Skip to main content

Full text of "Die prosaische Edda im Auszuge nebst Volsunga-saga und Nornagests-tháttr. Mit ausführlichem Glossar hrsg. von Ernst Wilkin"

See other formats


v  v^cyW 


CAMPBELL 
COLLECTION 


Bibliothek 


der  ältesten 


deutschen  Literatur-Denkmäler. 


XI.  Band. 


Die  prosaische  Edda  im  Auszuge. 
I.  Teil. 


:(3: 


Paderborn. 
Druck  und  Verlag  von  Ferdinand  Schöningh. 

1912. 


DIE  PROSAISCHE  EDDA 

im  Auszuge 

nebst 

Volsunga-saga  und  Nornagests-fättr. 

Mit  ausführlichem  Glossar  herausgegeben 

von 

Ernst  Wilken. 

Zweite  verbesserte  Auflage. 
Teil  I:  Text. 


U3: 


Paderborn. 
Druck  und  Verlag  von  Ferdinand  Schöningh. 

1912. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2011  with  funding  from 

University  of  Ottawa 


http://www.archive.org/details/dieprosaischeedd01snor 


Vorwort. 


D, 


'aß  eine  zweite  Ausgabe  dieses  Werkes  manche  Ab- 
weichung von  der  in  den  Jahren  1877 — 83  erschienenen  auf- 
weisen würde,  war  vorauszusehen;  daß  der  kritische  Stand- 
punkt bez.  der  Prosa-Edda  nicht  stärker  von  dem  früheren 
abweicht,  ohne  doch  jetzt  schärferen  Widerspruch  befürchten 
zu  müssen,  ist  in  der  Hauptsache  dem  Umstände  zuzuschreiben, 
daß  die  um  die  Jahrhundert -Wende  erschienene  Ausg.  der 
Snorra-Edda  von  Finnur  Jönsson1)  den  Versuchen  gegenüber, 
die  Kritik  der  Prosa-Edda  auf  ganz  neue  Prinzipien  zu  grün- 
den, die  Berechtigung  des  älteren  Standpunktes  ebenso  nach 
der  praktischen  Seite  neu  ins  Licht  gesetzt  hat,  wie  dies  der 
Theorie  nach  einige  Jahre  vorher  in  einem  eingehenden  Ar- 
tikel einer  namhaften  Zeitschrift  geschehen  war2.  Dies  aller- 
dings mehr  zufällige  Zusammentreffen  mit  dem  Urteile  eines 
der  namhaftesten  Kritiker  mußte  mich  dazu  ermutigen,  im 
wesentlichen  an  den  früher  befolgten  Grundsätzen  festzu- 
halten; genauere  Rechenschaft  denke  ich  in  der  neuen  Ausg. 
der  „Vorbemerkungen",  die  alle  wichtigeren,  die  Sn.  Edda 
betreffenden    Fragen    mitberücksichtigen    wird,    abzulegen3. 


x)  Snorri  Sturluson  Edda.  Udgiven  af  Finnur  Jönsson.  Kobenhavn 
G.  E.  C.  Gad  1900.  —  Auf  diese  Ausgabe,  der  ich  alle  Lesarten,  die  sich 
auf  die  Hs.  T  beziehen,  zu  verdanken  habe,  ist  mit  F.  J.  Bezug  genommen, 
während  sich  Jönss.  auf  die  seltener  zitierte  Ausg.  von  porl.  Jönsson,  Kobenh. 
1875,  bezieht. 

2)  Vgl.  desselben  Forschers  Abhandl.  Edda  Snorra  Sturlusonar  in  den 
Aarb.  for  nord.  Oldkyndighed  1898. 

3)  Auf  die  1878  erschienenen  „Untersuchungen  zur  Snorra-Edda",  die 
vorerst  noch  im  Handel  bleiben,  ist  mehrfach  auch  jetzt  als  „Einleitung" 
verwiesen.  —  Prosaische  Edda  uod  Snorra-Edda  (abgek.  Sn.  E.)  sind  vorläufig 
als  gleichwertig  betrachtet,  dem  heutigen  —  es  hier  allerdings  recht  wenig 
genaunehmenden  —  Standpunkte  der  Literarhistoriker  entsprechend. 


VI  Vorwort. 

Nicht  unerwähnt  bleibe,  daß  auch  durch  eine  von  Anmer- 
kungen begleitete  (dänische)  Übersetzung  der  Gylfaginning1) 
von  F.  Jönsson  ein  ähnliches  Verdienst  errungen  ward,  wie 
dies  in  Deutschland  schon  1892  in  H.  Gerings  Muster-Über- 
setzung der  Edda  zutage  trat2).  —  Bezüglich  der  Volsunya- 
Saga  (V.  S.)  ist  zunächst  wieder  eine  kritisch  gehaltene  Über- 
setzung, die  von  A.  Edzardi2)  zu  nennen;  bez.  des  Textes 
die  auf  einer  neuen  Vergleichung  der  einzigen  Membrane 
beruhende  Ausg.  von  Magnus  Olsen*)  als  immerhin  wertvolle 
Bereicherung  der  Textkritik  zu  betrachten,  wenn  auch/S.  Bugge 
jedem  Nachfolger  das  Wichtigste  vorweggenommen  hatte.  — 
Am  wenigsten  geklärt  scheint  mir  zur  Zeit  noch  der  kritische 
Standpunkt  bez.  des  Nornagests-Pättr  (Ngp.J.  Während  ich 
in  Vorbem.1  §  13  ausdrücklich  anerkannt  hatte,  daß  „die 
Mehrzahl  der  einzelnen  Fälle  betrachtet,  S  sorgfältiger  ge- 
schrieben und  gewöhnlich  im  Rechte  zu  sein  scheint",  glaubte 
ich  doch  aus  einem  dreifachen  Grunde5)  die  Hs.  F  nicht  so 
einfach  beiseite  schieben  zu  dürfen,  wie  dies  seit  Bugges 
hochverdienter  Ausg.6)  auch  in  Deutschland  allgemein  beliebt 
wurde;  daß  ich  hier  aber  durchaus  auf  dem  Holzwege  ge- 
wesen, war  die  Ansicht  der  Beurteiler.  Zu  jenen  Gründen, 
die  einst  für  mich  den  Ausschlag  gaben,  ist  inzwischen  für 
den,  der  von  einem  neuerdings  vielgenannten  Schüler  Sv. 
Grundtvigs  gelernt   hat,   auf    die   sich   oft  kreuzenden  Strö- 

1)  Snorra  Sturluson  Gylfaginning,  oversat  af  F.  J.  Kob.  1902  G.  E.  C. 
Gad.  —  Zitiert  von  mir  als  F.  J.  Gg. 

2)  Die  Edda.  Übersetzt  und  erläutert  von  H.  Gering.  Lpz.  und  Wien. 
Bibliogr.  Institut.  —  Der  Anhang  enthält  die  mythologischen  und  heroischen 
Erzählungen  der  Sn.  E.  —  Zitiert  als  Ger.  Übersetz. 

8)  Altdeutsche  und  altnordische  Heldensagen,  übersetzt  von  F.  H.d.v.  Hagen. 
3  Bd.  Völlig  umgearbeitet  von  A.  E.  Stuttg.  1880  Heitz.  —  Zitiert  Edz. 
Übersetz. 

4)  M.  0.,  Vols.  S.  und  Kagnars  S.  Loöbr.  (Samfund  til  udgiv.  af  gammel 
nord.  Liter.  Kob.  Bd.  36).  —  Zitiert  M.  0. 

5)  Einmal  bietet  F  in  einigen  Fällen  selbst  den  besseren  Text  (so  z.  B. 
Helr.  10,  8);  dann  fallen  die  besseren  Lesarten  bez.  der  Lieder-Zitate,  die  S 
mehrfach  bringt,  weniger  ins  Gewicht,  da  sie  auf  nachträglicher  Benutzung 
des  R  der  L.  Edda  zu  beruhen  scheinen;  endlich  ist  der  Text  in  S  an  einigen 
Stellen  meiner  Ansicht  nach  gekürzt  aus  dem  volleren  in  F. 

6)  S.  die  Literaturangaben  am  Schlüsse  des  Vorw. 


Vorwort.  VII 

mungen  im  nordischen  Geistesleben  und  Schrifttum  etwas 
mehr  achtzugeben,  noch  ein  weiterer  gekommen;  darnach 
läßt  sich  Ngp.  nicht  mehr,  wie  ich  es  Vorbem.  XIV  und  ein 
weit  namhafterer  Forscher  in  Zfda.  23,  113  getan  hatte,  als 
ein  ernstgemeinter  Beitrag  zur  deutsch -nordischen  Sagen- 
kunde, sondern  zunächst  nur  als  ein  Erzeugnis  der  kirch- 
lichen Literatur  des  MA.  in  Norwegen  betrachten,  wo  Olaf 
Tryggvason  die  Hauptperson  ist1).  Allerdings  wird  hier  eine 
Abschweifung  gemacht  auf  das  Gebiet  der  heidnischen  Sagen- 
welt, aber  doch  nur  soweit  dies  die  beständig  durchblickende 
Rücksicht  auf  das  Urteil  des  frommen  Königs  für  zulässig 
erachtet2).  Da  muß,  meine  ich,  treue  Bewahrung  dieser  ur- 
sprünglichen Richtung  am  ehesten  in  der  so  ausgesprochen 
kirchlichen  Olafs  S.  Tr.  der  Flateyjarbök  erwartet  werden.  Es 
kann  nun  sehr  wohl  der  Fall  eintreten,  daß  ein  Red.  oder 
Schreiber  in  Einzelheiten  sonst  durchaus  sorgsam,  aber  gegen 
stark  legendarische  Angaben  seiner  Vorgänger,  bezw.  seiner 
Vorlage,  gleichgültiger  oder  etwas  mißtrauisch  ist  und  darum 
hier  sich  kürzer  faßt;  ein  deutliches  Beispiel  bietet  Snorrim 
seiner  Behandlung  der  Olafs  S.  Tr. 3) ;  hier  spricht  er  mehr- 
fach sich  in  diesem  Sinne  aus,  vgl.  namentlich  Heimskr. 
<F.  Jonsson)  I,  402, 4,  5;  455,  18,  19.  Einen  ähnlichen  Stand- 
punkt bei  dem  Schreiber  von  S  der  V.  S.  anzunehmen,  hin- 
dert uns,  glaube  ich,  nichts;  aus  solchem  Grunde  mag  er  die 
Kürzung  in  dem  etwas  recht  legendenhaften  C.  I  vorgenommen 
haben.4)  —  Wenn  ferner  die  sonst  so  frei  verfahrende  Hs.  A, 
in  der  Ng{).  aus  dem  Rahmen  der  Olafs  S.  Tr.  herausgenommen 
und  mit  andern  Erzählungen  mehr  weltlicher  Art  verbunden 
ist5),  im  Wortlaute   von  F   sich   abhängig  zeigt,    wie  Bugge 


1)  Daß  Ng]x  nicht  zu  den  erst  später  in  die  Olafs  S.  Tr.  eingeschobenen 
Episoden  gehören  kann,  hat  schon  Rafn  (Fas.  I,  XX)  geltend  gemacht. 

2)  Vgl.  dafür  namentlich  258,  3,  4  meiner  Ausg. ;  der  kirchliche  Stand- 
punkt tritt  abgesehen  von  C.  I  auch  259,2,3, 15,  16;  261,  7  deutlich  hervor. 

3)  Daß  schon  die  Hauptquelle  Snorris,  das  Werk  des  Mönches  Oddr,  in 
geringerem  Maße  legendenhaft  ist  als  andere  alte  Darstellungen,  übersehe 
ich  nicht. 

4)  Wie  weit  ähnliche  Kürzungen  auch  sonst  vielleicht  in  S  vorgenommen 
sind,  läßt  sich  schwerer  beurteilen,  da  diese  Rez.  der  Öl.  S.  Tr.  nur  fragmen- 
tarisch erhalten  ist.     (Fas.  I,  XX.)  *)  Vgl.  Fas.  I,  XIX. 


VIII  Vorwort. 

erkannte1),  so  spricht,  meine  ich,  recht  viel  dafür,  in  dieser 
letzteren  Hs.  die  eigentliche  Vulgata  der  Überlieferung  zu 
erblicken.  Stehe  ich  hier  also  scheinbar  noch  auf  dem  Stand- 
punkte von  1877,  so  habe  ich  doch  in  Einzelheiten  weit 
häufiger  als  damals  auch  die  Lesarten  von  S  herangezogen2) 
und  schon  durch  die  Aufführung  beider  Hss.  auf  dem  Spezial- 
Titel S.  147  meiner  Ansicht  Ausdruck  verliehen,  daß  die 
beiden,  auf  eine  gemeinsame  Grundlage  zurückweisenden  Hss. 
zur  Herstellung  des  Textes  annähernd  gleichmäßig  heran- 
gezogen werden  sollten. 

Wichtiger  noch  als  diese  dritte  der  in  dem  Haupttitel 
des  Buches  genannten  Schriften,  für  sich  betrachtet,  sind 
für  diese  Ausg.  die  Beziehungen  zur  Liedei'-Edda,  die  in  allen 
dreien  mannigfach  hervortreten,  und  der  Umstand,  daß  diesem 
Kleinod  der  altnordischen  Literatur  sich  in  den  letzten  Jahr- 
zehnten viel  Scharfsinn  und  Fleiß  ebensowohl  bei  uns  wie 
bei  den  Nachbarn  im  Norden  zugewandt  hat,  ist,  denke  ich, 
auch  der  zweiten  Ausg.  der  Prosaischen  Edda  wohl  zustatten 
gekommen.  Hatte  ich  nun  in  der  ersten  Ausg.  die  Zitate 
aus  der  L.-Edda  nach  der  in  dem  gleichen  Verlage  wenige 
Jahre  vorher  erschienenen  Ausg.  von  K.  Hildebrand  geregelt, 
so  lag  es  nahe,  jetzt  dasselbe  Verfahren  bez.  der  zweiten, 
von  H.  Gering  noch  um  vieles  reicher  gestalteten  Ausg.  ein- 
zuhalten3), während  mir  bez.  der  sprachlichen  Behandlung 
der  Lieder-Zitate  hier  und  da  die  von  F.  Jönsson  befolgte 
Methode4)  mehr  Nachahmung  zu  verdienen  schien.  Abge- 
sehen von  der  Frage,  ob  der  von  Gering  (Vorw.  S.  X)  aus- 
gesprochene Satz  bez.  des  sehr  hohen  Wertes  der  von  E.  Sievers 
gefundenen  metrischen  Gesetze,  dem  ich  in  der  Theorie  durch- 


1)  S.  59,  A.  zu  Z.  9  seiner  Ausg. 

2)  So  z.  B.  252,  13;  253,  20,  21;  besonders  häufig  in  den  zitierten  Stro- 
phen, vgl.  darüber  S.  IX.  —  Auf  manche  Einzelheit,  so  besonders  auch  die 
C.  I  betr.  Fragen,  denke  ich  in  den  Vorbem. 2  genauer  einzugehen. 

3)  Paderborn  1904.  Vor  allem  die  Fußnoten  sind  für  jeden,  der  auf 
diesem  Gebiete  arbeitet,  geradezu  unentbehrlich.  —  Allerdings  konnte  die 
Entsprechung  keine  ganz  genaue  sein,  da  sich  G.  (H.  G.  =  Hildebrand-Gering) 
bez.  der  zweiten  Ausg.  für  den  Druck  in  Langzeilen  entschieden  hatte;  dem- 
nach ist  Vafpr.  41,  6  bei  mir  =  41,  4  bei  H.  G. 

*)  Gemeint  ist  hier  stets  die  Ausg.  der  Snorra-E.  des  gen.  Forschers. 


Vorwort.  IX 

aus  beipflichte,  zu  so  viel  Änderungen  des  überlieferten 
Textes  verpflichtet,  wie  sie  Gerings  Ausg.  darbietet1),  war  es 
mir  erwünscht,  auch  bez.  des  jetzt  allgemein  beliebten  Ver- 
fahrens, wonach  die  Lieder-Zitate  einen  etwas  älteren  Stand 
der  Sprachformen  vor  Augen  führen  als  der  Prosa-Text,  bei 
jenem  Forscher  eine  oft  mir  näherliegende  Anschauung  zu 
finden;  da  -sk  als  Medialform  von  mir  nur  für  die  Lieder- 
Zitate  gewählt  ist,  tritt  die  Unterscheidung  jetzt  noch  etwas 
deutlicher  hervor2).  —  Aber  nicht  bloß  im  sprachlichen  Ge- 
wände sind  die  Zitate  aus  der  L.-Edda3)  jetzt  den  neueren 
Ausgaben  dieses  Werkes  nähergetreten;  die  zweite  Ausg. 
unterscheidet  sich  auch  darin  von  der  ersten,  daß  ich  jetzt 
auch  bez.  des  Sinnes  eine  mit  der  L.-Edda  soweit  überein- 
stimmende Schreibung  angestrebt  habe,  daß  den  von  R  ab- 
weichenden Lesarten  in  Sn.  E.,  V.  S.  und  Ngp.  nur  dann 
Aufnahme  gewährt  ward,  wenn  sie  mir  sei  es  besser,  sei  es 
ganz  oder  annähernd  ebenso  gut  erschienen  als  die  Les.  der 
L.-Edda.  Daß  Bugge  in  seiner  Ausg.  von  V.  S.  und  Ngp. 
oft  Lesarten  aufnahm,  zu  denen  unter  dem  Texte  die  Note 
gesetzt  ward:  besser  .  .  R4),  erkläre  ich  mir  daraus,  daß 
er  als  erster  wirklich  kritischer  Hrgb.  jener  Schriften  den 
konservativen  Charakter  jeder  gesunden  Kritik  an  den  Tag 


x)  Bez.  der   nachträglichen   Korrektur   von  Farn.  13,  1  vgl.  w.  u.  S.  X. 

2)  Hierin  steht  meine  Ausg.  der  schon  erwähnten  Ausg.  der  L.-Edda 
von  U.  G.  und  der  von  Gering  in  Gemeinschaft  mit  Symons  edierten 
Ausg.  (Die  Lieder  der  Edda,  Halle  1888  fg.)  näher.  —  Aber  das  neuerdings 
namentlich  in  Deutschland  so  beliebte  p  (auch  im  In-  und  Auslaut)  ist  von 
mir  im  Einklänge  mit  F.  Jönsson  nicht  einmal  für  die  Lieder  zugelassen. 
Mag  es  für  die  ältesten  Denkmäler  graphisch  unanfechtbar  sein,  ein  Blick 
auf  die  weitere  Entwicklung  der  nordischen  Sprachen,  wo  p  im  Anlaut  fast 
durchweg  zu  t,  etwas  späteres  S  im  In-  und  Auslaut  zu  d  wird  (vgl.  püsund 
=  dän.  tustnd;  orö  =  dän.  ord)  läßt  für  die  Aussprache  schon  der  älteren 
Zeit  doch  eine  Unterscheidung  vermuten,  für  die  auch  g.  vaürd  u.  ähnl.  ins 
Gewicht  fällt;  der  ags.  Ursprung  des  Schriftzeichens  Ö  darf  nicht  stören,  da 
die  Lautverhältnisse  dort  ähnlich  geartet  waren. 

3)  Dieser  Ausdruck  soll  keine  Vorentscheidung  darüber  aussprechen,  ob 
dem  Verf.  der  Sn.  E.,  V.  S.  u.  w.  die  Lieder  bereits  in  einer  Sammlung  vor- 
lagen oder  nicht. 

4)  So  z.  B.  126,  14,  16,  17;  127,  6;  128,  17,  18  u.  ö.  der  Ausg.  B's,  — 
für  Ngf).  vgl.  B.  59  fg.,  70  fg. 


Vorwort. 


legen,  somit  die  „Lokalfarbe"  der  V.  S.,  des  Ngp.  erhalten 
wollte1).  Für  mich  kam  dieser  Standpunkt  hier  weniger  in 
Betracht,  als  die  Erwägung:  ist  es  zu  einer  Zeit,  wo  die 
Hrgb.  der  L.-Edda  hier  und  da  schon  Lesarten  der  Sn.  E. 
und  V.  S.  Aufnahme  gewähren2),  für  eine  Ausg.  dieser 
letzteren  Werke  noch  gerechtfertigt,  in  den  so  viel  häufigeren 
Fällen,  wo  die  Lesart  von  R  den  Vorzug  verdient,  nicht  vice 
versa  ebenso  zu  verfahren3)? 

Auch  bez.  der  Art  der  Veröffentlichung  ergab  sich  eine 
Abweichung  von  der  früheren  Weise.  Da  aus  äußeren  Gründen 
sich  diesmal  ein  möglichst  gleichzeitiges  Erscheinen  von  Text 
und  Glossa?-  als  wünschenswert  erwies,  muß  nun  für  die 
völlige  Herstellung  der  „Vorbemerkungen"  noch  etwas  Frist 
erbeten  werden.  Handelt  es  sich  hier  doch  um  eine  Menge 
schwieriger  und  bis  auf  diese  Stunde  recht  verschieden  be- 
urteilter Fragen  literarhistorischer  Art,  die  als  Hemmschuh 
für  eine  rasche  Erledigung  der  Aufgabe  wirken  mußten; 
doch  hat  auch  in  textkritischer  Beziehung  die  Verzögerung 
des  Abschlusses  der  Neubearbeitung  zur  Folge  gehabt,  daß 
in  Einzelheiten  seit  1909/10,  wo  ich  den  Textband  bearbeitete, 
sich  meine  Ansicht  geändert  hat.  Nur  ein  Beispiel:  die  S.  22 
nach  W,  teilw.  U  gewählte  Fassung  von  Fafn.  IS,  1  halte 
ich  nicht  mehr  für  richtig,  erblicke  vielmehr  in  segi  ek  jetzt 
auch  meinerseits  (vgl.  Symons  u.  H.  G.  zu  dieser  Stelle)  „eine 
mißlungene  Konjektur"  der  Hs.  W;  aber  auch  die  von  H.  G. 
Zz.  43,  138  (gleichzeitig  etwa  auch  von  einem  andern  Forscher) 
mitgeteilte  Änderung:  Näbornar  hykkat,at  nornir  seoder  (nach 
U)  hykkak  n.  vesa  kann  ich  aus  verschiedenen  Gründen  nicht 

1)  Eine  ganz    strenge  Konsequenz    zeigt  auch  Rs  Ausg.   nicht,    da  er  . 
z.  B.  126,  6,  9,  12  u.  ö.  die  Lesart  von  K  in  seinem  Texte  bietet;  wäre  aber 
nicht  brynpinga  valdr  in  Sigdr.  6,  2  mindestens   ebenso  gut  wie   snotr  vera 
in  7,  2? 

2)  So  hat  Gering  ebenso  wie  Symons  Guör.  II,  23,  5  der  Lesart  der 
V.  S.  den  Vorzug  erteilt;  Rgm.  26,  5  der  des  NgJ).;  vgl.  auch  H.  G.  Grm. 
23,  2  u.  zu  Sigdr.  5.   1;  10,  4  (6). 

:i)  Dazu  kommt,  daß  bei  Zitaten  von  Liedern  die  poetisch  minderwertige 
Lesart  doch  wohl  damit  zufrieden  sein  muß,  in  der  Fußnote  ein  Plätzchen 
zu  finden. 


Vorwort.  XI 

für  plausibel  erachten.  Schon  der  Umstand,  daß  gehäufte  Ne- 
gationen —  Str.  13,  3  böte  nach  G.  denselben  Gedanken  wieder 
in  negativer  Fassung  —  überall  da,  wo  nicht  etwa  wie  z.  B.Vol. 
3,  3  fg.;  5,  5 fg.  das  Nicht-Sein  so  stark  betont  wird,  daß  es 
sozusagen  ein  positives  Vorzeichen  gewinnt,  in  poetischem 
Vortrage  matt  wirken,  fällt  für  mich  ins  Gewicht x) ;  mehr  noch 
dies,  daß  außer  den  Hss.  der  beiden  Edden  auch  die  V.  S. 
in  ihrer  freien  Paraphrase  in  c.  18  (S.  180,  18  m.  A.)  in  dem 
letzten  Worte  der  Aussage:  margar  eru  ficer  ok  sundrlausar 
offenbar  entstelltes  sundrbomar  erkennen  läßt.  Eine  andere 
Stelle  der  V.  S.  (sem  ßeir  se  sambomir  brwdr  197,  35^  gibt 
uns  vielleicht  den  Schlüssel,  den  wir  suchen.  Die  Hinzu- 
fügung von  samb.  zu  br.  will  hier  wohl  andeuten,  daß  es 
auch  andere  „Brüder",  als  durch  Geburt  von  einer  Mutter 
gewonnene  gibt;  bei  Fafn.  13,  1  aber  gebe  ich  nun  zu  be- 
denken, daß  ein  sundrbomar*  gewöhnlich  da  gesagt  sein  wird, 
wo  man  an  nahe  Verwandtschaft  durchs  Blut  denken  könnte, 
aber  nicht  denken  soll2);  ich  ergänze  nun  systr  im  fg. Verse 
und  gewinne  mit  der  Fassung: 

sundrbomar  rnjok8) 

systr  hykk  nornir  vesa 
sowohl  einen  passenden  Sinn  wie  den  fehlenden  Stabreim.  — 


')  Das  Gesagte  ist  nicht  so  zu  verstehen ,  als  ob  eine  Variation  der 
positiven  Fassung  durch  eine  negative  irgend  zu  tadeln  sei,  doch  scheint  die 
in  Fäfn.  13,  1  —  3  nach  den  Hss.  überlieferte  Stellung  pn  (=  voraufg.  posit., 
folg.  neg.  Fassung)  die  beliebtere  zu  sein;  in  H$v.  zählte  ich  5  —  6  Beispiele 
hierfür  (Str.  35,  1,  2;  48,  1—3  (auch  1—3  vgl.  mit  4 fg.);  54,1—3;  55,1—3; 
56,  1—3);  für  np  nur  3  (Str.  6,  1—3;  19,  1—3;  52,  1—3). 

2)  Wenn  Vigf.  sundrborinn  erklärt :  dljferent  in  origin,  opp.  to  sambovinn, 
so  kann  doch  dieser  Gegensatz  doppelt  gedacht  werden:  einmal  =  gar  nicht 
verwandt;  dann  =  verwandt,  aber  nicht  im  strengeren  Sinne,  wie  z.  B.  ein 
Stiefbruder.  Die  letztere  Anwendung  dürfte  die  viel  häufigere  sein;  erst  da, 
wo  ein  Gemeinsames  vorhanden  ist,  wird  die  in  sundrb.  liegende  Einschrän- 
kung eigentlich  am  Platze  sein.  So  würde  man  einer  Vorstellung  der  Herren 
A.  Müller  und  0.  Müller  vielleicht  hinzufügen  „die  jedoch  nicht  miteinander 
verwandt  sind",  aber  dies  unerwähnt  lassen,  wo  es  sich  um  die  Herren 
Müller  und  Schultze  handelt. 

3)  Auf  das  Fehlen  von  mjqk  in  U  lege  ich  bei  dem  so  bekannten  Cha- 
rakter dieser  Hs.  kein  besonderes  Gewicht,  habe  aber  die  Inf.  Konstruktion 
auch  meinerseits  darum  gewählt,  weil  U  sie  bietet. 


X 1 1  Vorwort. 

Werden  die  Nornen  aber  sonst  irgendwo  als  eine  Art  von 
Schwestern  bezeichnet?  Eine  solche  Stelle  kenne  ich  nicht1), 
gebe  sogar  offen  zu,  daß  die  Sache  so  einfach  nicht  liegt, 
wie  es  zunächst  scheinen  könnte;  während  wir  z.  B.  von 
Namensbrüdern,  -Schwestern  oder  häufiger  noch  -vettern 
reden,  sind  derartige  Ausdrücke  der  altnord.  Liter,  fremd, 
wo  derjenige,  der  mit  mir  denselben  Namen  führt,  einfach 
mein  nafni  ist2).  Wohl  kennt  auch  diese  Zeit,  welche  leib- 
liche Verwandtschaft  höher  einschätzte  als  wir,  eine  „ideelle" 
Verwandtschaft,  die  der  leiblichen  in  manchen  Fällen  min- 
destens gleichgeachtet  wurde  —  aber  es  handelt  sich  dort 
um  Dinge,  die  uns  heutzutage  etwas  ferner  liegen3);  dagegen 
ist  die  uns  ganz  besonders  geläufige  Vorstellung,  wonach  die 
durch  Wirken  in  demselben  Amte  verbundenen  sich  als  Amts- 
brüder oder  kurz  „Brüder",  die  in  christlicher  Krankenpflege 
verbundenen  weiblichen  Wesen  sich  „Schwestern"  nennen, 
eine  erst  seit  Einführung  des  Christentums  belegbare  Sitte; 
etwas  Ähnliches  wüßte  ich  aus  nordischen  Quellen,  die  frei 
von  christl.  Einflüssen  sind,  nicht  zu  erbringen4),  falls  nicht 
etwa  die  „neun  Mütter"  des  Gottes  Heimdall  mich  aus  der 
Verlegenheit  reißen5).     Jedenfalls   darf   man   wohl   bei   weib- 

x)  Abgesehen  von  der  Stelle  der  Barlaams-Saga  S.  136 6  fg.,  die  Fritzner  - 
II,  335 a  mitteilt;  nach  dieser  (für  uns  wertlosen  Quelle)  sind  die  Nornen 
gar  leibliche  Schwestern. 

2j  Vielleicht  für  *gnafni?  Vgl.  ahd.  chlnamno,  mhd.  genenne;  Grimm, 
Gr.  II  736,  737;  auch  Noreen  2  §  131. 

3)  Zunächst  für  die  Jugendzeit  in  Betracht  kommt  der  fdst-brdöir,  bez. 
die  föst-systir,  die  gemeinsame  Erziehung  in  einem  fremden  Hause  zu  „Brü- 
dern", „Schwestern"  der  Kinder  desselben  werden  läßt,  dann  in  reiferen 
Jahren  der  oft  durch  Mischen  des  Blutes  besiegelte  Bund  der  sich  für  das 
Leben  zur  Treue  verpflichtenden  Männer  (svarabrööir,  vgl.  das  sverjaz  i 
brcedralag  an  der  schon  zitierten  Stelle  197,  35). 

4)  Daß  bei  der  scheinbar  gut  passenden  Stelle  Gylf.  XX  (27,  14,  15 
dieser  A.)  schon  christliche  Einflüsse  mitspielen,  betrachte  ich  als  wahr- 
scheinlich. 

5)  Trifft  die  schon  von  W.  Müller  einmal  geäußerte  Vermutung  (vgl. 
Golther,  Germ.  Myth.  363  J)  zu,  daß  diese  „Mütter"  gleich  den  Töchtern 
der  ltdn  seien,  so  sind  sie  unter  sich  als  leibliche  Schwestern,  aber  dem 
Heimd.  gegenüber  doch  nur  im  ideellen  Sinne  als  „Mütter",  d.  h.  als  um 
sein  Gedeihen  und  Wachsen  besonders  verdiente  Wesen  gedacht ;  vgl.  Hyndl. 
39;  40,  1—4. 


Vorwort.  XIII 

liehen  Wesen,  die  von  Natur  mehr  sich  anschließen,  schon 
in  der  Zeit  des  nordischen  Heidentums  annehmen,  daß  ge- 
meinsames Wirken  bei  ihnen  eine  Art  „Verwandtschaft"  be- 
gründet habe,  fehlt  es  doch  nicht  ganz  an  Zeugnissen  aus 
der  späteren  Volks-Literatur1).  Schwerer  ins  Gewicht  fällt 
für  mich  immerhin  das  Bedenken,  daß  „systr"  in  keiner  Hs. 
überliefert  ist.  Aber  nach  der  Beseitigung  eines  irrig  doppelt 
geschriebenen  Wortes  ist  doch  wohl  die  Ergänzung  eines 
kurzen,  vom  Zusammenhange  sei  es  geforderten  oder  ihm 
doch  angemessenen  Wortes2)  die  am  wenigsten  gewagte  Art 
der  Konjektur.  Nach  diesem  Grundsatze  hätte  ich  205,  21 
statt  der  von  Möbius  vorgeschlagenen,  scheinbar  vorsichtigen 
Änderung  von  hlceja  in  hlcei  (vgl.  Fußnote)  doch  lieber  mit 
Olsen  Ausfall  von  geröi  angenommen 3),  auch  wenn  die  ganz 
ähnlichen  Stellen  154,  2  und  215,  25  hier  nicht  eigentlich 
jeden  Zweifel  ausschlössen. 

In  der  Hauptsache  werden  die  „Vorbemerkungen"  den  vor- 
liegenden Text  der  zweiten  Ausgabe  zu  rechtfertigen  und 
die  nötige  literarhistorische  Einführung  zu  bieten  haben; 
vielleicht  darf  ich  hoffen,  eine  freundliche  Anerkennung,  wie 
sie  der  ersten  Ausg.  bez.  des  Glossars  zu  teil  ward,  diesem 
erneut  ausgesprochen  und  annähernd  wenigstens  jetzt  auf 
Text  und  Einleitung  ausgedehnt  zu  sehen;  Zeit  und  Mühe 
habe  ich  jedenfalls  auch  diesmal  allen  Teilen  des  Werkes  in 
ziemlich  gleicher  Weise  zugewandt. 

Manche  freilich,  deren  Urteil  bei  mir  besonders  ins  Ge- 
wicht fallen  würde,  sind  unter  den  Lebenden  nicht  mehr.  So 
der  hochverdiente  Th.  Möbius.    Nicht  zwar  der  erste  Gedanke 


1)  Vgl.  außer  den  aus  Macbeth  bekannten  weirdsisters  (Gr.  Myth. 4  337), 
die  vielleicht  ebenso  wie  die  sorores  bei  Saxo  p.  272  auf  die  drei  Parzen 
des  Altertums  zurückgehen,  die  übrigen  von  E.H.Meyer,  Germ.  Myth.  167  fg. 
angeführten,  den  Nornen  ähnlichen  Wesen.  Einige  derselben,  wie  z.  B.  die 
hessischen  3  Basen,  Muhmen,  werden  doch  wohl  als  echt  volkstümlich  gelten 
dürfen. 

2)  Der  letztere  Fall  würde  das  Ausfallen  so  gar  leichter  noch  erklären, 
zumal  wenn  längere  mündliche  Überlieferung  der  schriftlichen  Aufzeichnung 
voranging.     Verständlich  blieb  ja  Fäfn.   13,  2  auch  ohne  „systr".' 

3)  Früher  hatte  ich  an  Ausfall  von  megi  gedacht,  vgl.  Gloss.  s.  v. 
hlceja. 


XIV  Vorwort. 

des  Werkes,  wohl  aber  die  wesentliche  Umgestaltung,  wonach 
statt  einer  nur  die  grammatischen  Abhandlungen  ausschließen- 
den Ausg.  der  Sn.  Edda  die  jetzt  vorliegende  Auswahl1),  dafür 
aber  auch  V.  S.  und  Ng]>.  aufgenommen  wurde,  ist  auf  eine 
einmal  von  Kiel  aus  ergangene  Anregung  zurückzuführen.  — 
So  auch  der  lange  jugendfrisch  gebliebene  Sv.  Grundtvig, 
der  nach  vollendetem  Werke  mir  zunächst  brieflich,  dann 
auch  persönlich  freundlich  ermunternd  begegnete.  —  So  auch 
der  ehrwürdige  Joh.  Fritzner,  den  ich  gleichfalls  zu  den 
Freunden  meiner  Arbeit  rechnen  durfte.  —  Von  denen  aber, 
die  mehr  durch  Tadel  als  Anerkennung  an  meinem  Werke 
Anteilnahmen,  sei  hier  nur  einer  genannt,  der  einer  hoffnungs- 
vollen Laufbahn  früh  entrissene  Ant.  Edzardi2).  Unter  den 
Gegnern  —  wenn  dieser  Ausdruck  bei  ihm  überhaupt  zu- 
treffend ist  —  erscheint  er  mir  als  der  ehrlichste,  von  persön- 
lichen Rücksichten  am  wenigsten  beeinflußte.  Und  wenn  jetzt 
nach  mehr  als  dreißig  Jahren  auf  seine  im  Lit.  Zentralblatt 
vom  2.  Nov.  1878  geäußerten  Bedenken  bez.  etwas  einseitiger 
Bevorzugung  der  Hs.  W  gegenüber  R  und  U  von  mir  gerne 
Rücksicht  genommen  ist,  so  dürfte  hierin  eine  Bürgschaft 
dafür  liegen,  daß  ich  mir  auch  bez.  der  zweiten  Ausg.  rein 
sachliche  Ausstellungen  durchaus  nicht  verbeten  habe3). 

Jan.  1912. 

E.  W. 


1)  Einige  Kap.  der  Skälda  sind  zu  dem  von  Mb.  gewünschten  Umfange 
hinzugenommen. 

2)  Er  war  mein  näherer  Landsmann,  auch  aus  Vorpommern  gebürtig; 
persönlich  habe  ich  ihn  nicht  kennen  gelernt. 

3)  Von  Abkürzungen,  die  noch  nicht  berührt  wurden,  seien  fg.  erwähnt: 
A.  Bez.  der  prosaischen  oder  Snorra  (abgek.  Sn.)  Edda.  —  Von  Hss.  (die 
genaueren  Nachweisungen  folgen  in  den  Vorbemerk. 2)  bezeichnet  E  den  cod. 
Reg.  der  Sn.  Edda  nach  dem  Abdrucke  in  AM  I  (s.  u.  Ausg.),  vgl.  mit  der 
Ausg.  von  F.  Jönss.  —  W  =  cod.  Wormianus,  nach  den  Angaben  in  AM  I, 
verglichen  mit  der  von  Mogk  (Mk.)  in  Zz.  XVI11,  193  fg.  mitgeteilten  neuen 
Kollation.  —  Auf  dem  Abdrucke  in  AM  II  beruhen  die  Angaben  über  fg. 
vier  Membranen:  U  —  cod.  Uppsaliensis;  A  =  fragm.  membr.  Arnamagn. 
Nr.  748  in  4;  M  =  fragm.  membr.  Arnam.  Nr.  757  in  4;  Fr  =  fragm. 
membr.  Arnam.  Nr.  leß,  neuerdings  auch  als  748,  II  bezeichnet.  _  Die  sehr 
wenig  bedeutenden  W*  (beinahe  =  W)  und  S  seien   nur  kurz   genannt.    — 


Vorwort.  XV 

Von  Papierhss.  ist  weitaus  am  häufigsten  angeführt  T  =  Trektarbok  (auf 
der  Univ.  Bibl.  in  Utrecht);  angeführt  nach  den  Angaben  bei  F.  Jönsson  und 
bez.  der  Lieder-Zitate)  auch  H.  Gering.  —  Nur  eben  erwähnt  seien:  St,  H, 
w  (dies  eine  Abschrift  von  R,  aber  in  W  eingefügt).  —  Die  Ausgaben  der 
Sn.  Edda  sind  so  bezeichnet:  Rk  =  Rask,  Snorra  Edda  1818;  AM  =  Edda 
Snorra  Sturlusonar  Hafniae.  Sumtibus  legati  Arnamagnaeani  1848  fg.  (in  drei 
Bänden).  —  Mit  Eg.  bezeichne  ich  die  von  Egilsson  allein  besorgte  Aus- 
gabe (Reykjavik  1848,  49);  bei  lateinischem  Zitat  bez.  Eg.  die  von  ihm  her- 
rührende lat.  Übersetz,  in  der  ^Ulf-Ausgabe.  —  Mit  Pf.  bezeichne  ich  die  Sn. 
Edda  betr.  Abschnitte  in  Fr.  Pfeiffers  altnordischem  Lesebuch,  Lpz.  1860. 
Bez.  der  in  Sn.  Edda  und  sonst  zitierten  Stellen  der  Lieder-Edda  sei  bemerkt, 
daß  ich  hier  dieselben  Abkürzungen  für  die  (von  mir  oben  nicht  genannten) 
Herausgeber  gewählt  habe,  die  H.  Gering  (H.  G.)  in  seiner  Ausg.  der  L.-E. 
gebraucht  hat.  —  B.  Für  die  Hss.  der  V.  S.  und  des  Ngp.  bitte  ich  zunächst 
die  S.  147  gegebenen  Notizen  zu  beachten;  mit  R  ist  hier  immer  der  cod. 
Reg.  der  Saemundar-  oder  Lieder-Edda  gemeint.  Mit  Bj.  ist  die  Ausg.  von 
Björner  in  den  Nordiska  Kämpadater  Stockh.  1737  gemeint;  mit  Fas.  die  in 
den  Fornaldar  Sögur  Nordrlanda,  Kaupmannahöfn  1829,  von  Rafn  besorgte; 
ein  neuerer  Abdruck  erschien  seitdem  in  Reykjavik.  —  B.  bezeichnet  die 
Ausg.  von  S.  Bugge  in  den  Norrone  Skrifter  af  sagnhistorisk  Indhold  (Chri- 
stiania  1863  betr.  NgJ).;  1865  betr.  V.  S.),  wobei  noch  B'  als  Fußnote,  Ba 
als  Anmerkung  am  Schlüsse  des  Heftes,  Bt  als  Tillceg  og  Rettelser  auf  dem 
Umschlag  zu  verstehen  ist.  —  G.  Für  die  Zeitschriften  sind  die  zumeist  üb- 
lichen Abkürzungen  gewählt,  also  Zfda  =  Zeitschrift  für  deutsches  Altertum, 
begründet  von  Haupt  (daher  auch  Haupts  Z.);  Afda  =  Anzeiger  für  d.  Alt.; 
Germ.  =  Germania,  begr.  von  Fr.  Pfeiffer.  Zz.  =  Zeitschr.  für  deutsche 
Philologie,  begr.  von  Zacher.  P.  Br.  B.  =  Beiträge  zur  Gesch.  der  deutsch. 
Sprache  und  Lit.,  begründet  von  H.  Paul  und  W.  Braune;  hier  und  da  auch 
als  „Beitr."  kurz  bezeichnet. 


Die  prosaische  Edda 

im  Auszuge. 


Gylfaginning.  —  Bragaroeöur.  —  Skäldskaparmäl 

Cap.  XVII;  XVIII;  XXXIII— XXXV;  XXXVIII— XL V;  L; 

Uli;  LXIII;  LXIV. 


Prosaische  Edda. 


Bök  f)essi  heitir  Edda.  Hana  hefir  saman  setta  Snorri  Sturlu  sonr  eptir 
f)eira  haetti,  sem  her  er  skipat.  Er  fyrst  frä  äsum  ok  Ymi,  par  nagst  skäld- 
skaparmäl  okheiti  margra  hluta;  siöast  hättatal,  er  Snorri  hefir  ort  um  Häkon 
konung  ok  Sküla  hertoga. 

{Überschrift  des  Cod.  Upps.)  — 


Gylfaginning. 

I1).     [Gylfi  konungr  reo  par  londum  er  nü  heitir  Svipjöö. 
Frä  honum  er  pat   sagt,  at   hann  gaf  einni  farandi  konu  at 
launum  skemtunar  sinnar   eitt   plögsland   i  riki  sinu,  pat  er 
fjörir2)  oxn  drcegi  upp  dag  ok  nött;  en  sü  kona  var  ein  af3) 
äsa-aett,  hon  er  nefnd  Gefjon4).     Hon  tök   fjöra   oxn  noröan  5 
ör  Jotunheimum,  enpat  väru  synir  jotuns  nokkurs5)ok  henn- 
ar,  ok  setti  pä  fyrir  plog;  en  plögrinn  gekk  svä  breitt6)  ok 
djüpt,  at  upp  leysti  landit;   ok  drögu  oxninir7)   pat  land  üt 
um 8)  hafit  ok  vestr,  ok  nämu  staöar  i  sundi  nokkuru.     par 
setti  Gefjon  landit  ok  gaf   nafn  ok  kallaöi  Selund9).     En10)  10 
par  sem  landit  haföi  upp  gengit,  var  par11)  eptir  vatn,   pat 
er  nü  Logrinn  kallaör  i  Svipjöö,   ok  liggja   svä   vikr  i  Leg- 
inum,  sem  nes  i  Selundi.     Svä  segir  Bragi  gamli12): 
(a)  Gefjon  drö  frä  Gylfa 

gloö  djüproöuls,  ööla, 

svät  af  rennirauknum 

rauk,  Danmarkar  auka; 

b^ru  oxn,  ok  ätta 

ennitungl,  pars  gengu 


Über  den  hier  fehlenden  Prolog  vgl.  Einl.  S.  153.  —  Die  Über  sehr. 
Gylfaginning  fehlt  R,  W,  S  {wegen  U  vgl.  II1)  —  u.  findet  sich  nur  in  jungem 
Hss.y  St.  fügt  hinzu:  öÖru   nafni  Härs  lygi.  — 

I.  1)  C.  I  fehlt  gänzlich  in  U,  und  ist  wahrscheinlich  interpoliert.  — 
2)  So  W,  die  Ausg.  meist  IV  (4),  Pf.  hier  u.  Z.  5  fjögur,  F.  J.  III.  —  3)  So 
W,  T,  F.  J.  at  R,  AM.  —  4)  So  W  immer,  —  jun  R  u.  Ausg.  —  5)  So  W, 
T,  F.J.  —  n.  fehlt  R  u.  übr.  Ausg.  —  6)  So  W,T,  F.  J.  —  hart  o.  d.  R  u. 
übr.  Ausg.  —  7)  So  nach  F.  J.  alle  Bss.  —  8)  So  W  —  ä  h.  R.  u.  w.  — 
üt  i  haf  Völsungsrimur  I,  33.  —  9)  So  nach  R  AM.  F.  J.  Fg.,  Saal,  die  übr. 
Ausg.,  vgl.  Gloss.  —  10)  So  W  —  Ok  B.  u.  w.  —  11)  So  nach  F.  J.  alle 
Hss.  —  varö  Rk.  Eg.  Jönss.  —  nur  var  AM.  —  var  pa  e.  Völsr.  I,  34.  — 
12)  So  W  —  Br.  skald  g.  R.  u.  w. 

1* 


4  Gylfaginning 

fyr  vineyjar18)  viöri 

vallrauf14),  fjogur  haufinY  | 

II !).     Gylfi 2)  er  maör  nefndr,  hann  var  konungr,  maör  vitr 

ok  f  jolkunnigr  3) ;  hann  undraöiz  J>at  mJ9k4)  er  äsa-fölk  var  svä 

kunnigt,  at  allir  hlutir  gorÖuz  at  peira  vilja,  ok"*)  hugsaöi  hann, 

hvärt  J>at  mundi   vera   af   eöli   själfra   J)eira,    eöa  mundi  J>vi 

5  valda  guömogn6)  Jmu  er  peir  blötuöu7).     Hann   byrjaöi  ferö 

sina  til  Asgarös,   ok  för    meö   leynd8),   ok   brä    ä  sik  gamals 

manns  liki  ok  dulöiz  svä.     En  aesir  väru  Jjvi  visari,   at  peir 

hoföu  spädöm,  ok  sä  peir   ferö  hans   fyrr  en  hann  kom,    ok 

geröu  i  möti  honum  sjönhverfingar.     Ok;')  er  hann  kom  inn 

10  i  borgina,  sä10)   hann  \mr   häva  holl,   svä    at    varla  mätti11) 

sjä  yfir  hana;  pak  hennar  var  lagt  gyldum12)  skjoldum,  svä 

sem    spänpak.     Svä  segir  pjööölfr   inn  hvinverski ls),   at  Val- 

holl  var  skjoldum  pokt u) : 

(b)  Ä  baki  letu  blikja, 
baröir  v<jjru  grjoti, 
Sväfnis15)  salnaefrar 
seggir  hyggjandi. 
Gylfi  sä  mann  i  hallardyrum 16),  er17)  lek  at  hands^xum  ok 
15  haföi  sjau  senn  ä  lopti;  sä  spuröi  hann  fyrr  at  nafni,  hann 
nefndiz    Gangleri   ok   kominn   af    refilsstigum 18)    ok   beiddiz 
at  soekja  til  nättstaöar  ok  spuröi  hverr  hollina  ätti19).    Hann 

13)  So  R  u.  Ausg.  —  vinseyia  W.  —  14)  So  F.  J.  nach  Gislason,  val- 
alle  Hss.   —    Zum  Schluß  des   Verses  vgl.  Gloss.   u.   hQfuö. 

II.  1)  Überschr.  in  U:  Her  hefr  Gylva  ginning  (so  weit  auch  S)  frä  pyi 
er  Gylfi  sötti  heim  Alfaupr  i  Asgarf»  meö  fjolkungi,  ok  frä  villo  äsa  ok  frä 
spurningo  Gylva.  —  2)  Gylver  hiev  u.  ö.  U.  —  3)  So  F.  J.  —  G.  var  maör 
nemdr,  h.  var  kon.  ok  fJQlk.  W.  —  G.  kon.  var  maör  vitr  ok  fJQlk.  R  u.  m. 
Ausg.  —  4)  So  R,  mJQk  f.  W.  —5)  So  (Mir)  W  —  at  all.  1.  gengu  at  v.  {); 
pat  h.  h.  R  u.  Ausg.  —  U  von  Anfang:  Gylver  var  maör  vitr  ok  hugs.,  f>at 
er  allir  lypir  lofupo  pä  ok  allir  htutir  gengu  at  vilja  peirra,  hvärt  pat  mundi 
af  ef)li  {).  vera  eöa  m.  gupm.  vallda  J)vi.  Hann  for  til  Asg.  u.  w.  —  6)  So 
W,  U  —  goöm.  R.    —    7)  er  J).  bl.  fehlt  U.    —    8)  So  W,  m.  laun  R.  u.  w. 

—  9)  So  W  —  en  R  u.  w.  —  10)  So  W  —  J)ä  sä  R  u.  w.  —  11)  So  W  — 
mätti  hann  R  u.  w.  —  (svä  bis  hana  f.  U.)    —    12)  So  (gylldum)  W,  U  — 

—  gyltum  R.  —  13)  i.  h.  f.  U.  —  Die  fg.  Halbstrophe  wird  in  der  Fagrskinna 
wie  hier  dem  Thiodolf  von  Hven,  sonst  auch  dem  Hornklofi  zugeschrieben,  vgl. 
AM.  I,  34 5).  —  14)  at  Valh.  v.  s.  \>.  fehlt  U  —  15)  Svolnis  U.  —  16)  So  W, 
U.  —  durunum  R.  —  17)  So  W,  U  —  ok  R.  —  18)  So  F.  J.  nach  W  u. 
(rif)  U  —  refilstigum  R.  —  19)  So  W,  U  —  setti  R. 


C.  I,  IL  5 

svarar  ok  segir20),  at  |>at  var  konungr  Jjeira,  en  ek21)  mä 
fylgja  per  at  sjä  hann,  skaltu  J)ä  spyrja  hann  nafns  själfr22) 
Ok  sneriz  sä  maör  fyrir  honum  inn  i  hollina,  en  hann  gekk 
eptir,  ok  |)egar  laukz  huröin  ä  hsela  honum.  par  sä  hann 
morg  gölf  ok  mart  fölk,  sumt  meö23)  leikum,  sumir  drukku,  5 
sumir  meö  väpnum  ok  boröuz.  |)ä  litaöiz  hann  um,  ok  pötti 
margir  hlutir  ötrüligir,  peir  er  hann  sä;  |)ä  maelti  hann: 
(H9V.  1)  Gättir  allar24), 

äör  gangi  fram25), 

um  skygnask  skyli; 

f)vit  ovist's  at  vita26), 

hvar  övinir 

sit ja  ä  fleti27)  fyrir. 
Hann  sä  prjü  häsaeti    ok   hvert  upp  frä  oöru,   ok    sat  sinn 
maör  i  hverju28).     J)ä  spuröi  hann,  hvert  nafn  hoföingja  peira 
vaeri.     Sä  svarar,  er  hann  leiddi  inn,    at  sä  er  i  inu  neösta  10 
sitr  häsaeti,  at  sä  var  konungr29)  ok  heitir  Här;  en  J>ar  naest 
sä  er    Jafnhär30)  heitir,  en  sä  ofarst31),  er  friöi  heitir.     J>ä 
spyrr  Här  komandann,  hvärt  fleira   se   erenda 32)  hans:    en 
heimill  er  matr  ok    drykkr   honum   sem  ollum  par  i  Häva 
holl33).     Hann  svarar34),  at  fyrst  vill  hann  vita35),  ef  n9kkurr  15 
er  fröör  maör  inni.     Her  segir,  at  hann  komi  eigi  heill  üt, 
nema£6)  hann  se  froöari,  ok37): 
(«)  stattu  fram38), 

meöan  pü  fregn39), 

sitja  skal  sä's  segir40). 

20)  So  W  —  ok  segir  f.  K  u.  w.  —  21)  So  F.  J.  nach  W,  fylgja  mä 
ek  R.  —  22)  So  W  —  sj.  sp.  h.  n.  R.  —  23)  meör  W.  —  24)  Skatnar 
allir  U,  H.  —  25)  a|)r  ne  gangim  fr.  U  —  ä.  ing.  fr.  H.  —  Im  fg.  V. 
skoli  U.  —  26)  So  F.  J.  nach  R,  U  u.  w.,  at  vita  f.  W;  vgl.  auch  H.  G.  — 
27)  fletjum  U.  —  28)  So  W  —  säto  Jmr  madr  i  hv.  U;  —  ok  s.  III  menn 
s.  i  hv.  R  u.  Ausg.  —  29)  So  W  —  i  enu  n.  häs.  sat,  var  kon.  R  u.  w.  — 
sitr  er  k.  U.  —  30)  So  W  —  en  {).  er  h.  J.  R  u.  10.  —  31)  So  W,  R  — 
efstr  U  —  heitir  f>ridi  Här  St.  —  32)  So  W  —  hvat  fl.  veri  eyrinda  U 
—  hvärt  fl.  er  eyrindi  R,  AM,  hvat  fl.  übr.  Ausg.  —  33)  honum  —  höll 
fehlt  U.  —  34)  So  W,  segir  R  u.  w.  —  35)  So  W  —  spyrja  R  u.  w.  —  36)  ef 
b.  er  fr.  U.  —  37)  ok  ziehen  einige  Ausg.  [Ek.  Eg.  Jönss.  M.  Pf,  F.  J.)  zum 
fg.  Verse.  —  38)  fram  R,  framm  W,  U.  —  39)  So  {in  zwei  Versen)  Rk.  Eg. 
Jönss.  M.  Mb.  F.  J.  —  stattu  bis  fregn  in  einer  Zeile  AM,  B.  —  40)  So  alle 
Ausg.,  nur  Pf.  in  zwei   Versen  (s.  sk.  |  sä  er  seg.). 


*>  Gylfaginning 

III1).     Gangleri   höf   svä   mal   sitt:  hverr  er2)  oeztr    eöa 

elztr  allra  guöa3)?     Här  svarar 4) :  sä  heitir  Alfter5)  at  väru 

mäli,    en    1   Äsgaröi    inum    forna    ätti    hann    tolf    nofn:    eitt 

er  Alfoör,   annat  Herran   eöa    Herjan ,;),   priöja  Hnikarr   eöa 

5  Nikarr 7),  fjöröa  Nikuör  eöa  Hnikuör  8),  finita  Fjolnir,  setta  Öski, 

sjaunda    Ömi,    ätta    Bifliöi    eöa    Biflindi,    niunda    Sviöurr'*), 

tiunda    Sviörir10),    ellifta    Viörir11),    tölfta    Jälg    eöa    Jälkr. 

I>ä  spyrr  Gangleri :  hvar  er  sä  guö?  eöa  hvat  mä  hann?  eöa 

hvat  hefir  hann  unnit  framaverka 12)  ?     Här  segir:  lifir  hann 

10  of    allar   aldir    ok    stjörnar    9IIU   riki    sinu    ok    raeör    Collum 

hlutum,     störum     ok     smäm.       X>ä     maelti     Jafnhär:     hann 

smiöaöi    himin    ok   jorö    ok    loptin    ok    alla    eign    peira.     pa 

maelti  priöi:  hitt  er  pö13)  mest,  er  hann  geröi  manninn  ok  gaf 

honum  ond  pä  er  lifa  skal  ok  aldri  tynaz,  pött  likamr  füni  til 

15  moldar14)  eöa  brenni  at  osku,  ok  skulu  allir  menn  lifa,  peir 

er  rett  eru    siöaöir,    ok   vera    meö    honum   själfum  par   sem 

heitir  Gimle  eöa  Vingölf 14a).     En  vändir  menn  fara  til  Heljar 

ok  paöan   i  Niflhel15),   pat   er   niör  i  inn    niunda    heim,     pä 

maelti  Gangleri:  hvat  haföiz  hann  äör  at,  en  himinn  ok  jorö 

20  vaeri  gorr16)?    J)ä  svarar  Här:  pä  var  hann  meö  hrimpussum. 

IV.     Gangleri    maelti:    hvat    var    upphaf?    eöa    hversu 

höfz 4)  ?  eöa  hvat  var  äör  ?  Här  svarar :  svä  sem  segir  i  Voluspä : 

(Vol.  3)  Ar  vas  alda2), 

par  's3)  ekki  vas4); 
vasa  sandr  ne  sjär 5) 
ne  svalar  unnir 6) ; 

III.  1)    Überschrift   in  U:    Frä    spurningo  Ganglera,  in  S:  Allda  rök. 

—  2)  er  fehlt  W?  —  3)  So  guöa  W,  goöa  R,  meö  goöum  U,  äsanna  (=  allr. 
g.)  H.  —  4)  So  W,  segir  R.  —  5)  Die  Schreib,  der  Hss.  schwankt  zwischen 
Alf.  u.  Allf. ;  vgl.  Gloss.  —  Die  Zählung  der  Namen  mangelt  in  U,  H.  — 
6)  So  W,  während  R  hier  u.  weiter  er  einfügt  —  annat  er,  III  er  u.  w.  — 
Herran  eöa  f.  U,  G.  —  7)  So  W  —  Nik.  eöa  Hn.  R,  Nikaör  U.  —  8)  So 
F.  J.,  Nikuz  R,  W,  Nikur  T,  Nikuör  U.  —  9)  So  U,  S  —  Sviöarr  R,  W  hier 
Viörir,  vgl.  ").  —  10)  So  R,  U  —  Sviöorr  hier  W.  —  11)  So  R  u.  w.t  U  als 
12.  nur  Falkr(?).  —  12)  til  frama  U.  —  13)  pö  F.  J.  mit  T,  f.  sonst.  — 
14)  So  W  —  p.  likaminn  füni  at  nioldu  R.  —  14 u)  So  W,  R,  T,  Ausg.  außer 
F.  J.  (eöa  V.  fehlt  U).  —  15)  So  W,  R  —    Niflheim  U,  H.   —    16)  ger  Rk. 

IV.  1)  So  W,  R  {F.  J.)  höfz  hann  U,  H  —  2)  So  W,  U   —  halda  R. 

—  3)  So   U  u.  L.  E.,   pat   er  R,  W.   —    4)  So   (var)   alle  Hss.  der  pr.  E. 

—  par  er  Ymir  bygöi  L.  E.  —  5)  So  Ausg.,  vara  s.  ne  saer  R  (sjör  U). 
varat  W.  —  6)  undir  U. 


C.  III,  IV,  V.  7 

jörö  fannz  aeva7) 

ne  upphiminn  — 

gap  vas  ginnunga, 

en  gras  hvergi8). 
|)ä    maelti   Jafnhär :    fyrr   var    Jmt   morgum   oldum,    en   jorö 
vaeri9)  skopuö,  er  Niflheimr   var   gorr,   ok   i  honum  miÖjum 
liggr   brunnr10)   sä  er  Hvergelmir  heitir,  ok  Jmöan11)   falla 
J>aer  är  er    svä   heita:    Svol,   Gunnprä12),  Fjorm13),  Fimbul- 
fml14),  Sliör  ok  Hriö15),  Sylgr  ok  Ylgr,  Viö,  Leiptr16);  Gjoll  5 
er    na3St  helgrindum.     pä    maelti    priöi17):    fyrst    var   pö    sä 
heimr  i  suörhälfu,  er  Müspell  heitir;  hann  er  ljöss  ok   heitr 
—  sü  ätt  er  logandi  ok  brennandi  —  ok  öfcerr 18)  peim  er  {)ar 
eru  ütlendir  ok  eigi  eigu  {mr  65ul.     Sä  er  Surtr  nefndr,  er 
J>ar  sitr  ä  heimsenda19)  til  landvarnar,   hann  hefir   loganda  10 
sverö,  ok    i  enda  veraldar  mun   hann   fara    ok  herja20)   ok 
sigra  oll  guöin  ok  brenna   allan  heim  meö  eldi.     Svä   segir 
i  Voluspä: 

(Vol.  52)  Surtr21)  ferr  sunnan 

meö  sviga  laevi 22), 

skinn  af  sveröi 

söl  valtiva; 

grjötbjorg  gnata, 

en  gifr  rata23), 

troöa  halir  helveg24), 

en  himinn  klofnar. 
V.     Gangleri    maelti:    hversu    skipaöiz,   äör   en  aettirnar 


7)  SoWu.  L.  E.,  eigi  R,  U.  —  8)  So  Uu.L.  E.  —  ekki  W,  R.  —  9)  SoW, 
varR,U.  —  10)SoW;  bruör  R;  U.  —  11)  SoW,  U,  H  —  J).  afR.  —  12)  Kvol, 
Gundro  U.  —  13)  So  (Fjorm)  W,  U,  Form  R,  Fjörir  H.  —  14)  Soü  u.L.E. 
(Grimn.  27)  —  Fimbul  f)ul  hier,  wie  es  scheint,  W,  R.  —  15)  So  W,  R  — 
Sl.  ok  Hriör  U  —  Sliö  ok  Hriö  L.  E.  {Grimn.  28).  —  16)  So  W,  R  getrennt 
auch  Grimn.  27,  28,  Viöleiptr  {oder  Viöl.?)  U.  —  17)  Überschr.  in  U: 
Her  segir  frä  Müspellzheimi  ok  frä  Surti.  —  18)  So  F.  J.  nach  R  {doch  er 
hann  ok  öf.  R,  T);  svät  log.  er  h.  ok  br.  alt.  A.  —  19)  landsendo  W,  R, 
wegen  landvarnar  verdächtig  —  Surtr  raef)r  J>ar  fyrir  ok  sitr  ä  heimsenda 
U,  H.  —  20)  mun  h.  koma  U.  —  21)  So  W,  R  u.  L.  E.  —  Svartr  U.  — 
22)  So  W  u.  L.  E.  —  levi  U,  leivi  (-fi)  S.  -  -  23)  So  W,  R,  L.  E.  -  -  guj)ar 
hrata  U.  (hrata  auch  W;  vgl.  B.  p.  32.)  —  24)  So  W,  R,  L.  E.  —  trapa  h. 
helvega  U. 


Gylfaginning 

\ TÖi  eöa  aukaftiz   mannfölkit?     |>a   msßlti  Hfir1):  Ar   \mr  er 

kallaöar  eru  ßlivägar,  pä  er  paer  väru  svä  langt  komnar  frä 
uppsprettum2),  at  eitrkvika:{),  sü  er  par ')  fylgöi,  harönaöi, 
sva  sem  sindr  pat  er  ferr5)  6r  eldinum'1),  pä  varö  pat  iss, 
5  ok  pä  er  sä  iss  gaf  staöar  ok  rann  eigi,  pä  heidi  yfir 
pannig,  en  ür  ]>at  er  af  stöö  eitrinu7),  frauss)  at  hrimi,  ok  jök 
hvert  hrimit9)  yfir  annat ,  allt  i  Ginnunga-gap.  J)ä  maelti 
Jafnhär:  Ginnunga-gap  pat  er  vissi  til  noröraettar 10),  fyltiz 
meö  punga  ok   hofugleik   iss   ok   hrims,   ok   inn  i  frä   ür   ok 

10  gustr;  en  inn  syöri  hlutr  Ginnunga-gaps  lettiz  möti  gneistum 
ok  sium  peim  er  flugu  ör  Müspellsheimi.  pä  maelti  priöi : 
sva  sem  kalt  stöQ  af  Niflheimi  ok  allir  hlutir  grimmir,  svä 
var  allt  pat11)  er  vissi  nämunda  Müspelli12),  heitt  ok  ljöst, 
en  Ginnunga-gap  var  svä  hlaett13)  sem  lopt  vindlaust  ok  pä 

15  er  moetti  hriminu  blaer  hitans14),  svä  at  braönaöi  ok  draup, 
ok  af  peim  kvikudropum  kviknaöi  meö  krapti  pess  er  til 
sendi  hitann,  ok  varö  manns  likindi15),  ok  er16)  sä  nefndr 
Ymir,  en  hrimpussar  kalla  hann  Aurgelmi,  ok  eru  paÖan 
komnar  aattir  hrimpussa,  svä  sem  segir  i  Voluspä  inni  skommu : 

(Hyndl.  35)  Eru  volur  allar 
frä  Viöölfi17), 
vitkar  allir18) 
frä  Vilmeiöi, 
en  seiöberendr 
frä  Svarthoföa 19), 
jotnar  allir20) 
frä  Ymi  komnir. 

V.  1)  Überschr.  in  U:  H6r  segir,  er  gupin  skopupo  Ymi  jotun.  —  2)  So 
W,  -sprettunni  R,  -unum  U,  H.  —  3)  So  W  (vgl.  Z.  16  kviku-dropum) 
-kvikan  U,  kvikja  R.  —  4)  So  R,  U,  peim  W.  —  5)  So  W  —  renn  R.  — 
6)  svä  sem  sindr  i  afli  U,  H.  —  7)  So  F.  J.  nach  W,  T;  ohne  en  andere 
Ausg.  (üren  Eg.)  außer  AM  —  pannig  en  (ok  U,  H)  pat  er  afst.  eitr.  R  u. 
AM.  —  8)  ok  fr.  R,  Ausg.  außer  F.  J.  —  9)  So  W  —  hr.  hv.  R.  — 
10)  So  W  —  norörs  «ttar  R.  —  11)  So  W,  U,  allt  fehlt  R.  —  12)  Müspellz- 
heimi  U.  —  13)  So  R  —  lett  [oder  e  =  ae?)  W,  U,  H,  St.  —  14)  So  W, 
bloerinn  himins  mcetti  hrimino  H  —  maettiz  hrimin  ok  blaer  hitans  R.  — 
15)  So  W,  U  —  likandi  R.  -  16)  So  W  —  var  R.  —  17)  volvur,  Victölfi  U. 
—  18)  So  W  u.  Ausg.  —  vithkar  R  —  vettir  allar  Ü,  H.  —  19)  Die 
Viertelstr.  f.  U,  en  auch  in  R.  —  20)  So  W,  U,  H  —  a.  j.  R. 


C.  V,  VI.  9 

En  her  segir  sva  Vaf pruönir  jotunn,  pa  er  spuröi  Gangraör21): 
(Vafpr.  30b)  Hvaöan  Aurgelmir 

kom  meö  jotna  sonum 

fyrst,  inn  frööi  jotunn?   — 
(Vafpr.  31)  Ör  Elivfeum22) 

stukku  eitrdropar, 

ok  öx  unz  ör  varö  jotunn; 

par  örar  aettir 

kömu  allar  saman, 

pvi's  pat  allt  til  atalt23)! 
J)a  maelti  Gangleri:  hvernig  öxu  aettir  paöan24),  eöa  skapaöiz 
sva,  at  fleiri  menn25)  uröu  ?  eöa  trui-per 26)  pann  guö,er  nü  sagöir 
pu  fra?  fa  svarar  Jafnhar27):  fyr  ongan  mun  jatum28)  ver 
hann  guö29),  hann  var  illr  ok  allir  hans  aettmenn,  pa  kollum  5 
ver  hrimpussa;  en  sva  er  sagt,  at  pa30)  er  hann  svaf,  fekk 
hann  sveita31);  pa  öx  undir  vinstri  hendi32)  honum  maör  ok 
kona,  ok  annarr  fötr  hans  gat  son  viö  oörum,  en  paöan  af 
kömu  aettir33),  pat  eru  hrimpussar;  inn  gamli  hrimpuss,  hann 
kollum  ver  Ymi.  —  10 

VI.  pa  maelti  Gangleri:  hvar  bygöi  Ymir  eöa  viö  hvat 
liföi  hann?  Har  svarar1):  naast  var  pat,  pa  er  hrimit  draup, 
at  par  varQ  af  kyr,  sü  er  Auöumla2)  het,  en  fjörar  mjölkar 
runnu  ör  spenum  hennar  ok  fceddi  hon  Ymi.  |)a  maelti 
Gangleri:  viö  hvat  fceddiz  kyrin?  Har  segir:  hon  sleikti  15 
hrimsteina 3),  er  saltir  varu,  ok  inn  fyrsta  dag4)  er  hon  sleikti 

21)  Vielleicht  so  zu  schreiben?  —  pä  spuröi  Gangleri  R;  W  ohne  diesen 
Zusatz,  so  auch  die  Ausg.  seit  AM  {vgl.  I,  446).  F.  J.  läßt  mit  U,  T  die  Worte 
p.  sp.  G.  u.  die  fg.  Halbstr.  fort.  —  22)  So  W  —  vorher  geht  (als  Vers- 
anfang nach  Rk.}  als  Prosa  nach  AM  u.  a.  A)  pa  er  in  R.  —  23)  So  W, 
doch  ohne  til  —  par  eru  örar  aettir  komnar  a.  s.,  pvi  er  pat  89  allt  til  atalt 
R  u.  Ausg.  —  U  ok  enn  segir  sva  at  ör  E.  st.  e.  ok  voxtr  vindz,  ok  varp 
jotunn  6t.  —  24)  So  W,  U.  —  saman  paö.  R.  —  25)  So  R,  menn  fehlt  W. 
—  eöa  sk.  u.  w.  fehlt  U,  H.  —  26)  So  W  —  trüir  pü  R.  —  27)  Jafnhar 
F.  J.  nach  U,  T  —  Här  W,  R,  übr.  A.  —  28)  So  R,  trimm  W.  —  29)  guö 
vera  W.  —  30)  So  W  —  ok  sva  er  s.  pa  R.  —  31)  saeda  S.  —  32)  So 
W,  U  nach  P.  Br.  B.  6,  491;  auch  F.  J.  -  u.  v.  hond  R.  —  33)  Das  Fg. 
bis  Ymi  fehlt  U,  H. 

VI.  1)  Die  unentbehrlichen  Worte  H.  sv.  nur  in  U,  H  erhalten,  Über  sehr. 
in  U:  Fra  pvi  er  skopuÖ  var  kyrin  Auöumla.  Überschr.  in  S. :  Asakyn.  — 
2)  So  U,  R  u.  Ausg.,  -umbla  W.  —  3)  So  W  —  steinana  R  u.  w.  —  4)  So 
W,  U  u.  Ausg.  —  d.  f.  R.  — 


10  Gylfhginning 

steinana,  kom  6r  steininum  at  kveldi5)  manns  har,  annan  dag 
manns  hofuö,  [>riöja  dag  var  ]>ar6)  allr  maör,  sa  er  nefndr 
Buri;  hann  var  fagr  alitum,  mikill  ok  mattugr,  hann  gat 
son  |>ann  er  Borr  er  nefndr7).     Hann    fekk   }>eirar   konu   er 

5  Bestla  het8),  döttir  Bolporns  jotuns,  ok  gatu'-')  pau  Jirja 
sonu;  het  einn  Oöinn,  annarr  Vili,  ]>riöi  Ve10);  ok  ]»at 
er  min  trüa11),  at  sa  Oöinn  ok  hans  brceör  munu1-)  vera 
styrandi  himins  ok  jaröar;  J>at  aetlum  ver,  at  hann  muni  sva 
heita;  sva  heitir  sa  maör,  er  ver  vitum  mestan  ok  agaeztan, 

10  ok  vel  megu-per13)  lata  hann14)  sva  heita15). 

VII1).  pa  maelti  Gangleri:  hvat  varö  pa  um  peira 
saett  eöa  hvarir  varu  rikari?  |)a  svarar  Har:  sj^nir  Bors2) 
drapu  Ymi  jotun;  en  er  hann  feil,  J)a  hljöp3)  sva  mikit  blöö 
6r  sarum  hans,  at  meö  pvi  drektu4)  peir  allri  aett  hrimpussa, 
15  nema  einn  komz  undan  meö  sinu  hyski,  pann  kalla  jotnar 
Bergelmi;  hann  för  upp  a  lüör  sinn  ok  kona  hans5)  ok  heiz 
{>ar,  okeru  af  J)eim6)komnar  hrimpussa  33ttir,sva  sem  her  segir : 
(Vafpr.  35)  0rövi7)  vetra 

aör  V33ri  jorö  of8)  skopuö, 
pa  vas  Bergelmir  borinn; 
Jmt  ek9)  fyrst  of  man, 
es  sa  inn  frööi  jötunn 
a  vas  lüör  of  lagiör10). 

5)  st.  at  kv.  f.  U,  H.  —  6)  So  R  u.  Ausg.,  var  {)at  W,  d.  v.  p.  fehlt  U. 

—  7)  So  W,  B.  het  R.  —  8)  So  R,  B.  er  nefnd  W;  U:  er  Buri  het,  fau{>r 
Bors,  er  ätti  Beyzlo,  döttur  B.  —  9)  So  W,  fengu  R.  —  10)  So  W,  U,  S 
(R?  vgl.  AM  I  46 13).  —  11)  f>at  aetlum  ver  (aetla  menn  H),  segir  Har  U,  H. 

—  12)  So  R,  U,  muni  W.  —  13)  So  W,  T,  F.  J.  megu  f>eir  R  u.  übr. 
Ausg.,  doch  vergl.  AM  I,  46 17).  —  14)  So  W,  h.  1.  R.  —  15)  Nach 
(heims  ok)  jaröar  U,  H:  ok  par  er  sjä  (sa  H)  eptir  herann  (heitinn  H),  er 
ver  vitum  nü  (er  menn  vita  H)  nü  mestan  vera.  —  Vgl.  Einl.  S.  32  f.,  P.  Br. 
B.  VI,  524. 

VII.  1)  Vberschr.  in  U:  Frä  pvi  er  synir  Burs  dräpu  Y'mi.  Es  fehlt 
dann  der  Anf.  bis  sv.  Har.  —  2)  Vgl.  im  fg.  U.  —  3)  So  (hl-)  nur  U.  — 
4)  So  {oder  drektu)  \Ausg.  u.  U,  W  —  drek  pu  J>u  irrig  R.  —  5)  ok  k. 
h.  f.  U.    -    6)  |)al>an  U  =  af  {>.  7)  So  (Oröfi)  W,  U;  A,  Öröfi  R.    — 

Ausg.:  Orofi,  Örofi,  Oröfi,  Öröfi,  siehe  auch  H.  G.  zwVafpr.  29  u.  35,  Lüning: 
Die  Edda,  S.  607.  —   Vgl.  auch   Vigf.  s.  v.  öröf.  —  8)  So  W,  um  U  u.  L.  E. 

—  ohne  of  R  —  äpr  j.  v.  U.  —  9)  So  R  u.  w.,  auch  L.  E.  —  er  W,  T; 
s.  H.  G.  —  10)  at  fröj>a  jotunn  u.  v.  1.  um  lag.  U. 


C.  VI,  VII,  VIII.  1 1 

VIII1).  pa  maelti1)  Gangleri :  hvat  hoföuz  pa  at  Bors2) 
synir,  ef3)  pu  trüir,  at  peir  se  gu8?  Har  svarar*):  eigi  er 
par  litit  af  at  segja;  peir  töku  Ymi  ok  fluttu  i  mitt  Ginn- 
ungagap  ok  geröu  af  honum  jöröina :  af  blööi  hans  saeinn 
ok  votnin,  joröin  var  gor  af  holdinu5),  en  bjorgin  af  bein-  5 
unum,  grjöt  ok  uröir  geröu  peir  af  tonnum  ok  joxlum  ok  af 
peim  beinum,  er  brotin  varu6).  |)a  maelti  Jafnhar:  af  pvi 
blööi  er  ör  sarum  rann  ok  laust  för,  par  af  geröu  peir  sja 
pann  er  peir  gyröu  ok  festu  saman  jöröina 7),  ok  logöu  pann 
sja  i  hring  ütan  um  hana;  ok  mun  pat  flestum  monnum8)  10 
öfoera  pykkja,  at  komaz  par  yfir.  pa  maelti  p)ri8i:  töku 
peir  ok  haus  hans  ok  geröu  af  honum9)  himin  ok  settu 
hann  upp  yfir10)  jöröina  meö  fjörum  skautum,  ok  undir  hvert 
hörn  settu  peir  dverg,  peir  heita  sva:  Austri,  Vestri,  SuÖri, 
Noröri11).  pa  töku  peir  siur  ok  gneista,  pa  er  lausir  föru  15 
ok  kastat  haföi  ör  Müspellsheimi,  ok  settu  i  mitt  Ginnunga- 
gap  a  himin12)  baeöi  ofan  ok  neöan,  til  at  lysa  himin  ok 
jorö;  peir  gafu  staö13),  ollum  eldingum14),  sumum  a  himni15), 
sumar  föru  lausar  undir  himni,  ok  settu  pö  peim  staö  ok 
skopuöu  gpngu  peim.  Sva  er  sagt  i  fornum  visindum,  at16)  20 
paöan  af  varu  doegr  greind  ok  aratal.  Sva  segir  i  Vol- 
uspa17): 

(Vol.  5b)  Söl  pat  ne  vissi, 

hvar  hon  sali  atti; 

mani  pat  ne  vissi, 

hvat  hann  megins  atti; 

VIII.  1)  So  U,  Jönns.,  nur  s.W,  segir  F.J.;  svarar  {unpass.)  R  u.  übr. 
Ausg.  —  2)  Burs  U.  —  3)  er  U,  H.  —  4)  So  W  ?  H.  segir  R,  U  u.  Ausg., 
vgl.  J).  —  5)  jöröin  bis  hold.  f.  U,  H.  —  6)  So  R,  af  peim  f.  W ;  grjöt  af 
taunnum  ok  af  p.  beinum  er  borin  vöro  U.  —  7)  So  W,  er  p.  festu  jorp. 
i  U,  H  —  er  p.  giröu  ok  festu  jöröina  i  St  {vielleicht  zu  schreiben:  er  p. 
gyröu  saman  ok  festu  jöröina  i)  —  er  p.  geröu  ok  f.  s.  j.  R  u.  Ausg.  — 
Vgl.  im  fg.  U.  —  8)  So  W,  fl.  maraii  R.  —  9)  So  W,  par  af  R.  —  10)  So 
W  {nach  Mk.)f  R;  upp  f.  U.  —  11)  So  W  —  A.  V.  N.  S.  R  —  dverg, 
Austr(a),  Vestra  u.  w.  U.  —  12)  So  F.  J.  nach  U,  T,  H  {ohne  baeöi  U)  — 
ä  miöjan  Ginnunga-himin  b.  of.  ok  neö.  R  u.  Ausg.  —  i  m.  G.  fehlt  W.  — 
13)  So  W  nach  Mk.  —  g.  stapi  U,  staöar  R.  —  14)  So  U  u.  Ausg.  —  eldi- 
num  R,  vgl.  AM  I  50 4),  eldingunum  W.  —  15)  a  himnum  schreiben  Egilsson 

u.   Jönsson    {ohne  Hs?).     —     16)    Von  sumum   ah at  fehlt  U,  H.  — 

17)  So  W  —  sva  segir  U  —  sva  sem  seg.  i  V.  R  u.  Ausg.  — 


12  Gylfaginning 

stj(()rnur  [>at  ne  vissu, 
hvar  paer  staöi  attu. 
Sva    var    aör,    en    petta   vaeri    .  .  .  .ls).     |>a    maelti  Gangleri: 
petta  eru  mikil  tiöindi  er  nü  heyri  ek,   furöu   mikil  smiö  er 
J>at  ok  hagliga  gor1!));  hvernig  var  joröin  hattuö?   pa  svarar 
Har20):     hon    er    kringlött21),    ok    par    ütan    um    liggr    inn 
5  djüpi   sjar,  ok    meö    peiri   sjavarstrondu    gafu    peir    lond    til 
bygöar  jötna  aettum;  en  fyrir   innan  a  jorounni   geröu   peir 
borg   umhverfis    heim22)    fyrir    öfriöi    jotna,    en    til    peirar 
borgar    hoföu   peir    brar    Ymis    jotuns   ok   kolluöu    pa    borg 
Miögarö.     Töku  peir   ok23)  heila   hans   ok   kostuÖu  i  lopt   ok 
10  geröu  af  skyin,  sva  sem  her  segir24): 
(Grimn.  40)  Ör  Ymis  holdi 

vas  jorö  of25)  skopuö, 
en  6r  sveita  sjar; 
bjorg  ör  beinum, 
baömr  ör  häri, 
en  ör  hausi  himinn. 
(Grimn.  41)  En  ör  hans  br^m 
geröu  bliö  regin 
Miögaro  manna  sonum; 
en  ör  hans  heila 
v^ru  pau  in  harömöÖgu26) 
sky  oll  of25)  skopuö.  — 
IX.     J)a  maelti    Gangleri:   mikit   pötti   mer  peir   hafa  pa 
snüit    til   leiöar,   er   jorö   ok   himinn   var  gorr *) ,   ok    söl   ok 
himintungl   varu  sett,   ok  skipt   dcegrum;    en   hvaöan  kömu 
menninir    J)eir   er   heim   byggja?     |)a    svarar   Har2):    pa    er 
15  peir  gengu  meö  saevarstrondu,  Bors  synir8)  fundu4)  tre  tvau 

18)  Der  ganze  Satz  fehlt  U,  H.  —  W,  S,  F.  J.  bieten  den  Satz  bis  vaeri  — 
R  (u.  übr.  Ausg.)  den  Schluß  of  jörÖ  {unjmssend).  —  of  gort?  Vgl.  19).  —  19)  So 
F.  J.  mit  T,  gQrt  R,  W.  —  20)  Das  Vorhergehende  in  U  verkürzt.  —  21)  So 
W  und  (kr.  er  j.)  U,  H,  St  —  kr.  ütan  R  u.  Ausg.  —  22)  jorpina  U,  H.  — 
23)  So  W  —  p.  t.  ok  R.  —  24)  Vgl.  auch  Vafpr.  21  H.  G.  sowie  AM  II, 
431  (A)  u.  515  (M).  —  25)  um  U.  —  26)  hraöin.  verm.  D.  H. 

IX.  1)  So  (gjorr)  W,  gert  R.  Vgl.  C.  III  ex.  —  2)  Der  Anfang  von  IX 
bis  Har  fehlt  U;  zu  dem  fg.  findet  sich  in  U  die  Überschr. :  Bors  synir  skopupu 
Ask  ok  Emlu.  —  3)  So  W  —  pä  er  p.  Bors  syn.  g.  m.  saev.  R  u.  Ausg.  — 
4)  So  W  —  f.  peir  R.  — 


G.  VIII,  IX.  13 

ok  töku  upp  trein  ok  skopuöu  af  menn5),  gaf  inn  fyrsti6) 
ond  ok  lif,  annarr  vit  ok  hroering,  priÖi  asjönu,  mal7)  ok 
heyrn  ok  sjön8) ;  gafu  peim  klaeöi  ok  nofn9) :  het  karlmaörinn10) 
Askr,  en  konan  Embla11),  ok  ölz12)  paöan  af  mannkindin13) 
sü  er14)  bygöin  var  gefin  undir  MiÖgarÖi.  par  naest  geröu  5 
peir  ser  borg  i  miöjum  heimi,  er  kollu814a)  er  Asgarör,  pat 
kalla  mennTröja15).  J)ar  bygöu  guöin  ok  aettir  peira,  ok  geröuz 
paöan  af  morg  tiöindi  ok  greinir,  baeöi  a  joröu  ok  i  lopti16). 
p)ar  er  einn  staör,  er  Hliöskjalf  heitir,  ok  pa  er  Ööinn 
settiz17)  par  i  hasaeti,  pa  sa  hann  of  alla  heima18)  ok  hvers  10 
manns  athoefi,  ok  vissi  alla  hluti,  pa  er  hann  sa19).  Kona 
hans  het  Frigg,  Fjorgvins20)  döttir,  ok  af  peira  aett  er  sü 
kynslöö  komin,  er  ver  kollum  asa-aettir,  er  bygt  hafa  Asgarö 
inn  forna  ok  pau  riki,  er  par  til  liggja21),  ok  er  pat  allt 
goökunnig  aatt.  Ok  fyrir  pvi  ma  hann  heita  Alfoör,  at  hann  15 
er  faöir  allra  guöanna  ok  manna  ok  alls  pess  er  af  hans 
krapti22)  var  fullgort23).  Joröin  var  dottir  hans  ok  kona 
hans,  af  henni  geröi  hann  inn  fyrsta  soninn,  en  pat24)  er25) 
Asa-|)örr;  honum  fylgöi  afl  ok  sterkleikr,  par  af  sigrar  hann 
oll  kvikvendi 26).  20 


5)  mann  U.  —  6)  fyrsti?)  w-  —  7)  So  W,  mälit  R.  —  8)  skin  H  — 
gaf  inn  f.  önd,  II  lif,  III  heyrn  ok  syn  U.  —  9)  gäfu  —  nöfn  f.  U.  — 
10)  mapr  U.    —   11)  So  W,  R  —  Emla  U.  12)  So  W,  6x  U,  H  —  öluz 

R  u.  Ausg.  —  13)  So  W,  U  —  kindir  R  {vgl.  AM  I  52 15).  —  14)  So  W, 
peim  er  R  —  nur  er  U,  H.  —  14»)  So  W  nach  Mk.,  F.  J.  (kallat  R  nach 
AM).  —  15)  So  F.  J.  nach  T,  pat  kallaz  Tr.  W,  p.  köllmn  ver  R  u.  übr.A. 
Die  drei  letzten  Worte,  in  U  fehlend  (sipan  g.  peir  i  m.  heimi  Asg.  p.  b. 
u.  w.),  sind  von  J.  Grimm  [Gesch.  d.  d.  Spr.2  533)  als  Zusatz  bezeichnet,  vgl. 
jedoch  Einl.  S.  157  fg.  —  16)  So  F.  J.  nach  R,  W,  T  —  jörÖ  früh.  A.  — 
par  b.  0.  (0.  goöin  H)  ok  ettir  peirra,  er  värar  aettir  ero  frä  komnir  (-nar 
H).  En(n)  segir  Här  U,  H.  —  17)  Alfaupr  (von  F.  J.  aufgen.)  sezt  U,  H.  — 
18)  ser  h.  um  heim  allan  U,  H.  —  19)  ok  vissi  —  sä  f.  ü,  H.  —  20)  So 
W,  R   —    Fjörgyn    lautet  der   Name  L.  E.  (Lokas.  26)  u.  in  U  Fiorgun.    — 

21)  So  W    —    er  p.  1.  t.  R    —    die   Worte  ok  pau  riki  u.  iv.  f.  U,  H.    — 

22)  So  W,  af  honum  ok  h.  krapti  R.  —  23)  So  W  u.  Ausg.,  doch  AM  füllt 
gert  mit  R  —  ok  manna  bis  gert  f.  U,  H.  —  24)  So  W  u.  Ausg.  — 
par  R.  —  25)  ok  var  peirra  son  U  (die  Worte  kona  —  pat  fehlen). 
—  26)  Der  Schluß  (honum  u.  w.)  f.  U,  H.  —  Über  die  fg.  4  Cap.  vgl. 
Einl.  C.  5,  N.  ■»). 


14  Gylfaginning 

X1).  Norfi  eöa  Narfi  het  jytunn,  er  bygfti  i  Jotun- 
heimum2);  hann  atti  dottur  er  Nött  het,  hon  var  svort  ok 
dokk,  sem  hon  atti  a)tt  til;  hon  var  fyrst3)  gipt  peim  manni 
er  Naglfari  het,  peira  son  het  Auör4);  par  naest  var  hon 
5  gipt  peim  er  Önarr6)  het,  Jorö  het  peira  döttir.  Siöarst 
atti  hana  Dellingr,!),  ok 7)  var  hann  asa-aettar;  var  peira 
son  Dagr,  var  hann  ljöss  ok  fagr  eptir  faöerni  sinu.  p>a 
tök  Alf9Ör  Nött  ok  Dag,  son  hennar,  of  gaf  peim  tva  hesta 
ok  tvaer  kerrur  ok  setti  pau8)  upp  a  himin,  at  pau  skulu 
10  riöa  a  hverjum  tveim  doegrum  umhverfis  jpröina9).  Riör 
Nött  fyrri  peim  hesti  er  kallaör  er  Hrimfaxi,  ok  at  morni 
hverjum  doggvir  hann  joröina10)  af  meldropum  sinum.  Sa 
hestr  er  Dagr  a,  heitir  Skinfaxi,  ok  lysir  allt  lopt  ok  joröina 
af  faxi  hans11). 

15  XL     p)a  maelti  Gangleri:  hversu  styrir   hann  gang  solar 

eöa1)  tungls?  Har  segir:  Sa  maör  er  nefndr  Mundilfari2),  er 
atti  tvau  born;  pau  varu  sva  fogr  ok  friö,  at  hann  kallaöi 
son  sinn3)  Mana,  en  dottur  sina  Söl,  ok  gipti  hana  peim 
manni  er  Glenr  het4).     En  guöin   reidduz  pessu   ofdrambi5), 

20  ok  töku  pau  systkin6)  ok  settu  upp  a  himin;  letu  Söl  keyra 
pa  hesta,  er  drögu 7)  kerru  sölarinnar  peirar  er  guöin  h9föu 
skapat  til  at  lysa  heimana  af  peiri  siu,  er  flaug  ör  Müspells- 


X.  1)  C.  X— XIII  sind  schon  von  Rk.  als  Interpolation  erkannt. 
Überschr.  in  U:  Frä  Nora  jotni  ok  Nött,  dottur  hans.  —  Vgl.  Vafpr.  25 
wegen  der  Namensformen.  —  2)  Nori  (Njörfi  eör  Narvi  H)  jotun  bygpi 
fyrst  Jotunheima  U,  H.  —  3)  So  W,  fyrst  fehlt  R  u.  w.  -  4)  So  W.  U,  S 
öfter,  auch  Rask  u.  F.  J.  —  Uör  die  übr.  Ausg.  mit  R.  —  5)  So  U,  S,  St, 
H,  Jönsson  S.  325.  Vgl.  auch  Gloss.  —  Anarr  F.  J.  nach  W,  Annan* 
(=  Ööinn)  übr.  Ausg.  nach  R.  —  6)  Doglingr  U,  Derlingr  St,  H.  —  7)  ok  f. 
K.  —  8)  So  R,  ahnl.  U  —  o.  sendi  \>k  W.  —  9)  pä  t.  Alf.  N.  ok  D.  ok 
setti  ä  him.  ok  gaf  peim  II  hesta  ok  kerrur  ok  ripa  pau  umhverfis  jorpina  U. 
—  10)  Nött  ripr  Hrimf.,  hann  d.  j.  meö  m.  sin.  U.  —  11)  Dagr  ä  Skinf.  ok 
lysir  lopt  ok  jorp  af  f.  h.  U.  — 

XI.  1)  So  W,  ok  R.  —  2)  So  W,  S,  Jönss.,  F.  J.  —  faeri  R  u.  übr.  Ausg. 
(-fori);  Mundilferi  (ohne  das  in  XI  Vorhergeh.)  atti  U.  —  3)  So  VV,  Pf., 
F.  J.  —  k.  amiat  R,  T.  —  U  bietet  für  pau  —  Mana  nur  Mäni  het  sonr  hans 
(en  Söl  döttir).  —  4)  So  VV,  R  —  ok  ätti  hana  Glornir  (Glernir  H)  U,  H.  — 
5)  U:  g.  r.  pvi  ofdr.  er  pau  heto  sva.  —  6)  So  W,  syskin  R.  —  ok  bis  syst. 
f.  U,  die  im  fg.:  s.  pau  upp  ä  h.  hat.  —  7)  Für  letu  —  drögu  hat  U  (u.  H) 
ok  draga  pau.  —  solar  U,  T,  F.  J. 


C.  X,  XI.  XII.  15 

heimi.  peir  hestar  heita  sva:  Alsviör  ok  Ärvakr8),  en  undir 
bögum  hestanna  settu  guöin  tva  vindbelgi9)  at  kcela  pa, 
en  i  suraum  frceöum  er  pat  kallat  isarnkol 10).  Mani  styrir 
gongu  tungls  ok  raeör  nyjum  ok  niÖum,  hann  tök11)  born 
tvau12)  af  joröunni,  er  sva  hetu:  Bil  ok  Hjüki13),  er  pau  5 
gengu  fra  brunni  peim  er  Byrgir14)  heitir,  ok  baru  a  oxlum 
ser  sa  er  heitir  Scegr,  en  stongin  Simul.  Viöfinnr  er  nefndr 
faftir  J>eira;  pessi  born  fylgja  Mana  sva  sein  sja  ma  af 
joröu15).  — 

XII.  p)a  maelti  Gangleri:  skjött  ferr  sölin  ok  naer  sva,  10 
sem  hon  se  hraedd,  ok1)  eigi  mundi  hon  pa  meir  hvata 
gongunni,  at  hon  hraeddiz  bana  sinn,  pa  svarar  Har:  eigi 
er  pat  undarligt,  pö  2)  at  hon  fari  akafliga3);  naer  er4)  sa 
er  hana  soekir 5),  ok  ongan  ütveg  a  hon  nema  renna  undan. 
p)a  maelti  Gangleri:  hverr  er,  sa  er  henni  gerir  pann  ömaka?  15 
Har  svarar6):  pat  eru  tveir  ülfar,  heitir  sa  Skoll,  er  eptir 
henni  ferr7);  hann  hraeöiz  hon  ok  hann  mun  taka  hana;  en 
sa  heitir  Hati8)  Hröövitnisson,  er  fyrir  henni  hleypr,  ok  vill 
hann  taka  tunglit  ok  sva  mun  veröa.  pa  ma3lti  Gangleri: 
hver  er  aett  ülf anna  ?  Har  segir :  gygr  ein  byr  fyrir  austan  20 
Miögarö  i  peim  skögi,  er  Jarnviör  heitir;  i  peim  skögi 
byggja  p39r  trollkonur,  er  jarnviöjur8a)  heita.  In  gamla  gygr 
foeöir  at  sonum  marga  jotna  ok  alla  i  vargs  likjum,  ok 
paöan 9)  eru  komnir  pessir  ülfar,  ok  sva  er  sagt,  at  af  aettinni 
verör   sa    einn   matkastr,    er    kallaör   er   Managarmr;    hann  25 

8)  Ärv.  ok.  Als.  E.  —  9)  So  W  —  vinb.  R  u.  AM  (vinnb.  Eg.),  vindb. 
die  übr.  Ausg.  —  10)  Der  ganze  Svtz  peir  h.  u.  w.  fehlt  U,  H.  —  11)  Nur 
Mäni  tök  u.  w.  U,  H.  —  12)  SoW,  II  b.  E.  —  13)  Hviki  St.  —  14)  ByggvirU. 
—  15)  Vgl.  noch  mit  diesem  Berichte  die  Verse  AM  II,  431  u.  514:  Saegr 
heitir  sär  |  en  Simul  stöng;  ||  Bil  ok  Hjüki  |  bera  hann  ||  pat  er  kallat  |  at 
pau  se  i  tungli.  {So  Eg.  S.  220,  von  Mb.  S.  205  u.  B.  Norr.  Fornkv.  334  nur 
bis  hann  metrisch  gelesen,  von  B'.  u.  Hild.  nur  bis  bera  als  Halbstr.  in 
ljoöahättr;  Bt.  entscheidet  sich  für  die  Namensform  Soegr  (so  auch  Vigf.  s.v. 
saegr;  die  Hss.  {AM  II,  431)  Sogr;  (514)  Segr:  hier  lautet  der  Schluß  petta 
er  kallat  at  s6  i  tungli.  —  Saegr  F.  J.,  nach  Mana  nur  sem  (mit  U). 

XII.  1)  Von  hier  —  sinn  f.  U.  —  2)  pö  nur  \V.  —  3)  eigi  —  ak. 
f  U.  —  4)  So  W.  gengr  E,  U.  —  5)  So  W,  E  —  leiper  U.  —  0)  So  W  — 
segir  R;  von  ok  öng.  —  svär.  f.  U.  7)  So  W  —  ok  h.  sä  er  ept.  h.  f. 
Sk.  E,  Skoll  F.  J.  —  8)  Hatti  U,  H.  —  8a)  Jarnv.  F.  J.  —  9)  So  W,  paö. 
af  E  —  ok  pap.  kom  (kömr  H)  Managarmr,  h.  f.  u.  w.  U,  H.  — 


lti  Gylfaginning 

fylliz10)    med    fjprvi    allra    peira    manna    er   deyja,   ok   liann 
gleypir    tungl,    en11)    stokkvir    bloöi    himin1-)     ok    lopt    oll, 
|>a^an  af18)  tynir   söl  skini  sinu  ok  vindar11)  eru  pa  ökyrrir 
ok  gnyja  heöan  ok  handan.     Sva  segir  i  Voluspa: 
(V9I.  40)  Austr  bv r  in  aldna  15) 

i  Jarnviöi10) 

ok  fceöir  par 

Fenris 16a)  kindir; 

veror  af  J)eim  ollum 

einna  nokkurr17) 

tungls  tjügari18) 

i  trolls1-')  hami. 
(Vol.  41)  Fyllisk  fjorvi 

feigra  manna, 

ryör  ragna  sjot 

rauft  um  dreyra; 

svort  veröa  sölskin, 

of  sumur 20)  eptir 

veör21)  oll  valynd22)  — 

vituö  er  enn  eöa  hvat28)? 
5  XIII.     p)a   maelti    Gangleri :    hver   er    leiö   til   himins    af 

jorou?  pa  svarar  Har  ok  hlö  viö1):  eigi  er  nü  froöliga 
spurt;  er  J>er  eigi  sagt,  pat  er2)  guöin  geröu  brü  af  jpröu 
til  himins,  er3)  heitir  Bifrost?  hana  muntu  set  hafa,  kann 
vera,  at  pat  kallir  pü3a)  regnboga.  Hon  er  meö  prim  litum  ok 
10  mjok  sterk  ok  gor  me8  list  ok  kunnattu  meiri  en  aÖrar  smiöir 4), 

10)  h.  fylltiz  (m.  fiorvi  feigra  manna  ok  gleypir)  U,  H.  —  11)  So  W, 
U  —  ok  E.  —  12)  himinn  (1.  öll  f.)  U,  H.  —  13)  So  W  —  nur  p.  R  — 
pä  U,  H.  —  14)  ok  vindar  —  hand.  f.  U,  H.  —  15)  in  arma  U.  —  16)  So 
R,  U  u.  L.  E.,  -viöju  W.  —  16 a)  fenris  F.  J.  —  17)  ima  nokkur  U.  (af  in 
V.  5  U  u.  L.  E.,  6r  R).  —  18)  tregari  U.  —  19)  So  U  u.  R  der  L.  E., 
traullz  W,  R  —  vgl.  H.  G.  zu  Völ.  40,  8.  —  20)  um  sumor  U.  —  21)  So 
W  u.  L.  E.,  verpr  R,  U.  —  22)  vä.  ly.  U.  —  23)  v.  einn  ok  h.  U  —  vgl. 
auch  H.  G.  zu  Völ.  41,8.  —  U  fügt  zu  diesem  Abschnitte  noch  hinzu  {was  in 
W,  R  den  Änf.  von  XIII  bildet)  pä  spyrr  G. :  hv.  e.  1.  t.  h.  af  j.? 

XIII.  1)  U  beginnt  nach  dev  Überschr.:  Her  segir  frä  Bifraust  so: 
Här  segir  hkejandi:  eigi  eru.  w.  —  2)  So  W,  T,  F.  J.,  ohne  per  U  —  pat 
at  R  u.  übr.  Ausg.  —  3)  So  W,  U  —  til  h.  af  j.  ok  R.  —  3a)  kalliö  er  F.  J. 
nach  T.  —  4)  St  fügt  hinzu:  pat  er  rautt  sez  i  boganum  u.  w.  (bis  fara  vilja), 
was  aus  C.  XV  entlehnt  ist.  — 


G.  XII,  XIII,  XIV.  17 

en  sva  sterk  sem  hon  er5),  pa  mun  hon  brotna,  Ja  er  Mü- 

spells  megir  fara  at  her  ja  ok  riöa  hana6),   ok  svima  hestar 

peira   yfir    storar  ar;    sva    koma    peir   fram   ferÖmni7).     p)ä 

maelti  Gangleri:  eigi  pötti  mer  guöin  gera  af  trünaöi  brüna 

er8)   hon  skal   brotna9),    ok    megu  pau  pö  gera10)    sem   pau  5 

vilja.     J)a   segir11)    Har:    eigi    eru  guÖm    hallmaelis   verö   af 

pessi    smiö12);    göö    brü    er    Bifrost,   en    engi    hlutr    er   sa  i 

pessum    heimi,    er    ser    megi   treystaz  pa  er  Müspells  synir 

her  ja. 

—    —    —    —    —     —    —    —    —    —    —  10 

XIV.     J)a    maelti    Gangleri:    hvat   haföiz    AlfoÖr    pa    at, 

er    gorr   var  Äsgarör  ?     Har   segir  *) :    i  upphafi    setti    hann 

stjörnarmenn    i  saeti    ok  beiddi  pa  at   dcema   meö  ser  orlog 

manna    ok    raöa   um    skipun    borgarinnar2);    pat3)    var    par 

sem  heitir  Iöavollr  i  miöri  borginni.    Var  pat  it  fyrsta  peira  15 

verk,   at  gera   hof,  pat  er   saeti  peira  tölf  standa  i,  onnur4) 

en  hasaetit  pat  er   AlfoÖr  a.     J)at  hüs  er  bezt  gert  a  joröu 

ok  mest;  allt  er  pat  ütan  ok  innan  sva  sem  gull  eitt,  i  peim 

staö5)    kalla    menn   Glaösheim6).     Annan  sal  gerÖu  peir,    er 

horgr  var  i 7),  er  gyöjurnar  attu,  ok   var   hann   allfagrt  hüs,  20 

hann8)  kalla    menn  Vingolf9).     par  naest  geröu  peir  hüs,  er 

peir  logöu  afla  i,10)  ok  par  til  geröu  peir  hamar  ok  tong  ok 

steöja  ok    paftan  af  oll  töl  onnur,   ok  pvi  naest  smiöuöu  peir 

malm,  stein11)  ok  tre,  ok  sva  gnögliga  pann    malm  er  gull 

5)  So  W.  U  —  ok  sva  sem  h.  er  st.  ß.  u.  Ausg.  —  6)  So  W  —  fara 
ok  riöa  h.  R  —  f.  at  riöa  h.  U.  —  7)  So  U,  ohne  feröinni  E  —  sva  —  ferö. 
fehlt  W.  —  8)  eigi  pottu  mer  goöin  gera  hana  af  trünapi,  er  U.  —  9)  So 
U  —  brotna  mega  W,  R.  —  Vgl.  megu  im  fg.  —  10)  So  W  {ohne  po)  u.  U 
(ok  megi);  —  er  pau  megu  g.  R.  —  11)  So  U,  maelti  W,  R,  Ausg.  —  Im 
fg.  ämaelis  U,  H.  —  12)  So  W,  at  pessi,  pessari  U,  H  —  fyrir  pessa 
sm.  R.  — 

XIV.  1)  So  U,  maalti  W,  R,  Ausg.;  im  fg.  f.  i  saeti  R.  —  2)  So  W,  R 
—  daema  (d.  um  H)  orlog  manna  ok  (ok  orlögum  H)  rapa  U,  H.  —  3)  dömr- 
inn,  U,  H.  —  1)  So  W  und  (XII  jedoch  vor  önnur)  R  —  tolf  st.  i  nema  (ok 
umfram  H)  pat  saeti  er  Älfaupr  atti  U,  H.  —  5)  g.  e.  se.  I.  p.  sal  U,  H.  — 
6)  Glaöh.  U,  H,  Jönss.  —  7)  So  nach  U  (vgl.  hqrgr  im  Gl.),  pat  var  h.  er  g. 
W,  R  Ausg.  —  8)  So  nach  U  (allgott  hüs  ok  fagurt,  hann)  F.  J.  —  allfagr 
(•fagrt  W),  pat  hüs  R,  W.  —  9)  Vindgolf  S,  Vindglop  U.  —  10)  So  F.  J. 
nach  U  (parn.  smipopu  p.  hüs  er  p.  logpo  afl  i);  nach  R  (parn.  geröu  peir 
pat  at  p.  1.  a.)  die  meisten  Ausg.;  nach  W  (parn.  lQgÖu  p.  afla)  AM;  vgl. 
auch  B.  27  a.  —  11)  So  W,  U  —  ok  stein  R.  — 

Prosaische  Edda.  2 


1"  Gylfaginning. 

heitir,  at  oll  busgogn1-)  ok  oll  reiöigogn 1S)  hoföu  j.eir  af 
gulli,  ok  er  sü  old  kolluö  gullaldr,  aör  en  spiltiz  af  tilkvamu 
kvennanna11),  ]>*r  kömu  ör  Jotunheimum.  par  naist  settuz 
guöin  upp  i  saeti  sin  ok  rettu15)  döma  sina  ok  mintuz, 
5  hvaÖan  dvergar  hoföu  kviknat  i  moldunni  ok  niöri  i  jorö- 
unni  sva  sem  maökar  i  holdi.  Dvergarnir  hoföu  skipaz10) 
fyrst  ok  tekit  kviknun  i  holdi  Ymis  ok  varu  pa  maökar.  En 
af17)  atkvaeöi  guöanna  uröu  peir  vitandi  mannvits  ok  hoföu 
manns  liki  ok  büa  po  i  joröu  ok  i18)  steinum.  Möösognir19) 
10  var  ceztr20)  ok  annarr  Durinn.     Sva  segir  i  Voluspa: 

(Vol.  9)  J)a  gengu  regin  oll 
a  rokstöla, 
ginnheilug  goö 
ok  of21)  pat  ga3ttusk, 
hverr22)  skyldi  dverga 
drött  of  skepja23) 
6r  Brimis  bloöi24) 
ok  ör  Blains  leggjum  25). 

(Vol.  10b)  —  f>eir26)  mannlikun 
mprg  of27)  gerou28) 
dvergar  i  joröu29), 
sem  Durinn  sagöi30). 
Ok  pessi  segir  hon  nofn  peira31): 

12)  So  W,  R  —  borf)gogn  ü,  H.  —  13)  So  W,  U,  H  —  ok  öll  r.  fehlt 
R.  —  14)  qvenna  H.  —  15)  settu  W,  H,  Jönss.,  wegen  settuz  (Z.  3)  ver- 
dächtig —  rettu  R,  U  u.  Ausg.  —  16)  skapaz  U,  H.  —  17)  af  f.  W.  — 
18)  i  f.  W  —  (vorher  hafa  m.  liki  U).  —  19)  Eg.  MoÖsögnir,  vgl.  auch  Rask, 
u.  H.  G.  zu  Vol.  10  —  B.  S.  27.  —  20)  So  W.  —  se.  peirra  U,  H  —  M. 
var  dvergr  R  u.  Ausg.  —  Vgl.  auch  VoL  10a.  —  21)  So  W,  R,  um  U  u. 
L.  E.  —  22)  So  W,  U1  u.  L.  E.  —  at  sk.  R,  U2,  vgl.  AM  II,  260.  — 
23)  dr.  um  spekja  U.  —  24)  So  T  u.  R  der  L.  E.,  brimi  blöögu  W,  R,  U  — 
Die  Hrgb.  s.  bei  H.  G.  —  25)  So  H.  G.,  Sm.,  F.  J.  [vgl.  Gg.  p.  96);  für 
leggj.  R  der  pr.  E.  sleggjum;  für  bläm  bietet  U  bläms,  T,  W  blains 
(=  Blains);  weiteres  bei  H.  G.  —  26)  So  U,  H,  L.  E.  —  f>ar  W,  R.  — 
27)  um  U  u.  L.  E.,  of  W,  R    —    28)  So  U,  H,   L.  E.  —  göröuz  W,  R.    — 

29)  -um,   W.    —    dverga    u.    6t    jöröu   findet    sich    in  Les.    der  L.  E.     — 

30)  sem  peim  Dyrinn  kendi  U.  —  31)  So  W  —  J).  dvergarma  R  —  ok  segir 
J)eim  nofn  peirra  U.  —   Vgl.  z.  fg.  AM  II,  469,  470. 


C.  XIV.  19 

(Vol.  11)  Nyi  ok32)  Niöi, 
Noröri  ok  Suöri, 
Austri,  Vestri, 
Al{)j6fr33),  Dvalinn; 
Nar34)  ok  Nainn, 
Nipingr,  Dainn, 
Bifurr,  B^furr35), 
Bomburr,  Nöri  — 
Öri,  Onarr36), 
Öinn37,  Mjoövitnir 38). 

(Vol.  12,  1—2)  Viggr39)  ok  Gandälfr, 

Vindalfr,  J>orinn, 
(Vol.  13,  1—2)  Fili,  Kili, 

Fundinn,  Vali; 
(Vol.  12,  3—5)  prör,  pröinn40), 

pekkr41),  Litr  ok  Vitr42), 

Nyr43),  Nyraör  — 
(V9I.  12,  7)  Rekkr,  Raösviör. 
En  pessir  eru  ok44)  dvergar  ok  büa  i  steinum,  en  inir  fyrri 
i  moldu: 

(V9I.  15,  1  —  6)  Draupnir45), 

Dölgpvari, 

H^r46),  Hugstari, 

Hleöjölfr47),  Glöinn; 

Döri,  Öri, 

Düfr48),  Andvari, 

32)  So  W,  L.  E.  ok  fehlt  hier  u.  im  fg.  Verse  R,  U.  —  33)  So  W, 
ü,  S,  L.  E.  —  Alfrjölfr  R.  —  34)  Naar  W  —  N.  fehlt  U,  ok  ergänzt  nach 
der  L.  E.  —  35)  Niningr,  D.,  Bivor,  Bavrr  U  —  vgl.  H.  G.  u.  B.  hier  u.  i. 
fg.  —  36)  So  W  —  Orr,  Annarr  U  —  Ann,  An.  L.  E.  —  nur  Onarr  R,  S. 
—  37)  So  R,  {so  oder  Onni  auch)  U,  Ai  W,  vgl.  B.  XXIV  u.  27.  —  So  W,  ü 
(Mjo{)v.)  —  Moöv.  R,  Mööv.  S.  —  Hnach  Norre  noch  Tanningr.  —  39)  Vigr,  Viggr, 
Veigr  als  Les.  Veggr  B.,  s.  H.  G.  —  40)  pjor,  porinn  U.  (Valifxjör  nach  AM 
II,  261).  —  41)  fehlt  U.  —  42)  So  W  —  V.  ok  L.  U  —  Litr,  Vitr  R.  — 
43)  f.  U.  —  Der  ungenügende  Reim  in  der  letzten  Viertelstr.  verliert  sich 
durch  Vergleich  der  L.  E.  —  44)  En  u.  ok  f.  U.  —  45)  Dramir  U.  —  Die 
Namen  weichen  in  der  L.  E.  z.  T.  erheblich  ab:  par  var  Draupnir  ok  Dölg- 
{)rasir  u.  w.  —  Danach  sind  hier  die  Verse  abgesetzt.  —  Vgl.  auch  B.  28.  — 
46)  Här  U.  —  47)  Hlei{)61fr  ü.  —  (Glöni  oder  Gloin.)  —  S  im  fg.  V.  Döri.  — 

48)  Drifr  H.  — 

2* 


^  Gylfaginning 

(Vol.  13,  3-4)  Heptifili4'), 

Harr,  Sviarr50) 
En  pessir    kömu   fra  Svarins51)    haugi   til  Aurvanga  a  Joru- 
vollu52),  ok  er  paöan  kominn  Lofarr5:5);  pessi  eru  nofn  peira: 
(V9I.  15,  7—8)  Skirvir,  Virvir54), 
Skafiör,  Äi.  — 
(V9I.  16a)  Älfr,  Yngvi55), 
Eikinskjaldi56), 
Fair,  Frosti, 
Fiör57),  Ginnarr58).  — 

XV.  pa  maelti  Gangleri x) :  hvar 2  er  hof uöstaörinn 3) 
eöa  helgistaör4)  guöanna?  Har  svarar:  pat  er  at  aski 
5  Yggdrasils5),  par  skulu  guöin  eiga  döma  sina  hvern  dag. 
J>ä  maelti  Gangleri:  hvat  er  at  segja  fra  peim  staö?  J)a 
segir  Jafnhar:  askrinn  er  allra  trja6)  mestr  ok  beztr;  limar 
hans  dreifaz  um7)  heim  allan  ok  standa  yfir  himni,  prjar 
roetr  tresins  halda  pvi  upp   ok  standa   afar   breitt;    ein  er 

10  meö  äsum,  en  onnur  meö  hrimpussum,  par  sem  foröum  var 
Ginnunga-gap;  en  priöja  stendr  yfir  Niflheimi,  ok  undir 
peiri  rot  er  Hvergelmir,  en  Niöhoggr  gnagar  neöan  rötna. 
En  undir  peiri  rot,  er  til  hrimpussa  horfir,  par  er  Mimis- 
brunnr,  er  spekt  ok  mannvit  er  i  folgit,  ok  heitir  sa  Mimir, 

15  er  a  brunninn;  hann  er  fullr  af  visindum,  fyrir  pvi  at  hann 
drekkr  ör  brunninum  af  horninu  Gjallarhorni 8).  par  kom 
Alfoör  ok  beiddiz  eins  drykkjar  af  brunninum,  en  hann  fekk 

49)  Hepti  Fili  die  Hss.  der  L.  E.;  übr.  vgl  H.  G.  —  50)  So  W,  Siar 
E  —  Här  segir  (als  Prosa)  U.  —  Här,  Hanarr  Les.  in  A,  M  und  L.  E.  — 
51)  Svarnis  U.  —  52)  So  W,  (-um)  H  —  Ausg.  meist  Joruvöllu,  vgl.  hier 
Völ.  14b  u.  z.  fg.  14a.  —  53)  SoW,  U,  H  (Lovarr),  Jönns.,  F.  J.  —  ok  eru 
komnir  paö.  Lovarr  E  u.  die  übr.  Ausg.  —  54)  So  W,  U,  St,  -fir,  -fir,  E. 
—  55)  So  U  u.  L.  E.  —  Ingi  E,  W.  —  56)  So  W  u.  L.  E.  —  Eikinn 
Skjaldi  E  —  Eikinskjalli  U.  —  57)  =  Finnr  [L.  E.).  —  Für  Fair  hat  L.  E. 
Fjalarr,  vgl.  B.  28  Anm.  —  58)  Ginar  U,  S.  —  U  schließt  mit  pa  spyrr 
Gangleri,  vgl.  C.  XV1).  — 

XV.  1)  In  U  die  Überschrift:  Her  segir  fra  helgi  stap  gupanna.  — 
2)  hvaö  U.  —  3)  h.  stapr  U.  —  4)  -So  W,  U  —  helgistaörinn  E.  —  5)  Ygdr. 
U  —  Ygör.  W  —  Ydr.  E  u.  (Y'dr.)  Eg.,  Yggdr.  die  übr.  Ausg.  —  6)  tria  U, 
trea  (E?  u.)  AM,  trea  Rk.,  trjä  Eg.,  Jönss.,  Pf.,  F.  J.  —  7)  So  W,  U,  H  — 
yfir  E  u.  Ausg.  —  8)  6r  br.  6r  Gjallarhorni  U.  — 


C.  XIV,  XV.  21 

eigi  fyrr9),  en  hann  lagöi  auga  sitt  at  veöi10).  Sva  segir 
i  Voluspa: 

(Vol.  28,  7—8)  Allt  veitk,  ÖÖmn, 

hvar  auga  falt11)  — 
(Vol.  29,  3—8)  i12)  inum13)  maera 

Mimis  brunni! 

Drekkr  mjoö14)  Mimir 

morgun15)  hverjan 

af  veöi  Valfoörs16)  — 

vituö  per17)  enn  eöa  hvat? 
p>ri5ja    rot    asksins    stendr    a  himni    ok   undir    peiri    rot    er 
brunnr,    sa    er    mjok  er  heilagr,    er    heitir  Uröarbrunnr18); 
par  eigu  guöin   dömstaÖ  sinn,   hvern  dag   riöa    aesir  pangat  5 
upp   um  Bifrost  brüna 19),  hon  heitir    ok   Asbrü20).     Hestar 
asanna  heita    sva:    Sleipnir  er  baztr,  hann  a  Ööinn,   hann 
hefir  ätta  fcetr;  annarr  er  Glaör,  priöi  Gyllir,  fjöröi  Glenr21), 
fimti    Skeiöbrimir,     setti    Silfrintoppr 22) ,     sjaundi     Sinir23), 
atti    Gisl24),    niundi    Falhöfnir25),    tiundi    Gulltoppr,    ellifti  10 
Lettfeti26).     Baldrs  hestr   var  brendr   meö   honum,    en   förr 
gengr  til  dömsins 27)  ok  veör  ar  paer  er  sva  heita : 
(Grimn.  29)  Kormt  ok  Qrmt 

ok  Kerlaugar  tvaer, 

paar  skal  J)(ht  vaöa 

dag28)  hvern, 

es  hann  dcema  ferr29) 

at  aski  Yggdrasils 30) ; 

pvit  Asbrü 

9)  en  bis  fyrr  f.  U.  —  10)  i  veö  U,  H.  —  11)  So  (doch  pü  a.  f.)  W, 
U,  L.  E.  —  hvar  a  auga  f.  R,  S.  —  12)  So  W,  U,  L.  E.,  Rk.,  F.  J.  —  ör  R, 
AM,  Jönss.,  Pf.  —  ür  Eg.  —  13)  So  W,  L.  E.  —  peim  enum  R,  U,  T, 
F.  J.  -  14)  So  W,  U,  L.  E.  —  moö  R.  —  15)  i  morgun  R.  —  16)  So  W, 
U,  L.  E,  veipi  (=  veöi?)  R,  viöi  S.  —  valsfaupr  U.  —  17)  So  W,  R,  viti 
per  U,  abgekürzt  in  L.  E.  —  18)  u.  p.  rot  er  Urpar  br.  U.  —  19)  br.  nur 
W.  —  20)  asa  bru  U,  H.  -  21)  So  W.  —  Gier  R  —  der  Name  f.  U,  H. — 
22)  So  W,  Rk.  —  Silfrt.  R  —  Slintoppr  U.  —  23)  Simr  ü.  —  24)  So  W, 
H  —    Gils  R,  U.     Vgl.  AMI,  482 3).     —     25)    Falöfnir   ü,    Falhöfnir  S.    — 

26)  So  W,  U fet  R.  —  27)  So  W,  Ausg.  —  döms  sins  R,  at  dömi  U,  H. 

—  28)  hv.  d.  U,  hverjan  d.  R  d.  L.  E.}  —  d.  hv.  die  übr.  Hss.  u.  die  Ausg.— 
29)  So  W,  U,  L.  E.  —  d.  skal  R.  —  30)  So  W,  Ausg.,  nur  Eg.  Y'dras. 
nach  R,  vgl.  oben  5)  —  Ygdr.  U.  — 


22  Gylfaginning 

brennr31)  oll  loga, 

heilug  votn  hlöa32).  — 

J>a  maelti  Gangleri:  brennr35)  eldr  yfir  Bifrost?     Har  segir : 

pat  er  pu  ser  rautt  i  boganum,    er  eldr   brennandi;    upp  a 

himin    mundu    ganga    bergrisar 34),    ef    ollum    vaeri   foert    a 

Bifrost    peim    er   fara    vilja35).     Margir   staöir    eru   a    himni 

5  fagrir,  ok  er  J)ar  allt  guölig  vorn  fyrir36);  })ar  stendr  salr  !7) 

einn  fagr38)    undir    askinum   viö  brunninn,    ok   6r  peim    sal 

koma  prjar  meyjar,  paar  er  svaheita:  Urör,  Veröandi,  Skuld; 

pessar  meyjar  skapa  monnum  aldr;   paer  kollum  ver  nornir. 

Enn  eru  fleiri  nornir,  paer  er  koma  til  hvers  barns,  er  borit 

10  verör39),    at   skapa    aldr,    ok    eru    pessar    goökunnigar40,   en 

aörar  alfa  aettar,  en  inar  priöju  dverga   aettar,   sva  sem  her 

segir : 

(Fafn.  13)  Sundrbornar  mjok41) 

segi  ek42)  nornir  vesa, 

eigut  paar  aett  saman; 

sumar'ru  askungar, 

sumar  alfkungar43), 

sumar  doetr  Dvalins44). 
J)a  maalti  Gangleri:  ef  nornirnar45)  raöa  orlpgum  manna, 
pa  skipta  paar  geysi  ojafnt,  er  sumir  hafa  gott  lif  ok  rikuligt, 
15  en  sumir  hafa  litit  len  eöa  lof,  sumir  langt  lif,  sumir  skamt. 
Har  segir:  goöar  nornir46)  ok  vel  aettaöar47)  skapa  goöan 
aldr,  en  peir  menn  er  fyrir  öskopum  veröa,  pa  valda  pvi 
illar  nornir.  — 

XVI.     J)a  maalti  Gangleri:    hvat   er  fleira   at  segja  stör- 

31)  So  W,  U,  T,  brinnr  H.  G.  —  brenn  R,  übr.  Hss.  u.  Ausg.  —  32)  en 
h.  v.  floa  U,  H.  —  33)  So  V  —  vgl.  31).  —  34)  So  W,  U  —  hrimpussar  ok 
bergr.  R.  —  35)  Vgl.  XIII  4).  —  36)  So  W  u.  Ausg.  —  vernd  U,  H,  S. 
-  eru  par  allt  guöleg  vötn  f.  R.  —  37)  stapr  U.  —  38)  f.  fehlt  U,  H.  — 
39)  So  W,  T,  F.  J.  —  barns  er  faett  er  U,  H  —  manns  er  borinn  er  R  u. 
übr.  Ausg.  —  40)  paer  ero  gopkynpar  U.  —  41)  111.  f.  U.  —  42)  So  W,  F.  J. 
—  hygg  ek  R,  U  (h.  e.  nornir  vera),  L.  F.,  Schluß  des  Verses  nach  U  u. 
F.  J.  —  at  n.  se  die  übr.  Hss.  u.  A.  —  43)  So  W  u.  L.  E.  {vgl.  H.  G.), 
auch  Pf.  u.  F.  J.t  die  übr.  Ausg.  mit  R  äskunnar  —  älfkunnar;  U  äskyndar. 
alfkyndar.  Die  Hss.  {wegen  U  vgl.  47)  bieten  vor  ask.,  älfk.  eru;  hier  ver- 
kürzt, bez.  unterdrückt  nach  Bt.  u.  H.  G.  —  44)  So  W,  R,  L.  F.  sumar  ero 
d.  Dv.  U,  doch  fehlt  hier  ero  im  Verse  vorher.  —  45)  So  W  —  nornir  R, 
U.  —  46)  meyjar  U.  —  47)  So  R,  U  —  goöasttaöar  H  —  wie  W? 


C.  XV,  XVI.  23 

merkja1)  fra  askinum?  Har  segir:  mart  er  Jmr  af  at  segja2). 
Qrn  einn  sitr  i3)  limum  asksins  ok  er  hann  margs  vitandi; 
en  i  milli  augna  honum  sitr  haukr,  sa  er  heitir  Veörfolnir4). 
Ikorni,  sa  er  heitir  Ratatoskr5),  rennrB)  upp  ok  niÖr  eptir 
askinum  ok  berr  ofundarorö  milli  arnarins  ok  Niöhoggs,  en  5 
fjörir  hirtir  renna  i  limum  asksins  ok  bita  barr,  peir  heita 
sva:  Dainn7)  Dvalinn,  Duneyrr8),  Duraprör9).  En  sva 
margir  ormar  eru  i  Hvergelmi  meö  Niöhogg10),  at  engi 
tunga  ma  telja.     Sva  segir  her: 

(Grimn.  35)  Askr  Yggdrasils 
drygir11)  erfiöi 
meira  an  menn  viti12); 
hjortr  bitr  ofan, 
en  a  hliöu  fünar, 
skeröir  Niöhoggr  neöan. 
Sva  er  enn  sagt13):  10 

(Grimn.  34)  Ormar  fleiri 

liggja  und14)  aski  Yggdrasils, 
an  pat  of  hyggi  hverr  [ösviöra  apa]15); 
Goinn  ok  Moinn, 
|>eir  'ru  Grafvitnis  synir16), 
Grabakr  ok  Graf volluör 17), 
Ofnir  ok  Svafnir18) 
hygg  ek  at  ae  muni19) 
meiös20)  kvistu21)  ma.  — 
Enn   er    J>at   sagt,    at  nornir    paer    er    byggja  viö22)   Uröar- 

XVI.  1)  st.  f.  U.  —  2)  Es  folgt  Überschrift  in  U:  Frä  aske  Ygdrasils. 
—  3)  a  U,  H.  —  4)  Veörlaufnir  U,  H.  —  5)  Eatakostr  U;  S  —  6)  So  W,  IT, 
renn  E.  —  7)  Daninn  IT.  —  8)  So  W  —  Dyneyr  IT  —  Dunneurr  R.  — 
9)  So  R,  Dyra{>r.  W,U.  —  Vgl.  AM  I,  478.  —  10)  -haugi  U,  H.  —  ll)eykur  S. 
12)  um  viti  IT,  L.  E.  —  13)  &W  u.  Ausg.,  sva  er  sagt  R.  —  ok  enn  segir 
her  sva  IT.  —  14)  &  W  u.  L.  E.;  undir  R,  IT.  liggja  zieht  zum  2.  Verse 
F.  J.,  zum  ersten  die  übr.  A.  —  15)  Die  Worte  ösv.  apa  sind  von  einigen 
Hrgb.  als  besonderer  Vers  aufgefaßt,  vgl.  H.  G.;  apa  IT  u.  L.  E.,  afa  W,  R  — 
(IT:  en  J).  um  hyggi  hv.  osvinnra  apa).  —  H.  G.  schreibt  {ohne  Klammer)  an 
of  hyggi  hverr  osvipra  apa.  —  16)  lif)ar  IT,  H.  —  (|>eir  ero  vorher).  — 
17)  So  R,  W,  —  Grapv.  W*  —  Grafvollduf)r  U.  —  Gräfölluör  S.  —  18)  Öfnir 
ok  Svafn.,  F.  J.  —  19)  So  W,  U  —  myni  R.  —  20)  So  W,  U,  Ausg.  — 
meös  R.  —  21)  So  Eg.,  Jörns.,  L.  E.  —  kvistum  R,  W,  F.  J.  —  kostum 
IT,  S.  —  22)  v.  /.  R.  - 


24  Gylfajjinning. 

brunn,  taka  hvern  dag  vatn  i22a)  brunninum  ok  meö  aurinn, 
pann  er  liggr  um  brunninn  ok  ausa  upp  yfir  askinn  til  Jjess, 
at  eigi  skulu23)  limar  hans  trena  efta  füna.  En  ])at  vatn  er 
sva  heilagt,  at  allir  hlutir,  J>eir  er24)  ]>ar  koma  i  brunninn, 
5  veröa25)  sva  hvitir  sem  hinna2ß),  sü  er  skjall  heitir,  er  innan 
liggr  viö  eggskurn,  sva  sem  her  segir: 
(Vol.  19)  Ask  veitk  ausinn27), 

heitir  Yggdrasill 28) 

h^r  baömr2i')  heilagr30), 

hvita  auri; 

paöan  koma  doggvar 

paers31)  i  dali  falla, 

stendr32)  ae  yfir  grcenn33) 

Uröar  brunni. 
Sü  dogg,   er  paöan  af  fellr  a  joröina,  pat  kalla   menn   hun- 
angsfall34)  ok  {)ar  af  foeöaz  byflugur35).    Fuglar  tveir  fceöaz  i 
Uröarbrunni,    |>eir    heita    svanir    ok    af    peim    fuglum    hefir 
10  komit  pat  fuglakyn,  er  sva  heitir. 

XVII1).  J>a  maelti  Gangleri:  mikil  tiöindi  kantu  segja 
af  himninum2);  hvat  er  |>ar  fleira  hofuöstaöa  en  at  Uröar- 
brunni?  Har  segir:  margir  staöir  eru  par  gofugligir.  Sa  er 
einn  staör,  par  er  kallat  er  Älfheimr,  par  byggvir  fölk,  fat  er 
15  ljösalfar  heita,  en  dokkalfar  büa  niöri  i  joröu3),  ok  eru  peir 
ölikir4)  Synum  ok5)  miklu  ölikari  reyndum.  Ljösalfar 
eru  fegri6)  en  sol  synum,  en  dokkalfar  eru  svartari  biki7). 

22^)  6r  U.  -  23)  e.  f.  R.  —  skulu  (skolu)  W,  U,  T,  F.  J.  —  skyli  R, 
übr.  A.  —  24)  So  W  —  at  allir  er  ]).  k.  U.  —  J)eir  sem  =  J).  er  R.  — 
25)  eru  U.  —  26)  himna  H.  —  eggskurmsl  U.  —  27)  So  F.  J.  u.  manche  a. 
nach  R,  W,  T  —  v.  a.  standa  U,  S,  L.  F.,  übr.  A.  —  28)  So  U,  S,  W,  L.  E. 
F.  J.  -drasils  R  u.  übr.  Ausg.  —  29)  här  borinn  U.,  hatt  bor.  S.  — 
30)  So  alle  Hss.  der  pros.  F.,  F.  J.,  ausinn  L.  F.  —  31)  So  W  u.  L.  F., 
f)aer  U,  er  R.  —  32)  So  U  u.  L.  E.  —  st.  hann  W,  R  u.  ältere  Ausg.  — 
(ae  fehlt  U).  —  33)  SoW,  S,  L.  F.,  Pf.,  Jönss.,  F.  J.,  die  übr.  Ausg.  grunn 
mit  R,  st.  yfir  grein  U,  groinn  H.  —  34)  So  U,  hunangfall  F.  J.  nach  R, 
W,  T.  —  35)  So  W,  U,  Ausg.  —  blyfl.  R. 

XVII.  1)  Über  sehr,  in  U:  Her  segir  fra  Älfheimum.  —  2)  So  W.  — 
k.  s.  af  honum  U  —  kannjm  (oder  kann  Jm)  at  s.  af  himnum  R  u.  Ausg.  — 
3)  n.  undir  j.  U.  —  4)  So  F.  J.  nach  U,  T  —  öl.  f)eim  R,  W,  übr.  A.  — 
5)  So  W,  T,  F.  J.  —  en  R  u.  übr.  Ausg.  —  ok  enn  olik.  r.  U.  —  6)  hvitari 
U,  H.  -  7)  So  W  —  en  bik  R,  U.  — 


G.  XVII.  25 

|>ar  er  enn8)  sa  staör,  er  Breidablik  er  kallat9),  ok  engi  er 
par  fegri  staör10).  par  er  ok  sa11)  er  Glitnir  heitir,  ok  eru 
veggir  hans  ok  steör  allar12)  ok  stölpar  af  rauöu  gulli,  en 
pak  hans  af  silfri 13).  par  er  enn  sa  staör,  er  Himinbjorg  heita, 
sa  stendr  a  himinsenda  viö  bruarsporö,  par  er  Bifr9st  kemr  5 
til  himins.  par  er  enn  mikill  staör,  er  Valaskjalf u)  heitir, 
pann  staö  a  Ööinn15);  pann  geröu  guöin  ok  poktu  skiru 
silfri;  ok  par  er  HliÖskjalfin  i  pessum  sal,  pat  hasaeti  er 
sva  heitir,  ok  pa  er  Alfoör  sitr  i  pvi  saeti,  pa  ser  hann 
um  alla  heima16).  Ä  sunnanveröum  himinsenda17)  er  sa  10 
salr18),  er  allra  er  fegrstr19)  ok  bjartari  en  sölin,  er  Gimle 
heitir;  hann  skal  standa  pa  er  baeöi  himinn  ok  jorö  hefir 
fariz20),  ok  byggja  pann  staö  gööir  menn  ok  rettlatir  um21) 
allar  aldir.     Sva  segir  i  Voluspa: 

(Vol.  64)  Sal  veitk22)  standa 
sölu  fegra, 
gulli  paktan23), 
a  Gimle24): 

pann25)  skulu  dyggvar 
dröttir  byggva 
ok  um26)  aldrdaga 
ynöis  njöta. 

J)a  maelti  Gangleri:  hvat  ga3tir  pess  staftar,  pa  er  Surtalogi27)  15 


8)  So  W,  T,  F.  J.;  einn  R  u.  übr.  A.,  ok  U.  —  9)  So  R,  W  (kall.)  — 
Br.  heitir  U.  —  10)  So  R,  U,  er  par  f.  W.  —  11)  So  R,  ok  f.  W.  —  ok  sä 
stapr  U.  —  12)  So  W,  U  —  allar  f.  R.  —  ok  stoöir  af  rauöu  gulli  S  — 
staeöur  H.  —  13)  gulli  U.  Vgl.  Völsr.  I,  9.  —  14)  So  W,  U  (vala  skj.) 
Ausg.,  Varask.  H.  —  Valaskjaf  R.  —  15)  p.  —  Öö.  f.  U,  H.  —  16)  So  W, 
T,  F.  J.,  um  h.  a.  U.  —  of  allan  heim  R.  —  17)  heimsendaU.  —  18)  staör 
U,  H.  —  19)  Gimle  Rk.,  AM,  Gimli  Eg.,  Jönss.,  Pf.,  vgl.  das  Wb.  — 
20)  fyrir  faraz  U,  H.  —  21)  So  (of  R)  —  ok  b.  p.  st.  rettlatir  menn  um 
alldir  allda  U,  H.  —  22)  ser  hon  L.  E.,  sek  H.  G.  (nach  Burg).  —  s.  fegri 
T.  —  23)  So  W,  U,  L.  E.y  F.  J.  —  g.  pakinn  S  —  g.  betra  R,  T  u.  übr. 
Ausg.  —  24)  So  (Gimle)  hier  alle  Hss.,  Rk.  (a  Gimle  häm),  AM,  Eg.;  Gimli 
Pf.,  Jonss.,  Gimlei  H.  G.  —  Vgl.  AM  I,  802).  —  25)  So  W,  T  —  par  R, 
U,  L.  E.  —  26)  So  W,  U,  L.  E.  —  of  R.  —  27)  SoW,  R  —  Svarta  (-tta  S) 
U,  S  —  svarti  H.  —  Surta  logi  Rk.,  AM.  — 


«6  Gylfaginning 

brennir  himin  ok  jorfi?  Har  segir28):  sva  er  sagt,  at 
annarr  himinn  se  suör  ok  upp  fra  pessum29),  ok  heitir  sä30) 
Andlangr31),  en  inn  priöi  himinn  se  enn  upp  fra  peim,  ok 
heitir  sa  Viöblainn32),  ok  a  J)eim  himni  hyggjum  ver  J>enna 
5  staö  vera,  en  ljösalfar  einir  hyggjum  ver  at  nübyggvi  pästaöi33). 


XVIII1).  J)a  maelti  Gangleri:  hvaöan  kemr  vindr?  hann 
er  sterkr,  sva  at  hann  hroerir  stör  hof,  ok  hann  oesir2)  eld, 
en  sva  sterkr  sem  hann  er,  pa  ma  eigi  sja  hann;  [)vi  er  hann 
10  undarliga  skapaör3).  J)a  segir  Har:  pat  kann  ek  vel  segja 
per4);  a  noröanveröum  himins  enda5)  sitr  jotunn,  sa  er 
Hraesvelgr  heitir,  hann  hefir  arnar  ham6),  en  er  hann  beinir 
flug,  pa  standa  undan  vaengjum  hans  vindar7),  sem  her  segir8): 

(Vafpr.  37)  Hraesvelgr  heitir, 

es9)  sitr  a  himinsenda, 
jotunn  i  arnar  ham; 
af  hans  vaengjum10) 
kveöa11)  vind  koma12) 
alla  menn  yfir. 

XIX J).     Gangleri  maelti 2) :  hvi  skilr  sva  mikit,  at  sumar 

15  skal  vera  heitt,  en  vetr  kaldr?     Har  segir:  Eigi  mundi  sva 

fröÖr  maör  spyrja,  pvi  at  petta  vitu  allir  at  segja;  en  ef  {m 


28)  So  K;  W,  U,  svarar  St.,  doch  vgl.  Rask  u.  AM  I,  80 7),  St  setzt  zu: 
J>eim  staö  grandar  ei,  er  Svarta  logi  brennir  himin  ok  jörö.  —  29)  So  W, 
U,  F.  J.  —  fra  f).  himni  R  u.  übt:  Ausg.  —  30)  So  W,  T;  F.  J.  —  sa 
himinn  R,  sä  heimr  U.  —  31)  Vipbläinn  U,  H  —  vgl.  32).  —  32)  So  R,  W 
(Viöbl.  AM,  Viöbl.  die  übr.  Ausg.)  —  Avndlangr  U,  Öplingr  H.  —  33)  Vgl. 
zu  diesem  C.  überhaupt  die  metrische  Behandlung  AM  I  592  fg. 

XVIII.  1)  Dies  Cap.,  in  U  an  anderer  Stelle  (AM  II,  278),  fehlt  in  St. 
Vgl  Rask  u.  AM  I,  8012).    —    2)  leysir  U,  H.    —    3)  S  fügt  hinzu:  ok  faerir 

undr  mikil  af  ser.  —  4)  J)at  —  per  f.  U,  H.  —  5)  heims  enda  U,  H,  S  — 
vgl.  XVII,17).  —  6)  sitr  jotuninn  Hr.  i  arnar  ham  U,  H.  —  7)  So  W  — 
stendr  vindr  und.  v.  h.  U,  T,  F.  J.  —  pä  standa  vindar  und.  vöngum 
honum  R  u.  AM.,  Eg.;  desgl.  (doch  vaengum  Rk.,  -gjum  Jönss.,  vengjum 
Pf.)  die  übr.  Ausg.  —  8)  So  W,  U,  F.  J.  —  her  segir  sva  R  u.  übr.  Ausg. 
—  9)  hann  U.  —  10)  So  W,  ü.  vengiom  L.  E.;  vaengum  R.  —  11)  kvep 
ek  H.  —  12)  standa  U,  H. 

