, 175 Brenne, d. h. Brandenbnrger (rg}. P. W. 11, 1, S41), deren
8ladt j> «IsTiicli Br*nni-, Brennibor heißt Vgl. 11, 1.
7, 180 Unler den Heneti iind wol die moh TicitOB au det Weiohaol
wobnend«n Veneri oder Venedi tn ventehen ; beteiobnet sollen mit dietom
Namen die Mekienburger nerdsn «. F. W. II, 1, 245.
T, 187 Nach P. Vf. II, 1, SS! ff. mnß Hla lich aur BelgM belieben
und onmitteliiar mit oadiint, invicta aber mit mcenia verbunden werden;
prinoeps ist Moritz Ton Or«nien.
8, ['loious miacellaDeoTDin Epigrammatum etOdarunt, Sep-
tember 1631, ist nach dem in der Bibliogr. (6) besprocbeoen Dmoke mit-
gelheilt, jedoch mit ledigliober Verweisung tat die von Fleming in innen
Syliia bfreill gedroclilen Oedicbte.
Widmung. Üljer den Tilel: Pater Patrice vgl. an I, 6, S8.
1) Cum defenaionem Patriae Elector Sax. medilaretnr.
Vgl. die gani ähnlichen Oedichle Man. I, 11. Epigr. VIIl, 4.
2) Fcdemtio inv. Svecorum Begie et potent. 8«xoniae
Semptemvlri. Auf dem Leipiiger Fatitentage vom 6. Febr. 16SI hatten
die meisten Fünlen da« angebotene schweditche BQndnift abgewiesen, Ja
der lücbsiaehe Kurfünt vereinigte eieb erat am 4. &epl. mit dem KBnige.
3) Cy. Ilt, 2.
4) CUdea, ut voont, Ligistica. Die Schlacht bei Leipzig 16S1
Sept. 7.
Ö) Rcx fortiBiime pognani. Tiilj hdtte bereita die Sachsen in
die Fluulil gcBchlagen, als Uuslav Adolf die Schlacht wiedcrhentellte.
6) Sy. III, 4.
7) Germania. Die deutsche Übersetzung a.
8) Meraebn rgnm. Am S6. Aug. 1631 ward Meraeburg von den
Kaiierlichen eingenommou , am 9. SepL von Gustav Adolf EDtüokeTobert
a. Vugel Leipz. Gesohiobtsbuch.
9) Hala SaxoD. Den 26. OcU 1625 nahm Wallen« lein die Stadt ein
die am 11. Sept. lG3t den Behweden sich ergab. «. Vogel a. a. O.
9, 4 lubrici dei wie lubrica fata in M. Senec. Suasor. 7, 19.
10) Magdcburgum. Auf 10. Hai 1631 fkllt die ZerstSning dieser
Stadt durch Tilly. Vgl. Opitz Übencfariften II, (Triller) 8. 614. 825.
11) Lipsia. Am 5. Sept. 1631 von Tilly beaelat, ward am 12.8ept.
von den Sachsen eingenommen.
12) Sy. in, 8.
13) Sub adventum oleetoria Lipiiam. Leipzig ward am 4. Sept.
1631 von den Kaiaerlicben iimschloiien , nachdem die Vorstadt von den
Vertheidigcm in Brand gestecht war.
13, I oaminns, in der mittellatein. Bedeutung von Weg.
13, 7. 8 Vgl. V[. 4, 16. 16.
14) In symbolum electoril. nChrlstus est soopui vitae meae«
kennen aucb die fliegenden Blatter jener Zeit als des Knrflirsten Wahlspruch.
14, 2 indufcri, s. 2,380.
14, 3 Btloppns ist in l'ersii ist V, IS.
SYLVARÜM IX, 8—10. 535
Hauptmann Jobann Vopclius dio Vestnng auf einen Accord angegeben, am
13. Sept. von den Sacbsen wieder besetzt s. Heydenreicli S. 466 ff.
32)— 33) Ad ßatavos.
33, 1 Cattorum soboles — Belgae. Vgl. Tacit Germ. c. 29:
Batavi, Chattorum quondam populus, Histor. IV, 12: Batavi, pars Cbattomm.
J. Griram Gesell, der deutseben Spracbe 8. 584 ff.
33, 4 Am 2. ScpL 1631 ward der spaniscbe Feldherr Jobann von Nassau
in einer Seeschlacht auf der Scheide von den Holländern besiegt, s. Van
Kanipeu Geschichte der Niederlande 2, 66.
34) In leonem ensifernra cet.
34, 6 Vi Uns, m. Mähne.
34, 12 esuritor, s. zu V, 8, 8.
34, 17 clatbro, der Singular scheint ohne Autoritüt zu sein.
34, 20 compotitus, nach Plaut. Rud. I, 3, 22.
34, 21 oeras, 1. terras? s. 30) 6.
34, 20 Tutanus, ein dem Hercules ähnlicher Gott, der Rom vor Han-
nibals AngrilF schützte, s. Varro ap. Non. 1, 242.
34, 32 adoriosus, s. zu 3. 9) 53.
34, 34 Liburnorum, s. zu I, 5, 42.
34, 37 Vgl. Verg. Aen. XII, 7 movet arma leo gaudetque comantes ex-
cutiens cervice toros.
34, 42 birostris ales, der Doppeladler.
35) De Symbol o regis. Mein Text hat , wie auch häufiger der
Druck, symbola, s. Man. I, 10.
36) De capta Erphordia. Erfurt hatte bisher Neutralität behauptet
und verlangte diese auch von Gustav Adolf anerkannt, welcher sie jedoch
durch Unterhandlungen auf seine Seite zog, worauf die Stadt am 17. 18. Sept.
1631 von den Schweden eingenommen ward.
37) De Tyllide transfuga. Tilly langte am 10. Sept 1631 in
Halberstadt an, verließ es am 22. und war beim Auszug der letzte, damit
die Stadt nicht geplündert würde, s. Casp. Abel Chronik des Fürstenthums
Halberstadt. 1754. S. 539.
38) In effigiem Finnonis. Ein fliegendes Blatt v. J. 1631 be-
richtet ein Gespräch zwischen einem Irländer nnd Lappen und gibt dazu
eine Darstellung beider, ein ähnliches gewährt ein anderes, zu Stetin bei
Johan Schrötern 1632 erschienenes, welches den Bildern des Lablenter und
Irlenter noch das eines Finnlenter hinzufügt. — Stiofinnns, lies Scrtto-
finnus, wie Procopius und Paul Diaconus überliefern, obgleich die Lesart
wider das Versmaß streitet.
38, 3 Carnus, s. zu III, 3, 14.
39) 40) 41) s. III, 5.
9. Ad Johannem Michaelis D. sponsnm (Hs. S. 87«) = Man.
Gl. III, 15, nicht 6, wie der Text irrig angibt
10. Aliud Nuptiale: Omnipotens Amor (Hs. S. 87*).
10, 3 cxamina muta na tan tum, s. zu II, 18, 12.
536 ANMERKUNGEN.
10, 21 in Jnbar omne wird der Name des BciatigamBy der (Matlieher
war, stecken.
10| 24 Zu ab hoo bemerkt Fl.: sc. fabrili. Amor Milm filim Veneria,
qnae coniunz Vnlcani fabri. Die Brant hieft also Bohmidt.
11. Ad Reginam Opt Max. Dies Epigramm steht Tor Od. IV, 2.
8. Bibliogr. (8). Die Königin sog am 16. Deoember 1681 in Leipzig ein,
gerade zwei Monate früher war Gloger gestorben, s. sn ▼. 8.
11, 1 Brennosata, d. i. Tochter des Knrfttrsten von Brandenburg,
8. zu 7, 175.
11, 3 Ositius, 8. zu II, 22, 6.
11, 8 Hiezu bemerkt Fl. am Rande: Ex obita hei mei Glogeri.
19. Epithalamium — Hieremiae Aesohelio et Annae Si-
billae Sitsmanae, 2. Ang. 1 633. Der in der Bibliogr. ( 1 4) beschriebene
Dmokist hier in die Hs. (8. 103—106) eingeffigt. Über Aesohel ist za 1,4
das Nuthige gesagt; seine Gattin kann die Tochter des kaiserlichen Poeten
Theodor Sitsman, der im J. 1608 zu Jena lebte, gewesen sein.
Dedicatorinm Sponso.
12, 8 studii veteris — tempore primo: vgl. II, 4.
12, 8 bis libera Marte ff., einmal durch die Schlacht bei Leipzig
1681. Sept 7, zum zweiten durch die bei Lützen 1632. Nov. 6.
12, 29^. über die Angst Leipzigs vor Wallenstein, Pappenheim und Holck
schon vom 27. Mai 1632 an , s. Vogel a. a. O.
12, 50 tenuius, zweisilbig.
12, 75 Ephialtus und Otus, die Söhne des Aloeus, hielten den
Mars dreizehn Monate gefesselt. Vgl. Opitz 1 Th. weltl. Ged. Lob des
Kriegesgottes v. 362 (Triller I, 92).
12, 78 Saxo Pallas. Da ein Kriegscreigniß nicht bekannt ist, in
welchem sich eine Frau ausgezeichnet hätte, so scheint die Saxo Pallas auf
die Universität Leipzig zu beziehen, wo vor zwei Jahren die bekannte
Schlacht stattgefunden hatte.
12, 81 aura Novembris, s. v. 8.
12, 94 luxare, ausrenken.
12, 108 Mulda .. fumantibus undis, s. II, 3, 50.
12, 110 Schiida, nicht weit von Torgau.
12, 129 dei: sonst gebraucht Fleming das fem. dea von der Venus.
12, 131 facibusque et vulnere certum: wie VaL Fl. I, 366 sagt:
Deucalion certus jacuHs.
12, 132 ff. Aesohel war Witwer und frdher einer Hallenserin ver-
mnlilt, die ihm ein Kind* hinterlassen, s. v. 155.
13. Ad illustriss. Ducis Hols. Legates. Odae Germanicae
Dedicatio (Ms. S. 87b) bezieht sich auf Ode IV, 23 vgl. z. n. deren v. 91 und
92 mit T. 5 unseres Gedichtes, gehört also dem 14. October 1633 an.
13, 1. Nach sunt ist im Druck v es tri weggefallen.
14. Propempticnm, H. Gramanno scriptum, 21. Mai 1635 (Hs.
S. 116a) = Epigr. III, 40 tbciku wir mit nach dum in der bibliogr. 23 bc-
SYLVARÜM IX, 9— 14. MAN. GLOGER. I. 5S7
sprochenen Drucke. H. Gramann ward erat nach der persischen Reise zum
Leibarst des Zaren erhoben.
14, 1 Sala: in Halle war Gr. praktischer Arzt gewesen s. zu ir, 8.
14, Ssocios: comites Dr. der Epigramme.
14, 5 refer: tnns ille, quod optas: refer: dulcissimns ille Dr. der Epi-
gramme.
Manes Glogeriani.
Über dieses Buch vgl. die Bibliografie. Die Reibefolge der Gedichte
konnte, mit Ausnahme der nicht zahlreichen, durch ausdrückliche Datierung
bezeichneten, unverändert bleiben. Der Hanptgegenstand dieser Dichtung,
Georg Gloger, der am 16. October 1631 zu Leipzig starb, ist schon zu
Sylv. ir, 1 und 8 besprochen worden.
Widmung (S. 157*). August Buchner, geb. 1591 zu Dresden, gest.
1661, Professor in Wittenberg, in der Literatur als eifrigster doch geistarmer
Opitzianer wol bekannt, ist als Ermunterer junger Talente nicht ohne Ver-
dienst. Aus zwei lateinischen Briefen Flemings vom 30. März und 20. April,
und aus der Antwort Buchners auf deren ersten vom 11. April 1632 (Wolfenb.
Hs. 8. 133«) sehen wir, daß unser Dichter, vom jungen Carl Sigmund von
Litwitz, der in der Wolfenb. Hs. S. 212 auch ein deutsches Gedicht auf Glo-
gers Tod hinterlassen hat, wiederholt ermahnt, endlich sein Klaggedicht vom
unschuldigen Leiden Christi P. W. 1, 9 Buchnern mit einem Widmungsepigramm
Ep. VUI, 16 übersandte. Er bittet, an sein Werk nicht den Opitziscben Maß-
stab anzulegen. Er entschuldigt in seiner Erwiederung auf buchners Ant-
wort einige Mängel seiner Verse durch die Eile und durch den Schmerz ttber
Glogers Tod (vgl. jenes Epigr. und die Anm.), der ihn im vorigen Jahre mit
Opitz (d. h. aber schon im J. 1630), als dieser über Leipzig nach Frankreich
reisen wollte, bekannt gemacht habe. Seine zahlreichen Gedichte auf den
verstorbenen Freund möchte er Manes Glogeriani betiteln und sie in ver-
schiedene Bücher, nämlich Amorum, Desideriornm, Suspiriomm, Lacryma-
rum vertbeilen; außerdem einen Liber adoptivus und noch auf Glogers Tod
bezügliche Varia hinzufügen. Schließlich hofft er im Sommer nach Witten-
berg reisen zu können , um Büchner persönlich kennen zu lernen. — Es er-
gibt sich aus der vorletzten Bemerkung, daß erst' später die weitere Verthei-
lung der Manes in (II) Cupidines, (III) Vota, (VII) Tumoli stattgefunden hat;
dieses siebente Buch scheint vorzugsweise die früher so bezeichneten Varia
zu enthalten. — 6. auch Ep. III, 28 und Sy. V, 11, 15, und Wilhelm Büchner
Leben des August Büchner, 1863.
Manium Glogerianonim LI, in quo Amores CHs. S. 158—163).
Widmung (Hs. S. 158b) an Reiner Brocmann, als Pastor, nicht Bischof
von Tristfer, muß, wie sich aus der Anm. zu Sylv. IV, 1 ergibt, ins J. 1689
oder 1640 fallen.
1. Ad librum hunc (Hs. S. 159a).
1, 8 iudicium-rutilant sidera die Sterne leuchten das Urtheil aus,
geben es leuchtend von sich.
538 ANMERKUNGEN.
2. In annulum ineisum (Hg. S. 168«). Amorem ist-io der Ht. ring^
f5rmig geschrieben. Der Georgstag fUlt auf den 88. ApriL leTideii«e =
manns vile aaa Cio. Famil. IX, 12.
8. In Titro Veneto (Ha. S. 163»). Blauea GIm, öfter im Simplic.
4. Omnium rerum viciasitudo (Ha. 8. 159«) aua Ter. Eaoach. II, 2
and zwar v. 45. Betrachtungen, wie aie diea und das folgende Gedicht ent-
halten, finden sich bei Fl. häufig. — Georg Schilach, Sohn Peter Schilacba,
einea im J. 1682 yerstorbcnen Rath manns zu Torgau, war Fl. Univeraitftta-
freund a. Mau. II, 44. V, 19. 20. VII, 11. Epigr. IV, 14. Oden III, 10, wo er
unter dem Namen Hortulan verborgen scheint. Einige deutsche Zeilen von
ihm an unseren Dichter datiert M. Jan. 1633, Lipsiie, stehen im Liber adop-
tivus Hs. S. 128b.
4, 8 wie 5, 7. 8. auch in deutschen Gedichten nach Opitz.
5. 6. Idem iterura aliter (Hs. S. lo9b).
6, 5 8. 15, 1. 2.
7. Intcr medias preeoa deficienti (Hs. S. 1591>).
7, 7. 8 vgl. 13, 7. 8. II, 4, 8.
8. Homo Bulla (Hs. S. 159b).
8, 1 smegma Seife s. Epigr. XI, 9, 6.
9. G. Guilielmio, Zach. Pceplero, Sill. (Hs. 8. 160»). Über den
ersten vgl. zu Sy. III. 6, der letzte, ein Breslauer, besingt wie Wilhelms Hs.
8. 129« Flemings Symbol, wie seinem eigenen Fl. Man. I, 12 widmet. Ihm
gilt außerdem Epigr. III, 7. Vgl. Überschr. 13b.
9, 3 Chare hypokoristisch für Zacharias.
9, 4 sera im Sinne von ultima.
9. 7 regerere crwiedern.
10. Super Symbolo Zach. Sommeri Sil. (Hs. S. 160*) = Epigr.
VII, 3, so dass wir hier Hs. und Dr. haben. Von den beiden vorhergehenden
wie von Sommer aus Fridberg finden wir lateinische Gedichte auf Flemings
Symbol in der Hs. S. 129».
11. Natali Matth. Berlichii Ict. (Hs. S. 160») = Epigr. VIII, 5, wo es
als an Christian von Schönburg gedichtet gedruckt ist. M. Berlicbiua ans
Thüringen starb im 52sten Jahre als Doctor juris zu Leipzig am 8. Aug. 1638.
Vgl. das ähnliche Gedicht Sylv. IX, 8, (1).
12. Super Symbolo Poepleri (Hs. 8. 160b) = Epigr. X, 2. Vgl. zu 9.
13. In Nominalem Joanni« Prsetorii Sil. (Hs. S. 160b). Johann
Pretorius componirte 1636 mit Jakob Pr. vereint ein lateinisches Hoch-
zeitsgedicht auf Jakob Sperling (über den s. zu Sylv. II, 15, 73). Ob er wie
Jakob ein Sohn war des bekannten hamburgischen Organisten an S. Petri
Hieronymus Pr. (oder Schnitze) oder des noch berühmteren Musikers Michael
Pr., der zu Creuzberg in Thüringen 1571 geboren, 1621 verstarb, wissen wir
nicht. Vgl. A. Reißmann das deutsche Lied S. 54 ff. Ein Arzt und Dichter
Dr. Martin Prsetorius aus Schwcidnitz war zu Magdeburg als dortiger Dom-
herr verstorben.
13, 7. 8 vgl. 7, 7. 8.
14. Do symbolo G. Guilielmi (Hs. S. 160b). Vgl. zu 9.
MANIÜM GLOGERIANORÜM I, 1—25. II, 1. 2. 539
14, 4 apinsB aas Martial. Epigr. I, 114. XIV, 1. Zu bemerken ist die Spie-
lerei, daß die beiden letzten Silben jedes Pentameters immer die beiden vor-
hergehenden , aber in abweichender Quantität wiederholen.
15, In Albo, cujus Symbolum oet. (Hs. 8. 161«) = Epigr. VII, 4.
16, 1. 2 vgl. 6, 5.
16. 17. 18. B. Glogeri Scrinium (U». S. 161b).
18, 4 runcina Hobel, terebra Bohrer, lupus Handsttge.
18, 6 asciare bearbeiten.
19. B. Glogeri Bustum (Us. S. 161b).
19. 4 pala Spaten; tendo nach dem Nomenclat. Junii Flechse, Sehne,
also hier wol für Bogen.
20. De symbolo Christenii (Hs. S. I6lb). Martin Christenius
aus Jägerndorf, von Fl. Epigr. V, 71 amicorum prime meorum genannt und
Cfter besungen, vor allem in der schönen Odo B. II, 12, erscheint in den
Man. noch II, 9 und 29. Auch Epigr. 1. XII. Depcrd. Auf Flemings Symbol
verfaßte er einige -deutsche Verse in der Hs. S. 129*. Fernere drei Gedichte
von ihm werden in den Beilagen gedruckt aus dem Rhsonderlichen Buche der
poet. WHld. p. 234, 249 und 250. An ihn ist das zu 24 citirte Gedicht Brehmcs
über Fleming gerichtet.
21. De symbolo possessoris cet. (Hs. S. 162«).
2 1)7 oggannit in aurea vgl. Terent. Phörm. V, 8, 41: ad aurem
obganniat, Appul. Mctam. 2 f. in aurem obganniit.
22. Redditio (Hs. 8. 162«).
22, 6 Biblisch, z. B. Spes non confundit. Ep. ad Romanos c. V. v. 5.
22. 7. Über Thoming vgl. die Anm. nach der Vorrede zu Sylv. VIII, 1.
23. Super amicitia cum Conrado Boltenio Sundensi inita
(Hg. 8. 162b).
24. Albo Christiani Brehmi Lips. (Hs. S. 162b) = Epigr. VI, ö.
Chr. Brehme, aus der Literärgeschiohte bekannt, starb 1667. — Unter sei-
nen 1637 herausgegebenen Gedichten ist eins so überschrieben: 'Wuntzsch
nach ... Paul Flemingen an M. C. V. J.' (d. i. Martin Christenius von Jä-
gerndorf).
24, 6 hoc modo Hs. hac via Dr. der Epigramme.
25. Nominali Ernesti Dehni (Hs. 8. 162b) = Epigr. VI, 6. M. Ernst
Dehne, Diakonus zu Eulenburg, heirathete 1646 die Tochter Martin Rin-
okarts und ward nach dem Tode desselben sein Nachfolger im Archidia-
konat. s. Plato über das Leben des Martin Rinckart S. 24.
Manium 1. II, in quo Cupidines CHs. S. 164»— 173*»).
Widmung (Hs. S. 164b). 23. Januar 1640. Nicolaus Heinsius, Da-
niels Sohn, geboren zu Leyden 1620, f 1681.
1. B. Glogeri Febris (Hs. S. 165a).
1, 8 adspicutts nach conspicuus gebildiot.
2. B. Gl. Somnium (ebend.).
2, 2 levis omnus wie III, 6, 3. aus Lucr. V, 862.
542 ANMERKUNGEN.
44. Cum somniaret se a J. Q. Schilacho Pyropo donari (Hs.
8. 170it) = Epigr. VIII, 7. Über Schilach s. in I, 4.
44, 3 Tgl. zu 43, 3.
45. Albo Joannis Sibelii, Westphali (Hs. 8. 171») =: Epigr. X, 14.
7. Februar 1633. Vgl. Sonn. II, 10. Besog sich auf ihn das Terlorene Epi-
gramm (1) ded nountou Baches: Simile SibileDses Misnio«?
Manium 1. III, in cpio Vota CHs. S. 174»- ITS»»).
Widmung (Hs. S. 174b). Caspar Hertranft, aus Zittau in der Laa-
aits, wohnte in Leyden, wo er, 28 J. alt, Jura studierte, Ende Ootober 1689
mit Fleming und Otto TonNostis eusammen. Vgl. au Sy. III, 11. Zwei Sonnette
von ihm stehen in den Beilagen ans dem Absonderl. Buche der P. W. 8. 244
and 254: ein lateinisches Epigramm auf Flemingi Epigramme, die er aus dem
Manuscript gekannt haben wird, im Lib. adoptirus der Sylyae (Hs. 8. 150*).
Ohne Zweifel ist von ihm auch die Hirtenode im Absonderl. Buche der poet.
Wftlder p. 241. — Die Grabschrift, die am Schlnße von Flemings Sonnetten
gedruckt ist, — dieselbe, welche sein Qrab in der Hamburger Catharinen-
kirche bezeichnete — ist mit seinen Initialen unterzeichnet. — Ist nicht die
Unterschrift der Hirtenode p. 255 des Absonderl. Buches: C. Z. H. L. ver-
druckt für C. H. Z. L.? — Von ihm ist Flemings Bild unterzeichnet. Vermuth-
lich war er nahe verwandt mit dem Jeremias Hertranft, auf dessen Vermählung
mit Ursula Schneider Gloger im October 1628 ein lateinisches Gedicht nach
Schönau in Schlesien sandte. S. Hs. 8. 234b.
1. Invocatio ad Poesim meam (Hs. 8. 175<^).
2. Vox (ebenda).
2. 1. Nox erat u. s. w. Vgl. Verg. Aen. III, 147. 152: Nox erat et —
per insertas fundebat Luna fenestras und Hör. Ep. 15, 1.
3. Glogeri votum (ebenda).
4. Ad Philippum Mullerum (Hs. 8. 175b). Über Philipp MOller s.
zu Sylv. I, 5, 77.
5. 8omnia (ebenda).
5, 2 quam, es scheint zu lesen: quot.
5. 3 levisomna s. zu H, 2, 2.
6. Querela(Hs. 8. 176*).
7. AdSomnura (ebenda).
7, 3 Thebaicus succus. Das Nepenthes, welches Helena von der
ägyptischen Königin Polydamna erhalten hatte. Odyss. IV, 219 ff.
8. 9. Ad sororem meara (Hs. 8. 176b).
10. Ad man es. Hs. irrig manus.
11. Fero ut feram = Epigr. VII, 5. excellerc, alterthümlich für
movere.
12. Aliter (Hs. S. 177») = Epigr. VII, 6.
13. Aliter = Epigr. VII, 7.
13, 1. fatuis von fatuo thöricht sein? morus = stultus plautinisch.
14. Aliter (ebenda) = Epigr. VUI, ö.
MANIÜM GLOGERIANORÜM H, 2—43. 54t
26, 4 flaentisonis — crepidinibas s. Valer. Flaoo. IV, 44: flaotns ab
undisoni ccu forte crepidine saxL
27. 28. (Hs. 8. 170»).
29. In Anuulum B. Ol. ChristeDio datum (Hb. S. 170l>) s. so I, 20.
30. Ad Annulam (Hs. 8. 170b).
30. 1 intemerabilis f. inyiolabilifl.
31. Ad Vallem Rosaram (ebend.) s. zu SyW. II, 3, 199.
32. AdPrata (Hs. 8. 17 1»),
32, 1 artus vcrscblnngene Wege? Oder ist etwa hortos zu lesen?
33. 34. Ad Deos Agrestes (Hs. 8. 171b).
35. In Cbarites (ebend.).
85, 4 Capbrosyne mit Aglaia and Tbaleia erscbeinen dem Diobter.
85, 5 Est ita. Vgl. Göthes Euphrosyne: Eupbros/ne sie ist wiederer«
standen vor mir!
36. De febre ardente et sudore.B. Ol. Ad Florianam Stritzkj
(Hs. 8. 172«). 8tritzk7 ist anbekannt.
37. De iisdem (ebend.).
37. 7 alta sc. maria.
38. B. 61. Malam Citream (ebend.).
39. De Insignibas B. QI. (Hs. 8. 172b).
39, 8 Gern sind bier wol Ahnenbilder oder Wappen Glogers, das eine
Palme am Wasser and einen Schwan daraaf dargestellt haben muß.
40. Ad Lectam B. Gl. (Hs. 8. 173«).
40, 5gausapium Friesdecke.
40, 8 exeqaiari bei Varro ap. Non. 2, 298.
41. Imago B. Gl. (ebend.).
41, 1 cesiolas von cssias =s sabviridis«
41, 7. 8. Daß hier zwei Verse fehlen, zeigen die Worte: Desiderat ur
olausala an.
42. In Libellum: Die geistliche WasserquäUe (Hs. 8. 172b).
8chon im J. 1609 gab Basilius Fcertsch, ein lutherischer, im J. 1619 ver-
storbener Prediger aus Thüringen, die geistliche WasserqueUe heraus. 8.
Jöcher, und Rambachs Anthologie II, 163. 181. 8ie ward spttter oft, auch ohne
FcBrtschens Namen, wieder aufgelegt, so nach dem Leipziger Meßkataloge
im J. 1629 in 8o und diese Ausgabe mag Gloger onserm Fl. geschenkt ha-
ben— , und Lüneburg 1655 in 12o. — Von diesem Buche scheint auchBrehme
in seinen Gedichten, 1637, tu sprechen.
42, 8>gl. zu I, 7, 7. 8.
43. Joanni Christophoro Lobhartsbergero Propempticon (Hs.
8. 168b) = Epigr. X, 10. Dieser beklagt Glogers Tod in lateiniscben Disti-
chen (Hs. 8.214»), und nennt sich daselbst in der Unterschrift einen Freiber-
gen sis. Unser Gedicht bezieht sich auf seine Übersiedlung nach Halle
(y. 5).
43, 3 fidel an im am. Im folgenden Epigramm (44, 8) hat Fleming die
Form fidelanimem; wie ja neben exanimus auch exanimis» e, gesagt wird.
Das Wort hat er sich selbst gebildet.
544 ANMERKUNGEN.
10,1 duratio. Selbstgebildetes Wort für Ausdauer.
10, 2 fortana major, s. Orid. metam. VI, 195: Bfmior snm quam cni poa«
Sit Fortuna noocre.
10, 3 exal erat, s. so 8y. II, 1.
10, 4 Ausoninszr Österreichisch. Vgl. sa 87. II, 1.
11, 12 Ad Solem (Hb. S. 183^).
12, 1 esseda, s. Sy. IX, 2, 859.
18. 14 Ad Noctem (ebenda).
14, 4 lessus, s. zu II, 19, 15.
14, 5 amicimen hat Appulejns sweimal.
15. Dies (Hs. 8. 183b).
15, 6 generoBUS, hier =: feraz.
16. Ad Vesporam (ebenda).
16. 3 Vgl. Vergil. Georg. III, 177: implebunt mnlctralia Taccs«
17. Lessus (ebenda), 6. oben su 13, 4.
18. Ad VentOB (Um. 8. 184«).
18, 1 instabilis animn, s. Verg. Georg. IV, IO61 instabiles animos.
18, 6 qnadrnplioi plage, vgl. su Sy. IV, 5, 15.
20. 8uper Cantus Philomele (Hs. 8. 184»).
20, 2 Daulias ron Daulis in Phokis, Beiname der Philomela, der Kö-
nigin Ton Daulis, und der aus ihr verwandelten Nachtigall.
20,5 flexi b US, 60. vocis.
21. 22 De lacrymis et suspiriis suis (Hs. S. 184^).
22, 3 orali unklassisch.
28. In Tabulas Medicinales ebenda«
23, 3 Sennertus, s.su 3,5. — Sinuosa lumina= die innersten Augen,
wie PersiuB V. 27 sinuosum pectus intimum?
24. Ad Henricum Ebenium (Hb. S. 185«). Der angeredete Schlesier
ist nicht weiter bekannt Ein Kathsherr Nicolaus Eben zu Breslau starb 1624.
25. Ad Fata (ebenda).
25, 2 ebur, Scepter, d. h. Schicksal?
26. Ad se ipsum (ebenda).
26, 5 Vgl. sed fugit interea, fugit irreparabile tempus, Verg. Georg. II, 284.
27. In mortem Glogeri mei (Hs. S. 185h).
27, 1 colorato fuso, s. zu Sy. H, 15, 14.
28, 29 Ad Fortunam (Hs. 8. 186«).
29, 8 flu XUS, s. Vorbemerkung zu Sy. 1, 1 — 3.
80. Ad M. Andream Voigtum (ebenda). A. Vogt aus Leipzig ward
hier am 28. Jan. 1630 zum Magister der Philosophie ernannt, wie wir aus
zwei ihm gewidmeten Gedichten Glogers (Hs. S. 227b. 228h) entnehmen.
81. Ad Phoebum Apolllnem (Hs. S. 186^).
31, 2 Meduseae lyrae, s. Sy. VII, 6, 21.
32.33 Ad Genium B. Ologeri (ebenda).
83, 11 rosetum, s. Sy. li, 3, 198.
33» 13 millemunifl, von dem selbst geschaffenen Worte. — Chloris,
Göttin der Blumen.
MANIÜM GLOGERIANORUM IV, 9—35. V, 1—10. 545
83, 18 Celsus und Cous, s. 3, 1. 3.
33, 19 8 üb 1 Till it. Fleming bat dies soust so soböne Qedicbt^ wie der un-
ToUcndete v. 22 lebit, wol Docb Überarbeiten wollen.
33, 29 malus, der Kranke.
33, 35 Pergami f. Pergamei, sc. Del, d. b. Aescnlaps, der zu Pergamum
besonderer Verebrung genose.
34. De Gravi Pestilentia Lipsiam 1682 depopulante (H8.S. 186a).
Im Mai dieses Jahres bracb die Pest los und raffte im Laufe desselben 1390
Menseben in Leipzig hinweg, s. Vogel a. a. O. Der pflügende und im Qarten
des Lebens Samen ausstreuende Tod ist eine alte deutsche Anschauung, a. das
mittelhochd. Wörterb. 3, 65.
34, 1 Lipsis, wie unten V, 23, 2.
35. Ad Parentem M. (Hb. 8. 185b). 1633 am 13. Juli fiel General
Holke in Meissen ein und Leipzig scbloss am 16. August seine Thore; zu An-
fang Octobers machte es sich auf eine Belagerung gefasst, da Walleustein am
8. October ron Nürnberg gegen Leipzig marschierte, a. Vogel a. a. 0. Über
Abraham Fleming s. die Biogra^e. — Die Verse 7 und 8 fehlen.
Manium 1. V., in quo Suspiria CHs. S. 189»— 194*).
Widmung (Hs. 8..189t>). Andreas Biyinas (Baohmann), auch Epigr.
IV, 6 besungen, geb. zu Halle 1601, philosophischer Dekan zu Leipzig 1685,
Professor der Poesie daselbst 1635—1636. Vgl. Emesti und Genrinus 111, 264.,
1. Eusebio Lasmano (Hs. 8. 194»). s Epigr. VUI, 2. £. Lasmann
starb 1629, s. M. VII, 3.
1, 1 proles Stheneleia. Stbenelos war der Vater des in einen Schwan,
verwandelten Kyknos, s. Ovid. Metam. 2, 867.
1, 6 genitus 1. gemitus.