XIX.  1)  vgl.  über  das  Fehlen  dieses  C.  in  U  AM  I,  82  4)  u.  II,  278.  — 
2)  So  W  —  pa  m.  G.  R  u.  Ausg.  — 


G.  XV1TI,  XIX,  XX.  27 

einn  ert3)  oröinn4)  sva  faviss,  at  eigi  hefir  petta  heyrt,  pa 
vil  ek  pö  pat  vel  viröa,  at  heldr  spyrir  pü  eitt  sinn  ofrööliga, 
en  pu  gangir  lengr  dulinn5)  pess  er  skylt  er  at  vita.  Svas- 
uör  heitir,  sa  er  faöir  Sumars6)  er,  ok  er  hann  saellifr, 
sva  at  af  hans  heiti  er  pat  kallat  svasligt,  er  blitt  er.  En  5 
faöir  Vetrar7)  er  ymist  kallaÖr  Vindljöni8)  eÖr  Vindsvalr, 
hann  er  Vasaöar  son,  ok  varu  peir  attungar  grimmir  ok 
svalbrjöstaöir 9),  ok  hefir  Vetr  peira  skaplyndi.  — 

XX1).     J)a    maelti    Gangleri:    hverir    eru    aesir,    peir    er  10 
monnum  er   skylt  at  trüa    a2)?     Har    segir:    tolf   eru    aesir 
goökunnigir 3).     pa  maelti  Jafnhar:  eigi  eru  asynjurnar  öhelg- 
ari    ok   eigi    megu    paer   minna.     J)a    maelti   priöi:    Ööinn   er 
oeztr  ok  elztr  asanna,  hann  raeör  pllum  hlutum,  ok  sva  sem 
onnur  guöin  eru  mattug,  {>a  pjona  hanum  oll  sva  sem  born  15 
foöur.     En    Frigg    er    kona    hans    ok    veit    hon    oll4)    orlog 
manna,  J)6tt  hon  segi   eigi  spar,    sva  sem    her    er  sagt,    at 
Ööinn  maelti  sjalfr  viö  pann  as  er  Loki  heitir: 
(Lokas.  29,  vgl.  21  u.  47) 

(Err  estu  nü  Loki5) 

ok  orviti  — 

hvi  ne  lezkattu6),  Loptr7)? 

orl9g  manna 

Frigg8)  hykk  at  oll9)  viti, 

pött  hon  sjolfgi  10)  segi ! 

Ööinn  heitir  Alfpör11),  pvi  at  hann  er  faöir  allra  guöa;  hann 


3)  So  W,  T  —  ert  einn  R.  —  4)  voröinn  W.  —  5)  So  W  —  duliör  R 
u.  Ausg.  —  6)  So  Ek.,  Eg.,  Jönss.,  F.  J.f  sumars  AM,  Pf.  —  7)  So  Eg., 
Jönss.,  F.  J.;  vetrar  Rk.,  AM.,  Pf.;  vgl.  6).  —  8)  So  F.  J.;  -lionW;  -loni  R, 
-liomi  T.  —  9)  Grymnir  ok  Svalbrjostaör  S  {etwa  peira  ätt.  vorher?) 

XX.  1)  Uberschr.  in  U:  Her  segir  frö  nofnum  Opins  ok  riki.  — 
2)  So  W,  U,  Rk.,  F.  J.,  ä  fehlt  übr.  Ausg.  —  3)  So  W,  U  —  guök.  R, 
goökyntir  H,  vgl.  XV,  43).  —  4)  So  W,  T,  F.  J.  —  öll  f.  R,  U  u.  w.  — 
5)  So  W  —  ertu  nü  orpinn  U,  ertu  Loki  R  u.  L.  E.  —  6)  So  W,  schon 
von  Rk.  richtiger  genannt  als  legskapu  (R,  Rk.  im  Text,  AM  u.  w.)  vgl.  auch 
H.  G.  zu  Lok.  47,  3  —  hvi  floptir  pu  U,  H.  —  7)  So  F.  J.  nach  U,  T.  — 
Loki  R  u.  L.  E.,  fehlt  W.  —  8)  So  U  (manna.  Frigg)  =  der  Prosa  vorher; 
örl.  vita  (vera?)  W  —  manna  fehlt  R  u.  L.  E.  —  9)  pau  U.  —  10)  pviat 
henni  sj.  s.  U.  —  11)  Alfapir  U.  — 


28  Gylfaginning 

heitir  ok  Valfoör,  ]>vi  at  hans  öskasynir  eru  allir,  ]>eir  er  i 
val  falla;  (>eim  skipar  hann  Valholl  ok  Vingölf,  of  heita 
Jteir  ]>a  einherjar.  Hann  heitir  ok  Hanga-guö  ok  Hapta- 
guö12)  Farma-guö,  ok  enn  hefir  hann  nefnz  a  fleiri  vega,  ]>a 
5  er  hann13)  var  kominn  til  Geirroöar14)  konungs15): 

(Grimn.  46)  Hetumk16)  Grimr 
ok  Gangleri17), 
Herjan,  Hjalmberi; 
pekkr,  friöi, 
puör,  Uöt18), 
Helblindi,  H$r. 

(Grimn.  47)  Saör,  Svipall, 
Sann-getall19), 
Herteitr,  Hnikarr; 
Bileygr20),  Baleygr21) 
Bolverkr,  Fjolnir, 
Grimnir,  Glapsviör,  FjolsviÖr22). 

(Grimn.  48a)  Siöhottr,  Siöskeggr, 
Sigfoör,  Hnikuör, 
AlfQÖr,  Atriör23),  Farmatyr24); 
(Grimn.  49,  8-10)  Öski,  Ömi, 

Jafnh^r,  Biflindi25), 
Gondlir26),  Harbarör. 


12)  Happaguö  U.  —  13)  h.  f.  W.  —  14)  So  R,  W  —  -apar  U,  vgl. 
das  Wb.  —  15)  U  (u.  H)  fügt  zu:  segir  hann  svä.  —  Die  fg.  Namen  (in  der 
L.  E.  meist  durch  ok  verbunden)  sind  nur  bei  Rk.  u.  Pf.  strophisch  gegliedert. 
Vgl.  auch  AM 11,472,  555.  —  16)  So  {oder  hetumz)  VV,  ü,  Lg.,  Jönss.,  L.  E.f 
F.J.;  heitumzcR,  Rh,  AM.  —  17)  SoV,  H,  L.  E.,  F.'J.  —  Ganglari  W,  AM. 
Gangari  R,  T,  S,  Eg.  —  Gängrdör  Rask.  —  18)  So  R  u.  Ausg.,  L.  E. 
p.  ok  U.  _  puöruör  W,  U.    —   19)    Vgl.  auch  AM  II,  1544),  H.  G.  a.  a.  0. 

—  20)  So  U,  W,  L.  E.  —  Tileygr  R.  —  21)  Die  Ausg.  z.   T.  Bai.,  s.  H.  G. 

—  22)  Vgl.  über  Var.  der  L.  E.  H.  G.  —  23)  In  U  steht  Atr.  hinter 
Sigfoör.  —  Vgl.  auch  hier  H.  G.  —  24)  F.  f.  S.  —  25)  So  hier  L.  E.  u. 
Ausg.,  Blindi  R,  S  —  Biblindi  W  [auch  C.  III)  U,  H.    —    26)  Gelldnir  U,  H. 

—  Durch  den   V.  Schluß  meö  goöum  erhält  die  L.  E.  den  Reim. 


C   XX,  XXI.  29 

(Grimn.  exe.)  Sviöurr27)  Sviörir, 

Jälkr,  Kjalarr,  Viöurr, 
prör28),  Yggr,  pundr; 
Vakr,  Skilfingr, 
V^fuör,  Hroptatyr, 
Gautr29),  Veratyr. 

J>a  maelti  Gangleri :  geysi  morg  heiti  hafi-per 30)  gefit  honum, 
ok  Jmt  veit  trüa  min,  at  fetta31)  mun  vera  mikill  frööleikr,  sa 
er  her  kann  skyn  ok  deemi,  hverir  atburöir  hafa  oröit  ser 
til  hvers  pessa  nafns.  J>a  segir  Har:  mikil  skynsemi  er  at 
rifja  {>at  vandliga  upp32),  en  {)6  er  per  pat  skjötast  at  segja»  5 
at  flest  heiti  hafa  verit  gefin  af  J>eim  atburÖ33),  at  sva 
margar  sem  eru  greinir  tungnanna  i  veroldinni34),  |>a  pykkjaz 
allar  Jyjööir  Jmrfa  at  breyta  nafni  hans  til  sinnar35)  tungu 
til  akalls  ok  beena  fyrir36)  sjalfum  ser,  en  sumir  atburöir  til 
pessa37)  heita  hafa  gerz  i  feröum  hans,  ok  er  pat  foert  i  10 
frasagnir  ok  muntu  eigi  mega  fröör  maör  heita,  ef  pü  skalt 
eigi  kunna  fra  segja38)  fra  peim  störtiöindum. 

XXI.  pa  ma3lti  Gangleri:  hver  eru  nofn  annarra1) 
asanna  eöa  hvat  skulu  {>eir  at  hafaz2),  e8a  hvat  hafa  J>eir 
gert  til  frama3)?     Har  segir:   J)örr   er  J>eira  framastr4),   sa  15 


27)  Die  nach  Härb.  fg.  Namen  sind  aus  Str.  50,  49,  54  entlehnt, 
(wegen  Veratyr  vgl.  H.  G.  zu  Str.  54,  6)  und  widerstreben  hier,  wie  schon 
Rk.  bemerkte,  stroph.  Gliederung,  vgl.  auch  Einl.  S.  95.  —  28)  prör,  Gautr, 
Jälkr,  Veratyr  als  urspr.  Schluß  in  U.  —  29)  Nach  Gautr  fügt  H  noch 
weitere  Namen  ein,  vgl.  AM  I,  86 ll)  —  über  in  U  zugesetzte  Namen  (z.  T. 
dieselben)  vgl.  AM  II,  266 l)  —  30)  g.  m.  nQfn  U.  —  31)  So  W,  K  —  pat 
U,  T,  F.  J.  —  32)  So  W,  U,  F.  J.  —  rifja  vandliga  £at  R  u.  übr.  Ausg.  — 

33)  So  {AM.  atburöi)  T,    Ausg.   (Rask  atburöum  nach  U)    —    atburör  R.    — 

34)  So   R   (ähnl.  U,    ohne    sem);    svä    m.  tungur  sem   ganga  i   ver.  W.    — 

35)  So  R,  U  —  hverrar  W,    „doch   hat   im  Cod.   sinar  gestanden"  (Mk).    — 

36)  So  W,  R  —  baenaferlis  U,  H  —  beenaf.  fyrir  S.  —  37)  So  R,  U  — 
pessara  W.  —  38)  So  W?  die  Worte  fra  peim  sind  unsicher,  eigi  k.  segja 
R  u.  Ausg.  —  segja  fra  pessum  stört.  U. 

XXI.  1)  ann.  gopanna  eöa  U.  —  2)  So  W,  T,  F.  J.  —  eör  hvat  hafaz 
peir  at?  R  u.  übr.  Ausg.  —  eör  —  at  h.  fehlt  ü,  H.  —  3)  Es  folgt  Überschr. 
in  U:  Her  segir  fra  por  ok  riki  hans  ok  Bilskirni.  —  4)  So  (-aztr)  W,  Rk. 
—  framast  (-rst,  -zt)  R  u.  w. 


30  Gtylfaginoing 

er  kallaör  er5)  Äsa-I>örr  eöa  Oku-J>6rr6),  hann  er  sterkastr7) 
allra  guöanna  ok  manna;  hann  a  par  riki,  er  prüövangar 
heita*),  en  holl  hans  heitir  Bilskirnir<J),  i  peim  sal  eru  fimm 
hundruö 10)  gölfa  ok  f jörir  tigir,  J>at  er  hüs  mest  svä  at  menn 
5  viti11).     Sva  segir  i  Grimnismälum : 

(Grimn.  24)  Fimm  hundruö12)  gölfa 
ok  um  fjörum  togum13), 
sva  hykk  Bilskirni  meö  bugum11); 
ranna  peira 
es  ek  rept15)  vita, 
mins  veitk  mest  magar16). 

pörr 17)  a  hafra  tva,  er  sva  heita :  Tanngnjöstr  okTanngrisnir 18), 
ok  reiö  pa  er  hann  ekr  i19),  en  hafrarnir  draga  reiöina20), 
pvi  er  hann  kallaÖr  Qku-p>örr 21).  Hann  a  ok  prja  kostgripi : 
einn22)  er  hamarrinn  Mjollnir,  er  hrimpussar  ok  bergrisar 
kenna,  pa  er  hann  kemr  a  lopt 23) ;  ok  er  pat  eigi  undarligt, 
hann  hefir  lamit  margan  haus  a  feÖrum  eöa  fraendum  peira. 
Annan  grip  a  hann  beztan,  megingjaröar 24),  ok  er  hann 
spennir  peim  um  sik,  pa  vex  honum  asmegin25)  halfu.  En 
priöja  hlut  a  hann,  pann  er  mikill  gripr  er  i,  pat  eru 
jarnglofar 26),  peira  ma  hann  eigi  missa  viö  hamarskaptit. 
En  engi  er  sva  fröÖr27),  at  telja  kunni  9II  störvirki  hans, 
en  segja   kann  ek  per   sva  morg    tiöindi    fra    honum28),   at 


5)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  er  f.  E  u.  übr.  Ausg.  —  6)  So  R,  U  — 
Akup.  W  —  eöa  Ökup.  f.  H.  —  7)  st.  äsa  ok  a.  g.  U,  H.  —  8)  prüangr 
(prönge  H)  heitir  U  —  prüöv.  heitir  S.  —  9)   -skirnir  einige  A.,    vgl.  H.  G. 

—  10)  So  nach  R  u.  w.,  hundrat  AM  nach  W.  —  11)  So  ü,  H,  T,  F.  J.  — 
svä  at  menn  hafa  (hafi  W)  gert  R,Wm.  w.  —  12)  D  mW —  fimm  h.  Ausg. 
( —  hundrat  AM.)  —  13)  Ausg.  meist  tögum,  tugum  Pf.  —  ok  fjora  tugo  U. 

—  14)  bogum  U.  —  15)  So  W,  L.  E.,  Ausg.,  raefr  R,  U.  —  16)  Vgl.  zu  der 
Str.  noch  H.  G.  —  17)  R  hier  Thor.  —  18)  Tanngnir  H.  —  19)  So  W,  Rk. 

—  i  f.  R  u.  übr.  Ausg.  U  fährt  (nach  T.  ok  T.)  fort:  pörr  ekr  i  reipinni, 
pä  er  hann  ferr  i  Jotunheima,  so  auch  H.  —  20)  So  {u.  öfter)  W,  U  — 
Jönss.,  reiöna  R  u.  w.  —  21)  Akuporr  (öfter)  W,  vgl.  6).  —  22)  So  W,  U, 
F.  J.  —  einn  peirra  R  u.  übr.  Ausg.  —  23)  So  W,  ü,  H,  T,  F.  J.,  AM., 
Rk.,  Pf.  —  ä  lopt  fehlt  R,  Eg.,  Jönss.  —  24)  So  R  u.  Ausg.  —  gjaröarnar 
W,  —  gjaröir  U.  —  25)  So  W,  U,  H  —  wegen  R  vgl.  AM  I,  90  9).  — 
27)  järngreipr  U  (-greipa  H).  —  27)  fraegr  U,  H.  —  28)  t.  fra  h.  fehlt  W, 
frä  h.  auch  U  (desgl.  vorher  svä).  — 


G.  XXI,  XXII,  XXIII.  31 

dveljaz  munu  stundirnar 29),  aör  en  sagt  er  allt  ]>at  er  ek 
veit. 

XXII.  |)a  maelti  Gangleri:  spyrja  vil  ek  tiöinda  af 
fleirum1)  asunum2).  Har  segir3):  annarr  son  Ööins  er  Baldr4), 
ok  er  fra  honum  gott  at  segja :  hann  er  beztr  ok  hann  lofa  5 
allir.  Hann  er  sva  fagr  alitum5)  ok  bjartr,  at6)  lysir  af 
honum,  ok  eitt  gras  er  sva  hvitt,  at  jafnat  er  til  Baldrs 
brar7),  J>at  er  allra  grasa  hvitast,  ok  J)ar  eptir  mattu  marka 
hans  fegrö,  baeöi  a  har8)  ok  a  liki9);  hann  er  vitrastr  asa10) 
ok  fegrst-talaör  n)  ok  liknsamastr,  en  sü  nattüra  fylgir  honum,  10 
at  engi12)  ma  hallaz13)  domr  hans.  Hann  byr  |>ar  sem  heita14) 
Breiöablik,  pat  er  a  himni15),  i  peim  staö16)  ma  ekki  vera 
öhreint,  sva  sem  her  segir: 

(Grimn.  12)  Breiöablik  heita17), 
J)ar  es  Baldr  hefir 
ser  of  gorva18)  sali; 
a19)  J)vi  landi, 
es  ek  liggja  veit 
faesta  feiknstafi 20). 

XXIII.  Inn  priöi  ass  heitir  Njorör x),  hann  byr  2)  a  himni 
par  sem  heitir3)  Nöatün,  hann  raeör4)  fyrir  göngu  vinds5)  ok 

29)  mun  dagr  U,  H,  S.  — 

XXII.  1)  So  W,  F.  J..  —  sp.  vil  ek  at  fleirum  U  —  vil  tiö.  af  fleiri 
R  u.  w.   —    2)  So  W,  E  —  sunum  hans  U,  sun.  OJ)ins  H.    —    3)  svarar  U. 

—  4)  B.  inn  gööi  U,  H.  —  5)  a  litum  U?  —  6)  So  W,  F.  J.  —  sva  bj. 
at  U  —  bj.  sva  at  R  u.  w.  —  7)  So  W  u.  Ausg.,  brat  R  —  viö  brä  B. 
U,  H.  —  8)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  (a  häri  Rask)  -af.B«.  ubr.  Ausg.  — 

9)  So  W,  R,  AM,   T,  F.  J.  (ok  liki  die  übr.  Ausg.)     —     a  likam  U,  H.    — 

10)  So  W,  F.  J.  —  hvitaztr  äsaU  —  vitr.  äsanna  R  u.  Ausg.  —  11)  So  W, 
U,  St,  Ausg.  —  fegrztr  taliör  R.  —  12)  eigi  U,  ei  H.  —  13)  So  W,  St  (vgL 
auch  Pf.  Anm.),  halldaz  U,  R,  Ausg.  (haldast).  —  14)  So  W,  vgl.  u.  Grimn. 
12,  1  —  heitir  R,  U,  Ausg.  —  15)  So  R  u.  Ausg..  J)at  er  f.  W  —  heiL 
ok  fyrr  er  nefndr,  hann  er  a  himni  U.  —  16)  staÖ  fehlt  W.  —  17)  So  W,. 
R,  vgl.  ")  —  heitir  U;  vgl.  auch  H.  G.     —     18)  So  (gjorfa)  W  —  gerva  R 

—  um  g.  U.  —  19)  So  W,  ü,  L.  E.}  F.  J.  —  i  R  u.  übr.  Ausg.  — 
20)  faeingst.  U. 

XXIII.  1)  So  W  —    ass  er  sa  er  heitir  U  —  ass  er  sa  er  kallaör  er 
R  u.  Ausg.  —  2)  So  W,R,  Ausg;  a  himni  f.  U,  H.  —  3)  So  R,  U;  heita  W.. 

—  4)  r.  J)ar  U.  —  5)  vinnz  (öfter)  W. 


32  Gfylfaginning 

stillir  sja  ok6)  eld;  a  hann  skal  heita  til  saifara  ok  til  veiöa. 
Hann  er  sva  auöigr  ok  fesaell,  at  hann  ma  gefa  peim  auö 
landa  ok  lausafjär"),  er  hann  vill;  a  hann  skal  til  pess 
heita s).     Eigi  er  Njorör   asa-aettar9),   hann   var   upp  foeddr  i 

5  Vanaheimi lü),  en  vanir  gisluöu  hann  guöunum11),  ok  töku 
i  möt  at  gislingu12)  pann  er  Hoenir  heitir13),  pat  varö  at 
saett  meö  guöum14)  ok  vonum.  Njorör  äi:>)  pa  konu  er 
Skaöi  heitir,  döttir  pjaza  jotuns.  Skaöi  vill16)  hafa  büstaft, 
pann  er  att  haföi  faöir  hennar,  pat  er   a    fjollum   nokkurum 

10  par  sem  heitir  prymheimr17);  en  Njorör  vill  vera  naer  sjö18). 
pau  saettuz  a  pat,  at  pau  skyldu  vera  niü  naetr  i  prymheimi, 
en  pa  prjar  at  Nöatünum 19).  En  er  NjorÖr  kom  aptr  til 
Nöatüna  af  fjallinu,  pa  kvaö  hann  petta: 

(ß)  Leiö  erumk20)  fjpll, 
vaska  lengi  a21), 
na3tr  einar  niu; 
ulfa-pytr 

pöttumk22)  illr  vesa 
hja  S9ngvi  svana. 

I>a  kvaö  Skaöi  petta: 

(7)  Sofa  ne  makat23) 
sjavar24)  beöjum  a 

6)  sjä  ok  vind  ok  e.  U.  —  7)  So  W  u.  (landa  eör  laus.)  E  —  peim 
land  ok  lausafe  U.  —  8)  So  U;  ohne  er  hann  vill  W  (h.  t.  p.)  —  laus.,  er 
ä  hann  heita  t.  p.  R  u.  Ausg.  —  9)  So  W,  U,  H,  T,  F.  J.  —  Eigi  u.  w. 
fehlt  R  u.  übr.  Aus.  —  10)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  heimum   R  u.  übr.  Ausg. 

—  11)  Das  Schwanken  der  Hss.  ist  bei  diesem  Worte  nicht  überall  angeführt, 
vgl.  jedoch  das  Wb.  —  12)  So  W,  F.  J.  —  at  g.  fehlt  U,  H  —  at  asa-gisl. 
R  u.  übr.  Ausg.  —  13)  So  W  {nur  h.  R)  u.  Ausg.  —   het  U.    —    14)  So  U 

—  hann  v. (goöunum    ok  v.  R)  W,   R   u.  Ausg.    —     15)   atti    U,    H. 

16)  villdi  U,  H.  —  17)  So  W,  L.  E.,  prumheimr  R,  prüöh.  U,  H,  St.  — 
18)  So  W,  -sa?  R,  U.  —  19)  So  W,  Rask  u.  {ohne  pa)  U  —  ähnlich  St.  — 
en  pä  aörar  IX  at  Noat.  S,  AM,  Pf.,  Jönss.,  B.,  F.  J.  —  IX  vetr  i  prum- 
heime  en  pä  aöra  IX  at  N.  R,  Eg.  —  B'.  {Norr.  Fomkv.  330)  versteht 
unter  Eg.  AM.  —  20)  erumz  U.  —  21)  So  Sm.,  U.  G.  {mit  Ergänz,  von  pari 
nach  W,  T.  —  ä  f.  R  u.  Ausg.  {außer  B.,  F.  J.,  Sm.,  H.  G.)  —  varkapa  ek 
lengi  hja  U,  vgl.  B' .  —  22)  So  Sm.,  H.  G.  für  mer  pötti  der  Hss.  u.  übr. 
Ausg.  —  23)  So  H.  G.  {ähnl.  schon  B.  u.  Sm.)  —  s.  ek  maki  U,  ek  mättak  R, 
«k  ne  matta  W;  die  älteren  Ausg.  schließen  sich  an  R  oder  W  an.  —  24)  So 
W.  saevar  U,  saefar  R.  — 


G.  XXIII,  XXIV.  33 

fugls  jarmi  fyrir; 

sa  mik  vekr, 

es  af  viöi  kemr, 

morgin25)  hverjan26)  m^r. 
J)a  för    Skaöi    upp   a   fjall27)    ok    bygöi   i  J)rymheimi 28),    ok 
ferr    hon  mjok    a  skiöum  ok    meö  boga  ok    skytr   dyr;    hon 
heitir  ondurguö  eöa  ondurdis.     Sva  er  sagt: 
(Grimn.  11)  prymheimr  heitir, 

es  pjazi  bjö29) 

sa  inn  am^tki30)  jotunn; 

en  nü  SkaQi  byggvir, 

skir  brüör  goöa31), 

fornar  toptir  foöur 32). 
XXIV1).     Njorör  i  Nöatünum   gat   siöan   tvau  born,  pau 
varu  fogr  alitum   ok   mattug.     Het  annat2)  Freyr,  er  einn  er  5 
agaetastr  meö  guöum;  hann   rseör  fyrir  regni  ok  skini  solar 
ok  Jjar  meö  jaröar  avexti,  a  hann  er  gott  at  heita  til  ars  ok 
friöar,  hann  raeör  ok  fesaBlu  manna.     Annat   barn  hans3)  er 
Freyja,  hon  er  agaetust  af  asynjum;  hon  a  pann  bce  a  himni4), 
er  Folkvangr  heitir5),   ok  hvar  sem  hon  riör  til   vigs,   pa  a  10 
hon  half  an  val,  en  half  an  Ööinn;  sva  er  her  sagt6): 
(Grimn.  14)  Folkvangr  heitir, 

en  {>ar  Freyja  raeör 

sessa  kostum  i  sal7); 

halfan  val 

hon  kyss  hverjan  dag8), 

en  halfan  Ööinn  a. 

25)  So  W,  U  —  morgun  R.  —  26)  So  W,  R  —  hvern  U.  —  27)  So  W,  U, 
T,  F.J.  —  fjallit  R  u.  ubr.  Ausg.  —  28)  Vgl.  17).  —  29)  So  R  u.  L.  E.,  bjö  f. 
W  —  |)ar  nü  pj.  byr  U.  —  30)  mätki  U.  —  31)  guma  U.  —  32)  fopr  U.  — 
XXIV.  1)  Überschr.  in  U:  Fra  bornum  Njarpar.  —  2)  So  nach  U  — 
doch  f.  hier  die  W.  f)au  v.  f.  äl.  o.  m.  —  Auch  ist  vor  ok  fes.  m.  friÖi  wol 
irrig  wiederholt  nach  dem  vorher g.  friöar.  Ähnl.  auch  der  Anf.  in  W:  het 
annat  Freyr,  ok  Freyja.  Darnach  (u.  nach  T)  F.  J. :  h.  a.  Fr.  ok  dottir  Freyja. 
Die  alteren  Ausg.  nach  K:  het  sonr  Fr.  ok  d.  Frj.  —  —  er  inn  äg.  af  äsum. 
—  3)  So  nach  U;  en  Freyja  er  agaet.  af  asynjum  R,  W,  Ausg.  —  4)  himnum 
U,  H.  —  5)  So  W  u.  (Folvang)  U,  vgl.  auch  die  fg.  Str.  —  Folkvangar  heita 
R  u.  Ausg.  außer  F.  J.  —  6)  So  W,  T,  F.  J.  —  sva  segir  U,  sva  sem  her 
segir  R.  —  7)  kosta  beztum  sal  U.  —  8)  So  W  u.  L.  F.,  hvern  d.  U  — 
ä  hv.  d.  R.  u.  ältere  Ausg.  — 

Prosaische  Edda.  3 


3  I  Gylfaginning 

Salr  hennar  Sessrümnir  er  mikill  ok  fagr <J);  en l0)  er  hon  ferr ll), 
pä  ekr  hon  a  kottum  sinum  tveim 12)  ok  sitr  i  reiö.  Hon  er 
nakvamiust  monnum  til  a  at  heita  1:!),  ok  af  hennar  nafni  er  ]»at 
tignarnafn,  er  rikiskonur  eru  kallaöar  frür11).  Henni  likafti 
5  vel  mansongr;  a  hana  er  gott  at  heita  til  asta. 

XXV.  p>a  maelti  Gangleri:  miklir  pykkja  mer  pessir 
fyrir  ser  ajsirnir,  ok  eigi  er  undarligt,  at  mikill  kraptr  fylgi 
yör,  er  per  skulut  kunna  skyn  guoanna  ok  vita,  hvert  biöja 
skal  hverrar  boenarinnar *);    eöa    eru   fleiri  enn  guöin?    Här 

10  segir2):  sa  er  enn  ass,  er  Tyr  heitir,  hann  er  djarfastr  ok 
bezt  hugaör3)  ok  hann  raeÖr  mjok  sigri  i  orrostum;  a 
hann  er  gott  at  heita  hreystimonnum.  pat  er  orötak,  at 
sa  er  ty-hraustr4),  er  umfram  er  aöra  menn  ok  ekki  sez  5) 
fyrir.     pat    er    eitt    mark   umc)    djarfleik    hans:    pa  er    aesir 

15  lokkuöu  Fenris-ulf  til  pess,  at  leggja  fjoturinn  a  hann  Gleipni7), 
pa  truÖi  hann  peim  eigi,  at  J)eir  mundu  leysa  hann,  fyrr  ens) 
peir  logöu9)  honum  at  vefti  hond  Tys  i  munn10)  hans.  En  pa 
er  aasir  vildu  eigi  leysa  hann,  pa  beit  hann  hondina  af,  par  er 
nü  heitir  ülfliör11),  ok  er  hann  einhendr.     Hann  er  sva  vitr, 

20  at  pat  er  ok  maelt12),  at  sa  er  tyspakr13),  er  vitrastr14)  er15), 
en  ekki  er  hann  kallaör  saattir  manna16). 


9)  So  W   —  Salr  h.  Sessrymnir  (-rümnir  F.  J.)t  hann  er  R  u.Ausg.— 
Sessvarnir  heitir  ok  salr  h.  U,  H.  —   10)  So  U,  R   —  ok  W.   —    11)  ripr  U. 

—  12)  So  U,  T,  F.  J.  (doch  ohne  tveim)  —  ohne  a  u.  sinum  R,  W  u.  übr. 
Ausg.  —  13)  So  R,  F.  J.  —  til  ä  heita  VV,  U,  H,  übr.  Ausg.   Vgl.  at  praep.* 

—  14)  So  W,  U,  H,  Jönns,  Pf.  —  frovor  R,  AM,  Eg.  F.  J.  —  freyor  Rk.  — 
Vgl.  Yngls.  C.  10  [F.  J.  24,  7  fnivur).  — 

XXV.     1)  So  W,  R  —    hvern  bipja  skal  hvers  hlutar  eöa  hverrar  baenar 
U,  H.  —  2)    Überschr.  in  U:  Hversu  bipja  skal  äsinn  Ty,  Braga  ok  Heimdali. 

—  3)  breythug.  ü.  —  4)  So  R,  U,  —  tyraustr  W.  —  5)  siez  W  —  setz  R.  — 
6)  um  hraustleik  h.  ok  dj.  U;  H.  —  Die  Reihenfolge  der  Sätze  bis  zum  Schluß 
des  Kap.  folgt  der  Ordnung  in  U  AM.  II,  260.  —  7)  So  R  u.  Ausg.,  Gleifni 
W,  U.  —  8)  So  W,  U,  Ausg.  —  fyrer  R.  —  9)  So  R,  U  —  legöi  VV.  — 
10)  So  U,W,  T,  Ausg.  (Tyrs  Rk.)  Tyss  i  m.  ülfsins  R.    —    11)  So  VV,  Ausg. 

—  ülfriör  R.  —  12)  So  U,  W  (bann  er  vitr  sva  at)  —  bann  er  ok  v.,  sva 
at  pat  er  ok  m.  F.  J.  —  hann  var  vitr,  sva  at  pat  er  maelt  R  nach  AM.; 
Rk.,  Eg.,  Jönss.,  Pf.  schreiben:  hann  var  ok  vitr  sva  at  p.  er  m.  —  13)  So 
R.  u.  Ausg.,  —  at  sä  er  (so  U)  tyrspakr  W,  U;  vgl.  4)  —  14)  So  VV.  u.Ausg., 
vitr  R.  —  15)  er  vitr.  er  f.  U.  —  16)  So  U,  ok  ekki  k.  s.  m.  W,  R, 
Ausg.  — 


C.  XXV,  XXVI,  XXVII.  35 

XXVI.  Bragi  heitir  einn1),  härm  er  agaetr  af  speki  ok 
mest  af  malsnild2)  ok  oröfinii;  hann  kann  mest  af  skaldskap 
ok  af  honum  er  bragr  kallaör  skaldskapr,  of  af  hans  nafni 
er  sa  kallaör  bragr  karla  eöa  kvenna 3),  er  orösnild  hefir  framarr 
en  aörir4).  Hans  kona  er  Iöunn,  hon  varöveitir  i  eski  sinu  5 
epli  ])au  er  guöin  skulu  ä  bita  pa  er  pau  eldaz,  ok  veröa  pa 
allir  ungir  ok  sva  mun  vera5)  allt  til6)  ragnarokkrs.  |)a  maelti 
Gangleri:  allmikit  pykki--mer  guöin  eiga  undir  gaezlu  eöa 
trunaöi  Iöunnar.  Ja  segir 7)  Har  ok  hlö  viö :  naer  lagöi 
pat  öfoeru  eitt  sinn8);  kunna  mun  ek  par  af  at  segja,  en  10 
pu  skalt  nü  fyrst  heyra  fleiri  nofn  asanna 9). 

XXVII.  Heimdallr  heitir  einn,  hann  er  kallaör  inn1) 
hviti  ass,  hann  er  mikill  ok  heilagr ;  hann  baru  at  syni 
meyjar  niu2)  ok  allar  systr;  hann  heitir  ok  Hallinskiöi3)  ok 
Gullintanni,  tennr  hans  varu  af  gulli ;  hestr  hans  heitir  Gull-  15 
toppr.  Hann  bvr  par  er  heita4)  Himinbjorg  viö  Bifrost; 
hann  er  vorör  guöa  ok  sitr5)  par  viö  himins'5)  enda  at7) 
gaeta  brüarinnar  fyrir  bergris.um ;  hann  parf  minna  svefn  en 
fugl,  hann  ser  jafnt  nott  sem  dag  hundrat  rasta  fra  ser, 
hann  heyrir  ok  pat  er  gras  vex  a  joröu  ok8)  ull  a  sauöum  20 
ok  allt  pat  er  haerra  la^tr 9) ;  hann  hefir  lüör  pann  er  Gjallarhorn 
heitir,  ok  heyrir  blast10)  hans  i  alla  heima;  Heimdallar n) 
sverö  er  kallat  hofuö  manns12);  pat  er  sagt13): 


XXVI.  1)  einn  ässinn  U.  —  2)  So  W,  —  at  speki  —  at  malsn. 
E,  U  u.  Ausg.  —  at  mälshättom  H.  Vgl.  39,  5,  wo  auch  F.  J.  af  schreibt.  — 
3)  So  R  —  er  sä  kall.  bragarmaör  karla  eöa  qvenna  U  —  er  sa  kall.  bragr, 
bragrk.  eöa  bragrkv.  W  —  er  sä  kall.  hragr  karl  eöa  kona  H.  —  4)  So  \J 
(u.  H?);  in  R,  W  u.  Ausg.  folgen  noch  die  Worte:  kona  eöa  karlmaör.  — 
5)  veröa  U.  —  6)  So  R  u.  Ausg.  -  -  ohne  allt  W.  —  7)  So  [nur  s.)  W.  — 
maelti  R,  U,  Ausg.  —  8)  So  W  —  einu  sinni  R,  U,  Ausg.  —  9)  So  U,  W, 
T,  F.  J.  —  fleiri  nach  äs.  R  u.  übr.  Ausg. 

XXVII.  1)  So  U,  enn  {oder  inn)  f.  R,  W  u.   w.  —  2)  m.  n.  i  senn  S. 

—  3)  Hjälmskipi  U,  H.  --  4)  So  VV,  T,  F.  J.,  vgl.  auch  die  fg.  Str.  —  heitir 
R,  ü,  übr.  Ausg.  —  5)  settr  W.  —  6)  heims  e.  U.  H.  —  7)  ok  R  —  at 
Ausg.  mit  W,  U.  —  8)  So  W,  U  —  eöa  R  u.  Ausg.  —  9)  So  die  Ausg.,  vgl. 
prymlur  I,  8,  3.  —  ha?ra  R,  W.  —  h.  fehlt  U.  —  10)  So  W  —  blästr  R, 
U,  Ausg.  —  11)  So  W,  Ausg.  z.  2.  -dalar.  —  12)  H.  bis  hoj.  f.  U.,  manns  f. 
\V,  R  —    b.  rn.  F.  J.  nach  T.  —  13)  So  W  —  her  er  svä  sagt  R  u.  Ausg. 

—  svä  segir  U.  — 


3(3  Gylfaginning 

(Grim.  13)  Iliminbjorg  heita, 

en  [)ar  Heimdali  kveöa 
cv  valda  veum  u); 
J>ar  vorör l6)  goöa 
drekkr  i  vaeru  ranni 
glaör  inn  göÖa  mjoö. 

Ok  enn  segir  hann  sjalfr  i  Heimdallar  galdri 1,;) : 
(<3)  Niu  emk  moeöra17)  mogr, 
niu  emk  systra  sonr18). 

XXVIII.  Hoör  heitir  einn  assinn1),  hann  er  blindr; 
oerit  er  hann  sterkr 2),  en  vilja  mundu  guöin  ok  menninir3), 
at  penna  as4)  pyrfti5)  eigi    at  nefna,   pviat   hans   handaverk 

5  munu  lengi  vera  hofö  at  minnum  meö  guöum  ok  monnum/') 

XXIX.  Viöarr  heitir  einn,  inn  J)ogli  ass,  hann  hefir 
skö  pykkan1);  hann  er  sterkr  naest  J)vi  sem  pörr2);  af 
honum  hafa  guöin  mikit  traust  i  allar  prautir. 

XXX.  Ali   eöa  Vali   heitir   einn,   sonr  Ööins  ok  Rindar, 
10  hann  er  djarfr  i  orrostum  ok  mjok  happ-skeytr 1). 

XXXI.  Ullr1)  heitir  einn,  sonr  Sifjar,  stjüpsonr  pörs, 
hann  er  bogmaör  sva  göör  ok  skiöfoerr  sva  vel2),  at  engi 
ma  viö  hann  keppaz3).  Hann  er  fagr  alitum4)  ok  hefir 
hermanns  atgervi,  a  hann  er  gott5)  at  heita  i  einvigi6). 

15  XXXII.   Forseti  heitir  sonrBaldrs  ok  Npnnu  Nepsdöttur x). 

Hann  a  pann  sal  a  himni,   er  Glitnir   heitir;    en   allir  er  til 


14)  Vgl.  Einl.  G.  2,  N. 118).  —  15)  vorpum  gupa  U.  —  16)  Ok  enn  segir 
i  sjalfum  Heimd.  g.  U.  —  17)  meygja  U,  meya  H.  —  18)  mog  W.  — 

XXVIII.  1)  vgl.  XXVI»).  —  enn  einn  assinn  U.  —  2)  So  W,  U  — 
styrkr  R  u.  Ausg.  —  3)  So  U,  H  —  ok  menn.  fehlt  R,  W,  Ausg.  —  4)  asinn 
U.  —  5)  So  R,  U;  Imrfti  W.  -  6)  m.  g.  ok  m.  fehlt  U,  H.  — 

XXIX.  1)  So  W,  U,  Pf.  —  skö  ftjokkvan  R  u.  Ausg.  —  2)  So  W,  U 
(n.  ])vi  er  h.  st.  s.  p.),  s.  J)6rr  er  R  u.  Ausg.  — 

XXX.  1)  hagskeytr  U,  H. 

XXXI.  1)  So  W,  U,  Ausg.  —  Ulli  R,  S.  —  2)  So  U,  H  _  vel  f.  K 
u.  Ausg.,  sva  vel  f.  W.  —  3)  keppa  U.  —  4)  So  W,  U  (äliti)  —  ok  fagr  a 
R  u.  Ausg.  —  5)  So  W,  U  —  ok  gott  R  u.  Ausg.,  nur  F.  J.  hier,  Rk.  hier 
u.  4)  ohne  ok  (vor  fagr).  —  .6)  einvigjum  U.  — 

XXXII.  1)  Nefs  d.  U,  S,  H.  — 


C.  XXVII,  XXVIII,  XXIX,  XXX,  XXXI,  XXXII,  XXXIII,  XXXIV.       37 

hans  koma  meö  sakarvandraeÖi,  pa  fara  allir  sattir  i  brott2); 
sa  er  dömstaör  beztr  meö  guöum  ok  monnum.  Sva  segir  her : 
Grimn.  15)  Glitnir  heitir  salr, 

hann  es3)  gulli  studdr 

ok  silfri  paktr  it  saraa; 

en  par4)  Forseti5) 

byggvir  flestan  dag6), 

ok  svaefir  allar  sakar7). 

XXXIII.  Sa  er  enn  talör  meö  asum,  er  sumir  kalla 
rögbera  asanna  ok  frumkveöa1)  flaeröanna  ok  vomm  allra 
guöa2)  ok  manna;  sa  er  nefndr  Loki  eöa  Loptr,  son  Farbauta  5 
jotuns;  mööir  hans  heitir3)  Laufey  eöa  Nal,  broeör  hans  eru4) 
peir:  Byleistr5)  ok  Helblindi6).  Loki  er  friör  ok  fagr  synum, 
illr  i  skaplyndi,  mjok  fjolbreytinn  at  hättum;  hann  haföi  pa 
speki  umfram  aöra  menn  er  sloegö  heitir,  ok  velar  til  allra 
hluta;  hann  kom  asum  jafnan  i  füllt  vandraeöi,  ok  opt  leysti  10 
hann  pa  meö  velraeöum.  Kona  hans  heitir  Sigun7),  sonr 
peira  Nari  eöa  Narfi8). 

XXXIV.  Enn   atti  Loki   fleiri  born.     Angrboöa  heitir  x) 
gygr  i  Jotunheimum,  viö  henni  gat  Loki  prjü  born:  eitt  var 
Fenris-ülfr,    annat    Jormungandr2),    J)at    er    Miögarösormr,  15 
priöja  er  Hei.     En  er  guöin   vissu  til,   at  pessi   prjü  systkin 
foedduz  upp  i  Jotunheimum,   ok  guöin  roktu3)    til   spadöma, 

at  af  pessum  systkinum4)  mundi  peim  mikit  öhapp5)  standa, 
ok  pötti  ollum  ills  af  van6),   fyrst  af  mööerni  ok  enn  verra 

2)  So  W,  a  braut  R  u.  Ausg.  —  3)  er  (es)  f.  W.  —  4)  So  U  u.  L.  E., 
pä  W,  pann  H,  pat  R.  —  5)  So  W,  Ausg.  —  Forsaeti  R,  U.  —  6)  So  W,  St, 
Ausg.  —  flestum  dag  11,  S.  —  7)  So  R,  U,  Ausg.  —  sakir  W  u.  L.  E.,  vgl. 
H.  G.  - 

XXXIII.  1)  frumkvöfml  H.  —  2)  Für  vqmm  (vamm  U,  F.  J.)  bietet 
T  ovin.  —  3)  So  W,  U  —  er  R  u.  Ausg.  —  4)  heita  U.  —  5)  Byleiptr, 
-leifr  U,  H.     Vgl.  Völ.  51,  8;  Hyndl.  42,  8.  —  6)  So  W,  U,  S;  R  undeutlich. 

—  7)  So  U,  H  —  Sygin  eöa  Sigunn  S;   R  undeutlich,  Sygin  W,  ältere  Ausg. 

—  Sigyn  L.  E.  (Völ.  35,  5),  F.  J.  —  8)  synir  hans  heto  N.  eöa  N.  ok 
Vali  H.  - 

XXXIV.  1)  So  W,  U  —  h.  R,  hct  die  Ausg.  —  2)  So  Eg.,  Pf.,  F.  J. 

—  Jörm.  die  übr.  Ausg.  —  3)  So  W,  U  —  rökfm  R  —  4)  So  W,  F.  J.  — 
at  af  s.  ]).  R  u.  übr.  A.  —  at  af  p.  bornum  U.  —  5)  So  W,  U,  F.  J.  — 
mikit  mein  ok  6h.  R  u.  übr.  Ausg.  —  6)  So  U  u.  (ohne  oll.)  W  —  ok  p.  öll. 
mikils  (ohne  m.  F.  J.)  ills  af  vami  Ausg.  nach  R.  — 


->v  Gylfagiuning 

af  fafierni,  j»a  sendi  Alfpör  til  gudin  at  taka  bornin  ok  foera 
ser7).  Ok  er  ]»au  kömu  til  bans,  pa  kastaöi  hann  orminum 
i  inn   djüpa   sja8),    er    liggr    um   lc^ncl   9II9),   ok   öx   sa   ormr 

sva  at  hann  liggr  i  miöju  hafinu  um  lond  oll10)  ok  bitr  i 
5  sporö  ser.  Hei  kastaöi  hann  i  Niflbeim  ok  gaf  henni  vald 
yfir  niu  heimum,  at  hon  skyldi  skipta11)  ollum1-)  vistum  meö 
J)eim  er  til  hennar  varu  sendir ;  en  pat  eru  söttdauöir  menn 
ok  ellidauöir.  Hon  ä  par  mikla  bolstaöi  ok  eru  garöar  hennar 
forkunnar   havir   ok   grindr    störar.      Eljuönir13)    heitir    salr 

10  hennar,  Hungr  diskr  hennar,  Sultr14)  knifr  hennar,  Ganglati 
praell15),  Ganglot  ambatt,  Fallanda -foraö17)  grind,  polm- 
öonir18)  preskjoldr  hennar  er  inn  gengr,  Kor  saeing,  Blikjand- 
abol  arsali  hennar19).  Hon  er  blä  half,  en  half  meö  horundar 20) 
lit,  pvi  er  hon  auökend  ok  heldr  gnüpleit  ok  grimmlig"21). 

15  Ulf  inn22)  foeddu  aesir  heima,  ok  haföi  Tyr  einn  djarfleik 

at  ganga  til  ok  gefa  honum  mat23).  En  er24)  guöin  sa, 
hversu25)  mikit  hann  öx  hvern  dag,  ok  allar  spar  sogöu,  at 
hann  mundi  vera  lagÖr  til  skaöa  peim,  pa  fengu  aesirnir26)  J)at 
ra8,   at  peir   geröu    fjotur    allsterkan,   er   J)eir    kolluöu   La3Ö- 

20  ing27),  ok  baru  hann  til  ülfsins  ok  baöu  hann  reyna  afl  sitt 
viö  fj^turinn28);  en  ülfinum  pötti  ser  pat  ekki  ofrefli  ok  let 


7)  So  W,  K,  Ausg.,  F.  J.  beginnt  neuen  Satz  bei  f)ä  {vgl.  U).  —  pa  s. 
Alfapir  gupin  eptir  borninum  ok  let  fera  ( =  faera)  ser  U,  H.  —  8)  So  W  — 
sse  R,  U  u.  iv.  —  9)  So  W,  U  —  um  o.  1.  R.  -  10)  So  W,  ü,  F.  J.  — 
of  0.  1.  R  u.  übr.  Ausg.  (um  Pf.).  —  11)  So  W,  U,  F.  J.  —  at  hon  skipti 
R  u.  übr.  Ausg.  —  12)  f.  U,  H.  —  13)  So  W,  R,  U.  —  Eljüön.  Fg.,  Jönss., 
Eljüön.  F.  J.  —  14)  hungr,  sultr  die  übr.  Ausg.  —  So  Pf.  —  15)  So  W,  U, 
F.  J.  —  praellinn  R  u.  übr.  Ausg.  —  16)  So  \V  u.  Ausg.,  Ganglop  U  — 
Ganlot  R.    —    17)  So  Pf.,  F.  J.   —   fall,  forat  [od.  —  aö)  die  übr.  Ausg.  — 

—  fora  K,  forrap  H.  —  18)  Die  Worte  grind,  polmöönir  nur  in  U,  H  — 
vgl.  Einl.  p.  28.  —  19)  Die  Worte  nach  presk.  fehlen  W  —  U  fügt  nach 
ärsalr  hennar  zu  eöa  tjalld.  Vgl.  auch  AM.  II,  494.  —  kör.  blikj.  {oder 
blikj.)  die  übr.  Ausg.,  K.  Bl.  Pf.,  F.  J.    —    20)  So  R,  U,  Ausg.,  horunds  W. 

—  21)  So  R,  U,  Ausg.;  grimmleit  W.     —     22)    Vorher   Überschr.  in  U:    Frä 
Fenrisülfi  ok  äsum.    —   23)  So  W,  F.  J.  (at  g.  h.  m.)  —  dj.  til  at  ganga  at 
i'ilfnum  ok  R  u.  Ausg.  —  til  djorfung   at  gefa   h.  m.  U.    —    24)  er  f.  V. 
25)  hve  U.    —    26)    So  U,   T,    F.  J.    —   a?sir  W,  R.  Im  fg.  fjotr  U.    — 

27)  So  W,  U;  H,  Ausg.  {oder  laep.,  LoeÖ.  F.  J.  nach  T),  AM lev{)ing  {mit  Rl  — 

28)  So  W,  R,  U.    Vgl  26).  — 


c.  xxxiv.  3y 

pa  fara  meö  sem  peir  vildu.  En  it  fyrsta  sinn29),  er  ülfrinn 
spyrnöi  viö,  brotnaöi  sa  fjoturr;  sva  leystiz  hann  ör  Laeöingi. 
p>vi  naest  geröu  aesirnir30)  annan  fjotur  halfu  sterkara,  er  peir 
kolluöu  Dröma31),  ok  baöu  enn  ülfinn  reyna  sik  viö  pann 
fjotur32),  ok  tolöu  hann  veröa  mundu  agaetan  mjok  af  afli38),  5 
ef  slik  störsmiöi  maetti  eigi  halda  honum.  En  ülfrinn  hugs- 
aöi,  at  pessi  fjoturr  var  sterkr  mjok  ok  pat  meö,  at  honum 
haföi  afl  vaxit  siöan  er  hann  braut  Laeöing;  kom  pat  i 
hug,  at  hann  mundi  veröa  at  leggja  sik  i  haettu,  ef  hann 
skyldi  fraegr  veröa,  ok  let  leggja  a  sik  f joturinn 34) ;  ok  er  10 
aesir  tolöuz  bünir,  pa  hristi  ülfrinn  sik35)  ok  laust  fjotrinum 
a  joröina  ok  knüöiz  fast  at,  spyrnir  viö,  braut  fjoturinn  sva 
at  fjarri  flugu  brotin36);  sva  drap  hann  sik  ör  Dröma.  p)at 
er  siöan  haft  fj^rir  orötak,  at  leysi  ör  Laeomgi  eöa  drepi  ör 
Dröma,  pa  er  einn  hverr  hlutr  er  akafliga  söttr.  Eptir  pat  15 
öttuöuz  aasirnir,  at  peir  mundu  eigi  fa  bundit  ülfinn37);  pa 
sendi  Alfoör  pann38)  er  Skirnir  er  nefndr,  sendimaÖr39)  Freys, 
ofan  i  Svartalfaheim  til  dverga  nokkurra  ok  let  gera  fjptur 
pann  er  Gleipnir40)  heitir.  Hann  var  gorr  af  sex41)  hlutum:  af 
dyn  kattarins  ok  af  skeggi  konunnar,  af  rötum  bergsins42)  ok  20 
af   sinum  bjarnarins,  af  anda  fisksins   ok  af  fugls  hraka43); 


29)  So  U,  F.  J.,  it  f.  W,  en  f.  R  u.  übr.  Ausg.  —  30)  So  R,  U,  Ausg. 
—  aesir  VV.  —  Im  fg.  fjotr  U  wie  26).  —  31)  So  Eg.,  Jönss.,  Pf.,  F.  J.  —  dr. 
Rk.,  AM.  —  32)  So  W.  —  reyna  pann  fjotur  R  u.  Ausg.  —  b.  ü.  reyna 
enn  penna  fjotr  U.  —  33)  So  W,  T  u.  {ohne  mjok)  U,  F.  J.  —  äg.  at  afli 
R  u.  übr.  Ausg.  —  34)  So  W,  R,  U  (s.  AM.  II,  272).  —  35)  Das  Fg.  nach 
W,  ähnlich  auch  U,  F.  J.  —  R  fährt  nach  sik  fort:  spyrndi  viö  ok  laust 
fjotrinum  ä  jöröina  sva  at  fj.  —  so  auch  die  übr.  Ausg.  —  36)  fjarri  {in  W 
undeutlich,  faerri  R)  nach  U  in  den  Ausg.  —  sva  at  fj.  kom  (kömu?)  nipr 
hlutirnir  U.  —  37)  So  W,  R,  b.  hann  U.  —  38)  So  W,  R  {nach  F.  J.)  — 
svein  p.  übr.  Ausg.  —  p.  mann  U,  H.  —  39)  s.  Fr.  f.  U,  H.  —  40)  So  R, 
U,  Ausg.  —  Gleimer  W,  H.  —  41)  So  {oder  VI)  W,  U,  Ausg.  —  V  R,  T.  — 
42)  So  W,  U  {doch  bjargsins)  —  ok  af  rot.  bjargsins  R  u.  Ausg.  —  43)  So 
VV,  U  (ok  af  räka  fuglsins)  —  ok  af  anda  u.  iv.  (fogls)  R  u.  Ausg.  —  In 
A  u.  M  findet  sich  {ähnlich  auch  in  H)  die  Str.:  ör  kattar  dyn  |  ok(6r)konu 
skeggi  ||  ör  fisks  anda  |  ok  (ör)  fugla  mjölk  ||  ör  bergs  rötum  j  ok  (ör)  bjarnar 
sinum  ||  ör  pvi  vas  (hann)  Gleifnir  gerr,  vgl.  AM  II,  432  u.  515,  {auch  unten**). 
S.  auch  B'.  p.  335;  H.  G.  47G). 


40  Gylfaginning 

ok  pöttu  vitir  eigi  äor  pessi  tiöindi,  pa  mättu  finna  her  skjott 
sonn  doömi44),  at48)  eigi  er  logit  at  per.  Set  muntu  hafa  "■), 
at  konan  hefir  ekki  skegg  ok  engi  dynr  verör  af  hlaupi 
kattarins  ok  eigi  eru  roetr  undir  berginu47),  ok  pat  veit 
5  trüa  min,  at  jafnsatt  er  J>at  allt  er  ek  hefi  sagt  per,  J)ött 
peir  se  sumir  hlutir,  er  pü  matt  eigi  reyna.  —  J)ä  ma3lti 
Gangleri:  petta  ma  ek  at  visu  skilja,  at  satt  er;  pessa  hluti  ma 
ek  sja,  er  pu  hefir  nü  til  doema  tekit,  en  hvernigvarö  fjoturrinn 
smiöaör?     Har  segir:  pat  kann  ek  per  vel  at  segja,  fjoturrinn 

10  var48)  slettr  ok  blautr  sem  silkiraema,  en  sva  traustr  ok 
sterkr,  sem  nü  skaltu  heyra.  pa  er  fjoturrinn  var  fcerör 
asunum,  pokkuöu  J)eir  vel  sendimanni  sitt  erindi;  pa  föru 
aesirnir  üt  i  vatn,  pat  er  Amsvartnir49)  heitir,  i  holm  pann 
er  Lyngvi  er  kallaör,  ok  kolluöu  meö  ser  ülfin,  syndu  honum 

15  silkibandit  ok  baou  hann  slita  ok  sogöu50)  vera  nokkuru 
traustara,  en  likindi  poetti  a51)  fyrir  digrleiks  sakar,  ok 
seldi  hverr  oÖrum  ok  treysti  meö  handafli52)  ok  slitnaöi 
eigi53);  en  f>6  kvaöu  peir  ülfinn  slita  mundu.  J)a  segir 
ülfrinn:  sva  liz  mer  a  penna  dregil,    sem  onga   fraBgö  muna 

20  ek54)  af  hljöta55),  J)6tt  ek  slita  i  sundr  sva  mjött  band,  en 
ef  pat  er  gort  meö  list  ok  vel56),  pött  J>at  syniz  litit,  pa 
kemr  pat  band  eigi  a  mina  foetr.  pa  sogöu  aBsirnir,  at  hann 
mundi  skjott  slita57)  sva  mjott  silkiband58),  er  hann  haföi 
fyrr  brotit  störa59)  jarnfQtra:   en  ef  pü  fa3r  eigi  petta  band 

25  slitit,   pa  muntu   eigi   hraeoa   mega   guöin60);    skulum  ver  pa 


44)  -So  R,  U  u.  Ausg.  —  skj.  fehlt  W,  H.  (f.  sanndfemi).  — 
45)  So  W,  U,  Ausg.,  ok  R.  —  46)  hafa  f.  R.  -  47)  So  W.  —  bjarginu  R 
u.  Ausg.,  bjergi  U  —  H  fügt  zu:  eingvar  sinar  ero  i  birninum,  aungvan 
anda  hefr  fiscrinn  ok  eingan  hraka  hefr  fuglinn.  —  48)  So  nach  U;  vel 
segja,  fj.  varö  W,  R,  Ausg.  —  49)  So  W,  R  {auch  A,  s.  AM  II,  431)  — 
Aursvartner  H  —  Amsvarnir  U.  —  50)  So  W  —  ok  kvoöu  R  u.  Ausg.  - 
kopu  U.  —  51)  Entbehrliches  vera  bieten  hier  W,  U.  —   52)  So  W,  T,  F.   J. 

—  handaflino  U,  handa  afli  R  u.  Ausg.  —  53)  ok  sl.  eigi  f.  W.  —  54)  So 
W.  munak  R  u.  Ausg.  —  mega  ek  U.  —  55)  So  W,  U,  Jönss,  Pf.,  F.  J.  — 

—  ljota  R,  Rk„  AM,  Fg.  —  50)  So  W,  U,  Pf.,  vael  R  u.  Ausg.  —  57)  So 
W  —  sundr  slita  R  u.  Ausg.  —  i  sundr  sl.  U.  —  58)  So  U,  ohne  sva  W, 
R  u.  Ausg.  —  59)  So  W,  R  —  sterka  U,  H  —  60)  pa  muntu  ekki  braett  fa 
gu])in  U.  — 


C.  XXXIV.  41 

leysa  pikG1).  Ülfrinn  segir:  ef  per  bindit  mik  sva,  at  ek 
fae62)  eigi  leyst  mik,  pa  skolliö  per  sva63),  at  mer  raun 
seint  veröa64)  at  taka  af  yÖr  hjalp;  öfüss  em  ek  at  lata 
petta  band  a  mik  leggja'35).  En  heldr  en  per  fryit  mer  hugar. 
pa  leggi 66)  einnhverr  yöarr67)  hond  sina  i  munn  mer  at  5 
veöi68),  at  petta  se  falslaust  gort.  En  hverr  asanna  sa  til 
annars,  ok  pötti  a  vera69)  tvau70)  vandraeöi,  ok  vildi  engi 
sina  hond  fram  selja,  fyrr  en  Tyr  let  fram  hoegri  hond  sina71) 
ok  leggr  i  munn  ulfinum 72).  J)a  töku  peir  festina  ör  fjotrin- 
um73),  er  Gelgja74)  heitir,  ok  drögu  henni  i  gegnum7^)  10 
hellu  mikla,  sü  heitir  Gjpll,  ok  feldu76)  helluna  langt  i  jorö 
niör;  pa  töku  peir  mikinn  stein77),  er  p)viti78)  heitir,  ok  skutu 
honum  enn  lengra  i  jöröina 79)  ok  hoföu  pann  stein  fyrir 
festarhaelinn80).  p)ä  er  aesirnir  sa,  at  ülfrinn  var  bundinn 
meö  fullu81)  —  ok  er  hann  spyrnöi  viö82),  pa  harönaöi  bandit,  15 
ok  pvi  harftara  er  hann  brauz  um,  pvi  skarpara  var  bandit  — 


61)  So  VV,  U,  F.  J.  —  enda  sk.  v.  pä  1.  pik  R  u.  übr.  Ausg.  —  62)  So 
W,  U  —  faek  R  u.  Ausg.  —  63)  So  R  u.  Ausg.  —  pä  skil  ek,  at  ek  mun 
seint  taka  af  yör  lausn  (sk.  ek  mer  muni  seint  at  taka  S)  U,  H,  S.  —  pä 
munu-per  sva  aetla,  at  W  —  pä  nmn  m.  s.  v.  T.  —  64)  So  R  u.  Ausg., 
vera  W.  —  65)  So  VV,  R,  Ausg.  —  em  ek  üfüss  at  lata  pat  band  ä  mina 
leggi  U  —  ä  m.  faetr  H.  -  -  (vgl.  S.  40  Z.  22).  —  66)  retti  U,  H.  —  67)  So 
(einn  yöarr  W)  U,  T,  F.  J.   —   y.  fehlt  R  u.  übr.  Ausg.    -     68)  at  v.  f.  W. 

—  69)  So  W  —  nii  vera  R,  U,  Ausg.  —  70)  tvo  U,  tvenn  H.  —  71)  So  W, 
ena  h.  h.  s.  U,  hönd  sina  h.  R  u.  Ausg.  —  72)  Im  fg.  ist  die  Anordnung 
von  U  befolgt;  R,  W  u.  iv.  fahren  hier  fort;  En  er  ülfrinn  spyrnir,  pä  harö- 
naöi  bandit  ok  pvi  harpara  er  hann  brauzt  um,  pvi  skarpara  var  bandit; 
pä  hlögu  allir  nema  Tyr,  hann  let  hönd  sina.  pä  er  aesirnir  sä,  at  ülfrinn 
var  bundinn  at  fullu,  pä  toku  peir  festina  er  ör  var  fjötrinum,  er  Gelgja 
heitir,  ok  drogu  hana  i  gegnum  (gögnum  R)  hellu  mikla,  sü  heitir  Gjöll  ok 
felldu  (festu  R)  helluna  langt  i  jörö  niör.  pä  toku  peir  mikinn  stein  ok 
skutu  enn  lengra  i  jöröina,  sä  heitir  pviti,  ok  höföu  pann  stein  fyrir  festar- 
haelinn.  Ülfrinn  gapti  u.  w.,  vgl.  Einl.  C.  2,  N.  30).  —  73)  So  U  (er  6v  var 
fj.  W?  vgl.  AM  I,  112  17)  u.  II,  273).  —  74)  Gilgja  H.  -  75)  So  W  — 
(dräpu  h.  U),  drogu  h.  gögnum  R  u.Ausg.  —  76)  So  (fello=  felldo  nach  AM)  W 

—  festu  R  u.  Ausg.  (-um  U).  —  77)  enn  m.  st.  U.  —  78)  priti  S.  —  sä  heitir 
pviti  folgt  in  W,  R  erst  nach  jöröina.  —  79)  nipr  (=  i  jöröina)  U.  — 
80)  So  W,  R  —  ok  hofjiu  hann  fyrir  festar  hael  U.  —  81)  So  U  —  at  f.  R, 
W.  —  82)  So  U,  spyrndi  H,  spyrnir  W,  R  —  vgl.  ™). 


-1-  Grylfaginning 

]>a  hlögu  allir  nema  Tvr,  hann  let  hond  sina.  Ulfrinn  gapti 
akafliga  ok  fekz  um  mjok  ok  vildi  bita  ]»a.  |>eir  skutu  i 
murin  honum  sveröi  nokkuru;  nema  hjoltin  viö  neöragömi  M), 
en  efra  gömi85)  blöörefillinn,  |>at  er  gömsparri8,i)  hans.  Hann 
5  grenjar  illiliga  ok  slefa  renn  ör  munni  hans,  Jiat  er  a,  sü  er 
Van*7)  heitir;  par  liggr  han  til  ragnarokrs.  —  \>k  maelti 
Gangleri:  furöu  illa  barnaeign  gat  Loki,  en  oll  pessi  systkin88) 
eru  mikil  fyrir  ser;  en  fyrir  hvi  drapu  eigi  aesir89)  ülfinn, 
ef  Jieim  er  ills  af  honum  van90)?  Har  svarar:  sva  mikils 
10  viröu  guöin  ve1'1)  sin  ok  griöastaöi,  at  eigi  vildu  pau  saurga 
pa  meö  blööi  ülfsins,  Jjött  sva  segi  spärnar,  at  hann  muni 
veröa  at  bana  Ööni92).  — 

XXXV.     J)a  maelti  Gangleri1):    hverjar    eru  enn2)  asynj- 

urnar?      Har    segir:    Frigg    er    cezt,    hon    a    Jiann    hoe ,    er 

15  Fensalir  heita,  ok  er  hann  allvegligr.    Qnnur  er  Saga3),  hon 

byr  a  Sokkvabekk4),  ok  er  pat   mikill   staör.     prioja  er  Eir, 

hon  er  laeknir  beztr  meö  asum 5).  Fjörba  er  Gef  Jon  6),  hon  er  maar, 


83)  So  U  u.  Ausg.  —  gappi  R,  gafti  W.  —  84)  So  W,  R  —  kjoptinn 
U.  —  85)  So  W,  R  —  en  inn  efra  gominn  U.  —  86)  -spanni  H.  —  87)  So 
Pf.,  F.  J.}  Von  Übr.  Ausg.  nach  R,  Van  H,  Vam  U,  vgl.  auch  AM.  I,  575  1->). 

—  88)  So  hier  alle  Hss.   {nach  AM).  89)  So  W,  dr.  aes.  eigi  R  u.  Ausg. 

—  dr.  a?sirnir  eigi  U.  —  90)  So  W,  T  —  er  für  ef  U,  er  J>.  er  ills  v.  af  h. 
R  u.  Ausg.  —  91)  So  Pf.,  F.  J.,  ve  übr.  Ausg.  —  92)  Vgl.  zu  dem  ganzen 
C.  den  Abschnitt  Fra  Fenris  ülfi  in  A  (AM  II,  431  fg.),  Amsvartnir  heitir 
vatn,  en  Lyngvi  hölmr  i  vatninu,  en  Siglitnir  hol  i  hölminum.  En  pviti 
heitir  haell,  er  stendr  i  holinum,  en  Gnjöll  heitir  rauf  er  boruö  er  ä  hsel- 
inum;  en  Hrmöa  heitir  festr,  er  Fenris-ülfr  er  bundinn  meö  ok  er  henni 
drepit  i  gegnum  raufina;  en  Gelgja  spyta  er  fyrir  er  stungit  Fjöturinn 
heitir  Gleifnir,  er  honum  heldr.  Gervir  vöro  tveir  fjötrar  til  hans  fyrst,  peir 
Dromi  ok  Laeöingr,  ok  helt  hvär(r)gi;  {)ä  var  Gleifnir  si{)an  gerr  6r  VI  lutum 
(es  folgen  die  oben  43)  mitget.  Verse)  —  f>vi  er  J)at  ekki  eptir  sipan,  at  }>at 
var  })a  allt  til  haft.  Ar  II  falla  ör  munni  honum,  heitir  önnur  Van,  en 
önnur  Vil  ok  er  \)\i  rctt  at  kalla  vötn  hraka  hans.  En  Gjölnar  heita 
granar  hans.  —  Derselbe  Passus  auch  AM  II,  515  (Hauptvar.  pötti  =  pviti, 
Ginul  ivohl  richtiger  =  Gnjöll).  Die  in  Gylf.  nicht  begegnenden  Namen  sind 
kursiv  gedruckt.  — 

XXXV.  1)  Überschr.  in  U:  Frä  asynjum.  —  So  W  (vgl.Wb.),  enn  f.  R, 
U  u.  w.  —  Im  fg.  H.  svarar  Eg.f  Jönns.  —  3)  Saga  Rk.,  Saga  die  übr.  Ausg. 
u.  Pf.  —  4)  Seckvab.  U,  H.  —  5)  So  U,  H;  m.  a.  fehlt  \V,  K,  Ausg.  — 
6)  So  W,  U  -un  R  u.  Ausg.  — 


C.  XXXIV,  XXXV.  43 

ok7)  henni  Jyjöna  J)aer  er  meyjar  andaz.  Fimta  er  Fulla,  hon 
er  enn8)  maer  ok  ferr  laushar9)  ok  gullband  um  hofuö10); 
hon  berr  eski  Friggjar  ok  gaetir  sköklaeöa  hennar  ok  veit 
launraö ll)  meö  henni.  Freyja 12)  er  tignust  meö Frigg, hon  giptiz 
{>eim  manni  er  Öör  heitir13);  J)eira  döttir  er  Hnoss14),  hon  er  5 
sva  fogr,  at  af  nafni  hennar  eru  hnossir  kallaöar,  fat  er 
fagrt  er  ok  gersimligt15).  Öör  för  a  brott1G)  langar  leiöir, 
en  Freyja  graetr  eptir,  en  tar  hennar  eru17)  gull  rautt.  Freyja 
a  morg  nofn;  er  sü  sok 18)  til  pess,  at  hon  gaf  ser  ymis 
heiti,  er  hon  för  meö  ökunnum  JyjöÖum  at  leita  Ö5s;  hon  10 
heitir  Mardoll  ok  Hörn19),  Gefn,  Syr.  Freyja  atti  brisinga- 
men;  hon  er  ok20)  kolluö  vana  dis.  Sjaunda21)  Sjofn, 
hon  gaetir 22)  mjok  til  at  snüa  hugum  manna  til  asta,  karla 23) 
ok  kvenna;  af  hennar  nafni  er  elskuginn  kallaÖr  sjafni24). 
Atta25)  Lofn,  hon  er  sva  mild  ok  göö  til  aheita,  at  hon  faer  15 
leyfi  af  Alfoör26)  eöa  Frigg  til  manna  samgangs,  kvenna  ok 
karla27),  J)ött  aör  se  bannat  eöa  fvertekit  fykki 28) ;  pat  er  af 
hennar  nafni  lof  kallat29),  ok  sva  J)at,  at  hon  er  lofuö  mjok 
af  monnum30).     Niunda  Var31),   hon    hlyöir32)  a  eiöa   manna 


7)  hon  —  ok  f.  U,  H.  —  8)  enn  f.  U  (H?).  -  9)  So  W,  R,  Ausg.  — 
laust  har  hennar  U.  —  10)  So  U,  R,  Ausg.  —  at  hqföi  W.  —  11)  leynd 
rap  U.  —  12)  VI.  Freyja  F.  J.  —  die  Zahl  fehlt  in  R,  wegen  U,  W  vgl. 
A.  2i).  13)  So  R,  W,  —  het  U,  H.  —    14)  So  U,  T,  F.  J.  —  er  f.  W, 

d.  \).  heitir  Hn.  R  u.  übr.  Ausg.  —  d.  J>.  er  Hn. ;  hon  giptiz  J)eim  manni  er 
Oer  het  U.  —  15)  eru  peir  hlutir  hnossir  kalla]Mr  er  gersimar  ero  U.  — 
Vgl.  Yngls.  G.  10  F.  J.  —  16)  So  U,  brott  W,  i  braut  R  u.  Ausg.  —  17)  So 
W,  II,  Fg.,  Jönss.,  Pf.  —  er  R,  Rh.,  AM.,  F.  J.  —  18)  So  W  —  en  sü  er 
sök  (s.  e.  U)  R,  U  u.  w.  —  19)  So  K,  Ausg.,  Hörn  H.,  Ha3n  U.  —  20)  So 
W,  U,  Jönss.,  F.  J.  —  ok  f.  R  u.  übr.  Ausg.  —  21)  So  R  u.  Ausg.;  W  (wo 
also  Freyja  nicht  mitzählt):  sctta  Sjölh  —  H:  eitt  namn  hennar  er  Sjöfn.  — 
In  U  fehlt  die  Zählung  der  Asinnen  überhaupt.  —  22)  gerir  S,  ger  U.  — 
23)  So  W,  karlmanna  ok  kv.  H.  —  kv.  ok  karla  R,  U.  —  24)  So  R  (W?) 
u.  Ausg.  —  sjofni  U,  sjöfni  H.  —  25)  Ättunda  Rk.,  -anda  Pf;  VIII  (8)  die 
übr.  Ausg.  —  2G)  So  auch  W  nach  Mk.  —  27)  So  VV,  R,  Ausg.  —  kv.  o.  k. 
fehlt  U.  —  28)  So  VV,  F.  J.,  f>ykki  f.  R  u.  übr.  Ausg.,  eöa  pv.  {>.  f.  U.  — 
29)  H  fügt  zu:  pvi  sem  hselt  er,  --  30)  So  W  (lofut),  T,  F.  J.;  fyrir  [>vi  er 
af  hennar  n.  lof  k.  ok  sva  j^at  er  1.  er  mj.  af  m.  R  u.  übr.  Ausg.  —  U  nur: 
af  hennar  n.  er  lof  kallapr  (sie,  nach  AM  11,274.)  —  31)  So  W,  R,  F.  J.  u. 
(Vär)  AM;  (Var)  Fg.,  Jönss.  —  Vaur  U,  H,  u.  Vor  Rk.,  Pf.,  wo  nun  Var  u. 
Vor  [vgl. :,e)  zusammenfällt,  s.  auch  Einl.  S.  26  fg.)  —  32)  luf)ir  R,  luöir  Fg. 
—  lyöir  Rk.  —  hlyöir  U  (VV?)  AM,  Jönss.,  F.  J. 


1  l  Grylfaginning 

ok  einkamal,  er  veita  sin  i  milli88)  konur  ok  karlar,  ]»vi  heita 
|iau  mal  varar31);  hon  hefnir  ok  ]>eim  er  brigöa35).  Tiunda 
Vor,  hon  er  vitr  ok  spurul86),  sva  at  engi  hlut  ma  hana 
leyna;  pat  er37)  orötak,  at  kona  veröi  vor  ])ess  er  hon  verör 
5  vis38).  Ellifta  Syn,  hon  gaetir  dura  i  hollinni  ok  lykr  apii  ) 
fyrir  J)eim  er  eigi  skulu  inn  ganga,  ok  hon  er  sett  til  varnar 
a  ]>ingum  fyrir  [»au  mal  er  maÖr  vill  osanna40);  J>vi  er  [>at 
orötak,  at  syn  se  fyrir  sett,  ]>a  er  maör41)  neitar.  Tölfta 
Hlin42),    hon   er   sett   til   gaezlu  yfir  J)eim  monnum  er  Frigg 

10  vill  foröa  viö  haska  nokkurum  ;  })aöan  af  er  [>at  orötak,  at  sa 
er  foröaz  hleinir43).  prettanda  Snotra,  hon  er  vitr  ok  latpruö ; 
af  hennar  nafni  er  kallat  snotr  karlmaör  eöa  kona,  sa  er 
hoflatr  er44).  Fjogrtanda45)  Gna,  hana  sendir  Frigg  i  ymsa 
heima  at   erindum  sinum.     Hon  a  l)ann  hest,  er  rennr46)  lopt 

15  ok  log  ok47)  heitir  Höfvarpnir48).     J)at  var  eitt  sinn  er  hon 

reiö,  at  vanir  nokkurir  sa  reiö  hennar  iloptinu49);  Jia  maelti 

einn50): 

(t)  Hvat  par  flygr, 

hvat  J)ar  ferr51) 

eöa52)  at  lopti  liör? 


Hon  svarar53): 


(g)  Ne  ek  flyg54), 
{)ö  ek  fer55) 


33)  So  W,  i  millum  U  —  a  milli   R  u.  Ausg.    —    34)  värarmäl  H.   — 
varar  Ausg.  außer  F.  J.,  s.  d.    Wb.  s.  v.  varar.  —  35)  hon  —  brigöa  fehlt  U. 

—  36)  So  W,  T,  F.  J.  u.  (hon  er  ok  v.)  K,  AM  —  Vor  er  ok  v.  Fg.,  Jönss. 
Vor  er  vitr  ok  sp.  (ohne  neue  Zahl,  die  auch  bei  Fg.  fehlt)  U,  Rk.,  Pf,  vgl. 
oben  3')  u.  Einl.  S.  26,  27.  —  37)  er  f.  W.  —  38)  pess  —  vis  f.  U.  —  39)  So 
W,  vgl.  das  Wb.  —  lykr  f.  p.  R.  u.  Ausg.  (lykr  AM).  —  40)  So  ü,  Jönss., 
Pf.  —  er  hann  v.  6s.  W  u.  AM,  er  hon  v.  osanna  T,  F.  J.,  Rk.,  T;  er  hon 
vill,  Äsanna  Fg.  nach  R,  vgl.  AM  I,  117  N.  b.)  —  41)  So  W,  ü,  H,  Pf., 
F.  J.  —  hann  R  u.  üb r.  Ausg.  —  42)  So  Ausg.,  nur  AM  Hlin.  —  43)  hlynir  S. 
44)  So  W,  T,  F.  J.  —  sa  er  u.  w.  f.  U.  —  sä  er  vitr  maör  er  R  u.  übr. 
Ausg.  —  45)  So  (XIV)  AM,  Jönss.,  F.  J.  nach  R,  XV  W  {vgl.  AM  I,  115 
N.  23)  —  als  XIII  zählen  die  Vär  u.  Vor  gleichsetz.  Ausg.  {Rk.,  Pf,  Eg.)  — 
46)  So  W,  U  —  renn  R  u.  Ausg.  —  47)  So  W,  U,  F.  J.;  er  R  u.  übr. 
Ausg.  -  48)  Höfvarpnir  W,  U,  Höfvarfnir  R.  —  Vgl.  AM  I,  118  2)  u.  *).  — 
49)  So  W,  R  —  at  vanr  nockurr  sä  hana  ok  ferp  hennar  er  hon  reip  i 
loptino  U.  —  50)  hann  m?elti  U.  —  51)  eöa  hvat  U.  —  52)  eöa  hvat  at  —  U. 

—  53)  R  hat  nach  B  S  mit  a  darüber  =  svarapi.  —  54)  Eigi  ek  flyg  U  — 
55)  ferk  U,  F.  J. 


C.  XXXV,  XXXVI.  45 

ok  at  lopti  liö56): 
a  Höfvarpni57), 
peims  Hamskerpir58) 
gat  viö  Garörofu. 
Af  Gnar  nafni  er  sva  kallat,    at  pat  gnaefar59)  er  hatt  ferr. 
Söl  ok  Bil  eru  talöar  meö  asynjum,   en   sagt  er   fyrr   eöli60) 
peira61). 

XXXVI.     Enn  eru  J)aer  aÖrar,  er  pjöna  skulu !)  i  Valholl, 
bera  drykkju2)  ok  gaeta   boröbunaöar   ok  olgagna.     Sva  eru  5 
|>aer  nefndar3)  i  Grimnis  mälum: 
(Grimn.  36)  Hrist  ok  Mist 

vilk  at  mer  hörn  beri, 
Skeggold4)  ok  Skogul; 
Hildr  ok  J)rüör, 
Hlokk  ok  Herfjotur5), 
Goll6)  ok  Geirahoö7); 
Randgriö  ok  Raögriö8) 
ok  Reginleif, 
J)aer  bera  einherjum  ol. 
Pessar  heita  valkyrjur,  paer  sendir  Oöinn  til  hverrar9)  orrostu, 
j)aer  kjösa  feigö  a  menn10)  ok  raöa  sigri.     Guör  ok  Rösta11) 
ok  norn  in  yngsta,  er  Skuld  heitir,  riöa  jafnan  at  kjösa  val 
ok  raöa  vigum.     Jorö,  mööir  pörs,   ok  Rindr,  mööir  Vala12),  10 
eru  talöar  meö  asynjum.  — 


56)  So  Pf.,  M.,  Mb.,  B.,  H.  G.  (auk  at  I.  1.)  nach  U  {\)6  ek  at  lopti  lip) 

—  ok  at  lopti  Hör  W,  R,  Bk.,  AM  —  li5k  Eg.,  Jönss.,  F.  J.  —  57)  So  W, 
U;  Hofhvarfni  E,  vgl.  48).  —  58)  Hamskerpnir  S,  die  beiden  letzten  Verse 
lauten  in  U,  H:  peim  er  hatt  strykr,  gakk  um  gar])  vom  U  (gekk  um  g. 
voran  H.)  —  Vgl.  die  hesta  heiti  AM  II,  487.  —  Bez.  Garörofu  s.  B' .  — 
59)  So  nach  F.  J.  alle  Hss.,  gnsefi  früh.  Ausg.  —  60)  So  W,  T,  F.  J.,  frä 
eöli  ]).  R  u.  übr.  Ausg.  —  61)  nach  Bil  eru  fährt  U  fort:  meö  äsum  ok  eru 
J»aer  aprar  u.  w.  {vgl.  C.  XXXVI  Anf).  — 

XXXVI.  1)  sk.  f.  U,  H.  —  2)  dryck  U,  H.  —  3)  sva  heita  p.  i  Gr. 
U.  H.  —  4)  So  U,  L.  E.  —  Skeggjöld  R  u.  w.  —  5)  So  R,  W,  L.  E.  — 
Herfjotra  U.  H,  S.  —  6)  Gjoll  U.  —  7)  So  R  u.  w.  —  vgl.  auch  AMI,  562  1?) 

—  Geirölul,  Geirönul  L.  E.:  vgl.  H.  G.  —  8)  -gripr  beidemale  U,  F.  J., 
Kanngriö  W.  —  9)  hv.  f.  U.  —  10)  feiga  m.U.  —  11)  So  W,  R,  T,  Eg.,  F.J. 
Rota  Rk.,  AM,  Pf.  Rotta  S,  Rosta  U,  H,  Rösta  Jönss.  —  Vgl.  die  Aufzähl, 
der  Oöins  meyjar  AM,  1,  557;  die  heiti  valkyrja  II,  490  u.  and.  —  12)  Vaala  W. 


46  Gylfaginning 

XXXVII1).  Gymir  hat  maftr,  en  kona  hans  Orbooa,  hon1") 
var  bergrisa  a3ttar;  döttir  peira  var2)  Geror,  er  allra  kvenna 
var-)  fegrst.  I>at  var  einn  dag,  atH)  Freyr  haföi  gengit  i 
Hliöskjalf  ok  sa  of  heima  alla ;  en  er  hann  leit  i  noröraett, 
5  pa  sa  hann  a  einum  ba3  mikit  hüs  ok  fagrt  ok  til  [>ess  hüss 
gekk  ein1)  kona,  ok  er  hon  tök  upp  hondunum5)  ok  lauk6) 
hurö  fyrir  ser,  pa  lysti  af  hondum  hennar  baßöi  i  lopt  ok  a 
log7),  ok  allir  heimar8)  birtuz  af  henni;  ok  sva  hefndi  honum 
pat  mikillaeti9),  er  hann  haföi   sez   i  pat   it10)  helga    saeti,   at 

10  hann  gekk  i  braut  fullr  af  harmi.  Ok  er  hann  kom  heim, 
maelti  hann  ekki11);  ekki  svaf  hann,  ekki  drakk  hann12), 
engi  poröi  at  krefja  hann  malsins13).  |)a  let  Njörör  kalla 
til  sin  Skirni,  skosvein  Freys,  oh  baö  hann  ganga  til  Freys 
ok  beiöa  hann  oröa  ok  spyrja,  hverjum  hann  vaeri  sva  reiÖr, 

15  at  hann  maelti  ekki  viö  menn.  En  Skirnir  lez  14)  ganga  mundu, 
ok  eigi  füss,  ok  kvaö  illra  svara15)  vera  van  af  honum. 
En  er  hann  kom  til  Freys,  pa  spuröi  hann,  hvi  Freyr  var 
sva  hnipinn  ok  maelti  ekki  viö  menn.  |)a  svarar16)  Freyr  ok 
sagöi,    at  hann  haföi  set  konu  fagra    ok  fyrir  hennar  sakar 

20  var  hann  sva  harmfullr 17),  at  eigi  mundi  hann  lengi  lifa, 
ef  hann  skyldi  eigi  na  henni:  ok  nu  skaltu  fara  ok  biöja 
hennar  mer  til  handa  ok  hafa  hana  hingat18),  hvärt  er  faöir 
hennar  vill  eöa  eigi;  skal19)  ek  pat  vel  launa  per.  |)a  segir20) 
Skirnir  sva,  at  hann  skal  fara  sendiferö,  en  Freyr  skal  fa  hon- 

25  um  sverö  sitt,  pat  var  sva  gott21),    at   sjalft   vaz;    en  Freyr 

XXXVII.     1)    Überschr.  in  U:  Freyrr  feck  Gerpar.  —    Wegen  der  Fas- 
sung dieses  Cap.  in  U  vgl.  Einl.  S.  28,  29.  —    la)  hann  U,  vgl.  P.  Br.  VJ;  591. 

2)  Für  var  (so  U  im    ersten,    W,  T  im  zw.  Falle)    bietet   R    beidemal  er.    — 

3)  So  U,  T,  W,  er  R  u.  u\  —  4)  So  W,  ein  f.  R.  —  mikit  hüs,  par  geck 
kona  üt  U.  —  5)  So  VV,  hündum  R.  —  6)  1.  upp  S  nach  Rk.  —  7)  U  fährt 
[nach  4)  fort:  ok  lysti  af  hari  hennar  bnspi  lopt  ok  log.  —  8)  So  \V  u.  Ausg. 

—  h.  f.  R,  dafür  lutir  H.  —  9)  So  W,  U,  H,  F.  J.  —  pat  mikla  mik.  R 
u.  übr.  Ausg.  —  10)  So  (hiö)  \V,  at  (==  it  nach  AM)  U  —  j).  h.  ß  m.  w.  — 
11)  anders  H,  s.  AM.  —  12)  So  VV  (kürzer  Ü),  T,  F.  J.  —  hvärki  svaf  hann 
ne  drakk  R  u.  übr.  Ausg.  —  13)  So  W,  T,  F.  J.\  engi  p.  ok  kr.  h.  oröa  R 
u.  übr.  Ausg.  —  14)  So  (liez)  W,  T,  F.  J.,  quetz  R,  danach  die  übr.  Ausg. 
15)  ills  H.  —  IG)  So  R,  Ausg.  —  segir  W  nach  Mk.  —  17)  So  W,  T,  F.  J., 
Fg.,  Jönss.,  Ff.  —  harmsf.  R,  Ek.  AM.  —  18)  So  W,  F.  J.,  heim  hing.  R 
u.  übr.  Ausg.  —  19)  So  W.  F.  J.,  ok  sk.  R  u.  übr.  Ausg.  —  20)  So  (s.)  W, 
F.  J.  (svarar)  —  pa  svarar  Skirnir,  sagöi  sva  R  u.  übr.  Ausg.,  (ok)  s.  sva  Pf. 

—  21)  So  W,  F.  J.,  sva  g.  sverö  R  u.  iv.  — 


G.  XXXVII,  XXXVIII.  47 

let  eigi  pat  til  skorta 22)  ok  gaf  honum  sveröit.  p)a  för  Skirn- 
ir  ok  baö  honum  konunnar  ok  fekk  heit23)  hennar,  at24) 
niu  nöttum  siöarr  skyldi  hon  par  koma  er  Barrey25)  heitir, 
ok  ganga  pa  at  brullaupi20)  meö  Frey.  En  er  Skirnir  sagöi 
Frey  sitt  erendi,  pa  kvaö  hann  petta:  5 

(Skirn.  43)  Long  es  n^tt, 

long  es  onnur, 

hve  megak27)  preyja  prjar? 

opt  mer  mpnuör 

minni  pötti 

an  sja  hy-n<j>tt28)  holf. 
pessi  sok  var29)  til,  er  Freyr  var  sva  vapnlauss,  er  hann  barö- 
iz  viö  Belja30)  ok  drap  hann  meö  hjartarhorni31).  J>a  maelti 
Gangleri :  undr  mikit,  er  pvilikr  hoföingi  sem  Freyr  er,  vildi 
gefa  sverö,  sva  at  hann  eigi  atti  annat  jafngott;  geysi  mikit 
mein  var  honum  pat,  pa  er  hann  baröiz  viö  pann  er  Beli  10 
heitir;  pat  veit  trüa32)  min,  at  peirar  gjafar  mundi  hann  pa 
iöraz.  pa  svarar  Har 33) :  litit  mark  var  pa  at,  er  peir  Beli 
hittuz,  drepa  matti  Freyr  hann  me'ö  hendi  sinni34);  veröa 
mun  pat  er  Freyr35)  raun  pykkja  verr  viö  koma,  er  hann 
missir  sverösins,  pa  er  Müspells  synir  fara  ats(;)  her  ja37).        15 

XXXVIII1).  pa  maelti  Gangleri:  pat  segir  pü,  at  allir 
peir  menn,  er  i  orrostu  hafa  fallit  fra  upphafi  heims,  eru  nü 
komnir  til  Oöins   i  Valholl   —   hvat    hefir   hann    at   fa  peim 


22)  H  (wo  pat  var  -  väz  fehlt):  Fr.  let.  p.  ekki  vanta.  —  23)  So  W, 
T,  F.  J.  heitiÖ  R  u.  übr.  Ausg.  (oder  -it).  —  24)  So  W,  ok  R  u.  w.  — 
25)  Barey  R,  Bk.,  AM,  Pf.  —  Barrey  Eg.,  Jönss.,  F.  J.  —  W  hat  BaRa?y 
(=  Barrey.)  —  Barri  Skirn.  40) y  vgl,  AM  I,  122  14).  —  26)  So  W  —  brullaupinu 
R.  —  27)  Vgl.  H.  G.  a.  a.  0.  —  28)  So  H.  G.,  en  sja  h.  hy-nött  (hinott  Pf.) 
übr.  Ausg.  nach  VV,  R,  L.  E.  —  en  so  half  hin  nott  S.  —  29)  So  W,  T, 
F.  J.,  er  R  u.  w.  —  3()  So  R  u.  Ausg.  Bela  W,  H,  S.  —  31)  h.  beini  H. — 
32)  So  R,  tru  W.  —  33)  Jamhär  (=  Jafnhär)  H.  —  34)  m.  hnefa  sinum  U. 
—  35)  So  R,  Rh.,  Fg.,  Pf,  F.  J.  —  Frey  VV  (nach  Rh.),  AM.  --  36)  SoW, 
T,  F.  J.  ok  R  u.  übr.  Ausg.  —  37)  herja  ok  hann  berst  viÖ  pa  U,  H.  — 

XXXVIII.  1)  Überschr.  in  U :  Fra  vist  ok  dryck  meö  asum.  Das  Ca})' 
beginnt  in  U:  pa  m.  G. :  hvat  hevir  Opinn  at  fa  sva  maurgo  fölki  sem  par 
er,  ef  allir  vapndaupir  menn  koma  til  hans?  Här  segir:  par  er  mikit  fjolm., 
ok  mun  po  eigi  ofmikit  pickia  u.  w. 


48  Gylfaginning, 

at  vistum?  ek  hugÖa,  at  par  skyldi  vera  allniikit  fjolmenni. 
|>a  Bvarar  Ilar:  satt  er,  ]>at  er  pü  segir:  allmikit  fjolmenni 
er  par,  en  miklu  fleira  skal  enn  veroa ,  ok  mun  pö  oflitit 
pykkja,paer  ülfrinn  kemr.  Enaldri  er  svämikill  mannfjolöinn1') 
5  i  Valholl,  at  eigi  ma  peim  endaz  flesk  galtar  pess  er  Sae- 
hrimnir2)  heitir;  bann  er  soöinn  hvern  dag  ok  heill  at  aptni. 
En  pessi  spyrning,  er  nü  spyrr  pu,  pykki-mer  likara  at  fair 
muni  sva  visir  vera,  at  her  kunni  satt  af 8)  at  segja4).  And- 
hrimnir  heitir  steikarinn,  en  Eldhrimnir  ketillinn;  sva  er 
10  her  sagt: 

(Grimn.  18)  Andhrimnir  laetr 

i  Eldhrimni 

Saehrimni  soöinn, 

fleska5)  bazt; 

en")  pat  fair  vitu, 

vio  hvat  einherjar  alaz. 
pa  maelti  Gangleri:  hvart  hefir  Ööinn  pat  sama  boröhald 7) 
sem  einherjar?  Har  segir:  pa  vist,  er  a  hans  borÖi  stendr  s), 
gefr  hann  tveim  ülfum  er  hann  a9),  er  sva  heita:  Geri  ok 
Freki;  en10)  onga  vist  parf  hann,  vin  er  honum  baBÖi  drykkr 
15  ok  matr;  sva  segir  her: 

(Grimn.   19)  Gera  ok  Freka 

seor  gunntamiÖr  n), 

hrööigr12)  Herjafoör 13) ; 

en  viö  vin  eitt 

vapng9fugr  u) 

ÖÖinn  ad  lifir. 
Hrafnar  tveir  sitja  a  oxlum   honum  ok   segja  i  eyru  honum 
oll  tiöindi,  pau  er  peir  sja  eöa  heyra;  peir  heita  sva:  Huginn 

la)  So  W  nach  Mk.,  -öi  R  u.  A.  —  2)  So  (-hr)  U,  H;  L.  E.  —  Serimnir 
{immer)  W,  Ssemnir  (hier)  R  —  Saer.  Rk.  AM.  Eg.  —  Seehr.  Jönss.,  Pf.,  F.  J. 

—  3)  af  f.  R.  —  4)  Der  ganze  Satz  in  U:  en  fair  munu  petta  kunna  at 
segja  per,  so  auch  H  mit  dem  Zusätze:  epa  satt  fra  skira.  —  5)  Verschrieben 
in  R,  s.  AM.  —  6)  So  W,  U,  L.  R,  Ausg.  —  at  R.  —  7)  So  U,  R,  Ausg., 
-haldit  W.    —    8)  So  W,  R,  ahnt.  U  —  pä  v.  er  st.  a  boröi  fyrir  honum  H. 

—  9)  So  U,  R,  Ausg.  —  er  h.  a  fehlt  W.  —  10)  So  W,  U  —  ok  R  u.  Ausg. 

11)  SoW,  L.  E.,  Ausg. tamigr  R,  -tanigr  U,  gulltannigr  H.  —  12)  hrööiör 

R,  vgl.  "),  —  13)  So  L.  E.  u.  U  (herja  fepr),  Heenaf.  W,  Henaf.  R.  — 
14)  So  W,  L.  E.,  Pf.  -gavigr  R,  AM.,  göfigr  Rk.,  Eg.,  Jönss.,  F.  J.  {dieser 
zieht  eitt  zum  fg.    V.)  -gaffipr  I\  — 


G.  XXXVIII,  XXXIX.  49 

ok  Muninn.  pa  sendir15)  hann  i  dagan  at  fljüga16)  um  allan  17) 
heim,  ok  koma  peir 18)  aptr  at  dagveröarmali 19),  par  af  verör 
hann  margra  tiöinda  viss,  pvi  kalla  menn  hann  Hrafna-guö 20) ; 
sva  sein  sagt  er: 

(Grimn.  20)  Huginn  ok  Muninn 
fljüga  hverjan  dag 
jormungrund21)  yfir; 
öumk22)  ek  Hugin, 
at  hann  aptr  ne  komi23), 
pö  sjamk  meir  um  Munin24). 

XXXIX.      J)ä    maelti    Gangleri:   hvat    hafa    einherjar    at  5 
drykk,  J)at   er  peim   endiz   jafngnögliga   sem  vistin?    eöa  er 
par  vatn  drukkit?     J)a  segir  Har:  undarliga  spyrr  pü1)  nü, 
at    Alfoör   raun2)    bjööa    til   sin    konungum    ok    jorlum    eöa 
oörum  rikismonnum 8)  ok  muni4)  gefa  peim  vatn  at  drekka; 
ok  J)at  veit  trüa   min,    at   margr   kemr   sa  til  Valhallar,    er  10 
dyrt  mundi  pykkjaz  kaupa  vatnsdrykkinn,  ef  eigi  vaeri  betra 
fagnaöar  pangat   at  vitja,   sa  er  aör  polir    sar   ok  sviöa  til 
banans;  annat  kann  ek  segja  per  paöan5).     Geit  sü  er  Heiö- 
rün  heitir,    stendr   uppi    a   Valh9Ü    ok  bitr  barr   af  limum 
tres,  pess  er  mjpk  er  nafn  fraegt,  er  Laaraör6)   heitir,    en  ör  15 
spenum  hennar  rennr   mjoör,  sa  er   hon7)    fyllir8)   skaptker 


15)  So  W  u.  Ausg.,  sendi  R.  —  16)  So  W,  U,  Pf.,  Jönss.,  F.  J.  — 
fljügja  {nach  R)  die  übr.  Ausg.  —  17)  um  heima  alla  U,  H.  —  18)  p.  f. 
U;  H.  —  19)  So  W,  um  dagverö  U  —  at  döguröarmali  R  u.  Ausg.  — 
20)  Für  par  af  verör  u.  w.  U:  pvi  heitir  hann  Hr.  —  21)  So  F.  J.,  H.  G.; 
übr.  Ausg.  jormun  gr.,  jormun  gr.  Fg.  —  22)  So  R  u.  viele  Ausg.,  öumz  ek 
W,  A;  unz  ek  U,  vgl.  H.  G.  —  23)  at  hann  aptr  kemr  U.  —  24)  So  [ek 
meirr  at  Munin  (-inn)]  R  u.  viele  Ausg.,  sjämz  (ek  f.  W)  ek  W,  U,  A.  — 
Die  beiden  Raben  sind  auch  AM  II,  142  in  einer  Halbstr.  erwähnt,  die  u. 
p.  146  aufgenommen  ist. 

XXXIX.     1)  So  W,  Pf.,  Jönss.,  F.  J.   —  spyrpu  U  —  spuröu  R,  AM 

—  spyr   pü  Eh.,  Fg.,  —  2)  So  W,  mon  R,  mundi  U,  H.  —  3)  e.  ö.  r.  f.  U. 

—  4)  ok  mundi  hann  U.  —  6)  So  W,  per  paö.  s.  R  u.  Ausg.  —  annat  u. 
w.  f.  U.  —  6)  So  L.  F.  (Grimn.  25,  26),  F.  J.  {Reg.)  —  Leraör  Rh.,  Leraör 
die  übr.  Ausg.  —  LieraÖz  (?)  S,  Lerapr  auch  U,  vgl.  AM  II,  277  l).  —  7)  So 
W,  R mjölk,  er  hon  U.  —  8)  fyllir  meö  U.  — 

Prosaische  Edda.  4 


50  Gylfaginning 

p&t9)  hvern  dag,  er  sva  er  mikit10),  at  allir  einherjar  veröa 
fulldruknir  af.  pa  mailti  Gangleri:  pat  er  [>eim  geysi  haglig 
geit;  forkunnar  göÖr  viör  mun  sa11)  vera,  er  hon  bitr  af.  J)ä 
segir12)  Har:  enn  er  meira  mark  atlb)  of  hjortinn  Eikpyrni11), 
5  er  stendr  a  Valhpll  ok  bitr  af  limum  pess  tres;  en  af  hornum 
hans15)  verör  sva  mikill  dropi1G),  at  niör  kemr  i  Hvergelmi, 
ok17)  paöan  af  falla  paer  ar  er  sva  heita:  Siö,  Viö,  Sekin, 
Ekin18);  Svpl,  Gunnpra,  Fjorm,  Fimbulpul ;  Gipul1<J),  G9pul20), 
Gpinul,  Geirvimul21);  pessar  falla  um  asa  bygÖir.     J)essar  eru 

10  enn  nefndar:  p>yn22),  Vin,  P9II23),  H9II24),  Graö,  Gunnprain25), 

Nyt,  Naut26),  N^n,  Hronn,  Vina27),  Vegsvinn28),  pjöönuma29). 

XL.     |)a  maelti  Gangleri :   petta   eru   undarlig  tiöindi,  er 

nü  sagöir  pü;   geysi  mikit  hüs  mun  Valholl   vera,    allprongt 

mun  par  opt  fyrir  dyrum  vera 1).     |)a  segir  Har 2) :  hvi  spyrr 

15  pu  eigi  pess,  bversu  margar  dyrr  eru  a  h9llinni3)  eöa  hversu 
störar?  Ef  pü  heyrir  pat  sagt,  pa  muntu  segja,  at  hitt  er  und- 
arligt,  ef  eigi  ma  ganga   üt   ok  inn,   hverr  er  vill.     En   pat 


9)  So  MV,  skapkerip  U,  H    —    nur  skaptker  R  u.  Ausg.    —    10)  So  W 

—  pat  er  sva  mikit  R  —  pa3r  ero  sva  miklar  U,  vgl.  AM  II,  277  2).  — 
11)  So  W,  F.  J.;  pat  R,  U  u.  w.  —  12)  So  U  und  (s.)  W  —  rna3lti  R.  — 
13)  So  R  u.  Ausg.,  at  f.  W.  —  meira  er  vert  um  hj.  U,  H.  —  14)  So  \V, 
L.E.,  Ausg.  —  Eirpyrni  R,  S  —  Takpyrni  U,  H.  —  15)  So  W,  U,  H,  Ausg. 

—  hans  f.  R,  T,  Rk.  —  16)  So  W,  R  Ausg.  —  drogi  U.  —  17)  So  W,  U, 
T,  F.  J.  —  en  R  u.  übr.  Ausg.  —  18)  Saekin,  Aekin  U,  vgl.  hier  u.  im  fg. 
H.  G.  zu  Grimn.  27.  —  die  fg.  vier  Namen  auch  C.  IV  mit  ahnl.  Var.}  vgl. 
dort  12)  bis  14).  —  19)  Gipul  Fg.,  Jönss.  —  20)  Gjopul  U,  Gjöful  H.  — 
21)  So  R  u.  Ausg.,  Geirumul,  Geirrum.  W,  U,  H.  —  Über  am  Rande  in  U 
zugesetzte  Namen  vgl.  AM  I  130  3).  —  22)  So  auch  Grimn.  27  —  Fyri  ü,  H. 
{Fluß  bei  Upsala?)  —  23)  Vinpoll  U,  H.  —  24)  So  {oder  Holl)  W,  U,  H, 
F.  J.,  L.  E.:  Böli  R  u.  übr.  Ausg.  —  25)  So  R  u.  Ausg.  —  Gundro  [wie 
oben  =  Gunnpra)  U.  —  Gunnporin  W,  L.  F.  —  26)  Not  geschrieben  von 
Fg.,  Jönss.,  H.  G.  (Grimn.  23)  —  Nautt,  Reytt  =  Nyt,  Naut  U,  H.  — 
27)  So  H.  G.  Grimn.  28,  Vina,  Vina  sonst  geschrieben.  —  28)  So  L.  E.  u. 
W  (Veg,  Svinn)  u.  die  Ausg.  —  Vog  (Vag?)  -svinn  R,  Veglun  U.  —  29)  über 
in  U  zugesetzte  Namen  vgl.  AM  II,  277  6).  —  Vgl.  auch  AM  I,  575—578 
(Jordan  er  ä  lesti)  mit  den  Var.  —  AM  11,  479:  ä  heiti ;  563:  vatna 
heiti.  — 

XL.  1)  So  W  {oder  fyri  d.,  dyrum  erscheint  sonst  in  W,  das  Wort  ist 
hier  verwischt),  vera  f.  d.  R  u.  w.  --  U  nur:  mik.  hüs  mun  V.  vera  ok  p. 
fyr.  dyrum.  —  2)  So  W,  svarar  R  —  in  U  folgt  auf  pä  segir  Har  gleich 
Grimn.  23.  —  3)  So  W,  T,  F.  J.,  ä  Valholl  R  u.  übr.  Ausg.  — 


C.  XXXIX,  XL,  XL1.  51 

er4)   meö  sonnu  at  segja,  at  eigi   er  prongra   at  skipa  hana, 
en  ganga  i  hana;  her  mättu  heyra  i  Grimnismalum: 
(Grimn.  23)  Fimm  hundrut  dyra5) 
ok  of  fjprum  togum6), 
sva  hykk  a  Valholl 7)  vesa; 
atta  hundrut  einherja 
ganga  senn8)  ör  einum  dyrum9), 
pas  peir  f ara 10)  viö  n)  vitni  at  vega. 

XLI.      p)a    maelti    Gangleri:     allmikill    mannfJQlöi    er    i 
Vallhollu,   sva   nj$ta   ek  trü  minnar1),   allmikill    hoföingi   er  5 
Oöinn,  er  hann  styrir  sva  mikluni   her;    eÖa  hvat   er  skemt- 
un  einherjanna 2),  pa  er  peir  drekka  eigi  ?    Har  segir :  hvern 
dag,    er  peir   hafa  klaez3),   pa  hervaefta  peir  sik  ok   ganga  üt 
i  garöinn4)  ok  berjaz   ok  fellir  hverr   annan5),  pat   er   leikr 
peira;   ok   er   liör    at  doguroarmali6),    pa  riöa   peir   heim   til  10 
hallarinnar 7)  ok  setjaz  til  drykkju8);  sva  sem  her  segir: 
(Vafpr.  41)  Allir  einher jar 

Ööins  tünum  i 

hoggvask  hverjan9)  dag; 

val  peir  kjösa 

ok  riöa  vigi  fra, 

sitja  meir  um  sattir  saman. 
En10)  satt  er,  pat   er    pü  sagöir,    mikill    er  Ööinn  fyrir  ser, 


4)  So  R  u.  Ausg.,  pät  ist  in  W  ausgefallen.  —  5)  So  W,  U,  vgl.  H.  G. 
a.  a.  0.  —  6)  W  tugum  nach  Mk.f  die  Ausg.  meist  tögum  nach  E,  tugurn 
Pf.  —  ok  fjora  tugo  U.  —  7)  So  W,  A,  T;  vgl.  H.  G.  hier  u.  im  folg.  — 
8)  senn  f.  U.  —  9)  So  W,  U.  —  10)  ganga  U.  —  11)  So  W,  U,  Ausg.  — 
meö  R,  T,  Eg.  — 

XLI.  1)  So  W  —  sva  nj.  trü  m.  at  allm.  R  u.  Ausg.  (sva  nj.  ek  Pf. 
Jönss.)  —  pat  veit  trü  min  H,  in  U  fehlt  von  sva  nj.  bis  sva  m.  her.  — 
2)  So  W,  R  —  ohne  Art.  U,  T,  F.  J.  —  3)  So  W,  hv.  d.  fehlt  U  —  pä  er 
R,  U  u.  w.  —  4)  U  bietet  nur  (nach  kl.)  ganga  peir  i  garpinn  üt.  —  5)  So 
W,  U,  Ausg.,  doch  fellr  hv.  a  annan  AM  (nach  R,  doch  s.  auch  F.  «/.).  — 
6)  ok  at  dagverpi  U,  H,  vgl.  XXXVIII,  19).  —  7)  So  W,  til  Valhallar  R,  U 
u.  w.,  vgl.  XL  3).  —  8)  So  W,  U,  Jönss.,  Pf.  drukkju  R,  Rk.,  AM,  Eg.  — 
U  nur:  riöa  p.  til  Valh.  ok  dryckio  sem  her  segir.  —  9)  hvern  U.  — 
10)  Dieser  Prosasatz  f.  U,  H,  wo  dafür  die  hier  G.  XVIII  stehende  Erzählung 
vom  Ursprung  des  Windes  sich  findet,  vgl.  XVIII  J)  —  Mit  der  Wendung  ok 
enn  segir  geht  U  dann  zu  Grimn.  44  über.  — 

4* 


52  Gylfaginning 

morg  doemi  finnaz  til  pess.     Svä  er  her  sagt  i  oröum  själfra 
äsanna : 

(Grimn.  44)  Askr  Yggdrasills11), 

hann's12)  oeztr  viöa, 

en  Skiöblaönir  skipa ; 

Oöinn  asa, 

en  jöa  Sleipnir; 

Bifrost13)  brüa, 

en  Bragi  skalda; 

H^brök  hauka, 

en  hunda  Garmr14). 

XLIT.  J)a  maelti  Gangleri:  hverr  a  pann  hest  Sleipni, 
eöa  hvat  er  fra  honum  atsegja1)?     Har  segir2):  eigi  kantu 

ö  deili  a  Sleipni  ok  eigi  veiztu  atburöi,  af  hverju  hann  kom, 
en  pat  mun  per  pykkja  frasagnar  vert.  pat  var  snimma 
i  ondveröa  bygö  guöanna,  pa  er  guöin  hoföu  sett  Miögarö 
ok  gert  Valholl,  pa  kom 3)  par  smiör  nokkurr  ok  bauö  at  gera 
peim   borg    a  prim    misserum    sva   trausta,  at   orugg   vaeri4) 

10  fyrir  bergrisum  ok  hrimpursum,  po  at  peir  koemi5)  inn  um 
Miögarö.  En  hann  maelti  ser  pat  til  kaups,  at  hann  skyldi 
eignaz  Freyju,  ok  hafa  vildi6)  hann  söl  ok  mana.  pa  gengu 
aasir7)  a  tal  ok  reöu  raöum  sinum,  ok  var  pat  kaup  gert 
viö  smiöinn,  at  hann    skyldi  eignaz,    pat   er   hann   maelti  til, 

15  ef  hann  fengi  gert  borgina  a  einum  vetri;  en  inn  fyrsta 
sumars  dag,  ef  nokkurr   hlutr   vaeri   ögorr  at8)   borginni,  pa 


11)  SoW  u.  Ausg.  Ygdr.  R,  U,  Jörns.  —  12)  hann  f.  U.  —  13)  Bilr<?st 
L.  E.  —  14)  So  W,  U,  Ausg.  —  Gramr  E,  vgl.  auch  H.  G.  — 

XLII.  1)  pa  m.  G.:  hvapan  kom  hestrinn  Sleipnir?  U,  H;  dann 
Überschr.  in  U:  Fra  pvi  er  Loki  gat  Sleipni  viö  Svapilfera;  die  Erzählung 
beginnt  mit  den  Worten:  Smipr  nockurr  kom  til  äsa  ok  baup  at  gera  peim 
borg  u.  w.  —  2)  So  AM,  F.  J.f  sva  rar  Ek.}  Eg.  Jönss.  —  Der  Unterschied 
bietet  sich  öfter  und  scheint  auf  eine  Abkürzung  in  R  zu  deuten.  —  Im  fg. 
pykkja  verschrieben  in  R.  —  3)  So  R  u.  Ausg,  pa  f.  W.  —  4)  So  W,  trausta 
auch  H  —  borg  a  pr.  m.  pä  er  urugg  veri  U  —  b.  a  pr.  m.  sva  gööa,  at 
trü  ok  örugg  v.  R  u.  Ausg.  —  5)  So  (kjaemi)  W,  F.  J.  —  pott  peir  komi  R 
u.  übt:  Ausg.  (die  Worte  f.  U).  —  6)  vill  U.  —  7)  So  W,  aesirnir  R  u.  Ausg. 
—  pä  raeddo  aesirnir  at  (das  Fg.  bis  vetri  fehlt)  ef  nockkurr  hlutr  veri 
vangerr  at  borginni  sum.  dag  inn  fursta  U.  —  8)  af  schreibt  Rk.,  für  U 
vgl  7).  — 


G.  XLI,  XLII.  53 

skyldi  hann  af  kaupinu9);  skyldi  hann  af  0ngum  manni  liö 
piggja  til  verksins.  En10)  er  peir  sogöu  honum  pessa  kosti, 
pa  beiddiz  hann,  at  peir  skyldu  lofa,  at  hann11)  heföi  liö  af 
hesti  sinum  er  SvaÖilfari  heitir12);  en  pvi  reo  Loki,  er  pat 
var  tillagt  vi8  hann13).  Hann  tök  til  inn  fyrsta  vetrar  dag  5 
at  gera  borgina14),  en  of  naetr  drö  hann  til  grjot  a  hestinum; 
en  pat  pötti  asum15)  mikit  undr,  hversu  stör  bjorg  sa  hestr 
drö,  ok  halfu  meira  prekvirki16)  geröi  hestrinn  en  smiÖrinn. 
En  at  kaupi  peira  varu  sterk  vitni  ok  morg  sceri,  fyrir  pvi 
at  jotnum17)  pötti  ekki  trygt  at  vera  meö  asum  griöalaust,  10 
ef  J)örr  koemi  heim;  en  pa  var  hann  farinn  i  austveg,  at 
berja  troll.  En  er  a  leiö  vetrinn,  pa  söttiz  mjok  borgarsmiö- 
in18),  ok  var  hon  sva  ha  ok  sterk,  at  eigi  matti  a  pat  leita. 
En  pa  er  prir  dagar  varu  til  sumars,  pa  var  komit  mjok  at 
borghliöi;  pa19)  settuz  guöin  a  dömstöla  sina20)  ok  leituöu  15 
raöa  ok  spurm*  hverr  annan,  hverr  pvi  heföi  raöit21),  at  gipta 
Freyju  i  Jotunheima  eöa  spilla  loptinu22)  ok  himninum  sva, 
at  taka  paftan  söl  ok  tungl  ok  gefa  jotnum;  en  pat  kom 
asamt  meö  ollum,  at  pessu  mundi  raöit  hafa23)  sa  er  flestu 
illu  raeör,  Loki  Laufeyjarson,  ok  sogöu  hann  veröugan  ills  20 
dauöa 24),  ef  eigi  hitti  hann  raö  til,  at  smiörinn  va5ri  af  kaup- 
inu, ok  veittu  Loka  atgongu.  En  er  hann  varö  hra3ddr,  pa  sör 
hann  eiöa25),  at  hann  skyldi  sva  til  haga,  at  smiÖrinn  vaeri26) 


9)  Das  Fg.  in  U:  ok  engi  maör  sk.  honum  lip  veita,  ok  ergänzt  nach 
U,  T  auch  F.  J.  —  10)  So  W,  ok  R  u.  Ausg.  —  bis  kosti  f.  U.  —  11)  So 
W  u.  Ausg.  —  at  h.  f.  R  —  hann  beiddiz  at  hava  lip  U.  —  12)  So  W  (H), 
SV.  fari  het  Jönss.,  F.  J.  —  Sv.  fori  het  (h.  in  R)  die  ubr.  Ausg.  nach  R  — 
af  h.  sin.  Svapilfera  U.  —  13)  So  W,  R,  Ausg.  —  ok  olli  pvi  tillagi  Loki  U. 
—  14)  In  U:  hann  gerpi  borgina  ok  drö  til  u.  iv.  —  15)  So  W,  äsunum  R, 
U.  —  16)  pr.  f.  U.  —  17)  So  W,  R,  T,  AM,  F.  J.  —  jötninum  schreiben 
nach  Rk.  die  übr.  Ausg.  —  U:  en  at  kaupino  vöro  sterk  vitni,  pviat 
jotunninn  pottiz  gripalauss  meö  asum,  ef  jotunninn  veri  par,  er  pörr  kemi 
heim.  —  18)  So  W,  borgar  geröin  R  u.  Ausg.  —  Der  ganze  Satz  l.  in  U: 
borgin  var  st.  ok  ha  sva,  at  eigi  u.  w.  —  19)  Der  Satz  vorher  l.  in  U:  en 
er  III  dagar  voro  eptir  smiparinnar,  pä  u.  w.  —  20)  i  saeti  sin  U  —  ok  1. 
räöa  f.  U.  —  21)  hv.  \)\i  repi  U.  —  22)  Das  Fg.  in  U:  ef  himininn  dauktez, 
ef  söl  eöa  t.  veri  i  br.  tekin  ok  gevit  jotnum.  —  23)  pötti  r.  h.  U.  —  sä  bis 
raeör  f.  U.  —  24)  So  W  —  ok  kvaöu  h.  veröan  i.  d.  R  u.  Ausg.  —  leto 
verpan  illz  daupdaga  U.  —  25)  So  W  —  svaröi  h.  eiöa  R,  Ausg.,  eiS  U.  — 
20)  So  W,  U,  H,  T,  F.  J.  —  skyldi  R  u.  übr.  Ausg.  — 


54  Gylfaginning 

af  kaupinu,  hvat  sein  hann  kostaöi  til.  Ok  it  sama  kveld, 
er27)  smiörinn  ök  üt  eptir  grjötinu  meö  heslinn  Svaöilfara, 
pa  hljöp  ör  skögi  merr  nokkur  ok  at  hestinum  ok  hrein 
viÖ28).  En  er  hestrinn  kendi,  hvat  hrossa  J)at  var29),  pa  ceddiz 
5  hann  ok  sleit  sundr  reipin  ok  hljöp  til  merarinnar,  en  hon 
til  skögar  undan30),  ok  smiörinn  eptir  ok  vill  taka  hestinn, 
en  pessi  hross31)  hlaupa  alla  nött  ok  dvelz  smiöin  pa  nött; 
ok  eptir  um  daginn  varö  ekki  sva  smiöat  sem  fyrr  haföi 
oröit.31a).  Ok  pa  er  smiörinn  ser,  at  eigi  mun  lokit  veröa  verk- 
10  inu,  pa  foeriz  smiörinn  i  jotunmöö32).  En  er  aesirnir  sa  pat 
til  viss,  at  par  var  bergrisi  kominn33),  pa  varö  eigi  pyrmt 
eiöunum  ok  kolluöu  peir  a  J)ör31),  ok  jafnskjött35)  kom  hann, 
ok  pvi  naest  för  a  lopt  hamarrinn  MJQlnir30):  galt  hann368)  pa 
smiöar  kaupit,  ok  eigi  söl  eöa  tungl,  heldr  synjaöi  hann  hon- 
15  um  at  byggva  i  Jotunheimum;  ok  laust  pat  it  fyrsta  hpgg, 
at  haussinn  brotnaöi  i  sman  mola,  en  sendi  hann  niör  undir 
Niflhel37).  En  Loki  haföi  pa  ferö  haft38)  til  Svaöilfara,  at 
nokkuru  siöar  bar  hann  fyl39),  pat  var  gratt  at  lit  ok  haföi 
atta  fcetr40),  ok  er  sa  hestr  baztr41)  meö  guöum  ok  monnum. 
20  Sva  segir  i  Voluspa: 

(V9I.  25)  pa  gengu  regin  9II 
a  rokstöla, 
ginnheilug  goö, 
ok  of  pat  gaettuz, 

27)  Enersm.  U.  —  28)  pa  ljöp  6r  skogi  nokkvorum  merr  ok  at  hestinum 
ok  hr.  viÖ  W  —  pä  hljop  6r  skogi  merr  nokkurr  (so  ?)  ein  samt  ok  hrein  ok 
hvein  viö  U,  ahnl.  H  (sköginom;  ok  hrein  fehlt)  —  pa  ljöp  ör  sköginum  nokk- 
vorum  merr  at  hest.  ok  hrein  viÖ  E,  AM,  Eg.,  desgl.  (doch  ör  skögi)  Rk.f  Jönss., 
F.  J.  (diesen:  ok  at  hest.)  —  ör  sköginum  merr  nökkur  Pf.  —  29)  So  W,  S, 
hrossa  auch  Pf.  —  hvat  hrossi  petta  var  R  u.  Ausg.  —  en  hestr.  kendi, 
hvärt  hrossit  var  U.  —  30)  SoV ,  doch  ok  a?rpiz  ok  sl.  i  s.  r. —  ahnl.  R  u. 
Ausg.  (und.  t.  sk.)  —  ljöp  a  skögin  til  rner.  ok  hon  undan  W.  —  31)  So  R, 
Ausg.  ,  hrossin  U;  hross  f.  W.  —  31  a)  So  R,  U  (sm.  sem  fyrri),  Ausg.,  sem 
vant  var  W  nach  Mk.  —  32)  So  W,  R  —  en  er  h  ann  ser,  at  eigi  ma  smipat 
verpa,  faerpiz  hann  i  jotun  möp  U.  —  33)  til  viss  u.  w.  f.  U.  —  34)  ok  nefndo 
pör  U.  —  35)  pegar  U.  —  36)  ok  faerpi  a  lopt  hamarinn  U.  —  36 a)  So  W,  F.  J. 
—  hann  f.  R  u.  übr.  A.  —  37)  So  W,  und  (doch  söl  ok  t. :  högg  er  h.;  ok 
sendi)  R  u.  Ausg.,  U  nur:  ok  gulldo  pa  smipark.  ok  laust  hann  ihel  ok  sendo 
i  Niflheim.  F.  J.  (vorher  söl  aöa  t.  mit  W,  T)  Niflheim  mit  U,  T.  —  38)  En 
L.  bafpi  pa  faur  U.  —  39)  U  nur:  at  h.  bar  f.  —  40)  So  U;  at  lit  f.  R  u. 
Ausg.,  auch  p.  v.  gr.  fehlt  W.  —  41)  So  W,  F.  J.,  beztr  R  u.  w. 


C.  XLII,  XLIII,  XLIV.  55 

hverr  heföi  lopt  allt 

laevi42)  blandit 

eöa  aett  jotuns 

Ö5s43)  mey  gefna. 
(V9I.  26a)  pörr  ein  J>ar  vä44) 

frunginn  mööi, 

hann  sjaldan  sitr, 

es  hann  slikt  of  fregn45). 
XLIII.     J>a    maelti1)    Gangleri:    hvat    er    at    segja2)    fra 
Skiöblaöni,  er  hann  er  beztr  skipa3)?  hvart  er  ekki  skip  jafn- 
mikit  sem  hann4)?    Har  segir:  Skiöblaönir  er  beztr  skipanna 
ok  me8  mestum  hagleik  gort5),  en  Naglfar  er  mest  skip6);  f)at 
eigu  Müspells  megir7).      Dvergar   nokkurir,    synir   Ivalda8),  5 
geröu  Skiöblaöni  ok  gafu  Frey9)  skipit;  hann  er  sva  mikill, 
at  allir  aesir 10)  megu  skipa  hann  meö  vapnum  ok  herbunaöi, 
ok  hefir  hann  byr  J>egar  er  segl  er  upp  dregit11),  hvert  er 
fara  skal12);  en  pa  er  eigi  skal  meö  hann  a  sjö  fara13),  faer 
hann  gorr  af  sva  morgum  hlutum  ok  meö  sva  mikilli  list14),  10 
at  hann  ma  vefja  saman  sem  dük  ok  hafa  i  pungi15)  sinum. 
XLIV.     J)a   maelti    Gangleri:    gott   skip    er    Skiöblaönir, 
en  allmikil  fjolkyngi  mun  viö  vera  hofö,  aÖr  sva  fai x)  gert. — 
Hvart  hefir  pörr  hvergi  sva  farit,  at  hann  hafi  hitt  fyrir  ser 


42)  So  W,  levi  U,  lsefi  R.  —  43)  Osk  m.  U.  —  44)  So  U,  T,  F.  J.,  J)at 
vä  W  —  f>at  vann  R,  übr.  Ausg.,  f)ar  var  R  der  L.  E.}  vgl.  auch  H.  G. 
a.  a.  0.  —  45)  Diese  Halbstr.  erscheint  wie  in  W,  so  auch  in  der  L.  E.  {vgl. 
U.  G.)  als  die  erstere;  R,  U  (u.  Ausg.  der  pros.  E.)  behandeln  sie  alsYöl.  26 b 
und  schicken  vorauf:  A  genguz  eiöa,  orö  ok  soeri  J|  1119I  öll  meginlig,  es  ä 
meöal  föru.  — 

XLIII.  1)  spyrr  U.  —  2)  hvat  er  sagt  U.  —  3)  So  W,  R,  Ausg.  — 
er  hann  bezt  skipa?  ü.  —  4)  So  W,  T,  F.  J.  (hv.  —  hann  fehlt  U)  —  hv. 
er  ekki  skip  jafngott  sem  hann  er  eöa  jafnmikit  R  u.  übr.  Ausg.  —  5)  So  W, 
gerr  R  u.  Ausg.  —  Har  segir:  hann  er  beztr  ok  hagligastr  U.  —  6)  So  W, 
T,  Bk.f  F.  J.,  R  {doch  Naglfari),  übr.  Ausg.  —  en  Naglfari  er  mestr  U.  — 
7)  So  U,  H  (eiga  M.  m.);  f>at  a  M.  F.  J.,  f)at  er  a  Muspell  R  u.  übr.  Ausg. 
—  8)  s.  Iv.  f.  U.  —  9)  Freyjo  U,  H.  —  10)  fehlt  U.  —  11)  So  W,  dr.  upp 
U  —  upp  f.  R  u.  Ausg.  —  12)  f.  vill  U.  —  13)  So  W,  ähnl.  R  u.  Ausg.  — 
en  ef  eigi  skal  honum  a  sae  fara  U,  er  hon.  sk.  af  sae  fara  H.  —  14)  ok  — 
list  f.  U.  —  15)  So  W,  U,  Ausg.  -  pung  R,  T. 

XLIV.  1)  veri  g.  U.  Dann  folgt  nach  Gangleri  segir  enn  die  Überschr. 
(vgl.  Einl.  S.  24):  Her  £egir  prif>i.  — 


56  Gylfaginning 

sva  rikt  erta  ramt,  at  honum  hafi  ofrefli  i2)  verit  fyrir  afls 
sakar  eöa  fjolkyngi?  p>a  segir:i)  Här :  fair,  vaenti  ek,  at  fra 
pvi  kunni  segja4),  en  mart  hefir  honum  haröfoert  ])6tt5); 
en  J)ött  sva  hafi  verit,  at  nokkurr   hlutr   hafi  sva   ramr  eöa 

5  sterkr  verit6),  at  ])6rr  hafi  eigi  sigr  fengit  a7),  pa  er 
eigi8)  skylt  at  segja  fra,  fyrir ;')  pvi  at  morg  doemi  eru  til 
pess,  ok  pvi  eru  allir  skyldir  at  trüa,  at  f>örr  er  mattkastr. 
pa  maelti  Gangleri:  sva  liz  mer,  sem  pess  hlutar  muna  ek10) 
spurt  hafa,  er  engi  er  til  foerr  at  segja11).    pa  maelti  Jafnhar: 

10  heyrt  hofum  ver  sagt  fra  peim  atburöum,  er  oss  pykkja  ötrü- 
ligir,  at  sannir  muni  vera12),  en  her  mun  sja  sitja  naer,  er 
vita  mun  13)  sonn  tiöindi  af  at  segja,  ok  muntu  pvi  trüa,  at 
hann  mun  eigi  ljüga  nü  it  fyrsta14)  sinn,  er  aldri  laug15) 
fyrr.     pa  maelti16)  Gangleri:  her  mun  ek  standa  ok  hlyöa17), 

15  ef  nokkur  orlausn  faez 18)  pessa  mals ;  en  at  oörum  kosti 
kalla  ek  yör  vera  yfirkomna,  ef  per  kunnuö  eigi19)  segja, 
pat  er  ek  spyr.  pa  maelti  priöi:  auosynt  er  nü,  at  hann 
vill  pessi  tiöindi  vita,  pött  oss  pykki  eigi  fagrt  at  segja20). 
En21)   pat  er    upphaf   pessa   mals,    at    Qku-pörr22)    för    meö 

20  hafra  sina  ok  reiö 23),  ok  meö  honum  sä  ass,  er  Loki  heitir 24) ; 
koma  peir  at  kveldi  til  eins  bönda25)  ok  fa  par  at26)  nattstaö. 

2)  So  W,  E,  Ausg.  —  i  f.  U,  T  {darnach  F.  J.).  —  3)  So  W  («.),  U,  meelti 
R  u.  Ausg.  —  4)  So  W  —  fair  muno  fra  pvi  s.  k.  U,  far  maör  vaettir  mik, 
at  fra  pvi  kunni  segja  E  u.  Ausg.  —  5)  po  gup  hafi  verit  fügt  H  zu.  —  6)  So 
W,  T,  F.  J.  —  sva  verit  r.  eöa  st.  E  u.  übr.  Ausg.  —  en  pott  nockurr  hlutr 
havi  sva  rammr  orpit  U,  ahnt.  H.  —  7)  s.  f.  ä  unnit  W,  E,  Ausg.  —  sigr 
unnit  Pf.  —  at  hann  fengi  eigi  sigraö  TL  —  8)  So  W,  TJ,  Ausg.,  f.  E.  — 
9)  f.  TJ.  —  10)  So  W,  U  (at  p.  hl.)  T,  F.  J.  —  mun  ek  yör  E  u.  übr.  Ausg. 
(yör  auch  F.  J.).  —  11)  So  W,  R,  Ausg.  —  er  engi  er  til  6r  at  leysa  TJ,  til 
urlausnar  H.  —  12)  fra  pvi  er  oss  pickir  ötruligt  U.  —  13)  m.  fehlt  W  — 
mun  die  Ausg.  außer  AM  (munu)  —  en  naer  sitr  sä  er  veit,  ok  muntu  TJ.  — 
14)  fursta  U.  —  15)  er  alldrigi  lö  f.  U.  —  16)  svarar  TJ.  —  17)  her  hlypi  ek 
svörum  pessa  mals  TJ.  —  18)  So  W,  AM,  Jönss.,  Pf,  F.  J.  —  laustn  E.  Rk., 
Eg.  —  nokkvorr  (-urr)  schreiben  Rk.,  Lg.,  Jönss.,  —  faez  W,  H,  Fg.  Jönss., 
Pf,  F.  J.  —  faar  E  u.  AM,  fse  Rk.,  fer  T  (vor  örl.)  —  19)  -So  W,  T,  F.  J. 
—  at  s.  E,  übr.  Ausg.  —  20)  So  W,  H,  F.  J.  —  E  (u.  übr.  Ausg.)  noch:  en 
fier  er  at  pegja.  —  In  TJ  für  das  auf17)  Fg.  nur:  Här  segir:  dann  die  Über- 
schr.  Her  hefr  sogu  pors  ok  Ütgarpa  Loka.  —  21)  So  W,  en  f.  E,  TJ,  Ausg. 
22)  Akup.  (öfter)  W.  —  23)  ok  r.  f.  U.  —  24)  So  W,  T,  F.  J,  er  L.  er 
kallaör  E  u.  übr.  Ausg.;  ok  meör  hon.  Loki  TJ.  —  25)  So  (hier)  W,  U  — 
büanda  R,  Ausg.  —  26)  So  W,  at  f.  E  u.  Ausg.,  ok  —  kveldit  f.  TJ. 


G.  XLIV.  57 

Ok  um  kveldit  tök  p)örr  hafra  sina  ok  skar  baöa,  eptir  pat 
varu  peir  flegnir  ok  bornir  til  ketils;  en  er  soöit  var,  pa 
settiz  J)örr  til  nattveröar  ok  peir  lagsmenn27).  p)örr  bauö  til 
matar  meö  ser  büandanum  ok  konu  hans  ok  bornum  peira; 
sonr  büanda28)  het  pjalfi29),  en  Roskva  döttir:  pa  lagöi  p)örr  5 
hafrstokurnar  ütar  fra  eldinum  ok  mselti,  at  böndinn30)  ok 
heimamenn  hans  skyldu  kasta  a  hafrstokurnar31)  beinunum. 
pjälfi,  son  bönda,  helt  a  laerlegg  hafrsins  ok  spretti  a  knifi 
sinum  ok  braut  til  mergjar32).  pörr  dvalöiz  par  of  nöttina, 
en  i  öttu  fyrir  dag  stöö  hann  upp  ok  klasddi  sik,  tök  hamarinn  10 
Mjollni,  bra33)  upp  ok  vigöi  hafrstokurnar;  stööu  pa  upp 
hafrarnir,  ok  var34)  pa  annarr  haltr  eptra  foeti;  pat  fann35) 
Jörr  ok  talöi,  at  hüsböndinn36)  eöa  hans  hjön  mundi  eigi 
skynsamliga  hafa  faritmeö  beinum  hafrsins37);  kennir  hann,  at 
brotinn  var  laerleggrinn  38).  Eigi  |)arf  langt  fra  {>vi  at  segja,  15 
vita  megu  J)at  allir,  hversu  hraeddr  büandinn  mundi  vera39), 
er  hann  sa,  at  J)örr  let  siga  brynnar  ofan40)  fyrir  augun;  en 
pat  er  hann  satil  augnanna,  {)a  hugöiz  hann  falla  mundu  fyrir 
sjönunum  einum  saman41);  hann  heröi  hendrnar  at42)  hamar- 
skaptinu,  sva  at  hvitnuöu  knüarnir.  En  büandinn  geröi,  sem  20 
van  var,  ok43)  oll  hjönin:  kolluÖu  akafliga,  baöu  ser  friöar,  buöu 
at  yfirböt44)  allt  J>at  er  J)au  attu.  En  er  hann  sa  hraezlu  peira, 
pa  gekk  af  honum  möörinn  ok  sefaöiz  hann45)  ok  tök  af46) 
peim  i  saett  born  peira,  pjalfa   ok  Rosku,   ok   geröuz   {>au  pa 

27)  So  R  u.  Ausg.,  ok  f).  1.  fehlt  W,  U  {für  nattv.  U  matar,  im  fg.  Satze 
til  notturpar).  —  28)  So  W,  T,  F.  J.,  büa  R,  übr.  Ausg.  —  hans  U.  — 
29)  pjälbi  R,  -fi  Ausg.  —  30)  So  W,  büandinn  R,  Ausg.  —  für  b.  ok  h.  h. 
nur  baurnin  U,  H.  —  31)  So  R,  Ausg.  —  nur  stökkurnar  U.  -stökuna  W. — 
32)  p.  son  bonda  laust  1.  h.  meö  kn.  s.  ok  spretti  til  mergjar  U,  H.  —  33)  So 
W,  ok  br.  R,  U,  Ausg.  —  34)  So  R,  U  u.  w.,  ok  f.  W.  (pä  f.  U.)  —  35)  So 
R,  U  u.  w.,  sa  W.  —  36)  So  W,  bünndinn  R  u.  Ausg.  —  let  bonda  eöa  bjii 
hans  eigi  mundo  hava  U.  —  37)  hafursins  (nach  R)  Rk\,  Eg.  —  38)  let 
brotinn  legg  hafrsins  U.  —  39)  So  R  u.  Ausg.  veröa  W,  H,  Jönss.  Für  Eigi 
u.  w.  in  U  nur:  böndinn  varf)  hra^ddr.  —  40)  siga  brünina  U.  —  41)  So  U, 
en  pat  er  sä  augn.,  pa  h.  h.  f.  m.  fyrir  sjöninni  einni  samt  R  u.  Ausg.  (etwas 
abweich.  F.  J.)  —  ähnl.  W,  doch  falla  mundu  fyrir  saman.  —  42)  So  R,  U 
u.  w.,  ä  W.  —  43)  So  W,  Fg.,  Jönss.,  Pf,  F.  J.  -  -  at  R,  Rk.,  AM.  —  bondi 
ok  hjü  hans  b.  s.  fripar  U.  —  44)  So  W,  T  (-botum),  F.  J.  —  at  fyrir  kvaemi 
R  u.  übr.  Ausg.  —  bupu  baetr  paer  er  hann  villdi  U.  —  45)  o.  h.  s.  f.  U.  — 
46)  Das  Fg.  inJJ:  bonda  born  hans  p.  ok  R.  ok  pjonupu  pau  honum  sipan. 
—  H  schließt  mit  Rösku.  — 


58  Gylfaginning 

skyldir  pjönustumenn  hans17),   ok   fylgja    j>au   honum  jafnan 
Bföan. 

XLV.  Let  hann  par  eptir  hafra  ok1)  byrjaöi  feröina 
austr  i  Jotunheima  ok  allt  til  hafsins,  ok  pa  för  hann  üt  yfir 
5  hafit  pat  it  djüpa2);  en  er  hann  kom  til  lands,  pa  gekk  hann 
upp,  ok  meö  honum  Loki  ok  p>jalfi  ok  Roskva.  J)ä  er  pau 
hoföu  litla  hriö  gengit,  varö3)  fyrir  peim  mork  stör;  gengu 
pau  ]>ann  dag  allan  til  myrkrs4).  pjälfi  var  allra  manna 
föthvatastr 5) ;  hann  bar  kyl  J)6rs ,;),  en  til  vista  var  eigi  gott. 