2. In Harmoniam oet (üb* 8. 190»).
2. 4 Neben vicimus steht die Verbesserung: Sci:ib. Vioinus.
3. B. Gl. Euobaristia (ebenda), Tgl. IV, 1.
4. B. Gl. Philosophia (ebenda).
4, 3 moesta lies moeste.
4, 6 sontica caussa, s. Sy, VIII, 85, 2.
5. (Hs. S. 190b).
G. Joachimo Eisnero Sil. (Hs. 8. 19U). Auf ihn dichtete, als einen
primnm specimen in arte modica exbibentem , Gloger ein Epigr. (Ha. S. 232»)
15. Mai 1631. Er stammte aus Breslau, daselbst praktischer Arat, hatte in
Italien studiert, f 1676. 8. Jöcber. Ein Hoohzeitsgedicht für ihn und Susanna
Robnin findet sich von A. Tsoberning, s. Frühling 1642. Breslau. S. 289 f.
7. 8. 9 Ad Fratres Bcati (Hs. 8. 191t>).
9, 4 museum, s. IV, 38, 25 ff. . — Pia aTis*^ alba aTis.
10. Ad Album B. Gl. (Hs. 8. 192»).
10,6 non sine melle tui fellis amator. Schon Walther ron der
Vogel weide 8. 76 singt: ich sihe die gallen mitten in 4em hcnege sweben. VgL .
Epigr. III, 23, 8.
Fleming. ^^
546 ANMERKUNGEN.
11. Ad Silosiam (ebenda). Gloger war «ut Habelsehwerd, a. 8j. II, 1.
19. 18 Dolor (Ha. 8. 192^).
13. 4 Me veuiente die, me fugienta. Vergil. Georg. IV, 466. Te Te-
niente die, te dooedente canebat. 13, 7 feblt in der Ha.
14. Hominia Vita Dolor et Labor (Ha. S. I98a). Vgl. Psalm.
89, 8 et amplins eomm (annorom nostroram) labor et dolor.
15. Ad Octobrem (Hs. S. 193t»).
15, 2 aontioa oaussa, a. Sy. VIII, 85, 2.
16. Ad XVII. Kalendas Norembrea (ebenda).
16, 2 Pyramns, a. Ov. Ifetam. 4, 55 ff,
16, 3 Titan, a. Sy. V, 1, 7.
17. Ad Lanam (ebenda).
17, 3 promicondna, s. condua promoa bei Plaut Fa. II, 2, 14.
17,7 miitata, der Vera rerlangt immatata.
la Ad Siiavia Mea (Ha. & 190b):
18, 2 fooaa aor Seite ateht joeua.
19, In Lillam, Amorea J. G. Sohilaohi (Ha. &. 198«). = Eptgr. X, 4.
Über Schilaoh a. za M. I, 4.
19, 4 Rabella, a. Sy. VIII. Suaria.
19, 6 inante, a. Sy. IX, 2, 348.
20. De liadem ad Eamdom (ebenda). = Epigr. X, 5.
31. M. Steyero Propemptioum (Ha. S. 190b). Der BeaaDgene iat
vielleicht mit dem M. Sam. Steuenia Epigr. III, 2 identiaob , Ton welchem ein
lateiniaobes Klagegedioht auf Gloger in den Beilagen folgen wird.
. 22. In Obaidione Lipaica 1632 (Ha. S. 191b). Am 16. October er-
aehien der Feind vor Leipaig, am 17. ward ea vom Hatafeldiachen und laolani-
aohen Regiment beatfirmt, am Abend dea 21. nach der Drohung, „alle aollten
niedergemacht, die Stadt geplündert und in Brand geateckt werden,** heftig be-
achoaaen, am 22. October von Holke eingenommen, a. Vogel a. a. O.
22, 4 grandin at nur bei Seneoa Quaeat. natur. 4, 4 und nnperaönlich.
23. In obitum Dan. Rndigeri (Ha. S. 192a).
Manium 1. VI., in quo Lacryma^.
Ist zwar im Elenchua poematum latinornm angegeben^ feblt aber in der
Ilandachrifc.
Manium 1. VII., in quo Tumuli CHs. S. 195»-.210*).
Widnung (Hs. 8. 195b). Martin MAnaterberger, aua Dansig, Pre-
diger der liuhcrischen Kirche au Moskau, starb im 36. Lebensjahre, a. Olear.
Reise S. 194. Unter den lateinischen Gedichten aind ihm £. IV, 37 und X, 37
gewidmet. S. auch Od. II, 17. Die nfther bestimmbaren Gedichte sind Toran-
gesetzt, während die nicht so genau zu datierenden Gloger^achea Manca den
Schluß des Ganzen bilden.
1. Manes Theodori Moeatelii (Hs. S. 200«). 1629. Theodorua M5-
atel, J. U. D., Rathsherr zu Leipzig zeit 1598, atarb nach Heydenreich und
Vogel bereits am 22. Mai 1626 im 61. Jahre. Sein Vater (famoaua pater t. 2)
MANIUM GLOGERIANORUM V, 11—23. VI. Vü, 1—11. 547
kann entweder Tobias Möstel (1) gewesen sein, der ebenfalls Senior und ohur-
fürstlicher sächsischer Protonotar, seit 1572 Rathsberr zu Leipzig, im J. 1586
starb, oder Tobias Möstel (2), Protonotar, seit 1593 im Bath und 1001 ver-
storben, s. Ileydenreich p. 393. — U. P. V. 1. e. hos posuit versus.
1, 8 dulcia nomina, cives, s. 11, 5.
2, MarisB Juliann L. Baronis Schoeuburgie Tumulus (Hs.
8. 208«). 1629 = E. V, 2. Vgl. Arae Schoenburgicae Sy. IX, 1.
3, 6 Erycina, Beiname der Venus. Unter dem Epigramme steht: Obiit
in arce Hartensteinia patria 1629.
3. Eusebins Lasmannus (Hs. 8. 208b). Von diesem Gedichte ist nur
die Überschrift erhalten. Vgl. V, 1. — Amoris e. h. illi p. = ergo haec illi
posuit.
4. Balthasar! Uilschero (lU. 8. 200t>). B. Hilscher, gob. zu Uirsch-
berg 1595, philosophischer Dekan zu Leipzig 1625, Diakon am S. Nikolai da-
selbst seit 1629, starb am 13. Sept. 1630, s. Jöcher. Seinem Tode widmete auch
Gloger ein deutsches Gedicht (Hs. S. 288^), seinem Symbol: Tolerans humana
honoratur semper ein lateinisches (Hs. 8. 280«).
5. Famae ... Joannis Hermann! Soheinii (Hs. S. 199»). J. H.
Schein, geb. am 20. Januar 1586 zu Qrfinhayn in MeUSeo, gehörte seit dem
Jahr 1609, wo sein Venus Kräntzlin erschien, zu den heryorragendsten deut-
schen TonkfiuBtlem, 1618 ward er Ton Hersog Johann Ernst als Kapellmei-
ster nach Weimar, 1615 als Cantor an die Leipziger Thomassohule berufen.
Nach herben Schicksalen, dem Verluste zweier Gattinnen, von fünf Töchtern
und zwei Söhnen, starb er im Jahr 1630 am 19. Norember, wie aus der zu Sy.
III, 1 angeführten Leichenrede Job. Höpfners hervorgeht, nicht aber im J. 1681,
wie Fleming selber und Jöcher irrig angeben, und nicht im 41., wie unser
Dichter sagt, sondern im 45. Lebensjahre. Vgl. Epigr. V, 1 und 3. P. W.
IV, 7. V. 126 f. A. Reißmann, das deutoche Lied 8. 68 ff.
5. 5 radiatilis, s. Sy. II, 8, 8.
6. Matthaeo Paullo Vesero Norico (Ha. S. 208*). Dies Gedicht AlU
vor den 16. October 1631, da Gloger auf dasselbe Ereigniss eine lateinische
Ode (IIa. S. 229») verfaßte.
7. Manibus Georg!! Gloger! (Hs. S. 206b). Es fehlt das zu der Über-
schrift gehörige Gedicht.
8. Bartholomaeus Mayerus cet. (Hs. S. 199b). 1681 October 19. Er
war geboren zu Gera in Schwarzburg 1598 am 16. November^ s. Vogel a. a. O.
8. 460, der auch seine Grabschrift angibt, preiset ihn als stattlichen Prediger
und guten Linguisten.
9. Epitaphium GodefrediBaspii (Hs. 8.210») =:£.V, 11. G. R. aua
Leipzig, philosophisclicr Dekan daselbst 1629, Professor der Dialektik, starb
als IVokanzlcr ain Fieber im Jahr 1632.
10. Anna goncre Liska, matrimonio Schilacha cet. (Hs. S. 205b).
16. Jan. 1632. Vgl. zu 1,4. Nach Vcri ist ein Komma zu setzen; St. vielleicht =
statuit?
11. Petrus Schilachius (Hs. S. 205»). 27. Jan. 1632.
11, 5 pia nomina, cives, s. 1, 3.
35*
548 ANMERKUNGEN.
12. Gustavi Magni ... (Hs. S. 197b). Nach dem 6. November 1632, dem
LOtzener Schtachttag^e.
13. Samueli Micbaeli (ITs. 8. I97l>). Dresonsi lies Dresdeosi, oder
aas dem meißDisctien Drieaen gebildet?
14. Tumiili Matris (Ha. S. 198«). Ans dem Gedichte geht hervor, dass
er es erst als Jüngling« also um diese Zeit rcrfasst hat, da dem pucr v. 7 im
achten Verse nunc entgegengesetzt ist.
15. Memoriae Khrenfrodi Scriboni (Hs. S. 198b). 1632. Wir wissen
über ihn nichts Näheres.
16. Georgio Engulraanno (lIs. 8.201«). 1632.
17. ... Bütnorus ... (Hs. 8. 202»). 1632.
18. Joannac Croftae (Hs. 8. 201b). Ihr Gemahl Eduard Becker,
dessen Preise C IX, 21 gilt, ward ßathsherr zn Leipzig im Jahr 1624.
18. 6 medici praxitelea fori, wie 26, 4. Praxitelea = rpx(t( TcXsta?
19. Andreae Dretschneideri ... (Hs. 8. 202b) =-. E. VH, 8. Ein xn
Leipzig im Jahr 1578 geborener Kupferstecher, welcher anter anderem geAtxte
Blfttter lieferte zu dem Trincicr- oder Vorlogebuch L. Procachi. Leipzig 1624.
Er wird bisweilen verwechselt mit Abraham Bretschneidor, welcher um die-
selbe Zeit bis etwa 1640 für BuchhAndler arbeitete, s. Nagler, ncaes allgcm.
Küustlerlexicon II.
10, 1 Misius, 8. Sy. II, 4, IG.
20. Christophoro Schfirero (Hs. 8. 204*). Vgl. Od. H, 10.
20, 5 nee obit, sed abit, s. Sy. IX, 1. 2, 4.
21. Ohne Überschrift (Hs. 8. 204b). Nox est omnibus ana dormienda.
Horat. Carm. L 28, 15. Omnes ana manet nox.
21, 5 placida lumina somno, s. 26, 1. Vgl. Ovid. Fast. 3, 185 und
Val. Fl. 8, 65.
22. Samuel Seidelius (Hs. 8. 206»). 15. Dcc. 1632. Die Belagerung
der Pleißeuburg währte vom 10. November bis zum 2. December 1632. Vgl.
P. W. HI, 10, wo vermuthlich derselbe JQugling Georg Seidel benannt
wird.
23 und 24. Ohne Überschrift (Hs. S. 207).
24. 7. 8 8. unten 38, 8.
25. Tumulus Polycarpi Lyseri (Hs. S. 197») = E. VHI, 19. Zuerst
gedruckt unter den Epicediis hinter: J. Höpnor und II. Nymmaon, zwei christ-
liche Leichenpredigten auf Dr. P. Lyserus. Leipzig 1633. Vgl. Sy. IV, 6, 4.
Sein Todestag ist der 15. Januar 1633.
26. Obitus Jani Guntheri Medici (Hs. 8. 208»). Auch Samuel Cuor-
rius nennt ihn in einem lateinischen Gedichte auf Flemings Magisterium vom
Jahr 1G33 (Hs. S. 121») unter den bedeutendsten Medicinern. Er war zu Leip-
zig Dekan vom Jahr 1622 — 1633, Kector 1625.
26, 1 placida lumina somno, s. 21, 5.
26, 4 Cous, s. IV, 3, 3. — Medici praxitelea fori, s. 18, 6.
27. Epitaphium Joannis Loeseri Junioris (Hs. S.208»)= E. VII, 18.
Ins DeuUche übertragen P. W. III, 18. Vgl. dort III, 12. nnd E. X, 15. J. L.
•tarb im August 1633.
MANIUM GLOGERIANORUM VII, 12—37. 549
27. 4 Vgl. Plant Psoudol. I, 1, 36: quasi uoUtitialU herba panlisper
fui, repeDte cxortus fui, repentino occidi.
28. Georgii Ossae (Hs. S. 208b). 1635 = E. V, 41. George Ocbso, der
YorgAnger Mart. Münsterbergers im lutberiscben Predigtamte zu Moakau (s.
Widmung zu M. VII), frfliier Weinküper, wegen Alters abgedankt Vgl. Olea-
riiis Reise S. 194. An Poter Ochse, o^voxrjpu^ zu Jena, richtete ein scherz-
haftes Disticlion Zuber Demothoenia p. 43.
29. Epitaphinm Elisahethae Paullae Revaliao (Hs. S. 209b) = £.
V, 40. Vor dem 4. November 1635. Vgl. E. V, 88 ff. und die Anm. zu Ode
II, 16. P. W. II, 41. Sie war eine von den sieben Töchtern Johann MfiUers,
vgl. zu Sy. II, 19, 7. 8.
29, 4 vgl. E. V, 39.
30. Jacobi Andreae Graulii (Hs. S. 208b) E. V, 42. Jakob Andreas
Graulins, Professor des Hebriiscben zu Leipzig, philosophischer Dekan 1618,
wird im Jahr 1635 verstorben sein, da Fl. in Ueval die Todesnachricht erhftlt.
80, 2 Ositia, s. Sy. II, 22, 26, 80.
30. 6 Harriaca — j»ga, s. zu Sy. V, 10, 18.
31. Jaoo Burcardo (Ha. S. 209«) = E. V, 44. Bald nach dem 2. MHrz
1636, als Fl. Revnl vorlnsaen. J. D., geb. 1585, Rnths-Apothcker zu licval seit
1616, starb im Jahr 1636; er muß also von dem im Jahr 1628 von Glogcr ju-
venis genannten (Hs. 8. 224«) und nach E. 111, 48 noch lebenden J. Burcard
aas Breslau verschieden sein.
32. Tumulus Ursulae Colcrae Novercao (Hs. S. 208«) = E. V, 69.
1837 — 1838. Vgl. die Biografio.
33. Justi LipHÜ (Hk. S. 209b). Geboren 1547 bei Brüssel, starb 1606.
34. Julii Caesaris Scaligeri (ebenda), f 1558.
35. JoscphiJnsti Scaligeri (Hs. S. 210»). 1540—1609.
3.5, 7 Brenn! hat die Hs. im Text mit sechs großen Ijettem, doch am
Rande corrigiert mit einem großen Anfangsbuchstaben. Die domus Brenni
kann nicht erklärt werden und bedarf der Verbesserung. Nun wissen wir aus
Jos. J. Scaligers castigatio in CatuBum, wie ans seiner vita J. C. Scaligeri,
daß die Scaligcr ihr Geschlecht von Diedrich von Bern oder Thcodoricus
Veronensis ableiteten, so duß Brenni aus Berni entstellt ist Vgl. W. Grimm,
deutsche Heldensage S. 314. Aus diesem Zusammenhang der Scaliger und be-
sonders des zeitweiligen Beschützers Dantes, des Gan grande de la Scala,
Signor di Verona (Div. Corom. Paradiso 17, 76), mit unserem Dietricb von
Bern erklärt sich Fischarts wnnderlicher Satz im Gargantna (Scheible, Klostor
8, 43): Gargantuas Gesphlecht Ist besser das Fanisch alen Dietrichs von
Bern Gapt (Gart?) und Hundsleyter. -- Tocum moritur: er war uu-
verhcirathet
36. Jodoei Hondii (Hs. ebenda), geb. 1563 in Flandern, sUrb 1611,
bekannt besonders durch die Heransgabe von Gerb. Mercators Atlas. Vergl.
Ep. VII, 10.
37. In funus soceri (Hs. 197*;. Vermuthlich für Crusius auf den im
März 1639 erfolgten Tod des Johann Moller auf Knnda gedichtet, s. Ulearius
Reise S. 537.
EPIGRAMMATÜM I, 1—37. 551
15. 7 orezis f. wie Ep. III, 23 aus Juvenal. 6, 426. 11, 217.
16. Adventus (21).
17. De Jesu (24).
18. Ad Latronem dextr« (31). Vgl. Et. Luc 23, 39 sqq.
19. ßlnistr« (32).
20. Pnao Pascbalis (33).
20, 1 Titan s. 8y. V, 1, 7.
21. Triumphas Christo resurgeoti (34).
21, 4 sistra s. Sy. U, 3, 206.
23. Amore Jesu langaeo (35).
22, 2 A soboles 1. o.
22, 6 mort 1. mors.
2d. Snrrexit, non est faic (36). Vgl. Et. Mattli. 26, 6.
24. Dies Dominioa (37).
24. 1 thnre crepet, s. 53, 3.
25. PoBuitudo (38).
26. Exe ab in (39). Vgl. Ev. Mattb. 26, 4.
26, 1 Excute stertcntem yeternam, s. 51, 1.
26, 4 gemma der Siegelring, mit welchem das Qrab besiegelt war. Et.
Matth. 27, 66. Vgl. unten 36, 3.
27. Ascensio (40).
27, 2 nostar 1. noster.
27. 3 aterno 1. sterno.
28. Votum pro voto (41).
26, 1 reuta monens 1. mones.
26, 6 hypocritions neuere Bildung, schon Ton Jul. Cfta. 8cA]igcr.
29. Epitaphium redemptori meo (42).
SO. Pater peccaTi (43). Et. Luc. 15, 18.
31. De profundis olamaTi (44). Ps. 130, 1.
31. 6 larynx, gr. X^cpu^E Kehle, Schlund s. 34, 4.
32. Miserere (45). Et. Matth. 9, 27 sq.
33. Euoharistia (46).
83, 1 aram 1. auram. Aurss jsris Lucret. I, 208. 2, 203 Tolocros aaris
Vergil. JEn,
33, 3 buos 1. quos.
33, 8 Charisin griechischer DatiT, wie Propert. 4, 1. 75.
34. Parce mihi, domine (47).
34, 4 larynx s. 31, 6.
34, 7 Piroe 1. Parce.
35. Misericordias tuas (46). Vgl. das ähnliche Ep. 11, 9.
35, 4 ParTUs 1. praTus.
36. Ad lapidem in sepulehro SalTatoris (49).
36, 7 apella = JudAus wie 45, 6, aus Horat. I, 5, 100.
37. Crucifixo, amori meo (52).
37, 1 Inx .. peusum Dr. f. lux .. pensum.
37, 6 Vera für veraa.
t mU^ U
«t:«
»TurrtrrniUi-
•■»i'fT*
-irr --=T
■ i .•'•■ *^- -
. rir»i. Ji'-»ii X ~ '. r. ":■■:
- ' • • ••' -; Vcr-ur . ■ '
' i
•r,f
t.. i:.t ti..-., ,kl 4^fi|-,tlMiii V »Ji»:ii* n iiui
4. 1..I 1*1 I $^*,* irt * iff 1 .-3. I»J;i,;-i.. ;».
EPIGRAMMATÜM I, 38-^63. n, 1. 553
56. Deo DeoTum (28). Die specielle Veranlassung diese« Epigrammt
Sit unbekannt.
66, 1 Tgl. Psalm 49, 1.
57. Christo resurgenti (29).
58. Super oultu barbarorum (30) werden wie 59 (69) in die Zeit
ihres Aufenthaltes in den barbarischen Strichen , also etwa in den Mai 1688
fallen.
59. 1 spirabilo numen, s. 46, 1.
60. Pentecoste 'a. 1638 .. ad Coisam (60). Pfingsten alten Styls
nUlt in diesem Jahr auf den 13. Mai, womit Olearius Reise S. 616 überein-
stimmt: 'Den 14. Mai kamen wir an den Fluß Koisu', und 8. 616: 'wir
hatten unsere Pfingstandacht, so gut es die Zeit leiden wolte.' Vgl. Kp.
X, 34.
61. Januar ins a. 1639 (27). Am 31. Deoember 1638 erreichten die
Gesandten Rubossa, ein acht Meisen von Moskau gelegenes Dorf, und rückten
am 1. Januar 1639 bis Dechra, am 2. glficklich in Moskau ein, s. Olear.
Reise S. 523. 524.
62. Pentecoste a. 1639 (62) f&llt auf den 14. April, wo die Gesandt-
schaft am Tage vorher an Reval eingezogen wsr, s. Olear. Reise 8. 687. 688.
62, 4 i, fuge, ourre, Tola, s. 61, 6.
63. XII Juni, dies pcBuitentialis. In Ingria (15). Kann nur wAhrend
desAufenthnlts im Ingermannland auf der RQckreise gedichtet sein, d.h. 1689.
Die verlorenen Epigramme.
1. Pascha a. 1637. Ardebil«. Olearius Reise berichtet S. 319:
'Den 10. April als Ostermontag wurden wir in Ardebil prftchtig eingeholet.'
2. Fes tum III. Regum, Sab» 1638, also 6. Januar. Olearius sagt
S. 470: Wir kamen heute, als am H. Drei Königtage .. in die Sudt Saba
eingeritten.
3. Pascha a. 1638 in Medis ist der 4. April, su dem Olearius S. 608
bemerkt: 'Den 4. April .. verlicssen wir die Persische Grftnze und kamen sa
den Dagcsthanischcn Tartern.'
4. Vgl. Psalm 136, 1.
5. Vgl. Psalm 110, 1.
6. Synaxii Dr. Synaxis eine Versammlung der Mönche zur Predigt
odnrTsalmodie, auch ein Gottesdienst.
8. Vgl. Ev. Luc. 8, 10.
9. Vgl. 1. Ep. Job. 4, I.
10. Jes. 30, 15 Symbol dos Dr. M. Luther.
12. Cic. Or. in Cat
Sidera seu Epigrammatum 1. II.
Widmung. Bernhard Torbeck, Stadtschreiber zu Reval, scheint
auch nach Ep. IV, 47 mit Fl. sehr vertraut gewesen zu sein.
In diesem Buche konnte die alte Ordnung beibehalten werden.
1. R. P. Ambrosio de Angelis cet. Olearius Reise sagt über diesen
SM ANMERKUNGEN.
UebMMiHIrdigen Mdncb & 801: *DeD 7. FebruMr 1687 kam ein Mtholiaeher
Mttnch Ambrosias dos Anios genant, tod Gebart ein PorCngieee aoM
Litfabon die Herrn Legeten zu besncben. Bericbtet, daae er Ton Tiffie aoee
Georgia, so 10 Tagereise Ton Scbameobie, einem Kloeter Angiietiner
Ordens gekommen.* Er batte 27 Jabre in Georgien nnd Persien gelebt^
und war mit der 8pracbe dieser Lftflder so wie mit der tfirkfeohen Tertnmt
Damals war er Prior des Augostinerkiosters in Tiflis, su welcbem er naeb
Ungerem Aufenthalt bei den Gesandten am 22. M&rs surfickkebrte. In des
Olearins 8tammbneb 8. 262 bat er sieb unter dem 21. Mftrs 1687 sn Xam-
baqni (=: 8chamachie) eingetragen als Prssfeotas Missionie Oeorgiae Ordinii
Sancti Angnstini.
I, 2 Albania liegt 5stlieb Ton Georgien am kaspieeben, Iberia west*
lieb am scbwarzen Meere. Vgl. Ep. VII, 80, 2. VIII, 87, 6. IX, 8S, 4. X,
81, 8. 4.
1.4 Uiarbecios — dolos. Diarbokr ist nocbjetstderSitsniebt nur eines
katbolischen , sondern ancb eines armeniscben BisohoCi, eines neetorianiseben
Metropolitans und eines jacobitiscben Patriareben.
1, 5 haljsmns fllr aljsmns Tom gr, SXmv^, krankbalte Angst,
WabnsSnn.
1. 6 fana 1. fana. Vgl. 6, 6.
2. Effigies Marin Magdalenas Plorantis cet Olearins Reise
8. 391 meldet nur yora Altarbilde, das die Himmelfabrt Mari& darstellte.
3. 8. Katharinn sopaltara in eodem templo elegant.
3, 1. Die Kirche war nach Olearins Reise a. O. allenthalben mit ver-
güldeten Blnmwerk und Schildereien gezieret.
4. Convivium apnd eosdem Patres cet. 29. Aug. 1637. Vgl. Olear.
Reise 8. 391: Den 29. Augusti wurden die Gesandten mit gesampten Conütat
▼on den Catholiscben Spanischen München, Patribus Augnstiui Ordinis ..sn
einem Gastmal eingeladen.
4, 1 LudoTious s.6. — aras Vermutblicb: auras, aetberea anra. VergiL
Aen. 1, 547.
4, 3 ff. Über die Tractamente s. Olear. a. a. O.
5, Imago Augustini.
df 7 Monioa bekanntlich Augustins Mutter.
6, 8 ooelebs scheint hier, wie sonst Adjoktimeutra, als Adverb zn
stehen.
6. R. P. Ludovico de Bono Successu. Er widmete am 11. Nor.
1637 zu Isfaban dem Fl. ein lateinisches Gedicht (Hs. S. 126»).
6.5 yero replet ethnica Christo eorda, s. oben 1,6.
7. R. P. JosephodeRosario, steht in des Olearius Stammbucbe S. 81
als „in conventu S. P. Augustini Perciae missionarins et quondam per sex
annos Prior indignus.« 1637 Oct. 4. Dazu vgl. Olearius Reise S. 389: »Unser
Dolmetsch war ... Joseph a Rosa rio,... seines Alters von 40 Jahren, wel-
cher durch 24jfthrige Conversation nnter den Persem dcro Natur . . . wol er-
lernet hatte.« Vgl. noch Olear. S. 401 und 442.
8. R. P. Vincentio do Bono Successu.
EPIGRAMMATUM ü, 1 — 16. 1—9. 555
8. 4 lidäantiir wie filaa für silya.
9. R. P. Philippo de Rosario. Dies Epigramm hat in der Fonfa
manche Ähnlichkeit mit I, 85.
10. R. P. Petro de Sanctis.
11. Ad eosdem Patres, quinqnc numero. Olearins sagt a. a. O.
S. 891 übrigens: „Wir wurden von den MQnchen, deren sechs im ganzen Col-
legio waren, (Venndlich empfangen.''
11, 5 Der Olympias theilt Fl. hier auffallend irrig fünf Jahre an.
12. Landes D. Augnstini.
12, 1 Tagasta die nnmidisoho Vaterstadt Augustins, s. Confesa. 2, 8.
12, 2 Hippe war Augustins Bisch ofssita.
12, 3 In seiner Jugend war A. dem Manichftismus ergeben.
12,4 Die Milderen nnter den Donatisten suchte A. mit der katho-
lischen Kirche zu yersöhnen, gegen des Pelagius latitu dinarische Ansicht
stellte A. seine Prftdestinationslehre.
12, 6 Als der Vandalenkönig Trasamnnd, ein Freund der Arianer, die
katholischen Bischöfe aus Afrika vertrieb, nahmen diese Augustins Reliquien
nach Sardinien, von wo sie der Langobardenkönig Liutprand nach Pavia führte.
14. Blasio de Nantes, Capnolno. Olearins Reise S. 427: Es begunten
auch andere Mfinche anß Frankreich, Capntziner Ordens, in der Stadi ein
Kloster zu bawen, der Brüder waren nur drei.
16. Melchiori a Regibns, Carmelitae oet. Von den Carmelitem
rühmt Olearii Reise S. 426: „Sie eraeigten den Literatis unsere Comitats große
Ehre, Freundschaft*' u. s. w., wie denn auch frater Melchior a R. sich in
Olearins* Stammbuch S. 88 eingeschrieben als saoerdos Belga unter dem
20. October 1637 und an eben denselben und Fleming einen in der Wolfenb.
Hs. S. 140b erhaltenen Brief und Anagrammate richtete.
Die verlorenen Epigramme.
1. J. deMesquita mag auf Besuch bei den Augustinern au Ispahau ge-
wesen und von Olearius als sechster zu den anderen fünf Augustinern gerech-
net sein, s. E. 11, 11.
2. Über dies Fest hat Olearius nichts berichtet.
8 — 6. Diese vier Carmeliter haben sich ohne Datum in Olearius Stamm-
buch S. 82 eingetragen, als: in Persia missionarii a snmmo pontifice ^mano
missi ab annis circiter triginta prima vice et deinceps. Außerdem wird ihr
Prior Timas als ein „alter, frommer und treuherziger Mann*' in der Reise
S. 426 erwAhnt.
7. Dieser italienischen Carmeliter und ihres Priors, welche seit 24 Jahren
in Ispahan gewesen und ein köstlich Kloster gehabt, gedenkt auch Mandela-
loh I, 3.
8. Series Regnm Persicorum cet. Olearius wird seine Nachrichten
über die persische Geschichte auf S. 470 ff. nicht allein der GrabstAtte
Schieb Sefis S. 838 ff., sondern auch diesen Aufzeichnungen der Kapuziner zu
danken haben.
9. Hermann Hugo, ein Jesnit, aus Brüssel gebürtig (1588 — 8. Sep-
tember 1639), verschiedener geistlicher Schriften Verfasser, so wie anderer
558 ANMERKUNGEN.
24. Jac. Graii rcniiniicitar (46). Jacob Gri^oa oder Gray, geb.
SQ AnoAberg 1603 oder 1604, 1684 Lehrer, yielleicbt Reetor der Schule im
Riga, wo er lateinische Gedichte auf König GustaT Adolf Terfaßte, welche
dort hinter Herman Samson Oratio de landibus Gnatavi Adoipbi gedruckt
sind, Pastor zu Berson I68ö, 1642 Propst des Kokenhosischen Kreises, ni-
letzt Assessor des livlMndischen Oberconsistoriums 1671, Verfaßer einiger
geistlichen Bcbriften, starb am 23. Juli 1686. Vgl. y. Becke und Napiersky
a. a. O. 1, 87 und NachtrAge.
24. 3 PardiaNais: die Barde ein Fluß bei Leipzig vor dem Ualli-
sehen Thor s. IX, 27, 8.
25. Georgio Ernesto Kademanno (24). K. erhielt mit FL am
2. Mai 1683 die MagisterwOrde , vgl. Od. IV, 20.
26. Ge. £. Hartmanno, Joannis filio (84). Johannes Hartmann,
geb. SU Amberg 1568, f zu Kassel 1681, Professor der Chemie in Marburg,
der erste in Europa. Seine oft wieder abgedruckte Praxis chjrmiatrica er-
schien tuerst in Leipzig im J. 1688, auf deren Heransgabe durch Hartmanss
Sohn und Johannes Michaelis sich unser Gedieht und E. 88 beziehen. Dem
Vater hat FI. außerdem E. VIII, 11 angeeignet
26, 2 dissimilis fiiius patri, s. 81, 8.
27. MatthifB Z. Goetzio (87). 1683, vgl. Einleitung sn 8y. IX.
27, 3 Quinta Novenarnni, die ftlnfte Muse, ist Terpsichore?
28. M. E. Becceree Epithalamium (35). Der erste Vera weiset
dies Gedicht ins J. 1633, als Fl. seine Reise antrat
28, 3 Fascinus war ein von den Vestalinnen verehrter Gott, Fas-
oelis ein Beiname der keuschen Diana, s. Serv. Verg. Aen. 2, 116.
28, 4 Nüsse galten als Liebe erregend und wurden yon den Alten bei
Hochzeiten auf die Schwelle gestreut, s. Sy. IV, 7, 90.
29. M. Garmann o (40). Garmann scheint ein Nachfolger Flemings
als Erzieher des Jung yerstorbenen J. Losser gewesen au sein, s. zn M. VII, 27.
E. V, 23, als Fl. im Sommer 1633 sich auf den Weg nach Holstein machte.
80. Ad amicum, causse patronum (11). Wir beziehen dies Ge-
dicht auf die Zeit des J. 1638, wo Flemings Aussichten auf die Theilnahme
an der persischen Keise schlechter geworden waren, vgl. Sy. 11, 6 — 7.
80, 1 Dem vermuthlichen Sinne scheint entsprechender: C»terum jam
reliqna scius etc.
81. Jano Philippe Crusio (9). 1688. Über die Zeit der Abfassung
▼gl- Sy. II, 9. 1641, Jan. 20 finden wir ihn als Studenten ans Holstein
zu Dorpat eingetragen. Livld. Mittbeil. 167 und 525.
31, 3 Othrys, von Fleming öfter fälschlich als Sitz der Musen ge-
nommen, wie unten 42, 5. IV, 34, 4.
31, 8 fiiius 81 milis patri, s. 26, 2.