10  pä  er  myrkt  var  oröit,  leituöu  peir  ser  til7)  nattstaöar  ok 
fundu  fyrir  ser  skala  nokkurn  mjok  mikinn,  varu  dyrr  a 
enda  ok  jafnbreiöar  skalanum;  par  leituöu  peir  ser  natt- 
böls*).  En  of  miöja  nott9)  varö  landskjalfti  mikill,  gekk 
joröin  undir  peim  skykkjum10),  ok  skalf  hüsit;  pa  stöö  p)6rr 

15  upp  ok  het  a  lagsmenn  sina  ok  leituöuz  fyrir,  ok  fundu 
afhüs  til  hoegri  handar  i  miöjum  skalanum  ok  gengu  panneg; 
settiz  |)örr  i  dyrnar11),  en  onnur  pau  varu  innar  i  fra12) 
honum,  ok  varu  pau  hraedd,  en  porr  helt  hamarskaptinu  ok 
hugöi  at  verja  sik;  pa  heyröu  pau   ym  mikinn  ok  gny.     En 

20  er  kom  at  dagan13),  pa  gekk  J)örr  üt  ok  ser  mann,  hvar  lau) 
skamt  fra  honum  i  sköginum  ok  var  sa  eigi  litill;  hann 
svaf  ok  hraut  sterkliga;  pa  pöttiz  pörr  skilja,  hvat  laBtum 
mun  hafa  verit15)  of  nöttina.  Hann  spennir 16)  sik  meging- 
joroum  ok  6x  honum  asmegin;  en  i  pvi  bili17)  vaknar  sa  maör 

25  stöö  supp  skjött;  en  pa  er  sagt,  at  pör  varö  bilt  eitt  sinni18), 
at  sla  hann  meö  hamrinum,  ok   spuröi  hann    at  nafni:  sä19) 

47)  So  W,  T,  F.  J.  pörs  R,  übr.  Ausg.  — 

XLV.  1)  So  E,  U  Ausg.,  en  b.  W.  —  2)  svam  yfir  pat  it  djüpa  haf  U.  — 
3)  So  R,  U  Ausg.,  pa  v.  W.  —  4)  So  W,  H,  U,  Jönss.,  F.  J.  —  myrks  R 
u.  übr.  Ausg.  [vgl.  Pf.  Anm.).  —  5)  skjötaztr  U.  —  6)  Opins  pörs  U.  (Asa- 
pors?)  —  7)  til  f.  U,  T,  F.  J.  —  8)  par  vöro  peir  um  nöttina  U.  —  9)  En 
um  mipnaetti  U.  —  10)  So  R,  U,  H,  Ausg.,  doch  Rk.  skrykkium  nach  S 
(skrikj.)  —  skukkum  W  aus  skrikkum  entstellt?  —  11)  So  W,  U,  T,  F.  J. 
—  dyrrin  R,  übr.  Ausg.  —  12)  So  W,  i  f.  R,  U,  Ausg.  —  13)  dogun  U.  -- 
14)  So  W,  T,  F.  J.  —  ok  sa  mann  hvila  i  sk.  skamt  fra  s.  U.  —  ok  ser 
hvar  lä  maör  u.  w.  R  u.  übr.  Ausg.  —  Vgl.  EM.  S.  30.  —  15)  So  U  (v.  m. 
h.)  —  hv.  lätum  v.  haföi  R  u.  Ausg.,  laetum  W;  letum  T.  —  16)  So  R,  U 
u.  w.,  spenti  W.  —  17)  So  W,  U,  T,  F.  J.  (ok  i  p.  b.).  —  bili  f.  R  u.  Ausg. 
Im  fg.  ok  stoö  sk.  u.  R  u.  alt.  A.  —  18)  So  W,  einu  s.  R.  u.  Ausg.  —  e.  s. 
f.  U.  —  19)  So  W,  en  sä  R  u.  Ausg.  —  (en  hann  U.)  — 


G.  LXV.  59 

nefndiz  Skrymir 20),  en  eigi  J)arf  ek  —  sagöi  hann21)  —  at 
spyrja  J)ik  nafns22),  kenni  ek,  at  pu  ert  Asa-p>örr,  en 
hvart23)  hefir  pü  dregit  a  braut  hanzka  minn?  Seilöiz  hann24) 
til  ok  tok  upp  hanzkann25);  ser  pörr  pa,  at  pat  haföi  hann 
haft  fyrir  skala  um  nöttina26),  en  afhüsit  var27)  J)umlungrinn  5 
hanzkans.  Skrymir  spuröi,  ef  pörr  vildi  hafa  foruneyti  hans28), 
en  J)6rr  jati  pvi;  pa  tok  Skrymir  ok  leysti  nestbagga29)  sinn 
ok  bjöz  til  at  eta  dagverö 30),  en  pörr  i  oörum  staö  ok  hans 
felagar31).  Skrymir  bauö32),  at  peir  legöi  motuneyti  sitt,  en 
]börr  jatti  {>vi;  pa  batt  Skrymir  nest  peira  allt  i  einn  bagga  10 
ok  lagöi  a  bak  ser,  gekk  fyr33)  of  daginn  ok  steig  heldr 
störum,  en  si534)  at  kveldi  leitaöi  Skrymir  peim  nattstaöar 
undir  eik  mikilli35).  J)a  maelti  Skrymir  til  förs,  at  hann  vill 
leggjaz  niör  ok  sofa36):  en  per  takit  nestbaggann  ok  büit  til 
nattveröar  yÖr37).  pvi  naest  sofnar  Skrymir  ok  hraut38)  fast,  15 
en  J)örr  tok  nestbaggann  ok  skal39)  leysa ;  en  sva  er  at  segja, 
sem  ötrüligt  mun  pykkja40),  at  engan41)  knüt  fekk  hann  leyst 
ok  engan  alarendann  hroert42),  sva  at  pa  vaeri  lausari  en  aör; 
ok  er  hann  ser43),  at  petta  verk  ma  eigi  nytaz,  {>a  varö  hann 
reiÖr,  greip44)  pa  hamarinn  Mjollni   tveim   h9ndum   ok  steig  20 


20)  Skrymnir  S,  H.  -  -  21)  So  R  u.  Ausg.,  segir  h.  W.  —  s.  h.  f.  U. — 
22)  ^o  W,  at  nafni  R  u.  Ausg.  —  in  U  fehlt  J).  n.,  kenni  ek.  —  23)  eöa 
hevir  f).  U.  —  24)  So  W  —  Seildiz  (Seiliz  U)  pa  Skrymir  R,  U  u.  w.  — 
25)  So  W,  U,  F.  J.  —  hanzka  sinn  R.  —  26)  So,  doch  fyri,  W,  ähnl.  R  — 
at  J)at  hafpi  verit  um  nöttina  skälinn  U.  —  27)  So  W,  U  —  pat  v.  R.  — 
28)  ef  f).  villdi  at  peir  fasri  allir  saman  U.  —  29)  So  W,  U  (-baggan  ok  b.) 
Ausg.  —  nesb.  R.  —  30)  So  W,  dögurö  R  u.  Ausg.  —  d.  f.  U.  —  31)  menn 
U.  —  32)  So  W,  bauö  pa  R  u.  Ausg.  —  In  U  lautet  der  Satz:  pä  baup  Skr. 
at  peir  legpi  i  einn  stap  baggana  ok  legpi  a  bak  ser,  ok  sva  gorpo  peir,  ok 
nü  leggr  Skr.  a  bak  ser  ok  stigr  h.  st.  —  33)  So  W,  hann  g.  fyrir  R  u. 
Ausg.  —  34)  So  W,  F.  J.,  siöan  R,  übr.  Ausg.,  s.  f.  U.  —  35)  So  W,  u.  e. 
nokkvoru  m.  R  u.  Ausg.  —  u.  eik  einni  U.  —  36)  So  W,  T,  F.  J.  —  ähnl. 
U  (niör  undr  eikina  at  sofa) ;  at  sofna  R,  übr.  A.  —  37)  So  W  u.  (natturöar) 
R,  Ausg.  —  en  peir  taki  nestb.  ok  büi  til  mat.  ser  U.  —  38)  hraust  U.  — 
39)  So  W,  R,  vill  ü.  —  40)  So  W,  R  —  ok  ötrüligt  er  pat  at  segja  U.  — 
41)  So  W,  U,  Jönss.  —  engi  die  übr.  Ausg.  nach  R.  —  42)  So  W,  engan 
auch  Jonss.  —  ok  engi  al.  hreyft  die  übr.  Ausg.  nach  R  —  die  W.  fehlen  U. 
—  43)  U  fährt  fort:  pat,  gripr  hann  harn.  u.  w.  —  44)  So  R  u.  A.  —  (gr. 
hann  ham.  Jönss.)  —  verör  h.  reiör  ok  gr.  h.  W.  — 


t>0  Gylfaginning 

fram  (»Vuni  foeti  at  par  er  Skrymir  la,  ok  lystr  i  hofuö 
honum46),  en  Skrymir  vaknar  ok  spyrr,  hvart  laufsblaö45")  felli 
i  hofuÖ  honum,  eöa  hvart  peir  hafi  pa  mataz  ok  se  bünir  til 
rekkna46).  J)örr  sagöi,  at  ]>eir  munu  pa  sofa.  Ganga  peir 
5  pä  undir  aöra  eik47);  er  J)at  per  satt  at  segja,  at  ekki  var 
pä  öttalaust  at  sofa48).  En  at  miöri  nött,  pä  heyrir  p>örr,  at 
Skrymir  hrytr4<J),svä  at  dunar  i  sköginum;  pästendr  hann  upp 
ok  gengr  til  hans,  reiöir  hamarinn  titt  ok  hart  ok  lystr  ofan  i 
miöjan  hvirfil  honum;  hann  kennir,  at  hamars  munninn  sokkr 

10  djüpt  i  hofuöit50).  En  i  pvi  bili  vaknar  Skrymir  ok  maelti51): 
hvat  er  nü?  feil  akarn52)  nokkut  i  hofuö  mer?  eöa  hvat  er 
titt  um  pik,  J>6rr53)?  En  pörr  gekk  aptr  skyndiliga  ok  sagöi, 
at  hann  var  pä  nyvaknaör54)  —  ok  pä  var  miönött55)  —  ok 
enn  vaeri  mal  at  sofa.     pa  hugsaöi  p)6rr  pat,  ef  hann  kvaemi 

15  sva  i  foeri,  at  sla  hann  it  priöja  hogg,  at  aldri  skyldi  hann 
sja  sik  siöan;  liggr  nü  ok  gaetir,  ef  Skrymir  sofnaöi  enn  fast50). 
Ok57)  litlu  fyrir  dagan  pä  heyrir  hann58),  at  Skrymir  mun 
sofnat  hafa,  stendr  pa  upp  ok  hleypr  at  honum,  reiöir59)  pa 
hamarinn  af  ollu  afli  ok   lystr  a  punnvangann  pann  er  upp 

20  vissi,  sokkr  hamarrinn  upp  at  skaptinu60).  En  Skrymir  settiz 
upp  ok  strauk  of  vangann61)  ek  maelti:  hvart  munu  foglar''2) 


45)  So  R  u.  Ausg.,  Mjöllni  bis  la  f.  U.  —  In  W  fehlt  honum,  wofür  U 
Skrymi  (,  hann  v.)  bietet.  —  45 a)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  1.  nökkut  R,  übr.A. 

—  46)  So  W  u.  (heföi  pä  m.)  E  —  eöa  hvart  peir  se  mettir  U.  —  47)  So 
W,  ähnl.  R  (s.  =  segir;  sofa  ganga;  pau  =  peir)  u.  Ausg.  —  porr  lct  at 
peir  mundi  sofa  undir  annarri  eik  U.  —  48)  er  —  sofa  f.  U.  —  49)  So  W; 
R  (u.  Ausg.)  noch:  ok  sefr  fast,  in  U  aber  fehlt  auch  das  Fg.  bis  50).  — 
50)  So  R  (ofan  f.  W)  u.  Ausg.;  U  von  hrytr  an:  pa  tekr  porr  hamarrin 
ok  lystr  i  haufuö  honum  i  mipjan  hvirfilinn  ok  sauck  hamarrinn.  — Imfolg.: 
pa  v.  U.  —  51)  So  R  u.  Ausg.  —  ok  spyrr  U  (hv.  er  nü  f.  U.),  ok  maelti 
f.  W.  —  52)  hvart  f.  axkorn  U,  axk.  auch  S.  —  53)  eöa  hvart  vakir  pü 
pörr?  U.  —  54)  So  W  u.  (svarar  =  sagöi)  R  u.  Ausg.  —  U  nach  53)  nur: 
hann  lezt  vera  vaknapr.  —  55)  So  W  —  sagöi  at  pä  v.  m.  R  u.  Ausg.; 
diese  u.  die  fg.  W.  bis  sofa  fehlen  U.  —  56)  So  W,  F.  J.;  sofnaöi  fast  R 
u.  Ausg.  —  U  nur  (nach  64)  nü  aetlar  pörr  at  slä  hann  pripja  sinni.  — 
57)    So  W,  En  R  u.  Ausg.     —     58)  So  W   u.  Ausg.    —    hann   heyr.    pä    R. 

—  59)  U  nach  56)  nur:  reipir  upp  hamarinn  af  aullo  afli  ok  1.  —  60)  So 
W,  U  (ohne  upp)  —  s.  pä  ham.  upp  at  sk.  R  u.  Ausg.  —  61)  En  Skr. 
sezt  u.  ok  strykr  um  v.  ok  ennit  U.  —  62)  fuglar  W,  U  (vera  n.  i  tr.)  Pf, 
Mbs.  —  foglar  R,  übr.  A. 


C.  XLV,  XLVI.  61 

nokkurir  sitja  i  trenu  yfir  mer?  mik  grunaöi63),  er  ek  vakn- 
a8a,  at  tros  nokkut64)  af  kvistunum65)  felli  i  hofuö  mer; 
hvart66)  vakir  pü,  |>6rr?  mal  mun  vera  at  standa  upp  ok 
klaeöaz67);  pö  eigu-per  nü  ekki  langa  leiö  fram  til  borgar- 
innar68),  er  kolluö  er  Ütgarör69).  Heyrt  hefi  ek,  at  per  hafit  5 
kvisat  i  milli  yövar70),  at  ek  vaera  ekki  litill  maör  vexti71), 
en  sja  skulut 72)  per  par  stcerri  menn,  er  per  komit  i  Ütgarö. 
Nü  mun  ek  raöa  yör  heilraeöi 73) ;  latit  per  eigi  störliga  yfir 
yör74),  ekki  munu  hirömenn  TJtgaröa-Loka  vel  pola  pvi- 
likum  kogursveinum  kopuryröi 75) ;  en  at  oörum  kosti 76)  10 
hverfit  aptr  ok  pann  aetla  ek  yör  vera  betra  af  at  taka77). 
En  ef  per  vilit  fram  fara,  pa  stefnit  per  i  austr,  en  ek  a  nü 
norör  leiö  til  fjalla  pessa,  er  per  meguö  nü  sja78).  Tekr 
Skrymir  nestbaggann  ok  kastar  a  bak  ser  ok  snyr  pvers  i 
sköginn  fra  peim79),  ok  er  pess  eigi  getit,  at  aesirnir  baeöi  15 
pa  heila  hittaz80). 

XLVI.  p)örr  snyr  fram  a  leiöina  ok  peir  felagar  ok  gengr 
framan  til  miös  dags1);  pa  sa2)  peir  borg  standa  a  vollum 
nokkurum  ok  settu  knakkann  a  bak  ser  aptr3),  aör  peir 
fengu4)  sett  yfir  upp5);  ganga  til  borgarinnar,  ok  var  grind  20 


63)  So  W,  T,  F.  J.,  grunar  R  u.  übr.  Ausg.  —  mer  potti  (er  ek  v.  f.) 
U.  —  64)  So  W,  R  —  sem  fjoör  nockur  U;  H.  —  65)  af  treno  U.  —  66)  So 
W,  R  —  ok  spurpi:  hv.  v.  U.  —  67)  So  W  {doch  klseöa?)  —  mal  m.  v. 
upp  at  st.  ok  klaeöaz  E,  U.  —  68)  So  W  —  en  ekki  eigut  per  nü  1.  1.  E  u. 
Ausg.  —  per  eig.  nü  e.  langt  til  borgar  U.  —  69)  So  W,  S,  F.  J.  —  er  kallat  er 
Utgarö  E  u.  {doch  -garör)  übr.  Ausg.  —  70)  En  ek  hevi  heyrt  kvis  ypart  U, 
ahnt.  H.  —  71)  at  ypr  pickir  ek  helldr  mikill  maör  U.     —   72)  megu  U  (er 

—  Ütg.  fehlt.).  —  73)  R»p  ek  ypr  heilt  U.  —  74)  latip   ecki   mikit  y.  y.  U. 

—  75)  knapyröi  H;  U  {nach  u):  illa  mun  pat  polat  slik.  kog.  sveinum.  — 
76)  eöa  U  =  en  at  ö.  k.  —  77)  So  W,  T,  F.  J.,  {ohne  vera)  E  u.  übr.  Ausg. ; 
rapa  =  taka  H;  U  ok  er  ypr  sä  (sc.  kostr)  betri.  —  78)  So  W,  T,  F.  J.— 
er  nü  munnö  p.  sja  mega  E,  übr.  Ausg.  —  U  {nach  77)  ella  stefni-per  i 
austr-aett  ef  per  viliö  til  borgarinnar,  en  ek  a  norpr  leip.  —  79)  SoW,  F.  J., 
pvers  ä  braut  i  sk.  fr.  p.  E  u.  übr.  Ausg.;  tekr  nestb.,  leggr  ä  b.  ser  ok  sn. 
a  sk.  U.  —  80)  So  W,  E,  Ausg.,  doch  ist  eigi  ergänzt,  vgl.  U:  ok  er  eigi 
getip,  at  aesirnir  bipi  hann  heilan  fara.  — 

XLVI.  1)  So  W,  T,  F.  J.,  pörr  for  fram  a  leiö  ok  p.  fei.  ok  gekk 
(gengo  H)  fram  E  u.  w.,  doch  hat  U  nur  die  Worte  peir  ganga  til  MiÖgarps 
(sie,  vgl.  dazu  AM  II,  283  l)  u.  knüpft  das  Fg.  mit  ok  an.  —  2)  sja  U.  — 
3)  a.  f.  U.  —  4)  fengi  U.  —  5)  upp  f.  U  {richtig»  Vgl.  4,  10,  11).  — 


<>~  Gylfaginning 

fyrir  borghliöinu  ok  lokin  aptr6).  |)örr  gekk  a  grindina  ok 
fekk  eigi  upp  lokit,  en  er  peir  preyttu  at  komaz  i  borgina, 
pa  smugu  peir  milli  spalanna  ok  komu  sva  inn7).  Sa  pa 
holl  mikla  ok  gengu  pannig,  var  huröin  opin;  pa  gengu  peir 
5  inn,  ok  sa  par  marga  menn  a  tva  bekki,  ok  flesta  oerit  störa8). 
p>vi  naest  kömu  peir  fyrir  konunginn  Ü tgaröa-Loka,  ok  kvoddu 
hann 9) ;  en  hann  leit  seint  til  peira  ok  glotti  viö 10)  tonn  ok 
maelti:  seint  er  um  langan  veg  at  spyrja  tiftinda11);  eöa  er 
annan  veg   en  ek  hygg12)?  er  Jjessi   sveinstauli   orÖinn  Oku- 

lOpörr13)?  en  meiri  muntu  vera  en  mer  liz14)  J)ü;  eöa  hvat 
ij)rötta  er  pat,  er  per  felagar  pykkiz  vera  viö  bünir15)?  Engi 
skal  her  vera  meö  oss,  sa  er  eigi  kunni  nokkurs-konar  list 
eöa  kunnandi  umfram  aÖra  menn 16).  pa  segir  17)  sa  er  siöarst 
gekk,  er  Loki  heitir:  kann  ek  pa  iprött,   er  ek  em  büinn  at 

15  reyna,  at  engi  er  her  sa  inni,  er  skjotara  skal  eta  mat  sinn  en 
ek 18).  J)a  svarar  TJtgaröa-Loki :  iprött  er  pat,  ef  J)ü  efnir,  ok 
freista  skal  pa  pessar  ipröttar 19) ;  kallaöi  ütar  a  bekkinn,  at  sa 
er  Logi  heitir,  skal  ganga  a  gölf  fram  ok  freista  sin  moti 
Loka20).     J)a  var  tekit  trog  eitt  ok  borit  inn  a  hallargölfit  ok 

20  fyllt  af  slatri;  settiz  Loki  at  oÖrum  enda,  en  Logi  at  oÖrum21), 
ok  at  hvarrtveggi  sem  tiöast  ok  moettuz  i  miöju  troginu; 
haföi  pa  Loki  etit  slatr  allt  af  beinum,  en  Logi  haföi  ok22)  etit 
slatr  allt  ok  beinin  meö  ok  sva  trogit23),  ok  syndiz  nü  ollum, 


6)  Für  ganga  —  aptr  in  U  nur  grind  var  f.  borgar  hlipi.  —  7)  pörr 
feck  eigi  upp  komit  ok  smugo  millum  (milliom  auch  W)  svalanna  {so)  U.  — 
8)  peir  sä  haull  mikla,  gengo  inn,  ok  sa  par  aerit  stora  menn  U.  —  9)  So 
W  u.  (koma)  K.  —  peir  qvoddo  Ütgarpa-Loka,  er  peir  komu  fyrir  hässeti  U. 

—  10)  So  W,  \]  —  um  t.  K  u.  Ausg.  —  11)  saunn  tipindi  U  (auch  S  nach 
Rh).  —  12)  So  W,  R  {doch  vgl.  13))  —  eöa  u.  w.  f.  U.  —  13)  So  W  (doch 
Akup.,  wie  öfter),  T,  F.  J.  (hygg,  er),  er  sv.  ein(n)  er  orpinn  at  Auko-por  U 

—  at  p.  sv.  se  Ökup.  R  u.   übr.  Ausg.  —  14)  So  (lizt)  R,  U  u.  w.  (pü  f.  U.) 

—  syniz  p.  W.  —  15)  So  W  u.  Ausg.,  er  pat  f.  R  —  epa  vip  hverium 
ipröttum  ero-per  bünir  felagar?  U.  —  16)  So  W  u.  (flesta  m.)  R  u.  Ausg.  — 
engi  mun  sä  meö  oss  vera  er  eigi  kunna  nockururar  (so)  iprotir  U.  —  17)  So 
R  u.  w.  (U  nur  Loki  segir).  —  svarar  W.  —  18)  So  W,  R  (albüinn  R, 
sä  inni  at  W  U:  engi  mun  sä  her  innan  hirpar  er  skjotara  muni  eta 
en  ek.  —  19)  ok  reyna  sk.  petta  U.  —  20)  So  W  (i  moti  R,  auch  63,  11). 
U:  Hann  kallar  ä  beckinn  ä  p.  mann  er  Logi  er  nefndr  ok  biör  hann  fr.  sin 
m.  L.  —  21)  at  o.  megin  ü.  —  22)  ok  f.  U.  —  23)  Das  Fg.  in  U:  ok  vann 
Logi  leikinn.  — 


C.  XLVJ.  .  63 

sem  Loki  heföi  latit  leikinn.  pa  spyrr  Ütgaröa-Loki,  hvat  sa 
inn  ungi  maör  kunni  leika,  en  pjalfi24)  segir,  at  hann  mun 
freista  at 25)  renna  skeiö  nokkur  viö  einhvern,  pann  er  Ütgaröa- 
Loki  faer  til26).  pa  segir  Ütgaröa-Loki 27),  at  petta  er  göö  iprött 
ok  kallar  pess  meiri  van,  at  hann  er2S)  vel  at  ser  buinn  of  5 
skjötleikinn,  ef  hann  skal  pessa  iprött  inna ;  en  pö  laetr  hann 
skjött  pessa  skulu  freista29).  Stendr  upp  ok  gengr  üt,  ok  var 
par  gott  skeiö30)  at  renna  eptir  slettum  velli31).  pa  kallar  Üt- 
garöa-Loki til  sin  sveinstaula  nokkurn,  er  nefndr  er  Hugi,  ok 
baö  hann  renna  i  kopp32)  viö  pjalfa.  pa  taka  peir  it  fyrsta  10 
skeiö33),  ok  er  Hugi  pvi  framar,  at  hann  snyz  aptr  i  möti  hon- 
um  at  skeiösenda.  pa  maelti  Ütgaröa-Loki:  purfa  muntu, 
pjalfi,  at  leggja  pik  meir  fram,  ef  pü  skalt  vinna  leikinn,  en  pö 
er  pat  satt,  at  ekki  hafa  her  komit  peir  menn,  at  mer  pykkja 
föthvatari  en  sva34).  pa  taka  peir  aptr  annat  skeiö,  ok  pa  er  15 
Hugi  kemr  til  skeiösenda35),  okhann  sneriz  aptr36),  pa  var  langt 
kölfskot  til  pjalfa.  pa  maelti  Ütgaröa-Loki:  vel  pykki-mer 
pjalfi  renna37),  en  eigi  trüi  ek,  at  hann  vinni  nü  leikinn38); 
en  nü  mun  reyna39),  er  peir  renna  it  priöja  skeiöit.  pa  taka 
peir  enn  skeiö40);  rennr  Hugi  til  skeiösenda  ok  snyz  aptr41),  20 
ok  er  pjalfi  eigi  pa  kominn  a  mitt  skeiö 41a);  pa  segja  allir, 
at  reynt  er  um   penna   leik42).     pa   spyrr  Ütgaröa-Loki  pör, 


24)  En  f.  U  —  pjälbi  hier  u.  sonst  S  {nach  Bk.)  —  25)  So  R,  U  Ausg., 
ok  r.  W.  —  26)  viö  einhv.  hirpmann  hans  U.  —  27)  So  Rk.,  T,  F.  J.  — 
hann  segir  Ütg.  R,  AM,  Eg.,  Ff.  —  Hann  svarar  U.  —  Ütg.  segir  W,  Jönss. 

—  28)  So  W,  se  R,  fürJJ  vgl.  29).  —  29)  Nach  goö  ipr.  lautet  das  Fg.  in  ü: 
ok  let  hann  vel  büinn  at  skjotleik,  ef  hann  skal  pessa  iprott  vinna,  ok  freista 
skal.  —  30)  So  W  —  Gengr  hann  üt  a  g.  s(k)eip  U  —  Stendr  pa  upp  Ütg.- 
Loki  ok  g.  üt,  ok  v.  par  g.  sk.  R  u.  Ausg.  —  31)  at  renna  u.  w.  f.  U.  — 
32)  kapp  S,  H.  —  33)  kallar  til  sin  sv.  n.,  er  H.  het,  ok  bap  hann  renna 
viö  hann  fyrsta  skeip  U.  —  34)  So  R  (er  mer  pykkir),  u.  Ausg.,  en  pü  H.  — 
en  svä  f.  W.  —  U  {nach  meir  fram)  en  pö  hava  her  komit  ecki  öfljötari 
(=  ekki  opt  fl.?)  menn.  —  35)  So  W,  U,  H,  F.  J.  —  er  kominn  t.  s.  e.  R 
u.  übr.  Ausg.  —  36)  So  W  —  snerizt  h.  a.  (ok  er  pa  1.  k.)  U  —  ok  h.  snyst 
aptr  Ausg.  nach  R.  —  37)  SoW,  U,  T,  F.  J.,  Jönss.;  die  übr.  Ausg.  mit  R: 
vel  pykkja  mer  pit  renna  skeiöit.  —  38)  So  W  —  trüi  ek  hänum  nü  R,  U 
u.  w.  —  39)  leikinn  ist  in  W  wiederholt.  —  40)  pa  u.  w.  f.  U.  —    41)  So  W 

—  ok  nü  er  Hugi  er  kominn  til  sk.  enda,  er  pjalfi  —  U;  en  er  H.  er  k. 
t.  sk.  ok  sn.  aptr  R  u.  Ausg.    —    41»)  So  W,  U,  T,  F.  J.,  mit  Art.  übr.  A. 

—  42)  U  {nach  skeip)  nur:  Nü  er  petta  reynt.  — 


64  Grylfaginning 

hvat  J>eira  iprotta  mun  vera,  er  hann  muni  vilja  birta  fyrir 
l'cim,  sva  miklar  sogur  sem  menn  hafa  gort  um  störvirki 
hans43).  J)a  svarar  pörru)t  at  heizt  vill  liann  pat  taka  til, 
at  preyta  um  drykkju  viö  einhvern  mann4').  I  tgaröa-Loki 
5  segir,  at  pat  ma  vel  vera,  gengr  inn  i  hollina  ok  kallar  skut- 
ilsvein  sinn,  biör  at  hann  taki  vitishorn  4,;),  J)at  er  hirömenn 
eru  vanir  at  drekka  af.  pvi  naast  kemr  fram  skutilsveinn  meö 
horninu,  ok  faer  por  i  hond17).  [)a  maelti  Ütgaröa-Loki:  af 
horni  pessu  pykkir  pa  vel  drukkit,  ef  i47a)  einum  drykk  gengr 

10  af;  en  sumir  drekka  af  i  tveim  drykkjum48);  en  engi  er  sva  litill49) 
drykkjumaÖr,  at  eigi  gangi  af  i  primr50).  pörr  litr  a  hornit 
ok  syniz  ekki  mikit,  ok  er  pö  heldr  langt51),  en  hann  er  mjok 
pyrstr52);  tekr  at  drekka  ok  svelgr  allstörum53)  ok  hyggr,  at 
eigi  skal  hann  Jmrfa  optar  atlüta  i  hornit54).   En  er  hannpraut 

15  erindit  ok  hann  laut  ör  horninu  ok  ser  hvat  leiö  drykkinum, 
ok  Hz  honum  sva,  sem  allitill  munr  mun  vera,  at  nü  se  laegra 
i  horninu  en  aÖr.  J)a  maelti  Ütgaröa-Loki55):  vel  er  drukkit 
ok  eigi  til  mikit56);  eigi  mundak  trüa,  ef  mer  vaeri  fra  sagt, 
at  Äsa-p)örr   mundi  eigi  meira  drykk  drekka;  en  pö  veit  ek, 

20  at  pü  munt  vilja  drekka  af  i  oÖrum  drykk57).  p)örr  svarar 
ongu,  setr  hornit  a  munn  ser,  ok  hyggr  nü,  at  hann  skal58) 
drekka  meira  drykk59),  ok  preytir  a  drykkjuna,  sem  honum 


43)  pa  m.  Ütg.-L. :  hvat  iprott  kantu,  porr?  muntu  vera  fyrir  peim, 
sva  mikit  sem  menn  h.  gert  um  pin  störvirki  U.  —  44)  &  W  —  hann 
svarapi  U  —  pa  maelti  p.  R  u.  Ausg.  —  45)  So  W,  T  —  um  R,    U,  Ausg. 

—  viö  nockurn  m.  hans  U.  —  46)  So  R,  Ausg.  und  (hollina,  skal  taka  vit.) 
W.  kall.  sk.  s.  fehlt  U.  —  47)  pvi  n.  u.  w.  f.  U.  —  47 a)  i  f.  R.  —  48)  So 
W,  F.  J.,  ähnl.  R  (sumir  menn)  u.  übr.  Ausg.  —  U  nur:  hann  synir  pör  ok 
segir,  at  pat  pickir  vel  druckit  at  drecka  af  i  eino,    en  sumir  dr.  i  tveimr. 

—  49)  So  R,  mikill  irrig  in  W,  vgl.  AMI,  156  3).  —  50)  en  engi  sva  vesall, 
at  eigi  drecki  af  i  pr.  U.  —  51)  por  syniz  hornit  eigi  mikit  ok  pö  mjok  1.  U. 

—  52)  h.  var  p.  m.  U.  —  53)  So  R  u.  Ausg.  —  tekr  ok  drekkr  ok  sv. 
allst.  W.  —  setr  a  munn  ser  ok  svalg  storum  U.  —  54)  So  W,  F.  J.  — 
at  eigi  sk.  purfa  at  liita  optarr  at  sinni  i  h.  R  —  ok  aetlar  at  h.  sk.  eigi  1. 
optarr  i  h.  U.  —  55)  So  W,  R  —  ok  er  h.  praut  eyrindi  ok  ser  i  hornit,  at 
nü  er  litlo  minna  i  en  aör,  pä  segir  Ütg.-Loki  U.  —  56)  So  W,  R  —  en  eigi 
t.  m.  U  —  enn  ei  til  micils  H  —  en  ei  pö  til  mikils  lofs  S.    —    57)  munda 

ek  eigi  trüa at  h.  drycki  eigi   meira;  pü  munt  dr.  opru  sinni  U.  — 

58)  sk.  f.  W.  —  59)  ok  aetlar  af  at  drecka  U.  — 


G.  XLVI.  65 

vannz  til  erindi;  ok  enn  ser  hann60),  at  stikill60a)  hornsins 
vill  eigi  upp  sva  mjok,  sem  honum  likar61);  ok  er  hann  tök 
hornit  af  munni  ser  ok  ser  i62),  liz  honum  nü  sva,  sem  minna 
hafi  porrit63)  en  inu63a)  fyrra  sinni;  er  nü  gott  beranda64) 
boro  a  horninu.  pa  maelti  Ütgaröa-Loki :  hvat  er  nü,  pörr?  5 
muntu  nü  eigi  spara65)  til  eins  drykkjar  meira,  en  per  mun 
hagr  a  vera66)?  sva  liz  mer,  ef  J)ü  skalt  nü  drekka  af  horninu 
inn  priöja  drykkinn,  sem  pessi  mun  mestr  aetlaor;  en  ekki 
muntu  mega  her  heita  meö  oss67)  sva  mikill  maÖr,  sem  aesir 
kalla  pik,  ef  ])ü  gerir  eigi  meira  af  per  um  aöra  leika68),  10 
en  mer  liz  at  um  penna  mun  vera69).  pa  varo  pörr  reiör70), 
setr  hornit  a  munn  ser  ok  drekkr  sem  akafligast70a)  ok 
preytir  sem  mest  a  drykkinn71);  en  er  hann  sa72)  i  hornit, 
pa  haföi  nü  heizt  nokkut  munr  a  fengiz73),  ok  pa  byör 
hann  upp  hornit  ok  vill  eigi  drekka  meira  74).  pa  maelti  15 
Ütgaröa-Loki :  auösaett75)  er  nü,  at  mattr  pinn  er  ekki  sva 
mikill  sem  ver  hugöum76),  eöa  villtu  freista  um  fleiri  leika77)? 
sja  ma  nü,  at  ekki  nytir  pü  her  af.  pörr  svarar:  freista  ma 
ek  enn  of  nokkura  leika 78),  en  undarliga  mundi  mer  pykkja, 
pa  er  ek  var79)  heima  meö  asum,  ef  pvilikir  drykkir  vaeri  20 
sva  litlir  kallaöir;  en  hvat  leik  vilit  per  nü  bjöoa  mer?  pa 
maelti   TJtgaroa-Loki:    pat    gera   her    ungir   sveinar,    er    litit 


60)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  ok  ser  enn  R.  —  60 a)  So  W,  -inn  E, 
Ausg.  —  61)  sva  m.  u.  w.  fehlt  U.  —  62)  So  F.  J.  nach  U  (vill  eigi  upp, 
ok  ser  i  ok  aetlar  nü  minna  h.  p.).    —    i  f.  R  u.  Ühr.  Ausg.,   ser  i  f.  W,  T. 

—  63)  So  W,  U,  AM,  Jörns.,  Pf.,  F.  J.  —  porrat  {nach  pverrat  H  ?)  Fg.  — 
63 a)  So  W,  F.  J.  —  i  inn  R,  ubr.  Ausg.  —  64)  So  U,  H  (gott  f.),  F.  J.  — 
berandi  W,  R,  übr.  Ausg.  —  65)  So  W,  T,  F.  J.,  spara  per  U  —  sparast  übr. 
Ausg.  nach  R.  —  66)  haegst  (-ast)  v.  U.  H.  —  67)  So  W,  m.  oss  h.  R  —  meö 
oss  f.  U.  —  68)  So  W,    .  —  hluti  U,  H.  —  69)  SoW,  T,  F.  J.,  doch  f.  um 

—  en  mer  1.  sem  um  p.  m.  v.  R  u.  übr.  Ausg.    —  en  mer  1.  u.  w.  fehlt  U. 

—  70)  So  R  u.  Ausg. p.  varö  pr.  r.  mjok  U.  —  pä  varp.W.  —  70 a)  So 

W,  ak.  ma  hann  R  u.  Ausg.  —  71)  So  W  u.  Ausg.  —  prytr  sem  lengzt  at 

drycknum  R  —  pr.  sem.  1.  drykkinn  H.  —  in  U  (wo  ok  drekkr  —  mä  hann 
fehlt)  ok  preytir  mest.  —  72)  leit  U.  —  73)  So  R  u.  Ausg.;  fengit  W,  pa  h. 
lengst  ä  gengit  U.  —  74)  en  er  h.  ser  pat,  gefr  h.  upp  ok  v.  eigi  dr.  lengr 
U.  —  75)  So  W,  U,  F.  J.,  vgl.  auch  Pf.  Anm.  —  auösett  R  u.  übr.  Ausg.  — 
76)  er  ekki  mikill  (s.  v.  h.  f.)  U.  —  77)  So  W  u.  (en  villtu)  R  —  villtu 
leika  fleira?  U,  wo  das  Fg.  (bis  af)  fehlt.  —  78)  um  fleirae  leika  U.  — 
79)  ef  ek  veri  U.  — 

Prosaische  Edda.  5 


66  Gylfaginning 

mark  mun  at  ]>ykkja8ü),  at  hefja81)  upp  af  joröu  kott  minn82); 
en  eigi  mundak  kunna  at  maela  jjvilikt  vift  Asa-pör,  ef  ek 
heföa  eigi  set,  at  J)ü  ert  miklu  minni  fyrir  per,  en  ek  hugöah:;). 
pvi  naest  hljöp  fram  kottr81)  einn  grar  a  hallargölfit,  ok 
5  heldr  mikill,  en  pörr  gekk  til  ok  tök  hendi  sinni  niör  undir 
miöjan  kviöinn85)  ok  lypti  upp;  en  kottrinn  beygoi  keng- 
inn86), sva  sein  pörr  retti  upp  hondina;  ok  pa  er87)  |)örr 
seilöiz  sva  langt  upp,  sem  hann  matti  lengst,  pa  letti  kottrinn 
einum   foeti,    ok  fekk  pörr    eigi   framit   penna    leik    meir88). 

10  pa  ma3lti  TJtgaröa-Loki :  sva  för  pessi  leikr89),  sem  mik  varoi, 
kottrinn  er  heldr  mikill,  en  |)6rr  er  lagr  ok  litill  hja  stör- 
menni  pvi,  sem  her  er  meö  oss90).  pa  maelti  pörr:  sva  lit- 
inn  sem  per  kallit  mik,  pa  gangi  til91)  einnhverr  ok  faiz  viö 
mik;  nü  em  ek  reiör  92).     pa    svarar  Ütgaröa-Loki    ok  litaz 

15  um93)  a  bekkina :  eigi  se  ek  pann  mann  her  inni,  at94)  eigi 
mun  litilraeöi  i  pykkja  at  faz95)  viö  pik;  ok  enn  maelti  hann: 
sjam  fyrst96),  kalli-mer  hingat  kerlinguna,  föstru  mina  Elli, 
ok  faiz  pörr  viö  hana,  ef  hann  vill97);  feilt  hefir  hon  pa 
menn,    er    mer   hafa    litiz98)   eigi    österkligri    en99)  J)örr  er; 

20  pvi  naest  kom  i  hollina  kerling  nokkur  g9mul100).     pa  maelti 


80)  So  R,  Ausg.,  at  f.  W.  —  81)  upp  f.  W.  —  82)  at  lypta  ketti  minom 
af  jorpo  H  —  U:  pat  er  ungra  sveina  at  hefja  u.  af  jorpu  katt  minn.  — 
83)  So,  doch  sett  fyrr  W,  R  (myklu  AM,  F.  J. ,  miklu  die  übr.  Ausg.)  — 
sep  {so  auch  T),  at  hann  er  minni  maör  en  mer  er  sagt  U. —  84)  kattr  U.  — 
85)  pörr  tök  hendinni  undir  kv.  nipr  U.  —  86)  So  W,  U,  T,  F.  J.,  Jönss.  — 
kenginn  auch  Bk.,  vgl.  Pf.  Anm.  —  baugöi  hängit  AM.  Fg.,  Pf.  nach  R.  — 
87)  So  W,  en  er  J>.  R.  —  88)  So  W,  T,  F.  J. ,  ok  faer  p.  eigi  fr.  p.  L 
(ohne  meir)  R  u.  Ausg.  —  U  {nach  kenginn)  nur:  ok  sva  sem  h.  retti  u. 
hondina,  lypti  kat(t)rinn  einum  faetinum.  —  89)  p.  leikr  f.  U.  —  90)  en  pü 
er  lägr  ok  lit.  U.  —  91)  So  R,  Ausg.  —  pä  f.  W.  —  U:  sva  lit.  sem  ek  em, 
pä  g.  til  einnhv.  yparr  at  fäz  viör  mik.  —  92)  nü,  er  ek  em  r.  U  —  pvi 
nü  er  ek  reipr  orpinn  H.  —  93)  So  R,  U  (wo  ä  bekk.  fehlt),  leit  W.  — 
94)  So  W,  U  —  er  eigi  u.  w.  R  u.  Ausg.  —  95)  glima  U,  H.  —  96)  ok 
—  fyrst  f.  U.  (sj.  f.  auch  H.)  —  97)  kalli  (ohne  mer  auch  T,  F.  J.,)  higat 
kerl.  fostro  m.  ok  fäzt  pü  viö  hana  U.  —  98)  So  R  u.  Ausg.,  für  U  vgl.  "); 
hafa  synz  W.  —  99)  So  W  u.  Ausg.,  er  p.  R.  —  U  (nach  97):  feilt  hevir  hon 
staerri  sveina  ok  pä  er  mer  litaz  hvergi  ost.  en  pü.  —  100)  So  VV  (kom 
auch  H),  pvin.  gekk  i  h.  kerl.  ein  g.  R  —  die  bez.  Worte  u.  der  fg.  Satz 
fehlen  U.  —  H  hat  im  fg.  nach  Asa-pör  noch:  ok  nü  hlaupa  pau  saman.  — 


C.  XLVI,  XLVII.  67 

Ütgaröa-Loki,  at  hon  skal  taka  fang  viö  Äsa-pör.  Ekki  parf 
her  langt  um  at  gera101):  sva  för  fang  pat,  at  pvi  haröara 
er102)  J)6rr  knuoiz  at  fanginu,  pvi  fastara  stöö  hon;  pa  tök 
kerling  at  leita  til  bragöa,  ok  varö  pörr  pa  lauss  at  fötum, 
ok  varu  paar  sviptingar  allharoar;  ok  eigi  lengi,  aÖr  p>örr  5 
feil  a  kne  oörum  foeti103).  pa  gekk  til  Ütgaröa-Loki  ok  baö 
pan  hastta  fanginu  ok  sagrn'  sva,  at  |)örr  mundi  eigi  purfa 
at  bjööa  fleirum  monnum  fang  i  hans  hirö104);  var  pa  ok 
komit  at  nött105).  Visaöi  Ütgaröa-Loki  pör  ok  J)eim106)  felog- 
um  til  saetis,    ok  dveljaz  par  natt-langt  i  gööum  fagnaöi107).  10 

XLVII.  En  at  morni,  pegar  er  dagaöi *),  stendr  p)örr  upp 
ok  peir  felagar,  klaeöa  sik  ok  eru  bünir  braut  at  ganga2).  J>a 
kom  par  TJtgaröa-Loki  ok  let  setja  peim  borö;  skorti  pa  eigi 
gööan  fagnaö,  mat  ok  drykks);  ok4)  er  f>eir  hafa  mataz,  pa 
snüaz  peir  til  feröar.  Ütgaröa-Loki  fylgir  peim  üt,  gengr  15 
meö  peim  braut  6r  borginni;  en  at  skilnaöi  peira5)  maalti 
TJtgaröa-Loki  til  J)örs  ok  spyrr,  hvernig  honum  pykkir  ferö 
sin  oröin6),  eÖa  hvart  hann  hefir  hitt  rikara  mann7)  en 
sik.  pörr  segir,  at  eigi  mun  hann  pat  segja,  at  eigi  hafi 
hann  mikit  ösoemd  farit  i  peira  viöskiptum,  en  pö  veit  ek,  20 
at  per  munut  kalla  mik  litinn  mann  fyrir  mer8),  ok  uni  ek 
pvi  illa.  pa  maelti  Ütgaröa-Loki :  nü  skal  segja  per  it  sanna, 
er  pü  ert  üt  kominn  of  borgina9);    ok10)   ef  ek  lifi  ok  meg- 


101)  So  W,  Ekki  er  1.  u.  w.  Ausg.  nach  R,  —  ecki  er  par  af  annat 
sagt,  en  pvi  harpara  u.  w.  U,  H.  —  102)  So  R,  U;  en  W.  —  (fang.  fehltV). 
—  103)  So  W,  T,  F.  J.,  aör  en  R,  übr.  Ausg.  —  (svipt.  harpar)  ok  feil  p. 
a  kne  o.  f.  ü.  —  104)  So  W,  T,  F.  J.,  i  hans  höll  H,  AM,  Jörns,  —  ah. 
höll  R,  Rk.}  Eg.}  Pf.  —  U  hat  nur:  ok  pa  baö  Ütg.  pau  hsetta  ok  let.  h 
eigi  fleirum  purfa  at  bjopa  fang.  —  105)  So  W,  at  auch  F.  J;  liöit  an.  R.  — 
106)  So  R  u.  Ausg.,  por  ok  f.  W.  —  H :  peim  til  saetis  fei.  ok  sipan  til  reckjo 
ok  dvauldoz  u.  w.  —  107)  \J  hat  nach  10i)  nur:  ok  voro  peir  par  um  nottina. — 

XLVII.  1)  So  W,  er  f.  R,  p.  d.  fehlt  U,  H.  —  2)  Soft,  Ausg.,  standa 
p.  f.  upp  ok  k.  W.  —  bjuggoz  aesirnir  a  brott  U.  —  3)  Dieser  Satz  fehlt 
U.  —  4)  So  W,  en  R  —  auch  dieser  Satz  fehlt  U.  —  5)  So  W,  pa  R.  — 
6)  U  (nach  2)):  ok  leiddi  hann  pä  a  gauto  ok  spurpi  hvernveg  pör  paetti 
faur  sin  orpin.  —  7)  So  W  —  man  nokkurn  Ausg.  nach  R.  —  8)  U  (nach  6j) 
nur:  porr  segir  at  peir  mundi  hann  kalla  litinn  mann  (auch  das  Fg.  bis  illa 
fehlt).  —  9)  So  W,  T,  ör  borginni  R,  Ausg.  —  üt  af  b.  U.  —  10)  So  W  (vgl. 
Pf.  Anm.),  F.  J.  —  at  R  u.  übr.  Ausg.  —  U  fährt  erst  mit  eigi  hefpir  pü 
komit  i  hana  (=  68,  2)  fort. 

5* 


*>8  Gylfaginning 

ak  räöa,  pa  skaltu  aldri  optar  i  hana  koma,  ok  J)at  veit 
trüa  min,  at  aldri  heföir  pü  i  hana  komit,  ef  ek  heföa  vitat 
aör,  at  J)ü  heföir  sva  mikinn  krapt  meö  per,  ok  I>ü  heföir100) 
sva  naer  haft  oss  mikilli  öfoeru11);  en  sjönhverfingar  hefi  ek 
5  gert  per12).  Ok  fyrsta  sinn  a  sköginum  kom  ek  til  fundar 
viö  yör13),  ok  pa  er  pü  skyldir14)  leysa  nestbaggann,  pa 
haföak  bundit  hann15)  meö  gresjarni l6),  en  pü  fannt  eigi17), 
hvar  upp  skyldi  lüka.  En  pvi  naest  laust  pü  mik  meö  hamr- 
inum 18)    prjü  hogg19),  ok  var   it  fyrsta    minnst,    ok    var    pö 

10  sva  mikit,  at  mer  mundi  endaz  til  bana  20),  ef  a  heföi  komit; 
en  par  er  pü  satt  hja  borg21)  minni  setberg  —  ok  par  sattu  ofan 
i  prja  dali  f erskeytta  ok  einn  djüpastan  —  pat 22)  varu  hamarspor 
pin;  setberginu  bra  ek  fyrir  hoggin,  en  eigi  satt  pü  pat23). 
Sva  var  ok  of  leikana,  er  per24)  preyttuö  viö  hirömenn  mina, 

15  pa  var  pat  it  fyrsta,  er  Loki  geröi;  hann  var  mjok  soltinn 
ok  at  titt,  en  sa  er  Logi  heitir25),  pat  var  villieldr  ok 
brendi  hann  eigi  seinna  trogit  en  slatrit26).  En  er  pjalfi 
preytti  ras27)  viö  pann  er  Hugi  het,  pat  var  hugr  minn28), 
ok    var   p)jalfa    eigi    vsent    at    preyta    skjötfceri    viö    hann29). 

20  En  pat  er30)  pü  drakt  af  horninu,  ok  pötti  per  seint  liöa 
—  en  pat  veit  trüa  min,  at  pa  varö  pat  undr,  er  ek  munda 
eigi  trüa  at  vera  msetti;    annarr   endir31)   hornsins   var  üt  i 


10 »)  So  W,  T,  F.  J.;  haföir  R,  übr.  Ausg.  —  U  {nach  10))  ef  ek  hetya 
vitap  pik  sva  mikils  hättar  sem  pü  ert.  —  12)  en  sjönhv.  vöru  gervar  U  (w. 
fährt  fort:  fyrst  ä  sköginum,  ok  kom  ek  fyrst  til  fund.  viö  ypr.)  —  13)  So 
W,  F.  J.  —  Sva  at  f.  sinn,  er  ek  fann  pik  a  sköginum  u.  w.  R,  T,  übr. 
Ausg.  —  U.  *.  12).    —    14)  villdir  U.    —    15)  So  W,  H,  T,  F.  J.;  hann  f.  R 

—  var  hann  bundinn  U.  —  16)  So  R,  U  —  gress-  W,  H.  —  17)  So  W,  ü, 
Ausg.  —  eigi  f.  R.  —  18)  m.  h.  i  höfuö  mer  H.    —  19)  prysvar  sinnum  U. 

—  20)  at  mer  mundi  unnit  hava  at  fullo  U.  —  21)  So  W,  höll  die  Ausg. 
nach  R,  U.  —  22)  So  W,  U,  F.  J.  —  par  R  u.  übr.  Ausg.  —  23)  en  —  pat 
f.  U.  —  Das  Fg.  bis  29)  lautet  in  U:  en  Loki  preytti  leik  viö  elld  um  ätiÖ, 
en  pjälfi  tök  hlaup  viö  huginn  ok  mätti  hann  eigi  ok  engi  annarr  pat  viör 
hann  preyta.  —  24)  So  W  u.  Ausg.  —  per  f.  R  («*.  Rk.).  —  25)  So  W,  h. 
R  —  het  die  Ausg.  —  26)  So  W,  T,  F.  J.  —  sl.  en  trog.  R  *.  Ausg.  — 
27)  So  W,  laup  H  —  räsina  R.  —  28)  So  W,  T,  F.  J.,  wahrsch.  auch  R 
{vgl.  F.  J.)  —  hugi  minn  übr.  Ausg.  —  ok  pat  var  hugrinn,  er  öllum  övaent 
at  eiga  ras  viö  hann  H;  U  vgl.  23).  —  29)  So  W,  T,  F.  J.  {auch  U,  H)  — 
skj.  hans  R.  —  30)  So  W  —  En  er  R,  U  u.  w.  —  31)  So  W,  R,  U  —  endi  H.  — 


c.  xlvii.  ßy 

hafi32),  en  pat  sattu  eigi;  en  nü  er  pü  kemr  til  sjavarins, 
pa  muntu  sja  mega,  hvern  purö  pü  hefir  drukkit  a  saenum, 
pat  eru  nü33)  fjorur  kallaöar34).  Ok  enn  maelti  hann:  eigi 
pötti  mer  hitt  minna  vert35),  er  pü  lyptir  upp  kettinum,  ok 
per  satt  at  segja,  pä  hraedduz 36)  allir  peir  er  sa,  er  pü  lyptir  5 
af  joröu  einum  fcetinum ;  en  sa  kottr  var  eigi  sem  per  synd- 
iz:  pat  var  Miögarösormr,  er  liggr  um  lonö  oll,  ok  vannz 
honum  varla  lengö  til37),  at  joröina  toeki  sporör  ok  hofuö,  ok 
sva  langt  seilöiz  pü  upp,  at  skamt  var  pa  til  himins.  En 
hitt  var  ok  mikit  undr  um  fangit38),  er  pü  stött  sva  lengi  10 
viö  ok  feilt  eigi  meir,  en  a  kne  oörum  fceti,  er  pü  fekz  viö 
Elli;  fyrir  pvi  at  engi  hefir  sa  or8it38a),  ok  engi  mun  veröa, 
ef  sva  gamall  verör39),  at  elli  biör,  at  eigi  komi  ellin  ollum 
til  falls.  Ok  er  nü  pat  satt  at  segja,  at  ver  munum  skiljaz 
ok  mun  pa  betr  hvarratveggju  handar,  at  per  komit  eigi  optar  15 
mik  atfinna40);  ek  mun  enn  annat  sinn  ver  ja  borg  mina  meö 
pvilikum  velum  eöa  oörum,  sva  at  ekki  vald  munuö  per  a  mer 
fa41).  En  er  p)örr  heyröi  pessa  tolu,  greip  hann  til  hamarsins 
ok  bregÖr  a  lopt;  en  er  hann  skal  fram  reiöa,  pa  ser  hann 
hvergi42)  Ütgaröa-Loka,  ok  pa  snyz  hann  aptr  til  borgarinnar,  20 
ok  aetlaz  pat43)  fyrir,  at  brjöta  borgina;  pa  ser  hann  par  vollu 
viöa  ok  fagra,  en  onga  borg.  Snyz  hann  pä  aptr44)  ok  ferr 
leiö  sina,  til  pess  er  hann  kom  aptr  i  prüövanga.  En45) 
pat  er  satt  at  segja,  at  pa  hafÖi  hann  raöit  fyrir  ser  at  leita 


32)  U  {nach  24)  pat  var  po  mest  unar,  er  pü  drakt  af  hornino,  er 
annarr  endir  var  i  aegi.  —  33)  heöan  af  H.  —  34)  U  (nach  32))  pvi  ero 
orpnar  fjorurnar.  —  Das  Fg.  bis  41)  lautet  in  U  En  par  lyptir  pü  upp 
miögarps-orminum,  er  pö  (=  pü  AM)  tokt  kottenn;  en  pa  hraedduz  allir  er 
pat  sä,  er  pü  lyptir  einum  faetinum  a  kettinum;  en  pü  fekzt  par  viö  elli,  er 
pü  hugpizt  viö  kerlinguna  eiga;  henni  hevir  engi  a  kne  komit,  en  per  komit 
mik  eigi  optarr  heim  at  saekja.  —  35)  So  W,  vera  vert  E.  u.  Ausg.  —  36)  So 
W,  U  —  raadd.  R.  —  37)  So  W,  T,  F.  J.  —  varliga  lengöin  til  R  u.  übr. 
Ausg.  —  38)  Das  Fg.  (er  —  fceti)  nur  in  W  (stööt,  feil),  T;  so  auch  F.  J. 
—  39)  So  R  u.  Ausg.  (doch  statt  er  in  R  sehr,  verör  Jönss.,  F.  J.;  sva  — 
elli  biör  at  f.  W.     —    40)  So  W,  hitta  R  u.  Ausg.   Vgl.  auch  u)  Schluß.  — 

41)  Vgl.  oben  34).  —  Dem  Schluß  des  Cap.  entspricht  in  U:  pa  bregör  pörr 
upp  hamrinum,  ok  nü  ser  hann  hvergi  Utg.-Loka,  ok  eigi  helldr  borgina.  — 

42)  So  W,  T  (u.  U),  F.  J.  —  par  hv.  R  u.  übr.  Ausg.  —  43)  So  W,  pä  R. 
44)  So  R,  pä  f.  W;  vgl.  auch  XLV1I1 1)  für  U.  —  45)  So  W  u.  Ausg.  — 
ok  H,  at  R.  — 


<"()  Gylfaginning 

til,  ef  saman  maotti  bera  fundi  ]>eira  Miögarftsorms,  sem 
siöar4(i)  varö.  Nu  a3tla  ek,  at  eingi  kunni  J>er  framar47)  at 
segja  fra  ]>essi  ferö   pörs. 

XLVIIL !)  J>a  maelti  Gangleri:  allmikill  er  Ütgaröa- 
5  Loki  fyrir  ser2),  en  meö  velum  ok  fJ9lkyngi  ferr  hann  mjok; 
en  J>at  mä  sja,  at  hann  er  mikill  fyrir  ser,  at  hann  atti 
hirömenn  }>a  er  mikinn  matt  hafa;  eöa  hvart  hefir  pörr  ekki 
J>ess;5)  hefnt?  Har  svarar4):  eigi  er  J)at  ökunnigt,  [>ött  eigi 
se  frceöimenn 5),  atf;)  pörr  leiöretti  J)essa  feröina,   er    nü  var 

10  fra7)  sagt,  ok  dvalöiz  ekki  lengi  heima,  aör  hann  bjöz  sva 
skyndiliga  til  feröar 8),  at  hann  haföi  eigi  reiö  ok  eigi  hafrana9) 
ok  ekki10)  foruneyti;  gekk  hann  üt  um  Asgard11)  sva  sem 
ungr  drengr  ok  kom  einn  aptan  at  kveldi  til  jotuns  eins 12), 
sa  het  Hymir13).     J)örr    dvalöiz   J)ar   at   gistingu   of  nöttina, 

15  en  i  dagan  stöö  Hymir  upp  ok  klaeddiz  ok  bjöz  at  röa  a  sae14) 
til  fiskjar.     En  porr  spratt  upp  ok  var  skjött  büinn  ok  baö, 
at  Hymir  skyldi  lata  hann  roa  meö  ser;  en  Hymir  sagöi15) 
at  litil  liösemd  mundi  at  honum  vera,   er  hann   var16)   litill 
ok  ungmenni 17)  eitt:  ok  mun   J)ik  kala,   ef   ek  sit   sva  lengi 

20  ok  ütarliga18)  a  miöum,  sem  ek  em  vanr.  En  J)örr  sagÖi, 
at  hann    mundi    röa   mega    fyrir   J)vi  langt19)  fra  landi;    at 


46)  So  (-arr)  W,  siöan  R.  —  47)  So  W  (-arr)  —  Nu  ee.  ek  engan  kunna 
l>er  sannara  at  s.  R.  — 

XLVIII.  1)  Überschr.  in  U:  Fra  |)vi  er  pörr  for  at  draga  miÖgarl>- 
sorminn.  —  Es  heißt  dann:  eptir  f)enna  a(t)bur[)  snyrr  porr  heimlei^iss, 
aetlar  nü  at  hinna  miögar J)sorminn ,  ok  kom  til  jotuns  nockurs  u.  w.  — 
2)  er  f.  s.  Utg.  R.  —  3)  So  W  u.  Jönss.,  {»essa  R  u.  übr.  Ausg.  —  4)  sv. 
sva  W.  —  5)  So  W  u.  Ausg.  —  fraeöimönnum  R.  —  6)  So  R  u.  Ausg.  — 
er  W.  —  7)  So  W,  T,  F.  J.  —  fra  f.  R  u.  übr.  Ausg.  —  8)  So  W  — 
feröarinnar  R.  —  9)  So  R  u.  Ausg.  —  reiö  ok  eigi  f.  W.  —  10)  engi  f. 
schreibt  Jönss.    —    11)  So  W,  of  Miögarö  R  u.  Ausg.  —  af  Miögaröe  sem  H. 

—  12)  So  W,  nökkurs  Ausg.  nach  R.  —  13)  Ymir  {wie  stets)  in  W  u.  S, 
Hymir  (Hymir)  schreibe  ich  mit  F.  J.,  Pf.  stets,  R  wechselt  mitYmiv  u.  Hymir, 
so  auch  RJc,  AM,  Fg.  —  Jönss.  stets  Y'mir,  vgl.  das  Wb.  —  U:  er  Eymir 
(so  stets  U,  H)  er  nefndr.  —  14)  So  W  u.  Ausg.  —  ä  f.  R.  —  U  nur:  En 
um  morgininn  bjoz  jotunn  at  fara  til  fiskjar.  —   15)  So  W,  segir  R,  let  U,  H. 

—  16)  var  f.  W.  —  17)  U  nach  14)  J>örr  vill  fara  meö  honum,  en  jot.  let 
ekki  gagn  mundo  at  kaugrsveini  J>eim;  ähnl.  H,  wo  folgt:  J)ar  hann  vaere 
sva  litill  sem  eitt  ungmenni.  —  18)  So  noch  ok  ütarla  ä  mi{)un  U,  Jönss.  — 
a  m.  f.  R,  W,  übr.  Ausg.  —  19)  So  W,  F.  J.,  langt  f.  R  u.  übr.  Ausg.  — 


G.  XLVI1,  XL VIII.  71 

eigi  var  vist,  hvart  hann  mundi  fyrr  beiöaz  at  röa  utan20), 
ok  reiddiz  p)örr  jotninum  sva,  at  pa  var  büit,  at  hann  mundi 
pegar  lata  hamarinn  skella21)  honum;  en  hann  let  pat  viö 
beraz,  fyr  pvi  hann  hugöi 22)  pa  at  reyna 23)  afl  sitt  i  oörum 
staö.  Hann  spuröi  Hymi,  hvat  peir  skyldu  hafa  at  beitum24),  5 
en  Hymir  baö  hann  fa  ser  sjalfan  beitur25).  J>ä  sneriz  J>örr 
a  braut  pangat,  er  hann  sä  oxnaflokk  nokkurn,?er  Hymir 
atti ;  hann  tök  inn  mesta  uxann,  er  Himinhrjöör 26)  er  kallaör 27), 
ok  sleit  af  hofuöit  ok  för  meö  til  sjavar;  haföi  pä  Hymir28) 
üt  skotit  nokkvanum.  J)örr  gekk  a  skipit  ok  settiz  i  austr-  10 
rüm29),  tök  tvaer  arar  okreri30),  ok  pötti  Hymi  skriör  veröa 
af  rööri  hans31).  Hymir  reri  i  halsinum  fram,  ok  söttiz 
skjött  röörinn;  sagöi  Hymir,  at  pa32)  varu  peir  komnir  a 
pa3r  vastir33),  er  hann  var  vanr  at  sitja  ok  draga  flata  fiska; 
en  J)örr  kveöz  vildu33a)  röa  miklu  lengra,  ok  toku  peir  enn  15 
snertiröör;  sagöi  Hymir  J)ä,  at  peir  varu  komnir  sva  langt 
üt,  at  haett  var  at  sitja34)  fyrir  Miögarösormi,  en  J)örr  kveÖz 
mundu  röa  enn  um35)  hriö,  ok  sva  geröi  hann36),  en  Hymir 
var  pa  allökätr37).  En  pa  er  pörr  lagöi  upp  ararnar, 
greiddi  hann  til  vaö  heldr  sterkjan38),  ok  eigi  var  ongullinn  20 
minni  eöa  öramligri.     J)ar  let  J)örr  koma  a  ongulinn  oxa  h9f- 


20)  hvärt   honom   mynde    fyrr  leiöaz    ütar   at  roa  H,  U:    porr  reiddiz 
honum  mjok  ok  kvaf)  J)at  eigi  vist,  was  auch  das  Fg.  (bis  staÖ)   umschreibt. 

—  21)  So  W,  T,  H  (sk.  i  höfpi  honom  H)  —  skjalla  R  nach  AM  (so  auch 
Jdnss.,  Pf.)  skjanna  las  Rk.  (so  auch  Eg.).  —  22)  So  W,  pvi  at  h.  hugdiz  R 
u.  Ausg.  —  23)  h.  h.  {Da  skylde  reyna  u.  w.  H.  —  24)  til  beitna  H.  — 
25)  beito  H  (sjalfan  f.  U).  —  26)  #0  (Himinrjöör)  U,  S,  H,  F.  J.,  vgl. 
die  Les.  AMI,  484  16),  587,7).  —  -hrjotr  W;  -brjötr  R  u.  übr.  Ausg.  — 
27)  So  W,  heitir  U,  het  R.  —  28)  Die  fg.  Worte  in  H:  ytt  skipino.  —  U 
(nach  26))  nur :  |)örr  tok  uxann  er  h.  Hirn,  er  Eymir  ätti  ok  sleit  af  haufupit. 

—  29)  So  R,  U  (wo  porr  —  skipit  f.),  austr.  W.  —  30)  reyri  hier  die  Ausg. 
(nach  R,  W?),  im  fg.  Satze  reri.  F.  J.  beidemal  rori.  —  31)  ok  potti  Eymi 
hann  helldr  röa  mikit  U.  —  32)  pä  vor  Hym.  R.  —  33)  So  W,  U,  Eg., 
Jönss.,  Pf.,  F.  J.;  vaztir  R,  Rk.,  AM  —  a  pat  miö  H.  —  U  nach  81)  ok  let  pä 
komna  ä  paer  v.  (sem  h.  var  vanr,  ok  bap  pa  eigi  roa  lengro.)  —  33«)  So 
W  (nach  F.  J.),  U  (p.  lezt  v.  enn  m.  1.  r.),  F.  J.;  vilja  R,  T,  übr.  Ausg.  — 
34)  So  W,  s.  utar  (-arr)  R  u.  Ausg.  U:  Eymir  qvaÖ  pat  ha9tt  viÖ  mipgarpz- 
orminn.  —  35)  So  W,  H,  T,  F.  J.  eina  hr.  R  u.  übr.  Ausg.  —  36)  So  W 
u.  Ausg.,  h.  f.  R.  —  37)  U  nach  34)  porr  vill  röa,  Eymir  varp  ökätr.  — 
38)  U:  pörr  greiddi  vapinn.  — 


72  Gylfaginning 

uöit  ok  kastaöi  fyrir  borö,  ok  för  ongullinn  til  grunns3!'); 
ok  er  |>er  pat40)  satt  at  segja,  at  eigi  ginti  ])6rr  minnr  pa 
Miögarösorm41),  en  ÜtgarÖa-Loki  haföi  spottaö  pör,  pa  er 
hann  höf  orminn  upp  meö  hendi  ser42).  Miögarösomr  gein 
5  um  oxahofuöit,  en  ongullinn  va  i  göminn  orminum48);  en  er 
ormrinn  kendi  pess,  bra  hann  viö  sva  fast,  at  baöir  hnefar 
p>örs  skullu  üt  at  boröinu44);  en  pä  varö  porr  reiör  ok 
foeröiz  iasmegin,  spyrnöi  viö  fast  sva 44a),  at  hann  hljöp  bäöum 
fötum  gognum  skipit  ok  spyrnöi  viö  grunni;  drö  pa  orminn 

10  upp  at  boröi.  En  pat  ma  segja,  at  engi  hefir  sa  set  all- 
ögurligar 45)  sjönir,  er  eigi  matti  pat  sja,  er  J)örr  hvesti  augun 
a  orminn,  en  ormrinn  staröi  neöan  i  möt  ok  bles  eitrinu. 
J)a  er  sagt,  at  jotunninn  Hymir  geröiz  litverpr,  folnaöi  ok 
hra3ddiz,  er  hann  sa  orminn  ok  pat  er  saerinn  feil  üt  ok  inn 

15  of  nokkvann46);  ok  i  f)vi  bili  er  pörr  greip  hamarinn  ok 
fceröi  a  lopt,  pa  falmaÖi  jotunninn  til  agnsaxinu47)  ok  hjo 
vaö  J)örs  a  boröi48),  en  ormrinn  soktiz  i  saeinn;  en  pörr 
kastaöi  hamrinum  eptir  honum,  ok  segja  menn,  at  hann  lysti 
af  honum  hofuöit  viö  hronnunum49) ;   en   ek  hygg   hitt  vera 

20  per  satt  at  segja,  at  Miögarösormr  lifir  en  ok  liggr  i  umsja50). 
En  pörr  reiddi  til  hnefann  ok  setr   viö   eyra  Hymi,   sva  at 


39)  So  W  (grunnz)  u.  Ausg.  —  brunnz  R,  botns  H  —  U  nach  38)  ok 
let  koma  ä  uxah.  a  aung.  ok  for  til  grunz.  —  40)  So  T,  F.  J.f  per  f.  W,  ok 
er  pä  sva  satt  a.  s.  R;  ok  er  —  hendi  ser  fehlt  U.    —    41)  So  W,  T,  F.  J. 

—  at  engu  ginnti  pä  pörr  MiÖg.  R  u.  übr.  Ausg.  {doch  e.  minnr  nach  W,  H). 

—  42)  -So  W,  T,  a  h.  ser  R.  -  43)  So  W,  T  u.  (yfir  oxah.)  R  u.  Ausg.  M. 
ormrinn  beit  a  aunglinum  ok  kom  i  göminn  U.  —  svä  aung.  söck  i  gom  H. 

—  44)  So  (doch  k.  pat)  W  nach  AM  (üt  af  borö.  nach  Rk.) ,  ähnl.  R 
(kenndi  pess;  svä  hart,  sk.  üt  ä  boröinu)  u.  Ausg.,  (at  borö.  Fg.  Jönss., 
F.  J.);  U  en  ormrinn  bra  viö  last,  svä  at  bäpir  hnefar  pörs  skullo  vi5 
borpino  (viö  b.  auch  H,  S);  pä  ferpiz  pörr  i  äsmegin ,  spyrndi  viö  fast  svä 
at  h.  hl.  b.  f.  igegnum  skipborpit  ok  sp.  v.  gr.,  drö  pä  at  ser  orm.  ok  upp 
vipr  borpino.  —  44 a)  svä  f.  R.  —  45)  So  W,  T,  F.  J.  ögurl.  R  u.  übr. 
Ausg.  —  U  hier  u.  im  fg. :  en  engi  hevir  sä  sep  enar  ogrligsto  synir  er  eigi 
hevir  pat  er  pörr  u.  w.  —  46)  feil  inn  kolblär  S;  U:  Jotunninn  varp  litverpr, 
er  hann  sä  orminn,  ok  saerinn  feil  in  nockut.  —  47)  So  R  u.  Ausg.,  doch 
agnsaxins  Jönss.  nach  U,  agnsax  W.  —  48)  So  W,  T,  F.  J.,  vip  borpino  U, 
H,  S;  af  boröi  R  u.  übr.  Ausg.  —  49)  SoW,  T,  F.  J.grunninum  R,  grunnit 
H,  U  undeutlich,  s.  AM  II,  287  ').  —  50)  So  die  meist.  Ausg.  nach  R,  vgl. 
AM  I,  170  15).  -  i  sjä  W,  Rk.  — 


G.  XLVIII,  XLIX.  73 

hann  steyptiz  fyrir  borö,  ok  ser  i  iljar  honum;    en  p)örr  65 
til  lands51). 

XLIX.  p>a  maelti  Gangleri:  hafa  nokkur  meiri  tiöindi 
oröit  me8  asum1)?  allmikit  prekvirki  vann  pörr  i  pessi 
ferö2).  Har  svarar3):  vera  mun  at  segja  fra  peim  tiöindum,  5 
er  meira  pötti  vert  asunum4).  En  pat  er  upphaf  peirar 
sogu5),  at  Baldr  inn  goöa  dreymöi  drauma  störa  ok  haettliga 
um  lif 6)  sitt.  En  er  hann  sagöi  asunum  draumana,  pa  baru 
peir  saman  raö  sin,  ok  var  f)at  gert,  at  beiöa  7)  griöa  Baldri 
fyrir  alskonar  häska;  ok  Frigg  tök  svardaga  til  pess8),  at  10 
eira  skyldu  Baldri  eldr  ok  vatn,  jarn  ok  alls  konar  malmr, 
steinar,  joröin,  viöirnir,  söttirnar,  dyrin,  fuglarnir,  eitrit, 
ormarnir9).  En  er  petta  var  gert  ok  vitat10),  pa  var 
pat  skemtun  Baldrs  ok  asanna11),  at  hann  skyldi  standa 
upp  a  pingum,  en  aörir  aesir12)  skyldu  sumir  sköta  at  15 
honum,  sumir  hoggva  til,  sumir  berja  grjöti.  En  hvat 
sem  at  var  gert,  sakaöi  hann  ekki,  ok  pötti  petta  ollum 
mikill  frami12a).  En  er  petta  sa  Loki  Laufeyjarson,  pa 
likaöi  honum  illa13).     Hann  gekk  til  Fensalar14)  til  Friggjar 


51)  U  nach  46):  en  er  porr  greip  hamarinn,  falm.  jot.  til  agnsaxins  ok 
hjo  vip  b.  vap  pors,  en  ormr  sauck  i  sasinn,  en  p.  käst.  hamr.  ok  laust  viö 
eyra  jotninum  sva  at  h.  steyptiz  at  boröino,  ok  laust  af  honum  haufopit  viö 
haon  .  .  .  (hrönnum  ?  vgl.  AM,  11,  287  l))  en  pörr  öp  til  lanz.  — 

XLIX.  1)  So  W,  H;  asunum  R,  Ausg.  —  Die  viell.  aus  Härs  Ant- 
wort entlehnten  Worte  hafa  u.  w.  fehlen  in  U.  —  2)  Mikit  afrek  var  petta  U* 

—  3)  So  R,  svarapi  U,  wo  die  Über  sehr.  Fra  liflati  Balldrs  ok  for  HermoÖs 
til  Heljar  folgt.  —  pa  segir  Här  W.  —  4)  So  W,  R  —  Verra  mun  vera  at 
s.  S  —  Verpa  man  ek  at  s.  p.  H.  —  Meira  var  hitt  vert  U.  —  5)  SoW,  H, 
T,  F.  J.  —  pessar  s.  R  —  En  bis  sögu  f.  U.  —  6)  er  Balldr  enn  gopa 
dreympi  haettligt  U.  —  7)  b.  gupin  H.  —  8)  tök  ei[)a  af  aullom  lutom  H.  — 
9)  So  W,  T,  F.  J.  —  eitr,  ormar  R  —  H  {wo  jöröin,  söttirnar  vorher  fehlt) 
eitrormar  (s.  u.  U)  ne  heldr  söttirnar  epa  neitt  annaö.  —  U  nach  6):  ok 
sagpi  äsum;  Frigg  beiddi  honum  gripa  at  eigi  grandapi  honum  elldr  ne 
järn  ne  votn,  mälmr  ne  steinar  ne  vipir,   söttir  ne  dyr,  fuglar  ne  eitrormar. 

—  10)  Ok  er  p.  v.  gert  U.  —  11)  v.  p.  skemtan  Baldrs  (at  h.  stop  u.  a  p.) 
U.  —  12)  So  W,  en  allir  aörir  sk.  K  u.  Ausg.  —  sk.  at  honum  U  {vgl.  12 a), 
T,  F.  J.  —  sk.  a  hann  W,  R.  —  12 n)  U  nach  J1):  skylldo  sumir  skjota  at 
honum,  en  s.  hauggva,  s.  gryta;  hann  sakapi  ekki.  —  13)  So  W  u.  U  (en  er 
L.  sa  p.  1.  h.  i.)  —  K  {u.  Ausg.)  nach  illa:  er  Baldr  sakaöi  ekki.  — 
14)  Fensala  U,  H.  — 


74  Gylfaginning 

ok  bra  ser  i  konu  liki.  J)a  spyrr  Frigg,  ef  sü  kona  vissi 
hvat  aesir  hoföuz  at  a  pinginu17).  H6nlc)  sagöi,  at  allir 
skutu  at  Baldri,  ok  pat,  at  hann  sakafti  ekki17).  p>a  maelti 
Frigg:  eigi  munu  vapn  eöa  viöir  granda  Baldri ls);  eiöa  hefi  ek 
5  fengit  af  ollum  peim 1!)).  Ja  spyrr  konan :  haf a  allir  hlutir 
per20)  eiöa  unnit  at  eira  Baldri?  J)ä  svarar  Frigg:  vex 
viöarteinungr  einn  fyrir  vestan21)  Valholl,  sa  er  mistilteinn 
kallaör;  sä  pötti  mer  ungr  at  krefja  eiösins.  J)vi  naest  hvarf 
konan  a  brott,  en  Loki  tök  mistiltein  ok  sleit   upp   ok  gekk 

10  til  Jungs22).  En  Hoör  stöö  ütarliga  i  mannhringinum,  pvi  at 
hann  var  blindr.  pä  maelti  Loki  viö  hann:  hvi  skytr  pü 
ekki23)  at  Baldri?  Hann  svarar:  pvi  at  ek  se  eigi,  hvar 
Baldr  er24),  ok  pat  annat,  at  ek  em  vapnlauss.  p)a  maelti 
Loki:  geröu  pö  i  liking  annarra  manna  ok  veit  Baldri  soemd 

15  sem  aörir  menn25);  ek  mun  visa  per  til,  hvar  hann  stendr26), 
skjöt  at  honum  vendi  pessum.  HoQr  tök  mistiltein  ok  skaut 
at  Baldri  at  tilvisun  Loka;  flaug  skotit  i  gognum  hann27), 
ok  feil  Baldr28)  dauör  til  jaröar,  ok  hefir  pat  mest  öhappa- 
skot    verit    meö   guöum    ok    monnum29).     J)a   er    Baldr    var 

20  fallinn,  pa  felluz  pllum  asum  orÖtok  ok  svä  hendr  at  taka 
til  hans,  ok  sa30)  hverr  til  annars,  ok  varu  allir  meö  einum 
hug  til  pess,  er  unnit  haföi  verkit31),  en  engi  matti  hefna; 
par  var  sva  mikill  griöastaör32).  En  pa  er  aesirnir  freistuöu 
at  maela,  pa  var  hitt  pö  fyrr 33),  at  gratrinn  kom  upp,  sva  at 


15)  So  R  u.  (spyrr  Fr.  ef  hann  vissi,  hvat  menn  höföuz  at  ä  p.)  U,  Ausg. 

—  heföiz  W.  —  16)  Hann  U.  —  17)  en  h.  sakar  e.  U.  —  18)  vapn  ne  v. 
bana  B.  U.  —  19)  So  W,  pegit  af  ö.  p.  R,  ähnl.  U.  —  20)  per  nur  W.  — 
21)  So  W,  U,  H;  nach  F.  J.  „alle"  Hss.  von  Bei.;  f.  austan  R  nach  den  alt. 
Ausg.  —  22)  U  {nach  kr.  eiösins):  pä  hverfr  konan,  en  Loki  gengr  til  ok 
tekr  mistilteininn  ok  slitr  upp  meö  rötum;  gengr  til  pingsins.  —  23)  eigi  U. 
24)  hv.  B.  er  f.  U.  —  25)  So  W,  R  —  ok  veit  hon.  atsökn  U,  ok  v.  atsökn 
hon.  til  saemdar  H.  —  26)  v.  per  til  hans  U.  —  27)  HauÖr  t.  mistilteininn 
ok  skaut  i  gegn.  Balldr  U.  —  28)  So  W,  hann  R;  ok  feil  —  jaröar  fehlt  U. 

—  29)  So  nach  U  (ok  var  p.  mest  ohappaskot  m.  g.  ok  m.);  ok  hefir  pat 
mest  ohapp  gort  verit  W,  ähnl.  (ohapp  verit  unnit)  R  u.  Ausg.  —  30)  U 
nach  29):  Nu  sä  u.  w.  —  31)  ok  allir  meö  grimmum  hug  til  p.  er  gert  hafpi 
U.  —  32)  So  R  u.  (eigi  m.  h.)  W.  —  en  engi  m.  par  h.  i  gripa  stapnum  U. 
33)  So  R;  U:  Allir  bäro  illa  harminn,  en  Öpinn  verst.  Var  par  grätr  fyrir 
mal.  —  W:  En  pä  er  aesirn.  vitkuöuz,  pä  var  pat  fyrst,  at  u.  w.  —  ^.75,4: 
En  er  guöin  vitkuöuz.  — 


C.  XLTX.  75 

engi  matti  oörum  segja  me8  oröunum  fra  sinum  harmi.  En 
Ööinn  bar  peim  mun  verst  penna  skaöa,  sem  hann  kunni 
mesta  skyn,  hversu  mikil  aftaka  ok  missa  asunum  var  i  fra- 
falli  Baldrs34).  En  er  guftin  vitkuöuz,  pa  maelti  Frigg  ok 
spuröi,  hverr  sa  vaeri  meö  asum,  er  eignaz  vildi  allar  astir  5 
hennar  ok  hylli35),  ok  vili  hann  riöa  a  Helveg  ok  freista, 
ef  hann  fai  fundit  Baldr,  ok  bjööa  Helju  ütlausn,  ef  hon  vill 
lata  fara  Baldr  heim  iÄsgarö36).  En  sa  er  nefndr  Hermöör 
inn  hvati,  son  Oöins,  er  til  peirar  sendifarar  varö37).  J)a 
var  tekinn  Sleipnir,  hestr  Ööins,  ok  leiddr  fram,  ok  steig  10 
Hermöör  a  pann  hest  ok  hleypti  braut. 

En  aesirnir  töku  lik  Baldrs  ok  fluttu  til  saevar.  Hring- 
horni  het  skip  Baldrs,  hann  var  allra  skipa  mestr;  hann 
vildu  guÖin  fram  setja  ok  gera  par  a  balfor  Baldrs,  en  skipit 
gekk  hvergi  fram38).  J)a  var  sent  i  Jotunheima  eptir  gygi  15 
peiri  er  Hyrrokin  er  nefnd39);  en  er  hon  kom,  ok  reiö 
vargi  ok  haföi  hoggorm  at  taumum40),  pa  hljop  hon  af 
hestinum,  en  Ööinn  kallaöi  til  berserki  f jöra  at  gaeta  hestsins 
ok  fengu  peir  eigi  haldit,  nema  peir  felldi  hann41).  J)a  gekk 
Hyrrokin  a  framstafn  nokkvans  ok  hratt  fram  i  fyrsta  viö-  20 
bragöi,  sva  at  eldr  hraut  ör  hlunnunum,  en  lond  oll  skulfu42). 
pa  varö  J)örr  reiör  ok  greip  hamarinn  ok  munöi  pa  brjöta 
hpfuö  hennar,  aör  9II  guöin  baöu  henni43)  friöar.  J)a  var 
borit    üt    a    skipit    lik   Baldrs;   en44)    er    pat    sa   kona    hans 


34)  So  W,  R  u.  (mest  skin  a;  inikill  aftaka,  inunr  ok  missir  äsom 
varö)  H.  —  In  U  fehlt  dies  u.  das  Vor.  (nach  kom  upp),  vgl.  jedoch  33). 
—  35)  So  R  u.  (äst.  minar)  W,  ok  hylli  fehlt  H;  U  nach  33)  pa  spurpi  Fr. 
hverr  sä  v.  m.  äs.  er  eignaz  villdi  äst.  hennar.  —  36)  ok  ripa  ä  helvega  at 
nä  Balldri  meör  ütlausn  U.  —  37)  So  W  (son  auch  U)  u.  (doch  sveinn  Oö. ; 
farar)  R  —  Hermoör  son  Opins  för  (ok  reip  Sleipni  als  Schluß)  U.  — 
38)  Balldr  var  lagör  i  skipit  Hringh.  ok  astlopu  gupin  fram  at  setja  meö 
bälgerö  ok  tokz  pat  eigi  fyrri  (en  Hyrroken  kom  til)  U.  —  39)  So  W,  H. 
het  ß.  (die  Schreibung  des  Namens  H.  mit  k  und  kk).  —  40)  So  W,  K  — 
reiÖ  opom  v.  u.  w.  H;  U  ursprünglich:  hon  reip  vargi  ok  vargar  (am  Rande 
verbessert  hoggormar)  voro  at  taumum.  —  41)  U  nach  40)  ok  nü  fengo  eigi 
berserkir  halldit  taumonum.  —  42)  So  W  u.  (ok  1.  sk.)  R  —  hon  dro  fram 
skipit  ok  at  fyrsta  vipbragöi  hraut  sk.  6r  hlunnonum  U.  —  43)  So  W  u. 
(ä.  en  g.  öll)  R  —  pä  villdi  porr  ljosta  hana,  en  gupin  banna  pat  U.  — 
44)  ok  R  u.  w.  - 


76  Gylf'aginning 

Nanna,  Neps  döttir,  pa  sprakk  hon  af45)  harmi  ok  dö:  var 
hon  borin  a  balit  ok  slegit  i  eldi4,;);  pa  stöö  pörr  at  ok 
vigöi  balit  meö  Mjollni,  en  fyrir  fötum  honum47)  rann  dvergr 
nokkurr,  sa  er  Litr  nefndr;  en  ])6rr  spyrnöi  foeti  sinum48)  a 
5  hann  ok  hratt  honum  i  eldinn  ok  brann  hann49).  En  pessa 
brennu  sötti  margskonar  pjöö50);  fyrst  at  segja  fra  Ööni, 
at  meö  honum  för  Frigg  ok  valkyrjur  ok  hrafnar  hans;  en 
Freyr  ök  i  kerru  meö  gelti  peim  er  Gullinbursti  heitir  eöa 
Sliörugtanni51);   en  Heimdallr   reiö   hesti  peim   er  Gulltoppr 

10  heitir52),  en  Freyja  ökkottum  sinum58).  J)ar  komr53*)  ok  mikit 
fölk  hrimpursa  ok  bergrisa54).  Ööinn  lagöi  a  balit  gullhring 
pann  er  Draupnir  heitir ;  honum  fylgÖi 54a)  sü  nattüra ,  at 
ina  niundu  hverja  nött  drupu  af  honum  atta  hringar55) 
jafnhofgir.     Hestr  Baldrs  var  leiddr  a  balit  meö  ollu  reiöi56). 

15  En  J)at  er  at  segja  fra  Hermööi,   at  hann  reiö  niu  naetr 

dokkva  dala  ok  djüpa,  sva  at  hann  sä  ekki,  fyrr  en  hann 
kom  til  arinnar  Gjallar  ok  reiö  a  Gjallarbrüna;  hon  er  pokt 
lysigulli57).  Mööguör  er  nefndr  maer  sü  er  gaetir  brüarinnar; 
hon   spuröi    hann    at   nafni    ok   at58)    aett   ok    sagöi,    at    inn 

20  fyrra  dag  riöu  um  brüna  fimm  fylki  daudra  manna  :  en  engi 

dynr  brüin   minnr59)    undir   einum  per,   ok   eigi   hefir  pü  lit 

dauöra  manna;  hvi  riör  pü  her  a  Helveg60)?  Hann  svararG1): 

45)  So  W  u.  Ausg.,  nur  AM  a  h.  mit  R.  —  46)  U  nach  43)  lik  Balldr(s) 
var  borit  ä  balit;  Nanna  Nefs  (so  auch  H)  dottir  sprack  er  hon  fra.  — 
47)  So  W,  T,  F.  J.,  hans  R.  —  48)  5oW— faetum  sinum  R.  —  49)  U  nach  46) 
pörr  vigpi  balit  meö  Mjolni  ok  hann  spyrndi  dvergnum  Litt  ä  balit.  (sp. 
dverginom  fram  i  eldinn  H).  —  50)  enn  pesi  br.  s.  R;  die  Hrgb.  seit  Rk.: 
En  pessa  brenna  sötti,  at  p.  br.  s.  W.  —  U:  par  {oder  peir)  vöro  pä  oll 
gupin,  das  Fg.  bis  Freyr  fehlt.  —  51)  Fr.  sat  i  kerro  ok  var  par  beittr  fyrir 
goltrinn  Gullinbusti  eöa  Sligrutanni  U.  —  52)  H.  r.  Gulltopp  U.  —  53)  So 
F.  J.  nach  U  (Freyjo),  T,  H  (6k  viö  k.  s.)  ök  f.  W,  R.  —  53 a)  kom  T, 
F.  J.  —  54)  So  W,  bergrisar  R  —  par  vom  ok  hrimpussar  U.  —  siöan  sii 
n.  W,  R,  Ausg.  außer  F.  J.  (siö.  fehlt  T,  alles  von  hon.  —  jafnh.  f.  U).  — 
55)  So  W,  gullringar  R  u.  Ausg.  [z.  T.  gullhr.)  —  56)  U  nach  ö4)  Öpinn 
lagpi  ä  balit  Draupni  ok  best  Balldrs  meö  ollum  reipa.  —  57)  Herrn,  reiö 
nio  naetr  til  Gjallar  är  ok  a  gulli  hlapna  brü  U.  —  58)  So  W,  eöa  (=  ok 
at)  R  u.  Ausg.,  eöa  at  F.  J.  nach  T.'—  59)  So  W,  S,  (mipr  U)  u.  Ausg.  — 
iafnmjok  R,  T.  —  60)  U  nach  67)  Möpgupr  getti  brüarinnar  ok  hon  maelti: 
Fyrra  dag  reip  Balldr  her  meö  fimm  c.  manna,  en  eigi  glymr  mipr  undir 
per  einum.  —  Das  Fg.  bis  pä  reiö  fehlt.  —  61)  So  W,  Jönss.,  Pf.;  sv.  at  R 
u.  übr.  Ausg.  — 


G.  XLIX.  77 

ek  skal  riöa  til  Heljar  at  leita  Baldrs,  eöa  hvart  hefir  pu 
n9kkut  set  Baldr  aHelvegi?  Hon  segir62),  at  Baldr  haföi63) 
par  riöit  um  Gjallarbrü;  en  niÖr  ok  noror  liggr  Helvegr. 
pa  reiö  Hermoör  par  til  er  hann  kom  at  Helgrindum,  pa 
steig64)  hann  af  hestinum  ok  gyröi  hann  fast,  steig  upp  ok  5 
keyröi  hann  sporum,  en  hestrinn  hljöp  sva  hart  yfir65)  grind- 
ina,  at  hann  kom  hvergi  naer.  pa  reift  Hermoör  heim  til 
hallarinnar  ok  steig  af  baki66);  gekk  inn  i  hollina,  sa  par 
sitja  i  ondugi  Baldr,  brööur  sinn,  ok  dvalöiz  Hermoör  par  um 
nöttina.  At  morni  beiddiz  hann67)  af  Helju,  at  Baldr  skyldi  10 
riöa  heim  meö  honum,  ok  sagöi,  hversu  mikill  grätr  var  meö 
asum68).  En  Hei  sagöi,  at  pat  skyldi  sva  reyna,  hvart  Baldr 
var  sva  astsaell,  sem  sagt  er:  ok  ef  allir  hlutir  i  heiminum, 
kykvir  ok  dauöir,  grata  hann,  pa  skal  hann  fara  til  asa  aptr; 
en  haldaz  meö  Helju,  ef  nokkurr  maelir  viö  e5a  vill  eigi  15 
grata69),  fa  stöö  Hermöör  upp,  en  Baldr  leiddi70)  hann 
üt  ör  hollinni  ok  tök  hringinn  Draupni  ok  sendi  ÖÖni  til 
minja;  en  Nanna  sendi  Frigg  ripti71)  ok  enn  fleiri  gjafar, 
Fullu  fingrgull.  pa  reiö  Hermöör  aptr  leiö  sina  ok  kom  i 
Äsgarö  ok  sagöi  oll  tiöindi,  pau  er  hann  haföi  set  eÖa  20 
heyrt 72). 

J)vi  naBSt  sendu  aesir  um  allan  heim  erindreka73)  at 
biöja,  at  Baldr  vaari  gratinn  ör  Helju;  en73a)  allir  geröu  pat, 
menninir  ok  kykvendin  ok  joröin  ok  steinarnir  ok  tre  ok 
allr  malmr;  sva  sem  J)ü  munt  set  hafa,  at  pessir  hlutir  grata,  25 
pä  er  peir  koma  ör  frosti  ok  i  hita.  |)a  er  sendimenn  föru 
heim  ok  hoföu  vel  rekit  orindi  sin 74),  finna  peir  i  helli  nokkur- 


62)  So  (s.)  W,  hon  sagöi  F.  J.  —  En  hon  sagöi  E,  T  u.  übr.  Ausg.  — 
63)  So  R  u.  w.;  hafi  W.  —  64)  hier  ste  R.  —  65)  So  W  u.  Ausg.  außer 
AM  (hart  ok  yf.  nach  R).  —  hätt  y.  T.  —  66)  So  W,  Eg.,  Jönss.,  Pf.  — 
af  hesti  U.  Rk.,  AM.  F.  J.  —  67)  So  W  —  En  at  morni  pa  b.  Hermoör  af 
Helju  R  u.  Ausg.  —  68)  U  nach  60)  pä  reip  hann  at  Helgrindum  ok  sä  par 
bröpr  sinn,  hann  bar  framm  bop  sin.  —  69)  U:  En  sü  ein  var  van  um  brott- 
kvämo  hans;  ef  allir  hlutir  grata  hann  meö  äsum  kyckvir  ok  daupir,  en  ella 
halldiz  meö  Heljo.  —  70)  So  W,  T,  F.  J.;  leiöir  R.  —  71)  nisti  S.  — 
72)  So  W,  ok  h.  R.  —  U  nach  69)  Balldr  feck  honum  hringinn  Draupni,  en 
Nanna  sendi  Frigg  falld,  en  Fullo  fingrgull.  X>ä  för  Hermoör  aptr  i  Äsgarp 
ok  segir  tipinde.  —  73)  So  (doch  or.)  W,  R  —  erindom  peirra  H.  —  73 a)  en 
fehlt  bei  Eg.,  Jönss..  —  74)  So  (er.)  W,  sin  or.  R. 


•  ö  Gylfaginning 

um,    hvar    gfgr    Bat;     hon    uefndiz    j>okk.     peir    biftja    hana 
Lirata  Baldr  6r  helju,  höu  segir  sva74"): 
(/,)  pokk  mun  grata 

purrum  t<)rum 

Baldrs  balfarar  ") ; 

kviks7<;)  ne  dauös 

nautka  karls  sonar 77) ; 

haldi78)  Hei  pvi  's  hefir! 
En  J>ess  geta  menn,  at  par  hafi  verit  Loki  Laufeyjarson,  er 
flest  hefir  illt  gert  meö  asum79). 

5  L.     pa   maelti   Gangleri:    allmiklu    kom   Loki   a  leiö,    er 

hann  olli  fyrst,  J>vi  er  Baldr  var  veginn,  ok  sva  pvi  er  hann 
varö  eigi  leystr  fra  Helju;  eöa  hvart  var  honum  nokkut  pessa 
hefnt1)?  Har  segir2):  goldit  var  honum  petta,  sva  at  hann 
mun  lengi  kennaz2a).   p)a  er  guöin  varu  orÖin  honum  sva  reiö, 

10  sem  van  var,  hljöp  hann  a  braut  ok  fal  sik  a  fjalli3)  nokkuru; 
geröi  par  hüs  ok  fjörar  dyrr,  at  hann  matti  sja  ör  hüsinu  i 
allar  aettir3a)  En  opt  um  daga  bra  hann  ser  i  laxliki  ok 
falz  pa  par  sem  heitir  Franangrs  fors4).  Hann  hugsaÖi 
fyrir  ser,  hverja   vel  a3sir    mundu   til   finna,    at  taka  hann  i 

15  forsinum5).     En   er    hann  sat   i  hüsinu,   tök   hann  Ungarn6) 


74  a)  So  W,  hon  segir  R.  —  U  nach  72)  pä  bäpu  gupin  alla  hluti  grata 
B.  ör  Heljo.     Menn  ok  kyqvindi,   iorp  ok  steina(r),  tre  ok  allr  mälmr  greto 

B.  sem  pii  m.  s.  h.  at  p.  hl.  gr.  all.  i  frosti  ok  hita.  pat  er  sagt,  at  gupin 
finna  gygi  i  helli  n.  er  paukt  nefndiz,  bipja  hana  grata,  sem  allt  annat,  B. 
or.  H.  Hon  sv.  —  75)  B.  helfarar  U.  —  {für  paukk  hat  U  beidemal  paukt). 
—  76)  So  W,  H.  G.;  kyks  R.  U,  F.  J.  —  77)  So  W  u.  Ausg.  (kalls  s.  einige 
nach  R,  vgl.  B'.);  nautka  —  sonar  f.  U,  qviks  epa  (eöa  auch  U)  dauös  karls 
ne  naut  ec  H.  —  78)  So  W,  U,  Ausg.  —  hafi  R.  —  79)  Für  En  —  äsum 
bietet  U:  par  var  Loki  raunar.  — 

L.  1)  So  W  —  varö  h.  p.  n.  h.  Rm.  Ausg.  —  2)  svarar  Rk.,Eg.}  Jönns. 
Derselbe  Unterschied  auch  sonst,  vgl.  XLII  2).  —  2a)  kenna  H.  —  3)  So  W, 
U,  T,  F.   J.;    i  fj.  n.   die  übt:  Ausg.  nach  R.    —    U  bietet  für  den  Anf.  von 

C.  L  nur:  pa  er  gupin  visso  pat,  vöru  pau  reiö  Loka  ok  fal  hann  sik  ä  fjalli 
n.  —  3a)  s.  LI  4).  —  4)  U  nach  a)  ok  vöru  f.  d.  ä  husi  hans,  at  h.  saei  i 
allar  aettir,  en  um  daga  var  h.  i  Fr.  forsi  11.  —  5)  So  W  u.  (pa  hugs.  h.  f. 
s.)  R  u.  Ausg.  —  honum  kom  i  hug,  at  aesirnir  mundi  setja  vel  fyrir  hann 
(hverjar  velar  H  u.  w.  nach  W)  U.  —  6)  So  W,  R,  T,  AM,  Pf.,  F.  J.; 
lingarnit  U,  —  lin  ok  garn  Rk.,  Fg.,  Jönss.  —   U  nach  6)  tök  sipan  ling.  — 


G.  XLIX,  L.  79 

ok  reiö  a  raeksna7),  sva  sem  net  er  siöan  gort8);  en  eldr 
brann  fyrir  honum.  J)a  sa  hann,  at  aesir  attu  skamt  til 
hans,  ok  haföi  Ööinn  set  6r  Hliöskjalfinni,  hvar  hann  var; 
hann  hljöp  pegar  upp  ok  üt  i  ana,  en  kastaÖi  netinu  fram  a 
eldinn9).  En  er  aesir  koma  til,  pa  gekk  sa  fyrst  inn,  er  allra  5 
var  vitrastr,  er  Kvasir  er  nefnör 10),  ok  er  hann  sa  a  eldinum 
folskann,  er  netit  haföi  brunnit11),  pa  skildi  hann,  at  pat 
mundi  vel  vera  til  at  taka  fiska,  ok  sagöi  asunum.  p)vi 
na3st  töku  peir  hör12)  ok  geröu  ser  net,  eptir  pvi  sem  peir 
sa  a  folskanum 13),  at  Loki  haföi  gert;  ok  er  büit  var  netit,  10 
pa  fara  aesir  til  arinnar  ok  kasta  neti  i  forsinn;  helt  pörr 
oörum  netshalsi,  en  oörum  heldu  allir  aesir  ok  drögu  netit14). 
En  Loki  för  fyrir  ok  leggz  niör  i  milli14a)  steina  tveggja; 
drögu  peir  netit  yfir  hann  ok  kendu,  at  kykt  var15)  fyrir, 
ok  fara  i  annat  sinn  upp  til  forsins  ok  kasta  üt  netinu  ok  15 
binda  viö  sva  Jmngt,  at  eigi  skyli  undir  mega  fara  16).  Ferr 
pa  Loki  fyrir  netinu;  en  er  hann  ser,  at  skamt  var  til  saevar, 
pa  hleypr  hann  upp  yfir  pinulinn  ok  rennir  upp  i  forsinn17) 
Nu  sa  aesirnir,  hvar  hann  för;  fara  enn  upp  til  forsins,  ok 
skipta  liöinu  i  tva  staöi;  en  pörr  veör  pa  eptir  miöri  anni,  20 
ok  fara  sva  üt  til  sjövar18).     En  er  Loki  ser  tva  kosti:  var 


7)  So  nach  W  auch  F.  J. ;  AM  raexna  nach  R;  möskva  die  iibr.  Ausg. 
nach  U,  vgl.  Eint.  S.  31")  32  —  g)  SoW,  T  (sem  cet  er  gert  U;  sem  nü  er 
gort  H);  ohne  sva  F.  J.f  ohne  gort  R  u.  iibr.  Ausg.  —  9)  So  R  (ok  käst.)  u. 
Ausg.,  upp  ok  vor  üt  f.  W.  —  |>ä  sä  h.  «si  pangat  fara,  Opinn  hafpi  se\>  h. 
ör  Hl.;  L.  hl.  i  ana,  en  käst.  net.  äeld.  U.  —  10)  So  W  u.  (koma  til  hüssins 
R,  nur  koma  H;  Kv.  heitir)  R,  H  —  Kväser  geck  inn  fyrstr,  er  vitraztr  var 
17.  —  11)  &  W  «.  Ausg.,  ä  eidin  f.  R  —  fölskvan  sehr.  Eg.,  Jönss.  —  ä 
eld.  fehlt  H;  U  zieht  dies  u.  das  Fg.  bis  14)  zus. :  J)ä  skilpi  hann,  at  petta 
mundi  vel  til  fiska,  ok  gerpu  eptir  faulskanum  er  netij)  brann.  —    12)  So  H 

—  hör  fehlte,  R  u.  Ausg.   —   13)  So  W,  U  {vgl.  ">,  T,  F.  J.  —  fölskva  R 

—  14)  So  W,  T,  F.  J.;  U  nach  «)  Fara  i  forsinn  ok  hellt  pörr  oprum 
netzhälsi,  en  allir  aesir  oprum  —  öör.  netshalsi  auch  H;  R  (u.  iibr.  Ausg.) 
wieW,  doch  helt  p.  enda  öör.  ok  öör.  h.  u.  w.  —  14 a)  milli  {für  i  m.)  sehr. 
Eg.,  Jönss.,  vgl.  auch  die  fg.  N.  —  15)  So  R  u.  Ausg.,  W  varö  (varp  aus 
var  par  verlesen?).  —  En  Loki  lagpiz  millum  (m.  auch  W)  st.  tv.  ok  dr.  p. 
n.  yf.  h.  framm  U.  —  16)  Fara  ojiro  s.  ok  b.  sva  p.  v.  at  eigi  mätti  u.  f.  U. 

—  17)  ahnt,  auch  U  (til  sjofar)  u.  H.  (yfir  netpinulinn).  —  18)  So  W,  U 
(Nu  sja  aes.  hv.  h.  f. ;  skipta  nü  lip.  i  tvä  st.,  p.  v.  u.  w.)  T,  F.  J.  (til  saevar) 

—  sva  til  saevar  R  u.  iibr.  Ausg.  — 


80  (iylfaginning 

J>at  lifshaski,  at  lilaupa  a  saeinn,  en  hinn  var  annarr11'),  at 
leita20)  enn  yfir  netit;  ok  J>at  geröi  hann,  hljöp  sem  snarast 
yfir  netpinulinn21).  |)örr  greip  eptir  honum  ok  tök  um 
hann,  ok  rendi  hann  i  hendi  honum,  sva  at  staöar  nam 
5  hondin  viö  sporöinn,  ok  er  fyrir  pa  sok  siöan  laxinn  aptr- 
mjor22).  Nu  var  Loki  tekinn23)  griöalauss  ok  farit  meö 
hann  i  helli  nokkurn.  ])a  töku  peir  prjar  hellur  ok  settu 
a  egg2[)  ok  lustu  rauf  a  hellunni  hverri25).  J)ä  varu 
teknir  synir  Loka,  Vali  ok  Nari2,i)   (eöa  Narfi),  brugöu   aesir 

10  Vala  i  vargs  liki,  ok  reif  hann  i  sundr27)  Narfa,  brööur 
sinn.  |)a  töku  aesir  parma  hans  ok  bundu  Loka  meö  yfir 
pa  prjä  eggsteina28);  stendr  einn  undir  heröum,  annarr  undir 
lendum,  priöi  undir  knesbötum29),  ok  uröu  pau  bond  at  jarni. 
pa  tök  Skaöi  eitrorm  ok  festi    upp  yfir   hann,   sva   at  eitrit 

15  skyldi  drjüpa  ör  orminum  i  andlit  honum30);  en  Sigyn  kona 
hans  sitr31)  hja  honum  ok  heldr  munnlaugu 32)  undir  eitr- 
dropa;  en  pa  er  füll  er  munnlaugin33),  gengr  hon34)  ok 
slaer  üt  eitrinu,  en  meÖan  drypr  eitrit  i  andlit  honum;  pa 
kippiz  hann  sva  hart  viö,    at  jorö   9II  skelfr;    pat  kallit  per 

20  landskjalfta.     par  liggr  hann35)   i  bpndum   til  ragnarokrs36). 


19)  So  W,  T,  Jönss.,  F.  J.;  die  übr.  Ausg.  hit  var  annarr  nach  R.  — 
20)  So  W,  T;  hlaupa  R  u.  Ausg.  —  21)  Ok  er  Loki  ser  lifshäska  ä  saeinn 
at  fara,  pä  hleypr  hann  yvir  netiö  U.  —  22)  So  W  u.  (staö.  naf,  siöan  fehlt), 
R  u.  Ausg.  (st.  nam  Jönss.,  F.  J.)  —  En  p.  greip  hann  haundum,  en  hann 
rendi  i  haund.  hon.;  ok  nam  hondin  st.  viö  sp.  u.  w.  {ohne  siö.)  U.  —  23)  t. 
fehlt  H.  —  24)  So  W,  R;  upp  ä  eggina  H,  U  (L.  var  nü  t.  gr.  ok  faerör  i 
helli  n.,  ok  toku  hellor  III  ok  settu  a  enda).  —  25)  1.  ä  rauf  ä  hv.  U.  — 
26)  Näri  S.  —  27)  So  W,  U,  H,  Ausg.  —  in  R  sind  die  Worte  i  sundr  ver- 
wischt u.  fehlen  bei  Bk.  —  28)  So  nach  W  u.  U  (pä  111  egg  W,  III  egg- 
steina U,  eggjasteina  H)  auch  F.  J.;  yfir  pä  III  steina  R  u.  übr.  Ausg.  {für  stendr 
im  fg.  stop  U).  —  29)  So  W,  U,  H,  Ausg.,  doch  AM  knesfötum  nach  R.  — 
30)  Skaöi  festi  eitrorm  yvir  andlit  honum  U.  —  31)  So  W,  T;  stendr  R  u. 
Ausg.  —  32)  So  W,  Pf.,  munlaug  U,  mundl.  H,  möndlaugu  R,  Kk.}  AM,  Eg., 
mundlaugu  Jönss.,  F.  J.  —  33)  So  hier  W,  R  Ausg.,  munl.  U  —  en  pä  er 
füllt  er  H.  —  34)  So  W,  pä  g.  h.  R  u.  Ausg.  —  35)  h.  fastr  i  peim  H.  — 
36)  Die  Schreibung  variiert  in  den  Hss.  (W  immer  mit  kk);  U  nach  30):  en 
Sigun  hellt  munlaug  und.  eitrdropana,  ok  sl.  üt  eitrino,  ok  pä  drypr  i  andl. 
hon.,  er  f.  er  munl.,  ok  k.  h.  p.  svä  h.  v.,  at  jorö  sk. ;  par  1.  h.  til  ragna- 
rauckrs.  —  Zu  Z.  14  fg.  s.  Einl.  C.  3  {Schluß). 


C.  LI.  81 

LI1).  pä,  maelti  Gangleri:  hver  tiöindi  eru  at  segja2) 
um  ragnarokr?  pess  hefi  ek  eigi3)  fyrr  heyrt  getit.  Har 
segir:  mikil  tiöindi  eru  paöan  at  segja  ok  morg;  pau  in 
fyrstu,  at  vetr  sa  kemr,  er  kallaör  er  fimbulvetr,  pa  drifr 
snaer  ör  ollum  aettum4),  frost  eru  pa  mikil  ok  vindar  harö-  5 
ir5);  ekki  nytr  solar;  peir  vetr  fara  prir  saman,  ok  ekki 
sumar  i  millum6).  En  aör  ganga  svä  aÖrir  prir  vetr,  at  pa 
eru 7)  um  alla  verold 8)  orrostur  miklar ;  pa  drepaz  broedr  f yrir 
agirni  sakar 9),  ok  engi  pyrmir  foöur  eöa  syni  i  manndrapum 
eöa10)  sifjasliti.     Sva  segir  i  Voluspa11):  10 

(Vol.  45)  Broeör  munu  berjask 

ok  at  bonum  veröask12), 

munu  systrungar 

sifjum  spilla; 

hart  's  meö  holöum1241), 

hördömr  mikill, 

skeggjold 13),  skalmold, 

skildir  klofnir13a); 

vindold,  vargold, 

aör  verold  steypisk14). 

|)a    verör    pat   er    mikil    tiÖindi    pykkja,    at   ülfrinn    gleypir 
solna 15),    ok    pykkir    mpnnum    pat    mikit 16)    mein ;    pa   tekr 


LI.  1)  Überschrift  wU:  Frä  fimbulvetri  ok  ragnarauckrumm.  —  2)  s. 
fra  um  r,  R.  —  ragnarökr  E,  in  W  (und  U)  immer  -rökkr  geschr.  — 
Vgl.  Skaldsk.  C.  L  56).  —  3)  f.  H.  —  4)  aett.  (immer)  W,  vgl.  C.L  3a)  aettir. 

—  5)  So  W,  hvassir  R  u.  Ausg.  —  6)  So  W,  i  milli  U;  ä  m.  H,  milli  R.  — 
U  als  Anfang:  HvaÖ  segir  pü  fra  fimbulvetri?  segir  Gangleri.  Har  segir: 
drifr  pä  snjor  ör  aullurn  ättum,  pa  ero  frost  mikil  ok  vindar,  ecki  nytr  solar; 
peir  vetr  f.  III  saman,  en  ecki  sumar  i  milli.  —  7)  So  W,  U  (en  ä.  g.  a.  pr. 
v.  peir  er  um  alla  verolld  ero  orrostor),  Rk.,  die  übr.  Ausg.  er  nach  R.  — 
8)  So  R,  U  u.  w.,  um  allan  heim  W.  —  9)  sakir  (so  öfter)  W.  —  dreipaz 
(=  drepaz?  AM)  nipr  f.  äg.  U.  —  10)  So  W,  R  —  ok  engi  pyrm.  fepr  ne 
syni  i  manndr.  eöa  sifjum  U.  —  11)  i  V.  f.  U.  —  12)  So  W,  R,  —  veröa 
U,  R  der  L.  E.,  vgl.  H.  G.    —    12 a)  So  R,  VV,  T   —    h.  er  i  heimiU,  L.  E. 

—  13)  So  W,  R  —  skeggöld  U,  H,  S,  R  der  L.  E.  —  13 a)  klofna  U.  —  sk. 
'ro  klofnir  R  der  L.  E.  —  14)  undz  v.  st.  U.  —  In  U  noch:  mun  engi  maör 
oprum  pyrma,  vgl.  H.  G.  zu  Völ  45,  11—12.  _  15)  So  R,  AM,  Eg.,  Pf., 
F.  J.  —  solina  die  übr.  Hss.  u.  Ausg.  —  16)  U  nach  u)  Ulfrenn  gl.  sol.  ok 
er  meinsynt  monnum. 

Prosaische  Edda.  6 


$2  Gylfaginning 

annarr  ülfrinn  tunglit  ok  gerir  sa  ok  mikit  ögagn,  stjornur 
hverfa  pa  af  himni17).  ])a  er  ok  pat  tiÖindals),  at  sva  skelfr 
J9rö  oll  ok  bjorg,  at  viöir  losna  ör  J9röu  upp,  en  bJ9rgin 
hrynja,  en  fjptrar  allir  ok  bond  brotna  ok  slitna19).  p>a 
5  verör  Fenrisülfr  lauss;  pa  geysiz  hafit  a  londin  fyrir  pvi  at 
pa  snyz  MiÖgarfisormr  i  jotunmöö  ok  soekir  upp  a  landit20). 
|)a  verör  ok  ]>at,  at  Naglfar  losnar,  skip  pat  er  sva  heitir; 
pat  er  gert  af  noglum  dauora  manna21)  ok  er  pat  fyrir  pvi 
varnaöar  vert,  ef  maÖr  deyr  meö  öskornum  noglum22),  at  sä 

10  maör  eykr  mikit  efni  til  skipsins  Naglfars25),  er  guoin  ok 
menn  vildi  seint,  at  gort  yröi u) ;  en  i  pessum  saevargang 2ä) 
flytr  Naglfar.  Hrymr  2':)  heitir  jotunn,  er  styrir  Naglf ari 27) ; 
en  Fenrisülfr  ferr  meö  gapanda  munn,  ok  er  inn  neöri  kj^ptr 
viö  J9röu,  en  inn  ofri  viö  himin28);  gapa  mundi  hann  meira, 

15  ef  rüm21')  vaeri  til;  eldar  brenna  6r  augum  hans  oknosum30), 
MiÖgarösormr  bla3ss  sva  eitrinu,  at  hann  dreifir  lopt  9II  ok  19g, 
ok  er  hann  allögurligr,  ok  er  hann  a  aöra  hliö  ülfinum31). 
I  pessum  gny  klofnar  himinninn,  ok  riöa  paöan  Müspells  synir ; 
Surtr  riör  fyrst,  ok  fyrir   honum   ok  eptir  er32)  eldr  brenn- 

20  andi;  sverö  hans  er  gott  mJ9k,  af  pvi  skinn  bjartara  en  af 
sölu;    en  er  peir  riöa  Bifr9St,  pa  brotnar  hon,   sem   fyrr   er 


17)  So  W,  störnurnar  hv.  af  hirnninum  Ausg.  nach  R;  pä  gleypir  ann. 
ülfr.  t.,  stjornr  hv.  U.  —  18)  So  W,  til  tiö.  R  u.  Ausg.  —  19)  U:  jorpin  sk., 
bjorg    ok    vipir  losna    ör  jorpunni    ok   hrynja    fjotrar    ok    baund   brotna.    — 

20)  U:    pa    g.    h.    a    landit    pviat    MiÖgarpz   ormrinn   snyz  i  jotunheima.  — 

21)  U:  pa  losn.  skipit  Naglfarae  (-fari  S)  er  g.  er  ör  n.  d.  m.  —  22)  So  W 
u.  (varnanar  v.)  K  u.  Ausg.  (vgl.  jedoch  Pf.  Anm.)  —  pvi  skal  maör  eigi 
deyja  meö  6.  n.  U.  —  23)  at  sa  eykr  mikil  efni  t.  sk.  Naglfara  (Naglfara 
auch  H)  U.  —  24)  So  auch  Jönss.,  Pf.,  F.  J.  —  agjort  (=  at  g.)  W,  vgl. 
AM  I,  188)  9)  —  at  gert  K,  Rk.,  AM,  Eg.  —  er  gupin  villdo  at  s.  yrpi  gert 
ok  sva  menninir  U.  —  25)  -gangi  U.  —  26)  Hrymnir  H.  —  27)  So  F.  J., 
-fara  Hss.  u.  Ausg.  —  28)  So  W  (a  joröu),  T,  F.  J.,  ähnlich  U:  Hr.  styrir 
honum,  Fenr.  ferr  meö  gap.  munninn,  ok  er  inn  nepri  keptr  meö  jorpu,  en 
inn  efri  meö  himni.  —  er  inn  efri  k.  viö  h.  en  inn  n.  viö  j.  R,  übr.  Ausg. 
—  29)  rümit  U.  —  30)  eldr  brennr  u.  w.  H  —  eldr  Ms  nösum  f.  U.  — 
31)  Miög.  ormr.  bl.  eitrino,  sva  h.  drepr  pvi  i  lopt  ok  lä  H  —  Mipg.  ormrinn 
bl.  eitri,  ok  apra  hl.  uppi  yf.  hon.  pa  kl.  himinninn,  ok  i  p.  gny  ripa  Müsp. 
megir  U.  —  32)  So  U  u.  (ferr)  H  —  ohne  er  W  —  fyr.  hon.  ok  ept.  bseöi 
e.  br.  R  u.  Ausg.  — 


C.  LT.  83 

sagt33).  Müspells  megir  soekja  fr  am34)  a  pann  voll35),  er 
Vigriör  heitir;  par  kemr  ok36)  Fenrisülfr  ok  Miögarösormr, 
|>ar  er  ok  pa  kominn  Loki37)  ok  Hrymr  ok  meö  honum  allir 
hrimpursar;  en  Loka  fylgja  allir  Heljar  sinnar38);  en  Mü- 
spells synir  hafa  einir  ser39)  fylking  ok40)  er  sü  bjort  mjok;  5 
vollrinn  Vigriör  er  hundraö  rasta  viftr  a  hvern  veg41).  — 
En  er  J)essi  tiöindi  veröa,  pa  stendr  upp  Heimdallr  ok  blaess 
akafliga  i  Gjallarhorn  ok  vekr  upp  oll  guöin,  ok  eiga  pau 
ping  saman.  pa  riör42)  Ööinn  til  Mimisbrunns  ok  tekr 
raö  af  Mimi  fyrir  ser  ok  sinu  liöi ;  pa  skelfr  askr  Yggdrasills,  10 
ok  engi  hlutr  er  pa  öttalauss  a  himni  eöa  joröu.  iEsirnir 
hervaeöa  sik  ok  allir  einherjarnir43)  ok  soekja  fram  a  volluna; 
riör  fyrst44)  Ööinn  meö  gullhjalm  ok  fraga  brynju45)  ok 
geir  sinn,  er  Gungnir46)  heitir;  stefnir  hann  möti  Fenris- 
ülfi,  en  porr  fram  a  aöra  hliö  honum,  ok  ma  hann  ekki  15 
duga  honum,  pvi  at  hann  hefir  füllt  fang  at  berjaz  viö  Miö- 
garösorm46a).  Freyr  berz  möti  Surti  ok  verör  harör  sam- 
gangr,  aör  Freyr  fellr;  pat  verör  hans  bani,  at  hann  missir 
pess  ins  gö8a  sverÖs,  er  hann  gaf  Skirni47).  J)a  er  ok  lauss 
oröinn    hundrinn    Garmr,    er    bundinn   er    fyrir    Gnipahelli,  20 


33)  sverp  h.  er  svä  bjart  sem  sol ,  en  pa  er  peir  ripa,  brotnar 
Bifraust  U.  —  34)  So  W  u.  (saska)  R  —  ripa  U,  H  (ripa  a  vollinn  Vigripinn 
U.)  —  35)  So  W  u.  Ausg.,  nur  Rk.  a  pingvöll  nach  R.  —  36)  ok  pa  R.  — 
37)  Lok  W  {verschr.)  L.  kom.  R.  —  38)  So  W  u.  R.  —  U  nach  34)  Fenrisülfr 
ok  M.  ormrinn,  par  er  ok  L.  ok  Hr.  meö  honum,  Loka  fylgja  ok  hellornar 
U  —  (ähnlich  H?  vgl.  AM  I,  190  4)  u.  6)).  —  39)  So  W,  U,  S,  ser  einir  {so 
auch  T)  H,  Rk.,  Eg.,  Jönss.,  Pf.,  F.  J.  —  yfir  ser  R  (nach  Rk.  auch  S)  u. 
AM.     —    40)  So  W,  U  (Müsp.  megir  hava  ein.  ser  f.  ok  er  sü  bjort),  F.  J. 

—  ok  fehlt  R  u.  übr.  Ausg.  —  41)  V.  Vigripinn  er  c.  rasta  viör  ä  hvernigU 
(Vigripinn  auch  H.)  —  42)  So  W,  U.  Ausg.  —  reiö  R.  —  43)  So  W  —  aesir, 
einherjar  (Einh.  F.  J.)  Ausg.  nach  R.  —  U  nach  41):  Heimd.  bl.  i  Gj.  ok  vekr 
upp  oll  g.  til  pingsins.  Op.  riör  til  M.  br.  o.  t.  a.  M.  r.  fyrir  ser;  pa  sk.  a. 
Ygdr.  ok  engi  hl.  er  p.  öttal.  ä  h.  ok  a  jorpu.  iEsirnir  herklaepaz  (herklaeöa 
sik  auch  F.  J.  nach  U,  T)  til  pingsins    ok  allir    einherjar   (koma   ä  vollinn.) 

—  44)  So  W,  fyrstr  R,  U  (Op.  r.  meö  gullhjalminn  f.);  -hjälminn  auch  F.  J. 
nach  U,  T  —  45)  ok  f.  br.  fehlt  U.  —  46)  So  W  u.  (Gugnir)  R,  S  —  ok 
hevir  geirinn  Gungni  i  hendi  U.  —  Im  fg.  Fenrisülf  F.  J.  —  46 a)  So  W,  R 

—  ok  stefnir  ä  moti  Fenrisülfinum.  pörr  berst  viö  Miögarpzorminn  U.  — 
47)  Freyr  moti  Surti  ok  fellr  hann,  er  h.  hevir  eigi  sverpit  göpa  U.  — 

6* 


84  Gylfaginning 

hann  er  it  mesta  foraü48);  hann  a  vig  moti  Ty  ok  verör 
hvarr  oftrum  at  skafia411).  pörr  berr  banaorö50)  af  Miftgarös- 
ormi  ok  stigr  paöan  brott51)  nfu  fet;  pa  fellr  hann  dauör 
til  jaröar  fyrir  eitri  pvi  er  ormrinn  bles52)  a  hann5). 
5  Ülfrinn  gleypir  Oöin,  verör  pat  bans  bani;  en  pegar  eptir 
snyz  fram  Viöarr  ok  stigr  oörum  foeti  i  neöra  kJ9pt54)  ulfs- 
ins55);  a  peim  foeti  hefir  hann  pann  skö,  er  allan  aldr  hefir66) 
verit  til  samnat;  pat  eru  björar,  J)eir  er  menn  sniöa  ör  sköm 
sinum   fyrir   tarn   eöa    haeli57);    pvi   skal    peim    björum   brott 

10  kasta  sa  maör,  er  at  pvi  vill  hyggja,  at  koma  asunum  at 
H8i 58) ;  annarri  hendi  tekr  hann  inn  efra  kJ9pt  ülfsins  ok  rifr 
sundr  gin  hans,  ok  verör  pat  ülfsins  bani59).  Loki  a 
orrostu60)  viö  Heimdali,  ok  verör  hvarr  annars  bani.  pvi 
naest    slyngr61)     Surtr    eldi    yfir    joröina    ok    brennir    allan 

15  heim02).     Sva  er  sagt  i  Voluspa: 

(Vol.  46;  5,  6)  H$tt  bla3ss«3)  Heimdallr, 
hörn  's  a  lopti, 

(Vol.  47;  5,  6)  maalir  Ööinn 

viö  Mims64)  hofuö; 

(Vol.  47 a)  skelfr  Yggdrasils65) 
askr  standandi, 
ymr  it  aldna60)  tre; 
en  JQtunn  losnar67). 


48)  So  {oder  forat)  R,  W  fjörraö  H.  —   49)  So  W  —  at  bana  R  u.  w. 

—  U  nach  47)  hundrinn  Garmr  er  pa  lauss  fra  Gnipalundi  ok  berst  viö  Ty, 
ok  hevir  hvartveggi  bana.  —  50)  So  R  u.  w.,  banorö  W.  —  51)  So  W, 
braut  R.  —  52)  So  W  —  blaess  R  u.  Ausg.  —  53)  U  nach  49)  porr  drepr 
MiÖgarözorminn  ok  stigr  framm  niü  fet  um  eitr  ormsins.  —  54)  So  W 
immer,  kjapt  H  —  keypt  (hier)  R,  kept  U  (Ulfrinn  gl.  Op.  ok  er  p.  h.  bani. 
pa  snyr  V.  fr.  u.  w.).  —  55)  f.  U.  —  56)  f.  in  R.  —  57)  So  W,  U,  T,  F.  J. 

—  hael  R,  übr.  Ausg.;  U:  hann  hevir  pann  skö  —  samnaö,  pat  ero  bjorar 
er  m.  taka  6r  sk.  sin.  f.  t.  ok  h.  —  björar  er  m.  scera  ör  scaepom  sin.  fyri 
tarn  ok  haela  H.  —  58)  pvi  skaltu  p.  björum  ä  br.  k.,  sa  maör  u.  w.  (äsum) 
U.  —  59)  Ähnl.  auch  U  (kept  hans;  i  sundr).  —  60)  berst  U.  —  61)  So  W, 
R  —  (pa)  slaungvir  U,  slengir  H.    —    62)  heiminn  allann,  sem  her  segir  U. 

—  63)  bles  U,  vgl.  hier  u.  im  fg.  H.  G.  —  maelir  in  R  (mey)  verschr.  — 
64)  Mimis  U.  —  65)  So  W,  Ygdr.  R,  U.  -  66)  So  W,  alna  R,  U.  — 
67)  Für  en  j.  1.  in  U:  sesir  eru  a  pingi.  — 


C.  LI.  85 


(Vol.  48)  Hvat  's  meö  9sum? 

hvat  's  meö  olfum68)? 
gnyr69)  allr  Jotunheimr, 
aesir  'ro70)ä  pingi; 
stynja  d vergär 
fyr  steindyrum71), 
veggbergs  visir  72) ; 
vituö  enn  eöa  hvat73)? 

(Vol.  50)  Hrymr  ekr  austan, 
hefsk  lind  fyrir; 
snysk  Jormungandr 
i  jotunmööi; 
ormr  knyr 74)  unnir, 
en  ari  hlakkar75), 
slitr  nai  niöfolr 76) ; 
Naglfar77)  losnar. 

(Vol.  51)  Kjöll78)  ferr  austan,79) 
koma  munu  Müspells80) 
of .  log  lyöir, 
en  Loki  styrir; 
fara81)  fiflmegir 
meö  Freka  allir, 
peim  es  brööir 
Byleists82)  i  for. 


68)  hvat  meö  äsynjum?  U.  —  69)  So  W,  L.  E.  —  ymr  R  u.  Ausg.  der 
pr.  E.  —  70)  So  R,  ero  W.   —  Das  Verspaar  gnyr  —  f>ingi  fehlt  U,  vgl.  67). 

—  71)  So  W,  st.  durum  R.  —  steins  dyrum  U.  —  72)  v.  v.  fehlt  U.  — 
vegbergs  W,  Rk.  —  73)  die  sechs  fg.  Str.  fehlen  in  U.   —    74)  So  W,  L.  E. 

—  kyrr  R.    —    75)  So  W  u.  L.  E.  —  en  örn  hl.  H,  örn  mun  hlakka  R,  S. 

—  76)  So  {oder  niöf.)  W,  R  —  niöföln  S,  neffölr  L.  E.,  doch  s.  H.  G.  — 
77)  Naglfal  R.  —  78)  So  F.  J.,  H.  G.,  vgl.  das  Wb.,  kjöll  die  übr.  Ausg.  der 
pros.  E.  —  79)  noröan  B.  u.  a.  {vgl.  H.  G.).  —  80)  Heljar  B.  u.  a.  {vgl. 
H.  G.)  —  81)  So  W  u.  L.  E.  —  f)ar  'ro  AM  nach  R.  —  82)  So  (-leistz)  W, 
Byleiz  R,  (-leipz  Reg.  d.  L.  E.).  —  83)  Diese  Str.  ist  bereits  C.  IV  angeführt, 
u.  findet  sich  dort  auch  in  U;  vgl.  dort  Anm.  21)  bis  24);  hier  ergeben  sich 
[abgesehen  von  U)  etwa  dies.  Les.,  vgl.  auch  H.  G.  — 


86  Gylfaginning 

(Vol.  52)  Surtrs:!)  ferr  sunnan 
meö  sviga  la3vi; 
skinn  af  sveröi 
söl  valtiva; 
grjötbjprg  gnata, 
en  gifr  rata, 
troöa  halir  helveg, 
en  himinn  klofnar. 

(V9I.  53)  pa  komr  Hlinar 

harmr84)  annarr  fram, 
es  Ööinn  ferr 
viö  ulf  vega, 
en  bani  Belja 
bjartr  at  Surti; 
pa  mun  Friggjar 
falla  angan85). 

(vgl.  Vol.  54)  Gengr  Oöins  son 
viö  ulf  vega,8'3) 
Viöarr  of  veg 
at  valdyri; 

laetr87)  megi  hveörungs88) 
mund  of  standa 
hjor  til  hjarta; 
J)a  es  hefnt  foöur. 

(V9I.  55;   1,  2)  Gengr  inn  ma3ri 

mogr  H169ynjar8sa) 

(V9I.  56;  7,  8)  neppr  af89)  naöri 
niös  ökviönum ; -,0) 

(V9I.  56;  3,  4)  munu  halir91)  allir 
heimstoö92)  ryöja, 


84)  So  L.  L\,  hamr  W,  R.  —  85)  So  R,  angann  W  —  angantyr  Reg. 
d.  L.  E.,  s.  H.  G.  —  86)  Die  abweichende  Fass.  der  L.  E.  s.  bei  H.  G.  — 
87)  1.  hann  Hss.,  vgl.  H.  G.  —  88)  hveörugs  R.  —  88 ft)  Für  das  Fg.  vgl. 
Str.  56  bei  H.  G.  u.  N.  93).  —  89)  So  W,  Rk.}  F.  J.,  dem  Sinne  nach  ent- 
spricht fra  der  L.  E.,  nepr  at  R,  S.  —  90)  ökviöinn  F.  J.  Note.  —  91)  hallir 
R.  —  92)  So  W  (h.  stoö),  L.  E.  —  heimsteiö  R,  S.  — 


C.  LI,  LH.  87 

(Vol.  56;  1,  2)  es  af  m68i  drepr 
Miögarös  veorr93). 

(Vol.  57)  Söl  mun  sortna, 

sigr94)  fold  i  mar95), 
hverfa  af  himni 
heiöar96)  stjornur; 
geisar  eimi 
ok  aldrnari, 
leikr  hpr  hiti 
viö  himin  sjalfan. 

Her  segir  enn  sva97): 

(Vafpr.  41)  Vigriör  heitir  vollr, 

es  finnask  vigi  at 

Surtr  ok  in  svosu98)  goö; 

hundraö  rasta 

hann  es  a  hverjan  veg; 

sa  es  peim  vollr  vitaör").  — 
LH.  pa  maelti  Gangleri:  hvat  verör  pa  eptir,  er  brendr 
er  heimr  allr x)  ok  dauö  oll  guöin2)  ok  allir  einher jar  ok 
allt  mannfölk3)?  ok  hafit  per  aör  sagt,  at  hverr  maör 
skal  lifa  i  nokkurum  heimi  um  allar  aldir4).  p)a  segir  p)riöi5):  5 
margar  eru  par  vistir  gööar  ok  margar  illar,  bazt  er  pä  at 
vera  a  Gimle  a  himni6);  ok  allgott7)  er  til  göös  drykkjar  peim 

93)  Rk.  nahm  eine  Umstellung  der  letzten  beiden  Verspaare  vor  {gemäß 
der  L.  E.,  wo  die  Ordnung  jedoch  nicht  zweifellos  ist),  die  AM  I,  196  ll) 
wohl  mit  Recht  zurückweist.  Vgl.  wegen  der  verschiedenen  Auffassungen  der 
Anordn.  auch  H.  G.  —  94)  So  U,  L.  E.  —  sokkr  W,  R.  —  95)  innar  (?)  U. 
—  96)  So  R,  U  L.  E.  —  heiöum  W,  H.  —  97)  Diese  Worte  nebst  der  fg. 
Str.  fehlen  in  U,  H.  —  98)  So  F.  J.,  svasu,  sväsu  die  übr.  Ausg.,  vgl.  das 
Wb.  —  99)  of  vit.  F.  J.  nach  T.  — 

LH.  1)  So  W,  U  (vgl.  3),  T,  F.  J.  —  br.  er  himinn  ok  jörö  ok  heimr 
allr  R  u.  übr.  Ausg.  —  2)  goöin  öll  R.  —  3)  U  als  Anf.:  Gangl.  segir:  hv. 
v.  p.  ept.,  er  br.  er  heimrinn  ok  daup  gopin  aull  ok  menn.  —  4)  U  Har 
segir:  hverr  skal  pa  büa  i  nockurum  heime.  —  5)  So  W,  U  {AM  II,  292), 
R  (s.  pr.),  AM,  F.  J.  —  pä  svarar  Här,  Rk.,  Eg.,  Jönss.,  Pf.  —  6)  So  nach 
R:  bezt  er  pa  at  vera  ä  Gimlein  (=  ä  Gimle  Rk.,  F.  J.,  a  Gimli  AM,  a 
Gimli  hin  Eg.,  Jönss.,  Pf.)  a  himni;  bezt  er  pä  at  v.  a  himni  W.  —  U  bietet: 
margar  eru  u.  w.,  doch  ohne  par;  bezt  er  at  vera  ä  Gimle  meör  Surü;  H: 
ä  G.  meö  S.,  pat  er  a  himni.  —  7)  So  W,  Ausg.  —  allt  gott  R,  gott  U  u. 
(par  er)  g.  H.  — 


<s<*  Gylfaginning 

er  ]»at  J>ykkir  gaman,  i  jteim  sal  er  Brimir  heitir,  hann  stenör  a 
Okölni8).  Sa  er  enny)  göör  salr,  er  stendr  a  Niöafjollum, 
g9rr10)  af  rauÖu  gulli11),  sa  heitir  Sindri.  I  ]>essum  solum 
skulu  byggja  gööir  menn  ok  siölatir12).  —  Ä  Nastrondum 
5  er  mikill  salr  ok  illr,  ok  horfa  norör 13)  dyrr ;  hann  er  ofinn 
allr  ormahryggjum 14),  en  ormahofuö  oll  vitu  inn  i  hüsit15) 
ok  blasa  eitri,  sva  at  eptir  salnum  renna  eitrar16),  ok  vaöa 
paer  ar  eiörofar  ok  morÖvargar,  sva  sem  her  segir17): 

(Vol.  38)  Sal  veitk  standa  18) 
sölu  fjarri 
Nastrondu  a, 
norör  horfa  dyrr; 
falla  eitrdropar 
inn  of19)  ljöra; 
sa  es  undinn  salr 
orma  hryggjum. 

(vgl.  Vol.  39 a)  Skulu  par  vaöa20) 
punga  strauma 
menn  meinsvara 21) 
ok  morÖvargar22). 

En  i  Hvergelmi  er  verst23): 

(Vol.  39;  7,  8)  par24)  kvelr  Niöhoggr 
nai  framgengna. 


8)  So  W,  F.  J.;  h.  st.  ok  ä  himni  R  u.  übr.  Ausg.,  H  (Brimner)  — 
U:  ok  gott  er  til  dr.  i  Brimle  (eöa  £>ar  sem  h.  Sindri  =  d.  fg.  Satz  nach  W, 
R).  —  9)  So  W,  ok  R.  —  10)  So  {oder  gjörr)  W,  R.  —  11)  af  brendo  silfri 
H.  —  12)  par  byggja  gopir  menn  U.  —  13)  So  W,  U,  F.  J.  —  i  n.  R  u. 
übr.  Ausg.  —  14)  So  W,  T  u.  U  (h.  er  ofinn  af  orma  hr.),  H;  h.  er  ok  ofinn 
allr  ormahr.  sem  vandahüs  R  u.  Ausg.  (vandarh.'ifö.,  s.  Wb.  u.  vond.  — 
15)  Äo  W,  R  —  en  ormahaufuö  hanga  inn  um  gluggana  U,  ähnl.  H  (en 
aull  orm.  horfa  i.  u.  gl.).  —  16)  So  W,  (sal.  ok  renna)  u.  R  (salnum)  — 
sva  at  ar  falla  af  U.  —  17)  ok  vapa  peir  menn  paer  er  ero  eij>r.  ok  m.,  sem 
her  segir  U.  —  18)  Sal  sa  hon  (ser  hon)  st.  L.  E.,  vgl.  H.  G.  —  19)  um  U, 
L.  E.  —  20)  sä  hon  (ser  hon)  {>.  v.  L.  E.  —  21)  So  W,  R  -svarar  U,  H. 
—  22)  So  W,  R  —  morJ)ingar  U.  —  23)  allra  vest  S,  er  hit  versta  H.  — 
24)  l»a  R.   Vgl.  f.  d.  Folg.  H.  G.  — 


C.  LH,  LIII.  89 

LIII.  pa  maelti1)  Gangleri:  hvart  lifa  nokkur  guöin 
pa2),  eöa  er  pa  nokkur  jorQ  eöa  himinn?  Har  segir:  upp 
skytr  joröunni  pa  6r  saenum  ok  er  pa  groen  of  fogr, 
vaxa  pa  akrar  ösanir.3)  Viöarr  ok  Vali4)  lifa,  sva  at  eigi 
hefir  saerinn  ok  Surtalogi  grandat  peim 5),  ok  byggja  peir  a  5 
Iöavelli6),  par  sem  fyrr7)  var  ÄsgarÖr,  ok  {)ar  koma  pa8) 
synir  pörs,  M65i  ok  Magni,  ok  hafa  par  Mjollni.  pvi  naest 
kemr  par  Baldr  ok  Hoör  frä  heljar9);  setjaz  pa  allir  samt 
ok  talaz  viÖ  ok  minnaz  a  rünar10)  sinar  ok  roeöa  of  tiomdi 
pau  er  fyrrum11)  hoföu  verit,  um12)  MiÖgarösorm  ok  um  10 
Fenrisülf;  pa  finnaz  par13)  i  grasinu  gulltoflur  pa3r  er  aesirnir 
h9föu  att.     Sva  er  sagt 14) : 

(Vafpr.  51)  Viöarr  ok  Vali 
byggja  ve  goöa, 
pa  's  sloknar  Surtalogi15); 
Mööi16)  ok  Magni 
skulu  Mjollni  hafa 
Vingnis  at  vigproti17). 

En  par  sem  heitir  Hoddmimis-holt18)  leynaz  menn  tveir 
i  Surtaloga,  er  sva  heita:  Lif  ok  Lifprasir19),  ok  hafa  morg- 
inndoggvar  fyrir  mat,  en  af  pessum  monnum  kemr  sva  mikil  15 
kynslöö,    at    byggviz    heimr    allr20);    sva    sem    her    segir21): 


LIII.  1)  segir  U.  _  2)  So  W,  U;  1.  pa  nokqvorr  g.  R.  —  3)  ok  er 
hon  graen  ok  ösanir  akrar  U.  —  4)  Valir  W*.  —  5)  So  R  u.  (undeutlich)  W 
—  V.  ok  V.  lifa,  ok  Svartalogi  hevir  eigi  gr.  peim  U.  —  6)  Eipavelli  U,  H. 
7)  fyrrum  U.  —  8)  ok  p.  kömu  U.  —  9)  So  W  (doch  naestr,  undeutlich  ok 
HöÖr)  —  u.  U  (par  kemr  B.  ok  H.  frä  h.)  —  pvi  naest  koma  par  (peir  Rk.) 
B.  ok  H.  frä  h.  R  u.  Ausg.  —  10)  raunir  S,  H.  —  11)  äör  H  —  (f.  heföi 
verit  schreibt  Jönsson.)  —  12)  So  VV,  T  (of)  F.  J.  —  um  f.  H  —  ok  M.  R 
u.  übr.  Ausg.  —  13)  So  W  —  pa  finna  peir  R,  U  u.  iv.  —  14)  U  nach  9) 
Talaz  viö  ok  minnaz  ä  rün.  sin.,  raepa  um  tip.,  MiÖgarpzorm  ok  Fenrisülf; 
pa  f.  p.  i  gr.  gullt.  er  aesir  hava  ätt.  —  15)  sloknar  Svartalogi  U,  sl. 
Surt.  H.  u.  L.  E.,  sortnar  S,  R,  W.  —  16)  So  VV,  U,  Ausg.  —  Megi  R 
(u.  S?  vgl.  Rk.).  —  17)  Vignigs  synir  U  —  at  vigropi  U,  at  vigräpe  H.  — 
18)  Hipmim.  H.  —  19)  So  L.  E.,  Lifprausir  H,  Leifprasir  W,  R,  T.  —  20)  at 
byggjaz  heimar  allir  H.  —  21)  U  nach  17)  en  i  holldi  Mimis  leynaz  meyjar 
i  Svartaloga.  — 


yO  Gylfaginninj 

(Vafpr.  45)  Lif  ok  Lifprasir"), 

en  J>au  leynask  munu-  ) 

i  holti  Hoddmimis21) ; 

morgindoggvar 

pau  at  mat  hafa2'), 

en  paöan  af  aldir  alask26). 

Ok  hitt  mun  per  undarligt  pykkja,  er  sölin  hefir  getit 
döttur  eigi  öfegri  en  hon  er,  ok  ferr  sü  pa  stigu  mööur 
sinnar,  sem  her  segir27): 

(Vafpr.  47)  Eina  döttur 

berr  Alfroöull 28), 

aör  henni  Fenrir  fari29); 

sü  skal  riöa, 

es  regin  deyja, 

mööur  brautir  maer. 

En  nü  ef  pü   kant  lengra   fram  at  spyrja,    pa  veit   ek   eigi, 
5  hvaöan    per    kemr    pat,    fyrir    pvi    at    engi30)    mann   heyröa 
ek   lengra    segja    fram    aldarfarit31),    ok   njöttu   nü  sem  pü 
namt32). 

LIV.     pvi  naest   heyröi   Gangleri   dyni   mikla   hvern  veg 

fra  ser,   ok  leit   hann1)    üt    a  hliÖ  ser;    ok    pa   er  hann    sez 

10  meir  um,  pä  stendr  hann  üti  a  slettum  velli 2) ;   ser  pa  onga 

holl    ok    onga    borg.      Gengr    hann    pa   leiö    sina    brott    ok 

kemr   heim  i  riki    sitt   ok  segir    pau   tiöindi,    er  hann  hefir 


22)  Leifpr.  W,  R;  Liför.  R  der  L.  E.  {H.  G.).  Lifpra^ser  U.  Vgl.  19). 
23)  er  par  leynaz  rneyjar  U.  —  24)  i  h.  Hipmimis  H  [vgl.  18)  —  i  Mimis 
holdi  U.  —  25)  So  W,  H  —  pau  er  at  m.  h.  R  —  pau  ser  at  m.  h.  L.  E., 
diesem  Verse  entspricht  in  U  nur  pa?r.  —  26)  ok  par  um  alldr  alaz  U.  — 
27)  U  (nach  26)  sölin  hevir  dottr  getiö  eigi  ofegri  en  sik  ok  ferr  hon  leiö 
hennar.  —  28)  So  die  übr.  Hss.  (auch  L.  E.).  Alfrööul  R,  vgl.  AM  I,  472. 
—  29)  So  U,  H  —  aör  hana  F.  f.  die  übr.  Hss.  auch  der  L.  E.,  doch  s. 
H.  G.  —  30)  So  (eingi)  W  —  öngan  R  u.  Ausg.  —  31)  aldartalit  H  — 
fram  fehlt  R,  Eg.,  Jönss.  —  32)  Der  Schluß  von  En  nü  ef  —  namt 
fehlt  U.  — 

LIV.  1)  hann  f.  R  u.  Ausg.  —  2)  Das  Eg.  bis  borg  fehlt  in  W,  viel- 
leicht nur  zufällig,  s.  AM  I,  204  I6).  —  ser  h.  pä,  at  h.  st.  üt  ä  sl.  v. 
W*.  — 


G.  LIII,  LIV.  91 

set   eöa3)  heyrt,    ok  eptir  honum   sagöi  hverr   maör  pörum 
pessar  spgur4). 


3)  So  W,  ok  R.  —  4)  U  für  LIV  nur:  Nu  er  Gangleri  heyrir  petta, 
l>ä  verf)r  gnyr  mikill  ok  er  hann  ä  slettum  velli.  —  Es  folgt  dann  (u.  ähn- 
lich in  den  übrigen  Hss.)  noch  ein  {vielleicht  späterer)  Zusatz,  von  Rk.  als 
Eptirmali  bezeichnet,  vgl.  Einl.  S.  157,   169;    Vorbem.-  §  2  N.  1. 


Bragarcedhur. 


LV1).  Einn  maör  er  nefnör  Mgiv  eöa  Hier;  hann 
bjö  i  eyju2)  J)eiri  er  nü  er  kolluö  Hles-ey;  hann  var3) 
mjok  fjolkunnigr.  Hann  geröi  ferö  sina  til  Äsgarös,  en  aesir 
vissu  fyrir  ferö  hans4)  ok5)  var  honum  fagnat  vel,  ok  ].io 
5  margir  hlutir  goryir  me8  sjönhverfingum6);  ok  um  kveldit,  er 
drekka  var  farit7),  J)a  let  Ööinn  bera  sverö  inn  i  hollina, 
ok  varu  sva  bjort,  at  J)ar  af  lysti,  ok  var  ekki  haft  ljös 
annat  meöan  viö  drykkju  var  setit.  J)a  gengu  aesir  at  gildi 
sinu  ok  settuz  i  hasaeti  tölf  aesir,  peir  er  dömendr  skyldu 
10  vera  ok  sva  varu  nefndir8):  pörr,  NJ9rör,  Freyr,  Tyr, 
Heimdallr,  Bragi,  Viöarr,  Vali,  Ullr,  Hoenir,  Forseti,  Loki9). 


Statt  einer  Überschr.  in  W,  R  nur  größere  Initialen:  in  U:  Frä 
heimbopi  äsa  me|)  Aegi;  Bragalygi  S;  die  seit  Rk.  übliche  Bezeichnung 
Bragaroeöur  nach  St:  J)riöje  partr  kallaz  Braga-ReeÖur ;  wo  Formäli  als 
erster,  Gylf.  als  zweiter  Teil  gerechnet  ist.  —  H  bietet:  Her  hefr  frä  saugu 
Braga.  — 

LV.  1)  Die  fortlaufende  Zählung  der  CC.  nach  Rk.  u.  AM.  —  2)  So 
W,  T,  F.  J.  —  i  ey  R  u.  übr.  Ausg.  —  3)  So  R;  er  W.  —  4)  So  W,  F.  J. 

—  en  er  aes.  vissu  ferö  h.  R   u.  übr.  Ausg.    —    5)  So  W,  F.  J.  —  ok  f.  R. 

—  6)  So  F.  J.  nach  R  (doch  f.  gorvir)  u.  W  (meÖ  fjolkyngi  =  m.  sj.);  die 
übr.  Ausg.  einfach  nach  R.  —  7)  So  W  —  er  dr.  skyldi  R  u.  w.  —  8)  U 
von  Anfang:  pesser  aesir  J)ägo  heimbof)  at  Aegi  (-gis?)  i  Hlesey.  Af)r  haff)i 
Ojjinn  honum  heim  bo{)it.  Um  qvelldit  let  Opinn  bera  sverö  i  hollina  ok 
lysti  J>ar  af  sem  logum  bjortum.  —  U  fährt  fort:  pörr  var  J>ar,  Njor{)r  u.  w. 

—  9)  L.  fehlt  bei  Rk.  — 


G.  LV,  LVI.  93 

Slikt  sama  asynjur10):  Frigg,  Freyja,  Gefjon11),  Iöunn,  Gerör, 
Sigyn12),  Fulla13),  Nanna.  Mgi  pötti  gofugligt  par  um  at 
sjaz,  veggpili  oll  väru  par  tjoldut  meö  fogrum  skjoldum; 
par  var  ok  afenginn14)  mjoör  ok  mjok  drukkit.  Naesti  maör  ^ 
Mgi  sat  Bragi,  ok  attuz  peir  viö  drykkju  ok  oröaskipti;  5 
sagöi  Bragi15)  fra  morgum  tiöindum,  J)eim  er  aesir  hoföu  at 
hafz16). 

LVI.  Höfz  pa  frasogn1),  at  prir  aesir  föru  heiman; 
Ööinn  ok  Loki  ok  Hoenir,  ok  föru  um  fjoll  ok  eyöimerkr, 
ok  var  illt  tilvista2).  En  er  peir  koma  ofan  i  dal  nokkurn  10 
ok  sja  oxnaflokk,  taka  einn  uxann3)  ok  snüa  til  seyöis4); 
en  er  peir  hyggja,  at  soöit  mun  vera,  pa5)  raufa  peir  seyö- 
inn,  ok  var  ekki  soöit.  Ok  i6)  annat  sinn  er  peir  rjüfa6a) 
seyöinn,  pa  er  stund  var  liöin,  ok  var  ekki  soöit,  maala  peir 
pa  sin  a  milli,  hverju  petta  mun  gegna7).  J)a  heyra  peir  15 
mal  i  eikina  upp  yfir  sik,  at  sa  er  par  sat  kvaöz  raÖa  pvi, 
er  eigi  soönaöi  a  seyöinum;  peir  litu  til  ok  sat  par  orn  ok 
eigi  litill7a).  J)a  maelti  orninn:  vilit  per  gefa  mer  fylli  mina 
af  uxanum,  pä  mun  soöna  a  seyöinum8).  J)eir  jata  honum 
fylli  sinni  af  uxanum9);  pa  laetr  hann  sigaz  ör  trenu  ok  sez  20 
a  seyöinn,  ok  leggr  upp  i  fyrstu  laer  uxans  ba3Öi  ok  baöa 
böguna10).  pa  varö  Loki  reiör  ok  greip  upp  mikla  stong 
ok  reiöir  af  ollu  afli  ok  rekr   a  kroppinn  erninum.     Qrninn 


10)  äsynjor  slik.  (slikar  nach  Bk.)  U.  —  11)  So  W,  U  —  Gefjun  Ausg. 
nach  R.  —  12)  So  W,  R,  F.  J.  —  Sigun  U  u.  übr.  Ausg.  {Vgl.  C.  L  Ende 
Sigyn  in  E).  —  13)  Scolld  U.  —  14)  äfeingr  S,  H.  —  15)  So  W,  Bragi  Mgi 
R  u.  Ausg.  —  16)  So  W  —  p.  er  ae.  höföu  ätt  Ausg.  nach  R.  —  U  bietet 
{nach  Nanna)  nur:  Bragi  saegir  Mgi  fra  inorgum  tipindum.  — 

LVI.  1)  So  W  —  Hann  hof  par  fr.  R  u.  Ausg.  —  2)  So  W  —  matar 
R.  —  3)  So  W  —  id.  n.,  sjä  peir  öxnafl.  (yxnafl.  H)  ok  taka  einn  ux.  R  u. 
Ausg.  —  4)  U  {als  Anf.)  Opinn,  Loki  ok  Henir  föru  um  fjall,  fundo  auxna 
flock,  taka  eit  nautiö  ok  snüa  til  seypiss.  —  5)  pa  f.  R.  —  6)  i  f.  W.  — 
6a)  So  hier  W,  ü,  F.  J.  —  raufa  R,  T,  übr.  Ausg.  —  7)  U  nach  4):  rjüfa 
tysvar  seypinn  ok  var  eigi  sopit.  —  7a)  ok  sa  p.  orn  ok  e.  litinn  T,  vgl.  8). 
—  8)  U  nach  7):  pa  sa  peir  aurn  yvir  ser  ok  lezt,  hann  vallda  (v.  auch  T, 
F.  «/.),  at  eigi  var  sopit;  gefit  mer  fylli  ok  mun  sopit.  —  9)  So  W  —  {)eir 
jata  pvi  R;  U  u.  Ausg.  —  10)  So  VV  (boguna  auch  U,  F.  J.)  —  ok  leggr  u. 
pegar  it  fyrsta  laer  oxans  II  ok  bäöa  bogana  R  u.  übr.  Ausg.  —  U  {nach  9)) 
hann  laetr  sigaz  ä  seypinn,  tok  annat  uxalaerit  ok  boguna  bäöa.  — 


^4  BragaroeSnr 

bregz  viö  hQggit  ok  flygr  upp ;  )>a  var  fost  stongin  viö  bak 
arnarins,  en  hendr  Loka  viö  annan  enda  stangarinnar n). 
Qrninn  flygr  hatt12)  sva  at  foetrLoka15)  taka  niör14)  grjöt1') 
ok  uröir  ok  viöu;  en1,;)  hendr  hans  hyggr  hann  at  slitna 
5  munu  ör  oxlum.  Hann  kallar  ok  biör  allparfliga  orninn  friöar ; 
en  hann  segir,  at  Loki  skal  aldri  lauss  veröa,  nema  hann  veiti 
honum  svardaga,  at  koma  Iöunni  üt  um17)  Asgarö  meö  epli 
sin.  En  Loki  vill  J>at,  verör  hann  J>a  lauss  ok  ferr  til  lags- 
manna  sinna,  ok  er  eigi  at  sinni  sogö  fleiri  tiöindi  um  peira 

10  ferö,  aör  peir  koma  heim18).  En  at  äkveöinni  stefnu1')  teygir 
Loki  Iöunni  üt  um  Asgarö  i  skög  nokkurn  ok  segir,  at  hann 
hefir  fundit  epli  J>au  er  henni  mun  gripr20)  i  [»ykkja,  ok 
baö,  at  hon  skal  hafa  meö  ser  sin  epli  ok  bera  saman  ok 
in21).     |)a    kemr    par    pjazi     jotunn     i    arnarham    ok     tekr 

15  Iöunni  ok  flygr  braut  meö  hana 22)  ok  i  prymheim 23)  til  buss 
sins.  En  aesir  uröu  illa  viö  hvarf  Iöunnar  ok  geröuz  f>eir 
bratt  harir  ok  gamlir24).  pa  attu  J)eir25)  ping,  spuröi  hverr 
annan26),  hvat  siöarst  vissi  til  Iöunnar;  en  f>at  var  set  siÖ- 
arst,    at    hon   gekk    6r27)  Äsgaröi  meö  Loka.     pa   var  Loki 

20  tekinn  ok  fcerör   a  Jung28),  ok  var  honum    heitit    bana  eöa 


11)  So  F.  J.  nach  R  {doch  bak  für  kropp  (nach  U,  W,  T;  en  h.  mit 
U,  T);  stang.  mit  T)  —  U  nach  10)  L.  preif  upp  staung  ok  laust  ä  bak 
erninum,  en  hann  bra  ser  upp  viö  hoggit  ok  flygr;  staungin  var  faust  viö 
bak  erninum,  en  hendr  Loka  vom  fastar  viö  annan  stangar  enda.  —  \).  v. 
f.  hondin  viö  st.,  en  a.  e.  viö  b.  arn.  W.  —  12 j  So  W,  R,  AM,  Pf.t 
F.  J.  —  hart  Eh.,  Fg.,  Jönss.  —  h.  fehlt  U.  —  13)  So  W,  U,  Rk.  u.  übt: 
Ausg.  außer  AM,  wo  (nach  R)  L.  fehlt.  —  14)  So  W,  R  —  viö  S.  — 
15)  grjotit  R  —  U  nach  ll)  Aurninn  flygr  svä,  at  fsetr  Loka  namo  nipri  viö 
jor|)u  ok  grjoti.  —  16)  So  W,  U,  H  —  (U  en  h.  hug|)i  hann  slitna  mundu 
6t  axlar  lifmm  ok  bi|)r  frif)ar.)  —  17)  So  W,  of  R.  —  18)  U  nach  lö)  Aurninn 
lezt  hann  eigi  mundo  lausan  lata,  nema  lfmn  kemi  £ar  meö  epli  sin.  Loki 
vill  J)etta  ok  ferr  brott  me{)  eif)i  U  {vgl.  AM  II,  294  *).  —  19)  So  W,  akv. 
stundu  R  u.  Ausg.  —  20)  So  W  —  munu  gripir  R  —  m.  hnoss  H.  —  21)  U: 
hann  teygir  hana  eptir  eplonum  ok  bipr  hana  hava  sin  epli,  ok  hon  för.  — 
22)  So  W,  U,  H  —  h.  f.  R.  —  23)  So  W,  R,  AM  u.  übr.  Ausg.  außer  Rk. 
(ok  hefir  heim)  —  heim  i  prymh.  S  —  U  nach  21)  |)ar  kom  Jvjazi  jot.  i  arn. 
h.  ok  flaug  meö  hana  i  prupheim.  —  24)  So  R  u.  (haerir)  W  —  haeröir  ok 
gulir  H.  —  Aesir  gerpuz  aefrir  mjok  (ok  spurf)o,  hvar  lpunn  veri)  U.  — 
25)  So  W,  f).  a^sir  R.  —  26)  So  W,  R  verwischt.  —  ok  spyrr  hv.  a.  die 
Ausg.  seit  Rk.  —  27)  So  W,  üt  6r  R.  —  28)  So  W,  fiingit  R  u.  Ausg.  — 


G.  LVI.  95 

pislum;  en  er  hann  varö  hraeddr,  J)a  kvaöz  hann  mundu 
scekja  eptir  IÖunni  i  Jotunheima,  ef  Freyja  vill  lja  honum 
valsham29)  er  hon  a.  Ok  er  hann  fekk30)  valshaminn,  flygr 
hann  norÖr  i  Jotunheima  ok  kemr  einn  dag  til  pjaza  jotuns; 
var  hann  röinn  a  sae,  en  Iöunn  var  ein31)  heima.  Bra  Loki  5 
henni  i  hnotar  liki  ok  haföi  iklöm32)  ser  ok  flygr  sem  niest. 
En  er  I>jazi  kom  heim  ok  saknar  IÖunnar,  tekr  hann  arnar- 
haminn  ok  flygr  eptir  Loka  ok  drö  arnsüg  i  flugnum33). 
En34)  er  aesir  sa,  at35)  valrinn  flaug  meö  hnotina,  ok 
hvar  orninn  flaug,  pa  ganga36)  peir  üt  undir  Asgarö  ok  10 
baru  fannig  byröar  af  lokarspanum.  Ok  |)a  er  varlrinn  flaug 
inn  um36a)  borgina,  let  hann  fallaz  niör  viö  borgarvegginn; 
pa  slögu  aesirnir  eldi  i  lokarspanuna37),  en  orninn  matti  eigi 
stoöva  sik38),  er  hann  misti  valsins;  laust  J)a  eldinum  i  fiÖri 
arnarins  ok  tök  pa  af  fluginn.  pa  varu  33sir38a)  naer  ok  15 
drapu  orninn,  Jmt  var  pjazi  jotunn39),  fyrir  innan  Äsgrindr40), 
ok  er  J>at  vig  allfraegt. 

En  Skaöi,    döttir  pjaza  jotuns,   tök  hjalm  ok  brynju  ok 
oll  hervapn  ok  ferr  til  Asgarös  at  hefna  foöur  sins ;  en  aesir 
buöu  henni  saett  ok  yfirbcetr,  ok  hit  fyrsta,  at  hon  skal  kjösa  20 
ser  mann    af   äsum    ok   kjösa    at    fötum41)    ok    sja   ekki    af 
fleira42).     pa  sa  hön  eins   manns  fcetr  forkunnarfagra43)   ok 


29)  So  W,  H  —  valshams  R  u.  Ausg.  —  30)  So  W,  H  —  faer  R  u. 
Ausg.  —  31)  U  nach  24)  en  er  peir  visso,  var  Loka  heitip  bana,  nema  h.  feri 
eptir  henni  meör  valsham  Freyjo,  hann  kom  til  pjaza  jot.  er  h.  var  röinn 
ä  sae.  —  32)  So  W  u.  Ausg.  —  oklom  R  —  33)  So  R  u.  Ausg.  —  fluginum 
W  —  ok  drö  orninn  valinn  upp  i  flugino  H.  —  U  nach  3l)  Loki  brä  henni 
i  hnotar  liki  ok  flaug  meö  hana;    pjazi  tök  arn,   ham   ok  flaug  eptir  peim. 

—  34)  So  W,  U,  Ausg.  —  Er  R.  —  35)  So  W,  er  R  u.  Ausg.  {vorher  aesirnir). 

—  36)  So  W,  gengu  R  u.  Ausg.  —  36 a)  of  R.  —  37)  So  W,  F.  J.  —  lokar- 
spanu  R,  T.  —  38)  So  W,  Rk.,  Eg.,  F.  J.  u.  w.  {ähnl.  U)  —  stöövast  H  — 
sik  fehlt  R  u.  AM.  —  38 a)  So  W,  F.  J.,  aesirnir  R,  —  39)  SoW  —  ok  drapu 
pjaza  jotun  R  u.  Ausg.  —  40)  So  R,  U  u.  Ausg.  (äsgr.  F.J.,  Asgrindur.ß&.) 
Äsgrindir  W.  —  U  nach  33)  en  er  aesir  sä,  hvar  valrinn  flö,  f)a  töku  peir 
byr{)i  af  lokarspanum  ok  slögu  elldi  i.  Aurninn  feck  eigi  staujwat  sik  at 
fluginu,  ok  laust  elldi  i  fij)rit,  ok  drapu  J)eir  jotunninn  fyrir  innan  Äs- 
grindr. —  41)  So  W,  U,  Ausg.  (af  f.  Jönss.)  —  fautum  R.  —  42)  So  W,  ekki 
fl.  at  R  u.  Ausg.  —  at  hön  skal  kjösa  m.  af  fötom ,  einn  af  äsom,  ok  sja  ei 
meiraH  —  U nach40)  En  Skapi  döttir  hans  tök  aull  hervapn  ok  vill  hefna  hans; 
en  f>eir  buf)o  henni  at  kjösa  m.  at  fötum  af  li|)i  Jieirra.  —  43)  nur  fagra  U.  — 


<-,(»  Bragaroeöur 

ma'lti:  penna  kys  ek,  fatt  mun  ljött  a  Baldri!  en  J>at  var 
Njprör  ör  Nöatunum41).  |)at  haföi  hon  ok  i  Sfflttargjorö  sinni, 
at  BBSir  skyldu  J>at  gera,  er  hon  hugöi,  at  peir  skyldu  eigi 
mega,  at  hloügja  hana45).  J)a  geröi  Loki  ]>at,  at  hann  batt 
5  um  skegg  geitar  nokkurrar  ok  oörum  enda  um  hreöjar  ser, 
ok  letu  pau  ymsi  fyrir,  ok  skraekti  hvartveggja  hatt;  pa  let 
Loki  fallaz  i  kne  Skaöa  ok  pa  hlö  hon ;  var  pa  gor  sa3tt  af 
asanna  hendi  viö  hana46).  Sva  er  sagt,  at  Ööinn  geröi  {»at 
til  umböta  viÖ  Skaöa17),  at  hann  tök  augu  f>jaza  ok  kastaöi 

10  upp  a  himin  ok  geröi  af  stjornur  tvaer.  —  ])ä  maelti  iEgir: 
mikill  pykki-mer  pjazi  hafa  verit  fyrir  ser,  eöa  hvers  kyns 
var  hann?  Bragi  svarar:  Qlvaldi4*)  het  faöir  hans,  ok  merki 
munu  per  at  pykkja,  ef  ek  segi  per  fra  honum.  Hann  var 
mjok  gullauöigr;  en  er  hann  dö  ok  synir  hans  skyldu  skipta 

15  arfi,  pa  hoföu  {>eir  maBling  a49)  gullinu,  er  J>eir  skiptu, 
at  hverr  skyldi  taka  munnfylli  sina  ok  allir  jafnmargar. 
Einn  peira  var  J)jazi,  annarr  Iöi,  priöi  Gangr.  En  pat 
hpfum  ver  orötak  nü  meö  oss,  at  kalla  gullit  munntal  pessa 
jotna,  en  ver  felum50)   i  rünum  eöa  i  skaldskap,   sva  at   ver 

^0  kollum  J>at  mal  eöa  orötak  eöa  tal51)  pessa  J9tna.  pa  maelti 
JEgir:  pat  J)ykki-mer  vera  vel  fölgit  i  rünum52). 


44)  ör  N.  fehlt  U.  —  45)  So  W,  Pf,  F.  J.  —  at  hlaeja  hana  übr. 
Ausg.  nach  R  (hloeja  Jönss.)  —  skyldu  lata  h.  hlgea,  en  hon  hugpi  {)ä  pat 
ei  gjöra  mega  H  —  U  nach  44)  en  J)at  varp  at  saett,  at  ses.  sk.  hlajja  hana, 
en  hon  hugpi  at  pat  ma?tti  engi  gera.  —  46)  So  W,  {doch  i  kn.  Skaoi),  T; 
ahnl.  ß  (ymsi  eptir,  skr.  hv.  viö  hatt)  u.  Ausg.  (viö  fehlt  F.  J.)  —  um  heröar 
ser  (=  u.  hreöjar  s.)  H;  U:  Loki  batt  ser  geitarskegg  undir  hrepjarnar  ok 
leto  pau  ymsi  eptir  ok  skr.  hv.  hatt;  pä  1.  Loki  f.  i  kne  Sk.  ok  p.  hlö  h. ; 
pä  var  saett  g.  meö  peim.  —  47)  So  W,  U,  T,  hana  R;  vorher  yfirböta  R  u. 
Ausg.  —  U:  Opinn  g.  pat  til  fauprböta  v.  h.  at  h.  tök  —  ok  käst,  ä  himinn- 
inn  ok  g.  af  st.  —  Das  Fg.  bis  Aupv.  fehlt  U,  vgl.  EM.  C.  2  16).  —  48)  So 
W,  R  —  Aupvalldi  U,  H  (richtiger?).  —  49)  So  W,  T,  F.  J.  —  at  g.  R. 
—  50)  So  W,  Ausg.;  fellum  R.  —  fjaullom  H.  —  51)  So  Rk.,  ortac  T  {vgl. 
auch  Sk.  c.  XXXII  munntal  ok  rQdd  ok  orötak  JQtna.  so  nach  M;  AM  II, 
533),  mal  eöa  oröta  tal  R,  m.  e.  oröatal  W,  mal  eöa  orö  eöa  tal  Ausg.  seit 
AM.  —  Der  Ausdr.  oröatal  scheint  sonst  unbelegt.  —  U  nach  48)  A.  hft 
fapir  pjaza,  en  er  synir  Aupv.  töku  arf,  tök  hverr  munnfylli  af  gulli;  er  nü 
g.  kallat  muntal  jotna,  en  i  skäldsk.  mal  peirra.  —  Das  Fg.  fehlt.  —  52)  So 
R  u.  Ausg.  — 


G.  LVJ,  LViF.  97 

LVIL     Ok  enn  mselti  Mgir *) :  hvaöan  af  hefir2)  hafiz  sü 
iprött,  er  per  kallit  skaldskap  ?    Bragi  svarar :  pat  var  upphaf 3) 
til  pess,  at  guöin  hoföu  ösaett  viö  pat  föik,  er  vanir  heita;  en 
J>eir  logöu  meö  ser  friöstefnu  ok  settu  griÖ  ä  pa  lund,  at  peir 
gengu  hvarirtveggju  til  eins  kers  ok  spyttu  hraka  sinum  i4);  5 
en  at  skilnaöi   pa   töku  guöin   ok  vildu   eigi   lata    tynaz   pat 
griöamark  ok  skopuöu  par  af  mann 5),  sa  heitir 6)  Kvasir.    Hann 
er  sva  vitr,  at  engi  spyrr  hann  peira  hluta,  er  eigi  kann  hann 
örlausn;  ok  hann  för  viöa  um  heim  at  kenna  monnum  frceöi, 
ok  pa  er  hann  kom  at  heimboöi  til  dverga  nokkurra,  Fjalars  10 
ok  Galars,  pa  kolluöu  peir  hann  meö  ser  a  einmaeli  ok  drapu 
hann,    letu  renna    blöö    hans  i  tvau  ker   ok    einn    ketil,    ok 
heitir    sa  Ööroerir7),    en    kerin    heita8)    Sön    ok    Boön;    peir 
blendu  hunangi  viö  blööit,  ok  varÖ  {>ar  af  mj*9Ör  sa  er  hverr, 
er  af  drekkr,  verÖr  skald  ok  froeöimaör9).     Dvergarnir  sogöu  15 
asum,  at  Kvasir  heföi  kafnat10)  i  mannviti,  fyrir  pvi  at  engi 
var  J)ar  sva  fröör,    at   spyrja  kunni  u)  hann  frööleiks12).  — 
|)a   buöu   pessir    dvergar    til    sin    jotni    {>eim    er    Gillingr13) 
heitir  ok  konu  hans;   pa  buöu   dvergarnir  Gillingi   at  roa  a 
sa3  meö  ser,  en  er  peir11)  föru  fyrir  land  fram,  reru  dverg-  20 


LVII.  1)  So  R;  o.  e.  m.  JE.  f.  W.  —  Überseht:  in  U:  Her  segir  frä  pvi 
at  aesir  säto  at  heimbopi  at  Aegis  ok  hann  spurpi  Braga,  hvapan  af  kom 
skalldskaprinn;  frä  pvi  er  Qvasir  var  skapapr.  Her  hefir  mjok  setning  skalld- 
skapar.  —  2)  hefir  pat  h.  W.  (Überschr.  in  S:  hvörnin  skäldsk.  hofst.  — 
3)  So  W,  pat  er  H  —  pat  voru  upphöf  R  u.  Ausg.  —  4)  So  W,  F.  J.  (sp.  i 
hr.  s.);  ahnl.  U  (von  Anf.):  Eger  spyrr:  hv.  af  k.  sk.?  Br.  sv.:  gupin  hautpo 
ösaett  viö  vani  ok  gerpu  fripstefno  ok  gengo  til  kers  eins  ok  spytto  i  hraka 
sinum.  —  ok  spyttu  i  hraka  sina  (sonst  wie  W)  R  u.  übt:  Ausg.  —  5)  So  W 

—  mann  af  räconom  H  —  par  6r  m.  R  u.  Ausg.  —  U  nach  4) :  ok  skaupupo 
ör  mann.  —  6)  So  W,  R  —  sa  het  H  —  er  h.  Kv.  U.  —  7)  So  (-rarir)  W, 
U,  Rh.,  Jönss.,  Pf.,  F.J.  —  Ööreyr.  AM,  Eg.  nach  R  —  Ööreir  H.  —  8)  So 
W,  U,  F.  J.  —  hetu  (heitu  AM)  die  übr.  Ausg.  nach  R  —  U  nach  6)  hann 
leysti  ör  ollurn  hlutum,  ok  er  hann  kom  til  dverganna  Falas  ok  Galas,  kollupo 
peir  h.  a  einm.  ok  dr.  h. ;  leto  r.  bl.  h.  .  .  er  Öprerir  heitir,  en  k.  heita  S. 
o.  B.     —     9)  So  W,  fr.  ok  sk.  H;  ok  auch  Jönss.   —   ok  fraepamaör  U,  S. 

—  eöa  fraeöamaör  R  (u.  übr.  Ausg.)  —  10)  So  W,  R  —  drucknat  H  — 
tapaz  U.  —  11)  So  W  —  kynni  R  u.  Ausg.  —  12)  U  nach  8)  peir  blondopu 
viö  hunangi  viö  blöpit  ok  heitir  pat  pä  mjopr,  ok  sa  er  af  dr.,  v.  sk.  ok  fr. 
Dverg.  saugpo,  at  peir  (hann?)  hefpi  tapaz  i  manviti.  —  13)  Äo  W,  R  — 
Gyll.  H  —  Gillingr  auch  U  nach  AM  II,  295.  —  14)  fehlt  in  R.  — 

Prosaische  Edda.  7 


i)8  Uli, 

arnir  i15)  boöa  ok  hvelföu16)   skipinu.     Gillingr  var  6syndr 

ok  tyndiz  hann,  en  dvergarnir  rettu  skipit17)  ok  reru  til 
landsls).  j)eir  sogöu  konu  hans  [jenna  atburö,  en  hon  kunni 
illa  ok  gr6t  hatt.  pa  spuröi  Fjalarr  hana,  ef  henni  mundi 
")  huglettara,  ef  hon  saei  üt  a  saeinn,  ))ar  er  hann  hafoi  tynz, 
en  hon  vildi  ])at.  J)a  maelti  hann  viö  Galar  broöur  sinn,  at 
hann  skal  fara  upp  yfir  dyrnar,  er  hon  gengi  üt,  ok  lata 
kvernstein  falla19)  i  hofuö  henni,  ok  talöi  ser  leiöaz  öp 
hennar,    ok  sva  geröi   hann.     [)a    er   petta    spuröi   Suttungr 

10  jotunn,  son20)  Gillings,  ferr  hann  til  ok  tök  dvergana  ok 
flytr  a  sa3  üt  ok  setr  J)a  i  flceöarsker.  |)eir  biöja  Suttung 
ser  lifsgriöa  ok  bjööa  honum  til  saettar  i  foöurgjold  mjoöinn 
dyra,  ok  pat  verör  at  saett  meö  peim;  flytr  Suttungr  mjoöinn 
heim    ok    hiröir    ])ar    sem    heita    Hnitbjorg21),    setr    Jjar    til 

15  gaezlu  döttur  sina  Gunnloöu22).  Af  pessu  kollum  ver  skald- 
skapinn  Kvasis  blöö  eöa  dverga-drekku  eöa  fylli 23)  eöa 
nokkurrskonar  log  Oöroeris  eöa  Boönar  eöa  Sönar  eöa  fars- 
kost 24)  dverga,  fyrir  pvi  at  sa  mjoör 25)  flutti  peim  f jorlausn 
6r  skerinu,  eöa  Suttunga  mjoö  eöa  Hnitbjarga  log26). 

20  LVIII.     pa  maelti  JEgir:    myrkt  fykki-mer  pat  maelt,  at 

kalla  skaldskap  meö  pessum  heitum.  En  hvernig  kömuz  Jter 
aesir  at  Suttunga  miöi1)?  Bragi  segir la) :  sja  saga  er  til  pess, 
at  Ööinn  för  heiman  ok  kom  {)ar  er  praelar  niu  slögu  hey; 
hann  spyrr,    ef   peir   vili,    at   hann    bryni   lja2)   peira.     f>eir 

25  jata  pvi,  J)ä  tekr  hann   hein   af    belti  ser   ok  bryndi  ljana  '); 

15)  So  W,  T,  ä  R  u.  Ausg.  —  16)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  hvelföi  übr. 
Ausg.  nachR. —  17)  So  W,  skip  sitt  R  u.  Ausg.  —  18)  Vnach1'-)  Dvergarnir 
buf)o  til  sin  jotni  peim  er  Gill.  het,  ok  buJ)o  honum  a  sjo  at  roa  ok  hvelt'fm 
skipi  undir  hon.  —  Das  Fg.  bis  22)  f.  U.  —  19)  f.  f.  W.  —  20)  So  W  u. 
ohne  jot.)  U;  vgl.  Z.  12  fööurgjöld.  —  Ausg.  wie  W,  nur  AM  brööurson  mit 
R,  T  —  Sutt.  jötun  bröör  H.  —  21)  Hvitbj.  H.  —  22)  U  nach  18)  pat  spurf» 
Sutt.  sun  hans.  ok  flytr  dvergana  i  flaepisker ;  peir  bjopa  mjopinn  i  fauprba?tr. 
Sutt.  hirpir  h.  i  Hnitbj.  ok  til  gezlu  Gunnlaupo  d.  s.  —  23)  Kv.  bl.  eöa  dverga 
lausn  H.  —  24)  So  R,  -kostr  W  u.  {doch  in  anderer  Konstr.)  U.  —  25)  sa 
/'.  R.  —  26)  So  W  u.  Ausg.,  doch  lögr  Fg.,  F.  J.  nach  laugr  R  —  Hvitbjarga 
1  ög  H.  —  U  nach  22)  f)vi  heitir  skällsk.  Kv.  bl.  eöa  Sönar  eöa  farskostr  dverg- 
anna,  fyr.  [»vi  ....  eöa  Suttunga  mjopr  eöa  Hn.  laugr.  — 

LVIII.  1)  So  W,  T,  F.  J.  —  komu  f)eir  aesir  at  S.  m.  übr.  Ausg.  nach 
R  —  U  (von  Anf.)  Aegerr  spyrr:  hverso  komz  Ofnnn  a  mi}iinum?  —  1»)  So 
W,  svarar  R.  —  2)  ljäi  H.  —  3)  SoW,  T,  F.  Jv  1.  fehlt  R  u.  übr.  Ausg.  — 


G.  LVII,  LVIII.  99 

en  {>eim  pötti  bita  ljarnir  miklu  betr  ok  foluöu  heinina. 
En  hann  mat  sva,  at  sa  er  kaupa  vildi,  skyldi  gefa  viö  höf4), 
en  allir  kvaöuz  vilja  ok  baöu  hann  ser  selja,  en  hann  kastaöi 
heininni  i  lopt  upp;  en  er  allir  vildu  henda,  pa  skiptuz  peir 
sva  viö,  at  hverr  bra  ljanum  a  hals  oörum.  Oöinn  sötti  til  5 
nattstaöar  til  jotuns  J)ess  er  Baugi  er  nefndr  5),  brööir  Sutt- 
ungs.  Baugi  kallaöi  illt  fjarhald  sitt  ok  sagöi,  at  praelar 
hans  niu  hoföu  drepiz,  en  talöiz  eigi  vita  ser  van  verkmanna. 
En  Ööinn  nefndiz  fyrir  honum  Bolverkr:  hann  bauö  at  taka 
upp  niu  manna  verk  fyrir  Bauga,  en  maelti  til  einn  drykk'5)  10 
af  Suttungamiöi.  Baugi  kvaz7)  einskis  raö  eiga8)  af  miöinum; 
sagöi,  at  Suttungr  vildi  einn  hafa ;  en  fara  kvez  hann  mundu 
meö  Bolverki  ok  freista,  ef  peir  fengi  mjoöinn9).  Bolverkr9*) 
vann  um  sutnarit  niu  manna10)  verk10),  en  at  vetri  beiddi11) 
hann  Bauga  leigu  sinnar.  J>a  fara  J)eir  baöir  til  Suttungs;  15 
segir  Baugi  brööur  sinum12)  kaup  peira  Bolverks,  en  Sutt- 
ungr synjar  pverliga  hvers  dropa  af  miöinum13).  Ja  maelti 
Bolverkr  til  Bauga,  at  peir  skulu14)  freista  vela  nokkurra,  ef 
})eir  megi  na  miöinum,  en  Baugi  laetr  |>at  vel  vera.  |)a 
dregr  Bolverkr  fram  nafar  pann  er  Rati  heitir  ok  maelir l5),  20 
at  Baugi  skal  bora  bergit16),  ef  nafarrinn  bitr;  hann  gerir 
sva.   J)a  segir  Baugi,  at  gognum  er  borat  bergit17),  en  Bolverkr 

4)  So  W,  R  —  höfuö  sitt  S,  St;  höfutH,  ähnl.  auch  U  nach1)  so:  Bragi 
segir:  hann  för  J)ar  sem  vöro  nio  prselar  ok  slögu  hey,  h.  bauf)  at  bryna  ljä 
peirra,  h.  tok  hein  6r  pussi  sinum  ok  gäfu  peir  viö  haufuö  sin.  Sipan  brä 
hverr  ljanum  a  hals  oprum.  —  5)  So  R(B.het)  u.  Ausg.  —  Oö.  setti  (settiz?) 
til  n.  at  j.  {).  er  B.  er  n.  W.  —  6)  So  W  (u.  ähnl.  U)  —  en  m.  ser  til  kaups 
einn  dr.  R  u.  Ausg.  —  7)  So  T,  F.  J.,  kvez  W  —  kvaö  übr.  Ausg.  nach  R. 
—  8)  So  W  u.  Rk.,  e.  räös  eiga  die  übr.  Ausg.  nach  R  —  nur  raf)  eiga  U.  — 
9)  U nach4):  f>4  kom  Opinn  til  Bauga  ok  nefndiz  Bolverkr.  Baugi  lezt  eigi  hava 
vel  halldit  hüskorlum  sinum.  Han(n)  baup  at  taka  upp  einn  verk  peirra  nio 
ok  hava  til  einn  dr.  af  Sutt.  mipi.  Hann  lezt  räf)  eiga  a  mifnnum,  en  Sutt. 
vill  einn  hava.  —  9a)  s.  Wb.  —  10)  So  W,JJ,  T,  Rk.,  Pf.,  F.J.  —  IX  manns 
v.  (mannsv.  Eg.,  Jönss.)  AM  nach  R.  —  10 a)  v.  fyrir  Bauga  R,  Ausg.  — 
11)  So  W,  T,  F.  J.  —  beiddiz  R  u.  übr.  Ausg.  —  12)  So  W  {vgl.  U)  —  pa 
fara  J).  bäöir.     Baugi  segir  Suttungi   hr.    sin.  R  u.  Ausg.     —     13)  U  nach  9) 

Bolv verk,  en  at  vetri  vill  hann  kaupiö;  fara  f)a  til  Sutt.  ok  beifm  hann 

mjoparins,  hann  synjar.  —  14)  So  W,  skyldu  R  u.  Ausg.  —  15)  So  W,  maelti 
R  u.  w.  —  16)  So  hier  (u.  öfter)  W,  bjargit  R  u.  Ausg.  —  17)  U  nach  13) 
nur:  Jieir  foru  ok  tekr  Bolv.  nafarinn  Roöa  (ok  borar  Hnitbjorg  meör  =  dem 
Fg.  in  W,  R).  — 


100  Bragaroeöur  LVI1I. 

bisse  i  nafars  raufina  ok  hrjöta18)  üt  Bpaenirnir 19)  möti 
honum;  |»a  fann  bann,  at  Baugi  vildi  svikja  bann,  ok  baö 
bora  i  gegnum  bergit20).  Baugi  boraÖi  enn,  Bolverkr 21)  bles 
annat  sinn,  J>a  fuku  inn  spa?nirnir.  {)a  braz  Bolverkr  i  orms 
5  liki  ok  skreiö  i  nafars  raufina,  en  Baugi  stakk  eptir  honum 
nafrinum  ok  misti  hans.  För  Bolverkr  J>ar  til  sem  Gunnlno 
var,  ok  la  hja  henni  |>rjar  naetr,  ok  {>a  lofaöi  hon  honum  at 
drekka  af  miöinum  prja  drykki;  i  inum  fyrsta  drykk  drakk 
hann    allt   ör  OÖroeri,    en    i   oörum    ör  Boön,    i  inum  }>riöja 

10  drykk22)  ör  Sön,  ok  haföi  hann  [>a  allan  mjoöinn23).  pa 
bräz  hann  i  arnarham  ok  flaug  sem  akafligast24).  En  er 
Suttungr25)  sa  flug  arnarins,  tök  hann  ser  arnarham  ok 
flaug  eptir  honum;  en  er  aesir  sa,  hvar  Ööinn  flaug,  {)a  settu 
peir    üt  i  garöinn    ker   sin.     En   er  Ööinn    kom   inn  um  Äs- 

15  garöa 26),  spytti  hann  upp  miöinum  i  kerin ;  en  honum  var 
f)a  svä  naer  komit,  at  Suttungr  mundi  na  honum ,  at  hann 
sendi  aptr  suman  mjoöinn,  ok  var  pess  ekki  ga3tt ;  haföi  J)at 
hverr  er  vildi,  ok  kollum  ver  {)at  skaldfifla  hlut27).  En 
Suttunga  mJ9Ö  gaf  Ööinn  asunum  ok  J)eim  monnum,  er  yrkja 

20  kunnu;  ])vi  kollum  ver  skaldskapinn  feng  Oöins  ok  fund, 
drykk  hans  ok  gjof  ok  drykk  asanna 2s). 

18)  fjüka  H.  —  19)  So  W  —  spaen.  upp  (ohne  üt)  i  m.  h.  R  u.  w.  - 
20)  So  VV,  gögnum  bjargit  R  u.  Ausg.  —  21)  So  W,  en  er  Bölv.  R  u.  Ausg. 
—  22)  So  W,  dr.  f.  R  u.  Ausg.  —  23)  U  nach  17)  ok  {)ä  bräzt  hann  i  ormsliki 
ok  skreij)  nafars  raufina  ok  hvilldi  hja  Gunnlol)u  III  naetr  ok  drack  III  drycki 
af  mif>inum,  ok  var  hann  f)a  uppi  allr,  sitt  (ein  Wort  verwischt)  ör  hverjo 
kerino.  —  24)  So  W,  äkafast  R  u.  Ausg.  —  25)  So  U,  H,  T,  Ausg.  außer 
AM  (pjazi  mit  W,  R),  vgl.  EM.  C.  2  a  66).  —  26)  So  W,  inn  of  Asgarö,  [)ä 
R,  innan  isgarös  H.  —  27)  So  W,  AM,  Jörns. ,  Pf.,  F.  J.  —  skallfifla  lit  R, 
Rk.,  Eg.  (doch  skäldf.)  —  oc  kollum  ver  J)ä  menn  skälldfifl,  en  f)ann  mjöf) 
arnarleir  H.  —  28)  So  W,  F.  J.  (ok  dr.)  —  feng  Öö.  ok  fund  ok  drykk  hans 
ok  gjöf  hans  ok  drykk  asanna  R,  T  u.  übr.  Ausg.  —  U  nach  23)  hann  braz 
f)a  i  arnarham  ok  flaug,  en  Sutt.  i  annan  arn.  ham  ok  fl.  ept.  hon.  ^Esir 
settu  üt  i  garpinn  ker  sin.  01)inn  spytti  miöinum  i  kerin,  en  sumum  repti 
hann  aptr,  er  honum  varö  naer  faret  ok  hava  J)at  skälldfifl,  ok  heitir  arnar 
leir  (vgl.  H),  en  Suttunga  mjoör  £>eir  er  yrkja  kunna.  Dann  die  Über  sehr.  Her 
segir,  hverso  skilja  skal  skälldskap.  —  pvi  heitir  skälldskaprinn  fengr  Of)ins 
ok  fundr  ok  druckr  ok  gjof.  Es  folgt  pä  ma3lti  -/Egir  =  Skäldskapm.  C.  I 
ed.  Rk.,  AM;  mit  den  Hss.  noch  zu  Bragaroeöur  gezogen  bei  Eg.  u.  Jönss.  — 


^vc  of  Med/ae^.  CAMPBELL 


Skäldskaparmäl. 


C.  XVII1) —  sva    sem   Bragi   sagöi  ^Egi,    at-) 

f)örr  var  farinn3)  i  austrvega  at  berja  troll,  en  Ööinn  reiö 
Sleipni  i  Jotunheima  ok  kom  til  pess  jotuns,  er  Hrungnir  het; 
pa  spyrr Hrungnir,  hvat  manna  sa  er4)  meö  gullhjalminn,  er  riör 
lopt  ok  log,  ok  segir,  at  hann  a  furöugööan  hest.  Ööinn  sagöi,  5 
at  par  vill  hann  veöja  fyrir  hoföi  sinu5),  at  engi  hestr  skal  vera 
jafngöör  i  Jotunheimum.  Hrungnir  segir,  at  sa  er  goör  hestr, 
en  hafa  lez  hann  mundu  miklu  störfetara6)  hest,  sa  heitir 
Gullfaxi.  Hrungnir7)  varö  reiör8)  ok  hleypr  upp  a  hest 
sinn  ok  hleypir  eptir  honum  ok  hyggr  at  launa  honum  10 
ofrmaeli9).     Ööinn  hleypir93)  sva  mikit,   at  hann  var   a  oöru 


Die  Bez.  Skäldsk.  nach  U  [vgl.  das  vor.  C.  28)  u.  AM  II,  302  oben) 
con  Rh.  aufgenommen,  bei  älteren  Autoren  auch  Skälda*.  —  Die  mit  Skäldsk. 
nen  beginnende  Zahlung  der  CC.  nach  Ek.  —  1)  Uberschr.  in  U,  wo  dies  u. 
das  fg.  Cap.  noch  zu  Bragar.  zu  gehören  scheint  (vgl.  Einl.  C.  5):  Saga 
J>6rs  ok  Hrungnis;  das  C.  beg.:  Nu  skal  enn  segja  doemi,  af  hverju  \>ser 
kenningar  eru,  er  nü  voru  ritaöar,  ok  (er  R)  äör  voru  eigi  dami  til  sögö 
W,  R;  ähnl.  U,  doch  f.  eigi.  —  2)  sva  sagpi  Bragi,  at  U  —  die  Worte  sva 
—  at  bei  Rk.  in  [  },  f.  bei  Pf.  —  3)  J>.  för  eitt  sinn  (ohne  at)  H.  —  4)  se 
U.  —  5)  So  R  u.  Ausg.  —  ]bar  fyrir  vill  h.  veöja  h.  sina  (=  sinu)  U  — 
verja  für  veöja  W.  —  6)  -So  W  u.  (-ri)  H;  storfetaöra  Ausg.  nach  R, 
sterkara  U.  —  7)  R  hier  u.  öfter  Hrugnir.  Vgl.  AM  I,  270  6).  —  8)  v.  r. 
0{>ni  IL  —  9)  U  nach  8)  hl.  nü  upp  ä  hest  sinn  ok  hyggr  at  taka  Opin  ok 
launa  honum  ofryrfn  sin.  —  9a)  So  U,  W,  T,  F.  J.  —  hleypöi  R  u.  übr. 
Ausg.  — 


1^2  Skaldskapai 

leiti  fyrir;  en  Hrungnir  haföi  sv&  mikinn  jotunmöö,  at  bann 
fann  eigi  fyrr,  en  bann  |»eytti  in  um  äsgrindr1").  Ok  er 
liann  koni  at  hallardyrum10"),  buöu  a\sir  lionum  til  drykkju; 
hann  gekk  i  hollina  ok  bao  fa  ser  at  drekka]l);  varu  ]»a 
5  teknar  J>»r  skalir,  er  |>örr  var  vanr  at  drekka  af12),  ok 
snerti  hann  ör  hverri18).  En  er  hann  gerüiz  drukkinn,  ]>a 
skorti  eigi  stör  orö ;  hann  lez  skyldu  taka11)  upp  Valholl 
ok  foera  i  Jotunheima,  en  sokkva  Äsgaröi  ok15)  drepa  guö 
oll,  nema  Freyju  ok  Sif  vill  hann  heim  hafa  meö  ser16);  ok 

10  Frey  ja  ein  ßorir  J>a  at  skenkja  honura17),  ok  drekka  lez 
hann  mundu  allt  asa-ol lö).  En  er  asum  leidduz  ofryröi  hansi;'), 
[>a  nefna  }>eir  J)ör;  J>vi  naest  kom20)  pörr  i  hollina  ok 
haföi21)  a  lopti  hamarinn  ok  var  allreiör  ok  spyrr,  hverr 
fvi  raeör22),    er  jotnar   hundvisir23)    skulu   J>ar    drekka,    eöa 

15  hverr  Hrungni  seldi  griÖ24)  at  vera  i  Valholl,  eöa  hvi 
Freyja  skal  skenkja  honum  sem  at  gildi  asa.  pa  svarar '-■"') 
Hrungnir  ok  ser26)  ekki  vinaraugum  til  pörs,  sagöi  at  Ööinn 
bauö  honum  til  drykkju  ok  hann  var  a  hans  griöum27). 
J)örr  segir28),  at  pess  boös  skal  Hrungnir  iöraz29),  a5r  hann 

20  komi30)  üt.  Hrungnir  segir,  at  Asa-pör  er  pat  litill  frami, 
at  drepa  hann  vapnlausan;  hitt  er  meiri  hugraun-'51),  ef  hann 

10)  So  W  {doch  -grindir   wie  Brag.  LVI  40)    —    ähnl.  R    (en   Hr.   var  i 
sva  miklum  jötunmoö  —  —  en  h.  sötti  inn  of  äsgrindr)  u.  die  meisten  Ausg. 

—  U  nach  9)  O^inn  hleypir  svä  mikinn  (?)  fyrir,  at  h.  var  ä  aupro  leiti 
fyrir;  en  Hr.  haföi  svä  mikinn  moö,  at  eigi  fann  h.,  hvar  h.  for,  fyrri  en  h. 
kom  inn  um  äsgrindr.  —  F.  J.  haföi  s.  m.  j.  mit  U,  W,  T;  kom  inn  mit  U, 
T.  —  10*)  So  ü  (u.  W?)  —  durum  R.  —  11)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  b.  fa 
ser  drykkju  R  u.  übr.  Ausg.    —    12)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  ör  E,  übr.  Ausg. 

—  13)  So  W  u.  (Hrungnir  =  hann)  R  u.  Ausg.  —  ok  svelgr  (svelgir  H,  svalg 
S)  Hr.  af  hv.  U.  --  14)  t.  fehlt  in  VV,  —  15)  So  U,  en  W,  R.  —  16)  So  W, 
U  (f>ser  v.  h.),  T,  F,  J.  —  vill  h.  heim  foera  meÖ  ser  übr.  Ausg.  nach  R.  — 
17)  So  W,  T,  U  (Fr.  ein  J)or.  at  sk.  kon.),  F.  J.  —  En  Fr.  för  pä  at  sk. 
hon.  R  u.  übr.  Ausg.  —  18)  So  W  u.  Ausg.,  aull  \\ ;  allt  aul  äsa  U,  H.  — 
vorher  munu  R,  T.  —  19)  So  U  (leidduz  ofryrpi)  —  u.  Ausg.,  doch  AM  mit 
R  leiddist  ofrefli  h.  —  W  leiöiz  ofryröi  {so  auch  Pf.).  —  20)  kemr  U.  — 
21)  So  W,  U,    H,    /*'.   ,7.    —    h.    uppi  R  u.  übr.  Ausg.     —     22)  re^i  U. 

2'd  i  hundviss  U.   —   24)  s.  Hr.  gr.  R.  —  Im  fg.  vall  hollu  U.  —   25)  So  R, 

Ausg.,  segir  W.  —  26)  leit  U.  —  27)  ok  lezt  vera  ä  h.  gr.  U.  —  28)  -So  W, 

\)k  s.  J>6rr  U  —  |)ä  maelti  pörr  R.  —  29)  sk.  hann  gjalda  U.  —  30)  So  R, 
1;  kemr  W.   —  31)  m.  raun  U.  — 


C.  XVII.  103 

porir  at  berjaz  viö  hann32)at  landamaari  aGrjötünagoröum33); 
ok  hefir  pat  verit  mikit  fölskuverk34),  sagöi  hann35),  er  ek 
let  eptir  heima  skjold  minn  ok  hein;  en  ef  ek  heföa  her 
vapn  min36),  pa  skyldu  vit  nü  reyna  hölmgonguna,  en  at  oörum 
kosti  legg  ek  per  viö  niöingsskap,  ef  pu  vill  drepa  mik  vapn-  5 
lausan.  pörr  vill  fyrir  ongan  mun  bila  at  koma  til  einvigis, 
er  honum  var  hölmr  skoraör,  |>vi  at  engi  haföi  honum  pat 
fyrr  veitt37).  För  pä  Hrungnir  braut  leiö  sina  ok  hleypti 
akafliga,  par  til  er  hann  kom  i  Jotunheima38),  ok  varö  hans 
ferö  allfraeg39)  meö  jotnum  ok  pat,  at  stefnulag  var  komit  a  10 
meö  peim  |)ör40).  pöttuz  jotnar  hafa  mikit  i  abyrgö,  hvarr 
sigr  fengi;  peim  var  ills  van  af40a)  J)ör,  ef  Hrungnir  leti  fyrir 
honum,  pvi  at  hann  var  peira  sterkastr41).  pa  geröu  jotnar 
mann  i  Grjötunagoröum  af  leiri,  ok  var  hann  niu  rasta 
har42),  en  priggja  breiör  undir  hond,  en  ekki  fengu  peir  15 
hjarta  sva  mikit,  at  honum  sömöi43),  fyrr  en  peir  toku  6r 
meri  nokkurri44),  ok  varö  honum  pat  eigi  stoöugt,  pa  er 
f)örr  kom.  Hrungnir  atti  hjarta  J)at  er  fraegt  er,  af  horöum 
steini  ok  tindött  meö  primr  hornum,  sva  sem  siöan  er 
gert45)  ristubragö,  J)at  er  Hrungnis-hjarta  heitir;  af  steini  20 
var  ok  hofuö  hans,  skjoldr  hans46)  var  ok  steinn,  viör 
ok  pjokkr47),  ok  haföi  hann  skjoldinn  fyrir  ser,  er  hann 
beiö  pörs48),  en  hein  haföi  hann  fyrir  vapn  ok  reiddi  of 
oxl   ok    var   ekki   daelligr49).     Ä   aöra    hliö   honum   stöö  leir- 

32)  porir  b.  R,  viö  mik  U.  —  33)  So  die  Hss.  außer  H  (Grjott-),  S  (Grjot- 
unnag.),  U  (ä  Gr-  gerpi);  -tüna  sehr.  AM,  F.  J.  -tuna  die  übr.  Ausg.,  vgl.  d. 
Wb.  —  34)  mikil  folska  U.  —  35)  s.  h.  fehlt  U,  H.  —  36)  So  R,  U,  Ausg.; 
väpnin  W.  —  37)  So  F.  J.  nach  R;  doch  haföi  (R  hefir)  mit  W,  U,  T;  e. 
haföi  pat  f.  viö  hann  gort  W.  —  38)  kom  heim  um  nottina  U,  H.  —  39)  So 
U.  T,  F.  J.;  var  W,  R;  ferö  auch  VV,  for  (vor  hans)  R.  —40)  U  [zum  Fg.  ziehend) 
ok  er  at  stefno  degi  kom  millum  peirra  pors,  (pött.  jotn.).  —  40 a)  So  W,  U, 
T,  F.  J.  —  at  R.  —  41)  So  W  {doch  er  =  ef)  —  U  ef  Hr.  leti  fyrir,  pv.  h. 
v.  st.  —  ef  Hr.  letist,  fyrir  pvi  at  die  Ausg.  (doch  leti  F.  J.  mit  W,  U,  T) 
nach  R.  —  42)  af  leiri,  ok  niu  r.  häfan  (aber  breipr  im  fg. !)  U.  —  43)  dygpi 
e^a  haefpi  U.  —  44)  So  W,  U,  Ausg.  —  f.  e.  p.  t.  ok  mann  nokkvorn  R.  — 
45)  So  W,  U,  Ausg.  —  gert  var  R.  -  -  46)  So  W,  U,  F.  J.  —  hans  fehlt  R, 
T  u.  übr.  Ausg.  —  47)  So  W,  R  —  skj.  h.  var  ok  gjorr  6r  steinum  ok  vipum 
ok  pyckr  U.  —  48)  So  W  —  fyr.  ser.  Hann  stop  ä  Grjotuna  gaurpum  ok 
b.  p.  U  —  ähnl.  R  (fyr.  ser,  er  hann  st.  ä  Gr.  ok  b.  p.)  u.  Ausg.  —  49)  So 
W,  U?  Rk.,  Lg.,  Jönss.,  F.  J.  —  dasligr  R,  AM,  Ff.  —  dgegiligr  H.  — 


i04  Skaldskaparmal 

jotunninn ""),  er  nefndr  er  Mokkrkalfi,  ok  var  bann  all- 
hrffiddr;  sva  er  sagt,  at  hann  meig^1),  er  hann  sa  |)ör. 
|>6rr  i*6r  til  hölmstefnu  ok  med  honum5')  pjalfi,  ]>ä  rann 
pjalfi  fram  at,  j>ar  er  Hrungnir  stöö,  ok  maelti   til  hans:   ]»ü 

5  stendr  övarliga,  jotunn !  hefir  skoldinn  fyrir  j>er,  en  pörr 
liefir  set  pik,  ok  ferr  hann  it  neöra  i  joröu,  ok  mun  hann 
koma  neöan  at  per.  pa  skaut  Hrungnir  skildinum  undir 
foetr  ser  ok  stöft  a58),  en  tvihendi  heinina.  pvi  naest  sa  hann 
eldingar54)    ok    heyröi    prumur    störar;     sa    hann    pa    pör    i 

10  asmöfti,  för  hann  akafliga  ok  reiddi  hamarinn  ok  kastafti 
um  langa  leift  at  Hrungni.  Hrungnir  foerir  upp  heinina  bäÖ- 
um  hondum,  kastar  i  möt,  moetir  hon  hamrinum  a  flugi :,°), 
ok  brotnar  sundr  heinin;  fellr  annarr  hlutr  a  jorö,  ok  ein 
[>ar    af  oröin   oll   heinberg,    annarr   hlutr   brast   i  hoföi  pör, 

15  sva  at  hann  feil  fram  a  jorö;  en  hamarrinn  Mjollnir  kom  i 
mitt  hofuö56)  Hrungni  ok  lamöi  hausinn  i  sman  57)  mola  ok 
feil  hann  fram  yfir  pör,  sva  at  fotr  hans  la  a  halsi  pör58). 
En  pjalfi  va  at  Mokkrkalfa,  ok  feil  hann  viö  litinn  oröstir. 
pa  gekk  pjalfi  til  pörs59)   ok  skyldi60)  taka  föt  Hrungnis  af 

20  honum  ok  fekk  hvergi  valdit01).  pa  gengu  til  aesir  allir, 
er  J)eir  spuröu,  at  pörr  var  fallinn,  ok  skyldu  taka  fötinn  af 
halsi  honum  ok  fengu  hvergi  komit62).  pa  kom  til  Magni, 
sonr  pörs  ok  Jarnsoxu,  hann  var  J)ä  J>ri naettr 63) ;  hann  kast- 
aöi    foeti   Hrungnis  af  pör,    ok   maelti:    se  par    ljötan    härm, 

25  faöir,  er  ek  kom  sva  siö64)!  ek  hygg,  at  jotun  penna  mund- 
ak  hafa  lostit  i  hei  me5  hnefa  minum65),  ef  ek  heföa  fyrri 
fundit  hann66).     pa  stöö  pörr  upp  ok  fagnaöi  vel  syni  sinuni, 

50)  leirmaörinn  U.  —  51)  mee  (so)  U,  myi  H.  —  52)  m.  h.  f.  U.  — 
53)  o.  st.  a  f.  H.  -  54)  So  R,  ü  u.  w.  —  elldingarnar  W.  -  -  55)  So  W?  U. 
Ausg.  —  a  fl.  heinin  ok  br.  R.  —  56)  haufupit  U.  —  57)  So  R,  U;  meiste 
Ausg.  —  smä  W,  T,  AM;  vgl.  Wb.  —  (lampiz  hausinn  i  sman  m.  U.)  — 
58)  So  U  (ä  halsi  auch  W  nach  Mk.;  of  hals  R  u.  Ausg.,  foetr  h.  lägu  ü  h. 
hans  W)  —  in  H  folgt:  en  hann  feck  hvergi  valldit.  —  59)  at  pör  U.  — 
60)  So  U,  R  u.  iv.,  vildi  W.  —  61)  So  U  (fekk  auch  W,  gekk  H);  gat  liv. 
valdit  R  u.  Ausg.,  f.  hv.  hroeröan  W.  —  62)  So  W  u.  (ohne  halsi)  R  u.  Ausg. 

—  in  U  nur:  \)k  g.  til  all.  «s.  ok  fengo  eigi  valldit.  —  63)  So  W,  U,  H,  Bk.r 
hg.,  Jönss.,  F.  J.  -     privetr  R,  AM,  Pf.  —  64)  er  ek  skylda  sva  at  koma  U. 

—  65)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  m.  Im.  mer  R  u.  übt:  Ausg.  —  66)  So  nach  C 
(funnit)  —  fyrri  fehlt  W,  R,  Ausg.  — 


C.  XVII,  XVIII.  105 

ok  sagöi,  at  hann  mundi  veröa  mikill  fyrir  ser67),  ok  vil  ek, 
sagöi  hann68),  gefa  per  hestinn  Gullfaxa,  er  Hrungnir  hefir69) 
ätt.  pa  maelti  Ööinn  ok  sagöi,  at  pörr  geröi  rangt,  er  hann 
gaf  {>ann  inn  gööa  hest  gygjar  syni,  en  eigi  foöur  sinum 70). 
{>örr 71)  för  heim  til  pruövanga,  ok  stöö  heinin72)  i  hoföi  5 
honum.  p)a  kom  til  volva,  sü  er  Gröa  het,  kona  Qrvandils73) 
ins  frcekna;  hon  göl  galdra  sina  yfir  p)ör  til  pess  er  heinin 
losnaöi ;  en  er  p)örr  fann  pat  ok  pötti  van,  at  braut  mundi  na 
heininni,  pa  vildi  hann  launa  Grö  75)  laekningina  ok  gera  hana 
fegna;  sagöi  henni  pau  tiöindi,  at  hann  haföi  vaöit  norör  :>i)  10 
yfir  Elivaga  ok  haföi  borit  i  jarnmeis  a  baki  ser  Qrvandil 
noröan  ör  Jotunheimum  77),  ok  [>at  til  jartegna,  at  ein  ta  hans 
haföi  staöit78)  ör  jarnmeisinum79),  ok  var  sü  frerin,  sva  at 
f>örr 80)  braut  af  ok  kastaöi  upp  a  himin,  ok  geröi  stjornu  af, 
pa  er  nü81)  heitir  Qrvandils-ta82).  p)örr  sagöi,  at  eigi  mundi  15 
langt  til,  at  Orvandill  mundi  heim  koma83).  En  Gröa  varö 
sva  fegin,  at  hon  munöi  onga  galdra,  ok  [varö  heinin  eigi 
lausari84)  ok  stendr  enn  i  hoföi  pör85).  Ok  er  pat  boöit  til 
varnanar  at  kasta  hein  of  gölf  pvert,  pviat  {>a  hroariz  heinin 
i  hoföi  J)ör.     Eptir  pessi   sogu   hefir   ort  pjööölfr   hvinverski  20 

i  Haustlong86). J)ama3lti  Mgir :  Mikill  pötti  mer  Hrungnir 

fyrir  ser.    Vann  pörr  meira  prekvirki  nokkut87),  pa  er  hann 
atti  viö  troll? 

XVIII.     pa  svarar  Bragi :  mikillar  frasagnar  er  vert  pat, 

67)  So  W,  T,  F.  J.  u.  (mik.  mapr)  U,  H  —  sagöi  hann  niundu  v.  mikinn 
f.  s.  R  u.  übr.  Ausg.  —  68)  s.  p.  f.  ü.  -  69)  So  U,  F.  J.  —  haföi  W,  R, 
äbr.  Ausg.  —  70)  So  R  u.  Ausg.,  e.  e.  syni  sinum  W,  die  betr.  W  fehlen  U. 
—  71)  Tror  (!)  R.  —  72)  heinar  brotip  U.  —  73)  Aurvallda  U.  —  74)  So  W 
u.  (ok  poiti  pa  van)  R  u.  Ausg.  —  fann  pat,  at  hon.  potti  van,  at  abrott 
mundi  näzt  heinin  U.  —  75)  Gröo  Ü.  —  76)  So  U,  noröan  W,  R,  Ausg.  {vgl. 
Z.  12).  —  77)  So  W  u.  (i  meis)  R  u.  Ausg.;  ok  borit  meis  a  baki  ser  norpan 
ok  i  Aurvandil  norp.  6r  jot.  U.  —  78)  So  W,  R  —  st.  nipr  U,  H,  S.  —  79)  So 
\Y,  meis.  die  übr.  Hss.  —  80)  hann  U.  —  81)  So  W,  U,  H;  vorher  geröi  st. 
af  W  —  nu  f.  R  u.  Ausg.  —  82)  Aurvan-tä  U.  —  83)  So  W  u.  Ausg.  — 
koma  fehlt  R  —  at  Aurv.  m.  norpan  koma  U  (ähnl.  H).  —  84)  laus  U.  - 
85)  Der  fg.  Satz  ist  in  W,  U  ausgefall.,  doch  bietet  ihn  außer  R  z.  B.  auch  H 

(at  kasta    eigi,   i  hofdi  pors,  wofür  R  i  hofuö  pör).  —  86) bez.  7  Str. 

aus  Haustl.,  die  sich  hier  in  den  meisten  Hss.,  jedoch  nicht  in  U,    eingerückt 
finden.  —  87)  nökk.  fehlt  W.  — 


1 06  Skaldskaparmal 

er  |>6rr  för  til  Geirroöargaröa  ');  ]>a  haföi  liann  eigi  hamar- 
inn  Mjollni  ne-)  megingjaröar  eöa  jarngreipr 8) ,  ok  olli  ]>vi 
Loki  —  bann  för  meö  honum  —  |»vi  at  Loka  haföi  |>at  hent, 
j>ä  er  hann  flaug  einu  sinni4)  at  skemta  ser  meö  valshani 
5  Friggjar,athann  flaug  fyrir  forvitni  sakarr>)  i  Geirroöargaröa, 
ok  sa  J>ar  holl  mikla6)  ok  settiz  ok  sä  inn  of  glugg7);  en 
Geirroör  leit  i  moti  honum  ok  maelti,  at  taka  skyldi  fuglinn  ok 
fcera  honum;  en  sendimaör  komz  nauöuliga  a  hallarvegginn  B), 
sva  var  hann  har.    J)at  J)ötti  Loka  gott,  er  hann  sötti1')  erfiöliga 

10  til  hans,  ok  aetlaöi  ser 10)  stund  at  fljüga  eigi  upp  fyrr  en 
hann  haföi  farit  allt  torleiöit.  En  er  maörinn  sötti  at  honum, 
}>a  beinir  hann  fluginn  ok  spyrnir  viö  fast11),  ok  eru  J)a  foetrnir 
fastir;  var  Loki  tekinn  par  hondum1-)  ok  fcerör  Geirroöi 
jotni.     En  er  hann  sa  augu  hans,  })a  grunaöi  hann,  at  maÖr 

15  mundi  vera,  ok  baö  hann  svara,  en  Loki  pagöi13).  J>a  laesti 
Geirroör14)  Loka  i  kistu15),  ok  svelti  hann  [>ar  [>rja  manaöi 16) ; 
ok  pa  er  Geirroör  hann  tök17)  ok  beiddi  hann  oröa,  J)a  sagöi 
hann18),  hverr  hann  var,  ok  til  f jorlausnar 1!')  vann  hann 
Geirroöi  J)ess  eiöa,  at  hann  skyldi  koma  pör  i  Geirroöargaröa, 

20  sva  at  hann  heföi  hvarki  hamar20)  ne  megingjaröar 21).  — 
|)örr  kom   til    gistingar    til    gygjar    J)eirar    er   Griör   er 
kolluÖ,  hon  var  mööir  Viöars  ins  pogla;   hon   sagöi  J)6r  satt 
frä  Geirroöi,  at  hann  var  jotunn  hundviss  22)  ok  illr  viöreign- 


XVIII.  1)  So  Ausg.  nach  R  —  Geirraöarg.  (gew.)  W,  U.  —  2)  So  W. 
(ne  doppelt  geschr.),  eöa  R,  U  u.  w.  —  3)  So  W,  R  —  jarngreiprnar  U 
(-greiplarnar  H).  —  4)  einu  s.  f.  U;  eitt  sinn  W.  —  5)  f.  forv.  s.  fehlt  U; 
sakir  W.  —  G)  So  R,  U  u.  w.:  mikla  f.  W.  —  7)  So  W  (doch  um  gl.)  — 
settiz  {ohne  ok  davor)  R  -  ok  s.  l>ar  a  ok  sä  inn  i  gl.  U,  H.  —  8)  upp  a 
hollina  (sva  —  här  fehlt)  U.  —  9i  komz  ü.  —  10)  So  R,  U  (ok  aetl.  ser  st. 
um  at  fl.)  Ausg.;  hann  honum  (zweimal  honum  geschrieben)  meint  wohl  W 
nach  Verm.  von  AM  J,  284  18).  —  Im  fg.  heföi  W.  —  11)  beindi  h.  fl.  ok 
spyrndi  v.  f.  U.  —  12)  \>.  h.  fehlt  U.  —  13)  en  L.  svarat>i  engu  U.  —  14)  So 
R,  Geirruör  (hier)  W  —  hann  U.  —  15)  i  k.  sinni  U.  —  16)  So  W  u.  Ausg. 
{doch  s.  T.  -uöi),  mänuör  R,  ü.  —  17)  So  W  (doch  fehlt  Geirr.)  —  en  f)ä  er 
hann  tok  hann  6r  kistunni  U  —  en  {>ä  er  Geirr.  tok  h.  upp  R  u.  Ausg.  — 
18)  So  W,  F.  J.  (doch  s.  Loki)  —  ok  s.  Loki  R,  T  u.  ühr.  Ausg.  —  ok  spurj>i, 
hverr  hann  veri,  hann  sagpi;  (ok  til  fjorl.  u.  w.)  U.  —  19)  fjörlauslar  R.  — 
20)  So  W,  T,  F.  J.  —  hamarinn  die  übr.  Ausg.  nach  R,  LT.  —  21)  ne  jäni- 
greiprnar  ne  meging.    U  (ähnl.  H.).  —  22)  at  h.  er  it  mesta   troll  ok  hundv. 

jot.  r.  - 


C.  XVIII.  107 

ar;  hon  leöi  honum  megingjaröa  ok  jarngreipa23),  er  hon 
atti,  ok  staf  sinn,  er  heitir  Griöar-volr.  J>a  för24)  |)örr  til 
ar  Jjeirar  er  Vimur  heitir,  allra  a  mest.  J)a  spenti  hann 
sik  megingjoröum  ok  studdi25)  forstreymis  Grioarvol,  en 
Loki  helt  undir  megingjaröar.  Ok  pa  er  J>örr  kom  a  miöja  5 
ana,  pa  öx  sva  mjok  ain,  at  uppi  braut  a  oxl  honum  2';). 
pa  kvoö  J)6rr  petta : 

(#)  Vaxattu  nu,  Vimur-7), 

alls  mik  {)ik2S)  vaöa  tiöir 

jotna  garöa  i! 

veiztu29),  ef  pü  vex, 

at  J)a  vex  mer  asmegin 

jafnhott30)  upp  sem  himinn. 

f>a  ser  |)örr  uppi  i  gljufrum  nokkurum31).  at  Gjalp32),  döttir 

Geirroöar,  stöö  Jmr  tveim  megin  arinnar  ok  geröi  hon  arvoxt- 

inn.     J)a  tök   J)örr    upp   ör   anni    stein   mikinn33)  ok  kastaöi  10 

at  henni  ok  maelti  sva:  at  ösi34)  skal  astemma!    Eigi  misti 

hann,   J)ar   er   hann    kastaöi   til.     Ok  i  pvi  bili35)   bar  hann 

at   landi    ok   fekk  tekit   reynirunn   nokkurn30)  ok    steig   sva 

ör   anni;    J>vi  er  J)at   orötak37),    at   bjorg   pörs38)   er    reynir. 

En   er  J)örr    kom   til  Geirr9Öar 39),    J)a   var   {jeim   felogum40)  15 

visat  fyrst  i  gesta  hüs41)  til  herbergis42),  ok  var  par  einn  stöll 

til  sa3tis43),  ok  sat  |)örr  J>ar.   pa  varö  hann  pess  varr,  at  stöll- 

innför  undir  honum  upp  at  raefri44) ;  hann  stakk  Griöar-veli  upp 

i  raptana45)  ok  let  sigaz  fast  a  stolinn;  varö  ])a  brestr  mikill 

23)  So  W,  U,  AM,  Jönss.,  Pf.  {der  auch  im  fg.  stafs  sins  schreibt)  — 
jarngreipr  R  (-greipar  H),  Rk..  Eg.,  F.  J.  —  24)  kom  U.  —  Im  fg.  f.  er  in 
W.  —  25)  studdiz  U.  —  26)  So  E  u.  Ausg.,  \rk  öx  hon  sva,  u.  br.  a  q.  h., 
J)ä  kv.  hann  J).  W  —  sva  at  braut  um  herpar  J>6r  U.  —  27)  So  R,  vaxat 
{)u  W,  U  -  Vimur  oben  alle  Hss.,  hier  R,  Vimr  U,  Vimra  W,  H.  —  28)  {)ik 
fehlt  bei  Fg.,  Jönss.,  Pf.  —  29)  v.  en  U.  —  30)  jamh.  U.  —  Zur  ganzen 
Str.  vgl.  H.  G.  —  Die  letzte  Halbstr.  i.  den  alt.  A.  als  Frage  gefaßt,  vgl.  Wh. 
s.  u.  vita.  —  31)  gljüfrunum  U.  —  32)  Gjalp  auch  U  nach  AM,  II,  301.  — 
33)  6r  ainni  einn  stein  mikinn  U.  —  34)  So  (at  at  ösi  U)  skal  a  stemm.* 
(astefna  U)  R,  U  u.  Ausg.  —  ä  ös  skal  stemna  H.  —  ä  aeö  (?  vgl.  AM  T, 
288  l)  u.  Mnh  C.  2.  a.  71)  W.  —  35)  bili  f.  U.  —  36)  risrunn  einn  U.  — 
37)  So  W,  og  [)vi  —  U;  J>vi  er  f>.  o.  haft  R  w.  Ausg.  —  38)  So  W  -  at  r. 
er  b.  p.  R,  U  —  so  (=  er)  H.  —  39)  So  R,  U  u.  w.  (Geirrapar  U)  —  En 
Ms  Geirr.  fehlt  W.  —  40)  fei.  f.  U.  —  41)  So  U,  H,  alt.  Ausg.,  —  geita  hüs  W, 
R,  F.  J.  —  42)  herbyrgis  U.  —  43)  ok  v.  einn  stoll  at  sitja  a  ok  sat  ]j>.  par  U.  — 
44)  undir  rafit  U.    —    45)  pörr  stingr  J)ä   stafnum  Gr.  upp  undir  rafit  U.  — 


1(,<S  Skäldskaparm&l 

of  fylgöi  skraekr 4,;) ;   ]>ar  hpföu47)  verit  undir  Btölinum  doetr 

Geirrodar,  Gjalp  ok  Greip18),  ok  haföi  hann  brotit  hrygginn 

i  ba(\imls").     |>ä  kvaö   |)örr: 

(i)  Einu  sinnii<J) 

neyttak  asmegins 5Ü) 

jotna  goröum  i; 

j>ä  's  Gjalp  ok  Greip51), 

Geirroöar  doetr, 

vildu  hefja  mik  til  himins. 
|)a  la3tr:'2)  Geirroör  kalla  J)ör  i  hollina  til  leika  viö  sik;  |>ar 
5  varu  eldar  störir  eptir  endilangri  holl52"),  en  er  |)örr  kom  ") 
gagnvart  Geirroöi54),  pa  tok  Geirroör  mefi  tong  järnsiu 
glöandi  ok  kastar  at  ])ör,  en  ])6rr  tök55)  i  möti  meö  jarn- 
greipum  ok  foerir  a  lopt  siuna,  en  GeirroÖr  hljöp  undir  jarn- 
sülu56)  at  foröa  ser.  pörr  kastaöi  siunni  ok  laust  i  gegnum 
10  süluna57)  ok  i  gegnum  Geirroö  ok  vegginn58)  ok  sva  fyrir 
ütan  i  joröina59).  Eptir  J>essi  sogu  hefir  ort  Eilifr  GuÖrün- 
arson  i  pörs-drapu00). 


XXXIII1).     Fyrir    hvi  er   gull  kallat   eldr  Mgis?     t>essi 

15  saga  er   til  pess,   er   fyrr  var  sagt2),   at  iEgir  sotti  heimboö 

til  Asgarös,    en   er  hann  var  büinn   til  heimferöar,    ]>a  bau^ 

46)  So  W  u.  B.,  H.  G.,  F.  J.,  skr.  mikill  R  u.  übr.  Ausg.  —  J)ä  varj» 
skr.  mikill  oi  fylgöi  brestr  ü.  —  47)  hafj)i  U.  —  48)  So  W,  R,  Ausg.  nach 
Hyndlulj.  38,  1  {vgl.  H.  G.);  Gneip  {bez.  AMI,  551)  U,  H.  —  48 a)  i  J)eim 
b.  U.  —  Die  fg.  Worte  nebst  der  Str.  scheinen  nur  in  U  u.  davon  abhängigen 
Ifss.  (H,  St  u.  iv.)  überliefert  zu  sein.  —  49)  sinni  von  Rh.  ergänzt,  in  alU  n 
Ausg.  —  (Einu  sinni  neyttak  in  einem  V.  Rk.,  Eg.}  Jönss.,  Pf.).  —  50)  S>> 
die  meisten  Ausg.  nach  Rk.,  allz  megins  U,  alls  m.  H.  G..  —  51)  Gneip  Ü, 
u.  w.  vgl.  48).  —  Im  fg.  V.  ist  die  Stellung  der  Hs.  (d.  G.)  in  den  Ausg.  in 
Geirrööar  doetr  geändert;  vgl.  ilild.  Zze.  134  x).  —  52)  So  W,  U;  let  R. 
Ausg.  —  Im  fg.v.  sik  U,  f.  W,  R  u.  Ausg.  —  52:1)  SoW,U,T,  F.  J.}  hollinni 
R,  übr.  Ausg.  —  53)  So  W,  U,  F.  J.  —  körn  i  hollina  g.  R  u.  übr.  Ausg. 
54)  Geirraö  (Z.  8  -uör)  W.  —  55)  tok  f.  U.  —  56)  u.  sülo  sina  U.  —  57)  So 
W,  F.  J.,  gögnum  s.  R  —  i  gegn.  jarnsülona  U.  —  58)  So  W,  gögn.  vegg. 
R,  U.  —  59)  So  W  u.  Ausg.  —  fir.  utan  jor{)ina  R  —  i  gegnum  jorJ)ina 
fyrir  utan  hollina  ü.  —  60)  Es  folgen  {außer  in  U,  vgl.  AM  I  290  -))  19 
Strophen  der  genannten  drapa.  — 

XXXIII.     1)  Dieser  Abschnitt  scheint  in  U  zu  fehlen,  doch  s.  Rk.  z.  d. 
St.  2)  So  W  —  er  getiö  R  u.  w.  —    Vgl.  oben  Brag.  C.  LV.  — 


G.  XVIII,  XXXIII,  XXXIV.  109 

hann  til  sin  Ö8ni  ok  asum 3)  a  priggja  manaöa  fresti.  Til 
peirar  feröar  varö  fyrst  Ööinn  ok  Njorör,  Freyr,  Tyr,  Bragi, 
Viöarr,  Loki;  sva  ok  asynjur  Frigg,  Freyja,  Gefjon,  SkaÖi, 
löunn4),  Sif.  pörr  var  eigi  par,  hann  var  farinn  i  austrveg 
at  drepa5)  troll.  En  er  guftinG)  settuz 7)  i  saeti,  pä  let  Mgir  5 
bera  inn  a  hallargölf  lysigull,  J)at  er  birti  ok  lysti  hollina 
sem  eldr,  ok  pat  var  haft  fyrir  ljös  at  hans  veizlu,  sva  sem 
i  Vallhollu  hoföu  sverö  verit  hofö  fyrir  eld8).  J>a  senti 
Loki  par  viö  oll  gu8  ok  drap  prael  Mgis  J)ann  er  Fima- 
fengr9)  het;  annarr  praell  Mgis  er  nefndr  Eldir10).  Ran  10 
heitir11)  kona  Mgis 12).  At  peiri  veizlu  vannz  allt  sjalft, 
ba3Öi  vist  ok  ol  ok  oll  reiöa13),  er  til  veizlunnar  purfti.  ]>a 
nröu  a3sir  pess  varir,  at  Ran  atti  net,  pat  er  hon  veiddi  £ 
menn  alla,  pa  er  a  saa  kömu.  —  —  — 

XXXIV1).    Hvi  er  gull  kallat  barr  eöa  lauf  Glasis2)?  —  15 
I   Asgaröi    fyrir    dyrum 2a)    Valhallar    stendr    lundr,    sa    er 
Glasir3)  er  kallaör,  en  lauf  hans  allt  er  gull  rautt;  sva  sem 
her  er  kveÖit,  at4) 

(x)  Glasir  stendr 

meö  gullnu  laufi5) 
fyr  Sigtys  solum6). 
Sa  er  viör  fegrstr7)  meö  guöum  ok  monnum. 

3)  So  W  —  ok  öllum  äs.  R  u.  w.  —  4)  f.  H.  —  5)  berja  H.  —  6)  So 
W  —  goöin  R  u.  w.  —  7)  So  W  —  höföu  sezt  R  u.  Ausg.  —  föru  H.  — 
8)  So  W  —  1.  höllina  sem  eldr,  sem  (s.  elding  vaeri,  sva  sem  H)  i  Valh. 
voru  sveröin  fyr.  eld  R  u.  Ausg.  —  9)  So  der  Name  auch  Lokas.  pros.  Einl. 
{H.  G.  S.  128);  Funafengr  wollten  einige,  z.  B.  Grimm  {Gesch.  d.  d.  Spr. 
S.  532)  lesen;  vgl.  FunafeingrW*,  Funaettingr  H.  —  10)  So  W,  Einl.  zu  Lokas. 
—  Reseldr  R,  Raeseldr  H.  —  11)  So  W  —  er  nefnd  R  u.  w.  —  12)  &>W  — 
in  R  (u.  w.)  noch:  en  niu  deetr  peirra  sva  sem  fyrr  er  ritaö.  —  13)  ok 
ölgreiöi  H. 

XXXIV.  1)  In  U  an  anderer  Stelle  {AM  II,  356).  —  Dasselbe  gilt  von 
den  fg.  CC.  —  2)  Hvi  er  g.  k.  b.  Gl.  eöa  lauf  hans?  U.  —  2a)  So  erscheint 
sonst  in  U  u.  W,  durum  R.  —  3)  Glsesir  H.  —  4)  U  nach  2)  i  Äsgarpi  er 
hann  sem  her  segir.  —  at  (At  die  Hss.  nach  B.)  von  Rk.f  Eg.  zum  fg.  Verse 
gezogen,  fehlt  W.  —  5)  So  W  —  meÖ  gulnu  R,  m.  gulligo  U  —  6)  Sigtyrs 
s.  U.  —  Das  Fg.  scheint  in  U  noch  metrisch  aufgefaßt  zu  sein,  die  Ausg. 
fassen  es  als  Prosa.  —  7)  So  W,  T,  Ausg.  —  sa  er  v.  f.  er  R  —  sa  er  v. 
fnegr  U,  sä  er  viöfraegastr  H.  —    Vgl.  H.  G. 


1 10  Skaldskaparmal 

XXXV).  II vi  er  gull  kallat  haddr  Sifjar2)?  Loki 
Laufeyjarson  haföi  j>at  gert  til  hevisi,  at  klippa  här  allt  af 
Sil';  en  er  |>örr  varö  pess  varr8),  tok  hann  Loka  *)  ok  niundi 
lemja  hvert  bein  i  honum,  äör  hann  sör  pess  eiö5),   at  hann 

5  skal  fa  af  svartalfum,  at  J)eir  skulu  gera  af  gulli  Sifju  hadd 
pann  er  svä  skal  vaxa  sem  annat  har,;).  Eptir  }>at  för  Loki 
til  peira  dverga,  er  heita7)  Ivalda  synir,  ok  geröu  j>eir 
haddinn  ok  Skiöblaöni  ok  geirinn,  er  Oöinn  atti,  er  Gungnir 
heitir8).     J)a  veöjaöi9)   Loki    hoföi   sinu    viö  pann   dverg,   er 

10  Brokkr10)  heitir,  hvart  brööir  hans  Eitri11)  mundi  gera  jafn- 
gööa  gripi  prja12),  sem  pessir  varu.  En13)  er  peir  kömu  til 
smiöju,  pa  lagöi  Eitri14)  svinskinn  i  aflinn  ok  baö  blasa 
Brokk,  brööur  sinn15),  ok  letta  eigi  fyrr16),  en  hann17)  toeki 
pat   6r    aflinum18),    er    hann    haföi   i    lagt19).     En    pegar    er 

15  hann  var  brott  genginn20)  ör  smiöjunni,  en  hinn  bles,  pa 
settiz  fluga  ein  a  hond  hans21)  ok  kroppaöi 22),  en  hann  bles 
sem  aör,  par  til  er  smiörinn  tök23)  ör  aflinum  ok  var  pat  goltr 
ok  var  burstin  6r  gulli24).    pvinaBst  lagöi  hann  i  aflinn  gull,  ok 


XXXV.  1)  Überschr.  in  U  {AM  II,  356):  Frä  velum  dvergsins  viö 
Loka.  —  nach  Sifjar  U:  en  pat  bar  til  pess,  at  L.  —  3)  varö  {verschrieben) 
R,  pess  f.  U.  —  4)  t.  h.  L.  haundum  U.  —  5)  So  W,  U  {doch  U  sverpi  = 
svaröi  R  u.  Ausg.)  —  eiö  {so  U,  W*)  f.  W,  R  Ausg.  —  6)  at  skal  (verschr. 
—  hann)  skal  fä  af  svartaalfum,  at  p.  g.  hadd  af  gulli  til  handa  Sifju  pann 
er  u.  w.  U.  —  7)  heto  U.  —  8)  ok  geir.  G.,  er  Oöinn  a  U.  —  9)  verschr.  in 
R.  —  10)  SoW  u.  {nachgetragen  in)  R,  Börkr  H  —  nur  viö  dverginn  U.  — 
11)  So  W,  erste  Hand  in  R  —  Sindri  jüngere  Hand  in  R,  darnach  Ausg.; 
cgi.  Beitr.  7,  303  —  in  U  fehlt  der  Name  beider  Zwerge.  —  12)  So  R,  U 
(hv.  bropir  dvergsins  niundi  gert  geta  jamgopa  gripi  sem  p.  voru  apra  III) 
u.Ausg.  —  pr.  fehlt  W.  —  13)  Ok  U.  —  14)  DasVerh.  der  Namen  S.  und  E. 
hier  wie  oben  bei  n).  Sindri  ist  zwar  VqI.  37,  2  bezeugt,  aber  nicht  sicher 
als  Zwergname.  —  Für  Eitri  vgl.  prymlur  I,  6  Eitra  dver'gr,  er  Atli  het; 
AM  II,  470,  553  —  p.  1.  dvergrinn  U.  —  15)  So  W,  br.  sinn  fehlt  R  {u. 
Ausg.)  —  U  nur:  ok  b.  bläsa  at.  —  16)  ok  1.  eigi  blästrinum  fyrr  U.  — 
17)  So  W,  U,  Ausg.  -  -  at  R.  —  18)  afl.  fehlt  U.  —  19)  So  W,  T,  F.  J.  — 
er  h  lagöi  i  R,  übr.  Ausg.  —  er  h.  hafpi  i  latiÖ  aflinn  U.  —  20)  So  W 
ohne  brott  T,  F.  J.,  vgl.  auch  U  —  er  h.  gekk  R  u.  übr.  Ausg.  —  ok  p. 
geck  h.  (6r  sm.;  en  sem  hinn  bles)  H  —  ok  p.  h.  v.  ütgenginn  (ok  hinn  bl.) 
ü.  —  21)  So  W  —  ä  h.  hanum  R  u.Ausg.  —  a  hann  U.  —  22)  kr.  hann  U. 
23)  kom  til  ok  tok  U.  —  24)  So  R,  U  (bustin  ör  gulli  a),  Ausg.  —  af 
g.  W.  - 


C.  XXXV.  111 

baö  hann  blasa 25)  ok  lata  eigi  falla  blastrinn  fyrr  26),  en  hann 
kvaemi  aptr;  gekk  hann  a  brott27),  en28)  J)a  kom  flugan  ok 
settiz  a  hals  honum  ok  kroppaöi  nu  balfu  fastara  en  aör2"); 
on  hann  bles  par  til  er  smiörinn  tök  6v  aflinum  gullhring 
pann  er  Draupnir  er  kallaÖr30).  pa  lagöi  hann  jarn  i  aflinn  5 
ok  baö  hann  blasa  ok  sagöi,  at  önytt  mundi  veröa,  ef  blastrinn 
felli31).  pa  settiz  flugan  milli  augna  honum  ok  kroppaöi 
hvarmana;  en  er  blööit  feil  i  augun,  sva  at  hann  sa  ekki32), 
J»a  greip  hann  til  hendinni33)  sem  skjötast,  meöan  belgrinn 
lagöiz  niÖr,  ok  sveipaöi34)  af  ser  flugunni,  ok  J)a  kom  [>ar  10 
smiörinn  ok35)  sagöi,  at  nü36)  lagÖi37)  naer,  at  allt  mundi 
önytaz,  er  i  aflinum  var.  Ja  tök  hann  ör  aflinum  hamar, 
fekk  hann  pa  alla  gripina  i  hendr  brööur  sinum  Brokk38) 
ok  baö  hann  fara  meö  til  Asgarös39)  ok  leysa  veöjunina40). 
En  er  peir  Loki  baru  fram41)  gripina,  pa  settuz  aesirnir  a  15 
dömstöla  ok  skyldi  pat  atkvaeöi  standaz,  sem  segöi  Ööinn, 
porr  ok  Freyr42).  pa  gaf  Loki  ÖÖni  geirinn  Gungni,  en 
pör  haddinn,  er  Sif  skyldi  hafa,  en  Frey  SkiöblaQni  ok  sagöi 
skyn  a  ollum  gripunum43):  at44)  geirrinn  nam  aldri  staöar  i 
lagi45);  en  haddrinn  var  holdgröinn46),  pegar  er  hann  kom  20 
a  hofuö  Sif;  en  SkiQblaÖnir  haföi  byr,  pegar  er  segl  kom  a 
lopt,  hvert  er  fara  skyldi47),  en  matti  vefja  saman  sem  dük48) 


25)  So  R,  U,  Ausg.;  $>ä  bl.  W.  —  26)  So  W  -  •  ok  heetta  e.  f.  blaestr- 
inum  R  u.  Ausg.  U  nur  blasa  par  til  (er  h.  k.  til.)  —  27)  So  W,  F.  J.  — 
gekk  a  braut  R  u.  übr.  Ausg.,  gekk  u.  w.  fehlt  U.  —  28)  en  f.  U.  —  29)  So 
T,  F.  J.  —  ok  kropaöi  {so  stets)  h.  fastara  en  it  fyrra  sinn  U  —  en  aör  fehlt 
W,  R,  übr.  Ausg.—  30)  So  W  —  Dr.  heitir  E,  U  u.  Ausg.  —  31)  segir  at 
önytt  mun  ef  h.  laetr  falla  blastrinn  U.  —  32)  pa  s.  fl.  a  millum  augna 
honum  ok  kropapi  sva  at  h.  sä  ekki  U.  —  33)  hendi  sinni  U.  —  34)  So  W, 
sveipti  U,  R,  u.  Ausg.  —  svipti  H.  —  35)  So  W  (ähnl.  U)  u.  Ausg.,  nur  AM 
sm.  at,  sagöi  nach  R.  —  36)  So  R  u.  Ausg.,  |)ä  W.  —  37)  So  W,  R  — 
laegi  H.  —  Hier  u.  im  fg.  in  U:  sagöi  naer  hava  at  önytaz  oll  smipin  i 
aflinum.  —  38)  ok  f.  alla  gr.  honum  i  h.  bref>r  sinum  U.  —  39)  f.  til  Äsg. 
meö  gripina  U.  —  40)  So  W  —  veöjunna  R  u.  Ausg.  —  at  leysa  (lysa  H) 
vepjan  (veöjun  H)  sina  (sinni  H)  U,  H.  —  41)  saman  U,  H.  —  42)  So  W  u. 
Jönss.,  (ohne  ok)  R  u.  übr.  Ausg.  —  standaz,  er  Op.  lagjn  ä  ok  p.  ok  Fr. 
ü.  —  43)  So  W,  U,  F.  J.  —  gripum  R,  T  u.  übr.  Ausg.  —  44)  So  W,  R,  U 
—  (geirrinn  verschr.  in  R.)  —  45)  at.  g.  man  eigi  i  hauggvi  staö  nema  U 
(ähnl.  H).  —  46)  holdfastr  H.  —  47)  byrt  hvert  er  f.  sk.  ok  segl  kom  upp 
U.  —  48)  s.  d.  fehlt  U.  — 


1  1^  Skaldskaparmäl 

ok  hafa  i  pungi  sfnum4*),  ef  j>at  vildi.  |>a  bar  Brokkr  frain 
Bina  gripi50),  hann  gaf  Ööni  hringinn  ok  sagöi,  at  ina  niundu 
hverja  nött  mundi  drjüpa  af  honum  atta  hringar,  jafnhofgir 
sem   hann;    en  Frey    gaf   hann    goltinn    ok    sagöi,    at    hann 

5  matti51)  renna  lopt  ok  log,  nött  ok  dag,  meira  en  hverr 
liestr  ■"'-),  ok  aldri  varö58)  sva  myrkt  af  nött  eöa  i  myrk- 
heimum51),  at  eigi  va3ri  oerit  ljös55)  [>ar  er  hann  för56),  svä 
lvsti  af  burstinni.  J>a  gaf  hann  |)ör  hamarinn57)  ok  sagöi, 
at  hann  mundi  mega  ljösta  sva  stört   sem  hann  vildi,    hvat 

10  sem  fyrir  vaeri58),  at  eigi  mundi  hamarrinn  bila59),  ok  ef 
hann  yrpi(;o)  honum  til,  pa  mundi  hann  aldri  missa  ok  aldri 
fljuga61)  sva  langt,  at  eigi  mundi  hann  soekja  heim  hond,ij); 
ok  ef  Jmt63)  vildi,  J>a  var  hann61)  sva  litill,  at  hafa  matti 
i  serk  ser;    en   pat  var   lyti   a  hamrinum,    at  forskeptit  var 

15  skamt65).  pat  var  dömr  peira,  at  hamarrinn  var  beztr  af 
ollum  gripunum60)  ok  mest  vorn  i67)  fyrir  hrim|)ursum,  ok 
diemöu  peir,  at  dvergrinn  a3tti  veöfeit.  pa  bauö  Loki  at 
leysa  hofuö  sitt,  en  dvergrinn  sagöi08),  at  pess  var  engi6-') 
van.     Taktu  mik  pa!     kvaÖ  Loki,   en   er70)   hann   vildi   taka 

20  hann,  pa  var  hann  viös71)  fjarri.  Loki  atti  sküa,  {>a  er 
hann   matti   renna   lopt    ok   log72).     f>ä  baö    dvergrinn    J>6r, 


49)  So  W,  F.  J.  —  i  pungi  ser  U  —  i  pung  ser  R,  T  u.  übr.  Ausg. 
—  50)  So  W,  fr.  Br.  R  u.  Ausg.  J)a  bar  dvergrinn  saman  sina  gr.  U.  — 
öl)  mundi  U.  —  52)  renna  nött  ok  d.  meira  en  einn  hestr  1.  ok  1.  U.  — 
53)  verf)r  U.  —  54)  eöa  i  m.  fehlt  U.  —  55)  So  W,  T,  F.  J.,  ljost  R,  U 
u.  Uhr.  Ausg.  —  56)  f).  sem  h.  er  U.  —  57)  |>6r  g.  h.  hamarinn  Mjolni  U. 
58)  So  R  u.  Ausg.,  v.  fehlt  W;  —  sag^i,  hann  1.  mega  sva  st.  sem  h.  v. 
hvat  s.  fyr.  gel»  U.  —  59)  So  W,  T,  F.  J.  u.  (hann  bila)  U  —  ok  eigi  m.  R 
u.  übr.  Ausg.  —  60)  So  W,  H,  U  (ohne  til),  Pf,  F.  J.  —  vyrpi  die  übr. 
Ausg.  nach  R.  —  61)  SoW,  U  —  fljügja  R.  —  62)  saekja  aptr  i  hönd  hänum 
H.  —  63)  So  W,  T,  F.  J.  (vgl.  Z.  1);  ef  hann  v.  R,  U,  übr.  Ausg.  — 
64)  mundi  h.  vera  U.  —  65)  So  W,  hamrinum  fehlt  R;  heldr  skamt  R  [u. 
Ausg.)    —    h.  mjott  H;  U  (nach  i  serk  ser)  nur:    en  litiö  var   forskeptiö.    — 

66)  So  W,  T,  F.  J.    —    gripum  R  u.  übr.  Ausg.    —   beztr   gripanna  U.    — 

67)  i  f.  U.  —  68)  So  W,  U,  F.  J.  —  h.  sitt.  Dvergrinn  svarar,  sagöi  übr. 
Ausg.  nach  R.  —  69)  So  R,  U  —  eingi  (öfter)  W.  —  70)  So  W  u.  Ausg., 
er  fehlt  R,  U.  —  71)  So  W  u.  Ausg.  —  viz  U,  vitz  R,  vits  F.  J.  —  72)  So 
nach  W,  R  sküa,  er  h.  (f)ä  er  h.  F.  J.)  rann  a  1.  ok  1.  (so  die  Ausg.)  —  sk. 
f>ä  er  h.  bäro  1.  o.  1.  U  n.  ({)ä  sem)  H.   — 


G.  XXXV,  XXXVIII.  113 

at  hann  skyldi73)  taka  hann,  en74)  hann  geröi  sva;  pa  vildi 
dvergrinn  hoggva  af  hofuö  hans75),  en  Loki  sagöi,  at  hann 
atti76)  hofuöit77),  en  eigi  haisinn.  |>a  tök  dvergrinn  pveng 
ok  knif  ok  vill  stinga  raufar  a  vorrum  Loka  ok  vill  rifa 
saman  munninn78),  en  knifrinn  beit  ekki79).  |)a  maelti  hann,  5 
at  betri80)  vaeri  par81)  alr  brööur82)  hans,  en  jafnskjott  sein 
hann  nefndi  hann,  pa  var  par  alrinn83),  okbeit  hann  varrarnar; 
rifaöi84)  hann  saman  varrarnar,  ok  reif  Loki85)  ör  aesunum. 
Sa  pvengr,  er  muörinn  Loka  var  saman  rifaÖr  meö86),  heitir 
Vartari.  —  10 

XXXVIII.     Her    ma    pat    heyra,    at    kallat   er    orö    eöa 
rodd  jotna  gullit,  sva  fyrr  er  sagt J).    Sva  kvaö  Bragi  skald 2) : 
(c)  pann  attak  vin  verstan3) 

vazt4)  rodd,  en  mer  baztan5), 
Ala6)  undirkülu 
öniöraöan7)  priöja. 

Hann  kallaöi  stein  vazta  undirkülu8),  en  jotun  Äla9)   steins- 
ins,  en  gull  rodd10)  jotuns. 


73)  So  R,  ü  u.  w.  —  skal  W.  —  74)  ok  U.  —  75)  So  U,  W,  F.  J. 
—  h.  af  Loka  höfut  R  u.  übr.  Ausg.  —  76)  So  W,  R  —  a  U.  —  77)  So  W,U. 
höfut  R  u.  Ausg.  —  78)  So  W  u.  (rauf)  R  u.  Ausg.  —  pv.  ok  knif,  ok  v. 
rifa  s.  varrar  Loka  ok  vill  stinga  raufar  ä  vorrunum  U,  ahnl.  H.  —  79)  eigi 
(ei)  a  U,  H.  -  80)  betr  H.  —  81)  par  f.  U.  —  82)  So  W  u.  Ausg.  —  bropr 
U.  —  broöir  R.  —  83)  ok  svä  skj.  sem  h.  nefndi,  pa  kom  hann  U.  —  84)  So 
R  (rifjaöi),  U  (rifaöi  =  W),  Hrgb.;  beit  hann  varr.  fehlt  W.  —  85)  So  (en 
L.)  U,  H,  F.  J.;  Loki  fehlt  W,  R,  übr.  Ausg.  —  86)  So  W,  H  u.  [ohne  meö) 
R  u.  Ausg.  —  sa  pv.  er  munnr  L.  er  s.  saumaör  meö  U.  — 

XXX VIII.  1)  Vgl.  oben  Bragar.  C.  LVI  zu  Ende.  —  2)  In  U  (AM 
II,  320)  nur  (im  Anschluß  an  das  dort  Vorhergehende)  orp  epa  rap  jotna 
sem  fyrr  var  sagt.  Svä  kv.  Br.  —  3)  So  W,  U,  Hrgb.  außer  AM  (visarstan 
nach  R).  Vgl.  hier  u.  i.  fg.  Gering  Kvaepa-Brot  Braga  p.  22;  F.  J.  Skjalded. 
A,  5;  B,  5.  —  4)  So  (vatzt  rodd)  U,  vatz  rauöla  R  —  vazta  Rk.  —  vast 
Fg.,  Jörns.,  vastrodd  F.  J.  —  vaz  W  (auch  AM).  —  5)  ok  m.  beztan  U.  - 
%)  So  Eg.,  Jörns.  AM,  Ala  Rk.  —  7)  So  W,  Ausg.,  nur  AM  öniöjaöan  nach 
R,  U  (vgl.  AM  II,  321).  —  8)  So  (oder  vasta)  Rk.,  Eg.,  Jönss.  —  H.  k.  vazta 
und.  steininn  AM;  die  Hss.  (hann  kallar  saeinn  vazta  und.  U;  h.  kallaöi  stein 
vazta  und.  steininn  W,  R)  jedenfalls   verderbt.  9)  So  W,  U  (äla  steins) 

Ausg.,  Äsa  R.  —  10)  räp  U.  — 

Prosaische  Edda.  8 


11-1  Skaldskaparmal 

XXXIX1).  Hver  «9k  er  til  pess,  at  gull  er  kallal  otrgj?ldf 
Sva  er  sagt,  at  prir2)  ajsir  föru  at  kanna  heim  allan8),  ööinn 
ok  Loki  ok  Hoenir;  peir  kvamu4)  at  a  nokkurri  ok  gengu 
meö  änni  til  fors  nokkurs8),  ok  viö  forsinn*')  var  otr  einn 
5  ok  haföi  tekit  lax  ör  forsinum  ok  at  blundandi7).  [)a  tuk 
Loki  upp  stein*)  ok  kastam'  at  otrinum u)  ok  laust  i  hofuö 
honum;  pa  hrösaöi10)  Loki  veiöi  sinni,  at  hann  heföi  veitt 
f  einu  hoggvi11)  otr  ok  lax;  töku  jteir  ]»a  laxinn  ok  otrinn 
ok  baru  eptir  ser12),  kvamu  pa  at  boe  nokkurum13)  ok  gengu 

10  inn,  en  sa  büandi  er  nefndr  Hreiömarr,  er  par  bjo;  hann 
var  mikill  fyrir  ser  ok  mjok  fjolkunnigr ,4);  beidduz  aesir  at 
hafa  par  nattstaö15)  ok  kvaöuz  hafa  meö  ser  vist  oerna1') 
ok  syndu  büandanum  veiöi  sina.  En  er  Hreiömarr  sa  otrinn, 
pa   kallaöi    hann    a  sonu    sina17)    Fafni    ok   Regin    ok  segir, 

15  at  Otr,  brööir  peira,  var  drepinn 18),  ok  sva,  hverir  pat  hoföu 
gert19).  Nu  ganga20)  peir  feögar  at  asunum  ok  taka  pa 
h9ndum  ok  binda  ok  segja  pa  um  otrinn,  at  hann  var  sonr 
Hreiömars21).  ^Esir  bjöoa  fyrir  sik  fJ9rlausn22)  sva  mikit 
fe,  sem  Hreiömarr  sjalfr  vill  a  kveöa  28)  ok  varö  pat  at  saett 


XXXIX.    1)  Überschr.  in  U  (AM II,  359):  Loki  drap  Otr  son  Hreipmars. 

—  Im  W  fehlen  urspr.  dies  und  die  drei  fg.  CC,  sind  aber  von  weit  späterer 
Hand,  w  (vgl.  AM  1,  351  -21))  ergänzt.  Anfang  des  Kap.  mit  F.  J.  nach  T; 
Sü  er  SQk  til  j>.  R;  für  U  vgl.  3).  —  2)  Konjektur  von  Rk.,  durch  H  be- 
stätigt, so  auch  AM  u.  übr.  Ausg.;  doch  F.  J.  pä  er  mit  K.  —  3)  at  k. 
h.  a.  fehltK;  U:  pat  er  sagt,  at  £esir  föro  at  kanna  heim,  (Loki,  Op.,  Hsen.) 
allan  f.  auch  T,  F.  J.  —  4)  gengu  U.  —  5)  ok  gengu  i  fors  nockurn  (?)  U. 

—  G)  ok  \mv  v.  U.  —  7)  ok  ät  bl.  fehlt  U,  H  (U  vorher  lax  einn).  —  8)  st. 
einn  U.  —  9)  Das  Fg.  in  U  kom  i  haufupit,  ok  hafpi  hann  pegar  bana  {so 
auch  H).  —  10)  L.  hrösar  U.  —  11)  So  R,  hauggi  U.  —  12)  t.  p.  otr.  ok 
lax,  baro  eptir  ser  U,  eptir  auchT,  F.  J.  —  meö  ser  R,  übr.  Ausg.  —  13)  So 
E  (u.  ohne  pä)  U.  —  ■  14)  g.  inn,  par  bjö  Hr.  böndi  mikill  ok  fjolk.  U.  — 
15)  nätturpar  dval  eöa  nattst.  U.  —  16)  vistina  U.  —  17)  So  [doch  kallar) 
U,  ä  f.  E,  Ausg.  —  18)  veginn  U.  —  19)  ok  sva  hverr  pat  hefir  g.  U.  — 
In  H  folgt  hier  noch:  Otr  hatöi  verit  veiöimaör  mikill  ok  umfram  aöra  menn, 
ok  var  i  otrs  liki  ok  var  innan  (jafnan?  AM)  ä  änni  ok  bar  upp  fiska  meÖ 
munni  ser  ok  faerfti  fÖÖr  sinum  ,  ok  var  honum  pat  mikill  styrkr;  pvi  pötti 
Hreiömari  skaöi  mikill  eptir  sun  sinn.  —  20)  So  U,  Ausg.  —  gangi  R. 
21)  segja  at  otrinn  var  s.  Reiömars  U.  —  22)  So  U,  Pf.,  -laustn  die  Ausg. 
nach  Ft.         f.  sik  f.  U.  —  23  >  sva   mikla  sem   Heipmarr  vill  U.  — 


C.  XXXIX.  115 

meö  j)eim  ok  bundit24)  svardogum.  J)a  var  otrinn  fleginn, 
tök  Hreiömarr  otrbelginn  ok  maelti  viö  pa,  at  peir  skulu 
fylla  beiginn  af  rauöu  gulli  ok  sva  hylja  hann  allan,  ok 
skal25)  pat  vera  at  saett  peira26).  |)a  sendi  Ööinn  Loka 
i27)  Svartalfaheim 28),  ok  kom  hann  til  dvergs  Jjess  er  heitir  5 
Andvari29);  hann  var  fiskr  i  vatni30),  ok  tök  Loki  hann 
hondum  ok  lagöi  a  hann  fjorlausn  allt31)  gull,  {>at  er  hann 
atti  i  steini  sinum;  ok  er  peir  koma  i  steininn,  pa  bar  dvergr- 
inn  fram  allt  gull,  J)at  er  hann  atti,  ok  var  pat  allmikit 
fe32).  |>a  svipti  dvergrinn  undir  hond  ser  einum  litlum  gull-  10 
baug33),  pat  sä  Loki  ok  baö  hann  fram  lata  bauginn.  Dvergr- 
inn baö  hann  eigi  taka  af  ser  bauginn34)  ok  lez  mega  oaxla 
ser  fe  af  bauginum,  ef  hann  heidi35).  Loki  kvaö  hann  eigi 
skyldu  hafa  einn  penning  eptir36)  ok  tök  bauginn  af  honum 
ok  gekk  üt ;  en  dvergrinn  maelti ,  at  sa  baugr  skyldi  vera  15 
hverjum  hofuösbani,  er37)  atti.  Loki  segir,  at  honum  pötti  pat 
vel,  ok  sagöi  at  |>at  skyldi  haldaz  mega  fyrir  j)vi,  sa  formali, 
at  hann  skyldi  flytja  |>eim  til  eyrna,  er  pa  tceki  viö 38).  För 
hann  braut  ok  kom39)  til  HreiÖmars  ok  syndi  Ööni  gullit, 
en  er  hann  sa  bauginn,  J)a  syndiz  honum  afar  fagr40)  ok  tök  20 
hann  af  fenu,  en  greiddi  Hreiömari  gullit41).  pa  fyldi  hann42) 
otrbelginn  sem  mest  matti43)  hann,  ok  setti  upp,  er44)  fullr 
var;  gekk  pa  Ööinn  til  ok  skyldi  hylja  beiginn  meö  gullinu, 
ok  |)a  maelti45)  hann  viö  Hreiömar,  at  hann  skal  ganga  til 
ok  sja46),  hvart  belgrinn  er  J>a  allr  hulör47);  en  Hreiömarr48)  25 

24)  binda  U.  —  25)  So  U,  T,  F.  J.;  sva  skal  R,  übr.  Ausg.  —  26)  meö 
peim  U.  —  27)  ofan  i  H.  —  28)  J)a  maellti  Öpinn  at  L.  skylldi  fara  i  Sv.  U. 
—  29)  So  Ausg.  nach  L.  E.,  Andvani  U,  Andpvari  hier  R.  —  30)  h.  var  sva 
margkunnigr,  at  h.  var  stundum  f.  i  vatni  U.  —  31)  fjorl.  at  h.  skylldi  greipa 
allt  J)at  gull,  er  U.  32)  Das  hier  nach  i  st.   sinum  Fg.   fehlt    in  U.    — 

33)  So  R,  U  —  baugi  H.  —  34)  So  U,  taka  eigi  AM,  vgl.  die  Note.  —  35)  ef 
u.  w.  fehlt  U.  —  36)  einn  peing  U.  —  37)  sk.  verpa  at  bana  hverjum  (peim 
H)  er  aetti  U,  H.  —  atti  auch  T,  F.  J.  —  atti  R.  —  38)  So  R,  vgl.  U  ok 
sag|)i  [>vi  halldaz  mega  pann  formala,  at  h.  mundi  flytja  peim  til  handa  er 
hava  skylldi  ok  |>a  taki  viö  (H  nach  segir  nur :  f)at  haldaz  mega,  sä  einn 
myndi  viötaka).  —  39)  i  brott  U,  ok  kom  U,  T,  F.  J. ;  fehlt  R,  übr.  Ausg. — 
40)  avar  fagr  U,  hann  arit  f.  H.  —  afar  f.  R.  —  41)  en  gr.  Hr.  g.  fehlt\J,H.. — 
42)  Hr.  fylldi  nü  U,  H.  —  43)  mä  U.  -  -  44)  sifjan  er  U.  —  45)  malir  U.  — 
46)  So  U  —  ganga  til  ok  fehlt  R,  H  (wo  skoöa  =  sja)  u.  Ausg.,  —  47)  hv.  eigi 
er  hulf>r  U.    —    48)  en  Hr.  scheint  in  U  (nur:   leit  a  vandl.)  ausgefallen.  — 

8* 


1  Iti  Skaldskaparmäl 

leit  til  ok  hugöi  at  vandliga49)  ok  sä  eilt  granahar  ok  baö 
[>at  hylja,  en  at  oönun  kosti  vaeri  lokit  saett  l>eira50).  |>a 
dro  Oöinn  fram  bauginn51)  ok  hulöi  granaharit  ok  sagöi,  at 
pa  varu  [>eii*  lausir  fra  otrgjoldunum 52).  En  er  Ööinn  Jiaföi 
5  tekit  geir  sinn58),  en  Loki  sküa  sina  ok  purftu54)  pa  ekki  at 
öttaz,  pa  maelti  Loki55),  at  pat  sk}rldi  haldaz,  er  Andvari  haföi 
rnae-lt56),  at  sa  baugr  ok  pat  gull57)  skyldi  veroa  pess  bani 
er  aetti58),  ok  pat  heiz  ™)  siöan.  Nu  er  sagt60),  af  hverju61) 
gull  er  otrgjold  kallat  eöa  nauögjald    asanna  eöa  rogmalmr. 

10  XL1).     Hvat  er  fleira2)  at  segja  fra  gullinu?    Hreiömarr 

tök  pä  gullit  at  sonargjoldum,  en  Fafnir  ok  Reginn  beidduz 
af  nokkurs3)  i  brööurgjold;  Hreiömarr  unni  peim  enskis 
pennings  af  gullinu1).  l>ät5)  varö  öraö  peira  brceöra,  at 
peir   drapu   foöur   sinn    til   gullsins.     pa  beiddiz   Reginn,    at 

15  Fafnir  skyldi  skipta  gullinu  i  helminga  meö  peim.  Fafnir 
svarar  sva,  at  litil  van  vär,  at  hann  mundi  miöla  gullit  viö 
broöur  sinn,  er  hann  drap  foöur  sinn  til  gullsins,  ok  baö 
Regin  fara  braut,  en  at  oörum  kosti  mundi  hann  fara  sein 
Hreiömarr.     Fafnir  haföi  pa  tekit  hjalm,  er  Hreiömarr  haföi 

20  att,  ok  setti  a  hofuö  ser,  er  kallaör  var  aegishjalmr,  er  oll 
kvikvendi  hraeÖaz  er  sja,  ok  sverö  pat  er  Hrotti  heitir.  Reg- 
inn6) haföi  pat  sverö,  er' Refill7)  er  kallaör;  flyöi  hann  pa 
braut,  en  Fafnir  för  upp  a  Gnitaheiöi  ok  geröi  ser  par  böl 
ok  braz  i  ormsliki  ok  lagöiz  a  gullit8). 

25  Reginn  for  pa  til  Hjalpreks    konungs  a  pjoöi  ok  geröi z 

49)  So  R,  Ausg.,  doch  F.  J.  leit  a  vandliga  mit  U,  T.  —  50)  [).  fehlt  U. 

—  51)  Dregr  Op.  nü  fr.  hringinn  U.  —  52)  So  R  —  var  hann  lauss  [auch 
H>  fra  »jalldino  U.  —  53)  geirinn  U.  —  54)  So  U,  Jönss.,  Pf.  u.  (purptui  R. 
Rh.  AM,  Fg.,  F.  J.  —  [ohne  ok)  purftn  peir  H.   —  55)  pä  maeler  Öpinn  U. 

—  56)  m.  um  U.  -  57)  S'o  R  u.  Ausg.  —  ok  pat  gull  f.  U,  H.  —  58)  So 
V,  H,  T,  F.  J.;  ätti  R.  —   59)  So  U,  T,  F.  J.  —  pat  h.  pat  R.    —    60)  So 

I,  T,  F.  J.,  er  pat  s.  R.     —     61)  af  f.  R;   hvi  (gullit  heitir)  ü,  pvi  H.    — 

Vgl.  auch  AM  II,  321.  — 

XL.  1)  Für  dies  u.  die  fg.  2  CC.  finden  sicJi  in  U  nur  noch  die  Worte: 
Nu  tök  Hreipmarr  gullit  at  sonargjolldum,  en  Fafnir  ok  Regins  (so?)  beidduz 
af  nockurs  i  broprgjolld.  peir  drapo  faupr  sinn,  Fafnir  lagpiz  a  feit  ok  varp 
at  ormi,  en  Region  för  ä  brött.  —  2)  meira  H.  —  3)  So  II,  U  —  b.  n.  af 
fenu  H.  —  4)  Hr.  synjaöi  pverlega  U.  5)  pa  v.  pat  H.  —  6)  Reginn  u.  w. 
bis  Fafnir  inkl.  fehlt  H.  —  7)  Dieses  Schwert  wird  Fäfn.  Prosa  nach  Str.  30 
RiÖill  genannt.   —  8)  In  T  wird  das  Fg.  sofort  mit  en  angeschlossen  (so  F.  J.). 


C.  XXXIX,  XL.  117 

par  smiör  hans;   pa  tök  hann  par  til  föstrs  Sigurö,  son  Sig-. 
mundar  (sonar  Volsungs)    ok   son  Hjordisar,   döttur  Eylima. 
Sigurör   var   agaatastr    allra   herkonunga    af  aett   ok   afli    ok 
hug.    Reginn  sagöi  honum  til,   hvar  Fafnir   la  a  gullinu,    ok 
eggjaÖi  hann  a  soekja  gullit.     pa,  geröi  Reginn  sverö,  pat  er  5 
Gramr  heitir9),  pat  er10)  sva  hvast  var,  at  Sigurör  brä  niör 
i  rennanda  vatn,  ok  tök  i  sundr  ullarlagö,  er  rak  fyrir  straum- 
inum  at  sverösegginni.     pvi  naest  klauf  Sigurör  steöja  Reg- 
ins  ofan  i  stokkinn  meö  sveröinu.    Eptir  pat  foru  peir  Sigurör 
ok  Reginn  a  Gnitaheiöi;   pa  grof  Sigurör  grof  a  veg  Fafnis  10 
ok  settiz  par  i.     En  er  Fafnir  skreiö  til  vatns  ok  hann  kom 
yfir  grof  na,   pa   lagöi   Sigurör   sveröinu  i  gognum  hann,   ok 
var  pat  hans   bani.     Kom   pa    Reginn   at   ok   sagöi,    at   hann 
heföi   drepit  brööur   hans,   ok   bauö   honum  pat   at    saett,    at 
hann  skyldi  taka  hjarta  Fafnis  ok  steikja  viö  eld,  en  Reginn  15 
lagÖiz  niör  ok  drakk  blöö  Fafnis   ok  lagöiz    at  sofa.     En  er 
Sigurör   steikti   hjartat  ok   hann   hugöi ,    at  fullsteikt  mundi, 
ok  tök  a  fingrinum,   hve   hart  var;    en   er   frauöit  rann   6r 
hjartanu    a   fingrinn,    pa    brann    hann   ok   drap   fingrinum   i 
munn  ser;  en  er  hjartablööit  kom  a  tunguna,  pa  kunni  hann  2G 
fuglsrodd  ok  skildi,  hvat  igöurnar  sogöu,  er  satu  i  viönum ; 
pa  maelti  ein : 

(Fafn.  32)   J)ar  sitr  Sigurör1'1', 

sveita  stokkinn, 

Fafnis  hjarta 

viö  funa  steikir ; 

spakr  poetti  mer 

spillir  bauga, 

ef  fjorsega11) 

franan  aeti 12). 

(Fafn.  33)  par  liggr  Reginn,  (kvaö  onnur18)) 
raeör  um  viö  sik, 

9)  So  T,  Eg.,  Jönss.,  Pf.,  F.  J.  —  heitir  fehlt  R,  Rk.,  AM.  —  10)  at 
Hss.  it.  Ausg.;  er  Pf.  —  pat  er  nach  L.  K.  (H.  G.  S.  290  Z.  4),  er  svä  v. 
hv.  F.  J.  nach  T.  -  10")  S.  Wb.  11)  ef  hann  f.  K  der  L.  K.  (cgi.  H.G.). 
—  12)  So  die  Ausg.  nach  L.  F.,  aetti  R.  —  13)  Die  eingekf.  Worte,  natürlich 
nicht  zum  Verse  gehörig,  fehlen  in  der  L.  E.;  doch  /endet  sich  in  R  eine  II 
'tin  Rande,  vgl.  H.  G. 


1 1  <s  Skaldskaparma] 

vill  taela  mpg 

pann   's  trüir   hynum; 
berr  af  reiöi 
rong  ' ')  orö  saman, 
vill  bolva-smiör 
brööur  hefna ! 
f>a  gekk  Sigurör  til  Regins  ok  drap  hann,   en    siöan   til 
hests  sins,    er  Grani    heitir,    ok   reiö    til   pess   er   hann  kom 
til  böls  Fafnis,  tok  pa  upp  gullit   ok   batt  i  klyfjar  ok  lagöi 
upp  a  bak  Grana  ok   steig  upp   sjalfr    ok  reiö   pa   leiö   sina. 
5  Nu  er  ]>at  sagt,   hver  saga  er  til  pess,  at14a)  gullit  er   kallat 
böl   eöa    bygö   Fafnis15)    eöa    malmr    Gnitaheiöar    eöa    byrör 
Grana  16). 

XLI.     pa  reib  Sigurör   til  pess   er  hann    fann    a  fjallinu 
hüs;  J>ar  svaf  inni  ein  kona,  ok  haföi  sü   hjalm   ok  brynju; 
10  hann  bra  sveröinu  ok  reist   brynjuna    af   henni,    pa  vaknaöi 
hon   ok    nefndiz    Hildr;     hon    er    kolluö    Brynhildr    ok    var 
valk}rrja.     Sigurör   reiö    paöan   ok  kom   til   pess   konungs  er 
Gjüki  het,  kona  hans  er   nefnd  Gritnhildr,    born   peira   varu 
pau:     Gunnarr,     Hogni,    GuÖrün,    Gudny;    Gotthormr1)    var 
15  stjüpsonr  Gjüka.     |)ar    dvaloiz   Sigurör   langa   hriö;    pa  fekk 
hann  GuÖrünar  Gjükadöttur;    en  Gunnarr   ok  Hogni   söruz  i 
broeöralag  viö  Sigurö.     J>vi  naest  föru  peir  Sigurör  ok  Gjüka- 
synir  at  biöja  Gunnari  konu  til  Atla  Buölasonar,  Brynhildar 
systur   hans;    hon  sat   a  Hindafjalli,    ok  var   um  sal  hennar 
20  vafrlogi,    en    hon    haföi    pess    heit    strengt,    at    eiga    pann 
einn  mann,    er  poröi    at  riöa   vafrlogann.     pa  riöu  peir  Sig- 
urör ok  Gjükungar    (peir  eru   ok  kallaöir   Niflungar)    upp   a 
fjallit,  ok  skyldi  pa  Gunnarr  riöa  vafrlogann;  hann  atti  liest 
pann  er  Goti  heitir,  en  sa  hestr  poröi  eigi  at  hlaupa  i  eldinn. 
25  pa  skiptu  peir  litum  Sigurör   ok  Gunnarr   ok  sva  nofnum2), 

14)  So  die  Hss  u.  Ausg.,  über  von  B.  vorgeschlagenes  vreiöi,  vröng  s. 
H.  G.  -  14")  So  F.  J.  —  15)  So  die  Ausg.;  Var.  aus  R  u.  H  bei  AM  l, 
360.  Für  hver  saga   er  til   pess  möchte    man  nach  Auf.   von   C.  XXXIX 

Hver  sök  er  til  pess  vermuten  hver  sök  u.  u\,  doch  vgl.  C.  XL1II  til  pess  er 
saga  u.  w.    —   16)  In  Eß  {vgl.   AM  I,  VII)  noch:  skattr  ok  rögr  Niflunga.  — 

XLI.  1)  So  (oder  Gutth-),  wie  es  scheint,  die  Hss.,  vgl.  '-),  desgl.  Rk., 
AM,  F.  ./.;  Guth.  Ff.  —  Gopormr  Eg.,  Jönss.;  vgl.  öas  Wb.  —  Zur  Sache 
vgl.  Hyndl.  27.  —  2)  So  R  u.  AM,  F.  J.;  vopnum  w,  desgl.  {oder  väpnum)  die 
übr.  Ausg.  — 


C.  XL,  XLI.  119 

pvi  at  Grani  vildi  undir  ongum  manni  ganga  nema  Siguröi. 
|)a  hljöp  Sigurör  a  Grana  ok  reiö  vafrlogann;  pat  kveld 
gekk  hann  at  brüölaupi  meö  Brynhildi,  en  er  pau  kvamu 
i  saeing,  pä  drö  hann  sveröit  Gram  ör  sliörum  ok  lagöi 
i  milli  peira.  En  at  morni,  pa  er  hann  stöö  upp  ok  klaeddi  5 
sik,  pa  gaf  hann  Brynhildi  at  linfe  gullbauginn,  pann  er 
hann  tök  a  Gnitaheiöi,  en  Loki3)  haföi  tekit  af  Andvara, 
en  tök  af  hendi4)  henni  annan  baug  til  minja.  Sigurör 
hljöp  pä  a  hest  sinn  ok  reiö  til  felaga  sinna;  skipta  peir 
Gunnarr  pä  aptr  litum  ok  föru  heim4a)  til  Gjüka  meö  Bryn-  10 
hildi.  Sigurör  atti  tvau  born  meö  Guörünu,  Sigmund  ok  Svan- 
hildi.  —  pat  var  eitt  sinn,  at  Brynhildr  ok  GuQrün  gengu 
til  vatns  at  bleikja  hadda  sina;  pä  er  paer  kömu  til  ärinnar, 
pä  69  Brynhildr  üt  a  ana  fra  landi  ok  mselti,  at  hon  vildi 
eigi  bera  i  hofuö  ser  pat  vatn,  er  rynni  ör  hari  Guörünu,  15 
pvi  at  hon  atti  büanda  hugaöan  betr.  pä  gekk  Guörün  a 
ana  eptir  henni  ok  sagöi,  at  hon  matti  fyrir  pvi  pva  ofar 
sinn  hadd  i  anni,  at  hon  atti  pann  mann,  er  eigi  Gunnarr  ok 
engi  annarr  5)  i  verpldu  var  jafnfrcekn,  pvi  at  hann  va  Fafni 
ok  Regin  ok  tök  arf  eptir  pä  baöa (;).  |)a  svarar  Brynhildr :  20 
meira  var  pat7)  vert,  er  Gunnarr  reiÖ  vafrlogann,  en  Sigurör 
poröi  eigi.  J)a  hlö  Guörün  ok  mselti :  aatlar  pü,  at  Gunnarr  riöi 
vafrlogann?  Sa  33tla  ek  at  gengi  i  rekkju  hja  per,  er  mer 
gaf  gullbaug  penna;  en  sa  gullbaugr,  er  pü  hefir  a  hendi, 
ok  pü8)  patt  at  linfe,  hann  er  kallaör  Andvaranautr,  ok  25 
aetlak9),  at  eigi  sötti  Gunnarr  hann  a  Gnitaheiöi.  pa  pagn- 
aöi  Brynhildr  ok  gekk  heim.  Eptir  pat  eggjaöi  hon  Gunnar 
ok10)  Hogna  at  drepa  Sigurö,  en  fyrir11)  pvi  at  peir  varu 
eiÖsvarar  Siguröar,  pa  eggjuöu  peir  til  Gotthorm 12),  brööur 
sinn,  at  drepa  Sigurö;  hann  lagöi  Sigurö  sveröi  i  gognum  30 
sofanda13);  en  er  hann  fekk  sarit,  pa  kastaöi  hann  sverÖinu 


3)  ^o  w,  hann  —  en  fehlt  R  u.  Ausg.  4)  So  T,  F.  J.;  hendi  f.  R, 

übr.  Ausg.  —  4 a)  So  T,  F.  J.,  aptr  R,  übr.  Ausg.  —  5)  —  er  eigi 

ok  engi  annarr  R;  die  Lücke  von  Rh.  durcl\  Gunnarr  ergänzt,  so  auch  die 
Ausg.  —  6)  So  Fr.  (=  Fragm.  membr.  AM  1  eß  Fol.)  -  b.  pä  R  u.  Ausg. 
7)  pat  pö  v.  Fr.  —  8)  hefir  —  pü  /'.  Fr.  —  9)  So  R,  setla  ek  Fr.  —  10)  G. 
til  ok  Fr.  —  11)  fyr.  f.  Fr.  —  12)  Gutth.  Fr.,  vgl.  oben  ')•  -  13)  ok  Gutth. 
1.  S.  s.  sv.  i  g.  Fr.  — 


120  Skaldskaparm&l 

Gram  eptir  honum14),  sva  at  sundr  sneit  i  miÖju  manninn15). 
|nir  feil16)  Sigurör  ok  sonr  hans  privetr,  er  Sigmundr  het, 
er  peir  drapu17).  Eptir  pat  lagöi  Brynhildr  sik  sverÖi  i 
gegnumls),  ok  var  hön  brend  meö  Siguröi.  En  Gunnarr  ok 
5  Hogni  töku  pa  Fafnisarf  ok  Andvaranaut  ok  reöu  pä 
londum  1!)). 

XLIL  Atli  konungr  Buölason,  brööir  Brynhildar,  fekk 
pa  GuÖrünar,  er  Sigurör  haföi  atta,  ok  attu  pau  born  saman1). 
AtJi  konungr  bauö  til   sin  Gunnari   ok    Hogna,   en  peir  föru 

10  at  heimboöinu.  En  aör  peir  föru  heiman,  [ja  falu  peir  gullit 
Fafnisarf  i  anni  Rin2),  ok  hefir  pat3)  gull  aldri  siöan  fundiz. 
En  Atli  konungr  haföi  par  mikit  liö  fyrir4)  ok  baröiz  viö 
pa  Gunnar  ok  Hogna5),  ok  uröu  J)eir  handteknir;  let  Atli 
konungr ,;)   skera   hjarta   ör   Hogna   kvikum7),   var   Jjat   hans 

15  bani.  Gunnari  let  hann  kasta  i  ormgarb,  en  honum  var 
fengin  leyniliga  harpa,  ok  slo  hann  meö  tanum,  J)vi  at  hendr 
hans  varu  bundnar8),  en  sva  lek  hann  horpuna,  at  allir 
ormarnir  sofnuöu,  nema  sü  naÖra 9)  er  rendi  at  honum  ok 
hjö   sva   fyrir   flagbrjöskat10),   at   hön   steypti   hoföinu   inn   i 

20  holit  ok  hangöi  n)  hön  a  lifrinni  J>ar  til  er  hann  dö.  Gunnarr 
ok  Hogni  eru  kallaöir  Niflungar  ok  Gjükungar,  fyrir  pvi 
er12)  gull  kallat  Niflunga  skattr  eöa  arfr13).  Litlu  siöar  drap 
Guörün  tva  sonu  sina  ok  let  gera  meö  gulli  ok  silfri  boröker  af 
hausum  peira,  ok  pa  var  gert  erfi  Niflunga.     At  peiri  veizlu 

25  let  Guörün  skenkja  Atla  konungi  meö  peim  borökerum  mjpö, 
ok  var  blandit  viö  blööi  sveinanna,   en  hjortu  peira  let  hön 


14)  pa  greip  hann  sveröit  Gram  ok  käst,  ept  h.  Fr.  —  15)  mann,  i  m. 
Fr.  —  16)  do  Fr.  —  17)  hann  dr.  peir  Fr.  —  18)  So  Fr.,  w.  —  i  gegn.  fehlt 
R  u.  Ausg.  —  19)  pa  f.  Fr.,  doch  folgt  hier  noch  ein  Passus,  der  in  den 
Ausg.  {nach  R)  sich  erst  C.  XLII  gegen  Ende  findet,  vgl.  dort  6l). 

XLII.  1)  So  Fr.,  saman  f.  R,  w,  Ausg.  —  2)  So  Fr.,  änni  f.  R.  w, 
Ausg.  —  3)  pat  in  Fr.  ausgefallen.  —  4)  So  (p.  f.  in.  1.)  Fr.,  mikit  fehlt  R, 
w.,  Ausg.  —  5)  So  Fr.,  F.  J.;  pa  fehlt  R,  T,  übr.  Ausg.  —  6)  let  hann  sk. 
Fr.  —  7)  So  Fr.,  kykvum  R.  —  8)  Die  fg.  Worte  bis  at  fehlen  in  R,  T,  auf- 
genommen nach  Fr.  von  F.  J.  {doch  sva  at  allir  o.  nach  R).  —  9)  sü  ein  n. 
Fr.  —  10)  So  R,  Fr.,  F.  J.  —  fl-  it  übr.  Ausg.  nach  w.  —  11)  So  R,  Fr. 
n.  Ausg.  —  hekk  w,  Pf.  —  12)  f.  pvi  at  Fr.  —  13)  Vgl.  XL  16).  —  Den 
Rest  dieses  Cap.    bietet  F.  J.  nur   in  den  Tilla?g.  — 


C.  XLI,  XLII.  121 

steikja  ok  fa  konungi  at  eta;  en  er  pat  var  gert,  pa  sagöi  hon 
honum  sjalfum  meö  morgum  öfogrum  oröum  pessi  tiöindi14)» 
Eigi  skorti  par  afenginn15)  drykk16),  sva  at  flest17)  fölk 
sofnaöi  par  sem  sat.  Ä  peiri  nött  gekk  hon  til  konungs,  er 
hann  svaf,  ok  meö  henni  sonr  Hogna  ok  vagu  at  honum 1S) ;  5 
|>at  var 19)  hans  bani.  pa  skutu  pau  eldi  i  hollina,  ok  brann  pat 
fölk,  er  par  var  inni20).  Eptir  pat  för  hon  til  sjövar  ok  hljöp 
a  saeinn  ok  vildi  tyna  ser21),  en  hana  rak  yfir  fjoröinn,  kom 
pa  at  pat  land,  er  atti  Jönakr  konungr.  En  er  hann  sa  hana, 
tök  hann  hana  til  sin  ok  fekk  hennar ;  attu  pau  prja  sonu,  er  10 
svaheita22):  Sorli,  Hamöir23),  Erpr;  peir  varu  allir  svartir  sem 
hrafn  a  harslit,  sem  Gunnarr  ok  Hogni  ok  aörir  Niflungar. 
I)ar  fceddiz  upp  Svanhildr,  döttir  Siguröar  sveins,  ok 24) 
var  allra  kvenna  fegrst25).  pat  spuröi  Jormunrekr 2,;)  kon- 
ungr inn  riki;  hann  sendi  son  sinn  Randve27)  at  biöja  15 
hennar  ser  til  handa.  En  er  hann  kom  til  Jönakrs28),  J>a 
var  Svanhildr  seid  honum  i  hendr,  skyldi  hann  foera  hana 
Jormunrek  konungi29).  |>ä  sagöi  Bikki  jarl30),  at  pat  var  betr 
fallit,  at  Randver31)  a3tti  Svanhildi,  er  hann  var  ungr  ok  bseöi 
Jjau,  en  Jormunrekr  var  gamall.  petta  vaö  likaöi  J)eim  vel  20 
inum  ungum  monnum ;  J)vi  naest  sagöi  Bikki 32)  petta  konungi. 
|)a  let  Jormunrekr  konungr  taka  son  sinn  ok  leiöa  til  galga 33) ; 
pa  tök  Randver  hauk  sinn  ok  plokkaöi  af  fjaörarnar  •'•■') 
ok  baö  senda35)  feör  sinum;  pa3,])  var  hann  hengör.  En 
er  Jormunrekr   konungr  sa  haukinn,  pa  kom  honum  i  hug37),  25 

,    14)  So  Fr.,  (wo  själf.  fehlt),  p.  tiö.  fehlt  R,  w  u.  Ausg.  —  15)  So  (oder 
-in)  Ausg.  außer  AM.     Diese  bietet  äfengan  der  Hss.  (vgl.Wb.).  —  16)  So  Fr. 
T,  F.  J.;  mJQÖ  R,  übr.  Ausg.  —   17)  fl.  fehlt  Fr.  —  18)  So  Ausg.  nach  R,  w 

—  in  Fr.  noch  par  er  hann  sat.  —  19)  ok  var5  p.  Fr.  —  20)  i  holl.  Fr.,  T, 
F.  J.;  a  holl.  R,  übr.  Ausg.  —  ok  br.  pat  allt  inni  er  p.  var  Fr.  —  21)  snöri 
til  sjovar  ok  hljöp  ä  sjöinn  ok  vildi  dreckja  ser  Fr.  —  22)  So  (pr.  sonu  pä  er) 
Fr.  u.  w.;  —  hetu  die  Ausg.  —  23)  So  Hss.  u.  Ausg.,  HamdirP/".  —  24)  So 
Fr.,  T,  F.  J.;  hon  R,  übr.  Ausg.  —  25)  So  R,  fnegst  Fr.  —  26)  So  Jönss.  u. 
(doch  -rekkr)  Ff.,  F.  J.  —  Jormunrekkr  Eg.,  Jörm.  AM,  Rk.  (so  w,  doch  -rekr) 

—  Ermenrekr  (immer)  Fr.  —  27)  So  R,  Fr.,  Ausg.,  Randver  w.  —  28)  So 
Fr.  —  borgar  fehlt  R,  wu.Ausg.  —  29)  selld  i  h.  Randve  at  faera  hana  Erm. 
konungi  Fr.;  kon.  auch  T,  F.  J.,  fehlt  R,  übr.  Ausg.  —  30)  So  F.  J.  nach 
Fr.,  in  R,  T,  übr.  Ausg.  fehlt  jarl.  — 31)  So  Fr.,  w  u.  Ausg.;  Randverr  R.  - 
32)  B.jarl  (vgl.  9°) Fr.  —  33)  palet  kon.  leida  son  s.  til  g.  Fr.  —  34)  fjadrirnar 
Fr.  —  35)  senda  heim  f.  Fr.  —  36)  ok  sidan  v.  Fr.   —   37)  So  R,  w,  Ausg. 