32. Godfridi Derorlini Pbilyrei des iderio (47). G. Dererlin
mag der Sohn Sigmund Deverleins gewesen sein, welcher seit 1605 Raths-
herr, seit 1620 Baumeister zu Leipzig war, s. Heydenreich a. a. O. Fl.
kannte ihn übrigens schon in Leipzig , wie aus dem 26. yerlorenen So. (II, 4)
auf Herrn Qotfried Deverlins Lustgarten in Leipzig henrorgeht Die Per-
EPIGRÄMMATÜM III, 1—23. 557
0. Ootlffido Vibigio (36). Er war ein Brcslaaer nnd schrieb zwei
Disticha auf Flemings dymbol (Hs. 8. 128b). Auch auf ihn ist ein hd^ Ge-
dicht von Gloger vorhanden.
10. Annac Cathnrinae Plaoehtite (39). Anfeinen Georg Rüch-
ler von Görlitz findet sich ein Gedicht vom 15. Juni 1631 in den P. W.^
11, 16.
10. 7 orbis 1. onniia.
11. Stanislav Clugio (18). Dies Gedicht fUlt wie die nächst-
folgenden nach Glogera Todestag, dem 16. Oct. 1631.
12. P. Chr. Lindnero (20). Aus dem J. 1631 stammt auch da«
einige Monate Altere ßo. II, 5 , und das deutsche Gedicht Glogers auf Lind-
ners Namenstag (Hs. S. 236«). Er ward geboren 1616 Jan., Sohxi des Pre-
digers Christoph L. zu Salzbrnnn.
13. Godefrido Schildbacio Olacensi (21). Olaeensi 1. Gla-
censi. Er besingt Flemings Symbol am 6. Mai 1631 (Ha. S. 127b), Gloger
das Schildbaohische »Unum et nnama an demselben Tage (Hs. S. 28 Ib)^
14. Seb. Grnnawero (23), s. M. 11, 8.
15. Chr. Trallesio (27) nnd 16. A. Richtero (26). Beide sind
nicht weiter bekannt.
15, 5 vgl. Verg. Aen. I, 135. Sed motos prsBStat componerp fluotas.
17. Stephan Colerus (95) könnte ein Verwandter von Flemings
Stiefmntter gewesen sein.
18. Ami 00 subtristl (43). Wir erkennen diesen Freund nicht.
18, 7 vgl. Verg. Ed. 9, 61.
19. Thome Domisio (88). Die seit der ersten Schule y. 4 ver-
floßenen 11 Jahre v. 1 setzen dies Epigramm noch in die Leipziger Zeit.
VgL E. IV, 15.
19, 8 Vgl. das bekannte: Dimidium facti, qui bene ooepit, hftbet.
20. J. N. Thomittgio (15). An ihn richtet er im Dec. 1681 M. 1,22,
20, 7 Utile Bio dulci miscet, vgl. Hör. A. P. 843.
21. Da vidi Maxio (80). S. Sy. VII, 6, 15. Er scheint eine Lob-
rede auf den König Gustav Adolf geschrieben za haben.
21, 1 Von Daniel Ueinaias stammt ein Panegyricos Gustave Adolfi»
. . consecratus.
21, 8 Narsius aus Dortrecht (1580—1637), Geistlicher, spAter Arst,
schrieb eine Tragödie nGustavoa saucinsM, Hafniss 1628, welche vermehrt
nm die Funebria Gustaviana zu Frankfurt 1633 von nenem erschien. Den
drei Büchern seiner Gustavis, Hamburg 1632, fügte er zn Frankftirt 1634
ein viertes bei. s. Grftße HI, 1, 14.
22. Joannes Co mann» (52). Sie ist eine uns nicht bekannte Dich-
terin , welche eine Tragicomoedia : Moyses verfaßt sn haben scheint
22, 1 ClariiB, die Musen So. IV, 14, 8. — Sibylle, weshalb tre-
deoim?
28. Angnsto Baohnero (29). Vgl. Widmang der Manes.
28, 1 orezis, s. 1, 16, 7-
28, 8 mol, fei sq., ■.»IL ?, 10» 6.
EPIGRAMMATUM m, 45—53. 1—11. IV, 1. 561
noch in die letzte Zeit ihres Anfenthaltes im eigentlichen Rußland (v. 8).
Ein zweites Bach der Suavia unseres Dichters ist nicht auf uns gelangt.
53, 5 streperns, s. Sy. II, 4, 16.
Die verlorenen Epigramme:
1. Janussius Radzivilius, duz Byrzamm et Duhincomm, Princeps
juventutis, als er in Leipzig studierte, wo er neben Polycarp Leyser im
J. 1629 Rector ward. Am 18. Febr. 1629 veranstaltete er eine glünzende
Schlittenfahrt und verließ die UniversitAt am 18. Nov. 1630, s. Heydenreich.
2. Abraham Bibranus ist uns nicht bekannt
3. Christian Becmann aus Meißen, Pastor in Zerbst, später Superin-
tendent in Anhalt, 1633 Rector des Gymnasium zu Bemburg, gab im
J. 1609 seine Origines latine lingu» heraus und starb 1648. s. Wach 1er
4, 37 und Jöoher.
4. Joannes Gerard us, geb. 1582 zu Quedlinburg, 1616 Professor
der Theologie zu Jena, f 1637, hat mehrere theologische Schriften verfaßt,
8. Jöcher.
5. Maria Magdalena Praetoria. Sie wird die Gattin oder Ver-
wandte des in den Man. I, 13 gefeierten Joannes Praetorins gewesen sein.
6. Caspar Bauhinus, vgl. E. IV, 53. Es sind hier namentlich dessen
Tabulae Anatomicae, Basili» 1604. 8. gemeint.
7. Caspar Barthius. Über diesen bekannten Mann vgl. Sylv. I,
4, 64. VIII, 13, 9. Dessen Erotodidascalns , 8. Nemoralium 1. V, eine
lateinische Übersetzung der fünf Bücher, in welchen der Spanier Gil Polo
die Diana des Jorge de Montemaior fortgesetzt hat, war 1625 zu Hanau
erschienen.
8. Ernestus Stida, geb. 1585, f 1632 zu Erftirt, schrieb ein Di-
testratiohorum encomiasticum libellus. Erfordiae 1621. und ein Elogium
illustrium aliquot in illustribns Silesie ducatibus po6tamm und gab Jani
Gruteri Manes a se collatas heraus, s. Zuberi Demothoenia p. 148.
9. Petrus Calvisius starb wahrscheinlich schon 1615, 8. Wachler
3, 147.
10. Salomon Petrius ist Sy. IV, 6 besprochen worden. Seine Exe-
gesis in Jonam prophetam ist verloren gegangen.
11. Olearius floh vor Brüggemanns Zorne im Ootober 1637 ins
Aug^tinerkloster zu Ispaban, wo er sich dreizehn Tage aufhielt, s. Ol. Reise
5. 396. Vgl. unten 1. VII. Dep. No. 11 u. 1. IX. Dep. No. 11.
Ocelli seu Epigrammatum 1. IV.
Widmung. S(cnatui) P(opalo) Q(ue) Revalienst, in deren Mitte
Fl. vom 10. Jan. 1635^2. März 1636 und vom 13. April^ll. Juli 1639
gelebt hat , und zu welchen er nach seiner Doctorpromotion zurückzukehren
gedaclite.
1. Matthiae Flihero (11). Vgl. Sy. X. (Hs. 121*). Samuel Cnorre
lateinisches Gedicht auf Flemings Magistenum vom J. 1633 v. 15: Hoc
(nämlich den höchsten Dichterrubm) tibi Fliheri quondam praesaga cane-
bat Picris. Er war Rector zu Mitwcyde 1627—41. S. die Biografie.
Fleming. 36
«■ --:- : r-.
'* ' ' f ' Ji.t lii « iiiiii;i nii';ii TOI. ' 'p:!: :; k'.
*■ '■ ■ '" ■ ■■' ' 1« .;■■ ) i-iiit Tfiii<»cüt Aj»!-;..::.
• *■ I ■ ' ■ • • . • .11. ii 1 1.( j
iTfi I ... I-. . I. . ..
EPIGR AMMATUM IV, 2 — 2 2 . 663
13. Danieli Hcinsio (25). Vgl. Sy. V, 11.
14. In gratiam J. G. Schilachi (26). Vgl. M. I, 4, 6. Die deutsche
Ode (auf Neujahr, wohin auch in v. 7 das Wortspiel mit dem Gotte Janas
und Janas = Jolianncs zielt) ist nicht erhalten, vielleicht aber Hegt in
Schilachs deutschen Versen auf Flemings Symbol (Hs. S. 128b):
Ist dieses denn nicht gnung, daß du das Ziel erreichet,
an dem die erste fast für Mattigkeit erbleichet?
Die Ruhe wird dein Lohn; denn wer schon langsam kompt
Doch mit dem ersten auch wol gleiche Beute nimpt
Jan. 1633. Lipsisß.
eine Beziehung in v. 6 unsers Epigrammes.
15. Leonardo Domisio (27). Vgl. Epigr. III, 19.
15, 4 öden 8, ohne Autoritlit, odiens bei Tertullian. War Leonhard
der Name eines bekannten Liebesheldeu ? Die Legende vom h. Leonhard
weiß nichts davon.
16. Val. The od. Giemen ti (48). Er muß Arzt oder Professor der
Medicin zu Halle oder Jena (v. 3) gewesen sein.
16, 6 moves: intransitiv wie XI, 29, 1.
17. Epigramraata Guilielmi Pafnii (29). Auf das Verzeichniß
der dort fehlenden {Epigramme folgt in der Wolfenb. Hs. S. 2b die Notiz:
»quibus accessemnt ex bibliotheca Fleming! Georg. Glogeri Sil. PoSmataa
(die sich anch a. a. O. finden), »Gnilielmi Pafnii Epigrammata et
Persici regni Status, Italico idiomateu, welche beide letztere gleichfalls
fehlen, und auch anderweitig nicht zu finden sind.
17, 2 Bucca war auch römischer Eigenname and wird als solcher mit
Bucco Narr gleichen Sinn gehabt haben.
18. Erasmo Smido (34). Geb. zu Delitzsch im J. 1560, Magister
der Mathematik nnd griechischen Sprache za Wittenberg, 1695 Rector zu
Leutschan in Ungarn, 1596 wieder in Wittenberg , wo er bald zam Professor
ernannt im J. 1G37 starb.
18, 5 ars-septemplex, s. Sy. V, 10,24.
18, 6 Seine Pindar-Ausgabe v. J. 1616 ist nicht nnbedentend in der
Geschichte der Kritik des Dichters.
18. 8 iTbrat f. Iibrat wie llbras, Sy. II, 4, 11.
19. D. Christin» — regin» (35). 1633.
20. Ad Suum (36) — 22 (38) Amico stammen aus dem J. 1633 nnd
erhalten ihre Erläuterung aus den Gedichten der Sy. II, 6. 9. 11.
21. (37) ist unter anderm Titel schon Sy. IX, 13 gedruckt; wo statt pia
cura Sacra cura nach der Hds. gedruckt ist.
22b. Irrthümlich nicht abgedruckt ist im Texte S. 340 das folgende
Epigr. (in Ol. Ausgabe N. 47). Bork ist mir unbekannt. Vennuthlich be-
fand sich die von Fl. gepriesene Ecloge Borks unter den Propempticis der
Leipziger Professoren und Freunde desOlearius, welche 1633 za Hamburg
in 40 gedruckt sein sollen , vgl. Moller 1. 1. II, p. 593. Ich habe sie nicht
auffinden können. Das Epigramm gehört in den August 1633.
564 ANMERKUNGEN.
Pcliciii Hoinrici Borci
ecloga propeinptica
Olcario ad Persas abcunti scripta.
Ainbitiosa suis tibi dam labrnsea raccmi«
defendit tencram sole fnrcnto coinam,
et silct ustus ager tcpidaeqne in vallibas nmbrae,
et trepidiini fessae cespitat agmcn aqnae,
sicquo jaces Daphninqae yocaa Daphninqnc requiris
et, Corydon, toto Dapbnin ab orbe pctis,
it pia Calliope Daphnen pro Dapbnide sistens:
faustior bic miscro quis Corydone fuit?
23. A. G. Busbecii Turcica (51), geb. 1522 za Cominea, ron
Ferdinand I. im J. 1555, 1556, 1560 als Gesandter naob Konstantinopel
gescbickt, starb 1593. In Konstantinopel kaufte er an 250 Handscbriften
f&r die Wiener Bibliothek auf. Vgl. Maßroann in Haupts Zeitschr. 1, 345 ff. —
Beine Briefe, in welchen er Europa über die Türkei aufklärte, sind noch
immer lehrreich: sie wurden in seinen Opp. Leyden 1633, gedruckt.
23, 1 Solyman IL oder der Prilchtige herrschte von 1520—66.
23. 7 testis oculatns: Plauti Truc. 2, 6, 8.
24. Fabricii Poetica (52). Georg Fabricins, starb 1571, ist als
Herausgeber sächsischer Geschichtsquellen noch jetzt bekannt, weniger durch
seine Ars poetica in 7 Büchern. 1589. Oder ist Vincenz F. gemeint? M. IV
De dicatio.
25. M. Opitii Vcsuvins (53). Die Widmung dieses Gedichts ist
datirt 1. Februar 1633.
25, 1 Was bedeutet Hegla neben Hecla?
26. Ferdinande III. (33). Dieser, seit 1625 König von Ungarn,
seit 1627 auch von Böhmen, bestieg den Kaiserthron erst 1637. Gewiß
ist unser Gedicht noch während Flemings Aufenthalt in Deutschland verfaßt
und ehe jener nach Wallensteins Tode am 25. Febr. 1634 den Oberbefehl
gegen die Evangelischen übernahm, und nach Gustav Adolfs Tode, vom
16. Nov. 1632, seit welchem die Sachsen von den Schweden sich zurückzogen.
26, 2 Tißtaxo; heißt beim Ptolemojus die Theiß.
26, 5 Ferdinand war verheirathet mit Maria Anna, Tochter Philipps 111.
von Spanien.
26, 6 pignora: Ferdinands Sohn wurde am 8. Sept. 1633 geboren, zu
welcher Zeit Fleming noch in Deutschland war.
26, 8 scheint auf die feste Regierung Ferdinands in Ungarn zu deuten.
27. J. Rhenio, redi vivo Vallae (12). J. Rlienius, geb. 1574
zu Oschatz, Rector der Thomasschule, von 1609 ab Adjunct der philosoph.
Facultät in Leipzig, 1617 Professor organi Aristotelici (der Logik), 1618
Rector des Gymnasiums zu Eisleben, 1633 in Kiel, zur Reform des Gym-
nasiums, 1634 Conrcctor des Gymnasiums zu Husum, f 1639. s. Moller
Cimbria litlcr. II, 725 ff. Er ist bekannt durch seine Dissertationen über
Grammatik seit 1611, welche die sächsischen Spraohpedanten gewaltig er-
bitterte. In Kiel wud F\em\ti^ ihn gesehen haben.
EPIGRAMMATUM IV, 24—38. 565
Laurontias Valla, 1407 (1415) — 1645 brachte das klassiscbe
Latein wieder zu Ehren.
28. Belovio, Hygese Flamini (14). J. Below oder Balau, geb.
SU Rostock, daselbst Dr. Med. 1628, erster Prof. der Medicin an der neu
errichteten Acadeniie su Dorpat (von 1032 3— 42), Prorector 1634, auf
Sibilists Empfehlung im J. 1643 als Leibarzt zum Großfürsten Michael
Feodorowitflch nach Moskau berufen , spAter Leibarzt der Königin Christina
und ihrer beiden Nachfolger. Vgl. Ol. Reise S. 6. 162, v. Recke und Na-
piersky a. a. O. und Nachtrüge, und Mitthcil. aus d. Livländ. Gesch. 7, 169.
Unser Gedicht ist zu Dorpat verfaßt, also zwischen dem 23. und 20. Dec. 1633.
28. 1 Joannes Raicus, geb. zu Bchlackenwalde in Böhmen, Liccnt.
Phil, et Med., war Prof. Med. an dem 1630 Oct. 13. eröffneten gelehrten
Institut zu Dorpat: für die dort 1632 Oct. 15. eröffnete Universität bestimmt,
starb er bereits 1031 Dec. 2:';. S. v. Recke und Napiersky a. a« O. und
Mittheil. VII, 42. 168. VIII, ü2. — Der Gleichbenannte aus Stolpe, welcher
am 23. Mai 1632 zu Dorpat immatriculirt wurde, war vielleicht sein Sohn.
29. Fr. Menio (43). Vgl. Sy. V, 4.
30. Ad sc (41) paßc am besten für den Anfang der Reise.
30, 1.2 Fleming schwebten wohl die ovidischen Verse Trist. 1, 9, 5 u. 6
vor: Donec eris felix, niultos numerabis amicos; tcmpora si fuerint nubila,
solus eris.
31. Pro amico juvene (40). Zu Anfang der Reise, also 1683/4.
31, 7 loquator, 1. IcKpiutor.
3*2. H. F. M. (30; wird hier wie E. IX, 65 nufzulö.scn sein in: Suo Francisco
Murrero, über den man ^y. IV, 3 vergleiche.
33. Adamo Oleario Narvam (42). Das unterzeichnete Jahr 1635
im Drucke ist falsch und ist 1634 berichtigt, vgl. Sy. II, 14 und 16.
33, 2 bihoris, s. Sy. VllI, 5, 5.
83, 3 Polyhymna für Polyhymnia.
33, 5 Romula f. Romana, vgl. Remo Sy. V, 11, 8.
33, 7 curiculam (nicht curicnlum, wie oben S. 344) Dr. L auriculam,
und vgl. III, 44, 3.
34. G. G. Poehmcro (44). Am 9. Sept. 1634. Über ihn und die
lateinische Ode s. Sy. II!, 8.
34, 2 Meduseus fons, vgl. VIII, 25, 6.
34. 6 Sic — mollificatia apes. Vergil. in Donati Vita Vcrgilii.
35. H. Gramanno (45). Dies Gedicht belaßen wir hinter (44), da
es wol auch nach Moskau hingehört
36. Scbaldo Gramanno (28) ist nach der Bekanntschaft mit dessen
Bruder (v. 3. 4) and wol in Rußland bereits verfaßt.
37. Mart. Munster bergio (46). 11. Oct. 1634. Vgl. Widmung
zu M. Vn. Der Druck hat, wie bemerkt: V. Eid. lIXbris. Ich habe dies
geändert in IIL Eid. IXbris mit Rücksicht aufOd. IV, 26, da unser Epigramm
demselben Namenstage gedichtet scheint, wie jene Ode.
88. Levino ab Harthauaen (8). Nov. 1634. Ist der Name nicht
entstellt? Ein Joachim ab Uechthauscu untcrbchrcibt sich im Album
566 ANMERKUNGEN.
das Ol. S. 871 als nlocnm tenens snpremas hereditarios inNafUn« saMoakwi
1636. Jon! 29.
38, 7 nicht gans klar.
89. Jano Mollero (4). Vgl. die Biografie. Das Epigramm sebeint
noch ans Flemings erstem Aufenthalte an RctsI 1685/6 sti stammen.
39| 3 Aon.: alter höotischer Heros, nach welchem hier der Helicon
benannt ist.
39, 4 que 1. qnas.
39, 7 caballinus — liqnor, s. 8y. V, 2, 14. 15.
40. AdAmicum (5). Der Dichter scheint, nachdem er eine Ein-
ladung von einem Freande angenommen, dann doch nicht gekommen an
sein, abgehalten dnrch einen anderen Freund.
40, 2 Cressa spielt wol eher auf den Brief an Titns 1, 12 als auf
die Cressa mentita im Propens IV, 7, 57 an.
41. B. G. Nnslero (13) ist nach v. 2 in der Fremde gedichtet —
Nüsslcr ist der bekannte Freund des Opitz, dem dieser seinen „Lobgcsang
auf den Geburtstag Jesu Cbristi*< gewidmet Vgl. Opitz P.W. I, 11. II, 26.
IV, 21. Bernhard Wilhelm Nflssler, geb. 1593 zu Friedland, 1618 mit
Opitz zugleich Student in Frankfurt, starb als herz. Liegnitzischer Rath in
Breslau 1643. Vgl. Weiinar'sche Jahrb. IV, p. 148. Vermutblich übersandte
FlemiDg dem Nüsslcr seine Schrift bei Brockmanns Hochzeit 1635, woher
das Gedicht hierher gestellt ist.
41, 4 mövet für mövet.
41, 8 Elysius, s. III, 6.
42. Eli sab« H. Nihusia) (32), s. die Biografie. Zu Reval 1635/6.
42, 1 Hannonius, s. Sy. II, 19, 7.
42. 5 numen habes: vgl. V, 9, 2 : numen habet quodquod scribis et
cdis epos.
43. Ferdinande II. (30). Ein solches Gedicht scheint nur möglich
zwischen dem Abschluß des Prager Friedens vom 30. Mai 1635 (v. 6) und
Ferdinands Tode Febr. 1637.
44. npo(cpa>v7]ai( super nominale T. Poli (6). 25. Jan. 1G36.
Gedruckt im Prodromus vor der Ode IV, 34. und früher vor dem Revaler
Einzeldruck der Ode.
44. 6 visibilis Ed. risibilis A.
45. M. J. Mullcroi (2). Sie verlobte sich am 30. Dec. 1635 mit
Kruse, vgl. III, 44. Also Anfang 1636.
46. Salutat ... archiatrum (1) ist nicht auf den 30. März des
J. 1634, sondern 1636 verfaßt s. Ol. Reise 8. 99 und gilt Wendel in Si-
bclist, 8. Widmung zu Sy. V. — Bis zu der am 3. April erfolgten
Audienz beim Zaaren durfte das Personal der Gesandtschaft die ihm ange-
wiesene Wohnung nicht verlaßen, Ol. a. a. O. S. 26.
46, 1 salvere volo. Obwol der Vers, wie ihn der Dr. giebt, nicht
unrichtig ist — das anslnntcndc e in salvere würde durch die Ca?sur und das
folgende pr vcrlHugcrt ei^in könm'ii — , so ist er doch schlecht und wird
durch Umstellung von volo und salvere leicht gebessert.
EPIGRAMMATÜM IV, 39— 54. 1—4. 567
46, 8 Ad CO na, bei Aagustln. Civit. Dei 4, 21.
47. B. Torbecio (3), s. Widmung zu E. IT. Der Tnbalt ergiebt,
daß es Yon Moskau datiert, also zwischen dem 30. März und 30. Juni 1636,
8. Ol. a. a. O. S. 99 und S. 201.
47, 1 tergeniinum — flumen. Auf der Karte zu Ol. Reise 8.115
sind drei Fliiße yerzeichnet, aber nur zwei, die Muska und Neglina, ge-
nannt.
47. 2 obauratum ~ cnput: die vergoldeten Thiirme und Kuppeln
des Kreml.
48. J. P. Grell io (7). Den 25. Juni 1636. Er verfaßte ein Gedicht
an P. Fleming bei dessen Heimkehr 1C39 im Mftrz, welches im Absonderl.
Buche der P. W. gedruckt ist.
48,6 cras. Der 26. Juni ist der Tag der Märtyrer Johannes und Paul.
49. Oleario (9). Auf der Wolga fuhren die Gesandtschaft vom
11. Juli— 15. Oct. 1630 hinunter, s. Ol. Heise 8. 201. 254. Den 1. Aug.
wurde eine Schiffswache eingerichtet. 8. 209.
49. 2 tholus m. hier wol = Helm.
50. Phil. Crusio (50). 1634 ist in 1637 zu beßern. „Den 24. August
wurden die Gesandten zur ersten geheimen Audienz aufgefordert'', s. Ol.
Heise 8. 390.
51. Olearii Geographia (49). 1636.7.
51, 3 vi de, Vcrsfehler.
51, 8 cerebrum — manum, vgl. Sy. I, 4, 4.
52. Paraphrasis psalmica Jeremise Hceltzlini (31). Der
Übersetzer war Professor der griechischen Sprache zu Leiden 1632—1641,
weshalb dies Epigramm während Flemings Aufenthalte in Holland 1639,40
verfußt sein mag.
52. 2 eximius, fehlerhafter Comparativ.
53. C. Bauhini Pinax (54). Sicherer als 52 gehört dies Gedicht
in Flemings letzte Zeit, da er bereits die Reise nach Asien hinter sich hat
V. 5. Banhin starb als 8tadtphysicus in Basel im J. 1624 und verfaßte
einen Pinax theatri botanici, der 1623 erschien. Vgl. verlornes E. Hl, No. 4.
54. Laur. Rhodomanni poSsis graeca (65). Rh. schrlub ver-
schiedene carmina graeca, denen er zum Thcil eine lateinische Übersetzung
beigab.
Die verlorenen Epigramme.
1. Emanuelis Sontomi Sacra?
2. Johannes Rosini, gest. 1626, schrieb Romanarum Antiquität um
libri X., zuerst gedruckt Basilie 1583.
3. Oswald! Groll, geb. zu Wetter in Oberhessen, gest 1609 als
Leibarzt des Fürsten von Anhalt-Bernburg , schrieb eine Basilica chymica.
Die Ausgabe von 1643 ist vermehrt von Job. Hartmann , herausgegeben von
Job. Michaelis und G. Eberhard Hartmann, vgl. £. HI, 26. 38.
4. Pornoboscodidascalus Barthii. Vgl. 8y. I, 4, 04. VIH,
13, 9. Unter jenem Namen hat Barth die unter dem Namen Cclcstiua be-
568 AKMERKÜNGEN.
kannten gpanisohen Tragioom5dien dea CaliBto 7 Melibea int Lateinische
übersetzt (Erschienen Prancfurt 1624.)
5. Demantii Polyhymnia. Christoph Demantins, geb. 1567
an Reichenberg, Cantor zu Zittau 1596, Ton 1607 bis su seinem 1648 er-
folgten Tode in Freiberg, gab im J. 1611 Threnodiae, auserlesene Begrftb*
nißlieder, heraus.
6. Rudolph Buchbacs Chronologus ist unbekannt
7. Ottilia — Deverlina, die Tochter des E. III, 82 besungenen
Godfried Deverlin.
8. OleariiPoäsis.
9. Poculum mundi Astrachani bezieht sich wo! auf eines der
▼ielen Gelage mit den großen Pocalen zu Astrachan vom 23. 27. und 28. Sept
1636, 8. Ol. Reise S. 247 ff.
10. Ad Cupressum, wie 12. Flos yitae, wahrscheinlich 1637. Zu
Jenem s. auch 1. VII. Dep. No. 8.
11. Violae ... Nov. in Isfahan, also Nov. 1637.
13. Basilenae nominalis inter Persas wird auf den 19. Not.
1636 fallen, als Fl. zu Niasabath war, s. Ol. a. a. O. 8. 279. Vgl. die
Biografie.
14. Ligno, non ferro. Etwa Oct 1637, vgl. E. II, 16.
15. Inter buxeta Gilani. Am 28. Jan. 1688 betraten die Reisen-
den Kilan, s. Ol. Reise S. 473.
16. Abdul Minatschim. Der Minatzim (d. b. Astronom) zu Scba-
machie, von dem Ol. erzählt (p. 300 und 494), hieß Chalil und war aus
Hetzas bei Mecca.
17. Lachrymae Olearii super Alexandro M. inter barbaros
mag auf den 25. Dec. 1636 fallen, als sie auf dem Berge Barmach, auf
welchem von Iskander eine Festung gebauet sein sollte, das Christfest feierten,
oder auch bei ihrer Ankunft in der von demselben erbauten Stadt Derbent
verfaßt sein, s. Ol. a. a. O. S. 286 und 499.
Animsß seu Epigrammatum 1. V.
Widmung. Salomon Matthiae, geb. zu Lüneburg 1609, Hauslehrer
bei Heinrich Niebusen in Hamburg, mit dem er 1633 nach Reval zog, 1634 zu
Dorpat und Greifswalde, dann in Reval, 1636 Professor der morgenlftndischeu
Sprachen zu Dorpat, seit 1037 auch der griechischen, und Pastor, gest. als Su-
perintendent über Ingermanland 1665, s. v. Recke und Nnpiersky und Mit-
theiliingen aus der livlftnd. Gesch. 7, 165. 174. Diese Widmung an ihn, als af-
fin is, muß nach dorn 8. Juli 1639 geschrieben sein, als sich Fl. mit des
Matthiaj's Schwägerin, Anna Niehusen, verlobt hatte, s. Olear. Reise .S. 538.
1. Sidonis conjugi Scheinianie (17). Sie war Tochter des cur-
sAchsiscben Rentsecretarius Eusebius Hösel, verheirathet mit J. H. Schein
(s. zu M. VII, 5) 1G16 zu Weimar? sie starb 1624.
1, 4 Der Dichterin Sulpicia Geist und Tugend preiset Martial. X,3r>. 38.
2. (11) = M. VII, 2. 1G29.
EPIGRAMMATÜM IV, 5—17. V, 1—13. 569
3. Joanni Saxnueli Scheinio (21). Vgl. Nro. 1.
4. Ad animam Simonis Gryphii (19). Der Tod diesea Jagendfrenndes
ist unbekannt, doch wird dic8 Epigramm in die Leipziger Zeit fallen. — Ad
animum hat der Druck im Text, Ad Amic. im Register.
5. Stigelio parcntat (69). Johann St. ans Qotha gebürtig, starb im
Jahr 1562, dichtete lateinische Elegien, Eclogen u. a.
5. 2 Ascrea — aqua, Tgl. Sy. II, 21, 21.
6. Nicodemi Frischlini memorise (70). Starb 1590.
7. Tumulus P. Mel. Schedii (44). P. Melissus, genannt Schede, aus
Franken, gest. 1602, wird noch jetzt als anmnthiger lateinischer Dichter ge-
priesen. Auch für die deutsche Verskunst ist er hemerkenswerth, die ihm die
ersten Sonnctc und Terzincu und größere Versuche in Jamben und Trochftcn
▼erdankt.
7, 5 alveär, s. IV, 10, 1.
8. Theophr. Bomb. Paracelsi Encomium (77). Derselbe, mit voll-
Bt&ndigcm und richtigem Namen Aureolus Philippus Thcoplirastus Bombast
von Hohenhcim. Starb 1541.
8, 1 Fleming (vgl. P. W. II, 31, 69) steht in seinem Urtheile Aber Para-
celsus auf dem Standpunkte seines etwas ftltercn Zeitgenossen, des Niederlfiu-
ders Job. Bapt. v. llclmont, s. M. B. Lessing, Leben des Paracclsns p. 248. —
Möglich, di*ß das Qedicht in die kurze Zeit seines Aufenthalts in Leyden fAllt.
8, 3 Beinahe denselben Vers s. X, 7, 3.
8, C ab ambiguo — polo = von beiden Polen her.
9. Davidis Chytrei obitus (80). Da David CliytrAus, der bekannte
Theologe und Historiker, nach dem Zeugnisse seines Biographen F. O. Schflts
(1. IV. p. 37) keine lateinische, nur wenige, wie es scheint unbedeutende, grie-
chische Gedichte verfaßte, so hat vermuthlich hier eine Verwechselung mit
seinem jüngeren Bruder Nathanael (geb. 1543, gest. 1698 zu Bremen) stattge-
funden. Von diesem ist außer XVII libris poematum ein Epos „XII libri de
fastis ChristiansB ecclesise** vorhanden, dessen erste 6 Bücher in Rostock 1572
erschienen.
9. 2 numen habet, vgl. IV, 42, 5.
10. Obitus Fried. Taubmanni (47) fftUt ins Jahr 1613. Vgl. Ebert,
Taubmanns Leben. 1814 und U. Lud. Schmitt, Narratio de Fr. Taubmanno
adolescente. Ed. II. Lipsiss 1861. Von Geburt war er ein Franke. Noch jetzt
ist er durch seine am kurfürstlichen Hofe verübten Schwftnke und witzigen
Reden bekannt.
11. (12) = M. VII, 9.
12. Kog. Colandro (13). Wir müssen in dem weiter nicht bekannten
Roger Colander, obgleich der Vorname auf nichtdentsche Abkunft hinzuweisen
scheint, wol einen nahen Verwandten des Anton Colander sehen, der Ende des
16. Jahrhunderts zu Weißenfels geboren, später in Leipzig Jura studierte und
daselbst Organist wurde.
13. JoannisBarolaii (54). Die Argen is des J. Barclay (aus Aberdeen)
wnrde ein Jahr nach seinem 1621 erfolgten Tode von Feireso herausgegeben.
Veranlaßt scheint das Epigramm durch die von Schottel (von der deutschen
570 ANMERKUKGEN.
Haoptsprache S. 1206) in die Jahre 1626 and 1681 goaetste HerauBgmbe der
ÜbeneUuDg der Argenia Ton M. Opits. Fleming hatte eine Margenia (Voratel-
long von Germania) sa schreiben vor. Vgl. Od. IV, 19, 60«
14. Ambr. Lobwasseri recordationi(56). 1515 — 1585, theoretiaeber
und praktischer Jurist, Übertrag Marota nnd Bexaa Psalmen in aeinen anerat
Leipzig 1573 erschienen, dann häufig wieder aufgelegten Paalmen des könig-
lichen Propheten Davids. S. Orüi^e 111, 1, 634.