—  in  Fr.  noch  hvat  hann  hafdi  gort.  — 


1--  Skäldskaparmal 

at  sva  sein  haukrinn  var  6fleygr  ok  fjaörlauss,  svä  var  ok 
rfki88)  bans  öfoert,  er  bann  var  gamall  ok  sonlauss19).  |)a 
leit  Jormunrekr  konungr  Svanhildi,  er  kann  reiö40)  6r 
skögi  fra  veiöum11),  hvar  hon  sat4-)  at  haddbliki;  pa  riöu 
5  [)eir  a  hana  ok  trööu  hana  undir  hesta  fötum48)  til  bana. 
—  En  er  petta  spuröi  Gudrun,  pa  eggjaöi  hon  sonu  sina 
til  hefndar  eptir  Svanhildi.  En  er  peir  bjogguz  til  feröar, 
pa  fekk  hon  peim  brynjur  ok  hjalma  sva  sterka,  at  eigi 
niundi  järn  a  festa.     Hon  lagöi   räö   fyrir  pa,    at    pa  er  peir 

10  kvcemi  til  Jormunreks  konungs,  at  peir  skyldu44)  ganga  of 
nott  at  honum  sofanda;  skyldi  Sorli  ok  Hamöir  hoggva 
af  honum  hendr  ok  foetr,  en  Erpr  hofuöit,  En  er  peir 
kvamu45)  a  leiö,  f)ä  spuröu  peir  Erp46),  hver  liösemd  Jjeim 
mundi  at  honum,  ef  |>eir  hitti17)  J9rmunrek  konung.     Hann 

15  svarar4b),  at  hann  mundi  veita  peim  pvilikt  sem  hond  foeti. 
peir  segja,  at  pat  var  alls  ekki,  at  fötr  styddiz  viö  hond. 
peir  varu  sva  reiöir4!J)  mööur  sinni,  er  hon  haföi  leitt  pa 
üt  meö  heiptyröum 50),  at51)  peir  vildu  gera  pat  er  henni 
pcetti  verst,  ok  drapu  Erp52),   pvi  at   hon  unni  honum  mest. 

20  Litlu  siÖar,  er  Sorli  gekk,  skriönaöi  hann  oörum  foeti, 
studdi  sik  meö  hendinni,  pa  maelti  hann:  veitti  nü  h9iidin 
foatinum;  betr  va3ri  nü,  at  Erpr  liföi53)!  En  er  peir  kvamu 
til  Jormunreks  konungs  of  nott,  par  sem  hann  svaf,  ok 
hjoggu54)    af   honum   hendr   ok  foetr,    pa55)  vaknaöi  hann  ok 

25  kallaöi  a  menn  sina,  baö5(i)  pa  vaka.  Jpa  ma9lti  Hamöir: 
af  mundi  nü  hofuoit,  ef  Erpr57)  liföi!  pa  stööu  upp  hirö- 
menninir  ok  söttu  at  peim58)  ok  fengu  eigi  söttpa  meö  vapnum. 

38)  So  Fr.,  R  (ok  svä  var)  u.  (sv.  v.  r.  h.)  Ausg.  —  at  sva  var  w.  — 
3!))  sjonlausfs)  w.  —  40)  So  F.J.  nach  T,  vgl.  pä  let  Jörmunr.  kon.,  er  hann 
reiö  R,  \v,  Übr.  Ausg.  —  Fr.:  pat  var  eilt  sinn,  er  Ermenr.  k.  r.  —  41)  So 
F.  J.  nach  Fr.,  T;  v.  meö  hirö  sina  R.  übr.  Ausg.  —  42)  So  F.  J.  nach  T; 
en  (at  Fr.)  Svanh.  drottning  sat  R,  Fr.,  übr.  Ausg.  —  43)  und.  fötum  Fr.  — 
44;  sk.  peir  (ohne  at)  Fr.  —  45)  koma  Fr.  —  46)  Erp  brööur  sinn  Fr.  — 
47)  at  honum  vera,  pä  er  peir  h.  Fr.  —  48)  en  h.  segir  Fr.  —  49)  En  svä 
v.  |>.  reiöir  Fr.  —  50)  \rd  heiptyrd.  ütieidt  Fr.  —  51)  So  Fr.  —  ok  R,  w, 
Ausg.  —  52)  ok  dr.  ]>eir  E.  brööur  sinn  Fr.  —  53)  Fr.  in  anderer  Folge 
maelti  1).:  betra  va3ri  nü  at  E.  bröpir  ockar  1.,  pvi  at  veitti  nü  u.  w.  — 
54)  [)ä  hjuggu  p.  Fr.  —  55)  So  F.  J.  nach  T;  ok  vid  pat.  v.  Fr.;  svä  vakn. 
R,  übr.  Ausg.  —  56)  ok  1).  Fr.  —  57)  E.  bröpir  ockar  Fr.  —  58)  So  Fr., 
söttu  pä  H,  T,  Ausg.;  vgl.    Wb.  u.  soekja 


C.  XLII,  XLIII.  *  123 

J)a  kallar59)  Jormunrekr,  at  pa  skal  berja  grjöti60);  var 
sva  gort.  |>ar  fellu  peir  Sorli  ok  Hamöir,  pa  var  ok  dauö 
oll  aett  ok  afkvaemi  Gjüka.  J>vi  er  brynja  kolluö  klaeöi  eöa 
vaöir  Hamöis  ok  Sorla61).  —  Eptir  Sigurö  svein  lifÖi62) 
döttir,  er  Äslaug  het,  er  foedd  var 63)  at  Heimis  i  Hlymdolum,  5 
ok  eru  paöan  aettir  komnar  störar.  Sva  er  sagt,  at  Sigmundr 
Volsungsson  var  sva  mattugr,  at  hann  drakk  eitr  ok  sakaöi 
ekki64),  en  Sinfjotli65)  ok  Sigurör6'5),  synir  hans,  varu  sva 
haröir  a  huöina67),  at  pa  sakaöi  ekki  eitr,  pö  at68)  ütan  kvaemi 
a  pa  bera.     pvi  hefir  Bragi  skald  sva  kveöit:  10 

(d)  J)as  forns  Litar  flotna 
a  fangboöa,;-')  ongli 
hrokkvi-all 70)  of  hrokkinn 
hekk  Volsunga  drekku. 

Eptir    pessum    sogum    hafa    flest    skald    ort    ok    tekit    ymsa 
pattu71). 

C.  XLIII1).     Hvi  er  gull  kallat  mjol  Frööa2)?     Til  pess 


59)  So  Fr.,  kallaöi  K.  —  60)  meö  grjöti  berja  (ok  s.  v.  g.)  Fr.  —  61)  So 
F.  J.  nach  Fr.,  die  betr.  W.  fehlen  K,  T,  Uhr.  Ausg.  —  In  Fr.  folgt  noch: 
Her  eptir  kv.  Bragi  sk.  Knatti  u.  w.  (41/a  Str.,  die  auch  in  R,  w  den  Schluß 
des  C.  bilden.)  —  Dagegen  findet  sich  der  Passus  Eptir  Sigurö  bis  ä  pa  bera 
in  Fr.  bereits  früher,  vgl.  XL1  19).  —  62)  1.  eptir  Fr.  —  63)  hon  var  upp  f. 
Fr.  —  64)  hann  e.  Fr.  —  65)  So  Fr.  u.  L.  E.,  Ausg.,  nur  AM  Simfjötli 
nach  R  u.  Simfaetli  w.  —  66)  So  Fr.,  Sinf.  sonr  hans  ok  SigurÖ  Ausg.  nach 
R,  w.  —  67)  So  (hüpina)  Fr.  u.  Jönss.  —  hüöna  übr.  Ausg.  nach  R,  w.  — 
68)  So  Rk.  u.  (pött)  Fr.  —  po  fehlt  R,  w,  übr.  Ausg.  —  69)  So  w,  AM,  Eg., 
Jönss..  F.  J.  —  af  angb.  R,  Rk.  —  70)  So  die  Ausg.  nach  R,  hröcku  all 
w.  —  71)  So  Ausg.  (doch  viö  y.  p.  Rk.)  nach  R,  t.  viö  y.  hattu  W.  — 

XLIII.  1)  Außer  in  R,  Fr.,  H  u.  H/?  findet  sielt,  dieser  Abschnitt  (doch 
in  kürzerer  Fassung)  noch  a)  in  U  (AM  II,  362):  Her  segir,  hvi  gull  er  kallat 
Fropa  mjoi.  —  Gull  er  k.  mjol  Fröpa,  pvi  at  Fr.  konungr  keypti  ambattirnar 
Fenjo  ok  Menjo,  ok  pa  fannz  kvernsteinn  einn  sva  mikill  i  Danmorku,  at 
engi  feck  dregit;  en  sü  nättüra  fylgpi,  at  allt  mjol,  pat  er  undir  var  malit, 
varp  at  gullit  (so?).  Ambattirnar  fengu  dregit  steininn,  konungr  let  paar  mala 
gull  um  hritf;  pa  gaf  hann  peim  eigi  meira  svefn,  en  kvepa  mätti  ljoö  eitt. 
Si[)an  molo  paer  her  ä  hendr  honum:  sä  var  hautpingi  fyrir,  er  Mysingi  het, 
spekingr  mikill.  a)  in  A   (AM  II,  431)  u.  ähnl.    in  M  (AM  II,  515);    die 

Les.    der   letzteren  Hs.    (hier   wie   bei  B)    in  Klammern :    Kvern    heitir    (hol) 
Grotti,  er  atti  Froöi  konungr;  hon  mol  hvetvetna  (hvatv.)  pat  er  hann  villdi, 


1-1  Skäldskaparmal 

er  saga  sj&8),  af  SkjQldr4)  het  sonr5)  Oöins,  er  Skjoldungar 
eru  fra  komnir;  bann  haföi  atsetu6)  ok  reü  Ipndum  jiar  sem 

nii  er  kolhüV)  Danmork,  en  J»a  var  kallat8)  Gotland!')* 
Skjoldr  atti  [»ann  son  er  Friöleifr  het,  er  londum  reo  eptir 
5  bann.  Sonr  Friöleifs10)  het  Frööi,  hann  tök  konungdöm 
eptir  foöur  sinn  i  ]>ann  tiö  er  Augustus11)  keisari  lagöi 
frio  of  heim  allan1-);  [>a  var  Kristr  borinn.  En11)  fyrir 
{>vi  at  Frööi  var  allra  konunga  rikastr11)  a  norörlondum  15), 
J)a  var  honum  kendr  ,,:)    friörinn    um  alla  danska  tungu,   ok 

10  kalla  menn17)  jjat  Frööa-friö.  Engi  maör  grandaui  |>als) 
oörum,  J)ött  hann  hitti  fyrir  ser  foourbana  eÖa  broöurbana  19) 
lausan  eöa  bundinn;  ]>a  var  ok  engi  Jrjöfr  ne  20)  ransmaör, 
sva  at  gullhringr  la  [>rja  vetr  viö  [>j65veg  a  Jalangrsheidi21). 
—  Frööi  konungr  sötti  heimboö  i  Svi|>jö(VL>)  til  J>ess  konungs, 

15  er    Fjolnir    er    nefndr23);    J>a    keypti   hann    ambattir    tvaer, 


gull  ok  friö  (gull  of  sylfr  ok  aöra  hluti.)  FeDJa  ok  Menja  hetu  ambättir  fja?r 
er  molu.  J>a  tök  Mysingr  ssekonungr  (Mvs.  herkon.  tök)  Grottu  ok  let  mala 
hvita  sallt  ä  skipum  sinum  (skip  sin)  f)ar  til  er  |>au  sukku  a  Petlandz 
firöi.  J>ar  er  svelgr  sijjan,  er  saer  (|>vi  at  sjörr)  fellr  i  auga  Grottu.  |>a 
gnyr  saer  { sjörr)  er  hon  gnyr  ok  Jia  varÖ  sjörinn  salltr.  Diese  letztere 
Prosa  geben  einige  Hrgb.  der  L.  E.  als  Einl.  zu  den  gewöhn!.  Grottasöngr 
genannten  24  Str.  dieses  C;  B  gibt  den  7e.it  von  R  von  Skjoldr  h(t  an, 
desgl.  Pf.  Ettm.,  H.  G.;  während  Gg.  R  u.  Fr.  nach  A  zu  ergänzen  sucht 
durch  Aufnahme  der  hier  spat.  Worte.  —  2)  p\i  er  u.  w.  Fr.  —  Gull  er 
kallat  i  kenningum  bygg,  hveiti  Frööa,  skaer  eöa  mjöll  Grottu,  raeldr  Menju 
ok  Fenju,  starf  ok  verk  J)eJrra  B.ß.  —  3)  sü  Fr.  —  4)  Skjolldungr  Fr.  (id  . 
_  5)  son  Fr.  (id.).  —  6)  atsetur  w.  —  7)  J>ar  er  nü  heitir  Fr.  —  8)  |>a  het 
Fr.  —  9)  H  {nach  komnir)  enn  }>at  var  Gotland  kallat  er  hann  haföi  atsetr 
ok  reo  ]3ar  laundum  er  heitir  nü  Daum.  —  10)  So  (id.)  Fr.,  Gg.,  Pf.,  Jönss., 
F.J.  —  Frilleifs  R,  die  übr.  nicht  A  folg.  Ausg.  —  11)  Ägüst.  Eg.,  Jönss. — 
12)  So  R,  T,  Ausg.  (soweit  sie  nicht  A  folgen)  —  i  Jjenna  tima  red  Aug. 
keis.  fyrir  Römarborgar  riki  ok  1.  fr.  um  allan  heim  ok  [rk  Fr.  —  18)  ok 
Fr.  —  14)  rikastztr  R.  —  15)  ü  n.  um  [>ann  tima  H.  —  16)  So  R,  Fr.  — 
17)  So  Fr.  T,  F.  J,  Sm.,  H.  G. ,  tforömenn  R,  übr.  Ausg.  —  18)  So  Fr., 
{)a  fehlt  R  u.  Ausg.  —  [Im  fg.  hat  Fr.  fyndi  =  hitti).  — ■  19)  br.  e{>a  top.  Fr. 
—  20)  So  Fr.,  Sm.,  H.  G.  —  eöa  R,  übr.  Ausg.  —  21)  So  Fr.,  Gg.  [doch 
gullhr.  einn  nach  R),  B'  —  die  übr.  Ausg.  nach  R  sva  at  gullhr.  einn  la  ä 
Jalangrs  heiöi  lengi;  ähnl.  auch  w  u.  H  mit  dem  Zusätze  ok  vildi  engini)  uj>p 
taka.  —  22)ISo  Fr.,  H,  Gg.,  Jönss.,  Pf,  F.  ./.  —  Sviöjo«  1!  u.  alt.  Ausg.  — 
Svidthjod  w.        28)  F.  het  Fr.  — 


C.  XL1I1.  125 

er24)  hetu  Fenja  ok  Menja ;  paar  varu  miklar25)  ok  sterkar. 
I  J)ann  tima  fannz26)  i  Danmorku27)  kvernsteinar  tveir28) 
sva  miklir,  at  engi  maör  var 29)  sva  sterkr,  at  dregit  gaeti 30) ; 
en  sü  nattura  fylgöi  kverninni,  at  pat  molz  a,  er  31)  sa  maelti 
fyrir  er  möl32);  sü  kvern  het  Grotti33).  Hengikjoptr  er  sä  5 
nefndr,  er34)  Frööa  konungi35)  gaf  kvernina.  Frööi  konungr 
let  leiöa  ambattirnar 36)  til  kvernarinnar  ok  baö  paer  mala 
gull,  ok  sva  geröu  paer,  mölu  fyrst  gull  ok  friö  ok  saelu 
FröÖa37).  J)a  gaf  hann  peim  eigi  lengri  hvild  eöa  svefn38), 
en  meöan39)  gaukrinn  pagöi  eöa  Ijoö 40)  matti  kveöa.  pat  10 
er  sagt41),  at  pa  kvaeöi  paer  ljöö42)  pau43)  er  kallat  er44) 
Grottasongr45);  ok  aör  letti  kvaeöinu,  mölu  pa3r  her  a  hendr 
Frööa 46),  sva  at  a  peiri  nött  kom  par  saekonungr  sa 47)  er 
Mysingr  het,  ok  drap  hann48)  Froöa  ok  tök  par  herfang 
mikit;  pa  lagöiz49)  Frööa-friör.  Mysingr  haföi  meö  ser  15 
Grotta50)  ok  sva  Fenju  ok  Menju,  ok  baö51)  paBr  mala  salt, 
en52)  at  miöri  nott  spurÖu  pa3r,  ef53)  eigi  leiddiz  Mysingi 
salt ;  hann  baö  paer  mala 54)  lengr.  paer  mölu  litla  hriö,  aör 
niÖr   sokk    skipit 55) ,    ok    var   par   eptir    svelgr    i  hafinu ,    er 


24)  amb.  II  pa?r.  er  Fr.  —  25)  in.  fyrir  scr  w.   —    26)  So  R,  w,  Ausg. 

—  funduz  Fr. ;  vgl.  auch  U.  —  27)  So  Fr.,  -mork  R.  —  28)  tv.  f.  H.  — 
29)  So  Fr.,  maör  f.  R  u.  Ausg.  —  30)  gjseti  R.  —  31)  So  Fr.  u.  H,  Gg.,  Bt. 

—  die  üb r.  Ausg.  nach  R  en  sü  n.  fylgöi  kvernunum  {so  Rk.,  kvernun  R), 
at  pat  m.  ä  kverninni,  sem  u.  w.  —  32)  malade  w.  —  33)  Grotta  H,  vgl. 
auch  Grottu  in  A  —  Grotti  Rk.,  AM,  F.  J.,  Sm. ;  Grotti  die  übr.  Ausg.  — 
34]  So  R,  Ausg.  —  Heng.  het  sä  böndi,  er  Fr.  —  35)  kon.  f.  Fr.  —  36)  lett 
amb.  leiöa  Fr.  —  37)  So  F.  J.,  H.  G.  nach  T;  ok  —  fyrst  gull  f.  R,  Fr., 
übr.  Ausg.  —  gull  ok  friösaälu  Frööa  w,  H.  —  38)  eöa  sv.  fehlt  w  —  En 
hann  gaf  —  ne  svefn  Fr.  —  39)  So  Fr.,  Sm.,  H.  G.,  meÖ.  fehlt  R,  übr.  Ausg. 

—  40)  So  H,  Sm.,  H.  G.    —   hljöö  R,  (hljod  Fr.)  übr.  Ausg.;  vgl.  Ijöö  im  fg. 

—  41)  So  F.  J.,  Sm.,  H.  G.  nach  Fr.,  T.  —  pa  er  s.;  at  p.  kv.  R,  übr.  Ausg. 

—  42)  So  R  u.  Ausg.  — hliod  Fr.,  hliöö  Pf.  —  43)  pat  H.  —   44)  So  R,  Fr. 

—  er  kalladur  er  w.  —  er  köllut  eru  Sk.  Thorlacius  (AM).  —  45)  Gr.  ok  er 
petta  upphaf  at  [nebst  Str.  1)  ok  äör  letti  Fr.  Dieser  Anord.  folgt  F.  J.  — 
46)  So  Fr.,  U,  Sm.,  H.  G.  —  at  Frööa  R,  T,  übr.  Ausg.  —  47)  So  Fr.,  sä 
saek.  R  u.  Ausg.  —  48)  So  Fr.,  hann  u.  das  fg.  ok  fehlt  R  u.  Ausg.  _ 
49)  1.  niÖr  H  —  ok  sagöist  pä  w.  —  50)  Grotta  kvernina  Fr.  —  Grottu  H, 
vgl.  A.  —  51)  ok  b.  hann  Fr.  —  52)  So  Fr.,  ok  R.  —  53)  hvart  Fr.  (Mys. 
1.  e.  s.).  —  54)  So  Fr.,  w  u.  Ausg.  -  -  maela  R.  —  55)  So  T,  F.  J.;  ähnl. 
H;  sukku  skipin  R,  Fr.,  übr.  Ausg.  — 


1^>  Skaldakaparm&J 

sii-rinn  feil56)  i  kvernaraugat j  j»a  varö  s»r  saltr57). 

(Grottasongr) *)   1.  Nu  eru')  komnar 

til  konungs  hüsa 
framvisar  tvaer, 
Fen ja  ok  Menja  ; 
[)8Br  'ro8)  at  Frööa 
Friöleif ssonar  4) 
m(>tkar  meyjar 
at  mani  haföar5). 

2.  pddr  at  lüöri 
leiddar  v^ru 

ok  grjöts  grja  (;) 
gangs  of  beiddu 7) ; 
het7a)  hvarigri 
hvild  ne  ynöi, 
aör  hann  heyröi 
hl jöm  ambatta. 

3.  paer  |>yt  |)ulu8) 
pognhorfinnar 9) 


56)  er  feil  sjörrinn  Fr.,  feil  auch  H  (nach  H.  G.  alle  Hss.)  —  fellr 
F.  J.,  H.  G.  —  57)  sjörrinn  s.  Fr.  —  H  {für  J)a  u.  iv.)  er  f>vi  sjor  saltr  ae 
siöan.  —  Die  fg.  Str.  fehlen  in  Fr.  (ivo  jedoch  Str.  1  früher  mitgeteilt  war, 
vgl.  46),  desgl.  in  U,  A  u.  M.  Von  Str.  2  an  kommen  nur  R  u.  Paphss.  in 
Betracht.  — 

Zu  Grottasöngr.  1)  Die  Überschr.  aus  der  vorhergeh.  Prosa  {vgl.  45)) 
ergänzt,  findet  sich  in  T,  fand  sich  ivöhl  auch  in  R  {vgl.  F.  J.).  —  Genauere 
Ang.  der  Hss.  u.  Ausg.  bei  H.  G.  —  2)  So  (ero)  Fr.,  schon  früher  von  Rk. 
vermutet,  erurn  nach  R,  w,  AM,  er  um  Fg.,  eru  die  übr.  Ausg.  —  3)  So 
{oder  'o,  'n)  Ausg.  nach  R  (ro),  ero  Fr.  —  4)  So  (in  einem  Worte)  Fr.,  — 
die  Ausg.  meist  sonar  getrennt.  —  5)  Für  hafjiar  (R)  bietet  Fr.  gjorvar,  doch 
vgl.  Str.  16,  4.  —  6)  grjöti  Papierhss.,  für  grja  (griä)  Ettm.  gria.  —  7)  So 
R,  T,  ganga  beiddi  Papierhss.,  auch  gangs  of  beiddar,  vgl.  Bt.,  von  Gg.  u.  a. 
auf  gen.  —  7a)  So  Sm.,  H.  G.  het  hann  R,  T.  —  8)  So  R  u.  Ausg.,  doch 
f»utu  Ettm.  (nach  einer  Vermutung  von  Rk.),  J)u]du  Pf.  —  das  zu  J)yt  Jmlu 
gehörige  Verbum  ist  anscheinend  ausgefallen,  vgl.  die  fg.  Note  u.  Wb.  s.  v. 
[ml a.  —  9)  So  (oder  {).  horv.)  die  Ausg.  nach  R,  vgl.  AM  I  378  7)  u.  B' .  - 
Jiau^nhorfnar  Uppstr.  —  Nach  diesem  Verspaar,  das  in  T  fehlt,  nahm  Rk. 
den  Ausfall  eines  zweiten  (etwa  höfu  at  meldri,  Jiaer  hverfa  knatlu)  an;  Gg. 
setzte  als  Conj.  in  den   Text:  hefjask  letu  ok  hatt  gjalla,  80  auch  Jönss.  — 


C.  XLIII.  127 


„leggjum  luöra, 
lettnm  steinum!"  — 
Baö  hann  enn  meyjar, 
at  mala  skyldi 10). 

4.  Sungu  ok  slungu 
snüöga  stein!11), 
svat  Frööa  mann 
flest  sofnaoi; 

f>a  kvaö  {>at  Menja12), 
vas  til  meldrs13)  komin 

5.  „Anö  molum  Frööa, 
niolum  alsaelan, 
fjolö  molum  u)  fjar 
a  feginslüori ! 
Siti15)  hann  a  auöi, 
sofi  hann  a  düni, 
vaki  hann  at  vilja!  — 
pa  's  vel  malit. 

6.  Her  skyli  engi 
oörum  granda, 
til  bols  büa, 

ne  til1<;)  bana  orka, 
ne  hpggva  pvi 
hvossu  sveröi, 


10)  Das  letzte  Verspaar  wird  von  AM  (u.  Pf.)  noch  zur  direkten  Rede 
gezogen.  —  at  paer  m.  R,  T  {in  T  fehlt  V.  1,  2),  alt.  Ausg.  —  skyldi 
Ettm.,  auch  F.  J.  nach  T;  skyldu  R.  —  11)  So  die  Ausg.,  auch  R;  doch  vgl. 
B'  u.  (doch  steina)  T.  —  12)  So  Ausg.,  Meini  R.  —  13)  So  T,  F.  J.,  H.  G., 
Ettm,.,  Jönss.  —  melds  (meldz)  Rk.,  AM,  Fg.,  Mb.  —  meldrar  M.,  Lün., 
Pf.,  B.,  Gg.  —  R  hat  nach  den  neueren  Coli,  melldr,  nicht  melldz;  melldur 
w.  —  Ein  letztes   Verspaar  ergänzt  noch  Gg.:  haröhugöigt  man,  harri  röddu 

—  auch  von  Jönss.  auf  gen.     —    14)  So  T,  Sm.,  H.   G.  (m.  f.  f.),    m.  fehlt  R 
u.  übr.  Ausg.  —  15)  So  (mit  Maj.)  in  R,  während  auÖ  Str.  5,  1  klein  geschr. 

—  16)  til  fehlt  w  u.  dürfte  auch  fehlen.  — 


-  B  SkäMskaparinal 

j»6t   bana  brööur 
bundinn  finni!" 


7.  En  bann  etki  kvaft 
orö  it  fyrra17): 
„Sofit  eigi  l>it 17a) 
ne  of  salgaukar ls), 
efta  lengr  an  sva 
ljöö  eitt  kveöak1-')." 

8.  „Vasattu20),  Frööi, 
fullspakr  of  J)ik, 
malvinr  manna, 

es  |m  man  keyptir; 
kaustu21)  at  afli 
ok  at22)  alitum, 
en  at  aetterni 
etki  spuröir23)! 

9.  Harör  vas  Hrungnir 
ok  hans  faftir, 

J)ö  vas  pjazi 
J)eim  oflgari; 
Iöi24)  ok  Qrnir25), 


17)  oröit  fyra  vv,  e.  kv.  H.  G.  nach  T,  kv.  e.  R.  —  Zu  Auf.  der  Str. 
ergänzt  Gg.  (u.  Jönss.)  das  Verspaar:  Hendr  lötu  hvilast,  hall  um  standa. — 
17 a)  Sofiöat  it  Ggt.  —  18)  salgaukar  in  einem  Worte  Eg.,  (im  Lex.  |)oet.)  u. 
Pf.;  auch  wurde  von  Eg.  (in  seiner  Ausg.)  ne  in  en  geändert,  wovor  dann 
lengr  aus  V  5  zu  ergänzen  ist,  wie  ähnl.  (nach  B')  Häv.  39  svä:  Fanka  ek 
mildan  mann  eöa  svä  matar  goöan.  —  Noch  würde  die  bei  der  Ähnlichkeit 
des  in  R  gebrauchten  Runenzeichens  für  f  mit  p  naheliegende  Änderung  ron 
of  in  op  =  öp  Erwägung  verdienen,  also:  sofit  eigi  J)it  (lengr)  en  öp  sal- 
gaukar (als  der  Schrei  des  Haushahns  schläft  oder  schweigt,  vgl.  in  der  Prosa 
en  gaukrinn  Jiagöi)  oders.  e.  \>.  ne  öp  salg.  —  Etwas  kühner  verfährt  H.  G. 
—  19)  So  R,  kveöit  w,  Ettm.  schrieb  die  beiden  letzten  Verspaare  sofiö  eigi 
lengr  en  salar  gaukr,  eöa  lengr  en  sva  at  ljöö  eitt  kveöi.  B'  empfahl  auch 
kveöi;  nahm  dies  jedoch  (s.  Bt.)  zurück.  —  20)  varstu  w.  —  21)  So  T,  w, 
manche  Ausg.,  andere  kauss  \)ü  mit  R,  kaust  {)ü  Ettm.,  H.  G.  —  22)  at 
fehlt  w.  —  23)  hugöer  w.  —  24)  Iöi  H.  G.  —  25)  Urnir  w,  Aumir  F.  J. 


C.  XLIII.  129 

okkrir  niöjar, 
broeör  bergrisa, 
peim  erum  bornar. 

10.  Kcemia26)  Grotti 
ör  grja  fjalli, 

ne  sa  inn  haröi 
hallr27)  ör  joröu, 
ne  moeli28)  sva 
maer  bergrisa, 
ef  vissi  vit29) 
vaettr30)  til  hennar. 

11.  Ver31)  vetr  niu 
V9rum  leikur 
oflgar  alnar 
fyrir  jorö  neöan; 
stööu32)  meyjar 
at  meginverkum, 
foeröum  sjalfar 
setberg  ör  staö. 

12.  Veltum  grjöti 
of  garö  risa, 
svat  fold  fyrir 
för  skjalfandi ; 
sva  slongöum  vit 
snüöga  steini, 


26)  So  Eg.  (kömi-a  sa  Gr.),  Jönss.,  M.,  Mb.,  Lün.,  Gg.,  H.  G.  —  komia  mit  R 
(was  nach  B'  =  koemia)  die  übr.  Ausg.  —  27)  So  Ausg.,  halr  R.  —  28)  moli 
R  (nach  B'  =  moeli)  u.  Rk.,  möli  (maeli)  w  u.  die  übr.  Ausg.  —  29)  So  (oder 
viö)  w,  vitt  R,  was  von  einigen  als  Neutr.  von  viör  (vitt,  vitt)  gefaßt  wird, 
so  von  M.,  Mb.,  Lün.,  vgl.  B' ;  Gg.  erklärt  vit  als  Dual,  vgl.  Hild.  Zze.  132. 
Endlich  ist  vitt  geändert  in  att  von  Rk.,  AM  (att),  Pf.f  utt  Eg.,  sett  Etttn., 
Jönss.  Beachtenswert  Sm.  (Fußn.):  ef  vissir  f)ü  (Froöi)  v.  til  hennar  (der 
maer  b.).  Lautlich  wohl  noch  einfacher  ef  vissi-J>er  u.  w.  —  Ausfall  einer 
Str.  vermutet  Bt.  —  30)  vetur  w.  —  31)  Vgl.  über  ver  =  vit  B'.  —  Ver 
langa  vetr  leikur  värum  Ettm.  —  32)  stööum  Ettm.,  B'  (doch  vgl.  Bt.)  Gg., 
Sm.,  H.  G.  — 

Prosaische  Edda.  9 


130  Sk;ililska|>;ii)ii;il 

liofga  halli, 
at  halir  töku. 

13.  En  vit  siftan 
a  Svijvjööu33) 
framvisar  tvaer 
i34)  folk  stigum; 
beiddum35)  bjprnu, 
en  brutum  skJ9ldu, 
gengum  i  gegnum 
graserkjat  lift36). 

14.  Steyptum  stilli, 
studdum  annan, 
veittum  goöum 
Gothormi  liö; 
vasa  kyrrseta, 
aör  Knüi37)  felli. 

15.  Fram  heldum  pvi 
pau38)  misseri, 

at  vit  at  koppum 
kendar  vprum39); 
})ar  skoröu-vit40) 
skorpum  geirum 


33)  So  M.,  Mb.,  Lim.,  Pf.,  Jöriss.,  Gg.  —  Sviöjööu  Rk.,  AM,  Eg.; 
Sviöjofm  E  nach  B,  Svid  thjodo  w.  —  34)  ä  w.  —  35)  So  R,  w,  Eg.,  Jönss., 
Pf.,  M.,  Mb.,  Lün.,  F.  J.,  beittum  T,  Ettm.;  Änderungen  wie  bra?ddum  1). 
Rk.  oder  sneiddum  brynjur  B  {vgl.  B)  u.  Gg.  scheinen  mir  unnötig,  vgl. 
Vigf.  s.  v.  beiöa  II.  —  beittum,  breiddum  Papierhss.  —  36)  So  \v  u.  Ausg., 
R  lit  (=  liÖ  nach  B.)  —  Die  fg.  drei  Verspaare  sind  zuerst  von  Ettm.,  dann 
wieder  von  B  als  eigene  Str.  (14)  aufgefaßt,  so  auch  von  Gg.  u.  Jönss.  — 
Gg.  nimmt  überdies  eine  Umstellung  vor,  die  Str.  Fram  heldum  |>vi  (hier  15, 
bei  M.,  Ml),  u.  w.  14)  vor  Steyptum  stilli  einschiebend.  Vgl.  Bt.  —  37)  So  AM, 
Eg.,  Jönss.,  Ettm.,  Mb.,  Pf.,  B.  {vgl.  B'),  Gg.,H.G.  —  knüi  Rk.,  M.f  Lün.  —  Als 
Schluß  der  Str.  ergänzt  Gg.  (so  auch  Jönss.)  uröum  f)ä  haptar  ok  hernumnar. 
—  Andere  Hrgb.  nehmen  eine  Lücke  (2  Verse)  nach  V.  4  an.  —  38)  fJQgur? 
fimm?  {dies  letzt,  wohl  vorzuziehen)  H.  G.  —  39)  So  w  u.  Ausg.,  doch  7.7/., 
Eg.,  Pf.  väru  mit  R.  —  40)  vgl.  Gloss.  s.  v.  skora. 


C.  XLIII.  131 

bl6ö  ör  benjum 
ok  brand  ruöum. 

16.  Nu  er  um  komnar 
til  konungs  hüsa 
miskunnlausar 

ok  at  mani  haföar; 
aurr  etr  iljar, 
en  ofan  kuldi, 
drogum  dolgs  sjotul; 
daprt's  at  Frööa. 

17.  Hendr  skulu  hvilask, 
hallr  standa  raun, 
malit  hefk  fyr  mik 
mitt  of  leiti41)  — 
nü  muna42)  hondum 
hvild  vel  gefa, 

aör  fullmalit 
Frööa  pykki. 

18.  Hendr  skulu  holda43) 
haröar  trjönur, 
vapn  valdreyrug 

,44) 


41)  hefik  Gg.  —  leiti  T,  auch  R  nach  B,  letti  die  meisten  Ausg.,  leyti 
Ettm.  —  42)  munu  w.  —  Nach  Gg.  u.  Bt.  würde  diese  Halbstr.  einer 
andern  Person  (Fenja)  gehören,  als  die  erste,  die  der  von  Str.  8  an  redenden 
Menja  gehören  soll.  Im  Anschluß  an  diese  Auffassung  war  in  der  1.  A.  Nü 
{für  nü)  geschrieben,  vgl.  jetzt  Sm.  zu  der  St.;  doch  wäre  auch  nü  mun  a 
hQndum  u.  w.  zu  erwägen,  vgl.  halda  njosnum,  naer  bezt  gaefi  fseri  a  honum 
(Vigf.  194  b),  wodurch  der  scheinbare  Widerspruch  zwischen  Anf.  u.  Ende  der  Str, 
beseitigt  würde.  —  43)  Wer  in  der  ersten  Zeile  nicht  entweder  mit  Rk.  Henda 
sk.  höldar,  oder  mit  Pf.  Anm.,  B  u.  Gg.  halda  für  hQlda  oder  mit  Vigf.  u. 
neueren  Hrgb.  hQndla  schreiben  und  also  den  Text  ändern  will,  wird,  da  eine 
Erklärung  von  hQlda  =  halda  (s.  B)  oder  eine  Ergänzung  von  vera  (so  Jönss. 
zu  skulu  höchst  mißlich  erscheint ,  wohl  nur  den  Ausfall  des  zu  skulu  ge- 
hörigen Verbs  annehmen  können,  und  dürfte  der  in  den  Hss.  doppelt 
geschriebene  Vers  Vaki  f)ü  Froöi  vielleicht  den  Ausfall  eines  Verses  verraten.  — 
44)  v.  v.  fehlt  T.  —  In  R  (u.  w)  steht  hier,  wie  im  fg.  Verse  Vaki  (vaki  V.  5) 
\).  Fr.,  ursprünglich  wohl  etwas  anderes,  etwa  vigi  at  reyna.  — 

9* 


1«^2  Sk&ldskaparmal 

Vaki  |)6,  Frööi! 
ef  ])ü  vill  hlyöa4') 
songum  okkrum 
ok  sogum  fornum! 


19.  Eid  sek  brenna 
fyr  austan  borg, 
vigspioll  vaka, 

frnt  mun  viti  kallaör; 
mun  herr  koma 
hinig  af  bragöi46) 
ok  brenna  boe 
fyr  buölungi. 

20.  Munattu  halda 
Hleiörar  stoli, 
rauöum  hringum 
ne  regingrjöti. 
Tokum47)  a  mondli, 
maer,  skarpara  — 
eruma,  valmar48), 

i  valdreyra ! 

21.  Mol49)  mfns  foöur50) 


45)  So  T  und  die  neueren  Ausg.  (teilw.  ohne  f)ü)  —  ef  J)ü  hl.  vill  R  (w) 
u.  die  alt.  Ausg.  —  Ettm.  schrieb:  vaki  J)ü,  Fr.,  ef  J)ii  froeÖask  vill  u.  w.  — 

46)  hingat  at  br.  w.  —  at  auch  Rk.  u.  hinig  at  br.  Ettm.  —  47)  So  (T ) 

E;  Eg.,  Jönss.y  Gg.  —  tökum  die  übr.  Ausg.  —  48)  R  nach  B  val,  mar, 
vamar  Rk.,  valmar  AM,  Eg.  (Eruma  valmar  =  Non  sumus,  bellica  virgo) 
desgl.  Pf.  u.  valmaer  Ettm.  —  eruma  vaxnar  M.,  er.  v.  (i  valdreyra?)  Lün., 
valmar  (valmar)  =  varmar  Mb.  Vorr.  p.  VI,  Jönss.,  varmar  B.,  Gg.  —  Da 
nach  1  in  R  ein  Buchstabe  ausgefallen  zu  sein  scheint  und  auch  das  Fg.  leicht 
verlesen  ist,  dürfte  etwa  an  valdgar  (von  völdugr)  zu  denken  sein;  im  Sinne 
von  tepescentes  aber  würde  sich  auch  das  freilich  seltene  valgar  (=  fjalgar, 
s.  Vigf.  s.  v.  välgr)  darbieten.  —  Ansprechend  ist  auch  die  Andr.  von  Sm. 
erum  är  (adv.  =  vorzeiten)  alnar  i  valdr.  —  49)  Nach  Bt.  nimmt  mit 
dieser  Str.  eine  andere  Person  {also  Menja?)  das  Wort.  Vgl.  N.  42).  — 
50)  fööurs  w.  — 


C.  XLIII.  133 

maer  ramliga, 
pvit  feigö  fira 
fjolmargra  sa51); 
stukku  störar 
steör  fra  luöri 
jarni  varöar52)  — 
molum  enn  framar! 

22.  Molum  enn  framar, 
mun53)  Yrsu  sonr 
viö  Halfdam 
hefna  Frööa51); 

sa  mun  hennar 
heitinn  veröa 
burr  ok  brööir; 
vituni  baöar  pat55)." 

23.  Mölu  meyjar, 
megins  kostuöu56), 
vpru57)  ungar 

i  jotunmööi ; 


51)  fJQlö  of  vissiT.  —  52)  So  T,  Eg.,  Pf.,  Jönss.,  F.  J.,  Sm.,  H.  G.  — 
jaröar  fjarri  Bt.,  der  die  Schreibung  von  R  jarnar  fjarj)ar  als  irrige  Verbindung 
einer  alten  Randverbesser.  J)ar  {zu  jarnar  gehörig)  mit  fjar  (=  fjarri)  auf- 
faßt. So  auch  Gg.  Im  Anschluß  an  w  (i  arnar  f jaröar)  hatte  Rk.  i  Arnarfjörö 
geschrieben;  während  AM  {u.  Ettm.)  järnum  varöar;  M.,  Mb.,  Lün.  aber  die 
Worte  in  R  als  jarnar  fjarÖar  (fjaröar  =  firöar  von  firra)  auffaßten.  So 
schon  Sk.  Thorlacius  nach  Rk.  u.  AM.  —  Als  Stabwörter  sind  hier  nach  B' 
jaröar  u.  enn,  wie  Str.  22  Anf.  enn  u.  Yrsu  anzusehen.  —  53)  mon  R.  — 
54)  So  {doch  -dana)  R,  w  —  niö  Halföanar  Sk.  Thorl.,  niör  Halfdanar  Rk., 
AM,  Eg.,  Jönss.,  Pf.  M.  Ettm.,  auch  B.,  doch  Bt.  vigs  Halfdanar.  Diese  von 
Bt.  ausführlich  erläuterte,  auch  von  Gg.  {doch  vig  H);  Sm.  u.  H.  G.  adoptierte 
Schreibung  würde  dem  Sinne  nach  der  hier  in  näherem  Anschluß  an  R  ge- 
wählten gleichkommen,  da  viö  Halfdani  für  Halfdan  (=  für  den  Tod  des 
Halfdan)  sein  würde,  vgl.  gifa  margra  manna  lif  viö  yövarri  pralyndi  {Vigf. 
S.  701 b).  —  Neben  Halfdan  könnte  nach  ags.  Healfdene  {Gen.  -es)  vielleicht 
eine  zur  schwachen  Formation  verirrte  Bildung  Halfdani  existiert  haben,  deren 
richtiger  Dat.  Halfdana  wäre.  Vgl.  auch  Hild.  Zze.  131.  —  55)  pat  T,  w  u. 
Ausg.  —  J>ar  R  {doch  vgl.  B').  —  56)  kaustufro  R.   —  57)  öru  T.  — 


134  SkdldakaparmÄl 

skulfu  skaptre^), 
skauzk  luör  ofan, 
hraut  inn  hofgi 
hallr  sundr  i  tvau. 

24.  En  bergrisa 

brüör  orö  um  kvaö: 
„Malit  hofum,  Frööi, 
sem59)   munum  haetta,i0); 
hafa  fullstaöit 
fljöö  at  meldri!" 


C.  XLIV1).     Fyrir  hverja  S9k  er  gullit  kallat  saö  Kraka? 

Konungr  einn2)  i  DanmQrk  er  nefndr  Hrölfr  Kraki;  hann  var 

agaetastr    f ornkonunga 3) ,    baeöi   af  mildi    of  frceknleik4).    — 

pat  er  eitt  mark  um    mildi   hans5),   er   mJ9k   er   foert   i  fra- 

5  sagnir6),   at  einn  litill  sveinn  ok  fatoekr  er   nefndr  Voggr7)» 


58)  So  R,  Ausg.  z.  T.  skapttre,  vgl.  das  Wb.  —  59)  So  die  Ausg.  meist 
nach  R,  senn  Rk.,  F.  J.  —  60)  So  R,  T,  Rk.,  AM  (sem  munum  hsetta  =  quantum 
periclitabimur),  Pf.,  Mb.,  B.  (B'  haetta  =  ophore,  wie  auch  ich  es  fasse)  — 
s.  m.  heita  Eg.}  Jönss..  M.,  Lün.  —  sem  munr  um  hvatti  Ettm.,  Gg., 
Sm.,  H.  G.  —  Gg.  ergänzt  zu  Anf.  der  Str.  das  Verspaar:  For  in  forna 
fold  öll  saman  nach  Hym.  24,  3—4;  so  auch  Jönss.  —  Ettmüller  nimmt 
gleichfalls  {um  die  sechsz.  Str.  3,  4,  7,  14,  24  auf  das  gewöhnt.  Maß  zu 
bringen)  mehrfach  Ausfall  eines  Verspaares  an,  ohne  daß  sich  jedoch  für  der- 
artige Annahmen  (resp.  Ergänzungen)  ein  genügender  Anhalt  in  der  Überlief, 
fände.  —  Es  folgen  in  den  Hss.  nach  einer  Str.  des  Einarr  Skülason  noch 
die   Verse  Egils:  GlaÖar  flotna  fjölö  viö  Frööa  mjöl.  — 

XLIV.  1)  Hier  beginnen  wieder  W,  W*,  vgl.  oben  C.  XXXIX  >)•  — 
In  U  (AM  II,  360)  die  Überseht::  Frä  f)vi  er  Hrölfr  seri  gullino.  —  Die 
einleitenden  Worte  Fyrir  —  Kraka  nur  W,  W*,  Hve  T,  F.  J.  —  2)  Einn 
kon.  Fr.  —  3)  So  T,  F.  J.  —  var.  äg.  allra  f.  Fr.,  er  äg.  (sonst  wie  T)  R.  — 
äg.  allra  herkonunga  H  —  U  (von  Anf.)  Hrölfr  kon.  var  agaetr  konungr. 
—  4)  So  nach  U  (af  mildi  ok  fraeknl.),  Fr.  (fyrst  af  mildi  ok  fraekl.)  H  (bseöi 
at  mildi  ok  viti  ok  fr.)  —  R,  W,  Ausg.:  fyrst  af  mildi  ok  fraeknl.  ok  litillaeti, 
vgl.  das  Fg.,  wo  litillaeti  offenbar  synonym  mit  mildi  steht,  wie  dieVar.  bezeugt.  — 

5)  So  (en  l>at)  U.  —  p.  er  e.  m.  (m.  til  Fr.)  um  litillaeti  h.  W,  R,  Ausg.  — 

6)  So  R  u.  Ausg.  —  i  frasögu  W  —  er  m.  er  freegt  oröit  Fr.   —    er  m.  u. 
w.  fehlt  U.  —  7)  at  bonda  son  einn  sa  er  V.  het  U.  — 


C.  XLIII,  XLIV.  135 

hann  kom  i  holl  Hrölfs  konungs;  |>a  var  konungrinn8) 
ungr  at  aldri  ok  grannligr  a  voxt.  J)a  gekk  Voggr  fyrir  hann 
ok  sa  upp  a  hann9);  J>a  maelti  konungr10):  hvat  viltu  maela, 
sveinn,  er  {)ü  ser  sva  upp  a  mik11)?  Voggr  svarar12): 
|)ä  er  ek  var  heima13),  heyröak  sagt14),  at  Hrölfr  konungr  5 
i  Hleiöru15)  vaeri16)  mestr  maÖr  a  norörlondum,  en  nü  sitr 
her  i  hasaeti17)  kraki  einn  11  tili ;  kalla  |>eir  hann  konung 
sinn18).  J)a  svarar  konungr19):  J)ü,  sveinn,  hefir20)  gefit 
mer  nafn,  at  ek  skal  heita  Hrölfr  Kraki,  en  ])at  er  titt  meö 
oss21),  at  gjof  skal  fylgja22)  nafnfesti.  Nü  se23)  ek  pik  enga  10 
gjof  hafa24)  til  at  gefa  mer,  J)a  er  mer  se  faegilig 25) ;  nü 
skal  sa  gefa  oörum,  er  heldr  til  hefir26);  tök  gullhring  af 
hendi  ser  ok  gaf  honum27).  |)a  maelti  Voggr:  gef  ])ü,  allra 
konunga  heilastr,  ok  f>ess  strengi28)  ek  heit,  at  veröa  J>ess 
manns  bani,  er  J)inn  banamaör  verör29).  pa  maelti  konungr  15 
ok  hlö  viÖ29a): 

Litlu  verör  Voggr  feginn30)! 

Annat  mark  er  pat  sagt  fra  Hrölfi  Kraka  um31)  frcekn- 


8)  So  R,  Fr.  u.  Ausg.,  konungr  enn  W  —  kon.  var  ungr,  grannleitr  ä 
vöxt  U.  —  9)  fyr.  konunginn  ok  sa  u.  w.  Fr.  —  \).  g.  V.  at  häsaetino  ok  sa 
a  h.  U.  —  10)  konungr  U  —  Fr.  nach  9)  konungr  spyrr.  —  11)  So  W  u. 
(ohne  sva  upp)  R  u.  Ausg.  hvat  viltu  mer  sv.,  er  |du  ser  ä  mik  U.  —  hv.  v. 
maela  sv.,  er  f>ü  starir  a  mik  Fr.  —  12)  segir  Fr.  —  13)  heima  med  fedr 
minum  Fr.  —  14)  var  mer  sagt  U.  —  15)  So  W  —  at  Hl.  R,  Fr.,  Ausg.  — 
i  (at)  Hl.  fehlt  U.  —  16)  So  Fr.,  U  —  var  R,  W  u.  w.  —  17)  i  häsEetinoü. 

—  18)  -So  Fr.,  Ek.,  Eg.,  Mb.,  Pf.  —  k.  \).  J)ann  kon.  sinn  W,  Jonss.  —  ok 
kallit  J)er  hann  konung  sinn  R  u.  AM.  —  kalliö  er  hann  kon.  T,  F.  J.  — 
ok  er  sä  kon.  kallaör  U.  —  19)  So  U,  Hrölfr  konungr  Fr.,  konungrinn  R.  — 
20)  \)\i  hefir,  sveinn  U.  —  21)  So  W,  meß  oss  fehlt  den  übr.  Hss.  —  22)  f. 
hverri  n.  U.  —  23)  Ne  (?)  se  u.  w.  U  —  se  fehlt  Ft.  —  24)  So  nachV  (hafa 
mer  at  gefa)  —  hafa  til  at  gefa  mer  at  nafnfesti  R  {ähnl.  Fr.)  u.  Ausg.  — 
25)  J)ä  at  mer  s.  p.  Fr.  —  {m  er  saemiliga  se  U.  —  26)  heldr  fehlt  R,  W  u. 
Ausg.  —  er  helldr  hevir  til  U  —  Fr.  nach  25)  syniz  mer  f>at  raö,  at  sä 
ockar  gefi  odrum  sem  helldr  hefir  til.  —  27)  ok  tok  u.  w.  U  —  tok  Hrölfr 
U.  tv.  Fr.  —  28)  ok  fehlt  U.  —  \>.  streingi  Fr.  —  29)  So  R  u.  Ausg.  — . 
er  ]).  bani  verdr  W  —  er  |)inn  verör  U  —  (at  v.  {»ess  mannz  banamadi)  er 
J>inn  banamadr  v.  Fr.    —     29 a)  So  R,  Ausg.  —  at  W  —  ok  hlo  v.  fehlt  U. 

—  30)  Es  folgt  in  U  als  Überseht'.  Gapitulum.  —  31)  var  pat  um  U.  — 
var  auch  R,  Fr.,  Ausg.  (er  W)  —  Ann.  m.  var  at  um  Hrölf  Kr.  Fr.  — 


136  Sk&ldskaparmal 

leik  hans,  at  sa3'-)  konungr  reo  fyrir  Upps((>lum,  er  Aöils 
het;  hann  atti  Yrsu,  mööur  Hrölfs  Kraka35).  Hann34)  haföi 
ösaett  viö  pann  konung,  er  reo  fyrir  Noregi,  er  nefndr  er 
Ali35),     peir  stefndu  orrostu   milli  sin:;,;)   a    isi   vatns37)   pess 

5  erVaenir1'8)  heitir.  Aöils  konungr  sendi  orö:!J)  Hrölfi  Kraka, 
magi  sinum,  at  hann  kvasmi  til  liöveizlu  viö  hann,  ok  het 
mala  ollum  her  hans40),  meöan  peir  vaeri  i  feröinni41);  ok12) 
konungr  sjalfr  skyldi  eignaz  prja  kostgripi,  pa  er  hann  kyri Vd) 
af  Svipjöö44).     Hrölfr  konungr   matti   eigi   fara    fyrir   öfriöi 

10  J)eim  er  hann  atti  viö  Saxa,  en  J)ö  sendi  hann  Aöilsi  ber- 
serki45)  sina  tölf46);  par  var  einn  Boövarr  Bjarki  ok  Hjalti 
Hugprüöi47),  Hvitserkr  Hvati,  Vottr,  Veseti48),  peir  broeör 
Svipdagr  ok  Beigaör49).  I  peiri  orrostu  feil  Ali  konungr 
ok  mikill  hlutr  liös  hans50);  pa  tök  Aöils  konungr  af  honum 

15  dauöum  hjalminn  Hildisvin51)  ok  hest  hans52)  Hrafn.  p>a 
beidduz  peir  berserkir 58)  Hrölfs  Kraka  at  taka  mala  sinn  ,4), 
J)rjü  pund  gulls  hverr  peira,  ok  umfram  beidduz  peir  at 
flytja  Hrölfi  Kraka  kostgripi55),  pa  er  peir  kori  til  handa 
honum558):  pat  var  hjalmrinn  Hildigoltr56)  ok  brynjan  Finns- 


32)  sä  f.  U.  —  33)  möö.  Hr.  konungs  Kr.  U.  —  34)  Aöils  atti  üs.  Fr. 
—  35)  er  Ali  het  R  u.  Ausg.  (Ältere  Ausg.  Ali)  —  viö  p.  kon.  er  Olli  het 
(doch  weiter  unten  Ali)  en  upplenzki  U.  —  36)  J).  laugöu  orustu  stad  med 
ser  Fr.  —  p.  baurfmz  U.  —  37)  vatz  Fr.,  U  —  ä  vatz  isi  peim  U.  —  38)  So 
U,  Pf.,  —   Vami  oder  Veni  W,  Fr.  {wie  R?,  vgl.  AM,  I  394  •»)),  übr.  Ausg.  — 

39)  So  U  u.  (sendir)  Fr.  —  sendir  boö  R,W«.  w.  —  Hrölfi  (ohne  Kr.)  Fr.  — 

40)  ollu  lipi  h.  U.  —  41)  pvi  er  fasri  meö  honum  U.  —  42)  So  W  —  en 
die  übr.  Hss.  u.  Ausg.  (enn  kon.  seälfr  Fr.).  —  43)  So  U  u.  (kjori)  Fr.,  kori 
F.  J.  —  kaus  E,  W,  übr.  Ausg.  —  44)  So  U,W,  T,  F.  J.  —  6r  Sv.  R,  Fr., 
übr.  Ausg.  —  45)  kappi  U.  —  46)  XV  Fr.  —  Die  Namen  der  Kämpfer 
fehlen  U.  —  47)  Hugpr.  fehlt  W.  —  45)  So  W,  Fr.,  F.  J.  —  Viöseti  (Viöseti) 
R  u.  übr.  Ausg.  —  49)  SoW,  Fr.,  Hrölfs  saga  Kr.  —  Beiguör  R  u.  Ausg.  — 
50)  So  W,  Fr.  —  luti  (=  hlutr)  R  u.  Ausg.  (oder  hluti).  In  U  nur  i  p.  or. 
f.  Ali  kon.  —  51)  So  die  Ausg.  nach  W,  U;  -svinn  od.  svinn  Fr.  u.  R.  — 
52)  hestenn  U.  —  53)  besserkir  R,  peir  berserkernir  U,  (ohne  p.)  W*  —  ber- 
serkir (ohne  p.)  Fr.  —  54)  Kr.  fehlt  U.  —  Hr.  K.  mala  sins  af  Apilsi  konungi 
Fr.  —  55)  So  R,  W  u.  (at  fVera  konungi  kostgr.)  Fr.  —  um  fr.  beidd.  1>.  at 
sowie  Kraka  fehlt  U.  —  55»)  So  nach  keri  U,  kjoru  Fr.  —  kuru  R,  W  n. 
Ausg.  (kusu  Jönss.)  —  til  handa  f.  U.  —  56)  En  pat  v.  u.  ir.  Fr.  — 
hilldigautr  U.  — 


C.  XL1V.  137 

leif,  er  a  hvarigu  festi  jarn 57) ;  ok  gullhringr,  sa  er  kallaör 
var  Sviagriss58),  er  att  hoföu  langfeögar  Aöils.  En  konungr 
varnaöi  allra  gripanna59)  ok  eigi  heldr  60)  galt  hann  malann; 
föru  berserkir61)  braut62)  ok  unöu  illa  sinum  hlut,  sogöu 
sva  buit63)  Hrölfi  Kraka;  ok  jafnskjött  byrjaöi  hann64)  ferö  5 
sina  til  Uppsala,  ok  er  hann65)  kom  skipum  sinum  i  ana  Fyri, 
pa  reiö  hann  til  Uppsala66),  ok  meö  honum  tölf  berserkir 
hans,  allir  griöalausir 67).  Yrsa68),  mööir  hans,  fagnaöi  honum 
vel69)  ok  fylgöi  honum70)  til  herbyrgis71)  ok  eigi  til  kon- 
ungs  hallar;  varu  pa  gervir  eldar72)  fyrir  peim  ok  gefit  ol  10 
at  drekka73).  pa  kvamu  menn  Aöils  konungs  inn  ok  baru 
skiö74)  a  eldinn  ok  geröu  sva  mikinn,  at  klaeöi  brunnu  af 
peim  Hrölfi75),  ok  maeltu :  er  patt  satt76),  at  Hrölfr  Kraki  ok 
berserkir  hans  flyja77)  hvarki  eld  ne  jarn?  J)a  hljöp  Hrölfr 
Kraki  upp  ok  allir  peir;  pa  maelti  hann78):  15 

Aukum  enn  elda 

at  Aöils  hüsum79)! 
Tök  konungr   pa80)   skjold    sinn    ok  kastaöi81)    a  eldinn,    ok 
hljöp  yfir  eldinn,  meöan  skjoldrinn  brann82),  ok  maelti  enn83): 

Flyrat  sa  eld84),  20 


57)  So  W,  U  (hvorigu),  T,  F.  J.  —  er  hvergi  festi   väpn  {doch  jarn  Fr. 
=  W,  U)  ä  K,  Fr.,  übr.  Ausg.  —  58)  gullhringinn  Sviagr.  U.  —  59)  gripa  U. 

—  60)  h.  fehltü.  -  61)  SoW,  Fr.,XJ,F.J.  —  berserkirnir  R,  T,  übr.  Ausg. 

—  62)  brot  U,  brutt  Fr.  —  63)  ok  s.  sv.  b.  Fr.  —   segpu  Hrölfi  konungi  U. 

—  64)  ü  nach  «:!)  Hr.  byr  f.  —  65)  er  hann  f.  U.  —  66)  ok  er  —  Upsala 
fehlt  Fr.  —  ok  r.  til  Upps.  hat  U.  —  67)  So  auch  Fr.  (vgl.  oben  46))  doch  ok 
all.  gr.  —  allir  fehlt  U.  —  68)  Yssa  Fr.  —  69)  vel  nurinV.  —  70)  peim  Fr. 

—  71)  SoW,  U  —  herbergis  R,  Fr.,  Ausg.  —  72)  So  W,  U,  T,  F.  J.  —  e. 
storir  R,  Fr.,  übr.  Ausg.  —  73)  p.  öl  at  dr.  Fr.  —  74)  So  Fr.,  U,  F.  J.  — 
skiÖin  R,  W,  T,  übr.  Ausg.  —  75)  So  W,  R,,  Ausg.  —  at  brunnu  klaedin  af 
Hrölfi  konungi  Fr.  —  at  klaepi  manna  1  [rolfs  konungs  brunno  af  peim  U.  — 
76)  sva  er  sakt  Fr.  —  77)  So  R  {auch  W?)  u.  Ausg.  —  ilyi  Fr.  —  at  Hrölfr 
ok  kappar  hans  hava  sva  maelt,  at  peir  mundi  hvarki  flyja  eld  n.  j.  U.  — 
78)  So  die  Ausg.  nach  R  (doch  Hlofr.  verschr.)  —  ok  nueltu  sva  Fr.  —  pa 
stöö  Hrölfr  upp  ok  maelti  U.  —  79)  auk.  ver  nü  elldana  at  A.  h.  U.  —  auk. 
nü  eldana  at  Aö.  borg  Hrölfss.  (F.J.  p.  83).   —  80)  kon.  pa  nach  Fr.  ergänzt. 

—  81)  kastar  (ok  fehlt)  U.  —  82)  ok  hl.  sva  yfir  bälit,  ämeöan  er  skj.  br.  Fr. 

—  83)  ok  enn  m.  hann  Fr.  —  konungr  maellti  U.  —  84)  So  W,  U,  T,  F.  J.f 
zweite  Hand  in  R  (vgl.  AM  \,  396  18)  —  Eigi  flyr  sa  eldinn,  sem  y.  hl.  Hrölfss. 

—  flyrat  sä  ellda  Fr.  —  Flyra  sa  ellda  erste  Hand  in  R  u.  übr.  Ausg. 


13S  Sk;'il'lski(pariu:il 

er  yfir  hleypr. 

Sva  för85)  hverr  at  oörum  hans  manna,  töku  |»a  ok86)  er 
eldana  hoföu  kveykts7),  ok  kostuöu  a  eldinn is).  |>a  kom  ) 
Yrsa  dröttning'10)  ok  fekk  Hrölfi  Kraka")  dyrshorn  füllt  af 
5  gulli  ok  ]>ar  meö  hr  in  ginn  Sviagris92)  ok  baö  pa  braut  riöa 
til  liös  sins"3).  J)eir  liljöpu 1>4)  a  hesta  sina  ok  riöu!'5)  ofan 
a  Fyrisvollu !,,i) ;  pa  sa  [)eir,  at  Aöils  konungr  reiö  eptir  peim 
meö  her  sinn  alvapnaöan1'7)  ok  vill  drepa  pa.  I>a!,s)  tök 
Hrölfr  Kraki,,!')  hcegri   hendi  10°)   ofan  i  hornit   ok   seri  gull- 

10  inu101)  um  gotuna ;  en  er  Sviar  sa102)  J»at,  hljöpu108)  peir  6r 
soglunum 1(u)  ok  tök  hverr  slikt  er  fekk105),  en  Aöils  kon- 
ungr baö  pa  riöa  ok  reiö  sjalfr  äkafliga106).  Slongvir107) 
het  hestr  hans,  allra  hesta  skjötastr,  er  meö  Svium  var108). 
J)a  sa  Hrölfr   Kraki10!)),  at  Aöils    konungr110)   reiö  naer  hon- 

15  um;  tök  pa111)  hringinn  Sviagris  ok  kastaöi  til  hans112)  ok 
baö   hann   piggja   at  gjof113).     Aöils  konungr   reiö   at  hring- 


85)  f.  {>ä  hv.  U.  —  hljöp  hv.  af  öör.  W.  —  86)  SoW,  T,  F.J.  —  toku 
peir  siöan  \)ä  Fr.  —  ok  (siöan)  fehlt  R,  übr.  Ausg.  —  87)  So  (keykt)  U  — 
J>ä  er  kykt  hofdu  elldana  Fr.  —  pä  er  elldinn  höföu  aukit  R,  W  u.  Ausg.  — 
88)  So  U,  W,  T,  F.  J.  —  k.  peim  a  eldinn  R,  übr.  Ausg.  -     k.  [>.  a  bälit  Fr. 

—  89)  |>vi  naest  kom  par  Fr.  —  90)  So  (doch  Yssa)  Fr.  u.  Y.  drottn.  mopir 
hans  U  —  die  Ausg.  bieten  nach  R,  W  nur  den  Namen  Y.  —  91)  Kr.  fehlt 
ü  —  ok  f.  hon  konungi  Fr.  —  92)  ok  meö  Sv.  U.  —  93)  So  W*  U  (ok  b. 
J)ä  fara  t.  1.  s.),  Fr.  (ok  b.  \>k  riöa  i  brutt  skjött  t.  1.  s.)  —  til  liösins  die 
Ausg.  nach  R,  W.  —  94)  hlaupa  W*  —  hl.  bis  ok  fehlt  U.  —  95)  So  W, 
Fr.,  U  —  riöa  die  Ausg.  nach  R.  —  96)  Fyris  voll  U.  —  97)  m.  h.  sinum 
alväpn.  U.  —  98)  fehlt  R,  findet  sich  aber  nach  den  übr.  Hss.  seit  Rk.  in  den 
Ausg.  —  99)  Kr.  fehlt  U.  —  100)  hendi  sinni  ü.  -  101)  So  U  -  -  seri  auch 
W,  sär  gullinu  W*.  —  h.  h.  gullit  ofan  i  hornit  ok  söri  (sair  Fr.)  allt  (avallt 
Fr.)  um  g.  R,  W,  Fr.,  Ausg.  —  102)  So  W,  Fr.,  U  —  sja  R  u.  Ausg.  — 
103)  So  U  u.  (pa  hl.)  Fr.  —  hlaupa  R,  W  u.  Ausg.  —  104)  peir  fehlt  U,  ör 
saudlum  sinum  Fr.  —  105)  So  R,  Fr.,  Ausg.;  sl.  er  villdi  W  —  U  nach  i0i) 
ok  lesa  upp  gullit.  —  106)  Aö.  fehlt  Fr.,  wo  sealfr  im  fg.  —  en  Ap.  baö  \). 
riöa  ok.  r.  ok  s.  fremstr  U.  —  Der  fg.  Satz  fehlt  U.  —  107)  So  Fr.  {auch 
AM  I,  484),  F.  J.  —  Slungnir  W,  T,  übr.  Ausg.  —  Slugnir  R.  —  108)  er 
meö  Sv.  var  nur  in  Fr.  —  109)  pä  er  Hr.  kon.  sä  U  —  {>ä  sä  Hr.  kon.  Fr. 

—  110)  kon.  fehlt  U.  —  111)  SoW,  R  u.  Ausg.  —  t.  hann  pä  Fr.,  U  (ohne 
pä).  -   112)  til  Apils  U.  —  143)  at  g.  at  (af?)  ser  Fr.  — 


G.  XLIV,  XLV.  139 

inum114)  ok  tök  til115)  meö  spjötsoddinum  ok  rendi  upp  a 
falinn.  pa  leit116)  Hrölfr  Kraki117)  aptr  ok  sa,  at118)  hann119) 
laut  niör,  J>a  ma3lti  hann 120) : 

Svinbeygt m)  hefi  ek  nü  J)ann  er  rikastr  er  meö 122)  Sviurn  ! 
Sva   skilduz    ]>eir123).     Af    pessi    sok124)    er    gull    kallat    saö  5 
Kraka  eÖa  frae125)  Fyrisvalla12,;).     Sva  kvaö  Eyvindr  Skalda- 
spillir127): 

(e)  Borum,  Ullr,  um  alla12S), 

imunlauks129)!  a  hauka 

fjollum  Fyrisvalla 

frae,  H^kunar  aefi  13°). 


XLV 1).     Sva  er  sagt,  at  konungr  sa  er  Holgi  er  nefndr  la) 
er  Halogaland    er  viö  kent2),    var3)   faöir  porgeröar  Holga- 
brüöar4);  pau  varu  baeöi  blötuö,  ok  var  haugr  Holga  kastaör,  10 
onnur5)  flö  af  gulli  eöa   silfri6)   —  J)at  var    blötfeit7)  —  en 


114)  at  honum  Fr.  —  115)  t.  til  hringsins  Fr.  —  In  U  lautet  der  Satz 
A\).  tok  meö  spiozoddinum  ok  laut  eptir.  —  116)  So  U,  veik  (veyk  R)  die 
übr.  Hss.  u.  Ausg.  —  117)  konungr  U.  —  118)  So  W*,  U,  Fr.  —  sä  er  R, 
W  u.  Ausg.  —  119)  AJ)ils  U.  —  120)  f).  m.  Hr.  konungr  Fr.  —  ok  maelti  U. 

—  121)  Svinbeykt  Fr.  —  122)  var  af  W.  —  die  Worte  lauten  in  U:  Svin 
beygj)a  ek  n.  J).  er  aeztr  er  m.  Sv.  ähnlich  Hrölfs  s.  p.  91  svinbeygöa  ek  nü 
J).  sem  Svianna  er  rikastr.  —  123)  Skilja  at  J)esso  U.  —  124)  J)vi  er  g.  k.  U. 

—  125)  free  fehlt  den  Hss.  {u.  Ausg.)  außer  W,  W*,  vgl.  (e).  —  126)  Fyris 
vallar  U.  —  127)  AM  verweist  auf  Hkr.  Har.  gräf.  s.  (Frns.  1,  50).  — 
128)  um  W,  Fr.,  U  —  of  R   u.  Ausg.    —    alla  W,  U,  Ausg.  —  allan  R,  Fr. 

—  129)  So  W;  U,  zweite  Rand  in  R,  Ausg.  —  imunleiks  Fr.,  so  oder  -leits 
erste  H.  in  R.  —  Korrumpiert  steht  die  Str.  in  U  auch  AM  II,  321.  — 
130)  Es  folgen  noch  2  Halbstr.  des   Thiodolf.  — 

XLV.  1)  Überschr.  in  U  AM  (II,  363):  Her  segir,  hvi  gull  er  kallat 
haug|)ak  Haulga.  —  Die  Prosa  lautet  dann  in  U:  Kon.  het  H.  faper  porgerpar 
Haulgabrü[)ar;  J>au  voru  blotuö  ok  var  haugr  gerr  at  peim,  aunnr  flo  af 
gulli,  en  onnr  af  silfri,  f>rij)ja  af  moldu.  Hava  her  eptir  skaldin  kvef)it,  sem 
fyrr  (AM  II,  321)  er  ritaÖ.  —  Vgl.  auch  AM  II,  432  und  516.  —  la)  So 
F.  J.  nach  Fr,  W  (?)  -  kallaör  R,  übr.  Ausg.  —  2)  So  W,  A,  T,  F.  J.  - 
nefnt  R  u.  übr.  Ausg.  —  3)  sa  er  H.  er  nefndr,  reo  fyrir  Haulgalandi,  hann 
v.  Fr.;  ähnlich  M.  —  4)  Hölgabr.  fehlt  Fr.  —  5)  annarri  Fr.  —  6)  g.  e.  s. 
görr  at  {)eim.  Ein  flö  J)aksins  var  af  gulli,  aunnur  af  silfri  H  {vgl.  oben  U). 
7)  \).  v.  bl.  fehlt  A.  —  p.  v.  bl.  in  Fr.  nach  grjoti.  — 


140  Skaldskaparma] 

onnur  flö8)    af  moldu    ok  grjöti.     Sva  kvaö  Sküli    jmrsteins- 

BOn9) : 

(f)   I^äs  ricfrvita10)  Reifnis 

rauök11)  fyr  Sv^lö")  til  auöar1), 
herfylgins  14)  bark  l6)  Holga 
haugpak1,;)  saman17)  baugum  ls). 


L1).  Orrosta  er  kolluö  Hjaöninga'2)  veftr  eöa  el3),  ok 
vapn  Hjaöninga  eldr3a)  eöa  vendir.  En  sja4)  saga  er  til  pess : 
5  konungr,  sa  er  Hogni  er  nefndr,  atti  döttur  er  Hildr  het5), 
hana  tök  at  herfangi  konungr  sä  er  HeÖinn  het';),  Hjarranda 
son;  pa  var  Hogni  konungr7)  farinn  i  konungastefnu.  En8) 
er  hann  spuröi,  at  herjat  var  i9)  rlki  hans  ok  döttir  hans 
var  i  braut  tekin10),  pa  för  hann  meÖ  sinu  liöi11)  at  leita 
10  Heöins  ok  spuröi  til  hans,  at  hann  för  norör  meö  landi1-). 
|)a  er  Hogni  konungr  kom  i  Noreg13),  spuröi  hann,  at  HeÖinn 
haföi  siglt  um  haf  vestr14);  pä  siglir  Hogni  eptir  honum 
allt  til  Orkneyja,  ok  er  hann  kom  par  sem  heitir  Häey, 
pä  var  par15)   fyrir  HeÖinn   meö  liö   sitt.     pa  för16)  Hildr  a 


8)  en  priöja  flo  H  {vgl.  oben  U).  —  9)  posteinss.  Fr.  —  10)  So  Fr.  — 
rsefr  vita  (getr.)  die  übr.  Hss.,  vgl.  AM  I,  400  12).  —  11)  rauö  Fr.,  rauÖ  ek 
die  übr.  Hss.  u.  Ausg.  —  12)  So  R,  W  (SvolÖ)  —  Svauldr  Fr.,  Svöldr  A, 
Saul  U.  —  13)  unlesbar  in  U.  —  14)  So  Ausg.  (her  fylg.  Bk.)  nach  W,  A, 
M  —  herfylgnis  R,  U,  nur  fylgnis  Fr.  —  15)  bar  ek  IL  W,  A,  M,  F.  J.  — 
baö  ek  R,  T,  übr.  Ausg.  —  haug  ok  Fr.  —  16)  So  U,  Fr.,  A,  M  —  h-  pök 
die  Ausg.  nach  R,  W.  —  17)  So  U,  Fr.,  A,  M,  F.  J.  —  sama  R,  W,  T,  übr. 
Ausg.  —  18)  So  W,  R,  A,  M,  Ausg.  —  bauga  U,  Fr.  — 

L.  1)  Überschr.  in  U:  Her  segir  frä  bardaga  Hepins  ok  Haugna.  — 
2)  Hjatningja  U  —  Haddingja  Uß.  —  3)  el  Heöins  kvänar  Eß.  —  3a)  SoW, 
T,  A,  U  (c.  64),  F.  J.  —  eldar  R,  U  (c.  96),  übr.  Ausg.  Die  fg.  Erzähl, 
fehlt  Hß,  A  und  M  u.  scheint  in  U  nachgetragen  {vgl.  AM  II,  331  mit  ib. 
355).  —  4)  So  (nachW?)  die  Ausg.,  sü  U,  sja  fehlt  R  u.  bei  F.  J.  —  5)  til 
p.,  at  kon.  het  H.,  h.  atti  pä  d.  er  H.  h.  U.  —  6)  U  nur  at  herf.  Heöinn. 
(Hcöinn  die  eilt.  Ausg.,  Heö.  Pf.,  F.  J.).  —  7)  kon.  fehlt  ü.  —  8)  ok  U.  — 
9)  var  i  f.  U.  —  10)  ok  brott  tek.  d.  h.  Hilldr  U.  —  11)  m.  1.  s.  U.  — 
12)  So  W,  T  u.  (n.  undan)  U,  F.  J.  —  at  Heö.  haföi  siglt  n.  m.  1.  R  u.  übr. 
Ausg.  —  13)  Ok  er  hann  k.  i  N.  U.  —  14)  So  W  —  vestr  of  h.  R  u.  Aus,/. 
at  honum  haföi  komit  liö  ör  Orkneyjum  U.  —  Das  Fg.  bis  Orkn.  fehlt  U.  — 
15)  par  f.  II  (p.  v.  f.  H.  m.  s.  1.)  —  16)  kom  U.  — 


C.  XLV,  L.  141 

fund  foöur  sins  ok  bauö  honum  men  at  saett17)  af  hendi  Heö- 
ins18);  en  i  oöru  oröi19)  sagöi20)  hon,  at  Heöinn  vaeri21) 
büinn  at  berjaz  ok  aetti  Hogni  af  honum  ongrar  vaegöar22) 
van.  Hogni  svarar  stutt  döttur  sinni 23),  en 24)  er  hon  hitti  HeÖm, 
sagöi  hon  honum,  at  Hogni  vildi25)  onga  saett,  ok  baö  hann  5 
büaz  til  orrostu26),  ok  sva  gera  J)eir  hvarirtveggju27),  ganga 
upp  a  eyna28)  ok  fylkja  liöinu.  p)a29)  kallar  Heöinn  a  Hogna 
mag  sinn  ok  bauö  honum  saett  ok  mikit  gull  at  bötum.  p)a 
svarar  Hogni:  ofsiö  bauötu80)  petta,  ef  pü  vill  saettaz  31), 
|)vi  at  nü  hefi  ek  Dainsleif  sverö  ör  sliörum  dregit32),  er  10 
dvergarnir  geröu33),  er  manns  bani  skal  veröa34)  hvert  sinn 
er  bert35)  er  ok  aldri  bilar  i  hoggvi36),  ok  ekki  sar  groer, 
er37)  par  skeiniz  af38).  J)a  svarar  Heöinn:  sveröi  hoelir  pu 
par,  en  eigi  sigri;  pat  kallak38a)  gott,  hvert39)  er  dröttinholt 
er.  pa  höfu  peir  orrostu,  pa  er  Hjaöninga  vigi0)  er  kallat,  15 
ok  boröuz  pann  dag  allan,  ok  at  kveldi  föru  konungar  til 
skipa41).  En  Hildr  gekk  of  nöttina42)  til  valsins  ok  vakti 
upp  meö  fjolkyngi  alla  pa  er  dauöir  varu43);  ok  annan  dag 
gengu  konungarnir  a  vigvollinn44)  ok  bpröuz,  ok  sva  allir 
peir  er  fellu  inn  fyrra  daginn45).    För  sva  sü  orrosta46)  hvern  20 


17)  mensaett  R,  was  von  RJc,  Eg.,  Pf.  In  men  i  saett,  von  AM,  Jönss 
F.  J.  in  men  at  s.  geändert  ist.  Vgl.  die  EM.  p.  45.  —  18)  ok  mikit  gull 
at  boti  fügt  H  zu.  ~  19)  So  W,  R,  Ausg.  —  lagi  U  —  en  at  auör.  kosti  H. 
20)  segir  U.  —  21)  at  hann  sc  U.  —  22)  ok  kveör  hann  engr.  v.  eiga  van 
af  h.  ü.  —  23)  So  (döttr  s.)  U.  —  svarar  stirt  dottur  s.  R,  W,  Ausg.  — 
24)  ok  ü.  —  25)  at  fapir  hennar  vill  U.  —  26)  til  bardaga  U.  —  27)  hv. 
fehlt  U.  —  28)  ä  land  U.  -  29)  pa  fehlt  U.  —  30)  So  Hss.  (bauptu  U)  u.  Ausg., 
bauö  pü  Pf.  bauttu  F.  J.  —  31)  ef  —  s.  fehlt  JJ.  —  32)  So  nach  üm.H  (doch 
Danuleif  U)  —  pviat  nü  h.  ek  dreg.  Dainsleif  R,  W  u.  w.  —  33)  hava  gert 
ü.  —  34)  ok  manz  b.  verpr  U.  —  35)  So  W,  R,  Ausg.  —  berr  W*  — 
brugpit  U,  H.  —  36)  hoggi  U.  —  37)  So  W,  pat  er  ü,  ef  p.  R  u.  Ausg.  — 
38)  af  in  U  unleserl.  —  38 a)  So  T,  F.  J.,  kalla  ek  tibr.  Hss.  —  39)  So  Rk., 
AM,  F.  J.  nach  R  (?)  u.  W,  wo  aber  auch  sverö  für   hvert  gelesen  ist    (vgl. 

AM  I,  434  4)),  sverö  die  übr.  Ausg.  —  ok hollt  er  U.  —  40)  So  W, 

R,  Ausg.  —  H.  veör  U,  H.   —  41)  At  kv.  f.  peir  t.  sk.  U.    —    42)  um  n.  U 
{t.  vals.  fehlt).     —    43)  alla  pa   menn  er   um   daginn  höföu  fallit  U,  H. 
44)   Ann.    d.    g.    konungar    a    land    U.     —     45)    dag    U.     —     46)    F.    sva 
orostan  U.  — 


142  Skäldskaparm&l 

dag  eptir  annan,  at  allir  menn17),  )ieir  er  fellu48)  ok  oll 
vapn,  |>au  er49)  lagu  a  vfgvelli60),  ok  sva  hlifar  urftu  at  grjöti. 
En  er  dagaöi,  stoöu  upp  allir  dauÖir  menn51)  ok  boröuz "'-), 
ok  oll  vapn  väru  |>a  nyt53).  Sva  er  sagt  i  kva^öum,  at  Hjaon- 
5  ingar  skulu  sva  bifta  ragnarokrs  ').     —  —  — 

LIII1) Rett  er  (ok)  um  pann  konung,    er  undir 

honum  eru  skattkonungar2),  at  kalla  hann  konung  konunga. 
Keisari8)  er  o3ztr  konunga,  en4)  par  na3st  er  konungr,  sa 
er  raeör    fyrir   ])j691andi 5).   —    par   naest   eru   J>eir   menn,   er 

10  jarlar  heita  eöa  skattkonungar,  ok  eru  peir  jafnir  i  kenn- 
ingum  vio  konung6),  nema  eigi  ma  pa  kalla  Jyjoökonunga,  er 
skattgildir  eru7).  —  f>ar  naest  eru  i  kenningum  skald- 
skapar8)  peir  menn,  er  hersar  heita;  kenna  ma  pa  sem 
konung    eöa    jarl9),    sva    at   kalla    pa    gullbrjöta 10)    ok    auö- 

15  mildinga  ok  merkismenn  ok  fölksstjöra n)  eöa  kalla 12)  hann 
oddvita  liösins  eöa  orrostu,  fyrir  J)vi  at  ])jöökonungr  hverr 
sa    er    raeör    morgum   londum]3),   pa14)    setr    kann    til   land- 


47)  So  W,  U  —  menn  fehlt  R,  Ausg.  —  48)  peir  er  fehlt  U,  peir 
dauöu  böröuz  H.  —  49)  er  par  U.  —  50)  So  R  (u.  Ausg.)  ok  svä  hlifar,  was 
U  erst  nach  grjöti  bietet,  fehlt  W.  —  51)  all.  upp  enir  d.  m.  U.  —  52)  Für 
das  Fg.  bietet  U  nur  ok  ferr  svä  allt  til  ragnarauckurs.  —  53)  So  VV,  Ausg. 
—  nytt  (?)  E,  ny  H.  —  54)  So  {mit  k)  R,  W*  —  mit  kk,  ck  W,  U;  vgl. 
Gloss.  s.  v.  —  In  H  folgt  noch  eine  dem  Anf.  des  C.  ähnliche  Phrase.  Darauf 
mehrere  Str.  der  Kagnars  dräpa  Bragis's.  — 

LIII.  1)  Der  Anf.  des  C.  berichtet,  daß  einige  Kenningar  für  Gott 
(Christus)  und  irdische  Könige  gemeinsam  sind.  Nachdem  dann  der  Satz: 
Konunga  alla  er  rett  at  kenna  svä,  at  kalla  {)ä  landräöendr  eöa  landsvöröu 
eöa  landssceki  eöa  hiröstjora  eöa  vörÖ  landfölks  durch  Beispiele  erläutert  istf 
fährt  der  Verf.  fort,  mit  dein  (hier  eingeht.)  ok  anknüpfend.  —  2)  R.  er  ok 
f)ä  konunga  er  undir  honum  ero  shattk.  U.  —  3)  keiseri  U.  —  4)  ok  U.  — 
5)  er  pj.  raeör  U.  —  Es  folgt:  jafn  i  kenningum  öllum  hverr  viö  annan  (so 
alle  Hss.)  i  skäldskap  (i  sk.  fehlt  U).  —  6)  konunga  U.  —  7)  So  W,  er 
skattkonungar  eru  R,  U,  Ausg.  —  Als  Beisp.  folgt  eine  Str.  des  Arnorr 
Jarlaskäld.  —  8)  So  W,  i  skäldskap  R  u.  Ausg.  —  skäldsk.  fehlt  U,  H.  — 
9)  konunga  eöa  jarla  U.  —  10)  gullbrota  W.  —  11)  eöa  merk,  eöa  f.  U.  — 
flokkstjöra  H.  —  12)  kenna  U.  —  13)  fyrir  m.  1.  U.  -  -  frjöölaundum  H.  — 
14)  f)essa  (?)  U.  — 


G.  L,  L1II.  143 

stjörnar15)  meö  ser  skattkonunga 16)  ok  jarla  at  doema  lands- 
log  ok  verja  land  fyrir  öfriöi  i  peim  londum17),  er  konungi 
liggja18)  fjarri,  ok in)  skulu  peira  dömar  ok  refsingar  vera 
par20)  jafnrettir  sem  sjalfs  konungs.  En21)  i  einu  landi  eru 
morg  heruö,  ok  er  pat  hattr  konunga,  at  setja  par  rettara  5 
yfir  sva  morg  heruö,  sem  hann  gefr  til  valds22),  ok  heita 
peir  hersar  eöa  lendir  menn  i  danskri  tungu23),  en  greif ar 
i  Saxlandi,  en  barünar  i  Englandi;  peir  skulu  ok  vera  rettir 
dömarar  ok  rettir  landvarnarmenn  yfir24)  pvi  riki,  er  peim 
er  fengit  til  stjörnar25).  Ef  eigi  er  konungr  naer26),  pa  skal  10 
fyrir  peim  merki  bera  i  orrostum27),  ok  eru  peir  pa  jafn- 
rettir herstjörar28)  sem  konungar  eöa  jarlar.  —  par  naest 
eru  peir  menn,  er  holöar  heita,  pat  eru  büendr,  peir  er 
gildir  eru  at29)  aettum  ok  rettum  fullum.  pa30)  ma  sva 
kenna,  at  kalla  pa 81)  veitanda  fjar  ok  gaetanda  ok  saetti  15 
manna 32) ;  pessar  kenningar  megu  ok  eiga  hoföingar 33). 
Konungar  ok  jarlar  hafa  til  fylgöar  meö  ser  pa  menn,  er 
hirömenn  heita  ok34)  hüskarlar,  en  lendir  menn  hafa  ok 
ser35)  handgengna  menn,  pa  er  i  Danmorku  ok  Svipjöö  eru 
hirömenn  kallaöir,   en  i  Noregi  hüskarlar36),   ok  sverja  peir  20 


15)  s.  h.  landz  stjörnar  menn  U.  —  16)  -gar  U  (aber  jarla!)  —  17)  Für 
i  p.  1.  pau  laund  U.  —  18)  ero  U.  —  19)  ok  f.  U.  —  20)  ok  refsingar  u. 
par  fehlt  U.  —  peirra  d.  W,  U  gegen  peir  R  u.  Ausg.  —  jamnrettar  H/?.  — 
21)  SoW,  U,  Uß.  F.  J.  —  ok  R  u.  übr.  Ausg.  —  22)  So  W,  U,  T,  F.  J.  — 
t.  v.  hverjum  H;  s.  h.  gefr  vald  yfir  R  u.  übr.  Ausg.  —  23)  hja  Daunum 
Hß  —  ok  h.  p.  hersar,  enn  lend.  m.  i  d.  t.  U.  —  24)  fyrir  U.  —  25)  forräöa 
U.  —  26)  Ef  —  naer  fehlt  U.  —  27)  orostu  U.  —  28)  herstjörnarrnenn  ü.  — 
29)  So  (aö)  W,  U,  T,  F.  J.;  af  R,  übr.  Ausg.  —  p.  m.  er  haulpar  heita, 
peir  menn  er  rettnefndir  ero,  peir  baendr  er  g.  ero  at  aattum  ok  rettum  U  — 
p.  m.  er  h.  heita,  sva  eru  rettnefndir  baendur  H.  —  30)  Undeutlich  in  W, 
well,  pann?  —  31)  hann  W  —  pa  oder  h.  f.  U.  —  32)  So  nach  W,  R,  U 
u.  Ausg.  —  Zu  diesen  Formen  veitanda,  gaetanda  würde  freilich  hann  in  W 
(vgl.  3I))  besser  passen,  die  Numeri  sind  in  diesem  C.  mehrfach  verwirrt,  vgl. 
auch  AM  I,  452  4).  —  veitanda  (?)  fjar  ok  gaetandi  um  saettir  m.  H.  — 
33)  konungar  U,  fortfahrend  eöa  jarlar  ok  haufpingjar,  peir  hava  par  m.  s. 
U.  —  34)  eöa  U.  —  35)  meö  s.  U.  —  36)  So  Ausg.  nach  W  (hurs  kallar  R) 
—  en  i  N.  ero  husk.  kallaöir  U.  — 


144  Sk&ldskaparmil 

|i6  eiöa  sva  sein    hirftmenn    konungum87).      Hüskarlar   kon- 
anga  varu  mjok  hirömenn  kallaöir  i  forneskju38). 

LXI1I1).     pessi  eru  nc^fn  Stundanna:    old,   foröum,    aldr, 

fyrir  longu;  är2),  misseri ;  vetr,  sumar,  var,  haust3);  mänuftr» 

5  vika4),   dagr,    nött;    morgin,   aptan,  kveld6);    arla,    snemma, 

siÖla,  i  sinn;  fyrra  dag,  i  na3st(i),  i  ga3r,   i  morgun7);    stund, 

niael8).  — Fra  jafndcegri  er  haust  til  pess,  er  söl  sez 

i  eyktarstaö9);  J)a  er  vetr  til  jafndoegris10);  J)a  er  var  til 
fardaga;  J)ä  er  sumar  til  jafndoegris.  Haustmanuör  heitir 
10  inn  naesti  fyrir  vetr,  fyrstr11)  i  vetri  heitir  gormanuör,  [»a 
er  frermanuÖr,  J)a  er  hrütmanuör,  J>a  er  forri,  pa  göi12),  pa 
einmanuör,  Jja  gaukmanuor  ok  saötiö,  }ja  eggtiö  ok  stekk  - 
tiö 1S),  pa  er  sölmanuör  ok  selmanuör 14),  pa  eru  heyannir15) 
J)a  er  kornskur3armanu5r.1,:) 

15  LXIV1).     Konungr   er    nefndr   Halfdanr  Gamli,   er  allra 


37)  ok  sverja  f).  {).  eiöa  konungi  U.  —  Darnach  wäre  sverja  \>.  \>.  eida, 
sva  s.  hiröm.,  konungum  gemeint.  —  38)  So  Ausg.  nach  W,  fornescu  R  — 
U  berichtet  umgekehrt:  hirömenn  konunga  vom  mjok  hüskarlar  kallaöir  i 
fyrnd.  Dazu  stimmen  dann  auch  die  für  hüskarlar  gegebenen  Beispiele  aus 
freilich  nicht  sehr  alten  Skalden  und  die  zu  Olaf  des  Heiligen  (f  1030)  Zeit 
gewählte  Bezeichnung  Huskarlahvöt  für  die  Bjarkamäl  in  fornu.  Vgl.  auch 
Einl.  C.  2  47).  — 

LXIII.  1)  Von  diesem  C.  fehlt  in  R  jetzt  der  Anf.  bis  —  —  —  in 
diesem  Text).  Die  Ausg.  legen  dafür  Fr.,  U,  A,  w  zugrunde.  Doch  bietd  0 
(AM  II,  341)  nur  das  bez.  Anfangsstück   (vgl.  16),    in  M  fehlt   das  ganze  C. 

—  2)  är  fehlt  U.  —  3)  h.  var  U.  —  4)  Fr.  (wo  är.  misseri  u.  w.  erst  nach 
i  gaer,  i  morgin  steht)  vikur.  —  5)  In  Fr.  ist  morgin,  aptan  (von  kveld  ge- 
trennt) vor  stund,  mel(i)  gestellt.  —  6)  »So  die  Ausg.,  i  not  (nött?)  U,  i  naez  A, 
i  nez  Fr.  —  7)  So  Fr.,  A  —  i  morg.  f.  IT.  —  a  m.  Ausg.  (mit  w?).  — 
8)  mael  (oder  mel)  U,  A,  Fr.,  T,  F.  J.,  mal  übr.  Ausg.  —  Es  folgt  dann  zur 
Ergänzung  der  Bezeichnungen  für  die  Nacht  Alvissm.  31;  vgl.  Les.  beiH.G. 

—  9)  So  A,  Fr.  —  eyköarst.  Ausg.  (w#R?j.  —  10)  So  die  Ausg.  nach  R  (?), 
Fr.  u.  A.  —  jafndögurs  w.  —  11)  fyrsti  Fr.  —  12)  Göi  mänuöur  w.  — 
13)  st.  fehlt  A,  wo  mehrfach  auch  andere  Verbindungspartikeln  stehen  und 
für  mänuör  -aör  üblich  ist.  —  14)  saslmän.  A.  —  lr>)  heyjamän.  Fr.  — 
16)  Der  ganze  Schluß  des  Cap.  (von  Z.  7  Frä  j.  bis  hier)  fehlt  in  U  n.  wird 
von  F.  J.  als  späterer  Zusatz  betrachtet. 

LXIV.  1)  Auch  hier  fehlt  in  R  jetzt  der  Anf.,  und  wird  durch  w,  U, 
Fr.,  M.  ergänzt.  —  Im  fg.  Hälfdan  einige  Ausg.  — 


C.  LX1II,  LXIV.  145 

konunga  var  agaetastr2);    hann   geröi  blöt   mikit    at   miöjum 
vetri  ok  blötaöi  til  |)ess,   at    hann   skyldi  lifa   i  konungdömi 
sinum   prjü   hundruö    vetra;    en    hann  fekk  Jmu  andsvor,    at 
hann   mundi  lifa  ekki    meir  en  mikinn    einn   mannsaldr;    en 
|>at  mundi  J)6  vera 3)  prju  hundruö  vetra,  er  engi  mundi  vera  5 
i  aett  hans  ötiginn  maör  ne  kona4).     Hann  var  hermaör  mikill 
ok  för   viöa    um   austrvegu ;    par    drap   hann   i  einvigi   J)ann 
konung,    er   Sigtryggr    het.     |)a    fekk   hann  peirar  konu,   er 
kolluö  er  Alvig  in   spaka5),   döttir   Eymundar6)   konungs  6r 
Hölmgaröi  hins  rika7);  |>au  attu  atjan  sonu,  ok  varu  niu  senn  10 
bornir.   peir  hetu  sva:  einn  var  pengill,  er  kallaör  var  Manna- 
|)engill8);  annarr  Raesir,  J>riöi  Gramr,  f jöröi  Gylfi,  fimti  Hilmir, 
setti  Jofurr,  sjaundi    Tiggi9),   atti  Skyli  eöa    Sküli10),  niundi 
Harri    eöa    Herra u).      J)essir    niu    broeör   uröu   sva   agaetir  i 
hernaöi,  at12)  i  ollum  frceöum  siöan  eru  nofn  peira  haldin  fyrir  15 
tignarnofn  sva  sem  konungs  nafn   eöa   nafn  jarls;   peir  attu 
engi  born  ok  fellu  alür  i  orrostum13).  —  Sva  kvaö  Markus: 
(g)  Raesir  let14)  af  roÖnum  hausi 
Rinar  söl  ä  marfjoll15)  skina16). 


2)  kon.  er   n.  H.,   er  inn  gamli  var  kalL,   er   allra  u.   w.  U.    —   Einn 

kon. —  {wie  w)  —  hann  var  ägastr  kon.  Fr.  —  3)  So  F.  J.  mit  T,  Fr., 

M  [desgl.  vorh.  J)at);  vera  fehlt  in  den  übr.  Hss.  u.  Ausg.  {vorher  einn  mik. 
alldr  eins  manz  manz  U;  pat  —  er  fehlt  hier),  [>eir  =  ]mt  w  u.  übr.  Ausg. 
—  4)  So  Fr.  —  en  engi  m.  kona  i  aett  h.  ne  otig.  ma{)r  U,  ähnl.  er  engi  m. 
v.  i  se.  h.  kona  eöa  6t.  maör  w.  u.  Ausg.  —  (er  eigi  m.  v.  Jönss.)  at  eingi 
mundi  {Lücke)  hans  ett  kona  eöa  6t.  m.  M.  —  5)  hann  fekk  Alurg  (?)  U 
(dött.  Em.  kon.).  —  Für  Alvig  vermutet  AM  II,  342  a)  Älmveig,  vgl.  Hyndl. 
15,  5.  —  6)  So  M  u.  Hyndl.  15,  1  —  Emundar  die  übr.  Hss.  u.  Ausg.,  doch 
Eyvindar  Jönss.  nach  H.  —  7)  So  Fr.,  Eß,  R  {wieder  beginnend)  en  rika;  h. 
r.  fehlt  in  den  übr.  Hss.  u.  Ausg.  —  8)  mannpengill  Fr.,  w,  er  kall.  v.  m.  J). 
fehlt  U,  H,  wie  auch  im  fg.  die  Ordinalzahlen.  —  Für  niu  s.  bornir  bietet 
M  n.  s.  foeddir.  —  9)  Tyggi  F.  J.  —  10)  Sküli,  Skylli  ü       nur  Sküli  w,  H.  — 

11)  eöa  H.  fehlt  U,  H.  —  12)  f)eir  ero ägaatir,  at  U.  —  13)  i  bardaga 

U,  H.  —  Es  folgt  zunächst  eine  Halbstr.  des  Arnörr,  dann  das  Fg.  mit  der 
Überschr.  in  w:  Raesir,  sem  Markus  kvaö.  —  14)  lec  w.  —  15)  So  (ß?)  U«. 
Ausg.  —  marfjöl  w,  M  —  marfold  Fr.  —  IG)  w  {nach  Bk.)  hreina.  —  Nach 
sieben  weiteren  Beispielen  aus  der  skaldischen  Poesie  werden  dann  die  neun 
andern  Söhne  Hälfdans  mit  den  dazu  gehörigen  Geschlechtern  so  aufgeführt: 
1)  Hildir  (Hildingar)  —  2)  Nefir  (Niflungar)  —  3)  Auöi  (Öölingar)  -  4)  Yngvi 
(Ynglingar)    —    5)  Dagr  (Döglingar)    —    6)  Bragi  (Bragningar)    —    7)  Buöli 

Prosaische  Edda.  10 


11«'  MÄlskrüösfroBÖi  C.  15. 

Figurse  orationis  III,  15. 
Prolemsis  er  uppnumning   margfaldlegra    luta,   }>eira   er 
siöar *)  eru  einfaldliga  greindir,  sem  her : 
(/)  Flugu  hrafnar  tveir 
af  Hnikars  pxlum; 
Huginn  til  hanga, 
en  a  hrae  Muninn. 


(Buölungari  —  8)  Loföi  (LofÖungar)  —  9)  Sigarr  (Siklingar).  —  Endlich  werden 
noch  einige  berühmte  Könige  aufgeführt,  deren  Namen  als  tignarnöfn  in  der 
Dichtkunst  gelten.  —  Vgl.  auch  Hyndl.  11,  26,  wo  z.  T.  abweichende  Angaben 
sich  finden,  sowie  H.  G.,  D.  H.  zu  diesen  Str.,  Boer  in  Arkiv  22,  p.  240  fg., 
daneben  Einl.  C.  4,  p.   151  fg.  — 

Fig.  or.  III,  15.  —  Der  Text  findet  sich  AM  II,  142  nach  W,  II,  417 
nach  A;  Ausg.  von  Olsen  S.  92.  —   Vgl.   Vorbemerk.2  §§  2,  6. 

1)  siöan  A,  Ols. 


-<~D3~- 


Die  Volsunga-saga 

(C  =  Cod.  reg.  1824  B  4°) 
nebst 
Nornagests-pattr 

(F  =  Flateyjarbök:   Olafs  saga  Tryggvasonar :  C.  282 — 292. 

S  =  Cod.  AM  62  Fol.) 


10* 


Norrcenir  menn  hafa  saman  foert  nökkurn  part  sögunnar,  en  surnt  meö 
kveöskap.  ]?at  er  fyrst  frä  Siguröi  at  segja  Fäfnisbana,  Völsungum  ok  Niflungum 
—  —  —  —  — .  —  —  ok  J)6  at  nökkut  bregöiz  atkvaeöi  um  manna  heiti  eöa 
atburöi,  Ipk  er  eigi  undarligt,  sva  margar  tungur  sem  f»essi  saga  faer;  en  hvar 
sem  hon  er  sögS,  |)ä  ris  hon  näliga  af  einu  efni. 

piöreks-saga  ed.   Unger  p.  1  (cf.  Bugge  Norr.  F.  LXVIII.) 


Volsungasaga. 

I.  Her  hefr  upp  ok  segir  fra  J>eim  manni,  er  Sigi  er 
nefndr  ok  kallaör,  at  heti1)  son  Ööins.  Annarr  maör  er 
nefndr  til  sogunnar,  er  Skaöi  het;  hann  var  rikr  ok  mikill 
fyrir  ser,  en  J)ö  var  Sigi  feira  inn  rikari  ok  aettstoerri,  at  J)vi 
er  menn  maeltu  i  |mnn  tima.  Skaöi  atti  prael,  J)ann  er  nokkut  5 
verör  at  geta  viö  soguna,  hann  het  Breöi;  hann  var2)  fröör3) 
um4)  {>at  er  hann  skyldi  athafaz;  hann  haföi  ipröttir  ok 
atgervi  jafnframt  inum  er  meira  pöttu  veröir  eöa  umfram 
^nokkura.  fat  er  nü4a)  at  segja,  eitt  hvert  sinn  at  Sigi  ferr  at 
dyraveiöi  ok  meö  honum  [jraellinn,  ok  veiöa  dyr  um  daginn  10 
allt  til  aptans.  En  er  J)eir  bera  saman  veiöi5)  sina  um 
aptaninn,  pa  haföi  Breöi  veitt  miklu  fleira  ok  meira  en 
.  .  Sigi,   svä  at  hugnafti  storilla  .  .  honwn,   at  einn  J)raell6) 

skal  hafa  betr  veitt7)  —  —  —  —  —  —  —  —  —  — 

—  — .     Nu  ferr    hann   heim  um   kveldit   ok  segir,    at  Breöi  15 
hafi    riöit    fra  honum  a  sköginn    —    ok    var   hann   senn    ör 
augliti  mer,   ok  veit   ek   ekki    til   hans.     Skaöi   grunar   sogn 


Die  Überschrift  Völs.  nach  Fas.  u.  B.  Die  Kapitelüberschr.  in  C.  er- 
loschen. — 

I.  1)  vaeri  ?  B.  —  2)  So  Fas.  —  C  nach  B  er.  —  3)  kendr  Fas.  — 
4)  Das  Wort  undeutlich,  um  B.,  viö  Fas.  —  4a)  nü  von  M.  0.  nicht  gelesen. 
—  5)  veiÖ  G.    —    6)  fleira  u.  die  fg.   Worte  undeutlich  oder  ganz  unleserlich 

in  G.  —  fleifra] en  .  .  Sig storilla  .  .  .  .  [at  einn]  Jtraell  B 

im  Text;  als  möglich  wird  von  B'  fleira  ok  meira  und  honum  nach  storilla, 
einn  vor  ^raall  angegeben;  vgl.  hier  151,  3 — 4.  Fas.  nach  Paphss.  meira  ok 
fleira  en  Sigi,  hvat  honum  likaöi  storilla,  ok  segir,  at  sik  undri,  at  einn  j^rasll 
skuli  sik  yfirbuga  i  dyraveiöi,  hleypr  J)vi  at  hanum  ok  drepr  hann,  dysjar 
siöan  likit  i  snjofönn.  Nü  ferr  u.  w.  —  Vgl.  dazu  auch  B '.  —  7)  So  G.  nach 
B.  —  Das  Fg.  (5 — 6  Zeilen  bei  B.)  in  G.  bis  auf  einige   Worte  verwischt.  — 


150  VQlsungasaga 

Siga  ok  getr,  at  vera  munu8)  svik  hans,  ok  mun  Sigi  hafa 
drepit  bann;  fair  menn')  til  at  leita  hans,  ok  tykr  sva  leit- 
inni,  at  peir  fundu  hann  i  skafli  einum,  ok  maelti  Skaöi, 
at  pann  skafl  skyldi  kalla  Breöafonn  heöan  af,  ok  hafa  menn 
5  nü  pat  eptir  siöan  ok  kalla  sva  hverja  fonn,  er  mikil  er. 
p>a  kemr  upp,  at  Sigi  hefir  drepit  praelinn  ok  myröan;  pa 
kalla  peir  hann  varg  i  veum,  ok  ma  hann  nü  eigi  heima 
vera  meö  feör  sinum.  Ööinn  fylgir  honum  nü  af  landi  brott 
sva  langa  leiö,  at  storu  bar,  ok  eigi  letti  hann  fyrr,  en  hann 

10  kom  honum  til  herskipa.  Nü  tekr  Sigi  at  leggjaz  i  hernaö 
me5  pat  liö,  er  faöir  hans  fekk  honum,  aör  peir  skildu,  ok 
varö  hann  sigrssell  i  hernaöinum;  ok  sva  kemr  hans  mali, 
at  hann  fekk  herjat  ser  land  ok  riki  um  siöir,  ok  {>vi  nsest 
fekk  kann  ser  gofugt  kvanfang,  ok  geriz  hann  rikr  konungr 

15  ok  mikill  fyrir  ser  ok  reo  fyrir  Hünalandi  ok  er  inn  mesti 
hermaÖr.  Hann  a  son  viö  konu  sinni,  er  het  Rerir10),  hann 
vex  J)ar  upp  meö  feör  sinum  ok  geriz  bratt  mikill  vexti  ok 
gerviligr. 

Nü  geriz  Sigi  gamall  maör  at  aldri;  hann  atti  ser  marga 

20  pfundarmenn,  sva  at  um  siöir  reöu  J>eir  a  hendr  honum,  er 
hann  trüQi  bezt,  en  pat  varu  broeÖr  konu  hans;  peir  gera 
\)db  til  hans,  er  hann  varir  sizt  ok  hann  var  faliör  fyrir,  ok 
bera  hann  ofrliöi,  ok  a  peim  fundi  feil  Sigi  me8  hirö  sinni 
allri.     Son  hans  Rerir   var  ekki  i  peim   haska,   ok  faer  hann 

25  sva  mikit  liö  af  vinum  sinum  ok  landshoföingjum,  sva  at 
hann  eignaöiz  baaöi  land  ok  konungdöm  eptir  Siga  feör  sinn; 
ok  nü  er  hann  pykkiz  hafa  fötum  undir  komiz  i  riki  sinu, 
pa  minniz  hann  a  paer  sakir,  er  hann  atti  viö  mööurbrosör 
sina,  er  drepit  hoföu  f98ur  hans,  ok  safnar  konungr  ser  nü 

30  liöi  miklu  ok  ferr  nü  a  hendr  frsendum  sinum  meö  penna 
her,  ok  pykkja  beir  fyrr  gert  hafa  sakar  vi6  sik,  pö  at  hann 
mseti  litils  fra3ndsemi  peira;  ok  sva  gerir  hann,  fyrir  pvi  at 
eigi  skilz  hann  fyrri  viö,  en  hann  haföi  drepit  alla  feörbana 
sina,    Do  at  öskapliga  va3ri  fyrir   allar11)   sakir;    nü  eignaz 

35  hann    lond   ok   riki   ok  fe,    geriz    hann  nu   meiri    fyrir    ser 

8)  So  G.  nach  Bt.    —    9)  So  B '.  mit  Bj.,  mann  B.,  Fas.  10)  So  G. 

nach  B.  —  Mit  dem  fg.  Satze  Nü  geriz  u.  w.  beginnt  C.  II  in  Fas.,  vgl.  B' .  — 
11)   Undeutlich  in  G,  nach  Bt.  eher  alla;  allz  M.  O.  — 


G.  I,  IT.  151 

en  faöir  hans.  Rerir  fekk  ser  nü  herfang  mikit  ok  konu 
J)ä  er  honum  pötti  vrd  sitt  hcefi,  ok  eru  Jmu  mjok  lengi 
a  samt  ok  eigu  Jmu  ongan  erfingja  ok  ekki  barn;  Jmt  hugnar 
J)eim  baÖum  illa,  ok  biöja  Jmu  guöin  meö  miklum  ahuga, 
at  Jmu  gaeti  ser  barn.  pat  er  nü  sagt,  at  Frigg  heyrir  boen  5 
peira  ok  segir  Ö5nilla),  hvers  Jmu  biöja;  hann  verör12)  eigi 
orfrifraöa  ok  tekr  öskmey  sina,  döttur  Hrimnis  jotuns,  ok 
faer  i  h9nd  henni  eitt  epli  ok  bior  hana  fcera  konungi;  hon 
tök  viö  eplinu  ok  bra  a  sik  krakuham  ok  flygr  til  Jrnss,  er 
hon  kemr  Jmr  sem  konungrinn  er  ok  sat  a  haugi;  hön  let  10 
falla  eplit  i  kne  konunginum,  hann  tök  |)at  epli  ok  J)öttiz 
vita,  hverju  gegna  mundi;  gengr  nü  heim  af  hauginum  ok  til 
sinna  manna,  ok  kom  a  fund  dröttningar,  ok  etr  Jmt  epli  sumt 13). 
II1).  pat  er  nü  at  segja,  at  dröttning  finnr  {>at  bratt, 
at  hön  mundi  vera  meö  barni,  ok  ferr  fessu  fram  langar  15 
stundir,  at  hön  ma  eigi  ala  barnit.  |)ä  kemr  at  |)vi,  at 
Rerir  skal  fara  i  leiöangr,  sem  siövenja  er  til  konunga,  at 
friöa  land  sitt;  i  {)essi  ferö  varö  {>at  til  tiöinda,  at  Rerir 
tök  sott  ok  |)vi  naest  bana  ok  aetlaöi  at  soekja  heim  Ö8in, 
ok  Jötti  pat  mprgum  fysiligt  i  |>ann  tima.  Nü  ferr  inu  20 
sama  fram  um  vanheilsu  dröttningar,  at  hön  faer  eigi  alit 
barnit,  ok  pessu  ferr  fram  sex  vetr,  at  hön  hefir  pessa 
sott;  nü  finnr  hön  Jmt,  at  hön  mun  eigi  lengi  lifa,  ok  baö 
nü,  at  hana  skyldi  saera  til  barnsins,  ok  sva  var  gert,  sem 
hön  baö;  Jmt  var  sveinbarn,  ok  sa  sveinn  var  mikill  vexti,  25 
J)a  er  hann  kom  til,  sem  van  var  at.  Sva  er  sagt,  at  sja 
sveinn  kysti  mööur  sina,  aör  hön  doei;  J>essum  er  nü  nafn 
gefit,  ok  er  kallaör  Volsungr;  hann  var  konungr  yfir  Hüna- 
landi  eptir  feör  sinn,  hann  var  snemma  mikill  ok  sterkr  ok 
araeöisfullr  um  Jmt  er  mannraun  f)ötti  i  ok  karlmennska ;  30 
hann  geriz  inn  mesti  hermaor  ok  sigrsaell  i  orrostum  J)eim 
sem  hann  atti  i  herf9rum.  Nü  J)a  er  hann  var  alroskinn 
at  aldri,    Jm  sendir  Hrimnir    honum  Hljöö2)  döttur  sina,   er 


lla)  SoM.O.,  ok  sva  Oöinn  die  früh.  Hrgb.  —  12)  Vgl.  Bt.  —  13)  Für 
sumt  (Wb.  s.  sumr)  könnte  man  samt  (a  samt)  und  den  Ausfall  eines  oder 
einiger  Worte  vermuten.  Vgl.  Völs.  rim.  1,  100:  epli  bitu  J>au  einkar  fus. 
Gewöhnlich  wird  hön  in   Gedanken  zu  etr  ergänzt.  — 

II.    1)  Überschr.  in  G  Feddr Vols'.  —  2)  So  B.  nachVöls.  rim.  126, 1  —  liod  C. 


VqIsue 

fyrr  er  getit,  \ni  er  hon  för  med  eplit  fcil  Reris,  feör  V9I8- 
ungs;  nügengr  hann  at  eiga  hana,  ok  eru  J»au  lengi  a  samt, 
ok  eru  gööar  samfarar  £>eira.  J>au  ättu  tiu  sonu  ok  eina 
döttur;  inn  elzti  son  peira  het  Sigmundr,  en  Signy  dottir, 
5  Jjau  varu  tviburar,  ok  varu  [>au  fremst  ok  vaenst  um  alla 
hluti  barna  Volsungs  konungs,  ok  varu  jjö  allir  miklir  fyrir 
ser,  sem  lengi  hefir  uppi  verit  haft,  ok  at  agaetum  gert  verit, 
hversu  Vplsungar  hafa  verit  ofrkappsmenn  miklir  ok  hafa 
verit  fyrir  flestum  m^nnum,  sem  getit  er  i  fornsogum,  baeöi 

10  um   frööleik    ok   ipröttir   ok   alls    hattar    kappgirni.     Sva    er 

sagt,  at  Volsungr  konungr  let  gera  I19II  eina  agaeta  ok  meö 

ff*     peim  haetti,  at  ein  eik  mikil  stöö  i  hollinni,  ok  limar  tresins 

meö  fogrum  blömum  stööu  üt  um  raefr  hallarinnar,  en  leggr- 

inn  stöö  niör  i  hollina,  ok  kolluöu  [>eir  f>at  barnstokk8). 

15  III1).     Siggeirr    hefir    konungr    heitit,    hann    reo    fyrir 

Gautlandi,  hann  var  rikr  konungr  ok  fJQlmennr;  hann  för 
a  fund  Volsungs  konungs  ok  baö  hann  Signyjar2)  til  handa 
ser;  pessu  tali  tekr  konungr  vel  ok  sva  synir  hans,  en  hon 
sjalf  var  joessa  öfus,   biör   pö  feör   sinn  raöa 3)   sem  9Öru  pvi 

20  sem  til  hennar  toeki;  en  konunginum  syndiz4)  pat  raö  at 
gipta  hana,  ok  var  hon  f9stnuö  Siggeiri  konungi.  En  pä 
er  sja5)  veizla  ok  raöahagr  skal  takaz,  skal  Siggeirr  konungr 
scekja  veizluna  til  Volsungs  konungs.  Konungr  bjöz  viö 
veizlunni  eptir  inum  beztum  fongum ;    ok  pa  er  pessi  veizla 

25  var  albüin,  kömu  par  boösmenn  Volsungs  konungs  ok  sva 
Siggeirs  konungs  at  nefndum  degi,  ok  hefir  Siggeirr  konungr 
marga  viröuliga  menn  meö  ser.  Sva  er  sagt,  at  par  varu 
miklir  eldar  geröir  eptir  endilangri  hQllinni,  en  nü  stendr  sja 
inn  mikli  apaldr  i  miöri  hollinni,  sem  fyrr  var  nefndr.     Nü 

30  er  pess  viö  getit,  at  pa  er  menn  satu  viö  eldana  um  kveldit, 
at  maör  einn  gekk  inn  i  h9llina;  sä  maör  er  m^nnum  ökunnr,;) 
at  syn ;  sja  maör  hefir  pess  hattar  büning,  at  hann  hefir  heklu 
flekkötta  yfir  ser,  sa  maör  var  berfoettr  ok  haföi  knytt  linbrök- 

3)  SoBj.u.B.  —  Nach  B'.  kannC.  auch  branstocc  (—  brandstokk?)  ge- 
lesen werden,  wie  diesin  Fas.  vorgezogen  ist.    Über  die  Erklärungen  vgl.  das  Wb.  — 

III.  1)  Überschr.  erloschen.  —  2)  Sygn.  G.  —  3)  So  G,  pessu  ergänzen 
Fas.  u.  B.  —  4)  So  G  nach  Bt.,  en  konungrinn  tök  p.  r.  Fas.  B.  —  5)  So  C  nach 
Bt.f  pessi  =  sja  Fas.  u.B.  —  6)  So  {oder  uk.  G.)  nach  B' .  —  ükunnigr  Fas. — 


G.  II,  III,  IV.  153 

um  at  beini  ok  h9tt7)  siöan  a  h9föi,  hann  var  har  mjok  ok 
elliligr8)  ok  einsynn;  sa  maör  haföi  sverö  i  hendi  ok  gengr 
at  barnstokkinum,  hann  bregör  sveröinu  ok  stingr  pvi  i 
stokkinn,  sva  at  sveröit  sokkr  at  hJ9ltum  upp;  ollum  mpnnum 
felluz  kveöjur  viö  penna  mann ,  J)a  tekr  hann  til  oröa  ok  5 
maelti:  sa  er  pessu  sveröi  bregör  ör  stokkinum,  pa  skal  sa 
pat  piggja  at  mer  at  gjof,  ok  skal  hann  J)at  sjalfr  sanna,  at 
aldri  bar  hann  betra  sverö  ser  i  hendi,  en  ;j)etta  er.  Eptir 
petta  gengr  sja  inn  gamli  maör  üt  6r  hollinni,  ok  veit 
engi,  hverr  hann  er,  eöa  hvert  hann  gengr.  Nu  standa  peir  10 
upp  ok  metaz  ekki  viö  at  taka  sveröit,  pykkiz  sa  bezt  hafa, 
er  fyrst  nair;  siöan  gengu  til  inir  gofgustu  menn  fyrst, 
en  pa  hverr  at  oörum,  engi  kemr  sa  til  er  nai,  |>vi  at  engan 
veg  bifaz,  er  J)eir  taka  til.  Nu  kom  til  Sigmundr,  son  Vols- 
ungs  konungs,  ok  tök  ok  bra  sveröinu  ör  stokkinum,  ok  15 
var  sein  laust  laegi  fyrir  honum.  petta  vapn  syndiz  ollum 
sva  gott,  at  engi  J)öttiz  set  hafa  jafngott  sverö,  ok  byör 
Siggeirr 9)  honum  at  vega  J)rjü  jafnvaegi  gulls.  Sigmundr  segir : 
|>ü  mattir  taka  petta  sverö  eigi  siör  en  ek,  par  sem  J>at 
stöö,  ef  per  soemöi  at  bera;  en  nü  faer  J)ü  {>at  aldri,  er  f)at  20 
kom  aör  i  mina  hond,  pött  pü  bjööir  viö  allt  pat  gull,  er 
J)ü  att.  Siggeirr  konungr  reiddiz  viö  pessi  or5,  ok  potti  ser 
haöuliga  svarat  vera;  en  fyrir  J)vi  at  honum  var  sva  varit, 
at  hann  var  undirhyggjumaör  mikill,  pa  laatr  hann  nü,  sem 
hann  hiröi  ekki  um  petta  mal,  en  J)at  sama  kveld  hugöi  25 
hann  laun  fyrir  Jjetta,  pau  er  siftar  kömu  fram.   — 

IV1).  Nü  er  pat  at  segja,  at  Siggeirr  gengr  i  rekkju2) 
hja  Signy3)  penna  aptan;  en  naesta  dag  eptir  J)a  var  veor 
gott,  J)a  segir  Siggeirr  konungr,  at  hann  vill  heim  fara  ok 
biöa  eigi  pess,  er  vindr  yxi  eöa  sja  gerir4)  öfoeran.  Ekki  30 
er  |>ess  getit,  at  Volsungr  konungr  letti  hann  eöa  synir  hans, 
allra  heizt  er  hann  sd,  at  hann  vildi  ekki  annat,  en  fara  fra 
veizlunni.  Nü  maelti  Signy  viö  feör  sinn:  eigi  vilda  ek  a 
brott  fara  meö  Siggeiri,   ok  eigi  gerir  hugr  minn  hlaeja  viö 

7)  So  (hautt)  nach  B '.  —  8)  Vielleicht  iväre  besser  mit  C.  {hier  u.  C.  XLU ,0)) 
eldiMgr .{vgl.  eldri,  ellri)  zu  schreiben.  —  sa  maör  —  — .  stokkin.  in  G.  vor 
ok  hQtt  s. ;    Umstell,  nach  B' .  —  9)  Sigg.  ist  in  C.  ausgefallen.  — 

IV.  Die  Überschr.  ist  unlesbar.  —  2)  reyckju  G.  —  3)  So  G.  nach  Bt., 
Signyiu  sehr.  M.  0.  —  4)  geri  schlägt  B'.  vor.  — 


154  VQlsungasaga 

honum,  ok  veit  ek  af  framvisi  minni  ok  af  kynfylgju  varri, 
at  af  pessu  raöi  stendr  oss  mikill  öfagnaör,  ef  eigi  er  skjött 
brugöit  pessum  raöahag.  —  Eigi  skaltu  petta  msela,  döttir, 
sagöi  hann,  pvi  at  [>at  er  skomm  mikil  baoöi  honum  ok  sva 
5  oss,  at  brigöa  pessu  viö  hann  at  saklausu,  ok  eigum  ver  pa 
engan  trünaö  undir  honum  ne  vingan,  ef  J)essu  er  brugöit, 
ok  man  hann  gjalda  illu  oss,  slikt  er  hann  ma,  ok  samir 
pat  einna  at  halda  af  varri  hendi.  —  Nu  byz  Siggeirr  kon- 
ungr  til  heimferöar,  ok  aör  peir5)  föru  fra  boöinu,  pa  bauö 

10  hann  Volsungi  konungi  magi  sinum  til  sin  a  Gautland  ok 
sonum  hans  ollum  meö  honum  a  priggja  manaöa  fresti  ok 
{)vi  ollu  liöi,  sem  hann  vildi  meö  ser  hafa  ok  honum  vaeri 
til  vegsemdar.  Vill  nü  Siggeirr  konungr  gjalda  i  pvi  pat  er 
a  skorti  bruÖlaupsgeröina  fyrir  pess  sakir,  er  hann  vildi  eigi 

15  meir  vera  en  eina  nött,  ok  er  ekki  J)at  siör  manna  at  gera 
sva.  Nü  heitr  Volsungr  konungr  feröinni  ok  koma6)  a  nefnd- 
um  degi;  pa  skiljaz  peir  magar  ok  ferr  Siggeirr  konungr 
heim  meö  konu  sina. 

V1).     Nü    er    at   segja    fra  Volsungi  konungi   ok  sonum 

20  hans,  at  peir  fara  at  akveÖmni  stundu  til  Gautlands  at  boÖi 
Siggeirs  konungs  mags  sins  ok  hafa  prjü  skip  ör  landi  ok 
oll  vel  skipuö  ok  veröa  vel  reiöfara  ok  koma  skipum  sinum 
viö  Gautland,  en  pat  var  siö  um  aptan.  En  pann  sama  aptan 
kom  Signy,  dottir  Volsungs  konungs,   ok  kallar  feör  sinn  a 

25  einma3li  ok  brceör  sina,  segir  nü  a3tlan2)  Siggeirs  konungs, 
at  hann  hefir  dregit  saman  övigjan  her,  ok  aetlar  at  svikja 
yör  —  nü  biö  ek  yÖr,  segir  hon,  at  per  fariö  pegar  aptr  i 
yöart  riki  ok  faiö  yör  liö  sem  mest  ok  fariö  higat  siöan  ok 
hefniö  yÖar  sjalfir  ok  gangiö  eigi  i  ofceru,  pvi  at  eigi  missi- 

30  per  svika  af  honum,  ef  eigi  taki-per  petta  bragö,  sem  ek 
beiöi  yör.  |)a  maBlti  Vplsungr  konungr:  pat  munu  allar 
pjoöir  at  oröum  gera,  at  ek  maalta  eitt  orö  öborinn,  ok 
strengda  ek  pess  heit,  at  ek  skylda  hvarki  flyja  eld  ne  jarn 
fyrir  hraezlu  sakir,  ok  sva  hefi  ek  enn  gert  her  til,    ok   hvi 

5)  pau  vermutet  B'.    —    6)  ok  vill  koma?  —  Vgl.  aber  Sm.  Zz.  12,  85. 

V.     1)   Überschr.  in  G:  Fall  Volsungs  konungs —   2)  Die 

Worte  sina  ok  {in  G.  vor  Sigg.)  sind  nach  B'  zu  entbehren,  mit  ok  wird  in 
den  Hss.  nach  Klilund  beiM.  0.  p.  LXXIV3  öfter  der  richtigere  Ausdr.  an  den 
irrig  geschr.  angereiht. 


G.  IV,  V.  155 

munda  ek  eigi  efna  J)at  a  gamals  aldri?  ok  eigi  skulu  meyjar 
pvi  bregöa  sonum  minum  i  leikum,  at  peir  hraeöiz  bana  sinn, 
pvi  at  eitt  sinn  skal  hverr  deyja,  en  engi  ma3)  undan  komaz 
at  deyja  um  sinn;  er  pat  mitt  raö,  at  ver  flyjum  hvergi, 
ok  gerum  af  varri  hendi  sem  hreystiligast;  ek  hefi  bariz  5 
hundraö  sinnum,  ok  hefi  ek  haft  stundum  meira  liö,  en 
stundum  minna;  ok  hefi  ek  jafnan  sigr  haft,  ok  eigi  skal 
pat  spyrjaz,  at  ek  flyja,  ne  friöar  biöja.  —  Nu  graetr  Signy 
sarliga  ok  baö,  at  hon  skyldi  eigi  koma  til  Siggeirs  konungs. 
Volsungr  konungr  svarar:  pü  skalt  at  visu  fara  heim  til  10 
bönda  |)ins  ok  vera  samt  meö  honum3a),  hversu  sem  meö 
oss  ferr.  —  Nu  gengr  Signy  heim,  en  peir  büa  eptir  um 
nöttina.  Ok  um  myrgininn  pegar  er  dagar ,  pa  biör  Vols- 
ungr konungr  upp  standa  sina  menn  alla  ok  ganga  a  land 
upp  ok  büaz  viö  bardaga.  Nu  ganga  peir  a  land  upp  allir  15 
alvapnaöir,  ok  er  eigi  langt  at  biöa,  aör  par  kemr  Siggeirr 
konungr  meö  allan  sinn  her,  ok  verör  par  in  haröasta  orrosta 
meö  peim,  ok  eggjar  konungr  liö  sitt  til  framgpngu  sem 
haröligast,  ok  er  sva  sagt,  at  Volsungr  konungr  ok  synir 
hans  gengu  atta  sinnum  i  gegnum  fylkingar  Siggeirs  konungs  20 
um  daginn  ok  hoggva  a  tvaer  hendr;  ok  er  peir  aetla  enn 
sva  at  fara,  J)a  fellr  V9lsungr  konungr  i  miöri  fylkingu  sinni 
ok  f>ar  allt  liö  hans  meö  honum,  nema  synir  hans  tiuf  J)vi 
at  miklu  meira  ofrefli  var  i  möti,  en  peir  maatti  viö  standa. 
Nu  eru  synir  hans  allir  teknir  ok  i  bond  reknir  ok  a  brott  25 
leiddir.  Signy  varö  vor  viö,  at  faÖir  hennar  var  drepinn, 
en  broeör  hennar  hondum  teknir  ok  til  bana  raönir;  nü 
kallar  hon  Siggeir  konung  a  einma3li.  Nü  ma3lti  Signy: 
pess  vil  ek  biöja  ]pik,  at  pü  latir  eigi  sva  skjött  drepa  broeör 
mina,  ok  latiö  pa  heldr  setja  i  stokk,  ok  kemr  mer  at  pvi,  30 
sem  maelt  er,  at  unir  auga  meöan  a  ser,  ok  pvi  biö  ek  peim4) 
eigi  lengra,  at  ek  aetla,  at  mer  muni  ekki  tjöa.  —  |)ä  svarar 
Siggeirr:  (Er  ertu  ok  orvita,  er  pü  biör  broeörum  pinum 
meira  bols,  en  peir  se  hpggnir;  en  pö  skal  pat  veita  per, 
pvi  at  pess  betr  pykki-mer,  er  peir  pola  verra  ok  hafa  lengri  35 
kvol5)   til   bana.  —  Nü   laetr   hann   sva  gera,    sem    hon   baö, 

3)  So  Fas.  B.   —   mä  engi  C,  M.  0.     —     3a)  hann  C.   nach  M.  0.  — 
4)  biö  ek  pik  Paphss.  —  5)  kaul  G.  — 


156  VQlsungasaga 

ok  var  tekinn  einn  mikill  stokkr  ok  feldr  ;i  fcBtr  |>eim  tiu 
broeörum  i  skögi  einshvers  Btaöar,  ok  sitja  j>oir  nü  |>ar  jiann 
dag  allan  til  naetr;    en   at   miöri    nott    jia  kom    |»ar   ylgr  ein 

ör  skögi  gomul  at  peim,  er  jieir  satu  i  stokkinum,  hon  var 
5  baeöi  mikil  ok  illilig;  henni  varö  Jtat  fyrir,  at  hon  bitr  einn 
peira  til  bana,  siöan  at  hön,;)  [mnn  upp  allan,  eptir  [»at  för  hon 
i  brott.  En  eptir  um  morgininn  }>a  sendi  Signy  mann  til 
broeöra  sinna,  pann  er  hon  trüöi  bezt,  at  vita7),  hvat  titt 
se;    en    er   hann   kemr  aptr,    segir  hann  henni,    at    dauör  se 

10  einn  peira;  J)ötti  henni  petta  mikit,  ef  peir  skulu  sva  fara 
allir,  en  hon  matti  ekki  duga8)  peim.  Skjött  er  ])ar  fra  at 
segja:  niu  naetr  i  samt  kom  sja  in  sama  ylgr  um  miönaetti 
ok  etr  einn  peira  senn  til  bana,  unz  allir  eru  dauöir,  nema 
Sigmundr   einn   er   eptir.     Ok   nü    aör   er   tiunda  nott  kemr, 

15  sendir  Signy  trünaöarmann  sinn  til  Sigmundar,  brööur  sins, 
ok  seldi  i  hond  honum  hunang  ok  maBlti,  at  hann  skyldi 
riöa  a  andlit  Sigmundar  ok  leggja  i  raunn  honum  sumt.  Nu 
ferr  hann  til  Sigmundar  ok  gerir,  sem  honum  var  boöit,  ok 
för  heim  siöan.     Um  nöttina  eptir  pa  kemr  sü  in  sama  ylgr 

20  at   vanda   sinum  ok  a3tlam"  at  bita  hann  til  bana  sem  broeÖr 

n/<^  hans,  en  nü  dregr  hon  veörit  af  honum,  par  sem  hunangit9) 

var   a  riöit,    ok   sleikir   andlit   hans   allt    meö   tungu   ser  ok 

rettir    siöan  tunguna  i  munn   honum;    hann   la3tr    ser   veröa 

öbilt   ok    beit    i    tunguna   ylginni,    hon    bregör   viö    fast    ok 

25  hnykkir  at  ser  hart  ok  rak  foetrna  i  stokkinn,  svä  at  hann 
klofnaöi  allr  i  sundr;  en  hann  helt  sva  fast,  at  tungan  gekk 
ör  ylginni  upp  i  tungurötunum ,  ok  fekk  af  pvi  bana.  En 
|>at  er  sogn  sumra  manna,  at  sü  in  sama  ylgr  vaeri  mööir 
Siggeirs  konungs   ok  hafi   hon  brugÖit  a  sik  pessu  liki  fyrir 

30  trollskapar  sakir  ok  fJ9lkyngi.  — 

VI1).  Nü  er  Sigmundr  lauss  oröinn,  en  brotinn  er 
stokkrinn 2),  ok  hefz  Sigmundr  Jmr  nü  viö  i  sköginum.  Enn 
sendir  Signy  at  vita,  hvat  titt  er,  eöa  hvart3)  Sigmundr 
lifir;    en   er   J>eir  koma,    pa  segir    hann    {>eim   allan    atburö, 

35  hve  farit  haföi  meö  peim  ok  ylginni.     Nü  fara  ]>eir  heim  ok 

6)  hon  (hon)  ergänzt  B  nach  Fas.  —  7)  C.  nur  ok,  ok  vita  Fas..  at 
vita  //.  —  8)  dyga  C.  —  9)  hunagit  C.  — 

VI.     2)   Überschr .  unlesbar.  —  2)  stockinn  G.  —   3)  So  (hvart)  C.  nach  Bt. 
u.  M.  0.   — 


,  C.  V,  VI,  VII.  157 

segja    Signyju,    hvat   titt    er;    för  hon   nü  ok    hittir    brööur 
sinn,  ok  taka  pau  pat  raÖ,  at  hann  gerir  par  jaröhüs  i  skög- 
inum,  ok  ferr  nü  pvi  fram  um  hriö,  at  Signy  leynir  honum 
par  ok  faer  honum  pat  er  hann  purfti4)  at  hafa;  en  Siggeirr 
konungr  aetlar,   at  peir   se  allir  dauöir  Volsungar.     Siggeirr  5 
konungr  ätti  tva  sonu  viö  konu  sinni,   ok  er  fra  peim  sagt, 
pa  er  inn  ellri  son  hans  er  tiu  vetra,  at  Signy  sendir  hann 
til  möts  viö   Sigmund,    at  hann    skyldi    veita  honum  liö,    ef 
hann    vildi    nokkut   leita    viö    at    hefna    feör   sins.     Nü   ferr 
sveinninn  til  skögarins  ok  kemr  siö  um  aptaninn  til  jaröhüss  10 
Sigmundar,  ok  tekr  hann   viö  honum   vel   at  hofi    ok  maelti 
at   hann   skyldi    gera    til  brauö   peira  —  en   ek    man   soekja 
eldiviö         ok    selr   i  hond    honum   einn    injolbelg,    en    hann   - 
ferr  sjalfr  at  soekja  viöinn;  ok  er  hann  kemr  aptr,  pa  hefir 
sveinninn  ekki  at  gert  um  brauögeröina.    Nü  spyrr  Sigmundr,  15 
hvart    büit    se  brauöit,   hann   segir:   eigi   poröa   ek   at    taka 
mjolbelginn,  fyrir   pvi  at  par   la  nokkut  kykt  i  mjolinu. 
Nü  pykkiz  Sigmundr  vita,  at   pessi  sveinn  mun   eigi   sva  vel 
hugaör,  at  hann  vili  hann  meö  ser  hafa.     Nü  er  pau  systkin5) 
finnaz,    segir  Sigmunör,   at   hann  pötti    ekki   manni    at   naar,  20 
pött  sveinninn  vaeri  hja  honum.     Signy  maelti:   tak  pü  hann 
pa  ok  drep  hann;    eigi   parf   hann  pa  lengr   at  lifa!    ok   sva 
geröi  hann.     Nü  liör  sja  vetr,  ok  einum  vetri  siöar  pa  sendir 
Signy  inn  yngra  sonn  sinn  a  fund  Sigmundar,    ok  parf  par 
eigi  sogu  um  at  lengja,  ok  för,    sem  samt  se,    at  hann  drap  25 
penna  svein  at  raöi  Signyjar. 

VII1).  I>ess  er  nü  viö  getit,  eitt  hvert  sinn  pa  er  Signy 
sat  i  skemmu  sinni,  at  par  kom  til  hennar  ein  seiökona 
fjplkunnig  ha^rla  mjok;  pa  talar,  Signy  viö  hana:  pat  vilda  ek, 
segir  hon,  at  vit  skiptum2)  homum!  —  hon  segir  seiökonan3):  30 
pü  skalt  fyrir  raöa !  ok  nü  gerir  hon  sva  af  sinum  brogöum, 
at  paer  skipta  litum,  ok  sez  seiökonan  nü  i  rüm  Signyjar  at 
raöi  hennar  ok  ferr  i  rekkju  hja  konungi  um  kveldit,  ok 
ekki  finnr  hann,  at  eigi  se  Signy  hja  honum.  Nü  er  pat 
fra  Signjrju  at  segja,  at  hon  ferr  til  jaröhüss  brööur4)  sins  35 
ok  biör  hann  veita  ser  herbergi  um  n6ttina :   pvi  at  ek  hefi 

4)  So  Bt.,  pyrfti  G.  (wie  l>yrfa  u.  w.).  —  5)  syskinn  C.  — 
VII.     1)   Überschr.  Signy  gat  Sinfjotla.         2)   Vgl.   Wb.    —    3)  seiökon. 
fehlt  in  allen  Paphss.  u.  Fas.  —  2)  brööurs  C.  u.  M.  0. 


15o  Vqlsungasaga 

Jfj^  vilz  a  sköginum  üti,  ok  veit  ek  eigi,  hvar  ek  fer.  —  Hann 
maelti,  at  hon  skyldi  par  vera,  ok  vildi  eigi  synja  henni 
vistar  einni  konu  ok  pöttiz  vita,  at  eigi  mundi  hön  sva 
launa  honum  gööan  beina  at  segja  til  hans;  nü  ferr  hön  i 
5  herbergi  til  hans  ok  setjaz  til  matar;  honum  varö  opt  litit 
til  hennar,  ok  liz  konan  vaen  ok  friö.  En  er  pau  eru  mett, 
pa  segir  hann  henni,  at  hann  vill,  at  pau  hafi  eina  rekkju 
um  nöttina,  en  hön  bryz  ekki  viö  pvi,  ok  leggr  hann  hana 
hja  ser  prjar  naetr  samt.     Eptir  pat  ferr   hön  heim  ok  hittir 

10  seiökonuna  ok  baö,  at  paer  skipti  aptr  litum  ok  sva  gerir 
hön.  Ok  erh)  fram  liöu  stundir,  foeöir  Signy  sveinbarn, 
sja  sveinn  var.  Sinfjotli  kallaör;  ok  er  hann  vex  upp,  er 
hann  baeöi  mikill  ok  sterkr  ok  vaenn  at  aliti  ok  mjok  i  aett 
Volsunga    ok  er    eigi    allra  tiu  vetra,    er  hön   sendir  hann  i 

15  jaröhüsit  til  Sigmundar.  Hön  haföi  pa  raun  gert  viö  ina 
fyrri  sonu  sina,  aor  hön  sendi  pa  til  Sigmundar,  at  hön 
saumaoi  at  hpndum  peim  meö  holdi  ok  skinni;  peir  poldu 
illa  ok  kriktu  um;  ok  sva  geröi  hön  Sinfjotla,  hann  braz 
ekki  viö;  hön  flö  hann  pa  af  kyrtlinum,  sva  at  skinnit  fylgöi 

20  ermunum;  hön  kvaö,  honum  mundi  sart  viö  veröa;  hann 
segir:  litit  mundi  slikt  sart  pykkja  Vplsungi!  —  Ok  nü 
kemr  sveinninn  til  Sigmundar,  pa  baö  Sigmundr  hann  knoöa 
ör  mjoli  peira,  en  hann  vill  soekja  peim  eldiviö,  faer  i  hpnd 
honum  einn  belg;    siöan  ferr  hann  at   viÖinum,   ok  er  hann 

25  kom  aptr,  pa  haföi  Sinfjotli6)  lokit  at  baka.  pa  spuröi  Sig- 
mundr, ef  hann  hafi  nokkut  fundit  i  mjplinu.  Eigi  er  mer 
grunlaust  —  sagöi  hann  —  at  eigi  hafi  i  verit  nokkut  kykt 
i  mjolinu  fyrst  er  ek  tök  at  knoöa,  ok  her  hefi  ek  meö 
knoÖat  pat  er  i  var.     J>a  maelti  Sigmundr   ok    hlö  viö:    eigi 

30  get  ek  pik  hafa  mat  af  pessu  brauöi  i  kveld,  pvi  at  par  hefir 
pü  knoöat  meö  inn  mesta  eitrorm.  —  Sigmundr  var  sva 
mikill  fyrir  ser,  at  hann  matti  eta  eitr,  sva  at  hann  skaöaöi 
ekki,  en  Sinfjotla  hlyddi  pat,  at  eitr  koemi  ütan  a  hann,  en 
eigi  hlyddi  honum  at  eta  pat  ne  drekka. 