14. 3 sinuosa Volumina, Virg. A. 11, 758.
15. Detrectatori suo (78).
16. Beat» Marise Moeatelie (79). Auf ihr Beg^&bniß dichtete Fleming
die Ode II, 8. im Jahr 1632. Parietinse: dies Wort ist bei allen Schriftatellem
plurale — tantum.
16. 5 cadivns, s. Sy. III, 4, 23.
17. Ad Christoph. Preibisium pro funeratione Hencelii (15).
Über jenen vgl. zu Sy. IX, 2, 6.
18. Aunae, Magdalenae et Judithae von Wirthiis (42). 8ie sind
die Töchter des Handelsmanns' Job. von Wirths in Leipzig, s. Od. II, 9. Viel-
leicht liAngt dieser zusammen mit Michael Wirth aus Lemberg, der 1574.
1578, 1592 Rector war, und dessen Sohne Michael W., ebenfalls aus Lemberg,
der 1604 und 1612 Prorector, 1616 Rector wurde.
19. J. Tz. Tillyo (26). T. fiel in der Schlacht am Lech am 15. April 1632.
20. Papcnhemio (25). Verwundet in der.Lützener Schlacht am 6. No-
vember 1G32, starb er am folgenden Tage zu Leipzig.
20, 4 Ed wird von ihm erzählt, daß er in der Breitenfelder Schlacht vier-
zehn Schweden eigenhändig erschlug und in verschiedenen Gefechten himdert
Wunden davon getragen habe.
20. 5 Papenhcim war in den ersten Monaten des Jahres 1632 auf Ver-
langen der Infantin in den Niederlanden, aus denen er sich jedoch erfolglos
zurückziehen mußte.
21. Ingewaldo Crusio (20). Nach Gustav Adolphs Tode vom 6. No-
vember 1632 (v. 4).
22. Ad Legates (31). 1633.
23. Ad Nobilissimum suum (32). Kann sich wol nur auf den jungen
Crusius beziehen.
24. Hermanne Samsonio (18), geb. zu Riga 1579, seit 1599 iu Rostock
und Wittenberg studierend und predigend, seit 1608 Prediger zu Riga, 1622
Superintendent von Livland und 1630 auch Professor Theologiae am Gymna-
sium zu Riga. Feind der Jesuiten und Schützling Gustav Adolfs, 1641 von der
Königin Christina geadelt, starb er 1643. Dies wie seine zahlreiche Schriften
geben an v. Recke und Napicrsky a. a. 0. Fleming war in Riga vom 13. No-
vember — 14. December 1633, s. Oloar. Reise S.4. 5. Seine großen Verdienste
sind neuerlich durch Dr. Berkholz zu Riga geschildert, wo auch seiner vor-
süglichen neun Hexenpredigten gegen deren Verfolgung rühmlichst gedacht
wird.
25. Ad Caudidum auum (83). Muß nach dum Inhalt in Rußland, im
Jahr 1634 etwa, verfaßt sein. Wer dieser Begleiter des Dichters war, iat mir
EPIGRAMMATUM V, 14—43. 571
•
unbekannt. Ich bin nicht abgeneigt, dies Epigramm ftfr scherzhafte Zeilen aaf
seinen Kater zn nehmen, wie denn auch das 12. Bach fthnliches enthält. Die
Yermuthung, daß Felicorde zu schreiben und so der Page Elias Galle (s. Olea-
rius S. 50) ans Hurtzberg bezeichnet sei, hat das einfache I (statt Fellicorde)
gegen sich, wie obige hinsichtlich der Katers, das in felis lang e.
25. 6 ubi — patria nach dem Spruche: iibi bene, ibi patria.
26. Secum (34). Y. 3, verglichen mit 25, 3, setzt dies Epigramm um
weniges spKter an.
27. 28 Amico quasi non certo (35. 36). Die Zeit (1634) scheint sich
aus Vergleichung ron 27, 6. 7 mit 30, 3. 4 zn ergeben.
29. Ph. Crusio (37). 1034. Vgl. das deutsche Gedicht in F. W. III, 14.
29. 8 nt moveant, der Sinn ist nicht ganz klar.
30. 1634 MArz 5 (39). Am 28. Februar war er von Nnrwa abgeschickt,
s. Olcar. Reise S. 7. Also hier vom 9. und dort vom 14. MArz n. St.
31. Bugislao Rosen (22). Er war Statthalter der Landschaft Capiirga
(Caporie) in Ingermannland, wo er am 20. Mai 1634 die Gesandtschaft wol
empfieng, s. Oloar. S. 8.
32. Accusat moram (40). Dies Epigramm fallt nach v. 1, verglichen
mit Nro. 30, gegen den Schluß des Juli, an dessen 28. Tage übrigens die Ge-
sandten in Nowgorod anlangten, s. Olear. a. a. O. S. 20.
32. 6 Mulos. Diana, der unfruchtbaren , wurde ein Gespann von Manl-
thiercn beigelegt, s. Festus.
33. In Michaelem Borissovicium Schein (24). General Hermann
Schein, von Geburt ein Pole, welcher 1682 bei der Belagerung von Rmolensk ein
verrRthcrischcs Benehmen gezeigt, ward deshalb auf Verlangen des Volkes im
Juni 1634 hingerichtet, s. Olear. a. a. O. S. 131 ff.
34. Memoriae Tobii Maji (45), geb. 1601, Doctor Med. zu Wittenberg
seit 1630, gest. 1682 als Professor zu Danzig, s. Jöcher. Unser Gedicht fällt
nach V. 1 etwa ins Jahr 1634.
35. Super symbolo Henrici Arningi (1), s. Sy. VII, 5.
36. Christianae Timotheae Polae (27). Über den Vater vgl. Sy.
II, 22. Auf den Tod seiner Tochter vom 3. Mai 1685 ist Ode II, 14 verfaßt.
37. Baptismus Beatae Phil. Nigrinae (14). Ist sie die Tochter des
im Juli 1635 zn Beval besungenen Hofmeisters der Gesandtschaft, Heinrich
Schwartz aus Greifs wald? Vgl. P. W. II, 13. Olear. a. a. O. S. 49.
38. Ad Elis. PauIIam a quarto puerperio excedentem (3). Vgl.
M. VII, 29.
39. Superobitueiusdem (2). Die hiedurch gewidmete Ode findet sich
in Od. II, 16.
40 (4) Epitaphium. Auf Elisabeth Paulsen. M. VII, 29.
41 (6) = M. VII, 28.
42 (7) = M. VII, 30.
43 Henrico Moriano (16). Er mag ein Kaufmann zu Reval gewesen
sein, wo im, Jahr 1637 (sein Enkel?) Christian Eberhard Morian studierte (lir-
ländische Mittheil. 8, 160) und noch in den neunziger Jahren Professor ward,
8. V. Recke und Napiersky a. a.- O.
572 ANMERKUNGEN,
44 (5) = M. YII, 81.
45. FunusTobiaeHubDeri (28). DiMer Desaaaer Gelehrte und Poet^
als deuttcber Virgil und OTid gepriesen, starb im Jabr 1686. Den 5. Aagoat
erbielten die Gesandten Briefe aus Deutschland, die im Mai datiert waren, sa
Parmino an der Wolga, zwischen Nisohny Nowgorod and Wasiligrod, «.Olear.
Beise S. 210. Sie müssen auch die Todesnacbricbt enthalten haben, denn So.
IV, 6 auf HQbners Ableben ist von August 1636 datiert.
46: Tristes NoyelIae(41). Schon in den ersten Monaten des J. 1636
▼erfibten die Schweden (= Triones y. 3) in Sachsen entsetsliche Greuel, die
gewiß auch von den deutschen Briefen (s. Nro. 45) berichtet waren. VgL
Vogel a. a. O.
46. 2 Mysias opes, ygl. su Sy. IT, 4, 26.
47. E naufragioliberi (43). Dies Gediolit wird sich auf den im caspi-
schcn Meere am *\|}. November 1636 erlittenen Sturm beziehen, s. Olear.
a. a. O. S. 269 ff.
48. Post convalescentiam a febre (68). Zu Schamachie waren die
Gesandten vom 30. December 1636 — 27. M&rz 1637, wo im Februar zweiund-
zwanzig Personen erkrankten, s. Olear. a. a. O. S. 289 — 310.
49. Sandersoll io (48). „Indem wir zwei Meilen von Schamachie zu fut-
tern stille hii^Itcn, fanden wir einen unser Soldaten -Alexandrum Tscham-
mors, Scotuni todt auf dcq Wagen sitzen, wir begruhon ihn daselbst an einem
mit vielen Hyacinthen bcwacltsenen lustigen Hügel'', sagt Olear. a. a. 0.
S. 314 zum 27. MHrz. Er gehörte nach S. 109 zu den „gemeinen Knechten.*'
49. 4 glomerare hier = umhAufen, dicht umliüllun.
50. Ferdinandi II. ...oxoessus (55). Dieser Kaiser starb Febr. 1637.
Die Nachricht wird die Gesandten etwa gegen die Mitte des Jahres erreicht
haben. Vgl. vcrl. So. IV.
51. Aedibus sacris cot. (50). Den Kampf mit den „Indianern*' vom
7. August 1637 schildert Olear. Reise S. 378. „Die Gesandten wüsten keinen
bessern Raht, als daß sie in ihrem Gemache durch die Wand in des Nachtbaren
Hoff brechen, welches ihnen die Armener wolgefallen Hessen, auch Leitern an
eine hohe Wand ihres darbei gelegenen Kirchhoffes lehneten, auf welche sie
die Gesandten über und in die Kirche zu salviren sich erbotten." Vgl. P. W.
II, 53, 251.
52. Comitibus ab Indis interfectis (51), „Der unserigen scynd fSnf
todt geblieben", s. Olear. a. a. O. S. 381, vgl. S. 108 f. Vgl. P. W. II, 53, 251.
52, 6 hie, in der Kirche der Armener.
53. J. R. Statlero (57). Stadler, ein Uhrmacher aus der Schweiz, hatte
in Ispahan einen rechtgläubigen Dieb erschossen, ward deshalb vom geist-
lichen Richter der Perser zum Tode verdammt und vom Chan nur dann begna-
digt, wenn er den persischen Glauben annähme. Dieses verweigernd ward er
am 3. (13?) Oetober 1637 hingerichtet. Vgl. die folgenden Epigramme und So.
IV, 7. Dieses Gedicht, E. 53 und 56 mit den angegebenen Varianten, auch in
Olear. Reise S. 398. 399.
53, 5. 6 „Mit vier Sebelhioben richteten sie ihn hin", s. Olear. S. 398.
51. Mulicrcs ad scriniam plorantcs (58). „Die Leiche muste, nach-
EPIGRAMMATÜM V, 44—76. 573
Arm »le von ien ihrigen gobrHuchlEch beweinet, biß znr Oesanillcn Zurflck-
knnrt in cjncm Ocmacbe behHlMn werden", ■. Olcar. >. k. O. S. 400. Über
dic>a Sitle vgl. auch Olcar. S. 326.
b5. BBfltii» loquitur (50).
fie. KpLiymbinm (601. Vgl. m 63.
56, 1 consortei fidei, bei Ol. Reiia CbriatianI pariter.
5S, 7 conaorte», bei Ol.'ChrUtlani.
60, S bei Ol.: Vivo ego »t ultorem, qnod ckdo, qnaeso Dbdid.
67. Sermo fanereu. (81). Vgl. Äpoc<l. 2, 10: Eato et dabo tibi ooro-
naoi vitne aeternae. Am ZS. ward Sudler braUttet, a. U1. a. a. O. &. 398.
58. Trea candelae «q. (63).
59. Procoaaio Armenlaruni Archiepiaoopi (63). „Bealattet mit
einer atailiehen BogHngnia ond ProeeMioii." Oleariiia erwilhnt tn lafabao dqt
einen Armeniachen Eribifcbof, welcber aich 1636 &la Peraiicber Qeaandler
tu AB(rachäD In lein Bttunmbucb eiatnig all Fr. Aag. Baieci, Arebiep. Naxie-
60. Ut redent in patriam optat (64). Nro. SO— 68 werden alle am
beateo die »pAlere Zeit der Reiae l6S'/g geaetit.
60, 3 Herae, HerrinnoD, etwa Frauen, Damen oder Elfen, wie Zwerge
der Schleaicr Herrle nennt Vgl. Weinbotda BeitrHge lu einem ichleaiaQhBD
WOrlerbncba. — Uuld«, ». By. II, S, lt.
60,6 riore ooiuana. Vgl. Verg. A. 12,418.
61. Patriae poaas — 63 (64-66).
Ö4-68. (71-76.)
66, 3 Tugienle, dreiailbig, wie Bhnlicbe Fklle Öfter lieh finden.
69. Tiimtilaa V. Colerae (8) = Man. VII, 33.
70. Ad Parentem (9) beiieht aieb auf Nro 69 «nrflok.
71. Ad Marlinum Chriatenium (10). Vgl. Man. I, 20.
72. Dilecto ano (3S). Dica Epigrnmm trSatet wol den Olearina Ober
den Hiß, welehen BrUggeman gegen ihn hegte, wie i. B. in der Ullte dea
Jahres I63B Folgendea licb zntrag: 'An der Tafel EQokte Brflggeman eins-
mal» über den Secretarinm , liob mit Gewalt lu im nfitigend, daa Heaaei nnd
hieaa ihn mit ehrenrabrigea Worten aufateben', a. Olesr. a. O. S. 6S7.
72. 6 vgl. Hör. BpiaL I, 18, 82.
73. Olcaiinm conaoUlur (76) gefaSrt an Nro 72.
74. Roderico a Caslro'(18). Über dieaen bBrdhmten im Jahr 1627
■u Knmburg verstorbenen iaraelitiacben, ana Portugal eingewanderten Arat
vgl. Schrli^lcr hsmbiirg. Scbrinatellcrlexicou. Diea Qedicbt mag aua Fleminga
latiter Zeit, wo er eich in Hamburg ala Arat nledannlaaaan gedacble, atu
dem J. 1640 stammen.
7ö. Buchanani Inmulua (SB). Dieaer ala Qeachicfatsaob reibe r Bobott-
landa bekannte Mann atarb 1682 in Bdinburg. Er bat anob eine gelnngene
lateiuiache Überaetznng der Paalmen nnd eigene Oediobte in jener Sprache
verfaßt. Fl. erwfihnt ibn aobon S7. VIII, 13, 21.
76. Tumulua ManritU Änroaionenaiam Proloprincipia (29).
76, 6 ovana tropbnnm; das Uanaolenm in Delft, da* biet ireU «»•
574 ANMERKUNGEN.
meint ist, wurdo im J. 1609 erbaut, 25 Jahre nachdem Wilhelm Ton Oranien
(1584) dort durch Ualthasar Gerards «einen Tod gefunden.
77. De eacerdote (30). Ist unter Renatus ▼. 2 der Schntspatroo Ton
Angers zu veratcben?
78. Tumuli Dousarnm inscriptio (46). Der &1tere Janas starb im
Hang 1604, dessen Sohn Janus su Leiden 1596. Den älteren erwähnt er
schon Sy. VIII, 13, 6.
79. Dominici Baudii exspiratio (52) starb zu Leiden 1618, Jurist
und Poet.
79, 6 librat s. Sy. II, 4, 11.
80. Owcni (r)3). Starb 1623. Fl. übersetste- aus Owens Latein die
Überschrift 17. Ein JoannisOweni Libellus Epigrammatum ist Ton F. A. Ebert
Leipzig 1824 herausgegeben, mit Nachträgen aus der Wolfen büttler Hs. des
P. Fleming.
80, 2 Bilbilis, Martials Heimat.
Die vorlojrenen Epigramme.
1. Romani Smidi Po3matioa (vermnthlioh ist Poematia zu lesen)
sind mir nicht bekannt.
2. Corbianus Brodkorbius Ictus gleichfalls unbekannt.
3. Margaritarurapiscatio bei Olearins nicht erwähnt.
4. Palati um ... Arsacife. 'Den 27. Juni 1637 zogen wir biss zur
Stadt Caswin', s. Olcar. Reise S. 356. 'Sie sol Torzeiten Arsacia sein ge-
nant worden', ebenda S. 358. 'Ismael und nicht Tamas habe das große Kö-
nigliche sehr köstlich gebawete Palat — neben einem großeu Garten —
setzen — laßen', ebenda.
5. Corpus chymicum. Solche 'Kostbare Chymische Apoteck' war
zweimal yerschenkt, vgl. Ol. a.a.O. S. 27 zum 19. Aug. 1635 und S. 384 zum
16. August 1637.
6 — 9. Tgl. Olear. ebenda.
10. Tres ex ejusdem dono ist offenbar falsch.
11. RuinssBabylonis. Mit eigenen Augen haben diese die Gesandten
Übrigens nicht erblickt.
12. Ludis equestribus. 'Nach gehaltener Tafel wurde ein Ringel-
rennen angestellet. Den ersten Dank bekam der von Mandelslo^ be-
merkt Olear. S. 396 zum 1. October 1637.
13. Effigios Illustrissimi. 'Als die Jagt (vom 19. October 1637)
vorbcy, — verehroto der Gesandte Briiggeman dem König das Fürstl. Con-
terfeit' u. s. w., s. Olear. S. 403. .
14. Tentoria Persarum in venatione Regis. Die großen Jagden
wurden vom 17 — 19. October 1637 abgehalten, s. Olear. a. O. S. 400—405.
15. Calendulae et hiacynthi Novembris in Persia. 1637.
16. Tormenta bellica. Vor der Thür (des königlichen Hauses) lagen
etliche große Mctnllcnstücko, s. Olear. S. 417.
17. Alla Capi 'oder Schutzhauß, so im königlichen Hoffe. Dieser Gar-
ten ist diiH gn.ß.5 AH}liim, welches sie Alla capi d. i. Gottes Pforte nennen',
s. Olear. S. 412. 417.
EPIGRAMMATÜM V, 1—20. VI, 1 — 16. 575
18. Apnd 8U0S es8c efflagitat stammt wol ans dem letzten Thcile
der Reise.
19. Cererera Russiao praesidem soluta.
20. AncmonsB adamas vgl. Sonn. III, 94.
Flores seu Epigrammatum 1. VI.
Widmung. Ludwig Dnnte, geb. 1597 au Reval, ward 1622 Magister
zu Wittenberg, kam nach weiten Reisen durch Deutschland, Holland, Frank-
reich und England 1627 wieder nach Reval und ward hier Prediger. Starb
1G39 am 2. December. Vgl. v. Recke und Napiersky.
1. Jacobi VI. laudibus (17). Dies Gedicht, da es nach v. 7. 8 vor
Jakobs Todesjahre 1625 verfaßt sein muß, ist als das Alteste Flemings zu
betrachten, falls es nicht eine Übersetzung eines uns unbekannten Origi-
nals ist.
2. In bestiam arundinalem M. Rincardi (7). Juni 1630. Vgl.
Sonn. 11, 1.
3. AdN. Innooentium ab Einsidel (2). Studiert 1628 zu Straßbnrg
und auf andern Universitäten und schrieb einige Juridica, s. Jöcher.
8, 8. Diese Beziehung ist uns nicht bekannt.
4. (3) = Man. II 1, 17.
5. (5) = Man. I, 24.
6. (4) = Man. I, 25.
7. In gratiam Joachim! Burgeri (8) aus der Leipziger Zeit.
8. Besoldi laudativum (26). Christoph Besold, Opitzens Freund,
geb. 1577 zu Tübingen, Professor der Rechte daselbst, gest. 1688, ist ans
der Literaturgeschichte hinlänglich bekannt.
8. 2 Baldus vgl. VIII, 9, 1.
9. Priapeja Scioppii (33). Caspar Scioppius edierte seine Priapeia
1606. Vgl. außer Gervinus und Qräße Flögel 3, 390 und Brunet s. v. Priapeia.
10. Ananisß Wewero (10). Er war philosophischer Dekan zu Leipzig
1625 und ward im J. 1645 vom Archidiakonat zu S. Nikolai nach Breslau
versetzt Das Epigramm hat vermuthlich ein Exemplar des Promas 1631 an
den damals nicht in Leipzig anwesenden Wever begleitet.
11. Album amicorum alicui transmisit (11).
12. Const. WalteroCygneo(12)8. Sy. IX, 6. Nuptiis M. Constantini
Waltheri Cygnei.
13. Adamicuml8Qsum(15). Der Adolariustag ist der 5. Juni. — Der
Dichter spielt mit dem Worte adolare = adnlari. Diese Form nur bei Ter-
tullian.
14. J. B. Sittingero (21).
14, 8 vgl. mit 10, 8.
15. Mattb. Englardo (22).
15, 3 Ascania Aschersleben.
15, 5 Juno ima Proserpina.
16. Symbolum H. Banavii (6). Vgl. Epigr. X, 18.
5T6 ANMERKUNGEN.
17. Ad hospitiam NoTogorodie (19). 1684 im FrQhliiig (t. 6). Vgl.
By. II, 14 ff.
17, 6. Der Wolchowfluß, an dem Nowgorod liegt
17. 8. Cirrha, 8udt BQdlich Tom Parna5, hier als Wohnsits der Mnaeo
angesehen. Vergl. Hio Rhodus, hie salta.
18. P. Crnsbiornio (40). Die hier gewidmete Ode ateht Od. II, 18.
P. Crusbiorn, schwedisphcr Resident, kam mit den Gesandten in Nöteborg
am 2. Juni 1634 an, als er 'in Muscow, daselbst zu residiren, gescbieket
ward', s. Olear. Reise S. 18, und schrieb sich am 17. Juli ebendaselbst in
Olearius* Album ein. In Moskau lag der Gesandten Hof nahe bei der schwe-
dischen Quartier, s. Olear. Reise 8. 37. Nach dem 19. NoTember 1634 wur-
den die Gesandten von Crusbiorn sur Kindtaufe geladen, s. Olear. a. O. 8. 40.
Obgleich der Sohn ein 'all su zeitlich kurzer Gast' in der Ode heißt, muß
doch die Abfassung dieser Gedichte nach dem dudum r. 3 eine siemliohe
Zeit sp&ter als jene Taufe fallen, etwa 1685.
19. Joannis Molleri filii bona Terba (9). Zu Reval etwa 163^/s.
20. Horologium cet (28). Der Schiffbruch bei Hochland ereignete sich
am 9. November 1685, s. Olear. 8. 61. „In diesem Schiffbruche kam nmb ein
groß und köstlich Uhrwerk, so vor ein sonderliches Kunststficke gehal-
ten und auf etliche 1000 Rtblr. aestimiret ward. Es hatteus die Pferde in der
Angst zerschlagen.'' 8. a. a. O. S. 64.
20, 5 innas lies innat.
20, 7 Hippotades, vgl. zu Sy. IX, 3, 2—47.
21. Arthure Thee, Anglo (13). Arthur Dee, geb. 1579, zu Oxford
gebildet, reisete mit seinem Vater, dem Mathematiker, John D. durch Frank-
reich, Deutschland, Polen, ward auf Empfehlung König Jacobs Leibarzt des
Zaren auf 14 Jahre. Nach England zurückgekehrt verlor er sein Vermögen in
seinen Nachforschungen nach dem großen Elixir. 1681 erschien au Paris sein
Fasoioulus Myrnicus. Vgl. Chalmers Biographlcal Dictionary. Bei Olear.
Aug. 1656. S. 192 heißt er Dr. Dey.
21, 1 Tbeophrasti, Paracelsi, s. V, 8.
22. In Volgae ostio (14). «Den 15. October 1636 seynd wir zum Ostio
der caspischen See gelanget, s. Ol. a. a. O. S. 254. Dies Epigramm hat Fle-
ming nebst der Sy. IV, 4 edierten Nachschrift in das Stammbuch des Olearios
eingetragen, jedoch mit folgenden Abweichungen:
22, 1 Gandet et expansis volat cet.
22, 2 Thctis.
22, 3 Ilyrcaua jaccbat vocalis cet.
22, 4 Sirynx für syrinx, was aber ein langes y hat.
22. 7 Socä! tot spes cet.
23. Insignia H. Gramanni (16). Über ihn s. Sy. II, 8. Das Wappen
des Gramann scheint eine Sonne und eine Hand mit dem Caduceus gewesen
zu sein.
24. Thcrmae Persarum (25) goht wol auf die von Olear. a.a.O.
S. 312 besprochenen Badestuben in Scbamachie, das sie am 30. Dee. 1636
erieiohten.
EPIGRAMMATUM VI, 17—37. 577
25. Magno Schuwarto (18). Karffiratlich sächaiacher Beoretariua,
vgl. Od. IV, 2 and 19. Ana Peraien, alao 1637 oder apäter.
26. Pyramides-Sultaniae (20). Der Aufenthalt zu Bultanie liegt
swiachen dem 21. nnd 25. Juni 1637, a. Olear. Beiae S. 352 — 856. „Wenn man
durch die Kirche ron Schach Ismael L gegangen, atoat zu erat ein hoher Pyra-
mia entgegen. An diesem Gebäw iat auch ein Qarte, worinnen ein Thurm,
welcher oben ala ein P y r a m i a zugeapitzef, a. a. a. O. S. 855. — L. B. bedeutet
Lyon Bemoldi, einen HoQunker der Qesandtachaft, a. a. a. O. S. 50.
27. Rudera Peraepolia (27). Die Qesandten sind nicht ao weit ge-
kommen, außer J. A. ron Mandelslo, der S. 2 aagt: Hiernach habe ich 10 Mei-
len ron der Stadt Sohiraa beaehen die gar köatlichen rudera von Per-
aepolia.
38. Sepulchrum Lazari (28). Auch hierhin gelangte nur der Ton
Mandelalo, vgl. S. 8: „Ala ich nach Ormua gekommen, habe ich an der See-
pforte B an dar oder Cameron faat zwei Monat gewartet M. berichtet übri-
gena nur Tom Grabe eines indianischen Heiligen in Cameron S. 4. Firma wird
in Kirman zu ändern aein, in welcher ProYinz Persiena Cameron liegt.
29. De quo dam Leone (29).
dO. Mendacia (84). Ob gegen Brfiggemann gerichtet?
81. Reditua ad laoum Caapiam (24). Den 1. Februar 1638 kamen
wir nach zwei Meilen wieder zum oaapiaohen Strande, a. Ol. a. a. O. S. 482.
32. Pro tempore (32). Zu Anfang April 1638 ward eine Waffenmaate-
rung gehalten, da die Wege immer gef&hrlioher wurden, a. Olear. a. a. O.
S. 501 ff.
33. Fertilitas terrae Uaminenaia (88). 14. April 1688. „Wir kamen
den 14. April in die Herraohaft Oamin, durch drei feine Dörfer, ao umb aioh
etliche O batgarten und fetten Aokerbaw hatten**, a. Olear. S. 504. —
Die Comuici aind die jetzigen Kumyken. S. auch Ol. 507 , der aie Kumnken
nennt.
83, 5 lumina. „Ein aolcher Schemchal, Oberhaupt oder Lumen, wie oa
in ihrer Sprache heißt, von den Unarigen Schafkai genannt**, a. Olear. 8*504.
33, 7. 8 Sie reiten gewappnet mit Pansem, Schild und Helm u. a. w. Wir
aahon auch die geringsten mit aolchem Gewehr gehen. Die durch reiaende
Kaufleute werden Ton ihnen geplündert, s. Olear. a. a. O.
34. Sarcasmi (39) zeugen ron der bitteren Stimmung, in der Fl. aich
gegen Ende der Reise, April, Mai und Juni 1638 sich befand.
34. 6 Digne poeta cedro, wol nach Hör. A. P. und Pers. 1, 42.
35. Solitudo (30). Vom 17. April — 12. Mai 1638 hielt Fl. sich in
Tarku auf. Unter Achates v. 7 scheint Oleariua oder Gramann zu ver-
steben, der mit etlichen tartarischen Fürsten am 12. Mai ina Gebirge reiten
mußte und besorgte, daß er „daselbst gar möchte behalten werden**, a. Olear.
a. a. O. S. 515.
36. Inquica(31). Ana derselben Zeit.
36, 3 aola = derelicta.
37. Execratio (35). Vgl. 8y. IV, 7, 45 ff.
37, 8 ViTit — minna S. So. 4, 14.
Fleming. . 37
578 ANMERKUNGEN.
88. Aegritudines (36). Vgl. 85.
88, 6 estur für editur, scheiut ohne andere Aatoritftt als daa bekannte
eat fflr edit.
39. Comparatio (37). Vgl. das Ahnliche Gedicht VIII, 88.
40. Epitaphium sibi tivo (1). Vgl. VII, 88. So. IV, 14.
40, 1. 2 wol nach den psendoverg. Versen:
nie ego, qui quondam gracili modulatns arena
Carmen etc.
Corona seu Epigrammatum 1. VII.
Widmung. Christop her Michaelis. Von ihm steht ein deatsehes
Bonett auf Olearius vor dessen Keisebeschreibung (Edit. 1647) unterzeichnet:
Sympatriotae et patriae ponabat (sie) Cbristophorus Michael Froftanns, Mini-
ster Ecclesiae Revalensis. Er ward 1687 Januar 18. an Dorpat als Stndent ein
getragen, als Halberstadtensis, Öaxo; in einem von dort zur Hochzeit des Pre-
digers Nicolaus ▼. UoTtflen in ReTal 1638 Januar 8. gerichteten Gltfckwonscbe
bezeichnet er sich als Christ. Michaelis Frosanns aus Haiherstadt, also ans
dem Städtchen Frosa in Anhalt-Bemburg.
1. Ludovico XIII (I). Dies Epigramm mag gedichtet sein nach dem
Bündnisse der Schweden mit Frankreich am 23. Januar 1631.
2. Philippo Mullero (2). Vgl. Sy. I, 5, 77!
3. Super symbolo Soromeri (7) = M. I, 10.
4. In Albo (8) = M. I, 15.
5 — 7. (9—11) = M. III, 11 — 13. 8. (12) = M. VII, 19.
9. Henrioo Sagittario (13). Die ihm gewidmete Ode steht Od. IV, 15,
ans deren v. 49 sich das Jahr 1632 als wahrscheinliche Abfassungszeit der-
selben ergibt. Vgl. P. W. II, 15, 42. — H. S c h ü tze, geboren zu Köstrik 1585,
f 1672 als kurfürstlich sächsischer Kapellmeister, bedeutender für das geist-
liche Concert, als für das Lied. Vgl. Reißmann , das deutsche Lied S. 63.
10. Atlas Mercatoris (17). Gerhard Moroator, geboren 1512
in Ruremont, f 1594, verfertigte rerschiedene geographische Werke und ge-
naue Karten. Im Jahr 1595 erschien sein Atlas zuerst. Vgl. M. VII, 36. Der-
selbe Gedanke findet sich schon bei Dan. Heinsius Poem. (1610) p. 197.
11. G. Mochingero (18). Am 1. Mai 1623 ward G. Moohinger Tlio-
runensis Doctor Medic. zu Leipzig, s. Vogel a. a. O.
12. Fracastorii tumulus (22), Girolanio Fraoastor (starb zu
Verona 1553), schrieb ein Lehrgedicht: Syphillis sive de morbo Gallico.
12, 7 oloribns aus er, s. Od. IV, 18, 26. Schon bei Opitz P. W. I. An
J. Nauwach.
13. J. Camorarii houori (28). J. Camerarius von Bamberg, Pro-
fessor der Geschichte und Sprachen zu Leipzig seit 1541, starb daselbst am
17. April 1574, s. Vogel n. a. O.
13, 7 cxprossissime, vgl. VIII, 15, 7. Der Sohn hieß ebenfalls Joa-
chim und war bedeutend aU Arzt und Botaniker, geb. 1534 zu Nürnberg, »tarb
ebendort 1598.
14. H. Turncbi apotheosis (29). Starb 1575.
EPIGRAMMATUM Vü, 1—27. 579
16. B. HoUnuri cxcessua (30), geb. 1688 ed Dreidec, FrafviiiiOT in
Wittenberg, erat der Uor^I, darni der Theologie, itarb duelbst 1626.
16. Fr. Balduiui m&QibuB (31), aftchshober Hofprediger, geb. zu
Dresdeu 1575, geal. zu Wittenberg 1627 MUrz 1.
17. Crucior in h>o flimm» (82).
18. Epitaphium J. LUseri jdh. (C) = H. VII, 27.
19. TimotheDs Scbnitauus (20). Vgl. Sy. II, 10 nod Ep. X, 20.
SO. Isabellae Clarao Eugoniae (19). Vor dem 29. November 1633.
Philipps IL Tochter, CUra Eugeuia, vermfthlte sieb im Jkbr ISSS mit Ertfaer-
Eog Albrecbt von Oesircich.
21. Laur. Ludealo (36), geb. in EckorDförde 1502, aiugozeicbneter
Poet, Malbemntiker, Gcschicbtichieibor, Rodner aud Rechtigolehrter, icit 1618
Profestor in Groiranalde, seit 1634 in Dorpit, Keotor 1637 und 1643, geat.
IBM. Er war einer der fmahtbaraten Scbrifisteller Boinsr Zeit. Vgl. v. Keoke
und Napienky. Vgl. Sy. V, 4.
23. Mitra Rntbanioa (!>). Über Fleminga fronndacbafUiebc« Ver-
hMtniß zu CtuaiuB, ■. Sy. II, 9. 16—21.
28. G. P. Ptohmero (3). Er war der Jflngere Bmder dei (u Sy. llt, 8
beaprochenoD Qcorg Wilhelm, geb. 1616, geat. in Leerdam 1643, gieng als
Kunmerpage der bolateiniaohen Gcaandten nach Persien, dann in bollfindiaobe
Rriegadienate, Tgl. Olear. Eeiee S. 50.
23, 1. 2 vgl. IT, I. 3.
21. B. a Spreoelsen (85). Im Mai 1639 bittat Beiner Broeman den Fl.
mit Sprekelina xa ihm nach Triatofer zu kommen, ». Wolfenb. He. S. 146b.
Sprekelaen iat aua Reval, wo FL viel mit ihm verkebrte: vielleiobt aber batto
er ihn sobon in Uorpat kennen gelernt; in der Univertititimatrikel iat or
nntcr dem 10. Juli 1632 eingetragen als Bornhardua a Spreekelaon Revalia-
Livonus. Am 8. Jnli hatte or die HiSmcr deponirt. B. Ulttb. ans der üvl.
Oeaob. VIII, p. 152 und 515.
24, S Est Jena in nobis nacb Ov, Fast. 6, 6.
24, 8 Moneta: GiJttor der Erinnamng, Matter der Muaen.
25. Ni80v»Mcdorum(4}. VgL Olear. a. O. B. 271-278.
25, 6 glnucuB — Dens a. Sy. II, 13, 6.
25. 8 Chloria (s. zn Uan. IV, 33, 13) die Göttin der Blnmen. — Weil
die OMandton auf überana fracbtharem Lande strandeten? a. Olear. S. 277.
26. NovclltB e pntria (14). Schon am 20. Mai 1635 aohloß der Kaiser
mit dem KurfiirHlen von Sachaen den Prager Frieden: aber dieser mußte den
Geaaadlen filglich sdhon bei ihrer iweilen Abreise von Deataobland bekannt
acin. Vermnifalich aind die Folgen dicaea Friedensachluaaes gemeint, welche
Leipxig unmitlctbut betrafen, wenn gleich die am T. Februar IC3T erfolgte
Entaelzung der Stadt von der Belagerung des Generals Banner durob die
Kaiaorlichcn, uulcr General Golz und Ilatzfeld, aobwerlicb im MKrs achon in
Scham achie bukannt sein konnte.
27. Mansolca — Ardofil« (15). Zu Ardebil blieb die Gceandtachaft
vom 10. April bia 12. Juni 1637, a. Olear. 8. 319—347. AnafUhrlich bo-
37»
580 ANMERKUNGEN.
gehreibt dieses 'Mesar oder BcgrKbnis Schicli Scfi ond der Dewliehen Perser
Könige*, s. Olear. S. 835 ff.
27, 4. Als die erste, sechste und siebente unter den swölf hier beige-
setxten Leichen nennt Olearias S. 838. 339 Sefi, Ismael und Tamaa«
28. III August 1637 (16). Vgl. Olear. S. 876.
28. 6 Sefi. Über ihn s. Olear. S. 437 ff.
29. Patriam revidere posse desperat (21). Vgl. VI, 34 ff.
30. Terrores (23). Ib.
80, 2 I her s. Epigr. II, 1, 2.
Sl— 33 (24. 33. 34) stammen aus der lotsten Zeit der Reise, 1638.
82, 7oespitantes: dies Wort gebraucht er auch in dem 8. 567 nach-
getragenen Gedichte r. 4.
84. Erasmi Effigies (37). Dem Andenken des Erasmns.su Ehren
wurde in Rotterdam 1547 seine BildsAuk aus Hola aufgestellt, 1557 eine
steinerne, 1622 eine eherne, die von Kennern bewundert wird. Sie stefat auf
dem großen Platze der Stadt an dem Ufer eines Canalii. S. Ad. Mfiller: Leben
des E. Y. R. S. 376.
34, 1 totuplex wol Ton FI. geschaffen, s. VIII, 25, 5. XII, 7, 2. '
85. Classis Batava — duQtn Trumfii (38). Dieser Seesieg des Ad-
mirals Tromp ist bekannt.
86. Is. Causoboni (I. Ca.sanboni) memoria (26). Starb 1614.
87. Th. Erpenio (27). Thomas van Erpen geb. 1584, gest. 1624 tu
Leyden als Professor der orientalischen Sprachen, für welche er mit großen
Unkosten eine Druckerei anlegte und diente den Staaten aum Dolmetscher
ihrer Briefe. Seine zahlreichen orientalischen Handschriften wurden fSr Tri-
nity-College zu Cambridge angekauft.
88. Excessus (25). Vgl. VI, 40, 6. ingentum — virum: es scheint,
als ob dem Dichter Vergils (G. 3, 9) Tir ingens fama vorgeschwebt habe.
Verlorene Epigramme.
1. Acidalil et Bucretii poSmata. Valentin Acidalius aus Witt-
stock, Doctor der Medicin, 1566 — 1595. Verfaßer der Schrift: Mulieres non
esse homincs, und scharfsinniger Kritiker lateinischer Autoren. Daniel Bu-
cretius oder Rindfleisch, schlesischer Edelmann aus Breslau, studierte
Arzneikundc, trat zum Katholicismus über und starb als Dominikaner 1631.
Gedichte von ihm kennt Jöchcr nicht: Acidalius widmete ihm die seinen.
2. Joachimi Bcnstii — laudibus. Beust, 1522 — 97, kurfürstlicher
Rath und Professor der Rechte iu Wittenberg.
3. Coenobio S. Brigittensi. Es ist das alte Brigittenkloster in Reval
gemeint, von welchem zu des Dichters Zeiten noch die Mauern und gewölb-
ten GHngo unter der Krde zu sehen waren.
4. Mohebboli Molla. Per Molla Maheb Alii ward dem Olearius
im Februar 1637 zu Schamachie bekannt und unterrichtete ihn im Persischen,
8. Olear. S. 299 ff. und 493.
5. Inpeplos — pasquiuus. 1637. Alle Weibes Personen in Pcrsicn
gehen mit weißen biß unter die Waden herunter hangenden Catunen Tuchern
bedecket, 8. Olear. S. 462. In der zweiten vielfach verftnderteu Ausgabe der
EPIGRAMMATUM VH, 28—38. DEP. 1—16. Vm, 1—4. 561
Baiia apottat Oleuiua Qber die Tr4oIit der Franen, ebenao Im Pen. Bosen-
tliale 8, b6.
6. Palatinm niille portnrum Caiiana FeTaarani. Tom 24. bia
26. Jali I03T waren lie in Kaicliao. ,Ein Laatbana des K&niga, mitten im
Garten, bat tausend TbOren", a. Olear. S. 370— S7&.
7. Imanm aalutat, oajus praeoipilia lafahano immineot. Aha
nm Augnst 1633. Vgl. P. W. 1[, &3, Sl9, verlorn. Son. II, 20. Unter Imaus
wird loaat gewi>hn]icb der Paropamiuua voralaodcD.
8. Uaclylum alloquitur.
10. Ad nuaem arborem.
11. Oioarii Augnatiuiatua dauerte dreiiebn Tage im Oatober dea
Jahres 1637, a. Olcar. S. 396.
12- Narciaai latei, qui - deportantar.
13. Hecalompyloa — lafahan. Plin. N. H. TI, 16, T ncnot die
Hauptstadt von Persicn Uecatompylo«.
14. Moicbea. Am »iflitertlieil dea Maidara ist die große Kirobe, und
davor eine Cisterne lum Waacbcu derer, die betea woIUd, a. Olear. S. ilB.
15. Vinum Sebiraaiannm, s. Mandalslob Morgenld. Reue, S. 17 f.
16. Ad fonles — per deaerta TartariK. 1636in. Jal. Der Jnli iat
fEhlerbart, da die GeiiaadteD vom M. Jnni bis 7. Sept. 1638 <n Astrachan
mbeten, sondern fallen jene Tage in die Zeit der Reise von Terki bis Astra-
eban, vom 4. bia 14. Jnni 1636. Am 5. Juni hatten aio nocb den Fluß Kisilar,
vier Tage spater, aui 9. Jnni, erlitten tle den heftigsten Durat, a. Olear. Reise
S. 6U ff.
Gemrate scu Epig^ammatuiii I. VIII.
Widmnng. Nicolaus von Hüveln, Prediger in Beval seit 1687,
Diacontis der B. Olaihircbe seit 1640, Paator ordlnariua daaelbst acit 1650,
gest. 1657, a. U. R. Pancker Ebstlanda Qeiatlichkeit. Reval 1B49.
B. 8S7. 349. Er war Sabwager vnn Flemings Braut, a. Od. III, 19.
1. Lau dea Pbilippi IV. (17). Er regierte 16!1— 65. Da Ph. den apani-
•chen Thron achoD aeehsaebnjKbrig bestieg, ao kann dies Qedicbt gut in die
frflbere Zeit Fieming'a fallen.
I, 3 quadruplem area: vgl. m 87. IV, 5, 15.
a. (19) = M. V, 1.
8. J. Priderici fnoeratlo (28). Jobann Priederi oh, ans Wolftliausen
in Pranken gebärtig, seit 1599 Profeaaor der Physik tu Leipsig, von IGOB
dar grieeh. usd laL Spraehe nnd Q«sobichte ebeodort, atatb am 12. Dcc.
1639 am Steine (p. 5), a. Hefdenreieb a. a. O. 8. 862.
3, 2 Hysos, a. an By. II, 4, 26.
4. De Henriro Friderioo (16). Heinricfa von Oranieu, Statthalter
von 1625 — 1647, an Rubm aeinem Vorfahren gleichgeatelll aoit den Klmpfen
und BolBgcrnngen dea J. 1630.
4, 6 Iber = äpanier.
582 ANMERKUNGEN.
5. Natali Christiani a Sobonburg (5). Daaselbe GMiofat, aber
«n Mattb. Berliohius 1631 gericbtet, findet sidh in den Bl I, 11.
6. = M. III, 11.
7. = M. II, 44.
8 und 9 stammen wol nocb ans der Leipsiger Zeit
10. Phil. Apiano (12). Ob binter diesem Namen der eines Alteren
Jaristen Biener steckt oder der eines Enkels Yon Petms Apianns oder
Bienewitz, eines berühmten Matbcmatikers ans Leisnig 1495—1552 (s. Orftfle
II, 1, 926)?
10, 1 Die bekannten Jaristen Bartolns und Baldus (8y. VIII,
Ditbyr. 154. s. VI, 8, 2) werden bäofig zusammen erw&bnt, so acbon Ton
Ulrich von Hütten im zweiten Nemo , Opp. Münch 2, 307 : Tnnc jactantur
Feiini, Baldi, Bartboli.
10, 4 ad und pro bare als ein Wort zu fassen.
10, 7 Unlateinbcbe Construction.
11. H. Hoepfnero (13). Dieser Tbeol. Dr. war 1633 Superintendent
zu Leipzig, Rector der Uniyersitftt 16 19 und 1639, starb 1642.
11, 5 damnas (oben irrig daronans), altertbümlicbe Form fdr damnatus.
12. J. Hartman ni (14). Vgl. zu III, 26.
12. 1 D»dalca dea: die Natur. Vgl. Lucretius: Natura Diedala
rcrum. — quadruplcx orbis, s. zu 8y. IV, 5, 15.
13. Parodiaa Rothii (23). Caspar Rothe, lutber. Tbeolog zu
Meißen, schrieb 1615 — 22 „Parodiarum in yeterum poetarum sententiaa liber.*^
14. Arndi theologia (25). Des 1621 am 11. März als Oeneral-
Superintendent im Fürstenthum Lüneburg verstorbenen Johann Arnd be-
rühmtes Buch „das wahre Christentbum" erschien zuerst 1605.
15. Zuberi poSmata (40). Zuber, geb. zu Neuburg in der Pfalz
1570, später Professor in Sulzbach, schrieb von 1613—22 kleinere Gedichte
Monosticbologia, Dcmothsnia, Rosibclla u. a. m.). Seine Pocmata erschienen
nach seinem 1623 erfolgten Tode in Frankfurt 1627.
16. A. Buchnero (4). Vgl. Widmung der Manes. Der Hymnus
passionalis ist das deutsche Klaggedicht vom unschuldigen Leiden Christi
(P. W. I, 9). — In dem zweiten lateinischen Briefe an Buchner vom 20. April
1632 sagt Fleming von dem Hymnus: Inelegans sane et inconoinuum illud
scriptum , quod festinanti pariter ac serio moerenti excidisse fatcor. Canssam
ni fnllor tctigi. Mcntionem feci in Kpigrammate dedicatorio socii cujasdam
mei; erat is Georgius Glogerus, Silesius, Opitio imprimis notus et per quem
ipse illi innotui, quum supcriore anno hie esset et in Gallias ire pararet.
17. Gustavis V. Clementis (18). Die 9 libri GusUvidos, ein Epos
fluf Gustav Adolf, von diesem Niederländer, dessen vollständiger Name
Clemens a Lybeo Monte ist, erschienen zu Leiden 1632.
18. Ad Chr. Spitemac herum (2). Magister und Protonotarins zu
Leipzig seit 1030. Die gewidmete Ode steht Od. I, 2. und ist verfaßt auf
den 25. Dec. 1632.
19. (3) = M. VIJ, ro.
EPIGRAMMATÜM VIII, 5—31. 583
30. Alberti Eatebii Fridlandi (38). W&lIcDsteln wkrd ermordet
mm 2S. Febr. 1634.
SD, 4 slo» t «ica.
30, B adoTtk, pusivUch, bei den alten Schriftatellam datcbkui onge-
vUhnlicb.
Sl. AmIcQ lento (20). Diei Epigr. beliebt «ich irol auf Hartmann
(t. 6) Gramann, dem er Hy. IX, 14. am 21. Hai 1636 eim Wtglied fDr
Beine Beiee nach DeuteeliUiid schrieb, ron dar er mit den GeMtidleti erat
im December nach Beval lurUckkehrle.
31, 8 qais f. qualia.
22. Er lande Fle m ingo (21). Doch Ol. 8. S3 nennt nnter den Sohwedi-
scbcn Gesandten einen Oberat Heinrich Fleming, welcher sich in sein Stamm-
buch !l>34 '/]; einschrieb als Hneres in Leatis, Ekeby, Isen, Telliste et
Dominus in Lays, Pracfeclus Miiitiae Finnoniae.
33, I Parrhasiis — «rctie (der Dr. hat Parrhaias) nach Ov. Trist
I, a, 47: rnrrhaeia Arcloe.
23. Kffigicm H. Catharinie Oleario Iransmittit (23). Nach
T. 3 hat Fi. dies Gedieht dem Ul. von Beval aus nach Holstein geechickt
im J. 1635.
33, 3 dativam ^ donativam, durchaus ungcwiihnlioh.
33, 4 Ifatharioa Maller hatle Ol, damals schon kennen gelernt,
i. 8y. 11, 19.
24. SAlomoDi Petrio (10). Moskau Vgl. zu By. IV, 6.
2a. Jano Nihiisio (II). Moskau. Iä36 April bU 25. Juni war Fl.
in Moskau. S. XI. D.dicntio. Vgl- BioKrafie.
25. 3 Koma ooufnndia Athenas: vgl. IX, 43, I. Lalio cunfundit
25, S totDpIex: s. VIT, 34, 1.
25, 6 Mednseaj nqun: vgl. IV, 84, 2.
S6. Hoc falum menm (24). Wal schon in Persien gedichtet.
37. Vestringi Incrjmn (SG). Westring war Superintendent eb
Beval. Er hatte eich im Mai 1634 bereila in Olearius Stammbuch einge-
schrieben, doch deutet v. 5 auf eine spfltere Zeit
28. Alex. Sab. Bamanzooovli nominalii. 1638 (36). Der
griechisclie Aleiistag ist der IT., dor lateinische Alexandorstag ist der
18. Mllrz, weshalb 18 Becher getrunken werden aoUen (s. t. T. 8). Olenr.
S. 4^4 berichtet auch: Den I. Harlii begieng der Rasse Alezei Snwinowiii
der Großfürstin in Muskow GeburUlag mit einem Panqnete. Vgl. 38 und
P. W. 11, 53, 275. Oloar. S. 246-61. 383, 468.
29. Pott» Cuspis Derbengea (36). „Dea 7. April 1638 kamen nir
nach Dei'bent, Diese Siadt ist die Pforte tu Periien. Daher sie wol Derhciit,
das Ut eine fest^Thilr , msg genannt werden." Ol. B. 496. 499. Vgl. IX, 56.
PoeL W. 11, 53, 339. Der Dichter verwechselt dies Derbent mit Darbe in
der Klein asiatisch CD LandBchslt Lycaonien.
30. Fraudes (SO).
31. Olearii. (27). Olesriui- bcrlcblel zum IC, nicbl zum 15. Apiil
584 ANMERKUNGEN.
1688 8. 506: mTü das Fflnten Ton Tmikn Gebiet wir ieh bald den Tertern
sum Raob in die Hftnde gerftthen.*
82. JubiUte, Cantate (80). In Dageadiaii waren die Ocaandten
Tom 4.-16. April 1688. b. Ol. 8. 608—607.
33. AssimiUtio (31). 1638. VgL VI, 80.
84. Mastigi meo (32). Ein anderes Gedicht alt X. Deperd. 26.
85. Aegrimonia (88). Um dieselbe Zeit
86. Pb. Crnsii nominalis qoadragesimas (16). Ph. Kruse
war 1598 geboren , s. Sy. II, 9, also stammt dies Gedieht ans dem J. 1638,
^omit anch der ganze Inhalt stimmt. Der Namenstag, der 1. Mai, flUlt in
den langen (s. y. 2) nnd widerwärtigen Aufenthalt sn Tai^u rom 16. April
bis 12. Mai 1638, s. Ol. S. 507—514.
87. Ad Calendas Maias 1 638 (84). „Tarka liget hoch und zwischen
dem Qcbirg, unter abgerissenen Felsen", s. Ol. 8. 507.
87, 5 Iber, s. II, 2.
38. Exoessus AI. 8abinidis cet (87). Vgl. 28 und Ol. 6. 527:
„ Alexe! Sawinowits nam in Astrachan (im Juli 1688) ron uns Abschied und
machte sich auf den Weg nach Muscow. Als er aber sn Nisen berichtet
worden, wie daß er mit Ungnaden werde empfangen werden, nimpt er Gift
zu sich und stirbet daselbst. **
39. M. Opitii epitaphium(l). Opitz starb zuDanzig am 20. Aug. 1639.
39, 7 meriti date signa doloris: dieselben Worte IX, 16, 3.
40. Paupertas dives (39).
Verlorene Epigramme.
1. Lipsia, Lis pia.
2. Cjnomyomachia wird sich auf eine Reisebegebenbeit beziehen.
Vgl. den Preis der Hunde E. XII.
3. J. A. Thuani memoriae. Er starb 1617. Die P.W. 11,23,31
vom Nov. 1634 erwähnen seiner gleichfalls.
4. Effigies Schach Abbas .. Nathans. „Den 28. Juli 1687 kamen
wir zu einem Städtloin Natens. Gegenüber liegen zwei hohe Berge, auf
deren höhosten stund ein stumpfer Thurm, den Schach Abbas einem Falken —
zum Gedächtnis hat bawen lassen*', s. Ol. S. 875. Eines Bildes des Schach
Abbas gedenkt Ol. nicht
5. Elephas candidus — Isfahani. Mbo 1637.
6. Dyllidis ArmensB concubitus. Den Legaten Brüggemann traf
Olearius zu Anfang Octobers 1637 „in pflegung seiner Lust mit Taila'%
s. Ol. S. 396.
7. Discessus Ic Febre — ab Isfahan. Vgl. IV, 4.
8. P. Cellarii sui recordatur.
9. Leopard! et Lynces venatici Persarum. Am 19. Oct. 1637
stellete der König eine Thier Jagt an — und ließ 8 abger^htete Leoparden
— mit nehmen, s. Ol. 401. 402.
10. Tusch l'ach mens inter Gomum et Sab am. Am 5. Jan. 1638
brachen sie von Kern auf, reiseten am Berg Kilissim vorbei und kamen am
7. nach Saba, s. Ol. S. 469. 470.
EPIGRAMMATUM Tm, 32—40. 1 — 18. IX, 1—34. 586
11. SflTM bombjoum oiic» Resohlam. Den 36. J>d. I6BB
karoen wir biß Resobt — iwiscbeu viel Seiden Biume, ». Ol. 8. 479. Die
LandMbkft Kilu) Ut Tontitea HyrMDia genant wordeD, 8. 475. Gilam
Dt. I. GillnL
12' Desiderinin .. in Hogitii. Am 1!. Febr. 1638 erreicbten ■)•
die Mokaniicbe Heide , durcb die derAru mit dem Nebenflaße Arpm atrSmeti,
nnd Teriießen sie am 17., b. Ol. S. 487—492.
18. E prnaenti — Imhofium. Den i. Juni (I63B) brarh die Oe-
•andtaebafl NachmilUK* tod Terki auf, Ol. R. S. &S4 : daß Imhof in Lebeni-
gefahr gewesen, erwthnt Oleariui nicht
14. Eteeia» ~ CircasnenBia. Vom 4.— 14. Juni I63S durcbiogeu
■ie die 70 Meilen lange Heide, a. Ol. 624 if.
16. In diacesea a Cliiaelari. Am 6. Jani 1638 verließen sie den
SiTom Kisilar.
16. Ad Hygieam bildet den Scblnß dar Reiae.
EpigrammBtaig IX.
Widmung. Jobann Schlebnich, Llct d. K., war Renator m
llainbarg tou J. 1639 an, BUrgermeliter I65S— 1669. Ibm ali dem Dritten
ist anch der Frodrornua gewidmet
I. Attende (7).
3. De Joanne Seenndo (6). Tgl. 6/. Till, 13, 5. Joannea Be-
eunduB war anch Bildhauer und Maler.
3. In virginem tenebrionem (9).
4. In quemdam (16}.
5—10. (29—34.)
II. 12. (68. 64.)
13. Pro Btndioao (85).
IB, 3 Pallantiaa: Aurora, ab Nicbte dea Giganten Pallaa.
14. Optione facta (37).
14, 6 Madagaaeor iieht naob einem Anagranun aoa: Adam Abc?
15, 16. Alia com Sno (38. 39).
16, 3 meriti dato aigna favoria: dieaelben Worte VIII, 39, 7,
16, 8 Mona, die Inael Uaii,
17. 18. (10. 41.)
19. (48). Der Dichter nimmt einen Freund in Anaprach, um am 1. April
einen dritten tu foppen.
20. In Pedanum quendam (68).
21. Eduarde Beooero (13). Kaufmann in Leipiig «od eeit 1614
Bathaherr (vgl. v. 1), ■. Hejrdenreich a. a. O. Vgl. H. VII, IS.
SS. Librnm auntn trauemitli t (27). Unter den jooi aind viel-
Iticbl die Suavia (fiy. VllI) an veratehea, die er aeinem Freunde Ificbaelia
widmete.
28. Pcenitet enra facti dgL (22).
24. In queDdam (23). Vermnthlicb iat Brttggemann gemeint
586 ANMERKUNGEN.
25. Ad Cynthiam (42). Am Sl. Jnli J684 brachen die GeModten
von Nowgorod auf, s. Ol. a. a. O. 8. 20.
26. Super incendio in nrbe Mosoo (81). Das Qediobt wird nacb
dem Einzug in Moskau am 14. Aug. 1634 fallen, s. Ol. 8, 23.
27. Ad Mosquin amnem (24).
27, 3 Außer mit der Stadtmauer war noeb die Mittelstadt roitderBotben
Mauer, die Kaiserstadt mit der Weißen Mauer umgeben, s. Ol. 8.114.115.
27, 5 Isara. Diesen Namen gibt Ol. nicht an. Die Moskwa theilt
sich in zwei Arme, und nimmt die Jausa und durch einen unterirdischen Cansl
die Neglina auf.
27. 8 Par, s. III, 24, 3.
28. (jeorgio Guilielrao Poemero: dies Gedicht gehört yermuthlich
SU Sy. III, 9.
29. Effigies Michaelis Fedorovicii (25). Philipp Schci ding war
Gubernator zu Keval, dann von Schweden als Principal gesandter nach Mos-
kau geschickt, wo er sich am 17. Sept. 1634 in des Olearius Stammbuch
eintrug. Ol. S. 7. 33. Ihm wollte Fl. das dritte Buch der P. W. widmen.
Olearius gibt des Zaren Bild zu S. 29 mit der Unterschrift:
Zar Michael Fcdrowitz quo non dement ior alter
dux fuerat, tali fronte tucndus erat
i\0. J. H. Hcnsloro (13). Er wird unter den Personen, die an der
zweiten Reise Thcil nahmen, nicht genannt, s. Ol. S. 49ff., muß daher wol
auf der er8tcn von 1033/5 die Gesandten veilftssen haben.
31. Novus annus a 1600. XXXVtus (26). „Den 31.Dec. kamen wir
in Nawgart. ... Den I.Jan, des 1635 Jahres nach gehaltenem Gottesdienste
rciseten wir fürder", s. Ol. S. 45.
82. Sernio — Olearii (44). Diese Rede auf den SchifThmcb vom
9. Nov. 1635, 8. Ol. S. 62, auf die Fl. auch P. W. II, 46 dichtete, hielt
Olearius am 31. Juli 1636 vor Nisen, s. Ol. S. 68. 208.
33. Ad portas Caspias (11). „Den 10. Nov. 1636 seind wir (von
Terki) zu Segel gegangen , willens unsern Cours auf Derbent zu nehmen.
Wir sahen ein sehr hohes Gebirge. Wir vemamcn aber hernach daß es der
weitbcrümbtc Berg Caucasus, welcher in der Landschaft Colchide lieget*,
s. Ol. S. 263. 264.
33, 1 Corax: nach Ptolcm. das Gebirge, auf dem der Kur entspringt.
33, 4 Albanus — Ibcr, s. II, 1, 2.
33. 7 Gordium scheint sich der Dichter zu weit östlich zu denken.
34. Respicit iuga Ararath (2). Es stoßt an das Armenische Ge-
birge Ararat, s. Ol. S. 265.
35. Alterum Legatorum naufragium (46). „Mit uns anderen auf
dem Schiffe fing — der Ilyrcanische Neptun eben dieTragedie an zu spielen,
als vorm Jahre umb diese Zeit der Baltische. Äfan hörte groß Wehklagen.
Der Secretarius und Fleming bundcn ledige Fflßgen zusammen und hiengen
sie an den Uals, satzten sich aufs Obcrcastel, sich also entweder noch
lebendig oder doch die ertrunkene Cörper desto ehe ans Land xu bringen"
sagt Ol. S. 26i». 270 zun Sturme vom 14. Nor. 1636.
EPIGRAMMATÜM IX, 25—48. 58T
36. November cUisi Cimliricae iofestus (47). „Den II. Not.
1633 erlitten die Gesandten den ersten großen Starm", s. Ol. S. 3. Über
die zwei andern S. 31. 34 ff.
37. Ad Lectoiem in alba Gramanni (18—30). No. (19) cnthAIt
ein Epigramm dee Timotheos Polui boh Gramlnns Album aaf dessen früheren
Sobiffbruch bei Hocbland vom 17. Febr. ICilQ, vgl. Sl, dann folgt in l'roik
die ErzHblung „nie Graniann bei dem Stranden doa SchilTee im Caapinclien
Ueere bei Nieabath znischeit Derbcnt und Bakujo nach drei Wochen lein
geraublei Album wiedererliielt. No. (20) ist das Epigramm Uramanns auf
diesen Vorfall — OloacJua sagt zum 14. Nov. 1636: Die Cresandteii brgaben
•ich mit etlichen Vülkern auf die Persische Bitte S. 26B. Vom 14. Nor.
bis anm 2. Dec. (VI. Noii. Dec.) ernillen Hich fast 8 Wochen.
38. In fronte albi recentia Oramanni (16). Zu Nisabath ver-
weilten die Gesandien vom U. Nov.— 22. Dec 163B, n. Ol. S. 883.
39. In ludoB Cameloruin (17). Oleariua gedenkt dieaea Vorfallet
S. 282 nicliL
*0. Sibi (20).
40. 3 Non moriar oanetai, vgl. HnraC. Carm. TU, 30. 6.
41. Invidue (II). Der Invidui kannte Brllggcmann sein, wie denn
Ol. S. 30t erzählt: „AU Rnstnn mit BrUggemaiin in Utieinigkeil genelil, brach
er herauß und sagte daß derselbe ibm befohlen an den Hulla mit itzt er-
sehnten Dedrüwungen zu schicken, nur damit er mir in Erlernung der
Sprache möchte hinderlich sein."
49. Stodiom linguarnm ezotioarnm Olearil (46). Schon am
27. Dec 1636 zeigte Ol. S. 286 ff. zD Fyrmaraas seine Kenntniß der orien-
talischen Sprachen.
42. 1 Latio confundit Atbenas, vgl. VIII, 26, 8.
43. Intimo suo (28). Dieser iat nol Oleariua.
44. Cyrnin alloquila t (I). , Die ganze Reise hin haben wir meist
klaren Sonnenschein (v. I nstnm) gehabt. Den 81. Mftrz 1637 gi engen wir
bis Tzawat, wolcbea am Kür lieget. Der leget das Qrlnimal Bwisoben
Schirwan und Mokan", s. Ol. S. 316.
44, S Heliadee sind die in Tappeln verwandelten TISchter des Helioa
PhnlDsa (v. 7), LampotuM und Lampetie (v. 6).
45. Ad oonfluentes Cjri et Arazis (8). Eine Ticrto) Ueila
hinauf (von Tzawat) begiebt sich der Araxis in den CTnim, e. Ol. S. 316.
45. 8 Taurigenae. Sie entipringen auf dem Tanraegebirge.
46. Amicitia cnm Oleario — oontraota (4). Vgl. 43.
47. Vinum an Po«tarnm equns (5).
48. Calidae — intra Tanriaium et ArdofiUni (6). Ardebil,
wo sie vom 10. April — 12. Juni 1687 Terweilten, s. OL S. 319— S47, .lieget
it> Adirbsitzan. Zu selben gehören Ardebil, Tabria oder Tanris u. a. n.
S. 832. Umb Ardebil aeiud elliche warme Bader», S. 346.
48, 1 Nympba cet. Deraelbe Vera X, 7, 1.
4B, 3 Niphales: Theii det Tanrus swisehen Armenien und Meiopo-
Umien,
588 ANMERKUNGEN.
48, 3 Coatbras, Berg xwischen AMyriea und Pen!«.
48, 4 Orontes, Berg in Medien, in der Qegend ron Ekhatana, jetst
Hamadan.
49. Convivium reginm (49). Den 16. (nicht den 15.) Angnsti liefi
der König die Gesandten zur Tafeln fordern, e. Ol. S. 884 ff.
60. Pell ic et regiae (50). Die Qeaandten „wnrden zn sitaen gen5tiget
-. neben 13 köztlicb aufgeputzten TInserinnen. Dieae aollen — gemeine,
aber die fllmembsten Haren der Stadt gewesen sein**, s. Ol. S. 388.
51. Agonistae (51). Etliche Ringer ließen ihre Knnet sehen, t. Ol.
S. 389.
53. Effigiet juYenis et virginis Europaeae (52). „An der
Wand hicDgen drei große Tafeln Europeisches GemRhlte*, 8. Ol. S. 386.
53. Qramannojam vidno (55). Qr. vernifthlte sich erst im J. 1689,
so daß hier die Witwerschaft scherzhaft zu faßen ist Seine Witwe, die
Fl. in gleicher Weise liebt (▼. 6), ist, wie sich ans 55 ergibt. Niemand als
Olearios, der im Sept. 1G37 aaf 18 Tage Yor Brfiggemani^s Zorne ins An-
gnstinerkloster za Ispahan entwich, s. Ol. S. 396 (v. 8). Daa stimmt zu den
duo plena biennia ▼. 1, da Fl. mit Hartmann Graraann seitAngust oder
September des J. 1633 bekannt war, vgl. Sy. II, 8.
54. Fraternitas cum eodem (56). Nach y. 8 totos qnatuor
anno 8 aus derselben Zeit wie 51. r
55. Olearii reditus (57). Vgl. 8. 53.
56. Ad Plejades (66).
57. Iter per Portas Caspias (59). Vgl. VIIT, 29. „Derbent oder
Demur Capi Eyserpforte (t. 7) genannt", s. Olear. Ö. 499. — In Derbeat
waren sie vom 7 — 13. April.
58. Concentus curruum Tagostanorum (62). Zu Dagestin
waren sie im April 1638.
59. Stativa — Comuicorum (63) fällt in dieselbe Zeit. Über die
Comuici s. zu VI, 33. Die Reisenden schlugen eine Wagenburg auf; die
Wagen führten auch ihre Schätze, daher y. 1. 2 eaedem quae ditant Cim-
brum, tuentur opes. S. Olear.