85  VIII1).     pat  er  nü  at  segja,  at  Sigmundi  pykkir  Sinfjotli 

5)  er  ist  ergänzt.    —    6)  Synf.  C.  —  Zu  dem  fg.  at  baka  bemerkt  B'.: 
sollte  wohl  heißen  at  knoöa.  — 

VIII.     1)   Überschr.  peir  Sigmundr  foru  i  hamina.  — 


C.  VII,  VIII.  159 

of  ungr  til  hefnda  meö  ser,  ok  vill  nü  fyrst  venja  hann  meö 
nokkut  haröraeöi;  fara  nü  um  sumrum  viöa  um  sköga  ok 
drepa  menn  til  fjär  ser.  Sigmundi  pykkir  hann  mjok  i  aett 
Volsunga  ok  pö  hyggr  hann,  at  hann  se  son  Siggeirs  kon- 
ungs,  ok  hyggr  hann  hafa  illsku  feör  sins,  en  kapp  Volsunga,  5 
ok  aetlar  hann  eigi  mjok  fraendroekinn  mann,  pvi  at2)  hann 
minnir  opt  Sigmund  a  sina  harma  ok  eggjar  mjok  at  drepa 
Siggeir  konung.  Nü  er  J>at  eitthvert  sinn,  at  peir  fara 
enna)  a  sköginn  at  afla  ser  fjar,  en  |)eir  finna  eitt  hüs  ok 
tvä  menn  sofandi  i  hüsinu  meÖ  digrum  gullhringum;  J)eir  10 
hoföu 3a)  oröit  fyrir  öskopum,|)vi  at  ülfahamir  hengu  yfir  beim4); 
it  tiunda  hvert  doegr  mattu  j)eir  komaz  ör  homunum;  peir 
varu  konungasynir.  peir  Sigmundr  föru  i  hamina  ok  mattu 
eigi  6r  komaz  ok  fylgöi  sü  nattüra,  sem  aör  var,  letu  ok 
vargsroddu;  J)eir  skildu  baöir  roddina.  Nü  leggjaz  peir  ok  15 
ä  merkr,  ok  ferr  sina  leiö  hvarr5)  feira;  peir  gera  Jmnn 
mala  meö  ser,  at  peir  skuli  til  haetta,  J)ött  sjau  menn  se,  en 
eigi  framar;  en  sa  lati  ülfsroÖÖ,  er  fyrir  öfriöi6)  yröi.  Bregö- 
um  nü  eigi  af  pessu  —  segir  Sigmundr  —  pvi  at  j)ü  ert 
ungr  ok  araeöisf ullr ,  munu  menn  gott  hyggja  til  at  veiöa  20 
]pik.  —  Nü  ferr  sina  leiö  hvarr  peira,  ok  er  J)eir  varu 
skildir,  finnr  Sigmundr  .  .  menn7)  ok  let  ülfsroddu,  ok  er 
Sinfjotli  heyrir  {)at,  ferr  hann  til  f>egar  ok  drepr  alla;  J>eir 
skiljaz  enn.  Ok  er  Sinfjotli  hefir  eigi  lengi  farit  um  skög- 
inn, finnr  hann  ellifu  menn  ok  berz  viö  |>a,  ok  ferr  sva8),  25 
at  hann  drepr  f)a  alla;    hann  verör  ok  särr  mj->k9)   ok  ferr 

undir    eina    eik,   hviliz   Jmr    —  —  — — — 

__ __.  io)    hann    maelti    til11) att   lib    til   at 

2)  So  oder  pvi  G.  —  3)  So  wohl  zu  lesen  nach  B'.,  üt  Fas.  —  3a)  So  C. 
nach  M.  0.,  hafa  früh.  Ausg.  —  4)  yfir  hüsinu  yfir  peim  C.  —  B' .  schlägt 
Änderung  des  ersten  yfir  in  i  vor.  —  5)  So  (hvarr)  C.  nach  Bt.  —  6)  ofrliöi 
vermutet  Bt.  (Hervarars).  —  7)  Vor  menn  ist  ein  Zahlzeichen  (Vlll??  B.)  ver- 
wischt; nach  dem  Vorwurfe,  den  Sinfjotli  weiter  unten  erhebt,  scheint  Sigmundr 
hier  nur  7  Leuten  gegenüber  gestanden  zu  haben.  —  8)  Die  Stelle  ist  nach  B' . 
nicht  völlig  gesichert.  —  9)  So  G.  nach  M.  0.  wahrscheinlich,  lüinn  nach  B '., 
eine  kleine  Lücke  zwischen  1.  und  ok  ferr  ergänzt  B '.  durch  das  hier  aufge- 
nommene mjök.  —  10)  Die  zu  erwartende  Anrede  des  Sigm.  deutet  C.  nur  noch 

durch  einzelne   Worte  ( dir  .  .  .  gi  ok  fara B)  an, 

wofür  Fas.  nach  Papierhss.    bieten:   pk   kemr  Sigmundr   J)ar   ok   maelti:    pvi 
kallaöir  pu  ekki?  —  11)  s.  fg.  S.  — 


IbO  iga 

drepa  Bjau  menn,  en  <ik  ein  1  >:i i*n  at  aldri  hja  j>er  ok  kvadda 
ek  eigi  li^s  al  drepa  ellifu  menn!  Sigmundr12)  hleypr  a1 
honum  sva  hart,  at  bann  stakar  viö  ok  Mir,  Sigmundr  bitr 
i  barkann  framan.  £>ann  dag  mattu  f>eir  eigi  komaz  6r 
5  ülfahomunum.  Sigmundr  ieggr  hann  nu  a  bak  s6r  ok  berr 
heim  i  sk  aMann,  ok  sat  hann  yfir  honum,  en  baö  troll  taka 
ülfhamina.  Sigmundr  ser  einn  dag,  hvar  hreysikettir  tveir 
varu  ok  bitr  annarr  i  barkann  oöruin  ;  ok  rann  sa  til  skögar 
ok  hefir  eitt  blaö  ok  foerir  yfir  sarit,  ok  sprettr  upp  hreysi- 

10  kottrinn  heill.  Sigmundr  gengr  üt  ok  ser,  hvar  hrafn  flygr 
meö  blaöit  ok  foeröi  honum,  hann  dregr  petta  yfir  särit  Sinfjotla, 
en  hann  sprettr  upp  pegar  heill,  sem  hann  heföi  aldri  sarr 
verit.  Eptir  pat  fara  peir  til  jaröhüss  ok  eru  par  til  pess, 
er  peir  skyldu  fara  ör  ülfhomunum,  J>a  taka  peir1:i)  ok  brenna 

15  i  eldi  ok  bäöu  engum  at  meini  veröa;  ok  i  J)eim  öskppum 
unnu  J)eir  morg  fraagöarverk  i  riki  Siggeirs  konungs;  ok  er 
Sinfjotli  er  frumvaxti,  pa  pykkiz  Sigmundr  hafa  reynt  hann 
mJ9k.  Nu  liör  eigi  langt,  aör  Sigmundr  vill  leita  til  foöur- 
hefnda,  ef  sva  vildi  takaz;  ok  nü  fara  peir  i  brott  fra  jarö- 

20  hüsinu  einhvern  dag  ok  koma  at  boe  Siggeirs  konungs  siö 
um  aptan  ok  ganga  inn  i  forstofuna,  pa  er  var  fyrir  holl- 
inni,  en  J)ar  varu  inni  olker,  ok  leynaz  par.  Drottning  veit 
nü,  hvar  ]>eir  eru,  ok  vill  hitta  pa;  ok  er  pau  finnaz,  gera 
pau  pat  raö,  at  peir  leitaöi  til  fpöurhefnda,   er  nattaöi.     pau 

25  Signy  ok  konungr   eigu   tvau  born   ung   at  aldri,   pauleika 

/(*<>£"    ser  a  gölfinu  atgulli  ok  renna  pvi  eptir  gölfinu  hallarinnar 

ok  hlaupa  par  eptir,   ok   einn  gullhringr  hrytr  ütar   i  hüsit, 

par   sem   peir   Sigmundr  eru,   en   sveinninn   hleypr    eptir    at 

leita  hringsins.     Nü  ser  hann,  hvar  sitja    tveir  menn  miklir 

30  ok  grimmligir,  ok  hafa  siöa  hjalma   ok   hvitar  brynjur.     Nü 

hleypr  hann  i  hollina  innar  fyrir  feör  sinn  ok  segir  honum, 

hvat  hann  hefir  set.     Nü  grunar  konungr,    at  vera  munu14) 

W"/^.    svik  viö  hann.     Signy  heyrir  nü,  hvat  peir  segja;  hon  stendr 

upp,   tekr   bornin   baeöi   ok   ferr    ütar   i  forstofuna   til  peira 


11)  Für  diese  nach  B' '.  sicher   lesbaren   Worte  und  die  fg.  bis  eigi    liös 

(Üicl.)    bieten  Fas.    nach  Pajrierhss.  nur:  Sinfjotli  sagöi:    eigi  vilda    ek  kveöja 

pik  til  liös  u.  w.  —  12)  Sidmundr  C.  —  13)  So  C.  nach  Bt.  peir  pä  Paphss. 
—  14)  So  liest  Bt.  die  Abkürz,  des  C.  — 


G.  VIII.  161 

ok  maelti,  at  peir  skyldu  pat  vita,  at  pau  heföi  sagt  til  peira ; 
ok    raeö    ek  ykkr,    at    pit    drepiö   pau.    —   Sigmundr    segir: 
eigi  vil  ek  drepa  born  pin,  pött   pau  hafi   sagt    til   min!    — 
en  Sinfjotli   let    ser   ekki    feilaz  ok    bregör   sveröi    ok  drepr 
hvarttveggja    barnit    ok    kastar    peim    innar    i  hollina   fyrir  5 
Siggeir  konung.     Konungr    stendr  nü  upp   ok  heitr   a  menn 
at   taka   pa  menn,    er  leynz   hoföu  i  forstofunni  um  kveldit. 
Nü  hlaupa    menn  ütar  pangat  ok    vilja  hondla    pa,   en   peir 
verja  sik  vel  ok  drengiliga,  ok  pykkiz  pa  sa  verst  hafa  lengi, 
er  naest  er;  ok  um  siöir  veröa  peir    ofrliöi   bornir   ok  veröa  10 
handteknir  ok  pvi  naest  i  bond  reknir  ok  i  fjotra  settir,    ok 
sitja  peir  par  pa  nött  alla.     Nü  hyggr  konungr  at  fyrir  ser, 
hvern  dauöa  hann   skal   fa  peim,    pann   er   kendi   lengst;    ok 
er    morginn    kom,    pa    laetr   konungr    haug    mikinn    gera   af 
grjöti  ok  torfi;  ok  er  pessi  haugr  er  gerr,  pa  let  hann  setja  15 
hellu  mikla  i  miöjan  hauginn,  sva  at  annarr  jaöarr  hellunnar  ^^  #** 
horföi  upp,  en  annarr  niör;    hon   var  sva  mikil,   at  hon  tok  ^^ 
tveggja  vegna,  sva  at  eigi  matti  komaz  hja  henni.     Nü  laetr    UV£ 
hann  taka  pa  Sigmund  ok  Sinfjotla  ok  setja  i  hauginn  sfnum 
megin  hvarn  peira  fyrir  pvi,  at  honum  pötti  peim  pat  verra  20 
at  vera   eigi    baöum    saman,    en    pö    matti    heyra   hvarr    til 
annars.    Ok  er  peir  varu  at  tyrfa  hauginn,  pa  kemr  Signy  par 
at  ok  hefir  halm  i  fangi  ser  ok  kastar  i  hauginn  til  Sinfjotla 
ok  biör   praelana   leyna   konunginn   pessu ;    peir  ja  pvi  ok  er 
pä  lokit  aptr  hauginum.     Ok  er  natta  tekr,  pa  maelti  Sinfjotli  25 
til   Sigmundar:    ekki  aetla  ek  okkr  mat  skorta  um  hriö  her, 
hefir 14a)  dröttningin  kastat  fleski  inn  i  hauginn  ok  vafit  um 
ütan  halmi ;  ok  enn  preifar  hann  um  fleskit,  ok  finnr,  at  par 
var  stungit  i  sveröi  Sigmundar,  ok  kendi   at   hjoltunum,  er 
myrkt  var  i  hauginum,  ok  segir  Sigmundi ;  peir  f agna  pvi  baöir.  30 
Nü  skytr  Sinfjotli  blööreflinum  fyrir  ofan  helluna  ok  dregr  fast, 
sveröit  bitr  helluna.     Sigmundr  tekr  nü  blöörefilinn  ok  ristu 
nü  i  milli  sin  helluna  ok  letta  eigi  fyrr,  en  lokit  er  at  rista, 
sem  kveöit  er:  (fi)  ristu  af  magni 

mikla  hellu 

Sigmundr  hjorvi 

ok  Sinfjotli.  — 
14  a)  So  M.  O.,  um  hriö,  her  alt.  Hrgb. 
Prosaische  Edda.  1 1 


H>2  Vqlsungasaga 

Ok  nü  eru  J>eir  lausir  baÖir  saman  i  hauginum  ok  rista 
ba»Öi  grjöt  ok  jarn  ir)  ok  komaz  sva  üt  ör  hauginum.  ])eir 
ganga  nü  heim  til  hallarinnar,  eru  menn  l>ä  i  svefni  allir; 
]>eir  bera  viö  at  hollunni  ok  leggja  eld  i  viöinn;  en  ]»eir 
5  vakna  viö  gufuna,  er  inni  eru,  ok  Jmt,  at  hollin  logar  yfir 
]»eim.  Konungr  spyrr,  hverir  eldana  geröi.  Her  eru  vit 
Sinfjotli,  systurson  minn  —  sagÖi  Sigmundr  —  ok  yetlum 
vit  nü,  at  ]>at  skulir  [»ü  vita,  at  eigi  eru  allir  Volsungar 
dauöir!    Hann  biör  systur  sina  üt  ganga  ok  piggja  af  honum 

10  göö  metorö  ok  mikinn  söma,  ok  vill  sva  boeta  henni  sina 
harma.  Hon  svarar:  Nü  skaltu  vita,  hvart  ek  hefi  munat 
Siggeiri  konungi  drap  Volsungs  konungs;  ek  let  drepa  born 
okkur,  er  mer  pöttu  ofsein  til  foöurhefnda,  ok  ek  för  i  skög 
til  pin  i  volvu10)  liki,  ok  er  Sinfjotli  okkarr  son;  hefir  hann 

15  af  pvi  mikit  kapp,  at  hann  er  baeöi  sonarson  ok  dötturson 
Volsungs  konungs;  hefi  ek  |)ar  til  unnit  alla  hluti,  at  Siggeirr 
konungr  skyldi  bana  fa,  hefi  ek  ok  sva  mikit  til  unnit,  at 
fram  kcemiz  hefndin,  at  mer  er  meö  ongum  kosti  lift;  skal 
ek  nü  deyja  meö  Siggeiri  konungi   lostig,    er   ek  atta   hann 

20  nauöig.  Siöan  kysti  hon  Sigmund  brööur  sinn  ok  Sinfjptla 
ok  gekk  inn  i  eldinn  ok  baö  pa  vel  fara;  siÖan  fekk  hon 
par  bana  meö  Siggeiri  konungi  ok  allri  hirö  sinni.  J)eir 
fraandr  fa  ser  liö  ok  skipa17),  ok  heldr  Sigmundr  til  aettleiföar 
sinnar    ok  rekr    ör   landi   Jmnn  konung,    er   par   haföi   i  sez 

25  eptir  Volsung  konung.  Sigmundr  geriz  nü  rikr  konungr  ok 
agaetr,  vitr  ok  störraör;  hann  atti  J>a  konu,  er  Borghildr 
het;  pau  attu  tva  sonu,  het  Helgi  annarr,  en  annarr  Ham- 
undr;  ok  er  Helgi  var  fceddr,  kömu  til  nornir  ok  veittu 
honum  formala,  ok  maeltu,   at  hann  skyldi   veröa   allra  kon- 

30  unga  fra3gastr.  Sigmundr  var  J>a  kominn  fra  orrostu  ok  gekk 
meö  einum  lauk  i  möt  syni  sinum,  ok  her  meö  gefr  hann 
honum  Helga  nafn  ok  petta  at  nafnfesti:  Hringstaöi  ok 
Solfjoll  ok  sverö18),  ok  baö  hann  vel  fremjaz  ok  veröa  i  aett 
Volsunga18');  hann  geriz  störlyndr  ok  vinsaell  ok  fyrir  flestum 

35  monnum  oörum  at  allri  atgervi.  pat  er  sagt,  at  hann  rez 
i  hernaö,   }>a  er   hann   var   fimtän   vetra   gamall;    var  Helgi 

15)  B ' .  bemerkt :  es  sollte  wohl  heißen  torf,  nach  Völsr.  V,  253,  4  u.  255,  1. 
—  16)  volfu  Cl.  —  17)  Nach  B' .  wäre  liö  ok  skip  oder  liös  ok  skipa  zu  er- 
warten.   Vgl.  Wb.  s.  v.  fa.  y).  -   18)  Vgl.  H.  H.  1,  8.  —  18")  So  M.  0.  — 


C.  VIII,  IX.  163 

konungr  yfir  liöinu,  en  Sinfjotli  var  fenginn  til  meö  honum, 
ok  reöu  baÖir  liöi. 

IX1).     pät  er  sagt,  at  Helgi   finnr  |)ann  konung  i  hern- 
aöi  er  Hundingr  het;   hann  var   rikr  konungr   ok  fjolmennr 
ok  reo  fyrir  londum;  par  tekz  orrosta  me'ö  peim,   ok  gengr  5 
Helgi  fast  fram,  ok  lykz  meö  pvi  sja  bardagi,   at  Helgi  faer 
sigr,   en  Hundingr   konungr   fellr   ok   mikill  hluti   liös  hans. 
Nu  pykkir   Helgi   hafa   vaxit  mikit,    er    hann   hefir   feit  sva 
rikan  konung.    Synir  Hundings  bjööa  nü  üt  her  i  möt  Helga  ok 
vilja  hefna  foöur  sins;  peir  eiga  haröa  orrostu,  ok  gengr  Helgi  10 
i   gegnum    fylkingar    peira    brceöra    ok  soekir    at    merkjum 
sona  Hundings  konungs   ok  feldi   pessa  Hundings  sonu:  Alf 
ok    Eyjölf2),   Hervarö    ok  Hagbarö3),    ok    fekk   her    agaetan 
sigr.     Ok  er  Helgi  ferr  fra  orrostu,  pa  fann  hann   viö  skög 
einn  konur  margar  ok  viröuligar  synum,   ok  bar  po   ein  af  15 
ollum;    paer  riöu    meö    agaatligum   büningi.     Helgi   spyrr    pä» 
at  nafni,  er  fyrir  J)eim  var;  en  hon  nefndiz  Sigrün  ok  kvez 
vera  dottir   Hogna  konungs.     Helgi   maelti :   fariö   heim   meö 
oss  ok  veriö  vel  komnar !    J)a  segir  konungs  dottir :  annat  starf 
liggr  fyrir  oss,  en  drekka  meö  per.     Helgi   svarar:  Hvat  er  20 
pat,    konungs    dottir?     Hon   svarar:    Hogni    konungr    hefir 
heitit  mik  Hoddbroddi4),  syni  Granmars  konungs,  en  ek  hefi 
pvi  heitit,  at  ek  vil  eigi  eiga  hann  heldr  en  einn  krakuunga ; 
en    pö  mun    petta    fram    fara,    nema    pü   bannir    honum   ok 
komir  i  möt  honum  meö  her  ok  nemir  mik  a  brott,  pvi  at  meö  25 
engum  konungi  vilda5)   ek  heldr  setr6)   büa   en  meö  per.  — 
Ver  kat,  konungs   dottir!    sagöi    hann   —   fyrri    skulum    vit 
reyna    hreysti    okkra,    en  pü    ser7)    honum  gipt,    ok   reyna 
skulum  vit  aör,   hvarr  af  oörum  berr,    ok  her    skal  lifit    a 
leggja.     Eptir    petta    sendir    Helgi    menn    meö   fegjofum    at  30 
stefna  at  ser  monnum,  ok  stefnir  ollu  liöinu  til  RauÖabjarga8); 
beiö   Helgi   par   til  pess,   er    mikill  flokkr  kom  til    hans   ör 
Heöinsey,    ok    pa    kom    til    hans    mikit    liö    6r    Norvasund- 


IX.  1)  Überschr.  Helgi  fekk  Sigr(ünar  ergänzt  B' .).  —  2)  So  B.  Eyölf  C. — 
3)  Etwas  abweichende  Namensformen  finden  sich  in  den  Helgiliedern  u.  Ngp.  C.  IV, 
vgl.  B'.  u.Wb.  —  4)  jPwrHoddbr.  erscheint  mHelg.  Hund.  I  die  Form  Hööbr.  {B'.). — 
5)  vildi  G.  —  6)saetrFas.  —  7)  sert  (uohl  nach  Anal,  von  ert  gebildet)  C,  vorher 
okkar.  —  8)  Dafür  wird  Helg.  Hund.  I,  23  [H.  G.)  Brandey  genannt,  vgl.  B' .  — 

11* 


1  6  1  V<?lsungasaga 

um9)  meö  fogrum  skipum  ok  storum.     Helgi  konungr  kallar 

til  sin  skipstjörnarmann  sinn,  er  Leifr  het,  ok  spuröi,  ef 
hann  heföi  talit  liö  J>eira;  en  hann  svarar:  eigi  er  hoegt  at 
telja,  herra!  skip  |>au  er  komin  eru  ör  Norvasundum,  eru 
5  a  tölf  Jmsundir  manna,  ok  er  ]>6  halfu  fleira  annat.  ]>a 
ma3lti  Helgi  konungr,  at  peir  skyldu  snüa  a  jiann  fjorö,  er 
heitir  Varinsfjorör,  ok  sva  geröu  J>eir. 

Nu  geröi  at  [>eim  storm  mikinn  ok  sva  störan  sjo,  at10) 
]>vi  var  likast  at  heyra,   er  bylgjur  gnuöu  a  boröunum,  sem 

10  J»a  er  bjorgum  lysti  saman.  Helgi  baö  pa  ekki  öttaz  ok  eigi 
svipta  seglunum,  heldr  setja  hvert  haera  en  aor;  pa  var  viö 
sjalft,  at  yfir  mundi  ganga,  aör  peir  koemi  at  landi.  J>ä  kom 
Jtar  Sigrün,  döttir  Hogna  konungs,  af  landi  ofan  med  miklu 
liöi  ok  snyr  J»eim  i  gööa  hofn,  er  heitir  at  Gnipalundi.    pessi 

15  tiöindi  sa  landsmenn,  ok  kom  af  landi  ofan  brööir  Hoddbrodds 
konungs,  er  parreö11)  fyrir,  er  heitir  at  Svarinshaugi;  hann 
kallar  a  pa  ok  spyrr,  hverr  styroi  inu  mikla  liöi.  Sinfjotli 
stendr  upp  ok  hefir  hjalm  a  hofoi  skygöan  sem  gier  ok 
brynju  hvita  sem  snjö,  spjöt  i  hendi  meö  agaetligu  merki  ok 

20  gullrendan  skjold  fyrir  ser:  sa  kunni  at  maela  viö  konunga: 
seg  sva,  er12)  bu  hefir  gefit  svinu-m  ok  hundum  ok  hü  finnr 
konu  pina,  at  her  eru  komnir  Volsungar,  ok  man  her  hittaz 
i  liöinu  Helgi  konungr,  ef  Hoddbroddr  vill  finna  hann,  ok 
er  pat  hans  gaman   at    berjaz  meö  frama,   meöan  J)ü  kyssir 

25  ambattir  viö  eld. — Guomunör13)  svarar:  eigi  mantukunna 
mart  vir^uli^t  maela  ok  forn  minni  at  segja,  er  Jjü  lygr  a 
fc^ffcingja;  mun  hitt  sannara,  at  pü  munt  lengi  hafa  foez  a 
morkum  üti  viö  vargamat  ok  drepit  broeÖr  pina,  ok  er  kyn- 
ligt,   er  |)u  porir    at  koma    i  her    meö   gööum   rapnnum,    er 

30  mart  kalt  hrae  hefir  sogit  til  blöös.  Sinfjotli  svarar:  Eigi 
muntu  glogt14)  muna  nü,  er  ])ü  vart15)  volvan  i  Varinsey 
ok  kvaz   vilja    mann    eiga   ok   kaust   mik   til  pess  embaettis, 

9)  Der  Name  nach  Ba.  ohne  Stütze  in  anderen  Fassungen  der  Sage,  i 
Örvasund  Helg.  Hund.  I,  25;  mit  Z.  5  {wo  annat  =  a.  liö)  vgl,  Str.  26  u.  Anm. — 
10 1  at  fehlt  G.  -  -  11)  reid  G.  —  12)  at  C,  vgl.  Ba.  u.  Helg.  Hund.  I,  35.  — 
13)  G.  bietet  hier  u.  w.  u.  Granmarr,  doch  zeigt  165,  15  Graninars  synir,  daß 
hier  ebenso  wie  H.  H.  1,  33  ein  Sohn  des  Gr.  (==  Guöm.)  gemeint  sein  muß, 
welcher  Name  vielleicht  schon  Z.  15  vor  broöir  Hoddbr.  ausgefallen  ist,  vgl.  B' . 
—  14)  glokt  C.  —  15)  var  G.  {im  fg.  kvezt  G.)  — 


'  wbtsr\  V**  LoYt  luA  V**-T  J^UjiAt<  ou^(  V*t*/f  <*°T£/ 


ä^f^^or^t^. 


C.  IX.  *  165 

at  vera  pinn  maör;  en  siöan  vartu  valkyrja  i  Asgaröi,  ok 
var  viö  sjalft,  at  allir  mundi  berjaz  fyrir  pinar  sakar,  ok  ek 
gat  viÖ  per  niu  varga  a  Laganesi16),  ok  var  ek  faöir  allra. 
Guömunör  svarar:  Mart  kantu  Ijüga;  ek  hygg,  at  engis  faöir 
maettir  pü  vera,  siöan  pü  vart  geldr  af  doetrum  jotunsins  5 
a  pörsnesi17),  ok  ertu  stjüpson  Siggeirs  konungs  ok  latt  a 
morkum  üti  meö  vorgum,  ok  kömu  per  oll  ohopp  senn  at 
hendi;  pü  drapt  broeör  pina  ok  geröir  pik  at  illu  kunnan. 
Sinfjotli  svarar:  hvart  mantu18)  pat,  er  pü  vart  merin  med 
hestinum  Grana,  ok  reiö  ek  per  a  skeiö  a  Bravelli;  siöan  10 
vartu  geitasveinn  Golnis19)  jotuns.  Guömundr  segir:  fyrri 
vilda  ek  seöja  fugla  a  hraei  pinu,  en  deila  viö  pik  lengr.  J)a 
ma3lti  Helgi  konungr:  Betra  vaBri  ykkr  ok  meira  snjallra3Öi20) 
at  berjaz,  en  maela  slikt,  er  skomm  er  at  heyra,  ok  ekki 
eru  Granmars  synir  vinir  minir,  en  pö  eru  peir  haröir  menn. —  15 
Guömunör  riör  nü  i  brott  ok  til  fundar  viö  Hoddbrodd  kon- 
ung,  par  sem  heita  Sölfjoll;  hestar  peira  heita  Sveipuör 
ok  Sveggjuör21);  peir  moettuz  i  borgarhliöi  ok  segja  honum 
hersogu.  Hoddbroddr  konungr  var  i  brynju  ok  haföi  hjalm 
a  hoföi;  hann  spyrr,  hverir  par  vaeri  —  eöa  hvi  eru-per  20 
sva  reiöuligir?  Guömunör  segir:  her  eru  komnir  VQlsungar 
ok  hafa  tölf  püsundir  manna  viö  land  ok  sjau  püsundir  viö 
ey  pa  er  Sok  heitir;  en  par  sem  heitir  fyrir  Grindum  er 
pö  mestr  fjolöi,  ok  hygg  ek  nü,  at  Helgi  muni  nü  berjaz 
vilja.  Konungr  segir:  gerum  pa  boö  um  allt  vart  riki  ok  25 
soekjum  i  möt  peim;  siti  sa  engi  heima,  er  berjaz  vill;  sendum 
orö  Hrings  sonum  ok  Hogna  konungi  ok  Älfi  inum  gamla, 
peir  eru  bardagamenn  miklir.  —  Funduz  peir  par,  er  heitir 
Frekasteinn,  ok  tökz  par  horö  orrosta.  Helgi  gengr  fram 
i  gegnum  fylkingar;   par   varö   mikit   mannfall,     pa  sa   peir  30 


16)  Vgl.  H.  H.  I,  40  mit  den  Var.;  nach  Bt.  wäre  viell.  Lagar  nesi 
zu  sehr.  —  17)  G.  nach  B '.  prasnesi  mit  der  Äbbrev.  für  ra,  welche  diese 
Hs.  aber  auch  für  ar  {vgl.  B'  zu  S.  87,  10)  zu  gebrauchen  scheint.  Nach 
pörsnesi,  das  B'.  aus  Helg.  Hund.  I  (Str.  42  H.  G.)  anzieht,  ist  hier  so  ge- 
schrieben. —  18)  mattu  C.  —  19)  Gollnis  H.  Hund.  I,  45  H.  G.  {B' .).  — 
20)  snellr  G.  -  -  21)  Svegj.  G.  u.  Helg.  Hund.  I,  48,  wo  der  vorhergeh.  Name 
{nach  B'.  richtiger)  Svipuör  heißt.  —  Über  die  anderen  (z.  T.  hier  entstellten) 
Namen  vgl.    Wb.  — 


166  VQlsungasa  ^,Js 

skjaldmeyja  flokk  mikinn,  sva  sein  i  lotra  agj ;  par  var  Sigrün 
konungsdöttir.  Helgi  konungr  sötti22)  i  möt  Hoddbroddi  kon- 
ungi  ok  fellir  hann  undir  merkjum.  |>a  maelti  Sigrün:  haf 
pokk  fyrir  petta  prekvirki!  skipt  man  nü  londum;  er  mer' 
6  petta  mikill  timadagr,  ok  muntu  fa  af  pessu  veg  ok  agaeti, 
er  pü  hefir  sva  rikan  konung  feldan.  —  pat  riki  tök  Helgi  ^J 
konungr  ok  dvalöiz  par  lengi  ok  fekk  Sigrünar  ok  geröiz 
fra3gr  konungr  ok  agaetr,  ok  er  hann  her  ekki  siöan  viö 
pessa  sogu. 

10  X1).     Volsungar  fara  nü  heim  ok  hafa  enn   mikit  aukit 

sitt  ägaeti.  Sinfjotli  leggz  nü  i  hernaö  af  nyju;  hann  ser 
eina  fagra  konu  ok  girniz  mjok  at  fa  hennar;  J>eirar  konu 
baö  ok  brööir  Borghildar,  er  atti  Sigmundr  konungr.  peir 
J)reyta  petta  mal  meö  orrostu,  ok  fellir  Sinfjotli   penna  kon- 

15  ung;  hann  herjar  nü  viöa  ok  a  margar  orrostur  ok  hefir 
avalt  sigr;  geriz  hann  manna  fraegstr  ok  agaatastr  ok  kemr 
heim  um  haustit  meö  morgum  skipum  ok  miklu  fe.  Hann 
segir  feör  sinum  tiöindin,  en  hann  segir  dröttningu;  hon 
biör  Sinfjotla  fara  brott  6r  rikinu  ok  laez  eigi  vilja  sja  hann. 

20  Sigmundr  kvez  eigi  lata  hann  i  brott  fara  ok  byör  at  bceta 
henni  meö  gulli  ok  miklu  fe,  |)ött  hann  heföi  ongan  fyrri 
bcett  mann;  kvaö  engi la)  frama  at  sakaz  viö  konur.  Hon  ma 
nü2)  J)essu  eigi  a  leiö  koma ;  hon  maelti:  [»er  skuluö  raöa, 
herra,  pat  samir !  —  Hon  gerir  nü  erfi  brööur  sins  mefi  raöi 

25  konungs,  byr  nü  pessa  veizlu  meft  inum  beztum  fongum  ok 
bauö  pangat  morgu  störmenni.  Borghildr  bar  monnum 
drykk;  hon  kemr  fyrir  Sinfjotla  meö  miklu  horni ;  hon 
maelti:  drekk  nü,  stjüpson!  —  Hann  tök  viö  ok  sa  i  hornit 
ok  maelti:  gjoröttr  er  drykkrinn.     Sigmundr   maelti:  fa   mer 

30  pa!  hann  drakk  af ;  dröttningin  maelti:  hvi  skulu  aörir  menn 
drekka  fyrir  pik  ol?  Hon  kom  i  annat  sinn  meö  hornit: 
drekk  nü!  ok  fryöiB)  honum  meö  morgum  oröum;  hann  tekr 
viö  horninu  ok  maelti:  flaerör  er  drykkrinn.  Sigmundr  maelti: 
fa  mer  pa!     It  priöja    sinn   kom    hon    ok  baö   hann   drekka 

35  af,  ef  hann  heföi  hug  Volsunga.    Sinfjotli  tök  viö  horninu  ok 

22)  soti  C.  — 

X.     1)   Überseht:   Frä  Volsungum.     —     1 a)   aungan   C.   nach  M.  0.   — 
2)  manu  C.  —  3)  So  B.,  früdi  C.  — 


G.  IX,  X,  XL  167 

maelti:  eitr  er  i  drykknum.  Sigmundr  svarar:  lat  gron  sia, 
sonr!  sagöi  hann;  pa  var  konungr  drukkinn  mjok,  ok  pvi 
sagöi  hann  sva.  Sinfjotli  drekkr  ok  fellr  pegar  niör.  Sig- 
mundr riss  upp  ok  gekk  harmr  sinn  naer  bana,  ok  tök  likit 
i  fang  ser  ok  ferr4)  til  skogar  ok  kom  loks  at  einum  firöi;  5 
par  sa  hann  mann  a  einum  bati  litlum;  sa  maör  spyrr,  ef 
hann  vildi  piggja  at  honum  far  yfir  fjoröinn;  hann  jatar 
pvi.  Skipit  var  sva  litit,  at  pat  bar  pa  eigi,  ok  var  likit 
fyrst  flutt,  en  Sigmundr  gekk  meö  firöinum.  Ok  pvi  naest 
hvarf  Sigmundi  skipit  ok  sva  maörinn;  ok  eptir  pat  snyr  10 
Sigmundr  heim,  rekr  nü  i  brott  dröttningina  ok  litlu 
siöar  dö  hon.  Sigmundr  konungr  raeör  nü  enn  riki  sinu 
ok  f)ykkir  verit  hafa  inn  mesti  kappi  ok  konungr  i  fornum 
siö.  — 

XI1).  Eylimi  hefir  konungr  heitit  rikr  ok  agaetr;  döttir  15 
hans  het  Hjordis,  allra  kvenna  vaenst  ok  vitrust;  ok  pat 
spyrr  Sigmundr  konungr,  at  hon  var  viö  hans  ceöi,  eöa  engi 
ella.  Sigmundr  soekir  heim  Eylima  konung;  hann  gerir 
veizlu  i  möt  honum  mikla,  ef  hann  heföi  eigi  herferö  pangat; 
fara  nü  boö  peira  i  milli,  at  meÖ  vinsemd  var  nü  farit,  en  20 
eigi  meö  herskap;  veizla  pessi  var  ger  meö  inum  beztum 
fongum  ok  meö  miklu  fjolmenni.  Sigmundi  konungi  var 
hvarvetna2)  sett  torg  ok  annarr  farargreiQi,  koma  nü  til 
veizlu  ok  skipa  baöir  konungar  eina  holl.  par  var  ok  kom- 
inn  Lyngvi3)  konungr,  son  Hundings  konungs,  ok  vill  hann  25 
ok  maegjaz  viö  Eylima  konung;  hann  pykkiz  sja,  at  peir 
munu  eigi  hafa4)  eitt  erindi,  pykkiz  ok  vita,  at  öfriöar  mun 
af  peim  van,  er  eigi  faer.  Nü  maelti  konungr  viö  döttur 
sina :  {)ü  ert  vitr  kona,  en  ek  hefi  {>at  maelt,  at  J)ü  skalt  per 
mann  kjösa;    kjös   nü  um  tva  konunga,    ok  er  pat   mitt  ra8  30 

4)  B' .  bemerkt:  es  sollte  wohl  heißen  berr.  —  Z.  2  wäre  sagöi  h.  zu 
entbehren. 

XI.  1)  Die  Überschr.  nicht  mehr  recht  lesbar.  —  2)  haurvetna  C.  (u. 
Strich  am  Rande).  —  3)  So  erscheint  der  Name  in  andern  Quellen  (z.  B. 
Nornag.  p.  V  und  auch  Völs.  G.  XII  zu  Anf. :  an  dieser  u.  einigen  andern  Stellen 
aber  hat  C.  Lyngi,  was  die  Ausgaben  (auch  B.)  hier  beibehielten  und  C.  XII 
eingeführten,  vgl.  auch  N.  6)  u.  XII  2).  —  4)  Die  von  Ba.  zitierte  Schreibung 
Björners :  muni  bäöir  hafa  e.  er.  würde  einen  bequemeren  Sinn  ergeben,  wahr- 
scheinlich ist  m.  eiga  e.  er.  gemeint.     Vgl.    Wb.  s.  v.  erendi*.  — 


168  \\.i-im.L'. 


,  - 


her  am,  sein  pitt  er.  —  Hon  svarar  :  vant  syniz  mer  petta 
mal,  en  pö  kys  ek  pann  konung,  er  fraegstr  er,  en  Jjat  er 
Sigmundr  konungr,  |)ött  hann  se  mjok  aldri  orpinn  —  ok 
var  hön  honum  gefin,  en  Lyngvi  konungr  för  i  brott.  Sig- 
5  mundr  kvangaöiz  ok  fekk  Hjordisar;  var  par  annan  dag 
oörum  betr  veitt  eöa  meö  meira  kappi.  Eptir  J>at  för  Sig- 
mund* konungr  heim  i  Hünaland,  ok  Eylimi  konungr  magr 
hans  viö  honum,  ok  gaetir  nü  rikis  sins.  En  Lyngvi5)  kon- 
ungr ok  broeör  hans  safna  nü  her  at  ser  ok  fara  nü  a  hendr 
Sigmundi  konungi,    pvi  at  peir   hoföu  jafnan   minna   hlut  6r 

10  malum,  j)<5tt  petta  biti  nü  fyrir;' vilja  peir  nü  fyrir  koma 
kappi  Volsunga;  koma  nü  i  Hünaland  ok  senda  Sigmundi 
konungi  orö  ok  vilja  eigi  stelaz  a  hann,  en  J)ykkjaz  vita,  at 
hann  mun  eigi  flyja6).  Sigmundr  konungr  kvez  koma 
mundu  til   orrostu;    hann   drö    saman  her,   en  Hjordisi  var 

15  ekit  til  skögar  viö  eina  ambatt,  ok  mikit  fe  för  meÖ  peim; 
hön  var  par,  meöan  peir  boröuz.  Vikingar  hljöpu  fra  skipum 
viö  övigjan  her;  Sigmundr  konungr  ok  Eylimi  settu  upp 
merki  sin,  ok  var  pa  blasit  i  lüöra.  Sigmundr  konungr  laetr 
nü  viö  kveöa  sitt  hörn,   er   faoir  hans   haföi  att,   ok   eggjar 

20  sina  menn;  haföi  Sigmundr  liö  miklu  minna;  tekz  par  nü 
hprö  orrosta,  ok  pött  Sigmundr  vaeri  gamall,  pa  baröiz  hann 
nü  hart  ok  var  jafnan  fremstr  sinna  manna;  heiz  hvarki  viö 
honum  skjoldr  ne  brynja,  ok  gekk  hann  jafnan  i  gegnum  liö 
övina   sinna    a  peim   degi,    ok   engi    matti   sja,    hversu   fara 

25  mundi  peira  i  millum;  mart  spjöt  var  par  a  lopti  ok  9rvar; 
en  sva  hliföu  honum  hans  spädisir,  at  hann  varö  ekki  sarr, 
ok  engi  kunni  toi,  hversu  margr  maör  feil  fyrir  honum, 
hann  haföi  baöar  hendr  blöögar  til  axlar;  ok  er  orrosta6") 
haföi   staöit   um   hriö,  pa  kom   maör   i  bardagann  meö  siöan 

30  hptt7)  ok  heklu  bla,  hann  haföi  eitt  auga  ok  geir  i  hendi; 
pessi  maör  icom  a  möt  Sigmundi  konungi  ok  bra  upp  geir- 
inum  fyrir  honum;  ok  er  Sigmundr  konungr  hjö  fast,  kom 
sveröit  i  geirinn   ok    brast  i  sundr   i   tva  hluti;   siöan   sneri 

35  mannfallinu  ok  varu  Sigmundi  konungi  horfin  heill,  ok  feil 

5)  C.  hier  Leynge  oder  Lynge,  vgl.  M.  0.  —  6)  fleygja  oder  flygia  G. 
vgl.  B'.  u.  M.'.O.  —Vorher  pikizt.  Vgl.  M.  0.  p.  LXX1V  9).  —  6")  So  C.  nach 
M.  0.  —  orrostan  alt.  Hrgb.  —  7)  C.  hier  hatt,  doch  nach  C.  111  {vgl.  JV.  ") 
ist  die  gewöhnliche  Form  auch  hier  von  B.  u.  mir  gewählt,  —  rSj 

(rt^/Ä  y*Jt>JjtLv   -**>*/  rsAArtl     )\ts>nr\    h  rVV^tjiA^LA^I  r 


C.  XI,  XII.  169 

mjok  liöit  fyrir  honum.  Konungrinn  hliföi7)  ser  ekki  ok 
eggjar  mjok  liöit.  Nu  er  sem  maelt,  at  eigi  ma  viö  margnum; 
i8)  pessi  orrostu  feil  Sigmundr  konungr  ok  Eylimi  konungr 
magr  hans  i  ondveröri  fylkingu  ok  mestr  hluti  liös  hans. 

XII1).     Lyngvi2)  konungr   scekir  nü  til  konungs    boejar-  5 
ins  ok  aetlar  at  taka  par  konungsdöttur,  en  pat  braz  honum, 
fekk  hann  par  hvarki  konu  ne  fe;  hann  ferr  nü  yfir  landit 
ok  skipar   par   sinum  inonnum  rikit,  pykkiz   nü  hafa  drepit 
alla  aettVolsunga  ok  aetlar  pa  eigi  munu  purfa3)  at  öttaz  heöan 
fra.     Hjoröis   gekk   i  valinn   eptir  orrostuna   um   nöttina   ok  10 
kom  at  par,   sem   Sigmundr  konungr   la  ok   spyrr,   ef  hann 
vaeri  groeöandi;  en  hann  svarar : 
(v)  Margr  lifnar 

6r  litlum  vfoium, 

en  horfin  eru  mer  heill4)  —  15 

sva  at  ek  vil  eigi5)  lata  grceöa  mik;  vill  Ööinn  ekki,  at  ver 

bregöum6)  sveröi,  siöan  er  nü  brotnaöi;  hefi  ek  haft7)  orrostur, 

meöan  honum  likaöi.  —  Hon  ma3lti:    enkis  poetti  mer  avant, 

ef  |)ü  yröir  groeddr  ok   hefndir   feör  mins.     Konungr   segir : 

oorum  er  {>at  a3tlat;  J)ü  ferr  meö  sveinbarn,   ok  fceö  ])at  vel  20 

ok  vandliga,    ok  raun   sa  sveinn   agaetr  ok  fremstr   af   varri 

a3tt;    varöveit    ok    vel    sverösbrotin,    {>ar    af    mä    gera    gott 

sverö,  er  heita  raun  Gramr  ok  sonr  okkarr  raun  bera  ok  par 

morg   störverk   meö   vinna,    [>au   er   aldri   munu   fyrnaz,   ok 

hans  nafn  raun  uppi,  meöan   ver9ldin   stendr8).     Uni  nü  viö  25 

pat,   en  mik   moeöa   sar,   ok   ek   mun  nü   vitja  fra3nda   varra 

framgenginna.    —    Hjordis    sitr    nü    yfir  honum,    unz    hann 

deyr,  ok  J)a  lysir  af  degi.     Hon  ser,  at  morg  skip  eru  komin 

viö    land,   hon    maelti   til   ambattarinnar :    vit  skulum  skipta 

klaeöum,    ok    skaltu    nefnaz    nafni    minu,    ok    segz    konungs  30 

döttir    —    ok    |)aer    gera    sva.     Vikingar    geta    at    lita    mikit 

mannfall  ok  sva9),  hvar  konurnar  föru  tilskogar;  skilja,  at 

7)  C.  lifdi.  —  8)  i  wurde  von  den  Hergb.  ergänzt  (doch   vgl.  M.  0.,  der 
C.  XII  schon  hier  beginnt).  — 

XII.  1)  Die  Überschr.  nicht  mehr  deutlich  lesbar.  —  2)  £0  (Lyngvi),  hier 
G.  —  3)  pyfa  (?)  C.  —  4)  Die  Halbstr.  in  den  übr.  Ausg.  als  Prosa  gedruckt. 
—  5)  eigi  ergänzt  nach  Fas.  u.  B.  —  6)  Es  sollte  wohl  heißen  bregöim  nach 
B'.f  vgl.Wb.  —  7)  So  G.  u.  B.,  haö  Fas.  u.  alle  Paphss.  —  8)  Dieselben  Worte 
meöan  ver.  st.  stehen  in  G.  auch  nach  fyrnaz.  —  9)  So  G.  nach  M.  0.,  vgl.  170,  8. 


170  VQlsungasaga 

störtiöindum  man  gegna,  ok  hlaupa  af  skipum ;  en  fyrir  pessu 
liöi  reo  Älfr,  son  Hjalpreks  konungs  af  Danmork;  hann 
haföi  farit  fyrir  land  fram  meö  her  sinum ;  koma  nü  i  valinn, 
[>ar  sjä  peir  mikit  mannfall.  Konungrinn  biör  nü  at  leita  at 
5  konunum  ok  sva  geröu  peir;  hann  spyrr,  hverjar  paer  vaeri, 
en  ]»ar ")  skiptir  eigi  at  likindum  til;  ambattin  hafir  svor  10) 
fyrir  peim  ok  segir  fall  Sigmundar  konungs  ok  Eylima  kon- 
ungs ok  margs  annars  störmennis  ok  sva,  hverir  gert  hafa. 
Konungr  spuröi,  hvart  paer  vissi,  hvar  fe  konungs  vaeri  fölgit; 

10  ambattin  svarar:  meiri  van11),  at  ver  vitim  —  ok  visar  til 
fjarins;  ok  finna  J)eir  auö  mikinn,  sva  at  eigi  pöttuz  menn 
set  hafa  jafnmikit  saman  koma  i  einn  staö  eöa  fleiri  ger- 
simar;  bera  til  skipa  Alfs  konungs.  Hjordis  fylgöi  honum 
ok  sva  ambattin.     Hann  ferr  nü  heim  i  riki  sitt,  en  laetr,  at 

15  J)ar  se  fallnir  peir  konungar,  er  fraegstir  varu.  Konungr  sez 
viö  stjörn,  en  paer  satu  i  fyrirrümi  a  skipinu;  hann  a  tal  viö 
paer  ok  leggr  viröing  a  rceöur  peira.  Konungr  kom  heim  i 
riki  sitt  viö  miklu  fe;  Alfr  var  manna  gerviligastr.  Ok  er 
pau  hafa  skamma  stund  heima  verit,    spyrr   dröttningin  Alf 

20  son  sinn:  hvi  hefir  in  fegri  kona  faeri  hringa  eöa  verra 
bünaö?  ok  viröiz  mer,  at  sü  muni  oeöri,  er  per  hafiö  minna 
yfir  latit12).  Hann  svarar:  grunat  hefir  mik  pat,  at  eigi  se 
ambattarmöt  a  henni,  ok  pa  er  ver  fundumz,  pa  tokz  henni 
vel  at  fagna  tignum  monnum,  ok  her  til  skal  gera  eina  raun. 

25  pat  er  nü  eitt  sinn  viö  drykkju,  at  konungr  sez  a  tal  viö 
paer  ok  maelti:  hvat  hafi-per  at  marki  um  doegrfar,  pa  er 
nött  eldir,  ef  per  sjaiö  eigi  himintungl?  Hon  svarar:  pat 
mark  hofum  ver  her  til,  at  ek  var  pvi  von  i  oesku,  at  drekka 
mjok13)  i  ottu;   ok  er   ek   let   af  pvi,   vpknuöu   ver  eptir  pvi 

30  siöan,  ok  er  pat  mitt  mark.  Konungr  brosti  at  ok  maelti: 
illa  var  konungsdottir  vond.  Hann  hittir  pa  Hj^rdisi  ok 
spyrr  hana  sliks  ins  sama;  hon  svarar  honum:  faöir  minn 
gaf  mer  eitt  gull   litit   viö  natturu  pa,   at  u)  kölnar  i  öttu  a 

9a)  So  G.  nach  M.  0.  —  10)  So  Fas.,  B.,  sv1  G.  —  11)  von  G.  —  Die 
Worte  meiri  (er)  v.  at  v.  vitim  (gorla)  als  Verspaar  zu  lesen?  —  12)  So  Fas. 
u.  B.,  lat  G.  —  13)  So  Fas.  u.  B.  ohne  Bemerkung ,  miod  (=  mjöö)  bietet 
Bj.  in  Text  und  anal,  in  der  Übers.,  desgl.  Rassmann  D.  Held.  I,  95  übersetzt: 
Meih  zu  trinken. —  Rafn  übersetzt:  meget  tidlig  i  morgenstunden,  ähnl.  Edz. 
—    Vgl.  Gloss.  u.  mjqk.  —  14)  Für  pa  at  hat  G.  pat.  —  /    I         I 


G.  XII,  XIII.  171 

fingri  mer,  pat  er  mitt  mark  her  um.  Konungr  svarar : 
gnött  var  J)ar  gulls,  er  ambattir  baru,  ok  munu-per  oerit 
lengi  leynz  hafa  fyrir  mer,  ok  svä  munda  ek  til  pin  gert 
hafa,  sem  vit  vaerim  eins  konungs  born  baeöi,  pottu  heföir 
petta  sagt 15) ;  ok  enn  skal  gera  veröleikum  betr  viö  pik,  pvi  at  5 
pu  skalt  vera  min  kona,  ok  skal  ek  gjalda  mund  viö  f>er. 
pa  er  pu  hefir  barn  getit.  —  Hon  svarar  ok  segir  allt  it 
sanna  um  sitt  raö;  er  hön  par  nü  i  miklum  soma  ok  J)ykkir 
in  viröuligasta  kona. 

XIII1).  J>sfet  er  nü  sagt,  at  Hjordis  foeöir  sveinbarn,  ok  10 
er  sveinninn  foerör  Hjalpreki  konungi.  Konungrinn  varö 
glaör  viö,  er  hann  sa  pau  in  hvossu2)  augu,  er  hann  bar 
i  hoföi,  ok  sagöi  hann  ongum  mundu  likan  veröa  eöa  sam- 
jafnan,  ok  var  hann  vatni  ausinn  meö  Siguröar  nafni;  fra 
honum  segja  allir  eitt,  at  um  atferö  ok  voxt  var  engi  hans  15 
maki.  Hann  var  par  foeddr  meö  Hjalpreki  konungi  af  mik- 
illi  ast;  ok  pa  er  nefndir  eru  allir  inir  agaeztu  menn  ok 
konungar  i  fornum  sogum,  pa  skal  Sigurör  fyrir  ganga  um 
afl  ok  atgervi,  kapp  ok  hreysti,  er  hann  hefir  haft  um  hvern 
mann  fram  annarra  i  norörälfu  heimsins.  Sigurör  6x  par  20 
upp  meö  Hjalpreki  ok  unni  hvert  barn  honum;  hann3)  fastn- 
aöi  Älfi  konungi Ra)  Hjordisi  ok  maelti  henni  mund.  —  Reginn^ 
het  föstri  Siguröar  ok  var  Hreiömars  son;  hann  kendi  honum 
ipröttir,  tafl  ok  rünar  ok  tungur  margar  at  maela,  sem  pa 
var  titt  konungasonum,  ok  marga  hluti  aöra.  Eitt  sinn  spuröi  25 
Reginn  Sigurö,  er  peir  varu  baöir  saman,  ef  hann  vissi, 
hversu  mikit  fe  faöir  hans  heföi  att,  eöa  hverir  pat  varö- 
veittu.     Sigurör    svarar   ok   segir,    at    konungar    varöveittu.  » 

Reginn  maelti:  trüir  pu  peim  allvel?  Sigurdr  svarar:  pat  w+& 
samir,  at  })eir  varöveita  partiler  oss  hallkvaemiz 4) ,  pvi  at  30  vl 
peir  kunnu  betr  at  gaeta  en  ek.  Annat  sinni 4a)  kemr  Reginn 
at  mali  viö  Sigurö  ok  maelti:  kynligt  er  pat,  at  pü  vilt  vera 
hestasveinn  konunga  eÖa  fara  sem  hlauparar.  Sigurör  svarar: 
Eigi  er  pat,  pvi  at  ver  raöum  ollu  meö  peim;  er  oss  ok 
heimolt    pat   er   ver   viljum   hafa.     Reginn   maelti:    biö   hann  35 

15)  eigi  p.  s.  alle  Paphss.  — 

XIII.     1)    Überschr.   Feddr    Sig(urör).      —     2)   haussu  C.     —     3)    d.  i. 

Hjalprekr.  —  3a)  konungr  C.  nach  M.  0.  —  4)  So  C.  u.  Fas.,  haldkv.  B.  — 

4")  So  G.  nach  M.  0.  — 

*   /    6 


A 


172  Vplsungasaga 

gefa  per  einn  best!  Sigurör  svarar:  pegar  mun  pat,  er  ek 
vil.  Sigurör  hittir  nü  konunga ;  pa  mffilti  konungr  viö 
Sigurö :  hvat  viltu  af  oss  piggja?  Sigurör  svarar :  einn  liest 
viljum  ver  ]>iggja  oss  til  skemtanar.  Konungrinn  ma±lti: 
5  kjös  per  sjalfr  best  ok  slikt,  er  pü  vill  hafa  af  varri  eigu. 
Annan  dag  eptir  för  Sigurör  til  skögar  ok  moetir  einum 
gomlum  manni  meö  siöu  skeggi,  sa  var  honurn  ökunnigr; 
hann  spyrr,  hvert  Sigurör  skyldi  fara.  Hann  svarar:  liest 
skyldum  ver  kjösa,   raö  um  meö   oss!     Hann   maelti:    Forum 

10  ok  rekum  til  arinnar,  er  Busiltjorn5)  heitir.  ]3eir  reka 
hrossin  üt  a  djüp  arinnar,  ok,;)  leggjaz  at  landi,  nema  einn 
hestr,  hann  tök  Sigurör :  hann  var  grär  at  lit  ok  ungr  at 
aldri,  mikill  vexti  ok  vaenn;  engi  haföi  honum  a  bak  komit. 
Skeggmaörinn  maelti:   J>essi  hestr  er  kominn  fra  Sleipni,   ok 

15  skal  hann  vandliga  upp  foeöa,  pvi  at  hann  verör  hverjum 
hesti  betri  —  maörinn  hverfr  ]ja.  Sigurör  kallar  hestinn 
Grana,  ok  hefir  sa  hestr  beztr  verit,  Ööinn  haföi  hann  hittan. 
Enn  ma3lti  Reginn  til  Siguröar:  oflitit  fe  eigu-])er;  pat  harmar 
oss,  at  per  hlaupiö   sem   porpara   sveinar,   en   ek   veit   mikla 

20  fevan  at  segja  per,  ok  er  pat  meiri  van,  at  pat  se  somi  at 
scekja  ok  viröing,  ef  pü  naeöir.  Sigurör  spyrr,  hvar  vaeri 
eöa  hverr  varöveitti.  Reginn  svarar :  sa  heitir  Fafnir,  er 
her7)  liggr  skamt  heöan  a  brott,  pat  heitir  Gnitaheiör;  ok  er 
pü   kemr   par,   pa   muntu  pat  maela:     aldri    sattu  meira   fe  i 

25  gulli  i  einum  staö,  ok  eigi  parftu  meira,  pöttu  verÖir  allra 
konunga  elztr  ok  fraegstr.  Sigurör  svarar :  kann  ek  kyn 
pessa  orms,  pött  ver  sem  ungir,  ok  hefi  ek  spurt,  at  engi  porir 
at  koma  a  möt  honum  fyrir  vaxtar  sakir  ok  ilsku.  Reginn 
svarar:  pat  er  ekki;    sa  voxtr   er   eptir  haetti  lyngorma,    ok 

30  er  gert  af  miklu  meira  en  er,  ok  sva  mundi  pött  hafa  inum 
fyrrum  fraendum  pinum;  ok  pött  Volsunga  aett  se  at  per,  pa 
mun  pü  eigi  hafa  peira  skaplyndi,  er  fyrst  eru  talöir  til 
alls  frama.  Sigurör  svarar:  vera  ma,  at  eigi  hofum  ver 
mikit  af  peira   kappi   eöa   snild;   en   eigi   berr   nauösyns)  til 


5)  So  B ,  vgl.  Ba.;  Büsilt.  Fas.   —   6)  en  pau  1.  {oder  ei  legst)  Pa}>>> 
Rassm.:  aber  keins  schwamm  ans  Land.    Vgl.  jedoch  Wb.  u.  leggjaz.  —  7)2*'. 
fragt:  ist  h6r  richtig?  —  Für  pat  im  fg.  vermutet  8m.  par  er.  —  Z.  24  wäre 
sä  ek  zu  erwarten.  —  8)  nausun  C.  — 


C  XIII,  XIV.  173 

at  fryja  oss,  er  ver  erum9)  enn  litt  af  barnsaldri;  e8a  hvi 
eggjar  pü  pessa  sva  mjok?  Reginn  svarar:  saga  er  til  pess, 
ok  mun  ek  segja  per.     Sigurör  maelti :  lat  mik  heyra! 

XIV1).     p>at  er  upphaf2)  sogu  pessar,   at  Hreiömarr  het 
faöir  minn,  mikill  ok  auöigr;  son  hans  het  Fafnir,  en  annarr  5 
het  Otr3),  ok  var  ek  hin  priöi,  ok  var  ek   minstr   fyrir  mer 
um  atgervi  ok  yfirlat;   kunna   ek  af  jarni  gera   ok  af   silfri 
ok  gulli   ok   hverjum   hlut4)  geröa5)   ek  nokkut6)  nytt.     Otr 
brööir  minn  haföi  aöra  i8n  ok  natturu,  hann  var  veiöimaÖr 
mikill    ok    umfram   aöra   menn   ok   var   i  otrs   liki  um  daga  10 
ok   var   jafnan    i  anni   ok    bar    upp   fiska    meö    munni    ser; 
veiöifongin  fceröi  hann  feör  sinum,  ok  var  honum  J)at  mikill 
styrkr;  mjok  hefir  hann  otrs  liki   a  ser,   kom  siö7)  heim  ok 
at  blundandi   ok    einn  saman,  pvi  at  hann  matti  eigi  sja  at 
hyrri.    Fafnir  var  miklu  mestr  ok  grimmastr  ok  vildi  sitt  eitt  15 
kalla  lata  allt  pat  er  var.     Einn  dvergr8)  heitir  Andvari  — 
segir  Reginn  —  hann  var  jafnan  i  forsinum,  er  Andvarafors 
heitir,  i  geddu  liki  ok  fekk  ser  J)ar  matar,  pvi  at  par  var  fJ9löi 
fiska  i  peim  forsi.     Otr  brööir  minn  för  jafnan  i  penna  fors  ok 
bar  upp  fiska  i  munni  ser  ok  lagöi  einn  senn  a  land.   —  Ööinn,  20 
Loki,    Hoanir   foru   leiöar   sinnar    ok   kömu   til  Andvarafors; 
Otr  haf 9i  pa  tekit  einn  lax  ok  at  blundandi  a  arbakkanum ; 
Loki  tök  einn  stein   ok   laust   otrinn   til   bana.     iEsir   pöttuz 
mJQk  hepnir  af  veiöi   sinni   ok   flögu   belg   af   otrinum.     pat 
kveld  kömu9)   peir  til  Hreiömars   ok  syndu   honum  veiöina;  25 
pa  toku-ver   pa   hondum    ok   logöum10)   a   pa    gjald   ok   fjor- 
lausn,  at  peir  fyldi  beiginn   af   gulli    ok  hyldi n)   hann   ütan 
meö  rauöu  gulli.     pa  sendu  peir  Loka  at  afla  gullsins;  hann 
kom  tik  Ranar  ok  fekk   net  hennar,   for  pa  til  Andvarafors 
ok   kastaöi    netinu  fyrir   gedduna,   en   hon   hljöp  i  netit;    pa  30 
maalti  Loki: 


9)  So  B.7  erum  fehlt  C,  Fas.  ändern  enn  in  erum,  vgl.  auch  M.  0.  — 
XIV.  Nach  Bt  wäre  hier  überhaupt  keine  Überschrift  (also  auch  kein 
neuer  Abschnitt  ?)  vorhanden  gewesen.  —  2)  nur  upp  C.  —  3)  G.  hier  otthr, 
weiterhin  ottr  u.  stets  mit  tt  (B'.).  —  4)  B'.  vermutet  wohl  mit  Recht  gulli, 
ok  af  hv.  hl.  —  5)  gerdi  C.  —  6)  naukvat  C,  nökkvat  B.  —  7)  So  G.  u.  B., 
siöan  Fas.  —  8)  deyrgr  C.  —  9)  kuömu  G.  —  10)  So  Fas.,  B.  {vgl.  Prosa  zu 
Regm.)  —  sögdum  C.  —  11)  huldi  G.  — 


1  i  1  Vglsungasaga 

(Regm.  1)  Hvat's  ]>at  fiska, 
es  rennr12)  flööi  i, 
kannatlb)  viö  viti  varask? 
liofuö  pitt 
leystu  helju  6r, 
finn14)  mer  lindar1^)  loga! 

(Regm.  2)  Andvari  heitik, 

Öinn1,;)  het  minn  faöir, 
margan  hefik17)  fors  of1")  farit; 
aumlig  norn 
sköp  oss1<J)  i  ardaga, 
at  skyldak  20)  i  vatni  vaöa. 
Loki    ser    gull    pat    er  Andvari    atti;    en  er  hann    haffti 
fram    reitt    gullit,    pa    haföi    hann   eptir21)    einn    hring,    ok 
tök  Loki  hann22)  af  honum.     Dvergrinn   gekk  i  steininn  ok 
maelti,  at  hverjum  skyldi  at  bana   veröa,    er  pann  gullhring 
5  aetti,  ok  sva   allt   gullit.     ^Esirnir   reiddu  Hreiömari  feit  ok 
traöu   upp   otrbelginn    ok   settu   a  foetr;    pa   skyldu    aBsirnir 
hlaöa  upp  hja  gullinu  ok  hylja  ütan,  en  er  pat  var  gert,  ]>a 
gekk    Hreiömarr    fram   ok    sa    eitt    granahar    ok   baö   hylja. 
|)a  dro  Ööinn  hringinn   af  hendi   ser  Andvaranaut   ok  hulÖi 
10  harit.     pa  kvaö  Loki: 

(Regm.  6)  Gull's  per  nü  reitt23), 
en  pü  gjold  hefir 
mikil  mins  hofuÖs; 
syni  pinum 

verörat24)  sa3la  skopuö, 
pat's  ykkarr25)  beggja  bani! 
Siöan  drap  Fafnir   foöur   sinn  —  segir  Reginn  —  ok  myröi 


12)  2hir  Versbehandl.  vgl.  c.  XX  u).  —  rennur  C.  —  renn  R  —  rinnr  H.  Cr. 
—  13)  k.  ser  die  Hss.,  vgl.  H.  G.  -  14)  So  L.  E.,  ok  f.  G.  —  15)  So  B., 
lionarC,  linar  R;  linar,  linnar  (u.  liöar?),  lindar  Hrgb.der  L.E.  (lönar^f.  zu 
Norr.  Fornkv.)  vgl.  IL  Gr.  —  16)  So  R,  Öpinn  C.  —  17)  So  B.,  hefk  H.  G., 
hefi  ek  G  u.  R.  —  18)  um  L.  E.  —  19)  sköpumk?  B '.  So  schreibt  Gg., 
H.  G.  —  20)  So  Gg.,  H.  G.  —  21)  eptir  fehlt  C,  wurde  (Ufer  nach  Prosa 
vor  Regm.  5  ergänzt.  —  22)  pann  Prosa  vor  Regm.  5  {B' '.).  —  23)  So  C.  u. 
Ausg.,  r.  fehlt  L.  E.,  cgi.  H.  G.  —  24)  So  C,  veröra  L.  E.  —  25)  So  {doch 
ykkar)  C,  -arr  L.  E.  —  pat  verör  y.  b.  b.  L.  E.  — 


C.  XIV,  XV.  175 

hann,  ok  naöa  ek  ongu  af  fenu.  Hann  geröiz  sva  illr,  at 
hann  lagöiz  üt  ok  unni  ongum  at  njöta  fjarins  nema  ser  ok 
varö  siöan  at  inum  versta  ormi  ok  liggr  nü  a  pvi  fe.  Siöan 
för  ek  til  konungs  ok  geröumz  ek  smiör  hans,  ok  er  bessi 
roeöa  til  minnar  sogu,  at  ek  missa 26)  foöurarfsins  ok  brööur-  5 
gjaldanna.  [Gullit  er  siöan  kallat  otrsgjold  ok  her  doemi  af 
tekin27).]  Sigurör  svarar:  mikit  hefir  pu  latit,  ok  störillir 
hafa  pinir  fraendr  verit.  Ger 2S)  nü  eitt  sverö  af  pinum 
hagleik,  bat  er  ekki  se  jafngott  gert,  ok  ek  mega  vinna29) 
störverk,  ef  hugr  dugir,  ef  pü  vilt,  at  ek  drepa  80)  penna  10 
inn  mikla  dreka.  Reginn  segir:  pat  geri  ek  meö  trausti, 
ok  muntu  mega  drepa  Fafni  meö  pvi  sverÖi, 

XV1).  Reginn  gerir  nü  eitt  sverö  ok  faer  i  hond  Siguröi. 
Hann  tök  viö  sveröinu  ok  maelti:  petta  er  pitt2)  smiöi,  Reg- 
inn! ok  hoggr  i  steöjann,  ok  brotnaöi  sveröit;  hann  kastar  15 
brandinum3)  ok  baö  hann  smiöa  annat  betra.  Reginn  gerir4) 
annat  sverö  ok  faer  Siguröi,  hann  leit  a;  —  petta  mun  per 
lika,  en  vant  mun  yör  at  smiöa.  Sigurör  reynir  petta  sverö4a), 
ok  brytr  sem  it  fyrra.  pa  maelti  Sigurör  til  Regins:  pü 
munt  likr  vera  inum  fyrrum  fraendum  pinum  ok  vera  ötrür ;  20 
gekk  nü  til  mööur  sinnar,  hon  fagnar  honum  vel,  talaz  nü 
viö  ok  drekka.  pa  maelti  Sigurör:  hvart  hofum  ver  rett  til 
spurt,  at  Sigmundr  konungr  seldi  yÖr  sverÖit  Gram  i  tveim 
hlutum  ?  Hon  svarar :  satt  er  pat.  Sigurör  maelti :  fa  mer  i 
hond,  ek  vil  hafa!  —  Hon  kvaö  hann  likligann  til.  frama  ok  25 
faer  honum  sveröit.  Sigurör  hittir  nü  Regin  ok  baö  hann 
par  gera  af  sverö  eptir  efnum.  Reginn  reiddiz  ok  gekk  til 
smiöju  meö  sverösbrotin ,  ok  pykkir  Sigurör  framgjarn5) 
um  smiöina.     Reginn  gerir   nü  eitt  sverö,    ok   er   hann   bar 


26)  So  verbessert  nach  ßt.,  missi  C.  —  27)  Die  Worte  Gullit  u.  w. 
wären  nach  Ba.  Interpolation,  vgl.  auch  116,  9.  —  28)  Gjor  C.  mit  rotem  G 
und  mit  der  Cap.  Überseht:  Beginn  gerdi  Gram,  vgl.  C.  XV1).  —  29)  mega 
meö  vinna  vermutet  B' .  —  30)  So  C.  nach  Bt.  — 

XV.  1)  Eine  Überschr.  findet  sich  flicht  hier,  sondern  schon  vorher, 
vgl.  XIV  28).  —  2)  So  G  ,  die  Änderung  B's.  ilt  (für  pitt)  ist  wohl  kaum  nötig; 
es  scheint  vielmehr  ein  ironischer  Ausdruck  anzunehmen ,  wie:  das  ist  nun 
dein  Meisterstück !  —  An  punt  sin.  dachte  M.  0.  —  3)  brotunum  vermutet 
Bt.  wohl  ohne  Not.  —  4)  gerit  C.  —  4a)  sverdit  G.  —  5)  So  die  Ausg.  — 
G.  scheint  fram  grajarn  zu  bieten;  vgl.  M.  0. 


I  ' l)  Volsungasaga 

6r  aflinum,  syndiz  smiöjusveinum,  sem  eldar  brynni  ör 
eggjunum5a);  biör  nü  Sigurö  viö  taka  sveröinu  ok  kvez  eigi 
kunna  sverö  at  gera,  ef  petta  bilar.  Sigurör  hjö  i  steöjann 
ok  klauf  niör  i  fötinn,  ok  brast  eigi  ne  brotnaÖi;  hann  lofaöi 
5  sveröit  mjok  ok  for  til  arinnar  meö  ullarlagö6)  ok  kastar 
i  gegn  straumi,  ok  tök  i  sundr,  er  hann  bra  viö  sveröinu; 
gekk  Sigurör  pa  glaÖr  heim.  Reginn  maelti:  efna  muni-per 
heit  yÖur  nü,  er  ek  hefi  gert  sveröit,  ok  hitta  Fafni.  Sigurör 
svarar:  efna  munum  ver,   ok  pö  annat  fyrr,   at  hefna  foöur 

10  mins.  Sigurör  var  J>vi  astsaelli,  sem  hann  var  ellri,  af  ollu 
fölki,  sva  at  hvert  barn  unni  honum  hugastum. 

XVI1).  Grfpir2)  het  maÖr  ok  var  mööurbrööir  Sigurö- 
ar;  en  litlu  siöar,  en  sveröit  vart  gert,  för  hann  a  fund 
Gripis,  pvi  at  hann  var  framviss  ok  vissi  fyrir  orlog3)  manna, 

15  Sigurör  leitar  eptir,  hversu  ganga  man  a3vi  hans ;  en  hann 
var  J)ö  lengi  fyrir4)  ok  sagöi  f)6  loksins  viö  akafliga  boan 
Siguröar  oll  f orlog  hans,  eptir  ])vi  sem  eptir  gekk  siöan. 
Ok  ]>a  er  Gripir  haföi  pessa  hluti  sagöa,  sem  hann  beiddi, 
[>a    reiö     hann     heim.       Ok    bratt     eptir     pat     finnaz     Jjeir 

20  Reginn;  pa  maelti  hann:  drep  Fafni,  sem  per  hetuö!  Sigurör 
svarar:  gera  skal  pat,  ok  pö  annat  fyrr,  at  hefna  Sigmundar 
konungs  ok  annarra  fraenda  varra ,  er  par  fellu  i  peiri 
orrostu. 

XVII 1).     Nü  hittir  Sigurör  konunga   ok  maelti  til  peira : 

25  her  hofum  ver  verit  um  hriö,  ok  eigum  ver  yör  astsemd  at 
launa  ok  mikla  viröing;  en  nü  viljum  ver  ör  landi  fara  ok 
finna  Hundingssonu,  ok  vilda2)  ek,  at  peir  vissi,  at  Vols- 
ungar  vaeri  eigi  allir  dauöir;  viljum  ver  hafa  par  til  yöarn 
styrk.     Konungar  kvaöuz  allt  vilja  til  fa,  pat  er  hann  beiddiz. 

30  Er  nü  büit  liö  mikit  ok  allt  vandat  sem  mest,  skip  ok  allr 
herbünaör,  sva  at  hans  ferö  vaeri  pa  vegligri  enaÖr.  Sigurör 
styrir   dreka   peim   er  mestr   var   ok  agaetligastr ;   segl  peira 


5a)  egginum  G.  —  Im  fg.  Sigurder  G.  —  6)  axillär  1.  C.  — 
XVI.     1)  Die   Überseht',   ist  undeutlich  geworden.     —     2)  Grifir  hier  C, 
sonst    auch    Grip.    —    Gripir  B.,    vgl.  H.  G.    zu  Grip.    {pros.   Eingang).     — 
3)  aurlaugh  C.  —  4)  tregr  fyrir  schreibt  Bj.  {nach  Ba.)  — 

XVII.     1)   Überseht-.:  Sigurdr  drap  Lyngha  ok  Hjorvard  ok  pä  alla  .  .  . 
—  2)  So  B.,  vildi  G.  - 


C.  XVI,  XVII.  177 

varu    mJ9k   vonduö   ok   itarlig   at  sja.     Sigla   peir   nü  goöan 
byr,    ok  er   fa    dcegr   varu  liöin,   pa  kom   a  veÖr  mikit  meö 
stormi,  en  sva  var  sjarinn,  sem  i  roöru  saei.    Eigi  baö  Sigurör     o 
svipta  seglunum,  pött  rifnuöu3),    heldr   baö  hann  haera  setja 
en  aör.  5 

Ok  er  peir  sigldu  fram  fyrir  bergnos  nokkura,  pa  kall- 
aöi  maör  upp  a  skipit  ok  spyrr,  hverr  fyrir  liöinu  eigi  at 
raöa.  Honum  var  sagt,  at  par  var  hoföingi  Sigurör  Sigmund- 
arson,  er  nü  er  frsegstr  ungra  manna.  Maörinn  svarar: 
allir  segja  par  eitt  fra  honum,  at  eigi4)  megi  konungasynir  10 
jafnaz  viö  hann;  vilda5)  ek,  at  per  feldiö  seglin  a  nokkuru 
skipinu,  ok  toeki-per  viö  mer.  peir  spuröu  hann  at  nafni. 
Hann  svarar: 

(Regm.  18)  Hnikar  hetu  mik, 

pa's  Hugin  gladdi"), 

Volsungr  ungi, 

ok  vegit7)  haföi8) ; 

nü  matt  kalla 

karl  af  bjargi9) 

Feng  eöa  Fjolni, 

far  vilk  piggja. 
peir  viku  at  landi  ok  töku  karl  a  skip  sin;  pa  tök  äf  veÖrit, 
ok  fara,    unz  peir   koma    at   landi   i  riki  Hundingssona;    pa  15 
hvarf  Fjolnir.     peir  lata   pegar  geisa10)   eld  ok  jarn,    drepa 
menn,  en  brenna  bygöina,  ok  eyöa  par  sem  peir  fara;  stokkr 
fjplm"  undan  a  fund  Lyngva11)  konungs  ok  segjar  at  herr  er 
kominn  i  landit  ok  ferr  meö  meira  geysingi,  en  dcemi  finniz 
til;   kvaöu   Hundingssonu  eigi   langsyna,    pa  er  peir    sogöuz  20 
eigi   mundu   hraeöaz  V9lsunga   —   en    nü   styrir    pessum   her 
Sigurör  Sigmundarson.     Lyngvi  konungr   la3tr   nü   foera   um 


3)  B' .  bemerkt:  man  erwartet  rifnaöi.  —  Vgl.  Wb.  —  4)  B' .  fragt:  viel- 
leicht engir?  —  5)  vildi  C.  —  6)  So  C,  (doch  huginn)  gladda  B.  —  gladdi 
korr.  aus  gladdak  R  der  L.  E.  —  Vgl.  H.  G.  u.  Gloss.  s.  VqIs.  Volsungr 
ist  Sigkv.  in  sk.  1,  3  u.  13  Sigurör.  —  7)  So  R  u.  Ngp.  C.  V,  Ausg.  — 
veghat  G.  —  8)  haföi  G  u.  alle  Hss.,  haföa  B.  —  Für  matt  (Sm.,  H.  G.) 
mattu  die  Hss.  —  9)  Nach  bjargi  (bergi)  interpung.  einige  Ausg.  —  10J  So 
und  hernach  geysingi  G.  —  11)  Lynga  C.  hier  u.  öfter,  vgl.  aber  XII  ').  — 
12)  So  G.  u.  M.  0.,  vor  S.  ergänzen  er  Fas.  u.  B.  — 

Prosaische  Edda.  12 


1^<S  Vplsongasaga 

;illt  sitt  riki  herboft,  vi  1 1  eigi  a  flöttn  Leggjaz;  stefnir  lil  sin 
ollum  |teim  monnum,  er  honum  vil ja  Lid  veita,  kemr  nü 
a  möt  Siguröi  me5  allmikinn  her,  ok  broeör  hans  meö  honum, 
tekz  j>ar  in  haröasta  orrosta  meö  [)eim;  matti  par  a  lopti 
5  sja  mart  spjöt  ok  orvar  margar,  oxi  hart  reidda,  skjohlu 
klofna  ok  brynjur  slitnar,  hjalma  skiföa,  hausa  klofna  ok 
margan  mann  steypaz  til  jaröar.  Ok  er  orrostan  hefir  sva 
staöit  mjok  langa  hriö,  soekir  Sigurör  fram  um  merkin  ok 
hefir  i  hendi  sveröit  Gram ;  hann  hoggr  baröi  menn  ok  hesta 

10  ok  gengr  i  gegnum  fylkingar  ok  hefir  bäöar  hendr  blöögar 
til  axlar,  ok  stokk  undan  fölk,  par  sem  hann  för,  ok  heiz 
hvarki  viö  hjalmr  ne  brynja,  ok  engi  maör  pöttiz  fyrr  set 
hafa  pvilikan  mann,  pessi  orrosta  stöo  lengi  meö  miklu 
mannfalli  ok  akafri  sökn ;  ferr  {>ar,  sem  sjaldnar  kann  henda, 

15  pä  er  landherrinn  soekir  til,  at  pat  kom  fyrir  ekki';  feil  par 
sva  mart  fyrir  Hundingssonum,  at  engi  maör  vissi  toi  a. 
Ok  Sigurör12)  var  framarla  i  fylkingu;  pa  koma13)  a  möt 
honum  synir  Hundings  konungs.  Sigurör  hoggr  til  Lyngva 
konungs  ok  klyfr    hjalm   hans  ok  hofuö    ok   brynjaÖan   buk, 

20  ok  siöan  hoggr  hann  Hjorvarö,  brööur  hans,  sundr  i  tva 
hluti,  ok  pa  drap  hann  alla  Hundingssonu,  er  eptir  liföu,  ok 
mestan  hluta  liös  peira.  Ferr  Sigurör  nü  heim  meö  fogrum 
sigri  ok  miklu  fe  ok  agaeti,  er  hann  haföi  fengit  i  pessi  ferö; 
varu  nü  veizlur  gervar  i  möt  honum  heima  i  rikinu.     Ok  er 

25  Sigurör  hefir  skamma  stund  heima  verit,  kemr  Reginn  at 
mali  viö  Sigurö14)  ok  segir:  nü  munu-per  vilja  steypa  hjalm- 
inum  Fafnis,  sva  sem  per  hetuö,  pvi  at  nü  hefir  pü  hefnt 
foöur  pins  ok  annarra  fraenda  pinnalla).  Sigurör  svarar:  efna 
munu-ver  J)at,  sem  ver  hofum  par  um  heitit,  ok  ekki  fellr  oss 

30  pat  ör  minni. 

XVIII1).  Nü  riöa  J)eir  Sigurör  ok  Reginn  upp  a  heiöina 
a  pann  farveg,  er  Fafnir  var  vanr  at  skriöa,  er  hann  för  til 
vatns,  ok  pat  er  sagt,  at  sa  hamarr  var  pritugr,  er  hann  la 
at  vatni,   pa   er   hann  drakk.     pa,  maalti  Sigurör:    pat  sagöir 

35  ]ȟ,  Reginn,  at  dreki   sja  vaeri   eigi  meiri   en   einn  lyngormr, 
en  mer  synaz  vegar   hans   aefar  miklir.     Reginn   maelti :   ger 
grof  eina  ok  sez  par  i,   ok  pa  er   ormrinn   skriör   til    vatns, 
13)  kama  C.     Vgl  M.  0.  —  14)  Sigurdr  G.  —  14»)  sinna  G,  vgl.  B'. 
XVIII.     1)   Überschr.  Nu  rida  peir  Reginn  ok  Sigurdr.  — 


C.  XVII,  XVJII.  179 

legg  pa  til  hjarta  honum  ok  vinn  honum  sva  bana;  par  fyrir 
faer2)  pü  mikinn  frama.  Sigurör  maelti:  hversu  man  pa 
veita,  ef  ek  verö  fyrir  sveita  ormsins?  Reginn  svarar:  eigi 
ma  per  raö  raöa,  er  pü  ert  viö  hvatvetna3)  hraeddr,  ok 
ertu  ölikr  pinum  fraendum  at  hughreysti.  Nu  riör  Sigurör  5 
a  heiöina,  en  Reginn  hverfr  i  brott  yfrit  hraeddr.  Sigurör 
geröi  grof  eina,  ok  er  hann  er  at  pessu  verki,  kemr  at  honum 
einn  gamall  maör  meö  siöu  skeggi  ok  spyrr,  hvat  hann  gerir 
par,  hann  segir;  pa  svarar  inn  gamli  maör:  petta  er  öraö, 
ger  fleiri  grafar  ok  lat  par  i  renna  sveitann,  en  pü  sit  i  10 
einni  ok  legg  til  hjartans  orminum !  —  J)a  hvarf  sä  maör 
a  brottu,  en  Sigurör  gerir  grafar  eptir  pvi,  sem  fyrir  var  sagt. 
Ok  er  ormrinn  skreiö  til  vatns,  varö  sva  mikill  landskjalfti4), 
sva  at  oll  jorö  skalf  i  nand,  hann  fnysti  eitri  alla  leiö  fyrir 
sik  fram,  ok  eigi  hraeddiz  Sigurör  ne  öttaz  viö  pann  gny.  15 
Ok  er  ormrinn  skreiö  yfir  grofina,  pa  leggr  Sigurör  sveröinu 
undir  bcexlit  vinstra ,  sva  at  viö  hjoltum  nam.  |)a  hleypr 
Sigurör  upp  ör  grofinni5)  ok  kippir  at  ser  sveröinu  ok  hefir 
allar  hendr  blöögar  upp  til  axlar(;).  Ok  er  inn  mikli  ormr 
kendi  sins  banasars,  pa  laust  hann  hoföinu  ok  sporöinum,  20 
sva  at  allt  brast  i  sundr,  er  fyrir  varö.  Ok  er  Fafnir  fekk 
banasar  7),  spuröi  hann:  hverr  ertu,  eöa  hverr  er  pinn  faöir, 
eöa  hver  er  aett  pin,  er  pü  vart  sva  djarfr,  at  pü  porir8)  at 
bera  vapn  a  mik?  Sigurör  svarar:  aett  min  er  monnum 
ökunnig,  ek  heiti  gofugt  dyr,  ok  a  ek  engan  fQÖur  ne  25 
mööur9),  ok  einn  saman  hefi  ek  farit.  Fafnir  svarar:  ef  pü 
att  engan  feör  ne  mööur10),  af  hverju  undri  ertu  pa  alinn?  ok 
pött  pü  segir  mer  eigi  pitt  nafn  a  banadoegri  minu,  pa  veiztu, 
at  pü  lygr  nü.  Hann  svarar :  ek  heiti  Sigurör,  en  faöir  minn 
Sigmundr.  Fafnir  svarar:  hverr  eggjaöi  pik  pessa  verks,  30 
eöa  hvi  lettu  at  eggjaz  ?  haföir  pü  eigi  frett  pat,  hversu  allt 
fölk  er  hraett  viÖ  mik  ok  viö  minn  aegishjälm?  inn11)  frän- 
eygi   sveinn,   pü  attir   feör   snarpan!   —   Sigurör    svarar:    til 

2)  So  Fas.  B.,  ferr  oder  fa?rr  C.  —  3)  So  Ba.,  hvartvetna  G.  —  4)  land- 
skjafte  G.  —  5)  grafinne  G.  —  6)  Rassmann  (Heldensage  I,  123)  u.  B '.  halten 
die  Stellung  dieses  Satzes  (pä  hleypr  u.  w.)  für  unpassend,  und  verweisen  ihn 
hinter  den  nächsten.  —  7)  „Man  sollte  erwarten:  ser  banamann  sinn"  B'., 
vgl.  6).  —  8)  So  G  u.  Fas.  —  poröir  B.  —  9)  So  Fas.,  B.  —  eingum  C.  — 
10)  mQdr  C.  —  11)  en  G,  enn  B.  — 

12* 


180  v  vi  su  n 

jtessa  hvatti  mik  inn  haröi  hugr  ok  stoöafti  til,  at  gert  jrröi, 
pessi  in  sterka  hond  ok  petta  it  snarpa  sverö,  er  m'i  kendir 
pu,  ok  far  er  gamall  harör,  ef  hann  er  i  bernsku  blautr. 
Fafnir  segir:  veit  ek,  ef  pü  vex12)  upp  meö  fraendum  pinum, 
5  at  I>ü  mundir  kunna  at  vega  reiör;  en  petta  er  meiri  furöa, 
er  einn  bandingi  hertekinn  skal  [>orat  hafa  at  vega  at  mer, 
pvi  at  far  hernuminn  er13)  frcekn  til  vigs.  Sigurör  maelti: 
bregör  pu  mer,  at  ek  vaera  fjarri  minum  fraendum14)?  en 
J)ött  ek  vaera  hernuminn,    pa   var   ek  |)ö   eigi   heptr,   ok  (»at 

10  fanntu,  at  ek  var  lauss.  Fafnir  svarar:  heiptyröi  tekr  pu 
hvetvetna  pat15)  er  ek  maeli;  en  gull  petta  mun  per  at  bana 
veröa,  er  ek  hefi  att.  Sigurör  svarar:  Hverr  vill  fe  hafa 
allt  til  ins16)  eina  dags17),  en  eitt  sinn  skal  hverr  deyja. 
Fafnir  maelti :  fatt  vill  pu  at  minum  dcemum  gera,  en  drukna 

15  muntu,  ef  pü  ferr  um  sja  övarliga,  ok  biö  heldr  a  landi, 
unz  logn  er.  SigurÖr  ma3lti:  seg  |>ü  pat,  Fafnir,  ef  |»ü 
ert  fröör  mjpk:  hverjar  eru  paer  nornir,  er  kjösa  mogu  frä 
mceörum18)?  Fafnir  svarar:  margar  eru  paar  ok1<})  sundr- 
lausar,    sumar   eru   asa-33ttar,    sumar   eru  alfa-aettar,    sumar 

20  eru  doetr  Dvalins.  Sigurör  maelti:  hve  heitir  sa  hölmr,  er 
blanda  hjorlegi  Surtr20)  ok  aesir  saman?  Fafnir  svarar: 
hann  heitir  Öskaptr 21).  Ok  enn  maelti  Fafnir :  Reginn  brööir 
minn  veldr  minum  dauöa,  ok  pat  hloegir  mik,  er  hann  veldr 
ok  pinum    dauöa,   ok  ferr  pa,    sem  hann  vildi.     Enn    maelti 

25  Fafnir:  ek  bar  aegishjalm  yfir  ollu  fölki,  siöan  ek  la  a  arfi 
mins  brööur,  ok  sva  fnysta  ek  eitri  alla  vega  fra  mer  i  brott, 
at  engi  poröi  at  koma  i  nand22)  mer,  ok  engi  vapn  hraedd- 
umz  ek,  ok  aldri  fann  ek  sva  margan  mann  fyrir  mer,  at 
ek  pcettumz  eigi  miklu  sterkari;    en   allir  varu   hraeddir   viö 

30  mik.     Sigurör  maelti:    sä  aegishjalmr,   er  pü  sagÖir  fra,   gefr 

fam    sigr,    pvi  at   hverr   sa  er   meÖ   morgum  kemr,    ma  pat 

finna    eitt    hvert    sinn,    at    engi    er    einna   hvatastr.     Fafnir 

12)  So  Fas.  B.  nach  C.  —  B'.:  vielleicht  vexir  =  yxir.  —  13)  er  ist  er- 
gänzt. —  14)  Wohl  als  Fragesatz  zu  fassen,  so  in  Fas.  —  15)  »So  (oder 
hvervetna  i  pvi)  vorgeschlagen  von  B' .,  hvetvetna  pvi  C.  u.  Fas.  —  16)  So 
(ens)  B.,  enn  G.  —  17)  endadags  hier  u.  181,  11  Paphss.  —  18)  So  B., 
maugr  frä  medrum  C,  vgl.  Fäfn.  12,6.  —  19)  ok  ist  ergänzt.  —  20)  SurtG. 
21)  So  (oder  Uskaptr)  C,  Üsk.  B.,  auf  Oskopnir  (Fafn.  15)  uls  richtigere  Form 
verweist  ]i' .  —  22)  inad  C.  — 


V  tf-  y  e^vn  g" 


C.  XVIII,  XIX.  181 

svarar:  J)at  raeb  ek  per,  at  pü  takir  hest  pinn  ok  ribir  a  brott 
sem  skjotast23),  pvi  at  pat  hendir  opt,  at  sä  er  banasar  faer, 
hefnir  sin  sjalfr.  Sigurbr  segir:  petta  eru  pin  rab,  en  annat 
raun  ek  gera;  ek  mun  riba  til  pins  böls  ok  taka  par  pat 
it24)  mikla  gull,  er  fraendr  pinir  hafa  att.  Fafnir  svarar:  5 
riba  muntu  par  til,  er  pü  finnr  sva  mikit  gull,  at  cerit25)  er 
um  pina  daga,  ok  pat  sama  gull  verbr  pinn  bani  ok  hvers 
annars,  er  pat  a.  Sigurbr  stob  upp  ok  maelti:  heim  munda 
ek  riba,  pött  ek  mista  pessa  ins  mikla  fjar,  ef  ek  vissa,  at 
ek  skylda  aldri  deyja;  en  hverr  frcekn  mabr  vill  fe  raba  allt  10 
til  ins  eina  dags  —  en  pü,  Fafnir,  ligg  i  fjorbrotum,  par  er 
pik  Hei  hafi!  —  ok  pa  deyr  Fafnir, 

XIX1).  Eptir  petta  kom  Reginn  til  Sigurbar  ok  maelti: 
heill,  herra  minn!  mikinn  sigr  hefir  pü  unnit,  er  pü  hefir 
drepit  Fafni,  er  engi  varb  fyrr  sva  djarfr,  at  a  hans  gotu  15 
porbi  sitja,  ok  petta  frembarverk  mun  uppi,  meban  veroldin 
stendr.  Nu  stendr  Reginn  ok  ser  nibr  i  jorbina  langa  hrib, 
ok  pegar  eptir  petta  maelti  hann  af  miklum  mobi:  bröbur 
minn  hefir  pü  drepit,  ok  varla  ma  ek  pessa  verks  saklauss 
vera!  —  Nu  tekr  Sigurbr  sitt  sverb  Gram  ok  perrir  ä  20 
grasinu  ok  maelti  til  Regins:  fjarri2)  gekk  pü  pa,  er  ek 
vann  petta  verk,  ok  ek  reynda  petta  snarpa  sverb  meb  minni 
hendi,  ok  minu  afli  atta  ek3)  vib  orms  megin,  meban  pü 
latt  i  einum  lyngrunni,  ok  vissir  pü  eigi4),  hvart  it5)  var 
himinn  eba  jorb.  Reginn  svarar:  pessi  ormr  maetti  lengi  25 
liggja  i  sinu  böli,  ef  eigi  hefbir  pü  notit  sverbs  pess  er  ek 
gerba  per  minni  hendi,  ok  eigi  hefbir  pü6)  petta  einn7)  unnit 
ok  engi  annarra.  Sigurbr  svarar :  pa  er  menn  koma  til  vigs, 
pä  er  manni  betra  gott  hjarta,  en  hvast8)  sverb.  pä  maelti 
Reginn  vib  Sigurb  af  ahyggju  mikilli:  pü  drapt  minn  bröbur,  30 

23)  skjoast  G.  —  24)  ed  G.  —  25)  So  wohl  zu  lesen,  vgl.  M.  O.  —  gert 
lasen  Fas.,  B.  — 

XIX.  1)  Überseht:  Reginn  drack  blöd  Fäfnis.  —  2)  G.  ferri,  was  nach 
B'.  {der  jedoch  ferri  in  den  Text  setzt)  =  fjarri,  vgl.  auch  Fafn.  28.  —  3)  So 
(von  etja)  B.  unter  Hinweis  auf  Fäfn.  28  —  atta  ek  Fas.  —  4)  eigi  ergänzen 
Fas.  u.  B.  —  5)  G  ed,  was  in  Fas.  ausgelassen,  von  B.  =  er  gefaßt  ist,  doch 
vgl  oben  XVIII, 24)  ed  =  eö  *=  it  u.  eö  =  it  XXX,  18)  u.  ").  —  6)  So  er- 
gänzen Fas.  u.  B.  —  7)  So  Fas.  u.  Edz.;  vgl.  IS).  —  enn  C.  u.  B.  — 
H)  haust  C. 


Lö2  V^lsungasaga 

ok    varla    nni   ek    j)essa    verks    saklauss!     |>a    skar    Reginn   I 

hjartat  6r  orminum  meö  |>vi  sveröi,  er  Riöill  het;    pa  drakk 

Reginn  blöö  Fafnis  ok  maelti:  veit  mer  eina  bcjen,  er  p6r  er 

Htit  fyrir:    gakk  til   elds  meö  hjartat  ok  steik,    ok  gef  incr 

6  at  eta!   —  Sigurör  för  ok  steikti   a  teini,    ok  er  freyddi  6r, 

pa  tök  hann  fingri  sinum  a  ok  skynjaöi,   hvart   steikt   rari  ; 

bann  brann  ok  bra10)  fingrinum  i  munn  ser,  ok  er  hjartablöft 

>A-       ormsins  kom  a  tungu  honum,  pa  skildi  hann  fuglarodd;   hann 

Ä*£* •he^^röi,  at  ipröur  klokuöu  a  hrisinu  hja  honum11):  par  sitr12) 

10  Sigurör  ok  steikir  Fafnis  hjarta,  pat  skyldi  hann  sjalfr  eta, 

pa    mundi    hann    veröa    hverjum    manni    vitrari.   —   Qnnnr 

segir:    par    liggr    Reginn    ok    vill     vela    pann    sem    honum 

trüir.  —    pa   ma3lti  in  priöja13):    hoggvi    hann    pa    hofuö    af 

honum,  ok  ma  hann  pa  raöa  gullinu  pvi  inu  mikla  einn! 

15  pa  maelti  in  fjöröa:  pa  vaeri  hann  vitrari,  ef  hann  heföi  {»at, 

sem  paer  hoföu  u)  raöit  honum,  ok  riöi  siöan  til  böls  Fafnis1"') 

ok  toeki   pat  il"  mikla  gull,    er   par  er,    ok  riöi   siöan    upp  a 

Hindarfjall,  par  sem  Brynhildr  sefr,  ok  mun  hann  nema  par 

mikla  speki,  ok  pa  vaeri  hann  vitr,   ef  hann   heföi   yöur  raö 

20  ok  hygöi  hann  um  sina  purft15a),  ok  par  er  mer  ülfsins  van, 

er  ek   eyrun   sä.    —    pa   maelti    in  fimta :    eigi   er   hann   sva 

horskr16),  sem  ek  aetlaöa17),  ef  hann  vaegir  honum,  en  drepit 

äör  brööur   hans.     pa   maelti   in    setta:    pat   va3ri    snjallraedi, 

ef    hann    draepi    hann    ok    reöi    einn18)    fenu.    —    pa   maelti 

25  Sigurör:  eigi  munu  pau  osk^p,  at  Reginn  se  minn  bani,   ok 

heldr  skulu  peir  fara   baöir   bro3Ör   einn  veg!    —   bregör  nü 

sveröinu  Gram  ok  hoggr  hofuö  af  Regin;  ok  eptir  petta  etr 

hann   suman    hlut   hjartans    ormsins,   en   sumt    hiröir    hann; 


9)  sk.  Sigurdr.  G.  u.  Ausg.  —  sk.  Reginn?  B' .  —  Diese  Änderung  ist 
freilich  durch  die  Nennung  des  nicht  Sigurö  gehörigen  Schwertes  u.  durch 
Fafn.  Prosa  vor  Str.  31  geboten.  —  10)  So  nach  Prosa  vor  Fifa.  Str.  32  er- 
gänzt von  B.;  hann  bra  f.  C.  —  11)  Das  fg.  p  sehr  groß,  auch  findet  sich 
hier  in  G.  die  Überschr.  Sigurör  at  hjartaÖ  or.  .  .  .  (ormsins?  B' .).  Hier 
hätte  also  ein  neues  Cap.  zu  beginnen.  —  12)  s.  pü  Sig.  G.  —  pü  von  B.  aus 
Rücksicht  auf  das  fg.  hann  getilgt.  —  13)  enn  priöe  C.  —  14)  per  höföuö 
vermutet  B'.  —  Im  Vorherg.  ist  heföi  u.  w.  mit  Z.  19  zu  rgl.  —  15)  Famnes 
C.  -  15 a)  So  M.  0.,  pyrft  C,  B.  —  16)  hoskr  G.  —  17)  So  B.,  etla  C.  — 
////  fg.  -wäre  drepit  hefir  deutlicher,  vgl.  Fafn.  36,  7.  —  18)  So  Fas.  u.  B., 
enn  G.  — 


G.  XIX,  XX.  183 

hleypr  siöan  a  hest  sinn  ok  reiö  eptir  slöö  Fafnis  ok  til 
hans  herbergis  ok  fann,  at  pat  var  opit,  ok  af  jarni  hurö- 
irnar  allar  ok  par  meö  allr  dyra-umbüningrinn,  ok  af  jarni 
allir  stokkar  i  hüsinu,  ok  grafit  i  jorö  niör.  Sigurör  fann 
par  störmikit  gull  ok  sveröit  Hrotta,  ok  par  tök  hann  aegis-  5 
hjalm  ok  gullbrynjuna  ok  marga  dyrgripi.  Hann  fann  J)ar 
sva  mikit  gull,  at  honum  pötti  van,  at  eigi  mundi  meira 
bera  tveir  hestar  eöa  prir;    pat  gull   tekr  hann  allt  ok  berr 

i  tvaer  kistur    miklar19),    tekr  nü  i   tauma  hestinum  Grana; 

— — — — — — ^— — — ^— —  i 

hestrinn  vill  nü  eigi  ganga,  ok  ekki  tjar  at  keyra.     Sigurör  10 
finnr   nü,    hvat  hestrinn   vill,    hleypr  hann    a  bak   ok    lystr 
hann  sporum,  ok  rennr  sja  hestr,  sein  lauss  vaeri. 

XX1).     Sigurör    riör   nü   langar   leiöir,    ok   allt   til  pess, 
er  hann   kemr   upp  a  Hindarfjall,    ok  stefndi  a  leiö  suör  til 
Frakklands;  a  fjallinu  sa  hann  fyrir  ser  ljös  mikit,  sem  eldr  15 
brynni,  ok  ljömaöi  af  til  himins ;  en  er  hann2)  kom  at,  stöö 
J>ar  fyrir  honum  skjaldborg  ok  upp  ör  merki.     Sigurör  gekk 
i  skjaldborgina  ok  sa,  at  par   la  maör  ok  svaf2a)  meö  ollum 
hervapnum;  hann  tök  fyrst  hjalminn  af  hoföi  honum  ok  sa, 
at  pat   var  kona;    hon   var   i  brynju,    ok  var   sva  fost,    sem  20 
hon  vaeri  holdgröin;    pa  reist  hann  ofan  ör  hofuösmatt  ok  i  rSVt«. 
gegnum3)  niör,  ok  sva  üt  i  gognum4)  baöar  ermar,   ok  beit 
sem    klaeöi.     Sigurör    kvaö    hana    helzti4a)    lengi    sofit    hafa. 
Hon  spuröi,    hvat  sva  var  mättugt,   er    beit   brynjuna  —  ok 
bra  minum  svefni,  eöa  man  her  kominn  Sigurör  Sigmundarson,  25 
er    hefir    hjalm  Fafnis    ok   hans    bana   i  hendi?     pa  svarar 
Sigurör:  sa  er  Volsunga  aettar,  er  petta  verk  hefir  gert,  ok 
pat    hefi   ek   spurt,    at  pü  ert    riks    konungs   döttir,    ok  pat 
sama5)  hefir  oss  sagt  verit  fra  yörum   vaenleik  ok  vitru,  ok 
pat  skulu-ver   reyna.     Brynhildr  segir,   at   tveir6)   konungar  30 
boröuz,  het  annarr  Hjalmgunnarr;    hann  var  gamall  ok  inn 
mesti  hermaör,  ok  heföi  Ööinn  honum  sigri  heitit;  en  annarr 

19)  B'.  bemerkt:  nach  miklar  sollte  folgen  ok  klyfjar  par  meÖ  Grana 
oder  etwas  Ahnl.  — 

XX.  1)  Überschrift:  Frä  Sigurde.  —  2i  hann  wurde  von  B.  ergänzt 
nach  der  prosaischen  Einl.  zu  Sigrdrifrn.  die  diesem  C.  der  Völs.  sehr  nahe 
steht.  —  2il)  C.  sv.  m.  ok  lä;  die  Umstell,  empfahl  Bt.  —  3)  Hier  C.  gegn- 
um. —  4)  Hier  C.  gaugnum.  —  4ft)  hellti  G.  —  5)  Für  pat  sama  vermutet 
B'.  sva  it  sama.  —  6)  tuerr  G.  — 


I  v  1 

Agnarr  Auöu  brööir7);  ek  felda  Iljalmgunnar  i  orrostu, 
en  Oftino  stakk  mik  Bvefnf>orni  i  hefnd  pess  ok  kvaö  mik 
aldri  siöan  skyldu  sigr  hafa  ok  kvaö  mik  giptaz  skulu ;  en 
ek  strengda  pess  heit  par  i  möt  at  giptaz  engum  peim  er 
5  hraeöaz  kynni8).  —  Sigurör  mselti:  kenn  oss  raÖ  til  störra 
hluta!  Hon  svarar:  per  munuÖ  betr  kunna,  en  meö  pokkum 
vil  ek*)  kenna  yör,  ef  pat1")  er  nokkut,  er  ver  kunnum,  pat 
er  yör  maetti  lika,  i  rünum  eöa  oörum  hlutum  10a),  er  liggja 
til  hvers  hlutar,  ok  drekkum  baeöi  saman,  ok  gefi  goöin  okkr 
10  gööan  dag,  at  per  veröi  nyt  ok  fraegö  at  minum  vitrleik  ok 
pu  munir  eptir,  pat  er  vit  roeöum.  Brynhildr  fyldi  eitt  ker 
ok  foerÖi  Siguröi,  ok  maelti: 

(Sigrdr.  5)  Bjor  foerik  per, 

brynpinga  valdr11)! 

magni  blandinn 

ok  megintiri 12) ; 

fullr  es  ljööa13) 

ok  liknstafa, 

gööra  galdra 

ok  gamanrüna 14). 

(Sigrdr.  6)  Sigrünar  skalt  kunna, 
ef  vill  sigr  hafaua) 
ok  rista15)  a  hjalti  hjors; 
a  vettrimum 16) 

7)  Agn.  eöa  Auda  br.  C,  u.  Ausg.  {diese  mit  b).  —  Daß  Auöu  (Ööu?) 
brööir  die  richtigere  Form,  eöa  entbehrlich  sei,  zeigte  B' .  aus  Sigrdr.  Prosa 
zwischen  Str.  4  u.  5  {H.  G.)  u.  Helr.  Brynh.  Str.  8.  An  letzterer  Stelle  hat 
freilich    nur  R  Aupo,  dagegen  F  Audar  u.  S  Auda  (rgl.   die  Str.  in  Ngp.  DL). 

—  8)  kunni  C,  kynni  B.  nach  L.  E.  —  9)  vil  ek  ist  ergänzt  von  Fas.  u.  B. 

—  10)  So  M.  0.,  rgl.  „vielleicht  hat  C.  eher  pat"  Bt.  —  pess  Fas.,  B.  — 
10a)  So  (lutum,  Z.  9  lutari  C.  nach  M.  0.,  nach  B.  „vielleicht  listum*.  — 
11)  So  (valldr)  C.  u.  Ettm.,  auch  ron  Gg.  empfohlen  (oder  brynp.  baldr)  gegen- 
über von  brynpings  apaldr  in  R.  —  Für  diese  u.  alle  fg.  Str.  gilt  öftere 
Durchführung  einer  älteren,  mein-  poetischen  Sprache  (Verschleifung  des  Pro n. 
mit  der  Verbalf.,  es  für  er,  vill  auch  für  vilt,  Streich,  überflüss.  Pron.  u. 
dgl.,  meist  im  Anschlüsse  an  H.  G.'s  L.  Edda  durchgeführt).  R  hier  stets  — 
R  der  L.  E.  —  12)  meginn  tire  C.  —  13)  Ijöna  C,  ljöpa  R  u.  Ausg.  (f.  er 
hann  ljööa).  —  14)  So  die  Ausg.  nach  L.  E.,  gamanreöna  C.  —  14 a)  SoR;  — 
ef  pü  v.  snotr  vera  C.  —  15)  rist  C,  rista  1j.  E.  u.  Ausg.  —  16)  So  Ausg. 
nach  L.  E.  (sumar  a  vettr.)  —  ävett  runum  C.  — 


C.  XX.  185 

ok  a  valbostum17), 
ok  nefna  tysvar  Ty. 

(Sigrdr.  9)  Brimrünar  skalt  gora 18), 
ef  pu  vilt  borgit  hafa 
a  sundi  seglmorum; 
a  stafni  skal  rista 
ok  a  stjörnarblaöi, 
ok  leggja  eld  i  91*; 
fellrat19)  sva  brattr  breki 
ne  blar  unnir20), 
pö  komsk21)  heill  af  hafi. 

(Sigrdr.   11)  Malrünar  skalt  kunna, 
ef  vill,  at  mangi22)  per 
heiptum  gjaldi23)  härm; 
paer  um  vindr, 
paer  um  vefr, 
paer  um  setr  allar  saman 
a  pvi  pingi, 
es  pjööir24)  skulu 
i  fulla  döma  fara. 

(Sigrdr.  7)  Olrünar  skalt  kunna, 

ef  pu  vill,  annars  kvaen25) 

velit  pik  i  trygö26),  ef  trüir; 

a  horni  skal  rista27) 

ok  a  handar  baki, 

ok  merkja  a  nagli  Nauö; 

17)  So  (-bystunn  C,  suraar  ä  valb.  L.  E.  —  18)  So  C,  kunna  oder  rista 
Hrgb.  der  L.  E.  {nach  s.  r.  in  R).  —  19)  So  B.,  fallat  C,  era  L.  E.  — 
20)  n6  sva  blär  unnir  L.  E.;  n.  b.  undir  C.  —  21)  konisktu  L.  E.  u.  ältere 
Ausg.,  kernst  C.  —  22)  att  mage  C,  at  rnagni  R  nach  B.  N.  F.;  Ausg.  mangi 
oder  manngi.  —  23)  So  L.  E.  u.  Ausg.,  gjalda  G.  —  24)  er  menn  sk.  C,  pj. 
Ausg.  nach  L.  E.  Die  mittleren  drei  Verse  der  Str.  sind  mit  Ettm.  Helleicht 
zu  verwerfen.  —  25)  So  geschrieben  von  Sm.  u.  H.  G.  nach  vill  annars  kvaen 
R,  villt  a  (vilta  Fas.)  annaz  kuenn  (kvonn  nach  M.  0.)  C.  —  26)  So  Ausg. 
nach  L.  E.,  veli  pik  eigi  trygÖ  C.  —  27  So  Ausg.  (doch  meist  pa?r  rista)  nach 
L.  E.,  pat  r.  C.  — 


I N1>  VqIsuh 

lull   ~)  skal  signa 

ok  viö  i'ari  -"')   sja 

ok  verpa  lauk  i  log  ::ü); 

j»a  ek  [tat  veit, 

at  J»er  verör  aldri 

meinblandinn   mjoftr. 

(Sigrdr.  8)  Bjargrünar  skalt  nema, 
ef  ])ü  vill  borgit  fa 
ok  leysa  kind  fra  konu; 
a  löfa  skal  rista31) 
ok  um  liou  spenna 
ok  bioja  disir  duga. 

(Sigrdr.   10)   Limrünar  skalt  kunna, 
ef  J)ü  vill  laeknir  vesa 
ok  kunna  sor  at  sja; 
a  berki  skal  rista 
ok  a  barri32)  vioar 
es33)  lüti  austr  limar. 

(Sigrdr.  12)  Hugrünar  skalt  nema31), 
ef  J)ü  vill  hverjum  vesa 
geöhorskari35)  guma; 
(Sigdr.  13)  J)aer  of  reo, 
paer  of  reist, 
I)aer  of  hugoi  Hroptr30). 


28)  So  Ausg.  nach  L.  E.,  aul  C.  ohne  Bez.  neuer  Str.;  skal  K,  skaltull. 
—  29)  So  L.  E.  u.  Ausg.,  auch  C.  fare.  —  30)  lauki  i  1.  E.  Die  drei 
Schluß  rose  fehlen  dort;  über  die  Ansichten  der  Hrgb.  rgl.  H.  G.  —  31) 
Die  Var.  der  L.  E.  bei  H.  G.  —  32)  baömi  L.  E.  —  33)  Für  es  bietet 
J)eim  er  L.  E.,  doch  folgen  Bc.  u.  Gg.  der  Völs.  (J)ess  er).  —  Für  lüti  bietet 
L.  E.  lüta.  —  34)  Für  nema  hat  hier  u.  in  Str.  8,  1  die  L.  E.  kunna.  — 
35)  So  (-hosk.)  C,  geösvinnari  L.  E.  —  36)  Die  L.  E.  bietet  als  Schluß  der 
Str.  noch:  af  f)eim  legi,  er  lekit  haföi  ||  ör  hausi  Heiddraupnis,  ok  ör  horni 
Hoddrofnis.  —  Dann  folgt  die  in  VqIs.  ganz  fehlende  Str.  14  A  bjargi  stöö 
nieö  Brimis  eggjar,  haffti  ser  ä  höföi  hjälm;  \>k  maslti  Minis  höfuö  fröölikt  it 
fyrsta  orÖ,  ok  sagÖi  sanna  stafi.  —  Diese  ist  aus  verschiedenen  Gründen  ver- 
dächtig. —  Zwischen  Str.  12  u.  13  nehmen  einige  Hrgb.,  so  auch  H.  G.,  eine 
Lücke  an.  — 


C.  XX.  187 

(Sigrdr.  15)  Ä  skildi  vpru37)  ristnar, 

peims  stendr  fyr  skinanda  guÖi38), 

d  eyra  A'rvakrs 

ok  ä  Alsvinns  höfi39), 

a  J)vi  hveli,  es  stendr40) 

und  reiö  Hrungnis  banaii), 

a  Sleipnis  tonnum4'2) 

ok  a  sleöa  fjotrum ; 

(Sigrdr.  16)  ä43)  bjarnar  hrammi 
ok  a  Braga  tungu, 
a  ülfs  klöm  44) 
ok  a  arnar  nefi45); 
a  bloögum  vaengjum 
ok  a  brüar  sporöi, 
a  lausnar  löfa 
ok  a46)  liknar  spori; 

(Sigrdr.  17)  ä  gleri  ok  a  gulli 
ok  a  gööu  silfri47), 
i  vini  ok  i48)  vir  tri 
ok  a  volu  sessi49); 


37)  kvaö  L.  E.  —  38)  goöi  L.  E.  —  Die  fg.  kursiv  gesetzten  Worte 
fehlen  in  G  und  sind  nach  R  ergänzt.  —  39)  So  die  Ausg.  nach  L.  E., 
Alsvins  höföi  C.  —  40)  a  J)vi  hv.  er  snysk  lautet  der  Vers  in  der  L.  E. 
—  41)  undir  reiö  Raugnis  C,  u.  r.  Rungnis  (=  Hrungnis  nach  Ba.)  R; 
und  [reiö]  Hrungnis  bana  H.  G.  nach  F.  J.  —  42)  So  die  Ausg.  nach 
L.  E.,  taurnum  {richtig?)  C.  —  43)  Der  Strophenanfang  Ist  weder  In  G 
noch  R  markiert,  vgl.  auch'  H.  G.  zu  Str.  15—17.  —  44)  klöum  H.  G. 
nach  F.  J.  -  45)  So  Hrgb.  nachR,  nefju  C.  —  46)  ä  fehlt  in  C.  —  AI)  Für 
diesen  Vers  bietet  die  L.  E.  ok  ä  gumna  heillum,  vgl.  49).  —  48)  Das  i  fehlt 
hier  in  R,  doch  stellen  es  die  Ausg.  vielfach  her.  —  49)  So  C,  ok  vilisessi  R. 
vgl.  N.  F.  417.  —  Nach  diesem  Verse  bietet  G  noch  i  guma  holdi  (hollde), 
tvas  nach  dem  Stabreim  zu  schließen  wohl  als  Var.  zu  dem  zweiten  Verse  der 
Str.  gehört,  wo  a  gumna  heillum  (R)  oder  höllum  {Be.)  von  />'.  als  die  ur- 
sprünglich richtige  Les.  bezeichnet  wird.  Jedenfalls  stehen  die  Worte  i  g. 
holdi  in  G  nicht  an  richtiger  Stelle  und,  sind  daher  hier  aus  dem  Texte  ver- 
wiesen. —  Sie  könnten  auch  Var.  zu  V.  5  sein.  — 


1ns  VqIsuh 

ä  Gungnis50)  oddi 

ok  a  g^gjar«)  brjösti, 

a  nornar  nagli 
ok  a  nefi  uglu. 

(Sigrdr.  18)  Allar  vyru  af  skafnar, 
paer's  a  vyru  ristnar, 
ok  hroeröar52)  vifi  inn  helga  mjoö 
ok  sendar  a  viöa  vegu 5;J') ; 
paer'  u54)  meo  olfum, 
faer'u  meö  psum55), 
sumar  meö  visum  vonum  5<i), 
sumar  hafa  menskir  menn. 

(Sigrdr.  19)  |)at  eru  bökrünar 
ok  bjargrünar 
ok  allar  olrünar57) 
ok  maerar  meginrünar58), 
hveims59)  kna  oviltar60) 
ok  öspiltar 

ser  at  heillum ,;l)  hafa.  — 
Njöttu62),  ef  namt, 
unz  rjüfask63)  regin! 

(Sigrdr.  20)  Nu  skalt64)  kjösa, 


50)  So  Ausg.  nach  L.  E.,  ok  Gaupnis  oddi  G.  —  51)  Grana  R,  was  B' . 
richtiger  nennt  (vgl.  jedoch  nornar  Z.  7).  —  52)  So  B.y  hreöar  G,  hverföar  R.  — 
53)  So  C,  vega  R.  —  54)  So  (ro)  R,  eru  G.  —  55)  Das  Verspaar  lautet  in 
der  L.  E.:  f)a3r  'ru  meö  äsum,  ])aer  'ru  meö  alfum.  —  V.  6  sumar  m.  ä.  G. 
—  56)  So  R,  ok  meö  visum  vanum  G.  —  Die  letzte  Zeile  wird  ebenso  wie  die 
vierte  von  Ettm.  getilgt,  um  eine  Str.  in  ljööa  h.  zu  erhalten.  —  Vgl.  auch 
H.  G.  —  57)  So  Ausg.  nach  L.  F.,  alrunar  C.  —  58)  ok  merar  ok  meg.  C, 
ok  metar  (maetar  Ausg.)  meg.  R,  vgl.  N.  F.  417.  —  59)  So  H.  G.  nach  L.  E.; 
hverjum  er  G.  —  60)  So  G  u.  R,  darauf  folgt  in  G  of  viltar,  in  R  ok  öspiltar, 
tvelche  Worte  wohl  als  besonderer  Vers  aufzufassen  sind.  Über  Ettm.'s  Ver- 
suche die  Str.  zu  korrigieren  vgl.  H.  G.  —  Auch  das  schließende  Verspaar 
der  Str.  ist  metrisch  auffällig  (a  :  a  =  b  :  b)  und  steht  tvohl  eigentlich 
außerhalb  derselben.  —  61)  So  ~R ,  C  heilum.  —  62)  So  C,  njöttu  R.  — 
63)  So  R,  rjüf'a  G.  —  64)  sk.  steht  in  C  zweimal.  — 


C.  XX,  XXI.  189 

alls  per's  kostr  of  boöinn, 
hvassa  vapna65)  hlynr! 
sogn66)  eöa  pogn 
haf  pu  per  sjalfr  of  hug67)! 
oll  eru  mpl68)  of  metin.  — 
Sigurör  svarar69): 

(Sigrdr.  21)  Munkak70)  floeja  71), 

pött  mik  feigan  vitir, 

emkak  meö72)  bleyöi  borinn; 

astr^ö  pin 

vilk  oll  of  hafa, 

sva  lengi  sem  lifik73)!  — 

XXI1).  Sigurör  maelti:  aldri  finnz  per  vitrari  kona  i 
veroldu,  okkenn2)  enn  fleiri  spekiraö!  Hon  svarar:  heimilt 
er  pat  at  gera  at  yörum  vilja  ok  gefa  heilraem'  fyrir  yöra 
eptirleitan  ok  vitrleik.  ])a  maelti  hon:  ver  vel  viÖ  fraendr 
pina  ok  hefn  litt  mötgeröa  viö  pa,  ok  ber  vi8  pol,  ok  tekr  5 
pu  par  viö  langaeligt  lof.  Se  viö  illum  hlutum,  baeöi  viö 
meyjar  ast  ok  manns  konu,  par  stendr  opt  illt  af.  VerÖ  litt 
mishugi  viö  övitra  menn  a  fjolmennum  mötum;  peir  maela 
opt  verra,  en  peir  viti,  ok  ertu  pegar  bleyöimaör  kallaör 
ok  aetlafir8),  at  pü  ser4)  sonnu  sagQr;  drep  hann  annars  10 
dags  ok  gjalt  honum  sva  heiptyröi.  Ef  pü  ferr  J)ann  veg, 
er  vandar  vaettir  byggja,  ver  varr  um  J)ik;  tak  per  ekki 
herbergi  naer  gotu,  pött  pik  natti,  pvi  at  opt  büa  par  illar 
vaettir,  paer5)  menn  villa.  Lat  eigi  taela  pik  fagrar  konur 
pött  pü  sjair  at  veizlum,  sva  at  pat  standi  per  fyrir  svefni  15 
eöa    pü  fair   af    pvi    hugarekka,    teyg    paer  ekki   at   per  meö 

65)  vöpna  G.  —  66)  So  R,  saungh  G.  —  67)  i  hug  R.  -  68)  mein  R. 
—  69)  Diese  Worte  fehlen  R.  —  70)  So  H.  G.  nach  R  (munka  ek),  munkaö 
ek  G.  —  71)  So  die  meisten  Ausg.  mit  R  —  fleyja  C.  —  72)  So  nach  R  (emka 
ek),  emkat  ek  C;  meö  ist  nach  der  L.  E.  ergänzt.  Der  Schluß  lautet  dort: 
astr.  p.  ek  vil  öll  hafa,  sv.  1.  s.  e.  1.  — „V.  2  läge  Vita  nahe*.  (l.Ausg.)  — 
Vgl.  jetzt  vitak  F.  J.  (H.  G.)  und  Edz.  Übers.  —  73)  So  H.  G.  nach  F.  J., 
ek  lifi  R  u.  G. 

XXI.  1)  Überschr.  in  C:  Speki  Rad  Brynhillda(r).  —  2)  Nach  kenn 
vermutet  B' .  ein  ausgefallenes  mer  oder  oss.  —  3)  So  Bj.  u.  B.  —  aetlar  C. 
u.  Fas.,  aetlat  bringt  B'  in  Vorschlag.  —  4)  sert  C,  vgl.  C.  IX,  7).  —  5)  ;,  Ur- 
sprünglich wohl  paer  er"  {B'.).  — 


1.90  Vplsungasaga 

kossum  eöa  annarri  blföu,  ok  ef  |>u  heyrir  heimslig  orö 
drukkinna  manna,  deil  eigi  viö  ]>a  er  vindruknir  eru  ok 
tapa  viti  sinn,  slikir  hlutir  veröa  morgum  at  miklum  möö- 
trega6)  eöa  bana.  Berz  heldr  viö  6vini  pina,  en  pü  ser 
5  brendr7),  ok  sver  eigi  rangan  eiö,  (»vi  at  grimm")  hefnd  fylgir 
griörofi.  Ger  ra^kiliga  viö  dauöa  menn,  sottdauöa  eöa  sa> 
dauöa  eöa  vapndauöa,  büöu  vandliga  um  lik  peira;  ok  tru  '■') 
ekki  J)eim  er  J)ü  hefir  feldan  fyrir  foöur  eöa  brööur  eöa 
annan  nafraenda,  pott  ungr  se: 
{vgl.  Sigrdr.  35,  6)    opt  es  ulfr 

i  unguni  syni! 

10  Se  vandliga  viö  velraöum  vina  pinna,  en  litt  megu-ver  sjä 
fyrir  um  yöart  lif,  en  eigi  skyldi  maga  hatr  a  pik  koma. 
Sigurör  maelti:  engi  finnz  per  vitrari  maör10),  ok  ]>ess  sver 
ek,  at  pik  skal  ek  eiga,  ok  pu  ert  viö  mitt  03Öi.  Hon  svarar : 
pik  vil  ek  heizt   eiga,    pott   ek   kjösa   um    alla   menn !   —  ok 

15  petta  bundu  J)au  eiöum  meö  ser.   — 

XXII1).  Nu  riörla)  Sigurör  a  brott;  hans  skjoldr  var  sva 
markaör:  laugaör2)  i  rauöu  gulli  ok  skrifaör  a  einn  dreki; 
hann  var  dokkbrünaör  it  efra,  en  fagrrauör  it  neöra  ok  pann 
veg  var  markaör  hans  hjalmr  ok  S9ÖUII  ok  vapnrökkr;   hann 

20  haföi  gullbrynjuna,  ok  oll  hans  vapn  varu  gulli  büin;  ok 
[)vi  var  dreki  markaör  a  hans  vapnum  ollum,  at  hverr  er 
hann  sa3),  ma  vita,  hverr  par  ferr,  af  ollum  peim  er  frett 
hafa,  at  hann  drap  pann  mikla  dreka,  er  Vaaringjar4)  kalla 
Fafni;    ok  fyrir  pvi  eru   vapn   hans   oll   gulli   büin  ok  brün 

25  at  lit,  at  hann  er  langt  umfram  aöra  menn  at  kurteisi  ok 
allri  hoefersku  ok  naliga  at  ollum  hlutum;  ok  pa  er  talöir 
eru  allir  inir  stoarstu5)  kappar  ok  inir  agaeztu  h9föingjar, 
pä  mun  hann  jafnan  fremstr  talör,  ok  hans  nafn  gengr  i 
ollum (;)    tungum   fyrir   noröan  Grikklands  haf,    ok    sva  man 

6)  mothtrega  G.  —  7)  So  G,  Fas.,  B.,  blauör  Bj.  —  8)  grim  G.  — 
9)  trü  wurde  von  Fas.  (u.  B'.)  nach  Sigrdr.  35,  2  ergänzt,  vgl.  übrigens  B' . 
—  10)  kona  Bj.  nach  Papierhss.   — 

XXII.  1)  Überschr.  in  G.  Frä  yfirlitum  Sighurdar. —  Über  das  ganze  Cap. 
vgl.  P.  E.  Müller  Unters.  67,  68.  —  rid  C.  —  2)  So  B.  nach  piörs.  S.  181  —  var  sva 
margfaldr  ok  laugaör  Fas.  nach  G.  Vgl.  M.  O.  —  3)  So  Papierhss.,  ahn/. 
piörs.  pä  ma  vita  hverr  par  riör,  G  (Fas.  u.  B.,  doch  vgl.  B ' .)  at,  er  hann 
er  senn,  ma  vita  u.  w.  —  4)  Va?ringar  C,  Va3ringjar  B.  nach  piörs.  — 
5)  Vgl.  b'.  —  6)  allum  G.  — 


C.  XXII,  XXIII.  191 

vera,  meöan  veroldin  stendr.  Har  hans  var  brünt  at  lit  ok 
fagrt6'1)  at  lita  ok  för  i  störlokka,  skeggit  var  |)ykt  ok  skamt 
ok  meö  sama  lit;  hanefjaör  var  hann  ok  haföi  breitt  andlit 
ok  störbeinött;  augu  hans  varu  sva  snor,  at  far  einn  poröi 
at  lita  undir  hans  brynn7);  heröar  hans  varu  sva  miklar,  5 
sem  tveir  menn  vaeri  a  at  sja.  Hans  likami  var  skapaör 
allr  viö  sik  a  haeö  ok  digrleik  j)ann'a)  veg,  sem  bezt  ma 
sama,  ok  er  {)at  mark  um  hans  haeö,  at  pa  er  hann  gyröi 
sik  sverÖinu  Gram  —  en  J>at  var  sjau  spanna  hatt  —  ok  er 
hann  öö  rugakrinn  fullvaxinn,  J)a  tök  niör  doggskörinn  10 
a  sveröinu  akrinn  uppstandanda ;  ok  hans  afl  er  meira  en 
voxtr.  Vel  kann8)  hann  sveröi  at  beita  ok  spjöti  at  skjöta 
ok  skapti  at  verpa  ok  skildi  at  halda,  boga  at  spenna  eöa 
hesti9)  at  riöa,  ok  margs  konar  kurteisi  nam  hann  i  oesku. 
Hann  var  vitr  maör,  sva  at  hann  vissi  fyrir  öoröna  hluti,  15 
hann  skildi  fugls  rodd,  ok  af  slikum  hlutum  kömu  honum 
fair  hlutir  a  övart.  Hann  var  langtalaör  ok  malsnjallr,  sva 
at  ekki  tök  hann  J)at  erendi  at  maela,  at  hann  mundi  fyrr 
haetta,  en  sva  syniz  ollum,  sem  enga  leiö  muni  eiga  at  vera 
nema  sva,  sem  hann  segir;  ok  pat  er  hans  skemtan,  at  veita  20 
lift  sinum  monnum  ok  reyna  sjalfan  sik  i  störraeöum 10)  ok 
taka  fe  af  sinum  övinum  ok  gefa  sinum  vinum11).  Eigi  skorti 
hann  hug,  ok  aldri  varö  hann  hraeddr. 

XXIII1).  Sigurör  riör  nü  J)ar  til,  er  hann  kemr  at 
einum  miklum  bce;  par  reo  fyrir  einn  mikill  hol'Ömgi,  sa  er  25 
Heimir  het;  hann  atti  systur  Brynhildar,  er2)  Bekkhildr  het, 
{)vi  at  hon  haföi  heima  verit  ok  numit  hannyröi3),  en  Bryn- 
hildr  för  meö  hjalm  ok  brynju  ok  gekk  at4)  vigum,  var  hon 
[>vi  kolluQ  Brynhildr.  Heimir  ok  Bekkhildr  attu  einn  son, 
er  Alsviör  het,  manna  kurteisastr.  par  leku  menn  üti,  ok  30 
er  [>eir  sja  reiö  mannsins  at  boenum,  haBtta  J)eir  leiknum  ok 
undraz  manninn,  pvi  at  peir  hoföu  engan  slikan  set,  gengu 
i  möt  honum  ok  fognuöu  honum  vel.    Alsviör  byör  honum  meö 

611)  fagr  C.  —  7)  So  nachBt.,  brun  G.  --  7a)  So  piörs.  {Ba.),  ok  {\  v.  G. 

—  8)  So  C,  Fas.,  B.  —  kunni  Bj.  nach  Paphss.  —  9)  So  Fas.  u.  B.,  hest  C. 

—  10)  stör^Öurn  G.  —  11)  ok  g.  s.  v.  fehlt  in  allen  Paphss.  — 

XXIII.  1)  Vberschr.  in  C:  Sigurdr  kom  til  Heimis.  —  2)  er  wurde  con 
Fas.  u.  B.  ergänzt.  —  3)  So  B.,  hanurde  C,  hannuröi  Fas.  —  4)  So  Bj.,  M. 
0.,  vgl.  auch  B'.;  ä  G.,  B.  — 


1  i'2  VqIsud 

ser  at  vera  <>k  af  ser  nt  [)iggja  slikt,  er  bann  vill;  liann  [>iggr 
[•Hl,  honum  er  ok  skipat  vegliga  af  pjöna,  fjörir  nienn  hof'u 
gullit  af  hestinum,  inn  fimti  tök  viö  honum.  par  mätti  sja 
marga   gööa   gripi   ok    fasena,   var   |>at  at   skemtan    haft,   at 

5  sja  brynjur  ok  hjalma  ok  störa  hringa5)  ok  undarliga  mikil 
gullstaup  ok  alls  konar5")  hervapn.  SigurÖr  dvelz  par  lengi  i 
mikilli  soemd,  spyrz6)  nü  petta  fraegöarverk  um  oll  lond,  er 
hann  haföi  drepit  pann  inn  ögurliga  dreka.  peir  undu  ser 
nü  vel,   ok  var    hvarr   oörum    hollr;    pat   hoföu   peir   ser    at 

10  skemtan,  at  büa  vapn  sin  ok  skepta  orvar  sinar  ok  beita 
haukum  sinum. 

XXIV1).  J)a  var  heim  komin  til  Heimis  Brynhildr, 
föstra  hans,  hon  sat  i  einni  skemmu  viö  meyjar  sinar;  hön 
kunni  meira  hagleik  en  aÖrar  konur ;    hön  lagöi   sinn  boroa 

15  meö  gulli  ok  saumaöi  a  J)au  störmerki,  er  SigurÖr  haföi 
gert:  drap  ormsins  ok  upptoku  fjarins2)  ok  dau5a  Regins. 
Ok  einn  dag  er  fra  J)vi  sagt,  at  SigurÖr  reiö  a  skög  viö 
hundum  sinum  ok  haukum  ok  miklu  fjolmenni,  ok  er  hann 
kom  heim,  flö  hans  haukr2")  a  havan  turn  ok  settiz  viö  einn 

20  glugg.     SigurÖr  för  eptir  haukinum,  J)ä  ser  hann  eina  fagra 

konu   ok  kennir,    at   J)ar    er   Brynhildr;    honum  i>xfckir   um 

Wtd    vert  allt  saman  fegrÖ   hennar    ok   pat  er  hön  gerir;   kemr  i 

^*         hollina   ok    vill    onga    skemtan    viö    menn    eiga.      |)a    maelti 

Alsviör:  hvi  eru-per  sva  falatir?  pessi  skipan  pin  harmar  oss 

25  ok2b)  pina  vini,  eöa  hvi  mattu  eigi  gleöi  halda?  haukar  pinir 

hnipa  ok  sva  hestrinn  Grani,   ok  pessa   fäm3)   ver   seint   bot, 

SigurÖr  svarar :  göör  vinr,  heyr,  hvat  ek  hugsa !  minn  haukr 

flö  a  einn  turn,  ok  er  ek  tök  hann,   sa  ek  eina  fagra  konu; 

W.         hön  sat  viö  einn  gulligan   boröa  ok   las  par   ä  min  liöin  ok 

30  framkomin  verk.  Alsviör  svarar:  pü  hefir  set  Brynhildi 
Buöla  döttur,  er  mestr  skprungr  er.  SigurÖr  svarar:  jiat 
mun  satt  vera,  eöa  hversu3a)  kom  hön  her?  Alsviör  svarar: 
pess  var  skamt  i  milli   ok  per  kvamuö.     SigurÖr   segir:    pat 


.    5)  hingha  C.  —  5a)  allz  skonar  G.  Z.  6  u.  öfter.  —  6)  spyrt  C,  spyrst 
die  Ausg.,  vgl.  Gloss.  —  7)  ugurl.  C.  — 

XXIV.  1)  Überseht:  in  G :  Vidrtal  Sigurdar  ok  Brynhilldar.  —  2)  fjarrins 
G.  --  2a)  hauk  G.  —  2*>)  oss  ok  zu  streichen?  Vgl.  M.  0.  —  3)  fäum  C.  — 
3!')  »So  G  u.  Fas.,  hv.  löngu  sehr.  B.  im  Hinblick  auf  die  gegebene  Antwort.— 


C.  XXIII,  XXIV.  193 

vissu-ver  fyrir  fam  dogum,  sü  kona  hefir  oss  bezt4)  synz  i 
veroldu.  Alsviör  maelti:  gef  ekki  gaum  at  einni  konu,  pvi- 
lfkr  maör;    er  pat   illt  at  syta,   er   maör   faer   eigi.    —    Hana 


skalek  hitta,  sagöi  Sigurör,  ok  gefa  henni  gull  ok  na  hennar 
gamni5)  ok  jafnaöarpokka.  Alsviör  svarar:  Engi  fannz  sa  5 
enn  um  aldr,  er  hon  leöi  rums  hja  ser  eöa  ga3fi  ol  at  drekka, 
hon  vill  sik  i  herskap  hafa  ok  alls  konar  fraegö  at  fremja. 
Sigurör  maelti :  ver  vitum  eigi,  hvart  hon  svarar  oss  eöa  eigi, 
eöa  1er  oss  sess  hja  ser.  —  Ok  annan  dag  eptir  gekk 
Sigurör  til  skemmunnar,  en  Alsviör  stöö  hja  skemmunni  üti  10 
ok  skepti  orvar  sinar.  Sigurör  maelti :  sit  heil  frü !  eöa  hversu 
megi-per?  Hon  svarar:  vel  megu-ver,  fraendr  lifa  ok  vinir, 
en  hattung  er  i,  hverja  giptu  menn  bera  til  sins  endadags- 
Hann  sez  hja  henni.  Siöan  ganga  par  inn  fjörar  konur  meö 
störum  borökerum  af  gulli  ok  meö  inu  bezta  vini  ok  standa  15 
fyrir  peim;  pa  maelti  Brynhildr:  petta  saeti  man  fam  veitt 
vera,  nema  faöir  minn  komi.  Hann  svarar :  nü  er  veitt  peim 
er  oss  likar.  Herbergit  var  tjaldat  af  inum  dyrstum  tjoldum, 
ok  pakit  klaeöum  allt  gölfit.  Sigurör  maelti :  nü  er  pat  fram 
komit,  er  per  hetuö  oss.  Hon  svarar:  per  skuluö  her  vel-  20 
komnir!  — '  Siöan  reis  hon  upp  ok  fjörar  meyjar  meö  henni, 
ok  gekk  fyrir  hann  meö  gullker  ok  baö  hann  drekka.  Hann 
rettir  i  möt  hondina  kerinu  ok  tok  hond  hennar  meö  ok  setti 
hana  hja  ser;  hann  tok  um  hals  henni  ok  kysti  hana  ok 
maelti :  engi  kona  hefir  per  fegri  foez !  Brynhildr  maelti :  vitr-  25 
ligra  raö  er  pat,  at  leggja  eigi  trünaö  sinn  a  konu  vald, 
pvi  at  paer  rjüfa  jafnan  sin  heit.  Hann  maelti :  sa  koemi 
beztr  dagr  yfir  oss,  at  ver  maettim  njötaz !  —  Brynhildr  svarar: 
eigi  er  pat  skipat,  at  vit  büim  saman;  ek  em  skjaldmaer,  ok 
a  ek  meö  herkonungum  hjalm,  ok  peim  man  ek  at  liöi  30 
i  ver/fta,  ok  ekki  er  mer  leitt  at  berjaz.  Sigurör  svarar:  pa 
r^  frjöumz6)  ver  mest,  ef  ver  büum  saman,  ok  meira  er  at  pola 
pann  härm,  er  her  liggr  a,  en  hvoss7)  vapn.  Brynhildr 
svarar:  ek  man  kanna  liö  hermanna,  en  pü  munt  eiga  GuÖ- 
rünu  Gjüka  döttur.  Sigurör  svarar :  ekki  taelir  mik  eins  kon-  35 


4)  friöust    Papierhss.  5)   gafne   G,    vgl.    aber  M.  0.     —     6)  So  C, 

frömumst  (=  fremjumz)  alle  Paphss.  —  7)  So  die  Hrgb.,  hvass  G.  — 
Prosaische  Edda.  13 


1^4  \'(,.lsuiiL'a-;i-;i 

ungs  dottir*),  ok  ekki  ler  m6r  tveiriria  lniiia  um  |»et.ta,  ok 
|>ess  sver  ek  vifi  guöin,  at  ek  skal  [>ik  «M<ja ,  (Ma  enga  konu 
ella.  —  H6n  lmclti  slikt.  —  Sigurör  Jiakkar  henni  [>essi 
ummaeli  ok  gaf  henni  gullhring,  ok  svoröu9)  nü  eiöa  af  nyju, 
5  ok  gengr  bann  i  brott  til  sinna  manna  ok  er  ]>ar  um  hrift 
meö  miklum  blöma. 