60. Oleario — et Hartmanno (60). Der Pfingsttog a. St. im Jahr
1638 war der 13. Mai. Dieser Sultan Mahmud war der Räubereien halber
berufen, s. Olear. S. 514. 515.
61. Dumencum — s alutat (61). „Am 17. Mai 1638 mußten Fl. und
ich aus einer faulen Pfütze trinken. Den späten Abend kamen wir an den
Strom Büstro. Etwa 5 Meilen yom caspi sehen Strande lasset er den Riyir
Timenki oder Terk yon sich ausgehen**, s. Olear. S. 517. 518.
62. Tercam adDumencum alloquitur (64). Am 20. Mai kamen
sie yor Terki an, s. Olear. S. 519.
62. 2 Offenbar nach Horazens: o et praesidium et dulce decu» mei.
63. Ad Nymphas — in Circassia (65). Der andere Nebenfluß heißt
Kisilar, s. zu 8. 58.
64. Inscriptio albi Simconis Cretschmari (10), des Silber-
dicners bei der Gesandtschaft, ist nur dcsbalb so spät angesetzt, weil er
EPIGRAMMATUM K, 49-65. 1 — 18. 589
«elbst am 1, August 1638 lu Astrachsii aicb ins Albam dei OleariuB ein-
getragoD hat. Vgl. Sj. II, T, 8.
65. F.M.S. uainiaalem celebrat, d. i. Francifci Marreri «ai, a. 7,
IV, 83. Nach r. S. 6. 6 muß d«r 7. October dm Jahres 163B gemeiot «ein,
dean imJaht IGST lagen sie ruhig an Ispahan, im Jahr 168S tot Aitraobaa.
Verterene Epigramme.
i. Simii«o Sibileniea Mianieae. Vgl. die Termuthnng tn H.
IT, 45. Der Eiafahr von Wagen mit Siebelisehen SeromelD aar Meaae 1646
gedenht Vogel a. a. 0. S. 626. Etwk Brod Im SIAdtchen Siebein, Sieben-
lohii an der Frelbiirger Mulde Ami Noase, gebackea?
2. Nebrae (fSr Dcbride«) ad Unstratam.
3. Ad oaprificoa in moDtanla Peraiae. „Den 6. April 1637 rei-
aeten wir Aber Qobirge, trafen an untericbiedlicben Orten Feigen biume",
a. Olear. 8. SIT.
4. Ad Mjrtnm.
6. StruthiQomelus Iifahanl.
6. Amioo polygamo in Poraide. Verronthlieh ist BrQggemann gO'
meint, a. unten 1. X, !8.
7. Beodernm [1. Senderam) lafahani «lloquitur. „Ea fleußt aa
der 8.W. tinil Sttdaeiten ein ifemliofa groß Bivir, Sendernt (u> bf»hMi)
vorbei", a. Olear. 8. 414.
8. Föns lapideua auper Benderum (1. Sendsrum) siratni,
„Über dem Uauptatrom ist eine KbBne lierlicb QebttiTBte laoge «leinem
Brüake«, a. Olear. «. ». 0. , Terl. Bo. 11, 36.
9. HoTti regii ibidoBi. Vom selbigen Ririre wird am Arm iD den
fiimembsten küniglichsn Oarten gefUbret, a. Otear. a. a. O. nnd S. 4ST,
s. Terl. So. II, 36.
10. Duae pjrotecbniae In area lafkban. Am Haidan (area)
lag des Königs Uof, vor dem etliche große Motnllen Stacke, t. Olear. 8. 417.
Ub«r Bruana Eroberang redet Oleair. 8. 444.
11. Olearii Monachatua lafahani, a. TU, 5. E. 111. Dep. lt.
VIL Dep. 11. IX, 53.
12. Busannalavans - apud Olearinm.
13. Autorganoo Olearii. Eines der astrono mischen Instrumente,
die bei den Tersern vieles Staunen erregten ? B. Oleai. S. 300.
14. Ludi venatici. Die Jagden des Künigs mit den Gesandten
vrttlirton vom 17—21. October 163T , s. Olear. 8. 399—405.
]&.OnaKrornmveDBtio beschreibt Olear. S. 401.
16. Cervns, binnnü n. s. n. Der Künig sobickte hinter nna her
10 AhubGcke ond einen Ilirioh, a. Olear. 8. 403, 20, wilde Enten und 20
Tauben 8. 40Q.
17. Ad Mulohiorem a Regibna. Vgl. la Ep. II, IG.
18. Theatrum apeculia — oonapienum. „Den 19. Nov. 163T
richtete Eslilemad düwlet oder ßeiebi Canceler den tieaandten dn groß Pan-
qnet an. Der PrincipaUaol war unten mit vielen großen und etlichen hun-
dert kleinen Spiegeln gezieret", *. Olear. 8. 406. 40T, verL Bo. 11, ST.
590 A^MERKÜNGEN.
19. PictnrK virgionm. »^Der Baal war mit vielerlei Nation Weiber«
trachten, Europeiscli Gemaltes, behänget", s. Olear. 8- 407. Vgl. rerloriL
8o. II, 17.
20. llydrotechniae ibidem. „In einem Vorgemache wmr ein groficr
Brunn, welcher durch etliche Röhren das Wasaer über Manneahöhe empor
warf**, ». a. a. O.
21. Chore« mnliernm. „Unter der Malxeit warteten des König«
lluticanten sampt den Tänzerinnen anf**, t. a. a. O. , yerL 80. If, 28.
22. In quandam Saram Rasam.
23. Casmini — matatio. Carabanot, Einwohner der Landschaft
Karabach? Karabach ist ein anderer Name für Iran.
24. Fi et um üartmanni crnrifraginm. Gramann wnrde ron
Kranken Tiel angegangen. Vgl. Olear. R. Ausgabe von 1656 1. V. c. 27.
25. Oleario, scorpionis ictu vulnerato. „Die Nacht des 25. Ifän
1638 bin ich von einem Scorpion an den Hals gestochen*', s. Ol. S. 372.496.
26. Domino de casa lutea. Die Betiehung ist unbekannt.
27. Morum, vielleicht auf Bromberen au beziehen, die ihnen als Nsh-
rung dienten.
28. Mercnta cet Glancns heißt auch ein Fiscb. Ein Stfick getroeknetes
Fisches aßen Fleming und Olearius den 17. Mai 1638, s. Olear. R. 8.518.
29—30 scheinen sich auf die Zeit zu bezieben, wo die Geaandten groAes
Hnnger litten.
31. Ad lacQs deserti Aatrachanensis 1688. Die SommenoB-
nenwende ist nach altem Style sn berechnen, da die Gesandten während der-
selben vom 4 — 14 Juni 1638 die große Heide vor Astrachan dorchsogen,
8. Olear. R. S. 524. 525.
Ignes seu Epigrammatam 1. X.
Widmung. Über Salomon Petrius vgl. Sy. IV, 6., wonach diese Wid-
mung an den ,Jam Ciraber** 1639 oder 1640 verfaßt ist
1. Ad Sextum (4) gehört wie IX, 5 wol der Leipziger Zeit an.
2 (5) = M. 1, 12.
3. M. Schflerkelio et M. Pntscher» (6). Das Hoohxeitsgedicht
steht Od. III, 2. Leipzig 1632. Frühling.
3, 7 8. Od. III, 2, 37. „Gleiches Paar, doch nicht an Jahren.«
4 (9) = M. V, 19.
5 (10) = M. V, 20.
6. B. J. Urs ine (12). Sie wird die Tochter des Ode II, 5 beklagten
Johann Behr sein, der nach v. 33 eine Tochter hinterläßt. Mit dem Namen
Barbara spielt Ahn lieh Ca^tpar Barlaens (s. Sy. Widmung) in einem längeren
Gedichte , das seine gleichnamige Gattin besingt.
7. El. Jo. WestoniiB (15). Diese englische, zu Anfang der Regie-
rong der K. Elisabeth geborene Dichterin hielt sich im Juli 1597 zn Brixen
mit ihrer Mutter, sie vom October 1598 -> Mira 1605 zn Prag an£ Sie
sehrieb viele lateinisohs Gedichte und Episteln, die ont ihre drei Bficher
EPIGRAMMATUM EX, 19—81. X, 1—21. 591
PnrtliCDiann iintl ihre Paemala. Frankf. s. d. O. IG02 erhallen haben. Sie
ward von Scaliger, J. Douso, MelUana, Nie. Hnjns, welcher ihr den Lurbeer'
kruiii erthcilte, ItiOI mit Qedichten beehrt nncl von Thomaa Höre belobt und
heiratete im Jahr 1S05 den Johann Leon, welcher in taigerlichen Diensten
*tand. S. Evelyn Nomiimata, und Philips Female l'oeta. Im Leipziger Meß-
katalog vom Jahr 1G32 enden sich auch di« z\x Leipzig erschienenen Eli-
•abotha JohannDB Westhonin poSmata angeicigl.
7. I vgl. IX, 18, 1.
T, 3 Tgl. V, e, ».
8. H. Btephano (33). Starb 1598.
9. Th. Landtjtavio (17). Vielleicht ein Sobn von Dr. Simon Land-
graf, •. verloro. So. 48.
10 (1) = M. II, 43.
11 (S) = M. lil, 16.
la. Bulsii Charitilla (26). Über die Cbaritilla tcbrieh Bulttoa an
Fl. zwei Briefe im Juni nnd September 1633, a. Wolfcnb. Ha. 8. 145. 140,
Fleming Außerdem noch Ode IV, 14. Ohrinloph Buhle, geb. IG03 bei
Dresden, 1631 — 1630 Professor der Poesie in Leipzig, starb 1677 als Ober-
cnnaiatorialrath und Superintendent in Dresden. Außer der Charitilla, i. c.
Phalheeioram Promulsis verfaßte er die Cna'm Christi, s. JOcher und Emesti.
12. 3 Fiderat? Etwa Viderat?
13. T. Jessenio (2). Er stammt ani Flensburg, kam im Jabr 1638
nach Wittenberg und Leipzig (a. bamburg. Boebieitscannina). von da nach
Frankreich. Er lebte noch 1656, a. lu Lnnd. Poem. iav. 1, 4. Vgl. lu So. II, 9.
14. (3) = U. II, 4fi.
16. Jano, amico •dolescentl (IB). Vor Johann LOeers Tode im
Jahr 1633, s. M. VII, 27.
16. Alectorandri Miisnus vcrnacolns faotus (19). HasSua
Lieb- und Loh-Gedicbte von Hero und Lenndein, aas dem Oriecbischen in
hochdeutsche Reimen iibersetiet, sampt nolhwendiger Erklärung durch Cbrist.
Äleotorandrum. Leipzig 1633. 4. (Uoffmann, bibliogr. Lex. M., Literatur
der Oriochen, 2. Ausg. 11,610.) — Vermuthlicb ist Aleclorander der Hahne-
in ann, den Philipp von Zesen in der Lobrede auf dentacbe Dichter in der
adriatischcn Bosamunde neben dem Leipziger Brebme nennt. Über Hahnc-
maan vgl. tirUße III, 2, 224.
17. Zachariic Jaro (16). Trotx der tot anni v. 6 wird der Keise
nicht gedacht, so daß dies Ucdicht noch der Leipziger Zeit gehören wird.
18. Aadcndum est (T). Über B. BUnawa, Symbol nnd die Zeit
•- VI, 16.
19- Ad quendam itincrum saornra comitem (2t). Nach v. 2
Tor Anfang der Ruine S. 163.
20. Tim. gchwirseue (29), vgl. VII, 19.
ai. A. Virginio iheologo (44). Ein Edelmann, geb. zn Schwef-
sien in Pommern 1596, studierte zu Stettin, Rostock, Wittenberg und Leipzig,
von Gaalav Adolf 1631 zum Professor der Theologie zu Dorpat ernannt, öfter.
Beolor, leit I6&0 Vicesuperintendent von Livlaod, floh 10Ö6 nach Beval und
592 ANMERKUNGEN.
Btockbolm, seit 1658 Bischof Ton Etthluid, gest 1664. 8. t. Beoke imd
Napienky a. a. O. und Miuheil. ana der liTliod. GMoh. 7, 164. In Ole»-
riut Albam stobt er 8. 267 nnter dem 28. Deoember 1688.
21. 8 tcbela Dr. lies tobola.
22. Saper tertiana M. Moller» (11). Da die Gtoaandten naeh die-
sem Gedicbt noob in Reval sind, die Verlobung aber erst am 80. Dee. 1686
stattfand, muß es zu Anfang 1636 rerfaßt sein, s. III, 44. lY, 45.
23. J. A. Merciam (22). Nach dem quintns annns ▼. 1 und t. 5 iUlt
dies Gedicht in die Zeit Ton 1687—1638. Vermothlich FL's Lehrer so Mit-
weyde. S. die Biografie.
24. Amygdalnmsalatat (23). Mandelb&nme traf Fl. wol erst in
Persien, also 1637—1638, so s. B. sn Araseng am 15. Juli 1637, a. Olear.
8. 866.
25. Marmori eidin» (45). „Den 27. Juni 1687 gelangte man nach
Caswin. Sie soll Tor 2liciten Arsaoia genannt worden sein*', s. Olear. 8. 856.
858. Vgl. P. W. II, 53, 200.
26. Oleario ad jentaculum Tocanti (20).
27. 2 Band an a — nux, aaf den Banda-Inseln wird die Mnakatnnft
gewonnen.
27, 7 p i c a ist in einer bei den alten Antoren nicht Torkonamende Be-
deutung, bei medicinischen Schriftstellern der angeordnete Appetit.
27. Olearium Gramannumqae consolatur (25). Das Treffen
mit den Indiern war am 7. August 1637, s. Olear. 8. 377 ff.
28. Neogamo suo in Perside (24) geht auf Brflggemann, dessen
Buhlerei mit der Armenierin Tülla der Augustiner Prior (t. 3) dem Olearias
SU Anfang Octobers 1637 meldete, s. Olear. S. 896. Jedoch nahmen die
Augustiner noch am 1. October am Gesandtenbanket Theil (v. 4), s. a. a. O.
8. 895.
29. Derelictio (32). Geht anf Lyon Bemnlli, der Ton Brüggemsnn
Terfolgt in die Alla-Capi oder „Freyhauß^ an isfahan geflohen war und dort
blieb. Olearius und Fleming besuchten ihn dort. 8. Olear. Reise 8. 412.467
und Ausgabe von 1656. S. 690.
30. infelicitates (34).
80, 3 yenimus ad restim = res nostr» perdit» sunt
31. AngustisB (35). „Am 15. April 1632 kamen wir nach Boinak and
lagerten uns.*' — Boinak ist Residenjc von Dagbestan.
31. 3. 4 Iberi, Albanas, s. II, 1, 2.
32. Conscientiae latratus (36). Ibidem.
33. Anxietates (37), vgl. 31. Zu Tarku waren sie vom 16. April
— 12. Mai 1638, s. Olear. S. 507—514. Über die „Uneinigkeit im ComiUt**
redet Ol. S. 509.
34. Ad Jacsaim (38). „Am 16. Mai 1638 kamen wir zum Strom
Aksai. Bei diesem mustcn wir verwarten, bis die Anderen die Kahne und
Hurten auf V/agcn nachbrocliten. Wir schnitten ein Rund Schilf, welches
stark am Strande wuchs (v. 5) , dempften darmit den Moraß. Unser etliche,
die wir von dem einen Haupte (v. 6) verlassen waren, mosten uns abermal
EPIGRAMMATUM X, 22—45. 1—8. 593
angesKn sohlafcn legen", b. Ol. 8.517. Tgl. 1,60. XI, SS. 29. Jaksai angt
P. «uch P. W. II, 52. B. 359.
35. MUeritD (38). Im Frübjahr 1638.
36. Tedia Itinerifi (30). Um dieselbe Zeil.
37. M. Munsterbergero obitum filioll deflenti (40), i. Wid-
utuig zu M. VII. Von Mtlte Jaoi — 7. Beptember 1628 lagsn sie zu Astra-
ohan, «. Oletr. S. 625—629.
S7, 7 carmcD, Dflmlich Od. II, 17.
38. A. F. Flemingo (14), s. Biograae. Den 24. MHrz 1639 verließen
wir die Tnasitche Ortoze, b. Olear. 8. 637. — Desan liegt au der nisiiitcb-
■cbwedisehen Grenze uriBcben Narva aod Nowgorod, 8. Olear. B. 9C.
39. Aaemotm (13). Anna Nitihnsen, nacb der Ankauft io Beval nni
13. April 1639, 8. Olear. ». a. U. und Biograße.
40. J. Nihniio meo (41). Jubann Nibusen, Flemings zukOufligei
ScbwagM, tmg im Jabi 1639 einen PanegyricDi ad... Conailiarioa ioliinoi
ei Peraia reducei . ... scitptna a Johanne Nihusio Hamburgenai ... in Gym-
nuii BeTalienaig anditoKo recitatus, vor zn Reval 1639 9. Uai (die Zabl 9
mit Dinte in den Drnck ge«cbrieben, b. t. Becks and NapieiBkj), dem anf
der letzten Seile anaei Oedicbt beigefügt IbL TeBtaodo Biacero afieclui
faciebam M. Panlui Flaminina Tariacni. A.
41. Gramanno meo feliz nubere pr. (39). Gebt dem Hocbzeiti-
gedicble O. UI, 21 im Revaler Originaldmcke (A) Toran. Den 27. Juni 1639
Terbeiratbete sich Qramann mit Elieabetb Fonnen, b. Olear. S. 638. Keva-
Hb IV. Kai. QaintileB A., also am Tage nacb der Hocbzeit.
43. Ph. Sidnei landibai (27). Diesen berUbmlen, 1586 verstor-
benen VerfatBer der Arcadia, welche Valentin Tbeocritus von UirsclibeTg zu
Frankfurt a. M. 1629 in der Übersetzung gab, fHbrt Fl. bereits im Jabt 1636
an, B. Od. IV, 84, 10. — Die Arcadia wurde apHter anch von Opitz bear-
beitet (1638).
43. Meursii honoribaa (31). Er Btarb 1639.
44. Heroioa Caiparis Barlaei (43), wie die Widmung in den SjlviB
iwol erst in Holland TerTaAt
44, 3 Partbeniaa, ein grieohisober Grammatiker nnd Dicbter, von
dem Vergil eioielne Verae in leine Gedicbte anfbahn); biet aber ist oflenbar
Tergil selbst gemeint, welcber lange Zeit in Neapel (Parthenope) lebte nnd
daaelbBt starb.
45. F. Scriverio (42). Zu Leiden am 28. Januar 1640. Scriver
ansUaarlem lebt von 1676—1663, bekannt durcb Arbeiten über bollftndiBcbe
Geacbiobte and Topografle, so wie Ausgaben von Vegetins, Froutinu« und
H/^nus.
Verlorene Epigramme.
1. Dilnvinm Crimae ad Unldam. Qrimm«.
3. Magdebnrgi fatum.
3- Uesolatio — Till^i jnssu. Dies wird Mitte des Jabres 1631
Torgebllen sein, •. Vogel a. a. 0. S. 447.
^■fe
594 ANMERKUNGEN.
4. Warzen ae ~ oommani 1682. Am 27. Mai 1639 flohen Tiele
Bfirger aas Leipzig, s. Vogel a. a. O. S. 465.
5. In Momum.
6. Hono8,onu8.
7. Calamniatori suo.
8. Zoilo sno bonam mentem.
9. Thyrsi. Von Puteanus sind lateinische Gedicbte in die Dellciae
poetarum Belgicorum T. III aufgenommen.
10. Olearii astrolabium. Vgl. IX.^ep. 13. Oleanas hatte sich selbst
ein Astrolabium verfertigt, s. Heise 8. 300. — Nenes Astrolabiam ist übrigens
der Titel eines 1632 von Olearias herausgegebenen astronomischen Werkes.
11. Incendlam Mitveidae meae 1635 ad Ciopam. Die
Tschopao, an welchem das Städtchen Mitweyde liegt.
12. Tres uniones in crinibus pendulis Basilenae, frahr-
■cheinlich zu Reval 1635—1636.
13. Annulo bonae memoriae, wol etwas später, wenn er Ton Basi-
lene stammte.
14. Ad Astrachanam. Vgl. P. W. II, 44. September 1686.
15. Ad montanaVolgae. Vom 10. Juli 1636 bis zum 11. September
sahen sie Berge an der Wolga, s. Olear. a. a. O. S. 204 — 237.
16. Matura lente, festina lento. Flemings Wahlspruch, wie sos
einer Anzahl an ihn von Freunden gerichteten Epigrammen im Liber adop-
tivus der Sylvae hervorgeht
17. Area Nohae redueta. Vielleicht bei Anblick des Ararats am
10. November 1636, s. Olear. S. 265.
18. Fanum — Nathans eztrui curavit Tamas. Den 28. Juli
1637 zu Natens, wo „ein stumpfer Tburm, den Schach Abas (nicht Tamas),
einem Falken, welcher einen Adler überwunden, zum Gedächtnis hat bawen
lassen", s. Olear. S. 375. Vgl. P. W. II, 53, 229 ff.
19. Bibliotheca Carmelitarum 1637. Vgl. Olear. S. 426. 427.
20. Sepulcrum — ibidem 1637. Vgl. verl. So. II, 21.
21. Theoph. Schoenberg. Den 9. Januar 1638 begegnete uns ein
polnischer Gesandter Namens Theophilus von Schönberg, s. Olear. 8. 470.
Er ward auf der Rückreise von den Boinaken erschlagen , s. Olear. S. 506.
22. Arcus — regii. Den 23. Januar 1638 zu den Faucibus Hyr-
canisB. Vor denselben läuft der Strom Isperath durch eine SQhöne steinerne
Brücke und zwischen zweien hohen Bergen in Kilan. Vgl. Olear. S. 473.
23. Pons nauticus — Mogan. Den 17. Februar 1638 giengen wir
über den Arnxes, über welchen sie eine Schiffbrücke geschlagen haben, s.
Olear. S. 491.
24. Imamculi heg — Schamachiam. Den 26. März 1638 kam der
persische Gesandte Imamculi Suithan zu Schamaohie an Escagesi, bei Olea-
rius S. 496. Mandelsloh I, 4. Eischik-Agasi wird dort durch Untermarschal
erläutert. Seiner gedenkt Fleming P. W. II, 52, 92.
25. Dir» in Ly cum. Ist ein Floß dieaes Namens gemeint?
EPIGRAMMATÜM X, 4—32. XI, 1—9. 595
26. Meo mastigi meliorera m entern bezieht sich auf Brüggemanns
Quälereien im J. 1638?
27. Homo homini lapns — gehenna. Ebenso.
28. Territn ...Oleariam. Gleichfalls. Vermuthlich bezog sich das
Gedicht auf die Fluchtversuche des Olearius.
29. Extrema unctio — Tarcoviam. 18. Mai 1638, s. Olear.
8. 507 ff.
80. Amicae deficienti.
31. Anemonae gemitus, s. oben Nro. 39.
82* Patriam yidere gestit.
Epute seu Epigrammatum 1. XI.
Widmung, verfaßt nach der Doctorpromotion vom 23. Januar 1640.
Über J. Nihusen s. zu X, 40 und die Biografie.
1. Christiani IV. — lau des (22). Wol vor oder gleich nach dem
Lübecker Frieden vom Jahr 1629 verfaßt, so lange Christian noch als Vor-
kämpfer des evangelischen Glaubens galt
2. In gratiam G. Simmerlini (4), wie Od. IV, 17 in Leipzig.
8. Poesis Chr. Bnltei (5), s. X, 12.
8, 4 Neotar und Ambrosia haben ihre Bedeutung vertauscht, wie schon
bei einigen der alten Autoren, vgl. 26, 5.
3. 6 mattya, s. 87. VIII, 21, 3.
4. Amicum invitat (6).
4. 8 sui? etwa tui.
5. Horti Amoris Blyenburgii (8). Damasus Bl. (nicht zu ver-
wechseln mit Adrian, über den zu 87. VIII, 13, 14), Fatricier zu Dordrecht,
von 1616 ab in Böhmen, wo er starb, gab zu Dordrecht 1600 eine Samm-
lung von erotischen Poesien heraus unter dem Titel : Veneres Blyenburgic»
sive Amorum hortus in qoinque areolas divisus et fragrantissimis CLVIII
celeberrimorum poetarum flosculis refertus.
6. Poesis J. Heermanni (9). Vgl. Johann Heermanns geistliche
Lieder, herausgegeben von Ph. Wackemagel. 1856.
7. Libri Epidorpidum Scaligeri patris (18), s. M. VH, 39.
Die acht Bücher der Epigramme, Überschriften und anderer kleinen Gedichte,
welche J. C. Scaliger Epidorpides betitelte, finden sich in der Sammlung
seiner Poemata 1600 und 1626. Aus denselben hat Fleming übersetzt die
Gedichte, P. W. I, 6 und 7.
8. Sabini po^isis (19), s. 87. VIII, 13, 16.
9. Tarrsoi Hebii 30 1. epigrammatnm (21), s. S7. VIII, 13, 8. 9.
Unter dem Namen des Tarräus Hebius hat Casp. Barth 1612 zwei 8at7rische
Schriften gegen Scioppius herausgegeben : Cave canem, und Scioppius excel-
lens, libri epigrammatnm III. Ob Fl., der Epigr. libri XXX sagt, dessen 1613
erschienenes Amphitlieatrum seriorum et jocorum libris XXX epigrammatum
constructuni ; pleraquc pars in Lojolas, Scioppios etc. im Sinne hatte?
9, 1 Scoppus für Scioppius, s. VI, 9.
9, 8 smegma, s. M. I, 8, 1.
38»
596 ANMERKUNGEN.
10. Advcrnaria Barth ii (30), 8. 9. Erschienen 1624 zu Frankfurt
11. Supor defluvio foliorum ex arboribns (31).
12. 13 (32. 33).
14. M. A. Oleario (2). Olcarius verfaßte ein Siegg- und Trionnpbzei-
chen Königs Qustavi Adolphi vom 6. November 1632, erschienen anter dem
Namen Ascnnius Olivarins. Leipzig 1033. 4.
15. Oleario p rodi gi ali ter liberali (7).
15, 3 ainmnus, activisch Lehrer, vgl. 25, 1.
15. 4 Grates warf ein kleines Stock Gold ins Meer, nm sich von allen
Reichthümem loszusagen. Wie Fleming darauf kommt, des Wortspieles wegen
Jenes einen Korb zu nennen, weiß ich nicht.
16. Wernero Calmio(ll). Da er unter den Theilnehmem der Reise
Tom Jahr 1635 ff. bei Olear. S. 49 ft. nicht genannt wird, muß er nach der
ersten von Rußland (v. 3) im Jahr 1634 nach Qottorp zurückgekehrt sein.
17. J. A. Raschio (12), s. 87. VF, 3. 1634.
17, 7 favissas, s. 8y. IX, 2, 318.
18. Invitatio (13).
18. 6 Oesophagus, s. Sy. VIII, 45, 7.
19. C. a Wange rsen (10). Dieser, den 20. October 1632 za Dorpat
immatrikulirt (s. livlllud. Mittheil. 8. 153. 516), war ein Sohn Georgs v. Wan-
gersheim, Erbhorrn auf Uackhoff in Wierland, der auch Ilochzeitsgedichte
schrieb, später Vicepräsident des dörptischen Hofgerichtes ward und welchem
Fl. Oden HI widmete. Er ist zu unterscheiden von seinem Nameusgenossen,
dem früh verstorbenen Kinde des Johann v. Wangersheim, s. Od. II, 15. Die
T. 3. 4 angezogene Rede wird er im Jahr 1635 gehalten haben.
20. Hadriano Illyrico (14). Er ist nicht näher bekannt.
21. Vernulaei Apologia (20). Nicolaus de Vemulz (1583—1648),
aus dem Luxemburgischen , Professor zu Löwen , schrieb eine historia Au-
striaca und dreizehn Tragödien , worunter zwei Schiller vielleicht nicht un-
bekannte, die Joanna Darcia 1630 und Fridlandus 1635. S. Goettlingü Com-
mentariolum de Nie. Vernulseo. Jenae 1862. Unser Epigramm bezieht sich
auf Vcmulaßi Apologia pro gcnte Austriaca. Lovanii 1635, die 8. 141. 159
den Uabsburgern das Recht auf das Herzogthum Burgund und die Grafschaft
Auxerre (= Senoncs v, 1) vorbehält.
21, 1 Semonum lies Scnonum, nach der Vorbemerkung.
21. 3 baccar, die wilde Narde brauchte man gegen Bezauberung. —
Cedro dignain, h. Ilorat. ars poot. v. 331 carmina linenda cedro , Pers.
sat. 1, 42 cedro digna loqui.
22. Inscriptio ... inter Caswin et Sab a (29). „Den 16. Juli 1637
kerten wir ein in eine Carwansera, Choskeru. Unter andern waren auf
dem forder Gcbäwde zu lesen : Benedictus Oxenstirn." Olear. 8. 366. Dieser
Benedict (Bcngt) O. war 1501 geboren, wurde nach bedeutenden Reisen 1620
Kammerherr, 1626 Gouverneur von Eibingen, 1627 Obefstallmeistcr, 1634
Reichsstallmcistcr und G«.*ncralgouverneur von Lievland und Ingermannland,
1641 Reichsrath, starb zu Riga 1643.
23. H, Imhovio (15). Geboren 12. April 1606 zu Nürnberg, piomo-
EPIGRAMMATÜMXI, 10— 33. 1—5. 697
Tirte zn Genf 1625, begab sich nacL Reisen in Frankreich, England, Hol-
land und Italien 1632 in den Dienst des Pfalzgrafen August von Sulzbach,
mit ihm nach Dresden, wird 1632 Hofjunker des Kanzlers Axel Ozenstlema
und begleitete ihn und dessen Sohn bis 1634 auf verschiedenen Gesandt-
schaften, von 1635 — 1639 Hofjunker der holsteinischen Gesandtschaft in Per-
sien. Außer Jöchcr und Frehers theatrum vgl. Biedermann, Geschlechts-
register des hochadeligen Patriciats zu Nürnberg. Tab. CCLII. Will, nürnb.
Gelehrtenlexicon 2, 233. Vgl. P. W. II, 45.
23. 2 Unter Lucas und Myron, dem Maler und Bildhauer meint er
wol Imhof.
24. C. et O. Murreris (16). Über Franciscus M. s. oben IX, 65.
25. Coisu ... alloquitur (23). Den 14. Mai 1638 kamen wir an den
Fluß Koisu, s. Olear. 8. 515. Vgl. X, 3-|. P. W. II, 53, 359. — Comui-
censium : über diese, die er sonst Comuici nennt, vgl. zu VI, 33. Das Datum
der Unterschrift ist nach altem Style angegeben.
25. l alumna, vgl. 15, 8.
2G. Displosio tormentorum (26). „Den 15. Mai 1638 tractierten
die Gesandten den Schemchal mit Brantewcin und einer Musik. Darzwischen
wurden viel Salveschüsse auß groben Stücken getlmn*', b. Olcar. S. 516. —
Nobis Schufgal, vgl. zu 28 und VI, 33.
26. 5 bibit ambrosiam, vgl. 3, 4.
27. Musica u. s. w. (27). über die Musik s. Olcar. ebenda.
28. Pan (28). Der Schemchal verehrte etliche Schafe und Lämmer
(daher vvol nobis Schufgal, s. oben 26).
29. Valedicit Coisu (24). Vgl. 25.
29. 1 moveant intransitiv zu nehmen = moveantur, vgl. IV, 16, 6.
30. A. Olcario (17). Weil Brüggemann in Reval dem Sccretarium
aufs Äußerste verfolgcte, gieng dcrselbige den 15. April 1639 voraus nach
Holstein, s. Olear. S. 537. Diesem Abschiede scheint unser Gedicht gewidmet.
31. Armill» Anemones (25). Keval 1639, s. Biographie.
32. Sapientia condimentum vito) (1).
33. Respice fincm (3).
Verlorene Epigramme.
1. Inscriptionos Orbis Grateri. Dies Werk des im Jahr 1627 ver-
•torbenen Oruters erschien 1607.
2. Eobani Hessi laudibas. Starb 1540.
3. Fossa Eugoniana sive S. Mariae ist mir nicht bekannt.
4. Tamerlanis basilica — Volgae. „Den 5. September (1036)
kamen wir an den OrtZariza. Item ein wenig besser hinunter, gegen Achtobska
Ustga. Sieben Werst von Zariza sollen noch rudera von einer Stadt stehen,
welche Tameilanus erbawet und in derselben ein groß Lusthauß aufgesetzct,
ist Zarcifgorod (Künigsstadt) genannt worden", s. Olear. S. 233.
5. Gynaecoum — in circumcisione Eliasbeci Armcni. Nach
der Verurtheilung Rudolph Stadlers im October 1637 ward Elinsbek, der
Bruder des Gubernators Sefcrasbek, mit Gewalt beschnitten, s. Ol. S. 393. 409.
598 ANMERKUNGEN.
6. Ad oastaneam arborem.
7. Mala anrantia et oitrea m. NoVembr. in Ispaban missa, 1637.
8. Olearii galea — discriminit 1687—38.
9. Baoobo — valedioit. Am 13. April 1688 Terließen sie die per-
sische Grenzstadt Derbent , s. Ol. S. 502.