XXV1).  Gjüki  het  konungr;  hann  halöi  riki  fyrir  sunnan 
Rin.  Hann  atti  prja  sonu,  er  sva  hetu:  Gunnarr,  Hogni, 
Gutthormr;   Guörün  het  dottir  hans,  hon-)    var  fraegst  maer, 

10  baru  [>au  born  mjok  af  oörum  konungabornum  um  alla  at- 
gervi,  baeöi  um  vaenleik  ok  voxt.  |)eir  varu  jafnan  i  hernaöi 
ok  unnu  morg  äga3tisverk.  Gjüki  atti  Grimhildi  ina  fjol- 
kunngu.  Buöli  het  konungr,  hann  var  rikari  en  Gjüki,  ok  [»6 
baöir  rikir.     Atli   het   brööir   Brynhildar;    Atli   var   grimmr 

15  maör,  mikill  ok  svartr  ok  f)ö  tiguligr,  ok  inn  mesti  hermaör. 
Grimhildr  var  grimmhuguö  kona.  Raö  Gjükunga  stöö  meö 
miklum  blöma,  ok  mest  fyrir  sakir  barna  hans,  er  mJ9k 
varu  umfram  flesta.  Eitt  sinn  segir  Guörün  meyjum 
sinum,  at  hon  ma  eigi  gloö  vera;  ein  kona  spyrr  hana,  hvat 

20  henni    se    at    ögleöi,    h6n    svarar :    eigi   fengum    ver   tima    f 

r*f****\   draumum,  er  pvi  harmr  i  hjarta  mer;  raö  drauminn,  |>ar  er 

J)ü  frettir    eptir3).     Hon    svarar:    seg    mer    ok    lat    pik    eigi 

hryggja,  J)vi  at  jafnan  dreymir  fyrir  veörum.    Guörün  svarar: 

petta  er  ekki  veör 4) ;  |>at  dreymöi  mik,  at  ek  sa  einn  f agran 

25  hauk  mer  a  hendi,  fjaörar  hans  varu  meö  gulligum  lit» 
Konan  svarar :  margir  hafa  spurt  af  yörum  vaenleik,  vizku  ok 
kurteisi :  nokkurs  konungs  son  mun  biöja  {rin.  Guörün  svarar : 
engi  hlutr  J)ötti  mer  haukinum  betri,  ok  allt  mitt  fe  vilda 
ek  heldr  lata  en  hann.     Konan    svarar:   sa  er  pü  faer,   raun 

30  vera   vel    mentr5),    ok   muntu   unna    honum    mikit.     Guörün 

svarar:  f>at  angrar  mik,  at  ek  veit  eigi,  hverr  hann  er,  ok 

skulum  ver  hitta  Brynhildi,    hon  raun  vita.  —  Jpaer  bjugguz 

8)  B'.  hält  den  Ausdruck  für  verderbt  (eins  üriks  konungs  dottir?  ne 
eins  k.  d.?)  ein  kon.  d.  Bj.,  Fas.  wie  C.  —  9)  svardu  C.  — 

XXV.  1)  Überschr.  in  C:  Frä  Gjüka  konghe  ok  sonom.  —  2)  hann 
C,  im  fg.  vermutet  B'.  wohl  mit  Recht  fegrst  für  fraegst.  —  3)  SoCnachB., 
wenn  auch  nicht  völlig  sicher;  er  pvi  h.  i  h.  mer  (of)  drauminn,  par  u.  w. 
Fas.  —  Vielleicht  sind  die  Worte  er  pvi  harmr  u.  w.  überhaupt  nur  Zusatzr 
sie  fehlen  in  allen  Paphss.  —  4)  fyrir  veörum  alle  Paphss.  —  5)  velm.  C.  — 


C.  XXIV,  XXV.  195 

meÖ  gulli  ok  mikilli  fegrö  ok  föru  meö  meyjum6)  sinum, 
unz  f>aer  kömu  at  holl  Brynhildar;  sü  holl  var  büin  meö 
gulli  ok  stöQ  a  einu  bergi.  Ok  er  sen  er  ferö  peira,  pä  er 
Brynhildi  sagt,  at  margar  konur  öku  at  borginni  meö  gyltum 
vognum7).  —  par  man  vera  Guörün  Gjüka  döttir8);  mik  5 
dreymdi  um  hana  i  nött,  ok  gongum  üt  i  möt  henni!  ekki 
soakja  oss  friöari  konur  heim !  —  paer  gengu  üt  i  möti  {)eim 
ok  fognuÖu  vel,  paer  gengu  inn  i  pa  ina  fogru  holl,  salrinn 
var  skrifaör9)  innan  ok  mjok  silfri  büinn,  klaeöi  varu  breidd 
undir10)  foetr  peim  ok  pjönuöu  allir11)  peim;  paer  hoföu  10 
margs  konar  leika.  —  Guörün  var  faorö,  Brynhildr  maelti : 
hvi  megi-per  eigi  gleöi  bella?  —  ger  eigi  J)at12)!  skemtum 
oss  allar  saman,  ok  roeöum  um  rika  konunga  ok  peira  stör- 
virki!  —  Gerum  pat!  segir  Guörun  —  eöa  hverja  veiztu 
fremsta  konunga  verit  hafa?  Brynhildr  svarar:  sonu  Häm-  15 
undar13),  Haka  ok  Hagbarö;  peir  unnu  morg  fraegöarverk 
i  hernaöi.  Guörün  svarar:  miklir  varu  peir  ok  agaetir,  en 
pö  nam  Sigarr  systur  peira,  en  hefir  aÖra14)  inni  brenda, 
ok  eru  J>eir  seinir  at  hefna;  eöa  hvi  nefndir  pu  eigi  brceör 
mina,  er  nü  pykkja  fremstir  menn  ?  Brynhildr  segir :  |>at  er  20 
i  gööum  efnum,  en  eigi  eru  J>eir  enn  mjok  reyndir,  ok  veit 
ek  einn  mjok  af  J)eim  bera ;  en  J)at  er  Sigurör,  son  Sigmundar 
konungs;  hann  var  pa  barn,  er  hann  drap  sonu  Hundings 
konungs  ok  hefndi  foöur  sins  ok  Eylima,  mööurfoöur  sins. 
Guörün  maBlti :  hvat  var  til  merkja  um  pat?  segir  pü  hann  25 
borinn15),  pa  er  faöir  hans  feil?  Brynhildr  svarar:  mööir 
hans  gekk  i  valinn  ok  fann  Sigmund  konung  saran  ok  bauö 
at  binda  sar  hans,  en  bann  kvez  of  gamall  sifian  at  berjaz, 
en  baö  hana  viö  pat  huggaz,  at  hon  mundi  oeztan16)  son 
ala,  ok  var  par  spa  spaks  geta17),  ok  eptir  andlat  Sigmundar  30 
konungs  för  hon  meö  Älfi  konungi,  ok  var  SigurÖr  par  upp 


6)  meyum  G.  —  7)  vagnum  C.  —  8)  Fas.;  B.  u.  M.  0.  ergänzen  hier 
segir  hon.  —  9)  So  Fas.  u.  B.,  skrifaöar  C.  —  10)  undr  G.  —  11)  allar?  vgl. 
Z.  13  oss  allar  saman.  —  12)  g.  e.  p.  fehlt  in  allen  Paphss.  --  13)  So  B., 
C.  {ohne  Häm.)  nur  ss.  (=  sonu),  sonu  H.  ok  Hagbarös  Bj.,  sonu  Hermundar 
eine  Paphs.  —  14)  B' .  denkt  an  eine  Verderbnis  der  Stelle.  —  Z.  20  peir 
eru  (=  pat  er)  Paphss.  —  15)  Bj.  u.  B' .  denken  an  oborinn.  —  16)  estan  G. 
—  17)  ok  u.  w.  f.  allen  Paphss.  — 

13* 


196  Vq1suii^;i>.i^;i 

fceddr  i  mikilli  viröingu,  ok  vann  hann  morg  afreksverk 
a  hverjum  degi,  ok  er  hann  agaeztr  maör  i  veroldu.  Guörün 
maelti :  af  äst  hefir  \>u  frettum  til  hans  haldit,  en  af  (»vi  kom 
<*k  her,  at  segja  per  drauma  mina,  er  mer  fengu  mikillar 
5  ahyggju.  —  Brynhildr  svarar:  lät  J)ik  eigi  slikt  angra !  ver 
meö  fraendum  pinum,  er  allir  vilja  pik  gleöja.  —  |)at18) 
dreyrndi  mik,  sagÖi  Guörün,  at  v#r  gengum  fra  skemmu  £ 
margar  saman  ok  sam  einn  mikinn  hjort;  hann  bar  langt  af 
oörum  dyrum,  har  hans  var  af  gulli;  ver  vildum  allar  taka 

10  dyrit,  en  ek  ein  naöa,  dyrit  J)6tti  mer  ollum  hlutum  betra;  siöan 
skauztu  dyrit  fyrir  knjam  mer,  var  mer  pat  sva  mikill  harmr, 
at  ek  matta  trautt  bera,  siöan  gaftu  mer  einn  ülfhvelp,  sa 
dreiföi  mik  blööi  brceöra  minna.  Brynhildr  svarar :  ek  mun 
raöa,   sem  eptir   mun  ganga;    til  ykkar   mun   koma  Sigurör, 

15  sa  er  ek  kaus  mer  til  manns,  Grimhildr  gefr  honum  mein- 
blandinn  mjoö,  er  ollum  oss  kemr  i  mikit  striö;  hann  mantu 
eiga  ok  hann  skjött  missa;  [m  munt  eiga  Atla  konung;  missa 
muntu  broeöra  }>inna,  ok  })a  mantu  Atla  vega111).  Guörün 
svarar :  ofrharmr  er  oss  pat,  at  vita  slikt !  —  ok  f ara 20)  paer 

20  nü  i  brott  ok  heim  til  Gjüka  konungs. 

XXVI1).  SigurÖr  riÖr  nü  i  brott  meö  Jjat  mikla  gull, 
skiljaz  J)eir  nü  vinir;  hann  riör  Grana  meö  ollum  sinum 
herbünaöi  ok  farmi.  Hann  riör  par  til,  er  hann  kom  at 
holl   Gjüka   konungs;    riör   nü  i  borgina,    ok    pat    ser    einn 

25  af  konungs  monnum  ok  maelti :  pat  hygg  ek,  at  her  fari  einn 
af  goöunum;  pessi  maör  er  allr  viö  gull  büinn,  hestr  hans 
er  miklu  meiri  en  aörir  hestar  ok  afburöarvamn  vapna- 
bünaör,  hann  er  langt  um  aöra  menn  fram,  en  sjalfr  berr 
hann  J>ö    mest    af   oörum    monnum.     Konungrinn    gengr    üt 

30  meö  hirö  sina  ok  kvaddi  manninn  ok  spyrr:  hverr  ertu,  er 
riör  i  borgina,  er  engi  poröi  nema  at  leyfi  sona  minna? 
Hann  svarar:  ek  heiti  SigurÖr  ok  em  ek  son  Sigmundar 
konungs.  Gjüki  konungr  maelti:  vel  skaltu  her  kominn  meö 
oss   ok   )>igg   her   slikt   sem    pü  vilt.     Ok    hann   gengr    inn  i 

18)  p  sehr  groß  in  C,  zum  Zeichen  des  neuen  Abschnittes  {Kapitels), 
der  die  Überseht:  führt:  Draumr  Gudrünar  rädinn  af  Brynhildi.  —  19)  sjalf 
A.  drepa  Paphs*.  —  20)  C.  far.  — 

XXVI.     1)   Überschr.  in  (1:  Sigurdi  var  blandat  uminis  aul.  — 


G.  XXV,  XXVI.  197 

hollina,    ok    varu    allir    lagir    hja    honum    ok    allir   pjönuöu 
honum,    ok   var  hann    {)ar  i  miklu    yfirlaeti.     |)eir   riöa   allir 
saman  Sigurör  ok  Gunnarr  ok  Hogni,  ok  pö  er  Sigurör  fyrir 
peim  um  alla  atgervi,  ok  eru  pö  allir  miklir  menn  fyrir  ser. 
pat  finnr  Grimhildr,   hve  mikit   Sigurör   ann   Brynhildi,   ok  5 
hve  opt2)  hann  getr  hennar;  hugsar  fyrir   ser,   at  pat  vaeri 
meiri   gipta,    at    hann   staöfestiz    par    ok    aetti    döttur    Gjüka 
konungs,  ok  sä,  at  engi  matti  viö  hann  jafnaz ;  sa  ok  hvert 
traust  at  honum  var,    ok  haföi  ofr3)  fjar,  miklu  meira,    en 
menn    vissi    dcemi    til.      Konungr     var    viö     hann    sem    viö  10 
sonu  sina,  en  peir  viröu  hann  framar  en  sik.     Eitt  kveld,  er 
[>eir    satu    viö    drykk,    riss    dröttning    upp    ok    gekk     fyrir 
SigurÖ  ok  kvaddi  hann  ok   maelti:   fognuör   er   oss  a4)  pinni 
hervist,  ok  allt  gott  viljum  ver  til  yöar  leggja,    tak  her  viö 
horni  ok  drekk!     Hann  tök   viö   ok   drakk   af.     Hon   maelti:  15 
pinn  faöir  skal   vera   Gjüki  konungr,    en    ek    mööir,    broeÖr 
J)inir  Gunnarr   ok  Hogni  ok  allir,   er  eiöa  vinniö,   ok   munu 
pa  eigi  yörir  jafningjar  faz.  —  Sigurör  tök   })vi  vel,   ok  viö 
pann  drykk  munöi   hann   ekki   til  Brynhildar,   hann   dvalöiz 
J)ar    um    hriö.     Ok    eitt    sinn    gekk    Grimhildr    fyrir    Gjüka  20 
konung    ok    lagöi    hendr    um    hals    honum    ok    maelti:    her 
er    nü  kominn    inn    mesti   kappi,    er   finnaz   man   i  veroldu, 
vaeri  at  honum   mikit   traust;   gipt   honum   döttur   |)ina    meö 
miklu  fe  ok  sliku   riki,   sem   hann   vill,    ok   maetti   hann   her 
ynöi   nema!   konungr    svarar:   fatitt    er    pat,   at    bjööa   fr  am  25 
dcetr  sinar,  en  meiri  vegr  er  at  bjööa  honum,  en  aörir  biöi.  — 
Ok  eitt  kveld  skenkir  Guörün;  Sigurör  ser,    at   hon   er  vaen 
kona  ok  at  ollu  in   kurteisasta.     Fimm    misseri   var  Sigurör 
[>ar,  sva  at  |>eir   satu  meö   fraegö   ok  vingan,   ok   roeöaz  kon- 
ungar  nü   viö.     Gjüki   konungr   maelti:   mart  gott   veittir  {m  30 
oss,   Sigurör!    ok    mjok  hefir  J)ü  styrkt   vart  riki.     Gunnarr 
maelti :  allt  viljum  ver  til  vinna,  at  per  dveliz  her  lengi,  baeöi 
riki  ok  vara  systur  meö  boöi,  en  eigi  mundi  annarr  fä,  pött     '/ 
baeöi.     Sigurör  svarar :  hafiö  pokk  fyrir  yöra  scemd !  ok  petta 
skal  piggja.     peir  sverjaz  nü  i  brceöralag,   sem  peir  se  sam-  35 
bornir  broeör.    Nü  er  ger  agaetlig  veizla  ok  stöö  marga  daga; 
drekkr    Sigurör    nü    brüölaup   til    Guörünar,    matti    par   sja 
2)  <jpp  C.  —  3)  of?  vgl.   Wh.  —  4)  So  C.  u.  B.,  af  Bj.,  at  Fas.  — 


L98  V^lsnngasa 

margs  konar  gleöi  ok  skemtan,  ok  var  hvern  dag  veitt 
oörum  betr.  [jeir  föru  nü  vföa  um  lond  ok  vinna  mprg 
fraegöarverk ,  dräpu  marga  konungasonu,  ok  engir  menn 
geröu  slik  afrek  sem  |>eir,  fara  nü  heim  meö  miklu  herfangi. 
n  Sigurör  gaf  GuÖrünu  at  eta  af  Fafnis  hjarta,  ok  siöan  var 
hön  miklu  grimmari  en  aör  ok  vitrari;  J>eira  son  het  Si<j- 
munör.  Ok  eitt  sinn  gekk  Grimhildr  at  Gunnari  syni  sinum 
ok  maelti:  yöart  raö  stendr  meö  miklum  blöma  fyrir  ütan 
einn  hlut,  er  per  eruö  kvanlausir;   biöiö  Brynhildar!   |>at  er 

10  gofgast  raö,  ok  mun  Sigurör  riöa  meö  yör.  Gunnarr  svarar : 
vist  er  hön  vaen  ok  eigi  em  ek  pessa  öfüss!  —  ok  segir  nu 
feör  sinum  ok  broeörum  ok  Siguröi,  ok  eru  allir  fysandi. 

XXVII1).  peir  büa  nü  ferö  sina  listuliga,  riöa  nü  fjoll 
ok  dali  til  Buöla  konungs,  bera  upp  bönoröit;  hann  tok  {)vi 

15  vel,  ef  hön  vill  eigi  nita2),  ok  segir  hana  sva  störa,  at  pann 
einn  mann  mun  hön  eiga,  er  hön  vill.  pa  riöa  Jieir  i  Hlym- 
daliB);  Heimir  fagnar  peim  vel,  segir  Gunnarr  nü  erendin. 
Heimir  kvaö  hennar  kor4)  vera,  hvern  hön  skal  eiga;  segir 
J>ar  sal  hennar  skamt  fra  ok  kvaz  J>at  hyggja,  at  [>ann  einn 

20  mundi  hön  eiga  vilja,  er  riöi  eld  brennanda,  er  sleginn  er 
um  sal  hennar.  |)eir  finna  salinn  ok  eldinn  ok  sja  {)ar  borg 
gulli  bysta  5)t  ok  brann  eldr  um  ütan.  Gunnarr  reiö  Gota, 
en  Hogni  Holkvi.  Gunnarr  keyrir  hestinn  at  eldinum,  en 
hann  hopar.     Sigurör  maelti:  hvi  hopar  |)ü,  Gunnarr?    Hann 

25  svarar:  eigi  vill  hestrinn  hlaupa  penna  eld;  ok  biör  Sigurö 
lja  ser  Grana  —  heimilt  er  pat!  segir  Sigurör.  Gunnarr 
riör  nü  at  eldinum,  ok  vill  Grani  eigi  ganga.  Gunnarr  ma 
nü  eigi  riöa  J>enna  eld;(;)  skipta  nü  litum,  sem  Grimhildr 
kendi  peim  Siguröi  ok  Gunnari.     Siöan  riör  Sigurör  ok  hefir 

30  Gram  i  hendi  ok  bindr  gullspora  a  foetr  ser.  Grani  hleypr 
fram  at  eldinum,  er  hann  kendi  sporans.  Nü  verör  gnyr 
mikill,  er  eidrinn  tök  at  oesaz,  en  jorö  tök  at  skjalfa,  loginn 
stöö  viö  himin;  petta  poröi  engi  at  gera  fyrr,  ok  var 
sem  hann  riöi  imyrkva;  [)ä  laegöiz7)  eidrinn,  enn  hann  gekk 

35  af  hestinum  inn  i  salinn.     Sva  er  kveöit: 

XXVII.  1)  Über  sehr,  in  G:  Sigurdr  reiö  vafurloghan  Brynhildar  Budla 
döttur.  —  2)  So  C  nach  B' .,  neita  Fas.  —  3)  {).  r.  [).  heim  i  Hlynd.  Papierhs*. 
—  4)  So  B'.,  kjor  C,  kjör  Fas.  —  5)  lysta  alle  Paphss.  —  6)  Grunnarr  bis 
eld  f.  Paphss.  —  7)  So  Ausg.,  lagdizt  G.  — 


G.  XXVI,  XXVII.  199 

(g)  Eldr  nam8)  cesask, 
jorö  nams*)  skjalfa, 
ok  hör  logi 
viö  himin  gnaefa9); 
far  treystisk  par 
fylkis  rekka 
eld  at  riöa 
ne  yfir  stiga. 

(o)  SigurÖr9*)  Grana 

sveröi  keyrÖi, 

eldr  sloknaöi 

fyr10)  oölingi, 

logi  allr  laegöisk 

fyr  lofgjornum, 

bliku  reiöi  pau11) 

es  Reginn  atti. 
Ok  er  Sigurör  kom  inn  um  logann,  fann  hann  par  eitt  fagrt 
herbergi,  ok  par  sat  i  Brynhildr;  hon  spyrr,  hverr  sa  maör 
er.  En  hann  nefndiz  Gunnarr  Gjükason:  ertu  ok  aetluö  min 
kona  meö  jäyröi  feör12)  pins,  ef  ek  riöa13)  {)inn  vafrloga, 
ok  föstra  pins  meö  yöru  atkvaeöi.  —  Eigi  veit  ek  gerla,  5 
hversu  ek  skal  pessu  svara14).  —  Sigurör  stöö  rettr  i  gölf- 
inu  ok  studdiz  a  sveröshJQltin  ok  maelti  til  Brynhildar:  per15) 
i  möt  skal  ek  gjalda  mikinn  mund  i  gulli  ok  gööum  gripum. 
Hon  svarar  af  ahyggju  af  sinu  sa3ti,  sem  alpt  af  baru,  ok 
hefir  sverö  i  hendi  ok  hjalm  a  hoföi  ok  var  i  brynju :  Gunn-  i$ 
arr!  segir  hon,  roeö  ekki  slikt  viö  mik,  nema  f)ü  ser lfi)  hverj- 
um  manni  fremri,  ok  J)ä  skaltu  drepa,  er  min  hafa  beöit, 
ef  pü  hefir  traust  til;  ek  var  i  orrostu  meö  Garöakonungi, 
ok  varu  vapn  var  lituö  i  mannablööi,  ok  |>ess  girnumz  ver 
enn.    —    Hann    svarar:    morg    storvirki    hafi-per    unnit,    en  15 

8)  So  nach  Painerhss.  Fas.,  B,  M.  0.;  man  C,  tök  Bj.  nach  Papierhss. 
—  8a)  So  H.  G.  {Reusler)  —  at  oes.,  en  jqiö  at  skj.  C.  —  9)  himin  Bj.,  Sm., 
H.  G.  —  himne  C,  Fas.,  B.  —  gnaefa  Fas.,  C,  -va  B.  —  9il)  Vgl  Wb.  — 
10)  fyrir  hier  u.  V.  6  C.  —  0dl.  vgl.  Wb.,  ödl.  B.  —  11)  So  B.,  reid  C. 
Fas.  —  pau  ergänzen  Sm.,  H.  G.  —  12)  fedurs  (!.  —  13)  So  B.,  riÖ  ä  Fas., 
ridaa  C.  —  14)  segir  hon  (hun)  ergänzen  hier  B.  u.  Fas.  —  15)  par  Bj.  — 
16)  C  hier  {wie  öfter)  sert.  — 


200  Vplsungasaga 

minniz  nü  a  heit  yöur,  ef  pessi  eldr  vaeri  riöinn,  at  |k't  inuiid- 
iÖ  meö  peim  manni  ganga,  er  petta  gerfii.  —  Hon  finnr 
nü  her  sonn  svor17)  ok  merki  pessa  mals,  stendr  upp  ok 
fagnar  honum  vel.  |>ar  dvelz  hann  prjar  naetr,  ok  büa  eina 
5  rekkju1^).  Hann  tekr  sveroit  Gram  ok  leggr  i  meöal  peira 
r&.  bert.  Hon  spyrr,  hvi  pat  saetti:  hann  kvaö  ser  pat  skipat, 
at  sva  geroi  hann  brüölaup  Ml  konu  sinnar  eöa  fengi  ella 
bana.  Hann  tök  pa  af  henni  hringinn  Andvaranaut,  er  hann 
gaf  henni19),   en  fekk   henni  nü  annan  hring  af   Fafnis  arfi. 

10  Eptir  petta  rior1!>u)  hann  brott  i  pann  sama  eld  til  sinna  felaga, 
ok  skipta  peir  aptr  litum,  ok  rifta  si5an  i  Hlymdali20)  ok 
segja,  hvl  farit  haföi.  f>ann  sama  dag  för  Brynhildr  heim 
til  föstra  sins  ok  segir  honum  aftrünaöi,  at  til  hennar  kom 
einn  konungr  —  ok  reiÖ  minn  vafrloga  ok  kvaz  kominn  til 

15  räoa  viö  mik  ok  nefndiz  Gunnarr;  en  ek  sagoa21),at  pat  mundi 
Siguror  einn  gera,  er  ek  vann  eiöa  a  fjallinu,  ok  er  hann 
minn  frumverr.  Heimir  kvaö  nü  sva  büit  vera  mundu. 
Brynhildr  maelti:  dottur2iil)  okkar  Siguröar  xislaugu  skal  her 
upp  foeÖa  meö   per.    —    Fara   konungar   nü    heim,   en  Bryn- 

20  hildr  för  til  feor  sins.  Grimhildr  fagnar  peim  vel  ok  pakkar 
Siguroi  sina  fylgÖ;  er  par  büiz  viö  veizlu,  kom  par  mikill 
mannfjoldi;  par  kom  Buoli  konungr  meft  dottur  sina  ok 
Atli  son  hans,  ok  hefir  J)essi  veizla  staöit  marga  daga;  ok 
er  lokit  er  J)essi  veizlu,  minnir  Sigurö   allra   eifta   vio  Bryn- 

25  hildi,  ok  laetr  J)6  vera  kyrt.  Brynhildr  ok  Gunnarr  satu  vift 
skemtan  ok  drukku  gott  vin. 

XXVIII1).  J)at  er  einn  dag,  at  paer  gengu  til  arinnar 
Rinar 2)  at  pva  ser,  pa  68  Brynhildr  lengra  üt  a  ana.  Guorün 
spyrr,  hvi  pat  gegndi;  Brynhildr  segir :  hvi  skal  ek  um  petta 

30  jafnaz  viö  J)ik  heldr  enum  annat?  ek  hugÖa,  at  minn  faoir  vaeri 
rikari  en  pinn,  ok  minn  maör  unnit  morg  snildarverk 3)  ok  riöi 
eld  brennanda,  en  pinn  böndi  var  praell  Hjalpreks  konungs. — 
Guörün  svarar  meöreiöi :  pa  va3ri  pü  vitrari,  ef  pegöir  l),  en  last- 

17)  säur  C.  —  18)  reykkju  C.  —  19)  er  h.  g.  h.  fehlt  in  allen  Paphss. 
—   19")  rid  C.  —  20)  Lymdale  G.  —  21)  hugöa?  —  21")  dottir  G. 

XXVIII.  1)  Überseht:  in  G:  Deilld  drötthninganna  Brynhilldar  ok 
Gudrünar.  —  2)  So  G.  nach  M.  O.,  vgl.  B'\  til  är  Rinar  die  Paphss.  til  arinnar 
saman  Fas.,  B.  —  3)  fleiri  fraegöarverk  Paphss.  —  4)  So  G.  nach  Bt.,  ef 
pü  p.  Fas.  B.   —   Im  fg.  en  pü  pyröir  at  lasta  die  Paphss.,  cgi.  auch  Ba.  — 


C.  XXVII,  XXVIII.  201 

aöir  mann  minn;  er  pat  allra  manna  mal,  at  engi  hafi  slikr 
komit  i  veroldina  fyrir  hversvetna  sakir,  ok  eigi  samir  per  vel 
at  lasta  hann,  pvi  at  hann  er  pinn  frumverr,  ok  drap  hann 
Fafni  ok  reiö  vafrlogann,  er  pü  hugöir  Gunnar  konung,   ok 
hann  la  hja  per  ok  tok  af  hendi  per  hringinn  Andvaranaut,  5 
ok  mattu   nü  her  hann   kenna.   —  Brynhildr   ser   nü  penna 
hring  ok  kennir,  pa  folnar  hon  sem   hon   dauö  vaeri;    Bryn- 
hildr för  heim  ok  maelti  ekki  orö  um  kveldit.     Ok  er  Sigurör 
kom  i  rekkju,    spyrr  Guörün:    hvi   er  Brynhildr    sva  ökat? 
Sigurör  svarar:   eigi   veit  ek  glogt,   en   grunar  mik,    at  ver  10 
munum    vita    bratt    nokkuru    gerr.    —    Guörün    maelti:     hvi 
unir   hon   eigi   auö   ok   saelu  ok  allra   manna   lofi,   ok   fengit 
pann  mann,   sem  hon    viloi?     Sigurör    maelti:   hvar   var   hon     A 
pa  er  hon  sagöi  pat,  at  hon  poettiz    inn    oezta  eiga  eöa   pann 
er  hon  vildi  helzt4a)  eiga?  Guörün  svarar:  ek  skal  eptir  spyrja  15 
a  morgin,  hvern  hon  vill   heizt   eiga.     SigurÖr   svarar:    pess 
let  ek  pik,  ok  iöraz 5)    muntu,  ef  pü  gerir  pat.     Ok  um  morg- 
ininn    satu    paer   i    skemmu    sinni    ok    var    Brynhildr    hljöö. 
£a  maelti  Guörün:    ver    kat,    Brynhildr!    angrar    pik  okkart 
viörtal?  eöa  hvat  stendr  per  fyrir  gamni?  Brynhildr  svarar:  20 
illt  eitt  gengr  per6*)  til  pessa,  ok  hefir  pü  grimt  hjarta.   — 
Virö  eigi  sva,  segir  Guörün,  ok  seg  heldr !  Brynhildr  svarar : 
spyr  pess  eina,  at  betr (;)  se  attu  vitir,  pat  samir  rikum  konum ; 
ok   er   gott   gööu    at    una,   er    yör   gengr   allt   at   öskum.   —         u 
Guörün  svarar:  snemt  er  pvi  enn  at  hoela,  ok  er  petta  nokkur  25  ^( 
sü  forspa;    hvat  reki-per   at   oss?    ver   geröum  yör   ekki   til  ^f.  ^ 
angrs.  —  Brynhildr    svarar:   pess   skaltu    gjalda,    er   pü  att 
Sigurö,  ok  ek  ann  per  eigi  hans  at  njöta  ne  gulls  ins  mikla.  — 
Guörün  svarar:  eigi   vissa  ek    yöur    ummaeli,    ok    vel    maetti 
faöir  minn  sjä  raö  fyrir  mer,  pottu  vaerir  ekki  at  hitt.     Bryn-  30 
hildr  svarar :   ekki  hofum  ver   launmaeli  haft,   ok  po   hofum 
vit  eiöa  svarit,  ok  vissu-per  pat,  at  per   veltuö  mik,   ok  pess 
skal  hefna !  —  Guörün  svarar :  pü  ert 6a)  betr  gefin,  en  makligt 
er,  ok  pinn  ofsi  man  illa  sjatna,  ok  pess  munu  margir  gjalda.  — 
Una    mundu-ver,   segir  Brynhildr,    ef   eigi  aettir   pü  gofgara  35 
mann.  Guörün  svarar :  attu  sva  gofgan  mann,at  övist  er,  hvarr7) 

4il)  hellt  C.  —  5)  ydrazt  C.   —   5il)  peir  G.  —  6)  So  G.  nach  Bt.,  bezt 
Fas.  —  6a)  So  M.  O.,  er  G.    —    7)  So  vermutet  B' .  für  das  hverr  des  C.  — 


202  Vplsongasaga 

meiri  konungr  er,  ok  gnött  fjar  ok  rikis.  Brynhildr  svarar: 
SigurÖr  va  ats)  Fäfni,  ok  er  pat  meira  vert  en  allt  riki 
Gunnars  konungs,  sva  sem  kveöit  er: 

(jt)  Sigurörba)  va  at  ormi, 
en  pat  siöan  man 
engum  fyrnask, 
meöan  old  lifir; 
en  hlyri  pinn 
hvarki  poröi 
eld  at  riöa 
ne  yfir  stiga9)! 
Guörün  svarar:  Grani  rann  eigi  eldinn  undir  Gunnari  kon- 
5  ungi,  en  hann  poröi  at  riöa,   ok   parf  honum   eigi   hugar   at 
fry'ja.     Brynhildr  svarar:  dyljumz10)  eigi  viö,  at  ek11)  hygg 
Grimhildi   eigi   vel.     Guörün   svarar:    amael   henni    eigi,    pvi 
at  hon  er  til  pin,  sem  til   döttur  sinnar.     Brynhildr   svarar: 
hon    veldr    ollum    upphofum12)   pess   bols,    er  oss    bitr;    hön 
10  bar   Siguröi    grimt  ol,    sva  at  eigi    munöi   hann   mitt  nafn. 
iQ    Gudrun  svarar :  mart  rangt  orö  maelir  pü,  ok  mikil  lygi  er 
slikt.    Brynhildr  svarar :  njöti-per  sva  Siguröar,  sem  per  hafiö 
mik  eigi  svikit,    ok   er   yöart   samveldi   ömakligt,    ok   gangi 
yör   sva,    sem   ek   hygg!    —    GuÖrün   svarar:    betr   mun   ek 
15  njöta,   en  pü   mundir   vilja,   ok   engi   gat  pess,   at   hann  aetti 
ofjgott   viö   mik  ne  eitt  sinn.     Brynhildr  svarar:    illa   ma3lir 
pü  ok  er  af  per  rennr  mantu  iöraz,   ok    hendum   eigi  heipt- 
yröi.     GuÖrün  segir :  pü  kastaöir  fyrri  heiptaroröum  a  mik ; 
laetr  pü  nü,  sem  pü  munir  yfir  bceta,  en  pö  bfr  grimt  undir. — 
20  Leggjum  niÖr    önytt    hjal   —    segir  Brynhildr   —   ek    pagöa 
lengi    yfir   minum   harmi,    peim   er   mer   bjö  i  brjösti,   en  ek 
ann  pinum  brööur  at  eins,   ok  tokum   annat   tal!  —  GuÖrün 
segir:    langt    ser    hugr    pinn    umfram.    —    Ok    par    af    stöö 
mikill  öfagnaör,   er  paar  gengu  a  ana,   ok   hön   kendi   hring- 
25  inn,  ok  par  af  varö  peira  viöroeöa. 

8)  vann  ä  die  Paphss.  —  8")  Vgl.  Gloss.  —  9)  {n)  7,  8  =  (|),  7,  8.  (H.  G.) 
—  Nach  B.  (Norr.  Fornkv.  p.  336)  gehört  diese  Strophe  vielleicht  zu  Brot  af 
Siguröarkviöu.  —  10)  So  B.,  dylizt  C,  dylimst  Fas.  —  deilumst  Paphss.  — 
11)  So  Fas.,  B.,  nach  B ' .  u.  M.  0.  scheint  C.  at  et  ek  zu  bieten.  —  12)  upp 
aufum  C.  — 


G.  XXVIII,  XXIX.  203 

XXIX1).  Eptir  petta  tal  legz  Brynhildr  i  rekkju  ok 
kömu  pessi  tiöindi  fyrir  Gunnar  konung,  at  Brynhildr  er 
sjük;  hann  hittir  hana  ok  spyrr,  hvat  henni  se,  en  hon 
.svarar  engu  ok  liggr,  sem  hon  se  dauö.  Ok  er  hann  leitar 
eptir  fast,  pa  svarar  hon:  hvat  gerÖir  pü  af  hring  peim  er  5 
^k  selda  per,  er  Buöli  konungr  gaf  mer  at  efsta  skilnaöi, 
er  per  Gjükungar2)  kömuö  til  hans  ok  hetuö3)  at  her  ja  eöa 
brenna,  nema  per  naeöiö  mer;  siöan  leiddi  hann  mik  a  tal 
ok  spyrr,  hvern  ek  kora  af  peim  sem  komnir  varu,  en  ek 
buöumz  til  at  verja  landit  ok  vera  hoföingi  yfir  priöjungi  liös;  10 
varu  pä  tveir  kostir  fyrir  hendi,  at  ek  munda  peim  veröa  at 
giptaz,  sem  hann  vildi,  eöa  vera  an  alls  fjar  ok  hans  vinattu, 
kvaö  pö  sina  vinattu  mer  mundu  betr  gegna  en  reiöi;  pa 
hugsaöa  ek  meö  mer,  hvart  ek  skylda  .  .  .  .4)  hans  vilja 
eöa  drepa  margan  mann;  ek  pöttumz  vanfcer  til  at  preyta  16 
viö  hann,  ok  par  kom,  at  ek  hetumz  peim  er  riöi  hestinum 
Grana  meö  Fafnis  arfi  ok  riöi  minn  vafrloga  ok  draepi  pa 
menn,  er  ek  kvaö5)  a;  nü  treystiz  engi  at  riöa,  nema  Sig- 
nrör  einn;  hann  reiö  eldinn,  pvi  at  hann  skorti  eigi  hug 
til;  hann  drap  orminn  ok  Regin  ok  fimm  konunga,  en  eigi  20 
pü,  Gunnarr!  er  pü  folnaöir  sem  nar,  ok  ertu  engi  konungr 
n6  kappi;  ok  pess  strengöa  ek  heit  heima  at  feör  mins,  at 
ek  munda  peim  einum  unna,  er  agaeztr  vaeri  alinn,  en  pat 
er  Sigurör;  nü  erum  ver  eiörofa,  er  ver  eigum  hann  eigi, 
ok  fyrir  petta  skal  ek  raöandi  pins6)  dauöa,  ok  eigum  ver  26 
.Grimhildi  illt  at  launa;  henni  finnz  engi  kona  huglausari7) 
ne  verri.  Gunnarr  svarar,  sva  at  fair  heyröu :  m^rg  flaaröarorö 
hefir  pü  maalt,  ok  ertu  illüöig  kona,  er  pü  ämaalir  peiri 
konu,  er  mJ9k  er  um  pik  fram,  ok  eigi  unöi  hon  verr8) 
sinu,  sva  sem  pü  gerir  eöa  kvaldi  dauöa  menn  ok  engan  30 
myröi  hon  ok  lifir  viö  lof.  Brynhildr  svarar :  ekki  hofum 
ver  launping9)  haft  ne  ödaöir  gert,  ok  annat  er  vart  eöli, 
ok  füsari  vaarim  ver  at  drepa  yör.  —  Siöan  vildi  hon  drepa 

XXIX.  1)  Überschr.  in  C;  Harmr  Brynhildar  vox  at  eins.  —  2)  So  B., 
Gjüki  kongr  C,  G.  konungr  Fas.,  synir  Gjüka  konungs  M.  0.  —  3)  heitud 
G.  —  4)  hlyöa  ergänzen  Fas.  u.  B.  —  gera  at?  —  5)  kvaeöi  Bj.  — 
6)  hans  die  Paphss.  —  7)  haugl.  C.  —  8)  yndi  h.  ver  s.  C.  —  9)  launung 
Paphss.  — 


201  VQlsungasa^M 

c, imnar  konung,  en  Hogni  setti  hana  i  fjotra.  Gunnarr 
ina'lti  j»ä:  eigi  vil  ek,  at  hon  büi  i  fjotrum.  Hon  svarar : 
hirö  eigi  |>at,  |»vi  at  aldri  ser  {>ü  mik  glaöa  siÖan  i  }>inni 
hgll  eöa  drekka  ne  tefla  ne  hugat  msela  ne  gulli  leggja  goö 
5  klaeöi  ne  yör  raö  gefa  — ;  kvaö  hon  ser  ]mt  mestan  härm, 
at  hon  atti  eigi  Sigurö.  Hon  settiz  upp  ok  slo  sinn  boröa 
sva  at  sundr  gekk,  ok  baö  sva  lüka 10)  skemmudyrum,  at 
langa  leiö  maetti  heyra  hennar  harmtolur.  Nu  er  harmr 
mikill,  ok  heyrir  um  allan  boeinn,  —  Guörün  spyrr  skemmu- 

10  meyjar  sinar,  hvi  f>aer  se  sva  ökatar  eöa  hryggar  —  eöa 
hvat  er  yör,  eöa  hvi  fari-per  sem  vitlausir  menn,  eöa 
hverr  gyzki  er  yör  oröinn?  |)ä  svarar  hirökona  ein,  er 
Svafrloö  het:  petta  er  ötimadagr,  var  holl  er  füll  af  harmi. 
£>a  maelti  Guörün  til  sinnar  vinkonu :  stattu  upp !   ver  hofum 

15  lengi  sofit;  vek  Brynhildi,  gongum  til  boröa  ok  verum  katar !  — 
f)ä,t  geri  ek  eigi,  sagöi  hon,  at  vekja  hana,  ne  viö  hana 
maela;  ok  morg  doegr  drakk  hon  eigi  mjoö  ne  vin  ok  hefir 
hon  fengit  goöa  reiöi.  —  pa  maelti  Guörün  til  Gunnars:  gakk 
at  hitta  hana,  segir  hon,  ok  seg  oss  illa  kunna  hennar  meini.  — 

20  Gunnarr  svarar:  pat  er  mer  bannat,  at  hitta  hana  eöa  hennar 
fe  atskipta.    —   pö    ferr  Gunnarr   at    hitta    hana    ok    leitar 

^  marga  vega  malsen^a  viö  hana  ok  faer  ekki  af  um  svorin11); 
gengr  nü  a  brött  ok  hittir  Hogna  ok  biör  hann  finna  hana, 
en  hann  kvez  vera  öfüss  ok  ferr  f>6  ok  fekk  ekki  af  henni ; 

25  ok  er  hittr  Sigurör  ok  beöinn,   at  finna  hana;    hann  svarar 

engu,  ok  er  sva  büit  um  kveldit.    Ok  annan  dag  eptir,  er  hann 

kom  heim 12)  af  dyraveiöi,  hitti  hann  Guörünu  ok  maelti :  {»ann 

JT     ,     veg    hefir   fyrir  mik  borit.    sem  J)etta  muni  til  mikils  koma 

Wc**q  hrollr13)  sja,  ok  mun  Brynhildr  deyja.     Guörün  svarar:  herra 

30  minn!  mikil  kynsl  fylgja  henni,  hon  hefir  nü  sofit  sjau  deegr, 
sva  at  engi  J)oröi  at  vekja  hana.  Sigurör  svarar :  eigi  sefr  hon, 
hon  hefir  störraeöi  meö  hondum  viö  okkr.  £)a  maelti  Guörün 
meö  grati:  J>at  er  mikill  harmr,  at  vita  [)inn  bana,  far  heldr 
ok  finn  hana  ok  vit,  ef  sjatni  hennar  ofsi,  gef  henni  gull  ok 

35  myk  sva  hennar  reiöi !  —  Sigurör  gekk  üt  ok  fann  opinn  salinn ; 

10)  1.  upp  schreibt  Bj.  —  11)  So  Fas.,  B.,  suarinn  C.  —  12)  So  C, 
Fas.,  M.  O.  —  heim  fehlt  B.  —  13)  hjallr  (=  hjal)  sä  Paphs*..  in  andern 
fehlen  die  Worte.  — 


<y6M  W-t  (Lrrt  OfiWrtA   f%     l^rur-   Lw     Ar^A"^  % 


G.  XXiX.  205 

hann  hugöi  hana  sofa,  ok  bra  af  henni  klaeöum  ok  maelti: 
vaki  J)ü,  Brynhildr!  söl  skinn  um  allan  boeinn  ok  er  oarit 
sofit ;  hritt  af  per  harmi  ok  tak  gleöi !  Hon  maelti :  hvi  saetir 
[linni  dirfö u),  er  pü  ferr  mik  at  hitta,  mer  var  engi  verri  i 
pessum  svikum.  —  Sigurör  spyrr:  hvi  maelir  pü  eigi  viö  5 
menn15),  eöa  hvat  angrar  J)ik?  Brynhildr  svarar:  per  skal 
ek  segja  mina  reiöi.  —  Sigurör  maelti:  heilluö  ertu,  ef  pü 
aetlar  grimm  an  minn  hug  viö  pik,  ok  er  sja  pinn  maör,  er 
pü  kaust.  —  Neu  segir  hon,  eigi  reiö  Gunnarr  eldinn  til 
var,  ok  eigi  galt  hann  mer  at  mundi  feldan  val;  ek  undruÖ-  10 
umz  pann  mann,  er  kom  i  minn  sal  ok  pöttumz  ek  kenna 
yöur  augu,  ok  fekk  ek  pö  eigi  vist  skilit  fyrir  peiri  huldu, 
er  la  a  minni  hamingju.1  —  Sigurör  segir:  ekki  erum  ver 
gofgari  menn  en  synir  Gjüka;  peir  drapu  Danakonung  ok 
mikinn  hoföingja,  brööur  Buöla  konungs.  Brynhildr  svarar:  15 
mart  illt  eigum  ver  peim  upp  at  inna,  ok  minn  oss  ekki  a 
harma  vara;  pü  Sigurör  vatt16)  orminn  ok  reitt  eldinn  ok  of 
mina  sok 16a),  §^£  varu  par  eigi  synir  Gjüka  konungs.  Sigurör 
svarar:  ekki  varö  ek  pinn  maör  ok  ekki17)  vartu  min  kona, 
ok  galt  viö  per  mund  ägaetr  konungr.  —  Brynhildr  svarar :  eigi  20 
sä18)  ek  sva  Gunnar,  at  minn  hugr  gerHl%&)  hlaeja  viö  honum, 
ok  grimm  em  ek  viö  hann,  pött  ek  hylma  yfir  fyrir  oörum.  — 
J*at  er  ögurligt,  segir  Sigurör,  at  unna  eigi  slikum  konungi; 
eöa  hvat  angrar  pik  mest?  mer  syniz,  sem  hans  ast  se  per  gulli 
betri.  Brynhildr  svarar:  pat  er  mer  sarast  minna  harma,  at  25 
ek  fae  eigi  pvi  til  leiöar  komit,  at  bitrt  sverö  vaeri  roöit  i 
pinu  blööi.  —  Sigurör  svarar:  kviö  eigi  pvi!  skamt  mun 
at  biöa,  aör  bitrt  sverö  man  standa  i  minu  hjarta  ok  ekki 
muntu  per  verra  biöja,  pvi  at  pü  munt  eigi  eptir  mik  lifa, 
munu  ok  fair  varir  lifsdagar  heöan  i  fra.  —  Brynhildr  svar-  30 
ar :  eigi  standa 19)  pin  orö  af  litlu  fari,  siöan  per  svikuö  mik  fra 
ollu  ynöi,  ok  ekki  hiröi  ek  um  lifit20).  Sigurör  svarar:  lif 
pü  ok  unn  Gunnari  konungi  ok  mer,  ok  allt  mitt  fe  vil  ek 
14) ""So  C,  Fas.,  M.  0.  —  pin  d.  Bj.  u.  B.,  vgl.  GL  u.  sa?ta.  —  15)  viö 
mik  Bj.  —  16)  vanst  Bj.  nachPaphss.—  16 a)  ok  of  m.  s.  fehlt  in  Paphss.  — 
17)  So  Paphss.,  ekki  fehlt  G.  u.  Ausg.  —  18)  SoC,  Fas.,  M.  0.  —  B.  schreibt 
se,  das  auch  Sm.  im  futur.  Sinne  verlangt,  vgl.  aber  18a).  —  18 a)  geröi  erg. 
M.  0.  im  Hinblick  auf  215,  25  [an  154,  2  erinnerte  Edz.);  dadurch  wird 
Ander,  von  sä  in  se  (vgl.  18)  und  die  von  hlaeja  in  hlasi  (so Mob.  Zz.  12,  378) 
entbehrlich.  19)  Stada  G.     —   20)  Dem  Sinne  nach  erwartet  man  (wie  B'. 


206  VqIsudj 

til  gefa,  at  pü  deyir  eigi.  Brynhildr  Bvarar:  eigi  veiztu  gorla 
mitt  eöli;  ]>ü  l)err  af  ollum  monnum,  en  per  hefir  engi  kona 
oröit  leiöari  en  ek.  Sigurör  svarar:  annat  er  sannara:  ek  unna 
per  betr  en  mer,  ]>ött  ek  yröa  fyrir  peim  svikum,  ok  ma  ]»vi 
5  nü  ekki_bregöa,  J[»vi  at_avaltt  er  ek  gaöa  mins  geös,  pa  harm- 
aöi  mik  pat,  er  pü  vart  eigi  min  kona;  en  af  mer  bar  ek, 
sem  ek  matta,  pa  er'-1)  ek  var  f  konungs  holl,  ok  unöa  ek 
pvi  po,  at  ver  varum  oll  saman  ;  kann  ok  veröa,  at  fram 
veröi  at  koma  pat  sem  fyrir  er  spat,  ok  ekki  skal  pvi 
10  kviöa.  Brynhildr  svarar:  ofseinat  hefir  pü  at  segja,  at  J»ik 
angrar  minn  harmr,  en  nü  fam  ver  enga  likn.  Sigurör 
svarar:  gjarna  vilda  ek,  at  viö  stigim22)  a  einn  beö  baaöi,  ok 
va3rir  J)ü  min  kona.  Brynhildr  svarar :  ekki  er  slikt  at  maela,  ok 
eigi  mun  ek  eiga  tva  konunga  i  einni  holl,  ok  fyrr  skal  ek  lif 
15  lata,  en  ek  svikja  Gunnar  konung — ;  ok  minniz  nü  a  I>at,  er  Jjau 
funduz  a  fjallinu  ok  soruz  eiöa  —  en  nü  er  pvi  ollu  brugöit  ok 
vil  ek  eigi  lifa.  —  Eigi  munöa  ek  pitt  nafn,  sagöi  Sigurör, 
ok  eigi  kenda  ek  pik  fyrr,  en  ])ü  vart  gipt,  ok  er  J>etta  inn 
mesti  harmr.  pä  maelti  Brynhildr :  ek  vann  eiö  at  eiga  pann 
20  mann,  er  riöi  minn  vafrloga,  en  pann  eiö  vilda  ek  halda  eöa 
deyja  ella.  —  Heldr  en  pü  deyir,  vil  ek  pik  eiga,  en  fyrirlata 
Guörünu,  segir  Sigurör,  en  sva  prütnuöu  hans  siöur,  at  i  sundr 
gengu  brynjuhringar.  —  Eigi  vil  ek  pik,  sagöi  Brynhildr,  ok 
ongan  annarra!  —  Sigurör  gekk  i  brott;  sva  segir  i  Siguröar- 
25  kviöu:  (q)  Üt  gekk  Sigurör 22a) 

andspjalli23)  frä 

hollvinr  loföa 

ok  hnipnaÖi24), 

svat  ganga  nam 

gunnarfüsum 

sundr  of  siöur 

serkr  jarnofinn. 

Ok  er  Sigurör  kom    i  hollina,  spyrr  Gunnarr,    hvart  hann 

viti,  hverr  meintregi25)  henni  vaeri,  eÖa  hvart  hon  hefir  mal 

bemerkt)  ok  ekki  hiröi  ek  um  lifit,  siöan  per  u.  w.  —  21)  SoBj.  u.  zweifelnd 
B',  pat  er  C.  u.  Fa.«.,  pat  zu  streichen  denkt  Bt.  —  22)  stigiin  Fas.  —  22 a)  s. 
Gloss.    —    23)  So  B.,  anspjalle  C,   annspjalli  Fas.,  andspilli  vermutet  B' .  — 

24)  hnipaöi  Fas.  mit  C.  —  hnipna^i.  was  schon  Bj.  schrieb,  nahm  B.  auf.  — 

25)  maltregi  Bj.  — 


C.  XXIX,  XXX.  207 

sitt;  Sigurör  kvaÖ,  hana  maela  mega.  Ok  nü  ferr  Gunnarr 
at  hitta  hana  i  annat  sinn  ok  spyrr,  hvi  gegndi  hennar 
meini20),  eöa  hvart  nokkur  bot  mundi  til  liggja.  Ek  vil  eigi 
lifa,  sagöi  Brynhildr,  pvi  at  SigurQr  hefir  mik  velt  ok  eigi 
siör  pik,  pa  er  pü  lezt  hann  fara  i  mina  saeng;  nü  vil  ek  eigi  5 
tva  menn  eiga  senn  i  einni  holl,  ok  petta  skal  vera  bani 
Siguröar  eöa  pinn  eöa  minn,  pvi  at  hann  hefir  pat  allt  sagt 
Guörünu,  en  hön  brigzlar27)  mer. 

XXX1).  Eptir  petta  gekk  Brynhildr  üt  ok  settiz  undir 
skemmuvegg  sinn  ok  haföi  margar  harmtolur,  kvaö  ser  allt  10 
leitt  baeöi  land  ok  riki,  er  hön  atti  eigi2)  Sigurö,  ok  enn 
kom  Gunnarr  til  hennar.  pa  maelti  Brynhildr :  pü  skalt  lata 
baeöi  rikit  ok  feit,  lifit  ok  mik,  ok  skal  ek  fara  heim  til 
fraenda  minna  ok  sitja  J)ar  hrygg,  nema  pü  drepir3)  Sigurö 
ok  son  hans;  al  eigi  upp 4)  ülfhvelpinn!  —  Gunnarr  varö  15 
nü  mjok  hugsjükr  ok  pöttiz  eigi  vita,  hvat  heizt  la  til,  alls5) 
hann  var  i  eiöum  viö  Sigurö,  ok  lek  ymist  i  hug;  potti  pat 
pö  mest  sviviröing,  ef  konan  gengi  fra  honum.  Gunnarr  ma3lti : 
Brynhildr  er  mer  ollu 6)  betri ,  ok  fraegst 7)  er  hön  allra 
kvenna,  ok  fyrr  skal  ek  lif  lata  en  t^na  hennar  ast!  —  ok  20 
kallar  til  sin  Hpgna,  brööur  sinn,  ok  ma3lti:  fyrir  mik  er 
komit  vandmaeli  mikit!  —  segir,  at  hann  vil  drepa  SigurÖ, 
kvaö  hann  hafa  velt  sik  i  trygö  —  raöum  vit  pa  gullinu 
ok  ollu  rikinu.  —  Hogni  segir:  ekki  samir  okkr  scerin8) 
at  rjüfa  meö  öfriöi;  er  oss  ok  mikit  traust  at  honum,  eru  25 
engir  konungar  oss  jafnir,  ef  sja  inn  hfoiski  konungr  lifir, 
ok  slikan  mag  fam  ver  aldrij  ok  hy gg  at,  hversu  gott  vseri, 
ef  ver  aettim  slikan  mag  ok  systursonu9);  ok  se  ek,  hversu 
petta  stenz  af,  pat  hefir  Brynhildr  vakit,  ok  hennar  raÖ  koma 
oss  i  mikla  svivirÖing  ok  skaöa.     Gunnarr  svarar :  petta  skal  30 

26)  So  C,  Fas.,  M.  0.  —  mein  Bj.,  B.,  vgl.  Gl.  u.  saeta.  —  27)  brigslarFas.— 
XXX.  1)  Überschr.  in  C:  Svikinn  Sigurdr.  —  Im  fg.  settiz  mit  M..O., 
settz  C,  sezt  B.  —  2)  eigi  ergänzen  Fas.  u.  B.  —  3)  drepir  in  C.  doppelt.  — 
4)  So  C,  Fas.,  Bt.  —  5)  So  B.  nach  Sigkv.  III,  13  (=  Sigkv.  in  sk.  13  H.  G.) 
alls  sik  ...  .  vissi  firöan.  —  la  til  alls,  hann  Fas.  —  6)  b' .  iveist  auf  öllum 
betri  Sigkv.  III,  (Sigkv.  in  sk.)  15  hin.  —  7)  So  G.  nach  B'.,  fegrst  Fas.  — 
8)  sarinn  C.  —  9)  Die  Worte  von  ok  hygg  at  bis  systursonu  sind  im  Grunde 
eine  müßige  Wiederholung  des  Vorhergehenden,  und  ivären  vielleicht  besser  zu 
streichen.  —  systurson  Paphss.  — 


^(l  V^lsungasaga 

fram  fara,  ok  se  ek  raöit :  eggjum  til  Gutthorm,  broöur 
okkarn,  bann  er  ungr  ok  fas  vitandi  ok  fyrir  ütan  alla  eiöa. 
Hogni  segir:  |>at  raö  liz  mer  illa  sett,  ok  |>ött  fram  komi, 
j»a  niunu-vei'  gjold  fyrir  taka  at  svikja  slikan  mann.  — 
5  Gunnarr  segir  Sigurö  deyja  skulu  —  eöa  man  ek  deyja 
ella!  —  Hann  biör  Brynhildi  upp  standa  ok  vera  kata;  hon 
stöö  upp  ok  segir  J)ö,  at  Gunnarr  mun  eigi  koma  fyrr  i 
sama  rekkju10)  henni,  en  petta  er  fram  komit.  Nu  roeöaz 
peir  viö  broeör;  Gunnarr  segir,  at  petta  er  gild  banasok,  at 
10  hafa  tekit  meydöm  Brynhildar  —  ok  eggjum  Gutthorm  at 
gera  petta  verk!  —  ok  kalla  hann  til  sin  ok  bjööa  honum 
gull  ok  mikit  riki  at11)  vinna  petta  til,  peir  töku  orm  einn 
ok  af  vargsholdi  ok  letu  sjööa  ok  gafu  honum  at  eta,  sem 
skaldit  kvaö: 

(ö)  Sumir 1:-')  viöfisk11)  töku, 

sumir  vitnishrae  skiföu; 

sumir  Gutthormi 

g9fu14)  Gera  hold 

viö  mungati; 

ok  marga  hluti 

aöra  i  tyjrum 

-») 

15  Ok  viö  pessa  foazlu  varö  hann  sva  a3fr  ok  agjarn  ok  allt 

saman  ok  fortolur  Grimhildar 16),  at  hann  het  at  gera  petta 
verk;  peir  hetu  honurn  ok  mikilli  soemd  i  möti.  Sigurör 
vissi    eigi    van    pessa17)    velra3Öa,    matti    hann    ok   eigi    viö 

10)  G  hier  {u.  öfter)  reyckju.  —  11)  So  Bj.  u.  B.  —  ok  vinna  C,  Fas., 
M.  0.  —  12)  So  G.  nach  B'.  —  Svipir  Fas.  —  13)  So  B.,  H.  G.;  viöfiska  C, 
Fas.,  M.  0.;  fiskviöar  Bj.  —  14)  Die  Versteilung  mit  Fas.,  H.  G.:  gera 
schreiben  alle  Hrgb.,  vgl.  Wb.  —  15)  B'.  nimmt  nicht  nur  den  Ausfall  einer 
Verszeile,  sondern  starke  Verderbnis  der  ganzen  Str.  an.  Bei  gäfu  gera  hold 
erinnert  ders.  an  af  gera  deildu  (Brot  af  Sigkv.  4)  und  hält  die  letzten  Zeilen 
für  ursprünglich  wohl  dem  Sinne  nach  übereinstimmend  mit  Brot  af  Sigkv.  4 : 
aör  peir  maetti  meins  um  lystir  a  horskan  hal  hendr  um  leggja.  —  Norr. 
Fornkv.  S.  337  findet  sich  fg.  Vermutung:  aör  p.  m.  moros  um  1.  a  hal 
tyfrömum  h.  u.  1.  —  Andere  Konjekturen  (so  dyföo  Bj.  =  tyfrum)  übergehe 
ich.  —  16)  Brynhildar  alle  Paphss.  —  Im  fg.  für  das  zweite  at  G.  a.  — 
17)  C.  mit  einer  Abkürzung,  die  auch  peira  oder  pessara  (so  Fas.,  B.)  gelesen 
werden  kann;  M.  O.  entscheidet  sich  für  pessa.  — 


G.  XXX.  209 

skopum  vinna  ne  sinu  aldrlagi,  Sigurör  vissi  sik  ok  eigi  vela 
veröan  fra  J>eim.  Gutthormr  gekk  inn  at  Siguröi  eptir  um 
morgininn,  er  hann  hvildi  i  rekkju  sinni;  ok  er  hann  leit 
viö  honum,  poröi  Gutthormr  eigi  at  veita  honum  tilrseöi  ok 
hvarf  üt  aptr,  ok  sva  ferr  i  annat  sinn;  augu  Siguröar  väru  5 
sva  snor,  at  far  einn  foröi  gegn  at  sja,  ok  it18)  priöja  sinn 
gekk  hann  inn,  ok  var  Sigurör  J>a  sofnaör.  Gutthormr  bra 
sveröi  ok  leggr  a  Siguröi 19),  sva  at  blöörefillinn  stoö  i  dynum 
undir  honum.  Sigurör  vaknar  viö  sarit,  en  Gutthormr  gekk 
üt  til  dyranna,  pa  tök  Sigurör  sveröit  Gram  ok  kastar  eptir  10 
honum  ok  kom  a  bakit  ok  tök  i  sundr  i  miöju;  feil  annan 
veg  fötahlutr,  en  annan  hofuöit20)  ok  hendrnar  aptr  i 
skemmuna.  Guörün  var  sofnuö  i  faömi  Siguröar,  en  vaknaöi 
viö  oumrceöiligan  härm,  er  hon  flaut  i  hans  bloöi,  ok  sva 
kveinaöi21)  hon  meö  grat  ok  harmtolur,  at  Sigurör  reis  upp  15 
viö  hoagendit  ok  maelti :  grat  eigi!  sagöi  hann,  Jrinir  broeör 
lifa  per  til  gamans,  en  J>ess  til22)  ungan  son  a  ek,  er  kann 
eigi  at  varaz  fjandr  sina,  ok  illa  hafa  peir  fyrir  sinum  hlut 
set:  ekki  fa  peir  ser  likara23)  mag  at  riöa  i  her  meö  ser  ne 
systurson,  ef  sja  naeöi  at  vaxa,  ok  nü  er  pat  fram  komit,  20 
er  fyrir  longu  var  spat,  ok  ver  hpfum  dulizviö,  en  engi  ma 
viö  skQpum  vinna;  en  {>essu  veldr  Brynhildr,  er  mer  ann  um 
hvern  mann  fram,  ok  pess  ma  ek  sverja,  at  Gunnari  geröa 
ek  aldri  mein,  ok  pyrmda  ek  okkrum  eiöum,  ok  eigi  var  ek 
ofmikill  vinr  hans  konu;  ok  ef  ek  heföa  vitat  J)etta  fyrir,  ok  25 
stiga  ek  a  mina  foetr  meö  min  vapn,  pa  skyldu  margir  tyna 
sinu  lifi,  aör  en  ek  fella,  ok  allir  peir  broeör  drepnir,  ok  tor- 
veldra  mundi  beim  at  drepa  mik  en  inn  mesta  visund  eöa 
villigolt.  —  Konungrinn24)  let  nü  lif  sitt.  —  En  Guörün 
blaes  mceöiliga  ondunni,   pat  heyrir25)  Brynhildr    ok   hlö,    er  30 

18)  eö  C.  —  19)  So  kann  die  Abkürzung  des  Namens  nach  Bt.  angefaßt 
werden.  —  20)  Vgl.  M.  0.  bz.  C,  höfuö  Fas.  —  B'.  bemerkt,  daß  natürlicher 
der  untere  Körperteil  in  die  Stube  zurückfiel,  wie  dies  auch  Sigkv.  Ill,  22 
(=  Sigkv.  in  sk.  23  H.  G.)  berichtet  wird.  —  21)  So  Fas.,  B.;  G.  undeutlich, 
vgl.  M.  O.  {im  Text  veinaöi).  —  22)  Die  Worte  [>ess  til,  die  allen  laphss. 
fehlen,  scheinen  wenig  passend;  B'.  denkt  daran,  nur  pess  zu  streichen.  Vgl. 
Sigkv.  sk.  26.  —  23)  So  C  nach  B.,  der  jedoch  ]).  slikan  schreibt  nach  Sigkv. 
111.  27;  während  Fas.  In  rikara  ändern;  vgl.  Vlgf.  s.  v.  glikr  II,  2.  —  24)  So 
ach  Et.,  Konungr  Fas.,  B.  —  25)  So  C  u.  B.,  heyröi  Fas.  — 

Prosaische  Edda.  14 


210  Lga 

hön  heyröi  hennar  andvarp.  |)a  mslti  Gunnarr:  eigi  blaer 
|»ü  af  ] > v i ,  al  |iör  Be*  glatt  um  bjartaroetr,  eöa  hvf  hafnar 
j)ü  pinum  Lit?  ok  oiikit  foraö  ertu  ok  raeiri  van,  at  pü 
feig-,  ok  engi  v»ri  makligri  til  at  sja  Atla  konung  drepinn 
5  l'yrir  augum  per,  ok  aettir  pü  par  yfir  af  Btanda;  nü  veröum 
ver  at  sitja26)  yfir  magi  värum  ok  brööurbana.  —  Hön 
svarar:  engi  fryr,  at  eigi  se  fullvegit,  en  Atli  konungr  hiröir 
ekki  um  höt  yöur  eöa  reiöi,  ok  hann  mun  yör  lengr  lifa  ok 
hafa   meira   vald.    —    Hogni   ma3lti:    nü   er   fram   komit  pat 

10  er  Brynhildr  spaöi,  ok  petta  it27)  illa  verk  fam  ver-8)  aldri 
bcett.  Guörün  maelti:  fraendr  minir  hafa  drepit  minn  mann ; 
nü  munu-per  riöa  i  her  fyrst,  ok  er  per  komiö  til  bardaga, 
pa  munu-per  finna.  at  Sigurör  er  eigi  a  aöra  hond  yör,  ok 
munu-per  pä  sja,  at  Sigurör  var  yÖur29)  gaifa   ok  styrkr,  ok 

15  ef  hann  aetti  ser  slika  sonu,  pa  ma?tti-per  styrkjaz  viö  lians 
afkvaemi  ok  sina30)  fraandr. 

XXXI1).  Nü  pöttiz  engi  kunna  at  svara-),  at  Brynhildr 
beiddi  pess  hlaejandi,  er 3)  hön  harmaöi  meö  grati.  jf)a  maelti 
hön:   pat   dreymöi   mik,   Gunnarr,    at   ek   atta4)  kalda  saeng, 

20  en  pü  riör5)  i  hendr  övinum  pinum,  ok  oll  aett  yöur  man 
illa  fara,  er  per  eruö  eiörofa,  ok  munöir  pü  pat  öglogt6), 
er  pit  blpnduöuö  blööi  saman  Sigurör  ok  pü,  er  pü  rett 
hann7),  ok  hefir  pü  honum  allt  illu  launat  pat  er  hann 
geröi   vel    til   pin  ok   let  pik   fremstan   vera :    ok    pa  reyndi 

25  pat,  er  hann  kom  til  var,  hve  hann  helt  sina  eiöa,  at  hann 
lagöi  okkar  i  milli  it  snarpeggjaöa  sverö,  pat  er  eitri  var 
hert;  ok  snemma  reöu-per  til  saka  viö  hann  ok  viö  mik.  fa8) 
er  ek  var  heima  meö  feör  minum,  ok  haföa  ek  allt  pat  er 
ek  vilda,  ok  aetlaöa  ek  engan  yöarn   minn  skyldu  veröa,   pa 

30  er  per  riöuö   par  at   garöi  prir  konungar —  siöan  leiddi  Atli 

26)  So  C,  Fas.  u.  ß.,  mFas.  wird  jedoch  syia  vermutet.  —  27)  C.  ed. — 
28)  So  ß.,  ver  fäm  C,  er  v.  f.  Fas.,  er  ver  f.  a.  bot  M.  0.  —  bcett  in  C. 
bot  geschr.  —  29)  So  B.,  M.  0.;  yöar  Fas.,  peirra  C.  —  30)  Für  sina,  das 
hier  mit  haus  gleichsteht,  vermutet-  ß .  sva.  — 

XXXI.  1)  In  C.  keine  Überschr.  oder  Absatz:  neues  Cup.  Fas.  u.  ß.  — 
2)  So  nimmt  ß.  die  Abkürzung  mG,  die  in  Fas.  (irrig)  durchsei  wiedergegeben 
ist,  sja  die  Paphss.  —  3)  So  ß.,  (1.  ed.  —  4)  So  ('...  Fas.,  ;olta  ß.  —  5)  So 
(J,  Fas.,  M.  0.;  riöir  ß.,  vgl.  ß' .  6)  nglaukt  G.  -     ok  laugt  er  eigi  siöan 

fügen   Paphss.  zu.  —  7)  er  l>ü  h'-zl  drepa  h.  Bj.        8)  pa  die  Ausg.  — 


C.  XXX,  XXXI.  211 

mik  a  tal  ok   spyrr,   ef  ek   vilda   pann  eiga,   er   riöi   Grana, 
sa  var  yör  ekki  likr,  ok  pa  hetumz  ek  syni  Sigmundar  kon- 
ungs  ok   engum  oörum,    ok   eigi    raun   yör  faraz9),    pött    ek 
deyja.     pa  reis  Gunnarr  upp  ok  lagöi  hendr  um  hals  henni 
ok  baö,  at  hon  skyldi  lifa  ok  piggja  fe,   ok   allir  aörir  l9ttu  5 
hana  at  deyja;  en  hon  hratt  hverjum10)  fra  ser,  er  at  henni 
kom,    ok  kvaö  ekki  tjöa  mundu    at  letja    hana   pess    er  hon 
aetlaöi.     Siöan    het  Gunnarr    a    Hogna   ok    spyrr   hann   raöa      fjf\ 
ok  baÖ  hann  til  fara  ok  vita,  ef  hann  fengi  mykt  skaplyndi  ^\ 
hennar  ok  kvaö  nü  oerna  porf  vera  a  hondum,  ef  sefaz  maetti  10 
hennar  harmr,  |)ar  til  er   fra  liöi.     Hogni   svarar:    leti   engl 
maör  hana  at  deyja,  pvi  at  hon  varö]1)  oss  aldri  at  gagni  ok 
ongum  manni,   siöan    hon  kom  higat.    —    Nü  baö    hon  taka 
mikit    gull    ok    baö    par   koma    alla   pa  er    fe   vildu    piggja; 
siöan  tök  hon  eitt  sverö  ok  lagöi   undir   hond   ser   ok   hneig  15 
u£p  viö  dynur  ok  maelti :    taki  her  nü  gull  hverr  er   piggja 
villi    —    Allir    pogöu;     Brynhildr     maBlti:    piggiö    gullit    ok 
njotiö   vel!  —  Enn   mailti   Brynhildr    til   Gunnars:    Nü  man 
ek   segja   per   litla   stund    pat   er   eptir    mun    ganga :    sasttaz 
munu-pit   Guörün   bratt    meö    raöum   Grimhildar    innar    fjol-  20 
kungu;  döttir  Guörünar  ok  Siguröar  man  heita  Svanhildr,  er 
vaanst   man   foedd   allra   kvenna;    man1'2)   Guörün    gefin  Atla 
at  sinum  övilja;  Oddrünu  man  tu  vilja  eiga,  en  Atli  mun  pat 
banna;  pa  munu-pit  eiga  launfundi,   ok   mun  h6n  per  unna; 
Atli  man  pik  svikja  ok  i  ormgarö   setja,   ok   siöan  man  Atli  25 
drepinn  ok  synir  hans,  Guörün  man   pa  drepa;    siöan  munu 
hana  storar  barur  bera  til  borgar  Jönakrs  konungs;  par  man 
hon  foeöa  aga3ta  sonu;  Svanhildr  mun  6r  landi  send  ok  gipt 
Jormunreki  konungi,    hana  munu  bita  Bikka  raö,   ok   pa  er 
farin    oll  a3tt  yöur,    ok  eru  Guörünar    harmar    at   meiri.  —  30 
Nü13)  biö  ek  pik,  Gunnarr!    efstu   boenar  :    lat   gera   eitt  bal 
mikit   a  slettum   velli    ollum   oss,    mer    ok  SigurÖi    ok   peim 
sem  drepnir  varu  meö  honum;    lat  par  tjalda  yi\v  afrauöu 
mannablööi  ok  brenna  mer  par  a  aöra  hond  penna  inn  hynska 

9)  farnast  wird  in  Fas.  vermutet.  —  10)  hverum  G.  —  11)  Sb  C,  B., 
verör  Fas.  —  12)  So  M.  0.,  verÖr  ergänzt  Fas.  u.  D.  —  Im  fg.  schreibt  Bj. 
vilja  für  övilja.  —  13)  In  C  großer  roter  Anfangsbuchstabe  u.  die  Überseht- . 
H''ii  (       boen)  Brynhildar.  — 

14* 


*"J*4*  /    (A^    YA#sr^y    ji  /oUfsCWV    % 


»J<n 


Jk 

~1^  VQlsungasaga 

V 

k'ojuum,  011  a  aöra  hpnd  honum  mfna  menn,  iva  af  h<.>f'öi, 
tva  at  fötimi  ok  tva  hauka ;  |»a  er  atjafnaöi  skipt;  latifS 
[>ar  a  milli  okkar  brugöit  sverö,  sem  fyrr,  er  vit  stigum  a 
einn  beö  ok  hetum11)  pähjöna17)  nafni  ok  eigi  fellr  honum 
5  |>a  hurö  aJiaeJa,  ef  ek  fylgi  honum,  ok  er  var  leizla  pa  ekki 
aumlig,  ef  honum  fylgja  fimm.  ambattir  ok  atta  pjönar,  er 
faöir  minn  gaf  mer,  ok  par  brenna  ok  peir  er  drepnir  varu 
meö  Siguröi;  ok  fleira  munda  ek  maela,  ef  ek  vaera  eigi  sar, 
en  nü  pytr  undin16),  en  särit  opnaz17),  ok  sagöa  ek  p6  satt. 

10  Nü  er  büit  um  lik  Siguröar  at  fornum  siö  ok  gert  mikit 

bäl,  <>k  er  pat  er  mjok  i18)  kynt,  pa  var  par  lagt  a  ofan 
lik  Siguröar  Fafnisbana  ok  sonar  hans  prevetrs19),  er  Bryn- 
hildr  let  drepa,  ok  Gutthorms.  Ok  er  balit  var  allt  loganda, 
gekk  Brynhildr  par  a  üt  ok  maelti  viö  skemmumeyjar  sinar, 

15  at  paer  tceki  gull  pat  er  hon  vildi  gefa  peim,  ok  eptir  petta 
deyr  Brynhildr  ok  brann  par  meö  Siguröi  ok  lauk  sva  peira 
aavi. 

XXXII1).  Nü  segir  pat  hverr  er  pessi  tiöindi  heyrir, 
at  engi  maör  mun  pvilikr  eptir  i  veroldunni,   ok   aldri  man 

20  sfÖan  borinn  slikr  maör,  sem  Sigurör  var  fyrir  hvershvetna 
sakar,  ok  hans  nafn  man  aldri  fyrnaz  i  pyverskri2)  tungu 
ok  a  Norörlondum,  meöan  heimrinn  stendr.  —  pat  er  sagt 
einnhvern  dag,  pa  er  Guörün  sat  i  skemmu  sinni,  pa  maelti 
hon:  betra  var  pa  vart  lif,  er  ek  atta  Sigurö;  sva  bar  hann 

35  af  ollum  monnum ,  sem  gull  af  jarni  eöa  laukr  af  oörum 
grosum  eöa  hjortr  af  oörum  dyrum,  unz  broeör  minir  fyrir- 
munöu  mer  sliks  manns,  er  ollum  var  fremri;  eigi  mattu 
peir  sofa,  aÖr  peir  drapu  hann;  mikinn  gny  geröi  Grani,  pa 
er   hann   sa  saran   sinn   lanardrottinn;    siöan    roedda   ek   viö 

30  hann,  sem  viö  mann,  en  hann  hnipti  i  joröina  ok  vissi,  at 
Sigurör    var   fallinn.    —     Siöan    hvarf3)    Guörün l)    brott    a 

14)  So  B.  nach  Sigkv.  III,  68  (Sigkv.  in  sk.  67  IL  0.)  —  heitum  C, 
Fas.;  well.  =  hetum,  vgl.  IX  ")  u.  hier  M.  0.  —  15)  So  G,  B.,  der  nach 
Sigk.  III,  68  nafni  ergänzt.  —  16)  So  (undinn)  C  nach  B'.,  vgl.  aber  M.  0., 
öndin  Fas.  —  17)  So  Fas.,  B.,  M.  0.,  optazt  C.  —  18)  i  fehlt,  in  Paphss.  u. 
bei  B).  —  19)  -vetz  G.  — 

XXXII.  1)  Überschr.  in  C:  Brott  haurf  Gudrünar.  —  2)  So  G.  u.  Fas.; 
li.  [nach  der  Thidrs.)  pyöverskri  —  p^zkri  alle  Paphss.  —  3)  haurf  G.  — 
1    G.  Gudrun  am   Hände,  Grane  im   Text.  .  ~    \ 


G.  XXXI,  XXXII.  213 

sköga  ok  heyröi  alla  vega  fra  ser  varga  pyt,  ok  J)ötti  pa 
bliöara  at  deyja.  Gudninb)  för,  unz  hon6)  kom  til  hallar 
Halfs7)  konungs,  ok  sat  par  meÖ  J)6ru  Hakonar  döttur8)  i  Dan- 
morku  sjau  inisseri  ok  var  par  i  miklum  fagnaöi,  ok  hon  s\69) 
boröa  yfir  henni  ok  skrifaöi  par  a  morg  ok  stör  verk  ok  5 
fagra  leika,  er  tiöir  varu  i  pann  tima,  sverö  ok  brynjur  ok 
allan  konungs  bunaö,  skip  Sigmundar  konungs,  er  skriöu  fyrir 
land  fram;  ok  pat  byröu  paar,  er  peir  boröuz  Sigarr  ok 
Siggeirr  a  Fjoni 10)  suör;  slikt  var  peira  gaman,  ok  hugg- 
aöiz  Guörun  nü  nokkut  harms  sins.  petta  spyrr  Grimhildr,  10 
hvar  Guörun  er  niör  komin,  heimtir  a  tal  sonu  sina  ok  spyrr, 
hverju  peir  vilja  bo3ta  Guörunu  son  sinn  ok  mann,  kvaö 
peim  pat  skylt.  Gunnarr  segir,  kvezt11)  vilja  gefa  henni  gull 
ok  bceta  henni  sva  harma  sina;  senda  eptir  vinum  sinum  ok 
büa  hesta  sina,  hjalma,  skjoldu,  sverö  ok  brynjur  ok  alls  15 
konar  herklaeöi,  ok  var  pessi  ferö  büin  it  kurteislista12), 
ok  engi  sa  kappi,  er  mikill  var,  sat  nü  heima;  hestar  peira 
varu  brynjaÖir,  ok  hverr  riddari  haföi  annathvart  gyltan 
hjalm  eöa  skygöan.  Grimhildr  raez  i  ferö  meö  peim  ok  segir 
peira  erendi  sva  fremi  fullger^  munu  verba,  at  hon  siti  eigi  20 
heima.  |>eir  hoföu  alls  fimm  hundruö  manna;  peir  hoföu  ok 
agaeta  menn  meö  ser:  par  var  Valdamarr1])  af  Danmork  ok 
Eymöör14)  ok  Jarisleifr.  J)eir  gengu  inn  i  holl  Halfs15) 
konungs;  par  varu  Langbaröar,  Frakkar  ok  Saxar;  peir  föru 
meö  ollum  herbünaöi  ok  hoföu  yfir  ser  loöa  rauöa ,  sem  25 
kveöit  er : 

(Guörkv.  II,  20 b)  stuttar16)  brynjur, 

steypta  hjalma, 

skolmum  gyröir, 

hoföu17)  skarar  jarpar. 

5)  Auch  hier  C.  Grana,  ohne  Korr.  —  6)  C.  hann  (auf  Grani  bez.).  — 
7)  Hjalpreks  Bj.  —  8)  pora  Häkunar  döttir  C.  —  9)  So  B' .,  vgl.  Guör.  II,  15; 
ok  slö  G.  —  10)  B'.  weist  auf  Fi  vi  in  Guör.  II,  16,  doch  vgl.  H.  G.  a.  a.  0. 
—  Für  Sigarr  hat  Bj.  Sigmundr.  —  11)  So  G.  u.  Ausg.,  doch  wäre  segir 
wohl  zu  entbehren.  —  12)  So  C,  kurteisligsta  Fas.  u.  B.  —  13)  ValdamarC. 
-  />'.  hält  Valdarr  (Guör.  II,  20)  für  die  echtere  Form.  —  14)  So  C,  auch 
R  der  L.  E.,  Eyrnaör  Paphss.;  etwa  Eymundr?  Vgl.  Gl.  —  15)  Hjalpreks  Bj., 
vgl.  7).  —  16)  Var.  s.  H.  G.;  im  fg.  stepta  C.  —  17)  ok  h.  G.  —  Streichung 
ron  ok  empfiehlt  B'.  nach  GuÖr.  II,  20.  — 

1  W<nM  vJU  (>  U  Yl+t  <*>*<  "(W*  4rc^\)  Vt 


214  Yolsui; 

|>oir  vildu  sei  ja  systur  sinni   göftar  gjafir  ok  mffiltu  vi 
viö   nana,  en  hon  trüöi   engum    [>eira.     Siöan  Grim- 

hildr18)  henni  meinsamligan  drykk,  ok  rarö  hon  viö  at  taka 

ok  munoi  siöan  engar   sakar;   sä  drykkr    var  blandinn    meö 

o  jaröar  magni  ok  sae  ok  dreyra  sonar  l:i),  ok  i  |»vi  horni  vÄru 

ristnir    hvers    kyns   stafir    ok    roönir    meö    blööi,    sem    her 

segir : 

(Guörkv.  II,  23)   Voru  i  horni20) 

hvers  kyns  stafir 
ristnir  ok  roönir, 
raöa  ne  mattak; 
lyngfiskr  lagar-1), 
lands  Haddingja 
ax  oskorit, 
innleiö  dyra. 

(Guörkv.  II,  24)  V^ru  peim  björi 
bol  morg  saman; 
urt  alls  viöar 
ok  akarn  brunnin  -2), 
umdogg  23)  arins, 
iörar  blotnar24), 
svins  lifr  soöin, 
pvit  sakar  deyföi. 

Ok  eptir  }mt  er  vili  peira  kom  saman,  geröiz  fagnaÖr  mikill. 
{>a  maelti  Grimhildr,  er  hon  fann  Guörünu:  vel  veröi  [)er, 
10  dottir!  ek  gef  J>er  gull  ok  alls  konar  gripi  at  {)iggja  eptir 
})inn  feör,  dyrliga  hringa  ok  ärsal  hynskra  meyja,  [>eira2:') 
er  kurteisastar  eru,   ]>a  er  {»er   bojttr  [rinn  maör;   siöan   skal 

18)  So  B.  nach  Guör.  II,  21  (=  22  H.  G.);  Gunnarr  C,  Fas.  -  19)  Daß 
die  Stelle  zu  erklären  sei  nach  Guör.  11,  22,  wies  auch  Ba.  aaeh,  dr.  sonar 
hennar  C,  Fas.,  B.;  sonar,  Edz.,  vgl.  Wb.  n.  sori.  —  In  den  fg.  Str.  einige 
Kürzungen  aus  metr.  Gründen,  vgl.  H.  G.  —  20)  So  R,  i  Im  h.  C.  —  21)  So 
F.  J.,  Sm.,  U.  G.  nach  C,  langr  B.  nach  R.  —  22)  akarnn  brunninn  G.  — 
23)  G.  vin-  (vin-  Fas.)  oder  um-d.;  letzteres  wurde  von  B.  wegen  der  Über- 
einstimm.  mit  R  (vgl.  die  Var.  für  beide  Str.  bei  H.  G.)  vorgezogen.  —  24)  So 
/;.  nach  L.E.;  itrar  blotna  G.  und  Fas.  —  25)  B '.  bewerkt:  es  sollte  vielleicht 
heißen:  h^nskar  meyjar,  finer  wie  Guör.  II,  26  (27  H.  Gr.).  — 


G.  XXXII,  XXXIII.  215 

pik  gipta  Atla  konungi  inum  rika,  pa  muntu  raöa  hans 
auöi,  ok  lat  eigi  frsendr  pina  fyrir  sakir  eins  manns  ok 
ger  heldr,  sem  ver  biöjum.  Guörün  svarar:  aldri  vil  ek  eiga 
Atla  konung,  ok  ekki  samir  okkr  aett  saman  at  auka.  Grim- 
hildr  svarar:  eigi  skaltu  nü  a  heiptir  hyggja,  ok  lät,  5 
sem  lifi  Sigurör  ok  Sigmundr,  ef  pü  att  sonu.  Guörün 
segir:  ekki  ma  ek  af2Q)  honum  hyggja,  hann  var  ollum 
fremri.  Grimhildr  segir:  penna  konung  man  per  skipat  at 
eiga,  en  engan  skaltu  elligar  eiga.  GuÖrün  segir :  bjööi-per 
mer  eigi  penna  konung,  er  illt  eitt  man  af  standa  pessi  aett,  10 
ok  mun  hann  sonu  pina 27)  illu  beita,  ok  par  eptir  man 
honum  grimmu  hefnt  vera.  Grimhildr 2S)  varö  viö  hennar 
f ortolur  illa  viö  um  sonu  sina 29)  ok  maelti :  ger,  sem  ver  beiöum, 
ok  muntu  par  fyrir  taka  mikinn  metnaö  ok  vara  vinattu  ok 
pessa  staöi,  ersvaheita:  Vinbjorg  ok  Valbjorg.  Hennar  orö  15 
stööuz  sva  mikit,  at  petta  varö  fram  at  ganga.  Guörün  maelti: 
petta  mun  veröa  fram  at  ganga  ok  pö  at  minum  övilja, 
ok  mun  pat  litt  til  yndis,  heldr  til  harma.  Siöan  stiga  peir 
a  hesta  sina,  ok  eru  konur  peira  settar  i  vagna,  ok  föru 
sva  sjau30)  daga  a  hestum,  en  aöra  sjau  a  skipum,  ok  ina  20 
priöju  sjau  enn  landveg,  par  til  er  peir  kömu  at  einni  hari 
holl;  henni  gekk  par  i  möt  mikit  fjolmenni,  ok  var  par  büin 
agaetlig  veizla,  sem  aör  hoföu  orö  i  milli  farit,  ok  för  hon 
fram  meö  soemd  ok  mikilli  pryöi.  Ok  at  pessi  veizlu  drekkr 
Atli  brüölaup  til  Guörünar,  en  aldri  geröi  hugr  hennar  viö  25 
honum  hlaeja,  ok  meö  litilli  bliöu  var  peira  samvista. 

XXXIII1).  Nü  er  pat  sagt  einhverja  nött,  at  Atli  kon- 
ungr  vaknar  ör  svef ni,  maelti  hann  viö  Guörünu :  pat  dreymöi 
mik,    segir  hann,    at   pü  iegöir    a  mer    sveröi.     Guörün    reo 

26)  af  von  Fas.  u.  B.  ergänzt.  —  27)  So  B.  nach  Guör.  II,  31  (32  H.  G.), 
sina  C,  Fas.  —  28)  G.  Grimh.  mit  einem  Abkürzungszeichen,  die  Auflösung 
Grimhildi  schlägt  B' .  vor;  Grimhildr  Fas.,  B.  —  29)  So  M.  0.;  G  bietet  nach 
illa  nur  viö  sonu  sina,  was  (nach  B'.)  zwar  auf  fortölur  sich  beziehe?!  ließe, 
gemäß  dem  Vorhergehenden  u.  Guör.  II,  32  (33  II.  G.),  doch  jedenfalls  der 
Umstellung  bedürfte.  Im  Texte  der  Fas.  u.  bei  B.  fehlen  diese  3  Worte.  — 
Vgl.  Gl.  s.  v.  um  1 « ■).  —  30)  So  B.,  M.  0.  hier  u.  im  fg.  nach  Guör.  II,  35, 
=  36  H.  G.  —  Statt  sjau  G.  u.  Fas.  überall  fjöra.  —  Vgl.  auch  Symons  bei 
R  Br.  B.  III,  239. 

XXXIII.     1)    Überschr.  in  G:  Gudrun  reist  rünar.  — 

'Vtt/W  U  e>(J»W>W  YhA  Von   \^V<  tU  .K^H» 


216  VqIsuii 

drauminn  ok  kvaö  fml  fyrir  eldi,  er  jarn  dreymöi  —  ok  dul 
f)eiri2)  er  |>ü  aetlar  |>ik  olium  fremra.  Atli  ma-lti:  enn 
dreymöi  mik,  sein  her  vasri  vaxnir  tveir  reyrteinar,  ok  vilda 
ek  aldri  skeöja8);  siöan  varu  |ieir  rifnir  upp  meö  rötum  ok 
5  rodnir  i  blööi  ok  bornir  a  bekki  ok  boönir  mer  at  eta 1) ; 
enn  dreymöi  mik,  at  haukar  tveir  Elygi  mer  af  hendi  ok  vaeri 
braöalausir,  ok  foru  til  heljar;  ]>6tti '  )mer  j>eira  hjortum  vift 
hunang  blandit  ok  })6ttumz  ek  eta;  siöan  }>6tti  mer,  sem 
hvelpar  fagrir    laegi   fyrir  mer   ok  gullu  viö  hätt,    ok  at  ek 

10  hrae    J>eira     at    minum    övilia.    —    Guörün    segir:    eigi    eru 
draumar  goöir,  en  eptir  munu :')  ganga;  synir  jiinir  munu  vera 
feigir,  ok  margir  hlutir  Jmngir  munu  oss  at  hendi  koma.  — 
J)at  dreymöi  mik  enn,  segir  hann,  at  ek  laegi  i  kor6)  ok  v. 
raÖinn    bani    minn.    —    Nu    liör    petta,  ok  er  peira  samvista 

15  falig.  Nu  ihugar  Atli  konungr,  hvar  niör  man  komit  }>at 
mikla  gull,  er  att  haföi  SigurÖr,  en  J>at  veit  nü  Gunnarr 
konungr  ok  peir  broeör.  Atli  var  mikill  konungr  ok  rikr, 
vitr  ok  fjolmennr,  gerir  nü  raö  viö  sina  menn,  hversu  meÖ 
skal  fara ;  hann  veit,  at  peir  Gunnarr    eigu  miklu  meira  fe, 

20  en  ne  einir  menn  megi  viö  pa  jafnaz ;  tekr  nü  |>at  raö  at 
senda  menn  a  fund  J>eira  broeöra  ok  bjööa  peim  til  veizlu 
ok  at  soema  ])a  morgum  hlutum;  sa  maör  var  fyrir  peim, 
er  Vingi  er  nefndr.  Dröttningin  veit  nü  peira  einmaeli  ok 
grunar,  at  vera  muni  velar  viö  broeör  hennar.     Guörün  ristr 

25  rünar  ok  hon  tekr  einn  gullhring  ok  knytti  i  vargshär  ok 
faer  petta  i  hendr  sendimonnum  konungs.  Siöan  foru  peir 
eptir  konungs  boöi,  ok  aör  peir  stigi  a  land,  sa  Vingi  rünar- 
nar  ok  sneri  a  aöra  leiö  ok  at  Guörün  fysti  i  rünum,  at  j>eir 
kvaemi    a  hans  fund.     Siöan    kömu   {>eir    til    hallar   Gunnars 

30  konungs,  ok  var  takit  viö  peim  vel  ok  gervir  fyrir  |)eim  eldar 
störir;  ok  siöan  drukku  J>eir  meö  gleöi  inn  bezta  drykk.  f>ä 
maelti  Vingi:  Atli  konungr  sendir7)    mik   hingat  ok  vildi,  at 


2)  So  Fas.,  B.  —  G  perri,  vielleicht  I>essarri  zu  lesen,  pessi  alle  Paphss. 
—  3)  SoB.,  C.  skedja,  skasöjaFas.  --  4) -<.*lha  C,  eta  Fas.,  B.  —  4a)  pottu  G.  — 
Vgl.  M.  0.  LXXIVa).  —  5)  mun?  —  6)  kaur  C  nach  B.,  i  baÖiFas.  ohne  Be- 
merk. —  7)  So  G,  Fas.  —  sendi  B.  nach  Atlakv.  3,  l  —  auch  durch  das  fg. 
vildi  empfohlen,  eher  nicht  gefordert.   — 


C.  XXXIII,  XXXIV.  217 

pit  soettiö8)  hann  heim  (meö  miklum  söma)9)  ok  paegiÖ  af 
honum  mikinn  söma,  hjalma  ok  skj*9ldu,  sverö  ok  brynjur, 
gull  ok  goö   klaeöi,    herliö   ok   hesta   ok    mikit  len,    ok   ykkr 


lez  hann  bezt  unna  sins  rikis.  J)a  bra  Gunnarr  hoföi  ok 
maelti  til  Hogna:  hvat  skulum  vit  af  pessu  boöi  f)iggja10)?  5 
hann  byör  okkr  at  piggja  mikit  riki,  en  enga  konunga  veit 
ek  jafnmikit  gull  eiga  sem  okkr,  p)vi  at  vit  hofum  pat 
gull  allt,  er  a  Gnitaheiöi  la,  ok  eigum  vit  störar  skemmur 
fullar  af  gulli  ok  inum  beztum  hoggväpnum  ok  alls  konar 
herklaeöum;  veit  ek  minn  hestinn  beztann  ok  sveröit  hvass-  10 
ast,  gullit  agaetast.  —  Hogni  svarar:  undrumz  ek  boö  hans, 
pvi  at  pat  hefir  hann  sjaldan  gert,  ok  öraöligt  man  vera  at 
fara  a  hans  fund,  ok  ])at  undrumz  ek,  er  ek  sa  gersimar 
paer  er  Atli  konungr  sendi  okkr,  at  ek  sa  vargshari  kn/tt 
i  einn  gullhring,  ok  rna  vera,  at  Guörünu  J)ykki  hann  ülfshug  15 
viö  okkr  hafa,  ok  vili  hon  eigi,  at  vit  farim.  —  Vingi  synir 
nü  honum  rünarnar  [)aer  er  hann  kvaö  Guörünu  sent  hafa. 
Nu  gengr  al|)yÖa  at  sofa,  en  peir  drukku  viö  nokkura  menn. 
J)a  gekk  at  kona  Hogna,  er  het  Kostbera,  kvenna  friöust11), 
ok  leit  a  rünarnar;  kona  Gunnars  het  Glaumvor12),  skorungr  20 
mikill;  paer  skenktu.  Konungar  geröuz  allmjok  druknir, 
]>at  finnr  Vingi  ok  ma3lti :  ekki  er  J)vi  at  leyna,  at  Atli  kon- 
ungr er  [mngfcerr  mjok  ok  gamlaÖr  mjok  at  verja  sitt  riki, 
en  synir  hans  ungir  ok  til  engis  fcerir;  nü  vill  hann  gefa 
yör  vald  yfir  rikinu,  meöan  peir  eru  sva  ungir,  ok  ann  yör  25 
bezt  at  njöta.  —  Nü  var  ba3Öi,  at  Gunnarr  var  mjok  drukk- 
inn,  en  boöit  mikit  riki,  matti  ok  eigi  viö  skopum  vinna, 
heitr  nü  feröinni  ok  segir  Hogna,  brööur  sinum;  hann  svarar: 
yöart  atkva3Öi  mun  standa  hljöta,  ok  fylgja  mun  ek  per,  en 
öfüss  em  ek  pessarar  feröar.  30 

XXXIV1).     Ok   er    menn    hofftu    clrukkit    sem   likaöi,   pa 

8)  st^ktid  C.  —  9)  Die  eingeklammerten  Worte  sind  vielleicht  irrige  Vor- 
aufnahme des  bald  dar.  fg.  mikinn  söma;  umgekehrt  scheint  Bj.  diese  letzteren 
Worte  {und  mit  ihnen  auch  ok  peegiö  af  honum)  für  Zusatz  zu  halten.  — 
10)  p.  irrig  aus  Z.  G?  gora?  —  11)  B'.  denkt  an  frööust,  doch  deutet  das  fg. 
skorungr  auch  nur  auf  ein  epitheton  ornans  der  Erzählung  hin.  — 
12)  Glaunvor  C,  doch  vgl.  M.  0.  — 

XXXIV.  1)  Ein  neuer  Abschnitt  beginnt  in  C  nicht  hier  (wo  Fas.  u.  B. 
ihn  ansetzen),   sondern  erst  bei  den  Worten  der   Kostbera:  pat  dreymdi  mik. 


218  YoImiii- 

t'öru  j>oir  at  Bofa,  tekr  Kostbera    at  Uta  a  runarnar   ok  inti 

afina   ok    sa,    at    annaf    var    a   ristit,    en    undir    var,    ok 

viltar    varu   runarnar;    hon    fekk    [>ö   skilit    af    vizku    sinni ; 

eptir  | Kit  ferr  hon  til  rekkju   hja  bönda   sinum.     Ok   er   pau 

5  voknuöu-),  maBlti  hon  til  Hogna:  heiman  a^tlar  pü  ok  er  pat 

<.#**      öraöligt,  far  heldr  i  annat  sinn!    ok  eigi   mantu  vera  glogg- 

rynn,    ef  per   {rykkir,    sem    hon   hafi   i   petta    sinn    boöit  per, 

systir  |)in;    ek  reo  runarnar,   ok  undrumz    ek    um  sva    vitra 

konu,   er    hön   hefir   vilt   ristit,  en   sva   er    undir,    sem  bani 

10  3'öarr  liggi  a;  en  par  var  annathvart,  at  henni  varö  vant 
stafs,  eöa  elligar  hafa  aörir  vilt,  ok  nü  skaltu  heyra  draum 
minn.  — -  pat3)  dreymöi  mik,  at  mer  pötti  her  falla  in  a8") 
haröla  strong,  ok  bryti  upp  stokka  i  hollinni.  —  Hann 
svarar:  per  eruö  opt  illüogar,  ok  a  ek  ekki  skap  til  pess  at 

15  fara  illu4)  i  möt  viÖ  menn,  nema  pat  se  makligt;  mun  hann 
oss  vel  fagna.  — *  Hön  segir:  per  munuö  reyna,  en  eigi  mun 
vinatta  fylgja  boöinu.  Ok  enn  dreymöi  mik,  at  onnur  a 
felli  her  inn  ok  pyti  grimmliga5)  ok  bryti  upp  alla  palla  i 
hollunni   ok    bryti   foetr  ykkra   beggja   broeöra,   ok   mun   ]>at 

20  vera  nokkut 6).  —  Hann  svarar:  par  munu  renna   akrar,  er 

pü  hugÖir  ana,  ok  er  ver  gongum  akrinn,   nema    opt  störar 

W^        agnir  foetr  vara.  —  J)at  dreymöi  mik7),  at  blaeja  pin  brynni, 

ok  hryti  eidrinn  upp  af  hollunni.  —  Hann  svarar:  pat  veit 

ek  gorla,  hvat  pat  er:   klseöi  var  liggja   her  litt  roekt8),    ok 

25  munu  pau  par  brenna ,  er  pü  hugöir  blaejuna.  —  Björn 
hugöa  ek  her  inn  koma,  segir  hon,  ok  braut  upp  konungs 
hasa3tit  ok  hristi  sva  hrammana9),  at  ver  uröum  oll  hra3dd, 
ok  haföi  oss  oll  senn  ser  i  munni,  sva  at  ekki  mattum  ver, 
ok  stöö  par  af  mikil  ögn.   —   Hann   svarar:    par  man  koma 

30  veör  mikit,  er  pü  astlaöir  hvitabjorn.  —  Qrn  pötti  mer  her 
inn  koma,  segir  hön,  ok  eptir  hollunni,  ok  dreiföi  mik  blööi 
ok 10)  oss  oll,  ok  mun  pat  illt  vita,  pvi  at  mer  pötti,  sem  pat 
vaeri  hamr  Atla  konungs.  —  Hann  svarar:  opt  slatrum  ver 

vgl.  :i).  2)  vaknupu  C.  —    3)   Überschr.  in  C:    Haugne  red  draumn  konu 

sinnar.  —  3a)  s.  ä  f.  im  GL  —  4)  So  G.  nach  Bt.  —  5)  grimligha  G.  — 
<;  C.  nakuat.  —  7)  segir  hon  (hün)  ergänzen  B.,  Fas.  —  8)  SoB  (lit  rektC), 
litrekt  Fas.  --  B'.  verweist  auf  Atlm.  16,  2  (15,  6  H.  G.).  —  9"»  hramana  C. 
—  10 1  dr.  mannabl.  n  die  Paphss.  — 


Y0t*    */*^^  °^    o4*L*     WyA    VVfar*! 


J 


C.  XXXI V,  XXXV.  219 

orliga  ok  hoggum  stör  naut  oss  at  gamni,  ok  er  pat  f^rir 
yxnum,  er  ornu  dreymir,  ok  mun  heill  hugr  Atla  viö  oss. — 
Ok  nü  haetta  pau  pessu  tali. 

XXXV1).     Nü  er  at   segja   fra  Gunnari,   at  par   er   sams 
doemi2),    er   J)au    vakna,    at    Glaumvor    kona    Gunnars    segir  5 
drauma  sina  marga,  pä  er  henni  pöttu   likligir  til  svika,   en 
Gunnarr    reo   alla   pvi  a   moti.    —     pessi    var    einn   af  peim, 
sagöi  hon,  at  mer  pötti  blöÖugt  sverö  borit  her  inn  i  hollina, 
ok  vartu  sveröi  lagör  i  gegnum,   ok   emjuöu  ülfar   a  baöum 
endum   sverösins.     Konungrinn    svarar :    smair   hundar   vilja  10 
oss  par  bfta,  ok  er  opt  hundagnoll   fyrir  väpnum  meö  blööi 
lituöum.  —  Hon  maelti:  enn  pötti  mer  her  inn  koma  konur, 
ok  varu  daprligar,   ok3)   pik  kjösa   ser   til  nianns;   ma  vera, 
at  pinar   disir    hafi   pat   verit.    —    Hann  svarar:    vant  geriz 
nü  at    raöa,   ok  ma   ekki   forftaz   sitt    aldrlag;    en   eigi  ölikt,  15 
/  at  ver  veröum  skammaeir.         Ok  um  morgininn  spretta  peir 
upp  ok  vilja  fara,  en  aörir  lottu.     Siöan  maelti  Gunnarr  viö 
pann  mann,  er  Fjornir  het:  statt  upp,  ok  gef  oss  at  drekka 
af  störum  kerum  gott  vin,  pvi  at  vera  ma,  at  sja  se  var  in 
siöarsta    veizla,    ok    nü    mun    inn  gamli    ülfrinn    komaz    at  20 
gullinu,  ef  ver  deyjum,  ok  sva4)  bjorninn  mun  eigi  spara  at 
bita    sinum    vigtonnum!    —    Siöan    leiddi    liöit    pa    üt    meft 
grati.     Son  Hogna  maelti:  fariö  vel  ok  hafiö  gööan  tima5)!  — 
Eptir  var  meiri  hlutr  liös  peira.     Sölarr  ok  Snaevarr6),  synir 
Hogna,  föru  ok  einn  kappi    mikill,    er  Orkningr  het;    hann  25 
var  brööir  Beru.     Fölkit  fylgöi  peim  til  skipa,  ok  lottu  allir 
pa  fararinnar,  en  ekki  tjöafti.  —  pa  maelti  Glaumvor:  Vingi, 
segir  hon,   meiri  van7),    at  mikil    ohamingja  standi  af  pinni 
kvamu,    ok    munu    störtiöindi    geraz    i  for    pinni.  —   Hann 
svarar:  pess  sver  ek,  at  ek  lyg  eigi,  ok  mik   taki  har  galgi  30 
ok   allir   gramir,   ef  ek    lyg   nokkut   orö!    ok  litt   eirfti  hann 
ser  i  slikum  orbum.     f)ä  maelti  Bera :  fariö  vel  ok  meö  göö- 
um  tima!     Hogni  svarar:  veriö  katar,   hversu   sein  meö  oss 

XXXV.  1)  Überschr.  »iG:  Heimannferd  peirra  bredra.  —  2)  sarndaegris 
iunr.)  Paphss.  —  3)  Bt.  vermutet  nach  Atlam.  28,  4  (25  H.  G.)  ok  vildu  {>ik 
kj.  —  4)  So  B.,  C.  sä.  —  5)  Nach  B '.  Ist  hafit  in  C  ausgestrichen  und  darauf 
ein  Einschaltung szeichen  gesetzt;  darnach  B' :  fariÖ  vel  ok  rneö  goöum  tima  [wie 
unten)*}  —  6)  Gnevarr  G.,  von  B.  nach  Drap  Nifl.  u.  Atlam.  berichtigt.  — 
7)  von  U.  — 


^J,      U    ^^rcJl  Lv»^  ^W   l*    fit  U^C    *d>     J4u4  „/^ 


220  Volsungaaaga 

ferr!  —  |);ir  skiljaz  j»au  meö  sinum  forlogum7").  —  Siöan 
rem  J>eir  sva  fast,  ok  af  miklu  ai'li,  al  kjolrinn  gekk  umhin 
skipinu  mjok  sva  hali'r;  [>eir  knüöu  fast  arar  meö  störum 
bakfollum,  sva  at  brotnuöu  hlumir  ok  h&ir8),  ok  er  |»eir 
5  kömu  at  iandi,  festu  [>eir  ekki  ßkip  sin.  Siöan  riöu  ^eir 
sinum  agajtum  hcsturn  myrkan  skög  um  hriö,  nü  sja  ]K*ir 
konungsboeinn1'),  pangat  heyra  peir  mikihn  gny  ok  vapnabrak 
ok  sja  par  mannfjolöa  ok  mikinn  viörbünaö,  er  peir  hoföu, 
ok  oll  borgarhliö  varu  füll   af  monnum.     peir  riöa  at  borg- 

10  inni,  ok  var  hon  byrgö;  Hogni  braut  upp  hliÖit,  ok  riöa  nü 
i  borgina.  pä  ma3lti  Vingi:  petta  maettir  pü  vel  ögert  hafa, 
ok  biöiö  nü  her,  meoan  ek  soeki  yör  galgatre;  ek  baö  yör 
meö  bliöu  her  koma,  en  flätt  bjö  undir;  nü  man  skamt  at  biöa, 
aör    per    munuö    upp   festir.     Hogni   svarar :    eigi    munu-ver 

15  fyrir  per10)  vaegja,  ok  litt  hygg  ek,  at  ver  hrykkim  par  er 
menn  skyldu  berjaz,  ok  ekki  tjöar  per  oss  at  hraeöa,  ok  pat 
man  per  illa  gefaz!  —  hrundu  honum  siöan  ok  boröu  hann 
oxarhomrum  til  bana. 

XXXVI1).     peir  riöa  nü  at  konungs   hollinni;    Atli  kon- 

20  ungr  skipar  liöi  sinu  til  orrostu,  ok  sva  vikuz  fylkingar,  at 
garör  nokkurr  varö  i  millum  peira.  —  »Veriö  vel  komnir 
meö  oss2),  ok  faiö  mer  gull  pat  it  mikla,  er  ver  erum  til 
komnir^  pat  fe  er  Sigurör  atti,  en  nü  a  Guörün.«  —  Gunn- 
arr  segir:  aldri  faer  pü  pat  fe,   ok   dugandi   menn   munu-per 

25  her  fyrir  hitta,  aör  ver  latim  lifit,  ef  per  bjööiö  oss  öfriÖ; 
kann  vera,  at  pü  veitir  pessa  veizlu  störmannliga  ok  af  lit- 
illi  eymd  viö  orn  ok  ülf.  —  »Fyrir  longu  haföa  ek  pat  mer 
i  hug;]),  at  na  yöru  lifi,  en  raöa  gullinu  ok  launa  yör  pat 
niöingsverk,  er  per  svikuö  yöarn  inn  bezta  mag,  ok  skal  ek 

30  hans  hefna.«  —  Hogni  svarar:  pat  kemr  yör  verst  at  haldi, 
at  liggja  lengi  a  pessu  raöi,  en  eruö4)  pö  at  engu  bünir.  — 
Nü  slaer  i  orrostu  haröa,  ok  er  fyrst  skothriö;  ok  nü  koma 
fyrir  Guörünu  tiöindin,   ok  er  hon  heyrir  petta,    verör    hon 

7")  faurlughum  C.  —  8)  Für  hlumir  in  allen  Paphss.  dos  üblichere 
hlummar,  für  hair  här  oder  arar.  —  9)  k.  herinn  Fas.  —  10)  fyr.  pat  Fas. 
(irr  ir/).  — 

XXXVI.  1)  Überschr.  in  C:  Orrosta  ä  borginne  ok  s.  (=  sigr  nach 
M.  O.)  —  2)  Fas.,  B.  n.  M.  O.  ergänzen  hier  segir  hann.  —  3)  segir  Atli  er- 
gänzen Fas.,  B.  u.  M.  0.  —  4)  So  B.  nach  Atlam.  43  (41),  C.  eru.  — 


G.  XXXVI,  XXXVII.  221 

viö  gneip5)  ok  kastar  af  ser  skikkjunni.  Eptir  pat  gekk 
hon  ut  ok  heilsam'  peim  er  komnir  varu,  ok  kysti  brceör 
sina  ok  syndi  peim  ast,  ok  pessi  var  peira  kveöja  in  siö- 
arsta;  pa  maelti  hon:  ek  pöttumz  raö  hafa  viö  sett,  at  eigi 
koemi-per,  enG)  engi  ma  viö  skopum  vinna!  —  pa  maelti  5 
hon:  mun  nokkut  tjöa  at  leita  um  saettir?  en  allir  neituöu 
pvi  pverliga.  Nu  ser  hon,  at  sart  er  leikit  viö  broeör  henn- 
ar,  hyggr  nü  a  haröraeöi,  för  i  brynju  ok  tök  ser  sverö  ok 
baröiz  meö  broeörum  sinum  ok  gekk  sva  fram  sem  inn 
hraustasti  karlmaör,  ok  {)at  sogöu  allir  a  einn  veg,  at  varla  10 
saei  meiri  vorn  en  par.  Nü  geriz  mikit  mannfall,  ok  berr 
pö  af  framganga  peira  broeöra;  orrostan  stendr  nü  lengi 
fram  allt  um  miöjan  dag.  Gunnarr  ok  Hogni  gengu  i 
gegnum  fylkingar  Atla  konungs,  ok  sva  er  sagt,  at  allr  vollr 
flaut  i  blööi.  Synir  Hogna  ganga  nü  hart  fram;  Atli  kon-  15 
ungr  maelti:  ver  hpföurn7)  liö  mikit  ok  fritt  ok  störa  kappa, 
en  nü  eru  margir  af  oss  fallnir,  ok  eigum  ver  yör  illt  at 
launa,  drepit  nitjan  kappa  mina,  en  ellifu  einir  eru  eptir;  — 
ok  verör  hvild  a  bardaganum8).  |)a  maelti  Atli  konungr: 
fjörir0)  varu- ver  broeör,  ok  ein  ek  nü  einn  eptir;  ek  hlaut  20 
mikla  maegö,  ok  hugöa  ek  mer  J>at  til  frama ;  konu  atta  ek 
vaena  ok  vitra,  storlynda  ok  haröüöga,  en  ekki  ma  ek  njöta 
hennar  vizku,  {>vi  at  sjaldan  varu-vit  satt;  fer  hafiö  nxi 
drepit  marga  mina  frasndr,  en  svikit  mik  fra  rikinu  ok  feni^ 
raöit  systur  mina  ok  })at  harmar  mik  mest.  —  Hogni  segir :  25 
hvi  getr  {m  sliks?  per  brugöuö  fyrri  friöi;  {)ü  tökt  mina 
fraßndkonu  ok  sveltir  i  hei  ok  myröir  ok  tökt  feit,  ok  var 
])at  eigi  konungligt;  ok  hlcegligt  pykkir  mer,  er  pü  tinir 
pinn  härm  ok  goöunum  vil  ek  pat  pakka,  er  per  gengr 
illa.  —  30 

XXXVII4).     Nü  eggjar  Atli  konungr  liöit  at  gera  haröa 
sökn;  berjaz  nü  snarpliga  ok  soekja  Gjükungar   at   sva  fast, 

5)  So  auch  Ba.  wie  ('..  —  6)  In  G  zweimal  enn  geschrieben.  —  7)  höfum 

C,  höfÖum  änderte  B.  nach  Atlam.  54  (50).  —  8)  In  Fas.  scheinen  die  letzten 

Horte  noch  dem  Atli  zugeteilt.     Für  ellifu   {so  B.  nach  Atlm.  54  =  50)  hat 

(.'.  wohl  irrrig  sex;  doch  bietet  der  Stabreim,   der  auch  Änderungen   erträgt, 

keine  rolle  Genähr  der  Richtigkeit.  —  9)  In  Atlam.  sind  es  fünf  [B' .)  — 

XXXVII.     1)   Überschr.  in  G:  Haugni  handtekirm.  — 


222  VqIsuii  jasagn 

at  Atli  konungr  hrekkr2)  inn  i  hollina,  ok  berjaz  du  Lnni 
ok  var  orrostan  allhorö.  Sj&  bardagi  irarö  meö  miklu  mann- 
Bpelli  ok  lykr  sv&,  al  fellr  allt  liö  [>eira  broeöra,  sva  at  [>eir 
standa  tveir  upp,  ok  för  aör  margr8)    maÖr  til   heljar  fyrir 

5  Jtoira  vapnum.  Nu  er  sott  at  Gunnari  konungi  ok  fyrir 
sakir  ofreflis  var  hann  hondum  tekinn  ok  i  fjotra  settr. 
Siöan  baröiz  Hogni  af  mikilli  hreysti ')  uk  drengskap  ok 
feldi  ina  stoerstu  kappa  Atla  konungs  tuttugu;  hann  hratt 
morgum  i  jjann  eld,   er  |>ar  var  gerr  i  hollunni ;    allir    uröu 

10  a  eitt  sattir,  at  varla  sa3i  slikan  mann5);  en  }jö  varö  liann 
at  lyktum  ofrliöi  borinn  ok  hondum  tekinn.  Atli  konungr 
maelti:  mikil  furoa  er  J)at,  hve  margr  maÖr  her  hefir  farit 
fyrir  honum;  nü  skeri  ör  honum  hjartat,  ok  se  Jiat  hans 
bani!     Hogni    maelti:    gerG),    sem    [>er    likar;    glaöiiga    inun 

15  ek  her  biöa  [>ess  er  J>er  viliö  at  gera,  ok  {mt  muntu 
skilja,  at  eigi  er  hjarta  mitt  hraett,  ok  reynt  hefi  ek  f}rrr 
harba 7)  hluti,  ok  var  ek  gjarn  at  bola»  mannraun,  Jja  er  ek 
var  ösarr,  en  nü  eru-ver  mjok  sarir  ok  mantu8)  einn9)  raöa 
var  um   skiptum.  —  J>ä  maelti    raögjafi  Atla   konungs:   se  ek 

20  betra  raö:  tokum  heldr  praelinn  Hjalla^  en  foröum  Hogna; 
praell  pessi  er  skapdauÖi,  hann  lifir  eigi  sva  lengi,  at  hann 
se  eigi  daligr,  —  praellinn  heyrir  ok  oepir  hatt  ok  hleypr10) 
undan,  hvert  er  honum  pykkir  skjöls  van,  kvez  illt  hljota 
af  öfriöi  peira  ok  vass  at  gjalda,  kveör  Jmnn  dag  illan  vera, 

25  er  hann  skal  deyja  fra  sinum  gööum  kostum  ok  svina  geym- 
slu.  J)eir  prifu  hann  ok  brugöu  at  honum  knifij  hann  oepti 
hatt,  aör  hann  kendi  oddsins.  pa  maelti  Hogni,  sem  f  aar  um 
er  titt,  ha  er  i  mannraun  koma  u),  at  hann  arnaöi  hraelinum 
lifs  ok  kvez  eigi  vilja  skraektun  pa  heyra12)\  kvaÖ  ser  minna 

2)  So  B.,  hraukr  G.  —  3)  So  Fas.,  B.  —  margh  C.  —  4)  So  die  Ausg., 
C.  hreiyst,  vgl.  M.  0.  —  5)  B'.  vermutet,  daß  [ähnlich  wie  oben  G  XXXVI) 
slika  vorn  vielmehr  gemeint  sei.  —  6)  geri  G  u.  B.,  doch  vgl.  B'.,  ger  Fas. 
u.  B.  N.  F.  301.  Ist  geri  Kon),  wie  skeri  Z.  13  oder  dort  skeriö  zu  sehr, 
nach  Atm.  55?  —  7)  B'.  vermutet  haröari  nach  Atlam.  60  (==  56  H.  G.) 
braltara.  —  8)  B' .  bemerkt:  vielleicht  rnättu.  —  9)  So  B.,  enn  C,  Fas.  — 
10)  So  B.,  hleypir  C,  Fas.  —  11)  Für  diese  Worte  scheint  sich  nichts  Ent- 
sprechendes in  der  L.  E.  zu  finden;  die  Ergänzung  der  Lücke  rar  hann  ist 
nach  B'.  —  12)  heyra  (nicht  in  G,  Fas.)  ergänzte  schon  Bj.  nach  Paphss., 
l>ä  I).  B.  »ach  Atlm.  64  (60  H.  G.\  8.  — 


C.  XXXVII.  223 

fyrir  at  freinja  penna  leik;  praeliinn  varÖ13)  ]>iggja  pa  fjorit. 
Nu  eru  peir  baöir  i  fjotra  settir,  Gunnarr  ok  Hogniu).  J)ä 
maelti  Atli  konungr  til  Gunnars  konungs,  at  hann  skyldi 
segja  til  gullsins,  ef  hann  vill  lifitpiggja;  hann  svarar:  fyrr 
skai  ek  sja  hjarta  Hogna  brööur  mins  blöougt.  —  Ok  nü  5 
prifu  feir  praelinn  i  annat  sinn  ok  skaru15)  6r  honum  hjartat 
ok  baru  fyrir  konunginn  Gunnar,  hann  svarar:  hjarta  Hjalla 
ma  her  sja  ins  blauöa,  ok  er  ölikt  hjarta  Hogna  ins  froekna, 
pvi  at  nü  skelfr  mjok,  en  halfu  meir,  pa  er  i  brjösti 
honum  Ja.  —  Nü  gengu  peir  eptir  eggjun  Atla  konungs  10 
at  Hogna  ok  skaru  ör  honum  hjartat  ok  sva  var  mikill 
pröttr  hans,  at  hann  hlö,  meöan  hann  beiö  pessa  kvol 16), 
ok  allir  undruöuz  prek  hans,  ok  |)at  er  siöan  at  minnum 
haft.  peir  syndu  Gunnari  hjarta  Hogna,  hann  svarar:  her 
mä  sja  hjarta  Hogna11)  ins  froekna,  ok  er  ölikt  hjarta  Hjalla  16 
ins  blauÖa,  pvi  at  nü  hrceriz  litt,  en  miör,  meöan  i  brjösti 
honum  la;  ok  sva  mantu,  Atli,  lata  j)itt  lif  sem  nü  latum 
ver;  ok  nü  veit  ek  einn,  hvar  gullit  er,  ok  mun  eigi 
H9gni  segja  per;  m er  lek_ .Y-mjst_j_hug ,  pa  er  vit18)  liföum 
baöir,  en  nu  hefi  ek  einn  raÖit  fyrir  mer :  skal  Rin  nü  raöa  20 
gullinu,  fyrr  en  Hynir  beri  pat  a  hondum  ser.  Atli  konungr 
ma3lti:  fariö  i  brott  meö  bandingjann!  ok  sva  var  gert. 
Guörün  kveör  nü  meö  ser  menn  ok  hittir  Atla  ok  segirld): 
gangi  per  nü  illa  ok  eptir  pvi  sem  per  helduö  orö  vi'ö  mik  ok 
brasdr  mina-20)l  —  Nü  er  Gunnarr  konungr  settr  i  einn  25 
ormgarö;  par  varu  margir  ormar  fyrir,  ok  varu  hendrn) 
hans  fast  bundnar;  Guörün  sendi  honum  hprpu  ema,  en22) 
hann  syndi  sina  list  (ok  slö  horpuna  meö  mikilli  list)2'3),   at 


13)  Die  Lücke  nach  varö  ergänzte  B.  nach  Atlm.  63  (59,  10  H.  G.).  — 
14)  ok  H.  ergänzte  nach  Paphss.  schon  Bj.,  auch  B.  (nicht  Fas.).  —  15)  So 
C,  vgl.  M.  0.  —  16)  C.  kaul.  —  17)  Die  kursiv  gesetzten  Worte  ergänzt  B., 
/rührend  Bj.  nach  Paphss.  setzte:  p.  s.  G.  hj.  H.  ins  fr.,  ok  hann  segir:  pat 
er  ülikt  u.  iv.  —  18)  So  G.  nach  Bt.,  vor  Fas.,  B.  —  19)  So  B.,  Fas.  ok 
m£elti,  vgl.  auch  M.  0.  —  20)  So  nach  B' .,  während  B.  Gunnar  ergänzte;  in 
Fas.  wird  ok  mit  dem  fg.  nü  verbunden.  —  21)  h.  ergänzen  nach  Pap>hss. 
Fas.,  B.  —  22)  So  liest  B.  mit  Ergänzung  einer  kleinen  Lücke,  die  in  Fas. 
hörpu,  en  h.  s.)  nicht  angegeben  ist.  --  23)  Die  sehr  entbehrlichen  Worte  ok 
slo  .  .  list  fehlen  in  allen  Paphss.  u.  bei  Bj.    — 


224  V^lsungasaga 

hano  drap  Btrengina  meß  tänum,  ok  16k  sva  vel  ok  afbraj 
liga,  at  fair  pöttuz  heyrt   hafa   sva    meö   hondum  slegit;    ok 
par  til   lek  bann  pessa  fprött,  at  allir  Bofnuöu  ormarnir,  nema 
ein  aaöra  mikil  ok  illilig  skreiö  til  bans  ok  gröf  inn  Binom 

5  rana,  j)ar   til   er   hon    hjö  hans  hjarta,    ok  par   let  hann  sitt 
lif  meö  mikilli  hreysti. 

XXXVIII1).  Atli  konungr  ])öttiz  nü  hafa  unnit  mikinn 
sigr  ok  sagöi  Guörünu  sva  sem  meö  nokkuru-)  spotti  eöa 
sva  sein  hann  hcoldiz:  Guörün,  segir  hann,  mist  hefir  pü  nü 

10  broeöra  ])inna,  ok  veldr  pü  pvi  sjalf.  Hon  svarar:  vel  likar 
per  nü,  er  [)ü  lysir  vfgum  pessum  fyrir  mer  ;  en  vera  mä, 
at  pü  iöriz,  pa  er  pü  reynir  pat  er  eptir  kemr,  oksümun 
erföin  Jüngst  eptir  lifa  at  tyna  eigi3)  grimdinni,  ok  mun  per 
eigi  vel  ganga,  meöan  ek  lifi.  —  Hann   svarar:   vit   skulum 

15  nü  gera  okkra  saett,  ok  vil  ek  boeta  per  brceör  pina  meö 
gulli  ok  dyrum  gripum  eptir  pinum  vil  ja.  Hon  svarar:  lengi 
hefi,  ek  eigi  verit  hoeg  viöreignar  ok  mätta4)  um  hraefa, 
meöan  H9gni  liföi;  muntu  ok  aldri  boeta  mer  brceör  mina 
sva  at  mer  hugni,  en  opt  veröu-ver5)  konurnar  rikiü)  bornar 

20  af  yöru  valdi;  nü  eru  minir  fraendr  allir  dauöir,  ok  muntu 
nü  einn  viö  rnik  raöa;  mun  ek  nü  penna  kost  upp  taka,  ok 
latum  gera  mikla  veizlu,  ok  vil  ek  nü  erfa  brceör  mina  ok 
sva  pina  fraendr 7).  —  Gerir  hon  sik  nü  bliöa  i  oröum,  en  po 
var  samt  undir  raunar;  bann  var  talhlyöinn  ok  trüöi  a  hennar 

25  orö,  er  hon  geröi  ser  lett  um  roeöur.  Guörün  gerir  nü  erfi 
eptir  sina  broeör,  ok  sva  Atli  konungr  eptir  sina  menn,  ok 
pessi  veizla  var  meö  mikla  svorfun8).  Nü9)  hyggr  Gudrun 
a  harma  sina  ok  sitr  um  pat,  at  veita  konungi  nokkura  mikla 
skomm;    ok  um  kveldit    tök  hon  sonu   peira  Atla    konungs, 

30  er  peir  leku  viöstokki;  sveinarnir  glüpnuöu  ok  spuröu,  hvat 

peir  skyldu.  —   Hon  svarar:  spyriö  eigi  at!  banaskalykkr 

baöum!    —   p>eir   svoruöu :   raöa  muntu  bor  im  m  pinum,    sem 

XXXVIII.  1)  Überschr.  in  C:  Vidtal  {vgl  M.  0.)  Atla  ok  (iudrunar. - 
2)  So  (nockuru)  C  nach  B' .,  miklu  Fas.  —  3)  C.  ei  nach  B' .  —  4)  So  B . 
niätti  C.  Fas.,  =  1.  S.  nach  M.  ü.  —  5)  ver  C  nach  B.,  viö  Fas.  —  6  Be- 
achtung verdient  die  Les.  ofrriki  einiger  Paphss.  —  7)  B .  vermutet:  ok  sv;i 
pu  p.  fr.  —  et/ra  sva  ger  pü  viö  p.  fr.?  —  Im  fg.  gior  C.  —  8^  So  />'.  nach 
Atlam.  76,  4-  [71,  8  //.  G.).  —  C.  svorpan  nach  Bt.,  svorfan  nach  M.  0., 
sveipan  Fas.  —  9)  Nu  mit  großem   roten  N  in  ('<.  — 


C.  XXXVII,  XXXVIII.  225 

pü  vilt,  pat  man  engi  banna10)  per;  en  per  er  skomm  i  at 
gera  petta.  —  Siöan  skar  hon  pa  a  hals.  Konungrinn 
spuröi  eptir,  hvar  synir  hans  vaeri;  Guörün  svarar:  ek  mun 
pat  segja  per  ok  glaöa11)  pitt  hjarta;  pü  vaktir  viö  oss 
mikinn  härm,  pa  er  pü  drapt  brceör  mina,  nü  skaltu  heyra  5 
mina  rceöu:  pü  hefir  mist  pinna  sona,  ok  eru  peira  hausar 
her  at  borökerum  haföir 12)  ok  sjalfr  draktu  peira  blöö  viö 
vin  blandit;  siöan  tök  ek  hjortu  peira  ok  steikta  ek  a  teini, 
en  pü  azt.  —  Atli  konungr  svarar:  grimm  ertu,  er  pü 
myröir  sonu  pina  ok  gaft  mer  peira  hold  at  eta,  ok  skamt  10 
laetr  pü  ills  i  milli.  GuÖrün  segir :  vaeri  minn  vili 13)  til  at  gera 
per  miklar  skammir,  ok  verör  eigi  fullilla  farit  viö  slikan 
konung.  Konungr  maelti:  verra  hefir  pü  gert,  en  menn  viti 
doemi  til,  ok  er  mikil  övizka  i  slikum  haröraeöum,  ok  mak- 
ligt,  at  pü  vaerir  a  bali  brend  ok  barin  aör  grjöti  i  hei,  15 
ok  heföir  pü  pa  pat  er  pü  ferr  a  leiö14).  Hon  svarar:  pü 
spar  pat  per  sjalfum,  en  ek  man  hljöta  annan  dauöa!  — 
pau  ma3ltuz  viö  mQrg  heiptarorö.  —  Hpgni  atti  son  eptir, 
er  Niflungr  het;  hann  haföi  mikla  heipt  viö  Atla  konung  ok 
sagöi  GuÖrünu,  at  hann  vildi  hefna  feör  sins;  hon  tök  pvi  20 
vel,  ok  gera  raö  sin;  hon  kvaö  mikit  happ  i,  ef  pat  yröi14a) 
gert.  Ok  of  kveldit,  er  konungr  haföi  drukkit,  gekk  hann 
til  svefns,  ok  er  hann  var  sofnaÖr,  kom  Guörün  par  ok  son 
Hogna.  Guörün  tök  eitt  sverö  ok  leggr  fyrir  brjöst  Atla 
konungi,  vela  pau  um  baeöi,  hon  ok15)  son  Hogna.  Atli  25 
konungr  vaknar  viö  sarit  ok  maelti:  eigi  man  her  purfa15a) 
um  at  binda  eöa  umbüö  at  veita;  eöa  hverr  veitir  mer  penna 
averka?  Guörün  segir:  ek  veld  nokkuru  um,  en  sumu  son 
Hogna!  —  Atli  konungr  maelti:  eigi  scemöi  per  petta  at 
gera,  pö  at  nokkur  sok  vaeri  til,  ok  vartu  mer  gipt  at  30 
fraenda  raÖi,  ok  mund  galt  ek  viö  per,  prja  tigu  gööra  ridd- 


10)  bana  G.  —  Im  fg.  scheint  nach  B' '.  ein  Mißverständnis  von  Atlam. 
78  (73  H.  G.)  skömm  mun  rö  reiöi  zu  liegen.  —  11)  eigi  glaöa  vermutet B'. 
nach  Atlm.  80  (75),  5.  —  12)  So  B.  nach  Atlm.  82  (77),  6  —  bädir  C,  Fas. 
—  13)  v.  mer  enn  v.  vermutet  B.  N.  F.  306.  —  14)  Ba.  bringt  auch  faer  ä 
leiö  und  ferr  a  leit  {so  Bj.)  in  Anschlag.  —  14 a)  yde  G.  —  15)  hon  ergänzen 
Fas.  wohl  nach  Paphss.,  da  es  nach  B'  in  G.  fehlt  (B.  baeöi  ok  son  H.)  Hier 
ist  es  der  Deutlichkeit  wegen  gesetzt.  —  15 a)  pyrfa  G.  — 

Prosaische  Edda.  15 


Mi  VQhnmgasaga 

ara  ok16)  soimiligra  nieyja  ok  tnarga  nienn  aöra,  ok  pö  leztu 
per  eigi  at  liofi,  nema  pü  reöir  londum  ]>eini  er  att  haföi 
Buöli  konungr  ok  Jana  svaeru  leztu  opt  meÖ  grati  sitja.  — 
Gudrun  meelti :  mart  hefir  pü  ma3lt  osatt  ok  ekki  hiröi  ek 
5  pat,  ok  opt  var  ek  öhceg  i  minu  skapi,  en  miklu  jök-J)ü  a; 
her  hefir  verit  opt  mikil  styrjold17)  i  pinum  garöi,  ok  boröuz 
opt  fraendr  ok  vinir,  ok  yföiz  hvat  viö  annat;  ok  var  betri 
aevi  var,  pa  er  ek  var  meö  Siguröi:  drapum  konunga  ok 
reöum    um   eignir   J)eira   ok  gafum    griö   peim    er  sva  vildu ; 

10  en  hoföingjar  gengu  a  hendr  oss,  ok  letuni  Jiann  rikan,  er 
sva  vildi ;  siöan  mistum  ver  hans  ok  var  pat  litit  at  bera 
ekkju  nafn,  en  {>at  harmar  mik  mest,  er  ek  kom  til  pin,  en 
att  aÖr  inn  agaezta  konung,  ok  aldri  komtu  sva  ör  orrostu, 
at  eigi  baerir  pü  inn  minna  hlut.     Atli  konungr  svarar :  eigi 

15  er  pat  satt,  ok  viö  slikar  fortolur  batnar  hvarigra  hluti,  pvf 
at  ver  hofum  skaröan18);  ger  nü  til  min  somasamliga  ok 
lät  büa  um  lik  mitt  til  ägaetis!  —  Hon  segir:  pat  mun 
ek  gera,  at  lata  per  gera  vegligan  groft  ok  gera  per  virÖu- 
liga  steinprö   ok  vefja   pik  i  fogrum    dükum  ok    hyggja   per 

20  hverja  porf.  —  Eptir  pat  deyr  hann,  en  hon  geröi,  sem 
hön  het 19) ;  siöan  let  hon  sla  eldi  i  hollina.  Ok  er  hiröin 
vaknani  viö  öttann,  pa  vildu  menn  eigi  pola  eldinn  ok  hjugguz 
sjalfir  ok  fengu  sva  bana;  lauk  par  aevi  Atla  konungs  ok 
allrar  hiröar  hans.     Guorün  vildi  nü  eigi  lifa  eptir  pessi  verk, 

25  en  endadagr  hennar  var  eigi  enn  kominn.  —  Volsungar  ok 
Gjükungar,  at  pvi  er  menn  segja,  hafa  verit  mestir  ofrhugar20) 
ok  rikismenn,  ok  sva  finnz  i  ollum  fornkvaeÖum ;  ok  nü 
stoövaöiz  pessi  öfriör  meö  peima?1)  haetti  at  liönum  pessum 
tioindum. 

30  XXXIX1).     Guörün  atti  döttur  viö  Siguröi,  er  Svanhildr 

het;  hon  var  allra  kvenna  vaanst  ok  haföi  snor  augu,  sem 
faöir  hennar,   sva   at   far   einn 2)  poröi   at   sja  undir   hennar 

16;  Nach  ok  ist  die  Zahl  XX  in  G  durchstrichen  ohne  Ersatz,  dieselbe 
findet  sich  auch  in  den  Paphss.  —  B' .  verweist  auf  Atlm.  95  (89  H.  G.),  wo 
7  Mö,gde  erwähnt  sind.  —  17)  So  Fas.,  B.  —  C.  undeutlich,  vgl.  M.  0.  — 
18)  So  B.  nach  Atlm.  102  (96  H.  G.),  4.  —  In  Fas.  war  die  Abkürzung  des 
C.  als  skaröat  oder  -it  aufgefaßt.  —  19)  C.  hett.  —  20)  höföingjar  Bj.  — 
21)  So  C,  peim  die  Paphss.  — 

XXXIX.    1)  Überschr.  in  C:   Fra  Gudrünu.      •   2)  So  Fas.,  B.,  enn  C.  — 


G.  XXXVJ1I,  XXXIX,  XL.  227 

brynn;  hon  bar  sva  mjok  af  oörum  konum  um  vaenleik,  sem 
söl  af  oörum  himintunglum.  Guörün  gekk  eitt  sinn  til  saevar 
ok  tök  grjöt  i3)  fang  ser  ok  gekk  ä  saeinn  üt  ok  vildi  tapa 
sei*;  pa  höfu  hana  störar  bärur  fram  eptir  sjanum,  ok 
fluttiz  hon  meö  peira  fulltingi  ok  kom  um  siöir  til  borgar  5 
Jönakrs  konungs;  hann  var  rikr  konungr  ok  fjolmennr,  hann 
fekk  Guörünar;  peira  born  varu  peir:  Hamöir4)  ok  Sorli  ok 
Erpr.     Svanhildr  var  par  upp  foedd.  — 

XL1).     Jormunrekr  hefir  konungr  heitit,  hann  var  rikr 
konungr   i  pann   tima,    hans   son    het  Randverr2).     Konungr  10 
heimtir  a  tal  son  sinn  ok  maelti:  pü  skalt  fara  mina  sendifor 
til  Jönakrs  konungs  ok  minn  raögjafi,  er   Bikki   heitir ;    par 
er  upp  foedd  Svanhildr,  döttir  Siguröar  Fafnisbana,  er  ek  veit 
fegrsta  mey  undir  heimsölu ;  hana  vilda  ek  heizt3)  eiga,  ok 
hennar   skaltu   biöja  til   handa    mer.     Hann    segir :    skylt   er  15 
pat,  herra,   at  ek  fara   yöra  sendifor!    —   laetr    nu  büa   ferö 
peira  soemiliga.     Fara   peir    nü,    unz   peir   koma   til   Jönakrs 
konungs,   sja    Svanhildi,    pykkir ')    mikils    um    vert    hennar 
friöleik.     Randverr    heimti   konung    a    tal   ok    maelti:    Jorm- 
unrekr konungr  vill  bjööa  yor  maegi  sitt;   hefir  hann  spurn  20 
til  Svanhildar,  ok  vill  hann  kjösa  hana  ser  til  konu,   ok  er 
ösynt,    at  hon   se  gefin  rikara  manni,    en  hann  er.   —  Kon- 
ungr segir,  at  pat  var  viröuligt  raö :  ok  er  hann  mjok  fraegr.  — 
Guörün   segir:    valt5)    er    hamingjunni    at    treystaz,   at    eigi 
bresti  hon !  —  En   meÖ  fysing  konungs   ok  ollu  pvi  er  a  la  25 
er  petta  nü  raöit,  ok  ferr  nü  Svanhildr  til  skips  meö  viröu- 
ligu  foruneyti  ok  sat  i  lyptingu  hja  konungs  syni.     J)ä  maelti 
Bikki   til   Randvers:   sannligt6)    vaeri    pat,    at  per   aettiö   sva 
friöa  konu,   en   eigi  sva    gamall  maör.    —    Honum   fellz  pat 
vel  i  skap,  ok  maelti  til  hennar  meö  bliöu  ok  hvart  til  ann-  so 
ars ;  koma  heim  i  land   ok   hitta  konung.     Bikki   maelti :    pat 


3)  i  ist  nach  B '.  zweimal  geschrieben;  es  könnte  also,  wenn  dies  sonst 
sich  empföhle,  grjöti  gelesen  werden.  —  4)  Hampir  G.  — 

XL.  1)  Überschr.  in  G :  Gipt  Svanhilldr  ok  trodin  undir  hrossa  fötum 
til  bana.  —  2)  So  C,  Fas.  —  Randver  B.  —  3)  So  Fas.,  B.,  hellt  G.  — 
4)  So  (pikir)  ohne  vorhergeh.  ok  G.  nach  M.  0.  —  5)  So  Fas.,  B.,  M.  0., 
vatt  C  (vant?).  —  ljott  die  Paphss.  —  6)  saemiligt  Bj.  — 

15* 


~^<s  Vplrangasaga 

samir,  herra,  at  vita,  hvat  titt  er  um,  Jtött  vant  se  upp  at 
bera,  cn  })at  er  um  velar  pajr,  er  sonr  [»inn  liefir  fengit  fulla 
äst  Svanhildar,  ok  er  hon  hans  frilla,  ok  lät8)  slikt  eigi 
6hegnt9)!  —  Morg  ill  rao  haföi  hann  honum  aör  kent, 
f  ]>ö  at  petta  biti  fyrir  of  hans  raö  ill.  Konungr  hlyddi  hans 
inorgum  vandum  raöum;  hann  maelti  ok  matti  eigi  stilla  sik 
af  reiöi,  at  Randver10)  skyldi  taka  ok  a  galga  festa.  Ok  er 
hann  var  til  leiddr  galgans,  pa  tök  hann  hauk  einn  ok  plokk- 
aöi  af  honum  allar  fjaÖrirnar  ok  ma3lti,  at  syna  skyldi  feör 

10  hans;  ok  er  konungrinn  sa,  maelti  hann:  par  mä  nü  sja,  at 
honum  pykki11)  ek  pann  veg  hnugginn12)  soemdinni,  sem 
haukrinn  fjpörunum!  ok  biör  hann  taka  af  galganum.  Bikki 
haföi  J>ar  um  velt  a  meöan,  ok  var  hann  dauör.  —  Enn 
ma3lti  Bikki:  engum  manni  attu  verri  at  vera  en  Svanhildi, 

|6  lat  hana  deyja  meö  sk^mm !  Konungr  svarar :  pat  raö  munu- 
ver  taka !  Siöan  var  hon  bundin  i  borgarhliöi  ok  hleypt 
hestum  at  henni.  En  er  hon  bra  i  sundr  augum,  pa  poröu 
eigi  hestarnir  at  sporna13)  hana;  ok  er  Bikki  sa  pat,  maelti 
hann,  at  belg  skyldi  draga  a  h9fuö  henni,   ok  sva  var  gert, 

20  en  siöan  let  hon  lif  sitt. 