10. Culicam importunitas — Tartariam s. B. am 7. Jani 1638
auf der Heide zwischen Terki and Astrachan , s. Ol. S. 624.
11. Oleario in Volgae ripa naufrago. „Den 14. October 1638 ent-
stund (zwischen Soratoff und Samara) ein großer Sturm. Unser Boot wurde
an den Ostenstrand geschlagen und mit Wasser erfüllet'', s. Ol. S. 630. 531.
12. Invisio — 1638, vgl. 11. L. irrisio?
13. Pulchellae s. zu Nr. 14.
14. Plorella zu Royal 1639, Don nicht gedichteten liber 11 Saariorum
hatte er dem Crusius bestimmt: s. III, 53.
15. Claudio Salmasio Lugd. Batav. zu Leyden 1640.
Cachinni seu Epig^mmatum 1. XII.
Widmung. Über den Vater Uenricus Vulpius vgl. Sy. VI, 7. VII, 2.
Dfe Widmung ist nach dem 23. Januar 1640 verfaßt, da Fl. sich Phil, et
Medic. Doctor nennt.
1. Epitaphium cati (10). 27. Juli 1633. — P. C. Posuerunt Condi-
dorunt.
2. Alle modo (9). 27. Aug. 1636.
3. Genti — molosso Niasabath (6), also 1. December 1636, s.
Ol. S. 281.
4. Nobili (7) .. . una cum heris suis — tyrannus: Scheint auf den
Qroßfürsten Iwan Wasilowitz (gest. 1540) zu bezichen, der nach Olearius
8. 150 viele Livländor als Gefangene nach Moskau führte.
5. De Lustio et Mavia (II).
6. Suitanus (8).
7. Memoriao Grimmii, Boickes, Suitanis (4).
7. 2 totuplcx 8. VII, 34, 1.
8. Amorosulae pucrperium (5). Artofilae, also zwischen dem 10.
April und 11. Juli 1637.
9. Falanidi (2). 10. und 11. December. Wahrscheinlich 1637 zu Ispa-
han, da ihr Junges in den verlorenen Epigr. Casbin genannt wird, vielleicht
nach der Stadt Caswin, die sie gerade einen Monat nach seiner Geburt, am
11. Januar 1638 erreichten, s. Ol. S. 471.
9. 1 Grorsa 1. Prorsa, Göttin der richtigen Geburt, vgl. Sy. V, 6, 12 ff.
10. Ex persona Sciuri (3)
11. Epitaphium culicis (1). Im Leipziger Meßkatalog vom Jahre
1632 findet sich angezeigt eine Laus pnlicis in vino se suffocaturi versibus
Anaci'üonticiä inclusa. Alacanthinum vinum: Wein von Alicante.
Verlorene E p i g r a m ni e.
1. Tumulus alaudae Christonii aus der Leipziger Zeit, vgl.
Man. 1, 20.
EPIGRAMMATUM XI, 6— 15. XH, 1—25.
599
2. Testamentum lasciniae.
3. Colambi a marita proclusi naenia.
4. Onagri cet. (persisch Ruhr) 8. Epigr. IX. Deperd. 15. OL 8« 402.
5. Ains Dammhirsche) Abu, s. Ol. S. 316 und 402.
6. Falanidis apotheosis,
7. Caspith Falanidis primogenitas,
8. Casbini — natalis, ) s. XIl, 9.
9. Fratribus ejusdem amissis,
10. Casbini — sublati,
11. Testadinis Imbofianae tumulus auf der Reise 1635 — 39,
8. XI, 23.
12. Leporis cpitaphinm.
13. Suprema voluntas cunicuIL
14. Triumpbus Tulpeculae.
15. Galli a vulpc abreptL
16. Onisci a leone contritL
17. Pulli suffocati.
18. Qemitus ranae.
19. Pisciculi epitaphium.
20. Pediculi.
21. Epitymbium pulicis.
22. Marsupiiepitaphiam.
23. Querelae virginis.
24. Oleario castrorum metatori in itineribns barbaricis 1638.
25. Hartmanno, pedestri in itineribus Tagostaois 1638.
600 INHALTSYERZEICHNIS.
INHALTSVERZEICHNIS.
Seit«
Liber I. Uezametri.
1. Qaot domino «erri, tot hostes 3
2. Bnmmam Jos , summa injuria 4
3. Chreia 5
w 4. Satyra 6
ö. Gratiarum actio 1G33 Mai 9
(}. Epithalamium 1634 Not. 27 13
Libor II. Elegie.
1. Qeorgio Glogero mco. Um 1630 .16
2. Dcdicatio DiHpatationis do Carbunculo ad Pbilippum Mül-
Icrum 1631 April 20 16
3. Ad G. Glogorum, Amicum unam ut secum domura concedcre
velit. 1031 Juli 12. 13 17
4. Hiorcmias Aescbclii Encomiasticum 1631 September 22 . .23
ö. M. Michaeli Vogelio laurum poetioam gratulatur 1632 Sept. , 24
6. Ad Amicum 1633 August ....... 25
7. L. V. Adamo Olcario ß. 1633 August 26
8. Ad llartmannum Gramannum, Legationis Persicae magna: mcdi-
cum. 1633 August 27
9. Philippe Crusio IGT. Legationis Moscoviticro Persicseque capiti.
1633 October 28
10. Ad Timotheum iSwirseum 1633 October .... 29
11. Pro Amico Patrone ad Patres conscriptos Academiae Lipsiensis
1633 October — November .31
12. Propempticum A. Oleario scriptum 1633 October — November 33
13. Ad Lcgatos Holsatiae, quum Rigam Livonum appulisscnt 1633
November 22 34
14. M. Adamo Olcario, Legationis Secretario. 1634 März 10
15. Garlefum Luders S. salvcre jubet 1634 MUrz 17 .
16. Adamo Olcario 1634 Mttrz
17. Ad Ph. Crusium et O. Brughemanum, quum primo e Ruthenia
reversi, Revalia solverent 1635 Januar 30 . . .
18. Tu nominalem parcntis; pro filio 1035 Mai 1
19. Adamo Oleario 1635 Jnni
20. Super obitu ßarbarac Voigtiae, Ph. Crusi conjugis. 1635
21. Nomine altcrius in Ph. Crusi natalcm 1636 Mai 1
34
36
38
39
40
41
42
43
INHALTSVEKZEICHNIS. 601
BtUa
22. Timotbeo Polo fiao S. D. 163tj H«i 30 .... 44
VZ3- Ad Aniieum, quem IniUsa andivMaC ..... 46
Libor 111. Odn.
1. Epioedion in Jo. Ha. ScIieiniDin. ICSO Not. 10 . . .48
2. In fuBiim Tillydii eitrcitum 1631 Sept. 7 . . .49
S. Ad JoaDDODi Oeorginm Electorcm Saxonicam, cnm Tillycw co-
pite MiaDiB finibni ejiceremnr 1631 Sept. .... 61
4. Landes OuBtaTi AdolpM Magni 1631 Scpl 63
5. Ad D. pRccm, pro Misnia, quam ojtis incolB po»t proSigalum
Tyllidcm qaiaque ad sna redirept 1631 Pcpl. ... 64
6. Godoü-edo Quilielmio libertatem eoDimendat 1632 Juni 26 54
T. Ad Uarlefam Luder» NoTogorodia Moacnam 1634 Juli . . 6Q
8. Ad Garlef Luders S. qnum atca laaurus, inaiiiium potiorem
ipsa grnviter Isaisset Kloscua:. 1634 ^cpt. 2 ... 58
9. Georgio Gnilielmo rtehmcro, Nobili juvciituti«. J634 Sept. 9 69
10. I'hilippi Crusi, Legati ad Extcrofl , libaratiintum earinlna latia
citolli non pOBse 1636 Herbst 61
Libor IV. llendccasyllabi.
1. Ad Rcinernra Brocmannam 8. 1636 Juli . . . 64 •
2. Timolboo Polo 8. 1636 Sept. 65
3. Kranciici Murrcri aai nominnlia a Ticesimo scplimua 1636
OcL 4 65
4. In Albo Oloaril 1636 Oct. 15 M
6. Laudea Urbani IIX. Pont. Opt. Hax. 16ST Not. 1 , . 67
0. Salouioni Potrtro, Legationia Persicn Pacerdoli, 168T Deo. 69
7, Ad Vener«Tn Btellam matutinam, in Nominall Pliilippi Crutii
Leg. 1688 Mai 1 6»
Liber V, Hippouax.
1. Super nebula miranda in Iriamfali obitn Gnitari Hagni. 168S
Not. 6 ^*
2. Wendelino Sibeliat, Magni MoBchovia Prinwpii Arobiatra.
1634 74
3. Reinero Brocmano 1686 'B
4. Friderico Menio, HiiCorin borealia Paretiti 1636 Scpt 3 - . TS
6. Ad tichhardnni Uiraaeliuni, Amieain 1686 Mot. . . . BO
6. Pro conjuge Hrocmatini, primnm mox puerpera 1636 Mai 37 80
7. »arlino Opitio, SecuH Uaroni 1636 Juli 31 ... 81
8. Ad Cruaium tempore sie Tolenle leSS April — Hai ■ 63
9. Amico Noniinalem celebranti 1639 April 8 . . . .82
10. ßcaziintca Rcinero Broemnno aprufeBaione gjmnaiii Revalienais
od Trislferenainm paroehiam abeunti. 1639 Mai 8 . . 84
11. Viro incomparabili et suprn exemplum magno Daninli Heinsio
1639 Oct 85
12. lu iievam cditionem po«matuin Caüpari BarlEi 1689 Not. . 86
602 nmALTSTEBZEICHNIS.
Seite
Liber VI. Jambi.
1. Francisco Murrero Bno 1634 Mftn 81 88
2. Philippo Crasio Legate 1684 April 18 89
8. Jan. Adolphe Raaohio super nominali ejoadem 1684 Jani 34 90
4. Sab adventum Legatorum NoYOgorodiam 1684 Jnli 28 • • 91
5. Dedicatorinm carmiiiit properoptici Georgio Guilielmo Pöbmero,
Patritio Norico, scripti Mosoa» 1684 8ept • . . .91
6. Alterias cujusdam nomine in Philippi Cmaü nominalem 1635 Hai 1 92
7. Super nomothesia Gymnasii Revaliensis Henrioi Vulpii Gjm-
nasiarcbse, ad eondem Catalectid 168^6 .... 93
8. Cbristiano Cassio Politico 1639 Juli 94
Liber YII. Gymnasium Revaliense.
1. Ad Gymnasii Reraliensis Profcssores Dedicatorinm 1685 April 5 96
2. Ad Galliopam 1635 96
3. M. Henrico Vulpio, Gymnasiarch« , Tbeologo et Philosopho • 97
4. Timotbeo Polo, Poetaa • 98
5. Henrico Arningo Rbetori 99
6. Reinere Brocmano, Historico et Linguar. Prof. . . . 100
7. Alhardo Boendelie, Grammatico 100
8. Davidi Gallo Musico 100
9. Ad stadiosos Juvcncs ibidem ...••• • 101
10. Ad Aetornam Sapientiam .101
Liber VlIL Suavia.
nP02:4>QNIlMATIKOx\. Allocutoriam 103
Jeanni Michaeli, Medice, Sponso, Paallus Flemmingus D. C. Q. 104
Sno Flemmingio Jehan. Nicelaus Thomingius D. . . .105
Dedicatie 106
Ad Genium J. Deuz» P. Inveoatio 109
Fabula Suayieram 110
Suavia I— XLVI 112
Dithyrambus in pompa nuptiali 138
Liber IX. Miscellanoa.
1. ArsB Schönburgice exstructas a Paulo Fl&ming, MDCXXX . 144
1. Ad Charitas 144
2. ßponsus ad Sponsam 145
8. Idem ad Hyemem . . 145
4. Ad Parcas Sponsus . . 146
5. Ad Mortam 146
6. Ad Auroram Sponsus «147
7. Idem ad Solem 147
8. Ad Lunam . . . .147
9. Sponsus ad Vonerem . . . ... . . .148
10. Ad Violas 149
11. Sponsus ad iGdenes 149
INHALTSTERZEICHKIS. 603
Salt«
12. Ldcdb id Apienlu .,,..,.. 150
13. Ad Zsphyroi BpoDsaa ...,,., llil
14. Idem Ad Cbarontein 161
15. AlloquDtlo 153
16. DcBtscbe Elegie 1!>3
IT. Dentsclie Epigrimm 153
18. Der kligeude BrHatigam )53
19. Epicedinm 153
SO. Ad Vtdorem 154
2. Jesu Chritto S. Naliliünm. 1681 Febr. 1 .... 164
Chriato bodie-naacanti hyporchein« 172
S. Taadea Scb<BnbDrgicn. 1631 1T4
Domino Cbiiatiano L. B. ■ Scbünbnrg i^a^iAv . . 174
(i) Ad Mnaa» et Amorem , Ilhyphallicum . .174
(!) Dia Nuptialiboa S 176
(3) LiuuB ad Amorem 178
(4) Ujparobema. SpoDsna ad Sponaam ..... 179
(5) Ad Solem 1B0
(6) Ad SeriK 181
(7) Ad UorboDiun et Senectam, MiiloaBionni .... ISl
(8) Ad Uorlag 1S3
(9) Alcnm ad Famam 182
4. Ad qnendam Ecbillingam BeapondeDtem 1631 April SO 184
5. Fropempticoii Johuini Maico H«d. Cand. 1631 Mai . . 184
6. Nupliii M. ConaUntini Waltheri eto. Erotopsegnium . 186
7. QermaDiae ExaoUa Ad Saoa Filio» tive Procerei Rogni Epi-
bIdU 16S1 186
8. PTOmQB miacellaoGonim EpigrMCiinatnm et Odamm I6S1 Bept. 193
(1) Com dereniionem patriae elector Saxoniae meditaretnr 192
(2] Federatio invictisBimi Baeconim regia «t potCDliwimi 8a-
xonise aeptemviri 192
(8) In faaam Tyllidia exercitum . '. . . . .193
(4) Clade« , ut Tocanl, ligiatica 19S
(5) Rex fortiMime pognana 103
(6) Laadea OniUvi Adolphi I9S
(7) üermania 198
Denttchland 194
(8) Meraebiirgum . . .194
MeraeboTg 194
<9) Hala Saionam 194
(10) Hagdebargum 195
(11) Lipaia 195
Von dem ergebenen and wieder abgenommenen Lelpiig . 196
(13) Ad Joannom Georginm Ode 195
(13) Bab adTcutum electoria Lipaiam . . . . 195
604 INHALTSV£RZ£ICIDaS.
(14) In symbolum electoris
(15) In aurum effigie regia donatnm ....
(16) In enmdera ad vivam depictam ....
(17) In oamdem cingulo tenos teri insculptom
Auf ihrer KOnigl. May. Bildnfist, so biß zur GOrtelstette
in Kupfer gegraben . . . ^ •
(18) Sub effigie electoris ......
(19) In regem yictorio^issimnm .....
(20) In domum vespillonis ominöse Tylli se contulcrat .
(21) In seriem cupcdiarum exponendarum , nrbi immissam
(22) In enses decussatos, siemma electoris optimi .
(23) In regem gloriosissimum
(24) De landgravio Hassin bcne rem gerente •
(25) In effigiom regia
(26) De ruta, stcmmate electoris . . • • •
(27) In leones et Coronas, stemma regia ....
(28) In insignia electoris ......
(29) In leones ensifcros, stemma regis et electoris .
(30) In trcs Coronas« stemma rcgis ....
(31) Do dato riisscnburgo ......
(32) Super visa imngine Tyllidis .....
(33) Ad Batavos ....... ^
(34) In Iconem ensiferum, qui super armis stans, trcs Coronas
tuetur. 8temma rcgis. Scazon ....
(35) De symbola regis. Cum Deo et victricibus armis .
(36) De capta Erphordia
(37) De Tyllide transfuga ad Halbcrstadium , ab co obsidione
libcratum
(38) In effigiem Finnonis
(39) In efiigiem Lapponis .....
(40) In cladem seri dandam , ut datam ....
(41) Ad Paccm pro Misnia Ode .....
9. Ad Johannen! Michaelis D. sponsum 1631 Nov.
10. Aliud nuptiale. Omnipotens Amor ....
11. Ad reginam Opt, Max
12. Epithalamium ^Eschclio et Anns Sibillao Sitsmanac donatum
1633 August
13. Ad Illustriss. Ducis Holsatisc Legatos Odae Germanicac De
dicatio 1633 Oct
Seite
196
196
196
196
197
197
197
197
197
198
198
198
198
198
199
199
200
200
201
201
201
201
202
203
203
203
203
203
203
204
204
204
205
212
14. Propempticon Hartmanno Gramanno Kevali» 1635 Mai . 212
IHane« fiUlog'eriani«
Liber I. Amoros.
1. Ad Librum hunc ........ . 215
2. In Annulum incisum 1630 April 23 215
mnALTSVERZEICHNlS. 605
Seite
3. In vitro Vcncto 1631 Juni 12 . . .. * ,215
4. Omniam Rcrum Vicissitudo 215
5. Idem aliter . . . . . , , . . .216
6. Idem iterum aliter ......... 216
7. Intcr inedias preces doücieAti . . . . . . .216
8. Homo Bulla 216
9. Godofredo GuJlielmio, Zachariie Pceplero, Sill. . . .217
10. Super Syrabolo Zach. Sommeri Sil.: patiendo vinco . .217
11. Natali Matthiae Berlichi Ict 217
12. Super Symbolo Pocplcri: ure Dens , ne uras . • . .218
13. In nominalem Joannis Praetorii Sil. . . v . .218
14. De Symbolo Godofrcdi Guiliclmi: Nil dissociabile firmnm . 218
15. In Albo, cujus Symbolum: Este fidelis usque ad mortem et
dabo tibi coronam vitae . . . . . . .219
16. B. Glogeri Febris 219
17. Vigiliae B. Glogeri 219
18. B. Glogeri Scrinium ,220
19. B. Glogeri Bustum 220
20. De Symbolo Christenii .220
21. De Symbolo Posscssoris: Spes mea in Deo . • . . 220
22. Redditio 1631 Dec. 2 221
23. Super amicitia cum Conrado Boltenio Sundenai inita . .221
24. Albo Christian! Brehmi Lipsiensis 221
25. Nominaiis Emesti Dehni 1682 März 18 .... 222
Libcr II. Cupidine».
1. B. Glogeri febris ...,,,,.. 224
2. B. Glogeri Somnium 224
3. B. Glogeri Frons 224
4. B. Glogeri Poesis 225
5. B. Glogeri Oculi 225
6. De febre et morte B. Glogeri 225
7. B. Glogeri Manus 225
8. Salvor gratis, Symbol. Sebast. Gmnaweri Sil. . . • 226
9. Ad M. Christcnium 226
10. B. Glogeri Sudor 226
11. B. Glogeri Crines 227
12. B. Glogeri Corona 227
13. Do eadem * . . . 227
14. Assimilatio 227
15. B. Glogeri Preces 228
16. B. Glogeri Candor 228
17. Connexum 228
18. Ad Caniculum, Amoreg Glogeri 229
19. Ad Stellas ; .... 229
20. Aurora • • • . 229
606 INHALTSVERZEICHNIS.
m
Beito
21. Ad Carbonem Catellom, Delitiaa Qlogeri .... 230
22. Ad Rores 230
28. Ad Autamtinm 281
24. In MedicamenU • .231
25. B. Glogeri Verba: Per te mo fama loquetor • . . .231
26. Ad Flavios et Ventos 231
27. Ad Aviculaa y . . • 232
28. Ad Arborem notam 232
29. In Annolum B. Glogeri 232
30. Ad Annalnm 233
31. Ad Vallem Rosarum 233
32. Ad Prata 238
33. Ad Violas 233
34. Ad Deo8 agrestes 234
35. In Charitas 234
36. De Fcbre ardente et 8adore B. Glogeri .... 235
37. De iisdem 235
88. B. Glogeri Malam citreum 235
39. De Insignibus B. Glogeri 235
40. Ad Lectum B. Glogeri 236
41. Imago B. Glogeri 236
42. In Libellum. Die geistliche WasserqaKlle .... 236
43. Joanni Christophoro Lobbartsbergero Propempticon . . 237
44. Cum somniaret se a J. G. Scbilaohlo S. Pyropo donari . 237
45. Albo Joannis Sibelii, Westphali, super symbolo ejosdem. Sab
persona posscssoris loquitur Yeritas 1633 Febr. 7 . . 237
Liber III. Vota.
1. Invocatio ad Poesim meam • 240
2. Vox 240
3. B. Glogeri Yotum 240
4. Ad Philippum Mullerum 241
5. Somnia 241
6. Querela 241
7. Ad Somnum 241
8. Ad Coelestem Mentem ....... . 242
9. Ad Sororem meam * • 242
10. Ad Manus B. Glogeri 242
11. Fero ut feram 243
12. Aliter 243
13. Aliter 243
14. Aliter 244
15. J. Miclmcli sponso 1631 Nov 244
16. Michaeli ßcholtzio Sil. 1632 244
17. Wcndelino Dahinden 245
18. Super Funere cujasdam 245
INHALTSTERZEICHNIS. 607
8<ita
19. Ad MaHm 245
20. Ad Meililrinwn 245
Sl. Ad Famam S46
23. Ad Musaa 346
LiberlV. DeiideriK.
I. B. Ologeri Encliaristis 248
" a. Eadom 249
3. B. Qlogeri Mcdicinft 248
4. B. Glogeri Fietal 249
fi. B. Qlogcro Vitae meac 249
G. Ilora IIX. ProiDCridialia 249
7. SolitDdo 249
8. Infortania GIogEii 250
9. (ohne Übsrsobrift) 260
10. B. Glogero Virtaoao 250
II. B. Glogeri PaticDÜa et ConaUotia 251
12. Ad Sotem 251
13. Ad Floram : . . 351
14. Ad Noctem Sgl
15. Dice 251
16. Ad Veiperam Sfi3
17. Lessas 353
18. Ad Tentoa 358
19. Glogemm adbuo y'uen 35S
20. Super Cantua FbllomelM 259
21. Id Mttseum Soum 253
22. De LacrymJB et Soapirii« soia 254
23. In Tabulas medidnatea 354
24. Ad Ueoiionm EbcDiain Sil SS4
35. Ad Fftta 254
26. Ad Se ipBarn 355
27. In Uorlem Glogeri mii 1G31 Oet 16 355
28. Omnia Glogcram quacruDt in DDinibiu. Ego mazime . . 355
29. Ad Forlnnam 256
30. Ad M. Andream Vaigtum 256
31. Ad l'btEbum Apollineni 256
82. Ad Virginc» 356
33. Ad Geaium B. Ologeri 257
34. De Gravi Pesiilentia Lipaiain 1632 depopnlanle . . .257
35. Ad PareDiciD Mcum aub obsidioaem Lipsiae 1633 . . 257
Libcr V. BnapirU.
1. Eusebio Lasiiiano, DeuderaliaaimBe recordationis . . . 260
2. Id Uarmoniain B. Ologero aate obitam auditam . . . 360
3. B. Glogeri EacbarUUft 260
4. B. Glogeri PhilasopbU 261
608
INHALTSVERZEICHNIS.
5. B. Glogeri Musica
6. Joachimo Eisnero Sil
7. Ad Suspiria Saa
8. In Herbatione, qnam vocant, Ad Flores, qoi monstrari ac
distribui aolent . . ■
9. Ad Fratres Bcati, Petrum, Davidem, Nicolanm
10. Ad Albam B. Glogeri
11. Ad Silesiam
18. Ad Animum Beati
18. Dolor . •.
14. Hominis Vita Dolor et Labor
15. Ad Octobrem
16. Ad XVII. Kai. Novembres, Glogero meo exitialem
17. Ad Lanam
18. Ad Suavia Mea 1631 Not. 12
19. In Liliam, Amores Jani Georgii Schilachi . . . .
20. De lisdem Ad Eamdem
21. M. Bteyero Propcmptioam 1631 Not
22. In Ob.-tidione Lipsica 1G32
23. In Obitum Danielis Rudigeri 1632
Liber VI. Lacrymae: feblt.
Liber VII. Tumuli.
1. Theodori Mcestelii 1629
2. Mariae Julianae L. Baronis Scbcenburgiae 1629
8. Eusebii Lasmanni 1629 ....
4. Bulthasari liilHchcro 1630 Sept. 13
6. Joannis Hermanni Schcinii 1630 Nov. 19
6. Mattbeo Paullo Vezero, Norico 1631
7. Manibus Georgii Glogeri
8. Bartbolomaeo Mayero 1631 Oct. 19
9. Epitaphium Godofredi Raspii 1632 Anfang
10. Annae Genero Lischao, Matrimonio Schilacbae 1632 Jan. 16
11. Petro Schilachio Torgano 1632 Jan. 27
12. GiTsUvi Magni 1632 Nov. 6 .
13. Samuel! Michaeli Dresensi 1632 .
14. Tumulus Matris .....
15. Memoriae Ehrenfrcdi Scriboni Sil. 1632
16. Georgio Eiigelmanno, Organistae academico et urbico 1632
17. Nisi nimis properas, viator, me intuere. Bütnero Ict. 1632
18. O. Deo S
19. Andrcae Bretschneidero Pictori
20. Cbristophoro Schürero ....
21. Nox est Omnibus una dormienda
22. Samueli Seidelio Vratislavio 1632 Dec. 15
23. (Ohne Überschrift)
Seite
261
261
261
262
262
262
263
263
263
264
264
264
264
265
265
265
265
266
266
268
268
269
269
269
270
270
270
271
271
272
272
272
273
273
274
274
274
275
275
276
276
276
INHALTSVERZEICHNIS. 600
Seit«
34. (Ohne Überschrift) . . , S77
SS. TnmaliiB Polyoarpi LyMii, nuniDl LipaieiiNtuQ Epiicopi 1SS3
J«i. 15 J77
36. Obitm Jmni Unntbcri H«dici 1633 377
37. EjHUphiDin Joumia LtBMii Jnuiorii 1083 Aog. . . . S78
SB. Osorgii Oe»»e , pU et fhigalla Benecionli 1685 . 378
39. Epiupbiam EtUabetbae PaolUe. BeialiM 1685 . S78
30. Jacobi Andreaa Graalü, Patroni qnondam doneatiai W*/k . 379
81. Inter Beatoi Felici Jano Barcarda, Medieinamm apnd Beva-
lienae« Fatrono 1636 Uftn 379
SS. Tnmalns Uraalae Colerae NoTwoae IS^/m .... ST9
83. Jaati Lipaii SSO
84. JdIü Caeiari« Boaligeri SSO
80. Jotepbl Jutti Scaligeri 380
36. Jodooi Hondü, Geograpbl oeleberrimi 381
87. In ftuma 8ooeri otunadain tnb Q«neri pcnona . . . 381
38. Ad Hoapitem Sepnltoa loqtiitui' 1640 3B1
39. In Hartem 381
40. Ad Florea 383
43. Epilaphiam
43. Ad Leotorem .
44. Ad ApioDlaa .
b«rl. Cceli.
I. H«Uno, Laiama
5. B. BanctSB Trinitati
3. Nemo oUi hio peiegiiniu
4. Adapieite volatilia oceli
ß. Adipldlo flona agri
6. Ego pengrinoi iUe
7. Lnoae X
8. Ego lapfoatu ille . . ,
9. Qtouiu amiani
10. Orla pndita
II. Hoaianna
15. Nloodemos
13. Jem Cbrialo, deaiderio meo
14. Beaipiacentia
16. CcNia Domini
16. AdTentUB
17. D« Jeiu
IB. Ad latronem deitrae
19. Sioiatrae
FltmiBg. 39
610
INHALTSVERZEICHNIS.
30.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
81.
32.
33.
34.
85.
36.
87.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
öl.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62,
Pican poschali.s ....
TrininphuB ClirUto rosnrgenti
Amore Jesu langnco
Sarrezit, non est hcic
Dies dominica ....
Poenitudo .....
Excubias ad sepalchrnm doniini
Ascensio
Votum pro Voto ....
Epitaphium rederaptori moo .
Pater peocavi .....
De profundis clamavi
Miserere .....
Eucharistia
Parce mihi domine
Misericurdias tuas ....
Ad lapidem in scpulchro salvatoris
Crucifizo amori meo
Michaelis archangeli paian triumphalis
Venite ad me omnes. Matth. XI. .
Nonne decem mundi facti sunt?
Novem autem ubi ? . . .
Paracleto meo ....
Cor mundum crea in me, Deus
JnbiluB ascendenti Jesu Christo
Festum nativitatis Christi 1632
Votum ad almum spiritum 1633 August
Ad eundem aliud. 1633 August
Ad Deum 0. M. Meum 1633 August
Calcndse Januarii 1634 .
Super prima Pentecostes 1635 Mai 27
Feriis natalitiis 1635 Dcc.
Oratio pro incolumitato 1636
Rcvalescentis a prsecipiti et gravi morbo , in
1637
Festo angclornm. Isfuhanro Persarum
Natalibus Domini 1637 Dcc. 25 .
Dco Dcorum 1638 Mai .
Christo resurgcnti ....
Super cultu barbarorum
Charismata almi spiritus in itinere per barbaros 1638 M
637
Nov.
itinore Persico
Pentecoste anno 1638. In itinere Dagostanensi ad Caisum
Mai 15
Jannunrius anni 1639
Pentecoste 1639 April 14
Majo
Seite
291
291
291
292
292
292
293
293
293
293
294
294
294
295
295
295
295
296
296
296
296
297
297
297
298
298
298
298
299
299
299
300
300
300
301
301
301
301
302
305
30!
301
30:
nm ALTSVERZEICHNIS. 6 1 1
Seil«
63. XII JnDü diu Pcenitentialii el Bogationum pei mÜTenM ditio-
oea SoeeicM 1639 30S
D«perdiU S04
Liber II. Sidera.
1. P. Ambroaio de Angelia Ord. EremiL D. Augnatini in Qeorgi»,
qni SchamsobiM ad noa inviaebat 1637 Hlrs . . . 80C
2. Effiglei Marias Hagdalenae plorantia; apnd AngnstiDianoi la-
fabanae läST Augait 29 806
3. 8. Katlminao sepultnra in eodein templo elegantiaHmo . . 806
4. Conrivium ad eoidom Palras leligioBoa Lutitanoa 1637 Ang. 29 807
5. Imago Divi Aagaatiui Ibidem S07
6. P. Lndovico de Bodo Bacceaau Ord, Eremitaram . . 807
T. P. Jasepbo de Kosario, ejaidem ordinia .... 308
8. P. Vineentio de Bodo Sacceaia q'aBdem ordinia . 30B
9. P. Fbilippo de Roiario ejuedem ordinia 306
10. P. Petro de Sanetla ejnsdem ordinia 309
11. Ad eosdem patres qainqae Dnmeio ..... 809
IS. Landea Divi Angnatini 809
18. Sibjllae in eodem monuterio 309
14. P, Blaaio de Nantei, Capaoino in Fersia miaaionario
15. P. Valentino, Capncino Miuion. in febri decambenti
IS. Helchiori a Begibaa, Camtelits in Feraia 1637 Oot .
Depetdita
Liber m. Coroula.
I, Poeaia Jani Btepbanl Vetbesli, Apollinia Pbmbi le^/si .
3. Od» Ternacnl» dedioatorinm in nnptüa U. Sam. Steneii SiL 103
3. Agneti SobmobnrgiB Baroni 1631
4. Quirlno Sobaoliero , jmia antiatili 1031 31E
6. Isaoa Caulrelio 1681
6. CteleatlDo Schrtsero Eljiio 1631
7. Zaobaria Pceplero S>1. 1631
8. Ad Sponaoa Andream Bauernin et Magdalenam Blnmiam 1631
9. Godfrido Vibigio, Silesioi condoria asmulo 1631
10. Anna Catbarion Plaoenti« 1631
tl. Btanialao Clagio, Bileiionun integerrimo. 1631 Not.