XLI1).  Guörün  spyrr  nü  liflat  Svanhildar  ok  maelti 
viö  sonu  sina:  hvi  siti-per  sva  kyrrir  eöa  maaliö  gleöiorö, 
par  sem  Jormunrekr  drap  systur  ykkra  ok  traö 2)  undir  hesta- 
fötum    meö    sviviröing?     ok    ekki    hafiö    pit    likt    skaplyndi 

25  Gunnari  eöa  H9gna;  hefna  mundu  peir  sinnar 2!l)  fraendkonu. — 
Hamöir  svarar:  litt  lofaöir  pü  Gunnar  ok  Hogna,  pa  er  peir3) 
drapu  Sigurö  ok  pü  vart4)  roöin  i  hans  blööi,  ok  illar  varu 
pinar  broeörahefndir,  er  pü  drapt  sonu  pina,  ok  betr  maettim 
ver  allir  saman  drepa  J9rmunrek  konung,  ok  eigi  munu-ver 

30  standaz  fry^juorö,  sva  hart  sem  ver  erum  eggjaöir!  —  GuÖ- 
rün  gekk  hlaejandi  ok  gaf  peim  at  drekka  af  störum  kerum5), 

8)  lät  ergänzen  Fas.,  B.,  M.  0.  —  9)  So  G  —  tihefnt  die  Paphss.  — 
10 1  Randve  hier  G,  wegen  der  Flexion  des  Wortes  vgl.  Wb.  —  11)  pikkir  G. 

—  12)  So  B.,  hniginn  G.  —  13)  spora  G.  — 

XLI.     1)  Überschr.  in  C:  Gudrun  eggjar  sonu  sina  at  hefna  Svanhilldar. 

—  2)  B' .  bemerkt,  daß  für  traö  traddi  zu  erwarten  wäre.  —  2 a)  sinna  G.  — 
'6)  So  Fas.,  B.  pä  er  peir  per  draput  C  {etwa  peir  per  drapu?).  —  4)  var  C. 

—  5)  Ba.  vermutet,  daß  hier  nur  ein  Mißverständnis  von  Guörunarhv.  7,  3 — 4 
ro  rliege.  — 


C.  XL,  XLT,  XLII.  229 

ok  eptir  pat  valöi  hon  peim  störar  brynjur  ok  göÖar  ok 
onnur  herklaeöi.  ]bä  maelti  HamQir :  her  munu-ver  skilja 
efsta  sinni,  ok  spyrja  muntu  tiöindin,  ok  muntu  pa  erfi  drekka 
eptir  okkr  ok  Svanhildi.  —  Eptir  pat  föru  {)eir;  en  Gud- 
run gekk  til  skemmu  harmi  aukin  ok  maelti :  |)rimr  monnum  5 
var  ek  gipt:  fyrst  Siguröi  Fafnisbana,  ok  var  hann  svikinn, 
ok  var  pat  mer  inn  mesti  harmr;  siöan  var  ek  gefin  Atla 
konungi,  en  sva  var  grimt  mitt  hjarta  viö  hann,  at  ek  drap 
sonu  okkra  i  harmi,  siöan  gekk  ek  a  sjainn,  ok  höf  mik  at 
landi  meö  barum,  ok  var  ek  nü  gefin  pessum  konungi ;  sioan  10 
gipta  ek  Svanhildi  af  landi  i  brott  meö  miklu  fe,  ok  er  mer 
pat  sarast  minna  harma,  er  hon  var  troöin  undir  hrossa 
fötum,  eptir  Sigurö6);  en  pat  er  mer  grimmast,  at  Gunnarr 
varö  i  ormgarö  settr;  en  pat  haröast,  er  ör  Hogna  var  hjarta 
skorit;  ok  betr  vaeri,  at  Sigurör  koemi  mer  a  möti  ok  foera  18 
ek  meö  honum ;  her  sitr  nü  eigi  eptir  sonr 7)  ne  döttir  mik 
at  hugga;  minstu  nü,  Sigurör,  pess  er  vit  maeltum,  pa  er  vit 
stigum  a  einn  beö,  at  pü  mundir  min  vitja  ok  ör  helju 
biöa8)?  —  Ok  lykr  par  hennar  harmtolur9). 

XLII1).     pat    er    nü    at   segja    fra    sonum  Guörünar,    at  20 
hon  haföi  sva  büit  peira  herklaeöi,   at  pa   bitu   eigi  järn,   ok 
hon  baö  pa  eigi  skebj'a 2)  grjöti  ne  oÖrum  störum  hlutum  ok 
kvaö,  peim  at  meini  munu  veröa,  ef  eigi  geröi  peir  sva.     Ok 
er  peir  varu  komnir   a  leiö,   finna   peir  Erp3),   brööur   sinn, 
ok  spyrja 3a),  hvat  hann  mundi  veita  peim.    Hann  svarar :  slikt  25 
sem  hond  hendi  eöa  fötr  foeti.   —   J>eim   pötti   pat  ekki  vera 
ok  drapu  hann.     Siöan  föru  peir  leiöar  sinnar  ok  litla  hriö 
aör  Hainöir  rataöi4),    ok    stakk   niÖr  hendi    ok  maelti:    Erpr 
man  satt  hafa  sagt;  ek  munda  falla  nü,  ef  eigi  styddumz  ek 


6)  B'.  erinnert  an  Guörünarhv.  17,  denkt  aber  auch  an  Verderbnis  der 
Stelle.  Einen  erträglichen  Sinn  liefert  der  überlieferte  Text  denn  doch:  und 
dies  ist  mir  der  schmerzlichste  meiner  Verluste ,  daß  sie  von  Rossen  zertreten 
wurde,  {nämlich)  nach  dem  Tode  des  Sigurd  der  schmerzt. —  7)  B '.  bemerkt,  daä 
Guörünhv.  18  (19  H.  G.)  snör  ne  döttir  steht.  —  8)  bjoöa  Bj.,  leiöa  Paphss. 
—  Auch  an  beita  (Guörünhv.  19,  1)  wäre  zu  denken.  —  9)  harmtölum? 
fragt  B'.  -um  setzt  M.  0.  in  den  Text,  vgl.  aber  Fort.  LXX1V2).  — 

XLII.  1)  Vberschr.:  Fra  sonun  Gudrünar  cap(itulum).  —  2)  skepja  C, 
skjota  Bj.  nach  Paphss.  —  3)  Erph  C.  —  3a)  spurja  G.  —  Im  fg.  slik  C.  — 
4)  rasaöi  Bj.  nach  Paphss.  — 


moQ  VQlsungaMgt 

viö  hondina.  Litlu  siöar  ratar5)  Sorli  ok  braz  a  fötinn  ok 
l'ekk  staöiz';)  ok  ma)lti:  falla  munda  ek  nü,  ef  eigi  stydda 
ok  mik  viö  baöa  foetr;  —  kvaöuz  [>eir  nü  illa  hafa  gert 
viö  Erp,  brööur  sinn.  Föru  nü,  unz  peir  kömu  til  Jorm- 
,  unreks  konungs  ok  gengu  fyrir  hann  ok  veittu  honum 
pegar  tilrasöi ;  hjö  Hamöir  af  honum  hendr  baöar,  en  Sorli 
fo3tr  baöa.  ]Ja  maelti  Hamöir:  af  mundi  nü  hofuöit,  ef  Erpr 
liföi,  brööir  okkarr,  er  vit  vagurn  a  leiöinni,  ok  sam  vit  pat 
of  siö;  sem  kveöit  er: 

(Hämo.  26 a)  Af  vaeri  nü  hofuöit7), 
ef  Erpr  liföi, 
brööir  inn  boöfroekni*), 
es  a  braut  vygum ! 
10  I  pvi  hoföu  [>eir  af  brugöit  boöi  mööur  sinnar,  er  peir  hoföu 
grjöti  skatt9).     Nü  soekja  menn  at  Jteim,   en   peir  voröuz  vel 
ok   drengiliga    ok   uröu   morgum   manni    at    skaöa;    pa   bitu 
eigi  jarn.     J)a  kom  at  einn   maör  hdr10)  ok  elliligr  meö  eitt 
auga  ok  maßlti:  eigi  eru-per  visir  menn,  er   per  kunniö  eigi 
15  peim  monnum    bana   at  veita.     Konungrinn   svarar:   gef  oss 
raö  til,  ef  pü  kant!    Hann  maelti:  per  skuluö  berja  pa  gjroti 
i  hei.  —  Sva  var  ok  gert,  ok  pa  flugu  ör  ollum  attum  steinar 
at  peim,  ok  varö  peim  pat  at  aldrlagi. 

[XLIII 1).     Heimir  i  Hlymdolum 2)  spyrr  nü  pessi  tiöindi, 

20  at  dauör  er  Sigurör  ok  Brynhildr;  en  Aslaug,   döttir   peira, 

en  föstra  Heimis,  var  paprivetr;  veit  hann  nü,  at  eptir  mun 

leitat  at  tyna  meyjunni  ok  aett  hennar;  er  honum  sva  mikill 


5)  Bj.  auch  hier  rasar.  —  6)  ok  f.  st.  fehlt  in  einigen  Paphss.  u.  bei 
Bj.}  sollte  viell.  ok  f.  st.  viö  annan  das  Ursprüngliche  sein?  —  7)  So  (höfdit) 
C,  höfuö  R  der  L.  E.  —  8)  br.  okkarr  inn  b.,  er  vit  ä  br.  v.  C.  u.  R  der 
L.  E.;  die  im  Texte  fehl.  W.  mit  H.  G.  aus  metrischen  Gründen  getilgt.  — 
9)  So  C,  skaöat  Bj.,  einige  Paphss.  skagt.  —  10)  här  ergänzt  B.  nach  G.  111, 
vielleicht  ist  auch  mjök  mit  Bj.  u.  einigen  Paphss.  zu  rezipieren,  da  es  sich.  III 
gleichfalls  findet;  harr  empfahl  Symons,  vgl.  Gloss.  —  Im  fg.  eldiligr  C.  — 

XLIII.  1)  Überschr.  in  G:  Sagha  Raghnars  lodbrökar,  darauf  die  Anfangs- 
worte Heimir  usw.  (z.  T.  ausradiert);  der  wirkliche  Text  beginnt  dann  wieder 
Heimir  u.  w.  —  Fas.  u.  B.  ziehen  das  C.  noch  zur  Völsungasaga,  die  es  in 
lhrer  jetzigen  Gestalt  offenbar  mit  der  Ragnars  saga  Loöbr.  zu  verbinden  be- 
stimmt ist.  —  2)  So  B.,  i  hlyin-  d.  C,  viell.  hlymr-  oder  hlymz-  d.  zu  lesen 
{vgl.  Hlimrdölum  einer  Paphs.)  nach  B' .,  Hlymsd.  Fas.  —  Im  fg.  (u.  ö.)  spurr  G.  — 


C.  XL1I,  XLIII.  231 

harmr  eptir  Brynhildi,  föstru  sina,  at  hann  gaetti  ekki  rikis 
sins  ne  fjar;  ser  nü  at  hann  faer  eigi  meyjunni  par  leynt; 
laetr  nü  gera  eina  horpu  sva  mikla,  at  par  let  hann  meyna 
Äslaugu  i  koma  ok  margar  gersimar  i  gulli  ok  silfri3),  ok 
gengr  a  brott  siöan  viöa  um  lond,  en  um  siöir  hingat  a  Norör-  5 
lond.  Sva  var  harpa  hans  hagliga  ger,  at  hana  matti  taka 
i  sundr  ok  saman  at  fellingum,  ok  var  hann  pvi  vanr4)  um 
daga,  pa  er  hann  för  i  hja  vatnfollum  ok  hvergi  i  nand  boejum, 
at  hann  tök  horpuna  i  sundr  ok  pö  meyjunni,  ok  hann  haföi 
vinlauk5)  einn  ok  gaf  henni  at  eta;  en  pat  er  nattüra  J)ess  10 
lauks,  at  maÖr  ma  lengi  lifa,  pött  hann  hafi  enga  aöra  foeöu. 
Ok  pa  er  maerin  gret,  slö  hann  horpuna  ok  pagnaöi  hon  pa, 
fyrir  pvi  at  Heimir  var  vel  at  ipröttum  büinn,  peim  er  pa 
väru  tiöar;  hann  haföi  ok  morg  klaeöi  dyrölig  hja  henni  i 
horpunni  ok  mikit  gull.  Ok  nü  ferr  hann  pangat  til,  unz  15 
hann  kemr  i  Noreg  ok  kemr  til  eins  bjar6)  litils,  pess  er 
heitir  a  Spangarheiöi7),  ok  bjo  par  karl  sa  er  Aki  het;  hann 
atti  konu8)  ok  het  hon  Grima;  par  var  eigi  fleira  manna 
en  pau;  pann  dag  var  karl  farinn  i  skög,  en  kerling  var 
heima,  ok  heilsar  hon  Heimi  ok  spyrr,  hvat  manna  hann  20 
vaeri.  Hann  kvez  vera  einn  stafkarl  ok  baö  kerlingu  hüsa; 
hon  segir,  at  eigi  kcemi  par  fleira  en  sva,  at  hon  kvez 
mundu  vel  viö  honum  taka,  ef  hann  pcettiz  purfa  par  at  vera. 
En  er  a  leiö,  pa  segir  hann,  at  honum  poetti  pat  mest  beina- 
böt,  at  eldr  vaeri  kveyktr 9)  fyrir  honum  ok  siöan  vaeri  honum  25 
fylgt  til  svefnhüss,  par  er  hann  skyldi  sofa.  Ok  pa  er  kerl- 
ing haföi  kveykt  eldinn,  pa  setr  hann  horpuna  upp  i  set10) 
hja  ser,  en  kerling  var  ööamalug;  opt  varö  henni  litit  til  horp- 
unnar,  fyrir  pvi  at  trefr11)  a  einu  dyrligu  klaeöi  kömu  üt 
ör  horpunni ;  ok  er  hann  bakaöiz  viö  eldinn,  pa  ser  hon  einn  30 
dyrligan  gullhring  koma  fram  undan  totrum  hans,  pvi  at 
hann  var  illa  klaeddr.  Ok  er  hann  haföi  bakaz,  sem  hann 
kunni  ser  porf  til,  pa  haföi  hann  nattverö,  en  eptir  pat  baö 

B)  sylfri  C.  (auch  sonst  öfter  y  =  i  oder  i).  —  4)  So  Fas.,  B.,  vaanr  G. 
—  5)  So  B.,  C.  abbreviert,  vimlauk  Fas.  —  6)  G.  biar.  —  7)  So  G.  {auch 
Kagnars  s.  G.  IV),  Fas.,  M.  0.,  Spangareiöi  B.  Vgl.  Wb.  —  8)  eina  ljota 
kerlingu  Bj.  (nach  Paphss.  ?).  —  9)  G.  u.  Ausg.  kveiktr,  vgl.  23).  —  10)  So  B., 
set  C,  saeti  Fas.  —  11)  So  C,  B.,  trefur  Fas.,  trefjur  Cj.  —  Im  fg.  üt  ör  C. 
nach  Bt.,  üt  ä  Fas.  — 


232  Vplsungasa^a 

hann  kerlingll  fylgja  ser  pangat  til,  sem  hann  skyldi  sofa 
um  nöttina.  pa  sagöi  kerling,  at  honum  mundi  betra  vera 
üti  en  inni  —  |>vi  at  vit  karl  minn  erum  opt  malug,  er 
hann  kemr  heim.  —  Hann  biör  hana  raöa;  gengr  nü  üt 
5  ok  sva  hön;  hann  tekr  horpuna  ok  hefir1-)  meö  ser.  Kerling 
gengr  üt  ok  ferr  par  til,  er  bygghlaöa  ein  er,  ok  fylgir 
honum  par  til  ok  maelti ,  at  hann  skyldi  par  um  büaz, 
ok  kvez  J)ess  vaenta,  at  hann  mundi13)  par  njöta  svefns 
sins14);    ok    nü  gengr  kerling   i  brott   ok   annaz   pat  er  hön 

10  purfti15);  en  hann  gerir  ser  svefn.  Karl  kemr  heim,  er  apt- 
aninn  Hör,  en  kerling  hefir  fatt  unnit  J>at  er  hön  purfti16); 
en  hann  var  möör,  er  hann  kom  heim,  ok  illr  viöskiptis, 
er  allt  var  öbuit  pat  er  hön  skyldi  annaz  hafa;  sagöi  karl, 
at  mikill  vaeri  munr  saelu,  er  hann  vann   hvern    dag   meira, 

15  en  hann  matti,  en  hön  vildi  til  enkis  taka  pess  er  gagn17) 
var  at.  —  Ver  eigi  reiör,  karl  minn!  sagöi18)  hön  —  fyrir 
f)vi  at  pat  kann  at  vera,  at  pü  maettir  nü  skamma  stund  vinna 
til  pess,  at  vit  vaerim  sael  alla  aevi.  —  Hvat  er  pat?  segir 
karl. —  Kerling18*)  svarar:  her  erkominn  til  herbergis  okkars 

20  einn  maör,  ok  aetla  ek,  at  hann  hafi  allmikit  fe  meö  at  fara, 
ok  er  hniginn  a  efra  aldr  ok  mun  verit  hafa  inn  mesti  kappi 
ok  er  nü  pö  möör  mjok,  ok  eigi  pykkjumz  ek  hans  maka 
set  hafa,  ok  pö  aetla  ek  hann  moeddan  ok  syfjaöan.  pa 
segir  karl:    pat   syniz   mer  öraöligt   at    svikja    pa^  ina 1B)    fa 

25  sem  her  koma.  —  pvi  muntu  lengi  lltill  fyrir  per,  at  per  vex 
allt  i  augu  ok  ger20)  nü  annathvart,  at  pü  drep  hann,  eöa 
ek  tek  hann  mer  til  manns,  ok  munu-vit  reka  pik  i  brott, 
ok  segja  kann  ek  per  pa  roeöu,  er  hann  maelti  viö  mik  i 
gaer  kveld,   en  litils  mun  per   pykkja   um   vert;    hann   maelti 

30  kvennsamliga  viö  mik,  ok  pat  mun  mitt  raö  vera  at  taka 
hann  mer  til  manns,  en  reka  pik  i  brott  eöa  drepa,  ef  pü 
vill  eigi  eptir  pvi  gera,  sem  ek  vil.  —  Ok  er  pat  sagt,  at 
12)  So  C,  B.,  hefr  Fas.  —  13)  So  B.y  mundu  G,  Fas.  —  14)  So  Fas.. 
B.}  M.  0.,  doch  könnte  nach  B' .  auch  svefusins  gemeint  sein.  —  15)  G.  pyrfti 
{wie  gew.,  auch  pyrfa  u.  ahnl.).  —  16)  Die  nach  dem  obigen  er  h.  p.  (vgl.  lf^) 
bis  hieher  fg.  Worte  fehlen,  wohl  aus  Versehen,  bei  Bj.  —  17)  So  Fas.,  B. 
—  gang  (=  gagn  nach  M.  0.,  vgl.  auch  gang  n.  bei  Fritzner)  G.  —  18)  So 
G.  nach  M.  0.,  Fas.,  B.,  segir  Bt.  —  18a)  So  Fas.,  B,  M.  0.;  kar  C.  — 
19)  So  (ena)  B.,  enu  G,  Eas.;  M.  O.  —  Die  fg.  Worte  des  Weibes  leiten  F&s.u.B. 
durch  ein  ergänztes  Hön  svarar  ein.  —  20)  So  Fas.,  B.,  giorr  G.  nach  M.  0.  — 


G.  XLIII.  233 

karl  haföi  kvanriki,  ok  teir  hön  um  pangat  til,  er  hann  laetr 
at  eggjan  hennar,  tekr  oxi  sfna  ok  snarbrynir  mjok;  ok  er 
hann  er  buinn,  fylgir  kerling  honum  par  til,  er  Heimir  sefr, 
ok  var  par  hrytr  mikill.  I>a  maelti  kerling  til  karls,  at  hann 
skyldi  lata  veröa  tilraeöi  sem  bezt  ok  skunda  brott  meö  5 
hlaupi  —  pvi  at  ekki  mattu  standaz  lat  hans  ok  öp,  ef  hann 
faer  pik  hondum  tekit;  hön  tekr  horpuna  ok  hleypr  a  brott 
meö.  Nu  gengr  karl  par  til,  er  Heimir  sefr;  hann  hoggr 
til  hans,  ok  verör  pat  mikit  sar,  ok  verör  honum  laus  oxin; 
hann  hleypr  pegar  i  brott,  sem  hann  matti  hradast21).  Nu  10 
vaknar  Heimir22)  viö  averkann,  ok  vannz  honum  at  fullu, 
ok  pat  er  sagt,  at  sva  mikill  gnyr  var5  i  hans  fjorbrotum, 
at  undan  gengu  sülur  i  hüsinu,  ok  ofan  feil  hüsit  allt,  ok 
varö  landskjalfti  mikill,  ok  lykr  par  hans  aevi.  Nu  kom 
karl  par  sem  kerling  var;  segir  nü,  at  hann  hefir  drepit  15 
hann:  ok  pö  var  pat  of  hriö,  er  ek  vissa  eigi,  hve  fara 
mundi;  ok  pessi  maör  var  furöu  mikill  fyrir  ser,  en  po  vaentir 
mik,  at  hann  se  nü  i  helju.  Kerling  maelti,  at  hann  skyldi 
hafa  pokk  fyrir  verkit:  ok  vaentir  mik,  at  nü  hafim  vit  oerit 
fe  ok  skulum  vit  reyna,  hvart  ek  hefi  satt  sagt.  Nü  kveykja 2S)  20 
pau  eld,  en  kerling  tekr  horpuna  ok  vildi  upp  koma,  ok 
matti  eigi  annars  kostar,  en  hön  varö  at  brjöta,  pvi  at  hön 
haföi  eigi  hagleik  til;  ok  nü  faer  hön  upp  komit  horpunni, 
ok  par  ser  hön  eitt  meybarn,  at  hön  pöttiz  ekki  slikt  set 
hafa,  ok  pö  var  mikit  fe  i  horpunni.  Nü  maelti  karlu):  25 
pat  mun  nü  veröa  sem  opt,  at  illa  man  gefaz  at  svikja  pann 
er  honum  trüir;  syniz  mer,  sem  komin  muni  ömegö  a  hendr 
okkr.  Kerling25)  svarar:  eigi  er  petta  eptir  pvi,  sem  ek 
aetlada26),  en  pö  skal  nü  ekki  um  sakaz.  Ok  nü  sp}rrr  hön, 
hverrar  aettar  hön  vaeri;  en  pessi  in  unga  maer  svarar  ongu,  30 
sva  sem    hön    heföi    eigi   mal   numit.    —    Nü  ferr,    sem   mik 


21)  So  vermutet  Bt.  für  das  {überdies  unsichere)  hardast  in  G,  {u.  Fas.), 
vgl.  M.  0.  —  22)  G  nach  Bt.  nur  h  mit  Strich  =  hann;  doch  ist  hier  eine 
genauere  Bezeichnung  der  Person  kaum  zu  entbehren:  Heimir  auch  Fas.  — 
23)  kveikja  die  älteren  Ausg.  —  C.  nach  B\  hier  kveqva  oder  kvekja,  ersteres 
bietet  M.  0.  im  Texte,  vgl.  auch  Anm.  —  24)  So  B.,  G.  kerling,  kelling  (immer) 
Fas.  —  25)  Die  Abkürzung  in  C.  ist  nach  Bt.  kerling.  nicht  karl  (so  Fas.)  zu 
lesen.  —  26)  So  B.,  aetla  C  u.  Fas.  — 


-1  VQkungasiLgt  C.  XLIIJ. 

vai'M,  at  okkart  raö  inundi  illa  fara27);  vit  hoi'um  unnit 
gl(Bp  mikinn;  hvat  skulum  vit  sja  fyrir  barni  pessu28)?  — 
Auovitat  er  pat,  sagöi  Grima,  hon  skal  eptir  möftur  minni 
heita  Kräka.  —  Nu  mailti  karl:  hvat  skulum  vit  sja  fyrir 
5  barni  pessu?  Kerling  svarar:  ek  se  gott  raö  til;  vit  skulum 
segja  hana  okkra  döttur  ok  upp  foeöa.  —  Jjvi  man  engi  trüa, 
sagöi  karl,  miklu  er  barn  petta  gezligra 2ü),  en  vit.  Erum 
allövaen  baeöi,  ok  munu  engi  likindi  a  pykkja,  at  vit  munum!0) 
eiga  Jjvilikt  barn,   sva  endemiig  sem  vit  erum  baeöi.   —    Nu 

10  maelti  kerling:  eigi  veiztu,  nema  ek  hafa  i  nokkur  brogÖ, 
at  petta  megi  eigi  övaent  pykkja;  ek  man  lata  gera  henni 
koll  ok  riöa  i  tjoru  ok  oöru,  er  vaenst  er,  at  sizt  komi  har 
upp;  hon  skal  eiga  hott31)  siöan,  eigi  skal  hon  ok  vel  klaedd 
vera,  mun  pa  saman  draga  varn32)  yfirlit;  ma  vera,  at  menn 

15  trüi  pvi,  at  ek  hafa  mjok  vaen  verit,  pa  er  ek  var  ung;  hon 
skal  ok  vinna  pat  er  verst  er.  —  En  J)at  hugöu  pau  karl 
ok  kerling,  at  hon  maetti  ekki  maela,  er  hon  svarar  peim  aldri. 
Nu  er  pat  gert,  sem  kerling  hefir  fyrir  hugat;  nü  vex  hon 
par  upp  i  miklu  fatoeki.] 


27)  Fa.«.,  B.  u.  M.  0.  ergänzen  hier  segir  karl.  —  28)  Derselbe  Aus- 
druck kehrt  bald  darauf  wieder,  B'.  vermutet  hier  {etwa):  welchen  Namen 
sollen  wir  dem  Kinde  geben?  —  29)  So  oder  gozl.  C.  nach  B'.  u.  M.  0.  (Text 
gezl.),  geösligra  Fas.,  B. ,  gerfiligra  die  Paphss.  —  Im  fg.  Satzteilung  nach 
M.  0.  —  en  vit  erum  all.  b.  Fas.,  B.  —  30)  Daß  munim  richtiger  sei,  be- 
merkte B'.  —  31)  hatt  C.  —  32)  So  Fas.,  B.  —  var  C,  M.  0.  — 


Sogu-pattr 
af 

Nornagesti. 


I1).     Svä  er  sagt,  at  a  einum  tima,  f)ä  er  Ölafr  konungr 
sat  i  pröndheimi,    bar   sva   til,    at  einn    maör   kom  til  hans 
at  aliönum    degi  ok  kvaddi    hann    soemiliga.     Konungr    tok 
honum  vel  ok  spuröi,  hverr  hann  vaeri,  en  hann  sagöiz  Gestr 
heita.     Konungr  svarar:  gestr  muntu  her  vera,  hversu  sem  5 
f)ü  heitir.     Gestr  svarar:  satt  segi  ek  til  nafns  mins,   herra, 
en  gjarna   vilda    ek  at   yör    gisting    {riggja,    ef   kostr   vaeri. 
Konungr    sagöi    honum     J>at    til    reiöu   vera.      En    meö    f)vi, 
at  aliöinn   var    dagr,    vildi    konungr   ekki   tala    viö   gestinn, 
|)vi  at   hann  gekk    {>a  skjött   til   aptansongs2)    ok    siöan   til  10 
borös    ok    {>a   til    svefns    ok    naöa.     Ok    a    feiri   somu    nott  ^f'^ 
vakti  Oläfr  konungr  Tryggvason  i  saeng  sinni   ok  las  boenir 
sinar,  en  aörir    menn  allir   svafu  i  J>vi  herbergi3);    pa  pötti 
konungi  einn    alfr    eöa   andi  n^kkurr4)  koma  inn  i  hüsit  ok 
J)6  at  luktum  dyrum  ollum5);  hann  kom  fyrir6)  rekkju  hvers  15  &/* 
manns,   er   {>ar   svaf,    ok  at  lyktum7)  kom8)    hann   til   saengr 


I.     Überschr.  in  F:  Her  hefr  {)aat  af  Nornagesti.    —    2)  aftanss.  F.  — 

3)  S  bietet  von  Anfang  an  nur  Fg.:  pat  var  ä  einni  nött,  at  Oläfr  konungr 
Tryggvason  vakti    ä  boen  i  saeng  sinni,   en  allir  m.  sv.  aörir  i  f)vi  h.  S.  — 

4)  n.  fehlt  S.  —  5)  ö.  fehlt  S.   —  6)  So  S,  fyri  F.    —    7)  ok   um  siöir  S.  — 
8)  kemr  S.  — 


236  s.  at  Nbrnagesti 

eins  manne9)  er  |>ar10)  la  ütarliga.  [)a  nam  alfrinn  staöar 
ok  maelti11):  furftu  sterkr1-)  lass  er  her  fyrir  tömu  hüsi,  ok 
er  konungr  eigi  jafnviss  um  sl£kt,  sem  aörir18)  lata,  at11) 
hann  se  allra  manna  spakastr,  er  hann  sefr  nü  sva  fast15). — 
5  Eptir  J>at  hverfr  sa16)  a  brott  at  luktum  dyrum.  En  snemma 
um  morgininn  eptir17)  sendir  konungr  skösvein  sinn  at  verÖa 
viss,  hverr  J>essa  saeng  hafoi  bygt  um  nättina18);  pröfaftiz 
sva,  at  par  haföi  legit  gestrinn  1!)).  Konungr  let  kalla  hann 
fyrir  sik20)  ok    spuröi,    hvers   son    hann   vaeri.    —    En  hann 

10  svarar21):  porör  het  faÖir  minn  ok  var  kallaör  pingbitr -'-'), 
danskr  at  kyni,  hann  bjö  a  peim  boe  i  Danmork,  er  Groen- 
ingr  heitir.  —  prifligr  maör  ertu!  segir  konungr.  —  Gestr 
sja  var  djarfr  i  oröum  ok  meiri 23),  en  flestir  menn  aörir, 
sterkligr  ok  nokkut  hniginn  i  efra24)    aldr;    hann   biör   kon- 

15  ung25)  at  dveljaz  par  lengr  meö  hiröinni2,;).  Konungr  spuröi, 
ef  hann  va3ri  kristinn27);  Gestr  lez28)  vera  primsigndr,  en 
eigi  skirÖr.  Konungr  sagöi  honum  heimilt  at20)  vera  meö 
hiröinni —  en  skamma  stund  muntu  meö  mer  öskirör30).  — 
En  J)vi  haföi  alfrinn31)  sva  til  orbs  tekit  um  lasinn,  at  Gestr 

20  signdi  sik  um  kveldit,  sem  aörir  menn,  en  var  pö  reyndar 
heiöinn.  —  Konungr  maBlti32):  ertu  nokkurr 33)  iprötta- 
maör?     Hann  kvaz  leika   horpu  eöa   segja   sogur34),   sva   at 


9)  at  einum  manni  S.  —  10)  par  fehlt  S.  —  11)  F:  J)a  in.  alfr.  ok  n. 
st.  ok  maelti,  Fas. :  J)a  m.  alfr.  ok  n.  st.;  J)a  m.  hann  ok  n.  st.  S,  B.  — 
12)  sterkligr  S.  —  18)  um  sl.  fehlt  S.  —  s.  a.  menn  1.  S.  —  14)  So  S, 
er  F.  —  15)  sva  fast  f.  S.  —  16)  E.  petta  hv.  sjä  S  nach  Bt.  —  17)  eftir 
(auch  oben)  F.  —  18)  skosv.  sinn  at  vita,  hvat  komit  vaeri  S.  —  19)  Sveinn 
(Bt.)  kemr  ok  segir  J)ar  kominn  okunnan  mann  mikinn  S.  —  20)  Kon. 
maelti:  far  enn  ok  kalla  hann  til  min  S.  —  21)  Sva  var  gert,  kemr  pessi 
maör  fyrir  konung  ok  kvaddi  hann  vel,  ok  (dafür  B.  konungr)  spuröi,  hvat 
hann  het;  hann  kvezt  Gestr  heita.  Konungr  maelti:  hvers  son  ertu?  hann 
sv.  B.  nach  S.  —  22)  Junghushitr  B.  nach  S.  —  23)  ok  var  hann  meiri  vexti 
B.  nach  S.  —  24)  efra  f.  S.  —  25)  So  auch  F  nach  U.  V.  —  26)  So  F,  doch 
J)a  1.  —  at  dv.  par  um  hriö  B.  nach  S.  —  27)  Kon.  sagöi  J)ä:  ertu  kristinn? 
B.  nach  S;  kristinn  auch  F.,  Fas.  skirör.  —  28)  sagöist  B.  nach  S.  —  29)  at 
/*.  S.  —  30)  en.  sk.  st.  mantu  vera  her  oskirör  B.  nach  S.  —  31)  Ok  haföi 
alfr.  f)vi  B.  nach  S.  —  32)  Kon.  spyrr  Gest  B.  nach  S.  —  33)  So  (-ur)  F, 
nökkut  Bt.  nach  S.  —  34)  So  auch  B.  mit  F.,  sögu  S.  — 


C.  I,  IT.  237 

gaman    poetti    at.     Konungr    sagöi35)    f)a:    illa    gerir    Sveinn 
konungr  pat,   at   hann   laetr  öskiröa  menn   fara   ör   riki   sinu 
landa  a  meöal.     Gestr    svarar 36) :    ekki  er  pat   Danakonungi 
at  kenna,   pvi  at  miklu37)  fyrr  för  ek  brott  ör38)  Danmork, 
en  Otto39)   keisari   let    brenna  Danavirki   ok  kügadi  Harald  5 
konung  Gormsson  ok  Hakon  blotiarl  at  taka  viö  kristni.  —  w™*<w 
Margra  hluta  spyrr40)  konungr  Gest,  en  hann  leysir41)  flest 
vel  ok42)  vitrliga.     Sva  segja   menn,    at  Gestr  pessi  kcemi  ä 
priöja  ari   rikis  Olafs  konungs  til   hans43).     Ä  pvi  ari  kömu 
ok    til    hans    peir    menn44),    er    Grimar    hetu45),    ok    varu46)  10 
sendir   af  Guömundi    af   Glasisvollum.     |)eir    foeröu   konungi 
hörn  tvau,  er  Guömundr  gaf  honum47),  pau  kolluöu  peir  ok 
Grima.     peir  hoföu  ok  fleiri  erindi  til  konungs48),  sem  siöar 
mun49)  sagt  verÖa.     Nu  er  pat  at   segja,   at  Gestr  dvalöiz50) 
meö  konungi;    er    honum    skipat  ütar51)    fra  gestum;    hann  15 
var  siösamr  maör52)  ok  lataör  vel,  var   hann   ok  pokkasamr 
af  flestum  monnum  ok  viröiz  vel. 

II1).  Litlu  fyrir  j61  kom  heim2)  Ülfr  inn  rauöi  ok 
sveit  manna  meö  honum;  hann  haföi  verit  um  sumarit  i3) 
konungs  erindum,  en4)  var  settr  til  landgaezlu  um  haustit  20 
i  Vikinni  vi5  ahlaupum  Dana;  var  hann5)  jafnan  vanr  at 
vera  meö  Ölafi  konungi  um  havetri.  Ülfr  haföi  at6)  foera 
konungi  marga  gööa  gripi,  er  hann  aflaöi 7)  um  sumarit,  ok 
einn  gullhring  haföi  hann  aflat,  er  Hnituör  het8),  pvi  at  hann9) 
var  hnitaÖr  saman  i  sjau  stoöum10),  ok  var  meö  sinum  Ht^1)  25 


35)  So  F.,  s.  (segir  B.)S.  —  36)  So  F.,  S  wie  3Ö).  —  37)SoS,  myklu  F. 
—  38)  So  {doch  burt)  F.,  af  =  6r  S.  —  39)  So  F.,  Ottu  Paphss.  nach  Fas., 
Otta  S  {allein),  Fas.,  B.  —  40)  So  F.,  spuröi  B.  (spur.  S).  —  41)  leysti  S.  — 
42)  vel  ok  f.  S.  —  43)  So  F  {doch  kremi,  pridea),  at  f>.  G.  k.  til  Öl.  kon.  a 
\)\\  ari  rikis  hans  S.  —  44)  So  F.,  a  pvi  ari  er  ok  sagt,  at  J).  m.  koemi  til 
konungs  S.  —  45)  So  F.,  n.  =  nefndust  (B.)  S.  —  46)  varu  f.  S.  — 
47)  konungi  S.  —  48)  til  Olafs  kon.  S.  —  49)  siöan  man  B.  nach  S.  — 
50)  at  G.  er  S.  —  51)  So  F.,  üt  S.  —  52)  Das  Fg.  fehlt  in  S.  — 

II.  1)  Überschr.  in  F:  Vedjun  Gests  vid  hirdmenn;  in  S:  her  s.  af 
ringinum  Hnitud.  —  2)  So  S.  —  k.  Ü.,  heim  F.  —  3)  So  F.,  at  S.  —  4)  So 
8,  f)vi  at  hann  v.  F.  —  5)  ok  h.  var  ö.  -  -  6)  So  S,  af  F.  —  7)  So  B.  nach 
S.,  haföi  aflat  {vgl.  Z.  24)  F.  —  8)  ok  e.  gullhr.  f>ann  er  Hn.  h.  S.  —  9)  So 
S;  pvi  at  f.  F.  —  10)  hlutmn  S.  —  11)  So  S,  hlut  F.  — 


238  S.  af  Nfornageeti 

hverr  blutrinn;  miklu  ll)  var  bann  gullbetri  en  aörir  hringar. 
|>ann  bring  gaf13)  Ülfi  einn  böndi,  sa  er11)  Loömundr  het, 
en  penna  bring  haföi  aör  ättlv)  Hai  fr  konungr,  er  Halfs- 
rekkar  eruK)  vift  kendir,  er  peir  hoföu  kugat  fe  af  Halfdani 
5  konungi  Ylfing17);  en  Loömundr  beiddi  l'lf  i  moti,  at  bann 
mundi  halda  boenum  fyrir  honum  meö  fulltingi  Olafs  konungs; 
Ülfr  jätafti  honum  pvi.  Heldr  konungr  nü  j61  sin  rfkuliga 
ok  sitr  i  pröndheimi;  en18)  inn  atta  dag  jöla  gefr  ülfr 
inn    rauöi    hringinn    Hnituö19)    Ölafi    konungi.      Konungr-0) 

10  pakkar  honum  gjofina  ok  alla  pa  trülynda21)  pjönustu,  er 
hann  heföi  jafnan  veitt  honum22).  Ferr  pessi  hringr  viöa 
um  herbergit,  par  er  menn  drukku  inni-'3),  pvi  at  [ja  varu 
eigi  hallir  smiöaöar  i  pann  tima21)  iNoregi;  synir  nü  hverr 
oörum  ok  pykkjaz  menn  eigi  set  hafa  jafngott25)  gull,  sein  i 

15  hringinum  var,  ok  at  lyktum  kemr  hann2fi)  a  gestabekk  ok 
sva  fyrir  gest  inn  ökunna ;  hann  litr  a  ok  selr  aptr  hringinn 
yfir  pvera  hondina,  pa  er  hann  helt  aor  a  kerinu27);  finnz 
honum  fatt  til28)  ok  talar  ekki  til  pessa21')  gripar,  en  hefir 
gamanrceöur,  sem  äor,  viö  sina  felaga.    Einn  herbergis-sveinn 

20skenkti30)  ütar  a  bekkinn  gestanna31);  hann  spyrr:  liz  yör 
vel  a  hringinn?  —  Allvel,  sogöu  peir,  ütan  gesti  inum 
nykomna32);  honum  finnz  ekki33)  til,  ok  pat  hyggju- 
ver34),  at  hann  kunni  ekki35)  til  at  sja,  er  hann  ansar  ekki 
um   slika   hluti30).     Herbergis  -  sveinninn    gengr   innar   fyrir 

25  konung  ok  segir  honum   pessi   in37)    S9mu   orö  gestanna,   ok 


12)  So  S,  myklu  (öfter)  F.  —  13)  So  S,  haföi  gefit  F.  —  H)  So  S,  sa 
fehlt  F.  —  15)  So  Fas.  u.  B.  nach  S;  äör  F.  —  16)  So.  S,  eru  frä  komnir 
ok  F.  —  17)  So  S,  i  Ylf.  F.  (inum  Ylf.?).  —  18)  prandh.  die  Hss.  —  en 
fehlt  S.  —  19)  So  S,  petta  (penna  B.)  bring  S.  —  20)  So  S,  in  F.  aus- 
gefallen. —  21)  So  (doch  trüliga)  Sv  sina  tr.  F.  —  22)  So  F,  er  h.  veitti  hon. 
jafnan  S.  —  23)  So  Fas.  u.  (herbergi)  F  —  um  herbergit  pat  er  (peir)  drukku 
B.  nach  S.  —  24)  i  p.  t.  f.  in  S  (vorher  Fas.  enn  eigi).  —  25)  So  auch  B., 
hafngott  S.  —  26)  So  S,  hann  f.  F.  —  27)  So  auch  F  nach  U.  V.,  horninu 
Fas.  —  28)  So  auch  F  nach  U.  V.  —  29)  So  S,  pessar  F.  —  30)  So  F, 
skenkir  S.  —  31)  a  gesta  bekkinn  Fas.  —  32)  nur  komna  S.  —  33)  eigi  S. 
—  34)  So  F.,  pyggjum  v.  S.  —  35)  So  auch  B.,  ekki  f.  S.  —  36)  So  F  (doch 
at  h.  ans.),  er  hann  ansar  slikum  blutum  ekki  B.  nach  S,  er  h.  ans.  aungu 
til  um  sl.  hluti  Fas.  —  37)  in  fehlt  S.  — 


C.  II.  239 

pessi  inn  komni  gestr,  hversu  hann  ansaöi  litt  til  pessa  gripar, 
er  honum  var  synd  slik  gersimi38).  Konungr  sagöi39)  pa: 
gestr  inn  komni40)  raun  fleira  vita,  en  per  aetliö41),  ok  skal 
hann  koma  til  min  i  morgin  ok  segja  mer  nokkura  sogu42). 
Nu  jafnfram43)  talaz  peir  viö  gestirnir  ütar  a  bekkinn;  peir  5 
spyrja  inn  nykomna  gest44),  hvar45)  hann  hefir46)  set  jafn- 
goöan  hring  eöa  betra47).  —  Meö  pvi,  at  yör  pykkir  48) 
undarligt,  at49)  ek  tala  sva50)  fatt  til,  pa  hefi51)  ek  vist 
set  pat  gull,  at  ongum  mun  er  verra,  nema  betra  syniz.  — 
Nu  hlaeja  konungsmenn  mjok  ok  segja  sva:  her  horfiz52)  til  10 
gamans  mikils;  ok  muntu  vilja  veöja  viö  oss,  at  pü  hafir  set 
jafngott  gull  sem  petta53),  sva  at  pü  megir  pat  sanna;  skulu- 
ver  viö  setja  fjörar54)  merkr  gangsilfrs55),  en  pü  knif  pinn 
ok  belti,  ok56)  skal  konungr  um  segja,  hvarir  sannara  hafa. — 
Gestr  sagöi  pa:  eigi  skal  nü  hvartveggja57)  gera,  vera  i  15 
kalsi 58)  meö  yör,  enda  halda  eigi  ummaeli  pau 59)  sem  per 
biöiö,  ok  skal  vist  veöja  her  um  ok  sva  mikit  viö  leggja60), 
sem  per  hafit  um  maelt(!1),  en  konungr  skal  um62)  segja, 
hvarir  sannara  hafa63).  Haetta  peir  nü  sinu64)  tali,  tekr  Gestr 
horpu  sina  ok  slaer  vel  ok  lengi  um  kveldit05),  sva  at  ollum  20 
pykkir  unaö  i66)  a  at  heyra,  ok  slaer  pö  Gunnarsslag67)  bezt, 
ok    at    lyktum    slaer    hann  Guörünarbrogö    in68)    fornu,    pau 


38)  So  F  (gess.)  —  ok  hv.  hinn  komni  g.  andsvaraöi  litt  til,  er  honum 
var  synd  konungs  gers.  B.  nach  S.  —  39)  segir  B.  nach  s.  in  S.  —  40)  okunni 
S.  —  41)  So  B.  nach  S;  p.  munut  aetla  F.  —  42)  So  F.  —  segja  mer 
sögu  nockora  meö  pvi  at  hann  pottist  pat  kunna  B.  nach  S.  —  43)  So 
S.,  jafnfram  f.  F.  —  44)  tal.  p.  viö  utar  a  bekk.  gestir  ok  h.  komni  g.,  p. 
spyrja  hann  B.  nach  S.  —  45)  So  Fas.,  B.  —  hvart?  —  46)  hefdi  S.  — 
47)  Hann  s.  (svarar  B.)  findet  sich  hier  in  S.  —  48)  pykk.  pat  und.  S.  — 
49)  er  S.  —  50)  her  S,  vgl.  übr.  Fas.  —  51)  So  S,  hefir  F.  —  52)  So  B.  nach 
S,  segja,  at  par  h.  F.  —  53)  So  F.,  at  pü  mant  (munt  S)  jafng.  gull  (eigi 
jafng.  g.  S)  set  hafa  B.  nach  S.,  vgl.  Ba.  —  54)  setja  viö  sjau  B.  nach  S.  — 
55)  So  Fas.,  gangssilfrs  F,  S,  B.}  der  nach  S  zusetzt  sva  at  pü  skalt  eignast. 

—  56)  ok  f.  S.  —  57)  baeöi  B.  nach  S.  —  58)  kallsi  B.  —  at  vera  i  kalsi 
Fas.  —  59)  pau  fehlt  S.  —  60)  viö  setja  B.  nach  S.  —  61)  So  nach  F 
(hafum  maellt),  vgl.  B' .  —  hafit  talat  S.  —  62)  So  auch  B.  nach  F,  til  S.  — 
63)  So  auch  B.  nach  F;  sann,  segja  S,  vgl.  Bt.  —  64)  So  F,  pessu  S.  — 
65)  So  F  —  ok  siö  um  kv.  tekr  G.  hörpu  sina  ok  sl.  vel  ok  lengi  B.  nach  S. 

—  66)  i  fehlt  S.  —  67)  -slagi  S.  —  68)  So  S,  hinu  f.  F.  — 


240  S.  af  Nornagesti 

hpföa  menn  eit^i  fyrrw)    heyrt;   ok   eptir   pat   svafu70)  menn 
af  um  nöttina. 

(11  B.  III1).      Konungr    stendr    snemma    upp2)   um   morguninn 

ok  htyöir  tiöum:;);  ok  er  peim  er4)  lokit,  gengr  konungr  til 
5  borös  med  hirö  sinni5);  ok  er  hann  er  kominn'1)  i  hasaeti, 
gengr  gestasveitin 7)  innar  fyrir  konung  ok  Gestr  meö  peim, 
ok  segja  honum  sin  ummaeli  oll  ok  veöjan  pa8)  sem  peir 
hoföu  haft  aör°).  Konungr  svarar10):  litit  er  mer  um  veöjan 
yöra,  ])6  at11)  per  setiö  penninga  yöra  viö;  get  ek  J)ess  til12), 

10  at  yör  hafi  drykkr  i  hofuö  fengit,  ok  pykki-mer 13)  räö ,  at 
per  hafiö  at  ongu,  allra  heizt,  ef  Gesti  pykkir u)  sva  betr.  — 
Gestr  svarar15):  pat  vil  ek,  at  haldiz  oll  ummaeli  var!  — 
Konungr  segir,  at  sva  skal  vera — en  sva16)  liz  mer  a  pik,  Gestr, 
at  minir  menn  muni  hafa  maelt17)  sik  i  paular  um  petta  mal 

15  meir  en  pü,  en  pö  mun  pat  nü  skjött  reynt  veröa.  Eptir  pat 
gengu  peir  i  brott  ok  foru  menn  at  drekka,  ok  er  drykkjuborö 
varu  upp  tekin,  laetr18)  konungr  kalla  Gest  ok  talar  sva  til 
hans19):  nü  verör  pü  skyldr  til20)  at  bera  fram  gull  nokkut,  ef 
pü  hefir  til21),  sva  at  ek  megi  segja  um  veöjanina  meö  yör22). 

20  —  J>at  munu-per  vilja,  herra!  sagöi  Gestr;  hann  preifar23) 
pä  til  sjöös  eins24),  er  hann  haföi  viö  sik,  ok  tök  par  upp25) 


69)  fyri  S.  —  70)  So  (svofu)  F,  sofa  S.  Nach  nöttina  gibt  B.  (nach  S) 
noch  ok  er  pä  kyrt  um  siöir  um  pa  bekkjunautana.  — 

III.  1)  Das  Fg.  als  C.  111  mit  Fas.  bezeichnet,  bei  B.  noch  zu  C.  II 
gehörig,  weil  die  Hss.  hier  keine  Überschrift  darbieten.  —  2)  u.  sn.  S.  — 
3)  hlyöir  morgintiöum  ok  aörir  menn  meö  honum  B.  nach  S.  —  4)  ok  er 
tiöum  er  B.  nach  S.  —  5)  sina  B.  nach  S.  —  6)  ok  er  h.  hefir  sezt  S.  — 
7)  So  F,  S  —  g.  sveinninn  andere  Hss.,  vgl.  herbergissveinninn  C.  II;  für 
meö  peim  (ok  sva  gestr  h.  komni  m.  p.  S)  mep  honum  im  fg.  —  8)  ok  fehlt, 
segja  peir  honum  sina  vedjan  ok  öll  ummaeli  pau  S.  —  9)  ä.  h.  S.  — 
10)  segir  S.  —  11)  svä  at  S.  —  12)  p.  t.  fehlt  S.  —  13)  pykkir  S.  — 
14)  likar  S.  —  15)  segir  B.  nach  S.  —  16)  So  B.  nach  S,  kon.  mselti:  svä 
liz  mer  F.  —  17)  sem  m.  m.  hafi  sik  i  p.  m.  S.  (en  pö  im  fg.  f.).  —  18)  E. 
p.  ganga  peir  allir  saman  utar  at  sitja  ok  drekka  nü  slika  stund,  sem  peim 
likar.  Eptir  pat  voru  boröin  uppt.,  pä  1.  B.  nach  S.  —  19)  kalla  ä  Gest, 
hann  gengr  fyrir  konung:  B.  nach  S.  —  20)  skyldugr  at  S.  —  21)  segir 
konungr  fügt  S  hier  ein.  —  22)  s.  um  meö  yör  um  veöjunina  B.  nach  S.  — 

23)  S  nach  22):  Hvat  man  annat  heldr  til,  segir  Gestr,  preifar  hann  u.  w.  — 

24)  til  fesjöös  sins  B.  nach  S.  —  25)  ok  tekr  ör  B.  nach  S.  — 


C.  II,  III,  IV.  241 

eitt  knyti  ok  leysir  til  ok  faer  i  hendr  konungi.  Konungr 
ser26),  at  petta  er  brotit  af  soöulhringju,  ok  ser27),  at  petta 
er  allgott  gull;  hann  biör  pä  taka 28)  hringinn  Hnituö29), 
ok  er  sva  var  gert30),  berr31)  konungr  saman  gullit  ok  hring- 
inn32) ok  maelti  siöan33):  vist  liz  mer  petta  betra  gull,  er  5 
Gestr  hefir  fram  borit,  ok  sva  mun  litaz  fleirum  monnum34), 
po  at  siai ;  sonnuöu  petta  pa  margir  menn  meö  konungi 35) ; 
siöan  sagöi  hann  Gesti  veöfeit36),  pöttuz  gestirnir  pa  ösvinnir 
viö  orönir  um  petta  mal37).  —  Gestr  maelti38)  pa:  takiö 
fe  yövart  sjalfir,  pvi  at  ek  parf  eigi  at  haf a,  en  veöiö  ekki 39)  10 
optar  viö  ökunna  menn,  pvi  at  eigi  vitu-per 40) ,  hvern  per 
hittiö41)  pann  fyrir,  at  baeöi  hefir  fleira  set  ok  heyrt  en 
per42);  en  pakka  vil  ek  yör,  herra,  örskuröinn 43) !  —  Konungr 
maelti44)  pä:  nü  vil  ek45),  at  pü  segir,  hvaöan  pü  fekt  gull  pat 
er  pü  ferr  meö.  Gestr  svarar46):  trauör  em47)  ek  pess,  pvi  15 
at  pat  mun  flestum  pykkja  ötrüligt,  er  ek  segi  par  til.  J>6 
viljum  ver  heyra48),  segir  konungr,  ok  man  pat  vel  fallit49), 
meö  pvi  at  pü  hefir  oss  aör  heitit50)  sogu  pinni.  Gestr 
svarar51):  ef  ek  segi  yör,  hversu  farit  er  um  gullit,  pa  get 
ek52),  at  per  viliö  heyra  aöra  sogu  her  meö53).  Vera  ma  20 
pat,  segir  konungr,  at  rett  getir  pü  pessa54).  — 

IV1).     p)a  mun  ek  segja  fra  pvi,  er  ek  for  suör  i  Frakk- (1IIÄ) 
land;   vilda   ek   forvitnaz   um   konungs   siöu  ok  mikit  agaeti, 
er  för  fra  SigurÖi  Sigmundarsyni  um  vaenleik  hans  ok  proska. 


26)  hann  ser  S.   —    27)  Kon.  ser  hier  (vgl.  26)  S.   —    28)  ok  bad  t.  S. 

—  29)  S  fügt  hinzu  ok  vita,  hvart  pat  er  fegra  gull  en  hringjubrotit.  — 
30)  ok  er  sva  gert  S.  —  31)  b.  pa  S.  —  32)  gullin  (ok  hr.  f.)  S.  —  33)  ok 
segir  sva  S.  —  34)  m.  fehlt  S.  —  35)  petta  sanna  ok  aörir  meö  konungi  B. 
n.  S.  —  36)  Eptir  pat  doemir  Öl.  kon.  vedjunarfe  Gesti  S.  —  37)  pikkjast 
gest.  ösv.  v.  orön.  um  p.  m.  B.  n.  S.    —    38)  s.  (=  segir)  S.    —    39)  eigi  S. 

—  40)  So  auch  B.,  viti-  S.  —  41)  So  F,  Bt.  finniö  mit  S.  —  42)  at  mart 
hafi  set  eöa  heyrt  B.}  S.  —  43)  ok  pakka  ek  konungi  örskurö  pann  er  hann 
haföi  ä  väru  mäli  B.,  S.  —  44)  segir  S.  —  45)  Gestr  fügt  S  ein.  —  46)  s.  S. 
47)  So  S,  er  F.  —  48)  pö  skaltu  nü  segja  S.  —  49)  So  B.  nach  S:  ok 
fallit  fehlt  F.  —  50)  m.  p.  at  pii  hezt  mer  S.  —  51)  s.  S.  —  52)  g.  e. 
pess  S.  —  53)  h.  meö  B.,  S  nach  viliö.  —  54)  at  r.  g.  p.  p.  fehlt 
in  S.  — 

IV.     1)   Über  sehr,  in  F:    Fräsogn   Gestz.    capitulum.    —    In  S:    Her   s. 
Nornagestur  fra  Sig.  Fäfn — 

Prosaische  Edda.  16 


242  S.  af  Nornagesti 

Varö  |>a  ekki  til  tiöinda,  fyrr  en  ek  kom  til  Frakklands-) 
ok  til  möts  viö  Hjalprek  konung3);  bann  haffti4)  mikla5) 
hirö  um  sik.  J>ar  var  pa  Sigurör  Sigmundarson  V(,)lsung8- 
sonar  ok  Hjordisar  Eylimadöttur.  Sigmundr  feil  i  orrostu 
5  fyrir  Hundings  sonum,  en  Hjordis  giptiz  Alfi0),  syni  Hjalp- 
reks  konungs.  Vex  Sigurör  par  upp  i  barnoesku7)  ok 
allir  synir  Sigmundar  konungs;  varu  peir8)  umfram  alla 
menn  um  afl  ox  voxt,  Sinfjt^tli  ok  Helgi,  er;')  drap  Hunding 
konung    ok   pvf    var   hann  Hundingsbani   kallaör;    priÖi    het 

10  Hamundr.  Sigurör  var  J)ö  allra  peira  broeöra  framast 10) ; 
er  monnum  pat  ok  kunnigt11),  at  Sigurör  hefir  verit  gofgastr 
allra  herkonunga  ok  bezt  at  ser  i  fornum12)  siö.  p>a  var  ok 
kominn  til  Hjalpreks  konungs  Reginn,  son  Hreiömars;  hann 
var   hverjum    manni    hagari   ok   dvergr   a  voxt,    vitr   maör, 

15  grimmr  ok  fjolkunnigr;  Reginn  kendi  Siguröi  marga  hluti11) 
ok  elskaöi  hann  mjok.  Hann  sagöi  J>a  fra  forellri  sinu14) 
ok  sva  atburöum  undarligum,  er  par  hQföu  gerz15);  ok  er 
ek  haföa16)  skamma  stund  par  verit,  geröumz17)  ek  pjönust- 
umaör   Siguröar,    sem    margir    aörir18);    allir    elskuöu    hann 

20  mjok,  pvi  at  hann  var   baeöi  bliör   ok  litillatr  ok  mildr19)  af 
fe  viö  oss.  — 
(IVB.)         V1).     pat   var   einn   dag,   at-)  ver  Sigurör8)    kömum   til 
hüsa  Regins    ok4)    var   Siguröi    par5)    vel   fagnat,     pä,  kvaö 
Reginn  visu  pessa 6) : 

(Reginsm.   13)  Kominn  es  hingat 
konr 7)  Sigmundar, 


2)  sudr  i  Frakkland  S.  —  3)  ok  kom  ek  pä  til  Hjalpreks  (ü.  konungs 
B.)  S.  —  4)  hafdi  hann  S.  —  5)  mykla  F.  (gewöhnt.).  —  6)  So  (doch  Hältvi) 
F,  pegar  Alfi  S.  —  B  .  verweist  auf  pä,  Alfi  in  der  eddischen  Prosa:  Frä 
dauöa  Sinfjötla.  —  7)  Vgl.  Ox  Sig.  par  upp  i  barn.  ebendort.  —  8)  p.  fehlt  S. 
9)  So  F.,  ok  annarr  Helgi  er,  er  S  (Helgi,  er  B.).  —  10)  So  F  u.  S,  Fas.: 
framastr.  —  11)  er  mönnum  pat  eigi  okunnigt  S.  —  12)  i  heidnum  S.  — 
13)  mart  S.  —  14)  So  B.  nach  S,  forelldrum  sinum  F.  —  15)  er  p.  h.  g. 
(georst  F)  fehlt  S.  —  16)  So  B.,  hafde  (-i)  F,  S.  —  17)  pä  g.  S.  —  18)  ok 
margir  menn  adrir  pjona  honum  S.  —  19)  ok  örr  af  fe  B.  n.  S.  — 

V.  1)  Überschr.  in  F:  Vidrtal  peirra  konungs  ok  Gestz.  —  in  S:  hör 
s.  af  sverdi  Gram  er  R'  gjordi.  —  2)  er  S.  —  3)  So  B.  nach  S.,  Sig.  f.  F. 
—  4)  ok  f.  S.  —  5)  So  F  u.  S  nach  B' .  (F  nach  U.  V.  pä).  —  6)  p.  fehlt 
S.  —  7)  So  S  u.  L.  E.,  sonr  F.  — 


C.  IV,  V.  243 

seggr7a)  snarraöi 

til  sala  varra ; 

megn8)  hefir  meira 9) 

an  inaÖr  gamall10), 

es  mer11)  fangs  vpn 

at12)  frekum  ulfi. 
Ok  enn  kvaÖ  hann13): 

(Regm.  14)  Ek  mun  fceöa11) 

folkdjarfan  gram, 

nu's  Yngva  konr 

meö  oss  kominn; 

sja  mun  raesir 

rikstr  und  sölu, 

fraegr  um  lond  oll 

meö15)  lofi  sinu! 
Sigurör  var  pa  jafnan  meö  Regin,  ok  hann  sagöi  honum 
mart  fra16)  Fafni,  er  hann  la  a  Gnitaheiöi17)  i  orms  liki, 
ok18)  at  hann  var  undarliga  mikill  vexti.  Reginn  gerÖi  Sig- 
uröi  sverö,  er  Gramr  het;  J)at  var  sva  snarpeggjat,  at  hann  5 
bra  fvi  i  ana  Rfn  ok  let  reka  ofan19)  at  ullarlagö  fyrir 
strauminum  ok  tök  i  sundr  lagöinn 20)  sem  vatnit.  Siöan  klauf 
Sigurör  steöja  Regins  meö  sveröinu21).  Eptir  Jmt  eggjaöi 
Reginn  Sigurö,  at  drepa  Fafni  brööur22)  sinn,  ok  kvaÖ 
Sigurör23)  visu  J>essa:  10 

(Regm.   15)  H^tt  munu  hlaeja 

Hundings  synir, 

peirs  Eylima 

aldrs  vornuöu24), 

ef  mik  teygir 


7a)  So  H.  G.,  s.  inn  sn.  Hss.  —  8)  So  F,  S,  möö  L.  E.  -  9)  So  L.  E.r 
mikit  F,  S.  —  10)  ek  m.  g.  F.  —  11)  ok  er  mcr  L.  E.,  vgl.  H.  G.  —  12)  af 
F,  at  S,  L.  E.  —  13)  Ok  e.  k.  h.  fehlt  S.  —  14)  So  B.  mit  L.  E.,  frceda  F, 
S,  Fas.  —  15)  SoF,  af  S.  — Der  Schluß  in  L.  E.:  fn'ymr  um  oll  lQnd  orlogsimu. 

—  16)  fra  S,  af  F.    —    17)  So  Bj.,  B.  —  Gnipah.  S,  F.   —    18)  ok  f.  S.  — 
19)  of.  fehlt  S.  —  In  der  Prosa  nach  Keginsm.  Str.  14  steht  ofan  vor  i  Ein. 

—  20)  In  F  fehlen  die  in  S    (so   auch   Prosa  Regln.)   fg.    Worte   sem   vatnit. 

—  21)  In  S  steht  m.  sv.  vor  st.  K.    —    22)  brödr  F.    —    23)  Sig.  ist  nach  S 
ergänzt,  wo  es  heißt :  Sig.  kv.  J>ä  visu.  —  24)  synjuöu  L.  E. 

16* 


2  t4  s.  ;ii  Nornagesti 

meir  at  soükja2") 
hringa  rauöa 
an  hefnd-")  foöur-'7)! 
Eptir  |»etta  byr  Sigurör  ferö  sina  ok  aetlar  at  herja  a  Hund- 
ings  sonu,   ok    fa3r    Hjalprekr    konungr   honum   mart   liö  ok 
nokkur  herskip.     I  pessi  ferö 28)  var   meö  Siguröi  Hamundr, 
broöir  hans,  ok  Reginn  dvergr;  ek  var  ok  [>ar,  ok  kolluöu  |>eir 
5  mik  pa  Norna-Gest.     Var  Hjälpreki  konungi  kunnleiki  a  mer, 
J)a    er    hann    var    i    Danmork    meö    Sigmundi    V9lsungssyni. 
pa  atti  Sigmundr  Borghildi29)  ok30)  skildu  pau  svä,  at  Borg- 
hildr    drap   SinfJQtla,    son    Sigmundar31),    meö   eitri.     Siöan 
fekk   Sigmundr   suör   i   Frakklandi    HJ9rdisar    Eylimadöttur, 

10  er  Hundings  synir  drapu,  ok  atti  Sigurör  ba3Öi  at  hefna  foöur 
sins  ok  mööurfoöur.  Helgi  Sigmundarson32),  er  Hundings 
bani  var  kallaör,  var  broöir  Siguröar,  er  siöan  var  kallaör 
Fafnisbani33).  Helgi,  broöir  Siguröar34),  haföi  drepit  Hund- 
ing  konung  ok  sonu  hans  fr  ja:   Eyjülf,  Hervarö35),    HJ9rvarÖ. 

15  Lyngvi  komz  undan  ok  tveir  broeör  hans,  Alfr  ok  Hemingr36). 
Varu  |)eir  inir  fraBgstu37)  menn  um  alla  atgervi  ok  var 
Lyngvi  fyrir  [)eim  broeörum;  J)eir  varu38)  mjok  fjplkunnigir; 
J>eir  hgföu  kügat  marga  smäkonunga  ok  marga  kappa  drepit 
ok  margar    borgir    brent,    ok    geröu   it    mesta39)    hervirki  i 

20  Spanlandi40)  ok  Frakklandi;  en  pa  var  eigi  keisarariki 
komit    norör    hingat    yfir    fjallit41).     Hundings    synir   h9föu 


25)  So  nach  F,  S  —  doch  bietet  S  tregar,  was  B.  auf  nimmt  {dabei 
bemerkend,  daß  es  hier  ohne  rechten  Sinn  stehe),  F  nach  U.  V.  tegar,  nach 
Fas.  [ebenso  wie  G)  teygir.  Dies  Verb  scheint  der  in  F,  S  vorliegenden  Konstr. 
allein  angemessen;  die  L.  E.  bietet:  ef  meirr  tiggja  inunar  at  soekja,  vgl.  auch 
H.  G.  -  26)  So  S  u.  L.  E„  hefna  F.  —  27)  Für  fööur  (so  auch  L.  E.  u. 
B.)  fedr  S.  —  28)  1  feire  for  S.  —  29)  So  S  (u.  L  E.),  Bergh.  F.  {immer).  — 
In  S  ist  hinzugefügt  at  ßrälundi.  —  30)  ok  f.  S.  —  31)  s.  S.  steht  in  S  erst 
nach  m.  eitri.  —  32)  Sigm.  fehlt  S,  folgt  aber  vor  bröö.  Sig.  hernach  (var 
Sigmunds,  ok  br.  Sig.).  —  33)  F.  kall.  S.  —  34)  Nach  U.  V.  würde  F  hier 
irrig  Sigmundar  haben.  —  35)  So  mit  Bt.  verbessert  für  Herrud,  (Hj.  Herrud 
S),  vgl.  auch  Helg.  Hund.  II,  Prosa  vor  Str.  13.  —  36)  JSach  S  lautet  der 
Satz:  en  aörir  f>rir  brceör  kömust  undan,  Lyngvi,  A.  ok  Hein.  —  37)  So  F 
(doch  undeutlich),  fraegustu  S.  —  38)  väru  menn  S.  —  39)  So  F,  mikit  S. 
40)  Spanlandi  B.  nach  S.,  Spanial.  Fas.  nach  F.  —  41)  So  F  (gemeint  ist 
das  Mundialjall,  vgl.  258,  7)  —  fjall  S.  — 


G.  V,  VI.  245 

tekit  undir  sik  pat  riki,  er  Sigurör  atti  i  Frakklandi,  ok  varu 
peir  par42)  mjok  fjolmennir. 

VI1).      Nu    er    at    segja    fra    pvi,    er2)    SigurÖr    bjöz    til  (v^>.) 
bardaga  i  möt3)  Hundings  sonum;    hann   haföi   mikit  liö  ok 
vel  vapnaö.     Reginn  haföi  mjok  raöagerö  fyrir  liöinu;  hann  5 
haföi  sverö,  pat  er  Riöill  het,  er  hann    haföi  smiöat.     Sigurör 
baö  Regin  lja  mer4)  sveröit;  hann  gerdi  sva5),  bar  ek  petta 
sverö.     Reginn  baö  hann6)    drepa   Fafni,    pa   er   hann   koemi 
aptr  ör  pessi  ferö;  Sigurör  het  honum  pvi7).  —  Siöan  sigldu- 
ver   suör   me8   landi ;   pa   fengu-ver   gorningaveör 8)    stör   ok  10 
kendu  pat  margir  Hundingssonum  °).   Siöan  sigldu-ver  n9kkuru 
landhallara;  pa  sam  ver  mann  einn  a  bjargsnos10),  er  gekk 
fram  af  sjövarhomrum;  hann  var  i  heklu  groenni  ok  i  blam11) 
brokum,  upphava  sküa  ok  knepta  at  legg,  laufsprota  i  hendi12). 
J)essi  maör  ljööar13)  a  oss  ok  kvaö:  15 

(Regm.   16)  Hverir  riöa  her18'1) 

Ra3vils14)  hestum 

h<J)var  unnir15), 

haf16)  glymjanda? 

eru  segl  yör 

sjovi  stokkin16a), 

munut17)  vapnaöir 

vind  of  standask. 
Reginn  kvaö  i  möti: 

42)  ok  par  v.  peir  S  nach  Bt.  — 

VI.  1)  Überschr.  in  F:  Saga  Gestz;  in  S:  her  kvedr  Ööinn  margar 
visur.  —  2)  So  F,  at  S  n.  Bt.  —  3)  möti  S.  —  4)  So  B.  nach  S.  Die  Worte 
1.  m.  s.  sind  aber  nicht  Rede  im  Munde  des  Sig.  (so  B.),  sondern  m.  bezieht 
sich  auf  Norn.  (so  Edz.).  —  ]jk  ser  F.  —  5)  So  B.  nach  S.  Die  letzteren  Worte 
stehen  in  bezug  auf  die  Worte  Nornagests  249,  IG  tök  Reg.  pä  viö  sveröi  sinu  af 
mer,  b.  ek  p.  sv.  f.  F.  —  6)  ok  baö  h.  F.  —  Reg.  baö  Sigurö  B.,  S.  —  7)  hon.  fehlt  S, 
pvi  in  F  pi  geschr.  (nach  B' '.).  —  8)  So  (gjorn.)  F,  pä  fingu  (fengu  B.)  ver 
gern.  B.  nach  S.  —  9)  pat  k.  menn  Hund.  S.  —  10)  Nach  bj.  folgt  in  F 
nokkurri  (vgl.  nokkuru  Z.  11),  über  die  Schreib,  bjargsnos  vgl.  B '.  u.  Norr. 
Fornkv.  216 a)  zu  Z.  \.  —  11)  i  bl.  S  nach  Bt.  —  12)  So  B.  nach  S;  ok 
knepta  skö  at  fotum  upph.  ok  spjot  F.  —  13)  So  auch  B.  mit  F,  hlj.  S.  — 
13«)  par  L.  E.  —  14)  Raef.  F.  —  15)  So  L.  E.,  hafri  unnar  F,  S  (verlesen). 
—  16)  So  S  u.  L.  E.,  hafi  F.  —  16 a)  seglvigg  eru  sveita  st.  R.  —  17)  So 
(munu  at)  F,  mun  at  S,  munat  B.  u.  L.  E.  —  Im  fg.  vagmarar  E.  —  18)  So 
fro)  S,  eru  L.  E.,  F. 


»46  S.  af  Noraagesti 

(Remn.   17)   Her  'ru-ver18)  Sigurftr 
a  sja1')   konin ir, 
es  oss  byrr  gefinn 
viö  bana  sjalfan; 
fellr  brattr20)  breki 
brondum21)  haerra2-'), 
hlunnvigg  hrapa  — 
hverr  spjTrr  at  J>vi  ? 

Heklumaörinn 23)  kvaö : 

(Regm.   18)  Hnikar  hetu  24)  mik, 

pa's  Hugin2-)  gladdi2';), 
Volsungr  ungi27), 
ok  vegit  haföi 28) ; 
nü  matt  kalla 
karl  a  bjargi2!l) 
Feng  eöa  Fjolni; 
far  vilk  J)iggja! 

f>a  viku-ver  at  landi,  ok  laegöi  skjött  veörit,  ok  baö  SigurÖr 
karl  ganga  üt  a  skipit30) ;  hann  geröi  sva,  pa  feil  ßegar  veörit 
ok  geröi  inn  bezta  byr31).  Karl  settiz  niör  fyrir  kne  Siguröi  •"•'-') 
5  ok  var  mjok  makraÖr33);  kann  spuröi,  ef  SigurÖr  vildi  nokkut 
raö  af,34)  honum  piggja.  SigurÖr  kvez35)  vilja,  sagöiz  fat 
hyggja36),  at  hann37)  mundi  veröa  raödrjugr 38),  ef  hann  vildi 
monnum39)  gagn  gera.     Sigurör  kvaö  til  heklumanns: 


19)  So  F,  S,  sjö  B.,  vgl.  hier  u.  im  fg.  H.  G.  —  20)  So  B.  nach  L.  E. 
bratt  F,  S.  —  21)  So  F  u.  L.  E.,  hömrum  S.  —  22)  So  F,  haeri  (heri)  L.  E. 
u.  Ausg.,  h.  fehlt  S.  —  23)  Heklurnaör  B.}  S.  —  Vgl.  für  diese  Str.  auch 
Völss.,  G.  XVII.  —  24)  So  S  u.  L.  E ,  hetom  F,  urspr.  Hn.  hetumk?  {doch 
s.  H.  G.).  25)  So  (h.)  L.  E.,  huginn  S,  hug  F.     —     26)  gladdak  L.  E., 

korrig.  in  gladdi;  letzt,  auch  F,  S,  ek  gl.  Völss.  —  27)  So  B.  mit  L.  E.  u. 
Völss.,  viöa  F,  S.  -  -  28)  So  alle  Hss.,  vgl.  H.  G.  u.  Völss.  XVII  «)  bis  8).  — 
gladda-hafÖal^.  in  Völss.,  hier  gladdak,  haföak.  —  29)  Einige  Ausg.  der  L.  E. 
inter fungieren  nach  bjargi ;  a  bj.  F,  S,  af  bj.  Völss.,  af  bergi  L.  E.  —  30)  So 
F,  skip  S.  —  31)  So  F;  S  nach  svä  nur  f)a  varö  in  bezti  byr,  darnach  B.  — 
32)  Nur  S.  geschr.  in  F,  S.  —  33)  mäldjarfr  S.  —  34)  So  F,  S  nach  Bt.  — 
35)  sagdiz  S.  —  36)  hyggja  S,  fehlt  F,  oetla  ergänzen  U.  V.  —  37)  S  nach 
vilja:  ok  kvezt  J>at  hyggja,  at  karl  u.  w.  —  38)  veröa  nach  räödr.  B.  u.  S. — 
39)  m.  fehlt  S. 


G.  VI.  247 


(Regm.  19)  Seg3'*a)  mer  Jmt,  Hnikarr! 

alls  |)ü40)  hv^rttveggja  veizt 

goöa  heill  ok  guma : 

hver  bozt  eru41), 

ef  berjask  skal, 

heill42)  at  sveröa  svipan43)? 

Hnikarr  kvaö: 

(Regm.  20)  Morg  eru  göö, 

ef  gumnar  vitu44), 
heill  at  sveröa  svipan; 
dyggva45)  fylgju 
hykk46)  ins  dokkva  vesa 
hrottameiöi  hrafns47). 

(Regm.  21)  |)at  es  annat, 

ef  Jm'st  üt  um48)  kominn 
til  brottferöar49)  büinn; 
tva  ]oü  litr 
a  tai  standa50) 
hröörfüsa51)  hali5-). 

(Regm.  22)  fat's  it  priöja, 
ef  {xjöta  heyrir 
ulf  und  asklimum58); 
heilla  auöit 

verör  per  af  hjalmstofum, 
ef  pu  litr54)  J)a  fyrri55)  fara. 


39  •)  So  H.  G.,  segpu  Hss.  —  40)  So  F  u.  L.  E.,  allztu  S,  hvärt.  Hss.  — 
41)  So  L.  E.,  hverjar  eru  (voru  S)  beztar  F,  S.  —  42)  So  L.  E.;  heillir  F,  S. 
—  43)  So  F,  S  hier  u.  fg.  Str.,  L.  E.  svipon.  —  44)  So  B  u.  (doch  vita)  F, 
S  —  ef  gumar  vissi  L.  E.  —  45)  So  mit  F  auch  B,  dyggja  S  u.  L.  E.  — 
46)  hygg  F,  h.  ek  L.  E.}  h.  ek  at  S.  —  47)  So  mit  H.  G.,  at  hr.  L.  E., 
af  hrotta  meida  hrapi  S,  F.  —  48)  üt  {so  L.  E.)  fehlt  F,  um  vin  kom.  S.  — 
49)  So  (doch  ok  t.)  F,  S  —  ok  ert  ä  braut  b.  L.  E.  —  50)  So  L.  E.,  S; 
ä  ra  i  st.  F.  —  51)  So  B.  nach  L.  E.;  hröörfulla  F,  S.  —  52)  So  F  (hale) 
u.  L.  E.f  halli  S.  —  53)  So  B.  nach  L.  E.,  undir  askinum  F,  S.  —  54)  So 
F,  S,  ser  L.  E.  —  55)  So  L.  E.,  fyri  S  nach  Bt.,  fyrr  F.  — 


-48  s.  af  Nornagesti 

(Regm.  23)  Engr55")  skal  gumna 
f  gegn  M)  vega 
sfö  skinandi57)  systur  Mäna; 
peir  sigr  hafa, 
es68)  sja  kunnu, 
hjorleiks  hvatir  eör59)  hamalt  fylkja. 

(Regm.  24)  pat's  far  mikit, 

ef  pü  fceti  drepr, 

pars  at  vigi  veör 60) ; 

talardisir 

standa  per  a  tvaer  hliöar 

ok  vilja  pik  saran  sja. 

(Regm.  25)  Kembör61)  ok  pveginn 

skal  kcenna 62)  hverr 

ok  at  morni63)  mettr; 

pvit  övist  es688), 

hvar  at64)  aptni65)  komr; 

illt's  fyr66)  heill  at  hrapa. 
Ok67)  eptir  pat  sigldu-ver  suör  fyrir  Hollsetuland  ok  fyrir 
austan  Frisland  ok  par  at  landi.  pegar  fregna  Hundings 
synir  um  ferö  vara  ok  safna08)  liöi  ok  veröa  bratt  fjol- 
mennir,  ok  er  ver  finnumz,  tekz  harör  bardagi.  Var  Lyngvi 
5  peira  brceöra  fremstr"9)  i  allri  framg9ngu,  söttu  pö  allir 
fast  fram70).  Sigurör  soekir  i  möti  sva  hart,  at  allt  hrQkk71) 
fyrir  honum,  pvl  at  sveröit  Gramr  verör  peim  skeinuhaett; 
en    Siguröi  parf    eigi   hugar    at  fryja.     Ok    er    peir   Lyngvi 


55 a)  So  L.  E.,  engi  F,  S.  —  56)  gegn  F,  S,  gogn  L.  E.  —  57)  So  L.  E. 
u.  S,  sitjande  F.  —  58)  So  L.  E.  u.  S ;  sem  F.  —  59)  So  schreiben  U.  V.  für 
eöa  (Str.  18,  7.),  vgl.  Wb.  —  Str.  23  wird  von  manchen  Hrgb.  als  achtzeilige 
abgesetzt.  Urspr.  Fass.  der  2.  Halbstr.  viell.  hafa  peir  sigr,  hamalt  fylkja  es 
kunnu  hJQrleiks  hvatir.  —  60)  So  nach  L.  E.,  pa  er  .  .  vegr  F,  S.  —  61)  So 
B.,  kemdr  S,  F.  —  62)  So  B.  nach  L.  E.7  kennaz  F,  S.  —  63)  So  B.  nach 
L.  E.,  af  minni  F;  af  minnum  S.  —  63 a)  So  F,  S;  osynt  er  L.  E.  —  64)  So 
L.  E.  u.  S—  hvat  er  F.  —  65)  So  S,  apni  L.  E.,  aftnni  F.  —  66)  So  (firir) 
F,  S,  fyr  B.  mit  L.  E.  —  67)  Ok  f.  S  (eftir  F),  —  68)  So  F  (safnna)  u.  S 
nach  Bt.  —  69)  fr.  p.  hr.  S.  —  70)  i  allri  framg.  fehlt  S,  wo  das  Fg.  lautet:  en 
allir  gengu  peir  fast  fram,  ok  s.  S.  h.  i  m.  sv..  at  n.  w.  —  71)  So  (hrok)  F, 
hrokkr  B.  nach  S.  — 


G.  VI.  249 

finnaz,  skiptaz  peir  morgum  hoggum  viö  ok  berjaz  alldjarf- 
liga;  verör  pa  hvild  a  bardaganum,  pvi  at  menn  horfa  a 
petta72)  einvigi;  pat  var  langa  hriö,  at  hvarrgi  peira  kom 
sari73)  a  annan,  sva74)  varu  peir  vigfimir.  Siöan  scekja 
broeör  Lyngva  fast74a)  fr  am  ok  drepa  margan  mann,  en  sumir  5 
fl^ja.  pa  snyr  Hamundr,  broöir  Siguröar,  i  möti  peim  ok 
ek  meö  honum75).  Verör  pa76)  nokkur  mottaka77),  en  sva 
tykr  meö  peim  Siguröi  ok  Lyngva,  at  Sigurör  gerir  hann 
handtekinn,  ok  var  hann  settr  i  jarn.  En  er  Sigurör  kom 
til  var,  pa  verfta  skjott  umskipti ;  f alla  pa  Hundings  synir  ok  10 
allt  liö  peira,  enda  myrkvir78)  pa  af  nott.  Ok  pa  er  lysti79) 
um  morgininn 80) ,  var  Hnikarr  horfinn  ok  s&z  eigi  siöan; 
hyggja  menn81),  at  par  hafi82)  Ööinn  verit.  Var  pa  um 
pat83)  talat,  hvern  dauöa  Lyngvi  skyldi  hafa;  Reginn  lagöi 
pat  til  raös,  at  rista  skyldi  bloöorn  a  baki  honum84),  ok  sva  15 
var  gert.  Tök  Reginn  pa  viö  sveröi  sinu  af  mer  ok  reist85) 
meÖ  pvi  bak  Lyngva,  sva  at  hann  skar  rifin  fra  hrygginum 
ok  drö  par  üt  lungun.  Sva  dö  Lyngvi  meö  mikilli  hreysti ; 
pa  kvaö  Reginn: 

(Regm.  26)  Nü's  blööugr  orn 

bitrum86)  hjorvi 

bana  Sigmundar 

a  baki  ristinn. 

Far87)  vas  fremri, 

sa's  fold  ryöi88), 

hilmis  nefi89), 

ok  Hugin90)  gladdi! 
par  var  almikit9')  herfang;   töku  liösmenn  Siguröar  pat  allt,  20 
pvi  at  hann  vildi  ekki  af  hafa:  var  par92)  mikit  fe  i  klaeöum 


72)  peirra  S.  —  73)  höggvi  S.  —  74)  So  S,  sü  (verschr.)  F.  —  74 a)  hart 
S.  —  75)  honum  irrig  zweimal  in  F.  —  76)  So  nach  Bt.  F  u.  S,  verör  pä 
enn  Fas.  nach  andern  Hss.  —  77)  viötaka  B.,  S.  —  78)  So  auch  B.  mit  F, 
myrkir  S.  —  79)  So  F,  lysir  S.  —  80)  So  F,  S  nach  B.  —  81)  So  F,  S  nach 
Bt.  -  -  82)  So  B.  nach  S,  pat  hafvi  F.  —  83)  Var  pa  til  tal.  S.  —  84)  Die 
letzten  4  Worte  f.  in  F.  —  85)  So  auch  B.}  risti  S.  —  86)  So  S  u.  L.  K, 
breiöum  F.  —  87)  ongr  er  E.  —  88)  So  S  u.  L.  E.,  ridur  (=  ryör  oder 
Hör?)  F.  —  89)  So  S  u.  B.,  hnefi  F,  arfi  L.  E.  —  90)  So  F  u.  L.  E.,  -inn  S. 
—  91)  So  S,  alm.  F.  —  92)  So  auch  B.  mit  F,  pat  S.  — 


250  S.  af  Nornagesti 

ok  vapnum.  Siöan  drap  Sigurör  pa  Fafni  ok  Beginn9*),  pvi 
at  hann  vildi  svikja  hann;  tök  Sigurör  pa  gull  Fafnis  ok 
reiö  a  brott '••■')  meö;  var  hann  siöan  kallaör  Fafnisbani. 
Eptir  pat  reiö  hann  upp  a  Hindarheiöi95)  ok  fann  par9,i) 
5  Brynhildi,  ok  föru97)  peira  skipti  sem  segir  i  sogu  Siguröar 
Fafnisbana.98) 
(VI  B.)  VII1).  Siöan  faer  Sigurör  Guörunar  Gjükadöttur;  var 
hann  pa  um  hriö  meö  Gjükungum  mägum  sinum.  Ek  var 
ymist  meö  Siguröi  eÖa  norör2)  i  Danmork8);  ek  var  ok  meö 

10  Siguröi,  J)ä4)  er  Sigurör  konungr5)  Hringr  sendi  Gandalfs 
sonu,  maga  sina,  til  möts  viö  Gjükunga  Gunnar  ok  Hogna  ok 
beiddiz6),  at  peir  mundi  lüka7)  honum  skatt  eöa  pola  her  ella; 
en  peir  vildu  verja  land  sitt.  pa  hasla  Gandalfs  synir  Gjük- 
ungum voll  viö  landamaeri  ok  fara  aptr  siöan,  en  Gjükungar 

15  biöja  Sigurö  Fafnisbana  fara  til  bardaga  meö8)  ser ;  hann  sagöi, 
sva  vera  skyldu9).  Ek  var  pa  enn  meö  Siguröi;  sigldum10) 
ver  pa  norör  til  Hollsetulands  ok  lendum  far  sem  Jarnamööa 
heitir11),  en  skamt  fra  hofninni  varu  settar  upp12)  heslistengr, 
]>ar    sem    orrostan   skyldi13)   vera;    sja-ver14)    pa   morg  skip 

20  sigla  noröan15),  varu  Gandalfs  synir  fyrir  peim,  soekja  pa 
hvarirtveggju16)  a  land  upp.  Sigurör  Hringr  var  eigi  par, 
pvi  at  hann  varö  at  verja  land  sitt  Svipjöö,  pvi  at  Kürir  ok 
Kvaenir  herjuöu  pangat;  Sigurör  var  pa  gamall  mjok.  Siöan 
lystr  saman  liöinu,  ok17)  verör  par  mikil  orrosta  l8)  ok  mann- 

25  skceö.  Gandalfs  synir  gengu  fast  fr  am,  pvi  at  peir  varu 
baeöi19)  meiri   ok   sterkari    en   aörir   menn.     I  peira    liöi   saz 


93)  Sig.  Fafni  ok    sva  Regüm  S    (Regin  B.).  94)  So  S,  burt  F.  — 

95)  So  F,  Hindarfjall  S  {so  auch  L.  E.  u.  Volss.).  —  96)  So  F,  ok  par  f.  h. 
S.   —  97)  fara  S.  —  98)  Fäfn.  fehlt  S.  — 

VII.  1)  Überschr.  inF:  Gestr  sagdi  fra  Starkadi;  in  S:  her  berst  Sigurdr 
vid  Gandalfssono  —  2)  ymist  und  eöa  nur  in  S  erhalten.  —  3)  So  F,  -kum 
S,  -ku  B.  —  4)  pa  in  S  vor  meö.  —  5)  kon.  fehlt  S.  —  6)  So  S,  beiddi  F. 
—  7)  gjalda  S.  8)  meö  in  S   ausgefallen.    —    9)  S  nach  ser:  hann  gerir 

svä.  —  10)  So  F,  siglu  S.  —  Nach  pä  wiederholt  F  [wohl  irrig)  enn.  — 
11)  So  {doch  Järnnamodir)  F,  s.  h.  Järnamöda  S.  —  12)  reistar  upp  S.  — 
13)  So  (skyllde)  F,   skillde  S.     —     14)  sjam   S.     —     15)  n.  s.  S.  16)  a 

land  upp  nur  in  S.  —  17)  ok  fehlt  S.  —  18)  orr.  mik.  S.  —  19)  b. 
fehlt  S.    — 


C.  VI,  VII,  VIII.  251 

einn20)  maör  mikill  ok  sterkr,  drap  pessi  maör  menn  ok 
hesta,  sva  at  ekki  stöö  viö,  pvi  at21)  hann  var  likari  jotnum 
en  monnum.  Gunnarr  konungr22)  baö  Sigurö  soekja  i  möti 
mannskelmi  pessum23),  pvi  at  hann  kvaö  eigi  sva24)  mundu 
duga.  Sigurör  rez  nü  i  möti  peim  mikla  manni  ok  nokkurir  5 
menn  meö  honum,  ok  väru  pö25)  flestir  pess  öfüsir.  Finnum 
ver2b)  skjött  inn  mikla  mann,  segir  Gestr27),  ok  fretti  Sigurör 
hann  at  nafni  ok,  hvaöan  hann  vaeri.  Hann  kvaz28)  Stark- 
aör  heita  Störverksson29)  noröan  af  Fenhring  ör  Noregi30). 
Sigurör  kvaz  hans  heyrt  hafa  getit  ok  optast31)  at  illu  —  10 
eru32)  slikir  menn  eigi  sparandi  til  öfagnaöar.  Starkaör 
mselti:  hverr  er  pessi  maör,  er  mik  lytir  sva  mjok  i  oröum? 
Sigurör  sagöi  til  sin33);  Starkaör  maelti:  ertu  kallaör  Fafn- 
isbani?  Sva  er!  segir  Sigurör.  Starkaör  vill  pa  undan  leita, 
en  Sigurör  snyr  eptir  ok  fcerir  a  lopt  sveröit  Gram  ok  lamöi  15 
hann  meö  hjoltunum  jaxlgaröinn34),  sva  at  hrutu  ör  honum35) 
tveir  jaxlar;  var  Jmt  meizlahogg.  Sigurör  baö  pa  mann- 
handinn  brott  dragaz  36) ;  Starkaör  snaraz  pa  i  brott  paöan37), 
en  ek  tök38)  annan  jaxlinn  ok  hefi39)  ek  meö  mer;  er  sa 
nü  haför40)  i  klokku-streng41)  i  Lundi  i  Danmork42)  ok  vegr  20 
sjau43)  aura.  pykkir  monnum  forvitni  at  sja  hann  par. 
Eptir44)  flötta  Starkaöar  flyja  Gandalfs  synir;  töku-ver  pa45) 
mikit  herfang  ok  föru  siöan  konungar  heim  i  riki  sin  ok 
setjaz  par  um  hriö46). 

VIII1).      Litlu    siÖar   heyröum2)    ver   getit    niöingsvigs 3)  25  (VIIB.) 


20)  ok  e.  S.  —  -21)  pvi  at  fehlt  S.  —  22)  So  S,  kon.  fehlt  F.  — 
23)  peim  S.  —  24)  kv.  ella  eigi  S.  —  25)  pö  S,  pä  F.  —  26)  f.  v.  pa  F. 
—  27)  So  (s.  G.)  S,  ok  seg.  G.  F.  — .  28)  So  nach  F,  kvez  B.  nach  S.  — 
29)  So  auch  B.  mit  F,  porv.  S.  -  30)  n.  6r  F,  af  N.  S.  -  31)  So  (oft.)  F, 
optar  S.  —  32)  So  S,  er  F.  —  33)  Sig.  s.  nafn  sitt  S.  —  34)  m.  hj.  tanna 
jaxlg.  S.  —  35)  So  F,  at  ör  hrutu  S  {vgl.  Bt ).  —  36)  So  S,  dr.  paöan  {vgl 
Z.  18)  F.  37)  St.   snyr  pä  undan  S.     —     38)  So  F,   tek  Bt.   mit   S.    — 

39)  Richtiger  scheint  haf'Öa,  so  Fas.  (nach  A?).  —  40)  h.  nü  S.  —  41)  So  S, 
klukustr.  F  (nach  B' '.).  —  42)  i  Lundi  fehlt  [durch  Über  springen)  in  F.  — 
43)  So  nach  F,  sex  B.  nach  S.  —  44)  So  (doch  eftir)  F,  en  eptir  F.  — 
45)  par  S.  —  46)  So  nach  F  {doch  fehlt  hier  sin);  S  nach  herfang:  eptir 
petta  halda  konungar  h.  i  riki  sin  ok  setjast  nü  um  kyrt.  — 

VIII.  1)  Überschr.  in  F:  Gestr  sagdi  frä  Sigurdi,  in  S:  her  synir  Gestur 
sodul  hringjuna.   —  2)  heyrtfu  B.  nach  S.  —  3)  h.  v.  nidingsverk  S.   — 


2;>2  s.  af  Nornagesti 

Starkaöar,    er  hann    haföi    drepit1)    Äla^)   konung    i    Laugu. 

Var  ))at,;)  einn  dag,  at  Sigurör  Fafnisbani  reirt  til  einnar- 
hverrar  stefnu ;  j>a  reiö7)  hann  i  einas)  veisu,  en  hestrinn 
Grani;')  hljöp  upp  sva  hart,  at  i  sundr  stokk  brjostgeröin  1(') 
5  ok  feil  niör  hringjan;  en  er  ek  sa,  hvar11)  hon  glöaöi  i  leir- 
inum,  t6k  ek  upp12)  ok  fceröa  ek  Siguröi,  en  hann  gaf  mer; 
hafi-J)er,H)  nü  fyrir  litlu  set  Jjetta  sama  gull11).  f>a  stokk 
SigurÖr  af  baki,  en  ek  strauk  hest  hans,  ok  \)6  ek  leir  af 
honum  okir')  tök  ek  einn  lepp  ör  tagli  hans  til  synis  vaxtar 

10  hans16).  Syndi  Gestr  J)a  leppinn  ok  var  hann  sjau  alna  har. 
Ölafr  konungr  maelti:  gaman  mikit  J>ykki-mer  17)  at  sogum 
pinum;  lofuöu  nü  allir  frasagnir  hans  ok  frceknleik.  Vildi 
konungr,  at  hann  segöi  miklu  fleira  um  atburöi  feröa1^) 
sinna.     Segir19)    Gestr   J)eim   marga   gamansamliga   hluti  allt 

15  til  aptans;  föru  menn  Jja-°)  at  sofa,  en  um  morgininn  eptir 
let  konungr  kalla  Gest21)  ok  vil  enn  fleira  tala  viö  Gest. 
Konungr  maelti22):  eigi  fae  ek  skilit  til  fulls  um  aldr  pinn  -  ), 
hver  likindi  pat  megu24)  vera,  at  Jm  ser  maör  sva  gamall, 
at  pü    hafir   verit    viö   staddr25)  pessi    tiöindi;    verör   ])ü    at 

20  segja  S9gu  aöra,  sva  at  ver  veröim  sannfroöari  um  slika 
atburöi.  Gestr  svarar26):  vita  pöttumz  ek  {)at  fyrir,  at  per 
mundiö27)  heyra  vilja  aöra  sogu  mina,  ef  ek  segöa 2ö)  um 
gullit,  hversu  farit  vaeri.     Konungr  maBlti:  segja  skaltu  vist. 

(Villi?.)        IX1).     pat2)  er  nü  enn  at  segja,  segir  Gestr,   at  ek  for 


4)  er  h.  drap  S.  —  5)  So  Fas.  (mit  A?),  was  nach  Yngls.  C  29 richtiger 
scheint  (vgl.  Ba.);  F,  S,  B.  Armöö.  —  6)  [>at  var  S.  —  7)  In  F  verschr. 
(raed).     —     8)  So  wohl  richtiger  S,  eina  hverja  F.    —    9)  So  S,  Granr  F.  — 

10)  So  F,  hl.  upp  haröla  snart  ok  brä  viö,   at  brj.  st.  i  sundr  B.  nach  S.  — 

11)  So  S,  hvar  at  F  nach  Ji' .  —  12)  upp  fehlt  S.  —  13)  So  (hafui)  F, 
hafid  S.  —  14)  h.  p.  |>etta  s.  g.  nü  f.  1.  s.  S.  —  15)  ok  f.  S.  —  16)  til  s. 
"um  mikilleika  hestsins  B.  nach  S.  —  17)  So  (nach  B' .)  F,  -ir  S.  —  18)  So 
B.  nach  S;  fraenda  F.,  Fas.  —  19)  Sagöi  S.  —  20)  sidan  foru  menn  S.  — 
21)  k.  a  Gest  S,  vgl.  C.  III  19).  —  22)  So  auch  B.  mit  Y,  wegen  S  vgl.  B '. 
u.  Bt.  —  23)  u.  a.  f).  t.  f.  S.  —  24)  So  H.,  mega  S,  mä  F.  —  25)  So  (doch 
fehlt  fjafir)  F,  at  p.  hafir  v.  st.  ver.  S.  —  26)  So  auch  B  mit  F  (doch  s.  J>ä 
mit  S),  s.  =  segir  S.  -     27)  mundut  S.  —  28)  So  S,  segdi  F.  — 

IX.  Überschr.  in  F:  Gestr  sagdi  frä  Brynhilldi  ok  gygi;  mS:  kvedskapur 
Brynh(ildar)  daudrar.  —  2)  So  S  nach  B.,  J)a  F.  — 


G.  VIII,  IX.  253 

norör  til  Danmerkr,  ok  settumz  ek  par  at  foöurleifö  minni, 
pvi  at  hann  andaöiz  skjött;  ok  litlu  siöar  fretta  ek  dauöa 
Siguröar3)  ok  sva  Gjükunga,  ok  J)ötti  mer  pat  mikil  tiöindi. 
Konungr  maelti:  hvat  varö  Siguröi  at  bana?  Gestr  svarar4) : 
sü  er  flestra  manna  sogn5),  at  Guthormr  Gjükason  legöi  5 
hann  sveröi6)  i  gegnum  sofanda  i  saeng  Guörunar7);  en 
pyverskir8)  menn  segja  Sigurö  drepinn  hafa9)  verit  üti  a10) 
skögi;  en  i  Guörünarroeöu  segir11)  sva,  at  Sigurör  ok  Gjüka 
synir  hoföu  riöit12)  til  pings  nokkurs,  ok  pa  draepi  peir 
hann:  en  pat  er  alsagt,  at  peir  vagu  at  honum  liggjanda  10 
ok13)  övorum  ok  sviku  hann  i  trygö.  —  En  hirÖmaör  einn 
spyrr :  hversu  för  Brynhildr  pa  meö?  Gestr  svarar14):  pa 
drap  Brynhildr  sjau  praela  sina  ok  fimm  ambattir,  en  lagöi 
sik  sveröi  i  gegnum  ok  baö  sik  aka  meö  pessa  menn  til 
bals  ok  brenna  sik  dauöa.  Ok15)  sva  var  gert,  at  henni  15 
var  gert  annat  bal,  en  Siguröi  annat,  ok  var  hann  fyrri 
brendr  en  Brynhildr.  Henni  var  ekit16)  i  reiö  einni,  ok  var 
tjaldat  um  guövef  ok  purpura,  ok  glöaöi  allt  viö  gull,  ok  sva 
var  hon  brend.  pa  spuröu  menn17)  Gest,  hvart  Brynhildr 
heföi  n9kkut  kveöit  dauö,  pa  er  hon  var  ekin  til  balsins;  hann  20 
kvaö  pat  satt  vera18).  J)eir  baöu  hann19)  kveöa,  ef  hann 
kynni.  pa  ma3lti  Gestr :  pa  er  Brynhildi  var  ekit  til  brennunnar 
ä  helveg,  ok  var  farit  meö  hana  naar20)  h9mrum  npkkurum, 
par  bjö  ein  gygr;  hon  stöö21)  üti  fyrir  hellisdyrum  ok  var  i 
skinnkyrtli  ok  svort  yfirlits22);  hon  hefir23)  i  hendi  ser24)  25 
skogarvond  langan25)  ok  maelti:  pessu  vil  ek  beina  til  brennu 
pinnar,  Brynhildr!  ok  vaeri  betr,  at  pü  vaerir  lifandi  brend 
fyrir  ödaöir  pinar  paer,  at  pü26)  lezt  drepa  Sigurö  Fafnisbana, 


3)  Sig.  konungs  S.  —  4)  segir  S.  —  5)  sögn  fl.  m.  S.  —  6)  So  auch  B, 
med  sv.  S.  nach  Bt.  —  7)  sof.  hja  GuÖrünu  B.,  S.  —  8)  pydv.  S.  —  9)  h. 
dr.  S.  —  10)  i  S.  —  11)  So  S  {gemeint  ist  Guörünarkv.  II,  4  fg.,  vgl.  B' '.)  — 
en  igdurnar  sögdu  F.  —  12)  SoF  (doch  hofd)  —  Gj.  synir  ok  g.  (=  Gestr?) 
riöi  S  u.  (ohne  ok  g.)  B.  —  13)  So  S,  at  F.  —  14)  s.  (segir)  S.  —  15)  Ok 
fehlt  S.  —  16)  So  F  —  B.  (nach  en  annat  Siguröi)  ok  brendu  peir  hann 
fyrri.  En  Brynhildi  v.  ekit  u.  w.  nachS.  —  17)  sp.  peir  S.  —  18)  B.  (nach 
S)  Gest:  er  pat  nökkut  satt,  at  Brynhildr  kvaeöi  dauö,  pä  er  hon  v.  e.  t.  b.? 
(pa  er  u.  fg.  fehlt  F.)  G.  kv.  p.  s.  v.  —  19)  h.  pat  kv.  S.  —  20)  So  (naerr)F, 
i  nand  S.  —  21)  stöö  (S)  fehlt  F,  var  ergänzenU.V.  —  22)  asyndar  S.  — 
23)  hafdi  S.  —  24)  ser  f.  S.     -  25)  sk.  einn  loganda  S.   —   26)  er  pu  S.  — 


«54  8.  af  Nornagesti 

sva  agaitan  mann,  ok  opt  var  ek  honum  sinnuö,  ok  fyrir  |»ai 
skal  ek  ljööa-'7)  a  [>ik  meö  hef ndarorttum  **)  ]>eim,  at  ollum 
ser  |»ü  at  leiftari,  er  slikt  heyra  fra  per  sagt.  Eptir  j»at 
ljööaz-!")  fror  a,  Brynhildr  ok  gygr.     Gygr  kvaö: 

(Helr.  Brynh.  1)  Skalt  i  gegnum     | 
ganga  eigi 
grjöti  studda 
garöa  mina; 
betr  semöi 31)  per 
borÖa  at  rekja, 
heldr  an  vitja31a) 
vers  annarrar32)! 

(Helr.  Br.  2)  Hvat  skalt  vitja, 
V9  alandi33), 
hverflynt34)  hofuä, 
hüsa  minna? 
pü  hefr,  vqr  gulls35), 
ef  vita  lystir36), 
mild,  af  hondum 37), 
manns  blöö  pvegit38)! 

pa  kvaö  Brynhildr  : 

(Helr.  Br.  3)  Bregöattu39)  mer, 
brüör  ör  steini, 
J)ött  vaerak40)  fyrr41) 
i  vfkingu! 
ek  mun  okkar42) 


27)  So  S,  hl.  F.  —  28)  hermdar-  S.  —  29)  So  B.,  hl.  F,  S.  —  30)  So 
F,  S.  —  31)  So  (sem£>i)  R  der  L.  E.;  scerndi  F,  B.,  somdi  S.  —  31 a)  So 
R,  en  at  v.  F,  S.  —  32)  So  [vers  annar(r)ar]  R  der  L.  E.,  värra  ranna  F,  S. 
33)  So  oder  vä  ä  landi  F,  S,  af  Vallandi  L.  E.  u.  Ausg.,  doch  va  af  landi  Bj., 
vär  a  landi  A,  G.  (Fas.)  —  Vgl.  Vigf.  s.  v.  ala  I  ß.  34)  So  F,  auch  B., 

hvarfl.  S  —  hvarfüst  L.  E.  —  35)  So  L.  E.,  vQrgum  F,  S.  —  36)  So  (ef  pik 
v.  1.)  S  mit  L.  E.,  ef  J)in  vitja  F.  —  37)  So  L.  E.,  meini  Mandat  B.  mit  S; 
niQrgum  til  matar  F,  Fas.  —  38)  gefit  F,  S  [wohl  besser  manns  hold  g.  Fas. 
nach  A)  —  pvegit  L.  E.  —  39)  So  Grundtv.  —  br.  eigi  m.  S  u.  L.  E., 
bregtu  m.  e.  F.  —  40)  vaera  ek  F,  S,  ec  verac  R  d.  L.  E.  —  41)  So  ¥,  fyr  S, 
fehlt  L.  E.  —  42)  So  S  u.  (-arr)  F,  okkor  L.  E.  u.  (-ur)  B.  — 


G.  IX.  255 


oeöri  pykkja, 
hvars  eöli  menn48) 
okkart  kunna44). 

Gygr  kvaö: 

(Helr.  Br.  4)  p)ü  vast45),  Brynhildr 
Buöladöttir, 
heilli  verstu 
i  heim  borin ; 
pu  hefr  Gjüka  46) 
of  glatat  bornum 
ok  büi  peira 
brugöit  goöu! 

Brynhildr  kvaö: 

(Helr.  Br.  5)  Munk  segja  per 
sanna  roeöu47), 
velgjarnt  hofuö  48), 
ef  vita  lystir, 
hve  geröu  mik 
Gjüka  arfar 
astalausa 
ok  eiörofa ! 

(Helr.  Br.  7)  Let  hami  vara49) 
hugfullr  konungr 
ätta  systra50) 
und  eik  borit51); 
vask  vetra  tolf, 
ef  vita  lystir52), 
pa  es53)  ungum  gram 
eiÖa  svaröak54). 

(Helr.  Br.  8)  Ek  let55)  gamlan 


43)  So  (hv.  m.  epli)  R,  par  er  eöli  menn  S,  peim  er  eöli  niitt  F.  — 
44)  So  R,  okkat  kunnu  S,  um  kunna  F.  —  45)  So  (vart)  E,  ert  F,  S.  — 
46)  Gj.  ist  in  F  ausgefallen.  —  47)  Ek  mun  s.  per  (so  auch  F,  S),  svinn  6r 
reipo  R.  —  48)  vitlaussi  mjoc  R.  —  49)  So  L.  E.,  L.  mik  af  harmi  F,  S. 
50)  So  L.  E.,  Atla  systur  S,  F.  —  51)  So  {doch  undir)  L.  E.;  u.  e.  büa  F,  S. 
52)  So  [hier  u.  2,  6;  5,  4)  H.  G.;  ef  pess  F,  ef  pik  v.  1.  S,  L.  E.  —  53)  So 
auch  B.  (pa  er  ek)  mit  F,  par  ek  S,  er  ek  L.  E.  —  54)  So  F,  S,  seldac  R. 
—  55)  So  auch  B.  mit  F,  Ok  let  S,  pa  let  ek  L.  E.  — 


^5b  s.  af  Nornagesti 

a  Gotpjööu66) 
Hjalmgunnar  nsst57) 

heljar  ganga  ; 
gafk  ungum  sigr 
Au5u5h)  brööur, 
J)ar5!()  varö60)  mer  Oöinn 
ofgreypr  um  J>at,!1). 

(Helr.  Br.  9)  Lauk  mik  skjyldum';l  ) 
i  Skatalundi, 
rau5um  ok  hvitum, 
reyndar  svaBföa02); 
J)ann  baö  slita 
svefni  minum, 
es  hvergi  lands 
hraeöask  kynni. 

(Helr.  Br.   10)  Let  um  sal  minn 
sunnanveröan 
hpvan  brenna 
hrottgarm  viÖar63), 
par  baö  einn  pegn64) 
yfir  um115)  riöa, 
pann  es  foeröumk 
Fafnis  dynu66). 

(Helr.  Br.   11)  Reiö  göör  Grana 
gullmiölandi, 
pars67)  föstri  minn 
fletjum  styröi; 
einn  potti  par 

56)  So  B.  nach  L.  E.,  ä  goö  poröu  S,  gygjar  hrööur  F.  —  57)  In  F 
nest  geschr.  —  58)  So  (Ööu)  B.  nach  L.  E.  vgl.  Völss.  XX  7),  auda  S,  audar  F. 
59)  So  F  u.  L.  E.,  S  undeutlich,  vgl.  Bt.  —  60)  So  S  u.  L.  E.,  var  F.  — 
61)  So  {doch  ofgr.  fyrir)  F,  S,  of  reipr  u.  p.  R.  —  61 ft)  L.  hann  m.  s.  Hss.; 
auch  im  fg.  {9,  5;  10,  1,  5  u.  ö.)  ist  dies  Fron,  {sowie  ek,  pau  u.  ähnl.)  mit 
H.  G.  öfter  gestr.  —  62)  So  F,  S  —  randir  snurtu  L.  E.  —  63)  So  F,  S,  her 
allz  vipar  R.  —  64)  So  L.  E.  u.  B.,  p.  einn  S.  —  pegar  einn  F.  —  65)  So 
F,  S,  at  L.  E.  —  66)  So  F  (p.  er  foeröi  mer;  vgl.  Sijm.  Zz.  12,  90);  panns 
mer  foeröi  gull,  paz  und  Fäfni  la  B.  nach  L.  E.  {ähnl.  S:  pat  er  undir  F. 
la).  —  67)  par  er  F,  S;  pars  B.  mit  L.  E. 


C.  IX.  257 

ollum  betri 
vikingr   Dana 
i  viröingu68). 

(Helr.  Br.  12)  Sv^fu-vit69),  unöum70) 
i  saeng71)  einni, 
sem  bröftir  minn 
of  borinn  vaeri ; 
hvartki '-)  knatti 73) 
hond  3^fir  annat 
atta  nottum 
okkart  u)  legizja! 

(Helr.  Br.   13)  pvi  bra  mer  Gudrun, 
Gjüka  döttir, 
at  ek  Sigur9i74a) 
svaefak75)  a  armi; 
Jm7<J)  varök  pess  vis77), 
es78)  vildigak79), 
at  veltu  mik 
i  verfangi. 

(Helr.  Br.  14)  Munu  viö  ofstrici 
alls  of80)  lengi 
konur  ok  karlar 
kvikvir 81)  foröaz 82) ; 
vit  skulum  okkrum 
aldri  slita, 

68)  So  F,S,  i  veröungu-B.  mit  L.  E.  —  69)  So  (-fu)  F,  S,  L.  E.,  sväfum 
B.,  svofum  H.  G.  (ohne  viö).  70)  ok  unöurn  (undum)  Hss.  n.  Ausgg.  — 

71)  saeing  B.  mit  L.  E.  —  72)  So  L.  E.,  hvärki,  hvorki  S,  F.  —  73)  So  S 
u.  L.  E.,  mätti  F.  -  -  74)  So  B.  u.  L.  E.,  enn  at  F,  S;  vgl.  B'.  —  74«)  Ur- 
spr.  viell.  at  SigverJ)i  (Sm.,  H.  G.).  —  75)  So  L.  E.  u.  (-ag)  S;  sva?fa  F.  — 
76)  So  F,  fjar  S  u.  L.  E.  —  77)  Das  s  in  F  {wie  öfter)  verdoppelt.  —  78)  So 
(er  ek)  L.  E.  u.  S;  at  (=  f)6  at?)  ek  F.  —  79)  So  B.  mit  L.  E,  vilda  ei 
(oder  eigi)  F,  S.  —  80)  So  F,  til  1.  S,  u.  L.  E.  -  -  81)  So  L.  E.  u.  B.,  kvikir 
F,  kvikar  S.  -  82)  So  (doch  um  l.)  F,  foeöask  B.  mit  S  u.  L.  E.  - 
Pro    ii  i  be  liilil.i.  17 


258  ;ii  Noraagesti 

Sigurör,  saman  — 
sokkstu  nü,  g^gr     i ! 

pa  OBpti  g^gr  ögurligri  rpddu  <>k  hljöp*4)  inn  i  bjargit.  — 
|>a  SQgöu  hirftmenn  konungs:  gaman  er  petta,  ok  segöu  enn 
fleira!  Konungr  maelti:  eigi  er  nauösyn,  at  segja  fleira  i'ra 
pvilikum*5)  hlutum.  —  Konungr  spyrr  8,i) :  vartu  nokkut  meö 
6  Loöbrökarsonum?  Gestr  svarar:  skamma  stund  var  ek 
meft  peim;  ek  kom87)  til  peira,  pa  er  peir  herjuöu  suor  at 
Mundiafjalliss)  ok  brutu  Vff ilsborg 89) ;  pa  var  allt  vio  pa 
hraett,  pvi  at  peir  hoföu  sigr,  hvar  sem  peir  kömu90) ;  ok  pa 
aetluÖu  peir  at  fara  til  Römaborgar.     pat   var  einn    dag,   at 

10  maör  nokkurr  kom  fyrir  Björn  konung  Järnsiöu  ok  heilsar 
honum''1);  konungr  tekr1'2)  honum  vel  ok  spuröi,  hvaöan  hann 
vaeri  eoa  hvat  hann  heti.  Hann  kvez  Sönes  heita  ok;'8)  kominn 
sunnan  fra  Romaborg94) ;  konungr  spuröi95):  hve  langt  er 
pangat?     Sönes  svaraoi96):   her  mattu  sja,  konungr,  sküa  ,;) 

15  er  ek  hefi9*)  a  fötum  —  tekr  hann  pa  jarnsküa")  af  fötum 
ser,  ok  varu  allpykkir  ofan,  en  mjok  slitnir  neöan  —  sva  er 
long  leiö  heoan  til  Römaborgar,  sem  per  meguo100)  nü  sja 
a  sköm  minum,  hversu  hart  peir  hafa  at101)  polat!  Konungr 
maelti:  furöu  long  leiö  er  petta102)  at  fara,  ok  pvi108)  munu-ver 

20  aptr  snüa  ok  herja  eigi  a  Römariki.  Ok  sva  gera  peir 
broeor104),  at  peir  fara  eigi  lengra,  ok  pötti  hverjum  petta105) 
undarligt,  at  snüa  sva  skjött  sinu  skapi106)  viö  eins  manns 
oro,  er  peir  hoföu  aör  allt  raö  fyrir  gort107).    Föru  Loöbrök- 


83^i  So  F,  urspr.  viell.  sokksk,  g.!  Vgl.  H.  G;  s.  nü  rög  gygr  S  u.  B.; 
sökkstu,  gygjarkyn  L.  E.  —  84)  hliöar  Fas.  [nach  A?).  —  85)  slikum  S.  — 
86)  So  S,  in  F  auch  hier  maelti.  —  87)  ok  kom  ek  S.  —  88)  So  F,  Mundiuf'j. 
S  u.  Bt.  {vgl.  til  Römaborgar  Z.  17).  —  89)  So  auch  B.  mit  F,  Vivilsb.  S. 
—  90)  So  S,  kvomu  F.  —  91)  So  F,  konungi  Bt.  nach  S.  —  92)  So  F;  hann 
tok  B.  nach  S.  —  93)  Für  eöa  hv.  h.  heti.  H.  kv.  S.  h.  bietet  F  nur  al 
kominn.  H.  sagöiz.  —  94)  Vgl.  til  Römaborgar  Z.  9,  17  u.  A.  88).  -  95)  So 
F,  s.  (=  segir)  S.  —  96)  So  B.  mit  S;  hann  svaraöi  F.  —  97)  So  S,  sko  F. 
98)  So  B.;  F,  S:  hefir.  -  99)  So  S,  vgl.  y7i.  —  100)  megit  F,  S  —  B.  stellt 
die  ältere  Form  meguö  her.  —  101)  So  F  (doch  at  vor  peir),  at  fehlt  S.  — 
102)  pat  S.  —  103)  So  S,  pvi  fehlt  F.  —  104)  So  S,  br.  f.  F.  —  105)  Für 
hv.  petta  bietet  S  nur  herinum.  —  106)  at  snüa  aptr  S.  —  107)  So  F,  (doch 
rädr  nach  B' .)t  er  —  gört  fehlt  S.  — 


C.  X,  XI.  259 

arsynir  viö  petta  aptr  ok  heim  norör108)  ok  herjuöu  eigi 
lengra109)  suör.  Konungr  segir110):  auösynt  var  pat,  at 
helgir111)  menn  i  Roma  vildu  eigi  yfirgang  peira  pangat,  ok 
mun  sa  andi  af  guöi  sendr  verit  hafa,  er  sva  skiptiz  skjött112) 
peira  fyriraetlan113),  at  gera  ekki  spillvirki114)  inum  helgasta  5 
staö  Jesu  Kristi  i  Römaborg115). 

X1).     Enn    spurÖi    konungr    Gest:    hvar    hefir    pu    pess(iX2?.) 
komit  til  konunga,  er  per  hefir  bezt  pött?    Gestr  segir:  mest 
gleöi  pötti  mer  meö  Siguröi 2)  ok  Gjükungum ;  en  peir  3)  broeör 
Loöbrökarsynir  varu  menn  sjalfraöastir4)  at  lifa,  sem  menn  10 
vildu;  en  meö  Eireki5)  at  Uppsolum  var  saila  mest;  en  Har- 
aldr  konungr  Harfagri  var  vandastr  at  hirösiöum6)  allra  fyrr 
nefndra7)    konunga.      Ek    var    ok   meö8)    Hloovi   konungi    a 
Saxlandi  ok  par  var  ek  primsigndr,   pvi   at   ek  mätta9)   eigi 
par  vera  elligar  1()),  pvi  at  par  var  kristni  vel  haldin,  ok  par  15 
pötti  mer  at  ollu  bezt.     Konungr  maelti :  morg  tiöindi  muntu 
segja  kunna,  ef  ver  viljum  spyrja.     Konungr  frettir  nü  margs 
Gest,  en11)  Gestr  segir  pat  allt  greiniliga,  ok  um  siöir  talar 
hann   sva:    nü   ma  ek   segja   yör,    hvi   ek  em12)   Nornagestr 
kallaör.     Konungr  sagöiz  l3)  pat  heyra  vilja.  —  20 

XI1).     Gestr  maelti2):  pat  var,   pa  er  ek  var  foeddr  upp(X'i^.) 
meö  foöur  minum  i  peim   staö,   er  Grceningr   heitir  —  faöir 
minn  var  rikr  at  peningum3)  ok  helt  rikuliga  herbergi  sin  — 


108)  So  F;  föru  v.  p.  LoÖbr.  h.  norör  B.  n.  S.  —  109)  So  auch  B.  mit 
F,  in  S  scheint  lengr  gemeint,  vgl.  B'.  —  110)  So  F  (doch  spurde  =  segir); 
Öläfr  konungr  s.  S.  —  111)  heilagir  S.  —  112)  So  [doch  at  sva,  skift.)  F; 
B.  nach  S:  ok  man  sa  andi  s.  h.  v.  af  guöligum  maetti,  er  svä  skiptist.  — 
113)  So  F,  aetlun  S.  —  114)  So  (spell)  F,  illvirki  S.  —  115)  Der  Schluß 
lautet  «*»  S:  i  hinum  helg.  staö.  — 

X.  1)  Überschr.  in  F:  Af  spumingum  konungs  vid  Gest.  —  In  S: 
Fräsagnir  Nornagestz.  —  2)  Sig.  konungi  S.  3)  So  B.  n.  S ;  brceör  fehlt  F. 
4)  F  scheint  nach  B' .  seälfradzstir  zu  bieten.  —  5)  Eir.  konungi  S.  —  6)  at 
hättum  ok  hirösiöum  B.  n.  S.  —  7)  f.  nefndra  fehlt  S.  —  8)  So  S,  rneö  ist 
in  F  ausgefallen.  —  9)  So  S,  mätti  F.  —  10)  So  F,  ella  S.  —  11)  Gest,  en  fehlt 
in  S.  —  12)  So  S,  hvi  at  (vielleicht  richtig,  aber  ungewöhnlich,  pvi  at  Fas.) 
ek  er  F.  —  13)  So  auch  B.  mit  F.,  s.  (=  segir)  S.  — 

XI.  1 )  Überschr.  in  F :  Nornagestr  var  skirdr  med  rädi  konungs ;  in  S : 
Her  segir  fra  pvi,  hvat  nornir  spado  um  aldr  ok  lif  (Gests?),  s.  B' .  —  2)  So 
(G.  m.)  S,  G.  m.  fehlt  F.  —  3)  So  auch  B.  mit  F,  penningum  S.  — 

17* 

i 


260  s.  af  Nornagesti 

]>ar  i'öru  |>a  um  landit ')  volvur 5),  er  kallaftar  varu  spakonur, 
ok  späöu  liionnuni  aldr'!);  |>vi  buöu  margir7)  menn  jieiin 
heim8)  ok  goröu5')  |>eim  veizlur  <>k  gafu  |>eim  gjafir10) 
at    skilnaöi.      Faöir    minn    geröi    ok    sva,    ok    könm n)    j>©r 

5  til  hans  meö  sveit  manna  ok  skyldu12)  {wer  spa  mer  orlog; 
la  ek  )>a  i  voggu ,  er18)  J>aer  skyldu14)  tala  um  mitt  mal; 
]>a  brunnu  yfir  mer  tvau  kertisljös '  ).  |>a3r  mailtu  vel16) 
til  min  ok  sogöu  mik  mikinn  auönumann  veröa  niundu  ok 
meira,  en  aöra  mina  foreldra  eöa  hoföingja  syni  [jar  i  landi17), 

10  ok  sogöu18)  allt  sva  skyldu15')  fara  um  mitt  raö-G).  In 
yngsta  nornin  pöttiz  oflitils  metin  hja21)  inum  tveim,  er  {>aer 
spurbu  hana  eigi  eptir  slikum  spam,  er  sva  varu  mikils 
veröar22);  var  Jjar  ok  mikil  ribbalda  sveit,  er  henni  hratt 
6r  saeti  sinu23),  ok  feil  hon  til  jaröar21).    Af  [>essu  varö  hon 

15  akaf a  stygg 25) ;  kallar  hon  l>a  hatt  ok  reiöiliga  ok  baö 26) 
inar  haetta  sva  gööum  ummaBlum  viö  mik  —  pvi  at  ek  skapa 
honum  Jjat,  at  hann  skal  eigi  lifa  lengr  en  kerti  f>at  brennr, 
er  upp  er  tendrat  hja  sveininum.  Eptir  petta  tök  in  ellri 
V9lvan27)  kertit  ok  slokti28)  ok  biör  mööur29)  mina  varöveita 

20  ok  kveykja  eigi  fyrr30)  en  a  siöasta  degi31)  lifs  mins.  Eptir 
l>etta  föru  spakonur  i  brott32)  ok  bundu  ina  ungu  norn  ok 
hafa  hana  sva  i  brott33),  ok  gaf  faÖir  min  ])eim  gööar  gjafir 
at  skilnaöi.  J)a  er  ek  var34)  roskinn  maör,  faar  mööir  min 
mer    kerti  .Joetta    til   varöveizlu  ;    hefi 35)   ek   pat   nü   meö b>6) 

25  mer.  —  Konungr  maelti :  hvi  förtu  nü  hingat  til  var  ?    Gestr 


4)  So  F,  land  S.  —  5)  So  F,  S;  auch  B.  —  6)  örlög  S.  —  7)  So  S, 
margir  f.  F.  —  S)  So  S,  heim  fehlt  F.  —  9)  So  (geordu)  F,  gerdu  S.  — 
10)  goda  gripi  (=  gj.)  S.  —  11)  So  S,  kvomu  F.  —  12)  So  auch  B  mit  F, 
i  =  y  in  S.  —  13)  ok  er  S.  —  14)  vgl.  Vi)-  —  15)  So  F,  k.  II  S.  —  16)  So 
S,  m.  |)a  t.  m.  F.  —  17)  So  (doch  synir)  F,  ok  meira  —  i  landi  fehlt  S.  — 
18)  So  nach  S,  F  hat  [nach  B')  hier  irrig  sagde.  —  19)  So  B.;  skilldu  S, 
skillde  [nach  B' '.)  F.  —  20)  Vgl.  FAnl.  C.  3  9*)  und  Örv.  O.  s.  C.  2.  —  21)  So 
F,  af  S.  —  22)  slikum  u.  w.  fehlt  S.  —  23)  sinu  s.  S.  —  24)  ok  feldu  t.  j.  S. 

—  25)  v.  h.  skapstygg  S.  —  26)  ok  fehlt  S.  —  27)  So  F,  völvan  sü  en  ellri  S. 
28)  So  F,  slöckir  S.     —    29)  So  auch  B.  mit  F,  modr  S.     —     30)  So  F,  B., 
fyr  S.  —  31)  So  F,  ä  siöastum  dögum  B.  n.  S.  —  32)  brott  S,  i  bur(t)  F.  - 
33)  So  S,  i  burt  F.  —  34)  So  S  nach  Bt.,  er  F.  —   35)  So  F,  B.  —  hefir  S. 

—  36)  her  m.  S.  — 


G.  XI,  XII.  261 

svarar37):  pessu  sveif  mer  i  skap38):  aetlaöa  ek  mik  af  yör 
nokkura  auönu  hljota  mundu39),  pvi  at  per  hafit  fyrir  mer 
verit  mjok40)  lofaöir  af  gööum  monnum  ok  vitrum.  Kon- 
ungr sagöi41):  viltu  nü  taka  helga  skirn42)?  Gestr  svarar: 
pat  vil  ek  gera  at  yöru 43)  raöi.  Var  nü  sva  gert  ok  tok  5 
konungr  hann44)  i  kaerleika  viö  sik  ok  geröi  hann  hirömann 
sinn.  Gestr  varö  trümaör  mikill45)  ok  fylgöi  vel  konungs 
siöum ;  var  hann  ok  vinssell  af  monnum. 

XII1).     p>at    var    einn    dag,    at   konungr   spuröi2)    Gest:(XI#.) 
hversu  lengi  vildir  pü  nü  lifa,   ef  pü  reöir?     Gestr  svarar:  10 
skamma  3)  stund  heöan  af,  ef  guö  vildi  pat4).    Konungr  maelti: 
hvat  mun  liöa,  ef  J)ü  tekr  nü  kerti,  pat  er  {)ü  hefir  fra  sagt 5)  ? 
Gestr  tök  nü  kerti  sitt  ör   horpustokki  sinum,   konungr  baö 
{>a  kveykja,  ok*)  sva  var  gert;  ok  er  kertit  var  tendrat,  brann 
Joat  skjött.     Konungr   spuröi7)   Gest:    hversu    gamall   maörs)  10 
ertu?     Gestr   svarar !t):    nü   hefi   ek   J>rjü   hundruö   vetra.  — 
Allgamall  ertu !  sagöi 10)  konungr.    Gestr  lagöiz  Jja  niör,  hann 
baö  pa11)  ölea12)   sik;    Jjat   let  konungr  pegar13)  gera,  ok  er 
pat  var  gert,  var  litit  öbrunnit  af  kertinu.     pat  fundu  menn 
pa,  at  leiÖ  at  Gesti;    var   pat   ok  jafnskjott,    at   brunnit   var  20 
kertit,  ok  Gestr  andaöiz,  ok  pötti  ollum  merkiligt  hans  andlat; 
pötti    konungi    ok   mikit14)    mark    at    sogum    hans   ok    pötti 
sannast  um  lifdaga  hans,  sva15)  sem  hann  sagöi. 


37)  So  F,  B.  -  G.  s.  S.  —  38)  So  F,  hug  S.  —  39)  So  F,  {doch  af 
per),  aetl.  ek  mik  nökkut  auönubragö  af  yör  hl.  m.  B.  nach  S.  —  40)  pv.  per 
eruft  mj.  B.  nach  S.  —  41)  segir  S.  —  42)  her  sk.  S.  —  43)  p.  vil  ek  im  g. 
eptir  y.  r.  B.  nach  S.  —  44)  hann  na  S.  —  45)  mik.  fehlt  S.  — 

XXII.  1)  Überschr.  inF:  Andlat  Gestz.  —  In  S:  Her  andaz  Nornagesit(r). 
—  2)  spyrr  S.  —  3)  So  F,  B.  —  skama  S.  —  4)  pat  fehlt  S.  -  -  5)  So  {doch 
fehlt  nu)  S;  t.  nü  k.  pitt  F.  —  6)  ok  fehlt  S.  —  7)  So  F,  B.  —  spyrr  (?)  S. 
8)  maör  fehlt  S.  —  9)  So  B.  —  G.  s.  S.  Die   Worte  fehlen  V.    —    10)  s. 

=  segir  S.  —  11)  pa  f.  S.  —  12)  So  B.,  Fas.,  olia  F,  S.  —  13)  pegar  fehlt 
F.  —  14)  mikit  fehlt  S.  —  15)  So  nach  S,  sva  fehlt  F.  — 


Prosaische  Wortfolge  der  Skaldenstrophen. 

(a)  S.  3:  Gefjon,  gloö  djüpryöuls,  drö  651a  fra  Gylfa 
auka  Danmarkar,  sva  at  rauk  af  rennirauknum ;  oxn  brjru 
fjogur  haufuö  ok  atta  ennitungl,  )>ar  er  (J>eir)  gengu  fyrir 
vföri  valrauf  vineyjar. 

■  Für  diese  Auffassung  gegenüber  Egilssons  übersetz,  in  AM  1,  33  vgl. 
F.J.  Skjaldedigtn.  B,  3;  Heimskr.  IV,  1;  Gloss.  s.  djüproöull.:  Jönsscn  p.  236«.  a. 

(b)  8.  4 :  Seggir  (inir)  hyggjandi  letu  a  baki  blikja 
Svafnis  salnaefrar;  vpru  ({>eir)  grjöti  baröir. 

**  Als  Str.  11 a)  der  Haraldsmäl  bei  Möbius,  Edda  Sem.  p.  229,  cf.  ib. 
p.   VIII;  als  Str.  lla)  des  Haralds  kvaeöi  bei  Wisin,  G.  Norr.  p.  12. 

(c)  S.  113:  Ek  atta  [>ann  priöja  öniÖraöan  vin,  verstan 
vazt-undirkülu-Ala-rtydd,  en  mer  baztan. 

***    Vgl.  die  im   Texte  selbst  folgende  Erläuterung. 

(d)  S.  1 23 :  t>ä  er  Volsunga-drekku-  hrpkkvi-all  hrokkinn 
of  hekk  a  ongli  forns-Litar-flotna-fangboÖa. 

(e)  S.  139:  Ullr  imunlauks!  (ver)  bprum  F^risvalla-frae 
a  hauka-fj^llum  um  alla  Hakonar  (konungs)  aefi. 

(f)  S.  140:  J)a  er  ek  rauö  Raefnis-raefr-vita  (Raefnis  == 
Reifnis)  fyrir  Svolö  til  auöar,  bar  ek  saman  baugum  haug- 
Joak  herfylgins  Holga. 

(g)  S.    145   bedarf  keiner    Umstellung. 

Über  die  metrische  Gestalt  der  altnordischen  Poesie  im  allgemeinen  vgl. 
zunächst  Th.  Möbius  Anal.  Norr.  -  S.  273  fg.;  dann  bez.  der  eddischen  Metra 
Sievers- Gering  in  Pauls  Grundriß-  Bd.  II,  18  fg.:  bez.  der  skaldischen  S.  25  fg. 
iDröttkvaett  S.  27  fg.) 

Die  von  Bragi  herrührenden  Str.  a,  c,  d  fanden  in  H.  Gerings'Kv&lpa.- 
brot  Braga  ens  gamla  {Halle  a  !S  1886)  umsichtige  Erklärung  (a  £.26,  c  £.22, 
d  S.  25).  —  Die  geistvolle  Konjektur  Vigfussons  (Cpb.  11,  8)  zu  a,  7  fyr 
Veniris  viöri  v.  wird  nach  dem  Hinweise  auf  ähnl.  Fälle  des  epexeget.  Gen. 
bei  D.  H.  II,  23  {also  V.  valr.  =  viney)  eher  entbehrlich  scheinen.  —  Für  »I 
kommt  auch  Gislason,  Udvalg  S.  45,  46  in  Betracht,  desgl.  Hungerland  in 
Ark.  20,  S.  14.         Für  e  Gisl.  p.  70,  für  e  und  f  vgl.  Vigf.  Cpb.  II,  36  u.  102. 


Druckfehler. 

A.  Im  Texte. 
S.  5,  16  Z.  Har  segir 
„  10  (Vafpr.  35,  5)  l.  jotunn 
„  74,   19  tilge  das  Komma 
„  25,  1  Z.  Breiöablik 
„  26,  13  Z.  her  segir 

„  28,  2  Z.  ok  heita  —  4  Komma  nach  guft12) 
„  #7,   15  Z.  gongu,  am  Bande  15 
„  #P,  8  Komma,  vor  siftan 
„  40,  23  Z.  mjött 
„  58,  23,  24  Z^'Ze  megin-  gjoröum 
„  60,  21  Z.  ok  maelti 
„  61,   19  Z.  settu  hnakkan 
„  £7,  7  /.  {)au  haetta 
„  69,  7  Z.  lond 
„  70,  12  /.  Äsgarö 
„  76,  20  Z.  dauöra 
„  79,  6  Z.  nefndr 

„  &2,  8  Komma  vor  ok  er,  Punkt  nach  nosum 
„  88,  13  Z.  ok  fagra 
„  98,   17   Z.  nokkurs  konar 
„  705,  23  Z.  troll88) 
„  107,  8  fem  Punkt  vor  at 
„  776',  25  Z.  pjööi 
„  720,   2  Z.  [>ar  feil 
„  121,  20  Z.  petta  raö 
„  139,  8  Komma  nach     nefndr1') 
„  163,  3  Z.  f)at  er  —  eöercso  777,   10 
„  168,  7  Z.  mundr 
„  770,  6  Z.  hefir 


264  Druckfehler. 

S.  196,  7  /.  at   ver  —  12  bera;  —  11  ganga: 

,,  198,  7  /.  mundr 

„  201,   7   /.    hon,  sem    -    13   vildiV 

„  202,   11   /.   GuörÜD 

,,  204,   1«)  /.   |)at  geri  —  22  m&lsenda  —  2*  koma, 

„  20r)}   18  /.  ok  varu  —  240,   18  bera         245,    i    geröi 

/>/V  zweimal  vorkommende  Anwendung  des  Zirkumflex  statt  des  Akutus 
beruht  auf  Versehen.  Inkonsequenzen  in  der  Schreibung ,  namentlich  bez.  <l 
und  ö  in  Ableitungssilben  f  sind  meist  im  Glossar  berücksichtigt;  absieht  lieh 
ist  munöa  [von  muna)  unterschieden  von  muüda  von  uniiiu  :  ragnarokrs  lies 
auch  35,  7;  Viöars  auch  106,  22.  Im  Prosatext  war  auch  V7,  15;  121,  17 
hon  um  zu  schreiben,  desgl.  Folkvangr  33,  10;  ülfinum  41,  9;  aber  im  Zitat 
ron  Vol.  12,  1—2  (S.  19)  Vindalfr,  Gandalfr;  16,  8  (&  20)  Alfr;  25,  4  [8.  54) 
gaettusk;  40,  2  (Ä  16)  Jarnviöi;  45,  7  (&  81)  skalmold;  Grm.  46,  3  (Ä  28) 
Hjalmberi;  i,  4  (&  108)  Gjolp;  Sigdr.  16,  3  (Ä  187)  ulfs;  20,  5  (&  189) 
sjalfr;  (>,  8  (&  206)  jarnofinn. 

B.  In  den  Anmerkungen. 
(Die  Zeilen  sind  hier  von  unten  gerechnet.) 

S.  9,  Z.  4  l.  in  U,  T,  H 
„  17,  Z.  5  l.  nach  T,  U 
„   32,  Anm.  8)  nach  der  Klammer  füge  ein:  ,  T,   F.  J.     In   der  fg.  Zeile  L: 

u.  übr.  Ausg. 
„  35,  XXVI,  A.  3)  l.  er  sä  kall.  bragr  k.  eöa  br.  kv.  W. 
„  55,  XLII.  A.  42)  l.  levi  (hverr  lopt  h.  1.  bl.) 
„  64,  A.  45)  /.  um  fehlt 

„  92,  LV  A.  1)  füge  zum  Schlüsse  hinzu:  bei  F.  J.  Skaldskap.  C.  1 
„  99,  A.  12)  So  W  (vgl.  U),  F.J.    Als  Schluß  der  Anm.:  R  und  Übr.    Ans;/. 
n  105  Füge  hinzu  als  A.  88):  Die  fg.  Worte  (J>ä  sv.  Br.)  werden  meist  noch 

zu  diesem   Cap.  gezogen. 
„  132,  Z.  4  l. :  Ander,  von  Sm. 


- 


. 


f, 


Edda  Snorra  S. 

Die  prosaische  Edda  im 
Auszuge. 


PT 

7312.5^ 
.W5 
v.l 


rn 


59     OUEEN'S     P  , 

Toronto    5, 


DA