12. Paulo Christophoro Lindnero, fido Siletio. 1631 Not. .
13. Oodefrido Schildbaoio Qlaceaii 1631 Not 818
14. Sebastianu GniDawero 1631 Nov. , . . . .
15. Christiano Tralleaia, Sileaicn Integritatie exemplo 1631 Nov.
16. Angnatino Richten) 1631
17. Slephano Colero 1632
18. Amico aubtriiti
19. Tbomm Domisio
20. Joanni Nicoiao Tliomingio , Apollinia fillo 1631
21. tn gratiam Daridia Mazii, anper Panegjrico ^iiadem
612 INHALTSVERZEICHNIS.
22. JonDDAe Comannne Poetriao Mirjam TragieoincBdia . . 320
28. Angiisto Buclmuro, Masanim Fhcebo. 1682 April . .821
24. Jacobi Gravii reminiseitnr 1632 82 t
25. Georgio Erncsto K>ulcmanno, competitori titnll. 1632 Min . 321
26. Georgio Kberfaardo lUrtmanno Joannis fil. 1638 . . .821
27. Mattliiae Zachariae Gcetzio 1638 322
28. Marine Eliflabntbae Bcccerac EpitbaUmium 1633 Frabling 322
29. M. Gamianno 1633 Sommer 322
30. Ad Amicmn Caossae Patronum 323
31. Jano Pbilippo Craaio, Charitum animae. 1633 Herbst . . 323
82. Godfridi Dencrlini Philyrei deaiderio 1633 . . . . 323
38. Hartmanno Gramanno Med. Novogrodia Nanram 1634 Min 10 824
84. Garlef Luden cuifi ip^e, arcu luaamS) manaum potiorcm gra-
▼iter laesisset. Odae Romanae dedicatorinm 1684 Sept. 2 . 324
36. 8uo 1634 Sept. 2 334
86. Eidem 1G34 Sept. 2 325
87. fiipponactig Wendelino Sibetistio, Magni Mosobornm Principis
Arebiatro, scripti DUDcapatorium 1634 325
88. Joanni Michaeli , Meditrinae Mystae 163V3% .... 325
39. Keinero Brocmanno et Dorotbeae Teminiae Sponsis 1635 April 326
40. Ad Hartmannam Gramannnm Mecßcnm quam ReraTia soWeret.
1635 Mai 21 326
41. IlenniDgo Grossio, coaetaneo suo 1635 .... 326
42. Olearium ut scribat ?aepiu8, rogat 1635 .... 327
43. Henrioo Arningo et Elsabae ran Scboten odae Temacnlae in-
«criptio. 1636 Anfang 327
44. Pbilippo Crusio Sponsae nominalem gratnlatnr Pasabnloae Ra-
thenoram 1636 März 25 327
46. Literae Baailenae S. 1636 August • 328
46. Ad Amicum Olearium 1686 Nov. — Dec 328
47. Israeli Ilgenio, Lipsiensium clarissimo 16^V38 • • • 328
48. Brigittae van Acken, Arpenbecii amoribus 1638 Febr. 1 . 829
49. Basilenae, cordolio meo 1638 Juni ..... 329
50. Jano Burcardo Bresleo amicissimo 1638 .... 3'J9
51. A. 1638. M. Jun. Sabinae Abrahamidi Flemingae, su^pirio meo 330
52. Brocmanno meo 1638 Juni 330
53. Rosilla seu Suaviorum Lib. II amoribus Crusianis sacer. 1639 Mni 330
Deperdita 331
Liber IV. Occili.
1. Matthiae Flihcro, pueritiae meae formatori .... 334
2. Joannae Eduardao Beccerae, Musices et Lingnarum aliquot scien-
tissiuiae Virgini 334
3. Joanni Ruperte SiiltzbergerO) Styro, Hippocratis Genio . . 334
4. Petro Joanni Fabro Gallo, redivivo Hermeti .... 335
5. Danieli Sennerto, Galeno nostro 1631 ..... 335
INHALTSVERZEICHNIS. 6 1 3
Seit«
6. Andreae Rivino, Philosopho, Philologo, Poetae, Rhetori et jam
Medioo 835
7. Friderico Zamelio, Poetae lepidissimo 886
8. Gailielmo Alardo, Divino Spiritai 386
9. Cunrado Bavaro, Historico, antiquario et doctori publioo • 836
10. Mattbiae Casimiro 8arbievio, aclatis nostrae Flacco . . 336
11. Hugoni Grotio, Seculi hujua Varroni ..... 837
12. Julio Guilielmio Zincgrefio, Linguae patriae vindici . . 387
13. Danieli Heinsio, Literaraai patrono ... . • . 387
14. In gratiam J. Georgii Scbilachi ad ouratorea ejusdem, odae
Germanicae dedicatorium 388
15. Leonardo Domisio . 888
16. Yaleriano Theodoro Clemcuti 338
17. Gpigrammata Ouilielmi Paftiii ...... 338
18. Erasino Scbmidio 339
19. D. ChriHtinae, Succarum ditionum Keginae 1633 . . . 339
20. Ad Suuin 339
21. Ad Patronos diios 340
22. Amico 340
23. Augcrä Giselini Basbecii Turcica ...... 340
24. Fabrieii Poetica 341
25. M. Opitii Vesuviiis 16^^^ — 341
26. Ferdinando III. 1633 341
27. Joanni Klicnio, redivivo Vallac. iri33 . . . . .341
28. Joanni Belovio, liyi^eae flaniini. 1633 Decenibcr . . . 342
29. Friderico Menio, pootae, bifttorico, antiquario 1633 Deceojbcr 312
30. Ad se 842
31. Pro amico jnvone 843
32. 8(ao). F(ranci8eo). M(urrero). . . . . . , SAS
33. Adamo Oleario Narvam 1634 April 343
34. Georgio Guilielmo Poebmero, odae rooianae dedicatorium
1634 September 9 344
35. H. Gramanno meo, cum juxta borologium ipse illa sterterct 344
36. Sebaldo Gramanno, Halensium Macbaoni .... 344
37. Mart Munstcrbergio, evangelici iu MoRcua Pastoris, III. Kid.
IXbris MDCXXXIV 345
38. Levino ab Harthausen, nobiÜHsimo jnvcnum. 1634 November 340
39. Janö MoIIero, juvcnum ocello 34ä
40. Ad Amicum 346
41. Beniardo GuiJiolmo Nuslero, Silesiae decori. 1635 April . 346
42. Elisabae Henricao Nibnsiae, virginum cruditisaimae. 1635 . 346
43. Ferdinando II. Caes. Augusto, Austrio, Victori Perpetuo. 1C35 347
44. npoa^cüVTjOt; Super nominale Timothei Poli. 1636 Jannnr 25 . 347
45. Mariae Jouunidi MuIIcrae sponsae, cum rovalesccret. Kcvn-
liac 1636 Anfang 347
614 INHALTSyERZ£ICHNI8.
Seite
46. BaluUt Magni MoscoTUe PriDcipis Arehiatmm. Sab ingrea-
sam nrbis oapitif 1636 Man 80 848
47. Berahardo Torbecio, Secretario nrbloo, fraterno eapitt 1686 . 848
48. Jano Paulo Crellio, fraterno nomim. 1686 Jan! 25 . . 348
49. Oleario, legionis ex tribns mediae Tioednoi, onm per Rnaaiam
ad Persaa irernns. 1686 Angoit 349
50. Philippo Cmsio, regni Norregiae haeredis et Holsatiae Dncia
Friderioi legato et apud Persarum Begem 8cbah Sefi oratori,
admiBSO 24. Angnsti 1687 in regia Hisfabanensi . 349
51. Olearii Qeographia apud illustr. legatos in Persia 1637— 1638 350
52. Parapbrasif psalmica Jeremiae Holtzlini .... 350
53. C. Banbini Pinax 350
54. Lanrentii Bhodomanni Poesis graeca 350
Ueperdita 351
Liber V. Animae.
1. Sidoniae conjagi Sobeinianae 354
2. Mariae Julianae Baronis Scboenbargiae tumnlas . 354
3. Joanni Samaeli Scbeinio 1630 354
4. Ad Animam Simonis Grypbii . 354
5. Stigelio parentat ......... 355
6. Nicodemi Frischlini memoriae ...... . 355
7. Tamulus Pauli Melissi Schedii Franci 355
8. Theopbrasti Bombasti Paracelsi etc. encomium . . . 356
9. Davidis Chytrei obitus 356
10. Obitus Frid. Taubmanni 356
11. Epitapbium Godfridi Raspii 356
12. Rogerio Colandro epitapbium ponit ..... 356
13. Joannis Barclaii exspiratio ...... . 357
14. Ambrosii Lobwasscri reoordationi ..... . 357
15. Detrectatori sno 357
16. Beatae Mariae Moesteliae, qnae inopinato casu ad terraui
daU expiravit 1632 358
17. Ad Cbristopborum Preibisium pro funeratione Hencelü . . 358
18. Annae, Magdalenac et Juditbae Ton Wirthiis, uno funere ab-
reptis yirginibus ........ . 358
19. Joanni Tzerclao Tillyo, suprerao copiarum duci 1632 . . 359
20. Papenbcmio, castromm Caesareorum Marescballo 1632 . . 359
21. Jngewaldo Crusio *. . 359
22. Ad Legatos 1633 359
23. Ad Nobilissimum Suum 1633 Angnst 360
24. Hermanne Samsonio 1683 360
25. Ad Candidum S. 1634 360
26. Secum 1684 361
27. Amico quasi mm ccrto . .^361
28. Eidcm 361
INHALTSVERZEICHNIS. 6 1 5
Seite
29. Philippo Crusio, Jcto et Legato, obitum uxoris lugcnti 1684. 362
30. 1634 5. Martii, quum Novogrodiam intraret, accidentc vesperi
ecHpsi lunari 362
31. Bugislao Rosen, Nobili Livono 1634 862
32. Accusat moram, quam a siderum dispositione ortam saspi-
catur 1634 Juli 368
33. In Michaelem Borissovicium Schein, copiarum Moscbicarum
supremum Ducem 1634 August 363
34. Memoriae Tobiae Maü 863
35. Super symbolo Henrici Arningi: Beat servata fidcs 1635 . 364
36. Christinnae Timothcae Polnc 1635 Mai 364
37. Bnptismus Bcatac Philippinae Nigrinae 864
38. Dedicatorium Odae Germanicac super obitu Elisabetae Paullae
Kevaliae 1635 364
39. Ad eandem a quarto puerperio cxcedeiitem • . . , 865
40. Epitaphium 865
41. Tumulus Georgü Ossae, pii et frugalis seneciouis . . 365
42. Tumulus Jaoobi Andreae Graulii, patroni quondam domestici 365
43. llenrico Moriaiio, mercatori doctissimo 1635 — 1636 . . 305
44. Inter bcatos Felici Joaiini Burcardo, Medicinarum apud Reva-
lienscs patrono 366
45. Funus Tobiae Hubnori 1636 August 366
46. Tristes novellao 1636 August 366
47. E naufragio liberi 1636 November 15 366
48. Post convalesccntiam a febre Schiuimcliifle in Media 1637 . 367
49. Sandersonio nostro inter hiacynthos tumulato 1637 Milrx 27 . 367
50. D. Ferdinand! II. Rom. Imp. sempcr Augusti , Austrii , Pii,
Fclicis, Triumphatoris perpetui, excessus inter Mauros nun-
ciatus 1637 367
51. Aedibus sacris, in quibus per Paroebum Armenum a furiis
Indorum tutus asservabar Isfahaui VII. Aug. MDCXXXVII . 308
52. Parentat itineris comitibns per tumultum ab ludis interfectis
1637 August 7 368
53. Jano Rudolpho Statlero Helvetio, a Mauris ob confessionis
porsererantiam interfecto, vere Martyri hodierno. 1637 Oct. 3 368
54. Mulieres ad scrinium plorantes ...... 369
55. Beatus loquitur 369
56. Epitymbium 3r>9
57. Sermo funereus super dicto Apocalypsis: Esto fidelis usque
ad mortem et dabo tibi coronara vitae aeternae . . . 3(>9
58. Tros candelae super funus ardentes 370
59. Processio Armoniorum Archiepiscopi , qui funeri obviam re-
niens benedixit 370
60. Ut rodeat in patriam optat ....... 370
61. Patriae se oblivisci non posbo . . . . . .371
616 INHALTSVERZEICHNIS.
62. Angitur detiderio patriM 871
68. Patriae detiderium . .871
64. Patriam detiderat . 871
65. Aemnlatio 873
66. Patriae amor fortior peregrini regni poeeesslone, ex Penioo . 872
67. Amioo le reoonciliat 872
68. Somniat se patriae rediisse 873
69. Tamnlas Ursalae Colerae novereae 878
70. Ad parentem super obito cjnsdem beatae 1687 — 1688 . . 873
7 1. Ad Martinom Cbrieteniam, excessom matris scribentem 1 687 — 38 373
72. Dileoto Buo 1638 Juli 874
78. Olearium consolator 374
74. Roderioo a Castro, Medico 874
75. Bacbaoani tomnliis 16S9-<1640 375
76. Tamnlas Mauriüi, Anrosiensiam protoprincipis. 1639 — 1640 . 375
77. De Sacerdote « 375
78. Tamoli Doasaram inscriptio 376
79. Dominici Baudii exspiratio 376
80. Oweni exspiratio 376
Deperdita 376
Li bor VI. Flor es.
1. Jacobi VI. Bi'itauDioarum Insalamm Monarchae laudibas . 380
2. In Bestiam Arundinalem Mart. Rincardi, TheoL et Poet 1630
Juni 380
3. Ad N. Innocentium ab Einsidel, Eqnitem Misnicam . . . 380
4. Wendelino Dahindenio, super symbolo: Dens a^jntor mens . 381
5. Albo Cbristiano Brehmii Lips 381
6r In Nominalem Ernesti Dehnii 881
7. In gratiam Joachimi Burgen de actionum cessione disputantis 381
8. Besoldi laudatiTum 881
9. Priapeja Scioppii • 882
10. Ananiae Wewero carraiua Fleming! S. P. dicunt . . . 882
11. Album amicorum alicui transmisit 382
12. Constantino Waltero Cjgneo 382
13. Ad Amicum laesum. Die Adolarii ..... 383
14. Joanni Baptistae Sittingero, Austriaco ..... 388
15. Matthiae Englardo Medico 383
16. Audendum est. Symbolum Henrici Bunavii etc. Salitii d. 2.
Aug. 1633 884
17. Ad hospitium Novogorodiae 1634 März 384
18. Petro Crusbiornio, Viro generöse et illustri, S. R. Maj. Sue-
cicae ac in iroperiali Mosoua Resident! Legate, Filioli obitum
lugenti, Odae germanicae dedicntio 384
19. Super advcntn Parcntis 8ui longe desideratissimi Joannis Mol-
len Juttuniö F. Bona Vcrba ...... . 385
INHALTSVERZEICHNiS.
2Ü. Horolugiam quiuquBnuBlia Uborii rariqit« «itificii , quod pro
Periatura Bega dederat IIlugti'iBBiinus, nnufVagio nil Huhtim-
dUtn amiHaam 163S— 1636
!1. Arthuru Tbee, Anglo, mcdico
22. In Volgae ustio, ad lacom Cupiiini lÜSS Oclolier
13. iDaignia Ilarlmauui Gramniiiii
24. Thermae Peraarum Wö7
25. Magno Schunarto, E!ec(oriB dextrae. IGST ....
26. Pyramidea, ^uae conspicinntur Sullnuiue PerBBrum. I63T Juni
27. Kudera Peraepulia juxln Schiraa versus aquiloncni. ItiST
2B. .Süpulchrum Lazari haud procul a Uendar Uamrun, in Kinnan
Pcraiae
29. De qnodam Leone .,...,...
30. Mfndncia
31. ReditnB ad lacum Canplutn I63S I. Februar ....
32. Pro tempore 1638 April
38. Kertililna terrae UaniineneiB Coniuicciruin 11538 April M
:'<4. Sarcasmi IflSS April
3ö. Soliludo 1638 Mai
S6. Inqniei 1638
37. Execratto 1638 Mai
38. Aegriradinea 1638 Mai
89. Comparalio 1638
40. Epilaphiani Sibi vivo
bor VII. Coroa«.
1. LndoTico XIII. ChriBlianiBsiiDO Galliaruni et Navarme Mo-
narchae. IGBI
2. Philippo Mullero, Lipsiensium Euclidi .....
3. Super symboto Zachariae Sommeri .Sil. Patiendo Vinco
4. In Alba, cujus Symbolum erat: Eülo ttdelia nsquc ad mortem,
et dabo tibi coronam vilae
5. Fero ul feram
6. Alilet
7. Iteram alilcr
S. TumuluB Brei seh neideri ........
9. Dcdicatio Odae tiermanlcae Hcnrico Sagiltario scriptae 16SS .
10. Atlas Mercaturia .........
11. üoorgio Mocbingeru, medico abeunti .....
12. Kracaaiori Inmntus
13. JoRohimi CamerarÜ P. honori ...,,■
14. Hadnaiii Turnebi apotheosia .,...■.
15. BaUbasari Meianeri cxccasua
16. Friderici Balduini B. manibue ...<.■
17. Crueior in faac flamma
19. Epitaphium Joannia Loeseri Junioria . . • • .
618 mHALTSYERZEICHNIS.
ewto
19. Timotheos Schwineas: Sam taiu» o Jbeia Christe 1688 Oct. 897
20. Uabellae CUrae Eugeniae» HispaoUnun Infanti, Reginae,
Matri 1688 898
21. Laurentio Ladcnio Icto, Poetae, Khetori, Doctori PnbL V. Cl.
Tarpati 898
22. Mitra Rathenica, donnm Leg. Crnsii 898
23. Qeorgio Pio Poehmcro, nobilitatis Noricae flori. 1635 Dec. . 399
24. Bernardo a SpreoeUen Livono ' 899
25. NiflOYae Medorum, ubi naWs Cimbrica gravi tempeftate alliaa,
falvis excepta se omnibas appalerat 1686 Norember 15 • 899
26. Novellae e patria, Scamacbiae in Media. 1687 Mlln . • 400
27. Maasolea Regum Persarum, qaae visuntor Ardofilae in pla-
nitie Mediae Intratanrinae 1G37 400
28. HI. August MDCXXXVII. qiiae introduoebat nos lafahanam
Persarum metropoUm • 400
29. Patriam revidere posse desperat. 1689 Anfkng • • .401
80. Terroref 1638 April 401
81. Dubitatio 1688 April 401
82. Amico barbarici itiucris comiti 1637 — 1638 .... 402
33. Fao me sicut unum 402
34. Erasmi eftigies Boderodami in poute publico 1639 Octuber . 402
35. Clasüis Batava Hispanorum victrix ductu Trumpii M. Ootobri 1 639 403
36. Isacii Causoboni memoriae ....... 403
37. Thomae Erpenio 403
38. Exccssus 404
Deperdita 404
Liber Vlll. Gemmae.
1. Laudes Pbilippi IV. Uispaniarum et Indiarum MoDarchae Ca-
tholici 406
2. Eusebio Lasmanno deuideratissimae recordationis . . • 406
3. Joanuis Friderici Doctoris publici Lipsiani funeratio 1629 Doc. 8 406
4. De Ueurico Friderico, foederati Belgii defensore . . . 406
5. Natali Christiani L. B. A. Schonburg 407
6. Fcro, ut ferara . 407
7. Cum somniasset, se a J. G. Schilachio suo pyropo donari . 407
8. Meditatio Sacra 407
9. De Divino Amore *. . .407
10. Philippo Apiano, Jurium amussi 408
n. Ucnrico Hoepfnero, Theologorum sidcri .... 408
12. Joanni Hartmanno, Medicinae vindici ..... 408
13. Parodiae Rothii 409
14. Arndi Theologia 409
15. Zuberi Poemata 409
10. Augusto Buchncro, V. Cl. dcdicatio liymni passioualis. 1632 März 409
17. Gustavitt Vencoslai Clcmeutis 410
INHALTS VERZEICHN IS.
18. Ad Chriitophorum Spitemachcrum, QermBnicae in n
Chiigti odae dedicalio. 1631 Dec. 24
19. Tamulaa Polycarpi Lyseri, aummi Lipsiciiflium epiacopi
20. Ätberti Euacbii Fridlandü, oxcroituum iinperaloriarum loipora-
toria tamulDa 1G34 Febr. . . . . i ■ ■
21. Amico ienCO
22. ErUndo Flemingo, Saedicae nobilitalia ideae , . . .
23. El&giem B. Cniharinae eiio Oiaario trassmittit
34. Satomoni Petrio noatro
25. Jnno Niliiiqio, sdoleacenliae Bon. 1636
26. Hoc falum munm
27. Veatringi Suparinlendenlia lacrymae aiipar poeta in aomnio fueae
2S. Atexandri IJabinidU Kamanzucovii , Mtigiii Muscliorum Autu-
cratoria nobiscam Leg'ali ad Persarnm regiam, Noiainalig Sclja-
machiae celebrataa. 1638 MHrz 18
29. Portae Caipiae Dcrbeaaes, in Lyciiuniu I8S8 April 7 .
30. Frande»
31. Oleario a latronibus TagoNtania Uhero. 1638 April 16 .
32. Jubilate, Cantalc itiler Tagoatauoa ir>38 April IG — B3
33. Aaalmilaiir.
34. Masligi meo
35. Aegrlmonia
36. Philipp! Cniiü, legati et oratoria Cimbri'ci, Nominalis quadra-
geaimue eta. 1638 Mut 1
37. Ad Calendaa Majas MDCXXXIIX
36. Excessua Alexandri Sabinidia RaniHn^^ucovii Nianae Katheno-
rutn ad Volgani 1638 M. Octob
39. Martini Opitii, GermaDorum Maraoia, epilaphiam 1680 Aoguat
40. Fanpertaa divea .........
Dep«rdila
berIX. Leporea.
1. Altende
2. De Joanne 8ecundo
3. Id Virginem tanebrionem
5. In Quartum ..........
6. In Caldanum impnatorcm et legnlcjum Ferralum
7. Du Araoena
8. Ad Ainicum ..........
9. Ad Zoilom
10. In Duoa
11. In Craaaum
12. Koaa
13. Pro SludioBo
14. üptionc Taela
620 INHALTSVERZEICHNIS.
8«it«
16. De eadeni, td amicum ^ • • 422
16. Alia oam suo 422
17. Saper illa ipaa 423
18. 8aper aranea 423
19. Amico 423
20. In Pedanom quendam 424
21. Eduardo Beccero, patrono veteri . ... . . 424
22. Libramjsaam transmittit 424
23. Poenitet eam facti, quod carminum sat multa praecipitanter
exosserit 424
24. lu quemdam, ne mihi qaidem satis notum .... 425
25. Ad Cynthiam, onm NoTogorodia solveret 1634 Juli 31 . . 425
26. Super inoeudio in urbe Mobco, qao quadragiota millia domuum
absuinU perhibentur MDCXXXllL 1634 August . . . 425
27. Ad Mosquin amnem 1634 August 426
28. Georgio Guilielmo Poemero, Nobili Norico. 1634 September 9 426
29. Effigics Michaelis Fedorovicii, Kussorum Autocratoris, apud
Philippum Schcdingum, Esthoniae Satrapam. 1684 September 17 426
30. Jano Bartholomaeo Henslero, in discessum ejus . . . 427
31. Novus Annas a MüOo XXXVtus Novogorodiae inter Russos
cclcbratus. 1035 Jdnaar 1 ..... . . 427
32. Sermo pancgyricus Olcarii super facto ejus ad Hoblandiam
naufragio MDCXXXV M. IXbr. 1636 Juli 31 . . . 427
33. Ad Portas Caspias, quae instar uubium candentium navigan-
tibus Hyrcanuni lacum eminus se apcriunt. 1636 November 10 428
34. Respicit juga Ararath, in confiniis Mediae et Armeniac. 1636
November .......... 428
35. Alterum legatorum naufragium in Caspio lacu ad Mcdiam per-
pessum 1636 November 14 428
36. November classi Cimbricae infestus 1636 November 14. • 429
37. Ad Lectorem. In albo Gramanni. 1636 December 2 . . 249
38. In fronte albi recentis Gramanni mei 1636 December . . 430
39. In ludos camelorum, quos adornabat Novrus Beg, raercator
regias, spcctantibus Lcgatis, Nisovae Medorum 1636 Decem-
ber 6 431
40. Sibi 431
41. Invidus . . . . . . , . . . .431
42. Stodium linguiiram exoticarum Olearii 431
43. Intimo suo . . . • 432
44. Cyrum Mediae alloquitur, in cujus ripa deambulabat 1631 Mftns 432
45. Ad confluentes Cyri et Araxis. 1637 MHrz .... 432
46. Amicitia cum Oleario ad eosdem confluentes contracta . . 433
47. Vinum an poetarum cquus? 433
48. Calidae in jugi« maxinie prnccipitibus Tauri, iiitra Taurisium
et Ardofilam. 1687 Mai 433
INHALTSVERZEICHNIS.
49. Cimviviiini regiiim, quod apptrabnt Persarnm Rex l.egM'iani
CimbricRc Isfnhini 1G3T August 15 .... .
50. PsIliceB regiiie in ÜBdem epalia ......
bl. AgoniatRc, qni Mle eonvivUle tbeatrom congrediebiDlnr
02. Effigies juTcniB et virgioi» Earopeiie in eoiiem pilatio .
f)3. Gramiinno jam viiliio ltJ3T October .....
64. Fratemitas cum cüdeoi 1637 October
b5. Olcarii reditai ad Oramaauuin 1037 Oc tuber .
68. Ad Plejadci nl ori«nlnr; in itinera Penioo aoctnnia
51. Ilcr per Portas Caapiaa 1638 April
es. Concentu» cumlum Tagoitonoriim 1D3B April
69. älaliva Logationis Ciinbricae, in transilu Tnrlariae Tagoatanse
Comuicoruni. 1638 April H
60. Oleaiio gAleaio ot luriouia Hartmanno meis 1638 Mni 13 .
61. Pumenoum Tcrcac CirciBscDsis Ituthotioruui ad Caspium lacum
BBlulat 163B Mai 16
62. Teroam ad Dumenoum, tenainale ad meridiem Ratbenorum
municipiutQ ia Circassia, alloquitur 1638 Mai iO .
63. Ad Nymphac Praoiidea confluontium Tercae, Cbieitaris et Bi-
■trne, in Circaaaia. 1638 Juni G. . . . . .
64. Inacriptio albi Simeunis Cretscbinari , Lipsiant 163B
65. F(ranci»ci) M(Dneri) 8(tti) Dominalem celebtat 163B Oot 7 .
Deperdilu
ber X. rgnei.
1. Ad Beilnni
2. Super Symbolo Zacbaiiae PoBpleri, Sil
3. Martino ScbDerkelio et Margarotbae Putscbcrae EpitbaUmii
danali dedicatorium. 1632 KrUbling . .....
4. In Litiam, Amoreg J. U. Schilachi
5. De iiadem ad eundem ........
6. Barbarac Joannidi Ursinae, Veneria Osculo ....
7. Elisabetbae Joannae Weatoniae, poetriae nebiliaaiinae
6. MeQrico Siephano
9. Theophilo Lnudgravio ........
10. Joanni Cliriatophura Labhartz bergero propempticnm
11. Michaeli ßcbollHio Sil. propo turbas Lipsicaa 1631
12. Unlaci Chnritilla 1632
13. Tychoni Jesaenia Cimbro 1633 Januar
14. In albo JoannisSibelii, Weslpbali
15. Jane amico ndoleaccnti ........
16. Alectorandri Musmeus TemaculuB faclui 1633
IT. Zacbariae Jano, amico acholico ......
18. Aadeadum est. Symb. Henrici a Riina«-. 1633 August .
19. Ad queadam itinerum suDrom camilom .....
20. TlmotbeuB HchwimeiiBi aum tun«, o Jheiu Chriite 1633 Oct.
y
022 INHALTSVERZEICHNIS.
Stite
21. Andreae Virginio Theol. 1688 December .446
22. Saper Tertiana Mariae MoUerae, desponaatae Philippo Cmaio
1686 Anfang 447
28. Joannem Abrabamam Merciom alloqoi deiiderat 16S7 • . 447
24. Amygdalom saluUt 447
25. Marmoricidinae jnxta Araaciam, nunc Caawin. 1687 • 448
26. Oleario ad jentaculom yooanti 448
27. Oleario Qramannamqoe saoa pretiosisaimis qaibnadam in In-
dicis turbis spoliatos consolatnr 1687 Angnat 7 . . . 448
28. Neogamo sao, in Perside 1637 October 449
29. Derelictio 1687 October 449
30. Infelicitates 1687 449
81. Angostiae 1688 April 450
82. Conscientiae latratoa 1688 April 450
88. AnxieUtea 1688 Mai 450
84. Ad Tacaaim amnem 1688 Mai 451
85. Miseriae 1638 Mai 451
86. Taedia iUneris 1688 Mai 451
87. Martino Manaterbergero Theologe obitnm filioli nnioi deflenti
1638 Jani 452
88. Abrahame Paulo Flemingo parenti, tertiom sponso. 1639 Mars 24 452
89. Anemonae, snaylo meo. 1639 452
40. Joanni Nihasio meo peroranti 1639 Mai 9 458
41. Gramanno meo felix nähere precor Flaminins 1639 Juni 28 . 453
42. Philippi Sidnei laudiboa 453
43. Meursii honorihns 454
44. Heroica Casparis Barlaei 1639—1640 454
45. Petro Scriverio 23. M. Jan. 1640, in dispatatione inangnrali . 454
Deperdita 455
Liber XI. Epnlae.
1. Ghristiani IV., Danicarnm Insolamm et Norwegiae regia, Landea 458
2. In gratiam Godefridi Simmerlini, SiL de anima diapntantia • 458
8. Poeais Christophori Bulaei, Mosanim delicii 1632 . . • 458
4. Amicnm inyitat 459
5. Horti amoris Blyenburgii 459
6. Poesis Joannis Heermanni, nobilis ingenii .... 459
7. Libri Epidorpidum Soaligeri patris 459
8. Sabini Poesis 460
9. Tarraei Hebii XXX libri Epigrammatum 460
10. Adyersaria Barthii 460
11. Super dcfluvio foliorum ex arboribos 460
12. Super Cupidinis eflSgie 461
13. Culina, quam vocant, frigida 461
14. M. Adamo Oleario 1633 461
15. Oleario prodigialiter liberali 461
30. HHdri
Libci
n Wnngenen, Eloqnentiae
) lllyrico
21. VernulBBi Apalogin
!2. In«cri[itio in diversorio piiblici
Bürns, 1GI7. 1C3T Juli 1
23. Hieronyiii'
S4. CorDolio et Oiioni Murreris, FraDciscl ii
2ä, CoiBum, Tarlariae UagoKluiae Comaiceniium altaquiti
Mai 14
2ö. DiBploBio Torraenturum iiiler pocuU voliva Moeohoram Auto-
craloris, regia I'ersarum, nostri Illuatriisimi, et Schemcbalia,
psrcntis ^aUanii Mahmndi, in caatna ad Coiauoi 1S3S Mai 15
27. MuaicB, quao Schafgali Dagcatanorum protoprinoipi uoa oam
mancriiiua prodacebatur a. togatiK, tertia Pcnteccatee, in cum-
pia ad Coisum fiuaien. 1638 Mai lü
28. Eodscn die. Pajj, in donatione ovinm, agnorum et capellatum
Schafgalis, ad tegaloa 163B Mai 1.5
29. Valedicit Coisu fiumin
30. Ädflnio Oleario
31. Armillac A
32. Bupcr Hfmbolo
33. Itespico finem
Deperdi
IG38 Mai 16 466
I 1639 April 15 466
4CT
Xll.
t. Epitapbiuin Cati 1633 Juli 27 470
2. Allomodo Doni Epitaphium 1636 Juni ST .... 470
3. Qenii moIoaBo 1636 Decaiaber 471
4. Nobiii, catellorum vere cobili 472
5. De Lustio et Mavin, in itinuro arnUaia 472
6. BulCBDUs 472
7. Memoriae Grjmmü , Uücckca, Sultania 472
8. AmoroBulae Puerperium 1637 473
9. Falanidi, in punctiititia Beparationis dcDimae Dccembria ab un-
declraa, Luna falcala, felicitor prinitim puerperac, delicüa Olearii 473
10. Ex perBotia Boiuri, laiju«o suffooali 473
11. Epiiuphium Culicia, nlacanlhino vino perempti . . . 474
Deperdit» *74
Lesarten und Anmerkungen *'*
J
I
034
BERICHTIGUNdEN.
8. 37* T. G6 siqae quod lies siqae quid.
8. 40« 17. y. 7 Hm salit et.
8. 40. 17. Y. 21. 22 lies cara fratre Decoram Jare«
8. 64. 6. y. 4. 5 aAdonis dam.
8. 61. 10. 1636 lies Sommer.
8. 83. y. 10 lies opUU. y. 11 lies Redimus.
8. 84 yorletste Zeile y. 6 lies 23.
8. 90 letste Zeile lies yatente«
8. 106. y. 6 eam lies cam.
8. 160 laoos lies lasos. Vergl. M. Glog. VII, 44.
8. 166. Y. 886 846/346 6. lies naohae intorqaet.
8. 204. 9 lies Maoes Qloger. L HI, 16.
8. 212. 13, 1 lies sant yestri, regom.
8. 216. 7 lies foelix, aoimam oai.
8. 218. 11, 8 marte lies Marte.
8. 237. 44. Varianten: somaiasset. y. 7. Qemma pretiosior.
8. 260. 1, 6 lies gemitas.
8. 272. 13, 2 lies Artiüci sui.
8. 278. 14, 6 lies qaamris.
8. 278. 27, 7 lies ocoides.
8. 302. 60 Goisam Dr. für Goisam.
8. 314, 1 lies 1636.
8. 316. 4, 4 lies Marte farente.
8. 323. 32 lies 1633.
8. 330. 61 lies MDCXXXVIII.
8. 347, 46 lies Reyalias.
8. 364. 4 lies Ad animam.
8. 408. 10, 6 lies damnas.
S. 426. 36 lies perpessam.